Linda Basha, Hetim tokave, ben blushi, matura by Gazeta Metropol

»2

Kalon për votim

PD-PS bëjnë pakt për ndarjen e zonave, LSI del kundër E premte

18 janar 2013

Viti IX, Nr. 2874 Tel: 04 2 233 991 Fax: 04 2 233 998 Çmimi: 30 lekë • € 1.5

gazetametropol.com

Krijimi i Gjermanisë

Linda Basha: ndërtesa është Studimi/ Gjon Boriçi: banesë e vëllait dhe xhaxhait Bashkëshortja e Edi Ramës sqaron të ardhurat dhe ndërtimin e shtëpisë së re. PD hedh akuza për prona të familjes »4

»17

Ndikimi i Bismarkut dhe përplasja me Austrinë

Abuzimi me tokat

Hetim 32 zyrtarëve e kryetarëve »7

Matura shtetërore

Programet orientuese për lëndët në provim MASH përzgjedh pikat nga ku do të dalin pyetjet. Temat e përgjithshme dhe ato sipas profilit të gjimnazit

»18-21

përplasja me rusët Emrat e oficerëve që spiunonin në Pashaliman

Rrëfimi për historinë e servirur nga regjimi diktatorial. Dokumentet origjinale të shkëmbyera mes funksionarëve të lartë »22

Gossip

Aulona & Fatma

debat me

Bleron për kopjim këngësh

• Genta dhe Leonora, si dy beqaresha bukuroshe • Të pasmet provokuese të Anxhela Martinit • Liberta Spahiu apo Miss James Bond? »12-13

nat Verifikimet në zo dhe turistike, Tiranë komunën Bërzhitë

nTë dhënat nga deno cimet personale H dhe raportet e KLS

Takimi me ambasadorin Rokanas

Gati ngritja e padive penale për ë dosjet e pronësis

»4

Panariti: Greqia të tolerojë për emigrantët shqiptarë Intervista Ben Blushi

Është koha që Berisha të largohet nga pushteti Analiza mbi situatën në PS dhe përplasja mes sloganeve të stafit kryesor dhe përfaqësuesve në qarqe »10-11

Plagosi shefin

“Isha i dehur, qëllova pa dashje”»6

« politikë

E premte 18 janar 2013 •

Tenderi i KQZ-së

LSI

Partia Socialiste më parë ishte shprehur kundër rimiratimit të skemës së shpërndarjes së mandateve të vitit 2009. Rrjedhimisht me rënien dakord për futjen e kësaj çështjeje në punimet e Kuvendit sjell për rimiratim variantin e propozuar edhe më parë nga KQZ-ja.

Lëvizja Socialiste për Integrim shprehet kundër miratimit të skemës së mandateve të deputetëve në Kuvend. Rrjedhimisht, ajo nuk do të japë katër votat e saj për variantin që do të propozohet duke risjell në votim skemën e hartuar nga KQZ-ja.

Përcaktimi i shpërndarjes në dyert e Kuvendit, LSI del kundër

Pakt PD-PS për skemën e mandateve Naço: Forcat kryesore duan të fitojnë deputet në tavolinë Partia Demokratike dhe Partia Socialiste bën pakt për caktimin e skemës së mandateve. Gjatë mbledhjes së Konferencës së Kryetarëve ditën e djeshme për përcaktimin e kalendarit të punimeve të Kuvendit u ra dakord nga të gjitha plot që çështja e mandateve të marrë zgjidhje në dyert e Kuvendit. Punimet për përcaktimin e mënyrës së si do të shpërndahen deputetët do të fillojë që në javën e ardhshme. Ndryshe nga qëndrimi kundër i artikuluar deri tani për këtë çështje, Partia Socialiste nuk ka shprehur rezerva dhe as nuk ka votuar kundër marrjes së kësaj kompetence nga Kuvendi. Tashmë do të jetë detyra e 140 deputetëve që me shumicë të thjeshtë votash të përcaktojnë skemën e shpërndarjes së mandateve nëpër 12 qarqe, nëse do të përdoret ajo e 2009-s apo një e re bazuar në ndryshimet demografike. Lidhur me këtë qëndrim të dy partive kryesore Lëvizja Socialiste për Integrim shprehet kundër, duke i akuzuar dy forcat kryesore parlamentare në vend se po shkelin ligjin. “KQZ-ja apo dhe ndryshimet që kërkohen të bëhen e kanë futur në një ngërç parlamentin. Për të thënë se nëse ne do të votojmë mandatet e 2009-s, i bie që të shkelim ligjin dhe të mos marrim parasysh ndryshimet demografike që janë bërë. Nëse do të ndryshojmë këto ndryshime demografike, unë nuk jam i bindur në lidhje me shtimin e popullsisë në qarkun e Kukësit

Kërkesa Rezoluta çame jashtë punimeve të Kuvendit Rezoluta për çështjen çame u la jashtë axhendës së punimeve të Kuvendit. Në Konferencën e Kryetarëve të zhvilluar dje ata propozuan që të drejtën për futjen e rezolutës në punimet e Kuvendit e ka Komisioni i Jashtëm. Sipas kryetarëve të grupeve parlamentare, që të futet rezoluta çame në axhendën e punimeve më parë duhet të jepet vlerësimi nga Komisioni i Jashtëm dhe më pas bëhet aprovimi. Kjo është hera e dytë që rezoluta çame lihet jashtë punimeve të parlamentit. Tani rezoluta çame duhet të presë një periudhë dymujore që të futet në programin e punimeve, pasi deri më 21 mars programi i punimeve të Kuvendit është e plotësuar. Rezoluta çame u prezantua nga dy deputetët e PDIU-së në Ditën Ndërkombëtarë Kundër Gjenocidit. e mendoj që rritja nuk është natyrale, por fiktive për sa kohë nuk u lejua ai komision LSI-ja do ta ketë të vështirë të votojë që t’i hiqet një mandat qarkut të Beratit e të mos i hiqet Kukësit, kur atij i takonte për t’ia hequr”,

Konferenca e kryetarëve Futja në axhendën e punimeve të Kuvendit çështja e përcaktimit të skemës së shpërndarjes së mandateve i dha fund një herë e përgjithmonë diskutimeve se cili institucion do ta bëjë këtë detyrë. Diskutimet në konferencën e kryetarëve të grupeve parlamentare të ditës së djeshme u bazuan në nenin 76, pika dy të Kodit Zgjedhorë, i cili thotë se Kuvendi miraton ndarjen e mandateve. Ky vendim ia hoqën kompetencën KQZ-së. Kalimi i kompetencave nga KQZ-ja te Kuvendi u bë për arsye se palët në tavolinën e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve nuk gjetën konsensusin për miratimin e skemës së propozuar nga administrata e KQZ-së. Në këtë mënyrë iu dha fund debateve që kishin filluar të ndizeshin gjithnjë e më shumë në tavolinën e KQZ-së lidhur me skemën e mandateve, ku në mbledhjen e fundit u pa edhe debati më i madh që nga koha e emërimit të anëtarëve të rinj.

- u shpreh Naço. Deputeti i LSIsë akuzon gjithashtu partitë kryesore se po synojnë të fitojnë zgjedhjet në tavolinë. “Po t’i shikosh, të dyja palët kërkojnë që në tavolinë të përfitojnë nga ndarja e mandatave. Unë do

ta kem të vështirë të mendoj nesër se deputetët e Beratit, qoftë të PD-së, qoftë të PS-së, të votojnë pro heqjes së një mandati nga qarku i Beratit, që është një nga qarqet që ka filluar të diskriminohet në këto

vitet e fundit”, - tha Naço. Këto akuza të LSI-së erdhën pas rënies dakord ndërmjet PS-së dhe PD-së duke e hequr kompetencës e KQZ-së për miratimin e skemës së shpërndarjes së mandateve.

Konkretizohet premtimi elektoral për ndërtimin e xhamisë Fillimi i fushatave elektorale në vend ka sjell premtimin e përhershëm të ndërtimit të xhamisë së madhe në Tiranë. Kryeministri Berisha zhvilloi dje një takim me kryetarin e Komuniteti Mysliman në Shqipëri haxhi Selim Muça, dhe i premtoi atij se xhamia e shumë pritur nga komuniteti mysliman do të ndërtohet brenda këtij viti. Premtimi i dhënë në çdo fushatë elektorale në këta 22 vjet të pluralizmit politik i është bërë premtimi komunitetit më të madh fetar në vend për ndërtimin e një xhamie të re, por këtë herë duket se ky projekt do të konkretizohet. Në fjalën e tij Kryeministri Berisha u shpreh se do të angazhohet maksimalisht që punimet për ndërtimin e xhamisë do të fillojnë që në muajin mars. Gjatë takimit Beri-

Berisha: Xhamia fillon ndërtimin në mars Basha: Procedura të përshpejtuara për lejen e ndërtimit Basha I pranishëm në takimin me përfaqësuesit e Komunitetit Mysliman dje ishte edhe kryetari i baskisë së Tiranës, Lulzim Basha. Ai shprehu qëndrimin e tij pro ngritje së xhamisë së re dhe shprehu angazhimin e tij për përshpejtimin e procedurave të lejes së ndërtimit të xhamisë. Edhe më parë Basha kishte deklaruar se xhamia e re e Tiranës do të merrte jetë shumë shpejt, pasi ishin ende për t’u bërë procedurat e shpronësimit të truallit ku do të ngrihet ndërtesa e re e myslimanëve. sha e cilësoi ndërtimin e këtij projekti tepër të rëndësishëm për komunitetin mysliman dhe se xhamia e re do të jetë më e

madhja në vend. “Ajo do të jetë xhamia e të gjithë shqiptarëve dhe një monument i shkëlqyer i arkitekturës islame, që do të

mishërojë edhe traditën e gjatë dhe origjinale të xhamive shqiptare. Duhet të kujtoj me këtë rast se hapja e Xhamisë së Ethem

Beut në Tiranë për shërbimet fetare ka qenë një nga veprimet e para të Partisë Demokratike”, - u shpreh Kryeministri.

Hapen zarfet, 4 kompani të interesuara Katër kompani ndërkombëtare janë futur zyrtarisht në tenderin për të ofruar aparaturat e votimit elektronik në qarkun Fierit dhe të Tiranës. Nga 6 kompani që shfaqën interes për këtë garë, vetëm “INDRA2 dhe “Scitl” nga Spanja, “DRS” nga Anglia si dhe amerikania “Election System and Softëare” dorëzuan ofertat teknike. Një komision i përbërë nga 7 anëtarë të institucioneve të ndryshme do të përzgjedhë se cila nga këto kompani plotëson kriteret dhe duhet të prezantojë ofertën ekonomike. Në fund të procedurës së përzgjedhjes së kompanive do të jenë dy garuese. Kompania që do të ofrojë çmimin më të mirë do të shpallet fituese, e cila do të sjellë aparaturat që do të bëjnë të mundur votimin elektronik në dy qarqet e vendit. Javën që vjen do të bëhet edhe shpallja e kompanisë fitues nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve, pasi përkon edhe me afatin që është përcaktuar në vendimin e miratuar në mbledhjen e futit të vitit të lamë pas në tavolinën e KQZ-së.

LSI

Meta takim me ambasadorin e Katarit Kryetari i Lëvizjes Socialiste për Integrim, Ilir Meta, zhvilloi dje një takim me ambasadorin e shtetit të Katarit të akredituar në Tiranë. Gjatë takimit Meta dhe ambasadori Yousuf Hassen al-Saai diskutuan për marrëdhëniet e mira ndërmjet dy vendeve. Meta nënvizoi se Shqipëria dhe Katari duhet të intensifikojnë kontaktet dhe shkëmbimet tregtare e ekonomike, në mënyrë që ato të pasqyrojnë nivelin e shkëlqyer të marrëdhënieve politike mes dy vendeve. Kreu u Lëvizjes Socialiste për Integrim theksoi gjatë takimit se duhet punuar në mënyrë konkrete për rritjen e investimeve nga Katari, duke vlerësuar potencialet e mëdha që ofron Shqipëria në fushën e turizmit, të energjisë dhe të bujqësisë. Krahas kësaj edhe ambasadorit ALSaai shprehu kënaqësinë e tij për marrëdhëniet e shkëlqyera bilaterale mes Katarit dhe Shqipërisë dhe e njohu Metën me punën që po bëhet në drejtim të intensifikimit të kontakteve mes dy vendeve, duke theksuar njëkohësisht mundësitë që investimet madhore të Katarit ofrojnë për kompanitë dhe forcën e punës shqiptare.

politikë • E premte 18 janar 2013

PD kërkon mandatin e tretë: Ta kthejmë Shqipërinë në vend të zhvilluar

Berisha: Fitorja e zgjedhjeve si 22 marsi Fushata elektorale e PD-së, derë më derë për të mbledhur votat Ervin Koçi

ryeministri Sali Berisha, njëherazi kryetar i demokratëve, u ka bërë thirrje strukturave të partisë së tij që për zgjedhjet ardhshme të trokasin në çdo derë në kërkim të çdo vote, duke u prezantuar shqiptarëve arritjet e qeverisë. Në këtë mënyrë Partia Demokratike do të fillojë fushatën e saj duke synuar të bëjë për vete sa më shumë votues dhe të marrë një numër të madh votash në zgjedhjet e 23 qershorit. Berisha e përqendroi organizimin e fushatës së tij në togfjalëshin “ta kthejmë Shqipërinë në një vend të zhvilluar”, dhe këtë ai synon ta bëjë duke fituar votat e zgjedhësve e të shpalos arritjet e qeverisje së tij në këta tetë vjet. Këto deklarata Berisha i ka bërë gjatë një takimi me kryetarët e PD-së në rrethe dhe drejtuesit e grupseksioneve të Tiranës. Takim ky që simbolizoi edhe fillimin zyrtar të fushatës së Partisë Demokratike me synim grumbullimin e sa më shumë simpatizantëve në këtë parti. “Ne kemi nisur dhe vazhdojmë betejën tonë elektorale, betejë e fitores. Duke theksuar këtë, ju e dini shumë mirë se djepi i fitores qëndron në votën e shqiptarëve, votë e cila meritohet atëherë kur ne në mënyrën më të vendosur, më njerëzore, më efiçente, më reale të kemi trokitur në çdo zemër, në çdo derë”, - u shpreh Berisha. Gjatë mbledhjes së kryetarëve të degëve të Partisë Demokratike kreu i qeverisë radhiti disa prej arritjeve të qeverisë së tij në këto dy mandate. “Në këta 7 vjet Shqipëria ndërtoi infrastrukturën më moderne dhe po e kompleton. Është Komisioni Europian që deklaroi se

Berisha: Fundërrinat e kanë vendin në Lanë

nisma Berisha e cilësoi partinë e tij si partia e vlerave. Gjatë fjalës së tij ai theksoi se do të shkojë në zgjedhjet e 23 qershorit, duke i prezantuar qytetarëve vlerat që kjo forcë përcjell tek ata.

rezultati Për rezultatin e zgjedhjeve të 23 qershorit Kryeministri theksoi se do të jetë një fitore e madhe, e cila do të krahasohet me 22 marsin e 1992-it, kur PD erdhi në pushtet për herë të parë.

arritjet Si rrugë të fitores kreu i partisë më të madhe në qeverisje përcaktoi prezantimin e të gjitha arritjeve të qeverisjes së tij dhe se duhet të trokasin në çdo derë për të fituar votën e zgjedhësve.

Politikat integruese Berisha shprehu dje në mbledhjen e kryetarëve të degëve PD-së në vend se forca politike që ai drejton është faktuar se zotëron të gjithë potencialin e mundshëm për ta kthyer vendin në stadin e një shteti të zhvilluar ekonomikisht. Krahas kësaj ai theksoi se disponon edhe fuqinë për ta integruar vendin në BE. “Mund të mos ishte kështu dhe ne në 22 vjet nuk i kemi zënë rrugën askujt që të bëjë detyrat e veta në procesin e integrimit, por historia është kjo, është PD-ja që anëtarësoi vendin në KE, që firmosi MSA me BE pas marrëveshjes së tregtisë me BE-në, që mori ftesën për anëtarësimin në NATO e më pas e anëtarësoi. Është ajo që me aleatët bëri të mundur lëvizjen e lirë në Europë, është PD-ja që realizoi e bëri të vërteta ëndrrat shekullore të shqiptarëve”, - theksoi Kryeministri Berisha gjatë fjalës së tij, duke dëshmuar arritjet e qeverisë së tij në fushën e integrimit të vendit.

Shqipëria po ndërton rrugë dhe autostrada më shumë se disa vende të rajonit të marrë së bashku. Në këta 7 vjet reformat e udhëhequra nga PD-ja në periudhën e krizës më të thellë u faktuan një nga sukseset më të mëdha. U dëshmuan se kjo qeverisje dhe këto reforma kanë kapacitet dhe aftësi për të menaxhuar me seriozitetin më të madh dhe sukses të

veçantë krizën më të rëndë që ka pllakosur Europën”, theksoi Kryeministri gjatë fjalës së tij. Berisha e cilësoi ditën e zgjedhjeve si ditën e fitores më të madhe të partisë së tij, duke e krahasuar me zgjedhjet e 22 marsit të vitit 1992. “Rendja pas çdo vote është detyra e misioni i anëtarësisë sonë. Unë kam besim se me vendosmërinë e përkushtimin tuaj dhe të

anëtarëve, simpatizantëve e mbështetësve tanë 23 qershori do të jetë një 22 mars i vërtetë. Shqiptarët do të votojnë projektin e Shqipërisë europiane të zhvilluar dhe do të hedhin mënjanë murin e turpshëm të bllokimit, të cilin ata kurrë nuk e meritojnë. Ata meritojnë të ardhmen europiane”, - theksoi Kryeministri Berisha mbi rezultatin e zgjedhjeve të 23 qershorit.

Gjatë takimit me kryetarët e degëve të Partisë Demokratike në vend Kryeministri Berisha nuk la pa sulmuar rivalin e tij kryesor në zgjedhjet parlamentare të 23 qershorit. Ai e cilësoi politikën e ndjekur nga Rama “politikë fundërrinash”. “Nuk ka sot qytetar më të zhgënjyer se ata që katër vjet më parë votuan për PS-në, sepse pas 22 vjetësh pluralizëm e shohin atë sërish bllokuese, e shohin në rolin e muratorit fatkeq, që lartëson murin e bllokimit në kundërshtim flagrant me aspiratat e socialistëve shqiptarë, në kundërshtim flagrant me aspiratat e mbarë shqiptarëve. Dhe si alternativë ata ofrojnë: “Fundërrina të të gjitha llojeve, të bashkohemi kundër Sali Berishës”. Keni dëgjuar a lexuar ndonjëherë në historinë e politikës botërore thirrje për aleanca të tilla?” – u shpreh Kryeministri. Krahas kësaj ai e cilësoi këtë thirrje të Ramës si “bashkim fundërinash”. “Le të bashkohen të gjitha fundërrinat, por ju jap fjalën e nderit, në mënyrën më solemne, i përgatitur me gjithë shpirt, për fushatën më të bukur. Për fundërrinat përveç Lanës vend tjetër nuk mund të ketë. Zgjedhja është e tyre. Por të dalësh me moton “fundërrina, bashkohuni që të mundim Berishën”, kjo është dëshmia e dështimit total, kjo është thirrja e njeriut që ka humbur çdo shpresë”, - tha Kryeministri.

Sot seancë dëgjimore me kandidatët

Programi i binjakëzimit të bashkive

Alternativa për mjedis të pastër

Procedura të përshpejtuara për emërimin e kreut të ILDKP

Basha: BE na mbështet për besimin që ka në këtë projekt

Mediu: Riciklimi është zgjidhja për mbetjet urbane

Pas mbledhjes së Konferencës së Kryetarëve të ditës së djeshme u vendos që të premten të mbahet edhe seanca e parë dëgjimore me dy kandidatura për postin e kreut të ILDKP-së. Kuvendi ka vendosur të mos humbasë kohë dhe ta bëjë ILDKP-në shumë shpejt me kryetarin e tij të ri. Kështu, nisur nga fakti se janë kaluar afatet ligjore për plotësimin e vendit vakant të lënë nga Llalla, por edhe sepse periudha e fillimvitit është tepër e ngarkuar për këtë institucion me pranimin dhe sistemin e deklaratave të pasurisë, Kuvendi ka vendosur të procedojë shpejt. Nesër do të mblidhet Komisioni i Ligjeve për të bërë seancën dëgjimore me dy kandidaturat dhe më pas ato mund të kalojnë për votim në seancën plenare të së hënës, e cila do të çelë dhe sesionin e ri parlamentar. Emrat e dekretuar nga Nishani janë Suzana Xhuka dhe Shkëlqim Ganaj.

Bashkimi Evropian i ka akorduar një grant prej 70 mijë eurosh, Shoqatës së Bashkive të Shqipërisë. Qëllimi është që të mbështetet projekti “Fuqizimi i kapaciteteve të bashkive shqiptare, nëpërmjet programit të binjakëzimit të bashkive. Kryetari i Bashkisë së Tiranës, njëherësh edhe kryetar i kësaj shoqate, Lulzim Basha, tha se binjakëzimi do u jap mundësinë e ndërveprimit dhe shkëmbimit të eksperiencave, jo vetëm drejtuesve vendor, por të gjitha shtresave deri te qytetarët më të thjeshtë të çdo qyteti. Kryetari deklaroi se ky sponsorizim nga BE, tregon besimin që ata kanë në eksperiencat tona. Projekti i binjakëzimit është parë nga të dyja palët si një mundësi shkëmbimi eksperiencash. Ai vuri theksin se kapacitetet dhe aftësitë e bashkive të vendit tonë për të përballuar situata të veçanta, apo zgjidhja e çështjeve dhe problemtikave komplekse tani do të vlerësohet si shkëmbim eksperience.

Në Shqipëri është e rëndësishme që mbetjet urbane nëpërmjet riciklimit të tyre, t’ju shërbejnë fushave të ndryshme të ekonomisë së vendit. Ky është opinion i minstrit të Mjedist, Fatmir Mediu, i cili e ndjen të domosdoshme që deri në vitin 2020, të gjitha projektet për riciklimin e mbetjeve, të vihen në zbatim. “Ne duhet të parashikojmë landfille tranzitore për të arritur pastaj tek trajtimi përfundimtar për të trajtuar mbetjet për energji, apo për riciklim, apo për bujqësi. Duhet të kemi procedura shumë të qarta dhe transparente”,-bëri të ditur Mediu. Ai deklaron se ka shumë impiante në Shqipëri, të cilat nuk shërbejnë me eficencën e tyre, si Saranda etj. Ai u bën thirrje kryetarëve të bashkive se nëse nuk e zgjidhin dot këtë problematikë, le ta bëjnë prezente tek pushteti lokal, i cili është përgjegjës. Mediu thekson se duhet të nisë sa më parë ky projekt që do ndikojë dukshëm në pastërtinë e mjedisit tonë.

« politikë

E premte 18 janar 2013 •

Toponimet, Ministri i lutet Greqisë për emigrantët

Panariti: Të lejohen dokumentet aktuale deri në një marrëveshje M inistria e Jashtme i drejtoi sërish kërkesë shtetit helen për shtyrjen e moratoriumit që lejon qytetarët shqiptarë të udhëtojnë me dokumentet aktuale që kanë në përdorim. Kështu, ndërkohë që emigrantët shqiptarë hasin probleme të pafundme në kufirin grek deri në kthim të tyre në Shqipëri diplomacia shqiptare vijon të jetë e inkuadruar vetëm në deklarata. Të njëjtën situatë kishim dhe dje gjatë takimit që ministri i Jashtëm, Edmond Panariti, zhvilloi me ambasadorin e ri grek në Tiranë Leonidas Rokanas. Gjatë takimit u diskutua mbi hapat që të dyja palët do të ndërmarrin për dinamizmin marrëdhënieve dypalëshe. Në këtë kuadër, të dyja qeveritë po punojnë për të zhvilluar së shpejti një takim në formatin ndërqeveritar G-G. Në njoftimin për shtyp, të vënë në dispozicion për mediet, bëhej e ditur se Ministria e Punëve të Jashtme ndjek me shqetësim moslejimin e kalimit të shtetasve shqiptarë në pikat e kalimit kufitar me Greqinë për shkak të mënyrës së shkrimit të toponimeve

Reagimi i PS-së

Situata në kufi e papranueshme

Ministri Panariti me ambasadorin grek, Leonidas Rokanas greke në pasaportat e tyre. Për këtë arsye, ministri Panariti kërkoi nga pala greke shtyrjen e moratoriumit që lejon qytetarët shqiptarë të udhëtojnë me dokumentet aktuale që kanë në përdorim, duke qenë se palët kanë avancuar në arritjen e një marrëveshjeje përfundimtare për këtë çështje. Gjithashtu dy bashkëbiseduesit ndanë vlerësimin se duhet punuar së bashku për të arritur një

zgjidhje të pranueshme nga të dy palët lidhur me çështjen e delimitimit detar mbështetur në legjislacionin ndërkombëtar dhe të drejtën e brendshme të dy vendeve. Por në këtë kuadër kërkesash shefi i diplomacisë shqiptare ripërsëriti kërkesën për shfuqizimin e ligjit të luftës, një ligj absurd i vjetër i Greqisë, veprim i cili do t’i çonte në një stad të ri marrëdhëniet mes dy vendeve.

PS reagoi dje lidhur me situatën e krijuar në kufirin mes Shqipërisë dhe Greqisë. Nëpërmjet një deklarate për shtyp, Sekretariati i Emigracionit pranë kësaj partie e konsideroi si të papranueshme një situatë të tillë, ku familjet me fëmijë të lindur në Greqi, por me pasaporta shqiptare nuk lejohen të hyjnë në territorin grek, pasi në pasaportat e tyre shqiptare toponimet e vendlindjes janë të shënuara në shqip dhe jo në greqisht, siç kërkon pala greke. “Pretendimet e Greqisë për shkrimin në greqisht të toponimeve janë konceptualisht të papranueshme, por dhe faktikisht të pazbatueshme. Si një vend sovran me kombësi e gjuhë të vetën, Shqipërisë nuk mund t’i kërkohet që të shkruajë në pasaportat e shtetasve të saj në një tjetër gjuhë përveç se shqip”, thuhej në këtë deklaratë.

Bisedime për legalizimin e certifikatave

Greqi-Shqipëri ende pa një marrëveshje për toponimet Emigrantët shqiptarë që jetojnë dhe punojnë në shtetin helen vazhdojnë të vuajnë penalizmin e mosmarrëveshjeve mes Shqipërisë dhe Greqisë, lidhur me legalizimin e certifikatave. Mosrënia dakord mes dy shteteve lidhur me përkthimin dhe noterizimin e këtij dokumenti në një format të pranuar nga të dyja palët mbetet një problematikë permanente, duke u krijuar jo pak vështirësi emigrantëve shqiptarë. Kjo për vetë faktin se kur përkthehet kjo certifikatë, e gjithë përmbajtja e saj është në anglisht, ndërsa qytetet e Greqisë shkruhen në shqip. Kjo gjë nuk pranohet nga shteti helen, duke bërë që në konsullatën greke në Tiranë të kthehen mjaft dokumente pa u legalizuar. Për zgjidhjen e një problematike të tillë dy vendet kanë ngritur grupet e tyre të punës, ku kanë zhvilluar jo pak takime mes tyre në Ministrinë e Punëve të Jashtme në Shqipëri. Në takimin më të fundit palët kanë diskutuar variantin që e gjithë

përmbajtja e certifikatës të shkruhet në anglisht. Por edhe pse deri këtu duket se marrëveshja ekziston, mënyra se si do të arrihet kjo, duke se e bën të pamundur formalizimin e saj. Me qëllim sheshimin e të gjitha ngërçeve me Greqinë, qeveria shqiptare pati vendosur si afat të fundit pikërisht fund vitit që shkoi gjetjen e rrugëve që zgjidhin problemin. Një nga alternativat e parashtruara nga pala shqiptare në takimin e fundit është dhe hartimi në një vendimit të Këshillit të Ministrave, i cili do t’i hapte rrugë legalizimit të certifikatave në anglisht, por ende nuk ka një vendim zyrtar mbi një çështje të tillë.

Bashkëshortja e kreut të bashkisë bën të ditur se lekët i ka sqaruar në ILDKP

Linda Basha: Lekët ja kam dhënë motrës Çifti i ri shtëpi një katëshe në kodrat e Dajtit, ndërtimi gradualisht

ë një intervistë të dhënë për “Top Story” të gazetarit Sokol Balla në Top Channel bashkëshortja e kreut të PS Edi Rama thekson se nuk ka ndërtuar asnjë pallat e nuk ka marrë hua pa interesa. Sipas saj përsa i kërpet akuzës se Linda ka marrë 100 milionë nga persona anonim apo i ka marrë me thasë, janë totalisht të pavërteta. “Unë në jetën timë skam marrë asnjëherë para borxh. Jo 100 milion por asnjë lek. Nuk ka hua të marrë nga unë”, tha ajo. Madje ajo shton se në deklaratën e vitit 2010 e ka shprehur se kam dhënë hua pa interes. “Sepse me formimin më të vogël që mund të kesh e kupton se kur është hua pa interes, është se ske detyrimr. Kam dhënë 70 mijë euro interes te motra ime. Dhe kur e japim për një nevojë të caktuar e japim pa interes. Dhe që është bërë me deklaratë me emër dhe me mbiemër. Sigurisht që është bërë në shtojcën konfidenciale ku jepen detaje që ndoshta nuk janë interes për publikun. Shtojcë e cila e parashikon dhe ligji”, tha Linda Basha. Ndërsa më tej ajo shton se kështu kuptohet shprehja si mbarset një mal dhe nuk del dot as dhe një mi. “Unë kam deklaruar dhe burimin e të ardhurave nga shumë punë që kam bërë. Huaja ende nuk ëshë kthyer dhe kur të realizohet sigurisht që do e bëj me dije”, tha ajo. Përsa i përket pasuria dhe shtëpisë ajo pranon se janë duke ndërtuar një banesë. Por shtëpia e re do të jetë një katëshe me tre dhoma gjumi dhe një bodrum. Banesë që do të ndërtohet gradualisht dhe jo menjëherë. Përsa i përket pallatit të akuzuar nga PD, ajo shton se falenderon posaçërisht prindërit, xhaxhain “të cilët kokëulur dhe me bindjen e tyre kanë investuar për atë shtëpi dhe ju desh në një moment të caktuar të

tërhiqeshin në një vorbull agresioni të paprecedent, duke parë se si njollosej në media investimi i bërë prej tyre me djersën e ballit”. Ajo shron se Vëllai, pas dhjetë vitesh në emigracion, u kthye me dëshirën për të investuar të gjithë kursimet e veta në atë shtëpi në tokën e të parëve të tyre. ”Ndërkohë, shikoja edhe nënën time, e cila është prej kohësh e sëmurë, e shikoja ashtu të trishtuar dhe ndërkohë përpiqesha që ta qetësoja e shikoja babain që vuante ndërkohë që të gjithë familjet e vjetra tiranase dhe qytetarët e vjetër e njohin si një njeri të urtë dhe të virtytshëm”, nënvizoi ajo. Ndërsa shton se toka është e trashëguar nga të parët. Madje në lidhje me lejen e ndërtimit bashkëshortja e Ramës thekson se nuk ka pasur asnjë ndikim për marrjen e lejes së ndërtimit dhe nuk ka pasur konflikt interesi. Duke shkuar më tej ajo thekson se nuk ka pasur as lidhje me Kosta Bajrabën. “Unë nuk kam bashkëpunuar me Kosta Bajrabën në asnjë projekt institucional. Jam përpjekur shumë të kujtoj se kur mund të kem pasur bashkëpunim me të, përveçse kujtoj që ka qenë një bashkëpunim në përgatitjen e raportit të zhvillimit njerëzor në 2002-n, kur Bajraba mori pjesë së bashku me shumë ekspertë të tjerë në përgatitjen e atij raporti. Disa prej atyre ekspertëve janë në funksione drejtuese në ekzekutivin e sotëm, ndaj është njësoj sikur opozita sot të më akuzojë përse kam punuar me figura të mazhorancës. Zotin Bajraba e njoh si një ekspert të çështjeve sociale dhe një njeri të angazhuar në mësimdhënie, por kjo nuk do të thotë që një njeri që ka bashkëpunuar me të, të shihet sot si një njeri që duhet sulmuar nga qeveria apo institucionet e tjera”, tha ajo.

ekonomi • E premte 18 janar 2013

Për të përfituar kredi me interes zero duhet një certifikatë familjare me gjendjen civile të 31 dhjetorit të vitit 1992, një certifikatë familje me gjendjen aktuale familjare (sot), vërtetim nga tatim-taksat se nuk kanë biznes.

Duhet një vërtetim nga zyra e pasurive të paluajtshme se nuk disponojnë prona, vërtetim i banesës, vërtetim nga zyra e strehimit me vendimin si të pastrehë të kategorisë së parë dhe fotokopje e kartës së identitetit.

Kush është subjekt i TVSH-së s’përfshihet në listë

Programi i kredisë me interes zero, ja kriteret skualifikuese F amiljarët që kanë një pronë dhe një biznes privat janë të vetmit që nuk mund të përfitojnë nga projekti i strehimit me kredi me interes zero”, - kështu shprehen burimet zyrtare nga Enti Kombëtar i Banesave. Sipas drejtorit të këtij institucioni Ylli Piro, dy janë kriteret që përjashtojnë qytetarët e kësaj kategorie nga mundësia për të përfituar kredi me interes 0: së pari, në rast se kanë një pronë tjetër në rrethin ku banojnë në shtëpinë e ish-pronarit, ç’ka tregon se kanë një mundësi tjetër strehimi; së dyti, kur kanë një biznes, që është subjekt i TVSH-së dhe që dëshmon se ata i kanë kushtet për të blerë një banesë. Këto familje nuk kanë mundësi të paguajnë as këstin mujor atëherë do të strehohen në banesa sociale, ku do të paguajnë qira shtetërore, jo në vlerën e tregut”, - thekson ai. Familjet te ish-pronat private Edhe familjet që rezultojnë të jenë të

strehuara në ish-pronë private, sipas Pirros, mund të bëhen pjesë e kësaj skeme. Kategori që jetojnë që përpara viteve ‘90 në shtëpitë e pronarëve nuk do të kenë më si kriter të ardhurat për të marrë kredi, por duhet të mos kenë pronë tjetër dhe as biznes. Kjo është kredi me interesa zero dhe shuma është e ndarë deri në 30 vjet. Nëse këto familje nuk kanë mundësi të paguajnë as këstin mujor, atëherë do të strehohen në banesa sociale, ku do të paguajnë qira shtetërore, jo në vlerën e tregut. Janë 4400 familje që jetojnë me qira në shtëpitë e pronarëve, të vendosur aty para viteve ’90. Lista në fjalë është miratuar nga Këshillat Bashkiakë dhe është depozituar që para nëntorit të 2012 pranë Entit të Banesave. Por Piro shprehet se gjendja financiare dhe civile e këtyre familjeve do të verifikohet. Kjo pasi qeveria shqiptare do t’i kërkojë hipotekës konfirmim se nuk kanë pasuri, Drejtorisë së Tatimeve se nuk janë subjekt

TVSh-je dhe gjendjes civile që të konfirmojë vendbanimin dhe nëse janë gjallë. E gjithë kjo do të bëhet pasi Enti zotëron lista edhe të tre vjetëve më parë. Pas marrjes së konfirmimeve, numri i personave në listë pritet të përgjysmohet. Ndërkohë pranohen dhe aplikime të reja. Enti thekson faktin se familjet që figurojnë si të pastreha, por të sistemuara në banesat e ish-pronarëve, duhej të kishin tërhequr pranë Bankës Kombëtare Tregtare, kredinë me interes zero. “Procedura është në vazhdim e sipër, jemi në fazën e plotësimit të dokumentacionit. Janë miratuar shumë emra në Bankën Kombëtare Tregtare dhe të gjithë ata persona që kanë emrin në bankë, duhet t’i drejtohen zyrës së entit të banesave, për të dorëzuar dokumentacioni e kërkuar, me qëllim përfitimin e kredisë me interes zero”, - shprehet Piro. Një pjesë e familjeve e kanë plotësuar kushtin e bankës për plotësimin e të ardhurave dhe janë trajtuar me kredi me interes 3 për qind.

Zhvillohet simpoziumi i ekonomistëve Kinë-Evropë

Guvernatori fton investitorët kinezë Fullani kërkoi mbështetje me likuiditet valutor Investitorët e huaj janë të mirëpritur të investojnë në projektet e infrastrukturës, në shfrytëzimin e burimeve natyrore, në energjetikë e tregti, në Shqipëri, si një vend kandidat potencial për t’u anëtarësuar në BE. Ky ishte një prej mesazheve të guvernatorit të Bankës së Shqipërisë, Ardian Fullani, gjatë fjalës së tij në simpoziumin e ekonomistëve Kinë-Europë. Ai veçoi rëndësinë e investimeve të huaja në vendet jo-anëtare të eurozonës dhe ndikimet për rajonin e Europës Juglindore, ku bën pjesë dhe vendi ynë. Ai theksoi rëndësinë e rritjes së bashkëpunimit ndërmjet dy bankave qendrore. Fullani e cilësoi

si mjaft të rëndësishme nxitjen e pjesëmarrjes së institucioneve financiare kineze në sektorin bankar shqiptar si dhe vendosjen e linjave të mbështetjes me likuiditet valutor përmes transaksioneve që mund të zhvillohen mes Bankës së Shqipërisë dhe asaj të Kinës. Guvernatori i Bankës Qendrore të Republikës Popullore të Kinës u shpreh se Kina duhet të rrisë interesimin e saj për këtë rajon dhe se ai vetë do të jetë më aktiv në këtë drejtim. Ai vlerësoi punën e bërë nga Banka e Shqipërisë për ruajtjen një ambienti makroekonomik të qëndrueshëm dhe sigurimin e stabilitetit financiar të vendit.

Bum ankesash për mbifaturime

ERE nis verifikimin në terren, do të paguhet vetëm konsumi Shtohen rastet e denoncuara pranë Entit Rregullator të Energjisë për abuzim me faturat e energjisë nga ana e punonjësve të kompanisë çeke të shpërndarjes CEZ. Aktualisht po verifikohen këto ankesa nga ekspertë të ERE-s jo vetëm në sistem, por dhe në terren, duke ndjekur rast pas rasti çdo pretendim. Ndërkaq, Enti Rregullator i Energjisë ka anuluar disa fatura të qytetarëve që kompania çeke “CEZ” u ka mbifaturuar. Ankesat e denoncuara pranë institucionit mbikëqyrës ERE nga konsumatorët janë bërë për faturime mbi 30 mijë kilovat-orë. Autoritetet e këtij institucioni shprehen se bëhet fjalë për konsumatorë familjarë, fatura e të cilëve brenda 5-6 muajsh ka shkuar edhe deri në shifrën absurde të 500 mijë lekëve. Drejtori i juridik i ERE-s, Eduard Elezi, është shprehur dje se këtyre qytetarëve u është dhënë fatura e re me aq energji sa kanë konsumuar. “ERE i kërkon kompanisë që të veprojë në anulimin kur konstatohet se një veprim i kompanisë është i parregullt, jo konform legjislacionit në fuqi. Ka pasur raste të vendosjes së dëmit ekonomik pa një

proces ligjor të saktë, që është vendosur nga kompania në fatura që janë titull ekzekutiv. Për këto raste ERE i ka kërkuar kompanisë anulimin e faturave dhe korrigjimin e faturës në nxjerrjen e një fature të re, e cila të jetë konform legjislacionit në fuqi”, - deklaroi Elezi. Verifikimi i abuzimeve me mbifaturimet po ndodh në një kohë që kompania “CEZ-Shpërndarje” ka lënë pa drita një pjesë të mirë të kryeqytetit gjatë dy ditëve të fundit. Sipas kompanisë, ndërprerja ka ardhur si pasojë e dy defekteve në nënstacionin e Uzinës së Traktorëve dhe nënstacionin e Selitës. Pa energji kanë mbetur rruga “Qemal Stafa”, “Sadik Petrela”, “Hoxha Tahsim”, zona te “Komuna e Parisit” dhe Tirana e Re. Grupet e CEZ-it po punojnë për riparimin e defekteve.

Administrator i ri, në garë 5 emra

ERE zyrtarizon heqjen e licencave të kompanisë “CEZ” Janë 5 emra në garë për të marrë postin e administratorit të ri të kompanisë së shpërndarjes së energjisë “CEZ”. Aktualisht ka përfunduar afati për dorëzimin e dokumentacionit për t’u bërë pjesë e kësaj gare dhe ERE do të vijojë punën për përzgjedhjen e kandidaturës më të mirë që plotëson këto kushte. Gjatë ditës së sotme do të zhvillohet një seancë dëgjimore pranë ERE-s për dëgjimin e kandidaturave të paraqitura për administrator potencial sipas rregullores mbi procedurat e emërimit të administratorit dhe kompetencat e tij. “Heqja e licensës çekëve dhe largimi i njoftuar i CEZ-Shpërndarjes e detyron ERE-n që në bazë të ligjit “Për sektorin e energjisë” të bëjë gati terrenin për mënyrën se si do të menaxhohet shpërndarja e energjisë në vijim. Në këto kushte, duket se shumë shpejt do të kemi një administrator të ri, që do të kryejë funksionin e përkohshëm për shpërndarjen e energjisë”, -u shprehën burimet zyrtare të ERE-s. Një ndër kushtet themelore është përvoja në fushën e energjisë dhe mbulimi i furnizimit me energji në të gjithë vendin. Rregullat

përcaktojnë zgjedhjen e një personi si administrator i menaxhimit të aktivitetit të kompanisë shpërndarëse, të drejtat dhe kompetencat që atij i jep ligji si dhe procedurat për të bërë kalimin e pronësisë te një kompani tjetër. Ndërkaq, mësohet se më 21 janar do të vijohet paralelisht me procesin e heqjes se licensave së shpërndarjes dhe furnizimit publik me pakicë të energjisë elektrike shoqërisë “CEZShpërdarje”. Shkak është bërë performanca e dobët e humbjeve, importit të energjisë dhe mbifaturimeve. CEZ tashmë ka njoftuar largimin e saj nga Shqipëria, si dhe pretendimin për garancinë 60 milionë euro nga Banka Botërore. Madje, kompania ka botuar njoftim në gazetat ndërkombëtare për shitjen e aksioneve të saj në Shqipëri.

« aktualitet

E premte 18 janar 2013 •

Dyshim për vdekje natyrale

Kalimtarët gjejnë pa jetë një 40-vjeçar, nisin hetimet Mëngjesin e djeshëm në zonën e Unazës së Re në kryeqytet, një 40-vjeçar është gjetur i pajetë. Sipas informacioneve paraprake, ai është identifikuar si Fatos Kaloçi. Burri është gjetur në mes të rrugës, pa shenja jete, nga kalimtarët e rastësishëm, të cilët kanë lajmëruar menjëherë policinë. Brenda pak minutash patrulla e policisë ka mbërritur në vendngjarje dhe ka nisur hetimet. Pas identifikimit të viktimës kanë nisur hetimet për zbardhjen e shkaqeve të vdekjes, të cilat do bëhen të ditura pas autopsisë së trupit. Paraprakisht dyshohet se vdekja ka ardhur nga shkaqe natyrale, por gjithësesi po vijojnë hetimet.

Arrestimi në Kamzë

Krimet e Rënda “arrest me burg” 4 të rinjve. Skura ende në koma

Kapet në Tiranë, kërkohej për falsifikime në Korçë

Fraza “isha i dehur” nuk shpëton Allën që plagosi shefin e krimeve

Një i kërkuar për falsifikim është prangosur dje nga shërbimet e Seksionit kundër Krimit Ekonomik e Financiar në policisë e Tiranës. Kështu, u bë ekzekutimi i Vendimit Penal ndaj shtetasit në kërkim Aleksandër (Agostin) Gjonpjetri, 37 vjeç, lindur e banues në Kamzë, pasi nga drejtësia në Korçë është dënuar me 9 muaj burg, për veprën penale “Falsifikim të vulave, stampave ose formularëve”, parashikuar nga neni 190/1 i Kodit Penal. Ai do të dërgohet pranë autoriteteve të Korçës për të vuajtur dënimin.

Mariglen Mulla

e fjalët “kam qenë i dehur, nuk e di çfarë kam bërë”, iu përgjigj dje akuzave Fitim Alla, 19-vjeçari i akuzuar për plagosjen e shefit të krimeve të Burrelit, Musa Skura. Ditën e djeshme Gjykata e Krimeve të Rënda caktoi ndaj tij masën e arrestit më burg, ndërsa Prokuroria kërkoi një seancë me dyer të mbyllura. Bashkë me të në bankën e të akuzuarve janë dhe Vilson Milkurti, 18 vjeç dhe Edison Lleshi, 18 vjeç, të cilët gjithashtu morën masën e sigurisë arrest me burg. Nga ana tjetër, gjendja shëndetësore e Skurës paraqitet tepër e rënduar, pasi ditën e djeshme ai ka hyrë në gjendje kome në spitalin “Padre Pio” të Foxhias, në Itali ku u dërgua me urgjencë, pasi i ishin dëmtuar 5 organe jetësore. Seanca gjyqësore Vetëm njëri prej tyre Fitim Alla ka akuzën e vrasjes për shkak të cilësive të veçanta të mbetur në tentativë ndaj Skurës dhe rrezikon të paktën 25 vjet burg. Ndërkaq, tre të tjerët dhe më i vogli i tyre 15 vjeç kanë akuzën e mbajtjes së municioneve në sasi të mëdha. Në fakt dje Alla nuk bëri asnjë deklaratë para gjykatës, por mbeti në fuqi dëshmia e tij para Prokurorisë kur e ka justifikuar veten duke thënë se në çastet e kësaj ngjarjeje ka qenë në gjendje të dehur. Edhe kërkesa e avokatëve për dërgimin e tre të rinjve të tjerë Vilson Milkurti, Edison Lleshi dhe

15-vjeçarit me incialet A.LL për masë sigurie nga një gjykatë e zakonshme për shkak të akuzës së tyre, nuk u mor parasysh nga togat e zeza duke u lënë në “arrest me burg” nga Krimet e Rënda. Dinamika e ngjarjes Gjatë seancës së djeshme u theksua se policia kishte organizuar një plan masash pasi një burim i zonës i kishte njoftuar se disa persona do të trafikonin municione. Ndërkaq, policia doli në pritje në vendin ku informatorët kishin njoftuar, në operacion e sipër policia u bëri thirrje këtyre personave që të ndalonin, por ata refuzuan. Shefi i hetimit dhe parandalimit të krimit të komisariatit Mat, Musa Skura u përlesh me të pandehurin Fitim Alla 18 vjeç, i vetmi person që kishte armë në dorë dhe aty mbeti i plagosur rëndë. Prokuroria deklaroi në gjykatë se arkat me municion u gjetën disa metra më larg vendit të ngjarjes ku ndodhi edhe plagosja e Shefit të Krimeve. Prokuroria pritet të zbardhe edhe linjën e shitjes së këtyre arkave me municion, për të cilat ende nuk dihet se ku janë blerë dhe ku do shiteshin. Por nga përvojat e mëparshme, ekspertët dyshojnë se municionet do të dërgoheshin drejt Kosovës për trafikim, ndonëse ky informacion mbetet ende në fazën e dyshimit, pasi do të pyeten imtësisht të pandehurit. Skura mbeti i plagosur rëndë pasditen e së dielës gjatë një aksioni për zbulimin dhe kapjen e personave, të cilët tregtonin municione luftarake në zonën e njohur si Përroi i Keqit në fshatin Suç.

Lajmin e publikojnë mediet italiane

Policia nis hetimet

Sherr me thika mes të rinjve, njëri plagoset Pasditen e djeshme në Tiranë një i ri është plagosur me thikë. Sipas burimeve të policisë, ngjarja ka ndodhur pas një sherri mes disa të rinjve, rreth orës 16:30 në rrugën “Siri Kodra”, ku shtetasi Erjon Lila është goditur me thikë. Mësohet se i plagosuri është dërguar menjëherë në Spitalin Ushtarak, prej ku mësohet se është jashtë rrezikut për jetën. Ndërkohë policia ka mbërritur në vendngjarje dhe po punon për zbardhjen e shkaqeve të ngjarjes, identifikimin e autorit dhe ndalimin e personave të tjerë të përfshirë në sherr.

Ngjarjet në kryeqytet

Përplasi motoristin, kapet, tjetër aksident me plagosje Një person që kërkohej për aksident të rëndë në Kamzë është kapur nga policia, ndërsa dje ndodhi një aksident me plagosje në kryeqytet Odhise Kosta, 48 vjeç u kap në rrugën Vaqarr-Tiranë, pasi duke drejtuar mjetin “Isuzi”, me targa TR 6030 S, është përplasur me një motor “Dayang”, drejtuar nga shtetasi Agron Karici, 34 vjeç, banues në fshatin Pezë dhe për pasojë është dëmtuar drejtuesi i motorit. Një 75-vjecar është plagosur dje në kryeqytet pasi është përplasur nga një automjet. Ngjarja ndodhi pranë pallatit të sportit “Asllan Rusi”, teksa këmbësori i identifikuar si Ferit Vani po tentonte të kalonte rrugën. Pas ngjarjes i moshuari është transportuar drejt Spitalit Ushtarak.

në Akuila, Familja “Do të hakmerremi”

Liljana Kondakçi përfundon dënimin për trafik

Për xhelozi vret të shoqen dhe të dashurin

ITALI - E cilësuara “La mama” prej medieve italiane, Liljana Kondakçi, njëra nga yjet e muzikës shqiptare është riatdhesuar në Shqipëri, pasi përfundoi dënimin me 2 vite dhe 8 muaj burg në Itali për trafik droge. Lajmi është publikuar djë nga “Gazetadelasudd” në Itali. E cilësuar si “Mina e Shqipërisë”, Kondakçi u arrestua në Selanik në vitin 2010, pas një urdhër-arresti ndërkombëtar dhe u ekstradua më pas në Itali. Mediat në shtetin fqinj shkruajnë se Kondakçi bënte trafik droge, pasi u shpëtonte kontrolleve policore duke shfrytëzuar reputacionin e saj si këngëtare. Problemet për këngëtaren e njohur lindën që në vitin 2006, kur ajo u ndalua pranë një stacioni hekurudhor në Itali me 3 kg kokainë. Në periudhën e arrestimit këngëtarja u akuzua për trafik hashashi nga Shkodra në Itali, ku bashkëpunonte me anëtarë famëkeqë të bandave italiane, teksa urdhërat për trafik droge i jepte përmes telefonit. Kësisoj, ajo u cilësua si “la mama”, prej medieve italiane. Nga publikimet e atyre kohërave në media, u mësua se Kondakçi jetonte në Greqi me vajzën e saj, në momentin kur u arrestua.

ITALI - I tërbuar nga xhelozia një 48-vjeçar, emigrant shqiptar në Akuila të Italisë ka vrarë gruan dhe të dashurin e saj. Nga mediat italiane mësohet se Burhan Kapllani, 48 vjeç, i ka bërë pritë në parkingun e një supermarketi, gruas së tij Orjeta Boshti, me të cilën kishin 4 fëmijë. Ajo ndodhej për momentin në shoqërinë e të dashurit të ri, Shpëtim Hana. Të dy sapo kishin hipur në automjetin “Opel Zafira”, kur 48-vjeçari është afruar dhe ka qëlluar për vdekje të shoqen me një plumb pranë veshit teksa kjo ndodhej ende në makinë. Sipas mediave italiane, Hana ka tentuar të largohet për të shpëtuar nga agresori, por plumbat e pistoletës e kanë zënë në qafë duke e lënë dhe atë të vdekur në vend. Karabinierët sekuestruan armën e krimit, një pistoletë e kalibrit 22, që u gjet 300 metra larg vendit të krimit. Autori i krimit, bashkëshorti është në polici, ku dëshmitarë në vendngjarje thonë se ai u dorëzua vetë tek karabinierët. Mësohet se gruaja, Orjeta Boshti kishte hapur një proces gjyqësor për divorcin nga Kapllani. Ndërkaq, familjarët e viktimës që shkuan në vendngjarje kanë kërcënuar për hakmarrje.

aktualitet • E premte 18 janar 2013

Reagon ambasada amerikane, 3 ditë larg përvjetorit të dytë të demonstatës

“Shpjegime për dhunën e pakuptimtë më 21 janar” “Proces i besueshëm gjyqësor, i lirë nga ndërhyrjet politike” Kur duhen edhe 3 ditë nga përvjetori i dytë i ngjarjeve tragjike të 21 janarit ka ardhur edhe apeli i ambasadës amerikane në Tiranë. Në deklaratën e shpërndarë për shtyp, ambasada kërkon shpjegim të plotë të atyre ngjarjeve, si dhe proces gjyqësor të besueshëm e të lirë nga çdo lloj ndërhyrjeje politike. Ndërkaq, në deklaratë citohet se “Në përvjetorin e dytë të ngjarjeve tragjike të 21 janarit 2011, ambasada e Shteteve të Bashkuara iu shpreh përsëri ngushëllimet e saj familjarëve të atyre që u vranë dhe lënduan. Të gjithë ishin viktima të dhunës së pakuptimtë e të pafalshme. Tani më shumë se kurrë, ka nevojë për shpjegim të plotë të ngjarjeve të 21 janar-

it nëpërmjet një procesi të besueshëm gjyqësor, të lirë prej ndërhyrjeve politike. Në këtë ditë përkujtimi paqësor, iu bëjmë thirrje të gjithë udhëheqësve politikë dhe institucioneve të qeverisë që të punojnë pa pushim për të frymëzuar popullin shqiptar që të besojnë në demokracinë e tyre duke forcuar sundimin e ligjit”. Më 21 janar të vitit 2011, katër demonstrues humbën jetën në bulevardin “Dëshmorët e Kombit”. Gardisti Agim Llupo akuzohet për vrasjen e demonstruesve Ziver Veizi dhe Hekuran Deda. Ndërsa, për ish-shefit të Gardës së Republikës, Ndrea Prendi, rëndon akuza e vrasjes së demonstruesit Faik Myrtaj. Sipas Prokurorisë, Prendi, për të fshehur

PaS kallëzimeve të KLSH-së. Verifikime për tokat në Bërzhitë

Abuzime me tenderat, tokat dhe pronat, Prokuroria heton 32 zyrtarë Mariglen Mulla

rokuroria e Përgjitshme duket se i ka marrë seriozisht kallëzimet penale të KLSH-së, pasi vendosi të nisë hetimet për 32 zyrtarë. Në njoftimin zyrtar të akuzës qendrore thuhet se organi i Prokurorisë ka regjistruar procedimin penal dhe ka nisur hetimet për disa raste të referuara nga Kontrolli i Lartë i Shtetit në fund të muajit dhjetorit 2012 dhe fillimit të muajit janar 2013. “Prokuroria ende nuk ka ngritur akuza, por po zhvillon hetime për 32 zyrtarë të niveleve të ndryshme, të kallëzuar penalisht nga KLSH për vepra penale që lidhen me ushtrimin e funksioneve publike. Ndërkohë, nuk ka filluar hetimi, por është në proces verifikimi kallëzimi penal i referuar nga KLSH për 4 zyrtarë të tjerë”,thuhet në njoftim. Ndërkaq, burime pranë Prokurorisë së Tiranës thanë se për 4 zyrtarët e komunës Bërzhitë po kryhen verifikime në lidhje me abuzime me tokat, ç’ka përbënte edhe objektin e kallëzimit penal të KLSH-së. Në njoftim thuhet gjithashtu se “Organi i Prokurorisë, në zbatim të prioritetit për luftën kundër korrupsionit, po punon intensivisht mbi këto raste për të vlerësuar nëse ekzistojnë kushtet për ngritjen e akuzave ndaj zyrtarëve të kallëzuar penalisht nga KLSH”. Hetimet Prokuroria e Matit ka regjistruar dhe ka filluar hetimin mbi 5 punonjës që kanë ushtruar ose ushtrojnë funksione në Ujësjellës-Kanalizime, Mat. Prokuroria e Përmetit ka regjistruar dhe ka filluar hetimin mbi 2 punonjës që kanë ushtruar ose ushtrojnë funksione në Bashkinë Përmet. Prokuroria e Sarandës ka regjistruar dhe ka filluar hetimin mbi 10

krimin ndërroi tytën e pistoletës me atë të shoferit të tij, Margarit Kume. Ky i fundit, akuzohet për kryerjen e veprimeve që pengojnë zbardhjen e së vërtetës. E vetmja vrasje e pazbardhur është ajo e Aleks Nikës. Ndërkaq, Armando Kasa, ish-shefi i IT-së së Kryeminsitrisë që u akuzua për fshirje të pamjeve filmike, u la i lirë nga gjykata. Nga ana tjetër u është hequr imuniteti 4 deputeëve socialistë, Besnik Bare, Tom Doshi, Paulin Stërkaj dhe Taulat Balla, pasi Prokuroria i hetoi për organizime të protestave që më pas degjeneruan në dhunë. Por deri më tani nuk ka asnjë zhvillim nga hetimet e Prokurorisë, lidhur me këta deputetë.

I pamaskuar filmohet nga kamerat

Hyn si klient në argjendari, vjedh me armë bizhuteritë Mëngjesin e djeshëm një argjendari ka rënë pre e grabitjes në Tiranë. Ngjarja u regjistrua në fillim të rrugës së Durrësit kur një person ka hyrë në ambientet e argjendarisë si klient dhe ka kërkuar të shihte disa bizhuteri. I riu është larguar menjëherë nga biznesi duke marrë me vete dhe bizhutë e çmuara mes tyre një orë që vlen mbi 100 mijë lekë. Policia e cila mbërriti menjëherë në vendngjarje bëri me dije se agresori është filmuar nga kamerat e sigurisë, ndërsa mendohet se është ndihmuar dhe nga një person tjetër për t’u larguar. Uniformat blu kanë sekuestruar dhe kamerat e sigurisë së bizneseve të zonës për të mësuar më shumë mbi identitetin e agresorëve. Kjo është grabitja e dytë brenda 24 orëve pas ngjarjes të mërkurën pasdite, kur dy persona arritën të merrnin një shumë të konsiderueshme parash në një pikë të këmbimit valutor në Kamëz. Nën kërcënimin e armës agresorët detyruan shitësen t’u jepte të gjitha paratë e kasës, ndërsa arritën të largoheshin me motor. Ndërkaq, për grabitjen e djeshme policia ka nisur hetimet.

Leonard Molla, 23 vjeç

Pranga shqiptarit, i kapet 770 g heroinë në makinë

Në Pogradec, Vlorë, Sarandë dhe Tiranë

Kallëzimet e KLSH-së dhe shkeljet nga kontrolli Në fund të dhjetorit të kaluar dhe në fillim të janarit të këtij viti Kontrolli i Lartë i Shtetit inicioi kallëzimin penal për shpërdorim detyre dhe shkelje të barazisë së pjesëmarrësve në tendera dhe ankande publike të parashikuara nga nenet 248 dhe 258 të Kodit Penal, për kryetarin aktual të Bashkisë Pogradec, si dhe dy nënkryetarët dhe tre drejtues të tjerë të kësaj bashkie. Ndërkaq, edhe në Vlorë u kallëzua penalisht ish-kryetari Vasil Bollano. Në Sarandë pati 10 kallëzime dhe 2 të tjera në kryeqytet, ndërsa më pas pasuan kallëzimet në rrethe të tjera. Në KRRT të Bashkisë Pogradec u gjetën shkelje në dhënie punonjës që kanë ushtruar ose ushtrojnë funksione në Bashkinë Sarandë. Prokuroria e Pogradecit ka regjistruar dhe ka filluar hetimin mbi 6 punonjës që kanë ushtruar ose ushtrojnë funksione në Bashkinë Pogradec

leje ndërtimi dhe u konstatua konflikt i hapur të interesit për titullarin e institucionit, Kryetari i Bashkisë. Në total është konstatuar një dëm ekonomik në vlerën 46,411,128 lekë. Edhe në Sarandë u konstatuan shkelje në lejë ndërtimi dhe tendera, me dëm prej milionash dhe u denoncuan P.G, H.Gj, R.P, O.B, F. L dhe E.K, punonjës në Drejtorinë e Urbanistikës, si dhe R.M, A.K, Ll D dhe O.B, në cilësinë e anëtarit të KVO-së. Ndërkaq, në Tiranë KLSH denoncoi shkeljet e dy ish-kontrollorëve të saj, F.D dhe J.P, që kryesisht në fushën e tatimeve i kanë shkaktuar buxhetit një dëm ekonomik të përllogaritur në vlerën e afro 13 milionë lekë.

Prokuroria e Vlorës ka regjistruar dhe ka filluar hetimin mbi 7 punonjës që kanë ushtruar ose ushtrojnë funksione në Bashkinë Himarë. Prokuroria e Tiranës ka regjistruar dhe ka filluar hetimin mbi 2 punonjës që

kanë ushtruar funksione në Kontrollin e Lartë të Shtetit. Ndërkohë, nuk është regjistruar hetimi, por është në proces verifikimi kallëzimi mbi 4 punonjës që kanë ushtruar ose ushtrojnë funksione në komunën Bërzhitë, Tiranë.

ITALI- Me 770 gramë heroinë që e mbante në një jelek, u gjet një shqiptar në kohën kur u ndalua nga një patrullë karabienierësh në komunën Porcari. Leonard Moma, 23 vjeç që jetonte në një pallat në Ponte, zyrtarisht murator, u arrestua natën e kaluar, ndërsa po ngiste makinën e tij, një “Volkswagen Polo”, ngjyrë gri. Atij iu gjetën 770 gramë heroinë një vlerë tregtare prej rreth 45 mijë eurosh dhe një plumb i kalibrit 7,65.

Leonard Kroni, 30 vjeç, nga Shkodra

I dënuar për grabitjen e bankës dhe ikje nga burgu, ekstradohet Zyra Qendrore Kombëtare Interpol Tirana ekstradoi dje nga Athina, një të dënuar për grabitjen e bankës në Shkodër, armëmbajtje pa leje dhe largim nga burgu. Dje në Rinas u soll Leonard Kroni, 30 vjeç, lindur në Shkodër. Ky shtetas ishte shpallur person në kërkim ndërkombëtar, pasi gjykata e rrethit gjyqësor Tiranë, me vendimin nr. 1075 datë 16.11.2006 e ka dënuar me 7 vjet e 4 muaj burg, për “Vjedhje të bankave dhe arkave të kursimit”, mbetur në tentativë, dhe “Mbajtjes pa leje të armëve luftarake”, vepra penale të parashikuara nga nenet 136/2/22 dhe 278/2 të Kodit Penal. Kronit, më datë 10 nëntor 2009, i është dhënë leje shpërblyese nga autoritetet e burgut, Shënkoll, Lezhë, deri më datë 15 nëntor 2009, por nuk është kthyer në vendin e vuajtjes së dënimit. Sa sipër, gjykata e rrethit gjyqësor Lezhë, e ka dënuar me 2 vjet burg për kryerjen e veprës penale “Largimi i të burgosurit nga vendi i qëndrimit”, parashikuar nga neni 323/1 i K.Penal të Republikës së Shqipërisë. Në bashkim të dënimeve të sipërcituara shtetasi Leonard Koni është dënuar përfundimisht me 4 vjet burg.

« aktualitet

E premte 18 janar 2013 •

Vlorë, pritet ballafaqim me disa të dyshuar në polici

Gjyqtarja Mishgjoni del nga spitali: E njoh agresorin po ta shoh VLORË - Gjendja shëndetësore e gjyqtares Mirela Mishgjoni, e cila u sulmua të mërkurën me acid nga një i ri në Vlorë është përmirësuar ndjeshëm. Mjekët e spitalit të Vlorës deklarojnë se ajo nuk e ka më të nevojshme mbajtjen nën vëzhgim të mjekëve. Ndërkohë dje policia e Vlorës ka shoqëruar disa persona të dyshuar si autorë të ngjarjes, me të cilët gjyqtarja pritet të ballafaqohet po sot në polici. Ballafaqimi Gjyqtarja Mishgjoni ka deklaruar para hetuesve të policisë se është në gjendje ta dallojë personin që e ka sulmuar, prandaj blutë kanë kërkuar që ballafaqimi të bëhet sa më shpejt. Mësohet gjithashtu se policia ka nisur hetimet edhe mbi dosjet, të cilat po shqyrtoheshin nga gjykatësja, pasi ka dyshime të forta se ngjarja mund të ketë ndodhur për shkak të detyrës, edhe pse gjykatësja ka thënë se nuk ka pasur konflikte me askënd. Ndërkohë në rrëfimin e saj të parë për policinë, gjyqtarja e çështjeve penale në Gjykatën e Shkallës së Parë në Vlorë, ka deklaruar se nuk e njihte të riun që e sulmoi me acid. “Sapo dola nga banesa për të shkuar në punë u përballa me një të ri pa maskë që filloi të më spërkaste në trup e fytyrë me acid. Pastaj u largua me shpejtësi”, ka thënë ajo. Ngjarja e rëndë ndodhi të mërkurën rreth orës 9:00 në afërsi të banesës së gjyqtares. Ajo sapo kishte dalë nga shtëpia për të shkuar në punë, kur është sulmuar nga një ri. Në momentin që i është hedhur acid në fytyrë, Mirela

është futur në një dyqan peshku që ndodhej afër vendit të ngjarjes. Pronari i ka larë fytyrën me ujë të rrjedhshëm, ndihmë e madhe kjo pasi kështu do të vepronin dhe mjekët në raste të tilla. Kjo ndërhyrje ka bërë që gjyqtarja të shmangte pasojat e rënda nga djegia me acid.

Gjyqtarja Mirela Mishgjoni

Reagimi i Unionit të Gjyqtarëve të Shqipërisë

“Dhuna ndaj gjyqtares zgjatim i dhunës verbale ndaj drejtësisë” Unioni i Gjyqtarëve të Shqipërisë reagoi dje për ngjarjen e së mërkurrës në Vlorë, ku përmes një deklarate shprehet përjetimi me keqardhje të thellë e trishtim të jashtëzakonshëm për sulmin kriminal e barbar ndaj koleges së gjykatës së Vlorës, gjyqtares Mirela Mishgjoni. Në deklaratë thuhet se “Ky akt i shëmtuar është në vazhdën e sulmeve ndaj njërëzve të gjyqësorit, të frymëzuara nga një klimë verbërisht armiqësore ndaj tij, një provë e pasigurisë dhe e kushteve të vështira në të cilat punojnë gjyqtarët shqiptarë. Dhuna e djeshme ndaj gjyqtares Mishgjoni përbën një zgjatim të dhunës verbale ndaj sistemit të drejtësisë, që sot përballet me sfida e vështirësi të panumërta. Unioni i Gjyqtarëve të Shqipërisë gjen rastin të përsërisë apelin se qasja aktuale ndaj gjyqësorit frymëzon vetëm akte kriminale dhune e urrejtje ndaj tij, por nuk inkurajon një drejtësi në veprim e përmirësim të vazhdueshëm. Vetëm mbështetja për gjyqësorin, ndërtimi i besimit të publikut tek drejtësia janë në kahjen e duhur të zhvillimit të shoqërisë e vendit. Kjo mbështetje nuk duhet të jetë formale e në letër, por e vërtetë dhe e pakushtëzuar. Shoqëria shqiptare është një shoqëri në tranzicion, me probleme të mprehta sociale, zgjidhja e të cilavë është një barrë e vështirë për gjyqësorin, nga ku jo çdo pritshmëri mund të rezultojë legjitime”,-thuhet në deklaratë.

Elvis Çefa në Vlorë Zëvendëskryetari i Këshillit të Lartë të Drejtësisë, Elvis Çefa, ka vizituar në Vlorë gjyqtaren, ndërsa më tej ka zhvilluar edhe një takim me trupën e gjykatës së Vlorës, ku ka deklaruar se shpreh mbështetjen për trupën gjyqësore, duke shprehur gatishmërinë për të rritur e garantuar sigurinë dhe mbrojtjen e gjyqtarëve. “Pasojat që ka pasur nga kjo ngjarje fatmirësisht nuk i kanë rrezikuar jetën Mishgjonit. Jemi këtu për të siguruar trupën gjyqësore të Gjykatës së Shkallës së Parë në Vlorë, dhe asaj të Apelit se mbështetja nga ana e Këshillit të Lartë të Drejtësisë është dhe do të jetë e vazhdueshme. Do të kërkojmë me forcë vënien e autorëve përpara përgjegjësisë”,- deklaroi Cefa, ndërsa theksoi se në KLD operon një komision, i cili siguron jo vetëm jetën e gjyqtarëve, por edhe familjarëve të tyre, në momentin që atyre u cënohet jeta apo integriteti. Nga ana tjetër edhe kreu i gjykatës së Vlorës, Artur Malaj, shprehu bindjen se autorët do të vihen menjëherë përpara drejtësisë. Ai përgëzoi punën e policisë për ngjarjen, dhe theksoi se pavarësisht gjithçkaje gjyqtarët nuk intimidohen në kryerjen e punës së tyre.

Sipas grekëve, toponimet duhet të jenë në 2 gjuhë, në shi dhjetëra fëmijë

Pasaporta në shqip, grekët kthejnë 30 familje Reagon PS: Të reagojë shteti shqiptar, fyerje dhe gafë diplomatike KAKAVIJE - Policia greke rifilloi kthimin pas të familjeve shqiptare të shoqëruara nga fëmijët e lindur në Greqi. Që prej mëngjesit e deri në orët e mbrëmjes numërohet të jenë kthyer pas rreth 30 familje me fëmijë, persona që udhëtonin drejt vendbanimeve të tyre në shtetin grek. Arsyeja që ju është dhënë lidhet me korrigjimin që duhet bërë prej palës shqiptare në rubrikën e vendlindjes ku kërkohet që të gjitha toponimet të përshkruhen në të dy gjuhët shqip dhe anglisht. Zyrtarisht konfirmohet se drejtori i Kufirit dhe Migracionit në Gjirokastër Admir Ibrija ka marrë takim me palën greke, ku prej kësaj të fundit i është njoftuar se pasaportat shqiptare të shtetasve të

kthyer nuk respektojnë të drejtën ndërkombëtare për toponimet, të cilat duhet të shfaqen në dokument edhe në gjuhën angleze. Nëpërmjet një deklarate për median, Sekretariati i Emigracionit pranë Partisë Socialiste e konsideron si të papranueshme situatën e krijuar në kufirin

mes Shqipërisë dhe Greqisë, ku familjet me fëmijë të lindur në Greqi, por me pasaporta shqiptare nuk lejohen të hyjnë në territorin grek pasi në pasaportat e tyre shqiptare toponimet e vendlindjes janë të shënuara në shqip dhe jo në greqisht, siç kërkon pala greke. Pretendimet e Greqisë thuhet në vijim të deklaratës, për shkrimin në greqisht të toponimeve janë konceptualisht të papranueshme, por edhe faktikisht të pazbatueshme. Si një vend sovran, me kombësi e gjuhë të vetën, Shqipërisë nuk mund t’i kërkohet që të shkruajë në pasaportat e shtetasve të saj në një tjetër gjuhë përveç se shqip. Partia Socialiste kërkon ndërhyrje të menjëhershme

të autoriteteve shqiptare, veçanërisht të Ministrisë së Punëve të Jashtme, për zgjidhjen e kësaj situate, e cila po krijon probleme të mëdha për emigrantët shqiptarë në pikat kufitare me Greqinë, duke rikujtuar se situata është përsëritur disa herë prej vitit të kaluar dhe asnjë marrëveshje nuk është arritur për t’i dhënë asaj zgjidhje. Në fund të deklaratës sekretariati për emigracionin në PS thekson se “në vend të retorikës boshe të nacionalizmit e patriotizmit, qeveria shqiptare duhet t’i kthehet punës dhe të tregojë me vepra përkushtimit ndaj çështjes kombëtare, pjesë e së cilës janë pa dyshim edhe emigrantët shqiptarë kudo që ata ndodhen”.

Shpallet në kërkim bashkëshorti

Tenton t’i presë kokën mjekes, i kërkoi divorcin DURRES - Dhuna ndaj grave nuk ndodh vetëm në zonat rurale dhe tek familjet me nivel të ulët social-kulturor, por edhe në qendër të civilizimit. Një 38-vjeçar nga Durrësi, nuk e ka pranuar dot idenë e divorcit nga gruaja e tij 31- vjeçare me profesion mjeke, me të cilën kishte një fëmijë disa muajsh. Për këtë arsye, ai ka shkuar në zyrën e saj mesditën e djeshme dhe ka tentuar t’i presë kokën me thikë. Vetëm ndërhyrja e koleges ka mundur ta shpëtojë mjeken Anila Domi nga vdekja. Sipas policisë lokale, Altin Tepshi, 38 vjeç, ka goditur me thikë tre herë bashkëshorten e tij, ndërsa ka qenë në zyrën e saj të punës, në Drejtorinë rajonale të Kujdesit Shëndetësor. Mësohet se mjekja i kishte kërkuar bashkëshortit disa ditë më parë, divorcin dhe kujdestarinë e fëmijës, pasi kishin konflikte të vazhdueshme. Nga burimet policore mësohet se bashkëshorti ka qenë dje në zyrën e mjekes, në katin e dytë, në lagjen 6, ku gjendej edhe një tjetër kolege e Domit. Pasi janë grindur për disa minuta, bashkëshorti Altin Tepshi, me thikë në dorë e ka pyetur nëse donte të divorcohej. Por pas përgjigjes së prerë të 31-vjeçares, e cila i ka thënë se nuk do të vazhdonte më, bashkëshorti e ka qëlluar disa herë në qafë dhe ka tentuar t’i presë kokën. Në këtë kohë ka ndërhyrë kolegia, e cila e ka tërhequr 31-vjeçaren nga duart e bashkëshortit dhunues dhe ka lajmëruar policinë. 38- vjeçari, pas veprimit është larguar me shpejtësi, ndërsa policia e ka shpallur në kërkim. Sipas bluzave të bardha të Durrësit, mjekja Anila Domi fatmirësisht nuk ka rrezik për jetën, pasi goditjet nuk kanë prekur venat kryesore. Mësohet se 31-vjeçarja, ishte kthyer në punë prej pak javësh, pasi kishte kryer lejen e lindjes. Sipas policisë, mjekja kishte disa ditë që qëndronte në familjen e prindërve të saj, në lagjen 18 në Durrës, pasi ishte larguar nga banesa bashkëshortore.

Asnjë i lënduar, në kërkim autorët

Sërish maska në Burrel-Milot, grabiten para dhe sende me vlerë BURREL - Shfaqen sërish maskat në aksin Burrel-Milot. Persona të armatosur e të maskuar i kanë zënë pritë një fugoni të Bulqizës dhe nën kërcënimin e armëve u kanë grabitur pasagjerëve paratë dhe sendet e tjera me vlerë. Burime nga policia lokale bëjnë të ditur se ngjarja ka ndodhur mbrëmjen e djeshme në vendin e quajtur Shkopet. Fatmirësisht nuk ka patur asnjë të lënduar, ndërkohë që policia ka mbërritur në vendngjarje dhe po punon për identifikimin e autorëve, të cilët u larguan me shpejtësi nga vendi i ngjarjes. Kjo nuk është hera e parë që maskat u zënë “pritë” makinave në aksin rrugor Burrel-Milot dhe nën kërcënimin e armëve u grabisin drejtuesve të mjeteve dhe pasagjerëve varëset, celularët dhe paratë që kanë me vete. Pak ditë më parë, persona të armatosur i kanë dalë përpara një furgoni pasagjerësh në aksin rrugor Burrel-Milot, në afërsi të fshatit Bushkash, duke i kërkuar që të ndalonte. Drejtuesi i mjetit, i cili udhëtonte i vetëm, nuk është ndalur dhe për pasojë personat e maskuar kanë qëlluar me armë në drejtim të fugonit me targa MT 3389 A. Fatmirësisht shoferi nuk është lënduar dhe ka arritur të largohet me shpejtësi. Policia shoqëroi në komisariat dy persona të dyshuar si autorë të ngjarjes, Gjok Gjin Rrica 19 vjeç dhe Martig Menga 17 vjeç. Blutë e Matit sqarojnë se të rinjve u është sekuestruar edhe arma tip automatik me të cilën kanë tentuar të grabisin shoferin e furgonit.

Denoncimi nga 51-vjeçarja

Arrestohet i riu, keqtrajtonte sistematikisht të ëmën ELBASAN -Një 28-vjeçar është vënë në prangat e policisë, pasi kishte rrahur për të disatën herë nënën e tij 51-vjeçare. Burime të policisë bënë të ditur se Bledar Coha 28 vjeç me banim në lagjen “11 Nëntori” është arrestuar pasi akuzohet se në mënyrë të vazhdueshme ka ushtruar dhunë ndaj nënës së tij D. Coha. Sipas policisë i riu, që dyshohet se konsumonte lëndë narkotike ka goditur duke i shkaktuar dëmtime të ndryshme nënës së tij. Sipas policisë, i riu ishte problematik dhe nëna e tij është ankuar disa herë duke arritur deri në dhunë fizike. Bledar Coha tashmë do të përgjigjet për dhunë në familje. Gruaja disa herë kishte pësuar dëmtime dhe kjo sipas dëshmive të fqinjëve vinte, pasi ai i kërkonte para. Gruaja ka debatuar për të disatën herë me të birin dhe ky i fundit ka filluar të rrahë duke i shkaktuar dëmtime të rënda. Gruaja u transportua në spital ku edhe ka rrëfyer se ishte rrahur nga i biri, i cili pak minuta më pas është arrestuar nga policia në shtëpinë e tij. L. Lleshi

opinion • E premte 18 janar 2013

Të votosh apo jo, kjo është çështja! Nga Luan KURTI

huhet se në Shqipëri numri i votuesve aktivë arrin në një komunë të Myzeqesë dhe automatikisht garën e kishte të azmin dhe kompaktësinë e tij vendos fatin e 60%, që mendohet diku tek 40%. Pra, automatikisht 60% kanë vite që fituar. Prej këtu merr kuptim edhe termi apo shprehja “zona bas- se janë njerëz që jetojnë kryesisht në zonat urbane, me njëlloj e kanë abandonuar procesin dhe kanë preferuar tion”. Lufta e të mëdhenjve të politikës zhvillohet për elektoratin integriteti profesional, shoqëror, “mendje të ftohta”, të cilët nuk të bëjnë sehirxhiun, indiferentin. Kjo neglizhencë gri, të lëkundurit apo për të depërtuar dhe çarë llogoret e kundër- joshen nga premtimet boshe, nga demagogjia dhe ndryshimi i lurezonon me sloganin tashmë të mirënjohur nga të shtarit për t’i rrëmbyer ndonjë vendrojë, ndonjë rrip toke, nga ku kut të liderëve dhe personazheve politikë përreth tyre. Ata mengjithë se “nuk ka rëndësi kush voton, rëndësi ka pastaj të grumbullojë forcat dhe të mundet të mësyjë me artileri dojnë se duke e braktisur votimin, nuk bëhen pjesë e skenave të kush numëron”. Duke përjashtuar zgjedhjet e para të rëndë partiako-pushtetare. Si qytetar, vëzhgues i paanshëm, të mashtrimit dhe në njëfarë mënyre e kanë ndërgjegjen të qetë. Këpluraliste të vitit 1992, gjithë të tjerat, qoftë ato bie në sy një kontradiktë e thellë në këtë qasje: 40% me entuzi- sisoj përligjin frikën, pafuqinë e tyre, heqin dorë vullnetarisht nga e drejta e ushtrimit të votës, duke i lënë fatet lokale apo parlamentare, ku më shumë e ku më dhe zhvillimet e vendit në dorë të spontanitetit. pak kanë qenë të kontestuara nga palët. Kulmi Nëse do përpiqeshim të analizonim shkaqet dhe i këtij sakrilegji, i kësaj shkelje flagrante të të arsyet e sjelljes së 40% (të votuesve) apo 60% drejtave të njeriut dhe Kushtetutës kanë qenë të (mosvotuesve), do ta kishim tepër të vështirë zgjedhjet e vitit 1996, ku për fiksimin e rezultë arrinim në një konkluzion të drejtë. Në të tatit në favor të mazhorancës së atëhershme dyja rastet argumentet pro dhe kundër do ishin pati shfaqje dhune dhe ekstremitete që kapërpafund dhe do të mbeteshim edhe vetë në udcyen çdo kufij të logjikës dhe normalitetit dhe THIRRJE PER PROJEKTE/TRAJNIME hëkryq, të belbët. Më ndërmendet në këtë çast i detyruan ndërkombëtarët të mbanin qëndrim sofizma “kam një mendim që s’kam mendim”, deri në mosnjohjen e rezultatit. Por që nga ajo Në kuadër të zbatimit të Programit Malet Drejt Tregut (MMP), Agjencia e Zhvillimit te Zonave Malore (MADA) shpall kete thirrje per projekte sipas tëpkë si puna e atij që për të mos u bërë kadi i dy kohë duket se gjërat pak ose aspak kanë evoluar fushave dhe zonave te meposhtme: njerëzve zevzekë, të paparashikueshëm, pyetjes për mirë dhe skepticizmi i publikut njeh vetëm A. Zonat nga të cilat do të pranohen Aplikime për grante janë: (Qarku i Shkodrës, Lezhës, Kukësit, Dibrës); se çfarë ishte ajo që ndriçonte lart në qiell, hënë rritje. Skepticizmi është disadimensional, por në B. Prioritetet janë: apo diell, iu përgjigj se nuk ishte nga ai fshat. thelb ka krizën e besimit. Shumica priret të mena) Po kështu e përkthejë unë thirrjen e zotit Rama dojë se rotacioni është i nevojshëm, por gjithb) Përmirësimi i kushteve të grumbullimit, ruajtjes në kushte të përshtatshme, përpunimit dhe marketingut të prodhimit të kulturave bujqësore, blegtorale, mjalt, arrore, bimeve mjeksore etj; disa kohë më parë, që qytetarët përtej së majtës sesi në rastin konkret do kemi vetëm ndryshime c) Zhvillimin e produkteve tradicionale dhe lokale me vlerë për furnizimin e tregut lokal kryesisht në zonat turistike; dhe të djathtës të kontribuonin për ndryshimin karrigesh dhe jo alternativash zhvillimi, gjendja d) Menaxhimi i Fondeve IPA komponentet 2, 3, 4 “Rilindjen”, me votë por edhe duke e mbrojtur e ekonomike, sociale do mbetet e njëjtë. Në situC. Fushat e trajnimit: mos lejuar tjetërsimin e saj. Në fakt, kjo thirrje atën ku kemi arritur vetëm Zoti mund të na a. Grumbullimit, ruajtjes në kushte të përshtatshme, përpunimit dhe marketingut të prodhimit të kulturave bujqësore, blegtorale, mjaltë, mund t’u bëhej komisionerëve dhe njerëzve të shpëtonte, pasi kjo klasë politike pa përjashtim arrore, bimëve mjekësore etj. strukturave të PS-së. Nuk ka asnjë hapësirë ligështë e korruptuar dhe aspak atdhetare. Njëzet b. Ruajtja dhe pasurimi i traditës artizanale të prodhimit të qilimave, punime kashte, pëlhurë, punime druri. jore që qytetarët të mbrojnë votat e tyre. Në file dy vjet kanë qenë më se të mjaftueshëm për c. Përpunim frutash dhe produkte tradicionale d. Menaxhim biznesi dhe Marketim lim duhet të dalë rezultati, të zbardhet e vërteta, të portretizuar politikanët e spektrit të majtë e. Menaxhim dhe metodat e aplikimit dhe shkrimit të projekteve në kuadër të fondeve IPA komponentët 2, 3, 4 të pranohet dhe ndërkombëtarisht dhe pastaj të dhe të djathtë dhe për t’u vënë notën pakaluese Zhvillimi i bizneseve të grave dhe të rinjve në fushat e mësipërme shihen me prioritet nis një lëvizje antidiktaturë. Asnjë emër tjetër që meritojnë. Pastaj edhe procesi i votimit IV. KRITERET E APLIKIMIT nuk mund t’i përshtatet më shumë një klase është një farsë, një shans i humbur periodika) Aplikuesit e mundshëm mund të jenë individë të punësuar ose të papunësuar deri në moshën 40 vjeç. politike apo një pushteti i cili deformon sistemaisht, që tregon dështimin e institucioneve por b) Trajnimet preferohen të zbatohen në një afat kohor jo më shume se një vit. tikisht vullnetin e zgjedhësve. Por deri atëherë, edhe pafuqinë e prezencës ndërkombëtare në c) Aplikuesi duhet të kontribuojnë në para ose në natyre ne vleren jo me pak se 30% te kostos totale te investimit. pra më 23 qershor, në terma juridikë ekziston Shqipëri. Kjo situatë ka sjellë fragmentarizmin d) Vlera e kërkuar nga MADA nuk duhet të jetë më shumë se 70 % e kostos totale të trajnimit. e) Aplikimet do të pranohen të shkruara me kompjuter (aplikimet e përgatitura me shkrim dore nuk merren në konsideratë). prezumimi i pafajësisë. Në këndvështrimin tim e votuesve, ndarjen në dy grupe, perceptimin f) ka ardhur koha që të shikohet mundësia e votës e dy kategorive të ndryshme sociale për sa u g) alternative, e hartimit të një projektligji që merr përket qëllimeve dhe interesave, me funksione V. PERDORIMI I SHUMES SE TRAJNIMIT parasysh diferencimin pozitiv, sipas të cilit vendhe sjellje të atrofizuara. Gjerësisht mendohet Nga shuma e trajnimit të ofruar nga MADA nuk do të mund të përfshihen llojet e shpenzimeve të mëposhtme: det apo qendrat më të urbanizuara, më të zhse elektorati i palëkundur, stoik në pozicionet a) villuara, ku janë burimet, vlerat, kapacitetet më e tyre, janë kryesisht militantët e dy forcave b) të shquara shoqërore dhe intelektuale të kenë kryesore politike, njerëz që priren nga pasioni, c) Çdo shpenzim i kryer në territore të shteteve që nuk janë në listën e shteteve anëtare të IFAD ose për materiale apo shërbime të prodhuara më tepër akses, peshë në vendimmarrje. Kjo bindjet e verbra apo interesa të caktuara, që ninga këto shtete. VI. LISTA E DOKUMENTAVE TE NEVOJSHME QE SHOQEROJNE APLIKIMIN ka dalë si nevojë edhe në vende të tjera më të sin nga një vend pune, marrja e një license, deri Të gjithë aplikuesit duhet të plotësojnë dhe të dorëzojnë bashkë me aplikimin dokumentacionin e nevojshëm si më poshtë: zhvilluara dhe gjithsesi do të rriste përgjegjëste përfitimet në tendera apo prokurime të fondI. Ne rastin kur aplikuesi/aplikuesja është individ (fermer, tregtar, agropërpunues, etj): inë, gjithëpërfshirjen, progresivitetin cilësorë të eve publike. Ata shkojnë drejt kutive të votimit a. Kopje të kartës së identitetit; numrit të votuesve. Përfshirja në betejën elektome një lloj devocioni si në një situatë luftarake b. Formati i Aplikimit i plotësuar; rale, me merakun dhe kompleksitetin e frikës nga dhe pasi e kanë fiksuar numrin, matrikulimin e II. Në rastin kur aplikuesi është shoqatë, përveç dokumenteve të mësiperme duhet të dorëzojnë dhe: përballja me kundërshtarin e pandershëm politik, partisë në renditjen e subjekteve konkurruese a. Kopje e noterizuar e Vendimit të Gjykatës për regjistrimin e Shoqatës; lançimi ditë pas dite i këtij të fundit, vetëm se e shënojnë kryqin pa humbur kohë dhe nuk menb. Vërtetim nga Zyra e Tatimit; c. Vërtetim nga Zyra Përmbarimore; bën më të flligsht, të pashpresë situatën, shton dohen dy herë. Për ata nuk ka rëndësi kandidati, d. Kopje e noterizuar e Statusit dilemën tek të lëkundurit. “Të votosh apo të mos por subjekti të cilit i përket, liderin që përfaqëVII. AFATI DHE VENDI I DOREZIMIT TE APLIKIMEVE votosh!”. Kjo është çështja për të cilën njerëzit son dhe që e mbështet. Kaq fanatik janë këto 00 Aplikimi duhet te dorezohet direkt ne MADA deri me datën 28 Janar 2013 ora 16 . në adresën e mëposhtmë: duan një përgjigje larg përqarjeve, shfrimeve grupe, saqë një ish-drejtues i së majtës ca vite dhe patetizmave. më parë tha se mjaftonte të varte pallton diku MADA. RRUGA “SHINASI DISHNICA” NR. 100, TIRANË. TEL: +355 42 267 542 / 544, E MAIL: MADA REDEVAL.ORG

REPUBLIKA E SHQIPERISE

Agjencia e Zhvillimit të Zonave Malore

« intervistë

E premte 18 janar 2013 •

Deputeti socialist lançon një tjetër slogan nga ai i Ramës

Blushi: Koha të ikë Berisha Ndryshimi fokusi kryesor i fushatës së Partisë Socialiste

eputeti i Partisë Socialiste Ben Blushi, i ftuar në “Hot Seat” në “Bugajski Hour” të televizionit “AS flet për garën e ethshme elektorale, programin e PS-së, pikat e forta të saj në përballje me kundërshtarin. Anëtari i kryesisë socialiste komenton dhe aleancat parazgjedhore. Por në bindjen për fitore i mëshohet faktit se është pikërisht koha për të ikur Berisha. Në këtë intervistë Blushi ka komentuar dhe deklaratat nacionaliste, për të cilat jep një këndvështrim ndryshe. - Tani që festimet për 100-vjetorin e Pavarësisë kanë marrë fund, i jemi rikthyer realitetit të përditshëm, sfidave të përditshme, që nuk mungojnë në Shqipëri. Si do ta përshkruani vitin që vjen? Çfarë mund të presim nga 2013-a? Duhet të jemi optimistë apo duhet të shqetësohemi? - Besoj se tani që jemi pak më esëll nga kremtimi i Vitit të Ri dhe festës së 100-vjetorit të Pavarësisë mund të kemi një tablo më të qartë të asaj që pret vendi. Këtë vit kemi një datë të rëndësishme, që janë zgjedhjet. Në më pak se gjashtë muaj në Shqipëri do të mbahen zgjedhjet dhe, siç e shihni, të gjitha partitë politike po përgatiten për të filluar fushatën, edhe pse disa e kanë nisur tashmë. Me ç‘kam parë në televizor, qeveria e nisi. Në politikë kjo është data më e rëndësishme. Shpresoj dhe jam i bindur se do të bëjmë të pamundurën për të mbajtur zgjedhje të drejta dhe të duhura më 23 qershor. Për sa i përket ekonomisë, nëse viti që shkoi ishte tmerrësisht i zymtë për shkak të rritjes së borxhit publik, niveli i konsumit ra, vitin që shkoi u shtua numri i familjeve të varfra, nga një nivel mesatar kaluan në varfëri. Siç thashë, qeveria mori borxhe të tjera, që tregon se qeveria nuk po performon ashtu siç duhet. Për sa i përket ekonomisë, vendi po përballet me ditët më të këqija, dhe jo vetëm për shkak të krizës ekonomike në Greqi, Itali apo në eurozonë në përgjithësi, por ngaqë vendi nuk drejtohet në mënyrën e duhur dhe këtë nuk e them si opozitar. Ky është perceptimi i gjerë i popullit. - Meqë po flasim për qeverinë dhe opozitën, zyrtarët europianë të kraheve të ndryshme politike i kanë akuzuar të dyja palët, disa herë se merren me politika përçarëse, të polarizuara; për bllokimin e legjislacionit, për bërjen e politikës së rrugës që mund të minojë stabiliteti në vend. Duhet të presim konflikte të tilla, një paqëndrueshmëri të tillë para zgjedhjeve? - Jo, kemi arritur në fazën ku qëllimi ynë është një proces më paqësor. Para zgjedhjeve do të përpiqemi të qetësojmë ethet elektorale, të promovojmë një proces zgjedhor paqësor dhe sigurisht do të përpiqemi të qetësojmë mbështetësit tanë, të cilët, për t’ju thënë të drejtën, gjithnjë kanë dyshime në këtë qeveri, kanë frikë mos ajo u manipulon votat. Edhe pse diçka e tillë ka ndodhur gjatë 20 vjetve të fundit disa herë, madje sidomos kur z. Berisha ka qenë në pushtet, siç e thashë, do të tentojmë të jemi të gatshëm për t’u thënë të gjithëve se duam një fushatë të qetë, sepse mendojmë se vendi ka nevojë për diçka të tillë. Vendi meriton stabilitet, pa dyshim, por mbi të gjitha ky vend meriton zgjedhje të drejta. Ne do të bëjmë gjithçka që ta mundësojmë diçka të tillë. - Çfarë mund të bëhet më konkretisht për të garantuar se këto zgjedhje nuk do të kundërshtohen, që legjitimiteti i tyre të mos vihet në dyshim? - Kemi luftuar shumë gjatë 2-3 vjetve të fundit për të përmirësuar Kodin Zgjedhor. Dhe shumë, ose të paktën disa prej propozimeve tona, arritëm t’i fusnim në Kodin Zgjedhor. Në një term më të gjerë, Kodi Zgjedhor duket shumë herë më i përmirësuar krahasuar me të parin. Le të themi se do ketë më shumë qendra numërimi këtë herë. Nga 66 do të kemi të paktën 89 ose 90 këtë herë. Procesi i numërimit do të jetë shumë herë më i thjeshtë. Ndoshta nuk do të shohim qendra numërimi që qëndrojnë hapur 2-3, me raste edhe katër ditë, siç ka ndodhur në Tiranë më 2011n, ku u desh të paktën një javë për të numëruar 250 mijë vota për zgjedhjet bashkiake. Shpresoj që këtë herë të jetë ndryshe. Ajo për të cilën kemi nevojë është që votat të numërohen me saktësi. Vullneti i njerëzve të mos ndryshohet nga numëruesit, se ajo që ka ndodhur gjatë 2-3 zgjedhjeve të fundit është fakti që votat nuk janë numëruar siç duhet dhe në zgjedhjet e fundit kishim prova që në disa zona, një ose dy nga mandatet tanë apo vende në parlament i kaluan qeverisë. S’dua të them se këtë herë do të ndodhë e njëjta gjë, por sigurisht ne do të marrim të gjitha masat e mundshme që diçka e tillë të mos përsëritet dhe të mbrojmë votat në çdo zonë që mundemi. - Meqë po afrojnë zgjedhjet, do të jetë një periudhë e ngjeshur me fushata elektorale, do t’ju pyesja konkretisht për Partinë Socialiste. Nga ndryshoni ju nga Partia Demokratike? Pse e quani veten socialistë? Me fjalë të tjera, ç’do të thotë ky etiketim? Cilat janë përparësitë tuaja në politika? Cili është ndryshimi mes jush dhe partive të tjera, sidomos me partinë në qeverisje? - Besoj se elektorati shqiptar e di ndryshimin mes socialistëve dhe demokratëve, por sigurisht, ne jemi parti e majtë, jemi parti e qendrës së majtë dhe duke qenë e tillë kemi jo vetëm ndryshime ideologjike, por edhe programesh me të djathtët.

- Me qendrën e djathtë?... - ...Me qendrën e djathtë. Për sa u përket ndryshimeve me Partinë Demokratike, shteti ka një rol tjetër në ekonomi dhe duam që shteti të ketë një rol tjetër. Shteti duhet të mbrojë të varfrit. Shteti jo domosdoshmërisht duhet të ketë monopolin e ekonomisë, por sigurisht, kur bëhet fjalë për rregullat, shteti luan rolin e vet në rregullimin e tregjeve dhe besoj se ky është debati më i madh edhe në Europë, edhe në Amerikë gjatë zgjedhjeve të fundit. Cili do të jetë roli i shtetit në ekonomi? Besoj se gjatë viteve të fundit, sidomos gjatë tetë vjetve të fundit, kur pushtetin e mori Partia Demokratike, ata, siç e keni parë edhe kohët e fundit, po privatizojnë gjithçka. Po privatizojnë gjashtë muaj para zgjedhjeve, që s’na duket veprim shumë i drejtë. S’mund ta privatizosh ekonominë gjashtë muaj para zgjedhjeve, kur sondazhet tregojnë se do të humbasësh. Për sa u përket privatizimeve, arsimit, që është krejtësisht… Të marrim arsimin si shembull. Qeveria thotë se ka më shumë studentë tani se para tetë vjetësh, kur qeverisnim ne. Është e vërtetë, po kur bëhet fjalë për cilësinë, kemi arsye të dyshojmë. Çfarë studentësh po dërgojmë në universitet? Çfarë studentësh po marrim nga universiteti? Numri i studentëve është më i madh, por diplomat shumë herë më të dobëta. Kur bëhet fjalë për sistemin shëndetësor, ai po kthehet në një “ferr” të vërtetë për të moshuarit që vizitohen në spitale. Ilaçet janë të shtrenjta, s’përballohen dot nga të moshuarit, krahasuar me 3-4 apo gjashtë vjet më parë. E dini arsyen? Jo vetëm se po ndodh në Itali, Greqi, Evropë, por për faktin se shteti ka hequr dorë nga kjo shtresë. Të varfrit, studentët, të rinjtë, shteti i ka braktisur. Nëse nuk ka mbrojtje, ose nëse nuk ka mbështetje për këto shtresa të shoqërisë, shoqëria bëhet e cenueshme. Në Shqipëri të pasurit po pakësohen, kurse shtresat e varfra po shtohen. Numri i të varfërve shtohet krahasuar me një vit më parë. Këtë herë do përpiqemi ta aplikojmë më mirë rolin e shtetit në ekonomi, do të përpiqemi të mbrojmë shtresat e varfra të shoqërisë dhe të mundohemi të zvogëlojmë humnerën mes pasanikëve dhe të varfërve. J. Bugajski - Do të zgjeroni rrjetin e sigurimeve shoqërore? - Po. Propozimet tona do t’i shpalosim gjatë gjashtë muajve në vijim. Do të paraqesim propozime konkrete për sistemin e taksave, për privatizimet, çfarë do të bëjmë për arsimin, për sistemin shëndetësor, për pensionet, për pagat, për bujqësinë. Besoj se gjatë dy a tre muajve do t’u propozojmë shqiptarëve cila do të jetë menyja dhe oferta jonë. J.Bugajski - Po për sa i përket planit të shpenzimeve, se buxheti i qeverisë s’është fort i shëndetshëm për momentin, cili është propozimi juaj për gjetjen e të ardhurave, të burimeve për të paguar për programet? - Siç e thashë, taksa e parë që do të zhdukim është taksa e korrupsionit. Sipas informacioneve të fundit të agjencive të njohura amerikane, 1.3 miliard dollarë kanë ikur jashtë shtetit gjatë tetë vjetve të fundit. Që kur kjo qeveri mori pushtetin, vlerësohet se të paktën 1.3 miliard euro…

J.Bugajski - Raporti i Agjencisë së Integritetit Financiar Botëror... - Po. U besoj shifrave të tyre. Këto para mund të ishin bërë pjesë e ekonomisë sonë. Mund të investoheshin në shkolla, në ndërtim rrugësh, për një sistem më të mirë pensionesh, për mbrojtjen e fermerëve të vendit, të cilët po falimentojnë dhe për të subvencionuar shumë shërbime, sidomos për t’i dhënë shtresës së mesme dhe asaj të varfër më shumë lehtësi në këtë shoqëri. Së pari, paratë do i gjejmë duke luftuar korrupsionin, të cilin kjo qeveri e ka kthyer në kancer për shoqërinë gjatë 8 viteve të fundit. Kur ata morën pushtetin, niveli i perceptimit të korrupsionit në vend ishte diku… Besoj se tani jemi të renditur në vend të 112-të, diçka e tillë në 2005-n. Tani, sipas të dhënave të fundit të “Transparency International”, renditemi si vendi i fundit në Evropë, i fundit në rajon.

J.Bugajski - çfarë do bënit konkretisht për të luftuar korrupsionin, ta zvogëloni atë? Nuk është se ai do eliminohet plotësisht. Si do e zvogëloni korrupsionin zyrtar? Çfarë do zbatonit më konkretisht? - Kemi ligjet e nevojshme për ta luftuar korrupsionin. Problemi është se ligjet nuk zbatohen në vendin tonë. Duhen bërë dy gjëra. E para, perceptimi i atyre që qeverisin. Nëse e shihni atë që po ndodh, kultura e mosndëshkimit, nuk po flas bazuar në bindjet e mia, apo në bindjet tona, por sipas BE-së, po rritet në vend. Askush nuk dënohet. Nëse je ministër, nëse ke lidhje me kryeministrin, nëse ke lidhje me familjen e tij, mund të bësh ç‘të duash në këtë vend dhe në fund, askush nuk merr dënime. Por nëse je fermer… lexova se dikush, një djalë 18-vjeçar, fatkeqësisht shumë i varfër, iu desh të vidhte për të fituar bukën e gojës në fshat, policia e arrestoi. Ai vari veten. E vërtetë. J.Bugajski - Në burg? - Po, në burg. Është histori mjaft e trishtë, por tregon se, kur policia dëshiron t’i kapë hajdutët në vend, mundet... Por pse arrin të kapë një hajdut në një zonë të thellë dhe e çon drejt varjes, por s’kapin dot hajdutët që dalin në televizor? Besoj se po të nisim që këtu, kultura e fushatës antikorrupsion mund të jetë dhe do të jetë tepër e suksesshme në vend. Së dyti, është çlirimi i gjyqësorit nga qeveria. Gjyqësori i sotëm varet jashtëzakonisht shumë nga qeveria. Nëse gjyqësori nuk luan një rol të pavarur, nuk do ketë sukses në luftën kundër korrupsionit në vend. J.Bugajski – Mendoni se do të evoluojë Shqipëria në një sistem shumëpartiak? Sigurisht, kemi Lëvizjen Socialiste për Integrim është kthyer në forcë të tretë, tani kemi edhe Aleancën Kuqezi, edhe parti të tjera, që po shfaqen më fuqishëm. Duke parë nga e ardhmja, si do ta përshkruanit skemën politike në Shqipëri? Po evoluon në një drejtim shumëpartiak? - Është tepër herët për të dhënë një mendim. Tepër herët për të thënë nëse do të kalojmë nga një sistem dypartiak në atë shumëpartiak. Sigurisht, këto zgjedhje janë interesante edhe për faktin se çfarë Parlamenti do nxjerrin. Duket se parlamenti i ardhshëm do jetë më i pasur për sa u përket partive, krahasuar me aktualin dhe në fakt, ky është një nga problemet e këtij Parlamenti. Është dypartiak. Si socialist do më pëlqente më shumë një parlament i tillë, por duke e parë nga pikëpamja sesi duhet të funksionojë demokracia, ka të ngjarë të na nevojiten më shumë parti. Ndonjëherë, partitë e vogla luajnë rol të mirë për sistemin. I ndalojnë partitë e mëdha të tregohen arrogante dhe…. J.Bugajski - Dhe monopoliste. - Dhe monopoliste. Për mendimin tim, parlamenti i radhës do të jetë më i pasur, do ketë më shumë se katër ose pesë parti, sepse tani kemi një sistem partiak tre nivelësh. Kemi dy parti të mëdha, kemi tri parti të vogla, por të mëdha dhe pjesa tjetër janë të vogla. Për sa u përket koalicioneve, është tepër herët për të folur. E di që do më pyesësh për koalicionet e ardhshme. E kemi thënë, e kemi bërë publike që do bëjmë koalicion me çdo forcë që do bashkohet me ne për të ndryshuar qeverinë, që të mund të kemi rotacion pas gjashtë muajve në vazhdim. Për sa i përket ideologjisë, do të jetë më e lehtë këtë herë. J.Bugajski - Dua t’ju pyes pak për Aleancën Kuqezi. Pashë sondazhet e kohëve të fundit, s’e di sa të sakta janë, më duket se ata kanë fituar rreth 15 për qind të votuesve të mundshëm, të cilët thonë se mund të votojnë për Aleancën. Kujt do t’ia atribuonit këtë fitore suksesi të Aleancës, nacionalizmit, politikës kundërshtuese? Cila është arsyeja?

intervistë • E premte 18 janar 2013

- Besoj se është politikë kundërshtuese. Ata po përdorin një gjuhë të politikës kundërshtuese dhe nuk mund ta mohoj, shqiptarët janë lodhur me partitë e mëdha, se ato e kanë qeverisur këtë vend për 20 vjet rresht. Partia Demokratike ka qeverisur rreth 13 vjet, duke i mbledhur që nga 1991-shi deri më tani, ata kanë qeverisur 13 vjet, kurse në 8-9 vjet. Po pak a shumë, dy partitë kryesore e kanë qeverisur vendin gjatë 20 vjetve të fundit. Dhe kur shqiptarët mendojnë se çfarë kërkonin 20 vjet më parë, s’besoj se janë popullsi fort e lumtur. Ata mendojnë se mund të kishin arritur më shumë. Mendojnë se mund të kishin arritur më shumë, se dy partitë e mëdha nuk kanë qeverisur siç duhej. Ndihet një lloj lodhjeje në elektoratin shqiptar dhe kjo shpjegon ekzistencën e partive të politikës kundërshtuese si Aleanca Kuqezi, apo suksesin e tyre, nëse do ketë një të tillë, sepse ende s’e dimë. Është tepër herët për të mësuar si do të shkojnë këto zgjedhje, ashtu si ju e thoni në Amerikë, por sapo zgjedhjet afrojnë, dy partitë e mëdha, do jenë më të forta dhe më të dukshme. Përsëri, votat e elektoratit do jenë të polarizuara dhe 90% e votave do fitohet nga dy partitë kryesore, kurse pjesa tjetër do ndahet te partitë e mëdha të vogla ose të voglat fare. J.Bugajski – Për sa u përket koalicioneve parazgjedhore, madje, edhe atyre paszgjedhore ka gjasa që Socialistët të hyjnë në koalicion me Lëvizjen Socialiste për Integrim? - Varet. Varet nëse ata do dalin nga qeveria para zgjedhjeve. S’kam arsye të vë në dyshim interesat e tyre, por pikë së pari, nëse do të jesh në opozitë, duhet… Kjo është A-ja e politikës. S’mund të jesh në qeveri dhe opozitë… J.Bugajski – Njëkohësisht? - Në të njëjtën kohë. LSI-ja duhet të dalë nga qeveria dhe të bashkohen me ne, nëse duan një koalicion parazgjedhor me ne. - Po bën sa duhet qeveria dhe parlamenti që Shqipëria ta marrë statusin e vendit kandidat, duke marrë parasysh që parlamenti duhet të miratojë disa ligje specifike që të fitojë statusin, që të plotësojë kriteret. Po bëjnë sa duhet? - Ky është një debat tepër partiak në vend dhe unë jam pjesë e tij dhe nuk jam nga ata që mund të flas jashtë argumenteve apo interesave partiakë, por ajo që ndodhi në vend gjatë vitit të fundit, kur humbëm përsëri, për herën e tretë radhazi, statusin e vendit kandidat në BE. Mendoj se këto argumente do votohen në zgjedhjet e ardhshme. Shqiptarët do ndjekin dështimin e klasës politike për t’i dhënë vendit statusin kandidat për herë të tretë radhazi, kur kroatët pritet të hyjnë, kur maqedonasit e kanë statusin, kur serbët e kanë statusin, kur boshnjakët e kanë, përveç nesh. Besoj se këto argumente do votohen në zgjedhjet e ardhshme dhe kjo është një arsye më shumë që shqiptarët shkojnë të votojnë dhe zgjedhin mes atyre që sipas nesh nuk kanë bërë reforma dhe nuk po përpiqen të arrijnë konsensusin

me opozitën, ata e bllokojnë statusin. Nga ana tjetër, nëse votojnë për ne… Pas zgjedhjeve, kur ne të kemi marrë pushtetin, sigurisht që do të përpiqemi të arrijmë konsensusin me opozitën me çdo kusht për marrjen e statusit. Ata s’e bënë diçka të tillë. J.Bugajski - S’mendoni se ligjet do të miratohen para zgjedhjeve? Po thoni se do të miratohen më pas? - Kështu mendoj. Mendoj se do të miratohen pas zgjedhjeve, se koha është shumë e shkurtër dhe asgjë nuk po ndryshon për t’i ofruar konsensus opozitës. Do të luajmë ndryshe. Me konsensus do të përpiqemi të negociojmë me opozitën, diçka që kjo qeveri nuk e bën. Dhe s’është e gatshme ta bëjë. J.Bugajski - Çfarë çështjesh madhore pritet të debatohen në fushatë? - Ekonomia e para. Ekonomia, papunësia, integrimi evropian, korrupsioni, bujqësia është një temë madhore, siç ju përmenda edhe më sipër, arsimi, shërbimi shëndetësor, çmimet, taksat. Këto besoj se janë gjashtë a shtatë çështjet kryesore që do debatojmë gjatë fushatës. Dhe do të kemi propozime konkrete për çdo çështje. Do t’u tregojmë shqiptarëve sa do i taksojmë. Nëse ata fitojnë, le të themi 1000 euro në muaj, sa shumë do t’i taksojmë, nëse fitojnë 2 000 euro në muaj, do u themi sa shumë do i taksojmë, do u themi fermerëve ç‘do bëjmë për ta, do t’u themi mësuesve, nxënësve dhe studentëve si do t’i mbrojmë ata dhe do t’u sigurojmë libra më të mirë dhe një sistem arsimor më cilësor. Do flasim më konkretisht, ndoshta në shkurt. J.Bugajski - Le të kthehemi tani te politika rajonale, në veçanti. Dua t’ju bëj një pyetje mjaft specifike. Si do t’u përgjigjeshit, apo cili është opinioni juaj mbi deklaratat e fundit të kryeministrit të Shqipërisë për bashkim kombëtar të shqiptarëve. A do të thoshit se këto deklarata janë të rrezikshme? Mos vallë janë destabilizuese e kërcënuese për stabilitetin rajon? Si do t’i karakterizonit deklarata të tilla? - Ç’është e vërteta, nuk i marr ato seriozisht. Sepse Kryeministri e ka humbur tashmë kapacitetin për të dëmtuar rajonin. Sigurisht, ai mund të dëmtojë vendin e tij, dhe po e bën këtë si mos më mirë ditë pas dite, por ai s’ka asnjë kapacitet për të dëmtuar rajonin, sepse jo vetëm ne si vend, si popullatë, si komb, por edhe vende e popuj të tjerë të rajonit duan të gjithë paqe. Pra, jemi fort të lodhur prej luftës. Kemi pasur luftime në rajon disa vjet më parë në Kosovë. Më përpara në Bosnjë e në Kroaci. Askush nuk dëshiron… J.Bugajski - Dhe në Maqedoni. - Sigurisht, në Maqedoni. Përgjithësisht kemi folur, ne duam paqe. Dhe kjo është arsyeja pse unë s’e marr seriozisht Kryeministrin. Nëse ka folur dhe po flet mbi nacionalizmin, ai e bën këtë

sepse s’ka asgjë për të thënë. Nëse flet mbi ekonominë, ai e di se kjo është gjë fort e keqe për të. Pra, ai thjesht ndryshon gjuhën. Në vend se të flasë mbi ekonominë, mbi borxhin publik, mbi infrastrukturën, mbi sistemin shëndetësor, mbi sigurimet, mbi pensionet, ai zgjedh më mirë të flasë mbi nacionalizmin, duke u përpjekur të hiqet, së paku, si më i interesuar, por s’besoj se njerëzit do ta ndjekin. Në këto zgjedhje ata nuk do të shkojnë për të votuar se cili do të bashkojë Shqipërinë me Kosovën. Ky nuk është një problem dhe s’duhet të jetë një problem në këtë kohë. Problemi është ekonomia. Para disa javësh botova një artikull dhe, sigurisht, një ditë mendoj se do të ketë një proces unifikimi mes nesh dhe Kosovës. Por i vetmi element që e pengon ecurinë e shpejtë të këtij procesi, është Shqipëria. Nëse Shqipëria është kaq e dobët dhe kaq e varfër, nuk është shumë e stabilizuar, ka një jetë politik tejet konfliktuale. Shqipëria, pra, është faktori pengues apo ngadalësues i procesit të bashkimit. Dhe nëse Shqipëria nuk lëviz përpara si një demokraci më e mirë, si një ekonomi që mbahet vetë në këmbë, si vend ku klasa politike nuk grindet gjithë ditën, por arrin konsensus për çështje të mëdha. Nëse nuk e

ndryshojmë vendin, procesi i bashkimit nuk do të ndodhë. Sepse askush s’do të mbështesë faktin që dy vende të varfra si ne dhe Kosova të bashkohen për të krijuar një problem edhe më të madh në Ballkan. Mendoj se evropianët dhe amerikanët po na ndihmojnë të jemi dy demokraci të stabilizuara dhe dy vende të stabilizuara, dhe nëse nuk jemi të tillë, procesi i bashkimit do të ngadalësohet sërish, ashtu siç ka ndodhur me procesin e integrimit që është bërë udhë pa krye. J.Bugajski - Mos vallë po thoni se kur Shqipëria të bëhet anëtare e BE-së mundësia e integrimit me Kosovën ka për t’u rritur? - Kjo është ajo që thonë të gjithë. Unë vetë nuk e di. Unë nuk e di se çfarë duhet të bëjmë më parë: të bashkohemi me Kosovën dhe mandej të hyjmë në BE, si një vend i madh, apo të hyjmë së pari në BE dhe të bashkohemi atje. Por në BE ne do të jemi të bashkuar në po të njëjtën mënyrë me maqedonasit, me serbët, me kroatët, me lituanezët, me sllovakët… J.Bugajski -Pra, ju po flisni për bashkim?… - Ne po flasim për… J.Bugajski - Ju nuk po flisni për një shtet unik politik. Ju po flisni për kriteret e unitetit dhe të integrimit brenda kontekstit të BE-së. - Jo, të gjithë po flasin. Të gjithë po japin këtë përgjigje kur pyeten se kur do të ndodhë bashkimi, nëse do të ndodhë! E nëse dikush përgjigjet, ‘kur të hyjmë në BE, me gjasë ne do të jemi të bashkuar atje’, siç ka ndodhur me pjesën më të madhe të vendeve që janë pjesë e BE-së. Pyetja ime është: a do të bashkohemi me shqiptarët e Kosovës, ashtu siç do të bashkohemi me sllovakët, britanikët, gjermanët, lituanezët, kroatët e serbët? Apo do të kemi më parë një tip tjetër bashkimi dhe pastaj do të hyjmë në BE? Nëse do ta kisha unë në dorë ta zgjidhja, do të zgjidhja të dytën, sigurisht. Që ne të kemi një proces më të mirë bashkimi në termat e ekonomisë, arsimimit, kulturës në përgjithësi, medies dhe pastaj të arrijmë bashkimin e plotë me Kosovën. J.Bugajski - Le t’i kthehemi një pyetjeje më personale. Më kanë mbetur vetëm disa pyetje për të bërë. Kemi mbuluar një pjesë të madhe territori. Në termat e ambicieve politike personale, në rast të një situate tejet hipotetike ku Partia Socialiste humbet zgjedhjet e ardhshme parlamentare, gjë e cila mund të jetë shkak për ndryshim të lidershipit, a keni ju aspirata për të udhëhequr Partinë Socialiste? - Askush prej nesh nuk mendon për një ditë të tillë! Ne të gjithë jemi të përqendruar te këto zgjedhje. Dhe mbas tetë vjetësh në opozitë ne të gjithë mendojmë se jemi më të pjekur, më të aftë dhe më të përgatitur për të ardhur në pushtet. Ne do të na pëlqente të vinim në pushtet si një grup dhe si një parti që ka ide të caktuara për të reformuar këtë vend, dhe kjo është detyra e madhe që ne kemi. Shumica prej nesh jemi pak a shumë në të njëjtën moshë. Ne të gjithë e kemi filluar politikën gjatë njëzet vjetve të fundit, 20 vjet më parë ne kemi qenë studentë. Pra, kjo është koha e volitshme për brezin tonë për të vërtetuar se vendi mund të reformohet dhe mund të ndryshohet nga brezi ynë, sepse çdo brez ka disa përgjegjësi ndaj vendit të tij. Dhe ky është dallimi i madh. Pra, z. Berisha i përket një brezi më të vjetër. Ai e ka bërë tashmë atë çka ka mundur të bëjë për këtë vend. Pra, koha e tij ka sosur. Është koha që ne të vërtetojmë se mund të bëjmë diçka të ndryshme, dhe ne kemi për ta bërë. J.Bugajski - Cili është slogani elektoral i PS-së? - Sigurisht “Ndryshim”. Ndryshimi ka për të qenë titulli kryesor. Por ende nuk kemi ardhur në atë pikë. Këtë kemi për ta vendosur gjatë muajve të ardhshëm. Sigurisht që ne kemi për të propozuar “Ndryshim”. Ndryshimi ka për të qenë fokusi kryesor. J.Bugajski - Pyetja ime e fundit. Siç e përmendët që në fillim, ju jeni një romancier i suksesshëm, të paktën me librin tuaj të parë, që me sa di ka qenë një bestseller. A po shkruani një libër të ri? A po përgatitni diçka tani, nëse po, cila është tema? - Do të doja të isha duke e bërë, por jo. Sepse jam tejet i përqendruar në këtë fushatë dhe ne na duhet të dalim jashtë Tirane tri a katër herë në javë. Dhe do të doja të shkruaja, por kjo nuk është koha e volitshme. Mendimet dhe mendja ime kësokohe u janë kushtuar krejtësisht politikës. Dhe kur në mend ke politikën, ti e ke të pamundur të bësh letërsi, kjo është e sigurt. J.Bugajski - Pra, politika nuk ju ndihmon për aspiratat tuaja letrare? - Hëpërhë jo. Disa vjet më parë po. Kur njerëzit më pyesnin: “Ç’ne vallë që ke profesion politikën dhe shkruan libra”, unë u thosha se ky është një nga përfitimet që kam nga ky profesion. Sepse kur je në politikë, sidomos kur je në opozitë, ti nuk ke pse të zgjohesh shumë herët në mëngjes. Ti mund të flesh, pastaj të shkruash dhe pastaj del. Askush nuk të thotë se kur duhet të shkosh në zyrë, sepse ne s’kemi zyra. Pra, unë e kam pasur këtë luks gjatë katër a pesë vjetve të fundit dhe jam shumë i kënaqur për këtë. Jam shumë i kënaqur që kam pasur mundësinë ta bëj, sepse ka qenë një ëndërr imja e vjetër.

« thashethemevip

Bleona feston me Ben Affleck Njëri ndër aktorët më të famshëm të Hollivudit, Ben Affleck, i cili tani po merret edhe me regjisurë, mes të tjerash është vlerësuar edhe me çmimin “Best Director” për filmin “Argo”, në ceremoninë e “Golden Globes 2013” që u zhvillua të dielën mbrëma në Los Angeles. Ndërsa ai ka festuar çmimet, e pranishme ka qenë edhe këngëtarja shqiptare Bleona Qereti, e cila ka arritur të pozojë së bashku me aktorin dhe regjisorin amerikan. “Të dashur miq, a e shijuat mbrëmë ceremoninë e “Golden Globes”? Unë kisha kënaqësinë të festoja me fituesin e shpërblimit “Best Director”, Ben Affleck. Ju dua të gjithëve”, ka shkruar Bleona në Facebook, anash fotografisë. Besojmë se krijimi i miqësive me aktorë të këtij kalibri janë të dobishme si për karrierën e këngëtares, e cila njëherësh synon edhe vetë kinematografinë, ashtu edhe për shqiptarët në përgjithësi.

E premte 18 janar 2013 •

Albërie Hadërgjonaj, josh edhe me dekoltenë e saj

gati për bebin

iljeta Xhilaga do edhe pak kohë të sjellë në jetë fëmijën e saj të parë. Ajo duket në këto foto shumë e relaksuar, ndërsa mësojmë që ka nisur t’ia përgatisë edhe rrobat djalit që pret të sjellë në jetë. Një pjesë të mirë të tyre ajo i ka porositur edhe online në internet.

Blerim Destani bën xhiro me motor uji në Dubai

Ka vite në skenë, megjithatë ajo nuk e humb shijen e një prej këngëtareve më të lezetshme të skenës shqiptare. Albërie Hadërgjonaj edhe pse nënë e dy vajzave, vazhdon të joshë publikun dhe fansat e saj përveç se me performanca, por edhe me sensualitet. Fotot e fundit, të cilat i ka publikuar në profilin e saj, këngëtarja duket shumë në formë dhe seksi. Ajo që bie në sy është gjoksi joshës, i cili është komentuar shumë nga fansat duke u admiruar prej tyre.

Thumbat e Aulonës dhe Fatmës “djegin” Bleron

Pas reklamimit të vilës së tij luksoze në Dubai dhe miqve të tij dhe të dashurës, tashmë është radha që aktori Blerim Destani t’i hipë motorit të ujit dhe të argëtohet në plazhet e bukura të Dubait. Por nuk e dimë nëse ka qenë edhe Liberta këtë herë me të, apo është ajo që ndoshta i ka realizuar këto foto.

Rezarta Shkurta, një budiste seksi Nuk mund të themi se nuk e kemi parë më herët në poza erotike këngëtaren Rezarta Shkurta, e cila ka pasion fotografinë. Por të paktën tani, ajo ka një shpjegim me arsye. Rezarta mund të zhvishet dhe të tregojë sensualitetin në emër të spiritualizmit, të cilit i është dedikuar kohëve të fundit.

Tuna Sejdiu, “muza e shekullit” Para disa ditësh këngëtari Blero ka deklaruar i nervozuar në profilet e tij në Twitter dhe Facebook se klipi i Elvana Gjatës “Gjaku im” është i kopjuar nga Him, “Wicked game”. Në fakt asnjë prononcim zyrtar nuk ka pasur nga kompania “Three Dots” apo vetë këngëtarja, por nuk i ka kaluar kjo gjë vajzave të “Thumb”. Në postimin e videos së tyre të fundit ato i kujtojnë Bleros se është ai i pari që ka vjedhur një klip të P.Diddyt me Christina Aguilerën në bashkëpunimin e tij me Leonora

Poloskën dhe se është po Blero ai që ka bërë edhe kopjen më të dështuar në histori sipas “Thumb”, sepse ka vjedhur një këngë të Sinan Hoxhës që vetë Sinani e ka vjedhur nga dy këngëtarë grekë dhe bëhet fjalë për këngën “Fotografia”! Vajzat e “Thumb” thonë se edhe vetë mbështetësit e Bleros janë revoltuar nga ky prononcim i tij, pasi vetë ata të parët kanë shkruar komente negative dhe ofenduese në Twitter-in e tij dhe në rrjete të ndryshme sociale ku është publikuar lajmi.

Këngëtarja shkupjane, Altuna Sejdiu, e cila ka rolin e anëtares së jurisë në “X Factor Albania”, ka filluar këtë vit me një epitet të ri. Nëpërmjet një postimi në rrjetet sociale, ajo ka quajtur veten “muza e shekullit”, krahas publikimit të një fotografie të saj.

thashethemevip • E premte 18 janar 2013

Liberta Spahiu apo Miss James Bond? Moderatorja e Klan Kosova, Liberta Spahiu ka festuar ditëlindjen dhe një urim të veçantë ka marrë dhe nga fotografi i njohur shqiptar me famë botërore Fadil Berisha. Ky i fundit ka gjetur kohë edhe për të fotografuar bukuroshen Liberta Spahiu. Madje në një status në rrjetin social facebook, Fadil Berisha përveç se ka postuar disa foto të bëra Libertës, ka shkruar përbri fotove të saj: “Happy birthday @ Liberta Spahiu miss James Bond”. Liberta Spahiu mbetet personazhi më i përfolur kohën e fundit. E kjo për lidhjen e mundshme të saj me aktorin e mirënjohur Blerim Destani, sipas atyre që shkruajnë edhe mediat.

Të pasmet provokuese të

Anxhela Martinit

nxhela Martini është një modele e njohur tashmë, ndërsa nuk mungojnë setet e saj provokuese. Këtë radhë modelja shkodrane vjen me një set bardhezi nga fotografi Philipp Jeker. Ajo duket shumë seksi në krahët e një modeli, ndërkohë që në një foto tjetër ajo shfaqet e vetme.

Një trup si i

Sonit

Këngëtarja Soni Malaj i është rikthyer skenës muzikore shqiptare, si një nënë e re, pa ndryshuar shumë format e lakmuara trupore. Për paraqitjet e saj, duket se Soni mundohet goxha shumë. Të paktën këte tregojnë fotografitë e publikuara nga vetë këngëtarja, në rrjetet sociale. Ajo shfaqet duke ushtruar në një palestër private, duke ngritur pesha. Pas dy vjetësh qëndrimi në Spanjë, ishte “X Factor” që bëri të mundur kthimin e Soni Malaj në atdhe. Këto muaj ajo po qëndron bashkë me familjen e saj në Tiranë, pasi është pjesë e jurisë së këtij spektakli. Jeta e këngëtares Soni Malaj ndryshoi, kur ajo u njoh me Mirkon, balerinin që e shoqëronte në vallëzimet e “Dancing With The Stars”. Ajo u dashurua, u fejua, u martua, dhe u largua bashkë me Mirkon në një shtet tjetër. Ata vendosën të nisin një jetë të re në Spanjë. Gjatë qëndrimit atje, Soni u shkëput nga aktiviteti i saj muzikor (ndonëse jo plotësisht, ka sjellë klipe të reja) dhe u përqendrua tek familja, pasi shpejt ata u bënë prindër, pasi erdhi në jetë vajza e saj Ana.

Genta & Leonora

si dy beqaresha bukuroshe

Ja ku vijnë së bashku dy bukuroshe, Genta dhe Leonora, të cilat janë takuar te salloni i bukurisë tek Sellma dhe duken mjaft të lumtura së bashku. Përveç bukurisë ato ndajnë edhe diçka tjetër të përbashkët, të dyja janë të deklaruara si beqare. Genta ka shumë vite që nuk është në lidhje, pas ndarjes nga Miloti, ndërsa Leonora është një beqare e betuar, së paku në sytë e publikut, që deri tani kurrë nuk ka zbuluar ndonjë lidhje dashurie të sajën.

Kujt po i thotë Dafina ‘Your Love’? Kohëve të fundit vazhdon të jetë këngëtarja, e cila ka marrë vëmendjen e duhur sidomos të lajmeve rozë, për shkak se flitet për një dashuri të re dhe misterioze. Dafina Zeqiri sapo ka sjellë një këngë të re me titull ‘Your love’ dhe pritet të sjellë edhe videon e kësaj kënge. Por, duke e ditur se Dafina e ka bërë vetë tekstin e këngës, shumëkush pyet me të drejtë tashmë se dashurisë së kujt i këndon ajo.

Dafina Zeqiri me tatuazh të ri Dafina Zeqiri i ka shtuar edhe një tatuazh koleksionit të saj të tatuazheve të mëhershme. Këngëtarja kosovare duket se është e dhënë pas vizatimeve të trupit. Tatuazhi i radhës i Dafinës është më i veçanti që ajo ka bërë ndonjëherë. Dy shputa të këmbës janë vizatuar në dorën e saj, dhe një në dorën tjetër. Edhe pse me shumë ngulm ajo mundohet ta mbajë gojën mbyllur për sa i përket lidhjes së saj, fotot në rrjetin “Twitter” nuk mundet t’i ndalë. Dora tjetër, e cila e ka të vizatuar të njëjtin tatuazh si Dafina, thuhet se është e të dashurit të saj, Albinit, mirëpo të dy kanë qëndruar në heshtje për këtë gjë. Këto tatuazhe lënë të kuptohet se kjo lidhje mund të jetë me të vërtetë më seriozja deri më tani dhe me shumë domethënie për këngëtaren.

« gossip

E premte 18 janar 2013 •

Jessica Simpson refuzon të punojë me të atin Jo Simpson është producenti i vajzës së tij Jessica në shoën televiziv, por nuk pritet ndonjë pajtim mes tyre. Nga një burim është mësuar se në punimet për të regjistruar një dokumentar bibliografik të Jessica, Joe Simpson nuk do të jetë pjesë e grupit. Marrëdhënia mes tyre është ende e ftohtë, dhe kur Jessica të regjistrojë Fashion star, ai do të mbikqyrë prodhimin, vetëm kuar ajo të mos jetë atje. Siç duket Jessica e ka ende të vështirë për të falur babain pas skandalit të përfshirjes së Joe në një marrëdhënie gay dhe për dhimbjen që i shkaktoi nënës së saj Tina. Në fakt ata ende nuk flasin dhe Jessica nuk do që të ketë lidhje me të.

Shakira preferon bamirësi në vend të dhuratave të fëmijës Shakira iù ka bërë një kërkesë gjithë fansave të saj, që të bëjnë bamirësi në vend që tì dërgojnë dhurata për bebin. Këngëtarja pret dita ditës tì japë jetë fëmijës së saj të parë dhe ka bërë një thirje për të gjithë fansat që tì përdorin paratë në ndihmë të fëmijëve me më pak fat. Donacione të cilat do të adresohen tek UNICEF, ku Shakira është ambasadorja globale e këtij fondacioni. Ajo dhe i dashuri i saj futbollist Pique, kanë hapur një faqe speciale shakira. socialtoaster.com, për të ndihmuar UNICEF, të shpëtojë jetë fëmijësh. Në krye të faqesh shënohej : “Për të festuar ardhjen në jetë të djalit tonë, ne shpresojmë që në këtë adresë fëmijë me më pak privilegje në botë, tìu plotësohen nevojat bazike, përmes dhuratave dhe donacioneve. Faleminderit që ndani këtë moment të paharrueshëm me ne”. Një gjest për tù admiruar nga Shakira dhe Pique.

Pattinson & Stewart ndahen sërish Robert Pattinson dhe Kristen Stewart janë ndarë për herë të dytë. Sipas ‘The Sun’, çifti i aktorëve nuk është më bashkë dhe vendimi për ndarjen ka ardhur nga 26-vjeçari. Fillimisht marrëdhënia mes tyre pësoi një goditje të fortë në korrik, kur 22-vjeçarja Stewart e tradhëtoi partnerin e saj me regjisorin 42-vjeçar Rupert Sanders. Në shtator u pajtuan, promovuan filmin e fundit të sagës ‘Twilight’ në muajin nëntor e tani janë ndarë sërish. Një burim u shpreh për tabloidin britanik: “Kristen donte të ishte përkrah tij në ceremoninë e ndarjes së çmimeve Golden Globes, por Robert i tha që do ishte më mirë mos të takoheshin më. Kristen është e mërzitur, por e kupton.” “Ajo shpreson që koha të bëjë që Robert të harrojë tradhëtinë e saj, por miqtë dhe familja e tij i bënin presion që ta linte sepse ata mendojnë se marrëdhënia me Kristen po i shkatërronte karrierën”, shton burimi.

Si të keni një

karrierë të sukseshme

do njeri në karrierë dëshiron që të rritet profesionalisht dhe të përmirësojë atë. Pjesa më e madhe e kësaj varet nga të bërit e një pune të mirë dhe cilësore. Por ka dhe gjëra të tjera që ju mund të bëni si të shfaqni veten në profesione të ndryshme, ndoshta në këtë mënyrë mund tì rrisni mundësi vetes për tù ngritur në detyrë apo të shpërbleheni me rritje rroge. Por ka disa teknika që ju ndihmojnë për tì dhënë karrierës suaj një tjetër ngjitje. Së pari duhet të dëshironi profesionin të cilën ju bëni, duhet të gjeni vlera te puna juaj. Nëse nuk e ndjeni punën tuaj nuk ka shumë strategji për tì bërë gjërat më mirë se çjanë. Blini një kostum të ri. Tingëllon si e pa rëndësishme, por kujdesja ndaj vetes dhe performancës në punë ju jep tjetër peshë. Investoni në një veshje që i përshtatet vëndit të punës dhe do të keni më prezencë në kompaninë ku punoni. Bashkohuni me organizimet që bën

kompania juaj. Të qënit aktiv në festat që organizohen, ju vendos ju në lupë, kur mundësi pune të reja krijohen. Nuk është e nevojshe që ju të jeni personi më aktiv në organizim, por të shkoni në evente dhe organizime dhe të takoheni me kolegët tuaj, është e rëndësishme për përparimin tuaj profesional. Merrni pjesë në seminare. Merrni pjesë në seminare dhe konferenca për të rritur aftësitë tuaja dhe për të përditësuar njohuritë në lidhje me fushën ku punoni. Duke u kalifikuar gjithnjë e më shumë ju mun dtë tregoni një dedikim dhe përkushtim ndaj karrierës ë keni nisur. Merrni një ditë pushim. Mund të duket sikur nuk ka lidhje me të bërrit karrierë, por në fakt të bëni një ditë pushim nga ditët e tjera të ngarkuara, ju ndihmon për të çlodhur trurin dhe për të rrimarë veten. Kreativiteti juaj rifreskohet dhe ju trumbulloni energjitë. Të pasurit e eksperiencave jashtë zyrës, është një inspirimi rëndësishëm. Nëse shpenzoni gjithë kohën në zyrë ju nuk do të dini se çfarë ndodh me botën jashtë, duke deprivuar

veten nga perspektivat e nevojshme. Vizitoni një tjetër departament. Është gabim nëse shikoni vetëm punën dhe zyrën tuaj. Të keni njohuri se si pjesë të ndryshme të kompanisë punojnë si një unike, është e rëndësishme për të kuptuar se ç`hap duhet marrë për të zgjidhur probleme. Pranoni një kafe me shefin tuaj. Përgatitni disa pyetje rreth kompanisë, karrierës, të ardhmes. Kujdes nuk duhet të abuzoni, pasi ky nuk është shansi për të folur rreth gjërave që ju doni apo për kolegët që urreni. Ky është një shans për të depërtuar më në thellësi. Ky person mund tìu thotë direkt ose jo se kur mund të ngriheni më lart në detyrë. Mbi të gjitha ju duhet të tregoni se jeni të aftë dhe jepni kontribut të vlefshëm në kompani. Merrni një udhëheqës. Një udhëheqës do tìu ndihmojë dhe drejtojë rreth asaj që ju doni. Do të ishte mirë që të keni një udhëheqës jashtë ambjentit të punës sepse do të flisni më lirshëm, për të fituar një këndvështrim ndryshe të çështjes dhe do ta keni më të lehtë për tù shkëputur nëse nuk ju pëlqen bashkëpunimi.

Studimi: Autizmi mund të shërohet P Rolls-Royce nuk ndalet Rolls-Royce në javët e ardhshme pritet të lancojë një model të ri mahnitës. Makinë e re luksoze do të bëjë debutimin e saj në sallonin e Shanghait në 21 prill. Lajmi vjen disa ditë pasi kjo kompani njoftoi për një rritje të makinave të shitura gjatë vitit 2012, me 3,575 makina të shitura. Duket se tashmë kompania dëshiron të zgjerojë tregun e saj edhe në Kinë. Mueller Oetvoes shprehet se zgjerimi i kompanisë do të përqëndrohet më shumë në rajonet perëndimore të Kinës. “Unë mendoj se potenciali në Kinë është ende i pa eksploruar dhe unë nuk do të isha i befasuar nëse këtë vit Kina do të kthehej në vendin e parë për shitjet”, u shpreh Oetvoes. Nëse thashethemet janë të vërteta, prodhuesi britanik gjat; vitit 2014 pritet të prezantojë Rolls-Royce Corniche Coupe.

ër herë të parë një studim i një grupi mjekësh dhe psikologësh amerikanë vendos në pikëpyetje mendimin e përgjithshëm se autizmi është një sëmundje që shoqëron të sëmurin që nga lindja e deri në vdekje. Studimi u ndërmor nga një grup studiuesish në Institutin Kombëtar të Shëndetit në SHBA. Pjesë e studimit disa-vjeçar ishin në total 112 fëmijë, por në 32 prej tyre, që në fëmijëri ishin diagnostikuar me autizëm, u mbështeten më fort studimet mjekësore dhe psikologjike. Në përfundim të këtyre analizave, rezultoi se disa prej këtyre fëmijëve, që në vegjëli ishin diagnostikuar si autistë, me rritjen në moshë kuroheshin vetëvetiu duke mos patur asnjë ndryshim me bashkëmoshatarët e tyre. Megjithatë, studiuesit amerikanë shtojnë se nuk është koha për eufori pasi duhet akoma shumë punë, e para për të qenë 100 përqind të sigurtë që vitet shërojnë autizmin dhe e dyta, nëse kjo është e vërtetë, cilët janë faktorët e tjerë që ndihmojnë në këtë shërim. Studimi u botua në revistën “Psikologjia dhe psikiatria e fëmijëve” (Child Psychology and Psychiatry) në Shtetet e Bashkuara.

gossip • E premte 18 janar 2013

Rita Ora në plazh me

Snoop Dogg Hamilton i suksesshëm dhe në muzikë

LeAnn Rimes:

Jam e shqetësuar se mos burri më tradhëton

Leann Rimes filloi një aferë me Eddie Cibrian, ku të dy ishin të martuar me të tjerë. Në një intervistë të dhënë ajo ka shprehur frikën se burri i saj mund ta tradhëtojë atë. “Do të ishte injorancë të thoja dhe për më tepër njerëzit do të mendojnë se jam gënjeshtare, nëse do të thoja jo”, është shprehur Rimes. Kjo frikë vjen që kur ajo ishte e martuar me Dean Sheremet dhe filloi një lidhje me Eddie Cibrian. Edhe pse duke folur për të ajo ka treguar se e di shumë mirë sa i kujdesshëm tregohet ai, po aq sa dhe Rimes për t`i qëndruar besnik njëritjetrit. Rimes u rehabilituar në një qëndër në 2012 për të dalë nga gjëndja depresive dhe ankthioze që kishte kohë që i përjetonte.

ita Ora dhe Snoop Dogg miksuan punën dhe argëtimin, në turin e tyre të përbashkët në Tajlandë. Këngëtarja me origjinë kosovare dhe reperi me famë ndërkombëtare mbajtën një koncert të përbashkët, i cili tërhoqi dhjetëramijëra fansa në atë që u konsiderua nga mediat vendase si një prej mbrëmjeve më të paharrueshme muzikore ndonjëherë. Një ditë pas këtij koncerti, Rita dhe Snoop u fotografuan në një prej destinacioneve më piktoreskë tajlandeze, në një plazh me një panoramë të mrekullueshme, duke shijuar detin, diellin dhe nxehtësinë e temperaturave mbi 30 gradë. Besohet se 22-vje çarja dhe reperi amerikan janë duke bashkëpunuar për albumin e tyre të ardhshëm dhe burime pranë tyre kanë thënë se “Boddy Bam Bam Bam” do të jetë titulli i një kënge që do të lëshojnë shumë shpejt në tregun muzikor. Muaji janar duket se ka qenë me të vërtetë i shkëlqyer për Ritën, e cila është shkëputur nga dimri i ftohtë europian, duke shijuar plazhet e vendeve ekzotike, me Dubain që ishte i pari në listën e destiancioneve të vizituara në 2013-n dhe tashmë pasuar nga Tajlanda.

Piloti i formula 1, Lewis Hamilton me sa duket do të ndjekë hapat e të dashurës së tij Nicole Scherzinger. Ai është duke punuar në studio, duke regjistruar kwngw me rreperin Angel dhe dy producentët Midi Mafia dhe Eric Bellinger, të cilët kanë shkruar këngë për Chris Brown. Zëdhënësi i Hamilton ka insistuar fansat që të presin për materialin. Burimi ka treguar se Hamilton është duke shpenzuar shumë kohë në studio, dhe se vokali i tij ka qënë impresiv. Shpresojmë që Hamilton të shfaqë një talent tjetër dhe të ketë sukses sa edhe Nicole.

Tamara Ecclestone tregon format

Geri Halliwell, performancë hot në studion e regjistrimit Foto e vjedhur super seksi për ish pjesëtaren e grupit të famshëm Spice Girls Geri Halliwell, fotografuar në studion e regjistrimit teksa këndon vetëm me sytjena. Fotoja ka përfunduar në Twitterin e Këngëtares e cila ka momentuar; ‘Kisha thënë të mos e twitoni këtë, por ja tek është’. Tani Halliwell po punon për albumin e saj prej solisteje titulluar “Putting On The Bing” që pritet të dalë në pranverë.

Viti 2012 ishte viti i ndarjes nga i dashuri i saj prej shumë vitesh, por tashmë Tamara Ecclestone ka hedhur gjithçka pas krahëve dhe ka vendosur të kthehet në qendër të vëmendjes së show-biz-it në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Vajza e padronit të Formulës 1, Bernie Ecclestone, ka treguar format e saj në një set fotografik me bikini. 28-vjeçarja është shprehur kohët e fundit se nuk po kërkon me ngulm dashurinë: “Është diçka që ndodh kur është e shkruar dhe ndodh atëherë kur ti e pret më pak. Kam pasur gjithmonë lidhje të gjata dhe për herë të parë jam beqare. Dua të shijoj këtë kohë.”

« studim

E premte 18 janar 2013 •

Gjenialiteti i Bismarkut

në krijimin e Gjermanisë

Ese në kuadër të 142-vjetorit të themelimit të shtetit gjerman Nga Gjon Boriçi*

ë shekullin e XIX kur Oto fon Bismarku po përpiqej të bashkonte Gjermaninë në autoritetin e Prusisë thoshte: “Në një botë me pesë fuqi është mirë që të jesh në anën tre kundër dy”. (1, Kissinger, Henry “On China” (Londër 2011), f. 148) Kjo frazë vlente akoma më shumë në epokën që jetojmë. Konfederata gjermane e përbuzur për një kohë të gjatë nga patriotët gjermanë për shkak të inkompetencës institucionale që kishin treguar ata për të bashkuar vendin e tyre ishte diskretituar në sytë e Evropës. Në rivalitetin për epërsi midis Austrisë dhe Prusisë për dominim në Gjermaninë e ardhshme, e para kishte përparësinë e traditës politike shtetformuese. Austria ishte kryetarja e përhershme e konfederatës ekzistuese. Si vend katolik, Austria kishte me vete gjithë popullsinë e Gjermanisë jugore dhe një ushtri më të fortë se Prusia, mbi të gjitha kishte rezerva më të mëdha natyrore. Një nga problemet e Prusisë ishte se katolicizmi austriak dhe gjermano-jugor i mbante larg protestantët. Prusia nga ana e saj kishte përparësinë e të paturit një popullsi krejtësisht gjermane. Gjithashtu, kishte një traditë autarkike, por me kalimin e viteve ishte ndryshuar për t’ju përshtatur një realiteti të ri gjerman që ishte në lindje e sipër. Përparësia më e madhe e Prusisë ishte padiskutim fuqizimi i saj ekonomik me hapa të shpejtë. Krahinat e Rhinelandit që i ishin dhënë Prusisë si zonë tampon ndaj kërcënimit francez, u kthyen në zemrën industriale të vendit. Prusia kishte bërë emër si shtet ekonomikisht i fuqishëm në sajë të bashkimit doganor me shtete të tjera gjermane të cilat aplikonin një tarifë modeste për anëtarësim. Sigurisht, Austria ishte lënë jashtë kësaj marrëveshjeje doganore me shumë vlera për Prusinë, si udhëheqësja e ardhshme e Gjermanisë. Rritja ekonomike e Prusisë do të ishte një faktor vendimtar i luftës për epërsi në Gjermani. Argumenti ekonomik i hapi rrugën një diplomacie të suksesshme të hartuar me mjeshtëri nga diplomatë prusianë nën udhëheqjen e një njeriu të vetëm. Krijimi i Gjermanisë nga Oto fon Bismark më 18 janar 1871 ishte një ngjarje madhore për Evropën. Krijimi i kësaj strukture të jashtëzakonshme politike me emrin Gjermani padyshim që ndryshoi përgjithmonë raportin politik të ekuilibrit të forcave në Evropë. Bismarku, vërtet e krijoi Gjermaninë, por asnjëherë nuk e udhëhoqi atë. (2, Steinberg, Jonathan “Bismarck; a life” (Oksford University Press 2011), f. 1) Ai drejtoi nën mbretërimin e tre sovranëve dhe çdokush prej tyre mund ta detyronte të largohej nga posti nga një moment në tjetrin. Në mars të vitit 1890 perandori Vilhelm II ia doli ta largonte kancelarin e hekurt nga pushteti. Në shtator të vitit 1878 kur kancelari ishte në kulmin e fuqisë së tij, gazeta e përditshme Schwäbische Merkur fliste për një nga fjalimet më pompoze të Bismarkut në Rajhshtag: “Ata që e dëgjojnë tek mban fjalime në parlament për herë të parë mbesin të tronditur. Ai zë i fuqishëm plot patos i mbushur plot me truada dhe me një elokuencë klasike është aq i qartë, i fortë dhe i butë në të njëjtën kohë saqë e bën të pamundur që të mos dalë një frazë perfekte. Por, një vesh i stërvitur e ndjen se, qysh në fillim të fjalimit folësi është në siklet. Ai nuk qëndron në një vend, fut dhe nxjerr dorën nga xhepi dhe vetullat i ngrys pa shkak”. (3, Po aty.) Në të gjithë jetën e tij politike, Bismarku asnjëherë nuk organizoi mitingje masive dhe turmat filluan të rendin pas tij vetëm kur ra nga pushteti. Vetëm atëherë ai u kthye në një legjendë. Ai i identifikonte format e autoritetit politik me normat e asaj që ai e quante ligjshmëri. Ai thoshte: “Autoriteti i së djeshmes së përjetshme rrjedh prej shenjtërisë së paimagjinueshmes dhe aftësisë njohëse për t’u përshtatur. Ky është autoriteti ‘tradicional’ i ushtruar nga patriarku dhe princi”. (4, Po aty, f. 3) Por, ajo që Bismarku çmonte më shumë dhe që shkencëtari njohur Maks Veber i thuri lavdin më të madh, ishte forma e autoritetit nëpërmjet karizmës. Ai [Veberi] thoshte: “Është një formë autoriteti që është e lindur dhe rrjedh nga dhuntia e hirit (karizma), kjo është një përkushtim absolut personal dhe besim personal në bindjen, heroizmin apo cilësive të tjera të një lidershipi individual. Dominimi karizmatik ushtrohet nga profeti apo në fushën e politikës nga i zgjedhuri ku brenda tij jeton demagogjia e liderit”. (5, Po aty.) Në kohën kur jetoi dhe punoi Bismarku, Prusia karakterizohej nga një nacionalizëm i ashpër prusian që nuk kishte asnjë lloj lidhjeje me nacionalizmin romantik gjerman të fundit të shekullit XVIII dhe fillimit të shekullit XIX. Në epokën e Frederikut të Madh, Prusia kishte vuajtur shumë si pasojë e ndërgjegjes së lartë shtetërore dhe për sakrificat e panumërta që kishte bërë që të mos konsiderohej fuqi sekondare në Evropë. Në testamentin e tij politik vetë Frederiku i Madh kishte shkruar: “Aristokracia prusiane ka sakrifuar të mirat dhe jetën në shërbim të shtetit. Besnikëria dhe meritat e saj kanë fituar mbrojtjen e të gjithë sovranëve dhe është detyrë e sovranit të ndihmojë

ato familje aristokrate të cilat janë varfëruar për të mbajtur të pacënuara tokat e tyre në shërbim të shtetit. Ato duhen konsideruar si shtyllat e shtetit. Në një gjendje të tillë, asnjë fraksion apo rebelim nuk duhet të na trembë. Ky shtet e ka për detyrë të mbrojë aristokracinë e tij”. (6, Steinberg, Jonathan “Bismarck; a life” (Oksford University Press 2011), f. 15). Arritja më e madhe e Bismarkut ishte të ruante këto “rregulla të errëta” të shoqërisë gjermane dhe stilin junker të jetës edhe përgjatë tre luftërave që zhvilloi për bashkimin e Gjermanisë, edhe gjatë zhvillimit të kapitalizmit, industrisë dhe triumfit të demokracisë në shoqërinë gjermane. Bismarku jetoi në një Prusi thellësisht të infektuar nga idealet e Revolucionit francez të 1789-ës. “Triumfi i filozofisë” siç u quajt nga disa tifozë të revolucionit, shumë shpejt ky “triumf” ia la vendin kaosit dhe terrorit i cili për pak sa nuk u përhap në të gjithë Evropën. Gjyqet dhe ekzekutimet e pafundme që ekzistonin në Francë padyshim që s’mund t’i linin shoqëritë perëndimroe indiferente ndaj asaj që po ndodhte në kombin më të kulturuar të botës. Revolucioni dhe idetë tij fanatike duheshin me çdo kusht të ndaleshin dhe të mos kishin efekt tek pjesa tjetër e popullsisë. Autorë si Edmond Burke dhe Fridrih Gentc krijuan konservatorizmin modern evropian si mburojë ndaj murtajës revolucionare. Pas dështimeve që kishte pësuar Prusia në luftërat kundër Napolon Bonapartit, gjatë Kongresit të Vjenës dhe vendosjes së sistemit të Koncertit të Evropës, Prusia pati zgjuarsinë të rreshtohej në anë e fituesve të luftërave napoloniane. Princi fon Meternik, i cili ishte edhe arkitekti i këtij sistemi, duke patur frikë për fuqinë në rritje të Prusisë e shpërbleu me terriore të papërfillshme për kohën, me një copë toke të Saksonisë dhe me disa komunitete katolike të parëndësishme në Ruhr dhe në Vuper. Kujt do t’i shkonte ndërmend se me këtë lëvizje në dukje të papërfillshme, Ausria i kishte dhënë Prusisë dhe Gjermanisë së ardhshme zemrën industriale të Evropës qendrore dhe forcën reale të kombit gjerman. Ndër të tjera, këto territore ishin edhe më të arsimuarat në të gjithë tokat gjermane. Prusia do të kthehej në bërthamën e krijimit të Gjermanisë. Shkrirja e traditës junkere me ushtrinë dhe aristokracinë i dha jetë zhvillimit të një shoqërie që për shumë veta dhe shtete do të ishte e pasfidueshme. Kjo lloj eksperience e nisur nga gjenialiteti i mbretit gjeni Frederik do të absorbohej nga Bismarku për t’i dhënë jetë një shteti suprem në Evropë dhe në botë. Rruga e krijimit të Gjermanisë nëpër autoritetin e Prusisë ishte e ngatërruar. Humbja e Prusisë nga Napoloni më 1806 e kishte kthyer këtë vend në një fuqi të rangut të dytë. Shumë prej junkerëve dhe klasës aristokratike ishin kthyer në vasalë dhe ishin strukur nën autoriten e Kishës. Një nga gabimet që bëri klasa aristokratike në Gjermani ishte refuzimi i racionalizmit iluminist si pasojë edhe e tmerrit jakobin që kishte kaluar Franca. Gjithashtu, një tjetër element që i frikësonte junkerët në Prusi ishte edhe deviza e revolucionit francez ‘liri, barazi, vëllazëri’. Termi i parë ishte krejtësisht i huaj për klasën sunduese prusiane dhe për vetë popullsinë. Rikthimi i popullsisë prusiane drejt sakramenteve të shenjta fetare për të arritur shpëtimin e kombit. Por, sado e rëndësishme që të ishte feja dhe kultura fetare, Prusia dhe Gjermania e ardhshme do të krijoheshin nga përllogaritjet e sakta. Në vitet 1800, Prusia ishte larg të qenurit nga emërtimi që i ishte vënë “Mbretëria e Hekurt”. Leopold fon Gerlah i cili ishte edhe adjutanti i mbretit Frederik Vilhelmi IV dhe më pas vëllai i tij Ernest Ludvig fon Gerlah ishin njerëzit më ambiciozë për ringritjen e Prusisë. Ata do të luajnë një rol domethënës në karrierën politike të Oto fon Bismarkut. Aq i fortë ishte ndikimi i familjes Gerlah saqë mbreti u bind të emëronte Bismarkun 37 vjeçar më 1851, në postin e nderuar dhe tepër të lakmuar të ambasadorit të Prusisë në Konfederatën e shteteve gjermane të themeluar nga sistemi i Koncertit të Evropës. Bismarku “u bë” falë Gerlahëve dhe sidomos Ludvig fon Gerlahu e konsideronte një “krijesë” të tij. Ky në fakt ishte një gabim që do t’u kushtojë Gerlahëve më tepër sesa shtrenjtë. Ishte një gabim me përmasa historike. Kur Bismarku filloi të nxjerrë në pah veten dhe metodat me të cilat synonte të merrte pushtetin, miqësia e familjes Gerlah u kthye në një armiqësi të përjetshme. Në vitin 1874 kur Gjermania ishte bashkuar, Bismarku nuk hezitoi aspak ta pushtonte nga puna tutorin e tij të vjetër Ludvig fon Gerlah nga posti i Gjykatësit të Lartë në Berlin. Bismarku hyri në jetën politike si zotëri tokash. Ai ishte një zotëri i vërtetë në kuptimin e plotë të fjalës. Oto Eduard Leopold fon Bismark-Shënhauzen, dukë i Laurenburgut ishte njëri nga aristokratët më të shquar të shekullit XIX. Ai lindi më 1 prill 1815 dhe vdiq më 30 korrik 1898.Viti i lindjes së Bismarkut është një datë e shënuar në kalendarin politiko-diplomatik të kontinentit evropian. Atë vit koalicioni i shenjtë mbylli hesapet një herë e mirë me Napolon Bonapartin dhe vendosi në botë një rend të ri nërkombëtar. Ishte pikërisht ky rend ndërkombëtar që frymëzoi Bismarkun për të arritur atë që do t’ia bënte të pavdekshëm emrin në shekujt e historisë: bashkimin e të gjitha shteteve gjer-

mane në një shtet të vetëm. Ai kishte gjetur më në fund qëllimin e tij në jetë. Aktiviteti i tij politiko-diplomatik në Frankfurt ishte i jashtëzakonshëm. Konfederata e shteteve gjermane ishte një fole grerëzash në të cilën ai arriti të mësojë artin e vërtetë të diplomacisë. Aty ai u njoh me lëmshin e kombit gjerman. Prej andej ai do të tregohej mjeshtri i madh për të bashkuar Gjermaninë. Bismarku kishte një pasion të veçantë për politikën. Ai magjepsej nga çmenduritë politike dhe mbi të gjitha nga intrigat që ofronte ky profesion. Ai u “zhyt” në botën e politikës me zell të madh saqë mori edhe nofkën “junkeri i çmendur”. Elementi që ai i pëlqente më shumë politikës ishte manipulimi. Fjala “intrigë” ishte “çekani” që rrihte më shumë kokën e tij. Vitet revolucionare që kishte kaluar konservatorizmi prusian sidomos në vitin 1848 nuk ishin larguar pa lënë gjurmë të thella. Prusisë aristokratike i duhej një platformë e re konservatore që të mund të mbijetonte. Konstitucionalizmi nuk mjaftonte për të mbrojtur klasën junkere. Parlamentarizmi ishte një e keqe e domosdoshme për Prusinë dhe Bismarku këtë e kishte kuptuar fare mirë. Kjo do të thoshte se vetëm në parlament ai do të tregonte superioritetin e tij si burrë shteti. Viti 1848 ishte një vit shpërthimesh revolucionare nga Siçilia deri në Paris. Republika e dytë franceze ishte instaluar më 23 shkurt 1848 dhe nipi i Napolonit Luigj (Lui) Bonaparti ishte shpallur president i Republikës. Vendosja e republikës së re në Francë krijoi ankth në të gjithë Evropën aristokratike. Më 13 mars 1848 edhe konservatori më i flaktë dhe “ati” i konservatorizmit evropian Klemens fon Meternik ishte larguar nga Vjena. Simboli i regjimit të vjetër ia kishte mbathur. Më 17 mars lajmi për arratisjen e Meternikut mbërriti në Milano dhe revolucioni u bë vërtet i papërballueshëm. Kësaj vale të tmerrshme revolucionare nuk do t’i shpëtonte as Prusia. Mbreti Frederik Vilhelm IV hezitonte të shpallte kushtetutën e re. Ai gjithashtu nuk i bindej dëshirës së gjeneralit Karl Ludvig fon Pritvic që të ushtronte forcën kundër demonstruesve. Por, më 17 mas 1848, i tronditur edhe nga largimi i princit fon Meternik, mbreti firmosi më në fund Kushtetutën e re prusiane. Një epokë e re filloi për Prusinë. Bismarkut kjo politikë e re nuk i shkonte fare për shtat. Ai ishte i vendosur të mbronte me çdo çmim rendin e vjetër monarkik. Aristokracia dhe kultura gjendeshin në fije të perit. Por, realiteti nuk e lejonte të vepronte lirshëm. Konflikti mes mbretit dhe parlamentit ishte bërë i dyshimtë. Mbreti dhe të gjithë aristokratët në Prusi po vuanin një lodhje të tmerrshme nervore. Ata herë pas here kujtoheshin që kishin ende ushtrinë me vete, por askush nuk kërkonte të merrte përgjegjësinë e dhënies së urdhërit për të qëlluar mbi turmat. Revolucionet e vitit 1848 ishin spontane. Ato nuk kishin sponsor të fuqishëm. Ushtritë austriake dalëngadalë filluan dhe vunë rendin në Lombardi dhe Venecia dhe më 17 shkurt Praga ra në qetësi. Nga 23 deri më 26 qershor 1848 gjenerali Polinjak në Paris i shtroi turmat. Më 24 dhe 25 korrik 1848 marshalli Radecki mundi ushtrinë piemonteze dhe vendosi rendin në veri të Italisë. Në nder të kësaj fitoreje, muzikanti i famshëm vjenez Jozef Shtraus kompozoi marshin e Radeckit. Më 2 dhjetor 1851, Luigj (Lui) Bonaparti ishte president i Republikës II Franceze. Po në këtë datë, ai organizoi një coup d’etat (grusht shteti) për të rrëzuar republikën dhe për të shpallur monarkinë në vijimësinë e familjes Bonapart.

studim • E premte 18 janar 2013

Rishpallja e perandorisë franceze nën Napolonin III ndryshoi të gjithë situatën diplomatike në Evropë. Sikur të mos kishte ndodhur ardhja në pushtet e Napolonit III, Bismarku nuk do ta kishte të mundur të bashkonte Gjermaninë. Luigj Bonaparti ishte një njeri që njihej mirë në qarqet konservatore të Prusisë. Perandorit të ri francez iu desh të rithemelonte të gjithë perandorinë e xhaxhait të tij, por në një situatë krejt tjetër. Puna e parë që bëri ishte nënshkrimi i kushtetutës së re ku që në nenin 1 ishte shkruar qartë: “La constitution reconnaît, confirme et garantit les grands principles proclamés en 1789, et qui sont la base du droit public des Français. (Kushtetuta njeh, konfirmon dhe garanton parimet e mëdha të shpallura më 1789 të cilat janë baza e së drejtës publike për francezët).” (7, Po aty, f. 121) Kështu, parimet e mëdha të revolucionit – liri, barazi, vëllazëri – po vlerësoheshin dhe mohoheshin në të njëtën kohë. Mbi të gjitha, Kurora perandorake e vendosur në kokën e një tjetri Bonapart më 7 nëntor 1852, i ndryshoi këto thënie. Diktatori i ri i Francës me vendim senati u quajt Napoloni III dhe askush më nuk e quajti Luigj Bonapart. Detyra më urgjente që shtrohej në udhëheqjen e sovranit të ri ishte formimi i një figure personale në marrëdhëniet ndërkombëtare. Me ardhjen në pushett të Napolonit III, karriera politike e Bismarkut mori krahë. Asnjë udhëheqës tjetër francez nuk do të mund t’i vinte për shtat politikës së kancelarit të ardhshëm. Vetëm me një njeri të paaftë si ai, Bismarku do të mund të bashkonte Gjermaninë. Interesi parësor i Bismarkut ishte shkatërrimi i fuqisë austriake në konfederatë. Kush më mirë sesa Napoloni III mund ta bëntë këtë pa patur fare dijeni se çfarë po bënte? Lëvizjet e kësaj kohe të Bismarkut tregojnë fare qartë mbi aftësinë e jashtëzakonshme të tij për të kuptuar sesi duhet të lëvizte Prusia. Në një letër dërguar në janar 1853 Leopold fon Gerlahut ai shkruante: “Mendoj se është gabim i madh në këtë moment për Prusinë po të lidhë aleancë me Francën, por me ardhjen në pushtet të këtij njeriu që është një djall është e rëndësishmë që të shikohet mundësia e lidhjes me të për të arritur synimin tonë”. (8, Bismarck to Leopold von Gerlach, letër këmbim i vitit 1853, GW xiv, f. 334) Ky argument nuk kishte të bënte fare me parimet e moralshme, por ishte i lidhur vetëm me realitetin ku duhej të mbështetej politika prusiane. Nëse Prusia jepte edhe shenjën më të vogël të mundësisë lidhur me një aleancë me Francën, armiqësia që do të lindte ndaj saj nga ana e shteteve të tjera gjermane do të kishte qenë shkatërrimtare për ambicjet e Bismarkut. Por, as politika prusiane dhe aq më pak ajo e shteteve të tjera gjermane nuk e kishin kuptuar lojën e re të kancelarit të ardhshëm. Fillimisht duhej një aleancë e fshehtë e fuqishme me Francën perandorake për të ulur fuqinë e Austrisë dhe për të rritur kredibilitetin e Prusisë. Sipas konceptit të drejtë të Bismarkut, rrugën për fuqizimin e Prusisë dhe rrjedhimisht për bashkimin e Gjermanisë nuk e pengonte Franca, por Austria. Në dhjetor të vitit 1853 ai i shkruate përsëri Leopod fon Gerlahut: “Synimi i politikës tonë është krijimi i Gjermanisë dhe asgjë më pak sesa kjo. Austria do të dëshpërohet, por ne nuk mund të bëjmë ndryshe. Vend për ne dhe për Austrinë në dhomën që quhet Gjermani nuk mund të ketë. Ne nuk mund të varemi më nga të tjerët. Derisa të arrijmë synimin tonë ne do të jemi armiq

me të [Austrinë]. E kuptoj, është një politikë e ashpër, por e painjorueshme (më falni për fjalën). Megjithatë dua të di nëse ju e kuptoni se kështu duhet vepruar”. (9, Po aty.) Sigurisht, me këtë lloj politike të Bismarkut, fon Gerlahu nuk ishte dakord dhe në përgjigjen që i ktheu i shkruante se nuk i konsideronte këto ide aspak të “moralshme” dhe që ishin kundër çdo parimi. Por, Bismarku ishte i vendosur në rrugën e tij. Acarimi mes dy burrave shkoi deri aty sa më 2 maj 1857, ambasadori Bismark vendosi të dalë hapur kundër ish -padronit të tij. Në një letër të gjatë ai i foli hapur: “Unë nuk kërkova t’i shërbej mbretit...Zoti që papritur vendosi kështu, do të më tregojë ndoshta rrugëdaljen në vend që ta lerë shpirtin tim të shuhet. Unë do ta mbivlerësoja çuditërisht kuptimin e kësaj jete, sikur të mos isha i bindur se, pas tridhjetë vjetësh, ajo nuk do të kishte lidhje me sukseset politike që unë apo vendi im kanë arritur në Evropë. Unë mund të parashikoj bile që një ditë “jezuitë jobesimtarë” të drejtojnë Mark Brandenburgun [zemra e Prusisë] së bashku me absolutizmin bonopartist...Unë jam pjellë e një kohe tjetër nga juaja, por po aq i ndershëm për kohën time, sa ju për tuajën”. (10, Kissinger, Henry “Diplomacia” (Tiranë 1999), f. 127) Sigurisht, Bismarku ishte pjellë e një epoke të ndryshme nga ajo e mësuesit të tij të dikurshëm. Bismarku i takonte epokës së Realpolitik; Gerlahu ishte formuar në periudhën e Meternikut. Sistemi i Meternikut pasqyronte konceptin e shekullit të XVIII për universin, si një shtat i madh me ingranazhe të ndërlikuara në të cilin prishja e një pjese shkaktonte çrregullimin e ndërveprimit të të tjerave. Bismarku përfaqësonte një epokë tjetër si në shkencë edhe në politikë. Ai nuk e konceptonte universin si një balancë mekanike, por në variantin e tij modern të përbërë nga pjesëza në lëvizje, ndikimi i të cilave mbi njëra tjerën, krijon atë që perceptohet në realitet. Origjina biologjike e filozofisë së tij ishte teoria e evolucionit e Darvinit, e bazuar në ekzistencën e më të fortit. I udhëhequr nga të tilla koncepte Bismarku shpalli relativitetin e të gjitha bindjeve, përfshirë edhe bindjen për qëndrueshmërinë e vendit të vet. Në botën e Realpolitikës ishte detyra e shtetarit të vlerësonte idetë si forca, në raport me forcat e tjera që kishin të bënin me marrjen e vendimit; dhe elementët e ndryshëm që duheshin çmuar, jo në bazë të ideologjive të paragjykuara, por si mund t’i shërbenin ato interesit kombëtar.(11, Po aty.) Si për t’i vënë kapak miqësisë me Gerlahun dhe familjen e tij letra e 30 majit 1857 ishte shumë më e ashpër. Përmbajtja e saj ishte: “Parimi i luftës kundër revolucionit që unë di dhe që më së shumti konsideroj nuk qëndron tek anti bonopartizmi. Sa territore mbart kjo tokë që dikur kishin rënë pre e revolucionit? Merrni shembull Spanjën, Portugalinë, Brazilin, të gjitha republikat amerikane, Belgjikën, Hollandën, Zvicrën, Greqinë, Suedinë dhe Anglinë kur kjo e fundit mbart idetë e Revolucionit të Lavdishëm të 1688ës... Dhe kur përpjekjet revolucionare nuk e e shembën atë çka ekzistonte si në poemat e Faustit, shtetet që pësuan një revolucion nuk u tërhoqën nga ideja për të mos e provuar përsëri në të ardhmen. Kromuelli quhej “vëlla i dashur” nga ata njerëz që ishin armiq për vdekje të revolucionit. Anti revolucionarët kanë lidhur marrëveshje edhe me Hollandën dhe me Uilliam Portokallin (Oranzhin) vetëm e vetëm për të mos humbur privilegjet e trashëguara nga stërgjyshërit e tyre. Madje, në Angli Uilliam Oranzhi u bë edhe mbret. Shtetet e Bashkuara të Amerikës më 1785-ën firmosën traktatin revolucionar të Hagës. Qeverisja aktuale në Francë që i ra për pjesë një Bonaparti tjetër nuk mund të ndryshohet. Ai thjesht është udhëheqësi i Francës dhe ne me të ose me një tjetër duhet të dimë të merremi vesh. Luigj Bonaparti nuk i krijoi kushtet për shpërthimin e revolucionit; ai nuk u rebelua ndaj rendit kushtetues, thjesht vendosi rregullin në një anarki mbizotëruese pa i rënë në qafë askujt. Nëse tani do të kërkohej shembja e tij ky element do të çudiste dhe sikletoste të gjithë Evropën e cila do ta luste përsëri që të merrte pushtetin”. (12, Steinberg, Jonathan “Bismarck; a life” (Oksford University Press 2011), f. 144) Prusia në kohën kur Bismarku ishte ambasdor në Frankfrut, kishte ecur me hapa viganë. Njerëzit e arsimuar në vend kapnin shifrën 85%, një standard i jashtëzakonshëm për kohën ku në Angli një standard i tillë ishte vetëm 52%. Një numër i tillë njerëzish të arsimuar ishin të aftë të punonin në çdo fushë të jetës dhe ishin një forcë tepër e kualifikuar për arritjet shkencore. Universitetet gjermane me sistemin e tyre të doktoratave, seminareve, kërkimeve shkencore dhe axhendave teknike e dërguan shumë herë më përpara Gjermaninë drejt një epoke progresi krahasuar me pjesën tjetër të Evropës. Vetë Frederik Engelsi që ishte kthyer në Prusi që nga viti i revolucionit 1848 u habit për nga ndryshimet që pa: “Për këdo që ka parë Rinelandin prusian, Vestfalinë, mbretërinë e Saksonisë, Silezinë e sipërme, Berlinin dhe portet më 1849ën nuk do t’i njohë më në 1864-ën. Makineritë me avull janë përhapur kudo. Më përpara të gjitha këto arritje do të ishin të paimagjinueshme”. (13, Po aty, ff. 153-154) Gjenerali prusian Albreht fon Ron kishte përgatitur një memorandum për regjentin në korrik të vitit 1858, ku mbretëria e Prusisë thuhej se përfaqësonte një paradoks. Frederiku i Madh akoma merrej si model. Monarkia e vjetër absolute e Frederikut ishte e gjallë, por duhej modifikuar me frymën e viteve 1850. Aristokracia prusiane akoma monopolizonte ushtrinë dhe shërbimin civil që shkonin krah për krah me industrializmin. Ndërkaq, klasa e mesme po pasurohej dhe mbi të gjitha po kthehej në pronare të industrializmit prusian duke ndikuar edhe në politikat parlamentare. Prusia kishte akoma shpirtin luftarak të Frederikut të Madh, por tashmë me uzina, frabrika, qytete të mëdha dhe me teknologji të avancuar. Kësaj pjesë memorandumi i gjneralit Ron nuk i hiqte asnjë presje. 79% e ushtrisë prusiane përbëhej nga njerëz që rridhnin nga familje të vjera aristokratike dhe vetëm 35% e trupës së oficerëve vinte nga borgjezia. Me fjalë të tjera

aristokracia e Frederikut të Madh akoma udhëhiqte Prusinë edhe kur kjo e fundit ishte industrializuar. Ky paradoks shënoi karrierën e Bismarkut, Ronit dhe Moltkes. Suksesi i Bismarkut qëndronte tek ruajtja e këtij paradoksi deri në fund të shekullit të XIX. Qysh në fillimet e karrierës së tij, Bismarku kishte argumentuar se nëse ndodhte një luftë austro-franceze, Prusia duhej të mbetej neutrale. Ai e argumentonte neutralitetin e Prusisë me këtë arsyetim: “Ne nuk jemi ende aq të pasur për të përdorur forcën tonë në luftëra që nuk do të na sjellin asnjë përfitim”. (14, Po aty, f. 154) Por, letra që do të mbahet mend gjithmonë dhe që vendosi shinat e ambicjes së Bismarkut në udhëheqjen e Gjermanisë së ardhshme ishte ajo që i dërgoi sekretarit të jashtëm Adolf fon Shlajnic me përmbajtjen e mëposhtme: “Tendenca e këtij shteti me staturë të mesme do të jetë gjithnjë e varur nga ambicja e fuqive të mëdha. Ne nuk duhet të bashkëpunojmë më me këtë realitet. Në marrëdhënien e Prusisë me Bundin [federatën] unë shikoj si zgjidhje të vetme për madhështinë e vendit aplikimin e politikës së zjarrit dhe hekurit [ferro et igni]”. (15, Po aty, f. 171) “Zjarri dhe hekuri” si frazë shumë shpejt do të zëvendësoheshin me shprehjen akoma më të famshme ‘gjak dhe hekur’ që do të ishte edhe fjalimi i parë i Bismarkut si kancelar i Prusisë në shtator 1962. Sigurisht që kjo frazë donte të tregonte diçka. Ndoshta kishte lidhje të drejtpërdrejtë me natyrën e Bismarkut dhe autoritarizmin e tij. Prusia duhej me domosdo të shkëputej nga tutela austriake në Konfederatën e shteteve gjermane. Që ta bënte këtë i duhej të stiste një krizë me Austrinë dhe Francën, por nuk do të ishte e lehtë. Pikësëpari duhej bindur populli i Prusisë mbi drejtësinë e një vendimi të tillë. Këtu qëndronte edhe vështirësia kryesore. Numrat për një aleancë të tillë me popullin gjerman nuk ishin të favorshme. Duke qenë se qysh nga koha e revolucionit francez kishte tre shtresa, në Prusi përqindja ishte si më poshtë: Shtresa e parë (aristokracia) 159.200 (4.7% e popullsisë) Shtresa e dytë (Kisha+junkerët) 453.737 (13.5% e popullsisë) Shtresa e tretë (borgjezia + fshatarësia) 2.750.000 (81.8% e popullsisë) (16, Po aty. f. 181) Më 23 shtator 1862, Oto fon Bismarku emërohet nga mbreti Vilhelm kancelar i Prusisë. Qysh në fjalimin e tij të parë si kancelar ai do të bëhej një legjendë në politikën dhe diplomacinë evropiane. Përpara të gjithë deputetëve të Prusisë ai dha frazën e famshme: “Prusia duhet të presë e të fuqizohet për ta përdorur forcën e saj në momentin e duhur i cili në të kaluarën ka ardhur dhe ka ikur shumë herë. Kufijtë e saj [Prusisë] në traktatet e Vjenës nuk janë të favorshme për ekzistencën e saj si shtet i shëndetshëm. Çështjet e mëdha të vendit nuk do të vendosen nga fjalimet dhe vendimet për të mos përsëritur gabimet e viteve 1848 dhe 1849, por me zjarr e me hekur”. (17, Po aty.) Me këtë frazë Bismarku dukej si një revolucionar, por i një lloji krejt tjetër dhe jo më kot u quajt ‘revolucionari i bardhë’. Por ç’është një revolucionar? Po të mos ishte e dykuptimtë përgjigja e kësaj pyetjeje të paktë do të ishin revolucionarët e suksesshëm. Sepse revolucionarët gati gjithmonë, nisen nga një pozitë më e dobët force. Ata triumfojnë sepse sistemi ekzistues nuk është në gjendje të kuptojë dobësinë e vet. Kjo është e vërtetë, sidomos kur sfida revolucionare nuk shfaqet në një marshim drejt Bastijës, por nën petkun e konservatorizmit. Pak janë institucionet që janë vigjilente ndaj atyre që duket se do t’i mbrojnë. Bismarku e filloi jetën e tij politike si kancelar në një botë të përbërë nga tre elementë kryesorë: ekuilibri evropian i forcës; një ekuilibër i brendshëm gjerman midis ushtrisë dhe Prusisë; një sistem aleancash i bazuar në unitetin e vlerave konservatore. Për gati një brez politik pas sistemit të Vjenës, tensionet ndërkombëtare mbetën të ulura, sepse të gjitha shtetet kryesore ishin të interesuara në ekzistencën e tyre të ndërsjellë dhe, sepse tri të ashtuquajturat oborre lindore, të Prusisë, Austrisë dhe Rusisë ishin të angazhuara në vlerat e njëri tjetrit. Dhe forca për të dukur erdhi. Më 15 nëntor 1863, Frederiku VII, mbreti i Danimarkës vdiq pa lënë një trashëgimtar. Bismarku përfitoi për të futur hundët në punët e brendshme. Më 18 dhjetor mbreti i ri danez Kristiani IX nënshkroi Kushtetutën e re daneze ku brenda territorit të Danimarkës përfshihej edhe mbretëria e Shlesvig-Holshtajnit. Kjo përfshirje ishte si një thikë në zemër për kancelarin e Prusisë. Nuk kishte asnjë dyshim se këtu kishte dorë Austria për të ndikuar në dobësimin edhe shkëputjen e shteteve gjermane të veriut për të mos rënë nën ndikimin prusian. Kriza e Shlesvig-Holshtajn sapo kishte krijuar një kombinim elementësh të papërshtatshëm për Bismarkun. Antagonizmat ishin të shumtë; Danimarka kundër nacionalizmit gjerman, dinastia kundër politikës popullore, Prusia kundër Austrisë, Prusia kundër Konfederatës Gjermane, qeveria mbretërore kundër parlamentit dhe së fundmi dimensioni ndërkombëtar kundër rolit të fuqive të mëdha. Në vitin 1852 me traktatin e Londrës, Austria dhe Prusia kishin rënë dakord që të respektonin “integritetin” e Danimarkës dhe në këmbim Danimarka nuk do të gllabëronte asnjë dukat të lirë. Fuqitë e mëdha kishin rënë gjithashtu dakord që nëse Frederiku VII i Danimarkës vdiste pa lënë një trashëgimtar, dukati i Shlesvig-Holshtajnit do t’i kalonte trashëgimtarit të fronit Kristinit të Glyksbergut. Duka i Augustenburgut sipas ligjeve salike jepte dorëheqjen nga kjo pronë përjetë. Kur Frederiku VII në mars 1863 lajmëroi nënshkrimin e një kushtetute të re, danezët shpresuan për një të ardhme më të mirë. Diplomatët evropianë e kishin drejtuar vëmendjen drejt krizës polake. Vdekja e menjëhershme e Frederikut e la këtë çështje pezull. (vijon numrin e ardhshëm( *Drejtues i Departamentit të Shkencave Politike Albanian University

« matura

E premte 18 janar 2013 • Lënda e thelluar përfshin në testin e saj dhe programin e lëndës bërthamë

Matematika, bërthama 1. UDHËZIME TË PËRGJITHSHME Ky program orientues ndihmon në përgatitjen e nxënësve për provimin e lëndës së matematikës bërthamë. Ai synon orientimin e përgatitjes së nxënësve nëpërmjet përqendrimit në njohuritë dhe aftësitë më të rëndësishme të lëndës. Njëherazi, programi orientues ndihmon edhe në verifikimin paraprak të përgatitjes përfundimtare të nxënësve, sepse mundëson zhvillimin e testimeve përmbledhëse. Përgatitja për provimin e lëndës së matematikës bërthamë bazohet në programet e matematikës bërthamë të gjimnazit dhe përfshin njohuritë dhe aftësitë më të rëndësishme të këtyre programeve. Modelimi matematik, aftësia për të zgjidhur problema, aftësia për të përdorur njohuritë matematike në situata nga jeta reale dhe në problema me përmbajtje nga shkencat e tjera, aftësia e të menduarit kritik, aftësia për të argumentuar, për të gjykuar, për të vërtetuar, si dhe aftësitë ndërkurrikulare të kurrikulës së gjimnazit duhet të jenë në vëmendje përgjatë përgatitjes për provimin e matematikës. Programi orientues është hartuar sipas linjave e nënlinjave të njëjta me ato të programeve të matematikës bërthamë për gjimnazin. Programi orientues për përgatitjen për provimin e lëndës së matematikës bërthamë është mbështetur në: − programet e lëndës së matematikës bërthamë për klasat 10-12; − Udhëzuesin për zhvillimin e kurrikulës së re të gjimnazit; − Standardet e fushës së matematikës; − Udhëzuesin kurrikular për lëndën e matematikës për klasat 10-12 − Udhëzimin e MASH-it Nr. 35, datë 27.11.2012 “Për zhvillimin e provimeve të Maturës Shtetërore 2013”.

2. Linjat dhe nënlinjat Nënlinjat - Bashkësitë numerike, veprime me numra - Matematika dhe financa e jetës së përditshme

MASH: Programet orientuese, ja ku do të bazohen pyetjet e provimeve Rëndësia e kapitujve, ndikon në rezultatin përfundimtar Erta Bode

inistria e Arsimit dhe Shkencës publikoi programet orientuese për provimet e Maturës 2013. Elementi i ri i kësaj mature është pikërisht lënda e thelluar që do të jepet si provim me zgjedhje. Në këtë program bëhet e ditur se testi i lëndës së thelluar me zgjedhje, përveç programit të vet lëndës do të përmbajë dhe programin e të njëjtës lëndë bërthamë.( nëse do të jepni provim me zgjedhje, matematikën e thelluar, pyetjet e testit do të zgjerohen në këtë lëndë,

Nr 1

Linjat Numri dhe veprimet me numra

Algjebra

Shprehjet shkronjore Zgjidhja e ekuacioneve, inekuacioneve, sistemeve

Matja

Matje jo të drejtpërdrejta Matje me formula

Gjeometria

Gjeometria në plan Gjeometria në hapësirë

Vijat e gradës së dytë

Funksioni

Kuptimi dhe paraqitja e funksionit Funksioni dhe limiti

Njehsimi diferencial e integral

Derivati Njehsimi integral

Statistikë, probabilitet dhe kombinatorikë

Statistikë Probabilitet Elemente të njehsimit kombinator

Linja 1: Numri dhe veprimet me numra Përshkrimi i linjës: Zbatimi i konceptit të numrit dhe i veprimeve me numra në situata të ndryshme, përfshirë edhe ato që kanë lidhje me financën e jetës së përditshme. Njohuritë janë: Bashkësitë numerike N, Z, Q, R dhe veprime me to (prerja, bashkimi, përfshirja); prodhimi kartezian i dy bashkësive të fundme; veprime me numra realë :+,-,*,/ dhe ngritja në fuqi në shprehje numerike; veprime me rrënjë +, -, *, e konjuguara; disa nënbashkësi të rëndësishme të R (intervali, segmenti etj.); kuptimi i logaritmit, vetitë e logaritmit; logaritmimi i një shprehjeje ku ka fuqi, herës apo prodhime; interesi i thjeshtë dhe i përbërë (formula përkatëse).

Matematika dhe financa e jetës së përditshme

Vijat e gradës së dytë

Përshkrimi i linjës: Matjet jo të drejtpërdrejta, duke përdorur koncepte trigonometrike dhe formula. Njohuritë janë: Gjetja e masës së elementit të kërkuar, që nuk matet dot drejtpërdrejt, duke përdorur teoremat e sinusit, të kosinusit dhe ngjashmërinë e trekëndëshave; zbatime të teoremave të Euklidit dhe të Pitagorës në situata problemore; largesa ndërmjet dy pikave, gjatësia e vektorit dhe prodhimi numerik i dy vektorëve, me koordinata të dhëna; vetitë e prodhimit numerik të dy vektorëve; njehsimi me formula i syprinës dhe vëllimit të prizmit, paralelepipedit, piramidës, cilindrit dhe konit rrethor të drejtë; këndi dhe harku trigonometrik në rrethin trigonometrik; formulat trigonometrike për këndet me shumë ose ndryshesë 90°, dhe me shumë 180°; zbatimi i formulave për sin2α, cos 2α. Objektivat Nënlinjat Matje jo të drejtpërdrejta, matje me formula

Objektivat Nënlinjat Bashkësitë numerike, veprime me numra

të zgjidhë me mënyra të ndryshme ekuacione eksponenciale të thjeshta, të trajtës au=av apo që sillen në këtë trajtë, duke përdorur vetitë kryesore të fuqive; të përdorë mënyrat e zgjidhjes së ekuacioneve logaritmike të thjeshta, të trajtës logau=logav ose që sillen në këtë trajtë, duke përdorur vetitë e logaritmeve; të zgjidhë ekuacionet elementare trigonometrike dhe ekuacione të thjeshta trigonometrike, duke përdorur formulat e mësuara trigonometrike.

Linja 3: Matja

3. Përshkrimi i linjës dhe objektivat

Objektivat Nxënësi të jetë i aftë: - të përdorë në zbatime marrëdhëniet e ndërsjella ndërmjet bashkësive numerike N, Z, Q, R; - të gjejë prodhimin kartezian të dy bashkësive, për dy bashkësi të fundme; - të përdorë vetitë e veprimeve me numra realë për gjetjen e vlerës së një shprehjeje numerike (me ose pa kllapa); - të paraqesë me mënyra të ndryshme një interval numerik; - të përdorë në zbatime prerjen dhe bashkimin e dy intervaleve numerike; - të përdorë vetitë e logaritmeve në zbatime të thjeshta; - të logaritmojë një shprehje të thjeshtë ku ka fuqi, herës apo prodhime. Nxënësi të jetë i aftë: - të zbatojë interesin e thjeshtë dhe të përbërë në problema nga jeta reale.

Linja 2: Algjebra

Objektivat Nxënësi të jetë i aftë : - të gjejë masën e elementit të kërkuar që nuk matet dot drejtpërdrejt, duke përdorur formulat e trigonometrisë në trekëndësh, teoremat e sinusit e të kosinusit dhe ngjashmërinë e trekëndëshave. - të zbatojë teoremat e Euklidit dhe të Pitagorës në situata problemore; - të përdorë teoremat e sinusit e të kosinusit për njehsimin e syprinave të figurave plane; - të njehsojë largesën ndërmjet dy pikave, gjatësinë e vektorit dhe prodhimin numerik të dy vektorëve, me koordinata të dhëna; - të zbatojë vetitë e prodhimit numerik të dy vektorëve në situata të thjeshta; - të njehsojë me formula syprinën dhe vëllimin e prizmit, paralelepipedit, piramidës, cilindrit dhe konit rrethor të drejtë; - të dallojë këndin dhe harkun trigonometrik në rrethin trigonometrik; - të përdorë formulat trigonometrike për këndet me shumë ose ndryshesë 90°, dhe me shumë 180°; - të zbatojë formulat për sin2α, cos 2α.

Objektivat Nënlinjat Shprehjet shkronjore

Objektivat Nxënësi të jetë i aftë: - të bëjë shndërrime të thjeshta të polinomeve (mbledhja, shumëzimi, faktorizimi); - të gjejë fuqinë dhe rrënjën e polinomit; - të gjejë vlerat e palejuara të ndryshores në një shprehje -

Zgjidhja e ekuacioneve, inekuacioneve, sistemeve

Linja 4: Gjeometria

Përshkrimi i linjës: Mënyrat e dhënies së funksioneve, vargu numerik, progresionet dhe limiti i funksionit. Njohuritë janë: Mënyra të ndryshme të dhënies së funksioneve lineare, përpjesëtimore të zhdrejta, të fuqisë së dytë, si edhe të funksioneve y=ax, y=logax, y= x (me tabela, grafikë, formula), kalimi nga një mënyrë e dhënies në një tjetër; kuptimi për vlerën në një pikë, bashkësinë e përcaktimit, bashkësinë e vlerave, monotoninë e funksionit; njehsimi i vlerave të funksioneve eksponencialë, logaritmikë në disa pika standarde; kuptimi i vargut si funksion numerik me bashkësi përcaktimi N, gjetja e kufizës së vargut, kur vargu jepet me formulën yn=f(n); progresioni aritmetik dhe progresioni gjeometrik; zbatimi i formulave për an dhe Sn në 5

Përshkrimi i linjës: Kongruenca, ngjashmëria, veti të shumëkëndëshave, drejtëza dhe plani në hapësirë, vijat e gradës së dytë. Njohuritë janë: Zbatime të kongruencës dhe ngjashmërisë së trekëndëshave; zbatime të vetive të trekëndëshit barabrinjës, katërkëndëshit, gjashtëkëndëshit të rregullt; rrethit; gjendja e ndërsjellë e drejtëzës dhe planit në hapësirë; gjendjet e ndërsjella të dy drejtëzave në hapësirë; gjendjet e ndërsjella të dy planeve në hapësirë; këndi i drejtëzës me planin; kushti i mjaftueshëm që drejtëza të jetë pingul me planin; teorema e tri pinguleve; shumëfaqëshit (prizmi, piramida, kubi, kuboidi), llojet dhe elementet kryesore të tyre; trupat e rrumbullakët (cilindri dhe koni rrethor i drejtë); ekuacioni kanonik i rrethit me qendër (a,b) dhe rreze të dhënë r; ekuacioni i tangjentes dhe pingules ndaj rrethit me qendër O (0;0) në një pikë të tij; kushti që një drejtëz me ekuacion y=kx+t të jetë tangjente me rrethin x2+y2=R2; ekuacioni kanonik i elipsit, hiperbolës me qendër O(0;0) dhe boshte që puthiten me boshtet koordinative; ekuacioni i tangjentes ndaj elipsit, hiperbolës me qendër O(0;0) në një pikë të tij; kushti që një drejtëz me ekuacion y=kx+t të jetë tangjente me elipsin dhe hiperbolën me qendër në O(0;0); ekuacioni i parabolës y2=bx ose x2=by; ekuacioni i tangjentes ndaj parabolës me kulm në pikën O(0;0) në një pikë të saj; kushti që një drejtëz me ekuacion y=kx+ t të jetë tangjente me parabolën y2=bx ose x2=by. Objektivat Nënlinjat Gjeometria në plan

Objektivat Nxënësi të jetë i aftë: - të formulojë rastet e kongruencës dhe ngjashmërisë së trekëndëshave; - të shpjegojë pse dy trekëndësha janë kongruentë; - të shpjegojë pse dy trekëndësha janë të ngjashëm; - të përdorë vetitë e trekëndëshit, katërkëndëshit dhe gjashtëkëndëshit të rregullt në situata problemore; - të zgjidhë situata problemore duke përdorur ngjashmërinë dhe kongruencën e trekëndëshave. Gjeometria në hapësirë Nxënësi të jetë i aftë: - të përcaktojë gjendjen e ndërsjellë të drejtëzës dhe planit në hapësirë; - të përcaktojë gjendjen e ndërsjellë të dy drejtëzave në hapësirë; - të përcaktojë gjendjen e ndërsjellë të dy planeve në hapësirë; - të zbatojë në situata problemore kushtin e mjaftueshëm që drejtëza të jetë pingul me planin; - të zbatojë në situata problemore teoremën e tri pinguleve; - të përcaktojë prerjen e drejtë të dyfaqëshit; - të zgjidhë situata të thjeshta problemore me shumëfaqëshit (prizmi, piramida, kubi, kuboidi) dhe trupat e rrumbullakët (cilindri dhe koni rrethor i drejtë).

algjebrike me një ndryshore;

të kryejë shndërrime të shprehjeve duke përdorur formulat kryesore algjebrike. Nxënësi të jetë i aftë: - të përdorë shndërrime të njëvlershme për të kthyer ekuacionet dhe inekuacionet e fuqisë së parë e të dytë me një ndryshore në trajtat standarde (kanonike); - të përdorë mënyrat grafike, algjebrike, për zgjidhjen e ekuacioneve dhe të inekuacioneve të fuqisë së parë e të dytë me një ndryshore; - të zgjidhë ekuacione dhe inekucione ku ana e majtë është prodhim ose herës dypolinomesh, kurse ana e djathtë zero; - të përdorë mënyrat e përgjithshme për zgjidhjen e ekuacioneve bikuadrate dhe ekuacioneve të thjeshta irracionale me një ndryshore me një rrënjë; - të zgjidhë sistemet e ekuacioneve/inekuacioneve të tipeve të mësipërm; - të studiojë shenjën e binomit të fuqisë së parë e të trinomit të fuqisë së dytë me një ndryshore; - të përdorë studimin e shenjës së trinomit për të zgjidhur inekuacione me anë të majtë në formë prodhimi apo herësi f(x): g(x) ≥ 0, f(x) / g(x) ≥ 0 , ku f(x) dhe g(x) janë binomë të fuqisë së parë dhe/ose trinomë të fuqisë së dytë;

Nxënësi të jetë i aftë: - të shkruajë ekuacionin kanonik të rrethit me qendër (a,b) dhe rreze të dhënë r; - të studiojë vetitë e rrethit (prerja e rrethit me boshtet koordinative, vendndodhja e rrethit, simetritë, forma e rrethit); - të shkruajë ekuacionin e tangjentes ndaj rrethit me qendër O (0;0) në një pikë të tij; - të shkruajë ekuacionin e pingules në një pikë të rrethit me qendër O (0;0); - të zbatojë kushtin që një drejtëz me ekuacion y=kx+t të jetë tangjente me rrethin x2+y2=R2 ; - të shkruajë ekuacionin kanonik të elipsit me qendër O(0;0) dhe boshte që puthiten me boshtet koordinative; - të shkruajë ekuacionin e tangjentes ndaj elipsit me qendër O(0;0) në një pikë të tij; - të zbatojë kushtin që një drejtëz me ekuacion y=kx+t të jetë tangjente me elipsin me qendër në O(0;0); - të shkruajë ekuacionin kanonik të hiperbolës me qendër O(0;0) dhe boshte që puthiten me boshtet koordinative; - të studiojë vetitë e hiperbolës (prerja e hiperbolës me boshtet koordinative, vendndodhja e hiperbolës në planin koordinativ, simetritë, forma e hiperbolës); - të shkruajë ekuacionin e tangjentes ndaj hiperbolës me qendër në O(0;0) në një pikë të saj; - të zbatojë kushtin që një drejtëz me ekuacion y=kx+t të jetë tangjente me hiperbolën me qendër në O(0;0); - të shkruajë ekuacionin y2=bx ose x2=by dhe të studiojë vetitë e parabolës (prerja e parabolës me boshtet koordinative, vendndodhja e parabolës në planin koordinativ, simetritë, forma e parabolës); - të shkruajë ekuacionin e tangjentes ndaj parabolës me kulm në pikën O(0;0) në një pikë të saj; - të zbatojë kushtin që një drejtëz me ekuacion y=kx+ t të jetë tangjente me parabolën y2=bx ose x2=by.

Linja 5: Funksioni

Përshkrimi i linjës: Shprehja e marrëdhënieve të ndryshme matematikore me anë të gjuhës së algjebrës. Njohuritë janë: Shndërrime të thjeshta të polinomeve (mbledhja, shumëzimi, faktorizimi); fuqia dhe rrënja e polinomit; vlerat e palejuara të ndryshores në një shprehje algjebrike me një ndryshore; shndërrime të njëvlershme të shprehjeve algjebrike; shndërrime të njëvlershme të ekuacioneve dhe inekuacioneve me një ndryshore; zgjidhja e ekuacioneve dhe inekuacioneve të fuqisë së parë e të dytë me një ndryshore grafikisht ose algjebrikisht; zgjidhja e ekuacioneve dhe inekucioneve në trajtë prodhimi ose herësi; zgjidhja e ekuacioneve bikuadrate; zgjidhja e ekuacioneve të thjeshta irracionale me një ndryshore me një rrënjë; zgjidhja e sistemeve të ekuacioneve/inekuacioneve të tipeve të mësipërm; studimi i shenjës së binomit të fuqisë së parë e të trinomit të fuqisë së dytë me një ndryshore; ekuacione eksponenciale të thjeshta, të trajtës au=av apo që sillen në këtë trajtë, duke përdorur vetitë kryesore të fuqive; zgjidhja e ekuacioneve logaritmike të thjeshta, të trajtës logau=logav ose që sillen në këtë trajtë, duke përdorur vetitë e logaritmeve.

vlerësim, drejtshkrimi dhe zbatimi i njohurive të shqipes standarde për gjuhën shqipe me 40% të pikëve të vlerësimit, dhe teksti joletrar për letërsinë me 55% të tij. Vetë mësuesit do të orientojnë maturantët për përvetësimin e lëndëve në bazë të programit. Për lëndët me zgjedhje, testi i gjuhëve të huaja do të ketë më të rëndësishëm anën leksikore dhe gramatikore të përdorimit të gjuhës me 40% të pikëve të testit. Kurse për lëndët e tjera me zgjedhje, përqindja e pikëve shpaloset në program në bazë të çdo kapitulli të lëndës.

si dhe në vet matematikën bërthamë). Gjatë shqyrtimit të programit maturantët e kanë më të lehtë të perceptojnë se cila pjesë e lëndës duhet përvetësuar më mirë. MASH publikoi programet orientuese për t’i ardhur sa më shpejtë në ndihmë maturantëve për të plotësuar boshllëqet e tyre, si dhe për të kuptuar se cila pjesë e lëndës do të ndikojë si thelbësore gjatë vlerësimit të provimit të tyre. Për lëndët e detyruara si matematika bërthamë, gjuhë-shqipe dhe letërsi pjesët më të rëndësishme janë përkatësisht gjeometria për matematikën me 25% të pikëve në

progresionin aritmetik dhe gjeometrik; përkufizimi i funksionit çift, tek, periodik; përbërja e dy7 funksioneve elementare të dhëna me formulë; paraqitja me mënyra të ndryshme i funksioneve elementare: y=x2 y=x3, y=|x|,y=√x, y=1/x; shpjegimi me mjete algjebrike i vetive të funksioneve y=x2, y=x3, y=|x|, y=√x, y=1/x dhe skicimi i grafikëve të tyre; ndërtimi i grafikëve të funksioneve: -f , |f| duke përdorur grafikun e një funksioni f; përkufizimi i funksioneve trigonometrike y=sinx, y=cosx, y=tgx në rrethin trigonometrik; kuptimi intuitiv i limitit të funksionit nëpërmjet interpretimit gjeometrik dhe me tabelë: =

kuptimi intuitiv i funksioneve pmm dhe pmv; format e pacaktuara (raste të thjeshta); limiti i polinomit dhe të funksionit racional në një pikë të bashkësisë së tij të përcaktimit dhe kur x→±∞; rregullat e kalimit në limit në raste të thjeshta (limiti i shumës, i prodhimit, i herësit të dy funksioneve që kanë limit). Objektivat Nënlinjat Kuptimi dhe paraqitja e funksionit

Objektivat Nxënësi të jetë i aftë: - të përdorë mënyra të ndryshme të dhënies së funksioneve lineare, përpjesëtimore të zhdrejta, të fuqisë së dytë, si edhe të funksioneve y=ax, y=logax, y= x (me tabela, grafikë, formula), duke kaluar sipas rastit nga një mënyrë e dhënies në një tjetër; - të përdorë kuptimet: vlera në një pikë, bashkësia e përcaktimit, bashkësia e vlerave, monotonia; - të njehsojë vlerat e funksioneve eksponenciale, logaritmike në disa pika standarde; - të përshkruajë kuptimin e vargut si funksion numerik me bash-kësi përcaktimi N; - të gjejë kufizën e vargut numerik, kur vargu jepet me formulën yn=f(n); - të dallojë progresionin aritmetik dhe progresionin gjeometrik (në vargje të dhëna); - të zbatojë formulat për an dhe Sn në progresionin aritmetik dhe progresionin gjeometrik; - të zgjidhë situata problemore me progresione; - të dallojë nëse funksioni është çift, tek, periodik; - të krahasojë me mënyra algjebrike dhe grafike dy funksione të thjeshta të njohura; - të gjejë përbërjen e dy funksioneve elementare të dhëna me formulë; - të paraqesë me mënyra të ndryshme, sipas situatës konkrete, funksionet elementare: y=x2 y=x3 y=|x| y=√x y=1/x; të shpjegojë me mjete algjebrike veti të funksioneve y=x2 y=x3 y=|x| y=√x y=1/x dhe të skicojë grafikët e tyre; - të përdorë grafikun e një funksioni f, për të ndërtuar grafikët e funksioneve: -f, |f|; - të përkufizojë në rrethin trigonometrik, funksionet trigonometrike y=sinx, y=cosx, y=tgx.

këndvështrim vetjak;

HYRJE

Funksioni dhe limiti

Programi orientues është mbështetur: − në programet e gjuhës shqipe dhe të letërsisë në kurrikulën bërthamë; − në Udhëzuesin për zhvillimin e kurrikulës së re të gjimnazit; − në standardet e fushës së gjuhës shqipe dhe letërsisë; − në Udhëzimin e MASH-it “Për zhvillimin e provimeve të Maturës Shtetërore 2013”.

Nxënësi të jetë i aftë: - të zotërojë një kuptim intuitiv të limitit të funksionit nëpërmjet interpretimit gjeometrik dhe me tabelë: -

të përdorë kuptimin intuitiv të funksioneve pmm dhe pmv; të gjejë limitin e formave të pacaktuara (raste të thjeshta); të gjejë limitin (pa vërtetim) e polinomit dhe të funksionit racional në një pikë të bashkësisë së tij të përcaktimit dhe kur x→±∞; të zbatojë rregullat (të pranuara pa vërtetim) e kalimit në limit në raste të thjeshta (limiti i shumës, i prodhimit, i herësit të dy funksioneve që kanë limit).

Përshkrimi i linjës: Limiti, vazhdueshmëria e funksionit, derivati, monotonia dhe përkulshmëria, integrali i pacaktuar dhe integrali i caktuar. Njohuritë janë: Limitet e njëanshme, vazhdueshmëria e funksionit, vazhdueshmëria e funksioneve elementare; përkufizimi i derivatit të funksionit në një pikë; kuptimi gjeometrik dhe fizik i derivatit; lidhja e vazhdueshmërisë me derivueshmërinë; rregullat e derivimit, derivati i funksioneve elementare (funksioni konstant, funksioni fuqi, eksponencial, logaritmik, trigonometrik), derivati i funksionit të përbërë, derivati i rendit të dytë; studimi i monotonisë së funksionit, gjetja e ekstremumeve me anë të derivatit; përkulshmëria e vijës, pikat e infleksionit, vlera më e madhe dhe më e vogël e funksionit; variacioni i disa funksioneve të thjeshta; integrali i pacaktuar, vetitë; tabela e integraleve themelore; integrimi i drejtpërdrejtë; integrimi me zëvendësim, integrimi i thyesave racionale të thjeshta; integrali i caktuar, vetitë; formula e Njuton-Laibnicit; zbatime të integralit të caktuar në njehsimin e syprinave të figurave plane. Objektivat Nënlinjat Derivati

ndërlikuara; të njehsojë derivatin e rendit të dytë; të studiojë monotoninë funksionit me anë të derivatit; të përcaktojë ekstremumet e funksionit me anë të derivatit; të studiojë përkulshmërinë e vijës dhe të gjejë pikat e infleksionit; - të gjejë vlerën më të madhe (më të vogël) me anë të derivatit; - të studiojë variacionin e funksionit në raste të thjeshta: y= ax 2 + bx + c; y= ax3 + bx 2 + cx + d ; -

Programi i shkollës së mesme nuk paraqitet me tema mësimore, por me objektiva të cilat e vënë theksin në rezultatet e të nxënit. Objektivat e programit të lëndës së gjuhës shqipe dhe letërsisë realizohen nëpërmjet teksteve (tekst tregimtar, tekst poetik, tekst dramatik, tekst bindës/argumentues, tekst përshkrues, tekst shpjegues, tekst informativ, tekst eseistik, tekst kulturologjik). Fakti që nxënësi përballet dhe ushtrohet në tekste të ndryshme, e bën më të lehtë “transferimin” dhe përdorimin e koncepteve, njohurive e aftësive edhe në tekste të tjera. Kësisoj, testi i Maturës Shtetërore: -

do të ketë në përbërje fragmente nga tekste të ndryshme (tekst tregimtar, tekst poetik, tekst dramatik, tekst bindës/argumentues, tekst përshkrues, tekst shpjegues, tekst informativ, tekst eseistik, tekst kulturologjik), jo domosdoshmërish të punuara në klasë;

do të ndërtohet në mënyrë të tillë ku të jenë të përfshira të tri nivelet e vështirësisë. Peshat specifike për çdo nivel do të jenë: - niveli bazë: 40%; - niveli mesatar: 40%; - niveli i lartë: 20%.

Pjesa e dytë: tekst joletrar (55%)

P (x)

ax + b

Linja Njohuritë mbi fjalën a) Të kuptuarit dhe përdorimi i drejtë i kuptimit të fjalës.

b) Interpretimi i kuptimeve të dyta, si pasuri gjuhësore brenda situatës tekstore.

Objektivat Nxënësi të jetë i aftë: - të analizojë një informacion të gatshëm statistikor; - të paraqesë një informacion të dhënë me mënyra të ndryshme statistikore; - të gjejë mesataren aritmetike, mesoren, modën në raste të thjeshta. Nxënësi të jetë i aftë: - të gjejë probabilitetin e ngjarjeve të thjeshta, ngjarjeve të papajtueshme; - të analizojë një informacion të gatshëm statistikor; - të njehsojë probabilitetin e një ngjarjeje nga jeta reale;

të përdorë parimin e mbledhjes dhe të shumëzimit për 10 llogaritjen e mundësive; - të përdorë pemën në ilustrimin e parimit të shumëzimit. Nxënësi të jetë i aftë: - të llogaritë probabilitetin me anë të kuptimeve kombinatorike; - të gjejë numrin e dispozicioneve, përkëmbimeve, kombinacioneve, duke zbatuar formulat përkatëse.

4. Tabela e peshave sipas linjave në përqindje Nr 1 2 3 4 5 6 7

Linjat Numri dhe veprimet me numra Matja Algjebra Funksioni Gjeometria Njehsimi diferencial e integral Statistikë, probabilitet dhe kombinatorikë Totali

të interpretojë një vepër në drejtim të arritjes artistike, gjuhësore, filozofike, shoqërore e psikologjike;

të zbulojë tipare të përbashkëta dhe dalluese midis një teksti të traditës letrare dhe një shkrimi bashkëkohor, duke i vendosur në marrëdhënie krahasuese.

c) Vlerësimi i kuptimeve të figurshme të fjalëve.

Strategjitë e të lexuarit a) Përdorimi i strategjive të të lexuarit për të kuptuar një tekst. b) Identifikimi i veçorive të teksteve.

c) Evidentimi i veçantive të llojeve të ndryshme të teksteve dhe krahasimi mes tyre. d) Zbulimi dhe vlerësimi i pozicionit të autorit.

Pasurimi i fjalorit a) Zbulimi dhe përdorimi i dukurive gjuhësore, si: polisemia, homonimia, sinonimia, antonimia, shprehjet frazeologjike. b) Vlerësimi i figurshmërisë së përdorur në tekste të ndryshme, përmes burimeve gjuhësore të shprehësisë.

Përqindja 7% 10% 10% 15% 25% 20% 13% 100%

a) Evidentimi i rolit të fjalëve në krijimin e tonit dhe atmosferës së veprës. b) Interpretimi i një vepre në drejtim të arritjes artistike, gjuhësore, filozofike, shoqërore e psikologjike.

të interpretojë kuptimet e dyta të fjalëve, si pasuri gjuhësore e shqipes brenda situatës dhe hapësirës tekstore;

të dallojë kuptimet e figurshme si njësi gjuhësore nga përdorimet e figurshme si njësi të stilistikës letrare;

të vlerësojë kuptimet e figurshme të fjalëve, si pasuri e shprehjes artistike në një tekst.

Nxënësi të jetë i aftë: -

të zbatojë strategji të tilla të të lexuarit, si: strategjia e hartës së tekstit, e problemzgjidhjes, e përmbledhjes dhe e diagramit të Venit;

të përdorë informacionin e tekstit për të zbuluar

të parafrazojë informacionin e marrë nga tekste të llojeve të ndryshme;

të bëjë përmbledhjen e një teksti;

të zbulojë tipare të përbashkëta dhe dalluese ndërmjet teksteve të ndryshme në lidhje me: personazhet, temën, problemzgjidhjen, lidhjen e ndërmjetme dhe relacione të tjera;

të vlerësojë stilin e autorit në tekste të ndryshme.

Lënda e Gjuhës shqipe dhe e Letërsisë është provim i detyruar i Maturës Shtetërore për të gjithë nxënësit që mbarojnë shkollën e mesme. Për këtë, ata do t’i nënshtrohen një testi, në përbërje të të cilit do të jenë njohuritë dhe aftësitë e fituara në këtë lëndë, gjatë viteve të shkollës së mesme. Ky test do të zhvillohet mbi bazën e PROGRAMIT ORIENTUES. Ky program i ndihmon nxënësit dhe mësuesit për t’u përgatitur për provimin e maturës. Programi, gjithashtu, u vjen në ndihmë inspektorëve të IKAP-it, për të monitoruar planifikimin e mësuesit, me qëllim sistemimin dhe përforcimin e njohurive të nxënësve.

të përfshihet në të gjitha hapat e procesit të të shkruarit: parashkrimi, draftimi, rishikimi (redaktimi e korrektimi);

të përdorë elementet e sistemit të vlerësimit (ideja kryesore, nënidetë, organizimi, drejtshkrimi, fjalori, saktësia gramatikore, referencat) për shkrimin e tij.

Format e shkrimit, audienca dhe qëllimet a) Demonstrimi i aftësive për të shkruar në forma të ndryshme, për një shumëllojshmëri audiencash dhe qëllimesh, si dhe duke zbatuar kriteret e domosdoshme për çdo formë.

të zgjedhë fjalët dhe format gjuhësore për të shprehur ngjyrime emocionale personale etj.; 5

të përdorë stil vetjak dhe autorial për të tërhequr vëmendjen e audiencës;

të përdorë drejt kuptimet e para dhe të dyta të fjalëve;

të përdorë struktura, të tilla sekuenca, titujt, nëntitujt etj.

Shkrimi si proces a) Përfshirja në hapat e domosdoshëm të procesit të të shkruarit. b) Njohja dhe përdorimi i elementeve të sistemit të

kronologjia,

Nxënësi të jetë i aftë: -

të shkruajë lloje të ndryshme tekstesh, të cilat: •

zhvillojnë një ide,

•

kanë një organizim strukturor të përshtatshëm me qëllimin, audiencën dhe kontekstin,

•

përfshijnë informacione të rëndësishme, duke përjashtuar informacionet më pak të rëndësishme,

•

mbështesin gjykimet me të dhëna të përshtatshme e thelbësore, si dhe me detaje të përzgjedhura;

të vlerësojë si ndikojnë mbi audiencën elemente, të tilla si: stili, mjetet letrare, përzgjedhja e fjalëve, toni, përmbajtja e këndvështrimi.

Drejtshkrimi dhe pikësimi

Nxënësi të jetë i aftë:

a) Zbatimi i rregullave të drejtshkrimit dhe të pikësimit.

të përdorë rregullat drejtshkrimore standarde në të gjitha shkrimet;

b) Zbatimi i njohurive të gjuhës standarde shqipe.

të përdorë njohuri të gjuhës standarde për të redaktuar shkrimin vetjak;

të përdorë rregullat e pikësimit të gjuhës standarde në të gjitha shkrimet e tij.

të

Lista e veprave nga do të përzgjidhet fragmenti i tekstit letrar në testimin kombëtar:

gjuhës

Poezi Homeri “Iliada”, Populli “Këngë të epikës legjendare shqiptare”, N. Frashëri “Lulet e verës”, De Rada “Këngët e Milosaos”, Bajron “Çajld Harold”, Fishta “Mrizi i zanave”, Poradeci “Lirika”, Migjeni “Vargjet e lira”, I. Kadare “Ca pika shiu ranë mbi qelq”. Prozë Servantes “Don Kishoti”, Barleti “Historia e Skënderbeut”, Hygo “Katedralja e Parisit”, Pashko Vasa “Bardha e Temalit”, Balzak “Evgjeni Grande”, “Xha Gorio”, P. Marko “Qyteti i fundit”, Kadare “Kështjella”, Kamy “I huaji”, Markes “100 vjet vetmi”, E. Koliqi “Vepra”, Kasem Trebeshina “Odin Mondvalsen”.

ekonomi, bërthama

Nxënësi të jetë i aftë: -

të përdorë gjerësisht dhe me efikasitet dukuritë semantike, si: polisemia, homonimia, sinonimia, antonimia;

të analizojë figurshmërinë e përdorur në tekste të ndryshme përmes burimeve gjuhësore të shprehësisë (fonetike, morfologjike, leksikologjike, sintaksore), për të pasuruar fjalorin;

të pasurojë fjalorin përmes krijimit të fjalëve e të kuptimeve të reja dhe futjes në përdorim të fjalëve dialektore me vlera shënuese e shprehëse;

të pasurojë fjalorin me fjalë të huaja të domosdoshme, duke mënjanuar fjalët e huaja të panevojshme.

të tregojë se si teksti pasqyron artistikisht marrëdhënie historiko-shoqërore të një periudhe kohore të caktuar;

të identifikojë karakteristika të kompozicionit në tekste të ndryshme;

të identifikojë karakteristika përmbajtësore teksteve (tema, tematika, motivi, karakteret);

të dallojë faktin nga opinioni, duke përdorur

të

të dallojë lidhjen logjike të argumenteve në tekste të ndryshme;

të zbulojë qëndrimin e autorit ndaj “lëndës” që trajton dhe ndaj lexuesit të cilit i drejtohet;

të zbulojë se si përdorimi i fjalëve të autorit krijon tonin dhe atmosferën e përgjithshme të veprës;

të interpretojë një vepër në drejtim të arritjes artistike, gjuhësore, filozofike, shoqërore e psikologjike;

të zbulojë tipare të përbashkëta dhe dalluese midis një teksti të traditës letrare dhe një shkrimi bashkëkohor, duke i vendosur në marrëdhënie krahasuese.

1. UDHËZIME PËR ZBATIMIN E PROGRAMIT Programi orientues i Maturës Shtetërore për lëndën “Ekonomi-Bërthamë”, përfshin konceptet më të rëndësishme të ekonomisë, njohuritë dhe aftësitë themelore që i duhen nxënësit në këtë lëndë. Programi orientues i Maturës Shtetërore për provimin me zgjedhje të lëndës së ekonomisë-bërthamë, për vitin shkollor 2012-2013, përbën një dokument të vlefshëm për mësuesit e gjimnazit, nxënësit e interesuar dhe specialistët e përfshirë në procesin e hartimit dhe vlerësimit të testit të maturës shtetërore.

Objektivat Nxënësi të jetë i aftë: -

të përfshihet në të gjitha hapat e procesit të të shkruarit: parashkrimi, draftimi, rishikimi (redaktimi e korrektimi);

të përdorë elementet e sistemit të vlerësimit (ideja

•

Programi përmban dhe siguron informacionin e nevojshëm për mësuesit e ekonomisë së gjimnazit që do të përgatisin maturantët për provimin e ekonomisëbërthamë si lëndë me zgjedhje në maturën shtetërore 2012-2013.

•

Programi orienton nxënësit për njohuritë, konceptet dhe aftësitë kryesore që duhet të zotërojnë për të përballuar me sukses provimin e ekonomisë-bërthamë si lëndë me zgjedhje në maturën shtetërore.

•

Programi përbën një dokument zyrtar që duhet zbatuar me korrektesë nga specialistët e përfshirë në hartimin e bankës së pyetjeve dhe tezës së provimit të ekonomisë-bërthamë si lëndë me zgjedhje për maturën shtetërore.

Ky program duhet shqyrtuar me kujdes nga secili prej grupeve të interesit. Specialistët e përfshirë në hartimin e bankës së pyetjeve dhe tezës së provimit të ekonomisë-bërthamë si lëndë me zgjedhje për maturën shtetërore, duhet të mbajnë në vëmendje që nuk duhet të përfshijnë për vlerësim objektiva mësimore që nuk janë parashikuar në këtë program. Banka e pyetjeve dhe teza e provimit duhet të përmbajnë vetëm ato koncepte, njohuri dhe aftësi të parashikuara në këtë program. Mësuesit që do të përgatisin nxënësit për provimin e maturës shtetërore në lëndën e ekonomisë-bërthamë duhet të mbështeten në objektivat e këtij programi orientues në mënyrë që të aftësojnë nxënësit për të përvetësuar të gjitha njohuritë, konceptet dhe aftësitë e përcaktuara në këtë program. Për këtë qëllim mësuesi dhe nxënësi duhet të shfrytëzojë disa materiale burimore.

2. LINJAT DHE NËNLINJAT LINJA 1: EKONOMIA E TREGUT Përshkrimi i linjës: Kjo linjë fokusohet në krijimin tek nxënësi/ja i koncepteve dhe arsyetimeve ekonomike mbi vendimmarrjen në kushtet e burimeve të kufizuara ekonomike. Nëpërmjet kuptimit dhe analizës së këtij fakti, krijohet një kuptim i qartë ekonomik mbi idenë se të gjitha zgjedhjet ekonomike shoqërohen me një kosto. Nxënësit njihen me veprimin e ligjit te kërkesës dhe ofertës në ekonominë e tregut dhe pajisen me mjetet e analizës që ata mund t’i përdorin edhe në linjat e tjera. Gjithashtu ata njihen e diskutojnë për parimet mbi të cilat bazohet vendimmarrja e firmave, financimi i tyre si dhe nivelet e konkurrencës së tregut. Ç’është ekonomia dhe faktorët e prodhimit, problemi ekonomik themelor dhe sistemet ekonomike, shtyllat e sipërmarrjes së lirë, skema e qarkullimit të aktivitetit ekonomik, kërkesa, oferta, ekuilibri i tregut, kontrolli i çmimeve nga forcat jo të tregut, konsumatori, burimet e të ardhurave dhe kursimi, buxheti vetjak, planifikimi i tij, sipërmarrësi, biznesi i vogël dhe roli ekonomik i tij, format e organizimit të biznesit, burimet financiar të biznesit, tregu i letrave me vlerë, kontabiliteti i biznesit, .

TË SHKRUARIT Linja

si:

Dramë Eskili “Prometeu”, Shekspir “Romeo dhe Zhuljeta”, “Mbreti Lir”, “Makbeth”,“Hamleti”, Molier “Mizantropi”, Ibsen “Shtëpi kukulle”, ”Armiku i popullit”, Çajupi “14 vjeç dhëndër”, Miler “Pamje nga ura”, Noli “Izraelitë dhe filistinë ”, A. Pashku “Drama”.

informacione nga teksti, argumente logjike dhe4 këndvështrim vetjak;

HYRJE

Udhëzime të përgjithshme

të interpretojë kuptimet e figurshme të fjalëve, si pasuri e shprehjes artistike në një tekst letrar;

nëntekstin dhe për të nxjerrë përfundime;

Shkrimi si produkt Nxënësi të jetë i aftë: a) Realizimi i një shkrimi për - të shkruajë tekste me disa paragrafë duke zhvilluar tema, qëllime dhe audienca të një ide kryesore; caktuara. - të përdorë gjuhë të saktë, detaje specifike, b) Përdorimi i elementeve të përshkrime, shembuj, përkufizim, analogji; domosdoshme për të përfunduar një shkrim. - të shkruajë pjesën në mënyrë të tillë që të bindë lexues të ndryshëm;

Aftësitë e të kuptuarit të tekstit Nxënësi të jetë i aftë: dhe reflektimi ndaj tij Përdorimi i njohurive dhe aftësive - të analizojë tekstin (letrar dhe joletrar), si formë e për të kuptuar tekstin: larmishme e ligjërimit;

gjuhë dhe letërsi, bërthama

të zbulojë kuptimin me të cilin del fjala, në kontekstin që përdoret;

Elemente të njehsimit kombinator

b) Njohja dhe përdorimi i elementeve të sistemit të vlerësimit.

Objektivat Nxënësi të jetë i aftë:

, ku P ( x )

Përshkrimi i linjës: Interpretimi dhe paraqitja e një informacioni statistikor, gjykimi i situatave probabilitare dhe njohuri fillestare për konceptet kombinatorike Njohuritë janë: Paraqitja e të dhënave statistikore (diagramet me shtylla, histogramet); mesatarja aritmetike, mesorja, moda; kuptimi mbi ngjarjen, ngjarje elementare, hapësira e rezultateve në ngjarje të papajtueshme; probabiliteti i një ngjarjeje të thjeshtë, probabiliteti i ngjarjeve të papajtueshme; formula për llogaritjen e probabilitetit; parimi i numërimit, i mbledhjes dhe i shumëzimit; përkëmbimet, formulat për llogaritjen e përkëmbimeve; dispozicionet, formulat për llogaritjen e tyre; kombinacionet, formulat për llogaritjen e tyre; probabiliteti me anë të kuptimeve kombinatorike.

Probabilitet

TË LEXUARIT

Linja 7: Statistikë, probabilitet dhe kombinatorikë

Nënlinjat Statistikë

të zbulojë se si përdorimi i fjalëve të autorit krijon tonin dhe atmosferën e përgjithshme të veprës;

Objektivat e programit orientues, sipas linjave janë:

është një polinom i çfarëdoshëm; të përdorë në zbatime formulën e Njuton-Laibnicit për njehsimin e integralit të caktuar; të njehsojë syprinën e figurave plane (të thjeshta) me anë të integralit.

Pra, nxënësit duhet të aftësohen për objektivat e programit orientues. Ata duhet të jenë të aftë të demonstrojnë arritjet e tyre në të gjitha llojet e teksteve.

të integrojë thyesa racionale të formës

Kjo do të thotë që në përgatitjen e maturantëve për provimin e Maturës Shtetërore, do të punohet për përvetësimin e aftësive dhe teknikave zbuluese, shpjeguese, zbatuese, analizuese, sintetizuese dhe vlerësuese. Këto aftësi dhe teknika, nxënësit do t’i demonstrojnë dhe do t’i zbatojnë në tekste tregimtare, poetike, dramatike, bindëse/argumentuese, përshkruese, shpjeguese, informative, eseistike, kulturologjike, të punuara apo jo më parë në klasë.

Nxënësi të jetë i aftë: - të integrojë duke përdorur tabelën e integraleve themelorë; - të integrojë (në raste të thjeshta) duke përdorur metodën e zëvendësimit; -

të zbulojë qëndrimin e autorit ndaj “lëndës” që trajton dhe ndaj lexuesit të cilit i drejtohet;

Objektivat Nxënësi të jetë i aftë:

Shkrimi si proces a) Përfshirja në hapat e domosdoshëm të procesit të të shkruarit.

Pjesa e parë: tekst letrar (45%)

ax + b y= ax + bx + c , y= . cx + d 4

Njehsimi integral

Linja

Struktura e testit do të jetë:

Objektivat Nxënësi të jetë i aftë: - të gjejë limitet e njëanshme të funksionit dhe të tregojë nëse ai ka limit; - të gjejë asimptotat horizontale dhe vertikale të grafikut për funksione të thjeshtë; - të studiojë vazhdueshmërinë e funksioneve elementare; - të gjejë derivatin në një pikë (sipas përkufizimit) të disa funksioneve të thjeshta; - të interpretojë, në shembuj të thjeshtë, lidhjen e vazhdueshmërisë me derivueshmërinë; - të shkruajë ekuacionin e tangentes në një pikë të vijës; - të zbatojë rregullat e derivimit për shumën, ndryshesën, prodhimin, raportin e funksioneve; - të zbatojë rregullat e derivimit të funksioneve elementare (funksioni konstant, funksioni fuqi, eksponencial, logaritmik, trigonometrike); - të zbatojë derivatin e funksionit të përbërë në raste jo të

TË SHKRUARIT

Udhëzime të përgjithshme

Linja 6: Njehsimi diferencial dhe integral

të dallojë lidhjen logjike të argumenteve në tekste të ndryshme;

matura

• E premte 18 janar 2013

LINJA 3: MARRËDHENIET EKONOMIKE NDËRKOMBËTARE

Përshkrimi i linjës: Vendet dhe ekonomitë e tyre po ndërveprojnë dhe ndërlidhen gjithnjë e më shumë me njëra tjetrën, duke pasur përfitime. Kuptimi mbi tregtinë e lirë, proteksionizmin si dhe kursin e këmbimit valutor do t’i ndihmojë nxënësit të kuptojnë më mirë ndërvarësinë globale ekonomike të vendeve. Tregtia ndërmjet vendeve dhe përfitimet e saj, tregtia e lirë dhe politika proteksioniste, kursi i këmbimit valutor dhe bilanci i pagesave janë tematika të mundshme për t’u trajtuar në këtë linjë.

« matura

Nënlinja 3.1 Tregtia ndërkombëtare

prodhimi, kostoja, të ardhurat e firmës, konkurrenca e plotë, konkurrenca monopoliste, monopoli, oligopoli, tregu i punës, aspekte të tjera të tregut të punës, tregu i kapitalit dhe i tokës janë tematika të mundshme për t’u trajtuar në këtë linjë. Nënlinja 1.1 Çfarë studion ekonomia?

1.2. Kërkesa oferta dhe çmimi i tregut

1.3. Konsumatori në ekonominë e tregut 1.4. Fillimi i një biznesi dhe financimi i tij

1.5. Prodhimi, kostoja dhe të ardhurat e firmës .

Objektivat

Nxënës/i,-ja: • të shpjegojë konceptet e përparësisë absolute dhe krahasuese; • të përshkruajë disa pengesa në tregtinë ndërkombëtare; • të bëjë dallimin midis bilancit të pagesave dhe bilancit tregtar.

• të shpjegojë konceptet pamjaftueshmëri, sistem ekonomik, kosto oportune dhe lidhjen shkakësore ndërmjet pamjaftueshmërisë dhe nevojës për të zgjedhur, duke pranuar koston oportune. • të identifikojë faktorët e prodhimit për një të mirë ose shërbim; • të interpretojë një lakore të mundësive të prodhimit si dhe nëpërmjet saj të ilustrojë koston oportune; • të vlerësojë mënyrën se si sisteme të ndryshme ekonomike e zgjidhin problemin ekonomik themelor; • të përshkruajë veçoritë e shtyllave të sistemit ekonomik të iniciativës së lirë; • të interpretojë konceptet: treg, çmim, kërkesë, ofertë; • të formulojë ligjin e kërkesës dhe ofertës; • të interpretojë lakoren e kërkesës dhe ofertës; • të shpjegojë faktorët që shkaktojnë zhvendosjen e kërkesës dhe ofertës; • të përcaktojë çmimin ekuilibër të një produkti të dhënë kur janë dhënë kërkesa dhe oferta për këtë produkt nëpërmjet grafikut; • të bëjë dallimin midis një ndryshimi në sasinë e kërkuar, apo ofruar dhe një ndryshimi në kërkesë, apo ofertë; • të vlerësojë ndikimin e ndryshimeve të elasticitetit të kërkesës në sasinë e kërkuar dhe të ndryshimeve të elasticitetit të ofertës në sasinë e ofruar. • të shpjegojë se si ndikojnë në çmimin e tregut ndryshimet në kërkesë dhe ofertë; • të analizojë ndërveprimin e ligjit të kërkesës dhe ofertës në çmimin ekuilibër; • të dallojë çmimin tavan nga çmimi dysheme; • të përshkruajë rëndësinë ekonomike të konsumatorit në ekonominë e tregut si dhe burimet e të ardhurave të individëve dhe format e tyre; • të shpjegojë arsyet pse njerëzit kursejnë; • të analizojë faktorët që ndikojnë në masën e kursimit; • të listojë format kryesore të organizimit të biznesit. • të gjykojë mbi avantazhet dhe disavantazhet e secilës prej tri formave kryesore të biznesit; • të shpjegojë organizimin e korporatës • të dallojë ndryshimin midis aksionit dhe obligacionit; • të analizojë një bilanc dhe një pasqyrë të rezultateve financiare të firmës. • të bëjë dallimin midis kostove fikse dhe atyre variabël; • të llogarisë koston e përgjithshme të prodhimit, koston mesatare dhe atë marxhinale; • të llogarisë të ardhurat e përgjithshme, të ardhurat marxhinale

E premte 18 janar 2013 • -

3. PESHAT E LINJAVE DHE NËNLINJAVE LINJA/NENLINJA

PESHA NE %

Linja 1

56%

1.2. Kërkesa oferta dhe çmimi i tregut 1.3. Konsumatori në ekonominë e tregut 1.4. Fillimi i një biznesi dhe financimi i tij

19% 3% 11%

1.5. Prodhimi, kostoja dhe të ardhurat e firmës 1.6. Struktura e tregut

1.1 Çfarë studion ekonomia?

Nxënës/i,-ja:

dhe të ardhurat mesatare; • të llogarisë produktin e përgjithshëm, marxhinal, mesatar; • të shpjegojë funksionin e prodhimit për periudhën afat shkurtër

1.6. Struktura e tregut

Objektivat

Terma kyç:

10%

39%

2.1. Qeveria dhe ekonomia 2.2. Paraja dhe institucionet financiare 2.3 Treguesit kryesorë makroekonomik 2.4. Stabiliteti ekonomik dhe politikat makroekonomike

11% 6% 16% 6%

Linja 3

3.1 Tregtia ndërkombëtare Totali

5% 100%

2.3 Treguesit kryesorë makroekonomik

• të përshkruajë mjetet e politikës fiskale. • të përshkruajë instrumentet e politikës monetare; • të dallojë instrumentet e politikës monetare nga ato të politikës fiskale.

Programi, gjithashtu, siguron informacionin e nevojshëm për mësuesit e biologjisë të shkollave të mesme që do të përgatisin maturantët për provimin e biologjisë si lëndë bërthamë në Maturën Shtetërore. Mësuesit duhet t’i aftësojnë nxënësit jo vetëm për çështjet mësimore të përcaktuara në këtë program, por dhe në drejtim të zgjidhjes me shkrim të detyrave biologjike. Kujdes të veçantë të tregojnë mësuesit në drejtim të aftësimit të nxënësve në zgjidhjen e ushtrimeve dhe problemave të biologjisë për linjat e përcaktuara në program, si dhe të përgatitjes së tyre me teknikat e vetëvlerësimit. Përgatitja e nxënësve për provimin e biologjisë të bëhet në mënyrë të vazhdueshme duke përdorur një larmi metodash dhe mjetesh.

Nxënësit duhet të sigurojnë cilësinë e nxënies së çështjeve mësimore, koncepteve biologjike dhe aftësive të përcaktuara në program. Për të arritur këtë, herë-herë ata duhet t’u rikthehen edhe çështjeve të tjera mësimore të biologjisë në shkollën e mesme, të cilat nuk janë parashikuar në këtë program, por që përmbajnë informacionin bazë për të përvetësuar materialin e zgjedhur për provim.

Linja 1

1.1 Çfarë studion ekonomia? 1.2. Kërkesa oferta dhe çmimi i tregut 1.3. Konsumatori në ekonominë e tregut 1.4. Fillimi i një biznesi dhe financimi i tij 1.5. Prodhimi, kostoja dhe të ardhurat e firmës

56%

10% 19% 3% 11% 7%

Biosfera Popullata Biotopi Bashkësitë biologjike Prodhues Konsumator shpërbërës Piramidë ushqimore Ligji i të dhjetit

Përshkrimi i linjës: Përmes kësaj linje, të gjithë nxënësit fitojnë njohuri, aftësi, qëndrime për bazën materiale të trashëgimisë dhe transmetimit të tipareve nga prindërit te pasardhësit. Ata do të mësojnë se gjenet lejojnë ruajtjen dhe transmetimin e informacionit gjenetik, Mbi këtë bazë, nxënësit do të argumentojnë në mënyrë shkencore si transmetohen tiparet te gjallesat dhe evolucionin e tyre, duke përdorur faktet, modelet dhe eksperimentet.

Objektiva

Tiparet trashëguese Kromozome seksuale Kromozome autozomike Kromozome

Përshkrimi i linjës: Përmes kësaj linje, të gjithë nxënësit fitojnë njohuri, aftësi, qëndrime për përbërjen kimike të së gjallës, strukturat, funksionet dhe ndërvarësitë në natyrën e gjallë në të gjitha nivelet e organizimit të saj, që nga qeliza deri në biosferë, duke përdorur faktet, modelet dhe eksperimentet. Nënlinjat Kimia e jetës Terma kyç: Elemente inorganike Substanca inorganike Substanca organike Monosakaride Polisakaride Sheqernat / karbohidratet Proteinat Enzimat ADN dhe ARN Nukleotide Yndyrnat / lipidet ATP

Biologjia qelizore Terma kyç: Teori qelizore Qeliza prokariote Qeliza eukariote Bërthama Organelet Mur qelizor Funksionet e membranës qelizore Procesi i shpërhapjes Osmoza Transporti aktiv Endocitoza Ekzocitoza Fotosinteza Frymëmarrja qelizore

homologe Alel Recesiv Kariotip Gjenotipi Homozigotë Heterozigotë Fenotipi Trashëgimia e një tipari Trashëgueshmëria e dy tipareve Gjenet e lidhura Krosingoveri

Objektiva -

Të identifikojë njësitë bazë (monomerët) të lyrave, proteinave, karbohidrateve dhe acideve nukleike; të përshkruajë karakteristikat e lyrave (substanca organike, përbërës të membranës qelizore, burim energjie); të përshkruajë karakteristikat e karbohidrateve (substanca organike, përbërës të murit qelizor, burim energjie, celuloza); të krahasojë përdorimin e karbohidrateve dhe të lyrave si burim energjie; të përshkruajë karakteristikat e proteinave (substanca organike, rolin ndërtues e funksional, duke përfshirë dhe enzimat); të përshkruajë ndërtimin e acideve nukleike (substanca organike, njësia bazë e ndërtimit janë nukleotidet, të përbëra nga sheqer, mbetje të acidit fosforik, si dhe nga baza të azotuara, ADN është e përbërë nga dy fije, strukturë helikoidale, dhe ARN nga një fije);

të përshkruajë ndërtimin dhe funksionin biologjik të molekulës së ATP-së (pa formula kimike); të zgjidhë ushtrime në lidhje me kiminë e jetës; 3 të realizojë hartën e koncepteve për përbërjen organike të qelizës. Të formulojë parimet e teorisë qelizore; të përcaktojë rëndësinë që pati teoria qelizore në zbulimet e mëtejshme në fushën e biologjisë qelizore; të përshkruajë strukturën e qelizave prokariote; të shpjegojë pse qeliza eukariote është më komplekse se ajo prokariote; të bëjë lidhjen e strukturës së organeleve (membranës qelizore, bërthamës, membranës bërthamore, bërthamëzës, citoplazmës, mitokondrisë, rrjetit endolazmatik, aparatit të Golxhit, lisozomeve, vakuolave, murit qelizor, centriolave, kloroplasteve të përbëra nga tilakoidet dhe granat, cilieve dhe flagjeleve, mikrofijëzave dhe mikrotubthave) dhe funksioneve të tyre; të shpjegojë pse membrana qelizore ka veti gjysmëpërshkuese (difuzioni, osmoza, shpërhapja e lehtësuar dhe transporti aktiv); të diskutojë për procesin e endocitozës dhe ekzocitozës;

Të përshkruajë elementet përbërëse4 të biosferës; të diskutojë për elementet përbërëse të një ekosistemi (popullata, biotopi, dhe bashkësitë biologjike ose kumunitetet); të analizojë rolin e energjisë diellore në formimin e biomasës në biosferë; të përcaktojë pjesët përbërëse të një ekosistemi pyjor ose liqenor; të përdorë rrjetën ushqimore për të identifikuar prodhuesit, konsumatorët e rendeve të ndryshme dhe shpërbërësit; të paraqesë me anë të diagramës së piramidës ekologjike transferimin e energjisë në nivele të ndryshme ushqimore; të realizojë hartën e koncepteve të ruajtjes së ekuilibrave në biosferë; të zgjidhë ushtrime në lidhje me ekuilibrat në biosferë dhe zinxhirët ushqimorë.

LINJA: Trashëgimia e tipareve dhe evolucioni

Linja: Trashëgimia e tipareve dhe evolucioni Nënlinjat: Mekanizmat e trashëgimisë Si funksionojnë gjenet Origjina dhe evolucioni i jetës

PESHA NE %

Nxënës/i,-ja:

LINJA/NENLINJA

Terma kyç:

3. PESHAT E LINJAVE DHE NËNLINJAVE

Ekuilibrat në biosferë

Objektiva -

Mekanizmat e trashëgimisë

Objektivat

• të shpjegojë konceptet e përparësisë absolute dhe krahasuese; • të përshkruajë disa pengesa në tregtinë ndërkombëtare; • të bëjë dallimin midis bilancit të pagesave dhe bilancit tregtar.

Nënlinja: Ekologjia

Linja: Studimi i së gjallës Nënlinjat: Kimia e jetës Biologjia qelizore Ekuilibrat në biosferë

Linja: Studimi i së gjallës

Nënlinjat

LINJAT DHE NËNLINJAT

Linja: Studimi i organizmit (anatomia dhe fiziologjia e njeriut) Nënlinjat: Mbrojtja, mbështetja dhe lëvizja Të ushqyerit dhe tretja Frymëkëmbimi, qarkullimi dhe ekskretimi Riprodhimi te njeriu Sistemi nervor dhe hormonal

3.1 Tregtia ndërkombëtare

Ky program duhet shqyrtuar me kujdes dhe rigorozitet nga secili prej grupeve të interesuara, sidomos kujdes duhet bërë nga specialistët e përfshirë në hartimin e bankës së pyetjeve dhe tezës së provimit të biologjisë si lëndë bërthamë për Maturën Shtetërore, të cilët nuk duhet të përfshijnë për vlerësim çështje mësimore që nuk janë parashikuar në këtë program. Vëmendje të tregojnë këta specialistë dhe në lidhje me sigurimin e balancës midis përqindjes që zë secila fushë studimi në këtë program, me përqindjet që zënë këto fusha studimi në test.

LINJA 3: MARRËDHENIET EKONOMIKE NDËRKOMBËTARE

Nënlinja

Programi përbën një dokument zyrtar që duhet zbatuar me korrektësi nga specialistët e përfshirë në hartimin e bankës së pyetjeve dhe tezës së provimit të biologjisë për Maturën Shtetërore.

• të përshkruajë disa nga të ardhurat kryesore dhe shpenzimet në buxhetin për qeverinë shqiptare; • të vlerësojë taksat, bazuar në parimet e vendosjes së tyre. • të krahasojë tipat e ndryshme të taksave, duke përfshirë taksat progresive, regresive dhe proporcionale; • të interpretojë konceptet e deficitit buxhetor, e borxhit publik dhe lidhjen midis tyre; • të interpretojë konceptin e parasë dhe karakteristikat e saj dhe funksionet e parasë në një ekonomi monetare;. • të shpjegojë rolin e veçantë të bankave si pranuese depozitash dhe dhënëse huash për ekonominë • të përshkruajë organizimin dhe funksionet e Bankës Qendrore të Shqipërisë. • të shpjegojë konceptin e GDP dhe se çfarë përfshihet në llogaritjen e GDP; • të përshkruajë metodat e matjes së GDP; • të japë kuptimin për inflacionin, deflacionin; • të shpjegojë ndikimin ekonomik të inflacionit dhe format kryesore të inflacionit; • të shpjegojë fazat kryesore të ciklit të biznesit;

2.4. Stabiliteti ekonomik dhe politikat makroekonomike

Programi orientues për provimin e lëndës së biologjisë bërthamë përfshin njohuritë, konceptet dhe aftësitë kryesore që duhet të zotërojnë nxënësit për të përballuar me sukses provimin e biologjisë si lëndë bërthamë në Maturën Shtetërore.

Nxënës/i,-ja:

UDHËZIME PËR ZBATIMIN E PROGRAMIT ORIENTUES TË BIOLOGJISË

Objektivat

• të shpjegojë konceptin e forcës punëtore; • të dallojë format kryesore të papunësisë.

Përshkrimi i linjës: Aktivitetet ekonomike të qeverisë ndikojnë në mirëqenien tonë të përditshme. Njohja me rolin dhe funksionet që ka një qeveri në ekonominë e tregut, dhe identifikimi e analiza e problemeve të ndryshme si papunësia, inflacioni, rënia ekonomike, do të ndihmojë nxënësit që të kuptojnë më mirë realitetin makroekonomik si dhe politikat fiskale apo monetare që ndiqen për stabilitetin e ekonomisë. Në këtë linjë nxënësit mësojnë gjithashtu përmbajtjen, funksionet dhe format e parasë në një ekonomi monetare si dhe rolin e bankave tregtare dhe të Bankës Qendrore. Roli i qeverisë në ekonomi, buxheti i qeverisë, taksat dhe llojet e tyre, deficiti buxhetor dhe borxhi kombëtar, paraja format dhe oferta e parasë, bankat tregtare dhe roli i tyre, banka qendrore, produkti i brendshëm bruto, inflacioni, cikli i biznesit, papunësia, matja dhe format e saj, politika fiskale, politika monetare janë tematika të mundshme për t’u trajtuar në këtë linjë.

2.2. Paraja dhe institucionet financiare

LINJA 2: EKONOMIA KOMBËTARE

2.1. Qeveria dhe ekonomia

biologjia, bërthama

• të interpretojë konceptet e konkurrencës dhe strukturës së tregut; • të shpjegojë karakteristikat e secilës nga strukturat kryesore të tregjeve: konkurrencë e plotë, konkurrencë monopoliste, oligopol, monopol. • të diskutojë raportet dhe format e shkrirjes së bizneseve; • të krahasojë strukturat e ndryshme të tregjeve;

Nënlinja

Teori qelizore Qeliza prokariote Qeliza eukariote Bërthama Organelet Mur qelizor Funksionet e membranës qelizore Procesi i shpërhapjes Osmoza Transporti aktiv Endocitoza Ekzocitoza Fotosinteza Frymëmarrja qelizore Dyfishimi i ADN Mitoza Riprodhim Kromozomet në qelizat somatike dhe në gametë Mejoza Riprodhimi seksual

Linja 2

Biologjia qelizore

të përshkruajë ndërtimin dhe funksionin biologjik të molekulës së ATP-së (pa formula kimike); të zgjidhë ushtrime në lidhje me kiminë e jetës; të realizojë hartën e koncepteve për përbërjen organike të qelizës. Të formulojë parimet e teorisë qelizore; të përcaktojë rëndësinë që pati teoria qelizore në zbulimet e mëtejshme në fushën e biologjisë qelizore; të përshkruajë strukturën e qelizave prokariote; të shpjegojë pse qeliza eukariote është më komplekse se ajo prokariote; të bëjë lidhjen e strukturës së organeleve (membranës qelizore, bërthamës, membranës bërthamore, bërthamëzës, citoplazmës, mitokondrisë, rrjetit endolazmatik, aparatit të Golxhit, lisozomeve, vakuolave, murit qelizor, centriolave, kloroplasteve të përbëra nga tilakoidet dhe granat, cilieve dhe flagjeleve, mikrofijëzave dhe mikrotubthave) dhe funksioneve të tyre; të shpjegojë pse membrana qelizore ka veti gjysmëpërshkuese (difuzioni, osmoza, shpërhapja e lehtësuar dhe transporti aktiv); të diskutojë për procesin e endocitozës dhe ekzocitozës; të shpjegojë pse procesi i fotosintezës dhe ai i frymëmarrjes qelizore në qelizat e organizmave fotosintetikë kanë natyrë ndërvepruese; të skicojë, me të gjitha organelat, një qelizë bimore dhe një qelizë shtazore, të para në mikroskopin elektronik; të krahasojë në strukturë dhe funksion qelizat bimore me ato shtazore; të shpjegojë procesin e mitozës me të katër fazat dhe procesin e citokinezës në qelizat bimore; të analizojë pse procesi i mitozës ka rëndësi në ruajtjen e numrit të kromozomeve gjatë riprodhimit seksual; të diskutojë pse procesi i mejozës rezulton në formimin e qelizave haploide (gametave); të shpjegojë si ndodh procesi i mejozës; të analizojë rëndësinë e procesit të mejozës në riprodhimin seksual; të krahasojë ndërmjet tyre procesin e mitozës me të mejozës. të skicojë fazat e mitozës dhe të mejozës; të modelojë strukturën e ADN-së dhe dyfishimin e tij; të zgjidhë ushtrime në lidhje me biologjinë qelizore; të realizojë hartën e koncepteve për biologjinë qelizore.

ligjit të Mendelit të zbërthimit të tipareve; 5 të argumentojë, nëpërmjet modeleve, ligjin e Mendelit të grupimit të pavarur të tipareve (kryqëzimi i dy tipareve); të argumentojë, me anë të shembujve, si gjenet që ndodhen në të njëjtin çift kromozomik ose thjesht në një kromozom, janë të lidhura; të përshkruajë se si gjatë procesit të mejozës kromozomet homologe këmbejnë pjesë, duke u kryqkëmbyer ndërmjet tyre (crossing - over); të tregojë se organizmat kanë një numër karakteristik kromozomesh, ku një çift i tyre përcakton seksin e individit (kromozome seksuale), ndërsa të tjerat quhen kromozome autozomike; të përshkruajë se shumica e njerëzve përmban 23 çifte kromozomesh, ku çifti i 23-të përmban zakonisht XX për seksin femër dhe XY për seksin mashkull; të tregojë se gametat përmbajnë gjysmën e numrit të kromozomeve të qelizave diploide dhe, në shumicën e rasteve, gametat bashkohen për të formuar një individ të ri; të zgjidhë ushtrime në lidhje me mekanizmat e trashëgimisë; të realizojë hartën e koncepteve për mekanizmat e trashëgimisë.

Si funksionojnë gjenet? Terma kyç: Alelet e shumëfishta Sistemi MN, ABO, Rh Përcaktimi i seksit Sëmundje e trashëgueshme Pema gjenealogjike ADN ARN – informacioni ARN – ribozomike ARN – transporti Biosintezë Transkriptim Translatim Mutacione Kod gjenetik

Të formulojë kuptimin biologjik të koncepteve: kariotip, gjen, alel, kromozome homologe, gjenotip, fenotip, homozigot, heterozigot; të dallojë, midis modeleve të trashëgimisë, se alelet, që janë në forma të ndryshme në gjen, mund të jenë dominante, recesive ose kodominante; të përdorë rrjetën pennet për të përcaktuar probalitetet në kombinimet e gjenotipeve dhe fenotipeve në kryqëzimin monohibrid (të një tipari); të llogarisë përpjesëtimin e fenotipit të trashëguar sipas

Të analizojë trashëgiminë e tipareve të lidhura me kromozomin X (daltonizmi dhe hemofilia); të përshkruajë, me anë të shembujve, trashëgiminë e grupeve të gjakut (fenomenin e aleizmit të shumëfishtë, sistemin MN, ABO, Rh); të diskutojë se informacioni trashëgues ndodhet në gjene (një tipar i trashëgueshëm mund të përcaktohet nga një gjen ose nga më shumë se një gjen dhe një gjen i thjeshtë mund të ndikojë në përcaktimin e më shumë se një tipari), të cilat janë të lokalizuara në kromozome; të diskutojë se si kodi gjenetik përgjigjet për sekuenca specifike të aminoacideve, që përbëjnë karakteristikat proteinike të çdo organizmi; të ushtrohet në deshifrimin e kodit gjenetik; të analizojë procesin e biosintezës së proteinave, që i referohen përfshirjes së ADN-së, ARN-i (informacioni), ARN-r (ribozomike), ARN-t (transporti) dhe aminoacideve, në fazat e translatimit, transkriptimit dhe mbarimit të sintezës të vargut proteinik në ribozome; të skicojë etapat e biosintezës së proteinave; të zgjidhë ushtrime në lidhje me funksionimin e gjeneve dhe me kodin gjenetik; të realizojë hartën e koncepteve për biosintezën e proteinave. 6

Testi për lëndën “Histori bërthamë” do të ndërtohet në mënyrë të tillë ku të jenë të përfshira të tri nivelet e vështirësisë së pyetjeve: niveli bazë, niveli mesatar dhe niveli i lartë. Njëkohësisht edhe shpërndarja e pikëve në test do të jetë në varësi të përqindjeve që zë çdo nivel. Peshat specifike për çdo nivel do të jenë: Niveli bazë: 40% Niveli mesatar: 40% Niveli i lartë: 20%.

matura

Nxënësit dhe mësuesit duhet të kenë parasysh se fusha, e cila ka numrin më të madh të orëve dhe përqindjen më të madhe në programin orientues të Maturës Shtetërore, në test do të përfaqësohet nga një numër më i madh pyetjesh. Programi është i organizuar sipas këtyre katër rubrikave:

• E premte 18 janar 2013

Origjina dhe evolucioni i jetës Terma kyç: Përshtatshmëri Përzgjedhja artificiale Përzgjedhja natyrore

Të shpjegojë, me anë të shembujve, aftësinë e organizmave për t’u përshtatur (përshtatshmëria konsiston në tërësinë e strukturës, funksionit dhe sjelljes që karakterizon çdo organizëm dhe që i lejon atij të mbijetojë, të riprodhohet dhe të shfrytëzojë burimet e mjedisit ku ai jeton), llojet e përshtatshmërisë (të përkohshme, të përhershme, mimetizmi); të shpjegojë pse përzgjedhja natyrale dhe mekanizmat specifikë të ndryshimeve gjenetike mund ndryshojnë shumëllojshmërinë e gjallesave; të krahasojë përzgjedhjen natyrale me atë artificiale; të realizojë hartën e koncepteve për teorinë e evolucionit dhe të prejardhjes së jetës; të zgjidhë ushtrime në lidhje me evolucionin e jetës.

Sistemi nervor dhe hormonal Terma kyç: Ngacmim/stimul Përgjigje Sistem nervor Impuls nervor Sinapsi SNQ: truri Palca kurrizore Reflekset Sistemi nervor periferik Sistem nervor autonom Nervat simpatikë Nervat parasimpatikë Sistemi endokrin Gjëndra hormonale Hormonet Gjëndër me sekrecion të jashtëm

Linja: Studimi i organizmit (Anatomia dhe fiziologjia e njeriut) Përshkrimi i linjës: Përmes kësaj linje, të gjithë nxënësit fitojnë njohuri, aftësi, qëndrime për lidhjet ndërmjet organizimit të qelizave në inde dhe të organizimit të indeve në organe, ku struktura dhe funksionet e organeve përcaktojnë lidhjet e tyre brenda sistemeve trupore të një organizmi, në të cilin homeostaza i lejon atij të realizojë funksionet bazë, duke përdorur faktet, modelet dhe eksperimentet. Nënlinjat Mbrojtja, mbështetja dhe lëvizja Terma kyç: Lëkura Homeostazë Sistem mbështetës Skelet Kocka Muskuj Artikulacione

Terma kyç: Molekulat e dietës Sheqernat Yndyrat Proteinat Vitaminat Metabolizmi Homeostaza Tretja Përpunim mekanik/ kimik Përthithja Mëlçia

Frymëkëmbimi, qarkullimi dhe ekskretimi Terma kyç: Frymëmarrja qelizore Ajrimi i mushkërive Aparati i frymëmarrjes Qelizat e gjakut Zemra Sistola Diastola Presioni i gjakut Enë gjaku Ekskretimi Veshka Nefrone Filtrimi Rithithja Sekretim Limfa Imunitet Antitrupa

Riprodhimi te njeriu Terma kyç: Spermatozoid Qelizë vezë Pllenim Aparat riprodhues Cikli menstrual Faza folikulare Ovulacioni Faza luteale

Objektiva

Të ushqyerit dhe tretja

Të shpjegojë pse koordinimi i punës së qelizave, indeve dhe organeve për të kryer funksionet e tyre duhet të jetë i garantuar nga dy sisteme, ai nervor dhe sistemi hormonal, që kapin stimujt, i analizojnë, i përpunojnë dhe më pas dërgojnë përgjigje të përpikta (sistemi nervor dhe hormonal, neuroni, hormone, stimuj); të shpjegojë strukturën dhe funksionin e sistemit nervor (sistemi nervor qendror e periferik); të analizojë ndërtimin e qelizës nervore (neuroni përbëhet nga trupi, aksoni dhe dentritet), llojet dhe funksionet e tyre; të analizojë komunikimin ndërmjet neuroneve (sinapset); të përshkruajë ndërtimin e sistemit nervor qendror dhe të trurit në veçanti (truri, talamusi, hipotalamusi, bulbi, palca); të argumentojë rëndësinë e kores së hemisferave të mëdha; të shpjegojë ndërtimin dhe rolin fiziologjik të palcës kurrizore; të analizojë rolin e palcës në realizimin e reflekseve; të analizojë rolin e harkut reflektor në realizimin e lëvizjeve të pavullnetshme; të përshkruajë ndërtimin e sistemit nervor periferik dhe funksionin e tij në realizimin e reflekseve të organeve të brendshme (sistemi nervor autonom, nervat simpatikë e parasimpatikë); të shpjegojë se hormonet janë substanca kimike aktive që mbartin informacion dhe prodhohen në gjëndrat hormonale; të përshkruajë llojet dhe funksionimin e gjëndrave me sekrecion të jashtëm dhe të brendshëm; të realizojë hartën e koncepteve për sistemin nervor dhe atë hormonal; të zgjidhë ushtrime në lidhje me sistemin nervor dhe hormonal.

Të shpjegojë sekretin e organizimit të qelizave në inde, organe dhe sisteme organesh; të përshkruajë ndërtimin e lëkurës si një organ kompleks, të përbërë nga epiderma, derma dhe hipoderma; të diskutojë funksionin e lëkurës si një termostat i temperaturës - homeostaza; të përshkruajë ndërtimin dhe funksionin e sistemit mbështetës te njeriu, skeletin (skeleti i njeriut, kolona vertebrale, artikulacione, brinjë, kafka, gjymtyrët); të shpjegojë ndërtimin e muskujve dhe mekanizmin e kontraktimit të tyre; të diskutojë si muskujt dhe sistemi kockor bashkëpunojnë për të mbështetur trupin dhe për të prodhuar lëvizje (kockat prodhojnë qelizat e gjakut);

të përshkruajë organet kryesore që ndodhen në brendësi të trupit të njeriut (në kokë, në gjoks dhe në bark); 7 të realizojë hartën e koncepteve për mbrojtjen, mbështetjen dhe lëvizjen; të zgjidhë ushtrime në lidhje me ndërtimin dhe funksionin e lëkurës dhe të sistemit lëvizës. Të diskutojë pse njeriu për të jetuar ka nevojë për t’u ushqyer, për një shumëllojshmëri substancash (proteina, sheqer, lyra, vitamina, ujë, kripëra minerale, glukoz, trigliceride, enzima) dhe dietë të ekuilibruar; të shpjegojë sigurimin e energjisë nëpërmjet frymëmarrjes qelizore (shkurt, pa reaksione); të përshkruajë procesin e metabolizmit në organizëm (anabolizmin dhe katabolizmin); të analizojë procesin e tretjes nëpërmjet pjesëve përbërëse të sistemit të tretjes në shndërrimin e makromolekulave të ushqimeve në molekula më të vogla, që mund të përdoren nga qeliza për energji, ripërtëritje e rritje; të analizojë si ndodh procesi i tretjes nëpërmjet përpunimit mekanik dhe kimik; të realizojë hartën e koncepteve për të ushqyerit dhe tretjen; të zgjidhë ushtrime në lidhje me problemet e tretjes dhe një të ushqyerit të shëndetshëm. Të shpjegojë pse kemi nevojë për oksigjen; të analizojë ndryshimin midis frymëmarrjes qelizore dhe ajrosjes së mushkërive, si dhe ndërvarësinë midis tyre; të përshkruajë ndërtimin dhe funksionin e sistemit të frymëkëmbimit; të përshkruajë përbërësit dhe funksionet e gjakut (gjaku, qelizat e gjakut, rruazat e kuqe, rruazat e bardha, plazma); të argumentojë pse gjaku quhet ind lidhor; të përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e zemrës; të analizojë punën e zemrës, si organ automatik vetënxitës; të shpjegojë si shpërndarja e lëndëve bëhet me anë të gjakut (qarkullimi i gjakut me anë të dy rrathëve); të skicojë ndërtimin e zemrës dhe të rrathëve të qarkullimit të gjakut; të shpjegojë ndërtimin dhe rolin e enëve të gjakut (arteriet, venat, kapilarët); të përcaktojë grupet e gjakut, mbështetur në elemente përcaktuese të gjakut; të përshkruajë rolin e sistemit limfatik në mbrojtjen e organizmit (limfa, reaksione inflamatore, imuniteti, antitrupa); të diskutojë ndërtimin dhe rolin e sistemit të ekskretimit në mënjanimin e mbetjeve të metabolizmit (veshka, nefrone, ekskretimi, filtrimi, rithithja, sekretimi);

të realizojë hartën e koncepteve për frymëkëmbimin, 8 qarkullimin dhe ekskretimin; të zgjidhë ushtrime në lidhje me frymëkëmbimin, qarkullimin dhe ekskretimin. Të përshkruajë ndërtimin dhe funksionin e sistemit të riprodhimit te mashkulli; të shpjegojë ndërtimin dhe funksionin e qelizës seksuale mashkullore (spermatozoidi / gameta mashkullore); të përshkruajë ndërtimin dhe funksionin e sistemit të riprodhimit te femra; të shpjegojë ndërtimin dhe funksionin e qelizës seksuale femërore (veza /gameta femërore); të analizojë ciklin menstrual te femra; të realizojë hartën e koncepteve për riprodhimin te njeriu; të zgjidhë ushtrime në lidhje me ndërtimin dhe funksionin e organeve riprodhuese.

Linjat Studimi i së gjallës Trashëgimia e tipareve dhe evolucioni Studimi i organizmit (anatomia dhe fiziologjia e njeriut)

Përqindja 30% 24% 46%

Nënlinjat e programit dhe pesha për secilën nënlinjë Nr.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.

Nënlinjat Kimia e jetës

Literatura e sugjeruar për nxënësit në lëndën “Histori bërthamë”: -

Tekstet e historisë bërthamë për gjimnazin, të miratuara nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës.

Literatura e sugjeruar për mësuesit dhe për hartuesit e testit për lëndën “Histori bërthamë”: -

Tekstet e historisë bërthamë për gjimnazin, të miratuara nga MASH. Standardet lëndore të gjimnazit për lëndën “Histori”. Programet lëndore të gjimnazit për lëndën “Histori bërthamë”, klasat 10,11,12. Udhëzuesi lëndor i gjimnazit për lëndën “Histori”. Udhëzuesi për zhvillimin e kurrikulës së re të gjimnazit. LINJAT E PROGRAMIT

Fusha 1

Qytetërimet në Antikitet dhe Mesjetë

Qytetërimi në parahistori Qytetërimi botëror në Antikitet (Egjipti, Mesopotamia, Greqia, Roma) Qytetërimi botëror në Mesjetë (shek. V - XV). Fusha 2

Qytetërimet moderne dhe bashkëkohore

Qytetërimet në fillimet e historisë moderne Koha e ndryshimeve thelbësore Periudha e tronditjeve të mëdha (1914-1945) Qytetërimet bashkëkohore (1945 deri më sot). Fusha 3

Historia e shqiptarëve

Parahistoria 100000 vjet - 3500 vjet më parë Qytetërimi ilir (mijëvjeçari II - mijëvjeçari I para erës së re) Shqiptarët gjatë sundimit osman (shek. XV - XX) Shteti i pavarur shqiptar në vitet 1912-1939 Shqiptarët gjatë Luftës II Botërore (1939 -1944) Shqipëria gjatë regjimit komunist (1945-1990) Shndërrimet demokratike në Shqipëri gjatë viteve 1990- 2008.

PËRSHKRIMI I LINJAVE DHE OBJEKTIVAT E PROGRAMIT

Linjat e programit dhe pesha për secilën linjë Nr. 1. 2. 3.

Udhëzime të përgjithshme. Linjat e programit. Përshkrimi i linjave dhe objektivat e programit. Tabela e peshave.

Përqindja

Biologjia qelizore Ekuilibrat në biosferë Mekanizmat e trashëgimisë Si funksionojnë gjenet Origjina dhe evolucioni i jetës Mbrojtja, mbështetja dhe lëvizja Të ushqyerit dhe tretja Frymëkëmbimi, qarkullimi dhe ekskretimi Riprodhimi te njeriu Sistemi nervor dhe hormonal Total:

7% 15%10 8% 12% 8% 4% 8% 8% 13% 5% 12% 100%

Përshkrimi i përmbajtjes është vendosur në këtë rubrikë të programit për të orientuar hartuesit e testit të lëndës, mësuesit dhe nxënësit në zbërthimin e objektivave të programit orientues të MSh. Qytetërimet në Antikitet dhe Mesjetë Linja 1

Qytetërimi në parahistori

Kjo linjë ka për qëllim të zbulojë dhe të argumentojë evolucionin e shoqërisë njerëzore në parahistori dhe elementet e para të kulturës dhe të besimit të kësaj shoqërie. Nëpërmjet kësaj linje, nxënës/i,-ja aftësohet në periodizimin e historisë. Nr 1.

Linja

Përshkrimi i përmbajtjes

Qytetërimi në Historia e qytetërimit - Ç’kuptojmë me qytetërim? parahistori - Periodizimi i parahistorisë. - Organizimi kronologjik i historisë. - Besimi dhe artet në parahistori.

Objektiva -

historia, bërthama UDHËZIME TË PËRGJITHSHME Programi orientues i Maturës Shtetërore për lëndën me zgjedhje “Histori bërthamë” ka për qëllim përgatitjen e nxënësve për provimin e kësaj lënde. Programi përfshin konceptet më të rëndësishme të historisë, njohuritë, aftësitë e qëndrimet themelore që nxënësi duhet të zotërojë në këtë lëndë. Ky program është hartuar duke u bazuar në programet e lëndës së historisë së gjimnazit. Programi orientues i Maturës Shtetërore për provimin me zgjedhje të lëndës së historisëbërthamë, për vitin shkollor 2012-2013, përbën një dokument të vlefshëm për mësuesit e gjimnazit, nxënësit e interesuar dhe specialistët e përfshirë në procesin e hartimit dhe vlerësimit të testit të Maturës Shtetërore. -

Programi përmban dhe siguron informacionin e nevojshëm për mësuesit e historisë së gjimnazit, që do të përgatisin maturantët për provimin e historisë bërthamë, si lëndë me zgjedhje në Maturën Shtetërore 2012-2013.

Programi orienton nxënësit për njohuritë, konceptet dhe aftësitë kryesore që duhet të zotërojnë për të përballuar me sukses provimin e historisë bërthamë, si lëndë me zgjedhje në Maturën Shtetërore.

Programi përbën një dokument zyrtar, që duhet zbatuar me korrektesë nga specialistët e përfshirë në hartimin e bankës së pyetjeve dhe tezës së provimit të historisë bërthamë, si lëndë me zgjedhje në Maturën Shtetërore.

Linja 2

Qytetërimi botëror në Antikitet (Egjipti, Mesopotamia, Greqia, Roma)

Linja

Përshkrimi i përmbajtjes

Qytetërimi botëror në Antikitet (Egjipti, Mesopotamia, Greqia, Roma)

Qytetërimet e hershme. (Mijëvjeçari IV – II pr. K) - Shteti dhe shoqëria në Mesopotami. - Shteti dhe shoqëria në Egjipt. Qytetërimet në brigjet e deteve të Mesdheut - Shteti dhe ligji në Greqinë antike. - Shteti dhe ligji në Romën antike. - Shoqëria dhe jeta e përditshme në qytetërimin antik grek dhe romak. - Arti, kultura dhe shkenca në qytetërimin antik grek e atë romak dhe përhapja e tyre. - Besimi në lashtësi. - Ndërprerja e qytetërimit antik në Europë.

Mësuesit që do të përgatisin nxënësit për provimin e Maturës Shtetërore në lëndën e historisë 11 bërthamë, duhet të mbështeten në objektivat e këtij programi orientues, në mënyrë që të aftësojnë nxënësit për të përvetësuar të gjitha njohuritë, konceptet dhe aftësitë e përcaktuara në këtë program. Për këtë qëllim, mësuesi dhe nxënësi duhet të shfrytëzojnë disa materiale burimore.

Objektiva -

Përgatitja e nxënësve për provimin e historisë, duhet bërë në mënyrë të vazhdueshme, në mënyrë që nxënësit të sigurojnë përvetësimin cilësor të objektivave mësimorë, koncepteve historike dhe aftësive të përcaktuara në këtë program.

Testi për lëndën “Histori bërthamë” do të ndërtohet në mënyrë të tillë ku të jenë të përfshira të tri nivelet e vështirësisë së pyetjeve: niveli bazë, niveli mesatar dhe niveli i lartë. Njëkohësisht edhe shpërndarja e pikëve në test do të jetë në varësi të përqindjeve që zë çdo nivel. Peshat specifike për çdo nivel do të jenë: 2 Niveli bazë: 40% Niveli mesatar: 40% Niveli i lartë: 20%.

Programi është i organizuar sipas këtyre katër rubrikave:

Udhëzime të përgjithshme. Linjat e programit. Përshkrimi i linjave dhe objektivat e programit. Tabela e peshave.

Literatura e sugjeruar për nxënësit në lëndën “Histori bërthamë”: -

Tekstet e historisë bërthamë për gjimnazin, të miratuara nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës.

Literatura e sugjeruar për mësuesit dhe për hartuesit e testit për lëndën “Histori bërthamë”: -

4 dhe periodizimin e tyre. Të përshkruajë zhvillimin e besimit dhe të artit në komunitetet e para njerëzore, si pikënisje e qytetërimit botëror.

Kjo linjë ka për qëllim të formojë te nxënës/i,-ja një kulturë të saktë dhe të plotë historike mbi qytetërimet antike të Egjiptit, Mesopotamisë, Greqisë dhe Romës; të formojë bindjen mbi zhvillimin kronologjik të tyre dhe kontributet e qytetërimit paraardhës në qytetërimin pasardhës, duke argumentuar se qytetërimi botëror sot i ka rrënjët në qytetërimin e botës antike.

Ky program duhet shqyrtuar me kujdes nga secili prej grupeve të interesuara. Kujdes i veçantë duhet bërë nga specialistët e përfshirë në hartimin e bankës së pyetjeve dhe tezës së provimit të historisë bërthamë, si lëndë me zgjedhje në Maturën Shtetërore, të cilët nuk duhet të përfshijnë për vlerësim objektiva mësimorë që nuk janë parashikuar në këtë program. Banka e pyetjeve dhe teza e provimit duhet të përmbajnë vetëm ato koncepte, njohuri dhe aftësi të trajtuara në këtë program.

Të përdorë saktë këta terma e koncepte kyçe historike: qytetërim, histori e qytetërimit, periodizim, parahistori, paleolit, mezolit, neolit, eneolit. Të shpjegojë kuptimin e nocionit qytetërim si tërësi e vlerave materiale e shpirtërore të krijuara përgjatë historisë. Të përcaktojë shtrirjen kohore të parahistorisë dhe të historisë si

Linja 3

Të përdorë saktë këta terma e koncepte kyçe historike: mbeturinë lumore, pushtet hyjnor, pushtet zot, pushtet i dhuruar nga zoti, shkrim hieroglif, kuneiform, piramidë, kode, qytet-shtet (polis), koloni, luftë civile, oligarki, demokraci, tirani, patricë, plebenj, skllavopronar, gladiatorë, mbretëri, republikë, triumvirat, principatë, perandori, hark i triumfit, kolose, obelisk, krishterim, dyndje. Të përcaktojë kohën e lindjes dhe të zhvillimit të qytetërimeve në Egjipt dhe në Mesopotami. Të krahasojë tiparet dhe veçoritë e jetës ekonomike e sociale në Egjipt dhe në Mesopotami. Të identifikojë tiparet e organizimit shtetëror dhe karakteristikat e tij në Mesopotami dhe në Egjipt. Të përshkruajë evolucionin politik të qytet-shteteve të Athinës dhe të Spartës. Të dallojë veçoritë e jetës athinase nga ajo spartane. Të vlerësojë tiparet e kulturës greke dhe helenistike. 5 Të përcaktojë kronologjikisht evolucionin e shtetit në Romë (mbretëri, republikë, principatë, perandori). Të analizojë krijimin e së drejtës romake si një prej legjislacioneve më të rëndësishme për jurisprudencën botërore. Të shpjegojë tiparet e jetës shoqërore në qytetërimin grek dhe romak. Të dallojë arritjet në kulturën, artin e shkencën në qytetërimin grek e romak. Të përshkruajë ndikimin e kulturës greko-romake në Iliri. Të tregojë veçoritë e besimit kristian. Të përcaktojë shkaqet e ndërprerjes së qytetërimit antik dhe lindjen e një qytetërimi të ri.

Qytetërimi botëror në Mesjetë (shek. V – XV)

Kjo linjë ka për qëllim të shpjegojë, të analizojë dhe të krijojë një botëkuptim të plotë mbi qytetërimin mesjetar. Linja synon të tregojë thelbin ekonomik, politik e fetar të këtij qytetërimi si dhe rolin e qyteteve në zhvillimin e elementeve të reja, të cilat paraprijnë lindjen e qytetërimit të ri modern. Nr

Linja

Qytetërimi botëror në Mesjetë

Përshkrimi i përmbajtjes Qytetërimet botërore në Mesjetë. (shek. V – X) - Tiparet e organizimit

Objektiva -

Të përdorë saktë këta terma e koncepte kyçe historike: mesjetë, perandori bizantine,

« dossier

Nga Albert Kotini (vijon nga numri i kaluar)

ë raportin me nr.49, Halim Xhelo raporton udhëheqësit midis të tjerave edhe këto të dhëna: Më dt.12.5.1961 komandanti i skuadrës së radistëve, rreshter Aleksjevi i ND284 thotë: “Ju ndihmon BS, apo jo? Në Byronë politike ka komunistë të vjetër, atëherë pse u përjashtua Liri Belishova?” Në dt. 12.5.1961 rreshter Pastuhov Aleksandër Fjodorovic i ND-284 i ka thënë rreshter Sabri Lleshit: “Ju po ndaheni nga kampi socialist dhe te ju do të vijnë turqit. Pse nuk shkoi Enver Hxoha në Moskë t’i përgjigjesh Nikita Hrushovit. Rreshter Garmosh Grigori, i po kësaj ND, i tha detar Ali Bunës: “Enveri e prishi miqësinë. Ne nuk duam të bëjmë luftë me juve. Ne jemi 200 milionë dhe po të duam ua marrim teknikën. Ju jeni prishur me ne, sepse nuk u dhamë bukë. Po të ikim ne, t’i a më vret mua?”. Toger Valeri i thotë nënrreshter Dhimitraq Plasës: “Pse u përjashtua Koço Tashko nga partia dhe Liri Belishova?”. Detar Movçan i ND-290 i tha detar Ilia Gjergjit: “Sa kanë dalë të tillë agjentë? Tani ka akoma më shumë sesa atëherë, kur janë kapur këta që kanë dalë në gjyq, për Teme Sejkon… Një fëmijë shqiptar në Vlorë, më ka thënë mua: “Ik sovjetik. Kush e ka mësuar këtë fëmijë?”. Toger Valja Makarjevici, i ND-284, i bëri këto pyetje kapiten lejtënant Dhimitër Notes: “Pse janë armatosur oficerët dhe nënoficerët e karrierës? Mos kujtoni ju se ne do të ikim me forcë ose fshehurazi. Si ka mundësi, që armatimi i të gjithë ushtrisë shqiptare është sovjetik dhe të drejtohet kundër nesh? Këto anije, që gjenden këtu janë sovjetike dhe ne do t’i marrim në qoftë se na urdhërojnë. Ne i kemi shitur anije Egjiptit, aeroplanë Indisë dhe këto janë shitur me flori. Ju nuk keni flori. Si shpjegohet, që në RPSH në krahasim me popullsinë ka shumë forca ushtarake, afërsisht mbi 300 mijë ushtarë, çfarë do të thotë kjo? Ju e dini mirë fare se Kina nuk ka mundësi t’iu ndihmojë, mbasi atje ka më se 200 milionë njerëz që vuajnë për bukë, juve nuk u tregojnë të vërtetën. Shefi i klubit sovjetik i tha toger, Jak Mandres: “Enveri nuk deshi ta përjashtoj nga Byroja Politike Liri Belishovën, po atë e detyruan Mehmet Shehu dhe Beqir Balluku. Kryedetari Enver (gjeorgjian), efektiv i bazës lundruese “Katelnikov”, i tha kryedetar Petraq Rizës, se: “Kur njerëzit janë në fuqi, i duartrokasin ata dhe i duan, ndërsa mbas vdekjes ka të tjerë, që thonë fjalë të këqija dhe shpifin, si p.sh për Stalinin. Si Stalini, sot është Mao Ce Duni, është edhe një tjetër: Enver Hoxha. Juve shqiptarëve iu falënderoj nga zemra, sepse kudo që kam shkuar, na keni pritur me dashuri dhe ngrohtësi të madhe. Këtë kurrë nuk do ta harroj. Kapter Gallustov Ivan Hacaturoviç i tha toger Skënder Doçit: “Ne me Kinën e kemi në rregull, sepse ata na kanë kuptuar shumë mirë. Ju po largoheni nga kampi i socializmit” Kapiten lejtënant Negashevi i tha kapiten Asti Popës se: “Ju flisni kundër BS-së. Ju jeni dogmatik. U bë veza të mësojë pulën. Ju shqiptarët as që kuptoni nga politika”. Kryedetari Viktor Krabivin i tha detar Ismet Gjokicës se Enver Hoxha ka kërkuar vetë ikjen e anijeve sovjetike. Ju nuk keni fonde t’i blini ND, pasi një ND, është barazi me investimet e planit të III pesëvjeçar”. Nënrreshteri Savosjev i ND-296, i thotë detarëve shqiptarë: “Trimërinë dhe heroizmin tuaj, do ta shikojmë, më dt.18.5, kur do të vijnë transportet sovjetike”. Komandanti i ND-290 Iger Borisovic Kamorov i tha komandantit kapiten lejtënant Petrit Myftiut, se: “Tek gjyqi , që po zhvillohet nuk kam besim, sepse është e çuditshme që nënkryetari i kooperativës dhe bariu, do të rrëzojnë pushtetin. Gjyqi i rëndësishëm dhe i rrezikshëm, ka qenë ai kundër Berias. Pse keni bërë një bllokadë të tillë nga deti dhe keni vendosur roje në tokë. BS ka katërqind e ca ND dhe po të jetë puna për 4 ND dhe një bazë lundruese, për ne këto nuk peshojnë. Këto i zgjidhin qeveritë tona. Detari Sanja Rrillkin, i tha detar Koço Vlashit: “Pse nxirrni në gjyq Teme Sejkon. Ai ëhstë njeri shumë i mirë”. Kapiten lejtënant Hartavaz Hacaturian dhe toger Ignaciuk Alosha i thanë toger Jak Mandres: “Gjyqi i juaj është fals, ky është bërë me qëllim. Mehmet Shehu ka qenë oficer fashist dhe marksizmin e di në mënyrë përciptazi. Në fjalimin që

E premte 18 janar 2013 •

Zbulohen sigurimsat që spiunonin oficerët sovjetik të Pashalimanit

mbajti në Pashaliman, vinte erë psikozë lufte. Në fjalimin që mbajti Mehmet Shehu në Kongresin e IV, ku thuhet: “Ata që nuk na respektojnë neve, në fillim do të kenë pështymën fytyrës, grushtin hundëve dhe po qe nevoja dhe plumbin ballit” këto i ka drejtuar kundër nesh. Kush e ka krijuar partinë tuaj? Në çfarë viti është bërë komunist Koço Tashko, Panajot Plaku? Gjatë luftës NÇL, në Shqipëri ka pasur sovjetikë, të cilët kanë drejtuar luftën dhe partinë tuaj e ka krijuar dikush tjetër”. Nënrreshter Alek, i bazës tokësore i tha marinarit Tonin Fishta: “Unë po të isha shqiptar do të pranoja me gjithë qejf që Shqipëria të bëhesh Republika e XVII e B.S.”. - Në dokumentin nr.50, tepër sekret, Vlorë, më 11.5.1961, me titull “Përmbledhje-Shënime Operative”rezulton: “Në takimin e dt.10.5.1961, që ka pasur bashkëpunëtorja “portokalle” me sovjetiken Svetllana, ajo i tha se në dt.12.5.1961, të gjitha familjet sovjetike do të nisen për në BS., ndërsa për burrat, akoma nuk dimë më gjë, se kur do të nisen. Të gjithë plaçkat, që heqin nga qyteti i Dukatit i çojnë në Katelnikov. Në bisedën që ka

zhvilluar kapiten Xhavid Seli Mullari, me këshilltarin e tij Aleksei Petroviç Abranov, ky i fundit i ka thënë: “Juve jeni plotësisht kompetent për këto mjete, që ju kanë dhënë në ngarkim, prandaj është e drejtë t’i mbani këto dhe kur të përgatisni kuadro të tjerë duhet t’u jepen të tjera”. Në bisedën që ka bërë bashkëpunëtori “Vigjilenti” me sovjetikun Valentin, ky i fundit i ka thënë: “Liri Belishova e Koço Tashko u përjashtuan nga partia, sepse këta janë dy miqtë e BS. Neve nuk kemi dëgjuar dhe nuk dimë gjë mbi biografinë e Mehmet Shehut, se cili është ky. Ne e dimë, se juve e doni shumë Stalinin,. Por duhet të dini, se Stalini nuk ishte rus, por gjeorgjian dhe si i tillë ai ka bërë shumë gabime të rënda”. - Dokumenti nr.52. Informacion “Mbi gjendjen ne Pashaliman nga dt.13-15maj 1961”. Në pikën e parë të informacionit theksohet ky fakt: “Deri në këtë kohë efektivi sovjetikëve nuk futej në diskutime politike, por thoshin: Ne jemi ushtarë, mosmarrëveshjet t’i zgjidhin të mëdhenjtë lartë. Pas kësaj date, tek sovjetikët shihet tendenca për të hapur diskutime politike pak a

shumë për çështje të tilla: Udhëheqja juaj është vënë kundër Lëvizjes Komuniste Ndërkombëtare dhe ne do ikim dhe juve do të mbeteni vetëm. Anijet janë tonat dhe ne do t’i marrim ato të gjitha. Me të ikur ne, juve do t’iu sulmojnë; ne nuk ikim vetë, por na ndiqni juve, tek juve persekutohen miqtë e BS-së etj. Bashkëpunëtori “Çajka” informoi se sovjetikët e nëndetëses 216 më dt.12.5.1961, kishte vulosur me plumb të gjitha rubinetet e ujit te pijshëm...Bashkëpunëtori “Torpieda” informon se në dt.12.5.1961, personeli sovjetik i kaldajave të bazës lundruese “Tomorri”, pati përplasje me tanët duke thënë se ne jemi instruktorë këtu...Bashkëpunëtori “Portokallja” informon se Vera Smirnova, gruaja e inxhinier kapiten Spirnovit, ka thënë se burrat tanë do të mbesin këtu...Më dt.15.5.1961, para se të iknin familjet sovjetike nga Dukati, kanë lajmëruar, disa çamër dhe fshatarë dukatas të vinin se do t’u jepnin ca plaçka. Kur janë grumbulluar një sërë njerëzish, ata kanë hedhur para dyerve të tyre, plaçka të vjetra veshmbathje. Në momentin që njerëzit derdhen mbi rraqet e tyre të qelbura, këta i kanë fotografuar. Mesa duket për t’i përdorur si materiale figurative.” - Dokumenti nr.53, tepër sekret, Vlorë, në 17.5.1961 me titull “Informacion mbi gjendjen në Pashaliman, prej dt.15-17 maj 1961”: “Në dt.16.5.1961 kanë ardhur nga Tirana, direkt në Pashaliman, Gjeneral-Kolonel Andrijev, Kundër Admirali Zagrebin dhe punonjësi i Legatës Atanasov. Në orën 14:00 në anijen Katelnikov, kanë bërë një mbledhje me të gjithë oficerët për çfarë kanë biseduar, akoma me saktësi nuk e dimë. Pas kësaj mbledhje sovjetikët flasin haptas se ju jeni shkaktarë të prishjes së miqësisë dhe të tjera biseda të këtij karakteri. Më dt.17.5.1961 ora 10.00, Kryeadmiral Abdi Mati dhe kapiten i rangut të parë Ziqiri Mero thirrën zëvendësin e Brigadës për punë politike Suzarenko dhe kërkuan prej tij, që t’i jepet fund menjëherë një qëndrimi të tillë, i cili pasi tha që edhe tuajit flasin, premtoi se do të merrte masa për këtë. Në takimin e dt.16.5.1961 bashkëpunëtori “Busulla” me nënkolonel Vorobjev (mik i ngushtë i kryeadmiral Kulikut), midis të tjerash i ka thënë: “Akoma qeveria e jonë (sovjetike), nuk i është përgjigjur notës tuaj, por mesa duket ajo është dakord, që të mbeten këtu 4 ND dhe baza lundruese “Tomorri”. Neve na vjen keq vazhdon Vorobievi se juve nuk do t’i mbani dot, se nuk keni kuadro. Ato nuk mbahen me zor, si Petrit Myftiu e Aleko Pojani (dy komandantët e ND tona). Neve na vjen keq, vazhdon Vorobievi, që nuk na trajtonin mirë. Ç’fajë kemi neve këtu për ato që bën Hrushovi në Kremlin. Unë e di që Hrushovi është budalla (Mudak), por edhe udhëheqësit tuaj kanë ca faje. Shokët Enver e Mehmet nuk vajtën në mbledhjen e Traktatit të Varshavës, gjoja se ishin sëmurë, kurse për të asistuar në një ndeshje në stadium nuk ishin sëmurë. Pse Beqir Balluku nuk qëndroi në drekën që shtroi Hrushovi në Moskë. Juve keni burgosur në Vlorë Liri belishovën, vetëm se ajo u ngrit në Byronë Politike dhe tha: “Çfarë bëni kështu? Prishja e miqësisë me BS-në është vdekje për ne”. Në dt.15.5.1961, te kinemaja verore e sovjetikëve është konstatuar, se flamuri ynë kombëtar (aty janë të dy flamurët), në kokën e shqiponjës e kishin djegur me cigare dhe në mes ishte i çarë me brisk”. Bashkëpunëtori “Çajka” njofton se në 16.5.1961 erdhi në bazën lundruese kryeadmirali Zagrebini...Siç informon bashkëpunëtori “Thjeshtësia”, në dt.16.5.1961, midis kapiten Asti Papës, toger Jak Madica dhe nënkolonel Gallustov, ky i fundit u ka thënë: “Punët nuk shkojnë mirë. Keni vënë në gatishmëri të gjitha mjetet...Kontradiktat, midis PK të Kinës dhe PK të BS-së janë zhdukur dhe ne së bashku jemi të

dossier • E premte 18 janar 2013 një mendimi, kurse me ju nuk merremi dot vesh. Ju kemi ndihmuar, me 1 miliardë e pesëqind milionë rubla. Ju shqiptarët jeni gjaknxehtë dhe nuk pranoni gabimet”. Kur toger Jaku i tha: “Ne ju faleminderit për ndihmën, por është sa thoni ju, e sa për gjaknxehtë nuk jemi ne, po ata që nxjerrin këpucën e i bien tavolinës në OKB.”. Pas kësaj Gallustev pyeti për gjyqin dhe tha: “A keni dokumente, se Teme Sejko është agjent i të huajve? A do të dalë Liri Belishova në gjyq? Oficerët tanë iu përgjigjën: “Dokumenti i dokumenteve është vetë goja e Teme Sejkos në altoparlant, ndërsa sa për lirinë ajo është çështje jonë e brendshme dhe për ta nxjerrë në gjyq ne e nxjerrim, sepse nuk kemi frikë nga asnjeri”. - Dokumenti nr.54 “tepër sekret”, Vlorë dt.18.5.1961. Edhe në këtë informacion, të kryetarit të degës së Sigurimit të Ushtrisë gjeneralmajor Halim Xhelo, jepen të dhëna të kësaj natyre në 4 faqe, që përfshijnë që nga detarët poshtë, e deri lartë te gjeneralët sovjetikë. Midis të tjerave mund të përmendim: togerin Getman dhe kapiten lejtënant Petakov, i kanë thënë kapiten Shyqyri Çukës e disa marinarëve tanë, se: “ND janë tonat dhe në qoftë se doni t’i blini ju s’keni lekë. Ju ju gënjejnë, nuk u kanë thënë të vërtetën. Në Vlorë vaporët sovjetikë shkarkojnë grurë, kurse populli nuk di asgjë se çfarë ka ndodhur. Ju ngelët vetëm dhe u shkëputët nga Kampi Socialist. Ne jemi për paqen, kurse ju jeni për armatimin. Ju nuk kuptoni se po të fillojë lufta është aq shkatërrimtare, sa që duhet të fillojë nga e para…Ne nuk duhet të ikim nga Pashalimani ashtu siç mendoni ju shqiptarët. Ne do të ikim nga Pashalimani kur të thotë qeveria sovjetike. Juve keni ngritur gatishmërinë për të na frikësuar ne. Ne për interes të kampit socialist japim jo këtë bazë por shumë baza. Ne nuk mund t’i japim Kinës të gjithë Sahalinin. Kolektivizimi i bujqësisë në Shqipëri nuk është e vërtetë se është realizuar 85%, por vetëm 13%. Gjyqi i Teme Sejkos, nuk është asgjë dhe nuk mund të quhet komplot, sepse në gjyq gjykohen disa barinj. Ju shqiptarët, ju ka mare frika nga Jugosllavia. Çudi, pse nuk mblidheni ju vendet ballkanike për të vendosur paqen dhe të bëni çarmatimin e plotë. Shtypi shqiptar nuk flet drejtë, nuk thotë të vërtetën. Ne sovjetikët do të ndihmojmë vendet, si India, që të fitojmë simpatinë. Jemi në rrezik, që të na vrisni me armët tona, e si mundet, pra, që BS të lërë këto ND. Neve nuk na vjen keq për këto katër ND, e as për 20, por po të ndryshohet politika, do të japim edhe më shumë ND dhe çdo gjë. Gjyqi i Teme Sejkos zhvillohet në prezencë të tre korrespondentëve të huaj. Vetëm ai i Kinës ka përkthyes të tijin, kurse çekut dhe gjermanit, iu keni dhënë përkthyes shqiptarë. Gjendja juaj është e varfër, fëmijët tuaj shkojnë në gropat e plehrave dhe merrnin sendet që hidhnim ne sovjetikët.” Kapiteni i rangut të dytë Igor Kamarov dhe zëvendësi i tij për punë politike kapiten lejtënant Stepanovic Trashinku i thanë kapiten Petrit Myftiut, se: “ND janë tonat. Ato janë tej juve, por jo tuajat. Pse nuk vutë në dijeni BS dhe demokracitë popullore, për zbulimin e komplotit dhe gjyqin që po zhvillohet. Më dt. 12.3.1961 në gazetën “Pravda” është shkruar artikulli me titull “Greqia nën Kthetrat e NATO-s. Aty është shkruar. Se shqiptaria nuk është vetëm, por ka miq dhe në radhë të parë BS-në. Juve këtë artikull, pse nuk e keni përkthyer, kur keni përkthyer çdo gjë të kësaj date, por për artikullin e “Pravdës” nuk flitet fare. Në qoftë se u ndihmoi Kina, ajo grurin tonë iu dha se nuk ka për vete. Ndërsa në bisedën e marinarëve sovjetikë të ND-284, si kapter Irishenko, Shubenko, Aleksejev etj, në bisedë me kapiten Asti Popën e disa marinarët tanë iu kanë bërë pyetjet: “Përse nuk keni pranuar, që bazën e Pashalimanit, ta komandojë mareshali Grecko? Pse e keni mohuar dhe mohoni ndihmën sovjetike? Kush iu ka sjellë rrobat që keni veshur dhe bukën që hani? Juve nuk iu përgjigjeni pyetjeve tona se keni frikë se ju futin në burg! Tek ju nuk ka liri fjale. Kapiten Krillovi, instruktor ne shkollë, ka provokuar rreshterë Qazim Bashën, duke i thënë: “Ç’provokacion i poshtër që mu bë kur shkova në Tiranë për të përcjelle gruan! Polici nuk më la të hyja në aeroport dhe të përcillja gruan. Ju nuk i merrni dot anijet, se nuk keni t’i paguani. Ju thoni kryeredaktor brahim shima

s t a f f

zv/kryeredaktor: Armand Maho Mariglen Mulla

për Hrushovin se është revizionist dhe po këtë e thonë edhe imperialistët”. Në dt.17.5.1961, në një bisedë që ka bërë kapiteni sovjetik Vasili Ivanoviç Petev, ka thënë: “Kudo keni vendosur roje dhe keni bllokuar bazën me gjuajtës. Këto masa janë marrë në drejtimin tonë. Partia juaj nuk është në rrugë të drejtë, ndërsa e jona po. Në partinë tuaj ka dogmatikë dhe armiq, siç ishte në partinë tonë Beria. Teme Sejkua dhe Panajot Plaku, kanë qenë komunistë dhe bolshevikë të vërtetë dhe nuk është reale ajo që thoni ju, se ata janë komplotistë dhe armiq”. Oficeri sovjetik me mbiemrin Retkor, zv. Komandant i nëndetëses 270 ka thënë: “Ju e keni mohuar fluturimin e Gagarinit. Ju në parti nuk iu thonë të vërtetën. Nëndetëset që i kemi dhënë Naserit, Indisë, ua kemi shitur me flori etj. Ndërsa sovjetiku Saja është shprehur,se: “Pas ikjes sonë do të mbeteni vetëm dhe do t’iu sulmojnë turqit, grekët dhe flota VI amerikane. Saja arriti deri në bisedime me një marinarin tonë që t’i bëjë një propozim për të tradhtuar atdheun, por përgjigja e tij ishte, se për mua atdheu im është Shqipëria. Shkresa “tepër sekret”, nr.53. Vlore 11.5.1961, përmban këtë shënim operativ-të punëtorit operativ nënkolonel Qemal Pashai: “Në takimin që bëra në dt.11.5.1961, me bashkëpunëtorin “Busulla”, midis të tjerash raportoi se: “Është takuar me kapitenin e rangut të dytë Vorobjev dhe mbasi shkuan në turizëm ku pinë nga katër dopio konjak Vorobjevi i tha: “Tanimë ikja në mënyrë arbitrare e mjeteve dhe ekuipazhit nga gjiri i Vlorës nga ana e jonë nuk do të bëhet. Kjo nuk është e leverdishme, mbasi në breg neve kemi, pajisje dhe makineri të shumta. Për sa i përket problemit të mjeteve, qeveria e jonë ka përpunuar, deri në dhjetë variante, të cilat i dinë Kuliku. Unë di prej tyre vetëm dy: I. Varianti i parë është ai, që qeveria sovjetike ka propozuar, që baza e Vlorës të pajisesh plotësisht me ekuipazh sovjetik; të forcohesh kjo me mjete dhe pajisje për një periudhë 5-6 vjet dhe mandej t’i dorëzohesh qeverisë shqiptare, ashtu, siç iu bë në Port-Arthur. II. Varianti i dytë është, që të lihen mjetet e Sazanit, B/L “Tomorri” dhe 4 ND. ND e qeverisë shqiptare, kur kjo t’ia paguajë qeverisë sovjetike me një afat afërsisht, prej 5 vjetësh në valutë. Përveç këtyre, Vorobjevi në bisedim me bashkëpunëtorin kishte thënë: “Qeveria shqiptare, sido që të ishin kontradiktat me BS, nuk duhej të vinte veten kundër BS-së, duke i thënë bashkëpunëtorit se shiko përreth, të gjitha këto ndërtime i ka bërë për juve BS-ja. Ai tha se Hrushovi ka ftuar udhëheqjen e partisë dhe të qeverisë tuaj, që të shkonin për bi-

sedime në Moskë, por ata nuk pranuan, atëherë Hrushovi ishte gati që të vinte në Tiranë për bisedime, por edhe për këtë akoma nuk ka marrë përgjigje. Për sa i përket mbledhjes së Komitetit politik konsultativ të Traktatit të Varshavës, Vorobjevi kishte thënë: “Aty u ftuan për të marrë pjesë shokët Enver Hoxha e Mehmet Shehu, por ata nuk vajtën, dhe nuk bënë mirë, po ashtu nuk bëri mirë edhe gjeneral Beqiri, që nuk mori pjesë në drekën e shtruar nga Hrushovi. Më në fund udhëheqësit tuaj e kanë fajin në politikën e jashtme dhe jo Hrushovi. Kapiteni i rangut te dytë Merkulov i kishte thënë bashkëpunëtorit “Mali i Dejes” se “shefat tonë le të bëjnë çfarë të duan, neve do ta forcojmë miqësinë me popullin shqiptar”. - Dokumenti nr.55 “tepër sekret”, Vlorë, dt.23.5.1961. Gjeneralmajor Halim Xhelo shkruan këtë informacion mbi gjendjen në Pashaliman: “Qysh nga paralajmërimi që iu bë palës sovjetike dhe veçanërisht nga ardhja e Admiral Kasatanovit, në Katelnik, sulmi i propagandës së hapët kundër nesh është ulur, por nuk ka pushuar…Kapiteni i rangut të parë Ivanov i ka thënë kapiten Paskal Thanasit se neve na kanë thënë se Enver Hoxha nuk e ka firmosur deklaratën e Moskës, se ai e nënvleftëson Traktatin e Varshavës, prandaj dhe nuk mori pjesë, se ju nuk i keni trajtuar mirë shokët sovjetikë e familjet e tyre dhe se popullin e mbani me frikë e nuk i thoni asgjë. A mund të më shpjegosh për këto? Kapiteni i rangut të parë Diftirenko i ka thënë kapitenit të parë Izet Velçanit: “U pa tashmë se juve nuk jeni me Partinë Komuniste të BS-së. Edhe neve tani e përjashtuam nga partia Molotovin. Kapiteni Aleksei Vermallov i ka thënë nëntoger Riza Lufos: “Pas mbledhjes që u bë në “Katelnikov”, neve (pala sovjetike) e rritëm shumë gadishmërinë. Tek neve disa punojnë të bëhen admiralë, kurse të tjerë të vrasin veten, ose disa të tjerë me të mbërritur në BS, i kanë liruar e degraduar. Në takimin e bashkëpunëtorit “Busulla”, me kapitenët e rangut të parë Bjellov e Vorobjev i kanë bërë shumë agjitacion, duke u mundur t’i mbushin mendjen se gjoja udhëheqja e jonë është futur në rrugë të shtrembër, ndërsa ajo sovjetike është në rrugë shumë të drejtë. Ata u shprehën se ju nuk i kuptoni se ku iu shpie mushka, ku është tani Liri Belishova me të shoqin? Mesa duket Bjellovi është bashkëpunëtor i sigurimit të atyre dhe dukë shfrytëzuar miqësinë që ka “Busulla”, më Vorobjevin mendojnë ta përpunojnë për të mësuar gjëra që u interesojnë. Bashkëpunëtori, ka mbajtur qëndrim të mirë. Sovjetiku Zhenjin i bazës lundruese “Tomorri”,

politika: albana lika, oli xhilaga ekonomia: brikena dervishaj sociale: ervin koçi rrethet: blerina spaho kronika: mariglen mulla kultura: blerina goce design&layout: Daniel Prifti, Gëzim Duzha

Adresa: Rr. Dull Keta, nr. 5. (Rr. e Dibrës), Tiranë

në bisedë me Miçman Pavllo Konomin i ka thënë se “neve do të na urdhërojnë të qëllojmë kundër jush, por neve nuk do të qëllojmë, prandaj as juve mos qëlloni kundër nesh. Të njëjtën gjë, ia ka thënë edhe marinari Pavllov, marinarit tonë Refik Skëndaj. Në dt.22.5.1961 ora 13.00 K/Admirali Zagrebini, nga Tirana ka marë në telefon kryeadmiralin Kulikun dhe i ka thënë: “kryeadmirali Fedotov të marrë valixhen të mbushur e të niset për Tiranë, mbasi nesër do të shkojë në Moskë. Ju aty kini shumë kujdes”. Neve mendojmë se fjalët “të marrë valixhen të mbushur”, duhet të jetë parulla. * Pashalimani në paraqitjen e një dokumentacioni për sferat e larta. Në radiogramin e dt.15.5.1961 gjeneralkolonel Beqir Balluku, në cilësinë e M MP-së dhe të zv.komandatit të forcave të bashkuara të Traktatit të Varshavës, nëpërmjet gjeneralmajor Halim Ramohitos në Moskë i dërgon Marshallit të BS A. Greçko, këtë shkresë: “Përfaqësuesi i komandës së bashkuar Gjeneral-Kolonel Andrejevi, sot në takimin që pati me mua, më vuri në dijeni mbi ardhjen e disa anijeve në gjirin e Vlorës, për të cilat unë dhashë aprovim. Njëkohësisht ai ngriti çështjen, se gjoja vapori “Ciaturi” u ndalua nga anija roje dhe iu drejtuan topat, gjë e cila nuk ka ndodhur dhe nuk ndoll kurrë në RPSH. Një deklaratë e tillë e përfaqësuesit të Komandës së Bashkuar është shpifje e trilluar, e cila i shërben vetëm helmimit të miqësisë midis popujve dhe ushtrive tona... Lutem shoku mareshal, merrni masat e nevojshme dhe jepni udhëzime të ndalohen sa më parë të tilla veprime dhe sjellje të dëmshme dhe të dënueshme, që nuk përputhen aspak me miqësinë midis popujve dhe ushtritë tona, si dhe me funksionet që mban gjenerali Andrejev”. - Dokumenti me titull “Përgjigje pik për pikë çështjeve që ngrihen nga përfaqësuesit e komandës së bashkuar kryetarit të Këshillit të Ministrave të RPSH-së, mbi qëndrimin e efektivit shqiptar karshi njerëzve sovjetikë, që punojnë atje”, përfshin 9 faqe material, dhe të gjitha problemet nga dt. 23.1.1961, deri në fund të shkurtit. Këtu futen të gjitha çështjet e marrëdhënieve të oficerëve të lartë sovjetikë dhe Shqiptarë. Në të gjitha këto referenca të saktësuara me emra dhe data, ka vetëm grindje politike, por asnjëherë tentativë për të vepruar me armë, maksimumi i acarimit ka qenë, midis elementëve të thjeshtë detarë sovjetikë e shqiptarë, deri në ndonjë rrahje me grushte nëpër lokalet e pijetoreve. - Dokumenti nga fondi i AQU-së “Sekretariati” dosja 170, viti 1961, përmban një informacion mbi takimin e Beqir Ballukut me gjeneralkolonel Andrejevin. Në këtë takim të dt.29.5.1961 ora 9, nga pala shqiptare ishte i pranishëm GjeneralLejtnant Petrit Dume, ndërsa nga pala sovjetike kryeadmiral Zagrebin. Gjeneral Andrejevi i paraqiti verbalisht disa çështje, Beqir Ballukut, që kanë ndodhur në bazën ushtarake detare të Vlorës, kundrejt marinarëve sovjetikë dhe që çenojnë marrëdhëniet e miqësisë midis palëve. Pa u zgjatur me përmbajtjen e këtij dialogu, e tërë biseda reflektonte një acarim të porositur nga lart. Si përfundim aktorët dhe autorët e ngjarjeve në Pashaliman kanë përfshirë udhëheqjen e lartë të Shqipërisë dhe BS-së dhe në mënyrë politike ato janë përcjellë tek ushtarakët, herë në mënyrë sekrete dhe herë në formë porosie dhe urdhri, pa e ditur shkakun e prishjes, deri në largimin, e ND-ve nga Vlora. Në fakt, largimi nga Pashalimani, ka qenë prologu i daljes së Shqipërisë nga Traktati i Varshavës. Admiralët sovjetikë, si Gorshkov dhe K/Admiralët, Gollovko, Zagrebin, Jegorov, Riballko, Çuikov, nga njëra anë dhe kryeadmiralët shqiptarë Abdi Mati dhe Hito Çako, nuk kanë gjë tjetër, veçse aktorë të diktaturës së proletariatit. Moska bëri disa tentativa për moslargimin e Shqipërisë nga kampi i socializmit, aq sa u interesuan Hrushovi, mareshali Grecko dhe aq më tepër përfaqësuesi i Komandës së Bashkuar të Trakatit të Varshavës, gjeneralkolonel Andrejev. Çështja e Pashalimanit nuk ishte ndonjë gjë me kaq rëndësi për sovjetikët sesa çështja e shkëputjes, nga Traktati i Varshavës, që në fakt, filloi në këtë ngjarje. Propaganda në linjë partie e hapur apo e mbyllur shitej apo konsumohej në popull si megalomania komuniste në botë.

menaxhere marketingu: eligerta dyrmishi cel: 067

20 62 200

e-mail: eligertad@yahoo.com

www. gazetametropol.com e-mail: gazetametropol@yahoo.com

« reklamË

E premte 18 janar 2013 •

Nuk është kjo liria që kërkoje?..