www.kohajone.com
CYANMAGENTAYELLOWBLACK
E përditshme e pavarur
Viti i XXVII i botimit
Nr: 200 (8331) E premte, 24 Gusht 2018 Çmimi 30 Lekë
Ndërkombëtarët dhe shërbimet inteligjente ia “postuan” nga Greqia sinjalin kryeministrit Rama për shefin e deputetëve socialistë, pikërisht me ndalimin e mikut më të ngushtë të Sekretarit të Përgjithshëm
Numri dy në PS, Balla rrezikon Numrin NJË
Nuk ka njeri që e beson se Taulant Balla merr frymë pa lejen e Edi Ramës. Sepse nëse është ndryshe, pra që nën hijen e kryeministrit-kryetar të PS-së, numri dy në selinë rozë ka më shumë pushtet mbi ministrat, atëherë del se Edi Ramën e kapin për hunde FAQE 3
Presidenti Meta uron me një mesazh Veliaj: Bajramin tjetër besimtarët do ta mbresëlënës personalitetin e shquar shqiptar, festojnë në xhaminë e “Namazgjasë” Kiço Blushin me rastin e 75-vjetorit të lindjes
Në foto: Kryebashkiaku Erion Veliaj dhe Myftiu i Tiranës, Ylli Gurra inspektuan punimet e xhamisë së re FAQE 12
ISH-PRESIDENTI
Në foto: Shkrimtari dhe publicisti, Kiço Blushi
FAQE 24
Nishani: Bandat blejnë vota, shpërblehen me tendera nga Rama
FAQE 2
VENDIMI
Gjykata e Katanias liron “Financierin” e Habilajve, Nezar Seitajn
FAQE 14
AMBASADORI
HETIMET
Fushatë me zjarrvënie kundër investimeve të Bashkisë së Tiranës FAQE 6
GAZETA “WASHINGTON TIMES”
Kërcënon Donald Lu: Politika t’i trembet SPAK-ut. Do ketë arrestime VIP
FAQE 4
“Ambasadori amerikan Lu mbështetje të hapur qeverisë së korruptuar të Ramës në Shqipëri”
FAQE 4
POLITIKE
2
E premte, 24 GUSHT 2018
Deputeti Gent Strazimiri publikon shifrat nga Edmond Bego: Qeveria ka vënë buxhetin e shtetit në shërbim të trafikantëve
PD: Miku i Ballës mori 10 milionë euro për rrugën Tiranë-Elbasan
E
dmond Bego, i dënuar në Itali me 21 vite burg për trafik droge, i akuzuar nga Partia Demokratike si pjesë e bandës së Aldo Bares në Lushnjë, pas kryerjes së dënimit të reduktuar në Shqipëri, ka arritur në pak vite të marrë tendera të rëndësishëm nga qeveria e Partisë Socialiste. Partia Demokratike tha dje se Edmond Bego, pas vitit 2015, ka marrë 10 milionë euro vetëm për rikonstruksionin e rrugës Tiranë-Elbasan. Nga foltorja e selisë blu, ishte deputeti demokrat Gent Strazimiri i cili pohoi se dokumentet e siguruara nga PD-ja tregojnë se kompania e Begos ka marrë sasi të konsiderueshme parash në mënyrë të pamerituar, vetëm se është mik i shefit të deputetëve të PS-së, Taulant Balla. “Partia Demokratike ka vërtetuar se kompania “Inerte Express” e trafikantit të drogës dhe mikut të familjes së Taulant Ballës ka përfituar 10 milionë euro që nga viti 2015 deri më sot nga paratë e taksapaguesve shqiptarë”, tha Strazimiri. Bego u arrestua një javë më parë nga policia greke për llogari të drejtësisë italiane. Në sistemin e Interpolit figuronte se Bego, i cili ka pesë emra sipas selisë blu, ishte në kërkim për dënimin e dhënë nga gjykata italiane me 21 vjet burg. Por dënimi i gjykatave italiane është shqyrtuar dhe nga gjykatat në Shqipëri, të cilat e kanë dënuar biznesmenin me 1.8 vite burg nga 21 vite që ka dhënë gjykata e kasacioni italian. PD akuzoi biznesmenin se ka lidhje me Sekretarin e Përgjithshëm të PS, Taulant Balla. Personalisht Balla e pranoi se kishte njohje familjare me Edmond Begon, por tha se asnjëherë nuk i ka ofruar mbrojtje politike. “Tre vjet më parë, si në këtë kohë, i shtrënguar nga presioni ndërkombëtar, Edi Rama u detyrua të nxjerrë një nga një kriminelet e tij nga parlamenti. Por kjo ishte vetëm fasada, sepse bashkëqeverisja e Edi Ramës me krimin mbetet e pa cënuar dhe Shqipëria parajsë e krimit të organizuar. Kjo qeveri ka vënë buxhetin e shtetit në shërbim të trafikantëve të drogës, të vrasësve, të dënuarve për përdhunim dhe trafik vajzash e fëmijësh. Dokumenti që Partia Demokratike publikoi dje për tenderin 1 miliardë lekë që miku trafikant droge i Taulant Ballës fitoi në Librazhd dy muaj më parë, është vetëm një nga shumë dokumentat zyrtarë që provojnë sesi taksat e shqiptarëve shkojnë për pasurimin e një grushti kriminelësh të lidhur me pushtetin. Taulant Balla hesht, për të fshehur atë që e mendojnë të gjithë, se është ky personi i pushtetshëm që i ka siguruar trafikantit të drogës akses në paratë dhe pasuritë e shqiptarëve dhe se ky akses në miliona euro është burimi i miqësisë familjare që Taulant Balla ka me ish anëtarin e bandës së Lushnjës, që dikur luante futboll me kokat e prera. 1 miliardë lekët e dy muajve më parë për nënstacionin e Librazhdit janë shumë pak në krahasim më paratë e siguruara 3 vitet e fundit, jo nëpërmjet tenderave publikë, por si nënkontraktues i firmave Botues dhe Drejtor: Nikoll LESI
Kryeredaktor: Qamil XHANI Zv/kryeredaktorë: Albina Gjergji, Herion Mesi
ISH-PRESIDENTI “ZBËRTHEN” MODELIN E QEVERISË “RAMA”: DUHET TË MARRË FUND
Nishani: Bandat blejnë vota, shpërblehen me tendera nga Rama
I
sh-Presidenti Bujar Nishani përmes një reagimi të shpërndarë në faqen e tij zyrtare në rrjetin social “Facebook” u shpreh dje se modeli që ka ngritur qeveria “Rama” duhet të marrë fund. Sipas Nishanit, modeli konsiston në blerjen e votave përmes grupeve të krimit, të cilët shpërblehen kur vijnë në pushtet me tendera. Nga ana tjetër, shton ish kreu i shtetit shqiptarët mbeten pa spitale, rrugë e shkolla. Sipas tij situata është e tillë që krimi organizuar pastron paratë, rilindasit kanë pushtet të pakufizuar dhe të
pakontrolluar. “Modeli i qeverisjes socialiste të Edi Ramës në Shqipëri: “Anëtarët e grupeve të krimit të organizuar blejnë vota gjatë zgjedhjeve, qeveria u shpërndan buxhetin e shtetit me tendera për bizneset e tyre”. Ndaj nuk ka rritje pensionesh, ndaj nuk ka rritje pagash ! Ndaj nuk ka spitale, shkolla, rrugë të reja! Ndaj nuk ka ujë, energji, libra, ilaçe për më të varfrit. Krimi organizuar pastron paratë, rilindasit pushtet të pakufizuar dhe pakontrolluar. Ky model duhet të marrë fund!”- u shpreh ish-Presidenti Nishani.
ISH-KRYEMINISTRI PUBLIKON MESAZHIN DENONCUES TË “POLICIT DIXHITAL”
Berisha: Pse shoqërohet një politikan me një të dënuar për trafik droge
I
sh-kryeministri Sali Berisha ka publikuar mesazhin e një oficeri policie që siç thotë ai, ngre disa pikëpyetje për rastin e Edmond Begos, një biznesmen, ish-i dënuar dhe mik i kreut të grupit parlamentar të PS-së Taulant Balla. Në mesazhin e tij të adresuar përmes postës elektronike oficeri pyet deputetin demokrat se përse një politikan mund të shoqërohet dhe të ketë miqësi me një të dënuar për trafik droge dhe përse nuk vepron vettingu, ashtu si me policët apo gjyqtarët e prokurorët. “Oficeri dixhital ka një pyetje! Sb “Z.Berisha! Përshëndetje z. Berisha jam një oficer policie. Këto ditë jemi informuar private, që detyrohen nga i pushtetshmi i Partisë Socialiste t’i kalojnë paratë kompanisë së trafikantit të drogës. Rasti më flagrant është ai i ndërtimit ADRESA E REDAKSISË:
Rruga: “Sami Frashëri”, Pallati i Aviacionit të Vjetër, Nr. 2, Tiranë/ Web: www.kohajone.com
për ndalimin e Edmond Begos nga policia greke. Taulant Balla deklaroi se ka njohje familjare, njeh gruan dhe fëmijët por nuk e ka ndihmuar për tenderat?! Me një njeri të dënuar me trafik narkotikësh. A mund të më thoni përse një politikan mund të shoqërohet dhe të ketë miqësi me një të dënuar për trafik droge? Përse një politikan nuk duhet të shkarkohet ashtu si një polic apo gjyqtar e prokuror mbi të cilët veproi vettingu? Një ligjvënës duhet të jetë njëlloj si gjithë të tjerët! Ju uroj shëndet familjarisht”- thuhet në mesazhin që oficeri i policisë i dërgoi ish-kryeministrit Sali Berisha.
të autostradës së Elbasanit. Partia Demokratike ka vërtetuar se kompania “Inerte Express” e trafikantit të drogës dhe mikut të familjes së Taulant Ballës NUMRI I KONTAKTIT:
0697044477
ka përfituar 10 milionë euro që nga viti 2015 deri më sot nga paratë e taksapaguesve shqiptarë”- theksoi deputeti Gent Strazimiri.
Marketingu: Bardhyl Ucaj E-mail: reklama@kohajone.com
POLITIKE
3
E premte, 24 GUSHT 2018
Ndërkombëtarët dhe shërbimet inteligjente ia “postuan” nga Greqia sinjalin kryeministrit Rama për shefin e deputetëve socialistë, pikërisht me ndalimin e mikut më të ngushtë të Sekretarit të Përgjithshëm
Numri dy në PS, Balla rrezikon Numrin NJË
Nuk ka njeri që e beson se Taulant Balla merr frymë pa lejen e Edi Ramës. Sepse nëse është ndryshe, pra që nën hijen e kryeministrit-kryetar të PS-së, numri dy në selinë rozë ka më shumë pushtet mbi ministrat, atëherë del se Edi Ramën e kapin për hunde
H
istoria e biznesmenit të ri Edmond Bego, ish i dënuar në Itali si pjesë e bandës së Aldo Bares në Lushnje, siç akuzon PD, nuk do të ishte bërë publike nëse nuk do të ishte arrestuar në Greqi një javë më parë. Informacione të besueshme të një ambasade të rëndësishme perëndimore në Tiranë thanë për “KJ” se dosja e tij ka qenë në tavolinë dhe u aktivizua pikërisht për ti treguar kryeministrit dhe politikës se numri dy në PS ka probleme me njerëzit e krimit. Pra Bego aty ishte, dihej se kush ishte dhe çfarë bënte. Mesazhi ishte për Edi Ramën për ti thënë se duhet të jetë syhapur edhe në kupolën e PS-së. Dikush pohon se Rama i di të gjitha, edhe çfarë ndodh në qeveri, por edhe në selinë rozë. Mund të jetë e vërtetë, por gjithsesi sinjalin ndërkombëtarët dhe shërbimet inteligjente ia “postuan” kryeministrit nga Greqia me ndalimin e mikut më të ngushtë të Sekretarit të Përgjithshëm. Zyrtarisht ndaj Edmond Begos, që në sistemin e policisë shqiptare dhe asaj italiane figuron me pesë emra, nuk ka asnjë hetim dhe asnjë dënim për të kryer, ndaj dhe u lirua tre ditë më parë nga autoritetet e Greqisë. Por ndalimi në Greqi, pas denoncimeve të Partisë Demokratike, zbuloi lidhje të Edmond Begos me zyrtarë të lartë të Partisë Socialiste. Nën sulmin e akuzave të PD, Sekretari i Përgjithshëm i PS dhe kryetari i grupit parlamentar të PS, Taulant Balla pranoi para mediave se kishte njohje familjare me Edmond Begon. Taulant Balla, zyrtarisht numri dy i Partisë Socialiste, theksoi se edhe pse kishte miqësi me Begon asnjë herë nuk i kishte ofruar mbrojtje apo mbështetje politike. Zyrtari i lartë i PS kërkoi dhe nga mediat që të ishin më të kujdesshme kur akuzonin një qytetar të lirë, i cili sipas ligjeve
Në Foto: Edmond Bego
shqiptare dhe ndërkombëtare, i ka shlyer detyrimet e tij ndaj drejtësisë. Si rrallë herë në debatet e politikës shqiptare, në mbrojtje të Edmond Begos doli dhe hoxha i një xhamie në Tiranë, Ahmet Kalaja. Njeriu i fesë ndërhyri në punët e shtetit dhe politikës duke thënë se një njeri që ka kryer dënimin nuk mund të sulmohet publikisht për të njëjtin faj. Në denoncimet e fundit të Partisë Demokratike ka fakte të reja që nuk merren me të kaluarën e Edmond Begos, por me aktivitetin e tij si biznesmen, pas vuajtjes së dënimit. Që nga viti 2015, një nga kompanitë ku Edmond Bego është pronar rezulton se ka 20- fishuar fitimet. Bëhet fjalë për shuma marramendëse që asnjë kompani tjetër biznesi nuk ka arritur ti realizojë. Deri këtu nuk ka asnjë problem ligjor, çdo biznes është në të drejtën e tij t’i 100- fishojë fitimet. Problemi del te mënyra sesi janë bërë kontratat. Sipas Partisë Demokratike, kompania e Begos rezulton se ka shtuar fitimet duke marrë tendera nga institucionet shtetërore. Në denoncimin e PD thuhet se “rasti më flagrant është ai i ndërtimit të autostradës së
Në Foto: Taulant Balla
Elbasanit. Partia Demokratike ka vërtetuar se kompania “Inerte Express” e trafikantit të drogës dhe mikut të familjes së Taulant Ballës ka përfituar 10 milionë euro që nga viti 2015 deri më sot nga paratë e taksapaguesve shqiptarë”. Në të vërtetë është shumë e madhe fitimi kjo në kushtet e Shqipërisë, ndonëse Bego mund të jetë administrator shumë i mirë. Fakti që fitimet janë shtuar me tenderime nga buxheti i shtetit të bën të dyshosh. Edhe vetë Taulant Balla, nëse nuk ka gisht në këtë pasurim të mikut me pushtetin e tij politik, duhet të jetë habitur se si ka mundësi ka shumë miliona euro një firme në pak vite. Dhe të gjitha në vitet e PS-së. Ndërkohë në një tjetër denoncim nga selia blu deklarohet se e njëjta kompani ka marrë tenderin e ndërtimit të nënstacioneve elektrike në Librazhd. Vlera e këtij tenderi llogaritet një miliardë lekë. Në këtë pikë nisin dyshimet për lidhjet e Edmond Begos me zyrtarët e PS dhe konkretisht Sekretarin e Përgjithshëm, Taulant Balla. “Dokumentat tregojnë se tenderi i OST-së me vlerë 100 milionë lekë (të reja) i është dhënë
trafikantit të dënuar me 21 vjet burg për drogë, në fillim të verës, në zemër të zonës elektorale të Taulant Ballës, në Librazhd”,- akuzoi dy ditë më parë deputeti i PD, Edmons Spaho. Ndërkohë profili i kompanisë së Edmond Begos nuk ka asnjë lidhje me ndërtimet në sektorin e energjisë. Në denoncimet e PD të dy tenderat me shifra të konsiderueshme lidhen me zonën elektorale të Taulant Ballës në Qarkun e Elbasanit. Gjithashtu edhe fakti që biznesi i Edmond Begos është 20-fishuar pas ardhjes në pushtet të PS, sipas opozitës, tregon se biznesmeni dikur i dënuar për trafik droge, është ndihmuar nga zyrtari i lartë i Partisë Socialiste. Edhe zoti Balla ka mundësi të ndodhet ngushtë, kur dëgjon këto shuma të mëdha që lëvrijnë nga buxheti i shtetit të një firmë private. Flasim poqese nuk ka gisht Balla si numri dy në PS. Edmond Bego nuk po akuzohet nga PD për lidhjet e dikurshme me bandën e Lushnjës, për të cilat ka kryer dënimin, sipas ligjeve. Nuk po akuzohet se përse merret me biznes, por për mënyrën sesi kompanitë e tij mund të jenë ndihmuar nga zyrtari i PS, Tau-
lant Balla, i cili e pranon vet se e ka mik familje. Pikëpyetjet për tenderat e fituar qëndrojnë dhe ato kërkojnë një përgjigje publike nga Taulant Balla. Në këtë histori nuk diskutohet miqësia e Ballës, por roli i tij si njeriu më i pushtetshëm pas Edi Ramës në Partinë Socialiste dhe në qeveri. Sekretari i Përgjithshëm i PS dhe kryetari i grupit, sipas statutit të partisë, mund t’u kërkojë llogari ministrave, mund të thërrasë në raportim çdo anëtar qeverie dhe drejtor. Gjithë ky pushtet që Taulant Balla ka grumbulluar në këto pak vite, siç thotë PD, mund të jetë përdor për të favorizuar miq të tij që rezultojnë se kanë shumëfishuar të ardhurat. Indirekt nga kryetar i deputetëve të PS, nga ato që pretendon PD-ja, rezulton të jetë kthyer në kryetarin e grupit të biznesmenëve afër qeverisë. Për të gjitha këto akuza të bëra nga PD duhet që Taulant Balla, por edhe vetë kryeministri Edi Rama të reagojnë publikisht. Nëse Sekretari i Përgjithshëm i PS ka kaq shumë pushtet, sa ndikon edhe në firmat e ministrave dhe drejtorëve të rëndësishëm të qeverisë, kjo histori ngre dhe shumë dilema për vendimmarrjen e kryeministrin Edi Rama. Sepse nëse akuzat e PD vërtetohen dhe nga institucionet e tjera, numri dy i PS, Taulant Balla rrezikon dhe numrin një të qeverisë, Edi Rama. Nuk ka njeri që e beson se Taulant Balla merr frymë pa lejen e Edi Ramës. Sepse nëse është ndryshe, pra që nën hijen e kryeministrit-kryetar të PS-së numri dy në selinë rozë ka më shumë pushtet mbi ministrat, atëherë del se Edi Ramën e kapin për hunde. E fundit, duhet pranuar se ky skandal publik prodhon kosto të madhe mbi PS-në dhe kryesisht te Edi Rama. Qamil Xhani
POLITIKE
4
E premte, 24 GUSHT 2018
Gazeta e njohur “Washington Times”: Ambasadori Lu mbështetës i qeverisë korruptive të Ramës
“Zyrtarëtanti-TrumpnëUashington,mbështetje të hapur me Ambasadorin Lu për Ramën” G
azeta e njohur “Washington Times” (SHBA) i ka kushtuar një artikull Shqipërisë dhe diplomatëve amerikanë në vend, në veçanti Donald Lu-së, i cili edhe pse e ka mbaruar mandatin nuk po largohet drejt SHBA-së. Më poshtë mund të lexoni artikullin e plotë. *** “Ish-ambasadori i SHBA-së në Shqipëri, Donald Lu, njihej për axhendën e tij në mbështetje të qeverisë socialiste nën udhëzimet e Xhorxh Soros, në një nga vendet më proamerikane në botë. Mandati i Lu-së si ambasador përfundoi kohët e fundit dhe u emërtua në ambasadën e Kirgistanit, një situatë që kërkon analiza të mëtejshme në një artikull tjetër. Megjithatë, duket se anti-Trumpistët, të majtët, të emëruarit e Obamës në Departamentin e Shtetit janë akoma aktivë në Shqipëri, duke futur hundët te presidenti amerikan, për të cilin ata punojnë me kënaqësi dhe raportojnë, pasi ata supozohet se kryejnë një politikë administrimi jashtë shtetit. Lejla Moisiu është drejtuesja e përkohshme e ambasadës deri sa ambasadori i ri të mbërrijë më vonë gjatë vitit. Por publikimet e
saj të fundit në Twitter, vënë në dukje axhendën e saj djallëzore ndaj shefit të saj. Ajo bëri share një postim për kreun e shkarkuar të FBI James Comey, i cili tha që presidenti kishte gënjyer. A mund të imagjinoni kreun e ambasadës amerikane në një vend të huaj që në mënyrë aktive përçmon pres-
identin e Shteteve të Bashkuara dhe axhendën e tij? Të gjithë politikanët shqiptarë e kanë parë këtë cicërimë (postim në twitter). Si mendoni se do t’i trajtojnë ata njoftimet e politikës së jashtme nga Shtëpia e Bardhë, nëse e dinë se ambasada lokale nuk do t’i zbatojë kurrë ato dhe madje do të nënvleftësojë çdo iniciativë të
ardhshme presidenciale në këtë cep të botës? Shqipëria, një anëtare e aleancës së NATO-s, po bëhet një vend strategjik, ndërsa roli i Turqisë si një aleat i SHBA po vihet në dyshim. Qeveria e tanishme është e zhytur në tregtinë e drogës dhe kriminalitetin dhe e majta në
Amerikë ende mbështet, madje mbyll njërin sy ndaj aktiviteteve të saj të paligjshme. Punëtorët jobesnikë në ambasadën amerikane në Tiranë janë një problem i madh. Presidenti Trump emëroi Kathleen Kavalec të jetë ambasadorja e re në Shqipëri. Ajo është përmendur në një hetim të kohëve të fundit, si një nga punonjëset e Departamentit të Shtetit, që ka folur me Christopher Steele për dosjen e rreme të Trump për ta ulur atë si president. Megjithatë, Shtëpia e Bardhë e Trump mund të ketë rënë në lojën e saj pasi seanca e konfirmimit të saj papritmas u shty. Ndërkohë ish-ambasadori Lu ende vërtitet nga Shqipëria, duke mos u interesuar të kthehet në Shtetet e Bashkuara, edhe pse nuk ka më detyra zyrtare në Tiranë. Burimet na thonë se po bën këtë për “përgatitjen” e stafit të ri të ambasadës, për të dhënë udhëzimet për të “folur” kryeministrin socialist Edi Rama dhe për të çuar politikën e Obamës në vendin e vogël ballkanik. Demokratët, miqtë e Obamës, do të bëjnë gjithçka për pushtet. Ata nuk kanë turp. Ata sigurisht nuk kanë të njëjtin profesionalizëm si ai që Lejla Moisiu tregon në rrjetet sociale”.
DIPLOMATI I SHBA
K
ur flitet për reformën në drejtësi dhe për politikanët e korruptuar, ambasadori amerikan Dolald Lu, megjithëse po largohet nga Shqipëria, në fund të mandatit të tij është po aq energjik sa në fillim. “Politikanët e korruptuar duhet të kenë frikë!” Kjo është një nga frazat më të njohura të Donald Lusë, e cila nuk mungoi as në përgjigjet që ai i dha disa pyetjeve të Top Channel për ecurinë e vetting-ut dhe të ngritjes së institucioneve të reja. Optimizmi dhe besimi se procesi po ecën në drejtimin e duhur është mesazhi kryesor i ambasadorit amerikan, i cili mbështet pa rezerva organet e vetting-ut. “Kam besim që reforma në drejtësi po prodhon rezultate reale për popullin shqiptar. Po largon gjyqtarë dhe prokurorë të korruptuar dhe të paaftë dhe po konfirmon ata të ndershmit për të vazhduar punën e rëndësishme të gjykatave. Rezultatet janë mbresëlënëse. Komisioni i vetting-ut ka shkarkuar 21 gjyqtarë dhe prokurorë si dhe ka konfirmuar 27. Ndërkohë që disa nga rastet do të apelohen, procesi përfaqëson një hap madhor përpara drejt një gjyqësori të drejtë dhe të pavarur. Qytetarët e zakonshëm tani duhet të presin të kenë gjyqtarë dhe prokurorë të rivlerësuar dhe të pastër, që nuk do të kërkojnë më ryshfete dhe nuk do t’i përgjigjen më trysnisë politike. Më në fund, qytetarët mund të kërkojnë dhe
Lu: Politika t’i trembet SPAK-ut. Vetingu po ecën. Reforma, në fazën e re të presin drejtësi të vërtetë”, deklaron Donald Lu. Por, a është ambasadori amerikan i shqetësuar nga vonesa në ngritjen e KLGJ-së dhe KLP-së? Ambasadori Donald Lu thotë se ndan të njëjtin shqetësim sikurse edhe opozita për vonesën në ngritjen e institucioneve të reja të drejtësisë, por beson se ky proces nuk do të vonojë. Me këtë rast, Donald Lu ka një apel për të gjithë: “Jam dakord me opozitën se është imperative që organet e reja gjyqësore të ngrihen shpejt. Kjo do të lejojë emërimin e një prokurori me mandat të plotë, emërimin e gjyqtarëve të Gjykatës së Lartë, si dhe krijimin e SPAK dhe BKH. Besoj se jemi pranë krijimit si të KLP edhe të KLGJ. Këshillit të Lartë Gjyqësor i duhet vetëm një gjyqtar i guximshëm i gjykatave të apelit për të dalë vullnetar që të shërbejë në Këshill. Kam besim që në javët e ardhshme ky proces do të përmbyllet dhe do të ecet përpara me emërimin e gjyqtarëve të rinj, SPAK dhe BKH. Procesi i vetting-ut po funksionon. Jemi shumë pranë hyrjes në fazën tjetër të reformës”.
POLITIKE
5
E premte, 24 GUSHT 2018
Kryetari i Komisionit të Sigurisë në Lëvizjen Socialiste për Integrim tregon sfidat në luftën kundër krimit
T
ë rinjtë e Lëvizjes Rinore për Integrim të mbledhur prej 6 ditësh në Jalë ku po mbajnë kampingun veror politik, zhvilluan një trajnim interesant lidhur me çështjet e sigurisë kombëtare, trajnim ky i zhvilluar nga Kryetari i Komisionit të Sigurisë në Lëvizjen Socialiste për Integrim, Flamur Çelaj. Tematikat e trajnimit përqendroheshin në tre pika kryesore: kriminalitetin, sigurinë publike dhe emigracionin e paligjshëm në vendin tonë. Çelaj theksoi se lidershipi aktual i LSI-së është më se i ndërgjegjshëm për sfidat e reja që e presin në këto fusha. “Doja gjithashtu të nënvizoja se lidershipi aktual i LSI-së është mëse i ndërgjegjshëm për sfidat e reja që e presin në këtë fushë, sfida këto që e ftojnë LSI-në të marrë përgjegjësitë për t’i ofruar shqiptarëve projekte konkrete për sigurinë e tyre, për ndërtimin e shtetit të së drejtës duke ofruar mjete ligjore dhe zgjidhje institucionale në luftën kundër krimit të organizuar, në garantimin e sigurisë publike e kombëtare të vendit. Fenomenet kriminale janë bashkudhëtarë të të gjitha shoqërive edhe të atyre më moderne dhe më të zhvilluara kështu vendi ynë nuk bën përjashtim. Por ajo që i ndan vendet në fjalë janë institucionet e ndërtuara për luftën kundër krimit, si reagojnë dhe sa efikase janë ato për të prapësuar krimin, sa afër qytetarit për t’i garantuar atij sigurinë dhe për t’i kthyer në shërbime efikase taksat që ai paguan për
LSI, Çelaj: Kanabisi, mbetet fenomeni kriminal me përmasa alarmante
mbrojtësit e rendit. Në krye të prioriteteve dhe të vëmendjes tuaj doja të nënvizoja fenomenin e kultivimit, trafikimit të kanabisit, i cili vazhdon të jetë fenomeni kriminal me përmasa alarmante në këto vitet e fundit, por edhe të përdorimit të tij, sidomos nga të rinjtë në vendin tonë, që për fat të keq është rritur ndjeshëm. Rrezikshmëria e kultivimit dhe trafikimit të kanabisit ka shumë dimensione
të dëmshme që fillojnë me përdorimin e tij të pakontrolluar duke dëmtuar rëndë shëndetin e përdoruesve, shëndetin mendor sidomos të rinjtë. Kanabisi paraqet edhe një aspekt të dytë problematik social. Masivizimi i kultivimit të tij duket sikur i bën mirë ekonomisë! Mund të ndihmojë ekonomikisht disa qindra apo mijëra individ, por dëmi social është katastrofik. Siguria Publike është një çësht-
je sensitive, e cila na tregon se fenomeni kriminal i drogës nuk ndalet vetëm në pikat e mësipërme por ai tregon efektet e tij në aksion agresive që kanë të bëjnë jo vetëm me thyerjen e ligjit por edhe me krimin ndaj pronës dhe personit. Por të këqijat e këtij fenomeni nuk ndalen këtu,Vendi ynë ka një emër, Ka një dinjitet në botën që e rrethon, por kthimi i tij në burimin kryesor të trafikut të kanabisit dhe krimet kundër personit e çon emrin dhe dinjitetin të Shqipërisë dhe të shqiptarëve në fund! Emigrimi Masiv është një fenomen tjetër, shumë negativ. Bëhet fjalë për emigrimin abuziv, për emigracionin e paligjshëm. Ka edhe shumë të rinj, prandaj kjo është një temë që duhet diskutuar. Kërkesat e tyre masive për azil, braktisja e qindra e qindra të miturve dhe lënia e tyre në besim institucioneve të huaja është tregues negativ. Tregues që na duhet të gjithë së bashku duhet t’i japim përgjigje një pyetjeje: Përse largohen shqiptarët?!”- tha para të rinjve të LRI-së, kreu i Komisionit të Sigurisë në LSI, Flamur Çelaj
ISH-MINISTRI I DREJTËSISË KOMENTON RAPORTIN ITALIAN PËR NARKOTIKËT: PROPAGANDË ME SHIFRAT VRASTARE
I
sh-ministri i Drejtësisë Ylli Manjani, i është referuar paraditen e djeshme një raporti të autoriteteve italiane, sipas të cilit Shqipëria është vendi kryesor i origjinës së kanabisit në Europë. Përmes një reagimi në faqen e tij zyrtare në rrjetin social “Facebook”, ish-ministri thotë se pala italiane, ka sekuestruar 41 tonë kanabis në vitin 2016, kur ministër ishte Tahiri, dhe 90 ton kanabis në vitin 2017, kur ministër ishte Xhafaj. Lidhur me këto shifra, Manjani shprehet se nëse këto janë shifrat e kapura, atëherë shifrat e trafikuara dhe të shitura në kohën e Ramës janë shumë herë më të mëdha. “I qënkan “përveshur” edhe Anti-drogës Italiane! Kjo e fundit raporton se: “... Në vitin 2016 (kulmi i kohës së Sajes) u sekuestruan 41 tonë canabis. Ndërsa në vitin 2017 (koha e Xhafajve) janë sekuestruar 90 tonë”... Imagjinoni sa tonë janë shitur (pra që nuk janë kapur) në të dyja kohët, ose
Manjani: Kur janë kapur 130 ton drogë, imagjinoni sa ton kanabis janë shitur… në kohën e Ramë Rilindasit... Shiheni vetë ç’përgjigje mëkmëk dhe gjithë propagandë ju kanë dhënë shifrave vrastare. Lexojeni dhe do kujtoni shprehjen e kohës së komunizmit “Shqipëria Fanar Ndriçues””u shpreh dje në reagimin e tij, ish-ministri i Drejtësisë, Ylli Manjani. Raporti për drogën Shqipëria ishte vendi i origjinës së shumicës së marihuanës për tregjet italiane dhe evropiane në 2017, sipas një raporti të publikuar javën e kaluar nga departamenti qendror i shërbimeve kundër drogës në Itali. “Importet e marihuanës nga Shqipëria janë rritur ndjeshëm, duke arritur një evidencë të konfiskimeve prej mbi 90 ton në 2017, krahasuar me 41 ton në
vitin 2016”, thuhet në raportin vjetor, i cili shton se “tendenca e konfiskimit në Itali lidhet me kultivimin e marihuanës në Shqipëri”- thuhet në dokumentin italian. Për më tepër, raporti përmend se viti 2017 shënoi ras-
tin e “kapjes më të madhe që ka ndodhur ndonjëherë në rajonin e Marches, e barabartë me tetë ton marihuanë që ishin destinuar për në Evropën Veriore. Klanet shqiptare kanë treguar se ata kanë aftësi në rritje të menaxhimit të kultivimin dhe trafikimin e marihuanës” – vazhdon raporti. Sipas dokumentit italian të anti-drogës, shqiptarët përdorin bimë shumë produktive dhe metoda gjithnjë e më të larmishme për të fshehur, rritur dhe transportuar drogën në bregdetin italian. Në bazë të të dhënave të publikuara, është e qartë se bandat e shqiptarëve renditen të parët në rrjetet e trafikantëve të huaj të drogës të përfshirë në veprimtari kriminale, me gjithsej 25 nga 94 rrjetet.
THIRRJA E PRESIDENTIT
Në kampin e LRIsë, sensibilizim për dhurimin e gjakut
Të rinjtë e mbledhur në Jalë ku prej disa ditësh po mbahet Kampi veror i LRI-së, i janë përgjigjur sensibilizimit dhe thirrjes së Presidentit të Shqipërisë, Ilir Meta për të dhuruar gjak. Pranë kampit të LRI-së në Jalë, paraditen e djeshme është ngritur një stacioni dhurimi ku të rinjtë ftojnë të gjithë pushuesit dhe banorët që të kontribuojnë për të shpëtuar këdo që në një moment të caktuar ka nevojë për gjak. Kryetarja e LRI-së, deputetja e LSI-së, Floida Kërpaçi, përmes një postimi në faqen e saj zyrtare në rrjetin social “Facebook”, bën me dije të rinjtë përçojnë kështu një mesazh sensibilizimi. Gjithashtu, Kryqi i Kuq Shqiptar ofroi trajnim për ndihmën e parë. Kërpaçi vlerësoi se nisma e Presidentit për krijimin e Aleancës së Dhurimit të gjakut, ka rritur edhe ndjenjën e përgjegjësisë ndërmjet të rinjve, të cilët u angazhuan ta përçojnë këtë mesazh humanizmi në komunitetet ku jetojnë e studiojnë. “Po ndodh në kampin e LRI! Dhurimi i gjakut është akti më i madh i jetës që ne mund të bëjmë! Nisma e Presidentit të Republikës së Shqipërisë, për krijimin e Aleancës së Dhurimit të gjakut, ka rritur edhe ndjenjën e përgjegjësisë ndërmjet të rinjve, të cilët u angazhuan ta përçojnë këtë mesazh humanizmi në komunitetet ku jetojnë e studiojnë. Dhuroni gjak, shpëtoni jetë! Faleminderit Kryqi i Kuq Shqiptar për sensibilizimin për dhurimin e gjakut dhe trajnimin për ndihmën e parë në kampin tonë!”- u shpreh dje kryetarja e LRI-së, Floida Kërpaçi.
AKTUALITET
6
E premte, 24 GUSHT 2018
Çfarë po ndodh me çerdhet në Tiranë dhe pse në dy rastet e fundit, hetimet zbuluan se zjarret kanë qenë të qëllimshme?
Ç
farë po ndodh me çerdhet në Tiranë dhe pse në dy rastet e fundit, hetimet zbuluan se zjarret kanë qenë të qëllimshme? Drejtoria e Mbrojtjes nga Zjarri dhe Shpëtimit, informon se ka përfunduar akt ekspertizën për zjarrin e rënë më 16 gusht në çerdhen nr. 14 në lagjen “Ali Demi” në Tiranë dhe sipas saj shkak i zjarrit ka qenë i qëllimshëm. “Provat dhe faktet e mbledhura nga ekspertët e Drejtorisë së MZSH-së çojnë në përfundimin se zjarri në çerdhen nr.14 ka qenë i qëllimshëm dhe i shkaktuar nga faktorë të jashtëm”,thuhet në deklaratën për shtyp. Sipas drejtorisë, nga këqyrja e vendit të ngjarjes janë gjetur disa kuti të djegura, ndërsa në anën verilindore të ambientit, u gjet një shkallë e cila përdoret si skelë dhe xhami ishte i thyer. Këto kanë qenë sipas drejtorisë së Zjarrfikësve, tre detajet e reja që vijnë nga zjarri në çerdhe. Sipas të dhënave nga vendngjarja, tubi i gazit është prerë. Më 16 gusht, çerdhja nr 14 në Ali Demi u përfshi nga flakët. Fatmirësisht nga zjarri ka patur vetëm dëme materiale. Pas çerdhes nr 14, një zjarr ra edhe tek çerdhja nr 16 pranë njësisë nr 5, në rrugën “Nikolla Tupe” në zonën e bllokut, tre ditë më parë. Zjarri edhe në këtë çerdhe dysho-
Zjarri në çerdhe, ekspertiza: U pre tubi i gazit FAKTET “Nga këqyrja e vendit të ngjarjes janë gjetur disa kuti të djegura, ndërsa në anën verilindore të ambientit, u gjet një shkallë e cila përdoret si skelë dhe xhami ishte i thyer”.
het se është i qëllimshëm, ndërkohë që ende nuk ka të dhëna për autorët e mundshëm të vënies së flakës. Akt-ekspertiza 1. Nga këqyrja e vendit të ngjarjes, shkaku i rënies së zjarrit ka ardhur si pasojë e shkëputjes së rregullatorit nga bombola e gazit dhe si pasojë e rrjedhjes së gazit nga bombola, ka ngopur ambientin e brendshëm me gaz, i cili në kontakt me
pjesën e djegur të kutive të kartonit ka shkaktuar shpërthimin e ambientit. 2. Ekspertët e Drejtorisë së Mbrojtjes nga Zjarri, vërejnë se zjarri ka rënë midis bombolës së gazit dhe kutive të kartonit. Gjithashtu, akt-ekspertiza përfundon se zjarri është shkaktuar nga faktorë të jashtëm. 3-Nga këqyrja e vendit të ngjarjes, ekspertët e MZSHsë kanë konstatuar se, në
ambientin ku ishin vendosur bombolat e gazit, në anën verilindore të çerdhes nr.14 dhe me mur ndarës me kuzhinën e gatimit, xhami i krahur të djathtë të dritares ishte thyer. Poshtë dritares ishte vendosur një shkallë prej druri, e përbërë nga dy paleta, e cila në fushën e ndërtimit përdoret si skelë. 4-Në brendësi të ambientit, poshtë dritares dhe
mbi banakun prej betoni ekspertët kanë gjetur disa kuti kartoni pjesërisht të djegura. Gjithashtu, akt-ekspertiza konstaton se është gjetur edhe një bombol gazi e dëmtuar në pjesën e sipërme nga zjarri, kurse rregullatori i gazit ishte i shkëputur bashkë me tubin e gazit nga bombola. Provat dhe faktet e mbledhura nga ekspertët e Drejtorisë së MZSH-së çojnë në përfundimin se zjarri në çerdhen nr.14 ka qenë i qëllimshëm dhe i shkaktuar nga faktorë të jashtëm. Akt-ekspertimi i është vendosur në dispozicion organit të Prokurorisë se Rrethit Gjyqësor, Tiranë, për vijimin e hetimeve dhe zbardhjen e plotë të kësaj ngjarje.
FUSHATË ME ZJARRVËNIE KUNDËR INVESTIMEVE TË BASHKISË SË TIRANËS
P
as dy zjarrvënieve të qëllimshme në dy prej çerdheve të Tiranës, fushata e zjarrvënieve kundër investimeve të Bashkisë së Tiranës vijoi edhe dje, duke hedhur dyshime të forta se mund të jetë e organizuar. Në zonën e “21 Dhjetorit”, persona të paidentifikuar i vunë flakën sot dy konteinerëve mbetjesh të Eco Tiranës, ndërkohë që zjarrfikësit ndërhynë menjëherë duke shuajtur zjarrin. Një tjetër zjarr u shua menjëherë nga punonjësit e zjarrfikëses edhe në qendër të Tiranës, te lulishtja pranë Sahatit. Të dyja rastet janë neutralizuar pa dëme dhe në kohë rekord. Megjithatë, dyshimet se këto zjarrvënie mund të jenë pjesë e një fushate për të krijuar panik në kryeqytet janë reale.
AKTUALITET
7
E premte, 24 GUSHT 2018
Kryetari i komunës së Preshevës: Shqipëria, jo propagandë! S’ka asnjë projekt, të investojë në Luginë
K
ryetari i komunës së Preshevës, Shqipërim Arifi, i ftuar në studion e lajmeve të Report Tv, ka thënë se qëndrimi i Luginës për çështjen e dialogut Kosovë-Serbi dhe korrigjimin e kufijve, është që Lugina mos të ndahet. Arifi ka thënë se Lugina ose do bashkohet me Kosovën ose të qëndrojë ashtu siç është. Deklaratat e tij vijnë pas një takimi që ai së bashku me një grup politikanësh shqiptarë të Luginës zhvilluan dje me ministrin e Punëve të Jashtme Ditmir Bushati, në zyrën e këtij të fundit, në Tiranë. “Qartësuam se qëndrimi ynë bazohet në histori. Ne shkojmë e gjithë lugina e Preshevës bashkohemi me Kosovën ose rrimë kështu siç jemi. Nuk ndryshojmë qëndrim. Nuk duam parcelizim, një pjesë në Kosovë e një pjesë në Serbi. Këtë kemi thënë gjithmonë. Në këtë drejtim i kemi bërë të qarta qëndrimet tona. Është në të mirë të qytetarëve të luginës. Në luginë thuhet “Sherri i Preshevës në derë të Stambollit”, ndërsa sot thuhet “Sherri i Preshevës në derë të Brukselit”- theksoi Shqipërim Arifi. Duke vijuar më tej, gjatë intervistës, Arifi ka folur edhe për rolin e Shqipërisë në këtë çështje. Arifi tha se qeveria shqiptare duhet të heqë dorë nga propaganda dhe të fokusohet tek investimet konkrete në luginë. Sipas Arifit, Presheva ka nevojë për investime, pasi ende nuk ka të zgjidhur çështjen e ujit të pijshëm, apo kanalizimet. “Ne e kemi thënë që s’duam të luajë njeri lojë me ne. jemi të diskriminuar e të margjinalizuar. Nga qeveria shqiptare kërkojmë pro-aktivitet. Të mos na harrojnë dhe të intensifikojnë aktivitetin e tyre në luginë. Lugina të mos zbrazet. Në të gjithë Serbinë, ka lëvizje të gjithë po ikin nga pasiguria. Po humbet perspektiva për jetën. Na duhet një Shqipëri më aktive, jo me fotografi e me like. Lugina e Preshevës, jo vetëm, Mali i Zi dhe Maqedonia. Duhet një fond zhvillimi i përbashkët. Na duhet të zhvillojmë luginën. Është çmenduri politike nëse ne nuk investojmë në skajet tona. Kosova dhe Shqipëria, 15 vitet e fundit janë investuar vetëm 100 mijë €, asgjë tjetër. Kaq para mund t’i japë një biznesmen, kjo është qesharake! Ne s’kemi ujë, s’kemi vend për mbeturinat. Është si film. Unë vij nga Gjermania, dhe them ndonjëherë “Ku jemi? A jemi në Evropë apo jo?” – deklaroi Kryetari i komunës së Preshevës, Shqipërim Arifi. Kryekomunari i Preshevës ka përmendur edhe përdorimin e tezës nacionaliste nga politikanët shqiptarë. Arifi ka thënë se Berisha e ka përdorur luginën e Preshevës për vota. “Kemi pasur aktivitete gjatë fushatës, edhe para se të ishte Rama, Berisha e ka përdorur tejskajmërisht Luginën e Preshevës për vota. E sot çfarë? Sot s’ka asnjë projekt”- tha Kryetari i komunës së Preshevës, Shqipërim Arifi.
“Kufijtë”, Arifi: Jo parcelizimit të Preshevës, një pjesë në Kosovë e një pjesë në Serbi PRESIDENTI I SERBISË
Vuçiç: Në Kosovë do mbaj fjalimin më të rëndësishëm të jetës sime
MINISTRI I JASHTËM TAKON PËRFAQËSUESIT POLITIKË NGA LUGINA E PRESHEVËS: SERBIA TË SIGUROJË TË DREJTAT E SHQIPTARËVE
Bushati: Dialogu Serbi-Kosovë të përfundojë me njohjen e Pavarësisë N ë një kohë që në Kosovë dhe Serbi po debatohet për korrigjimin e kufijve mes dy vendeve, Ministri për Evropën dhe Punët e Jashtme, Ditmir Bushati ka pritur paraditen e djeshme një grup të përfaqësuesve politikë të Luginës së Preshevës. Në qendër të diskutimit ishin situata e të drejtave të Shqiptarëve që jetojnë në Luginën e Preshevës, si dhe zhvillimet e tanishme në rajon. Bushati dëgjoi mendimet dhe kërkesat e parashtruara nga përfaqësuesit e spektrit politik të Luginës, me fokus kryesor shqetësimin e tyre për ecurinë socio-ekonomike, kulturore e arsimore, si dhe mungesën e shërbimeve dhe të standardeve parësore, që po çojnë drejt humbjes së perspektivës për të rinjtë dhe largimin e tyre nga Lugina. Ministri Bushati ritheksoi angazhimin për mbështetje të pakushtëzuar në adresimin e kërkesave të tyre, çka është materializuar edhe në një sërë iniciativash e kontributesh për nxitjen e kapaciteteve zhvillimore nga ana e Qeverisë shqiptare. Ai i siguroi bashkëbiseduesit se Shteti shqiptar do të vijojë të kërkojë nga Serbia për shqiptarët e Luginës atë që atyre u takon, më shumë mirëqenie, më shumë respekt dhe më shumë përfshirje në proceset integruese të Serbisë. “Është detyrim i drejtpërdrejtë i autoriteteve serbe të sigurojë përmbushjen tërësore të të drejtave për popullsinë shqiptare në Serbi në respekt të angazhimeve që burojnë nga procesi i negocimit me Bashkimin Evropian, si edhe të normave të gjithë pranuara ndër-
kombëtare. Ajo çka kërkojmë nga Serbia për ju është të sigurojë as më shumë e as më pak sesa të drejtat që gëzojnë serbët në Kosovë”, u shpreh ministri. Përfaqësuesit e Luginës parashtruan mendimet e tyre edhe mbi zhvillimet e tanishme në Rajon, veçanërisht procesin e Dialogut Kosovë-Serbi. Në këtë kontekst, Ministri Bushati ndau me bashkëbiseduesit qasjen e Shqipërisë në raport me këto zhvillime, duke e vënë theksin tek rëndësia e vijimësisë së Dialogut dhe orientimin e tij në mënyrë efektive, në terma të qartë, pa ekuivok dhe të balancuar për sa i përket zbatimit të plotë të marrëveshjeve dhe avancimin e proceseve integruese të Kosovës. “Ne i qëndrojmë bindjes tonë se procesi i Dialogut duhet të përmbyllet me një Marrëveshje për njohje të ndërsjellë mes dy vendeve, që do të sillte jo vetëm normalizimin e plotë të marrëdhënieve mes tyre, por edhe do të ishte një garanci e fortë për stabilitetin demokratik të të gjithë rajonit”, tha gjatë takimit, kreu i diplomacisë shqiptare, Ditmir Bushati.
Presidenti i Serbisë, Aleksandër Vuçiç paralajmëroi se gjatë vizitës të serbëve në Kosovë, do të mbajë një fjalim të rëndësishëm, madje një nga më të rëndësishmit në jetën e tij. Vuçiç ka theksuar se motivi i tij është rezultati në të ardhmen dhe jo sa duartrokitje do të marrë në ato momente. Ai ka bërë të ditur se do të vizitojë Kosovën më 8 shtator dhe se atje do të kalojë 24 orë. “Kam shumë sugjerime se çka duhet të vizitojë. Kam thirrje dhe do të doja të vizitoja një milion vende, por kjo nuk është e mundur. Ne i kushtuam vëmendje të veçantë adresës qendrore dhe vendosëm që ta mbajmë atë në Zubin Potok. Ashtu si dy vjet më parë kur fola rreth nevojës për reforma, ishte e rëndësishme dhe rezultatet do të shihen sot. Në një kohë shumë të shkurtër rezultatet do të shihen në ushtri, polici, arsim dhe shëndetësi”- tha Vuçiç. Sa i përket çështjes së Kosovës, Vuçiç tha se qëndrimi i tij është i vërtetë, serioz dhe përgjegjës. Ndërsa çfarëdo që është pikëpamja e të tjerëve do të shihet. Vuçiç theksoi se Serbia është larg një zgjidhjeje për Kosovën. Gjatë qëndrimit të tij në Kosovë, presidenti serb do të dalë me një propozim për zgjidhjen e çështjes së Kosovës, por që fjalën përfundimtare do ta kenë qytetarët, të cilët për këtë do të thirren në referendum.
REPORTAZH
8
E premte, 24 GUSHT 2018
Nga Nikola Lazic (BIRN)
Z
hegu i ditëve të verës në rrugë dhe gjallëria e zyrës së kryetarit të bashkisë së qytetit jugor serb të Bujanocit bëjnë kontrast të thellë me njëratjetrën këto ditë. Kryebashkiakut Shaip Kamberi nuk i mungojnë vizitorët nga ambasadat e huaja dhe institucionet ndërkombëtare. Diskutimet, thotë ai, përqendrohen në pakënaqësinë e shqiptarëve etnikë të qytetit me trajtimin e tyre nga Serbia dhe, së fundmi, mundësinë e një shkëmbimi toke ku Bujanoci dhe pjesë të tjera etnike shqiptare të Serbisë jugore do të bashkoheshin me Kosovën dhe veri i Kosovës i dominuar nga serbët do t’i shkonte Serbisë. Kjo perspektivë, e nënkuptuar nga udhëheqësit politikë me eufemizmat si “korrigjimi i kufijve” apo “caktim i kufijve”, i ka bërë vëzhguesit veteranë të Ballkanit të shohin me shqetësim, pasi ata thonë se ngjall rrezik për ripërtëritje të dhunës etnike dhe mundësi të një efekti domino në të gjithë rajonin. Gjermania ka dalë kundër çdo ndryshimi të kufijve në Ballkan, por Shtetet e Bashkuara kanë rënë në sy me heshtjen e tyre dhe Bashkimi Europian gjithashtu ka qenë më pak i dukshëm, duke nxitur spekulime se Perëndimi mund të jetë gati të braktisë vijën e kuqe mbi ndarjen etnike të Kosovës, si një mënyrë për t’i dhënë fund një kapitulli të rënies së Jugosllavisë, të cilin shumica e mendonin të mbyllur që nga shpallja e pavarësisë së Kosovës në vitin 2008. Për popullsinë e Bujanocit, një qytet i përzier etnikisht dhe pjesa tjetër të Luginës së Preshevës, dominuar nga shqiptarët, një zhvillim i tillë do të ishte jashtëzakonisht shqetësues, pavarësisht nëse e duan apo jo. Pothuajse dy dekada më parë, për gjashtë muaj mes viteve 2000 dhe 2001, rajoni qe skenë e përplasjeve midis forcave serbe të sigurisë dhe një ushtrie guerrile shqiptare që përpiqej të përsëriste suksesin e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës në vitin 1999, kur NATO ndërhyri për të marrë kontrollin e krahinës atëherë serbe nga Beogradi duke sjellë kështu fundin e viteve të shtypjes së shumicës etnike shqiptare. Diplomacia perëndimore i dha fund luftimeve në Luginën e Preshevës, duke i shpërndarë guerilët në këmbim të më shumë të drejtave për shqiptarët etnikë. Por ata mbeten të pakënaqur, duke e akuzuar Beogradin se ka margjinalizuar rajonin dhe se e ka lënë atë pa investime dhe projekte infrastrukturore. Pa shumë vende pune dhe para, mijëra njerëz largohen çdo vit për punë afatshkurtër në Europën Perëndimore. “Kam përshtypjen që Beogradi na trajton si një element të huaj, si të jemi të padëshiruar në Serbi”, tha Kamberi. Ai u bëri thirrje qeverive të Serbisë dhe Kosovës për qartësi; Presidenti serb Aleksandër Vuçiç ka thënë se preferon “caktimin
Shqiptarët etnikë në Luginën e Preshevës ‘ëndërrojnë’ t’i bashkohen Kosovës, por nuk e shohin ndryshimin e kufijve si zgjidhje të sfidave të tyre të përditshme.
Çfarë flitet në Preshevë për ndryshimin e kufijve e kufijve” ku Kosova heq dorë nga veriu, ndërsa homologu i tij i Kosovës, Hashim Thaçi, e ka përjashtuar atë dhe ka kërkuar një ndryshim të kufijve për të lejuar Luginën e Preshevës t’i bashkohet Kosovës. Deklarata të tilla dhe spekulimet e nxitura prej tyre përcjellin ndjesinë e një rryme që paraprin një marrëveshje në bisedimet e ndërmjetësuara nga BE-ja në Bruksel, por njerëzit që do të preken më tepër thonë se po mbahen në errësirë. “Presim që deklaratat nga Beogradi dhe Prishtina për ndarjen të jenë më të sakta, që të kuptojmë qartë se çfarë na pret”, tha Kamberi për BIRN pas takimit me zyrtarë nga Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Europë, OSBE dhe ambasada e SHBA në Beograd. Liderët politikë shqiptarë etnikë në rajon kanë lobuar që të drejtat e shqiptarëve të Luginës së Preshevës të përfshihen në axhendën e bisedimeve të Brukselit. Çështja është veçanërisht e ndjeshme për Bujanocin. Ndryshe nga Presheva, ku 95 për qind e popullsisë është shqiptarë etnikë, Bujanoci është një komunë me etni të përzier mes serbëve, romëve dhe shqiptarëve, sipas një regjistrimi të vitit 2002. Shqiptarët e bojkotuan regjistrimin më të fundit në vitin 2011, por një vlerësim i përbashkët nga Instituti i Statistikave të Serbisë, OSBE dhe ambasadat amerikane dhe britanike sugjeruan se numrat kishin ndryshuar pak.
“Si do të jetoj?” Nuk është çudi që shqiptarët dhe serbët kanë mendime të ndryshme për idenë e bashkimit me Kosovën, por ata janë të bashkuar në cinizëm ndaj politikanëve që vendosin fatin e tyre dhe për vështirësitë e jetës së përditshme në këtë cep të varfër të Ballkanit. “Atdhetari brenda meje gëzohet me mundësinë”, tha një shqiptar etnik në fshatin Lucane, një nga frontet kryesore të përleshjeve 2000-2001, i pyetur për mundësinë e bashkimit me Kosovën. “Por kur zgjohem në mëngjes mendoj se si do të jetoj, ku do të marr pensionin,” i tha ai BIRN jashtë një dyqani fshati, ndërsa refuzoi të jepte emrin. Burri tha se gjysma e familjes së tij tashmë ishte larguar drejt BEsë, një fat i përbashkët i shumë
fshatrave shqiptare në kufi me Kosovën. Afërsisht gjysma e 1300 banorëve zyrtarë të Lucane aktualisht punojnë në BE. “Të rinjtë po largohen në masë drejt Europën Perëndimore, kryesisht drejt Gjermanisë”, tha Nexhat Behluli, pronar i një kanali televiziv lokal. “Duke punuar si shoferë, mekanikë apo ndërtues,” ata marrin një vizë gjashtëmujore dhe kthehen me 10,000 euro kursime; nuk do të mund t’i bënin aq para në Serbi,” tha ai për BIRN. Në Veliki Trnovac, 40 për qind e 7,000 banorëve zyrtarë të qytetit, të gjithë shqiptarë etnikë, besohet se punojnë në Europën Perëndimore. “Të gjithë do të dëshironim të aneksoheshin nga Kosova,” tha një burrë që pinte çaj në një kafene fshati. “Por pyetja është – sa reale është kjo?
Nuk ka më vende etnike në Europë. Njerëzit në Gjermani nuk janë të gjithë gjermanë dhe nuk janë të gjithë belgë në Belgjikë.” Paqartësi Serbët vendas janë skeptikë për çdo ndryshim toke, ndonëse disa nuk kundërshtojnë idenë e ngritur nga disa politikanë serbë se Kosova do të aneksonte vetëm fshatrat tërësisht me shqiptarë etnikë në rajon, në vend të një lugine të tërë. Liderët shqiptarë etnikë e kanë përjashtuar një skenar të tillë. “Nëse fshatrat shqiptare do t’i shkonin Kosovës, serbët mund të merrnin pushtetin”, tha për BIRN një banor serb i Bujanovcit, i cili kërkoi të mbetej anonim. Nëse Bujanoci do t’i jepej tërësisht Kosovës, “nuk do të qëndroja dhe të jetoja në Kosovë”, tha ai. “Do të përpiqesha të shisja shtëpinë dhe të shkoja drejt Beogradit”. Miodrag Milkoviç, një veteriner vendas, tha se diskutimet për ndarje ishte një perde tymi, që devijonte vëmendjen nga dështimi i politikanëve lokalë serbë dhe shqiptarë për të përmirësuar jetën e votuesve të tyre. “Shtatëmbëdhjetë vjet pas konfliktit, interesi i vetëm i politikanëve shqiptarë lokalë dhe serbëve që janë në qeveri me ta është të nxisin tensionet,” tha ai. “Ata nuk e vrasin mendjen për kushtet me të cilat përballen njerëzit”. “Çdo ndryshim i kufirit do të çonte në konflikt dhe mendoj se kemi pasur mjaft trazira”, tha ai. “Shqiptarët dhe serbët vendas kanë probleme të përditshme, të cilat nuk do të zgjidhen me ricaktimin e kufijve”. BIRN
INTERVISTA
9
E premte, 24 GUSHT 2018
Historiani serb: Nuk ka asnjë shenjë se SHBA e ka ndryshuar politikën ndaj Ballkanit, e në këtë kuptim pra as qëndrimin ndaj Kosovës Intervistoi: Ivica Petroviç
H
istoriani serb Milan St. Protiq thotë për Deutsche Wellen se politikanët serbë nuk kanë idetë e duhura për zgjidhjen e çështjes së Kosovës. Sipas tij, ata nuk po i përdorin si duhet “argumentet”. Milan St. Protiq është historian, ish-politikan dhe diplomat serb. Ai ka ligjëruar në fakultetet e SHBA, Kanadasë, Britanisë së Madhe, Francës, Gjermanisë dhe Greqisë. Ka qenë ambasador i RFJ në Uashington dhe në Zvicër. Ai është një prej anëtarëve të kryesisë në Lidhjen për Ndryshime , e më parë edhe në DOS. Koha e pushimeve të verës është një periudhë e mirë për bilance: Si e vlerësoni gjendjen sot në Serbi, gati 18 vjet pas demonstratave të mëdha kundër Millosheviçit, më 5 tetor 2000. Vlerësimet janë tërësisht të ndryshme - prej autokracisë e deri tek diktatura? Me siguri që niveli i demokracisë në Serbi nuk është ai i fillimit të këtij shekulli, pas ndryshimeve të pesë tetorit 2000. Serbia ende ka probleme të mëdha me liritë demokratike, lirinë e shprehjes dhe mendimet ndryshe. Mbase tepër herët kemi shpresuar se e kemi fituar lirinë. Por ajo që më shqetëson edhe më shumë është mungesa e ideve. Partia në pushtet (SNS) është duke bërë të njëjtën politikë sikur dikur DOS-i (Opozita Demokratike e Serbisë, e cila e ka rrëzuar Millosheviçin në vitin 2000, (shën. i autorit), por duke mos gjetur përgjigje në asnjë prej çështjeve më të rëndësishme - si në politikën e brendshme ashtu edhe atë të jashtme. Ndaj mendoj se Serbia është në gjendje vendnumro. Pushteti i tanishëm me siguri që nuk pajtohet me vlerësimin tuaj, sepse mendon se DOS-i ishte diçka më e keqe që ka mundur t’i ndodhë Serbisë? Kjo është një prej kundërthënieve të skenës politike në Serbi. Në njërën anë kritikohet “Pesë Tetori”, por harrohet pse ka ndodhur ai. Ndërkohë që pushteti i tanishëm bën një politikë të njëjtë si DOS-i. Më duket se mesazhi i pushteti të sotëm në Serbi është: Ne do të bëjmë të njëjtën gjë që keni bërë ju, pak më mirë, por jo ndryshe. Tek e fundit, prej Millosheviçit, përmes Djingjiçit, Koshtunicës, Tadiçit, Nikoliçit e deri tek Vuçiçi, duket sikur partitë politike janë të përkufizuara njësoj. Nuk ka ndonjë dallim serioz, ndoshta nuk ka edhe hapësirë, por vërej një mungesë të guximit politik të elitave në Serbi, që të dalin nga trashëgimia e kohës së Titos. Vëmendjen e opinionit e ka zgjuar shumë deklarata juaj për Kosovën, në radhë të parë ndërlidhja e zgjdhjes së çështjes së Kosovës me
“Rusia po e shfrytëzon Kosovën (Thaçin) për interesat e saj”
Përvoja ime ndërkombëtare dhe njohja e Perëndimit nuk është e vogël. Do të doja shumë që t’ua shtroj hapur këtë pyetje dhe të shoh se cila do të ishte përgjigja. Hipokrizi është vet fakti që ata nuk kërkojnë nga Serbia ta njohë pavarësinë e Kosovës, por na ofrojnë një të ashtuquajtur marrëveshje të detyrueshme juridike. Pse na ofrojnë ata diçka të tillë? Mua më duket se ata janë të vetëdijshëm se njohja e Kosovës nga Serbia do t’ia zgjidhte duart Serbisë për realizimin e interesave të saj. vetëvendosjen e serbëve në Republikën Serpska? Mbi parimin e vetëvendosjes së popullit - një komb një shtet - është shkatërruar edhe ish-Jugosllavia. Argumenti kryesor i shqiptarëve në Kosovë është insistimi i krijimit të shtetit pikërisht mbi këtë bazë. Kurrë nuk është mirë kur për të njëjtat gjëra aplikohen parime të ndryshme, sepse kjo jo vetëm që është e padrejtë, por paraqet edhe një burim të problemeve, sipas motos: nëse mund ta bëjë njëri, pse të mos e bëjnë edhe të tjerët? Ndaj mendoj se ky është një parim, i cili në Ballkan nuk mund të evitohet dhe deri sa ai nuk realizohet, nuk mund të shkohet përpara. Nëse gjërat janë kështu dhe nëse statusi i Kosovës ka mbërritur deri në nivelin kur shtrohet vetëm dilema nëse Serbia do të njohë pavarësinë dhe shtetësinë e Kosovës, atëherë më duket e natyrshme që kjo të balancohet me të drejtat e serbëve në Bosnje-Hercegovinë për vetëvendosje. Pra njësoj si edhe e drejta e shqiptarëve.
Kjo që kemi tani është një sabotim i ndërsjelltë. Shqiptarët e jugut të Serbisë e sabotojnë Serbinë, e Serbia saboton Kosovën. Nuk mendoj se kjo është zgjidhje e mirë. Serbia me insistimin e saj që të ruajë integritetin territorial është duke e bllokuar mundësinë e shtrimit të kësaj çështjeje. Kjo nuk do të thotë se Serbia nesër duhet të hapë çështjen e ndarjes së Republikës Serpska nga Bosnjë-Hercegovina, por mjafton të përdoret si argument dhe të presë që bashkësia ndërkombëtare ta pranojë këtë argument dhe të kuptojë se për çfarë është fjala. Por kjo është edhe një prej vërejtjeve kryesore që dëgjohet edhe në Serbi, se bashkësia ndërkombëtare nuk do t’i dëgojë argumentet e palës serbe... Përvoja ime ndërkombëtare dhe njohja e Perëndimit nuk është e vogël. Do të doja shumë që t’ua shtroj hapur këtë pyetje dhe të shoh se cila do të ishte përgjigja. Hipokrizi është vet fakti që ata nuk kërkojnë nga Serbia ta njohë pavarësinë e Kosovës, por
na ofrojnë një të ashtuquajtur marrëveshje të detyrueshme juridike. Pse na ofrojnë ata diçka të tillë? Mua më duket se ata janë të vetëdijshëm se njohja e Kosovës nga Serbia do t’ia zgjidhte duart Serbisë për realizimin e interesave të saj. Ndërsa oferta për marrëveshje është një zgjidhje tipike formale perëndimore. Ndërlidhja e ngjarjeve në Srebrenicë me pohimet se ky është shkak pse Republika Serpska nuk duhet të ketë të drejtën e vetëvendosjes, mund të interpretohet edhe ndryshe - se serbët kanë të drejtë ashtu si të gjithë të tjerët për vetëvendosje. Në këtë moment kemi standarde të dyfishta, sepse në Kosovë duam një gjë, e në Bosnjë-Hercegovinë diçka tjetër. Diplomacia serbe mendon se Uashingtoni ka ndryshuar politikën dhe se SHBA është më e gatshme për propozimet e palës serbe për zgjidhjen e çështjes së Kosovës. Mendoni se Uashingtoni e ka ndryshuar qëndrimin? Kjo më duket bukur infantile. Fuqitë e mëdha nuk e ndryshojnë politikën e tyre, ose e ndryshojnë me shumë vështirësi. Nuk ka asnjë shenjë se SHBA e ka ndryshuar politikan ndaj Ballkanit, e në këtë kuptim pra as qëndrimin ndaj Kosovës, dhe në veçanti jo që t’i kthehet palës serbe. Ne edhe në fillim kemi pasur sjellje fëmijërore, sa i përket pritjeve nga Trumpi. Kur në krye të diplomacisë keni një Daçiç, i cili nuk e di asnjë fjalë anglisht, për të cilin politika në Uashington është më e panjohur se sipërfaqja e Marsit,
diçka më të mirë nuk mund të prisni. Ne nuk duam të ndryshojmë politikën tonë, ndërsa presim që këtë ta bëjë Amerika! Nuk e di si duhet ta quajë këtë sjellje. E qartë është që edhe Rusia, siç edhe po bën, do ta shfrytëzojë Kosovën si precedencë për interesat e veta. Ky optimizëm i pabazë është i bazuar tek padija elementare. Njerëzit këtu merrem me çështje për të cilat nuk e kanë idenë dhe mendojnë se politika mund të bëhet pa leximin e librave dhe pa analiza. Kështu ne e kemi shkatërruar edhe shkollën dhe kemi nënvlerësuar dijen, kemi ardhur në një situatë kur secili mund të punojë çdo punë. Tani kemi edhe ambasadorë të cilët nuk e dinë as serbishten mirë, e të mos flas për ndonjë gjuhë të huaj. Por shefi i diplomacisë serbe, Ivica Daçiç pohon se ata kanë ndarë gjysmë milioni dollarë për lobim dhe se kjo ka rezultuar me ndryshime të mëdha në politikën amerikane? Dikush ka dëgjuar se në Amerikë ekziston lobimi. Natyrisht që atje ka shumë mashtrues, të cilët të premtojnë gjëra dhe duan t’ju marrin shumë para. Për lobim në Amerikë duhet të kesh shumë para dhe është gati e pamundur që me para të ndryshoni politikën amerikane. Politika amerikane nuk mund të blihet. Lobimi shërben për diçka tjetër. Ajo që mund të bëhet është prezantimi i argumenteve të shëndosha politike para opinionit përmes njerëzve me influencë, e për këtë nuk nevojiten para, por shkathtësi. Ju mund të paguani dhe të fotografoheni me presidentin e Amerikës, por jo edhe të bisedoni me te për çështjet politike. Tek e fundit, presidenti nuk vendos për këtë. Pra me Trumpin nuk duhet të bisedohet për këtë, sepse ai nuk e ka idenë për këto gjëra. Politika serioze bëhet në vende të tjera - në universitete, në media, në Kongresin amerikan, në korin diplomatik... e këtu ju nevojiten paratë vetëm për karburante dhe makinë. Nëse dikush ju fton të mbani ndonjë ligjëratë në ndonjë shkollë serioze, kjo mund të ketë një efekt shumë më të madh se të bisedoni me Trumpin. Ja edhe një shembull: perceptimi serioz i opozitës serbe në SHBA ka ndodhur pas një paraqitje në Harvard në pranverën e vitit 2000, ku kanë marrë pjesë 1.000 studentë dhe asnjë politikan. Ftesën e kemi marrë nga një fondacion grek dhe këtë e kemi shfrytëzuar mirë. *Marrë nga Deutsche Welle
AKTUALITET
10
E premte, 24 GUSHT 2018
Në inventarin e ARRSH janë 1200 ura. Shembja e urës në Xhenova ka shtuar vëmendjen mbi gjendjen e infrastrukturës edhe në vendin tonë
P
as një tragjedie, merren masa. Shembja e urës në Xhenova të Italisë, ka shtuar vëmendjen mbi gjendjen e infrastrukturës edhe në vendin tonë. Autoriteti Rrugor Shqiptar tha se nuk jemi ne situate emergjence përsa i përket gjendjes së urave në rrugët kombëtare por puna në terren ka nisur. ‘’Nuk jemi në emergjencë, jemi në monitorim të vazhdueshëm”, shprehet Afrim Qendro, drejtori i ARRSH. Megjithatë do të ngrihet një grup pune i përbashkët, me specialistë të ARRSH, Institutit të Ndërtimit Emergjencave Civile dhe Fakultetit të Inxhinierisë së Ndërtimit gjitha veprat e artit. Njëra prej tyre, është ura e Mifolit dhe është ndërtuar mbi Vjosë rreth viteve ‘80. Deri në vitin 2012 ishte nyja kryesore që lidhte Vlorën me Fierin, ndërsa pas ndërtimit të autostradës nuk është më aq e rrahur. Përmes saj lëvizin banorët e fshatrave përreth Vjosës. Këmbët e saj kanë pësuar gërryerje dhe dëmtime ka edhe në trase, si dhe në pjesët mbrojtëse të saj. Ura e Tapizës në Krujë, është ura me rrezikshmëri të lartë. Në kufi me Tiranën, ajo është nyjë kyçe drejt Veriut. Nuk mbahet mend që kur këtu s’ka patur ndërhyrje. Ka raste që Ura lëkundet edhe nga këmbësorët. Në të mungon sinjalistika dhe nuk ka tregues për tonazhin e rëndë. Mjetet lëkunden kur kalojnë përmes saj. ‘’Ka rrezikshmëri, s’kena nga t’ia mbajmë këtej do dalim, s’kemi rrugë tjetër’’,thotë një shofer. Janë ura të
Urat e rrezikshme, shoferët: S’kemi nga t’ia mbajmë 8 URAT 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Ura Leklit Ura e Dragotit Ura e Vorës Ura e Tapizës Ura e Zëmblakut Nyja në diznivel e në Bushnesh 7. Rikonstruksioni i urës së Kalulit 8. Ura lidhëse i Levan-Tepelenë dhe Dragot-Përmet
SHKAQET
vjetra aq sa u është harruar edhe data e ndërtimit. Kjo është ura e Golikut, në Mokër të Pogradecit ngritur në vitin 1964. Ajo lidh gjithë zonën e Mokrës në të dyja Mokrat e Sipërme dhe e Poshtme si dhe mjaft fshatra deri në Gramsh. Janë tetë mijë banorë që qarkullojnë në të. ‘’Kjo është
bërë në vitin ‘63 nga brigada e Gollobordës, nga atëherë deri më sot nuk është vënë dorë. Kemi bërë shumë kërkesa, kjo urë lidh gjithë zonën e Mokrës”. E tillë është edhe ura e Manatrecit në Përrenjas. E ndërtuar në vitin 1963, ajo lidh fshatrat me afro 5 mijë banorë dhe në këtë
POLICIA
P
Droni u bën “gropën” shoferëve në Berat
olicia Rrugore ka gjetur “ilaçin” kundër shkelësve të rregullave të qarkullimit rrugor. Përtej masave të shtuara në akset rrugore, këtë herë policia e kap në ajër shkelësin. Duket se risia e re e Policisë Rrugore ka “djegur” shumë drejtues mjetesh. Njësia Operacionale për Sigurinë Rrugore, ka vijuar në qarkun Berat monitorimin me DRON për të evidentuar dhe ndëshkuar shkelësit e Kodit Rrugor. Gjatë monitorimit janë ndëshkuar me masë administrative 74 drejtues mjetesh, nga këta
34 për OASH. Monitorimi do të vijojë në të gjitha rrugët në qarqet e vendit. “Policia Rrugore po
monitoron shkeljet dhe parakalimet e gabuara edhe me DRON. Drejtuesi i mjetit në video në fillim kundërshtoi ndaj konstatimit, por prova e filmuar e “çarmatosi”. Edhe shkeljet e tjera: Respektimi i përparësisë në rrethrrotullime; Distanca e sigurisë mes mjeteve etj. Vendet ku monitorohet me dron? Në të gjitha akset rrugore, sidomos në segmentet e evidentuara si “njolla të zeza” të trafikut. Policia Rrugore apelon për respektimin e sinjalistikës rrugore dhe rregullave të qarkullimit”.
rast dëmtimet më të mëdha janë shkaktuar nga mjetet e tonazheve të rënda. Në inventarin e ARRSH janë 1200 ura dhe sipas drejtorit Qendro faktorët kryesorë që lidhen me degradimin e një ure janë jetëgjatësia e saj, ekspozimi ndaj agjenteve atmosferike, gërryrja e lumenjve dhe mos
“Faktorët kryesorë që lidhen me degradimin e një ure janë jetëgjatësia e saj, ekspozimi ndaj agjenteve atmosferike, gërryrja e lumenjve dhe mos respektimi i peshës së ngarkesave të kamionëve”. respektimi i peshës së ngarkesave të kamionëve. Në tragjedinë e Xhenovës, humbën jetën edhe dy shqiptarë.
MINISTRIA
Z
Një ekspert i SHBA-së pranë Policisë
v/ministrja e Brendshme Romina Kuko, në kuadër të vizitës së saj në SHBA ka zhvilluar takime në Departamentin e Drejtësisë, ku bisedoi me Prokurorin e Përgjithshëm të Detroitit, Matthew J.Schneider dhe me zëvendësin e tij, Hank Moon. Takimet me zyrtarët amerikanë u konsideruan mjaft të frytshme, pasi lidhen me projekte dhe bashkëpunim konkret. Kuko shprehu vlerësime për nivelin e shkëlqyer të bashkëpunimit mes vendeve në fushën e zbatimit të ligjit dhe luftën
kundër krimit të organizuar, si dhe çështje me interes dypalësh. Departamenti i Drejtësisë së SHBA ka dërguar një ekspert pranë Policisë shqiptare për të dhënë ndihmë dhe ekspertizë
në fusha specifike. Kuko bëri një përmbledhje të strukturës, veprimtarisë dhe rezultateve të Task Forcës Speciale, që është ndërtuar për të luftuar krimin e organizuar, në kuadër të operacionit “Forca e Ligjit”. Projekti i Policimit në Komunitet në Dearborn është modeli më i suksesshëm në SHBA për shkak se në 5 vite uli kriminalitetin me 60% në një zonë heterogjene. Në këtë takim u fol gjithashtu për disa modele të angazhimit në komunitetit, në nisma që kanë të bëjnë me sigurinë e qytetarëve.
AKTUALITET
11
E premte, 24 GUSHT 2018
“Mos hesht. Dhuna është krim”. Ky është apeli sensibilizues i vendosur në Policinë e Shtetit për çdo femër apo edhe mashkull që dhunohet në familje
P
olicia e Shtetit çdo ditë merr telefonata për dhunën në familje, fqinjë që kallëzojnë për breshërinë e plumbave dhe femra që në shumicën e rasteve heshtin ndaj dhunës. Por pse dhunohet femra në Shqipëri? Profesoresha Arjana Muçaj, thotë se duke nisur që nga shkaqet ekonomike e duke vazhduar me shëndetin mendor kur hasim në vështirësi, janë disa nga shkaqet që krijojnë dhunë në familje. “Depersonalizimi sjell dhunën në familje. Ka edhe nga ata që mendojnë se të rrahin për të mirën tënde”, shpjegon Muçaj. “Mos hesht. Dhuna është krim”. Ky është apeli sensibilizues i vendosur në Policinë e Shtetit për çdo femër apo edhe mashkull që dhunohet në familje. Nga muret e shtëpisë deri te përgjakja e rrugëve, dhuna në familje është kthyer në një shqetësim në rritje që ka shtyrë Qeverinë të ndërhyjë me një projektligj, i cili tashmë është miratuar. Risitë janë të ndryshme por ajo që bie në sy është se ligji shkon përtej institucionit të martesës dhe parashikon si rastet e bashkëjetesës, ashtu edhe ato të marrëdhënieve apo lidhjes afektive në çift. Thënë ndryshe, një vajzë mund të gjejë mbrojtje edhe nëse personi që e dhunon ka thjeshtë statusin e të dashurit. Një tjetër risi është se shtohet edhe Urdhri Paraprak i Mbrojtjes së Menjëhershme. Sipas hartuesve të draftit, është vënë re se 24 apo 48 orët e para nga momenti kur një grua paraqitej në polici për të kërkuar mbrojtjen e shtetit e deri te lëshimi nga gjykata i këtij urdhri, ishte harku kohor brenda të cilit regjistroheshin edhe ngjarjet
Dhuna në familje, ligji i ri shpresë për ndryshim MBROJTJA “Një grua përfiton menjëherë nga Urdhri Paraprak i Mbrojtjes, duke nisur nga momenti që e kërkon atë pranë autoriteteve të rendit, deri kur gjykata do ta konfirmojë atë apo jo. Ky ndryshim pritet që të shuajë ngjarjet më të rënda”.
KRIM PASIONI
më të rënda. Ligj thotë se një grua përfiton menjëherë nga Urdhri Paraprak i Mbrojtjes, duke nisur nga momenti që e kërkon atë pranë autoriteteve të rendit, deri kur gjykata do ta konfirmojë atë apo jo. Një tjetër risi ka të bëjë me të miturit. Për herë të parë, me urdhrin e mbrojtjes për nënën automatikisht do të garantohet urdhri i mbrojtjes për fëmijët, edhe nëse
mbi ta nuk është ushtruar dhunë e drejtpërdrejtë. Një tjetër fenomen që ka prekur shoqërinë shqiptare, janë vrasjet e ish-të dashurave apo të vajzave që nuk pranojnë të krijojnë lidhje. Vrasja e Ariela Muratit dhe e Xhuljeta Çunit, të cilësua si krim pasioni, rreziku sipas psikologëve qëndron te fakti që fenomene si këto të kthehen në modele. “Dashuria nuk është pronë,
R
aste të dhunës në familje, vijojnë të jenë prezent në mediat shqiptare dhe një nga problematikat që ndeshen autoritetet shqiptare çdo ditë. Për t’i dhënë më shumë mbrojtje viktimës, ligji aktual në fuqi për dhunën në familje, ka pësuar disa ndryshime. Lajmin e bën të ditur edhe deputetja e PS-së, Vasilika Hysi, e cila përmes një statusi në rrjetet sociale, sqaron se shpreson që ligji të kuptohet dhe të zbatohet drejtë. “Hyri në fuqi ligji 47/2018 që parashi-
kon disa masa shtesë për parandalimin e dhunës në marrëdhëniet familjare. Një nga risitë e ligjit është urdhri për masat paraprake të mbrojtjes së
menjëhershme që merret nga policia. Uroj që ligji të kuptohet dhe të zbatohet drejtë, udhëhequr nga interesi i viktimës”, shkruan deputetja socialiste.
të jenë më të përgjegjshëm në veprimet e tyre dhe për ktëtë psikologët këmbëngulin te edukimi i brezave që në vegjëli dhe te përzgjedhja e shoqërisë, faktorë që më vonë mund të kthehen në kërcënim për individin.
POLICIA
DEPUTETE
Hysi: Uroj që ligji të kuptohet
as nuk shitet, as nuk blihet dhe nuk e merr dot me zorr. Të rinjtë duhet të jenë shumë të kujdesshëm, periudha e adoleshencës është shumë e vështirë, ka të papriturat e veta por një mbështetje e fortë prindërore duhet për të gjetur rrugën e drejtë, për të mos gabuar aq rëndë sa rasti në fjalë”, deklaron Muça. Për të mos u vrarë një tjetër Arielë dhe Xhuljetë, të rinjtë duhet
“Dashuria nuk është pronë. Të rinjtë duhet të jenë të kujdesshëm, periudha e adoleshencës është shumë e vështirë, ka të papriturat e veta por një mbështetje e fortë prindërore duhet për të gjetur rrugën e drejtë, për të mos gabuar aq rëndë sa rasti në fjalë”.
D
Rrahje në familje, rast në Dibër e Fier
y raste dhune janë regjistruar ditën e enjte në vend. Në Fier e Dibër, dy persona janë ndaluar nga policia pasi kanë ushtruar dhunë në familje. Një 64-vjeçar nga Peshkopia është arrestuar nga Policia e Dibrës pasi ka ushtruar dhunë mbi kunatin e tij. Avdul S, është i ndaluar nga policia, ndërsa në Fier një 46-vjeçar ka rrahur të vëllain për çështje prone. “Sipas burimeve zyrtare, Krenar Qalliaj, në shtëpinë e tij “ka ushtruar dhunë fizike ndaj vëllait të
tij, shtetasit L.Q, 52-vjeç, banues në Fier. Materialet i kaluan Prokurorisë pranë Gjykatës së Shkallës së Parë Fier për veprën penale “Dhunë në familje””, njofton policia
për rastin e Fierit. Ndërsa në Peshkopi, mësohet se ka pasur një konflikt të çastit në shtëpinë e 64-vjeçarit, i cili më pas e ka rrahur edhe fizikisht vëllain e gruas së tij. “Nga Specialistët për Hetimin e Krimit në Komisariatin e Policisë Dibër u arrestua në flagrancë shtetasi: Avdul S, 64-vjeç, banues në Peshkopi. Arrestimi i tij u bë pasi në banesën e tij, për motive të dobëta, ka ushtruar dhunë fizike ndaj kunatit të tij shtetasit R.F, 40-vjeç”, bën të ditur policia.
CYANMAGENTAYELLOWBLACK
REKLAMA
12
E premte, 24 GUSHT 2018
CYANMAGENTAYELLOWBLACK
SPECIALE
13
E premte, 24 GUSHT 2018
Kryebashkiaku Erion Veliaj dhe Myftiu i Tiranës, Ylli Gurra inspektuan punimet e xhamisë së re
Veliaj: Bajramin tjetër besimtarët do ta festojnë në xhaminë e ‘Namazgjasë’ V
itin tjetër Festa e Bajramit do t’i gjejë besimtarët myslimanë me një xhami të re. Kryetari i Bashkisë së Tiranës, Erion Veliaj, i shoqëruar nga Myftiu i Tiranës, Ylli Gurra, inspektuan punimet që po kryhen në Xhaminë e Namazgjasë, e cila është afër përfundimit. Kryebashkiaku e cilësoi ndërtimin e xhamisë si vepër të dobishme, jo vetëm për besimtarët myslimanë, por edhe si një stoli për qytetin. “Jam shumë i lumtur që inspektuam këtë vepër të dobishme. E quaj një vepër të dobishme për disa arsye: së pari, për të gjithë besimtarët myslimanë sepse pasja e një shtëpie të madhe të Zotit, për të ofruar shërbesat, jo vetëm në ditën e xhumasë, por edhe në ditët e tjera të veçanta, apo për të pasur një qendër kulturore, aktivitete të tjera të komunitetit, si ato që kanë të bëjnë me doktrinën fetare, me ndihmën dhe solidaritetin në komunitet, i sjell Tiranës një stoli”, tha Veliaj. Për kryebashkiakun, ndërtimi i xhamisë është një e mirë edhe për qytetarët apo turistët e huaj, të cilët brenda 1 km2 mund të vizitojnë tempujt fetarë të myslimanëve, ortodoksëve dhe katolikëve. “Në 1 km2 kemi të gjitha shtëpitë e besimit, si atë të vëllezërve myslimanë, të atyre ortodoksë dhe atyre katolikë, ku mjafton të shikosh nga parvazi i Xhamisë së Namazgjasë dy majat e objekteve të tjera të kultit. Do të thotë se edhe për një turist që është i tërhequr nga Shqipëria për turizmin fetar, për vëllazërinë religjioze që kemi me njëri-tjetrin, e ka kollaj sepse brenda Unazës së
Vogël mund t’i shohë të tre këta tempuj”, u shpreh kreu i bashkisë së kryeqytetit. Ai nënvizoi se po kaq me vlerë është edhe dobia urbanistike që sjell ky tempull besimi. “Jo vetëm që kemi punuar me cilësi, por një pjesë masive e finan-
cave ka shkuar në komunitet, për punëtorët, për materialet e ndërtimit, ama edhe për shumë punishte nga qytete të tjera, në të cilat mjeshtër dhe mjeshtëri që ndoshta ishin harruar nga koha, janë zhdërvjelltësuar falë punimeve. Do të hyjmë mandej,
në fazën tjetër, ku do të vijojnë kaligrafët dhe punonjësit tjerë artistikë, që pas punës masive industriale, të vijojë puna artistike dhe Bajrami tjetër të na gjejë me xhaminë e Namazgjasë”, deklaroi Veliaj. Kryebashkiaku tha se xhamia e re do të krijojë edhe më shumë mundësi për parkim në Tiranë. Veliaj shtoi se parkingu nëntokësor i xhamisë, ashtu si edhe ai që po ndërtohet te “7 Xhuxhat”, do të lehtësojnë trafikun e makinave në Rrugën e Elbasanit. “Bashkia po përfundon parkingun te “7 Xhuxhat”, ndërkohë tashmë ka përfunduar parkingu i Xhamisë së Namazgjasë. Pra, ka dobi edhe për qytetin sepse përtej ditës së xhumasë, kur besimtarët janë frekuentuesit kryesorë, kjo hapësirë me vende parkimi
do të sqarojë njëherë e mirë trafikun në një nga nyjet më të vështira, si nyja e Rrugës së Elbasanit. U jam shumë mirënjohës inxhinierëve, punëtorëve, supervizorëve, kontraktorëve që kanë ecur me ritme të jashtëzakonshme dhe mezi pres që Bajramin tjetër të kemi një xhami të re dhe më në fund të gjithë besimtarët e Tiranës të kenë shtëpinë e tyre dinjitoze, të bollshme dhe një stoli për qytetin tonë”, përfundoi ai. Myftiu i Tiranës, Ylli Gurra, u shpreh i kënaqur për praninë e kryebashkiakut në inspektimin e detajeve të fundit artistike të xhamisë. “Ajo për të cilën më vjen mirë është plotësimi i aureolës së besimit në kryeqytetin tonë me Xhaminë e Namazgjasë, e cila ndodhet paralel apo krahas katedrales së vëllezërve ortodoksë dhe katolikë. Xhamia u jep lehtësi besimtarëve myslimanë, por edhe qytetarëve, qoftë për frekuentimin e saj pas përfundimit të plotë të punimeve pas disa muajsh, qoftë për hapësirat në funksion të qytetarëve, përfshirë pjesën e parkimit që ndodhet nën xhami dhe aksesin në qendrën kulturore brenda ambienteve të xhamisë”, tha Gurra. Punimet në Xhaminë e Namazgjasë janë në fazën e tyre përmbyllëse të rifiniturave, instalimeve elektrike, mekanike, si edhe veshjes me gurë, të cilat pritet të mbyllen brenda 2 muajsh. Ndërsa, një grup që do të vijë nga Turqia do të kryejë dhe punimet e kaligrafisë, të vizatimeve dhe punimet e allçisë për t’i dhënë kështu dorën e fundit shtëpisë së re të besimtarëve myslimanë
AKTUALITET
14
E premte, 24 GUSHT 2018
Emri i “financierit” të bandës së Habilajve, ishte shënuar në Prokurorinë e Krimeve të Rënda, në një njëjtin procedim me ish-ministrin e Brendshëm, Saimir Tahiri
N
ezar Seitaj, lehtësohet në masën e sigurisë, pasi gjykata e Katanias i ka dhënë masën e “arrest shtëpie”. Vendimi është konfirmuar nga avokati, Detar Hysi. Ende nuk ka detaje se çfarë ka ndryshuar në pozitën proceduarale të Seitaj, i cili është lënë në “arrest shtëpiak”, në pritje të gjykimit. Në datën 4 shtator pritet të zhvillohet seanca ku do jepet vendimi i radhës për Seitajn. Burimet bëjnë me dije se Seitaj kishte dorëzuar një kërkesë pranë Gjykatës së Katanias për mungesë provash. Nezar Seitaj, i njohur edhe si “financieri” i grupit të Habilajve, u ekstradua drejt Italisë nga Shqipëria në nëntor të viti të kaluar, me një procedurë ekstra procedurale. Ministrja e Drejtësisë, firmosi edhe pse vendimet e gjykatave të Shkallës e Parë, të Apelit të Krimeve të Rënda, si dhe një vendim i Gjykatës së Lartë, kishin vendosur për masën “arrest me burg” për Seitajn. Më konkretisht, nga përgjimet e kryera dyshohet se Seitaj ka qenë financier i grupit që merrej me shpërblimet dhe pagesat që kryheshin për të realizuar trafikun e narkotikëve. Ai nuk ka pranuar akuzat e prokurorisë së Katanias për implikim në trafikun e drogës. “Financieri” është shprehur më herët se me Habilajt ka vetëm lidhje krushqie. Ekstradimi i tij drejt Italisë, u bë në datën 25 janar 2018, pak javë pasi ishte shpallur në kërkim nga drejtësia italiane. Ai u shpall në kërkim në tetor, pak javë pasi anëtarët e grupit të Habilajve u ndaluan në Itali. Gjykata e Katanias kishte lëshuar një urdhër arresti për
Gjykata e Katanias liron Nezar Seitajn VENDIMI “Nezar Seitaj, lehtësohet në masën e sigurisë, pasi gjykata e Katanias i ka dhënë vendimin e “arrest shtëpie”. Ende nuk ka detaje se çfarë ka ndryshuar në pozitën proceduarale”.
FINANCIER “Seitaj ka qenë financier i grupit që merrej me pagesat që kryheshin për të realizuar trafikun. Ai s’ka pranuar akuzat e prokurorisë së Katanias për implikim në trafikun e drogës”. të dhe gjykata shqiptare lejoi ekstradimin pas arrestimit të tij në Vlorë. Ekstradimi i Nezar Seitaj, hapi një tjetër debat në politikën shqiptare, se a duhet të ishte ekstraduar, përsa kohë që po hetohej edhe në Shqipëri. Emri i tij ishte shënuar në Prokurorinë e Krimeve të Rënda, në një njëjtin procedim me ish-ministrin e Brendshëm
Saimir Tahiri, që dyshohet se ka ndihmuar grupin e Habilajve në kultivimin dhe trafikimin e narkotikeve. Grupi kriminal ishte në përgjim që prej vitit 2013 dhe në dosjen e prokurorisë së Katanias, përmendej edhe ish-ministri Tahiri nga ana e grupit kriminal. Habilajt kanë përdorur emrin e ministrit si të përfshirë
në trafikun e kanabisit. Mbi Tahirin ka nisur një hetim nga Prokuroria e Krimeve të Rënda, por edhe pse po mbushet 1 vit që nga data e nisjes së hetimeve, mbi ish-ministrin nuk ka ende asnjë provë konkrete që ta implikojë direkt në trafikun e drogës. Ndërsa seanca për grupin Habilaj, me kryetar Moisi Habilaj, pritet të zgjidhet
GREQI
D
y shtetas grekë dhe dy shqiptarë, janë vënë në pranga paraditen e të enjtes, pas një operacioni të gjerë të forcave të rendit. Ata akuzohen se mbrëmjen e të mërkurës qëlluan me armë kundër një patrulle të policisë në zonën turistike Laganas, në ishullin e Zakynthos. Patrulla u nis të kontrollonte automjetin në të cilin ndodheshin katër persona por sapo policët u afruan, kundër tyre u hap zjarr ndërsa të katër ata mundën të ikin. Policia sekuestroi në vendngjarje një pistoletë të kalibrit 9 mm. Policia ka shpallur në kërkim dhe një tjetër shtetas grek, që i përket të njëjtit grup. Sipas medias lokale, që të pestë ata janë bosa të krimit të organizuar dhe aktiviteti i
RAPORTI
Shqiptarë dhe grekë sulmojnë policinë
tyre shtrihet jo vetëm në ishull, por dhe në pjesë të tjera të Greqisë. Lagana është një nga zonat më të frekuentueshme në Greqi nga turistët e
në seancën e 26 shtatorit. Risia në këtë pikë është fakti që në fashikujt e dosjes në ngarkim të tyre, me kërkesë të prokurorit publik Andrea Bonomo, janë përfshirë edhe procesverbalet e marrjes në pyetje gjatë muajve të kaluar të protagonistëve Habilaj, Seiti dhe Sulaj, nga prokurorët e Krimeve të Rënda të Tiranës.
huaj. Dyshohet se aktiviteti i të pestëve lidhet me trafik droge, prostitucion, pastrim parash të pista dhe gjobëvënie ndaj bizneseve të ishullit.
M
bi 300 persona kanë kërkuar azil në Shqipëri dhe kjo vetëm gjatë vitit 2017. Sipas të dhënave të publikuar nga Instituti i Statistikave, në vitin 2017 rezultojnë 309 azilkërkues në Shqipëri me një rritje prej 28,8% krahasuar me vitin 2016. Azilkërkuesit janë kryesisht nga Siria, Algjeria dhe Afganistani. Sipas të dhënave zyrtare numri i azilkërkuesve meshkuj në 2017, është rritur krahasuar me vitin 2016 ndërsa numri i azilkërkuesve femra në 2017, ka rënë. Sipas të dhënave të INSTAT autoritetet shqiptare kanë evidentuar edhe 1.049 të huaj të parregullt gjatë vitit 2017, kryesisht nga
300 të huaj kërkojnë azil në Shqipëri
Siria, Algjeria dhe Libani me një rritje 14,6% krahasuar me vitin 2016. Pjesa dërmues e të huajve të parregullt,
sipas burimeve kufitare shqiptare, hyjnë nga kufri grek në territorin shqiptar në zonët juglindore dhe jugore.
AKTUALITET
15
E premte, 24 GUSHT 2018
Ministria e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale ka forcuar masat për parandalimin e rikthimit të shpërthimeve epidemike
I
nstituti i shëndetit publik konfirmon se në Shqipëri nuk ka vend për alarm lidhur me epideminë e fruthit. Përmes një njoftimi për media ky institucion njofton se Ministria e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale ka forcuar masat për parandalimin dhe rikthimin e kësaj epidemie. Sipas informacionit të shpërndarë dje për mediat, ISHP njofton se gjatë vitit janë kryer mbi 77,599 vaksinime, ku përfshihen persona që nuk kanë qenë të vaksinuar ose që vaksina nuk i ka funksionuar, persona që kanë pasur kontakt me të prekurit nga kjo epidemi, ata që rezultojnë me një dozë vaksine apo persona risku. Tek këta të fundit kategorizohen personat e lindur mes viteve 1980-1990 që janë me një dozë vaksine, për të cilët ISHP prej dy vitesh kryen vaksina. Instituti deklaron edhe evidentimin e fëmijëve të prapambetur në marrjen e saj, duke kryer vaksinimin e menjëhershëm të tyre, si dhe ka bërë vaksinimin e popullatës së komunitetit rom. Pjesë e masave të marra për vaksinimin e qytetarëve nga ISHP kanë qenë edhe takime me mjekët pediatër, mjekët e familjes, pjesëtarë të komunitetit mysliman si pasojë e refuzimit të vaksinimit nga ky komunitet, trajtime të mjekëve të institucioneve parashkollore dhe shkollore si dhe monitorim të zbatimit të ligjit ndaj sëmundjeve infektive. “Instituti i Shëndetit Publik konfirmon se në Shqipëri nuk
IShP: Nuk ka vend për alarm për epideminë e fruthit
ka vend për alarm lidhur me epidemin e Fruthit. Ministria e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale, nëpërmjet Institutit të Shëndetit Publik ka forcuar masat për parandalimin e rikthimit të shpërthimeve epidemike të Fruthit. Gjatë këtij viti janë kryer mbi 77500 vaksinime nga të cilat mbi 26400 janë vaksinime të personave të cilët nuk kanë qenë të vaksinuar ose mbulesa vaksinale nuk ka qenë në nivelin e duhur dhe mbi 51100 vaksinime jashtë ru-
tinës që iu takojnë personave të kontaktit, individëve që rezultojnë me një dozë vaksine fruthi apo të pa vaksinuar, si dhe persona risku. Vaksinimi i personave dhe grupeve të riskut është kryer sipas një strategjie të caktuar, konkretisht: Prej dy vitesh vazhdon vaksinimi i kohorteve të datëlindjeve 1980-1990 që janë me një doze, ndërkohë që është bërë dhe vaksinimin i kohorteve të datëlindjeve 16-20 vjeç. Është realizuar evidentimi i
fëmijëve të prapambetur në kryerjen e vaksinimit dhe vaksinim i tyre i menjëhershëm dhe po ashtu është bërë vaksinim i popullatës së komunitetit rom si kontigjent lëvizës në të gjitha rrethet. Gjithashtu në vazhdim të masave për vaksinimin e qytetarëve ISHP ka ndërmarrë edhe; Takime me mjekët pediatër dhe ata të konsultorit të cilët kanë sugjeruar shtyrjen e moshës së vaksinimit dhe trajnime të tyre. Evidentim dhe plotësim i skemës së
vaksinimit me dy doza vaksinë ndaj fruthit për të gjithë fëmijët. Takime dhe përfshirje të mjekëve të familjes në proçesin e vaksinimit. Takime me përfaqësues të komunitetit Musliman, duke qenë se një pjesë e refuzimeve vijnë nga persona me besim fetar dhe organizim i vaksinimeve në këto komunitete. Izolim në pavione të caktuara (në pediatri dhe sherbimin e semundjeve infektive ) dhe vetëizolim për rastet ambulatore. Masa standarte të kontrollit të infeksionit dhe të transmetimit ajror. Përdorim i maskave nga personeli dhe pacientët kur shkojnë në ekzaminime. Vaksinim i personelit shëndetësor në spitale dhe qendra shëndetësore. Monitorim i gjendjes mbrojtëse të personelit ndaj Fruthit. Vaksinim brenda 72 orëve i kontakteve. Vendosja e survejancës aktive në QSUT dhe në nivel kombëtar. Takime dhe trajnime me pjesëmarrjen e mjekëve të institucioneve parashkollore dhe shkollore si dhe mjekëve të familjes. Monitorim të zbatimit të ligjit ndaj sëmundjeve infektive për evidencën e kartës së vaksinimit për çdo fëmijë apo nxënës që frekuenton institucionet parashkollore, shkollore dhe universitetet”- thuhet në reagimin e djeshëm të ISHP-së.
“EPIDEMIA E FRUTHIT VAZHDON TË JETË NJË PROBLEMATIKË E HAPUR DHE KËSHILLIMI DHE INFORMIMI I OPINIONIT PUBLIK DHE MEDIAS ËSHTË I VARFËR” Kreu i grupit parlamentar të LSI-së, Petrit Vasili, i ka bërë një apel publik, Ministrisë së Shëndetësisë lidhur me sëmundjen e fruthit që ka rënë në Europë. Sipas Vasilit, Ministria e Shëndetësisë duhet te intensifikojë punën dhe informimin për fruthin, në mënyrë që kjo urgjencë të kalohet pa pasoja. Përmes një postimi në rrjetin social “Facebook”, ish-ministri i Shëndetësisë thekson se kur është fjala për epidemi dhe për probleme të shëndetit publik, është më mirë për Ministrinë e Shëndetësisë që të dëgjojë sa më shumë, në vend që të reagoje vend e pa vend dhe pa argumente. “Ministria e Shëndetësisë na dëgjoi për Ethet e Nilit Perëndimor le ta bëjë edhe për Fruthin…. Pata tërhequr fort vëmendjen e Ministrisë së Shëndetësisë për mos-informimin e opinionit publik për Ethet e Nilit Perëndimor si
Epidemia e fruthit, Vasili: Ministria të rrisë punën dhe informimin rreth virusit
emergjencë e shëndetit publik që është prezente prej muajsh në Ballkan dhe Europë. Pas një reagimi nervoz, politik dhe jo profesional e të pajustifikuar,
më në fund Ministria reagoi dhe ka publikuar këshillat e domosdoshme për opinionin, ndonëse me shumë vonesë, gjithsesi, është i mirëpritur
reagimi i saj. Ndërkohë, epidemia e Fruthit vazhdon të jetë një problematikë e hapur dhe këshillimi dhe informimi i opinionit publik dhe medias është i varfër. Zsuzsanna Jakab Drejtore e OBSH Europën deklaron: “Jemi përpara një rritje dramatike të infeksioneve dhe zgjatjes së epidemisë fruthit në shumë shtete. Duhen marrë masa të menjëhershme për të penguar përhapjen e tij.” Për këtë arsye OBSH do të mblidhet në 17-20 shtator në Romë për këtë emergjencë. Ndaj Ministria e Shëndetësisë duhet të intensifikojë punën dhe informimin për Fruthin që kjo emergjencë të kalohet
sa më qetë dhe pa pasoja. Kur është fjala për epidemi dhe për probleme të shëndetit publik është më mirë për Ministrinë e Shëndetësisë që të dëgjojë sa më shumë, në vend që të reagojë vend e pa vend dhe pa argumente. Si profesionist, unë do të vazhdoj të jap mendimet e mia bazuar në kritere profesionale, pasi kur bëhet fjala për epidemi dhe emergjenca shëndetësore fjalën e ka profesioni dhe jo politika. Kush bën të kundërtën bëhet personalisht i padobishëm dhe publikisht i dëmshëm”- u shpreh dje në reagimin e tij, kreu i grupit parlamentar të LSI-së, Petrit Vasili.
FORUM
16
E premte, 24 GUSHT 2018
IN MEMORIAM Nga Ilir Muharremi
K
ishte një ballë të lartë, përmbi dallgëzonin flokët e buta, vitet ishin ato që ja kishin gllabëruar një pjesë të flokëve, mirëpo nuk munden t’ja humbnin shkëlqimin prej agjenti. Sytë i kishte të vegjël të mprehtë, shikim të thellë i cili çarmatoste çdo gjë që e kishte përballë. Pinte shumë raki nganjëherë e zbuste me ujë. Thonë në dehje është e vërteta. Dehja për të ishte sikur për fëmijët çokolata, ai jetonte me të. Ai pinte në fatin e tij dhe e dinte se asgjë nuk mund të ndryshohet, nuk e shpresonte përjetësinë, jetonte me të tanishmen dhe nuk i frikësohej vdekjes. E dinte se disa vdesin shumë vonë, ndërsa disa shumë herët, por askush nuk mendonte se duhet të vdes në kohë të duhur dhe vdekja për të ishte si një mik i afërt i mirë. Nuk i pëlqente të vdiste me ceremoni, ndoshta këtë e mendonte se njerëzit e kotë kanë dëshirë të vdesin me ceremoni, të bëjnë zhurmë. Si mos te kenë dëshirë, kur edhe lëvozhga ka dëshirë të kërcasë, ndërsa Begolli e donte vetmin, por kurrë nuk ndjehej i vetmuar. Faki vdekjen e pranoj si përmbushje detyre, as herët e as vonë, por në kohë të duhur. Luftoj, e injoroji kancerin, tallej me të, pinte alkool dhe cigare për inat të sëmundjes. Fitorja ishte vetëm një guri sipër kokës së tij.
Kanceri erdhi si kryq, ai lëshoj perden përballë fytyrës, momentalisht e obligoj të tërhiqet, por prapë qe stërmundim dhe nuk e pranonte që sëmundja të ja bëj shah mat, këtu e humbi pak optimizmin. Prapë vazhdonte me atë se nuk dua t’ja dijë për sëmundjen. Pinte dhe pinte raki, vetë ka pohuar se pasi të marr vesh nga fotografimet, nëse është kancer, po vazhdoj me pi raki. E shihte fundin si rifillim, një ikje e lehtë nga kjo botë. “Thjeshtë, si të më lëshon fuqia, dëshiroj me shkue te Zoti, me dekë disi lehtë e bukur. Edhe me kaq jam i kënaqun me jetën teme se realisht nuk kam pritë as kaq vjet” (Jeton Neziraj, Faruk Begolli, Integra, Prishtinë, 2007, fq.15) E dinte se do të vdiste, por ne e dinim se po fundoste një shpirt të madh të cilin sot askush nuk po e kujton. Në asnjë portal nuk shkruajnë për të, as që u përmend nga politikanët, por ai nuk e dëshironte një gjë të tillë, aq më pak të përmendej nga njerëzit e politikës që kurrë nuk kanë shkelur në Teatër ose nuk kanë parë ndonjë film të Farukut. Si në të gjallë si në vdekje Faruku ishte i madh. Vdekja për të ishte festë dhe kështu vdesin njerëzit e mëdhenj. Vdekja nuk ishte për të ankuese këtë e dëshmoj me rolin e mbretit Lir në Teatrin Kombëtar. Derisa kanceri bënte punën e tij
E harruam Faruk Begollin mbi trupin e Begollit, ai jetonte me shpirtin e Lirit. Madje, vetëm mungon fjalitë: “ju uroj vdekjen time, vdekjen e lirë, sepse e dua unë”. Kjo sepse ishte bohem, njeri i pijes dhe ata që pinë nuk janë të këqij. “Bash pse kam pi raki, bash pse kam ndejtë me shumë njerëz të profileve të ndryshme, pra mu kjo jetë, ta quejm boheme, m’ka begatue, mos me mbet një punëtor i diciplinuem”, (Jeton Neziraj, Faruk Begolli, Integra, Prishtinë, 2007, fq.21) Rakia e pasuronte imagjinatën e tij, e begatonte dhe rregullonte shtratin e varrit. E dinte se vdekja po vjen dhe tha: “Ju duhet me m’durue, se unë jam njeri i smutë, tu dekë. Duheni me m’lazdrue, me ma ba rrafsh, me m’dashtë, (Jeton Neziraj, Faruk Begolli, Integra, Prishtinë, 2007 fq.21) Sëmundja nuk e vështirësoj artin e ti ta largonte nga skena. E priste vdekjen si Molieri, në skenë. Nuk kishte trashëgimtar, por kishte trashëgimtarin më të mirë: rolet në shfaqje dhe filma. Nuk i donte trashëgimtarët të cilët do t’i vendosin kurora dhe lule të thara mbi varin e tij. Ditën e fundit nuk e priti sikur do molla të thara që ju ka rra shorti të piqen dhe të rrudhen. Këta janë njerëz të plakur që në rini,
kurse Faki gjithmonë kishte një shpirt rinor. Ai i njihte njerëzit dhe e dinte se dikush kurrë nuk bëhet i ëmbël, thahet qysh në fillim. Andaj, edhe në varim nuk kërkoj prezencë të njerëzve. E dinte se ata rrojnë gjatë shumë gjatë në degët e tyre, unë do këshilloja të vinte një stuhi t’i shkund plehrat e të mos bëhen as ushqim për krimbat. Stuhia këtu do ishte e drejtë mbi pemën e jetës së tyre. Njerëzit e mëdhenj nuk kanë nevojë të kujtohen nga mediokrit, ata mbesin të mëdhenj. Është ofendim ta kujtosh një aktor të cilit nuk ja ke parë asnjë shfaqje dhe film. Është mëkat ta kujtosh një aktor për të cilin nuk ke lexuar asnjë shkrim në gazetë. Është poshtëruese ta kujtosh një aktor me të cilin nuk ke pirë kafe ose nuk ke shkëmbyer ndonjë bisedë. Tek e fundit si mund të flasësh për të? Atëherë më mirë ta harrosh, ose të heshtësh. “Përderisa njerëzit janë të gjallë, shoqnia jonë nuk u jep t’paktën nji shpresë apo nji konfirmim se ata janë ta gjallë dhe se për këtë vend kanë ba diçka. E, kur të vdesësh, krejt televizionet, radiot, teatrot, institucionet kulturore dhe ato
shtetërore, t’lavdojnë, por jo më gjatë se nji apo dy ditë. Kjo ngjan kur vdesësh, ndërsa për së gjalli, nuk e di pse, por nuk ju duen hic, madje, as nuk ju inkurajojnë për me qëndrue dhe me vazhdue e me punue edhe ma tutje”, (Jeton Neziraj, Faruk Begolli, Integra, Prishtinë, 2007 fq21) Faruk Begolli lindi më 14 shkurt të vitit 1944 në Pejë, Kosovë, dhe vdiq më 23 gusht të vitit 2007, ishte një nga aktorët e mirënjohur në ish Jogosllavi duke arritur një famë shumë të madhe në mbarë Ballkanin dhe me gjerë. Ai studioi në Akademinë e Filmit dhe Teatrit në Beograd dhe diplomoi në vitin 1966. Faruk Begolli ishte gjithashtu një figurë e rëndësishme e Teatrit dhe Kinematografisë Kosovare. Ishte bashkëthemelues i degës së Aktrimi të Fakultetit të Arteve të Universitetit të Prishtinës, ku edhe punoi si pedagog i lëndës së Aktrimit. Në vitet e 90-ta ai së bashku me Enver Petrovcin themeluan Teatrin “Dodona” në Prishtinë, në këtë Teatër ai angazhonte studentët e tij dhe aktorë të tjerë duke inskenuar shfaqje të ndryshme teatrale. Teatri “Dodona” u bë Teatri më i njohur në Kosovë gjatë këtyre viteve duke vazhduar deri më tani.
FORUM
Flet aktori dhe regjisori i njour
Ismet Zusi: Unë besoj gjithmonë tek artisti -populli Jak Rrozhani
U
në besoj gjithmonë tek artisti – popull, arti është ushqimi im shpirtëror, arti dhe artisti janë një binom, një simbiozë, që plotësojnë njëri-tjetrin, unë nuk e kuptoj jetën pa artin. Kështu prononcohet për “Koha Jonë”, aktori dhe regjisori i njohur lezhjan, ish-drejtues në institucione kulturore në Lezhë, Ismet Zusi, me një karrierë 40 vjeçare në skenë dhe në film, duke shkëlqyer me talentin e tij. Edhe pse në pension, ai vazhdon në rrugën e bukur të artit, me krijime dhe aktrime, duke mbetur përherë i ri dhe krijues brilant, komunikues, modest, i qeshur e përherë aktiv. “Arti është vlerë kombëtare e popullit tim,- thekson ai,- nëqoftëse një artist nuk interpreton artin e tij, nuk mund të interpretojë një art tjetër, pasi artisti është akumulues dhe seleksionues, arti është ushqimi
im shpirtëror, unë asnjëherë nuk e kuptoj jetën pa artin, të cilit i dha aq shumë, duke shkrirë talentin në skenë e në film e duke fituar duartrokitjet e artdashësve të shumtë . Me besimin tek vetja dhe tek qytetarët e mij, i mbështetur kurdoherë nga familja
ime, të cilët i falënderoj. Ata janë investuesit e frymëzuesit e rrugës time të artit, sepse nga ata mësova anët më të mira të trashëgimisë, të cilat një artist, me vizionin e talentin e tij, këto vlera i ngre lart e i kthen në vlera edukative dhe argëtuese për popullin e tij, duke besuar tek populli-artist” . Me një formim dhe karrierë profesionale si aktor dhe regjisor 40 vjeçare, Ismet Zusi ka krijuar profilin e tij si artist, familjar e krijues. Fillimisht aktor në Teatrin “Migjeni”, Shkodër, duke lënë gjurmë, për të vazhduar si regjisor në pallatin e kulturës të qytetit të Lezhës edhe si drejtor këtu, detyra që i kreu me korrektësi dhe profesionalizëm e që i kujton me mall, krenari e dashuri, falë përvojës si artist i karrierës . Për këto arritje dhe kontribute është vlerësuar me medalje dhe certifikata të ndryshme, i dekoruar si laurat i Festivaleve të Estradave në Berat, Elbasan e Lezhë,
ku gjatë kësaj periudhe ka luajtur 28 premiera estrade, 18 premiera teatri, si dhe në disa filma artistikë, përvojë që duhet vlerësuar nga institucionet. Me besimin e tij si artist karriere, se populli nuk i humbet kurrë traditat dhe vlerat e tij, sepse vlerat janë mes këtij komuniteti artdashës, që jeton në Lezhë, dhe merita ime është: këto vlera t`i rindez, për t`i vënë në shërbim të vetes sonë, të qytetarëve, që brezi i ri të rritet me respektin për artin e popullit të vet, vlerëson aktori dhe regjisori Ismet Zusi. Me një mesazh për artistët dhe artdashësit lezhjanë : bashkë të mbajmë gjallë e ti përçojmë këto vlera, pavarësisht kohës, duke i bërë shërbim Lezhës, nga trugu i së cilës kanë dalë burra të mëdhenj të artit e të poezisë, pasi ky është shërbimi më i madh, që i bëjmë fëmijëve tanë, qytetit, atdheut dhe kombit tonë në çdo kohë, pasi arti është jetë e pasuri e çmuar.
FORUM Nga Miron Çako*
E
mri i shën Kozmait Etolisë ose të Kolkondasit, edhe pse kanë kaluar më shumë se dy shekuj nga vdekja e tij maritirke më 24 gusht 1779, ka mbetur i pashlyeshën në mendjet e njerëzve dhe çdo brez ia përcjell brezit tjetër mësimet, mrekullitë, bekimet, por edhe mallkimet e tij. Ai pati një vdekje martirike të urdhëruar nga Kurt Pasha i Beratit, i cili u ble me aspra nga hebrenjtë për të dënuar hieromonakun Kozma, i cili në ndërgjegjen popullore dhe jo vetëm të krishterë ishte për së gjalli një shenjtor i madh, sa dhe vetë Ali Pashë Tepelena, pasi mundi Kurt Pashain e Beratit, i ndërtoi kishën dhe manastirin në fshatin Kolidash (Kolkondas i Fierit), duke dhënë urdhër që të gjithë të kontribuonin, duke kontribuuar edhe ai vetë me të holla. Kokën e shenjtorit Aliu e vuri në një këllëf të argjendtë. Edhe pse ishte mysliman, e nderonte shumë duke i rënë në gjunjë, madje, kur një mysliman fanatik i tha se nuk bënte mirë t’i falej një kahuri, Aliu ia ktheu: “Më sillni një mysliman si ky i krishterë dhe do t’i puth edhe këmbët”. Kurse një sheu haxhi Sehriu, kur i thirri Aliut: “Ke bërë gjynah të madh!”, Aliu ia ktheu: “Po je i marrë, o sheh i varfër! Ky kallogjeri ishte profet i vërtetë. Erdhi në shtëpinë time në Tepelene edhe m’i tha të gjitha sa kisha bërë, sikur t’i kishte të shkruara të gjitha në qitap”. Edhe pse që nga viti 1819 në Mineot e vjetra të Kishës murgu Kozma përmëndej si shenjtor, ai u shpall shenjtor kanonik vetëm në prill të vitit 1961 nga Patriarkana Ekumenike me Patriarkun Ekumenik me origjinë shqiptare, Athinagora. Kjo vonesë të çudit, por të bën të mendosh se figura e tij shumë e madhe, e mbushur e tëra me fjalë profetike deri për fundun e botës dhe me vepra të mrekullueshme, i ngjan një mali që, kur je afër, nuk e kupton dhe s’e sheh dot madhështinë e tij, por sa më shumë ai largohet në horizont, aq më madhështore shfaqet pamja e tij e plotë. Ky fenomen “optik” duket se ngjan edhe me shën Kozmain, që sa më shumë vite largohemi nga vdekja e tij martirike, aq më shumë figura e tij shafqet e qartë përpara syve tanë me gjithë përmasat ë tij apostolike dhe profetike. Për figurën dhe veprën e tij ka pasur shumë kundërshtime jo vetëm nga jo të krishterë, heretikë, gnostikë, ateistë, nacionalistë, por edhe ndër të krishterët ka pasur habi në lidhje me profecitë dhe sidomos me mallkimet e tij, sepse shën Kozmai përveç bekimeve jepte edhe mallkime të frikshme në persona apo vende dhe mallkimet e tij zinin dhe pesha e tyre vazhdon të jetë deri më sot e të mbajë të lidhura fise, fshatra e vende. Nuk do të na dilte koha t’i merrnim një nga një, por le të flasim për disa që ai tha dhe u bënë kur erdhi për të mësuar në zonën e Epirit dhe të Shqipërisë. Ai erdhi në këto vende në udhëtimin e tretë në vitin 1975-1977 dhe në udhëtimin e tij të fundit nga viti 1977-1979. I nxitur edhe nga patriarku Serafim me prejardhje nga Delvina, në vitin 1760, dhe Sofroni II, në vitin 1775, hieromonaku athonit Kozma erdhi në Epir dhe në Shqipëri, që të shpëtonte Krishterimin në këto anë dhe të frenonte kalimin në Islamizëm, që vazhdoi deri në kohën e Ali Pashës. Në udhëtimin e parë ai arriti deri në Himarë e Tepelenë, kurse udhëtimin
17
E premte, 24 GUSHT 2018
Mallkimet apo bekimet e shën Kozmait?
tjetër e filloi nga Saranda e Delvina, vazhdoi në shën Vasil, Piqeras, erdhi në fshatrat e Himarës, si Dhërmi, Lates, Palasë, Dukat, pastaj kaloi në Vlorë, Nartë, Berat, Kavajë, Durrës, Tiranë dhe, sipas të dhënave, deri në rrethin e Krujës, në vendlindjen e Skënderbeut. Shën Kozmai, duke kaluar në këto vende, ashtu si bënte kudo ku shkonte, jepte shumë bekime, por si thamë më sipër edhe mallkime, si qortim i fundit atje ku fjala e Ungjillit nuk zinte vend më, sepse veshët ishin “shurdhuar” dhe ndërgjegjja ishte “trashur” edhe nuk ndiente gjë nga pabesia, injoranca dhe degjenerimi moral që pllakoste asaj kohe rajatë dhe rumët (të krishterët). Aravantinosi e përshkruan këtë gjendje me këto fjalë: “Në atë kohë, të krishterët shqiptarë ishn në gjendje gjysmë të egër... Mjaft, nga mungesa e mësimit, fillonin e mohonin besën e tyre stërgjyshërore dhe shembullin e tyre e ndiqnin në mënyrë të verbër edhe farefisi dhe miqtë e tyre. Lumi i mohimit të fesë kërcënonte të mbyste gjithë Epirin”. Shën Kozmai kudo që shkonte i mësonte të krishterët të mos punonin dhe të mos bënin pazar të dielave, por të bënin pushim dhe të merreshin me punët e shpirtit, të shkonin në kishë, të ndiqnin Liturgjinë Hyjnore dhe të dëgjonin fjalët e Zotit. Ai u thoshte të krishterëve: “Duhet që edhe ne të punojmë të gjashtë ditët e javës për këto gjëra të kota dhe të rreme, kurse të dielën të vemi në kishë dhe të mendojmë për mëkatet tona, vdekjen, ferrin, parajsën, shpirtin tonë, që është më i shtrenjtë se e gjithë bota, dhe jo të hamë shumë e të pimë shumë e të bëjmë mëkate. Nuk duhet as të punojmë dhe as tregti të bëjmë ditën e diel. Ai fitimi që merret ditën e diel është i nëmur dhe i mallkuar; vini zjarr dhe mallkim në shtëpinë tuaj dhe jo bekim, sepse ose të vdes ty Perëndia para kohe, ose gruan tënde, ose djalin tënd, ose ngordh kafshën tënde ose të bën ndonjë të keqe tjetër. Nese e do nevoja të sjellësh gjëra të ngrënshme (qumësht, bulmet) të dielën për t’i shitur, atë fitim mos e bashko me tjetrin në trastën tënde, sepse e ndot, por jepe lëmoshë që të të ruajë Perënida. Prandaj, o vëllezërit e mi, që të mos pësoni asgjë të keqe, as trupore, as shpirtërore, unë ju këshilloj ta ruani të dielën, sepse i është kushtuar
Perëndisë” (Predikimi 4). Ata që nuk e dëgjuan këshillën e shën Kozmait, e cila shoqërohej me mallkim, e pësuan. P.sh. në Pargë, dikush që kishte një punishte donte të shiste diçka të dielën, por iu paralizua dora dhe nuk lëvizte dot; në Ksiromeri, një grua që zuri brumë të dielën, kur e nxori nga furra, e gjeti si të ishte mbrujtur me gjak. Edhe në tjera vende, meqenëse nuk u ruajt respekti që i takonte ditës së diel, ashtu si predikonte shën Kozmai, diku plasi një buall, diku një mushkë, dikë e lanë mendtë dhe dikush mbeti pa fëmijë. Gjithashtu shën Kozmai qortonte luksin dhe kotësinë e grave aristokrate, që ishte një plagë për shoqërinë e asaj kohe dhe binte ndesh me varfërinë e shumë grave dhe nënave që s’kishin as bukë për fëmijët e tyre. Në jetëshkrimin e shën Kozmait tregohet se në vitin 1775, kur ai shkoi nga Kosturi në Korçë, ishte një grua e pasur që kishte një fëmijë, të cilin e stoliste me monedha floriri dhe stoli të tjera të tepërta. Këtë grua shenjtori e këshilloi shumë herë t’ua ndante stolitë fëmijve të varfër, nëse donte t’i jetonte i biri, por ajo nuk e dëgjoi. Në fund i tha se po të mos i hiqte stolitë nga fëmija, do ta humbsite shpejt dhe meqenëse përsëri nuk iu bind, ditën tjetër e gjeti të birin të shtrirë në shtrat dhe kuptoi se Zoti e ndëshkoi për mosbindjen dhe egoizmin e saj. Shën Kozmai qortoi me mallkim edhe mungesën e mikpritjes dhe respektit për klerikun. Ka disa raste të tilla kur ai i qortoi, në mënyrë që ata njerëz të mësonin dhe të kuptonin, që të korigjoheshin ata dhe të tjerët pas tyre. Në lidhje me mallkimet e shën Kozmait, arkimandriti Haralambos Vassilopulos tregon: “Në vitin 1939, duke kaluar në Epir, shkoja me një mësues në Lahanokastro, në Visiani. Gjatë rrugës vura re një fshat të vogël. Më bëri përshtypje se ishin të gjitha të vjetra, pa përjashtim.Si i thonë këtij fshati? - pyeta. - Shën Kozma, - më përgjigjet mësuesi. - Emër i bukur, - i thashë unë. - Nuk quhej kështu, - shtoi ai. - E quanin Kakosius. Por, më 1925, e quajtën Shën Kozma, që ta merrnin shenjtorin me të mirë dhe ta bënin të hiqte mallkimin që dha. - Përse i mallkoi? - pyeta unë. - Në atë fshat erdhi për të predikuar, por
banorët nuk i shkonin në predikim, me gjithë përpjekjet e tij. I binte vazhdimisht kambanës, por ata rrinin indiferentë. Atëherë shenjti pyeti sa shtëpi ka ky fshat. Tridhjetë, iu përgjigjën. Dyzet të mos bëhen, tha shën Kozmai. Dhe me të vëretëtë, kurrë nuk kishin arritur të bëheshin dyzet, megjithëse kishin kaluar 160 vjet.” Por le të të përmendim një mallkim të tillë në fshatin Ilias, i cili ndodhet përgjatë rrugës nga Himara për në Dhërmi. Sipas një tradite gojore, mbasi ishte ngjitur nga rruga e gjatë, shenjtorin nuk e pritën në fshat. I lodhur dhe i etur, u kërkoi ujë banorëve, por ata nuk i dhanë, madje e tallën i madh edhe i vogël, duke mos e njohur dhe duke e menduar si një kallogjer endacak e të pavlerë, përveç një vajze që i foli me mirësi, të cilën e uroi: “Të marësh një burë si je vetë!”. Atëherë shenjtori i pyeti banorët: - Sa shtëpi jeni? - 29, - i thanë. Kurrë mos u bëfshi 30.Çuditërisht fjalët e shenjtorit janë realizuar: ky fshat, edhe pse kanë kalur kaq vite, që kur e mallkoi shën Kozmai, asnjëherë nuk i ka bërë 30 shtëpi, ndryshe nga fshtara të tjerë si Vunoi, Dhërmiu (Dhrimadhes), që edhe sot e kësaj dite vazhdojnë të zgjerohen. Fshati nuk u zgjerua, sepse lindnin më shumë vajza se djem dhe shumë prej djemve emigronin dhe sot vazhdon të mbetet një fshat i vogël dhe kushdo që kalon atje edhe pyet pse është kaq i vogël fshati, i thonë se fshatin Ilias e ka mallkuar shën Kozmai. Por shën Kozmai, pavarësisht se dha mallkime, të cilat, si thamë, kishin karakter qortimi për korrigjim, në udhëtimet e tij apostolike dha shumë urata e bekime në emër të Zotit, për vende e njerëz, jo vetëm për të krishterët, por edhe myslimanët, madje edhe për turqit që në atë kohë ishin pushtues dhe përgjegjës për shumë krime ndaj popullit të krishterë. Tregohet se kur shejntori vajti në Kavajë, një oficer turk që vuante nga një sëmundje e tmerrshme dhe hiqte shumë, kur dëgjoi për shën Kozmain, dërgoi tek ai shërbëtorin e vet që ta luste të shkonte atje për ta bekuar, se ndoshta uratat e tij i dëgjonte Zoti dhe e shëronte. Shenjtori në fillim nuk donte të shkonte, duke thënë se ai ishte mëkatar. Turku dërgoi përsëri shërbëtorin e vet me një enë me ujë dhe luste shenjtorin ta bekonte. Atëherë shenjtori, duke parë përkushtimin e turkut, e porositi të bënte dy gjëra: Të mos pinte uzo dhe t’u ndante të dhjetën e pasurisë së tij të varfërve. Dhe, si mori premtimin e turkut, e bekoi ujin dhe këtë ujë e piu i sëmuri. Pas katër ditësh, ai ishte shëruar plotësisht dhe sipas qortimit edhe këshillës së shën Kozmait, bëri shumë vepra në ndihmë të të varfërve dhe të dobtëve. Bekimet dhe mallkimet e shën Kozmait janë treguesi se ai çdo gjë që thoshte dhe bënte e kishte frymëzim nga Zoti, që dëshmon për veten: “Unë jam një Perëndi xheloz, që dënon padrejtësinë e etërve mbi fëmijët e tyre deri në brezin e tretë dhe të katërt të atyre që më urrejnë dhe unë përdor dashamirësi për mijëra, për ata që më duan dhe që zbatojnë urdhërimet e mia” (Eksodi 20:5-6). Dhe diçka tjetër: Shën Kozmai nuk ishte një hieromonak (prift-murg) i zakonshëm orthodhoks, por një apostull i madh i Krishtit, ashtu si apostujt e parë, të cilët Zoti Krisht i
pajisi me fuqinë dhe autoritetin e tij, që të bekonin por edhe të mallkonin ata që nuk i nderonin dhe rrinin kundër mësimit të tyre si apostuj të Krishtit, duke i urdhëruar: “Në çfarëdo qytet ose fshat që të hyni, pyetni nëse ka aty ndonjë njeri të denjë dhe banoni tek ai derisa të niseni. Dhe kur hyni në shtëpi, uroni paqe. Dhe nëse ajo shtëpi është e denjë, le të vijë paqja juaj mbi të; por, nëse nuk është e denjë, paqja juaj le të kthehet përsëri tek ju. Dhe nëse dikush nuk ju pret dhe nuk i dëgjon fjalët tuaja, duke dalë nga ajo shtëpi ose nga ai qytet, shkundni pluhurin nga këmbët tuaja. Dhe në të vërtetë po ju them se ditën e gjyqit, vendi i Sodomës dhe i Gomorës do të trajtohet me më shumë tolerancë se ai qytet” (Mateu 10:11-15). Shën Kozmai e dinte shumë mirë këtë urdhërim të Krishtit dhe në predikimet e tij ai mësonte: “Në çdo vend që shkonin Apostujt e shenjtë dhe pranoheshin nga banorët e atyshëm, Zoti u pati thënë ta bekojnë atë vend. Në çdo vend përsëri ku shkonin Apostujt dhe banorët nuk i pranonin, Zoti u pati thënë të shkundnin aty pluhurin e këpucëve dhe të largoheshin... Në çdo vend që shkonin Apostujt, hirotonisnin priftërinj e kryepriftërinj, e bekonin atë vend dhe bëhej parajsë e vërtetë, gaz dhe hare, banesë e engjëjve, shtëpi e Krishtit tonë. Në atë vend ku nuk i pranonin, ndodhte e kundërta. Aty hidhte rrënjë mjerimi dhe jo bekimi i Zotit, banesë e djallit dhe jo e Krishtit tonë” (Predikimi 6). Por le ta ilustrojmë këtë mësim të tij me një tjetër bekim që dha në Qafën e Llogarasë, ndoshta midis viteve 1778-1779, vizita e tij e fundit në këto vënde. Gojëdhëna thotë se fshatarët e Dhërmiut dhe të Palasës e përcollën shën Kozmain deri në kufi me Dukatin, në vendin që quhet Dhjapori (monopat i drejtë i qetë). Rrugës, shën Kozmai u mësonte se do të vijnë kohë të vështira, kur njerëzit do të vuajnë për bukën e gojës dhe do të vdesin nga uria, madje edhe luftëra me karakter botëror. Kur fshatrët i dëgjuan këto, u trembën dhe i thanë: “Uratë, si do t’i përballojmë këto? Se fshatrat tona janë malore dhe s’kanë tokë pjellore”. Duke parë besën e tyre, shën Kozmai kërkoi pak grurë dhe, pasi e mori, u lut dhe e hodhi në të katërta anët, duke profetizuar me bekim: “Të bekuar jeni ju, o male, se shumë shpirtra do të shpëtoni!”. Dhe, duke parë fshatarët në sy, u tha: “Bukë s’keni, e buka kurrë nuk do t’ju mbarojë”. Fshatrët thonë: “Vërtet, ky bekim dhe uratë e shën Kozmait ka zënë, sepse sado që kalun brezat gjysh e stërgjysh dhe përballuan vuajtje, vendi ynë ka qenë i bekuar, malet na kanë shpëtuar, jo vetëm për strehim, por edhe për të sigururar mjetet e jetesës, duke mbledhur dhe shitur bimë medicinale; çuditërisht të varfër kemi qenë, por buka nuk na ka munguar asnjëherë, madje në kohën e komunzimit, edhe fshatrat që prodhonin grurë, hanin bukë misri, kurse ne hanim bukë gruri”. Bekimi i shën Kozmait për këtë zonë është i dukshëm deri më sot, të gjithë ata turistë që e vizitojnë për herë të parë, çuditen për bukurinë dhe pasurinë e natyrës, po ashtu edhe për mirëqeninen e njerëzve që gjithnjë e më tepër rritet dhe, kur i pyet banorët përse ndryshoni ju nga vendet e tjera përgjatë bregut, ata thonë me mburrje: “Ne na ka bekuar shën Kozmai”. *Përgjegjës i Zyrës së Katekizmit të Kryepiskopatës, KOASH, Tiranë. Artikullin e plotë mund ta lexoni në faqen online www.kohajone.com
TURIZEM
18
E premte, 24 GUSHT 2018
Viti i katërt radhazi të ekspeditës në Alpet e Shqipërisë
Shpellat e Shqipërisë joshin italianët J
emi në vitin e katërt radhazi të ekspeditës në Alpet e Shqipërisë, në parkun kombëtar Nikaj-Mërtur. Pas një ekspedite të parë vëzhguese në vitin 2014, lindën projektet Curraj (2015-2016) dhe Shtarë 2017, një bashkëpunim i frytshëm mes GSM, GS Faentino, GSB-USB dhe “La Venta” nën drejtimin e SSI-së, shkruan portali që i kushtohet speleologjisë, “scintilena.com”. Të hënën më 20 gusht, filloi projekti Shtarës 2018 me 17 speleologë nga Italia. Objektivat që kemi vendosur nuk janë shumë, por janë veçanërisht të vështira. Vitin e kaluar kemi filluar eksplorimin e Shpellës së Shtarës ku përshkruam rreth 2,7 km galeri, por aroma e saj e fortë dhe e ftohtë na linte të kuptonim se ishte një hyrje e ulët. Këtë vit do të përballemi me eksplorimin e tri ngjitjeve në shpellë, por pritshmëritë janë të larta. Një tjetër surprizë erdhi vitin
e kaluar, kur nëpërmjet eksplorimit me dron zbuluam një shteg të hapur paralelisht me pjesën ekstreme të Malit të Shtrezës, që ishte e pamundur të shihej në një tjetër mënyrë. Ky do të jetë objektivi i katërt, ndoshta më i bukuri, 150 m ngjitje nga jashtë që do të detyrohemi ta bëjmë me radhë
për të arritur ta eksplorojmë. E dimë që tani se me shumë mundësi do të përfundojmë
DURRËS 2018
PARKU ARKEOLOGJIK
Më shumë jahte turistikë se në 2017
Mbi 32 mijë vizitorë në Apoloni, 14 mijë prej tyre turistë të huaj
P
arku Arkeologjik i Apolonisë u vizitua nga mbi 32 000 vizitorë për këtë 8-mujor, 14 mijë prej të cilëve turistë të huaj. Kështu konfirmoi dje për ATSH-në, drejtoresha e Parkut Arkeologjik të Apolonisë, Ornela Durmishaj. Sipas Durmishaj, “të dhënat tregojnë se është tejkaluar si numri i vizitorëve ashtu edhe të ardhurat, krahasuar me gjithë vitin 2017”. Sa i përket statistikave të muajit gusht, Durmishaj shprehet se “përqindjen më të lartë të vizitorëve e kanë turistët italianë dhe më pas francezët e gjermanët”. “Parku Arkeologjik i Apolonisë në muajin gusht u vizitua kryesisht nga turistë familjarë”, shprehet Durmishaj për ATSH-në. Apolonia në Fier është një nga sitet më të mëdhenj të Shqipërisë, por edhe një nga qytetet më të mëdhenj në botën antike. Si një nga 27 Apolonitë e pellgut të Mesdheut, ajo është një nga vlerat e perlat e trashëgimisë tonë arkeologjike.
në Shpellën e Shtarës, por kemi shpresë që të na japë mundësinë të hyjmë në ndonjë
nivel të lartë të shpellës. Një objektiv tjetër do të jetë ai i skuadrës së speleologëve alpinistë, që për katër ditë e tri netë do të bëjnë një eksplorim rreth pjesës së sipërme të Malit të Shtrezës. Fotot nga sateliti tregojnë depresione të mëdha akullnajore-karstike dhe disa shenja të zeza që mund të jenë hyrje të reja në lartësi. Me siguri që ky është objektivi më sfidues, pasi mali është i ashpër, pa bimësi dhe gati pa burime uji, sikurse janë zakonisht malet karstike. Por surprizat nuk do të mungojnë. Më 27 gusht, një pjesë e grupit të ekspeditës do të rikthehet në Itali, ndërsa të tjerët do të vazhdojnë drejt jugut për t’u spostuar në një tjetër formacion të mrekullueshëm karstik, Mali me Gropa. Në vitet ’90 një grup speleologësh nga Pulja zhvilluan këtu një ekspeditë, por gjithçka që ata panë mbeti në atë ekspeditë. Ka ardhur koha që të rikthehemi!
Numri i jahteve turistike që janë ankoruar në kalatat e portit më të madh të vendit që nga fillimi i vitit 2018 tashmë e ka tejkaluar shifrën vjetore të vitit 2017. Jahtet janë ankoruar kryesisht në kalatat e Terminalit të Mallrave Gjenerale (Terminali Perëndimor). Nga të dhënat operative të Sektorit të Statistikave, që nga 1 janari 2018 në kalatat 1, 2, 4 dhe 5 janë ankoruar 296 jahte të përmasave të ndryshme. Ndërkaq, sipas të njëjtit burim, mësohet se shifra e të gjithë vitit 2017 ka ndaluar në 294 jahte gjithsej. Vetëm gjatë periudhës 1-22 gusht
2018 në Durrës kanë qëndruar për periudha deri në një javë 63 jahte me flamurë të vendeve të ndryshme të botës. Turistët dhe drejtuesit e jahteve kanë vizituar qendrat arkeologjike
dhe muzeale të qytetit bregdetar. Autoriteti Portual Durrës (APD) ka marrë masat për të mbështetur me shërbimet përkatëse personelin e jahteve gjatë qëndrimit në portin e Durrësit.
VIP
19
E premte, 24 GUSHT 2018
Aktorët më të paguar të vitit 2018 S
ipas listës së aktorëve më të paguar të “Forbes”, vendin e parë e mban George Clooney me një pasuri prej 239 milion dollarë. Scarlett Johannson u shpall si aktorja më e paguar javën e kaluar, duke fituar 40.5 milion dollarë. Kjo do ta vendosë yllin e Black Widow, në vendin e shtatë në renditjen së bashku me aktorët meshkuj. Ndërsa Emma Stone, e cilësuar vitin e kaluar nga “Forbes” si aktorja më e paguar, këtë vit nuk ka arritur që të futet as në “Top 10”. Aktorët Robert Downey Jr, Chris Hemsworth, Jackie Chan dhe Will Smith janë të gjithë në nivelin më të lartë, duke fituar më shumë se Johannson. Vendin e shtatë si aktori më i paguar është Akshay Kumar, që ka pothuajse të njëjtat të ardhura si Johannson. Plotësimi i “Top 10” përbëhet nga Adam Sandler, aktori amerikan Chris Evans dhe Salman Khan.
LISTA George Clooney-239m $ Dwayne Johnson-124m $ Robert Downey Jr-81m $ Chris Hemsworth-64.5m $ Jackie Chan-45.5m $
Rita dhe Liam kapen mat
Will Smith-42m $ Akshay Kumar-40.5m $ Adam Sandler-39.5m $ Salman Khan-38.5m $ Chris Evans-34m $
Fifi diss Tayna-s Luftës së diss- eve i është bashkuar zyrtarisht edhe Fifi. Këngëtarja ka publikuar këngën e saj më të fundit, Habibi në bashkëpunim me marokenen Lamar ku ndër të tjera i drejtohet reperes Tayna. “S’më bon përshtypje nëse e ki belin e hollë/ mos i jep vetes rëndësi se je t’u u kalb n’silikon”,-shprehet Fifi. Kudo po komentohet si një sulm i drejtpëdrejtë nga Tayna-s , e cila në këngën Columbiana repon: “Beli qaq i hollë dy kollona me i qit”. Fansat po aludojnë se përpos Tayna- s, diss- e ka edhe për Melindën e Rinën. Ekzaktësisht minuta 02:05 për Melindën dhe 02:10 për Rinën.
Silva fillon punë si kameriere
Liam Payne dhe Rita Ora kanë kimi të dukshme në skenë. Kjo është vënë re gjatë turneut të tyre me këngën e Fifty Shades Freed, ‘’For You” gjatë 8 muajve të fundit. Por dy këngëtarët shihen më afër se kurrë ndërsa morën pjesë në festën e VMA në New York. Ndërsa Bebe Rexha po këndonte në skenë, Rita dhe Liam shihen të përqafuar më njëri-tjetrin. Këngëtarja me origjinë shqiptare është në një lidhje me muzikantin Andrew Watt. Ndërsa Liam është ndarë nga bashkëshortja e tij Cheryl. Ndërsa flitet për një marrëdhënie midis tyre, burime thonë se nuk ndodhi asgjë midis dy këngëtarëve. “Ata qëndruan atje duke folur, duke qeshur dhe kërcyer. Liam mbante krahët e mbështjellur në supet e Rita Orës. Patjetër që mund të kishte diçka romantike, por nuk u puthën, asgjë”,-tha një burim.
“Të ka lali shpirt”, i hapi dyert e suksesit këngëtares Silva Gunbardhi, duke e bërë këngën të dëgjohet dhe jashtë Shqipërisë. Silva ka publikuar dhe projekte të tjera muzikore duke qenë pranë publikut shqiptarë. Mirëpo, një foto e hedhur në Instagram nga këngëtarja ka bërë lëmsh fansat. E veshur me një përparëse, Silva duket se po shijon profesionin e kamerieres. Nuk e dimë nëse këtë e ka bërë sa për foto apo ka ndonjë plan megjithatë ajo sërish duket bukur.
SPORT
20
Trajneri i Partizanit ka folur për vendimin e disiplinës dhe ka analizuar prag-ndeshjen me Kamzën
Rozalb Lika
T
rajneri i Partizanit, Skënder Gega e ka cilësuar të rëndë masën ndëshkuese të dhënë nga Disiplina për ngjarjet e Korçës dhe kërkon që dënimet të mos jenë kolektive. Trajneri i Partizanit, në konferencën e radhës për shtyp e pranoi se përplasja mes tifozëve të kuq dhe ata korçarë ndikoi negativisht te paraqitje e skuadrës së tij, ndërsa për përballjen e radhës me Kamzën u shpreh se fitorja është detyrim. Vendimi i dhënë nga Disiplina- “Dje e morëm lajmin, është dënim i rëndë, pasi për mua kishte diçka jo normale. Duhet të japim “fair-play, pasi futbolli na bashkon. Jam munduar përmes ekipit, që kundërshtarin mos ta shohim si armik, por si rival. Ajo që ndodhi nuk ishte e pëlqyeshme, nuk marr përsipër të them se kush e nisi, pasi nuk është puna ime. Jam i qartë se dënimet kolektive janë të tepruara, pasi nuk është vetëm ajo pjesë e tifozerisë që na ndjek kudo, por Partizani ka tifozë gjithandej dhe nuk e meritojnë të mos jenë në stadium. Jam kundër dënimeve kolektive”. Manaxhimi i sjelljes së tifozëve“Jam i fokusuar te puna. Ndërprerja e ndeshjes ndikoi negativisht, pati një ftohje. Ne ishim në një moment shumë të mirë dhe u ul ritmi. Djemtë donin të shkonin atje, te tifozët. Do mundohem t’i manaxhojmë. Unë dua që ekipi të jetë i fokusuar 90 minuta. Pjesa tjetër më pas është një bashkëpunim. Tifozët janë një pjesë e rëndësishme për ne, por duhet të kuptojnë që sjellja e tyre, apo reagimi i tyre brenda “fair-play”-it do na ndihmonte të mbaronim misionin tonë me sukses”. Akuzat e Jovanovicit- “Do të kisha dëshirë të flisja vetëm për ndeshjen e kaluar, për ndeshjen e ardhshme, për gjendjen e Partizanit. Nuk kam shumë komente, ishte një i ardhur gjashtë muaj përpara, nuk ka qenë përzgjedhja ime. Nuk flas për karrierën e tij, nuk kam shumë interes të flas për të. U vendos sepse unë e kam zgjedhur stafin, me ardhjen e Dritan Mehmetit. Ai nuk kishte asnjë rol tjetër. Perceptimi i tij për trajnerin dhe klubin është i tij. Them të shoh përpara e të punoj. Është një i larguar, është dëshira e tij të reagojë kur largohet nga një punë”. Përballja me Kamzën- “Është ndeshje e vështirë, e kemi parë kundërshtarin, e kemi analizuar dhe do e shohim sërish. Bëri ndeshje të mirë dhe u shqua për grintën dhe agresivitetin. Do të mundohem me detaje ta zbërthejmë kundërshtarin dhe të ndër-
Gega: Dënimi kolektiv i rëndë, Partizanit s’është për titull
tojmë një strategji. Ekipi është mirë fizikisht, por edhe nga anët e tjerë jemi “OK” dhe të bashkuar. Në Kamëz shkojmë për fitore dhe është e vetmja rrugë për ne”. Ngërç në sulm dhe Hebaj- “Ekipi nuk u përgjigj për aq kohë sa kemi punuar. Pjesa e parë nuk ishte ajo që prisja, lojtarët reaguan në pjesën e dytë. E respektuam më shumë kundërshtarin, na imponuan në pjesën e parë. Më pas reaguam dhe dominuam. U goditëm në një moment kur nuk e prisnim. Sa
i përket Hebajt, është një lojtar me të ardhme dhe jam i kënaqur me të. Ekipi nuk e mbështeti siç duhet. Kjo ndodh në futboll, asgjë nuk bëhet perfekte. Nuk interpretuam mirë lojën në pjesën e parë, në të dytën ndodhi ndryshe. Hebaj më pas doli në pah. Është ndeshja e parë, po punon dhe është 100%. Shpresoj që ta tregojë veten që në ndeshjen e ardhshme. Por nuk është vetëm ai, është i gjithë ekipi”. Objektivi titull- “Nuk jam shprehur se jemi për kampion, as për
MESFUSHORI
të qenë modest, as për të ulur presionin. Nuk fitohet titulli në ndeshjen e parë, as e kundërta. Ishte një ndeshje, presioni është, patjetër. Deri tani duken skuadra të barabarta. Partizani ka një gjë: është ekip që luan me shpirt, në kolektiv. Pikësynimet tona i dimë, kemi pretendimet tona”. Merkatoja e Partizanit- “Të ishte për mua do ta pikturoja ekipin me ngjyrat që dua. Nuk ka mbaruar merkatoja. Po punojmë për të afruar lojtarët që duam, ata kanë kërkesat e tyre”.
SULMUESI
Çani largohet zyrtarisht nga Partizani, drejt rikthimit në Seria C
Sulmuesi Edgar Çani nuk do të jetë më pjesë e Partizanit. 29-vjeçari ishte kthyer në një problem të madh për “Demat e Kuq” për shkak të rrogës së lartë që ai kishte dhe drejtuesit bën gjithçka mundën për të prishur kontratën. Pas shumë ‘torturave’ ish-sulmuesi i kombëtares vendosi të ndërpres bashkëpunimin me Partizanin duke dalë një lojtari i lirë. Aktualisht sulmuesi po stërvitej me ekipin e dytë, pasi trajneri Sëknder Gega ishte i pakënaqur nga forma e tij fizike. Gjithsesi sulmuesi Çani është treguar profesionist dhe ka punuar edhe me ekipin e dytë, derisa sot kanë gjetur marrëveshjen për të mbyllur bashkëpunimin.“Klubi njofton përfundimin e bashkëpunimit me Edgar Çanin. Sulmuesi 29 vjeçar dhe klubi kanë vendosur të ndërpresin me mirëkuptim marrëveshjen mes palëve. Çani ishte pjesë e skuadrës përgjatë sezonit 2017 – 2018. Klubi i uron njëkohësisht Edgar Çanit suksese në karrierën e tij sportive”, shkruan klubi i kuq. Në sezonin e kaluar 29-vjeçari shënoi vetëm një gol duke rezultuar një dështim i madh për të kuqtë. Tani ai është një lojtar i lirë dhe mund të nënshkruajë me çdo klub që ka interes për shërbimet e tij. Sipas asaj që raporton “Zoom24.it” klubi i Vibonese Calcio, që militon në Serie C ka shfaqur interes për të afruar sulmuesin shqiptar. Madje klubi italian është në bisedime të avancuara dhe marrëveshja mund të mbyllet këtë javë.
MBROJTËSI
Trashi: Ta harrojmë humbjen Sinjale greke për Mavrajn: Jam me Skënderbeun, jemi ndryshe në bisedime me disa klube! Lorenc Trashi e pranon se Partizani ende nuk është në formën më të mirë, por sipas të kuqtë do të ringrihen pas difatës ndaj Skënderbeut. Mesfushori i krahut të majtë, që shpesh është përshtatur edhe si mbrojtës thotë se pavarësisht afrimeve pa bujë kanë synime të mëdha. “Normalisht është e rëndë mungesa e tifozëve, ata janë mbështetja e madhe. Është vendim i marrë nga Federata dhe nuk e gjykoj dot. Si çdo lojtar de çdo ekip, e ndjen mungesën e tifozëve. Vijmë nga një humbje me Skënderbeun, që e kemi harruar. Duhet të mendojmë për Kamzën, që e kemi studiuar. Ata kanë një ekip i mirë, i pamë me Tiranën. Duhet të japim më të mirën tonë që të marrim trepikëshin. Jam shprehur se ky ekip, ndryshe
nga sezonet e kaluara, është më shumë pa bujë. Besoj ky do të jetë çelësi i suksesit. Të gjithë trajnerët kanë taktikat e tyre. Nuk mund të jap një mendim. Pozicioni? Unë luaj aty ku mendon trajneri, aty ku ka nevojë ekipi”, deklaroi mesfushori i njohur.
Mbrojtësi kuqezi, Mërgim Mavraj është aktualisht pa skuadër, por me shumë gjasa do të transferohet në kampionatin grek të futbollit, pasi skuadra e Aris e do me doemos mbrojtësin në skuadër. Sipas “Gazzeta.gr”, tratativat mes dy palëve kanë nisur dhe Mavraj ka marrë një ofertë të parë, që mësohet se është refuzuar. “Tani unë nuk mund të konfirmoj apo mohoj asgjë. Nuk do të them nëse kam diçka përfundimtare. Presim zhvillime nga Greqia në ditët në vijim. Besoj se vendi juaj do të jetë më i shpejtë në arritjen e akordeve dhe gjetjes së gjuhës së përbashkët”, u shpreh Mavraj për gazetën greke. Shkak për këtë refuzim është rroga e ulët që shqiptarit i është ofruar, por bisedimet
vazhdojnë dhe shumë shpejt mund të arrihet akordi. Këtë gjë e pranuan dhe persona brenda klubit grek, që thanë se akordi me Mërgim Mavrajn është shumë pranë. Te skuadra e Aris, Mavraj do të bashkohej me shqiptarin tjetër, Migjen Basha.
SPORT
21
E premte, 24 GUSHT 2018
Giovanni Mauri: Është shumë i shpejt, arrin nga 0 në 34 km/h brenda disa sekondave
MERKATO
Ish-përgatitësi fizik i Ronaldos: Është një fenomen, ju tregoj sekretet e tij!
Reali në sulm te PSG, Neymar ose Mbappe për të “harruar” Ronaldon
I
lindur në vitin 1956, Giovanni Mauri ka qenë për 20 vite nën hijen e Carlo Ancelottit, bashkëpunëtori i tij më i besuar dhe i zellshëm: kudo që shkonte, Carletto dëshironte me vete edhe mikun e tij Giovanni, i cili ishte një përgatitës fizik i futbollistëve të tij. Një zgjedhje që ka ndodhur gjithmonë, teksa është zëvendësuar vetëm në aventurë te Napoli nga djali i trajnerit të Reggiolo. Bashkëpunimi filloi te Parma në vitin 1996, më pas te Juventusi dhe Milani ku ju bashkua Carletos në vitin 2001 dhe nuk e ka braktisur praktikisht në asnjë nga aventurat te: Chelsea, Paris Saint-Germain, Real Madrid dhe Bayern Munich. Titujt kombëtar dhe Championsit e fituar tregojnë shumë për këtë bashkëpunim. Me këtë kopje mes viteve 2013-2015, çifti Ancelotti-Mauri grumbulloi 4 trofe te Reali, Championsi i 10-të në sezonin 2013-14, një Kupë Bote për klube, Superkupa E Europës dhe Kupa e Spanjës. Në këto dy sezone Giovanni ishte përgatitësi fizik i Cristiano Ronaldos . Mauri ka zbuluar në një intervistë për “Tuttosport”, sekretet e Cristiano Ronaldos, një nga 7 Topa të Artë - edhe pse ai thotë tetë, duke numëruar Paolo Maldinin. Gjatë karrierës së tij ai ka stërvitur
futbollistë si: Rivaldo Cannavaro dhe Kaka, i fundit që ka fituar një “Top të Artë” para dominimit të Messit dhe Ronaldos. Portugezi tashmë është te Juventusi, teksa Mauri është shprehur se ai fizikisht është më i fuqishëm nga të gjithë, por është në gjendje për të arritur nga 0 në 34 km/h në pak sekonda, si dhe përdor trurin në mënyrë të dobishme gjatë stërvitjeve të tij. “Mbaj mend që njëherë më tha:”Profesor, uji i shumtë i
që të shohin stërvitjet e tij. Ai bën gjithçka me një buzëqeshje dhe jo me ngurrim siç ndodh me disa fëmijë edhe në kategoritë më të ulëta. Ne flasim për një kampion, i cili kur u kthyem nga një udhëtim në dy të mëngjesit, ai u ndal të paktën një orë në qendrën sportive për stërvitje dhe krioterapi. Përveç të jetuarit të shëndetshëm, ai ka përkushtim të plotë për rikuperimin fizik”, u shpreh përgatitësi i njohur fizik.
INTER
Nainggolan rikuperohet, gati për sfidën me Torinon
ISH-TRAJNERI
KILIANI
Vidal sulmon Realin: Me Var do të kisha fituar dy Champions League
I Arturo Vidal gjithmonë nuk i kursen aspak fjalët kur bëhet fjalë për rivalët e tij në fushën e lojës. Ish-lojtar i Juventus dhe Bayern Munich në një intervistë për “Mundo Deportivo”, ai ka sulmuar haptazi rivalët e përjetshëm të katalanasve, Real Madrid. “Dua të fitoj gjithçka, veçanërisht Champions League”, ka thënë Vidal. Në fakt, edhe pse ka luajtur me dy skuadra të mëdha të Kontinentit të Vjetër, kiliani nuk e ka fituar kurrë këtë trofe dhe dy herë, kur ishte te Bayern, është ndalur nga Real Madrid. Dy përballje që janë pasuar nga shumë polemika në lidhje me vendimet e arbitrave. “Me VAR-in, Bayerni do të kishte dy Champions League”, ka thënë mesfushori.
vret bimët”. Ai e konsideronte ngarkesën e punës shumë të rëndë në atë kohë dhe mendoi se një punë e tillë nuk ishte e mirë për trupin e tij. Njohja me njëri-tjetrin është një cilësi e madhe për një lojtar: edhe Maldini ishte i tillë”. Përkushtimi, konkurrenca dhe gatishmëria janë komponentët që kurrë nuk mungojnë në trajnimin e Cristiano Ronaldos. Ai ka një kombinim perfekt të të gjitha këtyre aspekteve. “Duhet të marrim të rinjtë
Në Madrid shpresojnë ende për goditjen e madhe. Pas lamtumirës së Ronaldos, madrilenët nuk janë qetësuar ende nga lamtumir e tij, dhe sipas gazetës “AS” po përgatiten për një goditje të madhe deri më 31 gusht. Gjithçka do tëvaret nga sanksionet e mundshme nga UEFA për PSG për shkak të shkeljes së “Fair Play Financiar”. Me huazimin e Mbappe që përfundon të hënën, PSG duhet të përmbushë obligimin e blerjes së lojtarit për 180 milionë euro. Një shifër tepër e madhe që do t’i krijonte mjaft probleme francezëve në bilancin e klubit. Me merkaton e mbyllur në shumicën e kampionateve europiane, vetëm Real Madrid do të kishte fuqinë ekonomike të blinte kampionin e botës. Real do të kishte kohë deri më 31 gusht për të finalizuar operacionin. Nëse dështon ky opsion atëherë do të tentohet me një ofertë 250 milionë euro për Neymar, një shifër e frikshme, por e përballueshme për shkak të shitjes së Ronaldos dhe përfitimeve në sezonet e fundit.
Sacchi: Milani do të jetë rivali kryesor i Juves për titull!
sh-trajneri i njohur, Arrigo Sacchi ka deklaruar se Milan mund të rivalizojë Juventusin në garën për titullin kampion. Në një intervistë të gjatë për “Corriere della Sera”, ai mendon se kuqezinjtë kanë ndërtuar një ekip fitues me Gatusson. “Juventusi është favoriti i madh, por në të njëjtën kohë jam i bindur se Gattuso, një person i shkëlqyer dhe profesionist i jashtëzakonshëm, mund të bëjë gjithashtu një kërcim në kualitet. Milani do të jetë surpriza e vërtetë e kampionatit dhe mund të konkurrojë edhe për titullin. Napoli-Milan? Një ndeshje shumë e hapur, do të jetë jashtëzakonisht e rëndësishme për kuqezinjtë. Milan duhet të luajë me kokën lartë, me mentalitetin e Milanit të madh të vjetër. Në këtë mënyrë vetëvlerësimi i grupit do të rritet në mënyrë drastike. Vitin e kaluar ishte një ekip i ri, tani e shoh atë
të rritur, të përmirësuar në fakt. Shumë prej atyre djemve i kam njohur që prej kombëtareve të moshave. Caldara, Romagnoli janë djem fantastik. Unë e di vlerën e tyre njerëzore, e di mirë se janë bujarë, të motivuar. Ata
nuk gabojnë. Higuain është një garanci, por mbi të gjitha ka një klub. Maldini dhe Leonardo kanë histori, kompetencë dhe karizëm, ishte themelore sepse klubi është gjithmonë në krye, më pas janë lojtarët”, u shpreh Sacchi.
Trajneri i Interit, Lucciano Spalleti më në fund merr lajme të mira nga infermieria. Radja Nainggolan mund të quhet tashmë i rikuperuar dhe një alternativë më shumë, duke filluar që nga ndeshja e të dielës në mbrëmje, në “San Siro” ndaj Torinos. Nainggolan mungoi në ndeshjen debutuese ndaj Sassuolos, ku Interi doli nga “Mapei Stadium” me një humbje minimale 1-0. Belgu të hënën kreu stërvitjen e parë me grupin e lojtarëve dhe dje gjithashtu tregoi se ka lënë pas dëmtimin. Përveçse u stërvit me grupin, belgu mori pjesë sot edhe në mini-ndeshjen e zhvilluar brenda ekipit, duke treguar një gjendje të mirë fizike. Gjithsesi pritshmëritë janë që Nainggolan të grumbullohet për sfidën me Torinon dhe ta nisë nga stoli, për t’u përdorur në ndeshje e sipër, nëse do të jetë e nevojshme, pasi Spalletti nuk ka ndërmend të rrezikojë aspak.
VIP
22
Vincent rrëfen dashurinë me Tinën
D
Franklin nuk ka lënë testament
ashuria nuk njeh moshë. 51-vjeçari, Vicent Cassel, ish-bashkëshorti i Monica Belluçit, flet publikisht për martesën me modelen 21-vjeçare. “Mendova! Kam qenë i martuar, kam dy vajza dhe kam bërë atë që duhet të bëja: që nga tani do jem beqar. Por më vonë kuptova se jeta ime ishte bosh. Nuk prisja të njihja dikë, por ja që ndodhi. Ajo është shumë më e re nga ç’mund ta imagjinoja”. Në vigjilje të martesës së tij të dytë, Vincent Cassel ka folur rreth dashurisë së tij për modelen e shkëlqyer Tina Kunakey, në një intervistë për “Vanity Fair”. Një dashuri e lindur papritmas, pa shtruar shumë pyetje rreth diferencës së moshës (ai është 51 dhe ajo 21-vjeç), sepse siç thotë vetë aktori francez “nuk e zgjedh dot me kë të dashurohesh”. Tani që pritet të thotë “po” për herë të dytë, seks simboli i kinemasë ka vendosur të tregojë historinë e pabesueshme të dashurisë me Tinën. Ish-bashkëshorti i Monica Belluçit, me të cilën ka dy vajza, tregon se Tina është një vajzë e
çështjet ligjore të këngëtares, e cila u shua në në moshën 76-vjeçare, i kishte sugjeruar Franklin të ngrinte një fond të besueshëm por ajo nuk është shqetësuar asnjëherë për këtë gjë: “Kjo do të përshpejtonte gjërat duke e mbajtur situatën private”, ka shpjeguar avokati. Frika në fakt është që tani pretendimet mund të çojnë në një luftë në gjykatë.
vorcuar 5 vite më parë, ai shton: “Nuk do thoja dhe nuk do bëja asnjëherë asgjë të keqe në drektim të Monica-s. E dua shumë dhe e respektoj. Ajo është nëna e vajzave të mia. Nëse do kishte ndonjëherë nevojë për mua, do shkoja deri në fund të botës për të. Me të nuk jemi në luftë”.
Dua me 17 mln ndjekës në Insta Dua Lipa para pak ditësh festoi 23-vjetorin. Ajo pati një festë të ‘’çmendur’’ me miqtë e saj dhe të dashurin me të cilin nuk ndahet asnjëherë. Ajo ndihet shumë mirë dhe dje artistja kosovare me famë ndërkombëtare, mori një lajm të mirë. Ajo u bë me 17 milionë ndjekës në Instagram dhe për këtë falënderoi të gjithë ata që e ndjekin. Bashkë me lajmin, Dua postoi një foto me një fustan të bardhë i cili po i rrinte shumë seksi.
Mbretëresha e muzikës Soul, Aretha Franklin, nuk ka lënë asnjë testament. Katër fëmijët kanë prezantuar një document, duke thënë se janë të interesuar për pjesën e trashëgimisë. Në “lojë” është edhe mbesa e saj, e cila ka kërkuar para gjykatës të jetë ajo përfaqësuesja personale e trashëgimisë. Don Wilson, avokati që prej vitesh është marrë me
zgjuar, e pavarur dhe burrneshë. Takimi i tyre ishte si një rrufe në qiell të hapur. Përse martesa me Tinën? “Është një premtim që bëhet para se të krijojmë familje bashkë. Është edhe një mënyrë për të thënë: “Të dua dhe dua që ta marrë vesh bota mbarë”. Sa për Belluçin me të cilën është di-
Nicole, ti je? Transformimi i aktores Nicole Kidman për thrillerin “Destroyer” është i pabesueshëm. Ajo luan rolin e një detektiveje të policisë së Los Angeles, e cila në rininë e saj ka punuar fshehurazi në një bandë që jeton në shkretëtirën kaliforniane. Për regjisorin Karyn Kusama, aktorja ishte në gjendje të shndërrohej në një grua që “mban shëmtinë e saj nga jashtë’’. I vendosur në Los Anxhelos, filmi tregon historinë e detektives Erin Bell, e cila si një grua e re u bë spiune për të hetuar një bandë kulti. Kur lideri i bandës shfaqet sërish, detektivja duhet t’i kthehet hetimit që ka lë përgjysmë kohjë më parë në të kaluarën. Filmi do të konkurrojë në Festivalin e Filmit të Torontos, ndërsa në kinematë amerikanë do të shfaqet më 25 dhjetor.
KOHA E LIRE SUPERFJALËKRYQI
23
E premte, 24 GUSHT 2018
Nga Albert Vataj
HORIZONTALISHT
83. Rrethi i Skraparit, ... ashtu e kishte targën e mjeteve 84. JAN ..., i famshmi i kulturës bizantine, me origjin nga Durrësi, nocioni muzikor i tij u perdor per disa shekuj ne muziken kishtare 86. Grua që e merrnin me pagesë familjet e pasura për t’u rritur fëmijët dhe për t’u përkujdesur për ta 87. E bëj diçka që të fishket e të thahet 89. Ashtu është një mjeshtër i përgatitur që merret me punimin e orendive 91. Megjithëse një proverb i Jugut thotë “... e gunë” ai mbetet nga muajt telendisës të verës 94. Rrethi i Shkodrës, ashtu e kishte targën 95. Partia e Gjelber 96. kafshat që të mbet në fyt e të zë... 98. Ai që jep jetën për një çështje të madhe, bëhet ashtu 103. Që e ka lëkurën të zezë a të murrme 105. Sëmundje e syrit që shfaqet me një perde, ose ujvarë 107. Inicialet e Unionit të Krist Demokratëve Gjermanë 110. Gyp i ngushtë e i shkurtër prej qelqi, me një zgjatim me majë dhe i mbyllur, që mban brenda bar të lëngshëm për injektim 112. Në gjendje shumë të ngatërruar, ose lesh... 114. Eshtë bërë zakon, e ka fituar si shprehi 115. Njësia monetare bazë e Rumanisë; monedhë që ka këtë vlerë 116. Dhjami, gjalpi a vaji që përdoren si ushqim VERTIKALISHT 1. Banka Botërore 2. Njeri i shquar, me aftësi të veçanta në një fushë të caktuar 3. 9 shkurt 474 - Z... ai u zgjodh bashkëperandorë i Perandorinë Bizantine 4. Ujku, ka edhe atë emër në traditën gojore të komunikimit në Veri të Shqipërisë 5. Kush lindi e para... apo pula?
7. Stof leshi i butë dhe i punuar hollë 8. ... Nosi (1877-1945), njihet si babai i filatelisë shqiptare, personalitet me interesa të gjëra kulturore 10. Quhen kështu ata që nuk janë në pushtet. 11. ... bej Toptani (1864-1942), veprimtar i çështjes kombëtare, prijës çetash, firmëtar i Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë dhe ministër Financash në qeverinë e parë, pjesëtar i Këshillit të Naltë dalur nga Kongresi i Lushnjës 13. Kafshë e vogël shtëpiake, ajo mban larg minjtë 14. Kalë me qime të kuqërreme 15. E vendos dikë a diçka në një vend 17. Mjek i specializuat për ortopedi 18. Sëmundje që shfaqet me rritjen ose me uljen e theksuar të ndjeshmërisë së organizmit 21. Partia Drejtësi, Integrim dhe Unitet 23. Krijesë e mitologjisë shqiptare, zakonisht grua e bukur e veshur me të bardha. 24. Bashkimi Evropian, shkurtimisht ashtu 26. Partia Minoriteti Etnik Grek për të Ardhmen 29. Partia Aleanca Demokristiane e Shqipërisë 30. Gosti, që shtrohet për nder të dikujt ose me rastin e një ngjarjeje të shënuar 31. Mali i ..., ësh shtet ballkanik, Guri i ... është një fshat në Shkodër 32. Ashtu quhet ai që paguan një shërbim, një produkt apo diçka tjetër 33. Rrethi i Dibrës, ashtu ishte targa 34. Sëmundje ngjitëse, shfaqet me ethe, me puçrra të kuqe në fytyrë, në kokë e në trup 35. Kaloj natën ose rri për ca ditë diku si mysafir; banoj, fle përkohësisht 36. Dënim që i jepej dikujt, duke e detyruar të largohet, duke e dëbuar, përkohësisht ose përgjithmonë diku larg vendlindjes 39. Rrethi i Librazhdit, e kishte ashtu targën e mjeteve 40. Ai që bën fluturime kozmike, ai që fluturon në kozmos me anije kozmike 42. Ai që i bie organos qohet o...
44. Lumi ... ka luajtur rol të rëndësishëm në jetën e egjiptasëve të vjetër 46. Arka ku futin të vdekurin për ta varrosur 47. Shkrimtari serb Ivo ..., 9 tetor 189213 mars 1975, “Kronika e Travnikut” është një nga librat e tij 48. Qendër ose institucion që bën eksperimente e kërkime në një fushë të shkencës a të teknikës 49. Në shkrimet publicistike Mid’hat bej Frashëri përdori pseudonimet Lumo Skëndo dhe Mali ... 52. Giuseppe ... (1813-1901) është kompozitori me njohur i operës italiane 53. Ai që beson në shumë hyjni e perëndi, ithtar i paganizmit 54. Lojë me bila dhe me stekë, që luhet në një tryezë të posaçme dhe sipas disa rregullave 55. Ajo në botën e çudirave 1 10
PËRGJIGJE E SUPERFJALEKRYQIT TE NUMRIT TE KALUAR
3. Gjinia femërore e zhytësit 6. Lloj peshku deti, shpatuk, me një shenjë të verdhë si ar midis syve, i preferuar në menynë e prodhimeve të detit 9. Nga jashtë është jeshil, nga brenda gjak i kuq 12. Qen me trup të vogël. Ashtu pagëzohet dhe një femër e vockël dhe delikate 16. Titull që vihej përpara emrit të një prifti katolik 19. Të tillë janë njëgjuhës, dygjuhët. Libra të mëdhenj që ndihmojnë në përvetësimin e gjuhës 20. Ngjyra e preferuar e Van Gogut, fillon me O, mbaron me R. 21. Pëllitja e kafshëve është e tillë 22. Ka i egër i Amerikës Veriore, me trup të madh, me një gungë mbi shpatulla 24. Ai që gëzon dashurinë dhe përkrahjen e veçantë të dikujt, i përkëdheluri i dikujt 25. ndërtesë e posaçme ku ruhen armatimet a pajimet e tjera ushtarake 27. Tërësia e njohurive të fituara me studime e në praktikë 28. Rrethi i Kolonjës, Ersekë, targa e saj ishte 32. ... Doçi, (1846-1917), ishte poet, mendimtar, teolog, filozof, purist i gegnishtes 36. Erë e ftohtë, e thatë dhe shumë e fortë që fryn nga veriu 37. Organizata Ndërkombëtare për Zhvillim 38. Ka shërbyer si bazë për alfabetet e disa gjuhëve sllave të gjalla 41. Njësi administrative vendore, që përfshin zakonisht disa fshatra ose një krahinë 43. Mid’hat bej Frashëri (1880-1949) ishtë nëpunës i Perandorisë Osmane, publicist, shkrimtar, përkthyes, albanolog, diplomat, veprimtar i çështjes kombëtare, kryetar i Ballit Kombëtar, përdori pseudonimet Lumo ... dhe Mali Kokojka 45. Eshtë ajo që rritë fëmijët e botës. 50. Vend që përmbytet nga ujërat e lumenjve ose të përrenjve. Kisha e Shën Ndout është në atë qytet 51. Emri i Meshtroviq, skulptor dhe arkitekt kroat, lindi më 16 janar 1962 52. Tufëz lulesh a kokrrash, që dalin së bashku në një bisht ose në një kërcell të hollë 56. Një lloj tërheqjeje, miklimi 57. Numri i barabartë me dhjetë herë njëqind 59. Pjesë e sipërme e një vendi është 60. Vegjë për të endur, tezgjah, ndryshe quhet “veg” 61. Ind i fortë dhe i përkulshëm, në ngjyrë të bardhë, që gjendet zakonisht në llapën e veshit 62. Umberto... një nga filozofët, kritikët letrarë dhe novelistët më të shquar të kulturës italiane dhe ndërkombëtare 63. Organizata Botërore e Tregtisë 64. Zhurma që bën një send kur rrëzohet a rrokulliset, rrapëllimë 66. Masë e vlerësimit të cilësisë së floririt 70. Rrethi i Malësisë së Madhe e kishte targën 71. Ajo është bimë barishtore njëvjeçare, me kërcell të lartë, nga i cili nxirren fije për të bërë thasë, litarë etj 72. Eshtë ajo shkencë që merret me pozicionin e yjeve dhe ndikimi tek njerëzit 74. Njësia bazë për matjen e rezistencës elektrike. 76. Njeri me gungë në kurriz. Kuazimodo te “Katedralja e Parisit” e Viktor Hygo, është i tillë 78. Rrethi i Tepelenës, ishte me targë ashtu 79. Makinat e Elbasanit ashtu e kishin targën 80. Përgjegjësia që ka dikush kur prish një rregull, kur shkel një normë 81. Shpend grabitqar i natës, me kokë të madhe e të rrumbullakët, me sy të mëdhenj
58. Quheshin kahere gjellëtoret ku përgatiten e tregtohen meze të ndryshme 63. Oganizata Botërore e Meteorologjisë 65. Kërkoj me këmbëngulje të bëhet diçka, të më plotësohet a të më pranohet diçka 67. Partia Pajtimit Kombëtar 68. Rrethi i Pogradecit, ashtu e kishte targën 69. Lloj i veçantë i krijimtarisë gojore, rrëfenjë për qenie të mbinatyrshme, për heronj legjendarë 72. Vështirësim ose ndalim i frymëmarrjes nga mungesa e ajrit me oksigjen 73. Eshtë një e tillë ajo e pensionit, ishte ajo e kursimeve, etj 75. Po rrethi i Matit, si e kishte targën 77. Përdoret, kryesisht e përsëritur, për të lidhur dy gjymtyrë të një fjalie a dy fjali 79. Që ka të bëjë me natyrën dhe kulturën e vendeve të largëta dhe të panjohura 82. Lëndë plasëse, zakonisht si pluhur i zi a i murrmë 85. Universiteti Politeknik i Tiranës, ose ... universitar 88. Koha e pushimit ndërmjet dy akteve të një shfaqjeje teatrale, muzikore etj 90. Ashtu e shënonte Lezha në targat e makinave 92. Tirana, e kishte targën e makinave ... 93. Makinat e rrethit të Hasit e shënonin ashtu në targë 94. Aktori, Pandi ... Spikat me rolin e hamallit në “Kur zbardhi një ditë” (1971). Shkëlqen te “Njeriu me top” (1977), “Këmishët me dyllë” (1987), etj. 97. Korporata Ndërkombëtare Financiare 98. Targat e mjeteve të Fiertit ashtu e kishin targën 99. Tërësia e normave të së drejtës zakonore... ai i Lekë Dukagjinit 100. Pemë frutore me trup të lartë e të trashë, me dru të fortë e shumë të mirë për orendi etj 101. Rrethanë a gjendje e domosdoshme, nga e cila varet qenia e diçkaje ose zhvillimi i saj 102. Punonjëse e shërbimit mjekësor, mbikqyrëse e shtatzanisë dhe bebes 104. Të fikët, ose ... 106. Rrethi i Kuçovës, e kishte ashtu targën 108. Brengë, shqetësim, hall; gajle, merak 109. Përcaktoj me anë të një mase madhësinë, vëllimin, përmasat etj. të diçkaje 111. Makinat e Delvinës ashtu e kishin targën 113. Nota e gjashtë e shkallës muzikore; shenja për këtë notë
M
M I Z
16
N
19
A N
26
M
I
A
52
L
60
D
69
M
75
V L
A R 27
R
31
A N
B
I
T
Ë R
E
65
K L T
49
K
57
O O G
73
83
O V
M I
A N
R I Z
C Ë 91
M
92
B
105
Ç E P
K
U F F
I M 112
V
Z
S
L
E N I
Ë L
EclipseCrossword.com
E M
Z E Ë
S
S
S H M
Ë
61
A M
70
M
G J
N
U S S H
I N 89
I C
Ç
T O 108
B
L A
J E
I
20
A
M E
P
29
E
43
L
T
71
62
T
H K S Ë
R A
I
E D Ë
94
F G A
E N I
N O 34
A
K
R A U J
A S
P
B L
E L
E K
13
L
21
D E J E
R S R N
47
E N T R
R
S
H M Z I 102
K R U
113
A
K R E S
O
E N I
R E 109
M
M A
T
54
O F B
E N T
I M U
S
A
Z M Ë
N
35
I
44
B
K
L Ë
R
I
E G
I G Ë
84
S H
A K E
H O
111
D
N O
P S R E
M N E
P A
C A N
36
D A 45
T
G
40
P
P U
J T
A Z
R
R O 96
Q
N I P
P
O E
K R
E H
J
E
A D
R E
99
S
107
K
V
K
A
G M F L
Z E T
K U L
18
M E T O D
B I
I S T
56 59
E
67
P
R
R
A Q
R C
U
S M A
P
U A
72
82
V
Ë
E I
R
S H
B B
81
9
H A 17
24
64
O
103
I M 110
A
K
80
E
15
I Z
55
D
S 79
L
N
E N
A N
Z
A
T
66
P
114
K
30
8
A
T U
I K
R
K O 90
L
E
51
I
V
14
O L
48
E
L
Ë
I
B Z
95
T
K
23
O
L 74
86
25
E
R
O M
A
T R
T
D E
78
7 12
22
I
63
Ë
85
P A V
S A
F
R D
101
A T
77
A
93
U T L
A
O
39
53
B A
L O
L
50
K
6
A
E
B B
I
58
M
T
38
P
R I
N G
5
G
L I
D K
A
4
I
33
L
100 106
L A
32
98
E
3 11
I K
E R
76
A J
28
M
E T L
K I
37
S I
T
V
K E
42
N E
88
97
I
E M A
41 46
Ë
2
L
P
A K Ë
68
K O R U
87
M
L
P
N A
104
L
A Ç J
115
M E
S
CYANMAGENTAYELLOWBLACK
SPECIALE
24
E premte, 24 GUSHT 2018
Gëzuar ditëlindjen
Kiço Blushi! Edhe 100!
P
residenti Ilir Meta ka bërë dje një urim të veçantë. Dhe këtë e ka bërë pikërisht për shkrimtarin dhe publicistin e njohur Kiço Blushin. Urimi i Presidentit Ilir Meta Ja se çfarë shkruan Presidenti në urimin e tij për Kiço Blushin, i cili dje mbushi 75 vite: “Sot (dje) Kiço Blushi bën 75 vjeç. Ai është shkrimtar protagonist i brezit të ndryshimit modernizues në letërsinë shqipe, prozator përfaqësues, skenarist me rol të shquar në historinë e kinemasë shqiptare, me filmat e të cilit si “Beni ecën vetë”, “Nëntori i Dytë”, “Çifti i lumtur”, “Koncert në vitin 36”, “Në shtëpinë tonë” e plot të tjerë me të cilët jemi rritur dhe edukuar. Por Kiço Blushi është edhe personalitet me ndikim cilësor qytetar dhe intelektual, që mori dhe ushtroi me përkushtim e përgjegjësi publike në momente kyçe për fatet e vendit. Gëzuar i dashur Kiço, jetë të gjatë dhe suksese të mëtejshme në krijimtarinë tuaj!”,- shkruan Presidenti Ilir Meta
në mesazhin e tij për shkrimtarin dhe intelektualin e njohur. Luan Rama i uron 75 vjetorin Kiço Blushit “Mosha dhe jeta e shkrimtarit kanë për kalendar moshën dhe jetën veprës së tij”. Me këto fjalë, Luan Rama i uron 75-vjetorit, shkrimtarit Kiço Blushi. Duke vlerësuar për kontributin si prozator e skenarist i rendit të parë, Rama shkruan në facebook se “shkrimtar me krijimtari të spikatur e kontributor cilësor si prozator e skenarist i rendit të parë, Kiço Blushi që përveçohet në letërsinë shqipe prej një gjuhe elegante e një profili novator, mbush sot 75-vjeç! Por, Kiço Blushi është po aq edhe intelektual i angazhimeve dhe përgjegjësive qytetare, me dashuri të madhe për popullin dhe vendin e vet. Ndaj, në këtë ditë të shënuar, i uroj me gjithë zemër: Jetë të gjatë, me shëndet të mirë e me të tjera vepra dinjitoze, pasi mosha dhe jeta e shkrimtarit kanë për kalendar moshën dhe jetën veprës së tij!”.