Faqe 2
Afër / larg
Rrjedhja e informacionit, përplasje mes Prokurorisë dhe Ministrisë së Brendshme Nga Vladimir Karaj
Themelues Henri Çili - Kryeredaktor Arion Sulo - E mërkurë, 5 shkurt 2014. Numër 1125. Viti V botimit. Çmimi 30 lekë. 1.5 euro. www.mapo.al e-mail: gazetamapo@gmail.com. Adresa: BLV "Gjergj Fishta"
në brendësi
Dëshmia e Sinanajt
PD: Rama-Meta me skenar ukrainas, me këtë sjellje nuk do ketë parlament Partia Demokratike paralajmëron përshkallëzim të qëndrimeve të saj pas rrëzimit për të dytën herë të kërkesës për ngritjen e një komisioni hetimor parlamentar. FAQE 5
Babë e bir vrasin pas konfliktit për pronën At e bir nga Peshkopia kanë qëlluar për vdekje një person, pas një konflikti pronësie që kishin me të
Hetim për vrasje të vjetra në Pyllin e Sodës
Në rrëfimin e tij të gjatë, vrasësi i penduar i është rikthyer kohës së adoleshencës ku pohon se është implikuar në 4 vrasje. Hetuesit nisin verifikimet në Vlorë për të konfirmuar dëshminë e tij. Sinanaj tërhiqet nga krimet në Greqi dhe mohon implikimin në atentatet kundër gjyqtarit Konomi dhe kryekomunarit Berberi. Faqe 3
FAQE 7
Arrestohet prodhuesi i dytë i minave celular, i shiste 5 mijë euro FMN: Papunësia e lartë, Shqipëria të ulë pagën minimale
FAQE 6
op-ed / 10-11
Albert Stafa, një 30-vjeçar i skeduar më parë nga policia, u kap në një lokal në autostradë me një bombë të telekomanduar me vete. Policia i sekuestron në shtëpi edhe dy bomba të tjera të pamontuara
NgërÇ
NGA bujar kapexhiu
Valbona Nathanaili u ka bërë një grupi libër-dashësish personazhe publikë dhe jopublikë...
koment Emin AZEMI
koment / 11
Ambasadori në Vatikan
Deputeti i PS ka pyetur se, nëse dekretohet, Ardian Ndreca do të vijojë të komunikojë në gegërisht. Publicisti: Në gjuhën zyrtare do të përdor standardin, me më pak gabime se letrat shqiptare që
Gazetari bythologësh! Inercioni i uikendit të shkuar kishte ndikuar të mos jem në rrjedhë me ngjarjet, por sot mjafton...
anifikuar ta shiste bombën në një lokal në afërsi të fshatit Bërxullë në Tiranë. Gjatë kontrollit në banesë, policia i gjeti dhe i bllokoi personit dy bomba të tjera artizanale, që ishin të pamontuara. Policia tha dje pas arrestimit se i dyshuari si prodhues dhe përgatitës artizanal i këtij lloj eksplozivi, pritej t’i shiste bombat për një vlerë... Faqe 7
Blushi kërkon sqarime për gegnishten e Ndrecës
Kur digjen bibliotekat
koment Ardian Vehbiu
Policia e kryeqytetit zbulon një tjetër prodhues të bombave të telekomanduara me celular. Efektivët e Njësisë Operacionale arrestuan në flagrancë Albert Stafën, teksa po shkonte drejt një lokali me një bombë të montuar. Burime të policisë i thanë MAPO-s se Stafa, një 30-vjeçar i skeduar më parë në shfrytëzim prostitucioni, kishte pl-
kam marrë ndonjëherë prej administratës shtetërore Petrit Bushati, Qemal Minxhozi dhe Adrian Ndreca, janë tri propozimet e ministrit të Jashtëm për ambasadorë në Maqedoni, Kosovë dhe pranë Selisë së Shenjtë në Vatikan... Faqe 4
propozimi
Një për të gjithë
Imami: Lokalet të bëhen me ndarjen e vjetër administrative
FAQE 5
12 universitet
Sequi në UET: Transformimi i vendit duhet të nisë me drejtësinë Ambasadori i BE-së në Shqipëri, Ettore Sequi, në një takim me studentët e UET bëri thirrje që të rinjtë dhe shoqëria të shtyjnë politikën në procesin e integrimit
moti Tiranë
3 | 12 °C shkodër
2 | 11 °C Vlorë
5 | 13 °C
kursi
140.3
është vlera e euros në Lekë në tregun e brendshëm valutor. burimi: banka e shqipërisë
Faqe 16
Víctor Pérez-Díaz
Kriza e identitetit të universiteteve europiane Arsimi i lartë në Europë sot e sheh veten në një gjendje paqartësie të thellë. Cili duhet të jetë fokusi kryesor i universiteteve-kërkimi shkencor, trajnimi profesional apo përfshirja sociale? Qeveritë, a duhet që të investojnë më shumë në arsimin e lartë për të mbitheksuar rritjen ekonomike afatgjatë? Universitetet, a duhen lënë të qeta për të konkuruar dhe mbijetuar (ose jo) në një treg global të arsimit? Pavarësisht debatit rreth rolit të ardhshëm të tyre, universitetet europiane nuk duhet të heqin dorë nga identiteti i tyre individual, traditat e tyre dhe pikësynimi i tyre në rolin e përfshirësit social. Kjo nuk do të jetë e lehtë. Administratorët e universiteteve përballen me trysni nga lart-institucionet europiane...
2
fokus
1
ngjarje e ditës
Ambasadori në Vatikan Blushi kërkon sqarime për gegnishten e Ndrecës politikë/
Faqe 4
politikë/ PD: Rama-Meta
po nxisin skenarin ukrainas, nuk do ketë parlament
Faqe 5
kronikë / Arrestohet
prodhuesi i dytë i minave celular, i shiste 5 mijë euro
Faqe 7
Por ndërkohë, e gjithë pjesa tjetër e çështjeve të ngritura mbi këtë klasifikim “rrjedhje e informacionit” apo “sekretit hetimor” janë mbyllur pa shumë bujë
Më herët, i famshmi rrëfim i Adriatik Colit që solli shkatërrimin e Bandës së Durrësit, po ashtu përfundoi në duar të mediave edhe më herët se të shkonte në gjykatë. Të tjera të ngjashme ka pasur deri vonë dhe sigurisht skena po përsëritet pas kapjes së grupit të të akuzuarve si tritolvënës e vrasës me pagesë, apo skenat e grabitjes së një karburanti në Tiranë.
Rrjedhja e informacionit, përplasje mes Prokurorisë dhe Ministrisë së Brendshme D Vladimir Karaj
y hetime të fundit të prokurorisë për rrjedhje informacioni duken si shenjat e para të një përplasjeje publike mes policisë dhe prokurorisë dhe madje diçka më lart, mes Ministrisë së Brendshme dhe Prokurorisë së Përgjithshme. “Rrjedhje informacioni” nuk është, edhe pse duket, një togfjalësh aq i rrallë në zhargonin e përditshëm të gazetarëve dhe lajmeve. Thuajse pas çdo operacioni të rëndësishëm të policisë e prokurorisë ka një nisje hetimesh për “rrjedhje informacioni” kryesisht po prej këtyre dy institucioneve. Më e madhja ka qenë ajo për Gërdecin, pasi dosja shkoi në gjykatë dhe në pak kohë ishte e gjitha në duart e gazetarëve. Më herët, i famshmi rrëfim i Adriatik Colit që solli shkatërrimin e Bandës së Durrësit, po ashtu përfundoi në duar të mediave edhe më herët se të shkonte në gjykatë. Të tjera të ngjashme ka pasur deri vonë dhe sigurisht skena po përsëritet pas kapjes së grupit të të akuzuarve si tritolvënës e vrasës me pagesë apo skenat e grabitjes së një karburanti në Tiranë. Por, ndërsa në të gjitha rastet e mëparshme hetimet janë mbyllur pa shkuar asnjëherë në gjykatë, në rastin e fundit gjërat duken pak më ndryshe qoftë edhe vetëm për faktin se materialet këtë herë janë shpërndarë jo nën dorë si zakonisht për gazetarët, por zyrtarisht prej policisë, siç pohon Top-Channel në shkrimin bashkangjitur videos së grabitjes së karburantit. “Policia ka publikuar vetëm një nga vjedhjet e karburanteve, e xhiruar nga kamerat e objektit që u vodh, ndërsa disponon disa të tilla me prova të pakontestueshme për veprimtarinë kriminale të të rinjve të arrestuar një ditë më parë, gjatë një aksioni të koduar ‘Gjahtarët e Natës”, thuhet në kronikën e TCH. Pikërisht për këtë Prokuroria e Përgjith-
shme nisi një komunikatë, ku njoftonte fillimin e një hetimi për rrjedhje informacioni dhe nxjerrje të sekretit hetimor, edhe pse në këtë rast duket qartë që videoja është shpërndarë prej policisë, siç edhe raportohet në TV. Nuk dihen ende arsyet përtej kësaj përplasjeje dhe pse ka të dhëna se procedimi ka filluar menjëherë pas ankesës së familjarëve të viktimave në videot e nxjerra. “Për të disiplinuar ruajtjen dhe përpunimin e materialeve që përbëjnë prova dhe materiale sekret hetimor, organi i prokurorisë do të nisë në çdo rast procedim penal për nxjerrje të sekretit hetimor”, thuhej dje në njoftimin e Prokurorisë së Përgjithshme. Ndryshe nga mjaft raste të tjera, këtë herë hetimi është i qartë që drejtohet kundër funksionarëve të policisë dhe ndoshta edhe Ministrisë së Brendshme. E gjithë kjo ndodh në kohën kur “rrjedha e informacionit” apo shpërndarja e tij është thuajse një modë për të reklamuar punën e ligjzbatuesve. Raste të pamjeve filmike prej bandave që grabisnin janë transmetuar po ashtu të shpërndara nga policia më shumë se një herë në televizione. Të paktën një rast në Vlorë që tregonte vjedhjen e një kazinoje, por atëherë nuk pati asnjë nismë të tillë hetuese. Nga ana tjetër, prokuroria është thjesht në zbatim të ligjit. Materialet e transmetuara sa kohë janë pjesë e një dosjeje hetimi nuk mund të bëhen publike, aq më shumë nëse janë sensitive dhe prekin persona që janë viktima të
Kështu. për rrjedhjen e ndodhur në rastin e arrestimit të grupit të të dyshuarve si tritolvënës, Prokuroria e Përgjithshme ngre shqetësimin se informacioni i nxjerrë “nga burime, për të cilat po punohet për t’i identifikuar, i janë ofruar medias të dhëna, të cilat rrezikojnë hetimin dhe, për më tepër, jetën e personave të përfshirë në këtë çështje”.
Rasti i Inis Gjonit, personazh i famshëm i ekraneve, është më i bujshmi në këtë listë të të prekurve të tretë dhe rrjedhja në këtë rast ishte nga dyert e prokurorisë. Gjoni ndërkohë është prej vitesh në gjyq me këtë të fundit dhe kërkon dëmshpërblim të majmë, edhe pse dy gjykata (Fakti dhe Apeli) nuk kanë pranuar padinë e saj, duke e cilësuar “të pabazuar në prova dhe në ligj”.
ngjarjes apo persona të tretë, të palidhur direkt me rastin. Rasti i Inis Gjonit, personazh i famshëm i ekraneve, është më i bujshmi në këtë listë të të prekurve të tretë dhe rrjedhja në këtë rast ishte nga dyert e prokurorisë. Gjoni ndërkohë është prej vitesh në gjyq me këtë të fundit dhe kërkon dëmshpërblim të majmë, edhe pse dy gjykata (Fakti dhe Apeli) nuk kanë pranuar padinë e saj, duke e cilësuar “të pabazuar në prova dhe në ligj”. Çështja ende pret një vendim në Gjykatën e Lartë, edhe pse për shumë është e qartë se publikimi i videos ishte veç rrjedhjes klasike të informacionit edhe një cenim i jetës private. Por ndërkohë, e gjithë pjesa tjetër e çështjeve të ngritura mbi këtë klasifikim “rrjedhje e informacionit” apo “sekretit hetimor” janë mbyllur pa shumë bujë dhe nuk ka deri më sot të paktën publikisht ndonjë rast që të ketë mbërritur deri në gjykatë. Rasti i fundit nga ana tjetër zbulon se të paktën policia dhe prokuroria nuk janë dakord mbi sasinë dhe llojin e informacionit që duhet të përcillet. Kështu, për rrjedhjen e ndodhur në rastin e arrestimit të grupit të të dyshuarve si tritolvënës, Prokuroria e Përgjithshme ngre shqetësimin se informacioni i nxjerrë “nga burime, për të cilat po punohet për t’i identifikuar, i janë ofruar medias të dhëna, të cilat rrezikojnë hetimin dhe, për më tepër, jetën e personave të përfshirë në këtë çështje”. Në rastin e karburantit duket se nuk ka një shqetësim kaq serioz, por sipas prokurorisë është cenuar sekreti hetimor dhe për këtë hetimi do duhet të gjejë përgjegjësit, duke dhënë edhe një sinjal publik të mosdakordësisë mbi mënyrat sesi procedohet me informacionet e mbledhura gjatë hetimit nga policia apo Ministria e Brendshme pas operacioneve.
kryesore
Gazeta MAPO
www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com
05.02.2014
3
Dëshmia e Sinanajt, hetim vrasjeve të vjetra në Pyllin e Sodës Në rrëfimin e tij të gjatë, vrasësi i penduar i është rikthyer kohës së adoleshencës ku pohon se është implikuar në 4 vrasje. Hetuesit nisin verifikimet në Vlorë për të konfirmuar dëshminë e tij. “Lajmet për krimet në Greqi janë sajesë e policisë shqiptare dhe mediave greke” Tiranë Pas dëshmisë së gjatë të Julian Sinanajt, hetuesit janë në fazën e verifikimit, po aq sa edhe të përjashtimit të rasteve. Një element i ri që ka dalë nga dëshmia e 30-vjeçarit lidhet me disa vrasje të hershme në zonën e Pyllit të Sodës në Vlorë. Vetë Sinanaj i është rikthyer kohës së adoleshencës, për të cilën ka pohuar se ka kryer 4 vrasje. Periudha përkon me vitet që pasuan trazirat e ’97, por një dëshmi e tillë është duke kaluar tashmë në filtrat e hetimit. Burime të MAPO-s bëjnë me dije se pas këtij episodi të dëshmisë së vrasësit të penduar, punonjësit e policisë kanë hapur tashmë disa dosje të vjetra në Vlorë. Ende nuk ka një përfundim të këtij hetimi, por nëse dëshmia e Sinanajt për vrasjet në Pyllin e Sodës do të rezultojë e vërtetë, profili i tij si vrasës me pagesë do të ishte më i qartë për hetuesit e policisë. Nga ana tjetër, Sinanaj duket se është tërhequr nga informacionet e para, që lidhen me një seri krimesh të kryera prej tij në Greqi. Në dëshminë e tij, 30-vjeçari nga Vlora ka mohuar
përfshirjen e tij në ndonjë ngjarje kriminale në Greqi, duke thënë se gjithçka është sajesë e policisë shqiptare dhe mediave greke. “Nuk kam kryer asnjë krim në Greqi”, - mësohet të ketë thënë Sinanaj gjatë seancës së djeshme të pyetjeve me prokurorët e Krimeve të Rënda. Pavarësisht nga sa është thënë nga mediat greke, deklarata e Sinanajt përkon edhe me të dhënat zyrtare të policisë greke, e cila tha se Julian Sinanaj është proceduar vetëm në një rast për shkelje të rregullave të qarkullimit rrugor. Sipas mediave që citojnë burime zyrtare të policisë greke, mësohet se Sinanaj është gjobitur, pasi është kapur në një rast kur ka kaluar semaforin e kuq. Më tej, emri i 30-vjeçarit nuk figuronte në asnjë skedë tjetër policie në Greqi e Shqipëri. Sipas mediave greke thuhej se Sinanaj ka pranuar disa krime të rënda të ndodhura vitet e fundit në Greqi, siç ishte vendosja e bombës në Gjykatën e Selanikut në vitin 2010, apo vrasja e dy personave në vitin 2011. Por të gjitha këto akuza janë
Ende nuk ka një përfundim të këtij hetimi, por nëse dëshmia e Sinanajt për vrasjet në Pyllin e Sodës do të rezultojë e vërtetë, profili i tij si vrasës me pagesë do të ishte më i qartë për hetuesit e policisë.
mohuar nga Sinanaj, edhe pse ai ka qëndruar pjesën më të madhe të kohës në kryeqytetin grek, Athinë. Prokuroria nuk është në gjendje të thotë nëse Sinanaj ka apo jo lidhje me ngjarjet në Greqi, por nga autoritetet greke ka patur interes të vazhdueshëm për të marrë në pyetje 30-vjeçarin shqiptar. Deri tani, prokurorët nuk kanë lejuar hetuesit grekë të marrin në pyetje të arrestuarin, por pas sqarimit të disa ngjarjeve kriminale në Tiranë dhe Vlorë, ata e kanë pyetur Sinanajn edhe për ngjarjet e ndodhura në Greqi. I arrestuari ka mbajtur qëndrim mohues, duke deklaruar se nuk ka lidhje me asnjë prej këtyre krimeve. Ky qëndrim i të akuzuarit si killer me pagesë shton pasigurinë e hetuesve për vërtetësinë e thënieve të tij në rast se Sinanaj vendos të tërheqë rrëfimin mbi krimet e kryera prej tij e të porositura nga persona të ndryshëm. Mbi bazën e kësaj dëshmie, prokuroria ka urdhëruar arrestimin e dy personave dhe ka shpallur në kërkim kushërinjtë Genis dhe Andon Mëhillaj, të dyshuar si ndërmjetësit mes
porositësve të vrasjeve dhe ekzekutorit, pra Sinanajt. Duke e konsideruar një provë të fortë dhe të besueshme dëshminë e Sinanajt, prokuroria urdhëroi edhe arrestimin e biznesmenit Ilir Karçini, i dyshuar si porositësi i vrasjes së rivalit të tij në biznes shtetasit Pirro Bare. Të njëjtën procedurë prokuroria ka ndjekur edhe për arrestimin e shtetasit Marjon Mitro, si personi që ka porositur vendosjen e tritolit në automjetin e prefektit të Vlorës, Besnik Dervishi. Lidhur me këto raste prokuroria thotë se në dëshminë e Sinanajt ka detaje që e bëjnë këtë rrëfim të besueshëm, ndërsa ende nuk ka mundur të gjejë porositësit për dy ngjarje të tjera të ndodhura në qytetin e Vlorës. Bëhet fjalë për vendosje tritoli në automjetin dhe motorin e shtetasit E. B, ngjarje këto të ndodhura më 31 gusht dhe 24 tetor të vitit të shkuar. Sinanaj ka pranuar autorësinë për këto dy ngjarje, por ka deklaruar se nuk ka asnjë informacion mbi porositësin e këtyre dy ngjarjeve.
Sinanaj: Nuk kam lidhje me vrasjen e Konomit
Procesi i Dajtit në kolaps, refuzon 100 avokatë
I penduari i drejtësisë ka mohuar lidhjet me një sërë atentatesh në Vlorë dhe Tiranë. Refuzon edhe për shpërthimin në makinën e Fredo Berberit
Gjyqi ndaj Dritan Dajtit, i akuzuar si autor i masakrës së Durrësit, ka hyrë përfundimisht në rrugë qorre. Në seancën e djeshme, Dhoma e Avokatëve i ka dhënë të akuzuarit listën me 100 avokatë shtetërorë, në mënyrë që ai të ketë mundësinë të zgjedhë njërin prej tyre. Por Dritan Dajti nuk ka pranuar të zgjedhë asnjërin, ndërsa seanca gjyqësore është shtyrë sërish. Gjykata e Krimeve të Rënda kërkoi ndihmën e Dhomës Kombëtare të Avokatisë që t’i caktojë një avokat Dajtit, për shkak se asnjë nga avokatët e listës nuk ka marrë përsipër mbrojtjen e të pandehurit. Deri më tani, me gjithë përpjekjet e gjykatës nuk është bërë e mundur caktimi i një avokati mbrojtës, pasi të gjithë avokatët e thirrur nga gjykata kanë refuzuar të paraqiten apo të marrin përsipër mbrojtjen e Dajtit. Dajti akuzohet se qëlloi për vdekje katër oficerët, Fatos Xhani, Kastriot Feskaj, Altin Dizdari dhe Saimir Duçkollari, të cilët ishin pjesë e skuadrës që tentoi t’i vinte prangat njeriut të kërkuar dhe që jetonte prej shtatë vitesh në arrati.
Pas dëshmisë së gjatë të Julian Sinanajt, Prokuroria e Krimeve të Rënda është futur në fazën e vërtetimit të krimeve të tij. 30-vjeçari vlonjat mësohet se ka dhënë detaje që lidhen me provat e krimeve, ndërsa hetuesit kanë tashmë në dorë dy armë të përdorura prej tij. Nga ana tjetër, Sinanaj ka refuzuar të ketë kryer vrasje në Greqi, po aq sa të jetë implikuar në disa ngjarje të rënda, që fillimisht u dyshua. Ai ka thënë para hetuesve se nuk ka asnjë lidhje me vrasjen e Skerdilajd Konomit. Një dëshmi e tillë është e besueshme, edhe për faktin
se Sinanaj ka qenë në Greqi në atë kohë. Ai ka mohuar gjithashtu edhe lidhjet me atentatin ndaj kryetarit të komunës Qendër, Fredo Berberit, apo atentatin ndaj biznesmenit të Durrësit, Xhemal Çela. Përmes dëshmive, Prokuroria ka përjashtuar edhe ngjarje të tjera me dinamikë të ngjashme,
të cilat janë mohuar kategorikisht nga i penduari i drejtësisë. Po kështu, 31-vjeçari ka përjashtuar veten edhe për vendosjen e tritolit në automjetin e ish-kryeprokurorit të Vlorës, Dorian Tafili. Gjithashtu, Sinanaj i është përgjigjur me mohim edhe hedhjes në erë të automjetit me të cilin udhëtonte kryetari i komunës Qendër, Fredo Berberi, ngjarje e ndodhur më 20 janar të këtij viti po në qytetin e Vlorës, si edhe vrasjes së telekomanduar të biznesmenit Xhemal Çela në Durrës. I akuzuar për gjashtë ngjarje të kryera në Shqipëri, Julian Sinanaj, thanë burimet, ka deklaruar se policia shqiptare ka abuzuar me deklaratat mediatike në çastin kur publikoi që ai kishte pranuar ngjarje të mundshme edhe në Greqi. “Nuk pranoj të flas për këtë”, raportohet në rrugë jozyrtare të ketë thënë Sinanaj, duke i lënë prokurorët pa një përgjigje.
4
fokus
ngjarje e ditës Kastriot Islami u shpreh se në disa nga shkrimet e kandidatit për ambasador në Vatikan, në të shkuarën kanë ofenduar presidentin, i cili ka në dorë dekretin e tij
Ambasadori në Vatikan
Blushi kërkon sqarime për gegnishten e Ndrecës Deputeti i PS ka pyetur se, nëse dekretohet, Ardian Ndreca do të vijojë të komunikojë në gegërisht. Publicisti: Në gjuhën zyrtare do të përdor standardin, me më pak gabime se letrat shqiptare që kam marrë ndonjëherë prej administratës shtetërore Fejzi Braushi
Petrit Bushati, Qemal Minxhozi dhe Adrian Ndreca, janë tri propozimet e ministrit të Jashtëm për ambasadorë në Maqedoni, Kosovë dhe pranë Selisë së Shenjtë në Vatikan. Të tre emrat e propozuar dje kanë kaluar provën e prezantimit në komisionin e Jashtëm, ku nuk kanë munguar debatet për kandidatë të veçantë. Ai që ka bërë diferencën ka qenë pikërisht emri i Ardian Ndrecës, i cili është propozuar si ambasador i Shqipërisë në Vatikan. Shkak i diskutimeve është bërë publicistika e Ndrecës, i cili në vijimësi është njohur për komentet e tij kritike për ish-mazhorancën e Presidentin, por edhe gegnishten në të cilën ai shkruan. Këto dy elemente kanë ngritur si shqetësim deputetët, të cilët i kanë kërkuar shpjegime Ndrecës nëse vijon t’i mbetet besnik atyre apo jo. I pari që ka hapur debatin ka qenë deputeti Kastriot Islami, i cili duke iu referuar një prej opinioneve të Ndrecës, tha se ka sulmuar duke ofenduar presidentin Bujar Nishani, duke e quajtur atë edhe ‘ulok moral’. “Me të vërtetë jeton prej 23 vitesh jashtë Shqipërisë, por ka qenë shumë aktiv në median e shkruar në Shqipëri dhe duhet përshëndetur. Ju keni vlerësimet tuaja që janë në konformitet me ndërgjegjen tuaj, por keni mbajtur qëndrime ndaj një personi, i cili do të marrë vendimin për të firmosur dekretin për ambasador. I qëndroni të gjitha vlerësimeve që keni për Presidentin, apo në këtë moment keni vlerësim tjetër?” - pyeti Islami. Por për Ndrecën, qëndrimet e tij
kanë qenë së pari në rolin e një opinionisti të pavarur dhe së dyti, vlerësimet nuk kanë të bëjnë me institucionin e Presidentit, por me vendimet e tij. “Pyetja ka të bëjë me qëndrimin e një qytetari privat. Në kohën që kam botuar atë artikull kam qenë privat. Duke pasur parasysh që unë kam qenë liberal dhe të tillë e ndjej veten, mendoj se rastet për të shkruar në mënyrë kritike, kanë qenë aq të shumta sa mendoj se roli i qytetarit në shoqëri duhet të jetë kritik. Jam një person i paangazhuar nga ana partiake. Mua më është dukur një kakofoni që Presidenti i Republikës të merrte si këshilltar të tij një përfaqësues të monarkisë. Kam thënë që republika këshillohet nga monarkia”, - tha Ndreca. Pjesë e debatit është bërë dhe deputeti socialist, Ben Blushi, i cili megjithëse ka vlerësuar Ndrecën si intelektual, ka tërhequr vëmendjen për gegnishten që ai përdor jo vetëm në komentet e tij por edhe në komunikimet zyrtare. “Pa dashur t’ju bëj ndonjë kritikë, ju do të komunikoni me shtetin shqiptar në gegërisht? Ku fillon dhe ku mbaron kufiri i parimit, laicitetit, cenimit të gjuhës letrare, cenimit të simboleve kombëtare. Të mos paragjykohem se jam kundër gegërishtes, por të paragjykohem si njeri i cili beson se gjuha letrare, laiciteti i shtetit janë thelbi i një kombi”, - tha Blushi. Por ndaj këtij shqetësimi Ndreca ka sqaruar se gegnishten ai e përdor vetëm në komentet e tij, por jo në komunikimet zyrtare. “Të
"Për sa kohë që standardi i vitit 1972 është dhe do të jetë gjuha zyrtare e Republikës së Shqipërisë, unë në gjuhën zyrtare do të përdor këtë standard, ashtu siç e kam përdorur deri tani. Madje, e përdor me më pak gabime se letrat shqiptare që kam marrë ndonjëherë prej administratës shtetërore”, - tha Ndreca
gjitha shkrimet që flitet këtu janë shkrime jozyrtare, shkrime letrare ose ese. Për sa kohë që standardi i vitit 1972 është dhe do të jetë gjuha zyrtare e Republikës së Shqipërisë, unë në gjuhën zyrtare do të përdor këtë standard, ashtu siç e kam përdorur deri tani. Madje, e përdor me më pak gabime se letrat shqiptare që kam marrë ndonjëherë prej administratës shtetërore”, - tha Ndreca. Ndërkohë deputeti Blushi ka vënë në dukje faktin se është shumë mirë që ambasadorë të emërohen diplomatë të karrierës. “Të kishte sa më shumë ambasadorë karriere në këtë shërbim, sepse jam i bindur se shërbimi pasurohet me eksperiencat e tyre edhe për të gjithë ne shërbimi fiton më shumë dinjitet me këto kandidatura”, - tha Blushi. Pavarësisht shqetësimeve të ngritura në këtë seancë, tashmë fati i tri propozimeve për ambasadorë varet nga qëndrimi që do të mbajë Presidenti.
Maskara e 4 Shkurtit, rikthehet debati për emrin e rrugës Në ditën e 70-vjetorit të masakrës së 4 Shkurtit në Tiranë, klasa politike është përfshirë në një debat në lidhje me vlerësimin dhe kujtimin e saj. Kështu, LSI ka kërkuar që të rivendoset nderi i nëpërkëmbur disa vjet më parë, kur një rruge në Tiranë iu hoq nga qeverisja e djathtë emri “Dëshmorët e 4 Shkurtit”, duke e zëvendësuar me emrin “Ibrahim Rrugova”. Ndaj kryetari i LSI-së, Ilir Meta, i cili dje mori pjesë në ceremoninë përkujtimore të masakrës së 4 Shkurtit të vitit 1944 në Tiranë, ku nazistët vranë në një natë 84 njerëz, kërkoi që në kuadër të një përvjetori të rëndësishëm të çlirimit të vendit siç është 70-vjetori, që kremtohet këtë vit, të vihet në vend dinjiteti i kësaj lufte përmes restaurimit të monumenteve të ndryshme, si dhe rikthimin e emrit “Dëshmorët e 4 shkurtit” për një rrugë në Tiranë, duke qenë se tashmë ai është hequr. “Ne sot ndjejmë keqardhje për akte të pafalshme që kanë ndodhur, siç edhe heqja e emrit të rrugës ‘Dëshmorët e 4 Shkurtit’ dhe është momenti për të bërë një rivlerësim, për të vendosur drejtësinë. Ndaj dhe shpreh kënaqësinë që sot ndodhen këtu edhe prefekti Vorpsi dhe kreu i këshillit bash-
kiak Dalipi dhe shpresojmë që shumë shpejt të gjendet një zgjidhje, të kemi një memorial ku të jenë shkruar emrat e 84 martirëve të 4 Shkurtit”, - tha Meta. Ndaj kësaj deklarate ka reaguar përfaqësuesi i grupit të këshilltarëve demokratë në Këshillin Bashkiak të Tiranës, Ferdinand Pone, i cili sqaroi se për zëvendësimin e këtij emri disa vite me parë kanë votuar edhe këshilltarët e LSI-së. “Për histori, kur është vendosur emri ‘Ibrahim Rugova’, edhe këshilltarët e LSI-së, ndoshta të gjithë këshilltarët kanë votuar pro këtij veprimi dhe kësaj iniciative të kryetarit të Bashkisë së Tiranës, për t’i vendosur një prej rrugëve kryesore të Tiranës emrin e personalitetit të shqiptarëve të kohëve moderne, Ibrahim Rugova, emër që i bën nder kujtdo dhe për ‘Dëshmorët e 4 Shkurtit’, me mirëkuptimin e të gjitha palëve u la që do i vihej një rruge tjetër. Besoj se e kanë thënë edhe të tjerët. Të pretendosh sot që të heqësh emrin e Ibrahim Rugovës, do të thotë që të bësh një tentativë të pastër për përçarje të shqiptarëve, për bipolarizim të shqiptarëve në të dyja anët e kufirit”, - tha Pone. Ndërkohë, në kuadër të kujtimit të kësaj dite, historiani Paskal Milo thek-
soi se masakra e 4 Shkurtit duhet të na shërbejë për ta parë historinë ashtu siç është dhe për të shmangur shtrembërimet me natyrë politike. Sipas Milos “nuk duhet të kemi frikë të përmendim emrat e njerëzve të cilët ndihmuan nazistët të kryenin këtë masakër, edhe pse ata ishin shqiptarë nga Mitrovica apo tiranas të vjetër, ashtu siç nuk duhet të kemi frikë të vlerësojmë kontributin e Enver Hoxhës në Luftën Nacionalçlirimtare, por edhe të dënojmë gabimet dhe krimet që ai ka kryer.
“Ne sot ndjejmë keqardhje për akte të pafalshme që kanë ndodhur, siç edhe heqja e emrit të rrugës ‘Dëshmorët e 4 Shkurtit’ dhe është momenti për të bërë një rivlerësim"
vizita
Fule më 13 shkurt në Tiranë, Stano: Po ndjekim ristrukturimin e administratës Komisioneri për Zgjerimin në Bashkimin Europian, Stefan Fule, do të vizitojë javën tjetër, më 13 shkurt Tiranën, ku pritet të takohet me zyrtarët më të lartë të vendit. Lajmi u bë i ditur nga zëdhënësi i komisionerit Fyle, Peter Stano, gjatë konferencës për shtyp që mbahet në Komisionin Europian në Bruksel. Stano u pyet për largimet nga puna të ekspertëve nga Ministria e Drejtësisë, ajo e Punëve të Jashtme, nga Ministria e Integrimit dhe e Energjetikës. Zëdhënësi Stano deklaroi se Komisioni Europian është duke ndjekur në mënyrë të vazhdueshme ristrukturimin e administratës publike dhe zbatimi i ligjit për nëpunësin civil është një nga prioritetet kyçe në procesin e integrimit të Shqipërisë, siç është reformimi i administratës publike, rritja e profesionalizmit dhe nevoja për depolitizim të administratës publike në Shqipëri. Ndërsa pyetjes së bërë për paratë që Bashkimi Europian ka dhënë për Shqipërinë lidhur me trajnimin e ekspertëve, Stano u shpreh se Komisioni Europian dëshiron të shikojë që asistenca jonë financiare të jetë e qëndrueshme, sa i përket çështjeve logjistike ashtu edhe trajnimit të stafit. “Por impakti dhe niveli i ndryshimeve të fundit është ende i paqartë, ndaj Komisioni nuk do të komentojë për këtë derisa kjo të bëhet e qartë”, deklaroi Stano.
Gazeta MAPO
www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com
05.02.2014
5
Partia Demokratike paralajmëron përshkallëzim të qëndrimeve të saj pas rrëzimit për të dytën herë të kërkesës për ngritjen e një komisioni hetimor parlamentar r e agimi
Berisha: E majta erdhi në pushtet duke blerë vota Ish-kryeministri Sali Berisha i ka hequr një paralele deklaratës së Sekretarit amerikan të Shtetit, John Kerry, të mbajtur në Konferencën për Sigurinë në Munich, me atë që po ndodh sipas tij në Shqipëri. “Sekretari John Kerry, në Konferencën botërore për Sigurinë në Munich, paralajmëroi se aspiratat e qytetarëve të disa pjesëve të Europës Qendrore dhe Lindore e Ballkanit po shkelmohen nga interesa oligarkikë dhe korruptivë, interesa që përdorin paratë për të shtypur opozitën politike dhe disidencën, blerë politikanë dhe media dhe për të dobësuar pavarësinë e gjyqësorit. Kjo deklaratë e Sekretarit John Kerry është më aktuale se kurrë për Shqipërinë, vendi në të cilin krerët e mazhorancës erdhën në pushtet duke blerë vota dhe kanë hapur merkaton e deputetëve dhe politikanëve, vendi ku i mohojnë opozitës të drejtat e saj kushtetuese, përdorin për qëllime politike luftën kundër korrupsionit, hedhin poshtë me vendime qeverie nene të Kushtetutës, ligjet e vendit, vendimet e Gjykatës Kushtetuese dhe gjykatave të tjera të vendit dhe kontrollon mbi 85% të mediave të vendit”, shkruan Berisha në Facebook. Sipas tij, për arsyet sa më sipër, vetë ministrat heshtën për deklaratën e Sekretarit amerikan, Kerry. “Por heshtja e tyre flet më shumë se çdo fjalë apo fjalim tjetër!!” - shkruan ai.
Rrëzimi i hetimit
PD: Rama-Meta me skenar ukrainas, me këtë sjellje nuk do ketë parlament
"Nëse e konsiderojnë parlamentin, dhomën e tyre të pasme, ku mund të bëjnë ç’të duan, atëherë parlament nuk do të ketë. Nëse i heqin parlamentit arsyen kryesore të ekzistencës së tij, që është kontrolli ndaj qeverisë, atëherë parlament nuk do të ketë" TIRANË Dy ditë më parë, kryetari i Grupit parlamentar demokrat, Edi Paloka, akuzoi qeverinë se ishte bërë palë me krimin, ndërsa dje Partia Demokratike përshkallëzoi qëndrimin e saj lidhur me të njëjtën çështje, rrëzimin e kërkesës nga ana e mazhorancës për ngritjen e komisionit hetimor parlamentar për emërimet e deritashme në Policinë e Shtetit. Nënkryetari i Grupit parlamentar të PD-së, Eduard Halimi deklaroi dje përmes një konference për shtyp se Rama dhe Meta po nxisin skenarin ukrainas. “Mazhoranca RamaMeta po hedh në erë demokracinë parlamentare në vend, duke rrëzuar për herë të dytë kërkesën e opozitës për komision hetimor. Me këtë akt, shumica Rama-Meta po eliminon çdo instrument të llogaridhënies e transparencës në sistemin tonë politik. Rama dhe Meta po dëshmojnë se sa më i madh të jetë pushteti në duart e tyre, aq më i madh
është abuzimi dhe arbitrariteti. Rama dhe Meta manifestuan dje arsyen pse nuk duan të japin llogari për emërimet në Policinë e Shtetit, sepse ata janë të lidhur me krimin dhe qëndrojnë pas krimit që është instaluar sot në zemrën e Policisë së Shtetit”, - tha Halimi. Sipas tij, shteti ligjor po kanoset nga dita në ditë. “…Situatës së rënduar kriminale me vrasje, ekzekutime, maska e tritol, që kanë dëbuar një herë e mirë sigurinë publike në vend, i shtohet dhe instalimi në zemrën e Policisë të personave të lidhur me krimin, si ushtari i Zani Çaushit apo shoferi i biznesmenit që akuzohet se ka paguar për të vrarë, kjo atëherë është një situatë alarmante. Dhe pikërisht në këto kushte, Rama dhe Meta rrëzojnë kërkesën legjitime të opozitës për hetim parlamentar. Eliminojnë të vetmin instrument që Kushtetuta i ka dhënë pakicës parlamentare, si një mundësi kontrolli për
Topalli: Në parlament, deputetë “të fortë” Ish-kryetarja e Kuvendit, Jozefina Topalli thotë se më shumë se asnjëherë tjetër, kësaj radhe në Kuvend ka më shumë “të fortë”. Në një intervistë për “Vision Plus”, Topalli ngriti akuza të forta për inkriminim të pjesëve të caktuara të qeverisë dhe policisë me krimin. Duke analizuar shkaqet e humbjes së PD-së në zgjedhjet e fundit, Topalli pranon se në mandatin e dytë pati gabime, ndërsa burokracia preku disa segmente të qeverisjes. Megjithatë, ajo nuk justifikon dot 3-fishimin e votave të LSI-së, që ishte në koalicion me PD.
qeverisjen e vendit”, - tha ai. Kësisoj, Halimi shton se Rama dhe Meta e kanë kaluar vijën e kuqe, duke paralajmëruar se vendi po futet në një konflikt të ri. “… Ata janë duke luajtur me fatin e këtij vendi. Nëse e konsiderojnë parlamentin, dhomën e tyre të pasme, ku mund të bëjnë ç’të duan, atëherë parlament nuk do të ketë. Nëse i heqin parlamentit arsyen kryesore të ekzistencës së tij, që është kontrolli ndaj qeverisë, atëherë parlament nuk do të ketë. Nuk i kanë bërë mirë llogaritë. Po e fusin vendin në një spirale të shkatërrimit të demokracisë dhe nxitjes së konfliktit. Me këto akte, Rama dhe Meta po largojnë Shqipërinë çdo ditë nga Europa, dhe po nxisin skenarin ukrainas. Opozita nuk e dëshiron këtë, dhe kjo nuk është zgjedhja jonë, por ne nuk do të qëndrojmë duarkryq para këtij skenari ogurzi për vendin”, - tha ai. Pas refuzimit të kërkesës për hetimin parla-
mentar të çështjes së serverit të Tatimeve, dy ditë më parë, shumica parlamentare e përfaqësuar në Konferencën e Kryetarëve rrëzoi kërkesën e opozitës për të ngritur një komision tjetër hetimor për të shqyrtuar ligjshmërinë e shkarkimeve dhe emërimeve në radhët e Policisë së Shtetit. Sipas mazhorancës, një hetim i tillë është i paprecedentë dhe së dyti, kërkesa bie ndesh me vendimet e Gjykatës Kushtetuese përsa kohë objekti i kësaj çështjeje është në hetim nga ana e prokurorisë, ndërsa shumica e largimeve nga puna po shqyrtohen nga gjykatat e shkallëve të para. Nga ana e tij, kryetari i Grupit parlamentar të PD-së, Edi Paloka sqaroi në mbledhjen e Konferencës së Kryetarëve se pranimi i kësaj kërkese është një domosdoshmëri, për vetë faktin se opozita beson se lëvizjet e pastudiuara dhe kryesisht politike kanë bërë që të cenohet sitN.P uata e rendit në vend.
Imami: Lokalet të bëhen me ndarjen e vjetër administrative Për padinë e PS, ish-ministri: “E para e punës, ai nuk është tritol, në këto përfundime do arrijë gjithkush nëse lexon në Facebook. Ky është material që del nga procesi i demontimit, nuk është dinamit e tritol. Uzina që e bën këtë, është e licencuar për të bërë këtë tregti” TIRANË “Për reformën territoriale kompromisi është shkelur. Le të bëhen zgjedhjet e reja lokale me ndarjen e vjetër administrative. Nuk ka asnjë gjë të keqe në këtë mes. Kështu i bëmë dhe të kaluarat”,
- deklaroi dje deputeti i PD-së, Arben Imami, në një intervistë për “News 24”. Imami sqaroi se reforma territoriale nuk mund të bëhet dot pa opozitën, dhe se kjo çështje nuk është e natyrës urgjente. “… Ne kemi një ligj jo shumë të keq organik, të bërë nga viti 2002, por ndihet e nevojshme që pushteti vendor të vijojë të reformohet. Por nuk është urgjencë e kësaj natyre. Nuk implementohet reformë në aspekte informale, as për 6 muaj. Përpjekja e PS dhe moskuptimet e këtyre ngjajnë si falsitete… Reforma të tilla nuk mund të mbyllen për 2 apo 3 muaj”, - tha ai. Për pasojë, deputeti demokrat nuk sheh asnjë ngut që reforma të jetë gati për zgjedhjet lokale. “Zgjedhjet lokale? Le të
shkojnë me këtë ndarje territoriale, nuk ka ndonjë fatkeqësi. Problemi është, a ka para t’u japë pushteteve vendore? A ka për t’iu dhënë këtyre pushteteve ndonjë kompetencë më tepër? Nuk mund ta bëjmë tym reformën administrative se na duhet për zgjedhjet e ardhshme lokale”, shtoi ai. Në cilësinë e ish-ministrit të Mbrojtjes, Imami u pyet edhe për padinë e re të ngritur ndaj tij. PS e akuzoi për shitjen e 500 tonëve tritol nga ushtria drejt një kompanie private. Por ish-ministri Imami thekson se nuk bëhet fjalë për tritol, por për një lëndë që prodhohet nga demontimi i armëve, prodhimi i së cilës bëhet prej 30 vitesh. “Këto janë çështje që i përkasin prokurorisë,por mund ta bëj një sqarim të
vogël. E para e punës, ai nuk është tritol, në këto përfundime do arrijë gjithkush nëse lexon në Facebook. Ky është material që del nga procesi i demontimit, nuk është dinamit e as tritol. Uzina që e bën këtë, është e licencuar për të bërë këtë tregti. Kjo është lënda e parë që përdoret për gurore e gjëra të tilla, prej 30 vitesh ndodh kjo”, - u shpreh Imami gjatë intervistës. I pyetur se kjo lëndë përdoret ilegalisht nga elementë kriminalë në vend, Imami u përgjigj se lënda është shitur jashtë shtetit. “Për më tepër kjo lëndë ka përfunduar në Bullgari dhe nuk është përdorur këtu, nuk ka fare këtu nga ajo. Nuk flas më shumë se kaq, se janë institucionet që flasin, të flasin ato, pastaj flas dhe unë”.
6
fokus
ditari
ngjarje e ditës Boshnjakët me Panaritin: Na jepni fruta, ju japim mish Investitorët boshnjakë interesohen për prodhimet shqiptare, duke përfituar edhe nga lehtësitë e shumta që ofron marrëveshja CEFTA. Ministri i Bujqësisë, Edmond Panariti priti homologun e tij boshnjak, të shoqëruar nga një grup sipërmarrësish në sektorin e bujqësisë. Panariti tha se tregu rajonal kërkon gjithnjë e më shumë produkte të hershme bujqësore shqiptare,
ndaj dhe me sipërmarrësit boshnjakë do të nënshkruhen marrëveshje shtesë për furnizimin e këtij tregu. Homologu i tij boshnjak, Jerko Ivanoviç-Lijanoviç kërkoi rritje të shkëmbimeve tregtare mes dy vendeve dhe mbrojtjen nga diskriminimi të produkteve të mishit dhe bulmetit të Bosnjës. “Ne jemi shumë të interesuar për produktet bujqësore shqiptare, perimet
dhe frutat, por gjithashtu kërkojmë që të mbështetet shkëmbimi tregtar mes dy vendeve, duke mos penalizuar nga diskriminimi produktet tona. Vendi ynë ka një mbiprodhim të mishit dhe nënprodukteve të tij, ndaj sipërmarrësit shqiptarë janë të ftuar që të shfrytëzojnë mundësitë e shumta që ofrohen”, - tha Jerko Ivanoviç-Lijanoviç.
FMN: Papunësia e lartë, Shqipëria të ulë pagën minimale Fondi Monetar vëren se performanca e dobët e tregut të punës në Shqipëri dhe Ballkan është një shqetësim kyç social, që dëmton rritjen ekonomike afatgjatë dhe afatmesme. Për Shqipërinë rekomandohet ulja e pagës minimale dhe ulja e kostos së ndërprerjes së kontratave Blerina Hoxha
P
apunësia e lartë në Shqipëri dhe në vendet e tjera të Ballkanit rrezikon të dëmtojë kohezionin social, duke dëmtuar rritjen afatgjatë ekonomike dhe duke krijuar një barrë shtesë në buxhet. Alarmin e ka dhënë Fondi Monetar Ndërkombëtar në një stud i m t ë d it ë ve t ë f u n d it p ë r mundësitë që mund të sjellin rritjen e punësimit në Ballkan. Për Shqipërinë, FMN ka rekomanduar uljen e pagës minimale. Zgjidhja për Shqipërinë
Kostot e punës që janë pagat dhe sigurimet shoqërore në disa vende të rajonit, sidomos në Shqipëri janë bërë pengesë për të krijuar më shumë elasticitet në tregun e punës. Pikërisht për këtë qëllim, FMN në studimin e saj i rekomandon Shqipërisë dhe Serbisë të ulin pagat minimale. Në të kundërt të kësaj këshille, qeveritë shqiptare kanë rritur në dekadën e fundit në mënyrë sistematike pagën minimale duke e çuar në 22 mijë lekë vitin që shkoi. Në fakt ndërmarrjet e fasonit e kanë kundërshtuar këtë politikë të qeverisë, për shkak se sipas tyre, rreth 80 për qind e kostos së aktivitetit rrjedh nga shpenzimet për paga. Gjithashtu, FMN-ja i rekomandon Shqipërisë që të përmirësojë legjislacionin në lidhje me kostot që duhet
të paguhen në rast të largimeve nga puna. Ndryshe nga shumë vende të rajonit, Shqipëria ka mbrojtje të lartë në rast të ndërprerjes së kontratave. Duke grupuar në tri njësi faktorët që ndikojnë në punësim, si e kuqja, e cila presupozon që shteti ka krijuar një ambient të rëndë për punësimin; portokallia, që faktorët ekzistues nuk e zhvillojnë punësimin; dhe zona jeshile janë vendet që gjenerojnë punësim. Shqipëria ndodhet tek zona portokalli me më shumë faktorë që nuk ndikojnë në nxitjen e punësimit.
Nadeen Ilahi, kryetari i misionit të FMN në Shqipëri
Pasojat
FMN, ashtu si edhe Banka Botërore, vëren se vendet e Ballkanit kanë nivele të larta papunësie tek të rinjtë dhe normat me afatgjata të papunësisë. Sipas FMN-së, performanca e dobët e tregut të punës në vendet e Ballkanit është një shqetësim kyç social që dëmton rritjen ekonomike afatgjatë dhe të afatmesme dhe paraqet sfida të mëdha për politikëbërje. Normat e ulëta të punësimit tregojnë faktin që të papunët rrezikojnë të humbasin aftësitë e tyre, duke e bërë më të vështirë gjetjen e një punë në të ardhmen. Ky cikël, lajmëron FMNja, mund të rrisë shkallën natyrore të papunësisë. Gjithashtu, shkalla shumë e ulët e punësimit të të rinjve mund të pengojë procesin e
Sipas FMN-së, Ballkani ka të ardhurat nga emigracioni në nivelet më të larta për frymë në botë. Prandaj, në Shqipëri remitancat kanë ulur nevojën për të kërkuar punë dhe nga ana tjetër kanë ndikuar në rritjen e kostove të punës
Masterplani për gazifikimin, gati vitin që vjen Masterplani për gazifikimin e Shqipërisë do të jetë gati vitin që vjen. Lajmin e dha ministri i Energjisë dhe Industrisë, Damian Gjiknuri, në mbledhjen e Komitetit Ndërministror për zhvillimin e projektit të gazsjellësit, TAP. Gjatë fjalës së tij, Gjiknuri e vlerësoi atë si projektin më strategjik për zhvillimin ekonomik të vendit, ndaj dhe kërkoi që institucionet shtetërore të jenë gati për të ofruar të gjitha lehtësitë e mundshme, në mënyrë që Shqipëria të jetë përfituese e gazit dhe jo vetëm një vend tranzit. “Qëllimi ynë është që Shqipëria të mos humbasë shansin e saj dhe vendi të mos mjaftohet vetëm me faktin që kalon një gazsjellës, që është shumë i rëndësishme nga pikëpamja strategjike e që ndikon në sigurinë e Shqipërisë, por ndikon edhe në rolin që ka Shqipëria
në rajon dhe më gjerë, pasi furnizon Europën dhe pozita e Shqipërisë kthehet në një pozitë strategjike”, deklaroi Gjiknuri. - Ne po punojmë në këtë drejtim, - vijoi ai, - dhe ka partnerë të interesuar”. Ai informoi se vitin që vjen do të jetë gati edhe masterplani i plotë. Gjiknuri tha se po bëhen përpjekje për ta lidhur këtë gazsjellës me Kroacinë dhe Malin e Zi. Për këtë ministri tha se ka një memorandum të shkruar dhe se edhe Republika e Azerbajxhanit është mbështetëse e këtij projekti. Kjo marrëveshje u nënshkrua në dhjetor në Baku dhe sipas saj do të krijojë mundësinë që Shqipëria, jo vetëm të kthehet në një vend tranzit gazi, të një gazsjellësi, por të jetë edhe një qendër, ku mund të furnizojë edhe pjesë të tjera të Evropës Juglindore nëpërmjet gazit azer.
rritjes së kapitalit njerëzor dhe do të rrisë varësinë ndaj skemave mbështetëse sociale. Së fundi, normat e larta të papunësisë kanë krijuar një barrë për financat publike në formën e përfitimeve të pagesave sociale për të papunët. Përfitimet sociale për të papunët janë veçanërisht të larta në Bosnjë e Hercegovinë dhe Mal të Zi. Prandaj, me përjashtim të Bosnjë-Hercegovinës, përfitimet sociale nuk
duket të kenë kontribuar dukshëm në rezultatet e larta të papunësisë në vendet e Ballkanit, thuhet në studimin e Fondit. Në Shqipëri dhe Kosovë më shumë kanë ndikuar remitancat e larta. Sipas FMN-së, Ballkani ka të ardhurat nga emigracioni në nivelet më të larta për frymë në botë. Prandaj, në Shqipëri remitancat kanë ulur nevojën për të kërkuar punë dhe nga ana tjetër kanë ndikuar në rritjen e kostove të punës.
TENDER ANNOUNCEMENT SUBJECT: RFQ FOR PROCUREMENT OF IT EQUIPMENT FOR STAR PROJECT The United Nations Development Programme in Albania is seeking to receive offers from interested companies who wish to be considered for the aforementioned services. Companies will be selected in accordance with established UNDP procedures. The offers must be delivered within the deadline set in a sealed envelope or e-mailed, clearly marked UNDP/TA/2014-14275 “RFQ for procurement of IT equipment for STAR Project” For more details please refer to the link below: http://www.al.undp.org/content/albania/en/home/operations/procurement/
“Qëllimi ynë është që Shqipëria të mos humbasë shansin e saj dhe vendi të mos mjaftohet vetëm me faktin që kalon një gazsjellës"
Relevant dates: All interested companies should provide their offer in the following address, not later than 13 February 2014 at 15:00 o’clock. Address for communications: Email: procurement.al@undp.org Or Str. “Skenderbej”, Gurten Center (Volkswagen building) 2nd floor Tirana, Albania
Gazeta MAPO
www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com
05.02.2014
7
Babë e bir vrasin pas konfliktit për pronën Babë e bir nga Peshkopia kanë qëlluar për vdekje një person, pas një konflikti pronësie që kishin me të. Ngjarja ndodhi mbrëmjen e djeshme, kur policia u njoftua për një viktimë të sulmit me armë. Verifikimet e para zbuluan se viktima ishte Blontin Lusha nga kjo zonë, një person që njihej për konfliktin e pronësisë. Edhe pse ai ishte
qëlluar me armë pranë spitalit të qytetit të Peshkopisë, nuk ka mundur t’u mbijetojë plagëve. Policia ka mbërritur menjëherë në vendngjarje dhe ka bërë të mundur identifikimin e autorëve. Nga hetimet paraprake bëhet me dije se vrasja ka ndodhur për konflikte pronësie. Vetëm pak kohë pas krimit, policia shpalli në
kërkim Ramiz dhe Endrit Cena, babë e bir, të cilët pasi kanë qëlluar për vdekje Lushën, janë larguar nga vendi i krimit. Hetimet e policisë kanë zbuluar se mes familjes Cena dhe viktimës kishte një konflikt pronësie. Pas shpalljes në kërkim, policia është vënë në ndjekje të autorëve të dyshuar të krimit.
Arrestohet prodhuesi i dytë i minave celular, i shiste 5 mijë euro Albert Stafa, një 30-vjeçar i skeduar më parë nga policia, u kap në një lokal në autostradë me një bombë të telekomanduar me vete. Policia i sekuestron në shtëpi edhe dy bomba të tjera të pamontuara Dashamir Biçaku Tiranë Policia e kryeqytetit zbulon
një tjetër prodhues të bombave të telekomanduara me celular. Efektivët e Njësisë Operacionale arrestuan në flagrancë Albert Stafën, teksa po shkonte drejt një lokali me një bombë të montuar. Burime të policisë i thanë MAPO-s se Stafa, një 30-vjeçar i skeduar më parë në shfrytëzim prostitucioni, kishte planifikuar ta shiste bombën në një lokal në afërsi të fshatit Bërxullë në Tiranë. Gjatë kontrollit në banesë, policia i gjeti dhe i bllokoi personit dy bomba të tjera artizanale, që ishin të pamontuara. Policia tha dje pas arrestimit se i dyshuari si prodhues dhe përgatitës artizanal i këtij lloj eksplozivi, pritej t’i shiste bombat për një vlerë prej 5 mijë eurosh tek persona të tjerë që mendohet se mund të planifikonin atentate për arsye të ndryshme. Albert Stafa u arrestua nga efektivët e njësisë operacionale të Drejtorisë së Policisë së Tiranës, ndërsa prej më tepër se dy muajsh ishte nën hetim nga oficerët e zyrës së krimeve të rënda për prodhim dhe shitje të armëve, municioneve luftarake dhe lëndëve plasëse. Stafa u arrestua në një lokal, jo shumë larg banesës së tij, ndërsa kishte sjellë me vete një nga “prodhimet e tij” të ditëve të fundit. Sapo ka mbërritur në lokal me një çantë në dorë, ia kanë
behur efektivët e njësisë operacionale që kanë prangosur rrufeshëm Stafën. Menjëherë ai është dërguar në banesën e tij, ku hetuesit dhe efektivët e njësisë operacionale nisën kontrollin e imtësishëm. Në pak minuta, specialistët e hetimit gjetën dy mekanizma bombash të gatshme për t’u montuar, çka rrisin dyshimet se ai e kryente në vazhdimësi këtë aktivitet kriminal. Policia tha se kishte bllokuar edhe sende të tjera që përdoreshin prej tij, me qëllim prodhimin montimin dhe aktivizimin e bombave, të cilat janë sekuestruar në cilësinë e provës materiale. Hetimet e policisë janë përqendruar në disa drejtime mbi aktivitetin e mundshëm të këtij personi. Nga hetimet e kryera janë ngritur dyshime se personi i mësipërm është marrë edhe më parë me prodhim dhe shitje të mekanizmave të tillë, ndërsa ende informacione të tilla janë duke u verifikuar nga policia. Një fakt të tillë ai e ka pohuar edhe vetë, duke bërë që policia të dyshojë se i arrestuari së paku edhe një rast më parë ka prodhuar dhe shitur produkte të tilla. Gjithsesi sa i përket pjesës tjetër të hetimit, Stafa nuk ka qenë bashkëpunues me policinë, duke refuzuar të përgjigjet mbi vendin e gjetjes së lëndës plasëse, apo për klientët me të cilët kishte
Në pak minuta, specialistët e hetimit gjetën dy mekanizma bombash të gatshme për t’u montuar, çka rrisin dyshimet se ai e kryente në vazhdimësi këtë aktivitet kriminal.
punuar përgjatë aktivitetit të tij si i dyshuar si prodhues bombash me celular. Stafa nuk është për herë të parë në duart e policisë si person nën hetim i përfshirë në aktivitete të tilla. Disa kohë më parë ai ka qenë i dyshuar bashkë me një kushëririn e tij për të njëjtën vepër
Pranga në katër shtete bandës së prostitucionit Një operacion i realizuar në Itali, Shqipëri, Greqi dhe Rumani, ka çuar në pranga 30 anëtarë të një bande të implikuar në trafik prostitucioni dhe marijuane Rreth 30 anëtarë të një rrjeti të trafikut të prostitucionit janë arrestuar dje paralelisht në Itali, Shqipëri, Rumani dhe Greqi. Mediat italiane raportojnë se anëtarët e kësaj organizate ishin aq të rreptë, sa trafikonin gratë dhe motrat e tyre. Policia italiane ra në gjurmë të tyre, pas denoncimit të disa qytetarëve të lodhur nga “pushtimi me prostituta dhe shpërndarës droge”. Policia e Shtetit bëri me dije se u përfshi në këtë operacion ndërkombëtar, duke çuar në pranga 7 të kërkuarit nga Shqipëria. Mes tyre është edhe Eugen Çaushaj, vëllai i kryetarit të Bashkisë së Roskovecit. Së bashku me të, policia arrestoi edhe Ilgli Metushin, Gazmir Shkurtajn, Daniel Likën, Eduard Hoxhën, Kreshnik Bendon dhe Edër Dorzin. “Operacioni i koduar Tem-
pesta u realizua në të katër këto vende, duke vënë në pranga të dyshuarit e përfshirë në këtë rrjet të trafikimit të vajzave dhe grave nga vendet e Lindjes, Shqipëria e Rumania, të cilat më pas shfrytëzoheshin në Itali apo Greqi, në rrethana rënduese”,- thuhet në njoftimin e policisë. Autoritetet italiane kanë hetuar për rreth 1 vit rresht ndaj kësaj organizate kriminale, me qëllim për të dokumentuar aktivitetin dhe vënë në pranga pjesëtarët e bandës së prostitucionit. Hetimet e policisë dhe prokurorisë italiane, mendohet se kanë provuar se të dyshuarit trafikonin femra për qëllime prostitucioni në drejtim të Italisë, ku shfrytëzoheshin në rrugë. Jo pak herë vajzat bëheshin pre e dhunës së tyre nëse refuzonin të kryenin marrëdhënie me klientët, një praktikë e zakonshme për trafikantët e femrave. Prostituta për 30 euro ora
Hetimi i autoriteteve italiane ka zbuluar se vajzat “jepeshin me qira” kundrejt një pagese prej 30 eurosh në orë. Hetimi ka zbuluar dy grupe,
penale, por policia nuk ka mundur të provojë aktivitetin. Më herët, në vitin 2010 Stafa është arrestuar bashkë me tre persona të tjerë dhe është akuzuar për rrëmbimin e shfrytëzimin e një vajze për qëllime prostitucioni në një hotel në autostradën Tiranë-Durrës.
hetimi
Të arrestuarit Igli Metushi, vjeç 21, nga Vlora Gazmir Shkurtaj, vjeç 27, nga Vlora Daniel Lika, vjeç 28, nga Fieri Eduarto Hoxha, vjeç 37, nga Fieri Kreshnik Bendo, vjeç 24, nga Tirana Eugen Çaushi, vjeç 30, nga Tirana Edër Dorzi, vjeç 32, nga Tirana
atë që merrej me prostitutat dhe grupin që merrej me drogën. Po kështu janë zbuluar edhe dy emra, Geron dhe Mikel A, respektivisht 40 dhe 36 vjeç, të dënuar në Shqipëri për një vrasje të kryer në Belgjikë, për të marrë hak për vrasjen e babait të tyre, si dhe dy shqiptarët e tjerë, 41-vjeçari Eris K. dhe 37-vjeçari Mario S. Vajzat ishin rekrutuar në Shqipëri dhe Rumani, por kishte edhe bullgare, ruse dhe moldave, të gjitha nga 23 deri në 40 vjeçe. Sipas hetimit, fitimet e marra nga kjo sipërmarrje
kriminale janë riinvestuar në aktivitetin e drogës që menaxhohet nga një grup i dytë kriminal, lideri i së cilës është një shqiptar, i ndihmuar nga aktorë të tjerë të botës së krimit mes Shqipërisë, Greqisë, Firences dhe Milanos. Sa i përket policisë shqiptare, ajo është përfshirë në këtë mega-operacion pas mbërritjes së urdhër-arresteve nga Italia. Zyrtarët e policisë bënë me dije se agjentët e Antitrafikut në Vlorë, Fier dhe Tiranë u përfshinë në operacion, duke çuar në pranga të kërkuarit nga Shqipëria.
Zhduken 20 mijë euro nga një bankë në Tiranë Një shumë prej 20 mijë eurosh rezulton të jetë vjedhur në një bankë pranë qendrës së Tiranës. Drejtuesit e bankës kanë bërë denoncimin në polici pasditen e djeshme. Sipas policisë, autor i dyshuar për grabitjen është një punonjës i brendshëm i bankës. Ngjarja ka ndodhur gjatë orëve të mesditës së djeshme. Policia ka marrë për disa orë në pyetje punonjësit e bankës, ndërkohë që ka sekuestruar edhe kamerat e sigurisë në bankë. Efektivët e Komisariatit numër 2 po punojnë për identifikimin dhe kapjen e autorit të ngjarjes.
CMYK
8 05.02.2014
Gazeta MAPO
www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com
NJOFTIM / REKLAMA PROGRAMI Seanca plenare: “TË RIMENDOJMË ZHVILLIMIN DHE INTEGRIMIN” Seanca do zhvillohet dt. 2.05.2014 ora 15.00-19.00 dhe parashikohet të ketë 10 prezantime (1 keynote Speaker; 1 akademik shqiptar ose i huaj; 3 personalitete akademike apo politike shqiptare; 3 profesorë nga UET; 2 profesorë nga universitetet e rajonit (Universiteti Prishtinës dhe Tetovës); 1-2 doktorantë.
NE JEMI KUDO!
DSSH/ASD DITËT E STUDIMEVE SHQIPTARE / 2014 albanian studies days / journées d’études albanais
UET / 1-4 Maj 2014
TEMA: "TË RIMENDOJMË ZHVILLIMIN DHE INTEGRIMIN" Konferencë ndërkombëtare shkencore / International scientific conference
Komiteti Shkencor i Konferencës: Prof. Dr. Adrian Civici - Kryetar Prof. Asoc. Dr. Tonin Gjuraj, Prof. Dr. Luljeta Minxhozi, Prof. Dr. Përparim Fuga, Odeta Barbullushi (PhD), Prof. Dr. Ferit Duka, Prof. Dr. Romeo Gurakuqi, Prof. Dr. Ksenofon Krisafi, Henri Cili (PhD), Dr. Arbi Agalliu, Prof. Alain Brossat, Prof. Stefano Bianchini, Prof. Francois Lerin, Prof. Dimitris Goussios Koordinator Organizativ: Dr. Arbi Agalliu / Ndihmës Koordinatorë: Dokt. Besarta Vladi, Dokt. Elona Shehu
SEKSIONET E KONFERENCËS Departamenti Financës
BORXHI PUBLIK: Përshtatja e aktorëve ekonomik në kushtet e një borxhi të lartë publik Komiteti Shkencor: Dr. Elvin Meka, Prof.Asoc.Dr. Magdalena Bregasi, Dr. Anilda Bozdo / Sekretaria Organizative: Dr. Ermela Kripa Departamenti Informatikës, Matematikës, Statistikës
MENAXHIMI I SISTEMEVE TË INFORMACIONIT: Aplikimet e teknologjisë së informatikës në ekonomi, biznes dhe shoqëri 2014 Komiteti Shkencor: Dr. Indrit Baholli, Prof. Asoc. Dr. Tamara Luarasi, Mimoza Durrësi (PhD), Prof. Asoc. Dr. Hysen Binjaku / Sekretaria Organizative: Dokt. Avis Andoni Departamenti Menaxhim & Ekonomiks:
SHQIPËRIA, EKONOMI NË ZHVILLIM: “Strategji për zhvillim të qëndrueshëm në ekonomitë në zhvillim” Komiteti Shkencor: Dr. Oltjana Zoto, Prof. Dr. Engjëll Pere, Prof. Asoc. Dr. Ermira Qosja / Sekretaria Organizative: Dokt. Genti Beqiri MIRËQEVERISJA: Elementë dhe tendenca të mirëqeverisjes në zhvillimin social-ekonomik të Shqipërisë Komiteti Shkencor: Prof. Dr. Luljeta Minxhozi, Dr. Arben Bakllamaja, Prof. Asoc. Dr. Kreshik Bello, Eniel Ninka, (PhD) / Sekretaria Organizative: Florian Salaj (PhD) Departamenti e Drejtë Private
LIGJI TREGTAR: Problematikat e aplikimit të ligjit tregtar në terren. Korporatat dhe shteti ligjor Komiteti Shkencor: Prof. Asoc. Dr. Migena Leskoviku, Mag. Besnik Maho, Juelda Lamçe (PhD) / Sekretaria Organizative: Dokt. Blerta Aliu Departamenti e Drejtë Publike
KUSHTETUTA E SHQIPËRISË, 15 VITE: Dimensionet dhe problemet e sistemit politik-kushtetues pas 1998 Komiteti Shkencor: Prof. Asoc. Dr. Migena Leskoviku, Prof. Dr. Ksenofon Krisafi, Erjona Canaj (PhD) / Sekretaria Organizative: Mirgen Prençi (PhD) Departamenti Edukimit
EDUKIMI FAKTOR ZHVILLIMI: “Realitete dhe alibi të edukimit sot” Komiteti Shkencor: Dr. Tomi Treska, Prof. Asoc. Dr. Ylljet Aliçka, Dr. Erika Melonashi / Sekretaria Organizative: Voltisa Lama (PhD) Departamenti Marrëdhënie Publike dhe Komunikimit
KOMUNIKIMI I RI: “Letërsia, komunikimi, media në kohën e Berishës. Tendencat pas viteve ‘90” Komiteti Shkencor: Dokt. Jonida Këllezi, Dokt. Belina Budini, Gilman Bakalli (PhD) / Sekretaria Organizative: Dokt. Irena Myzeqari Departamenti Shkencat Politike dhe Marrëdhënie Ndërkombëtare
QEVERISJA DHE INTEGRIMI: “Qeverisja, territori, përfaqësimi dhe legjitimiteti në integrim” Komiteti Shkencor: Dr. Roland Lami, Prof. Dr. Aleksandër Dhima, Prof. Dr. Kosta Barjaba / Sekretaria Organizative: Dokt. Ervis Iljazaj Departamenti Shkenca Sociale të Aplikuara
ALEATI STRATEGJIK: “Aleancat e shtetit shqiptar, dje, sot dhe nesër” Komiteti Shkencor: Prof. Dr. Ferit Duka, Odeta Barbullushi (PhD), Prof. Dr. Romeo Gurakuqi / Sekretaria Organizative: Dokt. Dorina Ndoj Seksionet e konferences sipas departamenteve do të zhvillohen në datën 3 maj, ora 10.00 – 13.00, 14:00 - 17:00 Struktura e pjesëmarrësve në konferencat e departamenteve: 1 keynote Speaker; 1 akademik shqiptar ose i huaj; 3 pedagogë të departamenteve ose 3 kumtesa ku mund të marrin pjesë nga 2 apo 3 pedagogë; 2 profesorë nga Prishtina dhe Maqedonia, 3-5 doktorantë; Mund të pranohen edhe 5-6 punime në formë posteri për çdo konferencë departamenti.
DATA TË RËNDËSISHME Mozaiku i Tiranës, shek. I A.D. Adresa: Bulevardi Gjergj Fishta, Nd. 70, H.1, Tiranë, Cel. 068 20 16 616, info@uet.edu.al, www.uet.edu.al
01/03/2014 05/03/2014 15/04/2014 20/04/2014
Afati përfundimtar i dorëzimit të abstraktit Konfirmimi i pranimit të abstraktit Afati përfundimtar i dorëzimit të punimit të plotë Konfirmimi i pranimit të punimit të plotë
Pagesa për pjesëmarrje (referim/poster): 50 euro / autor.
BKT: U.E.T shpk IBAN euro: AL 11 2051 1519 4255 40CL TJCF EURA
Dërgoni aplikimet ose kërkoni më shumë informacion në: dssh@uet.edu.al; tel: Arbi Agalliu +355 68 90 27 154
DSSH / ASD
Fillimi i një tradite për shkencat humane në Shqipëri
D
itët e studimeve shqiptare është një logo e re që UET krijon për të ndërtuar një ansambël të madh aktivitetesh me karakter shkencor, debatesh dhe idesh në lidhje me prurjet më të mira të studimeve shqiptare në vit.
Tani që po i afrohemi dekadës së parë të jetës së tij UET ka grumbulluar një përvojë të çmuar në kërkimin shkencor, në hapjen dhe mbajtjen gjallë të debatit në Shqipëri në lidhje me ato tema, subjekte e realitete që kanë nevojë të shqyrtohen dhe studiohen shkencërisht në interes të shoqërisë dhe të publikut. Pikërisht kjo është arsyeja përse ne e kemi quajtur pikërisht kështu, Ditët e Studimeve Shqiptare, tërësinë e aktiviteteve, konferencave, debateve, tryezave, ekspozitave, promovimit të librave, kolokiumeve, nën një logo të përbashkët.
Prof. Dr. Adrian Civici Presidenti i UET Drejtor i Shkollës Doktorale UET
DSSH / ASD
Udhërrëfyes i shkurtër i Ditëve të Studimeve Shqiptare PSE DSSH: Ditët e studimeve shqiptare është një tërësi konferencash shkencore ndërkombëtare të ndërtuara me sistemin e “peer review” për të debatuar sipas fushave të ndryshme në lidhje me problematikën e shoqërisë shqiptare, të ekonomisë, të institucioneve juridike, debateve historike, mediave, institucioneve politike, politikave publike apo të zhvillimit të edukimit dhe arsimit, impakteve në zhvillimin shqiptar dhe politikave publike.
PJESËMARRËSIT: a. Studiuesve të huaj të cilët kanë objekt dhe fokus të studimeve të tyre ose punimeve të tyre doktorale Shqipërinë.
Ditët e Studimeve Shqiptare do të jetë një aktivitet i përvitshëm që do të zhvillohet çdo fillim maji, gjë që përkon në Shqipëri me filimin e pranverës dhe me një atmosferë të hareshme në një vend mesdhetar si Shqipëria.
b. Pedagogëve shqiptarë të cilët punojnë në universitetet perëndimore prej vitesh pas viteve ’90 ose më parë, dhe që kanë e vazhdojnë të kenë Shqipërinë si objekt të tyre të studimeve.
Ditët e Studimeve Shqiptare do të jetë një festival idesh, një panair i paraqitjeve shkencore, një panair i debatit, një vend kontakti i të gjithë studiuesve shqiptarë dhe të huaj, të cilët në një mënyrë apo në një tjetër kanë subjekt të temave të doktoraturave, të diplomave apo të artikujve shkencorë pikërisht Shqipërinë.
d. Doktorantëve shqiptarë të cilët ndodhen në universitetet perëndimore, që kanë për temë studimi një temë që lidhet me Shqipërinë apo me rajonin.
Ky aktivitet i destinohet të gjithë atyre shkencëtarëve, kërkuesve, doktorantëve, studentëve, pedagogëve që kanë nevojë të komunikojnë aktivitetin e tyre shkencor, të ndajnë me të tjerët pikëpamjet dhe idetë e tyre, të promovojnë apo të plotësojnë kërkesat e tyre për kualifikimin shkencor. Ky aktivitet është gjithashtu një zë i fuqishëm në shoqërinë shqiptare për të drejtuar sytë nga universiteti, nga koorporata e profesionistëve dhe të shkencës dhe të kërkimit, të cilët mund të ishin të dobishëm për vendimarrësit, për biznesin, për aktorët shoqërorë, për partnerët ndërkombëtare në lidhje me atë se çfarë realitetesh, perspektivash, prognozash, ka për shoqërinë shqiptare, cila është origjina e fenomeneve e atyre që sot ngjasin dhe si mundet që shkenca të bëhet e dobishme për shoqërinë. Për të gjitha këto arsye ne kemi konceptuar dhe për herë të parë do të venë në jetë Ditët e Studimeve Shqiptare këtë vit, duke shpresuar që idesë sonë do t’i bashkëngjiten më shumë aktorë, partnerë, individë në këtë festival të shkencëtarëve shqiptarë të cilët në një farë mënyre merren me apo kanë në fokusin e studimeve të tyre, studimet shqiptare.
c.
Doktorantëve të huaj që kanë një temë të tyre për Shqipërinë
e. Doktorantëve të UET të cilët kanë nevojë të takojnë komunitetin shkencor përkatës. f.
DSSH është veprimtaria kryesore shkencore e tetë departamenteve të UET, e trupës së saj akademike dhe studentëve më të shkëlqyer të nivelit master shkencor.
KOHA: Aktiviteti do të organizohet çdo fillim muaji maj dhe do të jetë i ndarë në 10 konferenca sipas problematikës dhe departamenteve të cilat i kanë miratuar komunitetet shkencore të konferencës. (shih programin bashkëngjitur)
KALENDARI I AKTIVITETEVE: Aktiviteti do të përmbajë gjithashtu një numër aktivitetesh të tjera (shih programin jashtë konferencës), pikërisht me elementë që përbëjnë jetën shkencore dhe produktin shkencor siç janë: promovimi i librave dhe debati për to, dokumentarë, ekspozita fotografish apo dokumentarë të cilët ilustrojnë problematikën e studimeve shqiptare. Mirë se vini në Ditët e Studimeve Shqiptare!
CMYK
NJOFTIM / REKLAMA
Gazeta MAPO
www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com
05.02.2014
9
10
Opinione & Editoriale
Blog & Ide
OpEd
Nga Bujar Kapexhiu
Opinione dhe Editoriale
Gazetari bythologësh! Në Maqedoni, gjuha e urrejtjes prodhohet prej “fabrikave” qeveritare, tymi i të cilave po ua zë frymën edhe shqiptarëve, edhe maqedonasve. Deri më tani, kjo gjuhë skandaloze, kryesisht antishqiptare, nuk është përfshirë në asnjë raport kredibil të Brukselit apo qendrave të tjera ndërkombëtare që merren me monitorimin e lirisë së shprehjes. Një qeveri që mban afër vetes zagarë të tërbuar dhe i ushqen ata me bukën e magjes së përbashkët, herët a vonë paguan tagrin e mosdëgjimit qytetar
I
nercioni i uikendit të shkuar kishte ndikuar të mos jem në rrjedhë me ngjarjet, por sot mjafton edhe një paudhësi që të bëhet lajm për ta prishur uikendin. Jo se na zuri gafil, por provokuesi i radhës, që me paratë e pushtetit bën karrierë të turpshme gazetareske, meriton një çikë vëmendje, jo gjithaq nga ne qytetarët – përfaqësues të një publiku të kontaminuar, sa nga ata që janë të obliguar me ligj të monitorojnë gjuhën e urrejtjes që plasohet nëpër mediet audiovizive. Për vëmendjen e publikut më të gjerë, që nuk është në rrjedhë me zhvillimet në Maqedoni, po sqarojmë se bëhet fjalë për kryeredaktorin e televizionit nacional ‘’Sitel’’ – Dragan Pavlloviç - Llatas, i cili në një nga ditarët qendrorë të fundit kishte ftuar maqedonasit që ta votojnë kryeministrin aktual, Gruevski, që të formojë qeveri i vetëm dhe pa kushtëzimet e partive shqiptare, sepse këto të fundit, sipas tij, po bëkan shumë kushtëzime dhe shantazhe sa i përket përdorimit të gjuhës shqipe në tërë territorin e Maqedonisë. “Pra, nëse duam të flemë të qetë rreth ultimatumit grek dhe dygjuhësisë në të gjithë shtetin, duhet që fituesi të marrë 62 deputetë ose më shumë, për shkak të interesave maqedonase”, thotë Llatas. “Unë personalisht vlerësoj se nuk bëhet fjalë për fjalor të urrejtjes’’, tha Zoran Trajçevski, kryetar i Agjencisë për Shërbime Audio-Vizuale. Tërthorazi, e kuptuam që, demek, Trajçevski jo vetëm që po u pajtuaka me mendimin e Llatasit, pasi që sipas tij, apeli i tij nuk përbëka kurrfarë gjuhe urrejtjeje, por në interpretim të lirë i bie që po të ishte në vend të Llatasit një apel të tillë do ta jepte edhe vetë Trajçevski.
koment Emin AZEMI
Autoritetet shtetërore, aleatë të falangës mediatike Demokracisë së një shteti mund t’i kanoset një krizë e thellë, po qe se persona të ndryshëm, si ky Trajçevski, të veshur me autoritet shtetëror, në vend që të jenë gardianë të moscenimit të hapësirës publike nga gjuha e urrejtjes, ata bëhen vetë aleatë dhe mbështetës të hapur të kësaj falange mediatike. Prandaj skandalizimi dhe traumatizimi i publikut nuk po ndodh vetëm për shkak të asaj çfarë ka thënë kryeredaktori luftënxitës i televizionit “Sitel”, por më tepër edhe për shkak të legjitimimit të kësaj gjuhe të katranosur nga segmente të caktuara shtetërore, ku bën pjesë edhe agjencia e sipërpërmendur. Edhe çka tjetër duhet të thotë një gazetar në televizor për t’u kualifikuar si gjuhë urrejtjeje? Këtë pyetje ia bëjmë publikisht kryetarit të Agjencisë për Shërbime Audio –Vizuale dhe e lusim të na tregojë se në cilin kandar të tij personal po e matka ai sasinë e urrejtjes që shpërndajnë mediat? Nëse kandari i tij vazhdon të tregohet pa terezi në matjen e diskursit publik që thuhet nëpër mediat audiovizive dhe nëse në kandarin e tij nuk peshohen ofendimet dhe rrugaçëritë e disa gazetarëve maqedonas (Llatas, Nedelkovski, Velinovska), atëherë është mirë që një ditë të bukur me diell e pa mjegull, diku në sheshin e Shkupit, t’ia dhjejmë publikisht atë kandar Trajçevskit. Me këtë kryejmë dy vepra humane-fiziologjike-patriotike: në njërën anë lirohemi n’shokë e teposhtë nga sasia e tepërt e tvadrenalinës siteliane që na ka kaplu dhe, në anën tjetër, ia bëjmë me dije Trajçevskit se kësaj radhe ne po merremi personalisht vetëm me të e jo me të gjithë maqedonasit, siç po merret vazhdimisht me shqiptarët Llatasi dhe kompania e bashkëmendimtarëve të mendermethënshëm të shumëzuar me shumë zero. Fundja, çfarë faji kanë të gjithë maqedonasit, të cilët, edhe ata si ne shqiptarët, janë viktimë të paranojave publike të një gazetarie fashiste që përdhosjen e etikës e ka ngritur në normë profesionale, kurse gjuhën e shantazhit dhe ofendimit ndëretnik e ka kodifikuar në sistem pervers semantik. Çka po ndodhë me inferioritetin politik shqiptar?
Stili dhe gjuha se si transmetohet në eter ky bërllok gazetaresk, nuk meriton ndonjë koment të posaçëm. Ajo që do të duhej komentuar është indiferenca e organeve të ndjekjes dhe e institucioneve përkatëse që monitorojnë punën e televizioneve. Nuk është hera e parë që ky gazetar sharlatan plason në eter mosdurim të hapur ndaj shqiptarëve dhe në vend se të sanksionohet, ai është shpërblyer nga qeveria, duke i dhuruar fonde marramendëse monetare atij dhe njerëzve të afërt, për ekstra shërbimet që ka bërë në mbrojtje të projekteve e politikave qeveritare. (Flitet se ky gazetar sharlatan, deri më tani ka marrë mbi 3 milionë euro nga qeveria aktuale, si kundërshpërblim që ai bën për të manipuluar opinionin publik, duke i ambalazhuar politikat qeveritare me një veshje të rrejshme të fakteve e hulumtimeve pseudogazetareske.) Pra, problemi nuk është te ai, që thotë hapur atë çka mendon për shqiptarët, por është gjetkë. Në radhë të parë tek politika maqedonase, e cila vazhdon të injektojë në infrastrukturën mediatike shartime të çoroditura që janë zgjatime të propagandave të hapura proqeveritare kundër popullatës shqiptare në Maqedoni. Pastaj, problemi mund të locohet edhe te politikanët shqiptarë, të cilët janë shumë energjikë me masa e qëndrime mesjetare kundrejt ndonjë medie a analisti shqiptar, por shumë të mefshtë e të qullur kundrejt medieve e gazetarëve maqedonas, të cilët edhe me parat e taksapaguesve shqiptarë, projektojnë propaganda monstruoze antishqiptare. Sharjet e Llatasit, shqiptarët do të duhej t’i përkthejnë si shantazhe proqeveritare, të toleruara në heshtje edhe nga përfaqësuesit e tyre nëpër institucionet shtetërore. Në të kundërtën, do të duhej vërtetë të merret seriozisht apeli i Llatasit për të zgjedhur kryeministrin vetëm me votat e maqedonasve. Nëse ne shqiptarët asnjëherë nuk kemi ditur t’i kapitalizojmë votat tona për interesa madhore kombëtare, atëherë del dikush që këtë inferioritet tonin kolektiv ta kthejë në favor të politikave nacionale maqedonase. Mbetjet e tanjug-gazetarisë në Maqedoni Nuk kam dashur asnjëherë të besoj se në një shoqëri demokratike, si kjo e jona, që ka 1001 arsye për të qenë më e konsoliduar në gjetjen e rrugës së përbashkët drejt një të ardhmeje europiane, do të ketë mbetje të tanjug-gazetarisë së deplasuar të viteve tetëdhjetë, atëherë kur edhe pleqtë e gjorë serbë shpalleshin heronj me shishe të thyera në bythë. Në këtë “fshat të globaliziuar” të in-
Një për të gjithë
formimit na duken anakronike recidivat e kësaj gazetarie bythologësh, mostrat e së cilës qëmoti janë ekzaminuar nga gjykatat ndërkombëtare për krime lufte dhe saktësisht janë locuar nxitësit e luftës së përgjakshme në BeH dhe gjetiu në ish Jugosllavi. Meqë ra fjala, te ne sistemi i drejtësisë nuk funksionon, ose funksionon vetëm atëherë kur monstrum-gazetaria paramilitare fabrikon ndonjë krim, duke i trazuar valët e qeta dhe peshqit e përgjumur të ndonjë liqeni në afërsi të Shkupit. Gjykatat dhe prokuroritë te ne janë bërë sportele bukëpjekësish për të shuar urinë e f abrikuesve të tmerrshëm dhe janë të kota raportet dhe apelet e Brukselit e Uashingtonit që institucionet e drejtësisë të pavarësohen nga dosllarët qeveritarë të Llatasit dhe urithave si ai që (me paratë tona) po brejnë mirëqenien tonë të përbashkët. Për të inkurajuar përpjekjet e shoqërisë civile dhe esnafin e gazetarëve, Komisioni Europian kohë më parë kishte mbështetur një studim për vendet e rajonit në identifikimin e treguesve konkretë në përhapjen e gjuhës së urrejtjes. Gazetarë dhe ekspertë nga vendet që jo moti kishin qenë pjesë e ish-Jugosllavisë, por dhe vende të tjera fqinje me to, kanë zhvilluar tryeza diskutimi dhe panele mbi këto çështje, për aspektet kryesore ku ato shfaqen, si dhe përmirësimin e situatës. Emërues i përbashkët i këtyre debateve ka qenë konstatimi se ata shohin të lidhura domosdoshmërinë e lirisë së shprehjes dhe evitimin e ekstremitetit në përdorimin e gjuhës së përçmimit dhe injorimit të atij që mendon dhe vepron ndryshe. Gjuha e urrejtjes nuk po sanksionohet nga Brukseli Por, është për të ardhur keq që këto nisma kaq fisnike të Brukselit, përfundojnë nëpër debate panelistësh honorarxhinjë, pa ndonjë efekt konkret në sanksionimin e kësaj gjuhe kaq mosduruese në disa media vizive proqeveritare të Maqedonisë. Se pse deri më tani nuk është përfshirë kjo gjuhë skandaloze, kryesisht antishqiptare, në asnjë raport kredibil të Brukselit apo qen-
drave të tjera ndërkombëtare që merren me monitorimin e lirisë së shprehjes, është një çështje që kërkon përgjigje në të ardhmen, aq më tepër kur në Maqedoni gjuha e urrejtjes prodhohet prej ‘’fabrikave’’ qeveritare, tymi i të cilave po ua zë frymën edhe shqiptarëve edhe maqedonasve. Se çfarë është niveli i etikës në raportime si dhe cila është cilësia dhe kredibiliteti i gazetarisë, për këto përgjegjëse janë vetë mediat. Shtrohet pyetja çka ndodh me etikën dhe kredibilitetin e atyre mediave (në gjuhën maqedonase) që marrin shuma milionëshe nga qeveria dhe si përkthehen këto standarde profesionale në shërbime të ulëta që këto media ua bëjnë pengmarrësve të lirisë dhe pavarësisë redaktoriale. Infarkti i një shoqërie demokratike ndodh atëherë kur etika profesionale transferohet në gjunjëzim, kurse kredibiliteti mediatik reduktohet në punëdhënie oligarkësh që duan të mbajnë të mbërthyer vëmendjen e publikut me tema e afera që ata i kurdisin për të vazhduar agoninë e pushtetmbajtjes. Uniforma gri e luftënxitjes duhet urgjentisht të hiqet nga mediat e caktuara proqeveritare maqedonase. Sa më herët të demisionohen të uniformuarit e tillë, aq më lehtë do të jetë për mirëqenien e demokracisë dhe kohezionin ndëretnik këtu. Një qeveri që mban afër vetes zagarë dhe i ushqen ata me bukën e magjes së përbashkët, herët a vonë paguan tagrin e mosdëgjimit qytetar. Ky nuk është kurrfarë apeli as shantazhi, por paralajmërim (sa s’është bërë vonë) për kokat që ende mund të rezonojnë me mendje esëll në këtë shtet të sakrificave e ardhmërive të përbashkëta - individuale e kolektive. Sa ia vlen që për tre-katër zagarë të tërbuar të pësojë e gjithë shoqëria e pafajshme, e cila edhe pa këto kafshime qensh po vuan mjaft mungesën e një terapie që do të shëronte plagët e mjerimit (të përbashkët) social e ekonomik. Gjuha e qenve jo rrallë prodhon tërbim, kurse një shoqëri e prekur nga tërbimi ka rrezik të hajë vetveten. A do të gjendet terapia parandaluese e këtij tërbimi?
op-ed
2
Blog / Gjuha angleze dhe të panjohurat e studentëve
Gazeta MAPO
www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com
Kulturë / Violina e vetmuar e Ibrahim Madhit
05.02.2014
Universitet / Sequi në UET: Procesi i integrimit sjell përfitime
11 Demokracia nuk është asgjë më shumë se një sundim turme, ku 51 për qind e popullit mund t’ia heqë të drejtat 49 për qind të pjesës tjetër. - Thomas Jefferson
Kur digjen bibliotekat V
albona Nathanaili u ka bërë një grupi libër-dashësish personazhe publikë dhe jopublikë pyetjen “Nëse do ju duhej të shpëtonit vetëm tre libra nga një bibliotekë që po digjet, cilët tituj do të zgjidhnit?”. Rezultatet e këtij sondazhi krejt informal i botoi gazeta MAPO e datës 25 janar. Edhe pse një grup 31 vetash të zgjedhur pa ndonjë kriter të qartë nuk përfaqëson gjë domethënëse, nga pikëpamja statistikore, përsëri përgjigjet e dhëna të ndihmojnë të krijosh një ide se çfarë shijesh letrare kanë shqiptarët sot. Asnjë kriter i mëtejshëm nuk jepet për librat: fiction dhe non-fiction, letërsi e huaj dhe shqipe, libra shqip dhe në gjuhë të huaj: të pyeturit kanë përmendur tre librat që do të donin të shpëtonin nga biblioteka që po digjet; në mjaft raste, në vend të librave janë përmendur autorët. Mes autorëve, dy emra spikatin në sfondin e të tjerëve: Fjodor Dostojevski dhe Erich-Maria Remarque, të cilët duken se gëzojnë popullaritet dukshëm të madh mes të anketuarve. Po ashtu, më shumë se një i pyetur ka dashur të shpëtojë libra nga GabrielGarcia Marquez, Alexandre Dumas (Konti i Montekristos), George Orwell (1984). Tërheq vëmendjen numri i paktë i autorëve që shkruajnë shqip dhe cilësia e dyshimtë e përzierjes – dy herë dalin në përgjigjet Lasgush Poradeci dhe Mitrush Kuteli, ndërsa vetëm një herë përmenden Xhafer Belegu, Ndriçim Kulla, Faik Konica, Eqrem Bej Vlora, Mitrush Kuteli, Ismail Kadare, Blendi Fevziu, Fan Noli, Fahri Balliu. Nga kjo anketë më tepër ilustruese mund të nxjerrësh veç përfundime ilustruese. Për shembull, që lexuesi shqiptar sot, me gjithë zgjerimin e paparë të editorisë dhe rritjen e numrit të titujve të botuar, mbetet peng i shijeve, zgjedhjeve dhe joshjeve të peri-
udhës totalitare – mjaft të shohësh sundimin e listës nga Remarque, Dumas dhe një autor kult, si Dostojevski; ose edhe të tjerë si Jack London, Luigi Pirandello, Dino Buzzati, Heinrich Böll, Herman Hesse, James Aldridge (Diplomatët), Stefan Zweig, John Galsworthy (Saga e Forsajtëve), Ferencz Molnar (Djemtë e rrugës Pal), Anton Çehov. Të habit pak mungesa e francezëve si Hugo, Balzac, Stendhal; ose e rusëve si Tolstoj, të cilët i kanë humbur betejat imagjinare me Harold Robbins-in dhe Jean Giono-n. Më pak ndeshen, ndër këto nominations, autorë klasikë si Machiavelli, Edgar Poe, William Shakespeare, Homeri, Dante Alighieri, Miguel de Cervantes, Nikolai Gogol, Michel de Montaigne; njëlloj sikurse autorë të huaj të zbuluar dhe të përkthyer rishtas, si Ayn Rand, Marcel Proust, André Malraux, Pier Paolo Pasolini, Umberto Eco, Paulo Coelho, Italo Calvino, Haruki Murakami, Khaled Hossein, Isabel Allende, Milorad Paviq, Mesha Selimoviç, e ndonjë tjetër. Me shkrimtarët shqiptarë që përmenden në listat, e vetmja gjellë që mund të gatuhet është turlia. Duke gjykuar nga atmosfera dhe pritmëritë e krijuara në mediat, por edhe nga parada e titujve në shtëpitë botuese, lexuesi do të priste më shumë anketues të gatshëm për të shpëtuar Ismail Kadarenë; të cilin e përmend vetëm Alfred Lela, me Kronikë në gur (një libër që do takisha shpëtuar edhe unë); shkëlqejnë me mungesën e tyre Fishta, Naimi, De Rada, Migjeni dhe, në një plan tjetër, D. Agolli ose M. Camaj; për të mos folur për autorë shqip bashkëkohorë – pa çka se të anketuarit i bëjnë vend, në listën e shpëtimit, autorëve të huaj minorë si Paul Johnson, Stephen Chbosky, Rhonda Byme, Christopher Andersen, Pierre Gripari e ndonjë tjetër. Natyrisht, se çfarë do të shpëtojë di-
kush nga biblioteka e vet do të jetë edhe zgjedhje personale; dhe hierarkitë e autorëve dhe veprave ekzistojnë vetëm në programet shkollore dhe antologjitë. Mirëpo përfaqësimi i letërsisë shqipe në këto lista shënjon mjerim: të letërsisë vetë, të shkallës sa ajo lexohet, dhe të raportit të lexuesve me të. Për autorët klasikë shpesh thuhet se të gjithë i lëvdojnë, askush nuk i lexon. Në letërsinë shqipe ky fat i është rezervuar Naimit dhe Fishtës, sidomos poemave të tyre të mëdha epike, të cilat shpesh përjetohen si torturë nga nxënësit e shkollave. E megjithatë, të mendosh se me Historinë e Skënderbeut dhe Bagëti e Bujqësinë është bërë edhe rezistencë kulturore kundër osmanëve; ndërsa Lahutën e Malsisë praktikisht shumë lexues e kanë shpëtuar, duke vënë edhe kokën në rrezik për ta fshehur, nga pirgjet e librave që digjeshin. Më në fund, është e frikshme të mendosh që edhe një autor bashkëkohor, kandidat i shumëvjetshëm për Nobelin letrar, si Ismail Kadareja, mund të ketë përfunduar, për shumë prej nesh, në ikonë kombëtariste – nën të cilën mund të luftosh beteja e të përgjakesh me armikun; por gjithsesi pa e lexuar. Le të mendojmë, për një çast, sikur pyetja të ish formuluar kështu: “Kush është shkrimtari më i madh bashkëkohor shqiptar?” Me ndonjë përjashtim të papërfillshëm, të gjithë të intervistuarit do të ishin përgjigjur: Ismail Kadareja. E megjithatë, kur u kërkon të përmendin librat që do të shpëtonin nga biblioteka në zjarr, Kadarenë e përmendin po aq shpesh sa, të themi, Ndriçim Kullën. Një arsyetim tjetër do të ishte: Kadareja është kaq i njohur, sa u përket të gjithëve; ndërsa të intervistuarit priren të shpëtojnë ato libra me të cilët identifikohen më ngushtë, duke u
koment Ardian Vehbiu
dalluar prej të tjerëve; në kuptimin që të thuash do të shpëtoja Kadarenë nuk ke thënë asgjë, ndërsa të thuash do të shpëtoj Ferencz Molnar-in e Djemve të rrugës Pal ke sjellë në bisedë një buqetë me kujtime të freskëta të tuat. Dhe kjo na çon sërish te pyetja: cila është kjo bibliotekë që po digjet? Biblioteka ime personale, biblioteka e Aleksandrisë, biblioteka kombëtare apo biblioteka e Babelit? Nga përgjigjet e dhëna, duket sikur të intervistuarit kanë pasur parasysh biblioteka të ndryshme: disa atë të Aleksandrisë, disa të tjerë atë që sapo kanë ndërtuar, me libra të blerë vitet e fundit, dhe disa të tjerë akoma, bibliotekën e trashëguar nga vitet e totalitarizmit, kur libri i humbur nuk zëvendësohej dot më. Nga biblioteka e Aleksandrisë mund të shpëtosh, madje duhet të shpëtosh Homerin, Danten, Cervantes-in, Hugo-in; nga biblioteka kombëtare kushedi dorëshkrimet e fondit albanologjik; nga ajo e Babel-it ndoshta vetëm bibliotekarin – ndërsa nga biblioteka personale pikërisht atë libër që ka pushuar së funksionuari si libër, për t’u shndërruar në relike: një vepër të nënshkruar, një dhuratë e vyer, një incunabulum. Nuk arrij dot të përfytyroj atë rrethanë groteske kur dikush do të shpëtonte librin Mendohu dhe pasurohu, të Napoleon Hill – çka e bën këtë të fundit pak intrigues, madje edhe për kë ia ka vënë zjarrin bibliotekës në fjalë; sepse pyetja në këtë rast mund të formulohej edhe kështu: a ia vlen të digjet biblioteka që e përm-
ban këtë titull? Gjithsesi, akti i shpëtimit të librave, në një shoqëri të lirë nga censura, nuk ka shumë kuptim – përveçse po të jetë fjala për ndonjë katastrofë me përmasa planetare, p.sh. kur Toka është në prag të goditjes fatale nga një asteroid. Përndryshe, edhe kur shpëtojmë ndonjë vëllim, këtë e bëjmë pse e vlerësojmë si objekt material unik, jo si libër. Që këtej edhe shakaja: Çfarë libri do të shpëtoje nga Panairi i Librit që po digjet? Librin e vizitorëve. I cili është, në fakt, i vetmi libër unik në llojin e vet; të gjithë të tjerët, kopje kopjesh, janë më shumë mallra të nxjerra në treg prej shtëpive botuese, sesa vepra arti për t’u ruajtur. Coda: Kush e ka lexuar romanin 1984 do ta mbajë mend si një nga funksionet kryesore të Ministry of Truth ishte që ta rishkruante të shkuarën ose historinë, për t’ia përshtatur së sotmes. Për shembull, nëse The Big Brother kish lavdëruar në një fjalim dikur një bashkëpunëtor të vetin i cili tani ishte shpallur armik, atëherë të gjitha kopjet e atij fjalimi do të zëvendësoheshin me kopje të reja, ku pasazhi në fjalë të ishte redaktuar; ndërsa të vjetrat do të asgjësoheshin. Në vitet e totalitarizmit shumë prej nesh kemi pasur në shtëpi libra të tillë, të cilët nuk duhej të ekzistonin, pse vinin nga një univers paralel, i mbetur përgjysmë a i dështuar: p.sh. Raporti i Enver Hoxhës në Kongresin e Tretë të PPSh-së (ku dënohej kulti i individit dhe gabimet e Stalinit); ose albumi fotografik luksoz i vizitës së Nikita Hrushovit në Shqipëri. Libra të tillë të shtyrë jashtë ekzistencës kushedi do t’ia vlente t’i shpëtoje edhe sot; krahas dorëshkrimeve të rishkruara, librave të destinuar për karton, librave me gabime të rënda dhe librave të shkruar me dorë, kaligrafikisht, faqe pas faqeje, si në kohën e murgjve dhe të manastireve.
Kriza e identitetit të universiteteve europiane
A
rsimi i lartë në Europë sot e sheh veten në një gjendje paqartësie të thellë. Cili duhet të jetë fokusi kryesor i universiteteve-kërkimi shkencor, trajnimi profesional apo përfshirja sociale? Qeveritë, a duhet që të investojnë më shumë në arsimin e lartë për të mbitheksuar rritjen ekonomike afatgjatë? Universitetet, a duhen lënë të qeta për të konkuruar dhe mbijetuar (ose jo) në një treg global të arsimit? Pavarësisht debatit rreth rolit të ardhshëm të tyre, universitetet europiane nuk duhet të heqin dorë nga identiteti i tyre individual, traditat e tyre dhe pikësynimi i tyre në rolin e përfshirësit social. Kjo nuk do të jetë e lehtë. Administratorët e universiteteve përballen me trysni nga lartinstitucionet europiane dhe qeveritë kombëtare-dhe nga kërkuesit, mësuesit dhe studentët e tyre. Për më shumë, parametrat e debatit po bëhen të mjegullt. Në njërën anë universitetet po u binden pakteve afatgjata me qeverinë; në tjetrën ata përballen me reformatorë të zellshëm që shohin zgjedhje që priren nga tregu e
koment Víctor Pérez-Díaz
që vënë theksin te konkurrenca ndërmjet institucioneve, inkurajojnë mobilitetin e stafit dhe studentëve, si dhe theksojnë mësimin që ka në qendër studentin. Padyshim, këto pikëpamje gjenerojnë implikime të ndryshme për të ardhmen e universiteteve. Tradicionalisht, universitetet janë marrë me kërkime, ofronin arsimim profesional dhe i jepnin rinisë së një vendi një themel kulturor teksa ata futeshin në shoqëri. Sot, asnjë nga këto synime nuk duket i sigurt. Në fakt rreziku më i madh për universitetet europiane është një periudhë e zgjatur e pështjellimit rreth synimeve të tyre finale. Kërkimi i së vërtetës përmes vëzhgimit, eksperimentimit, argumentit racional dhe kriticizmit të dyanshëm
ka qenë gjithnjë një raison d’être e universiteteve. Në reflektim të kësaj, disa institucione europiane po inkurajohen nga qeveria që të përpiqen të kapin ekselencën kërkimore të arritur nga universitetet më të mira amerikane. Por jo të gjitha universitetet europiane e shohin veten si kryesisht institucione kërkimore. Shumë parapëlqejnë të fokusohen në përgatitjen e studentëve të tyre për botën e punës. Megjithatë, aftësitë që kërkohen sot jashtë botës akademike po ndryshojnë kaq shpejt sa universitetet mund të shtërzejnë për të bërë bashkë aftësitë gjenerike konjitive të mësuara në klasë- si për shembull të menduarit kritik, arsyetimi analitik, zgjidhja e problemeve, dhe të shkruarit-me ekspertizën profesionale që kërkohet gjithnjë e më shumë në vendet e punës. Dhe nëse vite e vite shkollim nuk përkthehen në aftësi më të mëdha konjitive, atëherë shumë prej përligjjes ekonomike për të investuar në arsimin e lartë bie. Universitetet gjithashtu kanë patur një mision të shërbimit publik: për t’u
dhënë studentëve baza kulturore për jetën. Ky synim mund të duket gjithnjë e më kundërthënës në shoqëritë pluraliste perëndimore, por universitetet të paktën duhet t’u japin studentëve të tyre një kuptim ose lexim të modeleve, historisë dhe fondamenteve filozofike me të cilin t’i debatojnë këto çështje. Pa një gatishmëri të arsyeshme të mjedisit socio-kulturor, studentët mund t’i shohin universitetet vetëm si një vend ku ndiqen synimet private, të bëjnë lidhje të nevojshme, t’i gëzohen jetës studentore dhe ndoshta të marrin mbi vete një varak diversiteti. Cilindo shteg që të marrin universitetet europiane, të ruajturit e një identiteti të dallueshëm në kushtet e ndryshimit global dhe reformës në arsim do të jetë gjithnjë e më e vështirë. Kërkuesit shkencorë nuk janë më të kufizuar në kullat e tyre të fildishta, por punojnë si pjesë e rrjeteve komplekse globale përkrah pjesëmarrësve nga sektori privat. Profesorët veteranë, njëherë e një kohë qendrorë në jetën dhe imazhin e një kolegji, po zëvendësohen nga mësuesit parttime, të cilët nuk e kanë një lidhje të
fortë me institucionin e tyre. Ngjashëm, në ngjizjen e re të universiteteve-ajo që e skicon veten rëndshëm sipas botës së korporatave‘menaxherët’ arsimorë, që aplikojnë ‘praktikat më të mira’ (dhe gjithnjë të gatshëm për të lëvizur drejt një roli të ri) – kanë pikëpamjen më sipërfaqësore për jetën dhe traditën e institucionit. Dhe studentët, të parë si asgjë më shumë se konsumatorë të shërbimit, ftohen të ushtrojnë zgjedhjen e tyre sa u takon mësuesve, kurrikulave dhe vendit. Disa mund t’i shohin këto ndryshime si stimuluese. Por qëllimi i tyre mund të humbasë nëse ndjekja e tyre dobëson vetë identitetin e universiteteve europiane, shumë prej të cilëve janë mësuar të funksionojnë në një botë të patronazhit shtetëror dhe rregullimeve strikte. Politikëbërësit duhet të jenë në dijeni të dëmit arsimor dhe kulturor që mund të sjellë reforma e vazhdueshme. *Víctor Pérez-Díaz, President i ASP Research Center në Madrid dhe anëtar i American Academy of Arts and Sciences dhe European Academy.
12
RRuga drejt BE-së
universitet
Ambasadori i BE-së në Shqipëri, Ettore Sequi, në një takim me studentët e UET paraqiti sfidat e integrimit të Shqipërisë, transformimin e vendit duke nisur nga drejtësia dhe bëri thirrje që të rinjtë dhe shoqëria të shtyjnë politikën në këtë proces me përfitime të ndjeshme për të gjithë
Sequi në UET: Procesi i integrimit sjell përfitime. Transformimi të nisë nga drejtësia T
ë p ye s ë s h “ Ku r ? ” p ë r anëtarësimin në BE, do të thotë që nuk e kuptuar që ky mbi të gjitha është një proces, pak a shumë si gërmimi i tokës për të gjetur qypin me flori, i cili mbushet ndërkohë gjatë punës. I ftuar dje në Universitetin Europian të Tiranës, ambasadori i Bashkimit Europian në Shqipëri, Ettore Sequi, foli me studentët për sfidat e integrimit në BE të vendeve të ndryshme, përfshirë këtu dhe Shqipërinë, duke theksuar faktin që procesi i integrimit është një proces me përfitime për vendet që aspirojnë anëtarësimin. Në takimin e moderuar nga ish-ministrja e Jashtme, Edit Harxhi, pjesë e bordeve të punës dhe së fundmi lektore në UET, ambasadori i BE-së iu përgjigj pyetjeve të studentëve mbi perspektivën e Shqipërisë në rrugën e integrimit, ndikimin e presidencës së Greqisë në këtë proces, por edhe për çështje që kanë të bëjnë me studimin e të rinjve shqiptarë në vendet e BE. Procesi i integrimit, si forca transformuese e Europës
Gjatë fjalës së tij, Sequi preku historikun e procesit progresiv të integrimit europian, duke e cilësuar atë si një proces shumë të rëndësishëm për paqen e Europës. Ai u ndal në konceptin e hapësirës europiane që sa vjen dhe zgjerohet, përfshirë këtu dhe vendet e Ballkanit Perëndimor. “Procesi i integrimit është një proces i thellë transformimi. Ne jemi familjarë me bazat e këtij procesi gjatë të cilit duhen plotësuar kushte të njëjta për të gjithë. Vendet anëtare të BE-
së duhet të kenë një demokraci funksionale, një demokraci për të drejtat dhe për liritë e njeriut. Kushti i dytë ka të bëjë me ekonominë, me mundësinë për të bërë biznes, për ta vendosur shtetin në kushte që të përballojë sfidat e tregut dhe të ofrojë mundësi më të mira zhvillimi ekonomik, programe për mbrojtjen e konsumatorit etj. E treta kërkesë për statusin europian është të sigurosh që çdo qytet të ketë të njëjtat rregulla, të njëjtat mundësi dhe kushte”, – tha Sequi para studentëve, për të mbërritur më pas në sfidën e Shqipërisë drejt BE-së. Ajo që u përpoq të theksonte Sequi në këtë takim, nuk ishte thjesht arritja e këtij qëllimi final, siç është anëtarësimi në BE, por të kuptuarit e rëndësisë së procesit të integrimit për zhvillimin e vendit. “Ajo që është e rëndësishme, është që gjithë ky proces nuk i ka benefitet vetëm në fund kur shteti bëhet anëtar, por gjatë gjithë procesit. Procesi është diçka që sjell transformim, progres”, - u shpreh Sequi. Në mbështetje të kësaj logjike, diplomati i BE-së përmendi d`isa shifra të vendeve që tashmë janë anëtarësuar në BE. Nga 2004, kur Sllovakia mori statusin e vendit kandidat, në 2009, sipas tij, Sllovakia pa që papunësia ra pothuaj nga 19 për qind në 10 për qind, në Poloni nga 19 në 7, 7 për qind. Në Republikën Çeke, për këto pesë vjet të ardhurat nga bujqësia u rritën me 35 për qind, outputi bujqësor në Estoni për këtë periudhë u rrit me 32 për qind. “Ky transformim tregon që procesi ndikon pozitivisht”, - theksoi Sequi.
Drejtësia, sektori i parë për t’u transformuar
“Ajo që është e rëndësishme, është që gjithë ky proces nuk i ka benefitet vetëm në fund kur shteti bëhet anëtar, por gjatë gjithë procesit. Procesi është diçka që sjell transformim, progres. Përshembull nga 2004, kur Sllovakia mori statusin e vendit kandidat, në 2009, papunësia në Sllovaki ra pothuaj nga 19 për qind në 10 për qind, në Poloni nga 19 në 7, 7 për qind
Duke folur për besuesit dhe mosbesuesit ndaj procesit të integrimit të Shqipërisë, Sequi e krahasoi këtë fazë që po kalon Shqipëria duke pritur statusin e vendit kandidat me ‘provimet e pjesshme të një studenti’. “Në procesin e negocimit për statusin e vendit kandidat, që Shqipëria shpresoj ta marrë, ka diçka të re. Ka 35 çështje që diskutohen nga mjedisi te konkurrenca, nga kultura te të drejtat e njeriut, por kapitulli i parë që do hapet është drejtësia. Është shumë e rëndësishme për të mbështetur transformimin e Shqipërisë siguria që edhe gjykatat do jenë pjesë e këtij procesi”, - tha ai. Sequi vuri në pah faktin që fushat janë në veprim të ndërsjelltë dhe ndikojnë në rezultatet e ndërsjella. Problemet me drejtësinë apo korrupsioni ka impakt në ekonomi apo te të drejtat e njeriut dhe të gjitha këto
fusha pritet t’i prekë transformimi që sjell procesi i integrimit në vendet që aspirojnë anëtarësimin, siç është Shqipëria në rastin konkret. Sequi u bëri thirrje studentëve të ushtrojnë presionin e tyre pozitiv ndaj politikës për ta çuar përpara këtë proces, sepse siç tha ai, ky nuk është një proces që i takon politikës, nuk është një proces formal, por një proces që ndikon jetën e çdo qytetari. Edhe në aspektin e studimeve të larta, megjithëse procesi i Bolonjës mundëson studimet në vende të ndryshme të BE-së, anëtarësimi do lehtësojë edhe më shumë mobilitetin e studentëve shqiptarë drejt vendeve të BE. Një nga studentët pyeti diplomatin europian sesi do ndikojë presidenca greke e Këshillit Europian në procesin e integrimit të Shqipërisë në këto muaj, duke pasur parasysh marrëdhënien mes dy vendeve tona. Sequi e quajti presidencën e një shteti, thjesht një përfaqësim, një ambasador që shtyn në axhendë çështje të rajonit, ku në këtë rast bëjmë pjesë dhe ne, por që nuk merr vendimet që i takojnë BE-së. Ish-zv.ministrja e Jashtme, Edit Dibra, aktualisht lektore e “Historisë së Institucioneve të Bashkimit Europian” në UET, e cila kish ftuar Sequi-n në këtë takim, përmendi në mbyllje përparimin që vihet re në mendësinë e studentëve, të cilët tashmë e kuptojnë çfarë është BE, kuptojnë që anëtarësimi drejt tij është një proces dhe nuk janë të fokusuar në temat e tyre, vetëm tek anëtarësimi i Shqipërisë, por analizojnë edhe përvojat e vendeve të tjera. Studentët e UET i dhanë në fund të takimit një nga temat më të mira të këtij kursi vizitorit diplomat.
kulturë
Gazeta MAPO
www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com
05.02.2014
13
lamtumira
«Të dëgjojnë artistë të mëdhenj dhe më pas të reflektojnë për rrugën e tyre në botën e mrekullueshme të violinës». Me këto fjalë do t’u drejtohej Ibrahim Madhi, artistëve të rinj që ishin mbledhur në sallën e Akademisë së Arteve për të ndjekur koncertin kushtuar karrierës 55-vjeçare të mjeshtrit të madh të violinës. Për herë të fundit u ngjit në po të njëjtën skenë me rastin e 100-vjetorit të Pavarësisë, në një koncert të Orkestrës së Harqeve. Publiku në sallë e duartrokiti siç kish bërë gjithmonë, pa e ditur se ajo mbrëmje do të ishte dhe takimi i tyre i fundit. Ibrahim Madhi u nda nga jeta dje, në moshën 68-vjeçare, duke lënë pas një karrierë të spikatur artistike. Njeriu modest që preferoi gjithmonë t’i fliste publikut vetëm përmes tingujve të violinës së tij dhe rrallëherë me fjalë. Ibrahim Madhi është një ndër figurat më të rëndësishme të muzikës dhe artit të interpretimit shqiptar. I njohur për formimin dhe muzikalitetin e tij madhështor, ai ka dhënë një kontribut të çmuar në formatimin e shkollës kombëtare të interpretimit muzikor. Për meritat dhe kontributin e tij të veçantë, ai gëzon titullin më të lartë të artit në Shqipëri, “Artist i Popullit”. Emri i tij lidhet jo vetëm me të qenit një solist brilant, por në të njëjtën kohë edhe një drejtues i përkryer i grupeve të muzikës së dhomës dhe orkestrës së harqeve. Shkolla shqiptare e interpretimit violinistik nuk mund të kuptohet pa emrin e Ibrahim Madhit si një ndër figurat qendrore të kësaj shkolle. Violinisti i shquar u lind në Tiranë, më 1945. Pasi mbaron ciklin e plotë të studimeve në Liceun Artistik “Jordan Misja” në Tiranë më 1963, diplomohet në Institutin e Lartë të Arteve (sot Akademia e Arteve) më 1968, me rezultate të shkëlqyera. Në vazhdim (1973) ai i kompleton studimet e tij violinistike me një specializim pasuniversitar pranë Konservatorit “San Pietro a Maiella” në Napoli (Itali). Fillimet e aktivitetit të tij pedagogjik i përkasin vitit 1962, fillimisht si mësues i klasës së violinës në Liceun Artistik “J. Misja” dhe më pas, më 1965, pranë Institutit të Lartë të Arteve. Për më shumë se 40 vjet karrierë pedagogjike, ai ka përgatitur breza të tërë violinistësh e muzikantësh të spikatur. Që në moshë të re dallohet për prirje të veçanta solistike, por kur në vitin 1962 violinisti 16-vjeçar interpretoi plot siguri e autoritet koncertin e Mendelssohn-it, i shoqëruar nga Orkestra Simfonike e RTV Shqiptar, nën drejtimin e dirigjentit Mustafa Krantja, skena do të ishte sfida më e madhe e tij. Në vijim, shumë vepra të tjera kapitale të repertorit violinistik do të merrnin jetë nga talenti i mjeshtrit Madhi, në bashkëpunimet e tij me të gjitha
Dje pasdite, rreth orës 14:00 në Tiranë, është ndarë nga jeta në moshën 68-vjeçare violinisti Ibrahim Madhi, «Artist i Popullit»
Violina e vetmuar e Ibrahim Madhit
Edi Rama: Ibrahim Madhi, mik i mirë kohësh të vjetra, violinist e pijetar virtuoz iku pa zhurmë, duke lënë pas shijen e muzikës e të bisedës pa zhurmë orkestrat kryesore shqiptare. Violinisti i tingullit të bukur, elegant dhe shprehës ka treguar individualitetin e tij të spikatur artistik në skenat e Shqipërisë, Kosovës, Turqisë, Rumanisë, Kinës, Greqisë, Italisë, Austrisë, Francës, Gjermanisë, Zvicrës etj., duke marrë vlerësime dhe duartrokitje të gjata. Është themelues dhe anëtar i trios së Institutit të Lartë të Arteve, si dhe i Orkestrës së mirënjohur të Harqeve të këtij institucioni, duke ndihmuar dhe dhënë një kontribut direkt në formimin e traditës së lojës në këto ansamble që u bënë të mirënjohura për publikun. Me përgjegjësi dhe cilësi të lartë artistike ka interpretuar pothuajse të gjithë repertorin violinistik shqiptar, duke i bërë premierën shumicës së tyre. Ai ka shumë ore incizime e regjistrime në studio apo direkt nga sallat e koncerteve me Radio Tiranën, Televizionin Shqiptar, Radio Prishtinën, Radion e Pekinit (Kinë), Radion e Grazit (Austri) etj., të cilat vazhdojnë të jenë në transmetim. Personaliteti i Ibrahim Madhit si violinist përbën një nga nivelet më kualitative të interpretimit muzikor, e në rastin e tij të artit violinistik mbarëkombëtar. Kjo është një përmbledhje e shkurtër e një karriere 55-vjeçare të veprimtarisë së mjeshtrit të madh, shkëputur nga dy arti-
kuj shkruar në formë monografie për Prof. Ibrahim Madhin nga kolegët muzikologë Holta Sinaj dhe Roland Cene. I konsideruar si vazhdues i shkollës italo-franceze, veç formimit të një klase instrumentale, Ibrahim Madhi ishte ndër artistët që vendosi dhe bazat e muzikës së dhomës. “Largohet prej nesh një nga figurat dëshmitare dhe më përfaqësuese të rrugëtimit të klasës së violinës shqiptare në vite, si dhe një nga profesorët model të Universitetit tonë në vite. Largohet prej nesh një burrë i urtë dhe një artist origjinal. Largohet prej nesh një njeri i përpikte dhe i palodhur. Profesor Ibrahim Madhi, që gjatë studimeve u bë pjesë e institucioneve artistike më të rëndësishme të vendit duke qenë pjesë e pashlyeshme e memories së tyre, si një artist nga më të duartrokiturit prej publikut brenda e jashtë vendit, ashtu edhe si një pedagog e drejtues me një gjurmë lehtësisht të identifikueshme të punës së tij. Profesor Madhi lë pas një traditë klase violine të “çimentuar” me emra artistësh e violinistësh të angazhuar ngado, në Shqipëri e jashtë saj, në të katër anët e botës”, - shprehet rektori i Universitetit të Arteve, Petrit Malaj. Ky universitet hap dyert sot nga ora 12:00-14:00 për t’i dhënë lamtumirën e fundit virtuozit të vio-
Ibrahim Madhi është një ndër figurat më të rëndësishme të muzikës dhe artit të interpretimit shqiptar. I njohur për formimin dhe muzikalitetin e tij madhështor, ai ka dhënë një kontribut të çmuar në formatimin e shkollës kombëtare të interpretimit muzikor...
linës. “Dhimbje e vërtetë për familjen, miqtë, njerëzit me të cilët, I MADHI siç ishte, ndau buzëqeshjen e tij, mirësinë dhe virtuozitetin e artit dhe shpirtit të tij të madh. Ashtu si ne, miqtë e tij, violina e tij do lëshojë sot lot pikëllimi se do t’i mungojë ai sup burri që e deshi aq shumë gjithë jetën, ato duar që e përkëdhelën me fisnikërinë dhe dashurinë më sublime që një krijese njerëzore mund të ketë”, - shpreh dhimbjen e tij tenori Agim Hushi. Pianistja Merita Rexha Tërshana risjell në kujtesë momentet me profesorin. “Një humbje shumë e madhe për një artist të nderuar. Jam shumë e trishtuar! E njoh Prof. Ibrahim Madhin që prej një jete, kemi luajtur bashkë në skenë, 1994-2014 kam qenë koncertmaestër te klasa e tij. Do na mungojë shumë të gjithëve, por më shumë shkollës shqiptare të muzikës ku ka dhënë një kontribut të paçmuar”,shkruan ajo në faqen e saj në Facebook. “Një humbje e madhe për një artist të nderuar”,- shkruan kantautori Elton Deda. Të gjitha kanë diçka për të thënë sot. Mjeshtri ishte miku i të gjithëve. Kryeministri Edi Rama shprehet për të: “Ibrahim Madhi, mik i mirë kohësh të vjetra, violinist e pijetar virtuoz iku pa zhurmë, duke lënë pas shijen e muzikës e të bisedës pa zhurmë.”
14
zbavitje
lojra të ndrsyhme Gropa ia gëlltiti automjetin
Fjalëkryqi klasik 1
2
3
4
6
5
7
8
9
11 14
15
12 17
16
19
20 26
29
21
27
22
23
24
25
28 32 33
36
37
38
39
34
40
41
44
43 47
13
18
31
30
10
45
48
35
42
46
Koha e fillimit ____:____ Koha e mbarimit ____:____
49
Horizontalisht:
1. Ai që dërgohet nga një bashkësi e madhe fetare për të përhapur fenë në vende të pazhvilluara. 6. Mitrush i njohur i letërsisë shqipe. 11. Një shtet i SHBA-së 12. Markë kamioni. 14. Bllokadë që i bëhet një shteti për ta detyruar. 17. Janë në hyrje të stacionit. 19. Skuadër futbolli e njohur austriake. 20. Franc, kompozitor i njohur i muzikës botërore. 23. Ka edhe kafshë të tilla. 26. Sanço, ndihmësi i Don Kishotit. 28. Ashtu ishte Ferdinand Deda. 29. Ballshi në makina. 31. Qytet i vendit tonë. 32. Enciklopedia e Europës. 33. Lëndë djegëse. 34. Ent Special. 36. Tish, kom-pozitor i njohur. 40. I ka deti në mes. 41. Pa asgjë brenda. 43. Mjet shërimi, a shpëtimi. 44. Cameron, aktore e njohur amerikane. 46. Liza, aktore e njohur e kinemasë shqiptare. 47. Televizion italian. 48. Tërësia e normave të sjelljes, morali i një shoqërie. 49. Një komandant i famshëm ilir.
Fjalëkryqi klasik është një nga lojërat enigmatike më të përhapura në botë. Fjalëkryqet e para filluan të botoheshin që në shekullin e XVIII dhe vazhdon të jetë e preferuar edhe në ditët e sotme.
3 9
8
1 4
4 2
2
1. Jetesë plot vuajtje e mundime varfëri e madhe. 2. Shkak, Arsye e kotë, shkak i rremë. 3. Sopatë e vogël, cakorre. 4. Markë makine. 5. Repart Italian. 6. Ishull i madh në Mesdhe. 7. United Nations. 8. Enë për të ngrënë. 9. Instituti Informatikës. 10. Pjesëz mohuese. 13. Radi, këngëtar i njohur i muzikës shqiptare. 15. Notë muzikore. 16. Ndryshimi i diçkaje për ta bërë të përshtatshme për një gjë. 18. Qepje me makinë. 21. Krejt i njëllojtë me një tjetër. 22. Tryezë në dialekt. 24. Të çpojnë tek trëndafili. 25. Grumbuj avujsh në atmosferë. 27. Është njësi matëse e kohës. 30. Pjesë toke e ngritur si breg i lartë me pjerrësi të butë. 35. Lloj sporti. 37. Fusha të mbjella me bimë bujqësore. 38. Nënë në dialekt. 39. Pjesëz treguese. 40. Luarasi, aktore e njohur e skenës dhe kinemasë. 42. Kuka, luftëtar patriot. 45. Ambasada Amerikane. 46. Notë muzikore
9 8
6 1
4 1 8
4
2 5
6 1 2
5
5
6 3 2 4 8 3
4
9 6 2
7 2
7 6 3
8 2 4
3
6
2 5 1 3 2 7
9
1
1
7 3 9
5
1
5
7
6
4
7
6
4 4
2
1
3
8
Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo rresht e kolonë të ketë numrat nga 1-9.
8 4 7 2 9 4
6
Horoskopi i ditës DASHI (20/III-20/IV)
DEMI (21/IV-20/V)
Klima yjori nuk do jete aspak e përshtatshme sot për ata qe janë ne një lidhje. Do ketë shume debate dhe mosmarrëveshje te cilat do sjellin trishtim. Beqaret do takohen me dike dhe pa e kuptuar as vete do kenë ndjenja te forta për te. Kjo mund te quhet dashuri me shikim te pare. Ne planin financiar situata do jete e mire.
Jeta e te dashuruarve jo vetëm qe do stabilizohet, por do ketë edhe një konsolidim te pozicionit social dhe mirëqenie materiale. Për beqaret nuk pritet asgjë e jashtëzakonshme sot kështu qe me mire t’ia lënë gjerat kohës. Tek financat nuk do ndikoje negativisht asnjë planet prandaj nuk priten aspak probleme. Përfitoni për te kryer shpenzimet e dëshiruara.
BINJAKET (21/V-20/VI)
GAFORRE (21/VI-22/VII)
Tregohuni te kujdesshëm sot ne jetën tuaj ne çift dhe mos u joshni nga personat qe do takoni rishtazi. Partneri mund ta keqkuptoje çdo veprim dhe do keni debate. Beqaret do shkëmbejnë fshehtazi vështrime me dike qe kane vite qe e njohin. Shume shpejt mund te ndodhe diçka e bukur ndërmjet tyre. Financat do kenë përmirësime te papritura.
Do keni bekimin e yjeve gjate kësaj dite ju qe jeni ne një lidhje dhe do kaloni momente te paharruara pranë personit qe dashuroni. Lidhja do forcohet edhe me tepër. Beqaret nuk duhet te hezitojnë t’ia shprehin ndjenjat dikujt sepse po e lanë pas dore këtë dikush tjetër do ua marre nga duart. Me financat do tregoheni me te kujdesshëm se kurrë.
Vertikalisht:
Sudoku | nivel mesatar 1
Një gropë nëntokësore e ka “gëlltitur” automjetin para shtëpisë së një familjeje në High Wycombe në Buckinghamshire të Britanisë së Madhe. Gropa me thellësi prej nëntë metrash ishte hapur papritur dhe meqë mbi të gjendej e parkuar vetura, ajo e ka “gëlltitur” atë. Fatmirësisht, në atë moment nuk ka qenë askush në veturën e tipit VW Lupo. Zoe Smith, pronarja e automjetit, kishte bërtitur: “Vetura ime, nuk është vetura ime!” – ka treguar babai i saj, Phil Conran, transmeton BBC. Familja është evakuuar nga shtëpia, ndërsa autoritetet janë duke hetuar arsyen e hapjes së gropës në atë vend.
1 4 5
Koha e fillimit _____:____
3 2 9
Koha e mbarimit ____:____
Numërkryq
LUANI (23/VII-22/VIII)
Nuk do arrini dot t’i shprehni aq sa duhet ndjenjat përkundrejt partnerit tuaj dhe kjo do iu mërzitë tej mase. Gjithsesi partnerin do e keni gjithmonë pranë duke iu dashuruar. Beqaret do kenë një dite normale dhe pa takime impresionuese. Sektori i financave do varet tërësisht pre jush. Po u treguat te arsyeshëm nuk do keni vështirësi.
PESHORJA (23/IX-22/X)
Gjeni figurën duke bashkuar pikat
5 8 2 1 7 Plotësoni tabelën me numrat e dhënë!
Ngjyrosni pjesën me pikë dhe zbuloni figurën
Numra me 3 shifra: 014, 068, 217, 241, 329, 412, 415, 431, 452, 546, 647, 848. Numra me 4 shifra: 0154, 1242, 2000, 2732, 5414, 5695, 5968, 8541. Numra me 6 shifra: 263214, 285801, 293141, 471451,
501055, 524651, 525921, 528362, 541521, 615562, 632547, 652632, 689835, 708774, 726259, 721548, 844454, 944344, 965845, 986574. Numra me 7 shifra: 0960246, 1548965, 3276329, 5159874.
Nuk do jeni aspak te qete sot ne jetën tuaj ne çift dhe nga ana tjetër do keni dyshime mbi vazhdimësinë e lidhjes. Mos u nxitoni te hidhni hapa për te cilat mund te pendoheni. Beqaret duhet te mendohen mire se çfarë duan te bëjnë me jetën e tyre para se te vendosin. Financat do jene delikate dhe do kaloni goxha vështirësi sot. Kujdes!
SHIGJETARI (22/XI-21/XII) Do i shprehni hapur ndjenjat sot dhe nuk do e keni problem edhe pse mund te keni njerëz te tjerë rreth e rrotull. Part5enri do iu dashuroje me më tepër pasion. Ata qe kane pasur mosmarrëveshje do pajtohen. Beqaret me mire te qëndrojnë vetëm sepse mundësitë nuk do jene aspak te mira. Ne planin financiar nuk duhet rrezikuar shume sepse mund te keni humbje te mëdha.
Gjeni 10 ndryshimet
UJORI (20/I-19/II) Do jeni me te disponueshem sot ndaj atij qe keni ne krah dhe marrëdhënia ne çift do jete me e ngrohte se me pare. Nuk priten aspak debate apo mosmarrëveshje. Beqaret nuk duhet te krijojnë një lidhje te pamenduar vetëm për te mos qëndruar vete sepse do pendohen shpejt. Do kryeni shpenzime te shumta.
VIRGJERESHA (23/VIII-22/IX)
Jo çdo gjë do shkoje për mrekulli sot ne planin sentimental te çifteve, megjithatë do keni një komunikim te mire me partnerin tuaj. Duke pasur këtë gjithçka mund te zgjidhet shpejt. Beqaret do jene te gatshëm te bëjnë gjithçka për ta tërhequr pas vetes personin qe kane kohe qe e pëlqejnë. Financat do jenë në vështirësi për shkak te shume shpenzimeve qe duhen kryer.
AKREPI (22/X-21/XII)
Do afroheni mjaft me partnerin tuaj sot dhe do mundoheni te dy t’i harroni debatet dhe vështirësitë qe keni kaluar kohet e fundit. Pritet te filloje një etape e re ne jetën tuaj. Beqaret do kenë mundësi pa fund për takime, por nuk do ndihen gati për te filluar angazhime. Plutoni do ndikoje drejtpërdrejt tek financat duke e stabilizuar situatën. Do ndiheni disi me te qete.
BRICJAPI (22/XII-20/I) Momentet e lumtura do jene te shumta gjate kësaj dite. Do ndiheni me se miri pranë personit qe keni ne krah dhe për njëherë te vetme do harroni çdo gjë. Beqaret do kenë me shume mundësi se kurrë me pare ta gjejnë personin ideal. Bëjini sytë katër kudo qe te shkoni. Ne planin financiar do kaloni një dite te vështire dhe te mbushur me probleme.
PESHQIT (20/II-19/III) Dite mjaft premtuese dhe e mbushur me surpriza te mëdha kjo e sotmja. Ju dhe partneri do bashkëpunoni edhe për gjene me te vogël. Beqaret ka gjasa te rilidhen serish me dike qe e kane dashur shume, por qe largësia i detyroi te ndaheshin. Për ta ardhurat do kujdeseni me tepër se me pare dhe situata do te përmirësohet.
blog
1001
Gazeta MAPO
www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com
5 shkurt
ditë që formësuan botën
05.02.2014
15
Çdo zgjedhje elektorale është një ankand më tepër shitjesh të mallrave të vjedhura. - H.L. Mencken
1555
Paqja e Augsburg-ut Kuvendi perandorak që u mblodh në Augsburg, Bavari, në shkurt 1555, kishte një qëllim- t’u jepte fund luftërave të hidhura fetare që kishin sjellë kaq shumë shkatërrime për Gjermaninë. Në vitin 1552 Elektori Maurice i Saksonisë i kishte prirë një aleance protestante kundër perandorit. Në negociatat që pasuan, katolikët dhe protestantët donin një pakt jetëgjatë, por Charles V bëri paqe vetëm deri në Kuvendin tjetër imperial, të Augsburg-ut. Të neveritur nga kompromiset që do të
pasonin, Charles refuzoi të merrte pjesë në Kuvend dhe dërgoi të vëllanë Ferdinandin në këmbë të tij. Ferdinandi ishte shumë më realist në vlerësimin që i bënte situatës fetare se sa Charles. Kur Paqja e Augsburg-ut u formulua, saktësonte se, derikur të mbyllej çarja katoliko-luterane, shtetet gjermane nuk do të hynin në luftë ndaj njëri-tjetrit për motive fetare. Ndërkohë feja e secilit shtet do të vendosej nga sundimtari i tij-përkufizuar në formulën latine cuius regoi, eius religio (e
kujt është mbretëria, e atij është edhe feja). Çdo subjekt që do të refuzonte zgjedhjen e sundimtarit të tij mund të emigronte tjetërkund. Paqja përfshinte katolikët dhe luteranët, por kalvinistët, zuinglianët, anabaptistët dhe menonitët nuk përmendeshin. Pakti e mbajti Perandorinë e Shenjtë Romake larg luftës civile për më shumë se 50 vjet. Fituesit më të mëdhenj ishin princat gjermanë, pavarësia e të cilëve u rrit.
Blitz
Flickr
1.002
Milion km2 është sipërfaqja e Egjiptit.
82.5
Milionë banorë është popullsia e këtij shteti.
82.4 Banorë për km2 është dendësia e popullsisë.
11.1
Milionë banorë është popullsia e kryeqytetit, Kajro.
Foto: azem Titulli: workplace with a view
Gjuha angleze dhe të panjohurat e studentëve Është viti i tretë ky që aplikohet provimi i detyruar i anglishtes. Tashmë nuk është një zgjedhje, por një detyrim për të gjithë ata që mbarojnë nivelin master, qoftë ai i shkencave apo profesional. Ndaj edhe termat TOEFL, IELTS, TOEIC etj., janë besoj fjalët më të dëgjuara në rrethin e studentëve, pavarësisht se për çfarë studiojnë apo në cilin universitet i mbarojnë studimet, qoftë ai shtetëror apo privat. Pavarësisht se në vitin 2011, vit kur mbrojtja e anglishtes u bë e detyrueshme, pati shumë protesta dhe kundërshtime, siç duket të tëra ato ranë në një vesh të shurdhër, sepse gjithçka tashmë është fakt. Dhe arsyetimet bindëse të përdorura asokohe, që vazhdojnë përdoren dhe sot nuk prekin vetëm sedrën akademike individuale, por edhe atë të përgjithshme kombëtare, duke u përmendur si një kusht i domosdoshëm për të rinjtë e një tregu global dhe një vendi që pret të anëtarësohet në BE. Nuk jam aspak kundra këtyre testeve, përkundrazi mendoj se janë një element i rëndësishëm, në momentin që kandidon në universitete europiane, apo të vendeve perëndimore, ku gjuha zyrtare e mësimdhënies është Anglishtja, në varësi të univer-
gazetamapo@gmail.com
siteteve të zgjedhura. Gjithashtu është një element i rëndësishëm i plotësimit të dosjes personale, për këdo që mbaron studimet e nivelit master apo doktoraturë. Por nuk jam aspak dakord me “mbajtjen peng të diplomës”, për arsyen e thjeshtë sepse nuk ke në dorë një certifikatë e cila e shpreh këtë gjë. Në fund të fundit, zotërimi i saj nuk tregon domosdoshmërisht që ti e njeh atë gjuhë, veçanërisht në rastet kur si e tillë, nuk është marrë mbi parimin e rëndësishëm të njohurive, por marrë me mënyra të tjera, që këtë certifikatë e bëjnë krejt të pavlefshme. Në të shumtën e rasteve, studentët shprehen se paguajnë për t’i marrë këto provime, thjesht për arsyen që mos u mbeten diplomat pa marrë. Pikërisht për këto arsye, mendoj që në Shqipëri kjo është bërë më shumë çështje financiare sesa shprehje e cilësisë së studentëve tanë. Pastaj një çështje tjetër mendoj problematike është edhe fakti që të gjitha universitetet kanë shkruar marrëveshje të tilla me institucionet përkatëse, që ofrojnë këto provime, që studentëve tanë t’u njihet anglishtja e mbrojtur, qoftë edhe e nivelit fillestar, pavarësisht se ai apo ajo studente studion në nivelin master. Pra një tjetër ele-
ment që tregon qartë se në universitetet tona, më shumë se rëndësi dhe domosdoshmëri për studentët, mbrojtja e anglishtes është bërë një mjet i rëndësishëm i përfitimeve financiare. Mendoj kështu sepse nuk e kam kuptuar dhe vazhdoj të mos e kuptoj se ku qëndron vlera e një certifikate anglishteje të marrë në nivel fillestar apo akoma më keq, vlera e një certifikate për të cilën janë paguar para. Ku qëndron vlera e saj!? Në asnjë vend, qoftë ai europian apo perëndimor, kriteret e pranimit të anglishtes nuk kanë një nivel pranimi A1, ato fillojnë nga nivelet B dhe lart, në varësi të kritereve të përcaktuara nga vetë universitetet. Ndaj, për çfarë duhet një nivel anglishteje A1? Besoj një nivel i tillë nuk është i vlefshëm as për universitetet dhe as për plotësimin e dijeve të studentëve, sepse normalisht, në tregun e punës do të preferohej një individ me një njohuri të gjuhës angleze minimalisht në nivel mesatar e lart. Ndaj besoj se gjithçka aktualisht është çështje fitimprurëse, më shumë se një element i rëndësishëm që tregon përgatitjen e studentëve. *Autorja vazhdon studimet Master në UET.
Themelues: Henri Çili. Kryeredaktor: Arion Sulo. Zv/kryeredaktor: Alfred Lela, Aleksandra Bogdani. Politika: Nevila Përndoj, Fejzi Braushi. Kronika: Leonard Bakillari, Dashamir Biçaku. Speciale: Vladimir Karaj. Ekonomia: Blerina Hoxha. . Kultura: Aida Tuci. Suplement: Arta Çano. Karikatura: Bujar Kapexhiu. Faqosja: Florenc Elezi. Ilir DRIZARI, Kujtim Bisha. Korrektore: Lila Plasari, Brunilda Meno. Adresa: Bulevardi Gjergj Fishta pranë UET
Marketing / Drejtore: Fiziana Bora Cel: 068 20 55 437 E-mail: fiziana_bora@yahoo.com Menaxhim / Dhimitraq Hido Cel: 068 20 55 440
CMYK
16 05.02.2014
Gazeta MAPO
www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com
NJOFTIM / REKLAMA