07 shkurt mapo ok by Gazeta Mapo

Faqe 2

Afër / larg

Përmbysja e mitit të korrupsionit dhe varfëria në botë Nga Jason Hickel*

Themelues Henri Çili - Kryeredaktor Arion Sulo - E premte, 7 shkurt 2014. Numër 1127. Viti V botimit. Çmimi 30 lekë. 1.5 euro. www.mapo.al e-mail: gazetamapo@gmail.com. Adresa: BLV "Gjergj Fishta"

Shuhet Vaçe Zela, i vëllai: Pengu i saj ishte kthimi në Shqipëri

Hetimi i Policisë

Prapaskenat e kompromisit PD-PS për komisionin Pas 10 orë debatesh, mazhoranca tërhiqet për hetimin e emërimeve dhe largimeve në polici. Vendimi për pranimin e kërkesës së opozitës erdhi pas takimit Rama-Meta-Ruçi. Negociatat me Palokën, për të modifikuar pjesën e Prokurorisë. Periudha e hetimit do të jetë shtator 2013-janar 2014. Shumica do të jetë e maxhorancës, opozita do të ketë kryetarin. Reforma territoriale, sot prova për konsensusin e dytë Faqe 4

Dervishi dëshmon për atentatin: Nuk i njoh porositësit e Sinanajt Artistja e madhe me shëndet të brishtë u shua përgjithmonë në orën 2 të mëngjesit, larg atdheut, në Bazel të Zvicrës, ku jetonte prej gati 20 vjetësh me bashkëshortin Pjetër Radiqi dhe vajzën Irma. Mesazhe ngushëllimi nga artistët, qytetarët e politikanët Faqe 6-7

op-ed / 10-11

NgërÇ

NGA bujar kapexhiu

Voce Zela

sipas meje Edison ypi

Voce Zela nuk ka qënë, nuk është dhe kurrë nuk do jetë, si kanë thënë, po thonë, e do thonë, ca që as s’dinë e as ndjejnë...

koment Edi Puka

Përgjatë dy dekadave të fundit është diskutuar pafund në lidhje me...

Berisha, i pakënaqur me deputetët: Reagoni ndaj akuzave Në mbledhjen me dyer të mbyllura të PD-së, ish-kryeministri Berisha u ka kërkuar deputetëve që të jenë aktivë ndaj akuzave që hidhen nga deputetë të mazhorancës. Në thirrje për një opozitë më të ashpër ka

Reforma në arsim dhe pikëpyetjet e mbartura

Pasi ka marrë dëshminë e Julian Sinanajt, i dyshuar si vrasës me pagesë dhe tashmë bashkëpunëtor i drejtësisë, Prokuroria e Krimeve të Rënda ka nisur nga puna për mbledhjen e provave që vërtetojnë thëniet e tij. Sinanaj ka folur për disa ngjarje të rënda, të ndodhura në Vlorë e Tiranë, përfshi dy vrasje, një tjetër të parandaluar nga policia, disa shpërthime me eksploziv dhe vendosjen e lëndës plasëse në... Faqe 3

Prefekti i Vlorës përballet me rrëfimin e Sinanajt për atentatin me eksploziv që mbeti në tentativë. Ai mohon të ketë njohje me Mitron dhe vëllezërit Mëhilli, ndërsa sqaron se puna e tij nuk ka asnjë lidhje me prishjen e ndërtimeve pa leje

qenë edhe ish-kryetarja e Kuvendit, Jozefina Topalli: Ish-ministrat duhet të flasin dhe të mbrojnë punën e tyre Ai kundër të gjithëve. Ashtu siç po ndodh rëndom në seancat parlamentare, ish-kryeministri Sali Berisha jo pak herë ka reaguar me... Faqe 5

si do të shlyhen

Kërcënim dixhital

Borxh në kurriz të borxhit, faturat e fshehura, 72 mln USD

FAQE 6

Mëngjesi i Lutjeve, Nishani takon Sekretarin e Shtetit, Kerry

aktualitet Presidenti Nishani dhe Sekretari i Shtetit shkëmbyen mendime për marrëdhëniet mes dy vendeve dhe situatën në Shqipëri

moti Tiranë

6 | 15 °C shkodër

3 | 11 °C Vlorë

6 | 16 °C

kursi

140.3

është vlera e euros në Lekë në tregun e brendshëm valutor. burimi: banka e shqipërisë

koment / 11

Faqe 16

Armand Shkullaku

Hashim Thaçi si qeverisje e pakicës Largimi i dy figurave të njohura të PDK, Fatmir Limaj dhe Jakup Krasniqi, ka nxjerrë edhe një herë në dritë krizën reale që ka mbërthyer të ashtuquajturën shumicë qeverisëse të kryeministrit Hashim Thaçi. Sot, kjo krizë nuk lidhet dhe aq me numrat në Kuvend, që janë tkurrur ndjeshëm, por me një rënie të përgjithshme të një alternative politike. PDK, e cila prej 6 vitesh qeveris Kosovën, po përballet kohëve të fundit me dështimin e sistemit që tentoi të ndërtonte kur erdhi në pushtet. Në mënyrë emblematike, protestat e studentëve, (e tashmë të thuajse gjithë shoqërisë kosovare), si dhe arrestimet e hetimet e EULEX ndaj figurave të pushtetit, ilustrojnë këtë dështim të sistemit. Universiteti i Prishtinës është konsideruar si aksesor i pushtetit...

fokus

ngjarje e ditës

politikë/ Berisha, i pakënaqur

me deputetët e PD: Duhet të reagoni edhe ju ndaj akuzave

Faqe 4

kronikë/ Armët dhe droga,

kërkohen 24 vite burg për të afërmit e Arben Frrokut

Faqe 5

ekonomi/ Borxh në kurriz të

borxhit, Cani çon faturat e fshehura në 720 mln USD

Faqe 6-7

. Kriza fshiu një pjesë të madhe të ekonomisë globale dhe pati pasoja shkatërrimtare në vendet në zhvillim, ku kërkesa për eksporte ra dhe shkaktoi një valë të madhe papunësie.

Edhe nëse vendosim të fokusohemi në korrupsionin lokal në vendet në zhvillim, ne duhet të pranojmë se nuk ekziston një vakum gjeopolitik. Shumica e historive të diktatorëve më të famshëm si Augusto Pinochet, Mobutu Sese Seko dhe Hosni Mubarak, ishin mbështetur nga ndihmat e qëndrueshme perëndimore

Përmbysja e mitit të korrupsionit dhe varfëria në botë Nga Jason Hickel*

ransparency International ka publikuar së fundmi indeksin e perceptimit të korrupsionit, të paraqitur në hartë, ku ngjyra e verdhë e lehtë simbolizon shtetet më pak të korruptuara dhe ngjyra e kuqe e theksuar simbolizon shtetet më të korruptuara të botës. Perceptimi për korrupsionin gjykohet si “shpërdorimi i pushtetit publik për përfitime private” duke u bazuar në të dhënat nga 12 institucione të ndryshme, përfshirë Bankën Botërore, Forumin Ekonomik Botëror dhe Freedom House. Kur unë e pashë fillimisht këtë hartë u përballa me faktin se zona kryesore me ngjyrë të verdhë përfaqëson shtetet e pasura perëndimore, duke përfshirë Shtetet e Bashkuara dhe Britaninë e Madhe, ndërsa e kuqja mbulon pothuajse të gjithë pjesën jugore të globit, me shtete si Sudani i Jugut, Afganistani dhe Somalia. Kjo ndarje gjeografike përshtatet me pamje të zakonshme, ku korrupsioni godet vendet në zhvillim (ryshfetet në Indi). Por, a është kjo histori e vërtetë? Shumë organizata ndërkombëtare për zhvillimin theksojnë se varfëria e vazhdueshme në shtetet jugore të botës është shkaktuar si pasojë e korrupsionit ndërmjet zyrtarëve lokalë. Më 2003 këto shqetësime udhëhoqën Konventën e Kombeve të Bashkuara kundër korrupsionit, që pohonte se edhe pse korrupsioni ekziston në të gjitha vendet, ky fenomen është më shumë destabilizues në shtetet jugore, ku përbën një element kyç në performancën e dobët ekonomike dhe zbutjen e varfërisë dhe zhvillimit. Ka vetëm një problem me këtë teori: Nuk është e vërtetë. Referuar Bankës Botërore, korrupsioni në formën e ryshfeteve dhe vjedhjes nga ana e zyrtarëve qeveritarë u kushton shteteve në zhvillim midis 20-40 miliardë dollar për çdo vit. Një sasi e konsiderueshme parash. Por është një përqindje shumë e vogël, vetëm rreth 3 për qind e totalit që rrjedh nga ar-

kat publike në mënyrë të paligjshme. Në anën tjetër, kompanitë ndërkombëtare vjedhin më shumë se 900 miliardë dollarë nga vendet në zhvillim çdo vit nëpërmjet evazionit fiskal dhe praktikave të tjera të paligjshme. Kjo dalje e madhe e pasurisë është lehtësuar nga një sistem financiar në hije që përfshin atë që quhet “parajsa e taksave”, llogaritë anonime dhe fondacionet fantazmë, në zemër të qytetit të Londrës (city of London). Më shumë se 30 për qind e investime të huaja direkte ndërkombëtare është rezervuar nëpërmjet parajsave fiskale, të cilat tani fshehin një të gjashtën e totalit të pasurisë private botërore. Kjo është masive, në të vërtetë shkaku themeltar i varfërisë në vendet në zhvillim, por kjo nuk theksohet në përkufizimet e zakonshme të korrupsionit, mungon në konventat e OKB-së, dhe rrallë shfaqet në axhendat e organizatave ndërkombëtare për zhvillim. Me qytetin e Londrës, i cili është qendra globale e fshehjes së taksave, si mund të jetë Britania e pastër në perceptimin e indeksit të korrupsionit? Pyetja është edhe më enigmatike, duke qenë se qyteti është i imunizuar nga shumë ligje demokratike të vendit dhe i pavarur nga mbikëqyrja e parlamentit. Si rezultat i këtij statusi special, qyteti i Londrës ka ruajtur një numër të traditave plutokratike. Konventa e OKB-së është e saktë kur thotë se varfëria në vendet në zhvillim është shkaktuar nga korrupsioni. Por korrupsioni, për të cilin ne duhet të jemi të shqetësuar, i ka rrënjët në shtetet me ngjyrë të verdhë dhe jo në ato me ngjyrë të kuqe. Sistemi i fshehjes së tak-

Referuar Bankës Botërore, korrupsioni në formën e ryshfeteve dhe vjedhjes nga ana e zyrtarëve qeveritarë u kushton shteteve në zhvillim midis 20-40 miliardë dollarë për çdo vit. Një sasi e konsiderueshme parash. Por është një përqindje shumë e vogël, vetëm rreth 3 për qind e totalit që rrjedh nga arkat publike në mënyrë të paligjshme

Korrupsioni është drejtuesi më i madh i varfërisë, sigurisht. Por nëse ne duam të jemi seriozë në lidhje me trajtimin e këtij problemi, harta nuk do të na ndihmojë shumë. Shkaku kryesor i varfërisë në vendet në zhvillim nuk është ryshfeti i lokalizuar apo vjedhja, por korrupsioni, i cili është endemik në sistemin e qeverisjes globale

save nuk është i vetmi fajtor. Ne e dimë se kriza financiare globale e 2008-ës u shkaktua nga korrupsioni sistematik i zyrtarëve në SHBA, të cilët ishin të lidhur me interesat e firmave të Wall Street. Kriza fshiu një pjesë të madhe të ekonomisë globale dhe pati pasoja shkatërrimtare në vendet në zhvillim, ku kërkesa për eksporte ra dhe shkaktoi një valë të madhe papunësie. Korrupsioni është normalizuar në qendrat komanduese të ekonomisë globale, duke përjetësuar varfërinë në vendet në zhvillim, ndërsa Transparency International e drejton vëmendjen diku tjetër. Edhe nëse vendosim të fokusohemi në korrupsionin lokal në vendet në zhvillim, ne duhet të pranojmë se nuk ekziston një vakum gjeopolitik. Shumica e historive të diktatorëve më të famshëm si Augusto Pinochet, Mobutu Sese Seko dhe Hosni Mubarak, ishin mbështetur nga ndihmat e qëndrueshme perëndimore. Kjo ngre një pyetje interesante: Kush është më shumë i korruptuar, një diktaturë e vogël, apo një superfuqi që e instalon atë? Për fat të keq, Konventa e OKB-së injoron këto dinamika dhe harta e indeksit të korrupsionit na bën ne gabimisht të besojmë se korrupsioni i çdo vendi kufizohet në kufijtë e tij shtetërorë. Korrupsioni është drejtuesi më i madh i varfërisë, sigurisht. Por nëse ne duam të jemi seriozë në lidhje me trajtimin e këtij problemi, harta nuk do të na ndihmojë shumë. Shkaku kryesor i varfërisë në vendet në zhvillim nuk është ryshfeti i lokalizuar apo vjedhja, por korrupsioni, i cili është endemik në sistemin e qeverisjes globale, në rrjetin e fshehjes së taksave dhe në sektorët e bankave të Nju-Jorkut dhe Londrës. Është koha ta përmbysim mitin e korrupsionit në kokë dhe të kërkojmë transparencë aty ku ka akuza. *Përshtati K. Sinani, marrë me shkurtime nga aljazeera.com. Dr. Jason Hickel është lektor në London School of Economics.

kryesore

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

07.02.2014

Julian Sinanaj

Marjon Mitro gjatë arrestimit

Dervishi dëshmon për bombën: Nuk i njoh porositësit e atentatit

lian Sinanajt, i dyshuar si vrasës me pagesë dhe tashmë bashkëpunëtor i drejtësisë, Prokuroria e Krimeve të Rënda ka nisur nga puna për mbledhjen e provave që vërtetojnë thëniet e tij. Sinanaj ka folur për disa ngjarje të rënda, të ndodhura në Vlorë e Tiranë, përfshi dy vrasje, një tjetër të parandaluar nga policia, disa shpërthime me eksploziv dhe vendosjen e lëndës plasëse në automjetin e prefektit të Vlorës, Besnik Dervishi. Fillimisht prokuroria siguroi dëshminë e Sinanajt në gjykatë, nga frika e ndryshimit të thënieve prej tij, ndërsa tashmë ka nisur me pyetjen e të gjithë personave të përfshirë në këtë histori. Sipas burimeve të rezervuara mësohet se ditën e djeshme ka dëshmuar për më shumë se një orë prefekti i Vlorës, Besnik Dervishi. Ai u ka qëndruar deklaratave publike se nuk ka njohje me shtetasin Marjon Mitro, i akuzuar nga prokuroria si personi që ka porositur tritolin që u gjend në makinën e prefektit gjatë një kontrolli ru-

tinë në parkingun e Kryeministrisë. Gjithashtu, prefekti Dervishi është pyetur edhe për detaje të tjera të hetimit, si njohja e mundshme me kushërinjtë Mëhilli, të shpallur në kërkim si ndërmjetësit mes porositësve dhe ekzekutorit Sinanaj, si dhe për disa të dhëna të tjera, për të cilat prokuroria nuk jep informacion. “Prefekti Dervishi si një nga personat e dëmtuar është paraqitur në prokurori për të sqaruar disa detaje të dala nga hetimi i deritanishëm”, - tha një burim i prokurorisë. Mësohet se gjatë seancës së pyetjeve Dervishi ka dhënë shpjegime edhe për deklaratën e tij publike se nuk ka asnjë njohje me personat që prokuroria akuzon si porositës apo vendosës të lëndës plasëse në automjetin e tij. Lidhur me këtë ngjarje, Julian Sinanaj ka deklaruar se bomba me celular është porositur nga shtetasi Marjon Mitro, i arrestuar nga policia në aeroportin e Rinasit në tentativë për t’u larguar jashtë vendit. Sipas dëshmisë së Sinanajt, Mitro kishte paguar 20 mijë euro vetëm për përgatitjen e bombës dhe jo për monti-

Prefekti Dervishi është pyetur edhe për detaje të tjera të hetimit, si njohja e mundshme me kushërinjtë Mëhilli, të shpallur në kërkim si ndërmjetësit mes porositësve dhe ekzekutorit Sinanaj, si dhe për disa të dhëna të tjera, për të cilat prokuroria nuk jep informacion

min e saj, veprim i cili sipas prokurorisë nuk dihet ende se nga kush është kryer. Bashkëpunëtori i drejtësisë u ka thënë prokurorëve se motivi i kësaj ngjarjeje ishte një konflikt personal mes Mitros dhe prefektit Dervishi, për shkak të prishjes së parkingut të restorantit të të dyshuarit si porositës i bombës me celular. Por prefekti ka sqaruar përpara prokurorëve se ai nuk ka patur asnjë konflikt me këtë person, të cilin nuk e njeh dhe nuk e ka takuar asnjëherë. Madje Dervishi ka sqaruar edhe procedurën që ndiqet në rastet e shembjes së ndërtimeve pa leje, ku Prefekti nuk ka asnjë lidhje me këtë proces. Në këto kushte, prokuroria pritet të thellojë hetimet për zbardhjen e motiveve të vërteta të kësaj ngjarjeje dhe për verifikimin nëse ka apo jo persona të përfshirë në atentatin që iu bë prefektit Dervishi. Përtej provave të hetimit, prefekti Dervishi dhe kryebashkiaku i Vlorës, Shpëtim Gjika, janë përfshirë në replika në distancë me njëritjetrin, duke nxjerrë mbi sipërfaqe konfliktet mes tyre.

Autorë e të dëmtuar, familjarët nën mbrojtjen e policisë Programi i mbrojtjes së dëshmitarëve ka tashmë nën ruajtje një numër të madh personazhesh që lidhen me historinë e atentateve Tiranë Dorëzimi në polici i shtetasit

N. Gj, i konsideruar tashmë si bashkëpunëtor i drejtësisë, ka vënë në alarm policinë dhe prokurorinë. Pas rrëfimit të detajuar të Sinanajt, policia ka marrë në mbrojtje të gjithë personazhet e përfshirë në këtë histori, kryesisht familjet e të dëmtuarve. Sipas burimeve të

rezervuara mësohet se Prokuroria ka përfshirë në programin e mbrojtjes së dëshmitarëve familjen e bashkëpunëtorit të drejtësisë N. Gj., kusht i vendosur prej tij për të bashkëpunuar me organet e drejtësisë në zbardhjen e krimeve që dyshohet se mbajnë autorësinë e Sinanajt. Po ashtu mësohet se është marrë në mbrojtje biznesmeni Pirro Bare dhe familja e tij, pas dëshmisë së Sinanajt se ishte paguar për të vrarë biznesmenin. Nuk ka informacione nëse dhe familja e Sinanajt është përfshirë në programin e mbrojtjes së dëshmitarëve, pasi prej vitesh jeton në Greqi. Por mësohet se prokuroria

ka marrë kontakte me autoritetet greke që familja e tij të merret në mbrojtje. Gjithashtu, forcat e policisë po mbajnë nën mbikëqyrje banesat e kushërinjve Mëhilli në Vlorë, të cilët janë shpallur në kërkim nga policia si personat që ndërmjetësonin vrasjet me pagesë. Pas zbulimit të asaj që u quajt banda e tritolit, forcat e rendit u investuan paralelisht edhe me shmangien e një zinxhiri të mundshëm hakmarrjesh, pas daljes në skenë të kësaj historie. Ndaj edhe kjo histori ka ndoshta numrin më të lartë të njerëzve që po mbahen nën mbrojtjen e policisë, në mënyrë që të mbyllet me kaq zinxhiri i hakmarrjeve.

krimet

Atentatet e Sinanajt në ‘sitën’ e hetimit Por kjo është vetëm një nga ngjarjet që Sinanaj ka rrëfyer për prokurorët e Krimeve të Rënda, pasi ai ka pranuar të paktën dy vrasje, një tjetër që do e kryente ditën e arrestimit të tij, si dhe disa shpërthime me tritol. Dy prej tyre i janë bërë vetëm një personi, fillimisht në gusht të vitit të shkuar, kur shtetasit E. B i shpërtheu motori me të cilin po udhëtonte. Ndërsa në tetor të vitit të shkuar, po këtij personi iu bë një tjetër atentat me eksploziv por këtë radhë në automjetin e tij tip “Benz”, i cili shpërtheu sapo ishte futur në lavazh. Rreth kësaj ngjarjeje Sinanaj nuk ka dhënë detaje, pasi burimet thonë se nuk kishte dijeni për porositësin. Gjithashtu Sinanaj nuk ka dhënë informacione për porositësin, as për shpërthimin në banesën e kreut të Partisë Demokratike Vlorë, Ardian Kollozi, si dhe për vrasjen e shtetasit Agron Çela, ngjarje për të cilat tashmë ka pranuar autorësinë. Për të gjitha këto ngjarje prokuroria ka nisur të mbledhë dëshmitë e personave të përfshirë si dhe prova të tjera që konfirmojnë deklarimet e Julian Sinanajt. Ai ka përfituar tashmë statusin e të penduarit, ndërsa ish-shoku i tij N. Gj, i cili denoncoi Sinanajn në prokurori, është marrë në mbrojtje me cilësinë e bashkëpunëtorit të drejtësisë.

fokus

ngjarje e ditës Miratohet me 106 vota pro, 3 vota kundër (LSI) dhe 4 abstenime (LSI) kërkesa e grupit parlamentar të Partisë Demokratike për ngritjen e komisionit hetimor për lëvizjet në emërime në Policinë e Shtetit.

Hetimi i Policisë Prapaskenat e kompromisit PD-PS për komisionin Pas 10 orë debatesh mazhoranca tërhiqet për hetimin e emërimeve dhe largimeve në polici. Takimi Rama-Meta-Ruçi, ku u vendos të pranohej kërkesa e opozitës. Negociata me Palokën për të modifikuar pjesën e Prokurorisë. Periudha e hetimit do të jetë shtator 2013-janar 2014. Shumica do të jetë e mazhorancës, opozita do të ketë kryetarin

Fejzi Braushi

Mazhoranca dhe opozita parlamentare kanë mundur mbrëmë pas 10 orë debatesh e fyerjesh reciproke, që të gjejnë konsensusin e parë mes tyre, duke miratuar me 106 vota pro, 3 vota kundër (LSI) dhe 4 abstenime (LSI) kërkesën e grupit parlamentar të Partisë Demokratike për ngritjen e komisionit hetimor për lëvizjet në emërime në Policinë e Shtetit. Pavarësisht se kishte refuzuar gjatë Konferencës së Kryetarëve pak ditë më parë, shumica e majtë ka bërë dje në mbrëmje një tërheqje të papritur nga qëndrimi i saj refuzues duke pranuar ngritjen e këtij komisioni. Por për të arritur deri në këtë pikë, edhe demokratët kanë bërë një tërheqje nga objekti i kërkesës së tyre fillestare, duke pranuar që të kufizojnë objektin e kërkesës vetëm tek transferimet apo lëvizjet në radhët e Policisë së Shtetit për periudhën shtator 2013-janar 2014, si dhe të pranojnë që shumicën e anëtarëve në komision ta ketë mazhoranca e majtë. Komisioni do të jetë me një mandat prej dy muajsh dhe do të ketë në përbërje të tij 15 anëtarë, 8 nga mazhoranca dhe 7 nga opozita. Konsensusi

Shenjat e para të konsensusit i ka dhënë vetë kryeministri Edi Rama, i cili duke reflektuar pas fjalës së mbajtur nga deputeti demokrat Ardian Turku, është shprehur i gatshëm për të pranuar ngritjen e komisionit hetimor nëse dhe mazhoranca do të modifikonte objektin e kërkesës së saj. “Sikur të ishte bërë ai shpjegim i juaji, ju folët në mënyrë precize për lëvizje, për ristrukturime, për natyrën e këtyre lëvizjeve e ristrukturimeve dhe kjo është një çështje krejtësisht në tagrin e parlamentit, të opozitës, të gjithë parlamentit që të mund ta hetojë, por po të lexoni çfarë kanë shkruar kolegët tuaj, qartësisht në këtë rast pa opinionin tuaj, me siguri që do të bini dakord me mua që ai objekt është tërësisht i çoroditur siç është e çoroditur gjithë vija e sjelljes dhe gjithë qasja juaj në këtë periudhë, dhe posaçërisht ndaj Policisë së Shtetit”, - tha Rama në fjalën e tij. Fill pas tij fjalën e ka marrë kreu i grupit parlamentar socialist, i cili i ka bërë ofertën konkrete opozitës, që të ndërpresë diskutimet për këtë çështje dhe të modifikojë kërkesën duke e përputhur atë me detyrimet ligjore dhe kushtetuese. “Silleni brenda javës objektin e komisionit hetimor në shtratin e tri neneve të Kushtetutës dhe 5 vendimeve të Gjykatës Kushtetuese, silleni përbërjen e komisionit sipas nenit përkatës të ligjit për komisionet hetimore dhe jemi absolutisht dakord ta miratojmë”, – tha Ruçi. Kjo ka surprizuar opozitën, e cila nëpërmjet kryetarit të grupit parla-

Projektvendimi për Komisionin Hetimor Për ngritjen e komisionit hetimor për të kontrolluar zbatimin legjislacionit në fuqi gjatë procesit të lëvizjeve të burimeve njerëzore të Policisë së Shtetit, në mbështetje të neneve 7, 77 dhe 7,78 të Kushtetutës dhe të ligjeve 5,6,7,8 dhe 9 të ligjit 8891 “Për organizmin dhe funksionimin e Komisioneve Hetimore të Kuvendit dhe të nenit 35 të Rregullores së Kuvendit, me propozimin një grupi deputetësh të grupit parlamentar të PD-së, Kuvendi i Republikës së Shqipërisë Vendosi: 1 Ngritjen e Komisionit Hetimor Kuvendor për shqyrtimin kërkesës së një grupi prej 36 deputetësh të grupit parlamentar të PD-së. 2

Objekt i punës së komisionit hetimor është : Kontroll i Zbatimit të legjislacionit në fuqi për procesin e lëvizjes së burimeve njerëzore në Policinë e Shtetit për periudhën 15 shtator 2013-31 janar 2014; përfshirë largimet, transferimet dhe punësimet e reja në Polici me qëllim për të njohur dhe për të verifikuar tërësisht këtë proces dhe pasojat e sjella në garantimin e sigurisë publike;

Komisioni ka të drejtë të hetojë dhe të bëjë transparencë të plotë për çdo çështje që përfshihet në objektin e punës së tij në përputhje me parimet kushtetuese, veçanërisht parimin e ndarjes dhe të balancimit të pushteteve si dhe duke respektuar dhe duke mos mbivendosur kompetencat e organeve të drejtësisë.

Komisioni Hetimor i ngritur sipas këtij vendimi, bashkë me raportin përfundimtar i paraqet Kuvendit në seancë plenare rekomandime në lidhje me nxjerrjen e përgjegjësive, përfshirë ato institucionale, ndryshime apo miratime ligjesh, lidhur me Policinë e Shtetit.

Komisioni Hetimor parlamentar përbëhet nga 15 deputetë, 8 nga mazhoranca dhe 7 nga opozita

Kryetari do të jetë i partisë Demokratike.

Komisionin e ushtron veprimtarinë e tij për nj afat 2 mujor që nga miratimi i këtij vendimi.

8 Ngarkohet Kryetari i Kuvendit që menjëherë të caktojë mjediset dhe mjetet e tjera dhe Sekretarja e Përgjithshme.

Pikat e kompromisit Ishte Në përfundim të hetimit, rekomandimet e komisionit t’i dërgohen edhe Prokurorisë së Përgjithshme

Bëhet Identifikimin e përgjegjësive, përfshirë edhe atë institucionale

Ishte Komisioni përbëhet nga 13 anëtarë

Bëhet Komisioni përbëhet nga 15 anëtarë

Periudha e hetimit: 17 shtator - 31 janar Kohëzgjatja: 2 muaj Mazhorancën në komision – e majta

mentar të PD-së, Edi Paloka, në fillim ka kërkuar që diskutimet të vazhdonin dhe ndërkohë paralelisht të bisedohej për të gjetur një konsensus. “Do doja ta marr si reflektim pozitiv propozimin e zotit Ruçi. Meqë ju propozuat një marrëveshje, çuditërisht që mund ta bënit edhe në Konferencën e Kryetarëve në fakt. Ajo që unë do kërkoja, është që të vazhdojmë diskutimet dhe pastaj të ulemi dhe të vendosim, ose njëkohësisht të ulemi dhe të vendosim”, - tha Paloka. Por këmbëngulja e Ruçit ka bërë që opozita të kërkojë pushim për t’u lënë kohë si diskutimeve mes saj, por edhe mes dy palëve.

kuvendi

Negociatat

Në fakt, pjesa e mësipërme e seancës ishte ajo që u pa publikisht. Larg kamerave, mësohet se ka qenë kryeministri Rama, ai që para se të lëshonte pe në seancë ka thirrur në takim juristët e grupit parlamentar të PS për të diskutuar modifikimin e kërkesës së PD dhe përmasat e pasojave që ajo mund të kishte. Pasi ka marrë një ok nga juristët, ai ka bërë një tjetër takim me Metën dhe Ruçin, ku kanë folur për t’i dhënë kompromisin opozitës. Takim që edhe ky ka prodhuar produkt të suksesshëm. Në rrugë institucionale, më tej Ruçi dhe Meta kanë negociuar me Palokën duke I kërkuar që të të hiqnin nga varianti i parë i kërkesës dy pika; atë për prokurorinë dhe shumicën e komisionit. Siç edhe u pa, Paloka ka qenë dakord me këtë kompromis. Me ndërprerjen e punimeve, dy grupet kryesore parlamentare të PS-së dhe të PD-së kanë mandatuar dy krerët e komisionit parlamentar, respektivisht Fatmir Xhafën dhe Oerd Bylykbashin që të negociojnë për gjetjen e kompromisit. Bisedimet kanë zgjatur afro 30 minuta dhe në fund palët kanë gjetur mirëkuptimin për tekstin e ripunuar të kërkesës së PD-së. Kështu, PD ka hequr dorë nga pika 4 e kërkesës së saj që produkti dhe gjetjet e komisionit t’i shkonin prokurorisë, si dhe ka pranuar që mazhorancën në komision ta ketë shumica e majtë. Para votimit të dyja palët përshëndetën konsensusin, i cili duket se ka lënë të kënaqur si demokratët ashtu edhe socialistët, por jo Lëvizjen Socialiste për Integrim, e cila votën e saj e ka shprehur në 3 raste kundër dhe në 4 raste të tjera abstenim.

Reforma territoriale, sot prova për konsensusin e dytë Kuvendi ka lajmëruar sot në orën 11:00 mbledhjen e komisionit të Posaçëm të Reformës Territorialo-administrative. Por duket se mbajtja e mbledhjes do jetë e pamundur, për shkak se mazhoranca nuk ka shumicën e duhur të anëtarëve për të mbajtur një mbledhje të këtij komisioni. Siç dihet, në vendimin e Kuvendit për ngritjen e këtij komisioni është përcaktuar se ai do të ketë 16 anëtarë, 8 opozita dhe 8 mazhoranca, ndërkohë që për të nisur një mbledhje e këtij komisioni duhet të jenë të pranishëm më shumë se 50 për qind e anëtarëve. Kështu, në kushtet kur opozita ka deklaruar mospjesëmarrjen e saj në këtë komision pa u plotësuar më parë disa kushte të saj, mbledhja bëhet praktikisht e pamundur që të mbahet sot. Gjithsesi, ajo që i mbetet mazhorancës së majtë sot në këtë tentativë është që ajo të hapë mbledhjen dhe të konstatojë pamundësinë e vijimit të saj, për shkak të mungesës së kuorumit që përcakton vendimi.

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

07.02.2014

Në mbledhjen me dyer të mbyllura të PD-së, ish-kryeministri Berisha u ka kërkuar deputetëve që të jenë aktivë ndaj akuzave që hidhen nga deputetë të mazhorancës.

v i z i ta

Mëngjesi i Lutjeve, Nishani takon Sekretarin e Shtetit, Kerry TIRANË Presidenti i Republikës, Bujar Nishani takoi dje

Sekretarin e Shtetit, John Kerry, përpara Mëngjesit të Lutjeve. Sipas njoftimit për shtyp të Presidencës, Nishani e Kerry shkëmbyen përshëndetje mirësjelljeje dhe shfrytëzuan rastin për të shkëmbyer mendime për marrëdhëniet mes dy vendeve dhe situatën në Shqipëri. Në takim ka qenë i pranishëm edhe kryetari i Partisë Republikane, Fatmir Mediu. Presidenti Nishani, i ftuar nga disa kongresmenë dhe senatorë, mori pjesë më pas në Mëngjesin e Lutjeve, një event i përvitshëm që organizohet nga anëtarët e Kongresit Amerikan, në Washington D.C., të enjten e parë të muajit shkurt, aktualisht një seri takimesh ku zakonisht marrin pjesë rreth 3500 të ftuar, nga rreth 100 vende të botës. Presidenti Nishani gjatë qëndrimit të tij në SHBA është takuar edhe me Zv/sekretarin amerikan të Shtetit, Wiliam Burns. Kreu i shtetit vlerësoi ndihmën dhe mbështetjen e vazhdueshme dhe të pakursyer të administratës amerikane në fusha të rëndësishme ku janë drejtuar edhe reformat e vendit, ndërsa Burns shprehu mbështetje për procesin e integrimit të Shqipërisë në BE.

Debati në grup

Berisha, i pakënaqur me deputetët e PD: Duhet të reagoni edhe ju ndaj akuzave Në thirrje për një opozitë më të ashpër ka qenë edhe ish-kryetarja e Kuvendit, Jozefina Topalli. “Opozita është shpirt… është zemër…Ish-ministrat duhet të flasin dhe të mbrojnë punën e tyre”, - mësohet të jetë shprehur ajo. TIRANË Ai kundër të gjithëve. Ashtu siç po ndodh rëndom në seancat parlamentare, ish-kryeministri Sali Berisha jo pak herë ka reaguar me radhë e pa radhë, me kohën e ndjekur sipas rregullores, por edhe pa limit kundër mazhorancës. Ka reaguar ndaj qëndrimit të çdonjërit prej ministrave të qeverisë dhe jo vetëm. Ky fenomen nuk u shmang as dje. Aq sa përplasjet e tij me disa prej deputetëve të PSsë, si Taulant Balla, kanë kaluar etikën e debatit. Por në fund të kësaj situate, pas replikave të vazhdueshme me Ballën, Ahmetajn, Braçen, Gjiknurin apo edhe Niko Peleshin, PD-ja kërkoi pak minuta pushim për të mbledhur grupin e saj parlamentar. Berisha me sa

duket ishte lodhur. Por më shumë se kaq, ai po shkonte në mbledhjen e grupit demokrat me një pakënaqësi të shpërmatur. I pezmatuar me “të tijtë” për mungesën e reagimit dhe qëndrimin thuajse pasiv më së shumti nga ish-ministrat e tij për ato çfarë thuheshin në Kuvend, Berisha u ka kërkuar deputetëve të jenë më agresivë. “…Duhet të flisni edhe ju! Kur ata ju shajnë, duhet të reagoni edhe ju”, - mësohet t’u ketë thënë Berisha deputetëve demokratë, të cilët gjatë paradites së djeshme ndiqnin protagonizmin e theksuar të vetë ishkryetarit të tyre. Jo vetëm kaq, por në thirrje për një opozitë më të ashpër është bashkuar edhe ish-kryetarja e Kuvendit, Jozefina Topalli,

“…Duhet të flisni edhe ju! Kur ata ju shajnë, duhet të reagoni edhe ju”, - mësohet t’u ketë thënë Berisha deputetëve demokratë, të cilët gjatë paradites së djeshme ndiqnin protagonizmin e theksuar të vetë ish-kryetarit të tyre...

e cila gjatë seancës së djeshme ishte e pakënaqur ndaj Metës për minutazhin e pamjaftueshëm që i lihej Berishës gjatë replikave. “Opozita është shpirt… është zemër…Ish-ministrat duhet të flasin dhe të mbrojnë punën e tyre”, mësohet të jetë shprehur ajo. Një moment reflektimi gjatë kësaj mbledhjeje ndaj asaj çfarë u tha dhe më së tepërmi gjatë tërheq jes “së veshit” nga ana e ish-kryeministrit pati edhe kryetari i grupit parlamentar i PD-së, Edi Paloka. Ky i fundit mësohet të jetë shprehur se duhet ndryshuar mënyra e të sjellurit në Kuvend, duke nisur nga vetë ai. Pas mbledhjes me dyer të mbyllura të grupit parlamentar të PD-së, seanca parlamentare vijoi sërish me rendin

e ditës dhe diskutimet që grupi demokrat kishte parashikuar për projekt-vendimin që lidhej me ngritjen e komisionit hetimor parlamentar për emërimet e deritashme të policisë. Në këtë debat për policinë folën edhe ish-ministra, si Arben Imami apo Flamur Noka. Por ndryshe nga seanca e paradites, ish-kryeministri Berisha u pa më pak aktiv në qëndrimin e tij, përveç një fjale të mbajtur në më shumë se 10 minuta për punën e Policisë së Shtetit. Në fjalën e tij të vetme të gjatë në orët e pasdites, ishkryeministri akuzoi qeverinë për lidhje me krimin. Berisha akuzoi gjithashtu se mazhoranca ka frikë të ngrejë komision për të hetuar krimin në sistem. N.Perndoj

Nëpunësi, Kaso: Të gjithë ata që janë larguar, duhet të rikthehen në punë TIRANË Pas publikimit të vendimit

nga Gjykata Kushtetuese që shpall antikushtetues Aktin Normativ, me anë të të cilit qeveria shtyu me 6 muaj hyrjen në fuqi të ligjit të ri të “Nëpunësit Civil”, përfaqësuesi ligjor i PDsë, Ivi Kaso deklaroi dje se është detyrë e administratës që të kthejë të larguarit nga puna. Sipas tij, nëse kjo nuk ndodh, atëherë do të vendosë gjykata. “Vendimi i Kushtetueses vërtetoi pretendimet tona, që akti normativ për nëpunësin civil ishte antikushtetues. Ata që kanë statusin e nëpunësit civil gëzojnë të gjithë mbrojtjen ligjore. Të gjithë ata që janë larguar padrejtësisht nga admin-

istrata, pas 1 tetorit duhet të rikthehen në detyrë. Vendimi i Gjykatës Kushtetuese zhbën veprimet e paligjshme të administratës të kryera që nga data 1 tetor. Administrata të marrë masa për rikthimin e punonjësve që janë larguar padrejtësisht nga puna. Nëse administrata nuk e bën këtë, atëherë është gjykata që me anë të vendimeve do ta detyrojë administratën që t’i kthejë në punë punonjësit e pushuar padrejtësisht”, - tha Kaso. Në vendimin e saj të zbardhur, Gjykata Kushtetuese nuk e pa të arsyeshme në fakt që ta bëjë detyruese për vetë administratën që të zhbëjë të gjitha vendimet

e saj të kësaj periudhe, për të rikthyer në punë personat e pushuar. Gjykata vendosi që vendimi merr fuqi vepruese që nga momenti i botimit në Fletoren Zyrtare, çka ua lë barrën e rivendosjes të së drejtës vetë nëpunësve të prekur duke iu drejtuar sistemit gjyqësor. Tashmë me publikimin e këtij vendimi në Fletoren Zyrtare, çdo nëpunës që është bërë objekt i pasojave të Aktit Normativ, do duhet që të marrë në dorë aktin e pushimit apo pezullimit nga detyra dhe vendimin e Gjykatës Kushtetuese dhe t’i drejtohet Gjykatës së Faktit për të kërkuar rikthimin në detyrë.

“Vendimi i Kushtetueses vërtetoi pretendimet tona, që akti normativ për nëpunësin civil ishte antikushtetues. Ata që kanë statusin e nëpunësit civil gëzojnë të gjithë mbrojtjen ligjore."

fokus

ditari

ngjarje e ditës BSH: Paketa fiskale mund të frenojë rritjen këtë vit Gjatë prezantimit të raportit të Politikës Monetare për tremujorin e fundit të vitit të kaluar, ekspertët e Bankës së Shqipërisë konfirmuan se presin që në vitin 2014 ritmet e rritjes ekonomike do të jenë lehtësisht më të larta. Banka e Shqipërisë parashikon efekte pozitive nga përmirësimi i situatës ekonomike në eurozonë, nga shlyerja e detyrimeve të prapambetura ndaj biznesit dhe përmirësi-

mi i kreditimit të ekonomisë. Megjithatë, paketa fiskale shtrënguese që solli rritjen e disa taksave të lidhura me konsumin, mund të japë një efekt negativ në rritjen ekonomike. Veçanërisht, rritja e çmimit të karburanteve mund të ketë një efekt zinxhir në ekonomi përmes rritjes së çmimeve dhe uljes së mëtejshme të kërkesës konsumatore. Kjo do të përkthehej në rritje të kostove dhe rënie të

shitjeve për biznesin. Ekspertët e Departamentit të Politikës Monetare pranuan se sektori privat i ekonomisë ka reaguar shumë pak ndaj rënies së interesave në tregjet financiare, përfshi uljen e interesave të kredive. Për shkak të rënies së kërkesës dhe pasigurisë së lartë, kërkesa për hua ka qenë e dobët dhe kjo ka sjellë rënien e portofolit të kredisë për ekonominë gjatë vitit 2013.

Borxh në kurriz të borxhit, Cani çon faturat e fshehura në 720 mln USD Për pak ditë, Këshilli i Ministrave do të miratojë një dokument në formën e një strategjie se si do të shlyhet borxhi i fshehur që rezulton me një shifër të re 72, 5 miliardë lekë, por edhe kjo e cilësuar paraprake nga ministri i Financave Blerina Hoxha

Të gjitha grupet e interesit janë duke e mirëkuptuar ministrin e Financave, Shkëlqim Cani, për të cilësuar si borxh të fshehur çdolloj fature në këtë vend, por ende askush nuk e ka të qartë se si ai e rriti borxhin në tre muajt e fundit të vitit 2013 me 7.8 për qind të PBB(1.4 miliardë dollarë), me të cilat nuk shleu asnjë prej këtyre detyrimeve. Për pak ditë, Këshilli i Ministrave do të miratojë një dokument në formën e një strategjie se si do të shlyhet borxhi i fshehur që rezulton me një shifër të re plot 72, 5 miliardë lekë ose 720 milionë dollarë, por edhe kjo cilësuar paraprake nga Ministria e Financave. Duhet thënë që në fillim se kompania “Deloitte” ka certifikuar vetëm 24 miliardë lekë detyrime për kompanitë që kanë ndërtuar vepra në infrastrukturë, pjesa tjetër është shtuar nga Ministria e Financave, e cila edhe sot e kësaj dite është duke gjurmuar faturat. Por, a janë të gjitha faturat e gjetura borxhe që duhet të shlyen nga taksat e shqiptarëve? Hulumtimet thonë jo. Nga borxhi i “fshehur”, 24.5 miliardë lekë janë projekte investimesh, 5 miliardë lekë janë për mallra dhe shërbime, 12.8 miliardë lekë janë mosrimbursimi i TVSH-së, 10 miliardë lekë janë për rimbursim të tatimit mbi fitimin të marrë tepër, 1 miliard lekë të tjera janë detyrime për vendime gjyqësore dhe 19 miliardë lekë të tjera nuk janë të qartësuara mirë, por që besohet të jenë fatura për shpronësime

publike dhe pagesa për persona me aftësi të kufizuara. Nga e gjithë kjo listë detyrimesh cilësohet me vend fatura pre 24.6 miliardë lekësh ndaj ndërtuesve, e certifikuar edhe nga “Deloitte”. Fatura tjetër 5 miliardë lekë janë për mallra dhe shërbime të papaguara. Ish- zyrtarët e Ministrisë së Financave kanë shpjeguar për “Mapo”-n se Ministria e Shëndetësisë dhe QSUT-ja e kanë shpërdoruar fondin vjetor të buxhetit 2013 qysh në fillim të vitit. Më pas janë lanë pa u paguar kompanitë e kontraktuara për shërbime. Por qeveria e re me marrjen e përgjegjësive për të shlyer detyrimin e krijuar duhet të kishte çuar për ndjekje penale edhe përgjegjësit. Por kjo nuk ka ndodhur. Pjesa tjetër e detyrimeve prej 23 miliardë lekësh që janë tatim-fitimi i marrë tepër nga bizneset dhe TVSH e parimbursuar që janë shënuar si borxh i fshehur, asnjëherë nuk ka qenë e tillë. Këto detyrime mbyllen në bilancin e tatimeve dhe nuk raportohen në buxhet. Për çdo sasi TVSH-je, tatimet hetojnë nëse përfituesi nuk është mashtrues dhe më pas vendosin disbursimin, i cili bëhet me radhë. Gjatë kësaj radhe krijohet stok mospagesash. Edhe tatim-fitimi i mbledhur tepër rakordohet në vitin vijues, duke e zbritur nga bilancet e vitit pasardhës. Në asnjë vend të botës, të tilla rakordime nuk përfshihen në borxhin shtetëror dhe nuk bëhen shkak për zgjerimin e deficitit buxhetor. Ndërsa pjesa tjetër e paqartë dhe e panjohur është një faturë mbi 19 miliardë lekë, që ministri Cani e ka zbuluar vonë. Në këtë shumë përfshihen shpronësime për ndërtimin e veprave publike, vendime gjyqësore, por edhe një zë tjetër që financat nuk e cilësojnë. Janë faturat që duhen të paguhen për të larguarit nga administrata, që fatmirësisht apo fatkeqësisht, kanë koston më të lartë ndër vendet e Ballkanit. Ish-zyrtarët e Ministrisë së Financave pohojnë se ka mbingarkesë të faturave të cilësuara si

Vlerësimi paraprak i detyrimeve financiare të prapambetura Detyrime për projekte investimesh

24.6

Detyrime për mallra dhe shërbime

Rimbursim i TVSH-së

12.84

Rimbursim i tepricës kreditore të tatimit mbi fitimin

Detyrime për vendime gjyqësore ndërkombëtare

Të tjera (vendime gjyqësore, shpronësime publike, përfitimet për persona me aftësi të kufizuara etj)

19.13

Totali 72.57 miliardë lekë

borxhe të fshehura, duke e argumentuar këtë si një justifikim që ministri Cani po përdor për të rritur borxhin dhe për të siguruar likuiditetin e nevojshëm, të cilin nuk po e merr dot nga administrata tatimore. Qeveria socialiste e gjeti borxhin në fund të gushtit në 63.7 për qind të PBBsë dhe e ka çuar në fund të vitit 2013 në 70.5 për qind të PBB-së. Në këtë rritje galopante nuk është shlyer asnjë borxh i prapambetur. Barra do të rëndojë në tri vitet në vijim, ku është parashikuar shlyerja e këtyre detyrimeve në masën 40 % këtë vit, duke e çuar borxhin në total mbi 72 % të PBB-së. Ndërsa pjesa tjetër do të shlyhet në dy vitet në vijim.

Qeveria do të ndryshojë ligjin: Bashkia të përcaktojë çmimin e biletave Qeveria duket se do t’ia transferojë përgjegjësinë për përcaktimin e çmimeve të biletave të transportit urban, pushtetit lokal. Në rastin e Tiranës, ku po zhvillohet debati, kjo kompetencë pritet t’i kalojë Bashkisë së Tiranës. Ministria e Transportit njoftoi dje se qeveria do të përgatisë amendimet përkatëse ligjore për transferimin e të drejtës së përcaktimit të çmimit të biletave të transportit urban autoriteteve të pushtetit vendor dhe do t’i dërgojë këto amendime ligjore për miratim në parlament javën e ardhshme. Haxhinasto e ka argumentuar këtë qëndrim me faktin se përgjegjësitë janë të pushtetit vendor për administrimin e transportit qytetas, duke marrë parasysh natyrën vendore të tarifave dhe kostove të këtij shërbimi ndaj qytetareve. Ndërsa Bashkia

e Tiranës ka reaguar dje lidhur me problemin e transportit urban, ku nënkryetari Bozdo u shpreh se Bashkia i ka dërguar qeverisë një letër, ku jepen sugjerime se si mund të zgjidhet ngërçi i krijuar në transportin urban, por deri tani ende nuk ka marrë një përgjigje apo nismë nga qeveria. Bashkia sheh si rrugëzgjidhje subvencionimin operativ të shërbimit nëpërmjet granteve të kushtëzuara ndaj qeverisjes vendore. Subvencionimin social për kategoritë që sipas ligjit përfitojnë transport publik falas, uljen e TVSH-së për shërbimin e transportit publik, heqjen e akcizës së naftës për transportin urban qytetas. Gjithashtu, Bashkia propozon ndryshimin e legjislacionit për emetimin dhe prodhimin e biletave të transportit, për mundësimin e sistemit të biletave elektronike

që shmang abuzivitetin në përdorimin e shërbimit urban qytetas. Bozdo propozon që të ndryshojë sistemi i llojeve të biletave, që është shumë i kufizuar, duke mos lënë hapësira për përdorimin e llojeve të ndryshme të biletave shumëpërdorimshe, siç mund të jenë 1-ditore, 1-javore, bileta për fundjavën. “Këtë eksperiencë e gjejmë në shumicën e vendeve të BE-së por edhe në rajon. Kjo është e vetmja rrugëzgjidhje e problemit pa rënduar koston për qytetarët dhe për këtë i takon qeverisë të marrë vendimet përkatëse dhe jo të fshihet duke hequr përgjegjësitë që i ka me ligj”, - bëhet me dije nga Bashkia. Por duket se qeveria me deklaratën e fundit kërkon t'ia faturojë Bashkisë të drejtën për të ndryshuar çmimet e transportit urban.

Bashkia sheh si rrugëzgjidhje subvencionimin operativ të shërbimit nëpërmjet granteve të kushtëzuara ndaj qeverisjes vendore. Subvencionimin social për kategoritë që sipas ligjit përfitojnë transport publik falas, uljen e TVSH-së për shërbimin e transportit publik, heqjen e akcizës së naftës për transportin urban qytetas.

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

07.02.2014

Vrau djalin dhe nusen italiane, rrezikon burg përjetë Prokuroria e Elbasanit ka kërkuar burgim të përjetshëm për Engjëll Ucajn, i akuzuar për vrasjen e djalit të tij, Sokol dhe nuses italiane, Gulia Baldassari. Ngjarja për të cilën akuzohet Ucaj ka ndodhur më 30 janar të vitit 2013, ndërsa autori i krimit ka pohuar në polici se shkak ishte bërë dhuna që i biri ushtronte mbi të dhe bashkëshorten. Në konkluzionet përfundimtare të paraqitura ditën e sotme para gjykatës, prokurori i çështjes, Millan Laska rindërtoi dinamikën e ngjarjes dhe

paraqiti faktet dhe provat që vërtetojnë se personi i akuzuar e ka kryer veprën penale me dashje. Pavarësisht kundërshtimit të prokurorisë, gjykata pranoi kërkesën e avokatit të të pandehurit për gjykim të shkurtuar. Avokati i tij mbrojtës ka pranuar dy vrasjet e kryera nga klienti i tij dhe për këtë qëllim ai ka kërkuar që seancat gjyqësore të jenë të shkurtuara. Një vit më parë, i pandehuri Engjëll Ucaj ishte konfliktuar me djalin e tij, Sokol. Engjëll Ucaj e kishte denoncuar djalin në polici dhe pas kësaj

ngjarjeje familja kishte rënë në qetësi deri në orët e vona të mbrëmjes, kur edhe sërish kishte nisur debati mes tyre. Sokol Ucaj kishte debatuar me babanë e tij për faktin se ky i fundit e kishte denoncuar në polici dhe pas debatit sherri agravoi me dhunë fizike mes tyre, deri në momentin kur Engjëll Ucaj merr armën dhe qëllon në drejtim të djalit të tij, duke e lënë të vdekur në vend. Pas kësaj, ai ka qëlluar edhe nusen e djalit të tij, shtetasen italiane, e cila humbi jetën si pasojë e plumbave të marrë.

Armët dhe droga, kërkohen 24 vite burg për të afërmit e Arben Frrokut Prokuroria akuzon vëllezërit Ndue dhe Jak Jaku për armëmbajtje pa leje dhe posedim droge. Njëri prej tyre u arrestua në Selanik së bashku me Arben Frrokun, që akuzohet për vrasjen e komisarit Leonard Bakillari Tiranë Prokuroria e Tiranës ka kërkuar dënimin me 24 vjet burg për vëllezërit Ndue dhe Jak Jaku, të afërm të biznesmenit Arben Frroku, i dyshuar nga Prokuroria e Krimeve të Rënda si autor i vrasjes së oficerit të policisë, Dritan Lamaj. Dy të pandehurit akuzohen për mbajtje të lëndëve narkotike dhe armëve pa leje në banesën e tyre dhe në ambiente të përbashkëta. Një pjesë e lëndës narkotike është gjetur e fshehur në lavatriçe, ndërsa armët janë gjetur te një gropë në oborrin e banesës së vëllezërve Jaku Menjëherë pas arrestimit të Frrokut dhe Jak Jakut në Selanik, policia ka ushtruar kontroll në banesën e Jakut, nga ku ka sekuestruar disa armë zjarri dhe lëndë narkotike të llojit heroinë dhe kokainë. “Nga peshimi i lëndëve narkotike rezulton se kemi të bëjmë me 529 gr heroinë, 396 gr kokainë dhe 37 gr kanabis-sativa. Të gjitha sendet e kundraligjshme janë gjetur në ambientet e përdorimit të përbashkët të dy vëllezërve dhe në ambiente dukshëm të njohura për të gjithë përdoruesit e shtëpisë”, thuhet në pretencën e prokurorisë. Organi i akuzës thotë se nga kontrolli në banesën e vëllezërve Jaku është sekuestruar brenda në lavatriçe një qese e mbushur me lëndë narkotike të llojit heroinë dhe një kavanoz, brenda të cilit ndodhej një qese e dyshuar si kokainë. “Në sirtarin e një bufeje në sallon, 5 qese farmaceutike të mbushura me lëndë të llojit kanabis-sattiva. Në një sirtar tjetër është gjetur një qese e mbushur me lëndë të bardhë, e llojit kokainë. Brenda lavatriçes është gjetur një qese e mbushur me lëndë narkotike, e llojit heroinë. Brenda lavatriçes është gjetur një kavanoz me një qese tjetër brenda të llojit kokainë”, - thotë prokuro-

ria. Ndërsa në një gropë në oborr, në pjesën lindore të banesës policia ka gjetur një pistoletë, një silenciator, një snajper një automatik tip “Kallashnikov” si dhe fishekë të llojeve të ndryshme. Për armët dhe drogën e gjetur në banesë policia arrestoi shtetasin Ndue Jaku, ndërsa disa kohë më vonë u ekstradua nga Greqia edhe shtetasi Jak Jaku, i arrestuar nga policia greke së bashku me biznesmenin Arben Frroku. Ata u dërguan si të pandehur në gjykatë për akuzat e “mbajtjes së lëndëve narkotike” dhe “mbajtjes pa leje të armëve luftarake”. Në fillim të procesit gjyqësor, të pandehurit Jaku kërkuan gjykim të shkurtuar, kërkesë kjo e pranuar nga gjykata. Por gjatë procesit gjyqësor, i pandehuri Jak Jaku ka mbajtur qëndrim mohues ndaj akuzës, pasi vëllai i tij ka pretenduar se të gjitha sendet e jashtëligjshme janë të tijat. “Akuza është përballur me pretendimin e dy të pandehurve se konsumuesi i të dy veprave penale është shtetasi Ndue Jaku, ndërsa shtetasi Jak Jaku nuk ka dijeni apo lidhje me këto dy vepra penale”, - thotë prokuroria, e cila hedh poshtë pretendimin e të pandehurve se shtetasi Jak Jaku nuk kishte dijeni për armët dhe drogën. “Vendi ku mbaheshin armët e zjarrit ishte një gropë afër banesës. Ky fakt nuk mund të realizohet në një ambient të përbashkët jetese pa dijeninë dhe bashkëpunimin e të dy vëllezërve. Gjithashtu, lëndët narkotike ishin të përhapura në disa vende të përdorimit të përbashkët, pra pa asnjë lloj “përkujdesjeje” nga autori i vetëm i pretenduar Ndue Jaku, që veprimet e tij të ishin të fshehta dhe të mos diheshin prej anëtareve të tjerë të familjes apo së paku të mos i shqetësonte ata”, - ka argumentuar përfaqësuesi i akuzës. Në përfundim të pro-

Organi i akuzës thotë se nga kontrolli në banesën e vëllezërve Jaku është sekuestruar brenda në lavatriçe një qese e mbushur me lëndë narkotike të llojit heroinë dhe një kavanoz, brenda të cilit ndodhej një qese e dyshuar si kokainë

Kontrabanda, pranga doganierit dhe tregtarit nga Hasi Arrestohet një doganier në doganën e Durrësit dhe një tregtar, të dyshuar se kanë futur mallra kontrabandë. Lajmi u bë i ditur nga policia e Tiranës, e cila tha se Ismail Nelaj, 28 vjeç nga Durrësi, doganier në këtë qytet, u arrestua si i dyshuar për kryerjen e veprës penale të “favorizimit të kontrabandës”. Bashkë me zyrtarin u arrestua edhe S.D, 43 vjeç, lindur në Has dhe banues në Sauk, Tiranë, i dyshuar se ka konsumuar veprën penale të “tregtimit të mallrave kontrabandë”. Ky i fundit, sipas burimeve të policisë dyshohet se bashkë me të vëllanë kanë sjellë mallra nga Anglia dhe më pas i kanë magazinuar në Tiranë. Veç tyre policia tha se ishte dërguar për ndjekje penale edhe Artan. P, 44 vjeç, lindur në Elbasan dhe banues në Tiranë, me detyrë doganier pranë Degës së Doganës Durrës, i cili dyshohet për kryerjen e veprës penale “kontrabandë nga punonjës që lidhen me veprimtarinë doganore”. Policia tha se

dyshohej se këta persona në bashkëpunim me njëri-tjetrin tregtonin konfesione të ndryshme, kontrabandë nëpërmjet pikës së kalimit kufitar të Portit të Durrësit. Mallrat vinin nga Anglia, administroheshin dhe më pas me një automjet tip furgon kalonin përmes portit të Durrësit pa u zhdoganuar. Rasti i fundit, sipas burimeve të policisë i përket dy ditëve më parë, kur rreth orës 8:10 të mëngjesit, një nga personat e arrestuar ka hyrë në pikën e kalimit kufitar Durrës me automjetin furgon “Mercedez- Benz”, me targa PG 08UUH dhe më pas ka dalë nga pika e kontrollit doganor pa u kontrolluar dhe zhdoganuar. Gjatë kontrollit dhe sekuestros u gjendën: çanta, mallra konfeksione me natyrë tregtare, pajisje dhe pjesë këmbimi për automjete të tipit “Land Rover”, televizorë plazma, disa kompjutera laptop, telefona celularë, biçikleta, si dhe një sasi e konsiderueshme parash në valutë paund.

cesit gjyqësor, prokuroria kërkoi dënimin me nga 12 vjet heqje lirie të vëllezërve Jaku. Në rast se shpallen fajtorë nga gjykata, ata do të përfitojnë uljen e një të tretës së dënimit për shkak të gjykimit me procedurë të shkurtuar. Një nga të pandehurit në këtë proces, shtetasi Jak Jaku u arrestua në shkurt të vitit të shkuar në Greqi së bashku me të afërmin e tij, Arben Frroku. Biznesmeni Frroku akuzohet nga prokuroria si

autori i dyshuar i vrasjes së komisarit Dritan Lamaj, ngjarje e ndodhur më 24 shkurt në Tiranë, vetëm pak metra larg banesës së Lamajt. Aktualisht Frroku është nën hetim nga Prokuroria e Krimeve të Rënda, e cila pak ditë më parë vendosi të zgjasë edhe për një muaj afatin e hetimit. Familjarë të Frrokut thonë se ata disponojnë prova shkencore që vërtetojnë se i afërmi i tyre nuk ndodhej në Tiranë në momentin e vrasjes.

TENDER ANNOUNCEMENT SUBJECT: RFQ FOR PROCUREMENT OF IT EQUIPMENT FOR STAR PROJECT The United Nations Development Programme in Albania is seeking to receive offers from interested companies who wish to be considered for the aforementioned services. Companies will be selected in accordance with established UNDP procedures. The offers must be delivered within the deadline set in a sealed envelope or e-mailed, clearly marked UNDP/TA/2014-14275 “RFQ for procurement of IT equipment for STAR Project” For more details please refer to the link below: http://www.al.undp.org/content/albania/en/home/operations/procurement/ Relevant dates: All interested companies should provide their offer in the following address, not later than 13 February 2014 at 15:00 o’clock. Address for communications: Email: procurement.al@undp.org Or Str. “Skenderbej”, Gurten Center (Volkswagen building) 2nd floor Tirana, Albania

CMYK

8 07.02.2014

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

NJOFTIM / REKLAMA

OPEN CALL FOR PAPERS Foundation for Economic Freedom Proudly Presents:

Tirana Forum for Economic Freedom 1st March, 2014 Hotel Tirana International

Tirana Forum for Economic Freedom is an annual activity held at the beggining of spring in Tirana. The forum aims to attract scientific contributions on economic reforms, trade efficinecy, liberalisation and development issues concerning Albania and other Balkan countries. The Tirana Forum for Economic Freedom will host ten speakers in a dicussuion panel where an internationally renowened scholar will be the honorary guest speaker. The 2014 Forum will emphasize two major general topics:

The Resurgence of Statism and

Countering Populism in the Context of Economic Crisis Guest Speaker: Dr Barbara Kolm Hayek Institute, Wienn

Guidelines to submit proposals Deadline to send your proposal: February 15th, 2014. PleaseÂ submit your proposal to the email address: tirana_forum@hotmail.com You will need to prepare the following information: - Your full name, title and organization - Contact information - The name of your proposed presentation (keep your title simple and relevant to the topic) - A 500 word max. abstract of your presentation - A 100-word speaker bio + photo - Selected speakers will be offered an honorary of 200 EURO

CMYK

NJOFTIM / REKLAMA

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

07.02.2014

PROGRAMI Seanca plenare: “TË RIMENDOJMË ZHVILLIMIN DHE INTEGRIMIN” Seanca do zhvillohet dt. 2.05.2014 ora 15.00-19.00 dhe parashikohet të ketë 10 prezantime (1 keynote Speaker; 1 akademik shqiptar ose i huaj; 3 personalitete akademike apo politike shqiptare; 3 profesorë nga UET; 2 profesorë nga universitetet e rajonit (Universiteti Prishtinës dhe Tetovës); 1-2 doktorantë.

NE JEMI KUDO!

DSSH/ASD DITËT E STUDIMEVE SHQIPTARE / 2014 albanian studies days / journées d’études albanais

UET / 1-4 Maj 2014

TEMA: "TË RIMENDOJMË ZHVILLIMIN DHE INTEGRIMIN" Konferencë ndërkombëtare shkencore / International scientific conference

Komiteti Shkencor i Konferencës: Prof. Dr. Adrian Civici - Kryetar Prof. Asoc. Dr. Tonin Gjuraj, Prof. Dr. Luljeta Minxhozi, Prof. Dr. Përparim Fuga, Odeta Barbullushi (PhD), Prof. Dr. Ferit Duka, Prof. Dr. Romeo Gurakuqi, Prof. Dr. Ksenofon Krisafi, Henri Cili (PhD), Dr. Arbi Agalliu, Prof. Alain Brossat, Prof. Stefano Bianchini, Prof. Francois Lerin, Prof. Dimitris Goussios Koordinator Organizativ: Dr. Arbi Agalliu / Ndihmës Koordinatorë: Dokt. Besarta Vladi, Dokt. Elona Shehu

SEKSIONET E KONFERENCËS Departamenti Financës

BORXHI PUBLIK: Përshtatja e aktorëve ekonomik në kushtet e një borxhi të lartë publik Komiteti Shkencor: Dr. Elvin Meka, Prof.Asoc.Dr. Magdalena Bregasi, Dr. Anilda Bozdo / Sekretaria Organizative: Dr. Ermela Kripa Departamenti Informatikës, Matematikës, Statistikës

MENAXHIMI I SISTEMEVE TË INFORMACIONIT: Aplikimet e teknologjisë së informatikës në ekonomi, biznes dhe shoqëri 2014 Komiteti Shkencor: Dr. Indrit Baholli, Prof. Asoc. Dr. Tamara Luarasi, Mimoza Durrësi (PhD), Prof. Asoc. Dr. Hysen Binjaku / Sekretaria Organizative: Dokt. Avis Andoni Departamenti Menaxhim & Ekonomiks:

SHQIPËRIA, EKONOMI NË ZHVILLIM: “Strategji për zhvillim të qëndrueshëm në ekonomitë në zhvillim” Komiteti Shkencor: Dr. Oltjana Zoto, Prof. Dr. Engjëll Pere, Prof. Asoc. Dr. Ermira Qosja / Sekretaria Organizative: Dokt. Genti Beqiri MIRËQEVERISJA: Elementë dhe tendenca të mirëqeverisjes në zhvillimin social-ekonomik të Shqipërisë Komiteti Shkencor: Prof. Dr. Luljeta Minxhozi, Dr. Arben Bakllamaja, Prof. Asoc. Dr. Kreshik Bello, Eniel Ninka, (PhD) / Sekretaria Organizative: Florian Salaj (PhD) Departamenti e Drejtë Private

LIGJI TREGTAR: Problematikat e aplikimit të ligjit tregtar në terren. Korporatat dhe shteti ligjor Komiteti Shkencor: Prof. Asoc. Dr. Migena Leskoviku, Mag. Besnik Maho, Juelda Lamçe (PhD) / Sekretaria Organizative: Dokt. Blerta Aliu Departamenti e Drejtë Publike

KUSHTETUTA E SHQIPËRISË, 15 VITE: Dimensionet dhe problemet e sistemit politik-kushtetues pas 1998 Komiteti Shkencor: Prof. Asoc. Dr. Migena Leskoviku, Prof. Dr. Ksenofon Krisafi, Erjona Canaj (PhD) / Sekretaria Organizative: Mirgen Prençi (PhD) Departamenti Edukimit

EDUKIMI FAKTOR ZHVILLIMI: “Realitete dhe alibi të edukimit sot” Komiteti Shkencor: Dr. Tomi Treska, Prof. Asoc. Dr. Ylljet Aliçka, Dr. Erika Melonashi / Sekretaria Organizative: Voltisa Lama (PhD) Departamenti Marrëdhënie Publike dhe Komunikimit

KOMUNIKIMI I RI: “Letërsia, komunikimi, media në kohën e Berishës. Tendencat pas viteve ‘90” Komiteti Shkencor: Dokt. Jonida Këllezi, Dokt. Belina Budini, Gilman Bakalli (PhD) / Sekretaria Organizative: Dokt. Irena Myzeqari Departamenti Shkencat Politike dhe Marrëdhënie Ndërkombëtare

QEVERISJA DHE INTEGRIMI: “Qeverisja, territori, përfaqësimi dhe legjitimiteti në integrim” Komiteti Shkencor: Dr. Roland Lami, Prof. Dr. Aleksandër Dhima, Prof. Dr. Kosta Barjaba / Sekretaria Organizative: Dokt. Ervis Iljazaj Departamenti Shkenca Sociale të Aplikuara

ALEATI STRATEGJIK: “Aleancat e shtetit shqiptar, dje, sot dhe nesër” Komiteti Shkencor: Prof. Dr. Ferit Duka, Odeta Barbullushi (PhD), Prof. Dr. Romeo Gurakuqi / Sekretaria Organizative: Dokt. Dorina Ndoj Seksionet e konferences sipas departamenteve do të zhvillohen në datën 3 maj, ora 10.00 – 13.00, 14:00 - 17:00 Struktura e pjesëmarrësve në konferencat e departamenteve: 1 keynote Speaker; 1 akademik shqiptar ose i huaj; 3 pedagogë të departamenteve ose 3 kumtesa ku mund të marrin pjesë nga 2 apo 3 pedagogë; 2 profesorë nga Prishtina dhe Maqedonia, 3-5 doktorantë; Mund të pranohen edhe 5-6 punime në formë posteri për çdo konferencë departamenti.

DATA TË RËNDËSISHME Mozaiku i Tiranës, shek. I A.D. Adresa: Bulevardi Gjergj Fishta, Nd. 70, H.1, Tiranë, Cel. 068 20 16 616, info@uet.edu.al, www.uet.edu.al

01/03/2014 05/03/2014 15/04/2014 20/04/2014

Afati përfundimtar i dorëzimit të abstraktit Konfirmimi i pranimit të abstraktit Afati përfundimtar i dorëzimit të punimit të plotë Konfirmimi i pranimit të punimit të plotë

Pagesa për pjesëmarrje (referim/poster): 50 euro / autor.

BKT: U.E.T shpk IBAN euro: AL 11 2051 1519 4255 40CL TJCF EURA

Dërgoni aplikimet ose kërkoni më shumë informacion në: dssh@uet.edu.al; tel: Arbi Agalliu +355 68 90 27 154

DSSH / ASD

Fillimi i një tradite për shkencat humane në Shqipëri

itët e studimeve shqiptare është një logo e re që UET krijon për të ndërtuar një ansambël të madh aktivitetesh me karakter shkencor, debatesh dhe idesh në lidhje me prurjet më të mira të studimeve shqiptare në vit.

Tani që po i afrohemi dekadës së parë të jetës së tij UET ka grumbulluar një përvojë të çmuar në kërkimin shkencor, në hapjen dhe mbajtjen gjallë të debatit në Shqipëri në lidhje me ato tema, subjekte e realitete që kanë nevojë të shqyrtohen dhe studiohen shkencërisht në interes të shoqërisë dhe të publikut. Pikërisht kjo është arsyeja përse ne e kemi quajtur pikërisht kështu, Ditët e Studimeve Shqiptare, tërësinë e aktiviteteve, konferencave, debateve, tryezave, ekspozitave, promovimit të librave, kolokiumeve, nën një logo të përbashkët.

Prof. Dr. Adrian Civici Presidenti i UET Drejtor i Shkollës Doktorale UET

DSSH / ASD

Udhërrëfyes i shkurtër i Ditëve të Studimeve Shqiptare PSE DSSH: Ditët e studimeve shqiptare është një tërësi konferencash shkencore ndërkombëtare të ndërtuara me sistemin e “peer review” për të debatuar sipas fushave të ndryshme në lidhje me problematikën e shoqërisë shqiptare, të ekonomisë, të institucioneve juridike, debateve historike, mediave, institucioneve politike, politikave publike apo të zhvillimit të edukimit dhe arsimit, impakteve në zhvillimin shqiptar dhe politikave publike.

PJESËMARRËSIT: a. Studiuesve të huaj të cilët kanë objekt dhe fokus të studimeve të tyre ose punimeve të tyre doktorale Shqipërinë.

Ditët e Studimeve Shqiptare do të jetë një aktivitet i përvitshëm që do të zhvillohet çdo fillim maji, gjë që përkon në Shqipëri me filimin e pranverës dhe me një atmosferë të hareshme në një vend mesdhetar si Shqipëria.

b. Pedagogëve shqiptarë të cilët punojnë në universitetet perëndimore prej vitesh pas viteve ’90 ose më parë, dhe që kanë e vazhdojnë të kenë Shqipërinë si objekt të tyre të studimeve.

Ditët e Studimeve Shqiptare do të jetë një festival idesh, një panair i paraqitjeve shkencore, një panair i debatit, një vend kontakti i të gjithë studiuesve shqiptarë dhe të huaj, të cilët në një mënyrë apo në një tjetër kanë subjekt të temave të doktoraturave, të diplomave apo të artikujve shkencorë pikërisht Shqipërinë.

d. Doktorantëve shqiptarë të cilët ndodhen në universitetet perëndimore, që kanë për temë studimi një temë që lidhet me Shqipërinë apo me rajonin.

Ky aktivitet i destinohet të gjithë atyre shkencëtarëve, kërkuesve, doktorantëve, studentëve, pedagogëve që kanë nevojë të komunikojnë aktivitetin e tyre shkencor, të ndajnë me të tjerët pikëpamjet dhe idetë e tyre, të promovojnë apo të plotësojnë kërkesat e tyre për kualifikimin shkencor. Ky aktivitet është gjithashtu një zë i fuqishëm në shoqërinë shqiptare për të drejtuar sytë nga universiteti, nga koorporata e profesionistëve dhe të shkencës dhe të kërkimit, të cilët mund të ishin të dobishëm për vendimarrësit, për biznesin, për aktorët shoqërorë, për partnerët ndërkombëtare në lidhje me atë se çfarë realitetesh, perspektivash, prognozash, ka për shoqërinë shqiptare, cila është origjina e fenomeneve e atyre që sot ngjasin dhe si mundet që shkenca të bëhet e dobishme për shoqërinë. Për të gjitha këto arsye ne kemi konceptuar dhe për herë të parë do të venë në jetë Ditët e Studimeve Shqiptare këtë vit, duke shpresuar që idesë sonë do t’i bashkëngjiten më shumë aktorë, partnerë, individë në këtë festival të shkencëtarëve shqiptarë të cilët në një farë mënyre merren me apo kanë në fokusin e studimeve të tyre, studimet shqiptare.

Doktorantëve të huaj që kanë një temë të tyre për Shqipërinë

e. Doktorantëve të UET të cilët kanë nevojë të takojnë komunitetin shkencor përkatës. f.

DSSH është veprimtaria kryesore shkencore e tetë departamenteve të UET, e trupës së saj akademike dhe studentëve më të shkëlqyer të nivelit master shkencor.

KOHA: Aktiviteti do të organizohet çdo fillim muaji maj dhe do të jetë i ndarë në 10 konferenca sipas problematikës dhe departamenteve të cilat i kanë miratuar komunitetet shkencore të konferencës. (shih programin bashkëngjitur)

KALENDARI I AKTIVITETEVE: Aktiviteti do të përmbajë gjithashtu një numër aktivitetesh të tjera (shih programin jashtë konferencës), pikërisht me elementë që përbëjnë jetën shkencore dhe produktin shkencor siç janë: promovimi i librave dhe debati për to, dokumentarë, ekspozita fotografish apo dokumentarë të cilët ilustrojnë problematikën e studimeve shqiptare. Mirë se vini në Ditët e Studimeve Shqiptare!

Opinione & Editoriale

Blog & Ide

OpEd

Nga Bujar Kapexhiu

Opinione dhe Editoriale

Voce Zela V

oce Zela nuk ka qënë, nuk është dhe kurrë nuk do jetë, si kanë thënë, po thonë, e do thonë, ca që as s’dinë e as ndjejnë; festival, vals, shi, lemzë, djalosh, fëmijë i parë, lumturi, atdhe, gërshet, dhe të tjera broçkulla të tilla. Për habinë e budallenjve dhe kënaqësinë e të squtve; Voce Zela ka qënë, është, dhe përgjithmonë do jetë, një gjë krejt tjetër; frymë, cilësi, ajër, atmosferë, eter, që me materialitetin s’e lidh asgjë e drejtpërdrejtë, vulgare, mediokre. Voce Zela nuk ishte diçka që Shqipëria e fitoi kur lindi dhe e humbi tani që Voce Zela s’merr më frymë. Voce Zela, ishte, është, dhe do të jetë, një fenomen eternal, e pavdekshëm dhe e papërsëritshme, një pasuri e pamatëshme, një frymë e pashkatërrueshme, Kumt Providencial, Mëshirë Hyjnore, që Shqipëria e ka pasur, e ka, dhe gjithmonë do ta ketë. Voce Zela ishte, është, dhe do jetë, flakëza e qiririt, ajo dritëza e mistershme dhe e pafikëshme nga asnjë furtunë, që s’dihet se nga vjen, që gjithmonë mbetet dhe gjithmonë ndrit. Për të mos e lënë natën të bëhet totalisht e zezë. Për të mos e lënë udhëtarin të mos e humbi udhën, edhe në natën më të skëterrshme. Voce Zela ishte, është, dhe do jetë, ajo që sadopak zbut edhe shtazën më të egër. Voce Zela, ishte, është, dhe do jetë, ajo cilësia misterioze që edhe jetës më fatkeqe dhe më të përvuajtur, i jep një arësye sado të vogël për të qënë deri në fund e dashur. Voce Zela ishte një element kompensues, një faktor ekuilibrues, për të mos e lënë dëshpërimin të bëhet shkatërrimtar edhe atëherë kur dukej se gjithçka kishte marrë fund; kur proletarët ulurinin, fshatarët rënkonin, shkrimtarët shkarravisnin, këngëtarët zhurmonin, instrumentistat i binin legenit, të dobëtit spiunonin, të talentuarit vuanin. Shqipëria nuk ka qënë gjithmonë si është sot; me shtëpi të mëdhaja, xhirollogarira,

sipas meje edison ypi

Kudo, në çdo zgëq të saj, Shqipëria ka vende me bukuri mahnitëse. Me male oshëtues, lumenj që rrjedhin mendueshëm, përrenj gurgullues, lugina madhështore, mëngjeze të magjishme, muzgje rrënqethës, pinke të përgjakura, kisha dhe manastiret të vjetër me myshqe nëpër mure. Për tu kujtuar shqiptarëve të zhytur në mjerim se këto bukurira ekzistonin dhe ishin mes tyre aq afër, Zoti i vëmëndshëm syrit dhe veshit të të cilit nuk i shpëton asgjë, këtë dhuratë mund ta zbrazte ku të donte; Në veri, në jug, në lindje në perëndim. Por Zoti e zgjodhi vendin ku të gjitha këto buçasin njëherësh; Myzeqenë, zgjodhi dhe zërin e duhur, Voce Zelën.

udhëtime, qefe, dhe plot e plot të tjera. Për dhjetra vite Shqipëria ka qënë skëterrë dhe shqiptarët ishin lakuriqë nate, minj fluturues. Por shpresa nuk dha kurrë shpirt. Bartëse e kësaj shprese ishte Voce Zela. Zoti fuqi-dhe-mëshirëplotë, nuk mund të rrinte duarkryq. Për të neutralizuar deridiku efektin vdekjeprurës të helmimit nga festivalet, filmat, librat, u solli Shqipërisë dhe shqiptarëve një faktor kompensues, një mjet ekuilibrues, një melhem shërues, Voce Zelën. Kudo, në çdo zgëq të saj, Shqipëria ka vende me bukuri mahnitëse. Me male oshëtues, lumenj që rrjedhin mendueshëm, përrenj gurgullues, lugina madhështore, mëngjeze të magjishme, muzgje rrënqethës, pinke të përgjakura, kisha dhe manastiret të vjetër me myshqe nëpër mure. Për tu kujtuar shqiptarëve të zhytur në mjerim se këto bukurira ekzistonin dhe ishin mes tyre aq afër, Zoti i vëmëndshëm syrit dhe veshit të të cilit nuk i shpëton asgjë, këtë dhuratë mund ta zbrazte ku të donte; Në veri, në jug, në lindje në perëndim. Por Zoti e zgjodhi vendin ku të gjitha këto buçasin njëherësh; Myzeqenë, zgjodhi dhe zërin e duhur, Voce Zelën. Voce Zela ishte, është, dhe do jetë, zëri i të gjitha audio-rrënqethjeve njerëzore dhe natyrore; rënkimeve, ofshamave, klithmave, oshëtimave të lumenjve dhe përrenjve, fëshfërimave të fletëve, cinxrrave, gjinkallave. Voce Zela ishte njëkohësisht zëri dhe zërat që dalin si nga instrumentat konvencionalë frymorë, filo instrumentet, e deri tek instrumentat e improvizuar, fyejt e barinjve, dhe të gjitha të tjerat. Në Shqipëri bëheshin kongrese halabakësh, parakalime të frikëshme proletarësh plot me piskama dhe ulurima, aksione vullnetare, gara të çmendura pas të cilave shpalleshin gjoja fitimtarë, dëgjoheshin ulurima, bërtima, klithma. Të gjitha këto dhe eplot e plot të tjera, i merrte i hidhte në hale një zë i vetëm, Voce Zela.

Kërcenim dixhital

Shqipëria ka pasur, ka dhe do ketë, plot egoistë dhe egocentristë pa asnjë zotësi dhe pa asnjë talent, hije që zhgërryhen pas emrit dhe lëpihen pas surratit të vet në mijëra mënyra njëra më e pështirë se tjetra, për shembull në Fejsbuk. Shembulli i altruizmit të përsosur për të cilën vetja, edhe pse gjeniale, nuk ekziston, është Voce Zela. Zoti e di si bubullinte Voce Zela nga brenda. Nga jashtë, pra për publikun, Voce Zela këndoi vetëm 1 këngë të huaj. Ishte një cha-cha-cha mediokre, por me titullin domethënës “Esperanza”. Voce Zela e këndoi Eperanza-n, në mënyrë aq gjeniale, sa, jo këto karapiçkat e sotme, por asnjë nga artileria e rëndë e muzikës së lehtë të një herë e një kohë, Ella Fitzgerald, Joan Baez, Mina, kurrë nuk do mund ta interpretonte. E vetmjaftueshme dhe unikale, edhe e mbyllur edhe e pafundme, Voce Zela, Ajo që në mes të natës diktatoriale u largoi shqiptarëve terrin dhe u shtoi sa mundi Lirinë, ishte njëlloj e përsosur si Zoti, Universi, Seksi. Me rastin e kalimit nga kjo jetë tek tjetra, Voce Zela, nuk kërkon ceremonira, qoka, e të tjera e të tjera. Voce Zela, me përunjësi, lyp një favor. Jo për vete. Për ju. Që të kuptoni sa ju ndjen lëkura, sa ju rrënqeth dëgjimi, sa ju laget syri, sa ju fërgëllon lëkura, sa ju ndjen qeliza, sa ju dridhet indi; Për të mos bërë si keni bërë gjithë jetën që i keni rënë Bukurisë mespërmes Myzeqesë pa ndjerë kurrgjë, mbylleni për nja një javë autostradën në Lushnje. Shkoni nga Lushnja në Fier duke i rënë Bukurisë anës-e-anës, nga Divjaka ose Roskoveci. Nëse edhe në këtë rast nuk do ndjeni asgjë, jo se s’jeni njerëz, njerëz jeni, por nga rraca e atyre që quhen të trashë. Voce Zela ishte e përmbajtur. Por po të donte, Voce Zela mund ta oshëtinte zërin sa botën ta përmbyste. Voce Zela ende këndon. Psherëtin me zë të Saj, jet’ e trembur se mos vdesi.

Në Shqipëri bëheshin kongrese halabakësh, parakalime të frikëshme proletarësh plot me piskama dhe ulurima, aksione vullnetare, gara të çmendura pas të cilave shpalleshin gjoja fitimtarë, dëgjoheshin ulurima, bërtima, klithma. Të gjitha këto dhe eplot e plot të tjera, i merrte i hidhte në hale një zë i vetëm, Voce Zela. Shqipëria ka pasur, ka dhe do ketë, plot egoistë dhe egocentristë pa asnjë zotësi dhe pa asnjë talent, hije që zhgërryhen pas emrit dhe lëpihen pas surratit të vet në mijëra mënyra njëra më e pështirë se tjetra, për shembull në Fejsbuk. Shembulli i altruizmit të përsosur për të cilën vetja, edhe pse gjeniale, nuk ekziston, është Voce Zela.

op-ed

Blog / Pse çuditeni me varrezat?

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

Kulturë / Pengu i Vaçes, të shkelte në rrugicën ku kish lindur

07.02.2014

Universitet / Kosova dhe Serbia, bashkë nëpërmjet arsimit

Si e tregon një komunist? Epo, është dikush që lexon Marksin dhe Leninin. Dhe, si e tregon një antikomunist? Është dikush që e kupton Marksin dhe Leninin. - Ronald Reagan

Hashim Thaçi si qeverisje e pakicës L

argimi i dy figurave të njohura të PDK, Fatmir Limaj dhe Jakup Krasniqi, ka nxjerrë edhe një herë në dritë krizën reale që ka mbërthyer të ashtuquajturën shumicë qeverisëse të kryeministrit Hashim Thaçi. Sot, kjo krizë nuk lidhet dhe aq me numrat në Kuvend, që janë tkurrur ndjeshëm, por me një rënie të përgjithshme të një alternative politike. PDK, e cila prej 6 vitesh qeveris Kosovën, po përballet kohëve të fundit me dështimin e sistemit që tentoi të ndërtonte kur erdhi në pushtet. Në mënyrë emblematike, protestat e studentëve, (e tashmë të thuajse gjithë shoqërisë kosovare), si dhe arrestimet e hetimet e EULEX ndaj figurave të pushtetit, ilustrojnë këtë dështim të sistemit. Universiteti i Prishtinës është konsideruar si aksesor i pushtetit, qoftë për t’i paraqitur si dijetarë gjithë injorantët që militojnë në radhët e PDK në kohën e ish-rektorit Ramadan Muja, qoftë duke e përdorur si plaçkë për t’u ndarë me aleatin politik që mban në këmbë mazhorancën në Kuvend në kohën e Ibrahim Gashit. Por edhe hetimet e fundit të EULEX, si për ironi shkojnë në sinkron me këtë realitet. Figura të PDK, madje nga ata që kanë dëshmi edhe në lëmin e dijes, janë sot nën akuzë, ndërsa një tjetër aleat i Thaçit, që u shpërblye me disa ulëse në qeveri, Ukë Rugova, nuk i ndih-

mon dot më kryeministrit për t’i patur numrat e sigurt në Kuvend. Dy anët e kësaj krize dëshmojnë qartë se ku dështoi qeverisja e Thaçit. Në radhë të parë ajo u mundua të imponojë një realitet të ndryshëm nga ai që qytetarët shohin çdo ditë. Ashtu si diplomat e rrejshme të Universitetit të Prishtinës, edhe vlerat e PDK, të zgjedhurit lokalë, ministrat, diplomatët, deputetët, sot rezultojnë të dyshuar për vepra kriminale. Së dyti, qeverisja e PDK dështoi sepse në gjithë këta vjet nuk mundi të krijojë një projekt serioz, një filozofi politike për qytetarët, por e mbështeti ekzistencën e saj tek llogaritë e vogla, kurthet e taktikat sa për të kaluar lumin. Mungesa e përgjegjësisë për një projekt politik përballë votuesve, e detyroi Thaçin që të mbetet me laps në dorë duke fshirë ata që ikin e duke shënuar rekrutët e radhës. Bëri koalicion me LDK dhe i pati numrat e sigurt deri në zgjedhjet e dhjetorit 2010. Pastaj, megjithë kundërshtimet edhe brenda partisë, u detyrua t’ia japë postin e presidentit Behgjet Pacollit dhe t’u shpërndajë disa ministri aleatëve më të vegjël për të siguruar një shumicë të brishtë në parlament. Një shumicë ku u rreshtua edhe Ukë Rugova, si drejtues i një formacioni të sajuar politik me emrin “Lista Rugova”. Djali i presidentit të ndjerë Rugova

u kritikua tre vjet më parë se lidhi aleancë me kundërshtarin më të ashpër të babait, por megjithatë vota e tij në Kuvend shkoi për qeverinë e Thaçit. Duke vërtetuar diçka të njohur, se jo gjithnjë trashëgimia biologjike ndikon edhe në trashëgiminë politike. Joshja e Thaçit me disa poste qeveritare qe më e madhe sesa ndikimi i historisë së shkuar e të ardhme në trurin e Ukë Rugovës. Tani, i vetëm në një qeli, i prangosur nga EULEX, ai është një numër më pak në shumicën e Hashim Thaçit që po shkërmoqet dita-ditës. Ukë Rugova, Fatmir Limaj dhe të paktën tre deputetë të tjerë që pritet të rreshtohen me të si dhe ikja e katër deputetëve serbë, e kanë kthyer praktikisht në pakicë koalicionin që qeveris Kosovën. Ky fakt tregon se mbështetja tek interesat e momentit dhe jo tek një projekt i qartë politik, e ka lënë qeverinë Thaçi pa një bazë mbështetëse. Ajo ekziston për inerci dhe prova më e vogël do të mund ta rrëzonte. Jo vetëm kaq, por duke shpenzuar gjithë energjitë tek negociatat me aleatët, tek menaxhimi i interesave dhe rekrutimi i deputetëve si numra, qeverisja pak ka bërë për të rritur besimin tek qytetarët. Protestat e studentëve për dorëheqjen e rektorit, të cilat po i mbështesin edhe partitë e opozitës e shoqëria civile, nuk janë thjesht një

koment Armand Shkullaku

Por kurdo që të mbahen zgjedhjet, një gjë është e sigurt, PDK do të përballet me tkurrjen që po pëson. Ndarja me Limajn, mungesa në terren e atyre që dikur mbushnin thasët me vota, përgjegjësia e munguar përballë qytetarëve, autoriteti në rënie i aleatëve dhe hija e EULEX, me siguri që mund të çojnë edhe në një krizë elektorale. problem brenda universitetit. Ato po marrin gjithnjë e më shumë shprehjen e një pakënaqësie më të përgjithshme ndaj mënyrës se si është drejtuar e po drejtohet Kosova. Nga ana tjetër, arrestimet dhe hetimet e shpeshta të EULEX ndaj eksponentëve të shumicës qe-

verisëse, e kanë dëmtuar mjaft imazhin e saj. Ndryshe nga viti 2007, kur Thaçi ishte në opozitë dhe hapi partinë e tij ndaj të gjitha prurjeve pozitive, me të ardhur në pushtet ai besoi më shumë tek manovrat taktike sesa tek idetë e projektet politike. Dhe realiteti i sotëm është një PDK që nuk arrin dot të bëjë shumicë në Kuvend, që po i ikin të vetët dhe aleatët, që gjendet përballë protestave e pakënaqësisë popullore dhe që nuk po mundet të rikuperojë imazhin si një forcë e implikuar me elementë kriminalë. Nuk ka rëndësi nëse zgjedhjet e reja parlamentare do të mbahen në afat apo do të shkohet në zgjedhje të parakohshme. Shumica e presupozuar në Kosovë mundi ta mbajë pushtetin falë një marrëveshjeje me opozitën e Isa Mustafës pas krizës presidenciale të vitit 2011 dhe nuk dihet nëse kjo opozitë do të provokojë zgjedhje të parakohshme në këtë moment kritik për kryeministrin Thaçi. Por kurdo që të mbahen zgjedhjet, një gjë është e sigurt, PDK do të përballet me tkurrjen që po pëson. Ndarja me Limajn, mungesa në terren e atyre që dikur mbushnin thasët me vota, përgjegjësia e munguar përballë qytetarëve, autoriteti në rënie i aleatëve dhe hija e EULEX, me siguri që mund të çojnë edhe në një krizë elektorale.

Reforma në arsim dhe pikëpyetjet e mbartura

ërgjatë dy dekadave të fundit është diskutuar pafund në lidhje me nevojën e një reforme kapilare të sistemit tonë arsimor. Qeveritë e ndryshme, herë pas here kanë bërë përpjekje për realizimin e strategjive të ndryshme kombëtare para dhe pasuniversitare, të hartuara në përputhje me zhvillimin dhe koordinimin e sistemit tonë arsimor me atë të vendeve të zhvilluara të BE-së, por nisur nga gjendja aktuale në të cilën ndodhemi, mund të nxjerrim një përfundim të qartë: nuk është arritur objektivi dhe të gjitha tentativat e bëra kanë dështuar. Në një kohë në të cilën cilësia e sistemit arsimor është kthyer gjithnjë e më tepër në një shqetësim madhor jo vetëm për studentët, prindërit dhe pedagogët, është e rëndësishme të theksojmë se një reformim i tillë ka nevojë për përfshirjen e të gjitha strukturave përbërëse dhe gjithashtu për zhvilli-

koment Edi Puka

min e burimeve njerëzore në të njëjtën kohë. Së pari, duhet të reformohen rrënjësisht kurrikulat e sistemit parauniversitar, bazuar në nevojën e një koherence me sistemet shkollore të vendeve të zhvilluara dhe në nevojën e shprehur nga vetë zbatuesit e këtyre kurrikulave, që janë mësuesit. Shpeshherë mendimet e këtyre të fundit nuk janë marrë parasysh, pavarësisht që janë një faktor kyç në aplikimin e reformave arsimore. Së dyti duhet të reformohen dhe të riorganizohen tekstet mësimore, si një nevojë parësore për të për-

çuar dijen tek brezat e ardhshëm. Së treti, ndarja teknike në vite e shkollës sipas sistemit 6+3+3, nuk duhet të mbetet e tillë por duhet parë cilësia e produktit dhe produktiviteti i kësaj forme organizimi ose nevoja e një riorganizimi të mundshëm, bazuar në nevojat e vendit tonë dhe tregut respektiv të punës. Gjithashtu një hallkë e rëndësishme e këtij zinxhiri reformues duhet të jetë edhe mirëmenaxhimi i burimeve njerëzore. Deri më tani me mësuesin është luajtur sipas dëshirës dhe sipas preferencave partiake, pa nxjerrë asnjëherë në pah rolin e meritokracisë. Ata janë parë, nga ana e qeverive të ndryshme, si gurë shahu, me të cilët mund të luash dhe t’i trajtosh si të tillë. Nuk është respektuar në asnjë qasje dinjiteti dhe profesionalizmi i tyre, si përçues të dijes e qoftë dhe një herë të vetme nuk iu është dhënë vendi që meritojnë në hier-

arkinë e shkallës së rëndësisë që ata kanë në zhvillimin e shoqërisë, ashtu siç ka ndodhur për shekuj me radhë që nga Sokrati e deri në fillim të shekullit të njëzetë. Si pasojë e këtyre veprimeve, aktualisht gjendemi në një situatë tepër kritike, nga e cila duhet shumë mund, por jo e pamundur të dilet. Duhen parë me prioritet nevojat e mësuesve dhe në mënyrë imediate të rishikohet statusi i tyre dhe më pas të rishikohen nevojat e shkollës si një e tërë, larg interesave personale të drejtuesve përkatës dhe larg politizimit famëkeq që shkolla jonë përjetoi vitet e fundit. Organet përkatëse vendimmarrëse duhet të bëjnë të mundur hartimin e një strategjie afatgjatë në lidhje me reformimin dhe zhvillimin e arsimit në të gjitha etapat e tij. Ka ardhur koha që arsimi të shikohet me prioritetin që i takon, pasi vetëm një sistem arsimor i zhvilluar mund të prodhojë produkt

cilësor dhe të bëjë të mundur shmangien e greminës drejt së cilës kemi vazhduar të ecim vitet e fundit. Aktualisht MASh është impenjuar të hartojë dhe zhvillojë strategjinë e nevojshme në lidhje me reformën e sistemit shkollor. Sigurisht që pikëpyetjet e mbartura janë të shumta. A do të funksionojë? A do të jetë jetëgjatë dhe e karakterizuar nga profesionalizmi? A do të bëjë të mundur zgjidhjen e krizës aktuale? Mbetet ende për t’u parë dhe studiuar. Vlen të theksohet që një hap pozitiv është ndërmarrë, si p.sh, konkurset publike për mësuesit dhe drejtuesit e ardhshëm shkollorë, transparenca e zhvillimit të tyre, koherenca e treguar me nevojat aktuale etj. Gjithsesi mbetet për t’ia lënë kohës si i vetmi faktor i paanshëm vlerësues. *Ph.D. Pedagog në Universitetin Europian të Tiranës.

kulturë

Lamtumira Vaçja me shëndetin e brishtë u shua përgjithmonë dje në orën 2 të mëngjesit, larg atdheut, në Bazel të Zvicrës, ku jetonte prej gati 20 vjetësh me bashkëshortin Pjetër Radiqi dhe vajzën Irma

Pengu i Vaçes

Të shkelte në rrugicën ku kish lindur e kënduar për herë të parë Aida Tuci

uste Zotin çdo ditë që të shihte dhe një herë Shqipërinë, të shkelte në rrugicën ku kish lindur e kënduar për herë të parë, të shihte si kish ndryshuar Tirana, qyteti ku kaloi pjesën më të madhe të jetës. Zoti nuk i dëgjoi lutjet e saj në të gjallë, ndaj në amanetin e fundit kërkoi të prehej në atdhe. Vaçja me shëndetin e brishtë u shua përgjithmonë dje në orën 2 të mëngjesit, larg atdheut, në Bazel të Zvicrës, ku jetonte prej gati 20 vjetësh me bashkëshortin Pjetër Radiqi dhe vajzën Irma. “Meraku i fundit ishte të vinte një ditë në Shqipëri. Kur shkoja e takoja, ajo gëzonte. E vuante faktin që nuk ishte në Shqipëri”. Vëllai, Hysni Zela e ka të vështirë t’i mbajë lotët, ndoshta dhe sepse nuk iu ndodh dot pranë në momentet e fundit. Hera e fundit që vëlla e motër ishin parë kish qenë para tri javësh, në spitalin e qytetit, ku Vaçe Zela qëndroi prej gati 8 muaj nën kujdesin e mjekëve. U deshën pak orë që njerëzit të besonin se Vaçja nuk jetonte më, kjo dhe për shkak të incidentit të shëmtuar të disa javëve më parë, kur lajmi i rremë për vdekjen e saj pushtoi mediat sociale. Por këtë herë sëmundja e kishte mposhtur. Vaçe Zela kishte mbyllur sytë për të marrë rrugëtimin e fundit drejt atdheut, aty ku shpirti i saj kërkoi të prehej. Pas stepjes së momentit vërshuan menjëherë mesazhet e ngushëllimit. Njerëz të artit dhe kulturës, politikanë miq e kolegë të këngëtares iu rikthyen kujtimeve nga takimet me të. “Sapo u zgjova dhe hap televizorin si rutinë e mëngjesit, dëgjoj lajmin e hidhur të shuarjes nga jeta të artistes së Kombit, Vaçe Zela. Menjëherë më erdhi në mend ajo çfarë kam përjetuar kur e kam takuar për herë të parë në shtëpinë e saj në Bazel të Zvicrës shumë vite më parë. E shoh të buzëqeshur, me zërin e ëmbël që më ftoi të ulesha dhe nuk flisja dot, nuk i thosha dot sa shumë e doja zërin e saj, sa shumë e kisha dëgjuar. Më ofroi kek,

të cilin e kishin gatuar në shtëpi. E pyes xhaxhi Pjetrin, bashkëshortin e saj: Si është të jetosh pranë kësaj artisteje kaq të madhe? Ai m’u përgjigj i qetë: “Për mua ka qenë dhe është njeriu i jetës sime”, - janë këto ca copëza kujtimesh In memoriam për Vaçe Zelën, shkruar nga këngëtarja Aurela Gaçe. Vera Ibrahimi, bashkëshortja e kompozitorit Feim Ibrahimi, e kujton përmes tingujve dhe vargjeve të këngës Rrjedh në këngë e ligjërime.”Shumë e kanë kënduar këtë këngë por si AJO, kurrë, kurrë...Vaçja vuri shpirtin e saj brenda pentagrameve të Feimit dhe vargjeve të Gjokë Becit. Kjo këngëhimn u kompozua dhe përfundoi brenda mureve të studios së Feimit në një natë të vonë, pas disa orë diskutimesh në prani të Vaçes, të Gjokës e të Zhuljana Jorganxhiut, ku për çdo notë e fjalë u menduan thellë. Ishte fundi i vitit 1980. “Feim, kjo është”, - tha Vaçja e ngazëllyer kur ai luajti dhe këndoi refrenin. Atë natë, pikërisht në atë çast u shemb “pa dhimbje”, mu në qendër të Tiranës, një ndërtesë e përsosur, ishgodina e Komitetit Ekzekutiv, për t’u ndërtuar Muzeu Kombëtar. Atë natë, asnjëri prej këtyre krijuesve nuk mendoi se do të ishin të lavdishëm, atë natë ata vetëm krijuan, me përkushtim sublim, një këngë për Shqipërinë”. Një natë të vonë kujton dhe poetja Zhulja-

Shtëpia e këngëtares në Lushnjë do të kthehet në muze Shtëpia në qytetin e Lushnjës, ku Vaçe Zela u lind dhe u rrit, është prej vitesh e braktisur. Në gjithë këto vite asnjë pushtetar e asnjë kamera televizioni nuk i ishte afruar shtëpisë së braktisur që nga dita e djeshme, ku të gjithë e kthyen vëmendjen tek ajo shtëpi prej guri, që është mbajtur në këmbë thjesht nga dashuria e banorëve të lagjes ku kaloi vitet e fëmijërisë këngëtarja Vaçe Zela. Sikur ta dinin që një ditë dikush do kujtohej për atë shtëpi, anipse ajo ditë erdhi në një ditë zie. Ndaj, me plot gojën, lushnjarët kërkuan që kjo shtëpi të kthehej në muze dhe rruga e lagjes së tyre të merrte emrin Vaçe Zela. I menjëhershëm ka qenë reagimi i kryetarit të Bashkisë së Lushnjës, Fatos Tushe, i cili është shprehur se shtëpia ku u rrit vajza e Lushnjës do të kthehet në muze dhe rruga që të çon në shtëpinë e saj do të marrë emrin Vaçe Zela.

na Jorganxhi, një tjetër natë e një tjetër këngë po ngjizej. “Më kujtohet kur bëmë këngën ‘Gonxhe në pemën e lirisë’, kemi ndenjur deri në 2 të natës në teatrin e operas, dhe kur më mungonte fjala, ajo ta jepte. Mund ta quaj, foltore të teksteve. Ajo sa dëgjonte tekstin, merrte këngën. Ishte dhe rregullatore e melodive. Kur kishte diçka që nuk shkonte, ajo u sugjeronte kompozitorëve vijën melodike”. Aktori Astrit Çerma risjell në kujtesë një episod nga koha kur ai studionte në Akademinë e Arteve në Tiranë. Një histori që asokohe thuhet se bëri bujë të madhe, aq sa as shteti komunist nuk e fshehu dot. Shumë e kanë dëgjuar këtë histori nga baballarët, por aktori Astrit Çerma ka qenë një nga dëshmitarët. “Më kujtohet në ato vite kur u vendosën televizorë në Institutin e Arteve, ndiqnim pothuajse çdo natë RAI-n. Një natë, i madhi i asaj kohe, Majk Bonxhorno, në një nga programet që drejtonte dhe, që mos gabohem, quhej “Pyetje për të gjitha”, bëri tri pyetje që kishin lidhje me Shqipërinë. Pyetja e parë: Cila është ajo krahinë në një vend europian, nga e cila unë kam «vjedhur» mbiemrin...? U thanë shumë e shumë përgjigje, por të tëra të gabuara. Në fund Majku dha përgjigjen e saktë: Është krahina Mir-

dita në Shqipëri. Pyetja e dytë ishte: Kush është përkthyesi më i madh i Shekspirit për kombin e vet? U përmend një gjerman, një anglez nga anglishtja e vjetër etj., etj. Por Majk tha: Jo, jo...Është shqiptari Fan Noli...Vetë Shekspiri do ta kishte zili.. Pyetja e tretë kishte të bënte me këngëtaren e madhe të asaj kohe, Katerina Kazeli dhe me këngën hit të saj Xhovane, xhovane: Cila këngëtare në botë do ta këndonte këngën «Xhovane» më bukur se Katerina Kazeli...?? Përgjigjet ishin rreth një niveli këngëtaresh që tronditnin skenat e botës, por Majk vazhdimisht i hodhi poshtë deri sa tha: Këngëtarja që do ta këndonte më bukur këtë këngë është shqiptarja Vaçe Zela...Salla mbeti... Qetësi...Majk Bonxhorno në atë qetësi shtypi butonin e manjetofonit dhe në sallë shpërtheu... “Esperanca”.. Këndonte Vaçe Zela”, -shkruan aktori. Vaçe Zela ishte një këngëtare e adhuruar nga të gjithë brezat. Këngëtarët e brezit të saj ëndërronin të ngjiteshin një herë në skenë përkrah saj, ndërsa ata më të rinjtë dridheshin përpara imazhit të saj. Juliana Pasha e takoi për herë të parë në skenën e festivalit. Ishte viti 1999. “Ishte dalja ime e dytë në Festivalin e RTSH-së, kur pata fa-

kulturë

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

07.02.2014

Arti dhe Kultura ngushëllon

Është vlerësuar me titujt “Artiste e merituar”, “Artiste e popullit”, “Mjeshtre e madhe e punës”, “Qytetare nderi e Lushnjës”. Presidenti Aleksandër Moisiu i akordoi në vitin 2002 titullin “Nderi i Kombit”. Po atë vit u shpall “Qytetare nderi e Qarkut të Fierit”. Ajo është vlerësuar me çmime edhe jashtë Shqipërisë. Vaçe Zela ka marrë “Diskun e artë” nga Amerika për kontribut në shoqëri në vitin ‘97, është zgjedhur gruaja e vitit ‘97-‘98 në Kembrixh të Anglisë, “Mikrofoni i Artë” nga Ministria e Kulturës e Kosovës, “Çmimi i karrierës”. Instituti Biografik Amerikan e rreshton atë në botimin e tij ndër 500 njerëzit më me influencë.

Dritëro Agolli Unë sjell në mend tingujt e këngëve të Vaçe Zelës dhe ndonjëherë i këndoj vetë në heshtje duke mërmëruar, siç është fjala për një këngë popullore të stilizuar të saj, që e di dhe unë dhe shpeshherë rri kështu në dhomë, dhe me këngë, që mundohem ta bëj si ajo. Vaçe Zela ka hyrë në shpirtin e popullit tonë, ashtu siç ka këngëtarë në Europë që kanë hyrë në shpirtin e tyre. Ajo edhe në diktaturë ka qenë ylli i këngës sonë. Në atë kohë ajo u rrit si këngëtare, u bë këngëtare e vërtetë, këngëtare me kitarë. Ishte shumë kërkuese në çdo këngë që i bënin kompozitorët dhe në çdo varg që i shkruanin poetët. Edhe poetët e mëdhenj tanët dridheshin para asaj kur bënin vargjet. Nexhmije Pagarusha Jam shumë e tronditur, nuk po mundem të flas. Nuk di ç’të them me fjalë se ç’ka qenë ajo në shpirtin tim, në jetën time. E kam pasur më të shenjtën në jetën time atë. Kam pasur shumë takime me të, megjithëse largësia na ka ndërprerë. Agim Krajka Ajo do të mbetet e pavdekshme në skenën shqiptare. Inva Mula Kam patur fat të të njoh që kur isha fare e vogël dhe dëgjoja në cep të dhomës krijimet e babait tim për ty! Ti ishe modeli im, ishe ëndrra ime dhe kështu vazhdoje të ishe gjithë jetën dhe për shumë artistë të tjerë! Të falenderoj dhe do të jem mirënjohëse Diva jonë Absolute!”, përfundon mesazhi i saj i ndjerë. Aleksandër Lalo Nuk më shkonte mendja kaq keq, por ajo ishte në gjendje të rënduar shëndetësore. Këto momente janë shumë të hidhërueshme. U hidhërova shumë. Vaçja ka një kontribut të jashtëzakonshëm. Ishte një pikë e madhe referime për të gjithë muzikantët. Vaçja shkoi në atë botë duke marrë dashurinë e këtij populli dhe dashurinë e vet muzikantëve. Mori gëzimin shpirtëror që ka nevojë një artist. Vaçja ka ikur e plotësuar. Sherif Merdani E kam njohur kur kam qenë në Lushnjë, këndonte në estradën e Lushnjes, me shokun tim u njoh, që iu bë dhe bashkëshorti i saj. Ishte Mina e Shqipërisë. Një dhuratë nga Zoti. Myfarete Laze Këngëtare komplekse për të gjitha zhanret. Kam pasur fatin që të këndoj këngë në festival, kompozime me të. Irma Libohova Për mua ka qenë shkollë. Ajo ka qenë autoritare, e vendosur, në biseda që kemi pasur bashkë më tregonte shumë mbi muzikën. Për mua ka qenë mike, shoqe. Nuk e di, por kjo ditë më trishton. Vaçja nuk ka vdekur. Për mua ka qenë krenari që krahasonin zërin tim me të sajin. Bashkim Alibali Vaçen e kam njohur prej vitesh. Artiste dhe njeri me zemër të madhe. Ajo ka qenë me të vërtetë një këngëtare e madhe dhe një njeri i thjeshtë. Para se të dilte në skenë i kishte duart akull, por sa hynte bëhej zjarr i vërtetë. Kozma Dushi Artiste e madhe, nuk prishte qejf, ruaj kujtimet më të mira, një humbje kaq e madhe. Interpretimi i saj, buzëqeshja e saj në skenë, me dirigjentët e saj që dirigjonin, një komunikim të rrallë. Veprat e saj do të mbeten në jetë të jetëve, unë kam mësuar kaq shumë nga ajo. Qemal Kërtusha Para se të dilte në skenë, ajo më thoshte ‘Qemal, kam emocione, ma vër dorën tek gjoksi’. Asaj sikur do i dilte zemra nga vendi, por kur shkonte tek mikrofoni, e ngrinte sallën peshë. Të jepte emocion të jashtëzakonshëm. Liljana Kondakçi Kam mësuar prej saj mënyrën e të kënduarit, interpretimin, dhe kur fliste të emociononte. Mjafton të ishe krah saj dhe do bëheshe dikush. Më vjen keq që nuk kemi një Vaçe të dytë në Shqipëri. Edmond Xhani Tërmet i vërtetë në muzikën shqiptare: VAÇE ZELA nuk jeton më. Unë personalisht kam patur rastin e lumtur ta shoqëroj me kitarën time në shumë festivale të RTSH, si dhe në një numër të madh koncertesh brenda e jashtë Shqipërisë. Gjerdanit të artë të kulturës shqiptare i shkëputet sot një nga diamantet më të ndritshme e më të spikatura. Lamtumirë mësuesja, mikja e kolegia ime e mirë dhe e dashur!

Politika ngushëllon

tin të kisha përballë meje teksa këndoja, atë që e kisha patur që fëmijë inspirim në jetën time. Vaçe Zela ishte kryetare e jurisë së festivalit atë vit. Jam emocionuar shumë kur e mora vesh dhe kisha një frikë të madhe, sepse doja të dilja sa më mirë para saj. Natën e parë të festivalit zëri im vetëm dridhej nga emocionet sepse përballë meje ishte Vaçja. Natën finale, teksa bëja grimin, vjen Adi Krasta dhe më pyet: Ti je Juliana Pasha? Kërkon të të takojë Vaçe Zela në dhomën e saj”. Kisha lyer vetëm njërin sy dhe kam vrapuar si e çmendur nëpër korridoret e Pallatit të Kongreseve për ta takuar, por isha vonë. Vaçja kishte dalë në sallë. Atë natë e kam kënduar këngën duke parë vetëm Vaçen. E harrova publikun dhe gjithçka tjetër, pasi ajo më shikonte me një ëmbëlsi me sytë e saj të qeshur. Teksa ndaheshin çmimet dëgjova midis tyre dhe emrin tim. Një çmim ishte vendosur atë natë nga Vaçe Zela, një çmim që nuk ekzistonte në listë, por që duhej dhënë patjetër; çmimi “Zëri i ri më i mirë”. Kështu, Vaçja më dha ndihmën e saj të parë më të madhe në rrugën time të këngës. Kënga e saj “Natën vonë” do të bëhej më pas pjesë e shpirtit tim për vite me radhë e deri më sot”. Këngëtarja Orgesa Zaimi ud-

hëtoi deri në Bazel dy vjet më parë për të takuar këngëtaren e madhe Vaçe Zela. Bleu lulet më të bukura për Vaçen që gjithmonë i ka adhuruar lulet. Shtëpia e saj në Bazel ishte e mbushur me lule, për të cilat fillimisht kujdesej Vaçja e më pas vajza e saj, Irma, që kishte trashëguar të njëjtin pasion për lulet si dhe e ëma. Për Orgesa Zaimin ky ishte takim me modelin e vërtetë që e kishte shoqëruar në rrugën dhe karrierën muzikore. “Im atë më ka ushqyer me të që në fëmijëri, imazhi i saj ka qëndruar dhe është rritur brenda meje! Kur shkova aq pranë saj ishte gati e pabesueshme, të paktën për fëmijën apo vajzën ëndërrimtare brenda meje që aq shumë e adhuronte. Kaluam 3 orë të mrekullueshme. Për mua, ajo ka qenë një ditë të cilën e kam të ngulitur në memorie dhe dua ta kujtoj pikërisht ashtu zonjën Vaçe, një grua e jashtëzakonshme”. Të gjithë kanë shumë për të thënë apo shkruar për Vaçe Zelën, për zërin e dhjetëra këngëve që këndohen e dëgjohen edhe sot; “Çelu si mimoza”, “Djaloshi dhe shiu”, “Lemza”, «Nënave shqiptare”, “Sot mbusha 20 vjet”, “Të lumtur të dua”, “Natën vonë”, “Rrjedh në këngë e ligjërime”, “Moj e bukura Shqipëri”, “Valsi i lumturisë” e shumë të tjera do të mbeten gjatë në kujtesën tonë.

Homazhet Ajo që kish dashur në të gjallë, të shkelte edhe një herë në tokën shqiptare, do t’i plotësohet si amanet i fundit këngëtares së madhe. Trupi i pajetë i artistes do të mbërrijë në aeroportin e Prishtinës sot në orën 14:00 dhe do të pritet nga përfaqësues të Ministrisë së Kulturës të Shqipërisë dhe Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit të Kosovës. Homazhet në nderim të artistes Vaçe Zela do të zhvillohen ditën e shtunë, në Teatrin Kombëtar të Operas dhe Baletit nga ora 10:00-12:00, orë në të cilën Ministria e Kulturës dhe Bashkia e Lushnjës, në nderim të veprës së artistes së madhe Vaçe Zela, do të ulin flamurin në gjysmështizë. Vaçe Zela do të prehet përgjithmonë në varrezat e Sharrës, në Tiranë.

Edi Rama Në një kohë e vend tjetër, Vaçja do ishte yll i ndezur në qiellin e botës, iku duke lënë përjetë ndezur yllin e vet në qiellin e Shqipërisë. Bujar Nishani Artistja e madhe po ikën si rrallëkush: ajo ka fatin të ndahet nga jeta duke merituar respektin, vlerësimin dhe përjetësinë, sepse kënga dhe arti i saj, vetë emri i ‘Artistes’ është shënuar në historinë e artit dhe të muzikës shqiptare. Vaçen tonë do ta mbajmë mend përjetë me admirim dhe mirënjohje për kontributin e saj të paarritshëm artistik, që e kurorëzoi me plot të drejtë si ‘Mbretëreshën e këngës shqiptare’. Ilir Meta Mbas pothuaj 20 vjetësh mungesë në skenë, por gjithmonë e pranishme në kujtesën tonë, Vaçja e madhe, Nderi i Kombit, është ende kulmi i papërsëritshëm i këngës shqiptare. Ajo është shkëlqimi i zërit të shpirtit dhe pa dyshim mbretëresha e kurorëzuar e muzikës së lehtë dhe popullore shqiptare. Ajo ishte njeriu që i dha emrin e saj një epoke, ishte fëmija i shkëlqyer dhe i papërsëritshëm i këngës dhe i muzikës shqiptare. Lulzim Basha Për të gjithë ne që u rritëm me zërin e saj unik, sa më shumë që koha kalon, aq më e dashur dhe e veçantë është figura e saj. Vaçe Zela do të mbetet përjetë mes nesh. Sali Berisha Dhimbje dhe zi për botën tonë kulturore dhe mbarë kombin tonë! Me zërin melodioz e të papërsëritshëm, me këngët dhe interpretimet e saj, Vaçe Zela dhuroi gëzim, kënaqësi dhe krenari në zemrat dhe votrat tona. Vaçe Zela jeton e do jetojë në gjuhën më të bukur, më magjepse, në këngën e saj, këngën e kombit tonë! Hashim Thaçi Vaçe Zela ka qenë dhe mbetet ikonë e muzikës së lehtë dhe asaj popullore, një zë origjinal, i papërsëritshëm dhe unikal në muzikën shqiptare. Zëri i mrekullueshëm dhe këngët e saj për Atdheun janë perla të përhershme të trashëgimisë sonë muzikore. Ambasada amerikane Sot, Shqipëria humbi një nga këngëtaret e saj më të mëdha. Vaçe Zela ishte një artiste e madhe dhe kushdo që e ka dëgjuar atë të këndojë, mund të dëshmojë për bukurinë e zërit dhe talentin e saj të pafund. Me këngët që interpretoi, ajo u kthye në një legjendë të muzikës shqiptare – jo vetëm për brezin e saj, po për të gjithë shqiptarët e çdo moshe. Mendimet dhe lutjet tona shkojnë për familjen dhe të dashurit e saj. U prehtë në paqe!

14 projekti

universitet

Projekti i “Ndërto ura, jo mure: Roli i universiteteve në ndërtimin e Paqes”, i cili ka nisur në tri shtete të rajonit, si në Bosnje-Hercegovinë, Kosovë dhe Serbi, synon të edukojë studentët për zhvillimin e kulturës demokratike, bazuar në vlerat e të drejtave të njeriut në Ballkanin Perëndimor. Pjesëmarrësit e projektit thonë se edukimi ka një rol të rëndësishëm në komunikimin ndërkulturor në rajon. Ky program i nisur më 2012-ën nga Komiteti i Helsinkit në Norvegji, mendohet të përfundojë në vitin 2017

Kosova dhe Serbia

bashkë nëpërmjet arsimit

Nga Ivana Jovanoviç për Southeast European Times në Beograd Më shumë se 600 studentë në rajon kanë marrë pjesë në një program të të drejtave të njeriut, i cili ka nisur në vitin 2012 nga Komiteti i Helsinkit për të Drejtat e Njeriut dhe po zhvillon me sukses të drejtat e njeriut dhe mirëkuptimin ndërkulturor nëpërmjet edukimit. Ky program kishte fokus kryesor zbutjen e marrëdhënieve paskonfliktuale. Programi “Ndërto ura, jo mure: Roli i universiteteve në ndërtimin e Paqes”, nisi në Bosnje- Hercegovinë, Kosovë dhe Serbi më 2012-ën dhe do të përfundojë në vitin 2017. Sipas projektit, qëllimi kryesor është të ndërtohen kompetencat e universiteteve e partnerëve në program, që do t’i mundësojnë ata të edukojnë studentët në një mënyrë që do të kontribuojë në zhvillimin e kulturës demokratike, bazuar në vlerat e të drejtave të njeriut në Ballkanin Perëndimor. Me këto njohuri, si një pjesë integrale e sistemit edukues për grupet e duhura profesionale në rajon, ata do të jenë nxitës të vlerave në vendet e tyre të ardhshme të punës. Në projekt marrin pjesë pesë universitete të rajonit: Universiteti “Xhemal Bijediç” në Mostar, universitetet e Tuzlës dhe Prishtinës, Universiteti Ndërkombëtar në Novi Pazar dhe Fakulteti i Studimeve Ligjore e të Biznesit në Novi Sad. Projekti është mbështetur nga Kolegji Universitar Buskerud në Norvegji, Komitetet e Helsinkit në Bosnje-Hercegovinë dhe Serbi, Qendrat e Dialogut Nansen në Mostar dhe Sarajevë, Komiteti i Sanxhakut për Mbrojtjen e të Drejtave e Lirive të Njeriut dhe Ndërtimi i Komunitetit në Mitrovicë të Kosovës. Ai është mbështetur financiarisht nga Ministria norvegjeze e Punëve të Jashtme. Që nga nisja e projektit, 600 studentë dhe 50 mësues në rajon kanë ndjekur leksione, konferenca fokusuar në mirëkuptimin ndërkulturor, të drejtat e njeriut dhe pajtimin. Studentët kanë marrë pjesë në shkëmbimet kulturore dhe kanë vizituar universitetet në vendet e njëri-tjetrit. Lela Maliqbegoviç, një studente e gazetarisë nga Universiteti i Tuzlës, tha

Studentët pjesëmarrës në program

se projekti i kishte dhënë asaj një pikëpamje në kulturat e ndryshme nëpërmjet udhëtimeve në qytetet e tjera dhe të mësuarit nga traditat e të tjerëve. Ajo tha se ka gjithashtu mundësinë për dialog të hapur e të lirë me studentë nga vende të tjera në kuadrin e programit. “Një universitet, si një institucion edukues, duhet të jetë një vend për të takuar studentët nga vende të tjera për të shkëmbyer njohuritë dhe përvojën. Roli i tij është të krijojë një mjedis, ku

Më shumë se 600 studentë në rajon kanë marrë pjesë në një program të të drejtave të njeriut, i cili ka nisur në vitin 2012 nga Komiteti i Helsinkit për të Drejtat e Njeriut dhe po zhvillon me sukses të drejtat e njeriut dhe mirëkuptimin ndërkulturor nëpërmjet edukimit. Ky program kishte fokus kryesor zbutjen e marrëdhënieve pas-konfliktuale.

studentët e të gjitha kombësive mund të komunikojnë”,- tha Maliqbegoviç. Hadis Karatashi nga Prizreni studion Psikologji në Universitetin e Prishtinës dhe Administratë Publike në Kolegjin Ndërkombëtar të Biznesit në Mitrovicë. Karatashi tha se pjesa më e rëndësishme e projektit është shansi për të folur me studentë të tjerë në rajon lidhur me çështjet aktuale dhe që të marrin përgjigje nga ekspertë. “Projekti krijon një rrjet studentësh nga vende të ndryshme që flasin gjuhë të ndryshme dhe u përkasin kulturave të ndryshme”, tha Karatashi. Ai tha se universitetet në rajon kanë një rol kyç, si në marrëdhëniet e vendit edhe ato rajonale. “Duke nxitur vlerat humane dhe stabilitetin e zhvillimin në rajon, universitetet janë një bazë për fillimin e procesit të zhvillimit. Nuk ka dyshim që zhvillimi rajonal varet nga marrëdhëniet e mira midis fqinjëve në rajon”, tha ai. “Roli i universitetit dhe qëllimi i edukimit, duke marrë njohurinë e duhur, është të ofrojë një shans për të takuar të tjerët” , u shpreh Sanja Merziç, një asistente mësuese në Univer-

sitetin Xhemal Bijediç të Mostarit. Merziç mori pjesë në klasat mbi procesin e ndërtimit të paqes dhe dialogun ndërkulturor brenda projektit. “Pjesëmarrja aktive në procesin mësimor dhe krijimi i dialogut janë vetëm disa përfitime që ne kemi pasur nga projekti. Kjo përvojë do të shpjerë përfundimisht në marrëdhënie më të mira e më të barabarta”, tha ajo. Enver Gjuliman, kreu i departamentit të edukimit të të drejtave të njeriut në Komitetin e Helsinkit në Norvegji, tha se rezultati më i mirë nga projekti është fakti se u është drejtuar të drejtave të njeriut, mirëkuptimit ndërkulturor, të vërtetës dhe kujtimit, gjë që nuk është rasti në shoqëritë pas-konfliktuale. “E drejta e lirisë së shprehjes do të thotë të kesh të drejtë për të vërtetën lidhur me atë që ndodhi, si dhe të drejtën të kujtosh. E drejta për edukim do të thotë e drejta për edukim të drejtë”, tha Gjuliman. “Njohuria lidhur me këto çështje është një burim social dhe i nevojshëm për paqen dhe zhvillimin. Nëpërmjet këtij burimi çdo shoqëri duhet të ndërtojë institucionet e veta edukative”, përfundoi Gjuliman.

Drejtësia sociale, Shqipërisë i duhet qytetari aktive Të shtunën më 8 shkurt do të organizohet një konferencë mbi Drejtësinë sociale dhe qytetarinë aktive në Shqipëri. Kjo konferencë synon të adresojw nevojën për sensibilizim të mëtejshëm të aktorëve sociale. Caritasi Shqiptar në bashkëpunim me organizatën Coherent Development Albania, do të zhvillojë më datë 8 Shkurt 2014, pranë “Hotel Rogner”, konferencën kombëtare me temë “Drejtësia sociale dhe qytetaria aktive në

Shqipëri. Zhvillimi i Konferencës do të mundësojë vlerësimin mbi zbatueshmërinë e drejtësisë sociale, si dhe nevojën e thellë për qytetari aktive në Shqipëri. Konferenca do të hapet me një kumtim nga Maks Velo, artist, arkitekt, i cili do të referojë mbi Drejtësinë sociale dhe organizimin urban në Shqipëri. Prof. Ardian Ndreca do të referojë mbi temën ‘Politika si art dhe si përgjegjësi, nevoja e thellë për qytetari aktive në Shqipëri’. Dom Marian Paloka do i referohet tematikës mbi “Thirrjen politike të të krishterit, vendi i fesë në qytetin shekullor’. Gjeneral Sandër Lleshi, këshilltar i Kryeministrit, do të

zhvilloje tematikën mbi lidershipin e orientuar nga njeriu dhe lidershipin e orientuar nga organizata. Msc. Arbana Xharra do të dëshmojë mbi përpjekjen për Drejtësi sociale në Kosovë, disa shfaqje të ekstremizmave si rrjedhojë e krizës së vlerave në shoqërinë e sotme Kosovare. Prof. Ass. Gentian Zyberi, do të referojë mbi tematikën “Drejtësia sociale dhe qytetaria aktive në Shqipëri, mes aspiratës dhe realitetit”. Konferenca do të mundësojë zhvillimin e diskutimeve mbi tematikat e lartpërmendura, duke nxitur përfshirjen e pjesëmarrësve në konferencë në adresimin e nevojës për sensibilizim të mëtejshëm të aktorëve socialë.

Konferenca do të mundësojë zhvillimin e diskutimeve mbi tematikat e lartpërmendura, duke nxitur përfshirjen e pjesëmarrësve në konference në adresimin e nevojës për sensibilizim të mëtejshëm të aktorëve sociale.

blog

1001

ditë që formësuan botën

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

shkurt

1947

07.02.2014

Është e lehtë të bësh para. Shumë më e vështirë të bësh një ndryshim. - Tom Brokaw

Pergamenat e Detit të Vdekur Mohammed Ahmed el-Hamed, një beduin i ri, po kërkonte shkëmbinjtë për një dhi të humbur në anën veriperëndimore të Detit të Vdekur, dhe hodhi një gur në një shpellë. Ai dëgjoi diçka që u thye dhe vuri re ca vazo qeramike, disa prej tyre të mbushura me pergamena antike prej lëkure dhe papirusi. Akademikët përimtuan atë shpellë e të tjera përreth dhe përgjatë 10 viteve në vazhdim u gjetën më shumë se 800 pergamena. Disa ishin dorëshkrime të librave të Tes-

tamentit të Vjetër një mijë vjet më të vjetra se ato që njiheshin deri atëherë. Shumica ishin në hebraisht, dhe vetëm pak në gjuhën armaike, që flitej në Judea në shekullin I të erës sonë. Ka gjasa që pergamenat të ishin shkruar në bashkësinë diku aty afër, të Kumranit, rreth viteve 200 p.e.s. dhe shekullit I të e.s. dhe u fshehën gjatë revoltës hebreje kundër romakëve në vitet 70, gjë që çoi në shkatërrimin e Jerusalemit. Kumrani ishte baza e një sekti mistik të përshpirtshëm e ndoshta celibat hebraik të njohur si

Esennes (Shenjtët), të cilët jetonin si komunitet shkretëtire. Disa akademikë të tjerë mendojnë se aty strehohej një sekt priftëror i njohur si Sadducees. Pergamenat hodhën dritë të re mbi Testamentin e Vjetër dhe botën hebraike në kohën e Krishtit, megjithëse asnjë prej tyre nuk i referohej drejtpërdrejt Jezusit apo ndjekësve të tij. Për shumë akademikë ato demonstrojnë vazhdimësinë e mësimeve të Jezusit dhe të atyre të prijësve të tjerë fetarë hebraikë të asaj kohe.

Blitz

Flickr

Mijë e 51 km2 është sipërfaqja e Guinesë Ekuatoriale.

720

Mijë banorë është popullsia e këtij vendi.

25.7 Banorë për km2 është dendësia e popullsisë.

137

Mijë banorë është popullsia e kryeqytetit, Malabo.

Foto: peter ashton Titulli: Liqenas- Bringing up the Logs

PSE ÇUDITENI ME VARREZAT? Gentian Kaprata Marrëdhënien e parë me varrezat e kam pasur nëpërmjet letrës. Po, nëpërmjet letrës ku arkitekti po formulonte një plan për të përmirësuar gjendjen ekzistuese dhe për një shtrirje në perspektivë të tyre. Kjo ngjarje duhet të jetë e vitit 1984, dhe unë isha një fëmijë që kuriozohesha për shumëçka kishte të bënte me vizatimin. Më pëlqente të vizatoja dhe kjo duhet të ketë qenë ngjarja që nguliti në mendjen time dëshirën për t’u bërë arkitekt. Plani ishte shumë i thjeshtë dhe mjetet akoma më shumë, sigurisht tani më duket kështu, sepse deri në atë kohë nuk kisha parë një fletë aq të madhe letre mbi të cilën mund të vizatoje. Nuk kisha parë as tavolinë projektimi dhe as mjete të atilla vizatimi. Vizatimi mbi letër ishte shumë modest. Katrorët gjeometrikisht të ngjashëm ndaheshin nga njëri-tjetri nga disa fasha gjatësore. Ndërsa brenda tyre ishin vendosur drejtkëndësha të njëjtë dhe të baraslarguar nga njëri-tjetri. Në vende të caktuara drejtkëndëshit e njëjtë mungonin dhe në vend të tyre kishte disa forma të çuditshme. Më vonë, projektuesi më sqaroi se

gazetamapo@gmail.com

katrorët quheshin ‘parcela’ dhe fashat ndarëse ishin ‘rrugicat këmbësore’. Drejtkëndëshat e njëjtë ishin varre, kurse ato format e çuditshme nuk ishin gjë tjetër veçse kurorat e pemëve të para nga sipër. Më tha gjithashtu se ata drejtkëndëshat (varret) ishin të përbërë nga elemente të parafabrikuara më parë dhe të njëjtë për të gjitha varret. Të gjitha varret ishin njësoj. Qetësi absolute, pastërti, rrugica të shtruara me gurë lumi; breza të gjelbër ndarës dhe shumë pemë të larta; vetëm tri-katër ngjyra dhe tri-katër materiale. Ky imazh do të ngelet në mendjen time derisa një fillim të ftohtë e të lagësht marsi m’u desh të shkoja prapë atje. Pas një lufte të stërgjatë dhe të pabesë në spital, i dërmuar mendërisht e shpirtërisht, m’u desh të çoja atje një nga miqtë e mi më të afërt. Sikur të mos mjaftonte ky tmerr me përmasa biblike, gjendja e varrezës ishte katastrofike. Pasi u zhytëm deri në gjunjë në baltë e duke kapërcyer me frikë e turp mbi varre të tjera, me arkivol në krahë, i lutesha Zotit të mos rrëzoheshim mbi një mal me gurrë themelesh që na ndante nga vendi i paracaktuar për mikun tim.

Që nga ajo ditë kam qenë me dhjetëra herë në atë varrezë. Por nuk do t’ju tregoj çfarë kam parë. Secili prej nesh shkon atje dhe nuk ka nevojë për tregimtarë. I ka parë vet. Ka parë shtëpitë që rrethojnë kufijtë e varrezave dhe që duken sikur do të hyjnë brenda. Ka parë varret me kate e me çatira. Ka parë rrugicat këmbësore të zëna nga varre të reja. Ka parë varre të ngjitura brinjë më brinjë me njëri- tjetrin. Ka parë pirgje me bishta lulesh të prera nga frika se mos i vjellin e rishesin. Ka parë fëmijë që të kërkojnë të pastrojnë varrin e të afërmit tënd, në këmbim të pak parave. Ka parë qindra lloje ngjyrash e qindra lloje materialesh. Shumë e shumë gjëra ka parë. Një rrëmujë e pamasë, shumë larg qetësisë, pastërtisë dhe paqes. Ri e vras mendjen. Pse kështu? Mos vallë nuk kemi tokë? Jo, megjithëse shtiremi si atdhetarë, po tallemi me tokën si “në mall të armikut”. Nuk kemi para? Jo, përderisa asnjë nuk përdor varret standarde që të ofron, përfshirë në çmim, shërbimi funeral. Nuk kemi materiale ndërtimore? Jo, përderisa sot në varreza mund të gjesh me qindra lloje të përdorura.

Themelues: Henri Çili. Kryeredaktor: Arion Sulo. Zv/kryeredaktor: Alfred Lela, Aleksandra Bogdani. Politika: Nevila Përndoj, Fejzi Braushi. Kronika: Leonard Bakillari, Dashamir Biçaku. Speciale: Vladimir Karaj. Ekonomia: Blerina Hoxha. . Kultura: Aida Tuci. Suplement: Arta Çano. Karikatura: Bujar Kapexhiu. Faqosja: Florenc Elezi. Ilir DRIZARI, Kujtim Bisha. Korrektore: Lila Plasari, Brunilda Meno. Adresa: Bulevardi Gjergj Fishta pranë UET

Nuk kemi projektues? Jo, kemi dhjetëra universitete private e shtetërore. Prodhojmë çdo vit me qindra. Nuk kemi letër të madhe? Jo, përderisa prodhojmë me mijëra postera politikanësh çdo dy vjet. Nuk kemi vegla apo tavolina vizatimi? Edhe nëse nuk kemi të tilla, kemi kompjuter. Po atëherë? Përgjigjja është shumë e thjeshtë, miqtë e mi. Ashtu siç ndërtuam qytetet tona pa plan dhe na dolën të zhurmshme, të pista, johigjienike, kaotike, të shtrembëta, të kithëta, të ngushta, të errëta, pa ajër dhe pa dritë. Ashtu ndërtuam edhe varrezat për të afërmit tanë që ikin më shpejt. Them më shpejt, sepse të gjithë do ikim një ditë dhe të gjithë në të njëjtin vend do shkojmë. Në shtëpinë tonë të fundme. Prandaj, mos u çudisni me varrezat tona. Ato janë kështu dhe do të mbeten të tilla, për aq kohë sa ne nuk do t’i kthehemi zhvillimit të planifikuar të qyteteve, ku zonat e shërbimit të varrimit publik të planifikohen në perspektivë kohore afatgjatë sa dhe plani. Deri atëherë ato do t’i shërbejnë elitës politike të debatojë se kush e ka fajin për mungesën e vendvarrimeve.

Marketing / Drejtore: Fiziana Bora Cel: 068 20 55 437 E-mail: fiziana_bora@yahoo.com Menaxhim / Dhimitraq Hido Cel: 068 20 55 440

CMYK

16 07.02.2014

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

NJOFTIM / REKLAMA