Gazeta Mapo

Faqe 4

Juxhin Çela: Ja pse të rinjtë duhet të bëhen pjesë e politikës

Nënkryetari i FRESSH-it, Juxhin Çela rrëfen se si i lindi interesi për politikën në auditorët e UET, garën për kreun e Forumit dhe angazhimet e tij të sotme

Drejtor Artur Zheji - Kryeredaktor Arion Sulo - E hënë, 9 korrik 2012. Numër 621. Viti III botimit. Çmimi 30 lekë. 1.5 euro. www.mapo.al e-mail: gazetamapo@gmail.com. Adresa: BLV "Gjergj Fishta"

Panariti: Si i prita kritikat për emërimin, ja sfidat e mia në krye të diplomacisë

predha e mortaja buzë rrugës Tiranë-Elbasan, blindohet zona Punimet në afërsi të tunelit të Kërrabës kanë nxjerrë në sipërfaqe tonelata municionesh të groposura nga ushtria gjermane gjatë Luftës së Dytë Botërore. Predhat, mortajat dhe detonatorët, të shpërndara në një sipërfaqe prej 300 metrash katrorë. Policia lajmëron Ushtrinë, ndërsa e gjithë zona e minuar rrethohet nga blutë. Në Tropojë, tre shqiptarë të Malit të Zi mbeten të plagosur nga një minë e luftës së Kosovës Punimet në kantierin e rrugës Tiranë-Elbasan kanë nxjerrë në sipërfaqe një hapësirë të minuar me predha të kalibrave të mëdhenj. Predhat, por edhe municionet e pajisura me detonatorë dhe ndezës janë gjetur në një sipërfaqe prej 300 metrash katrorë në zonën e Bërzhitës, e ndërsa punimet janë ndërprerë, drejt vendit të

Intervista/ Ministri i Jashtëm, Edmond Panariti flet për herë të parë pas marrjes së postit për objektivat dhe sfidat e tij në krye të diplomacisë shqiptare. “Kritikët kundër emërimit tim, ‘prezumtuozë’ të palodhur. Të gjithë ata që më kanë thënë ‘JO’ në jetë, kanë shërbyer në fakt si një stimul i fuqishëm i të gjitha arritjeve dhe sukseseve të mia”

Faqe 2

Numërimi elektronik, zbardhet letra me opinionin e ODIHR-it

ngjarjes kanë mbërritur forca të shumta policie. Dyshimet e policisë dhe të hetuesve të Komisariatit nr.1 që mbërritën në vendin e ngjarjes janë se municionet i përkasin periudhës së Luftës së Dytë Botërore, të magazinuara aty nga trupat e ushtrisë gjermane. Por zona është konsideruar e rrezikshme, pasi predhat... Faqe 7

PS i thotë ‘po’ nismës së PD për imunitetet, por kërkon konsultime Sekretari socialist, Fatmir Xhafaj është shprehur se projektligji i PD-së vjen në përputhje me qëndrimin e PS. Sipas tij, nisma në fjalë nuk mund të miratohet brenda këtij sesioni

Sugjerohet që për të përdorur teknologjinë duhen të paktën 24 muaj kohë. Ndaj rekomandohet që të aplikohet fillimisht me projekt pilot

Faqe 5

Fatmir Xhafa

op-ed / 10-11

NgërÇ

NGA bujar kapexhiu

Luftërat tona

sipas meje Edison Ypi

Recensa e Preç Zogajt

“Dëftesat” e Brzezinskit për tre presidentë amerikanë

Fatos Nano, ish kryeministër dhe kryetar i PS-së për 15 vjet, ka lajmëruar për këtë javë një...

“Shansi i fundit i Amerikës”, një ese nga Brzezinski

Tregu i partive

13 rrethe

Faqe 15

FAQE 16-17

Dilni se erdhi… Fatosi

koment Arben Vata

editorial / 11

Mapo libri

Maks Velo: Si i shpëtuan djegies portretet e mia në pastel

Luftërat tona?

Cilat luftëra?

Kemi bërë luftëra ne? Unë them asnjë.

Shqipëria nuk ka bërë luftëra...

Përplasja për bazilikën, prokuroria nis hetimet Arkeologët këmbëngulin në ruajtjen e vendit në gjendjen aktuale dhe akuzojnë Bashkinë se po dëmton zbulimin, ndërsa kjo e fundit kërkon që të rikonstruktojë zonën për ta kthyer monumentin të vizitueshëm

Ashtu siç dhe ishte lajmëruar, Partia Socialiste ka përshëndetur edhe zyrtarisht nismën e mazhorancës për kufizimin apo heqjen e imuniteteve për zyrtarët e lartë. Në një dalje të posaçme për mediat, Sekretari socialist për Çështjet Ligjore, Fatmir Xhafaj, njëkohësisht nënkryetar i komisionit të Ligjeve, ka vlerësuar... Faqe 3

artur zheji

Përse sulmohet Lulëzim Basha?

Kryetari i Bashkisë, Basha po arrin si për inat të të shumtëve, dita-ditës, një rekord të ri. Mbas Kryeministrit, është pothuajse më i sulmuari nga Opozita dhe sidomos nga derivatet e saj. Dhe sidomos akoma, nga ‘verbi’ dhe ‘penda’ kryeneçe e cave, të respektuar në llojin e tyre. Dhe padyshim, këtu nuk ka asnjë të keqe.

Ka ca javë që flitet dhe përflitet shumë për një ‘masakër’, që Lulëzim Basha ka urdhëruar te Parku i Liqenit, buzë Rrugës së Elbasanit. Shkova dhe e pashë. Një herë. Disa herë.

Edhe mua, pse ta fsheh, më dhembi pamja e ca pemëve të prera. Dhe i bëra vetes dhe disa specialistëve pyetjen: “A ia vlen prerja e disa dhjetëra pemëve, për zgjerimin e një rruge kombëtare?” Padyshim...

2

MAPO

e HëNë, 9 korrik 2011 www.mapo.al

politika

Integrimi

Reforma

“Askush nuk mund të ‘peshkojë’ kapitale politike me avancimin apo frenimin e proceseve integruese të vendit. Përgjegjësia e bllokimit dhe lavdia e sukseseve, ndahet te të gjithë, pozitë-opozitë dhe shoqëri civile.

Për këtë LSI-ja ka qenë dhe mbetet veçanërisht e ndërgjegjshme dhe ju jeni dëshmitarë se forca politike që përfaqësoj nuk është tërhequr asnjëherë nga përpjekjet për të instaluar frymën e dialogut, kompromisit dhe të konsensusit midis palëve.”

“Reforma zgjedhore mbetet një ndër nevojat dhe kriteret kryesore për t’u përmbushur, e cila duhet të garantojë përfaqësimin e vullnetit të votuesve në përfaqësimin politik në Parlament. Reforma të tjera, si ajo e procedurave parlamentare dhe heqja e imuniteteve, ndër të tjera i shërbejnë forcimit të karakterit dhe kontrollit demokratik të institucioneve.”

Panariti: Si i prita kritikat për emërimin, ja sfidat e mia në krye të diplomacisë Ministri i Jashtëm, Edmond Panariti, flet për objektivat dhe sfidat e tij në krye të diplomacisë shqiptare.

“Kritikët kundër emërimit tim, ‘prezuntuozë’ të palodhur Intervistoi: Nevila Perndoj

Edhe pse pak ditë në krye të diplomacisë shqiptare, ministri i Punëve të Jashtme, Edmond Panariti, flet qartë për prioritetet dhe objektivat që ai ka.

Në intervistën e tij të parë si ministër i Jashtëm, Panariti analizon sfidat që e presin, synimin e Shqipërisë për marrjen e statusit të vendit kandidat në BE dhe në të njëjtën kohë u përgjigjet zërave që kundërshtuan emërimin e tij në krye të diplomacisë.

Z.Panariti, prej disa ditësh tashmë jeni votuar në Kuvend si ministër i Jashtëm. Cilat do të jenë prioritetet dhe impulset e reja të kreut të diplomacisë shqiptare?

Politika e jashtme e vendit ka si përparësi të saj madhore integrimin e vendit në Bashkimin Europian. Ky është një proces i cili përmban në vetvete detyrime për përshpejtimin e reformave për të cilat kërkohet arritja e konsensusit ndërmjet shumicës parlamentare dhe opozitës. Unë besoj se përpos kryerjes se këtyre reformave mbi bazën e një konsensusi të gjerë të klasës politike të vendit, në funksion të plotësimit të dymbëdhjetë pikave të vendosura si kusht për marrjen e statusit të vendit kandidat, kryerja e këtyre reformave i duhet para së gjithash Shqipërisë, i duhet popullit shqiptar për konsolidimin e një demokracie përfaqësuese, e cila mbështetet mbi vullnetin e votuesve të garantuar nga vota e lirë. Për këtë arsye, reforma zgjedhore mbetet një ndër nevojat dhe kriteret kryesore për t’u përmbushur, e cila duhet të garantojë përfaqësimin e vullnetit të votuesve në përfaqësimin politik në Parlament. Reforma të tjera, si ajo e procedurave parlamentare dhe heqja e imuniteteve, ndër të tjera i shërbejnë forcimit të karakterit dhe kontrollit demokratik të institucioneve.

Por roli specifik i diplomacisë shqiptare dhe i dikasterit që kam nderin të drejtoj ka qenë dhe mbetet ushtrimi i një politike shumë aktive lobuese me të gjitha vendet e Bashkimit Europian në mbështetje të këtyre proceseve integruese. Në këtë drejtim, që në ditën e parë të drejtimit të Ministrisë së Jashtme, në axhendën time ishte parashikuar vizita në Francë në kuadrin e takimit në Paris të Ministrave të Jashtëm të rreth 100 vendeve për situatën në Siri. Kjo vizitë shërbeu si një mundësi e shkëlqyer për t’u takuar me

mjaft homologë të mi të vendeve të Bashkimit Europian, për t’i informuar ata mbi ecurinë e reformave dhe mbi të gjitha për t’u kërkuar atyre mbështetje në procesin e integrimit europian të vendit, e cila do të mund të shprehet në përgatitjen e një progresraporti pozitiv për vendin tonë, si një preambulë për marrjen e statusit të vendit kandidat për në BE. Ky është edhe reagimi më i mirë i diplomacisë sonë edhe në funksion të apelit që ambasadori i Bashkimit Europian, Sequi, i drejtoi në shqip opinionit publik dhe faktorëve politikë me shprehjen “Duhet me lëviz”. Ky është edhe motivimi ynë i shtuar edhe ndaj apelit shumë domethënës drejtuar shoqërisë civile shqiptare nga ambasadori i Shteteve te Bashkuara, Arvizu, në moton: “Vepro tani”. Një tjetër përparësi shumë e rëndësishme për mua në drejtimin e diplomacisë shqiptare do të jetë edhe avancimi i politikës së fqinjësisë së mirë, bashkëpunimit dhe integrimit midis vendeve të rajonit dhe posaçërisht politika e partneritetit strategjik. Unë besoj se bashkëpunimi dhe integrimi ndërmjet vendeve të rajonit përbën vektorin më të mirë dhe katalizatorin me të shpejtë të integrimit të shpejtë të rajonit në Bashkimin Europian. Kosova, shteti më i ri i Europës, është padyshim pjesë integrale e këtij procesi dhe heqja e pavarësisë së mbikëqyrur mbi të, do të sigurojë ushtrimin e një sovraniteti të plotë të funksioneve qeverisëse dhe administruese. Ne do të vazhdojmë të inkura-

“Më lejoni t’i falënderoj nëpërmjet gazetës suaj të gjithë këta “prezumtuozë” të palodhur dhe t’u vë në dukje se, të gjithë ata që më kanë thënë “JO” në jetën time, kanë shërbyer në fakt si një stimul i fuqishëm i të gjitha arritjeve dhe sukseseve të mia. Gjithashtu, uroj që paragjykimi ndaj meje t’i ndihmojë ata sadopak në lehtësimin e frustrimeve apo të dështimeve personale.”

jojmë dhe të mbështesim fuqimisht njohjet e reja të pavarësisë së Kosovës, duke qenë të bindur se në këtë mënyrë i shërbejmë integrimit europian të të gjithë rajonit. Ashtu sikundër u shpreha edhe me sipër, fqinjësia e mire dhe partneriteti strategjik do të jenë në qendër të përparësive të mia në drejtimin e diplomacisë. Në këtë kuadër, pranova me shumë kënaqësi ftesën që më drejtoi homologu im italian, për një vizitë në Romë për të diskutuar pikërisht për konsolidimin dhe forcimin e mëtejshëm të këtij partneriteti dhe për të mbështetur dhe intensifikuar edhe më shumë ndihmën e vyer dhe të pazëvendësueshme që Italia, po i jep Shqipërisë në procesin e integrimit europian. Tema e intensifikimit të mbështetjes së Italisë ndaj Shqipërisë në proceset e integrimit europian, qëndron në krye të agjendës sime të bisedimeve me ministrin italian Terzi, si dhe me personalitete të tjera shumë të rëndësishme të politikes italiane, si zv.kryetari i Dhomës së deputetëve të Italisë, zoti Buttiglione etj. Padyshim që do të diskutohet edhe për projekte shumë të rëndësishme të një rëndësie të madhe ekonomike dhe strategjike për të dy vendet, si për shembull projekti i gazsjellësit Trans Adriatik dhe për shumë çështje të tjera të interesit reciprok. Shqipëria sheh te Italia jo vetëm një partner strategjik, por edhe një partner natyral me lidhje të kahershme historike dhe kulturore. Vëmendje të posaçme dhe stimul të ri do të marrin marrëdhëniet me Greqinë dhe Maqedoninë, si vende fqinj dhe me kontribute të qenësishme me proceset e integrimit rajonal dhe të fqinjësisë së mirë. Në epiqendër të përpjekjeve tona do të jenë edhe marrëdhëniet me Republikën Federale Gjermane. Në këtë kuadër, pata nderin dhe privilegjin të pres në zyrën time ambasadoren gjermane znj.Holtenkemper, më të cilën patëm një dialog të hapur dhe konstruktiv mbi mbështetjen e vazhdueshme që Gjermania i ka dhënë dhe do t’i japë procesit të integrimit europian të vendit si dhe thellimin e mëtejshëm të bashkëpunimit. U ndjeva shumë i privilegjuar edhe nga takimi me zonjën ambasadore të Francës në Shqipëri, e cila më garantoi që Franca do të jetë edhe më aktive në mbështetje të Shqipërisë në rrugën e saj europiane dhe do ta mbështesë këtë proces intensivisht. Do të intensifikojmë marrëdhëniet politike dhe diplomatike me Britaninë e Madhe, Spanjën, Holandën, Danimarkën, Belgjikën dhe me të gjitha vendet e tjera të Bashkimit Europian. Marrëdhëniet me Turqinë, të cilat janë të shkëlqyera, do të njohin një hop të dukshëm cilësor në të gjitha planet dhe kësaj padyshim do t’i shërbejë edhe takimi im me homologun turk dhe autoritete të tjera

Ministri i Jashtëm, Edmond Panariti

të këtij vendi të madh mik. Marrëdhëniet me Kinën po njohin dhe do të njohin një intensifikim të madh në të ardhmen, duke akseleruar të gjitha programet e bashkëpunimit ekonomik, kulturor dhe teknologjik. Intensifikim të marrëdhënieve dypalëshe priten së shpejti me Indinë dhe Brazilin. Marrëdhëniet me aleatin tonë të madh historik, Shtetet e Bashkuara të Amerikës, janë të shkëlqyera dhe do të njohin horizonte të reja. Ndihemi krenarë që jemi pjesë dinjitoze e Aleancës së Atlantikut Verior, përkrah Shteteve të Bashkuara, dhe krenarë që po japim kontributin tonë përkrah këtij aleati të madh në ruajtjen e sigurisë dhe stabilitetit në Botë. Jemi gjithashtu krenarë që së bashku me partnerët europianë jemi pjesë e sforcove të përbashkëta në fushën e sigurisë dhe të mbrojtjes. Padyshim ne jemi të interesuar dhe të hapur për marrëdhënie me të gjitha vendet, por duke pasur parasysh përmasat dhe mundësitë e vendit, përcaktimi i marrëdhënieve prioritare është i domosdoshëm.

Në këndvështrimin tuaj, si i vlerësoni ndryshimet e bëra në qeveri nga LSI-ja? Ka zëra publike se ato duken më shumë si rregullime të klimës së brendshme politike në parti, duke mundësuar një rotacion për të gjitha figurat dhe deputetët e saj...

Përveç faktit se ndryshimet e propozuara në qeverisje nga LSI janë të kushtëzuara edhe me perceptimin publik dhe opinionin qytetar të nevojës për këto ndryshime, në thelb ato janë të lidhura edhe me disa faktorë objektivë që veprojnë brenda vetë LSI-së.

LSI po përgatitet të organizojë Konventën e saj zgjedhore, e cila pritet të mbahet në javën e fundit të shtatorit.

Kjo kërkon një impenjim të madh organizativ, i cili lidhet me krijimin e një organi drejtues i cili do të udhëheqë të gjithë procesin. Zoti Petrit Vasili u vu në krye të këtij ekipi dhe nga ana tjetër u ngarkua edhe me drejtimin e LSI-së deri në organizimin e Konventës zgjedhore, sepse zoti Ilir Meta shpalli kandidaturën për kryetar të LSI-së dhe për rrjedhojë tashmë është thjesht një kandidat për kryetar të LSI-së deri në mbajtjen e zgjedhjeve në Konventë. Nisur nga ngarkesa dhe përgjegjshmëria e lartë, zoti Vasili vendosi të tërhiqej nga posti në qeveri, gjë që dha shkas edhe për ndryshimet tashmë të ditura. Çështja tjetër që diskutohet ka të bëjë me profilin e ministrave dhe përputhjen me postin. Në rastin tuaj, për shembull, a kemi të bëjmë me një mospërputhje, ndërkohë që CV-ja juaj mjaft e pasur dhe formimi juaj akademik shkojnë më shumë në një fushë tjetër?

Pyetja juaj lidhet me faktin se formimi im bazë në mjekësinë veterinare ka “inflamuar” disa reagime paragjykuese të botës së politikës apo dhe të mediave, për t’u shprehur negativisht rreth përshtatshmërisë sime për këtë post shumë të rëndësishëm.

Më lejoni t’i falënderoj nëpërmjet gazetës suaj, të gjithë këta “prezumtuozë” të palodhur dhe t’u vë në dukje se të gjithë ata që më kanë thënë “JO” në jetën time kanë shërbyer në fakt si një stimul i fuqishëm i të gjitha arritjeve dhe sukseseve të mia. Gjithashtu, uroj që paragjykimi ndaj meje t’i

e HëNë, 9 korrik 2011 www.mapo.al

5

Nene përmban nisma e mazhorancës për kufizimin e imuniteteve për zyrtarët e lartë, deputetët, ministrat, gjyqtarët, avokati i popullit etj.

4

javë kohë kërkojnë minimalisht socialistët për diskutimin dhe më pas miratimin e projektligjit të paraqitur nga PD, i cili kërkon prekje të kushtetutës

24

MAPO

3

korrik është përcaktuar seanca e fundit parlamentare për këtë sesion parlamentar. Pra mbeten edhe 2 javë kohë

PS i thotë ‘po’ nismës së PD-së për imunitetet Sekretari socialist, Fatmir Xhafaj është shprehur se projektligji i PD-së vjen në përputhje me qëndrimin e PS. Sipas tij, nisma në fjalë nuk mund të miratohet brenda këtij sesioni

ndihmojë ata sadopak në lehtësimin e frustrimeve apo të dështimeve personale. Nëse do t’i hidhni një sy profilit arsimor të ministrave të jashtëm të vendit, do të vinit re se pjesa më e madhe e tyre vijnë nga formime bazë profesionale pa lidhje organike me diplomacinë. Kështu, dy prej tyre kanë qenë mjekë, dy të tjerë kanë mbaruar për gjuhë angleze, gjuhë letërsi, histori e kështu me radhe. Por kjo nuk ka ndikuar aspak në performancën e tyre individuale në krye të diplomacisë, e cila në thelb është kushtëzuar nga tregues të tjerë. Në këndvështrimin tim, këta tregues janë përvoja politike solide, shkalla e lartë e njohjes së zhvillimeve politike rajonale dhe globale, aftësitë dhe zhdërvjelltësia në komunikim me homologët dhe partnerët. Alternimi i stoicizmit, me fleksibilitetin në dialogët dy dhe shumë palësh dhe mjaft cilësi dhe virtyte të tjera në planin individual dhe atë institucional.

Në muajin tetor pritet përgjigjja nga Bashkimi Europian për statusin e vendit kandidat. Kjo është edhe një nga sfidat kryesore të LSIsë, por edhe vetë klasës politike shqiptare. A shkoni optimist për këtë çështje në krye të diplomacisë shqiptare? A ekziston mundësia që kësaj here të jetë e duhura, apo shanset janë të pakta dhe rrezikojmë të marrim të njëjtën përgjigje si dy herët e tjera?

Roli i politikës së jashtme në proceset e integrimit Europian të vendit ka qenë dhe mbetet ai i krijimit dhe konsolidimit të një opinioni pozitiv dhe mbështetës nga kancelarite e vendeve të Bashkimit Europian apo dhe strukturave të tyre të përbashkëta në Bruk-

sel, ndaj proceseve të reformave institucionale në vend. Ky rol është të dëshmojë gjithashtu se dialogu ndërmjet dhe brenda palëve ia ka arritur të instalojë frymën e mirëkuptimit dhe të konsensusit midis tyre në kryerjen e reformave. Këtë rol mjaftkush e përcakton në mënyrë koncize edhe si “lobing” sidoqë për mua i tëri ky proces mbart shumë më tepër se kaq. Gjithsesi për të “lobuar”, kërkohet produkt, kërkohet substrat reformash të kryera dhe detyrimesh të përmbushura. Dhe këto të fundit kërkojnë vullnet politik nga palët si dhe angazhim qytetar dhe civil. Motot “Duhet me lëviz” dhe “Vepro tani” sintetizojnë pikërisht këtë domosdoshmëri. Shqipëria padyshim do të fitojë sfidën e integrimit europian dhe për këtë unë jam i sigurt. Janë të gjitha mundësitë që marrja e statusit të vendit kandidat për në BE të ndodhë këtë vit, gjë që do të ishte edhe dhurata më e mirë për popullin shqiptar me rastin e 100-vjetorit të Pavarësisë. Askush nuk mund të “peshkojë” kapitale politike me avancimin apo frenimin e proceseve integruese të vendit. Përgjegjësia e bllokimit dhe lavdia e sukseseve, ndahet te të gjithë, pozitë- opozitë dhe shoqëri civile. Për këtë, LSI ka qenë dhe mbetet veçanërisht e ndërgjegjshme dhe ju jeni dëshmitarë se forca politike që përfaqësoj nuk është tërhequr asnjëherë nga përpjekjet për të instaluar frymën e dialogut, kompromisit dhe të konsensusit midis palëve. Fakti që ka dialog politik në procesin e avancimit të reformave është mjaft pozitiv, por ky dialog nuk duhet të shndërrohet në retorikë, por të japë frute të prekshme dhe pozitive.

Ashtu siç dhe ishte lajmëruar, Partia Socialiste ka përshëndetur edhe zyrtarisht nismën e mazhorancës për kufizimin apo heqjen e imuniteteve për zyrtarët e lartë. Në një dalje të posaçme për mediat, Sekretari socialist për Çështjet Ligjore, Fatmir Xhafaj, njëkohësisht nënkryetar i komisionit të Ligjeve, ka vlerësuar pozitivisht nismën e depozituar në Kuvend nga demokratët, duke theksuar se ajo është e ngjashme me rrugën e propozuar kohë më parë nga socialistët. Ndaj ai e ka konsideruar këtë hap të mazhorancës si një reflektim, ndërsa ka theksuar se nisma, para se të miratohet kërkon një proces të gjatë konsultimesh dhe për këtë arsye nuk mund të miratohet brenda këtij sesioni parlamentar që mbaron në korrik.

Qëndrimi Partia Socialiste në mënyrë zyrtare ka vlerësuar pozitivisht nismën e PD-së për kufizimin apo heqjen e imuniteteve për zyrtarët e lartë, megjithëse votën e saj pro e ka kushtëzuar me zhvillimin e një procesi të gjerë konsultimesh me grupet e interesit. Në një dalje për mediat, Sekretari socialist, Fatmir Xhafaj ka përshëndetur atë të cilën e quan reflektim të PD-së për nismën ligjore të propozuar disa ditë më parë, ku parashtrohen ndryshime kushtetuese në heqjen e imuniteteve të zyrtarëve të lartë. “Më duhet të vlerësoj deklaratën e bërë nga Drejtori i Kabinetit të Kryeministrit, i cili shprehu mbështetjen e faktit që kjo nismë e grupit parlamentar të PD-së ndjek linjën e arsyetimit të pro-

Deputeti i PS, Fatmir Xhafa

pozimit që ka mbajtur me kohë PS; që imuniteti mund të hiqet në rrugë kushtetuese. E vlerësoj këtë si një reflektim pozitiv të PD-së dhe vetë Kryeministrit”, - tha Xhafaj. Megjithatë, ai ka gjetur rastin që nga ana tjetër të evidentojë se e gjithë ajo që PD ka deklaruar deri më tani lidhur me këtë debat dhe konkretisht për qëndrimin e PS-së, nuk ka qenë gjë tjetër veçse një falsitet në shërbim të betejës politike. “PS është shprehur disa herë në disa qëndrime publike drejtpërsëdrejti edhe nga kryetari saj, se ne kemi qenë dhe jemi dakord për kufizimin e imuniteteve për zyrtarët e lartë. Por kemi këmbëngulur në mënyrë të vazhdueshme për ndjekjen e rrugës ligjore, pra përmes ndryshimeve kushtetuese. ”, - u shpreh Xhafaj.

Procesi Por ndryshe nga demokratët, socialistët janë të bindur se kjo nismë nuk mund të miratohet brenda këtij sesioni parlamentar. Dhe kjo për shkak se bëhet fjalë për ndryshime kushtetuese, të cilat sipas tyre nuk mund të kalojnë pa një proces të gjerë diskutimesh dhe konsultimesh.

“Deklaratat e disa eksponentëve të PD-së apo disa eksponentëve të partive të tjera që amendimet kush-

tetuese duhet të miratohen brenda këtij sesioni, është thjesht një hipokrizi ose në rastin më të mirë janë njerëz që nuk njohin as rregulloren e Kuvendit. Në 2008-ën ka ndodhur diçka jo shumë e pëlqyeshme. Ka pasur ndryshime kushtetuese përmes një procesi jo shumë të pranueshëm në një proces, po e them, paksa blic.

Duhen minimalisht 4 javë që të realizohet procesi në rastin më ideal, që do të thotë në rastin që nuk do të kishte fare debat. Mirëpo këtu flasim, edhe njëherë e theksoj, për ndryshimin e Kushtetutës, nuk flasim për ato ligjet që i nxjerr si simitet nga furra qeveria e Sali Berishës”, - tha Xhafaj. Gjithashtu, ai i ka dhënë të drejtë dhe shqetësimit të shprehur nga deputeti Erion Braçe disa ditë më parë, i cili e konsideroi nismën e PDsë si grusht shteti dhe mundësi për të goditur kundërshtarin politik.

“Zoti Braçe është një opozitar model që meriton respektin e të gjithë kolegëve të tij. Kemi një qëndrim të përbashkët pasi Braçe nuk është kundër heqjes së imunitetit, por nga ana tjetër ai kërkon t’i ndërpritet dora vendosjes së kontrollit politik të Sali Berishës dhe grupit të tij politik mbi institucionet e pavarura”, - u shpreh Xhafaj.

Sali Berisha: Nisma për imunitetet, e jashtëzakonshme Përmbushja e 12 rekomandimeve të Komisionit Europian për marrjen e statusit të vendit kandidat në BE ishte temë e bisedimeve që kryeministri Sali Berisha zhvilloi gjatë qëndrimit të tij në Dubrovnik, fillimisht me ministrin e Jashtëm dhe zëvendëskryeministrin e Sllovakisë, Miroslav Lajçak dhe më pas edhe me ministren e Çështjeve Europiane të Irlandës, Lucinda Creighton. Në takimin me Lajçak, siç bëhet e ditur nga faqja zyrtare e Këshillit të Ministrave, u fol për ecurinë e reformës elektorale si dhe nismën e mazhorancës për heqjen e imuniteteve të zyrtarëve të lartë.

Po kështu bëhet e ditur se kryeministri Berisha “e njohu zv/ kryeministrin Lajçak me ecurinë

Berisha në Dubrovnik

pozitive të reformës elektorale, nismën jashtëzakonisht të rëndësishme të mazhorancës për heqjen e imuniteteve të zyrtarëve dhe me arritjet e rëndësishme në përmbushjen e një pjese të rëndësishme të rekomandimeve, si

dhe punën intensive e gjithëpërfshirëse për përmbushjen sa më parë të këtij procesi shumë të rëndësishëm për Shqipërinë dhe qytetarët shqiptarë”. Ndërkohë në këtë njoftim thuhet se zëvendëskryeministri sllovak, Lajçak vlerësoi angazhimin për përmbushjen e rekomandimeve dhe e risiguroi kryeministrin Berisha se vendet e BE-së janë tërësisht të vendosura të vijojnë të mbështesin e ndihmojnë Shqipërinë në të gjitha përpjekjet për realizimin e të gjitha reformave të lidhura me procesin e integrimit. Ai e siguroi kryeministrin Berisha për gatishmërinë e Sllovakisë që të mbështesë e ndihmojë Shqipërinë në këtë përpjekje madhore në çdo kohë.

4

MAPO

e HëNë, 9 korrik 2011 www.mapo.al

politika

Gjinushi: Opozita po kthehet në koperturë të qeverisë Kryetari i PSD, Skënder Gjinushi pohon se opozita është kthyer në një koperturë të qeverisë nga kompleksi i inferioritetit. Duke shprehur shqetësimin për reformën zgjedhore, ai thekson se PS duhet të luajë rolin e garantit dhe jo të firmosë një pseudoreformë. “Opozita nuk e ka luajtur rolin e vet në këtë aspekt, sepse ritheksoj, ajo duhet të jetë garantja dhe nuk mund që dashje-padashje, duke firmosur një pseudo-reformë konsensuale që s’garanton asnjë gjë të mirë në të ardhmen, ajo mashtron pjesën e popullit që beson tek opozita.

Problemi ynë është që shqiptarëve nuk u garantohet asgjë e mirë në kushtet ku ndodhemi”,- thotë zoti Gjinushi.

Kryetari PSD-së, Gjinushi analizon vështirësitë ku ndodhet opozita në realizimin e propozimeve të saj duke akuzuar misionin e OSBE-së në Tiranë si një organizëm, i cili nuk iu shërben interesave të shqiptarëve. “Opozita ka patur një platformë të qartë për këtë çështje, e cila nuk është realizuar absolutisht, për faj të agresivitetit të kësaj qeverie dhe vullnetit të saj për të vjedhur, për faj të paaftësisë së opozitës për të

mbrojtur të drejtat e shqiptarëve dhe jo të vetat që e ka detyrim, dhe për prapaskenat e misionit të OSBE-së, i cili nuk është në krahun e shqiptarëve, nuk është në krah të votës së lirë, por kërkon që Shqipëria edhe këtë radhë të shtyjë radhën për të bërë zgjedhje formale, sepse parashikohet nga 2018-ta të synojmë standardet zgjedhore”, - thotë kreu i PSD-së.

Kur kanë mbetur edhe 4 ditë kohë në dispozicion të komisionit parlamentar të Reformës Zgjedhore, Gjinushi kërkon nga PS-ja të mos tolerojë në propozimet e saj, veçanërisht në identifikimin

elektronik të kartave të identitetit. “Refuzimi i futjes së teknologjisë për kontrollin e kartave të identitetit të votuesve dhe për numërimin e votave, tregon qartas mungesën e plotë të vullnetit për të bërë zgjedhje të lira dhe të ndershme dhe për të vendosur barazi midis qytetarëve shqiptarë. Kjo denoncon qartazi dështimin e kësaj reforme, e cila edhe në letër nuk garanton asgjë.

Këtu ne i bëjmë thirrje PS-së, e cila nuk ka për detyrë të japë konsensus formal, por ka detyrë të mbrojë të drejtat e shqiptarëve”, - tha ai.

Skënder Gjinushi

Juxhin Çela: Ja pse të rinjtë duhet të bëhen pjesë e politikës Nënkryetari i FRESSH-it, Juxhin Çela, rrëfen se si në auditoret e UET-it i lindi interesi për politikën, garën për kreun e Forumit dhe angazhimin e sotëm, për të bashkuar sa më shumë të rinj në PS, nga rrethet dhe zonat rurale Juxhin Çela, studenti i Universitetit Europian të Tiranës, pas garës për drejtuesin e FRESSH-it, e fituar nga Elisa Spiropali, mban pozicionin e nënkryetarit për rrethet dhe zonat rurale. Detyrimi i parë është të shtojë sa më shumë radhët e të rinjve socialistë në rrethe, për të arritur, sipas tij, fitoren e zgjedhjeve nga Partia Socialiste, vitin e ardhshëm. Por në fillim, duhen afruar të rinjtë që kanë humbur besimin te politika, sepse, sipas Juxhinit, mënyra e vetme për të ndryshuar realitetin është përfshirja.

Kjo është rruga që ai ka zgjedhur, frymëzuar nga lideri i PS-së, Edi Rama, por edhe mjedisi universitar në UET, i hapur për debate dhe biseda me pedagogë dhe aktorë të politikës dhe jetës shoqërore shqiptare.

Më 12 qershor, nga gjashtë kandidatë, u zgjodh në krye të FRESSHit Elisa Spriopali dhe pesë të tjerët, përfshirë dhe ty, u zg jodhën nënkryetarë për një sektor të caktuar. Në bazë të cilës formulë?

Modeli i zgjedhur për të bërë fushatë, por edhe mënyra e përzgjedhjes së kryetarit të ri kanë qenë të paracaktuara, ku është adoptuar modeli i primarëve në ShBA dhe i kemi qëndruar deri në fund kësaj formule. Si pasojë, dikush nga kandidatët që të fitonte duhet të merrte 50%+1 të votave të delegatëve në Kongres. Kur ajo nuk arrihet, dhe në këtë rast nuk u arrit, i jepet mundësia fillimisht personit që është më afër këtij numri që të negociojë me kandidatët e tjerë për të fituar mbështetje dhe transferuar votat që ai ka marrë për t’u formuar 50%+1. Aktualisht, pas marrëveshjes që bëmë gjatë negocimit të kalimit të votave, unë jam nënkryetar i Forumit Rinor Eurosocialist Shqiptar për rrethet dhe zonat rurale. E rëndësishme është se tashmë FRESSH-i bashkëdrejtohet nga një grup njerëzish, të cilët duan të sjellin një frymë të re, atë të hapjes së forumit dhe bërjen e tij një forum, i cili jo vetëm vepron por edhe mendon. Ku do të jetë një ambient për cilindo të ri që ka një vizion për ta ndryshuar këtë vend, për çdo të ri që i pëlqen politika dhe ndërmarrja e nismave në dobi të shoqërisë. Ne tashmë jemi një grup dhe mirëpresim këdo.

Si e sheh angazhimin qytetar dhe

Nënkryetari i FRESSH-it, Juxhin Çela

politik të të rinjve në rrethe dhe atyre në Tiranë?

Ekziston një lloj tabuje mes të rinjve mbi politikën, një lloj distancimi, politika sot nga të rinjtë rrallë konceptohet si diçka e pafajshme apo si mënyra për të marrë përgjegjësi dhe për t’i shërbyer komunitetit ku ti jeton. Apo për ta ndryshuar ambientin ku jeton pas një reflektimi dhe pakënaqësie me atë çka po ndodh përreth. Ata që deri më sot kanë drejtuar vendin e kanë bërë politikën të ngjajë si të vetmen mënyrë për të bërë para dhe asgjë më shumë. Padyshim që të rinjtë reflektojnë mbi realitetin dhe e kuptojnë se ç’ndodh përreth më mirë se kushdo, pasi jetojmë në kohën virtuale ku ti e merr vesh në kohë reale për zhvillimet botërore dhe nuk është i vështirë ballafaqimi mes dy realiteteve.

Po thoni se fajin e ka mënyra si bëhet politikë në Shqipëri?

Te të rinjtë ekziston një zhgënjim mbi politikën dhe mënyrën si është drejtuar ky vend. Kam përshtypjen se për të rinjtë dhe për gjithë miqtë e mi, imazhi i politikës është ai i një personi që futet në politikë për të bërë para, ku shfrytëzon çdo resurs ekonomik të vendit, lëviz me makina të shtrenjta dhe e sheh postin jo si një mundësi për të ndryshuar këtë vend, por për të firmosur tendera dhe punësimin e njerëzve të tij në administratë me qëllim për t’u rivotuar, kaq. Kjo i ka bërë të rinjtë indiferentë dhe i ka larguar, pasi askush nuk u ka dhënë hapësira për t’u marrë me poli-

tikë realisht, por dhe aty ku të rinjtë janë bërë pjesë ka qenë sipërfaqësore dhe vetëm në shërbim dhe interes të kësaj makinerie që vjedh... Sepse ndodh që pasi ke mbaruar studimet dhe je gati për të punuar, të thuhet për vendin që ti me meritokraci mund ta fitoje se është zënë nga një i dypunësuar, i cili është mik me drejtorin. Cili i ri nuk i ka hasur fjalët “duhet të kesh mik” para se të aplikonte për një punë në administratë gjatë këtyre viteve? Askush. Kjo është një histori e zakonshme tashmë në këtë vend, që, e përsëris, i duhet thënë ndal.

Ti ke besim se angazhimi i të rinjve mund të ndryshojnë diçka në Shqipëri?

Të rinjtë kanë një zemërim për mënyrën sesi është katandisur ky vend 20 vite pas rrëzimit të një sistemi diktatorial. Nuk ka njeri që nuk po kupton se ç’po ndodh me këtë vend dhe si po rrënohet ky vend dita-ditës. E rëndësishme është të kanalizohet ky zemërim dhe të shndërrohet në një valë reflektimi dhe reagimi mbi atë që po ndodh... Duhet të jemi realistë, e vetmja mënyrë për të ekzekutuar disa ide reformatore është përfshirja dhe marrja e disa përgjegjësive: të rinjtë duhet të bëhen pjesë e politikës. FRESSH-i ka ndryshuar dhe po përjeton një moment rilindjeje, ku çdo i ri dhe e re, çdo mendim dhe ide është i vlefshëm. FRESSH ndërtoi një ekip, ndërtoi një garë së bashku me disa vlera demokratike, duke dhënë qartazi një sinjal dhe një shembull i funksionimit të gjërave.

Madje UET është paragjykuar për nxitje të frymës së ideologjisë së djathtë, por aspak: debati ishte i madh mes studentëve, ishte një klimë e favorshme për t’u formuar njerëz që do të mendonin politikisht, do të mendonin për vendin dhe për mënyrat sesi duhej të drejtohej vendi

Ti vetë si je përfshirë në politikë?

Unë jam afruar në Partinë Socialiste pasi në krye të saj pashë njerëz si Edi Rama, njerëz që të frymëzojnë me dëshirën dhe pasionin e tyre për ta transformuar këtë vend, ashtu siç duam të gjithë një herë e përgjithmonë, duke mos qenë më vendi “ishull” në mes të Europës.

Po dega e studimeve, ka ndikuar në angazhimin tënd politik?

Kam përshtypjen se s’ka të bëjë shumë dega, sesa vendi ku kam ndjekur studimet e larta. Unë kam studiuar për Marrëdhënie Ndërkombëtare në UET. Gjatë viteve që unë kam studiuar aty, nisën ngacmimet e para për politikën, e gjithë atmosfera akademike që ekzistonte dhe debatet pas leksioneve me personazhe të ndryshme të jetës politike në vend, por dhe në botë ishin një shtysë dhe një ngacmim. Madje, UET është paragjykuar për nxitje të frymës së ideologjisë së djathtë, por aspak: debati ishte i madh mes studentëve, ishte një klimë e favorshme për t’u formuar njerëz që do të mendonin politikisht, do të mendonin për vendin dhe për mënyrat sesi duhej të drejtohej vendi.

Shumicën e kohës së studimeve e mbaj mend veten duke diskutuar në ato ambiente me studentët e tjerë mbi teori të ndryshme, pasi UET u bë qendra e zhvillimit të debatit shoqëror edhe nëpërmjet afrimit të të rinjve me vullnet edhe nëpërmjet sistemit të bursave të lidershipit.

e HëNë, 9 korrik 2011 www.mapo.al

MAPO

5

Rekomandimet e mëparshme që nuk janë adresuar

1

Rritja e numrit të qendrave të numërimit duke filluar nga zgjedhjet e ardhshme parlamentare

2

Zgjatja e afatit në nenin 122 për përgatitjen e Tabelës Përmbledhëse të Rezultateve të zgjedhjeve të 2013-ës

3

KQZ-ja të publikojë rezultatet paraprake nga qendrat e votimit, duke përfshirë numrin e votuesve të regjistruar, si dhe rezultatet për çdo subjekt zgjedhor.

4

KQZ-ja të përfshijë votat e kontestuara në Tabelën Përmbledhëse të Rezultateve pasi hetimi administrativ të ketë përfunduar.

Numërimi elektronik, zbardhet letra me opinionin e ODIHR-it Opinioni shprehet se përdorimi i teknologjisë në gjithë vendin në zgjedhjet e ardhshme është i pamundur.

Sugjerohet që për të përdorur atë duhen të paktën 24 muaj kohë. Ndaj rekomandohet që të aplikohet fillimisht me projekt pilot.

Përdorimi i sistemit elektronik të numërimit të votave në zgjedhjet e ardhshme parlamentare të vitit të ardhshëm është i pamundur. Pasi e kishte shprehur këtë qëndrim me gojë në takimet që kishte patur me përfaqësuesit e dy partive të mëdha, ODIHR ka dhënë këtë vlerësim edhe me shkrim në një material të detajuar, të cilin ia ka vënë në dispozicion komisionit të posaçëm të Reformës Zgjedhore. Dokumenti disafaqësh bën një analizë të rrezikut që mbart përdorimi i teknologjisë në numërimin e votave në të gjithë vendin dhe sugjeron testimin e tij nëpërmjet projekteve pilot, si e vetmja rrugë për të krijuar besimin e publikut tek ai. Nga ana tjetër, në këtë material që mban datën 28 qershor, ODIHR evidenton edhe mosreflektimin nga ana e komisionit të disa prej rekomandimeve që ka dhënë raporti i OSBE-ODIHR-it në dy zgjedhjet e fundit.

Opinioni

Materiali i paraqitur nga ekspertët e OSBE/ODIHR-it në komisionin e Reformës Zgjedhore përmban komente mbi kapitullin e numërimit të votave në tërësi, por duke u ndalur në mënyrë të veçantë te çështja e përdorimit të teknologjisë në këtë pjesë të procesit zgjedhor. Kështu ekspertët e huaj, në përgjigje edhe të kërkesës së komisionit të Reformës, i cili për këtë çështje gati dy javë më parë debatoi ashpër, kanë bërë një analizë të disa komponentëve që lidhen me përdorimin e teknologjisë, që nga afati, procesi prokurues, të dhënat e fiksuara për çdo fletë të numëruar, vëzhgimi etj. Duke u ndalur gjerësisht tek afati kohor, ODIHR iu jep një përgjigje të qartë të gjithë atyre që deri më tani nuk ishin të bindur në pamundësinë e zbatimit të sistemit elektronik të numërimit të votave. Kështu që në hyrje të këtij dokumenti, ODIHR vlerëson se “propozimi i numërimit

Komisioni i Reformës Zgjedhore

Komentet

Rekomandimet

� Propozimi i numërimit elektronik të votave ngre një sërë shqetësimesh serioze. � Vendimi për të futur SEN në mbarë vendin në një periudhë të shkurtër kohe ndikon negativisht në aftësinë për të zbatuar një proces të përmirësuar të numërimit në ditën e zgjedhjeve. � Së pari, propozimi i numërimit elektronik të votave bëhet brenda një periudhe shumë të shkurtër, çka e bën si proces të parealizueshëm. � Së dyti, të gjitha detajet operacionale duhet të përcaktohen përmes një vendimi të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, i cili duhet të bëhet gjashtë muaj para ditës së zgjedhjeve. � Së treti, procesi i prokurimit për përzgjedhjen e sistemit të numërimit elektronik, sipas formulimit të tij aktualisht, nuk garanton transparencën dhe pengon Komisionin Qendror të Zgjedhjeve të informohet lidhur me të dhënat e sistemit të numërimit elektronik. � Së katërti, planet rezervë në rast të dështimit të numërimit elektronik mund të çojnë në debate të gjata në vendimmarrjen e KQZ-së, duke pakësuar përshtatshmërinë e procesit të numërimit. � Gjashtë muaj është një periudhë shumë e shkurtër kohore për zhvillimin e prokurimit, certifikimit, testimit, trajnimet, edukimin e votuesve, si dhe për zbatimin e Sistemit Elektronik të Votave. � Neni nuk e ka të qartë se çfarë rekursi duhet të ndjekë KQZ dhe testi për SEN (Sistemin e Numërimit Elektronik) do të dështojë.

� Është rekomanduar për të ndryshuar nenin 116/2 (2), ku KQZ-së i kërkohet një vendim për krijimin e SEN, i cili duhet të bëhet jo më vonë se 24 muaj para ditës së zgjedhjeve në mënyrë që të ketë mundësi për kryerjen në transparencë të testimit, certifikimit, prokurimit, trajnimit të zgjedhësve dhe zbatimit. � Është rekomanduar që ligji të sigurojë udhëzime të qarta se si KQZ duhet të vijojë me zhvillimin e SEN kur të shfaqen problemet gjatë testimit publik. � Është rekomanduar që, aty ku hasen vështirësi teknike gjatë testimit të SEN, të kërkohet vetëm një vendim i shumicës së KQZ-së për kthimin në numërimin manual para zgjedhjeve. � Amendamentet e propozuara nuk përcaktojnë nëse SEN është për t’u përdorur në një mënyrë pilote para zbatimit në mbarë vendin. Kjo është një praktikë e mirë për të futur teknologjitë e reja të votimit në mënyrë graduale për të vlerësuar përdorimin e tyre dhe për të ndërtuar besimin e publikut. � Është rekomanduar që amendamentet të përshkruajnë një qasje në rritje për futjen e SEN, duke filluar me një projekt pilot të kufizuar. � Është rekomanduar që SEN të zgjidhet përmes rrugës normale, rregullave konkurruese të tenderit publik, edhe nëse kjo do të shtyjë zbatimin e SEN. Një masë e tillë është e nevojshme për të ndërtuar besimin e publikut në SEN, i cili është vendimtar për procesin e gjerë. � Është rekomanduar që vëzhguesit të kenë të drejtën të njëjtë me subjektet zgjedhore.

elektronik të votave ngre një sërë shqetësimesh serioze”. Duke iu referuar pikërisht ndryshimeve që miratoi kohë më parë komisioni në lidhje me këtë kapitull, vlerëson se “propozimi i numërimit elektronik të votave bëhet brenda një periudhe shumë të shkurtër, çka e bën si proces të parealizueshëm”. Më tej, në këtë dokument theksohet se “gjashtë muaj (sa parashikohet në ndryshimet e bëra nga komisioni) është një periudhë shumë e shkurtër kohore për zhvillimin e prokurimit, certifikimit, testimit, trajnimet, edukimin e votuesve, si dhe për zbatimin e sistemit elektronik të votave”. Por jo vetëm kaq, pasi ODIHR duke iu referuar pikërisht ndryshimeve të miratuara më parë nga komisioni i Reformës, shprehet se “neni 116/2 (7) kërkon që Komisioni Qendror i Zgjedhjeve të testojë publikisht sistemin elektronik të votave jo më vonë se 90 ditë para datës së zgjedhjeve. Kjo, në mënyrë efektive redukton kohën për prokurimin dhe zhvillimin e këtij procesi për një periudhë të shkurtër kohore”. Gjithashtu, për të rritur besimin e publikut te sistemi elektronik i votimit, ODIHR rekomandon që procedura e prokurimit të blerjes së këtij shërbimi të jetë e hapur dhe jo e drejtpërdrejtë siç parashikohet në amendamentet e miratuara më parë nga komisioni.

Rekomandimet

Nisur nga këto shqetësime, ODIHR në këtë material të shkruar bën një sërë rekomandimesh të tjera shtesë, ku sugjeron që, për zbatimin e teknologjisë në numërimin e votave, KQZ duhet të marrë një vendim dy vjet para se të mbahen zgjedhjet e radhës. “Është rekomanduar për të ndryshuar nenin 116/2 (2), ku KQZ-së i kërkohet një vendim për krijimin e SEN, i cili duhet të bëhet jo më vonë se 24 muaj para ditës së zgjedhjeve në mënyrë që të ketë mundësi për kryerjen me transparencë të testimit, certifikimit, prokurimit, trajnimit të zgjedhësve dhe zbatimit”, - thuhet në opinionin e dhënë nga ekspertët e huaj. Në përfundim “është rekomanduar që amendamentet të përshkruajnë një qasje në rritje për futjen e SEN, duke filluar me një projekt pilot të kufizuar. Çdo rritje e mëvonshme në përdorimin e saj duhet të jetë kontingjent në adresimin e rekomandimeve, vlerësimeve dhe konsultimeve me publikun”.

Meta: Zgjedhja e presidentit? Politika ka nevojë për t’u pjekur akoma Kryetari i Lëvizjes Socialiste për Integrim, Ilir Meta deklaroi dje nga Kozana e Greqisë se zgjedhja e presidentit të ri të vendit ishte një arritje dhe falë përpjekjeve të forcës që ai drejton, pati një dialog gjithëpërfshirës në këtë proces.

“Falë përpjekjeve të LSI-së u realizua një dialog gjithëpërfshirës, u realizua një përpjekje për të ecur drejt një konsensusi, pavarësisht nga fakti që në fund të fundit, politika tregoi që ka ende nevojë për t’u pjekur akoma më shumë, për

t’u bërë edhe më e përgjegjshme në të ardhmen. LSI do të vazhdojë në këtë drejtim, do të vazhdojë të jetë një forcë që punon për të forcuar stabilitetin politik të vendit”, - tha Meta gjatë Konferencës Zgjedhore të degës së kësaj force politike në Prefekturën e Kozanës në Greqinë veriore. Tashmë që kjo çështje u mbyll, Meta tha se në këtë kohë krize ekonomike Shqipëria duhet të fokusohet tek punësimi. “LSI do të jetë një forcë që punon për të forcuar qëndrueshmërinë eko-

nomike të vendit, për të përmirësuar të drejtat sociale, për të dhënë një kontribut më të rëndësishëm në përqendrimin e politikave qeverisëse drejt punësimit, në mënyrë të veçantë. Natyrisht që investimet në infrastrukturë janë shumë të rëndësishme dhe Shqipëria ka bërë një progres shumë të madh në këtë drejtim”, - nënvizoi më tej ai. Sa i përket përgjegjësive të LSI-së, Meta tha se kjo forcë politike është gjithmonë e drejtuar tek e ardhmja dhe dialogu. “Ne

Ilir Meta

jemi përgjegjës, në radhë të parë, për të ardhmen e vendeve tona, për të ardhmen e shoqërive tona, për të ardhmen e fëmijëve tanë. Këtu duhet t’i përqendrojmë të gjitha energjitë sepse në radhë të parë, fëmijët kërkojnë mundësi më të mira për t’u arsimuar, kërkojnë një perspektivë më të mirë për t’u punësuar dhe për të ndërtuar jetën e tyre në të ardhmen, dhe nuk mund të vazhdojnë të jetojnë me histori të së shkuarës”, -vijoi më tej kreu i LSI-së.

6

MAPO

e HëNë, 9 korrik 2011 www.mapo.al

rrethe

Vret veten duke u hedhur nga kodra 40-vjeçarja Një 40-vjeçare ka gjetur vdekjen pasi është hedhur nga kodër Currila, në një lartësi afër 20 metra. Ngjarja ka ndodhur pasditen e së dielës, ku, sipas policisë, viktima, banore e lagjes numër 4 të qytetit, me iniciale B.S., është hedhur nga lartësia duke i dhënë fund jetës. Dyshohet se 40-vjeçarja e ka ndërmarrë aktin e vetëflijimit në kushtet e

depresionit të rëndë. 40-vjeçarja mësohet të ketë gjetur vdekjen e menjëhershme për shkak të dëmtimeve të shumta që kishte marrë në trup, duke u hedhur nga një lartësi e madhe. Pamja ka shokuar shumë pushues e banorë të zonës, të cilët kanë njoftuar me urgjence policinë, e cila ka mbërritur në vendngjarje. Një grup hetimor ka nisur punën

për të zbardhur atë çfarë ka ndodhur dhe motivet e saj, ndërsa në pyetje po merren dhe të afërm të viktimës. Sipas dëshmive të familjarëve, gruaja ishte larguar nga banesa e saj që paraditen e së shtunës, ndërsa familjarët kanë vijuar kërkimet për rreth 24 orë me radhë. Trupi i pajetë i nënës së dy fëmijëve është gjetur pasditen e së dielës.

SHKURT

Task forcë për të mbrojtjen nga shpërdorimi të ujit të pijshëm

Zona e minuar nga Serbët

Mina serbe e luftës, plagos 3 persona, njëri në gjendje të rëndë 2 nga të plagosurit janë Zmajl Prelvuka 37 vjeç dhe Arben Muja 25 vjeç, ky i fundit në gjendje më të rëndë shëndetësore, janë transportuar me urgjencë me helikopter drejt Spitalit Ushtarak të Tiranës Një minë serbe e mbetur nga koha e luftës së Kosovës, kur ushtria e Beogradit minoi pjesën më të madhe të kufirit me Shqipërinë shpërtheu dje duke plagos tre persona që udhëtoni nga Mali i Zi, përmes Alpeve për të dalë në Tropojë. Dy prej tyre janë transportuar në gjendje të rëndë në Tiranë, ndërsa një tjetër po merr ndihmë mjekësore në spitalin e Bajram Currit.

Ngjarja

Tre persona kanë mbetur të plagosur pas shpërthimit të një mine në fshatin Çerem në Mal të Zi, në kufi me Tropojën, në zonën e njohur si piramida 23. Ngjarja e rëndë ka ndodhur mesditën e djeshme, 10

metra larg nga vija kufitare, kur 3 shtetas shqiptarë nga Mali i Zi teksa udhëtonin me një mjet kanë hasur në një minë e cila ka shpërthyer duke i plagosur të 3 personat që ndodheshin në makinë. Lajmi konfirmohet nga policia e qarkut të Kukësit, e cila sqaron se fillimisht kanë qenë banorë të zonës që kanë njoftuar strukturat e policisë shqiptare, dhe më pas është bërë transportimi i të plagosurve drejt spitalit të Bajram Currit, si pika më e afërt ku mund të merrnin ndihmën mjekësore. Dy nga të plagosurit janë Zmajl Prelvuka 37 vjeç dhe

Lajmi konfirmohet nga policia e qarkut të Kukësit, e cila sqaron se fillimisht kanë qenë banorë të zonës që kanë njoftuar strukturat e policisë shqiptare

Arben Muja 25 vjeç, ky i fundit në gjendje më të rëndë shëndetësore, janë transportuar me urgjencë me helikopter drejt Spitalit Ushtarak të Tiranës.

Minat

Të plagosurit ishin nisur të vizitonin të afërmit e tyre në Tropojë, duke kaluar përmes alpeve për në Valbonë, ndërsa kanë hasur në një minë që, sipas policisë, është një mbetje nga koha e luftës së Kosovës. Duket se megjithë fushatat e çminimit që janë bërë në veri të vendit menjëherë pas luftës, një pjesë e kufirit mes Shqipërisë, Kosovës dhe Malit të Zi ka ende mbetje të minave të vendosura nga ushtria serbe. Minimi i zonës kufitare mes Shqipërisë, Malit të Zi dhe Kosovës ka sjellë dhjetëra të plagosur edhe vite pas përfundimit të luftës, ndërsa duket se misionet për çminimin e kufirit nuk kanë mundur ta pastrojnë atë përfundimisht. Mbetet e paqartë edhe sot se sa ka qenë territori i minuar nga ushtria serbe, ndërsa tre shqiptarët e Malit të Zi duket se kanë rënë viktimë e një mine të tillë.

Në Elbasan është ngritur task forcë për të shkëputur lidhjet e pa ligjshme e veçanërisht për të vendosur para ligjit të gjithë ata që shpërdorojnë ujin e pijshëm. Nisur nga shqetësimet e shumta të qytetarëve për mungesën e ujit, prefekti i qarkut, Shefqet Deliallisi, ka organizuar një takim me përfaqësues të ujësjellësit, drejtorisë së policisë, të bashkisë etj. Qëllimi i këtij takimi ishte gjetja dhe eliminimi i shkaqeve që çojnë në mungesën e ujit të pijshëm në qytet. Kështu, nga drejtori i Elber u informua se në zonat periferike pranë depove të ujit janë shtëpi që e përdorin ujin e pijshëm për vaditje. Këto familje, sipas tij, kanë ndërhyrë në rrjet

në mënyrë abuzive dhe zbrazin në pak kohë këto depo, duke bërë që pallatet e zonat e tjera të qytetit të mos furnizohen me ujë normalisht. Nisur nga kjo situatë, duke filluar nga kjo fund javë, është krijuar një grup kontrolli në përbërje të të cilit ka përfaqësues nga policia e shtetit, policia bashkiake dhe përfaqësues të ndërmarrjes Elber, të cilët kanë nisur aksionin për të eliminuar çdo ndërhyrje të paligjshme. Të gjithë ata që do të kapen me ndërhyrje abuzive do të përballen me gjoba, madje do të shkojnë edhe në prokurori për ndjekje penale. Deri më tani ndërmarrja ka ndërprerë mbi 150 ndërhyrje të paligjshme në rrjet.

F. Salliu

Fusha e Plehrave, kryebashkiaku akuzon qeverinë: Po na mbyt me mbetje Bashkia e Elbasanit ka paralajmëruar se së shpejti do të denoncojë publikisht zvarritjen e ndërtimit të fushës së re të plehrave në këtë qytet. Madje, kryetari i bashkisë, Qazim Sejdini, deklaroi se do t’u bëjë me dije qytetarëve se “ Elbasani do të mbetet i zhytur në plehra, pasi nuk po gjen mbështetje nga kjo qeveri”.

Ai nënvizoi se çështja e fushës së plehrave po mbahet peng prej disa vitesh e madje politizohet pa asnjë shkak, kur mesazhet dhe garancitë e dhëna nga bashkia kanë qenë të qarta dhe në dobi të qytetarëve pa asnjë dallim. “ Bashkia nuk e ka trajtuar asnjëherë politikisht këtë problem, tha Sejdini. Unë nuk i kam diferencuar qytetarët në të majtë e në ta djathtë. Fusha e plehrave është në interes të të gjithëve. Është absurde të

bësh diferencime të tilla.

Por mazhoranca në bazë e në qendër vazhdon ta politizojë këtë shqetësim mbarëqytetar, pasi nuk ka ndërmend që të ndërtojë një fushë të re, duke nxjerrë lloj-lloj pretendimesh”.

Kryebashkiaku u shpreh se grupi i punës ka përgatitur projektin dhe e ka dorëzuar brenda të gjitha afateve, megjithatë organet kompetente heshtin. “Jemi në muajt e verës e gjendja është skandaloze. Ne bëmë një punë të jashtëzakonshme, duke e dorëzuar këtë projekt në kohë rekord. E kërkuan projektin, ua dërguam; e deshën me djegie, sërish e ribëmë dhe e dërguam; gjithçka e kemi bërë pa shpenzime me kontributet tona. Por sa të jetë PD-ja në pushtet ne do të notojmë mbi plehra”, ka përfunduar Sejdini.

F. Salliu

Shqiptarët e Kosovës dynden në bregdet, më të shumtë se emigrantët Kthimi i emigrantëve ka qenë dyndja më e madhe verore në Shqipëri për vite me radhë, por duket se këtë verë numri i tyre ka rënë ndjeshëm, ndërsa dogana e Morinës është ajo që po përballon fluksin më të madh të kalimeve kufitare. Në kulmin e sezonit veror raportohet të kenë hyrë në Shqipëri më shumë shqiptarë nga Kosova sesa emigrantë shqiptarë nga Greqia. Statistikat e policisë tregojnë se për një javë pika e kalimit kufitar të Morinës ka

regjistruar më tepër se 80 mijë hyrje të shtetasve kosovarë, duke e regjistruar këtë pikë-kalimi kufitar në pikat kufitare më të frekuentuara edhe më shumë se Kapshtica dhe Kakavija. Shefi i kufirit të gjelbër në Policinë e Shtetit, Genc Merepeza, deklaroi se, sidoqoftë në të gjitha pikat kufitare vërehet një fluks hyrje-daljesh që, krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë, ka shënuar një dyfishim edhe të hyrjeve edhe të daljeve nga Shqipëria. “Për periudhën nga 1 deri

më 7 korrik, Morina ka vendin e parë për shtetasit e huaj që kanë hyrë në Shqipëri. Kapshtica, Kakavija, Moriqani, Rinasi dhe Durrësi kanë fluks, por që numri është i njëjtë me vitet e kaluara. Nga Morina kemi rreth 80 mijë shtetas më shumë që kanë hyrë në Republikën e Shqipërisë për një javë, krahasuar me vitin e kaluar”, tha Merepeza. Në sallën operative të Policisë së Shtetit, nga ku mes të tjerash monitorohen 24 orë në 24, tetë pikat kufitare më të mëdha në

Dogana e Morinit

vend, thonë se pikat që kanë patur më shumë fluks janë Kakavija, Kapshtica dhe Morina. Megjithatë, Policia Kufitare beson se muaji gusht do të jetë piku i hyrje-daljeve të shqiptarëve që jetojnë jashtë vendit, akoma me dy pikat kufitare tradicionale Kapshticë dhe Kakavijë të njohura vitet e fundit për mbingarkesat e radhëve. Vetëm për këtë të diel policia kufitare raporton se kanë hyrë e kanë dalë nga Shqipëria deri në mesditë 42 mijë e 907 shtetas shqiptarë dhe të huaj.

e HëNë, 9 korrik 2011 www.mapo.al

kronikë

MAPO

7

Shkëndija elektrike shkrumbon lokalin Një lokal u përfshi nga flakët dje, pranë shkollës së mesme “Ismail Qemali” në Tiranë.

Shkak për ngjarjen ka qenë një shkëndijë elektrike në një prej kutive që kryenin shpërndarjen e rrymës elektrike në këtë lokal. Gjithsesi, burimet e policisë dhe të zjarrfikëseve pritet të konfirmojnë shkakun e zjarrit pas përfundimit të hetimit. Zjarri ra rreth orës 9:00 të mëngjesit, kur pronari ka

konstatuar flakët në magazinën e lokalit dhe ka lajmëruar i alarmuar punonjësit e vet. Këta të fundit u munduan të shuajnë zjarrin, por qe e vështirë, ndërsa zjarrfikësit më në fund kishin mbërritur për ndihmë. Ndërhyrja e tyre qe efikase për të shpëtuar disa lokale të tjera, pasi zjarri rrezikonte të përhapej dhe të shkonte deri tek ata. Pas gjysmë ore lufte dhe përpjekjesh me flakët, zjarrfikësit

mundën t’i vinin nën kontroll ato dhe më pas t’i shuanin. Ndërkaq, policia tha se nga këqyrja e kryer në vendin e ngjarjes ishte zbuluar vatra e zjarrit dhe dyshohej se ai ishte shkaktuar nga një shkëndijë elektrike në një prej kutive shpërndarëse të rrymës.

Ndërkaq burimet pohojnë se ekspertët e zjarreve pritet të japin një konkluzion të saktë në lidhje me rastin.

Predha e mortaja në kantierin e rrugës Tiranë-Elbasan, policia blindon zonën Punimet në afërsi të tunelit të Kërrabës kanë nxjerrë në sipërfaqe tonelata municionesh të Luftës së Dytë Botërore. Policia lajmëron Ushtrinë, ndërsa e gjithë zona e minuar rrethohet nga blutë Tiranë Punimet në kantierin e rrugës Tiranë-Elbasan kanë nxjerrë në sipërfaqe një hapësirë të minuar me predha të kalibrave të mëdhenj. Predhat, por edhe municionet e pajisura me detonatorë dhe ndezës janë gjetur në një sipërfaqe prej 300 metrash katrorë në zonën e Bërzhitës, e ndërsa punimet janë ndërprerë, drejt vendit të ngjarjes kanë mbërritur forca të shumta policie. Dyshimet e policisë dhe të hetuesve të Komisariatit nr.1 që mbërritën në vendin e ngjarjes janë se municionet i përkasin periudhës së Luftës së Dytë Botërore, të magazinuara aty nga trupat e ushtrisë gjermane. Por zona është konsideruar e rrezikshme, pasi predhat e kalibrave të mëdhenj për murtaja dhe topa ishin ende aktive.

Burime të policisë i thanë “MAPO”s se pritet ndërhyrja e forcave xheniere të ushtrisë për të realizuar çmontimin e tyre në Bërzhitë apo në ndonjë vend tjetër, e për sa kohë kjo të ndodhë, e gjithë zona ruhet me punonjës policie për të shmangur çdo aksident të mundshëm. Ende nuk është vendosur se si do të kryhet procesi i demontimit për rastin konkret, por pritet që specialistët të vendosin gjatë ditës së sotme, pasi të studiojnë situatën në vend. Një fakt i tillë u konfirmua për “Mapon” nga burime të Komisariatit të Policisë nr.1 në kryeqytet, që thanë se municionet që janë predha, granata dhe mortaja topash, të cilat u gjetën nga grupi i punëtorëve të firmës greke, pranë tunelit të Kërrabës. Punëtorët mësohet se kanë qenë duke gërmuar në një faqe të kodrës në

Tuneli i rrugës Tiranë-Elbasan

Bërzhitë, ku pritet të hapet traseja e autostradës. Fillimisht kanë qenë makinat e firmës ato që zbuluan mbetjet luftarake e më pas punimet në zonë u ndërprenë. Burimet thanë se bëhej fjalë për një sipërfaqe prej rreth 300 metër katrorë, ku ishin gjetur municionet luftarake të mbetura që nga periudha e para viteve 1944. “Nga verifikimet në terren konstatuam se sasia e municioneve dhe e predhave ishte e madhe dhe nuk mund të neutralizohej pa pajisjet e domosdoshme”, - i tha MAPO-s një burim nga policia, që shtoi se këtë do ta vendosnin specialistët e ushtrisë gjatë ditës së sotme. Pasi sipas zyrtarëve të policisë, neutralizimi kërkon mjete të posaçme minakërkuese

dhe specialistë të fushës. Por zona paraqet rrezikshmëri të lartë, ndaj edhe efektivët e patrullës së policisë së Komisariatit nr.1 njoftuan eprorët e tyre për situatën. Nga verifikimi i kryer në terren nga efektivë të tjerë të policisë që mbërritën në vendin e ngjarjes u konstatua se sipërfaq ja prej 300 metrash duhej të ishte sipërfaqja e përafërt në të cilën mendohej se mund të ishin groposur apo depozituar materialet e zbuluara. Në lidhje me situatën, Drejtoria e Policisë së Tiranës njoftoi Ministrinë e Mbrojtjes dhe Shtabin e Përgjithshëm të Ushtrisë, i cili ka dhe atributin e autoritetin për të kryer çmontime dhe kërkime të tjera për gjetjen e materialeve të tilla që

Ekspertët xhenierë të Ushtrisë pritet që përveç demontimit të predhave të gjetura, të kryejë edhe kontrollin e zonës për mina të tjera me qëllim certifikimin e zonës si të sigurt

mund të përbëjnë rrezik për banorët dhe për komunitetin. Këta të fundit kanë konfirmuar se në vendin e minuar pritet të mbërrijnë gjatë ditës së sotme ekspertët xhenierë të Ushtrisë. Ata pritet që përveç demontimit të predhave të gjetura, të kryejnë edhe kontrollin e zonës për mina të tjera me qëllim certifikimin e zonës si të sigurt. Deri në mbërritjen e specialistëve, policia ka rrethuar zonën në një perimetër prej rreth 400 metrash, duke ndaluar të kalojë aty këdo që ka punë në zonë. Një shërbim policie është stacionuar aty, në pritje të forcave të ushtrisë për të pastruar sasinë e madhe të predhave të groposura në Bërzhitë që prej Luftës së Dytë Botërore.

Gabimi në sistemin e Interpolit “ndalon” pogradecarin Një 34-vjeçar u ndalua në Rinas, pasi emri i tij ndodhej gabimisht në listën e Interpolit Rezultonte i dënuar në sistemin e Interpol Tiranës, ndaj edhe ka provuar për pak orë ftohtësinë e prangave. Bëhet fjalë për një 34-vjeçar nga Pogradeci, Robert A, i dënuar për shfrytëzim të femrave për prostitucion.

Ndalimi i tij ndodhi në momentin kur ai u paraqit në sportelet e kontrollit në Rinas. Kur ai u paraqit tek oficeri kontrollor i

pikës së kalimit kufitar, ky i fundit pasi mori të dhënat dhe emrin e tij, menjëherë dyshoi, pasi të gjitha gjeneralitetet dhe të dhënat përkonin me ato të një personi në kërkim. Në sistemin e personave të kërkuar të Interpol-it dilte që Robert A ishte në kërkim, pasi rezultonte i dënuar nga Gjykata e Milanos me 4 vite burg për veprën penale të “shfrytëzimit të femrave për qëllime prostitucioni”. Një fakt i tillë bëri që oficeri të dyshonte tek udhëtari që kishte përballë, duke i kërkuar atij që të shkonte me të në Komisariatin e Rinasit.

Menjëherë ky i fundit u transferua në Komisariatin e Policisë së Rinasit, ku pas verifikimeve të kryera, policia konfirmoi se personi ishte në kërkim ndërkombëtar dhe se ishte i dënuar nga organet italiane të drejtësisë për krimin e shfrytëzimit të femrave për qëllime prostitucioni. E gjithë kjo sipas burimeve ishte vetëm në sistemin e Interpolit të policisë shqiptare dhe jo të asaj italiane.

Vetë personi që pritej t’i viheshin prangat, pasi kuptoi se nuk i kishte mirë punët, u tha oficerëve të policisë se ai vërtet kishte qenë

në Itali i dënuar, por se tashmë ishte i pastër kundrejt ligjit, pasi kishte shlyer dënimin që i ishte dhënë. Pavarësisht këtij pretendimi, policia thuajse kreu arrestin, kur nëpërmjet sistemit të personave të kërkuar policia italiane u konfirmoi kolegëve shqiptarë se personi të cilin prisnin ta arrestonin kishte shlyer detyrimin ligjor me shtetin italian dhe se tashmë ishte një qytetar i lirë. Menjëherë pas këtij konfirmimi blutë lanë të lirë për t’u rikthyer pranë familjes së tij 34-vjeçarin nga Pogradeci.

ekonomi

e HëNë, 9 korrik 2011 www.mapo.al

MAPO

9

Olldashi inspekton impiantin e ujërave të zeza në Durrës Ministri i Punëve Publike inspektoi dje punimet në impiantin e përpunimit të ujërave të zeza në plazhin e Durrësit, ku po bëhet tanimë lidhja e sistemeve elektronike të kontrollit dhe laboratorit dhe trajnimi i stafit që do të operojë këtë vepër të rëndësishme publike, me vlerë 11 milionë euro. Impianti i Përpunimit të Ujërave të Zeza të Durrësit është drejt përfundimit dhe brenda pak javësh do të jetë funksional për të përpunuar fillimisht ujërat e qytetit të Durrësit dhe brenda vitit, edhe ujërat e zonës turistike nga

‘Ura e Dajlanit’ deri tek ‘Përroi i Agait’, siç njihet ndryshe plazhi i Durrësit. “Me një kapacitet përpunimi prej 60 mijë metrash kub në ditë, prej nga ku, përmes teknologjisë ‘Activated Sludge plus’, ujërat e zeza shndërrohen në ujëra 98 për qind të pastra.

Ky impiant është parashikuar t’i shërbejë një popullate prej 250 mijë banorësh, ndërkohë që është lënë mundësia e zgjerimit të tij perspektiv, në përputhje me zhvillimet urbane të Durrësit dhe zonave përreth tij”,tha ministri Olldashi. Impianti i përpunimit të

ujërave të zeza të Durrësit shtrihet në një sipërfaqe prej 70 ha, në kufirin mes zonës industriale të Durrësit dhe komunës së Rrashbullit dhe është më moderni ndër 14 impiantet që janë në ndërtim e sipër në territorin e vendit. Ai nuk do të çlirojë gazra dhe as erëra, për shkak se është ndërtuar së bashku me një sistem të përthithjes së gazrave që çlirohen nga përpunimi dhe përdorimi i tyre për gjenerimin e energjisë elektrike, që do të mbulojë 25-30 për qind të nevojave të vetë impiantit.

“National Geographic”, Shqipëria dhe Ballkani Perëndimor, një tur i vetëm Nga të dhëna të paaudituara rezulton se në Shqipëri vijnë rreth 60 mijë turistë amerikanë. “National Geographic” dhe programi “Rritje Albania” USAID kanë ndërmarrë një nismë për të promovuar si një destinacion të vetëm turistik 6 vendet e Ballkanit Perëndimor, mes tyre Shqipërinë.

Shqipëria tanimë është një destinacion turistik i padiskutueshëm, jo vetëm për vendet e Europës, por Amerikës dhe gjithë pjesës tjetër të globit. Pas renditjes në vend të parë nga “Lonely Planet”, vitin e shkuar si destinacioni turistik më i mirë për t’u vizituar, Shqipëria është tani pjesë e një projekti promovimi së bashku me pesë vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor; Kosova, Serbia, Mali i Zi, Maqedonia dhe Bosnje-Hercegovina. Kjo nismë është një bashkëpunim mes ‘National Geographic” dhe projektit “Rritje Albania” USAID. Në një kohë kur vendet e Europës janë duke vuajtur krizën e borxheve sovrane që prej vitit 2008, vendet e Ballkanit Perëndimor po përpiqen të shfrytëzojnë gjithë kapacitetet e mundshme që disponojnë, jo vetëm për të sfiduar krizën që vjen nga jashtë, por mbi të gjitha për të nxitur zhvillimin e qëndrueshëm ekonomik. Fusha e turizmit, në këtë kontekst po kontribuon duke përthithur çdo vit më shumë turistë nga e gjithë bota. Në kuadrin e projektit të promovimit të 6

Parku i Apolonisë

Parku arkeologjik i Butrintit

Bregdeti jugor i Shqipërisë

vendeve të Ballkanit Perëndimor, është krijuar një portal i përbashkët (www.balkangeotourism.com) për të gjashtë vendet e sipërpërmendura, ku ofrohet informacion historik, kulturor, gjeografik etj., por edhe mundësi për të realizuar ture nga më të larmishmet. Risia e këtij projekti është promovimi i 6 vendeve të Ballkanit Perëndimor si një destinacion turistik i vetëm, pavarësisht se me kosto të lartë.

Promovimi i këtij destinacioni të vetëm turistik u bë pak kohë më parë në Uashington DC, nën kujdesin e “National Geographic” dhe USAID-it.

Atje, për disa ditë me radhë u zhvilluan një sërë aktivitetesh informuese për të gjashta vendet ku synohet të nxitet dhe rritet turizmi. Shqipëria u prezan-

tua nga Agjencia Kombëtare e Turizmit, si dhe nga eksploruesi Auron Tare. Portali i çelur i gjeoturizmit ka për qëllim të promovojë turizmin në një sërë drejtimesh; vlerat kulturore, historike, arkitekturore, folklorike, gastronomike, tradicionale, në aspektin e autenticitetit, e gjithashtu edhe marrëdhëniet me njerëzit duke i transmetuar tek vizitorët vlerat e trashëguara dhe ato të fituara në këto 20 vjet demokraci në gërshetim me vlerat perëndimore. Duke iu referuar krizës në vendin fqinj Greqi, ku çmimet e paketave turistike kanë shënuar rritje krahasuar me një vit më parë dhe siguria nuk është më e përligjur në kontekstin e krizës, Shqipëria dhe vendet e Ballkanit Perëndimor janë më

INSTAT: Qershori rrit lehtë inflacionin me 2.2% Niveli i përgjithshëm i çmimeve ka njohur një rritje të lehtë në muajin qershor. Në këtë mënyrë, inflacioni ka rezultuar në nivelin e 2.2 %, krahasuar me 1.9 % në muajin maj. Të dhënat raportohen nga Instituti i Statistikave.

Kështu, inflacioni për muajin qershor është ngritur sipër objektivit të poshtëm të Bankës Qendrore për herë të parë që nga muaji nëntor i vitit 2011.

Sipas të dhënave të INSTAT-it, ka qenë grupi “ushqime dhe pije joalkoolike” që ka dhënë ndikimin kryesor në rritjen e inflacionit me 2.7%. Por nga ana tjetër, duke e krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë, niveli i përgjithshëm i çmimeve ka pësuar rënie me 0.8%. Një vit më parë ky ndryshim ishte 3.9 për qind. Sipas INSTAT-it, krahasuar me muajin e mëparshëm indeksi i grupit ”veshje dhe këpucë” ka shënuar një ulje prej 0.4 për qind, ulje kjo që ka ardhur

Treg fruta perimesh

kryesisht si rezultat i rënies së çmimeve të nëngrupit “veshje”. Po ashtu edhe indeksi i grupit ”qira, ujë lëndë djegëse dhe energji” shënoi një ulje prej 0.1 për qind. Brenda këtij grupi çmimi i lëndëve djegëse shënoi një ulje prej 0.3 për qind. Edhe grupi “transport” ka shënuar një ulje prej 0.9 për qind. Brenda këtij grupi, gjatë muajit

qershor çmimi i naftës shënoi një ulje prej 2.7 për qind dhe çmimi i benzinës, një ulje prej 2.2 për qind. Ashtu siç ka parashikuar Banka Qendrore, inflacioni po rritet me ritme të ngadalta, si pasojë e efekteve psikologjike të krizës në eurozonë. Sjellja konsumatore është konservatore me prirjen për të kursyer sesa për të shpenzuar.

të lakmuara për sa i përket tureve turistike. Dhe për një turist nga Amerika, apo Amerika Latine që mundohet të vijë në Ballkan, është më e leverdishme që në një udhëtim të vizitojë bukuritë natyrore të disa shteteve. Në këtë kuptim, paketa turistike do të jetë më e shtrenjtë dhe të ardhurat do të jenë më të mëdha për secilin vend. Por, pavarësisht se mandati i USAID-it, “Rritje Albania” përfundon në vitin 2014, promovimi i turizmit të 6 vendeve të Ballkanit Perëndimor nuk do të mbarojë aty, por do t’iu delegohet vetë vendeve respektive, të cilat për këtë qëllim do të krijojnë një këshill (“Geoturism Stewardship Council”), i cili do të garantojë bashkëpunim dhe mbi të gjitha do të krijojë ura komunikimi me ak-

Kisha e Shën Nikollës, Voskopojë

torë të tjerë të tregut të turizmit. Në të njëjtën kohë parashikohet që të nënshkruhet edhe një marrëveshje mirëkuptimi mes projektit të portalit të gjeoturizmit të Ballkanit Perëndimor dhe Ministrisë së Turizmit, Kulturës, Rinisë dhe Sporteve.

Forcohen leku dhe dollari, zhvlerësohet monedha europiane Monedha kombëtare lek ka patur një javë pozitive në tregun e brendshëm të këmbimit valutor. Pozitë jokomode ka patur monedha e përbashkët europiane euro, e cila për shkak të thellimit të krizës në eurozonë, por edhe me ardhjen e emigrantëve shqiptarë për pushime në atdhe, ka pësuar rënie. Euro është këmbyer në agjencitë e këmbimit valuatr në kryeqytet nën kuotën e 138 lekëve, një nivel ky i paarritur për disa muaj rresht, gjë që konfirmon rënien e kërkesës për euro në tregun e brendshëm. Euro e ka çelur javën që lamë pas në kuotën e 138.02 lekë dhe e ka mbyllur në kuotën e 137.97 lekëve.

Por ekspertët e këmbimit valutor parashikojnë që monedha europiane të qëndrojë në kuota të ulëta deri në përfundim të sezonit të verës, duke u kursyer të bëjnë parashikime afatgjata në kohë krize. Ndërsa për sa i përket monedhës jeshile amerikane, edhe për të ka patur një javë pozitive

në tregun vendas. Dollari amerikan është këmbyer në agjencitë e këmbimit valutor në kryeqytet me 111 lekë, nga 109.21 lekë që e nisi javën.

Forcimi i monedhës amerikane pritet të vazhdojë përgjatë gjithë stinës së nxehtë si rezultat i reflektimit të përmirësimit të pozitave të saj në bursat ndërkombëtare. Ekspertët kanë paralajmëruar tashmë se gjatë javëve në vazhdim dollari mund të kalojë kuotën e 115 lekëve.

OpEd

10

MAPO

E hënë, 9 korrik 2012 www.mapo.al

Opinione dhe Editoriale

01

02 03

“Nëse doni ta dini vlerën e parave, provoni të merrni hua disa”.

Benjamin Franklin

Bujar Kapexhiu Nga

“Me 10 mijë dollarë do të ishim milionerë!

Kështu do të blinim gjithë gjërat e nevojshme si ... dashuria!

Homer Simpson “Mënyra më e lehtë që fëmijët të mësojnë për paratë do të ishte kur ju të mos kishit”.

Katharine Whitehorn

Luftërat tona L

uftërat tona? Cilat luftëra? Kemi bërë luftëra ne? Unë them asnjë. Shqipëria nuk ka bërë luftëra. Shqiptarët nuk kanë bilanc luftërash. As të fituara as të humbura. Shqiptarët kanë vetëm bilanc pushtimesh të kollajta dhe çlirimesh të vështira, pa luftëra. Shqiptarët nuk janë luftëtarë. Shqiptarët janë më tepër se luftëtarë. Shqiptarët janë mbijetuesa. Shqiptarët janë njerëzit më inteligjentë dhe më vitalë të planetit. Ata kanë Histori të kaluar dhe të tashme jashtëzakonisht interesante. Por luftëra s’kanë bërë.

Dhe shumë mirë kanë bërë që s’kanë bërë luftëra. Jo se nuk kanë mundur, nuk kanë dashur, apo nuk kanë ditur. Shqiptarëve nuk u ka dalë hesapi të bëjnë luftëra. Për një arsye të vetme: për të siguruar mbijetesën.

Shqipëria është e vogël, dhe shqiptarët janë pak. Shqiptarët kanë kuptuar qysh herët se: Po të bënin luftëra, që nuk i bënë, dhe shumë mirë bënë që nuk i bënë, ata dhe vendi i tyre do ishin zhdukur qyshkur nga faqja e dheut.

Po të mos bënin luftëra, vendi i tyre do zvogëlohej do copëtohej, ata vetë do pakësoheshin në numër, por gjithsesi do mbeteshin, do mbijetonin. Dhe ashtu bënë, domethënë s’bënë dhe mbijetuan.

Luftëra kanë bërë Anglia, Rusia, Franca, Gjermania, Greqia, Bullgaria, Serbia. Por jo Shqipëria.

Lufta, si akt, si veprim, është punë. Punë që, ç’është e vërteta, kërkon më pak mend se çdo tjetër punë. E megjithatë, në thelb, është një punë si çdo punë të cilën shqiptarëve nuk u ka interesuar ta bëjnë.

Kjo është arsyeja e raportit problematik të shqiptarëve me luftën dhe punën. Që i ka bërë të mbeten në mes; të mos shquhen dot, as për luftë as për punë, por për të vetmen gjë njerëzore që edhepse nuk është as e mirë as e keqe, as e bukur as e pabukur, as e ëmbël as e hidhur, as e ndritur as e errët, megjithatë është madhështore, që është mbijetesa. Mu për këtë shkak, Historia e Shqipërisë dhe shqiptarëve nuk është as e lavdishme, as heroike, as luftarake, as frikacake, por vetëm një zvargie e pafundme, një tërhiq e mos e këput shekullore, llaftarisht interesante.

Nuk ka luftëra pushtuese dhe luftëra mbrojtëse. Ato janë cilësime konvencione. Ka vetëm luftë. Ku individët njësoj rrezikojnë, njësoj vdesin, dhe komuniteteve ose u leverdis të bëhet, ose jo. Të tjerat janë gënjeshtra historiografësh servilë të pushteteve të kohërave.

Pushtuesi dhe i pushtuari

sipas meje Edison Ypi

Kështu ka qenë dhe kështu do jetë gjithmonë.

Jo me popuj që janë të tillë apo të atillë. Me rrethana, të cilat për disa popuj janë të favorshme, për të tjerë të pafavorshme. Edhe pohimi se janë njerëzit ata që bëjnë rrethanat është një nga gënjeshtrat më të mëdha në rrugën rraskapitëse të njerëzimit drejt progresit. Rrethanat që determinojnë fatet e popujve janë një mpleksje marramendëse faktorësh të panumërt. Faktorësh subjektivë të instinkteve dhe trilleve njerëzore të pakontrollueshme edhe prej vetë bartësve të tyre, me faktorë objektivë, gjeografikë, natyrorë, pasurorë, klimatikë etj. etj., mpleksje kjo që i kapërcen shumëfish aftësitë e mendjes njerëzore për t’i analizuar dhe nxjerrë përfundime.

gjithashtu nuk kanë ndonjë dallim cilësor thelbësor nga njëri-tjetri.

Kush ka pushtuar, ka qenë gjithmonë i përgatitur që eventualisht edhe të pushtohet. Kush është pushtuar, gjithmonë ka ëndërruar të pushtojë.

Ekzistenca dhe funksionimi i një vendi ndaj luftërave, si “mbrojtëse” dhe “pushtuese”, është si funksionimi i mushkërisë, e cila nuk mund ta pastrojë dhe pasurojë gjakun, vetëm duke marrë ose vetëm duke nxjerrë frymë, por vetëm duke i bërë të dyja.

Përrallat me shqiptarë si qengja të pafajshëm, që si të tillë nuk mund të bënin dhe nuk bënë dot luftëra pushtuese, por vetëm mbrojtëse, sepse qenë të rrethuar nga ujqër të egër dhe të pamëshirshëm, janë mistifikime të neveritshme.

Gjithashtu, s’ka popuj trima dhe popuj frikacakë. Ka vetëm Histori të shkruar keq, që i bëjnë popujt të duken të tillë. Nuk janë të ndryshëm popujt. Janë të ndryshëm Fatet e popujve. Fatet e popujve janë si valutat e bursave. Vlerën e ardhme të të cilave nuk e parashikon dot askush.

Kështu ka qenë dhe kështu do jetë gjithmonë. Jo me popuj që janë të tillë apo të atillë. Me rrethana, të cilat për disa popuj janë të favorshme, për të tjerë të pafavorshme. Edhe pohimi se janë njerëzit ata që bëjnë rrethanat është një nga gënjeshtrat më të mëdha në rrugën rraskapitëse të njerëzimit drejt progresit. Rrethanat që determinojnë fatet e popujve janë një mpleksje marramendëse faktorësh të panumërt. Faktorësh subjektivë të instinkteve dhe trilleve njerëzore të pakontrollueshme edhe prej vetë bartësve të tyre, me faktorë objektivë, gjeografikë, natyrorë, pasurorë, klimatikë etj. etj., mpleksje kjo që i kapërcen shumëfish aftësitë e mendjes njerëzore për t’i analizuar dhe nxjerrë përfundime.

Skënderbeu luftoi sa ishte gjallë.

Të nesërmen e ditës që vdiq, gjithçka u shkërmoq. Luftëtarin, strategun, vizionarin, s’e ndoqi asnjë shqiptar. Bilanci i luftës së Skënderbeut ? Për Europën dhe botën, “Mbrojta e Krishterimit”. Për Shqipërinë dhe shqiptarët... “Kujtimi, dhe ah, i gjori mallëngjimi”. Ai që Skënderbeun e përdori si shkrepëse, së cilës shkrepëse pak kunja i ndezën, sepse shumica e kokave të kunjave e kishin barutin të lagur, pra Naimi, nuk e tha kot atë: “Punë, punë natë e ditë...” Po të mos ishin të vërteta këto që po them unë këtu, Naimi do kishte ulëritur: “Luftë, luftë ditë e natë...”

Ali Pasha? Le të mos flasim për tepelenasin. Ishte thjesht dhe vetëm

Tregu i partive

një gjakatar.

Kryengritjet në prag të pavarësisë dhe ca gjëra të tjera më të vogla, nuk kërkuan shtet shqiptar, por taksa më të ulëta nga Turqia, prandaj edhe s’ishin luftëra.

Pavarësia e Shqipërisë nuk u fitua përmes luftërash, u realizua përmes kulisash. Absolutisht po. Ismail Qemali Pavarësinë thjesht e shpalli. Me ndihmën e Austrisë dhe Italisë, të cilave nuk u leverdiste që Serbia të bënte një gjë në dukje banale, por për Serbinë vitale: të dilte në det të shiste derra. Kjo s’është as për të qarë as për të qeshur. Është një konfirmim e nt u z i a z m a nt i n u h at j e s s ë pagabueshme shqiptare që bëri mirë që s’bëri luftëra.

Ndërkohë që Ismail Qemali ngrinte Flamurin e Pavarësisë në Vlorë, 7 mijë serbë që kaluan nga Mirdita marshuan drejt Durrësit, të cilin e pushtuan dhe e mbajtën disa muaj. Ku ishin Kapedanët, Bajraktarët, kanunorët, trimat, të pamposhturit, malësorët, kur mespërmes tyre kaloi serbi?! Pse s’bënë ndonjë luftë sado të vogël për t’i ndalur?

Luftëra e Vlorës, Lufta e ‘20-ës.

200 lebër kundër 10 mijë italianëve.

200 lebër me guna që “hodhën në det Italinë” me luftanije dhe topa. Aman, mos më bëj për të vjellë imambajalldinë e para një jave që e hëngra në Shijak.

Luftëra Nacionalçlirimtare. Ah sa jam lodhur, dhe ah sa i lumtur do ndihesha po të gjeja dikund tjetër ndonjë thërrmijë të kësaj biçim lufte, por s’kam mundur ta gjej veçse nëpër soc-filma.

Lufta e Shpiragut, për shembull.

Me kujtime veteranësh, me festime të përvitshme. Lexova një ditë një faqe të tërë gazete për këtë luftë shkruar nga një veteran. Një togë ushtarësh italianë që do zhvendoseshin nga Berati në Ballsh nuk i ranë rretheqark nga Roskoveci dhe Patosi, por shkurt nëpër Shpirag. Ku u goditën nga ca partizanët trima. Në një pritë. Kur ndoshta po hanin qershia që ndodhen me shumicë atyre skërckave, duke kënduar “O sole mio”. Kaq. Po pse luftë i thua kësaj ti o të hëngërt mortja?

Jo pak shqiptarë të sotëm, sorollopë të atyre që bënë luftëra si ajo e Shpiragut, po bëjnë luftëra. Por jo në Shpirag, as në Korab, as në Tomorr, e as në Gramoz. Në internet. Ku, në gjurmët e baballarëve, të cilët me aq sukses në vend të fjalëve përdorën

koburet dhe në vend të Besës vrasjet pas shpine, po përdorin në vend të emrit pseudonim, dhe në vend të mbiemrit shkurtimin. Sa të squt halabakët tanë.

I preva të trasha ?

S’e besoj më të trasha se ata që thonë se kemi bërë luftëra dhe kemi korrur fitore. Pavarësisht se nuk “e bënë” por “e zbatuan”, unë u njoh atyre meritën e një lufte të përgjakshme të cilën e fituan. Luftën e Klasave.

Kjo është e vërteta. Të tjerat janë muhabete, gazeta, libra, revista, filma.

Megjithatë, jo e gjithë e vërteta.

Sepse mbetet një mister.

Pse duhet të mburremi se kemi bërë disa gjëra të cilat bëmë shumë mirë që nuk i bëmë?!

Lufta e Shpiragut, për shembull. Me kujtime veteranësh, me festime të përvitshme. Lexova një ditë një faqe të tërë gazete për këtë luftë shkruar nga një veteran.

Një togë ushtarësh italianë që do zhvendoseshin nga Berati në Ballsh nuk i ranë rretheqark nga Roskoveci dhe Patosi, por shkurt nëpër Shpirag.

Ku u goditën nga ca partizanët trima. Në një pritë. Kur ndoshta po hanin qershia që ndodhen me shumicë atyre skërckave, duke kënduar “O sole mio”. Kaq.

E hënë, 9 korrik 2012 www.mapo.al

MAPO

11

Basha, për ‘dredhi’ apo për ‘natyrë’, se i leverdis apo se ashtu është gatuar, duket se ka zënë ‘rehat’ si thotë ai: ‘pranë qytetarit’ dhe ‘halleve të Qytetit’. E ka me hile apo jo, ne në pusi jemi, por ende s’duket se ai po rreket të kalojë atij shtegu. Apo ndoshta ende ne nuk e dimë se ‘cili është Lulëzim Basha në të vërtetë?!’ Ndoshta.

— Artur Zheji

Përse sulmohet Lulëzim Basha?

K

ryetari i Bashkisë, Basha po arrin si për inat të të shumtëve, dita-ditës, një rekord të ri. Mbas Kryeministrit, është pothuajse më i sulmuari nga Opozita dhe sidomos nga derivatet e saj. Dhe sidomos akoma, nga ‘verbi’ dhe ‘penda’ kryeneçe e cave, të respektuar në llojin e tyre. Dhe padyshim, këtu nuk ka asnjë të keqe.

Ka ca javë që flitet dhe përflitet shumë për një ‘masakër’, që Lulëzim Basha ka urdhëruar te Parku i Liqenit, buzë Rrugës së Elbasanit. Shkova dhe e pashë. Një herë. Disa herë.

Edhe mua, pse ta fsheh, më dhembi pamja e ca pemëve të prera.

Dhe i bëra vetes dhe disa specialistëve pyetjen: “A ia vlen prerja e disa dhjetëra pemëve, për zgjerimin e një rruge kombëtare?”

Padyshim, më thanë specialistët, nëse do të konceptohej një nënkalim i madh për të shpëtuar pemët, ashtu si te Parku i ‘Villa Borghese’ në Romë, do të ishte më mirë. Te Parku Kombëtar roman i ‘Villa Borghese’, e cila ka filluar të konceptohet nga vitet 1500 dhe është zg jeruar shekull mbas shekulli, në kurriz të mureve aureliane dhe me vepra arkitektonike të të f amshmit Bernini, rruga me 4 korsi, 2+2, kalon në një pikë në nënkalim dhe praktikisht e ndan në dy pjesë Parkun e Madh, të famshëm më shumë në botë se sa në Itali. Rruga që ‘çan’ Parkun, ‘Via Muro Torto’, nuk e di pse kam mall që të kujtoj se kam kaluar nëpër të dhjetë vite rresht me makinën time, është ndërtuar rreth vitit 1900 dhe ka vetëm një nënkalim për trafikun e mjeteve. Rruga është praktikisht një shteg i thelluar dhe gjarpërues, përg jatë mureve të f amshme aureliane. Mbi nënkalim ngrihet një urë e gjerë që siguron lidhjen ndërmjet dy pjesëve të ndara. Një zgjidhje e mrekullueshme, ndonëse trafiku nuk i shpëton dot ngërçeve në kohën e pikut.

Dhe pra, për të qenë sa më i sigurt, u interesova se sa do të ishte vlera e një nënkalimi të madh, për të shpëtuar ato dhjetëra apo më shumë pemë, që mjerisht janë prerë.

U informova se kushtonte aq sa për të mbjellë një pothuajse pyll të ri në kryeqytet. Nga ana tjetër, në të majtë të rrugës që po zgjerohet nuk ka Park apo pyll, por ka një lebeti dhe një pisllëk ndërtimesh të shëmtuara pa leje, me përjashtim të Universitetit Filologjik. Ndoshta, nënkalimi do t’ia vlente për të mos parë ato ndërtime dhe shëmtinë që ato rrezatojnë, por kjo është një çështje tjetër. Për një kohë dhe një shekull tjetër.

Tani të kthehemi sërish te

editorial Artur Zheji

Lulëzim Basha. Ky zotëri ka, o Zot sa shpejt vrapon koha, sidomos kur nuk ankohesh nga shëndeti, një vit pothuaj Kryetar Bashkie.

Në një vit kalendarik, menyja e gatimeve të tij kryebashkiake, që ai, publikisht na ka paraqitur, përbëhet nga disa elementë kryesorë: Së pari ka respektuar deri më tash, deri në përfundimin e një Plani rregullues të mirëfilltë të Kryeqytetit, ‘moratoriumin’ e ndërtimeve. Kemi një vit në Tiranë, pa gropa dhe skarpate, pa betoniera dhe pa pluhur mbytës në qytet. Një vit i gjatë dhe i gjerë refleksioni për qytetin. Dhe ndërkohë, punë në themelet e ngritjes së një vizioni zhvillues të tij. Pakkush me penë dhe verb publik e ka përshëndetur Lulëzim Bashën për këtë. Pavarësisht ‘kujisjes’, protestave, këmbënguljes së ndërtuesve apo ‘klientëve’ elektoralë, që rrinë tanimë pas derës së Kryebashkiakut të ri. Ashtu si dikur pas derës së Edi Ramës.

Sepse si i thonë llafit, është turp ta thuash një llaf të mirë dhe të drejtë, kur punohet saktë apo jo? Sidomos nga aktorët e ‘famshëm’ apo të vetëpërcaktuar si të tillë, të verbit publik apo të pendës dhe të kallamarit.

Së dyti, me tërsëllëmë të madhe u shkulën nga shumë anë të Planetit, Studio të mëdha ndërkombëtare, të ftuara nga Basha, për zgjerimin e Kryeqytetit në drejtim të Paskuqanit dhe të Lumit të Tiranës. Edhe më parë kanë ndodhur Konkurse të mëdha. Por kujdes! Ftesat e atëhershme ishin përqendruar dhe nuk ishte keq në atë fazë, kryesisht për Qendrën e Kryeqytetit.

Tani kemi një Projekt të Ri. Të Madh dhe shpresëdhënës. Ndoshta janë duke u siguruar edhe paratë përkatëse.

Shumë para. Shumë lobime.

Pikërisht në këtë kohë krize globale.

Dhe çfarë ka në qendër të Projektit për ‘New Tirana’ apo ‘Tiranën 2’, me pol vital Lumin e Tiranës, një lumë i vërtetë?

Një Park të Madh e të gjelbër. Një Pyll dhe një Mushkëri të gjelbër për Kryeqytetin. Një formulë me përfitime të shumëfishta. Qendër urbane, zhvendosje dhe përhapje më proporcionale të popullsisë së stërdendur të Kryeqytetit.

Lumë gurgullonjës dhe natyral

dhe shumë pemë e pyll.

Askush ose pakkush nga ‘korifenjtë’ e verbit të ‘lirë’ dhe të ‘pendës’ së sojme, nuk nxiu apo nuk zbardhi ndonjë fjalë për këtë prirje thelbësisht ekologjiste të Kryebashkiakut Basha. Për këtë parashtrim filozofik dhe urbanistik, drejt të cilit u ftuan dhe u nxitën studiot e përtej deteve. Për të ardhmen e Kryeqytetit.

Kryeqytetit të të gjithëve. Është e drejtë e tyre, padyshim.

Të dyshojnë. Të presin. Të gjithë dyshojmë. Dhe mirë bëjmë. Të rrimë, posi jo, në ‘pusi’ për të kuptuar 1001 hiletë e pushtetarëve. Është edhe kjo një Qëndresë. Legjitime dhe e përligjur nga zhgënjimet e panumërta. Por kundrejt një Platforme Urbanistike, që është një arkitekturë transparente e së ardhmes, një prirje e qartë drejt bashkëkohores europiane, shpresoj së paku duhet të jemi disi të gëzuar sadopak së brendshmi. Sepse unë, sidoqoftë besoj, ose dua të besoj në sinqeritetin e shqetësimit dhe të ndjeshmërive të ‘korifenjve’ qytetarë, për Qytetin dhe për fatet e tij.

Së treti, Basha, një politikan i ri dhe me karrierë të lakmueshme, me apo pa hudhër në xhep dhe me buzëqeshje të kahershme, në këtë vit, akoma nuk ka nxjerrë thonj apo helme nga sepeti i tij, thonë shumë i thellë. E shqipëruar ndryshe, Kryetari i Bashkisë, besimin ndaj të cilit nuk po e humbas dot akoma dreqi e mori, dhe kjo s’është dhe aq e këndshme, nuk po përzihet fare në politikën e ditës. Nuk replikon në mënyrë idhnake kur e sulmojnë dhe nuk ‘bën politikë’ antiopozitariste klasike. Pra ky zotëri, ndoshta dinak, ndoshta naiv, duket i nginjur dhe i kënaqur me poltronën plot grenxa nën të, të Kryetarit të Bashkisë së Kryeqytetit. Dhe, që të kuptohemi, kjo poltronë nuk është pak.

Ndoshta kjo është acaruese për disa që kishin pritshmëri tjetër nga gjatoshi dhe hollaku politikani Basha.

Sepse jo pakkush do të donte që ai të vidhisej e të frynte damarin e qafës, duke britur e shkumëzuar ode e lavde për Partinë Demokratike dhe të shpërthente zjarr e rrufe kundër Partisë Socialiste. Kundër Kryetarit të saj, si dhe pararendës i famshëm i poltronës kryebashkiake të Tiranës. Basha, për ‘dredhi’ apo për ‘natyrë’, se i leverdis apo se ashtu është gatuar, duket se ka zënë ‘rehat’ si thotë ai: ‘pranë qytetarit’ dhe ‘halleve të Qytetit’.

E ka me hile apo jo, ne në pusi jemi, por ende s’duket se ai po rreket të kalojë atij shtegu. Apo ndoshta ende ne nuk e dimë se ‘cili është Lulëzim Basha në të vërtetë?!’

Ndoshta.

koment

Arben Vata

Si nisje të lëvizjes së tij, Nano ka zgjedhur Vlorën, qytetin të cilit iu drejtua në fillim edhe në verën e vitit 1997, kur premtoi se do t’u kthente qytetarëve 100% të parave që kishin lënë në firmat piramidale.

Dilni se erdhi…

Fatosi F

atos Nano, ish kryeministër dhe kryetar i PS-së për 15 vjet, ka lajmëruar për këtë javë një tur takimesh në bazën socialiste, në përpjekje për të grumbulluar rreth Lëvizjes Nano për Fitoren e Socialistëve një numër të pakënaqurish nga drejtimi i kësaj partie prej Edi Ramës, që në vjeshtën e 2005-ës. E trumbetuar prej disa javësh si një lëvizje e re dhe finale e Nanos dhe vetë takimet e tij nëpër rrethe më shumë sesa seriozitet duket se përcjellin sërish në kohë shprehje të ngjashme me ato të periudhës së diktaturës, si “Dilni se erdhi Enveri…”, nëpërmjet të cilave u kërkohej punëtorëve, kooperativistëve, nxënësve të shkollave, ushtarëve etj., që të dilnin e prisnin udhëheqësin e tyre, të cilin e kishte këputur malli për ta, por nuk kishte pasur kohë që ai t’i begeniste të gjithë. Në të njëjtën situatë krahasuese duket se është edhe Nano, i cili pasi trashëgoi partinë që themeloi Enver Hoxha, e la atë një ditë papritur, ndërsa u kuptua shpejt se dorëzimi i PS te Edi Rama ishte një manovër e tij për të plotësuar ëndrrën presidenciale. Kur nuk ia mbërriti kësaj dite, as më 2007-ën dhe as më 2012-ën, Nano më në fund vendosi që të dalë sërish në popull. Jo se e mori malli për të, por për të marrë hak ndaj Edi Ramës, që nuk e propozoi atë si kandidat për president në negociatat e muajit qershor të këtij viti. Shumë njerëz e vënë në dyshim seriozitetin e kësaj lëvizje të re të Nanos, aq më tepër kur starti i saj është në pikun e stinës së verës, kur askush nuk e ka mendjen as te Rama, as te Nano, por i drejton shpesh sytë në qiell me shpresë se do të bjerë shi për të zbutur temperaturat vrasëse të kësaj vere.

Si nisje të lëvizjes së tij, Nano ka zgjedhur Vlorën, qytetin të cilit iu drejtua në fillim edhe në verën e vitit 1997, kur premtoi se do t’u kthente qytetarëve 100% të parave që kishin lënë në firmat piramidale. Në Vlorë, Nano është tashmë më shumë simpatik si personazh kur shkon me rroba plazhi, sesa një politikan dalëzotës. Pasi jo vetëm premtimin për paratë nuk e mbajti, por iu la peshqesh vlonjatëve edhe investimin për TEC-in, duke mos dëgjuar kundërshtimet e investuesve dhe ambientalistëve se kështu ai po shkatërronte turizmin në këtë zonë. Dhe duket se veçse për turizëm partiak, për asgjë tjetër nuk mund të shkojë Fatos Nano në Vlorë. Kur ta shohin ndoshta në bregdet me pantallona të shkurtra, vlonjatët do ta kuptojnë se Fatos Nano nuk mund të ishte ai personazh “heroik” i postpluralizmit, nëse qeveria e Berishës nuk do ta kishte burgosur për abuzim me ndihmat e huaja. Ndaj dhe kur ta shohin “perëndinë” Nano të zbritur në tokë, me thjeshtësinë e një njeriu të zakonshëm, siç të gjithë ne jemi, vlonjatët mund ta kuptojnë se ai nuk mund të jetë më njeriu të cilit ata dhe shumëkush i besonin. Nuk mund të jetë njeriu “të cilit pas i vjen historia…”

Kush nga socialistët mund ta besojë Fatos Nanon, i cili në mandatin e tij të dytë si kryeministër shtoi dozën e korrupsionit qeveritar dhe pas humbjes së merituar në zgjedhjet e 2005-ës iku pa nam e pa nishan jo vetëm nga PS, por edhe nga Shqipëria. Në fakt, gjithkush e dinte se Nano ishte stacionuar në Vjenë, vend nga ku ai po gëzonte pensionit politik që ia patën premtuar Berisha me Metën dhe me Ramën. Nano vinte në Shqipëri, njëherë në gjashtë muaj për të firmosur në borderotë e Parlamentit rrogën e deputetit, ndërsa më 2007-ën u investua në garën e parë të dështuar presidenciale.

A mund ta besojnë socialistët Nanon, që në zgjedhjet e 2009-ës dhe më pas në ato lokale të vitit 2011 u angazhua për një dështim të PS në këto votime?! A mund ta besojë njeri Nanon që u detyrua të vinte kollaron dhe takonte me radhë krerët e politikës shqiptare, për t’u kërkuar atyre mbështetje në platformën e tij presidenciale, e cila në fakt edhe nëse ishte e shkruar diku nuk u mor kurrë vesh se çfarë ishte! Kush mund të besojë te Nano, i cili gjatë etheve të fundit presidenciale në një moment shantazhonte Edi Ramën dhe një orë më pas i lutej që ta kandidonte atë për President?!A mund të besohet Nano, që paradite dërgonte email nëpër redaksi për t’u përcjellë mesazh shqiptarëve se ai do ishte njeriu pa parti dhe simbol i unitetit të shqiptarëve, dhe pasdite në një email tjetër bënte sërish presion kuturu ndaj Ramës, duke thënë se ai ishte ende me zemër te PS?! Kush mund ta besojë Nanon, politikanin që shquhet për indiferencë në angazhime publike e zyrtare, se do të bëjë një fushatë intensive në dimër e verë, ditën e natën, kohë e pa kohë në shërbim të kauzës socialiste për zgjedhjet e ardhshme?! Realisht pak e besojnë. Ndoshta vetëm ata që komunikojnë me Nanon me emaile, forma e re e preferuar e të bërit politikë tashmë në Shqipëri. Nëse është kështu, Rama të paktën është i fituar në këtë garë me Nanon, jo vetëm se nuk përton të shkojë e të flasë me bazën socialiste, por edhe se teknologjikisht përdorimi i Twitter-it si mënyrë komunikimi me qytetarët është ku e ku me efektiv se dërgimi i emaileve për gazetarët nga ana e njerëzve të Nanos.

CMYK

02

rrethe

e HëNë, 9 korrik 2011 www.mapo.al

MAPO

13

Konflikti filloi pasi bashkia Elbasanit nisi para pak ditësh disa kërkime për të përcaktuar kufirin se deri ku shtrihej bazilika

Përplasja për bazilikën, prokuroria nis hetimet, pyeten punonjësit e bashkisë Arkeologët këmbëngulin në ruajtjen e vendit në gjendjen aktuale dhe akuzojnë bashkinë se po dëmton zbulimin, ndërsa bashkia kërkon që të rikonstruktojë zonën për ta kthyer monumentin të vizitueshëm Prokuroria e Elbasanit ka nisur hetimet, ndërsa ka marrë së fundmi në pyetje palët e përfshira në konfliktin për çështjen e zbulimit dhe administrimit të bazilikës dhe mozaikut të saj në qendër të këtij qyteti. Gjithçka ka lidhje me kompetencat e ndërhyrjeve në këtë objekt, të pretenduara nga bashkia, por edhe nga grupi i arkeologëve dhe ekspedita që zbuloi bazilikën. Këta të fundit këmbëngulin në ruajtjen e vendit në gjendjen aktuale dhe flasin për mundësinë e gërmimeve të reja, ndërsa bashkia kërkon që të rikonstruktojë zonën për ta kthyer monumentin të vizitueshëm.

Prokuroria ka nisur hetimet pas denoncimit të bërë nga drejtuesi i grupit të arkeologëve Ylli Cerova, i cili akuzoi bashkinë Elbasan se po dëmtonte bazilikën dhe se nuk kishte të drejtë të

Bazilika e Elbasanit

ndërhynte në territor. Konflikti filloi pasi bashkia Elbasanit nisi para pak ditësh disa kërkime për të përcaktuar kufirin se deri ku shtrihej bazilika, duke pretenduar se kishte plot 5 vjet që në atë vend institucionet përkatëse nuk po kryenin më gërmime. Veç kësaj, sipas bashkisë, gropa është kthyer në vend plehrash që i ngjall neveri çdo vizitori. Bashkia Elbasan ka bërë të ditur se do t’i vazhdojë vetë

punimet, nëse gjendja mbetet e pa ndryshuar. Por ky veprim i bashkisë bëri që të reagojë ekspedita e caktuar për këtë qëllim. Sipas arkeologut Ylli Cerova, drejtor i punimeve, kjo është shkelje dhe se duhet të merret drejtësia për sqarimin e kësaj situate. Sipas tij, bashkia Elbasan nuk ka autoritetin e gërmimeve dhe nuk ka marrë lejen e organeve kompetente për këtë qëllim.

Nisur nga situata e krijuar, kryetari i bashkisë, Qazim Sejdini, ka përcjellë shqetësimin në MTKRS

Denoncimi ka bërë që prokuroria Elbasan të kërkojë për sqarime autorët e punimeve dhe drejtorin e trashëgimisë kulturore në Elbasan, Kreshnik Belegu. Ky i fundit ka deklaruar se “sondazhi nuk është bërë fshehurazi dhe bashkia ka të drejtë të dijë se çfarë do të bëhet me objektin e rëndësishëm arkeologjik në qendër të qytetit, duke qenë pjesë edhe e projektit të BE-së, që përfshin edhe mbulimin e mozaikut me xham”.

Nisur nga situata e krijuar, kryetari i bashkisë, Qazim Sejdini, ka përcjellë shqetësimin në Ministrinë e Kulturës, Rinisë dhe Sporteve. Por ende nuk ka një reagim zyrtar. Nisur nga indiferenca që po tregohet, z Sejdini deklaroi se “shpejt do të dalim te gropa e bazilikës në një denoncim publik, ku do të bëjmë të ditur qëndrimin e bashkisë dhe do të denoncojë hezitimin e Ministrisë së Kulturës lidhur me këtë projekt”. Bazilika paleokristiane mendohet se i përket shekullit V-VI erës sonë dhe është një nga zbulimet më të rëndësishme në qytetin e Elbasanit. Specialistët mendojnë se ajo ka një shtrirje edhe më të gjerë në pjesën që tani mbulohet nga bulevardi kryesorë i qytetit, por edhe në atë pjesë të sheshit ku ndodhet busti i Aqif Pashës.

Llogari Kursimi

PËRFITONI OFERTËN MË TË MIRË!

14

MAPO

e HëNë, 9 korrik 2011 www.mapo.al

rajoni

Jovanoviç: Takimi duhej të kishte ndodhur vite më parë Kryetari i Partisë Liberale Demokratike (LDP), Cedomir Jovanovic ka vlerësuar se për rajonin, Beogradin e Prishtinën është i rëndësishëm çdo gjest, i cili i relakson raportet. Në këtë kontekst, sipas tij, duhet shikuar edhe takimin Thaçi-Tadiç, “por edhe duhet pranuar se fjala është për aktin

e vonuar, i cili do të kishte rëndësi shumë më të madhe për të ardhmen e raporteve serboshqiptare sikur të kishte ndodhur para disa vitesh”. Jovanoviç ka vlerësuar se në atë mënyrë është dashur reaguar me kohë, në verën e vitit të kaluar kur në vend të dialogut racional është

përzgjedhur rruga e bllokadave, konfrontimeve dhe e frikës së përditshme nga përleshjet. Ai konsideron se duhen hapur horizonte të reja politike dhe kjo është përgjegjësi e autoriteteve në Beograd e Prishtinë, por edhe e të gjithë politikanëve dhe politikave.

Takim historik Thaçi-Tadiç?

Jo, normal dhe i vonuar Reagime në Kosovë për shtrëngimin e duarve në Dubrovnik mes kryeministrit të Kosovës dhe ish-presidentit serb.

Komentojnë deputetë të LDK, AAK dhe politologë Bekim Bislimi Takimi ndërmjet kryeministrit të Kosovës, Hashim Thaçi dhe ish-presidentit serb, Boris Tadiç, i cili ka ndodhur ditën e shtunë në konferencën ndërkombëtare “Samiti i Kroacisë 2012” në Dubrovnik, ka nxitur reagimet e partive opozitare dhe njohësve të rrethanave politike në Kosovë. Këta të fundit e quajnë të vonuar këtë takim dhe shtrëngim duarsh ndërmjet Thaçit dhe Tadiçit, ndërkohë që përfaqësuesit e partive politike opozitare e konsiderojnë si një gjest normal, i cili ndodh në konferenca ndërkombëtare. Lutfi Haziri, deputet i Kuvendit të Kosovës nga radhët e partisë më të madhe opozitare, Lidhjes Demokratike të Kosovës, thotë se takimi ndërmjet kryeministrit të Kosovës, Hashim Thaçi dhe ish-presidentit serb, Boris Tadiç nuk mund të vlerësohet si historik, siç është shkruar në media. Sipas tij, ky takim nuk është i pari, por i treti dhe se dy takimet e mëhershme kanë ndodhur në rrethana kur kryeministri aktual i Kosovës ka qenë në opozitë, ndërkohë që Tadiç ka qenë pozitë në Serbi. Takimi në Dubrovnik, thotë Haziri, ndodhi në rrethana të tjera, kur Thaçi tashmë është në pozitë në Kosovë, ndërkohë që Tadiç, në opozitë në Serbi. “Është folur shumë në

Boris Tadiç dhe Hashim Thaçi

Kosovë për takime të fshehta dhe mundësinë e takimeve të tjera. Ky samit i Dubrovnikut, i cili është i rëndësishëm për BE-në dhe Ballkanin në veçanti, solli deri te një takim, i rastit, por jashtëzakonisht i rëndësishëm, në mes të kryeministrit të Kosovës dhe ish-presidentit serb, që duhet shikuar në rrafshin e sjelljeve të mira politike. Nuk mendoj që ka impakte të tjera, përveçse më në fund, është bërë diçka publikisht, ndonëse është folur gjithmonë për takime të fshehta”, -thotë Haziri. Burim Ramadani, deputet i Kuvendit të Kosovës nga radhët e Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës, e vlerëson si normal takimin ndërmjet kryeministrit Thaçi dhe ishpresidentit serb, Tadiç, në qoftë se, siç thotë ai, ky takim ka përfunduar vetëm me një shtrëngim duarsh.“Si Aleancë, ne nuk do të donim të besonim se ka pasur më shumë se një shtrëngim të du-

Presidentja e Kosovës, pro takimit me Nikoliçin Presidentja e Kosovës, Atifete Jahjaga ka deklaruar se do të bisedonte me Presidentin e Serbisë, Tomisllav Nikoliç si dy liderë të shteteve të pavarura. “Ne si udhëheqësit e vetëm ligjorë dhe legjitimë të shteteve tona, duke shprehur vullnetin e qytetarëve tanë, mund të bisedojmë.

Përmes këtyre bisedimeve të gjejmë zgjidhje të fortë dhe të qëndrueshme, që do të nënkuptonte paqe dhe stabilitet në rajon e më gjerë” -, ka thënë Jahjaga për të përditshmen e Novi Sadit “Dnevnik”.

Intervista botohet një ditë pasi në Dubrovnik të Kroacisë, kryeministri i Kosovës, Hashim Thaçi shtrëngoi duart me ish-presidentin serb, Boris Tadiç. Ky i fundit nuk ka pranuar të takojë zyrtarët e lartë kosovarë sa ishte në pushtet, dhe as të marrë pjesë në takimet rajonale ku Kosova është përfaqësuar si shtet.

Presidentja Jahjaga, në intervistën dhënë gazetës ‘Dnevnik’ ka shfaqur dëshirën që liderët e rinj të Serbisë të pranojnë sa më parë Republikën e Kosovës dhe si dy shtete fqinje të vendosin marrëdhënie diplomatike e të bashkëpunojnë në rrugët e integrimit euro-atlantik. Presidentja Jahjaga ka vlerësuar se marrëveshjet që kanë dalë nga dialogu mes Prishtinës dhe Beogradit po zbatohen ngadalë, për shkak se pala serbe nuk ka gatishmëri që

arve. Përndryshe, nëse ka pasur diçka më shumë sesa vetëm shtrëngim të duarve, atëherë duhet të ketë informim të qartë dhe të detajuar të të gjithë asaj që ka ndodhur nga ana e kryeministrit Thaçi”, - tha ai. Në anën tjetër, politologu Behlul Beqaj konsideron se takimi

ndërmjet Thaçit dhe Tadiçit është i vonuar dhe se një gjë e tillë, sipas tij, mbase është dashur të ndodhë shumë më herët. “Çdo takim mund të ndikojë pozitivisht tek ata, të cilët janë të gatshëm që të bashkëpunojnë dhe tek ata, të cilët, përmes takimit, tregojnë që

në një mënyrë apo tjetër janë të gatshëm që ta rishikojnë edhe politikën e gabuar, qoftë të veten apo të paraardhësve të tij.

Në këtë kuptim, mendoj se ky takim është i vonuar, por megjithatë është inkurajues për krijimin e kushteve, klimës dhe ambientit për takime të ardhshme, ngase ne, deshëm apo jo, Serbinë e kemi fqinj dhe me fqinjin duhet të kemi gjithmonë gatishmëri që të bashkëpunojmë në interesin e ndërsjellë”, vlerëson Beqaj. Por pse takimi dhe shtrëngimi i duarve me kryeministrin Thaçi nuk ka ndodhur sa kohë Boris Tadiç ka qenë president? Politologu Beqaj vlerëson se ky fakt tregon për pozicionimet e të dyja palëve që udhëheqin me vendet e tyre.“Gjithsesi, kjo tregon se pala shqiptare ka qenë gjithmonë e hapur për takim, ndërkaq pala serbe, në rastin konkret presidenti Tadiç, ka kalkuluar për shkak të situatës, e cila ishte në Serbi dhe u vërtetua se Serbia ende nuk është liruar nga e kaluara, nga trashëgimia dhe mentaliteti i kontaminuar nacionalist”, - shton Beqaj.

Marrë nga “Evropa e Lirë”

REPUBLIKA E SHQIPËRISË MINISTRIA E DREJTËSISË AGJENCIA E MBIKËQYRJES SË FALIMENTIT NJOFTIM Në zbatim të nenit 282/3 pika b) e ligjit Nr 9919, datë 19.05.2008 Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin Nr 8901, datë 23.05.2002 “ Për Falimentin” si dhe pikës 12 të Vendimit të Këshillit të Ministrave nr 852, datë 21.10.2010 “ Për mënyrën e organizimit dhe funksionimit të Agjencisë së Mbikqyrjes së Falimentit” njoftohen të gjithë individët që kërkojnë të aplikojnë për të filluar procedurat e pajisjes me liçensën e Administratorit të Falimentit se duhet të plotësojnë kriteret dhe dokumentacionin si më poshtë: Kandidati duhet të plotësojë këto kritere: 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

Të ketë zotësi të plotë për të vepruar Të mos ketë qënë i dënuar penalisht.

Të mos ketë detyrime financiare të papaguara pranë organeve tatimore Të ketë përfunduar një program të ciklit të dytë të studimeve, sipas legjislacionit në fuqi për arsimin e lartë , në profilin ekonomik dhe/ose juridik; Të ketë përvojë profesionale jo më pak se 10 vjet në fushën e ekonomisë; Të zotërojë një garanci bankare në vlerën 1 000 000 (një milion ) lekë për të siguruar dëmet që mund ti shkaktojë të tretëve si pasojë e veprimtarisë së tij si administrator falimenti; Të mos ketë qënë në proçes falimentimi ose anëtar i Këshillave Mbikqyrës apo drejtues i shoqërive në proçes falimentimi ose likuidimi, të paktën për 5 vitet e fundit; Të mos jetë ne kushtet e papajtueshmërisë me funksionin e administratorit , ku përfshihet të mos punojë në Agjencinë e Mbikqyrjes së Falimentit, të mos jetë përmbarues gjyqësor, apo të mos ushtrojë çdo profesion tjetër që është i papajtueshëm.

Kandidati, ne momentin e regjistrimit në Agjenci, duhet të paraqesë këto dokumenta:

Atifete Jahjaga

të zbatojë atë për të cilën është rënë dakord. Sipas saj, nga Beogradi pritet që të rrisë nivelin e dialogut në lidhje me dëmet e luftës, personat e pagjetur dhe gjykimet për krime lufte. “Liderët e Serbisë deri më tash nuk kanë folur publikisht për këto çështje”, - ka thënë presidentja e Kosovës. Ajo ka hedhur poshtë pretendimet e serbëve të veriut të Kosovës që kjo pjesë të mbetet pjesë e Serbisë dhe ka thënë se shprehja e vullnetit të lirë të qytetarëve nuk do të thotë që çdo komunë dhe çdo fshat ka të drejtë për vetëvendosje dhe shkëputje.

“Vetëm paramendojeni se çka do të mbetej nga shteti i Serbisë, nëse parimi i vetëvendosjes do të ulej në atë nivel”, - ka theksuar Jahjaga.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

Formulari i aplikimit, i cili tërhiqet pranë zyrave të Agjencisë së Mbikëqyrjes së Falimentit; CV , së bashku me dokumentacionin që provon përvojën prej 10 vitesh në fushën e ekonomisë; Kopje të kartës së identitetit ose pasaportës së vlefshme; Dëshmi penaliteti; Diplomën së bashku me listën e notave, të noterizuar, me anë të së cilës provon përfundimin e një nga programeve të ciklit të dytë të studimeve, sipas legjislacionit për arsimin e lartë.

Dokumentacionin me anë të së cilit provon se zotëron një garanci bankare në vlerën 1 000 000 ( një milion) lekë; Dokumentacionin që vërteton se nuk ka qënë më proçes falimentimi ose anëtar i Këshillave Mbikqyrës apo drejtues i shoqërive në proçes falimentimi ose likuidimi, të paktën për 5 vitet e fundit, të lëshuar nga organet kompetente.

Në mungesë të tij , një vetëdeklarim, nën përgjegjësi penale, se nuk ka qënë në proçes falimentimi ose likuidimi, të paktën për 5 vitet e fundit; Deklaratë se do të ushtrojë veprimtarinë e administratorit të falimentit në mënyrë të pavarur dhe në përputhje me legjislacionin në fuqi dhe standartet profesionale

Dokumentacioni shoqërues i kërkesës, duhet të jëte në gjuhën shqipe, ose me përkthim të çertifikuar rregullisht sipas legjislacionit në fuqi , si dhe do të jetë jo më i vonë së 3 muaj nga data e paraqitjes së kërkesës.

Kandidati është përgjegjës përsonalisht për vërtetësinë dhe saktësinë e dokumentacionit të depozituar pranë Agjencisë së Mbikqyrjes së Falimentit.

Afati përfundimtar i dorëzimit të dokumentacionit është data 13 Korrik 2012.

Në datën 16 korrik 2012 do publikohet lista e kandidatëve që do vazhdojnë më tej proçedurat mbi liçensimin.

Dokumentacioni duhet dorëzuar në adresën : Ministria e Drejtësisë, Agjencia e Mbikqyrjes së Falimentit, Bulevardi “ Zogu I-rë”, Tiranë Nr.Kontakti: 04 2259388 (int: 71177) E-mail:

leart.vrioni@justice.gov.al

Cel: 0662077444

fabjola.bregu@justice.gov.al

Cel: 0662091002

Libri

Libra të rinj

Të njohësh ekranin

Parajsë kujtimesh në “Qytetin me një sy”

Aktori dhe regjisori Mevlan Shanaj shkruan “Ekrani është vetë ëndrra”, një udhëzues profesional për ata që punojnë me imazhin...

Faqe 21

Faqe 14

MAPO

Libri

Recensë nga Preç Zogaj

“Dëftesat” e Brzezinskit për tre presidentë amerikanë “Shansi i fundit i Amerikës”, një ese nga Zbigniev Brzezinski, botuar nga shtëpia botuese “Helga’s secrets” Megjithëse raporti me librin dhe leximin është tejet individual, statistikat dhe sondazhet tregojnë se për shumicën e lexuesve në stinën e verës libri është një argëtim komplementar, pra jo i dorës së parë në krahasim me mënyrat... Faqe 18

MAKS VELO: Portret, fytyra e vërtetë e komunizmit

Bojaxhesha dhe Minatori nga Selenica, portrete në pastel të piktorit Maks Velo

Si kanë sunduar osmanët në tokat shqiptare Historiani Ferit Duka boton librin “Shekujt osmanë në hapësirën shqiptare”, studime dhe dokumente Ky vëllim me studime e dokumente për shekujt osmanë në hapësirën shqiptare, i botuar nga UET-Press, vjen si kontribut serioz për zgjerimin dhe thellimin e mëtejmë të njohurive të historisë së asaj periudhe. Një punë e gjatë kërkimore që autori-historiani i njohur, Ferit Duka ka kryer në arkiva e biblioteka të ndryshme brenda dhe

jashtë Shqipërisë. Sot diskutohet për neo-otomanizëm, lëvizja e re ideologjike dhe politike që përpiqet të promovohet në zonat e ish-Perandorisë Osmane. Historianë dhe analistë të ndarë në kampe debatojnë nëse ka apo jo përpjekje neootomane në vendin tonë dhe një rilindje të Perandorisë në Ballkan. Ahmet Davutoğlu, ministri i

Punëve të Jashtme i Turqisë prej 2009-ës dhe arkitekti i politikës së re të jashtme, e ka hedhur poshtë termin neo-otomanizëm. Duke e quajtur republikën turke tanimë një shtet modern, i cili i ndërton marrëdhëniet diplomatike me status të barabartë me secilin prej shteteve të mëdha apo të vogla që dikur ishin toka osmane.

MAPO

16 10

Libri

E hënë, 9 2 korrik 2012 www.mapo.al

intervistë

Piktori sjell për herë të parë 52 punë, realizuar në pastel, në albumin me ngjyra të titulluar thjesht “Pastel”, ku janë përzgjedhur disa prej punëve të tij të realizuara nga viti 1960-2012

Maks Velo Pasteli, “arma” kundër realizimit socialist Aida Tuci

P

astelin e kam veçanërisht për zemër. Më duket sikur hedh në letër direkt ngjyrat e natyrës. Mbaj mend akoma emocionin që më la para 50 vitesh kutia me pastele kur e hapa për herë të parë”.

Maks Velo ka mbledhur një pjesë të punimeve të tij të realizuara me pastel në albumin titulluar thjesht “Pastel”. Janë 22 portrete, 28 peizazhe dhe dy natyra të qeta, të realizuara gjatë viteve 1960-2012, me përjashtim të viteve të burgut. Në katalog ai ka përzgjedhur ato punë që dilnin jashtë skematikës së realizmit socialist. “Natyra nuk iu nënshtrua komunizmit, as fytyrat njerëzore. Ishin njerëzit e thjeshtë dhe harmonia e natyrës që më mbajtën gjallë. Edhe ngjyrat.” Në fakt, të gjitha punët e tij janë të tilla. Siç thotë dhe në intervistën e tij për “Mapo”-n, edhe një herë që tentoi të bëhej piktori “i zellshëm” i realizmit socialist nuk ia doli.

Pas gjashtë albumeve bardh e zi, ju sapo keni botuar të parin album me ngjyra, ku keni përfshirë 52 punë në pastel. Pse keni përzgjedhur pikërisht këto?

Unë jam një njeri që punoj shumë.

Te puna kam gjetur gëzimin, por edhe vështirësinë e sistemit, sepse artisti kur punon përjeton një gjendje halucinative, një lloj kënaqësie sikur po bën diçka të madhe. Sigurisht kam pasur dhe shumë mundime dhe kam prodhuar shumë. Prandaj nuk janë vetëm këto 52 punë që janë përfshirë në këtë album, por janë me qindra punë të tjera. Ka qenë e vështirë për mua dhe botimi i këtij albumi të parë me ngjyra. Deri tani kam botuar rreth gjashtë albume me punët e mia në bardhe e zi, por çdo piktor

ëndërron që të botojë një album me ngjyra. Në këtë rast vështirësitë janë edhe më të mëdha për shkak të anës financiare, por unë fatmirësisht kisha shpërblimin që mora nga vitet e burgut dhe me ato plotësova ëndrrën time për një album me ngjyra.

Dhe ky botim mund të kish qenë edhe më luks, sepse, për hir të vërtetës, duhet thëne se ka diferenca mes punëve origjinale dhe botimit. Përsa i përket përzgjedhjes e kisha të vështirë të vendosja. Unë kam shumë punë në vaj. Në akrilik, akuarel diçka më pak, por në fund vendosa të botoj punët e mia të realizuara në pastel, sepse Pastelin e kam parë gjithmonë si një “armë” për t’iu kundërvënë realizmit socialist. Teknika e pastelit të detyron të jesh vetvetja dhe artisti hedh në letër direkt ngjyrat e natyrës e kuq ja është e kuqe dhe jo ndonjë përzierje, siç ndodh në teknikën e vajit. Kjo përshtatej dhe me natyrën time dhe rrymën që unë ndiq ja, që afrohej shumë me Fauvism-in, një lëvizje që u evidentua në Francë. Njeriu ka korrespondenca instiktive se kujt i përket dhe mua kjo më përshtatej dhe akoma vazhdon të më përshtatet si natyrë krijuese.

Në një shënim tuajin në hyrje të albumit ju thoni se disa prej punëve të realizuara në vitet ‘60‘70 nuk janë realizëm socialist. Çfarë i bën këto punë anti realizëm socialist?

Ndërkohë që i seleksionoja punët që do të botoheshin në këtë album vura re se ato ishin një kundërvënie ndaj njeriut që kishte krijuar realizmit socialist. Portretet që unë kam sjellë janë realiste. Në portretin e kooperativistes së re të ulur në një deng me misra është gjithë kooperativizmi shqiptar. Po ashtu në portretin e

Ky album u rrok nga publiku, sepse ato portrete tregojnë realisht punëtorin, kooperativisten, natyrën, gjithë strukturën komuniste të Shqipërisë e sjellë përmes syrit të një artisti që nuk gënjen

vrarë të minatorit nga Selenica apo të traktoristit Mahmut Ajazi.

Pasi ju arrestuan, si kanë mundur të shpëtojnë nga sekuestrimi, djegia?

Portreti ‘Minatori nga Selenica’ është puna që unë dua më shumë nga të gjitha përsa i përket realizimit artistik. Gjatë gjithë kohës së qëndrimit në burg mendoja shpesh nëse kjo punë kishte shpëtuar apo jo, sepse asokohe nuk dija çfarë kishin sekuestruar dhe djegur dhe çfarë kishte shpëtuar. Edhe kur më nxorën në gjyq, në mbështetje të akuzës sime sollën disa vepra abstrakte punë në vaj që ata mendonin se ishin më “skandalozet” kundër regjimit. Nuk pyesja dot asnjeri, as nënën time. Kur dola nga burgu dhe e gjeta këtë portret mes rafteve përjetova një kënaqësi të madhe. Hetuesi që kishte vajtur në shtëpinë time bashkë me Kujtim Buzën kishte marrë vetëm ato punët abstrakte, sepse e dinin (sipas informacioneve që u kishin dhënë spiunët) se ku ishin dhe ato sekuestruan. Duke qenë se kampioni ishte ngarkuar me këto punë në vaj që ishin të përmasave të mëdha, ata mbase lanë këto punët e vogla. Dyshoj nëse ata i kanë parë dhe i kanë lënë në shtëpi, ka shumë mundësi që këto t’u kenë shpëtuar syrit të hetuesve.

Kush i ruajti g jatë kohës që ishit në burg?

M’i ka ruajtur mamaja ime. Për të gjitha veprat e mia që mbeten në shtëpi, është kujdesur ajo. Babai vdiq gjatë kohës që unë isha në burg.

Dhe pas kaq vitesh që kanë qëndruar në sirtar, përse keni zgjedhur këtë moment për t’i botuar?

Ajo që më gëzon më shumë është reaksioni pozitiv që pati ky album.

Mendoj se kjo ka ardhur sepse publiku për herë të parë sheh diçka të vërtetë. Ka mbi 50 vjet që shqiptarët nuk e shohin (të paktën në artin pamor) si ishte në të vërtetë njeriu i realizmit socialist. Janë me qindra vepra të realizmit socialist që ndodhen në Galerinë Kombëtare, të gjitha janë një falsitet total dhe kjo vihet re.

Kjo është arsyeja që ky album u rrok nga publiku, sepse ato portrete tregojnë realisht punëtorin, kooperativisten, natyrën, gjithë strukturën komuniste të Shqipërisë e sjellë përmes syrit të një artisti që nuk gënjen. Prandaj vendosa të botoj këtë album me ngjyra me këstin e parë të parave të burgut. Nga ana simbolike kjo kishte shumë domethënie për mua, sepse ajo ka qenë periudha më e errët e jetës sime, ku m’u sekuestruan dhe m’u dogjën një seri punësh dhe tani vjen koha që unë me paratë e burgut të botoj ato punë që

MAPO

17 11

Libri

E hënë, 9 2 korrik 27 shkurt 2012 2012 www.mapo.al

Portreti ‘Minatori nga Selenica’ është puna që unë dua më shumë nga të gjitha përsa i përket realizimit artistik. Gjatë gjithë kohës së qëndrimit në burg mendoja shpesh nëse kjo punë kishte shpëtuar apo jo, sepse asokohe nuk dija çfarë kishin sekuestruar dhe djegur dhe çfarë kishte shpëtuar

Instrumentistët që i shpëtuan zjarrit Vepra “Dy instrumentistë me lodër dhe zurle” fsheh pas saj historinë e jetës së piktorit. Për tendencat e tij moderniste në pikturë, Mask Velo ishte tashmë në listën e zezë. Pas kritikave të para u dënua me punë të rëndë në Ndroq. Një pjesë e punëve të tij janë frymëzuar pikërisht te ky fshat që piktorin e tërhiqte për nga relievi i thyer, ngjyrat dhe peizazhi.

“Eksperimentoja gjatë gjithë kohës. Kisha si bazë artin popullor (jo artin popullor etnografik), nga ku merrja personazhet dhe pastaj i transformoja. Mora vesh që do më arrestonin. Atëherë arrestimet nuk janë si sot, që ti nëse je i pafajshëm del para gjykatës dhe ke mundësi të provosh pafajësinë tënde. Këto mundësi nuk ekzistonin, ishte një katastrofë ajo që ndodhte për ty dhe familjen. Ndodhesha pikërisht në këtë gjendje, kur mora vesh se do më arrestonin dhe mora të digjja disa nga punët e mia në oborrin e shtëpisë. Një prej tyre ishte dhe ‘Dy instrumentistët’.

Sapo e hodha ndjeva keqardhje në moment dhe menjëherë e nxora nga zjarri. I hodha ujë dhe e hodha në qilar. Ishte djegur në tri vende, por shpëtoi. E kam restauruar pas viteve ’90”, kujton Velo historinë e tij.

Arixhofkat si subjekt i lirisë

shpëtuan. Periudha më interesante janë punët e realizuara në vitet ‘60’70, sepse janë jashtë skematikës dhe mund të them sa jam i vetmi artist që kam bërë art jashtë skemës së realizmit socialist.

Por tentuat një herë dhe ju që të bëheshit dhe piktori i realizmit socialist, por nuk ia dolët?

Duke qenë “ndryshe” nga të tjerët, ajo që unë duhej të paguaja ishte të mos lejonin ekspozimin e punëve të mia. Kështu që mendova të bëja një përpjekje për të sjellë portretin e njeriut të punës socialiste.

Shkova në një banesë ku kisha piketuar një bojaxheshë. E vizatova aty për aty dhe menjëherë u nisa në shtëpi për ta hedhur në vaj. Mendova se me këtë portret do të pranohesha në ekspozitë. Por nuk ndodhi ashtu, as bojaxhesha nuk ua mbushi mendjen. Që atëherë nuk tentova më. Çfarë do ta bënte Bojaxheshën një vepër të realizmit socialist?

Përgjithësisht në veprat e realizmit socialist kërkohej klasa punëtore, ku tregohej zelli në punë, devotshmëria, simbolikat e komunizmit, njerëz të qeshur e të lumtur.

Unë mendova se ke këto “shenja” do t’i afrohesha realizmit socialist, por nuk ia dola as me bojaxheshën, megjithë përpjekjet e mia për të qenë i ngurtë dhe skematik.

Albumi jo pa qëllim hapet dhe mbyllet me portretin e dy arixhofkave (siç i emërton portretet dhe autori). E para titullohet “Arixhofka me kanistra dhe dajre” dhe është puna e parë e realizuar prej tij me teknikën e pastelit. I përket vitit 1960. “Shqipëria asokohe ishte shumë e varfër, ishte një vend që të shoqëronte frika ngado. Arixhofkat ishin një nga personazhet e mia të preferuara. Prandaj e filloj këtë album me portretin e njërës prej tyre dhe e mbyll sërish me to, sepse më tërhiqnin me lirshmërinë e tyre, me ngjyrat e fustaneve.

Mund t’u afroheshe pa problem dhe komunikoje me to pa problem”. Të gjitha këto i bënin këto gra subjekte artistike të lira.

Pazari “studio” e punës së piktorit Frymëzimin Maks Velo e gjente gjithmonë në dy pika në kryeqytet: te Pazari i vjetër ose te Pazari i ri. Në ditë pazari ai merrte në xhep kutinë me pastela dhe nisej në “studiot” e tij. “Aty kishte gjithmonë një atmosferë mesjetare dhe portrete mjaft interesante. Syri i artistit gjente shumë elemente që ishin primitive. Këtu gjeta arixhofkën që shiste kanistra dhe dajre, djaloshin që shiste shegë dhe shumë personazhe të tjera që janë në këtë album.

Gjithmonë e gjeja frymëzimin te primitiviteti shqiptar dhe këtë e përcillja në pikturë përmes modernitetit. Çuditërisht këtë rrugë kanë ndjekur edhe shumë piktorë në botë, por unë e bëja instinktivisht, pa e ditur.

Mua pikërisht ky mjedis më tërhiqte më shumë sesa dritat në Kombinatin e tekstileve.”thotë Velo.

Gjirokastra kubiste Është një nga punët në pastel e Maks Velos, e realizuar në vitin 1972. “E transformova Gjirokastrën si një ëndërr fëmijësh. Ideja ishte e një Gjirokastre tjetër. Vetë ky qytet më ngjallte ato ndjesitë që duhet të ketë një artist i cili ngacmohet nga realiteti për të sjellë një peizazh tjetër. Por kjo varet nga subjekti dhe Gjirokastra është kubiste. Në ato momente që ti je aty, është vetë qyteti që ta sugjeron.”

Puzanovët Viktori dhe Vasil Puzanova ishin të dy rusë të arratisur gjatë periudhës së revolucionit. Vasili kish qenë oficer. Çifti u nda.

U bashkuan në Jugosllavi, por kur hynë gjermanët u zhvendosën në Shkodër, nga frika se mos i kthenin në Rusi.

Dhe përfundimisht në Tiranë, pranë shtëpisë së të riut Maks Velo. Këtu u njoh dhe piktori me çiftin Puzanova. Në një nga vizitat e pasdites, ku ai u dërgonte pak byrek nga e ëma, ai i gjeti si shtrirë ku njëri nga bashkëshortët lexonte.

“Në një nga këto ditë realizova dhe këtë portret të të dyve. Është një nga punët e mia më të dashura, e para sepse është shumë e realizuar dhe e dyta sepse asnjeri më parë nuk i ka vizatuar Puzanovët. Kjo punë në tush dhe pastel është i vetmi portret i vizatuar i Puzanovëve.”

MAPO

18

Libri

E hënë, 9 korrik 2012 www.mapo.al

Është e vërtetuar përgjatë historisë se forca e një fuqie të madhe pakësohet kur pushon së shërbyeri një ide. Përpara se të shemben nga koha apo forcat armike, perandoritë kanë rënë kur kanë humbur vizionin e së ardhmes. Këto përvoja janë studiuar e formuluar si aksioma. Forca e Shteteve të Bashkuara, sipas Brzezinskit, qëndron tek ideja ripërtëritëse e misionit të saj si fuqi e lirisë dhe demokracisë.

“Shansi i fundit i Amerikës”, një ese nga Zbigniev Brzezinski, botuar nga shtëpia botuese “Helga’s secrets”

“Dëftesat” e Brzezinskit për tre presidentë amerikanë Preç Zogaj

M

egjithëse raporti me librin dhe leximin është tejet individual, statistikat dhe sondazhet tregojnë se për shumicën e lexuesve në stinën e verës libri është një argëtim komplementar, pra jo i dorës së parë në krahasim me mënyrat e tjera të kalimit të pushimeve dhe kohës së lirë. Lexohet më pak, preferohen një kategori e caktuar librash më të “lehtë” në të lexuar, që i drejtohen me shumë kureshtjes sesa emocionit, siç janë biografitë apo esetë për njerëz të shquar, librat divulgativë, por profesionalë për periudha dhe aspekte të ndryshme të historisë së botës e njerëzimit, romane dhe novela me aksion, e tjerë. Kjo nuk do të thotë se nuk ekziston lexuesi i njëtrajtshëm që nuk e lidh fare të lexuarit me stinën, me gjatësinë e ditës dhe të natës. Gjithsesi, në përputhje me tendencën e shumicës, do të mundohemi të rekomandojmë për këtë stinë libra “vere”, që një lexues mund t’i marrë me vete në pushimet e fundjavës apo stinës. Kemi përpara “Një histori e shkurtër e botës”, shkruar nga Ernst Hans Gombrich, botuar nga “Tirana time”; librin bestseller “Sekretet e mijëvjeçarit”, të Katherine Neville, botuar nga “Dudaj”; romanin “Brida” të Palolo Coelhos, botuar nga “Toena”; monografinë “De Goli”; esenë “Shansi i fundit i Amerikës”, botuar nga “Helga’s serkret”… Do të shkruajmë në vijimësi për secilin prej këtyre librave, por lexuesi mund të jetë më i shpejtë se ne…

Për këto dhe për shumë pyetje të tjera kardinale që lidhen me zhvillimet e mëdha të dy dekadave të fundit, lexuesi do të marrë përgjigje shteruese, të thella dhe njëkohësisht të thjeshta nga një penë e jashtëzakonshme si ajo e Brzezinskit.

“Shkurt, shkruan Brzezisnki, e meta më e madhe e George H. W. Bush nuk qëndron në atë që ai bëri, por në atë që ai nuk bëri. Ai e la detyrën duke gëzuar një respekt ndërkombëtar të paprecedent. Por si lider global nuk e shfrytëzoi mundësinë që t’i jepte formë së ardhmes…”

***

“Shansi i fundit i Amerikës“ është një libër politik i llojit të esesë, botuar në shqip nga shtëpia botuese “Helga’s secrets”. Autori i një libri të tillë kaq pretencioz nuk mund të ishte kush tjetër veçse Zbigniev Brzezinski, politologu i famshëm amerikan me origjinë polake. Ose një tjetër si ai. Brzezinski bën pjesë në elitën e shkrimtarëve politikë vizionarë, të cilët, me dhuntitë dhe njohuritë e tyre të thella për historinë dhe gjeopolitikën, duket sikur qëndrojnë mbi kohën dhe mbi sferën e Tokës për të parë nga lart tërësinë e gjendjeve dhe tendencave të zhvillimit në shkallë botërore, duke mëtuar të parashikojnë të ardhmen jo si orakujt divinë të antikitetit, por si studiues, si kërkues dhe, pse jo, dhe si artistë. Jo më kot institucionet më të larta të Shteteve të Bashkuara të Amerikës i mbajnë afër këta njerëz të mendimit, kërkojnë pikëpamjen dhe këshillën e tyre për formimin e politikave, i përfshijnë në hartimin e makroprognozave dhe makroprogrameve për të ardhmen e botës dhe për vendin e Shteteve të Bashkuara në skakierën e zhvillimeve afatmesme dhe afatgjata. Vetë Brzezinski, si përfaqësues i madh i “think tank-ut” në SHBA, ka qenë këshilltar i jashtëm i disa presidentëve, kryesisht për çështje të gjeopolitikës. Është e vërtetuar përgjatë historisë se forca e një fuqie të madhe pakësohet kur pushon së shërbyeri një ide. Përpara se të shemben nga koha apo forcat armike, perandoritë kanë rënë kur kanë humbur vizionin e së ardhmes.

Këto përvoja janë studiuar e formuluar si aksioma. Forca e Shteteve të Bashkuara, sipas Brzezinskit, qëndron tek ideja ripërtëritëse e misionit të saj si fuqi e lirisë dhe demokracisë.

“Shansi i fundit i Amerikës” analizon veprimtarinë e tre presidentëve që kanë drejtuar Amerikën pas shpërbërjes së ish-Bashkimit Sovjetik, si ngjarja më e madhe botërore e

gjysmës së dytë të shekullit të njëzetë. Këta presidentë janë Bushi i Vjetër, Bill Klinton dhe Bushi i Ri. Me emrat e tyre shfaqet në historinë e Shteteve të Bashkuara dhe në historinë e botës figura e liderit global, që është pasqyra e lidershipit të vetëm të Amerikës në botë nga viti 1989 e gjer sot. Asnjëherë, as në kohën e perandorive më të mëdha, nuk ka ndodhur që bota të njohë vetëm një pol fuqie, apo një superfuqi të vetme, siç ka ndodhur në dy dekadat e fundit. Asnjëherë nuk ka ndodhur që një njeri i vetëm, në rastin konkret presidenti i SHBA-së, të ketë atributet e liderit global në trendin e zhvillimeve botërore.

Si lindi dhe u formua ky lidership, në ç’kushte, në çfarë konteksti? Çfarë ndodhi, pse ra perandoria sovjetike e së keqes? A ishte rënia e saj një vepër heronjsh, apo një proces i brendshëm që u zhvillua në vetvete, duke goditur si pika e shiut në gur? A pati efekte kundërthënëse prishja e ekuilibrave të Luftës së Ftohtë? Cilat ishin tiparet e lidershipit të Bushit të Vjetër? Po të Bill Klintonit? Po të Bushit të Ri? Si e ka përdorur Amerika dhe si e kanë përdorur tre presidentë shansin e jashtëzakonshëm për të zgjidhur krizat dhe për të formuar një rend të ri të paqes dhe bashkëjetesës në shkallë botërore? Për këto dhe për shumë pyetje të tjera kardinale, që lidhen me zhvillimet e mëdha të dy dekadave të fundit, lexuesi do të marrë përgjigje shteruese, të thella dhe njëkohësisht të thjeshta nga një penë e jashtëzakonshme si ajo e Brzezinskit.

Statura e profesorit ia lejon atij të “lëshojë dëftesa” për secilin prej presidentëve, duke i parë si individë me karakteristikat e tyre të veçanta dhe njëherësh si produkte politike të kohës kur u zgjodhën dhe qeverisen nga Shtëpia e Bardhë. Ai pohon me nota pozitive administrimin prej Bushit Plak të shpërbërjes së ish-Bashkimit Sovjetik. Në të njëjtën kohë, njeh me adhurim aftësitë diplomatike dhe shkathtësinë e këtij presidenti në ndërtimin e një koalicioni shumë të gjerë kundër pushtimit të Kuvajtit nga Iraku në fund të vitit 1990.

Si lider global numër tre, Bushi i Ri “ka keqkuptuar momentin historik dhe brenda pak viteve, në mënyrë të rrezikshme, ka minuar pozicionin gjeopolitik të Amerikës. Në ndjekjen e një politike të bazuar në bindjen se ne tani jemi një perandori dhe kur veprojmë krijojmë realitetin tonë, Bushi ka vënë në rrezik Amerikën”, shkruan Brzezinski.

Bushi i Vjetër kritikohet ndërkohë me fraza lapidare për moskurorëzim apo për lënien në mes të arritjeve të tij historike, qoftë në çështjet e postkomunizmit në ish-Bashkimin Sovjetik, qoftë në luftën kundër Sadam Hyseinit.

“Shkurt, shkruan Brzezisnki, e meta më e madhe e George H. W. Bush nuk qëndron në atë që ai bëri, por në atë që ai nuk bëri. Ai e la detyrën duke gëzuar një respekt ndërkombëtar të paprecedent. Por si lider global nuk e shfrytëzoi mundësinë që t’i jepte formë së ardhmes…”.

Një analizë e gjerë i kushtohet presidencës tetëvjeçare të Bill Klintonit, liderit të “qëllimeve të mira”, që iu kushtua me përparësi problemeve të brendshme të Amerikës, duke shënuar suksese spektakolare në këtë drejtim, por duke lënë për të dëshiruar, sipas autorit, në fushën e politikës së jashtme. Partizan i lidershipit amerikan në botë, Brzezinski e lavdëron Klintonin për zgjerimin e NATO-s, për ndërhyrjen vendimtare në Kosovë, por e qorton për dështimin e përpjekjeve për paqen në Lindjen e Mesme dhe për injorimin e terrorizmit të Al Kaedas. Në dallim nga ajo që mendojmë dhe do të vazhdojmë të mendojmë ne shqiptarët, Brzezisnki pohon se lideri global numër dy, që është Klintoni, nuk la gjurmë historike me rëndësi botërore.

Nëse e lexojmë këtë libër në optikën e përfitimeve që kemi patur si komb nga tre presidentët e SHBA-së, “zhgënjimin” më të madh do ta kemi me vlerësimin e “ liderit katastrofik”, siç e etiketon autori Bushin e Ri. Por duhet të kuptojmë dhe sigurisht e kuptojmë se optika e autorit është shumë më e gjerë se ajo e mirënjohjes së popullit shqiptar. Ne do të vazhdojmë ta duam këtë president që vizitoi i pari në historinë e marrëdhënieve shqiptaroamerikane Tiranën dhe kontribuoi drejtpërsëdrejti për pavarësinë e Kosovës dhe futjen e Shqipërisë në NATO. Nga ana tjetër, Brzezinski u krijon mundësinë lexuesve të kenë vizionin e misionit të liderit botëror. Autori i ka rezervuar Bushit të Ri një kritikë të sertë për unilateralizmin e politikës së tij pas ngjarjeve të 11 Shtatorit, që u pasua me vendime që prodhuan më shumë viktima dhe më shumë armiqësi për Amerikën në botë. Si lider global numër tre, Bushi i Ri “ka keqkuptuar momentin historik dhe brenda pak viteve, në mënyrë të rrezikshme, ka minuar pozicionin gjeopolitik të Amerikës. Në ndjekjen e një politike të bazuar në bindjen se ne tani jemi një perandori dhe kur veprojmë krijojmë realitetin tonë, Bushi ka vënë në rrezik Amerikën”, shkruan Brzezinski. Këto rreshta të rëndë që kanë tingëllimin e një akuze, janë shkruar kur Bushi i Ri ishte ende në pushtet. Brzezinski i kërkon dhe i këshillon Amerikës si mund të rifitojë staturën e saj botërore në erën e sotme të zgjimit të ri planetar. Ky është shansi i fundit i Amerikës. Kjo është sfida e presidentit të ri. Ai nuk ishte zgjedhur ende kur u botua libri. Do të zgjidhej më vonë dhe do të ishte Barak Obama. Misioni i tij vazhdon. Brzezinski me siguri është duke e vëzhguar.

“Shansi i fundit i Amerikës” është një libër i rrallë në llojin e vet. Përveçse me thellësinë e përmbajtjes dhe bukurinë e stilit, libri të rrëmben si model i kritikës së motivuar nga qëllime të larta.

MAPO

19

Libri

E hënë, 9 27korrik shkurt 2012 2012 www.mapo.al

intervistë

“Salomeja” është shkruar në frëngjisht, në vitin 1891. U botua dy vjet më vonë, njëkohësisht në Francë dhe Angli. Fillimisht u përkthye nga Alfred Douglas, por Uajlldi mbeti i pakënaqur me përkthimin e tij, aq sa e mori dhe e shkroi nga e para në anglisht, nga është sjellë edhe botimi në shqip

Tragjedia e Oskar Uajlldit botohet nga “Zenit”. Përkthyesi Azem Qazimi bën krahasime me versionin biblik

“Salomeja”, në shqip historia e gruas fatale Jorida Pasku

K

ëto ditë është botuar nga “Zenit” “Salomeja”, tragjedia me një akt e shkruar më 1891 nga Oskar Uajlld (Oscar Wilde), e përkthyer nga Azem Qazimi dhe e pajisur me ilustrimet groteske të Aubrey Beardsley. Ilustrimet janë po aq të njohura sa vepra. Në Ungjijtë e Markut dhe Mateut, emri i heroinës nuk përmendet, thjesht ajo njihet si bijë e Herodias, e lindur nga martesa e parë. Herod Antipa, tetrarku i Judesë kërkon të lidhë martesë me Herodian, që më parë ka qenë gruaja e të vëllait. Profeti Gjon Pagëzori del kundër kësaj martese, të cilën e quan mëkat, ndaj për këtë Herodia kërkon ekzekutimin e tij. Tek Uajlldi, është Salomeja që kërkon kokën e profetit në një pjatë argjendi, (në tragjedi quhet Jokanan), pasi është përpjekur ta shtijë në ngasje.“Goja jote është si një fashë alle mbi një kullë të fildishtë. Është si një shegë e çarë më dysh me thikë fildishi. Lulet e shegës që çelin në kopshtet e Tirit dhe që janë më të kuqe se trëndafilat, nuk janë kaq të kuqe.

Kumbet e kuqe të borive, që lajmërojnë avitjen e mbretërve dhe u kallin datën armiqve, kaq të kuqe nuk janë. Goja jote është më e kuqe se këmbët e atyre që shtrydhin verën në venicë. Është më e kuqe se këmbët e pëllumbave që rrojnë nëpër tempuj dhe mëkohen nga priftërinjtë”, - i drejtohet ajo profetit. Uajlldi e vë theksi te sensualiteti i saj që nuk i shpëton vëmendjes së askujt; pazhi i saj vetëm rri dhe e kundron, madje edhe Herodi nuk lë rast pa ia lëvduar hiret edhe para së ëmës. “Salome, eja të hash fruta me mua. Marrosem të shoh shenjat e dhëmbëve të tua mbi frut. Kafshoje pakëz këtë frut, që të ha unë atë që do mbetet”, - i kërkon ai thjeshtrës. I vetmi që i del kundër bijës së Sodomës dhe e refuzon joshjen e saj është Jokanani. Në Ungjill, heroina vazhdon jetën, kurse tragjedia e Uajlldit mbyllet me ekzekutimin e të dyve. “Salomeja” merr atë që kërkon, kokën e Jokananit, por pas kësaj Herodi urdhëron që ushtarët ta dërrmojnë atë me shqyte. Për dallimet mes dy versioneve flet më tej përkthyesi Qazimi.

Në cilin version jeni bazuar për përkthimin e “Salomesë”?

“Salomeja” është shkruar në frëngjisht, në vitin 1891. U botua dy vjet më vonë, njëkohësisht në Francë dhe Angli. Fillimisht u përkthye nga Alfred Douglas, por Uajlldi mbeti i pakënaqur me përkthimin e tij, aq sa e mori dhe e shkroi nga e para në anglisht, nga është sjellë edhe botimi në shqip. “Salomenë” donin ta vinin në skenë menjëherë pas botimit, por në Angli, ekzistonte akoma një ligj i kohës së Elisabetës, që ndalonte vënien në skenë të veprave me personazhe biblike. Ky ligj nuk u hoq deri më 1930-ën, pavarësisht që ajo u shfaq pastaj në vitin 1905, 5 vjet pas vdekjes së autorit. Kurse në Francë, “Salomeja” ishte shfaqur qysh më 1896-ën.

Sa kohë ju mori përkthimi?

“Salomeja” është një vepër e dashur për mua.

Nuk e kam mbajtur gjatë në dorë, por e kam lexuar shpesh. Më tepër ka marrë kohë lëmimi sesa përkthimi i saj. Përgjithësisht letërsia klasike nuk të përball me vështirësi në përkthim sa letërsia moderne. Edhe pse Uajlldi i takon fillimit të modernizmit, nuk ka të njëjtat vështirësi siç mund të ketë Xhojsi, apo autorët e mëvonshëm. Kuptohet që për përkthimin duhet njohur lënda biblike, sepse episodi i Salomesë është ed-

Ilustrimet groteske të Aubrey Beardsley

he tek Ungjilli, te Marku dhe Mateu. Uajlldi e ka ndryshuar. Në Ungjill, vajza e Herodias e kërkon kokën e Gjon Pagëzorit, e nxitur nga e ëma, kurse tek Uajlldi është Salomeja që e kërkon. Në Ungjill nuk thuhet gjë për vrasjen e saj, këtu vazhdon historia. Në fund Herodi urdhëron që ushtarët ta shtypin me shqytet e pushkëve. Ai përqendrohet te figura e femrës fatale dhe e thekson seksualitetin e saj, ka edhe fragmente ku theksohet tërheqja thjesht seksuale. Kjo ishte një arsye që vepra nuk u lejua të shfaqej në Angli. Sot e kësaj dite aty nuk janë shfaqur filmat e Kubrikut.

Duket se jeni kujdesur për pastërtinë e gjuhës...

Jam një lloj puritani, por jo deri në ekstrem, sepse pastaj gjuha bëhet artificiale.

Kur e nisët punën me përkthimin?

Kam pasur gjithmonë prirje për letërsinë dhe përkthimi ka nisur thjesht për të kuptuar strukturën e gjuhës. Libri i parë i përkthyer në vitin ‘98-’99 ishte “Një trëndafil për Emilinë”, tregime të William Faulkner-it. Asokohe nuk i kisha mbaruar akoma studimet për gazetari. Gjithmonë kam përkthyer thjesht për dëshirën time.

Keni modele në vazhdën e të cilëve do donit të ecnit?

Jo tamam një model sepse unë kam gjuhën individuale. Kuptohet se aty ka ndikime kryesisht të përkthyesve të mëdhenj. Gjuha shqipe nivelin më të lartë e ka arritur me përkthimet, jo me letërsinë e shkruar. Nuk kemi arritur nivele të tilla, siç ka arritur Pashko Gjeçi me përkthimin e “Komedisë hyjnore” ose Noli me përkthimin e Shekspirit, Petro Zheji te përkthimi i pjesës së dytë të “Don Kishotit”, Gjon Shllaku etj.

Azem Qazimi ka sjellë në shqip: “Libri i qenieve origjinale” dhe “Libri i rërës” (tregime), Jorge Luis Borges, “Deti” John Banville, “Libri egjiptian i të vdekurve”, “Vasko Popa-Homazh ujkut çalaman” (poezi, origjinali serbokroatisht), “Shqipëria e poshtme”, John Foster Fraser etj. Është autor i librit me tregime “Të bekuarit, sfera” dhe “Ajri i kryqëzimit”, poezi.

Ka përgatitur Fjalorin e Mitologjisë dhe Demonologjisë Shqiptare dhe Fjalorin e Krishtërimit.

Uajlldi e ka ndryshuar. Në Ungjill, vajza e Herodias e kërkon kokën e Gjon Pagëzorit, e nxitur nga e ëma, kurse tek Uajlldi është Salomeja që e kërkon. Në Ungjill nuk thuhet gjë për vrasjen e saj, këtu vazhdon historia

MAPO

20

Libri

E hënë, 9 korrik 2012 www.mapo.al

UET-press

Historiani Ferit Duka ka sjellë epokën e sundimit osman në librin “Shekujt osmanë në hapësirën shqiptare”, studime dhe dokumente

Si kanë sunduar osmanët në tokat shqiptare Suadela Balliu

K

Lënda e këtij vëllimi rrok një tematikë të gjerë që lidhet me funksionimin e shoqërisë osmane në tokat shqiptare, me tiparet e saj politiko-shoqërore, demografike, ekonomike, kulturore dhe fetare...

Mbi librin Ky punim shkencor me vlera të shumta dhe të gjithanshme, është një arritje e rëndësishme e autorit dhe e osmanistikës shqiptare. Ai rrok tema dhe probleme të larmishme të shekujve osmanë në viset shqiptare, që kanë të bëjnë me një nga periudhat më interesante të historisë së Shqipërisë. Libri mbështetet në analiza të thella shkencore dhe në një dokumentacion të pasur osman, çka e bën atë një vepër solide dhe me origjinalitet.

y vëllim me studime e dokumente për shekujt osmanë në hapësirën shqiptare, i botuar nga UET-Press, vjen si kontribut serioz për zgjerimin dhe thellimin e mëtejmë të njohurive të historisë së asaj periudhe.

Një punë e gjatë kërkimore që autori-historiani i njohur, Ferit Duka ka kryer në arkiva e biblioteka të ndryshme brenda dhe jashtë Shqipërisë. Sot diskutohet për neo-otomanizëm, lëvizja e re ideologjike dhe politike që përpiqet të promovohet në zonat e ish-Perandorisë Osmane.

Historianë dhe analistë të ndarë në kampe debatojnë nëse ka apo jo përpjekje neo-otomane në vendin tonë dhe një rilindje të Perandorisë në Ballkan. Ahmet Davutoğlu, ministri i Punëve të Jashtme i Turqisë prej 2009-ës dhe arkitekti i politikës së re të jashtme, e ka hedhur poshtë termin neo-otomanizëm. Duke e quajtur republikën turke tanimë një shtet modern, i cili i ndërton marrëdhëniet diplomatike me status të barabartë me secilin prej shteteve të mëdha apo të vogla që dikur ishin toka osmane.

Por duket se koha osmane ka qenë dhe mbetet një nga periudhat më interesante të historisë shqiptare... Janë disa arsye që e bëjnë këtë periudhë të ngjallë kërshëri dhe të mos e humbë asnjëherë fuqinë tërheqëse për studiuesit, mendon historiani Ferit Duka, i cili ka risjellë epokën e sundimit osman në librin ‘Shekujt osmanë në hapësirën shqiptare”.

Së pari, brenda këtij harku kohor janë zhvilluar procese e dukuri të rëndësishme, të cilat kanë përcaktuar tiparet e mëvonshme të shoqërisë shqiptare dhe së dyti; studimi dhe njohja e kësaj periudhe saktësojnë perceptimet dhe imazhin që për të kaluarën mesjetare paraosmane të shqiptarëve, ndriçimi i së cilës në shumë raste vështirësohet për shkak të zbrazëtive që vihen re në burimet historike. Zbrazëti që historiani Ferit Duka është munduar t’i plotësojë me anë të një pune të gjatë kërkimore, duke iu referuar shumë burimeve e dokumenteve të vjetra vendase e të huaja. “Shpresoj që ky vëllim me studime për shekujt osmanë në hapësirën shqiptare do t’i kontribuojë zgjerimit dhe thellimit të mëtejmë të njohurive për historinë e kësaj periudhe”, - shprehet autori i librit.

Lënda e këtij vëllimi rrok një tematikë të gjerë që lidhet me funksionimin e shoqërisë osmane në tokat shqiptare, me tiparet e saj politikoshoqërore, demografike, ekonomike, kulturore dhe fetare. Historia e popullit shqiptar ofron një model pothuajse unik për sa u përket veçorive të kompozicionit të tij fetar në rrjedhën e shekujve.

Një popull relativisht i vogël në numër, dallohet nga popujt e tjerë të rajonit jo vetëm për nga hershmëria e banimit në trojet e veta, por edhe nga diversiteti i besimeve brenda një identiteti të vetëm kombëtar. Shqiptarët ishin ndër të parët popuj të Europës që përqafuan Krishterimin gjatë shekujve të parë të erës së re. Depërtimi në shkallë të gjerë i fesë islame në radhët e popullit shqiptar gjeti shprehje pikësëpari në qytete. Me vendosjen e sundimit osman, qytetet shqiptare filluan të funksionojnë si qendra administrative, ekonomike dhe kulturore të sistemit të ri politik.

Qytetet kryesore shqiptare, si Elbasani, Berati, Prizreni, Shkodra, Vuçiterna (sot: Vushtria-F.D.) etj,. u bënë seli e dinjitarëve kryesorë të pushtetit provincial osman si, e sanxhakbejlerëve, allajbejlerëve, kadijve etj. Qytete të tjera më të vogla u shndërruan në qendra të kazave ose të nahijeve.

Nga ana tjetër, degët kryesore të veprimtarisë ekonomike në qytete, zejtaria dhe tregtia, filluan

të modelohen në përputhje me kërkesat e ushtrisë dhe të funksionarëve të pushtetit osman në provinca dhe në qendër. Në këto rrethana, fillimi i rimëkëmbjes ekonomike dhe shoqërore të qyteteve shqiptare në fund të shek. XV dhe fillim të shek. XVI, përkon në kohë edhe me fillimet e depërtimit të Islamit në masën e gjerë të popullsisë qytetare. Qytetet e Vlorës, Gjirokastrës dhe Beratit, ende në fillim të shek. XVI nuk kishin të regjistruar asnjë shtëpi myslimane (këtu përjashtohet klasa ushtarake-administrative, pjesëtarët e së cilës nuk regjistroheshin në defterët osmanë, sepse nuk bënin pjesë në popullsinë taksapaguese.

“Thellimi i diversitetit fetar gjatë sundimit osman, për shkak të kalimit të pjesës më të madhe të popullsisë katolike dhe asaj ortodokse në fenë islame, nuk e cenoi karakterin etnik të popullit shqiptar, përkundër pohimit të ndonjë studiuesi se popullsia e islamizuar, bashkë me fenë, humbiste edhe ndërgjegjen e origjinës, tiparet etnike”, - shprehet Ferit Duka në librin e tij.

Studim i historisë së Shqipërisë nuk do të ishte i plotë pa ndriçimin e historisë së bashkësive joshqiptare, të cilat për shekuj të tërë jetuan së bashku me vendësit shqiptarë, duke i shtuar një përmasë të re dhe mjaft interesante historisë së këtyre të fundit. Periudha osmane përbën një nga kapitujt më interesantë të historisë së hebrenjve shqiptarë dhe të atyre ballkanas në tërësi, hulumtimi dhe studimi i të cilit përbën një detyrim të pashmangshëm për historianët e fushës së osmanologjisë. Me shpalljen e Pavarësisë, filloi një periudhë e re historike për kombin shqiptar.

Ringjallja e shtetësisë shqiptare ishte mjaft e rëndësishme. Filloi kështu jetën shteti shqiptar që kemi sot. Është e ditur se ndriçimi i periudhës osmane të historisë së shqiptarëve nuk ka pushuar së qeni një sfidë reale për studiuesit. Me gjithë arritjet e shënuara nga historiografia në këtë fushë të rëndësishme të studimeve, ende mbetet shumë për t’u bërë, veçanërisht kur është fjala për areale të caktuara për të cilat njohuritë e deritanishme, ose janë të zbehta, ose mungojnë krejtësisht. Ndriçimi i historisë osmane të shqiptarëve, për çdo studiues është në vetvete një sipërmarrje e mbushur me sfida e vështirësi të shumta që lidhen jo thjesht me domosdoshmërinë e pajisjes së tij me një formim dhe kulturë historike të shëndoshë, por edhe me njohjen e disiplinave të tilla të rëndësishme, siç janë paleografia dhe diplomatika osmane, pa të cilat shfrytëzimi i dokumenteve në osmanisht për qëllime studimore do të ishte i pamundur. Ndaj dhe ky libër, sikundër dhe punimet tona pararendëse, mishërojnë në të vërtetë një punë plot vullnet e këmbëngulje të shpenzuar pa kursim në rrjedhën e viteve, jo vetëm në drejtim të zgjerimit e thellimit të kërkimit shkencor, por edhe në drejtim të lartësimit të pareshtur nga pikëpamja profesionale e kulturore. Informacioni historik që shpaloset në faqet e këtij libri, analizat dhe përfundimet e nxjerra për shumë çështje që lidhen me kthesën që shënoi vendosja e sundimit osman në Shqipëri, ilustrimet e disa dukurive dhe proceseve nëpërmjet paraqitjes së drejtpërdrejtë të teksteve të transliteruara e të përkthyera në shqip të dokumenteve osmane, do t’i përligjin mjaftueshëm shpresat tona që lexuesit e ndryshëm, studiuesit e fushës, pedagogët dhe studentët e historisë, antropologjisë etj., do të kenë një mundësi më shumë për të njohur e kuptuar “misteret” dhe “enigmat” e historisë shqiptare gjatë sundimit osman, ose, më e pakta, do të nxiten për kërkime dhe studime të reja në këtë drejtim.

Së shpejti për botim Shtëpia botuese universitare UET-Press së shpejti do të hedhë në treg dy tituj të rinj

E drejta e Bashkimit Europian Ky libër pasqyron proceset ligjore dhe konstitucionale të BE-së dhe përshkruan disa dimensione të marrëdhënieve dinamike midis qëllimeve kryesore dhe politikave të BE-së.

Teksti ndihmon studentët dhe pedagogët të njihen me të drejtën dhe legjislacionin e BE, me zhvillimet e integrimit europian, me institucionet, instrumentet dhe kompetencat e tyre, me politikëbërjen, format e reja të qeverisjes, si dhe me rolin e BE-së si aktor ndërkombëtar.

Autori: Paul Craig, Grainne de Burca Shtëpia botuese: UET Press Përkthyes: Mirela Idrizaj, Blerta Aliu

Menaxhimi

Drejtimi & bashkëpunimi në botën konkurruese Ky është një tekst me qasje plotësisht funksionale të modernizuar, që trajton çështje të planifikimit, të organizimit dhe të kontrollit në fushën e menaxhimit.

Duke u pajisur me njohuri për to dhe për performancën e organizatave të biznesit lidhur me koston, cilësinë, shpejtësinë, risinë dhe shërbimin, në tablonë e re konkurruese që karakterizon sot ekonominë, studentët do të gjejnë në këtë libër çelësin për të bërë karrierë si menaxherë të specializuar për biznese dhe funksione të veçanta.

Autori: Th.S. Bateman, S.A. Snell Shtëpia botuese: UET Press Përkthyes: Natasha Agora

MAPO

21

Libri

E hënë, 9 korrik 2012 www.mapo.al

libra të rinj

Para pak kohësh në librin tim me tregime “Karroca e vjetër e postës” botova dhe tregimin “Kinemaja e mëhallës së vjetër”. Të gjithë ata që e kishin lexuar, pa më folur fare për tregimin tim, më rrëfenin gjithë emocion, secili për kinemanë e vet, atje në qytetet e tyre, në fëmijëritë e tyre

Shtëpia botuese “Muzgu” sapo ka nxjerrë në treg romanin e shkrimtarit Mark Simoni

Parajsë kujtimesh në “Qytetin me një sy”

K

ujtime fëmijërie, gjyshesh dhe rrëfyesish të vjetër, tregime që i kemi dëgjuar dikur. Shkrimtari Mark Simoni thotë se romanin e tij “Qyteti më një sy” e ka brujtur nga sepetet e gjuhës ashtu si rekuizita që hapet për një film të vjetër. Në intervistën e tij për “Mapo”n ai ka folur jo vetëm për romanin, por dhe për filozofinë që e rrethon atë.

Deri tani ju keni shkruar tregime, poezi, studim esse dhe së fundmi sapo keni botuar romanin “Qyteti me një sy”. Sa i vështirë ishte krijimi i personazheve në rrëfimin tuaj, sepse ata gjallojnë si personazhe reale?

Me gjithë se pata kohë që qeshë tërhequr dhe s’shkruaj më poezi, s’ka shumë që një motiv më erdhi për ta shkruar në vargje. Ashtu si njeriu që i kërcen makinës pas shumë vjetësh, duke mos menduar nëse di akoma t’i japë apo jo, kërceva mbi të. E bëra poezinë dhe s’doli keq. Këto kohë kam shkruar rreth tridhjetë poezi, dhe do t’i shoqëroj me një rrëfim të gjatë të kujtimeve kur atje në Lezhë shkruaja poezi. Do t’i botoj nën titullin “Shtëpia e sahateve të prishur”. Më kujtohet thënia që “... nëse do të kuptosh poezitë e dikujt, duhet ta vizitosh vendin ku ka lindur poeti.” Që kur e mbylla me poezinë, kam shkruar tregime të shkurtra. Asturias thotë që “Tregimi i shkurtër është më pranë poezisë sesa prozës.”

Mendoj se Asturias e ka fjalën jo për frymën poetike të prozës së shkurtër, por për mënyrën ekonomike që duhet të shkruhet tregimi i shkurtër.

Me pak fjalë, ku secila të jetë aty me një funksion, precize, racionale, ashtu siç janë dhe fjalët në poezi. Ndoshta kjo më ka ndihmuar këtë radhë dhe në romanin tim. Asnjë fjalë që rri kot, nuk funksionon. Personazhet, që pyesni ju, janë sa realë aq dhe të fandaksur, ekscentrikë, të këndshëm dhe të çuditshëm bashkë, si vetë jeta që funksionon rreth tyre, në atë mëhallë të vjetër, me rrugica të ngushta plot hare dhe thashetheme, fantazma dhe frikëra, ngjarje që të habisin e të lënë pa mend.

Libri është mjeshtëri rrëfimi nga fillimi në fund, ku fare pak është i pranishëm dialogu. Pse? Një libër për të qenë i mirë, mendoj se kërkon stil të veçantë, duhet të ketë strukturalizëm,

subjekt interesant, gjuhë (shkrimtari jeton brenda gjuhës). Dhe padyshim që duhet të ketë leksik të studiuar mirë, që rri me subjektin dhe kohën ku janë vendosur ngjarjet. Në rastin e romanit “Qyteti me një sy”, kam aktivizuar një pjesë të madhe të fjalëve që ngjyrosin periudhën e trajtuar aty. Fjalë kujtimesh fëmijërie, gjyshesh dhe rrëfyesish të vjetër, tregime që i kemi dëgjuar dikur. I kam nxjerrë nga sepetet e gjuhës ashtu si rekuizita që hapet për një film të vjetër. Dhe këto lloj fjalësh e harlisin dimensionin kohor, imagjinatën dhe fantazinë e lexuesit, e bartin atë në realitete më arkaike se realiteti ku ndodhet. Penxhere, kolerina, degërmia, furracë dhe tangarë prushi, sanalla lumi, trapazana dhe avlli, e plot të tjera sillen në teatrin ku janë vendosur ngjarjet e romanit. Ky leksik që kam thirrur nga kujtesa në dispozicion të romanit tim e bën substancial subjektin dhe situatën që përshkruhet e bën reale dhe konkrete. Më duket përherë se fjalëve të vjetra unë u ndiej erën e naftalinës, mykut dhe pluhurit, zverdhimit të kohës, dhe këtë insistoj që të ndiejë dhe lexuesi im. Para pak kohësh në librin tim me tregime “Karroca e vjetër e postës” botova dhe tregimin “Kinemaja e mëhallës së vjetër”. Të gjithë ata që e kishin lexuar, pa më folur fare për tregimin tim, më rrëfenin gjithë emocion, secili për kinemanë e vet, atje në qytetet e tyre, në fëmijëritë e tyre. Më erdhi mirë që dhe pa përmendur “Kinemanë “ time, ata kishin pasur një lexim krejt të veçantë, sipas ndjesive të veta. Kështu dhe vjetërsitë e gjërave të romanit “Qyteti me një sy” secili i sheh në qytetin e tij, në tërë qytetet reale dhe të sajuar, fantastikë dhe të prekshëm njëkohësisht. Mendoj se mjete të tilla, duke përdorur dhe imazhinizmin, na bëjnë që nga një vepër letrare secili lexues të formojë dhe të prodhojë një vepër tjetër krejt të tijën, personale, të brendshme, intime, të vetën.

Po ashtu ka një ndërtim interesant edhe në mënyrën sesi ju i rrëfeni ngjarjet. Duket si një takim me “vdekjen” apo Mortin, siç e keni emërtuar personazhin tuaj...

Në “Qyteti me një sy” ka ngjarje të vogla dhe të mëdha, ku secila herë funksionon fare në vete, e herë lidhet me subjektin kryesor e subjektet ndihmëse. Çdo kapitull (libri ka 157 të tillë) është dhe tregim në vete, edhe pjesë e rrëfimit të romanit, dhe linjë që lidhet me personazhet, me ngjarje, por po aq dhe i shkëputur prej tyre dhe që humbet si rrëketë e nëndheshme për t’u shfaqur papritmas në ndonjë situatë të re. Ashtu si në pazëll, të gjitha në vendin e vet, në figurën e madhe. Ngjarjet janë nganjëherë projeksion i njëra-tjetrës, të mbivendosura, si palimpsesti. Personazhet veprojnë secili për hesap të vet, ashtu sa ç’janë të mallkuar nga fati për të jetuar e ndenjur dhe së bashku, nën çatinë e një qyteti të çuditshëm plot ngjarje, situata, ambiente nga më të çuditshmet. Vdekja është aty si dhe jeta, si frika dhe lezeti i stilit të të jetuarit nëpër ato mëhallë sa të zymta aq dhe me dritë.

Morti, personazhi kryesor, e bart hijen e vdekjes mbi vete si një trill, si një aventurë, si një mallkim të pësuar nga fati dhe rrethanat, por ai gjithashtu është po kaq pjesë e jetës, e intimiteteve, e përjetimeve të bukura, e dashurive të fshehta dhe e kujtimeve që herë ia terrtojnë jetën, por po kaq dhe i japin entuziazëm.

Cili jeni ju në këtë roman ose më saktë

sa është jeta juaj në “Qytetin me një sy”?

Ky është një qytet fëmijërie. I fëmijërisë së të gjithëve dhe i fëmijërisë së askujt. Ky qytet, edhe nëse nuk ka ekzistuar kurrë, ka patur mundësinë të ekzistonte. Ngjarje të thjeshta e të vogla që përzihen me situata fiksion. Dhe aq sa të jep mundësinë të kesh dëshirë të jetosh e luash në të, të shtin frikën e të kall datën, që të ikësh prej tij një sahat e më parë. Te fëmija jetojnë të gjitha fare pranë e pranë, frika, dëshira, aventura, misteri, realja, mistikja dhe e zakonshmja, hareja, gëzimi dhe hidhërimi, tërë bashkë, gati pa u ndarë. Dhe kjo ndoshta e veçon fëmijën nga i rrituri. Fëmija është vetëm intuitiv, i rrituri është racional.

Fëmijëria është parajsa e humbur e fëmijës, thotë dikush. Koliqi, për tisin e imagjinatës dhe kujtimeve që rrethon kokën e fëmijës, thotë “degërmija e fëmijërisë”. Fëmijëria është pasuria e vetme e fëmijëve. Unë mbaj mend se ngjarja më tronditëse në fëmijërinë time ka qenë kur mora vesh se plaku i Vitit të Ri nuk ishte i vërtetë. Çfarë zhgënjimi! Ra kështjella e lodrave të Vitit të Ri, e pambukut të ngjitur në xham si imitim i dëborës, e mollëve dhe portokallave që ishin aty si sajdisje e plakut të Vitit të Ri, bakllavaja dhe ëmbëlsia e saj, bredhi që rregullonim me poçat me ngjyra. Aty mbaroi fëmijëria ime. Sa herë që në librat e shkollës lexoja se periudha e eposit u mbyll në çastin kur dolën armët e zjarrit, më kujtohej mbyllja e epokës së fëmijërisë sime nga e vërteta e plakut të mjerë të Vitit të Ri. Fëmija është fëmijë për aq kohë sa ka keqkuptime në kokën e tij, i di gjërat vetëm ashtu si do vetë, nuk i shqipton mirë të gjitha fjalët. Pas asaj vjen djerrina e jetës së të rriturit, pa aspak fantazi, racionale, matematike, e zakonshme, pa asnjë mister. Kur në muzg, nga kënetat që rrethonin Lezhën, ktheheshin gjuetarët, i shikoja gjatë e me kureshtje. Hipur mbi biçikleta, me çizmet deri në brez, të lodhur e të zymtë, me langonjtë me këmbët e holla dhe llapat që u vareshin e që i ndiqnin pas. Në shtretërit e biçikletave vareshin, lidhur për këmbësh, shpendët e vrarë, të zinj e të shituar nga saçmet. Mendoja se ato qenë korba, sepse vetëm korbat unë njihja si shpend të zinj. Madje, korbi është shpendi më me shumë histori të çuditshme, misterioze dhe të frikshme. Korbi është në kujtesën tonë më tepër se çdo shpend tjetër. Pas shumë kohësh, kur unë e mora vesh se shpendët e vrarë s’qenë gjë tjetër veçse ca zogj të mjerë kënetash që quheshin pulëza, (që bliheshin nga jevgjitët me çmim krejt modest), unë vazhdoja të ruaja në kujtesë të paprekshme (si të shenjtë, dhe me kokëfortësi) idenë se shpendët e vrarë qenë vetëm korba dhe asgjë tjetër. Kisha nevojë për një pasaktësi të tillë, për një keqkuptim. Të gjitha të vërtetat t’i dinin të rriturit, unë fëmija s’kisha përse. Çfarë keni aktualisht në tavolinën tuaj për botim?

Shkrimtari është “i mallkuar” nga shitimi me ngjarje, subjekte, ide dhe tema që duhet t’i kthejë në vepra. Një mallkim i bukur, tundues, i lodhshëm dhe që të jep shend njëkohësisht. Deri në tetor do të mbyll librin që përmenda më sipër, “Shtëpia e sahateve të prishur”, përmbledhjen “Rrugica e dyqaneve të çuditshëm” dhe “Vrasja në kabinat e plazhit të braktisur”, një roman, besoj, shumë interesant.

Intervistoi: Aida Tuci

Titulli: Qyteti me një sy Autori: Mark Simoni Gjinia: Roman Shtëpia botuese: Muzgu

Ashtu si në pazëll, të gjitha në vendin e vet, në figurën e madhe. Ngjarjet janë nganjëherë projeksion i njëra-tjetrës, të mbivendosura, si palimpsesti.

Personazhet veprojnë secili për hesap të vet, ashtu sa ç’janë të mallkuar nga fati për të jetuar e ndenjur dhe së bashku, nën çatinë e një qyteti të çuditshëm plot ngjarje, situata, ambiente nga më të çuditshmet...

22

MAPO

E mërkurë, 23 shkurt 2011 www.mapo.al

Egjiptiani e pagëzoi vajzën Facebook Gamal Ibrahim, 20 vjeçar, i cili kohë më parë u bë baba, e pagëzoi vajzën e porsalindur Facebook për të shprehur gëzimin me të arriturat e gjeneratës së re, shkruan Al-Ahram, njëra prej gazetave më të popullarizuara egjiptiane. Shumica e të rinjve përdorën Facebookun dhe rrjetet tjera shoqërore për të organizuar protesta të cilat filluan më 25 janar dhe çuan në dëbimin e presidentit Hosni Mubarak pas 30 vitesh pushtet në këtë vend. Egjiptiani Wael Ghonim, drejtor i Google, i cili në kohën e lirë organizoi dhe rregulloi faqen e Facebookut, u bë njëri nga figurat qendrore të lëvizjes dhe thuhet se ai i organizoi të gjitha protestat nëpërmjet Facebookut.

Fjalëkryqi klasik 1

2

3

12

13

Dita, nga pikë vështrimi i humorit, nuk do të jetë shumë e mirë. Dukeni të përqëndruar në gjërat që ju janë bërë rutinë dhe ndaj shqetësimeve te punës.

Por në temën e financës, mund të jeni pak të habitur: ribursime, të ardhura ekstra dhe dhurata.

Me ndërhyrjen e Venusit tek Bricjapi me Hënën tek Virgjëresha: pak pakënaqësira në punë, udhëtimeinteresantedhezemra juaj mund të behet viktimë e një pasioni të madh.

Ditaështëepërshtatshme për të kontrolluar medikamentet qe merrni.

7

8

14

15 17

30

25

19 23

27

32 34

18

22 26

31

Fjalëkryqi klasik është një nga lojërat enigmatike më të përhapura në botë. Fjalëkryqet e para filluan të botoheshin që në shekullin e XVIII dhe vazhdon të jetë e preferuar edhe në ditët e sotme.

9 11

21 24

28

29

33

35

36

37

38

39

40 Koha e fillimit ____:____

41

40 44

Horoskopi i ditës

DEMI (21/IV-20/V)

6

16

Varri i Harry Potter gjendet në Izrael

DASHI (20/III-20/IV)

5

10

20 Një gur varri në Izrael u bë destinacion i popullarizuar turistik, pasi në atë vend prehet trupi i Harry Potterit. Megjithatë, nuk është fjala për magjistarin e famshëm nga romani i shkrimtares britanike J.K. Rowling, por për 17-vjeçarin i cili iu bashkua ushtrisë britanike dhe vdiq në betejën afër Hebronit në vitin 1939. Adhuruesit e Potterit e gjetën varrin në Ramli, në Izrael, derisa autoritetet nuk e dinin se ai ekzistonte. Varri tash më shumë tërheqë vëmendjen e vizitorëve sesa lokacionet arkeologjike në atë rajon. Shumë hebrenj religjioz nuk lejojnë fëmijët e tyre t’i lexojnë romanet e Harry Potterit pasi mendojnë se ai ka qenë pagan. Edhe një emër tjetër i njohur i paraqitur në varrezat e Izraelit është William Shakespear, shofer i kamionit në ushtrinë britanike.

4

BINJAKET (21/V-20/VI)

Humorivazhdontëmbetet pak i zbehtë, për shkak të ndërhyrjes së Hënës tek Virgjëresha. Vështirësitë kapin çdo nivel, edhe atë sentimental, por do të jetë e përkohshme sepse do të dini largoni tensionin duke u marrë me diçka zbavitëse.

GAFORRE (21/VI-22/VII)

E shtyrë nga Jupiteri, Hëna tek Virgjëresha do të qartësojë horizontin tuaj profesional. Falë lajmeve të dorës së parë, mund të shtyni me objektivitet vlefshmërinë e një çështjeje, edhe pse mbani dyshime të forta rreth saj.

44

VIRGJERESHA (23/VIII-22/IX)

PESHORJA (23/IX-22/X)

AKREPI (22/X-21/XII)

Nqs se keni ndër mend të bëni ndryshime në shtëpi, përfitoni nga kjo ditë, duket e përshtatshme për projektet tuaja dhe ju bën të gjeni rezultate cilësore. Yjet duken të zbehtë ne lidhje me dashurinë sepse janë të përqëndruar në punë të tjera.

Hëna në shenjën tuaj harmonizon Venusin për të vënë drejtësi ndaj rreziqeve dhe mrekullive, por kjo kuadraturë është kundër Plutonit dhe rrezikon entuziasmin tuaj dhe vetë kontrollin.

Ndonjë ngritje dhe rënie e humorit, shkakton një periudhë jo shumë brilante sidomos në punët e zemrës, kjo për të analizuar motivet reale dhe sqaruar ju në rradhë të parë në lidhje me dëshirat tuaja. Merrni kura për shëndetin.

Dizharmonia e planeteve që do t ju shoqërojë në ditën e sotme, do t ju bëjë të jeni objekt i thashethemeve, vecanërisht në sektorin e punës. Hëna ju këshillon të tregoheni tolerant që të mos bëheni preh e provokimeve të ndryshme.

SHIGJETARI (22/XI-21/XII)

BRICJAPI (22/XII-20/I)

UJORI (20/I-19/II)

PESHQIT (20/II-19/III)

Me shoqërinë e Venusit dhe Jupiterit, Hëna tek Virgjëresha të bën të ndjeheni të qetë. Është një ditë me fat, mund të takoni një person të ri, të cilin po e kërkoni. Ndjesinë e ëmbël që do të keni në trup, do ta kuptoni që ky është personi i duhur.

Treshja Hëna, Venusi dhe Virgjëresha në shenjën tuaj, venë në dukje anët tuaja më të mira. Problemet kthehen në një medalje për ju falë meritës suaj. Mundohuni të pini sa më shumë cajra dhe evitoni lëvizjet në orët e vona të mbrëmjes.

Dallohetnjënotëmalinkolie në humorin tuaj edhe pse yjetjufavorizojnë.Nëqiellin tuaj mbizotëron ndikimi pozitiv i Venusit i cili do t ju ndihmojë të normalizoni marrëdhëniet me partnerin tuaj. Në familje mundohuni të evitoni cdo debat që mund të krijohet.

Hëna e pozicionuar tek Virgjëresha do t ju ndihmojë të zgjidhni cdo problem. Do të keni rritje në detyrë ose gjëndjajuajekonomikedotë përmirsohet. Edhe në fushënsentimentalegjithckado të shkojë më së miri, do të kaloninjëpasditetëmrekullueshmemepartnerintuaj

45

Horizontalisht:

Vertikalisht:

1. Ambasadori amerikan në Shqipëri. 4. Bujar, aktor i njohur. 10. Një stil i vjetër

1. Vlerësimi i lartë e mirëdashës i punës e i veprave të dikujt. 2. Kryeqyteti i

në arkitekturë. 11. Garnizon Europian. 12. Metal i rrallë dhe i rëndë, në ngjyrë të

Lituanisë. 3. Pyll i vogël e i dendur. 4. Dhomë e miqve. 5. Agjensi Rehabilitimi.

bardhë si të argjendit. 14. Qengj mashkull njëvjeçar. 16. Gruaja e dytë e një bur-

6. Ka të tilla alkoolike. 7. Enti Kombëtar. 8. Banor i hershëm në trojet tona. 9.

ri kundrejt fëmijëve që ka ai me gruan e parë. 17. Ai që ka një detyrë më të lartë

Blerja e një malli pa para në dorë me kusht që blerësi të paguajë më vonë. 10.

se të tjerët. 19. Pak xeheror. 20. Qendroj, ose... 21. Gabriel Garsia i letërsisë

Akt i shkruar i presidentit që ka fuqi ligjore. 11. Vetia e atij që është trim, e nuk

spanjolle. 23. Fituese e një konkursi bukurie. 24. Ushtria Hungareze. 26. Fill për

trembet. 13. Instituti Juridik. 14. Një krahinë minoritare në Shqipëri. 15. Ish-

të qepur. 27. Ngritja dhe lëvizja në ajër. 30. Hilë, poet dhe publicist i njohur. 32.

mbret i Shqipërisë. 18. Metal i butë e shumë i rëndë me simbol Pb. 22. Pikturë

Zhurmë e mbytur, gumëzhimë. 34. Fija pa rrymë. 36. Album i cili krijohet me

që bëhet me bojëra uji mbi suva të njomë. 23. Shenjë algjebrike. 25. Gjuhë që

bimë të ndryshe. 40. Pjesëtar i një popullsie të hershme gjermanike, e cila në

e flet një pjesë e madhe e Indisë. 28. Vegël muzikore e përdorur që në kohë

shekullin V u dynd nga brigjet e lumit Oder dhe pushtoi një pjesë të Perandorisë

të lashta. 29. Çaj anglez. 31. Ka edhe një të tillë zyrtar. 33. Pluhur në mes. 35.

Romake. 41. Ndajfolje sasie. 42. Bashkim i oksigjenit me një element tjetër. 43.

Universiteti Amerikan. 37. Personazhi që luan aktori. 38. Shkova, ose... 39.

Flori. 44. Poliçani në makina. 45. Kanë anijet pa motor.

Legjendë, ose... 40. Vend i cekët për të kaluar lumin.

Sudoku | nivel mesatar 2 9

1

4

6

7 4

3

7 LUANI (23/VII-22/VIII)

Koha e mbarimit ____:____

42

6

1

7

9

9

5 8

7

7 6

2 3

2

9

8

4

6

3

6

3

4

2

1

8

4

3 4

1

8

6

2

9

5

9

8

5

7

2

1

3

4

9

2

3

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo rresht e kolonë të ketë numrat nga 1-9.

5

5

8

Koha e fillimit ____:____

4

7

Koha e mbarimit ____:____

Numërkryq

Shah | nivel mesatar Gjeni figurën duke bashkuar pikat

6

4

8

3

1

Plotësoni tabelën me numrat e dhënë!

Koha e fillimit ____:____ Koha e mbarimit ____:____

I bardhi lëviz dhe fiton në të dy rastet e e dhena në skemën e mësipërme. Sfidat e dhëna janë të përzgjedhura nga profesionistë të vërtetë të lojës së Shahut

Ngjyrosni pjesën me pikë dhe zbuloni figurën

Përgjigjet nr të djeshëm

F

Gjeni 10 ndryshimet

Numra me 3 shifra: 144, 152, 214, 271, 285, 335, 483, 494, 561, 632, 652, 657, 741, 819, 825, 846, 851, 888, 897, 965.

Numra me 4 shifra: 1425, 1526, 1635, 2638, 2715, 5421, 6321, 9358.

Numra me 5 shifra: 14447, 15592, 23215, 24268,

O

I

T

O

F

I

I

K

I

M

A

L

I

T

A

T

A

T

O

T

O

S

O

N

I

S

H

E A

S

E

T

E

N

G

A

O

G

J

I

R

E

J

P

I

N

I

O

D

T

O

E

A

K

T

N

A

R

N

O

B

R

E

I

M

E

A

S

J

N

D

I

E

M

O

N

M

R

E

M

E

I

I

Z

O

A

H

H I

G

R

T

R

T

L

A

O

R

A

P

N

T

Z

25528, 26292, 28172, 29425, 32426, 42111, 44157, 53217, 54716, 58415, 61921, 62149, 63201, 72522, 80415, 85615.

Numra me 6 shifra: 152362, 204149, 215935, 221254, 586288, 596521, 635148, 676575

I

K

E K

L

D

K

E

Q

O

P

A

A

L

J

A

K

P

A

S

E

M V

P

I

K

L

E

I

K

8

4

5

2

5

6

5

1

2

4

5

6

5

2

1

5

8

8

1

3

2

0

1

5

7

8

4

8

5

4

4

4

4

4

4

4

4

5

9

6

5

5

2

1

3

2

0

1

0

1

2

3

3

2

0

5

5

5

6

1

8

7

7

7

8

9

5

3

1

5

2

1

0

2

6

6

6

3

2

0

1

9

9

9

9

8

5

7

4

1

2

0

1

2

8

8

8

8

6

5

4

1

5

2

6

3

2

0

1

5

4

6

5

8

7

9

5

4

1

8

5

2

6

3

2

1

0

2

1

5

6

5

8

9

7

2

8

5

1

5

2

6

3

2

0

1

5

2

6

5

9

8

7

5

4

8

1

5

2

6

3

2

1

0

1

2

3

6

5

retro 1816 faqja e fundit profil&

9 korrik

SOT

E hënë, 9 korrik 2012 www.mapo.al

MAPO

23

Argjentina shpall pavarësinë nga Spanja Emri i saj ka ardhur nga kolonizatorët spanjollë, të cilët shpresonin se në këtë tokë do të gjenin Argjend. Argjentina mori pavarësinë më 9 korrik 1816 nga Spanja. Argjentina e sotme ka qenë, pas kolonizimit, pjesë e administruar nga Nënmbretëria Peruane, cila administronte territorin e Amerikës Jugore, me përjashtim të tokave nën sundimin e portugezëve. Në vitin 1776 krijohet

Nënmbretëria e Rio de la Platës me kryeqendrën në Buenos Aires, e cila administronte përveç Argjentinës së sotme edhe Bolivinë, Paraguain dhe Uruguain. Revolucioni i Majit filloi luftën e Argjentinës për Pavarësi midis patriotëve dhe monarkistëve. Deklarata e Pavarësisë e Argjentinës është lëshuar nga Kongresi i Tucumán-it më 1816. Krijimi i një shteti demokratik ka kaluar përmes

luftërash të vazhdueshme civile, kryengritjesh dhe puçesh ushtarake, por edhe konfliktesh të hapura me fqinjët apo me vende të tjera për territore të pretenduara ishujsh apo arkipelagësh. Argjentina ka qenë për një farë kohe një nga joshjet kryesore të emigrantëve në vitet ‘20 dhe deri pas Luftës së Dytë Botërore nga Italia, Spanja, Gjermania dhe madje edhe Shqipëria.

Victor Ponta Luftë pushteti sipas stilit rumun

Ponta, një politikan i ri që arriti brenda pak vitesh të ngjitej në karrierë dhe të kthehej në figurë kyçe në vendin e tij, duket se është i interesuar të përforcojë pushtetin në duart e tij, për ta bërë këtë sa më të gjatë të mundshëm. Një ish-lojtar, madje kampion basketbolli për të rinj me Stenaua Bukuresht, Ponta filloi karrierën si prokuror e jurist për t’u zhvendosur më pas në politikë, ku pati një ngjitje të menjëhershme.

GAZETA

MAPO info@mapo.al cel: 068 20 20 5555477 Gazetamapo@gmail.com cel: 068 477

Ish-vendet e Lindjes duket se e kanë të vështirë ende të bashkëjetojnë me demokracinë, ndërsa pritet që anëtarësimi në BE ta lehtësojë bashkëjetesën, ajo që ndodhi në Hungari dhe më tej ajo që ndodh tani në Rumani, duket se provojnë se politikanët në këto vende jetojnë me ëndrrat e pushtetit absolut.

Victor Ponta është shembulli i fundit i kësaj. Ai po përpiqet të marrë gjithçka në dorë në Rumani, ndërsa vendi ende nuk i ka harruar vitet e diktaturës së rëndë të Çausheskut.

Kryeministri rumun Victor Ponta po e ndryshon vendin me themel me shpejtësi të madhe. Vlerat demokratike dhe shteti ligjor po humbasin.

Aleanca social-liberale nën drejtimin e Kryeministrit, e lidhur për arsye pragmatike, e nisi punën në fillim të majit me synimin e shpallur për të vënë në vijë gabimet e qeverisë pararendëse konservatore të djathtë. Mirëpo, në këto përpjekje Ponta ka vajtur shumë përtej objektivit. U injoruan vendime të gjykatës kushtetuese, u kufizuan të drejta të gjykatës supreme, ombudsmani u zëvendësua me një politikan partie me merita, u hoqën kryetarët e senatit dhe të parlamentit. Gjithashtu, u nis një procedurë për shkarkimin nga posti kundër presidentit konservator të djathtë, Traian Basescu.

Ponta, një politikan i ri që arriti brenda pak vitesh të ngjitej në karrierë dhe të kthehej në figurë kyçe në vendin e tij, duket se është i interesuar të përforcojë pushtetin në duart e tij, për ta bërë këtë sa më të gjatë të mundshëm. Një ish-lojtar, madje kampion basketbolli për të rinj me Stenaua Bukuresht, Ponta filloi karrierën si prokuror e jurist për t’u zhvendosur më pas në politikë, ku pati një ngjitje të menjëhershme.

Madje nga kampi socialist u dëgjuan edhe zëra eksponentësh, se mbetet vetëm drejtësia për t’u marrë dhe pastaj gjithçka është në kontroll.

Kushte si në një republikë bananesh, mu në mes të Bashkimit Europian.

Në fakt rregullat e lojës demokratike e lejojnë edhe në shtete të tjera europiane që në rast ndryshimi të raporteve shumicë/pakicë të ndërrosh kryetarin e parlamentit. Mirëpo, nën petkun e parlamentarizmit demokratik qeveria e re ka nisur me

nënshtrimin e të gjitha institucioneve shtetërore. Në këtë kuadër nuk po respektohen as përshtypja ligjore formale. Aleanca social-liberale ndihet e fortë dhe e tregon këtë. Demokracia e re rumune gjendet në rrugën drejt autokracisë së modelit ukrainas.

Këto zhvillime brengosëse kanë të bëjnë me sa duket me dy afera, që rëndojnë mbi aleancën qeveritare: Është njëherë çështja Nastase. Ishkryeministri socialdemokrat (2000 - 2004) ndodhet për dy vite në burg për financim partie të paligjshëm.

Një president i ri nga radhët e partisë së tij mund ta amnistonte.

Pastaj janë akuzat për plagjiaturë kundër kryeministrit Ponta. Ai thuhet të ketë kopjuar më shumë se gjysmën e doktoraturës. Pushtetmbajtësit e rinj kanë vënë në kontrol-

lin e tyre komisionin verifikues përgjegjës (konfirmimi i akuzave prej komisionit të vjetër është anuluar).

Për arsye të këtyre akuzave, Komisioni Europian duhet të reagojë. Zhvillimet në periferinë e BE-së së “vjetër” nuk janë vënë re ose janë nënvlerësuar për një kohë tepër të gjatë. Pas ndërhyrjes nga Brukseli për arsye të trukimeve financiare në Greqi ose të zhvendosjes nacionaliste djathtas në Hungari, ndërhyrjen e fortë të Brukselit e bën tani të nevojshme minimi sistematik i shtetit ligjor në Rumani. Kush i shpërfill parimet, për të cilat janë angazhuar të gjitha shtetet e BE-së, duhet të sjellë një arsye. Po të mos ndodhë kjo, BEja kthehet në një tjetër fuqi burokratike vetëm në dukje.

Nga Robert Schwartz/DW

Drejtor: Artur Zheji Kryeredaktor: Arion Sulo. Zv/kryeredaktor: Alfred Lela, Aleksandra Bogdani.

Politika: Nevila Përndoj, Fejzi Braushi. Kronika: Leonard Bakillari. Rrethe: Vladimir Karaj.

Ekonomia: Blerina Hoxha, Sabina Veizaj. Sociale: Jonida Tashi. Kultura: Jorida PASKU, Aida Tuci. Sporti: Jeton Selimi.

Komentatorë&Analistë: Mark Marku. Gentian Elezi, Arjan Vasjari. Rubrikat: Prof. Dr. Artan Fuga, Prof. Asoc. Dr. Adrian Civici.

Karikatura: Bujar Kapexhiu. Faqosja: Florenc Elezi. Ilir DRIZARI, Koordinatore: Shkëndi çili. Korrektore: Lila Plasari, Brunilda Meno.

Adresa: Bulevardi Gjergj Fishta pranë UET

Këto zhvillime brengosëse kanë të bëjnë me sa duket me dy afera, që rëndojnë mbi aleancën qeveritare: Është njëherë çështja Nastase.

Ish-kryeministri socialdemokrat (2000 - 2004) ndodhet për dy vite në burg për financim partie të paligjshëm. Një president i ri nga radhët e partisë së tij mund ta amnistonte.