Faqe 2
Afër / larg
Thaçi në kërkim të aleancave, por të gjithë duan postin e kryeministrit PDK fitoi zgjedhjet, por ajo është përballë mundësisë për të dështuar të krijojë qeveri
Drejtor Artur zheji - Kryeredaktor Arion Sulo - E martë, 10 qershor 2014. Numër 1231. Viti V botimit. Çmimi 30 lekë. 1.5 euro. www.mapo.al e-mail: gazetamapo@gmail.com. Adresa: BLV "Gjergj Fishta"
në brendësi
270 mijë objekte në listë
Provimi i Matematikës Zbardhen përgjigjet e testit për maturantët 45 mijë maturantë morën pjesë dje në provimin e Matematikës, ku pati mjaft ndëshkime për ata që u kapën duke kopjuar. Ministria e Arsimit publikon përgjigjet e testit, një ndër më të rëndësishmit për Maturën Shtetërore FAQE 8
Hakmarrja e Çekisë për CEZ: Veto kundër statusit për Shqipërinë Agjencia e lajmeve çeke “Ceskenoviny” shkruan se bisedimet mes Tiranës dhe CEZ në Vjenë nuk çuan asgjëkundi. Për këtë arsye, pritet një votë kundër e Republikës Çeke ndaj Shqipërisë në fund të qershorit FAQE 5
Lame: Ja cilat ndërtime do të legalizohen këtë mandat Procesi i legalizimeve do të ndahet në dy faza; ku zonat informale përreth qyteteve do të përfitojnë të parat tapitë. Ndërtimet informale brenda qyteteve dhe ato pas vitit 2009, shtyhen për 4-vjeçarin e ardhshëm. Lame: Nuk mund të kërkojmë para nga njerëzit që kanë invalidë në shtëpi apo probleme të tjera sociale. Faqe 7
Rikthehet sezoni i drogës
Fidanët e kanabisit “pushtojnë” oborret e shtëpive në Lazarat Skandali / Kërcënohet grevisti i urisë me sms
Je ish-spiun i Gazidedes, të pret vdekja! NgërÇ
FAQE 6
problematik janë kthyer nga prodhimi i këtij viti, ndërsa policia arrin të kontrollojë vetëm rrugën hyrëse të fshatit
“Fiks Fare” filmon qindra fidanë kanabisi që po bëhen gati për t’u mbjellë në parcela. Banorët kanë ende pak rezerva nga korrjet e vitit të kaluar, të cilin e kanë shitur me 300 euro kilogramin. Sytë e fshatit
Qindra gota me fidanë mbushin oborret e shtëpive. Sezoni i mbjelljes së kanabisit në Lazarat sapo... Faqe 3
op ed / 10-11
NGA bujar kapexhiu
Mustafa Kruja; ‘të mundurit’ shkruajnë historinë e tyre
Një palë zgjedhje pa fitues
Agron Gjekmarkaj
Arbana Xharra
Kryetari i PD:
Pabesia e Islamit politik
Sezoni turistik
Qeveria dështoi me rendin, statusi është meritë e PD Kryetari i PD-së tha se Shqipëria e meriton statusin dhe se prova e qeverisë Rama-Meta është pas dhënies së tij nga BE. “Duhet ta bëjmë të qartë për publikun se ne përmbushëm pjesën dërrmuese të kushteve dhe kritereve, qeverisë së majtë nuk i mbeti, veçse ta merrte” Faqe 5
Rama: Stop plehrave dhe zaptuesve të plazheve! Qeveria bën publik planin e masave për sezonin e ri turistik, duke e cilësuar pastrimin si kryefjalën e këtij sezoni. “Do marrë fund historia që po shkele rërën, do paguash lekë”. Haxhinasto: Kemi shtuar fondet për sinjalistikën rrugore
Dashnori i rilindjes
FAQE 3
2
afër/larg
1
kronikë / Kërcënohet
grevisti i urisë: Je ish-spiun, të pret vdekja! Faqe 6
ekonomi/ Lame: Ja cilat
objekte do të legalizohen këtë mandat 4-vjeçar
Faqe 7
matura/ Matematika,
zbardhen përgjigjet e testit për gjimnazistët
Faqe 8-9
Në koalicionin e ardhshëm do të jenë edhe pakicat si kategori kushtetuese. Në secilin kombinim ku PDK do të ishte në qeveri, përjashtohet mundësia që aty të jetë edhe Lëvizja Vetëvendosje
“Megjithëkëtë, shumica dërrmuese e qytetarëve të Kosovës nuk kanë votuar për Thaçin. Shumica e qytetarëve të Kosovës janë kundër Thaçit. Jemi të interesuar dhe të gatshëm që ta pamundësojmë qeverinë e re të regjimit të vjetër. Për këtë qëllim do t’i fillojmë kontaktet për takime me partitë e tjera opozitare që të mos i bashkohen Thaçit në ripërtëritjen e keqqeverisjes”, tha Kurti
Thaçi në kërkim të partneritetit, por të gjithë duan postin e kryeministrit PDK fitoi zgjedhjet, por ajo është përballë mundësisë për të dështuar të krijojë qeveri, nëse partitë me të cilat do tentojë të bëjë koalicion do kërkojnë të kenë drejtimin e saj Zijadin Gashi*
P
artia Demokratike e Kosovës është fituese e zgjedhjeve të parakohshme parlamentare të mbajtura më 8 qershor. Lideri i PDK-së, Hashim Thaçi ka ritheksuar se partia e tij i ka fituar zgjedhjet parlamentare të 8 qershorit dhe tha se PDK dhe Kosova fillojnë “misionin e ri”. Partia Demokratike e Kosovës ka dalë fituese e zgjedhjeve të parakohshme parlamentare, por mbetet mjaft sfiduese për të dhe liderin e saj Hashim Thaçi krijimi i qeverisë së re. Me afërsisht 31 për qind të votave, PDK ka mposhtur partinë rivale Lidhjen Demokratike të Kosovës, e cila ka arritur të sigurojë afër 26 për qind të votave. Mirëpo kjo distancë nuk i siguron Thaçit dhe PDK-së komoditet në krijimin e koalicionit të ardhshëm qeveritar. Andaj, tani mbetet që pas certifikimit të rezultatit të zgjedhjeve, Thaçi dhe PDK të kërkojnë një apo dy parti partnere për krijimin e koalicionit. Partia e deritashme partnere e Thaçit, Aleanca Kosova e Re e afaristit Behxhet Pacolli, ka dështuar të kalojë pragun zgjedhor prej pesë për qind, andaj Thaçi duhet t’u kthehet negociatave me Aleancën për Ardhmërinë e Kosovës të Ramush Haradinajt, që ka siguruar afër 10 për qind të votave dhe partinë Nisma të Fatmir Limajt, e cila ka mbledhur më pak se 6 për qind të votave. Në koalicionin e ardhshëm do të jenë edhe pakicat si kategori kushtetuese. Në secilin kombinim ku PDK do të ishte në qeveri, përjashtohet mundësia që aty të jetë edhe Lëvizja Vetëvendosje, e cila ka dalë e treta në këto zgjedhje me afër 14 për qind. Koalicionin me PDK-në e ka
përjashtuar në vazhdimësi edhe LDK-ja. Pas votimeve dhe rezultateve preliminare, partitë politike, sidomos AAK dhe Nisma, ende nuk janë deklaruar qartë rreth pozicioneve të tyre për koalicionet e mundshme dhe se janë në pritje të rezultatit final të zgjedhjeve dhe ndarjes së ulëseve në Kuvend. Një nga parakushtet për zgjedhje plotësisht të suksesshme është pranimi i rezultatit. Nisur nga ky fakt, zëvendëskryetari i PDK-së, Kadri Veseli u ka bërë thirrje fillimisht të gjitha partive politike që të pranojnë rezultatin e zgjedhjeve. “I ftojmë të gjitha partitë që solemnisht ta pranojnë rezultatin e zgjedhjeve, rezultatin e votimeve nga qytetarët e Republikës së Kosovës që të mos ketë hidhërime dhe të mos ketë momente të këqija”, është shprehur Veseli. Pas certifikimit të rezultatit, pritet të thirret edhe mbledhja konstituive e Kuvendit, ku partia fituese zgjedh kryetarin e ri të Parlamentit. Më pas, presidentja Atifete Jahjaga në bashkëpunim me partinë fituese i jep mandatin kandidatit për kryeministër që në afatin prej 15 ditësh të prezantoj përbërjen e qeverisë së re për miratim para Parlamentit. Qeveria, mund të formohet me minimum 61 vota të deputetëve, kështu që koalicioni është i pashmangshëm. Në këtë pikë, Hashim Thaçi mund të përballet me kushtëzimet, qoftë të AAK-së apo partisë Nisma, që të heqë dorë nga posti i kryeministrit si kusht për arritjen e koalicionit. Lideri i AAKsë Ramush Haradinaj, edhe në të kaluarën i kishte vënë kusht Thaçit postin e kryeministrit për arritjen e koalicionit me PDK-në. Ndërkohë që lideri i partisë Nisma, Fatmir Limaj nuk e ka përjashtuar dhe as mohuar përfshirjen e tij në një koalicion të ardhshëm. “Ne duhet të shohim certifikimin e rezultatit
Megjithatë, Isa Mustafa dhe LDK-ja mund ta kenë rastin tyre. Nëse partia fituese dështon që të formoj qeverinë, atëherë Presidentja mandaton kandidatin për kryeministër nga partia e dytë, e cila po ashtu merr një afat prej 15 ditësh që të propozojë përbërjen e qeverisë para parlamentit.
Në këtë pikë, Hashim Thaçi mund të përballet me kushtëzimet, qoftë të AAK-së apo partisë Nisma që të heqë dorë nga posti i kryeministrit si kusht për arritjen e koalicionit. Lideri i AAK-së, Ramush Haradinaj, edhe në të kaluarën i kishte vënë kusht Thaçit postin e kryeministrit për arritjen e koalicionit me PDK-në.
zgjedhor, se si do të shkoj, çfarë koalicione do të ndërtohen, kush do të ofroj koalicione dhe mbi bazën e kësaj ne do të japim përgjigjen”, ka thënë Limaj. Ndërsa rezultatet janë thuajse definitive dhe pritet që të shpërndahen edhe votat e partive që nuk e kaluan pragun tek ato që do të jenë pjesë e parlamentit, lideri i Lidhjes Demokratike të Kosovës, Isa Mustafa nuk ka bërë asnjë koment. Gjatë fushatës, ai ishte i bindur në fitore. Por, këto zgjedhje i demantuan pritjet e tij dhe LDK-së, që paraqet zhgënjimin e radhës për liderin opozitar pas humbjes së garës për kryetar të Prishtinës gjatë zgjedhjeve lokale të fundvitit të kaluar. Megjithatë, Isa Mustafa dhe LDK-ja mund ta kenë rastin tyre. Nëse partia fituese dështon që të formoj qeverinë, atëherë presidentja mandaton kandidatin për kryeministër nga partia e dytë, e cila po ashtu merr një afat prej 15 ditësh që të propozojë përbërjen e qeverisë para parlamentit. Në këtë frymë ka qenë të hënën një thirrje përmes rrjetit social Facebook e kryetarit të Prishtinës, i cili vjen nga radhët e Vetëvendosjes, Shpend Ahmeti, që partitë që dolën të katërtat dhe pestat të mos lidhin koalicion me PDK-në e Thaçit. Ndërkohë që Albin Kurti, kreu i Lëvizjes Vetëvendosje tha se do të bënte gjithçka për të penguar që Thaçi të qeveriste sërish. “Megjithëkëtë, shumica dërrmuese e qytetarëve të Kosovës nuk kanë votuar për Thaçin. Shumica e qytetarëve të Kosovës janë kundër Thaçit. Jemi të interesuar dhe të gatshëm që ta pamundësojmë qeverinë e re të regjimit të vjetër. Për këtë qëllim do t’i fillojmë kontaktet për takime me partitë e tjera opozitare që të mos i bashkohen Thaçit në ripërtëritjen e keqqeverisjes”, tha Kurti duke shpallur kështu nismën për një aleancë të madhe që do t’ia bënte të pamundur qeverisjen Hashim Thaçit. Sidoqoftë, gjërat pritet të qartësohen pas certifikimit të rezultatit, ngase dështimi eventual i formimit të qeverisë në dy tentativa do ta çonte Kosovën në zgjedhje të jashtëzakonshme. *Me ndryshime nga Radio “Evropa e Lirë”
kryesore
Gazeta MAPO
www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com
10.06.2014
3
Filizat e njomë të kanabisit gjenden ngado, në gota plastike, saksi lulesh e kuti të vogla. Hëpërhë, bimët ndodhen ende në oborret e shtëpive, gati për të pushtuar parcelat e përgatitura enkas për to
Nis sezoni i kanabisit në Lazarat, fidanët “pushtojnë” oborret “Fiks Fare” filmon qindra fidanë kanabisi që po bëhen gati për t’u mbjellë në parcela. Banorët kanë ende pak rezerva nga viti i kaluar, ndërsa i kanë kthyer sytë nga prodhimi i këtij viti. Policia, vetëm në hyrje të fshatit Qindra gota me fidanë mbushin oborret e shtëpive. Sezoni i mbjelljes së kanabisit në Lazarat sapo ka filluar, edhe pse zhurma rreth fshatit në jug të Gjirokastrës nuk ka të sosur. Emisioni “Fiks Fare” transmetoi pamje të fidanëve të hashashit në fshatin ku policia hyn vetëm për fushata sensibilizuese. Forcat e policisë qëndrojnë në hyrje të fshatit dhe kontrollojnë çdo automjet që del nga Lazarati. Megjithatë, aktiviteti në brendësi të tij vazhdon i patrazuar, në traditën e viteve të shkuara. Filizat e njomë të kanabisit gjenden ngado, në gota plastike, saksi lulesh e kuti të vogla. Hëpërhë, bimët ndodhen ende në oborret e shtëpive, gati për të pushtuar parcelat e përgatitura enkas për to. Pak javë më parë, zv.drejtori i Policisë së Shtetit, Sokol Bizhga deklaroi se nuk kishte parë hashash të mbjellë në Lazarat. Pamjet e transmetuara dje nga “Fiks Fare” tregojnë të kundërtën. Gazetarët dëshmuan se mbjellja e kanabisit në
fusha ende nuk ka filluar. Por banorët kanë mbjellë tashmë farën e re nëpër vazo lulesh, ose në kubikë të vegjël. Edhe këtë vit banorët janë treguar të kujdesshëm në përzgjedhjen e farës së re. Malli tashmë me nam europian i Lazaratit edhe këtë vit pritet të jetë cilësor. Tani është koha kur banorët e këtij fshati krijojnë plantacionet me bimën e marijuanës, por sipas vetë atyre, shirat e zgjatur të pranverës janë një nga arsyet që i kanë penguar të nisin mbjelljet. Një tjetër arsye që i ka detyruar banorët e këtij fshati t’i mbajnë kubikët në oborret e shtëpive është prania e forcave të policisë në rrugën në hyrje të fshatit, si dhe aksionet që ka nisur tashmë për asgjësimin e kësaj bime në fshatra të tjera. Banorët tregojnë se bimën e marijuanës e kultivojnë që nga fidanë e deri në procesin final të bohçeve, të cilat arrijnë në treg me vlerën e 250 deri në 300 euro për kilogram. Pamjet flasin qartë se Lazarati dhe banorët e tij vazhdojnë të
pashqetësuar nga askush kultivimin e drogës dhe shitjen e prodhimit të vjetshëm. Pamja është thuajse e njëjtë në të gjitha shtëpitë e fshatit, ku me mure të larta për të shmangur vështrimet nga lëvizjet nëpër fshat, secili nga banorët ka krijuar fidanishten e tij. Kamera e “Fiks Fare” është futur në banesat e disa prej banorëve të këtij fshati, të cilët tregojnë se kanë ende rezerva kanabisi nga viti i kaluar. Çmimet e tij varioj-
Një tjetër arsye që i ka detyruar banorët e këtij fshati t’i mbajnë kubikët në oborret e shtëpive është prania e forcave të policisë në rrugën në hyrje të fshatit, si dhe aksionet që ka nisur tashmë për asgjësimin e kësaj bime në fshatra të tjera...
në sipas cilësisë së farës që është përdorur. Hashashin e mbajnë nëpër thasë ose nëpër fuçi uji në banesat e tyre, ku presin klientët për ta shitur. Gazetarët e “Fiks Fare” gjetën disa banorë që shisnin hashash. Një djalë i ri tregon në oborrin e tij bohçet, kilogramin e të cilave e shiste me 300 euro, nëse blerësi do të merrte të gjithë sasinë prej 5 kuintalësh që i kishte mbetur. Dy banorë të tjerë hapin dyert e dhomës së kanabisit, ku mbajnë të magazinuar kuintalin e fundit të mbetur nga korrjet e një viti më parë. Ata tregojnë se një ditë më parë e kishin shitur një kuintal tjetër me 200 euro kilogrami. Vitin e fundit, Lazarati është kthyer në një problem ndërkombëtar, por policia shqiptare ende nuk ia ka dalë të vendosë kontrollin mbi këtë territor të pushtuar nga kanabisi. Ministri i Brendshëm, Saimir Tahiri dhe kreu i Policisë, Artan Didi kanë paralajmëruar aksione në fshat, të cilat ende nuk kanë ndodhur.
Rama: Stop plehrave dhe zaptuesve të plazheve! Qeveria bën publik planin e masave për sezonin e ri turistik, duke e cilësuar pastrimin si kryefjalën e këtij sezoni. “Do marrë fund historia që po shkele rërën, do paguash lekë” Në një fjalim realist për sezonin turistik, kryeministri Rama premtoi plazhe më të pastra dhe “çlirimin” e tyre nga ligji i privatit. Në një takim masash me ministrat e tij, Rama deklaroi se nuk premton çudira dhe se pastrimi do të jetë kryefjala e këtij viti. “Nuk është meritë e asnjë qeverie që turizmi funksionon, ne jemi një vend i bekuar për të qenë histori suksesi në turizëm. Kemi nisur punën kohë më parë, me çlirimin e territoreve nga plehrat. Pastrimi dhe pastërtia janë fjala kyçe e këtij sezoni. Koha shumë e shkurtër nuk na lejon të bëjmë shumë më tepër se kaq. Kaq është vërtetë shumë, të kemi plazhe të pastra, rrugë nacionale të pastra, një fillim të ri në raportin mes turistit, plazhit dhe natyrës”, - tha më tej ai. Kryeministri ndër të tjera siguroi shqiptarët se do marrë fund historia e zaptimit të plazheve nga privatët. “Nuk do ketë plazh ku ligjin e bën privati. Ai do jetë me kontratë nga pushteti vendor për të shfrytëzuar atë pjesë që do shfrytëzojë. Do pastrojë pjesën e tij dhe gjithë plazhin tjetër. Kontrata e tij do jetë në funksion të
pastrimit. Do marrë fund historia që po shkele rërën, do paguash lekë”, - deklaroi Kryeministri, duke shtuar se askush nuk do të tolerohet dhe se plazhet do t’u kthehen qytetarëve shqiptarë. Kryeministri kërkoi maksimumin e përgjegjshmërisë nga të gjithë qytetarët për të mbajtur pastër zonat turistike. Lidhur me infrastrukturën rrugore, shefi i qeverisë theksoi se është e pamundur që rikonstruksioni i disa rrugëve të rëndësishme të përfundojë gjatë këtij sezoni. “Do të jetë e pamundur të kompletohet rruga e Pogradecit dhe plot akse të tjera. Unë shpresoj shumë sezonin tjetër. Është bërë shumë punë për vendosjen e rrugëve në standarde të reja, është bërë një punë për sinjalistikën rrugore, tërësisht e re, moderne dhe i përgjigjet ambicieve të një vendi që kërkon turistë në rrugët e veta”, - deklaroi Rama. Më tej Kryeministri theksoi se prishjet e ndërtimeve, ristrukturimet dhe rikualifikimet urbane përgjatë vijës bregdetare nuk do të ndalen. Premtimet e mëdha Rama i la për sezonin tjetër, nga Velipoja e deri në Sarandë.
plani i masave
Haxhinasto: Masat për uljen e aksidenteve Ministri i Transportit dhe Infrastrukturës, Edmond Haxhinasto bëri publik planin e masave për të minimizuar aksidentet rrugore gjatë sezonit turistik. “Institucionet tona e kanë filluar punën që në fillim të vitit dhe këto efekte të planit kombëtar për sigurinë rrugore kanë filluar të japin efektet e para në rrugët e Shqipërisë. Trendi i aksidenteve është në rënie, pas pak ditësh do të startojë një fushatë sensibilizuese për publikun, që do të bëhet e mundur në bashkëpunim me shoqëritë civile dhe kompanitë e sigurimeve”, - tha Haxhinasto. Sipas tij, periudha e verës ka një rritje me 30 % të aksidenteve rrugore, ndërsa masat do të bëjnë të mundur uljen e tyre. “Shërbimet tona do të kenë një gamë të gjerë, ndërhyrje do të ketë dhe në investim. Për këtë, i gjithë fondi i dhënë për këtë vit, shumë herë më i madh se viti paraardhës, do të investohet për sinjalistikën, do të orientohet në akset kryesore të vendit, që i shërbejnë industrisë sonë turistike për t’u ardhur në ndihmë qytetarëve dhe turistëve”. Po ashtu, Haxhinasto premtoi investime edhe në pikat e zeza.
4
në fokus Kryeministri Rama i pranishëm në mbledhjen e grupit të PS, ka kërkuar nga deputetët arsyet pse paketa e ligjeve për ushtrinë nuk ka kaluar ende.
PS diskuton ndryshimin e Rregullores, Rama: Negocioni me PD Vonesat në miratimin e projektligjeve të qeverisë nga komisionet kanë bërë që grupi i PS dje të rihapë debatin për ndryshimin e Rregullores së Kuvendit Fejzi Braushi
Mazhoranca e majtë, pavarësisht se ka 85 vota në Parlament, këto javë e ka ndjerë jo pak herë veten në vështirësi të numrave në mbledhjet e komisioneve parlamentare. Kjo ka sjellë për rrjedhojë dhe një ritëm më të ulët të punës në komisione në miratimin e projektligjeve. Ky problem është ngritur dje në grupin parlamentar, ku ministrja e Mbrojtjes, Kodheli ka kërkuar kalimin sa më parë të paketës së saj të projektligjeve që kanë të bëjnë me fushën e mbrojtjes. Shqetësim për të cilin, kryeministri Edi Rama i pranishëm në këtë mbledhje, ka kërkuar nga deputetët arsyet pse kjo paketë nuk ka kaluar ende. Burime nga mbledhja kanë bërë të ditur se kësaj pyetjeje i ka dhënë përgjigje kryetari i komisionit të Lig jeve, Fatmir Xhaf aj, i cili ka shpjeguar se së pari ka shumë projektligje që duhen shqyrtuar dhe së dyti, se një pjesë e mirë e nismave janë vonuar për t’u shqyrtuar për shkak të mungesës së numrave në mbledhje për t’i kaluar ato. Ai ka shpjeguar se, për shkak se Rregullorja e Kuvendit lejon që një deputet të jetë i pranishëm në më shumë se një komision, ka bërë që opozita të shtojë në mënyrë artificiale numrin e pjesëtarëve të saj
në komisione. Ndërkohë që nga ana tjetër mungesat e deputetëve të mazhorancës, të cilët shpeshherë marrin pjesë në vizita jashtë shtetit, apo se marrin pjesë njëherësh në më shumë se një mbledhje, kanë bërë të vështirë sigurimin e shumicës nga ana e deputetëve të majtë në komisione, duke sjellë për pasojë që të shtyhet miratimi i projektligjeve. Por për këtë problem Rama ka kërkuar të dijë se cila është zgjidhja, në mënyrë që situata të tilla të mos përsëriten më. Ndërkohë që Xhafaj i ka bërë të ditur atij se dy janë rrugët; ose ndryshimet në Rregullore dhe të hiqet e drejta e një deputeti për të qenë anëtar në më shumë se një komision, ose që të ketë një koordinim më të mirë nga Kuvendi për të mos lënë mbledhje të komisioneve në të njëjtin orar. Nisur nga kjo, Rama ka kërkuar që të shihet mundësia e ndryshimeve në rregullore nëse janë të nevojshme, por këto duke hyrë në bisedime edhe me opozitën, në mënyrë që ato të mund të bëhen n ë s e s i o n i n t j e t ë r p a rl a m e nt a r, ndërkohë që si zgjidhje më e shpejtë është lënë që të bisedohet me kryetarin e Kuvendit për të koordinuar oraret e komisioneve. Gjithmonë lidhur me procesin legjislativ dhe hartimin e pro-
Nisur nga kjo, Rama ka kërkuar që të shihet mundësia e ndryshimeve në rregullore nëse janë të nevojshme, por këto duke hyrë në bisedime edhe me opozitën, në mënyrë që ato të mund të bëhen në sesionin tjetër parlamentar,
jektligjeve, kreu i qeverisë mësohet se ka kërkuar nga ministrat që t’i hartojnë mirë projektligjet, në të kundërt, u ka kërkuar deputetëve që në rast se konstatojnë probleme, t’i kthejnë ato për rishqyrtim. Në këtë mbledhje është diskutuar edhe çështja e ngritjes së komisionit hetimor për shkarkimet dhe lëvizjet në administratë, i kërkuar nga opozita. Pasi ka marrë shpjegimet e nevojshme lidhur me këtë debat, Kryeministri mësohet se ka dhënë porosi që të bisedohet me opozitën për të gjetur një zgjidhje e pranueshme për ngritjen e këtij komisioni, por duke riparë objektin e hetimit. Grupi ka vendosur që kjo çështje të mos kalojë këtë të enjte në seancë, duke u dhënë kohë palëve që të negociojnë edhe një javë tjetër. Por me shumë gjasa, kjo shtyrje duket se ka të bëjë më shumë me marrjen e përgjigjes për statusin e vendit kandidat, ku mazhoranca kërkon që të mos acarojë debatin politik para shprehjes së krerëve të ministrive të vendeve anëtare të BE-së për Shqipërinë.
Meta në Kuvajt: Shqipëria, portë hyrëse për investimet kuvajtiane Kryetari i Kuvendit vlerësoi gjatë takimeve mbështetjen e vazhdueshme të shtetit të Kuvajtit ndaj zhvillimit ekonomik të Shqipërisë TIRANË Kryetari i Kuvendit, Ilir Meta, u prit dje nga Kryeministri i shtetit të Kuvajtit, Madhëria e Tij, Sheikh Jaber Al-Mubarak Al-Hamad Al-Sabah, me të cilin biseduan mbi marrëdhëniet dypalëshe dhe forcimin e bashkëpunimit mes dy vendeve. Kryetari i Kuvendit shprehu mirënjohjen për mbështetjen e vazhdueshme të shtetit të Kuvajtit ndaj zhvillimit ekonomik të Shqipërisë dhe në veçanti për forcimin e marrëdhënieve përmes dy ambasadave reciproke. Në këtë kuadër, Meta bëri një vlerësim të veçantë për
projektet e Fondit Kuvajtian për Zhvillim në Shqipëri, duke shprehur gatishmërinë për të mirëpritur një përforcim të prezencës së Fondit. Meta u shpreh gjithashtu se duke marrë në konsideratë marrëdhëniet shumë të mira dhe vëllazërore mes dy vendeve dhe popujve, Shqipëria mund të jetë një portë hyrëse për investimet kuvajtiane në rajonin e Evropës Juglindore, dhe se fokusi i forcimit të bashkëpunimit duhet të përqendrohet në një përqasje rajonale të projekteve. Në këtë kuadër, Meta nënvizoi se Shqipëria është e gatshme të rishikojë lehtësimin e regjimit të vizave për shtetasit kuvajtianë dhe të përshpejtojë procesin e plotësimit të kuadrit ligjor, në shërbim të intensifikimit të shkëmbimeve ekonomike mes dy vendeve mike. Meta takoi dje edhe Madhërinë e Tij, Emirin e shtetit
të Kuvajtit, Sheikh Sabah Al Ahmad Al Jaber Al Sabah. Kryetari i Kuvendit i ripërsëriti Emirit të shtetit të Kuvajtit ftesën për të vizituar Shqipërinë. Në këtë kuadër, Emiri i Kuvajtit e siguroi kryetarin e Kuvendit se do të vizitojë Shqipërinë në një kohë të përshtatshme dhe përcolli përshëndetjet më të ngrohta për Presidentin
e Republikës dhe popullin shqiptar. Edhe gjatë këtij takimi, Madhëria e Tij, Emiri i shtetit të Kuvajtit, Sheikh Sabah Al Ahmad Al Jaber Al Sabah dhe kryetari i Kuvendit ranë dakord për forcimin e bashkëpunimit mes dy vendeve, veçanërisht përmes projekteve të Fondit Kuvajtian për Zhvillim.
Projektligji për SHKB
Tahiri: Në 8 muaj, 211 punonjës në prokurori Shërbimi i Kontrollit të Brendshëm në Ministrinë e Brendshme, i cili me projektligjin e ri të miratuar nga qeveria do të quhet Shërbimi për Ankesat dhe Çësh t j e t e B r e n dshme, do të ketë nën mbikëqyrje edhe Gardën e Republikës, si dhe S h ë r b i m i n Z j a r r f i k ë s n ë ve n d . Një f akt të tillë e ka bërë të ditur dje vetë ministri i Brendshëm, Sajmir Tahiri, g jatë raportimit në komisionin e Ligjeve, ku dhe nisi diskutimi i këtij projektligji. Kështu, Tahiri ka theksuar se tashmë ky shërbim do të jetë i shkëputur nga forcat e policisë dhe se ai do të funksionojë kryesisht mbi bazën e ankesave të qytetarëve, ndërkohë që objekt i punës së tij do të jenë dhe Garda dhe Shërbimi Zjarrfikës. Ndërkohë që ai ka bërë të ditur se këtij Shërbimi i ngarkohet si detyrë që për gjithë punonjësit e policisë, gardës dhe zjarrfikësve që do të ketë nën kontroll, të kryejë me ta testin e integritetit. Më tej ai shtoi se pë rata persona që do të jenë në hetim ky shërbim mund të kryejë dhe kontrollin e pasurisë së tyre. Ministri Tahiri ka theksuar ndër të tjera se me këto ndryshime synohet që të depolitizohet ky shërbim, i cili sipas tij, herë pas here është përdorur si “kamxhik” politik. Ai bëri të ditur se gjatë kohës që drejton Ministrinë e Brendshme, janë kallëzuar në prokurori 211 punonjës policie. “Deri më sot, nga momenti që qeveria ka filluar detyrën janë referuar në prokurori 154 kallëzime penale për 211 punonjës policie, ndër të cilët, një punonjës policie i nivelit të lartë drejtues, 6 punonjës policie të nivelit të mesëm drejtues, 70 punonjës policie të nivelit të parë drejtues, 113 punonjës të nivelit zbatues, 21 punonjës civilë dhe 14 shtetas, të cilët kanë qenë të lidhur me referimet që ka bërë SHKB-ja në Prokurori”, - tha ministri.
në fokus
Gazeta MAPO
www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com
10.06.2014
5
Kryetari i Partisë Demokratike, Lulzim Basha beson se marrja e statusit të vendit kandidat është meritë e qeverisjes demokrate dhe se sfida për dyshen Rama-Meta mbetet hapja e negociatave për Shqipërinë opozita
Ish-truproja e Berishës emërohet shef i sigurisë në PD TIRANË Dikur ai drejtonte eskortën e Berishës në kohën kur ky i fundit ishte Kryeministër i vendit. Ai gjithashtu ka qenë edhe ish-truproja e Alfred Moisiut, President. Ndërsa sot, Besnik Muratin e sheh çdo ditë në selinë e Partisë Demokratike. Përmes një vendimi të brendshëm të partisë, Murati ka marrë një detyrë partiake, duke u angazhuar si shef i sigurisë së godinës së PD-së. Për këdo që e njeh PD-në, Besnik Murati njihet si një ndër njerëzit striktë dhe më rigorozë në mbrojtjen e personaliteteve të vendit; dikur i Moisiut dhe më pas në mënyrë të pandërprerë në ruajtjen e sigurisë së Berishës kur ishte kryeministër. Ky është emërimi i dytë në PD për një nga njerëzit më të afërt në mbrojtjen e Berishës, ndërsa prej një viti një tjetër ish-truprojë po aq i rëndësishëm për sigurinë e ish-kryeministrit, Arjan Adhami ka filluar punë si specialist në sektorin juridik të Drejtorisë së Konsumatorit pranë Bashkisë Tiranë, pas shkarkimit nga Garda e Republikës. Ndërkohë, ish-truproja i Berishës në kohën kur PD-ja ishte në opozitë dhe më pas prej vitesh ish-zëvendësdrejtor i Përgjithshëm i Policisë së Shtetit, Agron Kuliçaj po këshillon grupin parlamentar të PD-së. Prej kohësh ai po punon pranë grupit për çështjet e sigurisë dhe të rendit, ndërsa roli i tij shihet aktiv në çdo aktivitet që PD-ja organizon për çështjet sa më sipër. Emërimet e lartpërmendura janë bërë si rezultat i hapësirave që lë statuti i partisë, ndërsa zgjedhjet brenda saj pritet të vazhdojnë edhe për disa muaj deri në mbajtjen e Kuvendit të PD-së. Aktualisht zgjedhjet në degë kanë kaluar në fazën e dytë, atë të analizës dhe zgjedhjeve të strukturave duke filluar nga qeliza bazë, seksioni, ndërsa Tirana vijon me procesin e parë, që lidhet me anëtarësimet e reja dhe rifreskimin e atyre aktuale.
Grupi PD, Basha: Prova e qeverisë është pas marrjes së statusit “…Duhet ta bëjmë të qartë për publikun se, në qoftë se ne përmbushëm pjesën dërrmuese të kushteve dhe kritereve për statusin gjatë kohës kur ishim në pushtet, qeverisë së majtë nuk i mbeti, veçse ta merrte” TIRANË Kryetari i Partisë Demokratike, Lulzim Basha beson se marrja e statusit të vendit kandidat është meritë e qeverisjes demokrate dhe se sfida për dyshen Rama-Meta mbetet hapja e negociatave për Shqipërinë. “…Duhet ta bëjmë të qartë për publikun se, në qoftë se ne përmbushëm pjesën dërrmuese të kushteve dhe kritereve për statusin gjatë kohës kur ishim në pushtet, qeverisë së majtë nuk i mbeti, veçse ta merrte. Tani, me marrjen e shpresuar të statusit pas dy javësh, është detyra ekskluzive e qeverisë Rama-Meta të përmbushë kriteret e hapjes së bisedimeve për anëtarësim. Këtu është testi i saj. Këtu do të tregohet kontributi real i kësaj qeverie për integrimin e Shqipërisë në Europë”, - tha Basha në mbledhjen e grupit parlamentar demokrat. Kryetari i opozitës përmendi
edhe rolin e tashëm të opozitës në funksion të marrjes së statusit, duke shtuar se paralelisht me këtë mision kanë qenë edhe denoncimet sipas tij “kundër mashtrimeve, gënjeshtrave, dështimeve, shkeljeve dhe abuzimeve të shfrenuara të qeverisë Rama-Meta”. “Në bindjen tonë, Shqipëria dhe shqiptarët e meritojnë statusin, të cilin do ta kishim marrë që në dhjetor të vitit 2012, nëse ish-opozita e atëhershme e Ramës nuk do të vendoste veton e saj kundër votimit të tri ligjeve të mbetura. Shqipëria e meriton statusin për atë që ka bërë dhe arritur ndër vite e që nuk qëndron aspak më poshtë se arritjet e vendeve që e kanë marrë statusin disa vite më parë; e meriton për vendosmërinë e qytetarëve të saj në rrugën e Europës dhe europianizmit, për nevojën jetike që ka vendi për zhbllo-
“Ne jemi duke i dhënë formë bashkërisht një projekti trevjeçar bashkëpunimi dhe asistence të gjithanshme nga ana e miqve gjermanë për zhvillimin me sukses të projektit tonë për përgatitjen dhe trajnimin e vazhdueshëm të drejtuesve të rinj dhe jo vetëm të rinj të partisë”
kimin e statusit dhe fillimin e menjëhershëm të punës dhe përpjekjeve për të synuar stacionin e radhës në rrugën e integrimit të plotë në Europë, hapjen e negociatave për anëtarësim”, - shtoi ai. Përsa i përket aftësisë dhe vullnetit të qeverisë për vendosjen e rendit dhe sundimin e ligjit, Basha tha se kjo është një nga pikat më delikate ku qeveria ka dështuar plotësisht, duke mos përmbushur një nga premtimet e saj solemne, për rivendosjen e rendit në 300 ditët e para të qeverisjes. Gjatë fjalës së mbajtur Basha preku edhe takimet me kristiandemokratët gjermanë gjatë vizitës së zhvilluar në Berlin pak kohë më parë, duke folur për një bashkëpunim të ri mes partive simotra. “…Kristiandemokratët gjermanë më kanë bërë të ditur vullnetin e tyre për të na mbështetur fuqishëm në sfidën tonë të re të ringritjes dhe
rikthimit fitimtar në zgjedhje të lira e të ndershme. Ne jemi duke i dhënë formë bashkërisht një projekti trevjeçar bashkëpunimi dhe asistence të gjithanshme nga ana e miqve gjermanë për zhvillimin me sukses të projektit tonë për përgatitjen dhe trajnimin e vazhdueshëm të drejtuesve të rinj dhe jo vetëm të rinj të partisë nga niveli i seksionit e deri në nivelin e strukturave qendrore, për identifikimin dhe bazën më të mirë të personaliteteve nga shoqëria civile dhe bota universitare-akademike dhe intelektuale që dëshirojnë t’i bashkëngjiten përpjekjes sonë opozitare sot dhe alternativës sonë fituese nesër, për ekspertizën e alternativës dhe programit tonë elektoral, për organizimin e fushatës sonë elektorale etj”, - tha ai. Basha përshëndeti gjithashtu fitoren e PDK-së në Kosovë. N.Perndoj
Presioni i Çekisë: Do iu bllokojmë statusin për CEZ-in Agjencia e lajmeve çeke “Ceskenoviny” shkruan se bisedimet mes Tiranës dhe CEZ në Vjenë nuk çuan asgjëkundi. TIRANË “Republika e Çekisë është përgatitur të bllokojë marrjen e statusit të vendit kandidat për Shqipërinë dhe shkak për këtë janë bërë mosmarrëveshjet që Çekia dhe Shqipëria kanë pasur për CEZ-in”. Kështu cituan dje burime të nivelit të lartë të BE-së për agjencinë e lajmeve çeke, “Ceskenoviny”. Vitin e kaluar, shkruan agjencia e lajmeve, Shqipëria u hoqi çekëve licencën e CEZ-it, ndërsa kompania e çoi çështjen në arbitrazh ndërkombëtar. Në fillim të qer-
shorit, Komisioni Europian (KE) rekomandoi që Shqipërisë t’i jepet statusi i vendit kandidat. Por vendimi përfundimtar do të merret në fund të qershorit. Burimet e CTK në Pragë kritikojnë faktin që bisedimet me CEZ-in kanë mbetur në vend. Për të ilustruar këtë fakt, agjencia e lajmeve shkruan se bisedimet mes Tiranës dhe CEZ-it në Vjenë nuk çuan asgjëkundi. Madje artikulli citon se “Shqipërisë i është dërguar një sinjal pak kohë më parë, duke i dëshmuar se ky kundërshtim mund të ndikojë në marrjen e statusit të vendit kandidat. Në janar të vitit 2013, Shqipëria revokoi licencën e kompanisë CEZ-Shpërndarje. Në krye u vu një administrator shqiptar, duke u hequr kështu mundësinë çekëve
në administrimin e shpërndarjes së energjisë elektrike. Më pas CEZ ndërmori një arbitrazh ndërkombëtar kundër Shqipërisë bazuar në një Traktat të Kartës së Energjisë, që e kishin ratifikuar të dyja shtetet, si Shqipëria ashtu dhe Republika e Çekisë. Në këtë traktat përcaktohen rregullat e investimeve të mbrojtjes ndërkombëtare në industrinë e energjisë. CEZ kërkon dëmshpërblim prej 200 milionë eurosh për dështimin, që sipas kësaj kompanie ka bërë Shqipëria në mbrojtjen e investimeve në CEZ-Shpërndarje. Sipas CTK, në këtë drejtim qeveria çeke ka përparuar më shumë në hapat e hedhur krahasuar me qeverinë shqiptare. Lajmi nga mediat çeke bëhet i ditur në prag të votimit të Këshillit të Ministrave të Jashtëm të
Bashkimit Europian ndaj rekomandimit që Komisioni Europian u bën 28 vendeve të BE-së që Shqipërisë t’i jepet statusi i vendit kandidat. Më 23 qershor, Këshilli i Ministrave të Bashkimit Europian do të marrë vendimin për statusin e Shqipërisë. Kjo është hera e tretë që në këtë instancë diskutohet statusi. Sipas burimeve diplomatike, kjo duket hera e duhur, pa-
si Gjermania që në dhjetor ishte një nga pesë vendet që refuzuan, këtë herë ka ndryshuar qëndrim. Po kështu dhe Franca ka dhënë sinjale se, nëse nuk do të ketë vend tjetër që të refuzojë statusin e vendit kandidat, atëherë edhe ajo s’do të bëhet pengesë. Problematike në orët e fundit mbetet ende Britania e Madhe, e cila ka një konjukturë shumë të mprehtë me forcat politike ekstremiste brenda saj, që janë kundër zgjerimit të Bashkimit Europian. Por presioni i djeshëm i Çekisë që deri tani nuk e llogariste njeri, mund të hapë një front të ri negociatash për qeverinë shqiptare që do të marrin kohë dhe ndoshta financa, pasi CEZ kërkon një dëmshpërblim prej 200 milionë eurosh për ndërprerjen e kontratës.
6
ngjarje e ditës
ditari
Policë mbi biçikleta, risia e patrullimit në plazhe Biçikletat për patrullim në zonat turistike të plazheve me qëllim parandalimin e krimeve apo zbulimin e ngjarjeve keqbërëse ndaj pushuesve, janë risia e fundit e Policisë së Shtetit që pritet të futen në praktikë këto ditë. Në oborrin e Drejtorisë së Përgjithshme të Policisë së Shtetit ishin vendosur 100 biçikleta, të cilat do të vendosen në dispozicion të patrullave të plazheve brenda dhjetë ditëve të ardhshme. Një veprim i tillë është kryer me qëllim që t’iu vihet sa më shpejt dhe më mirë në ndihmë pushuesve të
zonave turistike, veçanërisht zonave të plazheve, në rastet kur ata mund të kenë nevojë për ndihmën e policisë. Biçikletat vihen për herë të parë në patrullim në këtë sezon veror, e si fillim do të monitorohen me projekt pilot vetëm në zonën bregdetare. Në grupin e biçikletave të vendosura në oborrin e Drejtorisë së Përgjithshme të Policisë, dalloheshin se biçikletat kishin shenjat dalluese me mbishkrimin “Policia e Shtetit”. Po kështu ato kanë të vendosur edhe numrin e telefonit 129 si dhe logon e
Policisë së Shtetit. Burime nga kjo e fundit thanë se 100 biçikleta që do futen në funksion brenda 10 ditëve të ardhshme ndërsa patrullat do të jenë me nga dy punonjës policie. Po të njëjtat burime thanë se përzgjedhja e biçikletave është bërë për disa arsye, përfshi këtu shpejtësinë për të ndërhyrë në shëtitoret ku nuk ndërhyhet me makinë gjatë xhirove të pushuesve, ashtu si dhe plazheve, por një pikë tjetër është dhe ruajtja e mjedisit apo për një polici me kosto të ulët dhe më pranë qytetarëve.
Kërcënohet grevisti i urisë: Je ish-spiun, të pret vdekja! Mahir Reçi, baba i pesë fëmijëve dhe i shkarkuar si kujdestar konviktesh ka denoncuar në polici një mesazh kërcënues. Ai akuzohej se ishte njeri i Berishës dhe ish-spiun i Gazidedes dhe se rrezikonte jetën, nëse bënte gjëra kundër qeverisë Dashamir Biçaku
Tiranë Mahir Reçi, grevisti i urisë që ishte shkarkuar nga puna si mirëmbajtës konviktesh, është kërcënuar përmes një mesazhi telefonik. Mbrëmjen e së dielës, ai ka denoncuar në mjediset e komisariatit nr.4 të policisë kërcënimin, që sipas tij ka ardhur për shkak të pjesëmarrjes në grevë. Mesazhi mësohet se mbërriti në telefonin e tij të dielën, ku Reçi akuzohej si ishspiun i Gazidedes dhe njeri i lidhur me Berishën. Në kohën kur ka marrë mesazhin kërcënues në telefon, Reçi ka qenë në banesën e tij, ndërsa menjëherë është drejtuar për në ambientet e policisë, ku edhe ka dhënë denoncimin e tij si dhe sqarimet e tjera të nevojshme. Lajmi është bërë i ditur nga burime të komisariatit të policisë nr.4, që thanë se pas marrjes së informacionit nga i dëmtuari, këtij të fundit i është marrë një deklarim mbi dyshimet që ai kishte. Oficerë të hetimit të krimeve të komis-
ariatit nr.4 nisën hetimet për të zbuluar se kush ishte kërcënuesi i ish-grevistit të urisë. Sipas burimeve, oficerët kanë nisur hetimet për identifikimin e poseduesit të numrit të telefonit, nga ku konstatohej se ishte dërguar mesazhi kërcënues në adresë të Reçit. Në mesazhin telefonik me tekst ndaj Reçit, ai etiketohet si ish- agjent i shërbimit sekret të Bashkim Gazidedes dhe që për synimin e rrëzimit të qeverisë, e pret vdekja. Reçi, baba i 5 fëmijëve është larguar nga detyra e kujdestarit në godinat e ndërmarrjes “Studenti 2”, vendim të cilin e ka apeluar në Gjykatën Administrative, duke cilësuar të padrejtë. Sipas një reagimi për largimin e tij nga puna në periudhën e grevës u deklarua se Reçi kishte qenë komisioner i PD-së në zgjedhjet e Qershorit të vitit të kaluar në zonën e Tufinës, në një nga qendrat e votimit të zonës. Greva e urisë e ish- punonjësve të administratës publike të larguar nga puna, u organizua pranë Piramidës, në lulishten që ndodhet në krahun verior të kryeministrisë. Grevës iu bashkuan edhe disa ish- efektivë policie të larguar nga radhët e Policisë së Shtetit që nga muaji tetor i vitit të kaluar e në vazhdim. Pas më tepër se dy javësh qëndrim në grevë në çadrat përballë kryeministrisë, ata vendosën të braktisin grevën, ndërsa akuzuan kryeministrin Edi Rama se nuk i dëgjoi kërkesat e tyre. Paralelisht me këtë grevë, hynë në grevë
Mesazhi i dërguar në telefon
Në mesazhin telefonik me tekst ndaj Reçit, ai etiketohet si ish- agjent i shërbimit sekret të Bashkim Gazidedes dhe që për synimin e rrëzimit të qeverisë, e pret vdekja
urie edhe një grup ish të përndjekurish politikë, që kërkonin marrjen e dëmshpërblimeve të tyre brenda një periudhe sa më të shpejtë. Nuk dihet ende arsyeja pse Mahir Reçi është kërcënuar përmes mesazhit telefonik, ditë pas ndërprerjes së grevës së urisë. Gjithsesi, burimet e policisë deklaruan se kanë identifikuar numrin e telefonit dhe tashmë po kërkojnë se kush është personi që ka kërcënuar me prapavijë politike grevistin e urisë.
Nuk donin HEC-in, banorët shkatërrojnë kantierin Digjen zyrat e punëtorëve, makineritë dhe disa objekte. Shpëtojnë turbinat e HEC-it. Dëmi rreth 200 mijë euro BULQIZË – Banorët e fshatit Valikardh në Bulqizë zhvilluan dje një proteste të dhunshme kundër ndërtimit të një HEC-i, ndërsa përfaqësuesit e subjektit të financuar nga BERZH-i, u munduan të pengonin hyrjen e banorëve në ambientet e hidrocentralit mbi rrjedhën e lumit që kalon pranë fshatit. Përfaqësuesi juridik i subjektit investitor akuzoi policinë e Bulqizës, sipas të cilit, shefi i komisariatit të Bulqizës ka pasur dijeni mbi protestën e dhunshme dhe se banorët ishin përgatitur për të shkatërruar gjithçka në ambientet e kantierit të hidrocentralit, por se nuk kishte marrë masat për ndalimin e banorëve për të shkatërruar hidrocentralin. Mësohet se banorët janë mbledhur përpara hyrjes së kantierit të hidrocentralit dhe kanë nisur të konfrontohen fizikisht me punonjësit e HEC-it. Protestuesit kanë thyer xhamat e kampit të punëtorëve dhe më pas kanë tentuar të shkatërrojnë një nga fadromat e kompanisë. Më pas, sipas avokatit të sub-
j ekt it, Isuf Shehu, b a norët dhe keqbërësit kanë shkatërruar tërësisht kantierin, si dhe mjetet e rënda me të cilat punonte subjekti që po ndërton HEC-in. Shehu tha se ka tentuar të komunikojë me shefin e komisariatit të Bulqizës, ndërsa e akuzoi këtë të fundit për indiferencë. Ai tha se nga veprimet e dhunshme të banorëve dhe të protestuesve ishin shkatërruar zyrat e punonjësve, kantieri, mjete dhe pajisje të subjektit, vlera e të cilave sipas tij shkonte në rreth 200 mijë euro. Shehu tha se banorët dhe protestuesit ishin përpjekur që t’iu vinin flakën edhe turbinave të HEC-it, ndërsa sipas tij, nëse kjo do të ndodhte, dëmi mund të arrinte në një shumë prej rreth 3 milionë eurosh, kurse investimi sipas tij kap vlera të konsiderueshme. Shehu tha se HECi është një investim i Bankës Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH), që ka 70 për qind të investimit, si dhe i një investitori shqiptar që ka 30 për qind të investimit. Shehu tha se është duke përgatitur një material kallëzues për shkatërrimin e objekteve dhe të kantierit, për t’ia dorëzuar Shërbimit të Kontrollit të Brendshëm dhe Prokurorisë së Përgjithshme për veprimet vandaliste, si dhe për mosveprimin e policisë së Bulqizës për të penguar shkatërrimin e objektit.
Grevisti Mahir Reçi
shkurt Sherri për pronën, vritet 26-vjeçari në Pogradec Një sherr për motive pronësie i ka marrë jetën një 26-vjeçari nga fshati Starovë e Pogradecit. Policia dyshon se autori i vrasjes është operatori i një televizioni, ndërsa shkak për krimin është bërë një konflikt për motive pronësie. Armando Hoxhallari, 26 vjeç, nga fshati Starovë e Pogradecit, mbeti i vdekur pasi u qëllua me thikë në bark pas një konflikti që kishte pasur mes tyre. Ngjarja ndodhi dje pasdite rreth orës 16:00, kur pas konfliktit fizik mes dy personave, Hoxhallari u qëllua disa herë me thikë, ndërsa autori u largua me shpejtësi nga vendi i ngjarjes. I dëmtuari u nis për në spital, por ai ndërroi jetë për shkak të plagëve të rënda. Ndërkaq, policia mbërriti në vendngjarje duke rrethuar zonën dhe po punon për zbardhjen e plotë të saj si dhe identifikimin dhe kapjen e autorit. Nga veprimet e para të kryera nga policia dhe nga marrja e dëshmive, është ngritur dyshimi se autori i krimit është operator me profesion, i punësuar në një televizion. Policia tha se është ende në fazën e identifikimit dhe verifikimit të informacioneve dhe se ka shpallur një person në cilësinë e të dyshuarit për krimin.
Rrufeja vret dy të rinj në Tepelenë
Protestuesit kanë thyer xhamat e kampit të punëtorëve dhe më pas kanë tentuar të shkatërrojnë një nga fadromat e kompanisë. Më pas, sipas avokatit të subjektit, Isuf Shehu, banorët dhe keqbërësit kanë shkatërruar tërësisht kantierin, si dhe mjetet e rënda me të cilat punonte subjekti që po ndërton HEC-in.
Dy të rinj në Tepelenë kanë humbur jetën pasi janë goditur nga rrufeja. Ngjarjet kanë ndodhur thuajse në të njëjtin orar, kur fillimisht ka humbur jetën 23-vjeçari O. Zeneli në fshatin Dukaj. I riu ka qenë duke kullotur bagëtinë kur është goditur nga shkarkimet, si pasojë e përkeqësimit të motit pasditen e kësaj të hëne. Ndërkohë në fshatin Sinanaj, një 31-vjeçare ka humbur jetën në afërsi të banesës, pasi është goditur nga rrufeja.
ngjarje e ditës
ekonomi
Gazeta MAPO
www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com
10.06.2014
7
Inflacioni ulet në 1.6%, s’ka shenja për rritjen e konsumit Inflacioni për muajin maj pësoi rënie të mëtejshme, megjithë tentativat për të nxitur kërkesën e brendshme në ekonomi. Sipas të dhënave të INSTAT-it, inflacioni zbriti në 1.6%, nga 1.7% që kishte qenë në prill dhe 2.1% që kishte qenë në maj të vitit të kaluar. Pavarësisht uljeve të njëpasnjëshme të normës bazë të interesit, vetëm një herë në 12 muajt e fundit inflacioni
është ngjitur sipër intervalit të poshtëm prej 2% të objektivit të Bankës Qendrore. Në këtë situatë, Banka e Shqipërisë vendosi në fund të majit një tjetër ulje të normës bazë të interesit në minimumin e ri historik, prej 2.5%. Sipas INSTAT-it, një kontribut negativ në inflacion gjatë majit kanë dhënë sidomos grupet “Veshje e këpucë”, me -2.8% dhe “Shëndeti”, me
-5.3%. Nëse në rastin e veshjeve vlera negativeeinflacionitreflekton kërkesën e dobët, për grupin “Shëndeti” ulja duket se lidhet kryesisht me heqjen e tatimit mbi vlerën e shtuar për barnat. Grupi më i rëndësishëm në formimin e indeksit të inflacionit, “Ushqime dhe pije joalkoolike” ka njohur një rritje të lehtë të inflacionit në 2.1%, nga 1.8% që ishte në maj.
Lame: Ja cilat objekte do të legalizohen këtë mandat 4-vjeçar Procesi do të ndahet në dy blloqe të mëdha. “Në katërvjeçarin e parë do të përfundojnë legalizimet masive të zonave informale përreth qyteteve tona, zona në të cilat problematika nuk është e komplikuar” Procesi i legalizimeve nuk do të mund të përfundojë tërësisht brenda këtij mandati. Pohimin e ka bërë drejtori i Përgjithshëm i ALUIZNI-t, Artan Lame, i cili ka shpjeguar se në disa raste, sidomos brenda qyteteve e sheh si problematik procesin. Në një intervistë për revistën “Java”, Lame ka kategorizuar objektet lehtësisht të legalizueshme dhe ka zbardhur pjesën më të vështirë të procesit. Cilat legalizohen më lehtë
Procesi do të ndahet në dy blloqe të mëdha. “Në katërvjeçarin e parë do të përfundojnë legalizimet masive të zonave informale përreth qyteteve tona, zona në të cilat problematika nuk është e komplikuar”, - tha kreu i Legalizimeve. Lame shpjegon se paralelisht me to, gjatë këtij mandati por dhe mandatin e ardhshëm, do të vazhdojnë legalizimet e objekteve të veçanta të shpërndara, apo legalizimet brenda qyteteve. “Problematikat për këto objekte janë shumë të komplikuara me çështje pronash, konfliktesh, mbivendosjesh, fqinjësish, çështje gjyqësore e plot të tjera”, - shprehet zyrtari i lartë. “Në këto raste do të ishte false të bënim premtime, kur çështjet gjyqësore zgjasin nga tre, pesë apo nga dhjetë vjet”, - shpjegoi ai. Lame tha se të ndërtuarit pa leje ka kaluar përmasat e paligjshmërisë. Sipas tij, koncepti i paligjshmërisë qëndron kur e shkelin një, dy apo katër-pesë persona, por jo kur fenomeni i shkeljes bëhet masiv. Në rastin e paligjshmërisë në ndërtime duket qartë se shuma gjëra nuk kanë funksionuar, ndaj shteti dhe strukturat e tij duhet të japin ligjshmërinë dhe të kuptojnë se shoqëria ka një problem për të zgjidhur.
“Përtej kësaj, tani nuk jemi në fazën kush është e ligjshme dhe kush është e paligjshme, por të ligjërojmë këtë realitet të formuar të shqiptarëve. Ky është funksioni i reformës së legalizimeve përtej deformimeve dhe keqpërdorimeve elektorale dhe politike të momentit”, - shtoi ai. Legalizimi me ose pa para
Procedurat për legalizimin do të jenë falas, çka do të thotë, gjithçka do të jetë falas përveç tokës. “Ne nuk mund ta falim tokën, sepse në asnjë vend të botës nuk ndodh. Toka do të blihet me një çmim që varion nga qyteti në qytet. Nga të ardhurat që do të grumbullohen nga shitja e tokës do të mundim që të paguajmë ish- pronarët, të cilët ne nuk mund t’i quajmë ish-pronarë, sepse ata janë pronarë të vërtetë”, - tha Lame. Ai siguroi se për shtresën vulnerabël, shteti do të jetë më i ndjeshëm në këtë proces dhe toka do të jetë falas. “Atij që ka një fëmijë të paralizuar, ne nuk mund t’i kërkojmë dot që të blejë tokën”, - tha Lame. Sipas ligjit të ri të legalizimeve, përfitojnë rreth 270 mijë objekte në të gjithë vendin. Por jo të gjitha objektet pa leje që janë ndërtuar pas vitit 2009 kur dhe është miratuar ligji përfitojnë. Sipas relacionit, afati 2009 përkon me hyrjen në fuqi të Kodit Penal, i cili e ka konsideruar vepër penale ndërtimin pa leje. Ndaj ato objekte të ndërtuara pas këtij afati që janë ngritur në tokë shtetërore apo tokë me pronar, nuk do të legalizohen. Duke iu referuar të dhënave të Bankës Botërore, ndërmjet viteve 2009 dhe 2012 janë ndërtuar edhe 80 mijë objekte të tjera pa leje në të gjithë vendin. Por ky numër aktualisht duhet të jetë disa herë më i madh, pasi në
Nga të ardhurat që do të grumbullohen nga shitja e tokës do të mundim që të paguajmë ish- pronarët, të cilët ne nuk mund t’i quajmë ish-pronarë, sepse ata janë pronarë të vërtetë”
prag të zgjedhjeve elektorale në të gjithë vendin janë ndërtuar edhe mijëra objekte të tjera, të cilat duket se ende nuk janë përfshirë në bilancin e ndërtimeve pa leje. Për më tepër, ALUIZNI nuk ka dhënë evidenca të qarta se sa prej këtyre objekteve pa leje të ndërtuara në pesë vitet e fundit janë në tokë private dhe sa në tokë të shtetit apo ish-pronarëve. Tarifat
e reja janë objekt i një vendimi të ri të qeverisë. Ndërkohë që ligji i ri parashikon ulje dhe lehtësira për familjet me ndihmë sociale dhe personat me aftësi të kufizuara. Kush paguan menjëherë tarifën, paguan 50 për qind me bono privatizimi, përfiton 20 për qind ulje dhe 10 për qind e shumës i kthehet mbrapsht për të paguar energjinë.
Kontrabanda, “Crown Agents” nis aksionin në bizneset e akcizës Kompania britanike “Crown Agents” që po asiston doganat në grumbullimin e të ardhurave buxhetore, ka lançuar dje një aksion kundër evazionit të mallrave të akcizës. Nisma u shpall dje në një konferencë të përbashkët me kreun e Doganave, Elisa Spiropali dhe zv/ ministrin e Financave, Ervin Mete, nga drejtuesi për asistencën në dogana të “Crown Agents”, David Smith. Ai sqaroi se fushata do të nisë fillimisht me informimin e të gjitha bizneseve të akcizës dhe ka për synim kontrollin dhe evidentimin e rasteve të shmangies së pagesës së akcizës nga subjektet, ndërsa shtoi se ata që nuk respektojnë ligjin do të përballen me pasojat legjislative. Aksioni vjen në një moment që doganat po hasin vështirësi në realizimin e planit të akcizës. Pavarësisht se taksimi u rrit ndjeshëm në janar të këtij viti për shumicën e
mallrave, të ardhurat për buxhetin e shtetit nga akciza, jo vetëm që janë larg planit të këtij viti, por janë më të ulëta se ato të grumbulluara në katërmujorin e parë të 2013. Për shkak të kësaj situate, nga sot e gjithë javës në vijim do të ketë vizita në të gjithë operatorët e subjektet që merren me mallrat e akcizës. “Qëllimi është që t’i japim një kopje të dokumentit të ndërgjegjësimit të akcizës. Dokumenti përcakton detyrimet që të gjitha subjektet të kenë informacionin si të përmbushin detyrimet”, - saktësoi zoti Smith, përf aqësues i “Crown Agents”. Sipas David Smith, gjatë periudhës mars-maj janë zbuluar 350 subjekte që i shmangen pagesës së akcizës. “ Duhet që të sqarohet se 350 rastet e zbulimit janë zbuluar nga “Crown Agents” dhe inspektorët e doganave. Këto evidentime janë bërë nga mesi i marsit dhe
“ Duhet që të sqarohet se 350 rastet e zbulimit janë zbuluar nga “Crown Agents” dhe inspektorët e doganave. Këto evidentime janë bërë nga mesi i marsit dhe fundi i majit, që ishte edhe periudha e testit të riskut"
fundi i majit, që ishte edhe periudha e testit të riskut. Dhe qëllimi i kësaj faze të testimit të riskut ka qenë për të evidentuar sistemet ku zbatohet ose jo ligji. Pra nuk ishte një fushatë për të mbledhur shifra, por për të evidentuar fusha ku nuk ka zbatueshmëri dhe ku të zhvillojmë punën”, tha Smith. Sipas tij, “Crown Agents”
do të jenë pjesë e çdo aksioni të doganave shqiptare, duke shtuar se në procedim të specialistëve britanikë është një kompani, që sipas tij ka vite që u shmanget detyrimeve, por që nuk dha emër. “Dua të theksoj se ‘Crown Agents’ asiston Doganën Shqiptare dhe bëhet pjesë e çdo aksioni që kërkohet. Ne do merremi edhe me subjektet ku shkelja e ligjit ka vite që ka filluar. Ka vite që një kompani u shmanget detyrimeve dhe po punojmë bashkë me Drejtorinë e Doganave për këtë çështje”, - tha David Smith. Drejtoresha e Doganave, Elisa Spiropali theksoi se në fokus do të jenë të gjitha subjektet, si ato të regjistruara, ashtu dhe ato të paregjistruara. Ajo vuri në dukje se rritja e taksës së akcizës është një risk për rritjen e evazionit fiskal, por shtoi se në 8 muaj të ardhurat nga akciza janë rritur me 15%.
8
10.06.2014
Gazeta MAPO
www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com
provimi
45 mijë maturantë morën pjesë dje në provimin e Matematikës. Ministria e Arsimit zbardh zgjidhjet e testit
Matematika, zbardhen përgjigjet e testit për gjimnazistët Rreth 45 mijë maturantë iu nënshtruan dje për 2 orë e 30 minuta testit të Matematikës. Megjithëse emocionet dhe frika për një provim të vështirë ishin prezente në orët e para të mëngjesit, pas përfundimit të tezës, që përmbante 25 pyetje, maturantët e shkollës së mesme “Ismail Qemali” deklaruan se provimi ishte mesatar dhe brenda pritshmërive të tyre. Nxënësit deklaruan se nuk pati probleme brenda kësaj shkolle, ndërsa pati edhe nga ata maturantë që u penalizuan për kthimin e
kokës pas apo tentativë për të komunikuar. Një ditë më parë, zv.ministrja Nora Malaj kishte deklaruar se kushdo që do të përdorte telefonin, do të përjashtohej automatikisht nga provimi. Megjithatë, nuk munguan edhe tentativat për kopjime. Provimi i Matematikës që u dha dje është i treti në sfidën e maturantëve për vijimin e universitetit. Maturantët pas përfundimit të testimit deklaruan se ky provim ishte brenda pritshmërive dhe kishte shkallë vështirësie relativisht mesatare. Ndërsa
tentativat e shkeljes së rregullave të Maturës Shtetërore janë ndëshkuar nga përgjegjësit e procesit. Sfida e radhës për maturantët është provimi i lëndëve me zgjedhje, që do të zhvillohet më 18 qershor. Pasditen e djeshme, Ministria e Arsimit publikoi edhe zgjidhjet e testit të Matematikës për shkollën e përgjithshme dhe atë profesionale. Për t’iu ardhur në ndihmë maturantëve të testojnë suksesin e tyre në provimin e djeshëm, MAPO po boton zgjidhjet e testeve.
Gazeta MAPO
www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com
10.06.2014
9
10 10.06.2014
Gazeta MAPO
Njoftime/reklama
www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com
KOMISIONI I POSAÇËM I SHPRONËSIMIT
SHPALLJE KËRKESE PËR SHPRONËSIM PUBLIK
SHPALLJE KËRKESE PËR SHPRONËSIM
Ministria e Transportit dhe Infrastrukturës shpall kërkesën për shpronësim për interes publik të pasurive të paluajtshme pronë private, që preken nga ndërtimi i rrjetit kryesor të kanalizimeve dhe Impiantit të Përpunimit të Ujrave të Përdorura në Plazhin e Velipojës.
Ministria e Punëve të Brendshme, shpall kërkesën për shpronësimin e pasurive të paluajtshme të pronarëve, sipas tabelës bashkëlidhur.
Subjekti kërkues, i këtij objekti, është “Ujësjellës Fshat” Sh.a, Shkodër. Me anë të këtij publikimi në shtyp kërkojmë të vëmë në dijeni personat të cilët preken nga ky shpronësim. Vënia në dijeni konsiston në masën e vlerësimit të llogaritur, në bazë të Vendimit nr.138, datë 23.03.2000 të Këshillit të Ministrave,“Për kriteret teknke të vlerësimit dhe përllogaritjes së masës së shpërblimit për pasuritë pronë private që shpronësohen, të pasurive që zhvlerësohen dhe të të drejtave të personave të tretë, për interes publik” i ndryshuar, për pronarët sipas listës emërore bashkalidhur.
Subjekti kërkues është Komuna Velabisht. Me anë të këtij publikimi kërkojmë të vëmë në dijeni personin që preket nga ky shpronësim. Vlera e shpronësimit, të pronarit Z. Refat Syrja Çili , për zgjerimin e varrezave publike në Komunën Velabisht është 307 550 (treqind e shtatë mijë e pesëqind e pesëdhjetë) lekë.
Pronarët që kanë emrin në listën emërore dhe personat e tretë, brenda 15 ditëve nga plotësimi i këtij afati për publikim, kanë të drejtë të paraqesin pretendimet e tyre lidhur me çmimin, sipërfaqen titullin e pronësisë, apo llojin e pasurisë që kanë në pronësi, të shoqëruara me dokumentat përkatëse në Ministrinë kompetente (Ministria e Transportit dhe Infrastrukturës). Ky publikim bëhet vetëm për pasurinë e llojit: pemtore.
Ky publikim do të jetë për një periudhë 1 javore dhe brenda 15 ditëve nga plotësimi i këtij afati për publikim, personat që kanë emrin, kanë të drejtë të paraqesin pretendimet e tyre të shoqëruara me dokumentet përkatës në Ministrinë e Punëve të Brendshme.
Pronarët do të kompensohen për efekt shpronësimi pas miratimit të kërkesës për shpronësim nga Këshilli i Ministrave dhe pasi të kenë paraqitur dokumentacionin respektiv të pronësisë pranë “Ujësjellës Fshat” Sh.a, Shkodër (subjekti kërkues në bazë të ligjit nr. 8561, datë 22.12.1999 “Për shpronësimin dhe marrjen në përdorim të përkohshëm, të pasurisë pronë private për interes publik”). Vlera totale e shpronësimit është 4 681 940 (katërmilion e gjashtëqind e tetëdhjetë e një mijë e nëntëqind e dyzetë) lekë.
Njoftim për ankand
LISTA EMERORE E PRONAREVE QE SHPRONESOHEN NGA NDERTIMI I IMPIANTIT TE UJERAVE TE PERDORURA PER ZONEN E VELIPOJES FSHATI "Paluaj", ZK. 3072, Shkoder
1 Emiljan 2 Luigj
Atesia
Nik Dede
Mbiemri
Nika Suka
Zona Numri Sip. Siperfaqja Kadastr. Pasurise Totale (m2)
3072 3072
966/7 966/5
8,050 9,820
8050 9820
TOKE Pemtore TOKE Vlera ARE Çmimi VleraÇmimi Totale (leke/m2)(leke) (leke/m2) (leke) 262 262
2109100 2572840
Shenime
2109100 Konfirmim ZVRPP 2572840 Konfirmim ZVRPP 4681940
E përmuajshme, Nr. 43, Viti III i botimit, 2014, Çmimi 300 Lekë
MAPO MADAME
Emri
me Madame
PËLLUMB KULLA ÇILJETA XHILAGA ALTIN RRAKLLI DRINI ZEQO EVI REÇI ENDRIT MERTIRI JERIDA SAKAJ HARIS VONGLI
dossier Nr. 43 Viti III i botimit maj 2014 Çmimi 300 Lekë
Nr
Shoqëria përmbarimore “AFA-2010” sh.p.k shpall Ankandin për shitjen e pasurisë së paluajtshme: Pasuria Nr.1/118+1-19, e llojit “Apartament”, me sipërfaqe totale 97 m2, e regjistruar pranë Z.V.R.P.P. Tiranë ne ZK nr.8380, në pronësi të Harallamb Leonidha Voko dhe Galina Koli Voko, vënë në hipotekë në favor të kreditorit . Raiffeisen Bank sh.a. për Shumen 100,000 Euro. Çmimi fillestar i shitjes së pasurisë në ankand të dytë është 67.200 EURO (gjashtëdhjetë e shtatë mijë e dyqind) Euro. Ankandi midis ofertuesve do të zhvillohet më date 14.05.2014, ditën e Mërkurë ora 16:00, në ambjentet e shoqërisë përmbarimore “AFA 2010” me adresë: Rruga “Sulejman Delvina “ Nd.51, H.9, Apt.1, Kati II, Tiranë. Për më shumë informacion mund të kontaktoni në numrin e telefonit Tel:044503458 si dhe adresën e E-mali shoqeriapermbarimoreafa2010@gmail.com
E GJITHË BOTA ME NJË SELFIE
Brigel Gjoka BALET PA KONVENCIONE
fashion
Vlashent Sata
RAPSODI BOHEMËSH
ARTI I TË DHËNIT
TEDI Papavrami
Prej ndikimit të të atit. Gjyshit. Rolit ekuilibrues të grave të jetës së tij. Më vonë kanë qenë Prusti, Bahu, Frojdi…që e kanë bërë këtë që është. Jo thjesht violinistin e madh që njohim të gjithë. Por edhe Tedin me profilin e vet psikologjik, për të cilin vendos të flasë
Njoftime/reklama
Gazeta MAPO
www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com
10.06.2014
Zgjidhni Kontratën
e Sigurimit të Jetës dhe Shëndetit në Udhëtim
Shoqëri Sigurimi Jete
Me këtë kontratë ju përfitoni mbulimet e mëposhtme: • Dëmshpërblim për vdekje natyrore • Ndihmë shëndetësore (në rast sëmundje ndje apo aksidenti) • Shpenzime riatdhesimi
Për më shumë informacion: Rr."Brigada VIII", Vila Nr. 3/1, Tiranë, Shqipëri Tel: + 355 4 22 37 549 Fax: +355 4 22 37 530 Cel: +355 69 20 84026 e-mail: contact@sicred.com.al
ju uron udhëtim të mbarë dhe të sigurt!
11
12
Opinione & Editoriale
Blog & Ide
OpEd
Nga Bujar Kapexhiu
Opinione dhe Editoriale
Mustafa Kruja; ‘të mundurit’ shkruajnë historinë e tyre E
pistolarët e Mustafa MerlikaKrujës japin efektin e elektroshokut për çdo të apasionuar pas historiografisë zyrtare shqiptare. Gjithsa kanë mësuar nga ato tekste, ku shërbimi dhe propaganda bëjnë kërdinë mbi faktet dhe të vërtetat, u bëhet shkrumb e hi, siç është edhe refreni i një kënge patriotike! Katër vëllimet “Kuvend letrash me miqtë”, botim i OMSCA1, në të cilët është përmbledhur në masë të madhe letërkëmbimi i Mustafa Merlika-Krujës, i njërit prej personaliteteve më në pah të jetës politike dhe kulturore në Shqipëri,është vetvetiu një dëshmi, që të zë rrugën e nuk të lë më ta anashkalosh kur të duhet me folë mbi çështje shqiptare. Këto letra janë indicie të paçmueshme për rishkrimin e historisë sonë kombëtare, për t’i kthyer asaj çfarë i mungon dhe Krujës çfarë i takon! Nuk do të kishte kuptim një konstatim i tillë në qoftë se nga një sërë arkivash dhe burimesh prestigjioze të thënat e tij nuk do të gjenin konfirmim. E. Nolte, një nga autoritet e bashkëkohësisë në histori, qysh herët ka hedhur tezën se kujtimet e vëna në provë mund të ndihmojnë në zbutjen e kontrasteve dhe dritëhijeve të historisë. Këto katër tekste performojnë si një vepër organike, strukturore, si një vepër jete, kushtuar historisë së Shqipërisë më shumë sesa një personi ndonëse njësia dhe individi gjinden në marrëdhënie simbioze. Në diskutim vihen dijet e deritashme të paktën të mijat e ndokujt i plasariten tabutë, sepse nga këto lexime troket të kuptuarit se çfarë i mungon sistemit albanologjik e kulturor shqiptar me Mustafa Krujën dhe bashkëbiseduesit jashtë tij! Por njëkohshëm të feks ideja që një tjetër sistem paralel kulture paskësh ekzistuar jashtë Shqipërisë. Po kështu “të mundurit” po shkruanin historinë e tyre, atë histori që në Tiranë po fshihej sikur të mos kishte ekzistuar kurrë. Integrimi në një i këtyre sistemeve është çështje ndershmërie intelektuale, dhe k ap ac it e t e sh ku l t u r o r e p ë r t ’ i kuptuar,vullnetesh politike për t’i përfshirë me përfitimin e lirimit nga hierarkët dhe hierarkitë e rreme, poshtë të cilave jemi vënë gati me përdhunë me dëmin e deformimit mendor e moral. Nga ky letërkëmbim me elitën e “Shqipërisë së vjetër”, konkretisht me Fa m i l j e n Gj o m a rk aj, Fa m i l j e n Mbretërore, Eqerem Bej Vlorën, Zef V. Nekajn, Dhimitër Beratin, Abaz Kupin, Baba Rexhepin, Tahir Kolgjinin, Tahir Zajmin, Fan S Nolin, Kolë Bibë Mirakajn, Ago Agajn, Ismail Goranin, Ernest Koliqin, Karl Gurakuqin, Martin Camajn, Namik Resulin, Atë Zef Valentinin, Stavro Skëndin e më dendur me At Paulin Margjokajn, bisedat me të cilin kapin lartësi mistike dhe shfaqin një prerje të qartë të shtresëzimeve kulturore, kuptojmë se kemi të bëjmë jo thjesht me personin e Mustafa Krujës në këtë rrjet komunikimi, por me kapituj, fakte, ngjarje, data, personazhe, ide, pritje dhe zhgënjime, me mekanizmin e gjallë e në lëvizje të historisë kombëtare. Një burrë konsekuent, në zenit e në fatkeqësi, vjen mes nesh Mustafa Kruja
koment
Agron Gjekmarkaj
pas botimit të këtij letërkëmbimi, tiparet e të cilit i bashkojmë letër pas letre duke i ndërtuar portretin në shekullin e paradokseve shqiptare, portret ku përpjekjet, zhgënjimet, balta e propagandës dhe mërgimi shkaktojnë rrudha në shpirt, dhimbje në letër e vizione për pasardhësit. Kureshtí të zgjon ish- Kryeministri me rrëfimet, idetë, ndeshjet dhe reagimet e tij. I formuar në Lindje, të lartat në “Mylkije” të Stambollit, mund të bëhej “mehmur” i perandorisë e s’do t’i mungonte as hallma e as hoshafi, as tupet e as dollamat, por jo, zgjedh t’i bjerë mohit asaj në kërkim të rrënjëve, nga vullneti i brendshëm për veten po e po, por edhe si horizont pritjeje për vendin e tij. Këndvështrim prej rilindasi ky, i paguar me të njëjtin çmim: akuza, arrati, kalvar për familjen, keqkuptim me historinë si të gjithë ata që bëjnë zgjedhje të forta. Gjuhëtar i sërës më të lartë si leksikograf e hartues fjalori të shqipes, i cili pa drojë e ndoshta i vetmi që përcakton rëndësinë e gjuhës shqipe në ngjizjen e gjuhëve duke pretenduar vendin që i takon në qytetërimin europian, i njeh pikërisht gjuhës vlerën përbashkuese, rëndësinë themelore në ruajtjen e identitetit të vënë në diskutim nga një sërë shndërrimesh fatkeqe. Në mos habí, kuriozitet ngjall fakti që vërejtjet e tij i pranojnë me falënderime shkrimtarë që kishin njohur famën si Koliqi e po kaq Camaj, me ëndje e bindje Resuli e Nekaj duke i njohur primatin e gjuhëtarit. I pafat, boll i pafat, paskësh qenë ai jo vetëm në politikë, por edhe në shkencë: u vodh, u tjetërsua, në Shqipëri nuk u nxu në gojë kurrë si i tillë, ndonëse për gati 40 vjet nderohej si përkthyes e historian, shkrimtar e publicist. Mustafa Kruja ngjall kuriozitet edhe për mënyrën si e pranon gabimin, troç, pa asnjë përpjekje për të shmangur përgjegjësitë e veta. E ndjen këtë tek kujton të shkuarën me Gjomarkajt, tek analizon të djeshmen e të sotmen me Koliqin e Margjokajn, tek propozon ide politike me Familjen Mbretërore, tek shkoqit vitet e parlamentarizmit shqiptar me Stavri Skëndin, tek informohet nga Camaj se ç’mendojnë kosovarët për të dhe tek nostalgjia për kohën e bashkimit kombëtar. Mbase nga mungesa e informacionit, por personalisht, nuk gjej ndonjë tjetër politikan shqiptar që t’u bëjë kirurgji gabimeve të veta, iluzioneve, naivitetit, si pjesë e besimit tek ai. Edhe në këtë pikëpamje krijoi një model po aq me kurajën për t’u kompromentuar. Letrat e Krujës janë rasti kur historia rrëfen vetveten pa ndërmjetës, sigurisht me objektivitetin dhe subjektivitetin e tij. Një tjetër vëzhgim spikat mes tyre. Në traditën e shtetit shqiptar, betejat politike në shumë dekada kanë prodhuar sundues, viktima dhe emigrantë.
Mustafa Kruja rreth 32 vjet të jetës së tij i kaloi në mërgim, për arsye politike, ku edhe vdiq në vitin 1958 në moshën 71vjeçare. Etapat e jetës së tij përcillen nga një letër tek tjetra në duar miqsh dhe bashkimi i tyre plotëson fizionominë njerëzore, kulturore e politike të M. Krujës, komponentë këta që formojnë personalitetin historik aktiv për shumë dekada. Sekretar i Ismail Qemalit dhe firmëtar i Pavarësisë, anti-esadist e antidumbabist me fjalë e armë, deputet në vitet 1920-‘22 në krah të Gurakuqit e Fishtës, antizogist i thekur, arsye që e çoi në emigracionin e parë të gjatë, mbështetës i Mbretit kur komunizmi trokiste në dyert e Shqipërisë, pozicione këto që ai i shpjegon tashmë nga qetia e tryezës së punës me një analizë psikologjike të ftohtë, postum duke ndërtuar edhe kontekstin sociologjik. Politikani që ndihmoi mijëra hebrenj të kalonin nga vendi ynë e të pajiseshin me pasaporta për të shkuar në drejtim të Palestinës, u cilësua si Kryeministri nacionalist e kokëçarës i madh në raportet e fshehta të shërbimeve italiane në kohën e pushtimit, post të cilin e kishte marrë me disa kushte në favor të gjendjes së shqiptarëve, shprehet në korrespondencën e tij se “e pranoi atë detyrë për t’u marrë italianëve atë që ata i kishin marrë as më pak e as më shumë por Shqipërinë…”. Të jetë kjo arsyeja?! Një pohim i tillë të paktën na bën të vëmë pakëz në dyshim termat “Kryeministri kolaboracionist e tradhtar”, simboli i gjithë “reaksionit”, “armiku i Shqipërisë” që kundërshtarët politikë ia blatuan duke e bërë objekt atentatesh të drejtpërdrejta fizike por edhe atentate imazhi nga propaganda e letërsisë së realizmit socialist me shkrimtarët e saj daullexhinj e imoralë. Kënga që këndohej në shkolla, shumë më tepër se himni kombëtar ishte ajo ku, ndër të tjera, urrejtja dhe patosi bëheshin një, ku kokërdhokët e syrit na dilnin përjashta e mollëzat na përskuqeshin pikërisht tek vargjet “Mustafë Krujë tradhtari…”.Me sa duket komunistët këndonin, si fëmijët në pyll, për të mposhtur frikën që u kallte ekzistenca e tij në mërgim, por edhe kujtimi që kishte lënë në atdhe. Ndërsa ne të tjerët, vocërrakë asokohe, këndonim nga indoktrinimi në shkolla. Nuk mbaj mend në e kam kënduar edhe unë, por besoj që po, ndaj sot i kërkoj ndjesë Mustafa Krujës dhe të afërmve të tij për këtë pjesëmarrje në agjitprop imoral. Brishtësi njerëzore, pikëllim, ofshama, por edhe krenari, qëndresë, sarkazëm e humor, halle njerëzish të zakonshëm që luftojnë për mbijetesë e vizione njerëzish të mëdhenj ka në këto letra. E zakonshmja me të pazakonshmen janë të pranishme, pothuaj në çdo letër. Regjistrat e komunikimit sendërtojnë një intelektual që di të bëjë analizë psikologjike dhe të rindërtojë apo analizojë rrethana sociologjike, të fenomeneve, ngjarjeve, të shoqërisë dhe individit, Mustafa Kruja mes tyre. Mbushur me brenga për fatin e familjes që dergjej burgjeve dhe kampeve të punës, po aq i pikëlluar për dështi-
min e projektit të tij nacionalist, ku gjysma e kombit kontrollohej drejtpërdrejt prej serbëve e gati në të njëjtën masë edhe tjetra, Mustafa Merlika Kruja vendos, mes kso trazimesh, të jetojë duke reaguar në ndjekje të ngjarjeve kombëtare e ndërkombëtare. I padorëzuar në një pafundësi letrash, të cilat Ernest Koliqi, “një tjetër kriminel lufte”, i konsideron si veprën kryesore të tij dhe shërbim të madh për kulturën dhe historinë kombëtare. Skena dhe prapaskenat e Pavarësisë, heronjtë e vërtetë dhe të rremë, dëshmorët dhe përfituesit, shteti dhe rënia, miqtë dhe armiqtë e vendit, Ismail Qemali e Princ Vidi, Luigj Gurakuqi, Fishta, Nikollë Kaçorri e Preng Bibë Doda, Esati dhe Haxhi Qamili, Mit’hat Frashëri dhe Faik Konica e Mehdi Frashëri e shumë të tjerë, alias Mustafa Kruja shfaqen secili sipas nderit dhe turpit të vet. Qeveria e Durrësit dhe Kongresi i Lushnjes, Klika e Eshref Frashërit dhe deviza e saj, sipas së cilës “Populli sundon fiset”, transkriptuar ‘Jugu sundon Veriun’, simptomat e ndarjes krahinore si dhe llogaria e bërë gabim me Ahmet Zogun, partitë politike, Popullorja dhe Përparimtarja, fitorja e Zogut, anarkia dhe Revolucioni, triumfi i Beut të Matit dhe arratia e gjatë e Merlikës, kthimi si ish i mërguar nën pushtimin italian dhe qeverimi 13-mujor, vrasja e Koculit, shpresat dhe zhgënjimet nga kjo përgjegjësi komprometuese, raporti me historinë dhe të vërtetat e saj, konteksti dhe fryma e kohës, vetëdija personale, dilema e kompozuar “kolaboracionist apo patriot?” përshkruhen me detaje ashtu siç i di dhe si i mendon ai që ka qenë protagonist në vetë të parë. Nga ky epistolar i dendur shuajmë kuriozitete të shumta për diasporën, njerëzit e shquar të saj, organizimin politik, marrëdhëniet me fuqitë që interesoheshin për ndryshime në Shqipëri, pozicionin dhe rolin e ri të Mbretit Zog e, sikur të ishte sot, gjejmë aty shamata e intriga, rrahagjoksa e shërbëtorë, sahanlëpirës e spiunë të Sigurimit, bashkim e përçarje, folklor, sakrifica e papërgjegjshmëri si karakteristikë pothuaj kombëtare. Në këto biseda të gjata Mustafa Kruja duket sikur thotë: jam unë e jam kështu, kam luftuar e kam fituar, kam luftuar e kam humbur, kam shpresuar e jam zhgënjyer, më kanë tradhtuar por nuk kam tradhtuar, kam qeverisur në kohë të vështirë e anarkie, duke kërkuar një të ardhme për vendin tim, duke humbur timen e atë të familjes, kam gjykuar më pak të dëmshme Italinë sesa sllavët, më pak të dëmshëm fashizmin sesa ko-
munizmin, kam preferuar Shqipërinë të bashkuar me Kosovën në vend të internacionalizmit pa atdhe, jam vënë në kërkim të pavarësisë së humbur dhe kam fituar arratinë. Ajme Historia nuk u bëka me ndoshta e sikur! Tanimë, ngarkuar me trashëgimi historike dhe me eksperiencë si popull, mund të themi pa na u dridhur zëri e qerpiku se qoftë fashizmi e po aq komunizmi nuk meritojnë besim e as iluzione, por vetëm dënim të fortë, pa kushte si ideologji që e projektojnë shumë thellë të keqën edhe pas fundit të tyre historik. Kruja e dinte se si gjykohej e përflitej në Shqipëri nga “kuqalashët” e nuk lodhej së përsërituri miqve të tij se komunizmin e konsideronte më të madhen fatkeqësi kombëtare, siç qe në të vërtetë. Shqipërinë, së cilës i firmosi Dokumentin e Pavarësisë, nuk e lëshon asnjëherë goje. Dashuria e tij nuk është patetike e as folklorike, është legjitime, por edhe vrasje ndërgjegjeje si e njërit prej atyre që e krijuan dhe e panë të rritet shëndetligë. Në intimitet mes miqsh një gjë kuptohet qartë e për të cilën historia, pasi biologjia njerëzore të evoluojë, mbasi sot është ende tepër e trazuar dhe e ideologjizuar, ka detyrimin të hedhë krejt dritën për aktivitetin e tij si Kryeministër në kohë pushtimi. Rifitimi i pavarësisë, Shqipëria e bashkuar me Kosovën, frenimi i bolshevizmit, shprehet Kryeministri se ishin synimet e tij. Një frazë e tillë, në rastin më të mirë, historianëve komunistë u shkakton zalisje, por nuk jemi mbledhur këtu për t’u preokupuar për shëndetin e tyre por, me modesti, sa të mundemi, për të kthyer të vërtetën mes nesh të turitur prej tyre. A ishte rruga e duhur ajo që zgjodhi Mustafa Kruja!? Ndoshta jo, por këtë e themi në vitin 2014 kur asgjë nuk ngjan me vitin 1941. Katër volumet “Kuvend letrash me miqtë” janë historia e tij por edhe historia jonë, ku ne sot nga distanca kohore shquajmë edhe zonën e gabimit, të reflektimit dhe mbi të gjitha të shërbimit kombëtar, veprim i cili e përvijon Mustafa Merlika Krujën si një nga burrat më të rëndësishëm në 101 vjet shtet shqiptar për mbi 50 vjet aktivitet, të cilët 13 muaj nuk i mundin dot, si njërin prej gurëve të themelit të asaj binaje që Atë Anton Harapi e thirrte Shqipni. Personalisht, mund të them se asnjë lexim nuk më ka pasuruar kaq shumë mbi historinë e Vendit tim, sesa letrat e Mustafa Merlika-Krujës. *Fjala e mbajtur në Universitetin “Luigj Gurakuqi” -Shkodër, ditën e promovimit të katër librave me letërkëmbime të Mustafa Krujës.
op-ed
2
Blog / Hiqe atë telefon pash Zotin
Gazeta MAPO
www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com
10.06.2014
Kulturë / Bardhyl Demiraj: Universitet / Universitetet Larg debatit vulgar të përfshijnë punëdhënësit mbi standardin! në kurrikula dhe vendimmarrje
Një palë zgjedhje pa fitues A
skush nuk i kontestoi zgjedhjet, shumëkush mbeti goj ë h ap u r m e f it o r e n e Hashim Thaçit. Ndonëse mbetet të pritet konfirmimi nga KQZ-ja, duket se PDK-ja kryeson pas zgjedhjeve të së dielës. Nuk pati ankesa as për procesin zgjedhor, të gjithë jo vetëm që pranuan zgjedhjet, por në heshtje miratuan faktin se opozita ka dështuar. Deri në orët e vona askush nga liderët e partive opozitare nuk e tha një fjalë. Karshi tyre arriti të dalë fitues Hashim Thaçi i vetëm, përkundër skandaleve dhe mesazheve që erdhën edhe nga bota perëndimore se Kosovës i duhen fytyra të reja në politikë. Verdikti final i kosovarëve është një mesazh i qartë për opozitën: bashkë jeni shumica, por për të qenë shumicë e vërtetë duhet të ketë një koalicion për Kosovën. Këtë shans nuk e vërejtën, ose refuzuan ta vërejnë para zgjedhjeve Isa Mustafa (i ngathët deri në fyerje të publikut), Albin Kurti (me opozitarizmin e tij kundër të gjithëve) dhe as Ramush Haradinaj (i cili humbi shumë nga fama e tij me vardisjen qesharake
ndaj Thaçit pas lirimit nga burgu i Hagës). Partitë opozitare në euforinë e tyre iluzioniste morën goditjen e radhës, në kohën kur më shumë se kurrë kanë mundur të kapin momentumin. Por, duke synuar secili prej tyre karrigen e Thaçit, rastësisht me dashje ia siguruan bindshëm edhe një katërvjeçar në pushtet, pa marrë parasysh çfarë koalicioni do të krijohet. Qytetarët me një pjesëmarrje jo edhe të vogël, në një proces të rregullt secilës parti i treguan se çfarë duan. LDK-ja, si parti më e madhe opozitare, pësoi goditjen e radhës pas humbjes së Prishtinës nga “Vetëvendosja”, e cila fitoi me votat e mbështetësve të PDK-së, kundërshtarëve të Mustafës në LDK dhe një pjese të elektoratit urban, që ishte ngopur me pushtetin e LDK-së. LDK-ja nuk arriti të krijojë bindjen për ndryshim. Ajo sërish mbeti parti e cila nuk dëshiron të reformohet. Isa Mustafës i është siguruar pensionimi i përhershëm me këto zgjedhje. Do të ishte mirë që pas tij të shkonin Sabri Hamiti, Eqrem Kryeziu dhe të tjerë që kurrë nuk
morën përgjegjësi për asnjë dështim. LDK-ja mbetet me imazhin e partisë ku “uji nuk lëviz” dhe ku të rinjtë nuk kanë shanse. Isa Mustafa nuk e pati guximin për reforma. Por, gjysma tjetër e të vërtetës është se çdo reformë do t’i kishte çuar në shtëpi shumë figura të LDK-së dhe do ta hapte partinë për personalitete me kredibilitet. Garda e vjetër po qëndron me arrogancë në barrikada. “Vetëvendosja” arriti të zërë vendin e tretë duke i shtuar votat me prurjet e reja. Por, ajo gjendet larg fitores së madhe. Albin Kurti duhet ta kuptojë se nuk fitohen zgjedhjet me tema të mëdha dhe me kundërshtim të çdo iniciative. Ndonëse fryma e re brenda VV-së ka shpresë se do të sjellë reformim radikal dhe është e vetmja mundësi për të ecur më lehtësisht përpara, por gjithnjë duke krijuar atmosferë bashkëpunimi me parti të tjera, me përjashtim të PDK-së. Për AAK-në e Ramush Haradinajt zgjedhjet përfunduan me debakël. Një gjë e tillë edhe pritej për
koment
Arbana Xharra
Partia e Behgjet Pacollit, i cili hyri në politikë për t’i marrë votuesit e LDK-së, dhe kështu i ndihmoi PDK-së që të vijë në pushtet për herë të parë më 2008-ën, duket se nuk do ta kalojë pragun. Fitoret e AKR-së në disa komuna ishin të rastësishme apo rrjedhojë e rrethanave specifike. Euforia e fitores në Gjakovë, për shembull, iku si flluskë sapuni.
13
Në fund nuk do të kujtojmë fjalët e armiqve, por heshtjen e miqve. -Martin Luther King Jr. (1929-1968)
shkak se Haradinaj, pasi u lirua nga Haga, ra në një grackë historike: filloi t’i vardisej Thaçit dhe t’u besonte përrallave të dëgjuara në qarqe diplomatike se mund të merrte drejtimin e Qeverisë. Ky është një mësim i mirë dhe i hidhur për Ramush Haradinajn. Partia e Behgjet Pacollit, i cili hyri në politikë për t’i marrë votuesit e LDK-së, dhe kështu i ndihmoi PDKsë që të vijë në pushtet për herë të parë më 2008-ën, duket se nuk do ta kalojë pragun. Fitoret e AKR-së në disa komuna ishin të rastësishme apo rrjedhojë e rrethanave specifike. Euforia e fitores në Gjakovë, për shembull, iku si flluskë sapuni. Mbetet të shihet se si do të duket Qeveria e ardhshme. PDK-ja përfaqëson pakicën e elektoratit. Partitë e tjera që futen në koalicion me PDK-në duhet të marrin përsipër jo vetëm premtimet marramendëse që ka bërë Thaçi para zgjedhjeve (p.sh. 200 mijë vende pune), por të identifikohen edhe me trashëgiminë plot njolla. Fituesit e vërtetë të këtyre zgjedhjeve janë djemtë e Adem Grabovcit. Kosova pret fitore të tjera.
Pabesia e Islamit politik
J
u duhet të mbani pushtetin me pëlqim, jo detyrim; duhet të respektoni të drejtat e minoriteteve dhe të praktikoni frymën e tolerancës dhe të kompromisit; duhet të vendosni interesat e popullit tuaj dhe funksionimin e ligjshëm të procesit politik mbi partinë tuaj. Pa këto elemente, vetëm zgjedhjet nuk e bëjnë dot demokracinë e vërtetë”. Kjo deklaratë i përket Presidentit të Shteteve të Bashkuara, Barack Obama dhe është bërë pesë vjet më parë në Kajro. Me këtë fjalim, Obama ka bërë përpjekje të rehabilitojë Islamin dhe qytetërimin islamik në sytë e botës, si dhe të shpaguajë Amerikën në sytë e komunitetit mysliman në botë, pas luftërave në Irak dhe Afganistan. Fjalimi në Kajro ka qenë pjesë e planit, i cili bazohej në këshillën e raportit të vitit 2008 “Ndryshimi i Drejtimit: Një drejtim i ri për marrëdhëniet e Shteteve të Bashkuara me botën myslimane”.
koment
Ky raport është hartuar nga një grup i ish-zyrtarëve qeveritarë, edhe demokratë, edhe republikanë, si dhe nga dijetarë, analistë politikë dhe ekspertë të marrëdhënieve ndërkombëtare. Të gjithë kanë qenë të shqetësuar përndarjen midis Amerikës dhe botës myslimane dhe ata kanë vendosur që presidenti i ri të mbajë një fjalim madhor në një kryeqytet të rëndësishëm islamik – Kajro, Stamboll, Xhakartë ose Rabat – duke iu adresuar drejtpërdrejt botës myslimane. Dhe këtë, presidenti Obama e ka bërë më 4 qershor të vitit 2009 në Universitetin e Kajros. Që nga ajo kohë, Egjipti ka përjetuar “Pranverën Arabe”, të pasuar me ardhjen në pushtet të
Vëllazërisë Myslimane dhe pastaj rënien e saj. Nëse mesazhi i zotit Obama do të përcillej më fuqishëm tek ish-presidenti i Egjiptit, Mohamed Morsi, para se ai të përmbysej nga ushtria korrikun e kaluar, shpresat e arabëve dhe myslimanëve në gjithë botën, pas fjalimit në Kajro, nuk do të ishin kaq të zhgënjyera siç janë sot. Mjerisht, secili “përbërës” i demokracisë, që ka listuar zoti Obama, është shkelur nga zoti Morsi gjatë vitit të tij të trazuar në detyrë. Ai ka detyruar miratimin e Kushtetutës së Vëllazërisë Myslimane më 2012, ka lëshuar dekrete që e kanë vënë atë mbi gjyqësorin, ka dështuar të sigurojë mbrojtje për të krishterët koptë, ka nisur hakmarrje ndaj gazetarëve dhe aktivistëve dhe ka trajtuar opozitën laike si armike që duhet përjashtuar nga jeta politike. Me pak fjalë, presidenti i Egjiptit ka çuar përpara qëllimet
politike të Vëllazërisë Myslimane, në kurriz të kombit, ndryshe nga paralajmërimet e presidentit Obama. Por, nëse administrata Obama do të ishte më kritike ndaj shkeljeve të të drejtave demokratike nga Vëllazëria Myslimane, ajo do të mund ta shmangte këtë situatë. Në vend të kësaj, kur është pyetur për dekretin e Morsit, që i ka dhënë regjimit kompetenca të jashtëzakonshme, një zëdhënës i Departamentit të Shtetit është përgjigjur duke thënë se “ky është një proces politik i Egjiptit”. Obama mund të ketë thënë se vetëm zgjedhjet nuk e përbëjnë demokracinë, por Amerika ka vepruar sikur zgjedhjet në Egjipt kanë qenë të mjaftueshme. Në Tunizi, administrata Obama ka pasur një qëndrim të ngjashëm ndaj Ennahdas, në atë kohë partisë qeverisëse, pavarësisht dyshimeve për lidhjet e saj me ekstremistë të dyshuar. Pasi Ambasada e SHBA-së në
Tuniz është sulmuar nga bashkëpunëtorë salafistë të Ennahdas, në shtator të vitit 2012, mediat tuniziane kanë zbuluar se lideri i Ennahdas, Rachid al-Ghannouchi, është takuar paraprakisht me aktivistët salafistë dhe i ka këshilluar ata në strategjinë politike. Para se të kthehej nga mërgimi në Tunizi, në vitin 2011, Ghannouchi lavdërohej në Londër dhe në Uashington si një demokrat mysliman. Gjatë dekadave të diktaturës në botën arabe, islamistët politikë e kanë tregtuar veten në Perëndim si lëvizje të moderuara që duan të pajtojnë Islamin me demokracinë. Në realitet, ata kanë qenë ithtarë të një ideologjie mesianike, në të cilën parim themelor është zbatimi i vullnetit të Zotit në tokë. Ekipi i Obamës, derisa është përgatitur të përfundojë luftërat e administratës së Bushit, e ka ndjerë nevojën për miq në botën arabe, por ai ka rënë në pabesinë e Islamit “të moderuar”politik.
14
Universitet
Raporti i KE-së
Në 18 sisteme arsimore studimi gjeti se institucionet duhet të përfshijnë punëdhënësit në të paktën një prej fushave të mëposhtme: zhvillimi i kurrikulave, mësimdhënies, pjesëmarrja në organet vendimmarrëse dhe sigurimi i jashtëm i cilësisë.
: Universitetet të përfshijnë punëdhënësit në kurrikula dhe vendimmarrje Një raport i botuar nga Komisioni Europian mbi modernizimin e arsimit të lartë në Europë hedh dritë mbi politikat aktuale kombëtare, institucionale dhe praktikat që kanë për qëllim rritjen dhe zgjerimin e aksesit, reduktimin e braktisjes së shkollave, si dhe përmirësimin e punësimit të të diplomuarve të arsimit të lartë në Europë Pavarësisht se u janë kushtuar premtime të konsiderueshme, por boshe, çështjeve të nxehta të arsimit të lartë, të tilla si aksesi, mbajtja dhe punësimi, shumica e vendeve europiane kanë dështuar në vendosjen e objektivave të qartë apo për të monitoruar progresin në këto fusha dhe qasjet dhe nivelet e tyre të angazhimit ndryshojnë në masë të madhe”, thotë një raport i publikuar nga Komisioni Europian javën e kaluar. Në fushën e aksesit, për shembull, vetëm nëntë vende europiane kanë përcaktuar vërtet objektivat e arritjeve për grupe të veçanta, por monitorimi i diversitetit është i rrallë dhe madje edhe aty ku ekziston informacioni zakonisht nuk shfrytëzohet. Më tej, studimi ka zbuluar se agjencitë për sigurimin e cilësisë përfshihen minimalisht në vlerësimin ose monitorimin e aktivitetit në fushat që konsiderohen si prioritete kryesore të politikave në të gjithë Evropën. Raporti “Modernizimi i Arsimit të Lartë në Evropë: Akses, mbajtje dhe punësim 2014”, u hartua nga Komisioni Europian, Agjencia Ekzekutive për Edukim dhe Kulturë, dhe Eurydice. Ky raport hedh dritë mbi politikat aktuale kombëtare e institucionale dhe praktikat që kanë për qëllim rritjen dhe zgjerimin e aksesit, reduktimin e braktisjes së shkollave, si dhe përmirësimin e punësimit të të diplomuarve të arsimit të lartë në Europë. Objektivi kryesor është të mbështesë reformën në vendet e Bashkimit Europian, duke analizuar politikat kombëtare dhe duke theksuar praktikat e suksesshme të bazuara në fakte. Raporti është i dyti në një seri që liston evolucionin e axhendës së modernizimit për arsimin e lartë në Europë, dhe ndjek raportin e 2011-ës për financimin dhe dimensionin social. Ai shqyrton politikat dhe praktikat në lidhje me përvojën e studentëve nëpër tri faza: akses, që kërkon ndërgjegjësimin e ofertës së arsimit të lartë, kërkesat për t’u pranuar dhe procesin e pranimit; përparimi nëpërmes studimit, duke përfshirë mbështetjen që mund të sigurohet kur hasen probleme; dhe kalimi në tregun e punës. Informacioni është mbledhur nga 36 sisteme të arsimit europian, nga agjencitë e sigurimit të cilësisë në 12 vende dhe prej vizitave në universitete në tetë vende. Aksesi Pavarësisht politikës europiane që thekson dimensionin social të arsimit të lartë dhe me vendet që zotohen ndaj procesit të Bolonjës, për zhvillimin e strategjive dhe përcaktimin e objektivave të
matshëm, vetëm nëntë vende kanë përcaktuar në të vërtetë objektivat e arritjeve për grupe të caktuara. Këto vende, thotë raporti, ilustrojnë se veprimi po zhvillohet në nivel kombëtar dhe se ekzistojnë një shumëllojshmëri modelesh dhe qasjesh të politikave. Progresi në monitorimin ishte i ngadaltë dhe praktikat e monitorimit shumë të ndryshme. “Ka një rrugë të gjatë përpara se të përftohet një tablo bindëse, që përfshin gjithë Europën në përparimin e zgjerimit të aksesit”. Edhe çështje që kanë fokus kryesor të diskutimit nënpërfaqësimin në arsimin e lartë nuk monitorohen shpesh. “Të dhënat e Statusit Migrant janë hasur në 13 sisteme dhe të dhënat mbi përkatësinë etnike të studentëve dhe stafit në vetëm tetë. Ndërkohë, vetëm 13 sisteme mbledhin të dhëna mbi gjendjen e tregut të punës së studentëve para hyrjes në arsimin e lartë”, thotë raporti. “Edhe kur të dhënat janë mbledhur, nuk shfrytëzohen domosdoshmërisht gjithmonë. Kur u pyetën në lidhje me ndryshimet kryesore që kanë ndodhur gjatë një periudhe prej 10 vjetësh, 19 sisteme –duke përfshirë një shumicë që mbledh informacion në lidhje me karakteristika të ndryshme të studentëve –nuk ishin në gjendje të raportonin mbi ndryshimet në diversitet të trupës studentore”. Mbajtja Mbajtja e studentëve është parë si një tregues kyç i performancës për sistemet e arsimit të lartë. Por raporti ka zbuluar nevojën për qartësi më të madhe në përkufizimet, si për dokumentet e politikave orientuese kombëtare ashtu edhe për qëllime statistikore. “Në kontekstin e zgjerimit të pjesëmarrjes, në qoftë se qeveritë inkurajojnë një gamë më të gjerë të studentëve në arsimin e lartë, ka edhe një përgjegjësi sociale për të ndihmuar në zvogëlimin e rreziqeve psikologjike, financiare dhe emocionale që çojnë në mos përfundimin e studimeve”. Pavarësisht rritjes së rëndësisë së mbajtjes së studentëve, një numër i rëndësishëm vendesh –13 – nuk llogaritin sistematikisht normat e përfundimit dhe braktisjes së studimeve. “Kjo përfshin vendet që kanë politika që adresojnë mbajtjen dhe përfundimin, por u mungojnë të dhënat bazë për të analizuar ndikimin e tyre. Edhe kur të dhënat e normave të përfundimit mblidhen, ato vështirë se diferencohen me profilet ose karakteristikat specifike të studentëve”. Megjithatë kanë ndodhur një sërë zhvillimesh që inkurajojnë studentët të përfundojnë studimet e tyre gjatë periudhës së
rregullt të kohës. Fokusi priret te masat që ofrojnë stimuj për studentët që kanë përfunduar brenda një periudhe të caktuar, apo penalizuar ata që nuk e bëjnë, thotë raporti. Edhe pse rreth gjysma e sistemeve të arsimit të lartë të pretendojnë se përdorin të dhëna për qëndrimin dhe braktisjen në proceset e tyre të sigurimit të cilësisë, ka pak fakte se informacioni ndiqet deri në një përpjekje për të kuptuar dhe adresuar shkaqet e braktisjes. Punësimi Punësimi është një temë prioritare në debatet e politikave të arsimit të lartë, thotë raporti, por qasjet dhe nivelet e angazhimit ndryshojnë në mënyrë të konsiderueshme në të gjithë Europën. Disa vende marrin një qasje me në qendër punësimin, që fokusohet në normat e punësimit të të diplomuarve, të tjerët theksojnë zhvillimin e aftësive dhe kompetencat relevante në tregun e punës dhe disa i kombinojnë të dyja qasjet. Ka edhe dallime në lid-
Komisionerja Vassiliu: Mund të bëhet më shumë për studentët Në parathënien e raportit, Andrulla Vassiliu, komisionerja europiane për Arsimin, Kulturën, Shumëgjuhësinë dhe Rininë, shkroi se po punohet shumë për të zgjeruar pjesëmarrjen, për të mbështetur studentët dhe edukimin e tyre për kërkesat komplekse të tregu të punës që evoluon shpejt. Ka pasur shumë shembuj të politikave dhe praktikave të mira, por ka nevojë të bëhet edhe më shumë. “Nëpër Evropë, po bëhemi gjithnjë e më të ndërgjegjshëm se jo vetëm që duhet të investojmë më shumë në arsimin e lartë, por duhet të investojmë me më shumë mençuri. Nuk është e mjaftueshme vetëm të nxisim të rinjtë në arsimin e lartë. Ne duhet t’i ndihmojmë ata të kenë sukses në programet e studimit, pasi kjo është me rëndësi jetike për punësim dhe zhvillim ekonomik, si dhe për vetëvlerësim. “Mund të bëhet më shumë për të siguruar që studentët të marrin udhëzime të mira akademike para se të hyjnë në arsimin e lartë, të mbështeten si duhet ndërsa janë në arsimin e lartë dhe të dinë rreth mundësive të punësimit kur diplomohen.
hje me mënyrat sesi vendet inkurajojnë institucionet e arsimit të lartë për përmirësimin e punësimit të të diplomuarve. Mënyra më e zakonshme është me anë të sigurimit të cilësisë: shumica e sistemeve tani u kërkojnë institucioneve të arsimit të lartë që të dorëzojnë informacionin e lidhur me punësimin në procedurat e sigurimit të cilësisë, thotë raporti. Disa vende kanë futur stimuj për universitetet që të përmirësojnë performancën e tyre të punësimit, me një mekanizëm të shquar duke e bërë informacionin e lidhur me punësimin publik si për studentët e tanishëm dhe ata të ardhshëm. Në disa vende, nivelet e financimit publik janë të lidhura me performancën e punësimit, ka zbuluar raporti. Por ka gjetur kufizime në mënyrën se si agjencitë e cilësisë e konsiderojnë informacionin për të diplomuarit, dhe asnjë analizë sistematike për mundësitë e punësimit në lidhje me profilet sociale të të diplomuarve. “Prandaj është e pamundur të dihet nëse faktorët si dizavantazhi social-ekonomik apo etnia - të cilat njihen se ndikojnë në aksesin dhe përfundimin e arsimit të lartë- mund të kenë gjithashtu një ndikim në punësim pas diplomimit”. Në 18 sisteme arsimore, studimi gjeti, se institucionet duhet të përfshijnë punëdhënësit në të paktën një prej fushave të mëposhtme: zhvillimit të kurrikulave, mësimdhënies, pjesëmarrjes në organet vendimmarrëse dhe sigurimit të jashtëm të cilësisë. Disa vende gjithashtu i detyrojnë institucionet e arsimit të lartë të përfshijnë trajnimin praktik në disa programe studimi të arsimit të lartë. Stimujt financiarë mund të gjenden në disa vende për institucionet e arsimit të lartë për krijimin e projekteve të bashkëpunimit universitet-biznes. Financimi është përdorur gjithashtu për të nxitur trajnimin praktik të studentëve në mënyrë që të përmirësojnë aftësitë e tyre të lidhura me punën. Raporti sugjeron se më shumë vende përdorin anketat e të diplomuarve për të vlerësuar ndikimin e masave që ata marrin në punësimin e të diplomuarve. “Pavarësisht qasjes dhe masave të marra në lidhje me punësimin, vendet kanë tendencë të synojnë studentët ose të diplomuarit si një e tërë, pa u përqendruar në grupe specifike të dizavantazhuar studentësh”, sqaron raporti. Kjo tregon se shpesh ekziston një nevojë për axhendën e zgjerimit të pjesëmarrjes që do të ndiqen përmes mbulimit të çështjeve të mbajtjes së studentëve dhe gjithashtu politikave dhe praktikave për punësim.
kulturë Gjuha dhe
kultura shqipe
Gazeta MAPO
www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com
10.06.2014
15
Është mbajtur simpoziumi ndërkombëtar për gjuhën dhe kulturën, ku 32 studiues albanologë, sllavistë, grecistë, romanistë, indoeuropianistë e arkeologë nga 27 qendra të ndryshme universitare e shkencore të shpërndara në 10 vende të Europës dhe SHBA-së kanë diskutuar dhe debatuar për gjuhën dhe kulturën e shqiptarëve në dimensionet kohë dhe hapësirë
Bardhyl Demiraj: Larg debatit vulgar mbi standardin! Albanologë nga gjithë bota debatojnë për gjuhën dhe kulturën shqipe
T
ubimi i 5-të Kulturor-Shkencor Shqiptaro-Gjerman një aktivitet albanologjik me konture ndërkombëtare, që e organizon në një ritëm trevjeçar Dega e Albanologjisë pranë Universitetit elitar Ludwig-Maximilian të Munihut ka zhvilluar debatin shkencor mbi gjuhën dhe kulturë e shqiptarëve në dimensionet kohë dhe hapësirë. Prof. Dr. Bardhyl Demiraj u shpreh se në këtë tubim morën pjesë aktive me ligjërata shkencore 32 studiues albanologë, sllavistë, grecistë, romanistë, indoeuropianistë e arkeologë nga 27 qendra të ndryshme universitare e shkencore të shpërndara në 10 vende të Europës dhe SHBA-ve. “Duke qenë pjesë e një tradite të konsoliduar tashmë si rrjedhë e zakonshme në programin shkencor-universitar të kësaj dege, ky tubim, siç përcjell vetë emërtimi i tij, syzon të shestojë në debatin shkencor albanologjik perspektiva të reja në studimin e faktorëve themelorë, qofshin këta historikë apo bashkëkohorë, të cilët formëzojnë së bashku matriksin e kulturës etnike të popullit shqiptar. Larg vatrave të debatit të sotëm publik mbi Standardin, i cili ka kapluar ndërkohë me vulgaritetet e rastit deri instancat më të larta të jetës intelektuale në trojet shqiptare, në këtë tubim debati albanologjik përvijon ballafaqimin i koncepteve tradicionale me ato moderne mbi gjuhën, kulturën dhe historinë e shqiptarëve. Tubimi synon të përcjellë në debat bash këtë përvojë të fituar me kohë e të thelluar ndërkohë në fushat e gjuhësisë, filologjisë, etnologjisë dhe historisë së popullit shqiptar, sikurse edhe të arkeologjisë në trevat e Ballkanit Perëndimor, ku këto koncepte qarkullojnë e kryqëzohen shpesh e që me to mund të përsiaten pas gjase kategori të ndryshme. Në këtë mënyrë synohet të trajtohen në tubim edhe çështje me karakter ndërdisiplinor në hulumtimin historik e bashkëkohor, të cilët në kohën tonë mëngojnë me vënë theksin gjithnjë e më shumë në (ri)dimensionimin e të ashtuquajturit “faktor nacional”, duke kërkuar kështu persp e k t iv a t ë r e j a d h e p r e m i s a metodologjike të përbashkëta në kërkimin albanologjik në plan kombëtar dhe ndërkombëtar. Për një atmosferë të këndshme në ambientet, ku do të zhvillohet tubimi, premton ekspozita grafike “Via Egnatia” si pjesë e një projekti afatgjatë të drejtuar nga prof. dr. Mario de Matteis (Uni Bochum / Uni Elbasan), sikurse edhe prezantimi i programit universitar të Albanologjisë në Universitetin elitar të Munihut nga studentët e kësaj dege.”- tha Demiraj. Për të dytën herë radhazi ky takim u organizua në bashkëpunim me fondacionin Nehemiah Gateway dhe me shoqatën International Network of Albanology (Potsdam/RFGJ). Ndryshe
nga katër tubimet e mëparshme, këtë herë u përzgjodhën ambientet e Nehemiah Gateway University (Buçimas/ Pogradec). Disa nga temat e debatuara Albanologu, Titos Jochalas (Akademia e Shkencave në Athinë) referoi temën “Gjuha greke dhe vetëdija kombëtare shqiptare”. Tema e këtij referimi të thukët është se në ç’masë gjuha dhe letërsia greke, që mësonin atëbotë nxënësit shqipfolës në shkollat greke, i ndihmoi ata për të formëzuar vetëdijen kombëtare shqiptare. Analizohet në përgjithësi vepra e disa përfaqësuesve të rëndësishëm të Rilindjes Shqiptare, si ajo e Thimi Mitkos, Jani Vretos dhe Naim Frashërit. Në kumtesë vihet theksi se disa ndër veprat kryesore të përfaqësuesve të Rilindjes Shqiptare të përmendur më lart janë shkruar dhe botuar në gjuhën greke. Në këto vepra shfaqet në mënyrën më të qartë krahas vetëdijes së tyre kombëtare shqiptare edhe admirimi ndaj gjuhës dhe kulturës greke, të cilat kanë karakterizuar në veprën e tyre ide të caktuara, si p.sh ajo e lirisë, duke forcuar kështu vetëdijen e tyre shqiptare. Prof. Dr. Francesco
Bardhyl Demiraj: Larg vatrave të debatit të sotëm publik mbi Standardin, i cili ka kapluar ndërkohë me vulgaritetet e rastit deri instancat më të larta të jetës intelektuale në trojet shqiptare, në këtë tubim debati albanologjik përvijon ballafaqimin e koncepteve tradicionale me ato moderne mbi gjuhën, kulturën dhe historinë e shqiptarëve
Altimari i Universitetit të Calabrisë referoi “Kumborët që ‘bien e flasin’ arbërisht: mbishkrimet e Kishës së Karminit të Puhëriut (1907). Në këtë kumtesë analizohen mbishkrimet arbëreshe që ndodhen në të dyja kumborët e Kishës së Karminit të komunitetit arbërishtfolës të Puhëriut dhe që i përkasin vitit 1907. Në saje të veprës meritore të vëllezërve Lorekjo (Lorechio), kemi sot në dispozicion dy kumborë që ‘bien dhe flasin arbërisht’: në tekstin e kumborës së madhe, me frymë patriotike, populli puhëriz i drejtohet mëmëdheut të lashtë të arbëreshëve dhe në tekstin e kumborës së vogël, me përmbajtje fetare, i drejtohet Shën Mërisë me një himn kishtar. Të dyja tekstet pasqyrojnë thelbësisht gjuhën e kësaj bashkësie arbërishtfolëse të Provincës së Kutronit (Crotone) në fillim të shekullit XX . Për “Incizimet (regjistrimet) më të hershme në trevat gjuhësore shqiptare (1907- 1918), Prof. Dr. Walter Breu dhe Prof. Dr. Elvira Glaser nga Universiteti Konstanz & Uni Zürich në ligjëratën e tyre kumtojnë mbi një trashëgimi të gjuhës shqipe, për të cilën pakkush ka dijeni, pikërisht mbi tekstet më të vjetra auditive të shqipes, siç na i dëshmojnë ato pak regjistrime me fonograf dhe gramafon. Këto incizime më të hershme burojnë të gjitha nga një zonë gjeografike periferike, përkatësisht nga varietete relativisht të largëta prej shqipes së sotme standarde, siç është edhe rasti i dëshmive shkrimore më të vjetra në gjuhën shqipe. Bëhet fjalë këtu për fonograme që ruhen në Vjenë, si edhe për pllaka gramafoni që ruhen në Berlin, në të cilat janë incizuar dokumente gojore në gjuhën shqipe në dy dhjetëvjeçarët e parë të shekullit të 20-të. Incizimet më të hershme e kanë zanafillën te një ekspeditë e sllavistit Milan Rešetar në
vitin 1907, në Italinë Jugore... Prof. Dr. Matteo Mandalà nga Universiteti i Palermos foli për pakicat sllave në Shqipëri. Sipas tij pjekjet midis shqiptarëve dhe sllavëve janë përftuar ndoshta menjëherë pas ngulimit të fiseve sllave në Evropën Juglindore. Gjithsesi, për këtë nuk kemi dëshmi të drejtpërdrejta. Janë vetëm burimet bizantine, të cilat përcjellin kumtet përkatëse në fillim të shek. të 6-të për një depërtim aspak paqësor të sllavëve në Perandorinë Romake të Lindjes deri në Peloponez dhe Kretë. Këto kronika vijnë dukshëm në kundërshtim me atë tablo euforike e të dyshimtë të sllavëve paqësorë të përhapur dikur nga Herder-i. Ndoshta takimet e para mes shqiptarëve dhe sllavëve, natyrisht jo të dëshmuara direkt, janë përftuar në vendet e sotme fqinje me Shqipërinë, kryesisht në Kosovë dhe Maqedoni. Informacion të drejtpërdrejtë mbi kohën dhe intensitetin e kontakteve na ofrojnë së pari toponimet e shumta sllave në Shqipërinë e sotme (Ylli, 2000). Në mesjetë mbretëritë sllave përfshinin madje pjesë të mëdha të Shqipërisë, çka dëshmojnë edhe gjurmët arkeologjike, më mbresëlënëse bash ato në liqenin e Prespës. Prof. Dr. Rexhep Ismajli i ASHAK Prishtinë u ndal në aspekte të kontakteve të shqipes me gjuhët sllave. Ndërsa Prof. Dr. Xhevat Lloshi i ASHSH Tiranë teksa referoi mbi “Dorëshkrimet e K. Kristoforidhit mbi huazimet e shqipes nga turqishtja” zbuloi se në Arkivin Qendror të Shtetit (AQSH) ruhen dorëshkrime me tituj të ndryshëm: rrënjë latine dhe greke (rreth 50 faqe), fjalë prej greqishtes që i kanë të dyja dialektet, rrënjë sanskrite indoeuropiane, krahasime me disa gjuhë europiane. Ndërmjet këtyre gjenden edhe dy dorëshkrime, i pari prej 4-fletësh dhe i dyti prej 20-fletësh, që kanë të njëjtin titull greqisht: Fjalë turke që përdoren në shqipen, mendoj se u përkasin viteve 1883-1884, bashkë me punimet e tjera të kësaj natyre. Përfshijnë rreth 700 njësi, që autori i mendonte si turqizma të shqipes. Një pjesë prej tyre madje nuk janë përmendur më vonë nga kërkues të tjerë në këtë fushë. Jepet fjala shqipe, në shumicën e rasteve vijon njësia përgjegjëse e turqishtes, disa herë edhe me referime tek arabishtja ose persishtja, si edhe përkthimi greqisht, kur ka pasur mundësinë ta përcaktonte. Më në fund janë shtuar edhe sinonimet e tjera shqipe, kur i ka gjetur. Natyrisht, ka pasaktësi, që mund t’i vëmë re sot, kur njohja dhe dija në këtë drejtim kanë ecur mjaft përpara. Por gjithsesi, dorëshkrimet e bëjnë atë të parin studiues të huazimeve turke të shqipes në një plan të gjerë. K. Kristoforidhi është kujdesur që të mos përfshinte turqizma në Fjalorin e vet të gjuhës shqipe dhe kështu i ka përmbledhur veçan...
Gazeta MAPO
Njoftime/reklama
www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com
36 / scripta manent
16 10.06.2014
K
y libër tregon historinë e pushtimit të Shqipërisë nga Italia në prag të Luftës së Dytë Botërore dhe përmban rrëfimin e sinqertë të shefit të misionit diplomatik amerikan në Tiranë, Hugh Gladney Grant (Hju Glledni Grant).
Ilir Ikonomi
Ministri amerikan në Tiranë, Hugh Grant, rrëfen 7 prillin shqiptar
Hugh G. Grant Ministër i SHBA në Shqipëri 1935-1939
Ilir Ikonomi
PUSHTIMI
“Mendoj se Zogu, në procesin e drejtimit të vendit nga stili oriental tek ai perëndimor i jetesës - dhe ky ishte një vend me tradita shekullore e me zakone të vjetra myslimane, siç qe mbulimi i grave - në mënyrë të pavetëdijshme e çliroi veten nga një farë orientalizmi dhe kjo, duke i shtuar edhe rininë e tij, e bëri atë paksa naiv në çështjen e nënshtrimit ekonomik të vendit. Natyrisht, ka mundësi edhe që ai të ketë qenë qysh në fillim një kumarxhi i guximshëm që i kuptonte kartat e veta dhe që luante një lojë të dëshpëruar për gjëra që i donte me çdo kusht, para dhe më shumë para, për të qëndruar në pushtet si “Mbret i shqiptarëve”. Sigurisht, ai kishte barrën e një familjeje të madhe me shumë femra dhe veç kësaj donte të themelonte një dinasti që kërkonte një tjetër femër dhe akoma më shumë para. Për Zogun ky ishte një rreth vicioz.”
www.uet.edu.al
Çmimi 800 L
info@uet.edu.al
ISBN 978-9928-4181-9-7
PUSHTIMI
“Mendoj se Zogu, në procesin e drejtimit të vendit nga stili oriental tek ai perëndimor i jetesës - dhe ky ishte një vend me tradita shekullore e me zakone të vjetra myslimane, siç qe mbulimi i grave - në mënyrë të pavetëdijshme e çliroi veten nga një farë orientalizmi dhe kjo, duke i shtuar edhe rininë e tij, e IKONOMI bëri atë paksa naiv nëIlirçështjen e nënshtrimit ekonomik të vendit. Është gazetar i Zërit të Amerikës në Uashington. Natyrisht, ka mundësiAi është edhe tëKonica: ketë qenë qysh në fillim autor iqë libraveai “Faik Jeta në Uashington” dhe “Pavarësia: Udhëtimi i paharruar i Ismail Qemalit”. një kumarxhi i guximshëm që i kuptonte kartat e veta dhe që uante një lojë të dëshpëruar për gjëra që i donte me çdo kusht, para dhe më shumë para, për të qëndruar në pushtet si “Mbret i 36 shqiptarëve”. Sigurisht, ai kishte barrën e një familjeje të madhe me shumë femra dhe veç kësaj donte të themelonte një dinasti që kërkonte një tjetër femër dhe akoma më shumë para. Për Zogun ky ishte një rreth vicioz.” Hugh G. Grant Ministër i SHBA në Shqipëri 1935-1939
ILIR IKONOMI
PUSHTIMI
Ministri amerikan në Tiranë, Hugh Grant, rrëfen 7 prillin shqiptar
9 789928 418197
PROMOVIMI I LIBRIT BËHET DITËN E SHTUNË, 3 MAJ 2014, ORA 17:00 NË HOLLIN E UET
Gazeta MAPO
www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com
sport
10.06.2014
17
Jeniffer Lopez heq dorë nga ceremonia e çeljes së Botërorit Këngëtarja e mirënjohur amerikane, Jeniffer Lopez nuk do të marrë pjesë në ceremoninë e hapjes së Botërorit “Brazil 2014”. Ky është lajmi i keq i publikuar nga FIFA. Sipas organit më të lartë të futbollit botëror, i cili është i angazhuar në organizimin e botërorit, bëhet me dije se për shkak të problemeve kontrak-
tuale mes këngëtares dhe shtëpisë botuese, bukuroshja amerikane detyrohet të heqë dorë nga pjesëmarrja në ceremoninë hapëse të eventit më të madh futbollistik në botë. Lopez nuk do të këndojë himnin e botërorit siç dhe ishte parashikuar në ceremoninë e hapjes së tij të enjten në “Sao Paolo”, ku dhe do të për-
ballen Brazili me Kroacinë, ndeshje e vlefshme me grupin A. Sipas organizatorëve, amerikania do të këndonte himnin e Botërorit “We are the one” së bashku me rreperin amerikan Pitbull dhe këngëtaren braziliane, Claudia Leitte. Tashmë kënga do të këndohet vetëm nga dy këngëtarët e tjerë.
shkurt
Hodgson, frikë nga Italia
Tri çiftet e vëllezërve që do të luajnë në “Brazil 2014” Kevin Prince Boateng, lojtari i Shalkes luan për Ganën, ndërsa vëllai i tij Jerome luan me Bajernin dhe për ngjyrat e Gjermanisë. Të dyja skuadrat janë pjesë e grupit G dhe do të sfidojnë njëra-tjetrën më 21 qershor. Arbi Fortuzi
Teksa sekondat kalojnë dhe i afrohemi gjithnjë e më shumë çeljes së shfaqjes së shumëpritur futbollistike “Brazil 2014”, kurioziteti mbi atë çka na pret dhe në veçanti për formën dhe për informacionet lidhur me protagonistët kryesorë është i madh. Kështu veç mungesave të shumta, ky Botëror do të mbahet mend edhe si ‘Botërori i vëllezërve’, pasi këtë vit si asnjëherë tjetër më parë do të marrin pjesë një numër i konsiderueshëm vëllezërish, një pjesë e mirë e
të cilëve do të luajnë për të njëjtën përfaqësuese, por ka edhe nga ata që do të jenë rivalë. Vëllezërit Boateng, të cilët njihen për rivalitetin dhe konfliktin e tyre të hershëm, kësaj radhe do të përballen edhe në fushë. Dy vëllezërit Boateng, Kevin Prince dhe Jerome njihen për konfliktin e tyre, edhe pse kohët e fundit duket se marrëdhënia mes tyre është qetësuar disi, por pavarësisht kësaj, ata do të përballen në fushë, pasi njëri luan me Ganën dhe tjetri me Gjermaninë. Kevin Prince Boateng, lojtari i Shalkes luan për Ganën, ndërsa vëllai i tij Jerome luan me Bajernin dhe për ngjyrat e Gjermanisë. Të dyja skuadrat janë pjesë e grupit G dhe do të sfidojnë njëra-tjetrën më 21 qershor. Duke vijuar me Ganën, kemi dhe dy vëllezërit Ayew. Andre Ayew është mesfushor i Marsiljas në Francë, si dhe Jordan Ayew, i cili ashtu si vëllai i tij luan në
Dy vëllezërit Boateng, Kevin Prince dhe Jerome njihen për konfliktin e tyre, edhe pse kohët e fundit duket se marrëdhënia mes tyre është qetësuar disi, por pavarësisht kësaj, ata do të përballen në fushë, pasi njëri luan me Ganën dhe tjetri me Gjermaninë.
Francë, por për ngjyrat e Soshos. Për Andre ky do jetë kampionati i dytë botëror ku merr pjesë, pas atij të vitit 2010 në Afrikën e Jugut, ndërsa për Jordan, kjo e Brazilit do të jetë eksperienca e parë në një botëror. Ajo çka bën më shumë interesant këtë çift vëllezërish është fakti se Andre dhe Jordan Ayew kanë edhe një vëlla të tretë që quhet Ibrahim, cili ka marrë pjesë në Botërorin e Afrikës së Jugut, por që nuk është grumbulluar për Botërorin e Brazilit dhe kjo ka bërë që tre vëllezërit të mos luajnë asnjëherë së bashku në përfaqësuesen e tyre kombëtare. Hondurasi ka një rekord më vete, pasi në Botërorin “Afrika e Jugut 2010” kishte në gjirin e saj tre vëllezër, ndërsa përgjatë këtij Botërori do të marrin pjesë vetëm dy, Jery dhe Wilson Palacios, përkatësisht mesfushorë dhe sulmues. Hondurasi është në grupin E, së bashku me Zvicrën, Ekuadorin dhe Francën.
Ja pseudonimet e 32 skuadrave pjesëmarrëse në Botëror Botërori po afron dhe 32 skuadrat pjesëmarrëse po përmbyllin përgatitjet e fundit. Siç dihet tashmë, sportdashësit janë munduar t’u vendosin pseudonime të ndryshme skuadrave dhe idhujve të tyre. Këto pseudonime lidhen me karakteristika të caktuara të kombit të cilit i është vendosur, por ka raste që krenaria e disa kombeve të përkthehet me fjalën “skuadra”, për të dhënë idenë se kjo është skuadra për t’u mundur apo është skuadra perfekte. Rastet të tilla janë Gjermania apo Rusia. Më poshtë, sipas grupeve po ju parashtrojmë pseudonimet e 32 skuadrave pjesëmarrëse në botëror: Grupi A: Brazili (Selesao), Kroacia (Vatreni, që përkthehet zjarrvënësit), Kameruni
(Luanët), Meksika (El Tricolor, tri ngjyrat e flamurit meksikan). Grupi B: Spanja (Të inatosurit e kuq), Holanda (Orange, të portokallinjtë), Kili (La Roja, të kuqtë nga gjuha kiliane), Australia (I Socceroos, përkthehet kangurët futbollistë). Grupi C: Kolumbia (Los Cafeteros, kafepjekësit), Grecia (piratiko, piratët), Bregu i Fildishit (Elefantët) dhe Japonia (Samurai). Grupi D: Uruguai (Celestët), Anglia (Tre luanët), Italia (Të kaltrit), Kosta Rika (Ticos, Të vegjlit). Grupi E: Zvicra (Të kuqtë e kryqëzuar, uniforma), Franca (Blutë, le bleus), Ekuador (Trios, tri ngjyrat e flamurit), Hondurasi
(dyngjyrëshit). Grupi F: Argjentina (Albiceleste, bardhë e kaltrit), Bosnia (Dragonjtë), Nigera (super shqiponjat), Iran (Tim Melli, Kombëtarja), Grupi G: Gjermania (Die Mannschaft, përkthehet Skuadra), Portugalia (Selecao Das Quinas, përkthehet skuadra e të pestëve, që kujton pushtimin e pesë mbretërive nga mbreti Alfonso), Gana (Yjet e zeza) dhe USA (stars and stripes, yje dhe viza). Grupi H: Belgjika (Djajtë e kuq), Rusia (La Sbornaya, edhe në këtë rast përkthehet skuadra), Algjeria (Les Fennec, ujqërit e shkretëtirës), Koreja e Jugut (Luftëtarët e Taugut. Taugu është simbol i paqes dhe ekuilibrit në Kore).
Trajneri anglez, Roy Hodgson duket se i frikësohet kombëtares italiane, që do të jetë dhe rivalja e parë e tre luanëve në Botërorin e Brazilit. Sipas prestigjiozes angleze “Dailly Mail”, Hodgson u ka rekomanduar lojtarëve të tij të kenë kujdes nga dëmtimet dhe në veçanti të mos flasin me mediat për Italinë. Sipas “Dailly Mail”, gjatë miqësores me Hondurasin të zhvilluar dje, tekniku anglez gjatë pushimit të ndeshjes u ka kërkuar lojtarëve të tij, duke e shkruar edhe në tabelën që ndodhet në dhomat e zhveshjes, të kenë shumë kujdes me mediat dhe të mos bien pre e provokimeve lidhur me supersfidën e 14 qershorit ndaj Italisë. Po ashtu ai u ka kërkuar të tijve të mos përplasen me kundërshtarin, për të mos u dëmtuar. Kërkesat e teknikut u zbatuan me përpikëri, duke treguar kështu një grup të bashkuar dhe me qëllime të qarta.
Risitë e Botërorit, jo më gola fantazmë Kur mungojnë dhe diçka më shumë se 48 orë nga fillimi i Botërorit të Brazilit, zbulohen tri nga risitë kryesore që do sjellë për sportdashësit ky eveniment. Fillimisht FIFA ka menduar t’u kërkojë të gjitha skuadrave të veshin uniforma njëngjyrëshe. Kështu Italia, e cila zakonisht vishej me bluzë të kaltër dhe tuta të bardha, kësaj radhe do të jetë e veshur e tëra me të kaltër. E njëjta gjë për Brazilin, që do vishet tërësisht me të verdhë, apo Spanjën me të kuqe, Anglia me të bardhë. Risia e dytë ka të bëjë me gjykimin. Për herë të parë do të përdoret teknologjia në një botëror dhe nuk do të kemi më gola fantazmë. Kjo falë disa sensorëve në vijën fatale të portës, të cilët do të jenë të lidhur me një orë që gjyqtari i takimit do ta mbajë të veshur dhe në momentin që topi do të kalojë vijën fatale, atëherë gjyqtari do të lajmërohet përmes një alarmi dhe të shkruarës gol tek fusha e orës, edhe pa pasur nevojën që topi të prekë rrjetën, duke mënjanuar kështu mundësitë e golave fantazmë. Ky model është provuar në kampionatin argjentinas fillimisht dhe më tej në botërorët U16 dhe U19, eksperimente të cilat kanë rezultuar të suksesshme. Lëvizjet tinëzare të murit mbrojtës gjatë goditjeve të dënimit nuk do lejohen më. FIFA ka pajisur të gjithë gjyqtarët me një spraj, me të cilin do vijëzojnë vendin ku do rreshtohet muri mbrojtës gjatë goditjeve të dënimit; në rast se kjo vizë shkelet, atëherë gjyqtari mund të urdhërojë rizhvillimin e goditjes së dënimit.
18
zbavitje
lojra të ndrsyhme
Fjalëkryqi klasik 1
2
3
Skuteri elektrik ‘Zero’ 4
5
11 15
12
16
17
18
6 13
28
39
38 43
29
44
10
20 25
21
22
26
30
3
34
33
9
14
24 27
8
19
23
32
7
40
35
36
41
42
31
37
Fjalëkryqi klasik është një nga lojërat enigmatike më të përhapura në botë. Fjalëkryqet e para filluan të botoheshin që në shekullin e XVIII dhe vazhdon të jetë e preferuar edhe në ditët e sotme.
46
45 48
47
49
Koha e fillimit ____:____
50
51
Koha e mbarimit ____:____
52
Horizontalisht:
1. Përparim i shpejtë i dikujt në një fushë të caktuar të veprimtarisë shtetërore. 6. Jani, mësues patriot, një nga firmëtarët e Deklaratës së Pavarësisë. 11. Ent Informativ. 12. Ndryshim i thellë a i gjerë që bëhet në një fushë të veprimtarisë shoqërore, riorganizim a shndërrim i thellë i diçkaje. 15. Pushtues në dialekt. 19. Bukuri, nur. 20. Ekzistenca e qënieve të gjalla. 23. Fransua, ish-president i Francës. 24. Kos i rrahur e i përzier me hudhra, me vaj, me kripë dhe me kastraveca të grirë. 27. Përemër pronor. 28. Është lëndë djegëse. 32. Vilhelm i legjendës. 34. Lëng i pangjyrë, i djegshëm, shumë i avullueshëm e me një erë të mprehtë që përdoret kryesisht në mjekësi. 35. Bashkim i pjesëve të një mekanizmi. 38. Instituti Zoologjisë. 40. Fjalë, ose... 41. Ent Monetar. 42. Organizatë terroriste. 43. Funksion trigonometrik. 46. Peshk me mish të shijshëm. 47. Dokumenti që përmban kërkesën për të rishikuar një vendim të dhënë nga gjyqi. 48. Lëndë plasëse. 50. Një në Angli. 51. Shtet në Europë. 52. Venitet në mes.
Vertikalisht:
1. Kujdesi që tregohet për të ruajtur në mënyrë artificiale freskinë e lëkurës, bukurinë e flokëve etj. 2. Zvarranik, ndryshe. 3. Lëvizje që përsëritet rregullisht në kohë. 4. Të zë kur ke kohë pa pirë. 5. Metal me shumë vlerë. 6. Tërësia e normave dhe e rregullave që përcaktojnë sjelljen. 7. Institut Rehabilitimi. 8. Nami pa të forta. 9. Shirit prej mëndafshi, që u vihet anës veshjeve a rrobave për stoli. 10. Dëshiroj. 13. Përdoret për të shprehur dhimbje, hidhërim a pikëllim. 14. Përfundimi ngadhënjimtar. 16. Përemër vetor. 17. Kafshë gjitare. 18. Frederik i komunizmit. 21. Tregon pa të buta. 22. Sigla e Tiranës. 25. Fletë e hollë dërrase. 26. Diçka që është jashtë rregullit të caktuar. 29. Përemër vetor. 30. Erë e lehtë dhe e freskët, që fryn nga perëndimi. 31. Porosi që duhet kryer patjetër. 33. Fabulist i letërsisë antike greke. 36. Pjesë e mekanizmit të drejtimit tek automjetet. 37. Tallje që bëhet në mënyrë të mbuluar. 39. Firmë e njohur prodhimesh sportive. 40. Rrjedhë e madhe uji të ëmbël. 44. Pjesë e një loje. 45. Lumë në Afrikë. 49. Përemër vetor.
Sudoku | nivel mesatar 5 9 5 3 2 7 1 2 3
5
4
9 7
4 1
6 1 5
3
1 3 7
7
9 7 1 6 9 7 8 6
5
9
6
5
5 1
7 2
8
4
2 8
8
7 4
5
Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo rresht e kolonë të ketë numrat nga 1-9.
Koha e fillimit _____:____
1
Koha e mbarimit ____:____
Numërkryq 1
Të kurseni para, të ruani ambientin dhe të dukeni cool. Të tre këto mund ti bëni me skuterin e ri nga Vespa, që punon në teknikën e segway. I vendosur në dy rrota paralele, ky mekanizëm punon me mbushje elektrike dhe për 33 kilometra, nuk ka nevojë për rimbushje. I punuar me dorë, kjo motoçikletë e kombinuar, i ka pjesët e Piaggio, ndërsa mendohet se do të tërheq shumë njerëz. Krijuesit thotë se ‘Zero Scuter’ mund të ngjitet edhe në terrene të mprehta malore, duke u kthyer deri në 360 shkallë. Motoçikleta pa ulëse, është më lehtë e manovrueshme se segway, ndërsa mund të porositet në ngjyra të ndryshme
Horoskopi i ditës DASHI (20/III-20/IV)
DEMI (21/IV-20/V)
Gjate kësaj dite do mbani te gjitha përgjegjësitë qe ju takojnë ne lidhjen tuaj dhe marrëdhënia me partnerin do jete shume e bukur. Beqaret do jene me shume fat dhe do e gjejnë princin e tyre te kaltër. Financat nuk do jene te këqija, megjithatë po e tepruat me shpenzimet dhe po nuk i menaxhuat si duhet do ketë edhe ndonjë tronditje.
Do merrni te gjitha kënaqësitë e kërkuara sot nga ai qe keni ne krah dhe emocionet do jene te papërshkrueshme. Shfrytëzojeni çdo sekonde sikur te ishte e fundit. Beqaret do jene te paqëndrueshëm dhe nuk do arrijnë dot te bëjnë një zgjedhje. Ne planin financiar duhet me patjetër te tregoheni sa me te arsyeshëm sepse përndryshe do keni probleme serioze.
BINJAKET (21/V-20/VI)
GAFORRE (21/VI-22/VII)
Ka rrezik te tregoheni me kërkues sesa duhet sot ne jetën tuaj ne çift dhe kjo do sjelle disa debate me partnerin. Ndryshoni sjellje nëse nuk doni ta humbisni pak nga pak atë. Beqaret duhet ta harrojnë turpin dhe te hidhen ne “sulm”. Hëna dhe Plutoni do favorizoje financat. Situata do jete goxha e mire dhe do kryeni te gjitha investimet e dëshiruara.
Nëse jeni ne një lidhje sot do i shtoni çastet intime dhe do mendoni vetëm për veten tuaj. Do ndiheni mjaft mire duke qene se kohet e fundit keni qene te ngarkuar me pune. Beqaret do e gjejnë atë qe kërkojnë nëse dini ku te kërkojnë dhe çfarë hapash te zgjedhin. Ne planin financiar duhet te tregoheni sa me vigjilente qe te mundeni qe te shmangni problemet.
LUANI (23/VII-22/VIII)
Duhet t’i shtoni pak me tepër sot dozat e dialogut ne çift ne mënyrë qe edhe marrëdhënia mes jush te ece ne rrugën e duhur. Nëse tregoheni te ftohte dhe kokëfortë asgjë nuk do shkoje si duhet. Beqaret duhet me patjetër te marrin disa vendime sot sepse mundësitë do jene vërtet te mira. Situata financiare do jete delikate.
PESHORJA (23/IX-22/X)
5
VIRGJERESHA (23/VIII-22/IX)
Te dashuruarit duhet te tregohen paksa te duruar me atë qe kane ne krah dhe te mos kërkojnë gjera te pamundura. Qëndroni realiste. Beqaret me ne fund do kenë dashuri me shikim te pare dhe e gjithë jeta do ju ndryshoje për disa sekonda. Gjithçka do jete edhe me e bukur se zakonisht. Financat do jene goxha te begata. Do ndiheni te qete.
AKREPI (22/X-21/XII)
0 Dite jo shume e qëndrueshme kjo e sotmja për ata qe janë ne një lidhje. Do keni goxha debate sidomos ne lidhje me menaxhimin e te ardhurave te përbashkëta. Beqaret nuk do jene ne humorin e duhur për te filluar një histori dashurie dhe do mbeten ende vetëm. Financat nuk do kenë probleme serioze, mirëpo duhet te vazhdoni te shpenzoni me maturi.
8
Gjeni figurën duke bashkuar pikat
SHIGJETARI (22/XI-21/XII)
Plotësoni tabelën me numrat e dhënë!
Ngjyrosni pjesën me pikë dhe zbuloni figurën
Numra me 3 shifra: 150, 504, 542, 625. Numra me 4 shifra: 0222, 1022, 1478, 1922, 1934, 2547, 3256, 4152, 4619, 4750, 5196, 5263, 5415, 5576, 7231. Numra me 5 shifra: 01755, 14806, 15962, 17276, 20472,
25255, 31143, 34286, 41014, 45754, 65874, 72064. Numra me 6 shifra: 021569, 111459, 226529, 456665, 541521, 633201, 652320, 655105, 716525, 785965, 842854, 853937, 878999, 911414.
Fale mjedisit te ngrohte yjor, do ja kaloni mjaft mire sot pranë personit qe dashuroni. Gjithçka do ece për mrekulli. Edhe beqaret do mund te njihen me persona interesante te cilët do ua ndryshojnë tërësisht jetën. Sektori i financave do jete i qëndrueshëm dhe pa ndonjë ngjarje te jashtëzakonshme. Vazhdoni ta ruani këtë situate.
Gjeni 10 ndryshimet
UJORI (20/I-19/II) Influenca e yjeve do jete e kontrastuar gjate kësaj dite për jetën sentimentale te çifteve. Gjerat nuk do ecin aspak ashtu si ju i kishit menduar. Beqaret do realizojnë papritur një takim i cili do i beje te ëndërrojnë. Rrjedha e jetës do jete shume ndryshe me pas. Financat do jene delikate.
Nëse ende nuk jeni te sigurte se ai qe keni ne krah është i duhuri për te kaluar jetën flisni hapur dhe jepini fund gjithckaje. Nuk ja vlen te qëndroni me dike pranë te cilin nuk ndiheni mire. Beqaret do vazhdojnë te jene ne kërkim te princit te kaltër. Klima yjore do jete e favorshme për te përmirësuar te ardhurat. Do ndiheni te qete ne këtë sektor.
BRICJAPI (22/XII-20/I) Tregohuni sa me te drejtpërdrejtë sot me partnerin tuaj dhe shprehini atij çdo ndjenje pozitive apo çdo hatërmbetje. Ne këtë mënyrë do ndiheni me te qete dhe do mund ta përmirësoni jetën sentimentale. Ne planin financiar duhet te luftoni fort me veten tuaj për te mos shpenzuar kuturu dhe për ta mbajtur gjendjen sa me te qëndrueshme.
PESHQIT (20/II-19/III) Do e bëni gjithçka bashke dhe gjerat do ecin ne rrugën e duhur. Beqaret do realizojnë një takim te bukur, por do duhet te njihen me mire para se te vendosin çfarë te bëjnë me tej. Ne planin financiar nuk duhet absolutisht te kryeni shpenzime marramendëse sepse me shume gjase do mbeteni pa para.
blog
1001
Gazeta MAPO
www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com
10.06.2014
viti
ditë që formësuan botën
19
Çdo problem që kam zgjidhur u bë një rregull, që më shërbeu më vonë për të zgjidhur probleme të tjera. - Rene Descartes (1596-1650)
1438
Themelohet Perandoria e inkasve Në vitin 1438 fiset Çanka (Chanca) po sulmonin kryeqytetin e inkasve Kuzko (Cuzco) dhe ishin gati ta shtinin në dorë sikur të mos ishin zmbrapsur nga Paçakuteku (Pachacutec), arkitekti kryesor i Perandorisë, që sundoi nga viti 1438 deri më 1471, dhe nga ushtarët e tij. Sipas legjendës, në momentin kyç të betejës, gurët e fushës u kthyen përkohësisht në luftëtarë dhe ndihmuan Paçakutekun që të shkatërronte armikun. Gurët u mblodhën më pas dhe me nderime u vendosën nëpër tempuj. Paçakuteku erdhi në fuqi kur inkasit u kërcënuan nga fiset Çanka dhe pasi i ati, Inka Viraçoça (Viracho-
cha), ishte larguar. Kjo fitore ishte themeli i zgjerimit të inkasve. Paçakuteku e zgjeroi ndikimin e tij në shumicën e malësive peruane dhe rindërtoi tempullin madhështor të Diellit në Kuzko. Maçu Piçu (Machu Pichu) mund të ketë qenë shtëpia e tij e pushimit në fshat. Historia e luftës së Paçakutekut me Çankan u rrëfye shumë kohë më pas në shekullin e 16-të nga Juan Betanzos, një spanjoll që u martua me një nga pasardhëset e Paçakutekut, mësoi traditat e familjes dhe i hodhi në letër. Fama e Paçakutekut është ende e gjallë në Peru. Fjala inka fillimisht ishte titulli i kryetarit të një fisi
në Andet Qendrore në Amerikën e Jugut, rreth shekullit të 11-të. Këto fise erdhën nga territore diku në afërsi të liqenit Titikaka (Titicaca) dhe lëvizën drejt veriut për të bërë vend në dhe përreth Kuzkos, aty ku sot shtrihet Peruja. Ata besonin se prijësit e tyre ishin pasardhës të zotit Diell dhe nën autoritetin e tyre të padiskutuar gjatë shekullit të 15-të ndërtuan shtetin më të madh në Amerikën parakolombiane, duke u shtrirë në perëndim të kontinentit nga Kolumbia e sotme deri në Kili e Argjentinë. Popullata e Perandorisë mendohet se ka qenë rreth 10 milionë.
Blitz
Flickr
145
Numri total i golave të shënuar në Kupën e Botës Afrika e Jugut 2010.
147
Gola u shënuan gjatë ndeshjeve të Kupës së Botës Gjermani 2006.
161
Gola u shënuan në Kupën e Botës Kore-Japoni 2002.
171
Gola u shënuan gjatë ndeshjeve të Kupës së Botës Francë 1998. *Sipas Harper’s Index qershor 2014.
Foto: Vincent Leroux / Tirana
Hiqe atë telefon pash Zotin Eljan Tanini Shtimi i jetesave njerëzore që e kalojnë kohën nëpër kafe ka dërguar në komunikime të tjera ndërpersonale për ndryshime personaliteti. Të pakta janë qëndrimet për një kohë të gjatë nëpër bordura, cepa apo stola pa e hapur këtë komunikuesin! Jo se nuk preferohen por ato i duan llojet e tjera njerëzore, përgjithësisht ata që shihen shumë nëpër rrugë dhe më të distancuar si vëmendje njerëzish. Çdo ditë më ndodh të lëviz me zagarushen, dyrrotaken gomëhollë. Shoh pafundësisht se të ecurit e dykëmbëshave e mbajnë kokën poshtë kudo, në bare, rrugë dhe sidomos edhe mbi makina. Për ne që lëvizim me dyrrotak, gjobat për ata që i japin makinës dhe në njërën dorë kanë telefonin duhet të jenë më të mëdha. Rreziku është i shpejtë sa hutimi i teshtimës. Dhe këtë e rivuajnë shumë mirë ata që i japin biçikletës me panik. Nëse i vështron kur ecin rrugës me hapa sa minutat nuk mbeten të jenë vajza që mbajnë kokën poshtë për të parë pastërtinë e këpucëve, këmbët apo cilësinë e trotuarit! Me nëpërmendjen diku tjetër për ta dy duar bëhen vetëm për një SHUMËFON, petashuq. Në të paktat herë të miat qëndrime nëpër bare shumica e njerëzve ulen në kafe
gazetamapo@gmail.com
nga nisja e një bisede, flasin më pak sa pesë minuta e më pas shohin punën e tyre në celefon, apo kur dikush flet dhe një tjetër e ka mendjen poshtë në ekran tregon një si shtim ndaj insuficencës shoqërore! Ti bën dy fjalë me ta, ti je me dikë tjetër në tavolinë ku bëhen dy vetë dhe është fare jo e mundur të përqendrohesh në bisedë, sepse facebooku nuk mund të jetë kurrë i mbyllur!E ripërsëris: Të hapet telefoni për arsye pune është mrekulli! Ai përdoret nga mosdurimi i hapësirave të fjalës së tjetrit. Unë jam me ty tani në tavolinë, por as që bëhet llaf me mendje. Pastaj kur këta humanët nuk kanë ç’të thonë, pse ulen bashkë të flasin? Të qenurit vetëm nuk do të thotë domosdoshmërisht të jesh i vetmuar. Humbja e fuqisë së komunikimit sy më sy apo të përtosh të flasësh me tjetrin përballë do të thotë se pasioni pas substancave virtuale ndikon në çrregullimet e vetmisë, por edhe të kesh kohë që me zor të bësh polemika me gjumin. Habisë i shtohet edhe fakti se të ecësh rrugës dhe të flasësh me vete në kokën poshtë sot për sot është bërë modë. Ja se për çfarë ankohet gjyshja ime: - Unë nuk i marr vesh fare këta të rinjtë e sotëm. Nipçja që kam në shtëpi (këtu nuk e ka fjalën për
mua) gjithmonë i ka duart e zëna dhe kokën poshtë! Por ama kur shoh rrugëve rini të veshur krëk që flasin me vete shpirtiiiiii, zemraaaa, u afrohem e janë gjithë zëra! Në kohën time kush fliste rrugëve me vete e merrnin për budalla, sot na qenka bërë modë. Domosdo modë se nga njëra anë e veshit mbajnë kufje, ecin dhe më shumë duken që flasin me vete. Kapemi edhe nga shkëlqimi i syve kur dikush u thotë në ndonjë faqe virtuale: “Congratulations for feeling connected with others in your life”. I vetmi pakt që u dashka bërë është kur të gjithë ulemi në tavolinë ta hedhim celefonin, le të bjerë nga zilja. Në kohën kur ai cërret apo duhet ta shohësh, sytë dhe veshët janë gati! Ai apo ajo duhet të paguajë…! Po, por të paktën të bëhet ai pakti që nuk do preken telefonat për një minutazh të caktuar... Tani që po shkruaj jam në njërin nga tre cepat e mi. Këtu në vendin e dëshiruar ajo me bishtin e flokëve mbledhur fortë në kokë sapo porositi një Konjak Skënderbeu. Është e veshur mjaft mirë me të zeza të shtrenjta. Seç ka edhe një ritëm prej intelektualisteje. Si ka mundësi që një shtrenjtësi në dukje e tillë kërkon Konjak Skënderbeu?! Përse nuk preferon fjala ikën një Gautier?! Ja që nuk harrova të shkruaj edhe për të, sa u ul
Themelues: Henri Çili. Kryeredaktor: Arion Sulo. Zv/kryeredaktor: Alfred Lela, Aleksandra Bogdani. Politika: Nevila Përndoj, Fejzi Braushi. Kronika: Leonard Bakillari, Dashamir Biçaku. Speciale: Vladimir Karaj. Ekonomia: Blerina Hoxha. . Kultura: Aida Tuci. Suplement: Suadela Balliu. Karikatura: Bujar Kapexhiu. Faqosja: Florenc Elezi. Ilir DRIZARI. Korrektore: Brunilda Meno. Adresa: Bulevardi Gjergj Fishta pranë UET
hapi petashuqin pas pyetjes së kamerierit. Petashuqin e paska të shtrenjtë. Erdhi edhe një Ai. Flasin në sy. Kaluan çerek ore nga biseda me mendjen diku tjetër, tani të dy kanë hapur telefonat dhe po rrëshqasin gishtat. Aaaa, ajo po më kërkon karikues për celin. Nuk kam i thashë. Sigurisht që kisha për atë telefon të përhapur në masë si vetë ajo, nuk desha t’ia jepja. Doja ta shikoja të vuante pak me më shumë qetësi fjalësh në atë tavolinë, fundja të fliste edhe me atë djalin biçim afër saj. E kam seriozisht, kur fillojnë bisedat në tavolinë dhe hapet ai morracak telefon ne bëjmë gjoja sikur të dëgjojmë. Po aq i frikshëm sa është edhe blici në teatër. Duhet kthyer shkurt, pastër e qartë një ligj i thjeshtë që edhe teatri me errësira të tjera ku të bëjnë të duash edhe vetminë tënde është si katedralet dhe muzetë që nuk fotografohet me blic. Njerëzit kanë frikë të rrinë vetëm edhe kur janë me njëri tjetrin. Po shohin punët e tyre edhe kur nuk i kanë të tjerët afër, dhe interesi i gjendjes njerëzore do të bëhet më i ftohtë se të bëjmë dashuri me robotët. Dita e kësaj të fundit po afron. Unë nuk e di në e ka fajin teknologjia për këtë, apo thjeshtë na ka mundësuar të shprehim vetveten?!
Marketing / Drejtore: Fiziana Bora Cel: 068 20 55 437 E-mail: fiziana_bora@yahoo.com Menaxhim / Dhimitraq Hido Cel: 068 20 55 440
20 10.06.2014
Gazeta MAPO
www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com
Njoftime/reklama