Gazeta Mapo

Faqe 21

Golden Dream Team ShBA nënshtron një Spanjë heroike!

Skuadra e ëndrrave ka arritur që të mposhtë në finalen e madhe të basketbollit iberikët e Po Gasol, që bënë një lojë të mrekullueshme...

Drejtor Artur Zheji - Kryeredaktor Arion Sulo - E hënë, 13 gusht 2012. Numër 655. Viti III botimit. Çmimi 30 lekë. 1.5 euro. www.mapo.al e-mail: gazetamapo@gmail.com. Adresa: BLV "Gjergj Fishta"

Vrasja për varësen e floririt, zbulohet i dyshuari i dytë

Ndryshon ligji për legalizimet, tapi edhe për 80 mijë shtëpi Projektligji / ALUIZNI, gati ndryshimet për objektet pa leje të ndërtuara pas hyrjes në fuqi të ligjit për legalizimet . Kriteret për 80 mijë ndërtimet që përfitojnë lejet dhe pse objektet e tjera do të shemben. Si do të veprohet në të ardhmen me ndërtimet e paligjshme dhe si do të ndryshojë dhënia e lejeve Me qëllim përfundimin e procesit të legalizimit, po kryhet një rishikim i legjislacionit për të përmirësuar performacën e ALUIZNI-t dhe për të përfunduar procesin e legalizimit, duke përfshirë edhe regjistrimin e ndërtesave e parcelave të tokës në ZRPP, bëjnë të ditur burime pranë ALUIZNIT qendror. Sipas këtyre burimeve, rishikimi i legjislacionit, që

Aldo Hoxha, i akuzuar për vrasjen e Fatbardha Tafës

Policia ka shoqëruar edhe personin që dyshohet se ka qenë me Aldo Hoxhën në grabitjen dhe vrasjen e Fatbardha Tafës.

Sot priten tabulatet e celularit të të arrestuarit. Noka ngushëllon familjen: Të bashkëpunojë prokuroria dhe gjykatat Faqe 5

debati për visho likën

Bregu: ShISh, agjenci e qeverisë, Rama: Nuk u konsultuan amerikanët FAQe 2-3

op-ed / 18-19

NgërÇ

koment

Washington Post

Prof. dr. Bashkim Kuçuku, tregon zanafillën e tregimit “Gjenerali i ushtrisë së vdekur”

Të përjashtuarit

koment Beqë Cufaj

recensa e zogajt

Eliksiri i papërdorshëm i përjetësisë

Që ka diçka të paparashikueshme dhe nëse doni edhe naive në shoqërinë shqiptare nuk diskutohet...

“Sekreti i mijëvjeçarit”, nga Katherin Neville

Dilemë në stacion

16 dossier

Xhamitë 500-vjeçare të Elbasanit, themelet e veprës së parë Ndërtimi i xhamisë së parë në vend pas pushtimit të kalasë së Elbasanit. Kryearkitektët e perandorisë me origjinë nga ky qytet.

Faqe 4

Aksidenti në Fier ku humbën jetën 2 persona

koment/ 19

"Historia reale e Gjeneralit që erdhi në Shqipëri më ‘60"

Shtetet e Bashkuara kanë një dritare për të lehtësuar një tranzicion të...

marrë jetën dy vajzave 17 dhe 18 vjeçe pranë stacionit të trenit në Elbasan. Aksidenti mjaft i rëndë u regjistrua dje në qytetin e Elbasanit me pasojë vdekjen e dy motrave dhe plagosjen rëndë të nënës së tyre. Ngjarja ndodhi në unazën jugore të këtij qyteti në afërsi të stacionit të trenit. Një automjet tip Fiat Punto me targë AA 384 DA i drejtuar nga...

Tre aksidente të rënda kanë nxirë të dielën, ndërsa 5 vetë humbën jetën në Elbasan, Rrëshen dhe Fier. 4 të tjerë janë plagosur rëndë

NGA bujar kapexhiu

Çfarë duhet të bëjë ShBA-ja në Siri?

Banesa në një zonë informale

E diel tragjike, 5 të vdekur dhe 5 të plagosur nga aksidentet

Një makinë që drejtohej nga një 23-vjeçar, me shumë gjasa i dehur dhe që udhëtonte me shpejtësi të çmendur, ka dalë nga rruga duke u

Bregu: “Lika një figurë jo partiake, me një karrierë të shkëlqyer akademike dhe zyrtare”. PS: Besnik i Gazidedes...

tashmë ka marrë formën e një projekti do të reflektojë edhe politikën për 80 000 ndërtimet e paligjshme të krijuara pas afatit ligjor. Projektligji për legalizimin e këtyre objekteve parashikon që ndërtesat e gjendura në zonat ku planet urbanistike janë miratuar të legalizohen dhe të integrohen me territorin urban, ndërsa të Faqe 6 tjerat do të prishen...

Shkëlzen Maliqi

Turpi Komandanti i KFOR-it, gjeneralmajori Erhard Drevs, ka thënë këto ditë se është turp që në anën veriore të urës mbi lumin Ibër në Mitrovicë edhe më tej qëndron barrikada që pengon trafikun dhe qarkullimin e lirë të njerëzve.

Turp për kë?

Mbase është turp për të gjithë, duke filluar nga vetë ai, pasi që komandantit të KFOR-it i takon përgjegjësia e sigurimit të qarkullimit të lirë në tërë territorin e Kosovës. Drevsi, njëfarëdore, edhe e pranon se ndien turp prej situatën e krijuar. Pastaj mund të rendisim një sërë faktorësh të tjerë që do të duhej të ndiheshin të turpëruar, kush më shumë e kush më pak, me gjendjen çfarë është në Veri dhe barrikadat e shumta që paralizojnë jetën dhe zgjidhjen e problemeve në këtë pjesë të Kosovës. Këta faktorë janë...

04 2

MAPO MAPO

13Eqershor hënë, 13 gusht 2010 2012 www.gazetamapo.com www.mapo.al

politika

PS: “Ministrja e Çintegrimit, në vend që të kërkojë falje për dështimin e njëpasnjëshëm në detyrën e saj, gjen guximin të justifikojë veprimin e Bujar Nishanit”

PS: Bregu, ministre e dështuar, Lika besnik i Gazidedes më ‘97-ën ”Vënia nën kontroll e një sërë institucionesh të pavarura nga ana Sali Berishës në bashkëpunim me Bujar Nishanin, tregojnë se pushtetit të Sali Berishës i ka ardhur fundi” TIRANË “Sot (dje), ministrja e Çintegrimit u tregoi shqiptarëve përrallën e radhës”. Kështu thuhet në deklaratën zyrtare që Partia Socialiste lëshoi pak minuta pas reagimit zyrtar të zëdhënëses së qeverisë dhe ministres së Integrimit, Majlinda Bregu. “Ministrja e Çintegrimit, në vend që të kërkojë falje për dështimin e njëpasnjëshëm në detyrën e saj, gjen guximin të justifikojë veprimin e Bujar Nishanit, i cili si një shërbëtor i denjë i Kryeministrit, pa u konsultuar me asnjë prej aleatëve strategjikë të Shqipërisë, liroi nga detyra drejtorin e ShISh-it, për ta zëvendësuar me një ushtar të Sali Berishës. Çka është edhe më e rëndë, është mënyra sesi ministrja e Çintegrimit përpiqet t’ua prezantojë shqiptarëve shefin e ri të ShISh-it, si një akademik të spikatur jo partiak. Por a mund të harrohen dot makabritetet e ShIK-ut të Gazidedes, pikërisht të atij institucioni që u kthye në dorën mafioze të Sali Berishës e që për drejtor

“Zonja Bregu dhe qeveria për të cilën ajo punon nuk kanë më asnjë mënyrë për t’u shfajësuar, as përpara shqiptarëve që i kanë ende të freskëta kujtimet e së kaluarës, as përpara aleatëve tanë ndërkombëtarë, që për pavarësinë e Shërbimit Informativ Shqiptar janë shprehur qartësisht”

të kundërzbulimit kishte pikërisht këtë “akademik”, siç i referohet ministrja e Çintegrimit?!”, thuhet në deklaratën e PS-së. Sipas selisë rozë, Berisha ka propozuar Visho Ajazi Likën me një qëllim të vetëm: për ta përdor si ushtar të tij. “Të flasësh për pozicionet e kaluara të punës të këtij njeriu është e kotë, pasi në detyrën e re të drejtorit të ShISh-it ai është vendosur vetëm pasi ka dëshmuar gatishmërinë dhe besnikërinë e nevojshme në kohën kur ishte drejtor i kundërzbulimit në ShIK-un e Gazidedes. Zonja Bregu dhe qeveria për të cilën ajo punon nuk kanë më asnjë mënyrë për t’u shfajësuar, as përpara shqiptarëve që i kanë ende të freskëta kujtimet e të kaluarës, as përpara aleatëve tanë ndërkombëtarë, që për pavarësinë e Shërbimit Informativ Shqiptar janë shprehur qartësisht, por fatkeqësisht nuk janë dëgjuar nga Sali Berisha”, thuhet në deklaratën për shtyp. PS citon se “Vënia nën kontroll e një sërë institucionesh të pavarura nga ana Sali Berishës në bashkëpunim me Bujar Nishanin, tregojnë se pushtetit të Sali Berishës i ka ardhur fundi. Pikërisht prandaj, sot më shumë se kurrë, Shqipërisë i nevojitet një Rilindje Shqiptare, që do u kthejë institucioneve pavarësinë që përcakton Kushtetuta e Republikës dhe qytetarëve një shtet ligjor të drejtë ku të gjithë janë të barabartë përpara ligjit”.

ShISh, Braçe: PS duhet të bindet, është koha për betejë popullore “…Vazhdon të më ushtojë në vesh: E vjetra shembet…”, shkruan Braçe në Facebook TIRANË Deputeti socialist Erion Braçe kërkon një reagim më të fortë nga ana e opozitës lidhur me emërimin e fundit në krye të ShISh-it të Visho Ajazi Likës. Përmes faqes së tij në Facebook, Brace tha se nuk mjafton të vërejmë vendin “teksa shkon drejt shtetit njëpartiak”, siç ka deklaruar edhe “udhëheqësi i lartë socialist”, ndërsa shtoi se ndërkohë që PS-ja krijon mëdyshje mbi reagimet ndaj Berishës, ky i fundit “po bën çmenduri pas çmendurie, vetëm sa po i heqin nervin e reagimit, kundërshtimin, refuzimit, betejës kundër kthimit pas në një regjim autokrat deri totalitar”. “Në fakt ne jemi prej muajsh në ‘shtetin njëpartiak”, - shkruan Brace, duke i cilësuar komentet e fundit të PS-së si “stërhollime”. “Miq të dashur, boll me kaq! Po jetojmë në një shtet njëpartiak, në krye të tij ka një regjim të korruptuar e gjakatar.

Ky regjim kudo ku shfaqet vetëm luftohet, politikisht, juridikisht, por mbi të gjitha në një mënyrë të provuar si e suksesshme: betejë popullore”. Në komentin e tij në Facebook, Braçe thekson se për një betejë popullore më parë duhet të bindet vetë Partia Socialiste, e më tej për këtë qël-

Ibrahimi: Referendumi për imunitetet kalon nga neni 177 i Kushtetutës TIRANË Referendumi popullor për

lim duhet “bashkim dhe mosbashkëpunim në asnjë rast, në asnjë rrethanë me regjimin”. Ai tha se, “që prej zgjedhjeve lokale të 2011-ës, ka folur e bërtitur kudo në ambientet e PS-së që po shkon drejt kësaj gjendjeje, por dëgjojnë, të japin të drejtë, po kaq, deri këtu, sepse më shumë e mendojnë si sulm ndaj Kryetarit. Jo, jo, nuk është sulm të pranosh gabimin, ta korrigjosh, për më tepër kur nga ky korrigjim varet e ardhmja demokratike e vendit”. Në vijim të kritikave ndaj mungesës së fortë të reagimit kundër Berishës, Braçe tha se mesazhi që përcjellin disa prej anal-

istëve ku e quajnë emërimin e kryetarit të ShISh-it si arsye për t’u trembur, në fakt duhet të jetë ai i betejës kundër së keqes dhe jo i frikës.“Si thonë, diktatorët nuk lindin të tillë, ata i bën diktatorë mungesa e reagimit, mefshtësia dhe frika e popullit”,komentoi Braçe. Sipas tij, nuk është asnjëherë vonë për një betejë të drejtë, teksa shprehet se nuk është dakord me analistin Mustafa Nano kur shkruan se “tani është vonë për ta ndalur Berishën”. “Vazhdon të më ushtojë në vesh: E vjetra shembet”, përfundon reagimin e tij në Facebook deputeti i PS-së, Erjon Braçe.

ndryshimet kushtetuese për heqjen e imunitetit të zyrtarëve duhet të kalojë domosdoshmërish për votim të cilësuar në Parlament. Duke iu referuar nenit 177 të Kushtetutës, konstitucionalisti Genti Ibrahimi thotë se kërkesa për referendumin është për një ligj të

thjeshtë, por për ndryshime kushtetuese dhe sipas ligjit kjo duhet të kalojë nga Parlamenti.

Në një intervistë televizive, Ibrahimi sqaron se nëse mazhoranca i referohet nenit 150 të Kushtetutës për referendumin, atëherë ai do të jetë nul, pasi nuk do të jetë një referendum kushtetues.

27

janar 2005, Bahri Shaqiri dekretohet nga ish-Presidenti i Republikës, Alfred Moisiu, në krye të ShISh-it

9

E hënë, gusht 2012 13 13 qershor 2010 www.mapo.al www.gazetamapo.com

MAPO

3 05

gusht 2012, Bahri Shaqiri shkarkohet me dekret të Presidentit të Republikës, Bujar Nishani

Rama: Kreu i ShISh u miratua pa u konsultuar me ShBA TIRANË Në reagimin e radhës së publikuar në faqen e tij në Twitter, pas deklaratës së zëdhënëses së qeverisë, Majlinda Bregu, kryetari i opozitës, Edi Rama. deklaroi se ndiente keqardhje për atë që ai e cilësoi si “furi anti-opozitare të qeverisë”. “Keqardhje për furinë e sotme antiopozitare të qeverisë, por që kreu i shtetit e ai i ShISh-it janë shërbëtorë të Kryeministrit e thonë faktet jo opozita! Edhe që kreu i Shërbimit Sekret Shqiptar s’mund të emërohet pa u konsultuar

me aleatin më të madh strategjik, është fakt i njohur botërisht. Por edhe që ky emërim i bërë në këto kushte është pjesë e përshkallëzimit të kapjes së shtetit, kjo duket açik! Koha e këtij pushteti po mbaron”, - komentoi Rama në Twitter. Prej kohësh, Partia Socialiste është shprehur se e vetmja zgjidhje e situatës së krijuar edhe përqafimi i programit të kësaj force politike për një “Rilindje Shqiptare” me qëllim fitoren e zgjedhjeve të ardhshme parlamentare.

Bregu: Lika, akademik i shkëlqyer, ShISh është agjenci e qeverisë Zëdhënësja e qeverisë: “Neobllokmenët vendosën në krye të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, në krye të Gjykatës së Lartë të vendit dhe Bankës së Shtetit, tre ministra të qeverisë socialiste, përkatësisht zotërinjtë Ilir Panda, Thimio Kondi dhe Shkëlqim Cani”

Spahiu: Shqipëria ka humbur sigurinë kombëtare TIRANË Kryetari i Aleancës Kuq e Zi, Kreshnik Spahiu e konsideroi dekretin e fundit të Bujar Nishanit për shkarkimin e Bahri Shaqirit dhe emërimin e Visho Ajazi Likës në krye të ShISh-it si mënyra kryesore e nënshtrimit të këtij institucioni në shërbim të PD-së dhe kryeministrit Berisha. “Prej dy ditësh çdokush nga ju duhet të ruhet, mos flisni në telefon. Çdokush nga ju ka humbur jetën private, se Shqipëria ka humbur sigurinë kombëtare. Institucionet janë pushtuar nga një klan, i cili ka vendosur partinë mbi të gjitha, partinë mbi Shqipërinë, partinë mbi kombin. Prandaj këto janë muajt e fundit dhe vera e fundit e perandorit. Sot institucionet po shndërrohen, sot ShISh është shndërruar në një shërbim informativ partie,”- u shpreh Spahiu. Nga Saranda, ku ka zhvilluar një tubim me përkrahës të

Aleancës Kuq e Zi, Spahiu akuzoi qeverinë për afera në privatizimin sektorit të naftës dhe shitje të dinjitetit kombëtar në marrëveshjen detare me Greqinë.

TIRANË Mazhoranca qeverisëse thyen heshtjen dhe reagon për herë të parë pas emërimit të Visho Ajazi Likës në krye të Shërbimit Informativ Shtetëror. Me një gjuhë të ashpër drejtuar opozitës, por edhe një pjese të medias, zëdhënësja e qeverisë, Majlinda Bregu, ka deklaruar dje se Lika është akademik i formuar dhe se Shërbimi Informativ është agjenci e ekzekutivit dhe jo forum i ndonjë partie politike. “Këto ditë, për të mbuluar me zhurmë aktin e papërgjegjshëm të bllokimit të heqjes së imunitetit dhe marrjes së statusit të vendit kandidat, kryetari i Partisë Socialiste, Edi Rama, dhe shpura e mediave që ai kontrollon kanë shpërthyer në një stuhi histerike, gjoja në mbrojtje të pavarësisë së institucioneve shtetërore, të cilat, sipas tyre, qenkan vendosur në sundim një partiak apo në sundimin e Partisë Demokratike. Shpifës dhe primitivë, këta mjeranë besojnë se shqiptarët do të mashtrohen nga histeria, trillimet e paskrupullta dhe banale të tyre”, tha ajo. Më tej Bregu shtoi: “Qeveria u rikujton shqiptarëve se janë neobllokmenët, ata që erdhën me dhunë në pushtet në vitin ’97, që nxorën me dhunë dhe polici nga zyra kryetarin e Gjykatës Kushtetuese, zotin Rustem Gjata. Janë neobllokmenët ata që instaluan po me dhunë, në emër të pavarësisë së gjyqësorit, si kryetar të Gjykatës Kushtetuese, anëtarin e Byrosë Politike të PS-së, Fehmi Avdiun, njeriun që në vitin ’89 kishte dënuar me varje disidentë të pafajshëm.

Kurse kjo mazhorancë ka votuar për kryetar të Gjykatës Kushtetuese një gjykatës, i cili nuk ka qenë kurrë anëtar i ndonjë partie dhe që nuk ka dhënë kurrë dënime politike”. Sipas saj, “janë neobllokmenët ata që për të rrënuar pavarësinë e institucioneve shtetërore, vendosën në krye të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, në krye të Gjykatës së Lartë të vendit dhe Bankës së Shtetit, tre ministra të qeverisë socialiste, përkatësisht

“…Qeveritë socialiste, gjatë tetë viteve në pushtet, ndërruan tre drejtorë të këtij Shërbimi dhe nuk ngurruan të vendosin në krye të tij, në emër të depolitizimit, anëtarin e kryesisë së PS-së, Fatos Klosin, të ndjekur nga shërbimet e vendit për lidhje agjenturore me shërbime të huaja dhe të akuzuar botërisht si trafikant armësh” zotërinjtë Ilir Panda, Thimio Kondi dhe Shkëlqim Cani. Këta dy të fundit njëherazi edhe anëtarë të Kryesisë së PS”. Ndërsa sot, sipas Bregut, nënkryetar i KLD-së është një jurist i respektuar, në krye të Gjykatës së Lartë është një gjykatëse me karrierë të pandërprerë, ndërsa Banka e Shtetit drejtohet po ashtu nga një bankier me karrierë të pandërprerë. “…Zoti Rama që derdh lot, këto ditë, për largimin, në përputhje të plotë me ligjet dhe Kushtetutën e vendit, të zotit Shaqiri dhe emërimin në këtë detyrë të zotit Visho Ajazi, harron se në çdo vend të lirë të botës, Shërbimi Informativ është agjenci e ekzekutivit dhe jo pronë apo forum i ndonjë partie

politike. Zoti Rama dhe suita e tij mediatike bëhen qesharakë kur çirren dhe vajtojnë se u zëvendësua pas tetë vjetësh, drejtori i Shërbimit Informativ të Shtetit, ndërkohë që qeveritë socialiste, gjatë tetë viteve në pushtet, ndërruan tre drejtorë të këtij Shërbimi dhe nuk ngurruan të vendosin në krye të tij, në emër të depolitizimit, anëtarin e kryesisë së PS-së, Fatos Klosin, të ndjekur nga shërbimet e vendit, për lidhje agjenturore me shërbime të huaja dhe të akuzuar botërisht si trafikant armësh, i shkarkuar nga kryeministri Majko për kontrabandë”, - tha ajo. Në këto kushte, Bregu theksoi dje se Visho Ajazi është një drejtues jo partiak me një karrierë akademikë ndër më të mirat. “Ai u ftua në Shqipëri në kuadër të programit të Ekselencës dhe Brain Gain-it të qeverisë shqiptare, për të kontribuar në zhvillimin e këtij vendi.

Nga viti 2009 e në vazhdim, zoti Ajazi ka dhënë një kontribut madhor në projektet më kryesore të Shqipërisë dixhitale...Qeveria ka besim të plotë se zoti Visho Ajazi Lika ka të gjithë integritetin, aftësitë dhe përkushtimin për të përmbushur me eficencë dhe dinjitet të plotë, në përputhje me ligjet dhe Kushtetutën e vendit, detyrën e lartë, të besuar nga Presidenti i Republikës”, shtoi ajo.

4

MAPO

e hënë, 13 GUSHT 2012 www.mapo.al

rrethe

Aksident në rrugën e kombit, makina përplas për vdekje kalimtarin Një 56-vjeçar ka mbetur i vdekur pas përplasjes nga një autoveturë me targa të Kosovës, në fshatin Fan të rrethit të Mirditës. Ndërsa drejtuesi i mjetit së bashku me mjetin është larguar nga vendi i ngjarjes, por pa mundur t’i shpëtojë arrestimit pasi u ndalua disa minuta më vonë në një postbllok. Sipas burimeve zyrtare të policisë së Mirditës, aksidenti ka ndodhur në orën 9.00 të mëngjesit në autostradën Milot - Kukës, në afërsi të fshatit Fan të rrethit të Mirditës. Ndue Biba, banor i këtij fshati ka qenë

duke kaluar aksin rrugor, në momentin që është përplasur nga një autoveturë me targa të Kosovës. Si pasojë e përplasjes, Ndue Biba ka gjetur vdekjen e menjëhershme, ndërkohë që drejtuesi i autoveturës tip benz me targa të Kosovës është larguar në drejtim të Kosovës me shpejtësi. Kanë qenë dëshmitarë okularë të ngjarjes që kanë njoftuar policinë mbi aksidentin dhe largimin drejtuesit të mjetit së bashku me makinën, që kanë bërë të mundur që policia e Mirditës të organizohet shumë shpejt e të ngrejë

postblloqe në rrugë, për të bërë të mundur edhe ndalimin e drejtuesit të makinës. Ndërkohë që një grup ekspertësh të qarkullimit rrugorë dhe policisë të qarkullimit kanë mbërritur në vendin e ngjarjes, duke kryer edhe ekspertizën. 20 minuta pas aksidentit polica ka mundur të dallojë mjetin dhe ka kryer edhe prangosjen e shoferit që është nga Kosova. Policia ankohet se një urdhër i brendshëm për të mos ndaluar makinat me targa të huaja ka sjellë edhe rritjen e numrit të aksidenteve.

Makina përplaset me bordurën, 2 të vdekur 4 të plagosur Drejtuesi i mjetit dhe kunata e tij, 33 dhe 26 vjeç, humbën jetën, ndërsa u plagosën rëndë tre fëmijët e tij dhe gruaja që udhëtonin në të njëjtën makinë Dy pjesëtarë të një familjeje kanë gjetur vdekjen, ndërsa 4 të tjerë kanë mbetur të plagosur rëndë në një aksident tragjik që ndodhi në mbrëmjen e së dielës në aksin rrugor Ballsh- Fier. Kudret Kalemi 33 vjeç, drejtuesi i mjetit, si dhe nusja e të vëllait të tij, Adela Kalemi, rreth 26 vjeçe, janë viktimat, ndërsa të plagosurit janë gruaja e drejtuesit të mjetit si dhe tre fëmijët e tij. Ngjarja ka ndodhur ndërsa familje kthehej pas një dasme dhe makina e drejtuar nga 33-vjeçari doli nga rruga dhe u përplas me bordurën e saj. Sipas policisë, përplasja ndodhi rreth orës 19 00 në vendin e quajtur Patos fshat, afër një pike karburanti. Të gjashtë personat e përfshirë në aksident udhëtonin me një mjet tip Benz, me portobagazh tip 240 me targa të qytetit Fier FR0027 D. Pasi kanë lënë rrugën dytësore të fshatit të tyre që të nxjerr në aksin kombëtar Ballsh- Fier, automjeti që ka qenë me shumë shpejtësi sapo ka kaluar kthesën e Patosit fshat dhe është futur në këtë aks rrugor është

Vendi ku ndodhi aksidenti

përplasur me bordurën mbajtëse të rrugës. Përplasja ka qenë shumë e fortë. Mjeti është shkatërruar plotësisht, ndërsa udhëtarët dhe drejtuesi i tij prej përplasjes kanë dalë jashtë kabinës së autoveturës duke përfunduar anës rrugës. Drejtuesi i mjetit ka mbetur i vdekur në vend.

Po kështu edhe kunata e tij Adela.

Ndërsa të plagosur rëndë kanë mb-

etur gruaja dhe 2 fëmijët e Kudret Kalemit. Kalimtarë të rastit kanë njoftuar policinë rrugore si dhe mjetet autoabulancë. Ndërsa të plagosurit janë dërguar urgjentisht në spitalin civil të qytetit Fier, ku i janë nënshtruar ndërhyrjes mjekësore.

Burime nga spitali kanë pohuar se gjendja e tyre shëndetësore është shumë e rëndë. Bluzat e bardha po

Sipas burimeve të para policore, shkak mund të jetë humbja e kontrollit të mjetit nga drejtuesi i tij

luftojnë për të mbajtur në parametra jetësore të tre të plagosurit nga nj ë f a m i l j e. Nd ë r s a g r up i i ekspertëve nisi nga hetimet për shkaqet e aksidentit. Sipas burimeve të para policore, shkak mund të jetë humbja e kontrollit të mjetit nga drejtuesi i tij, ndërsa nuk ka të dhëna nëse ai kishte konsumuar apo jo alkool.

Alkool dhe shpejtësi, makina vret dy motra në trotuar Dy motra u përplasën për vdekje nga një makinë te stacioni i trenit në Elbasan dhe nëna e tyre u plagos, ndërsa policia shpalli në kërkim një 23-vjeçar Një makinë që drejtohej nga një 23-vjeçar, me shumë gjasa i dehur dhe që udhëtonte me shpejtësi të çmendur, ka dalë nga rruga duke u marrë jetën dy vajzave 17 dhe 18 vjeçe pranë stacionit të trenit në Elbasan.

Aksidenti mjaft i rëndë u regjistrua dje në qytetin e Elbasanit me pasojë vdekjen e dy motrave dhe plagosjen rëndë të nënës së tyre. Ngjarja ndodhi në unazën jugore të këtij qyteti në afërsi të stacionit të trenit. Një automjet tip Fiat Punto me targë AA 384 DA i drejtuar nga një 23-vjeçar ka dalë nga rruga dhe ka përplasur për vdekje Paula Hekurani 17 vjeçe dhe motrën e saj Baftjare Hekurani 18 vjeçe. Ndërkohë ka mbetur e aksidentuar rëndë nëna e tyre Merita

Hekurani 40 vjeçe. Të lënduarat janë dërguar menjëherë në spitalin kirurgjik të Elbasanit, por për vajzat nuk ka pasur asnjë mundësi shpëtimi për shkak të politraumës që kanë pësuar nga përplasja fatale me automjetin. Ndërsa nëna e tyre ndodhet nën kujdesin e mjekëve. Pas aksidentit 23-vjeçari me inicialet D.Ç. ka braktisur automjetin dhe është larguar në drejtim të pa ditur. Në vendin e ngjarjes kanë shkuar policia, ekspertët dhe grupi hetimor. Sipas të dhënave të para të policisë, re-

Në unazën jugore të qytetit të Elbasanit shpesh kanë ndodhur aksidente të tilla, për shkak të afërsisë me lagjet të qytetit të rrugës automobilistike dhe hekurudhës

zulton se shkak i këtij aksidenti ka qenë shpejtësia tej normave e automjetit, i cili për këtë arsye ka dalë nga rruga dhe ka përplasur për vdekje dy motrat duke lënë të plagosur rëndë edhe nënën e tyre. Dëshmitarë okularë pohuan se automjeti po qarkullonte me shpejtësi skëterrë nga Kryqëzimi i Cërrikut në drejtim të stacionit të trenit dhe personat që ndodheshin brenda tij kishin ngritur në fund kasetofonin. Të njëjtat burime u shprehën se të rinjtë mund të kenë qenë nën efektin e alkoolit, pasi automjeti ishte jashtë kontrollit. Policia ka shpallur në kërkim 23-vjeçarin, ndaj të cilit rëndojnë akuzat e shkeljes së rregullave të qarkullimit rrugor dhe largimit nga vendi i aksidentit. Në unazën jugore të qytetit të Elbasanit shpesh kanë ndodhur aksidente të tilla, për shkak të afërsisë me lagjet të qytetit të rrugës automobilistike dhe hekurudhës. Në këtë aks mungojnë mbikalimet që do të shmangnin aksidente të kësaj natyre.

F.S

Viola Hekurani

Baftjare Hekurani

e hënë, 13 GUSHT 2012 www.mapo.al

MAPO

5

Noka në familjen Tafa: Të bashkëpunojë prokuroria dhe gjykatat TIRANE- Ministri i Brendshëm, Flamur Noka, ngushëlloi dje familjen e Fatbardha Tafës, gruas 38-vjeçare emigrante, me banim në fshatin Hardhishtë të Sukthit në Durrës. Pak orë pas arrestimit të Aldo Hoxha, në cilësinë e personit kryesor të dyshuar si autor i vrasjes së Fatbardha Tafës, nga policia e Tiranës, ministri i Brendshëm, Flamur Noka, ngushëlloi familjen e kësaj të fundit, ndërsa premtoi se ligji do të jetë i ashpër me keqbërësit. Noka u komunikoi të afërmve të viktimës së vrarë gjatë grabitjes në Tiranë se policia e kryeqytetit është shumë afër

arrestimit edhe të bashkëpunëtorit tjetër të Aldo Hoxhës në krimin e së martës së javës dy javëve më parë. Pas ngushëllimit të kryer në familjen Tafa, në Durrës, kreu i dikasterit blu, i bëri thirrje organit të Prokurorisë si dhe trupës gjyqësore që të ishin më bashkëpunuese, për dënimin e krimeve. “Bëj apel për Prokurorinë dhe gjykatat të jenë në lartësinë e detyrës për të ruajtur rendin dhe sigurinë e të gjithë qytetarëve. Duhet të ketë një sinkronizim më të mirë për një sukses të garantuar. Krimi do të goditet me të gjitha format dhe mjetet që

parashikon ligji.” Thirrja e ministrit të Brendshëm vjen në një kohë kur të paktën policia e kryeqytetit përgjatë muajve qershor-korrik raporton të jenë arrestuar 33 autorë për grabitje çantash, varësesh e celularësh, por që asnjëri prej tyre nuk është mbajtur në burg, për shkak se një krim i tillë parashikon masa të ulëta dënimi. Noka bëri me dije se “Policia e Shtetit nuk do të ketë më kategorizime për krimin si të lehta apo të rënda.

Krimi do të luftohet njëlloj në të gjitha format që do të paraqitet”

Flamur Noka

Zbulohet i dyshuari i dytë, hetim telefonit të Aldo Hoxhës Policia ka shoqëruar edhe personin që dyshohet se ka qenë me Aldo Hoxhën në vrasjen e Fatbardha Tafës.

Sot priten tabulatet e celularit të të arrestuarit TIRANE- Pak orë pas arrestimit të Al-

do Hoxhës, që akuzohet për vrasjen e Fatbradha Tafës, policia ka shoqëruar të shtunën në mbrëmje edhe bashkëpunëtorin e tij në këtë krim. Një person me inicialet J.M. është shoqëruar në ambientet e Drejtorisë së Policisë së Tiranës, në cilësinë e personit të dyshuar si bashkëpunëtor i Aldo Hoxhës, në grabitjen e të martës, ku mbeti e vdekur Fatbardha Tafa. Burimet e policisë Thanë se personi njihet si lidhje shoqërore e Hoxhës, ndërsa hetuesit e cilësojnë atë si njeri të afërt të të dyshuarit dhe me të cilin ai shoqërohej shpesh.

Grabitësi serial

Aldo Hoxha, i dyshuari kryesor që u arrestua të shtunën për vrasjen e Fatbardha Tafës, ka vijuar edhe dje t’i qëndrojë alibisë së tij se nuk është ai autori i tentativës së grabitjes me pasojë vdekjen e 37-vjeçares dhe plagosjes së motrës së saj, Lumturie Gjana. Burime të Drejtorisë së Policisë së Tiranës thanë dje në mbrëmje se Hoxha ka qëndruar në versionin e tij, se nuk është ai autori i krimit dhe se nuk ka lidhje me ngjarjen për të cilën e kanë akuzuar. Sipas pretendimit të të arrestuarit, deklarim që është mbështetur edhe nga i ati i tij, Hoxha ka këmbëngulur se në kohën kur ka ndodhur grabitja e Fatbardha Hox-

Aldo Hoxha

hës, në rrugën “Abedin Rexha”, pranë ish-fushës së Aviacionit në kryeqytet, ai ka qenë në shtëpi me prindërit. Ai ka pohuar gjithashtu se pasi ka qëndruar me prindërit e tij që në orën 16.00 të së martës së javës së kaluar, ka shkuar në një dasmë tek një i afërm i tij. Hetuesit e policisë së kryeqytetit, thanë dje për “Mapo”-n se veç provave të faktuara, po përgatisin edhe një provë të re. Nga verifikimet e kryera të telefonit që Hoxha mbante me vete, rezulton se valët e celularit janë të regjistruara nga një antenë që ndodhet në Unazën e Re, zonë kjo jo shumë larg vendit të krimit.

Një fakt i tillë është ende në verifikim

e sipër dhe pritet që policia të faktojë plotësisht provën me të dhënat nga kompanitë e telefonisë së lëvizshme në ditët në vijim. Këto të fundit pritet t’i dërgojnë hetuesve edhe një raport në lidhje me tabulatet telefonike të komunikimit të të arrestuarit me pjesëtarë të familjes së tij në momentin e krimit, apo gjatë ditës së ngjarjes.

Ndërkaq provat e tjera të mbledhura nga blutë kanë të bëjnë me gjurmë djerse të Fatbardha Tafës në rrobat e të arrestuarit, një fije floku dhe pika gjaku të mbetura në kapelen e tij, të cilën policia e ka gjetur gjatë një kontrolli në banesën e të arrestuarit. Po kështu policia thotë se ka në dorë ed-

Situata e krimit, gati largimi i hefave të komisariateve të Tiranës Situata e fundit kriminale në kryeqytet, si dhe gjendja e rendit dhe e sigurisë publike duket se ka shtyrë krerët e Policisë së Shtetit të ndërmarrin hapa të rëndësishëm duke ndërruar disa prej shefave të komisariateve në kryeqytet, me qëllim rritjen e rendit dhe sigurisë.

Burimet e policisë së kryeqytetit thanë se pritet që ndryshimet të nisin nga shefi i komisariatit nr.2, në kryeqytet që pritet të kalojë një funksion të rëndësishëm në Drejtorinë e Policisë së Qarkut të Tiranës. Ndërkaq në vend të tij pritet të emërohet shefi i komisariatit nr.1, Gjelosh Prendi. Po kështu pritet të largohen shefat e komisariateve nr.3, nr.4, ai i komisariatit nr.5 në Kamëz, dhe ai i komisariatit nr.6, në Kombinat. Burimet thanë se shefi i komisariatit nr.4, mund të lëvizë në komisariatin nr.1, ndërsa ai i komisariatit nr.3, me një ngritje në

Shefi i komisariatit të Kamzës, Agron Sulshabani, pritet të transferohet në Drejtorinë e Përgjithshme të Policisë

detyrë. Po kështu pritet të largohet shefi i komisariatit të Kombinatit, Dritan Lamaj, për të cilin ende nuk ka një destinacion. Ndërkaq shefi i komisariatit të Kamzës, Agron Sulshabani, pritet të transferohet në Drejtorinë e Përgjithshme të Policisë.

Në vend të tyre pritet të emërohen Alfred Elezi, përkatësisht shef i Komisariatit të Vlorës, si dhe shefi i komisariatit të Malësisë së Madhe.

Policia thotë se ka në dorë edhe dëshmi të tjera të tij dhe pjesëtarëve të tjerë të familjes të cilat janë kontradiktore dhe që kanë bërë që policia të ketë edhe një fakt më shumë në duart e saj

he dëshmi të tjera të tij dhe pjesëtarëve të tjerë të familjes të cilat janë kontradiktore dhe që kanë bërë që policia të ketë edhe një fakt më shumë në duart e saj. Hetuesit thonë se veç këtyre provave kanë mundur të fitojnë të dhëna të rëndësishme edhe nga përdorimi i teknikave të tyre speciale dhe nga veprime të tjera të stimuluara hetimore, të cilat nuk bëhen të ditura nga specialistët e hetimit. Gjithashtu Hoxha i arrestuar edhe më parë për precendentë kriminalë të ngjashëm, që kanë të bëjnë pikërisht me vjedhje çantash, varësesh, apo telefonash celularë nëpërmjet përdorimit të motorit, apo armëve të ftohta.

TIRANE

Kapen në Tiranë 3.2 kile hashash Komisariati i policisë nr.2, bllokon 3.5 kile marijuanë, arrestohen tre persona. Luan Merkohasani, 27 vjeç, nga Kolonja Lushnjës dhe banues në Tepelenë, u arrestua nga komisariati i policisë nr.2 në kryeqytet, pasi gjatë një kontrolli të kryer nga patrullat këtij të fundit orës 20.30, në rrugën “Muhamet Gjollesha”, iu gjet një çantë krahu në të cilën iu gjetën dhe iu bllokuan në cilësinë e provës materiale një sasi prej 3 kg e 500 gram lëndë narkotike e dyshuar “Canabis Sattiva”. Gjatë hetimit të kryer policia e Tiranës zbuloi se ky i fundit e kishte blerë mallin në Lazarat dhe kishte qëllim ta shiste në kryeqytet.

Burimet e policisë thanë se për të njëjtën akuzë po ashtu po nga ky komisariat u krye arrestimi në flagrancë edhe dy personave Valentino Gogo, 31 vjeç, si dhe

Mateo Brahimi, 30 vjeç, të dy këta lindur në Përmet dhe banues në Tiranë. Policia tha se arrestimi i tyre u krye pasi u është gjetur e sekuestruar në cilësinë e provës materiale një sasi prej 15 gram lende narkotike e dyshuar “Cannabis Sattiva”.

6

MAPO

e hënë, 13 GUSHT 2012 www.mapo.al

ekonomi

Çmimi mesatar i karburanteve 8 lekë më shumë se vjet Çmimet mesatare të karburantit gjatë muajit qershor të këtij viti kanë pësuar një rritje të ndjeshme krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. Sipas shifrave zyrtare të Institutit të Statistikave rezulton se çmimi mesatar i tregtimit të benzinës gjatë qershorit të kaluar ka qenë në nivelin e 171.2 lekë për litër, ndërsa këtë vit është shitur me çmimin 179.7 lekë për

litër, duke shënuar një rritje të konsiderueshme prej 8.5 lekësh. Po ashtu, edhe nafta u ka kushtuar më shtrenjtë këtë vit drejtuesve të automjeteve. Më 2011 nafta është tregtuar me 166.5 lekë për litër, ndërsa në muajin qershor 2012 çmimi mesatar ka qenë 175.5 lekë për litër, duke u rritur kështu me 9 lekë për litër. Rritjen më të vogël nga viti në vit e ka pasur gazi i

lëngshëm, që nga 149.3 lekë për kg ka lëvizur në 150 lekë për kg, duke shënuar një ngritje prej 0.7 lekësh. Nga muaji qershor i këtij viti dhe deri më tani, çmimet e karburanteve kanë pasur një tendencë të lehtë sërish në rritje. Sipas vëzhgimeve në pikat e karburanteve rezulton se dy javët e fundit nafta është tregtuar nga 185-196 lekë për litër dhe benzina nga 187-196 lekë.

Ndryshon ligji i legalizimeve, përfitojnë edhe 80 mijë objekte Drejtoria Qendrore e ALUIZNI-t ka bërë ndryshimet ligjore në ligjin aktual, duke përfshirë në proces edhe 80 mijë objekte, të cilat janë ndërtuar pasi ligji ka hyrë në fuqi. Ja 4 ndryshimet themelore Blerina Hoxha

Me qëllim përfundimin e procesit të legalizimit, po kryhet një rishikim i legjislacionit për të përmirësuar performacën e ALUIZNI-t dhe për të përfunduar procesin e legalizimit, duke përfshirë edhe regjistrimin e ndërtesave e parcelave të tokës në ZRPP, bëjnë të ditur burime pranë ALUIZNIT qendror. Sipas këtyre burimeve, rishikimi i legjislacionit, që tashmë ka marrë formën e një projekti do të reflektojë edhe politikën për 80 000 ndërtimet e paligjshme të krijuara pas afatit ligjor. Projektligji për legalizimin e këtyre objekteve parashikon që ndërtesat e gjendura në zonat ku planet urbanistike janë miratuar të legalizohen dhe të integrohen me territorin urban, ndërsa të tjerat do të prishen. Ndërsa pjesa e dytë e projektligjit ka të bëjë me forcimin e penaliteteve.

Burimet nga ALUIZNI shpjegojnë se parandalimi i ndërtimeve të paligjshme në të ardhmen do të mbështetet me integrimin e planeve rregulluese, me procedurat më të hapura dhe më efektive të lejeve të ndërtimit, duke përfshirë edhe një regjistër të veçantë në ZRPP për regjistrimin e lejeve të ndërtimit, si dhe me forcimin e proceseve të kontrollit dhe të prishjes. Strategjia e re për të drejtat e pronësisë sheh nevojën e identifikimit të ndërtimeve pa leje të realizuara pas përfundimit të afatit ligjor për legalizim, për të evituar krijimin e situatave të ngjashme në të ardhmen. Ka të dhëna se, edhe

Zona informale

pas hyrjes së fuqi të ligjit për Legalizimin, qindra objekte janë ndërtuar në të gjithë vendin pa lejen e organeve përkatëse. Dokumenti i ri për të drejtat e pronësisë ngarkon me përgjegjësi pushtetin lokal, për parandalimin e ndërtimeve pa leje.

Për efekt të procesit të legalizimit janë evidentuar rreth 350 000 ndërtime pa leje, me sipërfaqe toke më shumë se 300 000 ha. Të dhënat nga Ministria e Drejtësisë shpjegojë se një pjesë e konsiderueshme e tokës s ë z ap t u a r i sht e sht e t ë r o r e, megjithatë problemi më i ndjeshëm i përkiste tokave që i takonin individëve pronarë, e rreth 270 592 pasuri informale. Sipas të dhënave të grumbulluara, ndërtimet e reja pa leje kanë pushtuar gjithë vendin.

Mirëpo pa sinjalizuar ndonjë nismë për një formalizim tjetër të këtyre

Projekti, katër risitë themelore 1-Rishikimi i legjislacionit do të reflektojë edhe politikën për 80 000 ndërtimet e paligjshme të krijuara pas afatit ligjor.

2-Projektligji për legalizimin e këtyre objekteve parashikon që ndërtesat e gjendura në zonat ku planet urbanistike/territorialë janë miratuar, të legalizohen dhe të integrohen me territorin urban, ndërsa të tjerat do të prishen. objekteve. Rreth një e treta e ndërtimeve pa leje janë ndërtime pa leje në pronë të vet dhe në një rast të tillë nuk ka kosto kompensimi. Ndërtimet pa leje nuk janë frenuar, ndonëse në vitin 2006 nisi procesi i le-

3-Parandalimi i ndërtimeve të paligjshme në të ardhmen do të mbështetet me integrimin e planeve rregulluese, me procedurat më të hapura dhe më efektive të lejeve të ndërtimit.

4 -Do të ketë një regjistër të veçantë në ZRPP për regjistrimin e lejeve të ndërtimit, si dhe me forcimin e proceseve të kontrollit dhe të prishjes. galizimeve. Një raport i Bankës Botërore për çështjen e pronave, publikuar kohët e fundit, tregon se përveç 350 mijë ndërtimeve pa leje të deklaruara në shkurt të vitit 2006, kur hyri në fuqi ligji dhe mbaroi

fotografimi ajror i objekteve, janë ndërtuar dhe 80 mijë ndërtime të tjera pa leje. Raporti thekson se procesi i legalizimit nuk e ka ndërprerë aspak fenomenin e ndërtimeve pa leje, përkundrazi vazhdon të ngrihen objekte në të gjithë vendin, duke anashkaluar rregullat urbanistike.

Në bazë të fotografimit ajror u krijua harta dixhitale dhe aty u hodhën të gjithë të dhënat e marra nga vetëdeklarimi dhe verifikimet në terren. Çdo ndërhyrje në ortofoto quhet e paligjshme dhe e dënueshme. Por, ndërkohë shumë qytetarë, pavarësisht se e kishin kryer vetëdeklarimin, duke vendosur dhe 4 fotot e objektit, kanë bërë shtesa katesh apo anësore, me idenë se mund t’i legalizonin dhe këto duke ndërhyrë gjatë procesit në hartën dixhitale.

Legalizimet, 55 mijë objekte marrin tapitë Aktualisht lejet e legalizimit janë dhënë për rreth 55 mijë objekte, të cilat janë përfshirë edhe në sistemin e regjistrimit të pasurive të paluajtshme, sipas të dhënave zyrtare.

Ndërsa janë në proces të përgatitjes së dokumentacionit tekniko-ligjor rreth 100 000 pasuri informale. Janë miratuar nga Këshilli i Rregullimit të Territorit të Republikës 127 zona dhe vendbanime informale, që përfshijnë 120 000 pasuri. Janë miratuar në këshillat vendorë të rregullimit të territorit rreth 80 000 ndërtime informale, të përfshira në bllok-banime informale apo të trajtuara si ndërtime të veçanta dhe shtesa në ndërtime me leje. Megjithatë, legalizimi ende nuk ka përfunduar për rreth 90 000 pasuri, sepse procesi

kërkon shlyerjen e detyrimeve financiare nga ana e poseduesve të ndërtimeve informale. Janë evidentuar edhe ndërtime të realizuara para viteve ’90, të cilat nuk regjistrohen, sepse zotëruesit e tyre nuk disponojnë titullin e pronësisë. Numri i rasteve të tilla të paraqitura deri tani, për trajtim pranë ALUIZNI-it është rreth 90020.

Me vendimin 40, datë 11.1.2012 të Këshillit të Ministrave, janë bërë ndryshime në vendimin e Këshillit të Ministrave nr.411, datë 19.5.2010 “Për kriteret, procedurat dhe tipin e formularit të lejes së legalizimit”, të cilat kanë decentralizuar procesin e vendimmarrjes me qëllim përshpejtimin e tij. Këto ndryshime kanë konsistuar në shfuqizimin e proce-

durës së certifikimit të dokumentacionit të objektit informal, pranë drejtorisë qendrore, përpara pajisjes me leje legalizimi. Gjithashtu është dhënë e drejta e lëshimit të lejes së legalizimit nga drejtoritë e ALUIZNI-t në qarqe dhe jo nga drejtoria qendrore. Gjithashtu është vënë afati 30-ditor nga momenti i shlyerjes së detyrimeve financiare për legalizimin e objektit, deri në lëshimin e lejes së legalizimit, nga drejtoritë e ALUIZNI-t në qarqe. Para viteve 1990, shumica e popullsisë jetonte në zonat rurale. Zbutja e kufizimeve për migracionin e brendshëm lejoi zhvendosjen e një numri të madh njerëzish nga zonat rurale dhe malore në qendrat urbane, veçanërisht në qytetet Tiranë dhe Durrës.

Qytetarë në sportelet e hipotekës

Meqenëse strehimi ekzistues apo planifikimi urban dhe mekanizmat e zgjerimit, nuk ishin të mjaftueshëm, njerëzit ndërtuan në toka të pazëna me ndërtime dhe jo në pronësi të tyre. Si pasojë, u krijuan vendbanime të mëdha informale dhe të paligjshme: rreth 350 000 ndërtime pa leje, me sipërfaqe toke më shumë se 30 000 ha. Pjesë e konsiderueshme e tokës së zaptuar ishte shtetërore, megjithatë problemi më i ndjeshëm i përkiste tokave që u takonin individëve pronarë. Rreth 270 592 pasuri informale u përfshinë në procesin e legalizimit përmes vetëdeklarimit vullnetar17. U krijuan konflikte midis individëve me të drejta të ligjshme mbi tokën dhe atyre që e zaptuan atë, si dhe mes këtyre të fundit dhe shtetit.

e hënë, 13 GUSHT 2012 www.mapo.al

ekonomi

MAPO

7

Kriza rrit kursimet në banka Në një kohë kur kompanitë private në vend po vuajnë krizën ekonomike, për shkak të rënies së konsumit, bankat vendase po i “gëzohen” kësaj situate. Individë dhe biznese, të pasigurt për të ardhmen, duket se po nxitojnë të “kyçin” paratë e tyre në banka, çka ka bërë që rritja e depozitave të jetë e pandalshme.

Depozitat në muajin qershor u rritën me rreth 6.5 miliardë lekë në raport me muajin maj 2012. Me bazë vjetore, në krahasim me qershorin e vitit të kaluar, depozitat janë shtuar me 10.4%. Drejtuesit e disa bankave

në vend kanë konfirmuar se, pavarësisht krizës ekonomike, është vënë re se tendenca për të kursyer është rritur, çka ka sjellë rritje të vazhdueshme të depozitave me afat. Kjo dukuri është e lidhur me uljen e nivelit të konsumit dhe me preferencën e konsumatorëve për të ruajtur një pjesë të fondeve për shpenzime në të ardhmen. Edhe në shifrat e fundit zyrtare të institutit të Statistikave u konfirmua rënia e ndjeshme e konsumit, që solli edhe tkurrjen me 8.3% (më e thella e viteve të fundit) të tregtisë me pakicë, me

rënie të theksuar të shitjeve të veshjeve, por edhe të ushqimeve. Guvernatori i Bankës Qendrore, Ardian Fullani, ndërkohë ka konfirmuar rënien e blerjeve të mëdha, që nga pajisjet e ndryshme, por edhe apartamentet.

Megjithatë, efektin më të madh në rritjen e depozitave gjatë muajit qershor e kanë dhënë emigrantët, kjo sepse depozitat në valutë regjistruan rritjen më të lartë të tetë muajve të fundit. Kursimet në euro u shtuan në qershor me 6.4 miliardë lekë, nga rreth 2 miliardë lekë, që u rritën ato gjatë muajit maj.-

Pensionet suplementare, zyrtarët garantojnë pleqërinë

Interesat e larta për kreditë kthehen në rrezik për bankat Interesat e larta që ofrojnë bankat për kreditë janë një ndër rreziqet kryesore për moskthimin e saj. Rreth 130 miliardë të dhëna kredi janë të ekspozuara nga rreziku i normës së interesit dhe kursit të këmbimit Për shkak të interesave të larta që ofrojnë bankat, rreth 130 miliardë hua të dhëna nga vetë ato rrezikojnë të kthehen në problematike. Në një analizë që Banka e Shqipërisë ka bërë për rreziqet që i kanosen sistemit bankar vëren se të tilla janë edhe normat e larta të interesave.

Ekspozimi ndaj rrezikut të normave të interesit të kredive me afat maturimi deri në tre muaj arrin në një nivel prej 51 miliardë lekësh ose 5.1% të aktiveve që sjellin të ardhura. Sipas Bankës së Shqipërisë, kjo shifër në nivel sistemi, dëshmon për një ekspozim të ulët ndaj rrezikut të ndryshimit të normave të interesit.

Për afatet më të gjata të maturitetit ekspozimi prezantohet në kah të kundërt dhe paksa më i zgjeruar, 79 miliardë lekë. Megjithatë, testet e stresit të kryera për këtë lloj rreziku shfaqin një ndikim më të ulet në mjaftueshmërinë e kapitalit të sek-

torit bankar. Gjithashtu një rrezik tjetër për përkeqësimin e kredisë është vlerësuar kursi i këmbimit.

Portofoli i kredive në valutë paraqet një tregues më të lartë të kredive me probleme në nivelin 19.6% krahasuar me portofolin në lekë me 16.9 %.

Brenda portofolit të kredisë në valutë, të klasifikuar si e pambrojtur ndaj rrezikut të kursit të këmbimit, kredia me probleme zë 18.89% të totalit. Gjatë periudhës njëvjeçare, dhjetor`10 - dhjetor`11, shënohet një rritje e treguesit të kredisë me prob-

Ekspozimi ndaj rrezikut të normave të interesit të kredive me afat maturimi deri në tre muaj arrin në një nivel prej 51 miliardë lekësh ose 5.1% të aktiveve që sjellin të ardhura

leme në valutë të pambrojtur ndaj rrezikut të kursit të këmbimit, me 6.34 pikë përqindjeje. Gjatë vitit që shkoi treguesi i kredisë me probleme të pambrojtur ndaj rrezikut të kursit të këmbimit për monedhën euro arrin në 20.3%, duke shënuar një rritje prej 6.69 pikë përqindjeje. Gjatë kësaj periudhë vërehet se kursi i këmbimit të monedhës euro, në baza tremujore, ka qenë i luhatshëm, gjë që e bën të dobët lidhjen e drejtpërdrejtë të ecurisë së kursit të këmbimit me treguesin e kredive me probleme. Në monedhën usd, kredia me probleme e pambrojtur nga rreziku i kursit të këmbimit arrin në 9.95%, me një rritje me rreth 3.45 pikë përqindje. Kursi i këmbimit për këtë monedhë në baza tremujore, ashtu si edhe në rastin e monedhës euro, është luhatur vazhdimisht, duke bërë që të vlejë i njëjti konstatim si më lart. Rritja e depozitave gjatë dy viteve të fundit u shoqërua me një rritje paksa më të lartë të tepricës së kredisë. Disa nga bankat e sistemit shqiptar kanë të miratuara linja kredie nga bankat mëma, të cilat nuk janë të përdorura dhe evidentohen si zëra jashtë bilancit. Mundësia e përdorimit të këtyre linjave në rast nevoje vlerësohet si një element pozitiv në vlerësimin e situatës së likuiditetit të bankave në fjalë.

Të mbash një post të lartë në struktu- ISSH. Llogaritja e përfitimit bëhet në rat e shtetit, garanton gjithashtu edhe bazë të funksionit të zyrtarit. Pension një pension të lartë në moshën e ple- suplementar përfitojnë Kryetari i Kuqërisë. Ata që mbajnë së paku dy vjet vendit, Kryeministri, ministrat, funknjë funksion të lartë, përfitojnë trajtim sionet kushtetuese, drejtuesit në minme pension suplementar. Ky pension istri. “Nga skema suplementare e pudo të llogaritet me 4, 3 apo 2 për qind nonjësve që kryejnë funksione kushpër çdo vit pune, në varësi të funksion- tetuese dhe punonjësve të lartë të it të zyrtarit të lartë, veç 25 përqin- shtetit, marrin përfitime, aktualisht dëshit të pagës referuese. “Ka pasur 1485 përfitues. Këto skema suplemennjë ndryshim, sepse në fillim kontrib- tare për punonjësit e lartë të shtetit utet për zyrtarët e dhe ata që kryejnë lartë të shtetit ose Ky pension do të llogaritet funksione kushata që kishin paga të me 4, 3 apo 2 për qind për tetuese janë në të larta dhe kryenin çdo vit pune, në varësi të gjithë botën. Edhe funksione kushnë Shqipëri një funksionit të zyrtarit të tetuese kanë 3 për skemë e tillë ka qind dhe 2 për qind, lartë, veç 25 përqindëshit ekzistuar që në vindërsa tani janë të pagës referuese tin 1926. Këto janë bërë 4 për qind për me bazë kontribupunonjësit e lartë të shtetit që kanë pa- tive, por natyrisht që mbështeten edga shumë të larta dhe 3 për qind për he buxheti i shtetit”,-theksoi ai. Ligji punonjësit e tjerë. Trajtimi është i til- për pensionet suplementare për zyrlë, d.m.th. ka një pagesë kalimtare që tarët e lartë është miratuar në vitin quhet kur ndërpritet funksioni dhe 1996, dhe është ndryshuar disa herë. trajtimi financiar me pagesë kalimtare Herë duke ulur masën e përfitimit që nuk mund të zgjasë për më shumë se fillimisht ishte 90 për qind e pagës 3 vjet, por gjithmonë jo më shumë se referuese, dhe herë të tjera duke shtusa vite ke qenë në funksion dhe pastaj ar kategoritë e funksioneve kushnë momentin që del në pension pleqë- tetuese që mund të përfitojnë pensiorie, që mbush moshën mund të kesh ne të tilla luksi. Përfitimet i marrin të një pension suplementar”,-thotë Ali gjithë ata që kanë mbajtur një nga këEmini, nëndrejtori i Përgjithshëm i to funksione që nga data 1 prill 1991.

Pensionistë

BE dhe FMN i vënë kushte të reja Greqisë BE dhe FMN nuk mjaftohen me identifikimin e masave të kursimit me vlerë 11.5 miliardë euro nga qeveria greke, por kërkojnë miratimin e tyre edhe nga Parlamenti, si kusht për të paguar këstin e ardhshëm të kredisë. Sipas një raporti të publikuar në shtypin grek, shkaku i kësaj kërkese të re është mungesa e besimit te Greqia, dyshimet në lidhje me qëndrueshmërinë e koalicionit, si dhe mbi aftësinë e Parlamentit grek për të miratuar masat e dhimbshme të kursimit. Ndërkaq brenda 40 ditëve të ardhshme, të tre partnerët qeveritarë do të duhet të kapërcejnë kontradiktat e tyre të brendshme dhe të vijnë në një linjë mbi detajet e paketës së kursimit për vitet 2013-2014. Duket se të gjitha këto

do të vonojnë edhe më shumë nga sa ishte parashikuar, lirimin e dozës së ndihmës, i cili nuk mund të bëhet në ditët e para të tetorit siç pritej, gjë që do “hajë” gjithë rezervat e rraskapitura të shtetit. Sipas planit më të ri, ekipi teknik i Trojkës do të kthehet në Athinë në fund të gushtit ose në fillim të shtatorit për të bërë raportin përfundimtar, i cili duhet të marrë miratimin e Eurogrupit që do të takohet në 8 Tetor në Nikosia të Qipros.

Pastaj, paketa e masave të reja do të paraqitet për diskutim dhe votim në Parlamentin grek dhe paratë do të jepen vetëm nëse gjithë këto procedura shkojnë mirë. Deri atëherë, qeveria greke duhet të mbulojë vetë nevojat për paratë e pagesave.

botime të reja

polemikë

Në vitrinat e librarive

Pornokracia, Kur me “seksin” bëhet marketing Në ditët tona kuptimi shtrihet mbarë demokracive spektakolare. Libri "Pornokracia" një qasje me fenomenin edhe në Shqipëri

Letërsia shqiptare me romane, tregime & novela, poezi, drama, studime letrare etj te Letërsia botërore, me autorët klasikë, bashkëkohorë dhe nobelistë

Dosier polemikë Vitrina e librit recensë Uet Press

Recensa e Zogajt

www.mapo.al

Tregimi “Gjenerali i ushtrisë së vdekur” feston 50 vjetorin

Historia reale e Gjeneralit që erdhi në Shqipëri në ‘60 Eliksiri i papërdorshëm i përjetësisë “Sekreti i mijevjeçarit”, roman nga Katherin Neville, botuar nga “Dudaj”

Siç e dëshmon Helena Kadare, në letrën që shkrimtari i kishte nisur asaj (teksa shkruante tregimin) ai ndodhej “i vetmuar dhe i lumtur” në një kohë me shi në Hotel Turizmi në Shkodër, ku “drita, duke hyrë nga grilat e dritareve, sajonte në mure ca brinjë të vdekurish, që i shkonte aq mirë asaj që po shkruante”.

Diçka e ngjashme ka ndodhur edhe në

realitet. Këtë e dëshmon kritiku Bashkim Kuçuku, i cili na rrëfen historinë e vërtetë të një gjenerali që kishte zbarkuar në fillim të viteve '60 për të mbledhur eshtrat e ushtarëve të tij. Kuçuku jep dhe një pasqyrë sesi u prit tregimi e më pas romani në Shqipëri, dhe në Europë. Ai veçon pushtuesit në këtë rrëfim: Gjermaninë dhe Italinë.

Faqe 9

Vizatimi më të cilin është ilustruar tregimi në revistën "Nëntori" 1962

MAPO

10

Libri

E hënë, 13 gusht 2012 www.mapo.al

dosier Prof. dr. Bashkim Kuçuku, pedagog në Universitetin e Tiranës, dega gjuhëletërsi, një nga kritikët letrarë më të spikatur shqiptarë, tregon në këtë intervistë për “Mapon” zanafillën e tregimit “Gjenerali i ushtrisë së vdekur”.

Bashkim Kuçuku: Historia reale e Gjeneralit që erdhi në Shqipëri në ‘60 Aida Tuci Siç e dëshmon Helena Kadare, në letrën që shkrimtari i kishte nisur asaj (teksa shkruante tregimin) ai ndodhej “i vetmuar dhe i lumtur” në një kohë me shi në Hotel Turizmi në Shkodër, ku “drita, duke hyrë nga grilat e dritareve, sajonte në mure ca brinjë të vdekurish, që i shkonte aq mirë asaj që po shkruante”. Diçka e ngjashme ka ndodhur edhe në realitet. Këtë e dëshmon kritiku Bashkim Kuçuku, i cili na rrëfen historinë e vërtetë të një gjenerali që kishte zbarkuar në fillim të viteve ’60 për të mbledhur eshtrat e ushtarëve të tij. Kuçuku jep dhe një pasqyrë sesi u prit tregimi e më pas romani në Shqipëri, dhe në Europë. Ai veçon pushtuesit në këtë rrëfim: Gjermaninë dhe Italinë.

Zoti Kuçuku, kanë kaluar 50 vjet nga botimi i tregimit “Gjenerali i ushtrisë së vdekur”. Çfarë domethënie ka për ju kjo?

Data e botimit të tregimit “Gjenerali i ushtrisë së vdekur” në vitin 1962 dhe një vit më pas i romanit me të njëjtin titull është vërtet një datë e shënuar, sepse me këtë roman fillon letërsia shqipe moderne simbilokë e një letërsie të panjohur më përpara në Shqipëri, dhe njëherësh fillon letërsia e mirëfillte universale me mesazhe gjithënjerëzore.

“Gjenerali...” është gjithashtu vepra më e përbotshme e letërsisë shqipe e përkthyer në rreth 30 gjuhë.

Në fillim tregimi u botua në gazetën “Zëri i Rinisë” dhe në trajtën më të plotë në revistën “Nëntori” . Ju jeni shprehur se zanafilla e këtij tregimi është shumë interesante. Mund të na e rrëfeni?

Zanafilla e tregimit “Gjenerali i ushtrisë së vdekur”, që më pas u bë roman, nis në Shkodër në një mot me shi. Në atë periudhë në Shqipëri me të vërtetë kishte zbarkuar një ushtarak i lartë, një gjeneral i huaj (italian), i cili kishte ardhur me misionin për të mbledhur eshtrat e ushtarëve të vrarë gjatë Luftës së Dytë Botërore. Pra, fakti është real dhe historik. E veçanta qëndron se te ky fakt, se te Kadareja, tregimi është një gjetje artistike.

Në atë periudhë në të gjitha vendet ku ishin vrarë ushtarë fashistë kishin zbarkuar gjeneralë në kërkim të eshtrave të ushtarëve të rënë. Për Luftën e Dytë Botërore mund të jenë shkruar me qindra romane, por për këto vizita, zbarkime, gjeneralësh nëpër botë, si të ushtrisë fashiste italiane, gjermane apo dhe japoneze, që i kanë parë me qindra shkrimtarë, asnjë nuk arriti ta shihte me kaq origjinalitet sa Ismail Kadare për të dhënë një mesazh universal. E këtij fakti historik që ka ndodhur vërtet dhe që e kanë parë me qindra shkrimtarë tani i shtohet një gjetje mjeshtërore ose gjetje e artë e Ismail Kadaresë. Këtu qëndron dhe origjinaliteti më i madh i kësaj vepre. Kadareja atëherë kur shkroi tregimin ishte vetëm 25 vjeç, një djalë i ri natyrisht i frymëzuar, por ai ka kapur një fabul arketipike, një histori, një ngjarje që është shfaqur që në kohët më të lashta të njerëzimit dhe është ripërsëritur herë pas here në të gjitha kohët dhe në të gjitha vendet. Do të thotë se një ngjarje e tillë, e trajtuar me mjeshtëri në letërsi, i ka dhë-

në pikërisht atë bërthamën dhe tërësinë e vet universale. Gjeneralët pushtues, e pastaj që mbledhin eshtrat që nga luftërat e lashta dhe deri në kohët moderne, i ndjek i njëjti fat; në fillim ata nisen me madhështi me energji të jashtëzakonshme dhe në fund kur mbarojnë luftërat ata mbledhin eshtrat e ushtarëve të tyre. Këtu qëndron ajo gjetja e artë e Kadaresë që e ka bërë këtë vepër universale.

Kritika si e priti botimin në revistën “Nëntori” të tregimit “Gjenerali i ushtrisë së vdekur”?

Tregimi që u botua te revista “Nëntori” ishte shumë befasues që nga titulli: “Gjenerali i ushtrisë së vdekur”, një simbolikë e tërë dhe paradoksale sepse nuk mund të jesh gjeneral i një ushtrie të vdekur, kjo është jashtë një logjike të zakonshme.

Tregimi përgjithësisht u mirëprit në fillim. Kishte dhe nga ata që nuk dinin sesi të reagonin, por gjithsesi dhe ata që nuk ishin dashamirës për ambiciet e tyre u dorëzuan përballë origjinalitetit të këtij tregimi. Për tregimin që doli në vitin 1962 nuk pati kritika me shkrim.

Si u shndërrua ai në roman?

Dihet që Drago Siliqi, që ishte drejtor i shtëpisë botuese “Naim Frashëri”, u befasua nga ky tregim dhe e këshilloi Kadarenë që ta shndërrojë në roman. Janë bërë diskutime dhe debate të gjata për këtë që Kadareja të bindej për ta bërë roman.

Po romani pati kritika. Ju thatë se me këtë roman fillon letërsia moderne shqipe?

Kur doli romani atëherë filluan kritikat me shkrim. Në tërësinë e tyre edhe kritikët më të anshëm në thelb e kanë vlerësuar, por disa prej tyre veçanërisht ndonjëri e ka tepruar me kritika kundër vlerave të këtij romani. Por mendoj se ata niseshin dhe nga ambicia personale, sesi mundej një i ri të shkruante një roman kaq befasues.

Natyrisht kjo i vinte në sedër dhe ata i kanë shtuar kritikat negative. Por me përjashtim të Dargo Siliqit, që ishte shumë entuziast (fatkeqësisht ai vdiq aksidentalisht pa e lexuar romanin), vetëm njëri e kuptoi si të thuash atë karakterin universal që kishte ky roman. Ky ishte Isuf Vrioni me një formim francez, i cili e përktheu me iniciativën e tij në gjuhën frënge. Sepse, siç ka thënë dhe vete: besonte se e vetmja vepër e letërsisë shqipe që mund të mirëpritej në Europën Perëndimore ishte “Gjenerali i ushtrisë së vdekur”. Pas kësaj Kadareja, për arsye të ndryshme, i bëri një ripunim dhe e botoi romanin në vitin 1967 dhe gjithë brezat e rinj në Shqipëri kanë lexuar motërzimin e romanit të këtij viti. Edhe në botë, me përjashtim të Bullgarisë dhe Prishtinës, njohin motërzimin e dytë, që është më i plotë me disa retushe artistike.

Po nga lexuesi dhe kritika e huaj, në ato vite kur Shqipëria ishte ende një vend i izoluar, si u prit?

Horizonti i pritjes në Europë ka qenë dhe më interesant, megjithëse pati disa diferencime për shkak të realiteteve të ndryshme në vende të ndryshme dhe kultura të ndryshme.

Po jap ca fakte për të krijuar një ide më të plotë.

Përgjithësisht është mirëpritur në mënyrë të

Vizatimi më të cilin është ilustruar tregimi në revistën "Nëntori" 1962

MAPO

11

Libri

E hënë, 13 gusht 2012 www.mapo.al

Tregimi “Gjenerali i ushtrisë së vdekur” u botua më 1962. Nga ky tregim i vdekjes lindi romani botuar në mbi njëqind mijë kopje vetëm në hapësirën shqiptare dhe u përkthye në 29 gjuhë, duke u bërë kështu libër rekord në historinë e botimeve shqiptare dhe vepër përfaqësuese e letërsisë shqipe

Përkthimi në frëgjisht në burgjet e komunizmit Vepra për herë të parë në bullgarisht doli më 1966, në serbisht më 1968 dhe në turqisht më 1968, kur në Shqipëri nuk ishin fashitur vërejtjet e kritikës së realizmit socialist, madje në bullgarisht, kur shkrimtari ende nuk kishte nxjerrë motërzimin e tij të dytë 1967, që është motërzimi kryesor. Bullgarishtja është gjuha e parë që i hapi dyert për librin “Gjenerali i ushtrisë së vdekur”, duke e bërë të njohur në disa vende të Ballkanit. Botimi në frëngjisht do ti hapte dyert romanit në Europë. Përkthyesi ishte Jusuf Vrioni. Gjatë burgimit të tij të gjatë, ai filloi të përkthente në frëngjisht “Gjeneralin…”, thjesht për ta mbajtur gjallë kujtesën për civilizimin dhe që të mos çmendej në burg. Në versionin e vitit 1972 në frëgjisht emri i përkthyesit nuk është shkruar, arsyet diheshin. Ai ishte një i dënuar në burgjet e komunizmit, një përfaqësues i klasës borgjeze-revizioniste. Gjithsesi ishte përkthimi i Jusuf Vrionit i Gjeneralit të ushtrisë së vdekur që ishte nxjerrë jashtë vendit dhe ishte fituar për botim nga Albin Michel, dhe ai përkthim çoi te edicioni italian, gjë që solli filmin (me Mastroianni-in)... dhe ndikoi që Kadare ta gëzonte një lloj statusi të shenjtë në vendin e tij, si i vetmi shqiptar i dëgjuar jashtë shtetit, përveç Enver e Nexhmije Hoxhës.

jashtëzakonshme. Fillimisht, siç e përmenda, u botua në Bullgari në vitin 1965 (pa dalë motërzimi i dytë) nga përkthyesja Marina Marinova. Ajo kishte bindjen se “Gjenerali...” ishte një vepër që duhej ta njihte dhe lexuesi bullgar.

Pastaj me iniciativën e Esat Mekulit në vitin 1968 është botuar në serbisht, por në Prishtinë jo në Beograd (ku u botua vite më vonë). Po atë vit u botua edhe në Turqi. Pra, Ballkani ende pa dalë në Europë ia hapi dyert “Gjeneralit...”, sepse e kuptoi që ishte një vepër që do t’i kalonte kufijtë e gjuhës shqipe. Dhe romani u mirëprit në këto vende.

Por ngjarje e rëndësishme në këtë aspekt është botimi në vitin 1970 në Francë. Kjo është një ngjarje për gjithë letërsinë shqipe, sepse për herë të parë letërsia shqipe botohej nga një shtëpi e madhe. Është ky vit që letërsia shqipe fillon të bëhet letërsi e përbotshme. Pritja në Francë ishte e jashtëzakonshme. Shqipëria në vitet ‘70 ishte krejt e mbyllur me Perëndimin, nuk e njihnin, por ama po njihnin letërsinë e saj. Janë shumë shkrimtarë dhe kritikë me emër që kanë shkruar gjerë e gjatë mbi botimin në Francë, janë bërë emisione pa fund. Pas kësaj jehonë të jashtëzakonshme që pati botimi në Francë, për tre vjet “Gjenerali...” do të përkthehej në gati 20 gjuhë të Europës, madje dhe në Amerikë.

Po pushtuesit, që në një farë mënyrë cenoheshin nga ky roman, si e pritën? Kam parasysh këtu Gjermaninë dhe Italinë...

Pritjet ishin të ndryshme në Gjermani dhe Itali. Në Gjermani është botuar, në mos gabofsha, në vitin 1972. Kanë qenë rreth 6-8 botime të këtij romani, madje kishte dhe botime me ilustrime. Pati një garë mes Gjermanisë Lindore dhe asaj Perëndimore për botimin e këtij romani. Edhe atje u prit mirë nga kritika, madje para disa vitesh në Gjermani është ripërkthyer “Gjenerali i ushtrisë së vdekur”, sepse nuk kanë qenë të kënaqur nga botimi i parë i përkthyer nga frëngjishtja. Kësaj here është përkthyer nga gjuha shqipe nga një albanolog gjerman.

Ndryshe ka qenë horizonti i pritjes në Itali. Ato vite që “Gjenerali...” kishte bërë jehonë në gjithë Europën, botuesit italianë nuk merrnin guximin ta botonin në gjuhën italiane.

Për 12 vjet Italia e bojkotoi romanin, për shkak se italianët mund të prekeshin nga gjenerali i tyre që dilte në pozitë kaq negative dhe antihumane. Një reaksion ky që nuk e nderonte kulturën italiane. Për të qenë koherent me botimet e letërsisë shqiptare, fillimisht në Itali u botua “Daullet e shiut” dhe “Kështjella”. Me botimin e këtij të fundit njoftohej se së shpejti do të përkthehej dhe një roman tjetër i shkrimtarit Ismail Kadare, që ka pasur shumë jehonë në Europë. Bëhej fjalë për “Gjenerali i ushtrisë së vdekur”. Dhe Italia pas 12 vjetësh e botoi romanin në vitin 1982. Në Itali pas kësaj ka ndodhur një proces krejt i kundërt, sidomos në këto 7-8 vitet e fundit, “Gjenerali...” ribotohet gati çdo vit. Pas kësaj vonese kultura italiane reagoi duke bëri një gjest tjetër qytetar. Pas do kohe nga botimi i romani ata marrin përsipër të realizojnë edhe filmin “Gjenerali i ushtrisë së vdekur”, me aktorët e mëdhenj Marçelo Mastrojani (Marcello Mastroianni) dhe Mishel Pikoli (Michel Picoli).

Një tjetër fakt shumë interesant është dhe botimi në gjuhën vietnameze në vitin 1972. Në atë kohë ishte Lufta e Vietnamit me Amerikën, një luftë 20-vjeçare dhe natyrisht atyre u interesonte botimi i një romani të tillë. Pothuajse në të njëjtën kohë është botuar edhe në Amerikë, por aty Gjenerali nuk pati kurrfarë jehone dhe kuptohet se përse: ishte koha e gjeneralëve amerikanë në Vietnam.

Gjeneza e Gjeneralit Ag Apolloni

Shkrimtari përballë Gjeneralit Nga viti 1962 deri 2001, Gjenerali i është shtruar disa përpunimeve, së pari nga tregimi në roman, pastaj edhe ndryshimet e vazhdueshme të romanit.

Marrëdhënien me këtë roman te “Ftesë në studio” Kadare e ka krahasuar me marrëdhëniet mes dy njerëzve që sa më shumëduhen, aq më shumë e torturojnë njëri –tjetrin.

Historia e letërsisë njeh mjaft shembuj të ndryshimit të veprave të periudhave të ndryshme. Por kritika gjenetike kryesisht merret me vepra të shkruara nga shekulli i 17-të e këndej, pasi më herët mungonte kujdesi i arkivimit të drafteve. Ndryshimet si ato në dorëshkrimet e Floberit e Fixheraldit janë të natyrës artistike, mirëpo ka edhe raste kur censura imponon ndryshimet, si për shembull Tartufi, fundi i të cilit u imponua nga censura oborrtare, apo Vuajtjet e djaloshit Verter, për ribotimin e të cilit Gëte, duke kuptuar që kishte shkaktuar një valë vetëvrasjesh, shkroi dy strofa ku e porosit lexuesin të mos ndjekë fatin e Verterit.

Intervenimet zakonisht janë dy llojesh: ideologjike dhe artistike. Intervenimet ideologjike kushtëzohen nga censura politike ose nga evoluimi intelektual i shkrimtarit, rrjedhimisht nga ndërrimi i bindjeve politike, ndërsa ato artistike imponohen nga vetë shkrimtari, i cili, pas një kohe, falë leximit, njeh më shumë praktika të shkrimit dhe përvetëson ide të cilat vendos t’i zbatojë në romanin tashmë të botuar për ta bërë më interesant në raste ribotimi. Sipas shkallës së intervenimit, tekstet e ndryshuara ndahen në: variante (retushime stilistike) dhe versione (amplifikime ideore dhe tekstore).

Në letërsinë shqipe shembullin përfaqësues të ndryshimeve të tekstit, qoftë në dorëshkrime, qoftë në ribotime, e gjejmë tek Ismail Kadare.

Madje, për Gjeneralin e ushtrisë së vdekur më e rëndësishme është historia e botimit sesa ajo e dorëshkrimit (i cili sipas Helena Kadaresë në “Kohë e pamjaftueshme”, rezulton i humbur), pasi që të gjitha ndryshimet e bëra (shtesat dhe heqjet) në dorëshkrime Kadare i ka publikuar nëpër variante të ribotimeve, jo pse nuk mund ta korrigjonte njëherë e mirë dorëshkrimin, por pse gjithmonë pas botimit i dukej sikur nuk i ka thënë të gjitha, ose nuk i ka thënë në mënyrën që ka dashur: “Ndonjëherë nuk ndihem i kënaqur plotësisht. Prandaj rishkruaj një variant të dytë, pas botimit. E ndiej që është i nevojshëm një variant i dytë, por pres që libri të botohet njëherë”. Kjo flet për një praktikë krejt ndryshe nga ajo e Floberit, i cili bënte shumë përmirësime nëpër dorëshkrime, por pasi e botonte librin nuk e prekte më. Kur bëhet fjalë për Gjeneralin, Kadare tregon se është shumë i lidhur me të, sepse ai i jep mundësi të vazhdueshme për intervenime: “Ndoshta do t’ju duket e çuditshme, por kam përherë dëshirën t’i rikthehem romanit tim të parë, Gjenerali i ushtrisë së vdekur, ndonëse e kam ripunuar disa herë tashmë. Ndoshta nuk i kam shfrytëzuar ende të g jitha mundësitë”.

Nëse analizojmë Gjeneralin nga viti 1962 deri më 1998, mund të shihet fare qartë se shkrimtari ka përdorur teknikën e amplifikimit. Tregimi bëhet roman, mandej romanit i shtohen edhe 100 faqe. Që amplifikimi ishte shndërruar në fiksim të autorit, këtë e dëshmon edhe vetë Helena Kadare, duke treguar se ai e “filloi punën për zgjerimin e tregimit”, kështu që “pas tri javësh e dha dorëshkrimin e ripunuar për daktilografim” dhe pa që “tregimi kishte dalë njëqind e pesëmbëdhjetë faqe”, gjë që e nxiti të shtojë “edhe tridhjetë ose dyzet faqe të tjera, në mënyrë që me ndërgjegje të qetë ta quante roman”.

Mirëpo, autori kishte rënë viktimë e manipulimeve të daktilografistëve,

prandaj ai edhe pse shton faqe, gjatë daktilografimit romani i zvogëlohet: “Zhgënjimi prej daktilografimit ishte katastrofik. Dorëshkrimi i mëparshëm prej 115 faqesh, jo vetëm që nuk kishte arritur aq sa kujtonte e shpresonte ai, por ishte tkurrur në 90 faqe”. Atëherë i lind ideja për ta shkruar historinë e ushtarit dezertor të cilën e jep në formë ditari. Gjithashtu, shton “edhe nja 20 faqe të tjera nëpër kapitujt tjerë dhe puna merr fund”. Përpunimi i Gjeneralit është një punë me limë (labor limae) që udhëhiqet nga dëshira e autorit për ta përkryer veprën. Gjenerali ka tri versione që publikohen gjatë viteve: 1962, 1963 dhe 1967. Fillimisht publikohet si tregim, pastaj si roman, për t’u botuar prapë si roman, por pothuajse dyfish më i madh. Këto të tria janë versione, sepse kanë ndryshime të mëdha, ose shërbejnë si bazë për amplifikim (tregimi rritet e bëhet roman, pastaj romani rritet thuajse dhe një herë aq). Ndërsa, kemi edhe dy variante: 1971 dhe 1998. Varianti i parë shton nja njëzet faqe, varianti i dytë përmban intervenime drejtshkrimore, ideore, stilistike dhe linguistike, shton dhe heq fragmente dhe ndonjë kapitull. Ndërsa prekje të lehta (por jo aq sa për t’u konsideruar variante) në përdorimin e shenjave të pikësimit, ka edhe në botimin e vitit 2001 dhe 2007.

Botimet tjera janë thjesht ribotime pa intervenime. Si tregim botohet edhe dy herë të tjera në: Zëri i Rinisë (Tiranë, 1962) dhe Jeta e Re (Prishtinë, 2011). Kërkimi i origjinës së këtij romani na shpie deri në fëmijërinë e autorit, kur në fillim ishte shfaqur si një lodër që ia ndizte fantazinë, derisa gjithë jetën autori e mori nëpër duar këtë lodër të fëmijërisë, pa qenë kurrë i gatshëm që një ditë ta linte mënjanë për të mos u marrë më me të. Gjenerali i ushtrisë së vdekur është një observacion i herëpashershëm mbi një obsesion të përhershëm të autorit. Ky obsesion, që është bërthamë e romanit, lidhet me hapjen e shtëpisë publike në kohë lufte në Gjirokastër, kur autori ishte ende në moshë të mitur dhe tregimi për një shtëpi të tillë në vendlindjen e tij ia nxiti fantazinë më shumë se gjithçka tjetër.

Kështu, derisa e kujton gjenezën e Gjeneralit, autori shprehet: “Bërthama e parë e tij ishte tregimi për hapjen e shtëpisë publike të ushtarëve në Gjirokastër, një nga kujtimet më trazuese të fëminisë sime. Nuk e teproj aspak po të them se ajo e pasuroi në atë kohë fantazinë time më tepër, ndoshta, se biblioteka dhe kinemaja e qytetit. Madje ende sot mendoj me njëfarë frike se pa të, ndoshta, edhe romani im i parë, ai që më solli aq fat, nuk do të lindte”. Shikuar në planin psikanalitik, Gjenerali e ka bazën në seksualitet. Fëmija i fiksuar në hapjen e shtëpisë publike edhe kur rritet e kujton atë si ngjarjen më trazuese të fëminisë. Arshi Pipa, duke mos pasur njohuri të mjaftueshme nga psikanaliza, kur e analizonte romanin Kronikë në gur, konstatonte se “seksualiteti i tregimtarit është i parakohshëm”.

Megjithatë, Kadare disa herë në shënimet dhe intervistat e tij e ka përmendur se ishte pikërisht shtëpia publike që e trazoi për ta shkruar Gjeneralin. Psikanalistët interesimin seksual të njeriut e shohin që kur ai është foshnjë. Frojdi thotë: “Gabojmë kur injorojmë tërësisht jetën seksuale të fëmijëve. Nga eksperienca ime kam parë që fëmijët janë të aftë për çdo aktivitet seksual psikik dhe shumë prej tyre dhe për aktivitet seksual trupor”. Nga kjo

pikëpamje, seksualiteti i tregimtarit është i zhvilluar me kohë, po ashtu edhe interesimi i autorit për historinë e dashurisë ndërmjet djalit të Hasan Bekshiut (Ramiz Kurtit) dhe prostitutës.

Pra, historia e Gjeneralit është një histori e Tanatosit e nxitur nga Erosi. Seksi bëhet embrion i vdekjes. Nga prostituta “u sajua embrioni (fetusi) i këtij romani”, - thotë autori. Ky episod lidhet me fëmijërinë e Kadaresë, pra vendin normal do ta kishte te Kronikë në gur.

Megjithatë, autori e futi te Gjenerali për ta parodizuar luftën dhe për të lidhur lokalen (vendlindjen) me totalen (atdheun) në një tregim që universalizon rrëfimin. Ngaqë kritika e kishte nuhatur rëndësinë e këtij romani, vërejtjet për “lëshimet” e tij ishin të pashmangshme. Kritika dogmatike e qortonte për futjen e historisë së shtëpisë publike (madje në ribotimin e tregimit te “Zëri i Rinisë”, ky episod hiqet), po ashtu për mungesë urrejtje ndaj armikut, si dhe për trillim të disa ngjarjeve. Edhe pas kritikave të shumta, novatorizmin e romanit e pranonin të gjithë. Kjo, prapëseprapë, nuk i mjaftonte autorit, i cili në këtë vepër shihte kompromisin. I bindur në këtë, Kadare nis retushimet me nervozizëm. Por, asnjërin version e variant nuk e konsideron final, sepse ai është aq i lidhur me të saqë dëshiron që “Gjenerali” të mos jetë kurrë i shkruar, por të jetë i shkrueshëm, sepse vetëm kështu, e gjallë, lidhja e tyre funksionon si një lidhje “midis dy njerëzve, që sa më shumë duhen, aq më shumë e torturojnë njëri-tjetrin”. Si zgjerimin e tregimit ashtu edhe shkrimin e kësaj historie mbi hapjen e shtëpisë publike, autori i bëri pasi shokëve të tij iu dukën tema interesante. Të dy këta shokë, që në njëfarë mënyre e nxitën zgjerimin e tregimit mbi vdekjen, pësuan tragjikisht: njëri (Drago Siliqi) vdiq në aksident ajror, tjetri (Jeronim Stulpanz) bëri vetëvrasje.

Tregimi i Kadaresë është ekzemplar i zhanrit, i cili në letërsinë shqipe kohën e artë e jetoi në vitet ’20-‘40 të shekullit të njëzet, me tregimet politike (Konica), sociale (Migjeni), etnografike (Koliqi) dhe folklorike (Kuteli), të gjitha herëherë të përshkuara nga një fill psikologjik. Gjenerali vjen si një sintezë e këtyre modeleve paraprake. Kadare e përfshin aktualitetin social e politik, si dhe realitetin etnografik e folklorik, duke e m b i t h e k s u a r ko m p o n e n t e n psikologjike. Alternimi i temës së lartë (serioze) me stilin e ulët (përqeshës) prodhon parodi. Kësisoj, gjinia e Gjeneralit është tregim, kurse tipi është parodi. Parodia nënkupton presionin e autorit mbi objektin, çka do të thotë se ajo shndërrohet në mjet që zbulon qëllimin e veprës dhe qëndrimin e autorit. Parodia, duke qenë kontrapunkt i temës, mund të shihet si tonaliteti i subjektit mbi absurditetin e objektit. Tregimi i Kadaresë synon krijimin e iluzionit të rrëfimit nga perspektiva e të huajit, mirëpo është zëri ironik që na e zbulon këtë mashtrim optik dhe e vë autorin tonë ballë për ballë me personazhet e huaja.

Gjenerali është shkruar sipas parimeve të tregimit dhe ka status autonom.

Por pasi botohet romani, ai merr status skice dhe mund të merret si version i parë. Gjenerali ndërron gjininë, porse tipi (toni) mbetet i njëjtë, parodi. Nga një tekst total ai kthehet në skelet romani.

Nga tekst shndërrohet në hipotekst mbi të cilin ngrihen versionet e mëvonshme.

MAPO

13 19

Libri

E hënë, 13 gusht 2012 www.mapo.al

polemikë Pornokracia, domethënë “pushteti i prostitutave”. Në historinë e Romës u quajt një periudhë e shkurtër, kur pushtetin e morën ‘pornet’ e oborrit. Në ditët tona kuptimi shtrihet mbarë demokracive spektakolare. Një qasje me fenomenin edhe në Shqipëri

Pornokracia Kur me “seksin” bëhet marketing Astrit Cani Me vite i jam drejtuar termit “pornokraci”, duke nënkuptuar gomorrënbllok të Tiranës, me kah nga muzika “nudiste” që shpërtheu në masë në Ballkan qysh në fundin e viteve ‘80, por që në Shqipërinë tonë hyri sidomos pas vitit sizmik ‘97. Pikërisht tani që disa nga këto këngëtare ia hynë politikës, duke u bërë “pornokrate” me të gjitha atributet, ndiej se termi pornokraci nuk duhet përdorë më për to. Janë të tjera “pornet” që e prodhojnë sistemin perceptiv ku vegjeton shqiptaria. Dhe këto “porne” janë së pari opinionkeqbërësit dhe klika e njerëzve që dreqosin perceptimin publik shqiptar, bashkë me burokratët e kulturës, legjitimuesit zyrtarë të çdo skandali. Dhe shì këta “pornë” janë dorëzanët e hyrjes së “porneve” në politikën shqiptare. Dhe pikërisht pse janë këta, nuk kemi më çfarë të shpresojmë.

Ka shkruar Brankati: “Neroni u kujtua për Epikarinë, dhe duke mos besuar që një grua e duronte dhimbjen urdhëroi ta torturonin. Por as kërbaçi as zjarri as tërbimi i xhelatëve nuk e bënë me rrëfye; dhe kështu, ajo fitoi ditën e parë. Pasi e çuan të nesërmen te po ato tortura, duke mos mundur me u mbajtë në këmbët e saj të dërmishura, grisi nga gjoksi një cohë, e lidhi nyjë te stoli, bëri një lak në fyt duke e ngushtuar me peshën e trupit, dhe e mbyti edhe atë pak frymë që i kishte mbetur.

Shembull i paharrueshëm sesi një prostitutë donte me shpëtue do të panjohur pas gjithë asaj agonie, kurse burrat - kalorës, senatorë - pa torturë, kallëzonin njerëzit më të dashur. …kur një shoqëri nuk mund t’i zërë më besë prostitutave të veta, ka marrë fund gjithçka! Nuk ka mbetur asgjë më ku të shpresosh!” Përtej Ballkanit, pornokratët janë do udhëheqës të jugut t’Europës apo veriut të Afrikës, në një moshë që shqipja e quan ‘të thyer’, por që nuk ua përtojnë festave goliardike.

Rininë mundohen ta riprodhojnë falë ‘implementimit’ të një lënde sintetike që në rast se pas vdekjes do çoheshin në kremim, do i bënte me u ardhë era gomë. Po përse një libër merret direkt apo indirekt me këso inertesh? Pavarësisht se jo pa qëllim jam munduar ta bëj me qarkullue termin ‘pornokraci’, nuk kam pasë ndërmend me e përkthye një libër të tillë, edhe pasi zbulova që një libër i tillë ekzistonte. Ajo çka më bindi për shqipërimin e këtij libri ishte një libër tjetër, ai i bashkëkombasit të Prudonit, Guy Debord, dhe pikërisht “Shoqëria e spektaklit” (bot. Gaid Margot, 2009): një kritikë radikale e pushtetit të imazhit në shoqërinë aktuale, e shprehur nga një laik e mbase ateist, por me ndjetin e një profeti Moisi, përmbysësit më të madh e më të hershëm të antropomorfizimit.

Tjetër ngjashmëri e Deborit me Prudonin është refuzimi me u ba auto-

ritet në kontestimin e autoritetit, siç e gjejmë te një letër që P. i dërgonte K. Marksit për bashkëpunim. Ai i thoshte: “Hajt t’i kërkojmë bashkë, në daçi, ligjet e shoqërisë, mënyrën sesi realizohen këto ligje, procesin sipas të cilit arrijmë me i zbulue, por, pashi Zotin, pasi t’i kemi shkatërruar të gjitha dogmatizmat a priori, të mos mendojmë me e indoktrinue popullin; të mos biem në kontradiktën e bashkatdhetarit tuaj Martin Luter... Nuk duhet ta shtrojmë aksionin revolucionar si mjet reforme sociale, pasi ky mjet i pretenduar do t’ishte thjesht një apel ndaj forcës, arbitraritetit, shkurt, një kontradiktë”.

Situta e sotme na lejon së paku një konsideratë në lidhje me këtë; se Prudoni, edhe duke qenë një dialektikan modest para Marksit, rezulton një edukator shumë më i mirë se ai. Prudoni beson te ndryshimi i vetvetes. Marksi te ndryshimi i botës. Por sa më shumë njerëz të besojnë te ndryshimi i vetvetes, aq më shumë ka me ndryshue bota. Ndryshimi më i madh dhe më dramatik i ndodhur në kohën moderne i përket sferës së edukimit. Ky ndryshim ka trajtat e një përmbysjeje radikale. Më parë, përgjatë të gjithë periudhës klasike (nga Antikiteti në Rilindje) e deri me revolucionin industrial, mjeti kryesor i edukimit ishte narracioni. Në qendër ishte njeriu. Sot jemi të pranishëm në eklipsimin e plotë të këtij instrumenti par excellence të ethosit njerëzor. Narracioni është i vetmi instrument që mund të quhet organ.

Humanizmi është i minuar nga teknologjia. Mjeti kryesor i edukimit sot është imazhi. Një mjet që kurrë s’mund të jetë një organ, pasi është i vdekur. Pasojat janë të pallogaritshme.

Ngushtimi i rrezeveprimit të memories. Debilizimi. Kakofonia. Makthi teknokratik. Karaokja ekzistenciale.

Ne shqiptarët jemi te karaokja ekzistenciale. Kushdo që jeton në Tiranë a Prishtinë e kupton këtë gjë. Karaokja kombëtare është emisioni më i ndjekur.

Thamë se pornet sot nuk mund të quhen vetëm ato që për Prudonin ishin të tilla, por sidomos duhen quajtur të gjithë individët që e kanë shitur jetën e tyre për t’i dhënë jetë imazhit spektakolar. E gjithë “rizoma” që përmendëm: e opinion-keqbërësve, fuksave, sekserëve që e kanë shndërruar pushtetin në një orgji onaniste që pushteti kryen mesveti. Kjo sot ka mbërritur deri në atë pikë sa nuk dallohet më a e kanë shndërruar këta politikën, a politika këta.

Nën dritën e Debord-it, ne sot kuptojmë se pushteti - për relativizimin e të cilit Prudoni luftoi gjithë jetën - na ka vjedhë të vetmen pronë, që as Prudoni nuk do e quante një vjedhje: kohën. Ka të drejtë Prudoni kur thotë se prona është një vjedhje, qysh në paragrafin e parë të librit të tij më me

Nuk është aq porno politikani që çon kamerieren në banjo, sa ç’është suksesi që ka videoja (e fshehtë!?) e këtij skandali. Qoftë ky një sukses i kurorëzuar me diskreditimin publik të politikanit. E kështu me radhë. Dhe akoma më porno është harresa mes dy skandaleve. Suksesi është institucioni më pornografik i shoqërisë së spektaklit...

ndikim. Por kohën time unë si individ nuk ia kam vjedhur njeriu, por po ma vjedhin. Jetojmë në epokën kur kompanitë e telefonisë së lëvizshme bëjnë oferta “marramendëse” duke të ofruar me qindra minuta në javë, falas(!), për të ndjenjur në linjat e tyre. Ato na falin kohën tonë sikur të ishte e tyrja. Dhe shumë spektatorëve të devotë kjo u duket përfitim. Kuptohet se kuplaraja globale ka në qendër femrën, imazhi i së cilës është gjëja më e prostituuar në ekran, po aq sa ç’është i prostituuar edhe trupi i saj në rrugë. Dhe Prudoni sakt ka gjetur te libertinazhi i femrës sindromin e dekadencës së perëndimit, si dekadencë e tipit dhe e modelit perandorak, e pame qysh në Egjipt, Romë e me radhë; por duhej të kalonte një shekull pas tij, për të kuptuar se kjo dekadencë jo vetëm që ishte pa fund, jo vetëm që nuk do prunte humusin e nevojshëm për lindjen e një kulture të re, por është përjetësuar in vitro nga pushteti dhe është bërë e shitshme nën formulën “fundi i historisë”. Dhe nëse Prudoni me të drejtë e dënon kultin e erotizmit si kancerin e kombit francez në shekullin e tij, sot Erosi ndryshon konotacion. Erotizmi bëhet debordianisht një nga barkat e pakta të shpëtimit ndaj “irrealizmit të botës reale”. Një ndër të paktat fusha të veprimit njerëzor ku mund të gjendet “jetësorja” në botë. Me kusht që ky erotizëm të jetë hedonizëm, jo përftim tekno-komercial i imazhit erotik. Në kohën kur me “seksin” bëhet një marketing i pashtab, seksi ka vdekur. Nëse duhet të flasim për “pornon” si zhanër apo si kategori të së shëmtuarës mandej, do përmendim fjalët e shkrimtarit sicilian Leonardo Shasha, që gjenden te ditari i tij i titulluar “E zezë mbi të zezë”. Ka shkruar Shasha aty, se vetëm një herë i ka ndodhur në jetën e tij të shohë një film porno. Për pak minuta.

Dhe e ka kuptuar se e vetmja gjë porno e një filmi porno janë spektatorët e tij.

Pra, nëse spektatorët janë porno, atëherë si e ka emrin qytetërimi që i prodhon ata në shifra industriale?

Megjithatë, pas një refleksioni kam mëtuar t’i jap një konotacion tjetër fjalës porno. Për mua ajo shënon njeriun pa metafizikë, çdo gjest a veprim që e mëton lirinë a vlerën si diçka fizike; anën formale të praktikimit të një kredoje, mekanikën e një mënyre jetese - deri edhe të një religjioni; banalizimin e tejskajshëm të çdo hapë-

sire, mizozofinë e turmave, snobizmin folitik, makiavelizmin fshatar të kapitalizmit egërshan në Europën Lindore, skizofreninë e kapitalizmit të avancuar perëndimor etj. Porno është fryma e kopjes. Është kallpi që vetëquhet origjinal. Liria pa metafizikë. O spektator: gjëja më pak porno, pra, është filmi i zhanrit porno, kulmi i pornos je ti që e sheh dhe sheh veten tek e sheh.

Nuk është aq porno politikani që çon kamerieren në banjo, sa ç’është suksesi që ka videoja (e fshehtë!?) e këtij skandali. Qoftë ky një sukses i kurorëzuar me diskreditimin publik të politikanit. E kështu me radhë. Dhe akoma më porno është harresa mes dy skandaleve. Suksesi është institucioni më pornografik i shoqërisë së spektaklit. Dhe vini re sesi një botë që e ka zhdukur ngjarjen krijon një mit që e ka rrënjën të prejardhur nga ngjarja!

Shpresoj që ky libër të mos lexohet për turizëm mendor, si ekskursion në një shekull ekzotik, aq sinkronik me moshën psikologjike tonën, të shqiptarëve, por të kuptohet ashtu siç është, si një polemikë e zhvilluar (atëherë në Francë dhe sot te ne) në kohën e duhur, kur emancipimi i femrës brenda patriarkatit po shndërrohej në zholin me ngjyra të vetë patriarkatit. Kur patriarkati duke pranuar kufijtë e vet e zhdukte njëherësh rolin e burrit apo të gruas, duke i hapur udhë karrieristit pa shpirt e pa gjini të kohës sonë. Epoka jonë është domain-i i të pakategorizueshmes, dhe e pakategorizueshmja është monstruozja. Pornokracia është patriarkati pa patriarkë, kulti pa kulturë, kandisja pa moral; është asgjësimi i diferencave përplotësuese mes femrës e mashkullit, në favor të vetëmjaftueshmërisë egocentrike si gjegjëse e modelit të monopolit në sferën private.

Besoj se librin Pornokracia do e ndiejnë më pranë lëçitësit e kakotopive, asaj aradhe librash që në fakt do e përuronte Zamjatini gjysmë shekulli më vonë me romanin ‘Ne’, ndjekur nga Huxley, Orwell, Burgess, JG Ballard. Pavarësisht se nuk ka kompozicionin as thukninë e romanit, ky pamflet ndan me këta deziluzionistë të mëdhenj energjinë e tij profetike. Në kohën kur fizikja ulërin se po ulërin realen, realja është bërë më e fshehtë se kurrë. Realja, realja e mirëfilltë ka gjetur një poezi të sajën që dukej se e kish humbur. Realja është bërë metafizike!

Përkthyesi i librit

Libra të rinj

në vitrinat e librarive Botime të përzgjedhura

Kujtime

politikës dhe të së drejtës. Ky vëllim përshkontëgjithëhistorinëekrishterimit me një vëmendje të orientuar qoftë në zhvillimin e institucioneve kishtare, qoftë në format e besimit të besuar dhe të jetuar. Në këtë libër shpaloset një afresk tërheqës dhe i plotë, duke filluar që nga përhapja e parë e mesazhit ungjillëzues në pellgun e Mesdheut e deri te perspektivat e mijëvjeçarit të tretë.

Përkthime

Rrëfim në vetë të parë Titulli: Bashkëjetesë me kohën Autori: Teodor Laço Shtëpia botuese: Tirana Times Rrugëtimi ynë tashmë prej dy dekadash drejt shtetit të drejtë për të gjithë, drejt çdo vlere që nënkuptohet kur shqiptojmë fjalën e madhe “demokraci”, ka qenë i lodhshëm, më i lodhshëm sesa për të tjerët si ne që e hapën epokën e demokracisë pas përmbysjes së diktaturave. Shkaqet duhen kërkuar brenda vetes. Bota (perëndimore, siç thuhet rëndom) na hapi shumë semaforë, por ne ecëm drejt tyre duke shtyrë njëritjetrin me bërryla, duke u rrëzuar e thyer hundët, pa ia dhënë dorën njëri-tjetrit dhe, ca më keq, duke u përleshur e kacafytur dhe kemi mbërritur tek ata kur drita jeshile ishte shuar.

Histori/përkthim

Cilësuar, një roman emblematik Titulli: Ankimi i Portnoit Autori: Philip Roth Shqipëroi: Shpëtim Myshketa Shtëpia botuese: Skanderbeg Books Aleksadër Portnoi është ulur dhe po rrëfehet përballë psikoanalistit të tij për çfarë ka ngjarë me seksin, epshin, obsesionin, joshjen, lojërat dhe vuajtjet e tij seksuale. Në të vërtetë rrëfimi i tij është një monolog i gjatë i një djaloshi të varësuar plotësisht nga seksi, të diktuar nga epshi dhe kureshtja ndaj nënës së tij dhe nga një përkujdesje fatale për të mos i cenuar kodet morale të përcaktuara nga brezat e familjes së tij, trysni kjo e dhënë nga Philip Roth përmes një rrëfimi sa komik aq edhe të vërtetë e të dhimbshëm.

gusht 1990), i lindur kanadez, ka qenë shkrimtar dhe mistik. Ka të ngjarë që ai të jetë më i famshëm për veprën e tij “Mësimet e fshehta të të gjitha kohërave”, botuar në vitin 1928, kur ishte vetëm 27 vjeç. Është thënë se në vitin 1953 Hall u bë kalorës mbrojtës i Grupit Masonik të kërkimeve të San Françiskos, ndonëse ai nuk njihej si mason deri më 22 nëntor 1954, kur u pranua në Lozhën Xhevahir numër 374 të San Françiskos. Më vonë ai mori gradën e 32-të në Vallej të San Françiskos, AASR (SJ). Në vitin 1973 Hall u njoh si mason i gradës së 33-të (grada më e lartë që jepet nga Këshilli i Lartë i Ritit Skocez) në një ceremoni të zhvilluar në Shoqërinë për Kërkime Filozofike (PRS) më 8 dhjetor 1973.

Letërsia shqiptare me romane, tregime & novela, poezi, drama, studime letrare etj te Letërsia botërore, me autorët klasikë, bashkëkohorë dhe nobelistë

Përkthime

Autobiografi

Shagall rrëfen rininë në Rusinë e revolucionit Titulli: Jeta ime Autori: Marc Chagall Shqipëroi: Sokrat Gjerasi Shtëpia botuese: Onufri Mark Shagall është një nga artistët më të suksesshëm të shekullit XX. Biografia e tij “Jeta ime”, e njohur edhe si “Mein Leiben” ose “Ma vie”, u shkrua nga Shagalli në Moskë, ndërmjet viteve 1921 dhe 1922, kur ai ishte tridhjetë e pesë vjeç. Lirike dhe evokative, biografia e Shagallit duket sikur lidhet me një doktrinë të lashtë, sipas së cilës piktura, ashtu si poezia, duhet të simbolizojë eksperiencat e jetës, si dhe ndjesitë që ato evokojnë. Në rininë e tij Shagalli kishte ëndërruar të bëhej poet dhe gjatë gjithë jetës mbeti dashamirës i poezisë. Libri i tij “Jeta ime”, në vetvete një poezi në prozë, është një vepër e rëndësishme në karrierën e Shagallit.

Ai është një eksplorim i mrekullueshëm i kujtimeve të tij çifute-ruse për fshatin e tij të dashur Vitebsk dhe për “takimin” me avangardën në Parisin e fillimit të shekullit të njëzetë.

Përkthime

Filozofi/mister

Kur Savana Lin Kërtis hyri në jetën e tij, Xhon Tairi e ndjeu se ishte gati të kthente një faqe të re në jetën e vet.

Ishte një rebel i inatosur kur u regjistrua në ushtri pasi kishte mbaruar kolegjin, sepse nuk dinte se çfarë të bënte tjetër. Më pas, gjatë një liridaljeje takon vajzën e ëndrrave të tij.

Savana Lin Kërtis studionte në një nga kolegjet e Karolinës së Veriut, punonte për “Streha për Shpresë” dhe qe shumë e papërgatitur për tërheqjen pasionante që ndjeu për Xhon Tairin. Tërheqja ishte e dyanshme dhe shumë shpejt ajo u bë një nga ato dashuritë që e detyroi Savanën të priste derisa Xhoni të mbaronte shërbimin ushtarak dhe ai të kuptonte se ishte gati të angazhohej me vajzën që i kishte rrëmbyer zemrën.

Asgjë nuk e kishte parashikuar se 11 shtatori do të ndryshonte botën dhe do ta detyronte Xhonin të rrezikonte të gjitha ëndrrat dhe shpresat e tij. Si shumë femra dhe meshkuj krenarë, Xhoni do të zgjidhte midis dashurisë dhe detyrës ndaj vendit. Dhe pasi të gjitha këto të liheshin pas, Savana duhej të vendoste të priste apo të vazhdonte jetën e saj.

Poezi

Një stuhi e paemër, një orkan shpirtëror i Rilke-s Titulli: Elegji Duine Autori: Rainer Maria Rilke Shqipëroi: Jonila Godole Shtëpia botuese: Aleph

Për qenien njerëzore në çfarëdo epoke Titulli: Më e mira e botëve Autori: Aldous Huxley Shqipëroi: Rudi Erebara Shtëpia botuese: Pika pa sipërfaqe

Një afresk tërheqës dhe i plotë nga zanafilla deri në ditët e sotme Titulli: Historia e krishterimit Autori: Gian Luca Potesta, Giovanni Vian Shqipëroi: Sonila Kora Shtëpia botuese: Dituria Që nga zanafilla e deri në ditët e sotme, mesazhi i Jezuit ka nxitur zgjedhje jetësore dhe ka ndikuar në gjuhë e kultura, ligje dhe zakone. Përgjatë kohës, Kishat e krishtera kanë ndryshuar edhe nëpërmjet konflikteve dramatike e përçarjeve, janë përballur me kontradikta dhe dialogë me hebrejtë, paganët e muslimanët, kanë depërtuar në lëmin e etikës,

Histori nga një mbrojtës i grupit masonik Titulli: Mësimet e fshehta të të gjitha kohërave Autori: Manly P. Hall Shtëpia botuese: Plejad Manly Palmer Hall (18 mars 1901-29

“Më e mira e botëve mbetet romani më i suksesshëm jo për shkak të asaj çka parashikon. Më shumë, shkëlqimi i Më e mira e botëve dhe ajo çka e bën atë ende kaq të freskët, përtej moshës së saj tetëdhjetëvjeçare, është çka ajo thotë për qenien njerëzore në çfarëdo epoke: mallin tonë për dashuri dhe për një shoqëri që të na bëjë të ndihemi përnjëmend njerëzorë.”

Jonathan D. Moreno, The Huffington Post Faqe 6

Pak romanticizëm në kohë vere Titulli: I dashur Xhon Autori: Nicholas Sparks Shqipëroi: Ilirjan Isaraj Shtëpia botuese: Bota Shqiptare

E botuar më 1922 përkrah “Uliksit” të Xhojsit dhe “Tokës së shkretë” të Eliotit, udha e Elegjive Duine ka qenë e gjatë. Rilke e nisi punën me to në kështjellën Duino më 1912, ku shkroi dy elegjitë e para për t’i përfunduar të tjerat vetëm dhjetë vjet më vonë, ku duket qartë një frymëzim dhe ndikim i ndryshëm te Rilke, për shkak edhe të udhëtimeve të tij të asaj periudhe në Spanjë, Francë apo Egjipt. Në letrën që i dërgon asokohe mikeshës së tij, princeshës von Thurn që e kishte mikpritur në kështjellën e saj në Duino më 1912, Rilke shkruan: “Gjithçka do përfundojë brenda pak ditësh, ishte një stuhi e paemër, një orkan shpirtëror (si dikur në Duino), gjithçka e kisha brenda vetes dhe u shpërbë, për ushqim as që bëhej ndonjëherë fjalë, një Zot e di kush më ka mbajtur gjallë”.

MAPO

15

Libri

E hënë, 13 gusht 2012 www.mapo.al

recensë

Në bibliotekën e UET-Press

Romani “Sekreti i mijëvjeçarit”, një thriller epik voluminoz me rreth gjashtëqind e pesëdhjetë faqe, është ndërtuar në dy nivele ngjarjesh të dy epokave të ndryshme, që rrjedhin njëra mbi tjetrën drejt pikës së konvergimit që ka të bëjnë me zbulimin e sekretit.

Eliksiri i papërdorshëm i përjetësisë “Sekreti i mijevjeçarit”, roman nga Katherin Neville, botuar nga “Dudaj” Preç Zogaj Sekreti i mijevjeçarit është formula e eliksirit të përjetësisë, fshehur në një takëm shahu që quhet takëmi i Montglejnit. Që nga kohrat që nuk mbahen mend, të fuqishmit dhe të diturit botës nga një qytetërim në tjetrin, kanë qenë të obseduar nga ky sekret i sekreteve, që u mbështoll përgjatë shekujve me mister, joshje dhe frikë për ta zotëruar. Sekreti u kodua në një takëm shahu me gurë të mrekullueshëm e çudibërës, që ranë edhe në duart e Karlit të Madh të Francës, duke e nxjerrë disa herë nga binarët kur luajti me një endacak. Duke ndjerë rrezikun e tyre, Karli i Madh vendosi t’i varroste në manastirin e Montglenjit.

Vendimi i varrosjes së këtij takëmi ishte vendimi për t’i dhënë një pushim të gjatë, për të mos them të përhershëm tërheqjes demoniake të Lojës për të zotëruar sekretin e fuqisë dhe përjetesisë në një botë që ka nevojë për lëvizjen, vdekjen, qarkullimin e brezave, pushteve e kështu pa mbarim. Takëmi misterioz fjeti me qindra vjet aty ku ishte varrosur, derisa asmableja republikane e dalë nga revolucioni francez i fundit të shekullit të tetëmbëdhejtë nxorri urdhërin e konfiskimit të pasurive të kishës dhe manastireve.

Ky është momenti kur kryemurgesha inteligjente e manastirit të Montglenjit ndjen se shikimet e ndezura dhe plot lakmi të aktorëve të atij revolucioni të përgjakshëm janë kthyer pikërisht nga sekreti i vjetër që ruan nëntoka e manastirit. E vetëdijshme për rrezikun e madh që paraqet për njerëzimin rënia e takëmit në duart e revolucionarëve jakobinë, ajo vendos t’i shvarrosë dhe t’i shpërndajë gurët çudibërës permes murgeshave të saj në disa drejtime në bazë të një formule shpëtimi që vetëm ajo e di. Dy prej murgeshave më të reja, Mirej dhe Valentina, mbesat e piktorit të famshëm të revolucionit, Zhak Luis David, do të ngarkohen me misionin e rimbledhjes së takëmit të shpërndarë, duke u përfshirë kësisoj si protagoniste në një vorbull ngjarjesh tragjike e të jashtëzakonshme, që kanë në epiqendër kërkimin e sekretit nga njerëzit më të fuqishëm të kohës, siç janë krerët e klubit te jakobinëve, Robespieri dhe Marati, perandoresha e Rusisë, Katerina e Madhe, princi trashegimtar Pavli i parë dhe pasuesi i tij në fron Aleksandri, gjenerali dhe mandej perandori i Francës, Napoleon Bonaparti, kryepeshkopi i famshëm, Tajlerandi e shumë e shumë personazhe të tjerë historikë të fundit të shekullit të tembëdhjetë e fillimit të shekullit të nëntëmbëdhjetë.

Romani “Sekreti i mijëvjeçarit”, një thriller epik voluminoz me rreth gjashtëqind e pesëdhjetë faqe, është ndërtuar në dy nivele ngjarjesh të dy epokave të ndryshme, që rrjedhin njëra mbi tjetrën drejt pikës së konvergimit që ka të bëjnë me zbulimin e sekretit.

Niveli i parë apo i poshtëm është shvarrosja e takëmit dhe shpërndarja e gurëve në tre kontinente gjatë dhe pas revolucionit francez. Në këtë nivel lexuesi tërhiqet nga një mori ngjarjesh e personazhesh historikë, veprimi i të cilëve ndriçohet në dritën e tundimit për të zotëruar sekretin e fuqisë, pushtetit dhe përjetësisë që mendohet se i

përmban takëmi i Montglejnit. Të krijohet përshtypja se të gjithë kanë kërkuar të njëtën gjë, deri edhe Napoleoni, sipas librit, e kishte maskim ekspeditën e tij të Egjiptit me shpurën e shkencëtarëve nga pas, ndërsa në të vërtetë atë e kishte nisur drejt orjentit tundimi për të zbuluar një pjesë të takëmit, fshehur nga ish murgesha Mirej në malet e Algjerisë.

Mirej, kjo grua e jashtëzakonshme, protagoniste absolute e ngjarjeve në nivelin e parë, do të jetë e dashura dhe nëna e dy fëmijëve të Tajlerandit. Ajo do t’ja dalë të fshehë një pjesë të gurëve në Algjeri dhe një pjesë tjetër në Vermont të SHBA-së përmes Talerandit. Me ndihmën e djalit të saj, Mirej do të arrijë të zbulojë e provojë produktin e eliksirit të famshëm dhe për këtë shkak do të fitojë përjetesinë e mërzishme të mbretereshës se zezë një skakierën e një Loje të madhe të historisë ku marrin pjesë disa njerëz të zgjedhur. Gjersa pas më shumë se njëqind vjetësh vendos “të zevendësohet” nga një femër e shekullit të njëzetë, që fati e ka caktuar të përfshihet në Lojën e madhe.

Kjo është Ketrin Velis, eksperte kompjuterash për një firmë të madhe të kontrollit financiar me emrin “Teta e madhe” në Nju Jorkun e viteve shtatëdhjetë. Linja e Ketrin përfaqëson nivelin e dytë të ngjarjeve të romanit, që fillojnë me caktimin e saj nga firma për një mision në Algjeri dhe vijojnë me përfshirjen e saj të predestinuar, pasi ka lexuar shenjat e dorës nga një fallxhore, në kërkimin dhe bashkimin e gurëve të takëmit të Montglenjit, shpërndarë nepër botë nga Mirej dhe duar të tjera njëqind e tetëdhjetë vjet më parë. Ketrin është e vetmja që mund të zbulojë gurët që ka fshehur Mirej në një shpellë në malet ku përfundon hapësira e rrafshtë e shkretëtirës së Saharasë. Misioni i saj plot aventuara dhe pengesa vdekjeprurëse është si një rikthim në gjurmët e vjetra të Mirejt. Ngjarjet ku përfshihet Ketrin tregohen duke u alternuar me ngjarjet simetrike ku ka qenë përfshirë Mirej dy shekuj me parë. Ato ngjajnë të jenë i njëjti personazh në epoka të ndrydhme, që

shkojnë drejt të njëtit vend të largët, herën e parë për të fshehur tetë prej gurëve të takëmit të famshëm, herë e dytë për t’i zbuluar ato.

Aventura e zbulimit, megjithëse në pamje të parë duhet të jetë më e lehtë, pasi kanë lindur mjetet moderne të traportit dhe komunikimit që lehtësojnë udhëtimin në shkretëtirë, rrezulton shumë më e vështirë dhe e rrezikshme për shkak të një beteje të egër hijesh që zhvillohet rreth sekretit të miëvjeçarit. Ketrin merr me vete në aventurën e saj një numër personazhesh të përfshirë në betejën e bashkimit të gurëve . Disa i ka aleatë, disa armiq. Dy prej aleatëve janë Mjeshtri i Madh rus, Solarini, shahist dhe fizikan si dhe ministri algjerian i naftës, Kameli . Të dy këta “janë në lojë”, në kuptimin që vinë nga një traditë dhe trashëgimi që ka lidhje me sekretin e madh. “Në lojë” janë edhe kundërshtarët. Të gjithë duan bashkimin e gurëve si mundësia e përftimit të formulës. Por Mirej, ajo që ka pirë eliksirin dhe vazhdon ta kontrollojë lojën nga përjetsia e mërzitshme, ka zgjedhur Ketrin.

Kjo do ta mbledhë takëmin mes njëmijë e një mundimesh. Më saktë, do të mbledhë dy të tretat e gurëve, një numër i mjaftueshëm për të lexuar nga pozicioni i gurëve sekretin.

Pasi është përgatirur për t’u përballur me nxjerrjen e formulës, Ketrin mëson nga pjesa e palexuar deri ateherë e ditarit të Mirejt se sekreti është përftimi i eliksirit nga kombinimi dhe rikombinimi alikimik i disa materialeve. Ajo dhe Solarini, që tashmë është i dashuri i saj, kanë mundësinë të jetësojnë kërkimin e një mijë vjetëve dhe të diferencohen si të përjetshëm nga pjesa tjetër e njerëzimit. Por vihen përballë dilemes: çfarë duhet përjetësia e individit? A ka vlerë t’u jepet të gjithëve eliksiri dhe të përjashtohet vdekja? Papritur ky roman i verdhë përfundon në parashtrimin e një problemi të vjetër filozofik dhe etik. Ketrin dhe miqtë e saj, që kanë disa vdekjen me sy në përpjekjen për bashkimin e gurëve, arrijnë në konluzionin se njerëzimi nuk është ende i gatshëm ta përballojë me një zgjidhje këtë problem të vjetër, prandaj vendosin t’i varrosin sërish, edhe për njëmijë vjet të tjera a më shumë gurët e takëmit çudiberës. Jeta me limitet e saj, me ëndrrat dhe dashurinë, është shumë e bukur për ta jetuar siç vjen dhe siç jepet.

“Sekreti i mijëvjeçarit” është një roman voluminoz, por që të mban, të tërheq herë si një përrallë, herë si një aventurë, herë si histori, herë edhe si letersi. Për shkak të punëve që ka bërë në jetë, autorja është një njohëse e mirë e elektronikës, energjisë, miteve, historisë, vendeve, kulturave dhe popujve të ndryshëm të botës. Vetë romani i saj është një si përzierje alkimike e legjendave dhe gjeagjëzave të historisë me shkencën dhe dijet bashkkohore. Ajo plazmon në roman problemin e fuqisë dhe epërsisë që kërkojnë të kenë disa të “zgjedhur” ndaj të tjerëve, duke e zgjidhur këtë problem në favor të thjeshtësisë me himnin që i thur në fund të librit dashursië dhe miqësisë.

“Sekreti i Mijëvjeçarit” është botuar nga “Dudaj” në përkthimin e Margarita Sulaj Skenderi.

Enver Hoxha Nga Blendi Fevziu Biografia e një prej diktatorëve më të egër të regjimeve komuniste, e pasuruar me fakte, dokumente, dëshmi të rralla, e cila bëri jehonën më të bujshme këtë vit dhe la gjurmë që do të mbahen mend gjatë në historinë e vendit, duke shitur në vetëm pak muaj 45 mijë kopje.

Përkulja dhe rënia e tiranisë shqiptare 1957-2010 Nga Spartak Ngjela Një libër që sjell të përziera me mjeshtëri nga autori kujtime autobiografike, histori dhe refleksione të politikës e regjimit të kohës. Së shpejti autori do të sjellë të botuar edhe vëllimin e dytë; nga ngjarjet e vitit ’75 e deri më 2010.

Trashëgimtarët Nga Luljeta Progni Të vërteta të zhveshura nga inate dhe pasione, një stil i shpejtë, telegrafik, plot informacion.

Intervista të njerëzve që e themeluan Partinë Socialiste Shqiptare dhe një parathënie brilante nga filozofi i njohur shqiptar Artan Fuga, e bëjnë këtë libër për të mos u humbur.

Kriza financiare apo globale Nga Adrian Civici Një seri analizash e reflektimesh të realizuara gjatë gjithë periudhës mars 2007 – janar 2010, në të cilat është ndjekur hap pas hapi ecuria e saj, sesi është përcjellë ajo në Shqipëri, sesi është reaguar ose nuk është vepruar në përputhje me sinjalet e saj, e se çfarë mund të bëhej.

Nocione të logjikës Nga Philippe Thiry Logjika. Çfarë është?

Për çfarë shërben?

Si mund të realizohet një studim i saj? Një libër që i çon shpirtrat kureshtarë drejt një vizite të vogël në viset e logjikës.

Dinamikat e Komunikimit Masiv Nga Joseph R. Dominic Një hyrje e gjallë dhe objektive në komunikimin masiv; nga roli i madh që po fitojnë celularët dhe IPod-ët në masmedia, drejt ndikimit në rritje të blogjeve online në praktikën e gazetarisë.

16

MAPO

e hënë, 13 GUSHT 2012 www.mapo.al

dossier

Xhamitë në periudhën e Sulltanit të Madhërishëm, dedikimi i objekteve të kultit për bashkëshortet dhe si ruhej në xhaminë e Peqinit fija e flokut e Profetit Muhamed a.s.

Xhamia Nazireshës

Ndërtimi i xhamisë së parë në vend pas pushtimit të kalasë së Elbasanit. Kryearkitektët e perandorisë me origjinë nga ky qytet

Xhamitë 500-vjeçare të Elbasanit, themelet e veprës së parë

X

hamia e parë e ndërtuar në vendin tonë mendohet se është ajo e Portës së Kalasë në Elbasan. Fill pas pushtimit turk, ky qytet u kthye në pikën strategjike të Rajonit nga ku ndërmerreshin ekspeditat luftarake të sulltanëve. Kalaja e Elbasanit ishte më e madhja kala fushore në Ballkan dhe u lejonte sulltanëve të strehonin gjithë ushtrinë brenda mureve të saj. Për të qenë të sigurt e për të garantuar ekspedita të suksesshme, fillimisht turqit rindërtuan kalanë e qytetit të cilit shpejt i vunë emrin Ilj Basan (vura dorë). Kalaja bashkë me fortesat u ngrit disa metra lartësi mbi themelet e kalasë antike, e cila u ndërtua nga romakët për të strehuar legjionarët me synimin e mbrojtjes së vijës Egnatia. Për të nënshtruar popullsinë ortodokse e të krishterë, krahas tehut të shpatës, turqit iu përveshën menjëherë punës për ndryshimin shpirtëror.

Krahas ndërtimit të mureve të kalasë, lartësohej edhe xhamia bashkë me minaren e saj.

Sipas kronikanëve, fillimisht xhamia u ngrit për nevojat e ushtrisë, por më pas ajo u shoqërua me ndërtimin e dhjetëra të tjerave të cilat do të përmbushnin objektivin e perandorisë, mbjelljen e islamizmit si besim ndaj Allahut. Shpejt në qytet “mbinë” dhjetëra xhami dhe sipas rregullit islam ato ndodheshin në qendër të lagjes apo fshatit. Në fund të shekullit XVI në Elbasan numëroheshin jo pak por 46 xhami, të cilat për nga numri i banorëve e radhisnin si qytetin e parë të këtij lloji në Perandori. Ato ishin edhe nga më të bukurat e kohës. Kështu Elbasani u bë një qytet i ngjashëm me Mekën. Dhe kjo sipas studiuesve u ndikua nga disa rrethana. Së pari, Elbasani ishte kryeqendra ushtarake dhe administrative e Turqisë në Shqipëri. Së dyti, nga ky qytet dolën një sërë strategë lufte që shërbenin në Portën e Lartë. Së treti, kryearkitekti i Perandorisë, Sedefqar

Sipas kronikanëve, fillimisht xhamia u ngrit për nevojat e ushtrisë, por më pas ajo u shoqërua me ndërtimin e dhjetëra të tjerave të cilat do të përmbushnin objektivin e perandorisë, mbjelljen e islamizmit si besim ndaj Allahut. Shpejt në qytet “mbinë” dhjetëra xhami dhe sipas rregullit islam ato ndodheshin në qendër të lagjes apo fshatit

Mehmet Biçakçiu, që ndërtoi kryeveprën e kohës, Xhaminë Blu në Stamboll, ishte po nga Elbasani. Së katërti, Ilj-Basani siç e thërrasin turqit, ishte një qytet pranë vijës Egnatia, dhe mjaft tregtarë, udhëtarë, luftëtarë e poetë, bujtnin në xhamitë e këtij qyteti. Aq i rëndësishëm u bë besimi mysliman në këtë trevë sa njëri nga imamët solli në xhaminë e Kalasë së Peqinit fijen e flokut të Profetit Muhamed Ndërkohë komandantët, ofiqarët dhe strategët e ushtrisë u futën në garë mes tyre për të ndërtuar xhami sa më të bukura, të cilat në më të shumtën e rasteve ua kushtonin bashkëshorteve, duke i vënë madje edhe emrat që ato mbanin. Në atë periudhë kronikani Evlija Çelebiu e cilësonte Elbasanin si qytetin e luleve dhe poetëve. Kështu ishte një kohë ku qyteti i artë i perandorisë rrezatonte një simfoni të vërtetë minaresh e xhamish.

Xhamia e Pashës në Elbasan

xhamia e Aga Bicakçi Zadesë. Dy të fundit nuk ekzistojnë më, ndërsa xhamia e Nazireshës është shpallur monument kulture, përfaqësuese e historisë së arkitekturës Mesjetare Shqiptare. Në vitet 1822-1823 një xhami e tillë u ndërtua në qendër të qytetit Peqin, e cila ruhet në gjendje shumë të mirë në ditët e sotme.

Modelet e ndërtimit

Xhamitë e trashëguara në Elbasan janë dy llojesh. Faltore të vogla të ndërtuara me tavan e çati druri, që përbëjnë numrin më të madh të xhamive, dhe xhamitë sulltanore me kupolë, me vlera arkitekturore, ku salla e lutjeve mbulohet nga një ose disa kupola masive me bazë të rrumbullakët ose shumëkëndëshe. Në thelb të dy tipet kanë të njëjtën skemë kompozimi të përbërë nga salla e lutjeve, hajati dhe minarja. Në xhamitë e zakonshme salla e lutjeve është një hapësirë katërkëndëshe me çati në formë piramide dhe me tavan që mbështetet rigorozisht në katër mure. Në xhamitë sulltanore salla gjithmonë ka qenë një imitim i xhamisë së Shën Sofisë së Stambollit. Kupola vishesh me fletë plumbi që të dallohej larg e të ngjallte një interes të veçantë ndër besimtarë. Në Elbasan janë ndërtuar vetëm 3 xhami të tipit sulltanor me kupolë. Ato janë Xhamia e Nazireshës, e ndërtuar para vitit 1599; Xhamia e Ballies, e ndërtuar në vitet 1605-1606; dhe

Xhamitë historike të Elbasanit

Xhamia e vjetër e Ballies

Mjaft prej tyre lidhen me emrin e familjes së madhe çifligare Shqiptare të Biçakçinjëve që zë fill që në shekullin XV. Biçakçinjtë kanë dhënë kontribut madhor në Perandorinë Osmane dhe qytetin e lindjes, duke fituar tituj, ofiqe e grada të larta për kohën.

Më shumë se kudo në vend në Elbasan ndodhen disa të tilla. Për nga historia dhe modeli i ndërtimit janë shpallur edhe Monumente të Kulturës së Klasit të parë. Mjaft prej tyre lidhen me emrin e familjes së madhe çifligare Shqiptare të Biçakçinjëve që zë fill që në shekullin XV. Biçakçinjtë kanë dhënë kontribut madhor në Perandorinë Osmane dhe qytetin e lindjes, duke fituar tituj, ofiqe e grada të larta për kohën. Sedefqar Mehmet Aga Biçakçiu (1570-1622) ishte kryearkitekti më i shquar i Perandorisë Osmane, ndërtues i xhamisë Blu në Stamboll, njërës prej kryeveprave të kulturës botërore. Sipas Evlija Çelebiut, Sedefqar Mehmet Aga ishte autor i disa veprave bamirësie në Elbasan, ku nuk përjashtohet edhe ndërtimi i xhamive, objekte që kishin një rëndësi të jashtëzakonshme për kohën. Sipas të dhënave të dokumentuara, në shekullin XVI në qytetin Elbasan numëroheshin 46 xhami. Xhamitë qëndronin pranë njëra-

e hënë, 13 GUSHT 2012 www.mapo.al

MAPO

17

Xhamia Mbret edhe sot e kësaj dite konsiderohet si objekt kulti simbol për myslimanët në Elbasan

Historia e xhamisë së poetëve, për nder të kryevezirit të Sulejmanit të Madhërishëm Xhamia e Gazit të Sinanit, që njihej ndryshe edhe si “xhamia e poetëve”, për shkak se në të gjithë muret e saj ishin shkruar vjersha, lëvdata e fjalë profetike nga poetët dhe udhëtarët që vinin nga të katër anët e Perandorisë.

Sipas Çelebiut në muret e saj kishte aq shumë mbishkrime sa mund të formohej një vëllim me 1500 faqe. Mendohet se ka lidhje me Sinan Pashë Biçakçiun, i cili jetoi në vitet 1506-1596.

Sinan Pasha ishte ushtarak dhe pushtetar i lartë. Ka qenë oficer pallati në kohën e sulltan Sulejmanit (Sulejmanit të Madhërishëm), guvernator në Gaza e Tripoli. Merr titullin Gazi (hero) më 1564 me pushtimin e Jemenit, më pas komandat flote, kryekomandant i ushtrisë

në luftën kundër Persisë 1580. Kryevezir më 1582 dhe guvernator i Damaskut më 1568.

Ka drejtuar ekspedita kundër Hungarisë dhe Serbisë. Mendohet se ka financuar ndërtimin e xhamisë që njihet me emrin xhamia e Gazit.

Pas kësaj periudhe përmenden edhe xhamia e Lepurit, xhamia e Sinan Beut, xhamia e Tabakëve, xhamia e Beqarëve dhe 20 medrese. Sipas kronikanëve, xhamitë e Elbasanit zotëronin një cilësi të tillë ku të gjitha minaret ishin në harmoni mes tyre në të njëjtën lartësi.

Xhamitë kanë qenë ndërtuar në qendër të qytetit. Edhe në fshatra si në Fushë Buall dhe Godolesh ekzistojnë gjurmë të xhamive shekullore.

Disa nga xhamitë më të njohura të Elbasanit Xhamia e Portës së Kalasë Mendohet se ka financuar ndërtimin e xhamisë që njihet me emrin xhamia e Gazit. Pas kësaj periudhe përmenden edhe xhamia e Lepurit, xhamia e Sinan Beut, xhamia e Tabakëve, xhamia e Beqarëve dhe 20 medrese.

Sipas kronikanëve, xhamitë e Elbasanit zotëronin një cilësi të tillë ku të gjitha minaret ishin në harmoni mes tyre në të njëjtën lartësi.

Xhamitë kanë qenë ndërtuar në qendër të qytetit. Edhe në fshatra si në Fushë Buall dhe Godolesh ekzistojnë gjurmë të xhamive shekullore

tjetrës në qendër të qytetit, duke formuar një ansambël të vërtetë minaresh. Në vitet 1600-1650 Elbasani rezulton të jetë një ndër qytetet më të zhvilluara dhe të qytetëruara të kohës. Për shkak të zhvillimit kulturor, në këtë kohë autorët e huaj e cilësojnë qytetin si “Nusja e Shqipërisë”, “ Shtëpia e poetëve” etj., dedikime që kanë ekzistuar deri vonë shkruar në muret e këtyre xhamive.

Gjendja aktuale

Disa nga xhamitë monumentale të Elbasanit rrezikojnë që të shfarosen. Myftiu i Elbasanit. Agim Duka. shprehet se prej vitesh ndaj tyre nuk ishte treguar asnjë interes.

Madje xhamitë shekullore, si ajo e Nazireshës dhe xhamisë Mbret, të cilat konsiderohen edhe sot si vende të shenjta për myslimanët, rrezikojnë jetën e besimtarëve. Pas shumë përpjekjesh ka lajme mjaft të mira në këtë drejtim. Me një fond të posaçëm ka nisur puna për rindërtimin e xhamisë së Nazireshës. Perspektiva ka edhe për xhaminë Mbret e myftinia është në tentativa për të gjetur donacione. Ndërsa sa i përket “xhamisë Blu” të Elbasanit, xhamisë së Ballijes, është miratuar projekti dhe rindërtimi i saj. Një problem tjetër mbetet fakti se, me

shembjen e xhamive në sistemin totalitar, komunitetit mysliman në Elbasan nuk i janë kthyer në pronësi trualli i të paktën 36 xhamive që ndodhen të dokumentuara. Sipas të dhënave që disponon Myftinia, në rrethin Elbasan figurojnë 56 xhami nga të cilat 50 janë funksionale. Të njëjtat burime shprehen se 75% e popullsisë në këtë rreth i përket besimit Mysliman. Gjatë viteve të fundit janë ndërtuar disa xhami të reja si ajo në lagjen ‘5 maji’, në fshatin Labinot Mal në Shmil e në fshatra të tjera në shkallë qarku.

Përgatiti: Fatos Salliu

U ndërtua nga Sulltan Mehmeti i Dytë në vitin 1464 kur u rindërtua kalaja e Elbasanit.

Fillimisht u përdor për nevojat e ushtrisë e më pas edhe të popullsisë myslimane në lagjen Kala. Rrënojat e saj kanë ekzistuar deri vonë.

Xhamia ndodhej aty ku sot është kulla e sahatit.

Xhamia Mbret

Edhe sot e kësaj dite konsiderohet si objekt kulti simbol për myslimanët në Elbasan. Nuk ka të dhëna të sakta lidhur me vitin e ndërtimit të saj. Për kohën vinte e dyta në radhë pas xhamisë së ndërtuar nga sulltan Mehmeti i Dytë në vitin 1464 kur u rindërtua Kalaja e Elbasanit. Sipas të dhënave krahasuese, xhamia Mbret është ndërtuar në fund të shekullit XV. Ajo ndodhet në distancë të afërt me Portën e Kalasë, ku mendohet se u ndërtua xhamia e parë në Elbasan fill pas pushtimit turk. Nga pikëpamja stilistike xhamia Mbret përfaqëson tipin e faltores me sallë të mbuluar me çati druri dhe me hajat përpara.

Nga pikëpamja stilistike dhe e kompozimit kjo faltore përkon me kohën e sulltan Bajazitit të Dytë i cili ndërtoi xhami të tilla edhe në qytetet Berat, Gjirokastër, Shkodër etj. Është xhamia që aktualisht frekuentohet më shumë në qytetin Elbasan.

Xhamia e Nazireshës

Mban emrin e gruas së funksionarit të lartë perandorak të qytetit për kohën. Mendohet të jetë ndërtuar në fillim të shekullit XVI. Sipas një mbishkrimi të shkruar me bojë në murin fundor të mafilit lexohet data 1599. Xhamia e Nazireshës u ndërtua nga administratori i qytetit i cili ia bëri dhuratë bashkëshortes duke i vënë emrin e saj. Në të njëjtën kohë është ndërtuar edhe xhamia e Ballijes, i cili ishte vëllai i Nazireshës. Xhamia e Nazireshës përbën monumentin fetar tipik të arkitekturës mesjetare shqiptare. Është xhami e llojit sulltanor me minare e kupolë.

Ndodhet në anë të unazës Jugore të Elbasanit.

Mendohet se dikur këtu ka qenë qendra e qytetit. Xhamie a Nazireshës ruan formën origjinale të sallës së faljes. Xhamia është e shtruar me pllaka poligonale, salla ka formë kuadratike dhe ndriçohet nga 5 dritare të vendosura në tri radhë. Frekuentohet edhe në ditët e sotme, ndonëse për shkak të moshës mund të rrezikojë jetën e besimtarëve. Është shpallur monument kulture.

Xhamia e Ballijes

Cilësohet si “Xhamia Blu e Elbasanit”. Është ndërtuar pas xhamisë së Nazireshës.

Studiuesit mendojnë se ajo është ndërtuar në fillim të shekullit XVII në kohën kur në Perandori kishte shkëlqyer si kryearkitekt Sedefqar Mehmet Aga Biçakçiu. Xhamia e Ballijes është vizituar nga Evlija Çelebiu. Sipas Çelebiut xhamia e Ballijes është ndërtuar në vitin 1017 të hixhretit ( 17 Prill 1608 deri më 6 Prill 1609) dhe është vendosur në qendër të qytetit. Ndërtuesi kishte shkruar për këtë xhami” Përt hir të Perëndisë Hasan Balliu ndërtoi këtë shtëpi të Zotit e cila shëmbëllen me parajsën”. Elemente përbërëse të saj, si salla e faljes, portiku, minarja etj. plotësohen me siluetën e një kupole gjysmë sferike me një tambur poligonal tetë këndor. Elementi më tërheqës i xhamisë së Ballijes ka qenë minarja, e cila për nga lartësia, modelimi dhe ballkoni kanë qenë të vetmet e këtij lloji në Shqipëri.

Xhamia e Ballijes ndodhej pranë vendit ku sot është Teatri Skampa. Pas shumë përpjekjesh të Myftinisë dhe bashkisë xhamia e Ballijes do të rindërtohet sërish, por këtë radhë e konceptuar në mënyrë moderne e bashkëkohore

Xhamia e Agait

Plani rregullues i Elbasanit e përjashtoi atë nga monumentet e kulturës, ndonëse kishte vlera të veçanta arkitekturore, pasi ekzistenca e saj kishte lidhje me emrat e arkitektëve të mëdhenj shqiptarë të kohës.

Xhamia mendohet se ka qenë e projektuar nga Sedefqar Mehmet Aga Biçakçiu dhe u ndërtua disa vite më vonë. Sipas Çelebiut, xhamia është më e re se ajo e Ballijes dhe se kishte një minare shumë të bukur. Ka mendime se kjo xhami është ndërtuar në vitin 1640. Xhamia e Agait ka ekzistuar pranë vendit ku sot ndodhet Albtelekom dhe San Paulo Bank.

Xhamia e Kalasë së Peqinit

Vjen në radhë menjëherë pas xhamive që u ndërtuan vitet e para të pushtimit turk në vendin tonë. Pas Elbasanit ushtria turke pushtoi Peqinin dhe këtu vendosi një pjesë të ushtrisë së saj. Ashtu si edhe në Elbasan, turqit rindërtuan kalanë romake dhe brenda mureve të saj ngritën xhaminë, e cila ka qenë funksionale deri në gjysmën e shekullit të kaluar. Kjo xhami ishte ndoshta e vetmja në shkallë vendi që adhurohej për një fakt. Në një arkë të posaçme aty ruhej fija e flokut e Profetit Muhamed, e cila shfaqej një herë në vit për besimtarët. Kishte një influencë të jashtëzakonshme në zonën përreth deri në Kavajë. Qimja e Profetit Muhamed dyshohet se përvetësua nga një imam në kohën kur ajo u prish në sistemin totalitar e tashmë nuk dihet ende fati i saj.

OpEd

18

MAPO

E hënë, 13 gusht 2012 www.mapo.al

01

“Kur has në para e heq qafe shpejt, para se të më futet në zemër”.

John Wesley

02

“Një xhepmbushur shpesh rënkon më shumë se një stomakbosh”.

Franklin Delano Roosevelt

03

“Pas një vizite në plazh, vështirë të mendosh se jetojmë në një botë materiale”.

Pam Shaw

Bujar Kapexhiu Nga

Opinione dhe Editoriale

Të përjashtuarit Q

ë ka diçka të paparashikueshme dhe nëse doni edhe naive në shoqërinë shqiptare nuk diskutohet.

Sidomos kur “të tjerët flasin, shkruajnë, gjykojnë a vlerësojnë për “neve”. Qoftë për mirë ama sidomos për keq. Një sindrom tipik për shoqëritë e tkurrura. Të pazhvilluara. Dhe për fat të keq edhe provincialiste. Në këtë frymë, pikërisht në këtë frymë duhet parë edhe vetshtrydhja e vetshtypja që shqiptarët, nga mediet përmes rrjeteve sociale e deri te mejhanet tona, i bënin vetes për një lajm që një gazetë jo edhe aq dashamirëse e Shkupit kishte botuar. “Shqiptarët ishin të tretët për nga spiunët” në ish- Jugosllavi. Dhe fap: të gjithë e kapën dhe filluan ta përtypin atë “karotë”. Sepse u tha. Dhe me këtë edhe u bë! Pa e verifikuar dhe vlerësuar fare lajmin në fjalë. Pa ditur prej nga “Dnevnik”-u e kishte atë lajm. Prej Beogradit (ku janë dosjet e së kaluarës) apo Shkupit? Apo të dyjave ngapak.

Ndoshta më së miri këtij lajmi do t’i shkonin disa komente të lexuesve mëse inteligjentë që thoshin se ka logjikë në këtë lajm pasi që shqiptarët edhe pse “kombësi” (dmth. pakicë kombëtare), pas serbëve e kroatëve ishin populli dhe me këtë edhe kombi i tretë në ish-Jugosllavi- prandaj edhe kishin spiunë menjëherë pas dy kombeve tjera më të mëdha- serbëve e kroatëve. Ironinë anash por është e dhembshme kur biem pre e manipulimeve të të tjerëve edhe për këtë temë e cila si shumëçka tjetër në atë sistem të mallkuar dhe shëmtuar na privon nga një e drejtë elementare, nëpër të cilën kanë kaluar pothuajse të gjithë popujt tjerë që kaluan nëpër kthetrat e komunizmit: të kaluarën e dosjeve dhe bashkëpunëtorëve të regjimit të komunizmit. Ky përjashtim ka pasojat dhe çmimin e tmerrshëm që shumëçka ka mbetur dhe do të vazhdojë të mbesë aq e errrët dhe aq e pasqaruar saqë gjithmonë do të mbetet “vend” për spekulime e manipulime, mashtrime e inskenime... që s’ua gjen shoqet askund në Europë. E kur jemi te kontinenti ynë, duhet thënë që janë me miliona dosje e histori tragjike por edhe madhështore që duke iu falënderuar ballafaqimit në fjalë, kanë bërë që kombe si

koment Beqë Cufaj

Kurse për tragjedi, sepse është tragjike kur në sheh dalin këso gjërash, le ta kujtojmë këtu një libër. Fjalët e para me të cilat lexuesi ndeshet kur e hap kopertinën e atij libri, janë: “E dija menjëherë se për çka është fjala. Nuk mund ta besoja çfarë shihja.

Shumë shpejt e vendosa dorën mbi tryezë, sepse kishte filluar të më dridhej... Kur e hapa dosjen, menjëherë e vërejta dorëshkrimin të cilin e njihja: ishte i babait tim.” Qysh nga mesi i viteve 90 deri në këtë fillimshekull, thonë diku rreth gjashtë apo shtatë vjet, Péter Esterházy kishte punuar në romanin “Harmonia Caelestis”. Në Hungari libri pati dalë në fillim të vitit 2000, më pas në Gjermani e Francë, Amerikë e Spanjë dhe shumë gjuhë të tjera.

“Harmonia Caelestis” është një roman me 800 faqe...

gjermanët e hungarezët, çekët e polakët- atë të kaluar ta shohin drejt e në sy. Dhe nga ajo të nxjerrin qoftë mësime (historike) ashtu edhe krijime (artistike) që janë leksione madhështore për të kaluarën (e cila nuk ka vdekur, bile... as që ka kaluar. W. Faulkner). Ta kujtojmë këtu vetëm veprën filmike madhështore gjermane “Das Leben der anderen” (Jeta e të tjerëve). Me një happy end.

Kurse për tragjedi, sepse është tragjike kur në sheh dalin këso gjërash, le ta kujtojmë këtu një libër. Fjalët e para me të cilat lexuesi ndeshet kur e hap kopertinën e atij libri, janë: “E dija menjëherë se për çka është fjala.

Nuk mund ta besoja çfarë shihja.

Shumë shpejt e vendosa dorën mbi tryezë, sepse kishte filluar të më dridhej... Kur e hapa dosjen, menjëherë e vërejta dorëshkrimin të cilin e njihja: ishte i babait tim.”

Qysh nga mesi i viteve 90 deri në këtë fillimshekull, thonë diku rreth gjashtë apo shtatë vjet, Péter Esterházy kishte punuar në romanin “Harmonia Caelestis”.

Në Hungari libri pati dalë në fillim të vitit 2000, më pas në Gjermani e Francë, Amerikë e Spanjë dhe shumë gjuhë të tjera. “Harmonia Caelestis” është një roman me 800 faqe. Kritika europiane, e pati quajtur romanin një opus magnum jo vetëm të letërsisë së Esterházyt, por të krejt letërsisë botërore. Kritikët, duke u marrë me librin në fjalë shkruanin për atë sesi “mrekullitë qenkan ende të mendshme”, sesi të gjithë ata që kanë shkruar apo thënë që nuk do të jetë e mundshme që të bëhen më libra madhështorë të cilët do të përballojnë të gjitha kohët, kanë gabuar sepse “Harmonia Caelestis” është një libër madhështor. Romani në fjalë është përndryshe një kronikë familjare për një nga pemët gjenetike më të vjetra aristokrate europiane dhe hungareze: familjen Esterházy, prej nga edhe vetë autori është. E tëra e fillon dhe përdundon me Péterin e vogël i cili në fillimvitet e ‘50 qysh si fëmijë kishte mundur të shihte jo aq shthurjen e familjes së tij, sa vuajtjet që komunistët i bënin babait të tij dhe krejt kësaj familjeje e cila duhet të ketë qenë një etiketë e qytetarizmit tjetër në Hungari. Menjëherë pas përfundimit të luftës, komunistët u kishin marrë krejt tokat dhe kështjellat familjes Esterházy.

Dilemë në stacion

Dhe kjo duket që jo vetëm këta i kishte goditur por edhe i kishte tmerruar. Jo nga fakti që familja më e pasur në Hungari kishte mbetur pa tokat e saj, sa nga frika që komunistët ishin në gjendje edhe të vrisnin dhe persekutonin anëtarë të familjes së njohur hungareze. Për të gjitha këto rrëfehet tek “Harmonia Caelestis”.

Dhe qysh në “Harmonia Caelestis” sqarohet sesi babai herë vinte në shtëpi e herë zhdukej. Pastaj kishte çaste kur policia vinte dhe kontrollonte krejt shtëpinë. Babai mirrej në stacion dhe më pas sërish kthehej. Krejt këto vajtje-ardhje kishin zgjatur disa muaj. Më pas familjes i kishte rënë sy (Peter në atë kohë ishte shtatë vjeçar) që policia më nuk vinte. As babai nuk u ishte nënshtruar më kurrfarë represaljeve psikologjike a fizike. E sqarimin pse policia sekrete më nuk ishte paraqitur para shtëpisë së tyre, Péter Esterházy e zbuloi pas më shumë sesa dyzet vitesh. Që tragjedia të jetë perfekte, autori i madh hungarez, romanin “Harmonia Caelestis” e kishte përfunduar pa ditur asgjë për të kaluarën prej spiuni të babait të tij. Dhe vetëm pasi romani ishte botuar dhe kishte nisur jetën e vet madhështore e festive, në “Entin për Histori” në Budapest, Peter kishte mundur që të gjente “dosjen” e prindit të tij (tashmë të ndjerë). Më e rëndësishmja në këtë mes ishte që derisa djali kishte marrë dosjen për të kaluarën e babait, në shtypshkronjë ishte dorëzuar manuskripti i romanit të madh në të cilin po djali, babait të tij i kishte thurur një nga odat, një nga rrëfimet më të bukura që letërsia e re botërore kishte bërë për marrëdhënien fëmij-prind. Por ja që pas zbulimit, po fëmiu, tash shkrimtar, nuk kishte ngurruar që të bënte atë që e kishte parë të nevojshme: shkruajti edhe një libër me 100 faqe duke e korrigjuar romanin e tij madhështor! Kësaj i thonë e kaluar. Sa e tmerrshme aq edhe madhështore!... Dhe ne, të përjashtuarit mundemi vetëm të hamendemi se çfarë (s’)do të dilte nwse me të kaluarën tonë të merremi vetë.

Që tragjedia të jetë perfekte, autori i madh hungarez, romanin “Harmonia Caelestis” e kishte përfunduar pa ditur asgjë për të kaluarën prej spiuni të babait të tij. Dhe vetëm pasi romani ishte botuar dhe kishte nisur jetën e vet madhështore e festive, në “Entin për Histori” në Budapest, Peter kishte mundur që të gjente “dosjen” e prindit të tij (tashmë të ndjerë). Më e rëndësishmja në këtë mes ishte që derisa djali kishte marrë dosjen për të kaluarën e babait, në shtypshkronjë ishte dorëzuar manuskripti i romanit të madh në të cilin po djali, babait të tij i kishte thurur një nga odat, një nga rrëfimet më të bukura që letërsia e re botërore kishte bërë për marrëdhënien fëmijprind...

E hënë, 13 gusht 2012 www.mapo.al

MAPO

19 11

Ka ardhur koha për angazhim më të madh të Shteteve të Bashkuara në Siri.

Duke krijuar një koalicion të përshtatshëm, Uashingtoni mund të lehtësojë tranzicionin politik, i cili i jep fund gjakderdhjes, përjashton një sërë krizash – nga terrorizmi deri te përdorimi i armëve të shkatërrimit në masë – dhe shtron themelet për një Siri të qëndrueshme dhe demokratike.

— Washington Post

Turpi Ashtu sikur që në vitin 1999 Serbia e Millosheviqit nuk ka mundur të bindet pa intervenimin e NATO-së, edhe barikadat e sotme në Veri nuk mund të hiqen pa presionet e vendosura dhe intervenimin e KFOR-it

K

omandanti i KFOR-it, gjeneral-majori Erhard Drevs, ka thënë këto ditë se është turp që në anën veriore të urës mbi lumin Ibër në Mitrovicë edhe më tej qëndron barrikada që pengon trafikun dhe qarkullimin e lirë të njerëzve.

Turp për kë?

Mbase është turp për të gjithë, duke filluar nga vetë ai, pasi që komandantit të KFOR-it i takon përgjegjësia e sigurimit të qarkullimit të lirë në tërë territorin e Kosovës. Drevsi, njëfarëdore, edhe e pranon se ndien turp prej situatën e krijuar.

Pastaj mund të rendisim një sërë faktorësh të tjerë që do të duhej të ndiheshin të turpëruar, kush më shumë e kush më pak, me gjendjen çfarë është në Veri dhe barrikadat e shumta që paralizojnë jetën dhe zgjidhjen e problemeve në këtë pjesë të Kosovës. Këta faktorë janë: Qeveria e Kosovës, Bashkimi Europian, Shtetet e Bashkuara etj...

Duhet të ndihen të turpëruar sepse nuk kanë bërë as politikisht e as me mjete të tjera të presionit, asnjë hap esencial për heqjen e barrikadave.

Komandanti Drevs është shprehur me një argument arsyetues pse KFOR-i nuk po e heq me forcë barrikadën e turpit, edhe pse për këtë e ka edhe mandatin edhe instrumentet. Sipas tij, heqja e barrikadave me forcë do të ishte kundërproduktive, sepse barrikadat janë bërë simbol i fuqishëm politik. Nëse do të përdoreshin mjetet ushtarake për heq jen e tyre, do të kishte më shumë dëme sesa dobi. Drevsi ka shpjeguar se vetëdija e njerëzve që e kanë vendosur atë simbol (barrikadën) nuk mund të eliminohet me heq jen e barrikadës: “Në të kaluarën kemi pasur mjaft situata kur heqja e simboleve politike me mjete ushtarake nuk ka dhënë rezultate të mira”.

Andaj Drevsi kërkon që për barrikadat të vendosin politikanët, duke arritur marrëveshjen politike, me çka do të evitohej përdorimi i forcës dhe konflikti i ushtarëve të KFOR-it me rojet e barrikadave.

Në esencë ajo që e ka thënë si arsyetim Drevsi vlen edhe për të gjithë aktorët e tjerë të turpëruar.

Faktorët politikë zakonisht thonë se kanë përgjegjësi për gjendjen e krijuar, por njëkohësisht se nuk e kanë në dorë heqjen e barrikadave

koment Shkëlzen Maliqi

Janë dy momente që qëndimin hezitues të komandantit të KFOR-it (dhe të politikave që e tumirin si të tillë) e parqesin si relativisht racional dhe pragmatist.

I pari është se faktorët ndërkombëtarë që kujdesën për menaxhimin e krizës në rajon dhe zgjidhjen e kontesteve shqiptaro-serbe besojnë se i kanë në dispozicion mjetet e mjaftueshme politike të presionit për të bindur Serbinë dhe sebët në Veri të Kosovës. Serbia nëse dëshiron që të bëhet anëtare e BE-së kusht e ka “normalizimin e raporteve me Kosovën” (lexo si njohje implicite ose eksplicite e pavarësisë së Kosovës duke përfshirë edhe Veriun si pjesë të pandashme të saj).

Në këto rrethana BE-ja me SHBA-të, si dhe NATO/ KFOR-i, mund të luajnë në kartën e durimit dhe të dorëzimit hap pas hapi të Serbisë dhe të strukturave fashistoide dhe kriminele që kontrollojnë veriun.

që tash e një vit po e mbajnë peng jo vetëm veriun e Kosovës, por edhe shumë çështje tjera në raportet mes Kosovës dhe Serbisë dhe të sigurisë dhe bashkëpunimit në rajon.

Problemi me këtë lloj të turpit është se ai mbetet i pafuqishëm dhe në një pozitë vajtuese moralizuese në ballafaqimin me faktorët e tjerë relevant që për barrikadat kanë qëndrim të paturpshëm. Për ta barrikadat nuk janë turpshme por vepra heroike dhe për t’u krenuar. Me

këtë diferencë esenciale barrikadat fizike bëhen barrikada konceptuale, që vështirë se mund të eliminohen me argumente moralizuese dhe ndonjë formë e dialogut politik, që nuk e përcjellin presionet dhe forca ushtarake. Ashtu sikur që në vitin 1999 Serbia e Millosheviqit nuk ka mundur të bindet pa intervenimin e NATO-s, edhe barrikadat e sotme në Veri nuk mund të hiqen pa presionet e vendosura dhe intervenimin e KFOR-it. Ashtu sikur që Milosheviqi nuk do të tërhiqej nga Kosova pa intervenim të vendosur ushtarak, as forcat promilosheviqiane që e kontrollojnë veriun e Kosovës dhe po e mbajnë atë me barrikada, nuk do të tërhiqen pa presion të vendosur politik, dhe në instancën e fundit edhe ushtarak.

Vetëm se deklarata e komandantit Drevs mund të kuptohet edhe si një ankesë e tërthortë se atij si komandant i forcave ushtarake që kanë mbetur relativisht të pakta në Kosovë, i mungon përkrahja e plotë e faktorëve politikë, për të përgatitur terrenin o për heqjen e barrikadave nga ata që i kanë vendosur, o me intervenim të forcave të KFOR-it.

Janë dy momente që qëndrimin hezitues të komandantit të KFORit (dhe të politikave që e tumirin si të tillë) e paraqesin si relativisht racional dhe pragmatist. I pari është se faktorët ndërkombëtarë që kujdesen për menaxhimin e krizës në rajon dhe zgjidhjen e kontesteve shqiptaro-serbe besojnë se i kanë në dispozicion mjetet e mjaftueshme politike të presionit për të bindur Serbinë dhe serbët në Veri të Kosovës. Serbia, nëse dëshiron që të bëhet anëtare e BE-së, kusht e ka “normalizimin e raporteve me Kosovën” (lexo si njohje implicite ose eksplicite e pavarësisë së Kosovës, duke përfshirë edhe Veriun si pjesë të pandashme të saj). Në këto rrethana BE-ja me ShBA-në, si dhe NATO/KFOR-i, mund të luajnë në kartën e durimit dhe të dorëzimit hap pas hapi të Serbisë dhe të strukturave fashistoide dhe kriminele që kontrollojnë Veriun.

Argumenti i dytë mund të jetë se kërcënimi militar, të cilin komandanti Drevs nuk e zë në gojë, në rastin e barrikadave ndoshta edhe nuk është nevoja që të përmendet hapur, sepse ai është i shkruar në mandatin e KFOR-it. Për më shumë, leksioni që e pat marr Millosheviqi, i cili nuk besonte se NATO do ta bombardojë Serbinë, duhet t’i kujtohet mirë pushtetarëve aktual të Serbisë, që kanë dal nga shinjeli i regjimit të tij, por që tani shiten si të moderuar. Ata të paktën e dinë se presionit politik dhe ushtarak për heqjen e barrikadave nuk mund t’i bëjnë dredhi, dhe se NATO/KFORI edhe kur flet butë, kërcënimet i ka serioze.

Çfarë duhet të bëjë ShBA-ja në Siri? koment

Washington Post

Ushtarakisht, vendimi i administratës për të siguruar vetëm ndihmë jovdekjeprurëse për opozitën siriane është duke zgjatur trendët e pafavorshëm në fushën e betejës.

S

htetet e Bashkuara kanë një dritare për të lehtësuar një tranzicion të rregullt në Siri, pa vendosjen e forcave ushtarake. Por, dritarja është ngushtuar dhe administrata Obama duhet të rregullojë strategjinë e saj politike për të pasur sukses.

Diplomatikisht, administrata është përqendruar në angazhimin e Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara dhe në Miqtë e Sirisë. Por, Këshilli i Sigurimit mbetet në rrugë qorre nga vetot e Rusisë dhe të Kinës, ndërsa Miqtë e Sirisë janë tepër të ngathtë për të arritur marrëveshje mbi masat operative që do të ndryshojnë kushtet në terren.

Ushtarakisht, vendimi i administratës për të siguruar vetëm ndihmë jovdekjeprurëse për opozitën siriane është duke zgjatur trendët e pafavorshëm në fushën e betejës.

Një luftë e gjatë civile rrit gjasat që institucionet shtetërore të copëtohen, që armët e shkatërrimit në masë të përdoren apo të bien në duar të gabuara dhe që gjakderdhja etnike dhe sektare të vazhdojë edhe pas rënies së regjimit të Asadit.

Për të lehtësuar një tranzicion të rregullt, pa vendosjen e forcave, Shtetet e Bashkuara duhet të bëjnë pesë gjëra.

Së pari, të nxitet një “koalicion i përshtatshëm”, i përbërë nga një grup vendesh që kanë ndikim të rëndësishëm në Siri. Uashingtoni duhet të përqendrohet në integrimin e përpjekjeve me Turqinë, Arabinë Saudite, Jordaninë, Katarin dhe shtetet e tjera të Gjirit, ashtu si edhe me Britaninë dhe Francën.

Së dyti, presidenti Obama duhet të emërojë një të dërguar special, që të punojë me koalicionin në organizimin e opozitës siriane.

Fuqitë rajonale nuk kanë qenë në gjendje të unifikojnë opozitën ose të identifikojnë liderë të besueshëm, të cilët gëzojnë mbështetje të gjerë kombëtare.

Së treti, Uashingtoni duhet të ndalojë ndarjen e punës, e cila u jep fuqive rajonale rolin kryesor në armatosjen e opozitës.

Përfshirja e drejtpërdrejtë e ShBA-së përmirëson gjasat që armët të shpërndahen për ata sirianë që duan rendin gjithëpërfshirës.

Së katërti, me ndryshimin e gjërave, Uashingtoni duhet të kërkojë mirëkuptim nga Moska. Koalicioni duhet të lehtësojë ndryshimin e politikës ruse, duke siguruar Moskën se interesat e saj strategjikë dhe biznesore në Siri do të mbrohen.

Së pesti, Uashingtoni duhet të mbetet i hapur për një rol aktiv të Kombeve të Bashkuara për finalizimin e tranzicionit. Kombet e Bashkuara kanë luajtur një rol të tillë në Afganistanin post-taliban. Përfaqësuesit specialë të tyre kanë katalizuar procesin për ndërtimin e një regjimi të përkohshëm, kanë hartuar një kushtetutë dhe kanë organizuar zgjedhjet.

Ka ardhur koha për angazhim më të madh të Shteteve të Bashkuara në Siri. Duke krijuar një koalicion të përshtatshëm, Uashingtoni mund të lehtësojë tranzicionin politik, i cili i jep fund gjakderdhjes, përjashton një sërë krizash – nga terrorizmi deri te përdorimi i armëve të shkatërrimit në masë – dhe shtron themelet për një Siri të qëndrueshme dhe demokratike.

20

MAPO

e hënë, 13 GUSHT 2012 www.mapo.al

sport

MotoGP

Dovizioso zëvendëson Rosin te Ducati Andrea Dovizioso është zëvendësuesi i Valentino Rosit tek Ducati. Pas rikthimit të 9 herë kampionit të botës te Yamaha, tashmë është italiani ai që braktis ekipin japonez për të garuar dy vitet e ardhshme me Ducatin, duke mundur dhe konkurrencën e shokut të tij të skuadrës, Kal Krutçlou, që konsiderohej

si favorit për të zënë vendin e “Doktorit”.

25-vjeçari kishte marrë një ofertë joshëse nga drejtuesit e Yamaha Tech3 e cila përfshinte rritjen e pagës për shkak të sponsorit Monster si dhe garancinë për një motor më kompetitiv.

Megjithatë një ofertë e tillë nuk ka mjaftuar për t’i ndyshuar mendjen

Doviziosos ku duket se projekti i paraqitur nga ana e shoqërise së kuqe është pëlqyer më shumë nga piloti dhe e ka bindur për të nisur një aventurë të re me motorin e Ducatit edhe pse largimi i Rossit erdhi pikërisht nga ky fakt, ku Ducati asnjëherë nuk i siguroi motorin e dëshiruar.

Etrit Berisha shënon gol, por pëson shtatë Portieri i përfaqësueses kuqezi ka fituar vendin në titujt kryesorë të gazetave suedeze teksa ka shënuar golin e rezultatit të përkohshëm 2-1 ndaj Helsinborgut, por më pas është “masakruar” nga kundërshtarët

zëvendësuar në pjesën e dytë. Më herët ka qenë radha e Roshit, në minutën e 58-të, për t’ia lënë vendin Leckie, i cili ka shënuar edhe gol, pastaj Kapllani, në minutën e 80-të, që ka “hapur krahun” për Verhoek. Një zëvendësim taktik ky i fundit, teksa trajneri i Frankfurtit shton një forcë mbrojtëse në vend të një tjetre sulmuese, në përpjekje për të mbrojtur fitoren 3-1, e cila është vulosur në 90’ nga Verhoek. Vlen të theksohet se Ka pësuar një disfatë të rëndë, shokue- durrsaku Edmond Kapllani ka qenë se dhe të turpshme Kallmari i portier- në një formë optimale sportive në këtë it kuqezi, Etrit Berisha, sepse është ndeshje, teksa ka fituar edhe penalltimundur nga Helsingborgu me rezul- në e kthyer në gol nga Schlicke, në tatin 7-2, të dielën. Një rezultat tenis- minutën e 51-të, pas ndërhyrjes së tik, që dëshmon edhe tmerrin që ka gabuar të portierit mik, i cili, si lojtar i përjetuar kosovari i kombëtares sonë, fundit është ndëshkuar edhe me të teksa ka qenë i detyruar ta nxjerrë plot kuqe. Kësisoji, Kapllani e ka lënë 7 herë topin nga rrjeta e tij. Megjithatë, kundërshtarin për minuta të tëra me nëse për Kallmarin nuk mund të ketë një forcë më pak në fushë, duke u bërë asnjë justifikim apo ngushëllim, sepse njeriu kyc i suksesit të të tijve, edhe pse humbja ka qenë vërtet turpëruese, ka vetë nuk ka “firmosur” gol. Prej këtij një “gjethe”, ku mund të “kapet” Etrit momenti erdhi edhe goli i barazimit Berisha. Ai po shndërrohet në “ekze- për 1-1, realizuar nga Schlicke, pasi kutuesin” e cilitdo kundërshtari nga miqtë kishin kaluar në epërsi më pika e bardhë e penalltisë. Edhe në herët, për t’ia lënë vendin më tej edhe këtë ndeshje, “gardiani” kuqezi ka re- golit të fitores së mikpritësve, i dalë po alizuar nga penalltia në minutën e 38- nga këmbët e Kapllanit, që ka dhënë të të lojës, duke ngushtuar përkohë- një pasim të përpiktë për shokun e sisht rezultatin në atë moment, 2-1. skuadrës, Leckie, i cili nuk kishte Pjesa më tej, sikurse thamë edhe më shumë minuta që kishte zënë vendin e shqiptarit tjetër të Frankfurtit, Odise Roshi.

Kapllani e ka lënë kundërshtarin Venitet ëndrra angleze për minuta të tëra me një forcë më për Sallajn Mbrojtësi kosovar, Agpak në fushë, duke u bërë njeriu onit Sallaj, nuk ka arritur kyc i suksesit të të tijve të firmosë një kontratë me skuadrën angleze të Portssipër, ka qenë një anth i pambarimtë muthit. Në fakt, trajneri Mikael Aplepër Berishën dhe skuadrën e vet. ton pranoi se Sallaj është një lojtar me Kapllani shkëlqen, Roshi jo cilësi. Megjithëse, sipas tij, në pozicioRoshi dhe Kapllani e kanë nisur nin që luan kosovari, për momentin titullarë, si dyshe e sulmit, ndeshjen nuk është e nevojshme një blerje. LojFrankfurt-Herta Berlin 3-1, por janë tari i Kombëtares Shpresa ka qenë për

disa ditë në provë tek ekipi i Kategorisë së Tretë në Anglisë. Trajneri Apleton ka sqaruar për mediat angleze se nuk është në interes të skuadrës së tij të transferojë një mbrojtës me tipare të Sallajt. “Është lojtar që mund të shikohet në të ardhmen dhe nuk është lojtar që menjëherë mund të shpërthejë”, – ka thënë Apleton. 20-vjeçari së fundi ka luajtur për skuadrën e Ligës së Dytë zvicerane, Biel Bienne. Sallaj ka debutuar edhe në Kombëtaren shqiptare, pikërisht në miqësoren e luksit ndaj Argjentinës.

Mançester Siti mposht Çelsin dhe fiton superkupën e Anglisë E nis keq, por kthen gjithçka Mançcester Siti, duke siguruar edhe trofeun e parë të këtij sezonni. Siti dëshmon edhe një herë tjetër se mbetet skuadra për t’u mundur në Angli.

Formacioni i trajnerit italian, Roberto Mançini, ka mposhtur në kuaddër të Community Shield kampionët e Europës në fuqi, Çelsin. Me rezultatin 3-2, “qytetarët”, kampionë të Anglisë në fuqi, falë golave të realizuar nga Jaja Ture, Karlos Tevez dhe Samir Nasri, kundrejt dy rrjetave të bluve të Londrës (Torres dhe Bertrand) kanë fituar finalen e kupës. Ndeshja nis më mirë për ekipin e Mançinit pasi Çelsi ishte skuadra që kaloi e para në epërsi, me anë të spanjollit Fernando Torres, në minutën e 40-të, por dalja me karton të kuq, tri minuta pas golit të parë, e

Mançester Siti përmbys Çelsin

serbit Ivanoviç, prishi ndjeshëm balancat. Në inferioritet numerik në fushën e lojës, në pjesën e dytë skuadra e Di Mateos vuajti shumë, teksa pësoi për 12 minuta tre gola. Që me nisjen e fraksionit të dytë të kësaj finaleje e deri në fund, në fushë u pa vetëm një skuadër. Ishte Mancester Siti, që kishte dominim total, falë të cilit përmbysi gjithcka në favorin e

vet, shënoi tri herë dhe fitoi 3-2. Si fillim barazoi Jaja Ture, në minutën e 53-të, ndërsa ishte argjentinasi Karlos Tevez, që në minutën e 59-të siguroi epërsinë e parë për të tijtë. Golin e tretë për kampionët e Anglisë e shënoi francezi Samir Nasri, në 65’. Çelsi u mundua të reagojë, u rikthye në lojë me golin e Bertrand, në minutën e 80-të, por vetëm kaq mundi, sepse nuk arriti ta barazojë rezultatin për të siguruar kohën shtesë e shpresuar të fitimi i trofeut.

Ishte Mançester Siti, ai që dominoi dhe meritoi suksesin duke lëshuar kështu edhe dorezën e sfidës për rivalët në këtë prag sezoni, sidomos për bashkëqytetarët e Junajtidin, me të cilin rivalizoi sezonin e shkuar deri në minutat e fundit të Premier Ligës.

Merkato Mançini: Xeko dhe Tevez qëndrojnë te Siti

Porto, Hulk largohet vetëm për 100 mln euro!

Menaxheri Roberto Mançini ka thënë se është i “lumtur” me fuqinë sulmuese të ekipit dhe pret qëndrimin e të gjithë futbollistëve me detyra ofenzive. Edin Xeko dhe Karlos Tevez janë spekuluar me largim nga kampioni i Premierligës, gjatë këtij afati kalimtar të verës, kurse Mançini së fundmi njoftoi se klubi ka marrë disa oferta për Mario Balotelin. Por, italiani pret që ata të gjithë të qëndrojnë në Etihad, së bashku me Sergio Agueron. “Ne kemi shënuar 93 gola sezonin e kaluar dhe jam i kënaqur me katër sulmuesit. Ata do të mbetem me ne. Kam besim të plotë tek ta”, deklaroi Mançini për The Sun.

Presidenti i Portos, Pinto da Kosta ka insistuar se nuk ka biseduar me menaxherin e Hulkut për të ardhmen e sulmuesit dhe ritheksoi se ylli i ekipit do të largohet vetëm nëse paraqitet një klub i gatshëm të paguajë dëmshpërblimin e tij. Çelsi, Real Madrid dhe Paris St Germain kanë shprehur interesim për Hulkun.

Por, Da Kosta, ka insistuar se Hulk mund të largohet nga Porto vetëm nëse një klub është i gatshëm të paguajë dëmshpërblimin e tij prej 100 milionë eurosh. “Nuk jam takuar me menaxherin e Hulkut. Ai është futbollist i cili ka një dëmshpërblim në kontratë me ne dhe përderisa dikush nuk është në gjendje ta paguajë atë, ai do të mbetet këtu”, tha Da Kosta. “Deri më tani nuk ka ndodhur asgjë që të mendojmë për largimin e tij. Prandaj pres që edhe këtë sezon Hulk të mbetet futbollist i Portos”, përfundoi ai.

Endi Kerroll në shitje, duel Milan-Njukastëll Brendan Rodgers e ka vendosur: Endi Kerroll nuk do të jetë pjesë e Liverpulit. Lajmi i raportuar nga “Daily Mail” citon trajnerin e “The Reds”, i cili ka vendosur të shesë ish-sulmuesin e Njukastëll brenda pak ditëve. Milan interesohet për anglezin prej kohësh, por skuadra bardhezi e Premier League do që ta marrë sërish Kerroll në ekip duke u bërë pengesa e vetme për kuqezinjtë italianë. Çdo gjë pritet të vendoset në ditët në vijim ku do të mësohet nëse skuadra e re e Kerroll do të jetë Milani apo Njukastëll.

Interi sfidon Sitin dhe Çelsin për Teo Uollkot Interi është duke synuar transferimin e anësorit të Arsenalit, Teo Uollkot, pasi ky i fundit ka dështuar të rinovojë kontratën me klubin nga “Emirates”. Sky Sport Italia raporton se zikaltërit e duan në ekip anglezin, kontrata e të cilit skadon në verën e vitit 2013. Interesim për Uollkot kanë shprehur edhe Mançester Siti dhe Çelsi.

E shtunë, 16 qershor E martë, 18 janar 2012 2011 e hënë, 13 GUSHT 2012 www.mapo.al www.mapo.al www.mapo.al

Japonezi Jonemitsi siguron suksesin e artë në mundje Tatsuhiro Jonemitsu ka fituar medaljen e arit në mundjen e lirë në kategorinë 66 kilogramë pasi mposhti në finale indianin Sushil Kumar 3-1. Medaljet e bronzit i fituan kazaku Tanatarov dhe kubanezi Lopez Azkuj.

Sapijev i jep Kazakistanit arin e parë olimpik në boks Pas katër medaljesh në botërore, arrin të çojë arin në shtëpi për Kazakistanin i riu premtues Sapijev në finalen e peshave velter. 17-9 rezultati përfundimar, një shkëputje që flet qartë për differencën e atletëve në ring.

Lojërat olimpike

MAPO MAPO

21 21

36.843

Xhamajka e stafetës 4x100 arrin shifrat e pabesueshme falë Boltit dhe Blejkut

1.25.02

Rusja Lamashova arrin medaljen e arit dhe rekordin botëror në ecjen sportive

3.35.59

Kirdjapkin i Rusisë vendos rekordin olimpik në 50 kilometra ecje sportive

Golden Dream Team

SHBA nënshtron një Spanjë heroike!

Skuadra e ëndrrave ka arritur që të mposhtë në finalen e madhe të basketbollit iberikët e Po Gasol që bënë një lojë të mrekullueshme, duke u dorëzuar vetëm në 3 minutat e fundit

30 pikë Kevin Durant u shpall kështu edhe lojtari më i mirë i ndeshjes me 30 pikë të realizuara në total.

23-vjeçari la pas tij Po Gasol me 24 pikë. I barabartë dueli për ribaunde, ku Durant dhe Ibaka ndanë nga nëntë të tillë, ndërsa betejën e asiteve e fitoi Po Gasol me shtatë të tillë kundër katër asisteve të dhëna nga asi i Majemi Hits, Lebron Xhejms

Jeton Selimi

Dhëmbë për dhëmbë, ose më mirë bërryl për bërryl. Ky mund të jetë përkufizimi më i mirë për finalen e djeshme të basketbollit, që pa një ndeshje të luftuar deri në fund mes skuadrës Dream Team të Durant me shokë dhe europianëve të udhëhequr nga “lejkërsi” Po Gasol. Sfida ka qenë spektakolare dhe i ka pasur të gjitha, trepikëshat, faullet teknike dhe slamet e jashtëzakonshëm, ku, ndonëse garën për numrin e tyre e fiton Lebron Xhejms, më spektakolarin e realizon Rudi Fernandez. Sfida do të ketë ekuilibër të plotë, ndonëse në periodën e parë do të jenë amerikanët ata që do të luajnë më mirë, do të krijojnë një shkëputje deri në 10 pikë, për ta mbyllur në fund me kryesimin 35-27.

Por përgjigjia e skuadrës europiane do të vijë në të dytën, ku vëllezërit Gasol do të jenë më të mirët në fushë, ndërsa trepikëshat e Navaros do të sjellin triumfin 31-24 për Spanjën dhe një rezultat 59-58 për SHBA-në në pjesën e parë. Fraksioni i tretë do të jetë më i ekulibriari, ku shifra 24-

24 e realizimeve do të bëjë që akti i fundit të nisë me një pikë diferencë në favor të Dream Team. Shkëmbimet e para do të jenë të barabarta, por talenti i Brajant, Xhejms, Durant, Antoni apo Louv, do të bëjë diferencën shpejt, ndërsa shkëputja në 9 pikë kur duheshin tre minuta deri në përfundim të ndeshjes bëri që Spanja të kërkojë me forcën e dëshpërimit barazimin, por nuk do të mund t’ia dalë mbanë. 24-18 do ta fitojë Amerika këtë periodë dhe krejt ndeshjen me shifrat 107-100 në finalen më spektakolare të historisë së olimpiadave, pasi kurrë më parë dy ekipe nuk e kishin kaluar shifrën e 100 pikëve në një finale olimpike.

Spanja duhet të kënaqet me

medaljen e argjendtë, por edhe me paraqitjen mbresëlënëse të bërë ndaj ajkës së basketbollit Rusia fiton bronzin

Ndërkohë, Rusia e fitoi medaljen e bronztë. Në finalen e pozitës së tretë, rusët e mposhtën Argjentinën me rezultat 81:77, në fund të një ndeshjeje të bukur (19:20, 21:18, 21:19). Për rusët, Alekej Shved ishte më i miri me 25 pikë, kurse tek argjentinasit, më i miri ishte Manu Xhinobili, që realizoi 21 pikë. Në konkurrencën e femrave, Shtetet e Bashkuara të Amerikës të shtunën mbrëma fituan medaljen e pestë të artë rresht, pasi mundën Francën 86:50. E bronztë ishte Australia, e cila ishte më mirë se Rusia (83:74).

Medaljet Shteti 1) ShBA 2) Kina 3) Britania 4) Rusia 5) Koreja Jugut 6) Gjermania 7) Franca 8) Italia 9) Hungaria 10) Australi a

Stefen Kiprotiç, triumf i madh në garën e maratonës

Bolt: Ç’të bëj më shumë që të jem legjendë

Nuk ka qenë keniani i famshëm Kipsang Kiprotiç triumfuesi i maratonës olimpike, por më pak i njohuri Kiprotiç, Stefen.

Ugandezi ka arritur që t’u shkëputet dy shhokëve që po e ndiqnin që në kilometrin e 30-të dhe ka siguruar medaljen e arit në finishin e The Mall. Keniani Abel Kirui ka fituar medaljen e argjentit me një vonesë prej 26 sekondash dhe ka arritur përpara patriotit të tij Kipsang me thuajse një minutë. Një triumf i jashtëzakonshëm ky për ugandezin që arrin kështu një sukses historik.

Legjendë apo thjesht një atlet i suksesshëm? Kjo është pyetja që shtrojnë shumë sportëdashës dhe tifozë të Usain Bolt, i cili bëri tris me flamurin e Xhamajkës në Londër 2012, duke përsëritur suksesin e Pekinit. Vetë sprinteri ishte i qartë pas garës së 200 metrave kur tha se tashmë e ka shkruar hostorinë e këtij sporti, por kreu i Komitetit Olimpik Ndërkombëtar, Xhak Rog u tregua më i matur në vlerësime duke theksuar se Bolt nuk është ende një legjendë. Nuk vonoi edhe kundërpërgjigja e rekordmenit botëror në 100 dhe 200 m, i cili preferoi të bënte një pyetje. “Çfarë duhet të bëj më shumë që të kthehem në legjendë ?”. Në vijim Bolt kujtoi se ka fituar në çdo disiplinë në të dyja olimpiadat rresht dhe shtoi se pas suksesit edhe në botëror, nuk di se çfarë duhet të bëjë më tepër që të cilësohet legjendë.

Përmbysje historike, Rusia fiton arin në vollejboll Ndeshje e dominuar nga Brazili 2-0, por fitojnë rusët në fund me shifrat 2-3 Një përmbysje fantastike e ka udhëhequr Rusinë drejt medaljes së artë në volejboll, një sukses që nuk ndodhte që prej kohës kur shteti përfaqësohej nën flamurin e Bashkimit Sovjetik. Rusia ka bërë atë që pakkush do ta kishte imagjinuar pasi

amerikano-latinët dukeshin të sigurtë dhe nën kontrollin e situatës ndërsa udhëhiqnin me dy sete pas ffitoreve 25-19 dhe 25-20 dhe, mbi të gjitha, kishin në favorin e tyre dy topa-ndeshje për t’i vënë kapak të gjithë sfidës me rezultatin 3-0, por Rusia, e udhëhequr nga një Muserskij në superformë, ka mundur të mbijetojë sepse kthen situatën dhe fiton 29-27 setin e tretë. Kjo duket se është shkëndija e duhur sepse rusët nuk toleroj-

në dhe barazojnë situtatën e seteve 2-2 duke fituar edhe të katërtin me shiffrat 25-22.

Brazili duket i dërrmuar psikologjikisht sepse po vuan ringritjen e Rusisë, të cilën thuajse e kishte nënshtruar me lehtësinë më të madhe. Por skuadra e Muserskijt bën atë që nuk e kishte parë askush ndonjëherë në historinë olimpike, përmbysjen më të madhe dhe arrin të triumfojë edhe në setin e fundit 15-9, duke nënshtruar me shumë lehtë-

si Brazilin, që u duk i dorëzuar që pas shkëmbimeve të para të topit, ndonëse kërkon ndonnjëherë që me forcën e dëshpërimit të rikthehet në lojë, por pa mundur dot. Rusia fiton kështu medaljen e katërt të artë në volejbollin e meshkujve në Olimpiadë, ndërsa Brazili duhet të kënaqet me atë të argjendtë. Italia siguron bronzing pasi ka mposhtur 3-1 Bullgarinë në sfidën e vlefshme për vendet 3-4.

Ar 46 38 29 24 13 11 11 8 8 7

Argj Br 29 29 27 22 16 19 25 33 8 7 19 14 11 12 9 11 4 5 16 12

Tot 104 87 64 82 28 44 34 28 17 35

t

22

MAPO

E hënë, 13 gusht 2012 www.mapo.al

Arabia Saudite ndërton qytet të ri... vetëm për gra!

Arabia Saudite është duke planifikuar që të ndërtojë një qytet të ri vetëm për femra, në një përpjekje për të gërshetuar rregullat e forta fetare, me ambiciet e grave për të bërë karrierë. Kompanisë Shtetërore të Ndërtimit i është kërkuar nga autoritetet që të hartojë planin, ndërsa ndërtimi i komplekseve të banimit dhe të punësimit pritet që të nisë vitin e ardhshëm. Në këtë qytet do të lejohet që gratë të bëjnë punë, të cilat ndalohen në vend, për shkak të kontaktit që duhet të kenë me meshkujt.Qyteti pritet të ndërtohet në lindje të qytetit të Hafufit, ndërsa bashkia ka grumbulluar një fond investimesh prej 100 milionë eurosh.

Fillimisht, në të pritet që të krijohen rreth pesëmijë vende pune në industrinë tekstilit, farmaceutikës dhe industrinë ushqimore, transmeton KP. Ndonëse zyrtarisht në shtetin me 30 milionë banorë është e lejuar që gratë të punojnë, rregullat e ashpra fetare vendosin kufizime të forta, duke kufizuar vetëm në 15 për qind të totalit numrin e femrave në krahun e punës.

Njerëz agresivë zgjedhin qentë agresivë

Do ketë edhe debate duke qenë se ju doni të bëhet gjithçka sipas mendjes suaj. Kujdes sepse partneri nuk do tolerojë. Beqarët do takohen me dikë interesant, por as ai dhe as ju nuk do shpreheni dot dhe nuk do merrni atë që doni.

Venusi do krijojë një ambient të mrekullueshëm për dashurinë e çifteve dhe Jupiteri do sjellë fat.

Kujdes me ndryshimet e shpeshta të humorit! Beqarët do jenë të favorizuar dhe ka mundësi të gjejnë personin që kanë kërkuar prej disa kohësh.

2

3

4

5

6

7

15

Mundohuni të vini pak rregull në lidhjen tuaj sot. Zhdukini edhe dyshimet, mërzitjen dhe sqarojini keqkuptimet.

Dita për beqarët do jetë mjaft e ngrohtë. Do jeni gati për ndryshime dhe për krijimin e një klime pasiononte.

Merrni pjesë në gëzimin dhe suksesin e tij sepse në këtë mënyrë edhe ai do ndihet mirë. Urani do ua zgjojë beqarëve natyrën pasiononte. Do përjetoni diçka intensive, por kjo nuk do të thotë që do merrni kënaqësi dhe do jeni të lumtur. Kujdes!

20 23

21

24

25

VIRGJERESHA (23/VIII-22/IX)

PESHORJA (23/IX-22/X)

AKREPI (22/X-21/XII)

Sot do pyesni veten: ku shkuanvallëgjithëatocilësi të mira të partnerit tuaj, të cilat i keni parë në fillim të lidhjes? Gjërat nuk do shkojnë si duhet dhe ju nuk dojenitëkënaqur.Beqaret duhet vetëm të kenë më tepërbesimtekvetjaqëtë kenë një ditë harmonike.

Do tregoheni me pak kërkuesdheintolerantdhe kjo do e beje edhe komunikiminmetethjeshte.Dojeni gjithashtu me tengrohte dhe dashamires. Beqarët, pasnjëproblemiqëkanepasur do ngushëllohen nga dikush, i cili do iu shprehë më shumësesadhembshuri.

Kjo e enjte do jetë një nga ditë më të këndshme të këtijvitipërçiftet.Marrëdhëniajuajmeatëqëkeninë krah do të përmirësohet mjaft dhe ka ardhur momenti të bëni diçka më shumë për të. Beqarët do kenë një ditë të mirë, e cila do të arrijë kulmin me takimin e mbrëmjes.

Dritë jeshile për ata që janë në çift. Kjo ditë do jetë harmonike, e ekuilibruar dhe plot ngrohtësi dhe butësi. Për beqarët, disa aventura të nisura si sipërfaqësore dhe të përkohshme, do marrin një tjetër drejtim të cilin ju as që e kishit menduar ndonjëherë.

SHIGJETARI (22/XI-21/XII)

BRICJAPI (22/XII-20/I)

UJORI (20/I-19/II)

PESHQIT (20/II-19/III)

Zemra juaj do jetë shumë e gëzuar sot. Venusi do ju krijojë ambientin e duhur për një jetë sentimentale dhe seksuale sa më të mirë. Përfitoni! Edhe ata që kanë pasur një lidhje jo të qëndrueshme, do i përmirësojnë gjërat.

Për ata që janë tashmë të angazhuar me dikë, Mërkuri do shtojë më shumë dozat e individualitetit sesa të komunikimit me partnerin. Nëse jeni ende vetëm do ndiheni mjaft mirë kështu si jeni dhe do e shfrytëzoni këtë kohë.

Dielli në aspekt harmonik iu premton çifteve një ditë të mbushur me lumturi dhe bashkëpunim. Do bëni gjithçka që cilësia e marrëdhënies suaj të jetë sa më e mirë. Nga ana tjetër, ambienti yjor nuk favorizon asgjë të këndshme për beqarët.

Do jenë të shumtë planetët që do ndikojnë në jetën sentimentale të çifteve për ta bërë këtë ditë plot ngjyra. Pritet një rizgjim i pasionit edhe pse mund të ketë ndonjë debat të vogël.

Për beqarët çdo gjë do buzëqeshë.

11

Fjalëkryqi klasik është një nga lojërat enigmatike më të përhapura në botë. Fjalëkryqet e para filluan të botoheshin që në shekullin e XVIII dhe vazhdon të jetë e preferuar edhe në ditët e sotme.

12

28

29

18

19

22

26

27

30 32

36

33

37

34

38

39

42

41

43

46

Koha e fillimit ____:____ Koha e mbarimit ____:____

44

47

Horizontalisht

Vertikalisht:

1. Tërësi parimesh, pikëpamjesh e kërkesash, në bazë të të cilave vepron një parti,

1. Varg i gjatë njerëzish që ecin ngadalë nëpër rrugë zakonisht në raste festash fe-

a organizatë. 9. Aleksandër Sergejeviç, shkrimtar i njohur rus. 13. Nja nga kocka e

tare. 2. Litar i bërë rreth. 3. Këngëtare e njohur britanike. 4. Përemër vetor. 5. Van-

parakrahut. 14. Vegël për të prerë xhama. 15. Një doker pa cepa. 16. Fusha bujqë-

gjush i kinemasë shqiptare. 6. Organizatë Sigurimi. 7. Ashtu quhet shitblerja e lo-

sore. 17. Kryeqyteti i një shteti të madh europian. 20. Bimë barishtore që rritet në

jtarëve nga klubet. 8. Vegël, mjet. 9. Në sasi të vogël. 10. I ka buza në mes. 11. Gomar

brigjet e lumenjve, të liqeneve, degët e së cilës përdoren për shporta. 22. Malaj,

i vogël. 12. Nënoficer në një anije, i cili kujdeset për pajisjet dhe për nevojat e de-

aktor. 23. Artikull i gjatë me karakter kritik. 25. Tregu Amerikan. 26. Në formë

tarëve. 16. Metal i brishtë me ngjyrë si të argjendit, që përdoret në teknikë dhe në

vezake. 28. Sektori Ekonomik. 29. Takëm shkrimi i dikurshëm. 30. Lëndë ngjitëse.

mjekësi. 17. Lëndë si qull i trashë. 18. Agjensi Turistike. 19. Instituti informatikës.

31. Shko! 32. Që sillet me thjeshtësi. 34. Ndërmarrje mekanike. 35. Ka edhe një të

21. Poet i letërsisë antike greke. 22. Heqja e papastërtive. 24. Diçka që mbahet e

tillë zyrtar. 37. Pjesëz mohuese. 38. Copë e vogël e një shufre çeliku, me të cilën i

fshehtë. 27. Pasha i Rilindjes. 29. Vetia e dikujt për t'u treguar i matur, i përmbaj-

biem gurit të zjarrit për të nxjerrë xixa. 39. Gjykatës i dikurshëm. 40. Liçaj i kine-

tur, i qetë. 33. Disa dorëza gruri ose të lashta të tjera, të korrura e të lidhura së

masë. 42. Përemër vetor. 43. Mbahet në këngët polifonike. 45. Mjet për të mbaj-

bashku. 34. Qendro në vend, mos lëviz! 36. Kafshë e madhe gjitare. 37. Kukuzeli i

tur drejtimin e makinës. 46. Gjirokastra në makina. 47. Gur i çmuar.

muziikës. 39. Grup këngëtarësh. 41. Pak tokë. 44. Skuadër europiane.

Sudoku | nivel mesatar 7 3

5

2 3 9 6

2

5

5 LUANI (23/VII-22/VIII)

10

17

45

GAFORRE (21/VI-22/VII)

9

16

40

BINJAKET (21/V-20/VI)

8

14

13

35

Horoskopi i ditës

DEMI (21/IV-20/V)

1

31

Zgjedhja e një manari flet shumë për ne, për karakterin tonë dhe atë se si sillemi. Pronarët e racave për të cilat dihet se janë agresive, si rottweiler apo të ngjashme, janë vetë agresivë dhe me prirje armiqësore, për dallim nga ata që p.sh. janë pronarë të një retrieveri. Edhe pse nuk është provuar ende kjo, shkencëtarët që studiojnë dhe punojnë marrëdhëniet mes manarëve dhe pronarëve, thonë se pronarët në këto raste zgjedhin një qen që është në një farë mënyre një zgjerim i vetes së tyre. Studimi gjithashtu pohon se njerëzit që kanë qentë të vegjël, futen tek njerëzit e hapur dhe kurreshtar, ndërsa pronarët e deltarëve dhe zagarëve janë më ekstrovertët.

DASHI (20/III-20/IV)

Fjalëkryqi klasik

9 7 5 6

4

3 9

4

4 8

3 1 8

1

8 3

7

7 3

5

4

8 9 5

6 1 3 1

4

6 2

1

4

9

6

9

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo rresht e kolonë të ketë numrat nga 1-9.

1

Koha e fillimit ____:____ Koha e mbarimit ____:____

8

3 6

Numërkryq

Shah | nivel mesatar Gjeni figurën duke bashkuar pikat

1

1

4

7

8

Plotësoni tabelën me numrat e dhënë!

Numra me 3 shifra:

54878, 59658, 65236, 70422, 85157, 95874.

120, 147, 242, 306, 521, 601, 825, 925.

Numra me 6 shifra:

Numra me 4 shifra:

Koha e fillimit ____:____ Koha e mbarimit ____:____

I bardhi lëviz dhe fiton në të dy rastet e e dhena në skemën e mësipërme. Sfidat e dhëna janë të përzgjedhura nga profesionistë të vërtetë të lojës së Shahut

Numra me 5 shifra:

09125, 13811, 15051, 15263, 21520, 23201, 25045, 27551, 46631, 52856,

Ngjyrosni pjesën me pikë dhe zbuloni figurën

Përgjigjet nr të djeshëm

S

Gjeni 10 ndryshimet

000123, 145652, 156352, 232514, 251917, 253704, 259658, 341538, 415241, 485415, 612229, 714241, 741230, 803594, 842465, 987411.

1751, 1803, 2320, 2521, 3545, 4854, 5410, 5806.

H

A L

E

L T

A

P

R

L

U

U

K

O

M

O

S

B

A

L

E

E

A

N

O

E

E

D

M

T

R

E

A

O

S

C

T

A

G

A

L

R

U

I

T

E

T

D

E

R

I

A

U U

N

N

D

A

E I

I M

A

M

A

V

O

R

R

E

A

A

P

E

R

S

O

N

S

I

M

A

E

Z

Z

M

E

R

I

D

E

I

S

K S

F

A

I

L

Q

I

E

G

T

I

A

V

T I

A

K

M

A

A

T

O

R

T

I

K

A

R O

K

A

6

3

2

1

0

1

2

4

1

5

2

0

2

3

0

2

1

6

9

5

5

5

8

7

4

8

4

1

5

2

1

0

2

6

3

2

0

1

5

6

2

4

5

8

9

5

7

8

4

S

1

5

2

4

1

5

2

6

3

2

0

1

1

1

5

2

6

6

6

9

3

9

9

9

8

8

8

4

8

7

5

4

5

1

5

2

6

3

2

0

1

5

2

6

0

2

1

5

3

6

8

5

9

7

5

4

8

1

5

6

2

3

2

0

1

5

3

5

7

9

5

4

8

6

5

2

1

5

6

3

2

5

4

2

0

8

2

3

0

2

1

5

6

9

8

7

5

4

5

4

5

1

5

2

6

3

2

0

1

5

2

6

9

8

7

5

4

N

M I

D

2

1

E

N O

5

O

faqja e fundit

SOT 1913

E hënë, 13 gusht 2012 www.mapo.al

MAPO

23

13 gusht Kllouni Oto Vite, kurorëzohet mbret i Shqipërisë Sharlatani gjerman i quajtur Oto Vite (kloun cirku), i cili ngjante me Halim Edine, arriti të bindte “kryengritësit” dhe Haxhi Qamilin se ishte djali i Padishahut dhe në këtë mënyrë mbajti për 5 ditë me radhë kolltukun mbretëror. Historia e Vite nuk është konfirmuar nga ndonjë dokument zyrtar, veç një shënimi në regjistrat e policisë gjermane, e cila nuk dihet se përse e kishte arrestuar

klounin. Në shënimin përbri emrit të tij thoshte se në kartën e identitetit ishte shkruar: “Kloun cirku... një herë e një kohë mbret i Shqipërisë”. Vite pretendonte se kishte zbritur në Durrës, ku njerëzit e Haxhi Qamilit e kishin kurorëzuar mbret më 13 gusht 1913. Ai shoqërohej nga trupa e tij dhe miku i ngushtë Maks Shlepsig, që ushtronte profesionin e “ngrënësit të shpatave”. Ai tregon se që në

ditët e para krijoi një harem dhe pastaj i shpalli luftë Malit të Zi. Sipas dëshmisë së tij, në momentin që u zbulua mashtrimi ai së bashku me “ngrënësin e shpatave” arritën të largoheshin duke vjedhur dhe një pjesë të “thesarit mbretëror”. Historia e tij mbetet e pa vërtetueshme, sidoqoftë ajo ka shërbyer si fabul për romanin e Harri Turtledove “Every Inch a King” (Në çdo centimetër mbret).

Sami A

Bodigardi i Bin Ladenit në “betejë” me qytetin që kërkon ta dëbojë

Siç njoftojnë disa gazeta, Sami A. duhet të ketë rekrutuar në xhaminë e Bohumit të rinj muslimanë për “luftën e shenjtë”. Në këtë kontekst ai duhet të jetë përgjegjës edhe për radikalizimin e dy anëtarëve të të ashtuquajturës celula e Al-Kaidës.

GAZETA

MAPO info@mapo.al cel: 068 20 20 5555477 Gazetamapo@gmail.com cel: 068 477

Një person, që dyshohet se ka qenë truprojë e udhëheqësit të Al-Kaidës, jeton prej vitesh në Gjermani.

Autoritetet e konsiderojnë 36-vjeçarin të rrezikshëm, por përpjekjet për ta dëbuar kanë qenë deri tani të kota.

Prej tetë vjetësh tuniziani Sami A. jeton në Bohum.

36-vjeçari jeton i patrazuar me gruan dhe fëmijët në qytetin në landin gjerman Nordrajn-Vestfalen.

Komshinjtë thonë se është modest. Por me sa duket kryetari i familjes nuk është qytetar i pafajshëm. “Ne e konsiderojmë Sami A. si një predikues të rrezikshëm”, tha në fillim të javës (06.08.2012) presidenti i Entit për Mbrojtjen e Kushtetutës në landin NordrajVestfalen, Burkhard Freier. Kjo zyrë e mbikëqyr Sami A. që prej tetë vjetësh.

Edhe Prokuroria Federale, instanca më e lartë e procedurës penale në mbrojtje të shtetit, ka zhvilluar hetime në lidhje me tunizianin. Ka pasur një dyshim fillestar, që Samir A. mund të jetë anëtar i një organizate të huaj terroriste. Por në maj 2007 çështja u rikthye sërish për shqyrtim. Dyshimi në atë kohë nuk mbështetej dot sa duhej me prova. Dhe gjendja nuk ka ndryshuar deri sot: “Prova të mjaftueshme faktike për një vepër penale, që është brenda kompetencave të Prokurorisë së Përgjithshme, nuk janë ende të njohura në lidhje me këtë person”, pohoi zëdhënësi i Prokurorisë Federale në Karlsruhe.

Siç njoftojnë disa gazeta, Sami A. duhet të ketë rekrutuar në xhaminë e Bohumit të rinj muslimanë për “luftën e shenjtë”. Në këtë kontekst ai duhet të jetë përgjegjës edhe për radikalizimin e dy anëtarëve të të ashtuquajturës celula e Al-Kaidës.

Sipas gazetave, Sami A. u ka dhënë mësim të dy të dyshuarve për terrorizëm në xhaminë e Bohumit. Ai duhet ta ketë pajisur 21-vjeçarin Amid C. nga Bohumi dhe 28-vjeçarin Halil S., nga Gelsenkirheni fqinj, me armët ideologjike për plane terroriste. Të dy përgjigjen në Dyseldorf para gjyqit me akuzën se kishin planifikuar një sulm së bashku me dy bashkëpunëtorë. Sipas akuzës, ata donin të ndiznin një bombë thërrmuese në mesin e një turme njerëzish, për “të përhapur frikë dhe tmerr në Gjermani”.

Por sipas zëdhënësit të Prokurorisë së Përgjithshme, Sami A. nuk ka qenë i vetëm përgjegjës për rekrutimin e celulës së Dyseldorfit. I bashkakuzuari i tij Abdeladim El-K. ka planifikuar sulmin dhe ka rekrutuar bashkëpunëtorë.

Në internet gjendej deri të hënën një video, në të cilën Sami A. predikon fenë islame duke marrë një qëndrim shumë radikal: Familjarët, që nuk besojnë si duhet, thotë salafisti, nuk i përkasin familjes. Klipi është zhdukur ndërkohë nga interneti: “Kjo video është hequr nga rrjeti”, thuhet shkurt në platformën e internetit Youtube. A është fshirë ajo për të humbur gjurmët? Së fundi, një radio gjermane transmetoi në një rubrikë një pjesë të videos, dhe edhe media të tjera

po e shqyrtojnë tani rastin.

Në mesin e muslimanëve në Bohum Sami A. nuk është i panjohur. Në xhaminë Khaled, në lagjen Hustadt, thonë se tuniziani tolerohet vetëm si vizitor atje.

Ai nuk lejohet të predikojë. Idetë e tij për Zotin ndëshkues janë shumë çoroditëse, i tha një televizioni Ahmed Auaimer, Imam i xhamisë Khaled. Por ai pranon gjithashtu, që kjo xhami në Bohum është frekuentuar më parë nga një anëtar i dyshuar i celulës terroriste të Dyseldorfit. Më shumë nuk dihet. Pra, nuk dihet as nëse të dyshuarit për terrorizëm janë takuar atje me Sami A. dhe janë radikalizuar nga tuniziani.

Në qoftë se akuzat konfirmohen, Sami A. do të ndalohet menjëherë të hyjë në xhami, thotë Imami Auaimer: “Ne duhet ta mbrojmë rininë tonë, ne duhet të mbrojmë edhe shoqërinë tonë.”

Xhamia Khaled është përmendur disa herë në titujt e gazetave. Edhe Ziad Jarrah, njëri nga atentatorët e 11 shtatorit 2001, duhet të jetë lutur dikur këtu. Disa ekspertë thonë se në procesin e Dyseldorfit nuk bëhet fjalë për ndonjë celulë të Al-Kaidës nga Dyseldorfi, por flitet për një “celulë nga Bohumi”.

Duket se nuk është rastësi që Bohumi tërheq me sa

Drejtor: Artur Zheji Kryeredaktor: Arion Sulo. Zv/kryeredaktor: Alfred Lela, Aleksandra Bogdani.

Politika: Nevila Përndoj, Fejzi Braushi. Kronika: Leonard Bakillari, Dashamir Biçaku Rrethe: Vladimir Karaj.

Ekonomia: Blerina Hoxha. Sociale: Jonida Tashi. Kultura: Aida Tuci. Sporti: Jeton Selimi.

Komentatorë&Analistë: Gentian Elezi, Arjan Vasjari, Prof. Asoc. Dr. Adrian Civici.

Karikatura: Bujar Kapexhiu. Faqosja: Florenc Elezi. Ilir DRIZARI, Kujtim Bisha Koordinatore: Shkëndi çili.

Korrektore: Lila Plasari, Brunilda Meno. Adresa: Bulevardi Gjergj Fishta pranë UET

duket herë pas here islamistë të dhunshëm. Qyteti ka qenë që nga vitet 1970 qendër për refugjatët politikë nga vendet muslimane, thotë Stefan Reichmuth, profesor për orientalistikë dhe studime islame në universitetin e Bohumit. Në lidhje me faktin që pikërisht në Gjermani predikuesit liberalë ekstremistë arrijnë shpesh të radikalizojnë studentët muslimanë, Reichmuth ka një tjetër tezë: Ai flet për një “strukturë difuze të xhamive për muslimanët arabë”. Forumet e xhamive janë të përfaqësuara në mënyra të ndryshme dhe nuk ka asnjë mbikëqyrje. Predikuesit shpesh kanë pasur mundësi të shfrytëzojnë boshllëqet, thotë Reichmuth në intervistë për DW. “Dhe kështu dikush mund të bëhet i rëndësishëm në një xhami, në qoftë se jep kurse kurani në arabisht, apo diçka tjetër.”

Qyteti i Bohumit është përpjekur ta dëbojë Sami A. për në Tunizi. Por dëbimi u revokua nga ana e Gjykatës Administrative në Gelsenkirhen, ndër të tjera për shkak se Sami A. është i martuar me një gjermane dhe çifti ka tre fëmijë. Qyteti e ka çuar çështjen në apel.

Tani duhet të vendosë Gjykata më e lartë administrative në Mynster, nëse Sami A. mund të ekstradohet në vendin e tij të lindjes. Marrë nga DW