22 23 shkurt mapo ok by Gazeta Mapo

aktualitet

Mapo Lunch

single & the city

Masakra për drogën, babai: Si e mësova vdekjen e tim biri

Majlinda Bregu: Me armiqtë merrem vetë, nuk ia lë Zotit

Iva tiço

Policia zbardh arsyet e krimit makabër, por nuk bie në gjurmët e autorëve. Babai i Shaban Babasit rrëfen momentet e vështira sesi e kishte marrë vesh humbjen e të birit, ndërsa pohon se nuk kishte pasur konflikte me ndonjë person. Faqe 4-5

Mira Kazhani Ajo është pak gjumashe, dhe i pëlqen ai gjumi ‘i djallit’ që zgjat deri në orën 8. Për këtë arsye takimin e lamë për në orën 10; edhe pse unë... Faqe 31

kontrapedal

Vladimir Myrtezai

magazine BARI WEISS

recensë Ndue Ukaj

E shtunë-diel 22-23 shkurt 2014

Themelues henri Çili- Kryeredaktor Arion Sulo - Numër 1140 Viti V botimit. Çmimi 30 lekë. 1.5 euro. www.mapo.al e-mail: gazetamapo@gmail.com. Adresa: BLV "Gjergj Fishta"

a i r ë p i Shq

ishulli 'magjik' i kanabisit

Shpërthimi i magazinave me hashash të Lazaratit alarmon policitë e vendeve perëndimore dhe rikthen Shqipërinë në listën e zezë të narkotrafikut. Qeveria e re, ende pa një plan për problemin e vjetër. Komuna vazhdon “luftën e ftohtë” me shtetin, por deri kur?

editorial

Intervista

Nevoja për një Ramë të krishterë: Çezarit atë që është e Çezarit alfred lela

mapo libri

Çmimi për Letërsinë; A do të zgjedhë Shqipëria më të mirin? Mosbesimi është prezent nisur dhe nga opinioni i krijuar për ato pak çmime letrare që jepen në Shqipëri. Përpara këtij presioni do të ndodhet edhe juria e Çmimit Europian për Letërsinë, e përbërë nga Petrit Ymeri, Diana Çuli, Bujar Hudhri, Marjana Misha dhe Moikom Zeqo

Ministri i Shtetit për Pushtetin Vendor shprehet se demokratët e kanë pasur në programin qeverisës të mandatit 2005-2009 bërjen e reformës territorialo-administrative. I pyetur për pasojat e një procesi të njëanshëm, ai heq një paralele me miratimin e Kushtetutës më 1998, e cila u hartua pa pjesëmarrjen e demokratëve Faqe 10-11

mapo ide

Ngjashmëritë e të kundërtave...

Gënjeshtra e mashtrimi në politikë (I)

Rudolf Marku

Faqe 3

Bledi Çuçi: Nuk do ta Shkarkimi i Xhukës presim pafund opozitën PD: Do të rishikojmë për reformën territoriale qëndrimin me Kuvendin

esse

Faqe 21

Kryetari i deputetëve demokratë, Edi Paloka deklaroi dje se pas shkarkimit të Zana Xhukës, PD-ja do të rishikojë qëndrimin e saj ndaj Kuvendit. Ndërsa kryetari i PD-së, Lulzim Basha i kërkoi Ramës që të heqë dorë nga drafti për Nëpunësin civil, si dhe të sigurojë konsensusin me opozitën për reformën territoriale. Faqe 6

Faqe 29

Ylli Pango

Faqe 28

privatësi

Anjeza Shahini: Kënga, dashuria ime e pashtershme Kanë kaluar dhjetë vjet qëkur pasioni i saj për këngën u shndërrua në profesion dhe nga një talent i sapozbuluar, ajo u kthye në këngëtaren e fuqishme të skenës shqiptare. E megjithatë, Anjeza vazhdon ta ruajë njësoj si herën e parë zjarrin dhe dashurinë për këngën Faqe 19

e shtunĂŤ-e diel, 22-23 shkurt 2014

www.mapo.al

aktualitet

Mapo Lunch

single & the city

Masakra për drogën, babai: Si e mësova vdekjen e tim biri

Majlinda Bregu: Me armiqtë merrem vetë, nuk ia lë Zotit

Iva tiço

Mira Kazhani Ajo është pak gjumashe, dhe i pëlqen ai gjumi ‘i djallit’ që zgjat deri në orën 8. Për këtë arsye takimin e lamë për në orën 10; edhe pse unë... Faqe 31

kontrapedal

Vladimir Myrtezai

magazine BARI WEISS

recensë Ndue Ukaj

E shtunë-diel 22-23 shkurt 2014

Themelues henri Çili- Kryeredaktor Arion Sulo - Numër 1140 Viti V botimit. Çmimi 30 lekë. 1.5 euro. www.mapo.al e-mail: gazetamapo@gmail.com. Adresa: BLV "Gjergj Fishta"

a i r ë p i Shq

ishulli 'magjik' i kanabisit

editorial

Intervista

Nevoja për një Ramë të krishterë: Çezarit atë që është e Çezarit alfred lela

mapo libri

mapo ide

Ngjashmëritë e të kundërtave...

Gënjeshtra e mashtrimi në politikë (I)

Rudolf Marku

Faqe 3

Bledi Çuçi: Nuk do ta Shkarkimi i Xhukës presim pafund opozitën PD: Do të rishikojmë për reformën territoriale qëndrimin me Kuvendin

esse

Faqe 21

Faqe 29

Ylli Pango

Faqe 28

privatësi

E shtunë E shtunë - e diel - e diel 22-23 13-14 shkurt prill 2014 2013 www.mapo.al

Autori i ka hedhur benzinë automjetit me bidonin që kishte marrë më parë tek një karburant në autostradë dhe i ka vënë zjarrin dhe është larguar

Masakra

Hetimet e policisë Si u masakruan dy të rinjtë pas konfliktit për hashashin Policia shpalli në kërkim të dyshuarin si autor të vrasjes së shtetasve Shaban Babasi dhe Albert Kasalla, të cilët u ekzekutuan me plumb në kokë në banesën e të dyshuarit Odise Verbofshi. Gjenden armët e krimit, gjurmë gjaku dhe 74 kilogramë kanabissativa në shtëpinë e të arrestuarit. Tiranë Autori i krimit të dyfishtë mbrëmjes e së enjtes në Durrës ka udhëtuar disa kilometra me dy kufoma në bagazh dhe sediljen e pasme. Më pas ai ka ndaluar në një pikë karburanti në autostradë për të blerë benzinë, të cilën do e përdorte më pas për djegien e automjetit dhe dy të rinjve brenda tij. Ky është rezultati i hetimeve të para të policisë dhe prokurorisë së Durrësit, rreth ngjarjes së rëndë ndodhur dy ditë më parë në zonën e ish-Kënetës. Pazaret e prishura të drogës sipas policisë është një nga pistat kryesore të hetimit për vrasjen dhe djegien e dy të rinjve brenda në automjetin e tyre. Shaban Babasi, 27 vjeç dhe Albert Kasalla 32 vjeç, u gjetën të vrarë me plumb në kokë dhe të djegur në automjetin e njërit prej tyre në zonën e ish-kënetës në Durrës. Sipas policisë, autori i dyshuar i ngjarjes është shtetasi Odise Verbofshi, 32 vjeç, banor i lagjes Nr.14 Shkozet Durrës, i cili është shpallur në kërkim. Policia tha se vrasja e dy të rinjve është kryer në banesën e të dyshuarit, i cili më pas i ka transportuar trupat e pajetë në zonën e ish-Kënetës aty ku i ka vënë flakën automjetit tip “Benz”. Nga kontrolli i ushtruar në banesën e të dyshuarit policia sekuestroi sasinë prej 74 kilogramë kanabis sativa si dhe dy armë, të cilat dyshohet se janë përdorur në ekzekutimin e dy të rinjve. Sipas hetimeve të policisë dyshohet se lënda narkotike e gjetur në banesën e 32-vjeçarit do të blihej prej tij, çka mund të ketë sjellë konfliktin mes tij dhe personave të ekzekutuar. Policia konfirmon se vrasja është kryer

në banesën e të dyshuarit në lagjen nr.14 në Shkozet, pasi dëshmitarët kanë pohuar se dy viktimat janë parë në shoqërinë e 32-vjeçarit pasditen e së enjtes. “Nga hetimet rezulton se dy viktimat, ditën e ngjarjes janë shoqëruar me një shtetas, banor i Shkozetit dhe kanë shkuar me automjetin e tyre në shtëpinë e personit të dyshuar si autor i krimit. Në këtë shtëpi mendohet se dy viktimat janë qëlluar me armë zjarri dhe më pas janë transportuar me automjet deri në dalje të ish-kënetës, aty ku u gjeten të vdekur”tha një burim i prokurorisë. Pas kësaj dëshmie policia ka ushtruar kontroll në banesën e të dyshuarit, e cila ka qenë e mbyllur dhe e braktisur. Policia thotë se në ambientet e brendshme të dhomës së ndenjës, në mobiliet e dhomës dhe në kolltuqe janë konstatuar gjurmë gjaku. Më pas policia thotë se ka gjetur dy armë tip pistoleta, dy gëzhoja, si dhe në një dollap rrobash ka gjetur sasinë prej 74 kilogramë lëndë narkotike e llojit kanabis sativa e presuar dhe mbështjellë në pako të veçanta me natriban. Po ashtu gjatë këqyrjes së ambienteve të banesës policia thotë se ka fiksuar gjurmë gjaku, të cilat të krijojnë bindjen për tërheqjen e kufomave. “Nga veprimet e para hetimore krijohet bindja se viktimat, kanë kryer ndonjë aktivitet për mbajtje dhe shitje narkotikesh bashkë me autorin. Ditën e ngjarjes ata janë takuar me njëri-tjetrin, ndërsa më pas kanë shkuar tek shtëpia e autorit, në Shkozet. Në rrethana që mbeten për t’u sqaruar, autori ka vrarë dy viktimat brenda në shtëpinë e tij, me nga një plumb në kokë”, - thotë policia. Hetimet gjithashtu tregojnë se pas vrasjes autori i ka transportuar viktimat në zonën e quajtur ish-‘Këneta’ me automjetin e njërit prej tyre, duke i futur njërin në bagazh dhe tjetrin në sediljen e pasme. “Gjatë udhëtimit, si rrjedhojë e rrugës në ndërtim, automjeti mund të ketë pësuar defekt dhe ka ngecur në rrugë. Autori i ka hedhur benzinë automjetit me bidonin që kishte marrë më parë, tek një karburant në autostradë dhe i ka vënë zjarrin dhe është larguar. Pas kësaj autori i veprës penale ka marrë një automjet tek shtëpia e të afërmve të tij dhe është larguar.

Albert Kasalla

“Nga hetimet rezulton se dy viktimat, ditën e ngjarjes janë shoqëruar me një shtetas, banor i Shkozetit dhe kanë shkuar me automjetin e tyre në shtëpinë e personit të dyshuar si autor i krimit. Në këtë shtëpi mendohet se dy viktimat janë qëlluar me armë zjarri dhe më pas janë transportuar me automjet deri në dalje të ish-kënetës, aty ku u gjeten të vdekur”

Shaban Babasi

I dyshuari për vrasjet, Odise Verboshi

Llalla apel policisë: Sillni më shumë prova për hetimet Duke analizuar punën e Prokurorisë së kryeqytetit, kryeprokurori Adriatik Llalla tha se njësia hetimore kundër korrupsionit ka përfunduar disa hetime me impakt për publikun, por sipas tij ka edhe shumë çështje të tjera që kanë nevojë për ritëm të lartë hetimor. Në referim të kallëzimeve të depozituara Llalla shtoi se në shumë prej tyre ka mungesë provash. “Nga rritja e vendimeve të mosfillimit përcaktohet se shkak kryesor, sipas të dhënave të deritanishme rezulton të jetë se materialet e referuara nga institucionet e tjera apo të kallëzuara nga qytetarët nuk plotësojnë në mënyrën e duhur kriteret e parashikuara në ligj, nuk janë të shoqëruar me provat apo në mjaft raste fakti nuk përbën elementë të veprës penale”, tha Llalla. Por, ndërsa Kryeprokurori theksoi kërkesën ndaj policisë që të referojë dosje me prova, kryegjyqtari i Apelit Aladuin Malaj ishte kërkues në këtë pikë ndaj Prokurorisë. “Dosjet e prokurorisë duhet të kenë më shumë prova, kështu edhe puna e gjyqtarëve në dhënien e drejtësisë bëhet më e lehtë”, tha Malaj. Kryeprokurori i Apelit,

Shkëlqim Hajdari sugjeroi që për 2014 të ketë ndryshime në Kodin e Procedurës Penale, përsa i përket gjykimit në mungesë, si edhe të rregullohet Instituti i Gjykimit të Shkurtuar. Hajdari kërkoi që seancat e këshillimit në Gjykatën e Lartë të jenë të hapura e të bëhen me praninë e prokurorit. “Vazhdojnë që të kenë përhapje të gjerë vepra penale në fushën e pronës, vepra penale që kanë të bëjnë me jetën, krime kundër jetës, armëmbajtje pa leje, vepra penale në fushën e korrupsionit etj”, tha Hajdari. Ndërsa Prokurori i Përgjithshëm solli si shqetësim denoncimet e shumta të qytetarëve për apartamente të shitura dy ose më shumë herë nga pronarët e tyre. “Problem për të cilin kërkohet që nga ana e Prokurorisë së Apelit, nëse nuk do të merrte zgjidhjen e duhur ligjore, ashtu siç gjykohet nga ana e prokurorëve edhe në Gjykatën e Apelit, të ushtrohej rekurs i vazhdueshëm në Gjykatën e Lartë me qëllim arritjen e marrjes së një vendimi unifikues, sepse do të jetë një problem shqetësues kryesisht në fushën e shitblerjes së apartamenteve dhe të pronave të tjera”, tha Llalla.

Prokurori i Përgjithshëm solli si shqetësim denoncimet e shumta të qytetarëve për apartamente të shitura dy ose më shumë herë nga pronarët e tyre.

E shtunë - e diel 22-23 shkurt 2014

www.mapo.al

për drogën

Babai i Shaban Babasit rrëfen momentet e vështira sesi e kishte marrë vesh humbjen e të birit, ndërsa pohon se nuk kishte pasur konflikte me ndonjë person

Sabri Babasi: Momentet e ankthit për vdekjen e tim biri, të zbardhet krimi TIRANË- Sabri Babasi, babai i Shaban Babasit, tregoi dje për gazetën “Mapo” momentet e fundit kur kishte parë të birin, ndërsa me ankth kishte pritur të merrte ndonjë informacion, por djali nuk përgjigjej në telefonin e tij. Burri i moshuar tregon se në mbrëmje vonë, pasi telefoni i të birit nuk hapej, dhe pasi kishin bërë disa tentativa për t’u lidhur me të por ai nuk ishte përgjigjur, po humbnin shpresat se atë mund ta gjenin sërish të gjallë. “Që në momentin kur nuk m’u përgjigj nisa të dyshoj se aty mund të kishte ndonjë rrëmbim, apo ndonjë gjë që nuk shkonte dhe nisa të merakosem”,- thotë Shabani ndërsa shton se ata nisën të kërkonin në Fushë-Krujë. “Në mbrëmje erdhi policia e Fushë-Krujës te ne dhe më mori mua dhe djemtë. Më pyeti se ku e kisha djalin. Iu thashë që nuk dija se ku ishte. Iu tregova se kishte qenë duke punuar me ne, për të hapur një rrugë për shtëpinë tonë, ndërsa kishte dalë për të takuar më pas një shok tek kafja e lagjes”,- tregon i moshuari Babasi. Burri i moshuar ka pranuar të rrëfejë momentet e fundit kur ka parë të birin, ndërsa ka pohuar se ai nuk dinte që djali të ishte përfshirë në aktivitete të jashtëligjshme. Po kështu as nuk ka pasur dijeni që i biri të ketë pasur konflikte me ndonjë person, apo se mund të ketë pasur debate apo probleme me ndonjë njeri. Z. Sabri, kur jeni takuar për herë të fundit me djalin tuaj ? Dje unë kam qenë në shtëpi duke punuar për të hapur një rrugë të shtëpisë sonë, për të dalë në rrugë kryesore. Bashkë me mua ka qenë edhe djali im i tretë, Shabani. Ai ka qenë duke punuar këtu me mua. Më pas ka folur me një shokun e tij në telefon dhe bashkë me të kanë shkuar te një lokal këtu afër për të pirë kafe. Di që ka qenë me një shokun e tij, komshi këtu me ne, Albert Kasallën. Djali është larguar me makinën e djalit të madh dhe që nga ajo

Aksident, autobusi përplaset me Benzin, pesë të plagosur TIRANË- Pesë persona kanë mbetur të plagosur dhe 5 të tjerë të lënduar lehtë në një aksident rreth orës 16:55 të ditës të pasdites, në dalje të kryeqytetit, në rrugën e Elbasanit, pranë një qendre tregtare në fshatin Lundër. Policia bëri me dije se një autobus ka dalë nga rruga pasi është përplasur me një automjet të markës “Mercedez- Benz”. Ngjarja ka ndodhur në aksin rrugor Tiranë-Elbasan. Nga hetimet paraprake dyshohet se shkak i aksidentit është bërë një manovër e gabuar e automjeteve, ku njëri prej tyre dyshohet të ketë qenë me shpejtësi tej normave të lejuara. Ndërkohë, pesë të plagosurit janë nisur menjëherë drejt Spitalit Ushtarak për të marrë ndihmën mjekësore. Burime nga vendi i ngjarjes bëjnë me dije se autobusi me targë AA955HG i linjës Tiranë-Elbasan, pas përplasjes është përmbysur në krahun e shoferit. Krahas 5 per-

sonave të plagosur ka pasur edhe pasagjerë të tjerë të dëmtuar lehtë. Nga pasagjerët e plagosur bëhet me dije se në gjendje më të rëndë ndodhet shtetasi L. Brahja. Automjeti tip “Benz” ka goditur në pjesën e pasme autobusin që po shkonte nga Tirana drejt qytetit të Elbasanit. Autobusi ka qenë i mbushur plot me pasagjerë, pjesa më e madhe e të cilëve ishin studentë që ktheheshin në shtëpi për fundjavë. Një nga

pasagjerët e dëmtuar lehtë, Selman Merxhani shprehet se nuk mban mend asnjë gjë. Ai thotë se kujton vetëm që autobusi është goditur nga një makinë dhe më pas është përmbysur. “Autobusi ishte nisur nga Tirana drejt Elbasanit. Jemi përplasur me një makinë. Kujtoj vetëm momentin kur autobusi ra”. Policia tha se ka shoqëruar në Komisariatin nr.1 drejtuesin e mjetit tip “Benz”.

Sabri Babasi, babai i Shaban Babasit

kohë nuk është kthyer më në shtëpi. Më pas, ju a tentuat të lidheshit me telefon apo me ndonjë shok të tij? Unë personalisht tentova disa herë të lidhesha me të. I bija telefonit të tij, por nuk e hapte njeri. Kur nuk po e hapte njeri, aty nisa të merakosem e të dyshoj. Nisa të mendoj dhe të ndjej se diçka e keqe mund të kishte ndodhur. Pse nisët të mendonit kështu ? Po sepse telefoni i tij nuk po hapej. Ai nuk përgjigjej, nga kjo situatë nisa të dyshoj. Mendova me vete se kjo duhej të ishte një rrëmbim, një pengmarrje apo ku di unë... Po pse mund të mendonit kështu, kishit ndonjë dyshim konkret ? Jo nuk kisha dyshim konkret, por ju thashë që nga mënyra sesi po ndodhnin gjërat. Ngaqë telefoni nuk hapej... Keni qenë në dijeni të ndonjë konflikti apo të ndonjë mosmarrëveshjeje të djalit tuaj, Shabanit ? Jo, absolutisht që jo. Nuk jam në dijeni të ketë pasur ndonjë konflikt apo mosmarrëveshje me ndonjë person. Ne jetojmë këtu prej vitit 2000, dhe më parë e kemi pasur shtëpinë në kodër. Jetojmë këtu në një ambient kushërin-

jsh, dhe nuk kemi pasur arsye për t’u konfliktuar me njeri, as unë e as djemtë e mi. Kemi ndërtuar këtë shtëpi me hallet dhe problemet tona, dhe nuk kemi pasur probleme me njeri. Shabani me çfarë merrej? Punonte këtu në një lokal të vogël prej kohësh. Kishte shok të tijin, këtë me të cilin u vranë. Ka një javë që e kam fejuar me një vajzë këtu në Fushë-Krujë. Kur ju kontaktoi policia ? Po ata erdhën mbrëmë këtu dhe më thirrën. Erdhën kontrolluan shtëpinë dhe më pyetën: ‘Ku e keni djalin, Shabanin?’ Iu thashë që atë duhej ta dinit ju, jo unë. Pasi folëm me ta dhe iu thashë që djalin duhej ta gjenin ata, ikën... Më vonë pastaj erdhën të afërmit dhe të tjerë të shtëpisë dhe në mëngjes më thanë mua: “Ec përpara se do ikim në Durrës”. Aty e kuptova se gjithçka kishte marrë fund. Edhe tani që ka ndodhur gjithë kjo situatë, a keni ndonjë dyshim konkret ? Jo, aspak. Këtë duhet të na e thotë policia. Ne nuk kemi asnjë lloj dyshimi. Ne presim që Drejtoria e Policisë së Durrësit dhe shteti të zbardhin të vërtetën e kësaj ngjarjeje dhe ne të dimë të vërtetën.

Familja e Albert Kasallës: Nuk kishte konflikte me njeri, as probleme me drogën Në shtëpinë e Albert Kasallës ende janë të shokuar nga gjithë ajo çfarë ka ndodhur mbrëmjen e së enjtes me djalin e tyre Albertin, ndërsa gjithçka ka ndodhur iu ka ardhur në mënyrë të papritur. Bujar Kasalla, xhaxhai i tij, si dhe babai i Albertit, pohojnë se nuk dinë asgjë se nga iu ka ardhur e gjithë kjo histori. Të dy ata por edhe të afërm të tjerë të familjes Kasalla thonë se Alberti nuk ka pasur as ndonjë konflikt apo ndonjë problem me ndonjë person. “Ai punonte në gurore, ishte njeri që shikonte hallin e tij dhe nuk ngatërrohej, dhe jo më të kishte konflikte me persona të ndryshëm”. Të afërm të tij tregojnë se të enjten pasdite ai ka dalë nga shtëpia, ku pak më parë kishte qenë duke punuar, dhe që nga ajo kohë nuk ka komunikuar më me asnjë pjesëtar të familjes. Pavarësisht tentativave të tyre për t’u lidhur me Albertin në telefon, ai nuk iu është përgjigjur asnjëherë. Ata pohojnë se kanë nisur të dyshojnë mbi zhdukjen e njeriut të tyre, por kurrë nuk e kishin menduar se mund të përfundonte në një situatë të tillë. Të afërmit e Albertit thanë dje se jo vetëm që Alberti nuk ka pasur konflikte apo mosmarrëveshje me ndonjë person, por po ashtu mohonin mundësinë që i afërmi i tyre të ishte përfshirë në një histori droge, ashtu siç ishte dhënë nga mediat dhe përkundër versionit të dhënë nga policia.

E shtunë - e diel 22-23 shkurt 2014

www.mapo.al

Toponimet dhe deti, Shqipëri-Greqi riaktivizojnë komisionet dypalëshe Shqipëria dhe Greqia kanë vendosur që mosmarrëveshjet ekzistojnë mes tyre për një sërë çështjesh të mprehta t’i zgjidhin nëpërmjet respektimit të së drejtës ndërkombëtare dhe të parimeve të Traktatit të Miqësisë së mirë që kanë nënshkruar shumë vite më parë dy vendet tona. Ky ka qenë angazhimi që kanë marrë ministrat e Jashtëm të Shqipërisë dhe Greqisë, përkatësisht Ditmir Bushati dhe Evangelos Venizellos, në takimin që kanë patur dje në Tiranë. Por përtej gjuhës diplomatike, ndryshe nga tre muaj më parë kur ata u takuan së fundmi në Tiranë, dy kryediplomatët e dy vendeve tona, dje duke përdorur një gjuhë më të moderuar, kanë bërë të di-

tur se kishin rënë dakord që për çështjen e toponimeve, atë të kufirit detar dhe tokës apo edhe për çështje të tjera, kanë rënë dakord që të riaktivizojnë komisionet dypalëshe përkatëse. Kështu sa i përket çështjes së toponimeve, të dy ministrat bënë të ditur se kishin rënë dakord që atë ta trajtonin si një çështje thjesht teknike dhe që do të zgjidhej sipas përcaktimeve ndërkombëtare. “Në nivelin dypalësh, ekzistojnë disa çështje që qëndrojnë pezull, por siç tha dhe ministri Bushati, kemi bërë një përgatitje shumë thelbësore e praktike që na lejon të lëvizim shpejt, t’u japim zgjidhje përfundimtare të gjitha çështjeve mbetur pezull, duke patur si bosht kryesor respektin e së

drejtës ndërkombëtare dhe marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë”, - deklaroi ministri Venizellos, i cili qëndroi në Tiranë në kuadër të turit të tij ballkanik në cilësinë e ministrit të Jashtëm të vendit që ka presidencën e BE-së. “Jam i kënaqur të deklaroj para opinionit publik se kemi rënë në ujdi me qeverinë greke për të aktivizuar disa komisione që burojnë nga Traktati i Miqësisë, që është kuadri rregullator mes dy vendeve tona, çështje të cilat gjithashtu kanë të bëjnë me problematika që do të diskutohen nga komisionet përkatëse në një frymë mirëkuptimi, e në kuadër të perspektivës euroatlantike që të dyja vendet ndajnë”, - tha nga ana e tij ministri Bushati.

vendimi

PD: Do rishikojmë qëndrimin ndaj Kuvendit, Basha: Protestat do të vijojnë Kreu i PD: “Nga dita e djeshme, kjo qeveri duhet t’i bëjë llogaritë me sheshin, me marshimin, me protestën popullore, me polin e ri të demokracisë pjesëmarrëse në vend” TIRANË Në dy deklarata zyrtare brenda pak orësh, Partia Demokratike ka përcjellë dje qëndrimin se do të rishikojë pozicionin e saj ndaj Kuvendit pas shkarkimit të kreut të ILDKP-së, Zana Xhuka, si dhe i ka kërkuar qeverisë që jo vetëm të heqë dorë nga projektligji “Për statusin e Nëpunësit civil”, por edhe të sigurojë konsensusin me opozitën në të gjitha hallkat e procesit të draftimit dhe votimit në sallën e Kuvendit të reformës territorialo-administrative. Përmes një deklarate zyrtare, kryetari i Grupit parlamentar të PD-së, Edi Paloka deklaroi dje se shkarkimi nga mazhoranca i Zana Xhukës në krye të ILDKP-së shënon një rast të paprecedentë, që një legjislaturë e ardhshme të hedhë poshtë vendimet që ka marrë Parlamenti paraardhës. “…Me atë që ndodhi dje në Parlament, mund të presim që kjo mazhorancë të hedhë në tokë e të rrëzojë të gjithë shtetin. Pasi me ato “argumente” që ata përdorën dje, duhet që të fillojnë e të shkarkojnë të gjithë gjykatësit e Gjykatës Kushtetuese, gjykatësit e Gjykatës së Lartë,

Prokurorin e Përgjithshëm, Shefin e Shërbimit Informativ, Presidentin e Republikës dhe çdo institucion tjetër kushtetues apo të pavarur që ka votuar Parlamenti i kaluar. Në këto kushte, kur kjo mazhorancë po e bën Parlamentin shqiptar të paqenë, në këto kushte kur opozita dhe populli shqiptar injorohen dhe përbuzen në këtë mënyrë, me arrogancë nga kjo mazhorancë, në emër të Grupit parlamentar të Partisë Demokratike, unë deklaroj se Grupi Parlamentar i PD-së do të rishohë qëndrimin e tij ndaj Parlamentit shqiptar”, - tha dje Paloka. Në një tjetër deklaratë, kryetari i opozitës, Lulzim Basha i ka kërkuar kryeministrit Rama që të tërheqë projektligjin që ka hartuar për Nëpunësin civil, të zbatojë menjëherë vendimin e Gjykatës Kushtetuese, të pushojë luftën ndaj institucioneve të pavarura, të pranojë në rrugë institucionale konsensusin politik me opozitën në të gjitha hallkat e procesit të draftimit dhe votimit në sallën e Kuvendit të reformës territorialo-administrative, si dhe të ulen e të përcaktojnë

bashkë me opozitën një plan të detajuar masash në funksion të marrjes së statusit të vendit kandidat në BE në muajin qershor. Duke iu referuar protestës së dy ditëve më parë, Basha deklaroi se shqiptarët folën, andaj qeveria duhet të punojë. “Shqipëria në protestë’ ngriti dje në Tiranë një barrikadë vendimtare kundër mashtrimit, në mbrojtje të demokracisë, besimit dhe shpresës për të ecur përpara. Një pol i ri politik lindi dje, një lidhje e ngushtë, një aleancë e re midis opozitës politike, rinisë së lirë dhe njerëzve të lirë, përballë shumicës parlamentare të votave të blera dhe të përftuara përmes mashtrimeve elektorale, kundër qeverisë më konfliktuale, më arrogante dhe më të papërgjegjshme të njëzet e tre vjetëve të fundit. Nga dita e djeshme, kjo qeveri duhet t’i bëjë llogaritë me sheshin, me marshimin, me protestën popullore, me polin e ri të demokracisë pjesëmarrëse në vend”, - tha dje Basha. Ai theksoi se protestat do të vijojnë dhe se marshimi i dy ditëve më parë ka përcaktuar veçse shtratin e saj. N.Perndoj

Kur opozita dhe populli shqiptar injorohen dhe përbuzen në këtë mënyrë, me arrogancë nga kjo mazhorancë, në emër të Grupit parlamentar të Partisë Demokratike, unë deklaroj se Grupi Parlamentar i PDsë do të rishohë qëndrimin e tij ndaj Parlamentit shqiptar”, - tha dje Paloka

Bankers Petroleum: Rezerva e nxjerrshme e naftës, 17 mld USD Rezerva e naftës së shfrytëzueshme në zonën e Patos –Marinzës dhe atë të Kuçovës arrin në 232 milionë fuçi, vlera e së cilës me çmimet aktuale në bursa është më shumë se 17 miliardë dollarë. Lajmi mbi rezervat u bë i ditur dje nga burimet zyrtare të kompanisë “Bankers Petroleum”, e cila ka aktivitet në këto zona. Kompania njofton se rezervat rrisin vlerën e “Bankers” në 2.24 miliardë dollarë. Prodhimi mesatar për 3-mujorin e parë të 2014-ës deri tani është 19 700 fuçi në ditë. Vlerësimet mbi rezervat u kryen nga “RPS Energy Canada Ltd.”, për vendburimin e Patos-

Marinzës dhe nga “DeGoyler and MNaughton Canada Ltd.”, për vendburimin e Kuçovës, të cilat u kryen në përputhje me Standardet e Instrumenteve Kanadeze në fushën e naftës dhe të gazit. Kompania “Bankers Petroleum” ka rritur rezervat në krahasim me vitin 2012 prej më shumë se 20%. Burimet zyrtare njoftuan se faktorët kryesorë që kanë ndikuar në rritjen e rezervave të nxjerrshme janë përmirësimet operacionale, programi i përshpejtuar i shpimit të puseve të reja dhe ulja e kostove të zhvillimit në të ardhmen. Kostot oper-

acionale për njësi kanë rënë si pasojë e reduktimit të përdorimit të solarit, përmirësimin e sistemit të trajtimit të naftës, uljen e konsumit të energjisë, si edhe përmirësimin e performancës së pompave me burmë. Treguesi i j e t ë g j at ë s is ë së r e z e r vave t ë nxjerrshme dhe të provuara është përkatësisht 22 dhe 35 vjet. Çmimi aktual mesatar për shitjet në eksport është rreth 81% të BRENTit (një rritje prej afro 2% në krahasim me çmimin mesatar të realizuar në vitin 2013, që ishte 79% të BRENT-it). Në vijueshmërinë e

ndryshimeve fiskale në Shqipëri për vitin 2014, këto raporte rezervash janë bazuar mbi supozimet që kompania “Bankers” dhe qeveria shqiptare do të arrijnë një marrëveshje, e cila do të garantonte stabilitetin e treguesve ekonomikë, siç parashikohet në marrëveshjen hidrokarbure nëpërmjet kompensimit të përshtatshëm të efekteve fiskale, si edhe rimbursimi në kohë i TVSH-së brenda afateve të përcaktuara në legjislacion. Një gjë e tillë u bë e mundur edhe në vitin 2008, kur qeveria shqiptare zbatoi ligjin “Për rentën minerare”.

Albpetroli, do të shitet vetëm licenca pa blloqet e naftës Qeveria ka shpallur një qëndrim të ri për privatizimin e ndërmarrjes shtetërore të naftës, Albpetrol. Do të shitet vetëm licenca dhe asetet që sot kompania ka në pronësi, por jo të drejtat mbi blloqet e naftës dhe marrëveshjet hidrokarbure”, - tha dje ministri i Energjetikës, Damian Gjiknuri, në një takim pune me drejtuesit e “Albpetrolit”. “Është më normale që kompania, nëse do të privatizohet, të dalë në shitje për kapacitetet që ka, licencat që ka, dhe si një kompani që ka nxjerrjen dhe shfrytëzimin e naftës. Jo të trashëgojë edhe të drejta që normalisht janë të drejta që i takojnë kombit shqiptar, të drejta sovrane, të drejta që ka mbi marrëveshjet hidrokarbure dhe prandaj ai model privatizimi u kritikua ashpër dhe në fund të fundit provoi që qe i dështuar”, - tha Gjiknuri. Ministri njoftoi se edhe të drejtat për nxjerrjen e naftës në blloqet naftëmbajtëse do të jepen me tender. “Ministria e Energjetikës dhe Industrisë së bashku me strukturat përkatëse po punon për përgatitjen e një pakete, që për herë të parë do të bëjë të mundur pas gati 20 vitesh që këto blloqe t’i nxjerrë me konkurrim”, tha Gjiknuri. Sipas tij, nuk mund të ndodhë që të vijë një shoqëri që ka marrë përsipër të zhvillojë një fushë nafte dhe të mos ketë paratë e duhura për të investuar. “Shpeshherë e keni parë edhe vetë diferencën, kompanitë që kanë potencial dhe që kanë një emër prapa arrijnë ta realizojnë atë, pjesa tjetër mbeten tek ata tregues prodhimi që kanë trashëguar”, - tha kreu i Energjetikës dhe Industrisë. Ai theksoi ndërkaq se shumë shpejt do të përgatitet paketa, do të kalojë edhe në qeveri dhe fushat do të jenë të hapura për kompaninë më serioze, duke vënë kritere të forta për ata që vijnë, pasi edhe interesi është rritur.

I n t e rv i st ë h i sto r i r e p o rta z h n o sta lg j i K u lt u r ë Çdo të shtunë e të diel

www.mapo.al

intervista

Bledi Çuçi:

Nuk do ta presim pafund opozitën për reformën territoriale Ministri i Shtetit për Pushtetin Vendor shprehet se demokratët e kanë pasur në programin qeverisës të mandatit 20052009 bërjen e reformës territorialoadministrative. I pyetur për pasojat e një procesi të njëanshëm, ai heq një paralele me miratimin e Kushtetutës më 1998, e cila u hartua pa pjesëmarrjen e demokratëve Faqe 10-11

“Shkatërruesi Renzi”, historia e kryeministrit më të ri të Italisë Faqe 13

Shqipëria, ishulli “magjik” i kanabisit Shpërthimi i magazinave me hashash të Lazaratit alarmon policitë e vendeve perëndimore dhe rikthen Shqipërinë në listën e zezë të narkotrafikut. Qeveria e re, ende pa një plan për problemin e vjetër. Komuna vazhdon “luftën e ftohtë” me shtetin, por deri kur?

Shqipëria u riciklua këtë javë në median ndërkombëtare si “delja e zezë” e trafikut të marijuanës dhe qenieve njerëzore, por këmbanat e alarmit u tretën mes zhurmimit të pashtershëm të politikës së brendshme. Lajmi i parë i keq erdhi nga Italia, ku një kolonel i Guardia di Financës nuk e fshehu shqetësimin për tonelatat e hashashit që zbarkojnë në brigjet e Pulias, përmes gomoneve apo skafeve me motorë të fuqishëm. Në të vërtetë, pala italiane po konfirmon tashmë në territorin e vet, atë që kishte paralajmëruar verën e shkuar në tokën tonë: Lazarati, kjo komunë kryeneçe në jug të Shqipërisë, ishte mbuluar si kurrë më parë nga bimët e hashashit. Shuplaka e dytë erdhi nga Britania e Madhe, e cila e renditi sërish Shqipërinë në krye të listës për fëmijët dhe vajzat e trafikuara për prostitucion. Trafiku i drogës dhe ai i qenieve njerëzore kanë qenë dy vraga të pandashme mbi imazhin e Shqipërisë, që këtë verë pret me ankth vendimin e Brukselit për statusin e vendit kandidat. Por alarmi për trendin rritës të trafiqeve nuk po shkund ende autoritetet në vend, të cilat deri më tash kanë ngritur duart përballë “problemit kompleks” me emrin Lazarat.

Faqe 7

Kryeqyteti i marijuanës

Komuna me më shumë se 4 mijë banorë ka triumfuar për vite me radhë përballë forcës së ligjit, duke mbetur “toka e fundit” jashtë juridiksionit të shtetit. Operacionet për ta bërë zap Lazaratin numërohen me gishtat e dorës përgjatë viteve, me një bilanc turpërues për Policinë e Shtetit. Disfata pa kushte e ka mitizuar edhe më shumë këtë komunë, që tashmë është kthyer në një problem ndërkombëtar. Lajmet për “magazinën” e marijuanës në Europë kanë bërë xhiron e botës, aq sa tashmë, kjo komunë e izoluar në jug të vendit ka lënë në bisht namin e Amsterdamit si kryeqytet i hashashit. Banorët, një pjesë e mirë e të cilëve të skeduar, por të patrazuar nga policia, ia kanë vjelë frytet me kohë kësaj “lufte të ftohtë” me policinë. Janë kthyer në sipërmarrës, duke punësuar me dhjetëra punëtorë nga qytetet e tjera të vendit që merren me mbjelljet e korrjet e hashashit. Megjithatë, Lazarati vjel vetëm një pjesë të vogël të parave që rrjedh nga trafiku i hashashit. Banorët e zonës janë dora e parë e një ingranazhi marramendës, që sipas Guardia di Financës qarkullon 4.5 miliardë euro në vit...

E shtunë - e diel 22-23 shkurt 2014

www.mapo.al

Dossier Shpërthimi i magazinave me hashash të Lazaratit alarmon policitë e vendeve perëndimore dhe rikthen Shqipërinë në listën e zezë të narkotrafikut. Qeveria e re, ende pa një plan për problemin e vjetër. Komuna vazhdon “luftën e ftohtë” me shtetin, por deri kur?

Shqipëria, ishulli “magjik” i kanabisit

Trafiku i drogës dhe ai i qenieve njerëzore kanë qenë dy vraga të pandashme mbi imazhin e Shqipërisë, që këtë verë pret me ankth vendimin e Brukselit për statusin e vendit kandidat. Por alarmi për trendin rritës të trafiqeve nuk po shkund ende autoritetet në vend,

ron e botës, aq sa tashmë, kjo komunë e izoluar në jug të vendit ka lënë në bisht namin e Amsterdamit si kryeqytet i hashashit. Banorët, një pjesë e mirë e të cilëve të skeduar, por të patrazuar nga policia, ia kanë vjelë frytet me kohë kësaj “lufte të ftohtë” me policinë. Janë kthyer në sipërmarrës, duke punësuar me dhjetëra punëtorë nga qytetet e tjera të vendit që merren me mbjelljet e korrjet e hashashit. Megjithatë, Lazarati vjel vetëm një pjesë të vogël të parave që rrjedh nga trafiku i hashashit. Banorët e zonës janë dora e parë e një ingranazhi marramendës, që sipas Guardia di Financës qarkullon 4.5 miliardë euro në vit. Edhe pse konsiderohet e ekzagjeruar, kjo shifër rrjedh prej kalkulimit teorik të shitjes në tregun perëndimor të 900 tonëve hashash, që mendohet se prodhohet në vit në Lazarat. Banorët përfitojnë rreth 250- 300 euro për kilogram, që në tregun perëndimor shitet me 1000-2000 euro. Po ku përfundojnë këto para? Mediat ndërkombëtare flasin për pastrimin e tyre përmes pronave të patundshme, në Shqipëri dhe jashtë saj. Trafikantët e hashashit konsiderohen blerësit me të shpeshtë të pasurive në bregdetin shqiptar, po aq sa në vende të preferuara si Spanja, Italia apo Turqia. Destinacioni kryesor mbetet Italia, por operacionet policore tregojnë për një aktivitet të dendur edhe me Greqinë. Zyrtari i Guardia di Financës, Maurizio Muscara, teksa i binte kambanave të alarmit për kthimin e Pulias në një portë të trafikut të marijuanës pak ditë më parë, fliste për ngarkesa të shumta që vijnë nga Shqipëria. Përgjatë vitit 2013, kjo strukturë kishte sekuestruar 6.8 ton kanabis vetëm në Pulia, ndërsa sasia e bllokuar në brendësi të territorit italian ishte katër herë më shumë.

900

Tonë kanabis mendohet të jetë mbjellë vitin e kaluar në komunën e Lazaratit. Të dhënat kanë dalë përmes monitorimeve nga ajri të Guardia di Financës, por janë pranuar edhe nga vetë banorët

Ton hashash janë sekuestruar vitin e kaluar nga Policia e Shtetit. Përgjatë muajve të fundit, sasia e drogës së bllokuar është rritur në raport me vitin e kaluar, çka tregon një riaktivizim të trafikut

4.5

Miliardë euro përllogaritet vlera e trafikut të hashashit nga Shqipëria drejt vendeve të BE. Droga shitet me 250-300 euro kilogrami në Lazarat dhe përfundon me një çmim deri në 2 mijë euro në Perëndim

Fama ndërkombëtare

Lazarati vazhdon ta mbajë Shqipërinë të mbërthyer prej vitesh në hartën e vendit origjinë të kanabisit. Raporti vjetor i Departamentit amerikan të Shtetit e cilëson vendin tonë si një ndër furnizuesit kryesorë të vendeve të Bashkimit Europian. Në analizën e fundit theksohej rritja e sasisë së bllokuar të marijuanës, por ndryshe nga autoritetet shqiptare, ato amerikane nuk e lexojnë këtë si luftë efikase kundër fenomenit. “Rritja drastike e sekuestrimeve nga ana e policisë tregon gjithashtu një rritje të prodhimit në vend”,-thuhet në raportin e DASH. Një fakt i tillë konfirmohet edhe nga Guardia di Financa, e cila përgjatë verës realizoi disa monitorime nga ajri në të gjithë territorin. Zgjedhjet e 23 qershorit u kanë siguruar lazaratasve qetësinë e duhur për t’u marrë me punën që dinë të bëjnë më mirë, e ata kanë shtuar me 40 % territorin e mbjellë nga një vit më parë. Hambarët e mbushur plot në shtator kanë shpërthyer tashmë në të katra anët e vendit, ndërsa komunikatat e policisë raportojnë përditë për ngarkesa të kapura në rrugë rurale e ato kombëtare, në porte e në pikat doganore që na lidhin me Greqinë. Lazarati është lënë prej vitesh në fatin e vet, ndërsa policia, e paaftë

E shtunë - e diel 22-23 shkurt 2014

www.mapo.al

Operacionet për ta bërë zap Lazaratin numërohen me gishtat e dorës përgjatë viteve, me një bilanc turpërues për Policinë e Shtetit. Disfata pa kushte e ka mitizuar edhe më shumë këtë komunë, që tashmë është kthyer në një problem ndërkombëtar

Fëmijët dhe prostitucioni, alarmi që vjen nga Britania

S për të zgjidhur problemin, është marrë me pasojat e tij. Rotacioni i 23 qershorit, nuk po jep shenja se ka ndërmend të ndryshojë politikë me ishullin “magjik” të kanabisit. Qeveri e re, problem i vjetër...

Ministri i Brendshëm, ndër më aktivi dhe mediatiku i kabinetit “Rama”, në këto 5 muaj të parë të qeverisjes është marrë me shumë gjëra njëherësh. Policia e tij është hedhur nga lojërat e fatit e ndërtimet pa leje, tek faturat e papaguara të energjisë apo tek transporti ndërurban. Por asnjë plan për Lazaratin në horizont. Toleranca zero kundër paligjshmërisë duket se nuk e përfshin Republikën “autonome” të Lazaratit, një njollë turpi e kahershme për një vend që aspiron të bëhet anëtare e Bashkimit Europian. Tahiri, por edhe Drejtori i Përgjithshëm i Policisë kanë transmetuar në publik mesazhe zhgënjyese sa i përket fshatit problematik në jug të vendit. Interesimit të vazhdueshëm të medias, ata i janë përgjigjur me deklarata “armëpushimi”: Çështja e Lazaratit nuk është vetëm një problem policor. Të njëjtën linjë ambiguiteti ka ndjekur edhe kreu i Policisë, Artan Didi, i cili e njeh problemin, por nuk e merr përsipër atë. “Ne nuk mund

të harrojmë pamjet e filmimeve ajrore, të kryera nga Interforca Italiane, ku tregoheshin qartazi parcelat e mbjella me Kanabis Sativa në fshatin e Lazaratit dhe në zona të tjera të vendit. Kjo për ne është një situatë e papranueshme, e cila përbën një nga sfidat më të mëdha dhe të rëndësishme me të cilën policia shqiptare do të përballet dhe do të fitojë”,-tha ai përballë vartësve të tij, në analizën vjetore të Policisë së Shtetit. Çështja është se kur? Në mungesë të një qëndrimi të vendosur dhe afateve kohore, ministri Tahiri deklaroi javë më parë në Gjirokastër se Lazarati është një problem kompleks. “Ne e njohim problemin, por kërkojmë që për fenomenin të ndërgjegjësohet vetë komuniteti që jeton atje”, -deklaroi ai. Por lazaratasit as që kanë ndërmend të heqin dorë nga bima që i bëri të pasur e të famshëm. “Falë zotit që kemi kanabisin. Nuk e imagjinoj dot se si do të jetonim po të mos kishim kanabisin. Na kanë harruar të gjithë: autoritete lokale, shteti, madje edhe të huajt”-i tha njëri prej banorëve, gazetarëve të “Corriere della Sera” që hynë në fshat. Të tjerët ndjehen të mbrojtur. Të mbrojtur prej bosëve të vërtetë që fshihen pas drogës, që qarkullojnë miliarda dhe përfitojnë prej politikës “tërhiqe, mos e këput” me Lazaratin.

Zgjedhjet e 23 qershorit u kanë siguruar lazaratasve qetësinë e duhur për t’u marrë me punën që dinë të bëjnë më mirë, e ata kanë shtuar me 40 % territorin e mbjellë nga një vit më parë. Hambarët e mbushur plot në shtator kanë shpërthyer tashmë në të katra anët e vendit

hqipëria është rikthyer më 2013-ën e para në listën e personave të trafikuar me qëllim shfrytëzimi prostitucioni dhe burimi i dytë kryesor i trafikut të fëmijëve drejt Britanisë me qëllim abuzimin seksual. Në raportin e vitit 2013 të Agjencisë Kombëtare të Krimit (National Crime Agency, NCA) thuhet se në më tepër se 140 raste të miturish, të zbuluara dhe të shpëtuara gjatë vitit që kaloi në Britaninë e Madhe, 56 fëmijë vinin nga Shqipëria, që renditej e dyta pas Vietnamit, ndërsa pjesa tjetër janë trafikuar brenda ishullit. Raporti sugjeron një rritje dramatike të trafikut për qëllim prostitucioni nga Shqipëria drejt Britanisë së Madhe me më shumë se 7 herë prej 2011-ës me rreth 30 raste, në 2013-ën me 230 raste. Rritja sipas raportit të tetorit të vitit të kaluar ka filluar në vitin 2009 dhe ka qenë e menjëhershme në vitet në vijim. Autoritetet thonë se një pjesë e pretendimeve janë verifikuar të rreme, por numri i personave të shfrytëzuar apo potencialisht të shfrytëzueshëm nga Shqipëria ka pasur rritjen më të madhe, duke përfunduar në vendin e 1 më 2013-ën në trafikim të rriturish dhe vendin e dytë në trafikim fëmijësh. Sipas raportit, janë 112 vende nga trafikohen kryesisht fëmijë dhe të rritur në Britani. Vitin që kaloi ka pasur 1746 denoncime pranë autoriteteve për persona të trafikuar prej këtyre vendeve. Sipas raportit ka një rritje prej 47 për qind të numrit të denoncimeve krahasuar me vitin 2012. Ndërkohë mësohet se pjesa më e madhe e të trafikuarve janë gra 64 për qind dhe 36 për qind janë meshkuj, 26 për qind janë poshtë moshës 18 vjeç. Shqipëria ndërkohë edhe pse prej vitesh në hartën e vendeve burim trafiku, pati arritur t’i zbuste shifrat duke ulur trafikun e qenieve njerëzore, që duket se kanë shpërthyer sërish vitet e fundit. Arsyet për këtë mbeten të paqarta, pasi në vend numri i denoncimeve për trafikim apo shfrytëzim prostitucioni ka rënë ndjeshëm dhe rastet e rralla të hetuara apo publikuara kanë qenë ose për krime të vjetra, ose për shfrytëzim brenda territorit të vendit.

E shtunë-diel, 22-23 shkurt 2014

www.mapo.al

Intervista Ministri i Shtetit për Pushtetin Vendor shprehet se demokratët e kanë pasur në programin qeverisës të mandatit 2005-2009 bërjen e reformës territorialo-administrative. I pyetur për pasojat e një procesi të njëanshëm, ai heq një paralele me miratimin e Kushtetutës më 1998, e cila u hartua pa pjesëmarrjen e demokratëve

Bledi Çuçi:

Nuk do ta presim pafund opozitën për reformën territoriale

“Ne nuk mund të presim pafund, pasi rrezikojmë që ta humbasim shansin për ta bërë këtë reformë dhe kapja e momentit është shumë e rëndësishme në realizimin e këtyre reformave”. Intervistoi: Aleksandra Bogdani

hkarkimi i Zana Xhukës, shkrirja e pritshme e AMA-s dhe zhbërja e statusit të Nëpunësit civil, pas pak muajsh as nuk do të jenë harruar, por as nuk do të jenë të pranishme në axhendën e ditës aq sa do të jetë ndarja mes dy kampeve politike për “ndarjen e re territoriale” të vendit, e cila do të përdoret në zgjedhjet lokale të vitit që vjen dhe ku duket se pjesëmarrja e opozitës nuk është e sigurt. Deri tani palët janë duke përdorur gjuhën e drunjtë të presionit për të marrë secila maksimumin politik; qeveria reformën dhe au-

Qeveria dhe ju personalisht keni nisur konsultimet për reformën administrativo-territoriale, pa garantuar konsensusin me opozitën për këtë çështje. Në këtë klimë të tensionuar politike, mbi ç’shina do të ecë qeveria me këtë reformë? A mendoni se ajo duhet realizuar me çdo kusht, edhe pa pjesëmarrjen e PD dhe në ç’mënyrë? Reforma administrativo-territoriale është një çështje që qëndron pezull në axhendën politike të vendit që prej vitit 2000 dhe nëse ka diçka që politika shqiptare u mbetet borxh qytetarëve është pikërisht mosbërja e kësaj reforme. Mbajtja në këmbë e një sistemi jofunksional të qeverisjes vendore gërryen prej vitesh financat publike të vendit, duke rënduar xhepat e qytetarëve dhe duke ofruar shërbime gjysmake publike (në shumë raste duke mos ushtruar fare) në nivelin vendor, çka detyron të gjitha kahet e politikës për të marrë masa konkrete në drejtim të kësaj reforme. Kujtoj këtu që edhe PD-ja e ka pasur në programin e saj politik të vitit 2005 dhe 2009 kryerjen e reformës dhe është deklaruar publikisht për domosdoshmërinë e reformës. Kjo është situata politike në të cilën mazhoranca qeverisëse dhe unë personalisht si ministër i ngarkuar për reformën territoriale e kemi vendosur këtë reformë si prioritet absolut qeverisës.

torësinë e saj dhe opozita, bashkë me shmangien e ndonjë “salamandre” elektorale, rivendosjen e konsensusit të prishur prej nëntorit të kaluar. Por qeveria në pritje të plotësimit të vendeve nga opozita në Komisionin e Posaçëm parlamentar ka nisur konsultimet me bashkiakët dhe komunarët socialistë për t’u shpjeguar road-map-in ku do të ecet. Bledi Çuçi, ministri i Shtetit për Pushtetin Vendor, është i mendimit se shumica nuk mund të presë pafund, pasi siç thotë ai, “rrezikojmë që ta humbasim shansin për ta bërë këtë reformë dhe kapja e momentit është shumë e rëndësishme në realizimin e këtyre reformave”.

Nga ana tjetër, mazhoranca duke konsideruar gjithëpërfshirjen dhe transparencën për zbatimin e reformës si parime kyçe, i ka ofruar opozitës të gjitha garancitë kushtetuese dhe politike, përfshirë edhe të drejtën e vetos, që të ketë konsensusin e saj dhe mendoj që opozita duhet të ngrihet përtej politikës së ditës dhe të tregojë që realisht është e interesuar për të mbështetur reformat e domosdoshme për vendin dhe jo thjesht të krijojë alibira politike apo tensione të panevojshme që nuk i shërbejnë progresit dhe që në fakt dëmtojnë qytetarët. Pra pyetja duhet shtruar, nëse PD-ja do japë konsensusin për reformën territoriale apo do vazhdojë, që për interesa të vogla pragmatike, të qëndrojë në llogoren e vet politike kundra interesit të përgjithshëm publik që imponohet për të dyja palët në kryerjen e reformës. Thënë ndryshe, a e justifikon domosdoshmëria bërtitëse për një reformë territoriale të Shqipërisë, heq jen dorë nga një qëndrim bojkotues të opozitës nisur vetëm nga rrethana politike të çastit? Unë them se po. Opozita ka vendosur kushte për pjesëmarrjen në reformë, duke mos pasur besimin se qeveria e respekton konsensusin. A i druheni faktit se bërja e reformës pa konsensus mund t’ju fusë në një situatë edhe më të komplikuar politike për zgjedhjet lokale të 2015-ës, ku mund të ketë bojkot nga PD? Në këto kushte, a nuk do të ishte më e ud-

hës që qeveria të bënte gjithçka ka në dorë për konsensusin e më pas të niste nga puna? Mazhoranca qeverisëse ka bërë tashmë gjithçka përsa i përket arritjes së konsensusit me opozitën, përfshirë edhe ngritjen e një komisioni parlamentar bipartizan dhe me të drejtën e vetos për opozitën, gjë që kjo opozitë s’e ka bërë asnjëherë më parë kur ka qenë ajo në krye të punëve të vendit. E drejta e vetos ka qenë kushti i vënë nga PD-ja dhe që u garantua prej nesh, por që e zuri në befasi opozitën, e cila mendonte se ne nuk do t’ia jepnim këtë të drejtë. Kështu që mendoj se jemi treguar si gjithmonë mirëkuptues dhe bashkëpunues kur vjen puna për reformat e domosdoshme që i duhen vendit. Nga ana tjetër, opozita jo vetëm që po i ikën konsensusit duke nxjerrë kushte të tjera që s’kanë lidhje në fakt me reformën territoriale, por kërcënon me bojkot në zgjedhjet lokale. Është kjo opozitë që ka denoncuar më parë bojkotin si një instrument të papranueshëm në një demokraci, n d ë r s a a kt u a l i sht p o t r e go n mungesë serioziteti dhe vizioni në trajtimin e sfidave që përballet vendi dhe po tregohet tërësisht e paqartë në qasjen ndaj kësaj reforme. Nga ana tjetër, ne nuk mund të presim pafund, pasi rrezikojmë që ta humbasim shansin për ta bërë këtë reformë dhe kapja e momentit është shumë e rëndësishme në realizimin e këtyre reformave. Më lejoni t’ju kuj-

E shtunë-diel, 22-23 shkurt 2014

www.mapo.al

Punësimet në administratë

Votuesit e majtë e kuptojnë se s'duhen përsëritur gabimet e së shkuarës

“Nuk ka asnjë pakënaqësi te votuesit e majtë që presin të punësohen në administratë, pasi kriter është meritokracia dhe votuesit e majtë e kuptojnë më mirë se kushdo tjetër që nuk duhen përsëritur gabimet e së shkuarës dhe se të gjithë ata që janë të aftë për të shërbyer në administratën publike të vendit do të trajtohen sipas kërkesave të ligjit dhe jo sipas kritereve të përkatësisë politike.”

Mbledhja e parë e Komisionit për Reformën Administrative-Territoriale

toj në këtë rast miratimin e Kushtetutës. Edhe atëherë opozita (e njëjtë më këtë të sotmen) nuk e dha konsensusin për miratimin e saj, madje e kundërshtoi dhe deklaroi se nuk e njihte e megjithatë, ajo është ende sot e gjithë ditën në fuqi. Qëndrimi i opozitës në këtë rast më kujton një shprehje të komedianit të famshëm Mort Sahl (babai i “stand-up comedy” ) të cilën po e citoj në anglisht “A conservative is someone who believes in reform. But not now.” Javët e fundit ka pasur një përpjekje nga kryeministri Rama për të gjetur mbështetje tek eksponentë të së djathtës, që nuk bëjnë pjesë në opozitën zyrtare. E kam fjalën tek takimet me Shpëtim Idrizin e PDIUsë dhe ish-presidentin Bamir Topi. A mund të konsiderohen ata, aleatët e rinj të qeverisë për reformën territoriale, meg jithë rrezikun e komentuar tashmë si përpjekje e Ramës për të “shpikur” opozitën që i volit? Në fakt, “shpikja” e opozitave është instrument dhe qasje që PD-ja e ka përdorur rëndom kur ka qenë në pushtet, ndërkohë vizioni ynë qeverisës nuk ka të bëjë aspak me këtë që ju thoni. Vendosja e urave të komunikimit midis politikanëve të kampeve të ndryshme politike tregon pjekurinë e kësaj mazhorance dhe është standard i aplikuar gjerësisht në demokracitë e vendeve evropiane. Përpjekja për të demonizuar dialogun politik midis aktorëve të ndryshëm në politikë tregon në fakt për mungesën e alternativës së PD-së dhe qëndrimit brenda llogores politike që dëmton më së pari atë vetë në raport me votuesit e saj.

Në media kanë qarkulluar disa variante, sipas së cilave, Shqipëria do të jetë e ndarë në 70 apo 80 njësi vendore. Mbi ç’kritere do të bëhet përcaktimi i rajoneve të reja dhe sa rrezik ka që bashkimi i njësive aktuale të mos e ruajë kohezionin historik apo kulturor të tyre? Kriteret që do të përdoren për reformën territoriale janë atribut i vendimmarrjes së Komisionit të posaçëm parlamentar, kështu që çdo gjë që lidhet me kriteret do të publikohet në momentin kur komisioni do të vendosë. Pas kësaj ne shumë shpejt mund të fillojmë zbatimin në terren të kritereve të miratuara nga komisioni dhe konsultimin e saj të gjerë me të gjithë aktorët politikë dhe publikun. Ndërsa çështja e numrave që mediat i referohen në fakt janë sugjerime të dala nga raportet apo studimet e institucioneve ndërkombëtare që janë marrë me këtë çështje. Unë gjej rastin që të shprehem se nga ekspertët teknikë që na këshillojnë për këtë çështje, rekomandohet se alternativa më e përshtatshme është garantimi i funksionalitetit të njësive të reja vendore, pra çështja e numrave është jo relevante në këtë debat, sepse bashkimi apo ndarja mekanike e njësive të reja vendore, që nuk garanton funksionalitetin dhe zhvillimin e qëndrueshëm do të ishte e gabuar dhe jo e këshillueshme. Patjetër që funksionaliteti dhe përfitueshmëria ekonomike si dhe ruajtja e lidhjeve tradicionale të njësive të reja janë edhe kritere që imponohen nga Kushtetuta, që do të thotë se do jenë edhe kritere referuese. Përveç kësaj reforme, qeveria ka në listë pritjeje një sërë ndërhyrjesh

Qëndrimi i opozitës në këtë rast më kujton një shprehje të komedianit të famshëm Mort Sahl (babai i “stand-up comedy” ) të cilën po e citoj në anglisht “A conservative is someone who believes in reform. But not now.”

të tjera në drejtësi, arsim apo shëndetësi. Por të gjitha këto kërkojnë konsensus të g jerë, për të pasur jetëg jatësi përtej një mandati qeverisës. Sa e pengon klima e acaruar politike suksesin e një qeverie? Në këtë sens, a po korr Rama si kryeministër atë frymë konfliktualiteti që mbolli kur ishte në opozitë, me refuzimin e votës për disa nga reformat e asaj kohe? Patjetër që çdo reformë e kërkon konsensusin e gjerë të publikut dhe aktorëve politikë. Mazhoranca jonë ka ardhur në qeverisje me një mbështetje dhe konsensus të gjerë publik të qytetarëve, të cilët na kanë votuar dhe na kanë dhënë një shumicë të cilësuar të vendimmarrjes në parlament pikërisht për të bërë të mundur kryerjen e reformave që ju përmendni. Në këtë këndvështrim konsensusin e gjerë me qytetarët ne e kemi të garantuar. Ndërkohë a ka një klimë të acaruar politike ? Do të thosha që klima e acaruar është më tepër një fiksion politik i nxitur nga opozita e cila në pamundësi për të analizuar shkaqet e vërteta të disfatës së tyre elektorale po përpiqet të ngrejë kauza artificiale në dëm të ecurisë së vendit në procesin e integrimit europian dhe në dëm të kryerjes së reformave. Nëse do t’i referohem periudhës kur ne ishim në opozitë dua të nënvizoj se kemi qenë një opozitë konstruktive sidomos në periudhën 2005-2008 dhe kemi dhënë konsensusin tonë për reformat e mëdha, midis tyre kemi deklaruar edhe mbështetjen për reformën administrativo-territoriale, por që asnjëherë nuk u konsiderua nga mazhoranca e djeshme. Në këto 5 muaj të qeverisjes ka pasur disa nisma të bujshme, por asnjë aksion që zg jidh në themel një problematikë të një fushe të caktuar. Nisi operacioni për lojërat e fatit dhe ende nuk ka një draft që rregullon këtë biznes, ai i ndërtimeve pa leje që nuk dihet si do të vazhdojë, me legalizimet po hasni gjithashtu probleme të paparashikuara. Sa ekziston rreziku i lodhjes së qeverisë, përballë kaosit që mbizotëron në shumë sektorë në vend, një simptomë kjo nga e cila kanë vuajtur edhe qeveritë paraardhëse? Në qoftë se ju prisni që për 5 muaj ne të zgjidhim katrahurën e gatuar në 22 vite nga më së shumti keqqeverisja e Shqipërisë, atëherë në rastin më të mirë jeni të keqkuptuar. Ju siguroj që vizioni i qeverisë është zgjidhja e problemeve të vendit dhe trajtimi i tyre në sistem, pra duke ndërtuar dhe modernizuar sistemin e qeverisjes në mënyrë që ai të jetë i qëndrueshëm dhe afatgjatë. Për këtë patjetër që duhet kohë e nevojshme për të analizuar, diskutuar, konsultuar dhe në fund për të marrë vendimet e nevojshme. Çdo presion, qoftë edhe pozitiv, për të marrë vendime të nxituara për zgjidhje afatgjata, do të ishte kundërproduktiv dhe në dëm të zhvillimit të qëndrueshëm të Shqipërisë. Nga ana tjetër, sfidat e mëdha dhe problemet me të cilat u përballëm që ditën e parë të qeverisjes kërkonin ndërhyrje të menjëhershme dhe aksion të vendosur kun-

drejt paligjshmërisë që ishte ngritur në sistem nga mazhoranca e djeshme dhe për këtë reagimi qytetar ka qenë mjaft pozitiv. Ndërkohë që nuk mund të flitet për rrezikun e lodhjes së qeverisë kur ajo është vetëm 5 muaj në detyrë dhe në kulmin e energjive të saja për të çuar përpara reformat që i nevojiten vendit dhe çdo referencë të kundërt me këtë do ta konsideroja jo të bazuar në realitetin që shohim përditë. A jeni në dijeni se qeveria ka krijuar shumë të pakënaqur në radhët e votuesve të majtë, të cilët bashkë me rotacionin, prisnin të punësoheshin në administratë? Si do t’i menaxhoni pakënaqësitë e tyre, kur dihet se është e pamundur që të punësohen të gjithë? Administrata publike është aseti më i vyer i çdo vendi që kërkon të ecë përpara në procesin e integrimit evropian dhe në këtë pikëpamje ndryshojmë me opozitën e sotme e cila e ktheu administratën në një çerdhe militantësh politikë. Thënë këtë dua t’ju bëj me dije se nuk ka asnjë pakënaqësi në votuesit e majtë që presin të punësohen në administratë, pasi kriter është meritokracia dhe votuesit e majtë e kuptojnë më mirë se kushdo tjetër që nuk duhen përsëritur gabimet e së shkuarës dhe se të gjithë ata që janë të aftë për të shërbyer në administratën publike të vendit do të trajtohen sipas kërkesave të ligjit dhe jo sipas kritereve të përkatësisë politike. Brukseli, për të dhënë statusin kërkon prova se kjo qeveri e ka seriozisht me vendosjen e shtetit ligjor. Rama këmbënguli edhe tek zhvillimet politike brenda BE-së. Cilat janë parashikimet për qershorin, pasi tendencat anti-zg jerim pas 6 muajsh pritet të jenë më të mëdha? Më lejo të të them se qeveria e kaloi me sukses sprovën me Evropën administrative që në nëntor, madje me notë të lartë, pikërisht aty ku qeveria e kaluar kishte mbetur dy herë në klasë. I vetmi hezitim erdhi si një reagim spontan emocional nga ajo që unë do ta quaja Europa politike, që deri diku mund të pritej për shkak edhe të një historie gati 600-vjeçare keqkuptimi midis Shqipërisë dhe Europës. Por duke qenë spontan, mendoj se është tërësisht i rikuperueshëm, ndaj dhe jam besimplotë se Shqipëria do të marrë statusin e vendit kandidat në BE brenda qershorit të këtij viti bazuar në ecurinë dhe performancën e mazhorancës qeverisëse dhe lobimit të vazhdueshëm tonit për zbutjen e këtyre “emocioneve”. Patjetër që sfidat janë të mëdha, qoftë në kuadrin e zbatimit të reformave brenda vendit, ashtu edhe sa i përket vendeve anëtare të BE-së, që janë skeptike për zgjerimin me vendet e Ballkanit Perëndimor. Ajo që ne na motivon për të punuar më shumë në drejtim të integrimit të vendit në BE, është mbështetja që qytetarët dhe komuniteti ndërkombëtar na japin për reformat e rëndësishme që ne duam t’i zbatojmë dhe ky është motori shtytës për të shumëfishuar përpjekjet jo vetëm të qeverisë, por të gjithë spektrit politik dhe shoqërisë.

CMYK

12 8 21.02.2014

GAZETA MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

shtunë-e diel, 22-23 shkurt 2014 NJOFTIMe / REKLAMA

www.mapo.al

REPUBLIKA E SHQIPËRISË

AUTORITETI I MEDIAVE AUDIOVIZIVE

SHPALLJE E REZULTATIT TË KONKURRIMIT

Në përputhje me nenin 13, të ligjit nr.8549, datë 11/11/1999, “Statusi i Nëpunësit Civil”, si dhe Vendimit të Këshillit të Ministrave nr. 231, datë 11/05/2000 “Për pranimin në Shërbimin Civil dhe Periudhën e Provës”, pika 20, i ndryshuar, si dhe të vendimit të marrë nga eprori direkt, në përfundim të procedurave dhe të gjitha fazave të konkurrimit, shpallet fitues:

Znj. Olta Stasa

Znj. Elkeda Domi

Për pozicionin e punës “Specialist i Marrëdhënieve me Jashtë dhe Koordinimin e Projekteve”

Për pozicionin e punës “Specialist në Sektorin e Monitorimit të Frekuencave”

REPUBLIKA E SHQIPËRISË

AUTORITETI I MEDIAVE AUDIOVIZIVE

SHPALLJE E REZULTATIT TË KONKURRIMIT

Znj. Sevada Guço

Znj. Edra Dedaj

Për pozicionin e punës “Specialist në Sektorin e së Drejtës së Transmetimit dhe Autorit”

Për pozicionin e punës “Përgjegjës i Sektorit të Informacionit dhe Reklamave”

REPUBLIKA E SHQIPËRISË

AUTORITETI I MEDIAVE AUDIOVIZIVE

SHPALLJE E REZULTATIT TË KONKURRIMIT

Znj. Sara Xhumbari

Z. Eno Pleqi

Për pozicionin e punës “Përgjegjës i Sektorit të Çështjeve Juridike”

Për pozicionin e punës “Specialist i Teknologjisë, Informacionit dhe Komunikimit”

REPUBLIKA E SHQIPËRISË

AUTORITETI I MEDIAVE AUDIOVIZIVE

SHPALLJE E REZULTATIT TË KONKURRIMIT

Znj. Eglantina Haroku

Z. Jetmir Olldashi

Për pozicionin e punës “Monitorues në Sektorin e Studios së Monitorimit”

Për pozicionin e punës “Specialist i Marrëdhënieve me Publikun”

E shtunë - e diel 22-23 shkurt 2014

profili

www.mapo.al

Ndoshta, nëse Enrico Letta do të kishte bërë një xhiro në vendlindjen e Renzit, ai nuk do të kishte qenë aq i qetë. Do të kishte kuptuar që qetësia e Matteos ishte një fazë përgatitore, dhe që pas frazës: “Ji i qetë Enrico” fshihej kanibali, të cilit i shkonte goja lëng dhe që shumë shpejt do ta hante me gjithë lecka.

“Shkatërruesi Renzi”, historia e kryeministrit më të ri të Italisë Nga Allessandro Penna/ Revista OGGI

doshta, nëse Enrico Letta do të kishte bërë një xhiro në vendlindjen e Renzit, ai nuk do të kishte qenë aq i qetë. Do të kishte kuptuar që qetësia e Matteos ishte një fazë përgatitore, dhe që pas frazës: “Ji i qetë Enrico” fshihej kanibali, të cilit i shkonte goja lëng dhe që shumë shpjet do ta hante me gjithë lecka. Në Rignano sull Arno (Firence, vendi i lindjes së Matteo Renzit) në ditët e fillimit të qeverisjes. Nëse kërkon rrënjët e burrit do të zbulosh se ato përkojnë me ato të politikanit. Matteo Renzin e përshkruajnë kështu: “Ai ka lindur për të qenë president (kryeministër)”. “Më kujtohet në mënyrë të përsosur kur ishim në fillore. Ne ‘normalët’ do të shkruanim që kur të rriteshim do bëheshim zjarrfikës, futbollistë ose mësues... Ai kishte vetëm një ide në kokë: Të bëhej President i Republikës”, kujton Alessandro Baldi, shok banke që prej ditës së parë të shkollës e deri në fund të së mesmes. I paracaktuar për sukses “Në gjimnaz ishte njësoj si tani, edhe pse ishte gjithmonë një vit përpara, kishte tri marshe më shumë se të tjerët, fliste gjithmonë për politikë e kushtetutë, përveç të dielës, të cilën ia sakrifikonte Fiorentinës. Kishte një zgjuarsi superiore, por nuk ishte më i zoti. Më i zoti ishte Andrea. Por ky ishte ‘peshkop’ dhe sot është inxhinier”, kujton Daniela Vescarelli, shoqe klase në institutin “Giovanni Papini”. “Kam besim tek ai, sepse është si bajamet: gjithmonë lulëzon i pari. Më besoni: Me Papa Françeskon dhe Matteon jemi në duar të mira”, na siguron Daniela. Po me vajzat?” Ç’po thoni, ishim të vegjël dhe ai mendonte vetëm për topin dhe ndeshjet: debatonte me mësuesit, ishte tashmë një shkatërrues”, thotë Baldi. Në qytezë ama betohen që ka qenë një pasion lokal në jetën e Matteos, Një dashurie e madhe e vogël (piccolo grande amore) e mbetur pa përgjigje, e provuar para se të njihte, në kohën që kalonte si skaut, Agnese Landinin, gruan me të cilën u martua më 1999. E quajnë ‘e fejuara e munguar’, Frederica Morandi, e cila veç bashkëmoshatare është kolege në parti dhe në detyrë. Edhe ajo në PD, edhe ajo presidente e Këshillit (Komunal). “Më shumë se sa një dashuri pa përgjigje është një dashuri e padeklaruar

kurrë”, thotë Morandi pas negociatash të gjata dhe një gënjeshtre të vogël se këtë deklaratë thuajse nuk do ta përmendnim fare. “Punë fëmijësh. Ai ma tregoi vetëm pak muaj më parë, para të tjerë ish-shokësh, që vë bast janë ata që kanë nxjerrë emrin tim. Kur mbaronte shkolla, unë dhe Matteo bënim rrugën bashkë, sepse banonim pranë. Nuk ka pasur kurrë kurajë të më thoshte gjë, ishim 12-13 vjeç, është normale”, rrëfehet Frederica. Normale?! Kjo është për t’u ulëritur. Kur ia aplikon Renzit këtë hezitim është thuajse një zbulim i ri: pra paska pasur edhe për të një kohë me druajtje, një moshë dyshimi. Kryebashkiaku Daniele Lorenzini, që natyralisht është i PD dhe ende punon si doktor, ka mes pacientëve edhe gjyshërit e Matteos. Miqtë bëjnë shaka me të: “Oh Lorenzini, tani të pret vendi i ministrit të Shëndetësisë”. Ai i rri shakasë: “O Zot, apo nuk jam i prerë për këtë punë edhe teknikisht, edhe si politikan...Për më shumë jam unë që do ta promovoj Matteon: është kandidati i duhur për çmimin “Tri koronat” që u japim atyre që i bëjnë nder krahinës”. Do të ndodhte?! Renzi në krye të bandës muzikore të qytezës. “Ju qeshni, por Matteo do të ishte krenar”, më thotë një punonjëse. Prifti i “Rignano sull Arno” quhet Don Giovanni dhe thotë: “Ambicia e tepruar e Matteos nuk është tamam krenari, një mëkat i vogël të cilin ia fal. Etërit themelues ishin po ashtu ambiciozë dhe për fat të mirë na lanë urinë e tyre. Edhe Renzi do bëjë kështu, edhe pse nuk besoja që do shkonte kaq larg”. Në kishë ka vend edhe për pak politikë. “Ngutin për ligjin e ri elektoral ia kuptoj dhe ia vlerësova shumë, por ky për të kapërcyer Lettën më tremb/ Shpresoj që Matteo të ketë reflektuar, përndryshe rrezikon të digjet. Ju kujtohet fiaskoja e Prodit? Unë uroj që t’ia dalë mbanë, është shpresa jonë e vetme, por nëse do të dështojë, një vend si kreu i skautëve ia gjej unë”, qesh don Nerbini. Në shkollën ku ka mësuar kryeministri i ri, pak e mbajnë mend. Një mësuese matematike që prej atyre kohëve thotë se Renzi nuk ka qenë në klasën e saj por në paralel. “Nuk e kam pasur në klasë, ishte në një grup tjetër, për fat të mirë, ishte shejtan”. I vetmi mësues mbikëqyrës është ai i muzikës, Stefano Tarchi. Ai na fshihet nëpër klasa dhe në fund

“Ishte një shkatërrues tipik, këmbët i kishte të sakta, të djathtën pak më mirë. Luante me forcë vullneti dhe me karizmën e liderit: inkurajonte shokët, u bërtiste. Nuk them që më caktonte formacionin, por thuajse e bënte. Nëse duhet ta krahasoj me një lojtarë, do thosha që ishte një Pogba në miniaturë, por mos e shkruaj: Pogba është i Juves dhe ai është tifoz i violëve dhe nuk është se i ka shumë qejf bardhezinjtë”.

na dredhon. ‘Përse e kërkoni Tarchin? Ai është e kundërta e Matteos, i ruhet hijes së vet”, na thotë një koleg. Hija në fakt ka zënë edhe Renzit e tjerë këto ditë. Motra e vogël që punon në firmën e të atit dhe ka shtëpinë mbi dyqanin e mishit përdor telegrafin: “E respektoj punën tuaj, ju lutem respektoni privatësinë time”. Ajo e madhja, Benedetta është në Bolonja. Vëllai i vogël, Samueli i mund të gjithë për sa i përket rezervimit: ia ka mbathur në Zvicër: “Pikërisht për të mos u shqetësuar nga media”. E ndërkohë që e ëma, Laura ia ka besuar të birin Shën Mërisë dhe gjyshja lutet që Zoti “ta udhëheqë nipin tim”, babai Tiziano bën deklarata ateiste: “Unë nuk ekzistoj, kështu që edhe nëse përgjigjem do të ishte një jo-intervistë”, thotë para se të hipë në avion për në SHBA. Në rrethin drejtues të PD-së në Rignano është drejtues Fabio Venneri, 35 vjeç. Ai është opozita e vetme në qytezë. “Unë mbështeta Pippo Civatin (kundërshtari i Renzit për postin në krye të Partisë Demokratike Italiane). The them që do kishte qenë më mirë edhe për Matteon nëse ai do të fitonte, do ta bënte më të fortë”. Muret e zyrës së partisë janë një mënyrë e mirë për të kuptuar Renzin. Varur janë portretet e Enrico Berlinguer dhe Aldo Moros. Matteo shpreson të jetë një bashkim i tyre shtetarëve, Matteo do të jetë kompromisi historik. Ndalesa e fundit e detyrueshme në Renziland është në Rignanese. Xhianluka Toti ka qenë trajneri i kryeministrit të ri në fund të viteve 80’ në ekipin e të rinjve. “Ishte një shkatërrues tipik, këmbët i kishte të sakta, të djathtën pak më mirë. Luante me forcë vullneti dhe me karizmën e liderit: inkurajonte shokët, u bërtiste. Nuk them që më caktonte formacionin, por thuajse e bënte. Nëse duhet ta krahasoj me një lojtarë, do thosha që ishte një Pogba në miniaturë, por mos e shkruaj: Pogba është i Juves dhe ai është tifoz i violëve dhe nuk është se i ka shumë qejf bardhezinjtë”. Romano Bagnoschi, shpirti i shoqërisë, tregon: “Goxha lojtar Matteo, me vendosmërinë që kishte, nëse do të kishte vazhduar do ia kishte dalë deri në Serinë C. Dhe çfarë karakteri! Edhe pse ishte më i vogli, e vendosin gjithmonë kapiten. Pastaj kur u bë 16 vjeç dhe e kuptoi që donte të komandonte dhe vendoste gjithçka ai, vajti dhe u bë arbitër”.

Në Pontassieve Renzi jeton me të shoqen dhe tre fëmijët në një vilë të bukur të rrugës ‘Capitani’. Në kopsht ka dy porta të vogla futbolli e një papet elastik dhe një spartë elektrike. Citofoni është hequr nga puna. Agnese Landini u përgjigj me pikatore. “Mos më thërrisni first lady”. Dukej më shumë konfuze sesa e lumtur. “Ndjej një përgjegjësi të madhe, fëmijëve më të vegjël do u shpjegoj që babai po shkon të bëjë diçka të madhe për të tjerë fëmijë si ata”. I ati i saj Adriano, profesor i matematikës në pension, pranon të flasë. “Kam një dhëndër të rrallë. Shikoni, shkruajeni korrektësisht dhe ruani sensin e proporcioneve, por unë brenda vetes bëj këtë arsyetim: Padre Pio, pesë vjeç pa engjëllin mbrojtës; Pele 15 vjeç ishte lojtar i kombëtares. Matteon e kam njohur kur ishte 16 vjeç dhe e kam kuptuar menjëherë që kishte brumë: ishte plot me dhunti dhe i gatshëm që t’i ndante me të tjerët. Ai djalë është një bekim”. Pronari i picerisë së preferuar të Renzit thotë se është edhe trajneri atletik i tij dhe se bashkë kanë vrapuar në tri maratona. “Tani jam pak i shqetësuar, të mbash në këmbë këtë qeveri është njësoj si të vraposh për 100 kilometra, por ai është një gjeni”, thotë ai dhe tani është duke përgatitur “Pizza Renzi”, të preferuarën e kryeministrit. Kundërshtarët sidoqoftë nuk ndajnë këtë mendim për kryeministrin e ri. Ish-rivali i tij në zgjedhjet për kryetar bashkie në Firence thotë se ai është shumë i dhënë pas imazhit, por nuk bën asgjë. Ai tregon shembullin e tramvajit të premtuar dhe thotë se pasi më 2010-ën vendosi gurin e parë, tani është ende në kërkim të të dytit. “Në sensin e komunikimit, ai është më i mirë se Berluskoni, por në atë të të “bërit”...”, thotë Xhiovani Galli. Njeriu që mendon për pamjen e Kryeministrit është një berber 74-vjeçar. Tek ai shkon një klientelë e zgjedhur. “Tani gërshërët i ka ai në dorë, shpresoj t’u presë atyre që kanë shumëdhet’ujapëatyreqëkanëvërtetpak”.Vetë berberi ka vendosur të japë shembullin e mirë. Çmimi i qethjes dhe larjes tek ai është 30 euro, por thotë se do t’i ulë çmimet: “Kështu, për të dhënë njëshembull”.GjeniuRenziendepauulurnëkarrige i ka shkurtuar shpenzimet. Përkthyer me shkurtime nga Vladimir Karaj

KONTRAPEDAL

E shtunë-diel, 22-23 shkurt 2014

Ka syresh artistë që sa vinë dhe më shumë futen në kohë marrin formë si emblema të personalizuara dhe shpallen apriori simbole vendeve të tyre...

Periferia si

Vladimir Myrtezaj

Për efekt zgjerimi të këtij argumenti ka dhe nga ata artistë që rrënjën e identitetit të tyre preferojnë ta lënë të pashënuar duke u quajtur kështu nga kritika dhe gjithë faktorët që merren me formatin e tyre si “pa atdhe” ose ndryshe thënë si kozmopolitë, apo qytetarë të botës etj...

www.mapo.al

am i bindur se kur flasim për artistë, së pari nënkuptojmë të postuar automatikisht në mendje vendin ku ata kanë lindur dhe janë rritur. Dhe si rrjedhojë vetë vendet, krahinat, qytetet por dhe shtetet marrin emër (vulë) nga fama e artistëve dhe identifikohen me emrat e tyre. Por ka një tërheqje të një lloji tjetër mbi këtë argument nga bibliografë, psikanalistë dhe studiues të formateve të ndryshme që iu referohen si simbolikë vendeve dhe mjedisit nga dalin këta artistë. Bile ka syresh artistë që sa vinë dhe më shumë futen në kohë marrin formë si emblema të personalizuara dhe shpallen apriori simbole vendeve të tyre . Por për efekt zgjerimi të këtij argumenti ka dhe nga ata artistë që rrënjën e identitetit të tyre preferojnë ta lënë të pashënuar duke u quajtur kështu nga kritika dhe gjithë faktorët që merren me formatin e tyre si “pa atdhe” ose ndryshe thënë si kozmopolitë, apo qytetarë të botës etj. Të tjerë artistë, shkencëtarë, filozofë, mbahen mend nga sjelljet (zbulimet e tyre në art, shkenca) në krye të lëvizjeve dhe kthesash me rëndësi për historinë që arrijnë të realizohen. Ky kategorizim artistësh ka si-sozitë (paralelet e ngjashme në thelb dhe mesazh) në shpërndarjen e tyre në kontinente apo shtete të tjerë kështu që në njëfarë mënyre janë qytetarë pa kufi (zakonisht korrente dhe grupime nën sigla të ndryshme të lëvizjeve). Po sa ka rëndësi për një artist vendi ku lind dhe formohet? Ka rëndësi! Përjetimet dhe fëmijëria, atmosfera e vendit ku lind, prindërit që e sollën

në jetë, e shumë faktorë formues të tjerë si epoka ku shtrihet krijimtaria, rastësitë, fati, njerëzit e rëndësishëm që takojnë e me radhë. Periferia në hapësirat urbane ka një shpjegim të shumëfishtë si term dhe si zonifikim hapësinor. Po periferia veçse term është objekt i hapësirës së komunikimit, filozofisë, psikanalizës, historisë dhe artit. ‘Periferia’ zë një vend të shpeshtë në përdorimin si ndjesi në mobilizimin e fjalës e konceptit në fushat e kërkimit. Po aq ‘periferia’ në fushëveprim shquhet si modul (fushë ndjesie) dhe si vëmendje herazi e mangët në aktet e ndërsjella të raportit -qendërperiferi. Do mund të zbulojmë lidhjet dhe kundërshtitë e këtij termi në të gjitha ndërsjelljet e tyre. Lidhjet në arsyetimin e hapësirave urbane, g j e o g r a f i ke, t ë h i st o r i s ë , t ë gjuhës,politikës,artit, për rrjedhë të konceptit, të zakone-dokeve. Marrëdhëniet të raportit përmbysës që ky term vë në lëvizje në një ndjeshmëri të pjesës, madhësisë, përmasës, përmbajtjes, të vërtetës në kohë, e në shumë akte të tjera në ndarje komunikimi. Ka hapësirë ku periferia si term merr peshë dhe vlerë dhe shpesh shtrihet në një kontrapeshë (historike) dhe kthehet në qendër sipas gravitacionit të ekuilibrave të përmbysur! Në fushë të sociologjisë shumë nga termat relativë të lëvizjeve që në një periudhë të specifikuar ishin periferikë për shkak të raporteve në sasi e në vlerë ruajnë shtysën e ndryshimit, kthehen në qendër si dominim historik. Veçanërisht kur subjektet periferikë f aktorizohen dhe kthejnë në kryeqendër të ngjarjeve si lëvizje sociale. Po kështu ndodh i njëjti fenomen në shkencë, ndjejmë që raportet mes asaj që është energji e padukshme në kauzën e dijes si zbulim, fiton terren dhe kthehet në kryefjalë dhe qendër të prurjeve inovative të së nesërmes. Për këtë shkak të rëndësisë që merr ky proces i padukshëm mbetet në periferi në momentin kur ky aksion nuk ka hyrë ende në hapësirën të vlerës së kryer të saj. Po aq e vërtetë është dëshmia e lëvizjes së raporteve të vlerave dhe në shkencat e filozofisë që si rezultat i mohimit arrijmë në një pohim që zbulon për ne rrethin

Stock / Video performance, Eros Dibra

Eros Dibra vjen nga Shkodra. Në një regjistër të lartë ndjeshmërie ndaj shumë mediumeve. I ndarë diku mes letërsisë dhe gjuhës vizuale. Përdor mediume herë manuale (pikturë,videoinstalim, video). Në një myshk krijues disi të rrallë mbështjellë (në vrojtim të parë). E gjithë krijimtaria e deritashme është një orvatje në kopshtin e gjyshit të tij që për çudi ka një ngjashmëri impresionuese.

e njohjes! Dhe në po të njëjtin kontekst merr vlerë si e pjesshme bëhet qendër në një hop cilësor në hapësirën e filozofisë. Po të njëjtin raport periferia zë hapësire ndikuese dhe në gjuhët e artit. Si qasje që lëviz format më të vjetruara në ato më të reja. Sërish shpjegimi dhe konvergjencat që mpleks ky term shpjegohen në modele sjelljesh përjashtuese ndaj qendrave. Si një spirale ciklike e kauzave që në të shumtë marrin rolin e pararojës (avantguardjes). Është me interes të shpjegohet që në të shumtë cikle zhvillimesh demodohen (dalin mode) modele që për shumë shkaqe dhe (ato të tregut, e faktorëve të nevojave shpirtërore të artit). Këtë mësim na e jep vetë historia e artit. Periferikë kanë qenë të shumtë artistë, shkencëtarë, filozofë,shpikje të pa dala në dritë, korrente arti, fillesa lëvizjesh të rëndësishme që mbas një kauze në historitë e tyre u bënë qendra dhe pika referimi në historinë e shkruar të artit, sociologjisë dhe shkencës. Mora shkak nga ky term për ti dhënë mundësinë audiencës publike që në perceptimin tim periferitë janë momente embrionalë (si lëndë e lakmueshme në zbulimin e skenës së artit) pasi në sh-

tresën e padukshme të saj banojnë ndërgjegje të vlefshme që në një të nesërme do mund të jenë qendra të rëndësishme reflektimi nga ku mundet që bota e qytetëruar të kthejë sytë e arsyes në një akt të zhvillimit ,kulturor, social dhe shkencor. Shembujt botërorë janë të dukshëm dhe të shpjegueshëm në monografitë e njerëzve të shquar që bënë kauzë dhe u rreshtuan në lartësitë e vlerave të përbotshme, në një udhëtim të mundimshëm nga periferitë e tyre deri në dukshmërinë galante të mendjes dhe talentit të tyre. Në të gjallë ose jo do mund të rreshtoja histori të underground-it që u kthyen në kontribute dhe nyje kthesash historike. Shumëçka bëhet e dukshme si qendër e vëmendjes së publikut ka kaluar në një kalvar mundi djerse dhe talenti të padiskutueshëm. Sot për lexuesin do desha të vë në dukje tre nga personazhet e radhës (si prurje) nga lëmi i artit që me talent do mund të bënin kauzë, që në projeksionin tim, vlen të dalin nga periferia tyre për t’i stimuluar ata në formën e shembullit. Tre video-artistë krejt të rinj që na japin një mesazh, ia vlen të jenë pjesë e analizës sonë. Nusret Gjokoviç, lindur në Mal të

E shtunë-diel, 22-23 shkurt 2014

www.mapo.al

Instict/ Video instalacion Elis Gjoni

Elis Gjoni. Lindur ne Pukë në veri të vendit, me një histori interesante se si hyn në rrugën e arteve pamore. Për shkaqe mbijetese punonte taksist për të ndihmuar në shtëpi krahët e punës. I hollë gati si i paushqyer gjithnjë i ngulët në vëmendje, flet pak. Puna që dua t’ju prezantoj është “Fluger”, mediumi -video instalacion. Ndërtimet e tij në audiencë janë zakonisht në gjuhën e videos dhe instalacionit

Green/ Video, Nusret Gjokovic

Vallja e deshve / Video, Nusret Gjokovic

Fluger/ Video instalim, Elis Gjoni

Zi, jeton në Tiranë. Nga pema e familjes vjen si fëmija i dymbëdhjetë nga një familje numerike e plot vokacione zejesh dhe profesionesh. Jeton diku në periferi të Podgoricës fshatin Dinoshë. Nga një periferi gati e humbur zakonesh dhe kodesh jetese karakteristike të zonës. Vokacioni tij i parë me të mbërritur në Tiranë janë artet vizuale. Ditë me ditë është në garë të arsyes dhe talentit për të ëndërruar e hyrë në rreshtimin e njerëzve që vuajnë nga sipërmarrja e ideve! Si çdo i ri tashmë që zbret në një nga skaj i vetmisë (kulturore në këtë rast) dhe jetës së zakonshme në një vrull jete krejt tjetër në strukturë e marrëdhënie. Temat e ndjeshme mjedisit,si antropologji etnokulturore do e ndjekin në mediumet, fotografi, video, instalacion, dhe do shfaqen sprovat e para të tij. Brenda një historiku të shkurtër ndikon në minigrupet e tij dhe sjell prurje shumë të veçanta në këto mediume. I intereson shumë të sjellë nga periferitë ku ai shpërngulet veçanti të rralla të zakoneve dhe dokeve të krahinës. “çobanët” quhet një nga punët që mendoj se ka një ngjizje të tërthortë me elementët e kujtesës. Inskenohet në ambientet e krahinës së tij. Në njëfarë shpjegimi

na lë të kuptojmë me pak elementë se realiteti (i improvizuar si lojë në video) mund të jetë shumë herë më fantastik dhe gjithëpërfshirës në tërheqjen e shumëfishtë. Me personazhe transgresivë të improvizuar ndërton fabulën e çobanëve që imitojnë përmes një rituali vallen me deshtë. Në postproduksion ky artisti instalon një ndërhyrje totale në përzierje gjuhësh. Dy projeksione në një hapësire dhe të gjitha elementët konkretë të sheshit ku xhiron. Risia qëndron: 1) Për nga gjetja elementit periferik që ri sjell sot zakone të hershme krejt të panjohura në territoret aktualë të modernitetit; 2)E kthen këtë strukturë vizuale në hapësire e në kohë si një modelim të mbiveshjes së kësaj forme në video; 3)Përpiqet që elementë të kujtesës gati të harruara e fshira nga kujtesa kolektive ti ri sjellë në kohë të dekontraktuara në gjuhë(vizuale) si fantastike.. Ky artist na kujton se sa e komplikuar është nënndërgjegjja njerëzore. Rasti se si elementë periferikë të zakoneve, dokeve dhe jetës së përditshme do mund të shndërrohen në një shtysë aktive të memories në gjuhë arti. Elis Gjoni. Lindur ne Pukë në veri të vendit, me një histori intere-

Nusret Gjokoviç, lindur në Mal të Zi, jeton në Tiranë. Nga pema e familjes vjen si fëmija i dymbëdhjetë nga një familje numerike e plot vokacione zejesh dhe profesionesh. Jeton diku në periferi të Podgoricës fshatin Dinoshë. Nga një periferi gati e humbur zakonesh dhe kodesh jetese karakteristike të zonës. Vokacioni tij i parë me të mbërritur në Tiranë janë artet vizuale... sante se si hyn në rrugën e arteve pamore. Për shkaqe mbijetese punonte taksist për të ndihmuar në shtëpi krahët e punës. I hollë gati si i paushqyer gjithnjë i ngulët në vëmendje, flet pak. Puna që dua t’ju prezantoj është “Fluger”, mediumi -video instalacion. Ndërtimet e tij në audiencë janë zakonisht në gjuhën e videos dhe instalacionit. Ka një strukturë jo të zakonshme nga mënyra se si ngre komunikimin. Pjesa e fermentit intuitiv bëhet përherë shtysë e çeljes së ideve. Nuk ka arsye ta shpjegojë punën në detaje se intuita dhe instinkti i tij e kanë kryer atë, që atij i vjen si zë i brendshëm. Punët që sjell janë të mbarsura me plot lëndë, që herë ngjallin provokim dhe herë janë forma mediatike që të lënë çuditur. Ka një ecuri të përthyer në qëndrimet që ai mban ndaj afrimeve si mundësi pasi lëviz mes dashurisë për filmin dhe formave totale të instalacionit si situatë komplekse multimediale. Marrëdhënien me krijimin e ka si një ortek të fshehtë që dita me ditë të zë, poshtë, dhe të izolon. Elis me një mprehtësi të jo të zakonshme, afrohet me një gjetje krejt të veçantë në zonën më të zhveshur të përmbajtjes. (aty ku mendon se nuk ndodh asgjë) Multiplikimi i hapësirës virtuale ndjell akte të jashtëvullnetshme na fut në një atmosferë të dorëzuar krejtësisht nga shkaqe telepatike e spontane. (hapja e gojës) Shumëfishimi i personave në hapësire shumëfishon dhe sugjestionin e pavullnetshëm në sallë (hapësirën e instalimit). Instalacioni Fluger vjen nga qëndrimet ironike mes objekteve të stokut (ready mades) dhe energjisë njerëzore për ti dhënë jetë por në një hapësire të improvizuar si iluzion përmes imazhit dhe objekteve që lëvizin nga elektromotorë . Eros Dibra vjen nga Shkodra. Në një regjistër të lartë ndjeshmërie ndaj shumë mediumeve. I ndarë diku mes letërsisë dhe gjuhës vizuale. Përdor mediume herë manuale (pikturë,video-instalim, video). Në një myshk krijues disi të rrallë mbështjellë (në vrojtim të parë). E gjithë krijimtaria e deritashme është një orvatje në kopshtin e gjyshit të tij që për çudi ka një ngjashmëri impresionuese. Kopshti ku ngjiz të gjitha vëzhgimet në çdo cep të tij. Të impresionon fakti se në raport me jetën e metropolit në Tiranë ndjehet disi larg jo rehat. Flet për dashuritë me

zanat e malit dhe qasjet fantastike (në ngjashmëri) të një psikanalisti që vizaton traumën e mos-rakordimit të tij me kohën e zhurmshme “moderne” e herazi të keqkuptuar. Të detyron të ndalosh në vëzhgimet e befta që afron, që burojnë natyrshëm nga një botëkuptim jo në garë në një ego të madhe por në një raport të përzishëm ku dyshon se luan rol leximi apo shkaqet e talentit si artist ose të dyja bashkë. Afrohet me një punë autobiografike. Synon raportet ndërkufitare në gjuhët e artit. Në kopshtin e “Edenit” që në fakt është një model studioje (haur) ku fryn një erë e çuditshme. Lodron me paletën e tij si një plastikë e palëvizur humane që mrekullohet nga mbetjet e këtij akti. E kupton pikturën thjeshtë pa emfazë si rezultat i udhëtimit që ai kryen në një afri që shpesh piktura nuk ndjehet si mjet po si materieje në emulsion. Del nga piktura dhe të gjithë atmosferën e kthen në të kundërt në një ndarje kufitare. Fillon të pozojë para kamerës në myshkun e tij ideal dhe me një kapele që të kujton motamo Salvador Dalinë vendos një shumë telajosh boshe dhe lëviz në ajër dhe rrek ajrin sikur e pikturon. Sa me fat që jeton në kopshtin e tij në periferi. Fëmijë arti i vetëmjaftueshëm me dashuritë që e rrethojnë në një udhëtim impresionues e të vërtetë. Me një kut’ të parakohshëm me grup moshën e tij, qetë dhe me pak ndërton rrugën e tij për nga periferia drejt qendrës si stacion i tij tashmë! Talent që nuk shkumon për të rënë në sy! Më është dukur se sipërmarrjet e tij bashkëshoqërohen nga një kontraktim i natyrshëm që ka lidhje me shpejtësinë që ai nuk e ka në bllokun e tij të meditimit por dhe nuk e kundërshton. Me kot solla para lexuesit tre profile (të pa autorizuar) artistësh të rinj. Jo krejtësisht të qartë me rregullat e pamëshirshme të konkurrencës, të tregut, rregulla që nuk mësohen për fat të keq, ku ka lojë për konjuktura, për mbështetje e rastësi fatlume si ajo e artistëve në zë që ishin në momentin e duhur në vendin e duhur. Por gjithsesi secili syresh do ketë historinë e tij që fillon si një fillim fantastik që duhet të gjejë shtysat, momentin dhe vendin e duhur! Përndryshe udhëtimi i tyre nga periferia drejt qendrës së udhëtimit ndoshta mund por dhe nuk mund të ndodhë. Rëndësi ka që ky udhëtim duhet kryer, provokuar! A do ngrenë një (shenjë) kauzë këta individë të ndarë a të bashkuar në fatet e tyre si artistë?! Për mua janë interesantë nga fillesat e tyre, karakteret, ndjeshmëritë si periferi, por duhet të lodhen fort dhe për t’u vendosur si qendër e interesit të publikut me çdo kusht që të mbajnë gjallë fillesat e talentit, t’i mirëmenaxhojnë aftësitë e tyre me çdo çmim për të trokitur në dyert e suksesit. Gjithsesi le të projektohemi në propozimet që unë afroj për të pozuar një stimul për këta artistë që t’i shikojmë (mundet?!) në të nesërmen e tyre në majat e zgjatimeve. Një shkrim relevant do mund të kryejë shumë ndikim në jetën e një artisti dhe aq më shumë kur janë në moshë të re. Shkak i vërtetë në këtë shkrim është se ata janë (sot) periferikë të mrekullueshëm për t’u dalluar në rolin kur periferia vjen me të vërtetë si qendër në kuptimin më gjithëpërfshirës të saj.

CMYK

e shtunë-e diel, 22-23 shkurt 2014

www.mapo.al

BANKERS PETROLEUM ALBANIA L.T.D

JOB ANNOUNCEMENT

To help us meet our objectives, we are continually looking to add suitably qualified people who can demonstrate qualities including enthusiasm, initiative, team-working, leadership and humility. Bankers’ offers competitive compensation and benefits and has a culture of rewarding good performance. We are committed to the principle of equal opportunity in employment and promote a fair and non-discriminatory work environment. We are currently looking for qualified candidates to fill three vacant positions listed below: LEGAL ADVISOR Essential Qualifications & Skills: • MSc in Law plus 8 to 12 years relevant experience preferably including both private practice and in-house with major companies, • Experience in Compliance and Corporate governance. • Strong understanding of the legal aspects in oil industry. • Strong academic background and excellent communication and organizational skills. Able to communicate effectively and professionally and to explain legal issues to a non-legal audience. • Well organized, practical and analytical. • Ability to represent the company and persuasively articulate company’s positions in front of third parties including government authorities.

Fluent English level and very good computer knowledge • Team player with ability to work independently. Preferred Qualifications and experience: • Previous experience in oil and gas industry legal matters either in private commercial practice or in-house. • Good level of awareness of industry-specific agreements, contractual terms and commercial developments. • Ability to gain a high level of professional and personal credibility – internally and externally. • Good knowledge of the legal and fiscal regime affecting the Albanian oil and gas industry. LAWYER Key Requirements: • Bachelors degree (or higher education) in Law. • At least 5 years working experience in preferably with experience in legal issues. • An excellent level of English language spoken and written. • Competent IT skills. • Very good analytical and organisational skills. • Very good communication and interpersonal skills. • A positive approach to work, and the willingness to accept additional tasks. • Self motivated, energetic and able to work in a team and a challenging environment. PUBLIC RELATIONS SPECIALIST Key Requirements: • University degree in Marketing, Communication, Public Relations and/or any other related field. • Al least five years of experience in public relations and / or other related fields. • Must have a good knowledge of media practices and norms. • Good knowledge of principles, practices and techniques of oral and written communications. • Excellent command of English Language -- Knowledge of the structure and content of the English language including the meaning and spelling of words, rules of composition, and grammar.

• • • •

Strong computer skills. Current and valid driving license. Any experience in the oil industry is an advantage. The successful candidate should have the ability to communicate clearly, creativity, initiative, good judgment, an outgoing personality and self confidence.

•

Other skills needed:  Critical Thinking, Negotiation -- Using logic and reasoning to identify the strengths and weaknesses of alternative solutions, conclusions or approaches to problems.  Active Listening -- Giving full attention to what other people are saying, taking time to understand the points being made, asking questions as appropriate, and not interrupting at inappropriate moments.  Speaking -- Talking to others to convey information effectively.  Time Management -- Managing one’s own time and the time of others.  Influence -- Influencing others to be open to changing their minds or behavior.  Social Perceptiveness -- Being aware of others’ reactions and understanding why they react as they do.  Complex Problem Solving -- Identifying complex problems and reviewing related information to develop and evaluate options and implement solutions.

Applications, including a C.V. and cover letter, in English, should be sent in a sealed envelope to the Human Resources Department at the following address: Lagja “Sheq i Madh”, Rr.”Leonardo Murialdo”, Fier, Albania. Fax: +355 34 220850 or by E-mail to: humanresources@bankerspetroleum.com The deadline for submitting applications is February 28th 2014. We thank all who apply for their interest in Bankers Petroleum Albania Ltd, but only candidates selected for an interview will be contacted.

FOREIGN POLICY / Rikthimi i kaRl maRx-it dhe aRSyet

Jo vetëm politikë si zakonisht

Nr. 25 (270), Viti iX botimit shkurt 2014 Çmimi 300 Lekë

Bankers had its plans for the development of the Patos-Marinza and Kucova oilfields approved by the Government of Albania in 2004. The Shareholders, Management and Employees of Bankers are extremely excited by the challenging prospects and opportunities which lie ahead. Having already experienced ten successful years and established ourselves as the leading crude oil production company in Albania, Bankers will continue to make significant investment in its oilfields in the years to come, with demanding targets for increases in reserves, production, and sales.

•

FOTO ESSE Concresco, afresco me bunkerë Shqipërie rEpOrTEri i luFTëS Ju lutem, një biletë kthimi për në Siri BlENDi SAlAJ kanuni nuk vret, njerëzit vrasin pOp pOliTiCS debatikasit e rinj

RRëfimi i VaSO SamSURit

e përmuajshme

Bankers Petroleum Albania Ltd (Bankers) is a subsidiary of Bankers Petroleum Ltd, a Canadian oil & gas company headquartered in Calgary, Alberta. We are listed on the Toronto stock exchange and also on AIM London. Our web address is www.bankerspetroleum.com

Kadare në Kohën e Kolerës Një profesor letërsie tregon një Kadare ‘intim’. lidhjet e Mjeshtrit të shqipes me qytetin e pogradecit dhe me poetin e tij, lasgushin. Fotografitë e pabotuara dhe të pathënat e një autori që, megjithëse është një personazh i famshëm që në vitet ’60, vazhdon të mbetet ‘misterioz’ për një pjesë të mirë të publikut. Kush janë ‘anëtarët e poezisë’, një ‘klubi’ të llojit Dead poets Society të pagëzuar nga lasgushi...

fashion

Rita Ora në Moschino, hap oreksin e fansave

Sindroma e Vajzës së Mirë

Këngëtarja me origjinë shqiptare ka tërhequr vëmendjen e medias gjatë sfilatës së Moschino-s, ku ajo ishte e ftuara e nderit faqe 20

Nga Iva Tiço faqe 20

personzh single & The City privatësi Fenomen Çdo të shtunë e të diel

www.mapo.al

personazh

Niada Saliasi:

Politikanët duhet të shohin më shumë teatër Aktorja flet për rolin e fundit në filmin “6 idiotët”, suksesin në teatër me rivënien në skenë të “Zhurma jashtë skene”, rrugëtimin e karrierës së saj nga bankat e Akademisë drejt njohjes, vështirësitë, ambiciet dhe shpresa që gjërat do ndryshojnë për teatrin faqe 18

Përtej privatësisë

Kanë kaluar dhjetë vjet qëkur pasioni i saj për këngën u shndërrua në profesion dhe

Anjeza Shahini Kënga, dashuria ime e pashtershme

nga një talent i sapozbuluar, ajo u kthye në këngëtaren e fuqishme të skenës shqiptare. E megjithatë, Anjeza vazhdon ta ruajë njësoj si herën e parë zjarrin dhe dashurinë për këngën, dashuri që e përtërit herë pas here me një krijim të ri, si tani kur po përgatitet të zbulojë hitin e saj të fundit.

faqe 19

Faqe 17

E shtunë - e diel 22-23 shkurt 2014

www.mapo.al

personazh Aktorja flet për rolin e fundit në filmin “6 idiotët”, suksesin në teatër me rivënien në skenë të “Zhurma jashtë skene”, rrugëtimin e karrierës së saj nga bankat e Akademisë drejt njohjes, vështirësitë dhe ambiciet. Sepse për Niadën, fama ende nuk ka ardhur ashtu siç duhet

Niada Saliasi

Për teatrin, filmin dhe famën

jithçka nisi një ditë vere, në ditëlindjen e saj, dhe një rrugëtim i thjeshtë me furgon u bë nismëtari i aventurave të pazakonta... Kështu nis e gjitha. Jo historia e jetës së saj, por roli më i fundit që portretizon aktorja e re, Niada Saliasi në filmin “6 idiotët”, i cili është duke u shfaqur këtë muaj në rrjetin e kinemave “Imperial” në kryeqytet. Ajo është Ela, vajza e një shefi policie dhe bashkë me pesë miq të sajpra pjesa tjetër e idiotëve- ata ndërmarrin një udhëtim që sjell situata nga më komiket, plot aksion dhe të papritura. Ata që e kanë parë i kanë siguruar vetes shumë të qeshura, ndërsa për regjisorin dhe kastën e aktorëve, ku bën pjesë edhe ajo, ka qenë tregues suksesi. Sidomos kur bëhet fjalë për prodhime kinematografike vendase që janë gjithnjë e më të pakta. “Është krenari e madhe të bëhesh pjesë e projektit pasi e ke fituar audicionin për rolin. U bëra pjesë e filmit pas fitimit të një audicioni. Pavarësisht se me regjisorin e filmit unë njihesha, sepse para këtij projekti kemi bashkëpunuar në një projekt teatral. Nuk e di nëse më kishte spikatur gjatë kohës që punonim, apo mori spunto nga audicioni...”, - thotë ndërsa përpiqet të zbërthejë profilin psikologjik të karakterit të saj në filmin “6 idiotët”, por pa ia larguar kërshërinë, që sipas saj mund të shuhet vetëm me një biletë kinemaje këto ditë. “Ela është e bija e një shefi policie, dhe si e tillë është pak e ashpër, por kjo nuk do të thotë se brenda saj nuk ka ngjyra, di edhe të falë dashuri, por në mënyrën e saj. Është pikërisht ditëlindja e saj që bën të gjithë konfliktin. Për ta kuptuar më shumë duhet parë filmi”, - shton ajo me një ton ftues. Gjashtë shokët që regjisori i quan ‘gjashtë idiotë’, nisen në udhëtimin që ofron shumë të papritura komike por jo vetëm. “Filmi është pritur shumë mirë, opinionet kanë qenë pozitive, pa-

varësisht se unë sa herë e shoh veten më duket sikur kam shumë gjëra për të korrigjuar”, - rrëfen Niada ndjesitë që ka mbledhur pas premierës, duke u treguar shumë kërkuese ndaj vetes. Ndoshta është ky tipar i saj që edhe këto ditë shkurti nuk e ka lënë thjesht në hijen e shijimit të komenteve pas filmit, por e ka angazhuar me rivënien në skenë të komedisë “Zhurma jashtë skene”. “Zhurma jashtë skene’ ka qenë një tjetër sukses, kuptohet, këtë e them në raport me publikun, e ndjekur edhe e pëlqyer pothuajse nga çdo njeri që e ka parë”, - vijon Niada, dhe kur e pyet se e gjendur mes dy zgjedhjesh kë do të zgjidhte si dashurinë e saj të vërtetë mes teatrit dhe filmit, ajo thotë se dashuron rolin. Është pikërisht magjia e të futurit në petkat e dikujt tjetër që e ka joshur që në krye të herës, kur zgjodhi të studionte degën e aktrimit në Akademinë e Arteve. Pak rëndësi ka nëse ky i fundit është një rol në teatër apo film. Është ndoshta edhe çelësi i suksesit për aktoren e re që i ka lëvruar të dyja gjinitë, duke krijuar kështu edhe një rrjet më të gjerë kontaktesh dhe mundësish për të ardhmen. Pas një teatri i ka ardhur ftesa për një film e pas një filmi ka marrë oferta në teatër. Por sa ndryshojnë për të puna në skenën e teatrit dhe ajo në sheshxhirim dhe sa përngjasin eksperiencat me njëra-tjetrën? Niada përgjigjet se shtegu nga i cili duhet kaluar është i njëjti. “Puna e arritjes artistike me rolin është e njëjtë, si në film, ashtu edhe në teatër. Është e njëjta rrugë për ta bërë personazhin sa më real. Por tani që e mendoj, ka më shumë lehtësira filmi”. Ndoshta jo vetëm lehtësira, por edhe më shumë mundësi për t’u njohur nga publiku i gjerë që nuk i frekuenton sallat e teatrove. Niada e ka provuar sheshxhirimin edhe më parë, në seriale televizive si “Dhimbja e Dashurisë” “Superbar” apo në filmin “Gjallë”. E

“Ela është e bija e një shefi policie, dhe si e tillë është pak e ashpër, por kjo nuk do të thotë se brenda saj nuk ka ngjyra, di edhe të falë dashuri, por në mënyrën e saj. Është pikërisht ditëlindja e saj që bën të gjithë konfliktin. Për ta kuptuar më shumë duhet parë filmi”

megjithëse është ndër të paktat aktore të reja me disa role në teatër dhe kinema, Niada mendon se fama nuk ka trokitur ende anëve të emrit të saj. “Nuk jam e bindur nëse njihem akoma ashtu siç duhet. Unë di një gjë me siguri: më pëlqen që suksesin ta kem gradual”. Nëse ajo është më e kërkuar se kolegët e saj të rinj dhe u bë menjëherë e njohur pas shfaqjes së saj të parë në rolin e Coco-së te komedia e Inis Gjonit “Salla e banjës”, disa vite më parë, që shpejt e pasuan edhe role të tjera, këtë nuk ia atribuon fatit. “Fatit i japim ne nocion. Unë mendoj për veten duke u bazuar edhe nga opinionet se jam punëtore. Talenti të ndihmon që ti të përthithësh shpejt ato që të kërkohen, pjesa tjetër është punë”, është e bindur ajo. Një punë që Niada e do shumë, sepse në thelb ka atë çka ajo ka dëshiruar gjithmonë: lirinë. “Unë vija nga shkolla e mesme me rregulla strikte dhe u futa në një shkollë që bazën e saj e kishte te liria e veprimit dhe mendimit. Në akademi mësova të jem e lirë”. Ishte kjo liri që e bëri edhe më fleksibël në përshtatjen jo vetëm të roleve, por edhe gjinive, duke flirtu-

ar me dramën po aq sa edhe me komedinë, megjithëse rolet më të suksesshme i ka pasur në këtë të fundit. “Në akademi mendonin të gjithë se unë isha e prirur të isha dramatike si karakter. Edhe unë këtë bindje kisha, por mendimi m’u ndërrua pikërisht te shfaqjet si ‘Salla e banjës’, ‘Zhurma jashtë skene’ apo ‘Dorëzimi’. O thashë vetes: Ti mundesh! Dhe realisht munda. Do të thotë se një pjesë e njerëzve më duan në dramë e një pjesë tjetër në komedi. Unë tashmë i dua të dyja”. Megjithëse për të qëndruar fort në tregun e prodhimeve teatrore e kinematografike nuk është aq e thjeshtë, edhe pse nuk ka një menaxher që të informojë për audicionet e për këtë duhet të jetë shumë vigjilente për të mos humbur projekte ku do të donte të ishte pjesë, ajo ia ka dalë. “Ka një handikap, sepse filmi dhe teatri janë të divorcuar nga njëri-tjetri, por unë ia kam dalë të jetoj mirë artistikisht këto vite. Kam shpresa që gjërat do ndryshojnë. Njerëzit do lodhen me gjërat komerciale dhe do kenë nevojë të ngrohin shpirtin. Ka një metodë shumë të mirë për ta bërë artin të ndjekur dhe kjo duhet të fillojë aty ku buxheti ndahet... Politikanët duhet të shohin më shumë teatër”, - përfundon Niada, ndërsa e shijon suksesin e saj duke punuar për të tjera projekte, të cilat nuk dëshiron ende t’i zbulojë, por është e bindur se do të jenë bumi i karrierës së saj artistike...

E shtunë - e diel 22-23 shkurt 2014

www.mapo.al

pertej privatësisë Kanë kaluar dhjetë vjet qëkur pasioni i saj për këngën u shndërrua në profesion dhe nga një talent i sapozbuluar, ajo u kthye në këngëtaren e fuqishme të skenës shqiptare. E megjithatë, Anjeza vazhdon ta ruajë njësoj si herën e parë zjarrin dhe dashurinë për këngën, dashuri që e përtërit herë pas here me një krijim të ri, si tani kur po përgatitet të zbulojë hitin e saj të fundit.

Anjeza Shahini Kënga, dashuria ime e pashtershme Cili është mëngjesi yt rutinë? Zgjimi i vonë, gota e qumështit dhe kafeja, që m’i përgatit mamaja ime e dashur, më bëjnë gati ta nis ditën mbarë. Cili do të ishte mëngjesi yt ideal? Ky mëngjesi rutinë më pëlqen shumë në fakt, por ato më specialet janë kur shoh një mëngjes të bollshëm, përgatitur nga i dashuri i zemrës. Jashtë shtëpisë, cili është vendi i preferuar për kafen e mëngjesit? Kur lë një takim pune, preferoj ta pimë kafen e mëngjesit, që ta nisim ditën të frymëzuar, parapëlqej vendet që kanë natyrë dhe ambiente krijuese. Me kë dëshiron të ishe në këtë gjerbje kafeje mëngjesi? Me këdo që më jep mjaftueshëm dashuri dhe energji pozitive. A të pëlqen puna që bën, profesioni që ke? Të qenit pjesë e artit, mendoj që është një fat i madh, aq më tepër nëse krijohen edhe mundësi për të shfaqur talentin dhe artin që bën. Tashmë prej një dekade ushtroj këtë profesion me shumë dashuri dhe përkushtim, por duke qenë se kushtet nuk janë të përshtatshme në Shqipëri për ta ushtruar si një profesion të mirëfilltë, të kënduarit do të kisha preferuar më tepër ta quaja pasion dhe dashuri të pashtershme. A i devijon shpesh detyrimeve apo afateve ditore që ke? Është e vështirë të ndjekësh një kalendar, pasi çdo gjë shkon varg, njëra gjë pengon tjetrën, megjithatë përpiqem të bëj plane të qarta dhe t’i ndjek sado mundem, duke marrë parasysh edhe të papritura apo devijime gjatë rrugës. Cila është «gënjeshtra e bardhë» më e përdorur në kësi rastesh?

Po e thashë tani gënjeshtrën e bardhë që përdor më shpesh, nuk do më besojë me njeri. J A je dembele? Nëse po, kur të ka kushtuar më shumë ky dembelizëm? Bëhem dembele vetëm kur puna që kam për të bërë nuk është ndër të preferuarat, kjo ndonjëherë më ka penalizuar, si për shembull me shtyrjen e një provimi. Ku të zë dreka zakonisht? Përgjithësisht në shtëpi, por kur nis një punë që në mëngjes, dreka përfundon në ndonjë restorant. Cilat janë restorantet më të preferuara për drekën tënde? Preferoj të jem kliente fanatike e disa vendeve, te të cilat më pëlqen ushqimi i shëndetshëm dhe mikpritja. Fton apo të ftojnë më shpesh për dreka? Ftoj mike dhe më ftojnë miqtë. J A je kursimtare? Jam kursimtare në blerje, por shumë më pak në tavolinë. A ke në rit gjumin apo pushimin e drekës? Jo, madje ndonjëherë kur fle në drekë më duket sikur kam humbur shumë kohë. Kur ke qenë e vogël, a ta kanë diktuar prindërit pushimin e detyruar të drekës? Bëje rrenga për t’i shpëtuar? Janë përpjekur, por nuk kanë mundur, pasi kam qenë një fëmijë tepër aktiv dhe ku gjendesha një ditë nuk gjendesha ditën tjetër. Çfarë ke ruajtur nga fëmijëria? Pothuajse g jithçka: shoqërinë, shkollën, momente të bukura me familjen, lojërat bio, që për fat keq, besoj kanë vdekur pas brezit të fëmijërisë sime.

Për momentin dëgjoj në makinë këngën time më të re, që është në proces prodhimi e me të cilën jam dashuruar.

Cila është koha që mbart për ty kujtimet më të bukura? Ajo që sapo përmenda, fëmijëria. Po kujtimet e hidhura? Mundohem t’i fshij kujtimet e hidhura, megjithatë është e pashmangshme kur këto kujtime lidhen me momente të rëndësishme të jetës... Ç’ndodh me sekretet e tua? I rrëfen diku, i shkruan diku, i mban vetëm për vete...? Ke mbajtur ditar? Nuk para i mbaj për vete, pasi kam njerëz të besuar me të cilët i ndaj, por edhe kur mbaja ditar më e vogël, e nisja dhe nuk e përfundoja kurrë, fletët më duken pak për t’u shprehur. Çfarë ka në portofolin tënd? Karta, kartëvizita, fotografi, ndonjëherë edhe para. J Në mëng jes e g jen g jithmonë menjëherë atë që kërkon në dollapin e rrobave? Do të thosha më mirë, asnjëherë. Cila është ngjyra që mbizotëron në shtëpinë tënde? E gjelbra dhe e bardha, kjo sepse e duam shumë natyrën si familje. Ekziston një aromë të cilën ti e preferon për produkte kozmetike, ushqime të paketuara, aromatizues ambienti apo makine? I preferoj shumë aromat, sidomos ato kozmetike. Madje për kuriozitet mund të them që ruaj pothuajse të gjitha shishet e parfumeve që kam përdorur në vite. Sa herë e ndjej një aromë, më kujton diçka. Çfarë CD ke në makinë? Për momentin këngën time më të re, që është në proces prodhimi e me të cilën jam dashuruar. Çfarë muzike ke zile telefoni? Coldplay, grupin tim të preferuar. A ke miq të vjetër? Nëse po, a takoheni shpesh me ta? Kam miq të vjetër besnikë, me të

cilët edhe nëse nuk takohemi shpesh, kontaktojmë rregullisht. Mikja ime e fëmijërisë është ajo që takoj më rrallë për shkak të vendndodhjes së saj larg Shqipërisë, por me të cilën mbaj kontakt pothuajse të përditshëm prej disa vitesh në largësi. A je e hapur për miqësi të reja, apo duhet kohë e prova për t’u bërë mik i yti? Më pëlqejnë shumë miqësitë e reja, nuk më pëlqen t’u mbyll dyert miqve që vijnë gjatë jetës. Mendoj se çdo miqësi ka vlerën, vendin dhe kohën e vet. Ku rri zakonisht me miqtë? Miqtë e ngushtë ndodhen aty ku jam dhe vetë. Në ç’orë mbyllesh zakonisht në shtëpi? Pra kur mbaron zakonisht dita jote? Duke qenë se i preferoj shumë mbrëmjet, mundohem që çdo gjë ta organizoj pasditeve, për pasojë mbrëmjet shkojnë gjatë dhe kthimi në shtëpi, jo shumë herët. Cila është mbrëmja e zakonshme në shtëpinë tënde? Kur jam në shtëpi, preferoj të shoh filma ose programe të ndryshme televizive. Po idealja, cila do të ishte? Ajo në praninë e njerëzve më të dashur, e shoqëruar me një gotë verë. Kur shkon për të fjetur? Përgjithësisht vonë. Ndonjëherë më zë gjumi nga mëngjesi. Cila është uniforma jote e gjumit? Pizhame. Kur kam ftohtë vesh edhe çorape. J Kush është njeriu i fundit që i thua “Natën e mirë dhe g jumë të ëmbël”? Mbesës sime më të vogël, Emmadora.

E shtunë - e diel 22-23 shkurt E shtunë - e diel 13-14 prill2014 2013 www.mapo.al www.mapo.al

fashion

single and the city

Këngëtarja me origjinë shqiptare ka tërhequr vëmendjen e medias gjatë sfilatës së Moschino-s, ku ajo ishte e ftuara e nderit Iva Tiço Kjo rubrikë është trillim. Çdo përkim me ngjarje dhe personazhe realë nuk është aspak i rastit

Me Saul Milton dhe djathtas me stilistin e Moschino-s, Jeremy Scott

Rita Ora në Moschino, hap oreksin e fansave A

jo nuk të krijon përshtypjen sikur konsumon shumë djathëra me yndyrë, por kjo nuk e ka ndaluar Rita Orën të shfaqet me një fustan që i kushtohet këtij produkti. Pasi mori pjesë në sfilatën e Moschino-s, ku dizenjatori Jeremy Scott prezantonte koleksionin e tij të parë për këtë markë, ajo shkoi në festën pasuese në restorantin “Arengario” në Milano me një tjetër fustan të këtij koleksioni. Në të vërtetë jo vetëm fustani shumëngjyrësh, me dizenjo copash djathi, por edhe çanta në formën e xhaketës dhe palltoja e pelushit që ajo mbante rrugës për në festë ishin ‘Moschino’. Rita Ora festoi javën e modës së Moschino-s në Milano bashkë me stilistin Jeremy Scott dhe Katy Perry, gjithashtu pjesë e festës. Të dyja këngëtaret festuan deri në orët e para të së enjtes që pasonte çmimet BRIT Awards, por nuk shfaqën asnjë shenjë lodhjeje, pasi ecën shumë mirë majë takave në pasarelë. Rita dhe Katy fluturuan nga Londra në Milano, për të qenë në radhën e parë për të uruar mikun e tyre për debutimin për markën ‘Moschino’. Të dyja ato ecën mbi pasarelë për

të shkuar në vendet e tyre në radhë të parë, duke krijuar një minisfilatë për fotografët para eventit, i cili filloi 45 minuta me vonesë. Shkak për këtë thuhet që ishte ardhja me vonesë e Rita Orës. Të dyja këngëtaret u shfaqën me fustane të koleksionit vjeshtë-dimër 2014 i Jeremy. Rita, 23, ishte me një fustan të shkurtër në ngjyrë të zezë dhe të artë, që nxirrte në pah këmbët e saj, ndërsa Katy kishte një fustan të zi satin dhe xhaketë. Pasi iu bashkua Katy Perry-t në sfilatë gjatë paradites, Rita arriti ta huazojë fustanin me dizenjo djathi dhe nuk humbi kohë ta shpaloste rrugëve të Milanos. Sfilata e parë e Jeremy Scott-it nën helmetën ‘Moschino’ ishte gjithçka mund të pritej dhe më shumë. Stilisti i surprizave spikati nëpërmjet sjelljes së kulturës popullore në artin elitar kur ai serviri një koleksion të mbështetur në ushqimet fastfood në pasarelën e Milanos. Fustanet e frymëzuara nga uniformat e McDonald’s apo letrat e karameleve ngopën sytë e spektatorëve dhe Rita Orës. Edhe fustani i nusërisë ishte me tabela klorish.

Sindroma e Vajzës së Mirë

kam ditur që gjithmonë ekziston dhe i kam pasur provat aty. Më afër sa më s’bëhet. Tek shoqja e ngushtë. Ajo që të gjithë e quajnë vajza e mirë. Para së cilës unë dukem dhe më e keqe nga ç’jam. Që do më bënte të dukesha dhe unë vajzë e mirë, nëse ajo nuk do ishte shoqja ime, por e ndonjë tjetre. Nëse unë jam e ftohtë me njerëzit, ajo është e dashura. Nëse unë jam cinikja, ajo është gojëmbla. Nëse unë nuk kthej përgjigje me ditë të tëra në telefon, ajo është aty, e gjindshme, gati të përgjigjet orë e çast e të bëhet copash për të tjerët. Nëse unë mendoj se plumbi shërohet me plumb, domethënë një lidhje e re zëvendëson brenda ditës, ajo respekton me durim të gjitha fazat e zisë, derisa nis të mendojë për të njohur dikë nga e para. Derisa një ditë vendos të ndryshojë. Edhe lodhet njeriu duke qenë vajzë e mirë, vajza që do donin gjithë prindërit dhe femra ideale që do donin gjithë meshkujt (se përse, edhe pse ideale, ende nuk ka një unazë diamanti në gisht, ky jo thjesht mbetet mister, por është mbi të gjitha ngushëllim për femrat e tjera jo-ideale). Vendos të ndryshojë dhe të bëhet sportive. Domethënë të mos e vrasë mendjen, nëse ai djali i bukur (edhe nja katër vjet më i ri madje), që e takon rastësisht me një mikeshën e vet dhe i nis mesazhe flirtuese është apo jo i duhuri, por thjesht të hidhet e ta lëshojë veten. Të mos mendojë se si të krijojë një lidhje me të, por thjesht ta vrasë mendjen ku do e takojë dhe ç’do veshë në atë takim. Të mos e vrasë mendjen çfarë i thotë, përse ia thotë, nëse ai e merr apo jo në telefon, nëse i përgjigjet mesazhit menjëherë apo pas dy orësh, të mos e pyesë fare nëse ai ka ndonjë lidhje tjetër apo dy lidhje të tjera, të mos i thotë “ku po shkon lidhja jonë”, “çdo bëhet me ne”, apo “ça do bësh të shtunën në darkë”… Pra të mos bëjë asgjë. Thjesht të mos jetë më vajza e mirë. Ç’ndodh në një rast të tillë? Asgjë e padëgjuar. Ai nuk bie brenda këmbë e kokë e t’i vijë nga pas, duke iu lutur të dalin bashkë të shtunën në mbrëmje. Ndonjë të shtunë edhe dalin, por shumë të shtuna të tjera ajo del me shoqet. Jetë nate të pafajshme. Derisa një natë sheh atë, atë që e ka shëruar nga sindroma “vajzë e mirë” në pub me një bionde. Ajo nuk reagon. E pse të reagojë?! Këto ishin rregullat e lojës: pa impenjime. Dhe “pa impenjime” domethënë që ai të bëjë ç’të dojë me biondet nëpër pube. Por ja që ka ca sindroma që nuk u zhdukërkan për fare. Dhe sipas të gjithë gjasave kjo është njëra prej tyre. Sepse kur një vajzë single krijon një lidhje sportive, në fund të saj mbetet një vajzë single me shpirt sportiv. Por kur një Vajzë e Mirë i hyn një lidhjeje sportive, në fund mbetet vajzë e mirë. Nuk e kapërcen me sportivitet (që qan me shoqet e u thotë “ç’mu desh mua”, është pak të themi), atë filozofinë e plumbit që del me plumb, normal që ajo nuk e njeh. Ndaj del vetëm me miq, pi vetëm një gotë verë të kuqe ose maksimumi një Martini, nuk u afrohet të panjohurve dhe refuzon gjithë hir dhe elegancë çdo afrimitet me të njohurit. Po ç’ndodh me vajzën e mirë atë natën që ose ndihet shumë plot ose shumë bosh?! Duke mos pasur guxim të bëjë të njëjtën sjellje sportive me ndokënd, të njohur a të panjohur qoftë, ajo ka vetëm një zgjidhje: të shohë mes ish-ëve. Por si vajzë e mirë që është, nga ato që i mbyll lidhjet për fare duke respektuar rregullat e zisë deri më një e duke harruar përgjithmonë, i vetmi që mund të marrë në telefon, është ai, Sportivi. Apo t’i nisë një sms Sportivit. Të takohet me Sportivin në mes të natës, në makinën e saj poshtë shtëpisë së tij. Ta thërrasë Sportivin në shtëpinë e saj. Të shkojë në shtrat me Sportivin. Të bëjë dashuri me Sportivin. Të nisë e të qajë teksa bën dashuri me Sportivin… Vajza e Mirë nuk do shërohet kurrë nga kjo sindromë. Ka rënë në dashuri me Sportivin. Tashmë duhet të bëjë gjithçka për t’i treguar se ajo është vajzë e mirë, që nuk do lidhje sportive, që do të dalë të shtunave me të, që do të ulen e të flasin ku po shkon kjo lidhje, që kërkon që ai ta marrë në telefon dhe t’u përgjigjet menjëherë telefonave të saj, që ajo nuk do që ai të dalë me të tjera dhe se ajo nuk mendon t’i hedhë sytë asnjë djali tjetër. Dhe se mbi të gjitha ajo nuk ka lidhje me sjelljen sportive. Një vajzë me këtë sindromë nuk bëhet kurrë sportive.

histori

roman

Për marrëdhëniet midis imazheve dhe njerëzve në histori

Një vrasje në Stambollin e vitit 1838

“Ky është kushtrim i fundit për të zgjeruar njohuritë në historinë e artit. Dhe ky na kujton mënyrën veçanërisht të drejtpërdrejtë përmes së cilës arti ndryshe nga letërsia, punon në imagjinatë”, shkruan Michael Kimmelman...

Pas botimit në shqip “Pema e jeniçerëve”, autori britanik Jason Goodwin i prezantohet lexuesit shqiptar me një tjetër rrëfim të detektivit Jashim. Jemi në Stambollin e vitit 1838. Maksimilian Lëfevri, një arkeolog francez, mbërrin në qytet...

recensë personazh pyetsori shënime vitrina Çdo të shtunë / dielë

www.mapo.al

në brendësi

Recensë

Ditari i Metës Shestim për njeriun Sfondi i jetës shqiptare, i karakterizuar me kriza të thella politike, sociale, morale e identitare, është tablo zotëruese e jetës shqiptare. E në këtë holli të dëshpërimit, pasigurisë, tensioneve politike të pafundme, publicistika shqiptare e këtyre viteve të tranzicionit, me dëshirë apo pa të...

Agim Vinca Azem Shkreli ngjalli tek unë dëshirën për të shkruar Librat e Azem Shkrelit i kam lexuar qysh si fëmijë, nën dritën e llambës, në vendlindjen time. Isha ende nxënës i shkollës fillore kur më ranë në dorë Bulëzat (1960) dhe Karvani i bardhë (1961)

Çmimi Europian për Letërsinë

A do të mundet Shqipëria të zgjedhë më të mirin? Mosbesimi është prezent nisur dhe nga opinioni i krijuar se në ato pak çmime letrare që jepen në Shqipëri, jo gjithmonë janë vlerësuar veprat me vlera artistike. Përpara këtij presioni do të ndodhet edhe juria e Çmimit Europian për Letërsinë, e përbërë nga Petrit Ymeri, Diana Çuli, Bujar Hudhri, Marjana Misha dhe Moikom Zeqo

Aida Tuci

Sapo u shpall se Shqipëria do të jetë mes 37 vendeve që konkurrojnë për Çmimin Europian për Letërsinë, pyetja e parë ishte: Kush do të jetë fituesi? Për të mbërritur deri tek vendimi përfundimtar i jurisë, veprat që do të paraqiten duhet të kalojnë përmes një procesi seleksionimi për të përzgjedhur më të mirin ose atë që e meriton. Përsa i përket kësaj të fundit, mosbesimi është prezent nisur dhe nga opinioni i krijuar se në ato pak çmime letrare që jepen në Shqipëri jo gjithmonë janë vlerësuar veprat me vlera artistike dhe se përzgjedhja e autorëve nga juritë ka qenë shpesh e ndikuar nga faktorë të tjetër jashtëletrarë. Përpara këtij presioni do të ndodhet edhe juria e Çmimit Europian për Letërsinë, e përbërë nga Petrit

Faqe 21

Ymeri, Diana Çuli, Bujar Hudhri, Marjana Misha dhe Moikom Zeqo. Procesi ka filluar dhe te juria kanë mbërritur veprat e para të autorëve të rinj që synojnë Çmimin Europian për Letërsinë. Faza e parë është seleksionimi në bazë të kritereve të paracaktuara nga konsorciumi i organizatave europiane që japin këtë çmim: Federata Europiane e Botuesve, Federata Europiane e Librarive, dhe Këshilli Europian i Shkrimtarëve. Pas kësaj, juria lexon dhe rivlerëson veprat dhe autorët pjesëmarrës për të shpallur në tetor gjatë mbajtjes së Panairit të Librit në Frankfurt fituesin nga Shqipëria, ndërkohë që ceremonia zyrtare e ndarjes së këtij çmimi për 13 vendet europiane që janë listuar ta japin këtë vit Çmimin Europian të Letërsisë do të zhvillohet më 18 nëntor, në Bruksel.

E shtunë-diel, 22-23 shkurt 2014

www.mapo.al

Intervista

Çmimi Europian për Letërsinë, nuk do të kontestohet Shqipëria do të jetë këtë vit pjesë e listës së 13 vendeve që japin Çmimin Europian për Letërsinë. Pse ky çmim është kaq i rëndësishëm për Shqipërinë? Në Shqipëri jepen disa çmime letrare. Ministria e Kulturës jep çdo vit Çmim Kombëtar të Letërsisë, një çmim që ngjall gjithmonë diskutime sepse jepen sipas përkatësisë politike, miqësore, farefisnore etj. Përveç këtij çmimi kemi çmimin Kult për letërsinë, Çmimet e përvitshme që jep Shoqata e Botuesve Shqiptarë në nëntor gjatë Panairit të Librit dhe çmimin Balkanika. Është për t’u vlerësuar që jepen këto çmime sepse në fund të fundit janë inkurajim për autorët. Por Çmimi Europian për Letërsinë, i krijuar që në vitin 2009 e ku për herë të parë këtë vit përfshihet edhe Shqipëria, është një ngjarje shumë e madhe. Ky është çmimi më i rëndësishëm letrar që është dhënë ndonjëherë në Shqipëri. Jo thjesht për vlerën monetare të çmimit (5 mijë euro), por ky çmim do t’i shërbejë njohjes dhe përhapjes në tregun europian të vlerave letrare të autorëve shqiptarë. Çmimi Europian për Letërsinë jepet për 37 vende, të cilat janë të ndara në tri grupe dhe secilit vend i jepet e drejta një herë në tre vjet për të ndarë këtë çmim. P.sh këtë vit ku Shqipëria merr pjesë për herë të parë, janë 13 vende europiane që japin secili Çmimin Europian për Letërsinë. Këto vende janë: Shqipëria, Bullgaria, Republika Çeke, Greqia, Islanda, Letonia, Lihtenshtejni, Malta, Mali i Zi, Holanda, Serbia, Turqia dhe Britania e Madhe. Ky çmim jepet nga konsorciumi i organizatave profesionale europiane që janë: Federata Europiane e Botuesve, Federata Europiane e Librarëve dhe Këshilli Europian i Shkrimtarëve. Lider i këtij konsorciumi është Federata Europiane e Botuesve, që menaxhon procesin. Shoqata e Botuesve Shqiptarë është anëtare e Federatës Europiane të Botuesve? Jo, ne nuk jemi anëtarë, për hir të së vërtetës duhen paguar disa kuota për të qenë anëtar dhe ne nuk jemi në gjendje t’i përballojmë. Pavarësisht kësaj, Shoqata e Botuesve Shqiptarë ka marrëdhënie të vazhdueshme bashkëpunimi me këtë Federatë. Ne jemi homologët e tyre në Shqipëri dhe për këtë arsye ata na kontak-

Jam i sigurt që bashkë me kolegët e mi do të realizojmë një proces të drejtë, profesional dhe të ndershëm. Se çfarë reagimesh do të ketë më pas, kjo nuk më shqetëson realisht, sepse jemi të sigurt që ne do të bëjmë një punë profesionale duke vlerësuar më të mirin në bazë të meritave artistike. Ne të gjithë duam që ky proces të jetë i vlerësuar. tuan, përkatësisht mua në cilësinë e kryetarit të Shoqatës së Botuesve Shqiptarë dhe më kërkuan nëse shoqata jonë i kishte mundësitë e organizimit të këtij procesi në Shqipëri. Në Shqipëri nuk ka shoqatë librarësh apo shkrimtarësh. Pra, përfshirja e Shqipërisë në këtë proces nuk vjen pas një kërkese nga ana jonë, është si të themi “dhuratë” nga europianët? Jo, nuk është kërkesë e jona. Kjo është politikë që ndiqet nga Federate Europiane e Botuesve. Në momentin që ata vendosën që Shqipëria të bëhet pjesë e këtij procesi iu drejtuan Shoqatës sonë. Sigurisht që ne pranuam duke e konsideruar një hap shumë pozitiv. Megjithatë është një çmim që ka disa kritere specifike...? Konsorciumi që organizon këtë çmim ka

vendosur kritere jo vetëm për autorët pjesëmarrës por edhe për jurinë. Sipas kritereve që ata kanë vendosur, në juri duhet të jetë një shkrimtar, një studiues, një librar, një botues si dhe Kryetari i Shoqatës së Botuesve, si një njeri i besuar i të dyja palëve. Kur përzgjodhëm jurinë ne kishim parasysh pikërisht këto kritere. Praktikisht në juri janë shkrimtarja Diana Çuli, librarja Marjana Misha (Rrejti i Librarive Adrion), studiuesi Moikom Zeqo dhe botuesi Bujar Hudhri i Shtëpisë Botuese ‘Onufri’, dhe unë si botues dhe si drejtues i këtij procesi. Ka një pështjellim përsa i përket kritereve që janë vendosur për autorët. A mund të na sqaroni se cilët autorë shqiptarë mund të bëhen pjesë e këtij procesi? Autori duhet të jetë shtetas shqiptar, të shkruajë në gjuhën shqipe, pavarësisht vendit se ku banon. Është e specifikuar se Çmimi Europian për Letërsinë jepet për talentet e reja, por jo në pikëpamjen e moshës por në pikëpamjen e krijimtarisë. Gjithashtu, ky ‘talent i ri’ duhet të ketë botuar jo më pak se 2 libra dhe jo më shumë se 4. Këta libra duhet të jenë botuar 5 vjet nga dhënia e këtij çmimi. Ky i fundit nuk është një rregull strikt. Organizatorët e këtij çmimi tolerojnë në këtë pikë. Këto talente nuk duhet të jenë botuar në më shumë se katër gjuhë të huaja. Një kriter shumë i rëndësishëm është që këta autorë duhet t’i kenë botuar librat e tyre pranë një shtëpie botuese. Nuk pranohen botime vetjake. D.m.th që veprat e tyre të fitojnë legjitimitetin e cilësisë së botimit, duhet të kalojnë përmes shtëpive botuese. Nuk është rastësi që Federata Europiane e Botuesve vendos një kriter të tillë, ata e dinë që ky fenomen ndodh në vende të ndryshme. Kush është garanti që dhe fituesi i këtij çmimi nuk do kontestohet, ashtu siç ndodh rëndom me çmimet letrare që jepen në Shqipëri? Mendoj se garanti është Shoqata e Botuesve Shqiptarë. Ne si shoqatë kemi shumë vite që japim çmime në Panairin e Librit, së paku këto 4-5 vjetët e fundit që kemi ngritur juri profesionale nuk ka patur kontestime. Mund të përmend shumë autorë dhe përkthyes që kanë marrë çmime dhe që kanë qenë vërtet të pa-

kontestueshëm. Po ashtu mund të them se ka qenë e vetmja juri që nuk është kontestuar. Edhe përsa i përket Çmimit Europian për Letërsinë, jam i sigurt që bashkë me kolegët e mi do të realizojmë një proces të drejtë, profesional dhe të ndershëm. Se çfarë reagimesh do të ketë më pas, kjo nuk më shqetëson realisht, sepse jemi të sigurt që ne do të bëjmë një punë profesionale duke vlerësuar më të mirin në bazë të meritave artistike. Ne të gjithë duam që ky proces të jetë i vlerësuar. Në cilësinë e Kryetarit të Shoqatës së Botuesve, ju jeni kryetar i kësaj jurie por njëkohësisht jeni dhe botues. Gjithashtu Bujar Hudhri, anëtari tjetër i jurisë është botues. Autorët tuaj do jenë pjesë e Çmimit Europian për Letërsinë? Në kriteret që na janë dërguar, përcaktohet p.sh se shkrimtarët që janë pjesë e jurisë nuk mund të paraqesin veprat e tyre. Shkrimtarja Diana Çuli, anëtare e jurisë, nuk mund të paraqesë asnjë vepër në konkurs. Por nga ana tjetër një gjë e tillë nuk thuhet për botuesit, duke e lënë në njëfarë mënyre në ndërgjegjen tonë. Unë personalisht nuk do të paraqes asnjë autor të ri. Besoj se edhe kolegu im Hudhri do bëjë të njëjtën gjë. Ky është një proces shumë serioz dhe nga përvoja e këtyre viteve ka rezultuar se autorët që kanë fituar Çmimin Europian në vendin e tyre kanë arritur të kenë lexues përtej kufijve kombëtarë dhe gjuhësorë, kanë vendosur kontakte në botën letrare dhe veprat e tyre janë përkthyer në shumë gjuhë. Sipas jush, ne kemi kapacitete të reja letrare që mund të kapërcejnë kufijtë kombëtarë gjuhësorë? Mendoj se kemi, dhe ky çmim është një mundësi për t’u përballur me të tjerët. Nuk dua të bëj vlerësime për nivelin që ka sot letërsia shqipe sepse nuk është rasti ky, por është një mundësi e artë, do ta quaja, për t’u përballur me kultura dhe letërsi të vendeve të tjera. Ndaj ne synojmë të propozojmë vërtet veprat më të mira në mënyrë që të njihet dhe të vlerësohet letërsia shqipe. Sesi do e presin botuesit dhe lexuesi i huaj, kjo është një pikëpyetje që do e zbulojmë kur të fillojë procesi i vlerësimeve dhe botimeve të veprës fituese.

E shtunë-diel, 22-23 shkurt 2014

www.mapo.al

recensë Publicistika e përfshirë në librin “Ditar periferie” s’e kundron realitetin me syza ideologjike e as ekstremiste, por me kulturën e jetës, që për të është kulturë e dashurisë për personin, si qenie unike. Në këtë mision, Dom Gjergji e ka prototipin e mësimit dhe atë e gjen shëmbllyeshëm të figura e Jezu Krishtit, që iu jep shpjegim shumë pikëpyetjeve që rëndojnë mbi bashkësinë njerëzore.

Shestim për njeriun Përsiatje për librin e Dom Gjergj Metës, “Ditar periferie”, Onufri 2013 Ndue Ukaj Sfondi i jetës shqiptare, i karakterizuar me kriza të thella politike, sociale, morale e identitare, është tablo zotëruese e jetës shqiptare. E në këtë holli të dëshpërimit, pasigurisë, tensioneve politike të pafundme, publicistika shqiptare e këtyre viteve të tranzicionit, me dëshirë apo pa të, ishte preh e divergjencave politike dhe pak ka kontribuar në nxitjen e solidariteti mes njerëzve, në sforcimin e së mirës, drejtësisë dhe së vërtetës. E në këtë holli të debateve të pafundme, autori i librit “Ditar periferie” Dom Gjergj Meta, kërkon ta identifikoi shpresën, besimin dhe dashurinë, si virtyte që ngadhënjejnë kundruall të keqes. E keqja lëshon rrënjë, ku e mira heshtë, është peri i holli i mendimeve që e përshkon përgjithësisht publicistikën e Metës. Nga ky prizëm, autori e sheston jetën shqiptare në tërësinë komplekse të zhvillimeve të hovshme, duke ja vizatuar gjitha ngjyrat, por asnjëherë s’e le që e zeza t’ia zë frymën, sepse ai ka besim se shoqëria shqiptare, që të pikturohet drejt, duhet të ketë një kolorit shumëngjyrësh. Autori, s’është nga ata publicistë që s’e sheh shkretinën përreth tij, por është nga të rrallët që beson se ajo mund ta kalohet, me një marshim të vetëdijshëm dhe me ide të qarta humane, që nxiten nga ideja e së mirës, së dobishmes dhe së vërtetës. Ndër të tjera, ky është mesazhi që autori e kërkon me ngulm dhe të njëjtin e përçon në tekstet e tija, të cilat, janë të shkruara në kontekste të ndryshme kohore dhe motivohen prej ngjarjesh dhe situatash të ndryshme, mirëpo përshkon nga një frymë e mesazheve dhe qëllimeve. Panorama e jetës shqiptare në kohën e tranzicionit shqiptar, nga shumë publicistë të brendshëm e të jashtëm, paraqitet e zymtë. Shpeshherë janë konsideruar të kota përpjekjet për të formuar një shoqërie të edukuar me ndjenja lirie, barazie e përgjegjësi. Brenda kësaj jete shfaqen kriza të llojllojshme që e kanë degdisë njeriun shqiptar në një krizë të thellë, rrënjët e së cilës janë morale, ndanë mendjen autori. Vrojtues e analistë, shkaqet i kërkojnë shpeshherë të politika, e ndonjëherë edhe te e kaluara, mirëpo Dom Gjergji te libri në fjalë, shkaqet e kësaj gjendjeje të zymtë i kërkon mbi të gjitha të kriza shpirtërore, e cila ka lëkund themelet, apo më mirë të themi, s’ka lejuar të vihen themele të shëndosha për formimin dhe edukimin e një njeriut me

ndërgjegje të lirë e me përgjegjësi të larta. Autori jetën shqiptare e vështron në totalitetin e saj, duke e vu në epiqendër të vëmendjes personin, pa lejuar asnjëherë që ai të fragmentohet as nga politika, as trendët moderne apo ideologjitë bashkëkohore. Për të, njeriu është unik, me tërë përmasën tokësore e hyjnore. Këtë parim bazë, ai ka mësimin prej kryebariut të tij, Jezusit. E në këtë aspekt, ai e fotografon realitetin shqiptar me tërë përmasën reale, pa ia ndërruar ngjyrat dhe pa ia zbukuruar shëmtitë. Mirëpo, këtu s’mbaron shestimi i tij. Autori shkruan dhe tërë kohën e lë lexuesin në liri të plotë. Për këtë, ai ka një favor, ngase shkruan pa simpati për zhvillime konkrete politike, pa asnjë qëllim ta degradoj dikë, për të nxjerrë ndonjë favor për dikë, siç mund të ngjet shpeshherë në publicistikën shqiptare. Ai shkruan, për njeriun, ashtu siç e sheh dhe siç e ndjen. Ai shkruan për marrëdhëniet e njeriut të vendit të tij me shtetin, fenë, kulturën, historinë, etikën, me një stil të qartë dhe me gjuhë argumentuese. Pena e Metës, mbetet e veçantë ngase tejkalon dremitjet e shumta që i bëhen njeriut shqiptar, nga media, opinionistë, ngase në këtë zagushi ku shkretia duket se dominon, ai i jep ujë, ja shëron etjen dhe ja shton dashurinë për të, duke besuar te drejtësia, barazia, liria dhe solidariteti universal, si vlera fondamentale të krishterimit. Ai është i preokupuar për çdo gjë që lidhet me njeriun, me të tashmen e tij dhe të ardhmen e tij, mirëpo asnjëherë s’e humb arsyen. Ai kritikon, qorton, por gjithnjë me një qëllim mirëbamësie. Shkrimi i tij në këtë aspekt, ka një synim tjetërfare nga ç’mund ta kenë shkrimet publicistike të shtypit shqiptar, sepse, siç vlerëson më parathënie të librit edhe Stefan Çapaliku, ai nuk akuzon, por bashkëndjen fajin. Kjo formë, dhe ndoshta formulë e shkrimit, e bën Dom Gjergjin të veçantë në kuadër të publicistëve shqiptarë, sepse ne kemi publicistë dhe opinionbërës të shumtë, që mjeshtërisht identifikojnë fajin, por rrallë shohim dikë të bashkëndjej, dhe më pak, të marrë përgjegjësi për fajin e degdisjes së kombit dhe njeriut. Ndërsa Dom Gjergji e bën këtë dhe referencë e ka Biblën dhe mësimin e Jezu Krishtit, prandaj jetën e njeriut e sheh në një perspektivë tjetër, të marrëdhënies me Hyjin. E pikërisht kjo perspektivë, është ajo që i mungon Shqipërisë. E autori mendon se vendit i mungon shpirti.

Dom Gjergji polemizon, mirëpo asnjëherë duke ra mendimet e tij në grackën e mllefeve dhe logjikës linçuese. Në të kundërtën, logjika e argumenteve të tija, shtrihet prajshëm dhe tërhiqet nga arsyeshmëria dhe faktet. Lexuesi shqiptar, i lodhur nga neuroza kolektive që gjeneron shtypi shqiptar, i stërmbushur me urrejtje, paragjykime, akuza, apologji, e çka jo tjetër, te publicistika e Dom Gjergjit, do ta gjejë një prehje, gjen një formë tjetër të tregimit dhe kuptimit të realitetit shqiptar, një formë që harmonizon landorën me shpirtëroren. Publicistika e përfshirë në librin “Ditar periferie” s’e kundron realitetin me syza ideologjike e as ekstremiste, por me kulturën e jetës, që për të është kulturë e dashurisë për personin, si qenie unike. Në këtë mision, Dom Gjergji e ka prototipin e mësimit dhe atë e gjen shëmbllyeshëm të figura e Jezu Krishtit, që iu jep shpjegim shumë pikëpyetjeve që rëndojnë mbi bashkësinë njerëzore. Çfarë e karakterizon librin e Dom Gjergjit, është një refleksion gjithmonë shpresëdhënës. Ai, duke sintetizuar përmasën fizike me atë shpirtërore të njeriut, e shtytë lexuesin drejt konkludimeve të reja, se kriza shqiptare, para se të jetë politike e ekonomike, është krizë iden-

titare, është krizë shpirtërore. Ka kohë, qysh kur mediat janë bërë arena që prodhojnë pesimizëm, ku gulçon e keqja dhe ku përtej shkretinë, s’shihet asnjë shpresë. E, publicisti Meta, këtu merr mësim nga Benedikti XVI, i cili i ftoi të gjithë katolikët që të shikojnë përtej shkretëtirës, shpresën. Këtë shpresë, të venitur dhe të plagosur, e predikon dhe e promovon ai, qoftë kur merret me probleme të përditshmërisë së rëndë të jetës sociale shqiptare, qoftë kur shkruan për dekadencën morale, qoftë kur shkruan për çështje kulturologjike a fetare, ai përtej dëshpërimit të identifikuar dhe diagnostifikuar, e kërkon shpresën biblike, që normalisht ushqehet vetëm nga dashuria, siç mëson Ungjilli. Dom Gjergji vështron elitat dhe autoritet morale, s’i do si farsa të zbukurimit të jashtëm të shoqërisë, por si elita që arrijnë të shtrijnë autoritetin e tyre thellë brenda shoqërisë, nëpërmjet promovimit të së mirës, pa u lëshua në kompromise me të keqën. Në Letrën imagjinare për presidentin e ri, ai është kundër qëndrimeve neutrale, sepse ato janë as mish as peshk, sepse të kesh qëndrime neutrale është të mos kesh fare qëndrime. E që shoqëria të ketë autoritete të fuqishme e morale, në një Shqipëri të trazuar, lypsen autoritete morale të moralshme, mendon autori. Sapo lexuesi e mbaron librin e Gjergj Metës, “Ditar periferie”, do të kuptojë se përpara ka një ditar që shkruhet, jo nga periferia, por nga zemra e jetës shqiptare, prandaj ky libër duhet të lexohet, sepse është një ndihmesë serioze për ta kuptuar më mirë dhe më drejt jetën shqiptare në tërësinë dhe kompleksitetin e saj. A ka Shqipëria krizë dhe nëse po, ku janë rrënjët e krizës? Dom Gjergji, veç faktit se këtë krizë e lidh me krizën shpirtërore, ai këshillon se më e keqja është të mësohesh me të. Lexuesi shqiptar është i molepsur nga jeta e zymtë, ku kronikat e zeza s’lanë shumë hapësirë për alternativa të tjera dhe mendime pozitive. Ky lexues, kur të ketë mbaruar së lexuari librin e Metës, me siguri ka me lëshue një ofshamë shprese, të cilin duhet ta ndjekë. E për fund, dua të them se ky s’është një libër periferie, çfarë na sillen vërdallë kudo hapësirave shqiptare, por një libër esencial, që sheh periferitë dhe ato skutat shpeshherë të papara dhe të paprekura të shoqërisë shqiptare.

profil

E shtunë-diel, 22-23 shkurt 2014 Librat e Azem Shkrelit i kam lexuar qysh si fëmijë, nën dritën e llambës, në vendlindjen time. Isha ende nxënës i shkollës fillore kur më ranë në dorë Bulëzat (1960) dhe Karvani i bardhë (1961)

www.mapo.al

libra të rinj Studimi Titulli: Fuqia e imazheve Autor: David Freedberg Shqipëroi: Gëzim Qëndro Shtëpia Botuese Dituria

Për marrëdhëniet midis imazheve dhe njerëzve në histori “Ky është kushtrim i fundit për të zgjeruar njohuritë në historinë e artit. Dhe ky na kujton mënyrën veçanërisht të drejtpërdrejtë përmes së cilës arti ndryshe nga letërsia, punon në imagjinatë”, shkruan Michael Kimmelman në New York Times për librin “Fuqia e imazheve”, me autor David Freedberg. Libri është sjellë në shqip nga Shtëpia botuese “Dituria”, shqipëruar nga Gëzim Qëndro. “Një vepër e inteligjencës së mprehtë që përbën epokë në të menduarit rreth artit dhe teorisë”, - shkruan prestigjiozja Gazette des Beaux-Arts Roman Titulli: Guri i Gjarprit Autori: Jason Goodwin Shqipëroi: Fari Laçka Shtëpia Botuese “Saras”

Azem Shkreli ngjalli tek unë dëshirën për të shkruar Shkrimtari Agim Vinca është nderuar me çmimin “Azem Shkreli”, çmimi më i rëndësishëm letrar në Kosovë Agim Vinca E ndiej veten të nderuar që më jepet Çmimi “Azem Shkreli”, jo vetëm pse është çmimi më i lartë letrar në Kosovë, por edhe për shkak se mban emrin e shkrimtarit ndaj veprës së të cilit kam ushqyer gjithmonë një konsideratë të veçantë, poetit, prozatorit, dramaturgut dhe publicistit Azem Shkreli. Librat e Azem Shkrelit i kam lexuar qysh si fëmijë, nën dritën e llambës, në vendlindjen time. Isha ende nxënës i shkollës fillore kur më ranë në dorë Bulëzat (1960) dhe Karvani i bardhë (1961) e, pak më vonë, edhe Engjujt e rrugëve (1963). Qysh atëherë i mbaj mend vargjet: “Gëzimi, thonë, nuk matej kur jam le/ Nji natë fresku me hanë./ Nana n’krye tim s’ka ba kurr be - / Paç mbet pa nanë./ Me ‘i tubë delesh n’sukë heret jam rreshkë,/ Kur isha ende vocrrak./ Shtëpinë e kam atje ndër curra, n’bjeshkë,/ Dhe kangën e gurit mbi prak”. Me këto vargje hapet poemthi Këngë për vete, në të cilin subjekti lirik, malësori i ri poet, që zbret në qytet, shpalos botën dhe unin e tij pa kurrfarë kompleksi: “N’qytet kam ardhë me ‘i gjysë opinge. E dij/ N’përulje s’mundem m’u kotë./ Lavdet ua fali tjerëve. Mos me pi/ Betue jam - në gotë./ Zotnit s’i njof. As s’lodhem pse Krishti s’rruhet./ (Ferrin me mëkate kam m’e fikë!)/ E kur zgërdhihet jeta, ndojherë – duhet/ Venë Khajami, nji pikë!/”, për ta përmbyllur, pak a shumë, rrëfimin me një porosi, që peshon rëndë, sa gurët e vendlindjes: “Prej këshillës s’nji miku mbaj mend dy urti:/ N’këndove - këndo për jetën./ Poetët duhet ta kenë nji perëndi/ Dje tjetër s’ka: T’VËRTETËN”. Sado të thjeshta, në mos edhe naive që mund të duken sot këto vargje, të shkruara në fillimet krijuese të poetit, ato shprehin frymën e artit poetik të Azem Shkrelit, por edhe thelbin e misionit të poetit: të kënduarit për jetën dhe të besuarit në një nga vlerat e saj më sublime: Të Vërtetën. Volteri i madh thoshte se E vërteta, Liria dhe Virtyti janë tri gjëra për të cilat e vlen të jetohet dhe të luftohet, ndërsa bashkëkombësi i tij më i ri, Romen Rolani, nënvizonte se puna krijuese është “gëzimi i jetës” dhe se të krijosh do të thotë “ta vrasësh vdekjen”. (Créer, c’est tuer la mort). Azem Shkreli është një nga shkrimtarët tanë, të këtij krahu, që tek unë ka ngjallur dashurinë për letërsinë: dëshirën për të lexuar dhe

dëshirën për të shkruar. Dhe tok me këtë dëshirë, sa të bukur, aq edhe të vështirë, edhe pasionin për fjalën, ndjenjën, mendimin, por edhe për heshtjen e bukur, heshtjen që flet, që është e kundërta e fjalamanisë dhe llomotitjes. E, Azem Shkreli, poeti i E di një fjalë prej guri dhe Nga Bibla e heshtjes, si rrallë ndonjë krijues tjetër yni, mund të shërbejë si shëmbëlltyrë nga ky aspekt. Përgjegjësia ndaj fjalës në përgjithësi dhe ndaj fjalës së shkruar në veçanti është një nga mesazhet më të fuqishme të veprës së tij. Azem Shkrelin e kam njohur fillimisht nëpërmjet librave, por më vonë do të më lidhë me të një miqësi e gjatë dhe e frytshme ndër vite e dekada. Sa e sa ndeja e biseda, sa e sa udhëtime nëpër Kosovë dhe në viset e tjera shqiptare, pjesëmarrje në manifestime kulturore, në tribuna publike, në orë letrare, në promovime librash, në aksionin e madh për pajtimin e gjaqeve etj. Dua të veçoj me këtë rast një episod, që nuk e kam evokuar në kujtimet që kam shkruar për të. Unë jam bërë anëtar i Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës në kohën kur Azem Shkreli ishte kryetar i saj. Sapo kisha botuar librin tim të dytë me poezi, Bregu i mallit (1975), recensentë të të cilit kishin qenë Fahredin Gunga e Azem Shkreli, kurse redaktor Anton Pashku. Asnjëri nga ata fizikisht nuk është më në mesin tonë, por vepra e tyre dhe standardet që krijuan, vazhdojnë t’i rezis-

Azem Shkrelin e kam njohur fillimisht nëpërmjet librave, por më vonë do të më lidhë me të një miqësi e gjatë dhe e frytshme ndër vite e dekada. Sa e sa ndeja e biseda, sa e sa udhëtime nëpër Kosovë dhe në viset e tjera shqiptare, pjesëmarrje në manifestime kulturore, në tribuna publike, në orë letrare, në promovime librash, në aksionin e madh për pajtimin e gjaqeve etj

tojnë kohës. Në recensionin e shkurtër, me të cilin mbështeste botimin e librit, Azemi, ndër të tjera, shkruante: “Mendoj se ka në të vargje të bukura, lirikë të hollë, motive dhe ide interesante. Mund të përmenden edhe kualitete të tjera të kësaj poezie”. Kaq mjaftonte nga ai, nga pena e tij, që libri të botohej. E të botoje libër në atë kohë, aq më tepër duke qenë krijues i ri e i panjohur, nuk ishte punë e lehtë, ndërsa të anëtarësoheshe në Shoqatën e Shkrimtarëve atëbotë ishte më vështirë se të hysh sot në Akademinë e Shkencave dhe të Arteve të Kosovës. Por edhe më nder, gjithsesi. Dhe ja tek jemi sot, pas kaq shumë vitesh. Ai në amshim me Aliun, Dinin e të tjerë, kurse unë Laureat i Çmimit që mban emrin e tij - për Vepër Jetësore. Të marrësh një çmim si ky, aq më shumë në ditën e Pavarësisë së shtetit tënd, idenë e të cilit e frymëzuan para së gjithash njerëzit e penës, shkrimtarët dhe intelektualët, është nder dhe krenari, por edhe një ndjenjë ngazëllimi e rezignimi bashkë. Thuhet se çmimet letrare zakonisht kanë kuptim në moshë të re, sepse nxisin energjitë dhe vullnetin për punë krijuese. Me një fjalë janë stimuluese. Te unë dhe kolegët e mi që me këtë çmim janë nderuar para meje dhe tek ata që do të nderohen më pas, ky çmim mund të jetë stimulues në një kuptim tjetër: për rrumbullakimin e veprës dhe përfundimin e projekteve, që presin dorën dhe mendjen e krijuesit. Njeriu, pavarësisht nga mosha, gjithmonë mendon se veprën e vet më të mirë do ta krijojë në të ardhmen. Po të mos ishte kjo bindje, as që do të kishte kuptim puna krijuese. Çmimet letrare, sikurse edhe mirënjohjet e tjera publike, as nuk e rrisin dhe as nuk e ulin vlerën e një vepre (në kuptimin e opusit krijues), por ato e kthejnë për një çast vëmendjen e publikut kah ajo; i bëjnë jehonë asaj. E kjo s’është pak dhe as e parëndësishme në kohën tonë, kur njerëzit janë tjetërsuar në masë të madhe prej vlerave shpirtërore, që janë të përhershme e tejkohore, duke i zëvendësuar shumë herë ato me vlera të përkohshme e efemere. Më kot qortimi i poetit: “Sa poshtë paskam rënë duke u ngjitur këtij Olimpi të rrejshëm” dhe besimi, qoftë edhe iluzor, se botën do ta shpëtojë bukuria: “Mësojeni kohën të mos i hajë të vetët/ Ç’u shemb shëmtie do ta ngrenë poetët”.

Në Stambollin e vitit 1838 Pas botimit në shqip “Pema e jeniçerëve”, autori britanik Jason Goodwin i prezantohet lexuesit shqiptar me një tjetër rrëfim të detektivit Jashim. Jemi në Stambollin e vitit 1838. Maksimilian Lëfevri, një arkeolog francez, mbërrin në qytet i vendosur të zbulojë një thesar të humbur bizantin dhe menjëherë fillojnë të qarkullojnë thashetheme për ato që mendohet se janë motivet e tij të vërteta. Eunuku Jashim ngarkohet të bëjë hetime mbi Lëfevrin, por befas zbulohet trupi i gjymtuar i tij dhe del se ka vetëm një të dyshuar: vetë Jashimi. Libri i dytë i Jason Goodwin me personazhin misterioz, eunukun Jashim, e vendos atë në pararojë të prozës me tema të krimeve historike. Roman Titulli: Vajzat e princeshës Sulltana Autori: Jean Sasson Shqipëroi: Ivana Goga Shtëpia Botuese “Ombra GVG”

Historitë e trishta të grave të vogla “Gjatë kohës që punoja në një spital në Arabinë Saudite, unë vetë kam parë vajza të mitura që vinin atje për të lindur. «Bebe që vijnë për të lindur bebe», kështu i quanim ato mes nesh, me zemrën që na ndrydhej në gjoks. Në shumicën e rasteve, ato ishin gratë e treta apo të katërta të burrave të moshuar. Kam parë vajza shumë të reja, aziatike që u janë shitur në ankand atyre që kanë ofruar shumën më të madhe, thjesht për t’u përdorur si objekte seksi pa asnjë kufizim. Unë kam qenë dëshmitare kur vajza të mitura, disa prej të cilave nuk dukeshin më shumë se tetë vjeçe, shkreheshin në vaj, ndërsa burra të pashpirt inspektonin trupat e tyre. Kam mbetur pa mend kur kam marrë vesh që ata ishin qytetarë nga vende të ndryshme të Perëndimit”, - rrëfen autori i librit “Vajzat e princeshës Sulltana”. Nga këto histori të vërteta Jean Sasson ka ndërtuar dhe romanin e tij, që vjen së fundmi edhe në gjuhën shqipe.

esse

POLITICAL MIND

Ngjashmëritë e të kundërtave...

Gënjeshtra e mashtrimi në politikë (I)

Rudolf Marku

Ylli Pango

George Orwell dhe Evelyn Waugh janë ndër shkrim-

tarët më të mëdhenj të letërsisë angleze të shekullit të njëzetë. Të dy të lindur në vitin 1903, në një shtresë...

“Nëse doni të bëni që të shkojnë shumë njerëz në vo-

time, vini kandidat edhe dikë që shumica e popullit e urren”, thuhet në një studim të psikologjisë politike...

Pikëpamje profil Economicus Ideologji esse Çdo të shtunë / dielë

Mapo Lunch / Mira Kazhani

Majlinda Bregu: Me armiqtë merrem vetë, nuk ia lë Zotit

www.mapo.al

Camille Paglia Një feministe që mbron virtytet mashkullore Kritikja kulturore shpjegon se pse shpërfillja e diferencave biologjike mes mashkullit dhe femrës rrezikon të minojë qytetërimin perëndimor.

Faqe 25

murtaja e establishmentit të kësaj lëvizjeje, një heretike ndaj ortodoksisë së saj. Merre këtë libër 700-faqësh me nëntitullin “Arti dhe dekadenca: nga Nefertiti te Emily Dickinson” dhe e ke të lehtë të kuptosh pse-në. ‘Nëse qytetërimi do të ish lënë në duart e femrave, shkruan ajo ‘ne ende do të jetonim në kasolle kashte’. Fakti se libri i shumëlëvduar-i pari ndër gjashtë, më i fundit i saj “Glittering Images” është një vëzhgim i artit perëndimor-u refuzua nga disa botues dhe pesë agjentë letrarë para se të shtypej nga Yale University Pressvetëm sa i shtoi idesë së Paglias për veten si provokatore në të njëjtin nivel me Rush Limbaugh dhe Howard Stern. Por, ndryshe nga këta moderatorë radiofonikë, Paglia ka muskuj akademikë: këshilltari i disertacionit të saj në Yale ishte Harold Bloom dhe ajo...

E shtunë-diel, 22-23 shkurt 2014

www.mapo.al

magazine

Camille Paglia

Një feministe që mbron virtytet mashkullore Kritikja kulturore shpjegon se pse shpërfillja e diferencave biologjike mes mashkullit dhe femrës rrezikon të minojë qytetërimin perëndimor. BARI WEISS/ WALL STREET JOURNAL

“Ajo që po shihni është se si një qytetërim kryen vetëvrasje”, thotë Camille Paglia. Kjo e vetëstilizuara si ‘Amazona feministe famëkeqe’ nuk po i kërkon askujt të ‘Lean In’ apo nuk po pyet se ‘Pse gratë nuk mund t’i kenë të gjitha’. Jo, reflektimi i saj mund të jetë po aq surprizues sa edhe me shtrirje të gjerë: ushtria është jashtë mode, amerikanët e nënvlerësojnë punën e krahut, shkollat sterilizojnë nxënësit meshkuj, opinionbërësit i mohojnë diferencat biologjike ndërmjet burrave dhe grave, dhe sexiness ka vdekur. Dhe këto janë vetëm 20 minuta të shkëputura nga një bisedë treorëshe. Kur zonja Paglia, tani 66-vjeçare, shpërtheu në skenën kombëtare në vitin 1990 me botimin e “Sexual Personae,” (përkthyer edhe në shqip shën, i redaktorit) ajo menjëherë u paraqit dhe u pranua si një feministe që u bë murtaja e establishmentit të kësaj lëvizjeje, një heretike ndaj ortodoksisë së saj. Merre këtë libër 700-faqësh me nëntitullin “Arti dhe dekadenca: nga Nefertiti te Emily Dickinson” dhe e ke të lehtë të kuptosh pse-në. ‘Nëse qytetërimi do të ish lënë në duart e femrave, shkruan ajo ‘ne ende do të jetonim në kasolle kashte’. Fakti se libri i shumëlëvduar-i pari ndër gjashtë, më i fundit i saj “Glittering Images” është një vëzhgim i artit perëndimor-u refuzua nga disa botues dhe pesë agjentë letrarë para se të shtypej nga Yale University Press- vetëm sa i shtoi idesë së Paglias për veten si provokatore në të njëjtin nivel me Rush Limbaugh dhe Howard Stern. Por, ndryshe nga këta moderatorë radiofonikë, Paglia ka muskuj akademikë: këshilltari i diserta-

cionit të saj në Yale ishte Harold Bloom dhe ajo mund të diskutojë për Freud, Oscar Wilde apo artin e hershëm indigjen amerikan, si dhe për Miley Cyrus. Paglia i gëzohet asaj që është, dhe e ka përshkruar veten si egomaniake dhe ‘të ashpër, të zhurmshme dhe të patolerueshme’. Të flasësh me të është si një sesion mental palestre. Një çast ajo lëvdon popstarin Rihanna (“artiste e njëmendtë”), e më pas duke leqendisur ObamaCare (“një monstruozitet”, megjithëse ajo ka votuar për presidentin), ngrohjen globale (një dogmë fetare) dhe idenë se të gjithë njerëzit gay janë të lindur gay (ekzagjerimi më i madh), e megjithatë ajo vetë është lesbike). Por asnjë subjekt nuk e përvëlon më shumë se sa kur e pyet nëse ajo, megjithëmend sheh një lidhje ndërmjet përpjekjeve të shoqërisë për të arnuar dallimin biologjik ndërmjet mashkullit dhe femrës dhe kolapsit të qytetërimit Perëndimor. Ia fillon duke vënë në pah statusin e dobësuar të shërbimit ushtarak. ‘E gjithë elita e tashme, në financë, në politikë e kështu me radhë, asnjë syresh nuk shkojnë në ushtri-pothuajse asnjë, se mund të ketë ndonjë. Por nuk ka më prestigj në shërbimin ushtarak. Kjo është një recetë e shkatërrimit’, thotë ajo. ‘Këta njerëz nuk mendojnë në mënyrë ushtarake, kështu që ekziston iluzioni se njerëzit në botë janë të mirë, janë të sjellshëm dhe nëse je i mirë dhe i sjellshëm me të gjithë, ashtu do të jenë edhe ata. Ekzaktësisht ata nuk ia kanë idenë djallëzisë apo kriminalitetit”. Rezultati, thotë ajo, mund të shihet në çdo gjë, që nga disfunksionimi në Washington (ku politikanëve u mungojnë aftësitë praktike të analizës dhe strukturës”), deri te ajo që gratë veshin. ‘Kaq shumë gra as e kuptojnë se sa të pambrojtura janë nga ajo që bëjnë në rrugë’, thotë ajo duke iu referuar grave që veshin rroba sexy. Kur e ka vënë theksin te ky argument në të shkuarën, zonjës Paglia-që vishet me setra aseksuale dhe pantallona-i janë kundërvënë

Gjërat shkojnë edhe më keq në arsimin e lartë. ‘Kjo puna e politikës gjinore-mënyra me të cilën gjinia mësohet në universitete-në një mënyrë shumë anti-mashkullore, ka të bëjë e gjitha me neutralizimin e mashkulloritetit’. Rezultati: burra të klasës së mesme të lartë që janë ‘të frikësuar’ dhe ‘nuk mund të thonë asgjë…’ Ata e kuptojnë se cila është axhenda”. Me fjalë të tjera: ata e shmangin ngacmimin e lopëve të shenjta të caktuara duke ‘mos ua thënë kurrë të vërtetën grave” rreth seksit dhe duke i mbajtur mendimet ‘e pista’ dhe fantazitë seksuale për vete dhe për laptopët e tyre.’

me atë se ajo beson ‘se gratë kanë faj për viktimizimin e vet”. Gjepura, kundërshton ajo. ‘Besoj se çdo person, mashkull apo femër, duhet të jetë në një pozicion mbrojtës gjatë gjithë kohës dhe i hapur ndaj rrezikut të mundshëm. Bota është plot me agresione të mundshme, katastrofa të mundshme”. Ajo e quan këtë ‘feminizëm street smart’. Paglia argumenton se zbutja e shoqërisë moderne amerikane fillon që në kopësht. ‘Arsimimi parashkollor është një mjerim. Është shtypës për gjithkënd me energji fizike, posaçërisht djemtë’, thotë ajo duke e vënë theksin te shembulli më i dukshëm: se si shumë shkolla i kanë shkurtuar pushimet. ‘Po u japin djemve një mjedis helmues. Shkollimi fillor po bën çmos që t’i kthejë djemtë në sterilë”. Ajo nuk është e para me këtë pikëpamje, siç e thekson edhe vetë. Feministja tjetër Christina Hoff Sommers ka shkruar rreth ‘luftës kundër djemve’ për më shumë se një dekadë. Ky nocion dikur u përball me përbuzje por tani ka të dhëna që e mbështesin: pothuajse një në pesë djem të shkollës së mesme është diagnostikuar me ADHD (Deficit të vëmendjes dhe çrregullime hiperaktive), djemtë marrin nota më të këqija se vajzat dhe kanë më pak gjasa për të shkuar në kolegj. Paglia e vëren këtë fenomen nga afër me të birin e saj 11-vjeçar Lucien, të cilin po e rrit me ish-partneren e saj Alison Maddex, një artiste dhe mësuese në shkollë publike që jeton nja dy milje më larg. Ajo sheh lartësimin e nënkuptuar të ‘vlerave femërore’-si ndjeshmëria, shoqërizimi dhe bashkëpunimi-si synimin kryesor të mësuesve në vend të farkëtimit të energjisë kreative dhe mësimit të fakteve gjeografike dhe historike. Gjërat shkojnë edhe më keq në arsimin e lartë. ‘Kjo puna e politikës gjinore-mënyra me të cilën gjinia mësohet në universitete-në një mënyrë shumë anti-mashkullore, ka të bëjë e gjitha me neutralizimin e mashkulloritetit’. Rezultati: burra të klasës së mesme

E shtunë-diel, 22-23 shkurt 2014

www.mapo.al

Më e rëndësishmja,

thotë Paglia, nëse lëvizja e grave do që të merret seriozisht, sërish duhet të shqetësohet me çështje serioze si përdhunimet në Indi apo vrasjet për nder në botën myslimane, që janë ‘shkak zemërimi më të madh sesa një vajzë që shkon në takim dashurie në kampusin e Brown University.’

Shkolla po i kthen djemtë në sterilë

të lartë që janë ‘të frikësuar’ dhe ‘nuk mund të thonë asgjë…’ Ata e kuptojnë se cila është axhenda”. Me fjalë të tjera: ata e shmangin ngacmimin e lopëve të shenjta të caktuara duke ‘mos ua thënë kurrë të vërtetën grave” rreth seksit dhe duke i mbajtur mendimet ‘e pista’ dhe fantazitë seksuale për vete dhe për laptopët e tyre.’ Arsimimi politikisht korrekt dhe i papërshtatshëm, bashkë me rrëgjimin e bazës industriale muskuloze amerikane i lë shumë burra me ‘asnjë model për burrërinë’, thotë ajo. Mashkulloriteti po bëhet diçka që vetëm imitohet nga filmat. Nuk ka mbetur asgjë, nuk ka hapësirë për asgjë burrërore aktualisht. I vetmi vend ku mund të dëgjosh se çfarë ndjejnë burrat me të vërtetë këto ditë janë sportet në radio. Mos u habit që ajo është një dëgjuese entuziaste. Energjia dhe entuziazmi më frymëzon si shkrimtare, thotë ajo duke shtuar: nëse do na duhej të shkonim në luftë; telefonuesit janë burrat që

do ta shpëtonin kombin.’ Dhe burrat nuk janë të vetmit që po vuajnë nga rrëgjimi i burrave. Gratë, posaçërisht ato të elitës së klasës së mesme të lartë, janë shndërruar në ‘klone’ të dënuar me ‘ushtrime Pilates për 30 vitet e ardhshme’, thotë Paglia. ‘Kultura jonë nuk i lejon gratë të dinë si të jenë femërore,’ duke shtuar se pornografia online është gjithnjë e më shumë i vetmi vend ku gratë dhe burrat në kulturën tonë aseksuale sondojnë në ‘energji primare;’ në një mënyrë në të cilën nuk munden në jetën reale. Si pjesë kyçe e shërimit, beson ajo, është një ‘rivlerësim’ i zejeve tradicionale të burrit-ato që i lejojnë profesoreshat e studimeve të grave të shkojnë në punë (rrugët), të marrin ashensorin për në zyrë (ndërtimi), të lexojnë në librari (elektriciteti) dhe të shkojnë në banjo gjinoneutrale (shërbimet hidraulike). ‘Refreni i Michelle Obama-s: të gjithë

duhet të shkojnë në kolegj. Pse? Pse? Cila është arsyeja që të gjithë duhet të shkojnë në kolegj? Veçanërisht kur kolegji është kaq i pakuptimtë tani, nuk ka një kurrikulum qendror’, dhe “njerëzit përfundojnë të mbërthyer në borxhe të mëdha”, thotë Paglia. Ajo që po e nxit rendjen drejt universitetit universal është “snobizmi social nga ana familjeve të shtresës së mesme të lartë që duan një ngjitëse me logon e universitetit në xhamin e makinës.’ Paglia, që ka qenë profesoreshë e Studimeve të Humanizmit dhe Medias në University of the Arts në Philadelphia që nga viti 1984, merr studentët e saj si shembull. ‘Kam studentë drupunues në klasë, të cilët ndërkohë që janë në leksion fitojnë para duke bërë mobilie dhe kështu me radhë’, thotë ajo. ‘Karriera ime ka vazhduar në shkollat e artit sepse unë nuk përshtatem me akademikët normalë.’ Ta dëgjosh atë tek e rrëfen të përshtaturit dhe të shkuarit mirë me të tjerët, nuk ka qenë kurrë pika e fortë e Paglia-s. Si fëmijë ajo ndjehej e mbytur nga pritshmëritë e vajzërisë në vitet 1950. Ajo fantazonte se do ishte një kalorës, jo një princeshë. Duke zbuluar personazhe femërore pioniere si adoleshente, më e famshmja, Amelia Earhart, e shndërroi kuptimin e Paglia-s se çfarë mund të sillte e ardhmja për të. Gratë ikonoklaste të viteve 1930, si Earhart dhe Katharine Hepburn, mbeten modelet ideale femërore për të: të pavarura, sipërmarrëse, të afta për të garuar me burrat pa i goditur ata. Por që të paktën nga vitet 1960, thotë ajo, feministet në botën akademike nuk kishin më vizionin e saj të “feminizmit të mundësive të barabarta” që kërkon një fushëlojë të barabartë’, pa kërkuar kuota speciale apo mbrojtje për gratë. Ajo e rrëfen me krenari betejën e saj, ndërkohë që ishte studente masteri në Yale në fund të viteve 1960 dhe në fillim të viteve 1970 me New Haven Women’s Liberation Rock Band kundër Rolling Stones. Paglia e dashuronte “Under My Thumb,” një këngë që të tjerët e shihnin si shoviniste. Më pas pati edhe raste kur ajo “mezi shtynte darkën’ me një grup grash profesore të Studimeve për Gra në Bennington College, ku ajo pati punën e parë si pedagoge. Ato këmbëngulnin se nuk ka ndryshime hormonale mes burrave dhe grave. “U çova e ika para se të vinte ëmbëlsira”. Në pikëpamjen e saj këto eksese ideologjike mbajnë shumicën e fajit për rrëgjimin aktual kulturor. Ajo përmend aktiviste si Gloria Steinem, Naomi Wolf dhe Susan Faludi, të cilat cytin një variant të feminizmit që thotë se gjinia nuk është asgjë më shumë se një ndërtim social dhe grupe si National Organization for Women, të cilat e

kanë shndërruar abortin si të vetmin çështje të grave. Duke mohuar rolin e natyrës në jetën e grave, argumenton ajo, feministet prominente krijuan një lëvizje “të denatyruar, antiseptike’ që ‘mbronte stilin borgjez të jetës së tyre’ dhe premtonte rrejshëm që gratë mund ‘t’i kenë të gjitha’. Dhe duke ndëshkuar gratë që zgjedhin të shmangin karrierën dhe të rrinë në shtëpi me fëmijët, feministët ftohën shumë nga to që mund tu ishin bashkuar me gëzim radhëve të tyre. Por kriticizmi i Paglia-s nuk duhet të merret për nostalgji për rolet e lëshuara me recetë nga shoqëria për burrat para viteve ’60. Krejt të kundërtën. “unë personalisht kam injoruar çdo rregull të kodit gjinor”, thotë Paglia. Por burrat dhe veçanërisht gratë, duhet të jenë të ndershëm rreth rolit që biologjia luan dhe syhapur rreth zgjedhjeve që ata po bëjnë. Edukimi seksual thotë ajo, thjesht fokusohet në mekanikë pa përçuar ‘faktet reale të jetës’ veçanërisht për gratë: ‘Dua që çdo vajze 14-vjeçare t’i thuhet: më mirë fillo të mendosh se çfarë do në jetë. Nëse do veç një karrierë dhe jo fëmijë, nuk ke shumë për t’u shqetësuar. Nëse, sidoqoftë, po mendon se do të të pëlqente të kishe fëmijë një ditë, duhet të fillosh të mendosh se kur do që t’i kesh. Herët apo vonë? T’i kesh herët, do të thotë që të duhet të bësh një sakrificë në karrierë, por do të kesh më shumë energji dhe më pak risqe. Si pro-të ashtu dhe kundra-t duhen paraqitur”. Pavarësisht të gjitha thikave të Paglia-s për lëvizjen feministe, duket qartë se feminizmi-të paktën varieteti i mundësive të barabarta-ka triumfuar në synimet e veta bazike. Sigurisht që ka mungesa grash në Kongres apo në botën e Ekzekutivit të biznesit, por do ta kesh të vështirë të gjesh një burrë që do të pranonte se ai beson se gratë janë më pak të afta për të qenë aty. Për të shpëtuar feminizmin si lëvizje politike nga irrelevanca, Paglia thotë se lëvizja e grave duhet të kthehet te rrënjët e saj. Kjo do të thotë braktisje e mentalitetit të ‘mëndeshës’ që çoi në kode të fjalimeve politikisht korrekte dhe komiteteve disiplinore në universitete që u kanë zënë vendin gjykatave. Lëvizja mund të fitojë të konvertuar thotë ajo, por i duhet të bëhet një tendë e madhe, një që ‘është e hapur me shtëpiaket” dhe jo ‘vetëm gratë e karrierës”. Më e rëndësishmja, thotë Paglia, nëse lëvizja e grave do që të merret seriozisht, sërish duhet të shqetësohet me çështje serioze si përdhunimet në Indi apo vrasjet për nder në botën myslimane, që janë ‘shkak zemërimi më të madh sesa një vajzë që shkon në takim dashurie në kampusin e Brown University.’

E shtunë-diel, 22-23 shkurt 2014

POLITICAL MIND

www.mapo.al

Ndërkohë që mendohet se figurat publike kanë më shumë mundësi të mashtrojnë, nuk ka studime solide që të vërtetojnë këtë, pra faktin që në krahasim me popullsinë, politikanët mashtrojnë më shumë. Çdo gjë lidhet me premisat që e kërkojnë këtë mashtrim. Gjithsesi, në SHBA 30-60% e burrave dhe 20-50 % e femrave kanë të paktën një tradhti bashkëshortore.

Gënjeshtra e mashtrimi në politikë (I) Prof. Dr. Ylli Pango “Nëse doni të bëni që të shkojnë shumë njerëz në votime, vini kandidat edhe dikë që shumica e popullit e urren”, thuhet në një studim të psikologjisë politike. Kjo, sepse njerëzit janë më të prirur të kthejnë mendje apo të reagojnë në kutitë e votimit, më shumë sepse nuk e durojnë dot dikë, sesa sepse e duan apo votojnë për dikë që është një kandidat vërtet me vlera. Kjo ndodh në një plan më të gjerë, sidomos në vendin tonë ku votohet jo rrallë më shumë për urrejtje karshi një individi a grupimi politik, sesa nga dashuria a vlerësimi për tjetrin. Sigurisht ka raste kur kandidati ta mbush mendjen, por shpesh platforma e kandidatit as nuk njihet fare e jo më të përpunohet si duhet nga votuesi. Shpesh zgjedhësi e sheh pikëpamjen e platformës, projektit të kandidatit që pëlqen, pa marrë parasysh çfarë ka shprehur a ka bërë kandidati më parë, kush është ai, që të mendojë edhe nëse ai i realizon dot ato që ka shkruar në program apo jo. Psikologjia politike, por sidomos kërkesat e jetës reale sot, sugjerojnë që individët duhet të angazhohen në një arsyetim të motivuar kur vlerësojnë kandidatët. Duhet pra që njerëzit të procesojnë informacionin që hyn në një mënyrë të njëanshme, nga një krah, dhe të shohë nëse ai është konsistent me qëndrimet e mëparshme të atij që e paraqet a servir atë. A mund të shërbejë e zgjidhë problemet e një populli të tërë fjala vjen, një njeri-politikan që nuk rregullon dot problemet e veta familjare a shoqërore? Qytetarët zgjedhës mund dhe të harrojnë akrobacitë politike të deputetit kur kanë një prirje pozitive ndaj tij dhe të ekzagjerojnë anën negative të një manovre politike jo fort të pastër, kur nuk e pëlqejnë politikanin që e bën atë. Efektet e këtyre manovrave janë jo pa rëndësi në mendjet e njerëzve dhe në opinionin publik. Mbështetja e një opinioni a veprimi të kundërt me etikën a me bindjet e opinionit publik, e dëmton jo pak politikanin. Nëse një ndryshim opinioni a manovër politike, është thjesht një kodoshllëk, politikani do të vihet në pozicionin e njeriut që ka ekspozuar më parë një besim tjetër fals publikisht, ndërkohë që duket se do të donte të ishte i sinqertë në publik me një opinion tjetër, negativ për njerëzit. Ky lloj dublikimi është pa dyshim me dëme për të, sidomos nëse rezonon me vlera bazë. Barra psikologjike e mbajtjes së një pozicioni, jo në përputhje me besimet e individit, mund të mos peshojë në opinion vetëm nëse pozicioni i ri paraqet a mbron interesa të gjera masive a të zonës elektorale ku politikani është zgjedhur. Ka disa lloj gënjeshtrash në politikë. Ka gënjeshtra elektorale, ka gënjeshtra në mbrojtje të vetes kur kapesh në shkelje të ligjit a rregullave morale, ka gënjeshtra për të rritur lavdinë personale e atë familjare të politikanit etj. Ka gënjeshtra zbukuruese që mbështjellin një pjesë të vërtetë a një embrion fare të vogël të saj, ndërkohë që ka sajesa të tëra, (fiction) të krijuara nga hiçi. Akrobacia politike apo “të thuash sot diçka e nesër një gjë tjetër”, është po ashtu një gënjeshtër politike. Lidhur me këtë të fundit, vërehet se ndryshimet reale të opinioneve të politikanit, kanë një ndikim të caktuar tek zgjedhësit,e efekte të ndryshme psikologjike shumë më të mëdha se ndryshimet oportuniste a

akrobacitë politike të tij. Politikanët efektivë, kanë mekanizma mendorë të veçantë për të operuar me ndryshimet e pozicionimeve. Por nuk duhet harruar edhe se politikanët mund ta ndryshojnë mendjen e tyre si çdo kush tjetër. Edhe kjo është ndër veçoritë njerëzore që nuk haset vetëm tek politikanët, por që bie më shumë në sy tek ata sepse ata janë në qendër të vëmendjes dhe nga vendimet e fjalët e tyre, varen fatet e shumë njerëzve. Ka mjaft raste që ndryshimi i opinioneve të politikanit e ndihmon atë në debate sidomos për të përballuar kandidatin kundërshtar. Nga ana tjetër kjo mund të shihet edhe si shenjë e një mendjeje të hapur, elastike, jo të ngurtë të politikanit. Një formë tjetër e gënjeshtrës politike është dredhia, shmangja e përgjigjes direkte apo dhënia e një përgjigjeje tjetër për një pyetje tjetër, sidomos kur kjo drejtohet nga gazetarët por edhe nga publiku i interesuar. Tashmë është e njohur sentenca e Mit Romneyt gjatë një interviste: “Ju bëni pyetjet që ju pëlqejnë, dhe unë do jap përgjigjet që më pëlqejnë”. Në Shqipëri kjo u tha pothuaj njëlloj në një intervistë televizive nga një lider partiak: “Ju bëni pyetjet tuaja, unë do jap përgjigjet e mia”. Të njëjtën gjë por pa finesë u përpoq të bëjë ministri i Brendshëm shqiptar pak ditë më parë, kur e pyetën për numrin e të pushuarve nga puna në polici. “Aq sa duhen për të rindërtuar një polici të re”. Përgjigjja në një aspekt, përveç që nuk jep informacion, është edhe fyese për intelektin e atij që pyet, sepse në këtë rast shmangia është cinike, jo elegante, as e zgjuar dhe nuk respekton bashkëfolësin a intervistuesin me të cilin ke pranuar të përballesh edhe si zëdhënës i një opinioni jo të vogël publik. Një formë tjetër e discours-it politik është rafinimi i fjalisë për të mos thënë asgjë, a veçse batutë në rastin më të mirë. Në rastin e politikanit elokuent e të zgjuar, mënyra më e mirë e dhënies së përgjigjes, një pyetjeje që nuk mund a për arsye të ndryshme nuk do t’i përgjigjesh veçse në mënyrë të tërthortë, është ta japësh atë në një formë artistike, inteligjente dhe në këtë rast përgjigjja dredhuese mund të rezultojë çuditërisht e këndshme, efektive, një mënyrë për t’i mashtruar disi votuesit, por teknikisht pa i gënjyer ata. Por ka raste kur në programe televizive a para publikut, politikanët i përgjigjen tamam pyetjeve që iu bëhen dhe teleshikuesi i vlerëson ata pozitivisht. Por habia është se edhe në rastet si ato që përmendëm më sipër, kur politikani i përgjigjet një pyetjeje të ndryshme nga ajo që është bërë (p.sh pyetet për drogën e si do të zgjidhet problemi i saj aty ku dihet është vatra më e nxehtë e prodhimit e shpërndarjes të drogës, dhe përgjigjet për shoqërinë në tërësi, gjë që ka një farë lidhje me pyetjen, por nuk është përgjigja që pritet), klasifikohet po aq favorshëm sa edhe përgjigja direkte e një pyetjeje. Akoma më e çuditshme është se politikanët që i dredhojnë pyetjes por e bëjnë këtë në një mënyrë të butë, të praktikuar, klasifikohen nga sondazhet në mënyrë më të favorshme se sa ata që i përgjigjen pyetjes por në një mënyrë më pak fluide: politikanët paraqiten pra më mirë nëse i

përgjigjen mirë pyetjeve të gabuara, sesa po t’u përgjigjen dobët pyetjeve të drejta. Por jo të gjithë përgjigjet dredhuese kalojnë pa pasoja për politikanin. Kështu p.sh politikanët që tek ne përgjigjen për pyetjet lidhur me rritjen e çmimeve a të taksave, me përgjigje që lidhen me edukimin fizik a ruajtjen e shëndetit duke ecur me këmbë, nuk vlerësohen madje edhe herët ose vonë, ndëshkohen me votë. Gënjeshtra politike arrin të jetë në disa raste gënjeshtër në mes të ditës, e hapur dhe e pacipë. Gënjeshtra slogan është ndër më tipiket si e tillë: jemi këtu për t’i shërbyer vetëm popullit, jemi shërbëtorë të tij”, dhe “nëse jemi zgjedhur jemi zgjedhur vetëm për të shërbyer”. Të gënjyerit e vetes si shkak i gabimeve të politikanit. Nganjëherë politikanët bëjnë gabime kaq naive apo shkelje aq lehtë të kapshme sa mund të mendohet se nuk janë të aftë të gënjejnë a të mbulojnë ato që bëjnë. Shpesh kjo vjen sipas psikologëve, sepse ata kanë kaq kontroll në jetët e të tjerëve, saqë nuk mund ta imagjinojnë, të mos kenë po aq mirë, në mos më shumë kontroll mbi jetën apo bëmat e veta. Duhet shtuar këtu mundësia më e madhe reale për ta, për shkak të pushtetit, dhe joshja që jep kjo, për të mashtruar, përfituar apo për t’u përfshirë në afera jashtëmartesore. Sipas një pikëpamjeje tjetër në këto raste arsyeja qëndron tek

tipi i njeriut që i pëlqen rreziku e kërkon adrenalinë në çdo lloj mënyre sado e rrezikshme qoftë. Këta njerëz kanë përgjithësisht personalitete narcistike (dhe kjo nuk është e rrallë ndër politikanët që fillojnë të vetëdashurohen e të bëhen narcistikë edhe kur nuk janë fillimisht të tillë), me një superego të dobët, që nuk i pengon ata aspak të nxjerrin jashtë impulset e tyre më bazale. Disa syresh eksitohen edhe nga flirtimi me rrezikun. Madje edhe shembujt e njerëzve të ngjashëm me ta, kolegëve, që kapen a e pësojnë, nuk i pengon ata, përkundrazi i nxit më tepër të ndërmarrin rreziqe. Madje studimet tregojnë se ndërmarrja e risqeve edhe për njeriun e thjeshtë, jo politikan, që zë fill nga kalimi i rrugës nga njëri trotuar në tjetrin mes trafikut e deri tek vënia në lojë e shumave të mëdha në kazino, rritet nga prania e një femre të bukur aty pranë. Ndërkohë meshkujt politikanë në raste prezence femrash të tilla, a njohjesh me to, janë më të prirur për tradhti bashkëshortore edhe nën ndikimin e medias, internetit, teknologjisë moderne, që lehtëson mundësinë e shpejtësinë e marrëdhënies, duke rritur kështu mundësitë e rrezikimit , edhe të karrierës, për të realizuar këtë. Pushteti nga ana tjetër i shpie disa edhe në iluzionet e kontrollit mbi gjithçka dhe të pathyeshmërisë. Politikani a njeriu me pushtet, fillon të mendojë se është special dhe jo si të tjerët, subjekt i rregullave që nuk janë për ta, por vetëm detyrime e shtrëngesa për të tjerët. Kësisoj ata fillojnë të thyejnë rregullat dhe kur nuk ndëshkohen për këtë për një fare kohe, nisin të mendojnë se janë edhe të paprekshëm. Sipas një studimi tjetër, më shumë se narcisizmi e pushteti, shtysa kryesore për ndërmarrjen e rreziqeve, vjen nga fakti se njerëzit e politikës i tërheq shumë madje dhe i bën të lulëzojnë, të ndjehen shkëlqyeshëm e në terrenin e vet, fusha a mbretëria e politikës. Kështu po të kihet parasysh që politikani luan përgjithësisht me një risk të madh për punën (mund ta humbasë atë për një fjalë të gabuar, kujtoni shprehjen e një politikani të fillimviteve ‘90 “më mirë fashist se komunist” dhe largimin e tij të menjëhershëm nga politika), ai takon mjaft njerëz të rinj e ka vazhdimisht të reja në jetë, por ka njëkohësisht edhe mjaft pasiguri në jetën e vet (në majë), saqë mund të mendohet se karriera e politikanit është një karrierë si e bërë enkas me dorë për njerëzit që kërkojnë risk, adrenalinë, thriller. Ata siç thamë, besojnë nga ana tjetër që mund të kontrollojnë fatin e tyre. Dhe kësisoj së bashku me rrezikun vjen edhe mashtrimi që është një formë ekstreme e mbrojtjes pas ndërmarrjes së rrezikut dhe kapjes në flagrancë. Duhet të kihet parasysh ekzistenca si në akuarium e politikanit dhe e të qenit në sy të të gjithëve si figurë publike. Dhe ndërkohë që mendohet se figurat publike kanë më shumë mundësi të mashtrojnë, nuk ka studime solide që të vërtetojnë këtë, pra faktin që në krahasim me popullsinë, politikanët mashtrojnë më shumë. Çdo gjë lidhet me premisat që e kërkojnë këtë mashtrim. Gjithsesi, në SHBA 3060% e burrave dhe 20-50 % e femrave kanë të paktën një tradhti bashkëshortore.

E shtunë-diel, 22-23 shkurt 2014

www.mapo.al

esse Rudolf Marku

Për shumë kohë edhe në botën anglo-saksone është besuar nga shumëkush se Waugh dhe Orwell e përjashtojnë njëri-tjetrin. Tani besohet se Waugh dhe Orwell janë dy shkrimtarë me të njëjtën fytyrë dhe koha jonë ka nevojë më shumë se kurrë për të dy. Për shkrimtarët si George Orwell dhe për shkrimtarët si Evelyn Waugh. Për të na kujtuar se Arti i Madh është Arti i bashkimit të vlerave më të larta njerëzore në një botë ku shpesh këto vlera përbalten në një spektakël me duartrokitje të bujshme.

Ngjashmëritë e të kundërtave... 1. George Orwell dhe Evelyn Waugh janë ndër shkrimtarët më të mëdhenj të letërsisë angleze të shekullit të njëzetë. Të dy të lindur në vitin 1903, në një shtresë pak a shumë të rehatshme të shoqërisë së obsesionuar klasore të Anglisë. Rrallë mund të gjesh shkrimtarë më të ndryshëm nga njëri-tjetri sesa G. Orwell dhe E. Waugh. Në jetën dhe në fatin e tyre letrar dhe njerëzor. Në bindjet e tyre politike dhe në temperament. Waugh arrin që të ngjitet në shkallët më të larta të shoqërisë angleze, ndërsa Orwell zgjedh shpeshherë që të jetojë si një njeri barbon, tramp, si një protestë ndaj shoqërisë konvencionale dhe hipokrite. Waugh, për nga bindjet politike është shkrimtar i djathtë, mik i ngushtë me të birin e Winston Churchill, Randolph, dhe më vonë njëri ndër shkrimtarët dhe intelektualët e brezit të famshëm të inteligjencës angleze që u konvertuan në katolicizëm gjatë viteve ‘30-’40 (T.S Eliot, G.K. Chesterton, Graham Green, Ronald Knox, Hilaire Belloc). George Orwell, në të kundërt, është një shkrimtar ateist, me bindje socialiste, i majtë, i akuzuar madje prej shokëve të vet, fanatikëve të Luftës së Spanjës si trockist. Waugh u bë i famshëm që në moshën 23-vjeçare, në një kohë kur Orwell përpiqej të siguronte bukën e gojës duke punuar nëpër restorante dhe klube banale të Parisit dhe të Londrës, duke fshehur me kujdes nga njerëzit përreth dëshirën e vet për t’u bërë shkrimtar. Le të paraqesim, duke u mbështetur në librat biografikë të tyre, një skenë nga jeta e përditshme e shkrimtarëve, për të parë se sa të ndryshëm janë: Në një natë të qetë me qiell të pastër, pa re, Duka i Marlborought jep pritje për miqtë e shquar në njërën nga vilat e Londrës. Mes mysafirëve të shoqërisë së lartë ja ku vjen dhe shkrimtari Evelyn Waugh, 27- vjeçar, i cili ka botuar dy libra, “Decline and Fall” dhe “Vile Bodies”, si dhe një studim eseistik rreth jetës dhe veprës së Rossetti-t (“Rossetti: His life and work”). Sidomos romani “Vile Bodies” (në shqip: Trupa të shëmtuar, sipas një reference nga Testament i Ri, i Shën Markut. Më kanë thënë se në shqip është botuar me titullin “Trupa të poshtër”!!!). Futet në sallon dhe të gjithë e ndjekin me sy. Në pritje marrin pjesë gjashtë ambasadorë dhe rreth 40 fisnikë të familjeve më të njohura angleze. Merr pjesë dhe miku i tij i afërt, Randolph Churchill, djali i Churchill-it të famshëm, i cili i dehur ia hedh në fytyrë pijen e koktejit një zonje që quhet Wanda. Është dhe poetesha e famshme Edith Sitwell që i bën lajka shkrimtarit 27-vjeçar. Vetë Evelyn Waugh gjen një qoshe të fshehtë dhe shënon hollësisht gjithçka që sheh, luksin, bisedat, rrobat e burrave dhe margaritarët që mbajnë zonjat, dialogjet vanitoze, ftesën tjetër për drekë në ditën e nesërme, në Ritz (përshkrimi është marrë nga libri autobiografik i Evelyn Waugh). Dhe po atë mbrëmje të qershorit të vitit 1930, një djalosh i së njëjtës moshë, por me paraqitje krejt të ndryshme, Eric Blair (i cili vite më vonë do zgjedhë emrin letrar George Orwell) është duke punuar i vetëm në një dhomë të pistë dhe të rrëmujshme në lagjen e të varfërve të qytetit Leeds, një qytet industrial në veri të Anglisë. Është mysafir i padëshiruar në shtëpinë e kunatit, burrit të së motrës, i cili e sheh mysafirin si një dështak pa asnjë qindarkë në xhep, i papunë dhe pa asnjë të ardhme. Dhe ky është opinioni i të gjithë atyre që e njohin nga afër. Ai kutërbon dhe vishet si një endacak i pastrehë. Megjithatë, ai në ditarin e vet sqaron se në të vërtetë nuk është endacak, halabak, por ka vendosur vetë që të jetojë mes halabakëve, të pastrehëve, që të jetojë pa u larë dhe pa u kujdesur për veten, për të njohur në lëkuren e vet varfërinë dhe mjerimin, vetëm e vetëm që të mund të çlirohet nga paragjykimet klasore. Shënon në ditarin e vet ai që do njihet disa vite më vonë si shkrimtari anglez George Orwell “kur jeton në një dhomë me halabakët dhe të mjerët e uritur dhe kur pi çaj nga e njëjta kanaçe e ndryshkur dhe që bie erë urine, atëherë ti ndjen se ke provuar më të keqen,

dhe kësisoj nuk trembesh se ke për t’u gjendur në një situatë më të vështirë se kjo”...(të dhënat janë marrë nga libri autobiografik i George Orwell). Në kohën kur Evelyn Waugh është pranuar dhe përshëndetur si një shkrimtar i talentuar, Orwell ka nisur të shkruajë një libër për restorantet dhe klubet e Parisit. Jo një libër guidë turistike. Libri i Orwell-it është një libër që përshkruan hollësisht përvojën e hidhur të vetë shkrimtarit të ardhshëm gjatë dy viteve në Paris, duke punuar në kuzhinat e ndyra, të pista,duke larë pjatat e darkave të klientëve të pasur, ose duke punuar si portier dyersh hotelesh. Libri që do titullohet më vonë “Down and Out in Paris and London”, është në fakt libri i parë që botohet nën emrin George Orwell (1934). Evelyn Waugh studion në Oxford, ndërsa Georg Orwell-it i jepet e drejta të studiojë në Eton College, në njërën nga shkollat më të njohura në botë. Të dy pësojnë zhgënjimin më të madh nga sistemi i edukimit. Pas njohjes me tradhtinë e së shoqes, që ishte dhe dashuria e tij e parë, Evelyn Waugh shkruan dhe njërin ndër pasazhet më të hidhura në letërsinë bashkëkohore (romani “A Handful of Dust” -sipas vargut të njohur të TS Eliot): Një grua e martuar sapo është ndarë me të dashurin e vet, i cili quhet John dhe i cili do të marrë avionin për në një vend të largët. Gruaja është e trishtuar nga ndarja. Dashnorët kanë një apartament në Londër ku gruaja jeton herë pas here me të dashurin, duke lënë të shoqin dhe djalin, i cili quhet dhe ky, po ashtu si dhe dashnori i saj, John (John Andrew), në shtëpinë bashkëshortore në Hetton, një vend disa kilometra larg Londrës. Pas largimit të të dashurit, vendos të shkojë në një Party, prapë në Londër. Befas dikush kërkon ta takojë urgjentisht. Sheh një mikun e familjes, i cili ka një pamje tepër të zymtë: “Më thuaj, Jack, si është puna? Ka ndodhur gjësend? Tregomë menjëherë, ndjehem e trembur. Mos ka ndodhur ndonjë aksident?”- ‘’Kam frikë se po. Ka ndodhur një aksident tepër serioz...”, - përgjigjet miku i familjes. “John?’’ – pyet g jithë ankth gruaja... “Po,- është përg jig ja. “Ka vdekur? - pyet ajo. Ai tund kokën në shenjë pohimi. Ajo fundoset në një divan përkundrejt murit, përsosmërisht e qetë, me duart e mbështjella në prehër, si një çupëlinë e edukuar dhe e rritur mirë, të cilën e prezantojnë në një dhomë të mbushur me të rritur. Ajo thotë: “Tregomë, çfarë ka ndodhur? Dhe në radhë të parë, nga e more vesh ti vetë?”- “Isha në Hetton gjatë weekendit”, -sqaron burri. “Hetton?”- “Po a nuk e di se John sot kishte ditën për të dalë në gjueti?” Për një çast ajo rrudhë ballin, duke mos folur përnjëherë. “Ka vdekur John?... John Andrew?...Kurse unë...Ah, Zot, faleminderit!” Dhe pastaj ajo shkrehet në lot... Në kohën kur Evelyn Waugh shkruan këto rreshta të tmerrshëm, Orwell është i pamartuar, dhe të jep përshtypjen se kurrë nuk do martohet. Waugh pas pak konvertohet në katolicizëm. Reagimi i rretheve intelektuale është i jashtëzakonshëm. Me naivitetin më të madh, ai naivitet që është burim sarkazme dhe humori të pashoq për Evelyn Waugh, shumë gazeta shkruajnë: “...nuk arrijmë që ta kuptojmë se si një shkrimtar thellësisht i talentuar dhe shkrimtari më modern i kohës mund të konvertohet në katolicizëm!..’’. Vetë shkrimtari ngul këmbë se “që nga dita e konvertimit në katolicizëm, e gjithë jeta ime është një ngazëllim i pafundmë i një udhëtimi eksplorativ në ato hapësira të cilat më bëjnë të lirë...”. Dhe shton: “Jeta është thjeshtë një kaos pa një kod moral, dhe Krishtërimi është ai kod moral mbi të cilin qytetërimi perëndimor mbështetet. Vetë katolicizmi është dhe forma më e përsosur dhe më e pastër e krishterimit”. Në të kundërt, Orwell është ateist. Pas një martese të shpejtë, ai me të shoqen vendosen në një vend të humbur. Gruaja përgatit drekën dhe dëgjon gjithë kohës rrahjet e tasteve të makinës së shkrimit teksa Orwell shkruan librin “Road to Wigan Pier”. Ndodh pastaj ajo që quhet Lufta Civile e Spanjës. Është një luftë që shërben si Parathënia e Luftës së Dytë Botërore. Ushtria e Frankos

merr ndihma të konsiderueshme nga Hitleri dhe Musolini, ndërsa republikanët mbështeten fuqimisht nga Stalini. Për Orwell-in nuk ka asnjë dilemë se cilin krah do mbështesë. Në vend të muajit të mjaltit, Orwell vendos të shkojë në Spanjë. Nuk ka para për biletë. Partia Komuniste Britanike i siguron biletën, ca para udhëtimi dhe letra rekomandimesh. Sapo arrin në Spanjë, shkon në Barcelonë ku i bashkohet Partisë së Punëtorëve të Unifikimit Marksist (POUM). Shumë nga anëtarët e partisë janë të rinj analfabetë dhe pa asnjë përvojë ushtarake. Orwell-it, i cili ironikisht ka dijeni ushtarake nga Corriculum i Eton College, i jepet një vend i parëndësishëm drejtuesi. Lufton trimërisht, duke vrarë kundërshtarë. Në Barcelonë, ai vë re se të vrarët e krahut të tij nuk qenë të vrarë domosdoshmërisht në frontin e luftës. Në shumë procesione funerale, Orwell vë re se të vrarët janë vrarë pas shpine, ose ekzekutuar nga shokët e tyre si jo të denjë për doktrinën staliniste. Komunistët përpiqen të marrin frenat e Qeverisë Republikane. Shumë nga shokët e Orwell-it janë zhdukur a janë nëpër burgje. Pasaporta britanike nuk i garanton jetën. Ashtu siç nuk ua ka garantuar jetën të vrarëve. E megjithatë, me trimërinë dhe ndershmërinë e jashtëzakonshme që ka, kthehet në Front. Aty dhe plagoset për vdekje. Një plumb ia përshkon fytin, gati duke ia prekur arterien carotike, gjë që do t’i kishte shkaktuar vdekjen e menjëhershme. Nuk mund të flasë. Madje pas kësaj, zëri i tij do të jetë krejt i ndryshëm. E mjekojnë në fushën e betejës, dhe pastaj e hedhin në një ambulancë të mbushur plot me të vdekur e të plagosur. Përfundon në një spital të qytetit të vogël Lerida, pranë Barcelonës. E shoqja nxiton t’i bashkohet. Në spital e konsiderojnë të paaftë për luftë. Sapo e merr veten, këmbëngul që të shkojë në front. Komunistët kanë filluar masakrat në masë kundër POUM, partisë marksiste ku aderon Orwell. E quajnë të paligjshme, revizioniste, fashiste, kolaboracioniste. Anëtarët e saj i arrestojnë dhe i ekzekutojnë pa gjyq. Spitali ku kishte qenë i shtruar Orwell bastiset nga gjashtë policë komunistë. Në Barcelonë Orwell ecën i kujdesshëm që të mos e arrestojnë ata me të cilët ka luftuar. Shkon në Hotelin “Continental”, ku e shoqja e pret. Ajo, me ta parë, nxiton t’i hidhet në qafë me një afeksion teatral; duke i pëshpëritë në vesh: “Duhet të zhdukemi nga këtu!” Sytë e saj të frikësuar thonë gjithçka. Orwell ka kohë që të paralajmërojë dy oficerë francezë, të kërkuar dhe ata nga policia komuniste. Dy ditë më vonë dhoma e hotelit ku ka qëndruar e shoqja kthehet me kokë poshtë nga komunistët, të cilët janë të interesuar për Orwell-in. Marrin ditarët e tij, të gjithë dorëshkrimet dhe librat. E shoqja arrin të fshehë pasaportën. Bashkohen në Konsullatën Britanike në Barcelonë. Me çmendurinë e vet për të ndihmuar deri në fund të tjerët, del nga Konsullata për të ndihmuar një shokun e vet, Georges Kopp, në burgun e Barcelonës. Kopp i kërkon që të shkojë në Ministrinë e Luftës, që të mund t’i marrë ca shkresa zyrtare. Orwell shkon atje, dhe atje e njohin. Vrapon mes plumbash që t’i shpëtojë arrestimit. Konsullata britanike i pajis me bileta për në Francë, dhe pas qindra peripecish, duke u shtirë si turistë anglezë, Orwell dhe e shoqja arrijnë në Paris. 2. Po në atë kohë kur Orwell lufton kundër Frankos, Hitlerit dhe Musolinit, Evelyn Waugh interviston Musolinin në Etiopi. Waugh nuk ka as dhe simpatinë më të vogël për fashizmin, por Musolini i duket një njeri interesant, tërheqës, energjik dhe elokuent. Me fillimin e luftës, kërkon me këmbëngulje që të regjistrohet në front. E refuzojnë për shkak të miopisë së avancuar dhe për shkak të shëndetit. I kërkon mikut të vet, djalit të kryeministrit Churchill, që të ndërhyjë e ta dërgojnë në front. Shenjtori George Orwell për herë të parë bëhet xheloz: “Si nuk ndodh kurrë që një shkrimtar i majtë të bëjë atë që bën shkrimtari

i shquar Evelyn Waugh?”, -i shkruan një miku të vet. Ka parasysh se dy shkrimtarë të njohur, W.H.Auden dhe Christopher Isherwood, ikin nga Anglia vetëm e vetëm nga frika e luftës. Të dy janë shkrimtarë me ndikime të thella marksiste. Waugh caktohet me trupat britanikë në Kroaci. Njihet nga afër me marshallin Tito, takimin me të cilin e paraqet me një humor të shkëlqyer. Tito është për Waugh “Aunty Tito”- një lloj halle e dhjamur. Partizanët jugosllavë janë patetikë, provincialë, mashtrues, barbarë dhe pretenciozë. Merr pjesë në një lloj festimi partizanësh “një lloj përzierjeje këngësh në gjuhën ruse, serbo-kroate dhe në një gjuhë tjetër që besohet se është anglisht...Ata që këndojnë janë të gjithë të dehur. Vijnë pastaj vallet ose ato çfarë supozohet të jenë valle...Pastaj një skeç ku një partizan i plagosur vret 100 gjermanë, dhe një grua me pamje shtrige flet për emancipimin e gruas...derisa një lloj komandanti më afrohet e më thotë: Ju keni Luftën, ne kemi Artin e madh!” Me atë vëzhgimin e mprehtë, Waugh e kupton se pas pretendimit liberal të Titos fshihet kërcënimi barbar i një njeriu të etur për pushtet. Është i pari që vëren krimet që komunistët jugosllavë kryejnë kundër kishës katolike dhe klerit në përgjithësi, duke rrafshuar në mënyrën më të panevojshme kisha dhe katedrale dhe duke burgosur priftërinj. Shkruan një raport të hollësishëm për Foreign Office, raport që ka mbetur i fshehur për 60 vite me radhë në arkivat sekrete, ngase politikes së jashtme britanike nuk i interesonte asnjë keqkuptim me marshallin Tito. 3. George Orwell është autori i librave të famshëm dhe të njohur botërisht “Animal Farm” dhe “1984”, libra që kanë kontribuar në rrëzimin e regjimeve komuniste dhe totalitare. Dhe të mendosh se janë libra të shkruar nga një shkrimtar që ka vënë jetën e vet në rrezik për mbrojtjen e socializmit dhe të marksizmit. Libra që e kanë kaluar, secili veçmas, tirazhin e 18 milionë kopjeve vetëm në botimin në gjuhën anglisht. Orwell nuk pushoi deri në fundin e jetës duke marrë në mbrojtje autorët e rrezikuar, sidomos ata që ishin të kundërt me pikëpamjet e tij. Orwell është i pari që mbron romancierin Waugh nga sulmet e D. S. Savage. Dhe në historinë e letërsisë angleze ka mbetur e famshme mbrojtja që i ka bërë G. Orwell-it shkrimtari Woodhousenjë shkrimtar që adhurohej nga Waugh-kur ai akuzohej në Parlamentin anglez për kolaboracion me gjermanët; Waugh është autori i romaneve “The Brideshead revisited”, “A handful of dust”, “Vile Bodies” dhe “Scoop”, romane që pranohen si kryevepra të letërsisë moderne. Gjatë jetës u takuan vetëm një herë, kur Waugh shkon dhe e sheh Orwell-in në shtratin e vdekjes, në fundin e vitit 1949. Vetë Evelyn Waugh do jetojë dhe 16 vite të tjera pas vdekjes së George Orwell. Të dy shkrimtarë me pikëpamje politike, fetare, sociale dhe me shije letrare diametralisht të kundërt. Por të bashkuar në krijimtarinë e tyre me anë të talentit të madh, me ndershmërinë e tyre të jashtëzakonshme, me vetëdijen e rrezikut të zhdukjes së vlerave shpirtërore në një botë të obsesionuar nga pasuria, financa, materia; të bashkuar kundër totalitarizmit dhe padrejtësisë, në mbrojtje të qenies njerëzore dhe vlerave shpirtërore; të bashkuar në mbrojtjen e traditave të mëdha të qytetërimit njerëzor dhe qëllimeve të mëdha të këtij qytetërimi; të bashkuar në Komunitetin e lartë të Artit letrar, ku zilia, pikëpamjet politike, mëritë janë të përjashtuara. Për shumë kohë edhe në botën anglo-saksone është besuar nga shumëkush se Waugh dhe Orwell e përjashtojnë njëri-tjetrin. Tani besohet se Waugh dhe Orwell janë dy shkrimtarë me të njëjtën fytyrë dhe koha jonë ka nevojë më shumë se kurrë për të dy. Për shkrimtarët si George Orwell dhe për shkrimtarët si Evelyn Waugh. Për të na kujtuar se Arti i Madh është Arti i bashkimit të vlerave më të larta njerëzore në një botë ku shpesh këto vlera përbalten në një spektakël me duartrokitje të bujshme.

E shtunë-diel, 22-23 shkurt 2014

SHBA, iPhone merr 45 për qind të tregut

Fjalëkryqi klasik 1

23 29

Fjalëkryqi klasik është një nga lojërat enigmatike më të përhapura në botë. Fjalëkryqet e para filluan të botoheshin që në shekullin e XVIII dhe vazhdon të jetë e preferuar edhe në ditët e sotme.

40 42

41 47

Koha e fillimit ____:____ Koha e mbarimit ____:____

Nga totali prej 121 milionë telefonave të mençur sa janë shitur në SHBA për vitin 2013, Apple ka marrë 45 për qind të tregut, thuhet sipas raportit të ri të NPD Group. Kjo shifër paraqet rritjen prej 1 për qind të kompanisë Apple, në periudhë një vjeçare. Samsung ka avancuar me 2 pikë, ndërsa mban 26 për qind të tregut, ndërsa LG ka ftuar 3 pikë, për të kaluar në 8 për qind të tregut amerikan të telefonave të mençur. HTC dhe Motorola kanë rënë, e para nga 10 në 6 për qind, ndërsa kompania e cila kohëve të fundit i është shitur Lenovo-së ka rënë nga 7 në 4 për qind. Telefonat postpaid përbëjnë 71 për qind të tregut amerikan, një rritje me 10 për qind. Ndërsa tregu me parapagim ka shënuar rritje prej 68 për qind, për të marrë 29 për qind të tregut. Rritja e tregut me parapagim i atribuohet rritjes së T-Mobile, operatorit i cili bëri ndryshime të mëdha në biznesin e saj, pasi që me ofertat e saj i largoi konsumatorët e telefonave mobil nga rivalët si AT&T dhe Verizon.

Horoskopi i ditës

Horizontalisht:

1. Shtet i madh në Azi. 6. Fill i trashë. 12. Thirrje e arenave të toreadorëve. 13. Qytet në Kosovë. 15. Repart Special. 17. Vendi i mbjellë, ku pushojnë njerëzit. 18. Ledio, ish-futbolllist i Kombëtares. 20. Grup sendesh që përdoren për një qëllim. 21. Është kafshë e madhe gjitare. 22. Rexhep i njohur i valleve. 24. I ka pagesa në mes. 25. Pije e fortë alkoolike, mbrapsht. 27. Shkurre me lule të verdha dhe me erë të mirë, që rritet në vende me lagështi. 29. Letërsia Italiane. 30. Ka edhe një transport të tillë. 31. Ndërtesa, ose... 33. Instituti Fiskulturës. 35. Drejtoria Elbasanit. 36. Ndërmarrja Qelqit. 37. Copë e gjatë dhe e ngushtë, e prerë prej një lëkure, prej një pëlhure ose prej një lënde tjetër. 38. Lëndë sintetike prej së cilës bëhen pëlhura. 40. Organizata Veteranëve. 41. Sebastian, pilot i Formula 1. 43. Hapur, sheshit. 46. Marrëdhënie e shkurtër dashurie. 49. Nëpunës i ngarkuar për të drejtuar një fushë veprimtarie pranë një përfaqësie diplomatike. 52. Lloj dreri me brirë shumë të degëzuara. 53. Industria Armëve. 54. Kuçedër, ose...

1. Shkencë që merret me studimin e veçorive të shkrimeve të vjetra dhe me zbërthimin e tyre. 2. Kontrolli periodik i një automjeti. 3. Daja, trajner futbolli. 4. Mbledhje me referate, kumtesa e diskutime për të paraqitur arritjet në një fushë të shkencës, të prodhimit, të arsimit etj. 5. Kohë e mjaftueshme për të bërë diçka pa u ngutur. 6. Instituti Juridik. 7. Pjesë e një njësie ushtarake, e cila është shtrirë në thellësi të frontit. 8. Një racë kali trupvogël. 9. Frut tropikal. 10. Merre! 11. Shtet i SHBA-së. 14. Thrrje emër për emër. 16. Shpend i familjes së korbave, me trup pak më të vogël se sorra. 18. Njerëzore, ose... 23. Rrjedhë uji që bie me rrëmbim nga një lartësi e madhe. 26. Shtrëngim që i bëhet dikujt për diçka, detyrim. 28. Mendimi ose dëshira që kemi në kokë për të bërë diçka. 32. Instituti Pemëtarisë. 34. Erë e lehtë, e freskët. 39. Goditje në zemër. 41. Vota pa të forta. 42. Ndal o ..., se ka hendek. 44. Guevara, i revolucioneve. 45. Grup qelizash me të njëjtin funksion. 47. Notë muzikore. 48. Grumbuj avujsh në qiell. 50. Sigla e Sarandës. 51. Ushqehet.

4 5 6 9

2 7 6 5 1 9 7

3 1

5 8 4

9 6

5 4

9 1 3

7 2

2 6 8

9 5

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo rresht e kolonë të ketë numrat nga 1-9.

2 1 7

2 8 9 7 5 8 2 6 1 7

5 2 1

4 3 5

5 7 3 8 6

DASHI (20/III-20/IV)

DEMI (21/IV-20/V)

Ndryshe nga herët e fundit sot do tregoheni shume te kujdesshëm dhe te matur kur te flisni me personin qe keni ne krah. Do mundoheni me çdo kusht te ruani një klime sa me harmonike. Beqaret nuk do jene ne humor te mire për ta kërkuar presonin ideal. Financat nuk do jene te mira kështu qe do jeni te detyruar te ulni shpenzimet qe t’ia dilni.

Tensioni do mbizotërojë gjate gjithë kësaj dite ne jetën tuaj ne çift sot. Nuk do arrini dot te komunikoni qetësisht me partnerin tuaj dhe marrëdhënia do jete delikate. Beqaret duhet te bëjnë ende durim për te takuar princin e kaltër. Po u nxituan sot mund te bëjnë gabime te pafalshme. Financat do jene te mira duke qene se do tregoheni mjaft te arsyeshëm me shpenzimet.

BINJAKET (21/V-20/VI)

GAFORRE (21/VI-22/VII)

Do iu ndryshoje shpesh humori gjate kësaj dite dhe partneri nuk do arrije dot t’iu kuptoje. Mos bëni gjera për te cilat do pendoheni shume shpejt. Beqaret do kenë disa takime te zakonshme, por qe do kthehen ne histori dashurie afatgjata dhe mjaft emocionuese. Sektori i te ardhurave do ketë vështirësi. Mos vazhdoni te shpenzoni shifra marramendëse.

Ne jetën tuaj ne çift do keni nevoje për qetësi sot. Probleme nuk do ketë prandaj përfitoni për te reflektuar qetësisht mbi te ardhmen. Beqaret do ndihmohen nga disa te afërm te gjejnë personin e duhur. Për te thënë te vërteten takimet do jene mbresëlënëse. Për te përmirësuar financat nuk duhet absolutisht te fiksoheni pas lojërave te fatit sepse do humbni me tepër.

Vertikalisht:

Sudoku | nivel mesatar

4 5

Koha e fillimit _____:____ Koha e mbarimit ____:____

Numërkryq

LUANI (23/VII-22/VIII)

Merkuri do ndikoje pozitivisht tej jeta ne çift. Do jeni shume te sinqerte me partnerin dhe do ruani bashkëpunimin. Beqaret kot sa te mundohen te kërkojnë princin e kaltër sepse nuk kane për ta gjetur atë. Për financat do përkujdeseni me shume se kurrë me pare. Do shpenzoni aq sa ua mban xhepi dhe do mundoheni te hiqni disa para mënjanë.

PESHORJA (23/IX-22/X)

4 2 6 2 5

Gjeni figurën duke bashkuar pikat

Do përjetoni emocione te forta sot ne jetën tuaj ne çift. Partneri do mendoje për çdo detaj dhe do iu surprizoje ne momentin qe me pak e prisni. Beqaret nuk do e kenë shume mendjen tek dashuria sepse do kenë çështje me te rëndësishme me te cilat do merren. Financat do fillojnë te stabilizohen pak nga pak. Do ndiheni me te qete edhe ne këtë sektor.

SHIGJETARI (22/XI-21/XII)

Plotësoni tabelën me numrat e dhënë!

Ngjyrosni pjesën me pikë dhe zbuloni figurën

Numra me 3 shifra: 036, 102, 147, 201, 262, 415, 422, 456, 549, 559, 652, 778, 780, 901, 958, 996. Numra me 4 shifra: 0455, 1102, 2226, 2320, 3500, 6320, 6954, 7338, 8541, 8552, 8748, 9658. Numra me 5 shifra:

05971, 14510, 21111, 21570, 40124, 45443, 47854, 51200, 59653, 62882, 85415, 86271. Numra me 6 shifra: 003266, 026951, 029922, 046720, 056458, 150886, 230303, 309812, 508373, 582167, 616812, 800835, 816190, 988878.

Jeta juaj ne çift do jete e mrekullueshme gjate kësaj dite. Do bashkëpunoni pa fund me atë qe keni ne krah dhe do kaloni momente emocionuese. Do i harroni te gjitha problemet qe keni pasur. Beqaret duhet t’i pranojnë ftesat qe do iu bëhen dhe me pas te vendosin se çfarë do bëjnë me vone. Ne pune mos u tregoni impulsive sepse do bëni gabime te pafalshme.

UJORI (20/I-19/II)

Gjeni 10 ndryshimet

www.mapo.al

Do mendoni t’i bëni gjerat me serioze sot ne jetën tuaj ne çift. Mjaft me duke u fshehur me partnerin dhe duke i gënjyer ata qe iu rrethojnë. Beqaret do jene kapricooze dhe nuk do vendosin kollaj te pranojnë ndonjë ftese qe do iu behet. Financat do jene te mira, por jo aq sa për te kryer shpenzime marramendëse dhe te pamenduara.

VIRGJERESHA (23/VIII-22/IX)

Do bënit mire qe ditën e sotme ta merrnit ashtu si t’iu vinte. Planetët nuk do ndikojnë shume tej jeta ne çift prandaj bëni ato qe do ndjeni. Beqaret gjithashtu do kenë dite normale dhe pa ndonjë gjë te veçante. Për te takuar princin e kaltër duhet ende kohe. Ne planin financiar nuk duhet te luani me zjarrin sepse do digjeni keq dhe do mbeteni ne një gjendje katastrofike.

AKREPI (22/X-21/XII)

Jeta sentimentale e çifteve nuk do jete ne gjendjen me te mire te mundshme. Do ketë momente emocionuese, por nuk do mungojnë as mosmarrëveshjet dhe vështirësitë. Beqaret do kenë mundësi shume te mira për aventura gjate kësaj dite. Nëse ju pëlqejnë edhe ato duhet te përfitojnë nga rasti. Financat do jene te mira. Shlyeni sa me pare borxhet qe keni marre.

BRICJAPI (22/XII-20/I) Shprehini sa te mundni ndjenjat gjate kësaj dite dhe do e shihni qe marrëdhënia me partnerin do përmirësohet. Po e late pas dore ai mund te shohë dike tjetër. Beqaret do kenë një dite shume normale. Mundohuni te mos bëni asgjë me ngut apo me inat. Me financat do tregoheni te zotet. Do arrini ta stabilizoni këtë sektor me shpejt sesa edhe ju vete mendonit.

PESHQIT (20/II-19/III) Dielli do e beje edhe me te bukur jetën tuaj ne çift sot. Do flisni hapur me partnerin dhe për çdo pakënaqësi do flisni e do e zgjidhni ne çast. Beqaret do tërhiqen mjaft nga një person misterioz ne dukje dhe qe ne te vërtetë ka vlera te jashtëzakonshme. Buxhetin menaxhoheni me maturi sepse vetëm ne këtë mënyrë nuk do keni probleme.

E shtunë-diel, 22-23 shkurt 2014

www.mapo.al

Mapo lunch Mira Kazhani

jo është pak gjumashe, dhe i pëlqen ai gjumi ‘i djallit’ që zgjat deri në orën 8. Për këtë arsye takimin e lamë për në orën 10; edhe pse unë i kërkova të shiheshim pak më herët, me bindjen se Majlinda është tipi i atyre grave që flenë pak, dhe ‘zgjohet me pulat’. Por ja që nuk më rezultoi kështu. Kur ishte ministre dhe i duhej të zgjohej sa e sa herë në 4 të mëngjesit për fluturimet drejt Brukselit, kjo gjë i shkaktonte edhe pak bezdi, por tani që unë i them se ka shpëtuar nga grija e diplomacisë dhe udha për në aeroport që me natë, më shikon dhe me një buzëqeshje të lehtë duke thënë: “Po që më mungojnë disi! Ndoshta u mësova me to. Unë jam njeri me shumë adrenalinë, por, pavarësisht punëve, jam përpjekur gjithmonë që 7 deri në 8 orë të mund të fle”. Me Majlinda Bregun nuk jam prezantuar nga përfshirja e saj në politikë, por shumë më herët kur isha studente në degën e Punës Sociale, ku ajo ishte një nga pedagoget. Më duhet të rrëfej se nuk kishte asnjë studente që nuk do adhuronte zysh Bregun. Ajo, siç e quanim ne në atë kohë, “garipja”. Ishte e zonja dhe aspak mjaullimë apo delikate si disa të tjera. Tani nuk e kujtoj më nëse unë si gazetare u gëzova që ajo u përfshi në politikë. Isha mësuar të pija ndonjë kafe me të edhe kur për disa kohë bashkëpunonim në TV Klan për emisionin e saj “Histori njerëzore”. Menjëherë pas këtij momenti ajo u shfaq në politikë dhe për 8 vite rresht nuk u shfaq më në jetën time. Unë besoj se njerëzit ndryshojnë si fletët e një romani dhe pa dyshim unë kam humbur e lënë diku një tjetër grua, por me siguri edhe ajo ka lënë diku atë Majlindën ‘garipe’. Sot do ta nisim nga e para, ose nga e fundit... E pranoj që kur e takova nuk ishte e njëjta ndjesi si me të intervistuarit e tjerë. Ndjeva disa sekonda malli e nostalgjie për të, por që i treta shpejt. Ka veshur një xhaketë ‘Zara’, një fustan të pambuktë, është pak më e hollë se zakonisht, madje mund të thosha që duket po aq zonjë fine sa edhe çanta e saj ‘Fendi’. Këto çantat e shtrenjta pse i do kaq shumë? -Nuk është dhe aq e shtrenjtë sa mendoni ju. (Më drejtohet me ju, duke iu hakërryer pak asaj pjesës që për një kohë të gjatë ka folur për çantat, makinën, dhe lukset e jetesës se Majlinda Bregut, dhe jo vetëm kaq, më flet me Ju, aq sa më bën ta fshij mallin që kisha dhe të ndërgjegjësohem që Mapolunch sapo ka nisur me të). Po mirë, - i them unë, - ç’ka të keqe që ti vishesh bukur dhe shtrenjtë?! Ti gjithmonë je veshur me shije, unë të kujtoj që në fakultet. -Shiko Mira, kur isha e vogël, ende mami ma kujton sesi ruaja fustanin tim bojëqielli (të them të drejtën s’jam e sigurt që e ka pas bojëqielli, se ajo është aq politikane tani sa të dijë të zgjedhë ngjyrën e duhur për fustanin e saj të fëmijërisë) me pala korrenti. Kujdesesha vetë për të hekurosur dhe që palat të rrinin bukur e fusja në një palë geta grash. Madje më kujtohet që në vitin ‘90, një mikeshës së mamit i sollën një pako me rroba nga Italia, ndoshta një thes. Ishte dikush që i doli gjyshja italiane në skenë dhe në shtëpinë tonë mbërritën disa veshje edhe për mua. Më kujtohet si tani, që i refuzova. I thashë Mirës (e ëma) që ktheji mbrapsht ato rroba se, e para

Majlinda Bregu: Me armiqtë merrem vetë, nuk ia lë Zotit janë të përdorura dhe se nuk kisha ndërmend të vishja gjëra të falura. Unë kështu kam qenë dhe vazhdoj të jem. Ia kam dalë të jem ‘e barabartë mes të barabartëve’. Jam përpjekur që kudo, si kur isha pedagoge, si ministre, të isha në standard. Tani, nëse njerëzit nuk duan të ma falin këtë aftësi dhe duan të më shohin keq, keq më vjen, por unë nuk jam e zonja të përulem, - thotë ajo me atë rrjedhshmërinë si uji në burim. Pse në Bruksel, të gjitha janë me veshje të shtrenjta? Kanë çantë ‘Channel’ dhe ‘Fendi’? -Nuk ka rëndësi fare si janë në Bruksel, a kudo. Kësaj historie i ka dhënë përgjigjen më të mirë Christin Lagarde, kur e akuzonin pafund pse vishej shtrenjtë. “Nuk kam shkelur asnjë ligj me veshjet e mia. Nuk është krim që unë vishem bukur”, - citon ajo përgjigjen e Lagarde, e cila mua më lë shijen se më shumë rri në solar sesa në zyrë. Po Franca i bëri gjëmën Rashida Dati-s që vishej me marka, - i them unë. -Nuk besoj se e kishin për këtë. Francezët janë fanatikë të markave të tyre. Ata kurrë s’ia falën Sarkozy-së që mbante një ‘Rolex’. Dëgjo Mira, këto janë gjëra pavlerë. Më kujtove Thatcherin që thoshte: “Gëzohem kur më akuzojnë për gjëra personale, se tregon se nuk kanë asnjë argument politik”. Unë mendoj se në ka diçka të mirë kur je në politikë, është se edhe nëse ka diçka të rëndë personale, ti mund të fshihesh pas politikës. Je më e mbrojtur nga çdo figurë tjetër publike nga sulmet e çdo fronti, pasi është e thjeshtë të thuash se e bëjnë nga rivaliteti politik, i them, duke këmbëngulur si mushka se ishte provokuese çanta dhe fustani i bukur, e flokët e krehur tek parukierja, në një ditë zie kur opozita kish dalë e shpartalluar nga 23 qershori. -Zi opozita? Nuk kemi qenë kurrë në

zi. Por zilia është e madhe dhe ta thashë sesi e mendoj. Unë jam rritur dhe edukuar se qëndrohet në këmbë edhe në ditë të vështira. Nuk kisha asnjë arsye që të shfaqesha e pikëlluar, vetëm pse ashtu më prisnin apo dëshironin kundërshtarët. Nuk jam unë ajo. Dhe në fakt ajo është e fortë. Ndonjëherë më është dukur si një shkëmb i vogël me disa maja të thepisura. Asaj i tregoj (off the rekord, por tani mendoj se ia vlen ta shkruaj) se në një moment të vështirë, kur ndihesha e dobët, dikush më pyeti se cila ishte ajo grua në Tiranë që nuk provon dobësinë dhe melankolinë e ndonjë çasti. Pa u menduar fare, dhe në një gjendje gati të qari, iu përgjigja: Majlinda Bregu! Ajo më duket njeri që nuk e ndal asnjë sulm, dhimbje apo edhe dashuri. Njeriu që më pyeti në atë kohë, reagoi me ftohtësi, duke më thënë se e kisha gabim dhe të njëjtën fytyrë bëri dhe Majlinda gjatë kafes sonë. -Askush nuk është aq i fortë sa duket, - thotë ajo. - Por ti ke të drejtë vetëm për diçka: që unë lë këtë përshtypje dhe pa dyshim punoj shumë që të mos dorëzohem. Ke patur ndonjë moment në politikë që je penduar? -Nuk mund të jesh në politikë i pagabueshëm. Askund nuk je perfeksionist. Unë besoj që nëse ke aftësinë për të njohur limitet e tua dhe për të parë në mbrëmje brenda vetes në mënyrë që të nesërmen të korrigjosh, atëherë je njeriu më me fat. Në këtë kuptim kam patur raste ku kam menduar se kam dalë jashtë vetes, që ndoshta kam ekzagjeruar me një përgjigje, me një reagim, por të nesërmen kam rikuperuar. Kujton ndonjë? -Jo saktësisht, por fakti që besoj në korrigjim më ndihmon mos të kem pengje në shpirt.

Ndoshta pakkush e di, por mami i Majlindës është një besimtare e përkushtuar ndaj islamit. Ajo është nënë e 3 vajzave, të cilat i kanë prerë edhe biletën 2 herë për në Mekë. Dikur e kam takuar dhe çka kujtoj prej saj është ngrohtësia që i rrinte në sy dhe fakti që shumë nga fjalitë i shoqëronte me fjalën “Zot”. Majlinda, çfarë mendon mami për politikën tënde? Si ndjehet ajo kur dëgjon sharjet, fyerjet, ndaj teje por edhe mes kolegëve të tu? Po më shumë dua të di çfarë të këshillon ty? -Mira, (e ëma) nuk është një njeri që të bën qejfin kollaj. Por ajo e di mirë se ku i kam unë kufijtë. Më njeh siç një prind mundet për fëmijën e vet. Ajo e di që unë nuk i bie askujt në qafë. Nuk është në karakterin tim. Kur ka përjetuar sulme të padrejta, më ka këshilluar që armiqve t’iu lë Zotin. Por vetëm në këtë pikë nuk jam dakord me të. Nëse dikush meriton hakmarrjen time, nuk e kursej. Nuk pres dot aq shumë Zotin, unë e bëj një hap përpara atij. Nëse edhe ai është me mua, akoma më mirë. Ju besoni në Zot? -Po, sigurisht. Atëherë pse nuk e lini në dorën e tij? -Sepse unë jam Majlinda dhe jam politikane. Të merr malli për gazetarinë? Sepse, në do të dish, unë dhe disa miq të mi, ndryshe nga moderatori i ‘Opinionit’ (e ngacmoj qëllimisht) nuk mendojmë se ishe vetëm një spikere fotozhenike. -Ou, e paska thënë Fevziu këtë gjë? Nuk e dija? Si ka mundësi që nuk e dini? E di gjithë Shqipëria këtë batutë. Dhe mbi të gjitha keni qenë miq, tani as nuk e ndiqni më fare? -Pata një moment kur ndalova së ndjekuri Fevziun. Pse u zutë? -Nuk u zumë kurrë, kjo është më e bu-

kura. Por mendoj se edhe ju duhet ta kuptoni se Fevziu i bie pragut të dëgjojë dera. Nuk e kishte me mua. Ishte një mesazh për tjetërkund. Të të pyes pak edhe për Jozefinën...dhe në këtë çast ajo reagon me sportivitet. -Mua do më pyesësh për të gjithë ti sot, ë? ..Më lër ta mbaroj. Dua të di si e zbute Jozefinën. Kam dëgjuar që për vite nuk jeni simpatizuar aspak? Po ti do më tregosh sot recetën magjike që mbijetohet në politikë mes llojit dhe jashtë tij... -E para Mira, nuk kam shkuar kurrë keq me Jozefinën. Këto i shpikni ju. Dhe e dyta, siç ta thashë, ka rëndësi të kesh raport të drejtë me veten. Unë nuk kam mbijetuar në politikë, kam jetuar dhe vazhdoj ta bëj pa sforco. Po Grida Duma? Me atë pse nuk tregoheni e dashur? Sepse ka barcaleta edhe për një raport xheloz mes ju të dyjave. Ajo qesh, dhe shumë shkurt, po shumë shkurt, përgjigjet: Me Gridën kam patur marrëdhënie shumë të mira kur ajo ishte zv/ministre. Kaq! Basha do mund ta zëvendësojë Berishën? -Berisha nuk zëvendësohet në PD. Basha fitoi në një garë reale dhe mendoj që opozita është në udhë të mbarë. E tregoi protesta e djeshme. Nuk di kush e tregoi më shumë, por di të them Majlinda se gjuha e Bashës mbizotëroi, të ishte për doktor Berishën, për ato që ai shkruante në fb, duhet të kishte përmbysje dhe revoltë, shtoj unë. -Jo, nuk është kështu. Në asnjë rast nuk dyshuam apo provokuam rrëmujë. I vetmi që kish frikë për një gjë të tillë ishte Saimir Tahiri në tarracë. Ne ishim të qetë dhe kjo u duk! Ndërsa kamerieri afrohet për pagesën, pasi Majlinda do nxitojë në një takim me Venizelosin, e ngacmoj edhe njëherë për të famshmen çantën ‘Kelly’. -Nuk ishte as ‘Hermes’, as ‘Kelly’. Meqë nuk qenka kaq e shtrenjtë, pse nuk ma dhuron mua?- e ngacmoj unë ndërsa bëhemi gati për të ikur secila në drejtimin e vet. Ajo nuk fiton asnjë sekondë më shumë dhe më thotë: Do të ta fal ty atë çantën. Kalo pasdite dhe do të ta zbres poshtë. Mendova se po bënte shaka kur në fakt dallova që e kishte shumë seriozisht. Tani them të ngrihem e të shkoj të marr dhuratën që më takon! Shpresoj shumë të mos jetë false, po i lutem Zotit dhe nuk ndihem hiç në siklet. Tek e fundit, si i thonë amerikançe: she’s got a lot of them.

CMYK

e shtunĂŤ-e diel, 22-23 shkurt 2014