27 maj mapo ok by Gazeta Mapo

Faqe 2

Afër / larg

Europa drejt ekstremit, a ka ende shpresë për statusin? Pas votimeve për Europarlamentin, Shqipërisë i duhet të bindë një BE edhe më skeptike se ajo e para 25 majit. Nga Britania, Franca dhe Gjermania, reagimet pas zgjedhjeve të ndryshme

Drejtor Artur zheji - Kryeredaktor Arion Sulo - E martë, 27 maj 2014. Numër 1219. Viti V botimit. Çmimi 30 lekë. 1.5 euro. www.mapo.al e-mail: gazetamapo@gmail.com. Adresa: BLV "Gjergj Fishta"

në brendësi

përplasja me procesin e legalizimit

Qeveria vendos: Himara s’është minoritet, do jetë bashkë me Vranishtin Bien kërkesat e PBDNJ-së dhe OMONIA-s për ta trajtuar Himarën si njësi më vete në hartën e re të Shqipërisë. Ministri Çuçi tha dje se Himara nuk është minoritet, ndërsa varianti më i mundshëm është bashkimi me Lukovën dhe Vranishtin e Vlorës. FAQE 7

FAQE 6

ligj i ri “fshin” ndërtimet pa leje, ja cilat rrezikojnë të prishen Qeveria bën gati draftin për “planifikimin e territorit”, ku stopohet legalizimi për ato ndërtime që nuk janë përfshirë në proces. Forcohen gjobat për ndërtimet pa leje, ndërsa ato që bien ndesh me planet rregulluese prishen pa asnjë dëmshpërblim. Risitë e një projekti që synon të rivendosë kontrollin mbi territorin. Faqe 11

Ekzekutohet për xhelozi Arben Tollia, nis gjuetia për fotot kompromentuese të 380 femrave Qeveria “në sulm” për statusin, Rama në Holandë: Do jetë më e lehtë se në dhjetor

FAQE 3

NgërÇ

Gjykata i fali 3 muaj nga dënimi

përdhunuar asnjërën. U thosha që jam ndërtues dhe më denonconin kur e kuptonin që nuk kisha lekë. Kam shkuar edhe me gra deputetësh apo prokurorësh, kam foto për këto”. Policia heton në pistën e hakmarrjes Faqe 8

Mbyllet me breshëri kallashnikovi historia e Arben Tollisë, 55-vjeçarit që u dënua me 12 vjet burg për përdhunime në seri. Dëshmia e fundit: “Kam fjetur me 380 gra, por nuk kam

op ed / 10-11

NGA bujar kapexhiu

Greva e urisë – një sakrificë që nuk garanton sukses Ruben Avxhiu

Edukimi sipërmarrës dhe reforma në arsim Mira Qosja

“Portretet e Enverit”

Meta i përgjigjet Berishës: Vlerësoj Luftën, jo figura të veçanta “Parullat komuniste dhe shfaqja e portreteve të Hoxhës në datën 24 maj në Përmet, nuk kanë të bëjnë aspak me ndonjë pozicionim të mundshëm të kryetarit të Kuvendit dhe nuk kanë gjithashtu asnjë lidhje me aktivitetin e tij në përkujtim të Kongresit të Përmetit” Faqe 5

Parakalim europian

Zgjedhjet europiane, Marinë Le Pen dhe ‘identiteti i dhunuar’... francez dhe shqiptar Albert P. Nikolla

Fondacioni për Liri Ekonomike

Studentët e Tiranës, në debat mbi reformën e arsimit të lartë Universitetet private e rrisin apo e dëmtojnë cilësinë e arsimit të lartë në vend? Kjo ishte tema e debatit të hapur mes studentëve nga universitete publike dhe private të Tiranës, organizuar dje në mjediset e Universitetit Europian të Tiranës... Faqe 14

afër/larg

politikë dhe gallatë / Zbardhet

debati me dyer të mbyllura në Kuvend për avionin e Divjakës

Faqe 4

politikë/ PD kalendar politik

kronikë/ Trafiku me avion nga

kundër drogës, Basha: Beteja Gjadri, Llalla: Hetimi ka nisur, duhet fituar me çdo kusht kemi prova konkrete Faqe 5

Faqe 6

Se sa vlerë do të ketë ky lobim mbetet të shihet, edhe pse statusi nuk është ndonjë hap i jashtëzakonshëm refuzimi i tij për të disatën herë mund të ishte një goditje jo e vogël për vendin, i cili nga ana e tij nuk është e qartë nëse i ka përmbushur apo jo detyrimet ndaj bahskimit.

Ndërkohë për fatin e Shqipërisë do jetë e rëndësishme sesi BE do të reagojë në ditët në vijim. Në Paris ka sinjale nga Francoise Hollande se mund të kërkohet një kufizim i kompetencave të bashkimit, zgjerimi në këtë rast do të vihej i pari në dyshim. Hollande tha se BE duhej të hiqte dorë nga disa pjesë të fuqisë së saj, që sipas tij nuk ishin të nevojshme.

ryeministri Edi Rama e kaloi ditën e djeshme duke përcjellë twitter optimizmi dhe sigurie nga Holanda. Pasi kishte përgëzuar që herët në mëngjes kryeministrin e Italisë, Mateo Renzi, fitorja e të cilit duket një ngushëllim i vogël (si i majtë dhe si proeuropian dhe aleat i Ramës), në një BE të përfshirë nga dallgë ekstremizmi. Rama përshkroi si optimiste situatën në Holandë, ku ai ndodhej për të marrë garanci se nga Amsterdami do të kishim një mesazh ndryshe nga ai i dhjetorit. Ministri i Jashtëm, Ditmir Bushati ishte ndërkohë në Danimarkë, një vend tjetër që kishte refuzuar statusin për Shqipërinë në dhjetor dhe po ashtu përcolli optimizëm, edhe pse danezët u renditën ndër popujt më euroskeptikë në zgjedhjet e fundit duke u dhënë fitoren partive antieuropiane. Fitoret e ekstremit të djathtë që nuk sheh me sy të mirë afrimin e Shqipërisë në BE madje as vetë BE-në, janë në fakt një mesazh jo fort optimist për të ardhmen edhe të bashkimit. Kreu i UKIP që sapo fitoi zgjedhjet europiane në Britaninë e Madhe, e deklaroi hapur dje se ai jo vetëm që ishte për një Britani jashtë BE-së, por ishte për një shkrirje të kësaj të fundit. David Cameron, kryeministri i Britanisë, u ngut dje të përcillte garanci te britanikët se në 2017 do kishin një referendum për të përcaktuar nëse vendi do ishte apo jo pjesë e BE-së. Në këto rrethana do jetë ministrja e Integrimit, Klajda Gjosha, që duhet të bindë Londrën për të dhënë një sinjal pozitiv për Shq-

ipërinë edhe pse situata duket pak e çuditshme. Ishulli dukshëm po shkon drejt ndarjes nga kontinenti dhe është jo pak absurd fakti që ai sërish duhet të japë pëlqimin për vendet që i bashkohen BE-së, nëse e sheh veten jashtë organizmit. Nga ana tjetër, megjithë frymën antieuropiane shanset e Shqipërisë për të marrë statusin në qershor nuk duken të përkeqësuara. Ekspertë shqiptarë të diplomacisë thonë se pjesa e rëndësishme është ajo që vendi ka bërë dhe jo ajo që ndodhi në zgjedhjet europiane. “Them se shanset janë aty, pavarësisht zhvillimeve të fundit me zgjedhjet e Parlamentit Europian. Do të kishte qenë më mirë në qoftë se ky tur do të kishte nisur pak më herët dhe do të kishte mbajtur të njëjtin nivel përfaqësimi e një shtrirjeje pak më të gjerë”, u shpreh Gjergji Vrumo, drejtor i IDA-s, Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim për TCH. “Që nga Gjermania, nga vizita e kryeministrit tonë me kancelaren Merkel, ishte një sinjal i parë, por nga më të rëndësishmit, pozitiv”, tha Gledis Gjipali, drejtor i EMA-s për TCH. Edhe ish-ministri i Jashtëm, Aldo Bumçi nuk beson se zgjedhjet e djeshme në BE do të ndikojnë te statusi. Madje ai mendon se edhe në dhjetor deklaratat se refuzimi erdhi për shkak të ekstremizmit të djathtë ishin alibi e qeverisë. Nga ana tjetër, të gjithë e kishin të qartë sot që partitë popullore që janë edhe partia më e madhe europiane pas këtyre zgjedhjeve, mund të shtyhen edhe më djathtas për t’i bërë vend elektoratit që firoi drejt ekstremit në këto zgjedhje. Shenjat e para i dhanë britanikët, edhe pse “The Guardian” analizon se vota e tyre e djeshme tregon se ishulli është

Në Gjermani sidoqoftë duket se kanë ndërmend ta luftojnë euroskepticizmin, çka mund të jetë një lajm i mirë për Tiranën. “Për Bashkimin Europian është një ditë e keqe kur një parti raciste, ksenofobe e antisemite merr 25 për qind të votave në Francë. Votuesit e saj nuk janë ekstremistë, janë thjesht njerëz që kanë humbur besimin dhe shpresën”, - tha presidenti në largim i PE-së, Martin Schulz.

Në këto rrethana do jetë ministrja e Integrimit, Klajda Gjosha, e cila duhet të bindë Londrën për të dhënë një sinjal pozitiv për Shqipërinë edhe pse situata duket pak e çuditshme. Ishulli dukshëm po shkon drejt ndarjes nga kontinenti dhe është jo pak absurd fakti që ai sërish duhet të japë pëlqimin për vendet që i bashkohen BE-së, nëse e sheh veten jashtë organizmit.

“integruar” në BE dhe kjo shpjegon edhe pse ata votuan thuajse njëlloj si gjithë kontinenti. Gazeta nga ana tjetër nuk sheh asgjë për t’u shqetësuar edhe nga votimi, ajo thotë se radikalizmi dhe nacionalizmi në Europë kanë qenë prezentë dhe se është mirë që së fundmi ai shprehet me vota dhe jo me plumba. Ndërkohë, për fatin e Shqipërisë do jetë e rëndësishme sesi BE do të reagojë në ditët në vijim. Në Paris ka sinjale nga Francoise Hollande se mund të kërkohet një kufizim i kompetencave të bashkimit, zgjerimi në këtë rast do të vihej i pari në dyshim. Hollande tha se BE duhej të hiqte dorë nga disa pjesë të fuqisë së saj, që sipas tij nuk ishin të nevojshme. Në Gjermani sidoqoftë duket se kanë ndërmend ta luftojnë euroskepticizmin, çka mund të jetë një lajm i mirë për Tiranën. “Për Bashkimin Europian është një ditë e keqe, kur një parti raciste, ksenofobe e anti-semite, merr 25 për qind të votave në Francë. Votuesit e saj nuk janë ekstremistë, janë thjesht njerëz që kanë humbur besimin dhe shpresën”, - tha presidenti në largim i PE-së, Martin Schulz. Ashtu si socialdemokrati Schulz mendon edhe Angela Merkel, e cila beson se përgjigja më e mirë për euroskeptikët është dalja nga kriza ekonomike dhe hapja e vendeve të reja të punës. Me afrimin e 27 qershorit, dita kur Këshilli i Ministrave të BE-së pritet të vendosë për këtë çështje, qeveria shqiptare ka nisur një fushatë lobimi në disa vende europiane. Krahas kryeministrit Rama që po viziton sot Holandën, ministri i Jashtëm, Ditmir Bushati ndodhet në Danimarkë, ndërsa ministrja e Integrimit, Klajda Gjosha, pas pak ditësh do të vizitojë Anglinë. Se sa vlerë do të ketë ky lobim mbetet të shihet, edhe pse statusi nuk është ndonjë hap i jashtëzakonshëm refuzimi i tij për të disatën herë mund të ishte një goditje jo e vogël për vendin, i cili nga ana e tij nuk është e qartë nëse i ka përmbushur apo jo detyrimet ndaj Bashkimit.

kryesore

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

27.05.2014

Qeveria “në sulm” për statusin, Rama në Holandë: Do jetë më e lehtë se në dhjetor Kryeministri vizitë në kryeqytetin e skepticizmit. Takon homologun Rutte dhe ministrin e Jashtëm të Holandës: Duam të besojmë se vendet anëtare nuk do t’i bishtnojnë angazhimit si në dhjetor

jë muaj para provimit të katërt në Bruksel, qeveria shqiptare është hedhur sërish në sulm “diplomatik”. Lobimi për statusin e vendit kandidat ka çuar kryeministrin Rama në Holandë, vendin që bllokoi Shqipërinë në dhjetor. Paralelisht me këtë vizitë, edhe ministri i Jashtëm, Ditmir Bushati ndodhet në Danimarkë, një tjetër vend skeptik sa i përket integrimit të Shqipërisë. Serinë e takimeve Rama e nisi me ministrin e Punëve të Jashtme, zotin Timmermans. Gjatë takimit që ka zgjatur rreth një orë, është diskutuar për zhvillimet e fundit në Shqipëri, me fokus të veçantë në luftën kundër krimit, korrupsionit dhe reformës në drejtësi. Kryeministri Edi Rama pas takimit ka publikuar një foto me këtë koment: “Me ministrin e Jashtëm holandez, Timmermans, që na përgëzoi ngrohtësisht për qeverisjen bindëse të këtyre muajve”. Më pas Rama i është drejtuar Kryeministrisë holandeze, ku është pritur nga homologu Mark Rutte. Edhe në këtë takim janë dis-

kutuar shanset e Shqipërisë për të marrë një notë kaluese në qershor. Zyra e shtypit e Kryeministrit njoftoi dje se Rama e ka njohur shefin e qeverisë holandeze me reformat dhe nismat e qeverisë në luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar. “Kryeministri Rama mori nga Kryeministri Rutte përgëzime për progresin real që Shqipëria ka shënuar këto muaj dhe mbështetjen për vazhdimin në rrugën e reformave”,thuhet në njoftimin për shtyp. Gjatë këtij takimi Rama ka theksuar se Europa i duhet Ballkanit, sikundër edhe Europës i duhet Ballkani. Pritet që qeveria holandeze të shfaqet më optimiste se në dhjetor, por gjithsesi gjërat do të varen nga raporti i Komisionit Europian dhe nga fakti se qeveria do të konsultohet me Parlamentin për qëndrimin. Kjo vizitë e kryeministrit zhvillohet vetëm pak javë përpara se Këshilli i Ministrave të japë verdiktin e radhës për statusin. Zoti Rama ka zhvilluar takime edhe në Parlamentin holandez me përfaqësues të Dhomës dhe Senatit, ndërsa

pasdite ka mbajtur një fjalim në Institutin e Hagës për drejtësinë globale. Në përfundim të takimeve ai ka bërë këtë prononcim: “Takime intensive, bashkëbisedim i hapur, dëshirë nga ana e miqve dhe partnerëve holandezë për të na dëgjuar deri në fund. E mbi të gjitha, sinqerisht, krenari për punën e bërë në gjithë këta muaj, e cila jo vetëm shihet dhe jo vetëm vlerësohet, por përbën një bazë shumë solide për të folur hapur dhe për të kërkuar atë që na takon. Atë që na takon, që duhet ta kishim marrë

“Kryeministri Rama mori nga Kryeministri Rutte përgëzime për progresin real që Shqipëria ka shënuar këto muaj dhe mbështetjen për vazhdimin në rrugën e reformave”

- thuhet në njoftimin për shtyp

që në dhjetor, ka më shumë arsye për ta marrë në qershor, dhe që shpresojmë se me fundin e zgjedhjeve europiane do të jetë më e lehtë për të mos e lënë pre të debateve dhe paragjykimeve të brendshme të disa vendeve anëtare, siç ndodhi në dhjetorin e kaluar dhe siç është fare e qartë, sot e gjithë ditën, për të gjithë ata që kanë sy për të parë dhe për të gjithë ata që njohin sadopak si funksionon Europa e sotme”, - tha Rama. Më tej, ai shtoi se progres-raporti do të jetë baza e gjykimit të vendeve anëtare. “Duam të besojmë deri në fund se asnjë nga vendet anëtare nuk do t’i bishtnojë pikërisht atij angazhimi të marrë bashkërisht në dhjetor, se do të duhet një Raport tjetër për të treguar se progresi i madh i vënë re në muajt e parë të qeverisjes është konsoliduar dhe kjo do të mjaftonte që vendet anëtare të shprehen. Të shohim, sepse Europa është gjithmonë e më pak e parashikueshme dhe gjithmonë e më shumë e lidhur në rrugën e të ardhmes së vet me problemet e të sotmes”, - ka deklaruar Rama

“Kthesa” e Danimarkës, pozitive për statusin e Shqipërisë Ministri i Jashtëm, Ditmir Bushati viziton Danimarkën 1 muaj para vendimit për statusin. Sipas tij, sinjalet janë pozitive Danimarka duket se do të shkojë drejt një vote pro për statusin kandidat të Shqipërisë më 27 qershor. Të paktën të tilla duken sinjalet e këtij vendi, një prej pesë shteteve që hezituan vendimmarrjen në Këshillin e BE-së në dhjetor. Ministri i Jashtëm, Ditmir Bushati përfundoi vizitën në Kopenhagen, ku takimin e parë e pati me homologun danez, Martin Lidegaard, takim që përkon me 44-vjetorin e vendosjes së marrëdhënieve diplomatike dypalëshe. Ministri Lidegaard siguroi homologun shqiptar për mbështetjen e vazhdueshme të Danimarkës në procesin e integrimit të Shqipërisë në Bashkimin

Europian. Kjo, pasi shefi i diplomacisë shqiptare nënvizoi se integrimi i Shqipërisë në BE mbetet një prioritet madhor që gëzon një mbështetje të gjerë nga shqiptarët dhe nga i gjithë spektri politik. Lidegaard dhe Bushati ndanë së bashku mendimin se qeveria shqiptare ka dhënë dëshmi të qarta të vullnetit dhe angazhimit për përmbushjen e detyrimeve për marrjen e statusit të vendit kandidat, veçanërisht në luftën kundër krimit të organizuar dhe korrupsionit. “Mbetem shpresëplotë tek mbështetja daneze në vendimin e qershorit”, - deklaroi Bushati. Ashtu si edhe në takime të tjera me ho-

mologët perëndimorë, Bushati mori vlerësimin maksimal për qëndrimin dhe reagimin në krizën ukrainase të Shqipërisë, që deri tani mbetet i vetmi vend në rajon i pozicionuar qartazi. Dy homologët janë ndalur edhe tek tema e ditës sot për Europën, zgjedhjet për Parlamentin Europian. Rritja e përfaqësimit të euroskeptikëve në PE, e veçanërisht ekstremistët e së djathtës në Francë, janë komentuar me shqetësim në kontinentin e vjetër, ndërsa për vendet aspirante në BE, ku bën pjesë edhe Shqipëria, shqetësimi për rritjen e forcave anti-zgjerim është edhe më konkret.

statusi

Axhenda e Integrimit për qeverinë “Rama” Pas vizitave të djeshme në Holandë dhe Danimarkë, kryeministri Rama dhe kabineti i tij kanë në axhendë edhe takime të tjera lobuese për statusin. Ministrja e Integrimit, Klajda Gjosha do të jetë në Angli vetëm pas pak ditësh, për të kërkuar nga Londra që, ndryshe nga pak muaj më parë, të mbështesë këtë herë Shqipërinë. Axhenda lobuese e ministrave dhe e kryeministrit Rama do të bashkohet në një tjetër vizitë domethënëse në një kryeqytet europian, më 11 qershor në Paris. Franca gjithashtu renditet ndër shtetet e vështira për Shqipërinë sa i takon qëndrimit për statusin. Vizita në Francë e kryeministrit Rama dhe ministrave Bushati e Gjosha do të bëhet pak ditë pasi Komisioni Europian do të ketë publikuar ProgresRaportin për Shqipërinë, në datën 3 qershor, ku rekomandimi për dhënien e statusit për vendin tonë, sipas pohimeve publike të komisionerit Fule, do të jetë më i fortë se në dhjetor. Turi diplomatik në pesë kryeqytetet që në dhjetor kërkuan më shumë kohë për dhënien e statusit Shqipërisë, përforcon optimizmin për votën pro statusit të Shqipërisë në Këshillin e Ministrave të Jashtëm të BE-së, më 27 qershor në Luksemburg.

në fokus Kuvendi i Shqipërisë ka zbardhur dje procesverbalin e plotë të mbledhjes së Konferencës së Kryetarëve, ku u debatua në lidhje me kërkesën e grupit parlamentar të PD-së për të zhvilluar një seancë plenare të jashtëzakonshme në lidhje me trafikun e drogës dhe avionin që ra në Divjakë

Politikë dhe gallatë Zbardhet debati me dyer të mbyllura në Kuvend për avionin e Divjakës Çfarë ndodhte në Konferencën e Kryetarëve në momentin kur opozita protestonte para Parlamentit për avionin e rënë në Divjakë. Meta: Mushkonjat i thashë unë, dhe jo Rama. Paloka: Riformato i ra Ramës nga qielli, për ne është i implikuar Për opozitën, avioni i Divjakës është një ngjarje e jashtëzakonshme, që kërkonte seancë të jashtëzakonshme. Për mazhorancën, asnjë hata nuk ka ndodhur, sa kohë që avioni, Riformato dhe Saimir Bajrami janë tashmë në duart e policisë dhe prokurorisë. Kuvendi i Shqipërisë ka zbardhur dje procesverbalin e plotë të mbledhjes së Konferencës së Kryetarëve, ku u debatua në lidhje me kërkesën e grupit parlamentar të PD-së për të zhvilluar një seancë plenare të jashtëzakonshme në lidhje me trafikun e drogës dhe avionin që ra në Divjakë. Përveç debatit procedural për këtë kërkesë, opozita në këtë mbledhje ka akuzuar kryeministrin Edi Rama si të implikuar në trafikun e drogës, ndaj kanë kërkuar që ai të japë shpjegime. Ilir Meta: Grupi parlamentar i Partisë Demokratike ka bërë kërkesën “Për ndryshimin e rendit të ditës dhe për zhvillimin e një seance të jashtëzakonshme parlamentare në datën 15.05.2014 për çështjen në fjalë”. Problem është ai që unë përmenda më parë. Seanca e jashtëzakonshme nuk ekziston as në Kushtetutë dhe as në Rregullore. Edi Paloka: Zoti Kryetar, unë e shpreha edhe në fjalën time, besoj, para seancës plenare. Kur flasim për seancë të jashtëzakonshme, nuk e kam thjesht fjalën për terma të Rregullores, por kam parasysh ngjarjen e jashtëzakonshme, të paktën për ne kështu është. Nuk e di si e konsideron mazhoranca. Asaj mund t’i duket normale, po neve na duket e jashtëzakonshme, qytetarëve u duket e jashtëzakonshme, mediave u duket e jashtëzakonshme dhe ndërkombëtarëve u duket e jashtëzakonshme. Kështu që unë po them edhe njëherë se, pavarësisht Rregullores dhe termave të saj, nuk mund të bëjmë sikur nuk ka ndodhur gjë, sepse ne, në fund të fundit, përfaqësojmë këtu ata qytetarë që janë jashtë dhe interesat e tyre. Në qoftë se ata kanë interes për një çështje, ne duhet ta diskutojmë në Parlament atë çështje dhe nuk duhet të bëjmë sikur nuk ka ndodhur asgjë dhe nuk duhet të merremi me mushkonja, me zogj etj. Kjo është e gjithë kërkesa jonë... Ilir Meta: Çfarë implikimi ka këtu, s’e kuptoj? Edi Paloka: Nuk e kuptoni se çfarë ka ndodhur? Ilir Meta: Jo, në kuptimin e implikimit. Për çfarë implikimi bëhet fjalë? Edi Paloka: Në qoftë se do t’i dilni në mbrojtje atij zotërisë, që është Kryeministër dhe që është i implikuar tashmë për ne. Ilir Meta: Çfarë ka bërë ai? Edi Paloka: Për ne është i implikuar direkt me mënyrën sesi e ka fshehur gjithë këtë histori, si është përpjekur të krijojë alibi. I ka krijuar alibitë që në fillim, duke u tallur. Ilir Meta: Atë të mushkonjave e kam thënë unë, jo ai. Albana Vokshi: Jo, jo të dy bashkë. Edi Paloka: Jo, u zutë me njëri-tjetrin kush ta thotë. Ai u mërzit pse ia zure ti. Ilir Meta: E thashë unë. Edi Paloka: Ti je Kryetar Parlamenti. Ilir Meta: Do ta them edhe atje unë, mos ki asnjë merak ti, sepse nëpër media kishte dalë që ishin marrë masa për të bërë dezinfektimin e mushkonjave dhe kjo gjë do bëhet. Ju doni debat, kjo është e drejta juaj. Ne po flasim sikur

kemi kamerat këtu. Edi Paloka: Jo, po flas tamam unë. Ilir Meta: Le të flasim tamam. Më fal, është ana politike që po kapni ju. Ju keni mendimin tuaj, dikush tjetër ka mendimin e tij, por është edhe ana procedurale e Parlamentit. E thamë pra, seanca e jashtëzakonshme nuk ekziston, pavarësisht nga rëndësia e jashtëzakonshme që i jepni ju, apo që mund t’i japim edhe ne kësaj gjëje. Kemi dy rrugë: rruga e mocionit ose e dyta, që, siç e thatë ju, pa vullnetin e mazhorancës, kjo çështje nuk mund të hyjë në rendin e ditës, sepse duhen tre të pesta e votave. Edi Paloka: Le të biem dakord për këtë të parën ne, pastaj atë e zgjidhim. Në qoftë se mazhoranca është dakord. Ilir Meta: Unë speaker jam. Edmond Spaho: Zoti Kryetar, kjo është një çështje e rëndësishme. Vëreni veten tuaj në vendin tonë! Ilir Meta: Unë jam shumë i qartë. Unë do ta kisha kërkuar i pari, po të kishte ikur avioni. Tani që avioni është aty, Riformato është aty, Bajrami është aty, nuk kam asnjë shqetësim unë, por e ka prokuroria. Edmond Spaho: Ne u pastruam në këtë çështje. Avioni ra aty. Ka të dhëna që faktet janë manipuluar. Është edhe në interesin tuaj që ky debat të bëhet. Ilir Meta: Është gjë e pastër, o profesor. Këtë punë e ka Prokuroria tani. Po të kishte ikur avioni, vërtet që do të ishte diçka e rëndë. Edmond Spaho: Iku prokuroria, por Kryeministri tha që opozita shikon mushkonjat dhe flet për avionë. Edhe mbasi u kap avioni... Ilir Meta: Ministri i Mbrojtjes i bëri akuzat dhe vajti në prokurori e tha nuk ka prova. Edmond Spaho: Mbasi u rrëzua avioni, Kryeministri tha prapë mushkonja, edhe sot mushkonja ka për të thënë. E dyta akuzoi opozitën: ju e keni nxitur, ju e keni manipuluar, ju e keni krijuar këtë histori. Atëherë çfarë duhet të bëjmë ne? Si qenka kjo punë kështu? Edi Paloka: Edhe për atë që thatë, “E kam thënë unë punën e mushkonjave... Ilir Meta: Po, unë e kam thënë. Edi Paloka: Zotëri, ju jeni Kryetar Parlamenti. Ilir Meta: Unë mbaj përgjegjësitë e mia. Edi Paloka: Po nuk keni përgjegjësinë që ka Kryeministri. Ilir Meta: Po, mirë dakord, ai ka përgjegjësi tjetër. Edi Paloka: Ai nuk mund të bëjë gallatë, kur akuzohet nga një ish-ministër i Mbrojtjes dhe nga një ish-kryeministër. Ilir Meta: Ish-ministri t’i çojë provat në prokurori. Edi Paloka: Kjo teoria t’i çojë në prokurori… Ilir Meta: Po ku t’i çojnë provat? Edi Paloka: Atëherë, deputetët po ikin në shtëpi. Ne nuk po flasim më. Të merret prokuroria. Ilir Meta: Keni punë të tjera plot. Edi Paloka: Puna jonë e parë kjo është: t’u tregojmë qytetarëve të vërtetat, aq më tepër kur ato duan të fshihen nga qeveria. Ilir Meta: Po nuk fshihen dot ato gjëra. Edi Paloka: Që nuk fshihen dot, e morëm vesh, se ia solli, kushedi kush ia solli atij. Ilir Meta: Riformato.

Meta: "Do ta them edhe atje unë, mos ki asnjë merak ti, sepse nëpër media kishte dalë që ishin marrë masa për të bërë dezinfektimin e mushkonjave dhe kjo gjë do bëhet. Ju doni debat, kjo është e drejta juaj. Ne po flasim sikur kemi kamerat këtu"

Paloka: "Në qoftë se ata kanë interes për një çështje, ne duhet ta diskutojmë në Parlament atë çështje dhe nuk duhet të bëjmë sikur nuk ka ndodhur asgjë dhe nuk duhet të merremi me mushkonja, me zogj etj. Kjo është e gjithë kërkesa jonë..."

Edi Paloka: Po, po Riformato, por ia solli dikush nga qielli. Nga qielli erdhi tamam. Edmond Spaho: Edhe emrin ku ia gjeti që... Edi Paloka: Nga qielli erdhi tamam. Ia kemi sjellë ne... Majlinda Bregu: Më duket sikur po e kthejmë në çështje gallate. Nëse ju mendoni se këtu nuk ka asnjë gjë për të diskutuar, nuk paska asnjë shqetësim, as ata që janë jashtë, as ne që jemi brenda. Erion Braçe: Majlinda, pse përmend ata që janë jashtë? Ata që janë përjashta, kanë qenë tetë vjet aty dhe ti thoshe: “Çohu Erzen dhe dil përjashta”. Ç’na i kujtoni tani! Majlinda Bregu: Për pjesën e akuzave të prokurorisë, mos bëni lojë me njëri-tjetrin, sepse kjo forcë politike ka ngritur akuza nga fillimi në fund, pa çuar asnjë në prokurori, duke u marrë me të gjithë ne kur ishim ministra. Një ditë nuk shkuat te dera e prokurorisë, prandaj luftën politike… Erion Braçe: Kush, ne? Majlinda Bregu: Ju, mazhoranca. Domethënë, opozita e djeshme me mazhorancën në qeverisje. Erion Braçe: Ti ke merak që nuk të kemi çuar edhe ty?! Majlinda Bregu: Po, edhe mund ta kishit bërë. Pra, nuk çuar asnjë akuzë. Në rast se ju mendoni se kjo është një çështje që duhet të kalojmë në heshtje, atëherë hidheni në votim dhe vazhdojmë. Por nuk mund të shtyhet për nesër. Kjo mund të ishte bërë seancë ditën e shtunë. Do të kishte qenë në nderin e parlamentit, po ta kishit kërkuar një seancë ditën e shtunë ose të dielën. Ilir Meta: Për çfarë? Majlinda Bregu: Për atë që ndodhi. Ilir Meta: Pse, çfarë ka ndodhur? Majlinda Bregu: Nuk ka ndodhur asgjë?! Por ky është problemi, sepse duhet të shohim se çfarë ka ndodhur tani. Ilir Meta: Ajo që ka ndodhur është gjëja më e mrekullueshme, janë arrestuar dy persona; po ashtu është një avion dhe një makinë atje. Kjo është një çështje që e ka prokuroria në dorë. Nëse do të kishte ikur, atëherë po. Erion Braçe: Majlinda, na jep një provë për njëzet herët e tjera! Ilir Meta: Mos flisni për mushkonjat, sepse njerëzit e filmuan dhe e fotografuan! Edi Paloka: Njerëzit e kanë parë edhe herë të tjera, por janë kërcënuar. Ilir Meta: Por nuk kanë sjellë filmime, as fotografi. Të gjithë shqiptarët kanë celular, apo jo? Edi Paloka: Duhej bërë histori që të fillonin të filmonin. Majlinda Bregu: Nuk është serioziteti i shtetit te celularët e qytetarëve të Divjakës, sepse po tallemi me njëri-tjetrin. Del ai të bëjë fotografi dhe ky qenka fakti. Po nuk pati foto-

grafi, nuk paska fakte. Erion Braçe: Majlinda, a e di se ku është prova? Është tek ajo letra e SHISH-it e vitit 2012, që e ka mbajtur ai ministri që citoni ju dhe nuk ka bërë asnjë veprim. Majlinda Bregu: Unë nuk po citoj asnjë ministër. Cilin ministër po citoj? Erion Braçe: Ai ministri që po hetohet si provë. Ky është muhabeti. Eduard Shalsi: E kuptoj acarimin tuaj. Gjatë gjithë kohës na keni treguar Rregulloren, edhe kur kemi marrë fjalën në parlament, edhe kur na keni prerë fjalën, edhe kur keni bërë siç keni dashur. Të mos harrojmë që ka një ngjarje në të kaluarën, ka një “Gërdec” me gjithë ata të vrarë, ka një “21 janar”. (Ndërhyrje pa mikrofon.) Unë nuk e di se për çfarë ke ardhur ti, vëlla i dashur, as nuk e kam idenë. Majlinda Bregu: Ne e kemi bërë një seancë për “Gërdecin”. Erion Braçe: Ti ke bërë seancë për “Gërdecin”?! Kur e keni bërë, pas një muaji? Asnjë seancë nuk keni bërë. Nuk ke bërë as për “21 janarin”. Vrave katër veta aty në mes të bulevardit. Madje, dëshiron ta dish, ditën që duhej bërë seanca për “21 janarin”, ajo shoqja jote doli atje dhe bënte qitje me automatik. Dakord?! Madje, ajo shoqja jote, i publikoi edhe nëpër gazeta, ajo shoqja jote që është te rreshti yt. Kështu që lëre, mos hyr në këtë histori. Ilir Meta: Edi, të lutem, me qetësi tani! Edhe ti tani që merresh me “Gërdecin”, çfarë lidhje ka kjo? Erion Braçe: Por çfarë debati, keni thënë pesë gjëra dhe për të pestat keni padi nëpër gjykata. Ju kanë paditur njerëzit. Edi Paloka: Çdo deputet do të shprehet se çfarë qëndrimi mban për këtë çështje që ka ndodhur. Për këtë e kërkojmë debatin. Gramoz Ruçi: Do ta shpreh edhe unë mendimin tim. Dëgjoni, zotërinj, parlamentarizmi është gjithçka, por mbi të gjitha është procedurë. Doni mocion me debat, bëni një kërkesë për mocion për debat që në fillim të javës, që nesër, që pasnesër. Doni të bëni mocion mosbesimi, bëjeni. Doni interpelancë, bëjeni. Çfarë të doni. Por nga të gjitha këto, nuk keni bërë asnjërën. Ata njerëzit që janë atje, kam bindjen se një pjesë e mirë e tyre po presin këtë ligjin e legalizimeve, presin t’u legalizohet shtëpia. Edi Paloka: A t’i thërrasim? Gramoz Ruçi: Të lutem! Thirri. Erion Braçe: Çfarë është ky, kërcënim? O Palokë, na keni vrarë m’u në mes të bulevardit dhe nuk ka mbetur më gjë për të na bërë! Na ke varë mu në mes bulevardit dhe ti ke thënë: “Bravo, i lumtë dora atij që e vrau”. Ti personalisht! Po, ik tani. O Palokë, t’i hap unë ato letrat që kam, as ti nuk do ishe këtu këtë fare!

në fokus

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

27.05.2014

Kryetari i demokratëve, Lulzim Basha e ka filluar javën me një sërë takimesh në selinë e PD-së, në funksion të përcaktimit të një axhende të përbashkët opozitare kundër trafikut të drogës opozita

Protesta deri në largimin e Ramës, Basha mbledh strukturat e Tiranës TIRANË Mbledhja e grupit parlamentar demokrat nuk zgjati

shumë. Pas mbledhjes së grupit, kreu i opozitës zhvilloi një takim të gjatë me drejtuesit demokratë të nëndegëve të Tiranës ku u fokusua në rëndësinë e sensibilizimit të bazës në kryeqytet për vijimin e protestave me qëllim largimin e kryeministrit Edi Rama, edhe pse nuk u përcaktua data më e afërt e mbajtjes së tyre Të njëjtën thirrje, Basha ka bërë edhe në një tjetër takim të mëvonshëm që ai zhvilloi më të gjithë grupin e koordinatorëve të Tiranës që aktualisht po menaxhojnë ripërtëritjen e listës së anëtarësimeve. Basha i parapriu rëndësisë së vijimit të protestave edhe në mbledhjen e grupit parlamentar demokrat. “…Protesta e të premtes është një ngjarje e madhe për demokracinë dhe për qytetërimin shqiptar. Përvoja europiane dhe botërore ka treguar se përballjet qytetare dhe popullore me këtë fenomen më të agravuarin e krimit të organizuar, siç është narkotrafiku, kanë marrë kohë dhe janë tregues i një pjekurie e vetëdije të lartë për pasojat e shkatërrimit të narkotrafikut në rrafshin shoqëror, njerëzor dhe politik. Ndaj jemi shumë të entuziazmuar e të inkurajuar nga protesta, që na impenjon për të vazhduar përpara, për të forcuar e zgjeruar aleancën kombëtare kundër narkotrafikut, për të organizuar e drejtuar protesta të reja, akoma më të mëdha e më gjithëpërfshirëse derisa karteli i drogës të marrë arratinë, derisa përgjegjësit politikë me Edi Ramën në krye të largohen nga qeveria”,tha Basha para deputetëve.

PD kalendar politik kundër drogës, Basha: Beteja duhet fituar me çdo kusht “…Aleanca kombëtare e krijuar për këtë qëllim do të mblidhet kësaj jave për të përcaktuar një program të detajuar të veprimeve dhe propozimeve të saj në funksion të qëllimit për të cilin është krijuar, duke filluar me sensibilizimin e mëtejshëm të publikut, rinisë studentore dhe rinisë në përgjithësi, duke vazhduar me përgatitjen e një pakete propozimesh në rrafshin ligjor dhe për përcaktimin e kalendarit të ri të aksionit opozitar” TIRANË Beteja opozitare për luftën kundër

trafikut të drogës do të vazhdojë. Krahas protestave, Partia Demokratike bashkë me aleatët e saj, (që pritet t’i mbledhë ditën e mërkurë), do të përgatisë një paketë të re propozimesh në rrafshin ligjor si dhe do të koordinojë një kalendar të përbashkët veprimesh. “…Aleanca kombëtare e krijuar për këtë qëllim do të mblidhet kësaj jave për të përcaktuar një program të detajuar të veprimeve dhe propozimeve të saj në funksion të qëllimit për të cilin është krijuar, duke filluar me sensibilizimin e mëtejshëm të publikut, rinisë studentore dhe rinisë në përgjithësi, duke vazhduar me përgatitjen e një pakete propozimesh në rrafshin ligjor dhe për përcaktimin e kalendarit të ri të aksionit opozitar. Ne duam, synojmë e do të punojmë për zgjerimin

maksimal të kësaj aleance jetike, duke ftuar të marrin pjesë të gjitha partitë dhe organizata të shoqërisë civile që ndajnë me ne dhe këtë aleancë qëndrimet e saj të shpallura”, - tha dje Basha. Demokratët do të synojnë gjithashtu që këtë çështje ta bëjnë objekt kryesor të debatit edhe në Kuvend. “Në këtë kuadër, vektori parlamentar i betejës sonë kundër narkotrafikut ka qenë dhe mbetet vektori i pararojës dhe energjisë me një ndikim të jashtëzakonshëm për rritjen e ndjeshmërisë së qytetarëve shqiptarë dhe ndërgjegjësimin e tyre për të vërtetën përmes ballafaqimit sy për sy me palën qeveritare dhe mashtrime e saj tashmë evidente për të madh e të vogël. Aula e parlamentit do të vazhdojë të mbetet aula e vijës së parë për deputetët tanë, për Grupin tonë Parlamentar, për aleatët ta-

në”, - tha ai. Duke kërkuar edhe angazhimin e strukturave të partisë për të sensibilizuar bazën e djathtë, Basha shtoi se beteja kundër drogës duhet të fitohet më çdo kusht. “…Është detyrë dhe mision jo vetëm opozitar, por kombëtar dhe historik. Nuk ka e nuk do të ketë Shqipëri eu“…Është detyrë dhe ropiane me narkotrafikun e shtuar këmbëkryq në vend. Nuk ka e nuk do të ketë mision jo vetëm opozitar, por kombëtar zgjedhje të lira në Shqipëri me lumin e parave të pista të narkotrafikut e krimdhe historik. Nuk ka e it të organizuar, që pasi ka bërë provat nuk do të ketë Shqipëri e para për blerjen e pjesshme të zgjedhjeve të kaluara, përgatitet, nëse do ta europiane me narlejojmë, të japë goditjen e madhe të nokotrafikun e shtuar kautit për demokracinë dhe shtetin këmbëkryq në vend. ligjor në vend”, - tha ai. Edhe pse protestat për largimin e Ramës do të vijojnë, Basha tha dje se Rama është rrë-

zuar moralisht që në momentin që ai gënjeu për avionët me drogë. “… Qytetarët e kanë rrëzuar Edi Ramën që në momentin kur doli zbuluar si gënjeshtari më i madh për drogën me avionë. E vërteta e ka rrëzuar Edi Ramën. Ia thamë në protestë dhe dua t’ia përsëris: Nuk i ka mbetur veçse të zgjedhë orën e largimit. Sa më shpejt, aq më mirë. Nuk pret njeri të kapet me thesin e kanabisit, të heroinës apo kokainës në kurriz. Nuk pret njeri të zbulohet ndonjë qarkore ku ai instrukton dhe inkurajon kartelin e drogës. Por largimi i tij është zgjidhja, largimi i tij është imperativi, largimi i tij është fitorja e parë e madhe mbi narkotrafikun, largimi i tij është i paevitueshëm”, - tha ai. N.Perndoj

“Portretet e Enverit”, Meta –Berishës: Vlerësoj luftën, jo figura të veçanta Emiliano Aleksi: “Parullat komuniste dhe shfaqja e portreteve të Hoxhës në datën 24 maj në Përmet, nuk kanë të bëjnë aspak me ndonjë pozicionim të mundshëm të kryetarit të Kuvendit dhe nuk kanë gjithashtu asnjë lidhje me aktivitetin e tij në përkujtim të Kongresit të Përmetit” TIRANË Festimet e fundit për 70-vje-

torin e Kongresit të Përmetit, ku veteranë të luftës brohoritën “PartiEnver” apo “Rroftë Partia Komu-

niste”, patën një reagim kritik nga ana e PD-së dy ditë më parë. Në festimet e Kongresit të Përmetit mori pjesë kryetari i Kuvendit, Ilir Meta, bashkë me disa deputetë të tjerë të mazhorancës. Ish-kryeministri Sali Berisha komentoi në faqen e tij në Facebook se festimi i 70-vjetorit me portrete të Enver Hoxhës ishte një “akt i shëmtuar dhe provokacion i ulët i regjimit punisto-mafioz”. Një debat i tillë pritet të zhvendoset edhe ditën e enjte në Kuvend, pas vendimit që mori dje grupi parlamentar demokrat. Ndërkohë, kryetari i Kuvendit, Ilir Meta i ka paraprirë kësaj situate përmes një reagimi zyrtar. Për herë të parë, Me-

ta jep një reagim zyrtar ndaj qëndrimit të Berishës për çështjen në fjalë përmes këshilltarit të tij për mediat, Emiliano Aleksi. ”Parullat komuniste dhe shfaq ja e portreteve të Hoxhës në datën 24 maj në Përmet nuk kanë të bëjnë aspak me ndonjë pozicionim të mundshëm të kryetarit të Kuvendit dhe nuk kanë gjithashtu asnjë lidhje me aktivitetin e tij në përkujtim të Kongresit të Përmetit… Zëdhënësi i Kryetarit të Kuvendit konfirmon se qëndrimi i zotit Ilir Meta ndaj historisë së Luftës Antifashiste Nacionalçlirimtare nuk ka të bëjë me figura të veçanta. Qëndrimi i kryetarit të Kuvendit të Shqipërisë është një

vlerësim i vendosur dhe pa kompromis i kësaj lufte, që e rreshtoi Shqipërinë si fitimtare në radhët e koalicionit të madh antifashist ndërkombëtar ”, - thuhet në deklaratën zyrtare. Sipas Metës, hapja ciklike e debateve të tilla është mjaft e dëmshme, tërësisht e panevojshme dhe është e padobishme. “Historia duhet të vlerësohet në mënyrë objektive dhe konstruktive, pa komplekse dhe paragjykime politike. Historia e djeshme e Shqipërisë, njëlloj si fotot e sotme të rrjetit social Facebook, ku edhe deputeti Berisha është mjaft aktiv, nuk e pranon retushimin mbi baza dhe paragjykime politike”, thuhet në deklaratë.

ngjarje e ditës

ditarI

Cataldo Motta tha dje nga Tirana se është rritur sasia e kapur, por më shumë ajo e trafikuar nga Shqipëria në Itali. “Nuk kemi të dhëna për raste të tjera të trafikut me avion”

Prokurori i Antimafias: Shqipëria, furnitor i Europës me kanabis Tiranë Prokurori i Antimafias së Leçes, Cataldo Motta thotë se sasia e lëndëve narkotike që trafikohet në Itali nga Shqipëria është rritur. Krahasuar me drogën e sekuestruar nga autoritetet italiane, Motta thotë se besohet që sasia e trafikuar është shumë më e madhe se ajo e kapur. “Dihet që në Shqipëri ka kultivim të madh të lëndës narkotike dhe Shqipëria është furnitor i madh i kësaj lënde. Sa i takon rritjes së ngarkesave me drogë të sekuestruara, mendoj se ka ndikuar bashkëpunimi dhe kontrollet që ka bërë Guardia di Financa, por kryesisht është rritur prodhimi”, - tha prokurori i Antimafias pas një takimi me prokurorët e Ballkanit Perëndimor, të

organizuar nga Prokuroria e Përgjithshme. Në një prononcim për mediat, Cataldo Motta u pyet edhe për ngjarjen e Divjakës, kur një avion i vogël “Piper” ngeci në rërë në tentativë për të transportuar lëndë narkotike drejt Italisë. Ai tha se prokuroria që drejton nuk disponon informacione për një trafik të mundshëm narkotikësh në rrugë ajrore. “Preferoj të mos flas për hetime që janë në zhvillim. Ajo që mund të them është se do të rrisim në maksimum bashkëpunimin ndërkombëtar dhe Shqipëria është shumë mirë e orientuar në këtë rrugë. Do të ketë një shkëmbim të vazhdueshëm informacionesh mbi hetimet që janë duke u

kryer si në Shqipëri ashtu edhe në Itali”, - tha Motta. Duke u ndalur tek trafiku i shtuar i narkotikëve, prokurori i Antimafias tha se afërsia gjeografike mes Italisë dhe Shqipërisë favorizon trafikantët e narkotikëve, përveç faktit që Shqipëria njihet si vend ku prodhohet kanabis-sativa. “Është një fakt i njohur që Vlora është 44 milje detare larg nga Leçe, dhe kështu që tregu i parë për shpërndarjen e marijuanës është Leçe. Më shumë sesa sekuestrimi i lëndës narkotike është rritur sasia që ka hyrë në Itali. Një sasi e konsiderueshme bëhet nëpërmjet emigracionit të jashtëligjshëm, kështu që jo e gjithë sasia e lëndës narkotike është e destinu-

ar të konsumohet aty, një sasi është e destinuar për vendet e Evropës Veriore”, tha Motta. Prokurori i Antimafias konfirmoi se është rritur edhe sasia e lëndëve narkotike të sekuestruara në Itali, çka sipas tij është mundësuar edhe nga bashkëpunimi me policinë shqiptare. “Po

mendoj se ka ndikuar bashkëpunimi me policinë shqiptare dhe kontrollet që ka bërë Guardia di Financa nga ajri, por kryesisht është rritur edhe prodhimi”, tha Motta. Ai shmangu komentet për ngjarjen e Divjakës, duke konfirmuar se autoritetet e të dy vendeve do të shkëmbejnë mes tyre të gjithë informacionin e nevojshëm për hetimin e kësaj çështjeje. “Mos më bëni të flas për hetime që janë duke u kryer. Jemi në Shqipëri, por sipas ligjit italian nuk mund të flas për hetimet që janë duke u kryer”, - u përgjigj ai, duke shtuar se nuk rezulton të ketë informacione për avionë të tjerë që janë ulur në Divjakë me qëllim trafikimin e narkotikëve.

Naço: Gjyqësori i pavarur, por jo nga ligji Në fjalën e tij përshëndetëse në Konferencën e prokurorëve të Ballkanit Perëndimor, ministri i Drejtësisë, Nasip Naço tha se qeveria shqiptare është në procesin e reformimit të sistemit të drejtësisë me qëllim realizimin e reformave me efektivitet në kohë dhe në cilësi. “Në Shqipëri ka ardhur koha që pushteti gjyqësor të gëzojë pavarësinë e tij kushtetuese dhe ligjore në ushtrimin e funksioneve, por të mos ‘gëzojnë’ pavarësinë e tyre nga ligji e kërkesat rigoroze të tij”, - tha Naço. Sipas tij, Ministria e Drejtësisë në çdo rast që është vënë në dijeni se nga gjyqtarët është shkelur ligji dhe nuk janë respektuar konventat dhe marrëveshjet dypalëshe, ka kryer inspektimet nga strukturat e saj dhe në rast të konstatimit të shkeljeve procedurale i është drejtuar Këshillit të Lartë të Drejtësisë për marrjen e masave disiplinore. “Ne nuk do të ndalemi këtu pasi jemi të vetëdijshëm se për të luftuar çdo fenomen negativ, që implikon sistemin e drejtësisë, do të kërkojmë rritjen e bashkëpunimit midis aktorëve të sistemit të drejtësisë, si dhe padyshim me përkrahjen e vazhdueshme të faktorit politik vendas e të huaj”, - tha Naço.

Trafiku me avion nga Gjadri, Llalla: Hetimi ka nisur, kemi prova konkrete Kryeprokurori Adriatik Llalla deklaroi dje se është regjistruar procedim penal për akuzat e përdorimit të infrastrukturës së ushtrisë në trafik droge. “Një pjesë e të dhënave na janë referuar nga policia e Lezhës, do t’u bëhen me dije në vijim” Leonard Bakillari Tiranë Prokurori i Përgjithshëm, Adriatik Llalla tha publikisht se prokuroria ka prova për trafik droge me avion nëpërmjet infrastrukturës së Ushtrisë. Çështja e shumëdebatuar mes dy forcave kryesore të politikës tashmë është kanalizuar institucionalisht në prokurori, aty ku ka nisur edhe një hetim zyrtar. Vetë Prokurori i Përgjithshëm pranoi se prokuroria ka regjistruar një procedim penal për këtë çështje, por pa dhënë detaje se cilat janë provat konkrete. “Prokuroria për Krime të Rënda ka filluar hetimet për këtë rast, nisur mbi deklaratat publike të bëra në Kuvendin e Shqipërisë. Momentalisht është në fazën e hetimeve paraprake”, - tha kreu i akuzës. Llalla shtoi se një pjesë e mirë e informacioneve dhe materialeve që kanë shërbyer për nisjen e këtij hetimi janë referuar nga policia e Lezhës, duke lënë të kuptohet se vëmendja e prokurorisë është përqendruar në përdorimin e mundshëm të aeroportit të Gjadrit në trafikun e lëndëve narkotike. “Hetimet kanë nisur mbi bazën

materiale referuese të Policisë së Shtetit, kryesisht nga Komisariati i Policisë Lezhë”, - tha Prokurori i Përgjithshëm. I pyetur për kohën kur datojnë informacionet për trafik drogë nëpërmjet infrastrukturës së ushtrisë, kreu i akuzës tha se rastet janë në proces verifikimi dhe hetimi nga ana e Prokurorisë së Krimeve të Rënda në Tiranë. “Janë raste që janë në proces hetimi dhe vijojnë hetimet, me të cilat do të njiheni në ditët në vijim”,tha Llalla duke konfirmuar se ka prova konkrete, por pa i specifikuar ato. Sipas burimeve të prokurorisë mësohet se materialet mbi të cilat është vendosur nisja e hetimeve u referohen informacioneve të dërguara në prokurori nga Shërbimi Informativ Shtetëror, Agjencia e Inteligjencës së Mbrojtjes (AIM), ish-Shërbimi Informativ Ushtarak, si dhe Policia e Shtetit. Materiali i Policisë së Shtetit, sipas deklaratave të kryeprokurorit bazohet në një informacion të plotë, të vënë në dispozicion të akuzës nga policia e Lezhës. Në tetor të vitit të shkuar, një ushtarak i repartit të Gjadrit ka informuar se një avion i vogël është ulur në fund të pistës, duke hedhur dyshime se ky avion mund të ishte përdorur për transportin e lëndëve narkotike. Por një informacion i tillë ka datuar më herët, në tetor të vitit 2012, kur Policia Ushtarake ka administruar një dëshmi të ngjashme. Për këtë arsye është urdhëruar verifikimi i këtyre të dhënave dhe në pistën e Gjadrit kanë zbarkuar agjentë e oficerë të SHISH, Shërbimit Informativ të Ushtrisë, si dhe oficerë të policisë. Asokohe,

Kreu i akuzës tha se rastet janë në proces verifikimi dhe hetimi nga ana e Prokurorisë së Krimeve të Rënda në Tiranë. “Janë raste që janë në proces hetimi dhe vijojnë hetimet, me të cilat do të njiheni në ditët në vijim”,- tha Llalla duke konfirmuar se ka prova konkrete, por pa i specifikuar ato

në tetor të vitit 2013, policia ka marrë dëshmitë e gjithë banorëve të zonës, efektivëve të Forcave të Armatosura që kryejnë shërbim pranë pistës së Gjadrit, si dhe personave të tjerë që mund të jenë ndodhur pranë kësaj zone. Një pjesë e personave të pyetur kanë pranuar uljen e një avioni, por shumë prej dëshmitarëve janë shprehur për policinë se nuk kishin asnjë informacion të tillë. Pavarësisht mohimit, policia ka krijuar një dosje të plotë për këtë ngjarje, e cila i është përcjellë Prokurorisë së Krimeve të Rënda, që tashmë ka regjistruar procedimin penal për trafik të mundshëm të lëndëve narkotike duke përdorur infrastrukturën e ushtrisë. Aktualisht kjo çështje po hetohet veçmas ngjarjes së Divjakës, ku një avion i vogël “Piper”, i drejtuar nga piloti italian Giorgio Riformato, ngeci në rërën e plazhit në tentativë për t’u ngarkuar me rreth 30 kg lëndë narkotike hashash. Trafiku i drogës nëpërmjet infrastrukturës së ushtrisë u artikulua për herë të parë nga ish-ministri i Mbrojtjes, Arben Imami, i cili gjithashtu ka dërguar një letër zyrtare në Prokurori, ku sqaron mënyrën sesi e ka marrë këtë informacion. Edhe Shërbimi Informativ i Ushtrisë kishte informuar për një fenomen të ngjashëm në pistën e Gjadrit në Lezhë, por pas publikimit të shkresës në media, SHISH tha zyrtarisht se nuk ka asnjë provë për trafik droge me avion. Tashmë çështja është në dorë të prokurorisë, e cila sipas kreut të akuzës ka prova konkrete për të hetuar trafikun e narkotikëve nëpërmjet infrastrukturës së ushtrisë.

Kreu i Gjykatës së Lartë

Zaganjori: Të forcohet pavarësia e prokurorit Kryetari i Gjykatës së Lartë, Xhezair Zaganjori, gjatë fjalës së tij e vuri theksin tek pavarësia e institucionit të prokurorisë, si një nga hapat e rëndësishëm të reformimit të sistemit të drejtësisë. “Ndonëse organi i prokurorisë është një organ i centralizuar, është e nevojshme që në funksion të ushtrimit të kompetencave të saj në mënyrë sa më efektive, të forcohet akoma më shumë pavarësia e prokurorit në fazën e zhvillimit dhe kontrollit të hetimeve”, - tha kreu i Gjykatës së Lartë. Sipas tij, me qëllim garantimin e pavarësisë së organit të prokurorisë, rritjen e eficencës së tij, ka ende vend për përmirësimin dhe forcimin e pozicionit dhe rolit institucional të Prokurorit të Përgjithshëm lidhur me mënyrën e organizimit dhe funksionimit të organit të prokurorisë. “Nuk mund të zhvillohet një luftë e suksesshme ndaj krimit të organizuar pa një bashkëveprim të ngushtë ndërmjet policisë gjyqësore dhe prokurorisë”, tha Zaganjori duke theksuar nevojën e bashkëpunimit ndërinstitucional në luftën kundër krimit. “Është domosdoshmëri rritja e nivelit të bashkëpunimit efektiv ndërmjet organeve të drejtësisë, me qëllim forcimin e shtetit të së drejtës”, u shpreh Zaganjori.

ngjarje e ditës

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

27.05.2014

Qeveria hedh poshtë kërkesën e PBDNJ-së dhe OMONIA-s për ta trajtuar Himarën si një bashki më vete bashkë me Lukovën

Çuçi: Himara, jo minoritet, do jetë bashkë me Lukovën dhe Vranishtin Qeveria hedh poshtë çdo mundësi që Himara të dalë si një njësi më vete vendore së bashku me zonën që përfshin sot fshatrat që përbëjnë komunën e Lukovës. Ministri për Pushtetin Vendor, Bledi Çuçi ka sqaruar dje se një gjë e tillë nuk mund të ndodhë, dhe kjo jo për ndonjë arsye që ka të bëjë me debatin nacionalist apo etnik që mbart zona e Himarës, por për shkaqe që lidhen me kriteret që janë përcaktuar nga komisioni i reformës territoriale dhe që kanë të bëjnë kryesisht me krijimin e një zone funksionale. Çuçi sqaron se Himara nuk plotëson kushtet për t’u trajtuar si zonë minoritare dhe ndaj duhet të plotësonte të gjitha kriteret për të qenë një zonë funksionale. “Ne kemi gjetur zgjedhjen më të mirë të mundshme për sa i përket krijimit të një zone funksionale me qendër Himarën, që përfshin zonën që lidhet me lumin e Vlorës, me komunën e Vranishtit, dhe me komunën e Lukovës, me të cilën ka të njëjtën specifikë gjeografike. Himara më vete as që nuk diskutohet se mund të rrijë si një zonë funksionale. Këtu s’ka absolutisht asgjë për të debatuar në lidhje me këtë çështje”,- u shpreh Çuçi. Por gjithsesi, një argumentim i tillë duket se nuk bind, pasi bashkimi i Bashkisë së Himarës dhe Komunës së Lukovës me Komunën e Vranishtit nuk është se e bën këtë një zonë në kuptimin e mirëfilltë funksionale. Kjo pasi bashkimi i fshatrave që sot përbëjnë Komunën e Vranishtit nuk i sjellin kësaj zone ndonjë benefit të qenësishëm, qoftë sa i përket potencialit ekonomik, atyre të shërbimeve apo edhe të popullsisë. Kujtojmë se bëhet fjalë për fshatra të thella malore dhe me një numër të pakët popullsie dhe mbi të gjitha që s’kanë një lidhje të konsiderueshme historike e kulturore me pjesën e fshatrave të Hi-

vizita

Kodheli në Belgjikë: Do qëndrojmë në Afganistan

marës dhe Lukovës. Gjithsesi duket se qeveria është e vendosur të mos bëjë asnjë hap pas në këtë drejtim, duke miratuar për Himarën ndarjen sipas variantit të tretë që e përcakton atë njësi vendore më vete së bashku me Lukovën dhe Vranishtin. Në këtë mënyrë qeveria ka hedhur poshtë kërkesat e PBDNJ-së dhe OMONIA-s për të miratuar për Himarën ndarjen sipas variantit të pestë, që kjo bashki të ishte bashkë vetëm me Lukovën. Lidhur me vijimin e reformës territoriale, ministri Çuçi bën të ditur se u ka kërkuar zyrtarisht krerëve të pushtetit vendor të majtë e të djathtë të japin propozimet e tyre për ndarjen. “Unë iu kam nisur që të premten letër kryetarëve të gjithë njësive vendore si dhe të

“Ne kemi gjetur zgjedhjen më të mirë të mundshme për sa i përket krijimit të një zone funksionale me qendër Himarën, që përfshin zonën që lidhet me lumin e Vlorës, me komunën e Vranishtit dhe me komunën e Lukovës, me të cilën ka të njëjtën specifikë gjeografike”

gjithë këshillave vendorë në gjithë Shqipërinë. Detyrim ky që vjen nga ligji. I kam çuar letër dhe projektin, dhe kam kërkuar që secili nga këto organe, kryetar apo këshill të japë një mendim”,- u shpreh Bledi Çuçi. Sa i përket bojkotit të opozitës, ministri ka theksuar se ajo ka ende kohë për t’u bërë pjesë e kësaj reforme. “Deri në korrik, opozita prapë ka mundësi që t’i bashkohet në njëfarë mënyre, dhe mendoj se sjellja e saj pas miratimit të ligjit do të jetë një vendim trashanik sepse Shqipëria udhëhiqet nga Kushtetuta dhe ligjet, dhe në çdo hap kemi zbatuar Kushtetutën dhe ligjin”, -theksoi Çuçi, i cili bëri të ditur gjithashtu se falë kësaj reforme që në vitin e parë do mund të kursehen plot 60 milionë dollarë.

Bojkoti i opozitës, Veprimtaria Prodhuese miraton marrëveshjen pa kuorum TIRANË Bojkoti që opozita i ka bërë

veprimtarisë së Kuvendit në komisionet parlamentare ka vënë në vështirësi mazhorancën për vijimin normal të punës në to. Pas dy mbledhjeve të dështuara, për shkak të mungesës së kuorumit të nevojshëm për hapjen e mbledhjes, dje komisioni i Veprimtarisë Prodhuese ka zhvilluar mbledhjen pa praninë e medias. Kjo për arsye se mazhoranca në sallë nuk kishte numrat e duhur për ta zhvilluar këtë mbledhje. Në fakt një mbledhje e tillë ku u morën edhe vendime, shkel dy herë Rregulloren e Kuvendit; së pari se zhvillon një mbledhje pa kuorumin e nevojshëm, 50 plus 1 për qind të të gjithë anëtarëve, dhe së dyti se zhvillon një mbledhje me dyer të mbyllura për një çështje që nuk ishte as sekret dhe as trajtonte çështje që mund të preknin persona apo të dhënat personale të dikujt. Kjo pasi në rend të ditës ishte marrëveshja me KFW për ripërtëritjen e huamarrjes për linjën e jugut të energjisë. Komisioni i Veprimtarisë Prodhuese e miratoi marrëveshjen me KFW, edhe pse opozita nuk ishte e pranishme dhe

për pasojë kuorumi ishte i mangët. Afatet e huamarrjes nga Banka gjermane KFW kishin skaduar që në vitin 2013. Në një intervistë për “A1Report”, deputeti i PS-së, Eduard Shalsi konfirmoi se miratimi i marrëveshjes, investimet në linjën e jugut do të sjellin siguri energjetike. “Është një projekt shumë i rëndësishëm për jugun dhe gjithë Shqipërinë. Bëhet fjalë për një unazë energjetike, që do të japë siguri energjetike për jugun e vendit. Ajo që bën ky sistem, zvogëlon humbjet në rrjetin e jugut të Shqipërisë, ofron siguri energjetike dhe furnizim efikas edhe për zonat turistike. Ajo që na ka shqetësuar ishin arsyet se pse është vonuar ky projekt. Projekti do të mbikëqyret me kujdes nga Parlamenti në mënyrë që mos të përsëritet e kaluara, ku asnjë nuk mbante përgjegjësi”, - tha dje Shalsi. Ndërkohë po dje, në vështirësi është vendosur edhe komisioni i Ligjeve, mbledhja e djeshme e të cilit mundi të mos dështojë vetëm falë pjesëmarrjes së kryetarit të PDK-së dhe deputetit demokrat Nard Ndoka.

Shpallje ankandi Zyra Përmbarimore Kurmaku shpall për shitje në ankand : 1. Pasurinë "Truall+Ndërtesë", regjistruar në ZVRPP Elbasan, me nr. pasurie 7/226, vol 24, faqe 134, me sip. trualli 100 m2, sip ndërtimi 100 m2, ZK 8521, pasuri e ndodhur në lagjen "Luigj Gurakuqi" Elbasan, në pronësi të shtetasve Llambri e Adriana Risto. Kjo pasuri është vënë në hipotekë në favor të BKT. Ankandi zhvillohet ditën e mërkurë më dt. 03.06.2014, ora 16.oo me çmimin fillestar 4,480,000 (katermilionekaterqindetetedhjetemije) leke.

Shqipëria do të vazhdojë të jetë e përfaqësuar me forcat e saj në Afganistan edhe për disa vite të tjera. Një fakt të tillë e ka bërë të ditur ministrja e Mbrojtjes, Mimi Kodheli nga Belgjika, ku ka nënshkruar së bashku me Komandantin Suprem të Forcave Aleate në Europë, gjeneralin Philip Breedlove, marrëveshjen shtesë të Protokollit të Parisit. Gjatë takimit ministrja Kodheli e ka njohur ushtarakun e lartë të NATO-s, Breedlove, me zhvillimet e fundit në Forcat e Armatosura të Republikës së Shqipërisë dhe ka theksuar fort mbështetjen e palëkundur të Shqipërisë për angazhimin e ardhshëm në Afganistan. Nga ana e tij, gjenerali Breedlove falënderoi ministren e Mbrojtjes, Kodheli, për pjesëmarrjen dhe kontributin e forcave paqeruajtëse shqiptare në Afganistan dhe në Kosovë. Gjithashtu, dy personalitetet biseduan lidhur me zhvillimet e fundit në Ukrainë. “Duke nënshkruar Marrëveshjen Plotësuese të Protokollit të Parisit, Shqipëria ndërmerr një tjetër hap përpara integrimit të plotë në NATO, një proces që nisi në vitin 1992 dhe që përfshiu mjaft përpjekje politike, ushtarake dhe juridike. Mund ta shikojmë me krenari këtë rrugëtim të ndërmarrë së bashku me miqtë dhe aleatët, duke parë atë çka kemi arritur deri më tani. Ne u përballëm me shumë sfida, por ia dolëm me sukses, sepse patëm një vullnet të fortë, angazhim të qëndrueshëm dhe një mbështetje të plotë nga ana e popullit dhe politikës shqiptare, si edhe një përkrahje të sinqertë nga të gjithë aleatët, të cilëve dua t’u them: Faleminderit!”- është shprehur ministrja Kodheli. Protokolli shtesë i Parisit parashikon që Republika e Shqipërisë merr të gjitha masat, përfshirë edhe miratimin dhe zbatimin e legjislacionit të nevojshëm për krijimin e lehtësirave të nevojshme për aktivitetin normal të Shtabit Aleat. Shtabi Aleat gëzon statusin juridik të organizatave ndërkombëtare në vend. Nëse Këshilli i Atlantikut të Veriut do të marrë vendim në të ardhmen për ngritjen e një shtabi, vendi ku do të ndërtohet, do të përzgjidhet nëpërmjet bisedimeve të mëtejshme mes palëve.

27.05.2014

ditarI

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

Grevistja e urisë: E persekutuar në komunizëm, e përndjekur edhe tani Babai i saj ishte një i burgosur politik. E për këtë arsye, Vera Picanaku është përballur që herët me mohimin e të drejtave. “Pas një persekutimi të gjatë, më mohohet e drejta e studimit, pasi babai im ishte një i burgosur politik. Sa herë që vijnë në pushtet socialistët, unë nuk gjej asnjë punë”, thotë ish-inspektorja e Agjencisë së Ushqimit, e cila ndodhet prej ditësh në grevë urie. Picanaku pretendon se punën e ka fituar me konkurs, e megjithatë nuk u kursye nga fshesa e administratës. “Në vitin 2006 kam qenë inspektore në tregje dhe më pas jam punësuar. Prej 3 vitesh kam punuar në Autoritetin Kombëtar të Ushqimit, kam hyrë me konkurs aty. Pre-

sioni ishte i jashtëzakonshëm. E më pas shkoj tek Instituti i të Përndjekurve dhe marr vërtetim, dhe pas dy ditësh më ka ardhur thirrja për shkarkim nga puna. Më pas e kam fituar gjyqin, e tani çështja është në Apel”, - tregoi Picanaku për mediat. “Largimet nga puna kanë ndodhur në familjen time vazhdimisht. Është larguar vëllai im në vitin 2000. Kur mora vesh largimin tim nga puna, kam rënë në depresion. Më pas mora vesh për krijimin e kësaj shoqate për të larguarit nga puna. Unë jam e djathtë, edhe pse e kam deklaruar. Sot jam për një kauzë shumë të fortë, tranzicioni që po kalon vendi. Pushimet nga puna të përfundojnë sapo ndryshohen qeveritë. Kemi marrë hapa eks-

tremë”, - ka shtuar grevistja. Sipas saj, kryeministri Rama po tregohet i papërgjegjshëm me heshtjen e tij. “Kryeministri është i papërgjegjshëm, dhe asgjë nuk po bën. Jemi të vendosur deri në fund për të marrë një përgjigje, por vendimi duhet të jetë përfundimtar, duam të rikthehemi në punë, pasi na e jep ligji”,- thotë gruaja që ka mbaruar dy fakultete, e megjithatë e larguan nga puna. Vera Picanaku është vetëm një prej 10 grevistëve të urisë që kanë ngritur çadrat poshtë zyrës së Kryeministrit prej 6 ditësh. Edhe dje gjendja e grevistëve është paraqitur tepër e rënduar, ku disa prej tyre janë dërguar në spital për ndihmë mjekësore e më pas janë kthyer sërish në çadra.

Ekzekutohet pas lirimit nga burgu Arben Tollia, burri që mashtroi 380 femra Mbyllet me breshëri kallashnikovi historia e Arben Tollisë, 55-vjeçarit që u dënua me 12 vjet burg për përdhunime në seri. Dëshmia e fundit: Kam fjetur me 380 gra, por nuk kam përdhunuar asnjërën. U thosha që jam ndërtues dhe më denonconin kur e kuptonin që nuk kisha lekë. Policia heton në pistën e hakmarrjes Mbyllet me një breshëri vrastare kallashnikovi historia e Arben Tollisë, “Don Zhuanit” që pretendonte se kishte fjetur me 380 femra. Tollia u ekzekutua mbrëmë, rreth 100 metra larg shtëpisë së tij në Xhafzotaj të Durrësit, ku ishte kthyer tri javë më parë. I dënuari me 12 vjet burg për përdhunim duhej të ishte ende në qeli, por gjykata i kishte ulur 3 muaj nga dënimi. Vendimi është marrë në mars, ndërsa llogaritë e kanë nxjerrë atë nga burgu në fillim të majit. Burime të policisë bënë me dije se 55-vjeçari Arben Tollia u ekzekutua me një breshëri kallashnikovi në orën 22:50 minuta, në afërsi të shkollës 9-vjeçare të Xhafzotajt. Ai po kthehej në shtëpinë e tij, ku banonte me nënën e moshuar, në momentin që persona ende të panjohur për policinë i kanë zënë pritë, duke e qëlluar për vdekje me një automatik kallashnikov. Policia e Durrësit ka mbërritur pak minuta më vonë në vendin e krimit dhe ka nisur hetimet për at-

entatin. Megjithatë, pista e parë lidhet me ndonjë hakmarrje të mundshme pas historisë tashmë të njohur të tij me një numër të madh femrash. Policia bëri me dije se Arben Tollia u lirua më 11 maj nga burgu, pasi përfitoi ulje dënimi nga amnistia dhe një të dytë nga gjykata. Vetëm pak muaj më parë Tollia u rikthye si personazh i medias, pasi kohën e lejes së marrë nga burgu e shfrytëzoi për të mashtruar një tjetër femër. Kjo e denoncoi për përdhunim, por më pas tërhoqi akuzën, duke mos i shtuar një dënim tjetër mbi supe 55-vjeçarit që prodhoi mjaft histori të bujshme vite të shkuara. Pas këtij episodi, Tollia deklaroi në “Gazetën Shqiptare” se në jetën e tij nuk kishte përdhunuar asnjë femër. “Hiqesha si biznesmen. I dërgoja para një pallati në ndërtim dhe u thosha: ‘Ky është pallati që po ndërtoj’. Më besonin. U thosha që do t’u jepja apartamente. Njërën e kam zënë të dashur vetëm me një kartë telefoni. Pranonin të qëndronin me mua, sepse besonin që kam lekë. Por më denonconin kur mësonin se nuk kisha lekë. Asnjërën prej femrave nuk kam përdhunuar. Kanë pranuar me dëshirën e tyre të qëndrojnë me mua. Kam prova për këtë. Kam foto, siç e kam dëshmuar dhe në proces, kam edhe regjistrime, ku duket qartë se çfarë ka ndodhur”, -do të shtonte më tej 55-vjeçari që në procesin gjyqësor bëri deklaratën e bujshme se kishte fjetur me 380 femra. Vetë ai në ditët e fundit të burgut pohonte se kishte prekur në “tela” me ato që kishte bërë dhe se kishte pasur marrëdhënie edhe me gra deputetësh apo prokurorësh. Tollia njihej edhe për koleksionin e pa-

Po hanin pica në restorant, gruaja plagos me thikë bashkëshortin Durrës - Mund të ishte një drekë e zakon-

shme, ku për të thyer rutinën e javës ata kanë zgjedhur të hanë pica jashtë ambienteve të shtëpisë, por në fakt kjo ka përfunduar keq për çiftin Aliraj nga Durrësit. Gruaja 25-vjeçare pas një sherri të çastit gjatë kohës që drekonin në një piceri, ka marrë thikën dhe ka plagosur rëndë bashkëshortin. Policia e qytetit bregdetar bën të ditur se në pranga ka rënë Vanesa Aliraj, e cila ka goditur një herë me thikë në trup burrin e saj 27 vjeç, duke i shkaktuar atij dëmtime serioze për jetën. 27-vjeçari i plagosur është dërguar në spital, ku ndodhet në gjendje të rëndë. Autorja e kësaj ngjarjeje, Vanesa Aliraj është kapur në kushtet e flagrancës nga shërbimet e patrullës së përgjithshme të Komisariati të Policisë Durrës, së bashku me mjetin e krimit. U kryen veprimet procedurale dhe materialet iu kaluan për hetime të mëtejshme prokurorisë.

Arben Tollia

Vendi ku ndodhi krimi

“Neve na intereson vetëm marrëveshja me tregun e Zdrales, ku në atë treg janë të vetëpunësuar 500 persona dhe duke i shumëzuar me familjarët e tyre, dalin 3000 vetë pa bukë. Prandaj, në një kohë kur në Shkodër papunësia është shumë e madhe dhe kur flitet për zyra punësimi dhe për punësim, 3000 vetë dalin pa bukë”

sur me fotot e femrave që mashtronte apo videot e momenteve intime. Madje, shpeshherë gjatë gjyqit ai kishte thënë se do t’i bënte ato publike, ndërsa prokuroria pretendoi se përmes këtyre fotove Tollia u bënte shantazh viktimave të veta. E shkuara e tij po kalon tashmë në “sitën” e hetimit, për të zbuluar më pas se kush ishin personat e interesuar për të vrarë Arben Tollinë. Nga të dhënat e para mendohet se ai është qëlluar nga më shumë se dy persona, emrat e të cilëve nuk dihen ende nga policia.

Kapet hashash në Kakavijë, Berat dhe Kukës Kapja e sasive të drogës të tipit hashash që tenton të dalë nga vendi ynë është tashmë një lajm i përditshëm për Policinë e Shtetit. Gjatë së hënës u deklarua kapja e 45 kilogramëve hashash në pikën kufitare të Kakavijës, Gjirokastër, ndërkohë që në Berat një shtetasi iu sekuestruan 82 rrënjë të bimës kanabis-sativa. Policia kufitare në Gjirokastër njoftoi dje në mëngjes për kapjen e një sasi droge dhe arrestoi një 27-vjeçar nga Gjirokastra. Shtetasi Ermal Ndreu me automjetin e tij po kalonte kufirin për në Greqi, por pas kontrollit të policisë, në brendësi të shasisë së mjetit u gjetën të fshehur 45 kilogramë marijuanë. Drejtuesi i automjetit mbahej prej tri javësh nën vëzhgim nga ana e specialistëve të Sektorit kundër Narkotikëve, në Drejtorinë e Policisë së Qarkut Gjirokastër, të cilët kanë bashkëpunuar me Policinë Kufitare për kapjen e tij. Ndërsa operacioni i policisë së Beratit ka çuar në pranga 24-vjeçarin Armand Velçani, të cilit iu sekuestruan 82 rrënjë të bimës kanabis-sativa, dy automatikëve tip “Kallashnikov” dhe një sasi e konsiderueshme fishekësh. Aksioni është organizuar në kuadër të luftës kundër bimëve narkotike, armëve dhe municione të ngelura nga viti

1997. Në Kukës ndërkohë është zbardhur operacioni i policisë që çoi në goditjen e një rrjeti trafiku në aksin Kukës-Morinë, ku u arrestuan 2 shtetas shqiptarë dhe 3 kosovarë, si dhe u sekuestruan 5.5 kg kanabis -sativa dhe dy automjete. Sipas policisë, në pranga kanë rënë dy shqiptarët Idajet Duraku dhe Abedin Taçe, si dhe tre kosovarët Haki Dajaku, Shaban Hoti dhe Agim Dajaku. Lënda narkotike u gjet e fshehur në gomën rezervë të një prej automjeteve me të cilat 5 të arrestuarit po lëviznin nga Tirana drejt Kukësit, me destinacion Kosovën.

Shkodër

Dëshmia e 17-vjeçarit në gjyq çon në arrestimin e autorit të dytë të dyshuar Policia e qytetit të Shkodrës ka arrestuar Patush Demajn, si të dyshuar për vrasjen e Altin Koçekut disa ditë më parë. Demaj është vënë në pranga në banesën e tij pas dëshmisë të 17-vjeçarit Alban Lulashi në gjykatë, ku përfshiu në bashkautorësi edhe shokun e tij. Lulashi deklaroi në gjykatë se vrasjen e kishte kryer Patush Demaj dhe se ai vetë kishte pranuar autorësinë meqenëse ishte i mitur. “Vrasja është kryer nga shoku im, Palush Demaj. Unë kam pranuar autorësinë e krimit sepse jam i mitur. Pas vrasjes bashkë me Palush Demajn fshehëm armën e krimit”, - është shprehur Lulasi në sallën e gjyqit. 17-vjeçari Lulasi dhe Palush Demaj akuzohen se kanë ekzekutuar në 15 maj me automatik 24-vjeçarin Altin Koçeku. Ngjarja ndodhi në një lokal në fshatin Hot i Ri, në komunën Rrethina, pas një sherri për një femër. Koçeku ndërroi jetë në spitalin e Shkodrës për shkak të plagëve të marra dhe hemorragjisë, ndërsa pak orë pas ngjarjes blutë bënë të mundur identifikimin dhe arrestimin e autorit Lulashi, falë edhe dëshmive të shumta.

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

27.05.2014

intervista “Një prej krimeve më të mëdha të shtypit në Bullgari gjatë viteve të fundit ka qenë shitja e përmbajtjes së shkrimit...Them që ky është një krim”

Spasov: Shqipëria më kujton Bullgarinë e para 10 viteve Gazetari i njohur investigativ nga Bullgaria, Spas Spasov flet për profesionin si mision dhe shkrimet e tij që trazuan biznesin dhe politikën. Intervistoi: Rudina Xhunga

pas Spasov, një model i gazetarisë investigative në Bullgari, vjen me një rrëfim për median dhe politikën në emisionin “Shqip” të Rudina Xhungës. Spasov e viziton Shqipërinë për herë të parë, falë edhe mbështetjes së projektit të Xhungës nga Universiteti Europian i Tiranës. Në këtë intervistë ai flet për shkrimet e tij investigative si dhe për misionin e gazetarit. Faleminderit që udhëtuat nga Bullgaria për të ndarë me shikuesit e "Shqip" shqiptarë historinë tuaj. Çfarë njohje keni për Shqipërinë? Është hera e parë që vij në Shqipëri. E di që është një shtet që është shumë afër Bullgarisë, por nga ana tjetër ndodhet edhe shumë larg. Them qe është shtet i afërt sepse jemi fqinjë në Ballkan dhe në të njëjtën kohë jemi larg njëri-tjetrit sepse dimë pak për njëri-tjetrin. Në fakt, ne në Ballkan dimë shumë pak për njëri-tjetrin. Përshtypja e parë për Tiranën, përveçse në gjelbërim, këtu pashë një qytet i cili më kujton Bullgarinë para 10 vjetësh. Ne, po ashtu si ju, kemi njerëz që shesin libra përgjatë rrugëve, të cilat i mbajnë në kuti kartoni, por vitet e fundit kjo dukuri haset shumë rrallë. Mendoj se diferenca kryesore, një përshtypje që ndjehet në ajër mund të them, është se Shqipëria ka qenë një shtet i izoluar nga bota më shumë se ç’ka qenë Bullgaria gjatë 20 viteve të fundit të kohës së regjimit komunist dhe ndoshta për këtë arsye popullit shqiptar i nevojitet pak më shumë kohë që të dalë nga ky izolim. E di këtë sepse edhe unë pjesën më të madhe të jetës sime e kam kaluar gjatë viteve të komunizmit. Ky izolim i mbyll njerëzit, është izolim i procesit të të menduarit, e bën komunikimin me botën më të vështirë. Prandaj duhet kohë që të përballohen të gjitha këto gjëra. Mendoj se Shqipëria ngjan shumë me Bullgarinë dhe jam i sigurt që shumë shpejt Shqipëria do të kalojë drejt rrugës për të cilën të gjithë ju ëndërroni, të arrini atë nivel jetese, të cilin vetëm ne që kemi kaluar në komunizëm e kemi ëndërruar. Ju flisni për brezin e ri të bullgarëve dhe dua t'ju pyes për brezin e ri të gazetarëve bullgarë. Profesioni ynë ka vlerë vetëm kur në të punojnë njerëz me cilësi dhe virtyte të larta morale. Mua më pëlqen shumë një shprehje që thotë “Që të kuptosh ato që të flasin, duhet të kuptosh kush i thotë”. Që një gazetar të jetë i mirë duhet të ketë një pozicion, qëndrim të vetin, të ketë të qartë botëkuptimin e vet në mënyrë që të jetë i qartë edhe për shoqërinë. Kështu që koordinata e vlerave morale është me rëndësi të madhe për gazetarinë, sidomos në vendet postkomuniste. Ajo që më mahnit gjithmonë kur udhëtoj në Evropën Perëndimore dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës apo edhe në Francë, është se sistemi i mediave është pjesëtar aktiv në të gjitha debatet shoqërore. Pra, në Francë nëse merr një gazetë, sheh një stacion televiziv, apo nëse sheh ndonjë faqe interneti, secili e ka të qartë çfarë pozicioni mbahet nga kjo medie, ku ti mund të zgjedhësh atë medie që ka pozicione të ngjashme me mendimet e tua, ke mundësi të marrësh mendime nga një media e cila, pavarësisht se nuk ka për-

puthje me mendimet e tua, ti gjithsesi merr informacion suplementar dhe mund të bësh krahasime. Problemi i madh i shtypit bullgar gjatë viteve të fundit është se nuk dihej kush ishte kush, ngaqë media ndryshonte me ndryshimin e çdo qeverie madje, lindin një sentencë e cila mua nuk më pëlqen. Kjo sentencë thotë se gazetaria shkon pas fitimtarit. Ka një roman të një shkrimtari italian, ku shkruhet për ata që ecnin pas ushtarëve, dhe bëhej fjalë për prostitutat që ecnin pas ushtarëve gjatë viteve të Luftës së Dytë Botërore. Si një njeri që kam punuar gjithë jetën në fushën e gazetarisë, nuk dua t’i krahasoj gazetarët me ata njerëz që e shesin veten. Për këtë arsye, kontaktet ndërmjet gazetarëve janë me rëndësi të jashtëzakonshme sepse është e dobishme të dish se mediat në Shtetet e Bashkuara mbrohen me ligjin e parë në Kushtetutë, e cila ka sanksionuar se qeveria nuk mund të kufizojë lirinë e shtypit, lirinë e mediave dhe mendimit të lirë dhe kjo është arritja më e madhe e demokracisë në Amerikë. Duhet të dimë se çfarë rëndësie ka kur një gazetë në Gjermani apo në Francë mbron pozicionet e qarta dhe kriteret e larta. Të mos harrojmë se shtypi dhe mediat në përgjithësi, përveçse të informojnë, duhet të formojnë publikun e tyre. Kështu që duhet të kuptojmë se çfarë përgjegjësie të madhe mbajmë ne si gazetarë. Më ka bërë përshtypje një shkrim i juaji për një ngjarje të rëndësishme për Varnën dhe për të gjithë Bullgarinë, siç ishte ngjarja e Plamen Goranov, i cili më 20 shkurt të vitit të kaluar i vuri flakën vetes në shesh, ku në dorë kishte një kuti gazi dhe një flamur duke bërtitur frazën "Këshilli Bashkiak i qytetit duhet të japë dorëheqjen", përpara se të vetëdig jej. Ai vdiq dhe u kthye në ndërgjegjen morale të qytetit, thuhet në shkrimin tuaj. Ajo që ndodhi më 20 shkurt në Varna ishte një shenjë e qartë për të treguar se në çfarë rruge pa dalje ndodhet shoqëria civile në Bullgari, tregon sesi janë ndërprerë marrëdhëniet midis popullit dhe njerëzve që drejtojnë shtetin, sesi janë privuar nga mundësia për të zgjedhur zhvillimin e tyre. Plamen Goranov kërkoi fort dorëheqjen e Këshillit Bashkiak dhe kryetarit të Bashkisë së Varnës. Kryetari i Bashkisë, që drejtonte qytetin deri në vitin 2013, ishte një “kameleon politik”. Ai ishte një njeri që doli nga lëvizjet e reja demokratike në Bullgari, gradualisht kaloi përmes pjesës më reaksionare të ish-Partisë Komuniste për të arritur në mungesën e plotë të parimeve si Kryetar i Bashkisë. Gjatë viteve të tranzicionit, ai mbështetej nga biznese të ndryshme me pozicione të dyshimta, me njerëz që e mbështetnin vetëm në lidhje me përfitimet në biznesin e tyre dhe po ashtu ai përfitonte në të njëjtën mënyrë prej këtyre bizneseve. Këshilli Bashkiak në Varna u transformua në një klub njerëzish që ndodheshin në politikë vetëm për interesat e tyre personale, politikanë të lindur një natë para zgjedhjeve, dhe këtë po e them në mënyrë figurative. Pra, ishin njerëz që krijonin parti politike që të hynin në pushtetin bashkiak. Pastaj bënin rigrupime të reja dhe në asnjë rast nuk mbronin votuesit e tyre dhe interesat e qytetit. Në fund të fundit, si në të gjithë Bullgarinë, Varna mbeti në një situatë ku në krye të shtetit ishte një monopol politik dhe ekonomik. Siç dihet, secili monopol shtetëzon atë që e përdor dhe ky monopol e prishi politikën dhe prishi edhe ekonominë, duke u bërë një model i të gjitha ngjarjeve që ndodhën pas kësaj në Bullgari. Sipas modelit të Varnës, në Bullgari u prish

"Dua të them si fillim se njeriu arrin aq larg sa ai ka vendosur të arrijë. Gjëja më e rrezikshme në profesionin tonë është autocensura, mendoj unë. Kështu që barrierat që vendosim përpara vetes janë më të rrezikshme se barrierat që të tjerët vendosin përpara nesh. Multikompania ekonomike TIM është simbol i pjesës së historisë së tranzicionit në Bullgari"

"Duhet të them se gazetaria është një përgjegjësi e madhe dhe kompromisi i bërë nga gazetari mbart edhe pasoja të mëdha, sepse është një tregti e bërë me besimin e publikut, të shoqërisë. Ky lloj kompromisi është diçka e padenjë dhe e rrezikshme për shoqërinë, prandaj për këto arsye nuk do t’ia lejoja vetes dhe nuk do të pranoja kurrë një lloj të tillë jetese dhe pune"

struktura e bashkimit të forcave demokratike, bashkim i cili pas ndryshimeve të viteve ’88-’89 bashkoi demokratët në Bullgari. Pra, në Bullgari u prish totalisht struktura dhe u bë një karikaturë e vetvetes. I them të gjitha këto që të shpjegoj pse në datën 20 shkurt Plamen Goranov ngjiti shkallët përpara Bashkisë së qytetit, Varna, dhe kishte me vete një pankartë ku shkruhej “Dorëheqje Kryetarit të Bashkisë dhe Këshillit Bashkiak deri në orën 17:00. Nëse nuk do të pranoni, unë do të vetëdigjem”. Vdekja e Plamen Goranov është një histori me shume rëndësi gjatë 2 viteve të fundit në Bullgari. Shoqëritë vështirë se i kuptojnë këto akte, por këto akte kanë rëndësi të madhe për historinë e këtyre shoqërive. Kështu që shpresoj që historia e Plamen Goranovit të jetë një pikënisje, një orientim në lëvizjen e Bullgarisë drejt së ardhmes së saj më të mirë. Arsyeja që unë ju ftova në "Shqip" është historia juaj e investigimit, kërcënimit, denoncimit ndaj Grupit TIM. Për të kuptuar rëndësinë e saj, do të doja të ndanit me shikuesit historinë e Grupit dhe peshën e tij në ekonominë bullgare. Dua të them si fillim se njeriu arrin aq larg sa ai ka vendosur të arrijë. Gjëja më e rrezikshme në profesionin tonë është autocensura, mendoj unë. Kështu që barrierat që vendosim përpara vetes janë më të rrezikshme se barrierat që të tjerët vendosin përpara nesh. Multikompania ekonomike TIM është simbol i pjesës së historisë së tranzicionit në Bullgari. Është një ilustrim për defektet e tranzicionit bullgar. Kjo kompani, TIM, ashtu si shumë prej biznes-strukturave të tjera në Bullgari, është një strukturë e madhe që merret me biznese serioze. Sipas informacionit jozyrtar, firmat që bëjnë pjesë në këtë grupazh kontrollojnë rreth 1% të biznesit në Bullgari, ku përfshihet tregtia me drithëra, me produktet kimike, çështjet bankare, ku përfshihet sektori i sigurimeve. Ky grupazh ka pjesë të kompanisë ajrore “Bulgaria Air”, ka joint-venture me kompaninë gjermane “Lufthansa”, ku në Sofje gjendet baza e riparimit më të madh të këtyre avionëve; ata janë koncesionarë të aeroporteve më të mëdha në Bullgari, por kanë edhe shumë biznese të tjera që janë pjesë e një rrjeti të madh. Kështu që unë nuk mund të them në asnjë mënyrë se TIM aktualisht është diçka jashtë fushës së biznesit normal në Bullgari. Ndoshta njerëzit që kontrollojnë këtë biznes-strukturë vështirë se mund të ndahen me njerëzit përreth tyre. Ajo me të cilën u mora unë, ishte të investigoja një firmë, pjesë e kësaj kompanie, e cila është pronare e një terreni prej 120 dynymësh në bregdetin e Varnës. Sa kohë zgjati investigimi juaj? Sa shkrime realizuat ju? Brenda dy vjetësh kam publikuar trikatër shkrime. Nga njëra anë kjo është kohë e mjaftueshme sepse marrja e informacionit është një proces i vështirë në çdo investigim. Në radhë të dytë, që investigimi të jetë i suksesshëm, informacioni duhet të provohet që është i vërtetë dhe që të mos komprometojë procesin e investigimit. Pra, shkrimet tuaja kanë pasur të bëjnë me informacion mbi parregullsitë e blerjes së kësaj toke, apo edhe me opinionin tuaj personal për këtë firmë? Jo, shkrimet nuk kishin të bënin me pozicionin tim. Unë mendoj se realizimi i një projekti të tillë mbi këtë terren do të ishte i favorshëm për qytetin tonë, por mënyra sesi u bë blerja apo marrja e terrenit, nuk garanton në asnjë mënyrë se ajo që do të ndërtohet do të përputhet me

interesat e publikut. Kështu që unë u përpoqa të bëj investigim në emër të interesit të publikut, investigim rreth realizimit të këtij projekti, në cilën shkallë po respektoheshin ligjet, në çfarë shkalle ishte duke prekur interesat e publikut kjo kontratë dhe në çfarë shkalle do të prekte realizimi i këtij projekti interesat e shoqërisë. Këto ishin tri momentet ku unë u ndala dhe investigova. Unë doja të bëja të qartë si ishte arritur në çmimin e vendosur, si ishin shitur këto terrene dhe cilat do të ishin pasojat në ekonominë e Varnës pas realizimit të një mega-projekti të tillë, që po mbyllej “në errësirë”. Do të doja të dija për vazhdimin e punës së kompanisë. Çfarë është duke ndodhur me shëtitoren buzë detit në Varna tani? Aktualisht, mesa jam në dijeni, pritet të merren dokumentet dhe lejet përkatëse që do të bëjnë të mundur fillimin e projektit sepse në bazë të këtij projekti do të krijohet një lagje e re ku do të ketë banesa, hotele, lokale, qendra mjekësore, qendra sportive, palestra, porte jahtesh dhe kështu me radhë. Patjetër që ky projekt do të jetë në dobi të gjithë qytetit si një pikë turistike e një qyteti bregdetar. Kryesorja është se si do të bëhet nga sot e tutje, sepse duhet të mbrohet nga njëra anë natyra, gjithçka duhet të bëhet në mënyrë të dobishme për ekonominë e qytetit, duhet të bëhet në mënyrë të tillë që t’u përgjigjet pritjeve të shoqërisë. Realizimi i një projekti të tillë me vlerën prej 73 milionë levash do të ishte projekti më i madh që do të realizohej në Bullgari në fushën e turizmit. Ky është një projekt që ka rëndësi shumë të madhe jo vetëm për qytetin tim Varna por edhe për gjithë vendin tim. Për mua është me rëndësi që ky projekt të realizohet pas një diskutimi serioz me banorët. A do e kishit ju jetën më të mirë, nëse nuk do ishit një gazetar si ky që jeni? Unë njoh shumë gazetarë, shumë kolegë që kanë pranuar të bëjnë favore, shërbime, të jetojnë mirë, të qetë dhe të zbatojnë detyra të ndryshme. Por duhet të them se gazetaria është një përgjegjësi e madhe dhe kompromisi i bërë nga gazetari mbart edhe pasoja të mëdha, sepse është një tregti e bërë me besimin e publikut, të shoqërisë. Ky lloj kompromisi është diçka e padenjë dhe e rrezikshme për shoqërinë, prandaj për këto arsye nuk do t’ia lejoja vetes dhe nuk do të pranoja kurrë një lloj të tillë jetese dhe pune. Në fund të fundit çdo njeri jeton për dinjitetin e vet dhe duhet ta mbrojë atë në të gjitha mënyrat. Një prej krimeve më të mëdha të shtypit në Bullgari gjatë viteve të fundit ka qenë shitja e përmbajtjes së shkrimit, sepse kjo shtrembëron pamjen, është gënjeshtër, është mashtrim dhe në fund kjo cenon jo vetëm autoritetin e profesionit tonë, por mendoj se pengon edhe zhvillimin përpara. Prandaj them që ky është një krim. Unë apo ju në vendin tonë do të jetonim më mirë nëse do të pranonim të bëheshim pjesë e këtij mekanizmi. Përgjigja ime është një Jo kategorike, sepse unë nuk e tregtoj besimin e të tjerëve. Dhe më lejoni ta mbyll me një parim, të cilin duhet ta respektojmë të gjithë ne. Bëhet fjalë për një citim nga baballarët e shtetit amerikan, i cili thotë: “Mos u intereso për atë që është e ligjshme dhe e paligjshme, por interesohu për atë që është e moralshme dhe jo e moralshme”. Të mos harrojmë se edhe skllavëria dikur ishte e ligjshme. Prandaj le të punojmë për moralin. Marrë me shkurtime nga “Shqip” në Top Channel

10 27.05.2014

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

Njoftime/reklama Për më shumë informacion, ju lutem na kontaktoni: Shoqëria Administruese e Fondit të Pensionit SiCRED sh.a. Adresa: Rr."Brigada VIII", Vila Nr.3/1, Tiranë tel.: +355 44538674 e-mail: pensions@sicred.com.al web: www.sicred-pensions.com.al Shoqëria e Sigurimit të Jetës SiCRED sh.a.: Adresa:Rr. "Brigada VIII", Vila Nr.3/1, Tiranë tel.: +355 4 22 37 549 e-mail: contact@sicred.com.al web: www.sicred.com.al

Të gjithë anëtarët e Fondit të Pensionit Vullnetar “SiCRED Pensions” përﬁtojnë FALAS: Sigurimin e Jetës Zbritje deri në 40% në shërbimet mjekësore! Oferta është e vlefshme deri në 31 Gusht 2014! Mjafton të jeni anëtar apo të anëtarësoheni tani në fondin e pensionit vullnetar “SiCRED Pensions” dhe përveç shërbimeve profesionale të ofruara nga SiCRED Pensions, ju përﬁtoni FALAS nga SiCRED: • Sigurimin e jetës • Ulje deri në 40% në klinikat dhe spitalet e rrjetit mjekësor SiCRED

Për të përﬁtuar sigurimin tuaj, si dhe zbritjet në rrjetin mjekësor, paraqituni sa më shpejt në degën më të afërt të SiCRED.

ekonomi

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

Gjatë qershorit pritet të shkojë për miratimin në qeveri ligji i ri “Për planifikimin e territorit”. Ligji i ri nuk njeh legalizimet dhe forcon masat ndaj ndërtimeve pa leje. Ja risitë

27.05.2014

Sanksionet për abuzimet me ndërtimet 1-Moskryerja e procesit të dëgjimit publik për hartimin e instrumenteve të planifikimit.

-50 000- 100 000 lekë

2-Miratimi i lejes së ndërtimit apo zhvillimit në kundërshtim me ligjin.

1 000 000- 3 000 000

3-Mosveprimet e pambështetura në ligj me pasojë miratimin në heshtje në kundërshtim me ligjin.

1 000 000- 5 000 000

4-Mosbotimi në regjistër i akteve, për të cilat botimi është i detyrueshëm.

50 000 -100 000 lekë

5-Mosdeklarimi paraprak i punimeve që përjashtohen nga detyrimi i pajisjes me leje.

50 000 -150 000 lekë

6-Moskryerja e afishimit të kërkesës për zhvillim.

50 000 - 80 000 lekë

Ligji i ri për territorin, stop legalizimeve Një projektligj i ri “Për planifikimin e territorit” që pritet të kalojë në qeveri brenda qershorit, parashikon masa shumë të ashpra për ndërtimet pa leje, duke i shmangur totalisht nga procesi i legalizimit. Stop ndërtimeve pa leje

Ekspertët në Ministrinë e Zhvillimit Urban pohojnë se ligji i ri “Për planifikimin e territorit synon t’u vërë fre njëherë e mirë ndërtimeve pa leje në të gjithë vendin. Për këtë qëllim projektligji nuk e njeh legalizimin. Risia lidhet me faktin se, nëse është ndërtim pa leje dhe i palegalizuar, prishet direkt. Por sipas projektligjit, edhe ndërtesat e legalizuara nëse janë në kundërshtim me planifikimin e territorit, do të prishen. Problematikën që krijohet me këto ndërtesa e zgjidh ligji i legalizimeve, i cili njeh kompensimin nëse objekti ka përfituar lejen. Ligji i aktual i planifikimit të territorit parashikon mundësinë që krahas dënimit me gjobë, shkelësi i ligjit të mund të fillojë procedurat për legalizimin e ndërtimeve të paligjshme. Mirëpo kjo sipas ekspertëve, veçse zgjaste proceset pafund për ndërtimet pa leje, duke lejuar që ndaj tyre të mos merreshin masa ndëshkimore. Ndërsa projektligji “Për planifikimin e territorit” do të ketë në themel për dhënien e lejeve të zhvillimit edhe sanksionet që jepen në rast të shkeljes së tij.

Tri shtyllat kryesore të tij janë: planifikimi, kontrolli i zhvillimit të lejeve të ndërtimit dhe sanksionet përkatëse. Në lidhje me lejet e zhvillimit, ndryshimi konsiston në lehtësimin e ligjit aktual nga procedurat. Sanksionet

Shumë më të ashpra parashikohet të jenë masat ndëshkimore për këdo që kryen ndërtime pa leje. Nëse deri më sot ndërtimet jashtë kushteve të lejes ndëshkohen me gjobë dhe me vlera monetare, me projektligjin e ri sanksioni i parë nis me prishjen e shtesës apo objektit jashtë lejes. Janë shtuar disa sanksione të reja për sa u përket lejeve të ndërtimit në kundërshtim me planet territoriale. Sanksionet forcohen duke nisur që nga vlera monetare deri në ndjekje penale. Qeveria ka të drejtë të prishë objektin, por edhe ta konfiskojë atë. Duke u prerë lidhja me procesin e legalizimit, çdo ndërtim pa leje do të konsiderohet i paligjshëm, shpjegojnë ekspertët. Çdo leje e dhënë në kundërshtim me planin do të vlerësohet e pavlefshme. Janë parashikuar sanksione për Zyrën e Urbanistikës nëse ajo nuk jep vlerësimin për një aplikim për leje, me qëllim shmangien e burokracisë. Ligji parashikon që çdo miratim leje, çdo vendim apo projektvendim duhet të regjistrohet te Regjistri i Planifikimit të Territorit nga çdo njësi. Nëse kjo nuk realizohet, ndaj zyrtarëve përgjegjës parashikohen sanksione.

BB: Problemet në energjetikë, rrezik për rritjen ekonomike Problemet e pazgjidhura në sektorin e energjisë mund të shndërrohen në rrezik për rritjen ekonomike të vendit dhe stabilitetin fiskal gjatë këtij viti, sipas një raporti të djeshëm të Bankës Botërore për zhvillimet në Europën Juglindore. Rritja ekonomike e Shqipërisë për këtë vit do të jetë n ë va r ë s i t ë f a kt o r ë ve t ë jashtëm, por edhe të seriozitetit të kryerjes së reformave të brendshme. Edhe pse në raport i n e ko n o m i k t ë B a n k ë s Botërore për Europën Juglindore theksohet se ka pritshmëri pozitive për rritje ekonomike në Shqipëri, nuk lihen jashtë vëmendjes edhe rreziqet që mund të ndikojnë në kah të kundërt. “Janë tre faktorë kyç që ndikojnë në rritjen ekonomike, si rreziku i deflacionit në zonën e euros, rritje më e ngadaltë, eksporte më të ulëta, rënie e flukseve hyrëse nga jashtë dhe vazhdim i delever-

age. Mes rreziqeve specifike të sektorëve radhitet energjia, me implikime për rritjen ekonomike dhe konsolidimin fiskal. “Konsolidimi fiskal ka filluar, por implementimi i vendosur i reformave është kyç për mbështetjen publike dhe suksesin e tij. Por qeveritë duhet të marrin masa për këto”, - tha Sayed. Sipas ekonomistes së BB-së, Hilda Shijaku, Shqipëria duhet të vazhdojë reformat, pasi ka nevojë për korrigjime fiskale dhe strukturore. Shlyerja e detyrimeve të prapambetura, sipas ekspertëve të BB-së, do të përmirësojë financat publike dhe do të rrisë kreditimin. BB prezantoi raportin ekonomik për Evropën Juglindore, ku vlerësohet se Ballkani ka patur rimëkëmbje ekonomike edhe pse rritja ka qenë e dobët. Megjithatë ajo është inkurajuese.

7-Shkelja e afatit të fillimit të punimeve.

100 000- 500 000

8-Shkelja e kushteve të lejes pa pasoja në krijimin e shtesave. -Prishje ose konfiskim të punimeve dhe gjobë nga

100 000-300 000 lekë.

9-Shkelja e kushteve të lejes me pasoja në krijimin e shtesave. -Prishje ose konfiskim i punimeve me gjobë nga

200 000 lekë deri në -5% të vlerës totale të punimeve. -10 për qind të vlerës së punimeve shtesë.

10-Kryerja e punimeve pa leje, pa pasoja në krijimin e shtesave në sipërfaqe e vëllim ndërtimor. -Prishje ose konfiskim të punimeve të paligjshme dhe me gjobë nga 100 000-300 000 lekë.

Janë shtuar disa sanksione të reja për sa u përket lejeve të ndërtimit në kundërshtim me planet territoriale. Sanksionet forcohen duke nisur që nga vlera monetare deri në ndjekje penale

11-Kryerja e punimeve pa leje, pa pasoja në krijimin e shtesave në sipërfaqe e vëllim ndërtimor. -Prishje ose konfiskim të punimeve të paligjshme dhe me gjobë nga 200 000 lekë deri:

-5 % të vlerës totale të punimeve të volumeve tregtare shtesë, për volume deri në 5 milionë lekë, sipas preventivit të punimeve.

-10 për qind të vlerës totale të punimeve shtesë për volume mbi 5 milionë lekë sipas preventivit të punimeve.

Trans Adriatic Pipeline AG

FTESË PËR PJESËMARRJE NË PARAKUALIFIKIM PËR NDËRTIMIN E TUBACIONIT TRANS ADRIATIK NË SEKSIONIN TOKËSOR NË GREQI DHE SHQIPËRI Më 10.05.2014, Trans Adriatic Pipeline AG (TAP) publikoi njoftimin e dytë për kontratë për një kontratë madhore Inxhinierie, Prokurimi dhe Ndërtimi në Gazetën Zyrtare të Bashkimit Evropian. Kontrata është e disponueshme në faqen e internetit të TAP: https://www.trans-adriatic-pipeline.com/news/news/detailview/article/441/ ose mund të gjendet drejtpërdrejtë në faqen e internetit: http://ted.europa.eu/udl?uri=TED:NOTICE:1582712014:TEXT:EN:HTML Objekti i kësaj kontrate përfshin Inxhinierinë, Prokurimin dhe Ndërtimin e përafërsisht 760 km tubacion me diametër 1.2 m (48-inch) që do të përshkojë të gjithë pjesën tokësore në Greqi dhe Shqipëri. Kompanitë e interesuara për t'u para-kualifikuar për kontratën e ndërtimit të tubacionit në pjesën tokësore, duhet t'i drejtohen TAP për të kërkuar një pyetësor jo më vonë se data 26.05.2014. Kjo kërkesë mund t'i dergohet TAP nëpërmjet emailit në adresën pqq.pipecon@tap-ag.com. Më shumë informacion jepet në njoftimin për kontratë. Vetëm një numër i përzgjedhur kompanish të cilat do të kenë kaluar procesin e para-kualifikimit do të ftohen për të pjesëmarrë në fazat e tenderimit të procesit të prokurimit të ndërtimit të tubacionit në pjesën tokësore.

Opinione & Editoriale

Blog & Ide

OpEd

Nga Bujar Kapexhiu

Opinione dhe Editoriale

Greva e urisë – një sakrificë që nuk garanton sukses G

revat e urisë janë veprime të skajshme, qoftë nga pikëpamja politike, qoftë nga ajo njerëzore. Si të tilla, ato janë thika me dy presa. Mund të dëmtojnë rëndë imazhin e atyre kundër të cilëve protestohet, por mund të dëmtojnë edhe kauzën në emër të së cilës organizohen. Është një argument të cilin e kam shkruar edhe kur Partia Socialiste organizoi grevën e saj të urisë për të protestuar refuzimin e autoriteteve për të hapur kutitë e votave të zgjedhjeve të qershorit 2009. Deputetët socialistë shkuan drejt vdekjes dhe të vetmit që dolën në shesh ishin militantët e përhershëm të partisë. Elsa Lila ndoshta e mori avionin dhe erdhi nga Italia, por qytetarë të zakonshëm që banonin vetëm pak metra larg çadrave të sakrificës maksimale nuk lëvizën nga shtëpia. Grevat si akte të skajshme nuk provojnë nëse çështja për të cilën luftojnë është e drejtë ose jo. Ato vetëm provojnë temperaturën politike të shoqërisë. Janë sondazhe të drejtpërdrejta që mund të sjellin përmbysje politike po edhe zhgënjime të mëdha. Socialistët në atë kohë zbuluan se kauza e tyre nuk shihej nga masa e popullit si kauzë e përgjithshme. Së qytetari i paangazhuar mund të qëndronte në shtëpi edhe nëse politikanët që paraqiteshin se po flisnin në emër të tij shkonin drejt vdekjes. Greva e atëhershme u mbyll me thirrjen cinike se ia arriti qëllimit. Në fakt, vetëm tregoi se në sytë e shqiptarëve socialistët ende nuk ishin bindës. Se në 2009, në mënyrë të ndershme ose jo, kishte humbur opozita por jo nevojshmërisht populli. Ke të drejtë apo jo, kur bën akte fizike ekstreme si vetëvrasja me uri, duhet që në rrugë apo në media të të dalin në mbrojtje, jo thjesht ata që të mbrojnë gjithsesi edhe sikur të hash tetë vakte në ditë. Greva e socialistëve ishin ndoshta momenti më i dobët i Edi Ramës si udhëheqës edhe për faktin se ai vetë nuk hyri në grevën e urisë. Greva bëri përshtypje negative edhe te diplomatët perëndimorë që vetëm pak kohë më parë kishin siguruar një marrëveshje mes palëve politike në Shqipëri duke sjellë edhe futjen e opozitës në parlament. Një tjetër përvojë ishte greva e urisë e ish-të burgosurve politikë. Edhe ajo nuk pati sukses të drejtpërdrejtë, por demokratët gabojnë nëse ende nuk e kanë kuptuar tronditjen që i bëri ajo ngjarje një prej kontingjenteve të rëndësishme të votës së djathtë. Ndryshe nga deputetët socialistë që kishin mjete të tjera beteje, ish-të burgosurit gëzonin imazhin e njeriut të ezauruar dhe rraskapitur që në mënyrë të natyrshme shkon drejt sakrificës së fundit. PS me një numër të madh vendesh në parlament, me një numër milionerësh në radhët e saj, media të forta që kumbonin mesazhe të ngjashme me të, me një mirëkuptim nga një pjesë e madhe e diplomatëve të huaj, nuk linin përshtypjen qytetarit të zakonshëm se kishin nevojë për grevë urie, për të vijuar betejën politike. Përshtypja e votuesit të thjeshtë ishte se grevistët socialistë edhe nëse të vjedhur e gënjyer ishin në gjendje më të mirë se ai. Sot, kur një grevë e tretë urie ka mbërthyer kryeqytetin, pavarësisht nga drejtësia

koment Ruben Avxhiu

e kauzës për të cilën po rrezikojnë jetën, suksesi është i dyshimtë. Qytetari i paangazhuar ka shumë më tepër mundësi që edhe njëherë të mbetur i paprekur emocionalisht nga akti i skajshëm i të përjashtuarve nga puna. Ndonëse papunësia është një dhimbje e ditës mes shumë shqiptarëve, punonjësi i shtetit nuk është njeri i dashur për ta. Për më tepër ka një dorëzim ndaj imoralitetit sipas të cilit dihet që kur vjen një parti tjetër në pushtet njerëzit do të ndërrohen. Qytetari i paangazhuar politikisht nuk e sheh dramën e të përjashtuarve nga politika sit ë ngjashme me dramën e tij personale. Për të si punësimi ashtu edhe përjashtimi i këtyre njerëzve mund të ketë qenë i motivuar nga politika. Nga ana tjetër janë të shumtë socialistët që janë të frustruar se pse ndryshimi i pushtetit nuk ka sjellë punësim për ta. Ata madje mendojnë se u takon më shumë atyre të shkojnë në grevë urie pas tetë vitesh pa punë sesa të papunëve të rinj që kanë as tetë muaj të tillë. Ashtu si në rastin e deputetëve socialistë, njerëzit nuk janë të bindur se grevistët e sotëm i kanë ezauruar të gjitha mundësitë e tyre ligjore e njerëzore. Kjo mund të tingëllojë cinike, por cinike është jeta për shumë nga shqiptarët e sotëm. Situata sigurisht mund të zgjidhet për të mos u përshkallëzuar më kot. Së pari, në vend që t’i injorojë, qeveria duhet t’i rishikojë me shpejtësi rastet dhe dosjet e secilit prej grevistëve dhe të japë shpjegime të qarta publike. Në raste kur ka gabuar, le të mos druhet të ndreqë vendimin e saj, se kjo vetëm sa do t’ia përmirësojë imazhin në vend. Në raste kur situata është e mjegullt, le të premtojë një intervistë vijuese pune dhe një mundësi tjetër punësimi. Në rastet kur përjashtimi nga puna ka qenë i merituar të mos ngurrojë të çimentojë vendimin e saj duke treguar se shteti shqiptar nuk është fondacion bamirës por një administratë që përgjegjësinë e parë e ka ndaj popullit dhe jo ndaj nëpunësve të saj. Qeveria ka luksin për ta bërë këtë rishikim të shpejtë se numri i grevistëve të urisë është kaq i paktë sa që njëfarësoj rrëzon pretendimin e opozitës për një ortek ndryshimesh personeli në administratë. Mbi të gjitha, të përjashtuarit nga punët shtetërore sot gëzojnë mundësi që të dëmshpërblehen nëse provojnë padrejtësinë e përjashtimit nga puna. Sot, është mundësia për të fituar rrogat e mohuara në rrugë ligjore pa qenë nevoja e imponimit me kërcënim për vetëvrasje me uri. Në këto 10 vitet e fundit shumë ish-nëpunës shtetërorë kanë fituar miliona nga procese gjyqësore. Një mënyrë tjetër për t’i dhënë fund grevës së urisë është ndërmjetësimi nga ana e opozitës. Shumë figura të Partisë Demokratike kanë treguar mbështetje për grevistët ndonëse janë kujdesur që të tregojnë se kjo nuk është grevë partiake e politike. Po përgjegjësia e opozitës nuk është vetëm kujdesi ndaj të për-

jashtuarve në grevë por edhe ndaj miliona shqiptarëve shumë prej të cilëve anëtarë dhe mbështetës të PD-së që shpresojnë se Shqipëria do të marrë më në fund statusin kandidat të BE-së në qershor. Pjekuria dhe largpamësia e politikanëve provohet në aftësinë për të drejtpeshuar rëndësinë e kauzave. Ndërsa qershori afrohet bashkë me datën për rishikimin e kërkesës për statusin e kandidatit në BE, opozita ka një mundësi konkrete për të ndihmuar duke mos lejuar ngritjen artificiale të temperaturës politike në vend. Në këtë prizëm, dështimet e qeverisë duhen parë si fatkeqësi për të gjithë. Duket nganjëherë se udhëheqja e PD-së po i lë disa nga mbështetësit e saj të besojnë se qeveria socialiste mund të rrëzohet së shpejti. Kjo nuk do të ndodhë. Koalicioni në pushtet ka fituar me një numër shumë të madh vendesh në parlament. Qeveria e re nuk ka mbushur ende një vit jetë. Shqiptarët kanë arsye të shqetësohen për arsye të problemeve me rendin publik, jo vetëm për shkak të lajmeve për krime, trafik droge, shpërthime të pa sqaruara, mjegullës për vdekjen e një deputeti shumë të njohur etj. Por më shumë për shkak të mënyrës sesi qeveria i ka trajtuar në publik të gjitha këto problem duke akuzuar opozitën ose duke u justifikuar me trashëgiminë e të kaluarës. Qeveria dhe koalicioni i majtë duhet të kuptojnë se tani përgjegjësia është e tyre dhe se një ditë do të gjykohen për këtë nga vota e popullit. Deri atëherë, kjo qeveri me të mirat apo të këqijat e saj, nuk do të bjerë. Deri atëherë, opozita duhet të dijë të administrojë shpresat, energjitë dhe mundësitë e mbështetësve të saj. Katër vjet më vonë edhe opozita do të gjykohet në kutitë e votimit dhe puna e dobët e qeverisë nuk është gjithmonë garanci për ndryshim pushteti. Në qershor në Bruksel nuk gjykohet Shqipëria e as qeveria, por klasa politike shqiptare. Meritën nuk do ta ketë qeveria, ndonëse do të përpiqet ta përvetësojë nëse Shqipëria shpërblehet me status, ashtu si fajin nuk do ta ketë vetëm qeveria, ndonëse opozita do ta trajtojë ashtu nëse statusi nuk do të jepet. Miliona shqiptarë shpresojnë një përgjigje pozitive. Ata nuk do të dalin në rrugë për të rrëzuar qeverinë nëse kjo përgjigje nuk vjen. Sidomos nuk do të dalin në rrugë për të rikthyer në pushtet partinë që qeverisi për tetë vjet. Dhe me “shqiptarët” nuk nënkuptoj aktivistët partiakë që dalin sa herë që do një udhëheqje partie. Kjo grevë është së paku e parakohshme dhe sa do dramatik dhe i trishtueshëm që të jetë rasti i tyre, rruga që kanë zgjedhur mund t’i dëmtojë në vend që t’i ndihmojë. Çfarë ndodh nëse çdo i pushuar nga puna vepron po ashtu. Çfarë ndodh nëse këta grevistë kthehen në punë dhe ata që do të zëvendësojnë futen në grevë urie? Rotacioni i grevave nuk do të kishte fund. Drejtësia e çdo rasti burokratik nuk gjykohet në rrugë. As nuk i takon e drejta më shumë atij që mund të rrijë më gjatë pa ngrënë. Këto raste gjykohen me ligj nëpër gjykata e forume të përcaktuara nga një legjislacion tashmë që është konform më legjislacionin europian. Çdo veprim tjetër është politikë dhe do të mbetet për fat të keq për shumicën e shqiptarëve thjesht një kuriozitet tjetër i lajmeve të mbrëmjes. @illyriapress.com

Posta e redaksisë

Haxhi Lleshi i ri që më shpalli kulak sërish Shkëlqim Rugova Unë jam Shkëlqim Rugova dhe jam lindur në Tropojë në vitin 1971. Ky ka qenë fati im dhe them se kam qenë me fat edhe për atë se e kam parë Amerikën si një lloj modeli, si një ‘vend të premtuar’, që kur isha fëmijë. Ndoshta ky ‘fat’ më priu kur, ende fëmijë, vetëm 15-vjeçar, bashkë me mësuesin tim, më vonë miku im, Rustem Mala vendosëm të arratiseshim, dhe e bëmë fakt duke u larguar për në Jugosllavi. Rrëzimin e sistemit komunist, unë si dhe shumë shqiptarë të tjerë e prita me shumë gëzim. Sistemi i Enver Hoxhës ishte gjithçka e keqe dhe gjithçka kundër njeriut; kundër individit dhe shpirtit të tij; kundër të vërtetës dhe thelbit të saj; kundër humanizmit dhe përmasave të tij; kundër Shqipërisë dhe shqiptarisë. Pas përmbysjes së komunizmit u formua Partia Demokratike dhe lider i saj u bë Sali Berisha. Një shqiptar i madh, dhe mund të them edhe një mik, jo se ishte me origjinë nga Tropoja, ashtu si dhe unë, por edhe se idetë e tij përputheshin me të politikanëve amerikanë. Në kuptimin që z. Berisha kërkonte të bënte gjithçka për kombin e vet edhe pse vështirë e kishte në mes të falangave dhe trysnive komuniste që nuk zhbiheshin. Më 15 Janar të vitit 2005, vendosa dhe u riktheva në Shqipëri. Që prej asaj kohe kam punuar në punë të ndryshme në administratë. Duke filluar që nga vitit 2009 deri në vitin 2014 detyra ime ka qenë Inspektor i Kontrollit të Transportit Rrugor në Tiranë. Pas ndryshimit të mazhorancës, Ministrinë e Transporteve e mori Ilir Meta me partinë e tij. Më datë 8 Shkurt 2014 më vjen një letër e cila më lajmëron largimin tim nga puna. A thua se isha me origjinë nga Tropoja? Ky pushim nga puna sigurisht më brengosi. Jam me arsim të lartë, flas një gjuhë të huaj kryesore sic është Anglishtja. Më pushojnë mua dhe mbajnë në punë spiunë. U përpoqa dhe kontaktova me ministrin z. Haxhinasto dhe mund të them se kam biseduar dhjetëra herë me të në telefon. Një ministër, mund të them ordiner, për atë se është betuar dy here, në Parlament dhe para Presidentit, se do t’u shërbente qytetarëve të Republikës. Atyre dhe jo kryetarit të tij z. Ilir Meta i cili sic po e shihni këto ditë po na del edhe enverist i madh e i papërmbajtshëm. U përpoqa dhe u lidha në telefon edhe me z. Meta, por gjithçka ishte e kotë. Nuk e di pse më dukej se Haxhi Lleshi i vitit 2014 po më persekutonte prapë dhe prapë, po më shpallte ‘kulak’. Unë kontaktova edhe me Kryeministrin e vendit, z. Edi Rama, dhe madje u prita disa herë në Kryeministri nga njerëzit e tij të stafit dhe gjej rastin ta falenderoj përzemërsisht kryeministrin e vendit tim për interesimin. Nga kryeministria doli një shkresë, një kopje të së cilës e kam, ku i kërkohej ‘ministrit të furgonave’ të shqyrtonte problemi im, por ky zotni ministër as direktivën e Kryeministrit nuk e zbaton. Për këtë persekutim vura në dijeni edhe Ambasadën Amerikane dhe personalisht zotin Ambasador Aleksandër Arvizu i cili më tha se do të presin vendimin e drejtësisë shqiptare. U bëj të ditur bashkëkombësve të mi se problemi i Shqipërisë është Ilir Meta. Vendi është në prag të rrënimit; vendi është në prag anarshie. I bëj thirrje kryeministrit të vendit z. Edi Rama dhe Kryeministrit të përhershëm të shqiptarëve, z. Sali Berisha, të takohen urgjentisht, tashmë si dy burra shteti, dhe ta shpëtojnë kombin e tyre nga kriza e madhe. Të prishin koalicionet me partinë e Haxhi Lleshit dhe të krijojnë një koalicion PS -PD derisa vendi të kalojë krizën dhe të përgatitet për zgjedhje të parakohshme. Jam i bindur se z.Rama do t’i fitojë zgjedhjet i vetëm, pasi Partia Demokratike ka nevojë për reformë të brendshme.

op-ed

Blog / Grace

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

27.05.2014

Kulturë / Kolec Traboini: Universitet / FLE/ Skënder Daja, martiri i Spaçit që Studentët e Tiranës në debat këndonte Çelentano në burg mbi reformën e arsimit të lartë

Seksi dhe feja janë më afër me njëri-tjetrin sesa secili do të parapëlqente. - Shën Thomas More (1478-1535)

Zgjedhjet europiane, Marinë Le Pen dhe ‘identiteti i dhunuar’...francez dhe shqiptar N

jë tërmet në politikën franceze: Partia e Frontit Kombëtar e Marinë Le Pen ka dalë e para në zgjedhjet për Parlamentin Europian. Pas projektimit të rezultateve të para zonja Le Pen mbajti një diskutim shumë të shkurtër, prej pak më shumë se dy minuta, ku përmblodhi qartazi bash thelbin e politikës së partisë së saj: Duam të mbrojmë identitetin tonë të dhunuar, tha ndër të tjera duke kritikuar ashpër politikën e neogolistëve që, sipas saj, e kanë futur Francën nën thundrën e “teknokratëve të Brukselit”. Kohëzgjatja e fjalimit të saj, tejet të saktë si përçim mesazhi, më solli ndërmend një këqyrje kritike të një studiuesi të së drejtës europiane me rastin e propozimit të Kushtetutës Europiane (projekt tashmë i braktisur për shkak të votimit kundër të Francës dhe Vendeve të Ulëta). Ideja e Kushtetutës Europiane – argumentonte J. H. H Weiler – është kaq bajate dhe e stërzgjatur saqë po të bënim një krahasim ndërmjet Kushtetutës Amerikane dhe Projekt-Kushtetutës Europiane, do të gjenim një dallim interesant: Kushtetuta amerikane është e gjatë 15 faqe dhe ka gjithsej 7.671 fjalë, ndërkohë që Projekt-Kushtetuta Europiane që është shkruar në të njëjtën gjuhë – anglisht – ka 253 faqe dhe 69.044 fjalë. (J.H.H. Weiler. Europa. Un

saggio esplorativo). Zonja Le Pen foli shkurt dhe saktë, fjala e saj nuk i kaloi 10 rreshta! Pak ditë para zgjedhjeve babai i saj, themeluesi i Frontit Kombëtar, bëri një deklaratë tronditëse duke pohuar se problemi i emigracionit në Francë mund të zgjidhet për tre muaj nëpërmjet virusit të etheve hemorragjike (ebola)! Pra, me gjithë sfondin e saj racist dhe armiqësor me të huajt, me luftën e hapur kundër monedhës euro dhe Bashkimit Europian, prapë se prapë kjo parti doli e para në Francë. Ky fakt nuk mund të shpjegohet me deklaratat bajate të disa politikanëve tradicionale që thonë: “është parti populiste”! Mendoj se fitorja e kësaj partie dëshmon një shqetësim të thellë të qytetarëve francezë dhe europianë për natyrën tej mase burokratike të veprimtarisë institucionale të Komisionit Europian, që shpesh është i verbër përballë çështjeve politike me natyrë identitare dhe ekonomike në kontekstin europian. Fronti Kombëtar po e përthith mirë ndjeshmërinë e francezëve ndaj çështjeve me natyrë identitare dhe dëmin eventual që mund të sjellë një emigracion masiv e i pakontrolluar. Jo vetëm kaq, një pjesë e madhe e partive të majta franceze dhe europiane në

përgjithësi, kanë mbajtur një qëndrim pozitiv për një emigrim masiv drejt vendeve të Europës duke krijuar një model kulturor me frymëzim kryesisht të majtë, thelbi i të cilit qëndron në përcaktimin si racist të atij që guxon të flasë kundër emigracionit. Sipas këtij modeli, edhe personat që flasin për rrënjët e identitetit europian janë anakronikë dhe racistë, pasi mohojnë prurjet e reja identitare europiane. Këto zgjedhje dëshmuan se ky model kulturor politik është në krizë të thellë. Fronti Kombëtar, veç qasjes kundërshtuese ndaj emigracionit, ka përballur edhe çështjen e homoseksualizmit dhe monedhës së përbashkët euro. Në një debat gjatë fushatës elektorale zonja Le Pen tha se ishte kundër martesave gay dhe argumentoi se, nëse do lejoheshin këto martesa, ajo nuk shihte asnjë arsye pse të ndalohej poligamia në Francë. Sipas saj këto devijime skandaloze do të modifikonin shoqërinë tonë franceze. Pikërisht këtu qëndron pika e fortë e arsyetimit të saj dhe në fjalimin e përlotur të mbajtur të dielën në darkë kur tha: Duam të mbrojmë identitetin tonë të dhunuar! Personalisht, nuk bashkëndaj shumë gjëra nga kjo parti, por pasojat e një politike të papërgjegjshme dhe të pavëmendshme ndaj dinamikave kul-

koment

Albert P. Nikolla

turore me ndjeshmëri të lartë çojnë drejt pushtetit parti si Fronti Kombëtar, të cilat paraqesin një të panjohur të madhe për të ardhmen e BE-së. Identiteti kulturor është ndër elementët më thelbësorë e të rëndësishëm të dinjitetit të një personi, të një grupi etnik e të një kombi. Kur sulmohet identiteti kulturor, sulmohet vetë dinjiteti i njeriut. Kjo gjë, me sa duket, nuk është kuptuar qartë nga një pjesë e burokratëve të BEsë. Ajo që e bën të veçantë Europën, si bashkësi njerëzore, nuk është as politika, as ekonomia me monedhën e saj të famshme, as aparati burokratik i Brukselit, para së gjithash Europa është e tillë sepse ka një identitet kulturor e historik të përbashkët. Në dokumentet e Këshillit të Europës, të krijuar para BEsë, kultura zinte një prej kapitujve më të rëndësishëm. Robert Schuman në librin e tij “Për Europën” pohonte: Europa, para se të jetë një aleancë ushtarake apo një njësi ekonomike, duhet të jetë një bash-

kësi kulturore në kuptimin më të thellë të kësaj fjale. (R. Schuman. Per l’Europa, Roma 1965, f. 59). Një situatë e ngjashme, përsa i përket modelit kulturor që përmenda më lart, po krijohet ngadalë edhe në terrenin kulturor e politik shqiptar. Një pjesë e ambasadorëve të BE-së, në vend që të studiojnë dinamikat kulturore shqiptare, të cilat nuk janë aspak të lehta për t’u kuptuar, mbështesin modele ku tejshquarja e rëndësisë së homoseksualizmit dhe pranimit të tij lë skeptike një pjesë të madhe të shoqërisë shqiptare. Para katër vitesh, një ambasador i një vendi europian arriti deri aty sa ta quajë “injorante” shoqërinë shqiptare. Citoj nga një letër e hapur që i dërgonte shoqërisë shqiptare: shoqërisë së paditur shqiptare ... Unë do të sfidoja mentalitetin dhe do të ftoja gjithsecilin për të hapur sytë dhe për të përqafuar homoseksualitetin pa frikë. (Gazeta Shqip, 13 mars 2010). Kjo qasje e BE-së në Shqipëri apo në vende të tjera që aspirojnë BE-në mund të sjellë të njëjtin efekt që sollën zgjedhjet e fundjavës së kaluar në Europë. Nëse këto zgjedhje do të arrijnë me të vërtetë të ndërrojnë mënyrën e të bërit politike në Bruksel, uroj që ky ndërrim të pasqyrohet edhe në politikëbërjen e partisë së ambasadorëve në Tiranë.

Edukimi sipërmarrës dhe reforma në arsim

aporti i parë i paraqitur nga Komisioni i Reformës në arsimin e lartë, i cili duket që po debatohet midis dhe brenda ambienteve universitare, në pjesën hyrëse të tij paraqet një sërë konstatimesh. Një nga konstatimet, që në mënyrë të përsëritur gjendet në raport, është ai i faqes 16, pika 3.3.2., i cili paraqet faktin që “nuk është kryer në rang kombëtar një analizë e mundësive reale që ka vendi për punësim, zhvillim dhe orientimin e arsimit të lartë drejt përmbushjes së këtyre nevojave aktuale, apo në të ardhmen sipas nevojave të tregut”. Statistikat zyrtare të pranimeve në universitetet publike dhe private, dëshmojnë se brenda një harku kohor më pak se 10 vjet, është pothuaj dyfishuar numri i pranimeve në programet Bachelor, nga 16588 studentë në vitin akademik 2004-2005, në 34874 në vitin akademik 2011-2012 dhe në total, nga 63257 studentë në vitin akademik 2004-2005, në 174421 në vitin akademik 2012-2013 (Raporti për reformimin e arsimit të lartë dhe kërkimit shkencor, fq 38). Pa lënë mënjanë problematikën që buron nga kjo rritje e numrit të studentëve, pa vizion dhe studim tregu, pa lënë mënjanë gjithë problematikën e cilësisë së diplomave dhe të mësimdhënies, ky masivizim ka sjellë që të studiosh në universitet, është një e drejtë për këdo tashmë në Shqipëri,

koment Mira Qosja

por marrja e diplomës nuk është më një privilegj që konvertohet në një vend pune. Nëse do t’u referoheshim të dhënave zyrtare të INSTAT-it në vitet e fundit, do të vinim re që vetëm 12.8 % e të punësuarve janë me universitet, pra rreth 119.457 persona (Anketa e Forcës së Punës e zhvilluar, 2009), ndërkohë raportet mbi papunësinë flasin qartë që shanset e një të riu (mosha 15 – 24 vjeç) për të gjetur punë janë disa herë më të vogla se ato të një të rrituri (mosha 25 – 64 vjeç). Të dhëna të tjera mbi strukturën e forcës së punës; migrimin e brendshëm të popullsisë nga zonat rurale në zonat interurbane (sipas INSTAT 2011, 53.7 % e popullsisë jeton në qytet dhe 46.3% në fshat); marrja përparësi e punësimit në sektorin privat (jo bujqësor dhe blegtoral) si dhe struktura e biznesit në Shqipëri, ku 99.8% e bizneseve të krijuara janë SME dhe 96 % e të gjitha bizneseve janë mikrobiznese (INSTAT, 2010), pra janë sipërmarrje me 1-4 persona, dëshmojnë se sipërmarrjet personale përbëjnë bur-

imin më të madh të punësimit në vend. Në këto kushte, shtrohet dhe nevoja e nxitjes së edukimit sipërmarrës në arsimin e lartë shqiptar, si një rrugë shumë e rëndësishme për të promovuar kreativitet, inovacion dhe vetëpunësim; nevoja që universitetet të transformohen gradualisht në universitete sipërmarrëse, pasi nevojitet të stimulohet mentaliteti sipërmarrës tek të rinjtë, të inkurajohet start-up i bizneseve inovative dhe të nxitet një kulturë që është miqësore ndaj sipërmarrjes. Por natyrshëm vijnë një sërë pyetjesh: A e siguron arsimi ynë i lartë zhvillimin e aftësive dhe mentalitetit sipërmarrës?A janë studentët e bindur që vetëpunësimi është një nga rrugët për të hyrë në tregun e punës? A studiohet sipërmarrja në fakultete të tjera përveç biznesit, ekonomikut dhe inxhinierisë? A bëhet pengesë ligji mbi gradat dhe titujt akademikë për përfshirjen e sipërmarrësve dhe njerëzve të biznesit në universitete? Përgjigjet e këtyre pyetjeve nuk janë dhe s’mund të jenë vetëm çështje perceptimi, përgjigjet do të kërkonin: përdorimin e metodave sasiore për të përcaktuar, sa cikli i studimeve Bachelor –Master krijon premisa për zhvillimin e mentalitetit sipërmarrës dhe të vetëbesimit tek studentët që vetëpunësimi është një rrugë për të hyrë në tregun e punës. një studim mbi kurrikulat e universiteteve, jo vetëm të fakulteteve të eko-

nomi-biznesit, sepse shkollat e biznesit nuk janë vendi i vetëm për të mësuar sipërmarrjen; idetë e biznesit dhe inovacioni me shumë gjasa vijnë më tepër nga studimet teknike, shkencore dhe kreative; statistikat e punësimit të studentëve, por nuk është akoma praktikë në universitetet tona gjurmimi i tyre në karrierë, pasi ata mbarojnë studimet; statistika mbi mësimdhënien e njerëzve me eksperiencë në sipërmarrje, workshop-e dhe konkurse reale mbi idetë e biznesit Natyrisht, në kohë ka përpjekje dhe arritje të pjesshme, të cilat janë motivuar qysh më 2004 dhe nga Komisioni Europian, i cili identifikoi sipërmarrjen si një nga tetë kompetencat kryesore të domosdoshme për çdo individ në një shoqëri të mbështetur në dije. Mjaft e rëndësishme në realizimin e edukimit sipërmarrës është që dhe pedagogët të kenë formim akademik dhe eksperiencë të mëparshme në biznes, në konsulencë apo iniciativa personale në sipërmarrje. Ideale do të ishte që ata të kishin lidhje personale me sektorin e biznesit. Profesorët më të mirë të sipërmarrjes janë pedagogë që kanë kompetencat e duhura në mësimdhënie si dhe eksperiencat profesionale në sektorin privat, por duhet theksuar që mungojnë incentivat që motivojnë pedagogët për t’u involvuar

në mësimdhënien sipërmarrëse dhe aktivitetet me studentët, përsa kohë kërkimi dhe publikimet mbetet kriteri kryesor për promocion. Fakti që jo të gjithë pedagogët vijnë nga eksperienca praktike, e bën të domosdoshëm pjesëmarrjen e sipërmarrësve të vërtetë, veçanërisht gjatë seminareve të planeve të biznesit ku ata mund të luajnë një rol të veçantë, por në përfshirjen e tyre, veçanërisht në nivelin master pengesë bëhet ligji për shkak të kufizimeve që vendos në lidhje me gradat e mësimdhënësve. Nevoja që universitetet të transformohen gradualisht në universitete sipërmarrëse duket që duhet të reflektohet më shumë dhe në reformën që propozohet, universitetet më të mira ndërtojnë dhe mbajnë network shumë të mirë me sipërmarrjen, me alumnit, të cilët mund të jenë nesër një rrugë për të sjellë më shumë bashkëveprim të ndërsjelltë, më shumë dije dhe fonde në universitet. Në mbyllje të këtij shkrimi, por jo të diskutimit mbi edukimin sipërmarrës dhe universitetet sipërmarrëse, reforma në arsim është në vetvete një sipërmarrje e madhe dhe e vështirë, një sipërmarrje që do të kisha dashur të ishte në sinkron me strategjitë kombëtare të zhvillimit të vendit, strategji të cilat mbeten të paqarta në programin e qeverisë aktuale. *Prof.Asoc. Dr. Mira Qosja është pedagoge në UET.

universitet

kampionati

Drejtori i FLE, Besart Kadia shprehet se pas disa debateve publike që ky fondacion ka organizuar mbi taksën e sheshtë apo atë progresive, mbi rrezikun e etatizmit, ndjen nevojën e organizimit të një debati aktual, si ai mbi reformën e arsimit, duke përfshirë segmentin më të prekur, vetë studentët

Tema e parë e debatit është paragjykimi që ka arsimi publik për universitetet private dhe sipërmarrjet private në tërësi. Ajo që kemi vënë re është se studentët vetë nuk e kanë paragjykimin, madje shprehin respektin për arritjet e universitetit privat, sigurisht edhe shohin pikat e dobëta të tij në këtë debat”.

Fondacioni për Liri Ekonomike

Studentët e Tiranës në debat mbi reformën e arsimit të lartë Universitetet private e rrisin apo e dëmtojnë cilësinë e arsimit të lartë në vend? Kjo ishte tema e debatit të hapur mes studentëve nga universitete publike dhe private të Tiranës, organizuar dje në mjediset e Universitet Europian të Tiranës. Ishin rreth 50 studentët, të cilët të ndarë në grupe debatuan me njëri-tjetrin duke shprehur argumente pro dhe kundër temës. Në finalen e 2 qershorit ata do të debatojnë mbi reformën e arsimit të lartë

tudentët kanë punuar më se një muaj në ekip, kanë bërë punë kërkuese dhe hulumtuese dhe janë trajnuar nga ekspertë të ardhur nga Anglia dhe Amerika sesi të flasin në publik, si të argumentojnë, si të strukturojnë një debat dhe sesi ta prezantojnë idenë e tyre, duke u prezantuar ditën e djeshme në gjysmëfinalen e Kampionatit të Debatit publik të studentëve. Drejtori i FLE, Besart Kadia, që është edhe organizatori i këtij aktiviteti, shprehet se pas disa debateve publike që ky fondacion ka organizuar mbi taksën e sheshtë apo atë progresive, mbi rrezikun e etatizmit- tema këto që shprehin edhe qëndrimin e këtij të fundit mbi lirinë e tregut dhe reformat liberale në Shqipëri, ndjen nevojën e organizimit të një debati aktual, si ai mbi reformën arsimit, duke përfshirë segmentin më të prekur, vetë studentët. “Tema e parë e debatit është paragjykimi që ka arsimi publik për universitetet private dhe sipërmarrjet private në tërësi. Ajo që kemi vënë re është se studentët vetë nuk e kanë paragjykimin, madje shprehin respektin për arritjet e universitetit privat, sigurisht edhe shohin pikat e dobëta të tij në këtë debat”, - thotë Kadia, duke shtuar se ajo çka e bën interesant këtë aktivitet është fakti që të ndarë në short, studentëve të publikut u ka rënë të mbrojnë, bazuar në argumente dhe statistika institucionet e arsimit të lartë privat në performancën e tyre akademike dhe e kundërta, ku studentë të universiteteve private dalin në kundërshtim. Nertila Rustemi, një studente nga Universiteti Publik i Tiranës, e cila i përkiste një grupi që shprehej pro mendimit se universitetet private kanë dhënë ndihmesë të madhe në përmirësimin e arsimit të lartë në vend, u shpreh se këtë lloj debatesh sjellin përfitim për stu-

dentët, pasi i pasurojnë me informacion rreth zhvillimeve që i prekin ata në mënyrë direkte. “Nga informacione zyrtare, statistika por edhe nga ato që na kanë thënë miq që frekuentojnë universitetet private, universiteti privat ka shumë cilësi. Unë vetë do ta zgjidhja nëse do e përballoja ekonomikisht”, shprehet ajo. Të tjera grupe sollën argumentet se universitetet private të lejojnë të formohesh në degën ku gjen më shumë prirje, ndërsa sistemi publik me maturën shtetërore të kushtëzon në zgjedhjen e degëve të studimit, duke të mos lënë kështu të shprehësh gjithë potencialin. Ndërsa një grup i argumenteve kundër u shpreh se sipas statistikave të pranimeve në universitet, ku shumica përbëhej nga studentë që janë përzgjedhur nga sistemi në universitetin publik, pjesa që ka zgjedhur universitetin privat nuk janë të kualifikuar siç duhet. Pjesëmarrësit në këtë debat ishin nga universitete të ndryshme të Tiranës, si ai Metropolitan, Universiteti i Nju Jorkut në Tiranë, Politekniku, Universiteti i Tiranës, Universiteti i Mjekësisë, Universiteti Europian i Tiranës, Rrjeti i studentëve të ekselencës etj. Serena Leka, studente e degës Financë në Universitetin e Tiranës, përfaqësuese e rrjetit të studentëve ekselentë, shprehet se debati mbi temën kaq të përfolur sot mbi reformën e arsimit u jep mundësi studentëve të thonë fjalën e tyre. “Mora pjesë në këtë debat, përveç dëshirës së mirë për ta provuar edhe njëherë eksperiencën e debatit, edhe për shkak të temës aq të debatuar mbi reformat e arsimit dhe politikat e arsimit. Jam e kënaqur me grupin, disa i kam njohur gjatë procesit të punës. Grupi që unë përfaqësoj mbron tezën se universitetet private rrisin, përforcojnë dhe përmirësojnë sistemin e arsimit të lartë. Jemi treguar pari-

Debati 6 anëtarë jurie nga bota akademike dhe media 8 grupe studentësh 50 përfaqësues universitetesh publike dhe private 400 euro për ekipin më të mirë 500 euro për folësin më të mirë

morë dhe kemi ndjekur rezultatet e disa statistikave. Ekzistojnë akoma mentalitete dhe paragjykime mbi privatin, të cilat mund të përshtaten”, - thotë Serena. FLE me këtë aktivitet bën që të rinjtë të zgjerojnë rrjetet e tyre edhe jashtë universiteteve ku studiojnë aktualisht. “Ajo çka kemi synuar tjetër ka qenë edhe të forcojmë bashkëpunimin mes studentëve dhe t’i inkurajojmë me punën në grup”, - vijon Drejtori i FLE, Besart Kadia, duke shtuar se të rinjtë kanë rreth një muaj që përgatiten për këtë debat, i cili do të kulmojë më 2 qershor, kur dy ekipet finaliste do të ndeshen me argumente bindëse mbi Reformën e Arsimit të lartë. Ata do të argumentojnë nëse i shërben

apo jo sistemit të arsimit të lartë në vend kjo reformë. “Studentëve u është dhënë drafti i reformës dhe u është kërkuar që nga ana e tyre të bëjnë një punë kërkimore për të ardhur në fund me argumente bindëse nëse kjo reformë që i prek ata direkt ose indirekt i shërben arsimit të lartë në Shqipëri”, - vijon Kadia. Kjo ishte faza gjysmëfinale e këtij debati publik, që përzgjodhi katër nga tetë grupet për raundin tjetër. Anëtarë të jurisë ishin personazhe të njohur të botës akademike dhe medias, si Erion Kristo, Edi Oga, Arian Galdini, Genti Koçi, Katarina Kallanxhi dhe Entela Binjaku. Një tjetër ndihmesë për këtë aktiviteti ka dhënë fondacioni “A ëoman in poëer”, përfaqësuar nga Viola Thoma, një fondacion që inkurajon kërkimin dhe përfshirjen e studentëve dhe grave në jetën sociale nëpërmjet trajnimeve të ndryshme që ofrojnë. Studentët pjesëmarrës në fund të aktivitetit do të pajisen me certifikata nga Fondacioni për Liri Ekonomike dhe fituesit do të marrin çmime në vlera monetare; 500 euro shkojnë për folësin më të mirë të debatit dhe 400 euro për ekipin më të mirë. “Ekipi trajnues është përpjekur t’i pajisë studentët me disa aftësi, si të folurit në publik, sjellja e argumenteve të duhura, përdorimi i statistikave zyrtare dhe burimeve jozyrtare. Ndaj edhe konkurrentët do të gjykohen nga juria mbi këto kritere; prezantimi, përdorimi i gjuhës shqipe, përmbajtja dhe puna në grup”, - shprehet Kadia. Fondacioni për Liri Ekonomike synon që ta kthejë këtë aktivitet në traditë të përvitshme duke u shtrirë në të gjitha universitetet e vendit, publike dhe private, kjo për të inkurajuar studentët në debatin publik, në mënyrë që të përgatiten për të lobuar mbi interesat e tyre.

kulturë

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

27.05.2014

Regjisori i dokumentarit “Djaloshi me kitarë” rrëfen historinë e 22-vjeçarit të ekzekutuar si frymëzues i Revoltës së Spaçit

teatër

“Eldorado”, një komedi e zezë për antivlerën që shitet si vlerë

Kolec Traboini: Skënder Daja, martiri i Spaçit që këndonte Çelentano në burg Të vetmen ëndërr që kishte, ishte të këndonte një herë të vetme me Adriano Çelentanon. Kjo ëndërr e burgosi në Spaç. Me këtë ëndërr, Daja i dha zemër revoltës më të madhe antikomuniste

hirrja “E duam Shqipërinë si Europa” është artikuluar për herë të parë në vitin 1973 në burgun e Spaçit. Për regjisorin e dokumentarit “Djaloshi me kitarë”, Kolec Traboini, ky ishte një zbulim teka hulumtonte në arkivin e Ministrisë së Brendshme. Ai ndodhej aty për të mbledhur material për realizimin e dokumentarit “Djaloshi me kitarë”, ku rrëfehet historia e Skënder Dajës, 22-vjeçarit të ekzekutuar si frymëzues i Revoltës së Spaçit. Dokumentari u shfaq disa ditë më parë premierë në Kinema Milenium në Tiranë. I realizuar nga Kolec Traboini, me bashkëskenarist Ilir Çumanin, filmi rrëfen anën njerëzore të 22-vjeçarit Skënder Daja, që të vetmen ëndërr që kishte, ishte të këndonte një herë të vetme me Adriano Çelentanon. Kjo ëndërr e burgosi në Spaç. Me këtë ëndërr, Daja i dha zemër revoltës më të madhe antikomuniste. Por ç’ ka ndodhur ato tri ditë (21-23 maj) të vitit 1973 në Spaç? Kolec Traboini tregon çfarë zbuloi në arkivin e Ministrisë së Brendshme. Është folur dhe shkruar shumë për Revoltën e Spaçit. Ju, përse u ngacmuat të realizonit dokumentarin “Djaloshi me kitarë”? Sa herë që është folur dhe shkruar për revoltën e Spaçit, në çdo përkujtim, libër, shkrime, intervista etj., emri i frymëzuesit të kësaj revolte përmendej fare pak. Asnjë nuk e njihte se kush ishte Skënder Daja, i cili ishte vetëm 22 vjeç kur e pushkatuan si frymëzues i revoltës. Sa herë që lexoja për revoltën e Spaçit më kujtohej Skënderi. Prandaj vendosëm që në bashkëpunim me Institutin e Fëmijëve Jetimë të realizonim një film dokumentar për të treguar se kush ishte ky djalë. Cilat ishin ëndrrat e tij, cila ishte historia e jetës së tij... Kush ishte Skënder Daja? Ai ishte një djalë me shumë talent. Ishte artist, i pëlqente të këndonte dhe i binte kitarës. I pëlqenin sidomos këngët italiane, të cilat dhe i dëgjonte. Prandaj ai kishte ushqyer një ëndërr të madhe. Ëndërronte të këndonte një herë në skenë me Adriano Çelentanon. “Ah, të këndoja një herë me Adriano Çelentanon...”, - thoshte shpesh. Por këto ishin ëndrrat e një fëmije. Kur ishte ushtar, këtë dëshirë dhe ëndërr të fëmijërisë ai ia tregoi një shoku. Ky, një shoku tjetër e kështu me radhë, deri sa shkoi në veshin e gabuar. E raportuan se donte të arratisej për të realizuar ëndrrën e tij që të këndonte me Çelentanon. U arrestua dhe u dënua me 10 vjet burg. E çuan në burgun famëkeq të Spaçit. Si u bë Skënder Daja frymëzues i Revoltës së Spaçit? Revolta e Spaçit nuk ishte e planifikuar.

Ndodhi diçka. Një prej të burgosurve, Pal Zefi ishte dënuar me 30 ditë në izolim. Kur mbaroi 30-ditëshi, ai u kërkoi gardianëve që ta nxirrnin dhe t’u bashkohej shokëve, sepse e kishte kryer dënimin e tij. Por gardianët nuk donin ta nxirrnin. Atëherë ai doli dhe iu bashkua vetë shokëve. Në këtë moment gardianët kanë shkuar për ta marrë dhe shokët e burgut janë përplasur me ta. Kjo ndezi revoltën e të dënuarve në burgun e Spaçit. Të revoltuar nga mënyra çnjerëzore me të cilën trajtoheshin, të burgosurit e revoltuar shkruan një promemorie ku parashtronin kërkesat e tyre. Skënder Daja, që njihej mes tyre si një i ri me zërin e fortë dhe kumbues, u thirr që të lexonte me zë të lartë promemorien për t’ua bërë të ditur të gjithë të burgosurve. Për t’iu ngritur moralin të tjerëve në burg këndonte këngët e Adriano Çelentanos. Në fund, kur revolta po shtypej dhe morali i të burgosurve kishte rënë, Skënder Daja u ngjit në tarracë, filloi t’i binte kitarës dhe të këndonte. Për mua ky ishte një akt i madhërishëm, sepse tregon se sa fuqi morale ka njeriu mbi krimin. E vetmja armë për të mposhtur barbarinë për të ishte kënga. Skënder Daja është simboli më i fuqishëm i Revoltës së Spaçit, sepse ai ka qenë i pari në Shqipëri që ka thirrur publikisht “E duam Shqipërinë si Europa”. E ka thënë këtë në vitin 1973 dhe kjo është e shkruar e zeza mbi të bardhë në dokumentet që ndodhen në arkivin e Ministrisë së Brendshme. Por ajo çka më ngacmoi mua si regjisor nuk ishte thjesht rrëfimi i një historie të fshehur që unë po e zbuloja. Përtej kësaj, e rëndësishme për mua ishte mesazhi artistik që do të përcillja me këtë film. Ne e ndërtuam këtë film që publiku të ngacmohet të mos rrijë in-

diferent ndaj kësaj ngjarjeje, por ta përjetojnë atë dhe në fund të shfaqjes të dalë me një lloj katharsisi. Ky film nuk është realizuar për t’ia përplasur në fytyrë njërit apo tjetrit. Në filmin tonë nuk bërtitet, nuk tregohet me gisht askush. Nuk kemi bërë retushim të asnjë emri që u implikua në këtë ngjarje. Të gjithë emrat e atyre që kanë marrë pjesë në këtë masakër janë të shënuar në film dhe janë të lexueshëm. Njeriun duhet ta vrasë ndërgjegjja vetë. Unë do kisha dëshirë që në shfaqjen e këtij filmi të ishin të pranishëm si bijtë e atyre që kanë qenë pjesë e asaj revolte, ashtu edhe bijtë e atyre që i kanë dënuar. I ftuat? Po, i ftuam të gjithë. Asnjëri nuk erdhi nga asnjë krah i politikës, sepse siç ju thashë, ky nuk është një film që buçet urrejtje. Ky film nuk i shërben asnjërës palë. Njëra palë do që t’ia përplasë në fytyrë tjetrës, e tjera palë thotë, obobo... janë baballarët tanë. Kështu që të dyja palët refuzuan. Ky është turp! Qëllimi i këtij filmi nuk ishte as për të gjykuar njeri e as për të mohuar njeri. Hasët vështirësi për të gjetur materialet e nevojshme për këtë film? Filmi ishte thuajse i pamundur për t’u realizuar, se nuk kishte qoftë edhe një foto të Skënder Dajës dhe dokumentet nuk flisnin për të si njeri. Megjithatë, gjëja e parë ishte hulumtimi në arkivin e Ministrisë së Brendshëm. Fatlumturisht, aty gjetëm dy fotografi. Njëra foto i përkiste moshës kur Skënder Daja është pushkatuar dhe një foto fëmijërisë së tij në Shtëpinë e Fëmijës. Por qëllimi ynë ishte që ne të sillnim shpirtin e Skënder Dajës dhe fatmirësisht gjetëm dhe shumë të njohur të tij që na folën për të. A.Tuci

Dr. Gëzim Puka Spektatori i teatrit “Migjeni” ndoqi për disa net me radhë shfaqjen “Eldorado” të Albri Brahushës, me regji të Fatbardh Smajës. Ishte kjo komedi një rikthim i suksesshëm i këtij autori, i cili sipas kritikut të njohur të teatrit, Josif Papagjoni “… tërhoqi vëmendjen qysh në dramën e tij ‘Vizita e fundit’, që ishte një ironi e mprehtë dhe sarkazëm sfiduese ndaj vetëdijeve mitologjizuese të periudhës së diktaturës komuniste, duke u tallur me klishetë e ngurta morale dhe me shëmbëlltyrat e rrejshme të kinse heroizmit, të fabrikuara nga ideologjia sunduese e asaj kohe dhe nga interesat politike gjegjëse të kastës drejtuese, si pjesë e manipulimit të shpirtrave”. Me të drejtë Papagjoni pohon se ky autor parapëlqen drama me situata të konvencionalizuara, që ngrihen mbi një metaforë të pastër dhe lëvizin në parabola veprimesh të shpërngulura, ashtu siç është rasti i dramës tjetër të këtij autori “Ishulli i Shitenit”. Albri Brahusha punon me elementet e absurdit dhe me një gjuhë konvencionale edhe tek drama “Drejt Perëndimit”, një tekst që përcjell mesazhe mbi kaosin social në Shqipërinë e pasviteve ‘90, ku mungojnë referencat morale dhe ku kahet politike kanë gjymtuar ëndrrën për prekjen e Evropës Perëndimore. Komedia “Eldorado” në teatrin e Shkodrës, duket se ka si qëllim që përmes humorit të shkaktojë edhe ilaritet, duke thyer pak rregullat e gustos apo shijes së mirë. Për dijen e lexuesit, Eldoradoja, është ai vendi legjendar në të cilin janë gjetur sasi të mëdha ari. Në këtë vend, ku nevojat materiale janë të plotësuara, qeniet njerëzore jetojnë në paqe dhe gëzojnë jetën. Eldoradoja, është pozicionuar enigmatikisht larg botës që ne njohim. E cilësuar në kronikat televizive lokale si një “komedi e zezë”, shfaqja “Eldorado”, duket se e shtyu spektatorin të shohë dhe të arsyetojë në mënyrë serioze për një temë të vështirë. Shoqërinë tonë po e tronditin antivlerat prej të cilave po kërkohen të dalin vlerat. Që në fillim të shfaqjes narratori dhelpër (Merita Smaja), i shkel syrin spektatorit për ta ndërgjegjësuar se brenda skenës ka një dhelpëri. Në mënyrë komplimentare kori adoleshencial sjell një ligjërim fëminor. “Airumcicirumi” i shqiptuar disa herë është një shenjë aq e njohur gjuhësore, por në të njëjtën kohë aq e papritur si kuptim. Kjo na ndërmend fëmijërinë e sinqertë dhe të ndershme. Spektatori provokohet nga objekti me vlerë që po kërkohet me aq zell nga vetjet vepruese në skenë. Në atë qytet jashtëqitjet njerëzore përmbakan ar! Jashtëqitja vjen si metaforë e antivlerës. Brenda kësaj lidhjeje sinekdotike, pjesa për të tërën (gold in shit), konotohet vlera brenda antivlerës dhe ku në fakt vetë vlera domethënë ari (paraja) nuk janë gjërat më të rëndësishme të jetës. Të gjithë personazheve u ka rënë virusi dhe po kërkojnë ar. Doktor Allamani ka përgatitur dosjen që e quan një zbulim të rëndësishëm. Si të nxjerrë 3 gr ar nga 1 kg jashtëqitje?! Bashkëshortja e tij Vasilika që e tradhëton me Petritin (një pasunar i qytetit), vjedh dosjen e të shoqit dhe bën një plan me dashnorin. Ata mendojë të shndërrojnë diskotekën e Petritit në një banjo të madhe publike. Zjarrfikësi, një personazh që ngjan me ata të Joneskos, shfaqet si një antisubjekt që bën lidhjen e programeve narrative të dramatis personae. Pjesë e këtij projekti bëhet edhe “Amerika”, e cila përmes ambasadorit shfaq interes për këtë “draft Eldoradoje”. Në fund spektatori kupton se e gjithë kjo ishte një ëndërr e personazhit të Doktorit, truk i përdorur nga autori edhe në tekstet e tjera dramatike. Zgjimi i Doktorit nga gjumi dhe rrethi i madh i përbërë nga personazhet dhe kori që deklamojnë diskursin “roza rozina…”, përbëjnë finalen e komedisë. Çuditërisht, të gjithë përfundojnë të shtrirë për tokë, si për të treguar se ndershmëria dhe sinqeriteti shoqëror është aty, por në gjendje të ngrirë. André Breton kur përmend termin “komedi e zezë”, ka parasysh atë nënlloj të komedisë dhe të satirës, në të cilin humori lind nga cinizmi dhe skepticizmi. Do të shtoja se Albri Brahusha në tekstin dramatik Eldorado, na propozon një “komedi blu”, e cila përqendrohet tek disa argumente të sikletshme, të ngjashme me ato të Charles Bukoëski, apo të Anton Pashkut në prozën shqipe. Me këtë lloj teksti autori kurrsesi nuk ka ndërmend të fyejë spektatorët. Pjesa më e madhe e humorit rrjedh pas shokimit dhe tronditjes së spektatorit. Kjo vjen edhe nga një zgjidhje e zgjuar regjisoriale e Fatbardh Smajës, si dhe përshtatja e një skenografie interesante nga Hysni Halili. Spektakli u karakterizua nga një lojë e mirë e aktorëve: Agron Dizdari, Merita Smaja, Rita Gjeka, Arben Spahija, Sara Smaja, Enver Hyseni, Jozef Bushati dhe Emiljano Palali.

speciale

folklor Në Përmet në datat 25-27 maj u zhvillua Festivali iso-polifonik i sazeve “Laver Bariu”. Organizatorë kryesorë janë Bashkia Përmet në bashkëpunim me Seksionin Shqiptar të CIOFF-it; Këshillin e Muzikës Shqiptare dhe Drejtorinë Rajonale të Kulturës Kombëtare në Gjirokastër.

Përmeti dhe sazet e tij, një histori e shkurtër Akademik Vasil S. Tole Përmeti klasifikohet ndër qytetet më të rëndësishme përsa i përket formimit të muzikës popullore qytetare jugore me anë të veprimtarisë dhe ndihmesës së sazeve. Përmeti shtrihet në bregun e majtë të luginës së Vjosës, rrëzë malit të Dhëmbelit. Gjatë periudhës së Rilindjes Kombëtare u bë një qendër e rëndësishme kulturore e patriotike. Të lidhur ngushtë në pikëpamje gjeografike me Leskovikun, mes tyre u ngjiz edhe një nga bashkëpunimet më frytdhënëse përsa i përket kristalizimit dhe formimit të portretit të sazeve muzikore iso-polifonike. Ndër sazexhinjtë më të shquar të kësaj periudhe janë ata të përqendruar fillimisht pranë sazeve të Usta Medi Përmetit (rreth 1910-1930) dhe më pas ato të Vangjel Leskovikut (rreth 1930-1940) dhe Gaqo Lenës. Usta Mediu krijoi tipin e kabasë së shtruar e të hequr rëndë. Ky tip i ri i kabasë formoi atë që sot njihet si Kabaja tradicionale e Përmetit. Kjo nënkuptonte një kaba tradicionale përsa i përket orientimit por ishte disi larg virtuozizmit të lojës në gërnetë që vinte nga tradita e Leskovikut dhe kjo për disa arsye. Ai kaloi në interpretimin në gërnetë prej fyellit të shtruar të Përmetit, madje veçoria interpretuese e tij, ashtu si dhe e Cilo Qorrit të Korçës është e lidhur pazgjidhshmërisht me këtë binjakëzim të këtyre veglave në një interpret të vetëm. Kjo solli për pasojë “tretjen” dhe përcjelljen e veçorive dhe të repertorit të këtyre veglave popullore edhe në muzikën që ata interpretonin dhe krijonin njëkohësisht me vegla si klarineta. Tipin e kabasë së Mediut, Usta Laveri e ngriti në art në gjuhën e tij muzikore instrumentale. Vangjel Leskovikun ishte ndjekës i traditës të interpretimeve virtuoze në gërnetë, të nisur nga Selim Leskoviku. Duke ndjekur këtë rrugë, ai krijoi dhe i dha jetë edhe kabasë që mban emrin e tij. Interpretimet e tij shkëlqejnë nga gjenialiteti i perceptimit të fakturës. Nga çdo pikëpamje, Vangjel Leskoviku ishte një reformator i stilit të quajtur “vënçe” në gërnetë. Ai synoi dinamizimin e lojës së gërnetës nëpërmjet shfrytëzimit të mundësive të pathëna deri më atëherë. Sazet e këtyre mjeshtrave (kur vetë luajnë në vegla dhe vetë këndojnë), respektuan gjithashtu edhe formulën e interpretimit të isos, duke bërë krahas rolit instrumental-shoqërues në këngë, edhe atë të grupit të isos (i cili de facto mungon), iso shoqëruese me vegla dhe me zë. Ata e vendosën iso-tonikën orientuese për të gjithë instrumentet e Sazeve (dhe për vetë këngëtarët) në të njëjtat lartësira intonative që veshi muzikor popullor i kishte përzgjedhur prej qindra vjetësh për të kënduar. Sot provohet se lartësitë më të pëlqyera të të bërit të isos, për këngët e burrave me Saze janë: fa, sol, la b dhe si b, dhe për zërat e grave: si b, do, dhe re. Ishin po këto saze që nga këngët iso-polifonike labe më të njohura realizuan tipat homologe të muzikës me Saze , tashmë të titulluara “labiko” ose “labikoçe”, që nënkupton një këngë labe “të zbutur”,

ndërkohë që këngët popullore iso-polifonike të qyteteve toske ishin krijuar më herët si rezultat i zhvillimeve të përshpejtuara urbane të tyre etj. Usta Mediu dhe Vangjeli lanë një ndikim themelor në sazet e Usta Laverit dhe muzikën popullore përmetare të pas viteve 1940. Meritë e tyre është se në këngët popullore që shoqëroheshin me saze, ata krijuan edhe “pavarësinë” relative melodike të linjave të përcjelljes me vegla nga linja e këngëtarëve. Ndërtimi më i preferuar për sazet ka qenë 1 gërnetë, 1 qemane dhe 2 llauta. Defi nuk ka qenë përdorur në formacionet e para të sazeve, si në Përmet ashtu edhe në Leskovik. Si pjesë të kulturës muzikore me saze të Përmetit, do të përfshinim edhe Sazet e njohura me emrin: Sazet e Radio Tiranës. Ideja për të realizuar një disk me muzikë popullore mblodhi në Tiranë, më 1939, formacionin e parë të Sazeve të drejtuara nga Usta Jonuzi i Lamçes, po nga Përmeti, me gërnetë. Formacioni i këtyre sazeve përbëhej edhe nga Hysen Ibrahimi, Nazif Mamaqi, Sabri Fehmiu, Sadik Azbiu (alias Çaçi) me violinë dhe këngëtar, Ali Myslymi (alias Mane Lela) me llahutë. Menjëherë pas formimit të Radio-Tiranës, duke filluar nga viti 1939 e në vazhdim, do të paraqiteshin me këtë emër në rubrikën –“Sazet e Radio-Tiranës: Valle e Këngë Popullore”. Në vitet 40-të, në zërin “Muzikë Popullore nga Sazet e Radios”, “ç’do të Mart, të Enjte dhe të Shtun, ora 18.30”, ato do të luanin gjithmonë direkt për spektatorin e tyre të shumtë, një repertor të larmishëm nga gjithë hapësira etnomuzikore shqiptare. Nga Sazet e Radios, shumë e njohur është edhe kënga “Do marr çiftenë do dal për gjah”, e kënduar nga përmetari tjetër Selim Asllani. Veç këtyre muziktarëve, në Përmet, deri në vitet 1940 zhvillonin veprimtarinë e tyre edhe mjaft formacione të tjera sazesh të cilat nuk ishin larg nivelit dhe mjeshtërisë së të parëve. Përmendim sazet e Halit Përmetit, apo Haliti i Razos, si dhe ato të Usta Jonuzit. I konsideruar si më i talentuari i brezit të tij, Haliti shkëlqeu në interpretimet virtuoze në klarinetë të natyrës së Selim Asllan Leskovikut. Përveç formacionit të Sazeve me muzikë popullore, bashkëkohësit kujtojnë se ai interpretonte muzikë edhe pranë një orkestre të qytetit të përbërë nga klarineta, violina, mandolina dhe kitara. Vdiq tepër i ri në moshë. Sazet e Lulushit, klarinetistit virtuoz Lulushi-Nevruz Nure (lindur në Korçë më 23.03.1954), mbetet ende dhe kujtohet si një nga klarinetistët më virtuozë që i erdhën muzikës

Nga çdo pikëpamje, Vangjel Leskoviku ishte një reformator i stilit të quajtur “vënçe” në gërnetë. Ai synoi dinamizimin e lojës së gërnetës nëpërmjet shfrytëzimit të mundësive të pathëna deri më atëherë. Sazet e këtyre mjeshtrave (kur vetë luajnë në vegla dhe vetë këndojnë), respektuan gjithashtu edhe formulën e interpretimit të isos, duke bërë krahas rolit instrumentalshoqërues në këngë, edhe atë të grupit të isos (i cili de facto mungon), iso shoqëruese me vegla dhe me zë...

me saze pas viteve 70-të. U formua në një familje muzikantësh popullorë dhe që në vogëli luante në instrumente si fizarmonika dhe klarineta. Më pas, i përfshirë në “Ansamblin Skënderbeu” të qytetit të Korçës, Lulushi luajti pjesën më të madhe të muzikës popullore me vegla të Shqipërisë Juglindore. Lulushi, u dallua për një lojë virtuoze në gërnetë, kjo e shoqëruar me një ëmbëlsi të rrallë interpretimi, e cila buronte nga ndjesia e tij e lindur mbi tingullin popullor të gërnetës. Prej shumë vitesh në muzikën qytetare të Korçës, gërnetarët e shquar dalloheshin nga njëri tjetri, jo më shumë nga dallimet e repertorit që luanin, por nga veçoritë individuale që ata implementonin mbi strukturën e pjesëve të njohura popullore. Kështu, në shumë raste një gërnetaxhiu nga gjithë jeta e tij i kujtohej vetëm një veçori që e kishte vetëm ai, dhe që kjo e bënte të dallohej nga të tjerët. Pjesa tjetër mund të ishte më fatlume ose fatkeqe. Atyre më të mirëve vazhdojnë akoma edhe kësaj dite t’u luhen pjesët, duke i quajtur “sipas Jonuzit”, apo “ me gishtin e Qerimit” etj. Lulushi rreshtohet në majën e gërnetarëve që ka nxjerrë muzika popullore e Korçës. Përveç dhjetëra interpretimeve virtuoze që njihen tani si “…të gërnetës së Lulushit”, ai ka luajtur dhe ka lënë në fondin e artë të muzikës me saze atë që sot njihet si “Kabaja e Lulushit në Sol”, luajtur për herë të parë në FFK të Gjirokastrës,1983. Nuk ka realizuar ndonjë kasetë apo C.D. të plotë, por një pjesë e madhe e regjistrimeve të tij i janë bashkëngjitur repertorit muzikor të këngëtares Eli Fara. Megjithëse i ri në moshë, për Lulushin në popull thuhet se: “Është i madh si Çobani dhe Laveri”. Ka qenë tri herë laureat i Festivaleve Folklorike Kombetare në Gjirokastër duke filluar nga 1978, 1983, 1988. Nderohet me çmim të

speciale

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

27.05.2014

Sazet e Usta Laverit ose identiteti i këngës përmetare F

veçantë në Samsun të Turqisë më 1987, e po ashtu mjeshtër nderi në Prevezë-Greqi më 1984 dhe 1989. Sazet e tij përbëheshin nga 2 gërneta, 1 violinë, 1 fyell, 2 llauta, 1 fizarmonikë dhe 1 dajre. Vdiq në moshën 36-vjeçare më 23 prill 1990 nga një sëmundje e rëndë. Familja Lela, një histori me klarinetë Të njohur me këtë emër brenda e jashtë Shqipërisë, ky formacion instrumental shënon rastin më domethënës të organizimit të formacionit të sazeve brenda një familjeje të vetme në gjysmën e dytë të shek.XX. Duke ringjallur traditën e dikurshme të këtyre organizimeve, sazet e familjes Lela janë njëkohësisht vazhdimi i zhvillimit të Sazeve shqiptare por njëkohësisht edhe një koncentrat i historisë së dikurshme të formimit të tyre. Origjina e tyre është nga Përmeti. Fillimet e origjinës muzikore të tyre lidhen me qytetin e Përmetit dhe veçanërisht me të atin e tyre Manen i cili ishte llahutar dhe këngëtar popullor. Është Mania (i cili këndonte që në moshën 10-12 vjeçare këngën popullore), që iu bashkëngjit sazeve të gërnetistit të shquar të njohur me emrin “Usta Jonuzi i Lamçes”, fillimisht si këngëtar e më pas si llautar. Me këtë formacion, si dhe me Sazet e Rizait me gërnetë dhe Metes me violinë ai punoi në periudhën 1924-1939, duke marrë pjesë kryesisht në dasma e panaire në Shqipëri. Me hapjen e Radio Tiranës me 1939, u bë oferta për realizimin e disa disqeve me muzikë popullore përmetare. Usta Jonuzi, që ndërkohë punonte në Tiranë, thërret edhe shokët e tij të sazeve të Permetit. Kështu, më 1940, familja Lela e përbërë edhe nga djemtë Çobani, Myslymi, Rizai,Bilali, Ahmeti dhe motra Xhanja shpërngulet në Tiranë. Me ardhjen në Tiranë fillon rrugën formacioni i ardhshëm i “Familjes Lela”. Në fakt strumbullari i vërtetë i “Sazeve të Familjes Lela” do të bëhej Çobani (1937-1 Janar 1995). Më 1945-46 fillon të ushtrohet me gërnetën që i bleu babai e më pas në mënyrë autodidakte si të gjithë gërnetaxhinjtë shqiptarë të Sazeve. Pjesa e parë që mësoi ishin “ca gishta” nga kabaja e “Selim Stambollit”, të cilën ia dëgjoi edhe Usta Jonuzi i Lamçes i cili i dha zemër. Rreth moshës 12-13 vjeç, i ati e merrte Çobanin me vete nëpër dasma dhe në kohën kur vëllai tjetër, Rizai, filloi fizarmonikën të tre bënë së bashku një grup, grup i cili është embrioni i “Sazeve të familjes Lela”. Punon për një kohë si gërnetaxhi në kafe “Parisi” pa u ndarë nga dasmat, ku për një pjesë të madhe të kohës punoi me violinistin e shquar tiranas Met Alia, dhe me muziktarin e bakllamasë Sotir Progri nga Leskoviku. Me formimin e Filarmonisë (1951) e më pas të Ansamblit Shtetëror të Këngëve dhe Valleve Popullore (1957), merr pjesë në to e më pas në ansamblin “Tirana” (1978-1990), së bashku me vëllanë tjetër Fatmirin, me llautë.

Më 1990 të gjithë “Lelat” rigrupohen pranë “Shtëpisë Qendrore të Krijimtarisë Popullore” me këtë përbërje: Çobani me gërnetë e këngëtar, Myslymi gërnetë e dytë dhe këngëtar, Ahmeti me fizarmonikë dhe këngëtar, Fatmiri me llautë dhe këngëtar, Bilali me def dhe këngëtar, Shqiponja-këngëtare dhe Çeçoja me violinë. Regjistrimet muzikore të këtij formacioni janë pranë Radio dhe Televizionit Shqiptar, Institutit të Kulturës Popullore dhe shumë agjencive të huaja muzikore. Vlerësimet më të mëdha dhe turnetë më seriozë me muzikë popullore i ka bërë pas viteve ’90 në Francë, Belgjikë, Gjermani si dhe në Vendet e Ulta. Në turneun e vitit 1991 brenda muajve Maj-Qershor, familja Lela dha koncerte në Vandoeuvre, Berlin, Albi, Marseille, Angouleme, Poitiers, Tilburg, Bruxelles, Metz, Paris, Caen, Strasbourg, Trappes, Roanne, Amsterdam. Një vit më vonë, në periudhën Mars-Prill japin koncerte në Rennes, Abgers, Amiens, Mulhouse, Strasbourg, Sotteville les Rouen, Paris, Gand, Amsterdam, Hilversum, Echirolles, Oullins, Lorient, Glomel, Morlaix. Çobani ka marrë pjesë pothuajse në të gjitha Festivalet Folklorike Kombëtare që janë zhvilluar në Gjirokastër, dhe me formacionin e “Familjes Lela” ka marrë pjesë edhe në “Takimin Kombëtar të Sazeve dhe Orkestrinave popullore të Shqipërisë së Jugut”, të zhvilluar në Korçë më 1994. Rëndësia e Sazeve të “Familjes Lela” dhe në veçanti e Çobanit është e shumanshme. Çobani ishte një nga gërnetaxhinjtë më virtuozë të gjithë Sazeve tona të Jugut, si dhe nga njohësit më të mirë të shumicës së veçorive stilistike të muzikës instrumentale e vokale të folklorit tonë. Ka shkuar pothuajse nëpër të gjitha rrethet e Shqipërisë me sazet, gjë që ka ndikuar tek Çobani për të njohur pothuajse të gjitha stilemat kryesore të muzikës popullore shqiptare, e për t’i pasqyruar ato në repertorin e tij. Çobani, me intuitën e tij të lindur, dëshmoi se muzika popullore zhvillohet dhe përsoset nëpërmjet proceseve të brendshme dhe pikërisht nëpërmjet njohjes së tyre interpreti bëhet pjesë e rëndësishme e përhapjes së vlerave qindravjeçare. Ndjeshmëria e tij e lartë emocionale është zhvilluar duke ruajtur të pastër “traditën e vjetër” siç shprehet vetë ai, duke iu kundërvënë të gjitha atyre ndikimeve të huaja, nisur nga ajo ç’ka ai besonte që e kishte të ngulitur shpirtërisht. Kur studiojmë muzikën që Çobani ka lënë, dëgjojmë si gërnetën e Jugut (në pjesët e tij të pëlqyera si “Kabanë myzeqare” apo “Çamçe-beratçe”, “Pogonishte” ), po ashtu edhe Shqipërinë e mesme. Për më tepër Çobani thirret edhe si një ndër themeluesit e traditës së “gërnetës tiranase”. Prof. Zadeja e ka quajtur Çobanin “…një vokabolar dhe reformues të vërtetë të kulturës sonë muzikore popullore”.

ormën, ashtu siç i njohim sot, ky formacion e mori pas viteve ’45 të shek. XX-të. Me nismën e Laver Bariut, u grumbulluan së bashku muziktarë në vegla dhe këngëtarë popullorë të cilët deri në atë kohë luanin të ndarë nëpër formacione të tjera ose që nuk kishin luajtur më përpara. Duhet thënë se ashtu si dhe për sazet e tjera, roli i drejtuesit të sazeve është vendimtar për to.Në jetën dhe personalitetin e Laver Bariut mund të shihet si në miniaturë i gjithë procesi i formimit të sazeve të Shqipërisë së Jugut. Usta Laver Bariu lindi në Përmet më 2 maj të vitit 1929. Djali i Bariut, këngëtarit popullor dhe interpretuesit në llahutë, tregoi që i vogël një dhunti natyrale për t’u marrë me veglat muzikore të thjeshta të cilat i sajonte vetë nga degët e pemëve apo edhe nga kallami i grurit etj. Pas largimit të familjes së tij në qytetin e Korçës në vitin 1935, Laverit iu krijua mundësia të dëgjonte shumë muzikantë të shquar popullorë për kohën, si Islami në gajde, e veçanërisht Feim gajdexhiu, babai i shokut të tij të fëmijërisë, Skënderit. Rreth moshës 10- vjeçare ushtrohej në shtëpinë e tij me llahutën e të atit, Bariut, dhe siç tregon vetë Usta Laveri “Këndonja dhe shoqëronja veten me llahutë në Re”. Siç kujton ai vetë “…klarinetën e filloi në kohë të Italisë”. Babai i tij Bariu dëshironte që vëllanë e madh të Laverit, Mamanin ta bënte gërnetaxhi, dhe për këtë i blen të famshmit Cilo Qorri gërnetën e tij të vjetër. Fshehurazi të atit Laveri ushtrohet me gërnetën e të vëllait, i cili nuk u bë kurrë gërnetaxhi. Ndërkohë Laveri luante në shumë vegla popullore, ndër to edhe në fyejt metalike që prodhoheshin dhe shiteshin në dyqanet e Korçës. Për herë të parë luan në gërnetë së bashku me të atin, i cili e shoqëronte me llautë vallen e “Dados”. Shpejtësia dhe thjeshtësia e interpretimit të tij në gërnetë u ra në sy të tërëve, veçanërisht gërnetistit të njohur popullor në Korçë, Skëndo Kuqos. Rastësia bëri që Usta Hajdar Cangonji, gërnetist popullor nga Zvezda, me të cilin punonte nëpër dasma i ati i Laverit, e dëgjoi duke kënduar me llautë këngën popullore “Dorën mor çun dorën, më trete si dëborën”. Megjithëse i vogël në moshë, Laveri iu bashkëngjit sazeve të Hajdar Cangonjit, duke punuar nëpër dasma me “xhezban”. Ai kujton se dasma e parë ku ai interpretoi së bashku me Usta Hajdarin dhe me të atin, Bariun, ishte në Vithkuq. Me ta punoi vetëm një behar. Pas kësaj formoi së bashku me vëllezërit Sulo (rreth 35 vjeç) dhe Asllan (rreth 40) nga Konica një formacion tjetër të përbërë nga Suloja në klarinetë, Asllani me def dhe Usta Laveri me llautë, të cilët luanin muzikë popullore qytetare në qytetin e Korçës. Kthehet familjarisht në Përmet në fund të vitit 1944. Aty bën përpjekjet e para për të organizuar një grup me shokët e tij të fëmijërisë por atyre iu mungonin veglat muzikore. Shkon në Korçë dhe kthehet përsëri në Përmet më 1945 së bashku me gërnetën dhe me llautën e babait. Aty takon Vangjel Leskovikun, pranë të cilit punoi me llautë për rreth 1 vit, ndërkohë që ushtrohej në gërnetë në mënyrë autodidakte. Pas largimit të Usta Vangjelit për në Vlorë, Usta Laveri organizon grupin e tij, me të cilin mori pjesë edhe në Festivalin e parë Folklorik Kombëtar, Tiranë 1952. Më 1954 bën regjistrimin e këngës së parë me saze, më 1957 regjistrohet si saze nga ekspedita shqiptaro-gjermane e paskëtaj më 1966 regjistron në Radio-Tirana veç të tjerash edhe tri kaba përmetare me klarinetë, për ta vazhduar punën cilësore me sazet e tij për të gjithë kohën. Këto saze kanë një veprimtari të dendur kombëtare e ndërkombëtare, duke u njohur kudo ku kanë shkuar si “Bilbilat e Përmetit”. Meritë kryesore e këtyre sazeve është se formuan edhe një tjetër identitet të këngës popullore të Toskërisë: këngën popullore përmetare. Në fakt, deri më atëherë, për një pjesë të madhe të muzikës së qyteteve repertori qe i përbashkët. Shkëputja dhe kristalizimi i shumë këngëve dhe melodive që lidheshin kryesisht me ndihmesat e muzikantëve popullorë paraardhës nga Përmeti, solli që një pjesë të repertorit të dikurshëm ta “harronin” në favor të gdhendjes së identitetit të një pjese të tij. Kjo gjë u realizua nga këto saze në bashkëpunim të ngushtë me këngëtarët më të mirë që kishte qyteti i Përmetit si dhe ata që ende vinin nga tradita e muzikës fshatare dhe padyshim duke shfrytëzuar tra-

Shpejtësia dhe thjeshtësia e interpretimit të tij në gërnetë u ra në sy të tërëve, veçanërisht gërnetistit të njohur popullor në Korçë, Skëndo Kuqos. Rastësia bëri që Usta Hajdar Cangonji, gërnetist popullor nga Zvezda, me të cilin punonte nëpër dasma i ati i Laverit, e dëgjoi duke kënduar me llautë këngën popullore “Dorën mor çun dorën, më trete si dëborën”... ditën pararendëse që kishin formuar sazet e Usta Mediut, Vangjelit, Gaqos, Halitit etj. Sazet kanë pësuar disa riorganizime strukturore të cilat kanë reflektuar para së gjithash orientimin artistik të krijuesit të tyre, Usta Laverit. Nga kjo pikëpamje është shumë e vështirë që të dallosh personalitetin e Usta Laverit si interpret (gërnetar e këngëtar) dhe krijues i shumë stilemave aq të njohura sot nga muzika popullore përmetare. Këtu përfshihen me dhjetëra hyrje këngësh, kaba, valle dhe mjaft riinterpretime të pjesëve të repertorit të vjetër të Sazeve të Përmetit. Usta Laveri ka qenë për gjithë këtë periudhë mësuesi më i mirë i shumë gërnetaxhinjve të tjerë popullorë të qytetit të Përmetit, por dhe të fshatrave, të cilët kanë mësuar prej tij abc-në e gërnetës popullore përmetare. Ai mund të cilësohet si i fundit prej Ustallarëve të traditës së madhe të sazeve të Shqipërisë së Jugut. Në vitin 1951 ato përbëheshin nga një gërnetë, dy llauta, dy fizarmonika, për të ardhur në formacionin e tij të qëndrueshëm të vitit 1976 (e deri më sot), të përbërë nga gërneta, një llahutë, një fizarmonikë, def dhe violinë. Ato janë konceptuar edhe si saze klasike, pra që vetë interpretojnë në vegla dhe vetë këndojnë, por dhe si formacion shoqërues i këngëtarëve të tjerë popullorë. Sazet e Usta Laverit janë formacioni më i kompletuar i Sazeve të Jugut për periudhën ndërmjet viteve 1950-1980. Regjistrimet kryesore muzikore i kanë pranë Radio-Tiranës dhe Televizionit Shqiptar dhe Institutit të Kulturës Popullore. Në Prill të vitit 1994 realizojnë CD me muzikë popullore, në bashkëpunim me një shoqëri angleze dhe CD-në tjetër e realizojnë në Greqi. Një tjetër CD me mbishkrimin “Laver Bariu dhe valle dasmash” është realizuar në Australi në vitin 1995 nga “Fezollari Productions AUSTRALIA”. Aktiviteti muzikor i këtyre sazeve mbyllet me vdekjen e Usta Laver Bariut me 26 janar 2014 në Përmet. Usta Laver Bariu u përcoll me kaba nga ish-nxënësit e tij gërnetarët Josif Shukallari, Aleks Xhelili dhe Sadik Zeqiri me saze dhe i nderuar nga mijëra qytetarë të Përmetit dhe dashamirës të muzikës së tij.

zbavitje

lojra të ndrsyhme Zbulojeni karakterin tuaj, përmes ngjyrave!

Fjalëkryqi klasik 1

24 27

36 41

38 43 48

Fjalëkryqi klasik është një nga lojërat enigmatike më të përhapura në botë. Fjalëkryqet e para filluan të botoheshin që në shekullin e XVIII dhe vazhdon të jetë e preferuar edhe në ditët e sotme.

42 47

25 28

45 Koha e fillimit ____:____

Koha e mbarimit ____:____

Horizontalisht:

1. Personazhi kryesor i një vepre letrare. 10. Maskara. 14. Ulluk nëpër të cilin rrjedhin ujërat. 15. Ngjyrë, bojë në dialekt. 16. Industria Ushqimore. 17. Shpërblimi për punën e bërë. 18. Agjensi privatizimi. 19. Toka të mbjella të mbuluara me xhama, a mushama. 20. Marrëdhënie e shkurtër dashurie. 23. Liqen i madh në Amerikën Latine. 25. Tërësia e botës shtazore. 27. Ndërtesë a vepër tjetër arti e vjetër e me vlera artistike ose historike. 30. Shkëputja dhe kundërvënia e dy palëve, që vjen për shkak të grindjeve, a të qëndrimeve të kundërta. 32. I ka voza në mes. 34. Jele pa dyshen. 35. Pjesëz treguese. 36. Jean, aktor i njohur fran-cez. 37. Pjesa e dytë e stomakut të kafshëve ripërtypëse. 40. Ministria Financave. 41. Kalimi i emrit nëpër rasa. 43. Pozicion luftimi, llogore. 46. Përemër vetor. 47. Kukësi në makina. 48. Skuadër futbolli greke. 50. Pa asnjë tjetër. 51. Mjet komunikimi. 52. Një makinë e vogël. 53. Det që lag brigjet e Italisë.

1. Vend i rrafshët, i ndërtuar posaçërisht në një stacion hekurudhe. 2. Monedha indiane. 3. Organizatë Gruas. 4. Prodani i njohur i humorit. 5. Qamil i letrave shqipe. 6. Tempull ku priftërinjtë paganë parashikonin të ardhmen. 7. Simboli kimik i nikelit 8. Gyp i lakuar me dy krahë. 9. Mish pa kocka. 10. Peshqit e rrezikshëm të Amazonës. 11. Shkodra në makina. 12. Një organizatë e njohur palestineze. 13. Taka pa dyshen. 19. Shkronjë ose shenjë e caktuar, që përdoret në mënyrë konvencionale për të paraqitur një element, a një madhësi. 21. Instituti Fiskulturës. 22. Fitnete, këngëtare. 24. Agjensi Martesash. 26. Simboli kimik i natriumit. 28. Diamanti, aktore. 29. Ai që shkon diku me pushime. 31. Kryetar i një manastiri të murgjve ortodoksë. 33. Erë e lehtë dhe e freskët, që fryn nga perëndimi. 38. Hoxhë që drejton lutjet e besimtarëve në xhami. 39. Lloj drithi. 42. Bosht. 44. Firmë e njohur për lëngje frutash. 44. Përemër dëftor. 49. Industria Rëndë.

3 1 5 9

8 6

8 9 4

9 7

1 2 8 6

6 9

1 7

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo rresht e kolonë të ketë numrat nga 1-9.

7 1

2 4

8 6 3

8 1

7 8

Horoskopi i ditës DASHI (20/III-20/IV)

DEMI (21/IV-20/V)

Do jeni shume te shqetësuar gjate kësaj dite për ecurinë e jetës ne çift sepse ne fakt problemet dhe debatet ju kane ardhur ne maje te hundës. Beqaret jo vetëm qe do takojnë persona interesante, por mund te fillojnë dhe histori dashurie pasionante. Te ardhurat do fillojnë te përmirësohen për shkak te strategjisë suaj për te shpenzuar me kujdes.

Do pajtoheni me partnerin pas një kohe te gjate me debate. Secili prej jush do pranoje gabimet e tij dhe do kërkojë falje. Beqaret do jene te suksesshëm ne dashuri dhe do e gjejnë atë për te cilin kane ëndërruar aq shume. Ne planin financiar ka ardhur koha te tregoheni me te kursyer ne mënyrë qe gjendja te mos ketë as tronditjen me te vogël.

BINJAKET (21/V-20/VI)

GAFORRE (21/VI-22/VII)

Jupiteri do iu jap enje mbështetje te forte sot ne jetën tuaj ne çift dhe gjerat do ecin me se miri. Edhe ju dhe partneri do hapni rruge here pas here. Beqaret duhet ta lënë veten sa me te lire dhe te përfitojnë nga mundësitë qe do iu jepen për takime. Për financat do jete një dite pozitive. Do mund te kryeni pa frike edhe ndonjë shpenzim me tepër se zakonisht.

Dite e bukur dhe e qete kjo e sotmja për te gjithë ata qe kane tashme një lidhje. Merrini gjerat si t’iu vijnë dhe shfrytëzojeni çdo çast lumturie pranë atij qe dashuroni. Beqaret nuk do kenë fat ne dashuro, por miqtë do ju përgatisin surpriza te mrekullueshme. Financat duhet t’i keni gjithë kohës ne vëmendje sepse përndryshe situata mund t’iu dale jashtë kontrollit.

Vertikalisht:

Sudoku | nivel mesatar 3

Ngjyra e pëlqyer flet shumë për karakterin tuaj. Por, jo edhe ajo që urreni. Më poshtë, Telegrafi ju sjell karakteristikat për ngjyrat e caktuara. E kuqja, për adhuruesit e aksionit. E portokallta, për ata që janë të shoqërueshëm dhe kreativë. E verdha, ngjyra fati dhe e të qënit praktik. E gjelbra, ngjyrë e dashurisë dhe sigurisë. E kaltra, për ata që duan jetë të qetë dhe në harmoni. Vjollca, për individualistë dhe ëndërrimtarë Ngjyra kafe, për ata që janë të durueshëm dhe të qëndrueshëm. E zeza, për ata që duan kontrollin. E bardha, për adhuruesit e përsosmërisë

1 5

4 1

Koha e fillimit _____:____ Koha e mbarimit ____:____

Numërkryq

LUANI (23/VII-22/VIII)

Dite pozitive si për çiftet e qëndrueshëm ashtu edhe për ata qe here pas here debatojnë ashpër. Do jeni me realiste sot dhe nuk do nxitoheni për asgjë. Beqaret do realizojnë takime shume te bukura neper mjedise qe as ju shkon mendja. Jo gjithmonë gjerat e mahnitshme ndodhin neper vende luksoze. Financat do jene te vështira për t’u menaxhuar.

PESHORJA (23/IX-22/X)

Dite e mbushur me surpriza te bukura kjo e sotmja për te dashuruarit. Do argëtoheni si adoleshente me partnerin dhe do dashuroheni plot ndjenje e pasion. Për beqaret nuk do mungojnë takimet, por ata nuk do jene ne humorin e duhur për t’i çuar ato me tej. Financat nuk duhet ne asnjë mënyrë t’i lini pas dore. Situata mund t’iu dale menjëherë jashtë kontrollit.

2 7 2 5

Gjeni figurën duke bashkuar pikat

SHIGJETARI (22/XI-21/XII)

Plotësoni tabelën me numrat e dhënë!

Ngjyrosni pjesën me pikë dhe zbuloni figurën

Numra me 3 shifra: 014, 178, 225, 326, 476, 527, 725, 919. Numra me 4 shifra: 1273, 1596, 2291, 2561, 4445, 5899, 6533, 8500. Numra me 5 shifra: 05820, 12923, 13424, 13634, 23654, 25632, 35216, 54152, 54678, 55045,

63214, 74515, 77532, 85445, 85657, 95530. Numra me 6 shifra: 144789, 207160, 262168, 266998, 269320, 441521, 478415, 532014, 557554, 592852, 710705, 744681, 778956, 851470, 906136, 955992.

Dite plot ngjyra kjo e sotmja për ata qe janë ne një lidhje. Partneri do ua shprehe ne çdo moment ndjenjat dhe do ndiheni me te lumtur se kurrë me pare. Beqaret do kenë mundësi te fillojnë një lidhje serioze me disa persona qe i kane njohur prej disa kohesh. Me financat ka mundësi te bëni gabime te cilat do kenë pasoja ne te ardhmen. Kujdes!

Gjeni 10 ndryshimet

UJORI (20/I-19/II) Dielli dhe Hëna do e bëjnë jetën tuaj ne çift aq te bukur saqë shpesh do ju duket ve t j a s i ku r j e n i n e n j ë ë n d ë r r. Shfrytëzojeni deri ne maksimum sepse do parketoni kënaqësi pa fund. Beqaret do jene një dite te këndshme, por serish nuk do e gjejnë personin me te cilin te kalojnë gjithë jetën.

VIRGJERESHA (23/VIII-22/IX)

Ka rrezik qe debatet dhe mosmarrëveshjet ne çift te shtohen mjaft gjate kësaj dite. te dy do mendoni se keni te drejte dhe ne asnjë mënyrë nuk do hapni rruge. Beqaret do lodhen pak, por me ne fund do e gjejnë personin qe do iu përshtatet. Financat do jene te qëndrueshme. vazhdoni t’i keni ne vëmendje edhe për pak kohe sepse me pas çdo gjë do jete me e lehte.

AKREPI (22/X-21/XII)

Ka shume mundësi qe sot pasioni te jete i zjarrte qe ne orët e para te mëngjesit. Gjithçka do ndryshoje për ju dhe çdo gjë do e shihni me një sy tjetër. Beqaret do kalojnë një dite delikate. Kujdes, mos ju besoni te gjithë atyre qe do ju joshin sepse do pendoheni. Gjendja e te ardhurave do jete e mire. Mos kryeni shpenzime pa fund duhet te mendoni te hiqni disa para mënjanë.

BRICJAPI (22/XII-20/I) Venusi d krijoje një klime super te nxehte ne jetën tuaj ne çift dhe zemra do filloje t’iu rrahe edhe me fort. Do jeni te dy ne humor shume te mire. Beqaret do kenë shume pëlqime, por do ngurrojnë t’i shprehin. Hiqeni turpin sa me pare. Me financat duhet te bëni kujdes. Gjendja nuk do jete aspak si ju e kishin menduar, prandaj shpenzimet duhen pakësuar.

PESHQIT (20/II-19/III) Zemra juaj nuk do ndihet shume mire gjate kësaj dite. Duhet sa me shpejt te vendosni pak rregull ne jetën sentimentale sepse përndryshe do shkatërroni gjithçka qe keni ndërtuar. Beqareve do ju ndodhin gjera te papritura te cilat do ua ndryshoje menjëherë jetën. Saturni do ju ndihmoje për te përmirësuar sektorin e financave.

blog

1001

ditë që formësuan botën

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

viti

539 p.k

27.05.2014

Mund të shkruaj më mirë se çdokush që shkruan më shpejt dhe mund të shkruaj më shpejt se çdokush që mund të shkruajë më mirë. - A. J. Liebling (1904-1963)

Sirusi merr Babiloninë dhe çliron hebrenjtë Pasi u përzunë nga Judea nga Nabukondonsari në vitin 597 p.K, hebrenjtë mbetën në ekzil në Babiloni derikur qyteti u sulmua nga Sirusi, themeluesi pers i Perandorisë Akemenide në vitin 539. Sirusi ndërkohë e kish siguruar sundimin e vet në Iran duke mundur Medët në vitin 549 dhe Lidian në Azinë e Vogël pak vite më vonë. Në vitin 539 ai e ktheu vëmendjen drejt Mesopotamisë dhe më 12 tetor i mundi babilonasit në Opis duke e marrë Babiloninë pa gjakderdhje, duke ndërruar drejtimin e lumit Eufrat derikur trupat e tij të mund të kalonin për t’u futur në qytet. Sirusi shfronësoi Nabonidusin, pas-

ardhësin e Nabukondonsarit, i cili ishte fshehur pasi kish humbur besimin edhe të këshillit të vet të të urtëve. Sirusi pas kësaj e shpalli veten Mbret të Katër Cepave të Botës, duke i dhënë vetes një perandori të madhe që shkonte deri në Mesdhe. Në një nga aktet e tij të para si mbret i Babilonisë, Sirusi i liroi hebrenjtë e shpërngulur, të cilët kishin arritur në 40 mijë vetë; shumica zgjodhën të ktheheshin në Judea. Ata morën me vete gjithë thesaret që qenë konfiskuar nga Nabukondonsari dhe rindërtuan kryeqytetin dhe tempullin e tyre, por nuk u lejuan të ringrinin

monarkinë. Kur u kthyen në atdheun e humbur hebrenjtë u habitën kur panë të tjerë popuj që ndiqnin një fe të ngjashme me tyren. Përplasjet ndërmjet dy grupeve me kalimin e kohës u bënë përleshje të qëndrueshme ndërmjet hebrenjve dhe samaritanëve, një problem që vazhdoi deri në kohët e Testamentit të Ri dhe më tej. Gjatë kohës në azil hebrenjtë e kishin ruajtur sistemin e pleqësisë, ritualeve të tyre, dhe praktikave thelbësore dhe kishin zhvilluar tekstin e shenjtë hebraik. Ata e përkujtonin Sirusin me mirënjohje duke e përshkruar madje si ‘të shenjuarin e Zotit”.

Blitz

Flickr

+612

Ndryshimi në përqindje që nga 2004 në numrin e njerëzve që përdorin programet afatgjata shëndetësore të Medicaid.

10:1

Raporti i njerëzve me probleme mendore serioze që mbahen në burgjet shtetërore amerikane, në krahasim me ata që mbahen në spitale psikiatrike.

+84

Ndryshimi në përqindje që nga 2008 në numrin e të rriturve të moshës 26-34vjeçare që marrin mjekim për ADHD.

Përqindja e helmimeve nga nikotina e cigareve në shtetin e Oklahomas këtë vit, që përfshijnë fëmijë nën 6 vjeç.

*Sipas Harper’s Index qershor 2014.

Foto: Tonino De Rubeis / Pit stop

Përse nuk dimë asgjë për paratë tona? MOISÉS NAÍM Sa shumë merrni vesh nga paratë? Për ta ditur, provoni t’u përgjigjeni këtyre tri pyetjeve. 1) Supozoni që keni 100 Euro në një llogari kursimi në bankën tuaj, dhe që norma e interesit për këtë llogari është 2 për qind në vit. Cila është shuma që do të keni në këtë llogari bankare pas pesë vitesh, duke supozuar që nuk do i tërhiqni asnjëherë paratë tuaja? A) Më shumë se 102 Euro. B) Ekzaktësisht 102 Euro. C) Më pak se 102 Euro. D) Nuk e di/nuk përgjigjem. 2) Supozoni që norma e interesit që merrni për paratë tuaja është 1 për qind në vit dhe që norma vjetore e inflacionit është 2 për qind. Pas një viti do të mund të blini: A) Më shumë nga sa mund të blini sot me ata kursime. B) Ekzaktësisht njësoj. C) Më pak. D) Nuk e di, nuk përgjigjem. 3) Blerja e aksioneve të një kompanie të vetme zakonisht garanton të ardhura më të sigurta se sa blerja e aksioneve të një fondi që investon në kompani të ndryshme. Ky pohim është: A) I vërtetë. B) I pavërtetë. C) Nuk e di, nuk përgjigjem. Përgjigjet e sakta janë A) për pyetjen e parë, C) për pyetjen e dytë dhe B) për pyetjen e tretë. Si ia dolët? Në Rusi, 96 % e të intervistuarve nuk ka ditur të japë një

gazetamapo@gmail.com

përgjigje të saktë për të tre pyetjet. Në SHBA, në mekën e kapitalizmit, vetëm 30% iu përgjigj saktë të tria pyetjeve. Rezultatet më të mirë i kanë arritur gjermanët (53 % përgjigje të sakta) dhe zviceranët (50 për qind). Edhe në vendet me rezultate më të mirë, gjysma apo pak më shumë se gjysma e popullsisë nuk e ka kaluar testin. Më keq kanë dalë italianët (75 për qind nuk iu përgjigj saktë tri pyetjeve), suedezët (79 për qind) dhe francezët (69 për qind). Por edhe japonezët (73 për qind). Këto dhe të dhëna të tjera mbi pasigurinë e dijeve financiare të popullsisë botërore janë ilustruar nga ekonomistet Annamaria Lusardi dhe Olivia Mitchell. Është një studim alarmant, sepse demonstron injorancën e përgjithshme në fushën e financës në një botë që është gjithmonë e më e domosdoshme që njerëzit të dinë të menaxhojnë paratë e tyre. Përhapja e kartave të kreditit, e kredive, huave për të paguar studimet dhe kredia konsumatore për blerje automobilash dhe elektroshtëpiakesh, lehtësia me të cilën investitorët e vegjël mund të blejnë aksione në Bursë dhe ekspansioni i fondeve të pensioneve janë vetëm disa prej realiteteve që e bëjnë gjithnjë e më të rrezikshëm ekzistencën e këtij analfabetizmi të përhapur financiar.

Një tjetër element, edhe më i rëndësishëm, është që klasa e mesme nuk ka qenë kurrë kaq e madhe në numër në vendet më pak të zhvilluar. Përmirësimi i kushteve ekonomikë të kësaj klase të re të mesme është në rrezik, nëse përbërësit e saj nuk janë në gjendje të administrojnë shpenzimet e tyre, të mbrojnë kursimet apo të refuzojnë propozime për investime që bartin risqe katastrofike. Edhe në vendet më të zhvilluar, të goditur nga kriza financiare, është më mirë që të dish të menaxhosh si duhet paratë e tua. Lusardi dhe Mitchell kanë zbuluar se personat me një nivel arsimi më të ulët përmirësojnë me 82% situatën e tyre ekonomike në momentin kur përftojnë dije më të shumta në lidhje me menaxhimin e parasë. E megjithatë, nuk janë të shumtë ata që janë të interesuar të mësojnë më shumë për këtë temë, sepse shumica e njerëzve, kur flitet për para, e konsiderojnë veten më kompetentë nga sa janë në të vërtetë. Kur pyetën një grup amerikanësh që të tregonin nivelin e tyre të aftësive financiare në një shkallë nga 1 (shumë ulët) në 7 (shumë lart), 70 për qind thanë se kishin një nivel më të lartë se 4: e megjithatë, vetëm 30 % ditën t’i përgjigjen me saktësi 3 pyetjeve. E njëjta gjë ndodhi në Gjermani dhe në Holandë.

Themelues: Henri Çili. Kryeredaktor: Arion Sulo. Zv/kryeredaktor: Alfred Lela, Aleksandra Bogdani. Politika: Nevila Përndoj, Fejzi Braushi. Kronika: Leonard Bakillari, Dashamir Biçaku. Speciale: Vladimir Karaj. Ekonomia: Blerina Hoxha. . Kultura: Aida Tuci. Suplement: Suadela Balliu. Karikatura: Bujar Kapexhiu. Faqosja: Florenc Elezi. Ilir DRIZARI. Korrektore: Brunilda Meno. Adresa: Bulevardi Gjergj Fishta pranë UET

Nga studimi doli edhe që kategoritë me nivele më të ulët të aftësive financiare janë të moshuarit, gratë dhe të varfërit. Jo vetëm kaq: bashkë me moshën rritet edhe besimi i personave për vlefshmërinë e vendimeve të tyre financiarë, e si pasojë rritet edhe hendeku mes asaj që besojnë se dinë dhe asaj që tregojnë në praktikë që dinë. Një tjetër dallim ka të bëjë me gjininë: burrat shfaqin dije financiare më të mëdha se gratë, pavarësisht moshës apo nivelit të arsimit. Por, ndërkohë që numri i grave që japin përgjigje të gabuara është më i madh se ai i burrave, gratë janë më të prirura të përgjigjen “Nuk e di”, një rezultat ky që përsëritet në mënyrë identike në të gjithë shtetet. Ky vetëdijesim për limitet e tyre lë të kuptosh se gratë janë ndoshta më të prirura se sa burrat që të marrin pjesë në programe edukimi financiar. Në çdo rast, këta studime konfirmojnë nevojën urgjente për të luftuar analfabetizmin financiar në të gjithë botën. Është e qartë se duhen ofruar programe edukimi financiar praktikë dhe lehtësisht të aksesueshëm për të gjithë ata miliona njerëz, në çdo cep të botës, që do të mund të kishin një situatë ekonomike më të mirë, nëse do t’i administronin më mirë paratë e tyre.

Marketing / Drejtore: Fiziana Bora Cel: 068 20 55 437 E-mail: fiziana_bora@yahoo.com Menaxhim / Dhimitraq Hido Cel: 068 20 55 440

ruar a,

Njoftime/reklama

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

fRaNCY Një austriake në jetën e Ahmet Zogut

MAPO MADAME

E përmuajshme, Nr. 43, Viti III i botimit, 2014, Çmimi 300 Lekë

Jo vetëm politikë si zakonisht

me Madame

PËLLUMB KULLA ÇILJETA XHILAGA ALTIN RRAKLLI DRINI ZEQO EVI REÇI ENDRIT MERTIRI JERIDA SAKAJ HARIS VONGLI

dossier E GJITHË BOTA ME NJË SELFIE

Brigel Gjoka BALET PA KONVENCIONE

fashion

Vlashent Sata

RAPSODI BOHEMËSH

ARTI I TË DHËNIT

TEDI Papavrami

MAKS VELO

Prej ndikimit të të atit. Gjyshit. Rolit ekuilibrues të grave të jetës së tij. Më vonë kanë qenë Prusti, Bahu, Frojdi…që e kanë bërë këtë që është. Jo thjesht violinistin e madh që njohim të gjithë. Por edhe Tedin me profilin e vet psikologjik, për të cilin vendos të flasë Nga 12 Maji në të gjitha libraritë

HËNË, 12 MAJ 2014, ORA 12:00 NË HOLLIN E UET

e përmuajshme

mbetura

e .. avrami

5 Maji Dëshmorët tuaj, të atyre dhe ndoshta tanët

Nr. 26 (271), Viti iX botimit maj 2014 Çmimi 300 Lekë

ojnë epet ky arrati”, tjetrën me.

Gazeta MAPO

Rudolf MaRku Komunistët e djeshëm janë islamikë të sotëm

Nr. 43 Viti III i botimit maj 2014 Çmimi 300 Lekë

i” dhe . Rrënja i” dhe

20 27.05.2014

Më ka tradhtuar shoqëria Rrëfimi i pazakontë i arkitektit dhe shkrimtarit atipik. I lindur në Paris, i rritur në Korçë dhe Tiranë dhe i degdisur zgafellave të Gulagut komunist shqiptar; i tradhtuar, siç thotë, ‘nga shoqëria’. Jeta dhe fati i një personazhi që nuk bën paqe as me veten dhe as me botën, i dikujt që nuk di dhe nuk do të jetë ‘politikisht korrekt’.