Gazeta Mapo

Faqe 14-15

Ana Lalaj: Frika e pushtimit, marrëveshja e armatimit mes Ballukut dhe Çu En Lait Prishja me Moskën dhe afrimi me Kinën. Pse mbledhja e Bukureshtit mbetet pikë kyçe në raportet kino-sovjetike

Drejtor Artur Zheji - Kryeredaktor Arion Sulo - E mërkurë, 28 nëntor 2012. Numër 762. Viti III botimit. Çmimi 30 lekë. 1.5 euro. www.mapo.al e-mail: gazetamapo@gmail.com. Adresa: BLV "Gjergj Fishta"

Shqiptarët bashkohen në Vlorë, sfidojnë rivalitetin e politikës

Mesazhi i 3 ambasadorëve

Asnjë shfajësim për zgjedhjet e 2013-ës Ambasadori i SHBA-së, Arvizu, ish-ambasadori Rajerson, dhe ish-ambasadori Uidhers II, në një intervistë të përbashkët.

Misionet e tyre diplomatike, lidhjet SHBA-Shqipëri, situata e demokracisë në vend dhe nevoja për sukses në luftën kundër korrupsionit. “Nuk ka asnjë shfajësim, absolutisht kurrfarë shfajësimi që zgjedhjet e 2013-ës të mos jenë mbi normën, të drejtpërdrejta dhe transparente. Kjo është ajo që pret qeveria e SHBA dhe ajo që pret komuniteti ndërkombëtar” Ishte impresionuese të dëgjonim nga Sekretarja Clinton, që SHBA kanë qenë me Shqipërinë në këto 100 vite të para dhe do të jenë me të për 100 vitet e tjera. Z. Arvizu, cili është burimi i kësaj marrëdhënieje?

I kësaj dashurie me Shqipërinë?

Ambasadori Arvizu: Do të përsërisja atë që ambasadori Rajerson sapo tha, sepse është në rrënjët e mentalitetit

Vlora është ndezur dje nga shqiptarët e ardhur nga Mitrovica e Saranda, Shkupi e diaspora për 100-vjetorin e Pavarësisë. Në sytë e tyre, punëtorët çmontojnë skelat e koncertit të qeverisë, e ngrenë ato të Bashkisë. Berisha dhe Rama që dje në qytetin e Pavarësisë, por festojnë të ndarë. Topalli shtron darkën, bojkoton opozita dhe kryetari i Bashkisë, Gjika. Sot mazhoranca feston dhe Ditën e Çlirimit, Nishani nuk do të jetë në homazhe.

Incidentet nacionaliste, Ivanov anulon pjesëmarrjen në Tiranë Faqe 10-11

Zbulohen arkivat britanikë, konsujt: U kemi bërë gjëmën shqiptarëve Historiania Valentina Duka sjell nga Arkivi Kombëtar Britanik 1800 dokumente, ku zbulohen fakte të reja përngjarjet dhe personazhet e vitit 1913 FAQe 16-17

op-ed / 18-19

NgërÇ

NGA bujar kapexhiu

Katolikët dhe 100-vjetori i Pavarësisë së vendit

koment Dom Gjergj Meta

koment Moikom Zeqo

21 sport

Mijëra racione me mish do të shpërndahen të paketuar shtëpi më shtëpi, te njerëzit në nevojë dhe familjet me gra kryefamiljare. Një racion do të ketë 300 gram mish dhe ushqime të tjera shoqëruese.

Shtrohet para TOB torta gjigante e Pavarësisë, që do të

zbulohet sot në orën 14:00. Në mënyrë simbolike, prerja e saj do të kryhet nga kryeministri Sali Berisha pas kthimit nga Vlora Mishi i 1 mijë deshve të bërë kurban për Pavarësinë nga qeveria do t’u shpërndahet shtëpi më shtëpi familjeve në nevojë. Përtej debateve mbi këtë vendim të kryeministrit... Faqe 8-9

Gjoba e biznesmenit, momentet e tmerrit me kaçavidë në fyt Skema e futjes në kurth të biznesmenit me emrin Juli nga Ravjola Lila dhe presioni i përdorur në ish-ambientet e errëta të Kombinatit. Përgjimet: Ose merre për nuse, ose e mbyllim me 100 mijë euro

Sendet transcendentale Ka objekte që janë të klasifikuara materialisht si sende, pra janë të përbërë nga një...

Dreka e Pavarësisë, mishi i 1 mijë deshve ndahet për familjet në nevojë

Dosja e Prokurorisë

Po përmbyllet viti jubilar për Shqipërinë: më 28 Nëntor...

amerikan që të kujdeset për më të pafuqishmin. Kjo është saktësisht fjala që do të kisha zgjedhur. Megjithëse jemi gati duke festuar përvjetorin e 100-të të Shqipërisë dhe është një festim i lavdishëm, por kanë qenë 100 vjet të vështirë. Ka vetëm disa vite që Shqipëria gëzon kufij të sigurt, liri lëvizjeje, mundësinë për të... Faqe 6-7

Në datën 21 nëntor Prokuroria e Krimeve të Rënda ka regjistruar procedimin penal për gjobëvënie, pas kallëzimit të një biznesmeni me emrin Juli. Ai ka pohuar se ndaj tij është ushtruar presion me qëllim marrjen e një shume prej 100 mijë euro. Sipas kallëzimit, i dëmtuari tregon se tri ditë më parë, gjatë udhëtimit me makinë nga Kombinati për në qendër të Tiranës, ka ndaluar rrugës, pas sinjalit... Faqe 11

ekonomi

Privatizimi i festës

Paralajmërimi i Fullanit: Rritja ekonomike në 2012, shumë e ulët

Shkëndija çon në Tetovë trofeun ‘Kupa e Pavarësisë’ Skuadra tetovare ka triumfuar në finalen e zhvilluar në stadiumin “Flamurtari” ndaj skuadrës së Prishtinës

CMYK

FAQE 10

koment / 19

Faqe 16

HENRI ÇILI

Krenarë!

Dita e njëqindvjetorit të shtetit shqiptar zbardh sot me një impresion të vetëm ndër shqiptarë kudo që ndodhen: KRENARË! Krenarë sepse ndër qindra kombe mbi këtë dhe, ne shqiptarët bëjmë pjesë tek ata që kanë mbijetuar në agun shekullit të 21-të! Kombe shumë më të mëdhenj në numër, shumë më prezent në historinë e kësaj bote, me shumë më tepër rol dhe shfaq je përgjatë shekujve nuk ia kanë dalë të mbijetojnë, duke u shpërbërë, asimiluar apo zhdukur. Krenarë sepse ndër disa qindra kombe e kombësi që sot popullojnë planetin në fillim të shekullit të ri, vetëm 193 prej tyre kanë arritur të kenë shtëpinë e tyre të përbashkët, shtetin e tyre. Ne shqiptarët jemi një prej këtyre 193 shteteve, që kemi shtëpinë tonë të përbashkët, shtetin shqiptar, që sot mbush 100 vjeç. Krenarë sepse, me gjithë fatin e keq...

2

MAPO

E mërkurë 28 nëntor 2012 www.mapo.al

E nëse shqiptarët prej Mitrovice e Sarande ia kanë dalë të jenë bashkë pavarësisht dialekteve e ndryshimeve kulturore, m’u para syve të tyre dëshmohet një ndarje absurde e rivalitet koncertesh e protokollesh

Shqiptarët bashkohen në Vlorë, thyejnë rivalitetin e politikës Vlora është ndezur dje nga shqiptarët e ardhur nga Mitrovica e Saranda, Shkupi e diaspora për 100 vjetorin e Pavarësisë.

Në sytë e tyre, punëtorët çmontojnë skelat e koncertit të qeverisë, e ngrejnë ato të Bashkisë Nga Vlora/ Vladimir Karaj

Sheshi i Flamurit është plot me të rinj, që s’duan të ikin edhe pse thuajse po shkon mesnatë. Ata kanë pushtuar monumentin, këndojnë këngë patriotike dhe mbushin qiellin e natës së Vlorës me britma në gegë e toskë.

Ndërkohë, poshtë tyre zhvillohet i vetmi moment shije-hidhur i festimit të 100 viteve Shqipëri. Dhjetra punëtorë çmontojnë aty skelën në të cilën u krye koncerti i organizuar prej qeverisë, e m’u përballë tyre, ndoshta “të njëjtët punëtorë”, siç thotë Artan Lame që e takuam rastësisht, ngrenë skelën ku do të mbahet nesër koncerti i organizuar prej Bashkisë. E nëse shqiptarët prej Mitrovice e Sarande ia kanë dalë të jenë bashkë pavarësisht dialekteve e ndryshimeve kulturore, m’u para syve të tyre dëshmohet një ndarje absurde e rivalitet koncertesh e protokollesh. E gjithë kjo skenë “turpi” që ta prish humorin mbytet falë Zotit aty për aty nga dhjetra gjimnazistë të Strugës, që këndojnë me sa kanë zë: “Xhamadani vija vija”, e si mbarojnë refrenin, ia zhurmojnë me :“Për mëmëdhenë”, m’u sikur kishin ardhur vërtetë për të “vdekur” me besa- besë pranë flamurit që ka pushtuar gjithçka të kap syri, nga Skela në sheshin e tij. Grupi është më i rrallë që takuam, ndërsa i bridhnim mespërmes Vlorës në vigjilje të ditës së madhe. Ata kanë prenotuar, siç na tregon me një korçarçe të theksuar Asila, që prej dy muajsh dhe mezi kanë pritur të mbërrijnë në Vlorë. Shoqja e saj, Albnora që nuk ia lëshon krahun thotë tash në gegnisht se festa po i pëlqen shumë, ndërsa për rreth tyre, të tjerë 16-vjeçarë bërtasin se kanë ardh aty veç për Shqipni Etnike. “Na merrni ju që t’ia heqim emrin maqedon gjimnazit”, -thotë me naivitet njëri prej tyre, ndërsa të tjerë bërtasin në kor se “Shqiptarët janë nji”.... *** Drejt Vlorës u nisëm vonë në fakt dhe mbërritëm edhe më vonë se sa e kishim menduar. Aq vonë sa shpejt i dhamë të drejtë praktike atij grupit prej Kosove që zgjodhi kuajt dhe rrugën e fshatit për të shkuar në Vlorën në ditën e Pavarësisë. Karvanet e pafund të makinave qeveritare dhe qindra e mijëra makina të tjera e bëjnë jashtëzakonisht të gjatë e të lodhshme rrugën deri në qytetin ku janë dyndur i madh e i vogël. Thuajse njësoj si 100 vjet më parë, mijëra nga Kosova, Ilirida (siç i thërrasin vetes shqiptarët e FYROM), e krahina të tjera janë dyndur drejt qyteti, dikush familjarisht e në makina private e të tjerë në karvane mjetesh të dekoruara njësoj, që ecin thuajse me të njëjtin marsh e që në vend të targave kanë të shkruar “100 vjet Pavarësi” apo “Gëzuar 100 vjetorin”. Thuajse njësoj si 100 vjet më parë,

fëmijë, të moshuar e gjithkush ka mundur është shpërngulur drejt Vlorës, ku hotelet kanë të shkruar pa hyrë mirë në derë: “Nuk ka më vende”.

100 vite prej kësaj ditë, mijëra u dyndën prej Kosove e krahinash të tjera drejt Vlorës apo qytezave ende të papushtuara, veç ata linin pas toka të djegura e të shkretuara dhe burra e gra të masakruar e pa varr. Një pjesë prej tyre vinin në Vlorë të g jenin strehim e ndihmë prej Shqipërisë së vobektë e të sapokrijuar, të tjerë me armë krahëqafë vinin të siguronin flamurin që sapo ishte ngritur. *** Pak prej atyre që kanë “zaptuar” Vlorën e dinë mirë atë që ka ngjarë, ata më të shumtët nuk u kanë hyrë ndonjëherë detajeve të historisë, por ndoshta ai gjak i derdhur atëherë ka lëshuar të atillë rrymë që i tërheq edhe pas 100 vitesh stërnipërit e të vrarëve drejt Vlorës, pa e kuptuar fort mirë arsyen pse shtyhen në rradhë të gjata makinash e më pas njerëzish, për të parë nëse do ta kenë këtë mundësi se si do të valojë sërish nesër ai flamur që ka zënë thuajse çdo dritare në qytet . Milazim Kabashi rreth të 60-ave ka vënë plisin dhe është nisur prej rrethinave të Prizrenit me dy burra po aq të vjetër sa ai. Ai ka gjithcka për të të kujtuar shqiptarët e Kosovës që erdhën këtu aherë kur Shqipëria ishte foshnje.

Mustaqet vesh më vesh e qëndrimim m’u si të moçmit e dikurshëm i rëndë

Dhjetra punëtorë çmontojnë aty skelën në të cilën u krye koncerti i organizuar prej qeverisë, e m’u përballë tyre, ndoshta “të njëjtët punëtorë” do të ngrenë skelën ku do të mbahet nesër koncerti i organizuar prej Bashkisë

Gjatë festimeve në Vlorë për 100-vjetorin e Pavarësisë

në të folur e në të ecur. Por as ai nuk e di mirë se çfarë e ka shtyrë tamam drejt Vlorës e pse nuk u ndal po themi në Tiranë. “Bukur po ja kalojmë”, -thotë Kabashi, “kemi ardh për me pa si festohet e me i dhënë edhe ne një dorë festës”. Atij gjithçka i duket shumë mirë në qytetin e tejmbushur dhe ku qindramijëra flamuj valëviten si kurrë ndonjëherë më parë, por për diçka i ka mbetur hatri me Vlorën. “Po Isë Boletinin e kishin bërë të vogël, aq sa me e marrë në krah”, thotë, ndërsa shton se kjo e ka mërzit disi dhe nuk dimë nëse e qetësuam kur i thamë se më shumë se dëshira për t’ia bërë shtatoren sa më të lartë “atij burri që për këtë ditë u vra”, siç thotë ai, ky është një vendim artistësh. E sapo ndahemi me të, në mori-

në e njerëzve që enden në dy drejtime mes bulevardit, na bën të ndalojmë një familje me fëmijë të veshur në kostume popullore dhe që marshojnë nën flamurin kombëtar. Janë Istrefët. Siç na thonë, kanë ardhur prej Kukësit e do të jenë në Vlorë deri në mesditë. Ai që mban flamurin dhe prin grupin është më i rrituri ndër 5 djemtë, por ai nuk ka kostum e nuk pranon të dalë në foto, ndërsa të tjerët pozojnë para nesh me buzëqeshje të plota. Ata duken të varfër, por dita e flamurit nuk njeh të tillë e ndoshta për këtë, prej Kukësit ata kanë udhëtuar deri poshtë në Vlorë.... *** Monumenti i pavarësisë nuk është fotografuar ndonjëherë më shumë se

E mërkurë 13 28qershor nëntor 2012 2010 www.gazetamapo.com www.mapo.al

MAPO

05 3

Kryeministri Berisha dhe lideri i opozitës, Rama ishin të dy në Vlorë, por në asnjë aktivitet bashkë me rastin e 100-vjetorit të Pavarësisë

Nga darka zyrtare dje në Vlorë

Vlorë, Berisha dhe Rama festojnë të ndarë

Topalli shtron darkën zyrtare në Vlorë. Bojkoton opozita dhe kryetari i Bashkisë së Vlorës, Shpëtim Gjika. Rama darkon me ish-ambasadorin amerikan, Xhon Withers.

Kryetari i PSsë, Edi Rama ka preferuar ta kalojë mbrëmjen po në Vlorë, por në një tjetër ambient.

I shoqëruar nga bashkëshortja e tij Linda, sekretari për Rininë dhe Emigracionin, Erion Veliaj, Rama ka darkuar mbrëmë me ish-ambasadorin e SHBA-së në Tiranë, Xhon Withers.

mbrëmë. Është natë e megjithatë dhjetra të rinj i kacavirren gurëve të tij për të bërë një foto sa më lart që të jetë e mundur. Vlora nuk gjen rehati në këtë vigjilje të ditës së 100 të pavarësisë.

Grupe të rinjsh që kanë zënë rrugët e qytetit, diku kërcejnë, e diku tjetër këndojnë, duke mbushur rrugët me zëra herë gegë të ashpër që thërrasin se Kosova e Shqipni janë nji, e herë labë që të ulur në rreth këndojnë e mbajnë iso që mbushin lokalet e kafenetë e qytetit. Në Vlorë ka zbritur Shqipëria, jo ajo e ndarë prej kufijve të 1913 dhe protokolleve të zyrtarëve nga Tirana, por e gjitha, nga Mitrovica në Konispol, me qindra e mijëra njerëz, pa llogarituar ata që mbërrijnë sot e që i shtohen popullsisë ven-

dase, duke i bërë rrugët larushe me ngjyra të pafundme kostumesh popullore e veshjesh e vizatimesh të çuditshme. Njerëz që janë pikturuar e ndrequr si kurrë ndonjëherë në jetën e tyre. Kjo është arsyja pse e duam veç të tjerave ditën e ngritjes së flamurit. Ajo është e vetmja ndër të gjitha festat që pavarësisht kufijve i mbledh dhe i bën NJË shqiptarët, ani pse mund të jenë mijëra kilometra larg njëri tjetrit. Prej kishës shqiptare të Bostonit e deri në Vlorën e Pavarësisë festohet njësoj nën të njëjtën muzikë dhe nën të njëjtat simbole. E m’u si për të na e plotësuar këtë dëshirë të bashkimit, gjimnazistët e Strugës fillojnë e brohërasin: “Nuk ka fe, e s’ka parti që e përçan kët shqiptari”.

TIRANË Në vigjilje të 100-vjetorit të Pavarësisë, politika shqiptare ka festuar sërish e ndarë. Gjatë paradites së djeshme në Vlorë ishte kryetari i PS-së që festonte, ndërsa të njëjtën gjë bëri mbrëmë edhe kryeministri Sali Berisha.

Të dy në Vlorë, por në asnjë aktivitet bashkë me rastin e 100-vjetorit të Pavarësisë. Berisha mbërriti në mbrëmje në Vlorë, për të festuar me qytetarët shpalljen një shekull më parë të Pavarësisë. Ai ishte i shoqëruar nga prefekti i Vlorës, drejtori i ALUIZNI-t, Ardian Kollozi dhe deputeti i PDIU-së, Dashamir Tahiri.

Mes entuziazmit të qytetarëve, kryeministri Berisha i drejtoi një dedikim Vlorës e të gjithë shqiptarëve: “Mirëmbrëma Vlora! Mirëmbrëma mbarë Shqipëria e shqiptarët kudo ku jeni! Përshëndetjet më vëllazërore nga Vlora e flamurit, Vlora e Ismail Qemal Vlorës, Vlora e Pavarësisë. Mirënjohjen më të thellë për këtë pritje vëllazërore. Do të lexoj këtu, para jush, këto pak fjalë që shkrova në këtë pergamenë: Vlorës, qytetarëve të saj, Ismail Qemal Vlorës e burrave të tjerë të kombit, që shpallën në këtë qytet të përjetshëm, më 28 Nëntor të vitit 1912, Pavarësinë e Shqipërisë, pavarësinë e Shqipërisë etnike, Shqipërisë së të gjitha trojeve shqiptare nga Preveza në Pre-

shevë, nga Shkupi në Podgoricë. Nder përjetë babait të Pavarësisë së Shqipërisë, Ismail Qemal Vlorës, burrave që firmosën Aktin e Pavarësisë, qytetarëve të Vlorës e të mbarë Shqipërisë! Gëzuar 100-vjetorin!” Në vijim, kryeministri Berisha i shoqëruar nga bashkëshortja e tij, Liri Berisha, kryetarja e Kuvendit, Jozefina Topalli, personalitete të larta të vendit, nga trevat shqiptare dhe të huaj ndoqën koncertin festiv në Sheshin e Flamurit në Vlorë për 100-vjetorin e Pavarësisë së Shqipërisë. Edhe pse ky koncert ishte realizuar dhe me mbështetjen e Bashkisë së Vlorës, kryetari i Bashkisë, Shpëtim Gjika nuk mori pjesë. Ai nuk ishte i pranishëm as në darkën zyrtare që shtroi mbrëmë në Vlorë Jozefina Topalli, ndërsa të njëjtën gjë bënë edhe deputetët e tjerë të PS-së. Kryetari i PSsë, Edi Rama ka preferuar ta kalojë mbrëmjen po në Vlorë, por në një tjetër ambient. I shoqëruar nga bashkëshortja e tij Linda, sekretari për Rininë dhe Emigracionin, Erion Veliaj, Rama ka darkuar mbrëmë me ish-ambasadorin e SHBA-së në Tiranë, Xhon Withers.

Ndërsa në tavolinën ngjitur tyre ka qenë kryetari i Bashkisë së Vlorës, Shpëtim Gjika, bashkë me Spartak Ngjelën dhe Preç Zogajn.

Policia e Vlorës në gatishmëri, bllokohen rrugët Vlorë Rugët e Vlorës janë të hapura vetëm për kalimtarët, por jo për makinat. Përmes një njoftimi për shtyp, policia e këtij qarku bëri me dije se gjatë gjithë natës dhe orëve të para të mëngjesit do të bllokojë qarkullim të automjeteve. “Gjatë këtyre ditëve do të ketë masa të rrepta sigurie për të garantuar plotësisht zhvillimin e aktiviteteve festive në kuadër të 100-Vjetorit të Shpalljes së Pavarësisë”,-tha policia e Vlorës.

Gjithashtu, të gjitha shërbimet e Drejtorisë së Policisë Qarku Vlorë kanë kaluar në shërbim të përforcuar me forca policore shtesë deri në përfundim të aktiviteteve festive për 100 Vjetorin e Pavarësisë, për

të garantuar siguri të plotë për zhvillimin e aktiviteteve. Në rrugën Transballkanike kanë filluar të parkohen të gjithë autobusët e ardhur nga qytete të tjera të vendit dhe jashtë, parkime të cilat ruhen nga shërbime policore. “I bëjmë thirrje dhe kërkojmë bashkëpunim nga qytetarët që këto ditë të kufizojnë sa më shumë të jetë e mundur qarkullimin me automjete”,-thuhet në njoftim. Drejtoria e Policisë së Vlorës fton gjithashtu të gjithë vizitorët që të shfrytëzojnë dhe të parkohen në 4 parkimet e mëdha të përcaktuara në qytet, me qëllim që të evitohet në maksimum bllokimi i qarkullimit.

4

MAPO

E mërkurë 28 nëntor 2012 www.mapo.al

Autokolona e kryeministrit Hashim Thaci u nis drejt Prishtinës, ndërsa kryeministri Berisha është larguar me helikopter

Protestat për Limajn, dështon përurimi i autostradës Protestat me kërkesat për lirimin e deputetit të Parlamentit të Kosovës, Fatmir Limaj, e bënë të pamundur inaugurimin, duke sjellë për pasojë edhe anulimin e aktivitetit.

TIRANË Autostrada “Ibrahim Rugova”, që lidh Kosovën me Shqipërinë, nuk u përurua dje nga kryeministri i Kosovës, Hashim Thaçi, dhe ai i Shqipërisë, Sali Berisha. Protestat me kërkesat për lirimin e deputetit të Parlamentit të Kosovës, Fatmir Limaj, e bënë të pamundur inaugurimin, duke sjellë për pasojë edhe anulimin e aktivitetit. Të organizuar nga ish-pjesëtarët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, të Brigadës 121 “Kumanova”, që komandohej gjatë luftës nga Fatmir Limaj, protestuesit bllokuan skenën e përgatitur për ceremoninë e përurimit. Me parullën “Nëse doni me festu, Fatmir Limajn duhet me e pru”, ata bënë që ceremonia e djeshme të mos zhvillohej. Përurimi i autostradës ishte planifikuar nga Qeveria e Kosovës si një prej ngjarjeve kryesore në kuadër të kremtimeve që po mbahen në Kosovë me rastin e 100-vjetorit të pavarësisë së Shqipërisë.

Autokolona e kryeministrit Hashim Thaci u nis drejt Prishtinës, ndërsa kryeministri Berisha është larguar me helikopter. Pas incidentit të ndodhur, reagoi dje edhe qeveria e Kosovës. “Anulimi ndodhi për shkak të ndërhyrjes së një grupi qytetarësh të pandërgjegjshëm…”, thuhet ndër tjera në

komunikatën e qeverisë, e cila po ashtu falënderoi qytetarët e shumtë që kishin ardhur për të festuar, duke kërkuar në të njëjtën kohë mirëkuptim për ndërprerjen e ceremonisë kryeministrit të Shqipërisë, Sali Berisha, presidentes Jahjaga, ambasadores amerikane në Kosovës, Tracey Jacobson, e të tjerëve.

Fatmir Limaj, i njohur gjatë luftës me nofkën “Çeliku”, ndodhet në paraburgim nën akuzat për krime lufte gjatë vitit 1999. Vendimi për dërgimin e tij dhe tre ish-bashkëluftëtarëve në paraburgim nxiti reagime të shumta në Kosovë. Dy ditë më parë edhe kryeministri Hashim Thaçi e cilësoi paraburgimin e Limajt si një veprim të papranueshëm dhe fyerje për drejtësinë.

Ndërkaq, sipas një raporti të hollësishëm që sjell “Zëri i Amerikës”, përfaqësuesi i posaçëm i Bashkimit Europian në Kosovë, Samuel Zbogar, nëpërmjet një komunikate, thekson se e kupton ndjeshmërinë dhe emocionet, por kërkon që politikanët dhe institucionet

politike të shmangin komentet rreth çështjeve që kanë të bëjnë me drejtësinë. Në muajin maj të këtij viti Fatmir Limaj dhe tre ish-bashkëluftëtarë të tij u shpallën të pafajshëm për të gjitha akuzat për krime lufte kundër popullatës civile dhe krime lufte kundër të burgosurve të luftës, në pjesën e parë të vitit 1999. Por javën e kaluar, Gjykata e lartë e Kosovës vendosi kthimin e çështjes në rigjykim. Kundër rigjykimit kanë reaguar edhe pjesëtarët e njësive të ish-Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, që gjatë luftës ishin nën komandën e Limajt, duke bërë përgjegjës edhe kryeministrin Hashim Thaçi dhe ministrin e Drejtësisë, Hajredin Kuçi. Më 30 nëntor të vitit 2005 Gjykata Ndërkombëtare për Krime Lufte në Hagë shpalli të pafajshëm Fatmir Limajn. Ndërsa, javën e kaluar, EULEX-i bëri të ditur se është ngritur aktakuzë kundër deputetit Fatmir Limaj dhe gjashtë të tjerëve, nën dyshimet për përfshirje në krim të organizuar dhe korrupsion.

Incidentet nacionaliste, Ivanov anulon pjesëmarrjen në Tiranë Agjencitë e lajmeve maqedonase kanë bërë të ditur se kreu i shtetit, Gjorge Ivanov, ka vendosur të mos jetë sot i pranishëm në festimet e 100-vjetorit të Pavarësisë në Tiranë TIRANË Presidenti i Republikës së Maqedonisë, Gjorge Ivanov, refuzon ftesën e kolegut të tij shqiptar Bujar Nishani për të marrë pjesë në ceremoninë solemne të shënimit të 100-vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë. Lajmi është konfirmuar nga vetë institucioni i Presidencës maqedonase, ndërsa nuk jepen arsyet e këtij veprimi. Por mediat maqedonase duke iu referuar pikërisht Presidencës, theksojnë se arsyet e anulimit të kësaj vizite me rastin e 100-vjetorit të pavarësisë së shtetit shqiptar kanë të bëjnë kryesisht me incidente e ditëve të fundit me nota nacionaliste që shoqëruan vizitën e kryeministrit Nikola Gruevski.

“Shkak janë incidentet e fundit, thonë nga Presidenca e Shkupit, pa dhë-

në detaje konkrete. Refuzimi i pjesëmarrjes së Ivanovit vjen pas vizitës së një jave më parë të kryeministrit Gruevski në Tiranë, makina e të cilit u sulmua me vezë, ndërsa flamurit shtetëror të Maqedonisë iu vu flaka”, raporton agjencia shtetërore e lajmeve maqedonase MIA. Sipas së njëjtës agjenci lajmesh, Maqedonia do jetë e përfaqësuar sot në festimet zyrtare që do zhvillohen në Tiranë nga përfaqësues të tjerë të lartë shtetërorë, ku bie në sy ministri i Mbrojtjes, Fatmir Besimi. Kështu, me gjithë mungesën e kreut të Forcave të Armatosura të Maqedonisë, përfaqësues të tyre nesër do të marrin pjesë në paradën e forcave të sigurisë së Shqipërisë, në kuadër të manifestimit qendror në sheshin e Tiranës. “Jemi të ftuar dhe ne si vend i grupit A5, Kartës së Adriatikut dhe vendet anëtare të NATO-s dhe ne do të marrim pjesë në këtë ceremoni. Nesër në aktivitetin kryesore do të jem unë me delegacion nga Ministria e Mbrojtjes dhe oficerë nga Armata e Maqedonisë, të cilët do të marrin pjesë në paradën ushtarake në Shqipëri dhe

kjo është një sinjal i bashkëpunimit dhe përkrahjes së ndërsjellë mes Shqipërisë dhe Maqedonisë”, - thotë ministri i Mbrojtjes, Fatmir Besimi.

Në ceremoni do të marrin pjesë tre oficerë nga ushtria e Maqedonisë, ndërkaq, siç njoftoi Besimi, në mesin e tyre ka shqiptarë dhe maqedonas.

“Simbolika është e madhe, pasi ne shqiptarët edhe në Maqedoni jemi popull shtetformues dhe së bashku me komunitetet e tjera përfaqësojmë këtë shtet dhe nesër jemi atje që të japin përkrahjen zyrtare Shqipërisë”, - tha Besimi. Pjesëmarrja e ushtarëve nga Maqedonia është miratuar me vendim të Qeverisë, ndërkaq, sipas ministrit Besimi, akti i tillë është në frymën e bashkëpunimit dhe fqinjësisë së mirë, vlera këto të Aleancës së Atlantikut të Veriut.

Drejtuesit më të lartë shtetërorë, presidenti Gjorge Ivanov dhe Nikola Gruevski nuk ishin të pranishëm as në manifestimin që zhvilloi në Shkup faktori shqiptar tri ditë më parë dhe ku merrnin pjesë kryeministri i Shqipërisë, Sali Berisha dhe ai i Kosovës, Hashim Thaçi.

mesazhi

Klinton uron për Ditën e Pavarësisë: Zgjedhjet e ardhshme të jenë të lira TIRANË Sekretarja amerikane Shtetit, Hillari Klinton, lëshoi mbrëmë një deklaratë për shtyp me rastin e Ditës së Pavarësisë së Shqipërisë. “Në emër të presidentit Obama dhe popullit të Shteteve të Bashkuara, unë jam e kënaqur për t’ju dërguar urimet më të mira për popullin e Shqipërisë, ndërsa ju festoni Ditën e Pavarësisë suaj këtë 28 Nëntor. Që nga themelimi i një republike demokratike, Shqipëria ka bërë përparime të mëdha përpara. Sot, Shqipëria është e gatshme të konsolidojë ato fitore dhe të integrohet në një Europë që është e tërë, e lirë dhe në paqe. Por kjo kërkon miratimin e reformave të mbetura tani, dhe kryerjen e zgjedhjeve të lira dhe transparente parlamentare pranverën që vjen, forcimin më tej të demokracisë dhe modernizimin e Shqipërisë, kështu që t’i përgjigjet nevojave të popullit shqiptar”, - thuhet në deklaratën për shtyp të sekretares amerikane. Sekretarja amerikane e shtetit nënvizon gjithashtu se Shtetet e Bashkuara të Amerikës

Që nga themelimi i një republike demokratike, Shqipëria ka bërë përparime të mëdha përpara... janë një partner dhe mik për shqiptarët. “Ne shikojmë përpara për një të ardhme të miqësisë dhe bashkëpunimit të vazhdueshëm”, përfundon deklarata për shtyp e sekretares Klinton.

E mërkurë 13 28qershor nëntor 2012 2010 www.gazetamapo.com www.mapo.al

MAPO

05 5

Nishani nuk do t’i bashkëngjitet pjesës tjetër të mazhorancës në ceremoninë e vendosjes së kurorave me lule

Homazhet tek Dëshmorët, Nishani nuk i bashkohet Berishës Kreu i shtetit, ndryshe nga paraardhësi i tij, nuk do marrë pjesë në homazhet në Varrezat e Dëshmorëve të Kombit, që organizon mazhoranca si në çdo 28 Nëntor. Mazhoranca feston sot Ditën e Pavarësisë dhe atë të Çlirimit Kreu i shtetit, Bujar Nishani ka vendosur që të mos jetë i pranishëm sot në ceremoninë e homazheve që do të zhvillohen në Varrezat e Dëshmorëve të Kombit në kryeqytet. Ndryshe nga paraardhësi i tij në këtë post, Nishani nuk do t’i bashkëngjitet pjesës tjetër të mazhorancës në ceremoninë e vendosjes së kurorave me lule në monumentin “Nënë Shqipëri” në 28 Nëntor, ditën e shpalljes së Pavarësisë. Një fakt të tillë e ka bërë të ditur vetë institucioni i Presidencës, i cili në një njoftim për mediat ka informuar për axhendën e sotme të presidentit Nishani, ku mungon vizita në Varrezat e Dëshmorëve. Megjithatë, Presidenca nuk bën të ditur arsyet e kësaj mungese, megjithëse në orën 13, kur edhe është vendosur që krerët e mazhorancës të bëjnë homazhe te Monumenti “Nënë Shqipëri”, presidenti Nishani ka programuar një takim me kryeministrin hungarez, Viktor Orban.

Nuk përjashtohet mundësia që ky veprim i kreut të shtetit të jetë dhe një përpjekje për të dalë në lartësinë që i

Dje gjatë bllokimit të autostradës

deklarata

Rama: Vlora, kryeqyteti i pavarësisë, askush s’ia heq dot statusin Kryesocialisti Edi Rama ka qenë i pranishëm në nderimin që kryetari i Bashkisë së Vlorës iu ka bërë dy figurave të njohura për shqiptarët, ishambasadorit Xhon Withers si dhe akademikut Rexhep Qose. Duke i falënderuar qytetarët e Vlorës por edhe të ardhurit nga gjithë Shqipëria e madhe e diaspora, Rama në fjalën e tij : “Faleminderit të gjitha atyre që i kanë dhënë sot Vlorës së Ismail Qemalit statusin e Kryeqytetit të Pavarësisë me ardhjen e tyre këtu dhe që e kanë konfirmuar këtë status, të cilin Vlorës askush dhe për asnjë arsye nuk mund t’ia heq dot. Faleminderit të gjithë qytetarëve vlonjatë që kanë hapur dyert, dyert e shtëpive të tyre për çdo shqiptar që dëshiron ta festojë p a va r ë s i n ë . Ë s h t ë vë r t e t ë e jashtëzakonshme që janë disa mijëra qytetarë nga Kosova që kanë mbërritur apo po mbërrijnë dhe për të cilët janë hapur dyert e shtëpive vlonjate pasi në hotele nuk ka më asnjë vend. E pra, ka vend për të gjithë në Vlorë sepse në çdo derë të Vlorës ka një zemër të hapur.

Pas çdo dere ka një familje vlonjate që është e gatshme të presë këdo që dëshiron të shohë flamurin kuq e zi të

Ismail Qemalit të ngrihet nesër në 28 nëntor në kujtim të asaj dite të madhe”, - tha Rama. Më tej kryesociasliti Rama shtoi se edhe Ismail Qemali ka pasur vizionin e integrimit të Shqipërisë në Bashkimin Europian. “Kjo është besoj unë edhe ëndrra dhe aspirata e të gjithë atyre që dhanë jetën për këtë flamur që nga viti i ngritjes së tij e deri në luftën heroike çlirimtare të Kosovës. Një Shqipërie pa kufij, një Shqipërie që i bashkon të gjithë shqiptarët, një Shqipërie që i jep gjithë shqiptarëve krenarinë e të qenit shqiptarë jo vetëm kur kthejnë kokën pas në të shkuarën, por edhe kur vështrojnë nga e sotmja drejt së ardhmes”, tha Rama.

kërkon posti i Presidentit për të qenë mbi palët dhe për të fituar kështu respektin edhe të opozitës. Kjo pasi data 28 Nëntor dhe homazhet në Varrezat e Dëshmorëve kanë ndarë thuajse çdo vit opozitën e mazhorancën, pasi kjo e fundit në këtë datë ka festuar të dyja festat, edhe atë të Pavarësisë, edhe atë të Çlirimit të vendit nga okupatori nazifashist. Megjithatë nuk dihet ende nëse kreu i shtetit do të respektojë kalendarin e festave zyrtare për të festuar Ditën e Çlirimit më 29 Nëntor, ashtu si edhe opozita, e cila edhe këtë vit ka programuar që në këtë datë të bëjë homazhe në varrezat e Dëshmorëve të Kombit. Ndërkohë, gjatë ditës së sotme kreu i shtetit do të ketë një axhendë të ngjeshur, ku në orën 10:00 do të jetë në

Sheshin e Flamurit në Vlorë, ku dhe pritet të mbajë fjalimin përshëndetës me rastin e 100-vjetorit të Pavarësisë.

Ndërkohë, rreth orës 11 ai do niset për në Tiranë për të qenë i pranishëm në orën 13:20 në Presidencë, ku do të presë Kryeministrin e Hungarisë, Viktor Orban. Më pas në orën 15:30, Presidenti në rolin edhe të Komandantit të Përgjithshëm të Forcave të Armatosura, do të marrë pjesë në paradën ushtarake që do të zhvillohet në Bulevardin kryesor të Tiranës. Në orën 18:00 do të presë në Presidencë kryetarin e Dhomës së Deputetëve të Parlamentit italian, Gianfranco Fini, ndërsa në orën 20:30 do të japë një pritje zyrtare në Pallatin e Brigadave me rastin e 100-vjetorit të Pavarësisë.

Uidhers dhe Qosja nderohen në Vlorë, mungon Kadare Ftesa e kryebashkiakut Gjika kthen në Shqipëri ish-ambasadorin Xhon Uidhers dhe fut në axhendën e festimeve akademikun kosovar Rexhep Qosja. Inaugurohet busti i Ismail Qemalit Njeriu i letrave, Rexhep Qosja dhe ishambasadori i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Xhon Withers kanë marrë dje nga kryetari i Bashkisë së Vlorës, Shpëtim Gjika, titullin “Qytetar Nderi”.

Ndërkohë që personaliteti i tretë të cilit i është akorduar dje ky titull, Ismail Kadare, nuk ka qenë i pranishëm. Në ceremoninë e organizuar me këtë rast ka marrë pjesë edhe kryesocialisti Edi Rama i shoqëruar nga bashkëshortja e tij. Kryebashkiaku i Vlorës, Shpëtim Gjika teksa i ka dhuruar çmimin Qoses dhe Withersit, ka vlerësuar figurat e dy personaliteteve të njohura, të cilët kanë dhënë një kontribut të çmuar për Vlorën dhe mbarë Shqipërinë. Për Gjikën, ish-ambasadori Withers ka mbetur një mik i çmuar për shqiptarët.

“Pavarësisht se është larguar fizikisht prej 2 vjetësh nga Shqipëria, ish-ambasadori Withers është shpirtërisht me qytetarët e këtij vendi në të gjithë botën. Çdo 28 nëntor ai organizon në Uashington edhe një darkë për pavarësinë e Shqipërisë”, - theksoi Gjika.

Ish-ambasadori Withers është shprehur i lumtur për vlerësimin, që i është dhënë dhe optimist se Shqipëria do të ketë një rilindje të re lirie. “Para se të vija në këtë podium kisha disa mendime, por dua të filloj më diçka të pamenduar më parë. Siguroj kryebashkiakun Gjika se Vlora ende vazhdon të ketë një vend special në zemrën time. Është hera e parë që jam kthyer në Shqipëri që kur ika si ambasador në 2010, tani kthehem si qytetar amerikan, kur erdha sot në Vlorë pashë gjithë këta njerëz të mrekullueshëm, u ndjeva sikur u ktheva në shtëpi. Nderi që më është dhënë mua sot është nderi më i madh që kam marrë ndonjëherë në jetën time. Dëshiroj të falënderoj politikanët dhe qytetarët e Vlorës. Nuk jam i sigurt nëse e meritoj këtë, që të krahasohem me një figurë të shquar si Rexhep Qosja, të jem në të njëjtën shkallë me të në 100-vjetorin e Pavarësisë dhe në të njëjtën kohë me njerëzit e mrekullueshëm. Nuk kam fjalë të tjera për të shprehur mirënjohjen për këtë çmim. Por kam një premtim: Do bëj që qyteti i Vlorës të ndjehet krenar”, - tha Withers. Ndërsa akademiku Rexhep Qosja, një prej intelektualëve të shquar të kombit shqiptar, e ka cilësuar Vlorën si zemrën e gjithë shqiptarëve. “Vlora është zemra bashkuese e shqiptarëve, është qyteti i lavdisë.

Ndihem i privilegjuar për nderimin që

më bëhen, duke u shpallur qytetari nderi në 100-vjetorin e Pavarësisë në Vlorë. Për çdo shqiptarë që e don popullin që i takon dhe që e don Shqipërinë dhe e quanim nëna Shqipëri, nuk mund të ketë nderim më të madh sa të shpallet qytetar nderi nga Vlora.

Ky është nderim që kuptimëson jetën e të nderuarit dhe e obligon të nderuarin me këtë titull”,- tha Qosja. Akademiku ka vlerësuar rolin historik të Vlorës dhe ka kritikuar përpjekjet që po bëhen për t’i zbehur rëndësinë historike që ka qyteti.

6

MAPO

e hënë, 26 NëNTOR 2012 www.mapo.al

13 qershor 2010 www.gazetamapo.com

MAPO

05 19

Ambasadori i SHBA-së, Aleksandër A. Arvizu, ish-ambasadori Uilliam E. Rajerson,dhe ish-ambasadori Xhon L.Uidhers II, në një intervistë të përbashkët. Misionet e tyre diplomatike, lidhjet SHBA-Shqipëri dhe situata aktuale e demokracisë në vendin tonë

Rajerson: SHBA nuk ka pasurtë bëjë me arrestimin e Nanos “Po ecja një ditë përpara derës së ambasadës dhe shoferi më erdhi pranë e më tha: “Po të çoj unë.” I thashë: “Jo, jo”. Më tha: “Ec pra”. Kështu, hipa në makinë, më la atje dhe në atë çast, siç u pa, po bëhej arrestimi i z. Nano dhe mua më kishin parë në Presidencë”.

Intervistoi Ilva Tare/Tonight

I

lva Tare: Ishte impresionuese të dëgjonim nga Sekretarja Clinton, që SHBA kanë qenë me Shqipërinë në këto 100 vite të para dhe do të jenë me të për 100 vitet e tjera. Z. Arvizu, cili është burimi i kësaj marrëdhënieje? I kësaj dashurie me Shqipërinë?

Ambasadori Arvizu: Do të përsërisja atë që ambasadori Rajerson sapo tha, sepse është në rrënjët e mentalitetit amerikan që të kujdeset për më të pafuqishmin. Kjo është saktësisht fjala që do të kisha zgjedhur. Megjithëse jemi gati duke festuar përvjetorin e 100-të të Shqipërisë dhe është një festim i lavdishëm, por kanë qenë 100 vjet të vështirë. Ka vetëm disa vite që Shqipëria gëzon kufij të sigurt, liri lëvizjeje, mundësinë për të shprehur pikëpamje të ndryshme politike, kështu që amerikanët e duan të pafuqishmin. Pika e dytë që do vija në dukje është se Shqipëria, në mënyrë konsistente që nga viti 1991 ka qenë një lojtar shumë konstruktiv, si në skenën ndërkombëtare dhe atë rajonale, kjo është diçka që shoh të ndahet gjerësisht nga njerëzit dhe spektri politik. Do të isha i pakujdesshëm nëse nuk do të komentoja pak për disa nga shenjat e një nacionalizmi më të drejtpërdrejtë në muajt e kaluar. Pjesë e kësaj është e natyrshme dhe nuk është krejtësisht e pashëndetshme. E kemi thënë publikisht shumë që shprehjet e patriotizmit, shprehja e shqetësimit për gjendjen, mirëqenien e shqiptarëve etnikë në Maqedoni, Mali i Zi, Preshevë, dhe sigurisht në Kosovë janë shumë të kuptueshme. Është shumë e rëndësishme në këtë 100-vjetor për të kuptuar që një arsye pse SHBA e përqafuan me kaq ngrohtësi çështjen e shqiptarëve është sepse shteti, Shqipëria si vend sot, në vitin 2012 është një lojtar kaq konstruktiv në rajon. Ne do të mbështesim gjithnjë Shqipërinë.

Ne gjithnjë do të mbështesim Kosovën, siç tha dhe Sekretarja Clinton. Por është shumë e rëndësishme për popullin shqiptar të kujtojnë veten se duhet t’i kapërcejnë disa tundime të caktuara, t’u rezistojnë përpjekjeve për të përçarë dhe të vazhdojnë të jenë një forcë pozitive në këtë rajon.

Ilva Tare: Dhe siç e thatë, miqtë tuaj janë ata që ndajnë vlerat tuaja. A e ka arritur Shqipëria ëndrrën e saj për të qenë demokratike dhe e lirë, Ambasador Withers?

Ambasadori Withers: Ajo që do të thosha është kjo – demokracia nuk është një produkt fiks apo një ide fikse. Demokracia është një evoluim në vazhdimësi, dhe është diçka më e çmuar se një mall i rrallë që duhet mbrojtur. Nuk mund të thuash “tani jeni një demokraci” dhe të shpresoni që kjo do të zgjasë përgjithnjë. Duhet që gjithnjë, gjithnjë, të jeni në vëzhgim për ato presione që mund ta minojnë demokracinë dhe ta çojnë atë në drejtime të tjera. Edhe pse jam shumë dakord me Alex, ka pasur një ecje përpara, unë besoj gjithashtu se tani është momenti që shqiptarët të jenë veçanërisht të kujdesshëm ndaj tendencave që duket se po kërcënojnë të minojnë atë që mund të arrihet.

Ilva Tare: Për cilat kërcënime po flisni?

Ambasadori Withers: Gjithnjë u kthehem institucioneve të pavarura. Ka të ngjarë që t’i kem thënë këto dy fjalë më shpesh se çdo fjalë tjetër.

Besoj se më shumë kam thënë “Shqipëria” dhe “Amerika”, por të dytat vijnë institucionet e pavarura. Pa ato, një demokraci nuk mund të lulëzojë, nuk mund as të ekzistojë. Kur ka kërcënime ndaj këtyre institucioneve, kur ato fillojnë të marrin karakter politik në vend të një karakteri të pavarur, ky është një kërcënim tepër, tepër i madh ndaj qeverisjes demokratike.

Ilva Tare: Do t’ju pyes më vonë mbi atë

për të cilën mendoj se po flisni. Ambasador Rajerson?

Ambasadori Rajerson: Mendoj se Ambasadori është shumë i saktë. Shqipëria është në rrugën e duhur për të bërë përparim të mirë, por të gjitha demokracitë janë gjithnjë në zhvillim e sipër. Nëse keni një demokraci të përfunduar, dielli do të lindë në perëndim; kjo nuk ka për të ndodhur. Për mendimin tim, nuk ekziston demokracia e kompletuar. Ka nevojë për punë këtu, dhe në fakt na nevojitet punë edhe në SHBA – ne iu themi partive politike shqiptare që duhet të bashkëpunojnë me njëra-tjetrën, dhe mund të predikojmë të njëjtën gjë në Uashington.

Ilva Tare: Të gjithë biem dakord se vendi ka ndryshuar dhe ne po punojmë për një vend të lirë e demokratik, por ajo që s’ka ndryshuar është elita politike. Politikanët janë pothuajse të njëjtët. Çfarë mund të bëjmë për këtë, Ambasador Rajerson?

Uilliam Rajerson: Me vota. Ju votoni për dikë tjetër. Ju dilni në fushatë që ‘filan filani’ duhet të zëvendësojë ministrin aktual të kësaj apo asaj.

Ilva Tare: Ambasador Withers, të njëjtët protagonistë në 20 vitet e fundit të demokracisë?

Ambasadori Withers: Ka vetëm një përgjigje: nëse publiku shqiptar dëshiron të shikojë ndryshim, ai voton për ndryshim. I vetmi sqarim që duhet bërë aty, sqarim shumë i rëndësishëm, është se ato zgjedhje duhet të jenë me të vërtetë të lira dhe të drejta. Votat duhet të numërohen si duhet dhe rregullat e lojës nuk mund të ndryshohen minutën e fundit. Duke supozuar se vota është e lirë dhe e drejtë, atëherë mjeti i ndryshimit është në duart e popullit dhe është në duart e votës së tyre.

Ilva Tare: Si e keni njohur kryeministrin e tanishëm, Berisha, dhe çfarë mendoni për të tani?

Ambasadori Rajerson: Kur e takova për herë të parë, e mbaj mend shumë qartë se gjëja e parë që më tha, ishte: “Kemi nevojë për disa shkolla si ajo e Harry Fultzit”. Kisha dëgjuar për këtë shkollë kur isha në Beograd, nga një grua që më mësonte shqip. Kisha mësuar shumë për shkollën që më parë dhe mendova: “Ky njeri paska interes për arsimin, gjë e mirë. Kushtoji më shumë vëmendje”. E mbaj mend këtë. Mendoj se ka bërë shumë për vendin, por këtë gjë e kanë bërë edhe shumë shqiptarë të tjerë nga parti të tjera, duhet theksuar kjo. Ai ka pasur privilegjet dhe detyrimet e udhëheqjes. Mendoj se nëse e pyesni, do t’ju thotë po, ka bërë gabime. Këtë përshtypje kam. Ka vite që nuk e kam takuar, shpresoj ta takoj këto ditë.

Ilva Tare: Kam një pyetje tjetër lidhur me ato ditë. A ka pasur rol SHBA-ja në arrestimin dhe futjen në burg të Fatos Nanos, siç pretendon ai, sipas një mesazhi të Uikiliks, gjatë një takimi që kishte pasur me Ambasadoren Lino?

Ambasadori Rajerson: Jo! SHBA-ja nuk ka pasur absolutisht fare të bëjë me këtë gjë.

Ilva Tare: Pra, nuk keni qenë të përfshirë në arrestimin e tij?

Ambasadori Rajerson: Jo, jo, jo. Thuhej se ishim sepse zakonisht kur më thërrisnin në zyrën e tij, unë shkoja në këmbë. Po ecja një ditë përpara derës së ambasadës dhe shoferi më erdhi pranë e më tha: “Po të çoj unë.” I thashë: “Jo, jo”. Më tha: “Ec pra”. Kështu, hipa në makinë, më la atje dhe në atë çast, siç u pa, po bëhej arrestimi i z. Nano dhe mua më kishin parë në Presidencë.

Ilva Tare: Ambasador Arvizu, ju u përpoqët të ndërmjetësonit një dialog ndërmjet qeverisë dhe ish-të përndjekurve politikë, por ai nuk pati sukses. Apo nisi e u

Demokracia nuk është një produkt fiks apo një ide fikse.

Demokracia është një evoluim në vazhdimësi, dhe është diçka më e çmuar se një mall i rrallë që duhet mbrojtur.

Nuk mund të thuash “tani jeni një demokraci” dhe të shpresoni që kjo do të zgjasë përgjithnjë” John Withers

Xhon Uidhers, Aleksandër Arvizu dhe Ulliam Rajerson dje gjatë emisionit “Tonight Ilva Tare”

ndërpre. Çfarë mendoni në lidhje me sjelljen e qeverisë lidhur me atë protestë?

Ambasadori Arvizu: Ishte një ngjarje e vështirë. Kam përjetuar shumë të vështira gjatë dy viteve të mia këtu. Më vjen shumë keq që z. Bejko humbi jetën. Mendoj se u bënë disa përpjekje për t’ia shpëtuar jetën atij. Ajo që i dekurajoi Shtetet e Bashkuara ishte paaftësia e partive të ndryshme politike për t’u përfshirë në ndonjë lloj dialogu.

I kuptoj akuzat për manipulime mbrapa kuintave, e keni parasysh kjo akuzë kundër kundërvënies me atë akuzë; e përsëris, këta dy zotërinj e njohin këtë lloj sjelljeje … është pjesë e jetës politike. Sigurisht, në SHBA ka shkëmbim akuzash, por në fund të fundit pa ndonjë lloj dialogu, si mund të shpresohet për zg jidhje mosmarrëveshjesh? Diçka që vërtet më shqetëson është se pavarësisht arritjeve të mëdha që janë bërë këtu, duket sikur politikanët shqiptarë akoma kanë ngecur në periudhën pas-komuniste, ku reagimi instinktiv për t’u përballur me kundërshtarin është thirrja me fjalime urrejtjeje, gjetja e një mënyre për të denigruar personin, partinë apo çështjen. E përsëris, edhe në SHBA nuk e kemi kapërcyer këtë. Ka elemente fanatike në çdo debat. E pamë këtë në zgjedhjet e fundit presidenciale, por shumica dërrmuese e popullit amerikan, mendoj, pikërisht si shumica dërrmuese e popullit shqiptar duan të gjejnë një mes të artë dhe në këtë pikë, u zhgënjeva nga mënyra si u trajtua çështja. Mendoj se duhet të ishin bërë përpjekje më të forta nga ana e qeverisë për të gjetur një zgjidhje, ose së paku një formë dialogu. Kjo gjë nuk u bë.

Ilva Tare: Mandati juaj si ambasador i SHBA-së në Tiranë ishte në dy pjesë, si të ishte ndarë me thikë. Në pjesën e parë, ju ishit mbështetës i fuqishëm i anëtarësimit të Shqipërisë në NATO dhe të gjithë jemi të kënaqur për këtë e ju falënderojmë. Megjithatë, gjërat ndryshuan pas tragjedisë së Gërdecit. Nisët të bënit kritika të forta për mënyrën si po shkonin gjërat në vend, një intervistë në lidhje me nominimet presidenciale për vendet e lira në Gjykatën e Lartë, si e kujtoni këtë ndryshim?

Ambasadori Withers: E mbaj mend shumë, shumë qartë atë ndryshim. Si mund të harrohet? Dua të them, pamjet në

televizion të njerëzve të varfër, të plagosur rëndë nga copat e predhave që fluturonin, tek vraponin në spital të gjakosur, si edhe të moshuarit e fëmijët. Ishte e tmerrshme t’i shikoje këto. Por, dua ta sfidoj pak premisën e pyetjes duke thënë se nuk ndryshova unë. Gjërat në Shqipëri ndryshuan, por unë nuk ndryshova. Parimet si të ndihmoja në atë pak gjë që mund të bëja, me Shqipërinë që u bë anëtare e NATO-s, dhe parimet e institucioneve demokratike që ishin pjesë e rëndësishme e procesit të anëtarësimit të Shqipërisë në NATO ishin po ato të njëjtat, të pandryshuara. Ndryshimi ishte se, pas tragjedisë së Gërdecit pati një zhvendosje shumë, shumë të madhe në veprimet dhe tonin e qeverisë së Shqipërisë, e cila bëri që institucionet demokratike të periudhës përpara NATO-s që ishin mbështetur dhe përkrahur fuqishëm, pas NATO-s dhe pas Gërdecit, po të njëjtat institucione u bënë pre e një sulmi politik shumë të fortë. Puna ime, mbështetja e politikave të qeverisë së SHBA-së, ishte të mbaja Shqipërinë në trajektoren e epërme demokratike dhe kjo pavarësisht asaj çfarë ndodhi në Gërdec, në fakt varej nga ajo çfarë ndodhi pas Gërdecit, pasi qeveria iu vu gjykatave dhe institucioneve të tjera që ishin disi kërcënuese për të.

Ilva Tare: Tani do të flasim për disa çështje të tjera serioze. Po flisni për kontroll politik të të gjitha institucioneve? A është ky një kurth nga i cili duhet të ruhet Shqipëria, zoti Ambasador?

Ambasadori Arvizu: Nocioni i kontrollit dhe balancimit është kryesor dhe themeltar për çdo demokraci vërtet efikase dhe funksionale. E them këtë me përulësi – mendoj se po flisni me tre burra inteligjentë që kanë privilegjin e përfaqësimit të SHBA-së – por në sistemin tonë ne jemi rritur të mësuar me pikëpamje kundërshtuese. E dini se çfarë, edhe pse Bill Rajersoni, apo Xhon Withersi, apo Aleks Arvizu po përpiqen të bëjnë gjënë e duhur, ne mund të mos dimë gjithçka që duhet ditur në lidhje me diçka. Duhet dikush – mund të jetë një bashkëshort/e, zëvendësi, kolegu, mund të jetë punonjësi më i ri – që të të japë disa pikëpamje të kundërta, por veçanërisht kur je njeri me pozitë duhet ndonjë mekanizëm institucional ku pikëpamjet e tua, qofshin ato të mira apo jo të mira, duhen marrë parasysh nga të tjerët. Është

e hënë, 26 NëNTOR 20122010 13 qershor www.mapo.al www.gazetamapo.com

MAPO MAPO

705

Duhet të shikojmë më shumë suksese në ndjekje penale, dënime, qofshin këto me burgosje apo gjoba të rënda. Jo vetëm për këto fruta të kapshme, zyrtarët e vegjël që përfshihen në gjoba, sepse vetëm nëpërmjet një mesazhi të fortë të dërguar nga sistemi gjyqësor - flas për gjykata, prokurorët, të gjithë vetëm nëpërmjet kësaj do të ndryshojnë për mirë mundësitë e Shqipërisë për të luftuar korrupsionin.

Arvizu: Asnjë shfajësim për zgjedhjet e 2013 “Nuk ka asnjë shfajësim, absolutisht kurrfarë shfajësimi që zgjedhjet e 2013 të mos jenë mbi normën, të drejtpërdrejta dhe transparente. Kjo është ajo që pret qeveria e SHBA dhe ajo që pret komuniteti ndërkombëtar”.

i gjithë koncepti i sistemit të kontrollit dhe balancimit. Në Shqipëri, për shkak së është akoma demokraci e re, ambasadori Withers përmendi institucionet e pavarura; çdo vend do të ketë mekanizma paksa të ndryshme. SHBA-ja ka sistem të mrekullueshëm, dhe më besoni, ka qenë në përmbushje përgjatë vite e vite eksperimenti – dhe akoma është proces në vazhdim. Në Shqipëri, vendi akoma nuk e ka atë sistem efikas të kontrollit dhe balancimit. Prandaj është vërtet e rëndësishme që të ketë institucione të pavarura, qoftë kjo Presidenca, Prokuroria e Përgjithshme, shërbimet e Inteligjencës, megjithëse kjo është kategori paksa e ndryshme, dhe jo vetëm një parti apo një person.

Nga kjo gjë duhet të ruhet Shqipëria.

Ilva Tare: Por kur kjo ndodh me Kushtetutë, do e pranosh – rasti i Presidentit apo të tjera? Edhe pse komuniteti ndërkombëtar bëri presion për konsensus të pranuar gjerësisht, për presidentin në këtë rast. Si ruhet ekuilibri ndërmjet të qenit i zgjedhur nga Kushtetuta dhe ruajtjes së pavarësisë së institucioneve të pavarura?

Ambasadori Arvizu: Duhet ta them me kujdes dhe pres dhe nga kolegët e mi të më ndihmojnë. Kur flasim për ligjin, respektimin e shtetit ligjor, është e dukshme që kjo është tejet thelbësore për funksionimin e shtetit demokratik. Nuk mund të bëhet në mënyrë arbitrare, duhet bërë në përputhje me ligjin. Por mund të gjendet një avokat i mprehtë që të interpretojnë realisht gjithçka. Mendoj se mund të gjendet një njeri në Bjellorusi që mund të ndërtojë një çështje të fortë ligjore për të provuar pse zgjedhjet e fundit ishin të ligjshme. Ka ndryshim midis të ligjshmes dhe legjitimes, të pranueshmes. Dhe kjo ndodh kur i futesh çështjes së gërmës të ligjit dhe frymës së ligjit. Edhe pse gërma është e rëndësishme, duhet legjitimizuar i gjithë procesi, në mënyrë që të respektohet gjerësisht dhe të mbështetet nga populli.

Ilva Tare: Po e them më konkretisht. Presidenti Nishani nisi konsultimet në lidhje me Prokuroren e Përgjithshme, duke e paraqitur të afërt largimin e Prokurores së Përgjithshme Ina Rama. Cili është

komenti juaj dhe cili është prokuror i mirë për SHBA-në, sa i përket karrierës dhe integritetit të njeriut?

Ambasadori Arvizu: Zyra e Prokurorit të Përgjithshëm luan rol vendimtar në funksionimin efikas të Shqipërisë moderne. Ka rol qendror në luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar. Ka një problem serioz me korrupsionin këtu. Një prej kolegëve të mi që foli për “Zërin e Amerikës”, tha se nuk është thjesht fjali për t’u thënë. Shqipëria nuk po bën përparimin të mjaftueshëm tani në luftën kundër korrupsionit. Prandaj është shumë e rëndësishme që prokurori i përgjithshëm të ketë rol kyç këtu. E vetmja mënyrë për ta bërë këtë është me komunikim të mirë, marrëdhënie të mira veprimi me elementët e tjerë të shtetit. E përgëzoj presidentin Nishani për nisjen e këtij diskutimi me drejtues të partive të tjera.

Pata fatin e mirë të takohesha me të të hënën e kaluar. Folëm për këtë çështje si edhe për të tjera. Ka disa pyetje legjitime si për shembull kur përfundon mandati i prokurores së përgjithshme, por përderisa pyetja juaj ka të bëjë me cilësitë, mendoj se është dikush që ka përvojë të fortë ligjore, por ndoshta dikush që ka përvojë të suksesshme si prokuror çështjesh. Duhet të shikojmë më shumë suksese në ndjekje penale, dënime, qofshin këto me burgosje apo gjoba të rënda. Jo vetëm për këto fruta të kapshme, zyrtarët e vegjël që përfshihen në gjoba sepse vetëm nëpërmjet një mesazhi të fortë të dërguar nga sistemi gjyqësor, flas për gjykata, prokurorët, të gjithë, vetëm nëpërmjet kësaj do të ndryshojnë për mirë mundësitë e Shqipërisë për të luftuar korrupsionin.

Ilva Tare: Mendoni se performanca e znj. Rama ka pasur presionin e politikës?

Ambasadori Withers: Unë them që e ka pasur ajo por edhe të gjithë të tjerët.

Nuk di që ndonjë Prokurori të Përgjithshëm këtu t’i kenë thënë: bë punën tënde dhe ne nuk do të ta zëmë rrugën.

Mendoj ka qenë sigurisht kështu kur sheh Gërdecin. Kush sheh hetimet e 21 janarit, sheh presionin politik që nuk është pas perdes, por është haptas dhe në publik në deklaratat që zyrtarët e qeverisë kanë bërë me zë të lartë përpara shqiptarëve.

“Nocioni i kontrollit dhe balancimit është kryesor dhe themeltar për çdo demokraci vërtet efikase dhe funksionale. E them këtë me përulësi – mendoj se po flisni me tre burra inteligjentë që kanë privilegjin e përfaqësimit të SHBA-së – por në sistemin tonë ne jemi rritur të mësuar me pikëpamje kundërshtuese” Aleksandër Arvizu

Ilva Tare: Ambasador Rajerson, çfarë men- ishin numëruar të gjitha votat, një person, Rama, duat kur dëgjuat për 21 janarin? Katër persona ishte përpara me 10 vota. Është thuajse një pamundëtë vrarë nga përplasjet mes opozitës dhe for- si statistikore. Në çdo juridiksion në SHBA, nëse dikush pason me 10 vota, do ta sfidonin. Por, edhe një cave të sigurisë?

Ilva Tare: Pas pak ditësh do të jetë dyvjetori i atyre herë, cilat janë mekanizmat e përcaktuar për të trangjarjeve. Çështja është nën shqyrtim gjyqësor. Ja- jtuar mosmarrëveshjet? Si numërohen votat e hedvën e kaluar, me gjithë ekspertizën e FBI-së që lidh hura gabim? Cilat janë rregullat? Vëzhguesit dy personat e paditur me vrasje specifike, gjykata ndërkombëtarë këtu dhe ambasadat këtu kishim një dëgjoi nga ekspertë vendas që thanë se nuk mund të të kuptuar të qartë të mënyrës si numëroheshin volidhnin në mënyrë specifike dy personat, Prendi dhe tat e diskutueshme. Kjo procedurë nuk u ndoq. U Llupo, me vrasjet specifike të Myrtajt dhe Veizit. Me- ndryshua. Përsëris, u paraqit një argument ligjor dhe dia dhe opinionbërësit u habitën me thënë të drejtën. që tingëllonte shumë i kuptueshëm. Thjesht uroj që ai argument të ishte paraqitur përpara se të kishim Po ju?

Ambasadori Arvizu: Mendoj se nuk është ide arritur në atë pikë në mënyrë që të ishte e qartë: këe mirë që të komentoj për një çështje në proces, por to janë rregullat. Pra, mësimi, teksa ecim përpara, siç kam thënë më parë dhe me kënaqësi e përsëris është, siç tha Ambasadori Withers, kanë kaluar 20 sonte, jam absolutisht i bindur që kur ke të bësh me vjet; nuk është kohë shumë e gjatë. Shqiptarët janë rezultate dhe teste të laboratorit të krimeve, FBI-ja shumë të zgjuar, janë të mençur, punëtorë. Ka shumë ekspertizë ndërkombëtare që mund të jepet për nga SHBA nuk ka të dytë askund në botë.

Ilva Tare: Duke pasur parasysh mënyrën se praktikat më të mira. Nuk ka asnjë shfajësim, absi politika po sillet me Prokurorinë, a mendoni solutisht kurrfarë shfajësimi që zgjedhjet e se do ketë përmirësim lidhur me kulturën e pan- 2013 të mos jenë mbi normën, të drejtpërdrejta, dhe transparente. Kjo është ajo që pret qedëshkueshmërisë?

Ambasador Arvizu: Kuptoj, po mendoj shpejt. veria e SHBA dhe ajo që pret komuniteti Nëse mund të merrem me një çështje më të gjerë. Dhe ndërkombëtar.

Ilva Tare: Dhe nëse nuk përparojmë dhe ka të bëjë me institucionet e pavarura. Prandaj respekti për to, dhe Ambasadorët Rajerson dhe With- mbetemi po ata kokëfortët edhe në 2013, ç’do të ers e kanë ritheksuar në komentet e tyre, dua vetëm na këshillojë SHBA? Ç’do të thotë SHBA-ja për të kujtoj shkurt një incident lidhur me Presidentin zgjedhjet? Si mendoni, Ambasador Withers?

Ambasadori Withers: Pyetët për pozicionin e Topi kur e kishte postin. Vizitoi disa qytete, një prej tyre ishte Puka, më duket dhe një tjetër. Kjo ndodhi Shteteve të Bashkuara dhe për këtë nuk mund të flas. në një kohë kur marrëdhëniet e Topit me të tjerë në E para, është mjaft larg. Gjithashtu, mendoj përgjigPD ishin në pikën më të ulët, aspak të mira. Siç e di- ja e Ambasadorit Arvizu ishte në shenjë. Edhe një në shikuesit tuaj, kur viziton Presidenti ka një prot- herë, mendoj se ka nevojë të shohim tek diçka pak okoll që zbatohet. Por nuk u zbatua. Ishte shumë e më e madhe. Unë flas me shumë njerëz për Shqipëriqartë që ose qenë dërguar udhëzime ose dikush në në dhe gjithmonë them se çfarë vendi i jashtëzakonnivel vendor mori përsipër që të fitonte pikë thjesht shëm është, çfarë populli i jashtëzakonshëm është, duke mos respektuar Presidentin në atë kohë. Për dhe se si historia, kultura, e vendosmëria janë ndërmua ishte diçka e trishtuar, zhgënjyese, madje e thurur bashkë për të sjellë atë pavarësi që festohet dhimbshme. Sepse kushdo që e bën këtë, ndoshta sot. Shumë shpesh – amerikanët dinë shumë pak për mendon se fiton pikë, apo se po tregoheshin të zgjuar. Shqipërinë – dhe vërtet më lëndon kur amerikanët Por ajo që bënin në fakt ishte idiotësi. Po tregoheshin pyesin, ‘Nuk është ai vendi që kishte ato zgjedhjet, antishqiptarë, antipatriotë. Ajo që po bënin ishte dhe këtu mund ta zgjidhni vetë mbiemrin, e kundërminimi i një simboli të një shteti demokratik që funk- shtuara, të dështuara, të korruptuara – por mbetet sionon. Do ishte njësoj sikur dikush në Kongres, po një mbiemër negativ. Nuk është ky vendi që ka të kishte një mosmarrëveshje të fortë me dikë dhe, nivele skandaloze korrupsioni?’ Nuk dua që të jetë siç tha Ambasadori Withers, në një demokraci, kjo përshtypja e parë e amerikanëve. Dua që të jetë, duhet të ketë respekt për institucionet e përfaqësu- ‘Nuk, Z. ish-ambasador, më bindët të shkoj atje. ara, dhe kur njerëzit e thyejnë atë, madje edhe nuk Më bindët të dua ta vizitoj Shqipërinë dhe të takoj iu ndodh gjë…Jo vetëm nuk iu ndodh gjë, por kur ka njerëzit. Kam interes ta bëj këtë. Kjo është përedhe të tjerë përgjegjës në qeveri që fërkojnë duart, shtypja që do doja. Është shumë e vështirë të atëherë ku është shpresa? Prandaj ka një rëndësi kri- bindësh një amerikan të ketë atë përshtypje të parë pozitive nëse nuk praktikohet elementi më bazë i tike që të ruhet integriteti i institucioneve.

Ilva Tare: Ambasador Arvizu, si e shpjego- demokracisë, zgjedhjet e lira.

Marrë nga Ora NEWS ni faktin që rezultati i zgjedhjeve vendore të 8 majit në Tiranë vitin e kaluar ndryshoi pasi ju ishit vetë dëshmitar në procesin e numërimit? Jam e sigurt që mbani m e n d m ë ng ë t e Departamenti i Administratës Publike përveshura në Njësinë 5. Çfarë ju tregon kjo, juve dhe neve, për mënyrën si zhvillohen zgjedhjet këtu?

Në përputhje me nenin 13, pika 7 të ligjit Nr. 8549, datë Ambasadori Arvi11.11.1999, “Statusi i Nëpunësit Civil” si dhe pikën 20 të zu: Një sfidë e madhe dhe një problem i Vendimit të Këshillit të Ministrave Nr. 231, datë 11.05.2000 madh me zgjedhjet në “Për Pranimin në Shërbimin Civil dhe Periudhën e Provës”, Shqipëri është zgjidhja e mosz. Jugert JORGO marrëveshjeve. Kur rezultati është tepër i është fitues i konkursit për pozicionin SPECIALIST NË ngushtë, dhe e kam DREJTORINË E EVROPËS NË MINISTRINË E PUNËVE TË thënë më parë këtë, ndoshta në këtë stuJASHTME. dio, që zgjedhjet e Tiranës ishin një tmerr Adresa: Sheshi Skënderbej, nr.3, Tiranë, Shqipëri, Kutia Postare Nr.1751 politik. Nga rreth www.pad.gov.al Tel/Fax:+355 4 2 251241, 2 235937 250,000 vota, pasi

REPUBLIKA E SHQIPËRISË MINISTRIA E BRENDSHME

SHPALLJE E REZULTATIT TË KONKURIMIT

8

MAPO

E mërkurë 28 nëntor 2012 www.mapo.al

Shtrohet para TOB torta gjigante e Pavarësisë që do të zbulohet sot në orën 14:00. Në mënyrë simbolike, prerja e saj do të kryhet nga kryeministri Sali Berisha pas kthimit nga Vlora

Kurbani i Pavarësisë Mishi i 1 mijë deshëve ndahet për familjet në nevojë Mishi i deshve të therur nuk do të ndahet në rrugë, por do të çohet i paketuar në pjesë shtëpi më shtëpi, te njerëzit në nevojë dhe familjet me gra kryefamiljare. Një racion do të ketë 300 gram mish dhe pjata do të shoqërohet edhe me garniturë Jonida Tashi

tortës gjigante, nga ekspertë shqiptarë dhe Mishi i 1 mijë deshve të bërë kurban për Pa- italianë. Pas përgatitjes së pandispanjës, varësinë nga qeveria do t’u shpërndahet 1200 të tilla për çdo ditë, ditën e djeshme ka shtëpi më shtëpi familjeve në nevojë. Përtej nisur shtrimi i tortës përpara Teatrit të debateve mbi këtë vendim të kryeministrit Operës dhe Baletit. Vendi ku do të vendoSali Berisha, se ku do të thereshin, piqeshin set torta e Pavarësisë i është nënshtruar e haheshin qengjat e deshtë, tashmë dilemat më parë edhe dezinfektimit. Specialistët e janë zgjidhur. Përgjatë gjithë javës së kalu- Drejtorisë së Shëndetit Publik (DSHP) ar bagëtitë janë therur në thertoret e licen- thonë se për dy ditë me radhë kanë pascuara në Tiranë dhe në rrethe të tjera të ven- truar ambientin pranë Teatrit të Operës dit. Pasi janë mbajtur në kushte frigorif- dhe Baletit me solucione, të cilat sigurojnë erike, deshtë e therur janë sjellë nga rrethet imunizimin nga mikrobet. Po kështu, spenë kryeqytet dhe i kanë kaluar në admin- cialistët e higjienës garantuan se përistrim Bashkisë së Tiranës, e cila do të jetë bërësit e tortës së Pavarësisë janë analiedhe organizatorja e shpërndarjes së mishit zuar dhe rezultojnë brenda standardeve bashkë me Dhomën e Tregtisë dhe Indus- higjieno-sanitare. Të gjitha mostrat e mitrisë. Përfaqësues të Bashkisë bëjnë të ditur ellit, sheqerit, vezëve, të tortës janë testuse mishi i deshve do të piqet dhe ndahet me ar pak ditë më parë në laboratorët e DSHPpako nga Dhoma e Tregtisë dhe Industrisë së. Torta prej 13 tonësh me shije mbipër familjet në nevojë dhe gratë kryefamil- zotëruese shegën do të ketë një sipërfaqe jare, duke hedhur poshtë idenë e përfolur në drejtkëndore 550 metër katror. Mësohet se media se do të hahet në rrugët kryesore të torta e përfunduar do të zbulohet në orën Tiranës. Sakaq, “mishi i qeverisë” do të 14:00 të ditës së sotme. Në mënyrë simboofrohet edhe me garniturë nga Dhoma e Tregtisë dhe Industrisë.

Pjatat e përgatitura do të përmbajnë një Pjatat e përgatitura do të përmbajnë një racion me 300 gram mish, racion me 300 gram mish, patate, sallatë patate, sallatë dhe do t’u çohen dhe do t’u çohen familjeve në nevojë në familjeve në nevojë në shtëpi sipas listave të Bashkisë. Sipas të shtëpi sipas listave të Bashkisë dhënave nga Ministria e Punës, numri i familjeve që trajtohen me asistencë like, prerja e saj do të kryhet nga kryeminnë Tiranë kap shifrën 10 mijë, ndërkohë që istri Sali Berisha dhe më pas ajo do t’u ndavetëm nga një dash me 20 kg mish të pjekur het qytetarëve. Pas kthimit nga Vlora, deldo të nxirren rreth 50 racione. Por nëse llog- egacioni qeveritar do të kryejë në orën 13:00 arisim që janë therur plot 1 mijë desh, ceremoninë e vendosjes së kurorave dhe atëherë del se 100-vjetorin e Pavarësisë nderimit pranë Monumentit “Nënë Shqfamiljet në nevojë do ta festojnë me tavoli- ipëri”, për t’iu drejtuar më pas Teatrit të nën plot, sikurse edhe ata që kanë mundësi Operës dhe Baletit për prerjen e tortës, duke ta shtrojnë vetë në mënyrë të tillë. Sipas çelur kështu edhe festimet në kryeqytet që burimeve nga Ministria e Bujqësisë, bagëtitë do të zgjasin deri në orët e para të mëngjesit e bëra kurban janë dhuratë nga vetë fermer- të së enjtes. Përfaqësuesit e shëndetësisë poët apo janë blerë me donacione nga bizneset hojnë se janë marrë masa për festimet e 28 private me rastin e festës së Pavarësisë. Kra- Nëntorit, për të evituar ndonjë epidemi të has mishit, nën masa të rrepta epidemi- mundshme për shkak të numrit të madh të ologjike është shoqëruar edhe përgatitja e njerëzve që do të jenë në shesh.

Përurohet sot Monumenti i Pavarësisë Një nga shtatoret më të rëndësishme të këtij 100-vjetori, që është Monumenti i Pavarësisë, do të zbulohet pasditen e sotme. Monumenti i Pavarësisë ka përfunduar instalimin e plotë të pjesëve që kanë ardhur në formën e pllakateve të parafabrikuara nga Austria në Shqipëri. Ai tashmë ngrihet në një lartësi 8 metra dhe me bazament 4.4 metra katror, ndërsa peshon 14 ton. Në monument do të jenë emrat e firmëtarëve të Pavarësisë.

Shqiponja është prerë me laser, me precizon, është 10 milimetra e trashë, por peshon 350 kilogram e gjitha, ndërsa është ndriçuar nga pas me dritë të bardhë që natën të duket e zezë.

Adem Jashari bashkon shqiptarët nga gjithë trojet Komandanti legjendar i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, Adem Jashari ka bërë bashkë në 100-vjetorin e Pavarësisë shqiptarët nga trojet. Tashmë komandanti i UÇK-së, Adem Jashari është përjetësuar në bronz, në kryeqytetin shqiptar. Me një ceremoni ushtarake siç i ka hije një komandanti, Bashkia e Tiranës organizoi dje inaugurimin e shtatores së Adem Jasharit, 6 metra e lartë. Krahas truprojës së nderit të ushtrisë shqiptare merrnin pjesë edhe 23 ushtarakë të forcës së sigurisë së Kosovës. Në një ceremoni madhështore, liderët më të lartë të trojeve shqiptare kanë zbuluar dje në Tiranë monumentin e Adem Jasharit. Kryeministri Sali Berisha e ka cilësuar Adem Jasharin si flamurmbajtësin më dinjitoz të shqiptarisë, pas Skënderbeut, i cili sipas tij e ktheu Drenicën në Krujë të dytë. Ndërsa kryeministri i Kosovës, Hashim Thaçi e ka cilësuar këtë ceremoni si një nga aktivitetet më të rëndësishme në këtë 100-vjetor. Kreu i Bashkisë së Tiranës, Lulzim Basha, me një emocion të veçantë edhe për shkak të lidhjes së gjakut me

Drenicën e Adem Jasharit, deklaroi se Tirana është sot krenare që e ka Adem Jasharin sërish në gjirin e vet: “Të gjithë e dimë, se kur shumëkush nga ne ndoshta do të jetë tretur, Adem Jashari do të qëndrojë këtu, i paplakshëm dhe i paperëndueshëm, sepse heronjtë, heronjtë e mirëfilltë si ai, e mundin kohën dhe e shtrëngojnë fort në putrat e tyre prej luani.

Dhe për shekuj, ky emër dhe kjo legjendë e vërtetë, do të ngjallë adhurim dhe shtangie, adhurim për ne dhe shtangie për këdo që do të guxonte t’i shkaktonte dhimbje kësaj toke, sepse prej dhimbjes, kjo tokë ka dëshmuar se di të ringjallë çlirimtarët e dhimbjes dhe nismëtarët e lirisë së mohuar. Tirana është sot krenare, që e ka Adem Jasharin sërish në gjirin e vet”. Rifat Jashari, vëllai i komandantit legjendar Adem Jashari, ka apeluar për bashkim, si mënyrën e vetme për ta çuar amanetin e të rënëve aty ku ata e dëshironin: “Dëshiroj që populli shqiptar, gjithmonë të jetë i bashkuar dhe bashkë t’ia arrijmë qëllimeve tona.

Për ata që luftuan deri më tani, t’ua çojmë amanetin e tyre, ku ata dëshiruan!”. Më pas, personalitetet e larta, të ardhura nga të gjithë trojet shqiptare, Presidentja e Kosovës, Atifete Jahjaga, kryetari i Kuvendit të Kosovës, Jakup Krasniqi, ministrat e Mbrojtjes të Shqipërisë dhe Kosovës, kryetari i BDI-së, Ali Ahmeti, kryetari i Komunës së Preshevës, Ragmi Mustafa, vendosën kurora me lule para shtatores së komandantit legjendar Adem Jashari.

Shtrimi i tortës pranë TOB-it

Kalorësit e Mitrovicës mbërrijnë në Tiranë Kalorësit e nisur nga Mitrovica për të marrë pjesë në festimet e 100-vjetorit të Pavarësisë kanë mbërritur dje në Tiranë. Të nisur nga Mitrovica për të qenë në Shqipëri për festën e 100-vjetorit të shpalljes së Pavarësisë, në një mënyrë shumë origjinale, e cila risjell në memorie marshimin e Isa Boletinit me trimat e tij në fundin e nëntorit 1912 drejt Vlorës. Shqiptarët nga skaji më verior i shtetit më të ri në Europë dhe mbi të gjitha qytet i cili po përjeton ende “dorën e zezë” të strukturave paralele serbe, kanë mbërritur në Tiranë në orët e mesditës mbi kuaj. “Kalorësit e Mitrovicës” të shoqëruar edhe nga familjarë të Adem Jasharit janë pritur në sheshin “Skënderbej” nga qindra qytetarë si dhe nga vetë kryetari i Bashkisë së Tiranës, Lulzim Basha.

Pasi janë takuar me kreun e Bashkisë së Tiranës kalorësit kanë marrë rrugën për në Vlorë, pasi 28 Nëntori duhet t’i gjejë ata në Sheshin e Flamurit.

E mërkurë 13 28qershor nëntor 2012 2010 www.gazetamapo.com www.mapo.al

MAPO

05 9

Një ditë para datës historike 28 Nëntor, festimet në Tiranën “kuqezi” kanë zbritur edhe në sheshet kryesore, ku qytetarë të mbledhur grupe-grupe kanë nisur të hedhin valle në rrugë

Ndizet festa edhe në Tiranë, qytetarët pushtojnë sheshet Përgatitjet për festën e madhe në Tiranë janë drejt fundit. Pranë sheshit “Nënë Tereza” është ngritur skena ku do të mbahet koncerti festiv, inaugurohet sot diksoja festive te Piramida. Bashkia promovon përmbledhjen me 36 këngë patriotike, që do t’u shpërndahet falas me CD nxënësve të shkollave të mesme në kryeqytet Festimet në kryeqytet për 100-vjetorin e Pavarësisë kanë kapluar të madh e të vogël. Një ditë para datës historike, 28 Nëntor, festimet në Tiranën “kuq e zi” kanë zbritur edhe në sheshet kryesore, ku qytetarë të mbledhur grupe-grupe kanë nisur të hedhin valle në rrugë duke ftuar edhe kalimtarët në kërcim. Atmosferën festive e ka shoqëruar edhe një koncert më këngë e valle të trevave të ndryshme të Shqipërisë, numra të performuar këto nga nxënës të shkollave të mesme të kryeqytetit. Aktivitetin e ka përshëndetur edhe kryetari i Bashkisë, Lulzim Basha, i cili ka përcjellë mesazhin se ky është 100-vjetori i bashkimit dhe jo përçarjes. “Motoja e kësaj feste është ‘Poshtë përçarja, rroftë bashkimi’. Një nga gjërat që i ka dhënë më shumë kuptim kësaj feste, është mënyra si e kanë festuar qytetarët e Tiranës, Shqipërisë dhe mbarë kombit. Të rinj dhe të reja, të moshuar, prindërit tanë, anë e mbanë vendit, anë e mbanë trojeve shqiptare e kanë kthyer këtë festë nga një festë zyrtare në festën e tyre, në festën e qytetarëve”, - u shpreh Basha. Në këtë 100-vjetor të Pavarësisë, kryetari i Bashkisë së Tiranës ka zgjedhur t’u japë një dhuratë të veçantë të rinjve të kryeqytetit, një përmbledhje me 36 këngë patriotike, një numër i madh prej të cilave dëgjohen për herë të parë. Ditën e djeshme ka nisur shpërndarja e CD-ve, në të gjithë shkollat e mesme të kryeqytetit. “Shumë prej këtyre këngëve ne i dimë përmendësh, i mësojmë, shumë prej tyre kanë humbur në “pluhurin” e kohës apo janë ndaluar për një kohë të gjatë, për arsye ideologjike, ndaj Bashkia e Tiranës mori iniciativën të gjurmonte këto këngë, të gjente regjistrimet e vjetra apo t’i ripunonte ato, duke i sjellë në këtë format, CD por që duket si LP dhe që i shpërndahet falas çdo nxënësi të kryeqytetit.

Quhet “Histori në këngë” dhe ka plot 36 këngë patriotike, një numër i madh prej të cilave dëgjohen për herë të parë. Sot do të nisë shpërndar-

Rita Ora, sot në Tiranë për koncertin e madh

Tirana e bllokuar, rrugët ku nuk kalohet Përgjatë ditës së sotme në rrugët kryesore të Tiranës do të ndalohet qarkullimi i mjeteve për shkak të aktiviteteve që do të organizohen për festën e Pavarësisë. Drejtoria e Policisë së Qarkut Tiranë, me qëllim garantimin e mbarëvajtjes së veprimtarive që do të zhvillohen në kuadër të 100-vjetorit të Pavarësisë, ka hartuar një plan të posaçëm masash. Në kuadër të këtyre masave, ditën e sotme do të bëhet bllokimi dhe kufizimi i lëvizjes së mjeteve në segmentet të rrugëve si më poshtë: nuk do të lejohet parkimi dhe lëvizja automjeteve nga sheshi “Rilindja” deri tek sheshi “Skënderbej”; do të bëhet bllokimi e lëvizjes së mjeteve dhe nuk do të lejohet parkimi i automjeteve në segmentin rrugor të rrugës “Bardhok Biba”; do të bëhet bllokimi e lëvizjes së mjeteve dhe nuk do të lejohet parkimi i tyre në segmentin rrugor të rrugës “Urani Pano”; do të bëhet bllokimi e lëvizjes së mjeteve në segmentin rrugor nga kryqëzimi i rrugës “Barrikada” me rrugën e Dibrës, deri tek sheshi “Skënderbej”; do të bllokohet lëvizja e mjeteve në segmentin rrugor nga kryqëzimi i rrugës “Luigj Gurakuqi” me rrugën e

Barrikadave (tek kryqëzimi i 9-katsheve), deri tek sheshi “Skënderbej”; do të bllokohet lëvizja e automjeteve në segmentin rrugor kryqëzimi i bulevardit “Zogu i Parë” me rrugën “Fortuzi” deri tek sheshi “Skënderbej”; do të bllokohet segmenti rrugor nga kryqëzimi i bulevardit “Dëshmorët e Kombit” me Ministrinë e Mbrojtjes deri në sheshin “Skënderbej”. Po ashtu do të bllokohet segmenti rrugor nga kryqëzimi i rrugës së “Kavajës” me rrugën “Kont Urani” deri në sheshin “Skënderbej”. Do të ketë kufizime të lëvizjes së automjeteve përgjatë Bulevardit “Dëshmorët e Kombit”. Ndërkohë nga ora 18.00 deri në 22.00 do bëhet bllokimi i lëvizjes së mjeteve dhe nuk do të lejohet parkimi i mjeteve në segmentin rrugor nga kryqëzimi i bulevardit “Dëshmorët e Kombit” me bulevardin “Bajram Curri” (nga Ura e Madhe e Lanës) deri në sheshin “Nënë Tereza” (për koncertin përmbyllës në sheshin “Nënë Tereza). Policia e kryeqytetit kërkon mirëkuptimin e qytetarëve, në mënyrë që të kufizojnë sa më shumë të jetë e mundur qarkullimin me automjete gjatë këtyre ditëve festive.

ja dhe unë uroj që për 101-vjetor, vitin tjetër, shumë prej këtyre këngëve të mos jenë thjesht në CD por të jenë në buzët e rinisë patriotike të Tiranës”, - tha kreu i Bashkisë. Ka qenë prof.

Agron Gjyzari, i cili me durim dhe këmbëngulje për 10 muaj, arkiv më arkiv i gjeti këto këngë, i restauroi dhe bëri të mundur këtë dhuratë për fëmijët e kryeqytetit. “Ishte një iniciativë e çuditshme, e mrekullueshme juaja, për t’u angazhuar e për të mbledhur këngët më esenciale të historisë sonë. Këto këngë janë folklorike, janë ato këngë që bashkuan ëndrrat e shqiptarëve, bashkimi, siç e cilësuat ju.

Këngë të mbledhura nga arkiva, nga institucione, nga qytete të ndryshme të Shqipërisë, janë një përzgjedhje, një përqendrim i veçantë, duke u kufizuar në vitet ’12 dhe vitet ‘30”, theksoi Gjyzari. Një ditë para festës së madhe, përgatitjet në Tiranë janë drejt fundit. Pranë sheshit “Nënë Tereza” është ngritur skena ku do të mbahet koncerti i madh festiv, te Piramida janë drejt fundit punimet për hapjen e diskos festive që do të inaugurohet ditën e sotme, ndërkohë që pak më tutje në Parkun Rinia po i jepet dora e fundit rregullimit të vendit ku do të qëndroj Monumenti i Pavarësisë.

Bashkë me Rita Orën në koncertin madhështor që do të mbahet sot në mbrëmje do të ngjiten në skenë edhe mjaft këngëtarë të tjerë të njohur shqipta

Këngëtarja Rita Ora pasi ka anuluar çdo koncert të saj, sot në orën 14:00 do të mbërrijë në aeroportin “Nënë Tereza”. 22-vjeçarja e shoqëruar nga bendi i saj por edhe familjarë, do të këndojë për fansat e vet në sheshin “Nënë Tereza”. Që para mbërritjes së saj në Tiranë, në rrjetet sociale fansat e saj duken tepër të emocionuar që një nga shqiptaret më të famshme në botë do të festojë në kryeqytetin shqiptar festën e madhe të pavarësisë. Ky koncert pritet të ketë mijëra fansa, të cilët kanë udhëtuar jo vetëm nga qytetet e tjera shqiptare, por edhe trojet përtej kufijve. Bashkë me Rita Orën në koncertin madhështor që do të mbahet sot në mbrëmje do të ngjiten në skenë edhe mjaft këngëtarë të tjerë të njohur shqiptar. Ajo që vlen të theksohet është se Rita Ora ka qenë tepër e emocionuar dhe e lumtur për ftesën që i është bërë nga autoritet shqiptare, aq sa nuk ka pranuar asnjë lloj pagese për të kënduar në festën

e madhe të të gjithë shqiptarëve.

Koncerti që ajo do të mbajë do të jetë falas si një dhuratë për shqiptarët dhe pavarësinë e shtetit shqiptar në këtë 100 vjetor jubile. Koncerti i Rita Orës do të jetë live dhe i vetmi kusht që ajo ka kërkuar ka qenë që t’i paguhet banda e saj dhe instrumentistët, me të cilët ajo këndon në çdo koncert të saj në të gjithë botën. Po kështu, axhenda e saj në Shqipëri mësohet se do të jetë tepër e ngjeshur, me takime mjaft të rëndësishme, konferencë për shtyp me gazetarët etj. Ndërkohë masat e sigurisë për ardhjen e këngëtares do të jenë mjaft të rrepta, për të bërë kështu të mundur mbarëvajtjen jo vetëm të këtij koncertit, po të gjithë festës së organizuar nga autoritetet shqiptare.

Momenti kur Rita do të këndojë në shesh do të jetë edhe moment kulmor i kremtimeve të 100-vjetorit të Pavarësisë. Ndërkohë bashkë me të mësohet se do të jetë edhe këngëtarja tjetër që jeton në Amerikë, Bleona Qerreti.

10

MAPO

e mërkurë, 28 nëntor 2012 www.mapo.al

ekonomi

BSH: Politika të gjejë konsensusin për një rregull afatgjatë fiskal Kriza ekonomike kërkon një unitet të politikës për rregullin fiskal, tha dje guvernatori i BSh, Ardian Fullani. Ai e paralajmëroi qeverinë se rritja e borxhit nuk është çelësi magjik që nxjerr ekonominë nga kriza, duke deklaruar se përfitimet e kësaj politike nuk janë të sigurta.

“Efekti tërësor i stimulit fiskal do të varet nga reagimi i sektorit privat dhe ai i tregjeve financiare, ndërkohë efekti afatgjatë i tij do të

varet nga kostot shtesë që do të sjellë ai në buxhet”, tha zoti Fullani. Menjëherë pas miratimit në komisionin e Ekonomisë të ligjit që heq tavanin e borxhit, kreu i Bankës Qendrore i bën thirrje politikës që të miratojë me shpejtësi një rregull fiskal për të mos vënë në rrezik stabilitetin financiar të vendit. “Në këtë mënyrë i bëj një ftesë të hapur politikës shqiptare, të ulet dhe të përfundojë me një rregull fiskal i cili

do të jetë një instrument mjaft i rëndësishëm për stabilitetin afatgjatë të borxhit për dhënës-nxitësit e domosdoshëm, do të jetë një dritare me të gjitha fleksibilitetet e saj”, shtoi guvernatori i Bankës së Shqipërisë. Banka e Shqipërisë e mbajti të pandryshuar normën bazë të interesit në 4 për qind, duke deklaruar se rreziqet për rritje çmimesh në ekonomi janë të ulëta.

shkurt

OECD paralajmëron për recesion global OECD ka ulur parashikimin për rritjen në ekonomitë e avancuara të botës më 2013-n dhe ka paralajmëruar se nuk mund të përjashtohet rreziku i një recesioni global. Në raportin e saj të panoramës ekonomike, të publikuar të martën, OECD tha se pret një rritje prej 1.4% vitin e ardhshëm të grupit prej 34 ekonomive që janë pjesë e organizatës me bazë në Paris-në ulje nga 2.2% që ishte pritshmëria në maj dhe ka bërë thirrje për disa anëtarë që të përshpejtojnë politikat e tyre reaguese.

“Gjatë kohëve të fundit, shenjat e një daljeje nga kriza më shumë se një herë ia kanë lënë vendin një ngadalësimi të ri, ose dhe një

Fullani: Rritja ekonomike këtë vit shumë e ulët

Ardian Fullani

Rritja e ekonomike këtë vit duket se do të jetë mes zeros dhe njëshit, sipas deklaratës së djeshme të guvernatorit Fullani. Të dhënat deri në fund të tetorit flasin për një rritje pozitive, por shumë të ngadaltë Blerina Hoxha

Vitit 2012 duket se do të shënojë një rritje të ekonomisë në nivele mjaft të ulëta, por në vlera pozitive. Lajmin e ka pohuar dje guvernatori i Bankës së Shqipërisë, Ardian Fullani, menjëherë pas mbledhjes së Këshillit të Mbikëqyrjes, ku u analizuan zhvillimet e fundit ekonomike në vend.

Guvernatori Fullani pohoi se të dhënat mbi aktivitetin ekonomik gjatë tremujorit të tretë të vitit janë të pjesshme, por analiza e tyre tregon për një rritje pozitive të ulët të ekonomisë vendase në këtë periudhë.

“Sektorët të cilët kanë mbështetur rritjen ekonomike vlerësohen të kenë qenë industria, bujqësia dhe shërbimet, ndërkohë që aktiviteti në sektorin e ndërtimit nuk vëren shenja të përmirësimit të aktivitetit aktual apo të pritur”, pohoi guvernatori i Bankës së Shqipërisë. Edhe kjo rritje modeste ka ardhur kryesisht nga eksportet. Ekonomia vendase vijon të përjetojë një rënie të theksuar të konsumit, për shkak se shpenzimet e buxhetore janë më të ulëta, prurjet nga emigrantët kanë rënë ndjeshëm dhe nga ana tjetër bankat kanë ulur në minimum kreditimin për ekonominë. Rënia e tre burimeve kryesore të financimit të ekonomisë ka ulur konsumin e për pasojë edhe rritjen ekonomike shumë më poshtë potencialeve që ka vendi. Sipas të dhënave të Bankës së

Shqipërisë, shpenzimet publike në fund të 10-mujorit rezultojnë 0.2% më të ulëta se një vit më parë, një zhvillim i cili pasqyron edhe rritjen e ulët të të ardhurave buxhetore. Këto të fundit janë rritur me ritme të ulëta vjetore gjatë gjithë vitit dhe, në fund të muajit tetor, ato ishin vetëm 2% më të larta se një vit më parë.

Banka e Shqipërisë vlerëson se, ndonëse sjellja e kujdesshme nuk ka patur një ndikim direkt pozitiv në rritjen ekonomike të kësaj periudhe,

Ekonomia vendëse vijon të përjetojë një rënie të theksuar të konsumit, për shkak se shpenzimet e buxhetore janë më të ulëta, prurjet nga emigrantët kanë rënë ndjeshëm dhe nga ana tjetër bankat kanë ulur në minimum kreditimin për ekonominë

ajo ka ndihmuar në kontrollin e primeve të rrezikut dhe në uljen e normave afatgjata të interesit, duke favorizuar kështu nxitjen e investimeve private. Nga ana tjetër, zhvillimet në kredi dhe në tregjet financiare reflektojnë hezitimin e individëve dhe të bizneseve për të ndërmarrë angazhime afatgjata. Megjithatë, shkalla e ngadaltë e rritjes së kredisë pasqyron edhe sjelljen e kujdesshme të bankave në kreditim. Në tregtinë me jashtë deficiti tregtar është ngushtuar me 7.9% në tremujorin e tretë të vitit, duke reflektuar kryesisht ecurinë e mirë të eksporteve.

Këto të fundit u rritën me 17% në tremujorin e tretë, duke ruajtur prirjen pozitive të tremujorëve paraardhës. Nga ana tjetër, ecuria e importeve vijon të jetë e dobët, në reflektim të kërkesës së ulët për konsum e për investime. Në tremujorin e tretë të vitit, importet shënuan një rritje vjetore pozitive prej vetëm 0.7%. Në këtë kontekst, Banka e Shqipërisë vëren se, megjithë rreziqet afatshkurtra të gjeneruara kryesisht nga mjedisi i jashtëm i ekonomisë, perspektiva afatmesme dhe afatgjatë e zhvillimit të vendit mbetet e shëndetshme. Guvernatori sugjeron se konsumatori dhe biznesi shqiptar duhet të jenë më realistë në planet e tyre të zhvillimit dhe të adoptojnë një përqasje më pragmatiste drejt rritjes së konsumit dhe të investimeve aktuale.

recesion të dyfishtë në disa vende”, thotë Pier Carlo Padoan, shef ekonomist i OECD. “Rreziku i një tkurrjeje të madhe nuk mund të përjashtohet.”

OECD pret që ekonomia e eurozonës të tkurret për të dytin vit radhazi më 2013 dhe paralajmëron se blloku i monedhave “mund të jetë në rrezik”, në rast se do të ketë një mungesë progresi të mjaftueshme nga politikëbërësit e rajonit. Rritja në ShBA parashikohet në 2% vitin e ardhshëm, nga vlerësimi prej 2.6% në maj. Ekonomia e Japonisë pritet të zgjerohet 0.8%, rreth gjysma e asaj që pritej në maj.

AMC dhuron 100% më tepër komunikim për 100-vjetorin e Pavarësisë AMC dhuron për të gjithë abonentët e saj 100 për qind më shumë komunikim. Në kuadër të 100-vjetorit të Pavarësisë, AMC dyfishon mundësitë e komunikimit për të gjithë abonentët me parapagesë. Kjo ofertë u mundëson përfitime të pakrahasueshme komunikimi abonentëve të familjes së madhe AMC. Me ofertën e re, të gjithë abonentët me parapagesë do të përfitojnë 6000 minuta dhe 1000

SMS drejt gjithë numrave AMC, 60 minuta kombëtare, si dhe 1000 MB internet 3G. Oferta, e cila mund të aktivizohet për vetëm 1 000 lekë (me TVSH), është e vlefshme për të gjithë abonentët “What’s Up”, “AMCKARTA” dhe “ALBAKARTA”. AMC do të vazhdojë të sjellë më tepër vlera dhe përfitime për abonentët e saj.

AMC uron abonentët e saj dhe të gjithë shqiptarët për 100-vjetorin e Pavarësisë së Shqipërisë.

Forumi i 6-të greko-shqiptar me titull “Shumë ide një zë” Aktualisht në Shqipëri numërohen mbi 300 biznese greke, të cilët kanë ndikuar në zhvillimin ekonomik të vendit tonë. Ambasada Greke në Tiranë në bashkëpunim me Shoqatën e Bizneseve Greke në Shqipëri organizuan dje në Hotel Rogner forumin e 6-të greko-shqiptar të biznesit me temë “Shumë ide një zë”. Sipas kryetarit të Shoqatës së Bizneseve Greke në Shqipëri, Ioannis Kougionas, bizneset greke kanë ndikuar fuqishëm në zhvillimin ekonomik të vendit, në vlerësimin e potencialit njerëzor por dhe në prosperite-

tin e Shqipërisë. Periklis Drougkas, drejtori i Përgjithshëm i Alpha Bank Albania, vlerësoi përpjekjet e rëndësishme që Qeveria Shqiptare ka ndërmarrë për zhvillimin e biznesit në Shqipëri. Sipas tij, një ekonomi e qëndrueshme bazohet në mekanizma dhe stimuj të cilët mund të ndryshojnë sjelljen konsumatore të qytetarëve, mekanizma dhe stimuj për biznesin e vogël dhe të mesëm, qofshin ato biznese aktuale ose të reja, si edhe për rritjen e shitjeve dhe të aktiveve të bizneseve me burime të reja financimi.

“Një Komb Një Tarifë” dhe “Dita me Fat” zbukurojnë festimet Eagle Mobile në këtë 100-vjetor të Pavarësisë së Shqipërisë ka lançuar dy oferta mjaft tërheqëse.“Një Komb, Një Tarifë” është oferta më e fundit që Eagle Mobile dhuron tarifa mjaft të mira për të gjithë hapësirën shqipfolëse në Shqipëri, Kosovë e Maqedoni.

“Një Komb, Një Tarifë”, në kuadrin e 100-vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë, Eagle Mobile mundëson telefonata me vetëm 30 lekë/minutë (me TVSH) për të gjithë abonentët që telefonojnë drejt Kosovës apo Maqedonisë. Krahas kësaj, të gjithë abonentët Eagle Mobile që

janë në Roaming në Kosovë apo Maqedoni me po të njëjtën tarifë prej 30 lekë/minutë mund të presin dhe kryejnë thirrje drejt numrave Eagle në Shqipëri.

Oferta vlen vetëm drejt dhe nga rrjetet ipko/Mobitel Kosovë apo One/Cosmofon në Maqedoni.

Ndërkohë një tjetër ofertë e re që Eagle ka hedhur në këtë 100-vjetor është paketa “Dita me Fat”. Për të gjithë ata që dëshirojnë të bëhen abonentë Eagle, si për ata që bartin numrin e tyre në Eagle ashtu edhe për ata që blejnë një numër të ri, Eagle ofron paketën “Dita me Fat” për 400 Lekë.

kronika

E mërkurë 28 nëntor 2012 www.mapo.al

MAPO

11

Ravjola Lila mohoi dëshminë në gjykatë Gjatë seancës gjyqësore për caktimin e masës së sigurimit, përfaqësuesi i akuzës kërkoi “arrest shtëpie” për Ravjola Lilën. Por në seancë, e arrestuara ndryshoi qëndrim duke thënë se veprimet e kryera nga i dashuri i saj, shtetasi

Ervin Gjana janë kryer për motive xhelozie. Me këtë deklaratë, Lila mohoi dëshminë e saj dhënë në polici menjëherë pas arrestimit së bashku me tre personat e tjerë të dyshuar për gjobëvënie. Në fillim të gjykimit, përfaqësuesi i prokurorisë kërkoi

masën e sigurisë “arrest shtëpie” për Lilën, por pas ndryshimit të thënieve, prokurori kërkoi arrest me burg. Kjo masë u pranua nga gjykata, e cila la në burg 21-vjeçaren Ravjola Lila, të dashurin e saj Ervin Gjana dhe dy bashkëpunëtorët e tyre.

Momentet e tmerrit të biznesmenit me kaçavidë dhe pistoletë në fyt Dosja e Prokurorisë/ Skema e futjes në kurth të biznesmenit me emrin Juli nga Ravjola Lila dhe presioni i përdorur në ish-ambientet e errëta të Kombinatit. Përgjimet: Ose merre për nuse, ose e mbyllim me 100 mijë euro.

Leonard Bakillari Tiranë Prokuroria ka zbardhur his-

torinë e gjobëvënies së biznesmenit, të nisur me një kurth femëror e të mbyllur me 4 të arrestuar. Përgjimet e katër protagonistëve të gjobëvënies, por edhe të vetë biznesmenit, kanë zbuluar skemën e përfolur, por edhe momentin më të keq për viktimën, i cili u gjend në një vend të errët me një kaçavidë në fyt dhe një pistoletë në ije. “Mapo” boton sot kërkesën e prokurorisë për 4 të akuzuarit, të cilët përmes kurthit dhe shantazhit tentuan t’i merrnin 100 mijë euro biznesmenit me emrin Juli.

Në datën 21 nëntor Prokuroria e Krimeve të Rënda ka regjistruar procedimin penal për gjobëvënie, pas kallëzimit të një biznesmeni me emrin Juli. Ai ka pohuar se ndaj tij është ushtruar presion me qëllim marrjen e një shume prej 100 mijë euro. Sipas kallëzimit, i dëmtuari tregon se tri ditë më parë, gjatë udhëtimit me makinë nga Kombinati për në qendër të Tiranës, ka ndaluar rrugës, pas sinjalit me dorë të bërë nga një vajzë e panjohur. Ajo i ka kërkuar ta ndihmonte për ta çuar deri në Tiranë, pasi binte shi. I dëmtuari ka pranuar të çojë vajzën e prezantuar me emrin Vjola dhe që punonte si avokate. Juli e ka përcjellë vajzën deri te vendi që quhet 9-katëshet në Tiranë dhe kanë shkëmbyer numrat e telefonit. Të nesërmen e asaj dite, vajza e prezantuar me emrin Vjola i ka dërguar disa mesazhe të dëmtuarit, duke i kërkuar të pinin kafe. I dëmtuar i ka kthyer përgjigje pozitive. Në datën 20 nëntor, Juli me kërkesë të vetë vajzës është takuar përsëri me të tek 9-katëshet. Takimi ka qenë i shkurtër për shkak të angazhimit në punë të të dëmtuarit. Edhe pas këtij takimi, Vjola e ka telefonuar për të pirë kafe.

“Karremi” me emrin Vjola

Rreth orës 20:00, kur i dëmtuari është nisur nga puna për në Tiranë, ka parë në Kombinat vajzën e quajtur Vjola, e cila sipas të dëmtuarit po e priste te dera kryesore e ish-kombinatit. Aty i dëmtuari ka ndaluar makinën për të përshëndetur Vjolën.

Në këtë moment, në makinë është futur një djalë i ri, rreth 25 vjeç dhe është prezantuar si kushëriri i Vjolës.

Personi i panjohur i ka vënë në qafë një kaçavidë dhe në ije i ka vendosur një pistoletë. Pas kësaj, në makinë është futur edhe Vjola dhe të dy bashkë i kanë kërkuar të dëmtuarit të lëvizte me makinë dhe të shkonin në një rrugicë me errësirë, brenda ishkombinatit. I dëmtuari nuk ka pranuar dhe ka rezistuar. Ai u ka kërkuar

që ky konflikt të mbyllet me 100 euro.

Personi i panjohur e ka kërcënuar se kjo gjë nuk mund të mbyllej me 100 euro, por me 100 mijë euro. Shumën e parave duhet ta sillte të nesërmen deri në orën 12:00, ndryshe ai do t’i merrte peng fëmijët dhe do t’ia vriste.

Pasi janë shkëputur nga njëri-tjetri, kanë kaluar rreth 30 minuta dhe në telefonin e të dëmtuarit ka ardhur një mesazh kërcënues, ku i kërkohen paratë deri të nesërmen. Mesazhi kërcënues ka ardhur nga numri 0685934… dhe është dërguar te numri i të dëmtuarit. I dëmtuari i ka kthyer përgjigje në lidhje me takimin, ndërsa mesazhet kërcënuese kanë vazhduar përsëri. Në interes të hetimit është vendosur përgjimi i katër numrave celularë. Nga përmbajtja e bisedave të përgjuara rezulton se personi i dyshuar komunikonte me personin e quajtur Vjola.

Plani i shantazhit sipas përgjimeve

Nga përmbajtja e bisedave rezulton se i dëmtuari ka komunikuar me personin e dyshuar, i cili më pas është identifikuar si shtetasi Ervin Gjana.

Nga këto biseda del qartë insistimi i të dyshuarit për të marrë paratë nga i dëmtuari. Ai ka lënë takim në datën 22 nëntor, rreth orës 12:00 për të bërë dhe marrjen e parave të kërkuara. Në lidhje me këto biseda, Ervini ka komunikuar me Vjolën si dhe me dy persona të tjerë të identifikuar si Altin Dardha dhe Rustem Koçi. Në datën 22 nëntor është bërë arrestimi i katër të dyshuarve, të cilët ishin duke pritur të dëmtuarin në një lokal pranë ish-kinema “17-nëntori”. Gjatë deklarimeve të bëra nga ana e shtetases Ravjola Lila tregohet se: Më datë 2 janar 2012 është lidhur me shtetasin Ervin Gjana. Gjatë kësaj kohe, Ravjola ka njohur edhe një shok të Ervinit, i cili quhet Altin Dardha. Përpara një muaji ajo ka qenë në tavolinë me Ervinin, Altinin dhe njerkun e Altinit, të quajtur Rustem. Para dy javësh, Ervin i ka thënë Ravjolës se Altini dhe Rustemi kishin një problem dhe donin të flisnin me të. Ajo ka pranuar dhe ata të tjerë janë takuar në prani të Ervinit në një lokal mbrapa qendrës tregtare “Galeria”, që ndodhet pas ish-kinema “17 Nëntorit”. Aty Rustemi i ka thënë se kishin kunj me një person, i cili ishte biznesmen dhe kishte një firmë që ndodhej tek ish- Kombinati Tekstil. Ky person quhej Juli, por mbiemrin nuk ia ka treguar. Rustemi në fillim i ka thënë që Juli kishte shumë makina, BMW X5, BMW X6 dhe disa makina të tjera. Rustemi i ka kërkuar që ta ngacmonte Julin dhe të hynte në kontakt e në marrëdhënie intime me të dhe kur të kryenin marrëdhënie intime ta fotografonte e ta filmonte. Ravjola ka treguar se kur i është propozuar kjo gjë nga ana e Rustemit, ajo nuk ka pranuar, por më pas Ervini i është lutur që ta bënte këtë gjë dhe ajo ka pranuar. Përpara 10 ditësh, Ravjola së bashku me Ervinin, Rustemin dhe Altinin kanë shkuar me automjetin e motrës së Altinit tip “Peugot” tek vendi ku pu-

Ravjola Lila

nonte Juli për të parë se ku ndodhej dhe për t’i treguar asaj Julin si fytyrë.

Ata kanë vëzhguar Julin 3-4 ditë për të fiksuar në çfarë ore dilte nga puna dhe me çfarë automjetesh lëvizte.

Gjatë këtyre ditëve ka parë që “objektivi” lëvizte herë me automjetin BMW X5 e herë me X6 dhe ka qenë i shoqëruar me persona të tjerë, prandaj ajo nuk e ka ngacmuar.

Pengmarrja e biznesmenit

Ditën e premte të javës së kaluar, ajo së bashku me Ervinin, Altinin dhe Rustemin kanë shkuar në Kombinat, te vendi ku punonte Juli. Ravjolës i kanë thënë të zbresë te tuneli që ndodhet afër njësisë bashkiake nr.6, ndërsa ata të tre me makinën e motrës së Altinit kanë shkuar te firma dhe kanë ruajtur Julin, kur ai do të dilte nga zyra. Kur kanë parë që Juli doli i vetëm me makinën e tij, ngjyrë gri me targa italiane, ka marrë Ervini në telefon për t’i thënë që të dilte përpara makinës së Julit dhe ta ngacmonte. Në kohën që po vinte automjeti, ajo ka qëndruar në rrugë dhe i ka buzëqeshur Julit. Ky i fundit është kthyer dhe i ka kërkuar ta shoqëronte me makinë, pasi po binte shi. Ravjola ka pranuar dhe ka hipur në makinën e tij. Gjatë rrugës me makinë ata janë prezantuar dhe pasi kanë mbërritur në vendin e quajtur “9-katëshet” në Tiranë ata kanë shkëmbyer numrat e telefonit dhe Ravjola ka zbritur nga makina. Në takimin e mëvonshëm, Ervini, Rustemi dhe Altini kanë treguar se Julit i kishin marrë më parë 100 mijë euro disa persona nga Veriu. Rustemi dhe Altini i thoshin Ervinit që të futej ai, meqë ishte verior dhe se Juli do të trembej se ka frikë nga veriorët.

Rustemi e ka porositur Ravjolën që

Të arrestuar Ervin Gjana 22 vjeç, nga Kukësi Altin Dardha 22 vjeç, nga Bulqiza Rustem Koçi 21 vjeç, nga Bulqiza Ravjola Lila 24 vjeçe, nga Memaliaj

duhet ta takonte Julin disa herë derisa ta çonte në hotel dhe aty do shkonte vetëm Ervini, pasi Rustemin dhe Altinin ai i njihte si fytyra, pasi janë takuar më parë. Të dielën dhe të hënën Ravjola vetëm ka folur në telefon me Julin, pasi ai kishte punë.

Ditën e martë më 20 shtator Ravjola është takuar sërish me të dëmtuarin.

Para këtij takimi Ravjola është takuar edhe me Ervinin dhe Altinin dhe është orientuar se si do të vepronte. Sipas planit, ajo do ta çonte Julin në një hotel. Pasi të dilte nga hoteli me të, Ervini do të luante rolin e kushëririt dhe do të merrej më pas me Julin. I dëmtuari e ka marrë Ravjolën rreth orës 17:00 dhe kanë vajtur në një hotel. Pasi kanë dalë nga hoteli dhe në momentin që kanë hipur në makinë, ka ardhur Ervini i cili ka kapur Julin duke i thënë: “Çfarë do ti me këtë”. I ka gjuajtur me shuplakë në fytyrë dhe i ka vendosur një kaçavidë në fyt. Më pas Ervini ka hipur në makinën e Julit pasagjer në vendin e parë, i dëmtuari në vendin e shoferit, ndërsa Ravjola qëndronte mbrapa.

Gjatë rrugës duke ecur në makinë, Ervini e ka goditur përsëri Julin dhe kaçavidën ia mbante në fyt, duke i thënë vazhdimisht çfarë donte me Ravjolën.

Pas disa minutash Ervini zbriti nga makina e Julit, të cilit i kishte thënë: “ose merre Ravjolën për nuse, ose jep 100 mijë euro që të mbyllej ky muhabet”. Pas kësaj Ervini dhe Ravjola kanë takuar Rustemin dhe Altinin, të cilëve u kanë treguar për ngjarjen.

Ditën e ngjarjes, Ravjola është takuar përsëri me Ervinin rreth orës 11:00 te qendra tregtare. Kur ka mbërritur atje, Ravjola ka takuar Rustemin dhe Altinin. Në këtë kohë është bërë arrestimi i katër personave.

CMYK

MAPO

e mërkurë, 28 nëntor 2012 www.mapo.al

2012 UET Press / Scripta manent

2012 UET Press / Kolana historike Prej vitit 1990-2009, jetoi si emigrant në Itali. Gjatë gjithë jetës, është marrë me publicistikë, përkthime, studime dhe shkrime librash, të cilat u botuan vetëm mbas vitit 1990.

Amik Kasoruho në moshën 17-vjeçare, pak para arrestimit

Amik kAsoruho

I lindur në vitin 1932 në Tiranë, në vitin e tretë të shkollës së mesme, Amik Kasoruho arrestohet si kundërshtar i regjimit dhe vuan shtatë vjet në burgun e Burrelit.

Babai i tij pushkatohet pa gjyq. I përjashtuar përgjithmonë nga të gjitha shkollat e Shqipërisë, Kasoruho u dëbua për njëzet e shtatë vjet bashkë me familjen në fshatin Gosë të Kavajës.

Është njohës i disa gjuhëve të huaja. Krijimtaria e tij më e madhe është në fushën e përkthimit dhe të publicistikës. Në Itali ka botuar librat Një ankth gjysmëshekullor, Çmimi i një ëndrre, Mes burgut dhe Zotit, Fluturimi i gjatë i një ore. Në Prishtinë ka botuar romanin Ikje nga trilli i perëndive.

Prej vitit 2009 jeton në Tiranë.

Ata që kanë patur fatin e mirë të mos e kenë përjetuar Shqipërinë midis viteve 1945-1990, kur të lexojnë këtë kronike të ngjeshur, por tejet të saktë të asaj periudhe gati gjysmëshekullore, ka të ngjarë të mbledhin buzët me përçmim e të thonë: “Bah, ç’përralla po na treguaka ky!” Kurse ata që e kanë përjetuar në kurrizin e tyre, do të thonë: “S’paska rrëfyer as çerekun e atyre që kanë ndodhur në të vërtetë! “ Ndoshta kështu do të thonë ...

RobeRt ShvaRc, 1996 * * * Amik Kasoruho depërton me pjekuri dhe kthjelltësi që hera herës të bën shumë përshtypje në ngjarje të koklavitura të viteve të para të kësaj historie, kur bizantinizmi i veprimeve të partisë së E. Hoxhës mbillte gënjeshtra e vdekje rreth e qark për të çarë rrugën drejt rrëmbimit të pushtetit, pa marrë parasysh se ku shkelte.

GjeRGj Zheji Hylli i Dritës, 1994 (pas botimit të parë italisht) * * * Një libër që bie si një gur në pellgun e historiografisë, thyen heshtjen fajtore të së kaluarës dhe të së sotmes, hulumton në natën e diktaturës dhe sinjalizon horizonte të reja kërkimi.

PRof. elio MiRacco Universiteti La Sapienza, Romë isbn: 978-99956-39-77-8

9 789995 639778

shQiPËriA, Ankthi dhe ËndrrA

Ka përkthyer dhe botuar në Itali më shumë se dhjetë vepra, prozë dhe poezi, të autorëve shqiptarë dhe në shqip mbi gjashtëdhjetë përkthime nga Pirandello, Allende, Robbins, Rowlling, Brontè, Hawthorne, etj.

Çmimi: 800 L

12

shQiPËriA

ankthi dhe ëndrra refleksione për një kohë

Amik kAsoruho

CMYK e mërkurë, 28 nëntor 2012 www.mapo.al

MAPO

13

14

MAPO

e hënë, 26 NëNTOR 2012 www.mapo.al

Historia dhe arkivat

Historiania Ana Lalaj shprehet se prishja shqiptaro-sovjetike kishte si kurban Liri Belishovën. Hoxha shihte tek Belishova një mundësi risku për pushtetin e tij

Shkëputja nga sovjetikët, replikat e Kapos me Hrushovin në Bukuresht “Hysni Kapo e tejkaloi sloganin e deriatëhershëm të “besnikërisë deri në vdekje” ndaj PK të BS, kur tha se “edhe sikur një kataklizëm i madh të ngjasë në botë, arkeologët e ardhshëm do ta gjejnë Shqipërinë dhe BS së bashku, kokë më kokë”. Hrushovi u përgjigj me shpoti, siç e kishte zakon: “E ç’na u dashka të jemi bashkë të vdekur, kur nuk jemi në të gjallë!”

P

rof. Lalaj, fillimi i viteve ’60-të shënon divorcin me sovjetikët dhe krijimin e një marrëdhënieje të re, këtë herë me kinezët. A mund të jetë kjo tema e bisedës së sotme?

Dy divorcet shqiptare, me jugosllavët më 1948, ashtu edhe me sovjetikët më 1960, janë pjesë e dy thyerjeve të mëdha, e para thyerja sovjeto-jugosllave dhe e dyta, thyerja sovjeto-kineze. Për raportet kino-sovjetike mund të shënojmë se Stalini, pas tij edhe Hrushovi, e panë me frikë ardhjen e Kinës në Bllokun komunist dhe për këtë arsye ajo u mbajt në distancë nga organizata si KNER dhe Pakti i Varshavës. Madje Stalini nuk e inkurajoi Mao Ce Dunin as të vizitonte vendet e Evropës Lindore. Vetëm më 1956-ën Çu En Lai mundi të shkojë në Hungari dhe Poloni.

Sidoqoftë, më 1956-ën Hrushovi u ndesh me probleme dhe ai kërkoi mbështetjen e Mao Ce Dunit, i cili ndikoi që në deklaratën e partive komuniste në Moskë, nëntor 1957, të pranohej roli udhëheqës i BS në kampin komunist. Në fund të viteve ’50-të ambiciet e Kinës u shtuan, aq sa ajo arriti një marrëveshje me Moskën për prodhimin e armëve bërthamore. Por nën presionin e Shteteve të Bashkuara, në qershor 1959, Moska u tërhoq. Më 30 shtator 1959, sapo ishte kthyer nga SHBA, Hrushovi shkoi në Pekin.

Në bisedimet zyrtare me kinezët, Hrushovi nuk i mbështeti ata në konfliktin me Indinë, si dhe, duke folur për Taivanin, ai hoqi paralele me dy Gjermanitë, që do të thoshte se pranonte idenë e dy Kinave. Ky takim është shënuar si fillesa e përkeqësimit të aleancës kino-sovjetike. Pak muaj më vonë, Hrushovi në mënyrë fyese e kishte quajtur Maon “galloshe e vjetër”. Në përgjigje, në 90-vjetorin e lindjes së Leninit, kinezët botuan tre artikuj “Rroftë leninizmi”, në të cilët goditeshin idetë e Hrushovit, pa e përmendur emrin, për bashkekzistencën paqësore, për kalimin paqësor në socializëm dhe për thelbin e imperializmit. Ky është manifesti i parë kinez kundër Moskës. Kjo e vuri në shqetësim Hrushovin dhe më 2 qershor 1960 ai u kërkoi partive komuniste që, me rastin e Kongresit të Partisë Punëtore Rumune, të mblidheshin në Bukuresht për të shkëmbyer disa mendime rreth situatës ndërkombëtare. Këto ishin rrethanat kur u mbajt mbledhja e Bukureshtit.

Cili ishte qëllimi i kësaj mbledhjeje?

Nga tetori 1959 deri në qershor 1960, kundërshtitë midis dy partive u thelluan. Me artikujt e tyre teorikë, kinezët jo vetëm iu kundërvunë tezave sovjetike, por këta artikuj ata i përkthyen dhe ua dërguan edhe partive të tjera. Këto veprime sovjetikët i klasifikuan si fraksion brenda “kampit” dhe në kundërshtim me Deklaratën e Moskës të vitit 1957. Hoxha e ndjeu se kjo temë do të hapej në Bukuresht dhe ai dërgoi në vend të tij Hysni Kapon. Në Bukuresht, në krye të delegacioneve vajtën sekretarët e parë të partive.

Të vetmit që mungonin ishin Mao Ce Duni dhe Enver Hoxha. Me sa duket, të dy ishin të interesuar t’i ndiqnin zhvillimet në distancë. Është thënë se në Bukuresht, Hrushovi dështoi për shkak të PPSH...

Muajin e kaluar unë isha në Pekin në një konferencë që organizoi Akademia e Shken-

cave Shoqërore e Kinës, Instituti i Historisë Botërore, me temë: “Arkiva (burime) të reja, vështrime të reja: marrëdhëniet midis Kinës, Bashkimit Sovjetik dhe Evropës Lindore”. Me që mbledhja e Bukureshtit mbetet pikë kyçe në raportet kino-sovjetike, mjaft prej studiuesve që iu referuan atij çasti ndanë mendimin se, falë delegacionit shqiptar, Hrushovi dështoi në çështjen kineze. Në Bukuresht, gati një javë delegacioni sovjetik e shpenzoi për t’u folur përfaqësuesve të partive mbi fraksionizmin kinez. Më 21 qershor, ai shpërndau një raport të gjatë kritik prej 84 faqesh për Partinë Komuniste të Kinës (PKK). Gjatë gjithë kohës delegacioni shqiptar vazhdoi t’i përmbahej formulës se nuk kishte tagër të diskutonte për çështje që u përkisnin dy partive, më parë se ato të bënin përpjekje t’i zgjidhnin me njëra-tjetrën.

Hrushovi e kundërshtoi tezën e mosmarrëveshjeve midis dy partive, duke u mbajtur te teza tjetër, ajo e nxitjes së përçarjes brenda “kampit”. Kundër kinezëve u rreshtuan njëri pas tjetrit Zhivkov, Novotni, Ulbriht, Gomulka etj. Pas tyre, ndoshta për të ekuilibruar kundërshtimet në emër të partisë së tij, Hysni Kapo e tejkaloi sloganin e deriatëhershëm të “besnikërisë deri në vdekje” ndaj PK të BS, kur tha se “edhe sikur një kataklizëm i madh të ngjasë në botë, arkeologët e ardhshëm do ta gjejnë Shqipërinë dhe BS së bashku, kokë më kokë”. Hrushovi u përgjigj me shpoti, siç e kishte zakon: “E ç’na u dashka të jemi bashkë të vdekur, kur nuk jemi në të gjallë!” Sidoqoftë, në ditën e fundit, më 26 qershor, u miratua një komunikatë, në të cilën u shmang përplasja e gjithë atyre ditëve dhe njoftonte për mbledhjen e nëntorit, ajo që njihet si Mbledhja e 81 partive komuniste e punëtore, Moskë 1960.

Qëndrimet në Bukuresht sollën pasoja për Shqipërinë?

Në Bukuresht, pozicioni që zuri Partia e Punës e Shqipërisë në pamje të parë u duk i paanshëm. Por, me të drejtë kinezët e regjistruan në mbështetje të tyre, ashtu si sovjetikët e shënuan kundër. Reagimi sovjetik pas Bukureshtit ishte i ashpër. BS i ndërpreu Shqipërisë furnizimin me armatime në emër të Traktatit të Varshavës dhe sidomos ndërpreu lëvrimin e 50 mijë tonëve grurë, gjë që më vonë Hoxha nuk la rast pa e përmendur.

Si u reflektua mbledhja e Bukureshtit në Tiranë?

Si dhe herë të tjera, në Tiranë përgatitej kurbani i radhës. Për këtë u gjet Liri Belishova, një grua e fortë dhe më e afta në politikën shqiptare të kohës. Historia e saj është e njohur. Gjatë muajit qershor, Belishova ishte në Kinë, në Kore, në Vietnamin e Veriut dhe në Mongoli, në përbërje të një delegacioni parlamentar. Në Pekin ajo kishte bërë me dije një zyrtar të ambasadës sovjetike për mbledhjet e gjata deri në mesnatë që kinezët kishin organizuar me delegacionet e huaja të cilëve u flisnin kundër udhëheqësve sovjetikë. Belishova këtë ia raportoi edhe Tiranës, pa i shkuar në mendje se informacionin e saj sovjetikët do ta tundnin në Bukuresht si “akt parimor” dhe “shembull burrërie”. Sigurisht, sovjetikëve u erdhi për mbarë që veprimin e Belishovës t’ia kundërvinin rezistencës së Kapos. Por kjo zgjoi edhe dyshimet

Afër mëngjesit, duket se Çu En Lai u tërhoq, që do të thoshte se vetëm prej asaj marrëveshjeje, në portet shqiptare, përveç 110 mijë armëve të lehta, armë kundër këmbësorisë dhe mitraloza kundërajrorë, do të shkarkoheshin 200 mijë tonë armë të rënda, 800 tanke, avionë, raketa, 500 milionë predha etj.

Enver Hoxha dhe Mao Ce Duni

e Hoxhës, i cili pa tek Belishova një mundësi risku për pushtetin e tij. Për këtë arsye ai hapi një diskutim të gjatë në parti kundër Belishovës. Në disa plenume radhazi ajo u vu nën akuza që shtoheshin përditë, nga “nxjerrja e sekretit”, “thyerja e unitetit në udhëheqje” e deri te “qëndrimi armiqësor ndaj partisë”. Ky inkuizicion i egër të kujton fjalët e Kurt Gregor, ministër gjermano-lindor, më 1953: “Ky nuk është plenum, ky është Mathausen”!

Tani të vijmë te pyetja: pse ndarja me sovjetikët dhe arsyet e lidhjes me kinezët?

Ndryshe nga thyerjet sovjeto-jugosllave dhe sovjeto-kineze, të cilat u provokuan nga sovjetikët, thyerja sovjeto-shqiptare u provokua nga vetë shqiptarët. Pse? E para, mendoj se është përpjekja për të dalë nga një trysni permanente, që ishte e lidhur sidomos me çështjen jugosllave. E dyta, rastin e Belishovës Hoxha e perceptoi si projekt sovjetik për largimin e tij nga pushteti, gjë që vetë ai e ka shprehur se Belishova “donte t’i zinte vendin”. E treta, projekti industrialo-agrar i Hoxhës synonte ta bënte vendin të pavarur nga faktorë të jashtëm, po kjo nuk përshtatej me këshillat sovjetike. Gjatë vizitës së tij në Shqipëri, më 1959, Hrushovi këshilloi të mos shpenzohej toka për grurë dhe misër, sepse “aq nevojë sa ka Shqipëria për bukë, në BS e hanë minjtë”, por të mbilleshin agrume, dafinë etj. Kaq për pjesën me sovjetikët.

Të mos harrojmë se, në këtë rast, shkaqet e ndarjes janë të lidhura po aq me arsyet e krijimit të një marrëdhënie të re. Megjithëse Kina ishte në vështirësi ekstreme, duket se për hir të interesave politikë, më 1959, ajo kishte nënshkruar me Shqipërinë një kredi prej 55 milionë rublash, me interes vetëm 1 për qind.

Në verë 1960, sapo Hrushovi ndërpreu lëvrimin e 50 mijë tonëve grurë, kur në Kinë vdisnin miliona njerëz nga uria, qeveria kineze njoftoi se kishte plotësuar kërkesën shqiptare për bukë, si dhe akordoi një hua 1.5 milionë dollarë në valutë të lirë, me interes 0. Udhëheqja shqiptare kuptoi se Kina ishte një partner, me të cilin mund të arriheshin am-

biciet për industrializimin e vendit. Kina, nga ana e saj, gjeti një portë të hapur për në Evropë.

Ajo çka në Bukuresht kishte nisur si mosmarrëveshje kino-sovjetike, si shpjegohet që në Mbledhjen e Moskës u shndërrua në përplasje shqiptaro-sovjetike?

Në prag të Mbledhjes së Moskës të dyja partitë, si PK e BS ashtu edhe PKK, ishin të interesuara për kompromis dhe secila kërkonte avantazh ndaj tjetrës. Për Hrushovin kishte rëndësi që deklarata e përbashkët të ishte një produkt unanim i partive, gjë e njohur kjo në praktikën e forumeve komuniste. Kinezët, deri atëherë të lakuar për fraksionizëm, paralajmëruan se nuk do të nënshkruanin asnjë deklaratë ku do të përmendej Kongresi XX, në qoftë se nuk do të hiqeshin referencat kritike për fraksionizëm dhe komunizëm nacionalist. Por Kongresi XX ishte bibla e Hrushovit dhe kushtëzimi kinez e detyroi të lëshonte. Ndryshe nga kinezët, të cilët kishin shkuar në Moskë për t’u afruar, shqiptarët kishin shkuar për t’u ndarë. Me procesin kundër Liri Belishovës ishte dhënë mesazhi.

Më 12 nëntor Hrushovi u takua me delegacionin shqiptar, por takimi u la në mes me një arsye banale, gjoja se Hrushovi kishte bërë një krahasim midis Hoxhës dhe Macmillan-it (!). Sovjetikët tentuan një takim të dytë, por Hoxha nuk pranoi. Më 16 nëntor ai mbajti fjalën e tij të njohur dhe u largua nga Moska. Hrushovi nuk bëri asnjë replikë.

Kjo do të thotë se ai u përgjigj në mënyra të tjera?

Masat shtrënguese filluan në mars 1961, kur Komiteti Politik i Traktatit të Varshavës vendosi që mjetet detare në Gjirin e Vlorës të drejtoheshin nga një komandë unike sovjetike. Qeveria shqiptare nuk e pranoi këtë vendim dhe më 26 maj tetë nëndetëse dhe një anije lundruese sovjetike u larguan nga Vlora. Në mbledhjen tjetër të Komitetit Politik, në gusht 1961, Ramiz Alisë iu kërkua të largohej nga mbledhja, me pretekstin se ai nuk përfaqësonte nivelin e duhur. Mendoj se Hoxha kishte të drejtë kur thoshte se mbajt-

e hënë, 26 NëNTOR 2012 www.mapo.al

MAPO

15

Mbledhja e Bukureshtit mbetet pikë kyçe në raportet kino-sovjetike, mjaft prej studiuesve që iu referuan atij çasti ndanë mendimin se, falë delegacionit shqiptar, Hrushovi dështoi në çështjen kineze

Ana Lalaj: Frika e pushtimit të Shqipërisë, marrëveshja e Ballukut me Çu En Lain “Pas largimit de jure nga Pakti i Varshavës, shtator 1968, kryeministri Çu En Lai dhe ministri shqiptar i Mbrojtjes, Beqir Balluku, kanë pasur një diskutim të gjatë, nga mbrëmja në mëngjes, për një agresion të mundshëm në Shqipëri dhe për kapacitetet e saj mbrojtëse”.

ja de jure e Shqipërisë në Traktatin e Varshavës, shërbente jo për mbrojtjen e saj, po për t’u përdorur kundër saj. Në tetor 1961, në Kongresin XXII të Partisë, Hrushovi bëri thirrje për rrëzimin e Hoxhës nga pushteti. Çu En Lai, i cili ishte në kongres, ka pasur një debat prej nëntë orësh me Hrushovin, ku është folur edhe për Shqipërinë, por të dy kanë qëndruar në pikëpamjet e veta. Ky ishte edhe fundi i kompromisit të një viti më parë midis tyre. Ndërsa me Shqipërinë, qeveria sovjetike ndërpreu të gjitha marrëdhëniet ekonomike, shtetërore e diplomatike.

A ka pasur një plan sovjetik për ndërhyrje ushtarake kundër Shqipërisë?

Në këtë pikë studiuesit që janë marrë me Bashkimin Sovjetik nuk japin të dhëna.

Megjithatë një studiues rus, tre vjet më parë, ka sjellë në një revistë moskovite një përshkrim të hollësishëm të një plani, sipas të cilit, më 1962, Titos iu kërkua lejekalimi për në Shqipëri të trupave të Paktit të Varshavës.

Por këtij studimi i mungojnë referencat dokumentare dhe kësisoj mbetet i papërdorshëm. Megjithatë, edhe në këtë rast, disa dokumente të tërthorta ushqejnë fantazinë e një ndërhyrjeje ushtarake. Në janar 1962, konsulli jugosllav Oren Ruzhiq (Oren Ružiç) në Shtetet e Bashkuara i ka pohuar një përfaqësuesi të Departamentit të Shtetit se jugosllavët qenë të nxitur nga sovjetikët për të bërë kauzë të përbashkët kundër Shqipërisë, por, sipas konsullit, për jugosllavët “parimi i pavarësisë nacionale ishte më i rëndësishëm se çfarë mendojnë ata për Hoxhën dhe klikën e tij sunduese”. Të njëjtën gjë i ka raportuar Senatit edhe George Kennan, ambasador i Shteteve të Bashkuara në Beograd, sipas të cilit Tito e kishte vënë në dijeni Kremlinin se “nuk do të lejonte që Jugosllavia të përdorej si bazë ushtarake për një sulm sovjetik”. Gjithashtu, Tito ia kishte bërë të qartë ambasadorit amerikan se kjo vlente edhe për Perëndimin. Si përfundim, dokumentet e përmendura japin vetëm një hint për përgatitjen e sulmit, por nuk e provojnë atë.

Ndihma kineze i kompensoi humbjet nga

ndërprerja e marrëveshjeve me sovjetikët?

Në fakt i tejkaloi. Në janar 1961, qeveria kineze nënshkroi një kredi tjetër që do të lëvrohej në vitet 1961-65 dhe parashikonte ndërtimin e 25 veprave industriale në Shqipëri.

Kjo kredi ishte 500 milionë rubla dhe bashkë me kredinë e nënshkruar më 1959, ishte më e lartë se të gjitha kreditë e vendeve socialiste, përfshirë edhe BS, të marra së bashku. Përveç industrializimit, është evidente kurba e ambicies shqiptare për sigurinë ushtarake të vendit. Në gusht 1961 u bënë gati ngarkesat e para me armë për në Shqipëri dhe vetë Çu En Lai u kujdes për transportin, qoftë dhe me rrugë ilegale përmes Kanalit të Suezit. Pas largimit de jure nga Pakti i Varshavës, shtator 1968, kryeministri Çu En Lai dhe ministri shqiptar i mbrojtjes Beqir Balluku, kanë pasur një diskutim të gjatë, nga mbrëmja në mëngjes, për një agresion të mundshëm në Shqipëri dhe për kapacitetet e saj mbrojtëse. Vlen të shënohet se me atë rast u bë një debat i ndezur për taktikat e mbrojtjes. Çu En Lai dhe ekipi i tij mbronin tezën se një agresion i shkallës së lartë, nga toka, ajri dhe deti, do të thoshte epërsi e kundërshtarit dhe kapje e gjithë territorit në një kohë të shkurtër. Në këto kushte, sipas tij, “lufta partizane” ishte më e efektshmja dhe prandaj ishin më të nevojshme armët e lehta. Balluku mbrojti tezën e një “lufte të organizuar frontale”, si forma më e lartë e luftës, që do t’i shkaktonte armikut humbje të konsiderueshme që në momentet e para.

Të dyja tezat kishin lidhje me sasitë dhe llojet e armëve që do të shkonin në Shqipëri. Afër mëngjesit, duket se Çu En Lai u tërhoq, që do të thoshte se vetëm prej asaj marrëveshjeje, në portet shqiptare, përveç 110 mijë armëve të lehta, armë kundër këmbësorisë dhe mitraloza kundërajrorë, do të shkarkoheshin 200 mijë tonë armë të rënda, 800 tanke, avionë, raketa, 500 milionë predha etj. Ajo që erdhi më pas, në vitet ’70-të, ishte një Shqipëri tërësisht e fortifikuar, një depo stërmadhe municionesh. Kjo ishte njëra nga nevojat e Shqipërisë së asaj kohe, në pajtim me mentalitetin e rrethimit të lidershipit të saj komunist.

Megjithatë, si shpjegohet mungesa e instrumenteve juridike të sigurisë?

Shqiptarët nuk arritën të nënshkruanin as me sovjetikët dhe as me kinezët traktate miqësie dhe ndihme reciproke. Në rastin e sovjetikëve, pozita delikate e Shqipërisë mbeti vazhdimisht një pengesë. Në rastin e kinezëve, Ten Hsiao Pin ka arsyetuar se në pamundësi për të ndërmarrë veprime të përbashkëta, një traktat miqësie mund të bëhej shkak për provokime, që do ta komprometonte vetë traktatin. Kjo mungesë në një farë mënyre është kompensuar me deklarata të përbashkëta të qeverive dhe me mesazhe politike mbështetëse. Një i tillë është mesazhi i Mao Ce Dunit, shtator 1968, sipas të cilit “kushdo që do të guxonte të prekte qoftë dhe një fije floku Shqipërinë, ata do t’i priste disfata e plotë dhe e turpshme”. Ky ishte një mesazh qetësues për publikun, por efektet e sulmit blic në Çekosllovaki, gusht 1968, qeverinë shqiptare e bënë më të kujdesshme në raportet ndërkombëtare dhe sidomos me fqinjët. Mbi të gjitha, u shpejtua puna për bunkerizimin e plotë të vendit.

A mund të kemi një bilanc çfarë mori dhe çfarë dha Shqipëria?

Më 1961, hapja e Kinës me Shqipërinë ishte sfiduese për Moskën. Kina u bë partneri kryesor ekonomik e tregtar i shqiptarëve.

Brenda pesë vjetëve, nga viti 1960 në ‘65-ën, Enverdy Hoxha shkëmbimi i mallrave midis vendeve u rrit

Çfarë i tërhiqte këto dy vende drejt njëri-tjetrit?

Shqipëria kishte interesa politikë, ekonomikë e ushtarakë, Kina interesa politikë strategjikë.

Pas thyerjes me Moskën, praktikisht Tirana u izolua politikisht.

Vendet e Evropës Lindore tërhoqën ambasadorët.

Lidhjet me Pekinin shërbyen për të dalë nga izolim

dhjetë herë. Gjatë viteve 1965-‘70, në Shqipëri u vunë në punë ose ishin në proces ndërtimi 41 objekte të rëndësishme industriale, 24 nga të cilat në industrinë e rëndë. Nga viti 1964’66, kryeministri Çu En Lai e ka vizituar tri herë Tiranën. Çfarë i tërhiqte këto dy vende drejt njëritjetrit? Shqipëria kishte interesa politikë, ekonomikë e ushtarakë, Kina interesa politikë strategjikë. Pas thyerjes me Moskën, praktikisht Tirana u izolua politikisht. Vendet e Evropës Lindore tërhoqën ambasadorët. Lidhjet me Pekinin shërbyen për të dalë nga izolimi. Investimet në industri kapën shifra të larta. E vërteta është se një pjesë e teknologjisë qe e vjetruar, çka bëri që mjaft produkte të mos ishin konkurruese në treg. Po kështu mania për të prodhuar gjithçka në vend ishte rënduese për buxhetet tona të limituara. Sidoqoftë vendi njohu progres të shpejtë industrial. Po Kina? Sfida kundër Moskës ishte një arsye e fortë, nëse e lexojmë këtë si përpjekje për të krijuar një pol të ri në lëvizjen komuniste. Një arsye tjetër, po aq e rëndësishme, Shqipëria ishte porta për të hyrë e sigurt në Evropën Lindore, si hap i parë, dhe që këtej në Perëndim, si strategji.

Ose, po të shprehemi me fjalët e gazetarit gjerman Harry Hamm, Shqipëria ishte kryeura e Kinës për në Evropë. Eksportet kineze çanë shpejt në këtë rajon. Për shembull, në Hungari ato ishin 2 miliardë dollarë në vit, në Poloni 3 miliardë. Por ajo që tërhoqi veçanërisht vëmendjen kineze ishte Rumania, e cila më 1958 kishte larguar që andej trupat sovjetikë, vendosur në fund të Luftës së Dytë Botërore dhe, më 1964, ajo po zgjeronte ndjeshëm marrëdhëniet me Perëndimin.

Kina u kap pas saj për të synuar Perëndimin.

Vitin 1964 studiuesit e cilësojnë si “turning point” (pikë kthese) të Kinës. Në këtë vit ajo kreu provën e parë bërthamore, duke u bërë fuqia e pestë zotëruese e kësaj arme, si dhe vendosi marrëdhënie diplomatike me të parin shtet perëndimor, Francën. Për sa i përket Shqipërisë, edhe pse asaj nuk i pëlqenin flirtet kineze, ajo vazhdoi të ishte mbështetësja kryesore për rikthimin e të drejtave të Kinës në OKB dhe ndërlidhëse midis saj dhe partive marksiste-leniniste dhe grupeve maoiste në Evropë, Afrikë dhe Amerikën Latine. Në Fllagë, në afërsi të Tiranës, u ngrit një radiostacion i fuqishëm, prej nga Radio Pekini transmetonte në gjithë botën.

Megjithatë, ashtu si me të tjerët, edhe me kinezët pasoi thyerja Vitet ’70-të tregojnë se Kina ishte duke i përmbushur hap pas hapi ata që mund t’i quajmë interesa të hapjes së saj me botën dhe, në këtë proces, është e kuptueshme zbehja e interesit për Shqipërinë. Në prill 1971, një grup pingpongistësh amerikanë vizitoi Pekinin dhe kjo, siç dihet, u quajt “diplomacia e pingpongut”. Pastaj atje vajti dy herë radhazi këshilltari për Sigurinë Kombëtare i Shteteve të Bashkuara, Henry Kissinger. Tirana dërgoi një letër pakënaqësie. Pekini u përgjigj në mënyrën e vet, nuk dërgoi delegacion në Kongresin VI të Partisë, që u mbajt në nëntor. Më 1972 Kinën e vizitoi presidenti Nikson. Edhe këtë herë asnjë komunikim me Tiranën rreth kësaj vizite, që do të thoshte se kishte filluar ftohja. Nga shënimet e tij, duket se Hoxha është i shqetësuar për të ardhmen e marrëdhënieve me Kinën, kur vendi ishte kthyer në një kantier të hapur ndërtimesh dhe gjithandej ishin shtuar ankesat për mungesat materiale. Për këtë arsye, më 1974, M. Shehu u kërkoi autoriteteve kineze ta prisnin në krye të një delegacioni të nivelit të lartë. Më 1966, ai ishte pritur në Pekin nga

mijëra njerëz, sipas një regjie festive, vizitë që përkoi edhe me fillimet e revolucionit kulturor proletar. Por kësaj here përgjigja u shty nga njëri gjashtëmujor në tjetrin dhe vizita nuk u realizua asnjëherë. Madje një kërkesë për kredi u pranua vetëm 25 për qind. Pas vdekjes së Mao Ce Dunit, orientimi perëndimor i ekipit të ri qeverisës, më aktivi prej të cilëve Ten Hsiao Pin, u bë i dukshëm. E. Hoxha reagoi me kritika, fillimisht të tërthorta. Replikat pasuan njëra tjetrën, derisa në korrik 1978, qeveria kineze bëri me dije se ajo ndërpriste ndihmat ekonomike dhe ushtarake, si dhe tërhiqte specialistët nga Shqipëria. Pas ndarjes me Kinën, pasojat e izolimit u ndjenë më shumë se kurrë deri atëherë.

Cila palë ishte përgjegjëse për thyerjen?

Me aq sa di, studiuesit kinezë përgjegjësinë e shohin tek udhëheqja shqiptare. Sipas tyre, udhëheqja kineze u detyrua të ndërpresë ndihmat, por në publik nuk e komentoi thyerjen, duke aplikuar politikën e katër “JO”-ve: jo rëndësi të tepruar, jo vëmendje, jo polemikë, jo iniciativë për të përkeqësuar marrëdhëniet. Unë vetë kam mendimin se kjo ishte një marrëdhënie me interesa të fortë në çastet kur lindi. Por kjo marrëdhënie u konsumua, sapo, qoftë dhe tek njëra palë, ranë motivet, mbi të cilat ajo ishte ngritur.

Kthehemi aty ku u nisëm, nëse keni për të shtuar diçka për raportet e studiuesve me arkivat?

Nuk mund të them deri ku ka vlejtur kjo bisedë, por jam e sigurt se biseda nuk do të kishte ndodhur, nëse në thelb të saj nuk do të ishin dokumentet, një përpjekje e gjatë për t’u njohur me to, brenda dhe jashtë vendit, librat, debatet për çështje të caktuara etj., etj.

Sot, falë shoqërisë së hapur, arkivave të hapur, kemi më shumë mundësi njohjeje, mundësi për debat dhe, sidomos, një publik gjithnjë e më të interesuar për historinë e vet.

Për studiuesit seriozë, raportet me arkivat, me dokumentet, janë sfidë e kapërcyer. Si rregull, ata nuk komunikojnë me publikun, nëse nuk janë të bindur për të vërtetat që kanë sjellë dhe çfarë i shtojnë njohjes së deriatëhershme. Sigurisht, raportet që studiuesi ka me arkivat janë parakusht për raportet e tij me publikun. Sepse ta prekësh të vërtetën, nuk do të thotë ende përcjellje e të vërtetës. Kjo është sfida. Sot po shihet se studiuesit janë të përfshirë edhe ata, si gjithë të tjerët, në konkurrencë. E para, për arsye të hapjes, që është trendi më pozitiv i kësaj kohe. Por edhe për një arsye të dytë, janë shtuar shumë njerëzit që merren me histori. Mjaft prej tyre sjellin lëndë interesante, por ka të tjerë, që janë “alergjikë” prej arkivave dhe këtë e “plotësojnë”, më së shumti, me rrugë virtuale, falë teknologjisë së informacionit.

Ka pastaj spekulantë scoop-esh, siç ka rëndom prej atyre që mbledhin andej-këtej nëpër libra, pa cituar burimet. Tregu, pra, është i ngarkuar, me gjithçka. Si të thuash, ka muzikë serioze, po ka dhe “tallava”. Përballja me tregun është punë e vështirë. Përvoja ka treguar se gjuha e ftohtë akademike nuk është rruga e duhur për të shkuar tek lexuesi masiv. Madje, në të gjitha kohërat historianët më me emër kanë bërë kujdes jo vetëm për të mbledhur e përzgjedhur informacionin shkencor, por edhe si t’ia përcjellin atë lexuesit, për stilin, gjuhën e të shkruarit etj. Ne, historianëve të sotëm të Shqipërisë, na duhet të bëjmë ende rrugë për të dyja, edhe për ekzigjencën shkencore, edhe për gjuhën e komunikimit me publikun.

Përndryshe rrezikojmë të mbetemi më shumë konsumatorë të njëri-tjetrit.

16

MAPO

E mërkurë 28 nëntor 2012 www.mapo.al

intervista Nga Arkivi Kombëtar Britanik, historiania Duka ka sjellë në një botim 1800 dokumente, ku zbulohen fakte të reja për Ismail Qemalin, Esat Toptanin, Syrja Bej Vlorën e shumë prej firmëtarëve të Aktit të Pavarësisë

Valentina Duka zbulon arkivat britanikë

Esat Toptani, kurth Ismail Qemalit me komplotin e Grebenesë Aida Tuci

Janë mbi 20 mijë kopje dokumente që historiania Valentina Duka përzgjodhi nga Arkivi Kombëtar Britanik, me synimin për të ngritur teza të reja për rishkrimin e historisë nga këndvështrimi i arkivave të huaj. 1800 prej tyre ajo i përzgjodhi për t’i sjellë në një botim të veçantë në kuadër të 100-vjetorit të Pavarësisë, titulluar “Shqipëria dhe shqiptarët në dokumentet britanike” (tetor 1913-dhjetor 1913) botuar nga “Toena”. “Kam punuar për një kohë shumë të gjatë, aq sa kur mbaronte dita nuk shihja mirë nga sytë”. Në këtë botim me dokumente, Prof. Dr. Valentina Duka ka përfshirë materiale të rëndësishme dokumentare, që në pjesën më të madhe sillen në shqip për herë të parë. Ato janë marrë në Arkivin Kombëtar Britanik, si rezultat i një ekspedite kërkimore që është mbështetur nga Instituti i Albanologjisë falë një projekti madhor që qeveria shqiptare ka ndërmarrë për t’iu krijuar mundësinë historianëve shqiptarë që të bien në kontakt edhe me arkivat e huaj. “Në këtë kuadër kërkimet nuk janë bërë vetëm në Londër, por ekipe historianësh kanë kërkuar në arkivat amerikanë, italianë dhe francezë.

Unë personalisht isha e prirur të shihja Arkivin Kombëtar Britanik për të parë se si ka gjykuar arbitri ndaj Shqipërisë dhe kam arritur të marr pjesën më të madhe të dokumenteve që përfshijnë vitet 1912-1939”, - thotë zonja Duka. Por periudha që e ‘joshi’ më shumë për të sjellë këtë botim me rastin e 100-vjetorit ishte pikërisht tetor-dhjetor 1913.

Zonja Duka, ju thoni se në këtë botim me dokumente që sillni me rastin e 100-vjetorit të krijimit të shtetit të pavarur shqiptar, përfshihen materiale të rëndësishme dokumentare, që në pjesën më të madhe sillen në shqip për herë të parë. Çfarë është e re në këto dokumente?

Të gjitha dokumentet në tërësinë e tyre janë të panjohura për shqiptarët, sepse ato përkthehen në mënyrë integrale ashtu sikundër janë krijuar nga arkivi londinez. Por kur them që disa prej tyre janë të njohura, kam parasysh lexuesin e kualifikuar, i cili ka patur mundësi ashtu si dhe unë të kontaktojë me Arkivin Britanik dhe t’i shohë këto dokumente. Ndonjë prej këtyre doku-

Prof.Dr. Valentina Duka

menteve është pjesë e disa volumeve që ndodhen në arkivat britanikë, të botuara nga ata në anglisht. Këto dokumente u përkasin ngjarjeve më të rëndësishme të historisë së Shqipërisë që pasuan shpalljen e Pavarësisë. Janë nga tetori i 1913-ës deri në dhjetor të 1913-ës dhe ngjarjet kryesore që rrokin lidhen me figurën e Ismail Qemalit, marrëdhëniet e këtij të fundit me Komisionin Ndërkombëtar të Kontrollit, figurën e Esat Toptanit, situatën reale në Shqipëri që raportohet nga konsujt anglezë, ardhjen e Princ Vidit dhe debatet për të etj.

Të ndalemi me radhë. Si shihej Ismail Qemali nga britanikët?

Ka shumë dokumente që e përshkruajnë figurën e Ismail Qemalit. Në një letër që Harry Lemb, konsulli anglez në KNK i dërgonte Edward Grey-t, e përshkruan Ismail Qemalin si njeri inteligjent që nuk krahasohej nga pikëpamja patriotike me politikanët e tjerë shqiptarë, që fliste disa gjuhë të huaja, por e cilësonte si shumë të vështirë në negociata për t’u ulur dhe për të negociuar me faktorët e tjerë politikë shqiptarë. Ata deshën që ta ulnin me Esat Toptanin, por sigurisht që Ismail Qemali kishte arsyet madhore të mos pranonte, megjithatë, në këndvështrimin e tyre kjo shihej si një mungesë e madhe tolerance nga ana e Ismail Qemalit. Nga ana tjetër, marrëdhëniet e tij me Komisionin Ndërkombëtar të Kontrollit (KNK) kanë qenë që në fillim të acaruara.

Për cilat arsyeje?

Për shumë arsye të rëndësishme.

E para, komisioni erdhi në Vlorë dhe

Ismail Qemali ndjeu nga afër peshën e këtij komisioni. Që do të thotë se supervizori i huaj europian, ky institucion i dalë nga Konferenca e Ambasadorëve me vendimet e 29 korrikut, i erdhi në vendlindje dhe në vendin ku ai kishte selinë e qeverisë së tij, kontaktet me të cilën do të ishin të vazhdueshme, por edhe të acarta. Komisioni Ndërkombëtar i Kontrollit kur erdhi, zhvilloi mbledhjen e parë më 16 tetor dhe sipas dokumenteve që unë sjell në këtë botim, Ismail Qemali u lajmërua për këtë mbledhje vetëm mëngjesin e 16 tetorit. Mbledhja do të zhvillohej në orën 14:00 në selinë e Bashkisë së Vlorës dhe Ismail Qemali nuk do të njoftohej për këtë mbledhje. Informacionin e parë ai e mori vetëm atë mëngjes, ku një prej përfaqësuesve të Komisionit, ai i Austro-Hungarisë shkoi në shtëpinë e Ismail Qemalit për ta informuar për mbërritjen e përfaqësuesve të KNK-së dhe mbledhjen e orës 14:00. Dhe, që në mbledhjen e parë të KNK-së mollë sherri u bë çështja e Ismail Qemalit dhe e qeverisë së tij. Konferenca e Ambasadorëve nuk e kishte njohur qeverinë e Vlorës si legjitime. Në këto kushte dhe me këtë frymë zhvillohej edhe mbledhja e Komisionit. Por përfaqësuesi austro-hungarez i mbështetur edhe nga ai italian, këmbëngulën në atë mbledhje që të njihej si qeveri legjitime ajo e Ismail Qemalit nga KNK-ja, sepse niseshin nga ideja se ai e krijoi atë në një kuvend me përfaqësues mbarëkombëtarë. Por përfaqësuesit e grupit të Antantës, mbështetur nga arbitri Angli, nuk pranuan kurrsesi propozimin e Aus-

tro-Hungarisë.

Cilat janë arsyet sipas britanikëve?

Ky grup që nuk pranonte të njihte qeverinë e Vlorës, ekspozoi gjatë mbledhjeve të KNK-së një sërë alibish, por në fakt edhe realitete në Shqipërinë e kohës, si argumente për të mos e njohur qeverinë e Vlorës. E para ishte fakti se Ismail Qemali, politikisht dhe gjeografikisht, qeveriste një territor shumë të ngushtë politik të asaj kohe, që ishte trekëndëshi Vlorë-Berat-Fier dhe e dyta sipas tyre, tashmë në Shqipëri kishte autoritete të tjera politike, dhe si shembull merrnin senatin e Shqipërisë së Mesme, të cilën e kishte Esat Toptani. Ky i fundit jo më kot e krijoi katër ditë para se të fillonte punimet, KNK-ja për ta përdorur si gur të fuqishëm kundër Ismail Qemalit dhe qeverisë së tij. Në këto dokumente flitet për një letër të gjatë, që Esat Toptani i dërgoi KNK-së dhe që u përmend shpesh në mbledhje, ku thuhej se Esat Pasha duhet të respektohet njësoj dhe të ketë të njëjtin status si Ismail Qemali. Letra kishte firmën e disa personaliteteve të kohës, por unë përmend vetëm Esat Toptanin sepse ai e drejtonte atë në emër të Senatit të Shqipërisë së Mesme. Argumentet që jepeshin në letër thoshin se dhe ai kishte krijuar një qeveri, e cila nga pikëpamja gjeografike kishte një territor po aq të madh dhe rreth tij ishin mbledhur një grup politikanësh që kishin influencë në Shqipërinë e kohës. Esat

Pasha sillte në vëmendje të KNK-së edhe shumë problematika, që sipas tij ishin vënë re në qeverisjen e Ismail Qemalit, si çështje të burokracisë otomane, nepotizmit madje dhe të korrupsionit, një çështje që ai e shtronte në 2-3 pika. Por këtu dua të theksoj se kur KNK-ja ka marrë në dorë pas dorëheqjes së Ismail Qemalit gjithë buxhetin e qeverisë së Vlorës, nuk kishte asnjë dokument që ata të evidentonin korrupsionin e qeverisë së Vlorës, ashtu sikundër pretendonte Esat Toptani. Por kishte dhe një entitet të ri që filloi të qarkullonte menjëherë pasi erdhi KNK-ja në Vlorë. Zona e Lezhës drejtohej nga një prijës, Ded Coku, i cili dhe ky i kërkonte KNK-së të njëjtin status si Esat Toptani dhe Ismail Qemali, gjithashtu ishte dhe Komisioni Ndërkombëtar i Admiralëve në Shkodër. Kjo pra ishte situata politike në Shqipëri, e cila në dokumentet që unë ekspozoj paraqitet në mënyrë të hollësishme dhe mjaft të këndshme, sepse gjuha dhe pena e konsujve britanikë kanë qenë ekselente, çka e bën atë lehtësisht të perceptueshme jo vetëm nga historianët por dhe për lexuesin e thjeshtë. Është interesant fakti se ata u kushtojnë një vëmendje të madhe vështirësive që hasi Ismail Qemali gjatë qeverisjes së tij përgjatë nëntorit dhe dhjetorit. Sa e sa herë atij iu kërkua dorëheqja, sa e sa herë ai u bë gati të jepte dorëheqjen. Në këto dokumente lexon se Ismail Qemali këshillohej nga austro-hungarezët

E mërkurë 28 nëntor 2012 www.mapo.al

MAPO

17

Konsujt i dërgonin vazhdimisht letra Grey-t, që ata nuk ishin dakord të copëtohej Shqipëria. Vetëm për Malin e Korabit janë bërë disa dhjetëra mbledhje të Komisionit të Veriut, sepse për çdo centimetër të atij mali është bërë luftë e ashpër

Konsujt anglezë:

Me copëtimin u kemi bërë gjëmën shqiptarëve

Gjatë festimeve për pavarësinë në vitin 1913

Esat Toptani

që të jepte dorëheqjen, por konsujt anglezë e ndalonin. Pas 4 nëntorit të 1913-ës shihet se Ismail Qemali nuk kishte më mbështetjen e AustroHungarisë.

Arsyeja?

Ishte loja e Esat Toptanit dhe intrigat e brendshme që ndodhnin në elitën politike shqiptare. Austrohungarezët mendonin se figura Esat Toptanit ishte fuqizuar më shumë se ajo e Ismail Qemalit dhe ata duhej të kapeshin pas tij për të konturuar një qeveri shqiptare që të kishte pushtet në gjithë Shqipërinë politike para se Princ Vidi të vinte në Shqipëri. Të gjithë këto janë të qarta dhe hollësisht të shpjegueshme në këto dokumnete. Pastaj ka biseda të hollësishme të Ismail Qemalit jo vetëm

për dorëheqjen, por edhe për mosmarrëveshjet që kishin për anëtarin e shtatë të kontrollit, i cili do të ishte shqiptar. Dokumentet tregojnë se është bërë një debat i madh se kush duhej ta propozonte. Austro-hungarezët mbështesnin idenë që ta propozonte Ismail Qemali, por të tjerët mendonin se kjo do të bënte që qeveria e tij të merrte automatikisht statusin e një qeverie legjitime. Letra të shumta kundër kësaj i drejtonte KNK-së Esat Toptani nga njëra anë dhe Ded Coku nga ana tjetër. Esat Toptani gjatë kësaj kohe filloi të organizonte luftime në dy kahet, në mënyrë që të rriste gjeografikisht zonat e influencës. Shumë interesante janë edhe marrëdhëniet e Ismail Qemalit me atë që në histori nji-

het si komploti i Beqir Grebenesë.

Si përshkruhen këto marrëdhënie? Cila ishte loja e Beqir Grebenesë?

Personalisht më ka bërë përshtypje fakti se Beqir Grebeneja ose xhonturqit, luajtën si me Esat Toptanin, ashtu dhe Ismail Qemalin. Por ky i fundit ishte kaq paranojak në lëvizjet e tij, sa vërtet kur lexoja këto dokumente më habiste dinakëria politike e tij. Sigurisht, nga përbrenda ai nuk donte që në Shqipëri të vinte një princ protestant (në këtë kohë ishte caktuar Vidi). Ai donte që Shqipërinë ta kishte të vetën dhe ta qeveriste me çdo kusht me të gjitha mjetet.

Ishte i pari Esat Toptani që filloi të propagandojë në Durrës dhe të lobojë kundër Vidit dhe të bashkëpunojë me Beqir Grebenenë, i cili erdhi nga Turqia në mbështetje të një aleance që u quajt turko-bullgare, për sjelljen e një princi mysliman në Shqipëri. Bashkëpunimi i tij me Grebenenë ra në sytë e konsujve të huaj që ndodheshin në Durrës dhe e këshilluan Esat Toptanin që të hiqte dorë nga kjo propagandë sepse rrezikonte politikisht veten.

Esati për t’u mbrojtur, ia hodhi gjithë fajin Faik Konicës, i cili në atë kohë bënte lojën e Esat Toptanit në Durrës. Ky e akuzoi Konicën që po organizonte një kryengritje kundër Vidit në Durrës dhe pastaj për të shpëtuar veten me kërkesë të konsujve austro-hungarezë dhe italianë, e dëboi atë nga Durrësi. Kështu, Konica largohet si një njeri që po prodhonte tension dhe po përgatiste një kryengritje kundër Vidit.

Beqir Grebeneja, i ndodhur në këto kushte të vështira në Durrës, lëviz drejt Vlorës, ndoshta i këshilluar edhe nga Esat Toptani për të futur në këtë intrigë edhe Ismail Qemalin. Vetë Esat Toptani filloi në Durrës të bënte propagandë pro Vidit, por në zonat rurale myslimane përreth Durrësit bënte propagandë kundra Viditkonstatojnë konsujt në këto dokumente. Kështu, Grebeneja niset në Vlorë dhe takon Ismail Qemalin.

Këtë të fundit e gjen të degustuar nga jeta politike. Ismail Qemalin në këtë kohë e kishin lënë pothuajse të gjithë miqtë e tij politikë. Ishin nga qeveria miku i tij Hasan Prishtina, Lef Nosi, Vehbi Dibra etj., miq të ngushtë që ai i kishte përkrah gjatë gjithë aksionit të tij politik për shpalljen e Pavarësisë. Ismail Qemali mbeti kaq pa përkrahje brenda elitës, sa e kishte të vështirë të gjente ndonjë politikan me reputacion për ta bërë pjesë të qeverisë, aq sa -thonë konsujt- njerëz refugjatë që s’i njihte njeri, u bënë pjesë e qeverisë së tij vetëm e vetëm për të thënë se qeveria ekziston.

Në këto kushte, ai mendoi vërtet dorëheq jen sepse mësoi se dhe Syrja Vlora po lëvizte shpesh në drejtim të një latifondisti shqiptar, një ish-mik i ngushtë i Ismail Qemalit, që quhej Omer Pashë Vrioni, në mënyrë që t’i jepnin këtij postin e Kryeministrit. Ismail Qemali kishte humbur edhe mbështetjen e Austro-Hungarisë. Anglezët po ashtu nuk kishin besim tek ai, sepse

e shihnin si vegël të austro-hungarezëve. Në momentet e fundit të gjithë “e tradhtuan” Ismail Qemalin. Mbeti vetëm. Në këto kushte, ai ra në prehrin e Beqir Grebenesë, i cili edhe i shtyrë nga Esat Toptani, i premton Ismail Qemalit mbështetje politike që ky i fundit të jetë kryeministri i ardhshëm i një Shqipërie me një princ turk. Madje Grebeneja koordinon edhe një takim të Ismail Qemalit me Izet Pashën, ish-ministër turk që pretendonte të vinte në krye të fronit shqiptar. Por komploti funksionoi në Vlorë jo më shumë se një javë, sepse ata që e nisën Beqir Grebenenë nga Durrësi, i çuan informacion KNK-së dhe menjëherë ushtarët në mbështetje të Grebenesë u arrestuan dhe më pas dhe ai vetë. Kur iu hap çanta Beqir Grebenesë që kishte me vete, KNK njohu nga afër të gjithë dramën tragjikomike që ai kishte luajtur me elitën shqiptare.

Të gjithë këto përshkruhen në mënyrë të hollësishme të fotografuar nga konsujt anglezë.

Po për kufijtë e copëtuar, çfarë qëndrimi mbajnë britanikët?

Për këtë çështje, ashtu si për të gjitha çështjet e tjera gjen dokumente të fotografuara në mënyrë profesionale por dhe të paanshme nga të gjithë përfaqësuesit e diplomacisë angleze që ndodheshin në terrenin shqiptar. Ishin përfaqësuesit anglezë të Komisionit të Përcaktimit të Kufijve në Veri dhe Jug, që fotografonin dhe i raportonin ministrit të Jashtëm anglez, Edward Grey, njërit nga politikanët më të fuqishëm të kohës, realitetin ashtu si kundër ai rridhte, ashtu si ekzistonte. Përfaqësuesit anglezë në Komisionin e Përcaktimit të Kufijve Veriorë dhe Jugorë kanë dërguar me dhjetëra telegrame në qendër, ku ata i thonë Grey-t që i keni bërë gjëmën këtij populli. Nuk gjejmë as arsye ekonomike dhe as etnike në terren për këtë ndarje që është bërë si në veri dhe jug.

Nuk është marrë për bazë asgjë, as etnikisht, as ekonomikisht. Keni lënë jashtë territore të mëdha totalisht shqiptare që po ia kaloni Malit të Zi dhe Serbisë. Territore që janë totalisht të banuara nga shqiptarë. Nga rrugëtimi ynë s’kemi gjetur asnjë familje të etnive fqinje, por vetëm të etnisë shqiptare. Kemi vënë re se është copëtuar ekonomia e këtij vendi, sepse keni lënë zona rurale të palidhura me qendrat kryesore ekonomike që ua keni lënë vendeve fqinje. Përveç arsyeve strategjike ne e quajmë tragjedi këtë që ka ndodhur me shqiptarët,.shkruajnë përfaqësuesit anglezë të Komisionit. Konsujt anglezë i dërgonin vazhdimisht letra Grey-t, që ata nuk ishin dakord të copëtohej Shqipëria. Vetëm për Malin e Korabit janë bërë disa dhjetëra mbledhje të Komisionit të Veriut, sepse për çdo centimetër të atij mali është bërë luftë e ashpër midis konsujve, ku roli arbitrar i anglezëve ka qenë vendimtar në ruajtjen e atyre territoreve që Konferenca e Ambasadorëve i kishte lënë Shqipërisë. Ka nota therëse dhe shqetësime të mëdha të shprehura nga konsujt për tragjeditë që u ishin shkaktuar shqiptarëve.

Ata përshkruajnë me hollësi terrorin serb në Veri; fshatra që digjeshin, njerëz që vriteshin vetëm për të eliminuar etnikisht kombin shqiptar. Madje në një letër të tyre ata thonë se gjëra të tilla mund të kenë ndodhur në Mesjetë në Europë dhe që ato të ishin prezente tani në Ballkan, kjo i habiste konsujt por edhe vetë Grey-n kur merrte letrat e tyre.

Aty përshkruhet se si shqiptarët kanë qenë viktima të ushtrive paramilitare të vendeve fqinje. Jepen me hollësi për qëndrimin e priftërinjve ortodoksë, që sipas tyre kanë patur përgjegjësi dhe një rol shumë negativ ndaj popullsisë shqiptare dhe pro-organizatave paramilitare greke për copëtim të Shqipërisë.

Po përgjigjet e Grey-t si ishin?

Përgjigjet e Grey-t ishin se i vinte keq për situatën, por thoshte se patën një arsye madhore, që ishte ruajtja dhe stabiliteti i Evropës dhe frika se mos Evropa kalonte në një luftë botërore dhe e dyta, Grey mendonte se duke vepruar kështu ruante ekuilibrin brenda vendeve të Antantës.

Anglia vërtet nuk e mbështeti çështjen shqiptare si Austro-Hungaria dhe Italia, por nga këto dokumente unë shoh se veprimi anglez nuk është në unison me veprimet e rusëve dhe francezëve. Ka dhjetëra telegrame të diplomatëve anglezë që nuk bien dakord me kërkesat e konsujve rusë dhe francezë në komisionet e përcaktimit të territoreve për ndryshimin e kufirit në dëm të Shqipërisë, të cilët donin që edhe toka të tjera t’i kalonin Serbisë dhe Malit të Zi. Dhe këto territore janë shpëtuar nga këmbëngulja e Austro-Hungarisë dhe italianëve, por edhe nga qëndrimi anglez.

Po figura e Esat Toptanit si përshkruhet nga konsujt anglezë?

Që në fillim, një nga arsyet përse anglezët nuk e konsideronin legjitime qeverinë e Ismail Qemalit ishte se ai shihej si njeriu i Austro-Hungarisë dhe se ata mbështesnin Esat Toptanin dhe do t’i jepnin atij të njëjtin status, sepse ai shihej si njeriu i Antantës. Ky mendim ishte vetëm në muajin e parë, sepse shumë shpejt britanikët panë se Esat Toptani ishte i të gjithëve dhe i asnjërit. Në telegramet që konsujt kanë dërguar në periudhën nëntor-dhjetor jepen karakteristika brilante për figurën e Esat Toptanit me këtë devizë: njeri i paskrupullt, njeri i tmerrshëm politikisht që krijon probleme të mëdha politike dhe ushtarake për Shqipërinë. Sigurisht që ata e përkrahën në fillim, por pastaj panë se kjo mund të përbënte rrezik të madh dhe për vetë anglezët në prag të ardhjes së Vidit në Shqipëri. Në këto dokumente ka edhe detaje shumë interesante, të gjitha orët dhe minutat e zgjedhjes së Princ Vidit. Si e propozoi Austro- Hungaria, si e mbështeti Italia. Ka pastaj një debat të madh se kush do t’ia jepte informacionin Vidit, si do të konfigurohej xhandarmëria shqiptare etj.

Por nga këto 20 mijë fletë zbulon sesi neutraliteti i Anglisë ka qenë shumë i rëndësishëm për ruajtjen e Shqipërisë që kemi sot.

OpEd

18

MAPO

E mërkurë 28 nëntor 2012 www.mapo.al

Opinione dhe Editoriale

01

“Paratë janë vetëm një mjet. Do të të çojnë ku të duash, por nuk do të të zëvendësojnë ty si shofer”.

Ayn Rand

02

“Paratë shpesh kushtojnë shumë”.

Ralph Waldo Emerson

03

“Nuk do të jetoni një ditë të lumtur, edhe sikur të keni fituar shumë para, nëse nuk bëni diçka për dikë që s’mund t’jua rikthejë”.

Ruth Smeltzer

Bujar Kapexhiu Nga

Katolikët dhe 100-vjetori i Pavarësisë së vendit

P

o përmbyllet viti jubilar për Shqipërinë: më 28 Nëntor mbushen 100 vjet nga kur etërit e atdheut shpallën, me anë të një akti solemn, Pavarësinë e vendit prej Perandorisë turke. Një kohë e gjatë pushtimi osman, gjatë së cilës populli shqiptar rrezikoi të humbasë rrënjët e tij, identitetin dhe gjuhën. Por, megjithë shtypjen dhe egërsinë e një regjimi armik, shqiptarët ditën t’u përcjellin brezave të rinj identitetin e tyre më të thellë, gjuhën, traditat e sidomos fenë.

Bashkësia katolike shqiptare qe ajo hapësirë jetësore, konservatore në kuptimin e vërtetë të kësaj fjale (që ka ruajtur, mbajtur, mbrojtur), ku vlerat më genuine të shqiptarëve u mbrojtën e u transmetuan përmes shekujve.

Kisha me njerëzit e saj të një stature të lartë ruajti në liturgji dhe në katekezë gjuhën shqipe, një nga më të vjetrat e Europës, me rrënjë indeuropiane. Por mbi të gjitha katolikët shqiptarë, besnikë edhe ndaj Romës, me gjithë përndjekjet e mëdha, u bënë zinxhiri i pandërprerë i lidhjes së Shqipërisë me Europën e krishterë. E kjo u pa qartësisht në aktin e Pavarësisë: zëvendësministri i Qeverisë së parë shqiptare u bë një prift katolik, famullitari i Durrësit, Dom Nikoll Kaçorri. Nga ky akt shpresohej se do të mbaronte edhe ikja e katolikëve nga qytetet drejt fshatrave apo maleve. Katolikët dolën nga një kalvar i gjatë në malet e ashpra të Shqipërisë, sikurse Dukagjini, NikajMërtur, Pukë, Mirditë, ndër të cilat, edhe pse në pjesën më të madhe të kohës pa meshtarë e fretën, ditën të ruajnë besimin që u ishte përcjellë atyre nga brezi në brez. Duket sikur p ër s ë r ite t hi st o r i a b ib l i ke e gjyshërve, që u rrëfenin nipërve punët e mëdha të Hyjit. Një fe e gjallë, e shartuar në karaktere të ashpra sikurse janë malet e Shqipërisë, si alpet e Thethit, por në shpirtra të pastër e mendje të kthjella si ujët e Valbonës në malet e Tropojës. Karaktere të ashpra, por për të cilët pas Hyjit në shtëpi vinte miku, i shenjtë për shqiptarin: “Shpia asht e Zotit dhe e mikut”. Njerëz që dinin të nderonin famullitarin e tyre, i cili bashkë me famullinë kishte një vend të privilegjuar në ligjin e Maleve. Ja pra, pikërisht në ato male, ku katolikët u detyruan të ikin për të shmangur asimilimin fetar dhe kulturor, u ruajt një besim nga i cili ne modernët kemi shumë për të mësuar. E kështu ata burra dhe gra besnikë ndaj Hyjit qenë besnikë edhe ndaj atdheut, traditave, tokës, e për të derdhën gjakun e tyre që një

koment Gjergj Meta

Por një fatkeqësi tjetër ra mbi vendin tonë: pushtimi fashist e më pas ai komunist që zgjati 50 vjet. Por feja ende nuk vdiq! Deshën të vrasin Hyjin, por nuk ia dolën, deshën ta burgosin, t’i hapnin varrin e më në fund të dilnin rrugëve e shesheve me britmën e njeriut të marrë të Nietzsche-s, “Zoti vdiq, Zoti vdiq!”, por nuk ia dolën pasi të tretën ditë ai u ngjall. Ra muri ideologjik dhe ai i ngritur me tulla e më në fund nisi fluturimi i lirë edhe pse me shumë martirë, burra dhe gra që na dhanë dëshminë më të madhe të fesë me gjakun e tyre, me jetën e tyre. “Rrnoftë Krishti Mbret, Rrnoftë Papa, Rrnoftë Shqipnia”, qenë fjalët e fundit të pothuajse të gjithë martirëve, të pushkatuar nga regjimi pa asnjë proces apo me procese të sajuara dhe akuza të pavërteta.

ditë të vinte pavarësia. Katolikët qenë gjithmonë të gatshëm dhe të parët në flijim.

Kështu pra historia vazhdon me një lloj “rilindje” shqiptare në të cilën katolikët pas 1912-s qenë në vijë të parë. “Kisha katolike - kanë shkruar ipeshkvijtë në letrën e tyre baritore për 100-vjetorin e Pavarësisë - me institucionet e saj fetare dhe shkollore dha një kontribut të rëndësishëm në këtë rimëkëmbje”.

Shkollat e françeskanëve dhe të jezuitëve në Shkodër, motrat saleziane dhe stigmatine, u bënë vatra të vërteta për edukimin e të rinjve dhe qendra kulture. Liturgji, lutje, vepra shoqërore dhe bamirësie, rrethe kulturore, artistike dhe muzikore me frymëzim të krishterë katolik u bënë vende rritjeje për shumë njerëz, edhe jokatolikë. Katolikët ndiqnin me një etje të madhe gjithçka e gjithashtu po fillonin të thithnin ajrin e lirisë.

Por një fatkeqësi tjetër ra mbi vendin tonë: pushtimi fashist e më pas ai komunist që zgjati 50 vjet. Por feja ende nuk vdiq! Deshën të vrasin Hyjin, por nuk ia dolën, deshën ta burgosin, t’i hapnin varrin e më në fund të dilnin rrugëve e shesheve me britmën e njeriut të marrë të Nietzsche-s, “Zoti vdiq, Zoti vdiq!”, por nuk ia dolën pasi të tretën ditë ai u ngjall. Ra muri ideologjik dhe ai i ngritur me tulla e më në fund nisi fluturimi i lirë edhe pse me shumë martirë, burra dhe gra që na dhanë dëshminë më të madhe të fesë me gjakun e tyre, me jetën e tyre.

“Rrnoftë Krishti Mbret, Rrnoftë Papa, Rrnoftë Shqipnia”, qenë fjalët e fundit të pothuajse të gjithë martirëve, të pushkatuar nga regjimi pa asnjë proces apo me procese të sajuara dhe akuza të pavërteta. Ndërsa jepte shpirt, ipeshkvi i Durrësit, Imzot Prendushi, lypte më shumë dritë. Po vdiste në një burg të lagësht sepse nuk kishte dashur të ndante Kishën e Shqipërisë nga ajo e Romës.

Vdiq martir. Sot është në krye të listës së 40 martirëve që presin të shenjtërohen. Mund të tregohen shumë histori dhe libra të tërë nuk do të ishin të mjaftueshëm për t’i shkruar, por emrat e martirëve për fenë, fytyrat e tyre dhe historitë e tyre janë të shkruara në Librin e jetës.

Do të doja të kujtoja 25 prillin 1993, kur papa Gjon Pali II erdhi në Shqipëri. Vizita e tij dhe shugurimi i ipeshkvijve të parë pas regjimit qe një shenjë, një shenjë e madhe, pothuajse si ato shenjat e Apokalipsit, që asesi nuk janë shenja dëshpërimi e terrori por shenja të fitores dhe të shpresës. Me Papën kaluam pragun

Privatizimi i festës

e shpresës.

Po sot? Kemi një Kishë të re, që jeton çdo ditë sfidën e fesë. Bashkësitë tona janë plot me të rinj, me shumë pagëzime, martesa, krezmime dhe kungime të jetuara e të pjesëmarra me besim të gjallë. Jetojmë ditë shpresash të mëdha, megjithë lodhjen, shkurajimin, krizën globale që përshkojnë të gjithë shoqërinë e gjithashtu edhe Kishën, me burrat dhe gratë e saj. Por sot kemi ipeshkvijtë tanë, që mes shumë vështirësish na udhëheqin si barinj të mirë. Sigurisht, në të sotmen e fesë, edhe kjo Kishë e jona është e thirrur të përtërihet: na e ka sjellë ndërmend Papa në mbyllje të Sinodit të fundit të Ipeshkvijve. Si mund të ripërtërihet një Kishë si kjo e jona në Shqipëri? Duke qenë e dëgjueshme ndaj zërit të Shpirtit, që i flet asaj sikurse edhe të gjitha Kishave në gjithë botën, nëpërmjet Shkrimit të Shenjtë dhe Traditës.

Ripërtëritja do të vijë para së gjithash nga barinj që jetojnë jetën e tyre në shenjën e dashurisë dhe të bashkimit. Sot katolikët shqiptarë, të shituar nga plagët e së kaluarës, presin prej barinjve që t’iu lidhin plagët e të kurojnë të këqijat e tyre, që t’i udhëheqin në kullotat e gjelbra të një zëri që u tregon atyre rrugën e jetës. Kështu, sot sikurse atëherë, katolikët të mund të jenë drita e botës dhe kripa e tokës për kombin tonë, duke qenë se janë shpirti, frymëmarrja, tharmi për një shoqëri që shkon drejt konsumizmit të pafre, por sidomos drejt humbjes së shpresës.

Në këto ditë Shqipëria mbush 100 vjet. Është një ditëlindje e mirë.

Shpresojmë që shumë shpejt do të jemi pjesë e familjes më të madhe europiane. Katolikët janë dhe duhet të jenë ndërmjetësit që lidhin Shqipërinë me Europën, pa harruar ato rrënjë që e kanë themeluar. Në letrën e tyre ipeshkvijtë janë të bindur që sfida e të ardhmes së afërt për Shqipërinë është integrimi europian, që “para se të jetë një realitet gjeografik apo politik, është një realitet shpirtëror që gjen te krishterimi një nga rrënjët e saj më të fuqishme”. Kush më shumë se katolikët duhet të kontribuojë që ky proces integrimi të mos jetë vetëm një fakt burokracie i pajetë, por një fakt shpirtëror, thellësisht shpirtëror. E kjo ndoshta mund të jetë dhurata që katolikët i bëjnë atdheut të tyre në këtë 100-vjetor të parë.

Po sot? Kemi një Kishë të re, që jeton çdo ditë sfidën e fesë. Bashkësitë tona janë plot me të rinj, me shumë pagëzime, martesa, krezmime dhe kungime të jetuara e të pjesëmarra me besim të gjallë. Jetojmë ditë shpresash të mëdha, megjithë lodhjen, shkurajimin, krizën globale që përshkojnë të gjithë shoqërinë e gjithashtu edhe Kishën, me burrat dhe gratë e saj. Por sot kemi ipeshkvijtë tanë, që mes shumë vështirësish na udhëheqin si barinj të mirë.

Sigurisht, në të sotmen e fesë, edhe kjo Kishë e jona është e thirrur të përtërihet: na e ka sjellë ndërmend Papa në mbyllje të Sinodit të fundit të Ipeshkvijve. Si mund të ripërtërihet një Kishë si kjo e jona në Shqipëri? Duke qenë e dëgjueshme ndaj zërit të Shpirtit, që i flet asaj sikurse edhe të gjitha Kishave në gjithë botën, nëpërmjet Shkrimit të Shenjtë dhe Traditës...

E mërkurë E hënë 28 12 nëntor 2012 www.mapo.al

MAPO

19 11

Krenarë sepse në 20 e ca vjetët e fundit shqiptarët i janë përshtatur më së miri, duke i bërë pjesë të vetën e madje duke kontribuar gjithë sa mundin, zhvillimet bashkëkohore integruese europiane dhe euro-atlantike, duke bërë pjesë në komunitetin e kombeve që i japin botës sonë paqe, demokraci, zhvillim. Krenarë sepse me gjenin e mbijetesës dhe të përshtatjes së pamatë me kohën, rrethanat e një bote në ndryshim dhe plot të papritura, shqiptarët do të jenë me siguri të fituarit e shekullit të ri. I cili mes siguri do të jetë “shekulli shqiptar”, pra ai i mbari për ta si komb!

- HENRI ÇILI

Sendet transcendentale K

a objekte që janë të klasifikuara materialisht si sende, pra janë të përbërë nga një substancë konkrete.

Sende të tilla janë të pafundme.

Janë të infinitshme.

Por ka edhe sende që nuk janë thjesht sende. Që tejkalojnë dhe kapërcejnë statusin e materiales.

Këto sende e kapërcejnë vetveten dhe mund të quhen sende shpirtërore. Ose, po të përdorim një terminologji më të hajthme dhe më intelektuale, janë sende transcendentale. Edhe Shqipëria i ka disa sende transcendentale. Por cilat janë ato? A janë vërtet transcendentale, apo për shkak të imagjinatës dhe të ndijimit tonë superior, ndoshta dhe entuziast i quajmë të tilla?

Po mundohem ta shtjelloj këtë subjekt të pazakontë. Po mundohem të them diçka për sendet transcendentale të Shqipërisë përtej emfazës dhe idiotësisë patetike, që shpesh i karakterizon gjestet dhe deklaratat verbale të shqiptarëve.

Po, është e vërtetë, historia jonë i ka disa sende transcendentale, me fuqi imagjinative të mëdha.

Po shpjegohem. Me rastin e 100-vjetorit të Pavarësisë ka qenë një mençuri që erdhën dhe u ekspozuan pas pesë shekujsh armët autentike të Gjergj Kastriot Skënderbeut. Këto janë reliktet substanciale të kryeheroit shqiptar.

Përkrenarja kaq e çuditshme dhe kaq e veçantë dhe armët luftarake të Skënderbeut janë përtej nocionit të metalit apo aliazhet e realizuara mjeshtërisht.

Po pikërisht, përkrenarja dhe armët ë Skënderbeut, të cilat i mori e shoqja e tij, e mrekullueshmja Donika, Zonja e Parë e Shqipërisë, me vete në mërgim mbas vdekjes fizike të Gjergj Kastriotit-Skënderbeut (konvencialiteti i kësaj vdekjeje alternohet nga një amshim i pamatë) nuk janë thjesht objekte muzeore, as thjesht pronë zyrtare e Muzeut të famshëm vjenez.

Këto sende janë transcendentale në të gjitha kuptimet e mundshme dhe metaforike. Edhe nën xhamin muzeor duken të palëvizshme përkrenarja dhe shpatat e Gjergj Kastriotit-Skënderbeut kanë lëvizur papushim në përfytyrimin tonë të thekshëm, në mallin tonë përvëlues, në nderimin e amshuar.

Ato kanë qenë në duart e luftëtarëve shqiptarë të pesë shekujve, pavarësisht se në dukje të parë në duart e tyre ka pasur armë të

koment Moikom Zeqo

Është një mrekulli që shqiptarët i shohin këto armë me sytë e tyre në 100-vjetorin e Pavarësisë.

Por pavarësisht rrezatimit epokal të këtyre armëve nuk duhet të harrojmë gjithashtu tejet e pafundësisht të rëndësishme: librin e parë të madh në gjuhën shqipe “Mesharin”, i cili u botua më 1555, 150 vjet mbas lindjes së Gjergj Kastriotit më 1405. Një libër që ndryshon tërësisht historinë e shqiptarëve.

Para këtij libri shqiptarët nuk ishin Popull i Librit, por në vitin 1555 shqiptarët u bënë përfundimisht Populli i Librit. Gjon Buzuku është Ati i Letërsisë Kombëtare të Shqiptarëve. Pra ka një rol ekskluziv pa një të dytë.

Ky libër nuk është thjesht një objekt tipografik. Ai mund të quhet një send transcendental me fuqi grishëse dhe pllenuese të letërsisë dhe kulturës shqiptare, një mrekulli e intelektit dhe e mendimit...

tjera. Sepse në të gjitha armët e kryengritjeve shqiptare të formave më të ndryshme dhe nga më të pabesueshmet, në këto forma ka qenë përherë e pranishme armatura tipologjike kastriotase. Është pikërisht kjo armaturë specifike, janë pikërisht këto sende transcedentale të lirisë së një kombi të papërkulur, të mrekullueshëm dhe të denjë tërësisht dhe intimisht për një liri të madhe dhe të vërtetë.

Sepse këto janë armë konkrete, por dhe armë të një plotfuqishmërie të pashembullt. Është një mrekulli që shqiptarët i shohin këto armë me sytë e tyre në 100-vjetorin e Pavarësisë.

Por pavarësisht rrezatimit epokal të këtyre armëve nuk duhet të harrojmë gjithashtu tejet e pafundësisht të rëndësishme: librin e parë të madh në gjuhën shqipe “Mesharin”, i cili u botua më 1555, 150 vjet mbas lindjes së Gjergj Kastriotit më 1405.

Një libër që ndryshon tërësisht historinë e shqiptarëve.

Para këtij libri shqiptarët nuk ishin Popull i Librit, por në vitin 1555 shqiptarët u bënë përfundimisht Populli i Librit. Gjon Buzuku është Ati i Letërsisë Kombëtare të Shqiptarëve. Pra ka një rol ekskluziv pa një të dytë.

Ky libër nuk është thjesht një objekt tipografik. Ai mund të quhet një send transcendental me fuqi grishëse dhe pllenuese të letërsisë dhe kulturës shqiptare, një mrekulli e intelektit dhe e mendimit.

Libri shqip bën identifikimin e shqiptarëve si askush tjetër në këtë botë. Sepse betejat me armë janë beteja jetike. Por këto beteja do të ishin të mangëta dhe formale pa betejën dhe fitoret mendore të Librit Shqip.

Pra, festa mund të jetë festë, mund të jetë një entuziazëm i madh, por kuptimshmëria e sendeve transcendentale e Shqipërisë mbush boshllëqet, mungesat, eliminon marrëzitë dhe dobësitë e shqiptarëve, që gjithashtu nuk janë të pakta në historinë tonë dhe frymëzojnë një emancipim modern të përhershëm dhe të pandashëm në kohë.

Ja pse Flamuri që u ngrit më 28 nëntor 1912 ka në vetveten e tij këto sende transcendentale të pashembullta dhe të mrekullueshme. Le të mos ankohemi, as të mos e teprojmë nga cinizmi prej vetvetes.

Ne shqiptarët jemi këta që jemi.

Por ne shqiptarët mund të bëhemi më të mirë sesa jemi. Dhe besoj se do të bëhemi. Amen.

Krenarë! editorial

HENRI ÇILI

Krenarë sepse në 20 e pak vjetët e fundit në arritëm të kapim shpejt kohën e humbur, me një ritëm dhe vitalitet që askush nuk e kishte parë shekullin e fundit, krahasuar me prapambetjen e jashtëzakonshme ku na la komunizmi.

D

ita e njëqindvjetorit të shtetit shqiptar zbardh sot me një impresion të vetëm ndër shqiptarë kudo që ndodhen: KRENARË!

Krenarë sepse ndër qindra kombe mbi këtë dhe, ne shqiptarët bëjmë pjesë tek ata që kanë mbijetuar në agun shekullit të 21-të! Kombe shumë më të mëdhenj në numër, shumë më prezent në historinë e kësaj bote, me shumë më tepër rol dhe shfaqje përgjatë shekujve nuk ia kanë dalë të mbijetojnë, duke u shpërbërë, asimiluar apo zhdukur.

Krenarë sepse ndër disa qindra kombe e kombësi që sot popullojnë planetin në fillim të shekullit të ri, vetëm 193 prej tyre kanë arritur të kenë shtëpinë e tyre të përbashkët, shtetin e tyre. Ne shqiptarët jemi një prej këtyre 193 shteteve, që kemi shtëpinë tonë të përbashkët, shtetin shqiptar, që sot mbush 100 vjeç.

Krenarë sepse, me gjithë fatin e keq të luftërave botërore apo të betejave mes të mëdhenjve dhe të fuqishmëve të shekullit të kaluar, megjithëse viktimë shpesh herë pa vullnetin tonë apo jashtë mundësive tona, ne arritëm të ruajmë frymën e lirisë dhe të krenarisë dhe t’i qëndrojmë një kodi krenarie shoqërore dhe kombëtare.

Krenarë sepse me gjithë diktaturën komuniste, që përmban faktikisht gjysmën e jetës së shtetit shqiptar deri më tani, ne arritëm të ruajmë frymën demokratike dhe pro-perëndimore, duke iu avitur, megjithëse vështirësisht, Perëndimit, tamam sipas amanetit të rilindësve, për të cilët “dielli lind kah perëndon!”.

Krenarë sepse në 20 e pak vjetët e fundit në arritëm të kapim shpejt kohën e humbur, me një ritëm dhe vitalitet që askush nuk e kishte parë shekullin e fundit, krahasuar me prapambetjen e jashtëzakonshme ku na la komunizmi.

Krenarë sepse këta 20 e ca vjet, duke shijuar frytet e lirisë, kapitalizmit dhe liberalizmit, shqiptarët janë sot një shoqëri që e ka lënë pas urinë, varfërinë ekstreme dhe i qasen brigjeve të shoqërisë të zhvilluar gjithnjë e më shumë.

Krenarë sepse në 20 e ca vjetët e fundit shqiptarët i janë përshtatur më së miri, duke i bërë pjesë të vetën e madje duke kontribuar gjithë sa mundin, zhvillimet bashkëkohore integruese europiane dhe euro-atlantike, duke bërë pjesë në komunitetin e kombeve që i japin botës sonë paqe, demokraci, zhvillim.

Krenarë sepse me gjenin e mbijetesës dhe të përshtatjes së pamatë me kohën, rrethanat e një bote në ndryshim dhe plot të papritura, shqiptarët do të jenë me siguri të fituarit e shekullit të ri. I cili mes siguri do të jetë “shekulli shqiptar”, pra ai i mbari për ta si komb!

20

MAPO

e mërkurë, 28 nëntor 2012 www.mapo.al

liBri i ri i

Blendi Fevziut

100 vjet

Një ekskursioN Në politikëN e shtetit shqiptar (1912 – 2012) Ismail Qemali, Princ Vidi, Ahmet Zogu, Enver Hoxha, Ramiz Alia, Sali Berisha, Fatos Nano, të gjithë bashkë në një libër! Një ekskursion në politikën e shtetit shqiptar nga 1912 deri më sot!

sport

Brazil 2014

E mërkurë, 28 nëntor 2012 www.mapo.al

MAPO

21

FIFA e shqetësuar për tifozët FIFA ka paralajmëruar Brazilin se duhet të nisë të shqetësohet për udhëtimin, akomodimin dhe komoditetin e tifozëve për Botërorin 2014. Vendi latin pritet të vizitohet nga rreth 500 mijë persona gjatë evenimentit më të rëndësishëm të futbollit.

Sekretari i Përgjithshëm i FIFA-s, Xherome Valke deklaroi se gjithçka pritet të jetë në rregull për skuadrat pjesëmarrëse në aktivitet, megjithatë tifozët nuk duhen lënë pas dore, mbi të gjitha për sa i takon udhëtimit në qytetet e ndryshme

braziliane. Komentet e numrit 2 të FIFA-s, që shprehu besim te puna e autoriteteve vendase, erdhën pas vizitës në stadiumin “Maracana”, që po rindërtohet për të qenë gati fillimisht për Kupën e Konfederatave në vitin 2013 dhe më pas për Kupën e Botës. “Inspektimi shkoi shumë mirë dhe do të kemi kohë që të zhvillojmë disa aktivitete testuese. Besojmë te njerëzit që punojnë për ne dhe te përkushtimi i qeverisë. Autoritetet po punojnë që çdo gjë të jetë gati, duke nisur prej

gjashtë qyteteve ku do të organizohet Kupa e Konfederatave”. Valke nënvijëzoi se në shumë raste, tifozëve do tu duhet që të largohen brenda ditës nga qytetet ku do të luhen ndeshjet e Kupës së Botës për shkak numrit të vogël të dhomave në hotele. Por, problemi më i madh mbetet transporti. Udhëtimet me aeroplan janë të gjata, realizohen me shumë ndalesa dhe me tranzite disaorëshe në Sao Paulo. Ndërkohë, udhëtimet nga rruga ndërmjet krahinave të ndryshme zgjasin disa ditë.

Shkëndija çon në Tetovë trofeun ‘Kupa e Pavarësisë’ Skuadra tetovare ka triumfuar në finalen e zhvilluar në stadiumin “Flamurtari” ndaj skuadrës së Prishtinës Pas Flamurtarit në edicionin e parë, skuadrave të Renovës dhe Hysit, tashmë në edicionin e katërt të Kupës Pavarësia është ekipi i Shkëndijës së Tetovës që konfirmohet fitues i këtij aktiviteti, por këtë radhë me një rëndësi edhe më të veçantë, pasi ky trofe skuadrës i është dhuruar pikërisht në 100-vjetorin e Pavarësisë. Kupa Pavarësia tashmë është rikthyer në një traditë për qytetin e Vlorës, këtë vit ka qenë edicioni i katërt i tij, ndërsa ishte menduar për t’u zgjeruar, për të ardhur në ndeshjet finale të datës 27 nëntor me pjesëmarrjen e katër skuadrave; Tiranës, Prishtinës, Flamurtarit dhe Shkëndijës së Tetovës.

Në stadiumin “Flamurtari” kanë qenë të pranishëm edhe presidenti i FSHF-së, Armando Duka si edhe ai i Kosovës, Fadil Vokri, ndërsa veç sportdashësve nuk kanë munguar edhe shumë personalitete të tjera të sportit shqiptar dhe atij kosovar. Ka vendosur një gol i Ejupit në sfidën e parë të Kupës Pavarësia në ndeshjen mes Tiranës dhe Shkëndijës. Një gol i realizuar në minutën e 13-të, kur sulmuesi është gjendur i lirë brenda zonës, duke mos e patur të vështirë të shënojë. Një gol i cili ka vendosur këtë ndeshje, pavarësisht përpjekjeve nga të dyja skuadrat ,Tiranës për të barazuar, ku rastet nuk i kanë munguar kryesisht me anë të Abilaliajt, por edhe nga ana e Shkëndijës së Tetovës për të dyfishuar shifrat.

Ndeshja gjithsesi nuk do të dhuronte deri në fund më shumë emocione duke

bërë që Shkëndija të fitonte të drejtën për të luajtur në ndeshjen finale,vetëm falë një goli dhe një mundësie të shfrytëzuar shumë mirë.

Për të përcaktuar ekipin e dytë finalist është dashur që pas 45 minutash lojë të gjuhen edhe penalltitë. Në fakt ndeshja mes Prishtinës dhe Flamurtarit ka patur emocione, gola dhe shumë raste ët humbura, kur të dyja skuadrat mund ta kishin vendosur gjithçka brenda 45 minutave të kohës së rregullt. Do të jetë ekipi kosovar që do të gjejë i pari rrugën e rrjetës dhe pikërisht në minutën e 15-të pas një goditjeje këndi, me kokë Fazliu do të shënojë duke patur edhe ndihmën e mbrojtësve të Flamurtarit. Por vetëm 5 minuta ka zgjatur ky avantazh, se në të 20-ën Nelaj, pasi ka marrë një top të saktë nga Zeqiri është futur në zonë dhe ka barazuar gjithçka. Takimi vijon me raste kur Vukçeviç, Pepa dhe Idrizaj mund të kishin mbyllur takimin, por edhe nga ana tjetër Prishtina ka kërkuar dhe në dy momente mund të kishte shënuar golin e fitores. Mbyllet gjithçka në barazim dhe me gjuajtjet e penalltive Prishtina kalon në finale.

Nga ekipi kosovar shënojnë të pesë futbollistët, ndërsa për Flamurtarin humbet Bisha duke goditur në tra. Kështu finalja e këtij turneu i takon çiftit Prishtina-Shkëndija e Tetovës. Falë penalltive Shkëndija shkruan emrin në librin e artë të ekipeve fituese të turneut Pavarësia. Ndeshja e rregullt prej 45 minutash nuk ka dhuruar fitues, madje edhe asnjë gol të shënuar, kur të dyja skuadrat më tepër janë shfaqur në mbrojtje, me qëllimin për të mos pësuar, me dëshirën e madhe për ta bërë të vetin këtë trofe. Trofeun e ka dhuruar presidenti i FSHF-së, Duka i shoqëruar edhe nga Fadil Vokri dhe

personalitete të tjera, të cilët e kanë quajtur një ngjarje shumë të rëndësishme sportive këtë aktivitet që zhvillohet në qytetin e Flamurit dhe që mbi të gjitha në këtë vit është realizuar në një jubile si edhe është 100-vjetori i Pavarësisë së vendit. Janë vlerësuar të gjitha ekipet pjesëmarrëse me qëllimin që gjithçka të jetë edhe më mbarëshqiptare në vitet e ardhshme.

Gegiç trondit Italinë: Serie A trukohet në mënyrë masive I shumëkërkuari i policisë italiane për trukimin e ndeshjeve, Almir Gegiç, tashmë ndodhet në burg. Ne fakt, ish-futbollisti i Kiasos në kampionatin zviceran, u vetëdorëzua, pasi i ishte shmangur drejtësisë për një kohë të gjatë. Në një rrëfim të gjatë për prestigjiozen italiane “Gazzetta Dello Sport”, një ditë para se të dorëzohej, Almir Gegiç tregoi shumë detaje, por të tjera informacione, që vetëm ai i di, do t’ia thotë policisë. Sipas tij, futbolli italian është i tëri në shitje. Ndeshjet e fundit të kampionatit, sipas tij, nëse dikur trukoheshin thjesht për të bërë favore, tashmë luhen edhe në baste. Njerëzit e përfshirë mund të jenë lojtarë të zakonshëm, që fillimisht kërkojnë thjesht të shpenzojnë para, por më pas vënia e basteve

u kthehet në drogë. Serbo-boshnjaku pranoi se prokurorët italianë kanë bërë një punë të shkëlqyer, duke i zbuluar të gjitha ndeshjet e trukuara, të paktën ato që ai vetë i ka trukuar. Por Gegiç pranon se mund të ketë të tjera informacione, që mund të hapin një hetim të ri. Sipas tij, një burrë misterioz rreth të 60 tave, me flokë të rëna, pak mbipeshë, ishte në dijeni për gjithçka ndodhte në futbollin italian, sidomos të

ndeshjeve e trukuara nga skuadrat e jugut, si Katania, Palermo, Leçe, Napoli etj. Më pas, Gegiç shtoi se një televizion i kishte ofruar deri 5 mijë euro për një intervistë ku duhet të komplikohej edhe Antonio Konte, por pranoi se nuk ka patur asnjë informacion për përfshirjen e trajnerit aktual të Juventusit në trukimin e ndeshjeve të Sienës, edhe pse futbollistët toskanë vinin të gjithë baste. 33-vjeçari është i bindur se edhe Hristevski, i shumëkërkuari i drejtësisë, do t’u dorëzohet shumë shpejt autoritete, për t’u dhënë të tjera detaje mbi përfshirjen në trukimin e ndeshjeve të njerëzve të rëndësishëm, pse jo edhe të sulmuesit të Lacios, Stefano Mauri.

Deponimet e tij dhe të Hristevskit mund të shkaktojnë të njëjtin tërmet shkatërrues në Serinë A.

Derbi i Madridit

Falkao: Pa mëshirë ndaj Realit Murinjo urdhërohet të luftojë Radamel Falkao nxeh derbin e Madridit Real–Atletiko, që do të zhvillohet në fundjavë në “Santiago Bernabeu”.

Sulmuesi kolumbian në një intervistë të gjatë për mediat spanjolle u shpreh se Atketiko Madrid, që aktualisht renditet në vendin e dytë, nuk do të kënaqej me barazimin, pavarësisht se do të përballet me kampionen në fuqi të Spanjës.

“Ne do të futemi në fushë me dëshirën për të fituar, kurrë për të barazuar, pavarësisht rrethanave që mund të jenë favorizuara edhe për një barazim. Të gjithë futbollistët kur futen në fushë kanë si qëllim fitoren, të mundin rivalin që kanë përballë”. Fitorja e fundit e Atketikos në derbi ndaj rivalëve Los Blankos daton në vitin 1999, por Falkao thekson se rrethanat kanë ndryshuar. Tek Atletiko është ringjallur entuziazI pyetur nëse dëshiron ta mbyllë karrierën me Los Kolconeros, Falkao iu përgjigj: “Kam thënë se do të më pëlqente që ta mbyllja karrierën në Kolumbi, te Milionarios, sepse jam tifoz i kësaj skuadre, por që nuk kam qenë kurrë pjesë e saj. Atje jetohet shumë mirë, pasi qyteti të ofron gjithçka”. Radamel Falkao, një ndër sulmuesit më të mirë në qarkullim, këtë sezon ka shënuar 11 gola në 12 ndeshje të zhvilluara me Atletikon në Primera Di-

vizion. Ndërkohë, media spanjolle bën të ditur se Zhoze Murinjo është urdhëruar të mos dorëzohet në garën për titull kampion, të paktën në publik. Edhe pse diferenca e Real Madrid me kryesuesit e Barcelonës tashmë është plot 11 pikë, tekniku portugez duhet ta mbajë akoma të karikuar situatën, në mënyrë që të mos ketë ulje të shitjes së biletave në stadium, apo ulje të interesimit për imazhin e klubit madrilen deri në fund të kampionatit. Nëse trajneri do të dorëzohej, do nënkuptonte menjëherë një humbje financiare për spanjollët.

Në konferencën e djeshme për shtyp, tekniku portugez nuk ka komentuar mbi këtë çështje, duke e shtyrë për ditën e premte, gjithsesi edhe atëherë parashikohet të komentojë se do të luftojnë dhe se gara për titull është akoma e hapur.

22

MAPO

E mërkurë, 28 nëntor 2012 www.mapo.al

72-vjeçari la gruan për të dashurën 27-vjeçare Britaniku 72-vjeçar Arthur Hughes e ka braktisur gruan, me të cilin ishte i martuar rreth 50 vite, për trajneren 27-vjeçare të tenisit. Hamshori Hughes u largua nga gruaja e tij 62-vjeçare Maureen dhe u shpërngul të jetojë me Sarah Douglas, e cila është 45 vjet më e re se ai. Siç njofton The Sun, ata u njoftuan gjatë punës së përbashkët në një organizatë bamirëse, ndërsa tani jetojnë në një shtëpi me qira dhe thonë se janë marrëzisht të dashuruar. “Diferenca në moshë nuk do të thotë asgjë. Ne e kemi pasur të shkruar të jemi bashkë”, ka thënë Hughes. “Ishte dashuri në shikim të parë. Jam shumë e lumtur me të”, ka deklaruar Sarah.

72-vjeçari ka dy fëmijë, të moshave 45 dhe 48 vjeç, ndërsa përveç shoqërisë, shumë e inatosur nga kjo lidhje është nëna e Sarah, e cila është pesë vjet më e re se Arthuri.

Fjalëkryqi klasik 1

2

3

4

14 17

5

18

8

9

19

39

30

Do ju pëlqejë më shumë të përjetoni kënaqësi sot sesatë vendosnistabilitet në lidhjen tuaj. Kjo nuk është ide fort e mirë, por jenijuqëvendosni.Beqarët do njihen me dikë interesant. Mos u nxitoni për të marre një vendim të rëndësishëm.

Ata që janë në një lidhje do kenë një ditë të mrekullueshme sot dhe gjithë kjo falë komunikimit të mirë që kanë me partnerin. Beqarët më në fund do e shohin që sharmi do i ndihmojë në jetën sentimentale. Do fillojnë edhe një histori të bukur dashurie.

Është më mirë që të qëndroni sa më larg partnerit sot për të mos filluar debate e konflikte. Telefonojuni miqve dhe dilni sa më shumë. Nëse ju beqarë po kërkonit një takim me dikë interesant sot kjo do të ndodhë. Përgatituni shpirtërisht!

Të gjithë ata që janë në një lidhje do kalojnë momente romantike me partnerin dhe do ndihen shumë të lumtur. Nuk do ju mungojë as liria e as pavarësia.

Beqarëve do u jepet mundësia për të njohur dikë interesant.

45

VIRGJERESHA (23/VIII-22/IX)

PESHORJA (23/IX-22/X)

AKREPI (22/X-21/XII)

Situata juaj në çift do fillojë të përmirësohet sot. Të gjithë ata që kanë pasur debate do vendosin dialog mes tyre dhe do i pranojnë edhe disa gabime që kanë bërë. Beqarët nuk do e dinë as vetë se çfarë duan vërtet.

Ata që janë në një lidhje nuk do mund t’i zgjidhin sot të gjitha problemet që kanë pasur, por gjithsesi kjo do jetë një ditë më e mirë se ato më përpara.

Beqarët nuk do jenë fare të interesuar për dashurinë sepse janë lodhur shumë këto kohët.

Për shumë çifte, dita e sotme do jetë e mbushur me tension dhe kontradikta. Mundohuni me gjithë forcën tuaj t’u gjeni sa më shpejt një zgjidhje problemeve. Beqarët duhet të jenë të vëmendshëm me ata që do takojnë.

Çiftet do kalojnë një ditë të qetë. Do kuptoheni mjaft mirë me partnerin dhe do jeni më tolerantë me njëri-tjetrin. Bravo! Beqarët nuk duhet ta kërkojnë sot personin e tyre të zemrës. Reflektoni mirë për atë që doni dhe në ditët në vijim hidhuni në “sulm”.

SHIGJETARI (22/XI-21/XII)

BRICJAPI (22/XII-20/I)

UJORI (20/I-19/II)

PESHQIT (20/II-19/III)

Çiftet do e shfrytëzojnë këtë ditë për të dalë e për t’u argëtuar me partnerin. Mos e vrisni shumë mendjen se çfarë do ndodhë nesër, por mendoni vetëm si t’ia kaloni sa më mirë sot.

Beqarët do kenë shumë takime.

Ata që janë në një lidhje do fillojnë të bëjnë plane për të ardhmen e tyre sot. Beqarët duhet të dalin me sa më shumë njerëz në mënyrë që të takojnë shpirtin binjak. Mos u bëni të turpshëm, por dhe mos e teproni.

Plutoni rrezikon të ndikojë për keq në lidhjen tuaj.

Bëjini sytë katër sepse partneri edhe mund t’ju tradhtojë. Për beqarët pritet një ditë mjaft pasiononte. Mund të ketë edhe ndonjë dashuri me shikim të parë e cila mund të shkojë deri në martesë.

Problemet financiare mund të ndikojnë për keq edhe në lidhjen tuaj me partnerin, për më tepër nëse keni buxhet të përbashkët. Tregohuni të kujdesshëm dhe ndajini gjërat! Beqarët do kenë takime, por nuk duhet të tregohen mendjelehtë.

42

46

49

50

Koha e fillimit ____:____

51

Koha e mbarimit ____:____

52

54

Vertikalisht:

1. Shkelje e një ligji a e një rregulloreje. 11. Ibrahimi, kom-pozitor i njohur. 14. Ar në Francë. 15. Ai që punon, vepron e gjykon duke u nisur gjithnjë a kryesisht nga përfitimi vetiak. 17. Qytet i vendit tonë. 20. Merre!

21. Sokoli, luftëtar patriot. 23. Shëndoshje e trupit, shtimi shumë në peshë. 25. Sektori Juridik. 26. Falchi, aktore e njohur italiane. 27. Qytet i vendit tonë. 28. Qytet i vogël pranë Vlorës. 32. Ekipi Kombëtar. 33.

Luarasi e kinemasë. 35. Kafshë e madhe zvarranike që jeton në Amerikë. 37. I thonë shpesh nxënësit mësueses. 38. Vangjush i pikturës shqiptare. 41. Krahinë malore në rrethin e Korçës. 43. Skuadër futbolli italiane. 44. Gropë e vogël. 46. Kullotë në dialekt. 47. Pak myshteri. 48. Agjensi Ajrore. 50. Shkronjë dyshe. 52. Ish-stacion tus në hapësirë, mbrapsht. 53. Mallrat që vijnë nga jashtë. 54. Thupra të holla e të drejta.

1. Përfundimi me sukses i një pune. 2. Shkrimtar që ka fituar çmimin më të lartë në letërsi. 3. Shkurre e vendeve mesdhetare me degë të shtrembra e me shumë gjemba. 4. Agjensi Monetare. 5. Skuadër futbolli spanjolle. 6. Baba. 7. Njësia monetare e Japonisë. 8. John i kinemasë amerikane. 9. Juria Italiane. 10. Ent Amator. 11. Në fillim të fillimit. 12. Agolli e kinemasë. 13. Rruga dhe koha e lëvizjeve të mjeteve të udhëtimit. 16. Përnaska e politikës. 18. Universiteti Bujqësor. 19.

Pjesa e prapme e një anijeje. 22. Kufi, skaj. 24. Sigla e Torinos. 25. Pjesë e një drejtëze, e kufizuar nga dy pika. 29. Gjysëm vazo. 30. Notë muzikore. 31. Grimcë elementare e lëndës. 34. Njësi për matjen e tokës bujqësore. 36. Vepër muzikore. 38. Tituill i lartë për vepra trimërie.

40. Rita, këngëtare e njohur. 42. Kristaq i skulpturës. 45. Hap. 48.

Markë pistolete. 51. Ekziston.

Sudoku | nivel mesatar 2 9 8

5

2 4

8

2 6

9

4

2 5 4

8 6

3

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo rresht e kolonë të ketë numrat nga 1-9.

7 8 9

6

1

6 3 2

1 3 6

1 5

5

7 1

3

6 4

LUANI (23/VII-22/VIII)

32 36

Horizontalisht

GAFORRE (21/VI-22/VII)

31

41

44 48

22

26

40

53

BINJAKET (21/V-20/VI)

17

35 38

Fjalëkryqi klasik është një nga lojërat enigmatike më të përhapura në botë. Fjalëkryqet e para filluan të botoheshin që në shekullin e XVIII dhe vazhdon të jetë e preferuar edhe në ditët e sotme.

13

21

29

34

47

DEMI (21/IV-20/V)

12

25

28

43

DASHI (20/III-20/IV)

11

20 24

37

Horoskopi i ditës

10 16

23

33

Uji i oqeanit në disa prej plazheve të Sidnejt në Australi “u gjakos” dhe e gjitha kjo për faj të një alge. Banorët vendas dhe turistët e pranishëm në fenomenin e rrallë natyror nxituan të shkrepnin foto e të futeshin, edhe pse fillimisht me ngurim, në ujin e skuqur. Fotot po bëjnë xhiron në internet, ndërsa specialistët fajësojnë një algë përgjegjëse për lëshimin e pigmenteve ngjyrosës, madje edhe në “Bond Beach”, një ndër më të frekuentuarit në vend.

7

15

27

Australi, “përgjaket” uji i oqeanit

6

2

7

6

7

4 5

3

3 9 2

4

Koha e fillimit ____:____

2 1 9

9

Koha e mbarimit ____:____

Numërkryq

2 6 2

Shah | nivel mesatar

3 5

Gjeni figurën duke bashkuar pikat

Plotësoni tabelën me numrat e dhënë!

Koha e fillimit ____:____ Koha e mbarimit ____:____

I bardhi lëviz dhe fiton në të dy rastet e e dhena në skemën e mësipërme. Sfidat e dhëna janë të përzgjedhura nga profesionistë të vërtetë të lojës së Shahut

Ngjyrosni pjesën me pikë dhe zbuloni figurën

Përgjigjet nr të djeshëm

L

Gjeni 10 ndryshimet

Numra me 3 shifra: 020, 213, 215, 511, 623, 863, 866, 914.

Numra me 4 shifra: 2569, 2725, 2958, 4234, 5165, 5415, 6854, 9029.

Numra me 5 shifra: 02632, 25152, 26952, 36259, 45536, 46268, 55062, 55224,

I

E V

E

E

B

E

A

M

R

A

L

I

Z

E

M

L

O

Z

O

N

J

B

E

R

O

R

A

E

R

I

C

L

A

F

A

T

R

O

I

R

I

Z

O

M

A

A

Q

K

R

I

H

E

T

T

I

U

E

S

P

E

R

N

E

A

O

T

U

T

L P

H

O

U

R

R A

N

G

E

T

R

A

N

R

O

N

D

A A

S

M

P

L

R

E

E

K

J

E

56232, 56325, 65056, 65652, 73653, 82968, 95665, 96854.

Numra me 6 shifra: 115852, 145785, 205252, 250814, 263598, 351596, 352125, 356319, 510716, 526329, 565311, 574854, 632015, 651457, 748541, 996447.

H

U

A

L

E

6

2

5

2

5

1

6

3

6

8

56

5

4

8

7

5

2 1

5

2

1

0

2

0

2

0

2

2

0 8

I

P

I

3

0

2

6

3

5

2

6

5

9

E

K

6

5

4

8

5

7

8

4

5

1

5

S

2

6

3

2

5

1

5

6

9

2

5

T

A

Z

H

I

M

I

J

E

A

2 9

Ç V

D

5 5

I

U

K A

M

N

8

6

5

2

3

2

0

1

5

2

4

6

8

5

4

5

9

6

5

2

1

5

6

3

2

0

1

5

2

3

5

7

8

6

5

9

8

5

4

8

4

1

5

2

Z

6

3

2

5

9

0

2

6

3

5

4

E

8

4

5

7

8

9

5

2

4

4

4

e mërkurë, 28 nëntor 2012 www.mapo.al

MAPO

13

IsmaIl QemalI (1844-1919) / autor: Kel marubI / (rIp.) udhëheqës i lëvizjes Kombëtare shqiptare, themelues i shtetit të pavarur shqiptar dhe, Kryeministër i parë i shqipërisë. Nga viti 1866 deri më 1900 Ismail Qemali pati një sërë postesh drejtuese në perandorinë osmane. Në maj 1900, u arratis nga turqia dhe i dorëzoi dorëheqjen sulltanit. u aktivizua në lëvizjen patriotike shqiptare, zhvilloi veprimtari të dendur politike në evropë për njohjen e kombit shqiptar dhe të të drejtave të tij. u dallua si frymëzues dhe organizator i kryengritjeve kundërosmane të viteve 1910-1912. së bashku me luigj Gurakuqin e patriotë të tjerë hartoi memorandumin e Greçës të qershorit 1911 dhe në fund të atij viti mori nismën për organizimin e Kryengritjes së përgjithshme të vitit 1912. pas fillimit të luftës së parë ballkanike ndërmori, së bashku me luigj Gurakuqin, një aksion të ri politik për të shpëtuar atdheun e për të shpallur pavarësinë e shqipërisë. më 19 nëntor 1912 njoftoi bashkatdhetarët se do të mblidhej në shqipëri një Kuvend Kombëtar, i cili do të shpallte pavarësinë. Në këtë Kuvend, që u mblodh nën kryesinë e tij më 28 Nëntor 1912, lexoi deklaratën e shpalljes së pavarësisë të shqipërisë dhe ngriti Flamurin Kombëtar. pas kësaj u caktua kryetar i Qeverisë së përkohshme dhe ministër i punëve te Jashtme, deri në janar 1914. Qeveria, e kryesuar nga Ismail Qemali, ndonëse në kushte shumë të vështira të brendshme e të jashtme, mori një varg masash për organizimin dhe ndërtimin e shtetit të pavarur. Vitet e fundit të jetës i kaloi në mërgim (Itali, spanjë, Francë), duke punuar gjithnjë për të mirën e atdheut. bashkëpunoi me kolonitë shqiptare. për meritat e tij të mëdha në shpalljen e pavarësisë dhe në mbrojtjen e tërësisë territoriale të atdheut organizata partia Kombëtare politike e formuar më 1917 në sHba e caktoi delegat të saj për në Konferencën e paqes në paris 1919-1920. I bindur se historia do t’i jepte të drejtë, më 1918 theksonte se “paqja në ballkan nuk do të mund të rivendoset duke sakrifikuar të drejtat e kombeve të tjera në interes të synimeve ekspansioniste. pa iu shtuar shqipërisë nga ana e veriut Kosova dhe nga ana e jugut çamëria, nuk mund të shtrohet qetësia në sinisinë e ballkanit.” Ismail Qemali nuk mundi të marrë pjesë në Konfereneën e paqes. Vdiq në peruxhia (Itali) më 26 janar 1919.

Fototeka

Marubi Adresa: Rr.BLV.GJERGJ FISHTA Nd.70 H1 Njësia Bashkiake Nr.7 Kodi Postar 1023

CMYK

12

MAPO

e mërkurë, 28 nëntor 2012 www.mapo.al