gazeta mapo

Faqe 21

Amik Kasoruho: Dëshmia ime për Enver Hoxhën dhe Ramiz Alinë UET-Press promovon librin “Shqipëria, ankthi dhe ëndrra”. Pas 19 vjetësh, Amik Kasoruho sjell dy analizat më serioze që i ka bërë Shqipërisë në diktaturë

Drejtor Artur Zheji - Kryeredaktor Arion Sulo - E mërkurë, 31 tetor 2012. Numër 734. Viti III botimit. Çmimi 30 lekë. 1.5 euro. www.mapo.al e-mail: gazetamapo@gmail.com. Adresa: BLV "Gjergj Fishta"

Qeveria festë me 1 mijë desh në Tiranë, Berisha: Bashkohem me Ramën për flamurin

Blindohet Tirana

Zbardhen 4 orët e Clintonit në Tiranë, ja “ushtria” e sigurisë Vizita e Sekretares Amerikane të Shtetit do të blindojë Tiranën të enjten. Mbi 1 mijë forca sigurie do të mbajnë nën kontroll autostradën Tiranë-Durrës, ndërsa pritet të mbyllen disa rrugë në Tiranë. Agjentët amerikanë marrin “në dorë” Parlamentin dhe Kryeministrinë. Arvizu: Clinton, mesazh për bashkëpunimin e politikës dhe vazhdimin e reformave Vizita e sekretares amerikane të Shtetit, Hilari Klinton, pritet të blindojë Tiranën, sipas një plani të rreptë masash, të hartuar mes specialistëve të ShBA-së dhe policisë shqiptare. Shërbimi sekret, Policia e Shtetit dhe Garda e Republikës kanë marrë tashmë po-

Kryeministri Berisha i cilëson naive akuzat e PS për rivalitet mes Vlorës dhe Tiranës. “Në mëngjes do të jemi në Vlorë, ndërsa në drekë festë në Tiranë”. Gjika: Nëse vjen më 27 Nëntor, qeveria të marrë bukë me vete

rositë e fundit për vizitën e së enjtes, që pritet të zgjasë rreth 4 orë, që nga momenti kur avioni i zonjës Klinton do të zbresë në Rinas.

Edhe pse angazhimi është maksimal, masat pritet të jenë më të ulëta se ato që u morën gjatë vizitës së presidentit Bush... Faqe 2-3

Pedagogu i protestës në Këlcyrë: Rrëfej sulmin me vezë kundër Dules

Faqe 18-19

Një nga anëtarët e KPR tregon pse sulmuan me vezë autokolonën greke që shkonte për një ceremoni përkujtimore për ushtarët e luftës italo-greke

Fevziu boton letrën e Enverit: Bashkimi me Ballin i vdekur Historia e 100 viteve të Shqipërisë vjen nën penën e gazetarit Blendi Fevziu, si një doracak FAQe 16-17

op-ed / 18-19

Është pedagog dhe anëtar i Klubit të Patriotëve të Rinj (KPR), forum rinor

NgërÇ

NGA bujar kapexhiu

Euro, monedha e përbashkët e Shqipërisë dhe Kosovës

koment Zef Preçi

Studimet doktorale në kthetrat e improvizimit

koment Milazim KRASNIQI

9 universitas

Ish-të përndjekurit, Bode: Kompensimi mbaron pas 8 vitesh Ministri i Financave, Ridvan Bode, tha dje në komisionin e Ekonomisë se kësti i dytë për ish-të përndjekurit përfundon në vitin 2013. “Për të përmbyllur procesin e kompensimit në faturën 460 milionë USD, duhen 2 mandate qeverisëse”

Përvoja botërore na mëson se përdorimi i monedhës...

Universiteti i Prishtinës nuk e ka ende të kompletuar...

i PDIU, dhe ka qenë një nga ata që ka qëlluar me vezë makinat e delegacionit grek që shkonte për të marrë pjesë në ceremoninë përkujtimore të ushtarëve të rënë në luftën italo-greke në territorin shqiptar. Djali që kërkon t’i ruhet anonimati për shkak të profesionit, thotë se qëlloi vetë katër herë kundër makinës së kreut të PBDNJ-së, Vangjel Dule. Arsyeja?! “Për të... Faqe 7

Kësti i dytë për ish-të përndjekurit politikë pritet të shpërndahet brenda vitit 2013, ndërsa mbyllja e të gjithë procesit kërkon edhe dy mandate qeverisëse, tha dje ministri i Financave, Ridvan Bode, në një seancë dëgjimore para deputetëve në komisionin parlamentar të Ekonomisë. Duke folur për shtresën e ish-të... Faqe 8

ndryshimet në ligj

Kontrast figurativ

Kodi i Punës rrit lejen vjetore, jo më shumë se 48 orë punë në javë

Integrimi europian, sfidat e arsimit të lartë Konferenca shkencore “Arsimi i lartë, masivizimi dhe sfidat e tij drejt integrimit europian” i organizuar nga UET synon të japë një ndihmesë cilësore për zhvillimin të arsimit të lartë në Kosovë dhe në Shqipëri

CMYK

FAQe 14

editorial / 19

Faqe 16

Alfred Lela

Katër orët e Clinton-it në Tiranë, dhe pse asnjëra nuk do t’i vidhet Hilary Clinton, Sekretarja Amerikane e Shtetit, vjen nesër në Tiranë në kuadër të një turi rajonal që ia heq eksluzivitetin vizitës së saj, por që mbetet gjithsesi e posaçme, sepse i tillë është konteksti në Shqipëri: shteti shqiptar feston përvjetorin e 100-të. Edhe më e veçantë vizita e zonjës Clinton bëhet për shkak...

2

MAPO

13 qershor 2010 www.gazetamapo.com

E mërkurë, 31 tetor 2012 www.mapo.al

f kus

MAPO

05 19

“Kushdo të fitojë në ShBA, nuk do të ketë ndryshime dramatike përsa i përket Ballkanit dhe Shqipërisë”

Arvizu: Mesazhet e vizitës së Klinton për politikën Ambasadori Aleksandër Arvizu sjell atmosferën e zgjedhjeve mes Obamës dhe Romney dhe garanton se politika amerikane në Ballkan nuk do të ketë ndryshim. “Klinton do të shfrytëzojë këtë rast që të theksojë rëndësinë e bashkëpunimit politik midis partive” Intervistoi: Desada Metaj Ambasadori Aleksandër Arvizu sjell në një intervistë për publikun shqiptar atmosferën e zgjedhjeve në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Ai garanton se kushdo që të zgjidhet President, Obama apo Romney, politika e shtetit të tij për Ballkanin dhe Shqipërinë nuk do të ketë ndryshime. Pak orë para vizitës së Sekretares së Shtetit në Tiranë, Hilary Clinton, Arvizu shpjegon se cili do të jetë fokusi i saj gjatë takimeve me politikanët shqiptarë.

Zoti ambasador, si i shihni zgjedhjet amerikane këtë vit dhe mund t’i jepni shqiptarëve një përkufizim disi të shkurtër në mënyrën sesi organizohen këto zgjedhje dhe si zgjidhet Presidenti amerikan, që sigurisht është një nga figurat më të njohura politike në të gjithë botën?

Para së gjithash, faleminderit për këtë mundësi që të flas pak mbi zgjedhjet, të cilat mendoj se do të jenë shumë entuziaste. Të gjitha sondazhet parashikojnë se rezultati do të jetë shumë i ngushtë, do të jetë dhe një mundësi për të zgjedhur 33 senatorë dhe 438 anëtarë të dhomës së përfaqësisë, guvernatorë të shtetit si dhe zyrtarë vjetorë, të gjithë janë fokusuar te gara presidenciale, njëra prej karakteristikave më unike të sistemit zgjedhor në Shtetet e Bashkuara është se presidenti zgjidhet prej Kolegjit Zgjedhor. Kolegji Zgjedhor është një sistem hibrid, është një sistem i përzier, sepse fillimisht, kur Shtetet e Bashkuara janë themeluar, disa anëtarë të Kongresit menduan që presidentin ta zgjidhnin ata vetë, ndërsa disa anëtarë të tjerë mendonin që presidenti duhet të zgjidhej prej votës popullore, kështu që ky është një kompromis dhe në njëfarë mënyre pasqyron përbërjen e Kongresit të Shteteve të Bashkuara, i cili përbëhet prej dhomës së përfaqësisë, që ka një numër të madh anëtarësh, të cilët janë personat kyç të Shteteve të caktuara, dhe gjithashtu dhe Senati i ShBA-së…

Pika e fundit që doja të citoja është se ju do të shikoni disa sondazhe në të ku ata anketojnë gjithë popullsinë dhe thonë ”unë i kam marrë kaq % Obamës, unë kaq, por është interesante të shikosh që me të vërtetë nuk shkohet te Kolegji Zgjedhor.

Pra, Kolegji Zgjedhor është ai që do të përcaktojë se kush do të jetë Presidenti i Shteteve të Bashkuara.

Një numër i madh qytetarësh amerikanë jetojnë jashtë ShBA-së, përfshirë këtu dhe një numër të madh që jetojnë në Shqipëri. Cila është procedura që ata ndjekin për të votuar për zgjedhjen e Presidentit të ri? Çdo qytetar amerikan, i cili jeton jashtë Shteteve të Bashkuara, ka te drejtën që të votojë, atë që ne e quajmë e drejta për të votuar në mungesë. Në rastin tim, unë kam jetuar herën e fundit në shtetin e Virxhinias dhe këtu unë votoj. Unë kam votuar me anë të votës në mungesë, kështu që çdo qytetar amerikan duhet të përcaktojë vendin e rezidencës, vendin ku ai voton dhe kjo përcakton sesi ata do të jenë në gjendje të regjistrohen, sepse çdo shtet, madje çdo vendndodhje ka një format pak a shumë të ndryshëm, si për regjistrimin e votueseve, por në rastin tim, unë kam votuar në kontenë e Arningtonit. Herën e fundit dhe këtu kam aplikuar që të marr edhe votën time, të cilën unë mund ta hedh në mungesë, kështu që çdo amerikan është i përfshirë. Edhe ata që janë me shërbim ushtarak kanë të drejtë të votojnë...

Shqiptarët janë njerëz që janë shumë të lidhur me politikën dhe normalisht një pjesë e mirë e zyrtarëve të lartë të shtetit shqiptar, zakonisht i përkasin partisë që ka fituar zgjedhjet. Ndodh kjo edhe me zyrtarët e lartë të shtetit amerikan, p.sh. në rastin tuaj, do të thotë që ju do të votonit për Partinë Demokratike amerikane?

Në fakt, është tërësisht e kundërta në Shtetet e

Bashkuara. Si qytetarë, ne sigurisht kemi parapëlqimet tona dhe shpresoj me të vërtetë që zyrtarë të tjerë të shërbimit diplomatik dhe personat e tjerë që punojnë për qeverinë, të gjithë të mund të ushtrojnë detyrën e tyre për të votuar. Në rastin tim, megjithatë, unë shërbej këtu si ambasador i Shteteve të Bashkuara për shkak sepse jam caktuar prej Presidentit, ne shërbejmë pavarësisht nga administrata. Unë jam anëtarësuar nga Shërbimi Diplomatik më 1981 dhe kam shërbyer nën presidentin Regan, Bush, Clinton si dhe presidentin Obama, kështu që kam me të vërtetë filozofi të ndryshme, por kur unë kam marrë bekimin për të shërbyer në Shërbimin Diplomatik, unë jam betuar që do t’i përmbahem kushtetutës së ShBA-së dhe do t’i shërbej interesit të popullit amerikan, dhe kështu kushdo që të jetë presidenti në detyrë. Ai është personi të cilit unë i raportoj si zyrtar i Shërbimit të huaj Diplomatik, por megjithatë ka diçka këtu: unë teknikisht jam anëtar i Trupit Diplomatik, jam gjithashtu një person që është caktuar në këtë detyrë nga Presidenti, pra unë jam këtu për të shërbyer nga presidenti Obama.

Politikanët shqiptarë si dhe të gjithë shqiptarët janë shumë të lidhur me zhvillimet në Amerike dhe sigurisht që ndjekin nga afër dhe zgjedhjet. Shumë shqiptarë besojnë se ndryshimi i Presidentit amerikan, pra ndryshimi i partisë që do të drejtojë Amerikën, do të sjellë ndryshime në mënyrën sesi Amerika e mbështet Shqipërinë. A është ky një pohim i vërtetë?

Nuk do të ketë ndonjë ndryshim, nëse Presidenti do të rizgjidhej ose sikur dhe guvernatori Romney do të zgjidhej, për Shqipërinë. Vërtet ndihem i sigurt që s’ka aspak gjasë që mund të ketë ndryshime, sepse historikisht ne kemi parë pak ndryshime kur bëhet fjalë për çëshjen e politikave të jashtme, por kjo nuk do të thotë që nuk ka ndryshime midis atyre të dyve, p.sh. nëse shikojmë debatet presidenciale ose për zëvendëspresident, ato bëhen për të vendosur më shumë theks në disa çështje të caktuara. Kjo është gjë e mirë, sepse votuesit amerikanë duan të kuptojnë se pse duhet të votojnë për këtë kandidat ose për atë kandidat.

Po për shkak se historikisht politika e jashtme e Shteteve të Bashkuara është parë në të vërtetë në një konsensus dypartiak, më shumë sesa në disa çështje të tjera të nxehta të brendshme të vendit. Politika e jashtme e vendit do të jetë e njëjtë, nëse nuk do të jetë identike, do të jetë shumë konsekuente, nuk do të ketë ndryshime dramatike përsa i përket Ballkanit dhe Shqipërisë, do të ketë më shumë vazhdueshmëri, vijimësi, sesa mungesë të saj.

Vizita e sekretares amerikane Hilary Clinton, e cila do të pritet me shumë entuziazëm nga shqiptarët, sigurisht do të ketë dhe takime me politikanët shqiptarë, ata kryesorët që drejtojnë vendin si dhe ata që janë në opozitë. Cili është mesazhi që, sipas jush, do t’i bëjë më mirë politikës shqiptare dhe do të ndikojë pozitivisht në zhvillimet e mëtejshme?

Sikurse dhe ju thatë, jemi shumë entuziastë që sekretarja Klinton do të vizitojë vendin këtë javë.

Koha po kalon shumë shpejt. Sikurse u bë shumë e qartë, ajo do të vijë këtu për t’u shprehur shqiptarëve urimet më të përzemërta për 100-vjetorin e shpalljes së Pavarësisë dhe do të jetë një mundësi dhe të shpaloset sesa shumë Shteteve të Bashkuara u intereson Shqipëria dhe si janë miku më i mirë.

Sikurse u tha dhe në njoftimin për shtyp, ajo do të vijë këtu që të mund të shprehë solidaritet shumë të fortë me Shqipërinë si një vend aleat i NATO-s, si dhe do të shfrytëzojë këtë rast në mënyrë që të theksojë rëndësinë e bashkëpunimit politik midis partive si dhe të mund të tregojë sesi ecet përpara me përparim për reformat dhe shtetin ligjor.

Marrë nga Opinion

REPUBLIKA E SHQIPëRISë MINIStRIA E PUNëvE PUBLIKE DHE tRANSPORtIt

Drejtoria e përgjithshme e shërbimeve mbështetëse drejtoria e shërbimeve juridike Sektori i shpronësimeve Adresa: Sheshi “Skënderbej”, nr.5, Tiranë Tel:++355 42 380793; Fax: ++355 42 232389

SHPALLJE KëRKESE PëR SHPRONëSIM PUBLIK Ministria e Punëve Publike dhe Transportit shpall kërkesën për shpronësim për interes publik të pasurive të paluajtshme pronë private, që preken nga ndërtimi i segmentit rrugor “Kalimash – Morinë”.

Subjekti kërkues i këtij objekti është Autoriteti Rrugor Shqiptar (ish D.P.RR).

Me anë të këtij publikimi në shtyp kërkojmë të vëmë në dijeni personat të cilët preken nga ky shpronësim. Vënia në dijeni konsiston në masën e vlerësimit të llogaritur në përputhje me V.K.M. nr.138, date 23.03.2000 “Për kriteret tekinke të vlerësimit dhe përllogaritjes së masës së shpërblimit për pasuritë pronë private që shpronësohen, të pasurive që zhvlerësohen dhe të të drejtave të personave të tretë, për interes publik”.

Pronarët që kanë emrin në listën emërore dhe personat e tretë, brenda 15 ditëve nga plotësimi i këtij afati për publikim, kanë të drejtë të paraqesin pretendimet e tyre lidhur me çmimin, sipërfaqen titullin e pronësisë, apo llojin e pasurisë që kanë në pronësi, të shoqëruara me dokumentat përkatëse në Ministrinë kompetente (Ministria e Punëve Publike dhe Transportit).

Për pasuritë për të cilat është bërë shënimi Rikonfirmim pranë ZPRVPP-së sqarojmë se do të merret edhe një herë konfirmimi për pronarët e këtyre pasurive.

REPUBLIKA E SHQIPERISE

MINISTRIA PUNEVE PUBLIKE DHE TRANSPORTIT Vlera totale e shpronësimit është 8 084 821 AUTORITETI RRUGOR SHQIPTAR

mijë e tetëqind e njëzet e një) lekë”.

(tetë milion e tetëdhjetë e katër

LISTA EMERORE E PRONAREVE QE SHPRONESOHEN NE SEGMENTIN RRUGOR

KALIMASH - MORINE Lista emërore e pronarëve që shpronësohen në segmentin rrugor Kalimash - Morinë NR.

EMRI

1 MUS 2 RIZA

ATESIA TAHIR MEME TOTALI

MBIEMRI

Z.K

NR.PAS

MATMUJA DIDA

1176 1176

263/10 276

OBJEKTE VLERA LEKE 3825166 4259655

8084821

SHENIME RIKONFIRMIM RIKONFIRMIM

E mërkurë, 31 tetor 2012 www.mapo.al

MAPO

3

Plani i masave të policisë për bllokimin e rrugëve dhe sigurimin e zonave ku do të kalojë sekretarja amerikane e shtetit

“Ushtria” e sigurisë, zbardhen 4 orët e Klintonit në Tiranë Vizita e sekretares amerikane të Shtetit do të blindojë Tiranën të enjten. Mbi 1 mijë forca sigurie do të sigurojnë autostradën Tiranë-Durrës, ndërsa pritet të mbyllen disa rrugë në Tiranë. Siguria fizike në duart e agjentëve amerikanë Dashamir Biçaku

Vizita e sekretares amerikane të Shtetit, Hilari Klinton, pritet të blindojë Tiranën, sipas një plani të rreptë masash, të hartuar mes specialistëve të ShBA-së dhe policisë shqiptare. Shërbimi sekret, Policia e Shtetit dhe Garda e Republikës kanë marrë tashmë porositë e fundit për vizitën e së enjtes, që pritet të zgjasë rreth 4 orë, që nga momenti kur avioni i zonjës Klinton do të zbresë në Rinas. Edhe pse angazhimi është maksimal, masat pritet të jenë më të ulëta se ato që u morën gjatë vizitës së presidentit Bush, më 10 qershor të vitit 2010. Kështu i pohuan MAPO-s zyrtarë të Policisë së Shtetit, të cilët shtuan se nuk do të ketë aq rrugë të bllokuara me shiritë apo forca policie të shpërndara në të gjithë Tiranën, si në atë kohë. E ndërsa për syrin e një qytetari të thjeshtë pak gjë do të ndryshojë të enjten në Tiranë, një “ushtri” e tërë sigurie është duke planifikuar çdo detaj të 4 orëve të vizitës së Klintonit në Tiranë.

Klinton dhe Ashton mbërrijnë në Prishtinë Sekretarja amerikane e Shtetit, Hilari Klinton, dhe përfaqësuesja e Lartë e Bashkimit Europian për Politikë të Jashtme, Catherine Ashton, mbërritën mbrëmë në Prishtinë. Në Aeroportin e Prishtinës shefja e diplomacisë amerikane dhe ajo e diplomacisë europiane janë pritur nga presidentja Atifete Jahjaga dhe përfaqësuesi i BE-së në Kosovë, Samuel Zhbogar.

Përveç njoftimeve se Klinton e Ashton do të qëndrojnë në Kosovë, nuk janë dhënë shpjegime të tjera nga Ambasada Amerikane dhe Zyra e BE-së. Për të mërkurën, është paralajmëruar takimi i dy zyrtareve të larta ndërkombëtare me presidenten Atifete Jahjaga dhe kryeministrin Hashim Thaçi.

Më pas, ata do të paraqiten edhe në një konferencë të përbashkët për media.

Klinton në Beograd: Kufijtë e Kosovës nuk ndryshojnë Sekretarja amerikane e Shtetit, Hilari Klinton, mbështeti dje në Beograd procesin e integrimit europian të vendeve të rajonit dhe njëkohësisht ka përkrahur dialogun Beograd-Prishtinë. Ajo ka theksuar se kjo gjë nuk nënkupton se Serbia duhet ta njohë pavarësinë e Kosovës. ‘’Nuk jemi këtu për kontroll apo për të vënë kushte, pasi nuk kemi. E ardhmja e Serbisë është në duart e serbëve, por ShBA është e shqetësuar për këtë të ardhme’’-tha ajo. Klinton i bëri këto komente pas takimit me presidentin e Serbisë, Tomisllav Nikoliç dhe kryeministrin serb, Ivica Daçiç, në të cilin mori pjesë edhe shefja e politikës së jashtme të BE-së, baronesha Catherine Ashton. Nga Beogradi, Klinton theksoi se Kosova tashmë është shtet i pavarur. ‘’ShBA e konsideron Kosovën shtet të pavarur, kufijtë e së cilës nuk do të ndryshojnë’’ -tha ajo.

Në të vërtetë, është detyrë e agjentëve amerikanë siguria fizike e zonjës Klinton, ndërsa policia shqiptare ka marrë përsipër ambientet ku janë planifikuar takimet e saj dhe rrugën që nga Rinasi deri në Tiranë.

*** Burime të besueshme i pohuan MAPO-s se masat e marra nga autoritetet shqiptare janë koordinuar me stafin e ngushtë të sigurisë së sekretares Klinton, që kanë mbërritur në Tiranë. Në të vërtetë, është detyrë e agjentëve amerikanë siguria fizike e zonjës Klinton, ndërsa policia shqiptare ka marrë përsipër ambientet ku janë planifikuar takimet e saj dhe rrugën që nga Rinasi deri në Tiranë.

Në vijë të parë pritet të përfshihen 1500 forca sigurie nga gjashtë komisariatet e Tiranës, Policia Rrugore, forcat speciale të RENEA-s dhe FNSH-së si dhe Njësitë Speciale të Gardës së Republikës. Burime të Policisë së Shtetit thanë dje se kjo strukturë ka marrë përsipër dhe ka garantuar mbarëvajtjen e të gjithë axhendës që përfshin vizita e sekretares Klinton në Tiranë, në takimet dhe vizitat që ajo do të kryejë. Sipas burimeve, mësohet se ky plan masash përfshin momentin e mbërritjes së saj në aeroport, kohë në të cilën pritet që të shtyhen disa fluturime të zakonshme që kryhen në momentin e mbërritjes së avionit të saj në aeroportin e Rinasit. Pas pritjes zyrtare në Rinas, numri 1 i diplomacisë amerikane pritet të udhëtojë me masa të rrepta sigurie drejt kryeqytetit. *** Gjatë kësaj kohe, transporti në autostradën nga Tirana në Durrës dhe Rinas e anasjelltas do të pezullohet në mënyrë të përkohshme. Po kështu, pritet që edhe rrugët dytësore të autostradës të jenë me trafik të pezulluar, për të shmangur çdo incident të mundshëm, qoftë edhe rastësor. Pas mbërritjes në Tiranë, pritet që masat e sigurisë të jenë po

4000

Mijë policë janë dislokuar dje në Beograd për sigurinë e sekretares së Shtetit, Hilari Klinton. Forcat e policisë kanë mbajtur nën kontroll rrugën nga aeroporti i Beogradit në qytet, ku Klinton zhvilloi takime me presidentin Nikolic dhe kryeministrin Daçiç.

Parlamenti dhe Kryeministria, “në duart” e amerikanëve Agjentët amerikanë, të cilët mbërritën në Tiranë për vizitën e Hilari Klinton kanë marrë tashmë në “dorë” dy institucionet e vizitës: Parlamentin dhe Kryeministrinë. Burime nga policia bënë me dije se janë ekspertët amerikanë të cilët po ushtrojnë kontroll mbi këto godina, të cilat para së enjtes duhet të jenë në gatishmëri të plotë për vizitën e zonjës Klinton. Gjatë 4 orëve të saj në Tiranë, Klinton ka parashikuar takime me presidentin Bujar Nishani, kryeministrin Berisha dhe liderin e opozitës, Edi Rama.

Ajo do të mbajë gjithashtu një fjalë në Parlament, ku pritet të vlerësojë rolin e Shqipërisë si aleat në NATO dhe të bëjë thirrje për bashkëpunim mes klasës politike. E ndërsa është thuajse i konfirmuar takimi me Berishën në Kryeministri, mbetet ende i paqartë vendi ku do të zhvillohen takimet me presidentin Nishani dhe kreun e opozitës, Edi Rama.

ashtu të larta. Përveç autostradës Tiranë-Durrës, trafiku do të bllokohet edhe në akset ku janë planifikuar lëvizjet e Klinton-it, një listë e saktë e së cilave pritet të publikohet sot nga Policia. “Nuk do të ketë rrethime të dukshme me shiritë, si në rastin e vizitës së presidentit Bush. Vetëm disa prej rrugëve mund të izolohen në atë mënyrë” -i tha MAPO-s dje një burim nga poli-

cia. Sa për mbajtjen nën kontroll të situatës, në lojë do të futen edhe snajperët në godinat e larta pranë Kryeministrisë dhe Parlamentit, si dhe grupe të posaçme vëzhguese. Zyrtarisht, policia pritet të publikojë sot listën e rrugëve ku do të kufizohet trafiku, ndërsa plani i masave mbetet diskret dhe i njohur vetëm nga një grup i vogël njerëzish, për arsye sigurie.

4

MAPO

e mërkurë, 31 tetor 2012 www.mapo.al

politika

Rama: Të rinegociohet marrëveshja detare TIRANË Kryetari i opozitës, Edi Rama, kërkoi që të rinegociohet marrëveshja detare me Greqinë, në mbledhjen e djeshme të grupit parlamentar të PS-së. “Janë 300 km katrorë të detit të vendit tonë, që me një marrëveshje të shpallur antikushtetuese i kanë kaluar fqinjëve. Sigurisht, që në detin e përbashkët ka nga ana tjetër

detyrim për të dyja palët që përfaqësojnë të dy popujt fqinjë që të zhvillojnë projekte të cilat do të rrisin mirëqenien e dy vendeve tona. Projekte që në asnjë mënyrë nuk mund të kërcënohen nga kjo situatë e pezullt e krijuar nga marrëveshja e nënshkruar qorrazi prej Kryeministrit të sotëm.

Kështu që, sot, besoj, është ditë e mirë për t’i bërë

një apel Kryeministrit dhe për t’i kërkuar që të bëjë gjithçka që i takon në respekt të historisë dhe të Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë për ta rinegociuar këtë marrëveshje dhe për ta mbyllur këtë burim konflikti potencial që mund të bëhet pengesë për zhvillimin e mëtejshëm dhe ardhmërinë e dy vendeve tona”, tha Rama.

28 nëntori, qeveria paradite në Vlorë, më pas festë në Tiranë me 1 mijë desh Kryeministri: “Ideja se po krijohet rivalitet mes Tiranës dhe Vlorës është një ide shumë naive, për të mos thënë më shumë. Vlora është qyteti ku u shpall Pavarësia, dhe kremtimi i 100-vjetorit bëhet sigurisht në Vlorë, por Tirana është kryeqyteti dhe ne nuk mund të mbajmë një qëndrim tjetër” TIRANË Mesdita e 28 Nëntorit në Tiranë parashikohet të jetë masive dhe të marrë përmasa popullore. Në mbledhjen e djeshme të Komitetit Shtetëror për 100-vjetorin e Pavarësisë, kryeministri Berisha ka hedhur idenë e ngritjes së tavolinave të mëdha në kryeqytet ku të sërviren edhe një mijë desh me rastin e 100 vjetorit të Pavarësisë. Ndërkohë, në mbledhjen me dyer të hapura për mediat, kreu i ekzekutivit kërkoi që muaji nëntor të jetë periudhë bashkimi për të gjithë shqiptarët. “…Kundërshtitë, diversiteti, janë gjenerator i çlirimit të energjisë dhe zhvillimit, por ky muaj duhet të jetë muaji i bashkimit, i nderimit së bashku”, - tha Berisha. I ngacmuar nga qëndrimi i kryetarit të Bashkisë së Vlorës, Shpëtim Gjika në mbledhjen e grupit parlamentar të PS-së, Berisha sqaroi se për 100-vjetorin e shpalljes së Pavarësisë nuk do të ketë mënjanim të Vlorës.

“Unë jam shumë i çuditur nga disa pretendime, të cilat janë jashtë çdo lloj realiteti. Ideja se po krijohet rivalitet mes Tiranës dhe Vlorës është një ide shumë naive, për të mos thënë më shumë.

Vlora është qyteti ku u shpall Pavarësia, dhe kremtimi i 100- vjetorit bëhet sigurisht në Vlorë, por Tirana është kryeqyteti dhe ne nuk mund të mbajmë një qëndrim tjetër. Janë ftuar shumë miq. Sigurisht që do të jenë në

Sali Berisha në mbledhjen e Komitetit Shtetëror për 100-vjetorin e Pavarësisë

Vlorë, por do të kremtojnë në Tiranë”, - tha ai. Berisha reagoi edhe për mungesën e fondeve që u kontestua dje nga kryebashkiaku i Vlorës. “Në rast se është çështja për fondet, nuk them se kanë qene fonde të mjaftueshme, por Bashkisë së Vlorës i është dhënë dyfishi i fondeve që i janë dhënë Bashkisë së Tiranës dhe prapë e garantoj se ato që janë premtuar do të lëvrohen. Kam përgëzuar iniciativa, siç ka qenë për shembull shtatorja tjetër, se aty ka një shtatore, në Ansamblin e Pavarësisë, Ismail Qemali është figurë qendrore.

Kryetari i Bashkisë gjykoi se duhet të ketë edhe një shtatore të veçantë, të shkëputur nga të tjerët. Po kështu edhe rrethet e tjera kanë shprehur dëshirën, ne i mbështesim dhe në raste të veçanta edhe financiarisht aty ku mundemi, por për sa i përket festimeve, Bashkisë së Tiranës i është dhënë gjysma e asaj që i është akorduar deri

tani Bashkisë së Vlorës”, - shtoi ai. Berisha tha se nuk ka mënjanim, por ngushtim të aktiviteteve në Vlorë për shkak të delegacioneve që do të marrin pjesë. “Protokolli ka përcaktuar koncert të madh në Vlorë më datë 27 në darkë, miting në mëngjes dhe ngritje flamuri nga Presidenti i Republikës dhe kthimi në Tiranë. Nëse duan të drekojnë, është në tagrin e tyre. Madje i përgëzoj, ka njerëz që duan të rrinë dhe mund ta bëjnë këtë. Por festimet do vazhdojnë në Tiranë sepse ka një kohë të përcaktuar. Po të ishte Tirana dhe Durrësi, do ishte më e thjeshtë, por ja që është distanca më e madhe. Mendoj që nuk është në interes të askujt të politizojë ngjarje, të cilat kanë lindur të paktën 80 vjet para lindjes së Partisë Demokratike dhe shumë dekada para lindjes së Partisë Socialiste. Nuk ka nevojë të marrin ngjyra partiake.

Duhet të mbeten si ngjarje kombëtare

“Paraditja e datës 27 është në Kosovë, inaugurimi i rrugës, 27-ta pasdite është në Vlorë, 28-ta në mëngjes është në Vlorë dhe pastaj kthimi dhe finalizimi në Tiranë se të tilla janë, çështjet partiake le të shtrihen në probleme të tjera. Ndaj dhe kjo është ftesa ime dhe jam i bindur se kjo është ftesa e të gjithë qytetarëve shqiptarë”, - tha ai. Sipas Berishës, pas kthimit nga Vlora do të ketë një paradë, më pas koncerte dhe së fundmi një mbledhje solemne në Pallatin e Kongreseve. “Një koncert tjetër është në

sheshin ‘Nënë Tereza’, me këngëtarët më të njohur, me disa aplikacione me drita, (holograma). Pra është një përpjekje të jetë një ditë 27 dhe 28 sa më festive. E theksoj edhe një herë se, në datën 25 festimet do të zhvillohen në Shkup dhe ky është një zhvillim shumë i rëndësishëm. Atje do ketë një koncert madhështor në Pallatin e Sportit të Shkupit. Paraditja e datës 27 është në Kosovë, inaugurimi i rrugës, 27-ta pasdite është në Vlorë, 28-ta në mëngjes është në Vlorë dhe pastaj kthimi dhe finalizimi në Tiranë. Është një lloj maratone, por e vërteta është se kjo është edhe trajektorja që ka ndjekur Pavarësia në ato vite”, - sqaroi Berisha. Kryeministri propozoi gjithashtu që tuneli Tiranë-Elbasan dhe autostrada LevanFier, të pagëzohen me emrat “Tuneli 100-vjetori i Pavarësisë” dhe “Autostrada 100-vjetori i Pavarësisë”.

N.Perndoj

100-vjetori, PS feston në Vlorë. Gjika: Më 27, qeveria të marrë bukë me vete Kryetari i bashkisë së Vlorës: “Cilido shqiptar tjetër që do të vijë në datën 27 vlonjatët do t’u hapin derën dhe zemrën, ndërsa dreka zyrtare do të jetë në datën 28 dhe të gjitha ceremonitë do të jenë në datën 28.”

TIRANË Partia Socialiste do të festojë 100-vjetorin e shpalljes së Pavarësisë në qytetin e Vlorës. Kryetari i bashkisë së Vlorës, Shpëtim Gjika, ishte dje prezent në mbledhjen e grupit të PS-së për të shpalosur axhendën, që bashkia ka përgatitur për 28 Nëntorin. Gjika ka ironizuar kryeministrin Berisha dhe ministrin e Kulturës, Aldo Bumçi, se nëse do të shkojnë në Vlorë më 27 nëntor dhe jo më 28, ata do të jenë të paftu-

ar. “E siguroj ministrin Bumçi dhe Kryeministrin e qeverisë shqiptare që janë duke bërë presion që kjo të bëhet darkë zyrtare në datën 27, ta harrojnë!

Kush vjen në datën 27 nga qeveria, le të marrë bukë me vete. Cilido shqiptar tjetër që do të vijë në datën 27, vlonjatët do t’u hapin derën dhe zemrën, ndërsa dreka zyrtare do të jetë në datën 28 dhe të gjitha ceremonitë do të jenë në datën 28” - u shpreh kryebashkiaku i Vlorës.

Festimet Kryebashkiaku Gjika ngriti si pakënaqësi edhe buxhetin e vogël që qeveria i ka akorduar bashkisë së Vlorës për 100-vjetorin e Pavarësisë. “Praktikisht, bashkia e Vlorës është me buxhet zero, sepse një akt normativ i ministrit Bode, një akt normativ i cili është bërë ‘de fakto’ pa marrë miratimin ‘de jure’ nga Parlamenti Shqiptar, e ka

PS, nismë për 100 ëndrrat më të bukura për Shqipërinë Kryesocialisti Edi Rama ka prezantuar një nismë të veçantë, një konkurs në internet për ëndrrën më të bukur për Shqipërinë e së nesërmes. Sipas Ramës, nisma ‘Ngri Flamurin’ do të kurorëzohet në Vlorë më 28 Nëntor, duke mbledhur 100 ëndrrat më domethënëse dhe duke ftuar të jenë të pranishëm 100 të rejat dhe të rinjtë që do t’i kenë ndarë këto ëndrra.

Shpëtim Gjika në grupin e PS

zeruar llogarinë e Vlorës, llogari e cila ishte parashikuar për 3-mujorin e katërt, ashtu siç e parasheh ligji i financave të pushtetit vendor për të kryer investimet publike, të cilat do të ishin plotësisht në dispozicion dhe plotësisht në shërbim të organizmit festiv të 28 Nëntorit” - tha Gjika përpara deputetëve. Megjithatë, ai premtoi: “Sali Berishës, sot, nga kjo sallë do t’i jap një lajm të hidhur. Nuk do t’i realizohet misioni dhe dëshira e tij që të mos të mbyllen investimet publike në Vlorë.

Do të realizohen dhe do të jenë gati brenda datës 10-15 nëntor. Ky, sa ç’është lajm i hidhur për Sali Berishën dhe qeverinë e tij, besoj është një lajm i mirë për të gjithë shqiptarët brenda dhe jashtë trojeve të Shqipërisë”. Ai ka kërkuar gjithashtu që Presidenti i Republikës, Bujar Nishani, të respektojë protokollin për festat jubilare.

Fernada Cenko

E mërkurë, 31 tetor 2012 www.mapo.al

politika

MAPO

5

Me rrëzimin e kërkesës së parë deputetët e PS do t’i prezantojnë seancës plenare të së enjtes një tjetër kërkesë për hetimin e Shërbimit Informativ të Ushtrisë

Zgjedhjet, Rama u shpjegon për 3 orë deputetëve strategjinë Deputeti Tom Doshi ka kërkuar analizë për rezultatin e zgjedhjeve 2011, pasi, sipas tij, disa kolegë që kanë humbur në zonat e tyre po sillen sikur kanë fituar Fernada Cenko

Për tri orë rresht, kryesocialisti Edi Rama u ka shpjeguar deputetëve të majtë edhe një herë strategjinë që do të ndjekë PS-ja për të ardhur në pushtet në vitin 2013. Në formën e një Asambleje të dytë, por ketë herë vetëm me deputetët, Rama sërish me një video projektor u ka shpjeguar hapat që do të ndiqen në terren.

Një detaj shumë i rëndësishëm që nuk ishte përfshirë në strategjinë e shpalosur në Asamblenë Kombëtare ishte roli që ka deputeti në fushatën elektorale. Nëpërmjet slide-ve të pasqyruar në video projektor, Rama ka shpjeguar detyrat e deputetëve si dhe rolin që do të ketë mes qendrës dhe bazës. Sipas tij, organizata e partisë do të jetë qendra e fushatës, por deputeti do të ketë do të ketë rolin e sekretarit politik që do të përgjigjet për të gjitha aktivitetet . Mësohet se ka qenë deputeti Tom Doshi që ka shprehur shqetësimin për disa nga kolegët e vet, të cilët sipas tij megjithëse humbës në zgjedhjet e fundit lokale të njësive

vendore, kanë nisur të sillen sikur të ishin fitues. Ndaj ai ka kërkuar një analizë të rezultatit të zgjedhjeve të shkuara lokale. Grupi i PS-së është mbledhur dje dy herë, ku takimi i dytë i drejtuar nga Rama ka zgjatur 3 orë.

Për çështjen e ligjit të gradave si dhe për tregtinë e armatimeve, deputetët e Partisë Socialiste do të ngrenë komisione të tjera hetimore në vazhdim. Ky vendim është marrë gjatë drejtimit të mbledhjes nga nënkryetari i grupit parlamentar të PS, Erjon Braçe

Hetimi për ShIU-n

Partia Socialiste nuk heq dorë nga hetimi parlamentar në Ministrinë e Mbrojtjes. Me rrëzimin e kërkesës së parë nga Konferenca e Kryetarëve, deputetët e PS do t’i prezantojnë seancës plenare të së enjtes një tjetër kërkesë për hetim, por kësaj here duke ngushtuar objektin e hetimit. Burime pranë PS-së bëjnë me dije se kërkesa që do t’i dorëzohet Parlamentit ka të bëjë me hetimin e veprimtarisë së Shërbimit Ushtarak Informativ (ShIU). Të njëjtat burime pohojnë se “kjo kërkesë do të shtrohet edhe në seancën e së enjtes, ndërsa shqetësimet e tjera për fushat që ne kemi paraqitur në kërkesën e parë, ne do të kërkojmë shpjegime nëpërmjet procedurave parlamentare si seanca dëgjimore, ose interpelanca. Kjo e ngushton objektin e hetimit tonë por është rruga e vetme që ne mund ta realizojmë”.

Ndërsa për çështjen e ligjit të gradave si dhe për tregtinë e armatimeve, deputetët e Partisë Socialiste do të ngrenë komisione të tjera hetimore në vazhdim. Ky vendim është marrë gjatë drejtimit të mbledhjes nga nënkryetari i grupit parlamentar të PS, Erjon Braçe.

Edi Rama dje në mbledhjen e grupit parlamentar të PS

Kuvendi rrëzon përgjimet nga prokuroritë e rretheve Pavarësisht mirëkuptimit të mazhorancës dhe opozitës, në fund deputetët e PS-së ka votuar kundër projektligjit në tërësi Fejzi Braushi

Kuvendi ka hedhur poshtë propozimin e Prokurorisë së Përgjithshme për të deleguar një pjesë të kompetencave të saj që kanë lidhje me përgjimet e prokuroritë e rretheve. Me propozim të deputetes socialiste Ermonela Felaj, komisioni i Ligjeve ka hequr nga projektligji i paraqitur nga qeveria nenin 8 të tij, ku përcaktohej që Prokurori i Përgjithshëm për çështje të veçanta dhe për nevoja të hetimeve paraprake urdhëron realizimin teknik të procesit të përgjimit nga prokuroritë e rretheve. Pavarësisht mirëkuptimit për këtë pikë nga ana e mazhorancës, në fund opozita ka votuar kundër këtij projektligji në tërësi, i cili u miratua vetëm me votat e mazhorancës.

Neni 4

Komisioni i Ligjeve ka zhvilluar dje mbledhjen e dytë ku ka diskutuar dhe miratuar në fund projektligjin që bën disa ndryshime në ligjin për përgjimin e telekomunikimeve. Komisioni është ndalur në nenin 4 të projektligjit ku i jepej e drejta Shërbimit të Kontrollit të Brendshëm që krahas shërbimeve të tjera të kryejë përgjime të telekomunikimeve. Me propozim të kryetarit të

komisionit ky nen ka pësuar një rifomulim ku është ndryshuar përmbajtja që duhet të ketë vendimi për përgjim dhe ku natyrisht shtohet në listën e institucioneve që do ta kenë këtë të drejtë për të kërkuar përgjim edhe Shërbimi i Kontrollit të Brendshëm në sistemin e burgjeve.

Neni 8

Por ndërsa ndryshimet e bëra në nenin 4 të këtij projektligji ishin të karakterit teknik, komisioni ka bërë një ndërhyrje të rëndësishme në përmbajtjen e tij, duke hequr plotësisht nenin 8. Bëhet fjalë për nenin e përfshirë në këtë projektligj me propozim të Prokurorisë së Përgjithshme dhe ku kjo e fundit kërkonte që të decentralizonte kompetencën për të bërë përgjime edhe te prokuroritë e rretheve. Ka qenë deputetja socialiste Ermonela Felaj ajo që ka propozuar heqjen e këtij neni nga drafti, pasi sipas saj neni i propozuar bie ndesh me një tjetër pikë të këtij neni në ligjin bazë, ku e drejta për përgjime i jepet vetëm Prokurorisë së Përgjithshme. “Përmbajtja e pikës që propozohet që shtohet bie në kundërshtim me përmbajtjen e nenit 23 i cili bën fjalë për përgjimet që autorizon vetë gjykata dhe të cilat prokurori është i detyruar që t’i zbatojë. Kështu që do të isha e mendimit që kjo pikë të mos përfshihet fare në nenin 23 dhe neni 23 të ngelet ashtu siç është. Amendamenti propozon një gjë të kundërt. Nëse pika 2 flet për centralizimin që përgjimet të kryhen vetëm tek ajo zyrë, pika 3 flet për decentralizimin që të mos

Kontrolli mbi ShISh, mazhoranca bojkoton tryezën Opozita ashtu si dhe Shërbimi Informativ Shtetëror bien dakord për nevojën e një kuadri ligjor që të mundësojë kontrollin mbi Shërbimet e Inteligjencës në vend. Të parët e argumentojnë këtë për të shmangur abuzimet nga shërbime të ndryshme duke cenuar liritë dhe të drejtat e njeriut, ndërsa vetë ShISh e vlerëson të nevojshme këtë për të hequr çdo mundësi për të ngritur akuza për keqpërdorim politik të këtyre shërbimeve, por edhe për të shmangur kontrollin e tyre nga deputetë që shpesh herë janë të pa specializuar. Diskutimi mbi nevojën e kontrollit apo mbikëqyrjes së shërbimeve inteligjente në vendin tonë është bërë në një tryeze të organizuar nga Instituti për Ndërmjetësim dhe Demokraci, ku kanë munguar përfaqësuesit e mazhorancës, ndërsa të pranishëm kanë qenë deputetë socialistë, ish-presidenti Meidani si dhe përfaqësues të ShISh.

Komisioni i Ligjeve

kryhen vetëm te ajo zyrë, por edhe nga rrethet. Duke qenë se kjo pikë bie në kundërshtim jam që të mos përfshihet kjo pikë”, - propozoi Felaj. Propozim ky që ka gjetur mbështetjen e deputetit demokrat Fatos Hoxha, i cili ka theksuar se nuk është normale që e drejta e përgjimit të ulej deri në nivelin e prokurorëve të rretheve. “Ka qenë këmbëngulja e prokurorisë, edhe mua më është dukur absurde kërkesa e tyre. Ky Kuvend e ka ngritur niv-

elin me ligjin aktual, te prokurori i përgjithshëm i cili varet direkt nga Kuvendi. Ata kërkojnë sot që ne këtë gjë ta ulim dhe ta çojmë në nivele të ulëta. Ky nen duhet të bjerë dhe ta lëmë ashtu siç është në ligjin aktual”, - tha Hoxha. Më pas propozimi është mbështetur duke u votuar nga i gjithë komisioni, pavarësisht këtij fakti, opozita në fund ka votuar sërish kundër projektligjit në tërësi, duke shfaqur dyshime për keqpërdorime të tij.

6

MAPO

e mërkurë, 31 tetor 2012 www.mapo.al

e mërkurë, 31 tetor 2012 www.mapo.al

rrethe

7

MAPO

Ministria e Jashtme greke dënoi sulmin me vezë Në një njoftim për shtyp, zëdhënësi i Ministrisë së Jashtme greke dënoi ashpër ngjarjet e së dielës dhe sulmin ndaj përfaqësuesve të Greqisë në ceremoninë përkujtimore.

Delavekuras shprehu shqetësimin e Athinës për sulmet që qarqet ekstremiste i bënë makinës së ambasadorit grek në Tiranë si dhe automjeteve të pjesëmarrësve të tjerë në

meshën përkujtimore një ditë më parë në Këlcyrë. “Gjatë ceremonive që u zhvilluan në Këlcyrë, grupe ekstremiste u përpoqën të pengojnë zhvillimin e ceremonive përkujtimore për të rënët e luftës. U desh ndërhyrja e policisë shqiptare për shmangien e përshkallëzimit të situatës. Ngjarje të tilla të paprecedent tentuan të pengojnë zhvillimin e

ceremonisë dhe kërcënuan sigurinë e familjarëve dhe përfaqësuesve të qeverisë greke në Këlcyrë. Duhet që përgjegjësit për ngjarjet e së dielës të marrin një mesazh të qartë se ky vendim shpreh vullnetin e dy popujve dhe qeverive tona, ndaj është i pakthyeshëm”, përfundon deklarata e Ministrisë së Jashtme greke.

Rrëfehet pedagogu: Vezët kundër Dules, për t’i dalë zot Shqipërisë Incidenti i Këlcyrës, një nga anëtarët e KPR tregon pse sulmuan me vezë autokolonën greke që shkonte për një ceremoni përkujtimore për ushtarët e luftës italo-greke Është pedagog dhe anëtar i Klubit të Patriotëve të Rinj (KPR), forum rinor i PDIU, dhe ka qenë një nga ata që ka qëlluar me vezë makinat e delegacionit grek që shkonte për të marrë pjesë në ceremoninë përkujtimore të ushtarëve të rënë në luftën italo-greke në territorin shqiptar. Djali që kërkon t’i ruhet anonimati për shkak të profesionit, thotë se qëlloi vetë katër herë kundër makinës së kreut të PBDNJsë, Vangjel Dule. Arsyeja?! “Për të mbrojtur dinjitetin e kombit, për reciprocitet dhe për t’u thënë nacionalistëve grekë se duhet t’i qajnë ushtarët e tyre në Greqi dhe jo këtu”, sqaron ai në një bisedë të shkurtër për ‘Mapo’n.

Së pari, dua të di se përse ju morët pjesë në këtë protestë?

Atëherë, unë jam një anëtar i KPR, Durrës. Një ndër pikat kryesore të programit të organizatës sonë është ngritja e frymës patriotike te populli shqiptar dhe sidomos te të rinjtë. Nuk mund të lejojmë asnjë komb, shtet apo individë të ndryshëm që të ulin poshtë dinjitetin tonë kombëtar dhe pikërisht ardhja e përfaqësuesve të shtetit grek në Këlcyrë për të bërë homazhe te varrezat është diçka e pa konceptueshme. Në historinë botërore janë bërë me mijëra luftëra dhe askush nuk shkon në “shtëpinë e tjetrit” për të kujtuar të rënët në luftë. Këtë shumë mirë mund ta bëjnë dhe “ta qajnë me oi” në vendin e vet.

Pse mendoni që homazhet në varrezat e ushtarëve grekë cenojnë dinjitetin tonë kombëtar?

Në radhë të parë në ato varreza nuk ndodhen ushtarë grekë, por banorët e Kosinës. Çfarë t’i bëjmë shtetit shqiptar që gjithmonë lëshon pe për kërkesat e shtetit grek, dhe nuk ndjekin marrëveshjen e reciprocitetit, të cilën ne kërkojmë çdo ditë. Në radhë të dytë, ardhja e përfaqësuesve të lartë grekë

Reagimi i ministrit Ksera: Çdo gjë ishte normale, ekstreme ka nga të dy krahët Ministri i Punës, Spiro Ksera, në një prononcim për Vizion Plus e konsideroi një ngjarje normale atë që ndodhi më 28 tetor në Përmet.

Ndryshe edhe nga reagimi i qeverisë shqiptare, që nëpërmjet ministrit te Jashtëm dënoi aktin e deputetit grek, Spiro Ksera nuk ka komentuar thirrjet e deputetit grek “rroftë Voiro-Epiri” në ceremoni, ndërsa ka thënë se nacionalizmat nga të dy palët nuk e dëmtojnë marrëdhënien e shkëlqyer mes Greqisë dhe Shqipërisë edhe pse nuk i shërbejnë asaj.

KPR: Provokimin e kryen neonazistët grekë, ne u përgjigjëm

Nga protesta e aktivitstëve të KPR në Këlcyrë

në Shqipëri për të festuar “festën e tyre të çlirimit”, ndërkohë që ka me qindra raste që qytetarët shqiptarë janë kthyer në kufi për arsye dokumentacioni.

Ne kërkojmë reciprocitet. Nëse ata duan që të qajnë ushtarët e tyre në Shqipëri, atëherë edhe ne duam që të shkojmë dhe të qajmë gjyshërit tanë në Çamëri. Boll më, me shtetin tonë që i plotëson çdo tekë grekut. Duam reciprocitet. Jemi të barabartë në çdo aspekt me grekët dhe duam të respektohet kjo pikë. Në këtë mënyrë madje do na respektojnë edhe më shumë.

Besoj i keni ndjekur reagimet pas asaj që ndodhi në Këlcyrë. Si ndiheni për këto?

Unë personalisht kam dy punë, dhe të ardhurat e mia janë mjaft të mira. Në mënyrë konfidenciale po ju them që jam pedagog i jashtëm (universiteti emri i fshirë me kërkesë të të intervistuarit) dhe punoj në administratën shtetërore gjithashtu. Studimet i kam mbaruar jashtë shtetit. Si mendon ti, që një njeri si unë mund të “përdoret” ashtu siç thotë Dulja (Vangjel Dule, kreu i PBDNJ-së), është absurde. Zoti Dule kujton se janë të gjithë si ata bark pa ngopurit, që përdor ai nëpër fushata dhe i duket e pa kuptimtë që djem të rinj të një niveli të mirë arsimor dhe

Me thënë të drejtën unë personalisht kam gjuajtur 4 kokrra vezë, nga “dashuria” e madhe që kisha për Vangjel Dulen, sepse vezët ishin drejtuar atij financiar të marrin pjesë në tubime të tilla.

Me sa kuptoj, ju jeni pasardhës i çamëve të dëbuar nga tokat e tyre?

A mund të më shpjegoni lidhjen tuaj me Çamërinë?

Unë jam çam nga ana e babit. Gjyshi dhe gjyshja ime (nga ana e babit) kanë lindur në Çamëri dhe kanë ardhur këtu në moshë fare të re. Gjyshi ka qenë (sepse tani nuk rron më) nga Vrohonai, fshat shumë afër Igumenicës, ndërsa gjyshja nga një fshat me emrin Nista, po afër Igumenicës.

Mund të pyes për detaje organizative? Ishte KPR (Klubi i Patriotëve të Rinj) që kishte organizuar goditjen me vezë të makinave?

Po, goditjen me vezë e organizuam

ne. Ishte edhe AK afër nesh, por ata nuk kishin marrë vezë, dhe në pamundësi pastaj përdorën ndonjë gur shumë të vogël. Normalisht ne kishim marrë nja 24 kokrra vezë, pra një bikurinë. Nuk kishim shkuar aty me bërë luftë me vezë, por ishte thjesht një mënyrë simbolike për t’u thënë grekëve që Shqipëria ka djem e vajza që i dalin zot.

E kuptoj, ju vetë qëlluat apo i kishit zgjedhur shënjestruesit?

Me thënë të drejtën, unë personalisht kam gjuajtur 4 kokrra vezë, nga “dashuria” e madhe që kisha për Vangjel Dulen, sepse vezët i ishin drejtuar atij. Ne goditëm makinën e Dules, ajo ishte shënjestra jonë, nuk e dimë se kush tjetër mund të ketë qenë në makinë. Edhe makinave të tjera nuk u goditëm, ndonëse ndoshta mund t’i ketë rënë ndonjë vezë pa dashje. Ne si organizatë, që kur Dulja nuk është çuar në Parlament, kur u mbajt një minutë heshtje në përkujtim të të rënëve çamë, kemi krijuar një farë “dashurie” që zor se do të vanitet. Me thënë të drejtën, u ndiem mjaft mirë, sepse ishte hera e parë që u bë një reagim i tillë ndaj veprimeve antishqiptare. Plus që zoti Dule vazhdon edhe sot e kësaj dite të mohojë çështjen Çame.

Klubi i Patriotëve të Rinj reagoi dje ndaj deklaratave të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Greqisë, duke theksuar se provokimi erdhi nga neonazistët grekë. “Mesazhi i palës greke se dy vendet po çelin rrugë të reja bashkëpunimi në bazë të respektit të dyanshëm u hodh poshtë, jo nga KPR, por nga grupet neonaziste greke që provokuan në territorin e Shqipërisë”, thuhet në deklaratë. Më tej KPR reagon se “Çështjet fantazmë si “vorioepiri” do të gjejnë gjithnjë reagimin tonë, shumë herë më të ashpër, sesa i tanishmi”. Ai ka shtrua edhe një listë me 7 kërkesa që sipas tij duhet të vihen në jetë për të vendosur marrëdhëniet e reciprocitetit mes dy vendeve. “Të rinjtë shqiptarë, intelektualët e rinj të organizuar në Klubin e Patriotëve të Rinj e dinë shumë mirë çfarë do të thotë respekt i dyanshëm”, thuhet në deklaratë.

Sa persona ishit? Ju a keni ndonjë pozicion zyrtar në KPR? Ne si KPR ishim rreth 100 vetë. Unë kam pozicion në KPR, por nuk mund ta them për arsye konfidencialiteti.

V. Karaj

Grekët “i hoqën” shqiptares flamurin, nga frika e ‘Agimit të Artë’ Ripërsëriten incidentet raciste në paradën e nxënësve në Ditën e Çlirimit të Greqisë, ndërsa një shqiptareje, e cilësuar si më e mira e shkollës, i është kërkuar të heqë dorë nga mbajtja e flamurit, pasi mund të sulmohej nga “Agimi i Artë”. Rasti është publikuar nga faq ja online on.larissa.gr, që thekson se “kjo histori është një shembull i përmasave të rrezikshme që po merr racizmi në vendin tonë (Greqi)”. Sipas faqes online, shqiptarja që ka qenë më e mira e shkollës është kërcënuar fillimisht nga nxënës të tjerë, që i kanë thënë asaj se nëse nuk do të hiqte

dorë nga mbajtja e flamurit grek në paradën e festës kombëtare ata do të njoftonin njerëzit e neonazistëve të ‘Agimit të Artë’. Edhe pse e para në mësime në gjithë shkollën, përfundimisht nuk ishte shqiptarja ajo që mbajti flamurin grek në paradë, siç kërkohet me ligj.

“Pas kërcënimeve të para, ka qenë drejtori i shkollës, Kostas Panos, që e adresoi çështjen në drejtorinë arsimore të Larisas. Përgjigjja nga kjo e fundit ishte se “duhet të zbatohet ligji”, i cili kërkon që flamuri të mbahet nga nxënësi me rezultatet më të mira”, shkruan on.larissa.gr.

Megjithatë, reagimet u intensifikuan, ndaj drejtori, për të mos lejuar përshkallëzimin e situatës, vendosi ta diskutojë çështjen me studenten dhe pas kësaj thirri këshillin e nxënësve të shkollës (i përbërë nga 15 përfaqësues), i cili nuk kishte kundërshtim që nxënësja shqiptare të mbante flamurin, por vetë vajza, që sipas tyre dha si zgjidhje të konfliktit duke ia ofruar flamurin shoqes së saj të klasës. Ajo shpjegoi se e mori këtë vendim për shkak se “respekton flamurin, drejtorin, mësuesit dhe shokët e klasës, jo sepse është e frikësuar”. Në përfundim, nxënësja

Faqja që publikoi lajmin për shqiptaren

shqiptare në foto marshoi në krye të paradës me grupin e nxënësve të shkollës, jo si mbajtësja e flamurit.

“Kjo histori është një shembull tjetër i përmasave alarmante, që po merr racizmi në Greqi kohët e fundit, me rritjen e mbështetjes së ekstremit të djathtë dhe thellimin e krizës ekonomike”, shkruan në fund të artikullit on.larissa.gr. Incidente të ngjashme sidoqoftë kanë ndodhur edhe më herët kur nxënësve shqiptarë u është kërkuar të heqin dorë nga të qenit flamurmbajtës në ditën e festës edhe pse kjo u takonte sipas ligjeve në Greqi.

8

MAPO

e mërkurë, 31 tetor 2012 www.mapo.al

ekonomi

Financat, 5% e shqiptarëve marrin pagesa invaliditeti Rreth 5% e popullsisë në vend rezulton invalide. Fatura financiare për ta është 12.7 miliardë lekë çdo vit. Kjo deklaratë u bë nga ministri i Financave, Ridvan Bode, i thirrur në seancë dëgjimore nga socialistët, mbi nivelin e pagesës për energjinë, transportin dhe telefoninë ndaj të verbërve, invalidëve dhe para e tetraplegjikëve. Bode tha se socialistët më 2005 e rritën artificialisht

numrin e përfituesve të ndihmës të kësaj kategorie. “Ju në vitin 2004, në mënyrë tërësisht elektorale, aspak ekonomike, aspak sociale, ftuat dhe përfshitë në skemë 50 mijë persona në mënyrë të menjëhershme, pa shtuar fondet përkatëse. Fondet i ke në të njëjtin nivel gati. Në vitin 2004, 5 miliardë dhe 6 miliardë lekë në vitin 2005”, deklaroi Bode. Opozita akuzoi se ndihma e

dhënë është e pamjaftueshme për përballimin e jetesës së kësaj kategorie dhe se 80 për qind e saj shkon vetëm për pagesën e energjisë, transportit dhe telefonisë. Bode tha se 11% e PBB-së është fatura sociale që paguan buxheti, më e larta në rajon, kur Italia e ka 47% të GDP-së. ati u ndez më shumë kur u diskutua dëmshpërblimi për ish-të dënuarit politikë.

Bode: Kompensimi i të përndjekurve kërkon edhe dy mandate të tjera Fatura në buxhet për kompensimin total të ish përndjekurve arrin në 46 miliardë lekë. Ministri Bode tha se, kësti i dytë përfundon së shpërndari brenda vitit 2013, por për të përmbyllur procesin, duhen edhe dy mandate të tjera.

Kësti i dytë për ish-të përndjekurit politikë pritet të shpërndahet brenda vitit 2013, ndërsa mbyllja e të gjithë procesit kërkon edhe dy mandate qeverisëse, tha dje ministri i Financave, Ridvan Bode, në një seancë dëgjimore para deputetëve në komisionin parlamentar të Ekonomisë. Duke folur për shtresën e ish-të përndjekurve, ministri Bode deklaroi se nga 11 729 dosje të paraqitura në Ministrinë e Financave, 10 700 prej tyre, ose mbi 85% kanë marrë këstin e pare, ndërsa 3% e ish-të përndjekurve kanë marrë këstin e dytë”, tha Bode. Sipas tij, vitin që vjen përfundon totalisht shpërndarja e këtij kësti. Madje për këtë çështje ai ka ironizuar edhe deputetët e opozitës duke thënë se, nëse ata vinin në pushtet mund të bënin kompensimin brenda një viti buxhetor. Bode shpjegoi se fatura financiare

për t’u shlyer është rreth 46 miliardë lekë ose rreth 460 milionë dollarë dhe do të shlyhet me 8 këste. Por deputeti i PS-së, Erion Braçe, ka deklaruar se ligjin për kompensimin e kësaj shtresë e bën të zbatueshëm fatura financiare. Ai kërkoi shqyrtimin e dosjeve që u ka kaluar afati. “Janë 3 mijë dosje që janë jashtë afateve dhe nuk po shqyrtohen”, dhe shtoi se deri më tani kanë marrë këstin e parë vetëm 60% të ish-të përndjekurve. Braçe kërkoi sqarime nga Bode në lidhje me afatin e përfundimit të kompensimit.

“Për një vit keni paguar rreth 2 mld lekë, ndërkohë që një këst është rreth 5 mld lekë”, tha ai. Në përgjigje të këtij shqetësimi të opozitës, Bode tha se de-

Bode shpjegoi se fatura financiare për kompensimin e ish-të përndjekurve për t’u shlyer është rreth 46 miliardë lekë ose rreth 460 milionë dollarë dhe do te shlyhet me 8 këste

ri tani janë përgatitur 23 vendime të Këshillit të Ministrave, të cilat i përkasin kategorive: Të pushkatuar pa gjyq janë 305 persona të shpërblyer, të dënuar me dënim kapital janë 1039 që kanë përfituar, dhe të dënuar me burgim janë 10385 persona që kanë përfituar pagesat respektive. Opozita ka kërkuar shpjegime të afateve dhe faturës financiare mbi dëmshpërblimin e të gjithë ish-të dënuarve politikë. “Te ky ligj që ju e konsideroni të miratuar, po që ka katër muaj që mbahet peng në Kuvend dhe nuk është miratuar, zoti ministër, shtohen dhe kategori të tjera. Thuhet qartësisht që 3 mijë dosje janë paraqitur jashtë afatit dhe ky është një problem shumë i madh, sepse nuk janë marrë ende në shqyrtim për shkak se kërkohet të ndryshohet në këtë ligj, që nuk është miratuar, pikërisht shtyrja e afatit për të marrë në shqyrtim këto 3 mijë dosje”, u shpreh deputeti socialist Erjon Braçe. Bode tha se në Ministrinë e Financave janë paraqitur 11 729 dosje nga të cilat 10 700 dosje ose mbi 85% kanë marrë këstin e parë. Në seancën dëgjimore Bode ka dhënë shpjegime dhe mbi aktet nënligjore që rregullojnë nivelin e pagesave të ish-ushtarakëve, zbatimin e vendimeve të gjykatave si dhe nivelin e përfituesve aktualë të kësaj kategorie.

Ridvan Bode

PS: Privatizimi i OSSH nga CEZ ka dështuar Deputeti i PS-së Arben Ahmetaj tha dje se fillesat e piramidës energjetike nisin që me privatizimin e OSSH-së, të transferuar drejt kompanisë CEZ Shpërndarje, ndërkohë që, sipas tij, kjo situatë ka përfshirë të gjithë zinxhirin energjetik duke krijuar kolaps Privatizimi i OSSH nga çekët e CEZ është cilësuar dje një dështim i madh nga ekspertët e opozitës. Deputeti i PS-së, Arben Ahmetaj, ka vijuar dje me denoncimin e skandalit të situatës energjetike ku ndodhet vendi. Sipas tij, fillesat e piramidës nisin që me privatizimin e OSSH-së, të transferuar drejt kompanisë CEZ Shpërndarje, ndërkohë që, sipas tij, kjo situatë ka përfshirë të gjithë zinxhirin energjetik duke krijuar kolaps. “Fillesa e krizws wshtw privatizimi i dështuar i OSSH –sw të transferuar në CEZ Shpërndarje. Procesi u karakterizua nga mungesa e transparencës. Mungesa e transparencës dhe privatizimi i dështuar është shkaku kryesor i faturës së rëndë energjetike dhe ndërprerjes së energjisë elektrike në gjithë vendin.

Këtu kam kontratën e privatizimit

Arben Ahmetaj

të OSSH-së. Një dokument i Kuvendit ka mangësi. Imagjinoni që në Kuvendin e Shqipërisë është dorëzuar një kontratë me anekse bosh. Privatizimi nuk është gjë tjetër veçse transferimi i monopolit nga dora e qeverisë drejt CEZ. Kjo pasuri kombëtare u shit 102 milionë euro, ndërkohë qeveria i ka ofruar një garanci 60 milionë euro”deklaroi Ahmetaj. Deputeti socialist deklaroi dje para mediave se, situata në treg është e dobët dhe me humbje, ndërkohë që theksoi se ‘fatura e energjisë që është më e shtrenjtë dhe ndërprerjet që ndodhin janë pasojë e një qeverie të

papërgjegjshme dhe privatizimi të dështuar dhe një keqmenaxhimi të një kompanie që është shkaku kryesor që zinxhiri energjetik është kthyer në piramidë’. “Sot situata në treg është skandaloze. Uljet nuk janë bërë, por kanë kaluar nivelin mbi 40%. Mungesa e investimit është e lidhur me faturën tejet të lartë që qytetari shqiptar paguan sot”- shtoi Ahmetaj, i cili bëri me dije se në ditët në vijim do të vijohet me denoncimin e skandalit me të tjera të dhëna. Nga ana tjetër qeveria po harxhon nga buxheti i shtetit rreth 500 mijë euro në ditë për blerjen e energjisë elektrike,

“Sot situata në treg është skandaloze.

Humbjet nuk janë bërë, por kanë kaluar nivelin mbi 40%” - tha Ahmetaj por kompania e shpërndarjes CEZ nuk po arrin të kryejë shpërndarjen e saj. Gjatë fundjavës, por edhe gjatë ditës së djeshme, i gjithë vendi duke përfshirë edhe kryeqytetin kanë përjetuar kufizime të zgjatu-

ra të energjisë për shkak të defekteve në rrjetin e shpërndarjes. Në fakt hartën e territ e publikuan burimet zyrtare të CEZ, ku nëpërmjet dhjetëra njoftimeve kanë bërë të ditur se përfshirja e vendit në kufizime të energjisë ka ndodhur për shkak të defekteve në rrjet. Për pasojë zona e Kombinatit në Tiranë, “Komuna e Parisit”, Yzberishti dhe lagje të tjera të kryeqytetit kanë patur ikje të gjata të dritave. Gjithashtu në Jug dhe në Veri të vendit, sidomos në fshatra, mungesa e energjisë ka qenë më e theksuar.

Ekspertët në Ministrinë e Energjetikës bëjnë më dije se kjo po ndodh për faktin se CEZ Shpërndarje nuk ka kryer planin e investimeve dhe rimonteve në rrjet. Por kjo shkrehje e CEZ duket se ka vënë në pozita krejt të pafavorshme qeverinë, e cila po harxhon rreth 500 mijë euro në ditë energji elektrike, pikërisht për të evituar kufizimet e energjisë. Rrejti i shpërndarjes në gjendjen aktuale nuk arrin të çojë në mënyrë të rregullt energjinë nga nënstacionet te konsumatorët, pasi CEZ kreu vetëm 20 për qind të planit të investimit vitin që shkoi, sipas të dhënave të Entit Rregullator. Sipas kontratës së privatizimit, në 5 vitet e para kompania duhet të investonte rreth 200 milionë euro, por ky detyrim nuk është përmbushur.

dosje

Një nga projektet Tempus që është duke u zbatuar aktualisht dhe që përfshin universitete nga Shqipëria është ai për zhvillimin e të drejtave të njeriut në kurrikulat universitare në Ballkanin Perëndimor. Universitetet shqiptare që marrin pjesë në këtë projekt janë Universiteti Europian i Tiranës, Universiteti “Marin Barleti” dhe Universiteti i Tiranës. Pas takimit të parë në Britani të përfaqësuesve të këtij projekti nga Shqipëria, Mali i Zi, Bosnjë-Hercegovina, Serbia, Kosova, Suedia, Gjermania, Irlanda dhe Britania e Madhe në janar, takimi i dytë u zhvillua në Tiranë në muajin maj. Më pas kanë vijuar dhe takime të tjera për ecurinë e këtij projekti.

UET, UMB, UT

Një projekt për të drejtat e njeriut në kurrikulat universitare

www.mapo.al

Kur thërret Tempus

1.9 milion euro për Shqipërinë

Këtë vit, për projektet për Shqipërinë do ketë një shumë gati dy herë më të madhe se vjet. Ndërkohë, këto ditë do publikohet Thirrja e gjashtë e Tempus IV. Kërkesat dhe udhëzimet janë dhënë paraprakisht në Tempus Info Day. Këtu janë informacionet e asaj dite dhe të një bisede me koordinatoren lokale të Office Tempus Albania , Edit Dibra

aktivitete

Sfidat e arsimit të lartë drejt integrimit europian Problematikat dhe dimensionet e reja në të cilat po ecën arsimi i lartë në Shqipëri dhe Kosovë ishte tematika e trajtuar në konferencën shkencore ndërkombëtare “Arsimi i lartë, masivizimi dhe sfidat e tij drejt integrimit europian”, e organizuar nga Universiteti Europian i Tiranës dhe Universiteti AAB

përvjetori

60 vjet Mjekësi shqiptare Në këtë gjashtëdhjetëvjetor kryeministri Berisha bëri të ditur nisjen e procedurave ligjore për të shndërruar Fakultetin e Mjekësisë në Universitetin e Mjekësisë

MAPO

10

E mërkurë, 31 tetor 2012 www.mapo.al

dosje Këtë vit, për projektet për Shqipërinë do ketë një shumë gati dy herë më të madhe se vjet. Ndërkohë, këto ditë do publikohet Thirrja e gjashtë e Tempus IV. Kërkesat dhe udhëzimet janë dhënë paraprakisht në Tempus Info Day. Këtu janë informacionet e asaj dite dhe të një bisede me koordinatoren lokale të Office Tempus Albania , Edit Dibra

Kur thërret Tempus 1.9 milion euro për Shqipërinë Fjala Tempus në latinisht do të thotë kohë. Dhe ky është rasti perfekt i kombinimit të kuptimit të fjalës latine dhe fazës së aplikimeve për programin e Komisionit Europian, Tempus. Është pikërisht koha e Thirrjes së re.

Që nis në nëntor dhe vazhdon deri në shkurt. Të gjitha institucionet e arsimit të lartë të Shqipërisë mund të aplikojnë me projektet e tyre. Tani thërret koha dhe Tempus për aplikime Të premten më 26, ishte dita e informimit për programin Tempus (Information Day) për institucionet e arsimit të lartë në Shqipëri, që synojnë të marrin pjesë në këtë program të Bashkimit Europian. Përfaqësuesit e programit Tempus në Shqipëri bënë të ditur se këtë vit, fondi i rezervuar për Shqipërinë është plot 1.9 milion euro, pothuaj dy herë më i madh se vitin e kaluar. Aktiviteti i zhvilluar në mjediset e Fakultetit të Shkencave Sociale të Universitetit të Tiranës, kishte në qendër njohjen me kërkesat e reja të Thirrjes së gjashtë të Tempus IV, pak ditë para shpalljes zyrtare të saj në fillim të nëntorit.

Tempus Info Day, një aktivitet i programit Tempus, zyra e të cilit për Shqipërinë drejtohet nga Edit Dibra, u organizua në bashkëpunim me Ministrinë e Arsimit dhe Shkencës dhe Universitetin e Tiranës. Shqipëria bën pjesë që nga viti 1992 në këtë program dhe në këtë moment në vendin janë në proces plot 23 projekte të financuara nga programi Tempus, gjithmonë në fushën e arsimit të lartë, që ky program mbulon. Gjatë takimit, Piia Heinamaki, përfaqësuesja për Shqipërinë e programit Tempus të agjencisë EACEA, me seli në Bruksel, që e menaxhon këtë program, prezantoi prioritetet kombëtare për Tempus 2012-2013, rezultatet dhe projektet fituese të Thirrjes së

Pestë pararendëse të Tempus-it, si dhe bëri publike kriteret dhe kushtet e reja të Thirrjes së re, afati i së cilës përfundon në shkurt/mars 2013.

Ato do jenë të detajuara në sajtin zyrtar http://eacea.ec.europa.eu/tempus ose tempusalbania.edu.al kur të publikohet thirrja e gjashtë, në fillim të nëntorit dhe për të gjithë të interesuarit dyert e zyrës së Tempus Albania në Tiranë, janë të hapura. Por ndërkohë, ne do përpiqemi të japim një panoramë të përgjithshme dhe një fill, për t’u afruar drejt pikësynimit tuaj. Çfarë dhe cilët financon Tempus?

Programi Tempus ka për synim modernizimin e arsimit të lartë në vendet që rrethojnë shtetet e BE-së në Ballkanin Perëndimor, Evropën Lindore, Azinë Qendrore, Lindjen e Mesme dhe Afrikën Veriore duke e afruar nivelin e arsimit të tyre të lartë me standardet e BE-së. Dhe objektivat e tij i ka të ndara në tre kategori të mëdha që janë: reformimi i kurrikulave, reforma e menaxhimit dhe impakti i arsimit të lartë në shoqëri.

Tempus financon tre lloje aksionesh: Projektet e përbashkëta, masat strukturore dhe masat shoqëruese.

Projektet e përbashkëta janë për institucione të veçanta të arsimit të lartë dhe financojnë partnershipe shumëpalëshe ndërmjet BE-së dhe institucioneve të shteteve partnere, 29, përfshirë dhe Shqipërinë. Masat strukturore ndihmojnë në zhvillimin dhe reformën e sistemit të arsimit të lartë në vendet partnere për të rritur cilësinë e forcës punëtore dhe gjithë shoqërisë. Ndryshe nga dy të parat, Masat shoqëruese financohen nëpërmjet një mënyre tjetër dhe shërbejnë për të financuar zyrat kombëtare të Tempusit, prandaj ne do të merremi me dy aksionet e para, pikërisht me ato që u japin mundësinë institucioneve të arsimit të lartë të vendeve partnere të realizojnë me fondet e Tempusit projekte nga 500 mijë deri në 1 milion e 500 mijë Euro, nga të cilat Shqipëria ka përfituar gjatë 20 viteve të futjes në programin Tempus si shtet partner,

Edit Dibra

Shqipëria në Tempus: 20 vjet 343 aplikime 108 projekte fituese 39

projekte rajonale

69

projekte kombëtare

30

milionë euro

vetëm dy vjet pas themelimit të tij në vitin 1990. “Ka shumë projekte që janë duke u zbatuar në momentin që flasim, të tjerë kanë mbaruar me vite. Tani po zbatohen 23 projekte, disa janë në fazën e mbylljes, disa në fillim e zhvillim, sepse projektet Tempus zgjasin dy deri në tre vjet. Janë të gjithë projekte që përfshijnë universitete, por partnerë mund të jenë dhe shoqata, OJF që kanë të bëjnë me arsimin e lartë, Ministria e Arsimit, ose institucione të tjera brenda administratës publike, që kanë një rol brenda projektit. Janë projekte për reformimin e kurrikulave, programeve të studimit të universiteteve shqiptare, ose projekte për jetën universitare që kanë të bëjnë me menaxhimin, autonominë universitare, reformën financiare, si dhe me problemin më aktual, përshtatjen e kurrikulave me tregun e punës për të nxjerrë profesionistët që kërkohen nga ky treg”, thotë për Mapo Universitas Edit Dibra, koordinatorja lokale e Office Tempus Albania, e cila moderoi edhe takimin Tempus Info Day duke shfaqur gatishmërinë e zyrës së saj për të orientuar dhe ndihmuar çdo aplikant. Sepse, në të vërtetë të përgatisësh një projekt të përshtatshëm për programin Tempus nuk është aspak e lehtë.

Aplikimi dhe shanset për t’u përzgjedhur Bëhet fjalë për shuma të mëdha që BE vë në dispozicion për projektet fituese dhe nuk të habit fakti që dhe

kërkesat ndaj hartuesve të projekteve i ka të të njëjtave lartësi.“Fondet janë të mëdha 500 mijë Euro deri në një milion e gjysmë Euro, prandaj rruga për të fituar një fond të tillë nuk është aq e lehtë. Së pari duhet plotësuar një formular. Ata që e kanë bërë e dinë që është diçka impenjative, jo vetëm pjesa narrative, por janë shumë kërkesa të tjera, objektivat, indikatorët, rezultatet, janë disa standarde që duhen përmbushur. Duhet të kesh dhe pak përvojë. Formularët e buxhetit kanë vështirësitë e veta. Një kusht tjetër është njohja e mirë e gjuhës. Duhet ta njohësh shumë mirë gjuhën në të cilën do shkruhet projekti, që mund të jetë anglisht, frëngjisht, ose gjermanisht, për të qenë sa më të saktë e më bindës. Është e rëndësishme dhe faza e seleksionimit. Sepse kjo bëhet direkt në Bruksel, te agjencia që menaxhon programet Tempus. Ata ngrenë grupe ekspertësh të jashtëm që bëjnë vlerësimin”, përmbledh pak a shumë hallkat e aplikimit Edit Dibra, i cili nuk është aspak një shëtitje e qetë drejt një fondi parash. Aplikantët duhet të njihen në detaje me të gjitha kërkesat jo vetëm ato të shënuara me shkronja të vogla në formular, por dhe ato baziket që përcaktojnë klasifikueshmërinë e projektit që ndonjëherë, për ironi, ngatërrohen nga hartuesit e projekteve. “Nuk duhet harruar që nuk mund të aplikojë një person i vetëm, pra rektori i një universiteti le të themi. Jo, aplikimi duhet bërë nga institucioni, përndry-

MAPO

11

E mërkurë, 31 tetor 2012 www.mapo.al

she është i pavlefshëm. Por ndërkohë nuk duhet harruar që figura më e lartë e institucionit ta firmosë projektin që dorëzohet, përndryshe ai përsëri nuk është i vlefshëm”, udhëzoi Piia Heinamaki, përfaqësuesja për Shqipërinë e programit Tempus, EACEA, gjatë fjalës së saj në Tempus Info Day, të gjithë të interesuarit për të aplikuar me projektet e tyre në thirrjen e gjashtë të Tempus IV që hapet në nëntor. Dhe lista e kushteve që e bëjnë një aplikim të vlefshëm ose jo, që në fazën e parë, pa kaluar në detajet e plotësimit të formularëve, është e gjatë.

“Për një projekt kombëtar duhet të kemi minimalisht gashtë partnerë, tre shqiptarë dhe tre nga vende të ndryshme të BE-së. Mund të ketë dhe më shumë, por kaq janë të detyrueshëm.

Në projekt rajonal, ndërkohë, numri i partnerëve të detyrueshëm është shtatë: për shembull, dy nga Shqipëria, dy nga një vend tjetër i rajonit dhe tre nga BE. Pra, së pari duhet të gjenden partnerët”, theksuan Heinamaki dhe Dibra. Është dhe një kusht tjetër kyç që nuk duhet harruar sipas Heinamaki-t, i domosdoshëm në thirrjet e mëparshme dhe në këtë të fundit, për të gjitha institucionet e arsimit të lartë shqiptarë që duan të aplikojnë: “përfshirja e Ministrisë së Arsimit në ato projekte që quhen Masa Strukturore”. Më tej logjikën e këtij kushti e sqaron për Mapo Studenti koordinatorja lokale e zyrës së Tempus-it në Shqipëri. “Përfshirja e MASH në pro-

jekt është diçka pozitive, sepse nënkupton përfshirjen e niveleve politikëbërëse dhe vendimmarrëse brenda një projekti, që do të thotë se lehtësohet zbatimi i projektit në momentin që ministria është partner. Ka dy tipe projektesh Tempus. Ka projekte të përbashkëta që nuk e kanë kusht të domosdoshëm përfshirjen e MASH në projekt, ka dhe projekte që quhen masa strukturore. Këto janë fonde që jepen për të mbështetur reforma në arsimin e lartë, përmirësimin e kuadrit ligjor, reforma në nivel kombëtar dhe në këto projekte ministria është partner i detyruar dhe pa të projekti nuk mund të zgjidhet fitues”.

Një hallkë tjetër që duhet pasur kujdes në këtë zinxhir detyrimesh është zgjedhja e projektit që bën pjesë në prioritet e vendit të institucionit që aplikon. Për këtë duhet konsultuar faqja e Programit Tempus ose kontaktuar zyra lokale. Për shembull, aktualisht për Shqipërinë kanë prioritet në fushën e reformave të kurrikulave, projektet e përbashkëta për arsimin e mësuesve të cikleve parauniversitare, inxhinieritë etj., në fushën e reformimit të menaxhimit kanë masat strukturore të menaxhimit të universiteteve dhe shërbimit për studentët e me radhë.

Sigurisht të gjitha këto faza kërkojnë angazhim maksimal dhe sidomos për ata të herës së parë gjithçka duket e vështirë, por aplikantët kanë mundësinë e ndihmës teknike pranë zyrës lokale të Tempusit në Shqipëri.

Shqipëria, 20 vjet partnere në Tempus I pranishëm në aktivitetin e ditës informuese për thirrjen e gjashtë të Tempus IV ishte dhe zv.ministri i Arsimit dhe Shkencës, Ardian Tana. “Ministria e Arsimit dhe Shkencës shpreh vlerësimin për programin Tempus për gjithë mbështetjen 20-vjeçare që ai ka dhënë”, - tha Tana duke e shprehur me shifra frytshmërinë e kësaj marrëdhënieje “Nga viti 1992 deri në 2011 Shqipëria ka bërë 343 aplikime nga të cilat 108 janë projekte fituese, 39 rajonale dhe 69 kombëtare dhe programi Tempus ka akorduar gjatë kësaj kohe 30 milion Euro. Por kjo është vetëm një pistë mbi të cilën ky program ka shtrirë dorën e ndihmës dhe nxitjes ndaj Shqipërisë, pasi pjesë e tij është dhe ndihma që ka dhënë për individë, konkretisht për pedagogë me programe trajnimi të financuara plotësisht prej tij. “Tempusi ka qenë fillimisht programi i vetëm që ka dhënë mbështetje financiare për universitetet tona. Në vitet e para ka dhënë bursa për të trajnuar pedagogët dhe prej tij janë trajnuar rreth 70 për qind e pedagogëve. Jo vetëm kjo, por ka financuar laboratorë, biblioteka, që janë të prekshme sot e kësaj dite. Ka dhënë një ndihmë të madhe në reformimin e programeve që nuk është e dukshme menjëherë sepse ky është një proces dinamik, por është një ndihmë e madhe për të shkuar drejt standardeve europiane”, shprehet Dibra, koordinatorja lokale e Office Tempus Albania prej afërsisht dy vitesh. Nga viti 2007-2011, nga 560 mobilitete Tempus të planifikuara për sa i përket individëve, 545 janë realizuar me 124 pedagogë të ardhur në Shqipëri nga jashtë, 278 të dërguar dhe 143 studentë të dërguar.

“Programi Tempus ka ndihmuar përmirësimin e strukturave të arsimit të lartë, të kurrikulave, të menaxhimit të arsimit të lartë, që ai të qaset me standardet e BE-së”, ka shtuar mbështetur dhe në përvojën e fakultetit të tij, dekani i Shkencave Sociale të UT-së, Dr. Theodhori Karaj, gjatë Tempus Info Day. Ndërkohë, brenda pak ditësh do të shpallet dhe Thirrja e gjashtë, për të tjera projekte të reja që do kenë mundësinë e artë të sigurojnë fonde pothuaj të pamundura për t’u siguruar ndryshe. Qëndroni të përditësuar.

UET, UMB, UT Një projekt për të drejtat e njeriut në kurrikulat universitare

Përfaqësuesit e projektit për të drejtat e njeriut në kurrikulat e universiteteve

Një nga projektet Tempus që është duke u zbatuar aktualisht dhe që përfshin universitete nga Shqipëria është ai për zhvillimin e të drejtave të njeriut në kurrikulat universitare në Ballkanin Perëndimor.

Universitetet shqiptare që marrin pjesë në këtë projekt janë Universiteti Europian i Tiranës, Universiteti “Marin Barleti” dhe Universiteti i Tiranës. Pas takimit të parë në Britani të përfaqësuesve të këtij projekti nga Shqipëria, Mali i Zi, Bosnjë-Hercegovina, Serbia, Kosova, Suedia, Gjermania, Irlanda dhe Britania e Madhe në janar, takimi i dytë u zhvillua në Tiranë në muajin maj. Më pas kanë vijuar dhe takime të tjera për ecurinë e këtij projekti.

Zv. Rektorja për Kërkimin Shkencor dhe Metodologjinë në UET, Odeta Barbullushi, PhD, tregon si ka ecur projekti deri tani.

Pse u përfshitë në projektin Tempus “Të zhvillojmë të Drejtat e Njeriut në zemer të edukimit të lartë në Ballkanin Perëndimor”?

Ftesa për t’iu bashkuar projektit erdhi nga koordinatorja e projektit Tempus në Universitetin e Roehampton-it, Britani e Madhe, Dr. Michelle Lamb, e cila ka vite që studion të drejtat e njeriut. Projekti është i financuar nga fondet e Bashkimit Evropian dhe siç e parashikojnë dhe objektivat e projekteve Tempus, synon forcimin e kapaciteteve arsimore dhe të nivelit të mësimdhënies dhe nxënies, në të gjitha nivelet universitare. Po ashtu, praktikisht, projekti synon futjen më shumë të lëndëve me komponent të Drejtat e Njeriut në kurrikula.

Por ky projekt Tempus, ashtu siç e thotë dhe emri synon t’i kthejë të Drejtat e Njeriut në çështje që diskutohet, për të cilën mendojnë si stafi pedagogjik, ashtu dhe administrata dhe studentët.

Pse janë të rëndësishme të Drejtat e Njeriut për arsimin e lartë sot?

Kur themi të drejtat e njeriut, shumë vetë

mendojnë vetëm për ligje dhe norma ligjore, ndërsa disa të tjerë vetëm për aksione të shoqërisë civile për mbrojtjen e tyre. Mënyra më e mirë për të menduar për të drejtat e njeriut është si një ethos, apo një mënyrë të menduari, po të doni dhe ideologji. Ne në auditor nuk formojmë vetëm specialistë, por synojmë të formojmë dhe qytetarë, pjesëtarë të një komuniteti. Prandaj është e rëndësishme formimi i tyre dhe me një bazë mbi të Drejtat e Njeriut dhe si lidhen të Drejtat e Njeriut me fushat e tyres specifike të studimit. Ç’lidhje kanë të Drejtat e Njeriut me fushat e tjera të studimit si Shkencat Sociale apo Ekonomiku?

Kanë shumë lidhje nëse mendojmë për të drejtat e njeriut si mënyrë të menduari dhe jo thjesht një kurrikulë. Unë vetë nuk kam asnjë lidhje direkte me të Drejtat e Njeriut në kuptimin tradicional, sepse vij nga fusha e marrëdhënieve ndërkombëtare. Megjithatë, edhe brenda fushës sime të studimit është e pamundur tashmë të shpjegosh ndërhyrjet humanitare pa shpjeguar revolucionin e të drejtave të viteve ‘60, apo pa shpjeguar lidhjen e ideologjisë së të drejtave të njeriut me konceptimin e ‘sigurisë njerëzore’. Në vetvete, të Drejtat e Njeriut janë inter-disiplinare dhe duhet të jepen nga disa profile e programe dhe jo vetëm nga Shkencat Juridike.

Vështirësitë e deri tanishme të projektit? Është e vështirë të japësh një lëndë me komponent të drejtat e njeriut, nëse nuk ke ekspertizë ligjore. Po ashtu, është e vështirë të japësh një lëndë të tillë, pikërisht për shkak të karakterit të saj inter-disiplinar. Po ashtu, studentëve u duket shpesh fusha e studimit e të drejtave të njeriut shumë ligjore dhe larg jetës së përditshme. Prandaj është e nevojshme futja e metodave interaktive, materialeve vizuale dhe përdorimit të rasteve studimore nga Ballkani Perëndimor dhe Shqipëria për të ilustruar teorinë. Bashkë me disa kolegë nga universitetet e tjera të konsorciumit, unë jam pjesë e grupit të punës që po punon pikërisht mbi metodologjinë e dhënies së lëndëve të të Drejtave të Njeriut dhe burimet/literaturën.

Të dhëna të përgjithshme: Projekti: 2011-2014 Brenda konsorciumit të 16 universiteteve të përfshirë në projekt (përfshi dhe Universitetin e Tiranës dhe Universitetin Marin Barleti), 12 universitete nga Ballkani Perëndimordhe 4 nga BE: Universiteti i Galway, Universiteti i Mannheim-it, i Goteburgut dhe i Roehampton-it.

CMYK

MAPO

e mërkurë, 31 tetor 2012 www.mapo.al

Shqipëria Prej vitit 1990-2009, jetoi si emigrant në Itali. Gjatë gjithë jetës, është marrë me publicistikë, përkthime, studime dhe shkrime librash, të cilat u botuan vetëm mbas vitit 1990.

Amik Kasoruho në moshën 17-vjeçare, pak para arrestimit

Është njohës i disa gjuhëve të huaja. Krijimtaria e tij më e madhe është në fushën e përkthimit dhe të publicistikës. Në Itali ka botuar librat Një ankth gjysmëshekullor, Çmimi i një ëndrre, Mes burgut dhe Zotit, Fluturimi i gjatë i një ore. Në Prishtinë ka botuar romanin Ikje nga trilli i perëndive.

Ka përkthyer dhe botuar në Itali më shumë se dhjetë vepra, prozë dhe poezi, të autorëve shqiptarë dhe në shqip mbi gjashtëdhjetë përkthime nga Pirandello, Allende, Robbins, Rowlling, Brontè, Hawthorne, etj.

Prej vitit 2009 jeton në Tiranë.

“Ata që kanë patur fatin e mirë të mos e kenë përjetuar Shqipërinë midis viteve 1945-1990, kur të lexojnë këtë kronike të ngjeshur, por tejet të saktë të asaj periudhe gati gjysmëshekullore, ka të ngjarë të mbledhin buzët me përçmim e të thonë: “Bah, ç’përralla po na treguaka ky!” Kurse ata që e kanë përjetuar në kurrizin e tyre, do të thonë: “S’paska rrëfyer as çerekun e atyre që kanë ndodhur në të vërtetë! “ Ndoshta kështu do të thonë ... “ Robert Shvarc, 1996 Ata që kanë patur fatin e mirë të mos e kenë përjetuar Shqipërinë midis viteve 1945-1990, kur të lexojnë këtë kronike të ngjeshur, por tejet të saktë të asaj periudhe gati gjysmëshekullore, ka të ngjarë të mbledhin buzët me përçmim e të thonë: “Bah, ç’përralla po na treguaka ky!” Kurse ata që e kanë përjetuar në kurrizin e tyre, do të thonë: “S’paska rrëfyer as çerekun e atyre që kanë ndodhur në të vërtetë! “ Ndoshta kështu do të thonë ...

RobeRt ShvaRc, 1996 * * * Amik Kasoruho depërton me pjekuri dhe kthjelltësi që hera herës të bën shumë përshtypje në ngjarje të koklavitura të viteve të para të kësaj historie, kur bizantinizmi i veprimeve të partisë së E. Hoxhës mbillte gënjeshtra e vdekje rreth e qark për të çarë rrugën drejt rrëmbimit të pushtetit, pa marrë parasysh se ku shkelte.

GjeRGj Zheji Hylli i Dritës, 1994 (pas botimit të parë italisht) * * * Një libër që bie si një gur në pellgun e historiografisë, thyen heshtjen fajtore të së kaluarës dhe të së sotmes, hulumton në natën e diktaturës dhe sinjalizon horizonte të reja kërkimi.

PRof. elio MiRacco Universiteti La Sapienza, Romë isbn: 978-99956-39-77-8

9 789995 639778

shQiPËriA, Ankthi dhe ËndrrA

ankthi dhe ëndrra

Promovimi

Amik kAsoruho

amik kasoruho I lindur në vitin 1932 në Tiranë, në vitin e tretë të shkollës së mesme, Amik Kasoruho arrestohet si kundërshtar i regjimit dhe vuan shtatë vjet në burgun e Burrelit.

Babai i tij pushkatohet pa gjyq. I përjashtuar përgjithmonë nga të gjitha shkollat e Shqipërisë, Kasoruho u dëbua për njëzet e shtatë vjet bashkë me familjen në fshatin Gosë të Kavajës.

Çmimi: 800 L

12

shQiPËriA

ankthi dhe ëndrra refleksione për një kohë

Amik kAsoruho

E martë, 30 tetor, ora 18:00 në hollin e Universitetit Europian të Tiranës

MAPO

13

E mërkurë, 31 tetor 2012 www.mapo.al

aktivitete

Konferenca Shkencore “Arsimi i lartë, masivizimi dhe sfidat e tij drejt integrimit europian”, synon të japë një ndihmesë cilësore për zhvillimin cilësor e produktiv të arsimit të lartë në Kosovë dhe në Shqipëri, për një arsim të lartë paneuropian dhe për një diplomim cilësor të studentëve në të tre ciklet e studimit universitar

Sfidat e arsimit të lartë drejt integrimit europian Problematikat dhe dimensionet e reja në të cilat po ecën arsimi i lartë në Shqipëri dhe Kosovë ishte tematika e trajtuar në konferencën shkencore ndërkombëtare “Arsimi i lartë, masivizimi dhe sfidat e tij drejt integrimit europian”, e organizuar nga Universiteti Europian i Tiranës dhe Universiteti AAB Përmirësimi i legjislacionit të arsimit të lartë, rikonceptimi dhe ristrukturimi i kurrikulave të reja shkencore e ndërkombëtare, hapja e programeve të reja të studimit në të tre ciklet e studimeve universitare, masivizimi dhe rritja e cilësisë në mësimdhënie, akordimi i diplomave që ndihmojnë në përballimin e sfidave të tregut të punës, rajonal e global, qasja drejt universiteteve e shkollave të larta më të mira europiane etj., janë disa nga çështjet parësore ku të dy vendet, Kosova dhe Shqipëria - të përfshirë në proceset europiane të arsimit të lartë dhe në aktet e objektivat që burojnë nga Procesi i Bolonjës - janë duke punuar fort. Në kuadër të këtyre përpjekjeve, u zhvillua edhe konferenca shkencore ndërkombëtare “Arsimi i lartë, masivizimi dhe sfidat e tij drejt integrimit europian”, organizuar nga UET dhe universiteti AAB, Prishtinë, në datat 26-27 tetor, në mjediset e Universitetit Europian të Tiranës.

“Ideja ka qenë shumë e qartë: së pari të bashkërendojmë përpjekjet dhe forcat, të organizojmë së bashku konferenca të tilla dhe të kalojmë një fazë të re përmes Tiranës dhe Prishtinës, për një treg të përbashkët arsimor, një hap i sigurt drejt proceseve integruese, apo edhe bashkuese, sepse drejt kësaj po shkojmë. Ka një rëndësi të veçantë kjo konferencë, sepse përkon me 100-vjetorin e Pavarësisë. Qëllimi i kësaj konference është shkëmbimi i mendimeve dhe prezantimi i modeleve të suksesshme ose jo të edukimit. Kjo konferencë me tematikë aktuale, është me interes të gjerë publik dhe zhvillohet në një moment kyç të zhvillimeve për arsimin në Kosovë, Shqipëri apo Maqedoni” - shpreh rektori i Universitetit Europian të Tiranës, Tonin Gjuraj.

Pjesëmarrësit në këtë konferencë janë specialistë të shkencave të edukimit nga Kosova dhe Shqipëria. “Këto ide, këto tema të konferencës, do të mund të merren pastaj nga të dy universitetet si nisje për të hapur debatet për përmirësuar procedura apo harmonizim të legjislacionit mbi arsimin e lartë. Kjo hap shtigje të reja, mundësi të reja për të intensifikuar punën për përparimin e politikave arsimore dhe zhvillimin e arsimit të lartë në përgjithësi në trojet shqiptare” –ishte i mendimit dekani i fakultetit të Edukimit në Universitetin AAB Prishtinë,

Vehbi Miftari. Në çështjet e parashtruara në konferencën shkencore, u shpalos një panoramë me alternativa të shumta, zhvillimet që ndeshen në Institucionet e Arsimit të Lartë, publike dhe private në Republikën e Shqipërisë e në Republikën e Kosovës.

Idetë, konceptimet, praktikat, analizat interesante e produktive, do të krijojnë një përfytyrim të ri për të gjithë për rrugën në të cilën është e nevojshme të ecë e të zhvillohet arsimi i lartë, në rrugën e tij drejt masivizimit e cilësisë, si një arsim që është i pandarë nga rruga e zhvillimit të tij në Europë, në ShBA etj. “Arsimi lartë në vitet e fundit ka ndryshuar rrënjësisht, çështje që diskutohen si çështje e ditës, para shatë vitesh nuk diskutoheshin fare. Nga kuadri ligjor te ndryshimet përmbajtjesore, po ashtu ndryshimet që kanë të bëjnë me metodologjinë në auditorë dhe kërkimin shkencor.

Një prej faktorëve të rëndësishëm që kanë sjellë ndryshim është hyrja e sektorit privat dhe praktikat e reja në mësimdhënie. Si edhe pranimi i metodave, perspektivave nga njëra disiplinë e shkencave sociale në tjetrën dhe fusha e edukimit, nuk përbën përjashtim”- tha zv.rektorja për Kërkimin Shkencor dhe Metodologjinë në UET, Odeta Barbullushi.

Konferenca shkencore “Arsimi i lartë, masivizimi dhe sfidat e tij drejt integrimit europian”, synon të japë një ndihmesë cilësore për zhvillimin cilësor e produktiv të arsimit të lartë në Kosovë dhe në Shqipëri, për një arsim të lartë paneuropian dhe për një diplomim cilësor të studentëve në të tre ciklet e studimit universitar.

Ide dhe koncepte nga Konferenca Ekonomia e dijes si thelb i edukimit në epokën globale dhe sfidat e zhvillimit ekonomik “Ekonomia e dijes dhe informacionit, e quajtur ndryshe ‘ekonomia e re’, rezulton të jetë çelësi i suksesit të zhvillimit ekonomik për pjesën më të madhe të vendeve perëndimore. Sa më tepër që vendet në zhvillim, përfshirë këtu edhe Shqipërinë, të investojnë në “ekonominë e re”, aq më të lehtë do ta kenë ato të ndjekin ritmin dhe performancën e vendeve të zhvilluara, të integrohen në ekonominë botërore dhe të përfitojnë prej saj”.

Prof. Dr. Adrian Civici, President i UET Dokt. Besarta Vladi Kërkimi shkencor në hapësirat universitare (Procesi i Bolonjës – Rasti i Shqipërisë) “Kërkimi shkencor renditet një nga dhjetë prioritetet e Kartës së Bolonjës për dhjetëvjeçarin në vazhdim. Në këtë kuadër, zhvillimi i kërkimit shkencor mbetet një nga drejtimet prioritare në zhvillimet universitare. Punimi sjell modelin e përqasjes së kërkimit shkencor në universitetet shqiptare në frymën e Procesit të Bolonjës, duke argumentuar rëndësinë dhe evidentuar hapësirën që zë ai në sajë të këtij procesi”.

Dr. Tomi Treska, dekan i Fakultetit të Shkencave Sociale dhe të Edukimit, UET Disa prirje dhe zhvillime në arsimin tonë të lartë dhe raportet e tij me integrimin europian “Skema ime strukturore bazohet në parashtrimin sintetik të zhvillimeve cilësore të arsimit të lartë në fushën e kurrikulave, në programet e studimit, ato të hapura si edhe të programeve të reja

60 vjet Mjekësi shqiptare Në këtë gjashtëdhjetëvjetor kryeministri Berisha bëri të ditur nisjen e procedurave ligjore për të shndërruar Fakultetin e Mjekësisë në Universitetin e Mjekësisë Ishte 22 shtator i vitit 1952, kur 67 të rinj nisnin ditën e parë si studentë të Institutit të Lartë Mjekësor, të cilët kishin hyrë në godinën midis pavijoneve të qendrës spitalore dhe Shkollës Ushtarake në Tiranë, për t’u formuar e shndërruar në mjekë të përgjithshëm.

Tashmë ka kaluar një muaj qyshe u mbushën plot gjashtëdhjetë vite jetë të Fakultetit të Mjekësisë në Universitetin e Tiranës, dhe mijëra e mijëra të diplomuar që kanë ushtruar dhe vijojnë të ushtrojnë profesionin e mjekut kanë dalë prej dyerve të fakultetit.

Për të festuar këtë përvjetor jubilar stafi i fakultetit organizoi dje një ceremoni, ku të pranishëm ishin mjaft figura të shquara nga fusha e mjekësisë, me pjesëmarrjen e veçantë e kryeministrit të vendit, Sali Berisha, i cili vinte në petkat e ish-studentit dhe pedagogut të këtij fakulteti.

“Për mua, si ish student dhe pedagog i këtij fakulteti, është një rast i veçantë të përulem me nderimin më të madh para atyre grave e burrave mendjendritur, që themeluan Fakultetin e Mjekësisë”, - tha kryeministri, i cili vazhdoi me shprehjen e nderimeve për profesorët, kolegët e studentët gjatë viteve.

Presidenti i Republikës, Bujar Nishani i akordoi Fakultetit të Mjekësisë në 60-vjetorin e themelimit titullin “Nderi i Kombit”, për kontributin e shquar në mjekësinë shqiptare.

Në këtë ditë ceremoniale e festive u shpërn-

danë diplomat për studentët e Fakultetit të Mjekësisë. Ndërsa kryeministri u dorëzoi diplomat pesë studentëve të shkëlqyer të fakultetit.

Në këtë gjashtëdhjetëvjetor kryeministri Berisha bëri të ditur nisjen e procedurave ligjore për të shndërruar Fakultetin e Mjekësisë në Universitetin e Mjekësisë.

“Sot, në këtë 60-vjetor ju jeni shumë larg 40-vjetorit që keni festuar 20 vjet më parë. Ju jeni shumë më lart, shumë herë më të mëdhenj.

Sot, de facto, ju jeni Universiteti i Mjekësisë i Shqipërisë dhe ju do të jeni i tillë këtë vit. Ju e ndërtuar atë, duke e zgjeruar në të gjitha fushat, në të gjitha degët dhe Shqipëria meriton të ketë Universitetin e saj të Mjekësisë”, - përfundoi ai, duke thënë se ky profesion është burim frymëzimi që të sëmurët të ngadhënjejnë mbi sëmundjen.

të studimit, titujt e diplomave, suplementi i diplomës etj., për të përballuar sfidat e tregut të punës. Realizimi cilësor i kurrikulës së re është i lidhur me “Maturën shtetërore”, si një koncept dhe praktikë e re, e huazuar dhe nën ndikimin e shkollave europiane të zhvilluara dhe klima që ai gjeti në terrenin shqiptar”.

Prof. Asoc. Dr. Valier Peshkëpia, UET Kosova, pjesë e programeve për arsim dhe trajnim të BE-së, sfidat dhe realiteti “Kosova me arsimimin e tanishëm që e ka mund të jete si një çelës i artë i shoqërisë dhe shtetit në ditët e sotme, mbetet pjesë e funksionimit dhe akceptimit të elementeve përparuese standardizuese shoqërore përmes programeve të BE-së. Kosova tash e një dekadë ka qenë pjesëmarrëse e rrjeteve europiane sa i përket nivelit inkuadrues të programeve të ofruara nga ana e BE-së, por jo sa duhet në aspektin zbatues konform mundësive të këtyre mekanizmave arsimore të dedikuara për Kosovën”.

Hamdi Hoti, Halim Bajraktari, AAB Prishtinë Universiteti dhe shteti, ose çlirimi i universitetit prej shtetit “Kumtesa ekzaminon procesin historik të etatizimit dhe të kolonizimit të universitetit europian e modern, si institucion, si edhe marrëdhënien problematike të universiteteve shqiptare me shtetin”.

Fatos Tarifa, PhD, UET Modeli Britanik i Arsimit të Lartë: Realitet dikensian apo Parajsë e iniciativës dhe krijimtarisë?

“Modeli britanik i arsimit të lartë është vlerësuar nga shumë studiues si një e mesme e artë mes cilësisë së lartë në mësimdhënie dhe iniciativës së stafit akademik për të kërkuar, krijuar dhe për t’i shërbyer me produktet e punës së tyre kërkimore politikave sociale, ekonomisë dhe kulturës jo vetëm kombëtare por dhe asaj botërore. Mbajtja e vendit të parë në botë për cilësinë e mësimdhënies dhe të kërkimit shkencor është siguruar në një masë të madhe nëpërmjet financimit publik të universiteteve, të kombinuar me autonomi administrative dhe liri akademike”.

Odeta Barbullushi, PhD, zv.rektore për Kërkimin Shkencor dhe Metodologjinë, UET Ndikimi i arsimit në rritjen e imazhit të Kosovës “Cilat janë mundësitë që arsimi të mund të ndikojë në rritjen e reputacionit të vendit, imazhit, apo gjetjes së miqve në botën e jashtme?! Kjo, sipas studiuesit të mirënjohur për imazhin dhe themeluesit të nocionit “soft power”, Joseph Nye, mes tjerash, mund të arrihet edhe nëpërmjet arsimit: studentët e huaj që janë në vendin tuaj, nesër në vendin e tyre mund të zënë pozita të fuqishme dhe ta shohin vendin tuaj me mjaft dashamirësi”.

Dokt. Hasan Saliu, Universiteti AAB, Prishtinë

14

MAPO

E mërkurë, 31 tetor 2012 www.mapo.al

Kodi i punës Më shumë pushime vjetore për punonjësit, 48 orë puna javore

Për herë të parë do të paguhet edhe puna e kryer nga shtëpia. Shkon në 63 ditë leja e paslindjes me pagë të plotë për gratë, ndërsa burrat do të përfitojnë 4 muaj leje pa të drejtë page për t’u përkujdesur për fëmijët deri në 6 vjeç

Zbardhen ndryshimet e bëra në 90 nene të Kodit të Punës. Bëhet 28 ditë leja vjetore, do të paguhen ditët e festave zyrtare kur punonjësit janë në pune. Ksera: Çdo punonjës nuk duhet të punojë më shumë se 48 orë në javë, maksimumi i orëve shtesë në vit nuk mund të jetë më shumë se 200 orë Jonida Tashi

të Punës janë, në Shqipëri me kod pune futet ‘tele-puna’. Për herë të parë diskriminimit në punë, ngacmimit seksual i jepet një rëndësi tepër e veçantë dhe ky Kod i jep mbrojtje punëmarrësve. Koha maksimale javore e punës të mos jetë më shumë se 48 orë dhe maksimumi i orëve shtesë në vit për një punëtor nuk mund të jetë më shumë se 200 orë”, - u shpreh ministri Ksera. Në Kodin e ri parashikohet që punëmarrësi të gëzojë të drejtën e pagës në ditët e festave zyrtare, kur kjo ditë bie ditë pune.

Sipas ndryshimeve të propozohen, leja vjetore e punonjësve do të jetë 28 ditë.

“Kohëzgjatja e pushimeve vjetore është jo më pak se 28 ditë kalendarike gjatë vitit të punës në vazhdim. Pushimet vjetore nuk përfshijnë ditët e festave zyrtare.

Nëse festa zyrtare bie ditën e pushimit vjetor me pagesë, pushimi vjetor shtyhet”, - përcaktohen në draftin e ri. Një risi tjetër në Kod është se burrat do të mund të përfitojnë 4 muaj leje pa të drejtë page, për t’u përkujdesur për nevojat e fëmijës brenda 6 viteve të parë të jetës së tij. Ndërsa për gratë, nga 42 ditë, leja e paslindjes me rrogë të plotë shkon në 63 ditë. Kodi i ri parashikon leje edhe për çiftet që birësojnë një fëmijë të porsalindur. Për mbrojtjen e të miturve nga shfrytëzimi, Ministria e Punës propozon që të rritet mosha e punësimit nga 14 vjeç në 15 vjeç. Një mbrojtje më të madhe Kodi i Punës siguron edhe

për punëmarrësit, ku për herë të parë është vendosur që çdo punëdhënës nëse prish kontratën e punës me punonjësin e tij, ai duhet ta shoqërojë edhe me shkaqet e prishjes dhe se barrën e provës për të vërtetuar se shkaqet ekzistojnë e ka punëdhënësi. Po kështu, në Kod sanksionohet se kontrata e punës lidhet në formë të shkruar. Ajo mund të ndryshohet me shkrim nëse palët bien dakord për ta bërë këtë. Sipas Kodit të ri, ngacmimet seksuale brenda ambienteve të punës do të dënohen rëndë.

Sanksioni për këtë vepër është vendosur për herë të parë në Kodin e Punës, ku përcaktohet se: “shqetësim seksual është çdo formë e padëshiruar sjelljeje, e shprehur me fjalë ose veprime fizike dhe simbolike, me natyrë seksuale, e cila ka për qëllim ose sjell si pasojë cenimin e dinjitetit personal, në mënyrë të veçantë kur krijon një mjedis kërcënues, armiqësor, poshtërues, përçmues apo fyes që kryhet nga punëdhënësi kundrejt një punëmarrësi , një punëkërkuesi për punë ose midis punëmarrësve”. Kodi i Punës nuk ka pësuar asnjë ndryshim që nga vitit 2003 dhe kjo është e treta herë që rishihet që nga hartimi i tij. Projektligji i miratuar dje në Këshillin e Punës do të kalojë së shpejti në Këshillin e Ministrave, për t’i hapur rrugën procedurës së miratimit të ligjit në Kuvend, që kërkon votim me tre të pestat e votave të deputetëve në Parlament.

Ndryshojnë orët e punës dhe koha e pushimeve për punonjësit e institucioneve shtetërore dhe atyre që punojnë në kompani private. Tani e tutje çdo punonjës nuk duhet të punojë më shumë se 48 orë në javë, duke përfshirë edhe oraret shtesë. Ky është një nga ndryshimet që propozohet të bëhet në Kodin e Punës, nëpërmjet të cilit kërkohet t’u vihet “fre” edhe orëve shtesë të pajustifikuara që mjaft punonjës të administratës kryejnë gjatë muajve të vitit, me qëllimin e vetëm për të përfituar një rrogë më të lartë. Sipas ndryshimeve të reja që Ministria e Punës propozon të bëhen në Kod, maksimumi i orëve shtesë në vit për një punëtor nuk mund të jetë më shumë se 200 orë. Këshilli Kombëtar i Punës miratoi në mbledhjen e djeshme me konNdryshimet kryesore në Kodin e Punës sensus ndryshimet në Kodin e Punës, i treti ky në harkun e 16 viteve që nga • Koha maksimale javore e punës së bashku me orët shtesë, jo më shumë se 48 orë miratimi i tij në fillim të viteve ‘90.

• Maksimumi i orëve shtesë në vit për një punëtor nuk mund të jetë më shumë 200 orë Duke folur për disa nga ndryshimet më • Kohëzgjatja e pushimeve vjetore është jo më pak se 28 ditë kalendarike të rëndësishme në Kodin e Punës, min• Punonjësit do të paguhen në ditët e festave zyrttare, kur kjo ditë bie ditë pune istri i Punës, Spiro Ksera, njëherësh • Rritet periudha e detyrueshme e lejes së paslindjes me pagë të plotë nga 42 në 63 ditë edhe kreu i Këshillit Kombëtar të Pu• Burrat do të përfitojnë 4 muaj leje për t’u përkujdesur për fëmijët deri në 6 vjeç nës, tha se një nga risitë e bëra është • Rritet mosha e punësimit nga 14 në 15 vjeç, për mbrojtjen të miturve nga shfrytëzimi njohja dhe pagimi i punës nga shtëpia, x Në pjesën e sipërm• e matNdalohet urantit i shfaqeçdo n të gformë jitha gjenediskriminimi ralitetet si dhe pikëdhe t/notangacmimi seksual në fushën e punësimit mesatare e shkollës së mesme si dhe notat e marra gjatë provimeve të Maturës e njohur ndryshe si “tele-puna”. “Kemi Shtetërore.

• Kontrata e punës lidhet me shkrim dhe mund të ndryshohet nëse palët bien dakord arritur që të kemi ndryshime në x 90 Poshnetë të dhënave p• ersoPrishja nale të mate urakontratës ntit është një Dsë rop punës Down Lisnga t e cilpunëdhënësi a i jep duhet të shoqërohet edhe me shkaqet undësinë atij që të përzgjedhë njërin nga 281 programet e studimit që ofrohen në ne të këtij Kodi, risitë kryesore tëmraKodit undin e dytë nga IALP-të. x Pas përzgjedhjes, më poshtë, shfaqen pikët që maturanti grumbullon në këtë program studimi dhe pikët e fituesit të fundit në fazën e dytë të aplikimit me formularin A2.

Duke i krahasuar pikët personale të grumbulluara me pikët e fituesit të fundit, maturanti merr vendim që të përzgjedhë ose jo atë program studimi. Për ta përzgjedhur një program studimi ai duhet të klikojë mbi butonin “Përzgjidhe Programin”.

Del udhëzimi për aplikimin online, si do të plotësohet Formulari A3 Sistemi informatik nuk të lejon që të përzgjidhen më shumë se 10 preferenca, por lejon që të fshihet ndonjëra prej tyre si dhe të rirenditen ato. Nëse maturanti do të heqë një program të caktuar studimi ai duhet të klikojmë tek butoni “Hiqe” ndërsa për t’i rirenditur në kutizat anësore duhet të shtypë renditjen e re te propozuar dhe më pas të klikojë mbi butonin poshtë “Ruaj Renditjen”.

(Kujdes! Gjatë vendosjes së renditjes së re nuk duhet të kemi përsëritje numrash)

Ministria e Arsimit publikon udhëzuesin për plotësimin online të Formularit A3 nga kandidatët që duan të marrin pjesë në raundin e dytë të pranimeve në universitete. Fillimisht, MASH sqaron se për të bërë aplikimin online, çdo kandidat duhet të paraqitet pranë ambientit të caktuar nga drejtoria/zyra arsimore e rrethit ku banon, me dokumentin personal të identifikimit. Për këtë arsye, MASH ka përcaktuar edhe shkollat sipas drejtorive arsimore në rrethe ku do të kryhet aplikimiVionline. erencën e pare dhe në regjistrimin onni re: Nuk është e nevojshme të shkruani kodin e mbikëqyrësit Në udhëzim, MASH ka përcaktuar si- line ka konfirmuar vazhdimin e garës pas rasteve edhe maturantët që kanë dhe ka dorëzuar dokumentet pranë aplikuar me Formularin A2, të cilët do sekretarisë së 7fakultetit, ai do të lejohet të lejohen të vazhdojnë më tej garën, si të vazhdojë garën në raundin e dytë me dhe ata që nuk do ta kenë këtë të dre- preferencat e përzgjedhura në Formujtë. Kështu, nëse maturanti është larin A2, pa plotësuar A3-shin. Nëse shpallur fitues pas aplikimit me For- maturanti është shpallur fitues pas apmularin A2, dhe është i pa regjistruar, likimit me Formularin A2 në preferpra nuk ka dorëzuar dokumentet pra- encën e parë dhe është regjistruar në në sekretarisë së fakultetit, ku është këtë program duke kryer dorëzimin e shpallur fitues, ai do të lejohet të vazh- dokumenteve në sekretarinë mësidojë garën në raundin e dytë me pref- more të fakultetit, ai nuk mund ta erencat e përzgjedhura në Formularin vazhdojë garën në raundin e dytë. Po A2, çka do të thotë se ai nuk mund ta kështu, edhe maturanti i shpallur plotësojë Formularin A3. Në rastin kur fitues pas aplikimit me Formularin A2, maturanti është shpallur fitues pas ap- por jo në preferencën e parë, i cili në likimit me Formularin A2, jo në pref- regjistrimin online ka konfirmuar

ndërprerjen e garës duke “konfirmuar regjistrimin përfundimtar në preferencën e fituar” dhe ndërkohë ka dorëzuar dokumentet pranë sekretarisë mësimore të fakultetit, nuk ka të drejtë të vazhdojë garën në raundin e dytë.

Sipas kushteve të vendosura nga MASH, në raundin e dytë do të mund ta vijojnë garën maturantët që nuk e kanë plotësuar Formularin A2 në raundin e parë. Këta maturantë duhet të plotësojnë Formularin A3, ku do të përzgjedhin njërin nga 281 programet e studimit që ofrohen në raundin e dytë. MASH sqaron se pas përzgjedhjes së çdo dege, gjatë aplikimit online shfaqen pikët që maturanti grumbullon në këtë program studimi si dhe pikët e fituesit të fundit në fazën e dytë të aplikimit me Formularin A2. Duke i krahasuar pikët personale të grumbulluara me pikët e fituesit të fundit, maturanti merr vendim që të përzgjedhë ose jo atë program studimi. Sipas afateve të vendosura nga MASH, plotësimi i Formularit A3 do të nisë ditën e mërkurë deri në datën 2 nëntor.

Në datën 8 nëntor, MASH pritet të publikojë listën e fituesve për rreth 7 mijë kuotat e raundit të dytë të pranimeve.

Nga mbledhja e djeshme e Këshillit Kombëtar të Punës

ditët e punës dhe pushimet Puna në shtëpi dhe “tele-puna” Me kontratën e punës në shtëpi, punëmarrësi kryen punën e tij, në shtëpi apo në ndonjë vend tjetër të përcaktuar në marrëveshje me punëdhënësin, sipas kushteve të rëna dakord midis tyre në kontratën e punës. Nuk do të konsiderohet se punëmarrësi kryen “punë në shtëpi” ose “tele-punë” nëse ai punon rastësisht në një vend tjetër pune nga ai i rënë dakord në marrëveshje midis tyre, ose në rrethana të veçanta, me pëlqimin e punëdhënësit, ose sipas një marrëveshjeje me të, kryen një lloj tjetër pune të parashikuar në kontratë.

Puna në ditën e pushimit Puna e kryer ditën e pushimit javor kompensohet me një shtesë page jo më pak se 25 për qind, ose me një pushim të pagueshëm të barabartë me kohëzgjatjen e punës së kryer, plus një pushim shtesë jo më pak se 25 për qind të kohëzgjatjes së kësaj pune.

Puna e kryer në ditët e festave zyrtare, kur kjo bie dite pune, kompensohet me një shtesë mbi page jo më pak se 125 për qind, ose me një pushim të pagueshëm të barabartë me kohëzgjatjen e punës së kryer, plus një shtesë jo më pak se 125 për qind të kohëzgjatjes së kësaj pune.

Pushimi merret një javë para ose pas kryerjes së punës.

Pushimet gjatë orarit të punës Kur punëmarrësi punon më shumë se 6 orë në ditë pa ndërprerje, duhet të parashikohet një pushim pa pagesë jo më pak se 20 minuta, i cili duhet të jepet mbas tre ore, dhe jo më vonë se 6 orë pune të vazhdueshme. Nëse punëmarrësi punon më shumë se 9 orë të vazhdueshme në ditë, i jepet një tjetër pushim prej jo me pak se 20 minuta.

Orët shtesë Punëdhënësi mund të urdhërojë në mënyrë të njëanshme kryerjen e orëve shtesë të punës, por jo më shumë se 200 orë në vit. Nuk mund të kërkohet kryerja e orëve shtesë javore kur punëmarrësi ka kryer 48 orë pune në javë. Në raste të veçanta, për një periudhe deri në katër muaj, mund të punohet me shumë se 48 orë në javë por koha mesatare javore e punës për këtë periudhe nuk duhet të jetë më shumë se 48 orë. Ndalohet kryerja e orëve shtesë të punës nga gratë shtatzëna, dhe mbas lindjes së fëmijës, deri sa fëmija të mbushë moshën 1 vjeç.

Pushimet vjetore Kohëzgjatja e pushimeve vjetore është jo

me pak se 28 ditë kalendarike gjatë vitit të punës në vazhdim. Pushimet vjetore nuk përfshijnë ditët e festave zyrtare.

Nëse festa zyrtare bie ditën e pushimit vjetor me pagesë, pushimi vjetor shtyhet.

Pushimi vjetor shtyhet kur punëmarrësi gjatë periudhës së këtij pushimi, ka qenë i shtruar në spital, ose ka qëndruar në shtëpi për shkak sëmundje ose aksidenti, të vërtetuar me raport mjekësor.

Pushimet vjetore nuk zëvendësohen me pagesë me përjashtim të rasteve kur marrëdhënia e punës ka përfunduar dhe punëmarrësi nuk i ka kryer pushimet që i takojnë. Në këtë rast ai ka të drejtë për një shpërblim të barabartë me pagën e këtyre pushimeve.

Pushimet gjatë vitit Në rast martese të punëmarrësit ose vdekje të bashkëshortit/bashkëjetuesit, paraardhësve ose pasardhësve të drejtpërdrejtë punëmarrësi përfiton 5 ditë pushimi të paguar. Në rast sëmundje të rëndë të anëtarëve të familjes, bashkëjetuesit, të paraardhësve ose të pasardhësve të tij të drejtpërdrejtë, e vërtetuar me raport mjekësor, punëmarrësi përfiton jo më shume se 10 ditë pushimi të papaguar.

Në rast lindjeje fëmije, bashkëshorti/ bashkëjetuesi përfiton 3 ditë pushimi ditor të paguar.

Leja prindërore për burrat Punëmarrësi që ka më shumë se një vit pune të pandërprerë tek i njëjti punëdhënës, ka të drejtë për një leje të papagueshme, jo me pak se katër muaj, derisa fëmija që ka në ngarkim të arrijë moshën 6 vjeç. E drejta për të kërkuar lejen prindërore është individuale për secilin prind dhe nuk është e transferueshme, me përjashtim të rasteve kur njeri prind vdes. Leja mund të jepet e ndarë, por jo më pak se një javë në vit.

Në rastin e birësimit të fëmijës leja prindërore jepet brenda 6 vjetëve që nga dita e birësimit të fëmijës, por jo më vonë se kur fëmija mbush 12 vjeç.

Leja e lindjes për gratë Nëse gruaja vendos me dëshirën e saj të punojë pas periudhës 63-ditore të paslindjes, në marrëveshje me punëdhënësin, për ushqimin e fëmijës ka të drejtë që deri sa fëmija te mbushe 1 vjeç, të zg jedhë: një pushim të paguar prej 2 orësh, brenda kohëzg jatjes normale të punës, ose kohëzg jatje pune të reduktuar me 2 ore, me pagë të njëjtë sikur të kishte punuar për kohëzg jatjen normale ditore të punës.

e mërkurë, 31 tetor 2012 www.mapo.al

rrethe

MAPO

15

Grindja për pronën, sulmon familjen e të vëllait me granatë Elbasan-Një 33-vjeçar është arrestuar dje në Përrenjas pasi ka tentuar me anë të një granate të shuajë familjen e të vëllait. Burime nga policia thanë se Ali Allko ishte arrestuar, pasi më herët atë ditë ka shkuar me një granatë në shtëpinë e të vëllait dhe ka kërcënuar ta përdorë atë kundër familjes së tij.

Dëshmitarë i kanë thënë policisë se F. Allko është përleshur me të vëllain agresor dhe ka mundur që t’i heqë nga duart vetë granatën, ndërsa më vonë ka

lajmëruar policinë për të arrestuar vëllain. Ngjarja ndodhi dje në fshatin Pishkash-Veri në Përrenjas të Librazhdit. “Ali Allko 33 vjeç, me banim në këtë fshat, ka tentuar të vrasë me granatë familjen e vëllait F. Allko, ndërkohë që ky i fundit ka mundur t’ia rrëmbejë nga dora mjetin plasës”, njoftoi policia. Më pas ai është denoncuar në polici, e cila e ka arrestuar pak çaste më vonë. Nga të dhënat paraprake rezulton se ngjarja ka ndodhur për motive pronësie. Mes dy

vëllezërve ka pasur grindje të vazhdueshme për çështje të një parcele që të dyja palët e pretendonin.

Edhe dje fillimisht janë grindur me grushta e mjete të forta dhe më pas Ali Allko ka menduar ta shfarosë me gjithë familjen vëllain, duke përdorur një granatë.

Sipas policisë, ka qenë ndërhyrja e të zotit të shtëpisë që ka shmangur masakrën. Ndaj 33-vjeçarit është ngritur akuza e “Mbajtjes pa leje e armëve dhe municioneve luftarake si dhe plagosje e rëndë”. F.S.

shkurt

Grabitën me automatik pikën e karburantit, një i ndaluar

Bajram Malkaj, babai i Xhevit Malkajt, autori i vrasjes së Belishovës

I ati i të dyshuarit për vrasjen e dyfishtë akuzon djalin: Ai ma bëri këtë Gjykata liron babanë që akuzohej për fshehje të krimit. Bajram Malkaj: Nëse dal fajtor, më varni në mes të fshatit. I dyshuari: E vrava pasi më shmangu nga vjedhja e naftës Babai i të dyshuarit për vrasjen e dyfishtë në Belishovë të Fierit, ka akuzuar të birin ndërsa dilte nga salla e gjyqit dhe e ka fajësuar atë për ngjarjen e rëndë, ndërsa tha mes lotëve se ishte i biri ai që “ia kishte bërë këtë të zezë”. Deklarata e Barjam Malkajt u bë ndërsa burri po dilte nga salla e gjyqit menjëherë pasi ndaj tij u dha masa e sigurisë detyrim paraqitje, për akuzën e ndihmës në fshehjen e krimit. Ndërkohë minuta më vonë në masa të rrepta sigurie, i biri Xhevit Malkaj, mori masën e sigurisë me burg, ndërsa u rrëfye në gjykatë se kishte kryer vrasjen pas prishjes me të ndjerin në pazarin për vjedhjen e naftës nga tubacionet.

Fillimisht në sallën e gjyqit është paraqitur babai i të dyshuarit dhe akuzuarit për vrasjen e dyfishtë, shtetasi Barjam Malkaj. Organi i akuzës, përfaqësuar nga prokurorja Elsa Miho, paraqiti përballë trupit gjykues fakte dhe prova që vërtetonin fshehjen e krimit nga ana e babait të viktimës. Ajo i kërkoi gjykatës që të vlerësonte të ligjshëm arrestimin e kryer nga policia si dhe të vlerësonte me masë sigurie detyrim për paraqitjeje. Ndërsa pala mbrojtëse me avokate Brikena Luto hodhi poshtë akuzat e ngritura, ndërsa kërkoi të cilësohej arrestimi i paligjshëm. Mbrojtja ra dakord me

palën e akuzës për vlerësimin detyrim për paraqitje. Me lot në sy babai i autorit të dyshuar ka kërkuar nga trupi gjykues të varej në qendër të fshatit të tij të lindjes Belishovë nëse ai gjendje fajtor për këtë çështje. “Ma ka bërë djali këtë gjë” - deklaroi ai në largim. Trupi gjykues me gjyqtar Gentian Hamiti, pasi dëgjoi palët dhe u ballafaqua me provat, kërkoi lirimin në sallë të të akuzuarit. Pak minuta më vonë nën masa të forta sigurie ka mbërritur në gjykatë edhe autori i akuzuar për vrasjen e dyfishtë, shtetasi Xhevit Malkaj. Gjatë seancës prokuroria ka zbardhur edhe rrethana të tjera, të cilat i ka pretenduar i arrestuari rreth motivit të ngjarjes, ndërsa është kryer edhe eksperimenti me kasafortën dhe rezultoi se i arrestuari mund ta lëvizte atë i vetëm, duke hedhur poshtë dyshimet për të tjerë pjesëmarrës në

Organi i akuzës, përfaqësuar nga prokurorja Elsa Miho, paraqiti përballë trupit gjykues fakte dhe prova që vërtetonin fshehjen e krimit nga ana e babait të viktimës

vrasjen e dyfishtë. Në dëshmitë e dhëna nga 19-vjeçari duket se kanë pasur me vete detaje dhe elemente të tjera të ndryshme nga ato që janë deklaruar deri tani. Sipas dëshmisë së 19-vjeçarit të paraqitur nga ana e prokurores Miho, i akuzuari pretendon se së bashku me viktimën ka vjedhur solar në tubacionet e naftës, duke i shpuar ato, madje dhe tubo prej hekuri që i kanë shitur së bashku në qytetin e Fierit. Gjithçka ka ecur mirë derisa viktima është lidhur me një tjetër person, për të krijuar një tjetër front pune. Kjo ka shkaktuar irritimin e autorit të dyshuar, i cili mbrëmjen e ngjarjes ka shkuar në shtëpi të tij, ka marrë fshehurazi armën tip gjahu të babait të tij dhe pasi e ka fshehur në dhomën e vet është shtrirë atje herët për të humbur gjurmët para babait.

Rreth orës 08 00 ai ka konsumuar dy gota raki dhe është nisur i bindur për të vrarë viktimën drejt lokalit të këtij të fundit. Në lokal atë çast kanë qenë viktima Enver Myftaraj dhe e shoqja e tij. Pasi ka shkëmbyer replika me Enverin, i cili e ka quajtur atë njeri rrugaç dhe pa perspektivë, ai ka qëlluar drejt tij dy herë duke e goditur fillimisht në shpatull e më vonë në fytyrë. Pastaj është nisur drejt banakut, ku ka qëlluar më pas me të njëjtën armë bashkëshorten e viktimës dhe këtë në trup dhe fytyrë.

Pasi është bindur se kanë vdekur i ka spërkatur me raki dhe më pas i ka vënë zjarrin vendit në duart e Enverit ai ka vendosur dhe një armë gjahu pronë e viktimës, me qëllim që të fshihte gjurmët e vrasjes dhe kjo e fundit të dukej si vetëvrasje pas ekzekutimit gjoja të gruas nga ana e burrit.

Gjirokastër-Dy persona nën kërcënimin e automatikut kanë grabitur një sasi të konsiderueshme lekësh në një pikë të tregtimit të karburantit në qytetin e Gjirokastrës. Disa orë pas ngjarjes policia lokale ka arritur të ndalojë njërin prej autorëve të dyshuar të kësaj vjedhje me armë, ndërkohë që efektivat blu vijojnë punën për ndalimin e personit tjetër të përfshirë në këtë ngjarje. Sipas burimeve zyrtare në Drejtorinë e Policisë në Gjirokastër, ngjarja ka ndodhur orët e vona të ditës së hënë në një pikë të tregtimit të karburantit, pranë vendit të quajtur Ura e Limit, në hyrje të qytetit të Gjirokastrës. Dëshmitarët okularë i kanë pohuar policisë se rreth orës 23.45

të së hënës në pikën e karburantit ka ardhur një automjet me dy persona brenda për t’u furnizuar me karburant. Drejtuesi i makinës i identifikuar nga policia si Rafeal Vasho, 21 vjeç, i ka dhënë çelësin e serbatorit të automjetit punonjësit të karburantit, i cili ka hapur kapakun e serbatorit dhe ka filluar t’i hedhë karburant automjetit. “Në momentin që automjeti furnizohej me karburant personi që qëndronte në vendin e pasagjerit ka hapur derën e pasme dhe duke më drejtuar një automatik kallashnikov me detyroi t’i jap lekët e xhiros së turnit që kisha në portofolin që mbaja me vete”, i ka pohuar punonjësi i karburantit policisë pas ngjarjes.

Ngacmime me celular, përleshen para shkollës, plagoset një nxënës Ngjarja e rëndë ka ndodhur në oborrin e shkollës “Dervish Hekali” në Ballsh, kur dy të rinjtë rreth orës 08.00 janë grindur dhe më pas qëlluar me mjete të mprehta. Burime nga vendi i ngjarjes bëjnë me dije se 15-vjecari M. Xhafa ishte nxënës shkolle në klasën e nëntë, ndërsa 19-vjeçari ishte ish-nxënës i kësaj shkolle. Plagosja erdhi pas një konflikti mëngjesin e të martës mes dy të rinjve. Burimet prej vendit të ngjarjes tregojnë se në celularin e 19-vjeçarit Dragan Hasani kishte disa ditë që vinin thirrje me numër të fshehtë, për të cilat 19-vjeçari dyshonte se i

bënte 15-vjeçari. Këtë duket se ia kanë konfirmuar edhe disa shokë të tyre të përbashkët, të cilët i thoshin se ia bën ai thjesht për të luajtur, për ta vënë në lojë. Kjo ka qenë arsyeja që 19-vjeçari i ka kërkuar shpjegim në oborrin e shkollës pak para se të niste ora e parë mësimit, por gjithçka më pas ka precipituar në plagosjen me thikë të 15-vjeçarit. Ky i fundit ka marrë dy plagë në pjesën e kofshëve, ndërsa pas plagosjes ka gjuajtur me mjete rrethanore, për t’u mbrojtur, autorin.

Goditja nga gurë e objekte të forta ka shkaktuar edhe plagosjen e 19-vjeçarit.

10 të shoqëruar për vdekjen e dy minatorëve

@ mapo.al/

rrethe

Pas aksidentit të rëndë të së hënës në minierën e Martaneshit, ku dy minatorë humbën jetën pasi u aksidentuan në punë, policia e Bulqizës reagon duke shoqëruar 10 persona, mes tyre administratorë, inxhinierë, teknikë dhe brigadierë të minierës.

Pritet që këta persona të japin detaje për kushtet e punës në të cilat punonin minatorët Ermal Elezi 25 vjeç dhe Vebi Stafa, 58 vjeç. Minatorët mësohet se po punonin në vendin e quajtur Zona e Re, në minierën e Martaneshit, kur një masiv gurësh i ka zënë poshtë. Minatori Vebi Stafa, 58 vjeç, ka

vdekur pa mbërritur ende në Spitalin e Burrelit, ndërsa 25-vjeçari Ermal Elezi mbërriti në spital me plagë të rënda, por fatkeqësisht nuk arriti të mbijetonte. Raste të shumta të aksidenteve në punë janë shënuar në galeritë e minierave, ndërsa askush nuk ka mbajtur deri tani përgjegjësi për këto. Një aksident i ngjashëm ndodhi më 30 gusht në minierën e Martaneshit, ku minatori Murat Kaceli humbi jetën, ndërsa Abdullah Hoti u plagos rëndë, pasi u zunë poshtë nga një masiv dheu ndërsa po punonin në galeri.

16

MAPO

E mërkurë, 13 qershor 19 tetor 2010 2011 www.gazetamapo.com ëëë.gazetamapo.com www.mapo.al

E mërkurë, 31 tetor 2012 www.mapo.al

Libri

MAPO

03 16 11

Një vit pasi ka tronditur tregun e librit me biografinë e Enver Hoxhës, duke shënuar një rekord prej 50 mijë kopjesh të shitura, moderatori emisionit ‘Opinion’ vjen me një narrativë tjetër të historisë

Historia e 100 viteve të Shqipërisë vijnë nën penën e gazetarit Blendi Fevziu, si një doracak që ndërsa sugjeron një lexim të shpejtë, ndihmon edhe me një ‘përshpejtim’ të leximit të historisë. Vit pas viti, një panoramë e ngjarjeve që kanë tronditur, themeluar, bërë apo zhbërë ‘vendin e shqipove’

«Bashkimi me Ballin Kombëtar tani është një punë e vdekur dhe s’bisedohet më për atë punë. Tani bisedohet shpartallimi i tij».

Kjo frazë përbën thelbin e letrës që Enver Hoxha i nisi më 1 tetor 1943 Komitetit Qarkor të Gjirokastrës. Për mbështetësit e Ballit Kombëtar kjo është dita e fillimit të përplasjeve zyrtare ushtarake midis dy formacioneve politike që u shndërruan në dy forca armike. Edhe pse përplasje mes tyre kishte pasur edhe më herët, ato qenë në fakt sporadike. Prishja e Marrëveshjes së Mukjes, qe jo vetëm humbja e një shansi për luftë të përbashkët kundër okupatorit, por edhe fillimi i përleshjeve të armatosura midis palëve.

Përplasjet nisën në fillim të muajit shtator me vrasjen e 6 ballistëve në Ziçisht.

Nga 1 shtatori deri më 1 tetor u numëruan dhjetëra viktima nga të dyja palët.

Më 7 tetor 1943, Mithat Frashëri ju dërgoi një qarkore të gjithë strukturave të tij. Kopja e saj gjendet edhe sot në Arkivin e Shtetit e shkruajtur me shkrim dore: “Tepër rezervat Gjithë Komiteteve Krahinore Me qenë se vendi i ynë sot ka nevojë shumë të ngutshme për rregullë dhe disiplinë, gjithë komitete, komandantët dhe çetat e ballit Kombëtar porositen që me të arritur kjo qarkore të pezullohet çdo operacion luftarak kundër forcavet gjermane tash për tash. Më vonë do t’ju dërgojmë edhe direktiva të tjera.

Për komitetin qëndror Mithat Frashëri” Më 26 tetor 1943 Balli Kombëtar lëshoi një “thirrje drejtuar Nacjonal – Clirimtares” me titullin: “Vllavrasja ka fillue!”

Mbështetësit e komunistëve kanë deklaruar gjithnjë se luftën vëllavrasëse e filloi Balli Kombëtar, se ishin pjesëtarët e tij që ju bashkëngjitën forcave gjermane dhe që sulmuan forcat partizane. Pas Mukjes të dyja palët e dinin që përplasja mes tyre do të ndodhte shpejt. Më 15 Gusht 1943 Fronti kishte themeluar në Vithkuq të Korçës, Brigadën e Parë sulmuese me komandant një ish kadet të shkollës së oficerëve të Napolit dhe ish Komandant batalioni të forcave vullnetare në Luftën e Spanjës, Mehmet Shehun. Një njeri për të cilin edhe raportet sekrete gjermane flasin me një lloj respekti.

Komunistët po kalonin në krijimin e formacioneve të mëdha ushtarake dhe paralel me to në ngritjen e strukturave të pushtetit që merrnin kontrollin e territorit aty ku italianët dhe më pas gjermanët largoheshin. Deri në 29

Mithat Frashëri dhe krerë të Ballit Kombëtar

Hyrja e Qeverisë Hoxha në Tiranë më 28

100 vjet të Blendi Fevziut

Letra e Enverit: Bashkimi me Ballin i vdekur, tani bisedohet shpartallimi i tij Nëntor 1944, ushtria e Frontit krijoi 26 Brigada që më pas u rreshtuan në 3 Korparmata me nga 3 divizione secila. Historiografia komuniste pretendon se në fund të luftës, ushtria Nacional – Çlirimtare numëronte 70 mijë vetë, por burimet e pas vitit 1990, shënojnë se ajo shkonte në afro 26 mijë forca efektive në vjeshtën e vitit 1944. Një forcë gjithsesi mjaft e konsiderueshme për Shqipërinë. E pajisur me armë dhe veshje nga britanikët, ushtria e Fronit ishte më e vendosur dhe më e angazhuar për të luftuar pushtuesit.

Ndërkohë Balli ishte në një lloj kaosi që vinte nga përplasjet e brendshme për pushtet dhe nga ngadalësia në vendime e Mithat Frashërit. Për t’i dhënë më shumë legalitet vendimeve Balli organizoi një Kongres në datat 2 – 4 Janar 1944 në Berat. Kongresi vendosi që Balli t’i përgjigjej me luftë forcave të frontit, por njëkohësisht të luftonte edhe okupatorët. Kryetar u rizgjodh Mithat Frashëri. Por lufta kundër okupatorëve ishte e vështirë. Shumë prej forcave të Ballit u bashkuan me gjermanët gjatë operacionit të dimrit.

Nojbajer, konsulli i Përgjithshëm Gjerman mbërriti në Shqipëri, në shtator 1943. Në fillim të Gushtit ai kishte marrë nga Hitleri, në shtëpinë e tij, detyrën të mbulonte interesat gjermane në Shqipëri. Por ndërsa ai po merrej me studimin e dosjeve, erdhi lajmi i kapitullimit të Italisë së bashku me lajmin

Mbështetësit e komunistëve kanë deklaruar gjithnjë se luftën vëllavrasëse e filloi Balli Kombëtar, se ishin pjesëtarët e tij që ju bashkëngjitën forcave gjermane dhe që sulmuan forcat partizane. Pas Mukjes të dyja palët e dinin që përplasja mes tyre do të ndodhte shpejt...

se aleatët po gatiteshin të zbarkonin në Ballkan. Detyra e Nojbajerit ndryshoi.

Sipas Hitlerit, ai duhej të ndërtonte tani një shtet shqiptar që të ishte miqësor ndaj ushtrisë Gjermane. Ushtri që do të kalonte nëpër Shqipëri dhe do të okuponte pozicionet strategjike të saj.

“Shqipëria u pushtua nga Divizioni i dytë i blinduar Gjerman, më 9 shtator 1943, pas ndryshimit tradhëtar të aleancës nga Italia. Nuk pati ndonjë rezistencë të madhe për të mposhtur dhe në një situatë të tillë, qytetet dhe rrugët u morën relativisht me lehtësi dhe shpejtësi.”

Me të mbërritur në Tiranë, Nojbajer kujton se ai u prit nga Konsulli gjerman zoti Schliepin dhe zoti fon Scheigerin, ish oficer Austrohungarez. Leksioni që ky i fundit i dha ishte: “Shqipëria Jugore pjesërisht ishte në duart e partizanëve komunistë, kundër të cilëve italianët kishin luftuar pa sukses.

Nga këto shkaqe, qysh përpara ndërrimit një division gjerman ishte i vendosur në Elbasan. Këta partizanë ishin kundërshtarët tanë të pashmangshëm. Ndërsa luftëtarët nacionalistë, të cilët kundër okupimit italian kishin shkuar në mal (Balli kombëtar), nuk ishin të rrezikshëm për ne.”

Në kujtimet e tij të përgatitura me kërkesën e aleatëve, Nojbajeri rrëfen: “Kur në ditët e para të veprimit tim në tokën shqiptare interesohesha për personalitetet më të njohura në vend, shpejt konkludova se njeriu që gëzonte respekt të përgjithshëm ishte Mehdi bej Frashëri. As

ofertat e as kërcënimet italiane nuk mundën ta bindin këtë ish nënpunës administrativ mbretëror osman të pajtohej me aneksimin Italian. Autoriteti i madhështisë së tij e kishte detyruar Italinë ta deportonte në Romë, ku me vajzën e vet Medihan jetonte në një hotel të bukur por me liri të kufizuar qarkullimi. Kur ne hymë atje urdhërova që t’i vihet në dispozicion një aeroplan «Heikcl 111» dhe ai erdhi në Tiranë. Mehdi bej Frashëri, atëherë 74 vjeçar ishte personalitet impresiv. Zhvillimin e ri të ngjarjeve e shihte shumë i rezervuar. Kur vërejti se nuk ishte fjala për okupim gjerman ju ngjall interesimi për çështjet që i përkisin vendit të tij” Mehdi Frashëri që kishte luajtur një rol të rëndësishëm në themelimin dhe konsolidimin e shtetit shqiptar, pranoi të merrte një funksion. Por siç dëshmon sërish Nojbajeri, ai ishte një person mjaft i vështirë dhe tejet interesant: “ Mehdi bej Frashërin ishte njëri ndër themelonjësit e kategorisë së re të drejtësisë ndërkombëtare. Ai më propozoi që Gjermania të pranojë neutralitetin e Shqipërisë. Sipas fjalës së tij bëhej fjalë për një «neutralitet garant». Shqipëria i konsideronte forcat e armatosura gjermane, të ardhura në vend për nevoja ushtarake, pa dëme për pavarësinë e saj në mes të palëve ndërluftonjëse. Qeveria shqiptare do t’i kundërvihej veprimeve që do të rrezikonin rendin e brendshëm të vendit. Por, nëse armiqët e Gjermanisë do të arrinin përmes njësiteve të armatosura luftarake, atëherë

E mërkurë, 31 tetor 2012 www.mapo.al

MAPO

17

Që nga Ismail Qemali si kryeministër i parë dhe deri te Bujari Nishani, presidenti aktual, në libër do të gjeni etapat dhe personazhet, ngjarjet dhe fenomenet, më shumë se të trajtuara, të identifikuara

Këshilli Antifashist Nacional - Çlirimtar (Qeveria e përkohshme e Enver Hoxhës), Përmet, Maj 1944

qeveria shqiptare do të mbetej neutrale.”

Gjermanët deklaruan pavarësinë e Shqipërisë. Ata e lanë vendin në dorë të qeverisë lokale dhe veten e konsideruan tranzit në funksion të veprimeve ushtarake të Luftës së përbotshme. Nga ana ligjore, ata vepruan pothuajse njësoj si italianët, por në sens të kundërt.

Më 16 Tetor 1943, në ora 4 mbasdite mblodhën një Asamble Kombëtare me përfaqësues nga gjithë krahinat e Shqipërisë. Asambleja shfuqizoi vendimin e Asamblesë Kushtetuese të 12 Prillit, i hoqi Kurorën e Skënderbeut Viktore Emanuelit të III, riktheu në fuqi Statutin e Mbretërisë të 1928 dhe ngriti një Këshill Regjence derisa të zgjidhej problemi i Mbretit. Këshilli i Regjencës përbëhej nga Mehdi Frashëri, Lef Nosi, Pater Anton Harapi dhe Fuat Dibra. Të katër personalitete me mjaft ndikim në vend dhe me kontribut në lëvizjen kombëtare.

Gjermanët morën përsipër të kthenin arin shqiptar, që ishte depozituar në Itali që nga koha e Mbretit Zog. Ata e kishin tërhequr atë nga Banca di Roma pas kapitullimit. 6 Prill 1944 gjermanët nënshkruan me Vehbi Frashërin, Zv.Ministër i Jashtëm kthimin në Shqipëri të arit. Me marrëveshje, për sa kohë që ari do rrinte në Gjermani, ky shtet ishte përgjegjës për të. Sipas gjermanëve sasia e arit ishte: 198 kallupe, 7 thupra, 2 copa dhe 22 qese ari. Totali 2454 kg ar. Ari nuk arriti të kthehej asnjëherë në Shqipëri. Në mbarim të luftës, me gjithë shënimet përkatëse, ai u konfiskua nga britanikët në kriporen Merkers në Gjermani. Anglezët e transferuan në Bankën e Londrës për t’ia kthyer Shqipërisë, por pas incidenteve të Kanalit të Korfuzit dhe mos pranimit të Shqipërisë për të njohur vendimin e Gjykatës Ndërkombëtare të Hagës që i bënte ata përgjegjës më 1949, e bllokuan atë. Ari u kthye vetëm në vitin 1994 pasi Shqipëria pagoi gjithë dëmshpërblimet. Jo vetëm ato

britanike, por edhe ato të pronave të nënshtetasve amerikanë të konfiskuara nga shteti komunist.

Në Tetor 1943 në vend u krijua Parlamenti i drejtuar nga një profesor, Mihal Zallari dhe u vendos që një qeveri të zëvendësonte Komitetin Ekzekutiv të Përgjithshëm që ishte krijuar nga Ibrahim Biçakçiu. Kjo funksiononte si qeveri provizore. Më 5 nëntor 1943 u krijua Qeveria e re me Kryeministër Rexhep Mitrovicën. Por që në hapat e parë u konstatua se Mitrovica ishte i sëmurë me tuberkoloz dhe njeriu më i fuqishëm i qeverisë u bë Xhaferr Deva, Ministër i Brendshëm me prejardhje nga Mitrovica dhe shumë i dhunshëm. Në raportin e fundit të Vermahtit për të thuhet: “Deva krijoi truprojën e tij personale me Kosovarë dhe i solli në Tiranë. Këta njerëz brutalë, ushtruan tërësisht një sundim terrori ndaj kryeqytetit, së paku sipas standartesh europiane, por në analizë të fundit, këta ndoshta e futën situatën nën kontroll. Mbase kjo ishte e pakëshillueshme, por ishte e kuptueshme që administrata gjermane shpesh ankohej rreth sjelljes së tepruar të këtij grupi kosovarësh në fillim të vitit 1944!”

Xhaferr Deva njihet ndër të tjera për masakrën e 4 Shkurtit 1944 kur 83 vetë, kryesisht mbështetës të komunistëve u vranë sipas një liste të parapërgatitur në rrugët e Tiranës, shumica përpara shtëpive të tyre. Pak muaj më pas Xhaferr Deva hyri në një konflikt shumë të fortë me Mehdiu Frashërin që po bëhej njeriu më influent i regjencës dhe që ndërkohë kishte krijuar lidhje permanente me Britanikët, përmes Ambasadës së këtyre të fundit në Stamboll. Ai kish dërguar atje disa herë për negociata djalin e tij.

Beteja midis Frashërit dhe Devës u fitua nga Frashëri. Edhe pse vetë gjermanët preferuan deri në fund Devën.

Më 16 qershor 1944, Kryeministri Rexhep Mitrovica u dorëhoq. Siç kujton Nojbajeri:

“Njerëzit nga «Balli kombëtar» kurrë nuk kanë luftuar kundër forcave tona. Ata kishin ndërmarrur sulme të gjithanshme kundër partizanëve në Jug. Vetëm, Abaz Kupi i cili mbahej si mëkëmbës i Mbretit Ahmet Zogu, mbetur me mbi njëmijë përkrahës në malet në mes Tiranës dhe Shkodrës; tek ai gjendeshin gjithashtu oficerët anglez - mbajtësve të lidhjeve.

E kemi lënë të qetë po edhe ai neve nuk na ka trazuar.”

“Fusha politike ishte e dominuar prej kundërthënjeve në mes Shqipërisë së vjetër (Mehdi bej Frashëri) dhe Shqipërisë së re (Xhafer Devës). Por Xhafer Deva u tërhiq në qershor 1944 dhe shkoi për mjekim në Gjermani. Pastaj ju përkushtua tërësisht forcimit të pozitës së tij në Kosovë.”

Ikja e Devës krijoi një lloj lehtësimi në Shqipëri. Komunistët e kishin kontestuar Asamblenë Kombëtare, madje gjatë zhvillimeve të saj, arritën ta qëllojnë me top nga lartësitë e Kodrave në periferi të Kryeqytetit. Ata e konsideronin kolaboracioniste regjencën që ngritën gjermanët, por sipas të dhënave të mëpasme, kishin raporte me të. Nako Spiru dhe Ymer Dishnica, sipas dëshmive të Liri Belishovës, qenë takuar disa herë me Mehdi Frashërin madje në zyrën e këtij të fundit, atë të kryetarit të Regjencës. Kjo gjë ishte mësuar edhe nga Gjermanët. Në datën 8 Tetor 1944, përfaqësuesi diplomatik gjerman, njoftonte Ministrinë e jashtme me një telegram se sipas të dhënave të shërbimeve sekrete, Fronti Nacional – Çlirimtar i kishte propozuar Mehdi Frashërit të bashkohej me të. Telegrami

nuk ka më shumë të dhëna.

Në vjeshtën e vitit 1943 në Shqipëri kishte mbetur një numër mjaft i madh ushtarësh dhe oficerësh Italianë. Në pamundësi për të ikur pas kapitullimit të Italisë, ata u ndanë në disa grupe: një pjesë u dorëzuan tek ish aleatët e tyre gjermanët, që i vranë ose i nisën në kampet e përqendrimit; një numër më i vogël u bashkua me partizanët ku krijoi edhe një batalion të quajtur “Antonio Gramshi”; ndërsa pjesa më e madhe u shpërnda nëpër shtëpitë e shqiptarëve ku punonin si ndihmës. Shqiptarët i strehuan për afro 2 vjet, duke shënuar një gjest fisnik që Italia e vlerëson ende edhe sot.

Në Prill të vitit 1943, Enver Hoxha u njoftua nga forcat e ushtrisë Nacional – Çlirimtare në Jug se një oficer Britanik kishte hyrë nga Greqia dhe kish rënë në kontakt me ta. I pari ndër britanikët që mbërriti në Shqipëri ishte Bill Maklin, major i ri, i ardhur nga misionet në Palestinë dhe pa ndonjë njohje të Shqipërisë. I shkolluar në mënyrë të shkëlqyer, bir i një biznesmeni të pasur britanik, Bill Maklin kishte zgjedhur të rreshtohej në forcat e spiunazhit dhe sabotimit, ndoshta pozicioni më i vështirë gjatë luftës. Maklini, që u bë më pas kolonel dhe deputet i konservatorëve ishte i dërguari i parë, por në një vit e gjysëm britanikët dërguan edhe disa oficerë të tjerë, duke e rritur jo vetëm numrin e pjesëtarëve të misionit britanik në Shqipëri, por edhe rangun e tij. Në tetor 1943, Qeveria Britanike parashutoi në Bizë një Gjeneral brigade, të quajtur Trocki Dejvis, së bashku me shtabin e tij. Trocki nuk pati jetë të gjatë në Shqipëri. Ai u kap rob nga forcat balliste të Aziz Biçakut dhe ju dorëzua gjermanëve. Në vitin 1944, Britanikët kishin dërguar në Shqipëri afro 7 misione të shpërndarë në të gjitha forcat luftuese antifashiste, kudo në territorin e saj dhe Kosovës.

Anglezët luajtën një rol të rëndë-

sishëm gjatë viteve të luftës dhe konsolidimit të pozitave të Hoxhës në rezistencën shqiptare. Që prej vitit 1943 deri në nëntor 1944, misionet britanike qenë thuajse të vetmet misione aleate në Shqipëri. Pa llogaritur këtu emisarët e Titos me të cilët Hoxha kishte të tjera raporte. Amerikanët mbërritën më vonë, ndërsa sovjetikët, thjeshtë dërguan një major shumë kohë pasi lufta kishte marrë fund, sa për të konsideruar prezencën e tyre pranë forcave të komuniste. Në fakt, dokumentet e mëvonshme kanë treguar se sovjetikët e konsideronin Hoxhën një derivat të Titos dhe përgjegjësinë për t’u marrë me të ja kishin lënë atij.

Objektivi i misioneve Britanike ishte fare i qartë, nxitja e të gjitha forcave dhe kapaciteteve luftuese kundër italianëve dhe më pas gjermanëve që ishin në Shqipëri. Siç dëshmon Xhulian Emeri, një britanik i atashuar pranë Abaz Kupit, angazhimi i sa më shumë forcave gjermane në luftimet në Ballkan ishte edhe suksesi më i madh i misionit të tyre. Të nxitur nga kjo ide, Britanikët stimuluan operacione të mëdha furnizimi me armë, veshmbathje dhe materiale të tjera luftarake që nga viti 1943 deri në fund të luftës. Ky furnizim, i dokumentuar dhe lehtësisht i citueshëm në gjithë librat e luftës së dytë botërore, u mohua thuajse krejtësisht nga Hoxha në kujtimet e tij të mëvonshme.

Por nëse britanikët u fokusuan në misionin e përfshirjes në luftë të të gjithë faktorëve, pavarësisht orientimit të tyre ideologjik dhe problemeve të brendshme, Hoxha kishte një tjetër objektiv. Ai ju kërkoi Britanikëve që të ndërprisnin çdo kontakt me forcat e tjera të rrezistencës si Balli Kombëtar, Gani Kryeziu, Muharem Bajraktari e sidomos Abaz Kupi. Problemi i pushtetit të nesërm ishte për Hoxhën shumë më i rëndësishëm se sa bashkimi kundër gjermanëve për ca muaj, në një luftë që tashmë dukej e fituar. Këtu filloi edhe kontradikta e parë e madhe e tij me britanikët.

I pyetur për raportet me forcat nacionaliste, Konsulli i Përgjithshëm Gjerman, Nojbajer, shkruante në vitin 1946: “Njerëzit nga «Balli kombëtar» kurrë nuk kanë luftuar kundër forcave tona. Ata kishin ndërmarrur sulme të gjithanshme kundër partizanëve në Jug. Vetëm, Abaz Kupi i cili mbahej si mëkëmbës i Mbretit Ahmet Zogu, mbetur me mbi njëmijë përkrahës në malet në mes Tiranës dhe Shkodrës; tek ai gjendeshin gjithashtu oficerët anglez - mbajtësve të lidhjeve. E kemi lënë të qetë po edhe ai neve nuk na ka trazuar.”

Abaz Kupi ishte larguar nga këshilli Antifashist Nacional – Çlirimtar ku ishte nënkryetar më 20 shtator 1943.

Kishte denoncuar prishjen e marrëveshjes së Mukjes ku kishte qenë firmëtar dhe dy muaj më pas, më 23 nëntor 1943 kishte krijuar një lëvizje pro mbretit Zog të quajtur: “Lëvizja legalitetit”. Ikja e Abaz Kupit qe një goditje për Enver Hoxhën. Ai nuk ishte ende aq i fuqishëm sa të luftonte në disa fronte, siç ndodhi në verën e vitit 1944.

Ndaj tentoi të gjejë një pajtim me të.

Enver Hoxha dhe Abaz Kupi u takuan për herë të fundit më 7 dhjetor 1943 në shtëpinë e një miku të Majorit në Shëngjergj. I shoqëruar nga Ymer Dishnica dhe Fetah Ekmekçiu, “udhëheqësi” i PKSH qëndroi përballë luftëtarit të vjetër plot 2 orë e gjysmë.

Biseda ka vetëm një burim, atë që Hoxha vetë rrëfen në kujtimet. Por një gjë dallohet qartë: midis tyre nuk kishte më pajtim dhe të dy kishin llogaritë e veta.

Hoxha besonte te fuqia e vet ushtarake, ndërsa Bazi i Canes te shpresa e një zbarkimi britanik. Midis të dyve do të kishte vetëm një fitimtar. Historia rrëfeu se fitimtari ishte Enver Hoxha.

OpEd

18

MAPO

E mërkurë 31 tetor 2012 www.mapo.al

Opinione dhe Editoriale

01

Vetëm mediokrit japin gjithnjë më të mirën e tyre.

02

Kur sheh një grua që s’shkon askund pa një shpurë admiruesish, nuk është se ata mendojnë se ajo është e bukur, por se ajo u ka thënë atyre se janë të pashëm.

03

Kam qenë një grua prej 50 vjetësh e megjithatë ende nuk jam në gjendje të zbuloj se çfarë jam saktësisht.

Jean Giraudoux, dramaturge franceze

Bujar Kapexhiu Nga

Studimet doktorale në kthetrat e improvizimit Aktualisht, në shumicën e kolegjeve si edhe në Universitetin e Prizrenit, në atë të Pejës, po në disa raste edhe në vetë Universitetin e Prishtinës, ka jo pak mësimdhënës që nuk e kanë titullin e doktorit të shkencave e aq më pak titullin e nevojshëm universitar

U

niversiteti i Prishtinës nuk e ka ende të kompletuar strukturën treshkallëshe të studimeve, e cila është bërë e obligueshme që nga Takimi i Berlinit i vitit 2003 të ministrave të vendeve nënshkruese të Deklaratës së B o l o nj ë s . Po t ë n a p ye s ë s h gjithandej në UP, të thonë me entuziazëm të shpifur se Bolonjën e mbajmë si vëthin në vesh, ndërsa e vërteta është se edhe në fund të vitit 2012 mungojnë studimet e rregullta doktorale në këtë universitet, gjë që flet më së miri se sa është përqafuar dhe respektuar faktikisht fryma e Bolonjës.

Fatkeqësisht, edhe konkursi për pranimin e vijuesve në studimet doktorale në Universitetin e Prishtinës, i shpallur me shumë mundime në pranverën e këtij viti, ende nuk është përmbyllur dhe po shkon drejt zhbërjes, sepse emrat e kandidatëve të propozuar për pranim ende nuk janë publikuar, gjë që e bën të qartë se procesi i leksioneve as që ka mundur të fillojë, edhe pse ata janë pranuar sipas konkursit publik për vitin akademik 2012/2013. Në këtë kontekst, dy probleme janë serioze, i pari, pse nuk është provuar në gjithë këto vite që të zihet deri dikund ritmi me Komunikatën e Berlinit të vitit 2003, pra që të aplikohet struktura treshkallëshe e studimeve në Universitetin e Prishtinës? Më tutje, pse u bë vetëm një eksperiment me fillimin e studimeve doktorale, duke proklamuar se ato do të hapeshin në çdo tre vjet dhe e gjitha praktikisht u bë pa e pasur akreditimin e nevojshëm? E dyta, pse për gjithë këto vite nuk janë përgatitur programet e këtyre studimeve në të gjitha njësitë akademike të Universitetit të Prishtinës, aty ku ka kuadro për këtë nivel studimesh? Meqë është evidente

koment Milazim KRASNIQI

Natyrisht, nevojat e arsimit të lartë dhe të institucioneve të ndryshme në Kosovë për personel me kualifikime të nivelit të studimeve doktorale janë shumë të mëdha. Aktualisht, në shumicën e kolegjeve si edhe në Universitetin e Prizrenit, në atë të Pejës, po në disa raste edhe në vetë Universitetin e Prishtinës, ka jo pak mësimdhënës që nuk e kanë titullin e doktorit të shkencave e aq më pak titullin e nevojshëm universitar. Bile, vetë Universiteti i Prishtinës është shumë i varur nga bashkëpunëtorët e jashtëm, aq sa po të mos ishin ata në dispozicion, në disa programe do të rrezikohej edhe mbarëvajtja formale e mësimdhënies...

se në disa raste ka pasur dhe ka rezistencë nga mësimdhënës dhe njësi akademike kundër hapjes së studimeve doktorale (që të parandalohet konkurrenca, ashtu që ata kur të pensionohen të vazhdojnë të jenë mësimdhënës!), shtrohet pyetja se pse Ministria e Arsimit e ka lejuar ndër vite këtë qasje refuzuese, e cila në fakt është ngulfatëse për zhvillimin e Universitetit të Prishtinës, po edhe të mbarë shoqërisë sonë? Por, pyetje për punët e pakryera mund të bëhen pa fund, ama përgjigje nuk mund të merren, meqë bllokimi i punëve bëhet pikërisht për të mos dhënë përgjigje.

Edhe tash që viti i ri akademik ka filluar, askush nuk ka një përgjigje të qartë lidhur me fatin e studimeve doktorale në këtë universitet publik. Agjencia e Akreditimit është në të drejtën e saj kur thotë se nuk do të lejojë fillimin e studimeve doktorale pa programe të akredituara. As Universiteti i Prishtinës e as shoqëria jonë nuk kanë nevojë për studime doktorale shkel e shko, me programe të paverifikuara, të cilat nuk japin asnjë prognozë se cili do të jetë benefiti i shoqërisë nga doktoratat e arritura me programe të paverifikuara.

Përkundrazi, Universiteti i Prishtinës ka nevojë që përmes studimeve doktorale serioze të rritë prestigjin dhe rangimin e vet, sikundër që shoqëria jonë do të kishte benefite konkrete prej këtij zhvillimi. Përndryshe, kështu si janë sot studimet doktorale, periodike në disa drejtime të veçanta dhe pa programe qartësisht të krahasueshme me universitetet serioze, supozohet se kanë sjellë në tregun e punës akademike edhe persona, niveli akademik i të cilëve nuk do t’i qëndronte një kriteri të mirëfilltë për këtë nivel studimesh. Por, edhe ardhja me doktorata nga jashtë, kryesisht nga rajoni, është bërë një dukuri që tërheqë vëmendjen, së paku për kohën rekorde me të cilën ato doktorata bëhen e mbrohen. Dhe që pothuajse asnjëra prej tyre nuk publikohet pastaj, që të jetë në dispozicion të komunitetit shkencor përkatës e të kritikës, ndërsa është e ditur se botimi i tezës së doktoratës, pas mbrojtjes së saj në universitet, në shumë vende është obligative, para se të merret diploma.

Prandaj, mbrojtja më e mirë nga këso prirjesh do të ishte aplikimi i

Kontrast figurativ

studimeve të rregullta doktorale në Universitetin e Prishtinës, studime të akredituara e të mbikëqyrura me gjithë kapacitetet akademike pse jo edhe administrative. Natyrisht, Universiteti i Prishtinës është i vetmi në Kosovë që ka kapacitete për këtë nivel studimesh, prandaj koncentrimi në këtë institucion, që të jetë bartës i këtyre studimeve, është me interes strategjik jo vetëm për arsimin e lartë po edhe për zhvillimin e gjithëmbarshëm të shtetit e të shoqërisë sonë.

Natyrisht, nevojat e arsimit të lartë dhe të institucioneve të ndryshme në Kosovë për personel me kualifikime të nivelit të studimeve doktorale janë shumë të mëdha.

Aktualisht, në shumicën e kolegjeve si edhe në Universitetin e Prizrenit, në atë të Pejës, po në disa raste edhe në vetë Universitetin e Prishtinës, ka jo pak mësimdhënës që nuk e kanë titullin e doktorit të shkencave e aq më pak titullin e nevojshëm universitar. Bile, vetë Universiteti i Prishtinës është shumë i varur nga bashkëpunëtorët e jashtëm, aq sa po të mos ishin ata në dispozicion, në disa programe do të rrezikohej edhe mbarëvajtja formale e mësimdhënies. Qoftë dhe vetëm për të përmbushur këtë nevojë direkte të tregut të punës të kolegjeve private dhe të universiteteve publike, ka qenë kaherë e nevojshme që studimet doktorale në UP të bëheshin të rregullta e të furnizonin këto themelata me kuadro që do të kishin kualifikime adekuate akademike. Nga ana tjetër, edhe një varg institutesh, korporatash e bankash pa dyshim kanë nevojë për ekspertë kulminantë, gjë që e rritë edhe më shumë nevojën për këtë profil në tregun e sotëm të punës, i cili thjesht mungon nga mungesa e politikave adekuate zhvillimore akademike në UP. Në këtë kontekst, nuk duhet lënë jashtë vëmendjes as faktin se Kosova për shkak të rrugës së vështirë të ndërtimit të shtetit e të shoqërisë demokratike të sotme, ka një numër shumë të vogël të doktorëve të shkencave, në krahasim me vendet e tjera të rajonit, krahasuar me numrin e popullsisë. Në një komentin lidhur me këtë problematikë më ka rënë të shoh se për nevojat e zhvillimit normal të një vendi, është e nevo-

jshme që brenda një viti të doktorojnë prej 100-150 persona në një milionë banorë. Sigurisht që nevojat ndryshojnë nga vendi në vend e edhe nga lëmia në lëmi, por indikacioni vendimtar është se duhet një numër i caktuar i personave me kualifikime kulminante e me aftësi të kërkimit të mirëfilltë shkencor, për ta ruajtur a përshpejtuar dinamikën e zhvillimit të një vendi e të një shoqërie. Ndërsa, trashëgimia e Kosovës në këtë fushë në të kaluarën ka qenë e r ë n d ë , s e p s e p ë r z g j e d hj a e njerëzve të cilëve u janë lejuar doktoratat, së paku deri në fundin e viteve tetëdhjetë, ka qenë mjaft restriktive dhe e motivuar nga “përshtatshmëria ideo-politike“.

Mirëpo, edhe ajo trashëgimi e fituar me shumë vështirësi, është duke u konsumuar me shpejtësi, sepse një numër i madh i atyre doktorëve të shkencave, tashmë kanë shkuar në pension, ose janë ndarë nga jeta. Shumë prej tyre nuk janë zëvendësuar më mënyrë adekuate, po me disa arnime e me zgjidhje të motivuara nga ndikime patriotike, por që g jithmonë mbeten jashtakademike.

Të gjitha këto janë arsye që mund të analizohen e të komentohen si të duam, varësisht nga ndjeshmëria e nga aftësia e të kuptuarit të peshës së tyre në jetën e vendit. Por, një çështje mbetet gjithmonë akute e që nuk do analizë por kërkon zgjidhje: zhvillimi i Universitetit të Prishtinës dhe forcimi i komponentës hulumtuese në të nuk mund të jetë i plotë pa studimet e rregullta doktorale. Ky nivel i studimeve është i dedikuar për hulumtim të pavarur, për qasje origjinale në studim e për furnizimin e mjedisit akademik me projekte, me ide e vizione të reja shkencore. Studimet master nuk e arrijnë atë nivel prandaj nuk mund ta kompensojnë mungesën e studimeve doktorale në planin e hulumtimeve shkencore. Prandaj, zgjidhja më e mirë dhe afatgjatë është forcimi i strukturës treshkallëshe të studimeve në UP, e jo lënia e kësaj pune në dorë të spontanitetit e të improvizimit. E sigurt është që procesi shkencor dhe produkti i tij nuk kanë gjë të përbashkët me spontanitetin dhe me improvizimin. Por, as zhvillimi i shtetit e i shoqërisë demokratike.

E mërkurë 31 tetor 2012 www.mapo.al

MAPO

19 11

Sot dhe nesër, zonja Clinton viziton dy shtete shqiptare në Ballkan: Shqipërinë dhe Kosovën.

Vizita e saj vjen në një moment historik, që, megjithëse ndodh në liri, barabitet me atë të një tjetër sekretari amerikan, James Baker-it. Nëse atëherë simbolika lidhej me rënien e Murit të Berlinit, që ua hapte pamjen edhe shqiptarëve, tashmë metafora është edhe më triumfante: 20 vjet më vonë një zyrtare e lartë amerikane vjen pas një tjetër rënieje, asaj të Murit shqiptar.

— Alfred Lela

Euro, monedha e përbashkët e Shqipërisë dhe Kosovës

P

ërvoja botërore na mëson se përdorimi i monedhës së një vendi tjetër, paralel me monedhën e vet kombëtare, nga vende të tjera është një dukuri që ka ndodhur edhe dekada më parë. Kjo lidhet kryesisht me peshën specifike të depozitave në monedhë të huaj në sistemin bankar të vendit që përdor monedhë tjetër veç asaj kombëtare, si dhe me peshën specifike apo shumën e përgjithshme të depozitave në monedha të huaja që disponohen si nga qytetarët dhe bizneset vendëse, ashtu edhe jashtë vendit, d.m.th. kundrejt totalit të aseteve bankare. Madje, duke qenë se ekonomi të vendeve të ndryshme kanë tentuar “të lidhin ekonominë e vet kombëtare mbas qerres së ekonomive më të forta dhe konkurruese”, p.sh. mbas dollarit amerikan, ky fenomen monetar njihet ndryshe edhe si “dollarizim” i ekonomisë.

D.m.th. mbas këtij fenomeni qëndrojnë arsye të forta historike dhe politike, dhe deri-diku dhe ato ekonomike – përpjekjet për një regjim të kursit të këmbimit, që garanton më shumë qëndrueshmëri të një ekonomie kombëtare. Natyrisht, nëpërmjet përdorimit të një monedhe të përbashkët, pranohet gjerësisht se krijohen mundësi reale për të përfituar nga tregtia dhe investimet, se ajo (monedha e përbashkët) redukton kostot e transaksioneve dhe mbron investimet e tregtinë nga efektet negative të luhatjeve të kursit të këmbimit, duke lehtësuar kështu pjesëmarrjen e vendit në ekonomin globale dhe në proceset integruese, siç është për shembull procesi i anëtarësimit të hqipërisë, Kosovës dhe vendeve të mbetura të Ballkanit Perëndimor në Bashkimin Europian. Po kështu, përdorimi i një monedhe “të fortë” të huaj në ekonominë kombëtare të vendeve të vogla apo më pak të zhvilluara rrit aktraktivitetin e këtyre të fundit ndaj investitorëve të huaj, kryesisht të shoqërive shumëkombëshe, sepse monedhat “e forta” (p.sh. Euro ose Dollari amerikan) kane risk më të vogël për investimet e huaja, për rrjedhoje dhe interesat e huave etj. në këto monedha, në krahasim me monedhat e vendeve të veçanta, janë përgjithësisht më të ulëta etj. Përdorimi i një monedhe të huaj krahas asaj kombëtare, ose duke e zëvendësuar plotësisht atë, mund të kryhet zyrtarisht (p.sh. Eurozona – vendet e reja anëtare të BE-së të përfshira në të) ose jo zyrtarisht, p. sh. Kosova e ndonjë vend tjetër europian. Si “përfitime” të tjera nga përdorimi i një monedhe të fortë të huaj në ekonomi të dobëta dhe thuajse aspak konkurruese, siç është rasti i ekonomisë sonë kombëtare, ose asaj të Kosovës, duhen konsideruar edhe çështjet që lidhen me disiplinën monetare dhe atë fiskale, me stabilitetin makroekonomik, kurset e këmbimit etj. Kështu, nëse sistemi bankar shqiptar përballet me një risk serioz, siç është

koment Zef Preçi

Po kështu, përdorimi i një monedhe të forte siç është Euro në ekonominë tonë kombëtare ndihmon për kapërcimin e problemeve që lidhen me inflacionin, të cilat edhe pse jo shumë shqetësuese aq shumë dy-re vitet e fundit, mund të përbëjnë një kërcënim të ri në periudhën e ngritjes ekonomike mbas krizës që po përjetojmë. “Mbrojtjen” monetare që vjen për shkak të përdorimit të “monedhës së fortë”, p.sh.

Euro, e tregon edhe fakti se niveli i inflacionit në vendet e Eurozonës gjatë gjithë kësaj periudhe të krizës ekonomike globale ka qenë shumë i ulët... rritja e kredive bankare problematike, pa shpresë arkëtimi etj., d.m.th. e “kredive të këqija”, kjo vjen edhe për f aktin se ende nuk janë ndërmarrë hapat e duhur për zëvendësimin, qoftë edhe në mënyrë të njëanshme, të Lekut shqiptar me monedhën e BE-së – Euron. Siç dihet, rreth dy vjet më parë kreu i qeverisë aktuale pati deklaruar angazhimin e kabinetit që drejton për fillimin këtij procesi (deklaratë që atëherë u përshëndet dhe nga autori i këtyre radhëve), por që duket se tashmë është harruar, si nga qeveria, ashtu edhe nga Banka Qendrore shqiptare. Këtë “privilegj” e gëzon tashmë Kosova, Mali i Zi dhe një numër vendesh që janë në stade të ndryshme progresi në procesin e anëtarësimit në BE. Luhatjet e kursit të këmbimit dhe zhvlerësimi i monedhës sonë kombëtare gjatë tre/katër viteve të fundit janë një ndër shkaqet e nivelit shqetësues të këtyre kredive bankare në ekonominë tonë kombëtare.

Po kështu, përdorimi i një monedhe të forte siç është Euro në ekonominë tonë kombëtare ndihmon për kapërcimin e problemeve që lidhen me inflacionin, të cilat edhe pse jo shumë shqetësuese aq shumë dy-re vitet e fundit, mund të përbëjnë një kërcënim të ri në periudhën e

ngritjes ekonomike mbas krizës që po përjetojmë. “Mbrojtjen” monetare që vjen për shkak të përdorimit të “monedhës së fortë”, p.sh. Euro, e tregon edhe fakti se niveli i inflacionit në vendet e Eurozonës gjatë gjithë kësaj periudhe të krizës ekonomike globale ka qenë shumë i ulët dhe shumë herë më i ulët se në vendet jashtë saj si dhe në krahasim me ekonominë tonë kombëtare. Po kaq e vërtetë është se përmes “monedhës e fortë”/Euros krijohen kushte për ruajtjen në terma realë të stabilitetit makroekonomik të vendit, edhe se pse ngushtohen dukshëm dhe risqet e brendshme monetare, siç mund të jetë për shembull mundësitë që qeveria të inkurajojë zgjerimin e pakontrolluar të lëshimit të bonove të thesarit, fenomenet që lidhen me hedhjen në treg të monedhave shtesë (printimit të bankënotave). Po kaq e vërtetë është se, nëse kjo ndodh (zëvendësimi i Lekut shqiptar me Euro), dhe personalisht jam i bindur se tashmë kjo është një çështje vitesh dhe jo më çështje dekade – dhe autoriteti qendror monetar i vendit tonë (Banka e Shqipërisë) do të duhet të marrë një rol të ri dhe dimension bashkëkohor. Tashti të vijmë te përgjigjja e pyetjes suaj të fillimit: Kosova dhe Shqipëria e kanë tashmë monedhën e tyre e përbashkët – ajo quhet Euro. Ndoshta vetëm atëherë edhe në sistemin bankar shqiptar në Shqipëri dhe në Kosovë – të kontrolluar plotësisht nga bankat e huaja, shumica nga vendet e Eurozonës – do të fillojë të gjejë zbatim slogani i mirënjohur se “në ekonominë e tregut, klienti është Mbreti”. Deri atëherë, jemi të detyruar të dëgjojmë lloj-lloj priotizmash monetare si p. sh. “mbi mundësinë e përdorimit të Lekut shqiptar në Kosovë” etj. Personalisht çmoj se veç sa përmenda sipër, zëvendësimi i Lekut shqiptar nga Euro do të kontribuojë në ekspozimin e situatës dhe të problematikës reale në sistemin monetar e bankar të vendit tonë, të karakterizuar nga pesha specifike e lartë e “kredive të këqija” kostoja e lartë e parave (kredive); shkalla ende e lartë e kryerjes së transaksioneve me të holla në dorë (cash); kostot e fshehta të shërbimeve bankare, evazioni fiskal banka, dhe mbi të gjitha, mungesa e theksuar e konkurrencës ndërmjet bankave tregtare. Për kapërcimin e kësaj gjendjeje, nuk besoj se nevojiten eksperimente të tjera dhe as të ecet në “rrugë të pashkelura”…

Struktura ekonomike, situata e likuiditetit, burimet e rritjes ekonomike etj., në ekonominë e Shqipërisë dhe atë të Kosovës janë të tilla që çfarëdo tentative për të ndryshuar statusin e sotëm, siç mund të jetë shtrirja e përdorimit të Lekut në ekonominë e Kosovës, nuk bën gjë tjetër përveçse rrezikon të përkeqësojë më tej situatën monetare dhe eventualisht edhe atë ekonomike në të dy vendet… *Drejtor i Qendrës Shqiptare për K ë r k i m e E k o n o m i k e (AC E R ) .

Katër orët e Clinton-it në Tiranë, dhe pse asnjëra nuk do t’i vidhet editorial

Alfred Lela

Për të vazhduar me piperin e kuq e djegës të politikës së brendshme, mazhoranca e opozita do t’i amplifikojnë vizitës së zonjës Clinton mesazhet që përçojnë më mirë axhendat e tyre politike

H

ilary Clinton, Sekretarja Amerikane e Shtetit, vjen nesër në Tiranë në kuadër të një turi rajonal që ia heq eksluzivitetin vizitës së saj, por që mbetet gjithsesi e posaçme, sepse i tillë është konteksti në Shqipëri: shteti shqiptar feston përvjetorin e 100-të. Edhe më e veçantë vizita e zonjës Clinton bëhet për shkak të historisë, jo vetëm shtetërore, por edhe personale që bart personi i saj: te amerikanët dhe Clinton-ët ndërthuren dy akte, sa shpirtërore aq dhe fizike: integriteti kombëtar dhe ai shtetëror. Sa i takon integritetit shtetëror, një burrë shteti amerikan, presidenti Woodrow Wilson, në dekadën e dytë të shekullit të kaluar, parashtroi dhe ‘detyroi’ devizën e vetëvendosjes duke mbrojtur në këtë rast kombet e vegjël si Skocinë e prejardhjes së tij, dhe Shqipërinë në cepin tjetër të Europës, e cila ende vazhdon t’i jetë mirënjohëse. Në plan kombëtar, një tjetër president amerikan, Bill Clinton, bashkëshorti i zonjës që viziton nesër Tiranën si Sekretare Shteti, në dekadën e fundit të shekullit të kaluar ‘firmosi’, në emër të të drejtave të njeriut, shpëtimin e barkushes së majtë të zemrës së kombit shqiptar, Kosovës.

Sot dhe nesër, zonja Clinton viziton dy shtete shqiptare në Ballkan: Shqipërinë dhe Kosovën. Vizita e saj vjen në një moment historik, që, megjithëse ndodh në liri, barabitet me atë të një tjetër sekretari amerikan, James Baker-it. Nëse atëherë simbolika lidhej me rënien e Murit të Berlinit, që ua hapte pamjen edhe shqiptarëve, tashmë metafora është edhe më triumfante: 20 vjet më vonë një zyrtare e lartë amerikane vjen pas një tjetër rënieje, asaj të Murit shqiptar.

Vizita, megjithatë, jep shenja që shkojnë përtej këtij ngashnjimi akut panshqiptar. Liria, edhe pse e mbërritur, edhe pse e shumëpritur, ka, natyrisht, shenjat dhe problemet e saj. Pyetja mund të bëhet, a ka problematikë jashtë simbolikës së 100-vjetorit të shtetit dhe marrëdhënieve shqiptaro-amerikane?

Mendimet këtu ndahen. Mazhoranca, me të drejtë i mëshon simbolikës dhe sintonisë shqiptaro-amerikane, duke u bërë bartëse edhe e një pranimi shpirtëror të amerikanes në Shqipëri. Të djathtët, sigurisht, mund edhe të krenohen se në orën e tyre e kanë prekur Shqipërinë James Baker-i, George Bush-i, dhe Hilary Clinton-i. Të majtët kësaj radhe nuk kanë pse të kontrollojnë kyçin e zonjës amerikane, sepse në orën e saj nuk ka minutazh për Fushë-Krujën, por për Edi Ramën. Kësaj radhe, mesa duket, nobody’s watch will disappear because everybody will be happy with the hour they will get*.

Për të vazhduar me piperin e kuq e djegës të politikës së brendshme, mazhoranca e opozita do t’i amplifikojnë vizitës së zonjës Clinton mesazhet që përçojnë më mirë axhendat e tyre politike. Opozita do të qëmtojë e zhbirilojë mesazhet që kanë të bëjnë me shëndetin e institucioneve demokratike, duke qenë se vizita e Sekretares së Shtetit përkon edhe me debatin ndërkohë të hapur për mandatin në përfundim të Prokurores së Përgjithshme të Republikës. Apo edhe qarkun e Fierit.

Axhenda zyrtare e zonjës Clinton nuk zbulon asgjë përveç takimeve me dy krerë të shtetit dhe kryetarin e opozitës, dhe një fjalimi në Parlament. Gjasat janë që edhe në përfundim të vizitës, gjithçka të jetë e mbyllur në guaskën e zakonshme të deklaratave zyrtare që flasin për panoramën, e kurrë për detajet. Por në katër orë vizitë, mendja ta do se shinat e bisedës do jenë diç më të gjera se Ina Rama apo Fieri. Do t’i mëshohet një ‘kujdestarie europiane’ për Shqipërinë dhe stuhitë e saj të brendshme e të përhershme të politikës, dhe partneritetit strategjik që nënkupton edhe frymën e bashkëpunimit rajonal. *Nuk do të zhduket ora e askujt, sepse të gjithë do të gëzohen me orën e takimit (me Clinton-in).

20

MAPO

Serie A

e mërkurë, 31 tetor 2012 www.mapo.al

sport

Ujkani frenon Milanin, paqe në Palermo

Serie A Të martën Palermo – Milan Të mërkurën Atalanta – Napoli Kajliari – Siena Kievo – Peskara Inter – Sampdoria Juventus – Bolonja Lacio – Torino Parma – Roma Udineze – Katania Të enjten Xhenoa – Fiorentina

2-2 20:45 20:45 20:45 20:45 20:45 20:45 20:45 20:45 20:45

Ka qenë një ndeshje shumë e luftuar ajo e djeshmja në “Barbera” të Palermos, ku kemi pasur dy tablo: në pjesën e parë një Palermo e bukur, argëtuese dhe e rrezikshme dhe një Milan, i tërhequr, pa ide dhe konfuz. Pas disa rastesh të mira për shënim, ku protagonistë do të ishin Mikoli dhe Iliçiç, do të vijë edhe rrjeta e avantazhit me kapitenin shtatshkurtër,

që do të ekzekutojë saktë një penallti, duke u dhënë vendësve edhe epërsinë minimale. Me fillimin e pjesës së dytë, Palermo do të realizojë një tjetër gol pas një gjuajtjeje të shkëlqyer të Brienzës, ndërsa pas këtij momenti, duket se skuadra e Gasperinit mendon të mbrojë rezultatin. Pikërisht këtu do të nisë ofensiva kuqezi, ndërsa Ujkani

do të jetë protagonist i disa pritjeve të shkëlqyera. Megjithë formën e mirë të gardianit kuqezi, Milani do të barazojë pas golave të Montolivos (top i devijuar) dhe El Sharauit (mbrojtje e pavëmendshme pas grushtimit kuqezi).

Përfundimisht një 2-2 me gola dhe i bukur, por skuadrat ndajnë nga vetëm një pikë.

Tafaj: Detyra m’u ngarkua, pa “Fanatiksit” jemi ndjerë jetimë Trajneri i ri i 24 herë kampionëve kërkon që ta nisë me fitore ndaj Kukësit aventurën e tij në krye të bardhebluve Jeton Selimi

Ai është trajneri i fundit që ka arritur të shpallë Tiranën kampione dhe këtë e ka bërë në kushtet e një trajneri emergjence. Në këto kushte, në ambientin bardheblu janë ngrohur disi se Alban Tafaj do të jetë në gjendje që të injektojë dozën e duhur të besimit në skuadër dhe se do të arrijë ta rikthejë ekipin te rezultatet pozitive Përpara se të vinte Lekbello, ju ishit një nga kandidatët për të marrë stolin e Tiranës. Mendoni se do ta kaloni këtë moment negativ?

Një nga pikat që fola tani me skuadrën është që ne duhet të kthejmë kokën prapa, ta dimë nga kemi ardhur dhe të dimë se ku po shkojmë. Rezultatet negative që erdhën nga grupi ndikuan direkt te skuadra dhe për momentin unë nuk kisha sesi ta refuzoja këtë detyrë të ngarkuar, sepse kjo është një detyrë e ngarkuar, pavarësisht se çdo trajner tjetër do të kishte dëshirë ta pranonte këtë fanellë, pasi prej vitesh është flamur i kampionatit tonë.

Keni qenë trajneri i fundit që keni fituar titullin kampion, por atëherë keni qenë trajner i emergjencës.

Trajner i emergjencës apo trajner definitiv, pak më intereson, unë jap kontributin tim sepse Tirana është klubi ku unë kam kaluar karrierën,

është klubi ku familja e vjetër tiranse e ndjen më shumë se kushdo tjetër.

Këtë u fola edhe lojtarëve sot. Parimet e mia do të jenë dy: karakter dhe dinjitet. Karakter te skuadra për të treguar vlerat sepse unë e njoh grupin dhe mbase jam nga të vetmit që beson ende te ky grup. Kur them dinjitet e kam fjalën për kthimin e dinjitetit dhe vendit që i takon kësaj fanelle, që ka qenë simbol i futbollit shqiptar.

Do të jeni në gjendje të kapërceni Kukësin dhe humbjen 4-0?

Humbja me Kukësin vërtet dhëmb, aq më tepër që erdhi edhe humbja në Korçë, ku brenda 3-4 ditëve kemi pësuar gjashtë gola. Një ekip si Tirana kurrë nuk ka pësuar kaq gola, madje e ka mbyllur kampionatin me nëntë gola kur luheshin 36 ndeshje. Është një moment kritik, por besoj te karakteri dhe kam besim të plotë që do ta kthejmë. Me Kukësin nuk ka vend për hakmarrje dhe nuk mund ta quajmë Kukësin një ekip surprizë, jo sepse mundi Tiranës, por për vetë kushtet që ata kanë si klub dhe ne do të bëjmë lojën tonë më të mirë.

Dëshironi ta rinisni me fitore, por mesa duket nuk do të keni me vete tifozët.

Dëshira jo vetëm e imja, por e të gjithëve është që të kthehemi te fitorja. Madje dua të bëj një thirrje të gjithë tifozëve tanë, sidomos grupimit “Fanatiks”, të cilët, sipas atyre që kam lexuar në media, duan të bëjnë një protestë për ndeshjen me Kukësin. U them se në Korçë jemi ndjerë vërtet vetëm dhe për ne ata janë një shtytje mjaft e madhe.

Skuadra pëson shumë zbrazëti kur nuk janë ata, jo sepse janë lojtari i 12-

Alban Tafaj

të, por sepse janë më shumë se aq. U bëj thirrje që të rikthehen dhe të mbështesin skuadrën sepse është një moment vërtet i vështirë, një nga më të vështirët që kur unë jam në këtë klub.

Siti, Çelsi, Bajern, garë treshe për shërbimet e Guardiolas Trajneri duket më pranë londinezëve, që i kanë ofruar plot 25 milionë euro në vit Roman Abramoviç kërkon me çdo kusht që Pep Guardiola të bëhet trajneri i ardhshëm i Çelsit. Për të siguruar shërbimet e trajnerit spanjoll, ai është i gatshëm të bëjë “çmenduri”. Këtë e konfirmon rroga që pronari i bluve të Londrës përgatitet t’i paguajë ish-drejtuesit të stolit të Barcelonës. Për ta bindur Guardiolën që të zgjedhë stolin në “Stamford Bridge” përpara destinacioneve të tjera, Abramovich është i gatshëm t’i japë teknikut afërsisht 25 milionë euro rrogë në vit, më saktësisht 20 milionë stërlina. Shifra është e jashtëzakonshme dhe në këtë mënyrë, Guardiola jo vetëm që do të bëhej trajneri më i paguar, por ai

Josep Guardiola

do të shndërrohej edhe në personin më të paguar në botë që punon në futboll, duke ia kaluar sulmuesit kamerunas, Samuel Eto’o, që te Anzhi përfiton 20,5 milionë euro rrogë vjetore. Vetëm pak ditë më parë, Guardiola refuzoi një ofertë nga Milani, duke parë edhe vështirësitë ekonomike që klubi italian po kalon në këtë periudhë. Aktualisht, ai ndodhet në Nju Jork së bashku me familjen, ndërsa te Çelsi kërkojnë ta bindin sa më shpejt trajnerin. Kjo edhe për faktin se në garë për shërbimet e Guardiolës, së fundmi ka hyrë Bajern Mynih, ndërsa rivali më të fort i londinezëve është Mançester Siti. “Citizens” së fundmi kanë afruar në klub ish-drejtorin sportiv të Barçës, Ciki Begiristain, që i është bashkuar ish-zv. presidentit të katalanëve, Ferran Sorianon, i cili aktualisht është drejtori i përgjithshëm te Siti.

Bajern Mynih

Rumenige: Sheikët po shkatërrojnë futbollin Presidenti i Bajern Mynih, Karl-Hainz Rumenige, kritikoi ashpër multimilionerët që blejnë klube dhe realizojnë shpenzime të pakontrolluara në përforcime lojtarësh.

Ish-futbollisti legjendar i kombëtares gjermane, edhe në të shkuarën është shprehur disa herë mbi domosdoshmërinë e kontrollimit të shpenzimeve dhe ka argumentuar se moda e sheikëve rrezikon të shkatërrojë futbollin.

“Sporti duhet të ruajë autenticitetin e tij dhe ndonëse mund të ndihmohet nga investitorët, ai nuk mund të shndërrohet në një lojë në dorë të tyre”, deklaroi Rumenige në një intervistë për të përditshmen gjermane “Bild”. “Gjatë merkatos verore, me realizuam një shpenzim të rëndësishëm duke blerë Havi Martinez, por më parë i kishim fituar këto para. Në çdo rast, paga e tij nuk është e krahasueshme me atë që fitojnë futbollistët e Paris SG apo Mançester Siti. Futbolli nuk mund të shndërrohet në një lojë të atyre që nuk dinë se çfarë të bëjnë me paratë”, përfundoi Rumenige.

Merkato

PSV i thotë “jo” Milanit për Strotman Kevin Strotman nuk është në merkato.

PSV Eindhoven mban fort mesfushorin e ri dhe nuk ka asnjë dëshirë për të negociuar shitjen e tij. “Lojtari nuk është në shitje. Nuk kemi patur kurrë kontakte me Milanin dhe as unë apo askush nga klubi ka biseduar me drejtuesit e klubit italian”. Janë këto fjalët e Drejtorit Sportiv të PSV, Marsel Brands që sqaron situatën e mesfushorit i cili konsiderohet si një Van Bomel te Milani. “Edhe nëse drejtuesit italianë na e kërkojnë Strotman, do t’u përgjigjemi që nuk është në shitje”, përfundoi Brands..

Juventus, Matri refuzon Dinamon e Kievit Edhe pse jo zyrtarisht, Juventusi është në kërkim të një sulmuesi me peshë dhe me emër, por për shkak të mbipopullimit në repartin e avancuar për momentin ky operacion ka mbetur në vendnumëro. Klubi bardhezi ishte pranë një akordi me Dinamo Kiev për të arkëtuar 12 mln euro për kartonin e Alesandro Matrit, por ky i fundit ka refuzuar një transferim të tillë. Ish-lojtarit i Kajliarit nuk i pëlqen kampionati ukrainas, për nivel dhe cilësi dhe preferon të qëndrojë në Itali dhe kjo është arsyeja e refuzimit të kësaj oferte.

E mërkurë, 31 tetor 2012 www.mapo.al

promovimi

MAPO

21

thanë për librin

Adrian Civici: Ky libër flet për shumë jetë njerëzish “Shqipëria, ankthi dhe ëndrra” është cilësuar nga presidenti i Universitetit Europian të Tiranës, Adrian Civici, si një libër i veçantë, në kuadrin e traditës që ka UET në botimin e një game të gjerë librash.

“Amik Kasoruho është një nga njerëzit e letrave të kulturës që spikatin në këtë vend dhe fakti që njerëz kaq të nderuar janë sot prezentë tregon vlerësimin jo vetëm për librin, por dhe personalitetin e zotit Kasoruho. Më vjen ndërmend një shprehje që thotë se, jeta e njeriut është gjithmonë si një libër. Në fakt ky libër është për shumë jetë njerëzish, për historinë e Shqipërisë, parë nga një këndvështrim i veçantë që rrallë e gjejmë në këto vite, ku shkrihet për një periudhë të kaluar e problematike. Të lexosh librin është kënaqësi për këndvështrimin e veçantë. Shumë nga ne i kanë përjetuar këto ngjarje, por mënyra sesi janë shkruar duke i dhënë prioritet edhe groteskut, edhe krahasimit apo metaforave, lenteja me të cilën Amiku i sheh ngjarjet, sheh edhe anën e keqe, edhe anën groteske, duke krijuar lehtësim, ndërsa lexon për gjëra aq të rënda, por që kanë qenë pjesë e historisë sonë. Të gjithë atë që do e lexojnë, do ndjejnë të përçuara ato që vetë Kasoruho ka dashur t’i japë publikut”.

Amik Kasoruho: Dëshmia ime për Enver Hoxhën dhe Ramiz Alinë UET-Press, promovon librin “Shqipëria, ankthi dhe ëndrra”.

Pas nëntëmbëdhjetë vjetësh, Amik Kasoruho sjell dy analizat më serioze që i ka bërë Shqipërisë së Enver Hoxhës dhe Shqipërisë së Ramiz Alisë Përkthyesi i njohur, shkrimtari dhe publicisti Amik Kasoruho feston 80-vjetorin një javë para 100-vjetorit të Pavarësisë, me botimin e një libri që mban autorësinë e tij.

“Shqipëria, ankthi dhe ëndrra”, i botuar nga UET-Press, është një libër që nderon çdokënd që do ta ketë në bibliotekën e tij. I pranishëm në promovim ishte dhe vetë Presidenti i Republikës, Bujar Nishani, i cili vlerësoi punën e pamat në fushën e kulturës të këshilltarit të tij, Amik Kasoruho. Duket absurde për një emër si Kasoruho, por në faqen zyrtare të Presidencës gjendet edhe një notë biografike e tij. Ndoshta është më e shkurtra nga numri i fjalëve që përmban.

Nuk ka diplomë universitare që ta shënonte, sepse u dëbua nga gjithë shkollat e Shqipërisë qysh kur ishte shtatëmbëdhjetë vjeç.

Botimi i librit të jetës së tij në mjediset e Universitetit Europian të Tiranës ndoshta ia përmbush deri diku këtë mungesë shkrimtarit. “Ju jam mirënjohës të gjithëve, sepse kur njeriu ndjen rreth vetes kaq shumë ngrohtësi, them se i shtohet jeta, nuk them se kam bërë ndonjë gjë të madhe, kam dëshmuar, dhe ndoshta ajo logoja që ka vendosur UET në libër ‘Scripta manent’ them se përmbyll të gjithë detyrimin, misionin që ka letërsia, kujtimet dhe historiografia, sepse shkrimet mbeten dhe mbeten për të kujtuar. Nëse kujtimet i konsiderojmë si urë që lidh të kaluarën me të ardhmen, mirë apo keq jam munduar të ndërtoj një urë. Për të lidhur këtë të kaluar me këtë të ardhme, sepse pa kujtuar të kaluarën nuk mund të ndërtojmë të ardhmen”,- iu drejtua Amik Kasoruho miqve, kolegëve e shumë personaliteteve të fushave të ndryshme që kishin ardhur në promovim.

“Shqipëria, ankthi dhe ëndrra” është një dritare, nga e cila, Shqipëria duket qartë dhe ashtu si është. Në këndvështrimin e Amik Kasoruhos libri sjell një analizë të gjithë viteve, nga 1941 deri në vitin 1990. Në faqet e këtij botimi nga UET-Press vijnë në një dy librat e Kasoruhos: i pari i titulluar “Një ankth gjysmëshekullor- Shqipëria e

“Shqipëria, ankthi dhe ëndrra” është një dritare, nga e cila, Shqipëria duket qartë dhe ashtu si është. Në këndvështrimin e Amik Kasoruhos libri sjell një analizë të gjithë viteve, nga 1941 deri në vitin 1990...

Enver Hoxhës” dhe i dyti, “Çmimi i një ëndrre- zgjimi i mundshëm i Shqipërisë”.

Ishte ideja e botuesit, Henri Çili, që të bashkonte në një libër dy analizat më serioze që autori i ka bërë Shqipërisë: Shqipërisë së Enver Hoxhës dhe Shqipërisë së Ramiz Alisë. Duke krijuar një pamje të plotë, ku ankthi dhe ëndrra e një vendi shfaqen me të gjitha emocionet, qartësinë, qetësinë dhe thellësinë e mendimit të një dëshmitari si Amik Kasoruho, i cili njohu burgun, pushkatimin e babait, dëbimin, mohimin e shumë të drejtave për vete dhe familjen e tij. “Më vjen ndërmend një shprehje që thotë se, jeta e njeriut është gjithmonë si një libër. Në fakt ky libër është për shumë jetë njerëzish, për historinë e Shqipërisë, parë nga një këndvështrim i veçantë që rrallë e gjejmë në këto vite, ku shkrihet për një periudhë të kaluar e problematike”, - foli në emër të Universitetit Europian të Tiranës, presidenti Adrian Civici. Megjithatë, librit i mungon urrejtja. Lexuesi shqiptar, i mbushur kaq shumë me supozime,

hamendësime, dyshime, apo dëshirë për hakmarrje, do të ketë një rast të dialogojë me autorin për një histori që edhe ai ndoshta e njeh, por reflektimi i matur dhe i qetë e bën një dialog qoftë edhe të heshtur, të suksesshëm. “Lexuesit e këtij libri mund të jenë të moshave të ndryshme dhe emocionet e tyre nuk do të jenë të njëjta. Ata që e kanë përjetuar ferrin komunist do të gjejnë veten të vrarë nga regjimi, familjen të copëtuar e të ndarë, miqtë e dashamirës që iu ndenjën pranë në ditët e vështira, dhe kriminelët dhe hafijet e rrugëve të atij regjimi. Të rinjtë do të gjejnë të vërtetën e dhimbshme të një jete, që ishte mohimi i saj”, - tha akademiku Kolec Topalli. Pjesa e parë e këtij libri, (“Një ankth gjysmëshekullor- Shqipëria e Enver Hoxhës) u botua së pari në vitin 1994 në Itali dhe prej asaj kohe ka njohur katër ribotime, vlerësime të kritikëve, profesorëve të filozofisë dhe politikës. Në Shqipëri pati një botim në vitin 1996, botim që u përthith pa bujë dhe njëherësh, duke lënë pas një titull të munguar, një analizë të domosdoshme që duhet rilexuar dhe mbi të gjitha, po t’i shtojmë vlerën e koherencës në atë që autori e ka shkruar para pothuaj 20 vjetëve dhe që tani është po aq i vërtetë si atëherë. Për të tillë libra, sipas gazetarit Blendi Fevziu ka nevojë shoqëria shqiptare.

“Gjatë këtij muaji kam vënë re se ka një larmi titujsh dhe librash që po dalin, që po transformojnë dhe mënyrën e shikimit të historisë së ngjarjeve siç jemi mësuar t’i shohim deri sot. Kemi filluar të botojmë libra që po shkojnë te lexuesi pak më gjerë sesa traktatet e historianëve; ajo që po ndodh tani duhet të kthehet në standard edhe me ndihmën e universiteteve. Që botime të tilla të shumëfishohen, sepse kjo sfidë e hedhjes së ideve, qoftë edhe të kundërta, mund të pasurojë shoqërinë ende pak shterpë shqiptare”, - tha ndër të tjera Blendi Fevziu.

Kujtesa e Kontinentit të Vjetër, nganjëherë është e dobët. Dhe kjo është një e keqe e madhe: në rrugët e së ardhmes shkohet duke marrë me vete trashëgiminë e së kaluarës. Komunizmi nuk kishte qenë një plagë vetëm e Europës Lindore dhe aq më pak një sëmundje e papërsëritshme. Mjerë në rast se euforia do të sillte amnezinë e popujve”.

Me këto fjalë përmbyllet libri “Shqipëria, ankthi dhe ëndrra”, me autor Amik Kasoruho, që UET-Press e sjell për lexuesit në këtë 100-vjetor si pjesë të kolanës “Scripta manent”.

Kolec Topalli: Analizë për çmendurinë e një regjimi Akademiku Kolec Topalli theksoi se në librin “Shqipëria, ankthi dhe ëndrra” lexuesi do të mësojë të vërtetën e atyre mijëra viktimave të një regjimi të çmendur totalitar.

“Njëra nga penat tona më të mira, njëri nga ata që u kthye i gjallë prej ferrit, vjen sot me një libër të ri, që duhet ta lexojnë historianët, analistët, politikanët, sociologët dhe çdo intelektual, pra ata që duan të dinë të vërtetën, që kërkojnë të njohin dhe vlerësojnë kohën e prindërve e të gjyshërve, të atyre mijëra viktimave të një regjimi të çmendur totalitar, ku një fjalë e dalë e papërtypur mirë mund kushtonte një jetë burg, gjë që e provoi edhe autori i këtij libri. Historia njerëzore njeh shumë diktatura që ndryshojnë në formë por kanë përmbajtje të njëjta. Ajo që kaloi vendi ynë ishte nga më të vështirat, më të dhunshmet. Jemi vendi ku disa emra gjeografie janë bërë të njohur përmes së keqes. Siç janë njohur Bukenvardi dhe Aushvici, ashtu u njoh Burreli, Spaçi, Maliqi e Porto- Palermo. Kemi pasur më shumë burgje se teatro e stadiume. Historia e Shqipërisë është shumë e dhimbshme, më e trishtueshmja dhe e rrëqethshmja nga ato të shumë kombeve të tjera”.

Blendi Fevziu: Botime të tilla na pasurojnë Gazetari Blendi Fevziu e ka lexuar librin e parë; Shqipërinë e Enver Hoxhës shumë vite më parë, n d ë r s a U E T - Pr e s s i d h a mundësinë që të lexonte dhe librin e dytë; Shqipërinë e Ramiz Alisë. Ai e vlerëson këtë botim si një kontribut të çmuar në atë që mund të quhet biblioteka e shoqërisë shqiptare.

“Më shumë se për librin dhe autorin, doja të thosha dy gjëra që janë shumë evidente. E para, kulti që duhet të ngremë për çdo njeri që ulet e shkruan, jetën e tij, përvojën, një libër historik apo një libër me kujtime. Nga kjo anë jemi shumë deficitarë. Për letërsinë e burgut, dhe me librat e atyre që kanë ndërtuar dhe ngritur këto burgje. Pra, në njëfarë mënyre më shumë kujtime, libra, dëshmi do të ishin vlerë e shtuar në shoqërinë shqiptare. E them këtë sepse nuk mund të ketë të vërtetë absolute që vjen përmes një libri, por ballafaqimi i sa më shumë të vërtetave përmes librave mund të ndërtojë mozaikun real të asaj çka ndodhur në Shqipëri. Kjo është më shumë një dëshmi për ata që nuk e kanë jetuar atë kohë dhe përmes botimeve të tilla mund të kemi ide më të qartë të asaj që ka ndodhur. Sa më shumë dëshmi nga të dyja palët, aq më mirë do i shërbenin historisë, historiografisë dhe publicistikës së vendit. Kemi filluar të botojmë libra që po shkojnë te lexuesi pak më gjerë sesa traktatet e historianëve, ajo që po ndodh tani duhet të kthehet në standard edhe me ndihmën e universiteteve. Që botime të tilla të shumëfishohen, sepse kjo sfidë e hedhjes së ideve, qoftë edhe të kundërta, mund të pasurojë shoqërinë ende pak shterpë shqiptare.”

22

MAPO

E mërkurë, 31 tetor 2012 www.mapo.al

Sallon bukurie për fëmijë

Fjalëkryqi klasik

Në qytetin libanez, Bejrut, është hapur një sallon bukurie për fëmijë. Klientë të sallonit mund të jenë vetëm fëmijët nga katër deri në 12 vjet.

“Secila vajzë, e vogël ose rritur, ëndërron që një ditë të bëhet nënë. Prandaj vajzat sillen si nënat duke u veshur pikërisht si ato. Ndërsa ky është vendi ku u plotësohen ëndrrat e tilla”, ka deklaruar pronarja Hania Halvani. Ajo ka thënë se salloni ka punë, sidomos në raste ditëlindjesh të fëmijëve, dasma, festivale dhe festa fetare.

1

2

Horoskopi i ditës

Në jetën tuaj në çift do ketë një përmirësim të ndjeshëm sot. Të gjitha vështirësitë dhe problemet që keni pasur do i kaloni sa hap e mbyll sytë. Beqarët do të rigjejnë buzëqeshjen. Një person shumë i veçante do të bëjë pjesë në jetën tuaj.

Asnjëplanetnukdomerret me jetën tuaj në çift sot.

Qetësia do të mbizotërojë gjatë gjithë kohës.

Përfitoni nga kjo për të folur sa më shumë dhe për të planifikuar të ardhmen.

Beqarëve do u pëlqejë më shumë se kurrë të flirtojnë me ata që do takojnë.

5

6

7

BINJAKET (21/V-20/VI)

Të gjithë ata që kanë krijuar tashmë një lidhje mund të kenë disa debate sepse nuk do bien dakord për një vendim që u duhet të marrin. Beqarët duhet të shohin sa majtas djathtas gjatë kësaj dite. Mund ta takoni edhe personin që keni ëndërruar.

GAFORRE (21/VI-22/VII)

Nëse keni pasur probleme me partnerin tuaj, kjo ditë do jetë mjaft e favorshme për të bërë hapat e parë dhepërtëvënë çdo gjë në rregull. Do gjeni fjalët e duhura dhe çdo gjë do rregullohet. Beqarëtdo jenë të përkëdhelurit e planetëve.

VIRGJERESHA (23/VIII-22/IX)

PESHORJA (23/IX-22/X)

AKREPI (22/X-21/XII)

Më në fund do filloni ta largoni rutinën nga jeta juaj në çift dhe të provoni gjëra të reja. Partneri juaj do jetë i gatshëm t’jua plotësojë dëshirat.

Beqarët mund të fillojnë një aventurë pasionante që do u sjellë shumë gëzim në shpirt.

Në jetën sentimentale të atyre që janë në çift nuk do ndodhë ndonjë gjë shumë e madhe sot. Në përgjithësi do të mbizotërojë një klimë e qetë.

Beqarët do jenë shumë të angazhuar me punë dhe nuk do kenë fare kohë që të merren me dashurinë.

Jeta juaj sentimentale do jetë mjaft e qëndrueshme. Çiftet do bashkëpunojnë me njëri-tjetrin dhe pasioni do të rindizet. Për beqarët kjo ditë do sjellë një surprizë të këndshme.

Urani mund të shtojë edhe mundësitë për dashuri me shikim të parë.

Për çiftet që kanë menduar ta çojnë më tej lidhjen e tyre dhe të bëjnë fejesa e martesa do jetë një ditë e shkëlqyer. Për beqarët do ketë flirtime, por takimet që do bëhen do jenë pa një të ardhme. Gjithsesi nëse dëshironi të kaloni disa momente të këndshme.

SHIGJETARI (22/XI-21/XII)

BRICJAPI (22/XII-20/I)

UJORI (20/I-19/II)

PESHQIT (20/II-19/III)

Ata që po mendojnë për një ndarje do reflektojnë shumë duke peshuar të mirat dhe të këqijat e saj.

Për beqarët, kjo ditë nuk do jetë shumë e përshtatshme për pasionin e madh, por dashuri të qeta dhe të ngrohta do të ketë.

Dita e sotme do jetë plot diell dhe ngjyra. Ndjenjat do jenë mjaft të forta dhe do shprehni gjithçka që ndjeni. Nëse jeni në një lidhje do krijoni baza më të forta për të. Përfitoni nga rrethanat ju beqarë në mënyrëqëtëgjenipersonin me të cilin do kaloni jetën.

Venusi dhe Marsi do jenë planetët që do kujdesen më shumë për jetën sentimentale të çifteve. Përfitoni për të diskutuar çdo lloj teme. Beqarët nuk do jenë shumë të vendosur, kështu që është më mirë mos fillojnë asnjë histori sepse do të lëndohen.

Jeta juaj në çift do jetë shumë e bukur sot dhe ka mundësi që pasioni të jetë edhe më i zjarrtë.

Shfrytëzojeni ditën deri në minutën e funditdhedo ndiheni mjaft mirë. Beqarëtdokenëdashurimeshikim të parë me persona që ia vlen të krijosh një lidhje.

9

14 19

22

15

16

26

27

20

21

31

39

32

33

34

40

36

41

42

45

46 49

48

25

29

28

35 38

Fjalëkryqi klasik është një nga lojërat enigmatike më të përhapura në botë. Fjalëkryqet e para filluan të botoheshin që në shekullin e XVIII dhe vazhdon të jetë e preferuar edhe në ditët e sotme.

11

24

30

37

10 17

23

43

44

Koha e fillimit ____:____ Koha e mbarimit ____:____

47

50

51

Horizontalisht:

Vertikalisht:

1. Ai që mban një qendrim të skajshëm në politikë, a në fe. 9. Lloj rreshjeje. 12.

1. Qenia në jetë. 2. Lajm i gëzuar. 3. Qumësht në dialekt. 4. Lindja në Angli. 5. Ma-

Industria e Armëve. 13. Raki e bërë orizi. 14. Numër i sendeve. 17. Njësia e matjes

ma shkurt. 6. Shko! 7. Ajo që merret me punët ndihmëse të një funksionari. 8.

së rezistencës elektrike. 18. Vuajtje, mundim i madh. 19. Ai që urren çdo gjë të

Shtet në Afrikë. 10. Diçka me të cilën dikush merret me pasion. 11. Përemër pro-

huaj, që nuk pranon asgjë të huaj dhe e hedh poshtë a e mohon atë fare. 22. Am-

nor. 14. Periudha e provimeve të studentëve. 15. Fisi ose rrethi nga e ka prejard-

basada Bullgare. 23. Qytet në Kosovë. 24. Fshat turistik në brigjet e liqenit të

hjen dikush. 16. Institut Financiar. 20. Bimë barishtore, farat e së cilës përdoren

Pogradecit. 26. Zef, poet i njohur arbëresh. 29. Koço i muzikës shqiptare. 30.

për të përgatitur mustardën. 21. Tirrje e stadiumeve. 23. Besim shpirtëror. 25.

Shyti, aktor i njohur i kinemasë. 31. Topia i principatës arbëreshe. 34. Gramë,

Bukuri, hijeshi. 27. Ndjenjë dashamirësie e ndërsjellë, që lind në mes dy person-

shkurt. 35. Grumbull i madh sendesh të hedhura në mënyrë të çrregullt. 36. Ja-

ave. 28. Bazë Amerikane. 32. Universitet Civil. 33. Pemë e lartë. 34. I kapur në

në në hyrje të baladës. 37. Ndërmarrje Hidraulike. 39. Ai që merret me shitbler-

gjendje të papërgatitur. 35. Këshilli i Europës. 36. Topulli, luftëtar patriot. 38.

je pronash të patundshme. 42. Fjalë, ose... 45. Kualiteti, ose... 46. Largim nga

Kënga më e bukur e një këngëtari. 39. Përdoret për të treguar diçka të papërcak-

një drejtim i caktuar. 48. Baba, ose... 49. Kandrra të vogla që jetojnë si parazitë.

tuar. 40. Basinger e kinemasë. 41. Me saktësi, pikërisht ashtu. 43. Lëndë Indus-

50. Ndërtesë e një organizate, a partie. 51. Boll në mes.

triale. 44. Ent Monetar. 46. Departamenti Ekonomisë. 47. Elbasani në makina.

Sudoku | nivel mesatar 1

3

4

9

6 7 8

2

5 4 6 8

8 9

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo rresht e kolonë të ketë numrat nga 1-9.

5 4 9

5

7 1

5

1

4 2

8 1

5 8

2 6

3

9

6

7 6 7

LUANI (23/VII-22/VIII)

8

13

18

Një hulumtim interesant në Britani të Madhe ka treguar se fëmijët janë tepër të preokupuar me spektaklet televizive, saqë kanë shumë pak njohuri të përgjithshme. Një e treta e fëmijëve të anketuar që ishin në shkollë fillore kanë thënë se shkencëtari i famshëm, Albert Einstein, është në fakt yll televiziv i një ‘shou real’. Rreth 29 për qind e tyre, madje kanë qenë të sigurt se e kanë parë atë në emisionet televizive, siç është “X Factor” ose “Britain’s Got Talent”. (E në fakt, Einstein ka vdekur në vitin 1955). Shumica e fëmijëve të moshave ndërmjet 11 dhe 14 vjeç nuk e kanë ditur se Isaac Newton e ka definuar forcën e gravitetit, edhe pse këtë gjë e kanë mësuar në shkollë. Për t’u përkeqësuar edhe më shumë, gjashtë për qind e të anketuarve kanë thënë se anëtarja e jurisë së ‘X Factor’, Tulisa Contostavlos, është shpikësja e penicilinës, derisa një numër i madh i fëmijëve britanikë mendojnë se reperi Professor Green është një akademik. Të pyetur se kush është Wayne Rooney, shumë nga fëmijët janë përgjigjur se është shkencëtar e jo futbollist. Një fakt interesant është fakti se 68 për qind e fëmijëve kanë qenë të saktë në përgjigjen se Mark Zuckerberg është themelues i rrjetit social Facebook.

DEMI (21/IV-20/V)

4

12

“Einsteini është yll televiziv, ndërsa Rooney shkencëtar”

DASHI (20/III-20/IV)

3

4

2

7 2 3

9

9

2

1 6

1

8 7 1

Koha e fillimit ____:____

8 4

4

3

Koha e mbarimit ____:____

Numërkryq 2 5 3 4 1 5

Shah | nivel mesatar

3 5

Gjeni figurën duke bashkuar pikat

6

Plotësoni tabelën me numrat e dhënë!

Gjeni 10 ndryshimet

Koha e mbarimit ____:____

Ngjyrosni pjesën me pikë dhe zbuloni figurën

Përgjigjet nr të djeshëm

Koha e fillimit ____:____

I bardhi lëviz dhe fiton në të dy rastet e e dhena në skemën e mësipërme. Sfidat e dhëna janë të përzgjedhura nga profesionistë të vërtetë të lojës së Shahut

Numra me 3 shifra: 112, 216, 256, 298, 415, 512, 517, 520, 558, 945, 956, 987, 997.

Numra me 4 shifra: 1201, 1225, 2814, 4152, 4418, 5552, 5591, 6520, 6521, 6555, 6687, 6707, 7070, 7485, 8521, 9663.

Numra me 5 shifra:

S

O

L

I

S

T

P

R

O

F

E

C

E

V

C

A

T M

A R

I

J

F

T

I

J

A

K

E

K

A

P

K

J

O

T

U

R

Z

I

E L

H

I

B

R

I

D

A

L

E

I

D

O

A

C

A

D

E

R

P

E

L

I

C

E

M

A

M

L

I

K

E

N

E

O

I

T

R

A

D

U

D

I

N

E

S

E

T

A

K

E

T

U

K

I E

D I

S A

O

O

K S

I

2

0

1

1

1

6

9

3

2

2

1

4

4

7

8

4

8

5

4

1

5

2

1

0

2

5

3

3

2

0

1

5

5

8

3

2

0

1

1

1

2

4

9

6

6

3

2

1

5

P

7

8

4

8

5

4

1

5

2

4

6

3

2

A

0

1

2

5

1

5

6

9

8

8

7

4

7

4

7

8

8

1

7

1

4

4

6

5

2

3

2

1

5

9

6

5

8

7

2

8

5

4

1

K

5

2

1

0

0

3

2

0

0

3

2

6

3

O

9

6

5

4

2

1

4

5

9

6

3

2

0

1

4

7

8

4

8

5

9

6

2

3

1

0

R

E

L

I

K

O D

I

I

K A

A

3

1

K

E

P T

5

M T

N

T

T

00026, 08216, 15453, 17458, 20156, 32014, 51456, 84757, 96175.

Numra me 6 shifra: 021526, 214859, 511271.

Numra me 7 shifra: 3201456, 4025707, 5478951, 5855942, 6522986, 8211421.

R

N

U

T

2

6

3

5

9

6

2

1

4

4

7

8

9

6

3

2

1

5

4

7

8

9

4

0

1

4

retro 1960 SOT faqja e fundit profil&

E martë, 30 tetor 2012 www.mapo.al

MAPO

23

30 tetor

Maradona i ‘dorës së Zotit’

Diego Armando Maradona u lind më 30 tetor të vitit 1960në Villa Fiorito sot Partido Lomas de Zamora, krahina e Buenos Airesit, Argjentinë. I njohur edhe si El pibe de oro (fëmija i artë), mendohet nga shumica si futbollisti më i mirë i të gjitha kohërave. Në vitin 1986 me skuadrën

kombëtare të Argjentinës fitoi Kupën e Botës dhe në vitin 1990 skuadra argjentinase ishte nënkampione bote. Në vitin 1989 Maradona fitoi me Klubin e Napolit Kupën UEFA dhe në vitet 1987 dhe 1990 titullin kampion të Italisë. Më 20 tetor 1976 Maradona bëri debutimin

profesional me Argentinos Juniors, dhjetë ditë para datëlindjes së tij të gjashtëmbëdhjetë. Ai luajti atje në vitet 1976 deri 1981, para transferimit te Boca Juniors. Pas Kupës së Botës 1982, në qershor, Maradona u transferua te Barcelona në Spanjë për një rekord botëror.

Michael Haneke

Kur mbetet vetëm ‘Dashuria’

Ç’është paraja?

Nebil Çika Në paça kohë e qejf, rojmë kaqë të mërziturë e të dëshpëruarë! Do të bëjë një borshurë për të provuar gjerësisht se dalja e parasë jashtë s’ka rëndësi. Tani do të flasë shkurtas: 1-Në 1382 ka jetuar një francez quajtur Nicola Oresm, një nga të parët ekonomisë me kompetencë të Francës. Ky paranë e ka përkufizuar kështu: “Një vegël e çpikur artificialisht për të lehtësuar shkëmbimin e pasurive të natyrshme.”

Pra, pas një theorije jo tëre, por të shekullit XIV-të, paraja është një mjet shkëmbimi të pasurive, e pra, jo pasuri në vet-vetëhe e pra jo element ekonomik.

2-Jean Boizard, në librën e tij traite des monnsis, shtypur në 1692, thotë: “Paraja është një pjesë e lënde së cilës autoriteti i ka dhënë një farë vlefte dhe peshë për të shërbyer si çmim dhe për të barasuar në tregëti pa-barsitë e të gjitha sendeve”.

Pra, parasë vleftën i a jep autoriteti, e pra ka një vleftë konvensionale.

Në shekullin XVII, Arnaune thotë: “Paraja është një plaçkë së cilës kontesitimenti i përgjithëshëm i njerëzve i a caktuar funksionin që të shërbejë si ndërmjetës ndër shkëmbimet nën formë të çmimit të shitjes e të blerjes”.

Pra, paraja prap mjet i shkëmbimit e jo tjetër gjë.

Fjalori i famshëm i Littres (vdekur më 1881) e përkufizon kështu paranë: “Copë metali që shërben për shkëmbime, nxjerrur (frappe) nga një autoritet sovran dhe shënuar me mbresën (mbëlatë: coin) e këtij autoriteti; me fjalë të tjera metal të cilit pesha dhe titulli janë të certifikuara.

Pra paraja po të mos ketë garancin e Qeveris nuk e ka vleftën e caktuar të saja. (Si ç’thuhej edhe në 1692) Paraja është vetëm mjet shkëmbimi, pra, e jo gjë tjatër. (Se sa vlen si ar do t’a shohëm më tutje).

Kam të drejtë të çuditem, pra, kur Z. Tajar Zavalani thotë se unë duke thënë ato që thash n’artikullin t’im, paskam bërë një zbulim sensansional. N’është se çdo mendim që z. Tajar e takon për herë të parë në shtyp është një zbulim sensansional për të, lum ay se jeta e tij ka për të shkuar krej e qejf zbulimesh!

Le të dale paraja!

Ja dhe një tjetër zbulim sensasional, pra, për Z-in Zavalani.

Carlo Martini në librën e tij Elementi di Ekonomia Poltikca) Fierence; Sanasoni editore, 1922) thotë: “Shkolla mercantile çquhet me rëndësin e ekzagjeruar që i jepte parasë. Pas asaj, pasurija e Kombit varet nga sasija e monedhës që ka në qarkullim, pikërisht sepse ajo është mjeti për të pasur të gjitha të mirat për të cilat ka nevojë vëndi. Prandaj arti i guvernimit duhet shpieguar me grumbullimin e parasë dhe me shtimin e sasisë së saj.”

GAZETA

MAPO info@mapo.al cel: 068 20 20 5555477 Gazetamapo@gmail.com cel: 068 477

Mbërritja e Ciano-s në Shqipëri, prill 1939

Por edhe markantilizmin që i jepte një vleftë absolute parasë, siç thotë libra që cituam duke vazhduar periudhën e sipërme, pranon se: “Dhe pasi paraja nxirret nga minierat, kur ka të tilla, ose hidhet ne dorë me shitjen e prodhimeve të brendëshme, duhet që qeveria të bëjë çdo kujdes për të shitur jashtë sa të jetë e mundur më shumë e për të blerë nga jashtë sa të jetë e mundur më pak”.

Tani t’a lëmë Carlo Martini-n më njanë e të hedhin një sy në historin e Ekonomisë angleze. Hume, mësuesi i Adam Smith-it u çfaq si kundërshtar i merkantilizmës dhe e shpiegoi rolin e vërtetë të parasë. Idet e tij i çfaqi me gjallëri edhe Adam Smith-i (17231790), babai i Ekonomisë Politike. Theorin e këtij, per sa i përket themës mund t’a përmbledhim kështu: Burimi i pasurisë së një kombi është puna e përvjetëshme e tij, dmth prodhimet që janë të mbëhishme për kosnommasionin e tij dhe prodhimet që i shkëmben me ato të vendeve të tjerë. Pasurija qëndron në vleftën e shkëmbyershme të sendeve.

Sa më shumë prodhim sendesh të shkëmbyeshme (prodhim që shkon) të zotërojë një popull, aqë më shumë i pasur është.

Theory të vjetra këto!... të shekullit XVIII-të… Po jo dhe aqë të vjetra sa dëftojnë datat!

Ja se ç’thotë Dr. Gustave Le Bon- mësuesi im në Psikollogji politike e në… Ekonomi politike, në librën e tij Le desequilibre du monde (Ernest Flamarion, editeur; 1927) në kapitujt: 1) Burimet e pasurisë, 2) Mysteret apparent të kambios, 3)Parimet themelore të Ekonomis politike: “Nji popull pa para, po që mund të nxjerrë nga toka e tij nga uzinat e tija elementet e mbëhishme për rojtjen e tij dhe për fabrikimin e plaçkave të shkëmbyershme, mund të bëhet shumë më i pasur se një popull që zotëron një fazë reserve ari ose ergjëndi, po që nuk prodhon veçse një sasi të pamjaftuarshme plaçkash.

Rezevat metailike mbarohen shpejt në qoftë se nuk përtërihen.”

“Ari, do t’a përsërit gjithnjë, kundra opinionit të ekonomistëve të ndryshëm, përfaqëson një plaçkë analloge me çdo plaçkë tjetër dhe mund të zëvëndësohet (remplacer) prej shumë plaçkash të tjera. Plaçkat e ndryshme janë të mbartshme me më pak lehtësi se sa ari dhe ergjëndi, s’ka dyshim, por fuqia blerëse e tyre mbetet aq efikase (se sa e arit dhe ergjëndit).

Një plaçkë e tregtuarshme, cilado qoftë, bije fjala një thes grurë ose qymyr madeni (houille), përfaqëson pra një para, ashtu si ç’e përfaqëson paranë një sasi ari të caktuar e të shënuar në një copë monedhë prej njëzet frangash ar, fjeshtas sepse është i këmbyershëm me sasira të caktuara plaçkash të tjera.

E thash edhe më parë se një popull i pasur është ay që zotëron një tepricë plaçkash të shkëmbyershme; një popull i varfër, ay që, duke mos patur mjaftë nga ajo tepricë, është i deturuar të marrë hua. (Le t’u vënë re mirë këtyre fjalëve të fundit një kategori shqiptarësh.)

Drejtor: Artur Zheji Kryeredaktor: Arion Sulo. Zv/kryeredaktor: Alfred Lela, Aleksandra Bogdani.

Politika: Nevila Përndoj, Fejzi Braushi. Kronika: Leonard Bakillari, Dashamir Biçaku Rrethe: Vladimir Karaj.

Ekonomia: Blerina Hoxha. Sociale: Jonida Tashi. Kultura: Aida Tuci. Suplement: Jonida Hitoveizi. Sporti: Jeton Selimi.

Komentatorë&Analistë: Gentian Elezi, Arjan Vasjari, Prof. Asoc. Dr. Adrian Civici.

Karikatura: Bujar Kapexhiu. Faqosja: Florenc Elezi. Ilir DRIZARI, Kujtim Bisha Koordinatore: Shkëndi çili.

Korrektore: Lila Plasari, Brunilda Meno. Adresa: Bulevardi Gjergj Fishta pranë UET

Regjisori Michael Haneke fitoi Palmën e Artë në Festivalin e Kanës, me filmin “Dashuri”. Ishte Palma e tij e dytë pas “Fjongo e bardhë” në vitin 2009. Ky çmim nderoi një film që flet për fundin e jetës, të një jete, të një çifti, të një dashurie.

Një partiturë pothuajse klinike, ndonjëherë tronditëse, por gjithmonë mjeshtërore.

Nëse filmi “Fjongo e bardhë”u shqua për përmasën e shtrirjes dhe kompleksitetin koral, filmi “Dashuri” tregon jetën e një çifti me dyer të mbyllura. Dhe jo të një çifti dosido! Burrë e grua, parizienë, të kultivuar, shtresë e pasur. Ata janë të dy muzikantë në të tetëdhjetat, të mishëruar në mënyrën më sublime të mundshme nga dy aktorë të mëdhenj francezë, Jean - Louis Trintignant dhe Emmanuelle Riva. Ata të dy shohin t’u afrohet vdekja, por sidomos ndarja, kur ajo është viktimë e një aksidenti cerebral. Ky nuk është një film më shumë për sëmundjen ose pleqërinë. Tema e vetme që Haneke zhbiron me mish e me shpirt, nga fillimi në fund është: aventura e madhe e një çifti në fazën e fundit, në fund të fundit të jetës. Sesi dy bashkëshortë, në dialog të përhershëm që prej gjysmë shekulli tashmë, pothuaj autarkikë në mënyrën e tyre të të jetuarit, përballen me shkatërrimin, fizik dhe psikik, të njërit prej të dyve. Aktori Jean - Louis Trintignant tregon se kur Haneke i tregoi skenarin iu duk tepër i dhimbshëm dhe shokues. “Në fillim nuk e pranova”, tha ai për revistën ‘Telerama’, “por më pas i thashë që të ma jepte mua rolin e të sëmurit, nuk pranoi. I thashë do ta bëj filmin, por nuk do ta shoh asnjëherë pasi të mbarojë. E kam parë katër herë”.

Sonatat e Schubert-it

Në një apartament borgjez, ku çdo cep na bëhet shumë shpejt familjar, ku mbretëron pianoja, simbol i një jete të tërë, të shkuar tashmë, dashuria e tyre përpiqet t’i mbijetojë shpërbërjes së ngadaltë fizike të shkaktuar nga sëmundja. Çdo gjest, çdo frazë, çdo vështrim, çdo tingull i tjetrit kthehet në thesar që duhet ruajtur dhe, në të njëjtën kohë, shenjë e brishtësisë së lidhjes së tyre, që ata e dinin të pazhbëshme. Çfarë u ka mbetur pa thënë, pa bërë, orë pas ore?

Sonatat e Schubert-it, albumet e fotografive të rinisë së tyre, disa vizita të befta të të njohurve, rituali qesharak i gjesteve të infermieres: gjithçka që mund t’i afronte e bën më të mprehtë dhimbjen e ndarjes së afërt, i shtyn një hap më tej drejt errësirës së pashmangshme.

Brenda mureve

Regjia e Haneke e muros spektatorin bashkë me personazhet, në dekorin e kësaj studioje surreale, që papritur shndërrohet në zonë makthi, kjo edhe falë punës me imazhin të Darius Khondji. Vështrimi ynë është po aq intruziv sa edhe vizita e papritur e një pëllumbi në parvazin e dritares.

Për dy aktorët më të mëdhenj francezë, Haneke ka kompozuar një partiturë të tmerrshme, sepse e merr tonin nga një thatësirë prerëse, pothuajse klinike. Ndonjëherë është tronditëse, por gjithmonë mjeshtërore. Siç ndodh shpesh te Haneke, do të shohim gjithçka nga këto momente të fundit, kokë më kokë e trup më trup: momente të tmerrshme, familjare, por edhe të dhimbshme; do të shohim anët ekstreme të jetës së përditshme, por edhe gjeste ekstreme dashurie.

Qëllimi është të jepet një lloj dëshmie e trilluar për skajet e gjendjes njerëzore. Një “flash foreard” i tmerrshëm për jetët tona. Një kujtim i së ardhmes. *Sipas Evene. Përgatiti: Blerta Hyska.

Email: v.perleka@gmail.com Vera_perleka@hotmail.com

CMYK

24

MAPO

e mërkurë, 31 tetor 2012 www.mapo.al