Madame Mapo

E përmuajshme Nr. 17, Viti I botimit dhjetor 2011 Çmimi 300 Lekë

EXTRA DOSSIER kohë festash Ata që festojnë dhe ata që fshihen Receta dhe sekrete Dhurata dhe ide Single? Ka zgjidhje PUNESIMI Gratë shqiptare më keq se burrat

Ema Andrea 12 rrëfime pelegrine

30 truke për të jetuar mirë.

Si të biesh në sy Libra, dekor horoskopi

MODA Duke pritur mbrëmjen

23

23 shtator 2011

SiFillim

Duke pritur numrin 12 (dhe ca kërkesa babagjyshit) Nuk është një vit dosido ky që kemi përpara. Është i dymbëdhjeti i mijëvjeçarit të ri.

Dymbëdhjetë, sa zotat që jetonin në Olimpin grek, apo sa bëmat e Herkulit.

Dymbëdhjetë, sa betejat që mbreti Artur fitoi ndaj saksonëve, apo sa dymbëdhjetë kalorësit që mbante në tryezën e rrumbullakët..

Dymbëdhjetë, sa djem kishte mbreti biblik Jakov e që do bëheshin paraardhësit e dymbëdhjetë fiseve hebreje.

Dymbëdhjetë sa ndjekësit e Jezusit.

Dymbëdhjetë, sa ditët e Krishtlindjeve.

Dymbëdhjetë, sa Imamët, pasuesit e ligjshëm të Muhametit.

Dymbëdhjetë, sa emra ka Surya, perëndia e hinduve.

Pastaj ka dhe shumë të tjera…

Dymbëdhjetë, sa muajt e vitit apo shenjat e zodiakut.

Dymbëdhjetë, sa çifte brinjësh ka trupi i njeriut.

Dymbëdhjetë, sa nata e Shekspirit.

Dymbëdhjetë sa tregimet pelegrine të Markesit.

Dymbëdhjetë sa spektaklet e Vera Grabockës...

Ja pra ku i kemi 12 arsye se përse të besojmë se na pret një vit i pazakontë (në fund të fundit, ia vlen pak optimizëm

4

në një ndërrim vitesh). Vetëm pasi u shkrua shkrimi i kopertinës, pasi po ndaheshin në nëntituj rrëfimet e Ema Andreas për festat, zbuluam se ato ishin plot 12. Nuk kemi më nevojë për prova. Madje nuk kam as dëshirën që t’i rreshtoj nja dymbëdhjetë kërkesa babagjyshit. Pak faqe më tej, në faqen 8, (mëkat që nuk qëlloi 12 dhe kjo  ), kolegia ime Ilva Tare ka rreshtuar dëshirat e saj. I lutem babagjyshit që t’i fotokopjojë se aq kërkoj dhe unë. Të tjerat, të sjellë ç’të sjellë Dymbëdhjeta”. ivatico@gmail.com dhjetor 2011

En privé

ËRISË CIVILE DHE OQ SH E UR OH NJ E E AKTIVIST E TAVE TË GRAVE, ANËTAR EJ DR TË SË ES TJ OJ MBR DHE NË SHQIPËRI, KOSOVË VE QOJ SA DI E I RD BO T, ETIZMIT, SPORTIVITETI SH.B.A. DIKU MES FREN E STILIT JA CILAT JANË DH S CË AN EG EL , ËS PËRVOJ SË FORTË “DOBËSITË” E GRUAS Tipari kryesor i karakterit tuaj?

I dua shumë njerëzit dhe jetën e dua të ndihmoj kurdoherë që mundem. Dhe dua vazhdimisht të bëj diçka, kam një ‘oreks’ të madh për jetën, punën dhe njerëzit.

Po ai për të cilin jeni më pak krenare?

Nuk kam durim dhe dua që gjërat të ndodhin shumë shpejt. Kjo më tensionon herë-herë pa nevojë dhe krijon ndonjëherë konflikte të panevojshme me të tjerët që nuk kanë ritmin tim. Çfarë do të ndryshonit tek vetja nëse do të mundeshit?

Të flisja me zë pak më të ulët, por me të njëjtin pasion.

Terapia juaj kundër stresit?

Flas me njerëz të dashur: me partnerin tim, me motrën dhe me disa mikesha e miq të shpirtit. Më kalon çdo hall dhe shqetësim në këtë mënyrë dhe më zë optimizmi nga e paraJ. Cila është gjëja më e mirë që keni marrë nga jeta?

Shumë dashuri me gjithsej nga prindërit, miqtë dhe partneri im. Po ashtu, edhe mundësi për të jetuar në vende të ndryshme, për të njohur lloj-lloj njerëzish e realitetesh dhe për të mësuar gjëra të reja.

Tre detajet bazike të veshjes suaj?

Të jetë e rehatshme, të jetë material higjenik, të ketë ngjyra të shprehura. Ç’është eleganca për ju?

Një njeri, ngjarje, dukuri apo send që reflekton një marrëdhënie të përpunuar me mendimin, fjalën apo emocionin, një përvojë të pasur dhe energji pozitive. Ç’marrëdhënie keni me pasqyrën?

Të mirë, sidomos me pasqyrën e banjës në apartamentin tonë, se ka ndriçim të dobët.

Cilët do ishin të ftuarit e një darke ideale në shtëpinë tuaj?

Ah, shumë veta! Nëse mendoj ndonjëherë se na nevojitet një banesë më e madhe, është vetëm se nuk ftojmë dot më shumë se tetë veta për darkë. Kam shumë qejf të përziej në një darkë njerëz që mund të mos ta njohin njeri-tjetrin, por nuk më ecën gjithnjë kjo gjë.

Cili personazh filmash apo librash ju frymëzon?

Mua më frymëzojnë më shumë

98

Delina Fico personazhe historikë ose të gjallë: politikanë, shkencëtarë, shkrimtarë, artistë e, ndonjëherë, edhe njerëz të biznesit. Më mahnitin njerëzit me integritet njerëzor, njerëzit që jetojnë e punojnë për ide të mëdha, njerëzit që nuk lodhen kurrë së besuari në atë që bëjnë, dhe që nuk kanë frikë të eksperimentojnë apo të shkojnë kundër rrymës. Janë shumë, por ja disa emra që më vinë ndër mend tani: Frenklin Delano Ruzvelt (Franklin Delano Roosevelt), Eleonor Ruzvelt (Eleanor Roosevelt), Uorren Bufet (Warren Buffet), Gloria Stainem, Adriano Çelentano, Elia Viesel, Anna Frank. Më tërheqin shumë librat e filmat bazuar mbi jetën e këtyre personazheve.

këtë gjë. Për keq, më destabilizojnë fjalët që përcjellin vulgaritet.

Dhurata që ju pëlqen të bëni?

Përpiqem të gjej diçka që i pëlqen personit që ia bëj dhuratën. P.sh., motrës i sjell gjithnjë çokollata nga çdo udhëtim. Por kam shumë qejf edhe të bëj dhuratë një CD ose një libër që e kam dëgjuar apo lexuar dhe që më pëlqen shumë. P.sh., muajt e fundit së bashku me partnerin tim u bëmë dhuratë më shumë se 15 miqve ose çifteve librin “66 rrëfenjat e Maks Gjerazit” të Ardian Vehbiut.

Ju trembin vitet që ikin?

Jo, fare deri tani. E dua të kaluarën time, por më shumë dua këto ditë që po jetoj, dhe, si rregull, ëndërroj për një të ardhme me dritë, dashuri dhe shumë gjëra të reja për të bërë e shijuar.

Për ju, luksi është…?

Elegancë në të jetuar, linja të pastra që nuk e humbasin lidhjen me natyrën. Nuk më pëlqen tepria.

Vdekja ju tmerron?

Jo, fare. Kam vetëm frikë nga vuajtja fizike. Dhe kam filluar ta mendoj me trishtim ditën kur mund të ndërrojnë jetë njerëzit e dashur.

Talenti që do të doje të kishe?

T’i bija pianos. Skematike, hë?

Cila janë fjalët që do të donit të dëgjonit prej të tjerëve?

Ah! Të kam xhan. Më ka marrë malli për ty. A do të shihemi nesër? Në cilën epokë do të kishit dashur të jetonit?

Në periudhën e lëvizjeve për të drejtat qytetare në SHBA, fundi i viteve 1960, fillimi i viteve 1970.

Bëni bilance në fund të ditës?

Kam pas bërë shpesh, por gjithnjë e më pak këto kohë. Por ndalem herë pas here, sidomos kur udhëtoj, dhe mendoj ç’kam bërë e ç’dua të bëj më tej.

Frika duhet fshehur?

Ndonjëherë po, varet kë ke përballë. Me miq, duhet të mos kesh frikë nga frika, ama, me ata që s’të kuptojnë, s’ka vlerë t’u hapësh derën për tek vetja.

Deri ku do arrinit për dashurinë?

Ta lija pa zhurmë të lirë një njeri që e dua, që të bëjë atë që do, e cila mund të mos më përfshijë mua.

Karrierë pastaj fëmijë apo fëmijë pastaj karrierë?

Mendoj që s’ka skemë për këtë gjë dhe secili mund të bëjë zgjedhjen e vet, sepse varet shumë nga rrethanat personale.

Fjalët që ju hutojnë?

Për mirë, më hutojnë fjalët e përdorura bukur dhe me një nuancë të re. Kam një mik artist, për shembull, që e bën jo rrallë

Po sikur të ishe një film, si do të ishte titulli i tij?

Ha, ha, ha! Ç’pyetje! “Luledele”, p.sh.?

Ha ha ha! dhjetor 2011

Libri i Vitit, Emily Brontë mund Helena Kadarenë

NR. 2, VITI I I BOTIMIT DHJETOR 2011 ÇMIMI 300 LEKË

SHKRUAJNË MARK MARKU ARDIAN CIVICI BELINA BUDINI ARDIAN NDRECA SOKOL BALLA ALBERT NIKOLLA GILMAN BAKALLI FATOS TARIFA SHKËLZEN MALIQI

Gazmend Kapllani, Grek apo Shqiptar: Tjetri i padurueshëm

Sokol Balla:Asnjanës?

Ndoshta në botën tjetër

JO VETËM POLITIKË SI ZAKONISHT

E PËRMUAJSHME

L’AMERICA E PARTIZANIT Andis Harasani sjell në Shqipëri kompaninë amerikane që do të shpëtojë Partizanin.

Investimet e fuqishme përfshijnë mjedise e fusha sportive, Akademinë Partizani e të tjera.

Këshilltari i ministrit Imami, shpjegon se është gati kalimi i Partizanit nën pronësinë e Ministrisë së Mbrojtjes. Projekti i plotë që do ta rikthejë Partizanin në Superligë dhe Europë...

99

tësh e l F s e M

Harrojeni Dan Braun. Tani e ka radhën Sem Krister Ndjesia e Smillës për dëborën Peter Hoeg Shtëpia botuese: Linus Çmimi: 1000 lekë

Për policinë nuk ka dyshime. Bëhet fjalë për një aksident, fëmija i vogël duke vrapuar mbi çati kishte rënë. Por Smille s’mendon ashtu. E rritur në Groenlandë, ku ekzistojnë mëse dhjetë fjalë për dëborën, ajo i kishte parë gjurmët e fëmijës në dëborë dhe ishte e bindur që ajo që kishte ndodhur nuk ishte aksident.

Familja e sekreteve Russ Baker Shekulli Çmimi: 1000 lekë Xhorxh W. Bush largohet nga pushteti si një president që shumë njerëz e kanë vlerësuar dhe të tjerë e kanë quajtur si një nga fatkeqësi. Lind pyetja: cilët njerëz e donin me të vërtetë në krye të shtetit? Ky libër sjell disa përgjigje interesante.

96

PLOT ME SIMBOLE, TENSION DHE DETAJE TËRHEQËSE PËR HISTORINË E NJËRIT PREJ MONUMENTEVE MË TË MISTERSHME TË BOTËS, TRASHËGIMIA E STONHENXHIT ËSHTË NJË SUKSES NDËRKOMBËTAR, QË MUND TË RIVALIZOJË EDHE DAN BRAUNIN MË TË MIRË Tetë ditë para solsticit të verës, një njeri masakrohet në një ritual sakrifikues, gjakngrirës, në vendin e lashtë të Stonhenxhit, përpara një grupi adhuruesish. Më pas, profesor Nathaniel Çeizi, një prej zbuluesve të thesareve më të njohura në botë, vret veten, duke lënë pas një letër shumë të mistershme për djalin e tij, arkeologun Gideon Çeiz.

Gideoni do që të zbulojë sekretet e jetës së fshehtë të të atit. Ditarë të mbushur me kode, të cilat mund t’i deshifrojë vetëm ai, e çojnë Gideonin në zbulimin e një Lidhjeje misterioze, plot sekrete, simbole dhe rite sakrifikimi. Lidhja, e cila tashmë drejtohet nga Mjeshtri Henxh, së bashku me Anëtarët e saj, Apostujt e të Shenjtëve, ka marrë përsipër organizimin e ritualeve të sakrifikimit të personave të pafajshëm, për t’ua blatuar Të Shenjtëve. E zgjedhura e tyre e fundit do të jetë Kejtlin Lok, e bija e zëvendëspresidentit të Shteteve të Bashkuara.

Kjo i ndërlikon gjërat për Anëtarët e Lidhjes. Ekziston një fill i fshehtë, një fill që lidh struktura të rëndësishme shtetërore dhe publike me këtë Lidhje të mistershme.

Anëtarët e saj janë kudo në polici, në gjykata dhe në burgje. E fshehta e tyre është jeta kushtuar tërësisht Lidhjes. Tashmë Gideoni nuk mund t’i besojë askujt. Por, së bashku me Megan Bejkërin, një detektive tepër të guximshme, ai vendos t’u shkojë deri në fund gjërave. Përpara tij shpalosen

Trashëgimia e Stonhenxhit Sem Krister (Sam Christer) Numri i faqeve: 460 Çmimi: 1000 lekë Shtëpia botuese: Pegi

vende të shenjta: Faltorja, Kripta e të Lashtëve, Guri i Gjakderdhjes, të cilët ngërthejnë secili një simbolikë të veçantë, si dhe sekreti më të madh të jetës së Gideonit, të cilin ia rrëfen e ëma nga shtrati i vdekjes.

A do të mundet Gideoni ta shpëtojë atë nga kthetrat e tyre, apo Kejtlini do të jetë viktima e radhës?

29 korrik 2011

97

Eros

Kur kemi BAD SEX PAAFTËSIA PËR TË FOLUR ME QETËSI PËR DISA GJËRA (NJË DËSHTIM I ATIJ, OSE NJË ORGAZËM E MUNGUAR NGA TY) SJELL TELASHE. DHE SEKSI MUND TË MOS JETË MË CILËSOR. ATËHERË? QETËSOHU, SEPSE KA NJË ZGJIDHJE. MADJE KATËR.

S

eksi: për dikë është një formë autentike arti. Për dikë tjetër (Cameron Diaz për shembull) është mënyra më e mirë për të mbajtur trupin në formë. Por ekziston edhe ai, që përballë këtyre bisedave prishet në fytyrë. Sepse, nëse dashuria është përgjigja e të gjitha gjërave, seksi është ai që ngre pyetje. Dhe pastaj nëse seksi nuk është cilësor (ankthi se mos nuk bën performancë të mirë, ca siklete të vogla me të cilat nuk je përballur kurrë) atëherë pyetjet do shtohen në numër dhe në peshë, me riskun që një incident i vogël, të shndërrohet në seks pesimist pa kthim prapa. Por nuk duhet të trembeni: ta përmbysësh situatën është çështje sekondash.

KUR AJO ZBULON SE AI EDHE DËSHTON Planifikon çdo gjë me përsosmëri,

94

e di se ajo është aty për atë. Kjo mund të jetë një nisje e mbarë për çdo mashkull, por është rrethanë e pamjaftueshme. Sepse miti i mashkullit gjithmonë të gatshëm për aksion, ndeshet me një realitet goxha më ndryshe dhe si pasojë problemet e ereksionit janë pothuajse të zakonshme. Sidomos kur është hera e parë me një partnere të re: duke qenë se nuk ka ende konfidencë të plotë dhe as nuk e ka idenë se çfarë pëlqen ajo në shtrat, hera e parë mund të jetë një raund shumë larg asaj që është parashikuar.

Kështu që....Ja çfarë thonë seksologët: “Më e mira është, që në këtë pikë, ta marrë femra në dorë drejtimin e situatës: e rëndësishme është që të vazhdohet pa bërë komente, të ulësh tensionin e tij duke e bërë të kuptoj se ka dhe mundësi të tjera, përveç penetrimit. Seksi

është argëtim, jo detyrim”. Kjo përkthehet: dështimet mund të ndodhin dhe të kalohen, por nëse atë e kap ankthi, atëherë kemi telashe. “Cila është pika përtej së cilës duhet të shqetësohesh? Kur incidenti përsëritet katër-pesë herë njëra pas tjetrës: në këtë rast do ishte mirë të kërkohej ndihma e një specialisti”!

KUR AI PËRBALLET ME SEX TOY-IN E SAJ Shumë burra nuk e dinë (ose preferojnë të shtiren sikur nuk e dinë), por grave iu pëlqen të luajnë.

Sondazhet në Evropë tregojnë se në vend të dashnorëve, në dollapët e grave fshihet një sex toy, ose më shumë se një.

Kështu që...”Është normale që një burrë të ngelet i hutuar, në mos i trembur, përballë idesë se në dhomën e gjumit ka diçka tjetër që dhjetor 2011

NË EVROPË MESATARISHT...

4 BURRA NË 10, kalojnë nga fantazia në praktikë, duke inskenuar një lojë rolesh me partneren e tyre.

5 NË 10, vendosin t’i mbajnë për vete fantazitë e tyre.

2 NË 10 NGA 25 NË 35, e quajnë të plotësuar ditën vetëm nëse janë masturbuar.

i jep kënaqësi gruas ose partneres përveç penisit të tij”, thonë specialistët. “Ka dy rrugë për ta bërë një burrë të pranojë më lehtë praninë e një sex toy. E para është t’i thuash: “Dua që ta përdorësh ti, te unë”. E dyta është që ta zgjidhni bashkë: kështu fantazitë dhe bashkëpunimi nisin që te blerja”.

KUR AI ZBULON SE AJO BËN ORGAZMA TË SHTIRURA Ka diçka të përbashkët te sit-com-et më të shikuara, revistat e meshkujve dhe bisedave në bar: fakti që herët a vonë biseda do shkojë te një temë e nxehtë, simulimi i orgazmës. Po, sepse fakti që një grua lëviz zhurmshëm nuk do të thotë se po ndjen me të vërtetë diçka, aty poshtë. Ta demaskosh mashtrimin nuk është e thjeshtë, por ngelet e mundur. Le të mendojmë se po ndodh pikërisht kështu. E imagjinoni dot skenarin e mëposhtëm?

Që është... “Reagimi më korrekt që

një burrë mund të bëjë është që t’i thotë partneres: “Nuk kam nevojë që ti të shtiresh. Më mirë, më ndihmo të bëj ato gjë që të bën dhe ty të kalosh në orgazmë”. Më pas specialistët shtojnë dhe: “Një grua në fakt simulon për dy arsye: sepse nuk do ta pranojë problemin, me veten sidomos, ose sepse mendon se ka në krah një burrë që nuk është i aftë ta përballojë me të. Ajo e ka bërë zgjedhjen e saj: të vërë në skenë një farsë. Pra, duhet që iniciativën ta marrë burri: e rëndësishme është që ta bëjë këtë me humor dhe me ngrohtësi”.

KUR AJO MERR VESH SE AI SHEH PORNO Që e shkarkojnë në kompjuter nga interneti, që e shohin në TV natën vonë ose kur janë të mërzitur, që e shfletojnë në ndonjë revistë, kur ajo nuk është vërdallë, është gjithsesi e sigurt: lidhja mes burrave dhe pornografisë ekziston. Dhe mundet

të shtojmë, me qetësi të plotë, që reziston. I reziston të ftohurit, martesës, rënies së Bursës, sidoqë të shkojë jeta, një burrë di si ta ngrejë moralin duke i hapur një dritare të vogël diçkaje të zhveshur dhe paksa të turpshme.

Pra... “N.q.s një grua zbulon se partneri i saj kalon nëpër duar kështu lloj materiali, duhet ta harrojë menjëherë. Sepse është normale që një mashkull t’i përdorë këto”, komentojnë seksologët.

“Duhet të shtojmë edhe që, burri duhet ta dijë se shumicës së grave nuk u pëlqen pornografia, e shohin si diçka bezdisëse. Prandaj, sa kohë gruaja nuk e kërkon hapur këtë gjë, nuk është ide e mirë, që porno të bëhet pjesë e rutinës erotike të çiftit”.

95

Vitaminizohu

Tetë V

që të bëjnë të ndihesh grua Do të thotë vitaminat që të mbrojnë nga plakja, që mbajnë zgjuar metabolizmin, që të ndihmojnë nëse je shtatzënë: mendo për to kur të zgjedhësh se çdo hash Vitamina A Ushqen flokët dhe lëkurën, mbron smaltin e dhëmbëve dhe shikimin, stimulon sistemin imunitar.

Janë të pasura: mëlçitë, qumështi, e verdha e vezës. Por edhe zarzavatet me gjethe të gjelbra, fruti i mangos apo perimet me ngjyrë portokall (karrotë, kungull, spec).

Janë të pasura: Të brendshmet, mishi i viçit dhe i derrit.

Vitamina B6 Aktivizon metabolizmin dhe të ndihmon në rast depresioni.

Duhani, alkooli dhe pilula që parandalon shtatëzaninë e limitojnë shkallën e përthithjes nga organizmi.

Janë të pasura: Ushqimet integrale, misri dhe frutat e thata.

Vitamina D Shpëton kockat, sepse ndihmon për parandalimin e osteoporozës.

Janë të pasura: Peshqit e dhjamur, si skumbria e salmoni (por duhet pasur parasysh se kjo vitaminë prodhohet nëse ekspozohesh në diell).

Vitamina B9 Mbështet tipat sportivë, lehtëson formimin e qelizave të reja dhe ndihmon sistemin nervor.

Janë të pasura: gjethet e gjelbra, bishtajat, agrumet, qumështi (por mos e zieni).

Vitamina B12 Eshtë vitamina që u jep energji atyre që janë të të stresuar, të lodhur, apo në regjim shtrati.

92

Vitamina C Të mbron nga plakja nga toksinat (edhe ato të duhanit apo të smogut), nga alergjitë.

Janë të pasura: Frutat dhe perimet e freskëta, por mbi të gjitha kiëi dhe brokoli.

Vitamina E Eshtë vitamina më antioksiduese dhe është thelbësore për shëndetit e mitrës dhe të vezoreve.

Janë të pasura: Vajrat që nxirren në të ftohtë (veçanërisht vajrat e drithërave) dhe frutat e thata.

Vitamina K Eshtë quajtur “vitamina ankerplast” për shkak të rolit të saj thelbësor në mpiksjen e gjakut.

Janë të pasura: Perimet me gjethe të gjelbra dhe çaji jeshil. dhjetor 2011

K

ush komandon në çift? Sigurisht, do na pëlqente të përgjigjeshim “Asnjë! Sepse jemi të barabartë. I marrim vendimet bashkë. Shpesh mendojmë njëlloj dhe nëse nuk jemi dakord, atëherë arrijmë në një kompromis ...” Do na pëlqente të përgjigjeshim kështu.

Por a është e vërtetë?

Le të bëjmë një lojë të vogël. Përgjigjen e pyetjes, në të vërtetë, ti e ke dhënë që në fillim.

Atëherë, pasi ke lexuar pyetjen dhe pohimet e shkruara lart, lexo pyetjet që janë këtu.

Kush komandon në çiftin tuaj?

Mendohu mirë para se të përgjigjesh, sepse ndonjëherë i gjykon gjërat nga një këndvështrim “i favorshëm”, por jo shumë realist. Por ja që kësaj pyetje duhet t’i përgjigjesh me shpejtësi rrufe: “Kush komandon në çiftin tuaj?”. Ok, mbaje në mendje përgjigjen dhe vazhdojmë

Përgjigjet jepi me zë të ulët, mjafton që t’i dish ti.

1. Kush I ka zgjedhur emrat e fëmijëve tuaj?

2. Kush e ka vendosur markën dhe modelin e makinës që përdorni tani?

3. Kush e vendos supermarketin ku shkoni për të bërë pazar?

4. Kush e vendos vendin ku shkoni me pushime?

5. Kush e vendos buxhetin e shpenzimeve familjare?

6. Në emër të kujt është llogaria e kursimeve?

7. Kush e ka bërë hapin e parë kur jeni njohur?

8. Kush refuzon më shpesh të bëjë dashuri?

9. Kush ankohet më shpesh për rrëmujën në shtëpi?

10. Kush e vendos se në ç’orë flihet?

11. Kush ankohet më shpesh për prindërit e tjetrit?

12. Kush e ka vendosur nëse do vazhdoje të punoje pas martesës?

13. Kush e vendos se çfarë do shikoni në televizor?

14. Kush e ka zgjedhur firmën që ju siguron internetin?

15. Kush e ka zgjedhur gazetën ose revistën që blihet rregullisht në shtëpinë tuaj?

Kaq. Nuk është një quiz, nuk ka rezultate.

Janë thjesht pyetje që do të bëjnë të mendosh, ndoshta ta shohësh dhe njëherë përgjigjen e dhënë.

Nëse ju e keni ende të paqartë, atëherë bëni mirë ta mendoni se ndoshta, përgjigja “asnjë” mund të jetë e vërtetë. Ne nuk besojmë, po ku i dihet!

93

Para pasqyrës PRAPA PASQYRËS Who tall are you ka lindur nga ideja e një designer-i anglez Ismaril Wells dhe gjendet në www. suck.uk.com. Në Mbretërinë e Bashkuar është një best seller....

Kur ti matesh...me yjet Është një pasqyrë që quhet Who tall are you dhe ka gjatësitë në centimetra të 120 divave. Vërtet nuk të thotë kush është më e bukura në botë, por të thotë ama se sa cili VIP je e gjatë. Ndihesh shumë e shkurtër? Mendo pak çfarë ka arritur të bëjë miti i Edith Piaf (1 m e 42 cm). Morali i fabulës: sado e gjatë të jesh, je në lartësinë e një ylli...

90

Naomi Campbell

Madonna

Christina Ricci

Cameron Diaz

1.78

1.62

1.54

1.74

dhjetor 2011

Pasta e dhëmbëve që të dobëson JANË TË NJOHURA PËR FORMËN E PËRKRYER FIZIKE. DHE KANË SEKRETET E TYRE TË USHQYERJES. QË DIETOLOGËT I KANË PËRSHTATUR EDHE PËR JU...

UTHULL PARA VAKTEVE Cindy Crawford e përdor (tre lugë çaji në një gotë ujë) para vakteve për të zvogëluar oreksin.

Ndërsa ti...mund ta përdorësh për t’ia hedhur një sallate me barishte për të nisur drekën: kështu merr më shumë fibra dhe nuk rrezikon djegie stomaku.

PIJA QË TRET YNDYRNAT Quhet Neuro Trim dhe është një pije me çaj jeshil, kafeinë dhe karnitinë, që ka dalë shumë në modë në Sh.B.A Lady Gaga e pi para vakteve sepse të jep energji dhe ndjesinë e ngopjes pa të fryrë.

Ndërsa ti...Gjej në dyqanet apo tezgat me çajra dhe gjethe, pllakëza me bazë glukomanane: i gjen lehtë dhe janë më ekonomike.

VEZË E SKUQUR, POR VETËM E BARDHA Është mënyra e Jessica Alba-s për ta mbajtur larg kolesterolin. Plus që, duke ngrënë vetëm proteina, humbet 2-3 kilogramë në javë.

Ndërsa ti...mbaje dietën hiperproteinike duke ngrënë dhe dy fruta, e mos e zgjat më shumë se 15 ditë, që mos të rëndosh organet përgjegjëse për shpërbërjen e proteinave.

PESHK DHE ZARZAVATE Janë ushqimet e vetme që ha Angelina Jolie, për të rënë disa kile në javë.

Ndërsa ti...Nuk është e rrezikshme kjo mënyrë, por uffa është e mërzitshme! Të paktën në vend të peshkut ha ndonjëherë pulë ose gjel deti, përndryshe nuk do arrish dot në fund të garës me veten.

DIETA BABY FOOD Një vakt i vetëm hipokalorik dhe gjashtë vakte të vogla me bazë homgjene. Kështu Jennifer Aniston ka humbur 9 kg në 6 javë për një film.

Ndërsa ti...Bëj një dietë të lehtë dhe të shëndetshme. Me kusht që ta ripërfshish gradualisht vaktin e eleminuar, për mos të ndryshuar metabolizmin.

NDËRSA MATTHEW E mbyllim sfilatën me një aktor, Matthew Mcconaughey. Që sapo mbaron së ngrëni lan dhëmbët për të hequr dëshirën për të vazhduar të hajë.

Ndërsa ti...Bëj të njëjtën gjë! E këshillojnë shpesh dietologët: shija e ëmbël e pastës së dhëmbëve dërgon në tru një ndjenjë ngopjeje dhe një sinjal “ndal!”.

KA VEND PËR NJË PËRJASHTIM? Bukë dhe sheqer para se të shkojmë për të fjetur për ta mbajtur aktiv metabolizmin. Dhe gjatë ditës një dietë hipokalorike. Kelly Osbourne thotë se ka humbu 45 kilogramë në 6 muaj në këtë mënyrë.

“Të ëmbla pas darke nuk stimulojnë metabolizmin,-thonë dietologët. “Por nëse mbrëmja është koha kur nuk i reziston dot tundimit, atëherë nuk të ngelet gjë tjetër veç të hysh në llogaritë e kalorive të marra gjata ditës. Studimet bien dakord se një dietë e mbajtur në kohë të gjatë duhet të jetë e lehtë dhe e patepruar”.

91

Gojë më gojë

Ndoshta ti nuk e di, por tani (po, pikërisht tani) dikush po flet për ty. On line ose off line. Çfarë të bësh? Të leverdis të marrësh pjesë në bisedë dhe të bësh marketing të vetes nëpërmjet fjalëve dhe zhurmës që krijohet rreth teje, ose ndryshe të bësh buzz marketing për vete, sepse në këtë mënyrë nuk do ketë as keqkuptime as lajkatime të tepërta.

BEFASO ME FAKTE, JO ME FJALË “Si kur je në një mbledhje pune, apo në një tratativë me një klient, shfaqu menjëherë për atë që je, pa premtuar më shumë seç mund të bësh”, këshillojnë specialistët e karrierës. “Mbaj me fjalë një low profile dhe pastaj befaso me fakte.

Efekti befasues do të ta ngrejë në qiell reputacionin. Po në web?

“Idem”, përgjigjen specialistët.

“Mos e tepro me përvojat e punës, mos krijo një profil që mendon se është më i përshtatshëm për të tjerët. Autenticiteti paguhet”.

88

KËSHTU BËHET BUZZ MARKETING I VETES OSE, KËSHTU NDËRTOHET NJË REPUTACION I MIRË (SHUMË I MIRË, MADJE). DUKE PËRDORUR STRATEGJITË MË TË MIRA QË KËSHILLOJNË SPECIALISTËT. TË CILAT NE NUK I MBAJMË SEKRET VETËM PËR VETE dhjetor 2011

DUA TË FLAS PËR VETEN PAS NJË BISEDE “Fol me gjuhën e projekteve, përdor shprehje të tilla si “Jam e interesuar për/ gjithmonë më ka pëlqyer...”, janë struktura gjuhësore që bashkëfolësi i shoqërizon me idetë, me kreativitetin dhe proaktivitetin”, sugjerojnë këshilluesit e çështjeve të jetës së përditshme dhe biznesit. “Pastaj interesohu për bashkëfolësin, edhe kur je te banaku i barit, duke pritur kafen tënde. Dhe dëgjoje me kujdes”. Po në rrjetet sociale si të veproj? “Hyr në marrëdhënie dhe nxit një diskutim me personat që të interesojnë më shumë: kështu zgjeron numrin e personave me të cilët përballesh dhe në rrjetin e tyre dhe aktivizon një zinxhir aktiv mendimesh”, këshillojnë specialistët.

KËSHTU MERR PJESË NË NJË EVENT TË FIRMËS “Spikat njerëzit që të interesojnë dhe gjej mënyrën për t’u prezantuar: trego kush je, çfarë bën...Dhe bëje në 30-50 sekonda”, thonë specialistët. “Do që të të fiksojnë? Po ju japim tre këshilla”, vazhdojnë të tjerët. “1) Fol mirë për të tjerët, do përfitosh nga efekti pasqyrë. 2) Kujtoji bashkëfolësit diçka të vetën: një ide të tijën për shembull. 3) Nëse propozon diçka të re, nisu nga një mendim i tij, një ide e tij. Bashkëbiseduesi do ndihet i vlerësuar”, këshillojnë ata. Po nëse takoj dikë që e kam njohur on line? “Foli”, thonë specialistët e komunikimit. “Mjafton të thuash: ‘Unë jam pak e ndrojtur, por do doja t’ju thosha se jemi njohur në web’”.

SI TË GODASËSH NË SHENJË KUR JE DUKE MBYLLUR NJË PUNË ME NJË KLIENT “Është rasti për të ndërtuar një marrëdhënie besimi dhe të kuptosh nevojat e tij”, thonë këshilltarët e fushës. “Njihe më mirë bashkëfolësin,

duke i bërë pyetje të drejtpërdrejta, por gjithmonë për punën. Mos fol shumë për veten tënde dhe mos merr vendime në emër të kompanisë (të japësh një drekë për shembull), duke u nisur nga nevojat e tua”.

KOMPANIA KU UNË PUNOJ ËSHTË NË KRIZË. DO DOJA TË KONSOLIDOJA REPUTACIONIN TIM “Në këtë rast sjellja e duhur është të vihesh në dispozicion dhe të bësh gjithçka që është e nevojshme”, thonë këshilltarët e çështjeve organizative, të cilët shtojnë edhe të tjera këshilla. “Mos përdorni shprehje të ashpra si “Nuk është kompetenca ime”. Përpiqu të veprosh si një change agent, si dikush që e pranon sfidën e ndryshimit dhe ofrohet për ta menaxhuar”. Ata këshillojnë të pyesësh shefin: “Me çfarë mund të kontribuoja tani?”, “Me çfarë mund të ndihmoj unë?”. “Kompania ka nevojë të mbështetet në resurset e saj dhe qëndrimi yt, përveçse i dobishëm, mund të jetë i vyer”.

89

Nën prezhektor

Si të biesh në sy... te vajzat e tjera Një guidë e thjeshtë që mos të kalosh pa rënë në sy. Jo te meshkujt, për ata do mjaftonte edhe më pak, por te vajzat e tjera. Një varg këshillash të dobishme për kë do që të jetë në qendër të vëmendjes, të tërheqë shikime të mbushura me zili, madje të rrezikojë deri në pikën që ndonjëra t’i derdhë koktejin në dekolte...

Ok, ju kanë ftuar në një festë, ose ndoshta po shkoni në një nga ato takimet me ish-shoqet e shkollës të diplomuara në këtë apo atë vit. Ose një situatë e ngjashme. E imagjinuat skenarin? Një sallë e mbushur plot, ku më shumë se gjysma janë femra.

Hyni dhe të gjitha sytë ngulen te ty, për një çast. Rrezet X të aeroportit nuk janë asgjë në krahasim me këto shikime. Në këtë pikë ka dy mundësi: shikimet kthehen andej nga erdhën dhe të gjithë vazhdojnë aty ku e kishin ndërprerë (pra vazhdojnë të shtiren se po argëtohen dhe ndihen rehat) ose ngrijnë mbi ty.

Vajzat nisin të të fiksojnë dhe nuk pushojnë së e bëri këtë gjë deri sa largohesh. Fillojnë komentet dhe disa as nuk mund ta fshehin zilinë, madje gati-gati mendojnë të zgjasin këmbën për të të parë të biesh nga froni i mbretëreshës së mbrëmjes që ti e ke merituar.

Nëse ju argëton më shumë skenari i dytë, atëherë vazhdoni të lexoni: kemi disa këshilla që do ju ndihmojnë të mos kaloni pa rënë në sy (edhe pse ju do bëni rolin e atyre që nuk bëjnë asgjë për të rënë në sy ).

1. Shko gjithmonë pasi festa ka nisur. Përpiqu që në festa të hysh e fundit ose

86

ndër të fundit. Kjo gjë do të sigurojë audiencën më të madhe të mundshme dhe do aktivizojë menjëherë faktorin: “Po asaj ca i duket vetja që vjen tani?”. Do ju japim si shembull një emër që nuk ka nevojë për shpjegime të mëtejshme: Paris Hilton. U morëm vesh?

2. Vish diçka që bie në sy, nga ngjyra ose nga modeli, por që nuk ka të sharë në asnjë drejtim.

Jo veshje tmerrësisht sexy po as të zakonshme. Eleganca e vërtetë bie në sy pa bërtitur dhe për të tjerat është një goditje e fortë ta pranojnë këtë gjë, dhe pse vetëm me mendje.

3. Fshihi pikat e tua të dobëta. Të shpjegohemi. I ke këmbët të shëndosha. Atëherë, harroji minfundet dhe pantallonat e ngushta. Ky është vetëm një shembull, por thelbi është që nuk të duhet t’u japësh mundësinë të tjerave për të gjetur pikën tënde të dobët, pas “delayed entry”-t tënd ato mezi presin të të shigjetojnë me kritika .

4. Kuro detajet. Ti je e para që e di, gratë nuk ndalen te impakti i parë pamor, siç bëjnë meshkujt.

Por studiojnë deri në fund detajet. shtator 2011

Aksesorët. Kujdesin për lëkurën.

Pra duhet të keni duar të përkryera, thonj të kuruar, këmbë pa asnjë të metë. Makeup dhe flokë që nuk i lënë hapësirë asnjë kritike. Kjo gjë kërkon mund? Është çmimi që paguhet për zilinë që ngjall te të tjerat...

5. Rri e papërfshirë, mos shiko rrotull për të parë nëse po të shohin. Po ta themi ne, po të hanë me sy, besoje, por mos bjerë në sy që po sheh rrotull. Mos jep kurrë përshtypjen se ndihesh e pasigurt apo se i nënshtrohesh gjykimit të tyre.

6. Fol me djemtë, bëj shakara dhe argëtohu me ta

Injoro vajzat e tjera. Në këtë pikë nëse nuk të ka ardhur ndonjë gotë kokës, ndjehu me fat...

7. Mos hyr në biseda me të tjerat. Në këtë pikë, ato do përpiqen, do nisin të të vinë rrotull me radhë dhe ndonjëra do kërkojë të përballet. Ndaj, çdo tentative kritike, për të të vënë në siklet, përgjigju me një gjysmë ironi “meqë e thua ti”. Do e tërbonte çdo vajzë në fushën e betejës. Të mos gjesh një shteg për të sulmuar është një nga gjërat më frustruese.

8. Largohu nga festa disa minuta para të tjerëve. Ndoshta e

shoqëruar nga një kavalier që është ofruar me mirësjellje të të çojë në shtëpi. Përshëndeti të gjithë në mënyrë të edukuar, edhe ato që do kishin dashur të të nxirrnin nga ai vend. Madje, atyre jepu përshëndetjen më të shtirur si të ngrohtë dhe largohu si dive.

Ok, je jashtë. Mund të mbushesh me frymë fort e të qetësohesh.

Ti u kënaqe dhe ato kanë ngelur brenda të nxira nga inati. Vetëm një këshillë: mos e bëj këtë gjë shumë shpesh, mos e sfido fatin përtej një kufiri të caktuar, sepse ndoshta herës tjetër nuk do shkojë kaq mirë...bota e femrave si ty është pak si xhungël.

87

Pa Dietë

Zero zgjedhje drastike dhe sforcime mbinjerëzore.

Por hapa të vegjël e të lehtë për të jetuar më mirë në të gjitha frontet. Të studiuara për ty nga një ekip ekspertësh 82

shtator dhjetor 2011

30 truke

të vegjël për të përmirësuar jetën në

100 ditë

Sa herë thua se do të ndrrosh stil jetese, por ideja të tremb.

Ja strategjia: mos e ndrysho, përmirësoje. Për këtë, mjaftojnë 100 ditë të mbushura me truke të vegjël. Kaq është koha që nevojitet për të përthithur ndryshimet e për t’i shndërruar në zakone. Hapat që duhen ndërmarrë? Ja ku i kemi grupuar. Mjafton t’i ndjekësh për njëqind ditët e ardhshme. Koha filloi.

Shtëpia 1. Një program bukurie Le ta nisim nga banesa, sepse ai është vendi yt, ai që duhet të të ngjajë. Shihe si të ishte trupi yt: zbulo pikat e saj kritike që duhen “trajtuar”. Dhe pastaj cakto një takim të përjavshëm për t’ia kushtuar remise en forme të apartamentit tënd.

2. Lehtëso dollapin Për 100 ditë, vendosi të gjitha rrobat që vesh në pjesën e djathtë të dollapit. Në fund, dhuroji të gjitha rrobat që do kenë mbetur në anën e majtë.

3. Jashtë kujtimet e këqija Merr një kuti të madhe apo baule: do të të shërbejë për të futur të gjitha objektet negative, apo më mirë të themi, ato që të sjellin ndër mend gjëra të trishtuara të kohëve të shkuara. Kështu pastaj do të jetë e thjeshtë t’i eleminosh të gjitha.

Koha 4. Krijo një plan biznesi Përgatit një tabelë si ato të ndërmarrjeve. Listo të gjitha objektivat që do arrish në 100 ditë.

Pastaj ndaji në afate mujore apo javore. Duke fituar sfidat e vogla, do gjesh motivimin e duhur për të arritur qëllimin kryesor.

5. Relaks sa më i mirë Vëri nga një notë të gjitha atyre që bën: çfarë të pëlqen më shumë dhe çfarë jo, bëj një listë të të gjitha gjërave me të cilat humbet kohën kot. Në fund fare, do kesh një panoramë të përgjithshme se si mund ta shijosh sa më mirë kohën e relaksit.

6. Top 5 në 24 orë Në fund të një dite, zgjidh pesë gjërat më të rëndësishme që do bësh të nesërmen: është më mirë të përqëndrohesh në pak gjëra, sesa të merresh me lista të gjata punësh që vetëm sa të hallakatin dhe në fund nuk bën asgjë.

Paratë 7. Plani yt i shpenzimeve Vendose paraprakisht se sa do doje të shpenzoje në njëqind ditët e ardhshme: ndaje shumën që mendon se duhet të shpenzosh në përqindje sipas shpenzimeve të përditshme (ushqim, zbavitje, sport...). Dhe pastaj, në fund të çdo jave, kontrollo nëse e ke respektuar planin e shpenzimeve.

8. Rregull në bankë Përpiqu të vësh pak rregull në llogaritë bankare. Merr të dhëna mbi derdhjet e pagës, pagesat e faturave dhe informohu nëse ke apo jo overdraft të hapur. Nëse nuk ke për të bërë ndonjë blerje që t’ia vlejë, bën mirë ta mbyllësh sepse

83

Këshilla rriskon gjithmonë të tërheqësh e të shpenzosh lekët e rrogave të ardhshme. Dhe kjo ka interesa shumë të larta.

9. Zero shpërdorime Duket si një gjë banale, por funksionon me të vërtetë: mos dil nga shtëpia me më shumë para sesa të duhen. Dhe lëre në shtëpi kartën e kreditit.

Shëndeti 10. Stop atyre që të bëjnë dëm Çdonjëri prej nesh e di se nga i vjen e keqja: mund të jetë një tris paste, apo kafeja e katërt e ditës. Për njëqind ditë eliminoji të gjitha këto huqet e tua. Bëje si tip basti me vetveten, që mund të heqësh dorë për 100 ditë. Më pas, kur ta kapësh këtë kufi, mund të zbulosh se nuk do kesh më nevojë për këto lloj ushqimesh.

11. Pa mjegull Fillo të evitosh edhe ushqimet e ëmbla: aty për aty, duket sikur të japin energji, por pak më vonë të mjegullojnë mendjen dhe të bëjnë me humor të keq.

12. Zgjo metabolizimin Zëvendësoje kafenë me tre filxhanë çaji oolong, një lloj çaji gjysmë i fermentuar që jep një efekt pozitiv për rënien në peshë. Në fakt ka një veprim të dyfishtë: rrit metabolizmin dhe shpejtësinë e oksidimit të yndyrnave.

13. Prapë me ujin Me siguri që nuk është aspak një gjë e re fakti se po të pish dy litra ujë në ditë, përveçse pastron dhe hidraton organizimin, ndalon edhe urinë.

Me disa pika limoni, shton edhe më efekton pastrues. Një ide më shumë? Pije të freskët, pa akull, kjo do të të bëjë të dobësohesh: që ta sjellë ujin në temperaturën trupore, fiziku duhet të djegë 60 kalori.

14. Fitness i shkurtër Më mirë pak minuta në ditë, por që t’i bëni me qejf: zgjidhni aktivitetin

84

që i përshtatet stilit të jetesës.

Mjafton dhe 15 minuta ecje e shpejtë, që jo vetëm do t’ju bëjë mirë për formën fizike por edhe për gjendjen shpirtërore 15. Medito 10 minuta në ditë Studime të ndryshme shkencore tregojnë se njerëzit që meditojnë kanë një nivel më të lartë të shëndetit. Megjithëse meditimi nuk është kaq i thjeshtë, ka mjaft faqe në internet që ju ndihmojnë për ta bërë, përveç kurseve të jogës.

Puna 16. Të gabosh është e dobishme Tashmë edhe amerikanët e kanë vënë re këtë fakt: falimenti është një rast për t’u rritur, aq sa kapitalistët e sotëm preferojnë të financojnë sipërmarrës të falimentuar pikërisht sepse kanë mësuar nga gabimet e veta. Dhe ç’lidhje ka kjo me ne? E përditshmja jonë është plot me gabime të mëdha e të vogla. Mësohu t’i shohësh si raste të mira për të ndrequr të tjera gjëra në të ardhmen e për t’u bërë më e fortë.

17. Kape çastin Të gjithë kemi një moment të caktuar gjatë ditës kur funksionojmë më mirë, sepse kapaciteti krijues mund të jetë në maksimum.

Zbuloje se cili është momenti yt dhe gjatë njëqind ditëve të arshme shfrytëzoje për vendimet e rëndësishme apo punët që kërkojnë më tepër përqëndrim.

18. Dil nga rrethi vicioz Të shohësh tek vetja vetëm difektet apo rastet kur duket se fati nuk të buzëqesh, sjell mendime negative.

Dhe mendimet negative janë paradhoma e rezultateve negative.

19. Imito kampionët Imito filozofinë e kampionëve të mëdhenj dhe për 100 ditët e ardhshme fillo të vëresh sukseset e tua, edhe ato më të voglat. dhjetor 2011

Diferenca mes kampionëve dhe njerëzve mediokër, është se të parët kanë një perceptim mjaft të fortë të të gjitha herëve kur kanë fituar, kurse të tjerët të herëve që janë mundur.

Partneri 20. Si ping pong Çdo fundjavë bëj me të lojën e veprimeve të mira por dhe të gabimeve të javës. Sekreti: vëre theksin tek gjërat e tij të mira, kështu nuk do ndihet nën akuzë dhe do e shohësh se si do kujtohet vetë edhe për ato që ka bërë keq.

21. Mbrëmje vetëm Vëri vetes detyrë që në 100 ditët e ardhshme, të kalosh së paku dhjetë mbrëmje vetëm. Kjo do të të shërbejë ty për të njohur vetveten.

Por edhe atij për të ta ndjerë mungesën.

22. Seksi, rifillo nga zero Ke njëqind ditë kohë për të filluar nga zero e për të arritur në majë.

Zbavituni së bashku duke bërë një tabelë të marsheve erotikë: takimi i parë, vetëm flirt; i dyti, vetëm puthje; i treti, vetëm përkëdheli… kushedi se ku do arrini në ditën e njëqindtë.

23. Eros për së largu Për njëqind ditët e ardhshme, mos harro që t’i japësh një lloj provokimi bisedave të tua telefonike. Nuk mjafton kaq? Ateherë nisi mesazhe me dy kuptime, me fjalë që i kuptoni vetëm ju të dy, në facebook apo në twitter. Do kesh ndjesinë sikur po bën seks në publik.

Lajmëroi ca ditë përpara dhe ke për ta parë që do gjenden menjëherë në krahun tënd.

25. Mëso të thuash jo Elemino të gjitha ftesat ku zakonisht shkon zemërthyer.

Thjesht mos shko.

26. Limito rrjetet sociale E përditëson faqen e faceboo-ut apo ndonjë tjetër të ngjashme shumë shpesh? Atëherë ka ardhur momenti të dizintoksikohesh. Fillo duke i vënë vetes detyrë ta mbash të mbyllur për një javë. Surprizë: do të zbulosh se shumë pak njerëz e kanë vënë re. Kur t’i rikthehesh edhe njëherë faqes, do ta kesh më të lehtë të mos merresh orë e çast me të.

27. Fuqizo lidhjet e reja Për ta shndërruar një njohje në miqësi, mbështetu tek pesë faktorë: afrueshmëria, koha, gjërat e përbashkëta, kujdesi dhe zbavitja.

Lumturia 28. Letër për ty Mendon gjithmonë për ato që do të bënin të lumtur. Dhe nuk shikon ato që ke. Ka një truk për t’ia dalë: dërgoji vetes në mbrëmje një email ku i tregon gjënë më të bukur të ditës. Kur ta hapësh postën sërish në mëngjes, kjo do të jetë kënaqësia e parë e ditës.

Miqtë

29. Gjëra të reja Shtoji ditës zakone të vogla të reja: ndrro rrugën që ban zakonisht kur shkon në punë, barin ku pi çdo ditë kafen… Kështu forcohet ndjesia e zbulimit të gjërave të reja, që pastaj sjell kënaqësi.

24. Rigjej ata të vërtetët Të gjithë kemi miq që i lëmë pas dore për shkak se nuk kemi kohë dhe e gjejmë veten duke e kaluar kohën me njerëz me të cilët na lidh puna. Gabim: miqtë janë faktor thelbësor që të jemi mirë. Cakto së paku një mbrëmje në muaj për ta.

30. Stërvit humorin Fillo të mbash një ditar, ku përshkruan me nota humori edhe ngjarjet më banale të të përditshmes. Stërvitja e sensit të humorit është antidoda më e fortë ndaj trishtimit dhe një investim për lumturinë.

85

Nën hundë

Aromë dimri NËSE JENI NË KËRKIM TË AROMËS QË DO JU PËRKËDHELË GJATË KËTIJ DIMRI, NE DO JU NDIHMOJMË PËR TA ZGJEDHUR. JANË KËTU PARFUMET MË TË REJA TË SHTËPIVE TË MODËS BASHKË ME PËRSHKRIMIN E TYRE NË KOPSHTIN QË (S’)E MBULOI BORA...

Me këtë fragrancë të re, Acqua di Parma na propozon një buqetë dehëse esenca kryesore e së cilës është jasemini. Është emblemë vetë emri, Gelsomino Nobile, që të sjell menjëherë një sinfoni lulesh e cila të shpie në kopshtet e dikurshme. Jasemini përqafon lulet e portokajve, mandarinave dhe zymbylave për të formuar një aromë intense dhe absolutisht të paharueshme.

Gelsomino Nobile - Eau de Parfum Çmimi: 50 ml, 82 euro - 100 ml, 118 euro DIMËR NË FSHAT Firma Bottega Veneta, lançon parfumin e saj të parë për femra.

Një fragrancë që risjell freskinë e fshatit, një parfum artizanal me nuanca qitroje, jasemini, piperi të kuq dhe patchouli që të mbështjell ëmbël. Fragranca e parë e Bottega Veneta-s premton një përqafim të ngrohtë dhe sensual.

Bottega Veneta - Eau de parfum Çmimi: 30 ml, 60 euro - 50 ml, 78 euro - 75 ml, 96 euro SENSUALITETI ÇEL DHE NË TË FTOHTË Shtëpia e modës Valentino lançon fragrancën e re femërore Valentina, frymëzuar nga aromat që evokojnë Romën dhe Italinë.

Një përbërje e freskët me aroma lulesh, delikate dhe e ndjeshme, elegante, sensuale dhe argëtuese, me nota koke qitro dhe tartuf, nota zemre lule portokalle, jasemin, zymbyl dhe luleshtrydhe pylli që mbyllen me kedër, vanilje dhe qelibar.

Valentina - Eau de parfum Çmimi: 30ml, 53 euro - 50ml, 70 euro 80ml, 87 euro

80

IDIL NË KOPSHTET E LULZUARA Risia e fundit e Guerlain është Idylle, në version eau de toilette.

Lançimi i fundit, krijuar nga Thierry Wasser, parfumieri i shtëpisë Guerlain, është frymëzuar nga trëndafili bullgar.L’eau de toilette bëhet dhe më i pasur me aroma lulesh, falë vjollcës, jargavan i bardhë, bozhur dhe jasemin. Nuanca të lehta myshku pushtojnë të gjithë fragrancën dhe shoqërohen me ylang-ylang. Idylle Çmimi: 50ml, 64 euro - 100ml, 92 euro NGACMIM LOZONJAR Pas produktit të nxjerrë në vitin 2010 Play For Her, Givenchy lançon versionin Intense Play, me nota koke me bazë piperi, pjeshkë dhe lule portokalli, të ndjekura nga një zemër manjole dhe orkide dhe nota fundore me dru sandali, patchouli dhe benzoinë.

Një fragrancë joshëse dhe sensuale, krijuar nga parfumierët Emilie Coppermann dhe Lucas Sieuzac për gratë që duan të dallohen nga një aromë intense dhe dehëse.

Intense Play For Her Çmimi: 50ml, 69 euro VOYAGE-VOYAGE...

AROMA VAZHDON Parfumi i ri Hermés, Voyage d’Hermès, përmbledh nota të freskëta, të myshkëta dhe të drunjta.

Kompozimi aromatik nis me esenca agrumesh dhe pikante ndër të cilat kardamom, zemra është prej aromash lulesh me nota çaji jeshil që mbyllen me nota të thella druri të bardhë dhe myshku.

Një fragrancë ngacmuese e krijuar nga “hunda” e shtëpisë Hermès.

Voyage d’Hermès Çmimi: 100ml, 91 euro

PREKJE E BUTË Fragranca ekskluzive CHANEL është Jersey dhe është frymëzuar pikërisht nga copa të cilën e ka bërë famshme Coco Chanel në fillim të viteve ‘20. Hunda e shtëpisë, Jacques Polge, ka spikatur te livanda atë që mund të jetë krahasuar deri më sot me jersey.

Një esencë e përdorur zakonisht për sapunë ose detergjentë, në këtë rast përdoret si zemër e këtij parfumi, që e bën një kolonjë të lehtë, të pastër, të ëmbël dhe dehëse. Jersey Ekskluzivisht në butique-ët CHANEL Çmimi: 75ml, 110 euro - 200ml, 210 euro PËR FEMRAT KLASIKE Më shumë se një parfum i thjeshtë, Burberry Body është përfaqësues i universit të shtëpisë së modës britanike Burberry. Nunacat e kokës karakterizohen nga pelini i gjelbër, pjeshka dhe lule. Në zemër gjejmë trëndafil dhe lule irisi që na shoqërojnë deri në notat e fundit të përbëra nga dru sandali, qelibar, myshk dhe vanilje. Një fragrancë e pudërt, sensuale dhe fëmërore që bashkon nuancat e ngrohta të luleve që e bëjnë një parfum elegant e të pakohë.

Burberry Body, Eau de Parfum Çmimi: 35 ml, 55 euro - 60 ml, 70 euro - 85 ml, 90 euro PËR MË TË REJAT Pas Trésor in Love, Lancôme ka krijuar një fragrancë sensuale dhe romantike nën shenjën e trëndafilit: Trèsor Midnight Rose. Esenca trëndafilit kombinohet në mënyrë të përkryer me athtësinë e luleshtrydhes dhe me ëmbëlsinë e vaniljes. Nuancat e fundit kundërshtohen mes tyre: janë nuancat e jaseminit e bozhureve. Një parfum me bazë lulesh dhe frutash për gratë e reja, si imazhi i fushatës publicitare: Emma Watson.

Trésor Midnight Rose Çmimi: 30 ml 47,25 euro dhjetor 2011

MJAFTONË 30 Truke për ta përmirësuar jetën në 100 ditë NËN PROZHEKTOR Si të biesh në sy... të vajzave të tjera GOJË MË GOJË Marketingun e vetes e bën ti

DIETAT VIP Sekrete që të dobësojnë VITAMINIZOHU 8 V që të bëjnë të ndihesh grua MATU ME YJET Pasqyrë...kush është e gjatë sa unë?

81

Dossier

Horoskopi i lëkurës HËNA, MARSI, AFËRDITA, SATURNI: JANË PLANETE QË RREGULLOJNË GJENDJEN E LËKURËS. LE T’I ZBULOJMË MUAJ PËR MUAJ ME NDIHMËN E ASTROLOGËVE Janar

Prill

Saturni garanton gjendjen e mirë të lëkurës. Hëna e re te Gaforrja (në 8) është ideale për të ndjekur një program ristrukturues për lëkurën: Afërdita ndihmon elasticitetin dhe kompaktësinë e indeve. Duke qenë se Dielli nuk është në favor, bëni diçka për shkëlqimin e lëkurës për shembull peeling ose një pastrim të thellë.

Nga data 6, Hëna e plotë me ardhjen e Saturnit shakakton gjendje shumë të mirë, por Dielli në pozicion të pafavorshëm dëmton shkëlqimin e lëkurës: bëni scrub dhe maska rivitalizuese 3 herë në javë dhe aplikojeni kremin duke i bërë lëkurës një masazh energjik për të riaktivizuar mikroqarkullimin.

Shkurt

Maj

Nga data 7, me Hënën e plotë, lëkura ka tendencën për t’u dehidratuar, sidomos nëse është e thatë nga natyra: filloni një terapi hidratuese me kremra dhe maska në doza të larta.

Gjithashtu pozicioni i Jupiterit mund të shkaktojë fryrje: data 21 është çasti ideal për të nisur një kurë drenazhuese ose një dietë.

Lëkura është në formë të shkëlqyer falë Afërditës dhe Diellit në një pozicion të mirë.

Përfitoni për të bërë kura parandaluese që përgatisin lëkurën për ekspozimet ndaj diellit: merrni plotësues ushqimorë me betakaroten nga kjo kohë deri në verë dhe përdorni produkte kozmetik hidratues qetësues për të shmangur ngacmimet e lëkurës.

Mars

Qershor

Deri në datën 22 me mbivendosjen e Afërditës te Jupiteri, lëkura do jetë në formë të shkëlqyer. Pastaj, me Hënën e re kundër, mund të shfaqë shenja lodhjeje. Ndiqni një program detoksifikues me serume dhe kremra me bazë vitaminash C dhe E dhe integratorë ushqimor me Omega 3 dhe 6.

Hëna e re e datës 10 siguron gjendje të mirë të përgjithshme.

Megjithatë muaji sjell rrezik për ata që e kanë lëkurën mikse ose të yndyrshme: Jupiteri te Binjakët stimulon një prodhim më të lartë të yndyrës. Përdorni një detergjent delikat për mos ta irrituar lëkurën dhe bëni çdo dy ditë trajtime antibakteriale.

78

dhjetor 2011

Korrik

Tetor

Marsi te Peshorja që në fillim të muajit provokon një ndjeshmëri të veçantë të lëkurës. Duke konsideruar forcën e rrezeve të diellit, filloni që dy muaj më parë të përforconi mbrojtjet me integratorë me likopen, një antioskidant i fuqishëm. Mos bëni scrub dhe aplikoni çdo mbrëmje një maskë ushqyese.

Saturni hyn në shenjën e Akrepit. Lëkura mund të jetë më pak elastike, por asgjë për t’u trembur: tani është më e fortë dhe do rigjenerohet vetë. Ato që kanë lëkurë të yndryshme, me Marsin dhe Jupiterin kundër, do kenë një rritje të yndyrës së lëkurës e cila rregullohet me një dietë të pasur me bishtaja që kanë veti pastruese.

Gusht Në këtë kohë që pësojmë stres diellor, Marsi është ende i fshehur. Nëse, megjithë mbrojtësit dhe kremrat për pas diellit, lëkura është e skuqur ose me shenja, në mbrëmje përdorni maska rigjeneruese. Por gjithçka ndryshon që nga data 17, me Hënën e re: lëkura do ketë shkëlqim maksimal.

Shtator Për të ruajtur gjendjen e arritur në gjysmën e dytë të gushtit, në ditët e para të muajit, përdorni produkte që garantojnë një rikuperim të thellë të hidratimit. Pastaj, nga data 16 me Hënën e re, nisni një program rivitalizues me energjizantë specialë.

Nëntor Forma e lëkurës është në rikuperim krahasuar me muajin parardhës: ngjyra është më e freskët, funksionet e ekuilibruara. Nuk ka rrezik acarimi as me ardhjen e të ftohtit. Hëna e re në mes të muajit është e përshtatshme për të filluar trajtime antirrudhë ose kundër njollave, akneve dhe kapilarëve të dukshëm.

Dhjetor Gjendja e lëkurës përmirësohet ende, me pozicionin favorizues të Afërditës dhe Hënës. Gjithsesi, pas datës 23, vendosja e Afërditës në pozicion kundërshtues ndaj Jupiterit sinjalizon një shtim të papastërtive. Nëse nuk është periudhë e përshtatshme për një dietë detox, ndihmohuni me scrub dhe produkte gërryese dhe pastruese.

79

Realitet Urban

Më mirë në farmaci??????

FARMACITË E REJA KANË NISUR T’I NGJAJNË GJITHMONË E MË SHUMË PARFUMERIVE. DISA PRODUKTE JANË TË NJËJTAT QË GJENDEN EDHE NË DYQANET KOZMETIKE. TË TJERA JANË PRODUKTE FARMACEUTIKE, ME EMËR ASPAK KOMERCIAL, QË KUSHTOJNË MË PAK SE SA MARKAT E NJOHURA TË KOZMETIKËS, POR QË KANË EFEKT BEFASUES. DHE LIND DILEMA SE MOS NDOSHTA ËSHTË MË MIRË TË SHKOJMË NË FARMACI, PËR TË KËRKUAR PRODUKTET TONA TË BUKURISË. PËR PYETJET QË MUND T’JU KENË LINDUR MBI KËTË TEMË, NE KEMI SJELLË PËRGJIGJET...

1

ÇFARË NDRYSHIMI KANË PRODUKTET KOZMETIKE QË BLIHEN NË FARMACI NGA ATO QË BLIHEN NË DYQANE KOZMETIKE?

Ndryshimi qëndron te kanali i shitjes, jo te produkti. Por farmacisti, ndryshe nga shitësi, njeh fiziologjinë dhe përbërjen e lëkurës dhe kur flet me konsumatorin ai e di ç’do të thotë efektshmëri dhe siguri. Është çështje besimi: kujdesi i farmacistit vjen edhe nga formimi i tij. Përveç kësaj, ai është më i prirur të rekomandojë produktin që zgjidh problemin: më thuaj çfarë problemi ke e do të jap një përgjigje. Është më tepër çështje shërbimi, që pastaj plotësohet me produktin, se sa cilësie. Ka produkte shumë të mirë edhe në dyqane kozmetike, ashtu si ka edhe në farmaci. Por ka edhe ca që nuk janë cilësorë në dyqane, fiks siç ndodh edhe në farmaci.

74

2

MUND TË GJENDEN EDHE FORMULAT E FUNDIT HI-TECH?

Farmacia ende shihet si një pikë shitjeje ndryshe nga të tjerat, për sigurinë e formulave. Por ka edhe më: farmacia është vendi i propozimeve avanguarde.

Një shembull që e vërteton këtë është Liftactive Derm Source e Vichy, që në mars inaguroi një epokë të re produktesh antiplakje, duke përdorur një sheqer natyral rhamnose, me veti të fuqishme antirrudhë, që veprojnë në lëkurë.

Aktualisht, ca muaj më vonë nga ajo kohë, nëpër dyqane kozmetike vazhdojnë të vijnë produkte të tjera të ngjashme.

Farmacia po punon shumë edhe në fushën e kozmetikës që jep kënaqësi, duke propozuar përbërje gjithmonë e më ngacmuese për shqisat që konkurrojnë me kanalin e dyqaneve kozmetike. Një rast është serumi i propozuar së fundmi nga Vichy: përbërja e tij është vlerësuar shkëlqyeshëm nga konsumatoret, që e kanë çmuar efikasitetin dhe kënaqësinë e marrë prej serumit. dhjetor 2011

3

KA PRODUKTE TË SIGURT PËR LËKURËN E NDJESHME?

Misioni i markave që zgjedhin kanalin e farmacisë mbi të gjitha është siguria. Edhe produkteve kozmetike iu aplikohen të gjitha standardet rigoroze të cilësisë që u garantojnë sigurinë maksimale konsumatorëve, por edhe cilësi të lartë. Për shembull, Rilastil është një linjë historikisht dermatologjike, e krijuar për mos të shkaktuar probleme as te lëkurat më të ndjeshme: produkti testohet për pesë lloje metalesh: nikel, merkuri, kobalt, paladium, krom. Kurohet edhe paketimi, prej xhami ose alumini, që nuk ka rivalë në mbrojtjen e kremit nga ndotësit e jashtëm. Prodhuesit nuk kanë përdorur vazot e vogla sepse sa më e madhe sipërfaqja e grykës, aq më shumë agjentët e jashtëm bien në kontakt me kremin në çdo rast që vazoja hapet. Ndërsa tubetat kanë grykë të vogël, por për produktet 200 mililitërshe të trupit që me përdorimin mund të përkulet, përdoret një shtresë speciale plastike me një zemër alumini. Linja Korff për shembull, është një linjë e ndryshuar, që ndjek të njëjtat standarde sigurie, por së cilës i jepet më shumë hapësirë anës së kënaqësisë shqisore, përdoren herë pas here silikon dhe aromatizues dhe nuk përdoren tubeta, por vazo: këto i zgjedhin gratë që nuk kanë probleme serioze me lëkurën, por që duan siguri, sidomos për make up-in që rri në kontakt me fytyrën gjatë gjithë ditës.

4

ËSHTË I AFTË AI QË SHET TË JAPË KËSHILLA SPECIALISTI?

Ai që shet dhe jep këshilla në farmaci është pothuaj gjithmonë farmacist, ose gjithsesi një person ndihmës që ka njohuritë bazë.

Gjithashtu estetistët kanë formim në këtë fushë. Ndërsa nga shitësit e një parfumerie nuk mund t’i presësh këto këshilla. Kështu që duhet bërë një test lëkure që përcakton kategorinë e kremrave që duhen përdorur për mirëmbajtjen e lëkurës dhe në rastet e një problemi specifik me lëkurën, atëherë duhet të ndihma e deramtologut.

I kthehemi rastit farmaci: qendra estetike. Përgjithësisht të gjithë njerëzit e përfshirë në këtë fushë mund të kenë njohuritë bazë mbi faktorët mbrojtës ndaj rrezeve UV, radikalet e lira, fototipet, problemet e ndryshme lëkurës, të cilat vlejnë për çdo produkt të çdo marke. Por formimi i atij që shet produktin është i domosdoshëm edhe për çështje kombinimi: nëse një kliente merr pilula kontraceptive, që mund të nxisë shfaqjen e njollave të errëta në fytyrë, duhet t’i këshillohet një produkt kozmetik veçanërisht mbrojtës për ta mbrojtur nga photoaging. Dhe raste si këto ka shumë. Prandaj, një farmacist, që njeh ndërveprimin dhe efektin e të gjitha barnave në organizëm, është personi më i përshtatshëm për të shitur një produkt kozmetik.

75

Realitet Urban

5

TRUKU 1: SI DUHET VEPRUAR KUR JE ALERGJIKE?

Nikeli është një alergjent që gjendet te ushqimet, rripat e orëve, te bizhuteritë, te dorezat e dyerve, por edhe te produktet kozmetike, ku lejohet vetëm si gjurmë. Nuk ka ende një rregull në fushën e kozmetikës që të rregullojë çështjen e përmbajtjes së këtyre gjurmëve, por kompani të ndryshme zbatojnë rregulla të brendshme për praninë e këtij elementi. Alergjia ndaj nikelit, shkaktohet dhe nga akumulimi në lëkurë: problemi mund të shfaqet papritur pas përdorimit për vite të tëra të produktit. Pigmenti që i jep ngjyrë produktit, veçanërisht të gjelbër dhe blu, mund të përmbajë edhe krom dhe kobalt, edhe këta alergjentë.

Prandaj, disa kompani serioze i testojnë produktet e tyre për këto tre metale dhe kjo gjë të jep dorë për ta përdorur atë produkt me tërë sigurinë.

6

TRUKU 2: SI MËSOHEN TEKNIKAT E KAMUFLIMIT?

Teknika për të fshehur problemet e dukshme të lëkurës është një nga kuajt e betejës së La Roche Posay, lider i makijazhit korrektues hipoalergjenik, i cili ka hapur një shkollë make up-i për të fshehur shenjat e akneve, vitiligos, angiomave dhe shenjave. Ajo organizon kurse me farmacistë ose shpërndan konsulentët e saj dermokozmetikë nëpër pika shitjeje. Përveç kësaj organizon edhe aktivitete me dy seanca, ku konsumatorët herën e parë shohin si e bëjnë trukun specialistët dhe herën e dytë ftohen ta aplikojnë vetë. Në Shqipëri kjo mbetet ekskluzivitet i grimiereve të talentuara. Nga të cilat duhet të mësojmë truket e kamuflimit, por edhe të këshillohemi për të zgjedhur produktet e duhura për ta bërë këtë gjë.

7

KA BOJËRA FLOKËSH PERMANENTE ME PËRMBAJTJE NATYRALE?

Për një ngjyrë të re afatgjatë të flokëve, flokët duhen dekoloruar dhe ngjyrosur nga e para. Një bazë alkaline, thjesht amoniak, heq luspat e fijeve të flokëve dhe në sinergji me ujin e oksigjenuar çel melaninën e flokëve: në këtë mënyrë pigmentet ngjyrues fiksohen drejtpërdrejt në nivelin e qendrës së fijeve të flokëve. Ekziston një keqkuptim shumë i përhapur: nuk është amoniaku dhe uji i oksigjenuar që shkakton probleme, por disa pigmente sintetike (si parafenilendiamina): për fat të keq nuk ekzistojnë bojëra që s’i përmbajnë, dhe pse në sasi të vogël. Një rast: linja e bojrave permanente Phytocolor përmban dru nga India dhe Brazili, rrëzë të butë, gjineshtër dhe kaliopsis: këto pesë bimë kanë kanë pigmente të kuq, të verdhë dhe blu, të cilat krijojnë të gjitha ngjyrat. Prania rekord e ekstrakteve të bimëve ngjyruese (nga 57% në 60%) mundëson pakësimin e pigmenteve sintetikë.

Megjithatë është e rëndësishme që para aplikimit të bësh një autotest ndjeshmërie.

Gjithsesi, në çdo rast, për bojërat që përdorni, është mirë të bisedosh me parukierin ose me personin që i shet ato për të gjithë elementët e përmendur këtu.

76

dhjetor 2011

8

FARMACISTI IDEAL?

Është ai që nëse ti kërkon një qetësues për dhembje koke, të pyet se ku të dhemb, a të ndodh shpesh dhe të jep këshilla, ndoshta të sugjeron emrin e një masazhatori nëse mendon se shkaktohet nga probleme të qafës. Dhe të mëson parandalimin, një akt besimi, sepse ti kurohesh për diçka që nuk është shfaqur ende: niset zakonisht me fëmijët të cilët në fillim të shkollës janë të gjithë të ftohur. Për mamatë farmacistët duhet të këshillojnë zgjidhje fitoterapike ose homeopatike ose edhe zgjidhjet tradicionale, për të shmangur rishfaqjen e sëmundjes. Farmacistët, në botë janë të prirur edhe ndaj këshillave holistike: terapia e integruar është disiplina më aktuale.

Ata janë shumë të interesuar për praktikat fitoterapike dhe homeopatike. Disa shkojnë të vizitojnë vendet ku prodhohen produktet kozmetike për të parë se si përgatiten. Sepse këto produkte janë të lidhura edhe me probleme të tjera të shëndetit.

Për shembull, nëse një klient duhet të pastrojë mëlçinë dhe veshkat, duhet të pastrojë mirë edhe fytyrën, për të kuptuar që ngjyra e tij është e vërtetë: një shembull për të konfirmuar se edhe kozmetika ka etikën e saj. Po mund të sugjerohet edhe një analizë lëkure dhe të këshillohen kremrat e duhur dhe integratorët, që janë një sistem i mirë parandalues. Sot figura e farmacistit mund të perceptohet si struktura më e afërt, gjithmonë pa menduar se zëvendëson vizitën te mjeku, për shëndetin dhe formën e mirë.

9

SHTIM NË PESHË NË NJË FARË MOSHE: ÇFARË DUHET BËRË?

Nëse gratë janë në moshën e menopauzës farmacistët duhet t’i këshillojnë të bëjnë disa analiza gjaku dhe Frax R test për të vlerësuar rrezikun e frakturave të kockave si dhe t’u japin informacionin e nevojshëm. Një farmacist në këto raste mund të këshillojë një trajtim fitoterapik: për të luftuar grumbullimin e ujërave në premonopauzë dhe për të zëvendësuar mungesën hormonale në menopauzë.

Ndërsa kur gratë shtojnë në peshë pa kuptuar arsyen, sot iu propozohet nutrigjenomika, e cila ka për qëllim të krijojë guida të personalizuara. DNAja na bën unike, por variacionet gjenetike përkthehen në metabolizime të ndryshme për lloje të ndryshme ushqimesh. Sot ekzistojnë teste të thjeshta, një prej tyre quhet Genomech, por analizat për të zhvillohen në laboratorët e disa shteteve të tjera, në bazë të të cilit përcaktohet profili gjenetik dhe jepen këshillat për ushqimet e përshtatshme: sasia dhe cilësia e ushqimeve që duhet të marrësh dhe këshilla për stilin e jetës që duhet të bësh. Por teste bëhen edhe në qendra dietike si për shembull Silhouette në Tiranë, ku në bazë të disa matjeve, vendoset dieta ideale. Sepse edhe kush ushqehet shëndetshëm, mund të ketë çrregullime peshe.

10

A MUND TË QËNDROJË LËKURA E RE ME DIETËN E DUHUR?

Në dhjetëvjeçarin e fundit janë shumëfishuar studimet që tregojnë se sa ndikon ushqimi në shëndetin e njerëzve në përgjithësi dhe të lëkurës në veçanti. Për këtë arsye janë formuluar një varg dietash për probleme të ndryshme lëkure.

Të cilat mund t’i rekomandojnë si farmacistët dhe specialistët e tjerë. P.sh., nëse lëkura është e ndjeshme, këshillohet një dietë ku mbizotërojnë perimet e gjelbra, që përmbajnë vitaminë E, e dobishme për muret e enëve të mikroqarkullimit, të cilat duhen konsumuar të gjalla ose të pjekur në avull. Për rrudhat e holla, këshillohen ushqime me ngjyrë portokalli si kungulli, karota, kajsia, mangoja, të pasur me betakaroten, që shndërrohet në vitaminë A. Ndërsa kur rrudhat janë të thella, dieta duhet të ketë ngjyrë të kuqe: domate, shegë, qershi, luleshtrydhe, të pasura me likopen, një antioksidant i fuqishëm dhe portokall i kuq, me shumë vitaminë C. Kundër lëshimit të lëkurës, për të ringjeshur indet, janë të mira farat e sojës, të alfa-alfa-s dhe të lulediellit, të pasura me estrogjenë. Ka dhe këshilla për lëkurë të yndyrshme, ose të thatë.

Gjithashtu në farmaci mund të gjeni neutriceutik, p.sh. ata të Inneov, që e mbështesin ushqyerjen korrekte.

77

Stil Arredimi

NGROHTËSISË ë emër të

NJË PËRZGJEDHJE E VEÇANTË PËR NDJESINË MË TË VJETËR NË BOTË, NGROHTËSINË. PËR ZJARRIN, ATË QË MES SAKRIFICASH THONË SE UA VODHËM PERËNDIVE. PËR OXHAKUN, ZEMRËN QË I BASHKON TË GJITHË PRANË VETES SI NË NJË PËRQAFIM TË PAFUNDMË. DHE PËR TA PLOTËSUAR SIÇ DUHET PANORAMËN, PËR T’I BËRË MBRËMJET TUAJA DIMËRORE EDHE MË TË KËNDSHME, PAK DEHJE… BASHKË ME FJALËN E FUNDIT TË ARKITEKTËVE, EDHE NJË SHPORTË ME SHISHE TË PRIVILEGJUARA ;) OMAR KAJAM DO JU KISHTE ZILI!

Shampanjë Cuvée Louise.

Origjina e saj vjen nga 3 Grands Crus e Chardonnay dhe Pinot Noir. Ajo vjen pranë oxhakut pasi ka bërë gjumin e gjatë të stazhionimit për plot 10 vjet.

Kolana Espressioni e pesë verërave Amarone nga kantina italiane Valpolicella Negrar

Modeli Miu II, version dyfaqësh nga Austroflamm bën pjesë në serinë Design Kamine. Ky oxhak është një njëbllokësh i veshur në të gjithë sipërfaqen e brendshme me material rrezatues. Çmimi nis nga 3.707 euro

Oxhaku trefaqësh Forma T95 WOOD është pjesë e linjës së termo-oxhakëve Forma nga MCZ. I disponueshëm edhe në forma këndore. Çmimi 6.389 euro

Barolo e shtëpisë së verërave Bava. Një verë e thatë dhe e plotë

72

“Open”, mban firmën e Alex Sacchetti për kompaninë Brandoni. Një oxhak me bioetanol i vendosur në mur dhe, si të gjithë oxhakët me bioetanol nuk ka nevojë për dru. I disponueshëm në ngjyra të ndryshme. Çmimi 1.000 euro

Rakia e Brachetto D’Acqui, frut i distilimit të vreshtave me të njëjtin emër sipas metodës tradicionale, në kazanë bakri.

Oxhaku Epoque i dizenjuar nga Marco Fumagalli është i realizuar në material të çimentuar shumë të butë dhe të lakueshëm, si dhe rezistent ndaj nxehtësisë.

Mund të instalohet në mur ose të vendoset në qendër të dhomës. I disponueshëm në ngjyrë të zezë dhe të bardhë. Çmimi 2.856 euro. dhjetor 2011

ire të Hendrick’ – Xhin-i i prodhuar në Ayrsh Carteriku lamb nga ura ardh e et Liker Skocisë. ate ekstr me uar distil të et Benn Head dhe nga afilit. të kastravecit dhe petaleve të trënd

Broy Bianco DOC Collio 2009, nga Eugenio Collavini. Fituese e disa çmimeve prestigjioze për verërat. Ajo ka një ngjyrë të ëmbël gruri me disa reflekse të buta jeshile dhe një aromë të fortë që të kujton mjaltin e akacies, lëkurën e portokallit dhe luleve të verdha

Modeli Eurofocus 951 nga Focus. I disponueshëm me bazament të fiksuar dhe të rrotullueshëm dhe i përshtatur për tu përdorur me dru dhe me gaz. Me një fasadë tërësisht prej xhami në material piroqeramik dhe me një tjetër dopiovetratë të sfumuar. Çmimi: për versionin e fiksuar 8.227 euro dhe për versionin e rrotullueshëm 9.497 euro.

Më e mira që vjen pas distilimit të rrushit Malvasia Uvantica nga Bava.

Jo vetëm prej rrushit. Është një përzierje e tij edhe me fruta të tjera.

“Tetris”, oxhaku bio, është njëkohësisht një tavolinë e ngrohtë mesi. Vjen nga Horus dhe ka një përbërje bazë prej çeliku special dhe xhami mbrojtës. Formohet nga një vatër zjarri qendrore e vendosur në një strukturë të rrotullueshme.

Në version krejt të bardhë dhe të bardhë me plane të zeza ose të kuqe. Çmimi: 1.460 euro

Seria e re e oxhakëve Stuv me variantin kromatik të veshjes së jashtme dhe kornizave. Realizuar në bashkëpunim me artistin Bernard Gilbert, ky koleksion është i disponueshëm në 19 ngjyra të ndryshme. Çmimi fillon nga 3.114 euro.

Oxhaku për dysheme Monte Bianco nga DirectCheminée.

Me detektor prej CO2 të furnizuar drejt e në vatër ai ka një autonomi maksimale pre 8 orësh. I disponueshëm në ngjyra të ndryshme. Çmimi 2.938 euro.

në “Terrantiqua”. Fituese e medaljes së artë desert, “Vinitaly 2011”, është një verë ideale për me djathëra por e shkëlqyer edhe për tu shoqëruar të butë apo me pjata me shije majhoshe

Konjaku Of Ligneum nga distileritë Bonollo

Aera, oxhaku që qëndron pezull vjen nga Don-Bar, në version të mbyllur dhe të hapur.

Prodhimi belg i qëndron ende besnik një tradite të fortë artizanale, që përshtat çdo model të ri me lartësinë e dhomës. Çmimi fillon nga 4.996 euro.

“Sultana” e Moscatit. Një verë e dashur siçiliane nga kantinat Feudo Maccari. Fryt i gati tre hektarëve vreshta që rriten në lartësinë 80 metra mbi nivelin e detit.

Vatra incasso tërësisht automatike është e manovrueshme me telekomandë. Kjo, jo vetëm për ndezjen, por edhe për gradimin e gjatësisë së flakës. Prodhuar nga Planika.

73

taka 160 mm

MarkaE bukur

kepuce kult

Rolando

20 VJET LOGOJA CHRISTIAN LABOUTIN SIGURISHT MBAN REKORD SHKELJESH MBI TAPETIN E KUQ. ËSHTË KËPUCA KULT JO VETËM E AKTOREVE DHE KËNGËTAREVE TË NJOHURA, POR E TË GJITHA FEMRAVE NË BOTË. SEPSE ËSHTË ELEGANTE, SEKSI, HERË ROMANTIKE DHE HERË TRASGRESIVE, POR GJITHMONË FEMËRORE Pothuaj të gjitha femrat kur pyeten për këpucët e tyre kult, përgjigjen Christian Laboutin dhe ne kur duam të përfytyrojmë një palë këpucë klasike na vijnë në mendje pikërisht ato të zezat me majë e me takë të hollë dhe shuall të kuq. Sot bota feston plot 20 vjetorin e karrierës së stilistit të këpucëve ikonë.

Zipito 120 mm Ai nisi të skicojë këpucë në vitet e adoleshencës, duke injoruar plotësisht shkollën. Në fakt, atë e përjashtuan nga katër shkolla të ndryshme. Nisi një fazë punk të jetës, mori pjesë në ca filma, duke përfshirë edhe një film të 1979-ës Race d’Ep që u shndërrua në film kult. Me Magjistari i këpucëve titullin e përkthyer The Homosexual Century, filmi tërhoqi audiencën anglisht folëse.

Ai pak arsim formal që kishte bërë, përfshinte vizatim dhe arte dekorative në Académie d’Art Roederer. I magjepsur pas kulturave botërore, ai kur ishte adoleshent iku në Egjipt dhe pastaj kaloi një vit të tërë në Indi. Louboutin u kthye në Paris në ‘81-shin, ku formoi një portofol me vizatime takash të larta shumë të sofistikuara. E çoi atë në shtëpitë më të njohura të modës. Përpjekja e bërë solli rezultat pranimin për të punuar me Charles Jourdan. Më pas, ai takon Roger Vivier. (Thuhet se Vivier është shpikësi i këpucëve me taka të holla.) Louboutin u bë kështu punonjës në atelienë e Vivier.

Ndërkohë ai vazhdonte të punonte si stilist freelance, dhe dizenjonte këpucë femrash për Chanel, Yves Saint Laurent, and Maude Frizon.

Me fondet nga të dyja burimet, ai hapi në Paris një sallon këpucësh në vitin 1991 me Princeshë Karolinën e Monakos si kliente të tij të parë. Ajo ishte duke komplimentuar dyqanin kur një gazetar mode ishte i pranishëm. Gazetari e publikoi komentin e princeshësh dhe kjo ndikoi për ta bërë të njohur Louboutin-in. Kliene të tjera si Diane Von Furstenburg dhe Catherine Deneuve vijuan të frekuentonin dyqanin. Më pas të interesuara për takat e tij të holla u bënë Jennifer Lopez, Madonna dhe Gëyneth Paltrow. Aktorja fashioniste Sarah Jessica Parker veshi këpucë Louboutin në ditën e dasmës.

70

Madame Butterfly

këpucë lekure të zeza

Very-Prive 120 mm

taka të argjendta 120 mm

dhjetor 2011

mo

del i ngj thjes yrë htë ne me 10 utrale 0m m

Fergie

Freida Pinto

Sexy Sling

taka Pigalle 120 mm

s back Sling umë h me s a ngjyr

këpucë të patentuara

le nda -sa ussin e çizm Co mm 140

Madame Butterfly

Gwyneth Paltrow

çizme platformë

Banana 140 mm

Lady Peep 150 mm Hilary Swank Platformë

Kate Moss

Jennifer Lopez

Pigalle 120 mm

71

Bindi Model Management Modele: Adelina Lasku,Fioralba Dizdari Fotograf: Endrit Mërtiri Hair & Make up: “Diella” Sallon Fashion Editor: Dorina Shehu Veshjet dhe Aksesorët: Club Soda,Stile di Vita, Atelie Jona Muça, Kalimero, Madam Bijou “DIELLA “ Sallon Rr.Nikolla Tupa “CLUB SODA” B.M.M.,Rr.Vaso Pasha “KALIMERO” Rr.Dëshmorët e 4 Shkurtit , nr.9 “STILE DI VITA” Rr.Perlat Rexhepaj, përballë Milosaos Atelie JONA MUÇA “MADAME BIJOU” Rr.Vaso Pasha

Duke pritur natën e madhe...

Mbrëmja e madhe po vjen...Fustani është gati. Dhe veten e sheh një natë po, një natë jo në ëndërr me atë model flokësh dhe me atë grim, për të cilin ke javë që mendon. Pse mos të bëjmë ca prova në qytetin ku dritat kanë nisur të ndizen?

62

shtator 2011

Pallto / C LUB SO D Doreza /CLUB S A nga B.M.M OD Byzylyk /CLUB S A nga B.M.M ODA ng a B.M.M

63

Peliรงe: R ed Valen ti Pellush /Atelie J no / STILE DI V ONA MU ITA Byzylyk ร A /CLUB S ODA ng a B.M.M

64

shtator 2011

Peliçe : Re Rrip/ CL d Valentino / ST UB SOD ILE DI V A nga B ITA Vëthë /K .M.M ALIMER O

65

.M.M DA nga B CLUB SO / të A ke Ç a U h X AM telie JON Pellush / A ODA nga B.M.M S B U Rrip/ CL ALIMERO Varëse /K

66

shtator 2011

Bluzë /C LUB SO DA nga Pellush B.M.M /Atelie J ONA MU Byzylyk ÇA /CLUB S ODA ng Vëthë /M a B.M.M ADAME BIJOU

67

nga B.M.M UB SODA .M Bluzë/ CL A nga B.M D O S LUB l a n o Varëse / C rs e leksion p Çantë /Ko

68

shtator 2011

Pallto /C LUB SO DA nga Doreza B / CLUB SODA n .M.M ga B.M.M

69

Tendencë

Moda ka thurur pulovra

KËTË SEZON NUK NGOPEMI DOT ME PULOVRA APO TRIKO TË PUNUARA. JA KU JANË MODELET BAZË, ME TË CILAT DO KRENOHEJ GARDËROBA E KËTIJ DIMRI

Missoni

Mason

Sonia Rykiel

SI T’I VESHËSH Për një stil të shkujdesur fundjave kopsit xhaketën-triko dhe vishe si fustan me geta të trasha dhe çizme deri te kyçi.

58

Në vend të palltos

Junya Watanabe

Plotëson sektorin e veshjeve të trasha në gardërobë dhe është një alternativë cool si veshje e sipërme, në vend të xhupit. Me të mbështjell çdo veshje! dhjetor 2011

Mason

Michael Kors

Pulovra të ng�ohta

Etro

Shtoji volum luksoz gardërobës së dimrit me triko XL dhe pulovra me punim të dukshëm dhe jakë-golf të përthyer.

Yves Saint Laurent

Chloe

SI T’I VESHËSH

Stella Mc Cartney

Merr këshilla nga sfilata e Stella McCartney-t dhe kombino pulovrën tënde të plotë me pantallona të bollshme në të njëjtën nuancë

Missoni

59

Tendencë SI T’I VESHËSH

DKNY

Vish mbi një fustan të lehtë femëror një pulovër të lirshme nga ato që duken si të marra nga rafti i të dashurit.

Joseph

Pulovra puritane

Calvin Klein

Klasike dhe të përmbajtura, pulovrat prej leshi të hollë dhe kashmiri janë thelbësore për ngrohtësinë e çdo dite.

Boy

Erdem

Valentino

(Ndër)thurje rebele

Pulovra me push ose të frymëzuara nga stili grunge-këto pulovra janë plotësisht në modë.

Theory Altuzarra

SI T’I VESHËSH Ndërthur materialet!

Kombinoji me një mini fund lëkure ose fund maxi mëndafsh për një pamje rinore.

Altuzarra

60

Edun

Zero

dhjetor 2011

Sonia-Rykiel Versace

Sonia-Rykiel Carven

SI T’I VESHËSH Kombinoje pulovrën me dizenjo të çmendura me pantallona të stampuara-je gati për zesonin e ardhshëm!

Missoni

Pulovra që bër�asin

Ngjyra ylberi, shirita që gati të çojnë në hipnozë, forma grafike. Janë gjithçka tjetër, përveçse të ndrojtura dhe prandaj shumë nga ne i duan.

Versace

J.W.Anderson Dolce & Gabbana

Roberto Cavalli

Markus Lupfer

Reed Krakoff

Për në mbrëmje

Ngrije koefiçientin glamour kur dielli ulet me pulovra me shkëlqim metalik ose me dypjesëshet e qendisura me temina.

SI T’I VESHËSH

DRKSHDW

Zbukurimet shkojnë më shumë në silhueta të thjeshta-si për shembull triko me kopsa ose pulovra me jakë sy.

Clements Ribiero Marc Jacobs

61

StilPersonal

Me ekstravagancën e thjeshtësisë SEPSE JO ÇDO GRUA MUND TË DALË MËNGJESEVE NGA SHTËPIA PA VËNË QOFTË DHE NJË SHTRESË RIMELI MBI QERPIKË E TË DUKET BUKUR. JO ÇDO GRUA, NË MOSHËN E SAJ I LEJON VETES XHINSE TË NGUSHTA ME SHTRAT TË ULËT. JO ÇDO MAMA ADOLESHENTEJE MUND TË VISHET E TË DUKET SI E BIJA, PA SFORCIME TË TEPËRTA, VETËM ME CA ORË VRAP NGA LIQENI (OKAY, PËR DISA KY MUND TË JETË NJË SFORCIM)E ME NJË STIL SAJZËROR. SIÇ BËN DORINA KLOSI, ISH-DREJTORESHA E AUDITIT NË BASHKINË E TIRANËS DHE BASHKËHSORTJA E FATOS KLOSIT. CILI ËSHTË SEKRETI VALLË? ATO QË THUHEN ME FJALË I TREGON KËTU, TË TJERAT...EPO, DUHET TË JETË ÇËSHTJE GENESH 1. Çfarë nuk do vishje kurrë?

Minifund dhe dekolte në të njëjtën kohë.

2. Çfarë nuk mungon kurrë në çantën tënde?

Axhenda.

3. Buzëkuqi i të gjitha kohërave?

E përdor shumë pak J, gjithsesi e kam gjithnjë një ngjyrë vishnje.

4. Ke një aksesor fatsjellës?

Kam pasur, tani jo më.

5. Cilës pjesë të trupit tënd i kushton më shumë kujdes dhe cila është linja e produkteve që përdor?

Të gjitha pjesëve të trupit, përdor rregullisht krem trupi Lycra, vaj Johnson’s, vaj bajame, vaj ulliri.

6. Parfumi i preferuar?

Eden Cacharel.

7. Blerja e fundit?

Të enjten e kaluar, në butik Prive, pantallona gri, bluzë të bardhë dhe jelek peliçe gri.

8. Stili yt me tre fjalë?

Klasike, sportive, e thjeshtë.

9. Cilat nga tendencat e sezonit të fundit të ka pëlqyer më shumë?

Ccizmet.

10. Këpucët dhe çanta kult?

Dolce & Gabbana.

11. Kur nuk ke ide shumë të qarta për një mbrëmje, cila është veshja e parë që të vjen në mend?

Nje fustan i zi pak i hapur dhe deri

54

te gjuri, i derdhur.

12.Thuaj të drejtën, sa kohë të duhet për t’u bërë gati për një mbrëmje?

Pa përfshirë kohen e kaluar te estetistja, më duhet një orë.

13. Tre produktet bazë të grimit Kremi Vichy, make-up Maxfactor, rouge Estee Lauder 14. Çdo stinë ka tendencat e saj të ngjyrave të flokëve. U bindesh pikë për pikë?

Jo, aspak.

15. Ke përdorur ndonjëherë maska frutash në shtëpi? Nëse po, na jep recetën.

Banane, 1 lugw vaj bajame, 1 lugë kos, maskë për lëkurë fytyre te thatë.

16. Thonjë natyralë apo fals?

Absolutisht natyral.

17. Çfarë përdor për luftën kundër celulitit?

Rregullisht sport, vrap në natyrë dhe tonifikim në palestër.

Diana Spencer është ikona e saj e stilit Tre produktet bazë të grimit

dhjetor 2011

Çanta dhe këpucët kult, kanë të dyja një emër: Dolce & Gabbana

preferuar Aroma e

Veshja ideale për një mbrëmje, i pagabueshmi Little Black Dress

Për lëkurën e trupit

55

Do të donte të jetonte në New York Propozim: Një cantë e madhe stil mashkullor për ditët e ngarkuara, nga ma rka e saj e preferuar D&G

me shikimin E mbron ayfarer W Ray Ban

ë et më t Pushim qi e r G në bukura,

Shoqëron mbrëmjet me Martini Bianco

56

18. Me çfarë syzesh dielli e mbron shikimin?

Ray Ban Wayfarer.

19. “Uniforma” e fundjavës?

Gjithmonë atlete kombinuar me xhinse apo tuta sportive.

20. Bizhutë, të vogla e të çmuara apo të mëdha e të dukshme?

Të vogla, të çmuara.

21. Xhinset, vetëm në fundjavë apo edhe në ditë të zakonshme dhe cili model të përshtatet më shumë?

Edhe në ditë të zakonshme. Modeli im i preferuar me shtat të shkurtër dhe të ngushta.

22.Koha më e gjatë që ke kaluar në një sallon bukurie?

Shpesh e shpesh i bëj dhuratë vetes një kohë të gjatë të kaluar në sallon, nuk më kujtohet specifikisht.

23.Cilit stilit do t’i besoje fustanin tënd ideal?

Dolce & Gabbana 24. Ikona e padiskutueshme e stilit?

Diana Spencer.

25. Aksesori që nuk del kurrë nga moda?

Syzet.

26. Në ç’vend i ke kaluar pushimet më të bukura deri tani?

Në Greqi.

27. Në cilin qytet do të doje të jetoje?

New York.

28. Ushqimi që i bën mirë trupit dhe mendjes?

Një gotë qumësht me mjaltë çdo mëgjes kur del nga shtëpia.

29. Kokteji ideal për të shoqëruar një natë me miq?

Nuk kam një koktej, kam dy pije të veçanta. Një gotë verë e kuqe, apo një Martini bianco. dhjetor 2011

57

Dossier kohë festash

Letër

babagjyshit FESTAT JANË NË PRAG DHE JU DUHET TË MENDONI PËR GJITHË DHURATAT QË DUHEN BËRË PËR TË TJERËT DHE VETEN. QË T’JUA BËJMË MË TË LEHTË, KEMI MENDUAR T’JU BËJMË DISA PROPOZIME. NGA DHURATA ME ÇMIME SIMBOLIKE TE ATO LIMITED EDITION. NGA NJË VARËSE CCELËSASH TE NJË FRIGORIFER. JU KEMI BËRË GATI DHE LETRËN...POR NËSE NUK BESONI NË BABAGJYSH, ATËHERË VRAP T’I BLINI VETË, OSE T’IA KËRKONI NDONJË “BABAGJYSHI” REAL

bagjysh,

I dashur Ba

e ejf i kemi n Ti e di sa q hesh ë të mos lod dhuratat. Q jë listë ... kemi bërë n Serapian, 860 Euro

dashuri Me shumë demi për dhurata en

nga ne që çm

Valextra mbajtëse I-Pad-i.

925 Euro

50

Miu-Miu me lëkurë krokodili me detaje të florinjta, çmimi sipas porosisë

Coccinelle Goodie Bag, 175 Euro dhjetor 2011

Olive

r We b Swa er, me k rovs ki, 5 ristale 8 Eu ro

Koleksioni vjeshtëdimër ‘11-’12. Varëse me shumë fije metalike,Koan by Coin 19.90 Euro

Rrip me flori të kuq dhe zafir të kuq.

Faraone. nis nga 1000 Euro

Versace-syze dielli prodhimi i limituar. Detaji prej ari i Meduzes i aplikuar mbi një bazë perle, 283,20 Euro

Byzylyk i zi 4,99 Euro OVS Industry

Mbajtëse qiriri jo no fui, 40 Euro Accessorize, 9.90 Euro

Për net të nxehta në mes të dimrit Yamamay, 29.90 Euro

Byzylyk druri, Koan

by Coin 4.99 Euro

Më shumë ngrohtësi Jemi në stinën e ftohtë dhe aksesorët që mbajnë ngrohtë nuk janë asnjëherë të tepërt. Duhet të ndihemi me fat që viti i ri është tani e jo në verë, sepse rrobat e banjës kushtojnë më shumë. 

Pandofla të punuara si çizme, Yamamay, 29.90 Euro

Calzedonia, 12.95 Euro Kufje prej leshi dhe cope për të mbajtur ngrohtë,Tezenis 6.90 Euro Oysho 24,98 Euro

Baby Doll prej mëndafshi Sexy Lady, 29.90 Euro

Mbajtëse çelësash prej metali, Stroili Oro 17,90 Euro

Deha, 5 Euro

51

Dossier kohë festash

Ose mund të bëni një vizitë nga dyqanet Neptun... ku produktet mund t’i gjeni me çmime të skontuara Aparat fotografik Nikon S3100 në 7 ngjyra 14 Megapixel/Bateri Lithium/Zoom Optik 4X/Stabilizues Optik/1 vit garanci Ishte 19.900 lekë / Është 11.990 lekë FRIGORIFER LG Ngrirës i poshtëm/ Kapaciteti neto: 423 litra, Lloji i ftohjes: Me ajër / Materiali: Inoks, Ngjyra gri dhe i zi/ Rafte qelqi të kalitur/ ndërrim i hapjes së derës/ panel kontrolli elektronik/ depozitë uji tek dera/ klas A++ energjie/ mbrojtje e ushqimeve kundër aromave të këqija myqeve dhe baktereve me Bioshield/ ndriçim i brendshëm me dritë LED/ Zona e ftohjes së menjëhershme/ kompresor linear (eleminon dridhjet, zhurmën dhe lëshimin e CO2 në ambientin e ndenjies), 2 vjet garanci.

179.900 lekë LAVATRIÇE LG Kapaciteti Larës: 11 kg, 19 opsione speciale larje, panel kontrolli elektronik, centrifugëe përzgjedhshme, teknologjia e larjes: avull dhe / ose ujë, Klasa e energjisë: A+++, Performanca ne centrifugim:A, Performanca ne larje: A, Derë e gjerë, Motor inverter Direct Drive për eleminim të zhurmave, dridhjeve dhe jetëgjatësi të pajisjes, Ngjyra: Gri metalike, Ngjyra e derës: E zezë, 2 vjet garanci.

174,900 lekë PIASTËR PHILIPS Me pllakë qeramike me përbërje keratine për mbrojtjen e flokëve, temperatura maksimale 230°C, ngrohje e menjëhershme për 15 sekonda, funksion ionik që ndalon elektrizimin e flokëve, display dixhital, 2 vjet garanci. 8990 lekë MASAZHATOR ROWENTA Fuqia 65w, 4 nivele shpejtësie, masazh me vibrim që ndihmon në çlodhjen e gjithë trupit, nivel shumë të ulët zhurme.

8490 lekë

52

dhjetor 2011

STIL PERSONAL DORINA KLOSI TENDENCË MODA KA THURUR PULOVRA EDITORIAL FASHION DUKE PRITUR MBRËMJEN E MADHE MARKA E BUKUR CHRISTIAN LABOUTIN 20 VJET KËPUCË KULT STIL ARREDIMI PRANË OXHAKUT REALITET URBAN PRODUKTET KOZMETIKE...

MË MIRË NË FARMACI? DERMOROSKOP KUR YJET TË TREGOJNË KUJDESIN PËR LËKURËN PARFUMET E RINJ AROMË DIMRI

53

Dossier kohë festash

Udhëtim në mendjen e një burri që bën dhurata për Krishtlindje Gjithçka që një mashkull mendon me të vërtetë, gjatë kohës që blen dhuratat e Krishtlindjeve, rreth femrës së tij, por që nuk do të ketë kurrë kurajën t’i thotë me fjalë

T

a themi që në fillim, ky shkrim, në të vërtetë, ecën shumë më përpara sesa koha jonë. Sepse një mashkull mesatar, aty nga mesi i dhjetorit, nuk mendon as për së largu për faktin që pas pak janë Krishtlindjet dhe Viti i Ri. As që nga krahu tjetër i ëmbëlsirës, në natën magjike të Vigjiljes së Krishtlindjeve apo të Vitit të Ri, një femër – grua, e fejuar, e dashur – pret, me zemrën plot shpresa, që Ai, për herë të parë, ta ketë kuptuar se si dreqin bëhet një dhuratë dhe se çfarë asaj i pëlqen me të vërtetë.

Edhe këtë vit, natyrisht, shpresat tona do të jenë aty. Do të ketë nga ato që do të miklohen e do të jenë në vëmendje të tyre. Do të ketë dhe nga ato që do ta kalojnë në qetësi të plotë. Sepse, me apo pa

48

dhuratë, Ato i duan shumë, për ata që Ata janë... Gjithsesi, këto faqe po ua dedikojmë të gjitha femrave që kanë marrë, të paktën një herë në jetën e tyre një nga ato dhuratat që kanë pak të ngjarë të të shkojnë nëpër mendje. Një bluzë ngjyrë jeshile bizele, apo një mi gjigant prej pelushi, apo papuçe në formën e lopës, apo miniekspres kafeje.

Dhe pastaj, i dedikohet të gjithë meshkujve që në vigjilje të festave do të kenë intuitën e pabesueshme që, edhe këtë vit, Krishtlindjet erdhën!

Dhurata “autogrill” Nga seria “po të mendohem shumë për të zgjedhur do më bëhen nervat tel, do bëhem konfuz dhe s’do blej gjë hiç”, më mirë të dhurosh gjëra të rastit atëherë! Të zgjedhura diku mes parfumit që zonjusha

e lezetshme ka sprucuar në ajër në supermarket apo ekspresit të vogël të kafesë që e ka parë në një nga revistat e tij të makinave.

Dhe ja ku jemi përpara një liste të tërë gjërash të panevojshme dhe fare pa kuptim, që nuk do ju kishte shkuar kurrë nëpër mend t’i blinit për vete. Ndërsa ata edhe ua kanë mbështjellë me letër me ngjyra dhe i kanë vënë dhe fjongo, pale! Versioni i sofistikuar i dhuratës “autogrill” është dhurata “duty free e aeroportit”. Format e zgjedhjes janë identike dhe njësoj të rastësishme. Shpesh, e gjithë kjo provokon një zemërim jo dhe aq indiferent tek femra që, duke ç’mbështjellë një shall me një dizenjo të tmerrshme që ka kushtuar plot 300 euro, gjëja e parë që i shkon nëpër mend është dhjetor 2011

ta mbysë me të gjysmën e saj më të mirë, kaq pa fantazi... Por përmbahet duke i thënë: Po mirë mo, me të njëjtat para, nuk mund të më blije një spilë unike, të bërë me porosi tek argjendari, ku të jetë gdhendur emri im dhe është ngulur guri im i fatit?!

Dhurata “edukuese” Ata janë nga ata që, përfundimisht, të paktën për festa, ju duan të jeni ndryshe. Më femërore. Më sexy. Më sportive. Më goditëse.

Pra, që të jemi të qarta, për shijet tuaja, nuk iu bëhet dhe aq vonë. Ata ju imagjinojnë me vëthë të artë të mëdhenj. Me dantella dhe korse sexy nëpër kuzhinë. Madje ndonjëherë edhe me doreza boksi, apo duke lexuar me zë të lartë Bakanalet e Euripidit! Kjo nevojë për kontroll dhe ndryshim, në Krishtlindje përkthehet në një sfidë të vërtetë nervash me një fjongo të kuqe lidhur në qafë.

E kuptojmë, do apo s’do mund të ndihesh pak si e zënë në lak.

Megjithatë bëj si të bësh e bëja qejfin, duke bërë të paktën njërën nga këto në një ditë feste. Ke kohë pas Krishtlindjeve për të marrë hakun J. Dhurata dua-të-tëmahnit-me-çdo-kusht Ata jepen me mish e me shpirt pas kësaj pune. Duan që çdo gjë të jetë perfekte. Duan të demonstrojnë

që të duan marrëzisht. Duan ta thonë të gjithën brenda një dhurate, brenda një dite të vetme. Zgjedhin letrën për ta mbështjellë (shpesh me kukulla dhe zemra). Zgjedhin kartolinën e vogël të pusullës (edhe këtë me zemra) ku me një kaligrafi të lakuar zbrazin me një frymë fraza dashurie që kanë gjithë ditën që i mendojnë. Zgjedhin vendin, kohën, mënyrën sesi do t’jua japin, madje edhe muzikën që do të jetë në sfond. Ata me të vërtetë që duan me gjithë zemër t’ju bëjnë të lumtura për Krishtlindje. Gjynah që nuk ia thonë fare për këtë punë...!

Dhe, vetëm nga ndjeshmëria që ju kaplon, apo nga shock-u ngatërruar me keqardhje, nuk arrini të shqiptoni asnjë gërmë pakënaqësie përballë një arushi gjigant si dyshek i mbushur, apo atij , apo atij suvenirit absurd, demek stil modern, një abstraksion prej qelqi mbushur me rërë pink. Përpara këtyre meshkujve, sa të dashur aq edhe naiv, nuk ju mbetet veçse të shtireni sikur jeni përballë një mrekullie.

Bëni si të bëni edhe në një rast si ky.

Në fund të fundit, deri në dhuratën e ardhshme për Krishtlindje duhet të kaloj edhe një vit...

Dhurata ideale (dhe burri gjithashtu) Por ka edhe meshkuj shumë të dashuruar dhe të zotët, që e kanë

me të vërtetë të vështirë të bëjnë dhuratën e duhur. Sikur ta peshonin një çikë këtë punë, nuk do ishte keq. Në këtë pikë, ja cilat janë disa strategji të thjeshta për të bërë dhuratën e duhur pa i komplikuar gjërat. Së pari, fiksoji ndonjëherë gjërat që ajo tregon para ndonjë vitrine duke klithur nga qejfi “ua-sa-yll-kjoe-adhuroooj” (mesazh jo shumë fisnik ky na ana e saj, por që gjithsesi, shpesh as që kapet fare nga meshkujt që, kur janë duke lëvizur nëpër dyqane takojnë opsionin “me trup jam këtu, po me mendje jam në divanin e shtëpisë, duke parë ndeshjen...”).

Së dyti (dhe kjo është vërtetë e thjeshtë, boll bëtë si burra zamani tani) mund t’i telefononi shoqes së saj të ngushtë dhe t’i kërkoni ndihmë. Ose të paktën një konfirmim për masën dhe për ngjyrën (dhe pranojeni njëherë e mirë që kur vjen puna tek ngjyrat gjysma juaj janë daltonikë dhe pikë!). Së treti, shpesh mjafton të jesh sadopak i vëmendshëm ndaj dollapit, librarisë dhe atyre kutive me xhingla të femrës që dashuron. Janë sinjale të qarta të shijeve dhe personalitetit të saj.

Dhe për të gjitha ato që kanë fatin e madh të kenë në krah mikun e zemrës që është i prerë për të bërë dhurata të goditura, 10 pikë më shumë. Sidomos nëse mes tyre mbërrin herë pas here një letër e shkruar me dorë, ose mbase xheste të vogla jomateriale, tërësisht shpirtërore, që për ne femrat vlejnë më shumë se një mijë spila unike me gurë të çmuar të gdhendura me porosi. (megjithëse..., ndoshta një, edhe mund... Vetëm një... që të jetë unike, klasike, origjinale, universale, e gdhendur bukur, me lakime, lëmime, piklime, me një smerald të madh që shkëlqen aty në mes, që kur ta shikojë ajo qukësja e zyrës ngjitur, që më kapardiset përditë me dhuratat e atij piskuriqit të saj, të vdesë fare nga zilia...) J.

49

Dossier kohë festash

E KUQE APO E ARTË?

Zgjidh look-un tënd për Krishtlindje!

Vishu me të kuqe nëse je tipi i femrës pasionante dhe ke dëshirë t’i jesh në qendër të vëmendjes duke vënë në dukje e sigurt gjithë pikat e tua të forta. E kuqja iu rri shumë mirë si bruneve ashtu edhe biondeve, kështu që ngjyra e flokëve nuk është aspak një kufizim për të.

Por, të vishesh me të kuqe, mund të jetë dhe një sinjal i qartë për partnerin tënd. Nëse historia juaj është disi në krizë, provoni t’i tregoni me gjuhën e ngjyrave që ju jeni ende aty dhe besoni akoma ne marrëdhënien tuaj!

Vishu me të kuqe edhe për të rigjetur harmoninë e humbur. Do të të bëjë të ndihesh e ngrohtë, e dëshiruar dhe e sigurt!

E kuqja, duke qenë një ngjyrë shumë sfiduese, rri shumë mirë bizhuteri dhe gjerdanë argjendi.

Mos e kurseni të kuqen nëse doni të jeni sensuale dhe nëse keni një lëkurë të zeshkët. Nëse je e zbehtë është më mirë të kalosh tek ari, që godet sigurisht më pak!

46

JACQUELINE CLARK 258.00 € ALEXANDER MCQUEEN 154.00 € THOHT 75.00 €

PIERRE CARDIN VINTAGE €166.00

VERSACE 4503.00 €

OSCAR DE LA RENTA 5078.00 €

OLVI’S 309.00 €

S

humë përpara se veshjet festive të shfaqen vitrinave të dyqaneve, ndoshta ditë përpara se atmosfera të fillojë të përshfaqet aty këtu. E keni mendjen te fustani që do të vishni për festat e fundvitit. Dilema e madhe është pak a shumë e njëjta gjithmonë: ngjyrë floriri apo e kuqe? Janë këto alternativat të cilat nuk mund t’iu shmangesh aq kollaj, sepse një Krishtlindje pa të kuqen dhe të artën nuk është tamam një Krishtlindje, apo jo!

KRISHTLINDJET PO AFROHEN DHE MIDIS SHUMË GJËRAVE TË TJERA QË DUHEN PËRGATITUR, ËSHTË MOMENTI TË MENDOJMË PAK EDHE PËR LOOK-UN! LE TË ZBULOJMË SË BASHKU SE CILA ËSHTË NGJYRA QË TË SHKON MË SHUMË

D 30 &G 4.

00

€

ROCIO 305.00 € dhjetor 2011

PAULA BIANCO 283.00 €

N° 21 1249.00 €

GILES 66 1

.00 €

THEYSKENS’ THEORY 624.00 €

DIOR 852.00 € GIAMBATTISTA VALLI €1931.00

CHANEL VINTAGE 766.00 €

SYLVIA TOLEDANO 1296.00 €

REWIND VINTAGE AFFAIRS 462.00 €

YVES SAINT LAURENT 378.00 € ROBERT RODRIGUEZ 768.00 €

V

ishu me flori nëse do të joshësh një mashkull që nuk e ke bërë akoma për vete. Do të bëjë të dukesh si një femër misterioze dhe turbulluese.

Ngjyra e artë iu fal shumë nur biondeve dhe femrave me lëkurë të bardhë ose shumë ezmere.

Vishu me ngjyrë ari nëse do t’i kalosh Krishtlindjet jashtë shtëpisë. Është një ngjyrë që jep më pak idenë e familjes, krahasuar me të kuqen e zjarrtë.

Mos e nënvlerëso të artën nëse dëshiron të kalosh një mbrëmje të gjallë dhe plot emocion dhe nëse kërkon të dukesh vërtet e kapardisur, një fustan shumë i shkurtër ngjyrë ari është me të vërtetë ideali!

TARINA TARANTINO 124.00 €

CHANEL VINTAGE 608.00 €

MARC BY MARC JACOBS 87.00 €

ERICKSON BEAMON 469.00 €

GIAMBATTISTA VALLI €3025.00

GIANLUCA CAPANNOLO 1039.00 €

RED VALENTINO 497.00 €

HERVÉ LÉGER 1819.00 €

THOHT 46.00 €

ALEXANDER MCQUEEN 164.00 €

IER R VIV ROGE 38.00 € 5

GIUSEPPE ZANOTTI 916.00 €

47

Dossier kohë festash

Hodha një kartolinë mu në postë…

PO ERDHËN FESTAT DO SJELLIN, PATJETËR ME VETE EDHE DÉJÀ VU. GJITHMONË PEMA, ËMBËLSIRAT, GJELI I DETIT, QYTETI I ZBUKURUAR, MANIA E DHURATAVE...DUKET SE ASGJË NUK NDRYSHON! OSE...DALE: NDOSHTA CA GJËRA DHE KANË NDRYSHUAR. SI DËRGIMI I KARTOLINAVE ME POSTË, PËR SHEMBULL. NË KOHËN E SMS-VE, KUSH DO DËRGOJË MË KARTOLINA?! KY ËSHTË MENDIMI I PARË QË TË VJEN NË MENDJE. POR NDOSHTA NUK DUHET TË NXITOHEMI. MENDUAM QË MË MIRË TË TROKASIM NË DYERT E POSTËS SHQIPTARE, ATJE KU PARA VITEVE ’90, NË KËTË PERIUDHË TË VITIT BËHEJ NAMI, PËR TË PARË ÇFARË NDODH TANI. PËR TA MËSUAR SAKTË, BËMË NJË INTERVISTË ME DREJTORESHËN E SHËRBIMIT POSTAR ARTA KAZAZI (KRISTO) DHE E DINI ÇFARË? PATËM PËRSËRI NJË DEJA VU....

Nga ARTA ÇANO

Drejtoresha e Sherbimit Postar në Postën e Shqipërisë, Arta Kazazi (Kristo)

44

A dërgojnë ende shqiptarët kartolina për festat e fundvitit?

Vetçm nç rang institucionesh, apo ka dhe dçrgues tç thjeshtç?

Kategoritë janë të ndryshme.

Sigurisht është ajo kategori e njerëzve që ndër vite kanë kulturën e urimit nëpërmjet kartolinës, ata i përkasin moshave të ndryshme, pasi një pjesë e tyre ja kanë kultivuar këtë ndjesi dhe moshave të reja. Një vend të veçantë zënë urimet zyrtare të institucioneve të ndryshme, bizneseve, bankave etj.

Po ka dhe njerëz të thjeshtë ë nuk janë pak: vihet re edhe interesi i fëmijëve të shkollave nëntëvjeçare, ndoshta se në programet mësimore janë përfshirë dhe mësime rreth pullave postare, zarfave dhe kartolinave, pa lënë pa përmendur dhe ndikimin e prindërve apo gjyshërve të tyre. dhjetor 2011

Kartolinat më shumë dërgohen dhe merren nga jashtë shtetit apo brenda Shqipërisë?

Në përgjithësi volumet më të mëdha janë ato të brendshme, pasi në këtë volum përfshihen dhe urimet e zyrtarëve, por dhe jashtë shkojnë dhe vijnë shume kartolina.

Në përgjithësi vijnë nga shtete si Gjermani, Itali, SH.B.A, Kanada, Angli, Greqi, Francë, Kosovë etj.

Nëse do krahasonim periudhën kur PTT ishte i vetmi institucion i telekomunikimit, me vitin 2011, ç’pjesë e kartolinave që dërgoheshin atëherë për festa, dërgohen tani?

Në krahasim me vitet e kaluara volumet në nisjen e kartolina nuk janë të barabarta. Pas viteve ‘90 pati një rënie të volumeve, por duke filluar nga viti 2000 janë rritur përsëri dërgesat nga viti në vit.

Po flisni për një tendencë në rritje këto vite?

Po, është dyfishuar apo trefishuar

dërgesa e kartolina nga viti në vit.

Po të krahasojmë vitet 2005-2010 rritja e dërgimit të kartolinave është rreth 20%.

Kur nis dçrgimi intensiv i kartolinave? Për sa i përket pamjes sç jashtme, janë kartolina të thjeshta, apo të mbushura me detaje festive?

Në çdo fund viti, shtohen volumet e kartolinave të urimit. Zakonisht fluksi fillon pas datës 15 dhjetor.

Kartolinat kanë filluar më shumë të dërgohen të vendosura në zarf dhe më pak të hapura. Një arsye më shumë është se tani kartolinat janë të llojeve të ndryshme, me dizenjo dhe material më të komplikuar se më parë si ato me muzikë, elemente zbukurimi, që nëse nisen jashtë zarfit mund të dëmtohen, kështu klientët preferojnë postimin me zarfa. Zarfat janë të ndryshçm sipas dëshirave dhe preferencave të gjithsecilit. Por dallohet në pamje të jashtme që zarfi ka brenda kartolinë.

Ju vetë ofroni shërbime të veçanta për këtë periudhë, kartolina apo zarfe të zbukuruara, që dërguesit t’i blejnë aty?

Sigurisht, në zyrat tona postare ofrohen kartolina, zarfa për t’u tregtuar e sende të ndryshme biznesi.

Së fundmi, me rastin e 99-vjetorit te krijimit të Postës Shqiptare, ne kemi hapur një zyre postare në qendrën TEG dhe aty njerëzit mund të gjejnë të gjitha shërbimet që ofron Posta Shqiptare, si dhe shitje tq kartolinave, zarfave etj. Çfarë dërgojnë e marrin tjetër shqiptarët në periudha festash, nëpërmjet Postës Shqiptare?

Për festat e fundvitit përveç urimit nëpërmjet kartolinave, shqiptarët urojnë dhe me dhurata të ndryshme.

Ato kanë destinacione si brenda dhe jashtë vendit. Në përgjithësi janë paketa deri në 2 kg për jashtë vendit, por dhe brenda vendit njerëzit dërgojnë dhurata, pasi Posta Shqiptare ofron shërbimin ekspres të brendshëm, në të gjithë vendin si dhe Ekspres Tirana.

Kur babagjyshi vishet si postier “Vetëm një telefonatë në numrin 08004141, 245748, 245749 dhe korrieri i Postës Shqiptare paraqitet për të marrë dërgesën dhe dorëzuar sipas destinacionit të dëshiruar. Këtë shërbim e kërkojnë jo vetëm institucione, biznese por edhe individë të cilët për arsye të ndryshme dhe impenjimeve, por dhe për të surprizuar personin që ia dërgojnë, përzgjedhin këtë shërbim, pasi tjetër ndjesi krijon trokitja e postierit në derë për të sjellë një dhuratë”.

45

Dossier kohë festash

Ëmbëlsirat e festave

Di t’i dallosh ato më kaloriket?

Nga tradicionalet, bakllava apo kadaif?

Nga ëmbëlsirat e importuara, panettone apo pandoro? Nga pjatat që zbukurojnë tavolinën, fruta të thata apo hurma arabie? Zbulo sa e informuar je për ëmbëlsirat që do hash gjatë ditëve të festave 1. Bakllavaja ka më shumë kalori se kadaifi? a) E vërtetë b) False

3 Margarina është më e lehtë se gjalpi? a) E vërtetë b) False

2) Nëse e zëvendësoj bakllavanë me tortë, për festa, marr më pak kalori a) E vërtetë dhe false b) E vërtetë

4 Frutat e thata të shëndoshin? a) E vërtetë b) False

42

5 Ndër më të përhapurat nga ëmbëlsirat italiane të Krishtlindjeve janë panettone (me rrush, lëkurë portokalli e pore të mëdha) dhe pandoro (e thjeshtë, pa asnjë mbushje, me brum të ngjeshur). Panettone është më e lehtë se pandoro a) E vërtetë b) False

6 Pas vakteve, fruta. Rrushi i thatë, hurmat e arabisë dhe gjithë frutat e tjera të thara janë më pak kalorike se arrat, bajamet e lajthitë a) E vërtetë b) False

dhjetor 2011

7 Margarina, që zëvendëson gjalpin në shumë ëmbëlsira industriale, bën dëm a) E vërtetë dhe false b) False

Përgjigjet e duhura a), 8. b), 9. a) 10. b) 1.b) 2. a) 3. a), 4.b), 5. a), 6. a), 7.

Nëse ke gjetur mbi 7 përgjigje të sakta Nuk mjaftohesh me ato që dinë të gjithë, arrin të dallosh cilat ëmbëlsira kanë më pak kalori e cilat më shumë. Kështu që të gjithë mëkatet me përmbajtje glukoze do I bësh me vetëdije të plotë.

Nëse je në situatën 5:5 Nuk i ke fare të ngatërruara idetë, ke ide të sakta për ato që dihen tanimë, por duhet të sqarosh ca gjëra të tjera.

8 Dita e Krishtlindjes. Duhet të heqësh dorë nga pannetone ose focaccia (apo çdo lloj produkti furre i kripur me vaj e erëza).

Mendon se është më mirë të heqësh dorë nga pannetone: a) E vërtetë b) False

9 Ndër gjithë ëmbëlsirat e Krishtlindjeve, panettone ka më pak kalori. Është madje një nga ëmbëlsirat më pak kalorike në përgjithësi! a) E vërtetë b) False

10. Ëmbëlsirën më mirë ta shoqëroj me pije alkoolike se me një pije të gazuar? a) E vërtetë b) E gabuar

Nëse ke më shumë përgjigje të gabuara Ti nuk do t’ia dish për dietën dhe kaloritë. Kjo kuptohet. Edhe ne mendojmë se nëse do e shijosh një ëmbëlsirë është mirë t’i harrosh ndjenjat e fajit që lindin kur nis numërimi i kalorive, por një herë ama.

Jo gjithmonë. Përndryshe ato do ndikojnë në shëndet. Prandaj nis të informohesh pak

Duke ditur që ju nuk mjaftoheni me përgjigjet e thata: e vërtetë-false ju kemi sjellë edhe sqarimet e dietologes sonë për secilën nga pyetjet: 1. Bakllava apo kadaif Sasitë e kalorive të pjatave dhe ëmbëlsirave të ndryshme variojnë në varësi të përbërësve që ju shtohen.Nëse krahasojmë mëbëlsirat të llojit bakllava, kadaif, apo trigon baza e përbërsve të tyre janë, brumi, gjalpi, sheqeri dhe arrat dhe pothuajse në sasi të barabarta tek të treja llojet, por vetëm në forma të ndryshme përgatitjeje.

Mund të themi që rreth 100 gr të një prej këtyre ëmbëlsirave mund të shkojë deri në 1100 kcal.

2. E vërteta e një cope tortë Përsa i përket tortave mund të jenë me shije dhe përbërës të ndryshëm. Një fetë tortë mund të shkojë 600 kcal dhe në varësi të llojit të tortës mund të shtohet edhe sasia e kalorive.

3. Margarinë apo gjalpë Kaloritë e gjalpit dhe të margarinës janë të krahasueshme: në 100 gram produkt, gjalpi përmban 758 kalori dhe margarina 760. Gjalpi përmban yndyrna shtazore, margarina yndyrna bimore të hidrogjenuara.

4. Frutat e thata Bajamet, arrat etj të shëndoshin vetëm po ta teprosh me to. Sicc ndodh me gjithë ushqimet e tjera fundja. Por të eleminosh frutat e thata nga dieta, është e gabuar.

Ato të furnizojnë me lëndë të nevojshme për shëndetin dhe, po të merren në doza të vogla të përditshme, kanë efekte pozitive.

5. Panettone apo Pandoro Shumë nejrëz e kosiderojnë gabimisht pandoron më të lehtë se panetonen, por nuk është kështu. Gjysmë fete panetone (rreth 100 gr) përmban në fakt, 333 kalori ndaj 414 të pandoros.

6. Fruta të thata dhe të thara Arrat & Co përmbajnë një përqindje të lartë yndyrnash të dobishme (rreth 60%) dhe 662 kalori për ccdo 100 gram produkt.

Frutat e thara si hurmat e arabisë, janë një burim shumë i mirë kripërash minerale edhe

pse përmbajnë shumë sheqer kanë vetëm 269 kalori për ccdo 100 gr.

7. Margarina Për këtë produkt thuhet se bën dëm, duke qenë se përftohet nëpërmjet një procesi të quajtur hidrogjenizim, një metodë kimike për të ngurtësuar në mënyrë jonatyrale yndyrnat, duke I bërë kështu potencialisht të dëmshëm për organizmin. Varianti I ngurtë, ai që përdoret për ëmbëlsira, është plotësisht I hidrogjenizuar dhe prandaj nuk këshillohet. Së fundmi po prodhohen margarina të veccanta nga yndyrna jo të hidrogjenizuara dhe të pasuruara me Omega3.

8. Panetone apo brumëra të tjerë Në të vërtetë panetone është më pak kalorike nga produktet e tjerë të kripur të furrës që dhe pse duken të lehtë, fshehin sasi të mëdha vaji dhe kalorish. Panetone ka 333 për ccdo 100 gr, kuleccët, focacciat e me radhë 430. Pra, nëse vërtet doni të hiqni dorë nga diccka, bëjeni me produktet e brumit gjatë vaktit.

9. Panetone Edhe pse është shumë e ushqyeshme sepse ka në përbërje karboidrate 56%, proteina, të qumështit dhe vezëve, yndyrna, të gjalpit, margarinës dhe të verdhës së vezëve, panetonia, na del se është, për habinë tonë, një nga ëmbëlsirat më pak kalorike absolutisht: vetëm 333 kalori për 100 gr produkt. Që për një ëmbëlsirë nuk janë shumë. Specialitetet e tjera zakonisht nuk zbresin kurrë nga 500 kalori.

10. Pijet Nëse ëmbëlsirën do ta shoqëronim me alkool përveç kalorive të ëmbëlsirës do shtonim edhe kaloritë e alkoolit dhe njëkohësisht edhe sasinë e sheqernave të thjeshta, një gotë verë mund të jetë nga 100 deri në 160 kcal në varësi të llojit të verës, ndërkohë që një gotë me pije të gazuara joalkoolike mund të shkojë nga 55 deri në 60 kcal. Zgjedhja optimale do të ishte të shoqërohej me ujë.

43

NE TRYEZE

Nga e gjithë bota me ëmbëlsi RECETA TRADICIONALE TË VENDEVE TË TJERA PËR FESTAT E FUNDVITIT, SI NJË ALTERNATIVË PËR BAKLLAVANË E FAMSHME...

Christmas Pudding

Æbleskiver

(Ëmbëlsirë daneze)

Ëmbëlsirë angleze Puding Krishtlindjesh

Feta molle

Koha e gatimit: 30 minuta Koha e përgatitjes:15 minuta (plus një natë për frutat dhe arrat)

Koha: 30 minuta Sasia: 30 copë

Përbërësit: 150g rrush me kokrra të vogla pa fara I thatë 150g stafidhe të zakonshme me ngjyrë të errët 150g rrush i thatë me ngjyrë të hapur 125g gliko qershish të ngrira me kokrra të mëdha 25g xhenxhefil i sheqerosur 75g bajame të plota të qëruara Lëkura e grirë i 1 limoni Lëkura dhe lëngu i 1 portokalleje 150 ml brandy (jo-alkoolik, shtoji 150 ml lëng të freskët portokalli) 150 g sheqer ngjyrë kafe i imët 150 g bukë e grirë e bardhë e freskët 100 g miell 1 lugë çaji me erëza të përziera 1 lugë çaji xhenxhefil I grirë 1 lugë çaji arrë myshk 150 g gjalpë 2 vezë, të rrahura

Përbërësit: 2 të bardha vezësh 2 filxhan miell 2 lugë çaji pluhur pjekjeje 1 lugë gjelle sheqer i bardhë 1/2 lugë çaji sodë buke 1/2 lugë çaji kripë 2 të verdha veze 4 lugë gjelle gjalpë, i shkrirë 2 filxhanë dhallë 1 filxhan vaj vegjetal për skuqje

Përgatitja Përziej arrat, frutat, lëkurët e limonit dhe portokallit në një enë të madhe. Shto brandy-n dhe lëngun e portokallit.

Mbuloje dhe lëre të rrijë një natë.

Hidhi të gjithë përbërësit në një enë tjetër dhe rrihi bashkë për pak minuta. Shtoji të gjitha frutat dhe lëngun e ngelur dhe përzieji bashkë .

Lyej një formë pudingu 1.5 litërshe me pak gjalpë. Mbuloje fundin e formës me një letër kuzhine që nuk ngjit. Hidhe me lugë përzierjen në enë. Mbuloje me cipë kuzhine. Shpoje në 4 ose 5 vende me majën e një thike të mprehtë. Piqe në temperaturë të lartë për 30 minuta. Lëre të ftohet për 10 minuta.

Përdor një degë ashe për dekor. Shërbeje me krem pastiçerie, krem qumështi, ose akullore sipas dëshirës. Enjoy!

40

Përgatitja 1. Në një enë xhami ose metalike, rrih të bardhat e vezëve me një mikser elektrik deri sa të bëhet kremoze. Lëre mënjanë.

2. Përziej miellin, pluhurin e pjekjes, kripën, sodën, sheqerin, të verdhat e vezëve, gjalpin e shkrirë dhe dhallën dhe përzieji njëherësh deri sa të lidhen. Me ngadalë shto dhe të bardhat e vezëve në fund.

3. Shto afërsisht 1 lugë gjelle vaj vegjetal në fund të çdo forme të tiganit me gropa aebleskiver dhe ngrohe sa të nxehet. Hidh afërsisht 2 lugë gjelle brumë në çdo formë. Sapo të nxjerrin flluska anash, ktheji shpejt (kuzhinierët danez përdorin një mjet të ngjashëm me shtizën, por edhe piruni funksionon).

Vazhdo pjekjen duke e kthyer çdo top brumi që të mos digjet. Shërbeji pasi të jenë pjekur me kremra apo erëza. dhjetor 2011

Bûche de Noël

Ëmbëlsirë franceze, por dhe kanadeze etj.

Trungu i Krishtlindjeve Për kekun: 1/4 filxhan ujë 1/3 filxhan pluhur kakaoje që nuk krijon kokrra 1 lugë çaji vanilje 3 të verdha vezësh 2/3 filxhan sheqer, i ndarë 1/2 filxhan miell 4 të bardha vezësh 1/2 luge çaji limontos 1. Ngroh furrën paraprakisht në 180 gradë C. Shtro një tavë pjekjeje me letër. Lyeje me gjalpë dhe hidh miell.

2. Vër ujin të ziejë. Hidh kakaon dhe fillo ta përziesh. Shto vaniljen dhe vazhdo të përziesh sa të bëhet e njëtrajtshme.

3. Në një enë tjetër, përziej të verdhat e vezëve dhe një 1/3 e filxhanit sheqer. Rrihi sa të tretet dhe të marrë ngjyrë të verdhë të zbehtë. Shto përzierjen e çokollatës dhe rrihe sa të bëhet e lidhur dhe e njëtrajtshme. Shto miellin dhe përzieji edhe një minutë.

4. Në një enë të pastër, rrih të bardhat e vezëve sa të bëhet shkumë. Shto limontosin dhe sheqerin dhe rrihe sa të bëhet e lidhur, kremoze.

5. Me një spatul hidh 1/2 e vezës së rrahur në çokollatë. Përzieji.

6. Duke përdorur një qese pastiçerie me grykë të gjerë, vendose përzierjen në qese dhe hidhe në enë duke e shtrydhur.

7. Piqe kekun për 8 minuta, deri sa të fryhet përsëri kur e prek në qendër.

8. Nxirre nga furra dhe vendose për të ftohur. Vendos një peshqir të lagur mbi kek. Ktheje mbrapsht në peshqir dhe hiq me kujdes letrën që është poshtë. Mbështille bashkë me peshqirin në formë roleje si cilindër. Pas pak hape prapë dhe mbushe me mbushjen e mëposhtme.

Për mbushjen: 1 pako gjalpë me kripë 1/2 lugë çaji ekstrakt speci 1/4 kg sheqer pluhur 3-4 lugë gjelle qumësht 2 lugë gjelle kakao pluhur që nuk krijon kokrra Shtyp gjalpin. Shto aromat. Shto kakao dhe sheqer pluhur nga 1/2 filxhani, çdo herë, duke shtuar qumësht nëse duhet për të arritur trashësinë e duhur.

Hidhe në anën e brendshme të kekut dhe mbështille prapë si role.

Për ganache-n (kremin e jashtëm): 1-1/4 filxhan krem pana 250 gram çokollatë gjysmë e ëmbël e copëtuar imët Vëre kremi pana për të zierë. Hidh çokollatën dhe përzieje sa të bëhet e njëtrajtshme. Lëre të ftohet, duke e përzier herë pas here sa të mpikset.

Lyej ëmbëlsirën nga sipër pasi e ke vendosur në pjatë me anën e sheshtë poshtë.

Mákos Guba Ëmbëlsirë hungareze Krishtlindjesh Koha: 30 minuta Sasia: Për dy persona Përbërësit : 20 ml qumësht I vakët 1 + 5 lugë çaji sheqer 12 g maja e freskët 280 g miell gjithëpërdorimësh, i situr 40 g gjalpë pa kripë, i shkrirë 1 e verdhë veze 1 e bardhë veze, për sipër Pak kripë 5 lugë çaji mjaltë 10 lugë gjelle fara lulëkuqeje të grira Ujë të nxehtë Përgatitja Para se të zësh brumin, lëri të gjithë përbërësit në temperaturën e dhomës për për një orë.

Në një enë të vogël tret majanë dhe një lugë çaji sheqer me 10 mililitra qumësht të vakët. Lëre të rrijë sa të bëhet me sipërfaqe të fryrëy të shkumëzuar, afërsisht 5 minuta.

Në një enë të madhe përziej të verdhën e vezës me 5 lugë çaji sheqer dhe pak kripë. Shto gjalpin e shkrirë. Shto përzierjen e majasë dhe qumështin e vakët të mbetur.

Gradualisht shto miellin dhe përdor një lugë të drunjtë për të përzier brumin. Kur brumi të lidhet, është gati për t’u punuar.

Ktheje brumin mbi një sipërfaqe të pluhurosur mirë me miell dhe punoje sa të bëhet I lidhur, me shkëlqim dhe elastik (afërsisht 10 minuta). Vendose brumin në një enë të lyer me gjalpë, duke e rrotulluar që ta lyesh të gjithin njëtrajtësisht me gjalpë. Mbuloje me një peshqir dhe lëre të vijë për një orë, ose sa gati të dyfishohet në përmasa.

Merr një copë të vogël brumi dhe rrotulloje në sipërfaqen me miell me duart dhe pëllëmbët e tua duke krijuar litarë.

Përsërite me brumin e mbetur. Prit litarët në copa të vogla 2 cm të gjata dhe jepi formë topash me duar. Vendosi në tavë dhe mbuloji me një peshqir kuzhine dhe lëri të vijnë përsëri për 30-45 minuta.

Parangrohe furrën në 180°C. Lyej globat e brumit me të bardhën e vezëve. Piqi deri në një ngjyrë të artë për afërsisht 30-35 minuta.

Vendos topthat e pjekur në një enë zjarrduruese dhe shto ujë shumë të nxehtë/ Lëri të rregjen për 3-4 minuta, pastaj kulloji.

Vendosi topthat në një enë të thellë servirjeje, hidh mjaltë sipër dhe fara lulëluqeje. Përzieji me një lugë dhe shërbeji të ngrohta.

41

Dossier kohë festash

Zemra të vetmuara nën bredh?

Udhëzime përdorimi dhe 11 ide për të mbijetuar Ndiheni një Bridget Jones këtë vit? Në krizë? Jo, faleminderit! Sepse për Krishtlindje e Vit të Ri mund të rrihet shumë mirë edhe vetëm, pa gjysmën tjetër të qiellit të ngjitur nga pas. Dhe pavarësisht se në çdo portë do vazhdojnë të varin kurorën e zbukuruar dhe t’ju peshojnë me idenë se e gjithë bota për Krishtlindje puthet, mos ua vini veshin dhe ecni përpara (ose kapni puthni të parin që ju del përpara). Të jesh single për festa mund të jetë shumë, por shumë argëtuese. Mos shikoni bardh e zi, ejani me ne...

Nga Gladiola Bendaj 36

dhjetor 2011

N

uk është dramatike të jesh single për festa. Dramatike është të jesh out për festa!

Kjo do të thotë që, ndërsa gjithë të njohurit e tu, beqarë ose jo, kanë bërë plane që një muaj përpara për të shkuar diku, në mal a det, ti nuk di se çfarë do të bësh deri në pasditen e datës 30. Dhe imagjino pastaj atë stresin e atij palo muhabetit që të bëjnë çdo vit...

Për çfarë e kemi fjalën?! Po për atë pra... Për atë ironinë “dashamirëse” të farefisit që shoqëron ndoshta të vetmin urim që marrim për festa. Sepse ndodh pak a shumë kështu: Nëse Viti i Ri është numër tek – “Hajde tani, viti tek e ti çift!” dhe nëse Vitit i Ri qëllon numër çift – “Hajde tani, viti çift e ti çift!”. Dhe çiftateku ka kohë që përsëritet e përsëritet..., e të ka ardhur në majë të hundës!

E sikur të mos mjaftonte, nuk mungojnë asnjëherë pyetjet (shpesh fare pa stil) të familjarëve të dashur rreth çështjes së mungesës së një partneri!

Vetëm ideja që mund të gjendesh e vetme mes njërës prej tetove, xhixhive, gegeve, nunave... të bën të të shkojnë të dridhura nga sikleti!

Në fakt, do të doje shumë të kishe forcën antikonformiste për të dëshiruar seriozisht ta kaloje

mbrëmjen e 31 dhjetorit vetëm, në shtëpi, me një libër, apo një film limonatw që të pëlqen, me pak muzikë chill-out (ose rock & roll) në sfond …

Por dëshira më e madhe, pranoje, do të ishte të bije në një gjumë të patrazuar në stilin “bukuroshja e fjetur” dhe të zgjoheshe si me magji diku aty nga 7 janari të paktën.

Por, meqenëse nuk do të jetë aty asnjë princ i kaltër që të të zgjojë me një puthje, duhet të

organizohesh sa më mirë të mundesh. Të jesh single për Krishtlindje dhe Vit të Ri, nuk është patjetër një tragjedi.

Pasdite smart & karamele me shoqet Sapo je ndarë? Kundërhelmi është: shoqëri e mirë dhe një copë çokollatë. Ose, po s’të mjaftoi, ha edhe një tortë të tërë. Lejohet, pa merak! Ose një shishe me verë të kuqe të mirë. Ose glikanxo për t’u trullosur. Lejoji vetes ca krime kulinare që t’i ndash me mikeshat më të mira. Nuk po sugjerojmë dehje në grup, të kuptohemi drejt, por një pasdite ku tema është “Në djall të vejë! Tani jam single dhe do festoj!”. Eglendisuni duke ngrënë gjëra të mira dhe shikoni filma klasikë.

Momenti i duhur për tu nisur Festat të mbysin? Përfito nga java e Krishtlindjeve për tu nisur! Nëse nuk të pëlqejnë agjencitë, faqet e internetit janë plot me oferta për në të gjithë botën. Nuk të mbetet veçse të llogarisësh buxhetin dhe të zgjedhësh. Një javë në Austrinë e bardhë ku mund të mësosh edhe skitë? Një xhiro si në përrallë mes dritave të Londrës apo një Vit i

37

Dossier kohë festash Ri i çmendur në Paris? Kridhu në pushime gocash, në refrenin e pa ngatërrueshëm “jam për qejfin tim”, zgjidh atë që të duket më cool, fut nja dy gjëra chic në valixhe dhe mbathja. Qoftë kjo me një mikeshë të vjetër apo all alone, të nisesh mund të të bëj veç mirë, ndaj mos e humb asnjëherë rastin për ta bërë!

Seks, ushqim i mirë dhe rock & roll I druhesh një predepresioni (i ke ardhur shumë herë rrotull) të shpifur që të është bërë kronik së fundmi? Lëri moj këto patetizma!

Organizohu menjëherë për një superfestë! Mblidh gjithë shoqet e mbijetuara nga dashuritë e thyera – thërrit edhe nga ato që nuk i ke dhe aq të ngushta, gjithsesi bëhet fjalë vetëm për një mbrëmje – dhe të gjitha së bashku planifikoni një single party prej vërteti! Mund të shkoni të kërceni gjithë natën, ose të organizoni një super darkë me lloj-lloj ushqimesh të vogla e të shijshme, të ndizni qirinj aromatik dhe të bëni thashetheme deri në mëngjes; mund të bridhni deri në mëngjes nëpër gjithë lokalet më in të qytetit, ose të qëndroni në shtëpi dhe të fryheni duke ngrënë thjerrëza e duke mallkuar ish-ët.

Ose, hipjani një avioni dhe shkoni

diku larg për të ndërruar ajër.

Në fund të mbrëmjes do të kesh harruar krejtësisht se çfarë janë meshkujt. Ose, ndoshta..., mund t’i kesh rizbuluar, falë atij bukuroshit që po fle në krevatin tënd... .

Rastësisht turiste...

Në Krishtlindje nuk ia ke fare idenë se çfarë do të bësh, ndërsa gjithë çiftet luajnë romuzesh me ty duke ngrënë thela mandarine? Refuzoji ftesat e miqve shumë të dashuruar që të duan gjatë mbrëmjes kryesisht për të luajtur me tombol me zemrën tënde dhe përfito nga ai shalli i ngrohtë që sapo e ke marrë dhuratë për të eksploruar rrugë e qoshe të qytetit që s’i kishe shëtitur më parë. Bëj shëtitje nëpër rrugët e qendrës duke shijuar pjesët më të bukura të saj, pyet për ekspozitat dhe oraret e filmave e teatrove, bëji vetes foto sa të duash me telefon, shpenzoje gjithë shpërblimin, ose pagën e trembëdhjetë (apo nuk japin më të tilla se është krizë...?

Le që këtu tek ne krizë ka qenë përherë...) që morët në punë vetëm për veten tënde, duke u argëtuar me mendimin që të shkretat mikeshat e tua që kanë të dashur e kanë shpenzuar vetëm për atë. Ose më keq akoma, të fejuarat, e kanë shpenzuar për atë dhe për mamanë

e atij (ka gjasa pa i blerë asgjë mamasë së tyre... ) ....ose turiste nëpër shtëpi?

Duket si një çmenduri po ta mendosh gjatë vitit, por ama, nën petkun e festave, pak përkëdhelje e dremitje shtëpiake mund të të bëjnë kaq mirë sa se ke idenë. Të paktën për sa kohë nuk keni nëpër këmbë të afërm, teto e kushërira nepërka që janë gjithmonë gati të të fusin kokrra kripe në plagë, duke të treguar me gisht çdo Vit të Ri që kalon pa një copë burri në krahë (mirë e thashë, një copë burrë), një mbrëmje në familje nuk bën gjë tjetër veçse të qetëson e të jep ndjesinë e paqes. Të hash gjëra të mira, të shfletosh albumet e vjetër të fotografive, të luash me nipërit dhe pastaj të hapësh dhuratat, në fund të fundit nuk është dhe aq e tmerrshme!

Dhe nëse bredhi i madh familjes, i zbukuruar plot e për plot të jep një ndjesi ankthi, mund të zgjedhësh gjithmonë një version mini: rritet për bukuri në vazo dhe qëndron aty urtë e butë, ashtu siç një burrë (një copë burrë) nuk do të dinte kurrë të rrinte.

Mos pi kurrë vetëm Sigurisht që nuk është mirë ta ekzagjerosh me alkoolin. Dëmton rëndë shëndetin. Por, mbi të gjitha, evito dollitë në vetmi. Dëmtojnë rëndë shpirtin. Vështirë të kesh një dehje të lumtur kur je e vetmuar...

Mos bëj gjithçka me të gjithë Mjaft më duke shkuar në çdo drekë, darkë apo takim të momentit.

Seleksiono! Frika e vetmisë nuk mund të të katandisë në një larvë sa për të qenë e sa për të thënë. E gjithë kjo të lodh dhe herët a vonë të deprimon. Pak egoizëm mund t’i shpëtojë festat e tua!

Vish rroba me ngjyra Harroji në dollap të zezat e gritë dhe përpiqu të stolisesh për festa.

Veshjet me ngjyra i bëjnë mirë

38

dhjetor 2011

humorit, përveçse dhurojnë dozën e duhur të argëtimit që ndihmon në gjuetinë e zemrave dhe jo vetëm.

Merr kohë për veten Një koncert, një film, një pasdite shopping-u. Sigurisht, je në xhiron e gjuetisë, por ama festat shërbejnë edhe për të rikuperuar energjitë. Mos u katandis në femrën super të impenjuar që të fut frikën. Dhe bëji vetes një dhuratë dreqi ta hajë, është Krishtlindje!

Përpiqu të mos i urresh Festat Mos u trego e pamëshirshme kundrejt çdo tradite. Flokët dhe mjekra e bardhë e Babagjyshit në hollin e qendrës tregtare, darkat, drekat, dollitë, zbukurimet... pranoji me një buzëqeshje dhe mos murmurit nëpër dhëmbë e ngrysur. Në fund të fundit, ti nuk ke fare lidhje me Grinçin që i urrente Krishtlindjet! Mund ta kesh edhe me gjithë botën, por festat nuk të kanë asnjë faj.

Përpiqu të jesh autoironike kur bëhen batutat e zakonshme rreth beqarisë tënde – sepse do të ketë dhe të tilla – dhe premtoju ndërkaq që vitin tjetër do u sjellësh një duzinë me kandidatë për burrë (për një copë burrë) dhe ata mund të zgjedhin më të mirin mes tyre.

Dhe në fund...

Përpiqu të mos jesh shumë pesimiste. Edhe nëse e urren më shumë se gjysmën e fisit, edhe nëse sapo je ndarë nga i dashuri jot historik, edhe nëse nuk ke takuar kurrë ndonjërin që mund të kishte qenë pak a shumë ai i dashuri historik, emri i përveçëm i asaj historisë që zgjati dhe ishte e bukur për aq sa zgjati... Festat e fundvitit janë një okazion, jo një torturë.

Zgjasin vetëm pak ditë dhe pastaj gjithçka kalon...

39

Dossier kohë festash

dhe

(ar)miqtë e tij

i

duam ose jo, na trishtojnë apo gëzojnë, vijnë me dëborë apo me baltë e shi... na gjejnë në krizë, apo në bollëk, të vetmuar apo të përqafuar... klishe ose jo, ato vijnë, gjithmonë, çdo vit.

Bëjnë bujë e rrëmujë mes rrugësh, dritash, dhuratash, gostish, shijesh, urimesh, pastaj largohen duke lënë pas gjurmë të vogla ose të mëdha mbresash. Tepër vonë për t’i dërguar letër Babagjyshit, zor se ndonjë nga ne që u rritëm pa të beson ende në përrallën e bukur.

Por ama ca gjëra mbeten, zakoni i mirë i të qenit lumturisht në një atmosferë feste, zbukurimet e saj, tryeza e mbushur plot, urimet, ritet e besëtytnitë. Ka nga ata që ky ansambël tradicional i intrigon pa masë e mezi presin të vijnë ditët.

Ka të tjerë që, jo se tamam-tamam i urrejnë këto të uruara festa, por do kishin preferuar t’i konsideronin si gjithë ditët e tjera të vitit në stinën e dimrit. Pa atë kalvarin e parapërgatitjeve dhe klishetë e urimeve e programeve për Vitin e Ri. Troç muhabeti, ju duken të

shtirura... L. Ka dhe nga ata pastaj që qëndrojnë diku në mes, pra që as nuk i urrejnë e as nuk i duan, i marrin thjesht si të vijnë, ashtu, me sportivitet. Për ta ka pak rëndësi se ku e si e qysh i gjen Vigjilja e Krishtlindjeve apo momenti i ndërrimit të viteve. Për ta është thjesht një ditë feste që duhet kaluar gëzueshëm sipas mënyrës së secilit.

Në fakt, ideja fillestare ishte t’ju prezantonim në këto faqe me ca personazhe të secilit nga grupimet e mësipërme, por nuk qe dhe aq e thjeshtë. Për të parët nuk qe problem (ne shqiptarët duam s’duam mbetemi tradicionalë në gen). E dimë mirë dhe me keqardhje kuptuam se ka plot nga ata që i urrejnë. Po, po, i urrejnë, si të ishin adashë të Grinçit! Por që për asnjë lajthitje në botë nuk do guxonin ta pranonin këtë dobësi.

Siç duket qenka minus i madh për imazhin që të pranosh se festat ta shpifin. Ose nuk do që të tjerët të rrinë e të rrëmojnë duke vrarë mendjen se çfarë arsye konkrete

Festat! Tradicionale, apo spontane, me gjel apo pa gjel, me bredh apo pa brdh, në familje apo në fund të botës, i përqafuar apo i vetmuar. Na pëlqejnë apo s’na pëlqejnë, në fund të fundit, mbeten zgjedhje. Si ato që kanë bërë këtë vit Manjola Nallbani, Spartak Ngjela, Klodiana Shala, Bujar Kapexhiu dhe Artan Imami Nga Gladiola Bendaj ka filani e fistani që nuk i pëlqejnë festat... etj, etj. Nuk u lodhëm më. U desh të mjaftoheshim me ata që as nuk i urrejnë e as nuk çmenden nga gëzimi i festave të fundvitit (edhe pse thellë thellë, besojmë se shpesh, këta, janë pikërisht ata që nuk pranojnë dot që s’i honepsin festat, por që mbeten aq të përmbajtur sa të zgjedhin të qëndrojnë neutral, aty në vijën e mesit). Nejse, që të mos e zgjasim më duke rrezikuar trishtimin e festuesve tradicionalisht të lumtur dhe irritimin e gjithë Grinç-ave kudo ku kanë vendosur të degdisen këto ditë. Po zbulojmë nga pak nga atmosfera festive që sjellin tre bredhat në shtëpinë e Bujar Kapexhiut, Viti i Ri tradicionalisht “i vonuar” i Manjola Nallbanit, hoteli misterioz në Ishullin e Kurrkundit ku do të degdiset Spartak Ngjela, surpriza plot diell e Klodiana Shalës dhe dobësitë e Artan Imamit kur vitet ndërrohen e bashkë me akrepat e orës, të gjithë i dorëzohen puthjeve dhe përqafimeve. Me përjashtim të ndonjë Grinçi... (ose jo).

Në familjen Tona, dy gëzime në një festë Prej shtatë vitesh tashmë, në familjen Tona, Viti i Ri vjen në datën 3 janar. Habi e madhe? Mbase, por mos u lodhni t’i jepni kësaj ndonjë shpjegim besimi apo tradite. Nuk ka lidhje me ndonjë Vit të Ri si ai kinez. Ata janë... më tradicionalë nuk bëhen, si i thonë fjalës, kur vjen puna tek festat. Asgjë e jashtëzakonshme nuk e zhvendos festën në familjen e bukur të këngëtares Manjola Nallbani. E gjithë atmosfera ka zënë vend, si përherë, që në datën 1 dhjetor kur zbukurohet bredhi dhe vogëlushet e shtëpisë çuçurisin gjithë gëzimin e muajit të dritave J, dhe jo vetëm. Sidomos Sindi, zonjusha më e vogël që në ka shtatë vjet që e tërheq gjithë vëmendjen tek vetja. Ça bën do thoni ju? Po ja, i rrëmben 31 dhjetorit tryezën e festës dhe ia jep 3 janarit... E

mban me hatër sepse..., ka ditëlindjen! Nuk i di koka fare. Zgjedh një festë, por ama dhurata do dy, një për Vit të Ri e një për ditëlindje. Në këtë pikë, mami Manjola e ka më të thjeshtë t’i përkushtohet skenës në natën e ndërrimit të viteve. 31 Dhjetori i sivjetshëm e gjen në një koncert në Shkodër, 1 dhe 2 janari në dy koncerte në Kosovë. Ama 3 janarin e ka të prenotuar. Ka shtatë vjet që e ka të prenotuar.

Në fund të fundit, nuk kanë asnjë arsye t’i përvidhen festave që mezi i presin të gjithë së bashku. Ajo e adhuron atmosferën e bukur që krijohet aty brenda shtëpisë së saj dhe jashtë, në rrugët e qyteteve që e presin ditët e para të janarit. Të gjitha janë gati, dhuratat (që nuk na i zbuloi), zbukurimet, atmosfera dhe ëmbëlsira e preferuar e familjes, kompekaji.

33

dossier kohë festash

Gëzuar Vitin e Ri Av. Ngjela!

E ndërsa një si Manjola e ka dy gëzime në një festë, dikush tjetër preferon të zhduket diku larg në ditët ku mbretëron atmosfera. Nuk ishte fare nevoja ta pohonte se skena e tij festave të fundvitit ishte pothuaj e zbrazur. Na mjaftoi intonacioni dhe një farë nervi i tendosur teksa flisnim me avokat Ngjelën. Ai është boll i sjellshëm dhe dashamirës kur i përmendim emrin e revistës, por kur dalim në temë, duket sheshit që festat nuk i pëlqejnë, sepse pa na lënë kohë as ta urojmë, përgjigjet shkurt e prerë: “Gjatë gjithë jetës time e kam kaluar Vitin e Ri në hotel.

Sapo afrojnë, bëj një rezervim dhe e mbledh mendjen. Nëse qëllon të gjendem jashtë shtetit, zgjedh andej. Nëse jam këtu, prenotoj ndonjë hotel të qetë sa më larg Tiranës”. Që kjo nuk është tradicionale kuptohet, sepse mungon atmosfera e një ambienti familjar rrethuar nga miq e të afërm, por kur provojmë ta pyesim nëse ndonjë prej tyre i bashkohet mbrëmjes së tij të ndërrimit të viteve, atëherë avokati i bije shkurt... Po shkurt fare ama; mbyll telefonin! Në këtë pikë, nuk kaluam dot tek pyetjet e radhës “Cilat janë format e tij të urimit? A bën dhurata? Cila është pjata apo vera e preferuar? Ndër vendet që ka shëtitur, ku Viti i Ri feston më bukur...?”. As telefonit nuk i ramë më, nuk bëhej fjalë! Nejse, i urojmë avokatit që në këtë Vit të Ri vetëm, të mos ndihet aspak i vetmuar!

Klodiana Shala një vrap deri në Dubai Sakaq në krahun tjetër të qytetit, një bionde mezi na ngre telefonin. Nuk e kemi fjalën për ndonjë mendjemadhe, se vetëm e tillë nuk është Klodiana Shala. Po qëlloi që e proftasëm me duart e zëna me çanta pazari. Po bënte peshqeshe për gjithë fëmijët e fisit. Me ngut e kishte ç’është drejta. Duhet të bëjë gati çdo gjë përpara se të niset larg. Gati për tu degdisur edhe Klodiana Shala. Në një hotel shumë më luksoz se ai i avokat Ngjelës. Kjo është pak po e sigurt, sepse bëhet fjalë për Dubain diellor.

Do shkoj të kaloj Vitin e Ri duke bërë plazh.

Jo se i ka inat festat e i ka ardh momenti të zhduket nga rrëmuja, përkundrazi. Ajo është tradicionale nga A-ja tek Zh-ja kur vjen puna për kësi gjërash. Por kësaj radhe Taulanti pat vendosur t’i bënte një surprizë dhe ta ftonte të shkonin të dy bashkë drejt kësaj parajse tokësore. Nga 27 dhjetori deri më 2 janar. Pas 6 orësh fluturimi me çarter, atletja e njohur dhe partneri i saj do t’i gëzohen për të parën herë një palë festave ndryshe, më sportive.

34

dhjetor 2011

Kur tëhollen petët e bakllavëasë në familjen Kapexhiu Për nga spontaniteti që shoqëron bisedën, sportivë e të çiltër janë dhe gjithë pjesëtarët e familjes Kapexhiu. Është afërsisht ora 10 e mbrëmjes dhe, me gjithë lodhjen e një dite të gjatë pune, ata janë të gatshëm të na rrëfejnë se si troket Viti i Ri në shtëpinë e artistit. Por ama, kur vjen puna tek modeli i festimit, janë tradicionalë e shkuar. Sipas tyre, është pikërisht ky lezeti i festave. Ka qenë kështu qysh prej kur nuk mbahet mend. “Unë dhe zonja ime vijmë të dy nga një familje tradicionale ku këto ditë priteshin me shumë gëzim nga të gjithë. I kam para syve si sot, zbukurimet e kohës, pemën modeste, ëmbëlsirat e sherbetosura, vizitat e njerëzve të dashur dhe lirshmërinë që fitonim unë me motrat e vëllain ato ditë”, tregon Bujari. Ndaj nuk kish si të mos vazhdonte e njëjta shije për të pritur festat. Në shtëpi atmosfera ka një muaj që hedh valle me tre bredha. Po, po. Tre bredha kanë bërë, nga një për të gjithë ambientet. Bredhi i madh ka zënë vend në sallonin e pritjeve, një tjetër më i vogël për të uruar mirëseardhjen sapo hyn në korridor dhe një i vogël fare është vendosur mbi televizor. Ndërsa në tavolinën e tyre të mbrëmjes së Vitit të Ri nuk mungon asnjëherë gjeli i detit me përshesh si dhe bakllavaja dhe kadaifi. “Dhe jo bakllava e kadaif të blerë, por të bërë vetë petë më petë”, nxiton të shtojë Bujari, teksa në sfond dëgjohet qartë e qeshura e kënaqur e të shoqes. Pas trokitjes së gotave në momentin e ndërrimit të viteve, të rinjtë dalin të vazhdojnë festën edhe jashtë. Po post-festa nuk është vetëm e atyre. Edhe Bujari dhe e shoqja dalin. Nuk venë në diskotekë, jo, e thamë njëherë që janë tradicionalë. Janë aq tradicionalë sa fillojnë menjëherë nga vizitat. E para është gjithmonë familja e komshinjve përballë, që tani pas plot 40 vjetësh derë më derë janë bërë më shumë se vëllezër.

“Njihemi që në 1972. Kemi qenë komshinj në një kat e derë më derë e kemi kaluar bashkë me ta çdo gëzim e festë. Jemi si vëllezër, ndaj dhe vizita e parë, sapo fëmijët e të dy palëve përgatiten e dalin, ne shkojmë për vizitën e parë të vitit tek njëri tjetri”.

Tryeza e përqafimeve të Artan Imamit Besojeni ose jo, tradicional deri në detajet më të imta ishte edhe aktori Artan Imami. Në fakt, një përshtypje në ajër, përpara se të flisnim me të, ishte që më në fund do të gjenim një Grinç të zbutur. Por jo! Ai është nga ata që nuk do ta kuptonte dot fillimin e një Vitit të Ri pa marrë më parë përqafimet dhe urimet e gjithë njerëzve që do më fort.

Dhe nuk janë pak, është pjesëtar i një familjeje të madhe e cila bëhet bashkë në tavolinë jo thjesht e vetëm për festa, por çdo drekë në të 365 ditët që ka viti. “Apartamentet tanë janë të gjithë ë një kat pallati dhe jemi si të ishim pa dyer. Prindërit e mi, motra me familjen, unë. Çdo drekë mamaja ime gatuan për të gjithë dhe ne mblidhemi atje për të ngrënë. Ka qenë kështu gjithmonë, nuk di të jetë thyer ndonjëherë kjo traditë. E njëjta gjë dhe për festat. Është gjithmonë bredhi i zbukuruar, bëhen gati dhuratat, sidomos për mbesat. Ka atmosferë në çdo detaj, që përmbyllet me një tryezë të pasur me të gjithë

gatimet që kërkon tradita e Vitit të Ri”. Ndaj nuk bëhet fjalë që ai të mungojë asnjëherë në darkën e ndërrimit të viteve. Edhe nëse Krishtlindja do ta gjente jashtë vendit, gjë që ka ndodhur, Viti i ri do të ishte aty pranë familjes së tij të madhe. Pas urimeve të para e përqafimeve me të gjithë, fillojnë urimet e dyta. Gati një orë e gjysmë me telefonata e sms. E dimë, për shumë të tjerë kjo është shpesh kokçarëse, por për një si Artan Imami, që i ka adhuruar gjithmonë festat, ka rëndësi çdo detaj. Ndaj i pret ato me të gjitha dhe kujdeset që gëzimin e tij tua përcjellë gjithë atyre që ia urojnë një vit më të mbarë. Pjesa e tretë e urimeve vazhdon pastaj pas mesnate në lokalin e tij në zonën e ish-bllokut, ku një tufë e madhe miqsh, të njohur e të panjohur zgjedhin të festojnë orët e para të Vitit të Ri. Mëngjesi është i largët. Kur rrugët fillojnë e zbrazen, ai bën dhe xhiron e fundit në këmbë nëpër rrugët e rraskapitura nga të qeshurat e fishekzjarrët dhe drejtohet për nga shtëpia. Aty ku e ëma ka filluar përgatitjet për drekën e parë të vitit.

35

Në Kopertinë

20

dhjetor 2011

12

rrëfime

pa një Babagjysh Kujtime me aromë mollësh dhe zbukurimesh të bëra në shtëpi.

Dhuratat që bën por dhe ato që pret. Gatimet tradicionale dhe sajesat e momentit. Krishtlindjet e pamundura të këtij viti dhe darkat që i shijojnë vetëm me familjen. Ema Andrea në një rrëfim nën bredh Nga Gladiola Bendaj Fotot Armand Sallabanda Veshjet intime “Luna” Fustanet dhe ambientet “Geraldina Sposa” 21

Në kopertinë Kopertinë

d

y ditë pasi ka rënë gongu i skadimit afatit për bërjen e dhuratave të Krishtlindjes, provuam t’i vidhnim të dielën e saj të shtrenjtë. Gjithë të dielën e saj të shtrenjtë, për të qenë më të saktë...

Sepse e tillë është dita e shtatë e javës për solaren Ema Andrea. Dhe kur qëllon që kjo është edhe e diela e fundit e lirë për këtë vit, sepse ajo, e bukura Krishtlindje do ta gjej atje në Beogradin e ftohtë dhe të largët, atëherë ndihemi një çikë egoistë...

Por ndjesia e fajit qëndron fare pak çaste pezull, pastaj rrëzohet pa bërë zhurmë, kur ndesh në lëvizjet e saj të hareshme teksa duke ecur zbathur hidhet pupthi aty-këtu si një elf i ri, i gëzueshëm dhe tekanjoz, mbështjellë me një triko të butë e të bardhë pikluar nga kristale të pafajshëm dëbore.

Kërkon një palë çorape... Sikur të kishte një palë nga ato çorapet e thurura, me dy xhufka të lidhura që varen nga pulpa e poshtë. “Ja, një palë të atilla do ishin fiks për të plotësuar veshjen me këtë triko që

22

e dashuroj...!”. Në fakt, ne ku nuk kërkuam gjithë paraditen për ato dreq çorapesh e nuk gjetëm. Po si ishte shuar Tirana për një palë çorape me xhufka!!! Në këtë pikë, është prapë ajo që e thyen pezmin, “Epo mirë, punë e madhe. Do i bëjmë edhe pa çorape. Rëndësi ka që fotot të dalin të bukura për “Madame”-n tuaj dhe pastaj unë të kem kem ç’t’iu tregoj nipërve të mi kur të plakem J”. Qeshim.

Kështu e ka Ema, e merr çdo gjë me sportivitet dhe e kalon duke bërë batuta. Në asnjë mënyrë nuk do ia hapte derën mërzisë.

Ta ketë nga meditimi që ka filluar ta praktikoj së fundmi....? Apo nga Joga që ka vite që e ka bërë për vete? Kjo pak rëndësi ka.

Jemi në ditë festash, ajo ka një spontanitet për t’u admiruar, është e kuptueshme dhe mjaft komode.

Në fund të fundit, kujt i duhen ato dreq çorapesh kur ajo ka një palë

këmbë mrekullisht të bukura prej gazele, kur e kuqja e lingerie-ve ka filluar ta intrigojë së tepërmi dhe një bredh i zbukuruar me merak pret i kapardisur në sallonin e pritjeve, që Ema të shkojë e t’i ulet pranë, e t’i rrëfejë një përrallë Krishtlindjesh, ashtu siç vetëm ajo di ta rrëfejë. Një përrallë nga e shkuara, një nga e tashmja dhe një përrallë nga e ardhmja. Është e çuditshme ndjesia, por sakaq ne bëhemi të gjithë spektatorë. Skena është e gjitha e saj. Jashtë rolit që e pret atje, në Beogradin e ftohtë, në një valle kujtimesh e rrëfimesh të sinqerta.

Nuk ia vodhëm të dielën e saj të shtrenjtë. Nuk ishte nevoja, ajo na e dhuroi vetë. Bashkë me shumë falënderime. Sepse Ema nuk harron asnjëherë të falënderoj...

dhjetor 2011

Festat i kam shumë qejf, mezi i pres dhe absolutisht nuk më trishtojnë.

Nëse qëllon që të jem e trishtuar, është vetëm se tersi ka qëlluar atë ditë dhe ajo është njësoj si 364 ditët e tjera të vitit. Kjo nuk ka të bëjë fare me festën. Por sido që të jetë, unë i marr me qetësi gjërat, sido që të vijnë. Ose më saktë kam filluar t’i marr. Ndryshe nga nënat tona, ajo nga e cila kam hequr dorë unë, - dhe këtë e kam bërë vetëm – është ububu-ja e festave

23

Në Kopertinë

1

Home alone 2

Si rrallëherë Krishtlindjet këtë vit Ema Andrean do e gjejnë pa njerëzit e saj të dashur, madje do e gjejë veten në një dhomë hoteli në Beograd. Kur në verën e shkuar pranoi t’i thoshte “po” propozimit për të qenë pjesë e shfaqjes “Hipermarketi Patriotik”, e vetmja gjë që nuk mendonte ishte se data e premierës do qëllonte fiks në vigjilje të Krishtlindjeve… Jo se do e kishte menduar dy herë, për një njeri që e do teatrin sa ajo, si zor se do thoshte “jo”, por gjithsesi mund të kishte vendosur ca kushte të tjera… “Vetëm kur mësova datën e shfaqjes njoha dhe faktin që në Beograd Krishtlindjet festohen ne 6 janar…”. Pasi u ka treguar njerëzve me të cilët punon se në atdheun e saj feja e të tjerëve respektohet bashkë me festat, është rënë dakord nga të gjithë që në 24 në mbrëmje të organizohet një darkë e vogël festive… Kështu Ema nuk do jetë e vetmuar në dhomën e hotelit, duke menduar se sa po kënaqet e bija Sara në shtëpinë e të ëmës, bashkë me vëllain, motrën, nipërit e mbesat e Emës. Në të vetmin vend ku ajo do donte të ishte me gjithë shpirt.

2

Kur qenushi dekoron festat

“Në familje gjithmonë e kemi festuar Krishtlindjet, më tepër sesa vitin e ri”, - rrëfen Ema, “gjithmonë jemi mbledhur të gjithë, prandaj dhe më shijon shumë”. I shijon bashkë me atë atmosferën e veçantë, që krijohet shumë ditë më përpara. Jo vetëm në shtëpinë e të ëmës, ku festojnë të gjithë, por edhe në shtëpinë e Emës, gjithçka ka marrë ngjyrat e festës.

Duke filluar që nga bredhi. “Këto dy vitet e fundit që familja jonë është shtuar edhe me një qen, kemi bërë një shpikje sa i takon

24

bredhit e kemi varur në tavan.

Kjo jo vetëm që e ruan nga sulmet e qenit, por për një apartament aq të vogël sa i imi, kursen dhe shumë hapësirë”. Zbukurimet e tjera pastaj nuk mungojnë. Që nga kurora tek dera, tek lulet e vogla të kuqe në tryezë, tek shportat e xhinglat festive nëpër shtëpi e deri tek mbulesat e kuqe. Dhe shumë e shumë drita gjithandej. Jo drita që pluskojnë, sepse ato Ema nuk i duron dot, as tek bredhi. Dhe sa i takon këtij të fundit, ndryshe nga shumë familje besimtare që e lidhin këtë rit me datën 6 dhjetor, në shtëpinë e Emës nuk ka data të sakta për këtë punë. Në ditën kur i hipën frymëzimi për një gjë të tillë, Ema dhe Sara merren me bredhin.

3

Të grisen mbështjellëset

Bredhi i varur në tavan, vërtetë nuk shkatërrohet nga qeni, por ama nuk të lejon atë ritin e bukur të vendosjes së dhuratave poshtë tij. “Në shtëpinë e mamit ku ka të vegjël, dhuratat vihen të gjitha nën bredh, ndërsa tek unë nuk është më e nevojshme. Rëndësi ka të mos mungojnë kurrë. Madje meqë nuk do jem këtu, unë kam nisur t’i shpërndaj dhuratat që tani”.

Në përgjithësi Ema është nga ato tipa që nuk s’i kupton dot festat pa dhuratat. Nuk ka rëndësi vlera e tyre, rëndësi ka të mos mungojnë. “Ç’dhurata?! Kjo varet nga xhepi im dhe i atyre që më dhurojnë. Por edhe nga koha që ka secili. Mua më pëlqen shumë të bëj dhurata, por ka pasur dhe raste kur nuk kam mundur. Atëherë i kam marrë njerëzit në telefon dhe u kam thënë “këtë vit s’ka dhurata”…

Përgjithësisht mendohem shumë përpara se të bëj një dhuratë, duhet që ajo t’i përshtatet shumë personit që e merr”. Prandaj dhe ajo i nis kohë përpara përgatitjet, impenjohet shumë

të gjejë gjënë e duhur. Mund t’i ndodhë që shumë kohë përpara festave, teksa kalon rrugës, të shohë diçka e të mendojë: kjo është për filanin... Dhe ndodh që t’i blejë dhuratat e fundvitit edhe nga dy muaj përpara. E meqë këtë vit që nuk do jetë për Krishtlindje, ka nisur t’i grisë që tani mbështjellëset e dhuratave ndaj mund të na e rrëfejë edhe ne se ç’ka zgjedhur të dhurojë. “Këtë vit kam bërë shumë çentro apo zbukurime të kuqe, qirinj, por dhe të brendshme për mikeshat më të afërta. Nuk i kam marrë ende dhuratat, me përjashtim të një seti kremrash nga motra”. Dhe normal që pa dhuratë nuk mbetet kurrë Sara, e bija. Edhe kur për të tjerët nuk ka dhuratë, për të do ketë gjithmonë. Por nuk ka vend për surpriza mes tyre, dhurata blihet vetëm pasi pyesin njëra tjetrën nëse u pëlqen apo jo diçka.

4

Urimet dhe kartolinat

Kur vjen puna tek mesazhet e urimit, Ema të parat kujton kartolinat. Bashkë me keqardhjen që ato sot nuk përdoren më si dikur. “Më vjen keq që ka humbur e shkruara me dorë.

Dikur shkruaja shumë kartolina, më pëlqente fundviti vetëm se e lidhja me zgjedhjen e kartolinave, vajtjen në postë”. Asokohe nuk i pëlqenin ato vjershat standarde “fryu era nga përjashta, tundi perdet e mëndafshta...”. Në vend të tyre Ema rrinte e mendonte si të sajonte vetë vargje dhe fjalë për njerëzit që u çonte kartolina.

Edhe tani po njësoj, nuk çon kurrë mesazhe në grup, dhe ndonëse pa vjersha si dikur, mesazhet janë gjithmonë të personalizuara.

Madje nuk i pëlqen fare të marrë mesazhe në grup, i duket një qokë e bërë shkel e shko, Normal që këtyre mesazheve as që u kthen fare përgjigje. dhjetor 2011

Përveç pemës, luaj me dritat, i vendos gjithandej... Më pëlqen ai ndriçimi i butë dhe jo i fortë, ndez qirinj, vendos drita të vogla, mundësisht të mos pulsojnë, port të shkëlqejnë butë, pa bërë zhurmë, pa bërtitur

25

Në kopertinë Kopertinë

“Përrallat me Babagjyshin më duken shumë domethënëse për genin njerëzor. Tani do më pëlqente shumë të besoja tek Babagjyshi. Por kam frikë se është shumë vonë”

26

dhjetor 2011

5

Me ose pa gjel

6

Ëmbëlsira prej vërteti

Për shumëkënd festat e fundvitit nuk mund të kuptohen pa gjelin e detit. Dhe familja e Emës nuk ka pse të përjashtohet nga rregulli i përgjithshëm. Sidomos në familjen e të ëmës. “Tek mami nuk mungojnë kurrë gatimet tradicionale. Ndonëse mua më pëlqejnë më shumë antipastat, ndërsa me gjelin merren kryesisht vëllai dhe motra”. Ndërsa në apartamentin e vet gjërat janë shumë më spontane, siç është dhe rregullimi i pemës pa data të caktuara. Nuk ka ndonjë meny tradicionale për natën e Vitit të Ri, gjithçka i lihet dëshirës së ditës së fundit. Për shembull, një vit më parë, gatoi peshk. Ose mund të ndodhë mos të gatuajë fare, siç i ndodhi një herë kur bashkë me Sarën i gjeti ora nëntë e mbrëmjes jashtë, ende duke bërë pazar.

Atëherë u kthyen në shtëpi dhe sajuan ca gjëra shpejt e shpejt dhe prapë u kënaqën shumë.

Kurse në shtëpinë e të ëmës, që është besimtare, nuk mungojnë kurrë rrushi dhe shega: rrushi për bashkimin, dhe shega për prosperitetin.

Ema nuk është nga ato tipat që numërojnë kaloritë dhe shmangin çdo gjë të ëmbël. Përkundrazi.

Ka fatin të ketë fizikun e hollë dhe i lejon vetes gjithçka. Edhe ëmbëlsirat e fundvitit, bakllava dhe kadaif bashkë. Jo vetëm që ato nuk mungojnë në shtëpinë e të ëmës, por nuk mungojnë edhe në shtëpinë e saj. Edhe nëse ajo shmang shumë nga gjërat e traditës, bakllavanë nuk e shmang kurrë, ndonëse jo me petë të bëra në shtëpi, por të blera. Vetëm

27

Në kopertinë Kopertinë panteone jo. Në fund të fundit, ajo as që mund të quhet ëmbëlsirë prej vërteti.

7

Trishtimi i festave?! S’e njoh

8

Bekuar qoftë harresa

Nuk e bëjnë aspak të trishtuar apo melankolike festat Ema Andrean.

Madje në ka gjë që mban mend nga të gjitha festat, janë humori dhe batutat e pafundme që bëhen kur të gjithë janë në tryezë. “Mund të ndodhë që atë ditë të jem e trishtuar, por kjo nuk ka fare lidhje me festën. Mund të jetë rastësi, që ka ndodhur diçka që të më trishtojë. Por unë vetë bëj çmos që t’i kaloj sa më gëzueshëm. I kam bërë vite më parë një premtim vetes, që ndryshe nga nënat tona, që kur vinte fundviti s’dinin ku të futeshin derisa të bënin çdo gjë gati, unë i fus vetes një mendje të lehtë, pa ato taksiratet e përgatitjeve. Rëndësi ka që unë dhe vajza ime atë ditë të jemi të lumtura”. Prandaj tek ajo s’ka vend për trishtim.

E ka shumë të vështirë Ema Andrea të ndalet e të veçojë një festë që mund të ketë qenë ndryshe nga të tjerat. Nuk ka asnjë që t’i kujtohet si më pak e bukur, apo si paksa më e trishtueshme. Shumë pak herë ka bërë gjëra ndryshe. Mban mend që vetëm njëherë ka zgjedhur të udhëtojë jashtë Shqipërisë. “Ishte viti 2000 dhe mendova që ardhjen e mijëvjeçarit të ri ta kaloja në Zvicër. Por pavarësisht atmosferës, që ishte shumë më e bukur dhe gëzueshme, nuk u ndjeva dhe aq mirë larg njerëzve të mi. Kur më mungojnë ata nuk më hyn në sy as atmosfera dhe asgjë tjetër”. Ka pasur dhe në jetën e saj momente

28

dhjetor 2011

29

Në Kopertinë festash që nuk kanë qenë të mbara e të gëzueshme, por Ema nuk do të ndalet gjatë tek ato: “E ç’t’i kujtosh tani! I kam fshirë fare nga kujtesa”.

9

Kujtime me aromë mollësh

“Kishin tjetër shije festat dikur”, thotë Ema Andrea, teksa kthehet pas në kohë për të kujtuar se si festonte kur ishte fëmijë. “Ne ishim tre fëmijë dhe mamaja nuk na tërhiqte kurrë vëmendjen, nuk na bërtiste dhe nuk na thoshte kurrë mos”. Në këtë atmosferë idilike, më të ëmbla ishin ditët e festave të fundvitit, kur e ëma impenjohej shumë për të gatuar gjithfarë gjërash të mira, sidomos antipastat dhe sallatrat, të preferuarat e Emës.

“Mbaj mend që në ato ditë e gjithë shtëpia vinte era mollë. Kjo është ndjesia e parë që kam sa herë kujtoj festën e Vitit të Ri”. Kujton pastaj dhe padurimin me të cilën mezi priste bakllavanë dhe kadaifin, po dhe ëmbëlsirat e vogla me të cilat e ëma qeraste mysafirët dhe që ajo si gjithë fëmijët e asaj kohe i gjenin e i zgrapnin... Por kujton me shumë nostalgji dhe zbukurimet që bënin vetë me fletoret e punëdores, dhe bredhin natyral që mbushte me aromë gjithë shtëpinë. “E ngarkonim me gjithfarë gjërash, që nga disa zbukurime që na i kishin sjellë nga jashtë, tek tapat e shisheve që i varnim nëpër degë e deri tek zinxhirët ngjyra-ngjyra që i varnim në gjithë shtëpinë, siç bëheshin nëpër klasat e shkollave.

Vërtetë nuk kishim drita me ngjyra, por prapë ishte shumë bukur”.

10

Përrallë pa babagjysh

Me gjithë lumturinë e fëmijërisë, për Ema Andrean ka një mungesë të madhe ekzistenca e babagjyshit.

“Nuk kam besuar kurrë në babagjysh.

30

Për fëmijët e brezit tim babagjyshi ishte ai i veshuri që hynte e dilte në studiot televizive, ç’t’i besoje atij!?”

Por shumë vite më vonë, kur u bë mami i Sarës, teksa i përgatiste të bijës dhuratat për t’ia vënë poshtë pemës dhe niste t’i tregonte asaj përrallën e Santa Klausit, që e bija do ta besonte derisa ishte 8 - 9 vjeç, do donte që edhe vetë të ishte rritur në atë mënyrë, me atë besim. “Përrallat me Babagjyshin më duken shumë domethënëse për genin njerëzor.

Tani do më pëlqente shumë të besoja tek Babagjyshi. Por kam frikë se është shumë vonë”.

11

E kuqja dhe e bardha

Shumë kujtime të fëmijërisë Ema Andrea i ka të lidhura me dëborën: “Jam rritur në Drenovë dhe deri vonë shkonim edhe atje në dimër. Atëherë dëbora nuk ishte kaq e ftohtë sa ç’është tani...”. I pëlqen gjithsesi edhe tani ajo surpriza që moti bën në ditët e festave, kur ndodh të ngrihesh dhe sheh se ka nisur dëbora apo zgjedh të shkosh në një vend me dëborë. “Do më pëlqente shumë dëbora në festa, por kam shumë frikë t’i jap makinës në dëborë. Nëse makinën do ta ngiste dikush tjetër dhe unë do shijoja dëborën, do më pëlqente shumë”. E nëse e bardha i pëlqen shumë jashtë, e kuqja brenda shtëpisë i pëlqen edhe më shumë akoma. “Shtëpinë e vesh me detaje të kuqe, ndërsa tek vetja nuk më pëlqen të vishem krejt me të kuqe. Dua të mos mungojë kurrë një detaj i kuq, por do kurajo të madhe të vishesh krejt në të kuqe”.

12

të trashëguara nga familja e saj. Për shembull ruan besëtytninë për atë që shkel në shtëpi për herë të parë në datën 1 janar… “I them Sarës të hyjë e të dalë në derën e shtëpisë, ose një nga fëmijët e vëllait ose motrës duhet të vijë i pari në shtëpinë time”.

Për vete kujdeset që ora 12 e natës ta gjejë gjithmonë duke ngrënë diçka të ëmbël, e bindur se po kaq i ëmbël do jetë dhe viti që po vjen. Ka dhe disa besëtytni të tjera, që duket se i trashëgon nga e ëma. Siç është riti i larjes së perdeve para festave, rit ky që Ema e ka kryer më së miri edhe këtë vit, apo për ta lënë tavolinën shtruar deri të nesërmen. “Hera herës shkoj edhe në kishë, ndonëse jo shumë shpesh.

Sa herë shkoj, kam vetëm një qëllim: të falënderoj Zotin për gjithë gjërat që kam”. Dhe nuk ka pak. Rrallë mund të takosh njerëz që nuk ankohen por buzëqeshin dhe falënderojnë.

Kohë besëtytnish

Me atë natyrë kaq moskokëçarëse sa shfaqet ngado, pakkush mund ta besoj se Ema Andrea ka besëtytnitë e veta. Sidomos në këtë periudhë të vitit. Në fakt, shumica dhjetor 2011

Shpëtoni festat tuaja në qoftë se festat, punët që duhen mbYllur, dhuratat që duhen bërë ju stresojnë Çdo vit, hidhini një sY Këshillave më poshtë. papritur festat nuK do jenë Kohë për detYra shtëpie Festat janë shumë afër dhe sigurisht dëgjoni gjithë kohës ankesat e mikeshave që janë duke u ndarë më katërsh për të gjetur dhuratat e duhura për cilindo. I shpenzojnë fundjavat në kërkim të dhuratave origjinale për mos të zhgënjyer pritshmëritë e të afërmëve dhe miqve, duke humbur shanset për t’i shfrytëzuar në një mënyrë tjetër, ndoshta edhe për të bërë shopping për vete.

Nëse jeni pjesë e kësaj kategorie, harrojeni argëtimin sepse dhe këtë vit do zhyteni në sipërmarrjen e gjetje-blerjes së dhuratave. Por ka një mundësi për t’i bërë bisht atij stresit që duket si i paeleminueshëm: po të merrni masat e duhura dhe të zbatoni disa këshilla për t’i përballuar si duhet festat, pa ndjenja faji, pa ndjenja detyrimesh, por thjesht me dëshirën për të kaluar çaste të këndshme me njerëzit që doni, do e arrini. Ja këshillat që do ju ndihmojnë për t’ia dalë:

të mos mendosh më. Kjo funksionon vetëm nëse asgjë nuk do ju bëjë t’ia nisni lojës nga e para.

Të jesh e ndjeshme nuk të ndihmon në këtë periudhë të vitit. Shikoni reklamat dhe artikujt e gazetave. Duket sikur të gjithë kanë qëllim të zgjojnë ndjenja faji. Nga një krah ftesat për të shpenzuar, që ekonomia të lëvizë, nga tjera kërkesa e përhershme e shoqatave bamirëse që kërkojnë ndihmën tuaj. E gjitha është legjitime.

Por ajo që ju themi është se duhet të mendoheni e të mos ndiheni të detyruara për ta bërë.

Mendoni për drekat dhe darkat e festave: në qoftë se nuk ia dilni dot të përgatisni vetë

drekat e Krishtlindjeve dhe Vitit të Ri, mos ia mohoni vetes një ndihmë, që mund të vijë nga restoranti poshtë shtëpisë ose nga një shërbim kateringu ose nga vjehrra që mund të bëhet e dobishme. Nuk keni pse të gatuani patjetër për 30 veta nëse nuk keni mundësitë për këtë. Sepse që një vakt për një numër njerëzish të dalë mirë, duhet shumë praktikë dhe mund.

Me mikeshat dhe miqtë organizoni një tavolinë të thjeshtë ku secili të sjellë diçka pa qenë të detyruar të shkëmbeni dhurata. Do organizohej më thjesht dhe do ishte më pak angazhuese Kujtohuni që pas ikjes së festave vijnë menjëherë më pas uljet e çmimeve.

Thjesht për t’ju kujtuar që n.q.s do rezistonit për mos ta prishur gjithë rrogën e trembëdhjetë në dhjetor, ndoshta do ju mbetej diçka për të plotësuar dëshirat tuaja të shopping.

Mendoni paraprakisht për dhuratat. Të mendosh për dhuratat nuk është absolutisht e gabuar, e rëndësishme është që mos të mbeten dhurata për në çastet e fundit dhe pse keni nisur të mendoni që më parë. ‘Para kohe’ për një njeri që bën plane, do të thotë: t’i kushtosh dy ditë blerjes së dhuratave, pastaj t’i vendosësh në një sirtar me pusulla sipër dhe

31

Punë pune

10

fakte për punësimin e grave në Shqipëri

NË PERIUDHËN E VITIT KUR TË GJITHË BËJNË BILANCE E FLASIN ME SHIFRA, NE PO SJELLIM CA FAKTE PËR PUNËSIMIN E GRAVE. GJENDEN NË NJË STUDIM MBI PUNËSIMIN DHE TRAJNIMIN PROFESIONAL TË GRAVE, REALIZUAR NGA ERMIRA DANAJ, PEDAGOGE E TEORIVE FEMINISTE DHE SOCIOLOGJISË NË UET DHE KOLEGIA E SAJ AUSTRIAKE DOLLY WITTBERGER, I CILI ËSHTË PUBLIKUAR PARA PAK MUAJSH. TË GJITHA SHIFRAT KANË DALË NGA TË DHËNAT E INSTITUCIONEVE SHQIPTARE TË PUNËSIMIT DHE TË STATISTIKAVE. NGADO QË TË SHOHËSH...ËSHTË NJË BOTË BURRASH, GRA! Nga ARTA ÇANO

1. MATJET E VITIT 2009 flasin për një ulje të përqindjes së femrave në forcën e punës nga 56.2% në 51.8%.

4. 73.2% e të papunëve me afat të gjatë janë gra.

2. PËRQINDJA E PAPUNËSISË për gratë është 15.9% ndërsa për burrat 12.2 për qind. (2009)

5. GRATË PËRBËJNË RRETH 70% të të papunëve të shkurajuar, që janë ata të papunë që nuk kërkojnë aktivisht një vend pune sepse i kanë humbur shpresat.

3. GRATË QËNDROJNË TË PAPUNA më gjatë se burrat: 10.6% e grave përballë 7.8 % të burrave janë të papunë prej një kohe të gjatë. Që nga 2007, papunësia e zgjatur për gratë dhe vajzat është rritur nga 8.8 % në 10.6 %.

6. PËRQINDJA E GRAVE që teorikisht janë të përshtatshme për në tregun e punës, por nuk janë të regjistruara as si të punësuara as si të papuna është pothuaj dyfishi i meshkujve në të njëjtën situatë.

18

dhjetor 2011

7. 18% E DREJTUESËVE të biznesit privat janë femra por 61% e bizneseve të regjistruara me drejtuese femra e ushtrojnë aktivitetin në vetëm në Tiranë dhe Elbasan.

8. DISA PROFESIONE mbeten domeine të burrave, si transporti, ndërtimi, ndërsa në arsim, shëndetësi dhe punët sociale përqindja e punësimit të grave është shumë më e lartë se e burrave.

9. SEKTORI PUBLIK është sektori kryesor për punësimin e femrave me 45.4 % femra dhe 55.3 % meshkuj. Sektori agrar me pak prodhim dhe ndikim të ulët në GDP e një tendencë në zbritje, mban në punë 33.2 për qind meshkuj dhe 56.5 për qind femra.

Në sektorin privat jo agrar përbëhet nga 27.8% femra dhe 72.2% meshkuj.

10. GRATË PAGUHEN MË PAK se burrat.

Ato e kanë rrogën 35% më të ulët se burrat me të njëjtin nivel arsimor. Rrogat në sektorët ku dominojnë gratë janë shumë më të ulëta se sa në sektorë ku dominojnë burrat.

N

ë studim thuhet se një nga arsyet e mungesës së grave në tregun e punës është se ato tërhiqen për t’u marrë me fëmijët dhe punët e shtëpisë të papaguara. Gjë që ka dhe pasojat e saj për gruan: “Shpie në izolim social, theksim të rolit riprodhues dhe të kujdestarisë dhe varësi ekonomike”.

Por gratë janë të pamotivuara edhe se ato shpesh paguhen pak. Të dhënat më lart flasin për një diferencë të ndjeshme mes të ardhurave në sektorët ku mbizotërojnë femrat si arsim, shëndetësi etj dhe atyre të dominuar nga meshkujt si transporti, ndërtimi. Për një çast ndarja e profesioneve mund të justifikohet te tradita dhe të mbështetet në faktin se këto profesione janë parë tradicionalisht si tipike për burra. Por ja që dhe në aktivitete ekonomike të lindura 20 vitet e fundit, ku tradita nuk ka asnjë ndikim si shitje me pakicë apo shumicë, pasuri të patundshme, hoteleri-turizëm, të cilat kanë të ardhura të larta, janë pikërisht meshkujt që përbëjnë shumicën. Askush s’kishte ndërmend të ankohej në prag festash, po statistikat e kanë fajin.

19

DitarNë vetë të parë

Kam lindur në 8 dhjetor të 1945-ës dhe në këtë fotografi, në krahët e mamasë sime, Evanthi, nuk besoj të jem më shumë se gjashtë muajsh. Ndërsa në fotografinë tjetër, ku më kanë nxjerrë siç më ka lindur nëna, duhet të jem paksa më i madh, ndoshta 1 vjeç. Është një foto e realizuar nga mjeshtër Sotiri, shumë i njohur në Korçë, ku ishte zhvendosur familja ime, ato kohë. Isha fëmija i parë që vija, si në familjen e mamasë, ashtu edhe në atë të babait, i cili ishte i vetëm, pasi familjen e kishte në Bukuresht. Ndaj isha shumë i mirëpritur, në të gjithë fisin.

Zhani Ciko

ë t h s p a r b m ë t t i t i v Para dhe pas

e gjelat. orrin, ku luante me pulat ob me e dh ma e ën vil e dh ën e të të atit.

Kujtimet e bukura për Korç esi më i rregullt i shfaqjev iku sh si , as er Op të it tr Tea ëve Endjet nëpër paskuintat e çel, e kur ua huante të gjith re e pë al gj me n kë bu ët konviktor , ku Vitet e Liceut kur ndante me in. Rudina dhe dita e dasmës on tak i që e av ër gj i i him mo os dhe i në këtë ditar biçikletën... Riedukimi në Pat rje të tjera, që do t’i gjen ja ng ë um sh E . s.. hë ko të li u kërcye jashtë çdo rregul nga zefina hasani

Kur u rikthyem në Tiranë, kujtoj që jetonim në një vilë të madhe, në rrugën “Gjon Muzaka”. Duke qenë se në ato vite nuk kishte çerdhe e kopshte, kur mamasë sime i duhej të shkonte në punë, vinin në shtëpi herë njëra gjyshe, herë tjera, ose dhe tezja e mamasë, të cilat kujdeseshin për mua. Sipas kallëzimeve të tyre, kam qenë një fëmijë i urtë, i shëndetshëm e me prirjen për të hyrë shpejt në komunikim me njerëzit. Fjala e parë që kam shqiptuar, nuk ka qenë, siç ndodh zakonisht mami e babi, por hëna. Kujtoj që në oborrin e shtëpisë mbanim pula, gjela e shpendë të ndryshëm. Loja me to më bëri të lëvizshëm, të dashur e të afrueshëm.

14

dhjetor 2011

Duke qenë djali i Mihal Cikos, një prej këngëtarëve të parë lirikë në Shqipëri, sigurisht që do të rritesha duke dëgjuar që i vogël ariet e tij, duke ndjekur provat e korit me të cilin ai punonte në Korçë apo dhe më pas gjithë shfaqjet në Teatrin e Operas në Tiranë. Duke qenë nip i Nikolla Zoraqit, fillova të mësoj prej tij dhe që në moshën 4-5 vjeçare, t’i bie pak violinës. Pastaj, kur ndërkohë ishim transferuar sërish në Tiranë (sepse babain e emëruan në Filarmoninë e Shtetit) nisa ta studioj violinën në Liceun Artistik, ku nuk kisha pse të ushtrohesha më në violinën e dajës, pasi shkolla do të më pajiste me violinën time të parë. Është pikërisht kjo që shikoni në foto.

Kjo fotografi më kujton herën e parë kur u shfaqa, si figurant, në skenën e Teatrit të Operas dhe Baletit, në operën “Nusja e shitur”, ku interpretonte im atë, Marie Kraja e shumë emra të njohur të atij brezi. I mësuar gjithë kohës pas kuintave të atij teatri, kur u ngjita në skenë ndjehesha shumë i lumtur. Sot, që drejtoj këtë teatër të madh, sa herë që shoh fëmijë të vegjël, të ulur në sallë për të parë shfaqjet, më kujtohet fëmijëria ime. Ndaj, pavarësisht se quhet e ndaluar që të vegjlit të shikojnë të tilla shfaqje, unë nuk i kam ndaluar asnjëherë prindërit të sjellin fëmijët e tyre në shfaqjet tona.

Kush ka dëshirë, mund t’i shijojë ato, pavarësisht moshës.

Këtu jam me motrën time, pesë vjet më të vogël, Ketin. Në vitet e fëmijërisë sonë nuk ndaheshim asnjëherë nga njëri-tjetri. Si më i madh që isha, tregoja kujdes të madh për të. Ishte më tekanjoze e më kapriçoze se unë, sepse ishte dobësia jonë, sidomos e babait. Shkonim bashkë në Lice (ku ajo studionte për piano) me biçikletën time. Para mbaja Ketin, ndërsa prapa violinën e dy çantat tona. Isha aq i ngarkuar saqë shokët e shoqet, kur na shikonin, fillonin të qeshnin dhe thoshin: tani po shikojmë numra cirku nga familja Ciko.

15

DitarNë vetë të parë

Gjatë pushimeve verore, përveçse me kabinë kur shkonim familjarisht, që në klasën e I-rë mua më dërgonin dhe në kampet e pushimit për fëmijë. Prindërit donin që unë të krijoja një farë pavarësie. Fillimisht kam shkuar tek kampi i Durrësit, tek Plepat, pastaj edhe në Selitë, Dajt, Pogradec etj. Më pëlqente të shkoja në këto kampe, sepse kënaqesha kur shoqërohesha me njerëz të rinj.

Më kënaqte dhe shoqëria interesante me udhëheqësit e pionierëve, të cilëve prindërit e mi u linin zakonisht nga 100 lekë, që të m’i ekonomizonin ata. Sa herë që doja të blija diçka, unë ua kërkoja atyre paratë e mia. Edhe në këto ditë pushimesh, violinën ma jepnin me vete. Çdo ditë, pas orës 16.00 kur hanim dhe vaktin e pasdites, zemrën siç thuhej, unë shkoja në një dhomë të veçantë të kapanonit dhe studioja violinë. Fillimisht kjo më jepte një farë bezdie, por pastaj mu kthye në avantazh, sepse kur jepja shfaqje para të gjithëve, në aktivitetet që organizoheshin në kamp, ndjehesha në qendër të vëmendjes. Kjo më jepte një farë superioriteti ndaj të tjerëve.

Me kalimin e viteve, ndërsa violina më ishte bërë tashmë pjesë e pandashme e të përditshmes time, fillova të shfaq interes dhe për shumë gjëra të tjera, për letërsinë, muzikën në përgjithësi, historinë, teatrin e madje edhe për alpinizmin. Në kohën e adoleshencës mu ngjall një kuriozitet i madh për filozofinë dhe gjuhët e huaja, e në këtë drejtim, në botëkuptimin tim, kanë ndikuar fort tek unë Mahmut Bobrati dhe Skënder Gjylasani.

Shkoja në gjimnazin “Qemal Stafa”, enkas për të mësuar frëngjishten. Kombinoja orarin e mësimeve të Liceut me orët e frëngjishtes në gjimnaz. Ky ishte një rast special që ma toleruan vetëm mua në atë kohë, pra që të ndiqja orët e frëngjishtes tek “Qemal stafa”, ndërsa vijoja studimet në Lice.

Kjo fotografi më kujton piknikët e shumtë që bënim gjatë viteve të Liceut, por edhe të Konservatorit më pas. Pjesa më e madhe e fotove bëheshin me një aparat të vjetër që nga koha e luftës, të cilin ne e kishim në shtëpi, prej dajës, Kastriot Zoraqit. Siç duket edhe në këtë fotografi unë gjithmonë kam pasur shumë miqësi me vajzat. Ndërsa ne djemtë në këtë moshë bëheshim më të ndrojtur, më qullacë, ato shfaqeshin shumë më aktive e më interesante. Kujtoj që në vitet e Liceut, ne që ishim nga Tirana, kishim marrëdhënie shumë të mira me konviktorët. Nuk përfshiheshim dot shumë në jetën dhe bëmat e tyre konviktore, ama, jo vetëm unë, por dhe gjithë tiranasit e tjerë, nuk e hanim kurrë bukën që merrnim me vete pa e ndarë me ta. Në fillim të muajit merrnim bukë të lyer me gjalpë e reçel, që pastaj reduktohej në gjalpë e sheqer, ndërsa në fund të muajit në sheqer e ujë.

Më bënin shumë përshtypje nxënësit, që ishin aq të varfër sa vinin me nallane në shkollë, por që kishin shumë talent dhe unë i vlerësoja shumë për këtë gjë.

16

dhjetor 2011

Biçikleta ishte luks që unë e gëzova që në Lice e gjithë vitet më pas. Shumë prej nxënësve në Lice, kanë mësuar t’i japin biçikletës duke u ushtruar tek e imja, gjatë çdo pushimi mes orëve të mësimit. Kujtohem përmes kësaj fotoje për sikletin që fillova të ndjeja kur hodha shumë shtat.

Isha më i gjati në klasë dhe nuk e di pse kjo ndikoi që unë të bëhesha i turpshëm.

Në vitin 1967 shkuam në Kinë, ku krahas gjenialitetit të kinezëve më bëri shumë përshtypje i famshmi revolucion i egër kulturor.

Në ato ditë nuk kisha si ta mendoja dhe besoja se në Shqipëri ky revolucion do të ishte edhe më i egër, e do të zgjaste edhe më shumë. Atëherë nuk kisha si ta dija se pikërisht prej atij revolucioni, vetëm pak vite më vonë, do ta pësoja edhe unë.

Isha drejtor artistik i Teatrit të Operas, isha vetëm 24 vjeç, (me siguri më i riu në këtë post edhe jashtë vendit), atëherë kur më bënë të besoj se mund të sillnim frymë disi më moderne në artin shqiptar, kur në fakt na dënuan. Pas 1973-1974, pas të famshmit festival i 11-të, më çuan për riedukim në Patos, ku për 6 vjet me radhë dhashë mësime muzike në një shkollë 8-vjeçare. Atje mësova se njerëzit mund të jetojnë kudo. Në fillim vendosa mes meje dhe të tjerëve një mur mbrojtës, derisa arrita të miqësohesha aq shumë me banorët e atij qyteti, saqë edhe ata që ishin detyruar të denonconin tek Sigurimi i shtetit të vinin të më rrëfeheshin. Vite më pas, shkollës së mesme të Patosit i vunë emrin Zhani Ciko, e ky sigurisht që ishte një vlerësim shumë i madh që mu bë, pas gjithë atyre viteve izolim e peripecish që nuk zgjatën vetëm në 6 vitet e Patosit, por plot 18 vjet kur më mohohej gjithçka më takonte.

Rudinën e njoha mes një grupi të rinjsh, të cilët i gjeta në maturë, kur u ktheva në Tiranë, si pedagog në Lice. Mes meje dhe këtyre të rinjve u krijua një marrëdhënie dhe miqësi shumë e mirë. Fillimisht Rudina më bëri përshtypje për talentin e saj. Pastaj me kalimin e kohës, nga shoqëria, në shëtitjet dhe kafenetë e përbashkëta në grupe miqsh, kaluam pa kuptuar, por natyrshëm, në dashuri. Ajo nuk do ta kishte shumë të lehtë lidhjen me një djalë si unë, që kishte cene në biografi. Por ajo dhe prindërit e saj, nuk i konsideruan aspak problemet me të cilat u përballën, e madje përpiqeshin mos të më tregonin, që të mos më lëndonin. Rudina e kishte marrë vendimin e saj dhe kështu ne bëmë, fejesën dhe më pas martesën tonë. Organizuam një dasmë të bukur tek një restorant pranë kinema “Partizianit”.Orkestra përbëhej nga miqtë tanë, instrumentistët më të zgjedhur atë kohë, që erdhën krejt vullnetarisht. Kemi kërcyer lirshëm çdo lloj kërcimi, duke përfituar nga viti 1981, që ishte disi më i qetë.

Mbase gjëja më me vlerë në karrierën time, ka qenë krijimi i Orkestrës së Harqeve “Virtuozët e Rinj të Tiranës” në Liceun Artistik dhe më pas në Akademinë e Arteve. Është një histori më vete si u arrit. Nuk e di, mbase ishin fëmijët që më bënë dirigjent dhe më shtynë, që për rreth 15 vjet, t’i biem kryq e tërthor Europës duke fituar në konkurse tre Çmime të para në Hungari, Belgjikë, Austri, ndërsa në Vjenë fituam edhe Çmimin e madh të Bashkisë së Vjenës (2000), çmimi më prestigjioz.

Kur mora në dorë drejtimin e TOB-it, fillimi më dukej shumë i vështirë. Pranova, duke bindur veten se nëse do të dështoja, do të ikja menjëherë. Por ja ku jam ende këtu, tashmë i kënaqur me gjithçka kemi realizuar, pavarësisht gjithë vështirësive që hasim çdo herë.

Jam i kënaqur mbi të gjitha sepse, nëse në vitet e para mu desh të merresha shumë me organizimin e punëve në TKOB, e detyrimisht të lija pak mënjanë dirigjimin, tashmë mund të dirigjoj. Sepse unë nuk jetoj dot pa dirigjimin dhe muzikën në përgjithësi.

17

Punë Burrash Angazhimi: Diplomat i SH.B.A-së Mosha: 42 Qyteti/Shteti I lindjes: Chicago, Illinois Ku jeton aktualisht: Washington, DC Statusi civil: I martuar Këpucë apo atlete?

Këpucë, duke ëndërruar për atlete.

2. Me lidhëza apo ngjitëse?

Me ngjitëse.

3. Xhaketë unifome apo xhaketë sportive?

Xhaketë uniforme.

4. Kashmir apo të leshta?

Vetëm kashmir.

1.

Kapelë sportive apo republikë? Kapelë sportive, sigurisht.

6. Pranverë apo vjeshtë?

Vjeshtë.

7. John Varvatos apo Ermengildo Zegna? Varvatos për kohë të lirë, Zegna për punë.

8. Halle Berry or Selma Hayek?

Halle Berry.

9. E zezë apo blu e errët?

E zezë.

10. Kostum sportive apo serioz? z. serio Kostum 11. Kollare apo papijon?

Kollare, duke duartrokitur ata që duken mirë me papijon.

12. Me viza apo cërka?

Me viza.

13. Borë apo diell përvlues?

Diell përvëlues.

14. Basketboll apo futball?

Futboll amerikan: Go Bears! (thirrja e tifozave për skuadrën e Chicago-s).

15. Ngjyra apo neutrale?

Neutrale (përveç kollareve).

16. Pizza apo krah pule? Pizza.

17. Rombe apo viza?

Rombe (për çorapet).

18. Pardesy apo pallto e leshtë?

Pallto kashmiri.

19. Pantallona pa penca apo me penca? Pa penca!

20. 4×4 a makinë sportive? 4x4

21. Të gatshme apo me porosi? rri që gjëje rëdo Të dyja–çfa mirë.

12

Foto: Blerta Kambo

5.

Dr. B. Bix Aliu 22. Aksion apo komedi?

Komedi.

23. Birrë apo verë?

Verë (Pinot Grigio).

24. iPhone apo Blackberry?

Iphone.

25. Tuxedo apo kostum i zi?

Kostum i zi I qepur me kollare të zezë mëndafshi.

26. Pistakio apo kikirikë?

Pistakio.

27. Rottweiler apo German Shepherd? Shih-tzu Terrier (Rocco, qeni im që nga Shqipëria!).

28. Hotmail apo Gmail? Hotmail.

29. Harley apo Honda?

Harley.

30. Laptop apo iPad? Laptop.

31. Sushi apo Thai?

Sushi (California Rolls!).

32. SHBA apo Europë?

Sh. B. A.! Sh. B. A! (natyrisht).

33. Plasma apo LCD? LCD. 34. Portofol apo mbajtëse lekësh? Portofol.

35. Golf apo tenis?

Tenis.

dhjetor 2011

Bardhezi

Kur të fton Blendi Fevziu Cilido qoftë sebepi, eventet që organizon Blendi Fevziu kthehen në ngjarje të rëndësishme të kryeqytetit. Për faktin se aty nuk mungojnë personalitetet e politikës, medias dhe shoqërisë civile. Këtë herë sebepi ishte promovimi i librit të tij “Enver Hoxha”, botim i UET Press, i cili u organizua pasditen e të hënës në Galerinë Kombëtare të Arteve. Dhe ashtu siç pritej e gjithë Tirana ishte aty...që nga kryeministri Berisha te ministra të kabinetit, drejtues të mediave të ndryshme dhe figura të njohura të institucioneve më të rëndësishme dhe ekranit... sigurisht të veshur si për festë!

13

Kinkaleri

Ç’nuk dua në 2012!

Një gjë kam mësuar me kalimin e viteve. Është më e thjeshtë të kuptosh atë që nuk dëshiron, sesa atë që do.

Interesat, shijet, pëlqimet ndryshojnë, sofistikohen, përmirësohen a përkeqësohen. Ndërsa lista e gjërave që nuk do, mund të pasurohet, por rrallë ndodh të transformohet.

Prandaj e pres me qetësi dhe me dashuri 2012-ën. Gjithçka kam dashur erdhi në vitin që lamë pas, ashtu siç nuk e kisha menduar, e vrullshme, e pëlqyeshme dhe sidomos përmbushëse, në jetën personale ashtu edhe profesionale. Dhe unë nuk jam nga ato që kënaqem me pak J. Në listën e pashkruar në letër të premtimeve që i kam dhënë vetes për 2012-tën dallon angazhimi për t’i marrë gjërat më lehtë. Ja lista ime për baba apo mamagjyshin e vitit të ri!

Nuk dua të ndikohem nga aktorë e faktorë të parëndësishëm në humorin e ditës.

Nuk dua të më urojnë në kokën time, sepse edhe po e uruan nuk varet prej tyre.

Nuk dua të kem të drejtë në parashikimet e mia se kush do zgjidhet President në Maj. Nuk dua të rezultojë e vërtetë frika për ardhjen e një krize të fortë ekonomike.

Nuk dua të shoh fytyra politikanësh të ricikluar nga koshat e flakur të kujtesës.

Nuk dua të më trembin me daljet në ekrane gra hipokrite që s’kënaqen me postet që kanë.

Nuk dua të shpenzoj po kaq sa në 2011ën për veshjet e mia dhe s’di si do e mbaj këtë premtim.

Nuk dua të jem e zënë fundjavave me punë sepse dua të udhëtoj më shpesh.

Nuk dua të dua sepse e di që është më mirë të më duan.

Dhe për fund dua që të gjitha këto dëshira të më realizohen! Dua edhe t’ju them që do jetë një vit i bukur, të cilin kam fatin ta ndaj me ju. Mbarë e fat të gjithëve!

8

Jeta ime si “Beautiful” Me siguri që nuk ka ndonjë prej jush sapo mendoja të rrija me njërin, të që të mos ketë parë, në çfarëdolloj lija tjetrin, zbuloja se pa atë tjetrin moshe apo periudhe, ndonjë seri të nuk jetoja dot. Ose e anasjellta. Ose “Beautiful”-it. Me aq sa keni parë, të dhe ai problemi tjetër, ja e lë, po si gjithë keni kuptuar se kur vjen puna t’ia thuash. T’ia thuash copë? Që do tek ndjenjat e pastra (domethënë një tjetër? Apo që mes jush nuk po tek seksi), të gjithë dashurohen funksionon?! Nuk e di pse në të tilla (domethënë shkojnë në shtrat) me raste preferoj atë variantin, për të të gjithë. Domethënë mund të cilin meshkujt janë mjeshtra, por dashuroni njërin, pastaj të vëllain, që mua nuk më ecën: zhdukem, pastaj të atin, pastaj vëllanë e parë, nuk marr në telefon dhe pres që pastaj del një vëlla tjetër, pastaj ai ai tjetri ta kuptojë vetë që mes i pari nuk është vëlla me të dytin, nesh ka mbaruar. Por ja që nuk babai është xhaxhai… Uuuu, u qenkam e zonja në këtë punë. Më ngatërrova. Më mori historia me kot një mikesha ime tentonte të më vete. Kisha ndër mend ta krahasoja mbushte mendjen, duke më thënë jetën time me një tjetër aspekt t’ia thosha troç që kishte mbaruar. të “Beautiful” – it, trekëndëshat Normalisht që justifikimeve të dashurorë: Rixhi duhet të zgjedhë mia, që më vinte keq t’i thyeja mes Kerolajnit dhe Brukut, pastaj zemrën, ajo i përg jigjej që kur duan Bruku mes Rixhit dhe Tornit, pastaj të na thyejnë ne zemrën, askush Kerolajni mes Tornit dhe Rixhit, nuk e mendon dy herë... Mirë pra, Rixhi mes Brukut dhe Tejlorit, kam qëlluar zemërmirë. Dhe pak Tejlori mes Rixhit dhe Tornit, Bruku frikac ake për të marrë vendime. Pres prapë mes Tornit dhe Rixhit, pastaj që gjërat të rrjedhin dhe t’i marrin mes Rixhit dhe një vëllai tjetër të të tjerët vendimet në vendin tim (tek Rixhit por jo të Tornit… Epo pak a ajo historia para disa vjetësh, qëlloi shumë kështu jam dhe unë, vetëm që një të diel në mbrëmje erdhën të dy se pa Rixhin e sojin e sorollopin e në të njëjtën kohë në shtëpinë time. tij. Domethënë e gjej veten hera Pra më kapën në “flagrancë”, më lanë herës në të njëjtën situatë me që të dy, pastaj erdhën veç e veç dhe Brukun, duke u betuar se kjo do më thanë që më kishin falur, unë u jetë hera e fundit. Për herë të parë thashë që do rrija vetëm me atë dhe ndodhi para disa vjetësh, as vetë nuk kur më kapën herën e dytë, mori e kuptova se si. Unë isha lumturisht fund gjithçka, fillova jetë te re). e lidhur (me këtë nënkuptoj që Por paskam dhe një të keqe tjetër, qaja hera herës për gjëra nga më të që po e zbuloj tani tek vetja : nuk ndryshmet, por kjo është normale mësoj kurrë nga historitë e shkuara në një lidhje) dhe doja që kështu si (në fakt një gjë e kam mësuar, i unë të ishte dhe shoqja ime. Prandaj dashuri i muajve të fundit, për arsye vendosa që ajo të dilte me një djalë të ndryshme, të shpikura nga unë, që njihja unë. Që gjithçka të rridhte nuk ka ardhur ende në shtëpinë time, normal, pra të mos dukej si takim që Zermraimeepërhershme ka nisur i sajuar, në pritje të fundjavës unë ta frekuentojë sërish, sa për të pirë dola nja dy herë për kafe me këtë ndonjë çaj e për t’u sqaruar). Pra, tipin, pastaj për drekë dhe pastaj... për momentin, po i lë prapë gjërat Epo kuptohet, në fundjavë dolëm të rrjedhin. Sepse është shumë e ne të dy dhe me kaq u pa kjo punë. vështirë të zgjedhësh mes një të Ishim çift. Por unë ndërkohë isha dashuri fantastik, që t’i ka bërë muajt pjesë e një tjetër çifti?! E kotë këtu të e fundit shumë të bukur dhe atij që të shpjegoj se ç’hoqa atë periudhë, di bën t’i vësh shkelmin gjithçkaje që ke vetëm të them se, që nga ajo ditë, kur arritur në jetë vetëm për ta provuar marr vesh për ndonjë që ka lidhje edhe njëherë, për të njëqindtën dyfishë, thjesht më dhimbset. E di herë... Dhe e keqja është që askush mirë ç’heq i shkreti, dhe vetëm qejf nuk ma qan hallin. Te “Beautiful”-i që nuk është kjo punë. Po do thoni Brukun të gjithë e përqafojnë dhe i ju që mos qaravitem kot e të bëj si thonë se kanë besim që do zgjedhë viktimë, por të ndahem nga njëri e më të mirin. Po mu pse më thonë: të rri me tjetrin. E lehtë për ta thënë, mblidh mendtë e kokës e mos na hajde por aspak e lehtë për ta bërë. Sepse të na qash prapë?!

dhjetor 2011

LEGAL Pyesni juristin

DARJEL SINA

Jurist, pedagog në UET

Unë dhe motra ime jemi bashkëpronare 50/50 të një shtëpie buzë detit (trashëguar nga prindërit tanë). Ajo jeton aty sepse është e papunë, ndërsa për mua është një shtëpi e dytë. I është fiksuar që nuk do ta shesim shtëpinë dhe për më tepër pretendon që unë dhe ajo t’i ndajmë shpenzimet e faturave të saj për sa i takon ujit dhe energjisë elektrike. U bënë shumë vite që vazhdohet kështu, ndërkohë që unë dua pjesën time të përfitimit dhe kaq. Më thoni ju lutem, a mund ta detyroj unë atë që ta shesim shtëpinë? Së fundmi ka marrë edhe një kredi konsumatore duke vendosur kolateral apartamentin tonë. Kam frikë se nëse nuk detyrimet bankare (gjë që është shumë e mundur), mund të vijnë dhe të na e konfiskojnë. Çfarë mund të bëj në këtë situatë?

Në rastin konkret ne kemi të bëjmë me institutin e Bashkëpronësisë i cili sanksionohet në nenin 199 të Kodit Civil. Një bashkëpronar ka të drejtë ta shesë pjesën analoguese të tijën tek një person i tretë nën një kusht të vetëm i cili citohet nga neni 204 i Kodit Civil. Sipas këtij neni Bashkëpronari detyrohet të njoftojë më shkrim bashkëpronarët e tjerë nëse dëshirojnë të blejnë pjesën me të njëjtat kushte që do t’ia shesë personit të tretë.

Në rast se këta nuk përgjigjen brenda tre muajve se dëshirojnë të blejnë pjesën,

Ai&Ajo

bashkëpronari është i lirë të shesë pjesën e tij në persona të tretë. Ai duhet tua bëjë të njohur bashkëpronarëve të tjerë bashkëpronarin e ri.

Për sa i përket pjesës së kredisë hipotekimi kuptoj që është bërë vetëm për 50% e pjesës që i takon motrës tuaj. Pra banka ka të drejtë të shesë (pasi t’ju ketë lajmëruar me zyrën e përmbarimit) pjesën e motrës tuaj pasi pjesa juaj nuk mund të shitet nga momenti që ju kurrë nuk keni dhënë konsensusin tuaj.

KLODIANA TURHANI Psikologe klinike, shefe e departamentit të Psikologjisë në UET

Psikologu përgjigjet Gjendem shpesh në siklet në situata në të cilat vihet në diskutim raporti me të tjerët, ose kur jam në një farë mënyre subjekt i gjykimit të të tjerëve.

Bllokohem sepse sapo më vjen një përgjigje nëpër mend, nuk arrij të artikuloj po mendoj menjëherë vazhdimin e dialogut, në mënyrën më pezhorative të mundshme.

Gati gati luaj shah me trurin dhe imagjinatën time. Ndonjëherë ankthi është kaq i fortë sa kam ndjesinë e të vjellit, zëri dhe gjunjët më dridhen dhe filloj e skuqem. Më kanë thënë që mund të bëhet fjalë për fobi sociale... Si mund të kurohet kjo?

Përballja me tjetrin ose më mirë konfliktet e brendshme që krijohen gjatë ndërtimit të marrëdhënie ndërpersonale është një kërkesë që vjen shpesh në seancat me psikologun klinik. Kur subjekti e shikon mendimin e tjetrit si kyç për funksionimin e tij dhe ndihet i kërcënuar demonstron, se tjetri në disa raste perceptohet si objekt i keq, i cili, e cila i kërcënon ekzistencën e tij, e saj. Kjo gjë në disa raste çon në një fobi por në disa raste të tjera sipas dinamikave të historisë së subjektit në paranojë.

Frenimi që ndjen subjekti gjatë përballjes me tjetrin social apo ndjenja e ankthit që e përvesh në ato momente tregojnë se ankthi i

brendshëm i përjetuar nga subjekti është zhvendosur në një objekt të jashtëm kërcënues. Simptomat psiko-somatike që ju përjetoni tregojnë nivelin e lartë të ankthit.

Në këto raste, ajo që rekomandohet është që ju ti drejtoheni një psikologu klinik që t’ju mundësojë të flisni mbi këto shqetësime në mënyrë më të detajuar. Nën efektin e trasferencës që krijohet gjatë seancave terapeutike midis psikologut dhe pacientit do të shpalosen dinamikat e subjektit për sa i përket funksionimit të tij psiqik, mekanizmave mbrojtës, historisë familjare që kanë çuar në formimin e simptomave. kloturhani@yahoo.com

9

Kinkaleri KËSHILLAT E GJYSHES

ENKELEJDA FERROLLARI 7

Dietologia Ushqimet që të mbrojnë nga i ftohti Në këtë rubrikë do të gjesh të gjitha këshillat klasike të gjyshes për të zgjidhur problemet e vogla të shtëpisë. Si për shembull pastrimet në kuzhinë, njollat e vështira, duke përdorur metodat natyrale, tamam siç bënin dikur gjyshet tona

Në shtëpinë e Ali Babës Tapetët janë shpesh protagonistë të arredimit dhe kur bëhen pis me njolla, duket sikur nuk ke çfarë të bësh. Po kush e tha? Ky problem zgjidhet, mjafton ta mbulosh njollën me miell gruri e ta lësh ta thithë sa më gjatë që të jetë e mundur, pastaj fërkoje me furçë. Nëse ju derdhet verë mbi tapet, shpëlajeni shpejt me ujë të gazuar.

Pazar me mend Nëse shkoni në ndonjë dyqan me orendi të vjetra dhe duke ardhur vërdallë gjeni ndonjë nga ato vizatimet në kornizë me çmim të mirë, por nuk e merrni për shkak të njollave të verdha, mos e lini t’ju shpëtojë nga duart, sepse duke e spërkatur pak ujë me amoniak në pjesën e verdhë dhe duke e tharë me letër thithëse, do çliroheni menjëherë nga problemi i ngjyrës së verdhë dhe do jeni të kënaqur nga blerja.

Që lugët dhe pirunjtë të shkëlqejnë Nëse dëshironi që të flitet gjatë për darkën që po organizoni në shtëpi, kujdes ndaj setit të lugëve dhe pirunjve: duhet të shkëlqejnë! Po si t’ia bësh me ato njollat e errëta këmbëngulëse? Duhet të presësh një patate dhe ta fërkosh me pjesën e brendshme çdo lugë dhe pirun dhe pastaj t’i japësh shkëqlim me një copë të pambuktë. Ose, mund të lihen në ujë me sodë buke dhe pastaj të fërkohen një nga një.

Shpejt dhe mirë Nëse në mes të darkës, bie pak verë e kuqe mbi mbulesën tuaj të preferuar të tavolinës, nuk ka pse të prishet e gjithë darka për kaq pak! Pasi ta keni thithur me letër kuzhine, që njolla mos të zgjerohet, mbulojeni me kripë të imët. Sapo të krijohet mundësia, pastaj, duhet që pjesa e bërë pis të rri e tendosur dhe të hidhet sipër ujë i nxehtë. Rezultati do jetë mahnitës.

Jemi kundër ndryshkut!

Kudo që hekuri kontakton ujin ka rrezik të krijohen njolla ndryshku. Për t’i hequr nga rubinetat e të tjera si to, duhet që të përdoret pak lëng limoni ose uthull e bardhë për t’i fërkuar me sfungjer pjesët e ndryshkura. Nëse njollat rezultojnë shumë rezistente, vendos pak kerosen mbi një leckë mbaje në pjesën e ndryshkur dhe shpëlaje mirë.

10

Tani në dimër, të gjithë jemi sy e vesh ndaj mënyrave si të mbrohemi nga sëmundjet që na kapin sapo sistemi imunitar dobësohet. Por përveç shallit dhe dorashkava, shumë rëdësi kanë dhe ushqimet. Prandaj ne kemi pyetur dietologen tonë, Enkeleda Ferrollari, për mënyrat si ta luftojmë të ftohtin në tavolinë Ushqimi luan një rol të rëndësishëm për të pasur një trup të shëndetshëm për të parandaluar dhe për të kuruar sëmundje të ndryshme. Studime të shumta kanë treguar që mënyra e të ushqyerit ndikon fuqishëm dhe në forcimin e sistemit imunitar. Mangësitë e përbërësve ushqyes në organizëm mund të shkaktojnë defiçenca imunologjike të cilat bëjnë që organizmi të jetë më i dobët dhe të jetë më i ekspozuar ndaj sëmundjeve të ndryshme dhe ndaj virozave të stinës së ftohtë. Një stil jete i rregullt dhe një ushqim i ekuilibruar i pasur me të gjitha përbërsi tushqyes ndikojnë në forcimin e sistemit imunitar. Një ushqimi ekuilibruar është një dietë e që siguron sasinë e nevojshme të energjisë sipas nevojave të individit dhe të përbërësve makro dhe mikroushqyes. Rreth 60 për qind e kalorive ditore organizmi duhet ta sigurojë në formën e karbohidrave të përbëra (drithëra dhe nënprodukte të tyre) rreth 30 përqind nga yndyrna kryesisht në formën e yndyrnave të pangopura dhe 15 deri në 20 për qind nga proteinat bimore dhe shtazore që duhet të jenë në raporte të barabarta midis tyre (mishi, peshku, bulmetrat, fasulet, thjerrzat, qiqrat, etj). Por një rol të rëndësishëm në ruajtjen dhe forcimin e sistemit imunitar luajnë frutat dhe zarzavatet.

Janë të pasura me përbërës mikroushqyes në formën e vitaminave, të antioksiduesve dhe të kripërave minerale të cilat ndikojnë në mënyrë direkte. Studime të ndryshme kanë treguar efektet pozitive të disa mikroelementeve që i gjejmë tek zarzavatet në lidhje me sistemin imunitar. Karotenoidet që janë ngjyruesit natyral të frutave dhe zarzavateve kanë efekte shumë të mira antioksidues dhe ndikojnë në forcimin e sistemit imunitar. Karoteinoidet i gjejmë në sasi të konsiderueshme tek të gjitha frutat dhe zarzavatet me ngjyrë të fortë: speci, domatja, karrota, brokoli, etj. Disa përbërës mikroushqyes që gjenden tek hudhra, qepa, preshi kanë gjithashtu një ndikim shumë të mirë në përmirësimin e sistemit imunitar. Vitamina C që gjendet tek te gjitha frutat dhe zarzavatet dhe në sasi të konsiderushme tek agrumet, limonat, portokallet, mandarinat, qitroja, etj, është një mbrojtëse shumë e mirë ndaj virozave të të ftohtit.

Nëse konsumojmë një kokërr portokall në ditë ne kemi siguruar sasinë e nevojshme ditore të vitaminës C të organizmit. Por nga një studim i fundit spanjoll është parë që konsumimi i përditshëm i kosit ndihmon në përmirësimin e funksioneve imunitare tek personat që kanë një sistem imunitar të dobësuar. Janë pikërisht bakteret Lactobacillusbulgaricus dhe Streptocoçusthermophilus që ndihmojnë në stimulimin dhe përmirësimin e sistemit imunitar. ferrollari@yahoo.com

RREGULLA PEMA E VITIT TË RI 1 False apo jo, nuk është problem. Dilema e vërtetë është: jeshile apo e bardhë?

2 Dekorimet njëngjyrëshe janë për në vitrina shitjesh me shumicë: pema e Vitit të Ri duhet të jetë shumëngjyrëshe.

3 Numri i globave nuk duhet të jetë më i madh se i degëve të pemës.

4 Për t’i mbajtur miqtë larg zbukurimeve të pemës, sprocoji me llak.

5 Nëse pema e Bashkisë është më e bukur se jotja më mirë vitin tjetër dekoro një kënd si kasollja e lindjes së Krishtit. dhjetor 2011

NGA DUART E TUA

hëm. ts e d n ë h s të i n je io b e M Kështu është dhe moda Të hash bio është më shumë se një tendencë ushqyerje: është një stil jete, një angazhim ndaj vetes dhe Tokës, një provë dashurie ndaj trupit dhe shëndetit tonë USHIMET BIOLOGJIKE: ÇFARË JANË?

Quhen “bio” ato produkte kultivimi dhe rritja e të cilëve respektojnë mjedisin dhe shëndetin e njerëzve dhe të kafshëve.

Frutat, perimet dhe drithërat duhet të vijnë nga fara pa OMGJ dhe të jenë kultivuar pa antiparazitarë apo pleh kimik.

Agrikultura bio përdor metoda natyrale: rotacion të kulturave, riciklim të lëndëve organike dhe respekton stinët.

Në të njëjtën mënyrë, mishi, peshku, vezët dhe qumështi vijnë nga rritja natyrale e kafshëve ku është e ndaluar të përdoren hormone rritjeje dhe pluhura me origjinë shtazore jo biologjike. Antibiotikët përdoren me masë dhe kafshëve iu sigurohet hapësirë dhe kushtet e duhura për të jetuar mirë.

Produktet bio të përpunuara (bulmet, biskota, ushqime të gatshme...), duhet të kenë të paktën 95% të përbërësve me origjinë biologjike.

Nuk përmbajnë as OGM, as produkte kimike, as shtesa të tjera ushqimore, as konservantë.

AVANTAZHET E USHQYERJES BIO Produktet biologjike po bëhen gjithmonë e më të suksesshme

sepse ofrojnë avantazhe interesante: RESPEKTOJNË MJEDISIN DHE KAFSHËT. Agrikultura biologjike përbën një nga pikat e forta të zhvillimeve ekologjike. Zvogëlon ndotjen e lidhur me përdorimin e antiparazitarëve dhe nitrateve.

Mungesa e lëndëve helmuese. Me këto produkte nuk ke frikë se po ushqehesh me OMGJ dhe me helmet e plehrave kimike dhe anitparazitarëve: nuk kanë fare nga këto.

Një shije më e fortë. Duke qenë të pandryshuar, ushqimet, veçanërisht frutat dhe perimet, kanë shijen e tyre origjinale.

Vlera më të larta ushqyese.

Pra, nga kjo pikëpamje, ndryshimi me produktet e zakonshme (jo bio) nuk është veçanërisht domethënës, megjithatë pjesa më e madhe e studimeve tregojnë se ushqimet biologjike kanë sasi më të madhe mikro-ushqyesish.

Kështu patatet, domatet, pjeshkët, mollët, sallata, lakrat, spinaqi... përmbajnë pak më shumë Vitaminë C, magnez, hekur dhe polifenole.

Mishi, peshku dhe bulmetërat, nga ana tjetër, janë më të pasur me Omega 3.

Dhurata me ide për`sipër Si t’ia bësh që ambalazhi i dhuratave mos të kushtojë shumë, por të jetë gjithsesi i qëndrueshëm dhe i bukur?

Dhuratat e festave. Ok, i gjetëm dhuratat e duhura për të dashurit tanë, por tani që duhen ambalazhuar duket se historia nis nga e para! Por ne do ju propozojmë një zgjidhje ideale, aspak të kushtueshme, për t’i ambalazhuar dhuratat me material të riciklueshëm dhe objekte të vogla kuzhine. Mos u trembni, ambalazhimi i dhuratave mund të jetë: * i thjeshtë * me pak kosto * kreativ *argëtues Mos dilni nga shtëpia për të blerë letra me varak për të mbështjellë një dhuratë të vogël.

Edhe gazetat e vjetra mund të jenë një zgjidhje e mirë. Mbi një sfond bardhezi rri mirë një e kuqe e ndezur, kështu që lidhini me një fjongo të kuqe. Por nëse dëshironi diçka më chic, merrni një shirit të tejdukshëm dhe një prej mëndafshi të butë- ja ku krijuat një pako me të vërtetë të veçantë.

Suksesi i vogël na bën me krahë: pakoja e ardhshme do dekorohet me shirit mëndafshi jeshil dhe një dekor Krishtlindjesh. Pakoja e tretë është një lojë e vërtetë shiritash: tre të kuq e tre jeshil, të ndërthurur me njëri-tjetrin dhe të lidhur nga pas.

Dhe tani do krijojmë tre ambalazhe me objekte kuzhine.

Fillojmë gjithmonë me letrën e gazetës, duke zgjedhur një shirit me katrorë të bardhë dhe të kuq. Këto i zbukurojmë ose me drurë dekorativ në formë ylli, ose me shkopa kanelle, ka ide pa fund. Të gjitha janë origjinale dhe festive.

11

Botimet Media MAPO sh.p.k.

Bulevardi “Gjergj Fishta”, Nd.70, H.1, Kodi Postar 1023 TIRANA, ALBANIA Drejtore: Iva Tiço Kryeredaktore: Klaudeta Skënderasi Redaktore: Arta Çano Gladiola Bendaj Fotograf: Armand Sallabanda Art Designer: Ilir Drizari Bashkëpunëtorë: Agjencia: Bindi Model Management Diana Çuli Alfred Lela Ilva Tare Zefina Hasani Klodiana Turhani Darjel Sina Enkeleida Ferollarri Marketing & Menaxhim: Vera Përleka Cel.: 068 20 55 437 Email: v_perleka@yahoo.com Menaxher shitjesh: Robert Mane Cel.: 068 20 55 440 Llogaritë bankare: Banka Kombëtare Tregtare: 402167411CLPRCLALLJI ALL 402167411CLPRCFEURYL EURO Banka CREDINS: 67524 ALL 239126 EURO Raiffeisen Bank: 0002076051 ALL

6

PERMBAJTJE DHJETOR

NË KOPERTINË

Ema Andrea

12 rrëfime pa një Babagjysh

KUJTIME ME AROMË MOLLËSH DHE ZBUKURIMESH TË BËRA NË SHTËPI. DHURATAT QË BËN POR DHE ATO QË PRET. GATIMET TRADICIONALE DHE SAJESAT E MOMENTIT. KRISHTLINDJET E PAMUNDURA TË KËTIJ VITI DHE DARKAT QË I SHIJOJNË VETËM ME FAMILJEN. EMA ANDREA NË NJË RRËFIM NËN BREDH

8 Kinkaleri 12 Punë burrash Bix Aliu 13 Këtu ka festë Kur të fton Blendi Fevziu 14 Ditar në vetë të parë Zhani Ciko, para dhe pas vitit të mbrapshtë

20

a Andrea Në kopertinë: Em banda lla Sa nd ma Ar Fotot na” “Lu e im int jet Vesh na Sposa” bientet “Geraldi Fustanet dhe am

94 Eros Kur ndodh të kemi bad sex...

96 Mes fletësh Botimet e reja 98 En Prive Delina Fico

DOSSIER KOHË FESTE 31 32 36 40 42 44 46 48 50

Shpëtoni festat tuaja Grinçi dhe (ar)miqtë e tij Festat single. Ja si t’i menaxhosh Nga e gjithë bota me ëmblësi Ëmbëlsirat e festave. Di t’i njohësh më kloriket?

Kartolinat me postë...historia vazhdon E kuqe apo e artë?

Udhëtim në kokën e burrave Letër babagjyshit dhjetor 2011

EDITORIAL FASHION

Waiting for that night...

MBRËMJA E MADHE PO VJEN...FUSTANI ËSHTË GATI. DHE VETEN E SHEH NJË NATË PO, NJË NATË JO NË ËNDËRR ME ATË MODEL FLOKËSH DHE ME ATË GRIM, PËR TË CILIN KE JAVË QË MENDON. PSE MOS TË BËJMË CA PROVA NË QYTETIN KU DRITAT KANË NISUR TË NDIZEN?

62

STIL & BEAUTY

18 ADRESA PER T’U NDALUR

10 fakte për punësimin e grave në Shqipëri

54 Stil Personal PARFUMET Dorina Klosi, m e E DIMRIT ekstravagancën e thjeshtësisë 58 Tendencë Moda ka thurur pulovra 70 Marka e buk ur Christian Labou tin 20 vjet këpucë kult 72 Stil arredimi Madame Extra 30 82 Mjaftonë ta përmirësuar ër p Pranë oxhakut Truke itë jetën në 100 d 74 Realitet urban r to ek zh ro 86 Nën p ... sy në sh ie b Si të Produktet kozm ra tje etë vajzave të tike...më mirë n jë go ë m ë 88 Gojë vetes e bën ti Marketingun e farmaci?

90 Dietat VIP dobësojnë 78 Dermoroskop Sekrete që të yjet 91 Matu me Kur yjet të trego ush është e ..k ë. yr jnë Pasq kujdesin për lëku gjatë sa unë? rën ohu

Liu-Jo, Vesa Center, Rr. Abdyl Frashëri, Tiranë; Jardin de Paris, rr. Vaso Pasha, Tiranë; La Grieffe, Rr. Vaso Pasha, Tiranë; Tres Jolie, Rr. Vaso Pasha, Tiranë; Migato, Rr. Myslym Shyri, Tiranë, City Park,

92

Km.5,Autostrada Tiranë-Durrës, Riviera Center, Vlorë; Glamorous, Rr. Myslym Shyri, Tiranë; In Style by Genta, Rr. Vaso Pasha, Tiranë; American Apparel, Rr. Myslym Shyri, Tiranë; Geraldina Sposa, Rr. Dëshmorët e 4 Shkurtit,

Vitaminiz të ndihesh 8 V që të bëjnë grua Tiranë.

Art galeri Petraq Pecani, Rr. Myslym Shyri, Tiranë Emi Bijoux & Accessories, Blvd. Zhan d’Ark Tiranë So Chic, përballë Drejtorisë së Policisë, Tiranë

7