Mapo 11 12 dhjetor week ok by Gazeta Mapo

aktualitet

MAPOLUNCH

Mediat belge: Deputeti shqiptar, i dënuar për vrasje, Frroku: Janë trillime

Blendi Salaj; “Peshku me ujë” i online-it

Mediat online në Belgjikë thonë se deputeti shqiptar Mark Frroku është dënuar me 10 vjet burg, si bashkëpunëtor në vrasjen e një shqiptari në vitin 1999. Mark Frroku: Nuk kam asnjë lidhje Faqe 6

Mira Kazhani Jam duke ngarë makinën për të mbërritur në “Rogner” kur celulari bie. Është motra ime, Besa. Si çdo motër dhe si më e vogël, është... Faqe 31

single & the city Iva tiço

magazine

Julian E. Zelizer

recensë

Albana Alia

politikë VS media

Hugh Schofield

E shtunë-diel 11-12 janar 2014

Themelues henri Çili- Kryeredaktor Arion Sulo - Numër 1106 Viti V botimit. Çmimi 30 lekë. 1.5 euro. www.mapo.al e-mail: gazetamapo@gmail.com. Adresa: BLV "Gjergj Fishta"

Korrupsioni

në kërkim të peshqve të medhenj

Vendi më i korruptuar në Ballkan po shkund dhjetëra dosje antikorrupsion, por a mund ta fitojë Rama këtë betejë? Akuzat për luftë dhe kapital politik, por edhe pikëpyetjet mbi sistemin e prokurorisë dhe drejtësisë

intervista e javës

editorial

Propozimi i majtë për të festuar vendosjen e diktaturës alfred lela

Free to choose

PROCESE DHE SALIERË

Teoria e Ekuilibrit të Përgjithshëm e Leon Walras

Rudolf Marku

Faqe 3

Përtej privatësisë:

Faqe 29

MILTON FRIEDMAN Faqe 26

Mapo libri

Venera Lumani rrëfen jetën jashtë skenës Harrojeni shkumën e detit dhe veshjet e praruara. Fituesja e “The Voice 2”, Venera Lumani na tregon që fle me pizhame të trasha e të ngrohta, si dhe disa sekrete të tjera Faqe 19

Veliaj: Nëse drejtësia do lodhet nga dosjet, drejtësinë Basha në tropojë: s’do ta bëjnë më “të lodhurit” Shtëpi e lirisë që respekton Ministri i Mirëqenies Sociale dhe Rinisë e sheh fotografinë e katër muajve të parë të qeverisë si një ofensivë frontale kundër paligjshmërisë, që u premtua në fushatë dhe që publiku po e mbështet. Premtimi për të kërkuar konsensusin e opozitës për reformat e mëdha dhe sugjerimi për PD se duhet të negociojë me forcat e djathta për statusin e qershorit Faqe 10-11

esse

edhe kundërshtarët

Kryetari i opozitës mori pjesë në 23-vjetorin e themelimit të Partisë Demokratike të Tropojës. Basha bëri sërish thirrje për bashkim nga më i vjetri tek më i riu

Faqe 5

Nevila Nika: Pse refuzoi gjyshi im të shkruante biografinë për Zogun Përse krijimtaria dhe emri i Ismet Totos, i ekzekutuar me varje në burgun e Gjirokastrës më 1937, u lanë në harresë? Mbesa, Nevila Nika ka zbuluar arsyen tek një incident i shumë viteve më parë mes tij dhe atij që do të bëhej diktatori i shqiptarëve, Enver Hoxha Faqe 21

2 JONILA GODOLE Në përkthim ndjej nevojën e paskajores së gegnishtes

e shtunë-e diel, 11-12 janar 2014

REPORtAZH Komuna e Parisit, Getoja e kuqe

www.mapo.al

DOkumENtE Dosjet e FBI për Camus e Sartre

Nr. 24 (269), Viti Viii botimit dhjetor 2013 Çmimi 300 Lekë

Jo vetëm politikë si zakonisht

e përmuajshme

EDI RAMA-NJERIU I VITIT

RREFIMI I KRYEMINISTRIT Intervista Ekskluzive/ Raportet e reja e të vjetra me Metën, Ngjelën, Zogajn, Blushin, Imamin, Kokëdhimën dhe eulogjia për Olldashin … Pse është i gatshëm të qeverisë vetëm një mandat, por të realizojë vizionin e tij për Shqipërinë. Detaje rreth ‘obsesionit’ kryeministror, raportit të shumëpërfolur me vdekjen dhe … pesë portrete të paautorizuara nga Mero Baze, Armand Shkullaku, Henri Çili, Belina Budini dhe Gilman Bakalli.

E shtunë-diel, 11-12 janar 2014

www.mapo.al

Editorial

Foto e javës

Propozimi i majtë për të festuar vendosjen e diktaturës

Alfred Lela

Besimtarë Ortodoksë duke ndezur qirinj në kishën e Shën Palit në Durrës, me rastin e festës Ortodokse të Epifanisë

javore

Foto: LSA

libri

E shtunë-diel,11-12 janar 2014 Na vizitoni çdo ditë në www.mapo.al

Në brendësi Veliaj: Nëse drejtësia do lodhet nga dosjet, drejtësinë s’do ta bëjnë më këta “të lodhurit” Ministri i Mirëqenies Sociale dhe Rinisë e sheh fotografinë e katër muajve të parë të qeverisë... Faqe 10

4 5 6 13 15 31

Politikë

Qeveritë mblidhen në Prizren, Thaçi: Ngjarje historike

Politikë

Basha: Qeveria po mashtron, shqiptarët po i kthejnë sërish sytë tek PD

Nevila Nika rrëfen për gjyshin: Pse refuzoi të shkruante biografinë për Zogun

Kronikë

Mediat belge: Deputeti shqiptar, i dënuar për vrasje, Frroku: Janë trillime

Ekonomi

Në kërkim të borxhit të fshehur të qeverisë

Gossip

Hollande, një skandal seksual shpërthen në Francë

Venera Lumani Shumë e re për miq të vjetër

MapoLunch

Blendi Salaj;“Peshku me ujë” i online-it

Kolona / ide/ debate

ide

Nova demokratia

esse

Idi, essi,uni

Recensë

Mapo lunch

Anastas Angjeli Ylli Pango

Tonin Gjuraj

Luljeta Lleshanaku

Rudolf Marku Mira Kazhani

Botimi i përvitshëm i së përjavshmes The Economist The world in 2014 rendiste ndër ngjarjet e rëndësishme të vitit festimet për 100-vjetorin e fillimit të Luftës I Botërore. Duke kontekstualizuar ngjarjen me përpjekjet gjatë vitit në vazhdim për të siguruar paqe në zonat e konfliktit, Daniel Franklin vërente se Lufta e Parë dhe tmerret e saj duhet t’u shërbejë diplomatëve si kujtesë për atë se cila mund të jetë alternativa e paqes. Ndërkohë në Shqipëri, njëra prej partive kompozitore të koalicionit qeverisës, LSI propozoi të enjten një përvjetor tjetër, i cili ka lidhje jo me fillimin e Luftës së Parë por me mbarimin e së Dytës. Në fjalët e Luan Ramës, përvjetorin e 70-të të çlirimit të vendit. Por ajo që për disa mund të jetë ‘çlirim’, për të tjerë mund të shihet thjesht si një tjetër robëri. Dalje nga çizmja e të huajit, por rënie nën thundrën e tëndit. Nuk ka ndonjë dallim cilësor mes shtypjeve. Viti 1944 për Shqipërinë dhe popullin e saj mund të jetë në fakt paqja që i dha fund të gjitha paqeve. Shqipëria u la e lirë, apo u çlirua nga gjermanët e italianët, por u zhvendos, me radhë dhe dhimbshëm, nën sundimin apo patronazhin politik e ekonomik të Jugosllavisë në fillim, Bashkimit Sovjetik më pas, dhe në fund të Kinës maoiste. Ideologjia e kësaj të fundit i dhunoi shqiptarët me atë që ndoshta është momenti më zhbërës i endemikës sociale e shpirtërore të tyre, Revolucioni Kulturor i aplikuar në Shqipëri në formën e ateizmit, shembjes së institucioneve të kultit, përndjekjes, sidomos të klerit katolik, dëbimit të shkrimtarëve dhe intelektualëve drejt periferisë e punës prodhuese, e të tjera. Të gjitha këto kapërcime nga një aleancë në tjetrën, sigurisht nuk bëheshin për lirinë dhe mirëqenien e popullit shqiptar, por për të siguruar pushtetin personal të Enver Hoxhës dhe klikës së tij diktatoriale. Në proces e sipër, duke e tëhuajëzuar vendin me vlerat dhe konceptet europiane dhe duke e afruar me ato lindore. Kjo vazhdoi deri në Lëvizjen e Dhjetorit ‘90. Shqipëria e qitun me krye në hi nga komunizma e kish ngritur megjithatë, në tmerr dhe në mjegull, një antenë me anë të së cilës kapte valët e një bote prej së cilës padronët e rinj medemek e kishin shpëtuar në 44-ën e lirisë sipas tyre. Kjo është historia, por kronika e ditës ka edhe më. Për shembull te ftesa e Luan Ramës për “një komision të posaçëm shtetëror gjithëpërfshirës. Gjithëpërfshirës në dimensionet e vlerave që mbart dhe sjell 70-vjetori i çlirimit të atdheut.” Çfarë parashikohet te kjo gjithëpërfshirje? Opozita dhe fasha të tjera të shoqërisë që nuk e shohin ‘44 si çlirim, por si një robëri të brendshme stërpikur me despotizëm lindor, apo komunistët nostalgjikë e ata të linjës së ashpër, të asaj prerje që u pa në festimet e 69-vjetorit të çlirimit në Varrezat e Dëshmorëve të Kombit, kur kokat e establishmentit të majtë politik i shoqëronte hija makbethiane e portretit të diktatorit? A ka te kjo ‘gjithëpërfshirje’ përpjekje të rikthimit të Enver Hoxhës si një ‘dimension’, për të përdorur fjalën e z. Rama? Për të ngritur një bust të Hoxhës duke shfrytëzuar riardhjen në pushtet të së majtës për rilegjitimim të figurës së tij? Duke u ‘hakmarrë’ ndaj Berishës për ridimensionimin e Mbretit Zog? Shenja të revanshit të kuq janë dhënë ndërkohë. Në Ballsh u dhunuan varret e të vrarëve nga diktatura komuniste; në Tiranë pati përpjekje për të rrëzuar bustin e Mbretit Zog në bulevardin qendror; Rexhep Qosja bën vende në faqet e të përditshmeve edhe kur reminishencat e tij enveriste janë hapur abuzive. Edhe një antikonformist i dikurshëm dhe antienverist i vetëshpallur si Edi Rama, sot kryeministër i vendit, e gjeti formën për të bërë pjesë të kitsch-it urban një moment ruralo-komunist si Konferenca e Pezës. Kështu propozimi i Luan Ramës në emër të LSI, që me gjasë do të përqafohet nga mazhoranca me gjithsej, në dikotominë e vet bart një rrezik unik. I futur brenda makiazhit të hollë propagandistik të “ditës së madhe të çlirimit”, mëton që, me egërsinë e brishtë që bart çdo butësi e fortë të ridimensionojë sjellësin e lirisë që i dha fund të gjitha lirive. Sjellësin e fatkeqësive, më saktë. Enver Hoxhën.

E shtunë E shtunë - e diel - e diel 28-29 13-14 dhjetor prill 2013 www.mapo.al

“Takimi i Prizrenit shënon fillimin e qeverisjes së përbashkët strategjike me një qëllim dhe vizion, vizionin euroatlantik”

"bashkimi

Qeveritë mblidhen në Prizren, Thaçi: Ngjarje historike M

bahet sot në qytetin historik të Prizrenit në Kosovë mbledhja e parë e përbashkët e dy qeverive, asaj të Shqipërisë dhe asaj të Kosovës. Më shumë sesa rëndësia e vendimeve që do të merren, duket se mbajtja e një mbledhjeje të tillë ka rëndësi simbolike për gjithë faktorin shqiptar kudo ndodhet, po ashtu edhe për vendet e rajonit dhe më gjerë. Duke folur lidhur me këtë ngjarje, kryeministri kosovar i cili dje ka inspektuar vetë personalisht përgatitjet në hotelin ku do të mbahet mbledhja, ka theksuar se kjo është një mbledhje historike, të cilën shqiptarët kanë më shumë se një shekull që presin të ndodhë. “Nesër (sot) ndodh ngjarja historike që është pritur padrejtësisht të ndodhë për më tepër se një shekull. Takimi i Prizrenit shënon fillimin e qeverisjes së përbashkët strategjike me një qëllim dhe vizion, vizionin euroatlantik”, - tha kryeministri Thaçi. Më tej ai shtoi se ky takim ka gjithashtu një simbolikë proeuropiane, pasi simbolikisht ofron një rajon me kufi të hapur dhe pa barriera të së kaluarës. “Është dashur sakrificë shekullore brezash që të ndodhte krejt natyrshëm ky takim i përbashkët i Qeverisë së Republikës së Kosovës dhe Shqipërisë, i qeverive tona. Ky takim përshëndetet edhe nga miqtë ndërkombëtarë. U bënë gjashtë vite që në gjeografinë politike të Evropës u lind një shtet i ri, shteti i Kosovës, ku edhe e kurorëzuam dinjitetshëm ëndrrën shekullore të qytetarëve tanë me shpalljen e Kosovës shtet të pavarur dhe sovran, shtet demokratik. Kur vendi ynë mori atributin më të lartë të organizimit politik të krijimit të shtetit të pavarur. Pavarësia e Kosovës ka sjellë më tepër paqe e stabilitet për tërë rajonin. Prandaj, ka qenë dhe mbetet prioritet i Qeverisë së Kosovës, bashkëpunimi i ngushtë me të gjitha vendet e rajonit. Nesër në Prizren mbahet mbledhja e parë e përbashkët e dy qeverive, Qeverisë së Republikës së Kosovës dhe asaj të Shqipërisë”, - u shpreh Thaçi. Në këtë mbledhje të dyja qeveritë pritet të nënshkruajnë tri marrëveshje bashkëpunimi, si dhe dy vendime për mbështetje financiare për Luginën e Preshevës. Detajet e kësaj mbledhjeje dhe axhendën e saj, bashkë me pikat e rendit të ditës dhe dokumentet e nevojshme i ka rakorduar

me Qeverinë e Shqipërisë, ministrja e Kosovës për Integrime Evropiane, Vlora Çitaku. Për këtë qëllim, Çitaku ka qëndruar në Tiranë bashkë me ministrin e Tregtisë dhe Industrisë, Bernard Nikaj, ku janë takuar me kryeministrin shqiptar, Edi Rama dhe vartës të tij, për hartimin e përbashkët të konceptit të mbledhjes së përbashkët ndërqeveritare. Siç mësohet, mbledhja e qeverive do të mbahet në Hotel “Theranda”, ndërsa konferenca për shtyp mbahet tek “Lidhja e Prizrenit”. Ministria e Punëve të Jashtme të Shqipërisë ka zbardhur dje në mesditë axhendën duke bërë të ditur se pas ceremonisë së hapjes së mbledhjes nga dy kryeministrat, do të vijohet me shqyrtimin e dokumentit për bashkëpunim dhe partneritet strategjik ndërmjet Republikës së Kosovës dhe Republikës së Shqipërisë, i cili do të nënshkruhet nga dy kryeministrat. Mbledhja do të vijojë me shqyrtimin e disa marrëveshjeve ndërmjet Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë dhe Qeverisë së Republikës së Kosovës, për bashkëpunimin në lehtësimin e tregtisë, në fushën e transportit dhe infrastrukturës, bashkëfinancim të pajisjeve mjekësore të Maternitetit të Preshevës, si dhe jetësimin e bashkëpunimit në rrafshin konsullor ndërmjet dy vendeve tona. Mes dy qeverive do të bisedohet për avancimin e axhendave integruese të dy vendeve, themelimin e Komisionit të Përbashkët Teknik për përkthimin e legjislacionit të BE-së, si dhe bashkëpunimin në sferën e përafrimit të legjislacionit. Në mbledhje do të shqyrtohen dhe projektide për bashkëpunim në fushat e kulturës, sigurisë, energjisë dhe përmirësimit të standardeve të jetesës së shqiptarëve në rajon.

Nishani darkë me ambasadorët: Zgjedhjet ishin konkurruese Presidenti i Republikës, Bujar Nishani ka pritur pasditen e së premtes në selinë e Presidencës përfaqësuesit e trupit diplomatik në Tiranë, për përurimin e bashkëpunimit gjatë vitit të ri 2014. Në fjalën e tij, Presidenti ka përmendur arritjet e vitit të kaluar dhe angazhimin e tij për përmirësimin e defekteve të verifikuara në fazat e proceseve që po kalon Shqipëria. “Sapo kemi hyrë në vitin 2014 dhe ju uroj të gjithëve një vit të ri të gëzuar! Ju falenderoj shumë për bashkëpunimin që patëm vitin e kaluar. Në 2013-ën, zhvillimet në vendin tonë u fokusuan tek zgjedhjet parlamentare. Rekomandimet e OSBE/ODIHR-it janë një udhërrëfyes për përmirësimin e procesit në të ardhmen. Raporti i OSBE-ODIHR-it doli në përfundimin se zgjedhjet tona ishin konkurruese dhe dëshmuan respekt për liritë themelore”, - ka deklaruar Nishani. Duke

vlerësuar programin e mazhorancës së re qeverisëse të vendit, kreu i shtetit ka theksuar se prioritet do të mbetet procesi i integrimit europian. “Qytetarët shqiptarë prisnin më shumë nga vendet e BE-së për statusin. Por pavarësisht vendimit të Brukselit, integrimi europian mbetet prioritet i vendit tonë”, - ka thënë ai. Më tej Presidenti ka premtuar angazhimin e Shqipërisë në vazhdimin e rolit konstruktiv për stabilitetin e rajonit. “Shqipëria do të jetë përkrah vendeve aleate si SHBA dhe BE, në përkrahje të paqes”, - ka shtuar ai. Ndër të tjera, kreu i shtetit shfrytëzoi rastin për të sugjeruar përcaktimin e kohës kur Shqipëria do të marrë drejtimin e OSBE-së. “Shqipëria ka kapacitete për të drejtuar institucione të rëndësishme. Është çasti të përcaktohet koha kur Shqipëria do të marrë drejtimin e OSBE-së”, - u shpreh Presidenti.

Ka qenë zëvendësministri i Financave, Ervin Mete, ai që ka kthyer përgjigje negative dje në komisionin e Ekonomisë për këtë propozim të LSI-së, duke nënkuptuar edhe votën kundër të mazhorancës. Sipas tij, qeveria është e papërgatitur në këtë moment që të pranojë një kërkesë të tillë, për shkak të impaktit të madh që do të kishte ajo në buxhetin e shtetit.

Rama kryetar nga Kongresi, procedurë antistatutore Që nga 26 shtatori i vitit të shkuar Edi Rama drejton Partinë Socialiste pa mandat. Kjo pasi në këtë datë i skadoi mandati 4-vjeçar që kishte fituar që në 2009, kur konkurroi sipas parimit “një anëtar-një votë”. Në bazë të Statutit, neni 27 i tij, tashmë posti i kryetarit të partisë konsiderohet vakant dhe për këtë qëllim parashikohen një sërë hapash proceduralë deri në zgjedhjen e kryetarit të ri. Kështu sipas këtij neni “Kur vendi i Kryetarit të Partisë mbetet vakant, Asambleja Kombëtare mblidhet brenda 15 ditëve dhe thërret brenda 30 ditëve Kongresin e Jashtëzakonshëm të Partisë, për administrimin e kandidaturave dhe caktimin e datës së votimit për zgjedhjen nga anëtarësia të kryetarit të ri të partisë, e cila nuk duhet të jetë më vonë se një muaj nga data e zhvillimit të Kongresit”. Por duket se ky detyrim

statutor nuk do të zbatohet prej Ramës, i cili ka zgjedhur që rikonfirmimin e tij në krye të PS-së të mos e bëj duke u votuar nga anëtarësia, por duke u votuar nga një prej forumeve të tjera, siç mund të jetë kongresi. Duke folur dy ditë më parë në emisionin “Opinion” ai do të shprehej se “në partitë politike që bazohen në parimin ‘një anëtarnjë votë’, ku kryeministri është në të njëjtën kohë dhe kryetar partie ose kryetari i partisë bëhet kryeministër, kur fitohen zgjedhjet nuk ka zgjedhje sipas parimit ‘një anëtar-një votë’, por ka konfirmim të mandatit të kryetarit të partisë si kryeministër i vendit”. Në fakt kjo është një praktikë që nuk bazohet në statut, pasi siç theksuam dhe më sipër, ai njeh si mënyrë të zgjedhjes së kryetarit vetëm atë të votimit nga anëtarësia sipas parimit “një anëtar- një votë”.

E shtunë - e diel 11-12 janar 2014

www.mapo.al

i qeverive

Kryetari i opozitës mori pjesë në 23-vjetorin e themelimit të Partisë Demokratike të Tropojës. Basha bëri sërish thirrje për bashkim nga më i vjetri tek më i riu

Basha: Qeveria po mashtron, shqiptarët po i kthejnë sërish sytë tek PD-ja Kryetari i PD-së në Tropojë: “… Duke denoncuar ‘tritolpolitikën’ e Edi Ramës, si një politikë shkatërrimtare që synon të riciklojë konfliktualitetin më të egër në historinë e pluralizmit, ne demokratët i themi Ramës se do të të izolojmë në kullën tënde të ‘barutit” TIRANË Kryetari i opozitës, Lulzim

Basha iu bashkua dje demokratëve të Tropojës në 23-vjetorin e themelimit të PD-së në këtë qytet. Në nisje të fjalës së tij, Basha theksoi se Tropoja mbetet e lidhur pazgjidhshmërisht me demokracinë , “përmes kontributit historik që dhanë Azem Hajdari, Sali Berisha e qindra e mijëra demokratë të tjerë të kësaj treve, që nga nisja e lëvizjes studentore e deri në ditët e sotme”. Basha u shpreh gjithashtu se shqiptarët po i kthejnë sërish sytë tek Partia Demokratike, kundrejt atyre që ai i cilësoi “mashtrime të së majtës”. “Shqiptarët po kthejnë sërish sytë e shpresës dhe pritshmërive nga Partia Demokratike, sepse janë përballur që në këta muaj të parë me zhgënjim, me dëshpërim për atë çfarë u ofron sot kundërshtari ynë i majtë. Çfarë u ofron? Mashtrime pafund të një burri që as nuk skuqet, as nuk zverdhet, edhe kur mashtrimin e ka mbrapa shpatullave të tij në ekran, siç e kishte mbrëmë. Premtoi se legalizim falas s’ka; premtoi ulje çmimesh, rritje çmimesh; premtoi shëndetësi falas, nuk ka; premtoi heqjen e TVSH-së për ushqimet e shportës, asnjë nuk hoqi. Kjo është qeveria e mashtrimeve”, - tha Basha. Kryetari i PD-së cilësoi alarmante

Dedikimi

"Tropoja e Hajdarit dhe Berishës, shtëpi e lirisë që respekton edhe kundërshtarët" Kreu i PD-së tha dje në Tropojë se është krenar që i është besuar drejtimi i partisë që ka pasur dy liderë nga kjo trevë, Azem Hajdarin dhe Sali Berishën. “Demokratët e Tropojës erdhën nga historia dhe udhëtojnë në histori si bastioni i demokracisë dhe europianizimit, por edhe si një shtëpi e hapur e lirisë për të gjithë të tjerët, madje edhe për kundërshtarët tanë të së majtës, gjithashtu janë pakicë, por që janë respektuar siç na ka hije ne demokratëve brenda botëkuptimit tonë si njerëz të lirë që punojnë për unitetin kombëtar, kohezionin mbarëshoqëror në vlerat e lirisë që janë busulla jonë”.

edhe situatën e rendit në vend. Sipas tij, pasojë e kësaj situate janë spastrimet me karakter politik që iu bënë Policisë së Shtetit. “Oferta e tyre është ‘tritol-politika’. Me ‘tritol-politikën’ kanë konceptuar projektin e tyre për kundërshtarin dhe kundërshtimin, si diçka që frikësohet apo zhduket mes shpërthimit dhe pluhurit. Duke denoncuar ‘tritolpolitikën’ e Edi Ramës, si një poli-

tikë shkatërrimtare që synon të riciklojë konfliktualitetin më të egër në historinë e pluralizmit, ne demokratët i themi Ramës se do të të izolojmë në kullën tënde të ‘barutit”, - u shpreh Basha. Ashtu si edhe në takimet e tjera, Basha ka kërkuar bashkimin e demokratëve nga më i pari deri tek më i riu, “për t’u kthyer shpresën dhe besimin shqiptarëve tek e ardhmja”.

PD: Procesi ndaj Xhelal Mziut, i montuar politikisht

Berisha për Ramën: Gjykojeni vetë, normal apo i sëmurë?

Takimi me Donohoe, Basha: Qeveria nuk po lexon mesazhet e BE

TIRANË Deputetë të Partisë Demokratike vizituan dje në burgun 302 kryetarin e Bashkisë së Kamzës, Xhelal Mziu. Deputetët Arben Ristani, Flamur Noka dhe Aldo Bumçi zhvilluan një takim me Mziun, duke e cilësuar më pas procesin ndaj tij si politik. Deputeti Flamur Noka deklaroi pas takimit se procesi ndaj Xhelal Mziut është një skenar i mirorganizuar. “…Kjo qeveri po përpiqet dhe po demonstron që po luan me dy standarde, nga njëra anë një i zgjedhur vendor arrestohet si të ishte një kriminel shumë i rrezikshëm dhe dhunohet edhe familja e tij nga ana tjetër një i zgjedhur vendor që është përfaqësues i forcës përfaqësuese në pushtet del në fotografi me kreun e pozitës për të kërkuar mbrojtje ndaj drejtësisë…Kjo është fytyra e kësaj qeverie. Ne u kërkojmë dhe i bëjmë thirrje të gjithë atyre që kanë montuar këtë skenar që po luajnë me zjarrin, dhe sigurisht kush luan me zjarrin do të digjet shumë shpejt vetë me zjarrin”, - tha ai. Kryetari i Bashkisë së Kamzës u arrestua në 20 dhjetor 2013 për shpërdorim detyre. Ai akuzohet për pabarazi në tenderin e rrugës Valias i Ri- Laknas. Seanca gjyqësore ndaj Mziut do të zhvillohet më 13 janar.

Ish-Kryeministri Sali Berisha komentoi dje në faqen e tij në “Facebook” intervistën e dy ditëve më parë të kreut të ekzekutivit dhënë gazetarit Blendi Fevziu. “Edvin Kristaq Rama në statusin e Facebook-ut të tij më datë 9 dhjetor shkruan: ‘Të ndëshkohet ministri i Mbrojtjes, Arben Imami”. Edi Rama më datë 9 janar në Opinion,TV Klan deklaron: ‘Statusin për Imamin në FB tim nuk e kam shkruajtur unë’ ( me siguri e kishte dhënë Facebook me qira!!!!) Edi Rama më datë 9 janar në Opinion: ‘Rritja e prodhimit të energjisë shoqërohet me rritjen e çmimit të energjisë’ !!!!!! Edi Rama mbrëmë në Opinion: ‘Në 100 ditët e para qeveria Ram -Meta nuk ka pasur asnjë dështim”!!! Këtij i thonë.............Vlerësojeni vetë!!”,- shkruan Berisha.

TIRANË Kryetari i Partisë Demokratike, Lulzim Basha zhvil-

loi dje një takim me ministrin për Çështjet Europiane të Republikës së Irlandës, z. Paschal Donohoe ku u diskutua mbi procesin e integrimit Europian të Shqipërisë, situatën politike në vend, rolin e opozitës etj. “Z. Basha e njohu Ministrin Donohoe me shqetësimin e përgjithshëm në vend për shkeljet flagrante të Kushtetutës dhe ligjit nga ana e qeverisë shqiptare, klimën që ajo ka krijuar të mosrespektimit të shtetit të së drejtës, fushatës së sulmeve të paprecedentë ndaj institucioneve të pavarura dhe parimeve themelore të balancës e ndarjes së pushteteve, uzurpimin politik të organeve të ruajtjes së rendit, goditjen ndaj themelit të demokracisë përmes praktikës së blerjes së votës, shkelmimin e konsensusit demokratik etj”, - thuhet në njoftimin për shtyp të PD-së. “Për më tepër, qeveria nuk po arrin ende ta lexoje e të nxjerrë mësime nga mesazhi i qartë i Bashkimit Europian se denigrimi i standardeve demokratikë nuk ka për t’u pranuar asnjëherë nga partnerët e aleatët tanë europianë”, - u shpreh Basha gjatë takimit.

E shtunë - e diel 11-12 dhjetor 2014

www.mapo.al

Seks me të bijën, arrestohet babai dhe tre të tjerë Lushnjë- Seks me të bijën prej katër muajsh, policia e Lushnjës arreston babain 45-vjeçar dhe tre të tjerë të dyshuar po ashtu se kanë kryer seks me adoleshenten 13-vjeçare në fshatin Lekaj të këtij rrethi. B.L, 45 vjeç, babai i vajzës 13-vjeçare, mbrëmjen e së enjtes tentoi të kryente marrëdhënie seksuale me të, ndërsa kishte abuzuar së paku edhe katër herë të tjera më parë me të bijën. B. L, u denoncua nga vajza e tij në praninë e gjyshit dhe më pas edhe të nënës, si dhe të një psikologeje. Policia tha se pas denoncimit të vajzës kishte arrestuar edhe disa persona të tjerë, Ardis Leka, 22 vjeç, Bertol Leka, 25 vjeç, si dhe Fation Gashi, 24 vjeç, të gjithë banues në fshatin Lekaj të Lushnjes. Sipas burimeve të policisë, të gjithë personat e mësipërm akuzohen për kryerje të marrëdhënieve seksuale me të mitur nën 14 vjeç. Lajmi u bë i ditur për “Mapo” dje në mbrëm-

je nga burime të policisë së qarkut të Fierit, që thanë se M.L, 13 vjeçe, kishte denoncuar fillimisht të atin se kishte kryer me të marrëdhënie seksuale së paku katër herë, ndërsa mbrëmjen e së enjtes ai kishte tentuar të kryente sërish marrëdhënie me të bijën. Sipas pretendimit të vajzës, abuzimi ka nisur në muajin tetor, kur ajo është gjetur vetëm në dhomë, ndërsa i ati ka hyrë aty në kohën kur nuk ka qenë e ëma dhe më pas e ka detyruar të kryejë marrëdhënie seksuale me të. Më pas historia ka vazhduar edhe së paku tri herë të tjera, sipas pretendimit të adoleshentes, kur i ati gjente momentin dhe më pas kryente marrëdhënie seksuale me të bijën, duke e kërcënuar këtë të fundit. Për kundër rasteve të mëparshme, të enjten vajza ka refuzuar dhe i ka treguar gjyshit të saj, (babait të të atit) dhe bashkë me të ka shkuar në polici. Më pas ajo ka rrëfyer se veç të atit

kishte pasur marrëdhënie edhe me tre persona të tjerë, të gjithë banorë të fshatit Lekaj, ku ajo banonte. Pas marrjes së denoncimit të saj, policia vendosi të dërgonte vajzën për ekzaminim mjeko-ligjor, ndërsa po ashtu thirri personat e denoncuar. Pas marrjes së tyre në pyetje dhe pas hetimeve paraprake, policia vendosi me iniciativë arrestimin e personave të denoncuar duke komunikuar ndaj tyre akuzën e “kryerjes së marrëdhënieve seksuale me të mitur”, ndërsa ndaj të atit rëndojnë dy akuza, ajo e “kryerjes së marrëdhënieve seksuale me të mitur”, si dhe e “kryerjes së marrëdhënieve seksuale me persona në gjini”.

Mediat belge: Deputeti shqiptar, i dënuar për vrasje, Frroku: Janë trillime Mediat online në Belgjikë thonë se deputeti shqiptar Mark Frroku është dënuar me 10 vjet burg, si bashkëpunëtor në vrasjen e një shqiptari në vitin 1999. Mark Frroku: “Nuk kam asnjë lidhje, janë thjesht lodra web-esh” “Frroku i akuzuar në Bruksel, bëhet deputet në Shqipëri”. Ky është titulli i një shkrimi të publikuar nga një media belge, e cila thotë se deputeti shqiptar Mark Frroku është dënuar për vrasjen e një bashkëkombësi të tij në vitin 1999 në Belgjikë. Portali “lameuse.be” shkruan se “deputeti shqiptar Mark Frroku duhet të rigjykohet muajin e ardhshëm para Gjykatës Penale të Nivelles në Belgjikë, pasi Gjykata e Kasacionit e ka dënuar atë me 10 vjet burg në mungesë në vitin 2010”. Por vetë deputeti Frroku mohon çdo lidhje të mundshme me këtë ngjarje. “Janë lodra web-esh”, -tha ai në një prononcim për gazetën “Mapo”. Sipas mediave belge, Frroku është dënuar për vrasje në bashkëpunim të shqiptarit Aleksandër Kurti, i vrarë me thikë në 5 mars të vitit 1999, në Gare du Midi në Bruksel. “Në bazë të denoncimeve anonime, katër shqiptarë, njëri prej tyre Besnik Morina, i njohur si Mark Frroku, 41 vjeç, dhe Arjan Bytyçi, 36 vjeç, janë liruar nga autoritetet belge para se të përfundonte gjykimi i tyre nga gjykata në Bruksel në janar 2010. Të katër personat

e përfshirë në vrasjen e Aleksandër Kurtit janë dënuar më pas, por asnjëri prej tyre nuk është ulur asnjëherë në bankën e të akuzuarve. Rigjykimi pritet të fillojë më 10 shkurt 2014, për Frrokun dhe Bytyçin. Por të dy pritet të mungojnë, pasi ata jetojnë të lirë në vendin e tyre të origjinës. Sidomos Mark Frroku ka nisur atje një karrierë politike, që e çoi atë në parlament në zgjedhjet e përgjithshme të 23 qershorit”,- shkruan “lameuse.be”. Në artikull ngrihen disa pyetje që kanë të bëjnë me imunitetin dhe mundësinë e ekstradimit të Frrokut drejt Belgjikës. “Që prej këtij momenti, shtrohet pyetja nëse Frroku gëzon apo jo imunitet parlamentar? Sigurisht jo në Belgjikë, ku teorikisht ai mund t’i nënshtrohet gjykimit, meqë faktet, fajësimi dhe rikthimi i procesit në gjykatë kanë ndodhur para zgjedhjes së tij deputet. Asgjë s’na pengon, thotë një njohës i jurisprudencës. Po Shqipëria do ta ekstradonte gjithsesi njërin prej deputetëve të saj? Asgjë nuk është më e sigurt”,- shkruan “lameuse.be”. Deputeti Mark Frroku, i kontaktuar nga “Mapo” tha se gjithçka është trillim i portaleve online. “Unë do ta bëj publik qëndrimin tim për këtë çështje. Paraprakisht mund të them se nuk kam asnjë lidhje. Janë thjesht lodra web-esh”, - tha deputeti Mark Frroku. Edhe autoritetet shqiptare nuk kanë asnjë informacion për këtë çështje. Burime zyrtare pranë Prokurorisë së Përgjithshme thanë se nuk ka asnjë kërkesë për informacion nga autoritetet belge lidhur me çështjen e ngritur nga disa media

operacioni

Verë false dhe kontrabandë nga Shqipëria, 330 persona nën akuzë në rajon

Sipas mediave belge, Frroku është dënuar për vrasje në bashkëpunim të shqiptarit Aleksandër Kurti, i vrarë me thikë në 5 mars të vitit 1999, në Gare du Midi në Bruksel.

belge. Të njëjtin qëndrim mbajti edhe Ministria e Drejtësisë. Sipas burimeve zyrtare mësohet se në këtë institucion nuk ka asnjë kërkesë të autoriteteve belge për shtetasin Mark Frroku. Mark Frroku është deputet në Kuvendin e Republikës së Shqipërisë, nën siglën e Partisë Kristian Demokrate Shqiptare. Ai u zgjodh deputet në zgjedhjet e 23 qershorit në qarkun Shkodër. Mark Frroku është vëllai i biznesmenit Arben Frroku, i cili prej shkurtit të vitit të shkuar është arrestuar si i dyshuar për vrasjen e oficerit të policisë, Dritan Lamaj.

Vrasësi i katërfishtë kërkon mëshirë, gjykata e lë në burg Gjykata e Korçës la në qeli Bashkim Latollarin, i akuzuar për vrasjen e katërfishtë në fshatin Gjonomadh. Latollari në gjykatë: Jam penduar për atë që kam bërë. Bashkim Latollari, i akuzuar për vrasjen e katërfishtë në fshatin Gjonomadh të Korçës, shprehu pendesë për krimin e kryer. Në përballjen me gjykatën, 40-vjeçari tha se ndihej i penduar për çka kishte bërë, por nuk nguroi të tregojë arsyet që sipas tij e shtynë të kryente krimin e rëndë. “Jam penduar për atë që kam bërë. E doja Danielën, por ajo u nda prej meje, ndaj dhe unë ar-

rita deri këtu”, ka thënë Bashkim Latollari. Ai ka kërkuar mëshirë dhe ka thënë se është penduar për atë që ka bërë. Ai ka deklaruar se vrau të dashurën dhe burrin e saj se nuk i jepnin atësinë e djalit të vogël, për të cilin pretendoi se ishte i tiji, si dhe për shkak se Daniela nuk donte të divorcohej nga Belimani. Ndërsa lidhur me vrasjen e çiftit të dytë, i akuzuari deklaroi se nuk donte të vriste Rexhepin por vetëm Valentinën, pasi kjo e fundit i prishi lidhjen jashtëmartesore. Pasi ka dëgjuar pretendimet e tij, Gjykata e Korçës ka dhënë masën e sigurisë “arrest në burg” për Bashkim Letollarin, autorin e vrasjes së 4-fishtë në fshatin Gjonomadh të Korçës. Latollari ka mbërritur në gjykatë nën masa të rrepta sigurie, ndërsa familjarët e

viktimave kanë qëndruar të irrituar jashtë sallës së gjyqit dhe kërkonin dënim maksimal për autorin. Në fjalën e tij, Bashkim Latollari ka deklaruar se këto vrasje i kishte kryer për shkak të prishjes së lidhjes jashtëmartesore që ai kishte prej

vitesh me viktimën Daniela Meçollari. “Rexhep Metellarin nuk doja ta vrisja, por doja të vrisja vetëm gruan e tij Valentinën, sepse ajo më prishi lidhjen. Danielën e vrava sepse nuk donte të divorcohej nga Belimani. Dua t’i bëhet analiza e ADNsë djalit”, u shpreh i akuzuari. Ndërkohë edhe avokatët më herët kishin bojkotuar marrjen në mbrojtje të tij, çka detyroi kreun e Dhomës së Avokatisë në Korçë, Arben Lena, të marrë në mbrojtje të akuzuarin. “Avokatët kanë bojkotuar mbrojtjen e Latollarit. Duke u nisur nga situata, do ta marr unë në mbrojtje Latollarin”, është shprehur Lena. Ndërkohë që para se të jepte deklarimet e tij për vrasjet, prokurori ka lexuar dinamikën e ngjarjes së 7 janarit, ku humbën jetën 4 persona.

TIRANE- Mallra me vlerë prej afërsisht 1 milion dollarë amerikanë u sekuestruan në një seri ndërhyrjesh në gjithë Evropën Lindore, si pjesë e një operacioni të madh, të koduar “Merkuri i bardhë”, një operacion i koordinuar nga Zyra e Interpolit, në Lion të Francës. Operacioni është zhvilluar në shtatë vende të Evropës Lindore, duke nisur në Shqipëri, Bosnje-Hercegovinë, Bullgari, Kroaci, Serbi, Mal i Zi, si dhe ish- Republikën Jugosllave të Maqedonisë. Faqja zyrtare online e Interpolit, www.interpol.int, thotë se përfshirja e shtatë vendeve në operacion ka rezultuar në identifikimin e një rrjeti ku gjenden tri vendet e përfshira në prodhimin e mallrave të rreme të konsumit të përditshëm dhe kryesisht pije. Në Shqipëri është identifikuar një linjë e prodhimit të verës të falsifikuar, e markës “Shardone” (Chardonay). Sipas zyrës së Interpol-it, janë identifikuar rreth 150 ngarkesa të kalimit të mallrave të falsifikuara që më pas edhe janë kontrabanduar, por në asnjë rast autoritetet doganore apo policia, në pikat e kontrollit kufitar, në aeroporte, në dogana, apo kontrolle të rastësishme në rrugë nuk kanë identifikuar më parë. Ky hetim, referuar Interpolit në Lion, ka rezultuar me 330 njerëz të arrestuar apo hetuar, të cilët i janë raportuar autoriteteve gjyqësore në vendet përkatëse ku është shtrirë operacioni. Sipas burimeve të Policisë së Shtetit në Shqipëri, është sekuestruar një sasi e konsiderueshme vere e markës “Chardonay” në qytetin e Elbasanit dhe të Beratit. Pavarësisht operacionit ndërkombëtar të drejtuar nga Zyra e Interpolit në Francë, në Shqipëri, operacioni është marrë vesh vetëm pas publikimit të lajmit në faqen online. Operacioni “Merkuri i Bardhë” është kryer në dy faza, nga datat 30 shtator - 6 tetor dhe nga 28 tetor - 3 nëntor.

I n t e rv i st ë h i sto r i r e p o rta z h n o sta lg j i K u lt u r ë Çdo të shtunë e të diel

www.mapo.al

intervista

Erion Veliaj: Nëse drejtësia do lodhet, drejtësinë s’do ta bëjnë më këta “të lodhurit” “Dhe drejtësia do të përfshihet në reformë. Nëse ju gjykoni se drejtësia do lodhet, duhet të sigurohemi me gjithë mjetet ligjore që drejtësinë të mos e bëjnë më këta ‘të lodhurit’, por një gjeneratë e re dhe e palodhur që Shqipërisë nuk i mungon”. Faqe 10-11

Korrupsioni

në kërkim të peshqve të mëdhenj Aleksandra Bogdani

Pas shpërthimit, heshtja- Franca dhe jeta private e presidentit

Faqe 15

hqipëria, vendi më i korruptuar i Ballkanit po shkundet prej javësh nga një mori dosjesh me gjithfarë emra zyrtarësh, që i dorëzohen Prokurorisë. Qeveria e majtë, e votuar edhe për kartën “antikorrupsion” goditi në shenjë, kur e hapi siparin me Shpëtim Gjikën, kryebashkiak i Vlorës dhe anëtar i Kryesisë së PS, i cili po përballet me gjykatën për falsifikim dokumentesh. Por që prej fundit të tetorit 2013, kallëzimet ndaj administratës “blu” përbëjnë rezultatin më të dukshëm të 100 ditëve të qeverisë “Rama”. I bindur në tezën e tij, se është sistemi që i korrupton njerëzit dhe jo e kundërta, Kryeministri ndjehet megjithatë mirë për këtë start të administratës së tij. I pyetur në emisionin “Opinion” se kush është krenaria personale për 100 ditët, Rama u përgjigj aty për aty: “Rikthimi i erës së shtetit”. Por a do të mundet kryeministri i shtatë i Shqipërisë së pas ’92-it të hapë një faqe tjetër të historisë, sa i përket korrupsionit? Sa e dëmton lufta politike këtë proces dhe a mund të luftohet korrupsioni nga sistemi ynë anemik i drejtësisë? Shqiptarët ndodhen sot mes pikëpyetjesh për seriozitetin e kësaj beteje dhe mosbesimit që buron nga historia 23 vjeçare e tranzicionit shqiptar. Luftë korrupsionit apo kapital politik?

Shumë fërkuan duart e të tjerë u habitën, kur Prokuroria doli si rrallë herë në një të dielë pushimi, për të thënë se kryebashkiaku jetëgjatë i Vlorës do të për-

Faqe 7

ballej me gjykatën për dy leje ndërtimi. Në politikë, mesazhi është i rëndësishëm dhe një muaj pas ngjitjes “de jure” në krye të ekzekutivit, Rama po përcillte mesazhin se luftën ndaj korrupsionit po e niste së pari me të tijtë. Por tre muaj më pas, Gjika mbetet i vetmi socialist i rangut të lartë nën akuzë, mes një numri të madh zyrtarësh të administratës së Berishës. Në gjyq kanë shkuar edhe 4 zyrtarë të bashkisë së Pogradecit, por hetimi la mënjanë kryebashkiakun Shkëmbi, edhe pse episodi ishte i ngjashëm me atë të Gjikës. “Viktimat” në kampin tjetër politik, dorëzuar në Prokurori janë të shumtë në numër. Lista kryesohet nga ish-ministri i Mbrojtjes, Arben Imami, për të vazhduar me funksionarë tatimesh e doganash, policie apo shërbimesh sociale që akuzohen për vjedhje e shpërdorim detyre. E sigurisht kryetarë bashkish e komunash, ku rasti më tipik është ai i Xhelal Mziut të Kamzës. Madje rasti i këtij të fundit, ndër të paktët që po e vuan në qeli kohën e hetimit, e hedh topin tek standardi i dyfishtë me drejtësinë, hallka më e rëndësishme, por edhe më e këputur e luftës kundër korrupsionit. Tre deputetë të Partisë Demokratike, të cilët vizituan dje në qeli kryebashkiakun e Kamzës akuzuan qeverinë se po bën luftë politike përmes kartës antikorrupsion. “Po zbatohen dy standarde për krerët e bashkisë; njëri trajtohet si kriminel, tjetri del foto me kryeministrin”,- tha ish-ministri i Brendshëm, Flamur Noka në të dalë të paraburgimit. Por fotoja e qeshur Gjika-Rama...

E shtunë - e diel 11-12 janar 2014

www.mapo.al

Dossier Vendi më i korruptuar në Ballkan po shkund dhjetëra dosje antikorrupsion, por a mund ta fitojë Rama këtë betejë? Akuzat për luftë dhe kapital politik, por edhe pikëpyetjet mbi sistemin e prokurorisë dhe drejtësisë

Korrupsioni në kërkim të peshqve të mëdhenj Aleksandra Bogdani

Por që prej fundit të tetorit 2013, kallëzimet ndaj administratës “blu” përbëjnë rezultatin më të dukshëm të 100 ditëve të qeverisë “Rama”. I bindur në tezën e tij, se është sistemi që i korrupton njerëzit dhe jo e kundërta, Kryeministri ndjehet megjithatë mirë për këtë start të administratës së tij.

hqipëria, vendi më i korruptuar i Ballkanit po shkundet prej javësh nga një mori dosjesh me gjithfarë emra zyrtarësh, që i dorëzohen Prokurorisë. Qeveria e majtë, e votuar edhe për kartën “antikorrupsion” goditi në shenjë, kur e hapi siparin me Shpëtim Gjikën, kryebashkiak i Vlorës dhe anëtar i Kryesisë së PS, i cili po përballet me gjykatën për falsifikim dokumentesh. Por që prej fundit të tetorit 2013, kallëzimet ndaj administratës “blu” përbëjnë rezultatin më të dukshëm të 100 ditëve të qeverisë “Rama”. I bindur në tezën e tij, se është sistemi që i korrupton njerëzit dhe jo e kundërta, Kr yeministri ndjehet megjithatë mirë për këtë start të administratës së tij. I pyetur në emisionin “Opinion” se kush është krenaria personale për 100 ditët, Rama u përgjigj aty për aty: “Rikthimi i erës së shtetit”. Por a do të mundet kryeministri i shtatë i Shqipërisë së pas ’92-it të hapë një faqe tjetër të historisë, sa i përket korrupsionit? Sa e dëmton lufta politike këtë proces dhe a mund të luftohet korrupsioni nga sistemi ynë anemik i drejtësisë? Shqiptarët ndodhen sot mes pikëpyetjesh për seriozitetin e kësaj beteje dhe mosbesimit që buron nga historia 23 vjeçare e tranzicionit shqiptar. Luftë korrupsionit apo kapital politik?

Shumë fërkuan duart e të tjerë u habitën, kur Prokuroria doli si rrallë herë në një të dielë pushimi, për të thënë se kryebashkiaku jetëgjatë i Vlorës do të përballej me gjykatën për dy leje ndërtimi. Në politikë, mesazhi është i rëndësishëm dhe një muaj pas ngjitjes “de jure” në krye të ekzekutivit, Rama po përcillte mesazhin se luftën ndaj korrupsionit po e niste së pari me të tijtë. Por tre muaj më pas, Gjika mbetet i vetmi socialist i rangut të lartë nën akuzë, mes një numri të madh zyrtarësh të administratës së Berishës. Në gjyq kanë shkuar edhe 4 zyrtarë të bashkisë së Pogradecit,

por hetimi la mënjanë kryebashkiakun Shkëmbi, edhe pse episodi ishte i ngjashëm me atë të Gjikës. “Viktimat” në kampin tjetër politik, dorëzuar në Prokurori janë të shumtë në numër. Lista kryesohet nga ish-ministri i Mbrojtjes, Arben Imami, për të vazhduar me funksionarë tatimesh e doganash, policie apo shërbimesh sociale që akuzohen për vjedhje e shpërdorim detyre. E sigurisht kryetarë bashkish e komunash, ku rasti më tipik është ai i Xhelal Mziut të Kamzës. Madje rasti i këtij të fundit, ndër të paktët që po e vuan në qeli kohën e hetimit, e hedh topin tek standardi i dyfishtë me drejtësinë, hallka më e rëndësishme, por edhe më e këputur e luftës kundër korrupsionit. Tre deputetë të Partisë Demokratike, të cilët vizituan dje në qeli kryebashkiakun e Kamzës akuzuan qeverinë se po bën luftë politike përmes kartës antikorrupsion. “Po zbatohen dy standarde për krerët e bashkisë; njëri trajtohet si kriminel, tjetri del foto me kryeministrin”,- tha ish-ministri i Brendshëm, Flamur Noka në të dalë të paraburgimit. Por fotoja e qeshur GjikaRama, e shfaqur si “një urim” për Vit të Ri në Facebook-un e kryebashkiakut që rrezikon 7 vjet burg, nuk është shenja e vetme që vë në dyshim këtë betejë të re me korrupsionin. Spartak Ngjela, një këmbanë e paepur alarmi sa i përket nevojës për të luftuar korrupsionin e sheh të keqen më thellë se kaq. Avokati, mik i hershëm i Ramës dhe mbështetës i tij, deri pas zgjedhjeve të 23 qershorit, e sheh sot kryeministrin të zënë mat sa nga aleanca me LSI-në, aq edhe nga sistemi i korruptuar i drejtësisë. “Si do e luftojë Rama korrupsionin, kur tre nga ishministrat më të korruptuar i ka sot në qeverinë e tij?”,-pyet Ngjela në Facebookun e tij. Kryeministri vetë e ka hedhur pas krahëve këtë detaj të sikletshëm të marrëdhënies me aleatin e tij të LSI, duke vendosur me zgjedhjen e tij, edhe një “moment zero” në luftën kundër korrupsionit. Që më shumë se besim, ring-

116

Shqipëria është klasifikuar vendi më i korruptuar në Ballkan nga Transparency International për vitin 2013, duke zbritur tri vende në klasifikim. 31 pikët e kësaj organizate janë të krahasueshme me Nepalin apo Vietnamin

Zyrtarë dhe ish-zyrtarë janë arrestuar me urdhër të Prokurorisë për korrupsion përgjatë muajve Tetor-Dhjetor. Xhelal Mziu, kryebashkiaku i Kamzës është zyrtari më i lartë që ndodhet në qeli gjatë kësaj periudhe

jall debatin e kahershëm të baltosjes politike, pas çdo dosjeje të hapur për abuzime. Në dorë të Prokurorisë…

Më shumë se një vit nga mandatimi me votat e PD-së, kryeprokurori Adriatik Llalla gjendet sot përballë provës së zjarrit. Në një takim të parë me vartësit për këtë vit, ai shpalli antikorrupsionin si sfidën e tij për 2014-ën. Por statura e Prokurorit të Përgjithshëm dhe mënyra se si ai është zgjedhur, lënë pak vend për besim. Mes zotimit të Ramës, pritshmërisë së lartë të shqiptarëve dhe kushtit të përhershëm të Bashkimit Europian, organi i akuzës i përngjan sot një qerreje në pamundësi për t’u futur në korsinë e shpejtësisë së luftës antikorrupsion. Dosjet nga të gjitha anët që përplasen në dyert e Prokurorisë vetëm sa e nxjerrin në pah këtë defekt. Numri i lartë i të arrestuarve, 75 në dy muajt e fundit të 2013 përbën një zhvillim pozitiv, por mesa duket të pamjaftueshëm për të thyer mosbesimin. Prokuroria ia ka dalë të mbajë në burg Mziun e të çojë në gjyq Gjikën apo një mori zyrtarësh të dorës së dytë, por ende nuk ka dhënë prova me të ashtuquajturit “peshq të mëdhenj”. Me kallëzimin e ish-ministrit të Mbrojtjes, Arben Imami, qeveria aktuale i postoi kryeprokurorit të zgjedhur nga PD një “patate të nxehtë”. Lidhur me këtë rast,

E shtunë - e diel 11-12 janar 2014

www.mapo.al

Antikorrupsioni

në 2 muaj 22.12.2013 Dërgohen për gjykim kërkesa për 4 zyrtarë të Bashkisë Pogradec Prokuroria e Rrethit Gjyqësor Pogradec ka dërguar kërkesën për gjykim ndaj 4 zyrtarëve të Bashkisë së Pogradecit, të cilët akuzohen për “shpërdorim detyre” për miratimin në shkelje të procedurave dhe kondicioneve teknike për disa studime urbanistike dhe leje ndërtimi. 20.12.2013 Masë arresti me burg për kryetarin e Bashkisë Kamëz Me kërkesë të Prokurorisë së Rrethit Gjyqësor Tiranë, g jykata ka vendosur masën e “arrestit me burg” për shtetasin Xhelal Mziu, me detyrë Kryetar i Bashkisë Kamëz dhe një tjetër zyrtar të institucionit, aktualisht i shpallur në kërkim, të dy të akuzuar për “shpërdorim detyre”, parashikuar nga neni 248 të Kodit Penal. 18.12.2013 Masë arresti me burg për 10 persona, përfshirë në skemë mashtruese rimbursimi me Skrapin Pas një hetimit të Prokurorisë së Rrethit Gjyqësor Tiranë, në bashkëpunim Drejtorinë e Përgjithshme të Tatimeve dhe me mbështetjen e Policisë së Shtetit, është arritur të zbulohet një skemë e madhe mashtruese me rimbursimin e TVSH, e cila dyshohet se arrin në vlerën e rreth 26 milionë dollarëve.

Ngjela u bën thirrje entuziastëve që të mos gëzohen para kohe. Duke e cilësuar Llallën një njeri të Berishës, avokati ia kthen reston mazhorancës së bollshme, duke u kujtuar se duhet të bëjnë medoemos një reformë të thellë në drejtësi. “Politika perëndimore thonë se pushteti gjyqësor dhe prokuroria janë të dyja të korruptuara, dhe këtë sot e dinë të gjithë shqiptarët. Atëherë i bie që korrupsioni dhe krimi, të dënojë vetë korrupsionin dhe krimin”,-shton më tej Ngjela. Shumë ligje, pak drejtësi

Në një vend ku gëlon korrupsioni, ligjet mund të jenë të panumërta. Shqipëria është rasti tipik i kësaj aksiome, e që megjithatë, në 23 vjet nuk ka mundur të përmbyllë siç duhet reformën në drejtësi. Më anën tjetër, gjyqtarët zënë sot kreun e piramidës së korrupsionit në sytë e publikut, në një vend që Transparency International e rendit më të korruptuarin në Ballkan. Përballë këtij rrethi vicioz, qeveria “Rama” nuk ka dhënë ende një mesazh të qartë se çdo të bëhet me sistemin e drejtësisë. E vetmja nismë ligjore në këtë drejtim ka qenë paketa “antimafie” për korrupsionin, por që më shumë se sa mbështetje, prodhoi kritika edhe nga monitoruesit ndërkombëtarë. Jehona e ndryshimit të qeverisë duket se ka prekur më pak se këdo, vetë sistemin e drejtësisë. Me një KLD të kontrolluar

nga presidenti Nishani dhe solidaritet bujar mes gjyqtarëve, edhe një rast korrupsioni nga brenda sistemit, i denoncuar faqe botës nga emisioni “Fiks Fare” rrezikon të kthehet në farsë. Ish-gjyqtari i Pukës, i vetmi i arrestuar deri më sot, qëndroi veçse pak ditë në qeli. Apeli vendosi që ai dhe prokurori i përfshirë në aferë të qëndrojnë në arrest shtëpie, ndërkohë që avokatët dhe punonjësit e gjykatës mbetën në qeli. I ndërgjegjshëm për këtë situatë, Rama nuk tërhiqet nga premtimi i tij për të imunizuar sistemin nga korrupsioni. “Me ose pa të tjerët, ne do të bëjmë gjithçka na dha kombi, që pas 4 vitesh të flasim ndryshe, kur flasim për korrupsionin”, -tha ai, gjatë prezantimit të strategjisë së radhës kundër korrupsionit. Statusi dhe korrupsioni

Shqiptarët u ndjenë të tradhtuar këtë dhjetor nga refuzimi për herë të katërt i Europës, por edhe Europa duket e lodhur me Shqipërinë. Arsyeja: Korrupsioni i vulosur në imazhin e vendit. Energjia e qeverisë “Rama” dhe paditë e shumta mbetën në kuadrin e një lajmi lokal, sa kohë që vendet më të rëndësishme të BE-së kërkojnë prova. Përbetimet e qeverive të shkuara “dogjën” kësisoj edhe përpjekjet e Ramës për impresionuar ndërkombëtarët. Fundja, edhe shqiptarët e mësuar tashmë me fushatat e Na-

nos kundër KPD-istëve të famshëm, akuzave të Berishës për “mamuthët e korrupsionit” e furisë së denoncimeve të përditshme nga Rama në opozitë, deri në marrëveshjen e 1 prillit. Gjermania, Britania e Madhe dhe Franca, së bashku me Holandën e Danimarkën vunë këtë herë në provën e vazhdimësisë qeverinë e Shqipërisë, duke e shtyrë me 6 muaj dhënien e statusit kandidat. “Këshilli shpreson të marrë një vendim lidhur me dhënien e statusit të kandidatit Shqipërisë në qershor 2014, me kusht që Shqipëria ta vazhdojë luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar”,-thuhet në rezolutën e këtyre vendeve. Të tjerë zyrtarë europianë kanë folur më shkoqur, duke kërkuar kokë “peshkaqenësh” në rrjetën zhurmëmadhe të kartës antikorrupsion. Një praktikë e tillë nuk ka munguar me Rumaninë, Bullgarinë e së fundi me Kroacinë, anëtarësimi i së cilës në BE erdhi pas dënimit me 10 vjet burg të ish-kryeministrit Sanader. Pas këtyre deklaratave, spekulimet nuk munguan për përthyerjen e “Sanaderzimit” në rastin e Shqipërisë. Investimi i qeverisë së re, paditë e deritanishme dhe vetë sistemi i drejtësisë tregojnë se kjo kohë nuk ka ardhur ende në Shqipëri. “Është shumë herët për të vrarë një princ”-tha Akili në portën e Trojës. Beteja vazhdon!

16.12.2013 14 masa-punonjës të kompanisë së energjisë elektrike, CEZ Me kërkesë të Prokurorisë së Rrethit Gjyqësor Tiranë, Gjykata e kryeqytetit ka urdhëruar masën e sigurisë “arrest me burg” për 8 punonjës të kompanisë së shpërndarjes së energjisë elektrike ‘CEZ Shpërndarje”, dhe masën e sigurisë “arrest në shtëpi” për 6 punonjës, të gjithë të akuzuar për “Falsifikimit të dokumenteve nga personi që ka për detyrë të lëshojë dokumentin” në dëm të një numri të konsiderueshëm konsumatorësh të energjisë elektrike. 14.12.2013 Arrest me burg për 8 personave të përfshirë në kontrabandën e naftës, Durrës Të paktën 8 persona janë arrestuar pas një hetimi të Prokurorisë së Durrësit, të cilët dyshohet se janë përfshirë në një aktivitet të paligjshëm të kontrabandës së naftës dhe pijeve alkoolike nëpërmjet peshkarexhave. 08.12.2013 Skandali “Puka”, 7 arreste Në bazë të kërkesës së Prokurorisë së Rrethit Gjyqësor Tiranë, Gjykata e Rrethit Gjyqësor e kryeqytetit ka urdhëruar masën e sigurisë “arrest me burg” për disa shtetas, përfshirë edhe ish-kryetarin e gjykatës së Pukës dhe ish-drejtuesin e Prokurorisë së Rrethit Gjyqësor Pukë, të akuzuar për vepra penale në fushën e drejtësisë. 06.12.2013 Arrestohen 6 punonjës banke për vjedhjen e 2.8 milionë eurove Pas hetimit të Prokurorisë Korçë, të paktën 6 personave, përfshirë drejtorin e një filiale banke në Bilisht, Korçë, janë arrestuar, të dyshuar se kanë vjedhur rreth 2.8 milionë euro nga llogaritë e shtetasve të ndryshëm që kanë depozituar kursimet e tyre pranë këtij filiali.

06.12.2013 Masë arresti me burg për drejtorin e kufirit, Korçë Pas hetimit të Prokurorisë së Korçës është arrestuar drejtori i kufirit në pikën e kalimit kufitar Kapshticë, i dyshuar si i përfshirë në kontrabandë mallrash nëpërmjet kufirit Shqipëri-Greqi 06.12.2013 Arrestohet një polic rrugor në Tiranë për gjoba fiktive Pas hetimeve të Prokurorisë së Rrethit Gjyqësor Tiranë, Njësia Task-Force, gjykata e rrethit gjyqësor Tiranë ka urdhëruar masën ‘arrest me burg” për punonjësin e policisë rrugore Tiranë, R. Gjoni, akuzuar për “shpërdorim detyre” dhe “falsifikim dokumentesh”. Urdhri i arrestit është zbatuar mesditën e së premtes (06.12.2013) nga Policia e Shtetit 27.11.2013 Arrestohen 21 policë të burgut Drenovë Pas arratisjes së 7 të dënuarve nga burgu i Drenovës, Korçës, prokuroria urdhëroi arrestimin e 21 punonjësve të policisë së burgut, të cilët ishin në detyrë në momentin e arratisjes. Gjykata pranoi kërkesën e prokurorisë. 21 personat dyshohen për “shpërdorim detyre”. 19.11.2013 Masë arresti me burg për OPGJ në Elbasan, për falsifikim Me kërkesë të Prokurorisë së Elbasanit është arrestuar një oficer i policisë gjyqësore, akuzuar për falsifikim të dokumenteve gjatë shqyrtimit të një kallëzimi, të cilin po e ndiqte ai vetë. 16.11.2013 Skemë mashtruese rimbursimi, masë arresti për 7 zyrtarë tatimesh Pas hetimeve të Prokurorisë së Rrethit Gjyqësor Tiranë, gjykata ka urdhëruar masën e “arrestit me burg” për disa ish-zyrtarë të Drejtorisë Rajonale Tatimore Tiranë, si edhe dy shtetasve, të gjithë të dyshuar si të përfshirë në një skemë mashtruese rimbursimi të TVSH që arrin në vlerën e 545 milionë lekëve (të reja). 06.11.2013 Dënohen 6 punonjës të Postës në Shkodër për vjedhjen e 150 milionë lekëve të reja Pas hetimeve të Prokurorisë Shkodër, gjykata dënoi 6 punonjës të filialit të Postës Shkodër, të akuzuar për vjedhjen e 150 milionëve lekë të reja. 06.11.2013 5 arrestime në Albpetrol, Fier Nga hetimet e Prokurorisë Fier është arritur të provohet se 5 punonjës të kompanisë “Albpetrol” sh.a kanë konsumuar elementët e veprës penale « shpërdorim detyre » në blerjen e një autosonde në vlerën 47.640.000 lekë të reja, ndërkohë që vlera reale e saj ishte 130 mijë dollarë. Për më tepër, që kjo autosondë nuk funksionon. 29.10.2013 Dërgohet në gjykatë kryetari i Bashkisë Vlorë Prokuroria e Rrethit Gjyqësor Vlorë ka dërguar për gjykim kërkesën ndaj Kryetarit të Bashkisë, Shpëtim Gjika dhe 7 personave të tjerë, të akuzuar për falsifikim të dokumenteve në dhënien e lejeve të ndërtimit.

E shtunë-diel, 11-12 janar 2014

Intervistë

www.mapo.al

Ministri i Mirëqenies Sociale dhe Rinisë e sheh fotografinë e katër muajve të parë të qeverisë si një ofensivë frontale kundër paligjshmërisë, që u premtua në fushatë dhe që publiku po e mbështet

Veliaj:

Nëse drejtësia do lodhet, drejtësinë s’do ta bëjnë më këta “të lodhurit” “Dhe drejtësia do të përfshihet në reformë. Nëse ju gjykoni se drejtësia do lodhet, duhet të sigurohemi me gjithë mjetet ligjore që drejtësinë të mos e bëjnë më këta ‘të lodhurit’, por një gjeneratë e re dhe e palodhur që Shqipërisë nuk i mungon”.

Intervistoi Arion Sulo

Mbyllja e lojërave të fatit, disa shembje simbolike të ndërtimeve, buxheti i kursyer i krizës dhe shumë denoncime për korrupsion …. Duken si pak dhe të fragmentarizuara për një bilanc katërmujor qeveritar? Përkundrazi, kanë qenë sistematike - një ofensivë e pakompromistë ndaj paligjshmërisë. Shikojeni fotografinë e madhe – është ndërhyrë në anulime koncesionesh që kanë marrë padrejtësisht pasuri kombëtare, në furra gëlqereje e gomash që helmojnë njerëz, në prerje pyjesh që shkatërrojnë ‘pajën’ që u lëmë fëmijëve tanë, në vjedhjen e ndihmës ekonomike që privon mijëra nga buka e gojës. Nuk më rezulton asnjë fushë paligjshmërie që sot nuk ka hasur murin e fortë e të vendosur të shtetit. Disa e kanë ‘sport intelektual’ argumentin pse filluat këtu e jo aty, por e vërteta e thjeshtë është se publiku e mbështet këtë aksion frontal. Këtë premtuam në fushatë, këtë po bëjmë në qeveri. Por të gjitha këto kanë pikëpyetje nga pas. Së pari ligjshmërinë dhe mungesën e projekteve përfundimtare në kantieret e hapura. Të gjitha të atakueshme në gjykata që do të duhet të japin dëmshpërblime të mëdha; ng jajnë selektive dhe pa zgjidhje ligjore afatgjata…. Ky është spekulim, tingëllon ‘sexy’, por është spekulim.

Ç’mund të thotë gjykata nëse dikush është shëndoshë e mirë, por ka marrë pagesë si invalid? Nëse është rërë e plazh dhe ka bërë pallat pa leje? Nëse ka mashtruar tatimet e doganat me kompani fiktive? Ka ardhur koha ta zbusim këtë zell të mbrojtjes për ‘të fortët’ e paligjshëm të deridjeshëm, e të shqetësohemi më shumë për të mbrojtur të dobëtin, të ndershmin e të drejtin. Vëmendja s’duhet të jetë mbi qeverinë pse po denoncon padrejtësinë, por mbi drejtësinë që s’duhet ta kthejë të drejtën në ankand. Jo më. Pakkush ka kundërshtime kur vjen puna për ndëshkimin e korrupsionit, qoftë edhe blu. Por po shohim se po bëhen qindra dosje që kërkojnë energji e kapacitete të mëdha Mos po bini në sindromin politik se “në kohë krize, zgjidhja e vetme është që t’i hedhim popullit ca të arrestuar….”? Makar të ishte ky problemi ynë. Problemi i vërtetë i Shqipërisë është sa PAK dënime jepen për korrupsion, e jo sa shumë. E thonë gjithë vëzhgimet e pavarura ndërkombëtare, por më e rëndësishmja, e thotë çdo shqiptar me mend në kokë e zemër në vend. Kur të lexoj raportin e parë se Shqipëria po ‘e tepron’ me dënimet për korrupsion, do filloj ta konsideroj batutën tuaj. Lubonja ka mendimin se lufta me korrupsionin duhet të fillojë me “oligarkët” brenda PS që të jetë e besueshme, pasi deri tani kemi vetëm nisje të ndëshkimit të kundërshtarëve politikë...

E çmoj Lubonjën. Në pastrimin e skemës së abuzimeve me ndihmën, e filluam me komuna të majta që kishin bërë shkelje. Por kjo s’duhet kthyer në kompleks – nëse shumica e shkeljeve vijnë nga modeli i shëmtuar i këtyre 8 viteve të fundit, ku koncesione, shtëpi, prona, të ardhura, reklama janë përfituar pa të drejtë, argumenti simetrik për ata që këto i denonconin në opozitë nuk ka shumë bazë racionale. Nga ana tjetër, sado dosje që të çoni ju dhe sado të argumentuara të jenë, sërish gjendja e prokurorisë dhe gjykatave do të gërryejë vendimet përfundimtare dhe do të krijojë lodhje… E keni parashikuar këtë? Koha do ta tregojë. Dhe drejtësia do të përfshihet në reformë, ministri i Drejtësisë tashmë e ka nisur punën dhe nëse ju gjykoni se drejtësia do lodhet, duhet të sigurohemi me gjithë mjetet ligjore që drejtësinë të mos e bëjnë më këta ‘të lodhurit’, por një gjeneratë e re dhe e palodhur që Shqipërisë nuk i mungon. Deri tani, përtej vullnetit të mirë kemi parë aksione dhe operacione, por jo reforma të strukturuara që do të jepnin vizionin e qeverisë. Kur do t’i filloni dhe cilat do të jenë të parat? Kemi filluar. Arsimi është kthyer në një kantier reformash – po rankohen universitetet, testohen mësuesit, votohen drejtorët. Është një ‘plug’ i paimagjinueshëm vetëm 4 muaj më parë. Doganat po pësojnë një transformim total, dhe nisja e “Crown Agents” nga puna këtë muaj veç do ta

korrupsioni Ka ardhur koha ta zbusim këtë zell të mbrojtjes për ‘të fortët’ e paligjshëm të deridjeshëm, e të shqetësohemi më shumë për të mbrojtur të dobëtin, të ndershmin e të drejtin. Vëmendja s’duhet të jetë mbi qeverinë pse po denoncon padrejtësinë, por mbi drejtësinë që s’duhet ta kthejë të drejtën në ankand. Jo më.

E shtunë-diel, 11-12 janar 2014

shpejtojë modernizimin e rrisë të ardhurat. Shëndetësia po kështu – teksa flasim, 800 mijë shqiptarë mbi 40 vjeç testohen falas, kur gjer dje u kërkohej cash në dorë për të kaluar pragun e spitalit. Reforma e re administrative gjithashtu do ta bëjë më eficent pushtetin vendor e do kursejë miliona nga administrata të fryra e abuzime pa kufi në mininjësi vendore të padobishme për qytetarin. Në ministrinë tonë po ashtu kemi filluar modernizimin e ndihmës ekonomike për të shenjestruar nevojtarët realë dhe jo servilët e komunarëve partiakë. Më tej, reforma në pensione që nisim këtë muaj do ndryshojë mënyrën si mendojmë jo veç për të tashmen, por dhe për të ardhmen e vendit që gjithkush të kalojë moshën e tretë me dinjitet dhe pa rrënuar financat e vendit siç ndodh sot. 8 vitet e fundit askush nuk guxoi t’i thyejë këto tabu në këto fusha – ndaj quhen reforma, se ndryshojnë status quonë dhe ndihmojnë njerëzit, jo pushtetet. Dy muaj pas mbylljes së historisë së armëve kimike, po përforcohet mendimi se fati i marrëdhënieve me SHBA dhe përfitimeve të vendit mund të ishte i ndryshëm nëse kryeministri do ta kishte menaxhuar më mirë situatën duke e ndarë procesin me aktorët politikë dhe shoqërorë. Në të kundërt, kapitalizimi si sukses personal solli gjithë acarimin dhe rrëmujën që përjetuam... Në fundore të atij procesi, ndërkombëtarët falenderuan qeverinë dhe protestuesit e duartrokitën vendimin. Po në fundore, partnerët shprehën zhgënjim me opozitën, kurse protestuesit i përzunë. Është evidente kush mori

www.mapo.al

vendimin e drejtë dhe pa interesin e vendit me dinjitet ndaj ndërkombëtarëve dhe kush u mundua ta kapitalizonte politikisht e pabesisht këtë ngjarje. Çdo koment i tepërt fyen inteligjencën e atyre që po na lexojnë. Mendoni se ai vendim i kryeministrit i ndryshuar rrugës ka lënë gjurmë në raportet me SHBA? Sepse pasojat e asaj ngjarjeje po lidhen me disa qëndrime të SHBA; kontestimin e paketës së re antikorrupsion të qeverisë dhe refuzimin e statusit, ku mungoi lobimi amerikan pro nesh…. Jam rritur në Amerikë. Flasin troç e qartë. Siç folën kur falenderuan qeverinë për dinjitetin, dhe përbuzën lojën bajate të PD. Kryeministri nuk ndryshoi qëndrim, dëgjoi gjithë argumentet në kohën që ish dakordësuar për të dëgjuar, dhe mori vendimin e drejtë në kohën që ish dakordësuar për të vendosur. Statusi s’duhet ngatërruar me këtë – Amerika kurrë s’do kish ‘lobuar’ me forcat ekstremiste anti-zgjerim. Qëllon që shumë prej tyre janë dhe anti-zgjerim në NATO, ku SHBA udhëheq. Ndaj le të mos krahasojmë mollë me portokalle. Ky është një moment i keq për Europën – rritja e të djathtës ekstreme. Kemi parë ç’i ka bërë e djathta ekstreme Shqipërisë, mjafton të përdorim imagjinatën për Evropën. Rama ka përsëritur se në PS ka “vluar” gjithmonë ngaqë në atë shtëpi politike ka njerëz të gjallë, me kokën mbi supe dhe që kanë mendimin e tyre. Por pakënaqësia e tyre e vluar mund të shpërthejë një ditë, kur qeveria mund të ketë nevojë. Një rast ishte debati për bux-

reformat Arsimi është kthyer në një kantier reformash – po rankohen universitetet, testohen mësuesit, votohen drejtorët. Është një ‘plug’ i paimagjinueshëm vetëm 4 muaj më parë. Doganat po pësojnë një transformim total, dhe nisja e “Crown Agents” nga puna këtë muaj veç do ta shpejtojë modernizimin e rrisë të ardhurat.

Mesa duket forcat e djathta ekstreme në Europë do rriten në Parlamentin Europian në zgjedhjet e majit. Ky është një moment që PD duhet ta shfrytëzojë për të lobuar me këto parti simotra që të zbusin qëndrimet e tyre ndaj zgjerimit e të huajve

situata në PS Nuk ka konspiracion pas çdo fije bari, PS mbetet sot shtëpia më e madhe e demokratike e debatit publik, forcë fituese e që di të bëjë shtet e të rimëkëmbë ekonominë pas çdo rrënimi.

hetin ku shumë prej “senatorëve” “abstenuan” të flisnin në mbrojtje të qeverisë... Të gjithë folën për buxhetin. Pa rl a m e nt i ë s ht ë n ë s e a n c ë plenare dhe në komisione – ndaj dhe them të gjithë folën e u shprehën. Është e natyrshme që në debatin me opozitën, ministritë që kanë detyrë ndarjen e buxhetit si Financat, apo me transferta direkte cash tek qytetari si Mirëqenia Sociale, ta marrin fjalën disa herë e të sqarojnë rritjen e buxhetit në fushat respektive të linjës. Nuk ka konspiracion pas çdo fije bari, PS mbetet sot shtëpia më e madhe e demokratike e debatit publik, forcë fituese e që di të bëjë shtet e të rimëkëmbë ekonominë pas çdo rrënimi. Po pakënaqësinë e votuesve, që në shumicë përmbushjen e premtimeve elektorale e masin me punësimin në administratë? Shtoji kësaj dhe emërimet sfiduese të disa krerëve të institucioneve, shumë socialistë po parathonë në heshtje se nuk do të votojmë më si në 23 qershor… Si do ta menaxhoni padurimin e votuesve? Në dallim nga PD, nuk e trajtojmë shtetin si vathë, ku një kope del e një kope hyn. Kemi bërë një tranzicion të rregullt pushteti, të paprecedentë në çerek shekulli demokraci. Jemi gjithashtu të vetëdijshëm se 1milion vota nuk janë baras me pak mijë vende në administratë, ndaj po punojmë fort që të modernizojmë zyrat e punës, të rrisim investimet e të fuqizojmë operatorët privatë të cilët - si në çdo vend modern - kanë sot 5x më shumë vende pune se shteti e paguajnë më mirë se në administratë.

Vota e 23 qershorit dhe nja dy ‘peshkime’ deputetësh rrugës duket se i heqin kësaj mazhorance “prej 3/5” alibinë për bllokim të reformave nga opozita. Por nga ana tjetër, reformat pa konsensusin e opozitës janë të përkohshme. Duket si një kurth ku mund të bien lehtë naivët politikë… Cilën rrugë do të zgjidhni? Ne nuk i marrim vendimet se jemi të fortë, por se gjykojmë për alternativën e drejtë e të duhur. Pasja e 90 votave nuk na bën më arrogantë, por më të përulur ndaj këtij besimi të jashtëzakonshëm publik. Ndaj po, do kërkojmë gjithnjë kontributin e opozitës, sepse përpara Shqipërisë, interesat e tjera janë të pavlera. Brukseli, për të dhënë statusin kërkon prova se kjo qeveri e ka seriozisht me vendosjen e shtetit lig jor. Rama këmbënguli edhe tek zhvillimet politike brenda BE. Cilat janë parashikimet për qershorin, pasi tendencat anti-zgjerim pas 6 muajsh do të jenë më të mëdha? S’dua të spekuloj. Mesa duket forcat e djathta ekstreme në Europë do rriten në Parlamentin Europian në zgjedhjet e majit. Ky është një moment që PD duhet ta shfrytëzojë për të lobuar me këto parti simotra që të zbusin qëndrimet e tyre ndaj zgjerimit e të huajve. Ama një gjë e di mirë – nuk ka LePen e Wilders në botë që na ndalon dot ta bëjmë Europën këtu në Shqipëri – të rimëkëmbim shkollat, spitalet, gjykatat, policinë, doganat, tatimet, hipotekat, pensionet, ekonominë, mjedisin, kulturën e turizmin këtu në vendin tonë. Ky është thelbi, Europën ta ndërtojmë këtu, të tjerat janë detaje që herët ose vonë do ndodhin.

punësimi Jemi gjithashtu të vetëdijshëm se 1milion vota nuk janë baras me pak mijë vende në administratë, ndaj po punojmë fort që të modernizojmë zyrat e punës, të rrisim investimet e të fuqizojmë operatorët privatë të cilët - si në çdo vend modern - kanë sot 5x më shumë vende pune se shteti e paguajnë më mirë se në administratë.

e shtunë-e diel, 11-12 janar 2014

www.mapo.al

AUTORITETI I MEDIAVE AUDIOVIZIVE

DREJTORIA E BURIMEVE NJEREZORE DHE SHERBIMEVE

NJOFTIM PER VENDE TE LIRA PUNE

Mbështetur në ligjin nr. 8549, datë 11.11.1999 “Statusi i nëpunësit civil”, neni 13/3, VKM nr. 231, datë 11.05.2000 “Për pranimin në shërbimin civil dhe periudhën e provës”, pika 7, Autoriteti i Mediave Audiovizive (AMA), shpall konkursin për pozicionet e mëposhtme:

“Përgjegjës i Sektorit të Informacionit dhe Reklamave, në Drejtorinë e Programeve”

“SPECIALIST NË SEKTORIN E SË DREJTËS SË TRANSMETIMIT DHE SË DREJTËS SË AUTORIT, NË DREJTORINË JURIDIKE DHE LICENCAVE”

Kandidatët duhet të plotësojnë kërkesat e përgjithshme për pranimin në Shërbimin Civil në përputhje me nenin 12 të ligjit nr. 8549, datë 11.11.1999 “Statusi i nëpunësit civil”. KËRKESA TË VEÇANTA PËR KANDIDATËT • Të ketë mbaruar arsimin e lartë • Të ketë jo më pak se 3 (tre) vjet eksperiencë pune • Të ketë njohuri të mira të gjuhës angleze • Të ketë njohuri shumë të mira në kompjuter në programet bazë (Word, Access) • Të ketë aftësi të mira drejtuese dhe komunikuese për punë në grup

Kandidatët duhet të plotësojnë kërkesat e përgjithshme për pranimin në Shërbimin Civil në përputhje me nenin 12 të ligjit nr. 8549, datë 11.11.1999 “Statusi i nëpunësit civil”. KËRKESA TË VEÇANTA PËR KANDIDATËT • Të ketë mbaruar arsimin e lartë në Fakultetin Juridik • Të ketë jo më pak se 3 (tre) vjet eksperiencë pune • Të ketë njohuri të mira të gjuhës angleze • Të ketë njohuri shumë të mira në kompjuter në programet bazë (Word, Access) • Të ketë aftësi të mira drejtuese dhe komunikuese për punë në grup

Paga e pozicionit: është në kategorinë III-a

Paga e pozicionit: është në kategorinë III-b

Paraqitja e Dokumenteve: Kandidati duhet të paraqesë brenda datës 31.01.2014, në zarf të mbyllur, në Zyrën e Protokollit të AMA-s, në adresën: Rr. “Abdi Toptani”, godina ish-hotel “Drini”, kati IV, këto dokumente: kërkesën për Aplikim, CV-në, fotokopje të diplomës dhe librezës së notave, të librezës së punës, certifikatave të kualifikimit, dëshmive të gjuhëve të huaja dhe kompjuterit, vërtetimin e gjendjes gjyqësore si dhe të paktën një letër rekomandimi, një numër telefoni për t’u kontaktuar si dhe adresën e plotë të vendqëndrimit, (Diplomat dhe gradat shkencore të mbrojtura jashtë shtetit duhet të jenë të ekuivalentuara nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës.) Dokumentet duhet të jenë të noterizuara, si dhe mosparaqitja e plotë e tyre sjell skualifikim të kandidatit.

Paraqitja e Dokumenteve: Kandidati duhet të paraqesë brenda datës 3l.0l.2014, në zarf të mbyllur, në Zyrën e Protokollit të AMA-s, në adresën: Rr. “Abdi Toptani”, godina ish-hotel “Drini”, kati IV, këto dokumente: kërkesën për Aplikim, CV-në, fotokopje të diplomës dhe librezës së notave, të librezës së punës, certifikatave të kualifikimit, dëshmive të gjuhëve të huaja dhe kompjuterit, vërtetimin e gjendjes gjyqësore, si dhe të paktën një letër rekomandimi, një numër telefoni për t’u kontaktuar, si dhe adresën e plotë të vendqëndrimit, (Diplomat dhe gradat shkencore të mbrojtura jashtë shtetit duhet të jene të ekuivalentuara nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës.) Dokumentet duhet të jenë të noterizuara, si dhe mosparaqitja e plotë e tyre sjell skualifikim të kandidatit.

Pas verifikimit paraprak, më datë 05.02.2014, në selinë e AMA-s do të shpallet lista e konkurrentëve që do të vazhdojnë me tej konkurrimin, si dhe data kur do të zhvillohet testimi me shkrim dhe intervista me gojë; Konkurrimi do të bazohet në njohuritë për Kushtetutën, Kodin e Procedurave Administrative, ligjin nr. 97/2013 “Për mediat audiovizive në Republikën e Shqipërisë”, ligjin nr. 9380, datë 28.04.2005 “Për të drejtën e autorit dhe të drejta të tjera të lidhura me të”, ligjin nr. 8549, datë 11.11.1999 “Statusi i nëpunësit civil”, dhe ligjin nr. 9131, datë 08.09.2003 “Për rregullat e etikës në administratën publike”.

Pas verifikimit paraprak, më datë 05.02.2014, në selinë e AMA-s do të shpallet lista e konkurrentëve që do të vazhdojnë më tej konkurrimin, si dhe data kur do të zhvillohet testimi me shkrim dhe intervista me gojë. Konkurrimi do të bazohet në njohuritë për Kushtetutën, Kodin e Procedurave Administrative, ligjin nr. 97/2013 “Për mediat audiovizive në Republikën e Shqipërisë”, ligjin nr.8480, datë 27.05.1999 “Për funksionimin e organeve kolegjiale të administratës shtetërore dhe enteve publike”, ligjin nr. 9380, datë 28.04.2005 “Për të drejtën e autorit dhe të drejta të tjera të lidhura me të”, ligjin nr. 8549, datë 11.11.1999 “Statusi i nëpunësit civil”, si dhe ligjin nr. 9131, datë 08.09.2003 “Për rregullat e etikës në administratën publike”.

Për sqarime të mëtejshme mund të kontaktoni me numrin e telefonit 2226 294, ose në adresën: Autoriteti i Mediave Audiovizive, Rr. “Abdi Toptani”, godina ish-hotel “Drini”, kati IV.

Për sqarime të mëtejshme mund të kontaktoni në numrin e telefonit 2226 294, ose në adresën: Autoriteti i Mediave Audiovizive, Rr. “Abdi Toptani”, godina ish-hotel “Drini”, kati IV.

AUTORITETI I MEDIAVE AUDIOVIZIVE DREJTORIA E BURIMEVE NJEREZORE DHE SHERBIMEVE REPUBLIKA E SHQIPËRISË INSPEKTORATI I LARTË I DEKLARIMIT DHE KONTROLLIT TË PASURIVE DHE KONFLIKTIT TË INTERESAVE

NJOFTIM PER VENDE TE LIRA PUNE Mbështetur në ligjin nr. 8549, datë 11.11.1999 “Statusi i nëpunësit civil”, neni 13/3, VKM nr. 231, datë 11.05.2000 “Për pranimin në shërbimin civil dhe periudhën e provës”, pika 7, Autoriteti i Mediave Audiovizive (AMA), shpall konkursin për pozicionet e mëposhtme: “SPECIALIST I MARRËDHËNIEVE ME PUBLIKUN NË SEKTORIN E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE PUBLIKUN, NË DREJTORINË E BURIMEVE NJERËZORE DHE SHËRBIMEVE” Kandidatët duhet të plotësojnë kërkesat e përgjithshme për pranimin në Shërbimin Civil në përputhje me nenin 12 të ligjit nr. 8549, datë 11.11.1999 “Statusi i nëpunësit civil”. KËRKESA TË VEÇANTA PËR KANDIDATËT • Të ketë mbaruar arsimin e lartë në Fakultetin e Gazetarisë/Drejtësisë apo Shkencave Sociale • Të ketë jo më pak se 2 (dy) vjet eksperiencë pune • Të ketë njohuri të mira të gjuhës angleze • Të ketë njohuri shumë të mira në kompjuter në programet bazë • Të ketë aftësi të mira drejtuese dhe komunikuese të punës në grup Paga e pozicionit: është në kategorinë IV -a Paraqitja e Dokumenteve: Kandidati duhet të paraqesë brenda datës 31.01.2014, në zarf të mbyllur, në Zyrën e Protokollit të AMA-s, në adresën: Rr. “Abdi Toptani”, godina ish-hotel “Drini”, kati IV, këto dokumente: kërkesën për Aplikim, CV-në, fotokopje të diplomës dhe librezës së notave, të librezës së punës, certifikatave të kualifikimit, dëshmive të gjuhëve të huaja dhe kompjuterit, vërtetimin e gjendjes gjyqësore, si dhe të paktën një letër rekomandimi, një numër telefoni për t’u kontaktuar si dhe adresën e plotë të vendqëndrimit. (Diplomat dhe gradat shkencore të mbrojtura jashtë shtetit duhet të jenë të ekuivalentuara nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës.) Dokumentet duhet të jenë të noterizuara, si dhe mosparaqitja e plotë e tyre sjell skualifikim të kandidatit.

SHPALLJE E VËNDEVE TË LIRA PËR KONKURIM PRANË ILDKPKI Në mbështetje të ligjit nr. 9049, datë 10.04.2003 “Për deklarimin dhe kontrollin e pasurive, të detyrimeve financiare të të zgjedhurve dhe të disa nëpunësve publikë”, i ndryshuar, ligjit nr. 9367, datë 07.04.2005 “Për parandalimin e konfliktit të interesave në ushtrimin e funksioneve publike”, i ndryshuar, vendimit të Kuvendit nr. 40, datë 06.05.2013 “Për miratimin e strukturës, organikës dhe kategorizimit të pozicioneve të punës të Inspektoratit të Lartë të Deklarimit dhe Kontrollit të Pasurive”, ligjit nr. 8549, datë 11.11.1999 “Statusi Nëpunësit Civil”, Inspektorati i Lartë i Deklarimit dhe Kontrollit të Pasurive dhe Konfliktit të Interesave shpall konkurim për vendet e lira të punës, në pozicionet:  Inspektor  Ndihmës Inspektor  Drejtor i Drejtorisë së Kontrollit të Konfliktit të Interesave  Specialist në Drejtorinë e Kontrollit të Konfliktit të Interesave  Specialist IT, në Sektorin e Administrimit të IT. Periudha e aplikimit fillon në datë 20.01.2014 dhe mbaron në datë 31.01.2014. Të interesuarit mund të tërheqin listën e dokumentave të nevojshme si dhe kriteret e veçanta për kandidatin, pranë zyrës së Arkiv-Protokollit, në Inspektoratin e Lartë të Deklarimit dhe Kontrollit të Pasurive dhe Konfliktit të Interesave.

e diel EKSKLUZIVE

/ INTERVISTA

ME FILOZOFIN

FRANCEZ, LUC

FERRY: BOTA

ASNJËHERË NUK

KA QENË MË

MIRË

MARS 2013 VITI VIII BOTIMIT NR. 16 (261),

30 lekë

J BESNIK MUSTAFA në Ngatërresat me kufirin francez emrin Le Pen STEFAN ÇAPALIKU Gjurmët e ujkut oriental te shqiptarët FOTO ESSE Natë shqiptare në Oslo

MIRA MEKSI Kur fatin ta shkruajnë librat

30 lekë

BELL ALASTAIR CAMP RAMËS

DJES SË EDI

NJERIU I RILIN E PËRMUAJSHME

Për sqarime të mëtejshme mund të kontaktoni në numrin e telefonit 2226 294, ose në adresën: Autoriteti i Mediave Audiovizive, Rr. “Abdi Toptani”, godina ish-hotel “Drini”, kati IV.

ÇMIMI 300 LEKË

JO VETËM POLITIKË SI ZAKONISHT

E përmuajshme

E përmuajshme Z, LUC FERRY: BOTA FILOZOFIN FRANCE INTERVISTA ME EKSKLUZIVE /

KA QENË ASNJËHERË NUK

JO VETËM POLITIKË SI ZAKONISHT

MË MIRË

e luftës në Kosovë, njohin nga koha Campbell vjen në Shqiptarët e në Kosovë. të Tony Blair-it. Press. Në një ushtarakisht i fushatave botim i UET të tij për të ndërhyrë me Tony Blair, Eshtë spin doctor-i e të tjera. vendimin e shefit atyre ditëve: Vitet e mia e strategjisë në politikë, kur mbronte me Ditarët e librin, rëndësinë Shqipëri pikërisht me Henri ÇILIN flet për bashkëbisedim

çdo ditë gazeta ‘MAPO’ çdo PLUS muaj revistat ‘MAPO’ dhe ‘MADAME MAPO’

E shtunë - e diel 11-12 janar 2014

www.mapo.al

ekonomi

Borxhi i fshehur mbetet sërish i “fshehur” Shifra për totalin e detyrimeve të fshehura që duhet të zbardhte qeveria e re, ende sot mbetet e paqartë. Kaos shifrash nga institucionet. Borxhi i shtetit këtë vit kalon mbi 1 trilion lekë Blerina Hoxha

Të gjithë e kanë të qartë një deklaratë të kryeministrit Rama se, me të ardhur në pushtet do të zbardheshin të gjitha borxhet e padeklaruara të qeverisë ‘Berisha’. Puna e parë me këtë nisi. Me të shpejtë u kontraktua kompania “Deloitte”, e cila për një muaj kontrolloi thesarin e financave. Që në fund të nëntorit gjithçka është zbardhur, por publikut ende nuk i është servirë shifra reale dhe tani kemi një kaos me numra që ndryshojnë përditë. E ndërsa niveli real i borxhit të fshehur mbetet ende i “fshehur”, qeveria e re ka zgjeruar ndjeshëm borxhin e ri pikërisht për shlyerjen e detyrimeve që nuk njiheshin më parë. Shifrat paradoksale

Të fundit e dha të enjten kryeministri Rama në emisionin “Opinion” të Blendi Fevziut, kur tha se borxhet e fshehura janë plot 725 milionë dollarë, një shifër kjo që argumenton të gjithë rritjen e borxhit që ka ndodhur pas shtatorit. Por në relacionin e buxhetit 2014 dhe në tabelat fiskale të tij ka shifra krejt të tjera. Dhe krejt të tjera shifra ka dhënë ministri Cani gjatë konkludimit të auditimit nga “Deloitte”. Në relacionin e buxhetit ministri Cani raporton 47,4 miliardë lekë borxhe të padeklaruara. Me shifrën që dha parmbrëmë Kryeministri, shihet një diferencë prej më shumë se 25 miliardë lekësh. Ministria e Financave ka parashikuar për shlyerje 35 miliardë në buxhetin e këtij viti dhe pjesa tjetër gjatë vitit që vjen. “Kemi një raport të plotë të kompanisë ‘Deloitte’ për detyrimet e prapambetura të buxhetit të shtetit ndaj biznesit privat vendas dhe të huaj për punime e shërbime publike, shumë e cila kap vlerën 24.6 miliardë lekë”, thuhet në relacionin e Financave për buxhetin 2014. Por kësaj shifre ministri Cani i ka shtuar edhe një borxh që nuk ka qenë në fokusin e auditimit, ato para që Tatimet nuk kanë disbursuar në drejtim të biznesit në formën e TVSH-së. Ky lloj borxhi e kom-

plikon situatën dhe e bën shifrën të ndryshueshme, për vetën natyrën e menaxhimit të këtyre detyrimeve. E mira është që autoritetet të konkludojnë me një shifër mbi detyrimet në fjalë, në mënyrë që edhe publiku dhe agjentët e ekonomisë të kenë të qartë se sa në të vërtetë ishte vlera e fshehur.

720

Milionë dollarë borxh të paditur deklaroi kryeministri Rama dy ditë më parë

Manovra

Shumë prej ekspertëve të ekonomisë e kanë cilësuar absurde përfshirjen në borxhin e fshehtë të detyrimeve që duhet të rakordohen në administratën tatimore, të cilat nuk mund të raportohen si borxh shtetëror dhe për më tepër të përfshihen si një zë i veçantë në buxhet për t’u shlyer. Pasi administrata tatimore gjatë ushtrimit të funksioneve të saj ka detyrime ndaj biznesit dhe biznesi ka detyrime ndaj administratës tatimore. Rakordimet bëhen brenda Tatimeve dhe në buxhet raportohet vetëm bilanci neto. Aktualisht administrata tatimore mësohet se është në borxh ndaj biznesit me 20 miliardë lekë, kurse biznesi ka një borxh ndaj administratës tatimore më shumë se 71 miliardë lekë. Në këtë situatë ndërhyn qeveria me Ministrinë e Financave për të shlyer borxhet që Tatimet kanë ndaj biznesit, por pa një plan se si do të vilen 700 milionë dollarët që biznesi i ka qeverisë. Ekspertët vlerësojnë se është rast unik kur një qeveri do të shlyejë detyrimet ndaj biznesit, pa shtrirë dorën tjetër për marrjen e detyrimeve të veta.

240 Milionë dollarë janë raportuar pas auditit nga “Deloitte”

470

Milionë dollarë raporton ministri Cani se duhen shlyer

350

Milionë dollarë janë programuar të shlyer këtë vit

Rreziku

Po të marrin si të mirëqenë shifrën 47 miliardë lekë borxh i fshehur, e paraqitur nga Ministria e Financave, përsëri nuk justifikohet rritja e borxhit me 12 për qind të PBB-së në vetëm tre muaj. Janë marrë hua të reja dhe janë programuar deri në fund të vitit 120 miliardë lekë të reja për shlyerjen e 35 miliardëve. Shifrat tregojnë se shuma që vetë qeveria ka zbuluar borxh ndaj biznesit është disa herë më e vogël se borxhi që qeveria ka marrë

Trilion lekë ose mbi 10 miliardë dollarë pritet të arrijë borxhi i Shqipërisë në fund të vitit 2014

për shlyerjen e biznesit. Kështu, nga 63.5 për qind që ishte borxhi në fund të gushtit 2013, pritet që të arrijë në 75 për qind në fund të vitit. Rritja është më shumë se 12 për qind e PBB, por kjo nuk justifikon shlyerjen e borxhit të fshehur. Në total borxhi i shtetit në fund të vitit pritet të arrijë në 1 trilion lekë, shifër me 12 zero. Aftësia paguese e buxhetit të shtetit

pritet të rëndohet ndjeshëm për shlyerjen e interesave të këtij detyrimi që arrijnë në mbi 500 milionë dollarë në vit. Shpenzimet për shlyerjen e borxhit nuk do të lënë vend për rritje rrogash dhe investimesh publike dhe veç të tjerash, një borxh në këto nivele do të jetë një darë e fortë për rritjen ekonomike në vitet në vijim.

Tregu i sigurimeve, në hetim për mungesë konkurrence Autoriteti i Konkurrencës ka hapur përsëri një hetim paraprak për kufizim të konkurrencës në tregun e sigurimeve. Sipas vendimit zyrtar, hetimi është hapur mbështetur në sinjalizime nga operatorë të tregut dhe lidhet me një marrëveshje të nënshkruar mes kompanive për tregtimin e policave të sigurimit të detyrueshëm motorik përmes Byrosë Shqiptare të Sigurimeve. Kjo marrëveshje u sinjalizua nga TV SCAN qysh në muajin dhjetor. Shitja bëhet nga secila kompani në mënyrë të veçantë dhe në fletë printohet emri i kompanisë, por dokumenti i policës mban logon e Byrosë së Sigurimeve. Kjo formë e re e shitjes së policave po bëhet me qëllim kontrollin e primit të sigurimit, për të shmangur konkurrencën e pandershme përmes

shitjes me çmime shumë të ulëta. Por në këtë skemë të re Autoriteti vlerëson se ka elementë të dyshimtë të kufizimit të konkurrencës. Nga monitorimi i Autoritetit të Konkurrencës rezultoi se qysh nga data 1 nëntor 2013, të gjithë agjentët e shitjes i tregtonin policat e sigurimit nëpërmjet një sistemi të përbashkët, që menaxhohej nga një broker. Të dhënat e sistemit të një agjenti në një moment të caktuar nuk ofronin të gjitha kompanitë e licencuara për tregtimin e produktit përkatës, por një numër më të kufizuar, mesatarisht 4-5 shoqëri. Ndërkohë që nuk është e qartë numri dhe mënyra e shfaqjes së kompanive të disponueshme për lëshimin e policave të sigurimit, pasi në një tjetër ag jent, sipas deklarimeve të tij,

shfaqeshin të gjitha shoqëritë e sigurimeve. Kjo paqartësi ka shtyrë Autoritetin e Sigurimeve që të hapë një hetim paraprak, rezultatet e të cilit priten të bëhen publike së shpejti. Ajo çka është paradoksale është se vendimi është marrë që më datë 18 Nëntor, ndërsa Autoriteti i Konkurrencës nuk e ka publikuar për afro dy muaj. Në tetor të vitit 2012, Autoriteti i Konkurrencës i shpalli të gjitha kompanitë e sigurimit të jo-jetës fajtore për marrëveshje të ndaluar dhe i gjobiti për një shumë totale prej 89 milionë lekësh. Pavarësisht nga ky ndëshkim, tregu ka vazhduar të vuajë të njëjtat probleme dhe praktikat e sjelljes së bashkërenduar në sigurimin motorik për përgjegjësitë ndaj palëve të treta janë shfaqur përsëri gjatë vitit 2013.

Në tetor të vitit 2012, Autoriteti i Konkurrencës i shpalli të gjitha kompanitë e sigurimit të jo-jetës fajtore për marrëveshje të ndaluar dhe i gjobiti për një shumë totale prej 89 milionë lekësh

ore L.D.C.

vol. 24, faqe KU dhe Fatmir

AJ te ndodhur

umrit te tel:

re L.D.C.

me Nr. Pasurie .

AJ te ndodhur

umrit te tel:

re L.D.C.

ese Sallmone,

AJ te ndodhur

umrit te tel:

re L.D.C.

ese Sallmone,

AJ te ndodhur

umrit te tel:

e shtunë-e diel, 11-12 janar 2014

www.mapo.al

Request Proposal GRD-RFP-2013- 002 Request forfor proposal GRD-RFP-2014-002 For For: “Purchase of Office Supplies” “Printing of Bank stationeries and Marketing materials”

Societe Generale Albania Bank invites proposals from eligible and qualified companies for: 1 - Purchase of Office Supplies.

Generale Bank Documents invites proposals from for eligible and atqualified TheSociete complete RequestAlbania for Proposal is available download Societe Generale Albania companies for: Bank’s website www.societegenerale.al/ Engagement >> Auctions section, or upon request to: procurement.al@socgen.com . 1 - Printing of Bank stationeries and Marketing materials.

Proposal must be delivered on or before 25 February 2013, 12:00 hrs (CET) in a sealed envelope marked with:

The complete Request for Proposal Documents is available for download at Societe

Banka Societe Generale Generale Albania Bank’sAlbania website www.societegenerale.al/ Tenders section, or General Resources Department upon request to: procurement.al@socgen.com Blv. Deshmoret e Kombit Twin Towers, Tower 1, 9th floor Proposal must be delivered on or before January 24th 2014, 12:00 hrs (CET) in a Tirana, Albania

sealed envelope marked with:

To the attention of:

Mr. Igli Kasneci General Resources Manager

Banka Societe Generale Albania Name of the bidding service provider General Resources Department Blv. Deshmoret Proposals sent by faxeorKombit email willenot be accepted. Shitje Ankandit i Pare nga Studio Përmbarimore L.D.C. Twin Towers, Tower 1, 9th floor NJOFTIM Tirana, Albania Pershkrimi i pasurise: me Nr. pasurie 62/30+1-3, Zona Kadastrale nr. 2461, me vol. 1, me Objekti: 96.20 m2,Mr. Ilir Apostoli To the“Apartament” attentionme of:sipërfaqe faqe 172, me adrese e ndodhur ne Permet, Lipe me pale debitore Arjana Jani. Head ofLeke. Procurement Sector Çmimi fillestar: 880.000 (teteqind e tetedhjetemije) Data e shpalljes 26.12.2013 Data e zhvillimit 10.01.2014 deri ne oren 16.00 Name of the bidding service provider Ankandi zhvillohet ne ambjentet e STUDIOS PERMBARIMORE L.D.C., Permbarues Gjyqesore Lefter CANAJ te ndodhur ne adresen: Rruga “Myslym Shyri”, Vila 8, Kati 1, Tirane. Ofertuesit te drejtohen STUDIO PERMBARIMORE L.D.C., ose te kontaktojne nepermjet numrit te tel: Proposals sent byprane fax or email will not be accepted. 0682026575 dhe e-mailit lefter.canaj@yahoo.com ose info@ldc-al.com.

Shitje e Ankandit II nga Studio Përmbarimore L.D.C.

NJOFTIM Pershkrimi i pasurise: Objekti:“Toke Are”, me siperfaqe 6561 m2 me Nr. Pasurie Nr. 18/13, Zonen Kadastrale 3852, me adrese Xhafzotaj, Durres, regjistruar ne emer te z. Hasan Hoxha.. Çmimi fillestar: 91.840 (nentedhjete e njemije e teteqind e dyzete) Euro. Data e celjes 10.01.2014 Data e mbarimit 24.01.2014 deri ne oren 16.00 Ankandi zhvillohet ne ambjentet e STUDIOS PERMBARIMORE L.D.C., Permbarues Gjyqesore Lefter CANAJ te ndodhur ne adresen: Rruga “Myslym Shyri”, Vila 8, Kati 1, Tirane. Ofertuesit te drejtohen prane STUDIO PERMBARIMORE L.D.C., ose te kontaktojne nepermjet numrit te tel: 0682026575 dhe e-mailit lefter.canaj@yahoo.com ose info@ldc-al.com.

Shitje e Ankandit II nga Shitje e Ankandit i Dyte ngaStudio StudioPërmbarimore Përmbarimore L.D.C. L.D.C.

NJOFTIM NJOFTIM Pershkrimi pasurise: Pershkrimi Pershkrimiiiipasurise: pasurise: 2 ,, me pasurie 4/225, Zona Kadastrale nr. me 24, Objekti: me 500 m Objekti: “Truall+Ndërtesë” “Truall+Ndërtesë” me sipërfaqe sipërfaqe 500Nr. m2Pasurie me Nr. Nr.Nr. pasurie 4/225, Zona Kadastrale nr. 8592, 8592, me vol. vol. 24, faqe faqe 95/107, Zonen Kadastrale 3255, me adrese Sallmone, Objekti:“Toke Are”, me siperfaqe 832m2 me 135, adrese Guerile, Shkodër 135, me meregjistruar adrese ee ndodhur ndodhur ne Lagjia Guerile, Shkodër regjistruar regjistruar në në pronësi pronësi të të Besnik Besnik Rexhep Rexhep BISHANAKU BISHANAKU dhe dhe Fatmir Fatmir Durres, ne emerne teLagjia z. Astrit Hoxha. Rexhep BISHANAKU. Rexhepfillestar: BISHANAKU. 9.352 Euro (nentemije e treqind e pesedhjete e dy) Euro. Çmimi Çmimi fillestar: 39.680 (tridhjete Çmimi fillestar: 39.680 (tridhjete ee nentemije nentemije ee gjashteqind gjashteqind ee tetedhjete) tetedhjete) Euro. Euro. Data e celjes 10.01.2014 Data ee shpalljes 08.01.2014 Data shpalljes 08.01.2014 00 Data e mbarimit 24.01.2014 deri ne oren 16. 00 00 Data 22.01.2014 deri ne 16. Data ee zhvillimit zhvillimit ne oren oren 16. Ankandi zhvillohet ne22.01.2014 ambjentet ederi STUDIOS PERMBARIMORE L.D.C., Permbarues Gjyqesore Lefter CANAJ te ndodhur Ankandi Ankandi zhvillohet zhvillohet ne ne ambjentet ambjentet eeSTUDIOS STUDIOS PERMBARIMORE PERMBARIMORE L.D.C., L.D.C., Permbarues Permbarues Gjyqesore Gjyqesore Lefter Lefter CANAJ CANAJ te te ndodhur ndodhur ne adresen: Rruga “Myslym Shyri”, Vila 8, Kati 1, Tirane. ne ne adresen: adresen: Rruga Rruga “Myslym “Myslym Shyri”, Shyri”, Vila Vila 8, 8, Kati Kati 1, 1, Tirane. Tirane. Ofertuesit te drejtohen prane STUDIO PERMBARIMORE L.D.C., ose te kontaktojne nepermjet numrit te tel: Ofertuesit Ofertuesit te te drejtohen drejtohen prane prane STUDIO STUDIO PERMBARIMORE PERMBARIMORE L.D.C., L.D.C., ose ose te te kontaktojne kontaktojne nepermjet nepermjet numrit numrit te te tel: tel: 0682026575 0682026575 dhe e-mailit lefter.canaj@yahoo.com ose info@ldc-al.com. 0682026575dhe dhee-mailit e-mailitlefter.canaj@yahoo.com lefter.canaj@yahoo.comose oseinfo@ldc-al.com. info@ldc-al.com.

Shitje ShitjeeeAnkandit AnkanditIIIInga nga Studio Studio Përmbarimore Përmbarimore L.D.C. L.D.C.

NJOFTIM

Shitje e Ankandit i Pare nga Studio Përmbarimore L.D.C.

NJOFTIM Pershkrimi Pershkrimi ii pasurise: pasurise: 2 Objekti: Objekti: “Apartament” “Apartament” me me sipërfaqe sipërfaqe 96.20 96.20 m m2,, me me Nr. Nr. pasurie pasurie 62/30+1-3, 62/30+1-3, Zona Zona Kadastrale Kadastrale nr. nr. 2461, 2461, me me vol. vol. 1, 1, me me faqe faqe 172, 172, me me adrese adrese ee ndodhur ndodhur ne ne Permet, Permet, Lipe Lipe me me pale pale debitore debitore Arjana Arjana Jani. Jani. Çmimi 880.000 Çmimi fillestar: fillestar: 880.000 (teteqind (teteqind ee tetedhjetemije) tetedhjetemije) Leke. Leke. Data 26.12.2013 Data ee shpalljes shpalljes 26.12.2013 00 Data 10.01.2014 Data ee zhvillimit zhvillimit 10.01.2014 deri deri ne ne oren oren 16. 16.00 Ankandi Ankandi zhvillohet zhvillohet ne ne ambjentet ambjentet ee STUDIOS STUDIOS PERMBARIMORE PERMBARIMORE L.D.C., L.D.C., Permbarues Permbarues Gjyqesore Gjyqesore Lefter Lefter CANAJ CANAJ te te ndodhur ndodhur ne ne adresen: adresen: Rruga Rruga “Myslym “Myslym Shyri”, Shyri”, Vila Vila 8, 8, Kati Kati 1, 1, Tirane. Tirane. Ofertuesit Ofertuesit te te drejtohen drejtohen prane prane STUDIO STUDIO PERMBARIMORE PERMBARIMORE L.D.C., L.D.C., ose ose te te kontaktojne kontaktojne nepermjet nepermjet numrit numrit te te tel: tel: 0682026575 0682026575 dhe dhe e-mailit e-mailit lefter.canaj@yahoo.com lefter.canaj@yahoo.com ose ose info@ldc-al.com. info@ldc-al.com.

Shitje e Ankandit II nga Studio Përmbarimore L.D.C.

NJOFTIM

Pershkrimi Pershkrimi ii pasurise: pasurise: 22 truall dhe 200 ndertese me Pasurie Objekti: Truall 22 kateshe”, 246 me Nr. Pasurie 4/48, 3051 me adrese e Objekti:“ me siperfaqe 1000me m2siperfaqe truall dheZonen 200 m mKadastrale ndertese 2-kateshe, 2-kateshe, me Nr. Nr.Priske Pasurie Objekti: .“ .“Pemetore”, Truall ++ Ndertese Ndertese kateshe”, me siperfaqe 246 m m22Nr. Nr. Zonen Kadastrale adrese Madhe, Tirane, regjistruar ne3852, emerme te z. AstritXhafzotaj, Hoxha. Durres, Nr. 76/18, 76/18, Zonen Kadastrale 3852, me adrese Xhafzotaj, Durres, regjistruar regjistruar ne ne emer emer te te z.Astrit z.Astrit Hoxha. Hoxha. 156.800 Euro (njeqind ee teteqind) Çmimi 16.800 teteqind) Euro Çmimi fillestar: fillestar: 156.800Euro Euro(gjashtembedhjetemije (njeqind ee pesedhjete pesedhjete ee gjashtemije gjashtemije teteqind) Euro. Euro. Data 10.01.2014 Data ee celjes celjes 10.01.2014 00 00 Data 24.01.2014 Data ee mbarimit mbarimit 24.01.2014 deri deri ne ne oren oren 16. 16. Ankandi zhvillohet ne ambjentet e STUDIOS PERMBARIMORE L.D.C., Permbarues Lefter CANAJLefter te ndodhur Ankandi ambjentet eeSTUDIOS L.D.C., Permbarues Gjyqesore CANAJ te ndodhur Ankandi zhvillohet zhvillohet ne ne ambjentet STUDIOS PERMBARIMORE PERMBARIMORE L.D.C.,Gjyqesore Permbarues Gjyqesore Lefter CANAJne teadresen: ndodhur Rruga “Myslym Shyri”, Vila 8,Shyri”, Kati 1,Vila Tirane. ne Rruga “Myslym 8, ne adresen: adresen: Rruga “Myslym Shyri”, Vila 8, Kati Kati 1, 1, Tirane. Tirane. Ofertuesit Ofertuesit te te drejtohen drejtohen prane prane STUDIO STUDIO PERMBARIMORE PERMBARIMORE L.D.C., L.D.C., ose ose te te kontaktojne kontaktojne nepermjet nepermjet numrit numrit te te tel: tel: 0682026575 0682026575 dhe dhe e-mailit e-mailit lefter.canaj@yahoo.com lefter.canaj@yahoo.com ose ose info@ldc-al.com. info@ldc-al.com.

Pershkrimi Pershkrimi ii pasurise: pasurise: 2 Objekti:“Toke me Nr. Nr. Pasurie Pasurie Nr. Nr. 18/13, 18/13, Zonen Zonen Kadastrale Kadastrale 3852, 3852, me me adrese adrese Xhafzotaj, Xhafzotaj, Objekti:“Toke Are”, Are”, me me siperfaqe siperfaqe 6561 6561 m m2 me Durres, Durres, regjistruar regjistruar ne ne emer emer te te z. z. Hasan Hasan Hoxha.. Hoxha.. Çmimi 91.840 Çmimi fillestar: fillestar: 91.840 (nentedhjete (nentedhjete ee njemije njemije ee teteqind teteqind ee dyzete) dyzete) Euro. Euro. Data 10.01.2014 Data ee celjes celjes 10.01.2014 00 00 Data 24.01.2014 Data ee mbarimit mbarimit 24.01.2014 deri deri ne ne oren oren 16. 16. Ankandi Ankandi zhvillohet zhvillohet ne ne ambjentet ambjentet eeSTUDIOS STUDIOS PERMBARIMORE PERMBARIMORE L.D.C., L.D.C., Permbarues Permbarues Gjyqesore Gjyqesore Lefter Lefter CANAJ CANAJ te te ndodhur ndodhur ne ne adresen: adresen: Rruga Rruga “Myslym “Myslym Shyri”, Shyri”, Vila Vila 8, 8, Kati Kati 1, 1, Tirane. Tirane. Ofertuesit Ofertuesit te te drejtohen drejtohen prane prane STUDIO STUDIO PERMBARIMORE PERMBARIMORE L.D.C., L.D.C., ose ose te te kontaktojne kontaktojne nepermjet nepermjet numrit numrit te te tel: tel: 0682026575 0682026575 dhe dhe e-mailit e-mailit lefter.canaj@yahoo.com lefter.canaj@yahoo.com ose ose info@ldc-al.com. info@ldc-al.com.

Shitje e Ankandit II nga Studio Përmbarimore L.D.C.

NJOFTIM

Pershkrimi Pershkrimi ii pasurise: pasurise: Objekti:“Toke me Nr. Nr. Pasurie Pasurie Nr. Nr. 95/105, 95/105, Zonen Zonen Kadastrale Kadastrale 3255, 3255, me me adrese adrese Sallmone, Sallmone, Objekti:“Toke Are”, Are”, me me siperfaqe siperfaqe 630 630 m m22 me Durres, Durres, regjistruar regjistruar ne ne emer emer te te z. z. Astrit Astrit Hoxha. Hoxha. Çmimi 7.056 Çmimi fillestar: fillestar: 7.056 Euro Euro (shtatemije (shtatemije ee pesedhjete pesedhjete ee gjashte) gjashte) Euro. Euro. Data 10.01.2014 Data ee celjes celjes 10.01.2014 00 Data 24.01.2014 Data ee mbarimit mbarimit 24.01.2014 deri deri ne ne oren oren 16. 16.00 Ankandi Ankandi zhvillohet zhvillohet ne ne ambjentet ambjentet eeSTUDIOS STUDIOS PERMBARIMORE PERMBARIMORE L.D.C., L.D.C., Permbarues Permbarues Gjyqesore Gjyqesore Lefter Lefter CANAJ CANAJ te te ndodhur ndodhur ne ne adresen: adresen: Rruga Rruga “Myslym “Myslym Shyri”, Shyri”, Vila Vila 8, 8, Kati Kati 1, 1, Tirane. Tirane. Ofertuesit Ofertuesit te te drejtohen drejtohen prane prane STUDIO STUDIO PERMBARIMORE PERMBARIMORE L.D.C., L.D.C., ose ose te te kontaktojne kontaktojne nepermjet nepermjet numrit numrit te te tel: tel: 0682026575 0682026575 dhe dhe e-mailit e-mailit lefter.canaj@yahoo.com lefter.canaj@yahoo.com ose ose info@ldc-al.com. info@ldc-al.com.

Pershkrimi Pershkrimi ii pasurise: pasurise: Objekti:“Toke me Nr. Nr. Pasurie Pasurie Nr. Nr. 95/107, 95/107, Zonen Zonen Kadastrale Kadastrale 3255, 3255, me me adrese adrese Sallmone, Sallmone, Objekti:“Toke Are”, Are”, me me siperfaqe siperfaqe 832m 832m22 me Durres, Durres, regjistruar regjistruar ne ne emer emer te te z. z. Astrit Astrit Hoxha. Hoxha. Çmimi 9.352 Çmimi fillestar: fillestar: 9.352 Euro Euro (nentemije (nentemije ee treqind treqind ee pesedhjete pesedhjete ee dy) dy) Euro. Euro. Data 10.01.2014 Data ee celjes celjes 10.01.2014 00 Data 24.01.2014 Data ee mbarimit mbarimit 24.01.2014 deri deri ne ne oren oren 16. 16.00 Ankandi Ankandi zhvillohet zhvillohet ne ne ambjentet ambjentet eeSTUDIOS STUDIOS PERMBARIMORE PERMBARIMORE L.D.C., L.D.C., Permbarues Permbarues Gjyqesore Gjyqesore Lefter Lefter CANAJ CANAJ te te ndodhur ndodhur ne ne adresen: adresen: Rruga Rruga “Myslym “Myslym Shyri”, Shyri”, Vila Vila 8, 8, Kati Kati 1, 1, Tirane. Tirane. Ofertuesit Ofertuesit te te drejtohen drejtohen prane prane STUDIO STUDIO PERMBARIMORE PERMBARIMORE L.D.C., L.D.C., ose ose te te kontaktojne kontaktojne nepermjet nepermjet numrit numrit te te tel: tel: 0682026575 0682026575 dhe dhe e-mailit e-mailit lefter.canaj@yahoo.com lefter.canaj@yahoo.com ose ose info@ldc-al.com. info@ldc-al.com.

Shitje e Ankandit II nga Studio Përmbarimore L.D.C.

NJOFTIM Pershkrimi Pershkrimi ii pasurise: pasurise: Objekti:“Toke Objekti:“Toke Are”, Are”, me me siperfaqe siperfaqe 805 805 m m22 me me Nr. Nr. Pasurie Pasurie Nr. Nr. 95/109, 95/109, Zonen Zonen Kadastrale Kadastrale 3255, 3255, me me adrese adrese Sallmone, Sallmone, Durres, Durres, regjistruar regjistruar ne ne emer emer te te z. z. Astrit Astrit Hoxha. Hoxha. Çmimi 8.960 Çmimi fillestar: fillestar: 8.960 Euro Euro (tetemije (tetemije ee nenteqind nenteqind ee gjashtedhjete) gjashtedhjete) Euro Euro Data 10.01.2014 Data ee celjes celjes 10.01.2014 00 Data 24.01.2014 Data ee mbarimit mbarimit 24.01.2014 deri deri ne ne oren oren 16. 16.00 Ankandi Ankandi zhvillohet zhvillohet ne ne ambjentet ambjentet ee STUDIOS STUDIOS PERMBARIMORE PERMBARIMORE L.D.C., L.D.C., Permbarues Permbarues Gjyqesore Gjyqesore Lefter Lefter CANAJ CANAJ te te ndodhur ndodhur ne ne adresen: adresen: Rruga Rruga “Myslym “Myslym Shyri”, Shyri”, Vila Vila 8, 8, Kati Kati 1, 1, Tirane. Tirane. Ofertuesit Ofertuesit te te drejtohen drejtohen prane prane STUDIO STUDIO PERMBARIMORE PERMBARIMORE L.D.C., L.D.C., ose ose te te kontaktojne kontaktojne nepermjet nepermjet numrit numrit te te tel: tel: 0682026575 0682026575 dhe dhe e-mailit e-mailit lefter.canaj@yahoo.com lefter.canaj@yahoo.com ose ose info@ldc-al.com. info@ldc-al.com.

NJOFTIM Pershkrimi Pershkrimi ii pasurise: pasurise: Objekti:“ me Nr. Nr. Pasurie Pasurie Nr. Nr. 4/48, 4/48, Zonen Zonen Kadastrale Kadastrale 3051 3051 me me adrese adrese Priske Priske ee Objekti:“ Pemetore”, Pemetore”, me me siperfaqe siperfaqe 1000 1000 m m22 me Madhe, Madhe, Tirane, Tirane, regjistruar regjistruar ne ne emer emer te te z. z. Astrit Astrit Hoxha. Hoxha. Çmimi 16.800 Çmimi fillestar: fillestar: 16.800 Euro Euro (gjashtembedhjetemije (gjashtembedhjetemije ee teteqind) teteqind) Euro Euro Data 10.01.2014 Data ee celjes celjes 10.01.2014 00 Data 24.01.2014 Data ee mbarimit mbarimit 24.01.2014 deri deri ne ne oren oren 16. 16.00 Ankandi Ankandizhvillohet zhvillohetne neambjentet ambjentetee STUDIOS STUDIOS PERMBARIMORE PERMBARIMORE L.D.C., L.D.C., Permbarues Permbarues Gjyqesore Gjyqesore Lefter Lefter CANAJ CANAJ te te ndodhur ndodhur ne ne adresen: adresen: Rruga Rruga “Myslym “Myslym Shyri”, Shyri”, Vila Vila 8, 8, Kati Kati 1, 1, Tirane. Tirane. Ofertuesit Ofertuesit te te drejtohen drejtohen prane prane STUDIO STUDIO PERMBARIMORE PERMBARIMORE L.D.C., L.D.C., ose ose te te kontaktojne kontaktojne nepermjet nepermjet numrit numrit te te tel: tel: 0682026575 0682026575 dhe dhe e-mailit e-mailit lefter.canaj@yahoo.com lefter.canaj@yahoo.com ose ose info@ldc-al.com. info@ldc-al.com.

E shtunë - e diel 11-12 janar 2014

www.mapo.al

Televizionet kryesore në Francë e kanë trajtuar historinë si gjë krejt pa interes. Për shumë prej tyre ajo është një çështje në fund të listës: një copë baltë e hedhur prej kushërinjve të largët të shtypit “popullor”.

Pas shpërthimit, heshtja- Franca dhe jeta private e presidentit Nga Hugh Schofield/ BBC

as shpërthimit, heshtja. Gjëja që të bën më shumë përshtypje pas skupit për jetën e re dashurore të presidentit francez është mungesa e reagimit për këtë. Televizionet kryesore në Francë e kanë trajtuar historinë si gjë krejt pa interes. Për shumë prej tyre ajo është një çështje në fund të listës: një copë baltë e hedhur prej kushërinjve të largët të shtypit “popullor”. Deri në mëngjes vonë askush nuk kishte dërguar një trupë xhirimin në vendin e idilit. Kur unë arrita prisja hordhi gazetarësh, por gjeta vetëm një belg. Edhe në versionin francez të “Google News”, duhet të gërmosh fort që të gjesh historitë e fundit mbi takimin Hollonde-Gayet. Ose vërtet ka

shumë pak interes në historinë, ose ka një konspiraci të madhe për të thënë që në fakt askush nuk është i interesuar. Nga perspektiva anglo-saksone, kjo duket vërtet e habitshme. Është sikur francezet nuk mund të dallojnë një histori të mirë kur e kanë para surratit, ose kanë frikë ta tregojnë atë. Por nga këndvështrimi francez g jërat janë ndryshe. Shumë prej mënyrës se si francezët i bëjnë gjërat, është e kushtëzuar prej horrorit që ata shohin përtej Kanalit të la Manshit. Ky lloj sjelljeje aplikohet edhe në botën e shtypit. Francezët janë rritur të besojnë se ndërhyrja në jetën private prej tabloideve britanike dhe amerikanë është e tmerrshme. Ata gjithashtu kanë qejf të besojnë se janë mendjehapur dhe

Ata gjithashtu kanë qejf të besojnë se janë mendjehapur dhe nuk iu intereson vërtetë jeta private e politikanëve të tyre. Kjo është pse nëse i pyet shumica e francezëve do të thonë që takimet dashurore të Hollondes nuk janë gjëja me të cilën gazetat duhet të merren.

nuk iu intereson vërtetë jeta private e politikanëve të tyre. Kjo është pse nëse i pyet shumica e francezëve do të thonë që takimet dashurore të Hollondes nuk janë gjëja me të cilën gazetat duhet të merren. Dhe tani. Fakti që revista “Closer” ka guxuar të publikojë historinë tregon se gjërat po ndryshojnë. Një raport i tillë ishte i pa mendueshëm disa vite më parë. E vërtetë historia e Francua Miterand dhe fëmijës së tij sekret me Anne Pingeot u publikua së pari në revistën “Match”, por kjo u bë pasi të gjitha palët e përfshira kishin rënë dakord. Fakti është se këtë herë limitet e asaj që quhet privatësi në Francë po testohen si kurrë më parë. Teknologjia po ndryshon dhe shtypi po ndryshon dhe gjithashtu edhe pritshmëritë e

njerëzve. Nga ana tjetër g jykatat franceze u akordojnë në mënyrë rudinë dëmshpërblime celebritive të dëmtuar nga këto aktivitete. Por tani edhe gjyqtarët po bëjnë pyetje të vështira. Ata dyshojnë se të famshmit pozojnë në tabloidë për para dhe më pas përfitojnë edhe nga zhdëmtimi që ju bëhet në bashkëpunim me tabloidin. Tashmë ata kanë filluar të lejojnë botime të tilla kur shohin se mund të kenë një fijë interesi publik gjë që është e vështirë të justifikohet në rastin e Hollonde. I vetmi arsyetim në këtë rast do të ishte se francezët kanë të drejtë të dinë nëse ai po lë një të dashur për një tjetër apo nëse trishtimi i tij ka të bëjë me gjendjen ekonomike të vendit dhe rënien e popullaritetit apo me faktin që punët në shtëpi nuk i shkojnë mirë.

Historia e dashurisë së Hollonde me aktoren Gayet dhe reagimet Presidenti francez, Francois Hollonde do të padisë revistën e cila publikoi fotot e tij në motor pranë shtëpisë së një aktoreje, me të cilën thuhet se ka një lidhje dashurie. Hollonde i tha agjencisë së lajmeve AFP se raportimi i revistës ishte një sulm ndaj të drejtës së tij për privatësi. Në numrin e fundit të tabloidit të përjavshëm “Closer”, janë botuar shtatë faqe me pohime dhe foto për një histori mes presidentit francez dhe aktores Julie Gayet. Kjo e fundit, 41-vjeçare ka një karrierë të konsoliduar në televizion dhe kinema, e ka luajtur në mbi 50 filma. Zërat për marrëdhënien mes tyre qarkullojnë në internet prej shumë muajsh dhe marsin e kaluar, Gayet depozitoi një ankesë në prokurorinë e Parisit kundër disa blogjeve dhe faqeve të internetit që aludonin për këtë histori. Në një deklaratë të dërguar personalisht nga Hollonde, më shumë se nga zyra e tij, thuhet se ai po sheh mundësinë për të ndërmarrë veprime ligjore ndaj revistës. Por korrespondentët thonë se ai nuk po e mohon marrëdhënien me aktoren. Revista pretendon se 59-vjeçari Hollonde e kalonte

shpeshherë natën me Gayet në një apartament jo larg nga pallati Elize. Fotografitë tregojnë se ata mbërrijnë veç e veç në apartament, e Hollonde mbërrin në një motoçikletë ndërsa badigardi i tij mbërrin në mëngjes për t’u sjellë kroasanë. Hollonde jeton aktualisht me Valerie Trierëeiler, një gazetare për të cilën ai la ish-gruan e vet, politikanen e partisë socialiste dhe ish kandidaten për presidente Segolene Royal, me të cilën ka katër fëmijë. Reagimet e politikës franceze pas publikimi kanë qenë në një zë me presidentin. Drejtuesit e partive më të mëdha në vend përfshi edhe atë të ekstremit të djathtë thanë se kjo ishte çështje e privatësisë dhe nuk duhej të merreshin me të. Marine Le Pen, drejtuese e Frontit Nacional tha: “Unë jam dakord që të kihet respekt për privatësinë e kujtdo. Për sa kohë nuk i kushton asnjë qindarkë taksapaguesit, unë gjykoj se është e drejta e gjithkujt që t’i respektohet jeta e tij private... çdo sulm kundër kësaj më shokon”. Të njëjtat qëndrime kanë mbajtur edhe rivalët e mundshëm të Hollonde në zgjedhjet e ardhshme.

Në numrin e fundit të tabloidit të përjavshëm “Closer”, janë botuar shtatë faqe me pohime dhe foto për një histori mes presidentit francez Hollonde dhe aktores Julie Gayet (në foto).

CMYK

e shtunë-e diel, 11-12 janar 2014

www.mapo.al

E përmuajshme, Nr. 40, Viti II i botimit, 2013, Çmimi 300 Lekë

MAPO MADAME

me Madame

Nr. 40 Viti II i botimit dhjetor 2013 Çmimi 300 Lekë

dossier

SHPIRTI I FESTAVE TË ANJEZA MAJËS, REZARTA SKIFTERIT DHE SAIMIR BRAHOS ide dhuratash dhe këshilla dekori

Elia Zaharia Ndryshe nga Mbretëresha e borës së Andersenit, Elia Zaharia është princesha e ëmbël e bardhësisë, që me rrëfimet e saj sjell magjinë e ngrohtë të festave. Nga kujtimet e fëmijërisë me pakot me lodra te mbrëmjet gala në Oborrin mbretëror...

EVI REÇI FLAKA KRELANI MIRA KAZHANI ËNGJËLLUESHE SHQARI IVA TIÇO FLEURA SHKËMBI

personazh ENXHI CUKU HIRUSHJA E RE E KINEMASË SHQIPTARE

fashion

ËNDRRAT E NJË NATE DIMRI

fenomen

Fama që shkon për bamirësi

Se lumturia gjendet dhe në kohë krizash Nga Iva Tiço

Megjithëse Shqipëria renditet ndër vendet e fundit në botë edhe kur vjen puna te bamirësia, ne ju kemi sjellë disa shembuj të të famshmëve shqiptarë që kanë spikatur për gjestet e tyre të bamirësisë në vitin që lamë pas.

faqe 20

personzh single & The City privatësi Fenomen Çdo të shtunë e të diel

www.mapo.al

pertej privatësisë

Venera lumani

Shumë e re për miq të vjetër Por jo për të qenë e famshme. As në skenat e Strugës, prej kohësh, dhe as në ato të Shqipërisë që kur fitoi “The Voice 2”. Ama për ca gjëra të tjera Venera Lumani, 20 e pak vjeç, ruan ende zakonet e fëmijërisë dhe na i tregon... faqe 19

personazh

Larguar që 11 vjeç nga Tirana, diplomuar në shkollën e aktrimit të Këlnit, vjen pas më shumë se 20 vjetësh në Shqipëri nëpërmjet një filmi. Bernarda Alba, Elektra dhe Antigona e teatrove gjermanë zbulon jetën në Berlin, kujtimet nga Shqipëria dhe respektin që i ngjallin aktorët e këtij vendi

Elda Sorra

Kur Shqipëria josh më shumë sesa Hollivudi faqe 18

Faqe 17

E shtunë - e diel 11-12 janar 2014

www.mapo.al

personazh Për të kinemaja europiane është më origjinale sesa ajo hollivudiane. Ndërsa Shqipëria, vendi nga ka ikur që fëmijë, e grish shumë për t’u kthyer si aktore. Hapin e parë e ka hedhur me filmin “Bota”, që ka përfunduar xhirimet dhe pritet të shfaqet në fund të pranverës

Elda Sorra

Kur Shqipëria josh më shumë sesa Hollivudi N

jë dasmë në oborrin e shtëpisë poshtë pallatit dhe ahengu që nuk sos mund të jenë rasti më i mirë për të urryer lagjen, traditat dhe dasmorët, me kusht që mos të kesh ikur nga Shqipëria në vitet ’90. Atëherë kjo jo vetëm që nuk tingëllon si torturë, por është një nga kujtimet më të bukura. Të paktën për aktoren Elda Sorra që ka ikur nga Shqipëria me familjen që kur ishte 11 vjeç dhe një dasmë në oborr nuk e ka gjetur kurrë më në Gjermaninë strikte, madje as në Berlinin multikulturor pa komplekse, ku jeton prej tetë vitesh. Është një nga ato të pakta gjërat shqiptare që i mungon atje ku është, por kjo nuk do të thotë që pjesës tjetër i ka hequr një vizë të trashë përsipër. Përkundrazi. Tashmë që është aktore profesioniste, me disa role në teatrot dhe filmat gjermanë, skenën, por edhe kinemanë shqiptare, do i dëshironte me gjithë zemër. Dhe rivendosja e marrëdhënieve me tokën e origjinës ka nisur. Ajo është pjesë e filmit “Bota”, me protagonist Artur Gorishtin dhe regji të Iris Elezit, i cili ka përfunduar xhirimet dhe është duke u montuar në Romë, për t’u shfaqur, sipas parashikimeve, në fund të pranverës.

Xhirimet e filmit “Bota” kanë përfunduar para pak kohësh. Aktualisht, me çfarë po merreni? Në këtë moment të gjitha projektet e filmave janë mbyllur. Dhe këtë muaj është faza për audicione për në teatrot në gjithë Gjermaninë. Si u bëre pjesë e “Botës”? Iris Elezin, regjisoren e “Botës” e kam takuar rastësisht në Berlinale. Që në momentin e parë ne u kuptuam pa folur shumë dhe e dinim që do bëjmë diçka së bashku. Pastaj Irisi më nisi skenarin dhe më bëri ofertën për të luajtur një rol në filmin e saj. Mbase duhet të them që roli nuk është shumë i madh ose shumë i rëndësishëm për filmin, por për mua është roli më i bukur sepse është roli im i parë në kinemanë shqiptare. Dhe për këtë aspekt jam shumë e gëzuar që regjisorja Iris Elezi dhe producentja e filmit Sabina Kodra më dhanë mundësinë të bëja këtë hap. Sa afër parashikon të jesh pas kësaj me kinemanë shqiptare? Para 10 vjetësh, kur isha ende në shollën e aktrimit, kam bërë një shkëmbim me shkollën time dhe me Akademinë e Arteve të Tiranës, por të them të vërtetën, me kinemanë shqiptare deri tani nuk kam pasur lidhje fare. Kur mbarova shkollën, fillova të punoja si aktore gjermane që jam, në teatër dhe filma gjermanë. Dëshira dhe mundësia që të bashkëpunoja me Shqipërinë erdhi më vonë, kur ika në Berlin dhe takova rastësisht ekipin shqiptar që erdhën për Berlinale. Unë mendoj që ky ishte momenti kur unë dhe Shqipëria ishim gati për njëritjetrin...Kështu që shpresoj dhe me shumë dashuri e emocione pretendoj të jem pjesë e kinemasë shqiptare! Dhe për Shqipërinë do ishte mirë- se aktore më të mirë nuk kanë për të gjetur:). Para se të shkoje në Berlin, cilat kanë qenë stacionet tuaja që në çastin që u larguat nga Tirana? Unë ika nga shtëpia në moshën 20-vjeçare në Këln, për të studiuar në shkollën e aktrimit. Më përpara mbarova gjimnazin dhe isha volejbolliste profesioniste. Jetoja me familjen në një vend shumë të vogël dhe me shumë pak të huaj. Dhe ky

ishte mbase fati ose shansi im, që nuk kisha alternativë tjetër përveçse të bëhesha dhe unë aq gjermane sa të tjerët, duke mësuar shumë shpejt gjuhën dhe përshtatur me jetën perëndimore. Mbasi mbarova shkollën, erdhi momenti kur duhet të vendosja se çfarë do studioja. Unë e kisha ditur gjithmonë që duhet të bëhesha aktore, por nuk e kisha shprehur dëshirën, as në shtëpi, as shoqërisë. Kështu që për gjithë të tjerët ishte diçka e papritur. Pse pikërisht aktore? Dikur duhet ta kesh marrë këtë vendim... Fakti që unë u bëra aktore nuk ishte vendim, ishte një dijeni dhe një parandjenjë ose vizion shumë i fortë që e kam pasur që fëmijë. Kështu që nuk kisha rrugëdalje tjetër! Si janë përthyer te ty rolet e ndryshme që ke pasur në teatër dhe film? Në fillim të karrierës kisha dëshirë të luaja vetëm në teatër, sepse kam një dashuri të madhe për teatrin. Më vonë më erdhi një ofertë e mirë për një film dhe me atë produksion fillova të dashuroj filmin dhe magjinë e tij. Në teatër kam pasur fatin për të luajtur gjithmonë rolet kryesore. Por gjithashtu kam luajtur dhe role në filma, kinema dhe seriale. Çdo rol ka bukurinë e vet, të pavarur nga rëndësia, por kam pasur role si Elektra ose Antigona, po gjithashtu Bernardën nga “Shtëpia e Bernarda Albës”, që i kam luajtur me shumë qejf dhe me sukses. Cili është kujtimi më i bukur gjatë këtyre përvojave? Roli i Bernardës! M’u bë shumë qejfi që ma dhanë mua, por gjithashtu e kisha dhe frikë. Dhe pasi mbaroi premiera, unë kuptova tek reagimi i publikut dhe te vetja ime e ndjeva gjithashtu, që doli diçka shumë e veçantë. Ditën tjetër erdhi lajmi që një teatër tjetër shtetëror kishte interes që ta luanim dhe atje. Për mua ky aspekt ishte kompliment i madh! Po roli më i vështirë? Për mua të gjitha rolet të vështira janë, deri në momentin kur unë filloj e kuptoj instinktivisht dhe emocionalisht se çfarë karakteri është dhe pastaj fillon procesi i punës. Unë nuk njoh në literaturë ndonjë rol që mund të them që është e lehtë për ta luajtur....

Lart: Elda fëmijë në Tiranë. Djathtas: si Alba Toma te filmi "Bota". Poshtë: në rolin e Bernardës te "Shtëpia e Bernarda Albës"

Mbase duhet të them që roli nuk është shumë i madh ose shumë i rëndësishëm për filmin, por për mua është roli më i bukur sepse është roli im i parë në kinemanë shqiptare

Cili është roli që ëndërron të kesh? Në film ndonjë rol aksion, me armë! Në teatër “Medea“! Po në skenat shqiptare do doje të luaje? Po, me shumë qejf dhe shpresoj që do të vijë momenti kur të vijë një ofertë e tillë nga Shqipëria për të luajtur në Teatrin Kombëtar. Cilat janë tiparet e kinemasë hollivudiane dhe asaj europiane, që i dallon ato nga njëra-tjetra në sytë e tu? Unë mendoj që filmat në Europë kanë më shumë histori dhe më shumë guxim për tema njerëzore që Hollivudi nuk i trajton shumë. Sepse është një industri gjigante që është e varur më shumë ndaj parave sesa artit, kurse filmi europian është më intim, më duket mua, ka historinë e vet dhe duke pasur vende të ndryshme në Europë, secili me problemet dhe historinë e vetë, kinemaja i trajton në një mënyrë më autentike dhe jo shumë të shtirur. Domethënë, Hollivudi nuk është një ëndërr për ty? S’ka qenë asnjëherë. Kështu që do ishte mirë po të më bjerë rruga, se e bëj pa emocione :)

Të jesh aktore në Gjermani të ofron një jetë interesante dhe luksoze, si mund të imagjinohet së largu dhe së jashtmi? Jeta si aktore këtu është shumë e vështirë dhe shumë e bukur në të njëjtën kohë. Konkurrenca është jashtë mase e fortë dhe sakrificat që duhen bërë janë të jashtëzakonshme. Por mbase këto aspekte dhe momentet e veçanta në skenë ose film e bëjnë këtë jetë luksoze. Por gjithashtu këtu, dhe veçanërisht në Berlin, arti ka shumë mbështetje dhe vlerësim nga shteti dhe shoqatat. Dhe për këtë aspekt ndihem e lumtur që kam mundësinë dhe aftësinë të punoj në Europë. Dhe për të njëjtin aspekt kam shumë respekt dhe dashuri për aktorët në Shqipëri, sepse mendoj që nuk kanë gjithmonë mundësitë optimale. Dikur ju keni thënë që arrini të shpreheni plotësisht në rolet tragjike. Pse kjo ngarkesë? Kaq të vështira kanë qenë vitet e ambientimit në Gjermani, apo nuk është thjesht prej saj? Vitet në Gjermani ishin të vështira, por problemet ishin shumë më përpara... Kështu që as vetë nuk e di pse e fus veten kaq shumë në siklet për të luajtur rolet tragjike :) Mbase sepse ndihem në shtëpi kur kam këto ndjenja... nuk e di.... por emocionalisht dhe psikologjikisht unë kam shumë dëshirë për të kuptuar situatat dhe ndjenjat e errëta njerëzore \dark në thellësi. Të dallon diçka në interpretim nga aktorët vendas, që ndoshta vjen nga origjina jote? Ngaqë dhe unë jam aktore vendase, nuk shoh shumë ndryshim ndërmjet meje dhe të tjerëve. Mbase ndonjëherë kur jam shumë e emocionuar del ose shihet diçka e veçantë, që unë mendoj ka lidhje me temperamentin tim dhe me background-in tim shqiptar. Të ka penguar apo të ka ndihmuar ky background ndryshe? Deri tani nuk kam pasur pengesa prej background-it, ose nuk i kam ndjerë unë. Mbase më shumë më ka ndihmuar nga mënyra e veçantë e lojës ose tipareve të mia. Për çfarë gjërash shqiptare të merr malli në Gjermani? Vetëm për një gjë. Për një dasmë shqiptare në bahçe, me aheng, siç bëheshin atëherë kur kam qenë fëmijë. Prej tetë vitesh Berlini është zgjedhja juaj. Çfarë të pëlqen më shumë nga ky qytet? Berlini nuk është gjerman. Berlini është pa gjykim, me shumë hapësirë dhe liri në çdo aspekt. Fushatat e artit janë jashtëzakonisht interesant dhe ka shumë lëvizje në çdo fushë dhe aspekt. Këtu është jeta gjallë në aspektet pozitive dhe negative. Dhe ka kafet më të bukura. Unë në Berlin u emancipova dhe u përparova, duke pasur parasysh faktin që kam background shqiptar.

E shtunë - e diel 11-12 janar 2014

www.mapo.al

pertej privatësisë Harrojini shkumën e detit dhe veshjet e praruara. Fituesja e “The Voice 2”, Venera Lumani, na tregon që fle me pizhame të trasha e të ngrohta, si dhe disa sekrete të tjera

Dhe Venerat flenë me pizhame Cili është mëngjesi yt rutinë? Preferoj të zgjohem herët. Pa dyshim dush, ha mëngjesin dhe filloj obligimet e ditës. Cili do të ishte mëngjesi yt ideal? Ky që kam. Jashtë shtëpisë, cili është vendi i preferuar për kafen e mëngjesit? Nuk jam adhuruese e madhe e kafes, por e dua shumë çajin dhe preferoj vendet e hapura me diell. Me kë dëshiron të jesh gjatë asaj kohe? Me njerëzit e dashur sepse ashtu fillon dita bukur. A të pëlqen puna që bën, profesioni që ke? Absolutisht po, më jep shumë kënaqësi. A u devijon shpesh detyrimeve apo afateve ditore që ke? Shumë rrallë mund të më dalin gjërat prej kontrollit dhe atëherë kur më dalin, kam arsye të fortë. Cila është “gënjeshtra e bardhë” më e përdorur në kësi rastesh? Nuk shoh arsye për të gënjyer, qofshin ato edhe të bardha. A je dembele? Nëse po, kur të ka kushtuar më shumë ky dembelizëm? Ka raste kur dembelosem, por s’mund t’i them vetes për dembele. Zakonisht kur kam ndonjë punë që duhet të kryej sot, e lë për nesër. Kjo mund të jetë maksimalja që mund të kem pësuar. Ku të zë dreka zakonisht? Varet, shpeshherë jashtë shtëpisë. Cilat janë restorantet më të preferuara për drekën tënde? Më pëlqen shumë ushqimi kinez dhe i

frekuentoj shpesh restorantet me ushqim të tillë. Fton apo të ftojnë më shpesh për dreka? Baras. A je kursimtare? Aspak. A ke në rit gjumin apo pushimin e drekës? Varet nga impenjimet. Kur ke qenë e vogël, a ta kanë diktuar prindërit pushimin e detyruar të drekës? Bëje rrenga për t’i shpëtuar? Po, ka qenë diçka e pashmangshme hahahah... Normale, si të gjithë. Çfarë ke ruajtur që nga fëmijëria? Mbase pedanterinë, si për shembull, që nga mbrëmja i bëj gati rrobat dhe gjërat e tjera që më nevojiten për ditën e nesërme. Cila është koha që mbart për ty kujtimet më të bukura? Pjesa e shkollës së mesme dhe fillimi i studimeve të larta. Po kujtimet e hidhura? Për fat të mirë, nuk kam të tilla. Ç’ndodh me sekretet e tua? I rrëfen diku, i shkruan diku, i mban vetëm për vete...? Ke mbajtur ditar? Pa dyshim që edhe unë kam sekretet e mia. Mundohem t’i mbaj për vete, po ndonjëherë edhe rrëshqasin. Po, kam pasur edhe ditar dhe më pëlqejnë shumë gjërat që kam shkruar aty J shumë qesharake, të këndshme. Çfarë ka në portofolin tënd? Në portofol kam ato gjëra që mbahen aty, para, kartela, letërnjoftim si dhe

Jam shumë e hapur për shoqëri të re dhe adhuroj “meeting new people”, por mendoj që duhen bërë ca prova për t’i kuptuar në të meritojnë plotësisht.

ca gjëra të mia nga disa njerëz të shtrenjtë. Në mëngjes e gjen gjithmonë menjëherë atë që kërkon në dollapin e rrobave? Menjëherë J Cila është ngjyra që mbizotëron në shtëpinë tënde? Plot ngjyra, i dua ngjyrat. Mbase kafja dhe bezha pak. Ekziston një aromë të cilën ti e preferon për produkte kozmetike, ushqime të paketuara,

aromatizues ambienti apo makine? Më shumë dua ato të freskëtat, oqean, limon. Çfarë CD ke në makinë? Norah Jones. Çfarë muzike ke zile telefoni? Samsung S3. A ke miq të vjetër? Nëse po, a takoheni shpesh me ta? Miq të vjetër… hmmmm po, s’është që unë jam aq e vjetër dhe vetë :P dhe dal me ta sa herë që më jepet mundësia. A je e hapur për miqësi të reja apo duhet kohë e prova për t’u bërë mik i yti? Jam shumë e hapur për shoqëri të re dhe adhuroj “meeting new people”, por mendoj që duhen bërë ca prova për t’i kuptuar në të meritojnë plotësisht. Ku rri zakonisht me miqtë? Preferoj të mblidhemi në shtëpi. Në ç’orë mbyllesh zakonisht në shtëpi? Pra kur mbaron zakonisht dita jote? Dita ime mbaron vonë, edhe më vonë në fundjavë kur këndoj live. Cila është mbrëmja ideale? Mbrëmja ideale, mbase një bisedë dhe një çaj para gjumit me njerëzit e dashur. Cila është uniforma jote e gjumit? Unë fle me pizhama sa më të trasha e të buta mundësisht J. Kush është njeriu i fundit që i thua “Natën e mirë dhe gjumë të ëmbël”? Natën e mirë të fundit ia them atij me të cilin komunikoj për herë të fundit…ahahha.

EEshtunë shtunë- -eediel diel11-12 13-14janar prill2014 2013 www.mapo.al www.mapo.al

fenomen

Një nga dimensionet e jetës së personazheve të njohur është edhe aktiviteti filantropik. Bon Jovi, Paul Mccartney, Angelina Jolie, Elton John etj., janë të njohur edhe për këtë dimension human, duke sensibilizuar e duke dhuruar miliona dollarë. Megjithëse Shqipëria renditet ndër vendet e fundit në botë edhe kur vjen puna te bamirësia, ne ju kemi sjellë disa shembuj të të famshmëve shqiptarë që kanë spikatur për gjestet e tyre të bamirësisë në vitin që lamë pas.

single and the city

Iva Tiço Kjo rubrikë është trillim. Çdo përkim me ngjarje dhe personazhe realë nuk është aspak i rastit

Se lumturia gjendet dhe në kohë krizash

Fama që shkon për bamirësi Saimir Pirgu në ndihmë të DSA I prekur nga letra e një nënë me fëmijë me sindromën down, Saimir Pirgu e pranoi me kënaqësi ftesën për të organizuar një koncert, ku të ardhurat që u mblodhën nga shitja e biletave shkuan për fondacionin DSA. Pirgut në këtë kauzë iu bashkuan edhe këngëtarë të tjerë lirikë, si Marjana Lika, Vikena Kamenica dhe Armando Likaj. Noizy, një rreper me zemër të madhe Jeta e vogëlushes Tana, e cila vuante nga një sëmundje, e bëri rreperin Noizy të mbajë një koncert bamirësie në qytetin e Preshevës tetorin e kaluar, bashkë me disa këngëtarë të njohur të Kosovës. Nga ky koncert u arritën të mblidheshin 5 mijë euro, të cilat shkuan në ndihmë të vajzës së vogël. Ankandi aspak i kotësive Jo vetëm të huajt si Victoria Beckham nxjerrin në ankand veshjet e tyre me qëllime humanitare. Këngëtarja Gjyste Vulaj ka nxjerrë në shitje disa nga fustanet e saj të markës “Dolce Gabana” dhe paratë e mbledhura nga shitjet do t’u shkojnë personave në nevojë. Edhe këngëtarja Tuna ka shitur fustanet e nusërisë që ajo ka mbajtur në ceremoninë e martesës. Pas divorcit, ajo ka menduar t’i shesë dhe paratë e mbledhura t’i japë për bamirësi. Holta Dulaku dhe ballot e bamirësisë Përveçse njihet si producentja e suksesshme e disa shfaqjeve muzikal dhe spektaklit “Dancing with the Stars”, Holta Dulaku është e mirënjohur për aktivitetet e saj filantropike. Për disa vite me radhë ka organizuar Ballon e Bamirësisë, ndërsa për festat e fundvitit bashkë me yjet e “Dancing with the Stars” ka organizuar një mbrëmje festive dhe ka shpërndarë dhurata për fëmijët e policëve të rënë në detyrë. Zonjat Berisha, një dorë të varfërve Bashkëshortja e ish-kryeministrit Berisha, Liri Berisha është e njohur për gjestet e saj humane, me aktivitetet ndërgjegjësuese në ndihmë të fëmijëve me autizëm me fondacionin “Fëmijët Shqiptarë”. Por në këtë fundvitit ajo ka dhuruar 2 milionë lekë të vjetra në ndihmë të një të moshuari që jetonte në varfëri të skajshme. Megjithatë nuk është e vetmja zonjë Berisha e përfshirë në aktivitet filantropike. Edhe ish-nusja e saj, Sadije Berisha ka shpalosur anën e saj humane, duke çuar të gjitha të ardhurat e mbledhura nga shitjet e librit të saj të gatimit “Dëshira të ëmbla”, për njerëzit në nevojë.

Moda në vepra të mira Modelja kosovare Diellza Kolgeci është e përfshirë në projekte bamirësie. Ajo ka organizuar një mbrëmje kushtuar fëmijëve që vuajnë nga kanceri. Diellza gjithashtu ka realizuar një videoklip dedikuar këtyre fëmijëve. Me anë të këtij klipi, modelja dëshiron të sensibilizojë ata që kanë mundësi për t’i ndihmuar këta fëmijë në përballimin e sëmundjes. Valer Kolnikaj është një tjetër model shqiptar, i cili ka realizuar një kalendar me foto të nxehta duke shpalosur jo vetëm hiret e tij, por edhe bukuritë e natyrës shqiptare. Paratë e fituara nga shitjet e këtij kalendari do u shkojnë fëmijëve jetimë. Edhe modelja Afroviti Goge është pjesë e fondacionit “Prolife” në ndihmë të fëmijëve që vuajnë nga leucemia. Fondet që mblidhen nga darkat e bamirësisë që ky fondacion organizon, shkojnë për blerjen e medikamenteve për këta fëmijë. Një princeshë, një mbretëreshë dhe një fondacion Elia Zaharia, e fejuara e Princit Leka, është e angazhuar fort me fondacionin “Mbretëresha Geraldinë”, i cili ka një mision të qartë bamirës me në fokus fëmijët, shkollat, spitalet etj. Gjatë vitit të kaluar ky fondacion i mbështetur nga disa biznese arriti të restauronte plotësisht një shkollë 9-vjeçare thuajse e rrënuar në Gjalish të Matit, si edhe pajisjen me sallë informatike të shkollës së ciklit të ulët dhe të mesëm në Lis. Ora që i jep fund varfërisë Edhe këngëtarja Rita Ora është e përfshirë në projekte bamirësie. Ajo ka mbështetur një projekt që synon t’i japë fund varfërisë në botë, e njohur si fushata “Enaugh food for everyone”. Ajo i është bashkuar një sërë emrave të njohur që jo vetëm do ndërgjegjësojnë por edhe japin ndihmesën e tyre për shtresat e varfra në botë. Qeveria dhuron 6 ditë para ndërrimit të viteve, muri i godinës së Këshillit të Ministrave u shndërrua në një ekran të madh virtual, ku përmes mesazheve në numrin Eagle, qytetarë të thjeshtë, intelektualë, personalitete të njohur të politikës, artit dhe sportit përcollën urimet e tyre. Fushata humanitare e iniciuar nga kryeministri Rama nën siglën “Shqipëria uron. Shqipëria dhuron”, u mbështet nga “Banka Credins” dhe kompania “Eagle Mobile” dhe Albtelekom. Shuma e mbledhur nga kjo fushatë ishte 300 mijë lekë, e cila iu dhurua Shtëpisë së Fëmijës “Zyber Hallulli” në kryeqytet.

ur isha e vogël mendoja se paraja të bën të lumtur. Tani që jam rritur, kam zbuluarse… paskam qenë fëmijë tmerrësisht i zgjuar. Epo më quani ç’të doni. Thomëni materialiste, të cekët, të pavetëdijshme për gjërat thelbësore të jetës, thoni sa të doni që paraja nuk është kaq e rëndësishme dhe se nuk e blen lumturinë. As kam ndërmend t’ju kundërshtoj fare e t’u futem polemikave. E si paraja nuk e bleka lumturinë, kur me të blen të gjitha gjërat që të bëjnë të lumtur!? Që nga ato xhinglat e vockla dhe veshjet e deri tek makinat e shtëpitë, shtëpitë e dyta, pushimet verore në mes të dimrit dhe ç‘të të dojë zemra… “Epo edhe Filankës që i ka të gjitha, nuk i qesh buza sepse i shoqi ia dredh”, - më thotë shoku im, teksa i tregoj për vilën e paparë të një zonje, ku sapo kam qenë për vizitë dhe kam dalë si e shushatur nga gjithë luksi që kam parë aty. “Ke të drejtë”, - i them, “ama dhe mërzitja duhet të jetë kaq e bukur brenda asaj vile, teksa ulesh e qan në buzë të pishinës dhe syri të sheh një kopsht aq të bukur…”. Do kisha qarë me shumë qejf në buzë të asaj pishine sesa të vinte rasti e të qaja në divanin e shtëpisë sime, ku macja pa pasur mirësinë të krruajë thonjtë disa herë në ditë duke e shndërruar në “model peshqiri”. Por ja që ky divan, që unë s’e shoh më dot me sy, është objekti i ëndërruar i një shoqes sime, që ende ka një shtëpi me qira dhe divanin ku qan ndonjëherë e ka gjetur aty dhe duhet ta lërë aty për të tjerë qiraxhij të mëvonshëm. Fiks siç ëndërron të jetë një tjetër shoqe, që ende nuk i ka mundësitë të ikë nga shtëpia e prindërve. “Ju të paktën qani nëpër divanë, kurse unë mbyllem në banjo, që të mos më shohim prindërit që ma nxijnë duke i rënë derës e duke thënë ‘hë, ke dhe shumë?’”, thotë ajo. Ja pra, se si po pate lekë, ti mund të jesh e lumtur. Ose të qash në një ambient të lumtur. Se kur thahen lotët ti je prapë aty, në mes të të mirave dhe me ose pa atë burrin që ta ka thyer zemrën, nuk do rrish të vrasësh mendjen për atë mbijetesën e përditshme, kur gëzon që po mbaron muaji dhe afron data e rrogës dhe kështu rrogë pas rroge nuk e kupton se si po të ikën jeta… Apo ajo kënaqësia e madhe e të shpenzuarit, e të blerit gjithçka që do. Hë a nuk të bën kjo të lumtur?! Përshembull të rezervosh online biletën e avionit e hotelit dhe të shkosh në dhjetor në një kryeqytet evropian, të blesh gjithfarë gjërash, që nga çokollatat dhe qirinjtë aromatikë e parfumet e deri tek pulovrat e kashmirit dhe ato këpucët me shuall të kuq që i duam të gjitha… Hë, thotë dot njeri që këto nuk të bëjnë të lumtur? Por dhe një pasdite të diele e kaluar nëpër Conad, nga një raft në tjetrin, duke e mbushur karrocën me çdo gjë që të kap syri e dora, pa i hedhur sytë fare tek etiketa e çmimit në fund të fundit është një e dielë shumë e lumtur. Pale pastaj ca pazare të tjera, ku varëset dhe unazat futen në ca kutiçka ngjyrë bojëqielli… Unë nuk do haja vetëm mëngjesin aty si Audrey, por të trija vaktet sepse “nothing bad ever happens in Tiffany’s”. Asgjë e keqe s’mund të të gjejë aty brenda, vërtetë. E zgjuar unë ëëë???!!! Po pse kot shoh filma gjithë ditën? Ja për të vërtetuar këto teoritë e mia. Ose lexoj libra të Sophie Kinsella-s dhe vras mendjen se pse dreqin s’jam ulur me kohë të shkruaj bëmat e mia me kartën e kreditit, por doli kjo britanikja dhe u bë e famshme dhe e pasur përpara meje. Le që personazhi i saj nuk ka as fatin e keq ta ketë shoqen drejtoreshë banke, kështu mund të zhytet në borxhe sa të dojë e t’i hedhë në kosh gjithë letrat, që i vijnë nga banka ndryshe nga unë, që nuk e bëj dot sepse Daninela (epo le ta marrin vesh të gjithë emrin e inkuizitores sime) nuk më lë të rri e qetë në padijen time. Kur e sheh që unë nuk reagoj ndaj email-eve zyrtarë të Bankës, më merr në cellular dhe më jep urdhra që të shkoj urgjent e të bëj derdhje për kreditë, se do më marrin shtëpinë ose makinën. Ose nëse në llogari hyjnë lekë, ajo direkt i kalon për kreditë dhe unë s’arrij t’i tërheq e të blej. Ose më keq akoma, kur e sheh se mua më kap ndonjë nga ato periudhat që nis e blej në internet, ma mbyll kartën pa më lajmëruar fare. Por ma mbyll edhe thjesht kur unë blej nëpër dyqane. I lutem të ma hapë sa herë udhëtoj, se më duhet për rezervimin e hotelit. E kotë të them që ditën e dytë, karta mbyllet prapë dhe unë turpërohem në mes të Barcelonës përshembull dhe riskoj të më tregojnë me gisht… Pale kur bëhet bashkë me një shoqe tjetër, Inën, që gjithashtu nuk është tipi im për punë blerjesh. Kjo më keq akoma: vdes për kursime. Më saktë për bono thesari. Me llogaritë e mia i bie që pas nja dhjetë vjetësh, kur t’i kalojë të pesëdhjetat ajo ta blejë shtëpinë (ndërkohë që kredia ime do jetë shlyer dhe unë do kem njëzetë vjet që jetoj aty). Por kjo nuk e bën shoqen time pesimiste, përkundrazi. Më mban fjalime për vlerën e parave, objekteve apo sendeve dhe nuk i mbushet mendja për vlerën e këpucëve dhe fustaneve. Pale kur më këshillon që të bëj dhe master për ekonomi, që t’i kuptoj më në fund këto vlera… Nuk më mbetet t’i këshilloj të bëjë një master ku të mësojë për vlerën e qejfit. Ja pra që nuk qenkam dhe kaq materialiste siç mund të keni menduar në fillim. Sepse unë këto të shkreta lekë nuk i dua që t’i ruaj, por për qejf i dashkam! Domethënë për të qenë e lumtur. Dhe po të mos ishin kaq të rëndësishme këto dreqka parash, nuk do flitej gjithë kohës për to, më saktë për krizën që ka ca vjet dhe nuk na ndahet nga cdo lajm. Që nga politika, tek aktualiteti, e deri tek kultura dhe sporti gjithçka lidhet me krizën ekonomike. Kriza andej, kriza këndej, shtrëngim i kredive, mospagesa të kredive, rritje ekonomike, rënie të rritjes ekonomike, rënie të interesit të bonove të thesarit… Këtu mendoj sa gjynah ajo shoqja ime që ka investuar aty, kur me vjen telefonata e Danielës: “Këtë vit këstet e kredive i ke më të vogla, sepse kanë rënë bonot e thesarit…” Hë??? Do më thoni gjë mua? Paskam qenë tmerrësisht e zgjuar, që fëmijë. Edhe në financë madje.

Botimi

Botime Histori nga ana tjetër e Murit të Berlinit

“E katërta”, ose parodia e parabolës biblike

“Në një rrëfenjë të hulumtuar mirë e të personalizuar, Funder... ka për qëllim të eksplorojë e të shpjegojë Gjermaninë Lindore ashtu siç është tani. Me syrin e shpejtë të një të huaji kureshtar, ajo ia del mbanë të shkëputë përshtypje vetjake të një portretizimi...

recensë personazh pyetsori shënime vitrina Çdo të shtunë / dielë

www.mapo.al

recensa

Recensë

Në ishullin postmodern të Blushit “Fenomeni Blushi” i studiuesit Behar Gjoka është një libër interesant, që trajton që në faqet e para arsyet e këtij fenomeni në letërsinë shqiptare bashkëkohore nëpërmjet një analize sintezë, por më tej edhe të detajuar, të romaneve të autorit Blushi; Të jetosh në ishull, Otello. Arapi i Vlorës e Shqipëria.

Ismet Toto

Pse refuzoi të shkruante biografinë e Zogut dhe incidenti me E. Hoxhën Përse krijimtaria dhe emri i Ismet Totos, u lanë në harresë? Mbesa, Nevila Nika ka zbuluar arsyen tek një incident i shumë viteve më parë mes tij dhe atij që do të bëhej diktatori i shqiptarëve, Enver Hoxha Aida Tuci

Shënim Një grua në arrati...

Dashuria vë në lëvizje gjithçka, është lokomotiva e të qenit. Catherine Dunne, shkrimtare shumë e njohur irlandeze dhe profesore në University College Dublin, duket se nuk dyshon aspak për këtë, përkundrazi, është shumë e sigurt dhe mbi baza të një sigurie të tillë të paepur ngre romanin e saj më të ri me titull Në kërkim të Xhulias...

Kur Ahmet Zogu i kërkoi t’i shkruante jetëshkrimin, Ismet Toto, një nga penat më të forta të mendimit intelektual të viteve ’30, refuzoi kërkesën e monarkut shqiptar. Arsyet e këtij refuzimi vetë Toto nuk i ka shprehur publikisht, por pasardhësja, historiania e njohur Nevila Nika, ka arritur të krijojë një mendim se përse atëkohë Ismet Toto refuzoi të shkruante jetëshkrimin e mbretit. “Mendoj se gjyshi im, i cili shkroi biografinë e parë në të gjallë të Mustafa Kemal Ataturkut, ka gjykuar se Ahmet Zogu, i cili edhe pse tre vjet mbret i shqiptarëve, nuk kishte bërë asgjë për Shqipërinë siç Ataturku kishte bërë për Turqinë, ndaj gjeti një mënyrë shumë elegante për ta refuzuar”. Pak e dinë që Ismet Toto është i pari shqiptar që shkroi një biografi për Mustafa Kemal Ataturkun. Biografia origjinale botuar në vitin 1935, ndodhet e ekspozuar në Panteonin e Ataturkut në Ankara; një libër me kopertinë prej lëkure, ku

Faqe 21

Në foto Ismet Toto në ditën e dasmës

mbi të shkruhet me gërma të arta titulli “Gazi-Kemal Ataturku”. Por emri i Ismet Totos, siç shkruan Nasho Jorgaqi, u bë pjesë e plejadës së atyre mendimtarëve të brezit të neoshqiptarizmës si Branko Merxhani, Vangjel Koça etj. Toto botoi një sërë shkrimesh dhe artikuj në shtypin e kohës si “Arbënia”, “Illyria”, “Minerva”, “Ora” etj. Vite më pas Nevila Nika do të hulumtonte gjatë në Bibliotekën Kombëtare në kërkim të shkrimeve dhe artikujve që mbanin firmën e gjyshit të saj, të cilat i ka mbledhur për t’i sjellë në një libër, që është ende në proces botimi. Por ajo çka çudit për këtë figurë, me siguri të panjohur deri më tani për shumë lexues, është fakti se përse krijimtaria dhe emri i Ismet Totos, i ekzekutuar me varje në burgun e Gjirokastrës më 1937, u lanë në harresë? Mbesa, Nevila Nika e ka zbuluar arsyen tek një incident i shumë viteve më parë mes tij dhe atij që do të bëhej diktatori i shqiptarëve, Enver Hoxha.

E shtunë-diel, 11-12 janar 2014

www.mapo.al

Kur Ismet Toto “Grindjej me klerin”  Zoti është një krijesë e mëndjes njerëzore, sepse, siç u provua, duke u zgjeruar horizonti i mendimit të njeriut, ndrronë formë dhe ideja e zotit.  Në sheshin e shqyrtimit të problemeve shoqërore s’ka vend as kisha, as xhamia. Kleri duhet të shikojë punët e veta. Kur të fillojë të përzihet në punët tona, na duhet të ngrihemi të flasim fort, e në qoftë nevoja, ta shtyjmë dhe më tej punën. Ose të rritet një brez i ri që të mos jetë as katolik i mirë, as mysliman, as orthodhoks, por vetëm e vetëm shqiptar i nxehtë me mendësi radikale evropiane, ose jemi fikë!  Njeriu primitiv s’e pat në dorë ta disiplinojë trurin e vet. Enigma e madhe e qënies ose mosqënies, e vdekjes e tormentuan paprerësisht qysh se filloi të mendojë deduktivisht. Pafundësia e qiejve, yjtë, deti, natyra e gjithë, ishte një fakt, e pra, kërkonte dhe një shpjegim. Shpikjet e feve, më vonë, me shpjegimet dhe ngushëllimet e tyre, kanë pasur qëllim kryesor të qetësojnë njerëzit nga ky tmerr.

Nevila Nika

Ju rrëfej gjyshin tim, Ismet Toto Kush ishte Ismet Toto? Ismet Toto është gjyshi nga mamaja. Ai ishte publicist e mendimtar i brezit të neoshqiptarizmës, përkthyes i filozofisë, i ekzekutuar në burgun e Gjirokastrës më 1937. U ekzekutua me varje. Është vetëvarur në fakt, që do të thotë se stolin e ka hequr vetë. Shkroi dhe letrën e fundit, De Profundis “Bota është e atyre që ngrohen, bota është e atyre që digjen”, një letër që është mësuar përmendësh në të gjitha gjimnazet e mbretërisë në atë kohë. Ismet Toto u bë idhulli i rinisë shqiptare për gjestin e tij. Ishte ndër nxënësit e parë të Harri Fulzit. U bë sekretar i Bashkisë së Tiranës në vitet ’20, më pas ndoqi studimet në Romë, u bë kryetar i Entit të Djelmërisë shqiptare, nënprefekt i Burrelit. Si gazetar mbajti qëndrime kritike për çështje të ndryshme social-politike etj. Por çfarë ndodhi? Më 1935-ën vjen qeveria e Mehdi Frashërit, qeveria e parë me fytyrë europiane. Mehdi Frashëri mblodhi rreth vetes shumë figura të mendimit intelektual, midis tyre ishte dhe xhaxhai i nënës sime, Et’hem Toto, që ishte Ministër i Brendshëm. Et’hem Toto është nga të parët që kreu çarmatimin e krahinave të tëra siç ishin krahina e Dibrës, Kukësit, Përmetit, Shkodrës etj. Pasi ra qeveria e Mehdi Frashërit, Et’hemi nuk kishte më post, ndërsa Ismeti ishte nënprefekt i Sarandës. Në këtë periudhë Et’hemi planifikon dhe mendon të bëjë një kryengritje, në fakt jo kundra Mbretit, por kundra administratës së tij. Ago Agai i Vlorës i kish dhënë fjalën se do të bashkohej dhe Vlora me Delvinën dhe Kurveleshin, por e tradhtoi. Tasim Toto, vëllai më i vogël u vra, u vra dhe Et’hemi në hyrje të Vlorës, xhaxhi i tyre vrau veten. Himarjotët e hipën Ismetin në një varkë dhe e nisën për në Korfuz, por ai refuzoi të largohej pas vrasjes së dy vëllezërve. U kthye dhe u dorëzua. E dënojnë me vdekje (varje në litar) bashkë me Teki Kolonecin, por këtij të fundit ia falën jetën. Edhe për gjyshin tim, Ismet Toto, kishte një mundësi faljeje për shkak se i ishin vrarë dy vëllezër dhe i treti mund të falej. Por një nga prokurorët është shprehur se nuk duhej falur, sepse ai hipnotizonte masat kur fliste dhe njerëzit i shkonin nga mbrapa, ndaj duhej vrarë. Dhe e bindën mbretin Zog, i cili firmosi dhe ekzekutimin e tij. Gjithmonë kontradiktore kanë qenë marrëdhëniet mes tij dhe Ahmet Zogut? Jo, nuk është se kanë patur marrëdhënie. Ismet Toto ka qenë një natyrë e trazuar, nuk ishte i qetë, në të kundërt nga dy vëllezërit e tij, Et’hemi dhe Selaudini. Ishin vëllezër por krejt të ndryshëm në karakter, madje nuk ngjanin as fizikisht. Si mendimtar, Ismeti mbante qëndrim kritik, sidomos ndaj figurës së Ahmet Zogut. Në fakt shkrimet e tij ishin një lloj këshille për rrugën që duhej të ndiqte Zogu për ta çuar vendin në rrugën e reformave dhe gjallërimin e jetës sociale. Ndaj refuzoi të shkruante jetëshkrimin e monarkut? Ia kërkoi vetë Ahmet Zogu, meqenëse Ismet Toto ishte një nga penat më të forta të kohës, por ai e refuzoi. Mendoj se gjyshi im, i cili shkroi biografinë e parë në të gjallë të Mustafa Kemal Ataturkut, ka gjykuar se Ahmet Zogu, i cili edhe pse tre vjet mbret i shqiptarëve, nuk kishte bërë asgjë për Shqipërinë, siç Ataturku kishte bërë për Turqinë, ndaj gjeti një mënyrë shumë elegante për ta refuzuar. Ismet Toto shkroi bio-

grafinë e Mustafa Kemal Ataturkut, një libër i vogël, por që pati shumë jehonë dhe u prit mirë nga lexuesi e kritika dhe u vlerësua edhe nga vetë Ataturku, i cili i dërgoi dhe një letër falenderimi me këtë rast. I dërgoi madje edhe një penë dhe kallamarin prej floriri si dhuratë, të cilën e vodhën xhandarët kur e arrestuan gjyshin më 1937. Edhe letrën e falenderimit nga Ataturku e morën dhe familja nuk e ka më. Biografia origjinale e shkruar prej Ismet Totos ndodhet në Panteonin e Ataturkut, në Ankara. Nëna ime e ka parë librin të ekspozuar; një libër me kapak lëkure dhe me gërma të arta, ku shkruhet: “Gazi-Kemal Ataturku”. Ky është jetëshkrimi i parë i shkruar nga një shqiptar për Mustafa Kemalin, në të gjallë, sepse pasi ai ka vdekur kanë shkruar shumë për të. Ismet Toto shkruan në këtë biografi se Ataturku ishte me nënë dhe baba shqiptar. Vetë Myqerem Janina tregon se Mustafa Kemali ka qenë adjutant i parë i kryekomandantit të armatës osmane së Selanikut, i cili ishte shqiptar dhe burri i tezës së Myqerem Janinës dhe Mustafa Kemali ishte adjutant i tij. Pas refuzimit nga gjyshi im, jetëshkrimin për Ahmet Zogun e shkroi Terenc Toçi, një arbëresh që ideal kishte të jetonte dhe punonte në Shqipëri ku la dhe kockat. Që të dy patën një fat tragjik; njërin e vrau Zogu dhe tjetrin e vrau Enver Hoxha. Botimi i parë i publicistikës letrare të Ismet Totos është ai i vitit 1997. Vëllimi juaj vjen më i plotë se botimi i parë? Unë sjell në këtë libër të gjithë artikujt e tij. Botimi i vitit 1997 ishte jo i plotë dhe kaloi pa u vënë re. Nga kërkimet e mia në Bibliotekën Kombëtare zbulova se kishte dhe shumë shkrime të tjera të shkruara nga Ismet Toto, por që ishin botuar me pseudonim. Tematikat për të cilat ai ka shkruar janë të shumta, që nga politika, bujqësia, probleme të shtypit të kohës deri dhe për sportin. Një botim i tillë ishte përgatitur shumë vite më parë nga vëllai i tij Selaudin Toto, i ekzekutuar me grupin e deputetëve nga komunistët. Ne nuk mundëm të gjenin dorëshkrimet sepse ato kanë humbur ose janë marrë gjatë arrestimeve. Disa nga ato që ka lënë Selaudin Toto i gjetëm në arkiv, por janë shumë pak. Përse është lënë në harresë emri i gjyshit tuaj? Çuditërisht edhe pas viteve ‘90 është folur shumë pak për figurën e Ismet Totos, sepse hija e përbaltjes së familjes Toto vazhdon. Vazhdon?!...Ka ndonjë arsye sipas jush? Arsyen e kemi zbuluar vonë. Në fakt familja e gjyshes sime ka qenë e lidhur me luftën. Gjatë luftës gjyshja ime, Envere Toto u zgjodh me propozim të Nexhmije Hoxhës nën/presidente e Bashkimi të Grave Antifashiste në Kongresin e Beratit. Ajo vetë nuk ishte prezente kur u zgjodh sepse ndodhej në Tiranë, e rrethuar. Gjithashtu, Qarkori i Tiranës ka qenë në shtëpinë e gjyshes sime deri më ’45. Nëna ime dhe motrat e saj u arrestuan më 4 shkurt, ato më të mëdhatë dolën dhe partizane. Domethënë kanë qenë aktivistë të lëvizjes, por çuditërisht vjen një moment që gjyshen time e përzënë nga puna në Ministrinë e Jashtme, duke i thënë që ‘nuk ka punë për ty’, duke e ditur se duhej të rriste tre fëmijë. Ajo u përndoq, ndryshe nga motra dhe vëllai i saj. Gjithmonë gjyshja thoshte: “Ka diçka që nuk shkon, që janë kapur vetëm me ne”. Ajo vdiq më 1990 dhe më

Botimet Botoi prozë e poezi, shkroi artikuj problematik, përktheu vepra filozofike. Shumica mbetën të shpërndara në shtypin e kohës, ose në dorëshkrime. Librat që mbajnë emrin e tij janë biografia Gazi-Kemal Ataturk (19935), polemika “Grindje me klerin” (19934) dhe përkthimi Heronjtë e mendimit : Platoni (1936).

Në janar të vitit 1991, Mentor Çoku, nipi i Iljaz Pashë Dibrës, bën publike një histori të ndodhur në vitin 1935 në Kursalin e Tiranës. Disa të rinj ishin mbledhur dhe po debatonin, midis tyre ishin Enver Hoxha, i sapokthyer nga Franca, Ismet Toto dhe Mentor Çoku...

vjen keq që nuk e mësoi asnjëherë të vërtetën. Në janar të vitit 1991, Mentor Çoku, nipi i Iljaz Pashë Dibrës, bën publike një histori të ndodhur në vitin 1935 në Kursalin e Tiranës. Disa të rinj ishin mbledhur dhe po debatonin, midis tyre ishin Enver Hoxha, i sapokthyer nga Franca, Ismet Toto dhe Mentor Çoku. Në bisedë e sipër Enver Hoxha shan rëndë kosovarët e dibranët dhe Mentor Çoku që u ndje i ofenduar nga ajo çfarë tha Enveri, u ngrit që ta rrihte. Ndërhyn Ismet Toto, i cili hyn në mes për të shuar sherrin dhe teksa i ndan, ai i drejtohet Çokut: “O Mentor, po pse i ndyn duart me atë (Enverin), ai është aq maskara sa ti e pështyn dhe ai ngre kokën dhe thotë...uuu po bie shi”. Nuk kishte ofendim më të madh dhe Enveri nuk ia harroi kurrë. Gjithashtu është i ditur fakti që gjatë luftës gardëroba e Ismet Totos iu dërgua Enver Hoxhës. Ne kemi sot nga gjyshi vetëm valixhen e lëkurës që mori në olimpiadën e Berlinit, ndërsa daja im (nipi i Ismet Totos) mban veglat e rrojës. Enveri gjatë asaj kohe mbante veshur këmishat prej mëndafshi dhe këpucët dopio shollë të Ismet Totos.

E shtunë-diel, 11-12 janar 2014

www.mapo.al

Rreth librit të studiuesit Behar Gjoka, Fenomeni Blushi

Në ishullin postmodern të Blushit

L Albana Alia

Ndër dy rrymat kryesore të tendencës kulturore të postmodernizmit, Gjoka klasifikon veprat e Blushit në atë që Linda Hutcheon do ta quante historiographic metafiction. Në kundërshtim me idenë e profesorit amerikan Fredric Jameson, që insiston në mungesën e aftësisë kritike të subjektit postmodern, studiuesja kanadeze flet për mundësinë që ka ky subjekt të rimendojë, të ri-pyesë historinë duke hedhur dritë të re nëpërmjet elementesh të tilla si ironia e parodia që, në të njëjtën kohë, legjitimojnë por edhe vënë në diskutim objektin e studimit...

exova me vëmendje e kënaqësi librin e fundit “Fenomeni Blushi” të studiuesit Behar Gjoka. Është një libër interesant, që trajton që në faqet e para arsyet e këtij fenomeni në letërsinë shqiptare bashkëkohore nëpërmjet një analize sintezë, por më tej edhe të detajuar, të romaneve të suksesshëm të autorit Blushi; Të jetosh në ishull, Otello. Arapi i Vlorës e Shqipëria. Pasi realizon një excursus të shpejtë të dimensioneve të ndryshme të personalitetit të Blushit si politikan, gazetar e shkrimtar, studiuesi Gjoka përqendrohet në disa aspekte teorike të përgjithshme e të nevojshme për shqyrtimin e romaneve dhe, në veçanti, në çështje teorike për inkuadrimin e tyre në letërsinë postmoderne. Ndër dy rrymat kryesore të tendencës kulturore të postmodernizmit, Gjoka klasifikon veprat e Blushit në atë që Linda Hutcheon do ta quante historiographic metafiction. Në kundërshtim me idenë e profesorit amerikan Fredric Jameson, që insiston në mungesën e aftësisë kritike të subjektit postmodern, studiuesja kanadeze flet për mundësinë që ka ky subjekt të ri-mendojë, të ri-pyesë historinë duke hedhur dritë të re nëpërmjet elementesh të tilla si ironia e parodia që, në të njëjtën kohë, legjitimojnë por edhe vënë në diskutim objektin e studimit, duke afruar të shkuarën me të tashmen për të kuptuar pasojat ideologjike të vazhdimësisë e të ndryshimeve mes tyre. Studiuesi i analizon si libra të veçantë ku autori dialogon me lexuesin duke zgjuar edhe në këtë të fundit pyetje për historinë, letërsinë, artin në përgjithësi. Gjendja e subjektit postmodern ka ndryshuar; edhe intelektualët kanë një Weltanschauung tjetër, prandaj kemi të bëjmë me një ri-përpunim të kujtesës kolektive e të historisë; si rrjedhim, çmitizohen mitet historike e letrare të së kaluarës e rikonsiderohen estetikisht nga pozita të tjera kritike. Për më tepër, e kaluara mbetet edhe si referim kryesor historik e artistik. Mes traditës e talentit individual eliotian, Blushi ri-shkruan. Rishkrimi përfton një rëndësi të veçantë për qarkullimin e kulturës, por edhe për një rivështrim kritik të saj. Te këto romane ai paraqitet edhe si transtekstualitet (cit. G. Genette), si deuteros logos (në rastin e Otello, Arapi i Vlorës, si ipertekst i Tragjedia e Otellos. Arapi i Venedikut e Ë. Shakespeare); si paratekstualitet, apo titull i manipuluar; si intertekstualitet, apo prani e (pa)dukshme tekstesh të tjera; si intratekstualitet, apo ndërthurje tekstesh të të njëjtit autor, në këtë rast të vetë Blushit; si metatekstualitet, apo inter-

pretim kritik tekstesh të tjera. Romanet e lartpërmendur i përkasin literaturës postmoderne pa lënë mënjanë edhe mjaft elemente moderne. Gjoka paraqet dhe argumenton idenë se veprat e Blushit vërtet i përkasin një modernizmi elitar që përmban në vetvete dimensionin e një kritike politike, por këtu kemi të bëjmë edhe me një vepër të veçantë artistike postmoderne, që i drejtohet njëkohësisht, kulturës së lartë e asaj të masave; një vepër letrare e historike hibride që përfshin të shkuarën e të tashmen duke njohur ndikimin e të parës te kjo e fundit. Në shqyrtimet e të tre teksteve, studiuesi, pas një leximi të vëmendshëm, veçon me kujdes elementet e pranishëm të tendencës postmoderne: ironinë, parodinë, fragmentimin letrar, decentralitetin e ngjarjeve e të situatave; çështje të rëndësishme si historia e vogël në raport me historinë e madhe në sfond, feja/ateizmi, marrëdhëniet shoqërore e kulturore kombëtare e ndërkombëtare të një populli, letërsinë si art të fjalës me konotime të shumta, të shkruar apo gojore nëpërmjet miteve, legjendave, që çmitizohen apo riaktualizohen, por edhe figurat retorike si pjesë përbërëse të teksteve, me fokalizim të veçantë te simbolika e sistemi metaforik i urës, udhëkryqit e ishullit që barten në të tre romanet, aluzion i qartë i ishullit të tragjedisë shakespeareane apo i ishullit utopik/distopik të njërës prej veprave të fundit të Shakespeare-it The Tempest. Në realitetin aktual distopik, çdo model paradigmatik utopie do të përbënte një ishull lumturie të idealizuar, të parealizueshëm po të mos rikonsideroheshin e të ri-vlerësoheshin me sy kritik e kaluara, kujtesa kolektive, historia e letërsia, kultura e një populli në përgjithësi. Gjoka, pas një analize të gjerë e të përkushtuar, vë në dukje se romanet e Blushit arrijnë të demistifikojnë në njëfarë mase e të çmitizojnë figura të rëndësishme historike apo letrare si Skënderbeu, Balshajt, Lekë Dukagjini, Enveri apo Otello, duke katalizuar shpesh gjatë studimit të tij kritik disa nga drejtimet e kërkimit eksperimental të Blushit në strukturën e formën e tekstit, në stilin e veçantë të rrëfimit, në projektimin e fragmenteve të ngjarjeve e të mendimeve në një (jo)kohë, në një (jo)hapësirë, megjithëse, në një vështrim të sipërfaqshëm, tepër të përcaktuara. Këto fragmente në rrjedhën apo mbivendosjen e tyre sintetizohen në një ide të vetme, atë të paradoksit ekzistencial të shqiptarëve, nga njëra anë (fat)keqësia e tyre, si banorë të veçuar, të izoluar të një “ishulli” real/të projektuar apo metaforik apo kalimtarë të vet-

muar në udhëkryq, nga ana tjetër pozicionimi i tyre gjeografik, historik, gjuhësor, etj., tepër i veçantë ku marrëdhëniet e komunikimi me të tjerët do të ishin të mundshëm e të frytshëm. Në këtë ishull postmodern siç do ta cilësojë studiuesi, kërkimi në histori e në kujtesën kolektive, pyetjet e vazhdueshme e rivlerësimi, por edhe riaktualizimi i miteve letrare apo historike, do të ndihmojnë në një projektim tjetër të identitetit të shqiptarëve. Analiza e kujdesshme do të çojë studiuesin në përfundime të arsyetuara në lidhje me trilogjinë e Blushit por, në ndonjë rast, edhe në një frazë të tillë paksa të diskutueshme: “Blushi, me shkrimin e tri romaneve, është autori, që shkëputet nga modeli i prozës, që është shkruar deri më tash, së paku në hapësirën e shtetit amë.” Ajo që të bën përshtypje në leximin e këtij libri është ideja që analiza e thellë e një teksti letrar shpesh të lejon mundësinë e krijimit të një empatie të veçantë me vetë tekstin duke shijuar çdo element të strukturës së tij imagjinative, por dhe përjetimin e krijimit artistik si një proces të vështirë dhe plot sakrifica.

Në realitetin aktual distopik, çdo model paradigmatik utopie do të përbënte një ishull lumturie të idealizuar, të parealizueshëm po të mos ri-konsideroheshin e të ri-vlerësoheshin me sy kritik e kaluara, kujtesa kolektive, historia e letërsia, kultura e një populli në përgjithësi.

E shtunë-diel, 11-12 janar 2014

www.mapo.al

Roman Titulli: E katërta Autor: Balil Gjini Shtëpia botuese “Zenit”

“E katërta”, ose parodia e parabolës biblike

Një grua në arrati... Në kërkim të Xhulias, romani i ri i Catherine Dunne, shkrimtare shumë e njohur irlandeze dhe profesore në University College Dublin Dashuria vë në lëvizje gjithçka, është lokomotiva e të qenit. Catherine Dunne, shkrimtare shumë e njohur irlandeze dhe profesore në University College Dublin, duket se nuk dyshon aspak për këtë, përkundrazi, është shumë e sigurt dhe mbi baza të një sigurie të tillë të paepur ngre romanin e saj më të ri me titull Në kërkim të Xhulias, ku një grua brilante dhe pragmatike, Xhulia Sejmur, në një moment të caktuar të jetës çekuilibrohet dhe krejt papritur gjendet në rrethana aspak të njohura, tashmë e humbur brenda vetes, e humbur në brishtësinë e saj. Janë të shumëfishta temat që Dunne trajton në veprat e veta: nga rëndësia e bioetikës te koncepti i individit, nga llojet e ndryshme të dashurisë ajo e vërteta, e sinqerta, dhe ajo e sëmura, gati obsesion - te koncepti i bukurisë që shpesh kontraston me paradigmat sociale. Por më shpesh nga të gjitha, takojmë temën e braktisjes, prezente në romanin e parë të Dunne (Gjysma e asgjësë), e që nuk mungon në këtë roman të saj të kohëve të fundit (Në kërkim të Xhulias). Protagonistë të romanit Gjysma e asgjësë janë Roza, bashkëshorte e nënë e tre fëmijëve, dhe Beni, i shoqi, i cili vendos një ditë t’u thotë “lamtumirë!” gruas, fëmijëve dhe njëzet vjetëve jetë të kaluar së bashku. Nga ana tjetër, Në kërkim të Xhulias ka në qendër Xhulia Sejmurin, një grua inteligjente me një jetë të mbushur me emocion, e cila vendos një ditë tetori të acartë të braktisë gjithçka: shtëpinë, të bijën, të dashurin, pa thënë asnjë fjalë, si të mos donte ta kthente më kokën pas. Romani i parë është ditari dramatik i një gruaja, që krejt papritur gjendet e vetme, pa para e që i duhet të mbajë familjen, ngjarje që tirren në romanin tjetër të saj, Pothuajse dashuri. I dyti është një histori kërkimi, një burri që nuk gjen paqe e që është i vendosur ta rikthejë të dashurën e vet në shtëpi, duke ndërmarrë kështu një udhëtim që do ta çojë në zbulimin e gjërave që kurrë nuk i kishte imagjinuar. Filli që i bashkon romanet është, pra, motivi i braktisjes, i arratisjes nga rutina, i heq jes dorë nga të gjitha për shkaqe të papritura, të veçanta e misterioze. Historitë e Dunne i kanë rrënjët në imagjinatë. Në fund të fundit, letërsia është eksplorim i të mundshmes. “Historia mund ta marrë frymëzimin nga përvoja jonë,- thotë Dunne,- por që rrëfimi të jetë autentik duhet, një paradoks ky, të transformohet në fiction.” Të ishte rastësi, vallë, ngjashmëria deri diku mes jetës personale të autores me atë të Xhulias? Pas humbjes së një lidhjeje relativisht të gjatë, Dunne, pas shumë vitesh, ashtu si Xhulia, rigjen dashurinë. Është e drejtë të thuhet se në veprat e saj kryesisht ngrihet gruaja në piedestal, natyrisht jo ekskluzivisht;

historia e romanit të saj të dytë sillet rreth një karakter thellësisht të ndërlikuar, me emrin Farrel. Universi femëror që Dunne ka eksploruar në faza të ndryshme të debutimit të saj si shkrimtare, që prej viteve ’90, me Gjysma e asgjësë (DITURIA, 2007), Gruaja që fle, Rrugëtimi drejt shtëpisë, Një tjetër jetë, Pothuajse dashuri (DITURIA, 2007) etj., popullohet nga gra të reja, që shkojnë një jetë në dukje të qetë, por që brenda së cilës lulëzon fara e pakënaqësisë, në luftë të vazhdueshme për t’i bërë ballë e për t’ia dalë mbanë. Po këtë herë, çfarë e karakterizon personazhin, përsëri femër, të Dunne? Çfarë tipi gruaje është Xhulia Sejmur? Pikënisje e këtij romani është Xhulia, por herë pas here autores i duhet të ndalet e të kthejë kokën pas, për të rrëfyer do pak copëza nga jeta e Uilliamit. Xhulia ndan shumë karakteristika të përbashkëta me protagonistet e romaneve të tjera të Dunne. Ashtu si ato, ajo është një grua jashtëzakonisht e pavarur, inteligjente dhe e vendosur. Por, ama, dallon prej tyre në një pikë: i duhet të përballet në jetë me zgjedhje etike, morale, të vështira. Një grua e dhembshur, me një ndjenjë të fortë e të qartë për atë çka është e mirë apo e keqe, e kështu edhe për atë çka është e drejtë apo e gabuar. Një grua e zonja, të cilën rrethanat e jetës e kanë bërë të vlerësojë veçanërisht familjen, edhe pse ka një marrëdhënie disi të komplikuar me Melisën, vajzën e saj, dhe vitet e fundit, ndien sërish t’i rrahë zemra fort për Uilliamin, partnerin e saj. Xhulia Sejmur, protagonistja e Në kërkim të Xhulias, është një grua në arrati, në arrati nga familja, në arrati nga vendlindja, në arrati nga prezenca e nga vetvetja, po ashtu, dhe kjo për një motiv të vetëm: dashurinë. Sepse ky, mbi të gjitha, është një

roman për dashurinë - për dashurinë që nuk njeh moshë. Në fund të fundit, me moshën mpaket trupi, por jo ndjenjat. Dashuria nuk është diçka që u rezervohet vetëm të rinjve. Dhe as, emocioni e ironia. Arratia e saj zë fill në Dublin. Në të vërtetë, Dublini zë një pjesë të vogël në endjen e subjektit: ai është thjesht qyteti ku Xhulia kaloi pjesën më të madhe të jetës, por me karakterin që ajo ka, mund të ishte përshtatur kudo ku ta hidhte jeta, dhe kjo ka qenë një zgjedhje jo e rastësishme e autores. Dunne, këtë herë, nuk ka dashur t’i kushtojë aq shumë rëndësi vendit, sesa vetë personazheve të saj, duke dashur të analizojë reagimin e njerëzve kur ata gjenden nën presionin shtypës të jetës. Nuk është aspak çudi, që teksa shkruante romanin e saj, Dunne, ashtu si një pjesë e mirë e shkrimtarëve, të ketë qeshur e qarë bashkë me personazhet. “Shkrimi i një romani kërkon kohë, prandaj është normale që një shkrimtar të krijojë afeksion për personazhet e veta, derisa t’i ndiejë ata si njerëz me mish e gjak. Një emocion më shumë, kur i lë ata të shkojnë…”, thotë Dunne. Duket sikur dashur padashur në këtë libër Dunne zbulon, ndër të tjera, qëndrimin e vet ndaj eutanazisë, që kurrsesi nuk preferon ta vendosë nën një emërues të përbashkët me “vrasjen e asistuar”, për sa kohë që mendon se nuk janë e njëjta gjë: njëra është zgjedhje mjekësore, ndërsa tjetra vendim i një individi, i cili, i ndërgjegjshëm, kërkon ta ndihmojnë të vdesë. Megjithatë, Në kërkim të Xhulias nuk është manifestim i kësaj ideje. Eutanazia nuk shihet si “zgjidhja”, por nuk është zgjidhje, madje është e gabuar, të heshtësh e të qëndrosh indiferent përballë këtij fakti. Çka e karakterizon romanin janë dialogët e gjatë brenda rrëfimit, falë të cilëve zbulohet pak nga pak karakteri dhe historia e secilit personazh, duke krijuar herë pas here momente suspanse. Një gjuhë e gjallë, një reflektim interesant dhe prekës rreth çështjes së bioetikës, shoqëruar me përshkrimin e një botës të pamat miqësie femërore: kudo ku shkon protagonistja, i ofrohet rehati, ndihmë, mbrojtje, pa kërkuar asgjë në këmbim - një miqësi e paçmuar mes grash, të cilat gjenden përballë vendimmarrjesh dhe momentesh të vështira, në të cilat i përplas egër jeta. Një rrëfim i hollësishëm, e që të përpin, i ndjenjave dhe mendimeve të një gruaje, të cilës papritur i kërcënohet dashuria, jeta, familja. Një rrëfim imponues dhe një eksplorim i jashtëzakonshëm e me mjaft finesë nëpër një botë të tërë emocionale personazhesh. E ngrohtë, zbavitëse, këmbëngulëse, prekëse, e gjallë... Catherine Dunne është një tregimtare e shkëlqyer. Jeta Shyle

Në romanin “E katërta”, të autorit Balil Gjini, duket fare i qartë synimi shkrimor : nga një temë e zakonshme, të bëjë një letërsi jo të zakonshme, një letërsi ku e bukura nuk kërkohet përmes hapave në parcelat e heroikes dhe të veçantës, por përkundrazi, kërkohet me duar mu aty tek materiali gjuhësor, tek magjja ku mbruhet e gatuhet magjia e brumit letrar. Në qytetin e Goromës vijnë një tufë me korba, ulen mbi akrepat e kullës së sahatit. Ky element i gjetur artistik ka bërë që koha të ndalojë në vend dhe të përzihen së bashku doke të ndryshme, dukuri të reja me të vjetra, gjuhë dhe të folura arkaike me të folurit modern. Por fabula, me ç’duket është thjesht një pretekst, me qëllim që poshtë shkazave të steriotipeve të ngurtësuara saj të rrjedhë një çurgë ligjërimi e kthjellët, e cila aty dredhon, aty ndërpritet, aty fshihet për të dalë diku më tej. Gjithë materiali letrar është grumbulluar e stivosur në gjashtëmbëdhjetë kapituj, mbështetur tek simbolika e numrit katër, që është edhe simbolika e ciklit natyral të gjërave (pranvera, vera, vjeshta, dimri), cikël i ndjekur tek popujt e prapambetur kulturalisht. Toni i librit, si dhe i gjithë trilli letrar, është plot me topose kulturore, duke u nisur veçanërisht nga Bibla (parabola e saj për Gomorën dhe familjen e Lotit), të dhëna disi parodikisht, gjysmë të fshehura dhe nën shkumën e humorit.

Roman Titulli: Stasiland Autor: Anna Funder Përktheu: Taqo Trajçe Shtëpia Botuese “Dudaj”

Histori nga ana tjetër e Murit të Berlinit “Në një rrëfenjë të hulumtuar mirë e të personalizuar, Funder... ka për qëllim të eksplorojë e të shpjegojë Gjermaninë Lindore ashtu siç është tani. Me syrin e shpejtë të një të huaji kureshtar, ajo ia del mbanë të shkëputë përshtypje vetjake të një portretizimi herë tronditës, herë të çuditshëm dhe shpesh zbavitës të një vendi që, me gjithë arritjet e pamohueshme nga viti 1989, ende vazhdon të jetë një botë paralele brenda Gjermanisë së bashkuar.” – shkruan Financial. Anna Funder u lind në Melburn më 1966 dhe u rrit atje e në Paris. Ka punuar si juriste ndërkombëtare dhe producente në radio e televizion. Më 1977 ishte shkrimtare rezidente pranë qendrës ‘Australia’ në Potsdam. Stasiland është përzgjedhur për çmimin “Libri i Parë” i “Guardian” 2003, në Australi për çmimin “Libri i Vitit” dhe çmimin letrar kryesor të Kuinslendit për letërsi publicistike.

Monografi Titulli: Më fol për dashurinë Autori: Philipe Claudel Shtëpia Botuese “Helga’s Secrets”

Më fol për dashurinë Një libër modest fiction që e përforcon rregullin e tiparit tonë karakteristik si 100% nonfiction; është e llojit dramë, me dy personazhe, një çift intelektualësh parisienë të cilët janë në një krizë marrëdhëniesh pas disa dekadash të martuar dhe me dy fëmije të rritur. Këtu del në pah marrëdhënia e çiftit me kolegët, me fëmijët, me prindërit e tyre dhe të afërmit respektivë. Libri ka një gjuhë sa të sofistikuar dhe të përzgjedhur, aq edhe të zakonshme e vulgare. Ndërsa duket se marrëdhënia e këtyre po shkon drejt fundit nëpërmjet një debati në gjaknxehtësi, gjithçka ndryshon në momentet e fundit dhe të dy e kuptojnë që i kanë shpirtrat shumë të lidhur me njëri-tjetrin, me vargonjtë e dashurisë dhe kujtimeve. Këta vargonj nuk mund t’i këpute stresi dhe një dallgë e vetmuar e momentit.

Roman Titulli: Mes dhimbjes dhe dashurisë Autori: Amedeo Baçi Botimet “Erik”

Mes dhimbjes dhe dashurisë

Një dashuri e lindur në vitet 70, kur një vajzë e ndrojtur, ndryshe nga tradita dhe rregulli i kohës, i shfaq dashurinë e saj djalit që ëndërron. Djaloshi, i befasuar për brishtësinë dhe guximin e vajzës, madje e ndëshkuar me probleme shëndetësore qysh nga lindja, filloi të ndjejë shkëndijat e para të dashurisë, përzierë me dhimbjen për shkak të pafajësisë dhe sëmundjes që mban në zemër. Kjo marrëdhënie aq e bukur, jetësore, bekuar nga Zoti, përjetoi dhimbshëm deri në asht, një intrigë të tmerrshme dashurie në kufijtë e përjetësisë...

esse

Magazine

Procese dhe salierë

5 mite për George W. Bush

Rudolf Marku Shekulli XX do të mbetet në histori si shekulli i Proce-

Julian E. Zelizer

seve”, na thotë Milan Kundera. Ne do të përmendim vetëm shkrimtarët, artistët dhe mendimtarët që...

11 shtatori. Katrina. Iraku. Këto ngjarje do të jenë të lid-

hura përjetësisht me presidencën e George W. Bush. Tani, me botimin e kujtimeve të tij, Decision Points...

Pikëpamje profil Economicus Ideologji esse Çdo të shtunë / dielë

mapo lunch

Blendi Salaj

“Peshku me ujë” i online-it

www.mapo.al

Teoria e Ekuilibrit të Përgjithshëm e Leon Walras *Esetë, 22 të tilla, janë një përmbledhje e Dr. Lanny Ebenstein, të grumbulluara në librin “The Indispensable Milton Friedman”. Ebenstein është profesor i Shkencave ekonomike në Santa Barbara, Kaliforni, dhe ka shkruar libra autobiografikë për Friedman dhe Friedrich Hayek. Gazeta MAPO do t’i botojë të plota në vazhdim, për t’i përmbledhur më pas në një libër.

Në kapitullin 11 të librit të tij Researches, Cournot shkruan: Deri tani ne kemi studiuar se si Ligji i kërkesës, lidhur me kushtet e prodhimit për secilin lloj produkti në vetvete, përcakton çmimin e produktit dhe rregullon të ardhurat e prodhuesit. Ne i kemi konsideruar çmimet e mallrave të tjera dhe të ardhurat e tjera të prodhuesve të tjerë me vlerat e tyre aktuale dhe të pandryshueshme. Por në realitet, sistemi ekonomik shfaqet si një i tërë, kur çdo pjesë e tij është e ndërlidhur me të tjerat dhe ato reagojnë ndaj njëratjetrës duke afektuar reciprokisht secilën. Kështu, një rritje e të ardhurave të prodhuesit të mallit A, do të prekte kërkesën për mallin B, C e me radhë, si dhe të ardhurat e prodhuesve të tyre. Si pasojë e këtij reagimi zinxhir të krijuar, do të kemi një ndryshim të kërkesës për mallin A. Si rezultat i kësaj, për të arritur një zgjidhje të plotë dhe rigoroze të problemeve të lidhura me disa nga pjesët e sistemit ekonomik, zgjidhja më ideale do të ishte që të merrej në konsideratë i gjithë sistemi. Por kjo do të tejkalonte çdo mundësi të analizës matematikore dhe metodat praktike të kalkuli-

Faqe 25

meve, edhe nëse do të supozonim që të gjitha vlerat e konstanteve do të mund të shpreheshin numerikisht. Është pikërisht kjo arritja më e madhe e Walras, i cili ka bërë të mundur ndërtimin e një sistemi me konstruksion matematikor, i cili të ndihmon për të shprehur në detaje precize interrelacionin e shprehur më sipër nga Cournot. Mendoni se Walras e kishte nxjerrë të gabuar supozimin e Cournot që kjo detyrë tejkalon kapacitetet e analizës matematikore? Unë besoj se jo. Sepse unë mendoj se ekziston një diferencë themelore dhe shumë fine ndërmjet çështjes së shtruar nga Cournot dhe çështjes që kishte arritur të zgjidhte Walras. Të kuptuarit e këtij ndryshimi është thelbësor jo vetëm për vlerësimin e kontributit shumë pozitiv të Walras, por të kuptuarit edhe të kufizimeve të këtij kontributi. Rrjedhimisht, dështimi në të kuptuarit e kësaj diference përbën, për mendimin tim, burimin kryesor të konfuzionit metodologjik të shkencave ekonomike. Duhet të dallojmë qartazi se “metodat praktike të kalkulimeve”, të cilave u referohet...

E shtunë-diel, 11-12 janar 2014

www.mapo.al

Free to choose ESSE *Esetë, 22 të tilla, janë një përmbledhje e Dr. Lanny Ebenstein, të grumbulluara në librin “The Indispensable Milton Friedman”. Ebenstein është profesor i Shkencave ekonomike në Santa Barbara, Kaliforni, dhe ka shkruar libra autobiografikë për Friedman dhe Friedrich Hayek. Gazeta MAPO do t’i botojë të plota në vazhdim, për t’i përmbledhur më pas në një libër.

Teoria e Ekuilibrit të Përgjithshëm e Leon Walras MILTON FRIEDMAN …vijon Në kapitullin 11 të librit të tij Researches, Cournot shkruan: Deri tani ne kemi studiuar se si Ligji i kërkesës, lidhur me kushtet e prodhimit për secilin lloj produkti në vetvete, përcakton çmimin e produktit dhe rregullon të ardhurat e prodhuesit. Ne i kemi konsideruar çmimet e mallrave të tjera dhe të ardhurat e tjera të prodhuesve të tjerë me vlerat e tyre aktuale dhe të pandryshueshme. Por në realitet, sistemi ekonomik shfaqet si një i tërë, kur çdo pjesë e tij është e ndërlidhur me të tjerat dhe ato reagojnë ndaj njëra-tjetrës duke afektuar reciprokisht secilën. Kështu, një rritje e të ardhurave të prodhuesit të mallit A, do të prekte kërkesën për mallin B, C e me radhë, si dhe të ardhurat e prodhuesve të tyre. Si pasojë e këtij reagimi zinxhir të krijuar, do të kemi një ndryshim të kërkesës për mallin A. Si rezultat i kësaj, për të arritur një zgjidhje të plotë dhe rigoroze të problemeve të lidhura me disa nga pjesët e sistemit ekonomik, zgjidhja më ideale do të ishte që të merrej në konsideratë i gjithë sistemi. Por kjo do të tejkalonte çdo mundësi të analizës matematikore dhe metodat praktike të kalkulimeve, edhe nëse do të supozonim që të gjitha vlerat e konstanteve do të mund të shpreheshin numerikisht. Është pikërisht kjo arritja më e madhe e Walras, i cili ka bërë të mundur ndërtimin e një sistemi me konstruksion matematikor, i cili të ndihmon për të shprehur në detaje precize interrelacionin e shprehur më sipër nga Cournot. Mendoni se Walras e kishte nxjerrë të gabuar supozimin e Cournot që kjo detyrë tejkalon kapacitetet e analizës matematikore? Unë besoj se jo. Sepse unë mendoj se ekziston një diferencë themelore dhe shumë fine ndërmjet çështjes së shtruar nga Cournot dhe çështjes që kishte arritur të zgjidhte Walras. Të kuptuarit e këtij ndryshimi është thelbësor jo vetëm për vlerësimin e kontributit shumë pozitiv të Walras, por të kuptuarit edhe të kufizimeve të këtij kontributi. Rrjedhimisht, dështimi në të kuptuarit e kësaj

diference përbën, për mendimin tim, burimin kryesor të konfuzionit metodologjik të shkencave ekonomike. Duhet të dallojmë qartazi se “metodat praktike të kalkulimeve”, të cilave u referohet Cournot dhe dhënies së vlerave numerike të konstanteve për atë “zgjidhje rigoroze” që ai kishte në mend, nuk ishin aspak një zgjidhje “në princip”, por një përgjigje numerike për një problem specifik të caktuar. Objektivi i tij ishte arritja e të bërit të një analize të materialit statistikor, e cila është e aftë të gjenerojë përgjigje pyetjeve specifike empirike siç mund të jetë ai i përcaktimit të efekteve të një takse specifike mbi një produkt të caktuar, përgjigjet e së cilës do të binin ndesh me observimet e konfirmuara apo të pranuara. Sigurisht, edhe sot me mundësitë tona të mëdha të përdorimit të metodave kalkuluese, përsëri mbetet dyshimi rreth asaj nëse “një zgjidhje komplete dhe rigoroze” do të mund t’i kapërcente “mundësitë tona të analizës matematikore dhe metodat tona praktike të kalkulimit.” Cournot kishte plotësisht të drejtë lidhur me problemin e tij për një zgjidhje komplete dhe rigoroze, duke e përcaktuar atë si një çështje të pazgjidhur, pasi gjëja që kërkohej nga ai ishte: “Ndërkohë që përpiqesh të mbash një lloj vlere të përafruar...duhet të... bazohesh në një metodë analitike të përdorshme e të vlefshme”. Walras kishte zgjidhur një problem tjetër, por jo më pak të rëndësishëm. Ai kishte zbrazur nga përmbajtja empirike problemin e Cournot dhe kishte prodhuar një zgjidhje “komplete dhe rigoroze” e bërë kjo në “princip”, dhe pa pretenduar aspak që kjo të përdorej direkt në kalkulimet numerike. Problemi i tij është çështje e formës dhe jo e përmbajtjes për të dhënë një pikturë ideale të sistemit ekonomik. Ai nuk kishte konstruktuar një mekanizëm për të analizuar probleme konkrete. Arritja e tij mundet vetëm të impresionojë lexuesin me bukurinë e saj, me madhështinë e saj dhe me strukturën arkitekturale të saj. Por njëkohësisht kjo mund të çonte në rrugë pa krye dhe boshe nëse do të përdorej për kalkuli-

Aspekti tjetër i formës ‘pure’ e cila ka rol të rëndësishëm, është garantimi i një gjuhe, një skeme klasifikuese për t’u përdorur në organizimin e materialeve dhe etiketimeve për t’u përdorur në kutitë analitike. Kjo përbën padyshim, një kontribut të madh të Walras. Sistemi i tij i Ekuilibrit të Përgjithshëm të jep mundësi të shohësh me një sy të mprehtë pamjen e sistemit ekonomik si një i tërë, i cili jo vetëm që të shfaqet me një pamje estetike dhe aq bukur e artikuluar me një abstraksion të shkëlqyer, por që të fton për t’u përpjekur për të sjellë ide kuptimplote dhe kategorizime të axhustuara reciprokisht me këto ide

min e zgjidhjeve numerike për një grupim të caktuar ekuacionesh specifike. Kjo diferencë është qartësuar nga zhvillimet e mëvonshme të linjës së Walras, të cilat kanë qenë të konsideruara si vetëm përmirësime brenda përbrenda sistemit të tij. Të gjitha këto kanë konsistuar vetëm në atë për ta bërë sistemin e tij më shumë përgjithësues dhe më shumë elegant në pamje, duke eliminuar përgjithësimet empirike të veçanta. Shembull i qartë për këtë është vetë Walras, i cili në teorinë e prodhimit, në përmbledhjen e koeficientëve konstantë të prodhimit, ai pranon qartazi se kjo ishte “aproksimative”, dhe ku në botimin e tij të dytë ai jep sugjerime për një rrugë të mundshme për të bërë gjeneralizimin e analizave. Pareto ka arritur të gjeneralizojë zgjidhjen e Walras rreth koeficientëve konstantë dhe variabël të prodhimit. Ndërkohë që, prezantimi bërë së fundi rreth përgjithësimeve të koeficientëve konstantë të prodhimit lidhur me analizën e raportit Input-Output (kosto e shpenzimeve me ato të të ardhurave brenda një procesi të prodhimit), nuk shënon aspak një pasurim të teorisë ‘pure’ të Walras. Ajo ka qenë më tepër një përpjekje, pak a shumë e pa suksesshme duke përdorur sistemin e Walras për të dhënë zgjidhje problemit të Cournot. Theksimi rreth formës ‘pure’, ka patur një rol të rëndësishëm në dy aspekte të ndryshme të mendimit ekonomik. Njëra prej tyre, që është me e lehta për ta specifikuar, është roli i matematikës apo logjikës së pastër, e cila na ndihmon për të shmangur formulimet kontradiktore, apo gabimet aritmetike që kanë ndodhur gjithmonë. Ky rol është pa dyshim i pranuar tashmë, kështu që po përpiqem ta kapërcej shpejt atë. Por përsëri do të desha të vë theksin në atë se sa shumë të tilla, me sa shumë efekte dhe se sa të vështira për t’u kapur, kanë qenë gabime të tilla. Sa shumë falsitete nu-

merike të nxjerra nga formulime të gabuara dhe anasjelltas, na është dashur të gëlltisim e t’i pranojmë si të vërteta. Fatkeqësisht, aftësia për të qenë të qartë në mendime dhe të saktë në përllogaritje, ka qenë e pamjaftueshme dhe duket të mos ketë një formë tjetër adekuate të zgjidhjes. Diskutimi i Walras mbi bimetallism (Leksionet 31 dhe 32) dhe teoritë për Rentën dhe Pagat të Ricardo dhe Mill (leksionet 39 e 40), janë shembuj kuptimplotë të rëndësisë të papërfillshme në raport me teorinë e tij të Ekuilibrit të Përgjithshëm dhe të asaj se sa theks përdorimi ka forma e pastër. Në vend të adaptimit të formulimeve të mjegullta, ai ka zgjedhur të përdorë forma simbolike të aritmetikës së thjeshtë. Ai është treguar i aftë që të qartësojë shumë materiale të papërshtatshme, po ashtu ai ka treguar se përkufizime që atëherë ishin pranuar gjerësisht, kishin kontradikta ndërmjetëse dhe reciproke. Po ashtu, ai ka përcaktuar dhe konditat në të cilat duhet të pranohen apo të quhen të pavlefshme koncepte dhe përkufizime te ndryshme. Aspekti tjetër i formës ‘pure’ e cila ka rol të rëndësishëm, është garantimi i një gjuhe, një skeme klasifikuese për t’u përdorur në organizimin e materialeve dhe etiketimeve për t’u përdorur në kutitë analitike. Kjo përbën padyshim, një kontribut të madh të Walras. Sistemi i tij i Ekuilibrit të Përgjithshëm të jep mundësi të shohësh me një sy të mprehtë pamjen e sistemit ekonomik si një i tërë, i cili jo vetëm që të shfaqet me një pamje estetike dhe aq bukur e artikuluar me një abstraksion të shkëlqyer, por që të fton për t’u përpjekur për të sjellë ide kuptimplote dhe kategorizime të axhustuara reciprokisht me këto ide. Ky vështrim i mprehtë qëndron i mbështetur në dy dikotomi: ndërmjet shërbimeve dhe burimeve të këtyre shërbimeve, ose ndërmjet të ardhurave dhe kapitalit dhe ndërmjet tregjeve për shërbime ndaj konsumatorit dhe prodhimit të

E shtunë-diel, 11-12 janar 2014

www.mapo.al

Walras

kishte zgjidhur një problem tjetër, por jo më pak të rëndësishëm. Ai kishte zbrazur nga përmbajtja empirike problemin e Cournot dhe kishte prodhuar një zgjidhje “komplete dhe rigoroze” e bërë kjo në “princip”, dhe pa pretenduar aspak që kjo të përdorej direkt në kalkulimet numerike. Problemi i tij është çështje e formës dhe jo e përmbajtjes për të dhënë një pikturë ideale të sistemit ekonomik. Ai nuk kishte konstruktuar një mekanizëm për të analizuar probleme konkrete.

këtyre të mirave materiale për konsumatorin. Këtu mund të shtohet edhe një dikotomi e tretë, ajo ndërmjet sipërmarrësve dhe njësive të konsumatorëve, ndonëse kjo nuk duket të jetë aq thelbësore. Çdo njësi e konsumimit dhe ajo e sipërmarrësit prodhues, apo shërbyes, janë të vendosur të operojnë në të dyja tregjet, në kuptimin që në një treg për shërbime, një njësi konsumatori shet shërbime të burimeve të kapitalit që ai posedon në burimin e tregut dhe blen shërbime të konsumit në tregun e konsumit. Po ashtu një sipërmarrës blen servise prodhimi në tregun e burimeve dhe shet shërbime konsumi në tregun e konsumit qoftë direkt apo indirekt. Ky dallim ndërmjet tregjeve të çon detyrimisht dhe natyralisht drejt dallimit ndërmjet kërkesës dhe ofertës. Kjo skemë klasifikuese është e zhvilluar në detaje të hollësishme me aftësi, saktësi logjike, me vëmendje e devocion për të treguar që sistemi i brendshëm është konsistent dhe i axhustueshëm. Po ashtu tregon se sistemi i ekuacioneve ka një zgjidhje që tenton të arrihet dhe të mbahet nga forcat operacionale të tregut. Unë e kam përshkruar këtë analizë si një përpjekje për të shprehur dukshëm formën ‘pure’ të cilën ai arrin ta bëjë atë në një mënyrë shumë kuptimplote. Unë nuk po përpiqem aspak të nënkuptoj që kjo formë zhvlerëson rolin e shkencave ekonomike si shkenca substanciale, apo që konsideratat empirike nuk luajnë asnjë rol në konstruktimin dhe përdorimin e shkencës ekonomike. Përkundrazi, piktura që na jep Walras nuk është një matematikë ‘pure’, por një pikturë ekonomike, sepse ajo ishte konstruktuar të japë strukturën bazë për organizimin e materialeve substanciale të një përmbajtje dhe të një karakteri ekonomik. Klasifikimet e përdorura reflektojnë një gjykim rreth rëndësisë së karakteristikave empirike të strukturës së një ekonomie, ku piktura e përgjithshme, jo

vetëm në aspektin e koherencës së saj, do të varej shumë nga shkalla e gjerësisë së gjykimit dhe të eksperiencës të atij që e shikon dhe e kupton atë. Mua më duket se kur lexon Walras, nuk mund ta kuptosh atë pa patur të qartë se ai së pari është një ekonomist dhe pastaj një matematicien me logjikë të lartë. Ai ka arritur ta bëjë atë vepër jo sepse ai ishte një matematicien gjenial, por që megjithë mungesën e pajisjeve matematikore, kishte arritur të formulonte konceptet dhe strukturën. Nevoja e Walras për t’i zbërthyer gjërat duke kaluar nga raste të thjeshta në ato më të komplikuara, duhet t’i ketë dhënë atij shtysën për të avancuar konceptet ekonomike nëpërmjet kategorizimit të tyre në një nivel të lartë abstraksionesh. Unë nuk dua as të nëvleftësoj dhe as të mbivlerësoj rëndësinë e matematikës, por me siguri unë mendoj se çdo detyrë e shtruar për zgjidhje kërkon përdorimin e mjeteve dhe formave të duhura. Për disa lloj punësh, përdorimi i lopatës së dorës shërben më mirë se një mjet modern. Thuhet se matematicienët e nivelit të lartë, zakonisht nuk janë të mirë në zgjidhjen e problemeve të aritmetikës. Mund të themi se vënia e theksit te forma, zakonisht luan një rol të dorës së parë në shkencat ekonomike, por këto mund të bëhen joproduktive nëse nuk janë të ndriçuara me gjykime dhe kuptime empirike domethënëse. Një ilustrim i saktë i kësaj është analiza e vlerës së përdorimit të Kursimeve nga Walras. Kjo analizë ishte paraqitur në fillim nëpërmjet katër edicioneve, të cilat panë dritën e diellit në vitin 1900, gati një çerek shekulli pas botimit të parë. Në këtë botim, Walras kishte ulëritur ndaj disa njerëzve pa peshë që pretendonin të trajtonin Kursimet si një e mirë e konsumatorit dhe që analiza rreth këtyre kursimeve të bëhej thjeshtë në mënyrë mekanike apo si një analize formale si në rastet e të mirave materiale për konsumatorin. Kështu ai e kishte përkufizuar mallin (E) që

Unë ndjehem i tunduar të konkludoj duke mos bërë diskurs komentesh të tjera dhe duke e mbyllur me perifrazimin e bërë nga komentet e Mill që: “Një person që nuk është i aftë për asgjë, nuk mund të bëhet kurrsesi një ekonomist i mirë”. Perifrazimi im do të ishte: Një person që nuk ka një eksperiencë në të kuptuarit të esencës së punës studimore rreth shkencës ekonomike të Walras, për të njëjtën arsye, ai ose ajo, ka shumë të ngjarë që të paktën, të mos bëhet një ekonomist i mirë. konsistonte si një rrymë e të ardhurave të vazhdueshme, në të cilin një njësi e (E) korrespondon me një vlerë numerike të caktuar, ku për çdo individ kishte shënuar funksionin e vlerës së përdorimit minimal për (E) duke e konsideruar atë si një vlerë sasiore të (E), duke maksimizuar vlerën e përdorimit në raport me kufizimet e buxhetit e cila përfshin shpenzimet në (E) bashkë me shpenzimet për mallra të tjera. Ai e shikon këtë proces si një vartësi kundrejt funksionit të kërkesës për (E) ashtu si dhe funksionet për mallra të tjera. Bazuar në simbolet e përdorura, kjo duket e njëjtë dhe si një shtrirje më tej e analizës së përgjithshme të Walras, ku nga kjo lind natyrshëm pyetja përse kjo shtrirje shumë e rëndësishme nuk ishte vlerësuar dhe evidentuar për më se një çerek shekulli. Por si një ekonomist, në momentin që fillon të thellohesh të kërkosh nën këto simbole dhe të pyesësh përse ka ndodhur kjo, konstatohet ajo që është shumë e

rëndësishme: të dalluarit të ndryshimit ndërmjet Kursimeve dhe Konsumit në momentin e dhënë. Bëhet e qartë tashmë që procedura e përdorur nga Walras është e gabuar dhe përfshin ekzaktësisht atë lloj konfuzioni që ekziston në dallimin ndërmjet rrjedhjes dhe rrymës, të cilat ai ishte përpjekur t’i shmangte me kujdes në analiza të tjera. Unë po e ilustroj këtë funksion të vlerës së përdorimit të shprehur të Walras për (E), e cila rrjedh nga kurba e kërkesës sipas formulës së përdorur nga ai: Фe (qe + de) Ku ‘qe’ vlera e sasisë fillestar e (E) të poseduar, ‘de ‘ sasia e blerë apo e shitur e njësisë gjatë kohës. Këto dy njësi janë në dimensione të ndryshme dhe nuk mund të mblidhen me njëra tjetrën. Referuar ekuacionit të Walras, nëse supozojmë se një person fillon me 10.000 dollarë të ardhura në vit dhe i shton kësaj 100 dollarë në vit duke kursyer 2000 dollarë gjatë këtij viti, që do të thotë që përqindja e interesit është 5%, dhe kur në një situate tjetër ai fillon me 9700 dollarë në vit të cilës i shton 400 dollarë dhe që arrin të kursejë 8000 dollarë gjatë këtij viti. Nga këto situate të ndryshme mund të themi se kursimet nuk mund të asimilohen direkt nga konsumimi aktual, pasi funksioni i kursimeve është që të sigurojë një rrymë për shërbimet e konsumit. Në botimin e mëparshëm të Elements, Walras nuk ishte përpjekur ta shkëpuste kërkesën për kursime nga analiza e vlerës së përdorimit. Ai thjeshtë, e kishte përmendur atë si një të dhëne empirike në funksionin e kursimeve të individit, duke vënë një shënim sqarues që shpjegon atë se “nëse do të përpiqeshim të llogarisnim kursimin nga përllogaritjet e vlerës së përdorimit, duhej patjetër që të ‘konsiderohej vlera e përdorimit në një aspekt tjetër të ri, duke bërë dallimin ndërmjet vlerës së përdorimit në momentin e dhënë nga vlera e përdorimit të ardhshëm” Në ribotimin e katërt të Elements, kjo gjë nuk ishte neglizhuar apo harruar si diçka e vërtetë që neglizhohet. Shpjegimi i kësaj mund të lidhet me atë që kur Walras kishte bërë ndryshimet në botimin e katërt, ai nuk e kishte më në eficiencë sistemin që ai kishte zhvilluar, dhe që ai tashmë po i konsideronte gjetjet e tij në një formë krejt ‘pure’, kur aspekti i formës nuk ishte më pjesë e punimeve të tij. Është e vështirë të gjendet shembull më i qartë se ky kur edhe një ekonomist i madh orientohet drejt një divorci me substancën e çështjes së trajtuar. Konkluzione Walras, më tepër se askush tjetër nga ekonomistët e mëdhenj, na ka dhuruar një sistem për organizimin e

ideve tona, një mënyrë se si të konceptojmë dhe të përshkruajmë sistemet ekonomike, me qëllim për të shmangur gabimet logjike gjatë procesit të punimeve studimore. Nuk është aspak ulje vlerash të këtij kontributi nëse ne theksojmë faktin se në trajtimin e një teorie ekonomike frutdhënëse dhe kuptimplote, aspekti i mënyrës së organizimit të punës kërkimore është po aq i rëndësishëm sa dhe vetë teoria apo fusha e studimit. Shkencat ekonomike jo vetëm që kërkojnë një sistem të organizuar rreth zhvillimit të idesë, por ato kërkojnë edhe sistem të organizimit të vetë ideve. Ne kemi nevojë për një gjuhë të përshtatshme dhe të drejtë, nëse kemi diçka për të thënë. Hipotezat substanciale rreth fenomeneve ekonomike, të cilën Cournot i trajton si shqetësim, janë tregues esencialë i nevojës për një teori ekonomike të vërtetë dhe me vlerë. Në fakt, Walras nuk ka të thotë më tepër rreth këtij aspekti, për më tepër ne duhet t’u referohemi ekonomistëve të tjerë, ku më i spikaturi është Alfred Marshall. Gjerësia dhe vlerat substanciale të koncentrimit ndaj formës të elaboruara nga Walras; prezenca e vlerave intelektuale të përdorimit të shkencës së matematikës; fakti i vështirësive për eksperimentimin në studimet ekonomike dhe si pasojë mos organizimi i punës studimore të teorive dhe fenomeneve ekonomike në sisteme të organizuara analitike, të gjitha këto së bashku, janë të paraqitura të formuluara qartë dhe me mjeshtëri nga Walras, duke e bërë punën e tij jo vetëm të duket si një shpërthim teorik ekonomik, por të jetë vetë teoria ekonomike. Ky konceptim apo mos konceptim i teorisë së shkencave ekonomike ka ndihmuar pa diskutim riformatimin e shkencave ekonomike të sotme të cilat janë shumë më tepër të pajisura në formë dhe në përmbajtje. Si rezultat, tanimë, ne do të kemi nevojë më shumë të përqendrohemi në punën dhe stilin marshallian sesa në atë walrasian, gjithmonë në sensin e vlerësimit të punës të Walras dhe impaktit të punës së tij në këtë kontekst. Un ë n d j e h e m i t u n du a r t ë konkludoj duke mos bërë diskurs komentesh të tjera dhe duke e mbyllur me perifrazimin e bërë nga komentet e Mill që: “Një person që nuk është i aftë për asgjë, nuk mund të bëhet kurrsesi një ekonomist i mirë”. Perifrazimi im do të ishte: Një person që nuk ka një eksperiencë në të kuptuarit të esencës së punës studimore rreth shkencës ekonomike të Walras, për të njëjtën arsye, ai ose ajo, ka shumë të ngjarë që të paktën, të mos bëhet një ekonomist i mirë. Përktheu: Luan Kola

E shtunë-diel, 11-12 janar 2014

www.mapo.al

Nga shumë njerëz naivë mendohet se Migjeni akuzohet si një shkrimtar ateist dhe antiklerikal. Për këtë arsye, mendojnë ata, si mund të qëndrojë Migjeni në të njëjtin komunitet me Fishtën a Lazer Shantojën? Si mund të qëndrojë Migjeni në të njëjtin komunitet me shkrimtarë, ta zëmë, si Ernest Koliqi?

esse

Procese dhe salierë Rudolf Marku 1. Shekulli XX do të mbetet në histori si shekulli i Proceseve”, na thotë Milan Kundera. Ne do të përmendim vetëm shkrimtarët, artistët dhe mendimtarët që u akuzuan dhe u gjykuan gjatë këtij shekulli. Në vitet ‘20, viktimat e Gjykatës së Moralit të rreptë Revolucionar janë Andre Bunin, Andrejev, Shostakoviç, Mikhail Bulgakov, Isak Babel, Ana Ahmatova, Osip Mandelshtam, Boris Pasternak, Aleksander Solzhenicin, Ferdinand Celine, Knut Hamsun, filozofi Martin Heidegger, Richard Strauss, Gottfried Benn, Drieu la Rochelle. Jo më larg se në vitin 1999, një kryetar Bashkie në Francën e cila nuk është se shquhet për ndonjë kontribut të madh në rezistencën kundër nazizmit, refuzoi që në shtëpinë e lindjes se F.Celin-it të vendosej një pllakë përkujtimore, nën pretekstin e bashkëpunimit të shkrimtarit të shquar francez me nazizmin. Pas tyre, presin radhën për t’u gjykuar nga Proceset naziste Breht, Thomas Mann dhe Heinrick Mann, Lorca që vritet në mënyrën më absurde, Heminguej i konsideruar simpatizant i së Majtës, Léger, Aragon... Vijnë pastaj grupi që akuzohet si i përlyer me Musolinin, Pirandello, Marinetti, Kurcio Malaparte dhe më i madhi prej tyre, Ezra Pound, i mbajtur në një kafaz hekuri në diellin përvëlues të qytetit Piza nga ushtria amerikane. Vepra e Ezra Pound do të gjykohet rreptas nga komunistët, si një vepër e errët dhe e pakuptueshme. Një grup shkrimtarësh dhe krijuesish gjykohen njëherazi nga komunistët dhe fashistët: Pier Paolo Paozolini është një komunist që shpreh haptazi simpatinë e tij të thellë për Ezra Pound, duke u bërë njëherësh armik i së majtës dhe i së djathtës. Po këtë kishte bërë në vitin 1954 Ernest Heminguej. Dhe po kjo urrejtje mirëkuptuese e nazizmit dhe e komunizmit kundër shkrimtarit tragjik hungarez, Shandor Marai...Dhe kjo tregon fare qartë se, duke përdorur ambalazhin e sulmeve politike, në fakt këto Procese e kanë inatin me veprën artistike. Pastaj, duke ndjekur logjikën e “Ferrit” të Dantes, vijnë Morand, Saint–John Perse, të cilët dënohen se vërtet nuk qenë me nazizmin, por nuk qenë as dhe me komunizmin... George Orwell është shkrimtar i urryer njëherësh me të njëjtin intensitet nga socialistët, komunistët, fashistët dhe nazistët. Vetëm po të të gjenin një kopje të librit të tij “1984” apo “Animal Farm”, dënoheshe për agjitacion dhe propagandë kundër pushtetit sovjetik, madje dhe në kohën e Gorbaçovit. Dhe të mendosh se bëhet fjalë për një shkrimtar që kishte marrë pjesë aktive në radhët e së majtës në Luftën e Spanjës, madje duke u plagosur gati për vdekje nga plumbat fashistë. Zemërimi i bashkuar harmonikisht i së majtës dhe i së djathtës ndaj shkrimtarit dhe piktorit avanguardist Wyndham Lewis, mik i T.S.Eliotit dhe E.Pound (edhe ky shkrimtar pjesëmarrës në Luftën e Spanjës), është i gjallë dhe tepër i fuqishëm dhe në Anglinë stërliberale të ditëve tona. Shpeshherë më pëlqen të shkoj nëpër Bookshop-et më të mëdha të Londrës, në Waterstones, dhe pyes me një pamje të pafajshme nëse kanë ndonjë kopje të librit “The Apes of God” a “Revenge for Love” - për të marrë të njëjtën përgjigje kokëfortë dhe nervoze: Janë libra të dalë jashtë qarkullimit! Pas kësaj, si për ta qetësuar veten, shkoj në dyqane ku shiten libra të vjetër e të përdorur, sepse jam i sigurt se vetëm atje, një librar i vjetër në moshë, nga ata tipat -karaktere të Evelyn Waugh, pasi të ketë dëgjuar kërkesën time për librat e Wyndham Lewis, do më shohë me keqardhje, por dhe me një vështrim plot simpati, sikur të jem i së njëjtës ligë me të, dhe do më thotë me pëshpëritje, si duke dashur të më besojë një sekret: Don’t worry! He’s still around! (Ekzaktësisht kështu më pat thënë librashitësi i librave të vjetër në Gloucester Road, në Chelsea, një të shtunë pasdreke). Por, në asnjë vend tjetër të botës së qytetëruar Proceset nuk kanë qenë më të suksesshme sesa në vendin tonë. Ngase vendi ynë ka patur dhe vazhdon të ketë një legjitimitet të konsoliduar të Perandorisë Osmane, që presupozon një bezdisje të qitapxhinjve të administratës kundër mendimit intelektual dhe kundër krijimtarisë. Por kjo ka ard-

hur gjithashtu dhe nga një predispozitë e çuditshme që kemi ne shqiptarët për të gjykuar përherë me rreptësinë më të madhe të tjerët. Kemi provuar se kur vjen puna për të gjykuar të tjerët, ne jemi gjyqtarët më të rreptë. Ngase kurrë nuk na bie ndërmend që të gjykojmë vetveten tonë... Pasi kemi dënuar Budin, Bogdanin, Fishtën, Konicën, Koliqin, Mitrush Kutelin, Vinçens Prenushin, Ndoc Nikajn, Lazër Shantojën, u jemi kthyer shkrimtarëve botërorë duke dënuar me tonet më serioze Bodlerin, Verlenin, Rembonë, Dostojevskin, Kafkën, John Updike-n si shkrimtarë imoralë dhe dekadentë, që duheshin mbajtur sa më larg nga lexuesi ynë i panjollë dhe i virtytshëm. Një jehonë të këtyre Proceseve ndjemë në sulmin ndaj Ismail Kadaresë nga ca liliputër të politikës shqiptare. Edhe Kadare i nënshtrohet kohë pas kohe një Procesi të dyfishtë: në kohën e Komunizmit ai konsiderohej nga gjykuesit e rreptë revolucionarë si tepër i dyshimtë dhe si rrënues i kështjellës së Komunizmit; në periudhën postkomuniste, shpeshherë ai akuzohet nga të njëjtët gjyqtarë hipokritë si një njeri që ka bërë flirte me komunizmin. Visar Zhiti, një poet tepër i talentuar dhe antikonformist, dënohet me vite nëpër burgjet e tmerrshëm ngase shkruan poezi të bukura. E bukura konsiderohet si një armike e pafalshme e sistemeve totalitare, qoftë kjo një poezi e bukur, një pikturë a film i bukur, a një adoleshente a grua e bukur që ecën rrugës. Të paktën me këtë gjykim të sinqertë sistemet totalitare provonin se e kishin vetëdijen e plotë të shëmtimit të vet fatal. 2. Nga shumë njerëz naivë mendohet se Migjeni akuzohet si një shkrimtar ateist dhe antiklerikal. Për këtë arsye, mendojnë ata, si mund të qëndrojë Migjeni në të njëjtin komunitet me Fishtën a Lazer Shantojën? Si mund të qëndrojë Migjeni në të njëjtin komunitet me shkrimtarë, ta zëmë, si Ernest Koliqi? Ashtu si të gjithë shkrimtarët e mëdhenj, Migjeni është vënë në bankën e të akuzuarve për shkak të krijimtarisë së tij. Njerëzit mediokër nuk e durojnë talentin dhe mendimin e lirë. Është historia e vjetër e Mozartit me Salierin. Jo domosdoshmërisht me Salierin krijues. Salierë të politikës, të mendimit estetik, Salierë të kritikës letrare dhe të mendimit letrar, Salierë të administratës, Salierë të katedrave universitare. Mendimi se Migjeni nuk përkujtohet sot me entuziazmin e dikurshëm ngase ai është në thelbin e krijimtarisë së vet antiklerikal, ateist dhe përkrahës i komunizmit, është një mit i shpikur nga gjykatësit modernë që duan ta fshehin arsyen e vërtetë brenda një ambalazhi imponues politik. Mendimi (i shprehur a i pashprehur) se Migjeni dhe Fishta, Koliqi, Prenushi, Anton Arapi, përjashtojnë njëri-tjetrin, është një mendim spekulativ, po aq sa dhe mendimi tjetër, se Migjeni është i vendosur në rrethinat e letërsisë shqipe nga shkaku i klerit katolik. Imzot Zef Simoni, në librin me studime nga letërsia shqipe («Letërsia e parë ndryshe»), i jep një vend të veçantë Migjenit, duke e çmuar së tepërmi talentin e tij dhe kontributin e tij në letërsinë tonë. Ernest Koliqi qe ndër njerëzit që e ndihmoi pa rezerva Migjenin, duke e çmuar ndër të parët talentin e tij. Por mendimi se shkrimtarë të ndryshëm përjashtojnë njëritjetrin është një mendim që nuk ka të bëjë me letërsinë dhe gjykimin estetik të saj. Mendimi i pranuar natyrshëm se një letërsi është më e pasur kur ka zëra nga më të ndryshmit, duket se nuk ngjet te ne. Uniformiteti i mendimit në jetën shqiptare ka përpunuar shije të dyshimta sidomos tek gjykuesit zyrtarë

të letërsisë. Shija e kritikës shqiptare, e përpunuar në ca punishte universitare, ka këmbëngulur dhe vazhdon të këmbëngulë që Orkestra Simfonike duhet të përmbajë vetëm një a dy instrumente frymore, dhe vetëm kaq. Por neglizhimi i Migjenit do të ishte po aq i mëkatshëm sa ç’ishte dje dënimi i Fishtës, Konicës dhe i Koliqit. Sepse Letërsia e vërtetë është pranuese, jo përjashtuese. Sidomos jo përjashtuese për ca arsye të politikes së ditës. 3. Karakteri përjashtues i letërsisë tek ne bëhet për arsye të zilive dhe ligësive të markës shqiptare. Në gushtin e vitit që shkoi vendosa të bëj me makinë rrugëtimin tim tashmë të përvitshëm nga Londra në Tiranë…Pas Francës, Belgjikës, një pushimi për një kafe në Maastricht dhe Luxemburg, pas një ndalimi të dytë në Munich dhe në Aldo Adige, vij në Trieste, një qytet i cili për shumëkënd është totemi i disunitetit europian. Për mua është diametralisht e kundërta. Është e vërtetë se Trieste gjatë shekujsh është shndërruar duarsh nga Fuqi të ndryshme imperiale, nga shtete të ndryshme, kombe të ndryshme dhe fraksione të ndryshme. Churchill e shihte Triesten si skajin verior të Ballkanit, dhe si përmbylljen e Iron Curtain. Sa herë që ndalem në Trieste, më pëlqen të ulem në Piazza dell’ Unità d’Italia, një vitrinë e trupit gjigant multinacional të Perandorisë Austro-Hungareze- e fuqisë së pashkatërrueshme të Habsburgëve, të Perandorisë së Shenjtë Romane. Fare pranë kafesë është pallati i vjetër ornamental i Guvernatorëve të Austrisë. Në qoshen më të afërt ndodhet Pallati i Operas, Teatro Verdi, ku dhe njëra ndër shfaqjet e saj më të para, para se të emërohej me emrin që ka sot, ka qenë një operë e Antonio Salierit, rivalit të Moxartit...E Salierit? E njihni Salierin? Pikërisht një opera e tij... Në kufirin Mali i Zi – Shqipëri, rastësisht takoj një çift polakësh me një fëmijë 5-6 vjeçar. Edhe ata kanë ardhur me makinë...Shohin makinën time me targë të Londrës dhe afrohen. Është bërë muzg, dhe errësira bëhet më e errët dhe më e frikshme nga mungesa e dritave... E ndjej se polakët janë të pushtuar nga një panik i natyrshëm. Është hera e

parë që vijnë nga Krakovi për në Shqipëri. Janë nisur sepse i kanë besuar një Guide turistike të botuar në Poloni, e cila i këshillon lexuesit që ta vizitojnë Shqipërinë, sepse “pa parë Shqipërinë, ju nuk keni parë vendin më interesant të Europës”. Tani, tek presim që policët shqiptarë të na kontrollojnë dokumentet, mendoj se kanë filluar të dyshojnë në entuziazmin e Guidës turistike. Shoh fëmijën e tyre, Robertin, një fëmijë 5-6 vjeçar, i qetë dhe inteligjent. Lexon dhe deshifron gjatë gjithë kohës një hartë të Evropës. Më thonë se duan të arrijnë në Tiranë. Kur të arrijnë, a mund t’u ndihmoj që të gjejnë hotel? U them se po. I këshilloj që të ndjekin nga afër makinën time. Rrugës nga Muriqani në Shkodër dhe nga Shkodra në Tiranë shohim se si realisht, dhe jo në fantashkencë, mund të bashkëjetojnë njëherësh, në të njëjtën rrugë dhe në të njëjtën kohë, harmonikisht, makinat, lopët, karrocat, biçikletat dhe këmbësorët... Afër fshatit Nikël shohim të paktën katër makina të karamboluara fatalisht. Si zakonisht, buzë rrugës, më shumë kureshtarë se sa policë. Iu jap shenjë që të vazhdojnë e të mos ndalen. Më binden. Kur mbërrijmë në Tiranë, ma kujtuan premtimin tim se do i ndihmoj t’u gjej hotel. E shoh se janë zverdhur dhe tronditur nga eksperienca e udhëtimit. Më thonë se pa ndihmën time nuk do kishin arritur të gjallë. I besoj sinqeritetit të tyre. I marr në shtëpinë time, ngase më vjen keq sidomos për fëmijën...Hynë në shtëpi dhe çuditen tek shohin libra kudo. Gruaja, Monika, më thotë se është mike me ca botues polakë dhe se ajo vetë është gazetare kulturore. Më thotë se do të kishte dëshirë që të botonte një libër timin (merr nga rafti i librave romanin tim). I sugjeroj dhe librat e dy shkrimtarëve të tjerë, duke i dhënë romanet e tyre më të fundit... Më premton se do t’i botojë në Poloni. Më përmend emrin e një shkrimtari shqiptar të botuar në polonisht. Më thotë se është mik i miqve të saj. I them (kundër bindjes time personale) se është shkrimtar i mirë... Edhe në ditën e nesërme nuk harrojnë të ma përmendin emrin e shkrimtarit të botuar në polonisht...I shoqëroj në rrugët e Tiranës. Tirana u pëlqen dhe është një surprizë për ta...Kaq. Në mbrëmje polakët shkojnë në vendin e tyre, më dërgojnë e-mail-a falenderimi, më shkruajnë hollësisht për projektin e përkthimit dhe të botimit të librave shqip në Poloni, me shumë entuziazëm. Këmbëngulin që t’u bëj një vizitë në shtëpinë e tyre, në Krakov…Pas një shkëmbimi intensiv me e-mail, vjen një pikë dhe çdo gjë e tyre ndërpritet menjëherë, në mënyrën më të pazakonshme…Më prek kjo mënyrë shkëputjeje. Me shumë takt u kërkoj arsyen, duke ua bërë të ditur se nuk e çaj kokën për përkthimin e librit, sesa për miqësinë dhe keqkuptimet. Më tregojnë se një mik i tyre polak në Paris, ndoshta ambasadori apo atasheu kulturor në Francë është mik me atë shkrimtarin shqiptar (gjysmë shkrimtar dhe gjysmë diplomat) që është përkthyer dhe botuar në Poloni, dhe kur ata ia kanë përmendur emrin tim, dhe emrat e kolegëve të mi, diplomatishkrimtar ka protestuar duke thënë se shkrimtarët R.M., Z.Ç. dhe N.L. nuk duhen përkthyer dhe botuar në polonisht, se shteti shqiptar nuk ka asnjë mendim të mirë për ta, sepse në njëfarë mënyre janë të papëlqyeshëm për vendin e tyre...Dhe ngase ky mendim është mendimi dhe i një diplomati (ambasador), nuk ka se si polakët të mos tërhiqen të frikësuar... Ua tregoj këtë histori të trishtuar disa miqve të mi shkrimtarë. Për tmerrin tim, dëgjoj prej tyre histori të ngjashme që u paskëshin ndodhur dhe atyre, madje një romancier më tregon se ka dhe ai vetë një histori të ngjashme me të njëjtin diplomato-shkrimtar, ndërhyrja plot ligësi dhe shpifje e të cilit ka bërë që botuesi i tij të tërhiqet në çastet kur libri i përkthyer ishte bërë gati për shtyp dhe botuesi kërkonte vetëm foton për kopertinë...Këto janë disa nga format moderne të gjyqeve kundër shkrimtarit shqiptar të shekullit XXI. Pa dyshim, nuk ke se si të mos admirosh evolucionin e rregullave burokratike të Proceseve që përmendëm në krye të shkrimit. Të paktën, ana procedurale është më pak formale, më pak e bujshme dhe më pak e kushtueshme.

E shtunë-diel, 11-12 janar 2014

www.mapo.al

Magazine

mite për

11 shtatori. Katrina. Iraku. Këto ngjarje do të jenë të lidhura përjetësisht me presidencën e George W. Bush. Tani, me botimin e kujtimeve të tij, Decision Points, ish-Presidenti ka shansin për të mbrojtur historikun e tij dhe të shpjegojë veprimet. Por, ndërsa historianët dhe publiku kthejnë sytë nga Presidenca Bush, a do të jemi ne në gjendje t’i hedhim pas krahëve këto mite kokëforta që ende rezistojnë nga ato tetë vite të trazuara?

George W. Bush 1. George W. Bush ishte një cowboy i painformuar nga Texas Askush nuk e deshi këtë mit më shumë sesa vetë Bush. Gjatë fushatës së tij të vitit 2000 kundër zv/ Presidentit Al Gore, asokohe guvernator, Bush bëri të pamundurën për ta prezantuar veten si një teksan i thjeshtë tek i cili votuesit mund të shihnin veten. Edhe në një fundjavë, kur ai ishte duke u përballur me një vendim të rëndësishëm siç është zgjedhja e një partneri për garën elektorale, gazetarët shikonin Bush-in teksa ngjitej në fouristradën e tij dhe të largohej nëpër rrugën e pashtruar të fermës së tij në Crawford. Por ajo pamje nuk shkon me edukimin e tij. Bush u lind në New Haven, Conneticut, dhe familja e tij lëvizi në West Texas në kërkim të themelimit të një fronti ekonomik në industrinë e naftës në rajon. Me një gjysh që ka shërbyer si Senator i Shteteve të Bashkuara nga shteti i Conneticut dhe me një baba që kishte punuar si drejtor ekzekutiv për kompani nafte para se të drejtonte CIA-n dhe të bëhej President, Bush kishte mjaftueshëm blu në gjakun e vet. (As trifaktori Andover-Yale-Harvard nuk i bënte keq.) Përsëri në 2004, Republikanët vunë në përdorim imazhin dhe të folurën folklorike të Presidentit, duke vënë ballë për ballë kandidatin Demokrat, Senatorin John Kerry (elitisti që bën windsurf në Nantucket) me Bush (njeriun me të cilin të pëlqen të pish një gotë birrë, megjithëse ai nuk pi). Sigurisht, që më vonë imazhi i Bush u plasi në duar. Teksa administrata pengohej në kriza, nga Katrina te Iraku, reputacioni që ndihmoi Bush të fitonte Shtëpinë e Bardhë u kthye në një disavantazh teksa amerikanët gjithnjë e më shumë vinin në pikëpyetje kompetencat e tij. 2. “Konservatorizëm i mëshirshëm” ishte vetëm një slogan elektoral Shumë kritikë e konsiderojnë diskutimin e Bush për “konservatorizmin e mëshirshëm” si asgjë më shumë se sa një plan cinik për të fituar në vitin 2000 votuesit e moderuar. Liberalët kurrë nuk e besuan se Bush me të vërtetë donte të sillte shumëllojshmërinë raciale dhe etnike në Partinë Republikane, ose që ai e pranonte nevojën për qeverinë federale që të përballej me problemet sociale të rrënjosura thellë. Reagimi shkele-shko i administratës pas Uraganit Katrina, bashkë me politikat fiskale regresive, që në mënyrë të padrejtë përfitonin amerikanët e pasur, gjithashtu dukej se ishin në kontrast me premtimin për dhembshuri. Megjithatë, siç ka treguar edhe historiani i Vanderbilt University, Gary Gerstle, Bush ishte i investuar personalisht në konservatorizmin e mëshirshëm. Teksa rritej në Texas, dhe më pas gjatë detyrës si guvernator, Bush vazhdimisht afronte dhe punonte me anëtarë të komunitetit hispanik të shtetit të tij dhe luftoi për të drejtat e emigrantëve. “Kur fëmijët janë në Texas,” tha ai në 1995, “ Teksanët e dinë që është në të mirën tonë dhe të tyren që t’i edukojnë ata, pavarësisht kombësisë së prindërve të tyre.” Në fitimin e mandatit të dytë si guvernator në 1998, Bush fitoi 49 përqind të votave hispanike dhe 27 përqind të votave të afro-amerikanëve-një tregues i fortë për një

Republikan në Texas. (Nuk është e çuditshme që, në kujtimet e tij, Bush thuhet se i përshkruan akuzat për racizëm që erdhën pas Katrinës si ‘momenti më i keq në presidencën time.’) Eksperienca e Bush si një ‘kristian i rilindur’ e ka bërë atë më të ndjeshëm ndaj luftërave personale dhe të respektojë rolin e fesë në jetën civile. Si President, ai insistoi se lufta ndaj terrorizmit nuk duhet të kthehet në një luftë kundër myslimanëve. Dhe në listën e tij të arritjeve legjislative përfshihen programe të brendshme gjithëpërfshirëse si No Child Left Behind (një zgjatim i madh i qeverisë federale në arsimin fillor) dhe skema e ilaçeve me recetë e Medicare (zgjerimi më i madh i sistemit që nga krijimi i tij 40 vite më parë). Konservatorizmi zemërdhembur, vuan jo sepse Bush-it i mungonte bindja por sepse partia Republikane u kthye kundra kësaj ideje. Kongresmenët Republikanë të vijës së ashpër i ngurtësuar përpjekjet e tij për të liberalizuar politikat e emigrimit, për shembull. Nga 2006 dhe 2007, me kapitalin e tij politik që po zhdukej shumë shpejt për shkak të luftës në Irak, Bush kishte shumë pak aftësi për të kundërshtuar. 3. Bush e angazhoi Amerikën në kombndërtimin e Irakut dhe Afganistanit Pas sulmeve të 11 Shtatorit, Bush u duk sikur angazhoi Shtetet e Bashkuara në kthimin e vendeve armike në demokraci pro-perëndimore. Në Afganistan dhe në Irak, Shtetet e Bashkuara rrëzuan qeveritë në fuqi dhe tundën një ‘axhendë lirie’ më ambicioze se çdo gjë që kishte konceptuar Woodrow Wilson. “Gjashtëdhjetë vite të kombeve perëndimore që justifikojnë dhe akomodojnë mungesën e lirive në Lindjen e Mesme nuk na bën ne më të sigurt-sepse në terma afatgjatë, qëndrueshmëria nuk mund të blihet me shpenzimet e lirisë”, tha Bush në nëntor të 2003. Megjithatë në shumë mënyra, angazhimi i Bush për komb-ndërtimin ishte kryesisht një instrument retorik për të ndërtuar mbështetje të brendshme për operacionet ushtarake. Në mendjet e shumë prej aktorëve kyç të politikave ndërkombëtare në skuadrën e Bush, ndryshimi i regjimit, jo rindërtimi i shoqërive civile, ishte qëllimi i vërtetë. Kujtime të rënies së Bashkimit Sovjetik i bënte zyrtarët, si Dick Cheney, optimistë se të tilla transformime mund të arriheshin me kosto të ulëta. Mungesa e angazhimit u bë e qartë kur burimet e Shteteve të Bashkuara nxitimthi kaluan nga Afganistani në Irak, dhe kur Sekretari i atëhershëm i Mbrojtjes, Donald Rumsfeld theksoi në pranverë të 2002 se populli afgan do e bënte vetë shumicën e rindërtimit. Për ironi, Presidenti Obama tani e gjen veten të përfshirë deri në fyt në projekte komb-ndërtuese në Afganistan dhe Irak, pavarësisht lëkundshmërisë të Presidentit që i filloi ato luftëra. 4. Dick Cheney drejtonte Shtëpinë e Bardhë Periudha Bush prodhoi një lumë librash të mirë që këqyrin ndikimin e fshehtë të zv/ Presidentit. Ne mësuam se si ky person i brend-

shëm zgjeroi fuqitë ekzekutive dhe i dha formë politikave të jashtme duke u mbështetur në një rrjet këshilltarësh besnikë. Në këto rrëfime, Bush duket si një marionetë në duart e udhëheqësit të vërtetë, Cheney, i cili fshihej në hije. Megjithatë, shumica e shkrimeve për presidencën Bush që erdhën më pas-përfshi shkrime të gazetarëve si Bob Woodward i Washington Post-e sfidonin këtë portretizim. Ne kemi filluar të shohim që në fakt Bush, i rrethuar me këshilltarë politikë si Karl Rove, nuk lejoi që pushteti të kalonte përtej kontrollit të tij. Cheney e kundërshtoi vendimin e Bush për të pushuar Rumsfeld-in, dhe nuk e duronte dot faktin që Presidenti nuk do e falte “Scooter” Libby-n, një ndihmës i Cheney-t që u dënua për ‘mashtrim nën betim’ dhe pengim të drejtësisë. Bush e refuzoi preferencën e zv/Presidentit për një qëndrim më të ashpër ndaj Koresë së Veriut dhe Iranit, dhe ishte Bush, dhe jo Cheney, ai që ngulmoi për rritjen e trupave ushtarake në Irak në 2007, si edhe planin e shpëtimit TARP në 2008. Dhe, sipas raportimeve në autobiografinë e Bush, Presidenti e kishte shkuar në mendje ta hiqte Cheney-n nga bileta presidenciale e 2004, duke patur parasysh reputacionin si ‘Darth Vader’ të zv/Presidentit. 5. Bush e la konservatorizmin në rrënoja Natën e zgjedhjeve në 2008, epoka konservatore dukej se po merrte fund dhe koha e Obamës dukej se sapo kishte filluar. Përveçse nuk ndodhi kështu. Që nga muajt e parë të administratës Obama, Republikanët e Kongresit demonstruan një disiplinë të fortë. Vetëm disa dolën nga rreshti duke votuar për draft-ligjin e nxitjes, dhe zhgënjimi për ekonominë dhe reformën në shëndetësi-së bashku me një lobim shumë të efektshëm nga organizatat konservatore-kontribuan në fuqinë dhe shtrirjen e lëvizjes Tea party. Një anketë e bërë së fundmi nga The Post, Kaiser Foundation dhe Harvard University nxori në pah se amerikanët tani a kanë më shumë zët qeverinë se sa e kishin para 10 vitesh (megjithëse ata mbështesin shumë programe specifike). Një rrjet i fortë donatorësh konservatorë dhe operatorësh politik, duke filluar që nga vëllezërit Koch e deri tek Dick Armey, u kanë ofruar mbështetje financiare dhe organizative aktivistëve dhe politikanëve konservatorë, ndërsa mediat konservatore i kanë dhënë të djathtës një platformë të fuqishme nga ku mund të sulmojnë Obama-n. Fitoret Republikane në zgjedhjet e mes-mandatit sugjerojnë se, me gjithë problemet me të cilat ende përballet Partia Republikane, konservatorizmi është ende gjalle dhe me shëndet të mirë-megjithëse është një lloj shumë i ndryshëm konservatorizmi nga ai që promovonte Bush kur hyri në Shtëpinë e Bardhë në 2001. *Julian E. Zelizer, Profesor i Historisë dhe Çështjeve Publike në Princeton University, është redaktor i “The Presidency of George W. Bush: A First Historical Assessment.”

E shtunë-diel, 11-12 janar 2014

Fjalëkryqi klasik 1

Gjyshja do të lindë mbesën 4

12 15

30 35

8 14

17 23

Fjalëkryqi klasik është një nga lojërat enigmatike më të përhapura në botë. Fjalëkryqet e para filluan të botoheshin që në shekullin e XVIII dhe vazhdon të jetë e preferuar edhe në ditët e sotme.

44 Koha e fillimit ____:____

46 47

Koha e mbarimit ____:____

Horizontalisht:

Vertikalisht:

1. Trupi i një njeriu, ndërtimi e forma e tij. 8. Qytet i vendit tonë. 12. Organizatë Italiane. 13. Varka e famshme veneciane. 15. Kundërveprim i pavullnetshëm i organizmit ndaj një ngacmimi. 18. Industria Ndërtimit. 19. Shtresa prej llaçi që i vihet përsipër murit. 22. Kuti të bëra me dërrasa. 23. Marie, aktore e njohur. 26. Rrethi a unaza që bëhet kur shkojmë njërën anë të një litari. 27. Që ka shtat të lartë, të lidhur e të fuqishëm. 29. Që nuk është zbutur nga njeriu. 30. Dervish i Rilindjes. 31. Që bëhet, që ndodh a që shfaqet herë pas here, në mënyrë të rastit e jo të rregullt. 34. Shkove. 37. Që nuk hyn në punë, që nuk vlen për asgjë. 38. Organizatë Perëndimore. 39. Nder, cipë e njeriut. 41. Pemë e lartë. 43. Bagëti e imët. 45. Ai që merret me një degë të sportit ose të artit pa e pasur këtë si profesion. 46. Ndjenjë e pakëndshme, që kemi kur nuk na plotësohet një dëshirë. 47. I ka tyli në mes. 48. Vello e nuses. 49. Notë muzikore.

1. Masa mbrojtëse që merret për të parandaluar përhapjen e sëmundjeve epidemike, duke i mbajtur përkohësisht në një vend të veçuar nga të tjerët njerëzit e sëmurë. 2. Emër që i vihet dikujt për ta tallur. 3. Ushqim për kafshët. 4. Reklama, ose... 5. Kilogramë, shkurt. 6. Shtet në Afrikë. 7. Institut Ndërkombëtar. 8. Shfaqja e një programi artistik. 9. Pacino i kinemasë. 10. Zakon i keq i dikujt. 11. Periudhë kohe. 14. Costa, futbollist i njohur. 16. Erseka në makina. 17. Vepër muzikore. 20. Pemë që bën kokrra vajore. 21. Insekt helmues. 24. Përgjigje e shpejtë që i jep dikush një bashkëbiseduesi. 25. Organizatë terroriste. 28. Mel, aktor i njohur. 31. Pjesëtar i një popullsie që banon kryesisht në Europën Lindore. 32. Djall, ndryshe. 33. Pjesë e një rruge. 35. Alber i letërsisë franceze. 36. Lëndë për të lyer pjatat. 40. Universiteti Tiranës. 42. Ca sekonda. 43. Këngëtar operistik. 44. Bakër në dialekt. 46. Puka në makina.

Sudoku | nivel mesatar 5 4

7 6

2 1

1 1

8 1 7

2 5

8 1

4 3 9

Një grua 58-vjeçare nga Utah i SHBA-ve, pas disa javësh do të lindë mbesën e saj të parë. Julia Navarro ka pranuar të zëvendësojë vajzën e saj (nënë surrogate) dhe embrioni i krijuar nga vezët e Lorena McKinnon dhe nga sperma e burrit të saj, Micah McKinnon, të vendoset në mitrën e 58-vjeçares. Lorena dhe burri i saj kanë pasur probleme me lindjen e fëmijëve. Para tre vitesh Lorena mbeti shtatzënë, por për shkak të problemeve në mitër, ajo dështoi pas 10 javësh. Për shkak të moshës së Navarros, mjekët e kishin paralajmëruar se ajo kishte 45 për qind mundësi që të mbetej shtatzënë. Por shtatzënia rezultoi me sukses. Ajo ka pasur një shtatzëni të qetë dhe pret të lindë një vajzë pas disa javësh. Kjo nuk është hera e parë që një gjyshe vendos të mbajë në bark mbesën ose nipin e saj në vend të vajzës.

1 5

2 9 3 8 7 4 4

7 3

6 7

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo rresht e kolonë të ketë numrat nga 1-9.

Koha e fillimit _____:____

Koha e mbarimit ____:____

Numërkryq

Horoskopi i ditës DASHI (20/III-20/IV)

DEMI (21/IV-20/V)

Jo çdo gjë do shkoje mire sot ne jetën tuaj ne çift. Do kaloni disa vështirësi dhe do merrni vendime me rëndësi për te ardhmen. Beqareve do ju vije keq ta sakrifikojnë lirinë e tyre për te nisur një lidhje. Edhe sot ata do qëndrojnë vetëm. Ne planin financiar nuk duhet te ecni me sy mbyllur sepse problemet qe mund te lindin do jene te jashtëzakonshme.

Do filloni te bëni projekte ne jetën tuaj ne çift gjate kësaj dite dhe gjithçka do ece ne rrugën e duhur. Partneri do ju mbaje ne pëllëmbe te dorës si kurrë me pare. Beqaret ka shume mundësi ta gjejnë sot shpirtin e tyre binjak. Ne planin financiar duhet te mateni mire para se te kryeni çdo lloj shpenzimi. Situata nuk do jete e qëndrueshme as për te dhënë hua.

BINJAKET (21/V-20/VI)

GAFORRE (21/VI-22/VII)

Qe jeta juaj sentimentale te shkoje mire duhet te bëni disa tolerime sot. Mos i kujtoni partnerit edhe gabimet qe mund te ketë bere ne te shkuarën sepse do lëndonit atë dhe veten. Beqaret do drejtohen nga emocionet dhe do hedhin hapat e para drejt një lidhjeje. Ne planin financiar do jete Saturni qe do iu ndihmoje ta përmirësoni situatën.

Dite e dyzuar kjo e sotmja për ata qe janë ne një lidhje. Gjithçka do varet nga situata ne te cilën ndodheni. Ata qe kane pasur debate te forta do i japin fund marrëdhënies ndërsa ata qe kane pasur dite te qeta do afrohen me tepër me njeritjetrin. Ne planin financiar do jeni optimiste dhe nuk do e lëshoni veten para problemeve qe do iu dalin.

LUANI (23/VII-22/VIII)

Gjithçka do ece për mrekulli sot për çiftet. Gjerat do rrjedhin si duhet dhe shpesh do përjetoni çaste te lumtura. Shfrytëzojeni çdo minute. Beqaret do kenë mundësi te njihen me persona serioze dhe me shume bote. Mos i lini ata t’iu ikin nga duart. Ne planinfinanciar Saturnidojeteipozicionuar keq. Ai do ju nxite te shpenzoni pa menduar dhe shume shpejt do futeni ne probleme.

PESHORJA (23/IX-22/X)

Gjeni figurën duke bashkuar pikat

Dite pozitive kjo e sotmja për te dashuruarit. Do kaloni momente te ngrohta me partnerin tuaj dhe do flisni hapur për gjithçka me te. Beqaret do kenë disa takime impresionuese nga te cilat do ju rrahe zemra shume fort. Mesa duket ka ardhur dhe dita kur ju te mos jeni me vetëm. Shpenzimet duhet t’i kryeni te limituara sot nëse doni qe financat te jene te mira.

SHIGJETARI (22/XI-21/XII)

Plotësoni tabelën me numrat e dhënë!

Ngjyrosni pjesën me pikë dhe zbuloni figurën

Numra me 3 shifra: 045, 104, 141, 312, 465, 702, 816, 962. Numra me 4 shifra: 1855, 2011, 2015, 2365, 2528, 3021, 3025, 5102. Numra me 5 shifra: 02152, 02635, 09520, 19131, 21659, 24222, 54155, 54512, 55947, 61552,

62102, 64201, 69990, 84848, 85410, 94529. Numra me 6 shifra: 034641, 101834, 156329, 252804, 263259, 283419, 457358, 504238, 521477, 627216, 632015, 632544, 654878, 932015, 942726, 987414.

Duhet t’i shtoni dozat e komunikimit ne çift gjate kësaj dite dhe te dialogoni me partnerin. Me maturi dhe kujdes mund t’i zgjidhni te gjitha mosmarrëveshjet qe keni pasur. Beqaret nuk duhet ne asnjë mënyrë te fillojnë aventura sepse personat nuk do jene te duhurit. Te ardhurat do jene ne gjendje shume te qëndrueshme. Për disa do ketë edhe ndonjë përmirësim te mundshëm.

UJORI (20/I-19/II)

Gjeni 10 ndryshimet

www.mapo.al

Edhe çiftet qe kane shume kohe bashke do e ruajnë si ne fillim komunikimin. Gjithçka do shkoje mire dhe nuk priten as debate. Beqaret nuk do mërziten edhe pse nuk do e gjejnë princin e tyre te kaltër. Miqtë e ngushte do iu bëjnë surpriza qe as qe i kishin imagjinuar. Ne planin financiar tregoni kujdes të madh.

VIRGJERESHA (23/VIII-22/IX)

Jeta ne çift do jete si një ëndërr për ju. Do dashuroheni si kurrë me pare dhe përjetoni kënaqësi pa fund. Shfrytëzojeni deri ne maksimum ditën. Për beqaret do jete dite e mbushur me takime dhe propozime. Mos pranoni asgjë pa qene te sigurte se ata persona janë te duhurit. Financat do jene me te stabilizuara, prandaj mund te kryeni te gjitha shpenzimet e dëshiruara.

AKREPI (22/X-21/XII)

Do afroheni edhe me shume me partnerin tuaj gjate kësaj dite dhe do keni mundësi te flisni për gjerat me sekrete me te. Te dy do e ndieni vetëm me te sigurte kur jeni pranë njeri-tjetrit. Beqaret do kenë takime, por asnjeri nga personat nuk do i beje për vete. Ne planin financiar do ju duhet me patjetër te merrni masa strikte. Mendoni sot edhe për te ardhmen tuaj.

BRICJAPI (22/XII-20/I) Klima ne jetën tuaj ne çift nuk do jete e mire sot. Nuk do bini dakord për asgjë dhe debatet here pas here do jene te zjarrta. Beqaret nga ana tjetër do kenë mundësi te nisin histori dashurie pasiononte dhe do përjetojnë ndjesi te reja. Buxheti do ketë disa probleme te vogla. Shtrëngojeni paksa rripin nëse doni qe te mos ngeleni pa asnjë para.

PESHQIT (20/II-19/III) Dëgjojini këshillat e disa miqve sot dhe bëjeni partnerin te ndihet si ne ëndërr. Duke ja plotësuar dëshirat atij do ndiheni edhe vete me mire. Nëse ende jeni beqare, sot gjerat do ndryshojnë tërësisht për ju. Persona te veçante do ju bëjnë propozime te bukura. Ne planin financiar do jeni te vetëdijshëm për hapat qe duhet te hidhni.

E shtunë-diel, 11-12 janar 2014

www.mapo.al

mapo lunch

Blendi Salaj

“Peshku me ujë” i online-it Mira Kazhani Jam duke ngarë makinën për të mbërritur në “Rogner” kur celulari bie. Është motra ime, Besa. Si çdo motër dhe si më e vogël, është shumë e lidhur pas meje dhe ndjek më shumë sesa unë punët e mia gazetareske. Kur i tregoj se po takoj Blendi Salajn për një Lunch me të, ajo idhtohet pak, e me një zë si pak të ngadaltë më thotë se ai dikur paska bërë një shkrim kundër meje, më saktë më paska sharë! -E punë e madhe fort se më ka kritikuar Blendi, i them duke iu përgjigjur motrës, unë as që e dija një gjë të tillë, por nuk më ulte dhe ngrinte asgjë nga kurioziteti im për të takuar atë. Në “Rogner” është e njëjta rutinë. Të huaj që flasin anglishte të mësuar në shkollë. Analistë që qajnë hallet e qeverisë, gazetarë që janë më të famshëm edhe sesa suksesi i tyre, Arvizu kalon përbri i shoqëruar nga një asistente, diku më tej të zë syri ndonjë deputet që i thërrasin edhe me shkurtim emrin duke e bërë pakëz qesharak. Ja kështu vijon jeta në vendin ku lindin e zgjidhen romuzet politike, pse jo dhe historike. Unë jam këtu sepse këtë radhë dua t’ju tregoj për një mendje të re, një nga ata djemtë që po të bëhen 10, 30 ose 100, Shqipëria nuk ndryshon e as rilind, por bëhet Shqipëri. Blendi shfaqet menjëherë me t-shirt-in që ia kisha parë edhe në mëngjes në emisionin e tij në ClubFm. Nuk di pse pyetja e parë që i drejtoj (e nxitur edhe nga 3 feta kek me fruta që kam përballë) ka të bëjë me disa kg të humbur nga ai vitin e fundit. Dukani? -Jo jo, një mëmë e Dukanit. Dieta ime quhet Atkins. Është dieta që nis me zhdukjen e karbohidrateve. Për 2 javë nuk fut në gojë asnjë karbohidrat si buka, makaronat. Ha çfarë të duash, vezë, fruta, por jo karbohidrate. Trupi i gjendur përballë kësaj mungese, nis dhe djeg yndyrën dhe, Mira, është e mrekullueshme sesi zhduket dhjamitregon ai me sytë që i shkëlqejnë dhe hedh një vështrim tangent nga ato anësoret rreth belit që na bezdisin të gjithëve por që ai nuk i ka më. -Meqë ra fjala, mua më shave shumë në shkrimin tënd? Nuk e dija që më kishe kritikuar, po nuk ka problem për mua, thjesht jam pak kurioze se rrugës më tregoi motra ime që gërmon ngado për mua. Ai nuk vihet në pozitë, jo aq sa të dallohej, mbase edhe për mënyrën time të qasjes ndaj ngjarjes dhe më tregoi që ishte një shkrim kritik dhe që nuk kishte më rëndësi. Diçka rreth atij titullit të famshëm për Muçin. Blendi është larguar drejt SHBA në moshën 17-vjeçare dhe është kthyer në Tiranë kur ishte 29 vjeç. Është e dukshme që ai ka një prerje perëndimore, por nuk është nga ata tipat fluidë që iu ka ngecur ora në një Shqipëri të vjetër, ai është In. Ajo çka më ka pëlqyer gjithmonë është

aftësia për të bërë gazetari edhe brenda një dhome 4 me 4. Fakti që shfaqet në debate, provon formate dhe nuk flet kurrë sikur ka hipur majë Olimpit. Po nuk është as një engjëll i rënë nga qielli. Blendi është një nga të parët që hapi lojën e medias virtuale dhe krijimin e rrjetit të anonimëve që të marrin erzin në blogje. Peshku pa ujë, është të paktën në dijeninë time i pari i këtij lloji për vendin tonë dhe atje kam qenë edhe unë preja, edhe pse me keqardhje i njoftoj se unë nuk lexoj asgjë, por motra ime po. -Ata, më vihen kundër edhe mua shumë shpesh. Mos u shqetëso,- më thotë ai me një qetësi olimpike. Unë nuk dua vërtet të krijoj konflikte, por debati nuk i bën keq askujt. E di që “on line” dhe anonimati sjell teprime, por shumë mirë mundesh mos i lexosh. Unë s’dua dhe nuk futem kurrë në dhomën e gjumit të tjetrit. Ne bëjmë shpesh policin e jetës së tjetrit. Njëri është gay, tjetri do të tymosë. Punë e madhe shumë. T’i lëmë njerëzit të jetojnë gabimet e tyre. -Pse, është gabim të jesh gay ose të tymosësh pak? -Jo, aspak. Këtë doja të thosha. Që nuk duhet të shkohet në dhomën e gjumit të askujt. Ndërsa flasim për çështje të privatësisë, më kujtohet se para 100 vjetësh lufta dhe kompleksi i shoqërisë ishin njerëzit me ngjyrë, skllavëria, vota e grave, malaria. Sot këto janë zëvendësuar me sfida të reja si homoseksualiteti, kanceri, sida, autizmi, depresioni. Duket sikur shoqëritë krijohen nga një logjikë e fortë e universit, i cili nuk pranon të vërë paqe kurrsesi. Shpik një sëmundje, një kompleks, një qëllim të ri për të mbijetuar edhe kur jeton si mbret. -Po, jam dakord me ty Mira. Është pikërisht kështu. Nuk do kishte asnjë kuptim nëse nuk do ishte ky fill që lidhte dhe mban botën bashkë, në gëzim dhe dhimbje. Bota ka ligje të ndryshme. Para një viti, një 19-vjeçare u dënua me 5 vjet burg se iu gjet 3 gram marijuanë, - tregon ai. Në Kolorado, ajo të nesërmen do kish shkuar në shkollë, ndërsa këtu, edhe pse rezultoi që nuk ishte përdoruese, ajo sërish u dënua. Mendoj që është një rast tipik ku shoqëria ndonjëherë dëmtohet edhe nga ligjet e saj, për shkak të mentalitetit të ngushtë që prodhon shoqëria në politikëbërje. -Po thoni se duhet të legalizojmë marijuanën? Kjo është një çështje që nuk kërkon vetëm një opinion. Por pse jo, të debatohet. -A mendoni se po aq dëm i solli vetë shoqëria një shansi amerikan siç ishin armët kimike? Ju ishit nga zërat qartësisht kundër edhe pse ishit të paqartë. Unë vetë isha e painformuar, por sinqerisht, nuk isha kurrë e trembur dhe aq më tepër e terrorizuar. Të jesh aleat i një superfuqie do edhe sakrifica. Pse nuk e ndihmuat ju shoqërinë këtë herë? Ndoshta do kish qenë një gjë e thjeshtë, sa një tymosje hashashi... - e pyes unë. Ne jemi zotët e shtëpisë dhe nuk kishim pse

të pranonim një “deal” në dhomën e pasme. Nëse të kujtohet, Rama tha: Po ta dinit ju sa e mirë ishte kjo gjë, s’do ishit sjellë kështu. Tha pak a shumë diçka të tillë. Dhe shumë mirë e pati. Pse kryeministri që e dinte që ishte diçka kaq e mirë por edhe delikate nuk mblodhi 20 opinionistë, 20 gazetarë dhe këta të përgatisnin publikun mbarë? Një njeri që e merr seriozisht punën, jep dhe kërkon mbështetje. Nuk bëhet vetëm kjo histori dhe nuk u bë. Rama kishte edhe të tijtë kundër. Dilte kryetari i Bashkisë së Elbasanit e thoshte, jo. Ai i Durrësit nuk lejonte hyrjen në port, Ilir Meta ngrinte supet, ministrat heshtnin. Po thoni se edhe mund të kish qenë një hap i zgjuar, por që qeveria u mbyt në një pikë ujë? Apo se Ramës i pëlqen t’i bëjë gjërat vetëm, nuk punon në skuadër? -Ishte dështim i Ramës. Si të duket Rama? Po e shikon sythin e rilindjes ndokund? Unë rilindje s’po shoh të shpërthejë, por prapë them jam shpresëmirë. Kam dashur dhe e kam simpatizuar Ramën. Është ende herët të gjykojmë nëse ishte mirë apo gabim. Rama është një intelektual shumë i lartë dhe kur më krahasojnë penën me të atij, unë e marr si kompliment. Më kujtohet që më 2007 Kroacia zgjodhi President atë kokëbardhin, Ivo Josipoviç. Ishte një president që dikur kish bërë edhe opera për Bitëlls-at. Një burrë shteti që kish qenë kompozitor dhe që njihte Bitëlls më dukej diçka e jashtëzakonshme sepse ne këtu kishim Berishën kryeministër. Sot jam shpresëmirë se diçka pozitive ka ngjarë, por duhet të presim pak. Edhe pse kur fitohen zgjedhjet, të vetmit që nuk i fitojnë janë gazetarët. Ne duhet të mbetemi në opozitë. Nuk e kuptoj këtë sensin e partishmërisë?! Nëse unë kritikoj Ramën, simpatizantët e tij mendojnë se e kam sharë. Kur do e kuptojmë diferencën mes kritikës dhe sharjes? Unë nuk shaj askënd. As ty Mira nuk të kam sharë, meqë ra fjala. Unë kritikoj. -Po ty të shajnë? Lexova dikë që të etiketonte ‘kokëbosh’! Blendi qesh lehtë, por aspak i prekur. -Nuk dua të konfliktohem me askënd dhe nuk i përgjigjem sharjeve, vetëm kritikave. Secili ka kokën e vet mbi shpatulla. Nuk dua të futem në këto hulli. -Në rregull, - i them unë. Të mos flasim për emra të përveçëm. Ajo që dua të di është mendimi yt për shoqërinë shqiptare. A ka një përkufizim masa jonë? Jo, nuk mund të përkufizoj të gjithë masën si një masë më vete. Unë gjej komente nga të panjohur në rrjetet sociale që më troshisin logjikën. Janë civilë dhe ndihet që vijnë nga familje të shëndosha, sikundër ka edhe injorancë, e cila nuk ka limit. Më thuaj ti, si ta përkufizoj unë rastin e fshatit në Korçë? Nuk kam asnjë fjalë. Shoqëria është kthyer pak mburravece në FB, Instagram etj. Të gjithë tentojnë të pub-

likojnë çastet më të mira. Duke krijuar një botë pak vetëmashtruese. Nuk e di se deri ku do të shkojë, por me siguri, siç e the edhe ti, i zgjidh vetë universi ca punë. Unë jam nga ata që nuk besoj tek vipizmi i shoqërisë shqiptare. Unë eci në këmbë! -Ah sa mirë, ju e paskeni plotësuar këshillën e Kryeministrit që herët, - ndërhyj unë. Ajo ishte një batutë, e cila edhe krijoi pak amulli dhe ndoshta deri diku pakënaqësi. Por ta pyesë dikush Kryeministrin kur ka ecur për herë të fundit në këmbë, kuptohet kur ka ecur pa patur vërdallë ndonjë fotograf të porositur, - reagon ai pak me nerv. -Unë nuk besoj se është e shëndetshme të ecësh në këmbë në një qytet si Tirana dhe Kryeministri aktual ka haraçet e tij me këtë qytet që të mbyt me pluhur, plehra në mes të rrugëve kryesore, me rrugë të pashtruara, dhe mbi të gjitha në një vend ku nuk ekziston transporti publik. Si do ia bëjnë qytetarët për të përshkuar distanca relativisht të mëdha? Në Boston ku kam jetuar unë, mund të kalosh gjithë jetën pa makinë dhe je zotni, po këtu është e pamundur. -Po tramvaji i Bashës? Ai qesh, dhe me një mimikë të ftohtë akull artikulon: E ka vizatuar dhe tani po e ngjyros. Nuk besoj tek Lul Basha si menaxher. I dobët! Ai i rikthehet sërish ecjes në këmbë, por këtë herë jo në kuptimin e parë të saj. Më tregon se e shqetëson modeli fals i vipit shqiptar. -Ne nuk mund të sillemi si pjesë e ndarë e shoqërisë. Unë jetoj në një pallat ku kam fqinjë nga Lushnja, nga Burreli, kam shitësen e perimeve dhe nuk mundem unë të jetoj brenda këtij habitati sikur të isha ndryshe. Vendi është kaq i vogël, nuk të jep mundësinë. E bën këtë Eros Ramazzoti dhe jeton në një kështjellë, por është krejt tjetër gjë. E bëjnë edhe këtu disa nga ata që jetojnë tek ‘Kodra e Diellit’. -Ti nuk ke para aq sa të blesh një shtëpi tek ‘Kodra’? -Jo, nuk kam. Dhe në fakt nuk e ëndërroj. Nëse një ditë do të blej një shtëpi diku në periferi, larg pompozitetit. Ja, ky është Blendi Salaj. Një gazetar dhe aktivist aspak patetik. Ndërsa po kërkoja fjalinë e duhur për t’ju thënë edhe juve lexim të këndshëm, Blendi telefonon për të më thënë se e kish gjetur shënimin lidhur me të pandehurën kritikë ndaj meje. Them të «pandehurën” se surpriza ishte për të dy palët. Blendi jo vetëm që nuk më kish sharë por as kritikuar, madje shënimi nuk mund të ishte assesi më i mirë as nga një mik. Tani që e mendoj, më vjen të qesh me keqkuptimet që mund të na kanosen në këtë botë, ato bëjnë shpesh korrierë edhe të dashurit tanë, (siç ishte motra ime). Krejt pa dashje! Aq pa dashje sa edhe Blendi pandehu në takimin tonë se vërtet e kish bërë atë kritikë. Ah ky «ONLINE”!

CMYK

e shtunë-e diel, 11-12 janar 2014

www.mapo.al

KETU MUND TË JETË

EMRI JUAJ!

adresa: bulevardi “gjergj fishta”, Nd 70, H1 cel: + 355 68 20 00 000 e-mail: emer.mbiemer@uet.edu.al

DO TË JESH PJESË E STAFIT AKADEMIK TË UET?

APLIKO TANI!

Universiteti Europian i Tiranës synon të zgjerojë stafin e tij akademik me pedagogë në fushat:

• E DREJTË BIZNESI • E DREJTË CIVILE

DETYRAT DHE PËRGJEGJËSITË E PEDAGOGUT

DOKUMENTET PËR APLIKIM

1. Mësimdhënie në tre ciklet e studimit BA/MA/DR 2. Këshillim i studentëve 3. Angazhimi në veprimtari kërkimore - shkencore 4. Mbështetje për institucionin

• CV e hollësishme e kandidatit (shqip ose anglisht). • Letër motivimi në të cilën të shpjegohen qartë interesat profesionale si dhe fushat e ekspertizës dhe lëndët e synuara. • Kopje e dëshmisë së titullit/diplomës PhD. Diploma PhD të shoqërohet me kopjen e vërtetimit të njohjes nga MASH. • Dy letra rekomandimi nga punëdhënës të mëparshëm ose pedagogë / udhëheqës shkencorë të kandidatit, shoqëruar me të dhënat e kontaktit të tyre.

KRITERET E NJË KANDIDATI TË SUKSESSHËM 1. Të ketë doktoraturë të fituar në universitete të vendeve perëndimore (OECD) ose titull (Prof. Dr., Prof. Asoc. Dr.) Pranohen aplikime edhe nga kandidatë që janë në përfundim të studimeve të doktoraturës jashtë vendit ose në proces të marrjes së titullit Prof. Asoc. Dr. 2. Të jetë i aftë të garantojë cilësinë, efikasitetin dhe ekselencën e zhvillimit të lëndëve që do të japë dhe t’i përgjigjet me fleksibilitet nevojave të universitetit; 3. Të ketë përvojë në mësimdhënie në shkollën e lartë dhe në fushën e kërkimit shkencor të mirëfilltë. 4. Të njohë dhe të jetë i familjarizuar me sistemin e funksionimit të universiteteve perëndimore dhe Kartës së Bolonjës.

www.uet.edu.al

Aplikimet duhet të dorëzohen me e-mail në: bora.trajani@uet.edu.al ose në zyrën e Burimeve Njerëzore, deri në datën 15 janar 2014.

Për më tepër informacion: 068 60 31 551 dhe www.uet.edu.al

Adresa: Bulevardi Gjergj Fishta, Nd. 70, H.1, Tiranë, info@uet.edu.al