Mapo 13 14 korrik ok

aktualitet

Aplikimet në PS, Vizioni i Vitit Zero i Ramës Publicisti dhe politikani Preç Zogaj në një analizë të imët të njollave dhe dritës në hartën e zhvillimeve politike të javës Faqe 13

aktualitet

peregrinus

Dritan Dajti: E vërteta ime për masakrën e Durrësit

Gjergj meta

Historia e një antiheroi që “lufton” për drejtësi e që ngulmon se dy policët e operacionit të tij u vranë nga kolegët. “Kutia e Pandorës’ ka kohë që është hapur për ata që kanë sy e veshë. Duçkollari e Xhani u vranë nga kolegët e tyre.

Faqe 14-15

Ardian Ndreca

Idi, essi,uni ylli pango

hylli i dritës single & the city Iva tiço

E shtunë-diel 13-14 korrik 2013

Themelues henri Çili- Kryeredaktor Arion Sulo - Numër 959. Viti iV botimit. Çmimi 30 lekë. 1.5 euro. www.mapo.al e-mail: gazetamapo@gmail.com. Adresa: BLV "Gjergj Fishta"

Ethet e operacionit 'fshesa'

Tregtia politike e tranzicionit me punësimet në shtet dhe dyshimet që ngrihen mbi nismën e Ramës me CV-të. “Dy” kryeministrat/ Berisha: Revansh mavi. Rama: Do të zgjedhim më të zotët

intervista e javës

editorial

dilema zhvillimi

peregrinos

Rama-Meta, çfarë qeverie do të jetë

Rrugëtim në debatet, politikat dhe strategjitë e zhvillimit ekonomik (II)

Për falje nuk është kurrë vonë

alfred lela

ADRIAN CIVICI

Faqe 3

mapo libri

Historia e testamenteve nga Konica te Trebeshina

Christine Moro: E lehtësuar nga zgjedhjet, Shqipëria të kapë trenin e integrimit Ambasadorja e Francës në Tiranë, Christine Moro flet për 14 korrikun, por edhe për të ardhmen e marrëdhënieve Shqipëri-Francë. “Zhvillimi i mirë i zgjedhjeve është një element pozitiv, por duhen rezultate kundër korrupsionit dhe një administratë publike jopolitike”

Faqe 10

Kasëm Trebeshina e shkroi testamentin e tij në dy kohë. Ishte i qetë që dorëshkrimet dhe testamentin i kishte lënë në duart e sigurta të mikut të tij, Llambi Blido. Mit’hat Frashëri e shkroi testamentin 20 vjet para se të ndahej nga jeta dhe e depozitoi në Gjykatën e shkallës së parë në Tiranë.

Faqe 21

private Zana Çela: Do e lë punën... kur të më mbarojë pasioni Nuk është një intervistë për punën, ama dikujt me axhendën plot gjatë gjithë sezonit si Zana Çela, nuk ka si të mos ia shënojë puna ditën, nga mëngjesi në mbrëmje. Por ngelet pak vend dhe për ushtrimet e zgjimit, drekat me miqtë dhe mbrëmjet e vona me familjen Faqe 19

Faqe 26

Gjergj Meta

Faqe 28

personazh

Afërdita

ylli që ndriçon vetëm Afërdita kthehet në Tiranë, ku promovon një klip e konfirmon se është një artiste që mund të qëndrojë me këmbët e veta në skenën e muzikës shqiptare. Në një intervistë rrëfen ndarjen, të vërtetën e fotove me Di Caprion dhe planet për Holliwood.

Faqe 18

2

e shtunë-e diel, 13-14 korrik 2013

www.mapo.al

KETU MUND TË JETË

EMRI JUAJ!

adresa: bulevardi “gjergj fishta”, Nd 70, H1 cel: + 355 68 20 00 000 e-mail: emer.mbiemer@uet.edu.al

DO TË JESH PJESË E STAFIT AKADEMIK TË UET?

APLIKO TANI! Universiteti Europian i Tiranës synon të zgjerojë stafin e tij akademik me pedagogë në fushat:

• SHKENCA EKONOMIKE Financë Menaxhim Marketing Zhvillim i Qëndrueshëm Menaxhim i Sistemeve të Informacionit

• SHKENCA JURIDIKE E drejtë biznesi E drejtë civile E drejtë publike E drejtë penale E drejtë ndërkombëtare

• SHKENCA SOCIALE Shkenca Komunikimi Shkenca Politike Marrëdhënie Ndërkombëtare Filozofi Sociologji Antropologji Sociale Psikologji Pedagogji

www.uet.edu.al

DETYRAT DHE PËRGJEGJËSITË E PEDAGOGUT 1. Mësimdhënie në tre ciklet e studimit BA/MA/DR 2. Këshillim i studentëve 3. Angazhimi në veprimtari kërkimore - shkencore 4. Mbështetje për institucionin

KRITERET E NJË KANDIDATI TË SUKSESSHËM 1. Të ketë doktoraturë të fituar në universitete të vendeve perëndimore (OECD) ose titull (Prof. Dr., Prof. Asoc. Dr.) 2. Të jetë i aftë të garantojë cilësinë, efikasitetin dhe ekselencën e zhvillimit të lëndëve që do të japë dhe t’i përgjigjet me fleksibilitet nevojave të universitetit; 3. Të ketë përvojë në mësimdhënie në shkollën e lartë dhe në fushën e kërkimit shkencor të mirëfilltë.

4. Të njohë dhe të jetë i familjarizuar me sistemin e funksionimit të universiteteve perëndimore dhe Kartës së Bolonjës.

DOKUMENTET E KËRKUARA • • • •

CV e hollësishme e kandidatit (shqip ose anglisht).

Letër motivimi në të cilën të shpjegohen qartë interesat profesionale si dhe fushat e ekspertizës dhe lëndët e synuara.

Kopje e dëshmisë së titullit/diplomës PhD. Diploma PhD të shoqërohet me kopjen e vërtetimit të njohjes nga MASH. Dy letra rekomandimi nga punëdhënës të mëparshëm ose pedagogë / udhëheqës shkencorë të kandidatit, shoqëruar me të dhënat e kontaktit të tyre.

Aplikimet duhet të dorëzohen me e-mail në: bora.trajani@uet.edu.al ose në zyrën e Burimeve Njerëzore, deri në datën 11 korrik 2013.

Për më tepër informacion: 068 60 31 551 dhe www.uet.edu.al

Adresa: Bulevardi Gjergj Fishta, Nd. 70, H.1, Tiranë, info@uet.edu.al

E shtunë-diel, 13-14 korrik 2013

3

www.mapo.al

Editorial

Foto e javës

Rama-Meta, çfarë qeverie do të jetë

Alfred Lela

Lojtarët e Kukësit, duke festuar fitoren në ndeshjen me Tallina Flora, 0-0, e vlefshme për turin e dytë paraeleminator të kupës UEFA foto: LSA

javore

libri

E shtunë-diel, 13-14 korrik 2013 Na vizitoni çdo ditë në www.mapo.al

Në brendësi Christine Moro: E lehtësuar nga zgjedhjet, Shqipëria të kapë trenin e integrimit Ambasadorja e Francës në Tiranë, Christine Moro flet për 14 korrikun, por edhe për të ardhmen e marrëdhënieve... Faqe 10-11

4 5 14 13 18 23

Politikë

Historia e testamenteve nga Konica te Trebeshina

Basha: Çdo vendim politik i PD të nisë nga anëtarët dhe militantët

Kronikë

Ekzekutohet i dënuari për vrasje, dyshohet për hakmarrje

Intervista

Dritan Dajti: E vërteta ime për masakrën e Durrësit

Zana Çela: Do e lë punën... kur të më mbarojë pasioni

Preç Zogaj

Aplikimet në PS, Vizioni i Vitit 0 i Ramës

Personazh

Afërdita Dreshaj, ylli që ndriçon vetëm

Pyetësori

Miranda Haxhia: Më shumë i dua shkrimtarët kur lexoj ndonjë shkrimtaruc

Kolona / ide/ debate

26

Dilema zhvillimi

28

peregrinus

22

recensë

29

Idi, essi,uni

28

Hylli i dritës

31

profil

Adrian Civici Ylli Pango

Gjergj Meta

Ardian Ndreca

Jeta Hamzallari Alfred Lela

Një qeveri mesatare në të gjitha rastet, edhe për faktin se nuk do të jetë një qeveri e lirë për të qenë e shkëlqyer. Një rast krahasimi e jep qeveria paraardhëse, e cila qe disa herë më e dobët në mandatin e dytë kur pati në përbërje Lëvizjen Socialiste për Integrim. Nuk do të jetë një qeveri e reformave të forta thelbësore, ndër të tjera dhe për faktin se, strategjitë e mëdha në politikë ndeshen me interesat gjithashtu të mëdha. Ose, siç thotë Mario Cuomo, ish-guvernator i shtetit të New Yorkut, opozita bëhet në poezi kurse qeverisja në prozë. Fluturidha e premtimeve poetike të Ramës u ndesh, ende pa filluar qeverisja, me prozën e Lëvizjes Socialiste për Integrim. Në një dalje publike të përbashkët, dy koordinatorët e programit të 100 ditëve të para të qeverisjes, Haxhinasto e Beqja, shfaqën ‘divergjencat’ e para, pikërisht te dy premtimet e mëdha të PS: taksa progresive dhe shëndetësia falas. Duhet të vazhdojmë kështu edhe për ca kohë, ishte përfundimi i përfaqësuesit të LSI. Por, këtu ka një element që mund të na ‘tradhtojë’: LSI nuk duhet marrë domosdoshmërisht si pengesë e përpjekjeve ‘titanike’ për reforma të mëdha të Edi Ramës. Assesi. Meta me të tijtë, dhe me, medemek stërkëmbëshat, janë tamponi perfekt midis realitetit postfushatë elektorale dhe premtimeve të ekzagjeruara dhe të pambajtshme në fakt të kohëfushatës.

Që të dyja, edhe taksa progresive, por sidomos shëndetësia falas, kërcitën që në fillim në kontaktin e tyre irreal me botën reale. Ishin pak si shumë dhe do vazhdojnë të jenë të tilla për gjatë. Madje, qe vetë lideri socialist Rama, që pas një takimi me biznesmenët, u duk sikur e hoqi pak këmbën nga gazi, por pa u tërhequr nga premtimi, përderisa të tijtë hodhën në sajtin e PS edhe një software që përllogariste taksën sipas rrogës.

Mbrapaktheu gradual që duket se ka nisur në lidhje me llojin e taksimit dhe shërbimin shëndetësor, do t’i faturohet LSI, partnerit strategjik, dhe nevojës për një aleancë të shëndetshme dhe luajalitetit të majtë. Partitë që premtojnë në shkallë të madhe dhe më pas qeverisin me vizore konsiderohen qeveri nën mesataren, pra mediokre.

Me çfarë mjetesh do të zhvendoset atëherë vëmendja nga ky mediokritet? Me ndërthurje të llojit estetik për të cilat Edi Rama është mjeshtër. Ai e ka paralajmëruar disa herë në këtë muaj të parë me statusin ‘kryeministër i zgjedhur’ se do të bëjë me Shqipërinë atë që bëri me Lanën. Si për ironi të gjërave, ashtu si atë kohë, edhe tani Rama dhe Meta janë një kompani. Te ruspat mbi ndërtimet pa leje dhe një lifting i territorit do të përqendrohet goditja e Ramës, dhe ashtu si në rastin e Tiranës në fillimvitet 2000, Meta do ta mbështesë.

Qeveria do të jetë mediokre dhe pa reforma të mëdha, por do të jetë një qeveri e (re)formës estetike. Do të ngazëllehen me territorin e zbukuruar të shkolluarit jashtë dhe një pjesë e shtresës së mesme nacionaliste, dhe ata që jetën e vlerësojnë si tipologji estetike. Por kjo do të jetë tradhtia e dytë për atë që shërben si baza e gjerë e së majtës shqiptare: të varfrit.

Premtimi se kush merr më pak paguan më pak dhe shëndetësia falas, pra nevojat bazike të jetës do të takohen me shemrën e vet: estetikën.

Estetizmi i Ramës, megjithë zhurmën e matrapikëve, ndërtesave që rrëzohen, hekurit, betonit, ndërhyrjeve dhe gjer te detaji më i vogël, do t’i hapë fushën ‘pragmatizmit’ të LSI. Kështu kanë filluar ta quajnë mbështetësit mediatikë të Ilir Metës trashëgiminë dhe aksionin politik të kësaj force.

(Preç Zogaj, një kundërshtar e quan ‘mazhorancë socialiste dhe financiare’ shumicën që merr pushtetin në shtator).

Ky pakt, i heshtur ose jo, mes partnerëve të koalicionit të majtë, do të fashisë çdo mundësi për divergjenca gjatë rrugës.

Mazhoranca e re do të jetë më e përputhshme dhe më e qëndrueshme se sa shumë mendojnë. Edhe një diversion i kërkuar, që shtyhet me zor nga segmente të së djathtës, sipas të cilit Rama e Meta nuk do të qeverisin dot bashkë, është i gabuar dhe madje dëmtues për opozitën e nesërme. I tillë sepse krijon idenë se vendit nuk i duhet një rotacion nesër sa kohë që opozitë e Ramës dhe PS ekziston dhe ajo është ‘pragmatistja’ LSI e Ilir Metës. Favor më i madh nuk mund t’i bëhet së majtës.

Nëse duhet një shenjë për të kuptuar këtë binjakëri të llojit (brotherhood of the wolves) ajo gjendet te ndarja e mandatit të ministrit nga i deputetit. Rama e Meta ranë dakord shpejt e shpejt për këtë, dhe madje uniteti shkoi deri aty sa Meta përkundër ç’pritej, zgjodhi të ishte kryetar i Kuvendit, pra me mandat të përforcuar parlamentar. Gjithashtu të sugjeronte se kryeministri, pra Rama, nuk kish pse hiqte dorë nga mandati i deputetit. Vini re: Meta e Rama janë të parët, por jo mes të barabartëve.

Gatituni për një qeveri të qëndrueshme dhe mediokre: estetika e Ramës do të takojë heroikën financiare të Metës. Premtimet do të humbasin (kanë filluar ende pa filluar) rrugës.

Gishti, goja dhe populli janë përherë aty.

4

E shtunë E shtunë - e- diel e diel 13-14 13-14 korrik prill 2013 www.mapo.al

Gara

Kandidati për drejtimin e PD-së, Lulëzim Basha prezantoi platformën e tij në Tropojë, Has, Rrëshen dhe njësinë bashkiake numër 2 në Tiranë

Basha: Çdo vendim politik i PD të nisë nga anëtarët dhe militantët “Ne duhet të jemi gati sot t’u paraqesim shqiptarëve platformën tonë, se ne jemi dhe mbetemi e vetmja shpresë e Shqipërisë së zhvilluar europiane”.

Kandidati për kryetar i Partisë Demokratike, Lulzim Basha zhvilloi një tur takimesh në Tropojë, Has, Rrëshen dhe njësinë bashkiake numër 2 në Tiranë, ku prezantoi platformën që ai ka për drejtimin e partisë. Gjatë këtyre takimeve, Basha e cilësoi mentalitet anti-shtet konkursin e hapur nga Edi Rama për punësimin dhe një rast të paprecedentë në botën demokratike. Basha paralajmëroi angazhimin e juristëve më të mirë në vend për të mbrojtur çdo punonjës që do të largohet në mënyrë të jashtëligjshme nga puna.

“Partia Demokratike do të faturojë çdo ditë përmes një rrjeti juridik, të gatshëm jo vetëm të evidentojmë por të provojmë me fakte para çdo gjykate padrejtësitë e këtyre vendimeve, t’i kthejë ato në konsekuenca ligjore, për rikthimin në punë, konsekuenca financiare për dëmshpërblim dhe më pas është detyra jonë t’i kapitalizojmë si konsekuenca politike, për

të shkurtuar ditët e kryezullumqarëve”, - tha Basha. Sipas tij, Partia Demokratike mbetet shpresa e çdo shqiptari. Në platformën e Bashës parashikohet që vendimmarrja në PD të bëhet me pjesëmarrjen e çdo anëtari dhe simpatizanti të kësaj partie, përfshirë jo vetëm zgjedhjen e drejtuesve të partisë, por edhe kandidaturat për drejtues vendorë apo deputetë.

“Pika e parë e platformës sime për këtë fillim të ri është që çdo vendim politik apo organizativ i PD-së të nisë nga anëtarët dhe militantët e PD kudo që ndodhen”,- tha ai. Basha ka paralajmëruar gjithashtu një aksion të gjerë opozitar që do të shtrihet në çdo cep të vendit. “PDja do të garantojë, që edhe ata të mashtruar të 23 qershorit ta kuptojnë koston e mirëbesimit tek “rilindja” e mashtrimit. Ne do të na kenë mbi kokë ditë për ditë, për t’i kujtuar se kanë premtuar 300 mijë vende të reja pune, se kanë premtuar heqjen e taksës për biznesin e vogël, se kanë premtuar shëndetësi falas për çdo shqiptar. Opozita shqiptare nuk mund të mjaftohet vetëm me kaq, në kushtet e kësaj mazhorance. Ne duhet të jemi gati sot t’u paraqesim shqiptarëve platformën tonë, se ne jemi dhe mbetemi e vetmja shpresë e Shqipërisë së zhvilluar europiane”, - tha ai.

Olldashi: Rama po rrëzon premtimet elektorale ende pa marrë mandatin “Janë 30 njerëz me precedentë brenda listave të Partisë Socialiste dhe jo më brenda listave, por brenda Parlamentit të Shqipërisë. Dhe Parlamenti i Shqipërisë nuk është qeli paraburgimi, nuk është vendi ku rrinë horrat dhe kriminelët” TIRANË Kandidati për postin e kryetarit të Partisë Demokratike, Sokol Olldashi ka rritur tonet kritike ndaj Partisë Socialiste, teksa u shpreh dje se Rama rrezikon ta kthejë Kuvendin e ardhshëm në një qeli paraburgimi. Olldashi zhvilloi takime intensive me anëtarë dhe simpatizantë në Peshkopi, Maqellarë, Burrel, Bulqizë, Klos dhe Mamurras. “Rikthimi në 1 prill i Edi Ramës dhe Edi Ramës bashkë nuk është gjë tjetër veçse rikthimi i partisë së vjetër. U rikthyen tek partia mëmë dhe ne kemi domosdoshmërisht nevojë që t’i godasim, siç kemi goditur partinë mëmë në vitet ‘90. Edi Rama i 24 qershorit është i njëjti i 22 qershorit. Është një prototip politik që kur ka qenë në pushtet ka prodhuar korrupsion, abuzivitet, klientelizëm. Është një prototip politik që në 8 vjet si lider i opozitës u pasqyrua të jetë vetëm një politikan destruktiv dhe së fundmi në listën e paraqitur për deputetë ka bërë diçka të pahasur më parë jo vetëm në politikën shqiptare, por kudo: një kriminalizim i skajshëm i forcës politike që drejton. Janë 30 njerëz me precedentë brenda listave të Partisë Socialiste dhe jo më brenda listave, por brenda Parlamentit të Shqipërisë. Dhe Parla-

menti i Shqipërisë nuk është qeli paraburgimi, nuk është vendi ku rrinë horrat dhe kriminelët”,- tha ai. Ndërsa në takimin e zhvilluar në Mamurras, Olldashi tha se Rama mashtroi shqiptarët, pasi ende pa marrë mandatin ai po rrëzon premtimet elektorale. ”Dëgjova dje kryetarin e PS-së dhe enturazhin e tij të thotë që nuk mund ta bëjë shëndetësinë falas siç premtoi, as taksën progresive siç e premtoi. Pra pa marrë akoma zyrën e Kryeministrit, ky njeri filloi të gënjejë dhe ne i paralajmëruam qytetarët shqiptarë në fushatë se janë mashtrime. Ende pa marrë mandatin e Kryeministrit, filloi t’i rrëzojë një e nga një premtimet e tij elektorale dhe kështu do të bëjë me të gjitha mashtrimet që ndërtoi gjatë këtyre javëve në të cilat takoi shqiptarët, jo për t’u dhënë zgjidhje, por për t’i gënjyer”, - tha ai. Ndërkohë, gjatë bashkëbisedimeve me demokratët në Burrel dhe në Bulqizë, Olldashi foli edhe për aksionin opozitar që, sipas tij, duhet të fokusohet në mbrojtjen e administratës dhe mbrojtjen e biznesit. Duke iu referuar paketës së tij për ristrukturimin e Partisë Demokratike, Olldashi kërkoi kthimin e aktivistëve të partisë në një institucion të mirëfilltë, duke sjellë në vëmendje se gjatë qëndrimit në mazhorancë PD-ja zbehu lidhjen me militantët. “Instanca më e rëndësishme në Partinë Demokratike, nëse ne duhet të rikthehemi shpejt në shumicë, duhet të jetë anëtari i thjeshtë i partisë, militanti, të cilit nuk i dimë emrin. Në qoftë se ne nuk institucionalizojmë anëtarin e partisë si hallkën më të rëndësishme tonën, do të kemi probleme serioze”, - tha ai.

Meta:

"Kaq mandate sa ka marrë LSI, mund t’i merrnim dhe me 120 mijë vota" Kryetari i Lëvizjes Socialiste për Integrim, Ilir Meta, i shoqëruar nga deputetët e kësaj force politike të zgjedhur më 23 qershor në qarkun e Beratit, Nasip Naço dhe Gledion Rehovica, si dhe nga i gjithë ekipi i kandidatëve të LSI-së në këtë qark në zgjedhjet e 23 qershorit, ka zhvilluar një takim në qytetin e Beratit, ku ka falënderuar të gjitha strukturat e LSI-së për rezultatin e jashtëzakonshëm që arriti LSI atje. Meta deklaroi se 22 mijë votat që LSI ka marrë në Qarkun e Beratit janë një kontribut i jashtëzakonshëm që qytetarët e të gjithë qarkut të Beratit kanë dhënë që Berati të ecë më shpejt, Shqipëria të ecë më shpejt në rrugën e zhvillimit, në rrugën e integrimit, në rrugën e punësimit. “Kaq mandate mund t’i kishim marrë edhe me 120 mijë vota, por ne jemi krenarë sepse kemi dhënë kontributin maksimal në këtë fitore kaq bindëse të Aleancës për Shqipërinë Europiane. Jam krenar njëkohësisht për të gjithë fushatën pozitive që bëri LSI-ja kudo në të gjithë vendin, në çdo qytet, në çdo komunë, në çdo lagje dhe në çdo fshat. Për mesazhin që u përcoll në mënyrë aq të përqendruar dhe korrekte nga të gjithë drejtuesit, anëtarët dhe simpatizantët tanë. Për mesazhin e bashkëpunimit dhe mesazhin e punësimit, sepse Shqipëria do të ecë më shpejt përmes bashkëpunimit dhe përmes punësimit të beratasve dhe të gjithë shqiptarëve”, - Meta.

E shtunë - e diel 13-14 korrik 2013

5

www.mapo.al

në PD

Dollapi ka deklaruar se borxhet janë shlyer në masën e 181 milionë dollarëve. Drejtori i KESH, Halit Velaj tha se borxhi kalon 450 milionë dollarët. Dollapi pranon vetëm gjysmat

Konflikti KESH-CEZ, gara për postet rindez borxhet Zyrtarët e KESH dhe CEZ janë përfshirë në akuza e kundërakuza për çështje pune, por në sfond duket të jetë një zell për mbajtjen e posteve. KESH pretendon 450 milionë dollarë nga CEZ. Dollapi pranon vetëm gjysmën Një krizë e vërtetë borxhesh ndërmjet kompanive shqiptare të energjetikës apo garë për të mbajtur postet edhe pas gushtit, ende nuk dihet, por një konflikt ka shpërthyer ndërmjet KESH-it, CEZ-it dhe Entit Rregullator. Gjatë gjithë kësaj jave Enti Rregullator dhe KESH po i kërkojnë CEZ-it në administrimin e Sahit Dollapit shlyerjen e detyrimeve të prapambetura dhe nisjen e importit të energjisë. Por vetë Dollapi ka deklaruar se borxhet janë shlyer në masën e 181 milionë dollarëve dhe janë gati në mbarim, ndërsa importi nga CEZ nis javën tjetër. Këtu e vërteta bëhet e vështirë, pasi dy institucionet japin shifra të ndryshme mbi detyrimet.

Konflikti

Drejtori i KESH-it ka deklaruar shifra krejt të tjera për borxhin që CEZ ka ndaj KESH-it. “Në qoftë se nuk blihen humbjet, për një muaj mosblerje humbjesh, liqeni i Fierzës bie me 6 metra. Sot në këto kushte që flasim, duke futur energjinë që i kemi dhënë, plus energjinë që ka marrë nga ne për humbjet CEZ i ka kompanisë sonë 450 milionë dollarë”, - deklaroi Halit Velaj. Administratori i CEZ-it, Dollapi pak ditë më parë ka pranuar si borxhe ndaj të tretëve vetëm gjysmën e kësaj shume. Ndërsa drejtori i KESH-it deklaron se për shkak të borxheve të pashlyera, Korporata nuk ka mundësi aktualisht të paguajë një pjesë të detyrimeve të saj. Për shkak se CEZ nuk ka paguar energjinë që

shpërndan tek qytetarët, sot KESH ka detyrime të pashlyera ndaj tatimeve, sigurimeve shoqërore, kredi në banka, 20 mln USD borxhe ndaj prodhuesve të vegjël. Velaj tha se për shkak të kësaj gjendjeje, të gjitha llogaritë e KESH-it në banka janë bllokuar nga përmbaruesit.

Ai sheh si mundësi të vetme për daljen nga situata zbatimin e ligjit për modelin e tregut që ndan sektorin e prodhimit nga KESH. Velaj k a de k l a r u a r s e g a r a nt o h e t furnizimi me energji i qytetarëve, n ë r a s t s e ko m p a n i a “ C E Z Shpërndarje” do të importojë energji për mbulimin e humbjeve sipas marrëveshjes. Por menjëherë ka reaguar kompania CEZ. Zyrtarët e saj kanë deklaruar se importi për mbulimin e humbjeve do të nisë menjëherë. CEZ garanton se brenda 16 korrikut do të sigurohet energjia për të mbuluar humbjet.

Lidhur me borxhet ndaj KESH-it, CEZ nënvizon se ka nisur shlyerjen e detyrimeve dhe d të vijojë të shlyejë faturat koherente. Sipas CEZ-it, shlyerja e faturave të prapambetura është pezulluar nga Enti Rregullator i Energjisë.

Gara për postet

Zyrtarët e KESH-it dhe CEZ-it janë përfshirë në akuza e kundërakuza për çështje pune, por në sfond duket të jetë një zell për mbajtjen e posteve. Këto dy kompani janë administruar në emër të shtetit nga Ministria e Ekonomisë, e cila vetë ka qenë drejtuar katër vitet e fundit deri tre muaj para zgjedhjeve nga Lëvizja Socialiste për Integrim. Burimet brenda kompanive shprehen se drejtuesit nuk do të ndryshohen edhe pas zgjedhjeve, për shkak se ata janë të “pëlqyeshëm” nga LSI. Kjo përforcohet edhe më shumë nga zelli mediatik që kompanitë kanë këto ditë për të performuar punën e tyre. Mirëpo puna në themelin e saj ka kryesisht borxhet, të cilat janë fashitur disi nga tejmbushja e Fierzës. Nëse niveli i basenit bie, siç ka nisur, kriza energjetike shfaqet me gjithë madhështinë e saj të pamëshirshme duke marrë përpara të gjithë ekonominë e vendit. Pikërisht për këtë rëndësi të madhe që kanë në stabilitetin ekonomik të vendit, Banka Botërore ka pohuar se një nga reformat që qeveria e re duhet të kryejë është ajo e sistemit energjetik.

www.otofon.al

KLINIKA TIRANE Rr. Qemal Stafa Nr. 51 Tel: +355 4 2234242 Mob: +355 662053170 Mail: info@otofon.al

KLINIKA DURRES Rr. Aleksander Goga.

Tel: +355 52 230447 Mob: +355 662053164 Mail: info@otofon.al

PROBLEME ME DEGJIMIN? BEJ KONTROLLIN FALAS PRANE KLINIKES TONE

6

E shtunë - e diel 13-14 qershor 2013

www.mapo.al

Plagos fqinjin, dyshonte për lidhje intime me të shoqen Kavajë- Një 60-vjeçar nga fshati Synej i Kava-

jës plagosi me armë zjarri fqinjin e tij 32 vjeç, pasi dyshonte se kishte marrëdhënie intime me bashkëshorten e tij. Policia arreston autorin e dyshuar të krimit, ndërsa i dëmtuari përfundon në gjendje të rëndë në spitalin e Durrësit. A. D., 32 vjeç, banues në fshatin Synej të Kavajës, mori dy plagë në trup, një në ije dhe një në shpatull dje në mëngjes rreth orës 9:00, kur fqinji i tij S. D. e qëlloi disa herë me armë.

Nga të shtënat A. D. mori një plagë në pjesën e ijëve, poshtë brinjëve në krahun e djathtë si dhe një plagë në shpatull, ndërsa mbeti i pla-

gosur rëndë dhe u rrëzua përdhe duke humbur ndjenjat për një moment. Konflikti kishte nisur rreth orës 9:00, kur dy burrat ishin përballur me njëri-tjetrin në një rrugë të fshatit të tyre ku kanë debatuar ashpër. Sipas policisë, personat janë ndeshur dhe konfrontuar fizikisht me njëri- tjetrin derisa 32-vjeçari A. D. ka marrë një gur dhe ka tentuar ta godasë në kokë fqinjin e tij. Të dy personat sipas policisë kanë të njëjtin mbiemër, por nuk kanë lidhje gjaku apo farefisnore me njëri-tjetrin. Pas grindjes mes tyre në rrugë, burri i moshuar u kthye në banesë, duke marrë që aty një armë zjarri pis-

toletë. Në pak minuta ai gjeti edhe vendndodhjen e fqinjit të tij duke qëlluar drejt këtij të fundit, ndërsa më pas u largua me shpejtësi. I plagosuri u dërgua në drejtim të spitalit të Durrësit, ku pas ndihmës së parë të dhënë nga mjekët gjendja e tij vazhdon të jetë e rëndë, pasi sipas tyre, ai ka humbur shumë gjak dhe ka marrë dëmtime serioze në veshkë. Policia mbërriti në vendin e ngjarjes, ku sekuestroi disa gëzhoja dhe pas një hetimi paraprak identifikoi si autor të dyshuar të krimit S. D., 60 vjeç, banues në Synej. Pas kontrollit të kryer në banesë policia sekuestroi armën e krimit si

dhe arrestoi personin e dyshuar për vrasjen e mbetur në tentativë të A. D. I dyshuari pranoi autorësinë gjatë marrjes së tij në pyetje, ndërsa policia i komunikoi arrestimin me akuzën e vrasjes së mbetur në tentativë si dhe të armëmbajtjes pa leje. I arrestuari pohoi përpara hetuesve se e kishte kryer krimin në kushtet e tronditjes dhe gjaknxehtësisë pas grindjes me A. D. Sipas policië, S. D. dyshonte se i plagosuri kishte marrëdhënie intime me bashkëshorten e tij prej kohësh, ndaj i kishte kërkuar që ta ndërpriste menjëherë këtë histori.

Ekzekutohet i dënuari për vrasje, dyshohet për hakmarrje Ludovik Ujka, i dënuar për vrasje të dyfishtë, u vra me armë zjarri pasditen e djeshme pranë lokalit të tij në fshatin Tale të Lezhës.

Viktima dhe nipi i tij dyshohet që në vitin 2003 të kenë kryer një vrasje të dyfishtë si hakmarrje për vrasjen e vëllait dhe kunatës Një 41-vjeçar është vrarë me armë zjarri pasditen e së premtes në fshatin Tale të Lezhës. Viktima është identifikuar si Ludovik Ujka, 41 vjeç, person me precedent të mëparshëm penal. Ai është qëlluar me armë zjarri pranë lokalit që kishte hapur një vit më parë në fshatin Tale të Lezhës, ndërsa nuk dihet si kishte arritur të mbyllte hesapet me drejtësinë për akuzën e vrasjes së dyfishtë që u pasua nga një dënim me 25 vjet burg.

Menjëherë në vendin e ngjarjes kanë mbërritur forca të shumta policie, të cilat kanë nisur punën për identifikimin dhe arrestimin e autorëve.

Ndërkaq, paraprakisht mësohet se vrasja mund të ketë ndodhur për hakmarrje, pasi viktima është një person me precedent të mëparshëm kriminal. Ai ishte arrestuar më 26 janar 2006 nga forcat RENEA, pasi mbi të dhe nipin e tij rëndonin akuzat për vrasjen e shtetasve Zef Biba dhe Eleni Hoxha, si dhe plagosjen e dy personave të tjerë. Sipas policisë, ngjarja ndodhi pranë një lokali që viktima Ludovik Ujka, 41 vjeç, kishte në fshatin Tale.

Aty është afruar një automjet tip “Wolksvagen” me ngjyrë të kuqe, brenda të cilit ndodheshin katër persona. Ende nuk dihet sa prej tyre kanë qëlluar në drejtim të Ujkës, i cili ka ndërruar jetë si pasojë e plumbave të marrë. Policia ka sekuestruar disa gëzhoja në vendin e ngjarjes si dhe ka marrë në pyetje dëshmitarët e rastit.

Po ashtu janë marrë dëshmitë e familjarëve të viktimës, si dhe janë grumbulluar informacione për autorët e dyshuar të vrasjes. Një element i rëndësishëm veç konflikteve të hershme të viktimës është edhe automjeti nga ku është qëlluar 41-vjeçari, i cili humbi jetën si pasojë e plagëve të marra. Dyshimet e para të policisë bien mbi pistën e hakmarrjes, kjo për shkak të së shkuarës së viktimës, i cili ishte dënuar me 25 vjet burg për një vrasje të dyfishtë të ndodhur në vitin 2003 në Lezhë. Pas ngjarjes ai është larguar jashtë Shqipërisë, ndërsa Gjykata e Lezhës dhe Apeli i Shkodrës e dënuan atë me 25 vjet burg për akuzën e vrasjes. Në vitin 2005 Gjykata e Lartë ktheu për rigjykim çështjen në ngarkim të Ludovik Ujkës dhe nipit të tij, të cilët ishin

Lokali ku është ekzekutuar Ludovik Ujka

dënuar për vrasje në bashkëpunim.

Pas këtij vendimi nuk ka të dhëna se çfarë ka ndodhur me gjykimin e kësaj çështjeje, por ajo që dihet është se Ujka kishte rifituar lirinë. Madje një vit më parë 41-vjeçari ishte kthyer nga emigracioni dhe kishte hapur një lokal në fshatin Tale të Lezhës. Historia që është pasuar nga disa vrasje ka nisur më 7 korrik të vitit 2003, kur është vrarë me armë zjarri Nikolin Ujka, vëllai i Ludovikut dhe kunata e tij, (bashkëshortja e të vëllait) Vitore Ujka. Për këtë ngjarje prokuroria e Lezhës ka nisur hetimet ndaj familjes Biba, banuese në fshatin Tale të Lezhës. Vetëm një muaj më pas, sipas prokurorisë, Ludovik Ujka së bashku me nipin e tij Edi Ujka, djalin e çiftit të vrarë, kanë qëlluar me armë zjarri duke lënë të vdekur shtetasin Zef Biba, si dhe kamerieren Eleni Hoxha, e cila ndodhej rastësisht në automjetin me të cilin udhëtonte viktima. Në këtë ngjarje kanë mbetur të plagosur edhe dy persona të tjerë, njëri prej tyre i afërm i fisit Biba. Pas ngjarjes, Ludovik Ujka largohet jashtë vendit, ndërsa nipi i tij Edi Ujka arrestohet si bashkëpunëtor në vrasje dhe dënohet në Gjykata e Lezhës. Kjo sipas policisë është dhe pista kryesore për të cilën po hetohet pas vrasjes së 41-vjeçarit Ludovik Ujka, i cili ishte kthyer në Shqipëri rreth një vit më parë. Që prej asaj kohe Ujka nuk ka patur probleme me drejtësinë, edhe pse nuk dihet se si është mbyllur çështja e tij dhe dënimi me 25 vjet burg për akuzën e vrasjes së dyfishtë, kryer në bashkëpunim.

hetimet

Vendimi i gjykatës, si ndodhi vrasja e dyfishtë në 2003 Paraprakisht mësohet se vrasja mund të ketë ndodhur për hakmarrje, pasi viktima është një person me precedent të mëparshëm kriminal. Ai ishte arrestuar më 26 janar 2006 nga forcat RENEA, pasi mbi të dhe nipin e tij rëndonin akuzat për vrasjen e shtetasve Zef Biba dhe Eleni Hoxha, si dhe plagosjen e dy personave të tjerë

Sipas hetimeve të kryera asokohe nga Prokuroria e Lezhës, dyshohet se shkak i vrasjes së dyfishtë, ku një prej viktimave ishte pjesë e fisit Biba, lidhet me një tjetër ngjarje të rëndë, ndodhur në korrik të vitit 2003. “Në datën 7 korrik 2003, në segmentin e rrugës Laç-Patok janë vrarë me armë zjarri në makinën e tyre shtetasit Nikolin e Vitore Ujka, që janë prindërit e të pandehurit Edi Ujka dhe ndërkohë janë vëllai e kunata të të pandehurit Ludovik. Prokuroria e Rrethit Lezhë ka filluar procedimin penal për këtë ngjarje, duke ngritur dyshime si autorë të mundshëm mbi anëtarë të familjes Biba me banim në fshatin Tale të Lezhës”, - thuhet në vendimin e Gjykatës së Lartë.

Ky dyshohet të jetë edhe motivi i vrasjes së Gjatë rrugës, pranë automdyfishtë të ndodhur vetëm dy muaj më pas, jetit të tyre është afruar ku njëri prej viktimave ishte pjesë e familjes një makinë tip “Benz 240” Biba. Sipas hetimit rezulton se në datën 1 me targa LE 3250 A, e cila shtator të vitit 2003, vëllezërit Zef e Kastripasi ka ndaluar, prej andej ot Biba pasi kanë lënë punën për ndërtimin kanë dalë të pandehurit Edi e shtëpisë së re kanë shkuar në plazh, në dhe Ludovik Ujka, të cilët lokalin e tyre, për të marrë kamerieret Elekanë qëlluar në drejtim të ni Hoxha dhe G. M, me mjetin e tyre. Gjatë automjetit ku ndodheshin rrugës, pranë automjetit të tyre është afruvëllezërit Biba ar një makinë tip “Benz 240” me targa LE 3250 A, e cila pasi ka ndaluar, prej andej kanë dalë të pandehurit Edi dhe Ludovik Ujka, të cilët kanë qëlluar në drejtim të automjetit ku ndodheshin vëllezërit Biba. “Nga këto breshëri kanë gjetur vdekjen shtetasit Zef Biba dhe Eleni Hoxha, e cila është vrarë pasi ka dalë nga makina në tentativë për të shpëtuar, ndërsa janë plagosur shtetasit Kastriot Biba dhe G.M”, - thuhet në vendimin e gjykatës. Të plagosurit kanë identifikuar si autorë të ngjarjes shtetasit Nikolin e Edi Ujka, të cilët janë dënuar më pas nga Gjykata e Lezhës dhe Apeli i Shkodrës për akuzën e “vrasjes së kryer në bashkëpunim”.

I n t e rv i st ë h i sto r i r e p o rta z h n o sta lg j i K u lt u r ë Çdo të shtunë e të diel

www.mapo.al

intervista

Christine Moro:

E lehtësuar nga zgjedhjet, Shqipëria të kapë trenin e integrimit Ambasadorja e Francës në Tiranë, Christine Moro flet për 14 korrikun, por edhe për të ardhmen e marrëdhënieve Shqipëri-Francë.

“Zhvillimi i mirë i zgjedhjeve është një element pozitiv, por duhen rezultate kundër korrupsionit dhe një administratë publike jopolitike”

Faqe 10-11

ethet e

operacionit fshesa Politika është përfshirë në akuza dhe kundërakuza për fatin e nëpunësve civilë, që sa herë ka pasur ndryshime pushtetesh janë shkarkuar prej të sapoardhurve, që në këtë mënyrë kënaqin një masë të madhe të atyre që i kanë votuar të vijnë në pushtet. “Dy” kryeministrat, ai në ikje e ai në ardhje, këmbëngulin: I pari

Zogaj në 7 ditë

Aplikimet në PS, Vizioni i Vitit 0 i Ramës Faqe 13

për “revansh mavi” dhe “oreks të madh” të kundërshtarëve që vijnë në pushtet, të cilët po punësojnë administratë në zyra partie. I dyti: Për ndryshim të skemës së emërimeve të deritanishme në administratë. Konkurrencë, meritokraci dhe krijim të një database ku do të mblidhen më të talentuarit “për të rilindur vendin”

Faqe 7

Vladimir Karaj

T

irana në këto ditë të nxehta vere nuk duket më ndryshe sesa ato përshkrimet me të përmbysur e përmbysës në romanet e Ismail Kadaresë (Dimri i madh apo Nëntori i një kryeqyteti, zgjidhni kë të doni). Ajo për të cilën flitet në kafenetë e qendrës ka të bëjë me administratën dhe vendet e punës që paguhen nga buxheti i shtetit, të cilat lakmohen prej pjesës më të madhe të militantëve mbështetës të krahëve të ndryshëm që presin pas derës sa herë zgjedhjet përfundojnë me rotacion si ky i fundmi. Fjalori nuk është ai i pasluftës së 1944, ndoshta edhe pse pritshmëritë nuk janë të njëjta, por dallimi është i vogël. Është një fjalor jo shumë i zgjeruar që fillon dhe mbaron me: vende pune, revansh, reformë, fshesë, militantë, të aftë të atij dhe këtij, të partisë dhe të shtetit, të korruptuar, fitimtarë, humbës, ne, ata dhe sigurisht mbyllet me një listë kra-

hinizmash të padenja për t’u përmendur. Gjasat janë të mëdha që drejtori në ikje apo ai që pritet të vijë ta njohin mirë njëri-tjetrin dhe të përballen me njëri-tjetrin në kafenetë e qytezave, madje edhe të shihen vëngër, ku fitimtari merr tashmë pozën triumfuese dhe i humburi atë të inatçorit (prit se bota është me rrota). Gjasat janë edhe që ata ta kenë ndërruar edhe më herët vendin me njëri-tjetrin.

Atmosfera është më e ndjeshme në Tiranë, ku edhe vendet e punës në administratë janë më të shumta dhe më të lakmuara, por ndërkohë është e ngjashme në të gjithë vendin. Përfytyrojeni Shqipërinë ku mijëra punonjës (kryesisht drejtorë apo nëndrejtorë) po bëjnë gati valixhet për t’u larguar në shtator (shumë janë ndërkohë duke dhënë dorëheqjet deri dhe publikisht, si në rastin e një drejtuesi të Televizionit Publik Shqiptar, i cili prej vitesh është në funksion të partive në pushtet që prej emërtesave e deri tek...

8

E shtunë - e diel 13-14 korrik 2013

administrata

www.mapo.al

5280

Persona kanë aplikuar në atë që Partia Socialiste e quan krijim database për vendet që do të krijohen në administratën publike dhe që sipas saj do ta bëjë më konkurrues emërimin dhe që njëkohësisht do t’i japë mundësi qeverisjes së re të zgjedhë më të mirët mes tyre

Politika është përfshirë në akuza dhe kundërakuza për fatin e nëpunësve civilë, që sa herë ka pasur ndryshime pushtetesh janë shkarkuar prej të sapoardhurve, që në këtë mënyrë kënaqin një masë të madhe të atyre që i kanë votuar të vijnë në pushtet. “Dy” kryeministrat, ai në ikje e ai në ardhje, këmbëngulin: I pari për “revansh mavi” dhe “oreks të madh” të kundërshtarëve që vijnë në pushtet, të cilët po punësojnë administratë në zyra partie. I dyti: Për ndryshim të skemës së emërimeve të deritanishme në administratë. Konkurrencë, meritokraci dhe krijim të një database ku do të mblidhen më të talentuarit “për të rilindur vendin”

ethet e

operacionit fshesa

Vladimir Karaj

T

Në fakt, numri në total nuk është aq i madh. 87 710 është sipas të dhënave numri i atyre që paguhen nga buxheti i shtetit, prej të cilëve, pjesa dërrmuese janë mësues (38 mijë) që në një masë të madhe kanë më shumë se 20 vjet në punë, ndërsa pjesa e mbetur ndahet mes policive të sektorëve të ndryshëm dhe një grushti punësh të privilegjuara pas skrivanive në zyra ministrish apo institucionesh.

irana në këto ditë të nxehta vere nuk duket më ndryshe sesa ato përshkrimet me të përmbysur e përmbysës në romanet e Ismail Kadaresë (Dimri i madh apo Nëntori i një kryeqyteti, zgjidhni kë të doni). Ajo për të cilën flitet në kafenetë e qendrës ka të bëjë me administratën dhe vendet e punës që paguhen nga buxheti i shtetit, të cilat lakmohen prej pjesës më të madhe të militantëve mbështetës të krahëve të ndryshëm që presin pas derës sa herë zgjedhjet përfundojnë me rotacion si ky i fundmi. Fjalori nuk është ai i pasluftës së 1944, ndoshta edhe pse pritshmëritë nuk janë të njëjta, por dallimi është i vogël. Është një fjalor jo shumë i zgjeruar që fillon dhe mbaron me: vende pune, revansh, reformë, fshesë, militantë, të aftë të atij dhe këtij, të partisë dhe të shtetit, të korruptuar, fitimtarë, humbës, ne, ata dhe sigurisht mbyllet me një listë krahinizmash të padenja për t’u përmendur.

Gjasat janë të mëdha që drejtori në ikje apo ai që pritet të vijë ta njohin mirë njëri-tjetrin dhe të përballen me njëritjetrin në kafenetë e qytezave, madje edhe të shihen vëngër, ku fitimtari merr tashmë pozën triumfuese dhe i humburi atë të inatçorit (prit se bota është me rrota). Gjasat janë edhe që ata ta kenë ndërruar edhe më herët vendin me njëri-tjetrin.

Atmosfera është më e ndjeshme në Tiranë, ku edhe vendet e punës në administratë janë më të shumta dhe më të lakmuara, por ndërkohë është e ngjashme në të gjithë vendin.

Përfytyrojeni Shqipërinë ku mijëra punonjës (kryesisht drejtorë apo nëndrejtorë) po bëjnë gati valixhet për t’u larguar në shtator (shumë janë ndërkohë duke dhënë dorëheqjet deri dhe publikisht, si në rastin e një drejtuesi të Televizionit Publik Shqiptar, i cili prej vitesh është në funksion të partive në pushtet që prej emërtesave e deri tek informacioni që përcjell) dhe më anën tjetër, mijëra të tjerë bëhen gati për të njëjtat vende pune që i kanë lakmuar prej vitesh, por që i shihnin të pamundura për shkak të bindjeve politike apo madje i kishin humbur pikërisht për shkak të tyre.

Në fakt, numri në total nuk është aq i madh. 87 710 është sipas të dhënave numri i atyre që paguhen nga buxheti i shtetit, prej të cilëve, pjesa dërrmuese janë mësues (38 mijë) që në një masë të madhe kanë më shumë se 20 vjet në punë, ndërsa pjesa e mbetur ndahet mes policive të sektorëve të ndryshëm dhe një grushti punësh të privilegjuara pas skrivanive në zyra ministrish apo institucionesh. Numri i atyre që i presin këto punë dhe numri i atyre që u janë premtuar këto punë janë disa herë më shumë sesa numri i karrigeve që do jenë në treg pas instalimit të qeverisë së re. Këtu duket se fillon edhe telashi i parë dhe ngërçi para të cilit thuajse kanë dështuar gjithë qeveritë, përfshi atë në ikje. Krijimi i një administrate efikase dhe larg duarve të politikës, emërimeve nepotike apo partiake, nuk mund të thuhet se ka qenë pika e fortë e qeverisjes (ndoshta një nga më të dobëtat).

Komisioni i Shërbimit Civil në ra-

portin e 2012-ës thotë se administrata qendrore apo vendore nuk ka marrë parasysh asnjë prej vendimeve të tij që kryesisht kanë të bëjnë me kthimin në detyrë të personave të shkarkuar padrejtësisht. “100 për qind e vendimeve nuk janë zbatuar”, thoshte kryetari i KSHC, i cili pohonte se dëmi ekonomik prej kësaj është i madh, por se institucioni i tij nuk mund ta llogariste atë.

Vendi është prej kohësh në një rreth vicioz ku politika, e paaftë të ofrojë më shumë sesa vendet e punës në administratë, josh me këto të fundit militantë dhe ofiqarë partie. Skema është e thjeshtë, partia apo partitë e opozitës janë ato që kanë një listë të gjatë personash në pritje për një vend pune. Nuk bëhet fjalë thjesht për qeverinë hije, por për një administratë të tërë në hije. Mijëra që rrinë kafeneve në pritje të rotacionit që ndryshon edhe ngjyrat e flamurit në institucione e për rrjedhojë sjell edhe shkarkimet masive në administratën shtetërore.

2005 ishte një prej kulmeve të këtyre shkarkimeve. Lista partiake njerëzish që duhej të emëroheshin dhe lista partiake njerëzish që duhej të shkarkoheshin përfshinë në pak muaj gjithë vendin ( pa llogaritur këtu listat nepotike apo të paguara në dorë të drejtorëve të sapoemëruar). Ata që iknin nuk ishin gjithmonë të dështuarit apo të korruptuarit. Në fakt një gjykim i tillë thuajse mungoi. Pavarësisht nëse kishin qenë të suksesshëm apo dështakë, drejtorë, nëpunës e deri mësues fshati u shkarkuan nga puna dhe në vend të tyre erdhën të rinj po ashtu të patestuar dhe pa ndonjë

gjykim fillestar nëse ishin të aftë ta bënin apo jo një punë që u besohej.

Mijërat e shkarkuar ndërkohë iu drejtuan gjykatave dhe një numër jo i vogël, për të mos thënë një shumicë e madhe fituan në çështjet kundër shtetit. Ky i fundit arriti të paguante deri tre persona njëkohësisht për të njëjtin vend pune, ndërkohë që puna ashtu siç ndodh rëndom në Shqipëri mbetej pa bërë. Raste flagrante u regjistruan në drejtori të rëndësishme, Policia e Shtetit, dogana dhe tatime. Dëmi që këto të fundit i kanë shkaktuar arkës së buxhetit nga shkarkimet e padrejtat llogaritej në 2012 rreth 1.7 milion dollarë dhe vetëm për 7 punonjës të lartë të kësaj pjese të administratës (Ministrisë së Financave), shteti duhej të paguante 200 mijë dollarë si dëmshpërblim për largimin nga puna, nga ana tjetër 200 mijë dollarë paguheshin edhe për 7 zëvendësuesit e tyre.

Bashkimi Europian dhe institucionet e asistencës ndërkombëtare në Tiranë, i mbushën raportet plot me këshilla për të ndalur sëpaku shkarkimin e personave për të cilët shteti shqiptar dhe partnerët e huaj kishin paguar mijëra euro në trajnime. Një prej kërkesave themelore për të avancuar në procesin e integrimit është stabilizimi i një administrate publike jopartiake dhe mbi bazë meritokracie.

Një ndër ligjet e shumëpërfolura që u tha se penguan marrjen e statusit të vendit kandidat ishte ai për nëpunësin civil, statusi i të cilit është nëpërkëmbur sa herë janë ndërruar pushtetet. Raportet e Kontrollit të Lartë të Shtetit, i cili shënon edhe dë-

E shtunë - e diel 13-14 korrik 2013

9

www.mapo.al

273

1.7

është numri i aplikantëve nga jashtë në sistemin e krijuar nga Partia Socialiste. Më herët edhe demokratët tentuan të joshin në vend përmes një projekti të quajtur “Brain Gain”, shqiptarë të diplomuar jashtë vendit, por kjo ka rezultuar mjaft më e vështirë sesa duket

milion dollarë llogaritet dëmi në buxhet vetëm për të shkarkuarit në mënyrë të padrejtë në administratën tatimore dhe të kthyer në punë nga gjykatat prej vitit 2005 deri në 2012.

Kjo sipas raporteve të Kontrollit të Lartë të Shtetit; një faturë financiare për totalin e shkarkimeve të parregullta nuk ka.

min financiar të shkaktuar nga shkarkimet e paligjshme dhe të paargumentuara, thonë se vendi vazhdon ende të paguajë faturë financiare prej vitit 2006, kur ishte dhe masa më e madhe e lëvizjeve në administratë pas ardhjes në pushtet të së djathtës. Kjo faturë sipas raportit rritet edhe për shkak të mos respektimit të vendimit të gjykatave për të kthyer në vendin e punës të larguarit.

Partia Socialiste që pritet të marrë drejtimin e vendit bashkë me aleatët e saj në shtator do të jetë pikërisht përballë kësaj dileme. Njerëzit që kanë punuar që ajo dhe partitë aleate të saj (LSI për të përmendur më të rëndësishmen) të vinte në pushtet në një numër të madh presin vendet e punës që deri tani i mbajnë demokratët në administratën publike. Kjo ndoshta është edhe arsyeja se ndërsa janë përfshirë në fushatë për të zgjedhur zëvendësuesin e kryetarit në detyrë Sali Berisha në PD, dy kandidatët nuk kanë lënë pa “kërcënuar” opozitën që do marrë pushtetin që të mos prekë punonjësit e administratës të emëruar në 8 vitet e qeverisjes së tyre. Vetë kryeministri Berisha në një nga pak prononcimet publike për të cilat tashmë po përdor rrjetet sociale shkroi se nga PS pritej revansh, duke komentuar në këtë formë një nismë të kreut të socialistëve Edi Rama për të mbledhur CV online për personat që siç thoshte ftesa duan të kontribuojnë në ringritjen e vendit.

5280 CV ishin dorëzuar deri dje në mesditë menjëherë pas kësaj ftese të Ramës, të ndara thuajse gjysmë për gjysmë mes grash e burrash pjesa dër-

rmuese e të cilëve jetojnë në Shqipëri.

Zyrtarë të PS këmbëngulin që plani i tyre nuk është të bëjnë revansh. “Po kërkojmë të talentuar për të vënë në vijë punët e vendit”, thonë ata. Një shqiptare që jep mësime mjekësie dhe punon si mjeke në Itali i shkroi kreu të Socialistëve dhe ky e bërë publike letrën për të konfirmuar në një farë mënyre se këta ishin njerëzit që kërkoheshin. Ndërkohë zyrtarë të Socialistëve thonë se në morinë e CV të nisura online apo dorazi ka njerëz që japin mësim në Harvard dhe që kanë kryer doktoraturën atje.

Por për qeverinë që po bëhet gati në opozitë ky është tregues i fillimit të revanshit. “Oreksi vjen duke ngrënë!

Të dashur miq, në selinë mavi revansh i paparë. Pas hapjes se tenderit online për fshesën ndaj administratës, z.Rama njofton se konkurset për vendet e punës në administratë nuk kanë qenë të hapura (paçka se botoheshin në të gjitha mediat e kontrolluara prej tij), prandaj për t’i hapur ato ai ka vendosur që çdo njeri për të marrë pjesë në konkurse për punësim në administratë duhet më parë të aplikojë online dhe të presë biletën në selinë e PS”, shkroi në faqen e tij në Facebook kryeministri Berisha.

Njoftim që u pasua nga qindra komente ku akuzohej PS se ishte duke vjedhur (edhe pse kjo e fundit ende nuk ka marrë në administrim çelësat e zyrave të shtetit). Kryeministri madje pretendon se fshesa do të prekë edhe sektorin privat që sipas tij do të punësojë njerëz në bazë të rekomandimeve që do i shkojnë

Në anën tjetër socialistët janë mes dilemës për të kënaqur militantët në kërkim të revanshit dhe sigurisht vendit të punës dhe njëkohësisht kërkesës për të prishur rrethin vicioz të shkarkimeve.

87710

është numri total i punonjësve që paguhen nga buxheti i shtetit, ku pjesa më e madhe janë mësues, punonjës të shëndetësisë apo punonjës të policive të ndryshme, ndërsa numri tjetër i përket zyrtarëve të lartë apo të mesëm në zyrat e administrimit

nga partia socialiste. Kryeministri me ironi shkon edhe më tej: “Kjo është lule. Prisni, prisni tenderin e miellit. Aty deti bëhet jo kos por flori. Tepron edhe për ndonjë mik të çmuar që çmendet pas gjahut dhe trafiqeve! Ndryshim!! Me vrap drejt të shkuarës! Sb”, mbyll ai mesazhet kur për shumë që njohin gjuhën e akuzave të demokratëve gjatë kohës që ishin në opozitë termat “miell”, apo “flori” nuk janë rastësorë dhe as të hedhur në ajër. Nga ana tjetër kryeministri për herë të parë jep publikisht një përfytyrim që një pjesë e madhe e shqiptarëve kanë për zyrat e shtetit. Atë të një vendi ku të emëruarit shkojnë me lugë në brez pasi “deti është bërë kos”. Ndërkohë nga ana e tij as kryeministri dhe as pjesa tjetër e qeverisë nuk kanë dhënë deri tani shpjegime të sakta për numrin e madh të të shkarkuarve që kanë fituar ndërkohë gjyqet kundër qeverisë apo të emëruarve prej tyre dhe për të cilat ata janë detyruar të paguajnë mjaft prej buxhetit të shtetit.

Në anën tjetër socialistët janë mes dilemës për të kënaqur militantët në kërkim të revanshit dhe sigurisht vendit të punës dhe njëkohësisht kërkesës për të prishur rrethin vicioz të shkarkimeve. Vendi edhe kështu i varfër me në kurriz borxhe e dëmshpërblime (për pronarë tokash të shpronësuar që më 1944 apo të persekutuar politikë), rrezikon të ketë më shumë dëmshpërblime për të paguar. “Nuk do të ketë revansh me top”, na thonë në PS duke treguar se qeveria e re do të tentojë të jetë e kujdesshme dhe nuk do të bëjë

shkarkime të pamotivuara për të cilat më pas do duhet të paguaj ekstra. Deputetja Milena Harito e cila lexoi edhe numrin e CV dhe ndarjen e tyre në kategori ritheksoi dje se ky ishte “Sqarojmë përsëri se ky nuk është një premtim për punë një hap i rëndësishëm drejt lirisë së konkurrencës dhe vlerësimit sipas meritës në këtë vend”. Harito këmbëngul se nuk bëhet fjalë për ndarje pune por për një bazë të dhënash ku sipas saj, për një vend pune do të ketë një garë reale dhe me shumë konkurrentë.

Ajo përsërit faktin se baza e të dhënave do t’i shërbejë edhe biznesit privat në kërkim të krahut të punës ndërsa thekson se ky është fillimi i krijimit të një sistemi që do të ketë informacion mbi krahun e punës të pranishëm në vend dhe informojë këtë krah pune për vendet që do të krijohen dhe ku ata mund të gjejnë veten. “Nga e thëna në të bërë është një det i tërë”, përsëriste kreu i socialistëve sërish një shprehje me det në letrën përgjigje për shqiptaren mjeke në Itali. Rama thotë se gjërat nuk do të bëhen shpejt dhe në këtë mënyrë ai njëkohësisht tenton të ftohë edhe pritshmëritë e mbështetësve të tij që presin zgjedhje dhe një vend p u n e . N g a a n a t j e t ë r, p a paragjykuar askënd, mjaft janë pesimistë se PS dhe aleatët do mund ta prishin rrethin vicioz të shkarkimeve politike. Në Tiranë atmosfera dhe njerëzit flasin për të përmbysur në ikje me valixhe në duar dhe përmbysës që presin pas derës edhe pse nuk mund të thuhet nëse janë me apo pa lugë në brez.

10

E shtunë-diel, 13-14 korrik 2013

Intervistë

www.mapo.al

14 korriku festohet gëzueshëm nga të gjithë francezët (me përjashtim të Georges Brassens, i cili në këtë ditë “nuk del nga dysheku i tij u butë”, siç janë vargjet e këngës së tij), por edhe nga shumë qytetarë në të gjithë botën, të cilët ndihen afër Francës dhe vlerave të lirisë, barazisë, vëllazërisë, që janë motoja jonë.

Christine Moro:

E lehtësuar nga zgjedhjet, Shqipëria të kapë trenin e integrimit Ambasadorja e Francës në Tiranë, Christine Moro flet për 14 korrikun, por edhe për të ardhmen e marrëdhënieve Shqipëri-Francë. “Zhvillimi i mirë i zgjedhjeve është një element pozitiv, por duhen rezultate kundër korrupsionit dhe një administratë publike jopolitike” Intervistoi: Aleksandra Bogdani

Në këto ditë të gëzueshme për Francën, ambasadorja në Tiranë ka një rol të dyfishtë. Ka vendosur që festa kombëtare të kapërcejë muret e ambasadës, për t’u ndarë më pas me një numër të madh shqiptarësh. Diplomatja Christine Moro tregon në këtë intervistë për MAPO-n aktivitetet e planifikuara për 14 korrikun, por edhe një kronologji të marrëdhënieve të miqësisë mes Francës dhe Shqipërisë. Një histori që nis më herët se 91 vitet e marrëdhënieve diplomatike e që fokusin e ka tek e ardhmja e Shqipërisë në Bashkimin Europian. Politika në këtë kohë post-zgjedhjesh nuk mbetet jashtë bisedës, ku edhe ambasadorja Moro, si shumë diplomatë të tjerë ndjehet e lehtësuar.

“Të gjithë jemi lehtësuar nga zhvillimi i zgjedhjeve, sepse kishim në kujtesë zgjedhje të tjera të kaluara, ku ka pasur tension dhe kontestime. Kësaj here zgjedhjet në përgjithësi u zhvilluan në qetësi, numërimi ishte relativisht i shpejtë, edhe pse ka akoma disa kontestime”,- thotë ajo.

Megjithatë, pritshmëritë e komunitetit europian ndaj Shqipërisë janë më të mëdha se kaq. Plani i veprimit, lufta kundër korrupsionit, por edhe një pikë e nxehtë si administrata publike janë tashmë nën vëzhgimin e BE-së, për një progres të plotë të Shqipërisë.

Zonja ambasadore, mes Francës dhe Shqipërisë ka pasur marrëdhënie të her-

shme miqësie. Në ç’nivel i konsideroni këto marrëdhënie sot dhe ç’rëndësi ka një shtet i vogël si Shqipëria për Francën?

Ne kemi marrëdhënie miqësore me Shqipërinë që në fillesat e ekzistencës së saj si shtet, sepse marrëdhëniet tona diplomatike janë lidhur që prej 91 vitesh dhe unë jam ambasadorja e 29-të e Francës në Tiranë.

Por ajo që më shumë rëndësi është e tashmja dhe e ardhmja: Shqipëria është një vend aleat në gjirin e NATO-s dhe në të ardhmen një vend anëtar i Bashkimit Evropian. Franca e ndjek me interes zhvillimin e Shqipërisë dhe e nxit në rrugën e modernizimit dhe të reformave evropiane, ku ajo jep kontributin e saj përmes bashkëpunimit të shumë fusha, siç janë drejtësia, administrata, zhvillimi rural, shëndetësia etj..Sot ekziston një dinamikë drejt integrimit evropian të Ballkanit.

Natyrisht që vlerësimi bëhet për çdo shtet në veçanti, por çfarë kemi vënë re? Më 1 korrik Kroacia u bë anëtare e BE-së. Këshilli Evropian i datës 28 qershor hapi dritën jeshile e negociatave për Serbinë si dhe perspektivën e një MSA-je me Kosovën, duke kërkuar qartë që zhvillimi i negociatave mes këtyre dy vendeve të përparojë në të njëjtën kohë.

Këto janë shumë pozitive, sepse tregon se është kthyer faqja e mosmarrëveshjeve dhe se stabiliteti dhe perspektiva e të ardhmes kanë shënuar progres në Ballkan. Edhe Shqipëria nga ana e saj duhet të kapë trenin.

Përveç projekteve dhe bashkëpunimit të vazhdueshëm në

fushën e kulturës, vihet re një interesim i pakët i investitorëve francezë për Shqipërinë apo ka mungesë të dhënash për një bilanc tregtar mes dy vendesh. Sa i vërtetë është ky perceptim dhe cilat janë pengesat që hasin investitorët francezë në Shqipëri?

Investimet dhe tregtia kanë njohur një rritje të konsiderueshme vitet e fundit, edhe pse duhet të punojmë akoma më shumë për t’i zhvilluar më tej. Të gjithë i njohin emrat e ndërmarrjeve franceze të pranishme në Shqipëri dhe shpresoj që të ketë edhe të tjera në të ardhmen.

Tani ne kemi një Dhomë Tregtie dhe Industrie Francë-Shqipëri , çka vërteton se kemi kaluar në një etapë të re. Ndërmarrjet franceze kanë të njëjtat pritshmëri si dhe ndërmarrjet shqiptare apo ato të vendeve të tjera: stabilitet juridik dhe parashikueshmëria, ligje të qarta dhe të zbatuara, tendera transparente , kushte të barabarta konkurrence, një drejtësi të paanshme... Të gjitha këto njihen edhe me emrin e “shtetit të së drejtës” dhe janë garancia më e mirë për zhvillimin ekonomik dhe për punësimin në të mirë të të gjithë shqiptarëve.

Festat kombëtare janë një moment feste, por edhe një mundësi më shumë për të shkëmbyer ide si dhe për të parë drejt së ardhmes. Në këtë drejtim, ç’aktivitete keni planifikuar për Festën Kombëtare të 14 korrikut?

14 korriku festohet gëzueshëm nga të gjithë francezët (me përjashtim të Georges Brassens, i cili në

Festa e Francës Këtë vit kam dëshiruar që festën ta ndajmë me një numër sa më të madh shqiptarësh dhe shqiptaresh. Prandaj edhe do të shfaqim, të dielën në ora 20:30 tek Akademia e Arteve filmin “The Artist”, por edhe në Pogradec e në Vlorë

E shtunë-diel, 13-14 korrik 2013

11

www.mapo.al

Gjatë festës së organizuar nga Ambasada Franceze për 14 korrikun

këtë ditë “nuk del nga dysheku i tij u butë”, siç janë vargjet e këngës së tij), por edhe nga shumë qytetarë në të gjithë botën, të cilët ndihen afër Francës dhe vlerave të lirisë, barazisë, vëllazërisë, që janë motoja jonë.

Këtë vit kam dëshiruar që festën ta ndajmë me një numër sa më të madh shqiptarësh dhe shqiptaresh. Prandaj edhe do të shfaqim, të dielën në ora 20:30 tek Akademia e Arteve, tek sheshi Nënë Tereza), filmin “The Artist”, filmi francez që në 2011 mori 6 Cezar në Francë dhe 5 Oskarë në Hollivud. Në të njëjtën orë, filmi do të shfaqet në Vlorë (para Pallatit të Sportit) dhe në Pogradec (tek Odeoni), për të qenë sa më afër shqiptarëve në vendet e pushimeve.

Kjo periudhë ka qenë tejet e ngarkuar për diplomatët e huaj në Tiranë, për shkak të zgjedhjeve që lamë pas. Si e keni parë ju këtë proces dhe një vlerësim për mënyrën sesi shqiptarët votuan?

Të gjithë jemi lehtësuar nga zhvillimi i zgjedhjeve, sepse kishim në kujtesë zgjedhje të tjera të kaluara, ku ka pasur tension dhe kontestime.

Kësaj here zgjedhjet në përgjithësi u zhvilluan në qetësi, numërimi ishte relativisht i shpejtë, edhe pse ka akoma disa kontestime. Shqiptarët mundën të shprehnin vullnetin dhe pritshmëritë e tyre në mënyrë të qartë, si dhe njohja e rezultateve u bë shpejt. Megjithatë, shpreh keqardhjen për episodet e dhunës gjatë fushatës dhe në ditën e votimit, me pasojë vdekjen e një personi: kjo nuk është normale në një demokraci. Në këtë kontekst, konkluzionet e Koalicionit të Vëzhguesve Vendorë janë interesante dhe presim përshtypjet dhe rekomandimet e misionit të vëzhgimit të ODIHR-it.

Integrimi në Bashkimin Europian është një proces tek i cili shpresojnë shumica e shqiptarëve, por që deri më sot ka hasur shumë pengesa për shkak të klimës politike. Cili është apeli juaj për politikën shqiptare dhe, a e shihni Shqipërinë më pranë statusit të vendit kandidat, pas një procesi zgjedhor që u konsiderua normal nga komuniteti ndërkombëtar?

Zhvillimi i mirë i zgjedhjeve, të konsideruara nga BE-ja si një test i rëndësishëm për funksionimin e demokracisë shqiptare, padyshim që është një element pozitiv, ashtu si dhe miratimi i « tri ligjeve » që do të hyjnë në fuqi në tetor. Por pritshmëritë e shprehura gjatë mbledhjes së këshillit Evropian të dhjetorit 2012 janë edhe më të gjera. Duhet që autoritetet shqiptare, qeveria aktuale dhe ajo që do të vijë në shtator të rifillojnë dhe të vazhdojnë punën për agjendën që të gjithë e kanë të qartë: dymbëdhjetë prioritetet kyç, plani i veprimit. Një vëmendje e posaçme do t’u kushtohet, gjatë hartimit të raportit të ardhshëm të progresit në mbledhjen e Këshillit Evropian në dhjetor, rezultateve të luftës kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar.

Vazhdimi i agjendës evropiane do të ishte shumë më i lehtë dhe progresi shumë më i shpejtë nëse partitë politike të arrinin të punonin së bashku për një synim që të gjithë e dëshirojnë: integrimi evropian.

Shpresoj që ata të përfitojnë nga ky moment shumë i veçantë, ku qytetarët e kanë përcjellë mesazhin e tyre, për të shkuar në këtë drejtim.

Shpresoj gjithashtu se do të orientohemi drejt një administrate publike të bazuar tek merita dhe

Investimet franceze Investimet dhe tregtia kanë njohur një rritje të konsiderueshme vitet e fundit, edhe pse duhet të punojmë akoma më shumë për t’i zhvilluar më tej. Tani ne kemi një Dhomë Tregtie dhe Industrie Francë-Shqipëri, çka vërteton se kemi kaluar në një etapë të re.

Ambasada e Francës punon me shumë entuziazëm dhe angazhim, me bashkëpunëtorët e saj të shumtë shqiptarë, të cilët i falënderoj në këtë moment të Festës sonë Kombëtare, e cila përkujton gjithashtu miqësinë tonë.

Zgjedhjet Të gjithë jemi lehtësuar nga zhvillimi i zgjedhjeve, sepse kishim në kujtesë zgjedhje të tjera të kaluara, ku ka pasur tension dhe kontestime.

Kësaj here zgjedhjet në përgjithësi u zhvilluan në qetësi, numërimi ishte relativisht i shpejtë, edhe pse ka akoma disa kontestime.

politikisht neutrale. E di se është një kthesë e madhe dhe delikate për t’u realizuar, sepse duhen shmangur padrejtësitë dhe hakmarrjet, por është çasti për ta bërë.

Dua të sjell gjithashtu në vëmendje se ky parim është i parashikuar në ligjin e nëpunësit publik, që sapo u miratua nga Parlamenti me tre të pestat e votave.

Gjatë javëve të fundit ju keni zhvilluar një takim me Prokurorin e Përg jithshëm për azilkërkuesit e rremë. Sa shqetësues është ky fenomen për Francën dhe si e shihni reagimin e autoriteteve shqiptare në këtë drejtim?

Numri i kërkesave të shqiptarëve për azil është rritur shumë në Francë, që prej një viti e gjysmë, dhe ne nuk jemi i vetmi vend i prekur dhe as vendi i vetëm që shqetësohemi për këtë rritje. Nga Parisi ka ardhur vërtet një mision, i cili ka zhvilluar takime të shumta me autoritetet por edhe me shoqërinë civile për të kuptuar sa më mirë arsyet që i shtyjnë qytetarët shqiptarë të kërkojnë azil. Autoritetet shqiptare nga ana e tyre mund të marrim masa për të ndryshuar situatën duke arritur të identifikojnë më mirë ato që i shtyjnë këta persona t’i futen një rruge të tillë.

Politika fiskale e taksës progresive, e ndjekur nga presidenti Hollande në Francë, është përmendur shumë në Shqipëri përgjatë fushatës elektorale, për të kundërshtuar projektin e zotit Rama. I është thënë shpeshherë se do të ndodhte i njëjti fenomen si në Francë, me trembjen e biznesit të madh. Jemi të interesuar për një opinion tuajin mbi këtë politikë? A duhet të ndjekë Shq-

ipëria shembullin e Francës në këtë drejtim? Çdo vend zgjedh sistemin e tij fiskal. Për sa i përket Francës, a e dini se tatimi progresiv është vendosur që prej një shekulli dhe se është zbatuar pa ndërprerje si nga qeveritë e djathta ashtu dhe të majta? Ky sistem tatimi gëzon mbështetjen e të gjithëve në vendin tim, sepse bën të mundur të ngushtohen pabarazitë duke i kërkuar më të pasurve një kontribut më të madh për funksionimin e shtetit dhe të shërbimeve publike.

Zonja Ambasadore, si i shihni marrëdhëniet shqiptarofranceze në të ardhmen dhe cilat janë ato fusha të përbashkëta interesi, që do të duhej t’i afronin më shumë dy vendet tona?

Këtë vit kemi bërë shumë progres në fushën e bashkëpunimit frankoshqiptar. Fola më lart për krijimin e Dhomës së Tregtisë dhe Industrisë Francë-Shqipëri. Shkolla Franceze e Tiranës ka marrë muajin që kaloi homologimin zyrtar nga Ministria franceze e Arsimit, pra tani ne kemi në Tiranë një shkollë, e cila është nën autoritetin pedagogjik francez dhe që ndjek programin shkollor francez (por aty mësohet edhe shqipja dhe anglishtja). Gjithashtu kemi lançuar një platformë ambicioze dixhitale në fushën e kulturës (libra, reviste dhe gazeta, video, filma...); kjo është CULTURETHEQUE. Nuk duhet të harrojmë bashkëpunimin teknik në fusha shumë të rëndësishme për reformat evropiane të Shqipërisë. Ambasada e Francës punon me shumë entuziazëm dhe angazhim, me bashkëpunëtorët e saj të shumtë shqiptarë, të cilët i falënderoj në këtë moment të Festës sonë Kombëtare, e cila përkujton gjithashtu miqësinë tonë.

Azilantët e rremë Numri i kërkesave të shqiptarëve për azil është rritur shumë në Francë, që prej një viti e gjysmë, dhe ne nuk jemi i vetmi vend i prekur dhe as vendi i vetëm që shqetësohemi për këtë rritje.

Nga Parisi ka ardhur vërtet një mision, i cili ka zhvilluar takime të shumta me autoritetet...

12

E përmuajshme, Nr. 35, Viti II i botimit korrik 2013, Çmimi 300 Lekë

MAPO MADAME Çmimi 300 Lekë

www.mapo.al

Mirela

MiLori t’ia

Dossier

Nr. 35 Viti II i botimit korrik 2013

e shtunë-e diel, 13-14 korrik 2013

Muzika Rebelimi i harqeve

riNiSëSh Nga

abC-ja EditoriaL Diell, Det dhe bikini

Eros

Flutura açka Spartak Ngjela tedi papavrami Nevila XhiNdi ermira daNaj joaNa kaimi iljard Shaba erli gurra Fleura Shkëmbi

Orgazmat që mbajnë mjekun larg

Elhaida Dani

radhën e ka

Sanremo

E ka marrë furishëm ketë verë. Me albumin e saj të parë, me klipin “Baciami e Basta”, me ftesat në koncertet verore të Boccelli-t dhe Cocciante-s, me turin e finalistëve të “The Voice” për ta mbyllur me pjesëmarrjen në Sanremo.

Duket se Elhaida Dani nuk ka ndërmend të ndalet

E shtunë-diel, 13-14 korrik 2013

13

www.mapo.al

Zogaj në 7 ditë Nuk mund të pohoj se qëndrimi ndaj LSI-së mund të jetë vijë demarkacioni në garën për kreun e PD-së. Kjo do ishte jo vetëm e tepruar, por edhe e varfër. Lulzim Basha nga ana e tij i ka mëshuar asaj që ai e ka quajtur ‘opozitë ballore’ kundër qeverisë Rama-Meta. Qeveria është unike dhe opozita ndaj saj do të jetë e pandashme.

Aplikimet në PS, Vizioni i Vitit 0 i Ramës Kandidati për kreun e PD-së, Sokol Olldashi ka deklaruar “humbëm se nuk sulmuam LSI”, ndërkohë që kandidati tjetër, Lulzim Basha e ka më shumë me “piramidën socialiste”, duke qenë më i tërhequr në raport me Metën. Cila taktikë duket më e frytshme në raport me votuesit demokratë?

Qëndrimi ndaj LSI-së është një ndër shkaqet e humbjes së PD-së. Por jo shkaku kryesor. Ne kemi folur qysh në krye në këtë rubrikë për vendin që zë “faktori LSI” në rendin e shkaqeve që çuan në rrudhjen e madhe të elektoratit demokrat. Në një shikim empirik të shifrave, duke parë se PS ka ruajtur të njëjtin numër deputetësh si në vitin 2009, rezulton se një copë e konsiderueshme e elektoratit të PD-së i ka kaluar LSIsë. Pse? Mendimi i parë që të shkon në mendje është se PD u fokusua në betejë kundër PS-së dhe kjo ishte e drejtë, pasi PS ishte dhe është rivalja e saj në luftën për pushtet. Por ndërkaq nënvlerësoi apo la pas dore LSI-në, duke krijuar ekuivoke dhe keqkuptime të ndryshme në elektoratin e saj sikur LSI mbetej gjithsesi një parti mike, që ka punuar e mund të punojë përsëri me ne, e tjerë e tjerë. Jam i sigurt se kjo nuk ka qenë politikë e qëllimshme e askujt në lidershipin e PD-së. Ka qenë thjesht shprehje e inercisë së bashkëpunimit në qeveri, shprehje e një kujdesi zotërinjsh për të mos bërë figurë të keqe duke “u kacafytur” me individë me të cilët jo më larg se dje ke qenë në një barrikadë dhe, së fundi, shprehje e zakonit të PD-së si parti e madhe për të mos u marrë me parti të vogla. Këtë situatë e ka shfrytëzuar me mjeshtëri dhe dinakëri LSI për t’u derdhur e për të bërë barrë në territoret e PD-së me agjitatorët, koordinatorët dhe trezorierët e saj. Fenomeni i spostimit të kaq shumë votave në këto kushte, shndërrimi i LSI-së në kontenitor të zgjedhësve të pakënaqur demokratë meriton një studim profesional, që me siguri do të autorizohet e do të realizohet nga lidershipi i ri i PD-së. Një gjë është shumë e qartë: PD nuk mund të shpresojë të vijë në pushtet pa ftilluar e ndaluar fenomenin e shitblerjes së votës dhe pa rikthyer në shtëpi me politika dhe masa të tjera organizative elektoratin e vet të zhgënjyer apo të gënjyer. Kandidati Sokol Olldashi ka bërë shumë mirë që e ka përfshirë këtë problem të madh në tërësinë e artikulimeve të tij në fushatë. Atij i shkon ta bëjë këtë edhe për faktin se ka qenë skeptik dhe madje kritik për koncesionet e ndryshme politike dhe jo vetëm politike që PD i ka bërë Ilir Metës. Ai do ta vazhdojë në çdo rrethanë betejën për fatin e votës blu në zgjedhjet e vitit 2013. Problemi natyrisht është kompleks. Për statusin që ka e do të ketë, sido që të dalë gara për kryetarin, Olldashi duhet ta çojë këtë betejë drejt disa të vërtetave të qëruara që do ta ndihmojnë PD dhe demokracinë shqiptare të shpëtojë nga kthetrat e korrupsionit zgjedhor vdekjeprurës. Thënë këto, natyrisht unë nuk mund të pohoj se qëndrimi ndaj LSI-së mund të jetë vijë demarkacioni në garën për kreun e PDsë. Kjo do ishte jo vetëm e tepruar, por edhe e varfër. Lulzim Basha nga ana e tij i ka mëshuar asaj që ai e ka quajtur ‘opozitë ballore’ kundër qeverisë Rama-Meta. Qeveria është unike dhe opozita ndaj saj do të jetë e pandashme. Natyrisht, rivalja dhe kundërshtarja kryesore e PD-së do të jetë PS si partia më e madhe e qeverisë. Ba-

sha ka paraqitur një paketë të parë të opozitarizmit sapo të instalohet qeveria Rama-Meta. Ka risi në këtë paketë. Por mua më duket se gara reale e kandidatëve për kreun e PD-së në këtë situatë nuk duhet të zhvendoset me tepri apo të mbetet e bllokuar në një lloj rivaliteti se kush do të jetë më opozitar. Të dy do të jenë opozitarë, kjo nuk ka pikë dyshimi. Gara e vërtetë është se kush ka një projekt më të mirë për demokratizimin e partisë, kush ka fakultetet më të spikatura për të lexuar politikisht kohën që jetojmë, dhe për të udhëhequr mbi këtë bazë PD drejt suksesit në një Shqipëri të gjallë, që nuk është siç ka qenë e nuk do të jetë siç është.

Berisha e Topalli munguan në festën e ambasadës së SHBA-së me rastin e Independence Day...

Arsyeja, besoj se ka lidhje me momentin psikologjik pas shokut të zgjedhjeve. Nuk shoh të ketë arsye politike. Ju kujtohet se në deklaratën e Departamentit të Shtetit me rastin e dorëheqjes së Berishës kishte një paragraf lakonik, ku vlerësohej kontributi i zotit Berisha në forcimin e marrëdhënieve të Shqipërisë me SHBA si aleati ynë strategjik. Ishte mjaft përshtypjelënës.

Rama ka patur takime me Nishanin, Llallën dhe Fullanin, ndaj të cilëve ka lëshuar mesazhe pakënaqësie, ndërkohë që ka institucionalizuar zyrën e kryeministrit të zgjedhur në selinë e PS-së…

Për ta nisur nga fundi, ka diçka tipike prej Rame në hapjen e zyrës së kryeministrit të zgjedhur në selinë e partisë. Pak fantazi, pak lojë, pak padurim, pak humor...Ndërkaq, takimet e tij me krerët e disa institucioneve të pavarura më janë dukur një gjë normale në këtë periudhë vakuumi të kalimit të pushtetit, periudhë të cilën ai mundohet ta mbushë çdo ditë me diçka, qoftë për të përgatitur nisjen nesër si kryeministër i ligjshëm, qoftë për t’u dhënë mesazhe antizvetënuese institucioneve. Nga një anë duket sikur i hanë duart dhe mezi po pret të fillojë punën.

Nga ana tjetër, ravigimet e tij të verës tradhtojnë herë pas here mendimin e tij sikur Shqipëria, me zgjedhjen e tij, është një vend tabula rasa dhe ai ka ardhur për të shkruar në të fjalën e parë. Vetë koncepti i tij i Rilindjes, siç e kemi argumentuar më parë, është një aberracion kulturor që mbështetet në mohimin e aktualitetit, në lidhjen me një gjë paraaktuale të vdekur apo të harruar që duhet të rilindë, por as ai vetë nuk e di çfarë është. Ky vizioni i Vitit zero duket qartë në thirrjen për aplikimet on line nga selia e partisënjë gjë e padëgjuar, e cila sa më shumë shpjegohet, aq më e rëndë bëhet. Ka vetëm një qëndrim sqarues dhe autokritik për këtë thirrje: ndalimi i aplikimeve, transferimi i tyre pranë institucioneve përkatëse ligjore sot ose kur të instalohet në pushtet shumica e re. Gjithçka tjetër përtej kësaj është autodemaskim dhe tallje.

Rama dhe Meta janë pajtuar në ndarjen e posteve, por edhe në ndarjen e mandatit të deputetit nga ai i ministrit. Për vete duket se do t’i mbajnë mandatet parlamentare…

Për vete do t’i mbajnë, ë? Po të tjerët pse nuk duhet t’i mbajnë? Cila është arsyeja? Në numrin e kaluar ne theksuam efektin ekonomik të këtij eksperimenti absurd. Nëse aplikohet, shtohen mbi pesëmbëdhjetë rroga të larta në buxhetin e

shtetit. Dikujt mund t’i duket pakogjë, por e keqja këtu, përveç rritjes së shpenzimeve, qëndron edhe në mesazhin e gabuar që jepet në kohë krize.

Masat antikrizë dhe ato të rimëkëmbjes në gjithë botën kanë si pjesë përbërëse shkurtimet e shpenzimeve, zvogëlimin e qeverive, uljen e pagave shumë të larta, kurse këtu, në vendin që këta fitimtarët e kanë përshkruar si të rrënuar, po këta duan të startojnë me rritje shpenzimesh vetëm për të çuar në vend një trill antidemokratik dhe arbitrar, siç është papajtueshmëria e postit të ministrit me mandatin e deputetit. Aspekti ekonomik është një gjë. Por aspekti politik është akoma i rëndë. Pse kërkohet kjo ndarje? Dëgjova një mbrëmje një analist politik afër PS-së, që po thoshte se nëpërmjet kësaj mase pengohen ministrat-deputetë të krijojnë grupe në Kuvend për të provokuar ndryshime në qeveri. Po të jetë kjo arsyeja, do të mund të themi se kupola e PSsë është në paranojë. Nuk ka ndodhur deri më sot e nuk do të ndodhë kurrë që ministrat të hyjnë në përbetime të fshehta për të rrëzuar veten e tyre. Në fakt, e vetmja arsye për këtë ndarje është nevoja që paska kryeministri Edi Rama për të patur një qeveri me ministra politikisht të kastruar që do të detyrohen t’i rrinë atij lepe-peqe, përndryshe përfundojnë në rrugë pasi mandatin e kanë dorëzuar. Pse i duhen Edi Ramës ministra kukulla? Çfarë ka në mendje që i duhen ministra kukulla? Asgjë të mirë nuk mund të ketë në mendje një kryeministër që ka nevojë të rrethohet me buratinë. Kjo është si një e një bëjnë dy.

Sado shpjegime të bukura të na japin. Në demokraci, përgjegjësia e ministrit është para së gjithash përgjegjësi vote. Kjo nuk lëviz.

KQZ ka g jetur shkelje në njërin nga Komisionet Zgjedhore të qarkut të Lezhës.

PS humbi një mandat deputeti dhe do të ankimohet në Kolegj. Ndërkohë është pranuar ankimimi i kandidatit të pavarur Dritan Prifti. U duk sikur këto zgjedhje po mbylleshin pa ankimime; ç’po ndodh?

Ashtu është, ka patur shumë kalorësi në këto zgjedhje, urime dhe ngushëllime të kryqëzuara midis humbësve dhe fitimtarëve, aq sa u krijua përshtypja se nuk do të ketë asnjë problem. Por duket se nuk ka qenë e nuk ka për të qenë kështu. Rasti i Lezhës dhe i Dritan Priftit do të marrin përgjigje ligjore në bazë të ankimimeve të bëra.

Rruga ligjore aty ku ka dyshime, ndërhyje, manipulime apo falsifikime është e vetmja zgjidhje për të bërë transparencë, për të konfirmuar vullnetin e zgjedhësve, për të bërë drejtësi. Por këtyre zgjedhjeve do t’u dalë tymi më vonë, kur fenomeni i pashembullt i blerjes së votave me para në dorë, apo me premtime postesh të marrë erë. Shqipëria nuk mund të pajtohet me këtë maskaradë të re. Ose do të pajtohet e do të bjerë me krye në hi, siç thoshte Pashko Vasa. Truku është por nuk shihet, thotë një fjalë e urtë italiane. Truku i blerjes së votës është ngulur si polip në trupin e shoqërisë, demokracisë dhe ekonomisë shqiptare, prej nga nuk do të shkëputet pa bërë e shumëfishuar paratë e veta. Kjo do të jetë një garë me vdekjen ku, ose polipi ose Shqipëria, do të shemben. Ju kërkoni të dini nga unë diçka më shumë për Lezhën. Lezha ka shtatë deputetë, një numër tek që e lejon njërin koalicion të marrë një deputet më shumë edhe me një votë më tepër. Zgjedhjet

e vitit 2009 me diferencën e jashtëzakonshme të koalicionit të djathtë ndaj forcave të majta e tregonin të çimentuar rezultatin, katër deputetë për PD-në, tre për PS-në. PS qe rritur qysh në zgjedhjet lokale të vitit 2011dhe vazhdoi të rritej edhe në zgjedhjet e këtij viti në raport me ato të vitit 2009, por jo në atë masë sa të bënte përmbysje. Në këtë konfigurim, gjithsesi statik sa i përket ndarjes së mandateve, hyri fuqishëm faktori LSI që pothuajse shtatëfishoi votat në rrethin e Lezhës nga rreth gjashtëqind në vitin 2009, në mbi katër mijë e pesëqind në vitin 2013. Në shkallë qarku LSI u rrit rreth gjashtë herë, nga rreth njëmijë e treqind në vitin 2009, në rreth nëntëmijë në vitin 2013. Vetëm në komunën e Shënkollit, bastion dhe hambar tradicional votash për PD-në, kauza e LSI-së mori në vitin 2013 më shumë vota se sa kishte marrë në tetë komunat dhe bashkinë e Lezhës në vitin 2009. Deri në komunën e Fanit ku kalon Rruga e Kombit, kauza e LSI-së bëri përmbysje spektakolare. E gjithë kjo rriti tensionin për votën e artë të mandatit fitues. Do të jetë Kolegji Zgjedhor që do të vulosë verdiktin për Lezhën.

Gara në PD duket se është nxehur dhe po i zhgënjen ata që e mendonin të stisur. Sepse ka patur disa dorëheqje edhe pse në nivel të ulët, por edhe porosi të përsëritura të Berishës që funksionarët të mos përzihen në fushatë. Në vazhdë të kësaj, edhe kryeparlamentarja Topalli ka shpallur mospërzierjen. Si i shihni këto elemente tensioni dhe si i shihni dy kandidatët kur gara ka prekur gjysmën?

Kush ka menduar se kjo nuk do të ishte një garë reale, do të zhgënjehej pashmangshëm. Vërtetësinë e garës e garanton integriteti i dy kandidatëve.

Ata janë asete të PD-së, ndër më të mirët e shkollës së saj politike, që duhet të ruhen edhe pasi të ketë përfunduar kjo garë. Ata e kanë interpretuar shumë mirë deri tani garën brenda llojit, primaret e para reale në PD dhe në Shqipëri, duke luajtur secili kartat e veta dhe duke nxjerrë secili në pah avantazhet e veta. E ceka më lart dhe dua ta p ë r s ë r i s s e, p av a r ë s i s ht n d i k i m it t ë pashmangshëm që kanë ngjarjet korente politike mbi secilin kandidat, kjo garë duhet të mbajë në plan të parë temat e forcimit dhe reformimit të partisë. E di se kur është fjala për liderin e një partie të madhe, kufiri midis pyetjes ç’do të bësh me partinë dhe pyetjes ç’do të bësh me Shqipërinë është fluid. Por në këtë garë është radha e pyetjes ç’do të bësh me partinë, si do ta bësh më demokratike, si do të punosh për forcimin e identitetit të saj, si do të zgjerohen radhët e saj, si do të reformohen forumet e saj, si do të drejtohet partia, si do të konsultohet anëtarësia, cilat do të jenë kriteret e karrierës në parti, cilat do të jenë qëndrimet për çështjet kyçe të zhvillimit dhe integrimit europian. E kështu me radhë. Të mos kenë frikë kandidatët se duke u shprehur hapur për këto tema prekin trashëgiminë e Berishës. Berisha vetë kishte caktuar si kredo të re tejkalimin apo kapërcimin e vetvetes. Në gjysmën e saj, kjo garë na tregon akoma më qartë se bashkimi, ruajtja e kohezionit të partisë në diversitet vlen më shumë se asgjë. Kandidatët janë të vetëdijshëm për këtë.

Mbështetësit e tyre dhe blloqet konkurruese, gjithashtu. Drejtuesit e vjetër të Partisë, po se po.

Prandaj bëhen këto qarkore, e mbahen këto qëndrime që përmendët ju.

14

E shtunë E shtunë - e- diel e diel 13-14 13-14 korrik prill 2013 www.mapo.al

intervistë Historia e një antiheroi që “lufton” për drejtësi e që ngulmon se dy policët e operacionit të tij u vranë nga kolegët. “Kutia e Pandorës’ ka kohë që është hapur për ata që kanë sy e veshë. Duçkollari e Xhani u vranë nga kolegët e tyre.

Policët nuk treguan ç’u bë me 150 mijë eurot në sediljen e pasme të Tuaregut”

E vërteta ime për masakrën e Durrësit Leonard Bakillari

D

ritan Dajti, personazhi tashmë i njohur i drejtësisë shqiptare, prej të paktën katër vitesh po luan si “macja me miun” me gjykatën, ku ndodhet në proces për vrasjen e katër policëve në atë që njihet si “Masakra e 7 gushtit”. Prej më shumë se 230 seancash, gjyqi është pezull, pasi asnjë prej avokatëve të caktuar nga gjykata nuk merr përsipër mbrojtjen e tij. Precedenti i pazakontë ka vënë në vështirësi jo vetëm Gjykatën e Krimeve të Rënda, por gjithë sistemin e drejtësisë që e konsideron situatën pa zgjidhje. E megjithatë, ish-studenti i Fakultetit të Drejtësisë së fundmi ka ofruar një kompromis: gjyq pa avokat në këmbim të ballafaqimit me oficerin e policisë F.G, pjesëmarrës në operacionin për arrestimin e tij. Kjo deklaratë u bë në seancën e fundit nga Dritan Dajti, i cili pretendon se është e provuar tashmë që vrasja e oficerit të policisë, Sajmir Duçkollari është bërë nga kolegu polic, dhe jo ai. Ai referon akt-ekspertimin mjeko-ligjor, pamje dhe foto nga vendi i ngjarjes si dhe akuzon strukturat e drejtësisë për manipulim të ngjarjes. Dajti gjithashtu paralajmëroi një tjetër rrëfim për “Kutinë e Pandorës”, siç e quan ai ngjarjen për të cilën akuzohet. Shefi i grupit special të angazhuar për arrestimin e tij, sipas Dajtit është përgjegjës për dy vrasje. Këtë pohim ai thotë se do ta provojë në seancat e ardhshme, për të treguar kështu se përgjegjësia për atë që ndodhi në “Masakrën e Durrësit” nuk bie mbi të. Por teksa “Kutia e Pandorës” ka nisur të hapet, procesi gjyqësor ndaj Dritan Dajtit vijon të mbetet po njëlloj

prej të paktën dy vitesh. Gjykata, Këshilli i Lartë i Drejtësisë, Ministria e Drejtësisë madje dhe Presidenti i Republikës nuk mund të bëjnë asgjë për zhbllokimin e procesit gjyqësor që vijon të mbetet pezull për shkak të mungesës së avokatëve. Në një intervistë për “Mapo”, Dritan Dajti rrëfen kthesën e papritur që mori jeta e tij, kohën e kaluar në arrati, ngjarjen e 7 gushtit 2009 në Durrës, procesin gjyqësor dhe paralajmëron surpriza të tjera në gjyqin e bujshëm, që nuk po njeh fund.

Një student drejtësie, që u kthye për shumë kohë në i kërkuari numër 1 i drejtësisë shqiptare. Si ndodhi që jeta juaj mori një kthesë të tillë 180-gradëshe?

Ashtu siç u ka ndodhur edhe shumë të tjerëve në këtë vend çudirash. Dikur isha student, punoja dhe fitoja me një biznes modest. Njihja pak dhe më njihnin akoma më pak, kisha një jetë të qetë dhe të këndshme, ku s’më shqetësonte dhe nuk shqetësoja njeri. Kjo deri në ditën e “kthesës 180-gradëshe”, kur papritur u arrestova, u akuzova dhe u dënova për vrasjen e një ndërtuesi që nuk e kisha kryer.

Procesi kundër jush po shënon rekord sa u përket seancave të shtyra, ndërsa ju vetë jeni në konflikt me trupin gjykues, prokurorinë e deri diku me avokatët, që kanë hequr dorë prej mbrojtjes suaj. Cilat janë arsyet e kësaj “lufte” të Dritan Dajtit me sistemin e drejtësisë?

“Lufta” për të mbrojtur të drejtat e vendosura nga sistemi i drejtësisë dhe “lufta” me sistemin e drejtësisë janë dy

nocione diametralisht të kundërta. Unë jam konsekuent i së parës dhe kundërshtar i hapur i së dytës. Ndërsa lidhur me konfliktin që ju përmendni, ju siguroj që nuk kam qenë, nuk jam dhe nuk do të jem kurrë në konflikt me gjykatën, prokurorinë dhe aq më tepër me avokatinë, sepse asnjë prej tyre nuk i kam njohur më parë. Në këtë këndvështrim dëshiroj të theksoj se nuk mund të konsiderohen pjesë e konfliktit, kërkesat e mia ligjore në mbrojtje të dinjitetit dhe garancive kushtetuese lidhur me të drejtat universale të të akuzuarit në procesin penal siç janë: E drejta e mbrojtjes me avokat, e drejta e gjykimit publik, e drejta e regjistrimit audio-viziv të seancave, apo ajo e gjykimit nga një gjykatë e paanshme; kërkesa këto që në rastin tim konsiderohen si abuzive.

Në seancat e fundit keni thënë se do të hapni “kutinë e Pandorës” për masakrën e Durrësit. E keni nisur me Sajmir Duçkollarin, duke thënë se ai është vrarë nga një koleg i tij dhe jo nga ju. Për këtë arsye, ju pretendoni se edhe babai i tij vrau veten.. Çfarë ndodhi realisht më 7 gusht në plazhin “Iliria” në Durrës, dhe pse mendoni se ajo ngjarje e rëndë është falsifikuar nga organet e hetimit?

Tashmë falsifikimi i kësaj ngjarjeje nuk është më hipotezë, por fakt i provuar gjyqësisht. “Kutia e Pandorës” ka kohë që është hapur për ata që kanë sy e veshë.

Të vetmit që po tentojnë ta mbyllin me çdo kusht janë ideatorët dhe autorët e kësaj masakre, si dhe mbrojtësit e tyre me pushtetin e prokurorit apo gjyqtarit.

Së shpejti do të keni në dispozicion do-

Tashmë falsifikimi i kësaj ngjarjeje nuk është më hipotezë, por fakt i provuar gjyqësisht. “Kutia e Pandorës” ka kohë që është hapur për ata që kanë sy e veshë. Të vetmit që po tentojnë ta mbyllin me çdo kusht janë ideatorët dhe autorët e kësaj masakre

kumentet dhe fotografitë ku provohet që Saimir Duçkollari jo vetëm që është vrarë nga shoku i tij, por edhe pas vrasjes është trajtuar barbarisht. Fotografitë në fjalë tregojnë qartë se si punonjësit e policisë tërheqin zvarrë trupin e kolegut të tyre rrugëve të plazhit, ndërkohë që para organeve të drejtësisë ata kanë deklaruar se e kanë dërguar atë të gjallë në spitalin e Durrësit.

Zoti Dajti, keni lënë të kuptohet se po vendosni të flisni tani e tutje, edhe për shkak të ndryshimit të pushtetit. A ka lidhje politika me çështjen tuaj dhe ku konkretisht?

Nuk di se çfarë kam lënë të kuptohet, por për një gjë jam i sigurt që asnjëherë nuk kam heshtur, madje kam folur në çdo seancë. Së dyti, pushteti gjyqësor me të cilin unë po përballem nuk ka ndryshuar. Dhe së treti, përsa i përket politikës nuk kam parë dhe nuk shoh deri në këto momente ndonjë pikë kontakti. Është folur që ju keni qenë në takim me një biznesmen, në momentin që ndërhyri policia dhe ndodhi ajo që ne tashmë e dimë. Nëse po, kush është ky person, i cili deri më tani ka mbetur jashtë hetimit zyrtar dhe në ç’rrethana jeni takuar?

E shtunë - e diel 13-14 korrik 2013

15

www.mapo.al

I akuzuari për masakrën e Durrësit rrëfen kohën e kaluar në arrati, si i ndryshonte banesat dhe gjente dokumentet e policisë. “Jam penduar thellë që ndonëse më janë dhënë mundësitë disa herë të largohem prej këtej, nuk e kam bërë. Ndërsa vendimi për dosjen time do të ishte: I pafajshëm”

Arratia? Dajti: Një gjë që nuk bëhet me lekë, bëhet me shumë lekë

Ndoshta është ende herët për të folur lidhur me këtë çështje. Procesi ka rregulla loje dhe mendoj që për momentin, nuk është radha ime.

Mbrojtësit tuaj ligjorë kanë pretenduar se hetimet për masakrën e 7 gushtit janë manipuluar e madje kanë hedhur tezën se punonjësit e policisë janë vrarë mes njëri-tjetrit. Si është e vërteta juaj rreth ngjarjes dhe a keni prova për pretendimet tuaja?

Sigurisht që po. E theksova edhe më lart që janë një sërë provash autentike dhe të pakundërshtueshme që provojnë një gjë të tillë. Ndaj kam vendosur që në çdo seancë të deklaroj nga një gjë të tillë, ndonëse gjykata ende nuk më ka siguruar mbrojtës. Shumë shpejt ju do të njiheni dhe të keni në dispozicion të gjitha aktet, fotografitë dhe dokumentet që provojnë se vrasja e oficerit të policisë Fatos Xhani, shefi i njësisë operacionale, është kryer nga vartësit e tij.

Cila është lidhja juaj me oficerin e policisë, që u arrestua me akuzën e bashkëpunimit me ju?

Unë nuk kam pasur asnjë lidhje me të.

Pikërisht kjo është edhe arsyeja që ai nuk u akuzua dhe nuk u dënua si bashkëpu-

Jam penduar thellë që ndonëse më janë dhënë mundësitë disa herë të largohem prej këtej, nuk e kam bërë.

Ndërsa vendimi për dosjen time do të ishte: I pafajshëm.

nëtori im nga Gjykata e Shkallës së Parë për Krime të Rënda, por nga Gjykata e Shkallës së Parë Durrës me akuzën qesharake të shpërdorimit të detyrës.

Ndoshta ju nuk e dini, por ai ka kohë që është i lirë.

Si i keni siguruar dokumentin e Policisë së Shtetit dhe të tjera pajisje të g jetura në shtëpinë ku fshiheshit në Durrës, pasi u fol se ai ishte i prodhuar kohët e fundit dhe me elementët e nevojshëm të sigurisë?

Me pagesë. Një gjë që nuk bëhet me lekë, bëhet me shumë lekë.

Përgjatë 2 viteve të procesit gjyqësor kanë dëshmuar shumë oficerë, pjesëmarrës në operacion. Komenti juaj për dëshmitë e tyre?

Në rrafshin procedural, dëshmitë e tyre kanë qenë mjaft favorizuese për pozitën time penale, pasi më kanë shfajësuar nga të gjitha vrasjet për të cilat akuzohem. Ndërsa në rrafshin personal lënë për të dëshiruar, pasi asnjë prej tyre nuk ka dëshmuar se si u zhdukën 150.000 Euro nga sedilja e pasme e “Tuareg”-ut.

Ju ndodheni në qeli që prej vitit 2009, i rikthyer pas arratisjes së vitit 2003. Ndërkohë që keni pasur probleme shëndetësore pas plagosjes. Si është sot gjendja juaj shëndetësore dhe si do t’i përkufizonit ditët e kaluara në burg?

Gjendja shëndetësore është shumë më e mirë se ajo shpirtërore. Ditët e kaluara në burg do t’i përkufizoja si intensive dhe plot adrenalinë. Ato fillojnë me fizioterapinë, vazhdojnë me përgatitjen për procesin gjyqësor dhe mbarojnë me lexim të lirë.

Fillimisht jeni akuzuar dhe dënuar për vrasjen e biznesmenit Agim Beqja, një krim që nuk e keni pranuar asnjëherë. Por u dënuat nga dëshmia e vëllait të viktimës, i cili megjithëse pohoi se vrasësit ishin të maskuar, ju ka identifikuar me emër.

Si u përfshitë ju në këtë histori, cili është qëndrimi sot për akuzën dhe si e njihnit viktimën? A keni pasur ndonjëherë konflikte me të? Është e vërtetë që vrasjen e biznesmenit Agim Beqja nuk e kam pranuar kurrë, sepse nuk e kam kryer. Sigurisht që në pozitën ku ndodhem jam tërësisht i paragjykuar, por aktualisht kjo çështje po gjykohet nga Gjykata Europiane e Strasburgut, e cila shumë shpejt do të dalë me një vendim që ka shumë gjasa të jetë në favorin tim.

Një tjetër ngjarje që i dha jehonë emrit tuaj ishte arratisja e bujshme nga Gjykata e Tiranës. E realizuar nga ju, u duk mjaft e lehtë t’u shpëtoje masave të sigurisë së policisë shqiptare. Tashmë që ka kaluar kaq kohë, si e morët vendimin për t’u arratisur dhe si e realizuar atë?

Vendimin për t’u arratisur do ta ndërmerrte gjithkush që do të ndodhej në pozitat e mia, pasi ka qenë e vetmja rrugë për vendosjen e drejtësisë së mo-

huar. Një dëshmitar i manipuluar (vëllai i viktimës), që ka dhënë pesë dëshmi të ndryshme dhe tërësisht kontradiktore përballë 50 dëshmitarëve të mi që më shfajësonin. Ky ka qenë bilanci i atij procesi skandaloz, të cilin e finalizova me arratisje.

Jeta në arrati e Dritan Dajtit u shoqërua me mjaft legjenda urbane për lidhjet tuaja të forta që ju bënin të pakapshëm. Në të vërtetë, ku keni qëndruar, cili ishte sistemi juaj i mbrojtjes dhe si i kalonit ditët gjatë atyre kohëve?

Legjendat urbane alias thashethemet janë pjesë e jetës shpirtërore në të gjitha vendet e botës. Lidhur me sistemin tim të mbrojtjes dëshiroj të theksoj se ai bazohej tërësisht në mungesën e lidhjeve. Ndaj ditët e mia gjatë kësaj periudhe kanë qenë tepër të qeta, pasi në vendet ku unë qëndroja nuk më njihte askush.

Jeni përfolur shpeshherë për lidhje me drejtues të lartë të Policisë së Shtetit. Kjo edhe për faktin se operacionet për arrestimin tuaj dështonin e mund të themi se policët e gjenin shtratin tuaj “ende të ngrohtë”. Si është e vërteta?

E vërteta është se policia kurrë nuk e ka gjetur shtratin tim, aq më tepër të ngrohtë. Aludimet dhe spekulimet me operacionet për kapjen time kanë qenë vetëm mashtrime. Ka pasur raste që për më shumë se një vit kam ndenjur në të njëjtën banesë dhe jam larguar prej saj, vetëm se kam gjetur kushte më të mira në një banesë tjetër.

Për ju është thënë që keni kërcënuar e vendosur g joba ndaj biznesmenëve apo jeni përfshirë në ng jarje të rënda, që vazhdojnë të mbeten të errëta. A jeni ju në dijeni të legjendës së krijuar rreth emrit tuaj dhe sa të vërtetë ka në to?

Për të qenë të sinqertë këto thënie kanë dalë nga dyert dhe zyrat e policisë dhe prokurorisë. Dhe ashtu siç dolën, u mbetën në dorë në mënyrën më të keqe të mundshme, pasi nuk arritën jo vetëm të provonin qoftë dhe një episod të tillë, por nuk gjetën dot asnjë kallëzues si në rastin e vrasjes së biznesmenit Agim Beq ja.

Zoti Dajti, për çfarë jeni penduar thellë në jetë dhe nëse do të duhej të jepnit një vendim për dosjen tuaj kriminale, cili do të ishte ai?

Jam penduar thellë që ndonëse më janë dhënë mundësitë disa herë të largohem prej këtej, nuk e kam bërë. Ndërsa vendimi për dosjen time do të ishte: I pafajshëm.

Si e mendon Dritan Dajti jetën e tij tani e tutje? Sa i frikeni burgimit të përjetshëm dhe nëse ndodh, cila do të jetë lëvizja juaj e radhës?

Dritan Dajti mendon njësoj si më parë. Beson tek Zoti e tek drejtësia dhe nuk i trembem askujt. Lëvizjet e radhës do t’i mësoni gjatë gjykimit.

Historia e Dajtit, nga emigrimi në ’91 tek masakra e Durrësit

D

ata kur emri i Dritan Dajtit u bë i njohur jo vetëm për drejtësinë ishte 17 nëntori i vitit 2003, ditë kur ai arratiset nga ambientet e Gjykatës së Tiranës. Plani ishte spektakolar. I shoqëruar me pranga në duar, Dajti kërkon leje të shkojë në tualet. Dikush tjetër kishte vendosur në shkarkuesin e banjës një pistoletë, të cilën Dajti e merr dhe duke shtënë në ajër nëpër korridoret e gjykatës mundet të dalë jashtë, ku pranë rrugës e priste një motor dhe një bashkëpunëtor. Motori së bashku me Dajtin u futën në rrugicat e lagjeve dhe që prej asaj dite kaluan gjashtë vite deri kur Dajti u shfaq sërish, në Durrës, duke faturuar kapjen e tij me vdekjen e katër policëve. Por këto janë vetëm dy momente kulmore në arritjet e tij publike, pasi larg vëmendjes së kamerave dhe medieve, Dritan Dajti fsheh një histori më pak të njohur dhe të monitoruar nga media. Dajti, në vitin 1991 iku si shumë të rinj të tjerë drejt Italisë, por qëndroi shumë pak atje. Dihet shumë pak për aktivitetin e tij nga viti 1991 deri në vitin 2001, por prindërit e tij kanë deklaruar se këtë kohë ai kryesisht kishte punuar dhe kishte nisur leximet për t’u bërë jurist. Në vitin 2001 ai arrestohet nga policia duke u akuzuar si një nga grabitësit e një pike “Eurolloto” në kryeqytet. Provat që implikonin Dajtin në këtë ngjarje ishin thuajse inekzistente dhe afati i tij i paraburgimit po skadonte. Vetëm pak ditë pasi do të dilte nga burgu si pasojë e skadimit të afateve , mbi Dritan Dajtin shtohet edhe akuza për vrasjen e biznesmenit Agim Beqa. Për gati 1 vit Dritan Dajti mohoi kategorikisht këtë akuzë duke akuzuar haptazi prokurorët se kishin montuar këtë çështje të motivuar dhe nën presionin e grupeve të fuqishme të interesit që vepronin asokohe në Tiranë. E mesa duket, Dajti e ka pasur bindje të thellë këtë g jë, pasi pa si rrugë shpëtimi arratisjen nga g jykata më 17 Nëntor, duke iu futur një spiraleje g jashtë vjeçare ilegaliteti. Dita kur Dajti u largua me motor e me vrik nga g jykata ishte dhe dita kur nisi dhe miti i tij. Mit që e ndoqi pas për gjashtë vite duke e bërë të dyshuar për disa atentate “të fortësh” në kryeqytet apo për gjobëvënie dhe aktivitete të paligjshme. Përtej mitit dhe famës së këtij të dyshuari, sot, Dritan Dajti është në qeli për vrasjen e 4 policëve më 7 gusht të vitit 2009 përpos dënimit nga gjykata për vrasjen e biznesmenit Agim Beqa.

CMYK

16

e shtunë-e diel, 13-14 korrik 2013

www.mapo.al

Zgjidhje elegante dhe ekonomike…

Zbuloni dimensionin tonë në kategorinë e mobilimit të shtëpisë SUPER TE OFER Super Oferte

Made in Poland

AC3/31

790 L/m

AC3/31

2

CLASS

2

Kodi: 35351

CLASS

Parket laminat BODENWELT

690 L/m

+

Made in Germany Parket laminat KRONOSPAN Kodi: 33483

Kodi: 36180

Made in Austria Parket laminat KAINDL AC3/31§

1.190 L/m

2

AC4/32

CLASS

930 L/m

2

Leckë dyshemeje VILEDA

L

Kodi: 35216

8 mm

Made in Austria Parket laminat KAINDL

FALAS!

Emsal pastrues Laminati, 750 ml

459

8 mm

CLASS

Free Design in megatek

7 mm

7 mm

Kodi: 35168

Ngjitës parketi HENKEL, 25Kg

7.900

Kodi: 63789

Rrugicë Bambu me mbrojtëse kundra rrëshqitjes, 50 x 80 cm

L

Tapet Bambu me mbrojtëse kundra rrëshqitjes, 70 x 180 cm

540 L

1.490 L

Kodi: 16943

Kodi: 16609

Grilë bambu rollon, 100 x 220 cm

Tendë ndarëse plastike 100 x 220 cm

1.300 L

Kodi: 17873

²mimet më të mira në treg për parketin laminat Parketi po bëhet gjithnjë e më shumë një zgjidhje e preferueshme për shtrimin në ambjentet e shtëpisë, zyrave dhe ambjenteve të tjera.

Shtrimi me parket ofron izolim nga faktorët e jashtëm, është higjenik dhe gjithashtu është estetikisht i bukur.

Dy llojet bazë të parketeve janë: laminat dhe dru.

Parketi laminat përdoret masivisht si pasojë e çmimit ekonomik që ofron. Së fundi, parketi po përdoret nga arkitektët jo vetëm për shtrimin e dyshemesë, por edhe në dekorimin e faqeve të mureve e tavanëve.

MEGATEK ofron shërbimin e montimit të parketit dhe shërbimin e transportit me çmimet më konkuruese në treg.

3.490 L

Kodi: 16305

Derë tamburato + kasë + fasho harkore,210 x 80 cm Grilë druri Veneciane, 60 x 130 x 3.5 cm

2.450 L

Kodi: 14180

Tendë ndarëse druri 100 x 220 cm

3.490 L

Kodi: 17874

10.990 L Kodi: 34065 ²mimi më i lirë në treg

Autobuzi Megatek-Citypark FALAS, çdo 30 minuta!

Kontakt:

Autostrada Tiranë-Durrës, Km 7 Shqipëri www.megateksa.com; info@megateksa.com Linja e shërbimit për klientin: 04 23 88 333

klipi

Evi Reçi

Zonjë shtëpie po!

Mblesë kurrë më!

Verë e freskët, si limonadë Videoklipi i saj i fundit “Si limonadë” sjell atmosferë feste dhe të ndjell t’i lësh të gjitha për t’u zhytur në pushime. Evi Reçi zbulon idenë që e çoi te ky klip dhe detajet e realizimit në plazhet e Gjirit të Lalzit

Nga Iva Tiço faqe 20

personzh planeti single privatësi Fenomen Çdo të shtunë e të diel

www.mapo.al

personazh

Afërdita ylli që shkëlqen vetëm

E vërteta e fotove me Di Caprion Ndarja me Shpatin Synimet për në Hollywood Ka hyrë në jetën artistike të Tiranës si e dashura e Shpat Kasapit. Sigurisht nuk do vononte shumë të krijonte identitetin dhe fansat e saj, por gjithmonë e shoqëruar nga përcaktimi “e fejuara e Shpatit”. Tani që çifti është ndarë, e kur fotot e modeles me Leonardo Di Caprion kanë bërë xhiron e botës, Afërdita kthehet në Tiranë, ku promovon një klip e konfirmon se është një artiste që mund të qëndrojë me këmbët e veta në skenën e muzikës shqiptare. Në një intervistë rrëfen ndarjen, të vërtetën e fotove me Di Caprion dhe faqe 18 planet për Holliwood.

Përtej privatësisë

Nuk është një intervistë për punën, ama dikujt me axhendën plot gjatë gjithë sezonit si Zana Çela, nuk ka si të mos ia shënojë puna ditën, nga mëngjesi në mbrëmje. Por ngelet pak vend dhe për ushtrimet e zgjimit, drekat me miqtë dhe mbrëmjet e vona me familjen

Zana Çela: Do e lë punën...kur të më lërë pasioni faqe 19

Faqe 17

18

E shtunë - e diel 06-07 korrik E shtunë - e diel 13-14 prill2013 2013 www.mapo.al www.mapo.al

personazh

Ka hyrë në jetën artistike të Tiranës si e dashura e Shpat Kasapit. Sigurisht nuk do vononte shumë të krijonte identitetin dhe fansat e saj, por gjithmonë e shoqëruar nga përcaktimi “e fejuara e Shpatit”. Tani që çifti është ndarë, e kur fotot e modeles me Leonardo Di Caprion kanë bërë xhiron e botës, Afërdita kthehet në Tiranë, ku promovon një klip e konfirmon se është një artiste që mund të qëndrojë me këmbët e veta në skenën e muzikës shqiptare. Në një intervistë rrëfen ndarjen, të vërtetën e fotove me Di Caprion dhe planet për Holliwood.

Afërdita

ylli që shkëlqen vetëm P

romovimin e klipit të saj “Superstar” nuk ngeli i madh e i vogël pa e marr vesh. Një, sepse eventi u kthye në një ngjarje sociale të jetës së ëmbël të kryeqytetit ku zbarkuan tërë emrat e njohur të showbizz-it, tjetër, sepse tashmë janë shpikur dhe lulëzojnë mediat sociale, në të cilat fotot, komentet, rikthimi te to bëjnë jehonën e ngjarjes. Por të gjithë e dimë që nuk është vetëm për këto të dyja. Ardhja e Afërdita Dreshajt në Tiranë, këtë herë, nuk mund të kalonte shpejt si shkëlqimi i një ylli mëngjesi. Fotot me Leonardo di Caprion (me gjithë çështjen e hapur: është ajo, nuk është ajo) dhe ndarja nga i fejuari Shpat Kasapi, janë mjaftueshëm për ta mbajtur vëmendjen tek ajo më gjatë. Dhe meqë mundësia u krijua, nëpërmjet qëndrimit të saj në Tiranë me ditë të tëra, siç nuk kishte bërë që nga koha kur garoi në “Dancing with the Stars Albania 2”, pranverën e një viti më parë, ne nuk humbëm rastin për t’i bërë një intervistë. Një intervistë për të zbuluar me detaje historinë e fotove në ballkonin e Leonardo Di Caprios dhe pasojat e ndarjes me Shpat Kasapin në karrierën e saj. Të paktën si këngëtare, sepse nëse modelingun e ka nisur që në moshë fare të re në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, kur erdhi të debutojë si këngëtare në Shqipëri, të gjithë vajzën e bukur” e njohën fillimisht si të dashurën e Shpat Kasapit.

Dhe pastaj, megjithëse për Afërditën erdhën këngë të tjera, u bë imazh i një reklame kombëtare, ishte konkurrente në “Dancing with the Stars”, askush për asnjë çast nuk harronte të përmendte Shpatin kur flitej për të, ashtu si Shpatit gjithmonë do i përmendnin Afërditën. Dhe në “Dancing with the Stars”, në fillim konkurroi Shpati dhe Afërdita e ndiqte nga prapaskena, ndërsa një vit më vonë ndërruan rolet. Ishte më e lehtë t’i imagjinoje bashkë sesa ndaras. Në fund të fundit dhe pse jetonin në dy kontinente të ndryshme nuk mungonin herët kur ata shfaqeshin në shoqërinë e njëri-tjetrit, herë që fotografët i kanë fiksuar në aparat duke i dhuruar çiftit albume të tëra gratis nga evente të ndryshme nëpër Tiranë. Dhe pse plotësisht e aftë për të tërhequr e vetme vëmendjen e publikut, me fizikun, interpretimin e portretin e saj, Afërditën vazhduam ta asocionim me Shpatin. Për të vetmin fakt, të thjeshtë e të kuptueshëm, që në showbizz, një vajzë e bukur është tërheqëse, por një çift i bukur është dhe më shumë.

Kështu i ka quajtur një kopertinë reviste pak vite më parë, ku sërish kanë qenë bashkë. Fundja si kudo! Po ja që pas fotove me Leonardon ata nuk u panë më bashkë. Shpati reagoi qetë pas publikimit duke i quajtur foto të një feste dhe duke e cilësuar Di Caprion si mik të përbashkët, jo larg nga deklarata e Afërditës. Mirëpo pak më vonë ai bën një tjetër deklaratë dhe atë ashtu qetë si pa zhurmë- mediat do kujdeseshin vetë për këtë pjesë, dihet!që ishte ndarë me Afërditën, por për asnjë arsye skandalistike. Pra Shpati dhe Afërdita nuk janë më çifti i bukur. Ky nuk është lajm. Ajo ishte një epokë, që mbaroi.

Por po nis një tjetër. Ajo e Afërditës vetëm.

Jo në SHBA, si modele, ku ka qenë përherë vetëm, por në Shqipëri, ku sa herë do vinte do shoqërohej nga Shpati. Ajo këtë herë erdhi, promovoi një klip dhe mblodhi shumë nga emrat dhe fytyrat e njohura të showbizz-it. Këngëtarja nga Mali i Zi, e hyrë fuqishëm në jetën e Tiranës si e dashura e Shpat Kasapit, arriti të ndërtojë dhe vetëm një event madhështor, të mbledhë media e gazetarë, të ftohet në studio e të intervistohet. As këtë herë nuk munguan pyetjet për Shpatin, si dhe në intervistën tonë, sepse ishte hera e parë që ndalonte në Shqipëri pas ndarjes, mirëpo herën tjetër, Afërdita do flasë me siguri vetëm për vete dhe për projektet e saj, ndoshta dhe për një histori dashurie të re...

E keni nxjerrë klipin “Superstar” pas një kohe të g jatë pushimi. Pse pikërisht tani? Ndarja, mos ndoshta ndikoi që t’i ktheheni publikut me anë të muzikës?

Nuk ka ndikuar ndarja, absolutisht.

Unë kam bërë muzikë edhe kur kam qenë në lidhje... Edhe unë si gjithë të tjerët, kisha nevojë për një periudhë pauze, për t’iu dedikuar maksimalisht modelingut, që qëndron i pari në prioritetet e mia.

Pse “Superstar”? Ia keni dedikuar vetes këtë?

Ua kam dedikuar të gjithë personazheve shqiptarë, të gjithë janë superstarë, megjithëse në Shqipëri dallimi mes personazheve publikë dhe njerëzve të thjeshtë është shumë i vogël…

T’u kthehemi pak fotove me Di Caprion, që u përfolën jo pak... Si ishte të g jendeshe në faqet rozë të gazetave dhe revistave të botës? Ishte hutuese apo menduat se kjo shërben si marketing për veten?

Ishte gati ‘shock’ për mua përballja me këtë realitet, sepse nuk e prisja që të bëhej aq e madhe… Ishte thjesht një foto e shkëputur nga një festë me shumë miq të tjerë.

Të ndihmoi apo dëmtoi, le ta quajmë incidenti, për sa i përket karrierës si modele? Cilat janë projektet tuaja aktuale në SHBA? Kontrata të reja modelingu?

Para se ky ‘incident’ të ndodhte, po e quajmë kështu, nënshkrova një kontratë shumë të rëndësishme me një agjenci të njohur mode në Miami, ndërkohë vazhdojnë fushatat promocionale për produkte kozmetike, linja veshjesh, bikini, jo

vetëm në Amerikë, por edhe në Europë…

Në Shqipëri vazhdojnë ende t’ju pyesin në lidhje me Di Caprion, që ju thoni është miku juaj, madje ka akoma nga ata mosbesuesit që thonë se nuk ishe ti në ballkonin e Di Caprios.

A mund të na e thuash cila është e vërteta?

Ata që kanë dyshime t’i shohin edhe një herë fotot…Unë nuk jam këtu për t’iu mbushur mendjen njerëzve.

Si është miqësia me VIP-at e Hollivudit? A mund ta përkufizosh si të sinqertë apo afatgjatë? Sa miq të tillë ke mes tyre?

Kam disa miq të mirë në radhët e yjeve të Hollivudit, një prej tyre që unë e cilësoj si më të afërtin është Craig David.

Meqë jemi tek miqësitë, ti je shoqe e ngushtë me Angela Martinin. Si ka lindur miqësia mes jush? Jetoni afër?

Si i kaloni ditët kur takoheni, sepse që kur dy vajza të zakonshme kalojnë kohë bashkë, ka episode interesante, kur vajzat janë modele pastaj, historia bëhet shumë tërheqëse...

Modelingu na ka bashkuar. Jemi njohur përmes fotografit të famshëm Fadil

Berisha dhe prej asaj kohe kemi një komunikim të afërt me njëra-tjetrën. Duke qenë se të dyja jemi gjatë gjithë kohës me udhëtime, më së shumti na ndodh të takohemi në ‘photoshooting’, po sidoqoftë komunikojmë bashkë me mesazhe…

E ëndërroni Hollivudin? Ndoshta të keni një karriere kinematografike si shumë ish-modele për shembull?

Kush nuk do ta ëndërronte Hollivudin... Shpresoj që në një të ardhme edhe unë ta kem mundësinë për ta prekur atë realitet, por nuk është ky synimi im parësor, të paktën për momentin.

Megjithëse jeta juaj është e vendosur në SHBA, ju vini shpesh në Shqipëri. Po tani që nuk jeni më e lidhur me Shpatin, do të vazhdoni të jeni e pranishme në jetën publike shqiptare? Keni plane të tjera veç klipit veror? A mund të na zbuloni diçka?

Shqipëria është shtëpia ime e dytë dhe kjo nuk ka lidhje fare me historinë time të dashurisë. Plane të tjera përveç klipit?! Shumë koncerte në Shqipëri e diasporë. Kaq mund të them për momentin. Ah po, do të ketë edhe një këngë tjetër.

E shtunë - e diel 13-14 korrik 2013

19

www.mapo.al

pertej privatësisë Nuk është një intervistë për punën, ama dikujt me axhendën plot gjatë gjithë sezonit si Zana Çela, nuk ka si të mos ia shënojë puna ditën, nga mëngjesi në mbrëmje. Por ngelet pak vend dhe për ushtrimet e zgjimit, drekat me miqtë dhe mbrëmjet e vona me familjen

Zana Çela:

Do e lë punën...kur të më lërë pasioni Cili është mëngjesi yt rutinë? Çohem rreth orës 8 të mëngjesit, përgatis një mëngjes fare të lehtë dhe të paktën për 10 minuta bëj ushtrime për fizikun, që të zgjohem, për të vazhduar një ditë të gjatë pune.

Cili do të ishte mëngjesi yt ideal?

Pas kafesë së mëngjesit, të lexoja më shumë letërsi historiko-biografike.

Jashtë shtëpisë, cili është vendi i preferuar për kafen e mëngjesit?

Hotel “Rogner”.

Me kë dëshiron të jesh në këtë gjerbje kafeje mëngjesi?

Me bashkëshortin tim.

A të pëlqen puna që bën, profesioni që ke?

Profesioni që kam është pasioni im, kur të mbarojë ky pasion do të heq dorë nga ky profesion.

A u devijon shpesh detyrimeve apo afateve ditore që ke?

Ndodh rrallë, pasi unë jam në përgjithësi shumë e organizuar në axhendën e punëve të mia, ndodh për arsye objektive, kur nuk jam mirë...

A je dembele? Nëse po, kur të ka kushtuar më shumë ky dembelizëm?

Jooo, nuk jam aspak dembele.

Ku të zë dreka zakonisht?

Gjatë sezonit të vjeshtës, dimrit, pranverës, afër zyrës sime, në verë në shtëpi.

Cilat janë restorantet më të preferuara për drekën tënde?

Janë disa restorante përreth zonës së Liceut Artistik e RTSH. Fton apo të ftojnë më shpesh për drekë?

Në dreka pune ftoj, por dhe më ftojnë.

A je kursimtare?

Do doja të isha, por nuk jam.

A ke në rit gjumin apo pushimin e drekës?

Jo, nuk mundem ta kem.

Kur ke qenë e vogël, a ta kanë dik-

tuar prindërit pushimin e detyruar të drekës? Bëje rrenga për t’i shpëtuar?

Po, mamaja na vinte në gjumë rregullisht dhe unë e ndjeja të nevojshme atëherë pushimin e drekës. Çfarë ke ruajtur që nga fëmijëria?

Unë kam jashtëzakonisht kujtime nga fëmijëria, pasi fëmijëria ime ka kaluar në skenë, që nga mosha 6-vjeçare. Kam imazhe e regjistrime televizive të paharrueshme dhe jam shumë e lumtur për këtë.

Cila është koha që mbart për ty kujtimet më të bukura?

Oh, çdo periudhë e jetës sime ka kujtime të forta që nuk krahasohen me njëratjetrën.

Po kujtimet e hidhura?

Po humbja e gjyshes sime në një moment shumë absurd, që shoqërohet me karrierën time. Ç’ndodh me sekretet e tua?

I rrëfen diku, i shkruan diku, i mban vetëm për vete...? Ke mbajtur ditar?

Kur isha e vogël, madje deri në vitin e dytë të Liceut Artistik, kam mbajtur ditar. Gjatë periudhës së punës sime, blloqet e axhendës dhe shënimeve të punës janë padyshim memorizimi më i mirë i viteve të karrierës sime. Ato blloqe i ruaj me fanatizëm, se jam e sigurt që një ditë do më duhen.... Çfarë ka në portofolin tënd?

Gjërat e domosdoshme që ruhen në një portofol.

Në mëngjes e gjen gjithmonë

Kur isha e vogël, madje deri në vitin e dytë të Liceut Artistik, kam mbajtur ditar.

Gjatë periudhës së punës sime, blloqet e axhendës dhe shënimeve të punës janë padyshim memorizimi më i mirë i viteve të karrierës sime. Ato blloqe i ruaj me fanatizëm, se jam e sigurt që një ditë do më duhen....

menjëherë atë që kërkon në dollapin e rrobave?

Po sigurisht që e gjej, por kam dilemë se cilën prej tyre të vesh.

Ekziston një aromë të cilën ti e preferon për produkte kozmetike, ushqime të paketuara, aromatizues ambienti apo makine?

Jam alergjike dhe erërat kimikate ma shtojnë alergjinë. Kam një markë parfumi të preferuar që e përdor që prej 20 vitesh dhe vetëm ai parfum nuk më shkakton alergji. Çfarë CD ke në makinë?

Muzikë të të gjitha llojeve e gjinive. Në varësi të gjendjes shpirtërore, herë dëgjoj disa e herë, të tjera. Çfarë muzike ke zile telefoni?

Nuk përdor muzikë, por efekte tingëlluese, sepse meloditë e celulareve më japin lodhje pas pak kohësh që i përdor.

A ke miq të vjetër? Nëse po, a takoheni shpesh me ta?

Sigurisht që kam e takohemi, por jo shumë shpesh, pasi disa nuk jetojnë në Shqipëri e disa janë, si dhe unë, shumë të ngarkuar, e disa me detyra të rëndësishme.

A je e hapur për miqësi të reja apo duhet kohë e prova për t’u bërë mik i yti?

Jam në një moshë që i dalloj menjëherë miqtë, kështu që nuk më duhet kohë t’i pranoj e respektoj si të tillë.

Ku rri zakonisht me miqtë?

Oh,sipasrastit,iftojosemëftojnënështëpi.

Në ç’orë mbyllesh zakonisht në shtëpi? Pra kur mbaron zakonisht dita jote?

Pas orës 20:30, kur nuk jam me aktivitete kulturore, e kur jam në sezon aktivitetesh pas orës 2 pas mesnate.

Kur shkon për të fjetur?

Shumë vonë, e kjo nuk është mirë për shëndetin, por puna ime ma ka prishur regjimin.

Kush është njeriu i fundit që i thua “Natën e mirë dhe gjumë të ëmbël”?

Djali im dhe bashkëshorti.

20

E shtunë - e -diel 13-14 korrik E shtunë e diel 13-14 prill2013 2013 www.mapo.al www.mapo.al

Kaloi pak kohë për të sjellë këtë klip, pasi doja të nxirrja diçka të mirë dhe Limonada ime u prit me shumë entuziazëm nga fansat, të cilët i falënderoj nga zemra”, - tregon Evi. E ndërsa videoklipi i saj shijon më së miri teksa e dëgjon buzë detit e shoqëruar nga ndonjë freskuese, një libër apo miq të mirë, për vete ende nuk i ka nisur pushimet, pasi është e angazhuar me punët në “Radio Fleur”, radion italiane ku Evi punon si spikere dhe gazetare

single and the city

Iva Tiço Kjo rubrikë është trillim. Çdo përkim me ngjarje dhe personazhe realë nuk është aspak i rastit

Evi Reçi

Verë e freskët, si limonadë Videoklipi i saj i fundit “Si limonadë” sjell atmosferë feste dhe të ndjell t’i lësh të gjitha për t’u zhytur në pushime. Evi Reçi zbulon idenë që e çoi te ky klip dhe detajet e realizimit në plazhet e Gjirit të Lalzit

M

e vrullin e këngëtarëve për të pushtuar verën dhe pushimet me hitet e tyre ritmike e të nxehta, Evi Reçi ka preferuar të vijë e freskët... si një limonadë që shijohet nën rrezet e diellit dhe flladin e valëve të detit.

Me këtë këngë ajo dhe bashkëpunëtorët e saj donin të sillnin një rievokim të së kaluarës.

Dhe jo vetëm me stilin e veshjes, ku Evi ngjan me vajzat e këndshme të viteve ’50, por edhe ritmet muzikore. “Ishte një projekt revival i muzikës së viteve ’80-’90 dhe kërkonim të sillnim magjinë, ritmin, ngjyrat e atyre viteve...”

Duket se e ka përhumbur në kujtimet e hershme të fëmijërisë limonada që shijonte duke dëgjuar muzikën e Michael Jackson, Whitney Houston e Madonna-s.

“Ndihem artistikisht e kënaqur nga të gjitha mesazhet tuaja komplimentuese”, - u drejtohet në faqen e saj zyrtare të Facebookut fansave që e çuan në mijëra numrin e klikimeve me t’u publikuar kënga.

Edhe kësaj here ka zgjedhur të bashkëpunojë me shtëpinë diskografike “Threedots Production” drejtuar nga Flori Mumajesi, i cili ka krijuar edhe këtë këngë, ndërsa teksti është shkruar nga Endrit Mumajesi.

Videoklipi që sjell atmosferë festive dhe të ndjell t’i lësh të gjitha për t’u zhytur në pushime është ideuar dhe realizuar nga ‘Max Production’, me pamje nga plazhet e Gjirit të Lalzit, një nga destinacionet e reja më të preferuara për pushuesit.

“Kaloi pak kohë për të sjellë këtë klip, pasi doja të nxirrja diçka të mirë dhe Limonada ime u prit me shumë entuziazëm nga fansat, të cilët i falënderoj nga zemra”, - tregon Evi. E ndërsa videoklipi i saj shijon më së miri teksa e dëgjon buzë detit e shoqëruar nga ndonjë freskuese, një libër apo miq të mirë, për vete ende nuk i ka nisur pushimet, pasi është e angazhuar me punët në “Radio Fleur”, radion italiane ku Evi punon si spikere dhe gazetare, pasi përfundoi studimet në Firence për Shkenca Komunikimi. “Tani ndodhem në Francë me stafin e radios për punë. Pushimet do i nis kur të përfundoj angazhimet këtu”, thotë Evi duke shtuar se i ka planifikuar ca destinacione ku do të pushojë në ditët e gushtit në Itali dhe në jug të Shqipërisë.

Pastaj e presin koncertet që janë projekti i saj i radhës, pastaj albumi për të cilin ka ni-

Kaloi pak kohë për të sjellë këtë klip, pasi doja të nxirrja diçka të mirë dhe Limonada ime u prit me shumë entuziazëm nga fansat, të cilët i falënderoj nga zemra”, - tregon Evi. E ndërsa videoklipi i saj shijon më së miri teksa e dëgjon buzë detit e shoqëruar nga ndonjë freskuese, një libër apo miq të mirë, për vete ende nuk i ka nisur pushimet, pasi është e angazhuar me punët në “Radio Fleur”, radion italiane ku punon si spikere dhe gazetare

sur të punojë dhe të krijojë këngë të reja për t’u përfshirë në të dhe...ndonjë pjesëmarrje në festival në fund të vitit.

Deri atëherë klipi i Evit me vargjet e thjeshta që të mbeten si refren i ditës, muzika ritmike që të bën të kërcesh, do iu shijojë si limonadë e lehtë dhe e freskët pushuesve nën rrezet e diellit...

Zonjë shtëpie po!

Mblesë kurrë më!

J

ua kam thënë ndonjëherë që unë jetoj vetëm në shtëpi? E pra, nëse jo, po e tregoj tani – kam bërë realitet ëndrrën e fëmijërisë, jo për të pasur thjesht një dhomë për vete por një shtëpi të tërë. Kjo nuk do të thotë medoemos që jam kaq e zonja për të fituar lekë (dhe aq e pazonja nuk jam në fund të fundit), por do të thotë që me ndihmën e prindërve (sidomos të gjyshërve, që iu prehtë shpirti në paqe që na lanë një copë truall), unë kam mundur të blej një apartament që përkthehet në pavarësi. Nga ajo lloj pavarësie, me të cilën mund të bësh ç’të duash (shumicën e rasteve të flesh që në 10 e gjysmë e mos të të bezdisë njeri).

Mund të ftosh kë të duash në shtëpi, madje dhe me ditë të tëra. Në fund të fundit, përse të mos ndihmoj ata që kanë nevojë, si për shembull motrën e një shoqes sime, që ka ardhur nga Vlora në kërkim të një pune në Tiranë dhe nuk ka se ku të banojë për momentin?! E ç’më kushton mua ta bujt për disa javë ose muaj?! Plus që vogëlushja (në krahasim me mua, 22 vitet e saj vogëlushe e bëjnë), është mjaft e këndshme, nuk ka lënë cep të shtëpisë pa larë e pa kruar, shtrydh çdo mëngjes portokallet, të dielën bën palaçinkat më të mira në botë dhe…

Dhe shokët e mi kanë lënë mendjen pas saj. Ai më i ngushti ça s’po bën që t’i tërheqë vëmendjen, asaj dhe mua bashkë me të, që si e si të krijohet mundësia që të dalin njëherë bashkë.

Dhe këmbëngulja, vjen dita që shpërblehet, pasi lutet e lutet që ta ftojmë në shtëpi për një çaj, më në fund e ftojmë të dielën pasdite (plani është që pas vizitës në shtëpi, ai do na ftojë për të pirë nga një birrë jashtë, dhe meqë unë do jem e lodhur dhe me dhimbje koke, mikesha ime do dalë vetëm me të).

Ai po normal, merr që në mëngjes në telefon dhe thotë që vjen-që vjen, t’i bëjmë ndonjë gjë të mirë për të ngrënë në darkë.

Pak më vonë vjen dhe një sms ku ai kërkon që mundësisht të gatuajmë kërpudha të mbushura…

Epo mirë, marrim masat që t’i gatuajmë. Kur diku nga pasditja e vonë ai merr në telefon dhe thotë që sikur nuk ka lezet të vijë vetëm dhe po merr dhe atë shokun tjetër, që unë nuk e kam dhe aq mik, por ja që do u bëkërkemi meqenëse ai po më vjen për darkë në shtëpi (ja, po të mos isha kaq e pavarur nuk do kisha kshu sikletesh!)…

Normalisht që nuk e jap veten, por sillem si një zonjë perfekte shtëpie, shtroj tryezën, kujdesem që të shërbej gjatë gjithë kohës, që të pyes mos duan dhe reçel mbi akullore, biskota bashkë me kafetë… Pikërisht teksa pijmë kafetë, i bëj me sy nga ora që ka kaluar dhjetën, me idenë që ai do ta kuptojë që duhet të ngrihen. “Uuuuu- po thotë ai, - sa paska shkuar ora, hapeni pak televizorin se na ikën lajmet”. Dystohemi në divane për lajmet, shohim një palë te Top-i, pastaj mbarojnë ato, fillojnë të tjerat te Klan-i, diskutojmë të gjithë linjën editoriale, po flasim dhe pak se kush do hyjë e kush s’do hyjë te qeveria e re...

Ndërkohë ka filluar një film që është i papam dhe e mbajmë televizorin aty. Hedh sytë nga “vogëlushja” që rri në një cep të divanit dhe kafshon thonjtë (me siguri po mendon se ç’do veshë kur të dalin për birra), pastaj hedh një sy tjetër nga shoku im, të cilit ka filluar t’i varet pak koka (ngrihu pra të hëngërt dhe dil!)...

Një gërhimë e lehtë dëgjohet nga e djathta ime, pikërisht andej nga është ai. Nuk dua ta kthej kokën e ta shoh, sepse po ta bëj e di që mezi do ta përballoj dëshirën që t’ia marr frymën me një jastëk.

Kur befas ndjej një dorë që lehtë-lehtë më kruan kurrizin: shoku tjetër, ai që mbiu sot në shtëpinë time, pa e ftuar unë, me fytyrën më naive në botë sheh filmin ndërkohë që shëtit dorën në shpinën time...

Epo kjo pikë e zezë!!!

Sikur nuk ishim mbledhur për mua sot?!

Mos e kam tepruar me këtë pavarësinë time?!

O mamiiiiiiiiii!!!!!!!!!!!!!!!!!!

botimi

tregimi

Një roman historik ku nuk mungon bota shqiptare

E kaluara e afërt dhe nga aktualiteti i sotshëm në tregimet e para të Ollurit

Miku im ”Admirali” i autorit rumun Liviu Lungu, është një roman historik ku nuk mungon bota shqiptare. Liviu Lungu, ka lindur në Konstancë më 15 prill 1962.

Adil Olluri shkruan prozë, kritikë letrare dhe shkrime të ndryshme për fenomene kulturore.

Që nga viti 2010 është redaktor i revistës letrare ‘Jeta e re’, medium kulturor me traditë gjashtëdhjetekatër vjeçare...

recensë personazh pyetsori shënime vitrina Çdo të shtunë / dielë

www.mapo.al

pyetsori

Miranda Haxhia: Më shumë i dua shkrimtarët kur lexoj ndonjë shkrimtaruc Shkrimtare e vlerësuar me çmime dhe e përkthyer në gjuhë të ndryshme. Për ndonjë që ende nuk e ka lexuar prozën dhe poezinë e saj, zbuloni më parë botën personale të shkrimtares Miranda Haxhia

Historia e Testamenteve nga Konica te Trebeshina Besimi i Prof. Kaltsounis:

Demokracia duhet të mësohet e aplikohet në shkollat shqiptare

Në librin “Demokratizimi i Shqipërisë”, autori Prof.

Theodore Kaltsounis sjell të strukturuar dhe në mënyrë analitike përvojën prej një dekade të punës së tij në vendin tonë. Libri vjen në shqip nga UET Press, në bashkëpunim me Palgrave Macmillan

Kasëm Trebeshina e shkroi testamentin e tij në dy kohë. Ishte i qetë që dorëshkrimet dhe testamentin e kishte lënë në duart e sigurta të mikut të tij Llambi Blido. Mit’hat Frashëri e shkroi testamentin 20 vjet para se të ndahej nga jeta dhe e depozitoi në Gjykatën e shkallës së parë në Tiranë. Testamenti i Konicës për një kohë të gjatë “lundroi” mes dyshimesh nëse ishte trillim apo i vërtetë.

Aida Tuci Historitë e mbijetesës së dorëshkrimeve janë nga më të ndryshmet.

Sidomos kur koha që ndan shkrimin nga botimi është e gjatë. Në një moment të tillë shkrimtari nis e mendon për të ardhmen e dorëshkrimeve të tij. Kasëm Trebeshinës iu deshëm afro 35 vjet për këtë. Gjatë viteve kur shkrimtari nuk arrinte të komunikonte me lexuesin për shkak se letërsia e tij shkonte në kahun e kundërt me letërsinë zyrtare të kohës, mendoi të linte dhe testamentin e tij. Pavarësisht arrestimeve dhe burgimeve të njëpasnjëshme, shkrimtari me sa dukej shihte një dritë në fund të tunelit dhe shpresonte që një ditë vepra e tij do të botohej. E mikluar nga kjo ide, ulet dhe shkruan testamentin e trashëgimisë më të vyer për të: dorëshkrimet. Kështu bëri Kasëm Trebeshina.

Por si çdo testament duhej gjetur vendi dhe njeriu i duhur për t’ia besuar atë. Ndryshe nga shumë shkrimtarë të tjerë, Trebeshina ia besoi

Faqe 21

ruajtjen e dorëshkrimeve e testamentin e tij mikut më të ngushtë, piktorit Llambi Blido. “Ishin kohë të vështira. Në një moment ku vala e arrestimeve kishte filluar u tremba dhe unë dhe mendova t’i largoja nga shtëpia ime dorëshkrimet dhe testamentin që më kishte besuar Kasëmi”, - kujton Llambi Blido në intervistën e tij për MAPO-n”. Mitrush Kuteli në letër-testamentin e tij të gjatë për bashkëshorten Efterpi shkruan ndër të tjera: “Askush të mos më prekë dorëshkrimet e para se të më rritet djali. I vini në arkë, i mbyllni”. Mit’hat Frashëri ishte vetëm 49 vjeç kur shkroi testamentin e tij 20 vjet para se të vdiste. E depozitoi testamentin më 4 mars të vitit 1929 në Gjykatën e Tiranës.

Kopje të testamentit të tij u dorëzoi edhe disa të besuarve miq të tij të ngushtë. Ndër të tjera në testamentin e tij Mit’hat Frashëri shkruante se gjithçka që ai trashëgonte libra, dokumente, dorëshkrime deri dhe mobiliet i linte për krijimin e “Institutit të Albanologjisë”.

22

E shtunë-diel, 13-14 korrik 2013

www.mapo.al

Mit’hat Frashëri: Dua që nga biblioteka ime të mos ç’këputetë gjë

Blido: Dorëshkrimet dhe testamentin e Trebeshinës i fsheha në dollap

Llambi Blido me Kasem Trebeshinën

Kasëm Trebeshina ia dorëzoi testamentin dhe dorëshkrimet mikut më të ngushtë, që i fshehu në shtëpinë e tij për t’ia kthyer ditën që do të dilte nga burgu Kasëm Trebeshina e shkroi testamentin e tij në dy kohë. Në vitin 1975, kur shkroi pjesën e parë të testamentit, ai kishte renditur rreth 103 dorëshkrime origjinale të veprave të tij. “Dy ose tre vjet më vonë- kujton piktori Llambi Blidomë solli dhe pjesën e dytë të testamentit dhe disa dorëshkrime të reja”. Në jetën e tij të trazuar Trebeshina ishte i qetë për një gjë, që dorëshkrimet dhe testamentin e tij e kishte lënë në duar të sigurta. Po si dhe ku u ruajtën ato? Rrëfehet në këtë intervistë Llambi Blido.

Pse jua besoi dorëshkrimet dhe testamentin e tij Kasëm Trebeshina?

Ishim miq të ngushtë dhe takoheshim vazhdimisht. Gjatë këtyre takimeve më kishte lënë një pjesë të mirë të krijimtarisë së tij, kryesisht e lidhur dhe e daktilografuar, përfshirë dhe testamentin. Testamentin e Kasëm Trebeshinës e kam patur unë për shumë vite në shtëpinë time.

Madje testamentin ma ka lënë në dy kohë, se i bëri një shtesë, me sa kujtoj, dy ose tre vjet pasi ma dha. M’i la në besim shumë vite para se të binte në burg.

Po pse, kishte parandjerë ndonjë rrezik?

Ai gjithmonë ishte në rrezik. Mendoj se Kasëmi ishte një njeri serioz, që i mendonte gjërat mirë. Arrestimi u bë shumë vite më vonë, kur i shkroi promemorien Enver Hoxhës, dhe e njëjta letër iu dërgua kopje edhe Mehmet Shehut.

Refuzonte të votonte. Në kohën ku u arrestua, dorëshkrimet dhe testament ndodheshin në shtëpinë time dhe unë i kam mbajtur aty derisa ai doli nga burgu, kohë dhe kur ia dorëzova të zotit gjithçka që më kishte lënë.

Nuk erdhi njeri t’jua kërkonte?

Nuk e dinin se i kisha unë, se po ta dinin, do më merrnin mua bashkë me dorëshkrimet. Në atë kohë mund të hyje në burg për gjëra shumë të vogla, e jo më ta dinin se mbaje dorëshkrimet dhe aq më tepër testamentin e një ‘armiku’ siç konsideronin Kasëmin.

Ku i mbaje të fshehura?

Në një dollap të vjetër rrobash. Po qe se do e merrnin vesh se unë ato dorëshkrime i kisha në shtëpi, nuk do kishin problem për t’i gjetur.

Madje ka qenë një moment i vështirë kur unë u tremba vërtet, sepse kishin filluar të bëheshin arrestime njëri pas tjetrit. Në këtë valë arrestimesh vajta dhe trokita te një miku im tjetër, nga ata miq që i beson gjithçka. Ai është Burhan Cami. Ishte një pasdite dimri. “Jam në hall, - i thashë mikut tim, - se kam në shtëpi dorëshkrimet dhe testamentin e Kasëmit. Si t’ia bëjmë, se kam frikë se mos m’i gjejnë... U shqetësua dhe ai por megjithatë vendosëm që t’i sillja në shtëpinë e tij dhe t’i fshihnim në tavan. Ai kishte shtë-

pi private dhe tavani konsiderohej si vendi më i fshehtë i shtëpisë. Por siç ndodh me çdo njeri, ai momenti i parë i frikës sikur filloi të më dilte dhe nuk i çova dorëshkrimet edhe pse ai u tregua shumë i gatshëm që t’i fshihte.

Thatë se testamentin e shkroi në dy kohë.

Kur jua solli pjesën e dytë të testamentit?

Ka qenë një moment krejt i veçantë. Kasëmi në shenjë proteste reagonte shpesh me greva urie. Zakonisht ai vinte tek unë në fundjavë, por atë ditë erdhi në mesjavë, me sa mbaj mend ka qenë ditë e enjte. Kjo ishte e papritur për mua.

Ishte dyllë i verdhë dhe i tensionuar. Me këtë rast solli dhe pjesën e dytë të testamentit. “Llambi, erdha të takohem se ku i dihet, mund të jetë takimi i fundit”, - më tha. U drodha nga fjalët e tij dhe e pyeta se çfarë kishte ngjarë. Më zgjati pjesën e dytë të testamentit dhe më tha: ‘Këtë do t’ia bashkëngjitësh pjesës së parë që të kam lënë”. Kishte bërë ca ndryshime të natyrës që: Në qoftë se familjarët e mi, gruaja, djali, vajza nuk janë të interesuar për të trashëguar veprën time, atëherë unë ia lë nipit tim. Nëse as nipit nuk i intereson, ua lë shokëve të mi të ngushtë. Atij shoku që dëshiron ta ketë veprën time”. Kjo ishte shtesa. Bashkë me këtë më solli dhe disa dorëshkrime të tjera që unë nuk i kisha. Pas insistimit tim për të kuptuar se çfarë kishte ndodhur, mësova se ai kishte dëgjuar nga dhoma që i shërbente si studio në shtëpi një bisedë mes familjarëve të tij, dhe ndonjëri me fjalët që ka thënë do e ketë fyer etj. Nga ai moment pa u thënë asgjë familjarëve ai kishte vendosur të priste ushqimin. Kur erdhi tek unë për të më sjellë pjesën e fundit të testamentit duhet të kishte kohë pa ngrënë. U përpoqa t’i ndërroja mendim, por kur ai merrte vendim ishte i patundur. Shkova të takoja bashkëshorten që punonte financiere në fermën ‘Gjergj Dimitrov’. Ajo më shpjegoi gjendjen dhe nuk gjente dot rrugëdalje. U ndamë pa asnjë zgjidhje. I vajta dhe një herë të dytë në shtëpi pas disa ditësh dhe gjendja e tij ishte rënduar shumë. Papritur një ditë filloi të hante. Çfarë kishte ndodhur? Nipi i vogël kishte shkuar ta ushqente me lugën e tij dhe ai kishte filluar të hante nga dora e të nipit. Nga ky gjest i të voglit ishte prekur aq shumë, sa kishte hequr dorë nga greva e tij e urisë. Kasëm Trebeshina ishte karakter i vështirë në përgjithësi.

Testamenti i Kasëm Trebeshinës “Përpiluar nga unë, Kasëm Trebeshina, sot, më datë 6. 11 .1975, me qëllim që pas vdekjes sime të gjitha të drejtat mbi dorëshkrimet e mia t’i kenë gruaja ime, Zydie, dy fëmijët e mi, Tatjana dhe Artani, dhe, kur të arrijë moshën madhore, nipi im, Ariel Zarshati. Vullneti im është si më

poshtë: Do të jepet për botim, në çdo kohë që të kërkohet, vetëm romani “Kënga Shqiptare” dhe pas botimit të tij, “Fshati mbi shtatë kodrinat”.

Gjë tjetër nuk do të jepet, cilido që të jetë ai që e kërkon. Kjo rezervë do të mbahet gjersa në Shqipëri të hartohet një program i vërtetë arsimor me një thellim të domosdoshëm në letërsi, gjë që do ta bëjë të kuptueshme veprën time në tërësi. “Kënga Shqiptare” dhe “Fshati mbi shtatë kodrinat” mund të jepet sipas radhës që tregova më sipër, vetëm duke marrë garanci të plotë se nuk do të preket as edhe një gërmë. Ai që e do veprën time, do ta marrë pa vënë dorë në të.

Kësaj porosie trashëgimtarët e mi do t’i përmbahen duke hedhur poshtë çdo leverdi ekonomike. Korrektura mund të bëhet në bazë të rotografisë që do të jetë në zbatim në kohën e botimit të veprës. Nuk do të preken në asnjë mënyrë shenjat e pikësimit dhe do të ruhet distance midis fjalëve, vendosur prej meje.

Trashëgimtarët e mi, të përmendur më sipër, si dhe gjithë nipërit dhe mbesat që do të vijnë më vonë, gëzojnë të gjitha të drejtat e honorareve të veprave të mia dhe nga ana e pagesës janë të lirë të vënë kushtet që do t’u duken më të leverdisshme për veten e tyre. Bashkëngjitur me këtë testament janë dhe listat e veprave si dhe shtojcat që kanë të bëjnë me to. Listat janë në tri faqe të sigluara në fund. Në pamundësi dëshmitarësh, lutem të merret parasysh me besim të plotë firma ime”.

Shënim plotësues “Sot, më 26.08.1976, deklaroj ndryshimet si më poshtë: “Planetiada” do të jetë me pesë vëllime.

Vëllimi i katërt do të jetë “Zhurma e madhe pa vetmi”, e shkruar në dy vitet e fundit. Renditja do të bëhet si më poshtë: Vëllimi I: “Mjegullia”. Vëllimi II: “Meteoritet e kotvanit”. Vëllimi III: “Meteoritet e tjerë”. Vëllimi IV: “Zhurma e madhe pa vetmi” (e padaktilografuar). Vëllimi V: “Kohët para kohëve”. Të shtohen gjithashtu pjesët teatrale që vijojnë: “Froni”, “Gjyqi i fundit”, Komedia “Udhëtime fantastike”nuk është mbaruar. Duke qenë se jam para vdekjes dhe dihen arsyet që më bëjnë të pafuqishëm për të përfunduar dhe plotësuar veprën time, kam bindjen se miqtë e mi që marrin vesh nga punët e artit do të dinë t’i përmbushin detyrimet që rrjedhin nga trashëgimia që lë. Po qe se disa nga trashëgimtarët e mi nuk e pranojnë trashëgiminë që lë ose nuk duan të identifikohen me të, të gjitha të drejtat u kalojnë trashëgimtarëve të tjerë. Po qe se tërhiqen të gjithë, atëherë të gjitha të drejtat u jepen atyre që i marrin përsipër. Ky është vullneti im. E firmos si dhe faqet e tjera dhe ua lë njerëzve që do ta zbatojnë”.

“Me shëndet trupor të plotë, po bënj këtë testament..”- shkruante 20 vjet para se të ndahej nga jeta Mit’hat Frashëri. Në 12 pikat e testamentit të tij, ai shkruan dëshirat e tij që kryesisht lidhen me fatin e librave dhe dorëshkrimeve të tij. “Çë kam pasuri të tundshme ose të patundshme, libra, mobilla, karta, plaçka etj i lë për krijimin e një “Institut Albanologjie” që të jetë një qëndër e studimeve shqipëtare të mprojë, të shvillojë, të qendrësojë dhe të udhëheqnjë studimetë që përkasin Shqipërinë dhe Shqipëtarëtë.”- thuhet në pikën e parë të testamentin I cili vijon: “Dua që nga biblioteka private ime të mis ç’këputetë gjë; të gjitha librat të rrinë tok. Librarija ime dëshironj që të shitet ashtu si është, e tëra bashkë, jo copa copa, dhe, në qoftë e mundurë të mbanjë emërin që i kam dhënë unë” etj.

Testamenti i trilluar i Faik Konicës

Po qe se do e merrnin vesh se unë ato dorëshkrime i kisha në shtëpi, nuk do kishin problem për t’i gjetur. Madje ka qenë një moment i vështirë kur unë u tremba vërtet, sepse kishin filluar të bëheshin arrestime njëri pas tjetrit. Në këtë valë arrestimesh vajta dhe trokita te një miku im tjetër, nga ata miq që i beson gjithçka

Ndodh që për një arsye madhore ose jo të trillohet një testament. Aq më shumë kur bëhet fjalë për një figurë poliglote si Faik Konica. Në fillim të viteve ’90 u botua për herë të parë “Testament”, deri vonë i besuar se ishte shkruar nga Faik Konica. Por shumë vite më vonë vetë autori i atij zbulimi, shkrimtari Nasho Jorgaqi do të botonte shkrimin “Testamenti i Faik Konicës, trillimi dhe e vërteta”, ku zbulonte të vërtetën e hidhur se nuk ekzistonte asnjë testament. “Nga komunikimi me miqtë e mi shqiptaro-amerikanë si A. Athanas, A. Liolin, P. Prifti etj., e për më tepër nga njohja me burimet arkivore do të më rezultonte se F. Konica nuk kish lënë ndonjë testament me shkrim, veç amanetit gojor shprehur Nolit që, kur të vdiste, të kujdesej që trupin e tij ta dërgonin në Shqipëri. Nga të dhënat që mblodha dhe nga hulumtimet e drejtpërdrejta në SHBA m’u bë e qartë se një dokument i tillë nuk ekzistonte…”- shkruan shkrimtari dhe studiuesi Nasho Jorgaqi. Më vonë ai kishte mësuar se ish-studenti që i kishte “shitur” testamentin si të Faik Konicës, i kishte rrëfyer se atë ia kish dhënë një gazetar nga Përmeti, që, sipas arsyetimit të tij, e kish bërë që të sensibilizonte opinionin publik për të sjellë eshtrat e F. Konicës në Shqipëri në kuadrin e proceseve demokratike.

E shtunë-diel, 13-14 korrik 2013

23

www.mapo.al

Pyetësori i Prustit Shkrimtare e vlerësuar me çmime dhe e përkthyer në gjuhë të ndryshme. Për ndonjë që ende nuk e ka lexuar prozën dhe poezinë e saj, zbuloni më parë botën personale të shkrimtares Miranda Haxhia

Tregime Titulli: Shumë rrugë dhe një rënie Autori: Adil Olluri Shtëpia Botuese: Parnas (Prishtinë)

E kaluara e afërt dhe nga aktualiteti i sotshëm në tregimet e para të Ollurit

Miranda Haxhia:

Më shumë i dua shkrimtarët kur lexoj ndonjë shkrimtaruc Cila është ideja jote për lumturinë?

Lumturia është një gjë kaq e çmuar dhe e rrallë, saqë jeta ime është e gjitha një udhë në kërkim të saj. Ka raste që hyn në ndonjë derë, të cilën nuk e kam ditur që kam pasë harruar hapur.

Cila është frika më e madhe?

Mos zgjohem një ditë e verbër. Nuk mund të rri dot pa lexuar.

Kë person të gjallë admiron më shumë?

Një njeri të zakonshëm, mësuesen time të letërsisë, zj.Milika Jaho, gruaja që edhe pa folur më bëri të shikoj përtej mureve të zymta të një kohe kur personaliteti im përpëlitej mes vetëdijes e lirisë intelektuale dhe indoktrinimit.

Cili është ai tipar i të tjerëve që të ngjall mëshirë?

“Uriahipizmi” – shpifja, mashtrimi, shtirja.

E kam njohur te “David Koperfildi” i Dikensit.

Ekstravaganca jote më e madhe?

Të rri një javë pa prekur libër me dorë.

Cili është udhëtimi yt i preferuar?

Udhëtimi brenda ndjesive të mia. Është kaq marramendës, i fshehtë, i mbushur me aventura që kapërcejnë përmasat e çdo lloj udhëtimi.

Në ç’rast mund të gënjesh?

Gënjej çdo fund muaji, kur mbarojnë paret dhe u them fëmijëve: kam ende, mos u shqetësoni.

Personi që përçmon më shumë?

Kam njohur një mjeshtër të shpifjes dhe të intrigës.

Cilat fjalë ose shprehje përdor më shpesh?

E kam në majë të gjuhës shprehjen “o xhan”.

Pengu yt më i madh?

Nuk kam ikur dot nga Shqipëria.

Kur dhe ku ke qenë e lumtur?

Gjithmonë kur troket dera dhe ndiej zërat e fëmijëve, apo bie celulari dhe del emri i tyre. Por ishte e paimagjinueshme lumturia kur njoha të fejuarën e tim biri dhe pashë si shkëlqenin sytë e të dyve.

Në ç’gjendje shpirtërore je tani?

E lodhur nga njerëzit, në një bisedë të heshtur me drurët. Druri është një gjë e këndshme për t‘u menduar para librit. Ai vjen nga pema dhe pemët rriten; pa na kushtuar vëmendje, në lëndina, në pyje dhe pranë lumenjsh –Më pëlqen të mendoj për pemën vetë: së pari ndjesia e thatë, e afërt e të qenit dru, pastaj rrjedhja e ngadaltë e lëngut organik. Jam si pema, plot me mendime paqësore. Do më pëlqente ta rrëfeja secilin veçmas, por diç më pengon… Ku e lashë? Ç‘ishte e

vitrina e librit

gjithë kjo? Pemë? Libër? S‘mbaj mend asgjë. Çdo gjë po lëviz, bie, rrëshqet, shpërbëhet… - a quhet gjendje shpirtërore kjo?

Nëse do të mundeshe të ndryshoje diçka nga vetja, çfarë do të ishte?

Them se jam e druajtur, jam rritur në fshat, mes baltës, pluhurit dhe bukës së misrit. Ende ndiej turpin e drojën që më ka ndjekur qysh atëherë, kur më zbonte shitësja e bukës në qytet duke bërtitur plot mllef: “shkoni fshatarë të ndyrë, hani bukën tuaj!” Dua të mos jem kaq e ndrojtur kur më fyejnë, natyrisht, me forma dhe mënyra më “bashkëkohore”. Të mos u përgjigjem gjithmonë me heshtje e shtangie. Ç’gjë e konsideron arritjen tënde më të madhe?

Botimin e librit “L’ultima porta” (Porta e fundit) me tregime në Itali. Dikush atje e kishte pëlqyer rrëfimin tim. Vërtet ishte një shtëpi e vogël botuese, por për herë të parë mora pare nga libri, nuk pagova.

Po të vdisje dhe të mund të mishëroheshe në një tjetër njeri apo diçka tjetër, çfarë do të doje të ishe?

Do të doja të shndërrohesha në një copë reje, të rrija pezull në qiell, të shikoja fëmijët e mi, kur të ndienin vapë, të errësohesha e t’u lëshoja ca pika shiu deri në faqet e tyre. E të mund t’u fshija ndonjë lot me ato pika shiu. Kur të dëshironin diellin, të shtyhesha më tej. E mendoj shpesh këtë...

Cili është sendi më i çmuar që zotëron?

Kam blerë njëherë në një librari në Itali librin “Cime tempestose”, kushtoi 7.90 euro, por u shpërbë në mija kënaqësi kur e kam lexuar. Kësi gjërash me vlerë, ar, stoli, xhevahire, nuk kam.

Nuk jam mësuar me to.

Cilën quan pikën më të thellë të mjerimit?

Kur njeriu humbet konceptin e së drejtës, kur lëkundet me pasiguri dhe pafuqi midis bindjes se të drejtat janë një dhuratë e perëndisë, apo bindja se të drejtat janë një dhuratë e shoqërisë që mund të shkelen si pasojë e një teke të njëanshme...burimi i të drejtave të njeriut është ligj i identitetit dhe kur humbet të drejtat, ka humbur identitetin.

Ku do të pëlqente të jetoje?

Më mjafton një dhomë, pa asnjë koordinatë.

Ndër veprimtaritë që merresh, cila është e preferuara juaj?

Më magjeps leximi.

Cila është karakteristika juaj më e spika-

tur?

Heshtjet e gjata. Besnikëria.

Veçoria që pëlqen më shumë te një mashkull?

Mençuria dhe fisnikëria.

Veçoria që pëlqen më shumë te një femër?

Ndjenja e së bukurës dhe aftësia për të dëgjuar tjetrin.

Cilët janë shkrimtarët e preferuar?

I kam dashur dhe tradhtuar të gjithë me radhë, gjatë kohës që i kam lexuar. Asnjë nga shkrimtarët që dua nuk ka as email, as celular, vijnë nga kohë të tjera. Me ta ritakohem dhe i dua shumë rishtazi, gjithmonë e më shumë, sa herë dal nga një lexim drobitës i ndonjë shkrimtaruci.

Cili është heroi yt në art dhe kulturë?

Davidi i Mikelanxhelos dhe Rakela, te romani “Çifutka e Toledos”, i Fojhtvangerit. Sidomos kjo e fundit, nuk di ta përshkruaj sa dhe si më ka frymëzuar. Nuk ka masë.

Cilët ke heronj në jetën reale? Është një grua e thjeshtë, e panjohur, mbesa ime, Elda. Prej më se njëzet vjetësh, dashuron, kujdeset dhe i është përkushtuar bashkëshortit të saj, Çimit, të ngujuar në karrige me rrota prej multisklerozës. Sidomos pasioni me të cilin ajo rrëfen për gjithçka bën për të shoqin. Sa më shumë rëndohet nga sëmundja i shoqi, aq më shumë shpreson Elda se do shërohet. E shoqëron në auditorin e universitetit, shëtit me të, e ndihmon dhe mbi të gjitha janë të dashuruar marrëzisht. Kur shikoj Eldën, pyes veten: Pse bëj kaq pak për njerëzit me të cilët kemi ndërtuar historinë e familjes?

Cilat gjërat nuk të pëlqejnë fare?

Nuk duroj dot të shoh filma me luftë shkatërrimtare.

Si do të të pëlqente të vdisje?

Pasi të kem mbaruar së rilexuari paragrafin e fundit të romanit “Lartësitë e stuhishme”, (i mbaj mend edhe tani)- Qëndrova gjatë pranë atyre varreve nën atë qiell dashamirës; pashë fluturat e natës që vërtiteshin mes shqopës dhe zymbylave, ndjeva frymëmarrjen e lehtë të erës përmes barit dhe pyeta veten: kush vallë mund të imagjinonte se ata që flinin nën atë dhe’ të qetë të mund të bënin një g jumë aq të paqetë? – të mbyllja librin dhe të humbitja mes shqopave.

Cila është motoja jote?

Të shkruash është një akt dashurie, gjithçka tjetër është një zhgaravinë - një shprehje e shkrimtarit dhe piktorit francez, Jean Cocteau

Adil Olluri shkruan prozë, kritikë letrare dhe shkrime të ndryshme për fenomene kulturore. Që nga viti 2010 është redaktor i revistës letrare ‘Jeta e re’, medium kulturor me traditë gjashtëdhjetekatër vjeçare. Ai, po ashtu është njëri nga themeluesit e Klubit të Shkrimtarëve të Kosovës, si dhe anëtar nderi i PEN Qendrës. Deri tani ka botuar këto vepra: Trilogji postmoderne (2011) dhe Romani Postmodern shqiptar (2011). Libri i dytë studimor është vlerësuar dhe me Çmimin Vjetor të Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sporteve, për “Veprën më të mirë në fushën e kritikës letrare të botuar brenda vitit 2011”.

Sapo ka dalë në shtyp edhe libri i parë me tregime “Shumë rrugë dhe një rënie”. Vetë autori në promovimin e librit në Prishtinë është shprehur për librin e tij “Shumë rrugë dhe një rënie”, se për t’i shkruar tregimet që gjenden në këtë libër është motivuar nga e kaluara e afërt dhe nga aktualiteti i sotshëm. “Dëshiroj që lexuesi ta ketë në dorë, ta lexojë dhe ta vlerësojë atë”, ka thënë Olluri.

Roman Titulli: Miku im Admirali Autori: Liviu Lungu Përkthyes: Adriana Tabacu Shtëpia Botuese: OMSCA-1

Një roman historik ku nuk mungon bota shqiptare Miku im ”Admirali” i autorit rumun Liviu Lungu, është një roman historik ku nuk mungon bota shqiptare.

Liviu Lungu, ka lindur në Konstancë më 15 prill 1962.

I ati i gjyshes nga ana e nënës, Andrei Vangjeli, tregtar me origjinë nga Krina e Gjirokastrës, mbërriti në Rumani dhe u vendos në Konstancë (1905). Gjyshja e tij, Sevasta, lindur më 1903 në Shqipëri, ishte fëmija i dytë. U martua në Konstancë dhe pati dy vajza, njëra syresh ishte Aretia, e ëma e shkrimtarit Liviu Lungu. Në fëmijërinë e tij kanë lënë gjurmë rrëfimet e gjyshes, legjendat me lëndë shqiptare. Vepra e tij ka marrë vlerësime edhe nga kritikë dhe përkthyes të njohur, si Luan Topçiu. “Në veprat e Liviu Lungut takojmë botën shqiptare të filtruar nga kujtimet afektive të gjyshes, një botë në kufijtë e legjendës dhe surreales. Ndonëse shkrimtari nuk ka qenë asnjëherë në Shqipëri, proza e tij popullohet nga personazhe shqiptare, me peizazhe shqiptare, me dashuri shqiptare etj”, pohon Topçiu.

Roman Titulli: Sëmundja e Atlantidës Autori: Eoin Colfer Përktheu: Elona Mistrovica Shtëpia Botuese: Dudaj

Saga e Artemis Fowl-it vazhdon Eoin Colfer ka lindur dhe është rritur në Wexford, në juglindje të Irlandës. Se si ka ndodhur që ai të shndërrohet në biografin zyrtar të Artemis Fowlit, ende vazhdon të mbetet një mister. Colfer-i vazhdon të këmbëngulë duke thënë se ishin avokatët e Fowl-it ata që ia bënë këtë ofertë. Nga ana tjetër, Artemis Fowl-i betohet se nuk e kishte dëgjuar kurrë më parë të përmendej ky njeri, deri në ditën kur të dy emrat e tyre u shfaqën në kopertinën e biografisë së tij të paautorizuar. Flitet se disa vite më parë ata të dy janë takuar në labirintet e fshehta të Kështjellës së Dublinit. Askush nuk e di me siguri se çfarë ka ndodhur aty, nën tokë, por burime pranë Colfer-it pohojnë se, pasi u kthye nga ai takim, flokët i kishte ngjyrë gri dhe nuk i kishte mbetur asnjë dyshkë në xhepa. Gjithsesi, i pëlqen Artemisit apo jo, biografitë e shkruara nga Colferi kanë pasur një sukses të jashtëzakonshëm dhe janë ngjitur në majat e klasifikimeve në të gjithë botën si dhe kanë fituar një numër të madh çmimesh. Colfer-i vazhdon të jetojë diku në Irlandë, por nuk pranon të tregojë adresën e tij të saktë, sepse nuk ka asnjë dëshirë të ndeshet përsëri me Artemisin apo truprojën e tij, Kryeshërbëtorin.

24

E shtunë-diel, 13-14 korrik 2013

UET PRESS

www.mapo.al

Në librin “Demokratizimi i Shqipërisë”, autori Prof. Theodore Kaltsounis sjell të strukturuar dhe në mënyrë analitike përvojën prej një dekade të punës së tij në vendin tonë. Libri vjen në shqip nga UET Press, në bashkëpunim me Palgrave Macmillan

Besimi i Prof. Kaltsounis:

Demokracia duhet të mësohet e aplikohet në shkollat shqiptare Prof. Theodore Kaltsounis në këtë botim sjell të strukturuar dhe në mënyrë analitike përvojën prej një dekade të punës së tij në Shqipëri.

Autori argumenton idenë e domosdoshmërisë së bashkërendimit të ndërtimit të institucioneve demokratike me zhvillimin e demokracisë “së brendshmi”. Ai analizon modelin e investimit strategjik të demokratizimit së brendshmi të Shqipërisë, një model që Ted e ideoi dhe udhëhoqi si edukator e sociopolitolog, por edhe si qytetar dhe shtetas i tri shteteve me histori të ndryshme zhvillimi të demokracisë.

Ted sjell në këtë manual mendimin e tij se “demokracia nuk importohet, por zhvillohet nga brenda”, se “përkujdesja për ndërtimin e institucioneve demokratike është e pamjaftueshme pa lartësimin e qytetarit”.

Ai përshkruan punën stadiale të bërë në Shqipëri gjatë viteve 1992-2002, ku udhëhoqi me besimin dhe argumentet se shkolla është vendi ku mësohet dhe aplikohet demokracia. Prof.

Kaltsounis përshkruan instrumentet, dimensionet dhe strategjitë e domosdoshme në fushën e edukimit për demokraci.

Përgjatë këtij libri shumë interesant, Prof. Kaltsounis rithekson besimin se të dokumentosh filozofinë, dilemat, paradokset, sfidat, zgjidhjet dhe gjithë itinerarin që kaloi projekti kombëtar “Edukimi për demokraci në shkollën shqiptare”, në vitet 1995-2005, më shumë se detyrim vetjak i ndërmarrë që në vitin 1946, është detyrim profesional për t’i lënë shkollës shqiptare një histori suksesi në fushën e edukimit për demokraci. Ai përshkruan qëllimin, fazat, objektivat, terrenin shkollor shqiptar, ekspertizën shqiptare, ekspertizë që jo vetëm dëshironte, por dhe mësoi të përmbushë qëllimshëm disa nga

dimensionet e edukimit për demokraci në gjithë hapësirën shkollore në Shqipëri.

Prof. Kaltsounis vjen me bilancin e aktiviteteve për demokraci së brendshmi, që u shtrinë në një hark kohor relativisht të gjatë dhe që ngërthyen gjithë sistemin arsimor në mbarë vendin. Ai analizon perspektivat që hapën konferencat kombëtare fokusuar në edukimin qytetar demokratik në shkollë, potencialin që krijuan rreth 2500 mësues të trajnuar në gjithë vendin, shansin që dha botimi i 23 manualeve shkollore mbi demokracinë dhe mësimin e saj, qëndrueshmërinë që solli përfshirja e universiteteve të përgatitjes së mësuesve dhe vijimësinë që solli ngritja e pesë Qendrave Universitare të Edukimit Qytetar Demokratik në Shkodër, Korçë, Gjirokastër, Elbasan dhe Tiranë.

Përgjatë këtij libri, Ted vjen realist dhe inspirues. Ai arsyeton rreth idesë se rruga për të ndërtuar dhe brendësuar demokracinë deri në nivelet e të ndërgjegjshmes, përballet me “kurthet” që ngre e djeshmja. Ted zhvillon dhe mbron idenë se investimet e bëra në fushën e shkencave sociale në shkollë nuk humbasin; ato riciklohen, ripërmasohen, në kontekste të reja. Ai shpjegon pse zgjodhi shkollën, nxënësit, mësuesit dhe tekstet për të zhvilluar mendimin dhe veprimin qytetar e demokratik si rrugë të zhvillimit të demokracisë, ndërkohë që rryma sociopolitologësh ende investohen vetëm në modelimin e institucioneve qeverisëse dhe elektorale si determinantë të demokracisë. Ted ndriçoi një rrugë të re veprimi, që çon në ndryshime afatgjata në kulturën politike qytetare.

Prof. Dr. Milika Dhamo & Prof.

Asoc. Dr. Marjana Sinani

Kanë thënë për librin Valbona Nathanaili, Drejtore, UET Press Me një gjuhë të thjeshtë dhe të sinqertë, në libër përshkruhet teoria dhe praktika e një megaprojekti afro 20-vjeçar për instalimin e demokracisë në Shqipëri nga brenda. Truri dhe mekanizmi lëvizës i tij, autori i lindur dhe rritur në Shqipëri, Theodore Kaltsounis, me mbështetjen e vazhdueshme të Universitetit të Washingtonit dhe të agjencive të ndryshme në ShBA, arrin të krijojë e konsolidojë një rrjet të gjerë qendrash në të gjithë Shqipërinë për mësimin e demokracisë në shkolla. Libri është një leksion i hapur për dashurinë dhe përkushtimin ndaj koncepteve të tilla, si demokracia dhe të drejtat humane, vendlindja dhe origjina, puna në grup dhe vetëmohimi. Faleminderit Ted për këtë leksion!

Prof. Asoc. Dr. Tonin Gjuraj, Rektor, UET Skeda Titulli: Demokratizimi i Shqipërisë.

Demokracia nga brenda.

Autori: Theodore Kaltsounis Përkthyen nga anglishtja: Milika Dhamo & Valbona Nathanaili

Botimet: UET Press

Përgjatë këtij libri, Ted vjen realist dhe inspirues. Ai arsyeton rreth idesë se rruga për të ndërtuar dhe brendësuar demokracinë deri në nivelet e të ndërgjegjshmes, përballet me “kurthet” që ngre e djeshmja

Paradigma e tranzicionit ka qenë paradigma dominuese, që ka ndikuar dukshëm në studimet e ndryshme mbi demokratizimin në Shqipëri.

Libri i Prof. Theodore Kaltsounis, “Demokratizimi i Shqipërisë – demokracia nga brenda” bën një analizë të kësaj paradigme, të mungesës së traditës demokratike në Shqipëri, barrierave, supozimeve, koncepteve dhe hipotezave kryesore që janë zhvilluar gjatë procesit të demokratizimit, si dhe shpjegimin e disa proceseve demokratike në vend.

Asnjë libër ndoshta nuk shpjegon më mirë, më kuptueshëm, më thjesht dhe më qartë sesa ky libër parimet demokratike, vlerat dhe shprehitë demokratike, ku autori nënvizon vlefshmërinë e tyre për shoqërinë dhe politikën shqiptare, një kuadër konceptual të edukimit qytetar demokratik, si dhe rrugën që nisi Shqipëria në përqafimin e këtij edukimi, nëpërmjet projekteve të dobishme të mbështetura në çdo aspekt prej qeverisë së SHBAsë dhe ekspertëve të saj më të mirë në këtë drejtim.

Prof. Asoc. Dr. Fatmira Myteberi

Libri është shkruar me shumë dashuri nga Prof. Kaltsounis dhe është një paraqitje realiste e viteve të një pune gjigante, një shembull i shkëlqyer i një pune kolektive mes specialistësh të apasionuar dhe të përkushtuar, një përvojë nga e cila mund të mësosh shumë. Personalisht mund të them se pjesëmarrja në projekt më zgjeroi horizontin dhe më rriti profesionalisht; për më tepër, më dha mundësinë të kontribuoj në demokratizimin e përmbajtjes dhe praktikave të edukimit në vendin tim, ku qytetarët e thjeshtë janë gjithmonë disa hapa para liderëve të tyre.

hylli i dritës

Peregrinus

Idi, essi,uni

A do t’i hapin dosjet parlamenti i ri?!

Për falje nuk është kurrë vonë

Konformizmi social dhe përgjegjësia e secilit (II)

Ardian Ndreca

Gjergj Meta

Ylli Pango

Pikëpamje profil Economicus Ideologji esse Çdo të shtunë / dielë

profil

Edward Snowden Një jetë plot ambicie, pavarësisht rrjedhës…

New York Times

www.mapo.al

Rrugëtim në debatet, politikat dhe strategjitë e zhvillimit ekonomik (ii) 31 ide për zhvillimin, në një kohë kur Shqipëria ballafaqohet si me shenjat e krizës ashtu dhe me potencialin e kalimit nga vend në zhvillim në vend të zhvilluar, do të jetë një agorë e re në MAPO Weekend. Akademiku dhe ekonomisti Adrian Civici do të sjellë një analizë dhe interpretim të asaj që ka ndodhur, po ndodh dhe pritet të ndodhë. Për t’i dhënë shpjegim sloganit tashmë të famshëm të presidentit amerikan Klinton: It’s the economy, stupid!

Në gjysmën e dytë të shek. XX e deri në ditët e sotme, nga vende të ndryshme, nën ndikimin e konteksteve të ndryshme gjeopolitike e strategjike, ideologjike apo tregtare, janë aplikuar një numër i madh strategjish e politikash zhvillimi të cilat kanë qenë të kushtëzuara nga preferencat ndaj tregtisë së lirë apo proteksionizmit, ndaj shtetit apo tregut, ndaj frymëzimeve liberale e atyre keynesianiste. Çdo vend apo grupe vendesh kanë tentuar t’u përgjigjen sfidave të zhvillimit dhe konjukturave ndërkombëtare me politika specifike zhvillimi. A kanë qenë ato në çdo rast të suksesshme? A i janë përgjigjur tendencave dhe teorive ekonomike të kohës? A shërbejnë si receta

Faqe 25

universale apo qoftë dhe si dështime spektakolare? Çfarë kanë bërë e sugjeruar institucionet më të rëndësishme ndërkombëtare si FMN, Banka Botërore, OBT, UNDP etj., në raport me këto politika dhe rezultatet e tyre?

Strategjitë e industrializimit Aplikimi i këtyre strategjive nga vendet e varfra dhe ato në zhvillim u bë dominues në vitet 1950-1980, duke u bërë kali i betejës dhe simboli i këtyre vendeve në procesin e dekolonializimit të tyre, në garantimin e pavarësisë ekonomiko-tregtare dhe “ecjen me këmbët e tyre drejt zhvillimit”. Shumë nga këto vende, në kontekstin e përgjithshëm keynesianist dhe hegjemonisë ideologjike socialiste...

26

E shtunë-diel, 13-14 korrik 2013

www.mapo.al

Dilema zhvillimi

20

31 ide për zhvillimin, në një kohë kur Shqipëria ballafaqohet si me shenjat e krizës ashtu dhe me potencialin e kalimit nga vend në zhvillim në vend të zhvilluar, do të jetë një agorë e re në MAPO Weekend. Akademiku dhe ekonomisti Adrian Civici do të sjellë një analizë dhe interpretim të asaj që ka ndodhur, po ndodh dhe pritet të ndodhë. Për t’i dhënë shpjegim sloganit tashmë të famshëm të presidentit amerikan Klinton: It’s the economy, stupid!

Rrugëtim në debatet, politikat dhe strategjitë e zhvillimit ekonomik (ii) Sukseset dhe dështimet e politikave

Në gjysmën e dytë të shek. XX e deri në ditët e sotme, nga vende të ndryshme, nën ndikimin e konteksteve të ndryshme gjeopolitike e strategjike, ideologjike apo tregtare, janë aplikuar një numër i madh strategjish e politikash zhvillimi të cilat kanë qenë të kushtëzuara nga preferencat ndaj tregtisë së lirë apo proteksionizmit, ndaj shtetit apo tregut, ndaj frymëzimeve liberale e atyre keynesianiste. Çdo vend apo grupe vendesh kanë tentuar t’u përgjigjen sfidave të zhvillimit dhe konjukturave ndërkombëtare me politika specifike zhvillimi. A kanë qenë ato në çdo rast të suksesshme? A i janë përgjigjur tendencave dhe teorive ekonomike të kohës? A shërbejnë si receta universale apo qoftë dhe si dështime spektakolare? Çfarë kanë bërë e sugjeruar institucionet më të rëndësishme ndërkombëtare si FMN, Banka Botërore, OBT, UNDP etj., në raport me këto politika dhe rezultatet e tyre?

Strategjitë e industrializimit Aplikimi i këtyre strategjive nga vendet e varfra dhe ato në zhvillim u bë dominues në vitet 19501980, duke u bërë kali i betejës dhe simboli i këtyre vendeve në procesin e dekolonializimit të tyre, në garantimin e pavarësisë ekonomiko-tregtare dhe “ecjen me këmbët e tyre drejt zhvillimit”. Shumë nga këto vende, në kontekstin e përgjithshëm keynesianist dhe hegjemonisë ideologjike socialiste të “bllokut lindor” me Bashkimin Sovjetik në krye që mbizotëronte në vitet 1945-1980, favorizuan rolin e Shtetit, voluntarizmin politik në ekonomi, dhe mbi të gjitha nocionin e “kapjes së kohës së humbur dhe vonesave në industrializim”.

Nën ndikimin edhe të tezave të ekonomistit të njohur të zhvillimit Arthur Lewis, mjaft nga këto vende “privilegjuan industrinë dhe neglizhuan bujqësinë” duke patur si argumente kryesore se “industria krijon efekte zinxhir dhe ndihmon në zhvillimin e sektorëve të tjerë, sjell progresin teknik dhe specializimin e fuqisë punëtore, ndërkohë që bujqësia është një sektor arkaik, me potenciale të ulëta prodhuese dhe shumë i pasigurt në rezultatet e saj”.

Pyetja themelore që u shtrua përpara vendimmarrësve politikë dhe ekspertëve të politikave të zhvillimit në këtë periudhë ishte: në cilat degë të industrisë duhej investuar dhe përse? Dy qëndrime apo teza u përplasën fort në lidhje me këtë dilemë. Teza e ekonomistëve Ragnar Nurske dhe Paul Rosenstein-Rodan, të cilët të mbështetur në “ligjin e Say-t” dhe teorinë neoklasike, privilegjonin domosdoshmërinë e “një rritje ekonomike të ekuilibruar”, d.m.th, shpërndarjen e barabartë të investimeve në të gjitha degët kryesore të indus-

trisë në mënyrë që të sigurohet ekuilibri i duhur ndërmjet kërkesës dhe ofertës, si dhe të evitohen dizekuilibrat ekonomikë”. Përballë tyre qëndronin dy ekonomistë të tjerë me reputacion të lartë ndërkombëtar si Albert Hirschman dhe Francois Perroux të cilët “mburrnin rritjen ekonomike të dizekuilibruar duke sugjeruar përqendrimin e investimeve vetëm në sektorët motor apo lokomotivë të ekonomisë”. Kjo politikë tentonte të eliminonte “shpërdorimin e kapitaleve në ato degë të industrisë që nuk kishin ndikim të shpejtë dhe eficent mbi ekonominë” dhe njëkohësisht të privilegjonte degët e industrisë që “shkaktonin efekt domino në ekonomi, kryesisht industria e rëndë”.

Në thelb, të dy këto propozime, ishin dakord dhe sugjeronin se “do të ishte Shteti aktori kryesor në implementimin këtyre strategjive”, pavarësisht nëse privilegjohej njëra apo tjetra prej tyre.

Zhvillim bazuar në tregun e brendshëm apo specializim “tregtar”?

Grupi i dytë i dilemave dhe debateve u përqendrua në faktin nëse politikat e zhvillimit dhe ato industriale duhej të “bazoheshin në tregun e brendshëm dhe zhvillimin e pastër me profil kombëtar, apo në specializimin në emër të eksporteve dhe tregut ndërkombëtar?”. Dilemat buronin nga fakti se tashmë në botë ekzistonin mjaft shembuj negativë për efektet e politikave të mbështetura tek eksportet dhe specializimi i thelluar i ekonomisë së një vendi.

Një grup vendesh me në krye Algjerinë, Indinë, Egjiptin, Tunizinë, dhe Shqipërinë (e cila nuk pranonte absolutisht versionin e investimeve me borxh të jashtëm duke e kamufluar këtë me “ndihmat dhe bashkëpunimin me vendet motra e mike socialiste)”, nën influencën e eksperiencës sovjetike, ndoqën rrugën e “ngritjes dhe ndërtimit të industrisë nëpërmjet politikave voluntariste shtetërore dhe planifikimit të centralizuar, duke eliminuar totalisht tregun dhe privilegjuar shtetin si “përcaktuesin e sektorëve strategjikë industrialë ku do investohet masivisht për zhvillimin. Kjo filozofi bazohej në prioritizimin e mëposhtëm: së pari financohej e zhvillohej industria e rëndë dhe prodhimi i makinerive e mjeteve të prodhimit, pastaj industria e lehtë dhe bujqësia, dhe në fund shërbimet dhe konsumi.

Vendet që preferuan “versionin e dytë, atë të pjesëmarrjes aktive në tregtinë ndërkombëtare”, u mbështetën më shumë në parimet e teorisë neoklasike të avantazheve konkurruese, duke qenë relativisht më të suksesshme se vendet e grupit të parë që preferuan industrializimin e brendshëm.

Strategjia e tyre bazohej në “disponibilitetin e

Presidenti i UET, Prof. Dr. ADRIAN CIVICI

U duk sikur FMN u dorëzua përballë qëllimit kryesor të ekzistencës së saj që ishte “garantimi i stabilitetit financiar ndërkombëtar”. Ekonomisti amerikan Joseph Stiglitz, çmimi Nobel në ekonomi për vitin 2001, u bë figura simbol e kritikave ndaj programeve të axhustimit strukturor dhe institucioneve ndërkombëtare si FMN e Banka Botërore. Megjithëse deri në vitin 2000 Stiglitz kishte qenë zv/ President i Bankës Botërore dhe kryeekonomisti i saj, ai i adresoi kritikat e tij ndaj “kuptimit liberal të absolutizuar që këto institucione kishin për zhvillimin”, ndaj “fanatizmit të tregut” që ato predikonin, ndaj “shock terapy” që ato e servirnin dhe impononin si “zgjidhja magjike” për të gjitha vendet pa dallim.

bollshëm të burimeve natyrore (sidomos naftës, gazit, mineraleve, pyjeve,etj.). Të ardhurat financiare nga eksportimi masiv i tyre duhej t’iu krijonte këtyre vendeve mundësinë që të importonin masivisht teknologji dhe linja industriale prodhimi. Strategjitë industrializuese që bazoheshin tek “zëvendësimi i importeve me prodhimin vendas” u zbatuan gjerësisht në pothuajse gjithë vendet e Amerikës Latine, Azisë dhe Afrikës. Në thelb të tyre qëndronin “platforma e komisionit ekonomik për Amerikën Latine”, teoria e “proteksionizmit edukues” të ekonomistëve Raul Prebisch dhe Friedrich List, sipas së cilëve, proteksionizmi edukues duhet të kishte për objektiv mbrojtjen dhe forcimin për një periudhë afatmesme të tregut të brendshëm, në mënyrë që në periudha afat-gjatë këto vende të hynin të konsoliduara në tregtinë ndërkombëtare, të ishin sa më të barabartë dhe të përfitonin njësoj si vendet e zhvilluara prej saj.

Vende si Brazili, Kili, Meksika, Hong Kongu, Malajzia, Tailanda, Koreja e Jugut, Tajvani etj., privilegjuan konceptin e “zëvendësimit gradual të eksporteve të lëndëve të para e produkteve të thjeshta me eksporte të produkteve industriale” u përfshinë totalisht në këtë filozofi zhvillimi. Substanca e kësaj strategjie veçanërisht zhvillimin e tregjeve të brendshme, hartimin e politikave rishpërndarëse efektive të të ardhurave, realizimin e reformave agrare, politika tregtare proteksioniste, financime masive kryesisht me origjinë nga jashtë në formën e borxheve,etj.

Shkaqet e një dështimi spektakolar Mbas 3 dekadash “entuziazmi”, rezultati ishte

E shtunë-diel, 13-14 korrik 2013

dëshpërues: pothuajse të gjitha këto politika dështuan. Megjithëse në fillimet e tyre u duk se këto strategji zhvillimi po jepnin rezultate pozitive dhe vende si Brazili, India, Meksika, Algjeria, Egjipti, po i realizonin objektivat e tyre duke i dhënë të drejtë të drejtë teoricienëve të zhvillimit (prodhimi industrial u diversifikua, aparatet prodhuese industriale u zgjeruan dhe modernizuan, prodhimi dhe konsumi për banor u shtua etj.), në fund të viteve 1970 bilanci i tyre rezultoi tejet negativ.

Këto strategji zhvillimi, të cilësuara si “shpëtimtare” për këto vende nuk arritën të krijojnë një proces të qëndrueshëm rritje ekonomike dhe zhvillimi, nuk arritën të reduktonin varfërinë dhe eliminonin diferencat e mëdha sociale në këto vende, nuk mundën të zëvendësonin importet me prodhimin vendas dhe aq më pak të shtonin fuqinë eksportuese të këtyre vendeve.

Shkaqet dhe mësimet e nxjerra nga ky dështim janë tashmë të evidentuara : dobësitë dhe moszhvillimi i tregut të brendshëm nuk krijoi kërkesën e duhur për produktet industriale; prodhimet e tyre “industriale” nuk kishin cilësinë e duhur për t’u shitur në tregjet ndërkombëtare dhe mbetën stoqe; bujqësia që shërbente si sektor bazë për të siguruar financimin e industrisë u degradua tërësisht; krizat e naftës në vitet 1970 dhe degradimi apo destabilizimi i çmimeve në tregjet ndërkombëtare dhe politikat proteksioniste të vendeve të zhvilluara i destabilizuan financat e tyre; këto vende nuk mundën të sigurojnë investimet e duhura për të financuar importin e teknologjive të reja të domosdoshme për të ngritur industri moderne, por u varën shumë nga teknologjitë e vjetra sovjetike e kineze që i gjenin lirë ose i përfitonin si ndihma (rasti kombinatit metalurgjik të Elbasanit në Shqipëri ndërtuar në vitet 1960-‘70 është evident); këto vende u gjendën shumë të varura nga shumëkombëshet ndërkombëtare duke u shndërruar në “vende repartesh prodhimi e montimi”; shumë financime u përdorën pa efektivet e thjesht si shenjë e madhështisë duke ndërtuar objekte të panevojshme e mjaft të kushtueshme që u cilësuan si “katedralet e shkretëtirës”. Ekonomistët liberalë neoklasikë i përmblodhën në tre elemente të rëndësishme shkaqet e dështimit: shtet kudoprezent që mbyti tregun; specializim industrial voluntarist dhe mjaft i vjetruar; politika zhvillimi tërësisht jashtë kontekstit të tregtisë dhe tendencave ndërkombëtare. Kriza aziatike e vitit 1997 ishte gongu final i fundit të këtyre strategjive zhvillimi.

Rikthimi i frymës liberale: shpërthimi i krizës së borxheve Në vitet 1980 verifikohet një rikthim në teoritë

27

www.mapo.al

“liberale e neoklasike” të zhvillimit, të kushtëzuara e uniformizuara nga institucionet ndërkombëtare si FMN, Banka Botërore e OBT. Në fund të viteve 1970 dhe fillim të viteve 1980-të, u shfaq problemi i “borxhit të vendeve në zhvillim” i cili në këto vite ishte rritur mbi 12 herë. Si pasojë e presioneve për të financuar industritë, zhvillimin e infrastrukturave të mëdha dhe tregtinë e tyre këto vende kishin marrë masivisht borxhe tek tregjet financiare ndërkombëtare, tek shtete të ndryshme të zhvilluara, tek institucione ndërkombëtare si FMN e Banka Botërore etj. Fenomeni i mbështetjes tek borxhet u favorizua shumë edhe nga situata ndërkombëtare, veçanërisht e dollarit amerikan i cili në këtë periudhë ishte “mjaft i bollshëm, i aksesueshëm lehtësisht dhe me norma interesi mjaft të ulëta”. Por, në vitin 1979, si pasojë e një vendimi të Reserve Federale amerikane (Fed, ose banka qendrore amerikane) e cila ndërhyri me një “goditje monetariste” për të luftuar inflacionin, duke ngritur përqindjet bazë të interesit për dollarin. Ky vendim bëri që të shtrenjtoheshin menjëherë të gjitha borxhet e mëparshme të kontraktuara në dollarë, aq më tepër që edhe çmimet e lëndëve të para dhe eksporteve kryesore të vendeve në zhvillim u ulën ndjeshëm si pasojë e krizave së naftës dhe tronditjes së tregjeve të lëndëve të para. Meksika në 1982, dhe pastaj Brazili dhe Argjentina u bënë viktimat e para të “krizës së borxheve”. E gjithë dekada 1980-1990 u konsiderua si “humbja më e madhe e politikave dhe strategjive të zhvillimit të ndjekura deri në këtë moment nga vendet në zhvillim dhe ato të varfra”.

Zgjidhja e vetme e pranuar për të dalë nga kjo situatë bllokimi u gjet “politika e axhustimit strukturor” e FMN dhe Bankës Botërore dhe “kushtëzimet e forta” që ajo përmbante për vendet në krizë. Fjala çelës u bë “stabilizimi” që nënkuptonte aplikimin e politikave e masave konjukturore e strukturore që këto vende duhet të zbatonin për të patur mundësi që të paguanin borxhet dhe financonin në vazhdim zhvillimin e tyre. Tani e tutje, vetëm modeli liberal pranohej si rruga e vetme e zhvillimit. Në vitet 1980-të, politikat e “Axhustimit strukturor” i rikthyen institucionet ndërkombëtare në objektivin e tyre primar “garantimi i stabilitetit financiar ndërkombëtar” dhe aplikimin e metodave strukturore për të modifikuar strukturat e zhvillimit ekonomik të vendeve të varfra e atyre në zhvillim

në mënyrë që të dalin nga mos-zhvillimi”, parashikuar që në statutin e tyre të vitit 1944. Teoritë dominuese mbi zhvillimin u mbështetën në dy hipoteza bazë : mos-zhvillimi dhe politikat industriale dështuan si pasojë e prezencës shumë të lartë të shtetit në ekonomi në dëm të tregut; dhe, hapja dhe përfshirja e pakët në tregtinë ndërkombëtare. Plani i institucioneve ndërkombëtare që synonte eliminimin e kësaj gjendjeje dhe adoptimin e masave strukturore që do favorizonin zhvillimin u sintetizua në “Konsensusin e Washingtonit”, shprehje e formuluar për herë të parë nga ekonomisti amerikan, James Willianson, për të përkufizuar në tërësinë e tyre masat strukturore të kushtëzuara nga FMN dhe Banka Botërore përpara se të ofronin borxhe e financime të reja për vendet në zhvillim dhe ato të varfra. Kushtet e tyre përmblidhen në tri elemente thelbësore: liberalizim-privatizim-derregullim. Kushtet u përmblodhën në 10 masa të domosdoshme për t’u zbatuar nga vendet në nevojë: deficite buxhetore të ulëta nën 2%/PBB; shpenzime publike të orientuara kryesisht drejt sektorëve si arsim, shëndetësi, infrastrukturë; lehtësim i ngarkesës fiskale; përqindje interesi që përcaktohen vetëm nga tregu; regjim fleksibël për kursin e këmbimit; eliminim i masave proteksioniste në ekonomi e tregti; hapje sa më e madhe ndaj investimeve të huaja direkte; privatizime masive; derregullim të tregjeve; krijimi garancive dhe mbrojtja e të drejtave të pronësisë. Të gjithë këto masa synonin arritjen e tre objektivave madhorë: hapjen e këtyre vendeve ndaj tregtisë ndërkombëtare (promovimin e eksporteve); krijimin e bankave qendrore të pavarura dhe krijimin e fushës së veprimit për politikën monetariste dhe luftimin e inflacionit; zëvendësimin e

ndërhyrjes publike dhe planifikimit me tregun e lirë që përcaktonte çmimet dhe alokimin e burimeve. Duke filluar që nga viti 1992, mbas kontakteve të para dhe vendosjes së marrëdhënieve me FMN, edhe Shqipëria u fut tërësisht në këtë sistem duke u cilësuar edhe si “nxënësi i mirë i FMN-së”.

Të gjitha politikat kryesore ekonomike e financiare të Shqipërisë të viteve 1992-2008, u përcaktuan nga marrëveshjet me FMN dhe Bankën Botërore nën frymën e konsensusit të Washingtonit Politikat e axhustimit strukturor, teoritë e ekonomistit liberal monetarist Milton Friedman si dhe platforma e “Chicago boys” dominuan tërësisht strategjitë e zhvillimit në vitet 1980-2000.

Mbi 100 vende të botës, nën drejtimin apo diktatin e FMN dhe Bankës Botërore iu nënshtruan tërësisht atyre. Mbas vitit 1995, me krijimin e Organizatës Botërore të Tregtisë (OBT) si pasardhëse e GATT, u shtua dhe një postulat tjetër : zhvillimi kalon vetëm nga hapja totale ose liberalizimi i plotë i tregjeve ndaj tregtisë botërore. Sipas teorisë neoklasike, kjo hapje e plotë do të kthehej shpejt në një faktor specializimi, produktiviteti dhe transferimi teknologjish e teknikash moderne prodhimi për vendet që aplikonin pa rezerva platformën e OBT. Pikëpyetjet e modelit të axhustimit strukturor Megjithë rezultatet mjaft të mira të arritura nga shumë vende që zbatuan programet e axhustimit strukturor, në fund të viteve 1990 u shfaqën dhe mjaft probleme të tilla si: hiperinflacioni në vende të Amerikës Latine, i cili ndëshkonte veçanërisht shtresat e varfra dhe vulnerabël të shoqërisë; rritja ekonomike nuk arriti shifrat e shpresuara; prishja e sektorit publik dhe ulja drastike e shpenzimeve publike degradoi sektorë si arsimi apo shëndetësia; borxhet u shtuan dhe buxhetet e mjaft vende u vunë nën presion për të reduktuar shpenzimet publike e larë borxhet; zhvillimi i ekonomisë informale dhe korrupsionit; lindja e mafies ekonomike që “bleu” shtetin dhe politikën etj. Vetëm një grup relativisht i vogël vendesh që konsideroheshin relativisht të zhvilluara apo si “ekonomi emergjente” arritën të kishin përfitime maksimale nga paketat e axhustimit strukturor.

Kritikat ndaj “ndërhyrjes së institucioneve financiare në politikat dhe strategjitë e zhvillimit” arritën kulmin e tyre në fundin e viteve 1990 dhe fillimin e viteve 2000 si pasojë e disa krizave kryesisht financiare që ndodhën në vende si : Meksika në 1995, vendet aziatike në 1997, Shqipëria 1997, Rusia në 1998, Brazili në 1999, Argjentina në 2002.

U duk sikur FMN u dorëzua përballë qëllimit kryesor të ekzistencës së saj që ishte “garantimi i stabilitetit financiar ndërkombëtar”. Ekonomisti amerikan Joseph Stiglitz, çmimi Nobel në ekonomi për vitin 2001, u bë figura simbol e kritikave ndaj programeve të axhustimit str ukturor dhe institucioneve ndërkombëtare si FMN e Banka Botërore. Megjithëse deri në vitin 2000 Stiglitz kishte qenë zv/President i Bankës Botërore dhe kryeekonomisti i saj, ai i adresoi kritikat e tij ndaj “kuptimit liberal të absolutizuar që këto institucione kishin për zhvillimin”, ndaj “fanatizmit të tregut” që ato predikonin, ndaj “shock terapy” që ato e servirnin dhe impononin si “zgjidhja magjike” për të gjitha vendet pa dallim.

28

E shtunë-diel, 13-14 korrik 2013

Hylli i dritës

Peregrinus

Fenomeni i nostalgjisë në vendet e ish Lindjes komuniste njihet, madje për të gjermanët kanë nxjerrë edhe nji term të posaçëm: Ostalgie, nostalgjia për Lindjen.

Prandaj unë nuk shpresoj shumë që dikush që është ende gjallë të kërkojë falje, pasi më shumë do të priret të justifikojë, por ndoshta ndonjë bir a bijë duke shkuar në Spaç, Burrel, Porto Palermo, kur të lexojë historitë e “Rrno për me tregue” të patër Zef Pllumit...

Ardian Ndreca

A do t’i hapin dosjet parlamenti i ri?!

I kena ra në qafë e me të drejtë Berishës për mungesën e vullnetit politik për hapjen e dosjeve, pra për nji ligj të lustracionit që ta çlironte ndërgjegjen e shqiptarëve, për aq sa mund të çlirojë kënd nji ligj pozitiv, prej së kaluemes komuniste. Kreu i PD-së i qëndroi së vetes deri në fund dhe nuk i hapi dosjet, madje promovoi dhe u dha poste tepër të nalta deri në minutat e fundit të pushtetit ish hetuesve dhe ish funksionarëve të drejtësisë komuniste. Kah ana tjetër asht e dijtun prej kohësh se ndër rradhët e politikës shqiptare, ashtu si edhe në administratën publike, sillet nji numër i konsiderueshëm ish informatorësh të Sigurimit.

Ky hiatus antidemokratik nuk ia ka vra as synin dhe as veshin atyne demokratëve të ndezun që s’lanë gja pa qitë për gojet kundër regjimit hoxhist por kur bahet fjalë për veprime konkrete heshtin turpshëm. Në këto dekada dosjet janë përdorë, janë shfrytzue dhe vijojnë me qenë nji kapital i çmueshëm për ata që kanë pasë akses në këtë minierë handrakut moral.

Na bane përshtypje të mirë deklaratat e Avokatit të Popullit këto ditë, i cili shprehej për nevojën e nji ligji të lustracionit që të rregullojë edhe çeshtjen e dosjeve. Avokati shprehej se do t’i bashkangjitej shoqnisë civile në hartimin e nji ligji të ri. Tingllonte paksa i çuditshëm fakti që Avokatit i kishte pasë ardhë kjo ide mbas nji vizitet në Gjermani dhe mbas eksperiencës që kishte pasë tue vizitue edhe vendin ku ruhen dosjet e STASI-t! A thue asht e nevojshme për me u sensibilizue për nji çeshtje kaq të randësishme me marrë mundimin e me shkue deri në Gjermani? Në Shqipni ka 20 vjet që flitet për ketë gja e vetëm kjo do të kishte mjaftue me pasë lëvizë sadopak vendit deri tashti. Megjithatë, ma mirë vonë se kurrë.

Shpresojmë që shoqnia civile, e cila tek ne për shumëkend, përfshi edhe të nënshkruemin, asht nji entitet abstrakt pa konsistencë të mirëfilltë, të lëvizin!

Deri tashti as ajo, as OJQ-të e mjera së bashkut me fondacionet e shoqatat e padukshme, që nuk bajnë tjetër veçse thithin pare fondacionesh, individësh dhe qeverishë të hueja, nuk e kanë marrë mundimin me ba diçka konkrete. Roli i pakuptimtë i gjithë kësaj yjësie të shueme u pa krejt qartë gjatë grevës së ish të përndjekunve politik vitin që shkoi, ku edhe vetë Avokati i Popullit shkëlqeu me qëndrimin e tij tejet periferik e kuptimpakët. Shoqnia civile tek ne asht e pafuqishme si nji “e” pazane që shtrihet prej Konispolit në Vermosh. Prandaj lustracionin mund ta bajë vetëm nji vullnet i fortë politik dhe askush tjetër.

Lustracion rrjedh prej lustratio të latinëve, skaj që shenjonte nji ceremoni purifikuese; kjo e fundit presupozon në historinë e besimeve vetëndërgjegjsimin rreth nji faji. Tek ne subjektivisht nuk mund të flitet për vetëndërgjegjsim dhe për ndjenjën e fajit, pse ende kurrkush

prej ish nomenklaturës komuniste nuk ka kërkue falje për vuejtjet që ka shkaktue. Sot mikrofonin e kanë marrë rishtas në dorë Nexhmije Hoxha, Kristofor Martiro, Dilaver Bengasi etj., pra ideologët e krimit, hetuesit, kriminelat e gjithë zarbot që vritnin e pritnin të mbrojtun prej nji regjimi çnjerzor.

Mjerisht shqiptarët, të gatshëm me u vra vlla me vlla për nji vijë ujit e për do gardhiqe, janë gati me durue si deve të topituna prej të nxehtit gjithë ketë spektakël të ndytë që ua servirin mediat imorale. Çfarë ndjenjë fajit dhe çfarë purifikimi mund të kërkojmë kur ndërgjegja e do

Tashma detyra për nji ligj të ri të lustracionit i takon Edi Ramës. Shpresojmë ta bajnë sa ma parë dhe sa ma mirë, nuk i mungojnë as votat në parlament dhe as modelet legjislative. Me nji akt të tillë do të kishte rastin me i tregue të gjithëve se partia e tij s’ka lidhje me të kaluemen por don vërtet nji rilindje, e në rastin e lustracionit rilindja kalon përmes ndërgjegjsimit të fajit dhe ndërshkimit moral të fajtorëve. Për pajtim nuk ka nevojë, pse jemi popull pa ndërgjegje historike, çdo vit mësimet i nisim te abetarja. shkarthave këtej e andej kufinit politik ndien sot nostalgji për Enver Hoxhën dhe kohën e tij!

Fenomeni i nostalgjisë në vendet e ish Lindjes komuniste njihet, madje për të gjermanët kanë nxjerrë edhe nji term të posaçëm: Ostalgie, nostalgjia për Lindjen.

Tek ne, që ishim karikatura e komunizmit, shihet sot edhe karikatura e Ostalgisë e përfaqsueme prej këtyne kriminelave të papenduem që justifikojnë krimet e veta dhe mundohen me nxjerrë në pah anët gjoja të mira të atij sistemi.

Tashma detyra për nji ligj të ri të lustracionit i takon Edi Ramës.

Shpresojmë ta bajnë sa ma parë dhe sa ma mirë, nuk i mungojnë as votat në parlament dhe as modelet legjislative. Me nji akt të tillë do të kishte rastin me i tregue të gjithëve se partia e tij s’ka lidhje me të kaluemen por don vërtet nji rilindje, e në rastin e lustracionit rilindja kalon përmes ndërgjegjsimit të fajit dhe ndërshkimit moral të fajtorëve. Për pajtim nuk ka nevojë, pse jemi popull pa ndërgjegje historike, çdo vit mësimet i nisim te abetarja.

www.mapo.al

Gjergj Meta

Për falje nuk është kurrë vonë Do doja të veçoja dy ngjarje që më kanë mbetur në mendje këtë javë. E para, ardhja në Shqipëri e të birit të një ushtari nazist, i cili mori pjesë në përkujtimin e masakrës së Borovës.

Për këtë pati edhe një shkrim, si gjithmonë ekselent, të të nderuarit Prof. Sami Repishti në gazetën Panorama. Ngjarja e dytë ishte përkujtimi i masakrës së Srebrenicës në Bosnje, që u krye para 18 vjetësh.

Këto dy ngjarje më shtynë të reflektoj.

Gjesti i Anton Burger, duke ardhur në Shqipëri, tregoi ndërgjegjen e një populli që ende ndjen damkën e shëmtuar të një të kaluare tragjike e ndjehet përgjegjës. Kam pasur rastin të shoh në dimër kampin e përqendrimit të Dachaut në Munich e të prek me dorë shenjat e torturave e masakrës që u bë mbi shumë njerëz vetëm pse ishin kundër regjimit, vetëm pse kishin një besim të ndryshëm, një etni apo një orientim seksual të ndryshëm. Ajo strukturë, ende e frikshme, pothuaj instinktivisht të nxiste të thoshe për nga brenda: kurrë më! Gjesti i Antonit tregoi jo vetëm një qytetërim, por edhe një ndjeshmëri mbi të cilën duhet të ngrihen shoqëritë e së ardhmes, sidomos ata që mëtojnë hyrjen në strukturat e Bashkimit Europian.

E njëjta gjë më ndodhi ndërsa përcillja disa shëmbëllime të përkujtimit të Srebrenicës: varre të bardha, gratë myslimane që qanin mbi varret apo arkivolet e të afërmve të tyre e shumë dhimbje. Pse e gjitha kjo?

Në emër të etnisë, fesë apo racës….

Srebrenica, në zemër të Europës, u bë shfaqja më e shëmtuar pas Luftës së Dytë Botërore e një genocidi. Ajo mbetet, dhe duhet të mbetet, shenja e përkujtimi i një Holokausti bashkëkohor që duhet të bëjë me turp ata që e kanë kryer, por edhe ata që nuk e ndalën. Për këtë duhet të ketë jo vetëm drejtësi, por edhe reflektim, pasi pa reflektim drejtësia mbetet një ligj i ngurtë që ndëshkon, por nuk shëlbon.

Në gjeopolitikën ballkanase sot më shumë se kurrë kemi nevojë që popujt të gjejnë rrugën e paqes ndërmjet tyre, kjo jo vetëm për shkak të së kaluarës, por dhe të së ardhmes. E kaluara kërkon pajtim që të shërohet e po ashtu e ardhmja që të ndërtohet. Një e ardhme që popujt ballkanas duan ta ndërtojnë brenda kontinentit të vjetër europian, jo vetëm gjeografikisht, por edhe sociologjikisht e politikisht. Falja e pajtimi janë ato vlera që edhe pse tejkalojnë nganjëherë aftësitë njerëzore e kërkojnë një “më shumë” hyjnore, mbeten thellësisht njerëzore, i përkasin njeriut e janë përbërësit më të mirë të një jete njerëzore të plotë.

Ne kaluam një periudhë genocidi si popull gjatë regjimit komunist. Pa dashur të përsëris çfarë mjeshtërisht ka thënë profesor Repishti, ndjehet nevoja ende sot e kësaj dite për

shpirtra të paqtuar. Por kur dhe si do të vijë kjo gjë? Ende sot ne nuk kemi asnjeri të paktën publikisht të ketë kërkuar falje për krimet e komunizmit. Ka një përpjekje, që doli në pah edhe këto ditë, për hapjen e dosjeve dhe kësaj nisme në këtë moment iu bashkua edhe Avokati i Popullit.

Hapja e dosjeve të kohës së komunizmit duhet, sipas këndvështrimit tim, të shoqërohet me dy lloj sjelljesh: dashuria për të vërtetën dhe dashuria për njeriun. E vërteta na bën të lirë e na pajton me vetveten e me tjetrin dhe këtë mund të sjellë hapja e dosjeve.

Por ato nuk mund të përdoren për të njollosur njerëzit, për t’i kërcënuar

A do të ndodhë që dikush, edhe pas këtyre dosjeve të lustracionit, të ngrihet të kërkojë falje? Nuk e di. Faji është një peshë e madhe që rëndon shumë në jetën e një njeriu. Të gjithë e dimë sa na peshojnë fajet e gabimet tona dhe sa më shumë kalon koha aq më shumë ato bëhen në numër, e aq më shumë peshojnë. Një fjalë biblike thotë që “shtatë herë në ditë gabon i drejti”. ata, por nga ana tjetër kushdo që pretendon të ketë një post publik duhet të përballet me të kaluarën e tij.

Ende sot e kësaj dite askush nuk ka kërkuar falje jo vetëm për vrasje, burgosje të pafajshmish, por edhe për ngritje akuzash të pavërteta, sentenca gjyqësore të pabaza, orë hetuesie për të mbushur planin në kurriz të njerëzve të pafajshëm etj.

A do të ndodhë që dikush, edhe pas këtyre dosjeve të lustracionit, të ngrihet të kërkojë falje? Nuk e di. Faji është një peshë e madhe që rëndon shumë në jetën e një njeriu. Të gjithë e dimë sa na peshojnë fajet e gabimet tona dhe sa më shumë kalon koha aq më shumë ato bëhen në numër, e aq më shumë peshojnë. Një fjalë biblike thotë që “shtatë herë në ditë gabon i drejti”. Prandaj unë nuk shpresoj shumë që dikush që është ende gjallë të kërkojë falje, pasi më shumë do të priret të justifikojë, por ndoshta ndonjë bir a bijë duke shkuar në Spaç, Burrel, Porto Palermo, kur të lexojë historitë e “Rrno për me tregue” të patër Zef Pllumit, a të gjejë ndonjë ditar a ndonjë dokument të etërve, do të ketë guximin të thotë “më fal për çka ka bërë im atë…!”

E shtunë-diel, 13-14 korrik 2013

29

www.mapo.al

Idi, essi,uni PSIKOLOGJIA SOCIALE SHQIPTARE

19

Imazhi i Shqipërisë dhe shqiptarëve pas viteve ’90 dhe si lidhet ai me përshtypjet e të huajve për ne para hapjes. Reputacioni i shqiptarit të keq. Psikologu, prof. dr. Ylli Pango, në një rubrikë të përjavshme për MAPO W do të trajtojë probleme të ngjashme sociologjike e filozofike, si një lloj ure mes realitetit dhe interpretimit të tij.

Konformizmi social dhe përgjegjësia e secilit (II) Prof. Dr. Ylli Pango Një influencë të jashtëzakonshme sociale ka pasur mbi shqiptarët dhe konformizmin e tyre social, sidomos autoriteti social i imponuar i njëshit.

Natyrisht, më i madhi syresh në të shkuarën totalitare ishte vetëm ai i një lideri, ai i kryeliderit të partisë në pushtet, i sovranit (diktator). Nuk është sot fjala vetëm për një, por për disa autoritete të tilla sociale, me mendim të pagabueshëm, me vendim e fjalë të prerë, me gjykim gati sovran. Sot janë disa, natyrisht më të moderuar, por gjithashtu imponues të konformizmit social. Sigurisht, jo çdokush ishte e është në kontakt direkt me komandantin a komandantët. Por edhe masa e gjerë e ndjen pushtetin e tij a të tyre gati direkt, të përçuar nëpërmjet dhjetëra apo qindra komandantëve a kryetarëve, shefave, kryepartiakëve lokalë, a drejtorëve më të vegjël, e deri në drejtues ndërmarrjesh a institucionesh e sidomos sekretarë partish dikur, apo ca më poshtë, që impononin nënshtrimin e verbër ndaj autoritetit të tyre social. Secili syresh modelonte te vetja nëpërmjet imitimit të sovranit të madh, një autoritet në miniaturë të ngjashëm me të, duke u identifikuar herë-herë me një diktator të vogël, apo sot një njeri që të ka në dorë. Këta kërkojnë a imponojnë në një mënyrë ose tjetër konformizëm tek masa e vartësve apo punonjësve. Personalitete të tillë autoritarë e perceptojnë botën të ndarë në të fortë e në të dobët.

Lidhjet e tyre me njerëzit vihen gjithmonë në lëvizje nga një stimul i fuqishëm; lufta për pushtet a mbajtje pushteti. Ata iu nënshtrohen atyre që i ndjejnë më superiorë se vetja dhe janë përbuzës e autoritarë me ata që i konsiderojnë inferiorë. E kanë të vështirë të pranojnë ambiguitetin dhe kanë tendencë të adaptojnë principe tepër konvencionale. Janë të paaftë të pranojnë dobësitë personale (madje as si mundësi), tendencat agresive apo dobësitë te vetja. Të gjitha këto cilësi të padëshirueshme ata i projektojnë te të tjerët.

Janë mjaft të ndjeshëm ndaj ideologjive të tipit diktatorial. Të tilla autoritete priren e realizojnë nënshtrimin e njerëzve dhe kjo ushqen e është përsëri në vazhdën e konformizmit social.

Autoriteti social i imponuar, ai diktatorial sidomos, bashkëjeton për mrekulli me konformizmin.

Një skenë tipike që e ilustron më së miri këtë ishte tepër e njohur për të gjithë shqiptarët asokohe: Një udhëheqës i lartë partiak e shtetëror flet përpara një auditori kuadrosh. Të gjithë si nxënës kanë ulur kokat mbi blloqe për të mbajtur shënime me shpejtësi. Janë të sigurt, madje edhe ata që njohin stenografinë, se shumë gjëra nuk do t’i shënojnë dot dhe kështu as fjalimin a bisedën nuk do ta dëgjojnë siç duhet. Tek e fundit janë të bindur se ky fjalim do të botohet nesër, pasnesër e do ta blejnë. Megjithatë, të bindur mbajnë shënime, ndonëse askush nuk ua ka kërkuar një gjë të tillë. Por kështu vepronte shumica, dhe po të mos veproje kështu mund të bije në sy për keq. Drejtuesve për më tepër u pëlqente kjo. Edhe më tipike ka qenë skena e ngritjes së dorës nga qindra apo mijëra njerëz në votimet unanime nëpër mbledhje apo rezultatet 99,9%, madje një herë edhe 100% në zgjedhje. Sot militantizmi shfaqet duke kërkuar të bjerë në sy të lidershipit, të vënies në shërbim pa rezerva, në aktivizimin formal e të zhurmshëm, në brohoritjet e tipit të së kaluarës, e deri edhe në bindjen pa hezitim (natyrisht më rrallë) karshi urdhrave të ngjashme me ato të kohërave të shkuara. Historia e këtyre 23 vjetëve ka njohur raste të tilla bindjeje të verbër, që i kanë çuar më pas konformistët extreme, të bindurit, në funde të

palumtura personale. Në thelb, drejtuesit më të lartë kanë dalë sërish pa lagur.

Me komponentë të tillë si servilizmi, paaftësia, bindja e nënshtrimi i verbër, konformizmi ka qenë ndër aleatët më të mirë të diktaturave dhe është ende sot një ndër pengesat më të mëdha të ndërtimit të një demokracie reale. Mungesa e guximit qytetar, megjithë vështirësitë e mëdha të shprehjes së tij në sistemin diktatorial, ka qenë përreth gjysmë shekulli një ndër minuset më të mëdha të shoqërisë shqiptare dhe një ndër gjeneratorët e fuqizimit të pushtetit diktatorial dhe të autoriteteve të rreme sociale e atyre diktatoriale. Sot në një formë më të kamufluar dhe natyrisht jo të atyre përmasave, konformizmi përthyhet në dhjetëra konformizma më të vegjël, karshi mjaft liderëve partiakë, njerëzve më pushtet, njerëzve që përfaqësojnë forcën, qoftë edhe atë kriminale.

Pluralizmi formalisht goditi konformizmin monopartiak, e atë ndaj pushtetit absolut unik diktatorial, por thelbi i konformizmit nuk qëndron këtu. Tek ne sidomos, ai qëndron në mentalitetin e nënshtrimit e në paaftësinë për të gjykuar me mendjen e vet. A nuk është mëse tipike konformiste, pamja e turmave në fushatat e mëdha elektorale, e disi démodé krahasuar me zgjedhjet demokratike në Perëndim. Kryetari i partisë që mëton për pushtet flet për investime, subvencione, taksa progresive e të sheshta, integrime etj. (fjalë të pakuptueshme apo të pazbërthyeshme në detaj për mjaft dëgjues), dhe njerëzit marrin pjesë, duket sikur dëgjojnë a kuptojnë, brohorasin në intervale të caktuara. Po të vihet re me kujdes, njëra fytyrë është e drejtuar diku jashtë podiumit, një tjetër flet me shokun, një i tretë ka ulur kokën e seç mendon, dikush qesh, një tjetër shfaqet i papërqendruar. Kur papritmas dëgjohet një brohoritmë e orkestruar, të gjithë i bashkohen, bërtasin, ngrenë duart lart, e sado të pavëmendshëm karshi fjalimit (shumica), brohorasin, duartrokasin, kalojnë në histeri. Turma është prezente, ajo konformohet.

Lideri ngjiret, por efekti arrihet. Për ta plotësuar analogjinë me të kaluarën, në podium dalin djem artistë, grupe muzikore, vajza me kostume kombëtare, bie dajrja e daullja dhe gjithçka përsërit konformizmin e gati 50 vjetëve të shkuara, tashmë dedikuar jo më një partie, por shumë, mjaft më shumë partive të ndryshme. Pushteti ka tashti shumë kokë. Ai jep mundësi për më shumë komandantë, por edhe për më shumë konformizma, ngjyrimesh të ndryshme. Konformizmi ka më shumë zgjedhje. Pastaj kjo shpërblehet me poste, ofiqe, për më të konformuarit, më militantët, dhe siç e kemi thënë, hierarkia e vlerave, goditet sërish. Konformizmi godet hierarkinë e vlerave.

Në thelb jemi përsëri konform me komandantin (tët), por në interes të përfitimit, jo aq si dikur të frikës.

Pothuaj askush nga njerëzit që mbushin sheshet sot, nuk mendon disi ndryshe nga komandanti: të rrallë janë ata që bien në mendime për ato që dëgjojnë, askush nuk pëson ndonjë ndryshim brenda vetes a të pasurohet në ide a bindje të reja, së paku pas disa muajsh fushatë ku paraqiten programe, sa shumë programe të reja, të thella, të ndritura, për të ardhmen e vendit. Fushatat, sidomos për zonat e shumta e

sidomos të largëta provinciale, janë në një aspekt evenimente të rralla, një lloj feste popullore, ushqim për kuriozët, një lloj ekrani i madh ku njerëzit shohin live komandantët që i kanë parë aq shumë në ekrane. Mjaft syresh madje, deri diku shushaten, magjepsen, kur i shohin aq nga pranë, aq të gjatë a aq të gjallë, figurat aq shpesh amplifikuar nga media. Sugjestionimi është maksimal sidomos kur lideri u jep ndonjë shtrëngim dore, përgëzim, rrahje shpatullash. Fushatat sot janë një lloj koncerti, shfaqjeje, evenimenti, ngjarjeje e pazakontë, aq e rrallë, një herë në 2 apo 4 vjet, saqë duhet kuptuar a mirëkuptuar edhe pjesëmarrësi, qoftë militant ose jo. Sidomos në mungesën e variacionit, zbrazësinë e aktiviteteve kulturore a artistike aq të rralla për provincat tona.

Por fushatat konformiste janë edhe një lloj sporti, (edhe sporti tek ne, për mungesë mbështetjeje financiare, nuk arrin të ngopë nevojën e njerëzve për iluzion e konsum adrenaline, si në mjediset sportive e stadiumet e mëdha të botës), një lloj tifozllëku ku adrenalina rrjedh lumë, ku njerëzit ngjiren, ulërijnë, bëjnë tifozin, të lirë tashmë të shajmë kundërshtarin a kundërshtarët. Skuadrën

kundërshtare. Vini re sa me vend e ka quajtur Rama, skuadër, thjesht skuadër, ekipin e vet politik: sipas modelit skuadër sportive, siç e duan tifozët, por edhe skuadër sipas modelit të së shkuarës, skuadrave të pionierit, të punës, të Timurit etj..

Tifozi ynë konformist ka kështu “lirinë” (pa frikë nga polici a spiuni si dikur, ç’liri!), të qeshë a shpotisë hapur. I kënaqur me talljet që komandanti ynë X, i bën komandantit sharlatan Y a komandantëve të tjerë kundërshtarë, sado të mëdhenj e me pushtet të jenë ata (demokraci jo shaka). Madje disa nga turma, ata më të guximshmit a të programuarit, po të duan vetë, mund të marrin fjalën e të shajnë kundërshtarin duke marrë rrahje krahësh nga komandanti në tribunë (ishallah nuk vjen në pushtet ai tjetri). A nuk është “antikonformizëm” ky?

Dhe së fundmi tifozeria shkon në shtëpitë e veta dhe i tregojnë njëri-tjetrit a atyre që nuk ishin, se ç’panë, sa e bukur ishte shfaqja e si ia plasi komandanti atij tjetrit. E përsëri shumica nuk kupton se është konformuar. Në një masë të madhe me diçka që nuk e dinë si do përfundojë, me ide, programe që rrallë i njohin. (Nganjëherë vetëm nga ngjyra e kopertinës). Përjashto këtu konformistëtpragmatistë, që nëpërmjet këtij konformimi, (në rast se fitojmë), do të “kapin” një punë të mirë, një shkollë a një post, pse jo. Sidomos kur konformisti ka rënë mirë në sy të liderit partiak fitimtar.

Nobelisti Saramago në romanin e tij ndërton situatën hipotetike të mosvotimit të shumicës.

Vetëm 2-3 % votojnë dhe pjesa tjetër nuk beson asnjë palë. Në kushtet e mosbesimit ndaj të gjitha palëve, ndofta kjo e dyta do të ishte më pranë situatës demokratike, jo konformiste. Ndonëse për ne sureale e për botën demokratike më pranë së vërtetës. Apo e anasjellta.

Konformizmi social ka qenë e mbetet një fenomen me përmasa tepër të gjera në Shqipëri.

Ndikimi i tij në jetën sociale shqiptare përreth gjysmë shekulli nuk mund mos ketë pasoja për të tashmen e për të ardhmen. Ai është pothuaj e pamundur, të zhduket menjëherë e përgjithmonë, së paku për kohërat tona. Madje edhe në kushtet e një demokracie tepër të avancuar do të ishte e zorshme të pranoje zhdukjen e tij të plotë. Shumëshumë te ne mund të pretendohet për zvogëlimin e përmasave të tij, por në një masë të madhe, kjo do të arrihet relativisht më vonë. Sigurisht, nga brezi i më të rinjve me formim perëndimor, me arritjen e një niveli më të lartë kulture të përgjithshme e në veçanti të një niveli kulture demokratike qytetare e pjesëmarrjes më masive. Për ta arritur këtë shkolla duhet të japë një edukim antikonformist demokratik më bazal, teorik e praktik. Po kështu duhet ta ushqejë këtë antikonformizëm familja qytetare e kulturuar.

Kjo do të vijë natyrisht edhe kur të reformohen partitë në sensin e ant i ko n f o r m i z m it , t ë ringrihet hierarkia e vlerave, të formohen besimet e qëndrueshme, bindjet e vërteta, idetë, qëndrimet personale.

I gjithë ky kompleks ndryshimesh është gradual dhe kërkon kohë, por është i pashmangshëm. Me kushtin e ndërgjegjësimit dhe pjesëmarrjes të sa më shumë njerëzve në të.

30

E shtunë-diel, 13-14 korrik 2013

Fjalëkryqi klasik 1

2

3

18

Google Nexus 7 i ri, në fund të korrikut 4

14

5

6

7

8

15

19

16

20

23

9

10

13

22 25 28

33

34

29

30

43

26

31

32

35

36

39

38

47

12

21

27

42

11

17

24

37

40

44

46

49

Horizontalisht

Koha e fillimit ____:____

50

52

51

Fjalëkryqi klasik është një nga lojërat enigmatike më të përhapura në botë. Fjalëkryqet e para filluan të botoheshin që në shekullin e XVIII dhe vazhdon të jetë e preferuar edhe në ditët e sotme.

Koha e mbarimit ____:____

53

1. Ndalimi, ndërprerja për një kohë e një pune. 8. Popullsi e lashtë me shtrirje në Toskanë të Italisë, të njohur për artin e tyre. 14. Enciklopedia Vietnameze. 15. Gjithmonë në dialekt. 17. Ithtar i një sekti mysliman të dervishëve. 18. Shpend i vogël nate. 21. Gabim pa dashje në të folur, a në të shkruar. 22. Komuniteti Ndërkombëtar. 23. Elementi më i lehtë kimik.

26. Notë muzikore. 27. Bashkësi e qendrueshme njerëzish e formuar historikisht në një truall të caktuar. 28. E përgjithshme, tërësore. 33.

Qerimi i kinemasë. 34. Familje gjuhësh, në të cilën hyjnë hungarishtja, finlandishtja, estonishtja dhe gjuhë të tjera të ngjashme me to. 37. Quhej mbretëria e Pirros. 39. Ai që ka hyrë në një lidhje. 40. Shpend uji. 42.

Ambasada Kineze. 44. Pajtim në mendime e në qëndrime me dikë. 46.

Së bashku. 47. Zotëron. 49. Diçka shumë e vogël, e dhënë a rrethanë e hollësishme për një ngjarje, për një çështje etj. 51. Vegël e posaçme për të matur a për të kontrolluar me përpikëri të madhe përmasat e një detali. 52. Quhej burri i parë sipas fesë katolike. 53. Njësi peshe.

Vertikalisht:

1. Copë e endur. 2. Pemë e afërt me kajsinë, që bën kokrra më të vogla.

3. Vepër muzikore për vegla, zakonisht në trajtën e një sonate, që luhet në një koncert. 4. Lëvizje Politike. 5. Institut Republikan. 6. Grimca më e imët e një lënde, që përbëhet nga atome. 7. Shtet në Gjirin Persik. 9.

Pjesë qendrore e sistemit nervor. 10. Banor i Rusisë. 11. Ushtria Franceze.

12. Me të vërtetë, me siguri, me saktësi. 13. Gjoja, ose... 16. Mbishkrim në prozë ose në vargje që vinin grekët e vjetër në një përmendore, në një statujë, a në ballë të ndonjë tempulli. 19. Organizatë Islamike. 20.

Pjesë e madhe e një vendi që dallohet sipas disa tipareve të veçanta.

24. Pije alkoolike. 25. Shtet në Afrikë. 29. Baste sportive. 30. Organizatë Financiare. 31. Një farë, një gjë e papërcaktuar mirë, një lloj me të cilin ngjet pak a shumë diçka. 32. Millo, ish-futbollist i Kombëtares. 35.

Shkronja, ose... 36. Fehmiu i kinemasë. 38. Qytet i vendit tonë. 39. Kat përdhes për bagëtinë. 41. Është vegël bujqësore. 43. Trup gjeometrik.

45. Minder. 48. Alumini në kimi. 50. Treg në cepa.

Sudoku | nivel mesatar 5 1

6

2

5 6 8

1 7

6 1

5

3 2 9

3 2 4

7

9 4

8

6 7 4

9 7 4 2 9

5 4 5

7

9

4 3 6

6 1

8 3 5

1 2

Para disa ditësh është thënë se Google do të lëshojë versionin e ri të tabletit të saj Nexus 7, ndërsa tani me sa duket ka një datë të mundshme të debutimit të pajisjes së famshme në treg. Sipas një raporti të fundit, gjenerata e re e tabletit Nexus 7 do të debutojë para fundit të muajit korrik, dhe menjëherë pas lansimit zyrtar, përdoruesit në Tajvan do të jenë të parët që do të mund ta blejnë atë.

Ne kohët e fundit çmimi i modelit ekzistues të Nexus 7 është zbritur edhe më tej, gjë që nënkupton se Google është duke u përgatitur për të dal në treg me versionin e ri të Nexus 7. Gjenerata e dytë e Nexus 7 thuhet se do të jetë pajisja e parë mobile e cila do të bazohet në Android 4.3 Jelly Bean, ndërsa tableti do të ketë ekranin me diagonale me 7 inç Full HD, me një rezolucion prej 1980 x 120 pikselëve. Specifikat tjera të Nexus 7 përfshijnë edhe procesorin 1.5GHz Qualcomm Snapdragon 600 dhe 2GB RAM, ndërsa memoria e tabletit do të ofrohet në dy opsione, në 16GB ose 32GB. Për më shumë, Nexus 7 do të shfaqet edhe me dy kamera, atë të përparme me 2 mega-piksel dhe një tjetër të pasme me 5 mega-piksel.

41

45

48

6

1 9

4 1

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo rresht e kolonë të ketë numrat nga 1-9.

Koha e fillimit _____:____ Koha e mbarimit ____:____

Numërkryq

5 6 4 6 4

Gjeni figurën duke bashkuar pikat

Horoskopi javor DASHI (20/III-20/IV)

DEMI (21/IV-20/V)

Jeta në çift do jetë e paqëndrueshme.

Do keni konflikte kalimtare dhe parashikohen skena xhelozie. Gjithsesi gjithçka do rregullohet në fund të ditës dhe ju do pajtoheni. Dita për beqarët do jetë e bukur. Rryma e dashurisë do ju marrë me vete dhe do përjetoni goxha emocione.

Në planin financiar do përballeni me disa probleme aspak të këndshme.

Nën influencën e Neptunit do ju duket se një rival i hershëm në dashuri do rikthehet sërish dhe partneri juaj do ia hedhë sytë.

Kujdes, ky është veçse një iluzion kështu që mos u grindni kot me të. Beqarët do jenë sharmantë por duhet të kenë më tepër besim në vetvete. Marsi do ju bëjë optimistë në planinfinanciardhedoimerrnimëlehtëproblemet që do ju dalin. Do ia dilni me sukses.

BINJAKET (21/V-20/VI)

GAFORRE (21/VI-22/VII)

Pozicioni që do ketë Jupiteri në jetën tuaj sentimentale do sjellë ekuilibër. Do mundoheni t’ia kaloni sa më mirë me partnerin dhe ta shfrytëzoni kohën kur do jeni bashkë. Ambiciet e beqarëve do te plotësohen.

Do takoni një person shumë të veçantë, të cilin nuk duhet ta lini t’ju ikë. Mos merrni vendime të nxituara në planin financiar sepse nuk është dita më e favorshme.

Dita e sotme nuk do jetë aspak harmonike për çiftet. Nuk do bëni asnjë lëshim dhe kjo do sjellë debate e konflikte. Kujdes! Influenca e yjeve tek jeta e beqarëve do jetë pozitive edhe pse në fillim dita do ju duket më e ndërlikuar seç ka qenë. Tregohuni më të hapur. Plutoni do ju ndihmojë të përmirësoni buxhetin dhe për të bërë investimet që keni pritur prej kohësh.

LUANI (23/VII-22/VIII)

Plotësoni tabelën me numrat e dhënë!

Ngjyrosni pjesën me pikë dhe zbuloni figurën

Numra me 3 shifra: 014, 020, 073, 152, 154, 241, 246, 325, 351, 425, 526, 646, 671, 847, 854, 987.

Numra me 4 shifra: 1415, 2320, 4565, 5110, 5142, 5412, 5478, 5556, 5874, 6541, 7244, 8884.

Numra me 5 shifra: 02569, 10123, 18012, 21548, 42428, 45538, 47057, 54244, 65145, 80249, 85157, 88011.

Numra me 6 shifra: 155632, 257518, 310128, 435664, 523558, 525504, 549265, 580651, 644576, 652147, 721241, 784515, 815520, 848744.

VIRGJERESHA (23/VIII-22/IX)

Jeta juaj në çift më në fund do jetë e qëndrueshme. Ata që kanë pasur një periudhë të turbullt do i përmirësojnë kontaktet me partnerin. Të gjitha divergjencat do të harrohen. Beqarët do jenë shumë të paduruar për të krijuar një lidhje dhe kjo mund t’i çojë drejt gabimeve të pafalshme. Do tregoheni të kujdesshëm e të matur me financat.

Venusi iu premton një ditë të mrekullueshme të gjithë të dashuruarve. Lumturia dhe mirëqenia do jenë bashkudhëtaret e tyre. Nëse jeni ende beqarë, sot do mund të takoni dikë që do ju bëjë për vete. Takimi do jetë emocionues dhe i ngrohtë. Shpenzimet e papritura dhe të pamenduara mirë do ju detyrojnë të merrni masa strikte në planin financiar.

PESHORJA (23/IX-22/X)

AKREPI (22/X-21/XII)

Jeta sentimentale e çifteve do jetë e animuar. Sjellja e partnerit dhe përkujdesi i tij ndaj jush do ju lërë me gojë hapur.

Shtojini edhe ju dozat e fantazisë dhe origjinalitetit. Beqarët duhet t’iu japin mundësi njohjeje personave që do takojnë. Ka mundësi që së shpejti të lindin ndjenja të forta. Në planin financiar do ekzistojë qëndrueshmëria.

Planetët do ju japin mbështetjen e tyre dhe do ju krijojnë kushtet e favorshme për të përjetuar sa më tepër kënaqësi.

Beqarët edhe pse nuk do takojnë dashurinë do kalojnë një ditë të bukur në praninë e miqve të ngushtë. Sektori i financave do jetë i mbrojtur. Do keni mundësi ta përmirësoni buxhetin dhe të merrni vendime të rëndësishme.

SHIGJETARI (22/XI-21/XII) Në jetën sentimentale nuk do ngopeni me aq dashuri sa ju jep partneri. Flisni me të por mos harroni edhe ju t’i shprehni ato që ndjeni. Rezultatet do jenë të mira. Nëse jeni beqarë do joshni me shumicë dhe dikush do bjerë nën sharmin tuaj. Situata do fillojë të ndryshojë. Perspektiva të mrekullueshme në planin material. Nëse doni të bëni transaksione bëjeni pa frikë. Do ia dilni!

UJORI (20/I-19/II)

Gjeni 10 ndryshimet

www.mapo.al

Ambienti në jetën sentimentale do jetë shume i përshtatshëm që ju të dashuroni si të doni. Do e përforconi edhe më tepër lidhjen dhe do mendoni për të ardhmen.

Jeta do ju duket më e bukur. Beqarët do e kuptojnë më në fund se çfarë është dashuria. Personi që do takoni do jetë i mrekullueshëm.

BRICJAPI (22/XII-20/I) Mos e neglizhoni partnerin tuaj gjatë kësaj dite, sepse ai do mërzitet dhe mund të lindin mosmarrëveshje.Tregojani sa shumë e doni mos i mbani ndjenjat për veten tuaj. Për beqarët nuk do ketë asgjë të rëndësishme. Edhe sot do vazhdoni të keni këtë status. Në sektorin e financave duhet të tregoheni shumë të kujdesshëm. Shpenzimi më i pamenduar do ju sjellë probleme.

PESHQIT (20/II-19/III) Dita e sotme do jetë shumë e favorshme që ju të rregulloni problemet që keni pasur në çift. Më në fund do merrni edhe vendime të rëndësishëm, për të cilat nuk keni guxuar më parë. Beqarët jo vetëm që do bien në dashuri, por do krijojnë edhe një lidhje afatgjate. Ka ardhur momenti te ndryshoni strategji ne planin financiar.

E shtunë-diel, 13-14 korrik 2013

31

www.mapo.al

profil

Edward Snowden

Një jetë plot ambicie, pavarësisht rrjedhës…

New York Times

Në vitin 2006, kur Edward Snowden iu bashkua mijëra virtuozëve kompjuterikë që punonin për agjencitë sekrete amerikane, nuk kishte shembuj të insider-ve që shfaqeshin në publik si disidentë. Por ndërsa dyshimet mbi punën e tij në Agjencinë Qendrore të Inteligjencës e më pas për Agjencinë Kombëtare të Mbrojtjes rriteshin, fushata e administratës së Obamës kundër “spiunëve” nxori në skenë çështje njëra pas tjetrës për punonjës të zhgënjyer, të cilët e përkufizonin veten si dëshmitarë heroikë. Në vend që të zgjidhte daljen jashtë punës së vëzhgimeve, Snowden përqafoi shembullin e tyre, duke shpërndarë qindra dokumente super të klasifikuara të NSA për “The Guardian” dhe “Washington Post”. Akti i tij me pasoja spektakolare e rrëzoi edhe atë vetë. Mund të ketë reflektuar gjithashtu ambicien e tij goxha të madhe, të maskuar nën rrugëtimin e tij të hershëm. Prej postimeve voluminoze të web të miqve të Snowden na shfaqet portreti i një djali të ri dhe të talentuar, i cili nuk e përfundoi shkollën e lartë, por që mburrej online se punëdhënësit “luftojnë për të”. “Mendjet e mëdha nuk kanë nevojë për universitet për t’u bërë më të besueshme: ato marrin çka u nevojitet dhe qetësisht shkëlqejnë në rrugën drejt historisë”,shkroi ai në moshën 20-vjeçare. Edward Snowden, një refugjat në Hong-Kong që kishte mësuar Mandarin, thellësisht i interesuar për artet marciale e që përqafoi budizmin si fenë e tij, dikur mendoi se “Kina është përfundimisht një mundësi e mençur karriere”. Pasi nxori dokumentet, ai i rrëfeu “The Guardian” për admirimin që ka për Bradley Manning, i cili është tani në gjyq për 700 mijë dokumente që i dha WikiLeaks dhe Daniel Ellsberg, i cili hapi kartat e Pentagonit më 1971. “Manning është një dëshmitar klasik. Ai u frymëzua nga e mira publike”, - tha ai. Për modele, Snowden mund të hidhte sytë jo larg, por edhe tek rivalët e agjencisë së tij. Në NSA, punëdhënësi më i vonë i Snowden ishte Thomas A. Drake, i cili që pas rrjedhjes së dokumenteve më 2010 denoncoi

agjencinë si “Vëllai i madh” i rrethit të spiunimeve. Prej CIA-s, punëdhënësi i mëparshëm i Snowden ishte John Kiriakou, i cili mblodhi rreth vetes mbështetës kur tha se burgu i tij ishte shpagim për një çështje të nxehtë. Nëse Snowden synonte të mblidhte vëmendje të ngjashme, ai ia doli me sukses. Së bashku me denoncimin në Kongres si një tradhtar dhe gjuetinë prej FBI-së, ai ka fituar tashmë mbështetjen e një grupi divers simpatizantësh, që nga regjisori i majtë, Michael Moore tek moderatori i djathtë, Glenn Beck.

Demaskimi i tij ka përtërirë një shqetësim afatgjatë: mbi djemtë tërheqës të internetit, aftësitë e të cilëve u duhen agjencive për të luftuar terrorizmin dhe krimin kibernetik, ndonjëherë sjellin me vete edhe shpirtin antiautoritar, që nuk shkon bashkë me burokracinë e sigurisë. Tërheqja e Snowden për teknologjinë e kompjuterave filloi që në kolegj dhe u kthye në fokusin e jetës së tij. Ai u shoqërua me rreth të padepërtueshëm njerëzish të fiksuar pas internetit dhe kulturës japoneze.

“Ai ishte një geek, si edhe ne të tjerët”, - tha njëri prej anëtarëve të grupit, nën kushtet e anonimatit. “Ne luanim video-game, shihnim filma të animuar. Kjo ka ndodhur para se të ishe geek hyri në modë”. Në vitin 2001, kur ai ishte 17 vjeç hapi një faqe personale, të cilën e quajti “The One True Hooha”, një forum për lojtarë dhe hackera. Aty rreth 2003, ai shkroi se i ishte bashkuar ushtrisë, duke listuar budizmin si fenë e tij. Snowden i tha më pas “The Guardian” se ai u regjistrua në ushtri për një kurs special trajnimi për të luftuar në ndihmë të njerëzve nën represion në Irak. Ai shtoi më tej se theu këmbën në një aksident gjatë trajnimit dhe u lirua 4 muaj më vonë. U rikthye në Maryland dhe gjeti një punë si roje sigurie në universitetin që kishte një lidhje të ngushtë me NSA, vetëm 15 milje më larg. Në mesin e vitin 2006, Snowden fitoi një vend pune për teknologjinë e informacionit në CIA. Pavarësisht mungesës së kredencialeve, ai arriti të gjente hapësirë në agjencinë e top-sekreteve. Një kolege e

Snowden, Mavanee Anderson tha se gjatë kohës që punuan pranë njëri-tjetrit, nga 2007 deri në fillim të 2009, Snowden “po përjetonte një krizë ndërgjegjeje”. “Mendoj se çdokush i zgjuar mjaftueshëm për t’u përfshirë në llojin e punës që ai bënte, për të kaluar nëpër duar informacione sekrete, së paku do të ketë momente si ato”, - tha ajo duke shtuar se në një pikë të tillë, ai e la punën në CIA. E ndërsa i kupton arsyet e Edward Snowden për të ekspozuar sekretet e qeverisë, ajo vetë do të donte që ai të përballej me shqetësimet e tij në një mënyrë të ndryshme. “Do t’i kisha thënë Edit që nuk kishte pse ta mbante vetë këtë barrë”,- shtoi Anderson. Por në vitin 2009, Snowden iu bashkua Agjencisë së Mbrojtjes Kombëtare, si një punonjës i kontraktuar për Japoninë. Vetë ai i tha “The Guardian” se u zhgënjye nga presidenti Obama që “avancoi politikat që unë mendoja se do të frenoheshin”.

Në vitin 2010, ai u rikthye në Ars Technica pas një mungese të gjatë. Shqetësimi i tij i ri ishte politik, jo teknik. “Shoqëria duket se ka zhvilluar një bindje të padiskutueshme. A kemi mbërritur aty ku jemi sot përmes një shpati të rrëshqitshëm, tërësisht nën kontrollin tonë për ta ndalur, apo ishte një ndryshim i menjëhershëm në detin e pazbuluar për shkak të sekreteve depërtuese të qeverisë?” - shkroi ai.

Vitin e kaluar, Snowden dhuroi 250 dollarë në fushatën presidenciale për Ron Paul dhe një muaj më vonë ai shkoi në Hawaii, sipas një postimi në Twitter të së dashurës së tij, Lindsay Mills, e cila i drejtohet atij thjesht E. ose “burri i saj i mistereve”. Ajo u bashkua me të në Hawaii qershorin e kaluar. Fqinjët e përshkruan çiftin si të përmbajtur, por miqësor. “Nuk kishte asgjë të habitshme. Na tha se ishte kontraktor për ushtrinë”, - thotë Angel Cunanan, fqinji ngjitur për derë në Waipahu. Në mars të këtij viti ai u rikthye në NSA si administrator sistemi. Kërkoi leje mjekësore në maj, për të marrë trajtim për epilepsi. Më 20 maj u largua drejt Hong-Kongut, me 4 kompjuterë dhe një kopje dixhitale të sekreteve që tronditën botën.

Vitin e kaluar, Snowden dhuroi 250 dollarë në fushatën presidenciale për Ron Paul dhe një muaj më vonë ai shkoi në Hawaii, sipas një postimi në Twitter të së dashurës së tij, Lindsay Mills, e cila i drejtohet atij thjesht E. ose “burri i saj i mistereve”. Ajo u bashkua me të në Hawaii qershorin e kaluar. Fqinjët e përshkruan çiftin si të përmbajtur, por miqësor.

“Nuk kishte asgjë të habitshme. Na tha se ishte kontraktor për ushtrinë”, - thotë Angel Cunanan, fqinji ngjitur për derë në Waipahu. Në mars të këtij viti ai u rikthye në NSA si administrator sistemi.

Kërkoi leje mjekësore në maj, për të marrë trajtim për epilepsi. Më 20 maj u largua drejt Hong-Kongut, me 4 kompjuterë dhe një kopje dixhitale të sekreteve që tronditën botën.

CMYK

32

e shtunë-e diel, 13-14 korrik 2013

www.mapo.al

Nr. 19 (264), Viti Viii botimit korrik 2013 Çmimi 300 Lekë

Speciale/ Shijak TV, TeleVizioni që mund T’i duheT SëriSh opoziTëS

ilVa Tare Shqipëria kaotike, ku krimineli hyn në Parlament Bernard-henri léVy Zoti ka vdekur, por flokët e mi janë shumë të bukur llamBi Blido artisti që pikturon me sytë e mendjes

Beteja për audiencën e përmuajshme

kuSh i fitoi zgjedhjet në ekran ekSkluziVe / Shikueshmëria dhe gara e TV-ve për audiencë më 23 qershor. Për herë të parë shifrat e Abacus Research, me fituesit dhe humbësit e mëdhenj. Orë pas ore: nga votimi i liderëve, vrasja e Laçit dhe rezultatet e para.

Nga Sokol Balla i Top Channel, që u prin TV-ve gjeneraliste, te Artur Zheji i News 24 që kryeson kanalet e llojit all news. inTerViSTa/ Shqiptarët duan telenovelat dhe reality show; politika e katërta. Flet Thanas Goga, drejtor i Abacus Research