Mapo 25 26 janar ok by Gazeta Mapo

aktualitet

personazh

single & the city

Berisha: PD nuk duhet të ribëjë koalicion me LSI-në

Armina Mevlani: Tashmë i përkas spektaklit

Iva tiço

Ish-kryeministri Sali Berisha komenton qeverisjen me LSI-në katër vitet e shkuara, 21 janarin, debatin për lumin Radika, dhe të ardhmen e tij në politikë. Faqe 4

Rrëfimi për largimin nga revista “Harmony” për t’iu kushtuar e gjitha spektaklit; emocionet dhe tensioni i fillimit, por edhe siguria e fituar nga java në javë, duke e bërë ta projektojë të ardhmen si një showgirl Faqe 18

Patrick Poivre d’Avor

Një skicë buzagaz!

Vladimir Myrtezai

intervistë

recensë

mehmet kraja

E shtunë-diel 25-26 janar 2014

Themelues henri Çili- Kryeredaktor Arion Sulo - Numër 1116 Viti V botimit. Çmimi 30 lekë. 1.5 euro. www.mapo.al e-mail: gazetamapo@gmail.com. Adresa: BLV "Gjergj Fishta"

Rama-Basha reformat në stinën e acarit

Reforma e parë e Ramës sjell një ngërç të ri në historinë e vjetër të krizës politike. Kryeministri kërkon aleanca të reja në të djathtë, por a mund ta zëvendësojë Bamir Topi apo PDIU, vendin e lënë bosh nga opozita? editorial

intervista e javës

Shqipëria, vendi që rrezikohet nga Partitë e Forta alfred lela

Free to choose

As bardh, as zi, e prapë të dyja bashkë…

Teoria monetare dhe politikat ekonomike rreth saj, sipas Henry Simons

Rudolf Marku

Faqe 3

Speciale

Faqe 28

MILTON FRIEDMAN

Faqe 29

Mapo libri

Kultura financiare, shqiptarët barazohen me europianët Të pasur apo të varfër, shqiptarët kanë kulture të konsiderueshme financiare, madje në nivele të ngjashme me atë të vendeve të zhvilluara. Banka e Shqipërisë ka bërë një anketim për këtë qëllim dhe ka vërejtur rezultate surprizuese

Faqe 13

Shqipëri-Greqi, s'ka fenomeni më tabu për diskutimin nga Vespa te Kulla, librat që e çështjeve pezull do zgjidhnin 31 personazhe Ministrja e Mbrojtjes shpreson ende se projekti për reformën territoriale do të realizohet edhe me konsensusin e opozitës, e cila sipas saj ka nxjerrë artifice dhe jo shkaqe për të penguar qeverinë shqiptare dhe parlamentin të ndërmarrë të tilla reforma Faqe 10-11

esse

“Nëse do ju duhej të shpëtonit vetëm tre libra nga një bibliotekë që po digjet, cilët tituj do të zgjidhnit?”. Kësaj pyetjeje i janë përgjigjur 31 personazhe publikë dhe jopublikë; nga Bruno Vespa te Tedi Papavrami Faqe 31

Mirela Kumbaro: Katër muaj Ministre s’mund të lënë në hije vitet e përkthimit Ministrja e Kulturës gjen kohë t’i përkushtohet përkthimit, paçka se mund të jenë orët e vona të natës, diku mes të shtunës dhe të dielës. "Besoj se mënyra më e mirë për ta lexuar librin “Moderato cantabile” është me një gotë verë, duke dëgjuar sonatinën e Diabelli-t..." Faqe 21

2 JONILA GODOLE Në përkthim ndjej nevojën e paskajores së gegnishtes

e shtunë-e diel, 25-26 janar 2014

REPORtAZH Komuna e Parisit, Getoja e kuqe

www.mapo.al

DOkumENtE Dosjet e FBI për Camus e Sartre

Nr. 24 (269), Viti Viii botimit dhjetor 2013 Çmimi 300 Lekë

Jo vetëm politikë si zakonisht

e përmuajshme

EDI RAMA-NJERIU I VITIT

RREFIMI I KRYEMINISTRIT Intervista Ekskluzive/ Raportet e reja e të vjetra me Metën, Ngjelën, Zogajn, Blushin, Imamin, Kokëdhimën dhe eulogjia për Olldashin … Pse është i gatshëm të qeverisë vetëm një mandat, por të realizojë vizionin e tij për Shqipërinë. Detaje rreth ‘obsesionit’ kryeministror, raportit të shumëpërfolur me vdekjen dhe … pesë portrete të paautorizuara nga Mero Baze, Armand Shkullaku, Henri Çili, Belina Budini dhe Gilman Bakalli.

E shtunë-e diel, 04-05 maj2014 2013 www.mapo.al www.mapo.al E shtunë - e diel 25-26 janar

Foto e javës

Editorial

Shqipëria, vendi që rrezikohet nga Partitë e Forta

Alfred Lela

Nga përmbytjet e javës së fundit në Dajç të shkodrës

javore

Personazh

E shtunë-e diel, 25-26 janar 2014 Na vizitoni çdo ditë në www.mapo.al

Mirela Kumbaro:

Në brendësi

Katër muaj Ministre s’mund të lënë në hije vitet e përkthimit

Kodheli: Kemi mbështetjen e njerëzve të thjeshtë në luftën ndaj paligjshmërisë

Ministrja e Kulturës gjen kohë t’i përkushtohet përkthimit, paçka se mund të jenë orët e vona të natës, diku mes të shtunës dhe të dielës. Besoj se mënyra më e mirë për ta lexuar librin “Moderato cantabile” është me një gotë verë, duke dëgjuar sonatinën e Diabelli-t. Nuk ka mënyrë tjetër për ta shijuar këtë tekst. Unë kështu e kam përkthyer të paktën

Ministrja e Mbrojtjes shpreson ende se projekti për reformën territoriale do të realizohet...

4 5 19 13 15 31

Politikë

Berisha: PD nuk duhet të ribëjë koalicion me LSI-në

Politikë

Mazhoranca shkarkon Xhukën, opozita largohet nga Komisioni

Privatësi

Aulona Minga: Kafe, jo vetëm e së dielës

Speciale

Kultura financiare, shqiptarët barazohen me europianët

Hi-tech

Të udhëtosh me Google...

Intervistë

Armina Mevlani:

Patrick Poivre d’Avor: Unë dhe shqiptarët e mëdhenj të Francës

Tashmë i përkas spektaklit

Kolona / ide/ debate

Free to chose

ESSE

Single and City

Idi, essi,uni

Recensë

intervistë

Milton Friedman Ylli Pango

Rudolf Marku Mehmet Kraja

Iva Tiço

Patrick Poivre d’Avor

ortësia kuptohet që është tipari kryesor i të qenit pjesë e Partisë. Por çfarë nënkuptojmë me të “fortë”? Guri duket se është më i fortë se uji, mirëpo me kalimin e kohës është uji ai që e gërryen gurin dhe e ndan më dysh, ashtu siç ngadhënjeu kombi shqiptar gjatë shekujve mbi sfidat e ngurta që i viheshin përpara. Kjo është përgjigja që i jepet pyetjes “Sa është e rëndësishme që një anëtar/e të jetë i/e fortë?” në uebsajtin e Partisë së Fortë një formacion kinsepolitik por që me politikën bën humor, në Kosovë. Në Shqipëri, edhe pse i kemi të fortët, edhe pse ata janë një gungë e madhe në relievin social të vendit, ende deri më tash nuk kemi bërë ironi kaq të hollë me ta. I kemi admiruar fshehtas ose hapur ndoshta dhe më shpesh kemi bërë uf! e puf! në mospajtim, kush e tha johipokrit, me llojin e tyre. Grupimi i të fortëve megjithatë e ka kapërcyer kufizimin e vet social vit pas viti, dhe së fundmi, sidomos në dy palë zgjedhjet e fundit kombëtare kërkon përfaqësimin e vet politik. Kërkon në fakt shndërrimin përmes legjitimimit. Paratë e dyshimta, në mungesë të një amnistie fiskale nga politika, kërkojnë të amnistohen duke u bërë pjesë e politikës. Kjo, në pamje të parë duket pothuajse si një shkak-pasojë e pandalshme, por a është vërtet kështu? Pa u futur tek analiza e fenomenit, duhet ndalur te fillesa e tij. Në parlamentin e dalë nga zgjedhjet e 23 qershorit, ku mazhorancën e ka siguruar në numra triumfantë e majta, të enjten përplasja politike është përfaqësuar nga një debat i ndezur për listat e deputetëve. Më saktë për vendet e mbetura bosh nga ministrat që kanë dorëzuar mandatet. Sipas Kodit zgjedhor janë gratë në këto lista që automatikisht duhet të zënë vendet e lëna bosh, por partitë mendojnë ndryshe. Ato madje janë gati për të paguar gjobat që parashikon Kodi (pak-o-gjë për xhepat e tyre, Shteti është në krizë, jo ato) dhe për të futur burra në Kuvend. Dhe jo burra dosido. Aq të jodosidoshëm janë burrat që PS kërkon të fusë në grupin e saj, edhe ashtu të fortë, sa dy gra të listës së Lezhës janë tërhequr në mënyrë misterioze nga e drejta e tyre për t’u bërë deputete në Kuvendin e Shqipërisë. Njëra është sëmurë, ndërsa tjetra ende nuk ka paraqitur një diagnozë të mosdëshirës parlamentare. Opozita e ish-kryeministrit Berisha akuzon mazhorancën e kryeministrit Rama se këto janë punë të mafias. Informacioni që ka opozita dhe zhurma që bën në parlament mund të merret në të dyja anët e saj: si luftë politike, por edhe si qëndrim parimor. Megjithatë dy fakte janë të forta në gjithë këtë histori të dobët: 1-Arben Ndoka është kandidati socialist që pritet të përfitojë nga zhvendosjet në listën e Lezhës, dhe, 2- ai ka qenë drejtor në administratën e dikurshme të PD. Një fakt tjetër është edhe se në listën e Lezhës ka bërë lëvizjet e saj edhe opozita e djathtë: Vasil Bici që kish radhën u tërhoq, gjithashtu në mister, për t’i lëshuar radhën kandidatit Fufi. Megjithatë, që të dy zotërinjtë, Arben Ndoka e Mhill Fufi, nuk janë më shumë se dy të paragjykuar. Të tillë sa kohë që, në një vend të lirë, sistemi i drejtësisë dhe jo gjyqet popullore vendosin për të damkosur ose jo dikë me paligjshmëri. Opinioni publik duhet të fillojë e të konsiderojë raportin e vet me partitë politike. Nuk janë kandidatët që zgjedhin partitë, por e kundërta. Sidomos kur listat janë ekskluzivitet i kryetarëve, zgjedhjet i përkasin Sali Berishës e Edi Ramës. Kreu i PS ka qenë sidomos jodiskriminues në zgjedhjet e tij. Posaçërisht në listat e veriut. E gatuar me shijen e hakmarrjes, top lista e kandidatëve të majtë për deputetë ka prodhuar megjithatë ironinë e vet: e ka futur në Veri Partinë Socialiste. Nëse përzgjedhja e Ramës ka qëlluar fituese, atëherë të gjithë meritojnë çka morën: Kryeministri entourage-in e vet dhe populli, përfaqësuesit e tij. Rama ka hyrë në veri me cinizmin e proverbit ‘kam në dorë gurin dhe arrën’. Por uji është më i fortë. Uji e gërryen gurin. Pa sarkazmën e kreut të shkrimit përdorur nga të rinjtë e partisë së Fortë në Kosovë. Guri është Shteti në këtë rast.

E shtunë E shtunë - e- diel e diel 25-26 13-14janar prill 2014 2013 www.mapo.al

Ish-kryeministri Sali Berisha komenton qeverisjen me LSI-në katër vitet e shkuara, 21 janarin, debatin për lumin Radika, dhe të ardhmen e tij në politikë.

Ngërçi në

Berisha: PD nuk duhet të ribëjë koalicion me LSI-në … Gjysmën e këtij tetëvjeçari ju punuat në koalicion me LSI, e cila pak muaj para zgjedhjeve ju braktisi. Qeveria juaj nuk u rrezikua nga largimi i LSI, por pyetja është: sa dhe si ka ndikuar për mirë apo për keq, përfshirja e LSI në qeverisjen qendrore dhe më gjerë në të gjithë vendin, në kuadrin e 20-përqindëshit? Nuk ka koalicion që të jetë perfekt. Nuk ka koalicion që të jetë i përsosur, nuk ka koalicion që të jetë pa çmim, kudo që të ndodhë. Le të marrim pak katërvjeçarin. Në këtë katërvjeçar ishin vitet e krizës më të thellë në Europë. Së pari, Shqipëria ishte nga më të paktat vende që nuk pati recesion. Nuk pati rënie në krizë dhe unë mendoj se rol kryesor kishin reformat dhe funksionimi i ligjit. Përndryshe, Shqipëria do të ecte drejt krizës. Kishte faktor pothuaj të tmerrshëm siç ishte kriza greke dhe më vonë ajo e Italisë megjithatë Shqipëria rezistoi. Së dyti, në kushtet e një opozite tmerrësisht bllokuese, Shqipëria avancoi axhendën e integrimit, me heq jen e vizave …Në drejtim të aspektit të dytë të qeverisjes, në drejtim të zhvillimit, unë mendoj se zhvillimi u avancua. Shqipëria dixhitale u bë një realitet. Të gjitha këto, Partia Demokratike pa koalicionin me LSI nuk do të mund t’i realizonte, sepse nuk kishte vota. Ndaj dhe unë personalisht jo vetëm që nuk kam keqardhje, por mbetem gjithnjë i bindur se ai vendim bëri të mundur të gjitha këto zhvillime pozitive. U largua, në një mënyrë të papritur. Në politikë vendimet janë vendime. Nuk kishim një vendim me ta, që do të dilnim së bashku në zgjedhje dhe unë mendoj se nuk do të dilnim së bashku në zgjedhje. Po e them haptas. Fakti është që, kalkulimi i tij, e çoi në qeveri me Edi Ramën. Ajo që është e dhimbshme janë dy gjëra. Së pari, kjo parti që quhet parti për Integrimin, kjo është bashkautore në çdo hap anti-integrues të qeverisë dhe shumicës aktuale. Së dyti, çfarë ndodh, unë i ndjek të gjitha diskutimet.

LSI u rrit në zgjedhje, kjo është e vërtetë, mori dyfishin e votave. Mund të themi se mori edhe votat e PD? Disa thonë bleu vota, disa thonë mori votat tona. Ka një problem këtu, se LSI ishte pjesa më e sulmuar nga socialistët. Ata ishin tabela e qitjes për socialistët dhe ata vazhdojnë edhe sot të jenë tabelë qitjeje. Se sot çfarë sulmohet, shëndetësia, koncesionet, këto janë në sulmin kryesor, pra nëse LSI që ishte tabelë e qitjes, rriti votat shumë ndjeshëm, nuk e di pse për një pjesë qeverie votohet dhe për pjesën tjetër nuk votohet. Çfarë dua të them me këtë. Dua të them se ishin premtimet, mashtrimet e Edi Ramës, ato të cilat u besuan me të drejtë nga qytetarët. Unë, po të isha vetë zgjedhës i thjeshtë, unë do të votoja për ato premtime, që ishin të ëmbla dhe nuk kam pse të paragjykoj. Në këto kushte LSI u largua, sigurisht kjo ishte një goditje për PD. Pse ishte goditje? Shumë e thjeshtë, sepse nuk dua të mbroj që PD s’ka pasur defekte dhe të meta, dobësi, etj., por kur shumica kalon në anën tjetër, atëherë psikologjia e njerëzve është e tillë se ndjekin shumicën, sepse mendojnë, ky do të fitojë. Në çdo rast unë personalisht nuk do të bëja koalicion parazgjedhor me LSI dhe me këtë kurs që ka, nuk do t’i sugjeroja PD-së, në asnjë mënyrë një koalicion me këtë forcë politike. Ndalemi tek “21 janari”. Pse mendoni se “21 janari” ishte ngjarja më e rëndë e 80 viteve të fundit në Shqipëri? Sepse u bë, pas vitit 1924, përpjekja e dytë e regjistruar historikisht për të rrëzuar një qeveri të zgjedhur me votën e qytetarëve. Të ndalemi tek qeverisja aktuale. Ndërsa gjatë 8 viteve tuaja në qeverisje rritja ekonomike ka qenë e vazhdueshme edhe pse në rënie, si e parashikoni këtë vit? Unë personalisht parashikoj një vit të vështirë. Një vit ndër më të vështirët. Parashikoj një ecje drejt recesionit dhe skenarit grek…

A ka një marrëveshje mes Shkupit dhe Tiranës për lumin Radika? Një marrëveshje në parim ekziston. Cila është e vërteta e kësaj çështjeje. Tetë vite me radhë, absolutisht në çdo takim i kam kërkuar kryeministrave të majtë dhe të djathë të vendit mik, që të ulemi të diskutojmë dhe të negociojmë marrëveshjen e ujërave, sepse marrëveshja e Titos është një marrëveshje që nuk shkon. Për çudi asnjëherë nuk u ulën, shmangej ky problem. Por Radika nuk ka qenë kurrë në axhendë. Sa vijnë këta në pushtet del Radika. Çfarë di unë për Radikën. E para, lumi Radika është një lum kryesor i Dibrës dhe jo vetëm i Dibrës me popullatë maqedonase, të cilët dëmtohen thellësish nga projekti i Fushë Lukovës dhe devijimet për në detin Egje. E dyta, janë katër konventa ndërkombëtare të mbrojtjes së mjedisit dhe të ujërave, me të cilat projekti i fushë Lukovës bie në kundërshtim të hapur. E treta pa diskutim që i merr Drinit të Zi një sasi të madhe uji dhe kjo nuk mund të bëhet pa një marrëveshje, së fundi ministri i Edi Ramës tha se është folur për Radikën, është rënë në parim dakord për Radikën, është ofruar kompensim për Drinin e Zi. Se ka futur para firma, se është një firmë shumë e fuqishme, apo çfarë ka ndodhur, aty diçka ka ndodhur... Ju dhatë dorëheqjen nga funksionet drejtuese në PD, por siguruat publikun se nuk do të largoheni nga politika. Dhe në fakt ju jeni shumë aktiv. Herë pas here jepni mesazhe për publikun, informoni dhe denonconi për zhvillime të ndryshme. Pyetja është: Nëse në vitet e ardhshme PD rikthehet në pushtet, ku e shikoni rolin tuaj? Aty ku e gjej veten unë. Unë isha kryetar i PD-së dhe unë zbrita si një ushtar i saj në betejë. Unë do të vazhdoj betejën time me të gjitha mjetet ligjore për suksesin e PD, e cila sot ka një lider, një drejtues të ri, që e udhëheq atë forcë politike. Unë dorëzova detyrat e mia në forumet e partisë, por jo Sali Berishën. Unë mbetem i përkushtuar, siç kam qenë i përkushtuar ditët e para në politikë. Marrë me shkurtime nga NOA

Akti Normativ për buxhetin, Bode: Rast i dëshpëruar TIRANË Partia Demokratike kundërshtoi dje Aktin Normativ të qeverisë për ndryshimet e buxhetit për vitin 2013, i miratuar dy ditë më parë në Kuvend. Deputeti i Partisë Demokratike, Ridvan Bode deklaroi se Akti i miratuar destabilizon më tej stabilitetin financiar në perspektivë të vendit. “…Borxhi publik u rrit për të mbushur gropën e mosrealizimit të të ardhurave të qeverisë, apo programimit me rezerva të të ardhurave në buxhetin e shtetit. Gjithçka flet për rritje, të rritjes së borxhit ndaj kompanive për mosrimbursim të tatimit mbi vlerën e shtuar. Rritjes së borxhit të firmave për mospagim të punimeve në investimet publike dhe për punimet e krijuara për këtë periudhë tremujore të fundit të vitit 2013. Rritje të borxhit ndaj pagesave

për kategoritë e tjera shoqërore të cilat shërbehen nga buxheti i shtetit dhe janë kryesisht shtresat më të ekspozuara të shoqërisë...”, - tha Bode. Në këto kushte, sipas tij, Akti Normativ i qeverisë është rast i dëshpëruar. “Është një akt i dëshpëruar që kërkon të mbajë në oksigjen një ekonomi të futur në koma, për shkak të gjithë asaj që përgatiti qeveria në periudhën e fundit, duke rritur presionin ndaj ekonomisë dhe biznesit, duke rritur presionin ndaj konsumatorit, duke përdorur policinë dhe dinamitin si instrument të qeverisjes, duke shtrirë revanshin në çdo qelizë të pushtetit. Partia Demokratike e denoncon këtë akt normativ të djeshëm, si një akt që destabilizon më tej stabilitetin financiar në perspektivë të vendit”, - tha ai.

Zgjedhjet, PD nis të hënën ripërtëritjen e anëtarësisë TIRANË Nga dita e hënë, Partia Demokratike do t’i nënshtrohet për një muaj procesit të ripërtëritjes së bazës të të dhënave të anëtarësisë së PD-së. Ky proces u lajmërua dje nga kryetari i PD-së, Lulzim Basha, gjatë një takimi me demokratët e Kurbinit. “…Duke nisur nga dita e hënë, seksionet, grupseksionet, degët e PD-së anembanë Shqipërisë, për një muaj me radhë do i nënshtrohen një procesi rigoroz të evidentimit dhe ripërtëritjes së bazës së të dhënave të anëtarësisë së PD, anëtarësimeve të reja dhe hapjes më të madhe e më të fuqishme që PD ka bërë gjatë historisë së saj 23-vjeçare”, - tha dje Basha. Ndërkohë në të gjitha takimet që ai ka zhvilluar në bazë, kryetari i demokratëve është përqendruar

në faktin se në këtë proces ristrukturimi të partisë duhet të marrin pjesë të gjithë. Ai e ka vënë theksin tek bashkimi, ripërtëritja, afrimi i të rinjve, rikthimi në këtë parti i të gjithë kontributorëve ndër vite për PD-në, si dhe tek mundësia për bashkëjetesë mes atyre që aspirojnë të hyjnë në parti dhe njerëzve me eksperiencë të gjatë në këtë forcë politike. I gjithë procesi pritet që të zgjasë rreth dy muaj e gjysmë, ndërsa do të konkludohet me mbledhjen e Kuvendit Kombëtar, ku pritet të miratohet edhe statuti i ri i PD-së. Për ndryshimet në statut është ngritur edhe një grup pune, ndërkohë që pritet të dalë edhe udhëzimi për punët konkrete që do të ndiqen në bazë duke filluar nga seksionet.

E shtunë - e diel 25-26 janar 2014

www.mapo.al

kuvend

Deputetët e majtë votojnë raportin e kontrollit për kreun e ILDKP, ku zgjedhja e Zana Xhukës konsiderohet e pavlefshme dhe për pasojë Kuvendit i rekomandohet shkarkimi. Kalimi në seancë, në dorë të Metës

Mazhoranca shkarkon Xhukën, opozita largohet nga Komisioni Bylykbashi: Cili institucion tjetër kushtetues e ka radhën për të kaluar në gijotinën e mazhorancës? Xhafaj: Askush nuk mund të na e mohojë verifikimin e zbatimit të ligjit Fejzi Braushi Pavarësisht se është renditur si një nga tri kushtet e opozitës për t’u bërë pjesë e reformës territoriale, mazhoranca nuk është tërhequr nga nisma e saj për të shkarkuar nga detyra kryeinspektoren e Inspektoratit të Lartë të Deklarimit dhe Kontrollit të Pasurive, Zana Xhuka. Dje është hedhur hapi i parë në këtë drejtim, me miratimin në mënyrë të njëanshme nga komisioni i Ligjeve të raportit në të cilin konstatohet mes të tjerash, pavlefshmëria absolute e zgjedhjes së Xhukës në këtë detyrë, ndërsa propozohet shkarkimi i saj. Tashmë me miratimin e këtij raporti nga ana e komisionit të Ligjeve, çështja mbetet në dorë të kryetarit të Kuvendit, i cili duhet të vendosë nëse do ia paraqesë atë për miratim seancës plenare, çka do të thoshte dhe shkarkim nga detyra e Xhukës. Opozita Por para se të miratohej raporti, përfaqësuesit e opozitës në këtë komision kanë kundërshtuar procedurën e ndjekur nga Kuvendi dhe në mënyrë të veçantë nga komisioni i Ligjeve për kontrollin që bën ILDKP, duke e konsideruar atë antikushtetues dhe antiligjor. “Nëse ne do të tolerojmë këtë shkelje të Kushtetutës dhe të gjithë bazës ligjore që rregullon kontrollin nga Parlamenti, atëherë pyetja që shtrohet është: cili është institucioni tjetër i pavarur, kushtetues apo jo, i cili ka radhën në gijotinën e komisionit të Ligjeve dhe të këtyre grupeve të kontrollit të jashtëligjshme?” - tha deputeti demokrat, Oerd Bylykbashi. Më tej ai ka hedhur dyshime se e gjithë kjo nismë

zhvillohet për t’u krijuar mundësi drejtuesve të mazhorancës që të fshehin pasuritë e tyre. “Dy drejtuesit e mazhorancës interesin më të rëndësishëm që kanë në të gjithë këtë çështje është të fshehin pasuritë dhe interesat e tyre të paligjshme. Kontrollin në ILDKP e kërkojnë si instrument për të bërë presion mbi gjyqësorin, mbi prokurorët dhe mbi kundërshtarët politikë”, - tha Bylykbashi duke ftuar kolegët e tij të djathtë që të lënë sallën. Pavarësisht largimit të tyre, mazhoranca ka vepruar e vetme duke i shkuar deri në fund nismës së saj, duke miratuar raportin vetëm me votat e veta. Sipas kryetarit të komisionit, Fatmir Xhafaj, konstatimet e opozitës nuk qëndrojnë, pasi të gjitha institucionet dhe drejtuesit e tyre janë të detyruar të japin shpjegime para Kuvendit. “Drejtuesit e institucioneve shtetërore, me kërkesë të komisioneve parlamentare japin shpjegime dhe informojnë për çështje të ndryshme të veprimtarisë së tyre për sa e lejon ligji. Kjo është Kushtetuta e vendit tonë, edhe e mazhorancës, edhe e opozitës, e çdo qytetari. Kjo është Kushtetuta edhe për zotin Bylykbashi, edhe për Lulzim Bashën, edhe për Zana Xhukën, për të gjithë, dhe askush nuk mund të na e mohojë verifikimin e zbatimit të ligjit”, - tha Xhafaj, ndërsa

ka bërë të ditur se ftesës së komisionit për të marrë pjesë në seancën e djeshme kryeinspektorja i është përgjigjur me një letër, ku shpjegon se i gjithë hetimi parlamentar i kryer ndaj saj është antikushtetues. Raporti Në emër të grupit të kontrollit, deputeti socialist Armando Subashi ka prezantuar punën e bërë në hetimin e kësaj çështjeje, si dhe gjetjet e raportit, duke evidentuar një sërë shkeljesh nga ana e kryeinspektores, si në mospërmbushjen e detyrimeve të saj ligjore në kontrollin dhe hetimin e deklarimeve të pasurisë, ashtu edhe në mangësitë në plotësimin e kritereve formale ligjore në zgjedhjen e saj. Në përfundim ai ka theksuar se zgjedhja e Xhukës një vit më parë në krye të ILDKP-së është absolutisht e pavlefshme, ndaj i ka propozuar komisionit që ta votojë raportin me sugjerimin për shkarkimin e Xhukës. “Ndaj për të gjitha këto arsye, ky grup kontrolli propozon “Miratimin e këtij raporti nga komisioni i Ligjeve dhe nisjen e procedurës parlamentare të shpalljes së pavlefshmërisë absolute të vendimit për zgjedhjen e znj. Zana Xhuka në detyrën e Inspektores së Përgjithshme të ILDKPKI, dhe shkarkimit të saj nga detyra”, - tha Subashi.

Letra e Xhukës: Kontrolli, antikushtetues dhe i pavlefshëm

Ministrat maqedonas: “Radika” s’bëhet, nëse e refuzon Shqipëria

Kryeinspektorja Zana Xhuka e konsideron antikushtetuese dhe për rrjedhojë të pavlefshme gjithë procedurën e ndjekur nga Kuvendi për kontrollin e saj në detyrën e kreut të ILDKP-së. Në një letër dërguar dje komisionit të Ligjeve, në përgjigje të ftesës së këtij të fundit për të qenë prezente në seancën e djeshme, Xhuka argumenton se ka paligjshmëri të plotë si në objektin, mekanizmat, procedurat dhe mjetet e përdorura nga Kuvendi në këtë kontroll. Sipas saj grupi i kontrollit gabimisht ngatërron detyrat që duhet të përmbushë institucioni i ILDKP-së nga ato të kryeinspektores. “Grupi i kontrollit shkëmben në objekt dhe më tej, në procedura, kompetencat e Inspektorit të përgjithshëm me ato të Inspektoratit të Lartë”, shprehet Xhuka. Më tej ajo

Çështja e devijimit të lumit Radika në Maqedoni ka angazhuar në debat jo vetëm klasën politike shqiptare brenda kufijve të Shqipërisë, por edhe atë maqedonase. Për të shuar çdo dyshim dhe protestë për këtë çështje, qoftë nga shoqëria civile, ashtu edhe nga kundërshtarët politikë, qeveria shqiptare ka thirrur dje në Tiranë dy nga ministrat shqiptarë të Maqedonisë, Abdilaqim Ademi dhe Valon Saraçini, përkatësisht ministri i Mjedisit dhe i Ekonomisë në qeverinë maqedonase, të cilët kanë zhvilluar një takim me kryeministrin Edi Rama dhe tre ministra të kabinetit të tij. Në një dalje të përbashkët të dy ministrat kanë konfirmuar edhe një herë se nuk ka një projekt konkret dhe se ai nuk do të bëhet, nëse studimi tregon se cenohet qoftë edhe një element mjedisor dhe jetësor i Dibrës së Madhe apo rezervat hidrike

thekson se grupi i kontrollit është një mekanizëm kundra dhe ekstraligjor, i cili sipas saj ka vepruar në shkelje të rëndë të Kushtetutës, si dhe në konflikt të hapur interesi. Për këtë qëllim ajo bën me dije se “Inspektorati i Përgjithshëm ka filluar procedurën e hetimit administrative për konflikt interesi të anëtarëve të grupit të kontrollit, për pavlefshmërinë absolute të këtij akti”. Si konkluzion, Xhuka thekson në këtë shkresë se “Raporti mbi kontrollin e ushtruar në ILDKP për verifikimin e përmbushjes së detyrave funksionale të Inspektorit të Përgjithshëm është i paligjshëm dhe antikushtetues. Ndaj ajo i kërkon Kuvendit të Shqipërisë shpalljen e grupit të kontrollit si një mekanizëm të paligjshëm për kontrollin e një institucioni të pavarur.

Xhuka argumenton se ka paligjshmëri të plotë si në objektin, mekanizmat, procedurat dhe mjetet e përdorura nga Kuvendi në këtë kontroll.

të Shqipërisë. “Në momentin kur projekti do të jetë final dhe ne si Qeveri e Maqedonisë do ta kemi të gatshëm, atëherë do të njoftohet Qeveria e Republikës së Shqipërisë dhe do të kërkohet pëlqim nga Qeveria shqiptare. Nëse Qeveria e Republikës së Shqipërisë nuk jep pëlqim në lidhje me projektin final, them edhe një herë, i cili duhet të përfundojë në fund të muajit qershor, atëherë ky projekt nuk mund të realizohet», tha Sariçini. Ndërsa ministri Ademi u shpreh se “nuk mund ta paragjykoj që sot vendimin, por në kokën time e kam që 90 për qind do të jetë negativ, mirëpo nuk mund ta them 100 për qind, sepse duhet të thuhet në fazën kur duhet të jetë edhe studimi”. Por megjithëse ende nuk ka përfunduar studimi i palës maqedonase për efektet e devijimit të Radikës, duket se është i përcaktuar tashmë qëndrimi kundërshtues i Tiranës zyrtare.

Nëse Qeveria e Shqipërisë nuk jep pëlqim në lidhje me projektin final, i cili duhet të përfundojë në fund të muajit qershor, atëherë ky projekt nuk mund të realizohet»

E shtunë - e diel 25-26 janar 2014

www.mapo.al

Kontrabanda e ilaçeve, arrestohet një 50-vjeçar Policia i vë prangat Bardhyl Imamit, i akuzuar për kontrabandë ilaçesh. Prokuroria kërkon 4.5 vjet burg për ish-farmaciste dhe infermiere të maternitetit për abuzim me medikamentet Tiranë Policia arrestoi një 50-vjeçar për kontra-

bandë ilaçesh. Sipas policisë, Bardhyl Imami, 50 vjeç, u ndalua pasi nga hetimet e kryera u arrit dokumentimi i veprimtarisë së paligjshme për veprat penale: “tregtim dhe transportim i mallrave kontrabandë” dhe “ruajtje apo depozitim i mallrave kontrabandë”. Policia tha se i bllokoi të arrestuarit një sasi medikamentesh, të cilat dyshohet se janë futur kontrabandë në vendin tonë. Në një deklaratë zyrtare të policisë thuhet se Bardhyl Imami dyshohet se për një periudhë 3-vjeçare ka ushtruar aktivitetin e kontrabandës në tregtimin e ilaçeve me origjinë nga Italia. Ndërkaq, më tej policia tha se është dokumentuar përfshirja e këtij personi edhe në shpërndarjen dhe tregtimin ambulator të farmacive të ndryshme në Tiranë, si dhe dyshohet se ai tregtonte edhe medikamente për shërbim spitalor falas. Si-

pas policisë së Tiranës mësohet se në cilësinë e provës janë sekuestruar një sasi e konsiderueshme ilaçesh të ndryshme, kryesisht kundër diabetit, zemrës, tensionit, syrit, antibiotikë etj., medikamente të cilat arrijnë vlerën e 11 mijë eurove. Po ashtu policia tha se të arrestuarit iu sekuestrua një shumë parash; 700 mijë lekë të reja, 5500 paund, 7500 euro, 100 dollarë, si dhe një automjet në pronësi të tij. Po dje Prokuroria e Tiranës kërkoi dënimin me 4 vjet e gjysmë burg për katër ishfarmaciste dhe kryeinfermiere të Maternitetit “Nëna Geraldinë” në Tiranë, të cilat akuzohen për shpërdorim detyre dhe falsifikim dokumentesh. Akuza ndaj tyre është ngritur pasi dyshohet se kanë falsifikuar blloqet e hyrjedaljeve të medikamenteve dhe pajisjeve spitalore, duke i shkaktuar një dëm shtetit prej 700 mijë lekësh të reja. Po ashtu prokuroria thotë se nga hetimi është provuar se në farmacinë e spitalit janë gjendur në mënyrë të kundërligjshme medikamente të skaduara që në vitin 2008, por që në fletë-hyrje është bërë si datë skadence viti 2010. “Provohet që sasia e këtyre ilaçeve të skaduara është përdorur për të mbuluar abuzimin financiar me medikamente të tjera, të cilat janë nxjerrë në mënyrë të paligjshme dhe për përfitim

monetar nga ana e të pandehurave”, - thotë prokuroria. Sipas pretencës së djeshme të akuzës mësohet se është kërkuar dënimi me nga 18 muaj burg për ish-farmacisten Marije D dhe ndihmësen e saj Vitore Zh. Prokuroria kërkoi dënimin me nga një vit burg për ishkryemaminë Dashuri K. dhe ish-kryeinfermieren Lirie Sh. Hetimet për këtë çështje kanë nisur në vitin 2009, pas kallëzimit të drejtorisë së Spitalit Universitar Obstetrik– Gjinekologjik “Mbretëresha Geraldinë” Tiranë. Pas kallëzimit është kryer inventarizimi i farmacisë së maternitetit, sipas të cilit rezulton se ka një diferencë të mangët të ilaçeve në vlerën e 755 mijë e 351 lekëve. “Rezultoi se nga kontrollet është konstatuar se në mjaft raste ka patur mospërputhje midis kopjeve të fletëdaljeve të barnave që ndodheshin në farmaci me kopjet përkatëse që ndodheshin në reparte”,- thotë prokuroria, e cila u referohet disa akt-ekspertimeve të kryera gjatë hetimit. Duke iu referuar një prej akt-ekspertimeve, organi i akuzës thotë se tek fletët origjinale, në nëntëmbëdhjetë blloqet, të titulluar ”Bllok Tërheqje Barnash”, objekte ekspertimi, konstatohen ndërhyrje grafike në kolonat me emërtimin “sasia e kërkuar” dhe “sasia e dorëzuar”.

“Provohet që sasia e këtyre ilaçeve të skaduara është përdorur për të mbuluar abuzimin financiar me medikamente të tjera, të cilat janë nxjerrë në mënyrë të paligjshme dhe për përfitim monetar nga ana e të pandehurave”, - thotë prokuroria

Vdes në spital biznesmeni i plagosur me tritol Biznesmeni i ndërtimit, Xhemal Çela ndërroi jetë në Spitalin Ushtarak, pas shpërthimit të automjetit të tij nga një sasi e konsiderueshme tritoli në qytetin e Durrësit tri ditë më parë. Reagon Rama: Biznesmeni humbi jetën nga dhuna barbare. Nuk do ndalim luftën ndaj krimit. Ndërroi jetë dje në mesditë biznesmeni i ndërtimit, Xhemal Çela, 41-vjeçar, i plagosur rëndë dy ditë më parë në veturën e tij në zonën e plazhit “Iliria” në Durrës, pas një shpërthimi me eksploziv të aktivizuar në automjetin e tij. Lajmi u dha nga burime të spitalit privat, pranë Spitalit Ushtarak ku ndodhej i shtruar biznesmeni Çela, pas ngjarjes së ndodhur dy ditë më parë. Lajmi u konfirmua edhe nga burime të policisë, e cila pas marrjes së njoftimit ka marrë nga spitali privat kartelën e pacientit Xhemal Çela, ndërsa një ekspert kriminalist i Policisë së Tiranës si dhe një oficer i Policisë Gjyqësore

në zyrën e hetimit të vrasjeve ka kryer këqyrjen e trupit të viktimës, ku janë konstatuar dëme serioze në trup dhe në gjymtyrë, çka sipas burimeve të policisë referuar mjekëve ligjorë dhe kartelës klinike të tij edhe i kanë shkaktuar vdekjen. Ndërkaq pas kryerjes së veprimeve hetimore rutinë, si dhe kryerjes së autopsisë në morgun e spitalit të Tiranës, ku është konfirmuar vdekja nga plagët e marra në shpërthim, policia e Durrësit është duke verifikuar disa pista për atentatin e dy ditëve më parë. Burime nga grupi hetimor pohojnë se pista kryesore e hetimit e atentatit me eksploziv mbetet ajo e konflikteve të mundshme që mund të ketë patur 48- vjeçari Çela si ndërtues me pronarë tokash, ndërsa hetimet vijojnë edhe në pistën e konkurrencës për shkak të ndërtimeve, apo edhe të ndonjë konflikti me persona të tjerë. Burime të policisë thanë se kanë mbledhur një numër të konsiderueshëm të regjistrimeve të filmike të kamerave të sigurisë afër vendit të ngjarjes, si dhe të disa të tjerave në segmented rrugore ku ka lëvizur ndërtuesi me veturën e tij si dhe ndërsa u ka kërkuar kompanive celulare zbardhjen e tabulateve të biznesmenit

Grupi hetimor pohojnë se pista kryesore e hetimit e atentatit me eksploziv mbetet ajo e konflikteve të mundshme që mund të ketë patur 48- vjeçari Çela si ndërtues me pronarë tokash, ndërsa hetimet vijojnë edhe në pistën e konkurrencës për shkak të ndërtimeve, apo edhe të ndonjë konflikti me persona të tjerë.

me persona të tjerë. Në komisariat janë shoqëruar dhe marrë në pyetje 21 persona që mund të kenë në lidhje me ngjarjen. Hetuesit e çështjes sqaruan se autorët e krimit e kishin vendosur sasinë e tritolit poshtë automjetit, në krahun e shoferit dhe se shpërthimi është realizuar në distancë. Ai u transportua në gjendje kome drejt Tiranës pas një ndërhyrjeje kirurgjikale në spitalin e Durrësit. Vetura e markës «Citroën» C4, me targa AA 759 EY, në pronësi të biznesmenit, Xhemal Çela, u hodh në erë, në

aksin rrugor Plazh-Plepa ndërsa vetë ai ndodhej ne veturë. Ngjarja ndodhi në afërsi të plazhit “Iliria” në Durrës, ndërsa ai ishte duke udhëtuar drejt qytetit të Durrësit. Për vdekjen e Çelës reagoi edhe kryeministri Edi Rama, cili në faqen e tij zyrtare në rrjetet sociale Facebook dhe Twitter u shpreh: “Hidhërim për biznesmenin që humbi jetën nga dhuna barbare /Vullnet i palëkundur për të mos u ndalur në luftën e nisur me krimin. Tolerancë zero!”,- tha kreu i qeverisë. Dashamir Biçaku

Operacion antitrafik, bllokohen 80 automjete luksoze në kryeqytet TIRANE- Operacion antitrafik në kryeqytet,

kontrollohen 300 autovetura, si dhe bllokohen 80 prej tyre të cilat dyshohet se janë të vjedhura ose të trafikuara nga jashtë vendit. Lajmi është bërë i ditur për mediat dje nga policia e Tiranës nëpërmjet njoftimit zyrtar të saj. Policia bëri të ditur se, në bazë të një plani të hartuar masash, ishin ngritur postblloqe në disa kryqëzime të rëndësishme të kryeqytetit dhe është kërkuar që të kontrolloheshin autovetura të luksoze ose edhe të tjera, jo luksoze, por që duhej të ishin prodhime të viteve 2005 e më pas, duke qenë se një numër I konsiderueshëm mjetesh që rezultojnë të jenë future në Shqipëri, mund të kenë qenë pjesë e një linjë të vjedhjes dhe trafikimit

të tyre. Për këtë shkak, policia nisi një plan operacional, ku do të kontrolloheshin, vetura të ndryshme në bazë të një baza të dhënash, ku ishin të regjistruara llojet, targat shasitë e mjeteve të vjedhura si dhe pronarët e tyre, apo nëse mjeti ishte targuar në Shqipëri apo jo. Po kështu policia tha se ka kryer kontrolle edhe ndaj mjeteve të ndryshme, të cilat kanë pasur mangësi në dokumentacion apo probleme të tjera teknike etj. Policia tha se ky operacion ka nisur bazuar në planin operacional mbi rritjen e sigurisë publike, parandalimin e veprimtarisë kriminale, parandalimin e çdo veprimtarie të paligjshme, strukturat e policisë do të përqendrohen edhe në drejtim të kapjes së personave në kërkim, si

dhe për menaxhimin e trafikut dhe rritjen e sigurisë në të gjithë akset rrugore. “Në sajë të masave të marra dhe vënies në zbatim të këtij plani operacioni, në shkallë qarku deri më tani janë kontrolluar dhe janë kryer verifikimet përkatëse për rreth 250 automjete të ndryshme, nga të cilat janë bllokuar 80 automjete, pasi dyshohet se disa prej tyre janë të vjedhura dhe disa pa dokumentacion të rregullt”, - tha policia në deklaratën e saj zyrtare. Mësohet se mjetet e bllokuara, janë përcjellë për në pikat përkatëse të bllokimit, apo në ambientet e Drejtorisë së Rezervave të Shtetit, në pritje të verifikimit tërësor të tyre dhe nisjes së procesit të sekuestrimit për to, nëse do të kryhet.

I n t e rv i st ë h i sto r i r e p o rta z h n o sta lg j i K u lt u r ë Çdo të shtunë e të diel

www.mapo.al

intervista

Mimi Kodheli: Kemi mbështetjen e njerëzve të thjeshtë në luftën ndaj paligjshmërisë “Ilegaliteti dhe paligjshmëria, të cilat ishin kthyer në modë, kusht, apo normë, do të luftohen pa ekuivok dhe vendosmërisht. Dhe ju siguroj që kemi me vete të gjithë njerëzit e thjeshtë, të cilët ndihen sot më të çliruar”.

Faqe 10-11

Rama-Basha

Politika në stinën e acarit Aleksandra Bogdani

Kultura financiare

shqiptarët barazohen me europianët Faqe 13

Reforma e parë e Ramës sjell një ngërç të ri në historinë e vjetër të krizës politike shqiptare. Kryeministri kërkon aleanca të reja në të djathtë, por a mund ta zëvendësojë Bamir Topi apo PDIU, vendin e lënë bosh nga opozita?

skush nuk është kundër një ndarjeje të re të territorit, në Shqipërinë e copëzuar në 385 njësi. Politikanët shqiptarë, në të majtë a të djathtë qofshin, e rendisin prej vitesh në listën e gjërave që duhen bërë medoemos. E megjithatë, sëmundja e vjetër e bllokimit është rikthyer në politikën shqiptare, duke vënë në pikëpyetje jo vetëm këtë reformë, por edhe shumë të tjera që presin në axhendën e qeverisë së re. Reforma territoriale ishte debutimi i parë i kryeministrit Rama, me një nismë që shkon përtej shumicës së kartonëve që mazhoranca e drejtuar prej tij siguroi në zgjedhjet e 23 qershorit. Por opozita, e zhgënjyer që në start të qeverisë “Rama” për një sërë çështjesh, kërkon garanci. Në këtë rast, 85 votat në Kuvend nuk vlejnë për shërimin e virusit e përhershëm të ngërçit; një “perpetuum mobile” që rikthehet në arenën politike aq shpesh, sa shprehja e ndërkombëtarëve “duhen dy për të kërcyer tangon” është kthyer në një refren të pambarimtë. Por si do të dalë Rama nga ky ngërç? Ndonëse nën vëzhgimin e rreptë të Bashkimit Europian për marrëdhëniet e tij me opozitën, kryeministri duket i vendosur për t’i shkuar deri në fund punës së ni-

Faqe 7

sur. Qoftë edhe pa opozitën! Ndaj edhe këto ditë ai po jep shenja të kërkimit të aleancave të reja në të djathtë me Topin apo PDIU; një vello sidoqoftë transparente për të mbuluar mungesën e konsensusit. Historia që po luhet sot është një “déjà vu” e sa e sa episodeve politike në Shqipëri që zhurmën e kanë pasur të madhe dhe përfundimin, aspak të lavdishëm. Ngërç i ri, krizë e vjetër…

Pas 4 muajsh në qeveri, Rama lançoi nismën për reformën administrativo-territoriale, të cilën jo pa butafori e cilësoi si Kryereforma. Për një moment u duk se kryeministri i largoi retë e krizës me plotësimin e kërkesave të opozitës: një komision me dy kryetarë dhe numër të barabartë anëtarësh nga mazhoranca dhe opozita, ku asnjë vendim nuk merret pa shumicë. “Dëshirojmë e urojmë që opozita ta nxjerrë jashtë axhendës së aksionit të vet legjitim antiqeveritar, këtë temë të madhe të politikës kombëtare dhe të mos mungojë në rrugën e kësaj reforme me interes të madh kombëtar, publik e komunitar”, - tha Rama përkrah diplomatëve të huaj, të cilët shprehën mbështetjen teknike dhe financiare për këtë reformë....

E shtunë - e diel 25-26 janar 2014

www.mapo.al

Dossier Reforma e parë e Ramës sjell një ngërç të ri në historinë e vjetër të krizës politike shqiptare. Kryeministri kërkon aleanca të reja në të djathtë, por a mund ta zëvendësojë Bamir Topi apo PDIU, vendin e lënë bosh nga opozita?

Rama-Basha

Politika në stinën e acarit Aleksandra Bogdani

Asokohe, Rama refuzonte të merrte pjesë në një “makiazh” të qeverisjes së PD. Njësoj siç Basha refuzon sot të bëhet pjesë e një reforme për “fasadë”, të një qeverie të cilësuar prej tij si mafioze.

Pas 4 muajsh në qeveri, Rama lançoi nismën për reformën administrativoterritoriale, të cilën jo pa butafori e cilësoi si Kryereforma. Për një moment u duk se kryeministri i largoi retë e krizës

me plotësimin e kërkesave të opozitës: një komision me dy kryetarë dhe numër të barabartë anëtarësh nga mazhoranca dhe opozita, ku asnjë vendim nuk merret pa shumicë. “Dëshirojmë e urojmë që opozita ta nxjerrë jashtë axhendës së aksionit të vet legjitim antiqeveritar, këtë temë të madhe të politikës kombëtare dhe të mos mungojë në rrugën e kësaj reforme me interes të madh kombëtar, publik e komunitar”, - tha Rama përkrah diplomatëve të huaj, të cilët shprehën mbështetjen teknike dhe financiare për këtë reformë. Por përgjigja e opozitës ishte e prerë. Në konferencën e kryetarëve, Edi Paloka u shpreh pro reformës, por për t’u bërë pjesë e saj, i kërkoi qeverisë të anulojë aktin normativ për nëpunësin civil dhe të bllokojë procedurat për shkarkimin e Zana Xhukës dhe Endira Bushatit nga institucionet që ato drejtojnë. Të njëjtin qëndrim e konfirmoi edhe kryetari i PD-së, Lulzim Basha, i cili në një dalje publike për mediat e akuzoi mazhorancën për prishje të vazhdueshme të konsensusit politik. Qëndrim destruktiv? Kryeministri i ri nuk mund ta luajë këtë kartë! Në memorien e shqiptarëve është ende e freskët telenovela e 3 ligjeve për integrimin, që Partia Socialiste nuk i votoi me pretekstin e një çështjeje periferike si ajo e qarkut të Fierit. Asokohe, Rama refuzonte të merrte pjesë në një “makiazh” të qeverisjes së PD. Njësoj siç Basha refuzon sot të bëhet pjesë e një reforme për “fasadë”, të një qeverie të cilësuar prej tij si mafioze. Reformë apo pjekuri politike?

Më shumë se për Ramën, reforma territoriale është kthyer tashmë në një test për pjekurinë politike në vend. Por kryeministri duket se nuk do të tërhiqet. Megjithë refuzimin e opozitës, Kuvendi vendosi të miratojë projekt-vendimin për ngritjen e komisionit bipartizan. Nga ana tjetër, shanset për të arritur

385

Njësi vendore ka aktualisht Shqipëria. Reforma administrativo-territoriale synon të zvogëlojë numrin e njësive vendore, për të rritur efikasitetin e pushtetit vendor

Bashkëkryetarë dhe nga 8 anëtarë për secilin krah politik është parashikuar të ketë komisioni bipartizan. Partia Socialiste ka caktuar Bashkim Finon si bashkëkryetar, ndërsa PD refuzon pjesëmarrjen

një marrëveshje u rrudhën edhe më tej me votimin në Komisionin e Ligjeve të shkarkimit të kryetares së ILDKP-së, Zana Xhuka. Zhvillimet publike, por më së shumti ato në prapaskenë e kanë shtyrë Partinë Demokratike drejt një qëndrimi edhe më kategorik. Nga Kurbini, Basha tha dje se komisioni është i pavlefshëm pa rivendosjen e plotë të parimit të konsensusit. “Dua t’u bëj me dije edhe partnerëve tanë ndërkombëtarë se produkti i një reforme të njëanshme arbitrare, nuk mund të njihet e nuk do të njihet kurrë nga Partia Demokratike dhe nga opozita shqiptare”, -tha dje Basha, duke paralajmëruar kështu një stinë të re debati mbi këtë çështje. Por a mund të bëhet reforma pa opozitën? Ambasadori i SHBA-së, Aleksandër Arvizu dhe ai i OSBE-së, Florian Raunig, dy mbështetësit kryesorë të kësaj reforme, e cilësojnë të domosdoshëm konsensusin mes mazhorancës dhe opozitës. Nga një konferencë në Korçë, Arvizu tha dje se Shtetet e Bashkuara të Amerikës do ta ndihmojnë Shqipërinë për reformën administrative territoriale. “Ne besojmë fort që ky proces do ecë përpara, është diçka tepër e rëndësishme për Shqipërinë dhe shpresojmë që ky proces në fund të ketë një produkt të mirë”, -tha ambasadori, ndërsa përsëriti fjalën konsensus politik. Por në mung-

E shtunë - e diel 25-26 janar 2014

www.mapo.al

Në këtë rast, 85 votat në Kuvend nuk vlejnë për shërimin e virusit e përhershëm të ngërçit; një “perpetuum mobile” që rikthehet në arenën politike aq shpesh, sa shprehja e ndërkombëtarëve “duhen dy për të kërcyer tangon” është kthyer në një refren të pambarimtë.

Basha: PD nuk do të njohë asnjë reformë të njëanshme Kryetari i PD-së e cilësoi të pavlefshëm ngritjen e komisionit të reformës administrative, pa rivendosjen e parimit të konsensusit

esë të konsensusit, kryeministri Rama nuk ka kryqëzuar duart. Skenari B i reformave

Me 85 vota në xhep, të mjaftueshme për miratimin e reformës, ai është në kërkim të një opozite të re, përballë refuzimit të opozitës zyrtare. Shenjat e para u dhanë me takimin “në të nxehtë” me Bamir Topin, ish-presidentin e idhnuar me PD-në, i cili ndodhet në kërkim të një trajektoreje të re për fatin e vet politik. Nuk ishte rastësi që kryeministri e gatoi shpejt e shpejt një dalje publike me Topin, pak orë pas Partia Demokratike kishte refuzuar pjesëmarrjen në komisionin për reformën territoriale. Linja e Topit për të njëjtën çështje ishte krejt e kundërt. Pa harruar të thumbojë Berishën, Bamir Topi tha nuk përjashton bashkëpunimin me kryeministrin Rama për reformën administrative apo të tjera reforma kushtetuese, që ai vetë i sheh në dobi të vendit. Por a mund ta mbulojë statura e Topit, aq më tepër jashtë parlamentit karrigen e lënë bosh nga opozita zyrtare? Afërmendsh jo, por një skenar i tillë nuk ka munguar në të shkuarën. Viti 1998 e gjeti Berishën jashtë parlamentit, ndërsa PD-ja e drejtuar prej tij refuzoi të merrte pjesë në komisionin e ngritur për hartimin e Kushtetutës. Asokohe, zgjidhja u gjet me Sabri Godon dhe Spartak Ngjelën, dy eksponentë të së

djathtës të cilët legjitimuan procesin në sytë e ndërkombëtarëve. “Edhe si bashkëkryetar mund të imponoja vullnetin tim, sepse e thënë fare thjeshtë, socialistët nuk e bënin dot pa pasur në ballë të komisionit një eksponent të së djathtës”,do të kujtonte vite më vonë Godo. Njësoj si sot kryeministri Rama, që përveç takimit me Topin, ka lënë një derë hapur edhe për PDIU-në e Shpëtim Idrizit. Kalimi në të majtë i kësaj force politike ka kohë që pëshpëritet në korridoret politike dhe reforma territoriale i ngjan qëllimit që justifikon mjetin. Por koniunktura politike e Ramës duket më e komplikuar se ngërçi i momentit, për t’i dhënë jetë të parës reformë të propozuar prej tij. Me radikalizimin e luftës së brendshme politike zbehen edhe më tej shanset që Shqipëria ta marrë statusin e vendit kandidat në qershor. Shuhen gjithashtu shpresat, që qeveria e drejtuar prej Ramës të realizojë reformat e mëdha në drejtësi, pensione apo ndërhyrjet në Kushtetutë, reforma që i shtrijnë efektet përtej një mandati qeverisës e bash për këtë arsye kërkojnë konsensus të gjerë. Vendet më të fuqishme të Europës e kanë thënë qartë fjalën e tyre: Dyert e BE-së janë të hapura për Shqipërinë, nëse vazhdon dialogu politik mes mazhorancës dhe opozitës. Por Shqipëria po zbarkon edhe një tjetër herë në fushë-betejën e politikës, në një stinë të rëndësishme për fatet e vendit.

Vendet më të fuqishme të Europës e kanë thënë qartë fjalën e tyre: Dyert e BE-së janë të hapura për Shqipërinë, nëse vazhdon dialogu politik mes mazhorancës dhe opozitës. Por Shqipëria po zbarkon edhe një tjetër herë në fushëbetejën e politikës, në një stinë të rëndësishme për fatet e vendit.

Kryetari i PD-së, Lulzim Basha paralajmëroi dje se nuk do të njohë asnjë reformë të njëanshme të qeverisë. Në një takim me anëtarët e Partisë Demokratike në Kurbin, kreu i PD-së është ndalur në ngritjen e komisionit për reformën territoriale nga mazhoranca dhe arsyet pse kjo reformë nuk mund të bëhet pa opozitën. Lideri i opozitës ka qenë i prerë dhe në qëndrimin e tij se komisioni për reformën territoriale-administrative është i pavlefshëm pa rivendosjen e plotë të parimit të konsensusit. “Pas refuzimit të grupit tonë parlamentar dhe aleatëve tanë për të qenë pjesë e një farse të rrezikshme për demokracinë shqiptare, pati një votim tinëzar nga shumica e kartonëve, për të ashtuquajturin komision për reformën territoriale-administrative. Ky komision është i pavlefshëm pa rivendosjen e plotë të parimit të konsensusit, siç e kemi bërë të qartë në mënyrë të përsëritur bashkë me aleatët tanë. Dua t’ju bëj me dije edhe partnerëve tanë ndërkombëtare se produkti i një reforme të njëanshme arbitrare nuk mund të njihet e nuk do të njihet kurrë nga Partia Demokratike dhe nga opozita shqiptare”, -tha Basha përballë demokratëve. Partia e drejtuar prej tij ka refuzuar deri më tash të bëhet pjesë e kësaj reforme, duke kërkuar më shumë garanci nga kryeministri. Për më tepër, PD e ka kushtëzuar pjesëmarrjen në këtë reformë të rëndësishme me anulimin e efekteve të Aktit Normativ për Nëpunësin Civil, si dhe ka kërkuar ndërprerjen e menjëhershme të procedurave për shkarkimin e kryetares së ILDKP-së, Zana Xhuka dhe asaj të AMA-s, Endira Bushati. Në Kurbin, Basha foli edhe për atë që ai e quan skandal me zhdukjen e 4.5 milionë deklaratave tatimore në Drejtorinë e Tatimeve. Ai shprehu vendosmërinë e PD-së për t’i shkuar deri në fund zbardhjes së plotë të vjedhjes së 4. 5 milionë të dhënave konfidenciale të bizneseve shqiptare në Drejtorinë e Përgjithshme të Tatim-Taksave. “Në mënyrë kriminale, mafioze përfaqësues të dyshes Rama-Meta vodhën serverin bashkë me 4. 5 milionë të dhëna konfidenciale të bizneseve shqiptare. Sot çdo shqiptarë e kupton se të dhënat tatimore janë kthyer në axhendë personale të interesave private të pasurimit dhe të makuterisë mbi bazën e një skemë të mirë organizuar mafioze, ku bizneset në këmbim të ryshfetit do të mund të ulin apo zerojnë gjobat dhe detyrimet e tyre tatimore të çimentuar në sistemin elektronik të tatimeve”, - tha ai. Kreu i demokratëve, Lulzim Basha është ndalur në fjalën e tij në Kurbin edhe në procesin e analizës dhe hapjes së PD. Zoti Basha ka theksuar se duke nisur nga dita e hënë, seksionet, grup-seksionet, degët e PD-së anembanë Shqipërisë, për një muaj me radhë do i nënshtrohen një procesi rigoroz të evidentimit dhe ripërtëritjes së bazës së të dhënave të anëtarësisë së PD, anëtarësimeve të reja dhe hapjes më të madhe e më të fuqishme që PD ka bërë gjatë historisë së saj 23-vjeçare.

E shtunë-diel, 25-26 janar 2014

Intervistë

www.mapo.al

Ministrja e Mbrojtjes shpreson ende se projekti për reformën territoriale do të realizohet edhe me konsensusin e opozitës, e cila sipas saj ka nxjerrë artifice dhe jo shkaqe për të penguar qeverinë shqiptare dhe parlamentin të ndërmarrë të tilla reforma

Mimi Kodheli:

Kemi mbështetjen e njerëzve të thjeshtë në luftën ndaj paligjshmërisë “Ilegaliteti dhe paligjshmëria, të cilat ishin kthyer në modë, kusht, apo normë, do të luftohen pa ekuivok dhe vendosmërisht. Dhe ju siguroj që kemi me vete të gjithë njerëzit e thjeshtë, të cilët ndihen sot më të çliruar”. Fejzi Braushi

Ministrja e Mbrojtjes, Mimi Kodheli, teksa vlerëson si të nevojshme reformën territorialo-administrative, i konsideron kushtet e vëna nga opozita për t’u bërë pjesë e saj, si artifice për të penguar qeverinë në realizimin e këtij projekti të domosdoshëm për vendin. Pavarësisht se opozita deri më tani nuk ka ofruar konsensus për këtë çështje, Kodheli shpreson ende se ajo do të reflektojë. Sa për dosjen e çuar në Prokurori për paraardhësin Imami dhe për të tjerat që janë paralajmëruar, Kodheli nuk jep më shumë detaje se ç’është thënë deri tani. Ajo i mëshon parimit se “nuk po bëj asgjë, përveçse po ushtroj një prej detyrimeve të mia. Shumë veprimtari apo institucione të varësisë në Ministrinë e Mbrojtjes janë lënë pa u audituar prej vitesh, kur duhet të kishte ndodhur krejt ndryshe. Tani po ndodh”. Si dhe kryeministri, Kodheli nuk ka mëdyshje për vijimin e aksioneve kundër paligjshmërisë në çdo fushë. Ajo i qëndron idesë se ilegaliteti dhe paligjshmëria të cilat ishin kthyer në modë, kusht, apo normë, do të luftohen pa ekuivok dhe vendosmërisht. “ Dhe ju siguroj që kemi me vete të gjithë njerëzit e thjeshtë, të cilët ndihen sot më të çliruar”. Kodheli e kalon thatë pyetjen për

qëndrimin e Ben Blushit, i cili së fundmi ka kërkuar që PS të bëjë zgjedhjet për kryetarin e saj pas mbarimit të mandatit katërvjeçar të Edi Ramës. Duke mos dashur të hapë polemika me shkrimtarin-deputet, ajo shprehet se “PS është një forcë politike me dimension europian dhe demokraci të gjerë”. Për pakënaqësinë e elektoratit që mezi po ç’pret të punësohet sipas premtimeve të 23 qershorit, Kodheli tregohet shumë e kujdesshme duke ripremtuar se “ne do të bëjmë çfarë është e munduar, pse jo edhe të pamundurën, do të dalim edhe jashtë skemave klasike të kontakteve me njerëzit, me qëllimin e vetëm që t’u mundësojmë atyre një punë e cila do t’i falë atyre, jo mbijetesën, por dinjitetin e munguar në gjithë këto vite”. Kodheli nuk e sheh si “stol rezervash” vendin (parlamentin) ku janë ulur “senatorët” e PS, të cilët nuk bëjnë pjesë në qeverinë e Edi Ramës. “Sa për “senatorët” që sipas jush abstenuan të flisnin, po ju përmend vetëm një emër: Erion Braçen”,- thotë ajo. Nuk zgjati shumë dhe politika e brendshme duket se u kthye sërish tek përplasja e qëndrimeve dhe ngërçi. Opozita refuzoi dje pjesëmarrjen në reformën territoriale, me pretendimin se

mungon konsensusi. Si do të veproni me këtë reformë? Do të bini në tundimin e ecjes përpara dhe pa opozitën? Mendoj se reforma territoriale është një prej reformave më të rëndësishme në vend, madje që duhet të ishte bërë prej kohësh. Jo pak njësi administrative lokale janë kthyer në vende abuzimi me paranë publike, në zyra ku ndihmën ekonomike nuk e përfiton as ai që është i pamundur as ai në nevojë, e ku kryetarët e këtyre njësive më shumë se administratorë në shërbim të publikut mendojnë se janë padronë të tij dhe të fateve të njerëzve. Thënë kjo, personalisht besoj shumë në një reformë të thellë, por të drejtë e të nevojshme, në funksion të mirëmenaxhimit të punëve kryesisht në fshatra e komuna si dhe të përmirësimit të shërbimeve ndaj komunitetit. Për shkak të rëndësisë që kjo reformë ka, këtë projekt, siç është edhe deklaruar, do ta mbështesin SHBA-ja dhe BE-ja. Parlamenti ka krijuar një komision që ka për qëllim arritjen e konsensusit në vendimmarrje. Kushtet e opozitës për vazhdimin e këtij projekti dhe plotësimin me sukses të reformës janë thjesht artifice për të penguar qeverinë shqiptare dhe parlamentin të ndërmarrë të tilla reforma.

Për reformën “Kushtet e opozitës për vazhdimin e këtij projekti dhe plotësimin me sukses të reformës janë thjesht artifice për të penguar qeverinë shqiptare dhe parlamentin të ndërmarrë të tilla reforma. Ky mbetet një ndër projektet më të rëndësishëm për Shqipërinë, ndaj shpresoj shumë që edhe me ndihmën e konsensusit, ai të mund të realizohet”

E shtunë-diel, 25-26 janar 2014

Ky mbetet një ndër projektet më të rëndësishëm për Shqipërinë ndaj shpresoj shumë që edhe me ndihmën e konsensusit, ai të mund të realizohet. Pas vizitës suaj në Athinë, mund të veçojmë çështjen e varrezave të ushtarëve grekë të rënë në Shqipëri, e cila nga pala greke është kërkuar që të avancojë. Ndërkohë, pezull mbetet sërish çështja e paktit detar dhe toponimet. A ka zhvillime të reja në bisedimet që ju patët në Greqi dhe si i konsideroni marrëdhëniet mes dy vendeve? Mendoj që vizita ime zyrtare në shtetin helen është së pari, një hap cilësor që çon më përpara marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë, respektit reciprok dhe bashkëpunimit të ngushtë me një vend anëtar të NATO-s. Së dyti, është e rëndësishme të theksohet se diskutimi i çështjeve të mbetura pezull midis dy vendeve tona nuk është më tabu. Avancimi për zgjidhje mbetet detyrë sa e qeverisë shqiptare aq edhe e qeverisë greke, ashtu si dhe e të gjithë faktorëve e aktorëve nga të dyja anët e kufirit. Por, unë fola me përfaqësuesit grekë edhe për çështjen e Kosovës si dhe për këtë iniciativë risi, siç ishte mbledhja e përbashkët midis dy qeverive në Prizren, iniciativë të cilën ne mendojmë ta shtrijmë në rajon e më gjerë. Në këto katër muaj të qeverisjes kemi parë nisjen e disa aksioneve dhe operacioneve të ndryshme, që g jithsesi janë shoqëruar me pikëpyetje për ligjshmërinë e tyre dhe efektet që ato kanë; fjala vjen lojërat e

fatit, prishja e disa ndërtimeve etj… Kaq mund të pritet nga katër muajt e parë, apo publiku nuk arrin të shohë ende gjithë punët e qeverisë? Nëse ju kanë lindur pyetje për ligjshmërinë, ju ftoj të konsultoni vendimet e Këshillit të Ministrave. Sa për efektet që këto aksione kanë (aksione të cilat nuk janë të vetmet), kam vetëm një përgjigje për p ye t j e n t u aj: i l e g a l it e t i d h e paligjshmëria, të cilët ishin kthyer në modë, kusht, apo normë, do të luftohen pa ekuivok dhe vendosmërisht. Dhe ju siguroj që kemi me vete të gjithë njerëzit e thjeshtë, të cilët ndihen sot më të çliruar. Pas dërgimit në Prokurori të dosjes për paraardhësin tuaj, keni thënë se po përgatiten disa dosje të tjera. Ç’po bëhet me to dhe, a kemi të bëjmë me çështje të tilla si shitja e pronave të ushtrisë dhe tregtia e armëve, për të cilat para 23 qershorit opozita e atëhershme ka akuzuar? Është në detyrimin tonë kushtetues dhe moral që të hedhim dritë, inspektojmë dhe auditojmë me të gjitha format dhe mjetet që ligji njeh, çdo shkelje, çdo abuzim me paratë publike dhe çdo formë korruptive. Unë nuk po bëj asgjë përveçse po ushtroj një prej detyrimeve të mia. Shumë veprimtari apo institucione të varësisë në Ministrinë e Mbrojtjes janë lënë pa u audituar prej vitesh, kur duhet të kishte ndodhur krejt ndryshe. Tani po ndodh. Po shohim se po bëhen qindra dosje që kërkojnë energji e kapacitete të mëdha. Mos po bi-

Për aksionet qeverisë “Sa për efektet që këto aksione kanë (aksione të cilat nuk janë të vetmet), kam vetëm një përgjigje për pyetjen tuaj: ilegaliteti dhe paligjshmëria, të cilët ishin kthyer në mode, kusht, apo normë, do të luftohen pa ekuivok dhe vendosmërisht. Dhe ju siguroj që kemi me vete të gjithë njerëzit e thjeshtë të cilët ndihen sot më të çliruar”

www.mapo.al

Për denoncimet në prokurori “Është në detyrimin tonë kushtetues dhe moral që të hedhim dritë, inspektojmë dhe auditojmë me të gjitha format dhe mjetet që ligji njeh, çdo shkelje, çdo abuzim me paratë publike dhe çdo formë korruptive. Unë nuk po bëj asgjë, përveçse po ushtroj një prej detyrimeve të mia”

ni në sindromin se “në kohë krize, zgjidhja e vetme është që t’i hedhim popullit ca të arrestuar….”? Përgjigjen sapo jua dhashë. Dy javët e fundit, të g jithë ministrat e PS kanë nisur takimet me elektoratin e majtë, të cilët në shumicë kërkojnë përmbushjen e premtimeve për t’u punësuar në administratë. Si do t’i menaxhoni pakënaqësinë e tyre, kur dihet se është e pamundur që të punësohen të gjithë? Në ka diçka të cilën qeveria që u largua bëri më keq se çdo gjë, kjo është plaga e madhe e papunësisë që la pas. Në çdo dy gra, njëra e papunë; në çdo tre të rinj, njeri i papunë; punë në të zezë e njerëz të pasiguruar. Një mjerim i vërtetë prej të cilit buron edhe pakënaqësia për të cilën flisni. Ndërkohë që punësimi është dhe do të jetë deri në fund kryefjala e qeverisë. Ne do të bëjmë çfarë është e munduar, pse jo edhe të pamundurën, do të dalim edhe jashtë skemave klasike të kontakteve me njerëzit, me qëllimin e vetëm që t’i mundësojmë atyre një punë e cila do t’i falë atyre, jo mbijetesën, por dinjitetin e munguar në gjithë këto vite. Keni një koment për qëndrimin e zotit Blushi, i cili në një intervistë të fundit kundërshtonte kryeministrin Rama për arsyet e refuzimit të statusit nga BE dhe mosbërjen e zgjedhjeve për kryetar të PS? PS është një forcë politike me dimension europian dhe demokraci të gjerë. Ky është komenti im. Përveç Blushit që u shfaq pub-

Për pakënaqësitë e “senatorëve” “Sovrani është populli, i cili përfaqësohet nga të zgjedhurit e tij në parlament. Nuk e di se si mund të quani “stol rezervash” grupin parlamentar të partisë më të madhe politike në vend, që bën jetë aktive parlamentare dhe që ju siguroj është pjesë e vendimmarrjes politike në çdo moment dhe për çdo gjë. Sa për “senatorët” që sipas jush abstenuan të flisnin, po ju përmend vetëm një emër: Erion Braçen!”

likisht, edhe socialistë të tjerë me një karrierë të gjatë politike janë të pakënaqur me mospërfshirjen në qeveri. Kjo u duk edhe në debatin për buxhetin, ku shumë prej “senatorëve” abstenuan të flisnin në mbrojtje të qeverisë… Si një anëtare e kabinetit, si e shihni raportin me eksponentët e njohur të PS, të lënë në “stol rezervash”? Sovrani është populli, i cili përfaqësohet nga të zgjedhurit e tij në parlament. Nuk e di se si mund të quani “stol rezervash” grupin parlamentar të partisë më të madhe politike në vend, që bën jetë aktive parlamentare dhe që ju siguroj është pjesë e vendimmarrjes politike në çdo moment dhe për çdo gjë. Sa për “senatorët”, që sipas jush abstenuan të flisnin, po ju përmend vetëm një emër: Erion Braçen! Brukseli, për të dhënë statusin kërkon prova se kjo qeveri e ka seriozisht me vendosjen e shtetit ligjor. Rama këmbënguli edhe tek zhvillimet politike brenda BE-së. Cilat janë parashikimet për qershorin, pasi tendencat anti-zg jerim pas 6 muajsh pritet të jenë më të mëdha? Ne do të bëjmë detyrat që na takojnë. I bëmë ato edhe në ditët e muajt e parë të qeverisjes. Do vazhdojmë të vendosur në rrugën e reformave të mëdha dhe luftës ndaj korrupsionit, trafiqeve dhe terrorizmit, pavarësisht tendencave anti-zg jerim apo problemeve te brendshme politike të ndonjë vendi europian. Rruga jonë është vetëm një dhe pa kthim: ajo europiane.

Për integrimin Ne do të bëjmë detyrat që na takojnë. I bëmë ato edhe në ditët e muajt e parë të qeverisjes. Do vazhdojmë të vendosur në rrugën e reformave të mëdha dhe luftës ndaj korrupsionit, trafiqeve dhe terrorizmit, pavarësisht tendencave anti-zgjerim apo problemeve te brendshme politike të ndonjë vendi europian. Rruga jonë është vetëm një dhe pa kthim: ajo europiane.

e shtunë-e diel, 25-26 janar 2014

www.mapo.al

Njoftim Njoftim per vend te lire pune ”Shoqeria e Pare Financiare e Zhvillimit - FAF”sh.a., kerkon te punesoje: Specialist Kredie prane Deges se Shoqerise FAF sh.a., Gjirokaster Detyrat e pergjithshme • Te menaxhoje procesin e kredidhenies lokale. • Te identifikoje nevojat per sherbime bankare me fokus kredine ne zonat rurale e malore te rrethit • Te promovoje produktet e FAF, sh.a. tek klientet potenciale. • Te vleresoje per secilin klient nese duhet hapur procedura e kredidhenies. • Te analizoje ne vend biznesin e klientit, • Te pergatise inventarin dhe klasifikimin e huase

Shoqeria “Klinika Shqiptare sh.a.” me NIPT J61824020O me seli në Bulevardi Gjergj Fishta, në ambjentet e ish “N.P.V Nr. 1” Tiranë, njofton aksionarët e vetë për organizimin e mbledhjes së Asamblesë së Përgjithëshme në datën 24.02.2014 ora 10:00 pranë selisë së shoqërisë. Mbledhja do të ketë, këtë rend dite: 1. Emermin e eksperteve kontabel per auditimin e pasqyrave financiare te viti 2013 2. Miratim i Vendimit te Keshillit Mbikqyres te dates 24.11.2013; 3. Te tjera. REPUBLIKA E SHQIPËRISË DHOMA KOMBËTARE E PËRMBARUESVE GJYQËSORË PRIVATË PERMBARUES GJYQESOR VASIL SHANDRO

PERMBARUESI GJYQESOR VASIL SHANDRO DO TË ZHVILLOJË ANKANDIN PËR PASURINE E PALUAJTSHME: - Pasuria e rregjistruar me Nr 10/1, ZK 8581, Truall me sip. totale 380 m2 nga sa ndertesa 177 m2, vol 6, fq.112, e ndodhur ne Pogradec. Çmimi fillestar me te cilin do te filloje ankandi eshte ne vleren 242,864 Euro. Ankandi do të zhvillohet në datë 27.01.2014 ora 16:00, në zyrën përmbarimore Vasil Shandro, me adresë Rr “Reshit Collaku”, pall “Aurora Konstruksion”, kati 5, prapa Gjykatës Lartë, Tiranë. Nr.tel: 04/2278031, / E-mail: vshandro@yahoo.com

Kualifikimi dhe eksperienca • Te kete perfunduar studimet e larta ne dege me profil Ekonomik ose Universitetin Bujqesor. • Te kete njohuri te mira ne perdorimin e programeve baze te kompjuterit. • Njohja e nje gjuhe te huaj te vendeve te BE perben avantazh • Te kete aftesi te mira te komunikimit dhe te punes ne grup. • Kualifikimet dhe treinimet ne fushen e kredidhenies perbejne avantazh. • Eksperienca e punes drejtperdrejt ne kredidhenie perben avantazh. Personat e interesuar duhet te sjellin ne adresen tone brenda dates 10/02/2014 dokumentacionin e poshtecituar: 1. Kerkese per t’u punesuar prane Shoqerise Financiare te Zhvillimit – FAF sh.a. 2. CV dhe dokumenta te tjera mbeshtetese mbi kualifikimin profesional 3. Diplomen dhe Listen e notave ( te noterizuara) 4. Dokument identiteti. 5. Dokumentin qe verteton punen e kryer me pare (libreze pune, vertetim nga punedhenesi) 6. Leter reference

Shitje e Ankandit II nga Studio Shitje e Ankandit i Dyte nga StudioPërmbarimore L.D.C. Përmbarimore L.D.C.

Shitje e Ankandit i Pare nga Studio Përmbarimore L.D.C.

NJOFTIM NJOFTIM Pershkrimi i pasurise: Pershkrimi i pasurise: Nr. pasurie 4/225, Zona vol. 24, faqe Objekti: “Truall+Ndërtesë” mePasurie sipërfaqe 500 m2, me Objekti: “Apartament”, me Nr. 62/30+1-4, e ndodhur ne Permet, Lipe,Kadastrale regjistruarnr.ne8592, Zyrenme e Regjistrimit me adrese e ndodhurPermet, ne Lagjia regjistruar në pronësi Besnik BISHANAKU Fatmir te 135, Pasurive te Paluajtshme e Guerile, ndodhurShkodër ne Zonen Kadastrale nr. 2461,tëme vol. Rexhep 1, me faqe 172, me dhe siperfaqe 2 Rexhep BISHANAKU. 55.21 m . Ne emer te Nuli Jani, Lefteri Jani, Adrian Jani dhe Lilika Jani. Çmimi fillestar: 39.680 e nentemije e gjashteqind e tetedhjete) Euro. Çmimi fillestar: 616.000(tridhjete (gjashteqind e gjashtembedhjetemije) Leke. Data e shpalljes 08.01.2014 05.02.2014. Data e celjes: Data e zhvillimit 22.01.2014 Data e mbarimit: 19.02.2014 deri deri ne ne oren oren 16. 16.0000 Ankandizhvillohet zhvillohetne ne ambjentet PERMBARIMORE L.D.C., Permbarues Gjyqesore Lefter CANAJ ndodhur Ankandi ambjentet eeSTUDIOS STUDIOS PERMBARIMORE L.D.C., Permbarues Gjyqesore Lefter te CANAJ te ne adresen: Rruga “Myslym Shyri”, Vila 8, Kati ndodhur ne adresen: Rruga “Myslym Shyri”, Vila 1, 8, Tirane. Kati 1, Tirane. Ofertuesit drejtohenprane praneSTUDIO STUDIOPERMBARIMORE PERMBARIMOREL.D.C., L.D.C.,ose osetetekontaktojne kontaktojnenepermjet nepermjetnumrit numrittete tel: tel: Ofertuesit te tedrejtohen 0682026575 dhe e-mailit lefter.canaj@yahoo.com ose info@ldc-al.com. 0682026575 dhe e-mailit lefter.canaj@yahoo.com ose info@ldc-al.com.

NJOFTIM Pershkrimi i pasurise: Objekti: “Apartament” me sipërfaqe 96.20 m2, me Nr. pasurie 62/30+1-3, Zona Kadastrale nr. 2461, me vol. 1, me faqe 172, me adrese e ndodhur ne Permet, Lipe me pale debitore Arjana Jani. Çmimi fillestar: 880.000 (teteqind e tetedhjetemije) Leke. Data e shpalljes 26.12.2013 Data e zhvillimit 10.01.2014 deri ne oren 16.00 Ankandi zhvillohet ne ambjentet e STUDIOS PERMBARIMORE L.D.C., Permbarues Gjyqesore Lefter CANAJ te ndodhur ne adresen: Rruga “Myslym Shyri”, Vila 8, Kati 1, Tirane. Ofertuesit te drejtohen prane STUDIO PERMBARIMORE L.D.C., ose te kontaktojne nepermjet numrit te tel: 0682026575 dhe e-mailit lefter.canaj@yahoo.com ose info@ldc-al.com.

Shitje e Ankandit III nga Studio nga Përmbarimore Shitje e Ankandit i Dyte ngaStudio StudioPërmbarimore L.D.C. Përmbarimore L.D.C. L.D.C.

Shitje e Ankandit II nga Shitje e Ankandit i Pare ngaStudio StudioPërmbarimore Përmbarimore L.D.C.

NJOFTIM NJOFTIM

NJOFTIM

Pershkrimi ii pasurise: Pershkrimi pasurise: Pershkrimi i pasurise: 2 Nr. pasurie 4/225, Zona Kadastrale nr. 8592, me vol. faqe Objekti: me sipërfaqe m2, me ne Objekti: “Apartament”, me sip. m2, me i 500 regjistruar regjistrin hipotekor me Nr. 85212-kateshe, – 180, date dhe 200 m ndertese me14.12.2006, Nr. 24, Pasurie Objekti: .““Truall+Ndërtesë” Truall + Ndertese 2 79.07 kateshe”, siperfaqe 246 m2 truall 135, me adrese e Kadastrale ndodhur ne3852, Lagjia Guerile, Shkodër në pronësi tëne Besnik Rexhep BISHANAKU dheap. Fatmir Zona Kadastrale Nr. 8521, pasuria me Nr. 8/440 + 1 –regjistruar 38, Durres, me adrese ne L. “Beqir Dardha”, shk. 1, kati 10, 38, Nr. 76/18, Zonen me adrese Xhafzotaj, regjistruar emer te z.Astrit Hoxha. Rexhepfillestar: BISHANAKU. Elbasan. Ne pronesi te Pellumb Çmimi 156.800Kociasi. Euro (njeqind e pesedhjete e gjashtemije e teteqind) Euro. Çmimi fillestar: 39.680 (tridhjete e nentemije e gjashteqind e tetedhjete) Euro. Çmimi fillestar: 3.600.000 (tremilion e gjashteqindmije) Leke. Data e celjes 10.01.2014 Data shpalljes 08.01.2014 00 Data e celjes: 20.01.2014. Data ee mbarimit 24.01.2014 deri ne oren 16. 00 00 Data e zhvillimit ne 16. Data e mbarimit: 04.02.2014 deri ne oren oren 16. Ankandi zhvillohet ne22.01.2014 ambjentet ederi STUDIOS PERMBARIMORE L.D.C., Permbarues Gjyqesore Lefter CANAJ te ndodhur Ankandizhvillohet zhvillohetne ne ambjentet e STUDIOS PERMBARIMORE L.D.C., Permbarues Gjyqesore Lefter CANAJ ndodhur Ankandi ambjentet STUDIOS L.D.C., Permbarues Gjyqesore Lefter te CANAJ te ne adresen: Rruga “Myslym Shyri”,e Vila 8, KatiPERMBARIMORE 1, Tirane. ne adresen: Rruga “Myslym Shyri”, Vila 8, Kati 1, Tirane. ndodhur ne adresen: Rrugaprane “Myslym Shyri”,PERMBARIMORE Vila 8, Kati 1, Tirane. Ofertuesit te drejtohen STUDIO L.D.C., ose te kontaktojne nepermjet numrit te tel: Ofertuesit drejtohenprane praneSTUDIO STUDIOPERMBARIMORE PERMBARIMOREL.D.C., L.D.C.,ose osetetekontaktojne kontaktojnenepermjet nepermjetnumrit numrittete tel: tel: Ofertuesit te tedrejtohen 0682026575 dhe e-mailit lefter.canaj@yahoo.com ose info@ldc-al.com. 0682026575 dhe e-mailit lefter.canaj@yahoo.com ose info@ldc-al.com. 0682026575 dhe e-mailit lefter.canaj@yahoo.com ose info@ldc-al.com.

Pershkrimi ii pasurise: pasurise: Pershkrimi Nr. 18/13, Zonen Kadastrale 3852, me adrese Xhafzotaj, Objekti:“Toke Are”, meme siperfaqe 6561 m2 me me Pasurie Nr. pasurie 62/30+1-3, Zona Kadastrale nr. 2461, me vol. 1, me Objekti: “Apartament” sipërfaqe 96.20 m2, Nr. Durres, regjistruar nee emer te z.ne Hasan Hoxha.. faqe 172, me adrese ndodhur Permet, Lipe me pale debitore Arjana Jani. Çmimi fillestar: fillestar: 91.840 (nentedhjete e njemije e teteqind Çmimi 880.000 (teteqind e tetedhjetemije) Leke. e dyzete) Euro. Data ee shpalljes celjes 10.01.2014 Data 26.12.2013 00 00 Data ee zhvillimit mbarimit 10.01.2014 24.01.2014 deri oren Data deri ne ne oren 16.16. Ankandi zhvillohet e STUDIOS PERMBARIMORE L.D.C., Permbarues Gjyqesore Lefter Lefter CANAJCANAJ te ndodhur Ankandi zhvillohetne neambjentet ambjentet e STUDIOS PERMBARIMORE L.D.C., Permbarues Gjyqesore te ne adresen: Rruga “Myslym Shyri”, Vila 8, Kati 1, 8, Tirane. ndodhur ne adresen: Rruga “Myslym Shyri”, Vila Kati 1, Tirane. Ofertuesit te te drejtohen drejtohen prane prane STUDIO STUDIOPERMBARIMORE PERMBARIMOREL.D.C., L.D.C.,ose osetetekontaktojne kontaktojnenepermjet nepermjetnumrit numrittetetel: tel: Ofertuesit 0682026575 dhe dhe e-mailit e-mailit lefter.canaj@yahoo.com lefter.canaj@yahoo.com ose ose info@ldc-al.com. info@ldc-al.com. 0682026575

Shitje ee Ankandit Ankandit IIII nga nga Studio Përmbarimore L.D.C. Shitje

Shitje Shitje ee Ankandit Ankandit IIII nga nga Studio Studio Përmbarimore Përmbarimore L.D.C. L.D.C.

e diel

SHPALLJENJOFTIM ANKANDI

NJOFTIM NJOFTIM 30 lekë

30 lekë

Pershkrimi ii pasurise: Me date 21.01.2014 Permbaruesja Gjyqesore Private Ermira Mhilli do te zhvilloje Pershkrimi pasurise: 2 mesiperfaqe Nr. Pasurie Zonen 3255, me adrese Sallmone, Objekti:“Toke Are”, me siperfaqe m2me truall dhe 200Kadastrale m2 ndertese 2-kateshe, me Nr. Pasurie Objekti: .“ Truall + per Ndertese 2 kateshe”, 246Nr. m95/105, Ankandin shitjen e630pasurise se paluajtshme: Durres, regjistruar ne emer te3852, z. Astrit Nr. 76/18, Zonen Kadastrale me Hoxha. adrese Xhafzotaj, Durres, regjistruar ne emer te z.Astrit Hoxha. Nr.12/20 i(njeqind pasurise Truall me siperfaqe 828.49Euro. m2 dhe brenda tij Çmimi fillestar: 7.056 Euro (shtatemije pesedhjete gjashte) Euro. Çmimi fillestar: +12/1009,lloji 156.800 Euro ee pesedhjete ee gjashtemije e teteqind) Data ee celjes 10.01.2014 Data Ndertese celjes 10.01.2014 1 kat me sip.124.60 m2. 0000 Data 24.01.2014 Data ee mbarimit mbarimit 24.01.2014 deri deri ne ne oren oren 16. 16. Ankandi Ankandi zhvillohet zhvillohet ne ne ambjentet ambjentet eeSTUDIOS STUDIOS PERMBARIMORE PERMBARIMORE L.D.C., L.D.C., Permbarues Permbarues Gjyqesore Gjyqesore Lefter Lefter CANAJ CANAJ te te ndodhur ndodhur PronaRruga ndodhet Lgj.”Guerrile” ne “Myslym Shyri”, 1, ne adresen: adresen: Rruga “Myslym Shyri”, Vila Vila 8, 8, Kati KatiRr.”Mujo 1, Tirane. Tirane. Ulqinaku” (e Sukave)/Shkoder. Ofertuesit te prane STUDIO PERMBARIMORE L.D.C., kontaktojne Ofertuesit te drejtohen drejtohen prane STUDIO PERMBARIMORE L.D.C., ose ose te te kontaktojne nepermjet nepermjet numrit numrit te te tel: tel: Çmimi me te cilen fillon ankandi eshte 4.800.000 leke 0682026575 0682026575 dhe dhe e-mailit e-mailit lefter.canaj@yahoo.com lefter.canaj@yahoo.com ose ose info@ldc-al.com. info@ldc-al.com.

Pershkrimi Pershkrimiiipasurise: pasurise: 2 Nr.Nr. Pasurie Nr.Nr. 95/107, Objekti:“Toke me Pasurie 18/13,Zonen ZonenKadastrale Kadastrale 3255, 3852, me me adrese adrese Sallmone, Xhafzotaj, Objekti:“Toke Are”, Are”, me me siperfaqe siperfaqe 832m 6561 2mme Durres, Durres,regjistruar regjistruarne neemer emerte tez.z.Astrit HasanHoxha. Hoxha.. Çmimi 9.352 Euro (nentemijee enjemije treqindeeteteqind pesedhjete e dy) Euro. Çmimifillestar: fillestar: 91.840 (nentedhjete e dyzete) Euro. Data 10.01.2014 Dataeeceljes celjes 10.01.2014 Data 24.01.2014 Dataeembarimit mbarimit 24.01.2014deri derine neoren oren16. 16.0000 çdo ditë gazeta ‘MAPO’ Ankandi Permbarues Lefter te Ankandizhvillohet zhvillohetne neambjentet ambjenteteeSTUDIOS STUDIOSPERMBARIMORE PERMBARIMOREL.D.C., L.D.C., Permbarues Gjyqesore LefterCANAJ CANAJ tendodhur ndodhur ‘MAPO’ muaj revistat çdoGjyqesore PLUS ne neadresen: adresen:Rruga Rruga“Myslym “MyslymShyri”, Shyri”,Vila Vila8, 8,Kati Kati1, 1,Tirane. Tirane. dhe ‘MADAME MAPO’ Ofertuesit Ofertuesit te te drejtohen drejtohen prane prane STUDIO STUDIO PERMBARIMORE PERMBARIMORE L.D.C., L.D.C., ose ose te te kontaktojne kontaktojne nepermjet nepermjet numrit numrit te te tel: tel: përmuajshme Edhe 0682026575 e-mailit 0682026575 dhe e-mailitlefter.canaj@yahoo.com lefter.canaj@yahoo.comose oseinfo@ldc-al.com. info@ldc-al.com.E përmuajshme

Shitje e Ankandit II nga Studio Përmbarimore L.D.C. SHPALLJE ANKANDI

Shitje ee Ankandit Ankandit IIII nga nga Studio Studio Përmbarimore Përmbarimore L.D.C. Shitje

Pershkrimi Pershkrimi ii pasurise: pasurise: Permbaruesi gjyqesore genti Bushati nxjerr ne shitje me ankand sendin : Apartament me 805 Nr. 95/109, Zonen Kadastrale adrese Sallmone, me Nr. Nr. Pasurie Pasurie Nr. me 95/105, ZonenLagjja Kadastrale 3255, me adrese Sallmone, Objekti:“Toke Are”, me siperfaqe siperfaqe 630 m m22 me sipObjekti:“Toke 65 m2,emeAre”, nr me pasurie 3/180+1-19 ne ZK 8591 adrese Salo3255, halilime , Pall 1023 Durres, Durres, regjistruar regjistruar ne ne emer emer te te z. z. Astrit Astrit Hoxha. Hoxha. Shkoder Çmimi 8.960 e nenteqind e gjashtedhjete) Euro Çmimi fillestar: fillestar: 7.056 Euro Euro (tetemije (shtatemije e pesedhjete e gjashte) Euro. Çmimi per10.01.2014 shitjen ne ankand eshte ne vleren 1,400,000 (njemilion e katerqind Data celjes Data eefillestare celjes 10.01.2014 00 00 Data ee mbarimit 24.01.2014 deri mije) Ankandi do te organizohet me 16. date, 18.02.2014 nga ora 8:00 -16:00 ne adresen Dataleke. mbarimit 24.01.2014 deri ne ne oren oren 16. Ankandi zhvillohet ne ambjentet e STUDIOS PERMBARIMORE Ankandi ne ambjentet e STUDIOS PERMBARIMORE L.D.C., L.D.C., Permbarues Permbarues Gjyqesore Gjyqesore Lefter Lefter CANAJ CANAJ te te ndodhur ndodhur Rruga Donzhvillohet Bosko Shkoder ne Rruga Shyri”, Vila Kati Tirane. ne adresen: adresen: Rruga “Myslym “Myslym Shyri”, Vila 8, 8,kete Kati 1, 1, Tirane.duhet te derdhin 10% te vleres si garanci ne Personat e interesuar per te blere pasuri Ofertuesit Ofertuesit te te drejtohen drejtohen prane prane STUDIO STUDIO PERMBARIMORE PERMBARIMORE L.D.C., L.D.C., ose ose te te kontaktojne kontaktojne nepermjet nepermjet numrit numrit te te tel: tel: llogari te permbaruesit gjyqesore 0682026575 0682026575 dhe dhe e-mailit e-mailit lefter.canaj@yahoo.com lefter.canaj@yahoo.com ose ose info@ldc-al.com. info@ldc-al.com.

Pershkrimi Pershkrimi ii pasurise: pasurise: me Pasurie Nr. Pasurie Nr. 4/48,Zonen Zonen Kadastrale 3051me meadrese adreseSallmone, Priske e Objekti:“ Pemetore”, mesiperfaqe siperfaqe832m 10002 me m2 Nr. Nr. 95/107, Kadastrale 3255, Objekti:“Toke Are”, me Madhe, Tirane, regjistruar te z. Astrit Hoxha. Durres, regjistruar ne emerne teemer z. Astrit Hoxha. Çmimi 16.800 Euro(nentemije (gjashtembedhjetemije e teteqind)e Euro Çmimi fillestar: fillestar: 9.352 Euro e treqind e pesedhjete dy) Euro. Data 10.01.2014 Data ee celjes celjes 10.01.2014 00 Data 24.01.2014 Data ee mbarimit mbarimit 24.01.2014 deri deri ne ne oren oren 16. 16.00 Ankandi zhvillohet ne ambjentet e STUDIOS PERMBARIMORE L.D.C., Permbarues Lefter CANAJLefter te ndodhur ne Ankandi zhvillohet ne ambjentet e STUDIOS PERMBARIMORE L.D.C.,Gjyqesore Permbarues Gjyqesore CANAJ teadresen: ndodhur lekë 300 lekë 300 Rruga “Myslym Shyri”, Vila 8,Shyri”, Kati 1,Vila Tirane. ne adresen: Rruga “Myslym 8, Kati 1, Tirane. Agjencia e Abonimit të Shtypit (Arben Trenova): 04 223 52 05 • 068 20 47 825 Ofertuesit ose kontaktojne nepermjet te tel: Posta shqiptare: 04 237 5598 •numrit 068 50 24 Ofertuesit te te drejtohen drejtohen prane prane STUDIO STUDIO PERMBARIMORE PERMBARIMORE L.D.C., L.D.C., ose te te kontaktojne nepermjet numrit te 159 tel: Agjencia e Abonimit Adrion: 04 224 0018 • 069 20 36 768 0682026575 Agjencia e Abonimit, Durrës (Agim Memko): 0692372850 0682026575 dhe dhe e-mailit e-mailit lefter.canaj@yahoo.com lefter.canaj@yahoo.com ose ose info@ldc-al.com. info@ldc-al.com.

Shitje e Ankandit II nga Studio Përmbarimore L.D.C.

NJOFTIM PER SHITJEN E SENDIT TE PALUAJTSHEM

NJOFTIM

NJOFTIM Pershkrimi i pasurise:

E shtunë - e diel 25-26 janar 2014

www.mapo.al

ekonomi

Të pasur apo të varfër, shqiptarët kanë kulture të konsiderueshme financiare, madje në nivele të ngjashme me atë të vendeve të zhvilluara. Banka e Shqipërisë ka bërë një anketim për këtë qëllim dhe ka vërejtur rezultate surprizuese

Kultura financiare, shqiptarët barazohen me europianët

avarësisht se ekonomia e përgjithshme e Shqipërisë nuk ngjan aspak me atë të vendeve të zhvilluara, kultura financiare e shqiptarëve përafrohet. Janë të mirë në matematike dhe pjesa dërrmuese (80%) e dinë çfarë është inflacioni. Shqiptarët janë kursimtarë të mirë edhe me të ardhura të pakta dhe maten njëqind herë para se të blejnë. Këto virtyte nuk janë përshtypje të ndokujt që njeh shqiptarët, por është një studim shkencor i Bankës së Shqipërisë që vlerëson për herë parë nivelin kulturor në aspektin financiar të shqiptarëve. Por më shumë se gjysma e tyre nuk i kanë marrëdhëniet e mira me shtetin, pasi nuk i paguajnë faturat për shërbimet që marrin. Kursimtarë edhe të varfrit

Të pasur apo të varfër, shqiptarët mundohen të kursejnë. Më shumë se gjysma e të vrojtuarve pranojnë se kursejnë gjatë një viti, por këtë e bëjnë në mënyra të ndryshme. Rezultatet e anketimit tregojnë se forma më e përdorur për të kursyer është duke ruajtur paratë në shtëpi apo në kuletë dhe këtë formë e aplikojnë 27.1% e totalit të individëve, ndjekur nga ata që preferojnë t’i depozitojnë kursimet e tyre në një llogari kursimi. Alternativat e tjera të kursimit si, produktet financiare të investimit apo klubet informale të kursimit, rezultojnë pothuaj të papërdorura nga të intervistuarit. Një fenomen ky i shuar pas tragjedisë financiare që pësuan shqiptarët në vitin 1997 duke depozituar kursimet e tyre në skemat piramidale, jashtë kanaleve bankare. Përsa i përket grupmoshës, më kursimtarët rezultojnë individët 30-59 vjeç, të ndjekur nga ata 18-29 vjeç, ndërkohë që gjysma e personave mbi 60 vjeç pohojnë se nuk kursejnë. Personat më të arsimuar janë ata që shprehen se kanë kursyer më tepër, sidomos ata me arsim të lartë. Gjithashtu, statusi i punësimit paraqitet si një tjetër faktor që ndikon sjelljen pro apo kundër kursimit. Të vetëpunësuarit, të pasuar nga studentët dhe të punësuarit, kryesojnë renditjen e atyre që kanë kursyer gjatë vitit të fundit. Nga ana tjetër, individët që iu përkasin kategorive të cilat nuk janë në marrëdhënie pune, deklarojnë përqindje më të larta të moskursimit. Më shumë kursejnë ata persona që kanë objektiva afatgjatë. Vetëm gjysma paguajnë faturat

Edukata financiare kërkon të jesh i pajisur edhe me disa aftësi organizative, në mënyrë që të mund të përmbushësh në kohë objektivat personalë, si dhe të shmangësh kosto të mundshme shtesë, të ardhura si pasojë e mosrespektimit të detyrimeve. Rezultatet e anketimit tregojnë se gati gjysma e të anketuarve i paguajnë “gjithmonë” në kohë faturat. Nëse analizohen rezultatet e përgjithshme të atyre që i paguajnë faturat në kohë, sipas karakteristikave të ndryshme demografike vihet re se femrat deklarojnë se sillen në mënyrë më të matur duke i paguar

faturat “gjithmonë” në kohë, në 52.9% të totalit të tyre, kundrejt 46.9% të meshkujve. Sjellja e individëve lidhur me pagimin e faturave bëhet më e matur me rritjen e moshës. Me rritjen e nivelit arsimor të arritur, sjellja e individëve bëhet financiarisht më e matur. Nëse vetëm 55.6% e personave pa edukim formal apo arsim të ulët të pjesshëm dëshmon se i paguan në kohë faturat “gjithmonë” ose “shpesh”, kjo përqindje rritet në 72.8% të personave me arsim të ulët ose të mesëm të pjesshëm, në 82.6% të personave me arsim të mesëm të përfunduar ose arsim profesional përtej të mesmes, dhe në 90.6% të atyre me arsim të lartë ose pasuniversitar. Statusi civil paraqitet si një tjetër faktor ndikues në pagesën në kohë të faturave. Më korrektë në këtë sjellje tregohen personat e martuar ose në bashkëjetesë, 79.4% e të cilëve i paguajnë faturat në kohë.

Tregues •

•

70% e të anketuarve deklarojnë se “gjithmonë” marrin në shqyrtim nëse janë në gjendje ta përballojnë shpenzimin përpara se të kryejnë blerjen;

•

80% dinë çfarë është inflacioni.

•

Koncepti i normës së thjeshtë të interesit zotërohet nga më pak se gjysma e individëve të intervistuar (rreth 38%), ndërsa ai i normës së përbërë, nga më pak se çereku i tyre (rreth 14%);

•

Vlera e parasë në kohë njihet nga shumica e individëve të intervistuar (rreth 61 %);

•

Koncepti i riskut financiar (lidhja që ekziston mes tij dhe fitimit që ofron një mundësi investimi) zotërohet nga rreth 77% e individëve të intervistuar;

•

Vlera e parasë në kohë njihet nga shumica e individëve të intervistuar (rreth 61 %).

Mendohemi para se të blejmë

Sjellja e rrëmbyer për të blerë e konsumuar gjithçka që na pëlqen, shpesh është ndër shkaqet kryesore të nivelit të ulët të kursimeve dhe mbikreditimit të popullsisë. Rezultatet janë të kënaqshme. 70.4% e të anketuarve deklarojnë se “gjithmonë” marrin në shqyrtim nëse janë në gjendje ta përballojnë shpenzimin përpara se të kryejnë blerjen, ndërkohë që 16.2% e bëjnë këtë veprim “shpesh”. Vihet re se nuk ekzistojnë ndryshime thelbësore mes sjelljeve të meshkujve dhe femrave, të cilët tregohen të përgjegjshëm, duke e analizuar “gjithmonë” mundësinë e përballimit të shpenzimit në përkatësisht 70.3% dhe 70.5% të rasteve. Nga ana tjetër, pavarësisht gjinisë së cilës i përkasin, rezultatettregojnë se personat e martuar apo në bashkëjetesë janë më të matur përpara kryerjes së blerjes. 72.2% e tyre e analizojnë gjithmonë paraprak-

89 % e popullatës bën një llogari të thjeshtë mbi ndarjen e barabartë të një shume parash mes një numri individësh;

isht mundësinë e përballimit, të ndjekur nga individët e divorcuar apo ata të ve, me 70.0%, kundrejt 59.0% të të pamartuarve. Me rritjen e moshës shtohet edhe ndërgjegjësimi për rëndësinë e analizës paraprake të gjendjes financiare. Të analizuar sipas nivelit të arsimimit, të anketuarit me arsim të ulët ose të mesëm të pjesshëm tregohen më të matur në kryerjene blerjeve, duke e menduar “gjithmonë” paraprakisht nëse janë në gjendje t’i përballojnë apo jo ato në 73.8% të rasteve. Buxheti zotërohet nga meshkujt

Më shumë se 78 e familjeve shqiptare kanë një buxhet të organizuar, çka dëshmon një shkallë të lartë organizimi dhe planifikimi financiar të tyre. Një në 3 meshkuj shprehet se vendimet e natyrës financiare i ndërmerr i vetëm, sjellje kjo e ndjekur nga 1 në 5 femra. Këto rezultate dëshmojnë se në familjet shqiptare, femrat janë më pak të përfshira në vendimmarrjen e përditshme financiare të familjeve të tyre. Buxheti familjar mbahet më së shumti nga personat e martuar ose që bashkëjetojnë me partnerin, praktikë kjo e ndjekur edhe nga 78.6% e personave të divorcuar apo të ve, dhe më pak nga personat e pamartuar 68.4% e tyre. 1 në 10 persona që jetojnë në një familje me më shumë se 7 pjesëtarë, nuk është në dijeni nëse në familjen e tij mbahet një buxhet. Këto rezultate bien ndesh me pritshmëritë se familjet e mëdha kanë nevojë për një organizim financiar më të mirë, për të përballuar shpenzimet e shumta. Më të rregullt në mbajtjen e një buxheti duken të jenë personat me të ardhura familjare të ulëta, të ndjekur nga afër nga ata me të ardhura të larta (përkatësisht 82.4% dhe 80.2% e tyre). Ndërkohë gati një e katërta e personave me të ardhura të mesme shprehet se nuk mban një buxhet familjar. In-

dividët me të ardhura familjare të ndryshueshme nga java në javë, nga muaji në muaj apo nga stina në stinë paraqiten më të rregulltit në përpilimin e një buxheti familjar, 86.4% e tyre, ndërkohë që individët të cilëve iu ndodh të mos i marrin në kohë të ardhurat, janë ata me përqindjen më të lartë të mosmbajtjes së buxhetit. Të dhënat tregojnë se vendimmarrja financiare kryhet më së shumti në bashkëpunim me bashkëshortin. Ky rezultat pasohet nga 36.3% e të anketuarve, që cilët pohojnë se vendimmarrja financiare qëndron në dorën e një personi të vetëm. Shqiptarët, plane afatgjata

Rezultatet e anketimit të Bankës së Shqipërisë tregojnë se shumica e shqiptarëve janë të prirur të përcaktojnë dhe të përmbushin objektiva financiarë afatgjatë. Objektivat mund të jenë nga më të ndryshmit, në varësi të qëllimeve të gjithsecilit. Dikush mund të vendosë të kursejë para për shpenzime të mëdha të tilla si: shkollimi, blerja e një banese apo makine të re, pushime në një destinacion ekzotik; ndërkohë që dikush tjetër mund të synojë të ndjekë një plan investimi, duke menduar një plan biznesi, një investim për rritje në karrierë apo duke kursyer për moshën e pensionit. Sjelljet e dy gjinive në përcaktimin dhe përmbushjen e objektivave financiarë afatgjatë tregojnë se, meshkujt janë disi më të matur. 32.8% e meshkujve të anketuar deklarojnë se përcaktojnë gjithmonë ose shpesh objektiva afatgjatë dhe përpiqen t’i përmbushin ato, kundrejt 30.0% të femrave. Nga ana tjetër, 17.8% e femrave pranon se nuk përcakton “asnjëherë” objektiva afatgjatë, sjellje e ndjekur edhe nga 12.4% e meshkujve. Vihet re se personat 3059 vjeçarë janë më të kujdesshmit dhe se 1 në 3 prej tyre e kryen planifikim gjithmonë ose shpesh.

e shtunĂŤ-e diel, 25-26 janar 2014

www.mapo.al

E shtunë - e diel 25-26 janar 2014

www.mapo.al

hi-tech

Syzet dhe dhjetëra aplikacione që do ta transformojnë udhëtimin. Harrojini hartat, guidat, fjalorët madje edhe telefonat apo ndonjë mjet tjetër që keni përdorur deri tani, gjithçka do të bëhet vetëm përmes Google dhe syzeve

Të udhëtosh me Google...

Nga Stephanie Rosenbloom/ Ny Times

“OK, syze” thashë unë, duke ia ngulur sytë një tabele në një rrugë të Spanjës përmes syzeve të Google (Google Glass), syzet që i shtojnë diçka realitetit: “Përktheje këtë.” Me delikatesë shtypa, pastaj përshkrova me gishtin tregues në një pjesë të ekranit të ndjeshme ndaj prekjes brenda xhamit të syzeve, njësoj sikur do të kërkoja listën e kontakteve në IPhone— por ama isha duke kërkuar përmes emrave të gjuhës spanjolle, secili tyre dilte në një ekran të vockël virtual në distancë në linjë me syrin tim të djathtë. Kur fjala “Spanjisht” u shfaq, shtypa pjesën në krah të syzeve për ta zgjedhur, një proces që duhet ta bëni vetëm një herë për të shënuar një gjuhë për një udhëtim të tërë. Disa sekonda më vonë shenja e rrugës ishte në anglisht: “Kujdes, zonë në ndërtim. Mos kalo.” Të përkthesh fjalë pa u dashur të kërkosh në telefon apo të shohësh një fjalor është një ndër shumë mundësitë që ke nëse gjatë udhëtimit përdor Google Glass, së bashku me të bërit të fotografive pa pasur nevojë për duart dhe thjeshtë duke thënë: “O.K., syze, bëj një foto,” apo të kërkosh rrugët nëpër të cilat duhet të kalosh (“OK, syze më jep drejtimin për në Luvre”) apo të gjesh stacionin më të afërt të transportit publik (“OK, syze, më gjej stacionin më të afërt të metrosë”). Për ta bërë syzen aktive, ju thjesht duhet të ngrini kokën drejt qiellit ose të shtypni syzen në anë dhe të thoni: “OK, syze.” Pas kësaj, ju mund ta kontrolloni pajisjen me zërin tuaj, gjë që unë e bëra për orë të tëra gjatë një vizite në atë që njihet si kampi për “Google Glass”. Por Google është duke prodhuar tashmë mjete të ndryshme udhëtimi, dhe unë vendosa të peshkoj më thellë. Syzja — e cila për momentin kushton $1,500 dhe mund të blihet vetëm me ftesë nga Google — perfekte? Shumë shpejt ajo do të jetë në shitje për të gjithë dhe do të bëhet edhe më e nevojshme për udhëtarët pasi ta kenë provuar atë. Por ndërkohë unë u hodha një sy edhe mjeteve të tjera më popullore dhe më të përbal-

lueshme prej xhepave të udhëtarëve: aplikacione që punojnë me IPhone dhe Android dhe që në sekonda të tregojnë thuajse gjithçka nga adresat, muzeumet e deri te baret e restorantet. Madje ato mund t’i bëjnë fotot e tua të pushimeve më interesante. Një ndër gjërat që udhëtarët do ta marrin falas bashkë me syzet por që tashmë mund të përdoret edhe në celularë dhe Iphone është një aplikacion për syzet i quajtur “Word Lens”, i cili të mundëson përkthim të menjëhershëm pa pasur nevojë për internetit. Një fjalor i instaluar brenda syzeve me rreth 100 mijë fjalë për çdo gjuhë. Në këtë mënyrë ju nuk keni nevojë për valë interneti apo një plan udhëtimi të stërholluar. Përdoruesit e Smartphon-ëve mund të jenë tashmë duke përdorur “Word Lens” i cili këtu blihet dhe përdoret duke mbajtur kameran e telefonit mbi fjalën që doni të përktheni. Ndonjëherë ai mund të mos jetë tamam i saktë, nëse keni përdorur Google Translate e dini çfarë do të thotë, por ama fjalët kyçe si “rrezik” është e sigurt që do t’i përkthejë. Por premtimi i madh i Syzeve është se ato do t’i lejojnë udhëtarët të ngrenë kokën nga telefonat apo guidat dhe të shijojnë pamjen pa qenë nevoja të heqin dorë nga teknologjia që përdorin çdo ditë dhe tek e cila varen: hartat, interneti, emaili, kamerat dixhitale. Ata mund të vijnë vërdallë qytetit dhe thjeshtë të japin komanda si: “regjistro një video”, “më trego drejtimin për në Shkallët Spanjolle” apo “dërgoi mesazh mamit.” Tani për tani vetëm 10 mijë njerëz mund ta bëjnë këtë rregullisht, pjesa tjetër duhet të kënaqet me gjërat e tjera që janë ngritur bashkë me teknologjinë për Syzet. Një ndër to është kërkimi Google me zë. Për ata që nuk e dinë kërkimi me zë është falas për çdo telefon. Në fund ju thjeshtë duhet të shtypni mikrofonin dhe të kërkoni: “Më trego hotelet pranë Taj Mahal në India” apo “Në cilat orë është i hapur Prado Museum në Madrid?” apo “Kur niset fluturimi 652?” Për të gjitha merr përgjigje të qarta përfshi edhe rezul-

Një ndër to është kërkimi Google me zë. Për ata që nuk e dinë kërkimi me zë është falas për çdo telefon. Në fund ju thjeshtë duhet të shtypni mikrofonin dhe të kërkoni: “Më trego hotelet pranë Taj Mahal në India” apo “Në cilat orë është i hapur Prado Museum në Madrid?” apo “Kur niset fluturimi 652?” Për të gjitha merr përgjigje të qarta përfshi edhe rezultate të tjera nga Google

tate të tjera nga Google. Sigurisht ndonjëherë mund të ngecë. Aplikacioni për shembull nuk i kuptonte f r a z a s i “ Uf f i z i Ga l e r i” d h e “Restorant Etiopian.” Kur kërkova një liste të picerive pranë vendit ku ndodhesha më dha një listë picerish në Bavari. Por kur e kërkova sërish duke u bërë më e saktë dhe kërkuar “restorant picash në Uest Village të Nju Jorkut” — punoi. Por nga ana tjetër a nuk është mirë të mos kesh nevojë të lodhesh për të gjetur stacionet aty afër apo rrugë që më duheshin, parashikimin e motit dhe oraret e fluturimeve. Google Tani (GOOGLE NOW) ju krijon mundësinë të mos keni nevojë të pyesni për asgjë dhe mund të përdoret në telefonat tuaj. Ai përdor informacionet që ju keni regjistruar. Lëvizjet tuaja të përditshme, ato që keni shënuar në kalendarin e telefonit apo të dhënat që përdorni në Google për t’i servirur pa pyetur ato që mund t’iu bëjnë punë në momentin kur ju duhen. Për shembull, unë kam pak ditë që e përdor aplikimin dhe së fundmi ndërsa dilja nga puna, më njoftoi pa e pyetur se treni që merrja për të shkuar në shtëpi do të nisej për tri minuta. Ndërsa kërkova pak më shumë aplikimi më informoi për kohën në

Nju Jork dhe restorantet aty pranë dhe një sërë gjërash që i kisha porositur virtualisht së bashku me një link ku mund të merrja paketat . S ë r i sh p a k ë rke s ë n t i m e thjeshtë duke shtypur një kartë që thoshte “ngjarjet këtu afër” unë mund të shihja gjithçka ishte planifikuar përfshi një ndeshje Basketbolli, një koncert të Jay-Z, Falstaff në “Metropolitan Opera House”. Por nga ana tjetër ky nuk është mjeti i duhur për ata që duan më shumë privatësi dhe nuk do të pranonin që aplikimi të regjistronte gjithçka që bënin. Një tjetër app fantastik është ai që transformon në mënyrë automatike edhe fotot më të mërzitshme të udhëtimit në animacione. Nëse keni bërë foto të ndryshme në grup me disa njerëz por asnjëra nuk është më mira për ju “Auto Awesome” do ju ndohimojë duke bashkuar një foto ku të gjithë dukeni shumë mirë. Ka dhe aplikime të tjera të cilat do të ishte mirë t’i shkarkoni vetëm pas pushimeve. “Gmail Offline” që ju lejon të përdorni e-mail edhe në vende ku nuk ka linjë interneti mjafton ta merrni atë në dyqanet online të Google dhe falas. Por kujdes, pas kësaj nuk ka më justifikime se nuk ju arrijnë dot për punë.

CMYK

e shtunë-e diel, 25-26 janar 2014

www.mapo.al

OPEN CALL FOR PAPERS Foundation for Economic Freedom Proudly Presents:

Tirana Forum for Economic Freedom 1st March, 2014 Hotel Tirana International

Tirana Forum for Economic Freedom is an annual activity held at the beggining of spring in Tirana. The forum aims to attract scientific contributions on economic reforms, trade efficinecy, liberalisation and development issues concerning Albania and other Balkan countries. The Tirana Forum for Economic Freedom will host ten speakers in a dicussuion panel where an internationally renowened scholar will be the honorary guest speaker. The 2014 Forum will emphasize two major general topics:

The Resurgence of Statism and

Countering Populism in the Context of Economic Crisis Guest Speaker: Dr Barbara Kolm Hayek Institute, Wienn

E përmuajshme, Nr. 40, Viti II i botimit, 2013, Çmimi 300 Lekë

MAPO MADAME

me Madame

Nr. 40 Viti II i botimit dhjetor 2013 Çmimi 300 Lekë

dossier

SHPIRTI I FESTAVE TË ANJEZA MAJËS, REZARTA SKIFTERIT DHE SAIMIR BRAHOS ide dhuratash dhe këshilla dekori

Elia Zaharia Ndryshe nga Mbretëresha e borës së Andersenit, Elia Zaharia është princesha e ëmbël e bardhësisë, që me rrëfimet e saj sjell magjinë e ngrohtë të festave. Nga kujtimet e fëmijërisë me pakot me lodra te mbrëmjet gala në Oborrin mbretëror...

EVI REÇI FLAKA KRELANI MIRA KAZHANI ËNGJËLLUESHE SHQARI IVA TIÇO FLEURA SHKËMBI

personazh ENXHI CUKU HIRUSHJA E RE E KINEMASË SHQIPTARE

fashion

ËNDRRAT E NJË NATE DIMRI

Guidelines to submit proposals Deadline to send your proposal: February 15th, 2014. Please submit your proposal to the email address: tirana_forum@hotmail.com You will need to prepare the following information: - Your full name, title and organization - Contact information - The name of your proposed presentation (keep your title simple and relevant to the topic) - A 500 word max. abstract of your presentation - A 100-word speaker bio + photo - Selected speakers will be offered an honorary of 200 EURO

fenomen

Ligji i tretë i Universit: Ne jemi e kundërta jonë Nga Iva Tiço

Sporti i rëndë i Vip-ave Tanimë nuk ka vetëm palestër apo vrap për të ruajtur linjat. Të famshmit tërhiqen nga sportet e forta si kickbox, boks e karate.

faqe 20

personzh single & The City privatësi Fenomen Çdo të shtunë e të diel

www.mapo.al

personazh

Armina Mevlani:

Tashmë i përkas spektaklit Në përfundim të “Dancing with the Stars”, Armina Mevlani ka kuptuar se i përket përfundimisht botës së televizionit. Ajo rrëfen sesi la revistën “Harmony” për t’iu kushtuar e gjitha spektaklit; emocionet dhe tensionin e fillimit, por edhe sigurinë e fituar nga java në javë, duke e bërë ta projektojë të ardhmen si një showgirl faqe 18

Përtej privatësisë

Një intervistë me gazetaren e TVSH-së që prej gjashtë vitesh përgatit dhe drejton emisionin “Kafe e së dielës”, për të na treguar me kë realisht e pi ajo kafen paraditen e së dielës dhe atë të çdo mëngjesi...

Kafe, jo vetëm e së dielës me Aulona Mingën faqe 19

Faqe 17

E shtunë - e diel 25-26 janar 2014

www.mapo.al

personazh

Në përfundim të “Dancing with the Stars”, Armina Mevlani ka kuptuar se i përket përfundimisht botës së televizionit. Ajo rrëfen sesi la revistën “Harmony” për t’iu kushtuar e gjitha spektaklit; emocionet dhe tensionin e fillimit, por edhe sigurinë e fituar nga java në javë, duke e bërë ta projektojë të ardhmen si një showgirl

Dancing with the Stars

Udhëtimi që më futi në botën e artit

ë “Dancing with the Stars” mund të kishte qenë fare mirë edhe një prej konkurrenteve yje që garonin për fitore, me një as me shumë nën mëngë me kërcimin, si një prej pasioneve dhe ëndrrave të saj të hershme. Por rasti e deshi që Armina Mevlani të realizojë një tjetër ëndërr të saj, të bëhej vajzë e ekranit. “Fillimi i mbarë, gjysma e punës”, thotë Armina, duke e quajtur eksperiencën prej 12 javësh në prezantimin e spektaklit si nisja e një rruge të gjatë drejt botës së televizionit, ku ajo ndjen se i përket. I ka mbetur edhe një shfaq je e fundit si prezantuese, ajo në puntatën speciale të Post-Dancing “ P u nt at a p o st d a n c i n g du h e t ndjekur patjetër, pasi do ketë një përmbledhje të të gjitha edicioneve, do ketë shumë debat mes konkurrentëve, jurisë, kundra jurisë; për gjithë momentet e kaluara në këtë edicion, por sigurisht edhe për reagimet e fansave për secilin konkurrent. Normalisht do të ketë edhe kërcime dhe një miks të momenteve më të bukura. Nuk duhet humbur...”, - thotë ajo, e vetëdijshme se pak kësaj eksperience që e solli për herë të dytë në ekran, pas tri netëve të dy viteve më parë krah Ardit Gjebreas, do i rikthehet sërish jetës së zakonshme. Por Armina i ka luajtur të gjitha kartat për t’u bërë një showgirl i vërtetë dhe për këtë nuk sheh kthim pas. Rrëfen se për të qenë e g jitha e përkushtuar spektaklit, vendosi të largohej edhe nga drejtimi i revistës “Harmony”. Por, nëse për “Dancing with the Stars” ishte përfundimi i një edicioni, për Arminën ishte fillimi i një rruge të re. “E gjithë eksperienca ka qenë një udhëtim i bukur, në të cilin mësova shumë dhe më dha mundësinë të futem në botën e artit dhe të medias plotësisht e më bëri të kuptoj që unë

asaj i përkas. Eksperienca e parë ishte një shtysë edhe një mundësi e mirë që unë të isha këtu ku jam. Ishte Ardit Gjebrea që më besoi mundësinë e parë dhe më pas Holta Dulaku, që më dha një mundësi edhe më shumë. I falënderoj të dy dhe mendoj se tashmë ishte nisma e një rrugëtimi të gjatë, ndaj mund të them me plot gojën që ishte vetëm fillimi”, - këmbëngul Armina duke pranuar se kur kthen kokën pas kupton se ka mësuar shumë nga prezantimi dhe televizioni gjatë kësaj kohe. “Kur m’u ofrua në fillim u gëzova shumë dhe pranova me dëshirë për të dhënë më të mirën e me kalimin e çdo të hëne mësoja më shumë dhe rritesha akoma më shumë profesionalisht. E pranoj që ende kam shumë punë, por fillimi i mbarë, gjysma e punës”, - thotë e qetë, ndërsa edhe komentet dhe reagimet e publikut prej javësh kanë ndryshuar për mirë. Tashmë Armina ka fansat e saj. “Në fillim, si e re në këtë eksperiencë mezi e pranuan disa, ndërsa disa të tjerë më dhanë zemër. Pasi kaloi koha fillova të krijoj fansat e mi. Fjalët jo të mira u zbutën dhe kjo tregon se ka qenë një sukses deri diku. Njerëzit e afërt më kanë mbështetur shumë dhe janë shumë të kënaqur nga unë”. Megjithë gjykimet e paragjykimet, Armina bashkë me Jonida Maliqin ia dolën ta çojnë në fund spektaklin e duke mos qenë asnjëra në terrenin e saj jo rrallëherë shoqëruese të të hënave, kanë pasur edhe tensionin që shpesh mbështilleshin me ankth e emocione. “Tension?! Si mund të mos kesh tension në një spektakël të tillë?!Vetëm nga fakti që ne jemi afruar aq shumë me konkurrentët, e ndjenim e na vinte mjaft keq kur dikush largohej; emocione pafund gjatë kërcimeve, performancave, publikut

“Në fillim si e re në këtë eksperiencë mezi e pranuan disa ,ndërsa disa të tjerë më dhanë zemër. Pasi kaloi koha fillova të krijoj fansat e mi. Fjalët jo të mira u zbutën dhe kjo tregon se ka qenë një sukses deri diku. Njerëzit e afërt më kanë mbështetur shumë dhe janë shumë të kënaqur nga unë”.

të madh që na ndiqte dhe vlerësimet e jurisë, janë të gjitha tension. Për mua dhe Jonidën ishte përgjegjësi e madhe ta ruanim qetësinë dhe ta përballonim. Nga jashtë mund të duket e thjeshtë, por të jesh aty brenda nuk është aspak”. E thjeshtë mund të mos ketë qenë, por e bukur ama, shumë. Një eksperiencë angazhuese për disa javë, që përtej të dhënit leksione praktike të televizionit dhe prezantimit, e bëri edhe me shumë miq. “Pjesët më të bukura kanë qenë gjatë provave, ku ne ishim si një klasë e madhe ku bashkëpunonim, ndihmonim njëri-tjetrin dhe debatonim, apo bënim shaka. Ishin edhe momente më të qeta, të cilat ndoshta mund të them se i kemi shijuar më shumë edhe se vetë spektaklin. Është e vërtetë që kam kërcyer e kënduar, sa për këngën ka qenë eksperiencë e re, pasi nuk është se shquhem për ndonjë zë të bukur, ndërsa kërcimi është një ndër pasionet e mia dhe me modesti e pranoj se di të kërcej mirë”. Megjithë talentin në të kërcyer që Armina pati mundësi ta shfaqte gjatë spektaklit si një burlesque e vërtetë, nuk mund ta shpërfaqë si konkurrente në edicionin e ardhshëm. “Tashmë që bëra rolin e prezantueses nuk besoj se do kaloj në konkurrente, edhe pse do kisha kënaqësi sepse siç e përmenda, e adhuroj kërcimin, megjithatë që të jesh një showgirl edhe duhet të kërcesh, prandaj me rolin tim i përmbledh të gjitha. Për ftesë ende nuk është folur, por kismet deri vitin tjetër”. Nuk po pret vitin tjetër për të marrë një ofertë që do i japë një tjetër mundësi në televizion, pasi disa projekte ka nisur t’i mbrujë që tani. “Kërkojnë pakëz kohë derisa të vijnë në jetë, megjithatë nuk do t’i largohem medias dhe ekranit”, - përfundon ajo.

E shtunë - e diel 25-26 janar 2014

www.mapo.al

pertej privatësisë Një intervistë me gazetaren e TVSH-së që prej gjashtë vitesh përgatit dhe drejton emisionin “Kafe e së dielës”, për të na treguar me kë realisht e pi ajo kafen paraditen e së dielës dhe atë të çdo mëngjesi...

kafe, jo vetëm e së dielës me Aulona Mingën Cili është mëngjesi yt rutinë? Unë zgjohem rreth orës 7.00 në përgjithësi. Më ka ngelur ky zakon që kur kam bërë emisionet e mëngjesit në TVSH. Tani dhe pse mund te zgjohem më vonë më është mësuar trupi, dhe edhe ditët e verës, të shtunën e të dielën, vazhdoj të zgjohem herët. E kam zakon që pi dy gota ujë esëll gjë që ua kam mësuar edhe dy prindërve të mi me të cilët jetoj. Pastaj më pëlqen që dhe mëngjesin ta ha në shtëpi. Në fund bëhem gati dhe dal për punë. Cili do të ishte mëngjesi yt ideal? Mua më kanë pëlqyer gjithmonë mëngjeset nëpër hotele, kur kam shkuar për pushime apo fundjava. Kur zgjedh në vetëshërbim çfarë të duash, e merr me nge...këto janë mëngjeset ideale. Jashtë shtëpisë, cili është vendi i preferuar për kafen e mëngjesit? Unë shtëpinë e kam shumë afër me punën. Kështu që kafet e mëngjesit janë gjithmonë rrotull televizionit dhe dihet që këtu ka kafe shumë të mira. Por mund të them që kafja e parë që unë pi, dhe ky është një ritual që jam përpjekur ta respektoj gjithmonë, është me prindërit e mi. Unë jetoj me prindërit dhe ne të tre në mëngjes gjithmonë -për fat dhe im atë punon në Top Channel, pra i kemi televizionet shumë afër me shtëpinë-pimë kafen bashkë. Është një kafe e shpejtë dhe pastaj të tre shkojmë në punët tona. Është një ritual që e bëj gjithmonë, sidomos për mamin dhe dua ta vazhdoj ta bëj. Me kë dëshiron të jesh gjatë asaj kohe? Pikërisht me prindërit e mi. Atëpëlqenpunaqëbën,profesioniqëke? Profesioni ynë është një profesion shumë i bukur, ka pasur edhe ditë kur kam thënë “ç ‘pata që zgjodha këtë profesion?” sepse të bësh televizion në Shqipëri nuk është e thjeshtë për 1 milion arsye, por e kam kuptuar, me aq sa e kam provuar veten, që është një gjë që e bëj mirë. Do doja që me këtë profesion të provoja të punoja një javë të themi në një televizion tjetër në Evropë, për të parë si punohet në një vend ku gjërat funksionojnë si duhet, ku ti jep maksimumin dhe pastaj vjel maksimumin. A u devijon shpesh detyrimeve apo afateve ditore që ke? Unë jam natyrë shumë e programuar. Edhe ndodh të devijoj, por unë mundohem që gjërat e punës t’i zgjidh gjatë orarit të punës, deri pasdreke. Duke qenë që unë programin e realizoj të tërin vetë, kam mundësinë që t’i programoj gjërat gjatë ditës dhe ndonjëherë i bëj edhe në avancë. Kështu që nuk më ka ndodhur të bëj përplasje. Ndërsa gjërat e mia personale i lë pasdite, ndonjëherë edhe mund t’i shmang. Cila është “gënjeshtra e bardhë” më e përdorur në kësi rastesh? Mund të them që “kam xhirime”, ose “do takoj një të ftuar”, “kam montazh”. Ose mund të ndodh që pas emisionit, të ftuarit edhe të kënaqur nga si ka shkuar emisioni, thonë “eja pimë dhe një kafe, vazhdojmë flasim”, mirëpo unë kur mbaroj një emision dua të rri vetëm, të heq gjithë stresin e grumbulluar dhe prandaj i shmang këto kafet. Gjej justifikime që nuk është e vështirë të gjenden, por që janë gënjeshtra të bardha ngaqë dua të çlodhem. A je dembele? Nëse po kur të ka kushtuar më shumë ky dembilizëm? Unë jam njeri me shumë vullnet. Dhe për

gjërat në të cilat besoj, nuk përtoj. Përpiqem të jem e programuar, sepse po t’i programosh gjërat gjen gjithmonë kohë. Paradite kam punën, pasdite prej 10 vjetësh shkoj në palestër ose merrem në mënyrë amatore modeste me sport. Pra për këto nuk jam dembele. Por për të dalë pasi jam kthyer në shtëpi, sidomos në ditë dimri, kur ti futesh në shtëpi gjen një ambient të ngrohtë, një film, për festa, për jetë nate, jam shumë dembele. Kjo pastaj duket sikur të bën ta lësh pak veten mënjanë, por unë e bëj me zgjedhje të lirë. Ku të zë dreka zakonisht? Duke qenë që e kam shumë afër shtëpinë, shkëputem pak dhe zakonisht drekën e ha në shtëpi. Cilat janë restorantet më të preferuara për drekën tënde? Duke qenë që jam pak natyrë sportive, preferoj restorantet ku gatuhet lehtë, kur nuk rëndohesh. Të vetmet raste, kur devijoj nga dreka e shtëpisë, është kur kolegët e redaksisë thonë eja të hamë jashtë dhe ua lë zgjedhjen atyre. Fton apo të ftojnë më shpesh për dreka? Më ftojnë. A je kursimtare? Që të jesh kursimtare duhet të kesh shumë para një herë, e para e punës J. Unë përpiqem të menaxhoj të ardhurat e mia. Nuk kursej, por as nuk shpenzoj më kot. Jam natyrë që e respektoj paranë, nuk marr borxh për gjëra të panevojshme, i shtrij këmbët sa kam jorganin. E ke në rit gjumin, apo pushimin e drekës? Më pëlqen, e kam të nevojshme, por gjatë javës është pak e vështirë dhe kur nuk pushoj, jam pak si e përhumbur. Këtë dëshirë e kompensoj në fundjavë pastaj. Kur ke qenë e vogël a ta kanë diktuar prindërit, pushimin e detyruar të drekës? Bëje rrenga për t’i shpëtuar? Duke qenë që unë në këtë moshë e kam të nevojshme, ma kanë kërkuar që fëmijë. Nuk mbaj mend të bëja rrenga, kam qenë fëmijë i bindur, nuk besoj të kem kundërshtuar. Çfarë ke ruajtur që nga fëmijëria? Objekte, nuk kam ndonjë. Ka diçka që ka ngelur e paprekshme që nga fëmijëria. Është riti i pushimeve verore në Vlorë, duke qenë që im atë është nga Vlora. Ne gjithmonë, prindërit, unë dhe motra, pushimet i kemi bërë në Vlorë. Dhe pse tani unë lëviz me shoqërinë edhe jashtë Shqipërisë, prindërit e kanë ruajtur këtë traditë. Edhe pse mendojnë ta ndryshojnë ndonjë vit, kur vjen koha vendosin prapë për Vlorën dhe në kohën që ata do ikin, të paktën dy-tri ditë shkoj dhe unë. Babai na ka in-

Unë si natyrë më pëlqen të dëgjoj, ndoshta kjo ka të bëjë edhe me profesionin, por vetë nuk më pëlqen të hapem, jam pak e rezervuar. Hapem me shumë pak njerëz, por jo plotësisht, ndoshta Aulonën thellë-thellë nuk e njeh askush dhe sekretet preferoj të mos i nxjerr.

duktuar këtë adhurimin për detin, për Vlorën. Cila është koha, që mbart për ty kujtimet më të bukura? Ndoshta pikërisht periudha kur ke më pak përgjegjësi, kur shijon jetën pa e vrarë mendjen çfarë do ndodhë nesër. Sa më shumë rritesh rri e mendon, çfarë do ndodhë, bën dhe analiza, i kontrollon veprimet. Megjithatë mua më pëlqen kjo periudhë që jam tani, kjo më duket më e mira për atë që jam e si ndihem. Më pëlqen më shumë vetja tani, edhe fizikisht madje, sesa ne periudhat e kaluara. Po kujtimet e hidhura? Unë kam pasur një jetë të qetë, nuk kam pasur ulje ngritje të mëdha, as ndonjë traumë për fat të mirë. Ç’ndodh me sekretet e tua? I rrëfen diku, i shkruan diku, i mban vetëm për vete...? Ke mbajtur ditar? Unë si natyrë më pëlqen të dëgjoj, ndoshta kjo ka të bëjë edhe me profesionin, por vetë nuk më pëlqen të hapem, jam pak e rezervuar. Hapem me shumë pak njerëz, por jo plotësisht, ndoshta Aulonën thellë-thellë nuk e njeh askush dhe sekretet preferoj të mos i nxjerr. Çfarë ka në portofolin tënd? Deri dje ishin fotot e nipërve të mi, por ata janë rritur dhe duhet t’i zëvendësoj me të reja. Ka pak para për ditën, ka kartëvizita të kontakteve, ka dhe gjëra të tjera që ngelen në portofol. Në mëngjes e gjen gjithmonë menjëherë atë që kërkon në dollapin e rrobave? Ka raste po, ka raste jo. Ka raste që vishem e zhvishem, ka raste që më kap një depresion sepse them kam shumë e nuk kam asgjë, ka raste të rralla kur e mendoj që para se të fle dhe vishem shumë shpejt. Cila është ngjyra që mbizotëron në shtëpinë tënde? Unë kam një shtëpi të këndshme, është shtëpia e prindërve të mi. Është arreduar me shijet e prindërve, sidomos babit, kryesisht, ka shumë piktura. Është klasike dhe e ngrohtë. Mbizotëron kafja, ngjyra e drurit, kuzhina protokolli. Ekziston një aromë të cilën ti e preferon për produkte kozmetike, ushqime të paketuara, aromatizues ambienti apo makine? Nuk më pëlqejnë aromat e forta. Më pëlqejnë erërat e ëmbla dhe sidomos ato që të kujtojnë detin, të freskëta, ato parfumet që po t’i vësh re edhe në reklamat që kanë, paraqesin gjithmonë detin. Çfarë CD ke në makinë? Unë e kam shtëpinë kaq afër me punën, sa e kam patentën dhe nuk i kam hipur asn-

jëherë makinës, por kur bëjmë udhëtime të gjata, zakonisht radioja mbizotëron, muzikë gold, ose muzikë italiane. Çfarë muzike ke zile telefoni? Një nga meloditë e telefonit. A ke miq të vjetër? Nëse po a takoheni shpesh me ta? Kam miq që i njoh prej pesë-gjashtë vjetësh një mikeshë dhe një mik dhe takohem shpesh me ta. Me një shoqen time takohem rregullisht një herë në javë, çdo të diel, sepse dhe ajo punon, e kemi si traditë, që pijmë një kafe bashkë. Më të vjetër jo, sepse kemi marrë drejtime të ndryshme. A je e hapur për miqësi të reja apo duhet kohë e prova për t’u bërë mik i yti? Ka një gjë që sa më shumë kalon koha, aq më e vështirë bëhet ta hapësh rrethin. Ku rri zakonisht me miqtë? Me mikeshën time kemi disa vite që kemi kafen tonë të dielën në periferi të bllokut, larg zhurmës së adoleshentëve. Zëmë një shoqe dhe flasim për javën tonë. Në ç’orë mbyllesh zakonisht në shtëpi? Pra kur mbaron zakonisht dita jote? Unë nuk jam aktive në jetën e mbrëmjes, kështu që preferoj ta mbyll shpejt. Pasdite shkoj në palestër dhe kur dal jam e lodhur dhe dua të kthehem në shtëpi. Ka raste kur edhe dal, por mbrëmja e zakonshme më gjen në shtëpi. Cila është mbrëmja e zakonshme në shtëpinë tënde? Zakonisht babi vjen më vonë. Mami më pret mua për të ngrënë diçka të lehtë, darka në familjen tonë gjithmonë hahet lehtë. Shohim pak televizor të gjithë bashkë, pastaj shpërndahemi nëpër dhomat tona dhe filmat e mbrëmjes i shoh në dhomën time. Po idealja, cila do të ishte? E rëndësishme është të kesh pranë njerëzit që do, pastaj si zhvillohet skenografia nuk ka shumë rendësi. Kur shkon për të fjetur? Mua në darkë më pëlqen të shoh një film, ose edhe dokumentar, i kam shumë qejf. Nuk shoh shumë programet në televizionet shqiptare. Mirëpo ndodh që ndonjëherë më zë gjumi në mes të filmit. Miqtë e mi qeshin kur u them sa shpejt fle, por kjo ngaqë dhe zgjohem shpejt. Cila është uniforma jote e gjumit? Një T-shirt, dimër verë. Nuk mbaj pizhame, nuk dua të jem e veshur trashë. Kush është njeriu i fundit që i thua “Natën e mirë dhe gjumë të ëmbël”? Unë jetoj me prindërit, megjithatë ne nuk ndjekim këto përshëndetjet klishe si nëpër filma “mirëmbrëma” “mirëmëngjesi”. Jemi shumë të natyrshëm.

E shtunë - e -diel 25-26 E shtunë e diel 13-14janar prill2014 2013 www.mapo.al www.mapo.al

fenomen

single and the city

Tanimë nuk ka vetëm palestër apo vrap për të ruajtur linjat. Të famshmit tërhiqen nga sportet e forta si kickbox, boks e karate.

Sporti i rëndë i Vip-ave

Iva Tiço Kjo rubrikë është trillim. Çdo përkim me ngjarje dhe personazhe realë nuk është aspak i rastit

Ligji i tretë i Universit: Ne jemi e kundërta jonë

Ledina Çelo joshet nga sporti i bashkëshortit Jo vetëm që është martuar me një sportist të kickbox-it, Naim Kabashin por Ledina Çelo e ka marrë seriozisht ushtrimin e këtij sporti, duke mësuar të gjitha sekretet dhe teknikat e tij. Për ata që nuk besojnë, Ledina e dëshmon me fotografi në profilin e saj në facebook, ku duket se e gjithë familja është dashuruar me kickbox-in pasi edhe djali i saj i vogël Erlisi shfaqet pranë një thesi stërvitjeje. Familje e rrezikshme!

Elsa Lila, këngëtarja e fortë

Tuna e kalon kohën me kickbox Edhe këngëtarja Tuna është e apasionuar pas sporti të kickbox-it, duke e ushtruar jo vetëm për të qenë në formë të mirë por si një mënyrë të jetuarit dhe t kaluarit t kohës kur nuk është në skenën e “X-factor” apo në koncertet e saj.

Valton Krasniqi në forme me sport të fortë

Edhe këngëtari Valton Krasniqi ushtrohen me kickbock, duke i besuar teknikës së dy vëllezërve Vukshinaj profesionistë të këtij sporti në Zvicër . Kjo është mënyra që këngëtari ka gjetur për të mbajtur trupin në formë, diçka më impenjative sesa rutina e zakonshme e palestrës.

E fortë jo v etëm në garat e festivaleve ku Elsa Lila ka ditur gjithnjë të jetë fituese, por edhe në fizik pasi prej kohësh këngëtarja ushtron sportin e kickbox-it.

Blerim Destani, boks jo për filma Nëse do i duhej ndonjëherë të portretizonte karakterin e një boksieri në film, Blerim Destani nuk do të kishte nevojë as për instruksione paraprake nga ndonjë trajnersiç ndodh saherë aktorët luajnë role të ndonjë sportisti –e as nuk do i nevojitej ndonjë dublant për të bërë skenat që paraqesin rrezik, pasi prej vitesh aktori shqiptar ushtron sportin e boksit në kohën e tij të lirë.

uk gjej dot ndonjë shpjegim logjik prandaj po i bie për shkurt dhe po e quaj dhe këtë Ligj të Universit: sapo gjejmë dikë që e kemi qejf dhe që nis të na ketë qejf, ne fillojmë të sillemi si idiote dhe cinike nga ato më të hidhurat. Se kush është ajo dreq arsyeje nuk e di. Ndoshta sepse e kemi të vështirë të heqim atë koracën me të cilën kemi mbijetuar deri tani, atë imazhin prej goce të fortë me të cilën jemi krenuar. Ndoshta sepse druhemi që sapo t’I hapim zemrën Atij, ai do thotë “aha, qenke dhe ti si gjithë të tjerat, po kërkon thjesht një burrë” dhe do ia mbathë e pastaj do ndihemi aq të brishta san ë kohët e gjimnazit… Apo ndoshta nuk duam të zhgënjejmë gjithë ato vajzat e tjera që ka kanë idhull, pikë referimi, që na drejtohen për ndihmë sa herë që ndahen, sa herë që qajnë, sa herë ndihen të dobëta e pastaj na thërrasin prapë kur bashkohen, kur fejohen dhe në fund kur na kërkojnë për t’u bërë shoqëruese nderi në dasmë. Ndoshta për të gjitha këto arsye nga pak… Ndoshta… E pse ta vrasësh mendjen në fund të fundit e t’I hapësh zemrën Atij e t’i rrëfesh pikat e dobëta? Në fund të fundit ai të ka njohur e të ka pëlqyer si[ ishe në fillim. Cinike me të gjithë, pra edhe me të. Kjo të ka bërë të veçantë. Lozonjare e flirtuese me të gjithë, provokuese mbi të gjitha me të. Kjo e ka bërë të vijë pas teje. Të lirshme e me një sjellje si të dalë nga serialët më hot amerikanë gjithandej, e duke u sjellë si të ishte ai vajza e ti djali me të… Kjo të ka bërë një rekord në sytë e tij. Të ka shndrruar në Femrën unike. E pse të ndryshosh?! T’i thuash që rregullat ndryshuan rrugës? E pse? Sido që të jetë, do vijë dita që do mbarojë. Mund të mbarojë siç mbaron çdo histori e botës. Edhe ato më përdëllyeset, me betime për dashuri të përjetshme. Pra do fiket në heshtje kur të ketë tretur pasionin e vet. Ose mund të mbarojë siç mbarojnë gjithë ato të tjerat, që nuk janë tretur plotësisht, së paku në njërën anë: ai do të të lërë gjithsesi për një tjetër. Normal që ajo do jetë e kundërta jote. Domethënë aspak cinike. Nga ato që i thonë orë e çast “të dua” dhe “s’jetoj dot pa ty”. Domethënë fiks e kundërta e asaj që ai ka thënë se do. Domethënë fiks ajo që ai ka thënë që e bezdis më shumë… Ai do të të lërë për atë që s’ke qenë dhe e vetmja gjë që do të të ngushëllojë është që sa mirë që të ka mbetur ende ajo armaturë e të fortës, për të përballuar pastaj dimrin që ke përpara. Por mund të ndodhë të ritakoheni. Pas shumë kohësh. Thjesht për të folur. Apo për të pirë një gotë. Për të pirë një gotë duke folur por dhe duke u puthur nganjëçik. Por dhe duke u malluar. Dhe diku aty në mes të në bisedës a gotës a puthjes, s’dihet se si, ti befas e zhvesh koracën. Dhe tregon të vërtetën. E ç’ndodh atëherë? “Pse dhe ti qenke si gjithë të tjerat? Po si ka mundësi që ju femrat thoni të njëjtat gjëra? Nuk e prisja nga ty zemra. Ti je ndryshe! Prandaj unë vdes për ty”. Ai të paska dashur cinike pra! Siç ke qenë gjithmonë. Apo siç je shfaqur. C‘rëndësi ka si je? Ty të është caktuar ky rol. Ose e ke marrë vetë përsipër. Ama nuk mund ta ndryshosh në mes të rrugës. Ky është ligji. Mos shfaq atë që je. Edhe kur të jepet një shans i dytë. Eshtë e kotë. Nuk do të besojë. Por ka një ngushëllim të madh ama: nuk beson as atë tjetrën. Sepse nën lëkurën e gocës së urtë ajo fsheh ciniken. Dhe në rastin e parë që e tradhton veten, ai e kupton. Dhe prapë ikën. Tek një cinike si ti, që fsheh gocën e urtë. Jo më kot ne të gjitha i bindemi ligjit të tretë të Universit: jemi e kundërta jonë! 

' Lojë me armikun' i Autorit John Carlin

Një lojë sportive, që shëroi tre shekuj ndarjeje raciale Tregimi rrëqethës dhe frymëzues i një prej ofensivave më të mëdha të të gjitha kohërave të karizmës së një njeriu: fushata shumëvjeçare e Nelson Mandelës për të bashkuar kombin e tij, filluar në qelinë e burgut e përfunduar me një kampionat ragbie. Ky libër përshkruan fushatën sistematike, të shkëlqyer e të habitshme që ndërmori Mandela për të afruar njerëzit me ngjyrë të zemëruar me të bardhët e frikësuar përreth një

ngjarjeje sportive, një loje ragbie. Dorështrëngimi i parë i afrikanojugorëve në një fushë ragbie, do të kishte tingëlluar absurd dhe qesharak para se të ndodhte. Në fund të fundit, ragbia ishte feja laike e afrikanëve të bardhë, etnia që shpiku dhe zbatoi aparteidin. Ishte një sport që shumica e popullsisë me ngjyrë e konsideronte si “zbavitjen e egër e të huaj të një populli po aq të egër e të huaj”. Lëvizja antiaparteid luftoi shumë

fort për një bojkot botëror të ekipit afrikanojugor të ragbisë, Springboks-it, duke ditur që kjo, po aq sa sanksionet ekonomike dhe trazirat në vend, do t’i bindte të bardhët që sundimi i tyre nuk ishte i qëndrueshëm. Tani, në një përpjekje për të bindur një minoritet të mundur se ata kishin me të drejtë një vend në rendin e sapovendosur, Mandela pranoi të mirëpriste Kampionatin Botëror të Ragbisë, në 1995-n, në Afrikën e Jugut.

recensë personazh pyetsori shënime vitrina Çdo të shtunë / dielë

www.mapo.al

recensa

Mirela Kumbaro

Katër muaj Ministre s'mund të lënë në hije vitet kushtuar përkthimit Besoj se mënyra më e mirë për ta lexuar librin “Moderato cantabile” është me një gotë verë, duke dëgjuar sonatinën e Diabelli-t. Nuk ka mënyrë tjetër për ta shijuar këtë tekst. Unë kështu e kam përkthyer të paktën

Në kërkim të një libri të mirë

Çfarë e bën një libër të mirë? Fabula, personazhet apo mesazhi? Lloji i librit apo mënyra e përshkrimit? I shërben ngritjes profesionale apo pasurimit emocional? Vështirë se të gjithë do mund të futeshim në një emërues të përbashkët, pasi shijet dhe nevojat janë personale Valbona Nathanaili

Recensa Shtatë romane, një lexim Copëza nga fletorja e shënimeve, për romanet: “Pylli norvegjez” i Haruki Murakamit, “Varrë” i Eqrem Bashës, “I biri” i Andrej Nikolaidisit, “Ngjyrat e këtij dheu” i Kim Mehmetit, “Goja e Botës” i Zija Çelës dhe “Ulërima e ujkut” i Ag Apolonit

Kohë më parë, kur në mungesë të alternativave të shumta për të kaluar kohën e lirë lexonim çdo gjë që na binte në dorë, deri edhe recetën e ilaçeve të gjyshes, ishte mëse e zakonshme të diskutoje rreth fabulës ose personazhit të një libri të preferuar me një shok a shoqe, ose të “përpije” në një a dy net një libër. Kultura e leximit ishte sa e nevojshme, edhe e domosdoshme! Sa kënaqësi, edhe mjet! Sasia e librave që kishe lexuar ose kishe në shtëpi përbënte, në një farë mase, një vijë ndarjeje ndërmjet të “kënduarve” dhe të “pakënduarëve”, ndërmjet intelektualëve të vërtetë dhe atyre pseudo (kam përdorur terminologjinë e kohës). Nuk di të them nëse të gjithë librat që kam lexuar më kanë vlejtur në të njëjtën masë, ose kanë qenë njëlloj të mirë, por duke qenë se janë bërë pjesë e punës time të përditshme, ose më mirë pjesë e profesionit tim (pavarësisht dashurisë së vjetër që ka emrin “mësimdhënie”), gjykimet dhe vlerësimet rreth tyre i vendos në një peshore shumë më të ndjeshme. Në këtë kujdes, përpiqem të distancohem nga korri i thirrjeve se “librat dje ishin më të mirë se sot”, sikundër të mos bëhem pjesë e akuzave se “të rinjtë lexoj-

në më pak”. Vërtet, mund të thuhet se ekziston një dallim sa i takon tematikës së trajtuar nga krijuesit (autorë e përkthyes) të para viteve ’90 me ata të pas këtyre viteve. Krijimtaria e gjeneratës së djeshme lidhej, kryesisht, ose me të kaluarën, ose me përkthimin a shqipërimin e klasikëve të ndryshëm, ndërkohë që gjenerata e re e krijuesve merret jo vetëm me të kaluarën, por edhe me të sotmen, jo vetëm me klasikët, por edhe me shumë fusha të tjera të krijimit, në funksion të një kontributi të paçmuar në pasurimin e listës me autorë nga të gjitha vendet e botës dhe të rritjes së alternativave për zgjedhje. Sigurisht që vetëm zgjerimi i tematikës nuk i bën librat që botohen sot më të mirë, por shton gjasat të gjesh në treg më shumë libra të mirë. Nga ana tjetër, është e vërtetë që sot shiten libra më pak, por nuk mjafton për të pohuar se lexohet më pak, veçanërisht sa i takon të rinjve! Nëse në të gjithë pjesën tjetër të botës, botuesit, në përpjekje për të ruajtur çdo lexues, ka kohë që po përpiqen të ecin me të njëjtin hap me teknologjinë, duke e dhënë librin në formate nga më të ndryshimet, ne përsëri jemi një shans i humbur, sa kohë që internetin e përdorim akoma vetëm për të nisur e marrë e-maile ose për të bërë “gal-

Faqe 21

latë” në rrjetet sociale. Akoma, nuk është e drejtë, në ditët e sotme, shpesh tepër nostalgjikë dhe, akoma më shpesh, të paaftë për të kuptuar ose përligjur ndryshimet që kanë ndodhur, të gjykojmë për sasinë e librave që lexohen nga sasia e librave fizikë që shiten. Ka ardhur koha të riformulojnë edhe një herë jo vetëm “çfarë quhet libër”, por edhe “çfarë do të quajmë lexim”. Shqetësimi për konkurrencën që i bëhet librit nga mediume të ndryshme, ndonëse me vonesë, për shkak ndoshta edhe të prapambetjes së vazhdueshme ose problemeve të shumta sociale që kemi, ka filluar të vihet re edhe te ne, por kjo nuk do të thotë se libri po merr fund, por ndikimi që ka ai në jetën tonë, po zëvendësohet me ndikime të reja, të cilat më shumë se armiq, duhet t’i shohim si aleatë dhe, më tej, si mjet. Ndonëse një masë shumë e madhe të rinjsh, veçanërisht ata të shkolluar më së miri ose me kërkesa ndaj vetes, kanë filluar ta përdorin teknologjinë për të lexuar, sigurisht jo atë në gjuhën shqipe pasi nuk u ofrohet, kjo nuk mjafton sa kohë e-book shqip këtu te ne vazhdon të jetë “koncept” dhe pjesë e së ardhmes. Në pjesën tjetër të botës së botueseve dhe të lexuesve, e ardhmja është tani!

E shtunë-diel, 25-26 janar 2014

www.mapo.al

Pëllumb Kulla: Sigurisht që në raftet e bibliotekës së shtëpisë sime nuk kam as “Mesharin”, as ndonjë nga “Kodikët”, sikundër as dorëshkrimin e “Dimrit të vetmisë së madhe”, për secilin prej të cilëve do rrezikoja të hidhesha jo vetëm në zjarr! Nga inventari aktual, pa u menduar gjatë, do rendisja... Kamber Velaj: Fillimisht do shpëtoja, patjetër, një nga librat më të dashur të fëmijërisë. Pastaj edhe dy të tjerë. Arbër Zaimi: Nëse po digjet vetëm biblioteka ime (pra nuk ekziston rreziku që po humbin librat), do zgjidhja të ruaja prej saj tri libra që ende nuk i kam lexuar, në radhën e listës së leximeve. Tedi Papavrami: Në fakt e kam të vështirë të zgjedh tre, pasi për mua ndryshojnë me periudhat e jetës.

zgjedhjet në bibliotekën e...

Librat që do zgjidhnin 31 personazhe, nga Bruno Vespa te Tedi Papavrami “Nëse do ju duhej të shpëtonit vetëm tre libra nga një bibliotekë që po digjet, cilët tituj do të zgjidhnit?”. Kësaj pyetjeje i janë përgjigjur 31 personazhe publikë dhe jopublikë; nga Bruno Vespa te Tedi Papavrami Çfarë e bën një libër të mirë? Fabula, personazhet apo mesazhi? Lloji i librit apo mënyra e përshkrimit? I shërben ngritjes profesionale apo pasurimit emocional? Vështirë se të gjithë do mund të futeshim në një emërues të përbashkët, pasi shijet dhe nevojat janë personale. Nga ana tjetër, një libër mund të jetë i mirë ose best seller për një kulturë, por jo për një kulturë tjetër, sikundër ka ndodhur me shumë të tillë të marrë nga ShBA dhe që kanë rezultuar të pasuksesshëm për lexuesin tonë. Por të gjesh një libër të mirë sot nuk është e thjeshtë, veçanërisht në një vend si ky i yni ku mungon kritika e mirëfilltë ndaj librit, libraritë e mira janë shumë të pakta në numër dhe botime të tipit “Book revieë”, që marrin përsipër të orientojnë lexuesin në morinë e botimeve të përditshme nuk njihen fare, një hendek që më shumë se botuesit duket se i intereson lexuesit ta mbushë sa më parë. Në mungesë të tyre përdorim burime të tjera. Panairet janë një vend i mrekullueshëm për të gjetur libra të mirë, pasi funksionojnë si një lloj thashethemnaje gjigante sa i takon se kë libër duhet të blejmë. Për më tepër, ke të gjithë kohën që të duhet për ta shfletuar librin, rrotulluar nëpër duar, pyetur për çmimin ose negociuar për uljen e tij. Personalisht, pjesën më të madhe të librave shqip i blej në panair. Nga panairi i vitit që sapo kaloi këtu në Tiranë do veçoja, fillimisht, dy përkthime: “Të bëjmë përpara” dhe “Dashuri dhe pushtet”, nga dy autorë të mëdhenj, e para një femër e suksesshme, Sheryl Sandberg, drejtore operative e Facebook, botim i Shtëpisë Botuese “Pegi”; libri i dytë është botim i UET Press dhe lidhet me Bruno Vespën, një nga njerëzit më popullorë këtu te ne. Besoj se nuk ka njeri në Shqipëri që nuk e njeh Vespën, kështu që të lexosh një libër të shkruar prej tij, është një dëshirë më shumë se normale, përpos faktit që është një gazetar i mrekullueshëm dhe

gjithmonë ka qenë pjesë e elitës në Itali, kështu ka çfarë të tregojë dhe, ajo që është më bindëse, di si të tregojë. Nga ana tjetër, në kohën e panaireve, edhe media është shumë më e ndjeshme ndaj librit dhe botimeve të reja pothuaj përditë TV seriozë transmetojnë lajme që lidhen me librin. Një kriter tejet i rëndësishëm në zgjedhjen e një libri të mirë janë edhe çmimet e akorduara. Konkretisht, nga librat që zgjodha në panair mbi bazën e këtij kriteri ishte “Bretkosa”. Autori i saj është fitues i çmimit “Nobel” me këtë libër. Një poster i madh i Shtëpisë Botuese Onufri të vinte në dijeni për këtë fakt, edhe nëse nuk e dije ose e ke të vështirë të identifikosh emra kinezë! Të sjellësh në shqip nga gjuha mandarin një titull Nobel është një ngjarje dhe përkthyesi, Iljaz Spahiu, ka bërë një punë të shkëlqyer. Ndonëse ekziston një frymë e errët mosbesimi ndaj çmimeve që kanë marrë autorë e libra të ndryshëm dhe vetë dhënia e çmimeve shpesh është kritikuar për sfonde politike, vazhdoj të besoj se dhënia e një çmimi një libri të caktuar ose vetë autori ka marrë një çmim, është një filtër i mirë në zgjedhjen e librit. Emri i Shtëpisë Botuese. Këtu ka vend për të hapur një parantezë të vogël. Shtëpitë e mëdha botuese zakonisht punojnë me fondet e tyre, që do të thotë se për botimin e një titulli janë njerëz të specializuar që vendosin nëse ja vlen ose jo të botohet. Në këtë mënyrë jo vetëm i kanë mbijetuar tregut, por janë bërë

edhe një pikë shumë e mirë referimi për këdo lexues. Polity Press, Shtëpia Botuese që ka të drejtat e autorit të “Pasojat e modernitetit” me autor Anthony Giddens, botim i UET Press, është themeluar më 1984. Po kjo Shtëpi ka të drejtat e autorit edhe për një libër tjetër të Giddens, në fakt shumë i njohur për lexuesin shqiptar “Sociologjia”, botimi i shtatë. “Demokratizimi i Shqipërisë. Demokracia nga brenda” me autor Theodore Kaltsounis, botuar në shqip po nga UET Press, në anglisht është botuar nga Palgrave Macmillan, themeluar afro 170 vjet më parë. Në vendin tonë, në përpjekje për të mbijetuar, shumë shtëpi botuese punojnë me paratë e autorit - pra, mjafton të kesh para për të botuar një libër dhe nuk ka asnjë problem - hajde merr librin e botuar. Por që sigurisht nuk ka të bëjë shumë me cilësinë. Duke e kaluar këtë pikë pa komente të tjera, shkojmë te pika katër. “Pyet mikun se çfarë libri po lexon” është një formulë që funksionon, besoj, në të gjithë botën. Në fakt unë e zgjerova aksiomën jo me një libër, por me tre: “Nëse do ju duhej të shpëtonit vetëm tre libra nga një bibliotekë që po digjet, cilët tituj do të zgjidhnit?” - ishte pyetja që ia drejtova shumë prej bashkëpunëtorëve të UET Press. Ndërkohë që më vinin përgjigjet, e riformulova edhe një herë pyetjen, duke specifikuar se bëhej fjalë për librat e bibliotekës personale. Në të njëjtën kohë, përjetova edhe një herë, me ëndje, shumë nga emocionet e bukura që përcjell diskutimi rreth një libri të mirë, pasi secili prej tyre është një libër i mirë. Një falënderim të veçantë për të gjithë me radhë, që patën kohë të mendonin e t’i përgjigjeshin një pyetje të tillë, për hir të së vërtetës aspak të lehtë - tek disa prej tyre vendosa, me shumë dashamirësi, të bashkëngjis edhe komentet dashamirëse që i bënë pyetjes, thjesht sepse bashkohem me “sikletin” që përjetojmë kur të drejtohet një pyetje e tillë. Pasqyrimin e zgjedhjeve të bëra e quaj si pjesë të lidhjes që krijohet ndërmjet atij që rekomandon një libër të mirë dhe atij që është në kërkim të tij dhe përsëri faleminderit që pranuan të ndajnë me ne titujt e librave të tyre të preferuar. Secili prej librave (ose autori) mund të bëhet pjesë e një liste “must”, që në fakt ishte edhe ideja fillestare! Përgjigjet janë renditur, kryesisht, sipas radhës që kanë mbërritur.

Tonin Gjuraj, rektor, European University of Tirana “Princi” Nikolo Makiavel “Pasuria e Kombeve” Adam Smith “History of the Jews” Paul Johnson Rajmonda Troshku, drejtore e shitjeve & marketingut pranë “Botime Shqip” “Lidhja e Prizrenit”, botim i vitit 1939, Xhafer Belegu “Ylli i shkrimtarit”, botim i vitit 2013, Ndriçim Kulla “Sekreti”, botim i vitit 2010, Rhonda Byme Ben Andoni, Gazeta Shqiptare, kryeredaktor i “Milosao” Vëllimin e plotë të Edgar Allan Poe (e kam të gjithin në një, në origjinal) “Fjalori i Hazareve” Milorad Paviq “Dervishi dhe vdekja” Mesha Selimoviç Viola Gjylbegu, pedagoge, “Abu Dhabi” University, United Arab Emirates “Krim dhe ndëshkim” Fjodor Dostojevski “Një, asnjë dhe njëmijë” Luigi Pirandelo “Martin Eden” Jack London Julian Papaproko, projekt menaxher, ABT Asociacion de Becarios Talentia, Spanjë “Vëllezërit Karamazov” Fjodor Dostojevski “Kumarxhiu” Fjodor Dostojevski “Djemtë e rrugës Pal” Ferenc Molnar Viola Dodmasej, nëpunëse “Konti i Monte Kristos” Aleksandër Dyma 1001 net “Tre shokët” Erih Maria Remark Mercedes Elbasani, edukatore “Konti i Monte Kristos” Aleksandër Dyma “Midis jetës dhe vdekjes” “Zhaklinë Kenedi” Kristofer Andersen Ajola Xoxa, avokate “Vepra” Faik Konica, “Vepra” Eqerem Bej Vlora, “Idioti” Fjodor Dostojevski Fjorda Peçi, financiere “Shtëpia e shpirtrave” Izabel Aljende “Dashuria në kohërat e kolerës” Gabriel G. Marquez “100 vjet vetmi” Gabriel G. Marquez Iva Nathanaili, avokate “100 vjet vetmi” Gabriel G. Marquez “Gjuetari i balonave” Kahled Hossein “Për tregtarët dhe shoqëritë tregtare”, përmbledhje legjislacioni Angjelina Xhara, skenariste “Diplomatët” James Aldrige “Saga e Forsajtëve” John Golsworthy “Tre shokët” Erih Maria Remark Pëllumb Kulla, shkrimtar, publicist Anton Çehov Fjodor Dostojevski Mitrush Kuteli Behxhet Bici, Botues, Elta BS Prishtinë, Kosovë “Fuqia e së tashmes” Eckhart Tolle “Mendo dhe pasurohu” Napoleon Hill “Zgjoni gjigantin e brendshëm” Anthony Robbins Deni Sanxhaku, financiere “100 vjet vetmi” Gabriel G. Marquez “Difficult loves” Italo Calvino “The wind up bird chronicle” Haruki Murakami (në anglisht) Mira Kallfa “Novela” Stefan Cvajg “Harku i triumfit” Erih Maria Remark “Tre shokët” Erih Maria Remark Teuta Nasto, studente “Alkimisti” Paulo Koehlo

“Vepra” Shekspir “Poezi” Lasgush Poradeci Luan Brozi, Itali Bibla Bibla Bibla Alfred Lela, zv.kryeredaktor, Gazeta “Mapo” “Iliada” Homeri “Poezi” Jorge Luis Borges “Kronikë në gur” Ismail Kadare Kamber Velaj, kryeredaktor Gazeta “Shqip”. “Xhim Kopsa dhe Lukas Makinisti” Michael Ended “Poezi të zgjedhura” Lasgush Poradeci “Emri i trëndafilit” Umberto Eco Arbër Zaimi, koordinator, lëvizja “Vetëvendosja, Prishtinë “Shën Pali” Pier Paolo Pasolin “Kritikë e jetës së përditshme” Henri Lefebvre “Altai” Wu Ming Bruno Vespa, gazetar, shkrimtar “La Divina Commedia” Dante Alighieri “Don Chisciotte” Miguel de Cervantes ‘Tragedie” William Shakespeare Brunilda Zyka, redaktore, Shtëpia Botuese “Pegi” “Ne të gjallët”, Ayn Rand “Ne jemi pafundësi” Stefen Chbosky “Mos dashuro kurrë një të huaj” Harold Robins Eleni Laperi, kuratore arti “Le Musée imaginaire” André Malraux “Ronder des jours” Jean Giono “Tregime e novela” Mitrush Kuteli Tedi Papavrami, violinist, pedagog, “Haute Ecole de Musique de Genève”. “Les essays” Michel de Montaigne “A la recherche du temps perdu” Marcel Proust “Shpirtrat e vdekur” Nikolai Gogol Itena Ndroqi, avokate “Idioti” Fjodor Dostojevski “100 vjet vetmi” Gabriel G. Marquez “Foto di gruppo con signora” Heinrich Böll Jana Nano, mjeke “Nineteen Eighty-Four” George Orwell “Ujku i stepës” Hermann Hesse “Tre shokët” Erih Maria Remark Dorina Bebja, informatikë ekonomike “Nineteen Eighty-Four” George Orwell “Shkretëtira e tartarëve” Dino Buxati “Procesi” Franc Kafka Silvi Bakiri, gazetare “Përrallat e rrugës Broka” Pierre Gripari “Second sex” Simone De Beauvoir “Kabbalah” Pina Gribizi Iftiu, ekonomiste “Enver Hoxha” Bledi Fevziu “Zonja e Zezë Nexhmije Hoxha” Fahri Balliu Lei Feni Isabela Çoçoli, gazetare, “Zëri i Amerikës” “Democracy in Amerika” Alexis de Tocqueville “The first nation” Seymour Martin Lipset (one of my greatest professors) “Eleanor and Franklin” Joseph P. Lash Valbona Nathanaili, drejtore, UET Press “The idea of justice” Amartya Sen “Vepra” Fan Noli “Dashuria në kohërat e kolerës” Gabriel G. Marquez

E shtunë-diel, 25-26 janar 2014

www.mapo.al

intervistë

‘Moderato cantabile’ i autores Marguerite Duras, shqipëruar nga Mirela Kumbaro. Ky botim vjen si pjesë e koleksionit ‘Lotus’, një projekt i Shtëpisë Botuese ‘Pegi’, i mbështetur nga BE, që ka si synim botimin e dhjetë titujve me tematikë “femrat për femrat”

Mirela Kumbaro

ërpos angazhimit si Ministre e Kulturës, Mirela Kumbaro gjen kohë t’i përkushtohet përkthimit, paçka se mund të jenë orët e vona të natës, diku mes të shtunës dhe të dielës. “Moderato cantabile” e autores Marguerite Duras, e shqipëruar nga Mirela Kumbaro, u bë shkak për këtë intervistë, jo sepse Kumbaro ministre nuk ka shumë për të thënë, por katër muaj në këtë post, siç thotë ajo, nuk i zhbalancojnë dot 30 vitet jetë kushtuar përkthimit… Nëse do të bënim së fundmi një kërkim të thjeshtë për Mirela Kumbaron, do të lexonim më shumë për të si Ministre Kulture. Mos kjo zgjedhje juaja e ka zbehur disi profilin tuaj si përkthese? Jo, kjo nuk është e vërtetë. Unë përkthyese kam të paktën 30 vjet që jam, Ministre kam vetëm katër muaj, ndaj nuk mund të zhbalancohen qoftë edhe në kohë. Përkthyesja vazhdon të jetë brenda meje, ndërsa zgjedhja si Ministre është një detyrë që unë kam marrë me ndërgjegje dhe sigurisht që është një post i përkohshëm. Unë përkthyese kam qenë, jam dhe do të jem, Ministre jam për aq sa më është besuar kjo detyrë. Të kthehemi te libri ‘Moderato cantabile’ i autores Marguerite Duras, shqipëruar nga Mirela Kumbaro. Ky botim vjen si pjesë e koleksionit ‘Lotus’, një projekt i Shtëpisë Botuese ‘Pegi’, i mbështetur nga BE, që ka si synim botimin e dhjetë titujve me tematikë “femrat për femrat”, që trajtojnë aspekte të ndryshme të debatit mbi emancipimin e grave. Ka qenë kjo një nga arsyet që iu bashkuat këtij projekti? Sigurisht, ftesa që më bëri Shtëpia Botuese “Pegi” për t’u bërë pjesë e këtij projekti ishte shumë tunduese me elementin femëror, por nuk ishte kjo arsyeja e parë. Arsyeja e parë ishte vetë zgjedhja. Unë përgjithësisht në kar-

rierën time si përkthyese nuk jam tërhequr nga emrat e projekteve, por nga teksti që më propozohet. Dhe te Marguerite Duras kam dhe një tërheqje tjetër. “Moderato cantabile” është libri i dytë që unë përkthej. Libri i parë që kam përkthyer nga kjo autore, kur unë kam filluar karrierën si përkthyese këtu e 30 vjet përpara, ka qenë “Hiroshima Mon Amour”. Për më tepër, vetë Marguerite Duras është një autore jashtëzakonisht interesante, e cila i përket një periudhe intelektualesh në Francë, të asaj që quhet La Nouvelle Vague, që në njëfarë mënyre kishte edhe krizën ekzistenciale, edhe çlirimin femëror, edhe revolucionin social, edhe rebelimin, si dhe femrën jo domosdoshmërisht të bukur, por të zgjuar. Atë femër që, nëse do flisnim me gjuhën e fotografisë, unë e shoh gjithmonë në një fotografi të bukur bardhezi. Pyetja që kritikët kanë ngritur pas leximit të librit “Moderato cantabile” ishte se, përse një grua e lirë si Duras duhet të zbulonte vetminë e fshehur të një gruaje tjetër? Cili është këndvështrimi juaj si lexuese dhe përkthyese? Së pari, çdo libër ka qindra mënyra leximi. Ka aq mënyra leximi sa ka dhe lexues. Së dyti, lexuesi më i mirë i një teksti është përkthyesi i tij. Asnjë lexues tjetër më shumë sesa përkthyesi nuk i flet atij teksti aq thellë, pasi ka hyrë në deri qelizë të autorit, e në rastin konkret të Marguerite Duras-it. Në rastin e këtij teksti, Ana Debared, personazhi kryesor i librit, nuk është aq një femër e vetmuar apo një grua me jetë bashkëshortore të palumtur, sesa një qenie njerëzore që tregon se emocioni dhe ndjenja e dashurisë është kaq e fortë sa kapërcen çdo lloj norme dhe hierarkie, dhe që jetohet vetëm një çast. Në qoftë se ai çast ikën atëherë ti mund të jesh një qenie e vetmuar. Dhe Ana Debared përpiqet ta jetojë aq fort atë çast që zgjat sa një sezon; fund dimrifillim pranvere, fundi i ditës-fillimi i natës, gjithçka ndodh në muzg është gjithmonë një gotë me verë, një vështrim dhe gjithmonë një melodi; sonatina e Diabelli-t që shoqëron faktikisht gjithë tekstin. Unë besoj se mënyra më e mirë për ta lexuar librin “Moderato cantabile” është me një gotë vere, duke dëgjuar sonatinën e Diabelli-t. Nuk ka mënyrë tjetër për ta shijuar këtë tekst. Unë kështu e kam përkthyer të paktën. Dëshira e fortë për të ndarë me të tjerë leximet që të pëlqejnë, vazhdon të mbetet akoma dhe pas 30 vjetëve motori i vërtetë i profesionit tuaj si përkthyese? Asnjëherë nuk kam përkthyer një tekst që

të mos e kem kënaqësinë e të lexuarit dhe të përkthyerit të një teksti por ka qenë gjithmonë një zgjedhje, një pikëpjekje midis meje, tekstit dhe autorit që më ka shkaktuar emocion. Dhe tundimi i parë i një emocioni të fortë është për ta ndarë me dikë tjetër. Unë të gjitha gjërat e mia i ndaj me të tjerët. Përkthimi letrar për mua ka qenë dhe mbetet një pasion. Nga Kundera te Duras, si janë këndvështrimet mes burrave dhe grave në letërsi? Janë dy autorë vështirësisht të krahasueshëm. Kundera dhe Duras janë autorë që vijnë nga dy kultura të ndryshme. Kundera është një autor, me jetën e tij dhe me letërsinë e tij, ndoshta shumë më afër historisë sonë.. në fakt kjo është ajo që mua më ka tërhequr te Kundera. Duras është më ekzistencialiste në letërsinë e saj, në qendër është uni dhe njeriu me emocionet e tij. Te Kundera është njeriu me historinë e tij.

Kam në dorë librin e dytë të Kundera-s, “Mosdija”, një tjetër bashkëpunim me Shtëpinë Botuese “Dituria” pas përkthimit të librit “Shakaja”. Është një angazhim i filluar përpara se të bëhesha Ministre e Kulturës Me sa kam informacion, keni në dorë dhe një tjetër libër të koleksionit ‘Lotus’… Po, titullohet “Persepolis”, një libër shumë i veçantë i autores Marjane Satrapi. Ajo është një autore iraniane që prej vitesh jeton në Paris, sepse është arratisur nga vendi i vet për arsye të regjimit me shumë elemente diktature që ka në Iran, në raport me lirinë e fermës dhe të drejtave të njeriut. Marajne Satrapi është kineaste dhe autore librash vizatimorë, por që i trajton ato edhe si romane. Dhe romani me vizatime ‘Persepolis’ në një farë mënyre është një lloj romani autobiografik, i cili është bërë dhe film me të njëjtin titull. Është një roman që më ka tërhequr jashtëzakonisht shumë për disa arsye; e para sepse unë vetë në kuadrin e punës time si pedagoge kam udhëtuar dhe e njoh atë realitet nga afër. Njoh Iranin dhe gjithë jetën që ajo përshkruan në roman e kam parë me sytë e mi. E dyta, vetë Marjane Satrapi është një personazh shumë kontradiktor, rebel dhe mua më pëlqejnë personazhet rebelë, sidomos femra. Por dhe gjetja, gjuha artistike që ajo përdor, ilustrimet bardhe e zi që shoqërojnë romanin e bëjnë pastaj edhe teknikën e përkthimit që të mos jetë e zakonshme, të mos jetë ajo e teksteve lineare, por që kërkon një punë shumë të veçantë. Punë e cila pastaj do të shkojë paralel në bashkëpunim me botuesin për t’ia sjellë lexuesit shqiptar dhe besoj se ky libër do të jetë një ngjarje, sepse nuk ekziston një roman i kësaj natyre në botimet shqip. Me sa më thoni, vazhdojë të ecin paralelisht angazhimi juaj si Ministre Kulture dhe pasioni për përkthimin? Mendimi për përkthimin po, ndërsa puna jo më si më përpara, sepse kohën e kam shumë të kufizuar. Të vetmet orë që unë mundem t’ia kushtoj përkthimit, le të themi se janë disa orë të natës, diku mes të shtunës dhe të dielës, ndërsa java është e tëra e përpirë nga puna si ministre, ku angazhimet dhe sfidat janë aq të mëdha sa nuk e kam luksin dhe kënaqësinë që t’i kushtohem përkthimit. Por është e përkohshme.

E shtunë-diel, 25-26 janar 2014

recensa

www.mapo.al

Copëza nga fletorja e shënimeve, për romanet: “Pylli norvegjez” i Haruki Murakamit, “Varrë” i Eqrem Bashës, “I biri” i Andrej Nikolaidisit, “Ngjyrat e këtij dheu” i Kim Mehmetit, “Goja e Botës” i Zija Çelës dhe “Ulërima e ujkut” i Ag Apolonit

Shtatë romane, një lexim Mehmet Kraja Haruki Murakami, “Pylli norvegjez” Një shkrimtar shumë i përfolur kohëve të fundit, si njëri nga kandidatët e mundshëm për çmimin “Nobel”. “Pylli norvegjez” është titulli i një kënge të grupit emblematik “The Beatles” të viteve ’60 të shekullit të kaluar. Shkrimi është i këndshëm, me reflekse interesante, përshkrime ekspresive, ndonjë sentencë etj. Në qendër të rrëfimit është një student i Tokios, i cili të krijon përshtypjen sikur përjeton një adoleshencë të zgjatur, lodhëse dhe të mërzitshme për lexuesin. Në pritje që ky “brucosh” të rritet më në fund, kalojnë gati treqind faqet e romanit. Shkrimtari ka bërë një roman të shkujdesur, me personazhe që bëjnë jetë të shkujdesur dhe për një lexues gjithashtu të shkujdesur, vetëm se nuk del aq e qartë se ku fshihet, në ambientin japonez, shkaku i frymës së protestës, të cilën e kultivonin gjerësisht të rinjtë e asaj kohe të botës perëndimore. Në botën japoneze kjo frymë shartohet në mënyrë krejtësisht artificiale, jobindëse artistikisht. Harmonia që përpiqet të krijojë autori ndërmjet mentalitetit dhe etnopsikologjinë aziatike me filozofinë perëndimore del disi e artificiale, e ngritur në tezë të romanit, por e pamotivuar artistikisht dhe në pikëpamje botëkuptimore. Në të vërtetë, në sfondin me ngjyra të hareshme të asaj bote me seks dhe alkool që çojnë deri në refuzim, rrinë si afishe të ngjitura në sfond ca protesta studentësh dhe një pasion i paqartë për vetëvrasje. Romani “Pylli norvegjez” është pak zhgënjyes për një autor me kaq zulmë. Synimi për të bërë një vepër, e cila qëndron mirë ndërmjet joshjes për lexim masiv dhe artit të mirëfilltë, e bën autorin të rrëshqasë në lehtësi shkrimi dhe shqyrtime sipërfaqësore. Eqrem Basha, “Varrë” Pas romanit “Lakorja e Iks-it”, njohësit e veprës së Eqrem Bashës nuk do të prisnin që ai të ambientohej aq lehtë në kultivimin e një proze tërësisht publicistike, jo pse në shkrimin e tij letrar Eqrem Basha kishte prirje të kryehershme të ndiqte modelet e letërsisë frënge (“Lakorja e Iks-it” në disa pika duket sikur asimilon përvojën e “Neverisë” së Sartrit), por ndoshta më shumë për faktin se konstalacioni i tij letrar në prozë tashmë ishte ambientuar tërësisht në krijimin e situatave ekzistencialiste, të cilat në tekstin letrar marrin një shqyrtim gjithashtu ekzistencialist. Te romani “Varrë” ndodh diçka tjetër: autori merr një pozicion të identifikuar racional dhe fiksionin e shtyn në kufijtë e zhbërjes, duke e vendosur narratorin në një pozitë disi të papërshtatshme, kur bëhet fjalë për prozën artistike, sepse ai tashmë nuk përshkruan situata ose gjendje, bëma personazhesh dhe atmosferë, por thjeshtë shpjegon dhe gjykon. Natyrisht, Eqrem Basha është shkrimtar me përvojë dhe me zgjedhjen që bën, me këtë mënyrë shkrimi, sikur synon t’i tejkalojë disa kufizime që i ka proza artistike: gjërat që thotë për qytetin e tij të lindjes, për Dibrën, për tmerret dhe absurditetet e jetës në kufirin mes dy shteteve, dëshiron të merren nga lexuesi si të vërteta tej artit, pra si të vërteta racionale, paçka se jeta në një realitet të tillë prodhon situata krejtësisht joracionale, që shpesh tejkalojnë edhe fiksionin më të pabesueshëm. Andrej Nikolaidis, “I biri” Shqiptarët e Malit të Zi, ata që ende përpiqen t’i kompensojnë disa mungesa të tyre kulturore dhe letrare duke nxitur lidhje dhe komunikim sa më intensiv me malaziasit, ka kohë që e afishojnë si shkrimtar dhe publicist malazias me qëndrim korrekt ndaj shqiptarëve, Andrej Nikolaidisin e Ulqinit. Isha kureshtar të lexoja ndonjë libër të tij dhe, së fundi, më ra në dorë romani “I biri” (botim i Art-Clubit të Ulqinit dhe PEN Qendrës së Kosovës), i quajtur si pasardhës i “klasikëve postmodernë” në parathënie. Duke e lexuar librin me kujdes të shtuar, gjeta disa situata metaforike të turbullta për Ulqinin e shqiptarëve, ku Nikolaidisi, i identifikuar me narratorin, përjeton zhbërjen e substancës historike dhe ekzistenciale: të gjithë njerëzit e tij vdesin, turistët primitivë kosovarë vërshojnë qytetin, ndërsa kodra metaforike e mbijetesës së tij është kapluar nga një zjarr që nuk shuhet nga askush. Ky është sfondi ideor i veprës. Por kjo pak ka rëndësi, karshi faktit se proza e Nikolaidisit e kthen lexuesin kosovar te lloji i prozës metaforike e viteve 70-80 të shekullit të kaluar, e cila atëbotë gjerësisht ishte kultivuar edhe në Kosovë. Ajo që herë pas here në tekst e ngrit sadopak kënaqësinë e leximit, janë përsh-

krimet ekspresive dhe disa sentenca herë meditative herë metaforike, por, nëse teksti i romanit lexohet siç do të duhej të ishte i përkthyer dhe jo siç është i përkthyer, del se shumica syresh krijojnë asociacione të paasimiluara nga veprat e autorëve të njohur të proveniencës letrare kontemporane. Prandaj, ndonjëherë, mënyrat si trajtohen te ne prurjet nga letërsia e përkthyer nxjerrin në pah mungesën e njohjes dhe të leximit të letërsisë sonë, në radhë të parë. Kim Mehmeti, “Ngjyrat e këtij dheu” Kim Mehmeti, shkrimtar dhe publicist nga Maqedonia, kur bën gazetari, përmes analizave të tij politike, fshikullon ashpër shqiptarët për të gjitha dështimet që iu ndodhin. Por, ndërsa lexon romanin e tij të fundit “Ngjyrat e këtij dheu”, vëren se Kim Mehmeti nuk i cakton letërsisë të njëjtin rol si gazetarisë. Letërsia nuk është për të shqiptuar kritikë, sikur thotë ai, as për të fshikulluar, as për të shpërfaqur realitetin, por, duke qenë më e fisme se gazetaria, ajo mund të shërbejë fare mirë për të idealizuar shqiptarët, qofshin paraardhësit qofshin bashkëkohësit e autorit, si atëherë kur ata ndërronin fenë gjatë historisë, njashtu edhe kur i shërbenin komunizmit, apo edhe tani, kur bëjnë jetë pa asnjë vlerë, të mbyllur në patriarkalizmin më anakronik dhe më të pashembullt në botën shqiptare. Për të qenë edhe më e habitshme, ky realitet nuk idealizohet, ta zëmë, përmes përshkrimit të atmosferës bukolike apo të situatave dhe rrëfimeve ekzotike, por më shumë përmes një diskursi publicistik, i cili, sikundër dihet, pikë së pari merr parasysh argumentimin racional. Që t’i bëjë njerëzit e tij krijesa të tilla, autori, jo vetëm përmes narratorit autodiegjetik, por më shumë me shpjegime të drejtpërdrejta, bën të ditur se personazhet dhe krejt ajo botë e tyre e idealizuar deri në himnizim mbase mund të mos ishin të tillë, vetëm se ai, pra autori, dëshiron t’i paraqesë me këtë pamje dhe t’i bëjë të flasin me gojën e tij, sikur në këto krijesa jo pa cene njerëzore të ishin sublimuar mençuritë e botës. Ky idealizim gjithsesi i sforcuar nuk do të duhej ta dëmtonte veprën letrare, sepse ajo edhe ashtu është fiksion, por dëmton postulatet e saj refleksive, në të cilat duket se autori ka investuar jashtëzakonisht shumë. Po kaq joracional është aty edhe një si sentimentalizëm melodramatik i autorit, i cili i bën personazhet e tij të vuajnë një dhembje pa shpjegim. Kjo dhembje duket sikur është e parathënë dhe vjen nga përtej çdo realite-

ti dhe perceptimi. Madje, personazhet e romanit, përgjatë tërë rrëfimit, nuk bëjnë gjë tjetër, pos që vajtojnë dhembjen e tyre, siç do të thoshte autori. Kësaj radhe ndoshta më pak se herëve të tjera, të qenit shkrimtar bilingual, Kim Mehmeti e vuan ende në disa rrafshe gjuhësore, në ortografi, ndonjëherë në leksik, por veçmas në përsëritjen e modeleve të njëjta të ndërtimit të frazave, kryesisht me të njëjtat lidhëza nënrenditëse. Beqë Cufaj, “Projekt@party” Pas romanit për jetën e emigrantëve kosovarë në Perëndim, “Shkëlqimi i huaj”, Beqë Cufaj si me nxitim bëri temë të romanit të tij të dytë misionin e OKB-së në Kosovë, UNMIK-un pra, ndoshta pa një distancë të mjaftueshme kohore dhe pa i krijuar vetes hapësirë të mjaftueshme për ta asimiluar në mënyrë letrare një përvojë kontroverse dhe përgjithësisht konfuze. Në veten e parë, përmes një rrëfimi njështresor, një personazh i identifikueshëm qartësisht nga radhët e administratës ndërkombëtare në Kosovë, përballet me një botë dhe me një realitet, të cilin as e njeh, as e kupton dhe as është i interesuar ta njohë. Nuk depërtohet thellë në ballafaqimin e dy botëve, duket se ky nuk ka qenë qëllimi i autorit, ai më shumë ka synuar t’u japë përgjigje të drejtpërdrejt të huajve për “projektin” e tyre cinik rreth Kosovës: referencat janë vjelë nga realiteti me sforcim denoncues, të tilla janë futur në rrëfim, me një drejtpërdrejtshmëri lakuriqe, shumë rrallë i është lënë mundësi lexuesit të gjykojë vetë, që të nxjerrë ndonjë përfundim dhe t’i masë me kutin e tij përmasat e absurdit. Kjo gjithnjë e më shpesh duket si veçori bashkëkohore e prozës romanore te ne, një letërsi shkrimi që kufizohet me publicistikën. Sekush thotë se kjo bëhet për të ndjekur një trend modern të letërsisë, por më e mundshme është se kjo ndodhë për shkak të joshjes pas lehtësisë së shkrimit, herë të tjera mund të jetë një si kapërcim sipërfaqësor mbi ligjësitë e vështira të artit, apo ndoshta një iluzion krejtësisht i gabuar, se duke braktisur letraritetin, fitohet lexuesi imagjinar. Beqë Cufaj, veçmas me romanin e parë, e ka dëshmuar se ka predispozita të mira të bëjë letërsi që mund të lexohet edhe me kritere letrare. Zija Çela, “Goja e Botës” Si shkrimtar, Zija Çela duket se ka arritur në atë pikë, kur shkrimi nuk është më kërkim, nuk është zbulim, por është sublimim, është përmbledhje, madje është matje me mundësitë ose pa-

mundësitë e gjuhës. Në situimin e shkrimit autori duket se ndjen një kufizim: abstraksioni gjuhësor gjithnjë është vënë në raport të zhdrejtë me përvojën e realizmit si shkollë letrare. Shtegun për të dalë nga kjo situatë, Zija Çela e ka gjetur duke këmbyer realizmin kryehershëm me realizëm magjik. Te romani “Goja e Botës” arrihet shkalla më e lartë e metaforizimit të realitetit, vetëm se lexuesi mund të ndalet ndonjëherë dhe të mendojë, se cili mund të jetë funksioni i një metafore që ka objekt jo shumë të qartë reference. Që në titull, “Goja e Botës”, kemi një shkapërcim logjik dhe gjuhësor, i cili paralajmëron shkapërcime të tjera në rrëfim dhe në prosede. Sintagma e titullit, e përdorur në komunikim të zakonshëm si “gojët e botës”, do të duhej të sugjeronte thashethemet, të cilat do të mund të ishin variantet e ndryshme të rrëfimit për të njëjtën ngjarje. Në të vërtetë, kjo ndodh edhe në roman, por autori nuk dëshiron të ndalet këtu. Sintagmës, duke e vënë në titull me kuptim të shkapërcyer dhe në pikëpamje ortografike duke e bërë botën emër të përveçëm, në këtë rast i jepet konotacion më i gjerë. Kjo “gojë e botës” është zhvendosje në abstraksion i një subjekti me rreth kuptimor realist, është intriga kontemporane ndaj Fifarës së mbyllur në metaforën e saj surrealiste, një vend imagjinar, i cili jeton i patrazuar në iluzionet e tij. Në të vërtetë, komploti ndaj Fifarës dhe banorëve të saj vjen nga një subjekt i amshuar i letërsisë, nga “Hamleti”. Përgjatë tërë rrëfimit, Fifara luhatet ndërmjet tragjedisë së paevitueshme dhe të një talljeje cinike, e cila nuk është e autorit, por është e vetë fifarasve, që duan të maten me botën, duke e bërë “të tyrin” një subjekt të përbotshëm, siç është “Hamleti” i Shekspirit. Vrasja e njëmendët në skenë e aktorit që luan Hamletin, tregon se banorët e këtij vendi imagjinar, por me konotacione të qarta ambientale vendore, nuk dinë ta ndajnë lojën në teatër nga jeta të cilën e jetojnë. Me prirjen e tij për të ndërtuar ambiente dhe situata metaforike, me këtë roman Zija Çela shkon një hap më tej. Shkalla e abstraksionit këtu njeh dimensione të reja, metafora me kuptim dhe mesazh universal është po ajo e romaneve të mëparshëm, “Las Varrezas” dhe “SOS një buzëqeshje”, vetëm se idetë këtu çojnë në të tjera hamendësime dhe mesazhe që interferojnë ndërmjet filozofisë ekzistencialiste dhe aktualitetit autentik. Ag Apolloni, “Ulërima e ujkut” Bukovski dhe Kundera. Do të ishte një mrekulli sikur të arrihej te Kundera vetëm përmes një lidhëze bashkërenditëse, meqë, në rastin tonë, “lehtësia e padurueshme” më shumë se “e qenies” është e kotësisë. Duket se autori e ka hetuar që në fillim këtë mundësi të rrëshqitjes në sipërfaqësi, pse jo edhe në epigonizëm, prandaj ka kërkuar mënyrë për t’ia hedhur kësaj gracke: ka marrë një krah libra, një grumbull CD-sh dhe një numër DVD-sh dhe me “erudicion” ka vjelë prej tyre citate, poezi, këngë, kryesisht të tilla që lehtë harmonizohen me një tekst “rokerësh”. Shumica e fragmenteve vijnë nga literatura e përdorshme për studiuesit e kësaj fushe (ndonjë titull jepet gabim, edhe përkthimi i përafërt), apo të këngëve dhe të filmave të njohur gjerësisht edhe te ne. Më anë tjetër, ata që e kanë shkuar rininë në Kosovë në dhjetë-njëzet vitet e fundit, Bob Dylanin e kanë pikë referimi jo vetëm kur shkruajnë poezi, por edhe për të ndërtuar filozofinë e jetës. Shtoji kësaj edhe pak internet, për t’i gjetur citatet në origjinal, dhe, duke qenë “qytetar i botës”, natyrshëm vjen njohja e vërtetë ose e shtirë e gjuhëve të rëndësishme për botën dhe rrëfyesin. Më pastaj vjen eklektizmi dhe ideja për të krijuar një tekst total, përmes një mozaiku, ose kolazhi, të cilin autori përpiqet ta kornizojë me idenë themelore të refuzimit dhe rebelimit (poezi, skenarë, drama, copëza të ndryshme, tekste origjinale ose të huaja, apo me ide të të tjerëve). Ag Apolloni synon ta ngrejë të shëmtuarën në kategori estetike, jo përmes rrëfimit, më shumë në mënyrë deklarative, me anë të batutave ndonjëherë të shpëlara dhe naive, të vjela nga përditshmëria. I identifikuar me autorin ose jo, rrëfyesit i mungojnë skrupujt moralë dhe kufizimet etike, prandaj pa ndonjë vështirësi i gjen “anët e kundërta”, demistifikuese, të të gjitha tabuve dhe shenjtërive. Përse, pra, lidhëza bashkërenditëse ndërmjet Bukovskit dhe Kunderës del jofunksionale? Sepse renditja është e gabuar: aty ku përfundon Kundera, mund të livadhis Bukovski, por nuk mund të ndodhë e kundërta.

esse

skicë

As bardh, as zi, e prapë të dyja bashkë…

Një vit, ndarë nga eta e humoristit Paulin Selimi

Rudolf Marku

Vladimir Myrtezai

Një plak i kërrusur, me një fytyrë si të një foshnje, me sy

të kaltër dhe të qeshur. Ecte në rrugicat me kalldrëm të qytetit tonë. Asokohe nuk arrija ta kuptoja përse...

Në minutat e fundit kur jepeshin titrat e mbarimit të

filmit të Paolo Sorrentinos “La Grande Belleza”, në lektoriumin e Akademisë së Arteve të Bukura...

Pikëpamje profil Economicus Ideologji esse Çdo të shtunë / dielë

intervista

Patrick Poivre d’Avor

Unë dhe shqiptarët e mëdhenj të Francës

www.mapo.al

Teoria monetare dhe politikat ekonomike rreth saj, sipas Henry Simons *Esetë, 22 të tilla, janë një përmbledhje e Dr. Lanny Ebenstein, të grumbulluara në librin “The Indispensable Milton Friedman”. Ebenstein është profesor i Shkencave ekonomike në Santa Barbara, Kaliforni, dhe ka shkruar libra autobiografikë për Friedman dhe Friedrich Hayek. Gazeta MAPO do t’i botojë të plota në vazhdim, për t’i përmbledhur më pas në një libër.

Henry Simons ishte jo vetëm mësuesi dhe miku im, por mbi të gjitha, ai ishte njeriu që formatoi idetë e mia. Askush nuk mund të thotë me ekzaktësi se kur dhe se si vlerat e tij janë krijuar apo se si besimet e tij apo të saj kanë ardhur dhe formuar, por unë mund të them se nuk ka asnjë dyshim në mendjen time se unë nuk do të kisha qenë kurrë kaq me fat dhe i lumtur nëse nuk do të kisha patur shansin e madh të isha njohur me Henry Simons. Nëse gjatë këtij leksioni unë do të shpreh edhe kundërshtitë dhe mospajtimin tim rreth ideve të tij, kjo tregon përsëri influencën e tij të spikatur mbi mua. Është ai që na ka mësuar se kontribut i vërtetë janë ekzaminimi objektiv dhe kritik i ideve të njeriut dhe jo imitacioni i verbër dhe përsëritja e formulave të atij. Unë jam veçanërisht i kënaqur të jap këtë leksion edhe falë mbështetjes së Fakultetit Juridik këtu. Një nga avantazhet unikale të Universitetit të Chicago-s për shkencat ekonomike, ka qenë

Faqe 25

gjithmonë kooperimi dhe shkëmbimi ndërmjet profesorëve ekonomistë dhe kolegëve të tyre të shkencave juridike. Henry Simons, ka qenë dhe ka dhënë për shumë vite në Fakultetin e Shkencave Juridike, traditën e shkëlqyer të të cilit e kanë ndjekur Aaron Director dhe Ronald Coase. Gazeta Journal of Law and Economics, i ka vënë vulën këtij bashkëpunimi. Gjatë rileximit të punimeve të bëra nga Henry Simons, për përgatitjen e këtij leksioni, unë u ndodha i tunduar fort nga kontrasti ndërmjet reaksionit tim rreth diskutimeve të tij për Teorinë Monetare nga njëra anë, dhe propozimeve të tij për reformat monetare nga ana tjetër. Punimet e tij rreth Teorisë Monetare mund t’i konsideroj të jenë bërë me një korrektesë impresionuese dhe të shprehura në mënyrë elegante të kalibrit të lartë, por propozimet e bërë nga ai për reformim të politikave monetare, mendoj se janë të papërshtatshme dhe të gabuara. Ky kontrast dhe mënyra e të...

E shtunë-diel, 25-26 janar 2014

www.mapo.al

Free to choose ESSE *Esetë, 22 të tilla, janë një përmbledhje e Dr. Lanny Ebenstein, të grumbulluara në librin “The Indispensable Milton Friedman”. Ebenstein është profesor i Shkencave ekonomike në Santa Barbara, Kaliforni, dhe ka shkruar libra autobiografikë për Friedman dhe Friedrich Hayek. Gazeta MAPO do t’i botojë të plota në vazhdim, për t’i përmbledhur më pas në një libër.

Teoria monetare dhe politikat ekonomike rreth saj, sipas Henry Simons MILTON FRIEDMAN

enry Simons ishte jo vetëm mësuesi dhe miku im, por mbi të gjitha, ai ishte njeriu që formatoi idetë e mia. Askush nuk mund të thotë me ekzaktësi se kur dhe se si vlerat e tij janë krijuar apo se si besimet e tij apo të saj kanë ardhur dhe formuar, por unë mund të them se nuk ka asnjë dyshim në mendjen time se unë nuk do të kisha qenë kurrë kaq me fat dhe i lumtur nëse nuk do të kisha patur shansin e madh të isha njohur me Henry Simons. Nëse gjatë këtij leksioni unë do të shpreh edhe kundërshtitë dhe mospajtimin tim rreth ideve të tij, kjo tregon përsëri influencën e tij të spikatur mbi mua. Është ai që na ka mësuar se kontribut i vërtetë janë ekzaminimi objektiv dhe kritik i ideve të njeriut dhe jo imitacioni i verbër dhe përsëritja e formulave të atij. Unë jam veçanërisht i kënaqur të jap këtë leksion edhe falë mbështetjes së Fakultetit Juridik këtu. Një nga avantazhet unikale të Universitetit të Chicago-s për shkencat ekonomike, ka qenë gjithmonë kooperimi dhe shkëmbimi ndërmjet profesorëve ekonomistë dhe kolegëve të tyre të shkencave juridike. Henry Simons, ka qenë dhe ka dhënë për shumë vite në Fakultetin e Shkencave Juridike, traditën e shkëlqyer të të cilit e kanë ndjekur Aaron Director dhe Ronald Coase. Gazeta Journal of Law and Economics, i ka vënë vulën këtij bashkëpunimi. Gjatë rileximit të punimeve të bëra nga Henry Simons, për përgatitjen e këtij leksioni, unë u ndodha i tunduar fort nga kontrasti ndërmjet reaksionit tim rreth diskutimeve të tij për Teorinë Monetare nga njëra anë, dhe propozimeve të tij për reformat monetare nga ana tjetër. Punimet e tij rreth Teorisë Monetare mund t’i konsideroj të jenë bërë me një korrektesë impresionuese dhe të shprehura në mënyrë elegante të kalibrit të lartë, por propozimet e bërë nga ai për reformim të politikave monetare, mendoj se janë të papërshtatshme dhe të gabuara. Ky kontrast dhe mënyra e të shprehurit dhe e shpjegimit të tij, do të jetë tematika e këtij leksioni.

Megjithëse grupet e formulimeve të teorisë së tij rreth Teorisë Monetare, janë konsistente dhe të thelluara në nivel të lartë, pikëpamjet e tij janë implicite rreth diskutimeve që bën për politikat e reformimit të saj, por janë gjithashtu eksplicite në vërejtjet e plotësimet shpesh herë të gjata që ai e ka shoqëruar punën e tij. Unë jo vetëm që isha entuziazmuar nga këto punime për nivelin e lartë të sofistikimit, por isha plotësisht në të njëjtat mendime e konkludime me atë. Simons, kishte shkruar rreth subjektit të Teorisë Monetare për gati 12 vite, që nga viti 1933 e deri në vitin 1945. Kjo përkon me periudhën kur falë Revolucionit Keynesian, ekonomistët profesionistë, kishin filluar ta konsideronin Paranë, në kuptimin e vlerës së shkëmbimit, depozitave, sistemit bankar dhe aspekte të tjera të lidhura me të, si një subjekt gjithnjë e më pak i rëndësishëm dhe pa interes. Kjo ishte një periudhë, ku falë Revolucionit Keynesian, profesioni i ekonomistit filloi të koncentrohet drejt asaj që paraja, në kuptimin e vlerës së këmbimit të saj, të depozitave, të qarkullimit bankar dhe në të gjitha aspektet e tjera të lidhura me këto si të pa rëndësishme dhe pa interes. Në periudhën e viteve tridhjetë e deri në fillimet e viteve pesëdhjetë, fraksioni i fokusimit të vëmendjes së ekonomistëve profesionistë rreth këtyre aspekteve kishte arritur në pikën më të ulët. Që nga ajo kohë e deri më sot, ka patur një rritje të jashtëzakonshme në këtë sferë, ku tashmë industria rreth Teorisë Monetare po përjeton një rritje e vitalizim dramatik të paparë. Zhvillimet e fundit kanë rritur thellësinë dhe gjerësinë e të kuptuarit të saj pa hedhur aspak dyshime rreth analizave themelore të vlerës së parasë në sistemet ekonomike dhe influencën e ushtruar nga ajo. Ka ndodhur e kundërta, këto zhvillime të reja kanë sjellë një rikthim të vizionit të Simons, sipas së cilit Sasia Monetare dhe efektet e qasja e saj luajnë një rol qendror në afektimin e kursit të çmimeve dhe të aktiviteteve ekonomike dhe ku në fund të fundit stabiliteti monetar determinon stabilitetin ekonomik. Politikat rreth saj të propozuara nga Simons përbëjnë një tjetër aspekt krejt të ndryshëm. Ato konsistojnë në dy elementë të

Në këndvështrimin e Simons, një “Shoqëri në gjendje financiare të mirë dhe të qëndrueshme, kërkon një reformim të sistemit financiar...që synon një diferencim të thellë ndërmjet parasë dhe obligimeve private”. Ai e shikonte propozimin e tij të mirënjohur tashmë; për 100 rezerva bankare, vetëm si “hapin e parë të një ristrukturimi të të gjithë sistemit tonë ekonomiko-financiar...

ndarë: (1) propozimet për reformimin e strukturave bankare dhe financiare, ku ai i përkufizon si “tranzicion drejt një strukture më pak absurde të kontratave private të parasë” dhe (2) propozimet për “ndërtimin e një strukture mekanike të thjeshtëzuar të politikave monetare ”. Në rolin e tij si teoricien monetar, ai kishte përcaktuar këtë të dytën si shumë më tepër intriguese dhe interesante. Ai besonte se problemi urgjent dhe parakushti esencial për një funksionim operacional të kënaqshëm të çdo rregullimi monetar është reforma financiare. Në këndvështrimin e Simons, një “Shoqëri në gjendje financiare të mirë dhe të qëndrueshme, kërkon një reformim të sistemit financiar...që synon një diferencim të thellë ndërmjet parasë dhe obligimeve private”. Ai e shikonte propozimin e tij të mirënjohur tashmë; për 100 rezerva bankare, vetëm si “hapin e parë të një ristrukturimi të të gjithë sistemit tonë ekonomiko-financiar. Duke e lënë atë të vetëm dhe pa masa të tjera ristrukturimi, kjo nuk do të mjaftonte aspak, përkundrazi, do të sillte një evazion...deri në krijimin e skeme të një çarje të thellë të sistemit.” Përveç kësaj mase 100 të rezervës bankare, “bëhej i domosdoshëm zvoglimi i kornizave të limitimit formal të fuqisë kredituese ndaj korporatave… ndërkohë që duhet rritur shkalla e kufizimeve në aspektin e hapjes së llogarive të financimit nëpëmjet një (kredie të hapur) apo kryerjen me pagesa periodike.” Lidhur me Shtetin, struktura e defiçiteve duhej të ishte shumë e thjeshtëzuar dhe të gjitha obligimet financiare të shtetit të jenë ose në formën e një “NonInterest” të parasë së prurësit, ose të një sigurie afatgjatë, ku ideale të ishte një posedim i përhershëm (pagesa të detyruara). Në politikat monetare, Simons ka treguar një lëkundje ndërmjet favorizimit të një rregulli të shprehur në terma të “sasisë monetare”, për shembull rreth asaj të mbajtjes së një sasie monetare konstante dhe rregullit të shprehur në trajtën e “indeksit të çmimit”, që ilustrohet për shembull në të pasurit të autoritetit për mbajtur stabël të gjitha indekset e çmimeve. Pozicionimi i tij përfundimtar lidhur me këtë ishte që rregulli i indekseve të

E shtunë-diel, 25-26 janar 2014

www.mapo.al

më duket të jenë të gabuara, dhe që ndryshe nga botkuptimi i mëhershëm i tij, në atë kohë përkonin me politikat e rekomanduara nga Henry Simons. Në rastin e tij, unë gjithashtu e kisha gjykuar teorinë e Keynes si një teori të sofistikuar dhe moderne, por nuk kisha pranuar asnjëherë politikat monetare të rekomanduara nga ai. Siç do ta shohim më vonë, ndonëse disa nga politikat e rekomanduara prej tij qëndrojnë paralelisht me ato të bëra nga Simons, në aspekte të tjera këto kanë ndryshime shumë të mëdha. Ajo që i përkufizon qartë dallimet ndërmjet tyre nuk është ndryshimi ndërmjet teorive të politikave monetare apo të interpretimit të Depresionit 1929-1933, por është ndryshimi themelor rreth politikave sociale. Ku sipas mendimit tim Keynes ishte një reformator, ndërsa Simons ishte një radikal. Në eksplorimin e mëtejshëm të kësaj teze, unë do të evidentoj interpretimet e Simons të viteve 1930 me episode të ngjashme se si rekomandimet për politikat monetare ndjekin bindjet dhe interpretimet e tij si dhe kontrastin e këtyre rekomandimeve me ato të bëra nga Keynes. Pastaj do të përpiqem të tregoj përse interpretimet tona të sotme rreth këtij subjekti sugjerojnë politika monetare të tjera që derivojnë nga këto interpretime. Interpretim nga Henry Simons i Cikleve të Biznesit në përgjithësi dhe Depresionit të Madh në veçanti. “Problemi i sinkronimit industrial… të fluksacioneve” shkruan Simons, “përbën një problem të (a) Rixhiditetit në zona kyçe… të strukturës së çmimeve dhe (b) të një fleksibiliteti mbinormal në rikthimin total (të sasisë dhe kohës) të parasë efektive”. Fleksibiliteti mbinormal në (në rikthimin total) i Kërkesës Agregate të Keynes, sipas Simons kishte qenë i argumentuar, por nuk vërtetonte atë që të ishte shkaktuar nga sasia e parave. Kjo nuk kishte reflektuar ndryshimet në “natyrën spekulative të komunitetit”. Të tilla ndryshime, argumentonte ai, gjenerojnë ndryshime në shpejtësinë që mund të shkohet drejt një “çrregullimi katastrofik në

çmimeve, ishte i vetmi rregull fizibël që përcaktonte një shkallë aproksimative të një “Shoqërie financiarisht të shëndetshme,” por sidoqoftë ai vlerësonte se “rregulli sasior i parasë” kur tashmë ishte arritur stadi i një “shoqërie financiarisht të shëndetshme” ishte rregulli më i preferueshëm për Simons. Unë do të preferoja saktësisht të isha i prirur që këto prioritete të Simons të ishin të anasjellta, ku unë besoj se përsëri ne nuk do të ndryshonim asgjë rreth objektivave bazë të Simons rreth politikave sociale të arrira. Mendoj se reformat financiare të përcaktuara në linjën e arsyetimit të tij, mua më duken të pa nevojshme, apo që të çojnë në një rrugë të gabuar. Përse të mos kemi një varietet dhe diversitet në treg për dhënie e marrje kredish, ashtu siç punohet edhe në tregjet e tjera? A nuk do të ishte e pranueshme që edhe një rrobaqepës të merrte kredi duke plotësuar kërkesat e kredi-dhënësit? A nuk do të ishte kjo një shenjë e një moskorrektese dhe eficience në tregun e lirë të zhvillimit financiar ku kredi-marrësit dhe kredi-dhënësit ko-operojnë duke zbatuar termat e nevojave dhe konditat e secilit? Kjo do të bënte që në mënyrë simultante të ulej kostoja e kapitalit për kredi-marrësit dhe të rritej shkalla e rikthimit efektiv të kapitalit tek kredi-dhënësit. Gjë e cila do të konsolidonte dhe do të ngrinte në një shkallë më të lartë nivelin e formimit të kapitalit si në asnjë rrethanë tjetër. Unë jam plotësisht dakord me Simons lidhur me rregullin 100 të rezervës bankare, por e konsideroj atë më pak të rëndësishëm dhe më pak themelor krahasuar me Simons, parë kjo në arsye të kundërta me atë. Ai e shikonte këtë rregull si një hap drejt thjeshtëzimit të strukturave ndaj pretendimeve financiare, ku sipas atij, si një hap drejt bërjes efektive të limitimeve legjislative për kushtëzimin e njerëzve për dhënie dhe marrje kredish. Ndërkohë që unë e konsideroj ndërhyrjen e shtetit në këtë proces si pengesë për të lejuar një shkallë më të madhe të lirisë në procesin e dhënies dhe marrjes së kredive. Edhe në politikat monetare, ku me kalimin e kohës është përforcuar më tej besimi rreth leksioneve që ai më ka dhënë mua rreth asaj që këto rregullime t’u besohen gjerësisht au-

toriteteve. Edhe për këtë jam i prirur të kem mendim të kundërt me të. Një rregull në kuptimin e Sasisë Monetare, më duket mua shumë më tepër superior për të dyja së bashku, si për afate kohore të shkurtra, ashtu dhe afatgjata, krahasuar kjo me rregullin e stabilizimit të nivelit të çmimit. Çfarë e shpjegon këtë kontrast? Si ka mundësi që unë e admiroj aq shumë qasjen e Simons rreth Teorisë Monetare dhe të qenit plotësisht kundër me propozimet e tij reformuese? Të gjithë ne në eksperiencën e jetës personale, shpesh kemi arritur në një moment ku një ide apo një mendim ndriçohet papritmas duke na treguar se sa gabim kemi qenë lidhur me gjykimin rreth tyre dhe që na shpie drejt një rruge apo opinioni krejt tjetër. Kjo vjen në shumicën e rasteve nga një mbivlerësim apo nënvleftësim i tejskajshëm, kështu që unë mundoj se edhe në këtë rast kjo është arsyeja e cila me ka dhënë këtë situatë stresante lidhur me këtë. Mendoj se disa fakte që ne tashmë i dimë, por që Simons nuk i dinte në atë kohë, ka sjellë të gjithë këtë ndryshim ndërmjet nesh. Para së gjithash këto fakte kanë të bëjnë me Depresionin e Madh të viteve 1929-1933. Nëse unë do të interpretoja siç bëri Simons atëherë, do të bija dakord me rekomandimet e tij. Nëse ai do të interpretonte këtë episod siç e bëj unë sot, ai me siguri nuk do të bënte rekomandimet që kishte dhënë atëherë për atë kohë. Dhe ndryshimet ndërmjet nesh në interpretimin e tyre nuk janë thjeshtë ndryshime që lidhen me personin apo shijen. Kjo reflekton, siç unë dëshiroj të besoj, akumulimin e evidencave nëpërmjet një studimi të mirëfilltë shkencor rreth tyre. Ndoshta është e panevojshme, por mund të them se interpretimet e Simons lidhur me këtë subjekt nuk ishin unikale për atë, përkundrazi, këto ishin shumë të përhapura ndërmjet bashkëkohësve të tij. Veçanërisht, jam i befasuar nga fakti që përcaktimet e mia rreth Simons, përkojnë krejtësisht me përcaktimet e John Maynard Keynes ndaj Simons. Keynes, kur interpretonte Depresionin e viteve 19291933, ishte i prirur gjithashtu për të bërë rekomandime rreth politikave monetare që tash-

Unë jam plotësisht dakord me Simons lidhur me rregullin 100 të rezervës bankare, por e konsideroj atë më pak të rëndësishëm dhe më pak themelor krahasuar me Simons, parë kjo në arsye të kundërta me atë. Ai e shikonte këtë rregull si një hap drejt thjeshtëzimit të strukturave ndaj pretendimeve financiare, ku sipas atij, si një hap drejt bërjes efektive të limitimeve legjislative për kushtëzimin e njerëzve për dhënie dhe marrje kredish...

shkallë të gjerë që sjell një huamarrje afatshkurtër…dhe ku obligimet në afat të shkurtër kohor sjellin një zëvendësim të mjaftueshëm gjatë bumit ekonomik, duke çliruar kështu para në kesh nga rezervat (gjë që sjell rritje të shpejtësisë që qarkullimit); dhe që njëkohësisht precipitojnë në përpjekje të pashpresë në likuiditetet financiare gjatë Depresionit (gjë që në fakt, është një ulje e shpejtësisë së qarkullimit të parasë)”. Këto “axhustime kumulative janë të prirura të përkeqësohen shumë” në “një ekonomi ku sasia më efektive e parasë sigurohet nga bankat private” sepse “sasia e parasë efektive si dhe shpejtësia e saj i përgjigjet menjëherë dhe në mënyrë shumë të theksuar ndryshimeve në fitimet e bizneseve.” Përhapja e dhënies së kredive afatshkurtra me qëllim financimin e obligimeve financiare afatgjata, përbën kyçin e destabilizimit, ku sipas arsyetimit të Simons, kjo e bën ekonominë të jetë vulnerabël ndaj ndryshimeve në vendosmërinë dhe mundësinë për të bërë likuiditetin e detyrueshëm të parashikuar. Çdo individ, në mënyrë të pavarur, mund të jetë në një pozitë të tillë që të bëjë konvertimin e aseteve në para, por ekonomia si e tërë nuk mund ta bëjë këtë. Këtu ekziston një “Ndryshim pozicioni, por jo një likuidim.” Sistemi bankar komercial e bën këtë problem më shumë serioz dhe të rëndësishëm, jo vetëm dhe kryesisht në aspektin e krijimit të parasë, por për shkak të nxitjes së përhapjes në shkallë të gjerë të kërkesës për një huamarrje dhe huadhënie në kohën e shpejtësinë e duhur. Ky vizion kishte qenë përhapur dhe derivuar gjerësisht nga përplasja e tregjeve të viteve 1929-33. Kjo është arsyeja që Simons kishte evidentuar dhe theksuar rreth potencialeve për deflacion në këto lloj sistemesh. “…Ne kemi mundur të sjellim një evoluim fantastik në strukturat financiare dhe koleksionet e sipërmarrjeve për kontrabandimin e parasë, ku shenjtëria, respekti dhe struktura e mermertë e saj, jo vetëm që fsheh masivisht obligimet që kemi aktualisht, si dhe funksionin ndërlidhës të kapitalit, gjë e cila do të ishte skandaloze për çdo lloj tjetër biznesi”...Ne kemi shmangur deflacionin afatgjatë, duke “përballuar në mënyrë të vazhduar deflacionin katastrofik.” Më tej, “sapo një krizë fillon të zhvillohet, dhe sapo fitimet fillojnë të bien, procesi bëhet akoma më shumë kaotik”. Çdo bankë kërkon të kontraktojë çdo kredi; por askush nuk shfaq rezerva për aq kohë sa ajo kontrakton më shpejt se të tjerat. Çdo reduktim i kredive bankare do të thotë reduktim në efektivitetin e parasë së komunitetit, dhe kjo nënkupton ulje të çmimeve, zvogëlim të volumit të biznesit dhe për më tepër ulje të fitimeve. “Kjo është diçka shumë më tepër se sa një përkeqësim i rastit të cilën shumica e bankave e kalojnë zakonisht, por këtu bëhet fjalë për një proces të pazgjidhshëm, ku shumë nga bankat janë të detyruara të falimentojnë apo të mbyllin aktivitetin e tyre”. Për qëllimin e këtij leksioni, aspekti kryesor i interpretimit është ai që fluksi i influencave rrjedh nga ndryshimi në besimin e bizneseve drejt ndryshimeve në shpejtësinë e ndryshimit të fluksit të sasisë së parasë. Në rastin e Depresionit, ishte kolapsi i këtij besimi (Kolapsi Keynesian i eficiencës së marzhit të investimeve) i cili përcakton nevojën e kërkesës për likuiditet. Kur kjo kërkesë nuk mund të përmbushet, dhe ku përpjekjet për të ngopur forcat e kërkesave për likuidim, përfshirë këtu likuidimin e kredive bankare do të rezultojë një pakësim në sasinë monetare të bankave dhe si pasojë mbylljen e tyre. Në mënyrë implicite, Simons e kishte parë Depresionin e Madh të shkaktuar në vetvete dhe jo si pasojë e politikave monetare të shtetit. Ndonëse ai nuk kishte bërë ndonjë përcaktim eksplicit të këtij efekti, Simons kishte pranuar qartësisht justifikimin zyrtar të Rezervës Federale sipas së cilës ata kishin bërë të pamundurën por kishin qenë të pafuqishëm për ta ndalur kolapsin, dhe sipas tyre kjo kishte ardhur nga humbja e besimit të biznesit privat dhe si pasojë kishte ndodhur përplasja e madhe dhe e pa kontrolluar e tregjeve. “Mendoj se është e rastësishme”, thotë Simons, ajo që ka ndodhur gjatë viteve ‘30, nëse ne nuk do të kishim patur mundësi për të mos lejuar fillimin e përplasjes së tregjeve të aksioneve, duke filluar një deflacion afatgjatë në Shtetet e Bashkuara të Amerikës…” Vijon në numrin e ardhshëm… Përktheu: Luan Kola

E shtunë-diel, 25-26 janar 2014

esse

www.mapo.al

Gazeta britanike “The Guardian” -duke folur para ca vitesh për poezinë time- e thotë më qartë e më thjeshtë përcaktimin e statusit tim si shkrimtar: poeti shqiptar me banim në Londër, Rudolf Marku. Ndërsa, përsa i përket kureshtjes për statusin tim të qytetarisë, jam njëherësh shtetas shqiptar dhe britanik. Neither black, nor white, yet both - siç na thotë Shakespear-i i mirë.

Rudolf Marku

As bardh, as zi, e prapë të dyja bashkë… N

jë plak i kërrusur, me një fytyrë si të një foshnje, me sy të kaltër dhe të qeshur. Ecte në rrugicat me kalldrëm të qytetit tonë. Asokohe nuk arrija ta kuptoja përse pikërisht ai qe dhe objekti i humorit të teneqexhinjve dhe berberëve, por dhe i zyrtarëve që përgjithësisht preferonin të ishin të zymtë dhe seriozë. Ai kishte një orë të caktuar të xhiros në qytet, zakonisht ecte në rrugicat me kalldrëm mes orëve 10 dhe 12 të paradites. Kaq. Në darkë nuk dilte. Thoshin se, në dhomën e vet si bodrum, shkruante gjatë gjithë kohës. Dhe nuk ishte as dhe mësues dhe as llogaritar. Si mund të shkruajë njeriu për një kohë kaq të gjatë pa qenë as mësues dhe as llogaritar? –pyesnin të çuditur njerëzit. Por fundja kot nuk i thërrasin- Avokat!...Fjala –Avokat- në qytetin tonë nuk nënkuptonte mbrojtësin ligjor të një njeriu që akuzohej për një krim. Më tepër se kaq, nënkuptonte njeriun e ditur, njeriun që sidomos di shkrim dhe këndim pa qenë as mësues dhe as llogaritar, njeriun pak a shumë enciklopedist, që di të flasë me të njëjtën konfidencë për gjeografinë, historinë, bujqësinë, fizikën, ekonominë... (një lloj parlamentari shqiptar i sotshëm). Ndoshta, mendoja asokohe, faji ishte i atij vetë që njerëzit e tallnin. Duke jetuar krejtësisht i vetmuar, ai ndjente nevojën që t’u fliste njerëzve. Dhe orën e xhiros në qytet ai e kishte pikërisht për të folur. Ndalte njerëzit e panjohur dhe u thoshte: Ke qenë në New York? Dhe papritur përgjigjen, fillonte të tregonte me hollësi për New York-un. Për Avenjunë e Pestë dhe të Shtatë, për East Side of Hudson River, për Manhattan dhe Times Square...Bashkëbiseduesi i tij, nëse mund të quhej kështu njeriu i panjohur që ai e kishte ndalur rastësisht, nuk arrinte ta merrte veten nga e papritura e bisedës. Bashkëbiseduesi i gjorë sapo ishte kthyer nga pazari i Milotit, ku kishte shkuar për të blerë dy kile kripë dhe për të shitur një lopë, dhe kishte ardhur me ndjesinë se Miloti është një qendër metropolitane tregtare ku mund të gjesh çdo gjë, dhe se ai vetë e quante veten me fat që mund të dilte në Milot brenda ditës dhe po brenda ditës mund të kryente të gjitha pazaret që i nevojiteshin. Por ja që qyteti, qoftë dhe një qytet mjeran si ky i yni, kishte të papriturat e veta me njerëzit e çuditshëm dhe me bisedat e tyre më të çuditshme nga ata vetë...Një ditë Avokati kishte ndalë në rrugë Dan Kasuqen, teneqexhiun e qytetit. Dani këtë kishte pritur. Ai njihej si njeri me humor. Avokati e kishte pyetur: A ke qenë ndonjëherë në Stamboll? Dhe, si zakonisht, pa pritur përgjigje, kishte filluar të tregonte për Kostandinopolin përpara se ai të kthehej në Stamboll, për Kishën e Shën Sofisë, pastaj për Stambollin e lavdishëm, për Xhaminë Blu, për urat dhe kodrat e Stambollit, për Gallata Sarajn, për Açik Pazarin e madh ku mund të gjejë çdo gjë që dëshiron një rob i Zotit, për Bosforin blu dhe për ishullin e vajzës ku njëri ndër Perandorët e Bizantit kishte burgosur të bijën e vet që kishte rënë në dashuri, kundër dëshirës së të atit, me një njeri jo të kastës së saj... Ah, sa vajzë e bukur që ka qenë, psherëtinte Avokati, sikur të ishte duke folur për të dashurën e vet të dikurshme...Dhe Dan Kasuqja, i mallëngjyer nga historitë e Avokatit, ia kthen, duke bërë një gjest me bërrylin e vet të përthyer: Ah, mor Avokat, të ruajtë Zoti, se më bëre të shoh Stambollin pa hipur këtu! (dhe Dan Kasuqja tregon bërrylin e vet të përthyer)...Por Avokatit as që i

shkonte mendja t’i zemërohej Dan Kasuqes a njerëzve si ai. Vazhdonte xhiron e qytetit, dhe ndalonte Antonio Lunen, i cili ngulte këmbë se sapo ishte kthyer nga një vizitë e suksesshme në Hënë. Dhe sapo Avokati fillonte ta pyeste nëse kishte qenë ndonjëherë në Universitetin e Upsalës, Antonio Luna përgjigjej: Kush është më larg, Upsala apo Hëna? He, he, Avokat i nderuar, shko dhe pyet të tjerët për gjeografinë, jo mua, sepse unë sapo jam kthyer nga Hëna...Dhe e gjithë kjo bisedë bëhej në oborrin e shtëpisë sonë, para shkallëve ku uleshim ne, fëmijët e lagjes, Dudi, Labja, Fiku, Kasherja, Lali i Memes, Caf Qorri, Nikolini i Files, unë dhe plot të tjerë, që ndiqnim si nga ndenjëset e një amfiteatri dialogjet e të rriturve...Njerëzit e qytetit tonë e kishin marrë vesh dhe pikën e dobët të Avokatit (e kush është ai njeri që nuk ka pikat e veta të dobëta?) Avokati kishte frikë nga minjtë. Tmerrohej sapo shihte një mi, madje dhe një minush të vockël nga ato që Caf Qorri i kapte nga bishti dhe ia fuste në çantë mësueses së matematikës, e cila edhe ajo jo se kishte ndonjë mendim tepër të lartë për minjtë...Luigj Teneqexhija, natyrisht, me ndihmën e Caf Qorrit, hidhte një mi të gjallë në bodrumin ku jetonte Avokati, dhe njerëzit prisnin me padurim daljen alarmante të Avokatit nga bodrumi. Dhe vërtet, ja ku dilte Avokati duke bërtitur dhe duke bërë gjestet e pashpresshme të një njeriu që po mbytej, me krahët lart, me flokë të shprishura, por gjithsesi duke mbajtur në dorë kapelen republika dhe shkopin e tij elegant me të cilin njerëzit thoshin se Avokati flinte...A ka minj në New York, Avokat, i bërtisnin zëlartë sehirxhinjtë e shumtë Avokatit të tmerruar, duke i shkelur syrin njëri-tjetrit...Por ajo që më bënte përshtypje mua, fëmijës, ishte se Avokati nuk zemërohej me askënd. Gjysmë ore më pas mund ta shihje në shoqërinë e Luigj Teneqes e të Caf Qorrit, tek bënin bisedat më miqësore, duke qeshur me të madhe që të tre, ai, Avokati, dhe ata dy të tjerët... Historia e minjve ishte harruar, dhe Avokati fillonte të tregonte prapë hollësisht për rrugët dhe Shëtitoren e Blirave të Berlinit dhe për vajzat e bukura të Budapestit. Vite më vonë, duke shfletuar ca libra historie mbi diplomacinë shqiptare të viteve ’20, rastësisht kam parë Avokatin e fëmijërisë sime në një foto me Faik Konicën dhe Fan Nolin. Pastaj në një foto tjetër me Luigj Gurakuqin... Kam mësuar se paskësh qenë edhe përfaqësuesi i Shqipërisë në Ligën e Kombeve të Bashkuara në New York, e më pas diplomat i shtetit të sapoformuar shqiptar në shumë vende të botës...Kjo ma bëri të qartë më së fundi dhe enigmën e bisedave të tij mbi botën, mbi shtetet dhe kryeqytetet e tyre. Në foto është me të njëjtin bastun dhe me të njëjtën kapelë republike, me të cilat dilte i tmerruar nga bodrumi kur Luigj Hokatari, me ndihmën e Caf Qorrit, i fuste minjtë e gjallë në dhomën e tij...Dhe ajo që më ka bërë përshtypje tek historia e jetës së tij nuk është thjesht alegoria e hipje-zbritjeve kapriçoze të fatit të njeriut. Eskili i mençur më ka mësuar prej kohësh se njeriu nuk duhet të mendojë, edhe nëse është mbret, se fatkeqësia nuk do ia mësyjë një ditë prej ditësh derën e shtëpisë; kësisoj njeriu i mençur nuk ka përse t’i gëzohet fatit të mirë deri sa të ketë ardhur çasti i fundit. Apo, thënë me fjalët e Shakespear-it: The worst is not, so long as we can say,’This is the worst (nuk është më e keqja, sa kohë që mund të themi-kjo është më e keqja) ...Ajo që

më mahniste, sa herë që shihja Avokatin dhe njerëzit si ai, qe bashkëjetesa e çuditshme mes Avokatit dhe Dan Kasuqes, Luigj Teneqes, Antonio Lunes, Caf Qorrit- ajo pranueshmëri miqësore dhe e natyrshme e njëri-tjetrit, edhe kur kjo miqësi dukej e pamundur nga shkaqet e disniveleve kulturore dhe sociale...Një pranueshmëri pa deklarata, e natyrshme, si të qe një shkurre në bregun e lumit Drin që qëndronte pranë një peme të madhe. Në vitet e mëvonshme të jetës, kam menduar se dhe shakatë e Dan Kasuqes, madje dhe ato të Caf Qorrit, që ishin dhe më mizoret, nuk kishin të bënin me ligësinë njerëzore. Përkundrazi, në primitivitetin e vet, shakaxhinjtë e qytetit tonë qenë dhe njerëzit që e donin më shumë nga të tjerët, Avokatin. Përderisa gjithçka të mirë që kishin në jetën e tyre të varfërfantazinë, humorin, spektakolaritetin-ishin të gatshëm që ta ndanin me të. Kjo ndoshta qe dhe arsyeja përse dhe vetë Avokatit nuk i shkonte ndërmend që t’u zemërohej atyre. Sepse edhe ai vetë, po ashtu si dhe analfabetët shakaxhinj të qytetit tonë, e kishte kuptuar se jeta njerëzore është Neither black, nor white, yet both.

johja për së pari me veprën e Shakespeare mendoj se është një pikë kthese në jetën e çdo njeriu që ka lexuar së paku nja pesë a gjashtë libra... Të paktën kështu ka ndodhur me mua... Me t’u kthyer në shtëpi nga pushimet e semestrit, një shok i mëhallës sonë, i cili kishte qenë te kushërinjtë e vet në Shkodër, më tregoi, tepër i impresionuar, se kishte parë një film të çuditshëm, një histori komplotesh, vrasjesh të pabesa, (hedhja e helmit në vesh), uzurpime fronesh, një histori fantazmash (fantazma e mbretit të vrarë, i cili i shfaqet të birit, princit, në kështjellë); pastaj një dashuri me një vajzë sa të bukur aq dhe të çmendur, e cila është aq e çmendur sa këndon gjatë gjithë kohës pranë pellgjeve të ujërave, të rrethuar me shelgje lotuese. Më vonë dueli, por edhe këtu një pabesi, një shpatë, maja e së cilës është e lyer me helm...Titulli? Hamlet, a diçka e tillë si kjo, me sa më kujtohet…Asokohe mund të kem qenë 10 vjeç. Mbaj mend se historia e fantazmës ishte ajo që më la mbresa më shumë. Diçka e frikshme, magjepsëse, e mjegullt…Asokohe kisha filluar të lexoja. Kisha lexuar Oliver Twist, Robinson Cruiso-në dhe Udhëtimet e Guliveri-t. Por asnjëri prej këtyre librave nuk kishte vrasje dhe fantazma... Më vonë, vite më vonë, kam lexuar Mbretin Lear; historia e një mbreti dhe e tri vajzave, dy prej të cilave e hedhin babain e tyre mbret në rrugë (a në një yrt kënetor, për të qenë më i saktë). Mbreti Lear është dhe tragjedia shakespeariane më e preferuara. Është tragjedia e mosmirënjohjes, e kësaj bishe që ka dhe kafshimin më të hidhur...Por edhe këtu, ashtu siç ndodhte me Avokatin dhe hokatarët e qytetit tonë, që në leximin e parë, më mahniste shoqëria e Mbretit me Lolon e vet, i cili disa herë del se është më i mençur nga vetë mbreti: Does thou call me a fool, boy?/... All other titles thou hast given away;/that thou was born with”: Më quan budalla, djaloç?/...gjithë titujt e tjerë i ke flakur tej/veç këtij me të cilin ke lindë.. Ja ku na shfaqet, mu në mesin e tragjedisë, e qeshura shakespeariane. E qeshura si njëra ndër cilësitë më të thella të qenies njerëzore, njëra ndër misteret e njerëzimit, dhuratë e cila i është falur vetëm njeriut, dhe asnjë krijese tjetër veç tij... E qeshura, ky mister i madh, por jo mister për Shake-

spear-in, i cili na jep me mijëra variacione të saj, që nga e qeshura tokësore e Falstaff-it dhe e Toby Belch deri tek e qeshura delikate e Beatriçes dhe e Benedick-tit. Dhe krah për krah me të qeshurën, si një vëlla binjak, vjen terrori. Dhe vërtet, përse terrorizohemi tek dëgjojmë në skenë britmën e Macbeth-it tek sheh fantazmën e Bankos në gostinë që shtron në kështjellën e vet: Which of you have done this?(kush e bëri kët’?)... Sepse në atë çast jemi të gjithë Makbethë. Tek Shakespear-i tragjikja shkon natyrshëm me humorin, e larta me të ulëtën, e qeshura me terrorin, sepse ai na jep të kuptojmë se ne vetë jemi njëherësh Mbreti dhe Loloja e tij, Jago dhe Othello, Hamlet dhe Claudius, Mbreti Lear dhe vajzat e veta, Montague dhe Capulets, Posthumes dhe Iachimo, Shylock dhe Antonio, sepse asnjë njeri nuk mund të jetë Prospero pa qenë njëkohësisht dhe Caliban. Neither black, nor white, yet both. E gjithë krijimtaria gjeniale e Shakespear-t është një përpjekje e pandalë që të na kujtojë se ne jemi njëherësh mbretërit dhe rebelët kundër tij, Çezari dhe komplotistët, Leontes dhe Hermione... Vargjet e Shakespear-it i kushtojnë të njëjtën vëmendje emocionale dhe të njëjtën forcë shprehëse, klounëve dhe seriozëve, fisnikëve dhe fundërrinave, shërbyesve dhe zotërinjve të tyre, njerëzve solemnë dhe atyre frikaçë, të pasurve dhe të varfërve, të gjallëve e të vdekurve, një fëmije dhe një të thyeri në moshë, një fatlumi dhe një njeriu të dënuar nga fati i keq...Sepse të gjithë këto përbëjnë njerëzimin, sepse që të gjithë së bashku janë plotshmëria e tij...Dhe, tek shkruaj këta rreshta, ndjej se si fantazma e Avokatit, dhe fantazmat e miqve të vet, sa më tepër që kalojnë vitet, aq më shpesh më vijnë qetësisht në dhomën time,- kudo që të jem, edhe në fundin e botës- për të më rrëfyer sekretet e jetës njerëzore. Veçse këtë radhë pa ndjerë britmën: Which of you have done this?

ara ca ditësh, në faqet e kësaj gazete u botua artikulli i një kolegut tim shkrimtar, i cili më quan-poet emigrant. Është një shkrim tipik i keqkuptimit të terminologjisë letrare, pa folur për gjëra të tjera të vogla e të parëndësishme, si për shembull, për ligësinë me të cilën përdoret ky term. Ç’është e vërteta, termin –poet emigrant-nuk mund ta gjesh në asnjë tekst të terminologjisë së letërsisë, madje as në tekstet që botohen në Ulan Bator, dhe jo e jo në ato që botohen në Paris, ku miku im besohet të ketë shërbyer si ambasador. Shkrimtari është a nuk është shkrimtar. Të quash një shkrimtar-emigrant-do të qe po aq e gabuar, në pikëpamjen e saktësisë së terminologjisë, sa ç’do të qe e gabuar sikur autori i artikullit në fjalë të quhej- shkrimtar insekt- nga fakti se është mësues biologjie, apo të klasifikohej si –shkrimtar kollovar- ngase ai, para 1990-ës mburrej duke thënë se është dhëndri i një shkrimtari të realizmit socialist (autori i demaskimit të Ballit Kombëtar) a-shkrimtar ballist - nga lidhjet që ai paska zbuluar, pas viteve 1990, se paska patur me një nga figurat më të nderuara të Ballit Kombëtar... Gazeta britanike “The Guardian” -duke folur para ca vitesh për poezinë time- e thotë më qartë e më thjeshtë përcaktimin e statusit tim si shkrimtar: poeti shqiptar me banim në Londër, Rudolf Marku. Ndërsa, përsa i përket kureshtjes për statusin tim të qytetarisë, jam njëherësh shtetas shqiptar dhe britanik. Neither black, nor white, yet both - siç na thotë Shakespear-i i mirë.

E shtunë-diel, 25-26 janar 2014

www.mapo.al

Një skicë buzagaz!

jë skicë me buzë në gaz! (Në fakt më kish kërku ar me humor një skicë vi zatim, por s’e di pse nuk ndod hi atëherë), por nëse njëri nuk është më, ka vend për një skic ë të ndjerë në letër, ësh të e njëjta gjë....

Një vit, ndarë nga jeta e humoristit

Paulin Selimi

Vladimir Myrtezai

ë minutat e fundit kur jepeshin titrat e mbarimit të filmit të Paolo Sorrentinos “La Grande Belleza”, në lektoriumin e Akademisë së Arteve të Bukura me një numër studentësh të Multimedias, mora një mesazh në telefonin tim se, “nëse mundeni, të merrni pjesë në përvjetorin e parë të shkrimtarit të humorit në Shkodër, Paulin Selimi!” I pasigurt për të qenë fort i aftë në grumbullime të tilla me nota disi dëshpëruese e ndjesie në kolektiv, nuk dhashë një përgjigje të menjëhershme. Ngela një moment në pauzë…E trishtueshme! Sapo kisha gëlltitur një mesazh që gjithçka ndodh në një udhëtim të jetës, nuk është gjë tjetër veçse një vegim, iluzion i shfaq jes a një truk si eksperiencë përsëritëse e ciklike në jetën e gjallë?!.Pikërisht të njëjtën gjë ndjeva në mesazhin që sapo trokiti në telefonin tim. Binte dhe një shi që ilustronte këtë kryqëzim të koincidencës mes disa ndjesish që të vë në mendime...Më erdh hidhur me mendje se sa e pamëshirshme është Koha dhe sa e padrejtë sillet nganjëherë me

ne. Sapo notoja humbur siç jetohet një film mes refleksionesh dhe autorefleksionesh, krahasimesh dhe ngjashmërish që shpesh nga një situatë vrapuese e krijimit dhe fantazisë të vjen papritur një moment aq afër fytyrës në një realitet pak më i largët, por i pashqitshëm nga kujtesa, ku në të notojnë e hyjnë në garë copëza të shkëputura të njollave të realitetit, ku shpesh përkojnë me njerëz dhe kohë të pashlyeshme nga ai trung, që në njëfarë mënyre kryejnë parakalimin e vet të asaj çfarë ne quajmë jetë e gjithsecilit. Aksiomë që shpeshherë kalon para nesh dhe na duhet t’i japim pak distancë për ta rilexuar me një frymë dhe marrë në analizë. Kish kaluar një vit dhe pakuptuar lajmi i vdekjes së Paulinit (Paolo) kish marrë distancën e nevojshme për ta ndjerë dhe meqë ai mungon ndër ne por dhe në qytetin e tij tashmë. Një qytet që në njëfarë mënyre kish marrë një patinë therëse humori pikërisht nga një nga personazhet e tij. Raporti im me qytetin ku kisha lindur ka marrë një përmasë të çuditshme siç dhe ndodh me ndërgjegjen e një pesëdhjetëvjeçari që kthen kokën pas për të parë radhën e të mbeturve pas dhe për të ndaluar në një moment kohën dhe vendndodhjen ku po ta ngasim pak, do ketë një ngjarje apo një ndodhi që kish shkaktuar kjo formë e harxhimit të jetës sonë, pikërisht aty në atë qytet. Mbas gjithë atij serioziteti që lë mosha e hershme e ëndrrave të gjithsecilit nga ne për ta projektuar t ardhmen, në formë të dukshme ky qytet shquhej së shumti për humorin e tij, dhe për një lëngatë njerëzish të bulevardit që e ngritën në jehonë të pashtershme këtë cilësi pozitive për njerëzimin. Personazhe të shumtë që notonin dhe jepnin jetë në rrugët e qytetit në një formë të të qenit kundër! Të pangjashme me çdo gjë zyrtare që sillej dhe rrekej rrotull si një lëng që rrokanisej në enën e jetës herë mbushur me alkool dhe herë mbushur sërish me teprinë e jetës me aroma erosi e kafeje. Shkodra, qyteti në veri të Shqipërisë, me ahengjet dhe ariet

popullore, vendi i shermashekëve dhe jargavanëve, i rrugicave të pafund e intime, me rrjedhje të një jete të qetë e zejesh që lulëzonin anekënd përfshi dhe një gjallëri të nëndheshme e informale mes tyre. Një vorbull e pangjashme komplekse njerëzish që bubrronin në një rrjedhje marrëdhëniesh krejtësisht të qeta dhe në një lulëzim të hareshëm frymorësh. Kështu do ish e stampuar në distancë në ndërgjegjen time ky qytet me emblemat e skicuara imët në mendjen e sytë e një fëmije, me njerëzit dhe protagonistët e saj të pashkruar në manualët zyrtarë të tij, por në një ndërgjegje të palexuar por të folur të qytetit. Njerëz në za që njiheshin publikisht dhe që fliteshin në gojëdhanat e qytetit në titujt dhe pseudonimet në zhargonin e mirënjohjes dhe të popullarizimit të vet, me heronjtë e rrugës, pijetarët, kumarxhinjtë, kurvarët, bejtexhinjtë, fotografët e me radhë deri te baballarët e humorit jozyrtar. Një gamë e sorollatur ëmbël rrugëve të qytetit dhe gojëdhanave të tij. Një lëkurë e hirtë përmes mbijetesës, përmes qeshjes dhe humorit, bohemë të pangjashëm

Revanshit të konjukturave të ngasura të ditës në nderim të njerëzve pa piedestal, njerëz të rrugës së lirë që në gamën e njerëzisë lanë një buzagaz njerëzor e të dobishëm për ta. Ja pse desha të lë një skicë për të paharruarin, mikun tim Paulin Selimi.

që i jepnin gaz dhe lumturi në një mbyllje të skajshme qytetit të tyre, “Heronj” të deheroizuar dhe absurdë që kryenin kalvarin e mundimshëm të jetës duke i qeshur në sy skamjes, varfërisë, sëmundjeve dhe gjithçka që jeta të gostit në verdiktin tënd. Dhe, a mund të mendoje se në sfondin e madh e të përgjithshëm artificialisht kish fabrika, revansh social, sisteme të adaptuara të kolektivizmit dhe deri në prodhimin e njeriut të ri në një trysni të çmendur revanshi ideologjik. Në këtë kalvar më vjen vagullt si në rrëfimin e Sorrentinos, ku ai merr në analizë jetën urbanë të Romës në një përmasë grandomanie e shfrimi të kufijve të personazheve të tij. Figura groteske urbane me dilemat e pangjashme njerëzore sjellin në vëmendje gjithherë krizën e tyre të realizimit. Një grotesk pikant e mjaft karakter i një tregimtari mjaft interesant të kohës sonë, si Sorrentino. Paulin Selimi, si një rastësi e përngjashme në këtë paralel për humorin e tij rrugëve të qytetit të tij në kohën kur “dekadent” quhej një fjalë e keqe dhe armiqësore. Kur “impresionizëm” ishte po aq armiqësore dhe e pakapshme dhe kur liria i ngjante kushtit të kthjellët e të qartë revolucionar po aq absurd. Paulin Selimi ishte hero i deheroizuar me veshjen e humorit që afronte dhe një djalë i qeshur me një pikëllim të padukshëm që vetëm sot mund ta lexojmë në distancë. Sot është e nevojshme të zbresim për një moment nga piedestalet e egos dhe vlerësimeve të zyrtarizuara. Revanshit të konjukturave të ngasura të ditës në nderim të njerëzve pa piedestal, njerëz të rrugës së lirë që në gamën e njerëzisë lanë një buzagaz njerëzor e të dobishëm për ta. Ja pse desha të lë një skicë për të paharruarin, mikun tim Paulin Selimi. Një skicë me buzë në gaz! (Në fakt më kish kërkuar me humor një skicë vizatim, por s’e di pse nuk ndodhi atëherë), por nëse njëri nuk është më, ka vend për një skicë të ndjerë në letër, është e njëjta gjë.

E shtunë-diel, 25-26 janar 2014

Fjalëkryqi klasik 1

Apple feston 30 vjetorin e Mac 5

25 31 34

Fjalëkryqi klasik është një nga lojërat enigmatike më të përhapura në botë. Fjalëkryqet e para filluan të botoheshin që në shekullin e XVIII dhe vazhdon të jetë e preferuar edhe në ditët e sotme.

36 40

41 44

42 Koha e fillimit ____:____

Koha e mbarimit ____:____

Horizontalisht:

1. Prirje, ose aftësi natyrore që ka një njeri. 7. Përshtypjet, a mbresat që në ka lënë diçka. 14. Ai që merret me studimin e peshqve. 17. Bimë barishtore që përdoret zakonisht për sallatë. 18. Është shpend uji. 20. Bimë që përdoret zakonisht për sallatë. 22. Njeri me të meta mendore. 23. Në një vend të pacaktuar, në një vend që nuk e dimë ku bie. 25. Copë letre, e shkruar zakonisht shpejt e shpejt, që i dërgohet dikujt. 26. Kat përdhes për të mbajtur bagëtinë. 28. Rrjedhë uji që bie me rrëmbim nga një lartësi e madhe. 31. Ndërmarrje Industriale. 32. Janë në fillim të numërimit. 33. Asllan i sportit shqiptar. 34. Ent Tregtar. 35. Pozicion luftimi, llogore. 37. Frut tropikal. 40. Përemër vetor. 41. Shënohet në një ndeshje futbolli. 43. Gjitar mishngrënës. 44. Vizatime, skica etj. në një tekst. 47. Bimë, kokrrat e së cilës përdoren për ushqim. 47. Një bimë me përmbajtje niseshteje. 48. Peshq të vegjël. 49. Gjysëm çuni.

Vertikalisht:

1. Fjalët që shoqërojnë një karikaturë, a fotografi. 2. Mashkull i deles, mbrapsht. 3. Nikolla, shkrimtar humorist. 4. Kujdes e pjekuri në sjelljen me të tjerët, mbrapsht. 5. Institut Tregtar. 6. Beker, ish-tenist i famshëm. 7. Bota e ngushtë e dëshirave dhe e interesave vetjake të një njeriu, të cilën ai kërkon ta vërë mbi çdo gjë tjetër. 8. Lëvizja e rrymave të ajrit. 9. Kruja në makina. 10. Jo çift. 11. Ent Privat. 12. Lokal nën tokë. 15. Tufë ujqish, të uritur e të egërsuar. 16. Mjek që i duhet atij që ka probleme me sytë. 19. Sjellje a veprim me edukatë. 21. Kafshë gjitare. 23. Grup dysh këngëtarësh. 24. Kryeqyteti i Nikaraguas. 25. Shenjë pikësimi. 27. Gjendje shpirtërore e njeriut. 29. Grup njerëzish në krye të një shteti, që e kanë marrë pushtetin me dhunë. 30. Verë franceze. 36. Sëmundje e zorrëve. 38. Rivënie anësore në futboll. 39. Plis që ngre parmenda a plugu. 42. Qytet i vendit tonë. 45. Institut Ndërkombëtar. 46. Garnizon Korean.

Sudoku | nivel mesatar 6

9 4

2 6 4

3 5

2 9 9 6

5 9 7 7 9 5 1

7 4 2 8

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo rresht e kolonë të ketë numrat nga 1-9.

8 1

2 8

5 9

Koha e fillimit _____:____

3 1

Koha e mbarimit ____:____

Numërkryq

30 vite me parë, kompania amerikane Apple bëri revolucion në industri me kompjuterët e saj personal të cilët sot të gjithë i njohim si Mac, shkurtesë e emrit Macintosh të kompjuterëve të Apple. Kjo linjë e kompjuterëve ndryshoi shumëçka në industrinë e teknologjisë dhe biznesit, pasi që siç përshkruhet edhe në video reklamën e lëshuar nga kompania Apple, me këta kompjuterë personal u krijuan edhe shumë produkte dhe shërbime të famshme, pa të cilat sot bota do të ishte më e mangët. “Kompjuteri i parë Mac ishte një hap i madh. Pasi që me të ne mendonim se si jetë në dispozicion për të gjithë, dhe njëkohësisht i thjeshtë për tu përdorur. Në këtë kompjuterë për të parën herë njerëzit e kanë pasur mundësinë të argëtohen, dhe të vlerësojnë se me të vërtetë është i mirë” ka thënë Randy Wigginton, njëri ndër punëtorët e parë të kompanisë Apple. Para prezantimit të modelit të parë të Macintosh, kompjuterët ishin pajisje elektronike shumë të shtrenjta dhe të vështira për tu përdorur, për të gjithë ata që nuk ishin programerë. Në kohën kur kompjuterët kushtonin rreth 10 mijë dollarë, Macintosh mund të blihej për vetëm 2500.

Horoskopi i ditës DASHI (20/III-20/IV)

DEMI (21/IV-20/V)

Jeta juaj ne çift do jete po aq e bukur dhe emocionuese si ne fillimet e lidhjes. Do dashuroheni si dy adoleshente dhe do argëtoheni pa fund. Beqaret duhet t’i shohin me kujdes te gjithë pretendentet. Nxitimi mund t’i çoje ne rruge te gabuar. Ne planin financiar nuk duhet t’i lini gjerat pas dore sepse situata mund te ndërlikohet tej mase.

Merkuri do jete i pozicionuar me se miri sot ne jetën tuaj sentimentale. Komunikimi do jete i ngrohte si me pare dhe nuk do keni aspak debate apo mosmarrëveshje. Beqaret jo vetëm qe do kenë takime, por mund te fillojnë edhe një histori dashurie te veçante. Ne planin financiar do jeni me shume fat dhe do ndiheni për mrekulli. tashme nuk mund te ankoheni dot.

BINJAKET (21/V-20/VI)

GAFORRE (21/VI-22/VII)

Partneri juaj do tregohet shume i përkujdesur për ju gjate kësaj dite. Do kaloni momente te shkëlqyera ne krahët e tij dhe do falënderoni edhe njëherë personat qe iu kane njohur. Beqaret do bëjnë mire te mos fillojnë aventura kalimtare. Ne planin financiar duhet ta riorganizoni situatën nëse doni qe gjerat te ecin ne rrjedhën e duhur.

Nuk priten vështirësi te mëdha gjate kësaj dite ne planin sentimental te çifteve megjithatë dita nuk do jete shume e vështirë. Mundohuni te mos iu besoni shume fjalëve qe do iu thonë te tjerët. Beqaret do kenë shume pak mundësi ta bëjnë për vete personin qe pëlqejnë. Financat do jene goxha te paqëndrueshme dhe delikate.

LUANI (23/VII-22/VIII)

Dëgjojini këshillat e partnerit tuaj sot sepse vetëm ne këtë mënyrë marrëdhënia mes jush do filloje te përmirësohet. Beqaret do kërkojnë gjate gjithë kohës princin e tyre te kaltër, por ende nuk do ia arrijnë qëllimit. Do ju duhet ende te prisni. Fale mbështetjes qe do iu japë Neptuni financat do fillojnë te stabilizohen me shpejt sesa dhe ju vete mendonit.

PESHORJA (23/IX-22/X)

Te dashuruarit do futen ne një etape mjaft te rëndësishme te jetës ne çift gjate kësaj dite. Do flasin gjere e gjate për te ardhmen dhe do marrin vendime. Beqaret nuk do kërkojnë me ngulm një person për ta pasur pranë, por gjithçka do ju ndodhe si me magji. Financat fatmirësisht nuk do jene delikate, megjithatë duhet treguar përkujdesje dhe maturi.

0 4 2 5

Gjeni figurën duke bashkuar pikat

SHIGJETARI (22/XI-21/XII)

Plotësoni tabelën me numrat e dhënë!

Ngjyrosni pjesën me pikë dhe zbuloni figurën

Numra me 3 shifra: 021, 128, 167, 236, 320, 425, 435, 569. Numra me 4 shifra: 0233, 2012, 4281, 4353, 5191, 5827, 6325, 9685. Numra me 5 shifra: 07242, 08282, 14451, 15210, 15622,

15950, 24383, 45842, 47855, 54152, 74521, 78444, 78485, 81522, 82456, 95946. Numra me 6 shifra: 025632, 072549, 116527, 124050, 151509, 163254, 230632, 309414, 438580, 484784, 527262, 535505, 659998, 706042, 848541, 989555.

Dite tërësisht e qete dhe pa ndryshime te mëdha kjo e sotmja për te dashuruarit. Merrini gjerat si t’iu vijnë dhe shfrytëzojeni deri ne maksimum momentet pranë partnerit. Beqaret do e kërkojnë me shume se kurrë shpirtin e tyre binjak. Ne fakt mundësitë nuk do jene shume te mira. Ne planin financiar fatmirësisht nuk do keni për çfarë te qaheni.

UJORI (20/I-19/II)

Gjeni 10 ndryshimet

www.mapo.al

Dita duket mjaft premtuese sot për ata qe janë ne një lidhje. Do gjeni mënyrën e duhur për te folur dhe diskutuar me partnerin. Harmonia do mbizotërojë gjithë kohës. Beqaret me shume gjase do kenë dashuri me shikim te pare sot. Ne planin financiar duhet te reflektoni shume here para se te hidhni çdo lloj hapi.

VIRGJERESHA (23/VIII-22/IX)

Jeta ne çift nuk do jete shume pasionante, megjithatë gjerat do ecin mire. Mundohuni te mos tregoheni kokëfortë dhe here pas here ta toleroni atë qe keni ne krah. Beqaret do takojnë disa miq te vjetër me te cilët kishin kohe qe kishin humbur lidhjet dhe nuk do kenë kohe te mendojnë për dashurinë. Për financat do jete dite mjaft komplekse.

AKREPI (22/X-21/XII)

Asgjë nuk do shkoje si duhet ne jetën tuaj sentimentalesot.Dobënigabimedheasnjeri nuk do marre përgjegjësitë e veta. Beqaret do jene një dite plot ngjyra dhe takime interesante., Shfrytëzojeni sa te mundni secilin sepse asnjëherë nuk i dihet çfarë ndodh. Te ardhurat do jene ne një gjendje te qëndrueshme. Fillimisht duhet te shlyeni borxhet pastaj te kryeni shpenzime.

BRICJAPI (22/XII-20/I) Do afroheni me tepër me partnerin tuaj sot dhe do i zgjidhni me qetësi edhe problemet me te vogla. Do i pranoni gabimet dhe do gjeni një mënyrë te veçante për te kërkuar falje. Beqaret nuk do jene shume ne humor, prandaj do preferojnë te qëndrojnë ashtu si janë. Sektori i financave do jete me i favorizuar. Do mund t’i kryeni te gjitha shpenzimet e nevojshme.

PESHQIT (20/II-19/III) Kjo dite do jete mjaft e animuar për te dashuruarit edhe pse ndonjë debat i vogël nuk do mungoje. Do dini si ta kaloni gjithçka me lehtësi. Beqaret duhet te distancohen nga personat qe do i joshin ne mënyrë paksa harbute sepse do vuajnë për gjithë jetën. Ne planin financiar do jete ne një gjendje me te mire sesa mendonit.

E shtunë-diel, 25-26 janar 2014

www.mapo.al

Intervistë Kam takuar shqiptarë të njohur në Paris dhe në vende të tjera. Ismail Kadarenë, natyrisht, si dhe disa autorë të mëdhenj, që i kam patur dhe në emisionin tim. Bëhet fjalë për dy ish-ambasadorët shqiptarë në Francë, që janë shkrimtarë të njohur. Gjithashtu kam takuar një nga koreografët më të mirë, Prelocajn, që e vlerësoj shumë. Inva Mulën, që është një soprano e famshme, të cilën shpesh e kam dëgjuar në opera në Paris dhe në Montekarlo.

Patrick Poivre d’Avor Unë dhe shqiptarët e mëdhenj të Francës Intervistoi Alma Çupi/ ABC News Ju jeni akomoduar në vilën, ku gjatë periudhës së komunizmit qëndronte Mehmet Shehu. Çfarë ndjesie keni? Qëndrimi këtu më jep ndjesinë për të shkruar, por si romancier, pasi impresioni që më krijohet është rikthimi në një histori shumë të lashtë dhe shumë të largët në raport me ne. Gjithçka që më kujton komunizmin, sovjetizmin, është një burim frymëzimi më shumë romanesk sesa gazetaresk. Ju keni vizituar të gjitha vendet europiane dhe ballkanike. Ndërsa në Shqipëri nuk keni ardhur. Cila është arsyeja e vizitës suaj të parë në Tiranë? Pikësëpari arsyeja është pozitive sepse kur kam shkuar diku, ka patur një ngjarje lufte ose ndonjë konflikt. Për shembull në Kosovë, Serbi apo Maqedoni kam qenë kur ka patur trazira. Ndërsa ju fatmirësisht nuk keni patur situata të tilla. Një tjetër arsye se përse jam për herë të parë këtu është se nuk më është dhënë rasti, edhe pse kam dashur të vij dhe tani jam i kënaqur që po e rregulloj këtë gabim. Arsyeja e ardhjes është ftesa që më bëri UET dhe konkretisht z. Henri Çili në bashkëpunim me ambasadorin tuaj në Francë, Ylljet Aliçkaj. I falenderoj për këtë mundësi që më krijuan për të parë Shqipërinë. Dëshirën ambasadorit tuaj për të bërë një vizitë në Tiranë ia kisha shprehur më herët, gjatë një takimi në Paris dhe erdhi ftesa që më krijoi mundësinë të jem këtu. Cila është përshtypja juaj nga këto ditët e para të qëndrimit? Impresioni është pothuajse ekzotik, në kuptimin e mirë të kësaj fjale. Do të thotë se jam në një bote që e njoh, pasi ju jeni pranë Greqisë dhe Italisë. Pra, ndodhem në një vend me njerëz mjaft mikpritës, që flasin një gjuhë të këndshme për veshin pavarësisht se nuk e kuptoj, ndryshe nga shumë gjuhë ballkanike apo europiane. Shqipëria ka një peizazh shumë të bukur edhe pse e njoh pak. Keni patur rastin të takoni më herët shqiptarë, personalitete të njohura në fusha të ndryshme? Kam takuar shqiptarë të njohur në Paris dhe në vende të tjera. Ismail Kadarenë, natyrisht si dhe disa autorë të mëdhenj, që i kam patur dhe në emisionin tim. Bëhet fjalë për dy ish- ambasadorët shqiptarë në Francë, që janë shkrimtarë të njohur. Gjithashtu kam takuar një nga koreografët më të mirë, Prelocajn, që e vlerësoj shumë. Inva Mulën, që është një soprano e famshme, të cilën shpesh e kam dëgjuar në opera në Paris dhe në Montekarlo. Nuk ia njoh të atin, por kam dëgjuar që është një tenor me shumë reputacion. Ajo ka bërë një shkollë shumë të mirë pranë këngëtarëve lirikë mjaft të njohur. Në Francë, cili është imazhi për Shqipërinë? Ka një imazh neutral. Asnjë opinion negativ, kur flitet për Shqipërinë, por në të

njëjtën kohë njerëzit nuk e dinë ku ndodhet, dhe ku mund të pushohet. Për moshën e tretë njihet si vend i izoluar nga komunizmi, por kaq dinë për Shqipërinë. Nuk dinë shumë gjëra dhe mjaftueshëm. Tani që ju jeni këtu, përputhet imazhi i atjeshëm me atë çka konstatoni? Përshtypja që më krijohet mua për njerëzit këtu është gjallëria. Ajo që shoh në këtë vend është dinamizmi. Këtu gjithçka lëviz dhe është e jashtëzakonshme ta shohësh këtë. Për mua kjo është normale, pasi kur ra muri që ju rrethonte, gjithçka shpërtheu, në kuptimin e mirë të fjalës. Ndjej, që shqiptaret janë popull plot dinamizëm për të ecur dhe fituar. Si gazetar, cili është opinioni juaj për median televizive? Kur isha në Durrës u kam hedhur një vështrim të shpejtë të gjitha kanaleve televizive. Vura re se ishin në një numër të pabesueshëm. Mbeta i befasuar. Por kjo është shenjë treguese e dinamizimit. Nuk pata kohë t’i dëgjoj me vëmendje, edhe për faktin se nuk kuptoj gjuhën. Më ngjajnë shumë me stacionet italiane, që flasin shumë, bëjnë debat, shkëmbejnë mendime. Por kalimi ishte i shpejtë, ndaj nuk mund të jap një konkluzion të saktë. Ndarja e medias nga politika është një debat që ka shoqëruar dhe vendet më të zhvilluara. Sipas jush, si mund të ruhet kjo distancë? Rregulli i parë është mbajtja e distancës. Media është një gjë dhe politika një tjetër. Dihet që tek ju për 40 vjet me radhë gjithçka është vendosur nga kjo vilë apo nga ajo tjetra përballë. Informacioni urdhërohej për t’u dhënë dhe kjo është tmerruese. Edhe në Francë e kemi patur një periudhë të tille, ku kanë qenë gjithsej 3 kanale televizive, që drejtoheshin të gjitha nga qeveria. Mendoj që duhet të ketë gjithmonë një lëvizje mbrapa, që secila të ushtrojë pushtetin e vet. Qeveria të bëjë rolin e saj, të qeverisë, dhe media të informojë për gjërat që u interesojnë njerëzve Ju jeni gazetari tipik, që më 2008-ën keni patur një përplasje me Sarkozinë, me pasojë dhe largimin tuaj nga puna si moderator. Apo jo? Në fakt kam patur gjithmonë probleme me politikanët, me ata që kanë qenë në pushtet, por dhe me ata që kanë dashur të marrin pushtetin dhe që me mua kanë qenë shumë të sjellshëm. Gjithmonë kërkojnë që të joshin gazetarët. Kur e marrin pushtetin, ata synojnë të të imponohen në mendim. Dhe kur ti kërkon të jesh i pavarur, të kesh një kolonë tënden vertebrale dhe u thua JO, atëherë gjërat nuk shkojnë mirë. Të njëjtin problem kam patur me Miteran dhe po të njëjtin problem kam patur me Sarkozinë. Marrëdhëniet e mia me ta kanë qenë gjithmonë të luhatshme, por jam i kënaqur që kam mbetur i lirë. Dhe nuk ka gjë më të rëndësishme se kjo. Mendoni se është e lehtë të ruash një post në media, nëse nuk përfshihesh në

atë çka duan politikanët, apo të mos pranosh propozimet e tyre për një post në administratë? Mendoj se kjo është e mundur. Nëse dëshiron ta njohësh mirë kërcimin dhe operan, duhet të shkosh çdo mbrëmje të dëgjosh, të shikosh, të takosh miqtë e tu, por të kesh dhe gjykimin tënd për ta. Pra të thuash që është një spektakël i mirë, por që ka dhe gjëra që më zhgënjyen. E njëjta gjë është edhe për politikën. Duhet ta frekuentosh për ta njohur dhe kjo është normale, por duhet të mbash pozicionin e arbitrit për të gjykuar kapacitetet e vendimeve. Një koleg i juaji, Jean Klod, nuk rezistoi dot dhe u përfshi në politikë, ku dhe vijoi karrierën politike... Klod është një koleg, por gjithashtu edhe një mik, që unë e kam parë të papunë prej pothuajse 10 vjetësh. Ai nuk kish propozime pasi konsiderohej si shumë i pavarur dhe ishte një opinion që vinte si nga e majta, ashtu dhe nga e djathta. Mendoj se propozimi, që ai e pranoi, që unë nuk doja ta pranonte si mik i tij, ishte i mirë për të. Unë nuk doja ta pranonte atë propozim, por për të ishte e rëndësishme të gjente një pune dhe shpresoj që ai do të influencoje për mirë. Ju keni patur propozime pune për t’u përfshirë në administratë? Më ka propozuar Fransua Holonde, si dhe Fransua Miteran. Dikur, më 1988-ën, Miteran më ka propozuar që të bëhesha ministër, por unë refuzova për të hyrë në qeveri. Ndërsa në 2009 Sarkozi më ka propozuar që të kryesoja listën e kandidatëve në zgjedhje. Kur unë refuzova me tha: ‘Ah ok, do më duhesh si ministër, se do të kem nevojë për ty. Në Shqipëri, kur një gazetar interviston politikanë të njohur, fiton famë të shpejtë krahasuar me një gazetar që mbulon një fushë tjetër. Dhe drejtues për mediat preferohen kryesisht ata. Pse ndodh kjo? Kur je një gazetar politik, hyn në zemër të pushtetit dhe shikon se si vendosen gjërat. Ne si gazetarë nuk kemi asgjë sepse nuk jemi zgjedhur, nuk kemi legjitimitet, por ne kuptojmë gjithçka dhe reagojmë. Pra mes politikanëve mësojmë shumë. Ndaj shumica e drejtuesve të mediave janë pikërisht këta gazetarë. Ju keni tri dekada që punoni si gazetar dhe keni një jetë mjaft aktive profesionale. Ka patur ndonjë moment kur jeni lodhur me këtë profesion dhe keni menduar të shkëputeni për të vijuar diçka tjetër?

Po, e njoh këtë moment, pasi kam 30 vjet që bëj gazetari televizive. Kur ka patur momente mbilodhjeje me këtë profesion, kam preferuar të bëj diçka tjetër, aktivitet më kreativ dhe më artistik, mizanskenë për teatër dhe opera, por gjithsesi e mbaj një sy në vëmendje për lajmet. Cili ka qenë personi që ju ka frymëzuar për të patur këtë energji, pasi karriera juaj është edhe në shumë fusha të tjera përveç gazetarisë? Kur kam qenë i vogël adhuroja Zho Kokto, i cili bënte gjithçka, ai ishte poet, vinte pjesë në skenë, ishte skulptor, piktor. Dhe unë nisur nga ky, kam zbuluar se kur ke dëshirë të bësh diçka, bëje. Nëse nuk e bën s’ka problem, por duhet të përpiqesh të bësh gjëra. Nuk ka gjë më të keqe kur nuk e provon. Dhe unë jam i lumtur që atë që kam përfituar më herët ta vë për të gjitha pasionet e mia. Për të bërë një intervistë të mirë, cili është sekreti, teknika juaj? Teknika ime është e njëjtë me tuajën. Nuk i shikoj fare shënimet. Gjithmonë e shikoj në sy të ftuarin, pasi nëse nuk e shikon, ai të rrëshqet nga biseda dhe nis e tregon historira. Ndaj duhet gjithmonë ta shohësh në sy, nëse nuk e sheh në sy, je i humbur. Ndaj dhe ju keni një teknikë të mirë. Cila është këshilla juaj për gazetarët e rinj? Së pari u them ta nisin me shumë entuziazëm. Jo të nisin e të ankohen ‘oh nuk gjejmë dot punë me këtë profesion, oh është i vështirë!’ Natyrisht është i vështirë, por është pasionant si profesion. Ndaj dhe unë po shkruaj një libër për këtë dashuri timen, dhe për gjithçka që ky profesion më ka sjellë, takimet, udhëtimet, rastet. Është një profesion i mrekullueshëm, ku jeton jetën e të tjerëve. Mendoj se është vërtet një profesion fantastik. Nëse do të bënim një krahasim të shpejtë të gazetarisë para viteve 70’ me gazetarinë e sotme... cili është ndryshimi sipas jush? Ndryshimi i madh është se atëherë nuk kish problem papunësie. Sot gazetarët ndihen më keq pasi janë të rrezikuar, punojnë me kontrata afatshkurtra, kanë frikën se mund t’i heqin nga puna dhe kjo i detyron të bëjnë gjëra, që nuk do t’i bënin nëse do ta kishin të qëndrueshëm statusin e tyre. Kjo është një situate jo e mirë për gazetarët dhe le të themi se janë proletarizuar. Ky është një problem.

CMYK

e shtunĂŤ-e diel, 25-26 janar 2014