Mapo 2 dhjetor ok by Gazeta Mapo

mapo lunch

Politikë Kabllogramet e Wikileaks, dorëhiqet shefi i Shtabit të Ushtrisë

Nova demokratia Tonin Gjuraj

Ilir Ikonomi Ambasadorët që (s) bëjnë për Shqipërinë

Gjunkshi dorëhiqet pas 2 vitesh në krye të Shtabit të Përgjithshëm. Opozita e mëparshme e akuzoi për marrje ryshfeti për komandot që shkonin në Irak dhe Afganistan

Free to choose

milton friedman

single & the city

Nga Mira Kazhani Jam ulur në ambientet e Grand tek “Sheraton” dhe pres që pas pak të mbërrijë Ilir Ikonomi. E para që më vjen ndërmend është ajo shqipja që del me aksent amerikan, e cila mbisundohet nga një A e zgjatur...

Faqe 4

Iva tiço

Idi, essi,uni ylli pango

E shtunë-diel 02-03 nëntor 2013

Themelues henri Çili- Kryeredaktor Arion Sulo - Numër 1053 Viti iV botimit. Çmimi 30 lekë. 1.5 euro. www.mapo.al e-mail: gazetamapo@gmail.com. Adresa: BLV "Gjergj Fishta"

Rrethimi i butë i Gjikës Si po shkon kryebashkiaku i Vlorës drejt gjyqit të 10 nëntorit? Marrëdhëniet e tensionuara me kryeministrin Rama, historia me ulje-ngritje për të zotëruar politikisht qytetin jugor dhe debati për lejet e dy pallateve… Drejtësi apo “tradhti” për Shpëtim Gjikën?!

Letra e hapur

editorial

Tokë pa kontinent

esse

Kadeli, një ngjarje që ka ndodhur apo që pritet të ndodhë?

Pse po ikin me qeverinë

Thjesht ngjarje...

alfred lela

Preç zogaj

Faqe 3

mapo libri / Starton Panairi Petrit Ymeri: Pirateria dhe informaliteti po vrasin librin Më 13-17 nëntor organizohet Panairi i 16-të i Librit “Tirana 2013”. Lexuesi do të mund të njihet me titujt e rinj, të takojë autorët e preferuar shqiptarë dhe të huaj. Të ftuar specialë të Panairit shkrimtari italian Claudio Magris dhe gazetari i njohur Bruno Vespa

Akademikët letër Samaras: speciale Lini pas fantazmat, na mbështesni për integrimin Spiuni amerikan...përgjimet

Faqe 21

Akademia Shqiptare e Arteve dhe Shkencave, në një letër publike për kryeministrin grek, Samaras, shprehet se barra historike e së kaluarës nuk është më e rëndë se shpresat e së ardhmes. Letra e anëtarëve të Akademisë merr shkas nga një letër e 23 ish-ambasadorëve grekë për Samaras

Faqe 15

në dy brigjet e Atlantikut

Është ëndrra e të gjithë diplomatëve. Ndoshta në Berlin nuk gjen një vend më të mirë sesa ndërtesa prestigjioze e “Pariser Platz”, si seli e një ambasade.

Faqe 4

Faqe 13

rudolf marku

Faqe 28

intervista

Aurela Hoxha:

Si i ruaj sekretet e mia Nëse do i kërkonim një vend ideal për kafen e mëngjesit, për të është zyra! Madje dhe kur e pyesim për një restorant të preferuar dreke, thotë që po të jetë në Tiranë, do drekojë po në zyrë. E dashuron punën si drejtuese e revistës “Aurela Style” dhe nga tërë ajo kohë e kaluar aty shijon çdo minutë

Faqe 18

e shtunë-e diel, 02-03 nëntor 2013

www.mapo.al

E shtunë-diel, 02-03 nëntor 2013

www.mapo.al

Editorial

Foto e javës

Kadeli, një ngjarje që ka ndodhur apo që pritet të ndodhë?

Alfred Lela

Fituesit e çmimeve kult Foto: LSA

javore

Mapo libri

E shtunë-diel,02-03 Nëntor 2013 Na vizitoni çdo ditë në www.mapo.al

Në brendësi Letra / Akademikët letër Samaras: Lini pas fantazmat, na mbështesni për integrimin

Pak besojnë se në një rast të ngjashëm Edi Rama do të ishte sjellë njëlloj me Ilir Metën. A mund të shfaqet ky rast? A është liria e pakufizuar e Metës dhe të tijve, në qendër dhe në rrethe, pasaportë lirie apo një kufizim i rrezikshëm? Ngjarjet do të jenë më të guximshme se ne dhe do të na i tejkalojnë pritshmëritë. A nuk e kanë bërë gjithmonë këtë?

Akademia Shqiptare e Arteve dhe Shkencave, në një letër publike për kryeministrin grek, Samaras, shprehet... Faqe 10-11

4 5 6 12 18 24

Politikë

Kabllogramet e Wikileaks, dorëhiqet shefi i Shtabit të Ushtrisë

Zgjedhjet lokale

Mbyllet fushata në Korçë, të dielën votohet mes Filos dhe Stratobërdhës

Starton Panairi Pirateria dhe informaliteti po vrasin librin

Kronikë

Zyrtari i Pastrimit të Parave arrestohet për vjedhje bankash

Aurela Hoxha: Si i ruaj sekretet e mia

Dosje

Spiuni amerikan...përgjimet në dy brigjet e Atlantikut

Personazh

Bledi Laço; nga Broadway në Moulin Rouge

Pyetësori

Monika Stafa: Gati për rinisje-Up in the Air

Kolona / ide/ debate

Free to choose

Nova demokratia

esse

Idi, essi,uni

Recensë

Mapo lunch

Milton Friedman Ylli Pango

A i mban mend kush emrat e katër deputetëve socialistë që iu bashkuan mazhorancës së djathtë në vitin 2007, kur në Kuvendin e Shqipërisë luhej akti i fundit i melodramës së zgjedhjes president të nënkryetarit të Partisë Demokratike, Bamir Topi. Përveç ndonjë die hard-i të kronikës politike apo reporterëve që mbulonin parlamentin, pakkush ka në kujtesë vend për emrat e tyre. Arsyet e kësaj amnezie janë të thjeshta, por shpjegimi i lëvizjeve bizare politike është po aq i thjeshtë: gjithkush e ka një çmim, sidomos ata që vijnë nga periferia drejt qendrës, më shumë kështu ata që qendrën nuk e kanë vokacion, por aksident. (Qendrën jo si gjeografi, por si kontribut publik). Luan Duzha, deputeti republikan që kaloi me LSI pikërisht kur mazhorancës i duhej vota e 84 për Aktin Normativ, është gjithashtu shpjegim i kësaj. Por ka një gabim të madh te përpjekja për t’i demonizuar këta ikës të vegjël në “momente të mëdha”, këta kalimtarë të rastit në pedonalen e madhe të politikes dhe publikes. Promovuesit e tyre po, ata duhen filluar e gjykuar për zgjedhjet që bëjnë. Këta promovues janë kryetarët e partive politike shqiptare. Për rastin e fundit të një deputeti që përdori nënkalimin e radhës për të ndërruar kamp për shembull, atë të Gjovalin Kadelit, duhet gjykuar Sali Berisha, ish-kryetari i Partisë Demokratike. Duke i thënë që, sa mirë që në Parlament nuk u fut Asllan Dogjani, ish-deputeti socialist që u kandidua në listat e PD në Tiranë. Sigurisht, një pjesë e gjykimit dhe qortimit i kalon edhe opinionistëve pranë të djathtës (përfshi autorin e këtyre radhëve) të cilët para zgjedhjeve i njatjetuan lëvizjet e Berishës në thithjen e elementëve ‘të huaj’ në lista e PD,

Tonin Gjuraj

Luljeta Lleshanaku

Rudolf Marku Mira Kazhani

si strategjike. Ndoshta duke thënë në publik atë që nuk ia pëshpërisnin vetes. Mea culpa. Megjithatë, çka ndodhur ka ndodhur dhe jo domosdoshmërisht, sa mirë për këtë, e gjitha është histori. Por pyetja që ia vlen të bëhet pas lëvizjeve të fundit është: a ka më shumë kronikë të së sotmes apo histori të së nesërmes në dy blerjet e fundit të Klubit Politik Meta (lexo LSI)? Në një lexim të parë e të shpejtë duket se konveniencat e Duzhës e Kadelit janë përputhur me ato të Metës. Dikush ka kërkuar një exit nga x gjendje dhe e ka marrë. Por, a është duke u luajtur exit pas exit-i një exit strategy finale e Metës? Shefi i LSI përtej qetësisë olimpike që reflekton nga podiumi mbi kryet e të gjithëve në Kuvendin e Shqipërisë, nuk është se nuk e mendon një Operacion Dimri, për të përdorur një simbolikë me LANÇ që një të majti do i pëlqente. Në këtë kuptim, kalimi i Gjovalin Kadelit dhe më parë i Luan Duzhës, janë paraprojekte për një kërcënim, përplasje apo ‘luftë finale’ në mazhorancë. Ajo mund të mos ndodhë kurrë, por rekuizitën politike për një luftë të mundshme është mirë ta kesh gati. Meta nuk është aq i qetë sa duket, dhe përtej fasadës e cila zbulon një Ramë që i lë ministrat e Metës të bëjnë ç’të duan, rri në pritë edhe rreziku më i madh. Ndoshta atë guxim që nuk e pati dot Berisha, atë besë të çuditshme që nuk e theu ai, mund të jetë i Ramës për ta patur dhe i tiji për ta thyer. Shumë besojnë se teatri politik shqiptar sot do të ishte kryekreje ndryshe nëse Sali Berisha do të kish prishur koalicionin PD-LSI pas videos Meta-Prifti, duke i hapur rrugë një vendimi të pandikuar dhe një rrjedhe të lirë të ngjarjeve. Pak besojnë se në një rast të ngjashëm Edi Rama do të ishte sjellë njëlloj me Ilir Metën. A mund të shfaqet ky rast? A është liria e pakufizuar e Metës dhe të tijve, në qendër dhe në rrethe, pasaportë lirie apo një kufizim i rrezikshëm? Ngjarjet do të jenë më të guximshme se ne dhe do të na i tejkalojnë pritshmëritë. A nuk e kanë bërë gjithmonë këtë?

E shtunë E shtunë - e diel - e diel 02-03 13-14 nëntor prill 2013 www.mapo.al

Gjunkshi dorëhiqet pas 2 vitesh në krye të Shtabit të Përgjithshëm. Opozita e mëparshme e akuzoi për marrje ryshfeti për komandot që shkonin në Irak dhe Afganistan

ikja e

Dorëhiqet shefi i Shtabit të Ushtrisë, Gjunkshi letër Nishanit Ndryshimi i pushtetit ka prekur edhe Ushtrinë Shqiptare. Kreu i Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë, Xhemal Gjunkshi, ka dhënë dorëheqjen nga detyra që e mbante që nga viti 2011. Me anë të një shkrese, ai i ka paraqitur aktin e dorëheqjes kreut të Forcave të Armatosura, Presidentit të Republikës, Bujar Nishani. Ndërsa për dijeni, një kopje mësohet se ai ia ka dorëzuar edhe ministres së Mbrojtjes, Mimi Kodheli. Në letrën e dorëheqjes Gjunkshi nuk jep asnjë nga arsyet që e çuan në marrjen e këtij akti, por vetëm rendit arritjet që sipas tij arriti ushtria shqiptare në këto dy vitet e fundit. “Komandant i Përgjithshëm i Forcave të Armatosura të Republikës së Shqipërisë. I nderuar Zoti President i Republikës dhe Komandant i Përgjithshëm i Forcave të Armatosura, duke shprehur konsideratën më të lartë për Ju, më lejoni që mbështetur në nenin 7, pika 5 dhe nenin 30, pika 3, shkronja “b” të ligjit Nr. 8671, datë 26.10.2000 “Për pushtetet dhe autoritetet e komandimit e të drejtimit strategjik të Forcave të Armatosura të Republikës së Shqipërisë”, i ndryshuar, të paraqes para Jush dorëheqjen nga detyra e Shefit të Shtabit të Përgjithshëm të Forcave të Armatosura të Republikës së Shqipërisë”, shkruan Gjunkshi në letrën e vet drejtuar kreut të shtetit. Më tej ai duke falenderuar Presidentin Nishani dhe paraardhësin e tij Bamir Topi, thekson se ndjehet krenar për punën e kryer në krye të Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë. “Kam patur nderin dhe privilegjin të kryej këtë detyrë të rëndësishme që nga data 8 gusht 2011. Ka qenë një nga periudhat më aktive të shërbimit tim në krye të burrave dhe grave nën uniformë si dhe punonjësve civilë në Forcat e Armatosura, periudhë për të cilën ndjehem krenarë për arritjet e Forcave tona të Armatosura, të cilat kanë konsoliduar edhe më tej opinionin pozitiv për dinjitetin, profesionalizmin dhe angazhimin e FA në shërbim të mbrojtjes së vendit dhe të

Aleancës së Atlantikut të Veriut”, thuhet më tej në këtë letër ndërsa nuk jepen arësyet e dorëheqjes. Gjithsesi siç raportohet, ka qenë vetë ministrja Mimi Kodheli, ajo që ia ka kërkuar dorëheqjen Gjunkshit. Pavarësisht se Ministria e Mbrojtjes nuk ka dhënë asnjë prononcim rreth kësaj çështje, duket se një prej shkaqeve që e çuan ministren Kodheli në kërkesën e dorëheq jes lidhet me përmendjen e Shefit të Shtabit të Përgjithshëm në një sërë dokumentesh të publikuara nga Wikileaks më 2011. Sipas kabllogramit të publikuar edhe në media, Ambasada amerikane raportonte në Uashington se Gjunkshi, në atë kohë komandant i regjimentit të komandove, është akuzuar nga një grup oficerësh të Ushtrisë Shqiptare, se merrte ryshfet për të emëruar ushtarakët në misionet paqeruajtëse jashtë shtetit, kryesisht Irak. Pagesa e ryshfetit ishte 7 mijë dollarë, gati gjysma e shpërblimit që ata do të merrnin për një periudhë 6-mujore qëndrimi atje, theksonte kabllogrami i Ambasadës amerikane. Grupi i oficerëve që ka akuzuar kolonel Gjunkshin, përmes një letre konfidenciale, e cila citohej në kabllogram, kanë vënë në dijeni për këtë aferë drejtuesit më të lartë të qeverisë. Nisur nga këto kabllograme, atëherë deputetë të opozitës së majtë, sot në mazhorancë, akuzuan Gjunkshin direkt për këtë skandal. Atë kohë gjeneral Gjunkshi i kundërshtoi akuzat si të pabaza. Por ndërsa marrëdhëniet me opozitën e atëhershme dukeshin si të parikuperueshme, situata duket se ndryshoi gjatë debatit për SHQUP-in, ku Gjunkshi mbajti një qëndrim në favor të mazhorancës së re, kundër heqjes së kësaj godine nga fondi i Forcave të Armatosura. Nëpërmjet një letërkëmbimi mes tij dhe Ministrisë së Mbrojtjes, Gjunkshi shprehej se ajo godinë nuk mund të nxirrej nga inventari i Ushtrisë, pasi në të kryheshin një sërë veprimtarish dhe në këtë mënyrë ajo ishte funksionale.

Gjithsesi siç raportohet, ka qenë vetë ministrja Mimi Kodheli, ajo që ia ka kërkuar dorëheqjen Gjunkshit. Pavarësisht se Ministria e Mbrojtjes nuk ka dhënë asnjë prononcim rreth kësaj çështje, duket se një prej shkaqeve që e çuan ministren Kodheli në kërkesën e dorëheqjes lidhet me përmendjen e Shefit të Shtabit të Përgjithshëm në një sërë dokumentesh të publikuara nga Wikileaks më 2011.

Bushati: Ulje të numrit të ambasadave në botë

PD: Rama duhet të bëjë publike kontratën me “Crown Agents”

Ministri i Jashtëm, Ditmir Bushati paralajmëron se reforma në shërbimin diplomatik do të sjellë uljen e numrit të ambasadave apo përfaqësive tona diplomatike nëpër botë, në përputhje me mundësitë financiare që ka vendi. Gjatë një interviste Bushati ka sqaruar se reforma do të jetë konceptuale, duke patur parasysh mundësitë financiare, nevojat dhe prioritetet e shtetit shqiptar. “Ky është një proces i komplikuar dhe do të kërkojë kohën e vet, sepse kur bie fjala për diplomacinë, ka disa aktorë dhe disa institucione përsa i përket emërimit të ambasadorëve. Por reforma në shërbimin e jashtëm nuk është thjesht reformë emrash. Është reformë konceptuale. Ne jemi angazhuar për të pasur një racionalizim të prezencës shqiptare në botë, që do të thotë, numri i ambasadave shqip-

TIRANË Ish-zv.ministri i Financave, Alfred Rushaj kërkoi dje që kryeministri Edi Rama të bëjë publike kontratën e firmosur me “Crown Agents”. “Faqja e Këshillit të Ministrave tregon se çfarë vendimesh kanë marrë në mbledhjen e datës 28 tetor. Siç e shikoni, janë dy lajme shumë të rëndësishme; e para që z. Basir Çollaku është liruar nga detyra dhe e dyta, Ministrisë së Turizmit i janë shtuar një sërë fondesh. Mungon një lajm, siç duket më pak i rëndësishëm, ai që ka dhënë në menaxhim qeveria shqiptare rreth 130 mld lekë, pra 1.3 mld dollarë. Sot kemi të tjera pyetje për z. Rama. Pse e fshihni publikimin e kësaj kontrate? Kur do ia bëni transparente publikut shqiptar kontratën që keni lidhur? A ka praktikë ndonjë vend i BE me ‘Crown Agents’ për një shërbim të ngjashëm dhe nëse po, a është vlerësuar negativisht performanca në këtë fushë? A është kontrata me ‘Crown Agents’, arsyeja e vërtetë e nxjerrjes së Aktit normativ, ku zvogëluat të ardhurat nga doganat dhe rritët borxhin publik?” - pyeti Rushaj.

tare në botë duhet të jetë në përputhje me mundësitë që ka shteti shqiptar për t’i financuar dhe mbështetur këto ambasada dhe duhet të jetë në përputhje me interesin politik dhe interesin ekonomik që ka sot për sot shteti shqiptar”, - tha Bushati. Ndërkohë që duke folur për partnerët e rinj dhe të vjetër strategjikë të Shqipërisë, ai ka theksuar se dy kryesorët mbeten SHBA dhe BE, ndërsa ata rajonalët mbeten Italia, Greqia dhe Turqia. Sipas tij, me këto vende Shqipëria ka më shumë gjera që i bashkon sesa i ndan. “Me Italinë, me Greqinë, me Turqinë, me të tre këta partnerë, pavarësisht

specifikave që mund të ketë në nivelin bilateral, ne kemi shumë më tepër gjëra të përbashkëta sesa gjëra që na ndajnë. Ne kemi një potencial shumë më të madh që nuk e kemi shfrytëzuar se çështje ende të pazgjidhura”, - tha Bushati ndërsa theksoi se partneriteti me Greqinë dhe Italinë bëhet edhe më i rëndësishëm pasi këto dy vende vitin tjetër marrin presidencën e radhës së BE-së. Sa i përket integrimit, ai ka bërë të ditur se shumë shpejt do të ndërmarrë një tur jashtë vendit për t’i prezantuar vendeve të BE-së arritjet e Shqipërisë.

E shtunë - e diel 02-03 nëntor 2013

www.mapo.al

gjeneralit

Kryeministri Edi Rama merr pjesë në takimin përmbyllës për zgjedhjen e kryetarit të Bashkisë së Korçës. Ai kërkon edhe votën e të djathtëve

Rama mbyll fushatën për Filon. Stratobërdha: Korça për PS, një çiflig Rama: “Fitorja e Sotiraq Filos nuk diskutohet, sepse Korça do të dijë të votojë projektin e së ardhmes”. PD: “Me votë të lirë, maturia, kultura dhe dija e përcjellë në breza do t’i thotë ‘jo’, kandidatit të fasadës, kandidatit që nëpërkëmbi besimin që i dhanë korçarët” TIRANË Të dielën korçarët do të voto-

jnë për kryetarin e ri të Bashkisë. Në garë janë dy kandidatët; Sotiraq Filo i PS-së dhe Sotiraq Stratobërdha i PD-së. Dje kryeministri Edi Rama mori pjesë në takimin përmbyllës të fushatës për zgjedhjet e 3 nëntorit, ndërsa PD e Korçës bëri thirrje përmes disa deklaratave publike për të votuar Stratobërdhën në krye të Bashkisë. PS

Kryeministri Edi Rama deklaroi dje në mitingun përmbyllës se, krahas socialistëve për kandidatin Filo duhet të votojnë edhe të djathtët. “Mitingu i sotëm (i djeshëm) është njësoj si mitingu i zgjedhjeve të 23 qershorit, fitorja e Sotiraq Filos nuk diskutohet, sepse Korça do të dijë të votojë projektin e së ardhmes. Kundërshtari vetëm emrin ka të duhur. Socialistët kanë treguar se nuk qeverisin për veten. Do të ndërtojmë një Shqipëri ku të rinjtë të mos varen nga mbiemri”, - u shpreh kryeministri Rama. Sipas kryesocialistit, të dielën Korça duhet të votojë sërish “për të zgjedhur mes vazhdimit të projektit të Nikos (Peleshit) me mbështetjen e fuqishme të qeverisë së re të PS-LSI dhe kthimit pas, në rrugën e humbur të Partisë Demokratike”. Në mbështetje të kandidatit të PS-së tanimë është rreshtuar edhe FRD-ja, e cila mori pjesë në takimin përmbyllës të kandidatit socialist. PD

Pas një muaj fushate elektorale intensive Partia Demokratike ka mbyllur fushatën për zgjedhjet e 3

Cani ul planin e doganave, Spiropali e tejkalon me 5% Plani i të ardhurave doganore është tejkaluar në masën e 105 %, sipas të dhënave që publikoi dje drejtoresha e Doganave, Elisa Spiropali. Administrata Doganore realizoi planin e të ardhurave për muajin tetor 105%, duke arkëtuar 13.2 miliardë lekë. Këtë muaj janë arkëtuar 2.8 miliard lekë ose 28 milionë USD më shumë se muaji shtator i këtij viti. Mirëpo pas ndryshimeve në buxhetin e vitit 2013 që ka bërë qeveria Rama, plani ka qenë lehtësisht i kalueshëm. Për shkak se qeveria e ka ulur realizimin e të ardhurave për tre muajt e fundit, me plot 20 miliardë lekë. Realizimi i planit të doganave në raport me parashikimet

e fillim vitit nuk sjell të ardhura neto më shumë. Në vitin 2005, kur të djathtët erdhën në pushtet, për tre muajt e fundit të vitit plani u realizua 130 për qind të buxhetit ekzistues që kishte lënë Nano. Por Spiropali tha dje se po bëhen përpjekjet maksimale për mbushjen e boshllëkut që është krijuar në buxhetin e shtetit në 9-mujorin e parë të këtij viti. “Kemi trashëguar një situatë shumë të rënduar nga korrupsioni dhe demotivimi i administratës doganore. Por kemi gjetur edhe njerëz profesionistë e të gatshëm për t’i shërbyer me përkushtim ligjit, shtetit dhe sipërmarrësve”, - shtoi ajo.

Stratobërdha “Ndihmësi dhe ustai, nënkryetari dhe kryetari që e braktisi Korçën pa pyetur askënd, por duke parë vetëm interesin e tij, Korçën e konsiderojnë si çifligun e tyre, pronë të cilën mund ta kalojnë nga shoku, tek shoku, nga shefi te vartësi, sikur korçarët të mos ekzistonin” nëntorit në Korçë. Ish-deputetja e PD-së, Ledina Alolli, në një deklaratë për mediat kritikoi mënyrën e menaxhimit të Bashkisë së Korçës përgjatë 6 viteve të fundit. “Me votë të lirë, maturia, kultura dhe dija e përcjellë në breza do t’i thotë ‘jo’, kandidatit të fasadës, kandidatit që nëpërkëmbi besimin që i dhanë korçarët”, - tha Aliolli. Ndërsa vetë kandidati i së djathtës, Stratobërdha deklaroi se dyshja Peleshi-Filo e konsiderojnë Korçën si çiflig të tyrin. “Ndihmësi dhe ustai, nënkryetari dhe kryetari që

e braktisi Korçën pa pyetur askënd, por duke parë vetëm interesin e tij, Korçën e konsiderojnë si çifligun e tyre, pronë të cilën mund ta kalojnë nga shoku, tek shoku, nga shefi te vartësi, sikur korçarët të mos ekzistonin, sikur të ishin thjesht mbushës në momente të veçanta, kur Bashkisë i duhej masovizmi”, - tha Stratobërdha. Zgjedhjet ne Korçë zhvillohen pas dorëheqjes së Niko Peleshit nga drejtimi i Bashkisë. Me fitoren e së majtës, Niko Peleshi u emërua në detyrën e zv.kryeministrit.

PD: Topi u përdor si patericë lokale e PS “Partia Demokratike shpreh sërish keqardhjen e saj për katandisjen në këtë shkallë të ish - Presidentit të Republikës, i cili u ngjit në postin më të lartë të shtetit me votat e kësaj partie” TIRANË Dy ditë më parë reagoi PD e Korçës, ndërsa dje demokratët përcollën një qëndrim zyrtar lidhur me bashkëpunimin PS-FRD për zgjedhjen e kryetarit të Bashkisë ditën e diel. “Dje, e frikësuar nga mbështetja e fuqishme e qytetarisë korçare për kandidatin e Partisë Demokratike dhe opozitës, zotin Sotiraq Stratobërdha, Partia Social-

iste hodhi në lojë aleancën me ish-presidentin Bamir Topi, të cilin e kishte mbajtur rezervë dhe të pashpallur publikisht deri dje… Partia Demokratike shpreh sërish keqardhjen e saj për katandisjen në këtë shkallë të ish Presidentit të Republikës, i cili u ngjit në postin më të lartë të shtetit me votat

e kësaj partie, dhe sot e ka bërë veten të përdoret si patericë lokale e Partisë Socialiste”, - tha dje koordinatorja për mediat në PD, Silvi Bardhi. Sipas saj, FRD-ja u krijua si opozitë e qeverisë së PD-së, por nuk mundi të rezistojë në opozitë me PS-në. “Ky është një moment qartësie për çdo zgjedhës që mund të ketë patur ndonjë iluzion apo të jetë mashtruar nga pseudodjathtizmi i saj…Partia Demokratike i sheh zgjedhjet në Korçë si një mundësi për të sjellë në Bashkinë e Korçës projektin më të mirë për t’u shërbyer qytetarëve, dhe nuk i sheh ato si një rast për të gatuar prapaskena politike, apo për të shpërblyer klane të ndryshme me tortën e pushtetit”,- tha ajo.

E shtunë - e diel 02-03 shtator 2013

aktualitet

www.mapo.al

Ministria e Bujqësisë: Analizat e kastravecëve, në norma Ministria e Bujqësisë ka konfirmuar përfundimin e analizave për praninë e pesticidit spiroxamine mbi mostrat e kastravecëve të marra direkt nga vendi i origjinës, pra në serat e kompanisë së cilës i është ndaluar sasia e produktit në pikën kufitare të Hani të Hotit (Mali i Zi). Analizat u kryen nga Instituti i Sigurisë Ushqimore dhe Veterinarisë, (institucion në varësi të Ministrisë e Bujqësisë), si e vetmja qendër refer-

ence në vend, e certifikuar dhe akredituar ndërkombëtarisht për disa analiza laboratorike. Nga analizat rezulton se në kastravecët e kompanisë në fjalë ka gjurmë spiroxamine në nivele të pranueshme. Rezulton se spiroxamina e gjendur është poshtë nivelit maksimal të lejuar nga BE, që do të thotë poshtë nivelit 0.05 miligram për kg, që është norma e gjurmimit me standardet e BE-së dhe më poshtë se kjo shifër nuk

regjistron aparatura. Ndërkohë, SHBA d h e B r it a n i a e M a d h e k a n ë t ë përcaktuar në mënyrë fikse nivelin e spiroxaminës, që duhet të jetë në masën 0.1 mg për kg. Analizat u kryen pasi Mali i Zi bllokoi një sasi të madhe kastravecësh shqiptarë në doganën e Hanit të Hotit, duke argumentuar se kanë përmbajtje të lartë të pesticidit spirxaminë, duke i bërë kështu të dëmshëm për shëndetin.

Kapet për vjedhje bankash, punonte te Pastrimi i Parave Familja pretendon se arrestimi është i paligjshëm, pasi gjykata ka shuar masën e dënimit. Policia: Po verifikojmë të dhënat dhe faktet TIRANE-Ishte i dënuar për vjedhje bankash, kapet specialisti i Drejtorisë së Pastrimit të Parave, i kërkuar për falsifikim dokumentesh dhe vjedhje nëpërmjet mashtrimit. Edhe pse kishte më tepër se tetë vite që rezultonte të ishte i dënuar me vendim të formës së prerë me 5 vite burg, vazhdonte dhe punonte si specialist i Drejtorisë së Hetimit dhe Parandalimit të Pastrimit të Parave, e cila është në varësi të Ministrisë së Financave. Beqir Kuteli, 46 vjeç, nga Vlora, banues në rrugën “Ali Baushi” në Tiranë, me profesion ekonomist, u arrestua dje nga njësia operacionale e Drejtorisë së Policisë së Tiranës, ndërsa ishte në listën e personave të kërkuar të Policisë së Shtetit. Sipas burimeve të policisë së Tiranës, 46-vjeçari nga Dukati i Vlorës, me banim në Tiranë në rrugën “Ali Baushi”, u arrestua në ambientet e zyrës së tij, në rrugën “Dora d’Istria”, në Drejtorinë e Parandalimit dhe Hetimit të Pastrimit të Parave. Me një vendim ekzekutimi të Prokurorisë së Vlorës, oficerët e njësisë operacionale mbërritën në

ambientet e zyrave të institucionit ku Kuteli ishte i punësuar, duke i kërkuar që të shkonte me ta për të sqaruar një problem. Mirëpo pasi e kanë thirrur veçmas, i kanë komunikuar se ishte i arrestuar, pasi për të kishte një urdhër ndalimi në bazë të një vendimi dënimi të dhënë nga Gjykata e Vlorës më 6 korrik të vitit 2004. Menjëherë pas ndalimit të tij, Kuteli mësohet se është përcjellë për në ambientet e Drejtorisë së Policisë së Tiranës, ku edhe i është komunikuar vendimi i dënimit. Burimet e policisë thanë se Kuteli ishte dënuar në muajin korrik të vitit 2004 nga Gjykata e Vlorës, për vjedhje të një banke nëpërmjet mashtrimit, si dhe falsifikimit të dokumenteve zyrtare. Menjëherë pas arrestimit të tij, bashkëshortja e Kutelit reagoi duke e cilësuar operacionin e arrestimit të të shoqit si të paligjshëm, pasi vendimi i dënimit i dhënë nga Gjykata e Vlorës 9 vite më parë, ishte shuar po nga kjo gjykatë në muajin tetor të vitit 2010. Të afërmit e të arrestuarit pretendojnë se vendimi i dënimit të Kutelit ishte shuar më 6 tetor të tri viteve të shkuara, kur Gjykata e Vlorës e kishte konsideruar të parashkruar dënimin e dhënë ndaj Kutelit, pasi vendimi i dënimit ndaj tij nuk ishte ekzekutuar sepse i dënuari nuk ishte arrestuar nga policia. Ndërkaq pas këtij pretendimi, Dre-

Menjëherë pas arrestimit të tij, bashkëshortja e Kutelit reagoi duke e cilësuar operacionin e arrestimit të të shoqit si të paligjshëm, pasi vendimi i dënimit i dhënë nga Gjykata e Vlorës 9 vite më parë, ishte shuar po nga kjo gjykatë në muajin tetor të vitit 2010.

jtoria e Policisë së Tiranës tha se ishte duke verifikuar pretendimet e personit të mësipërm, ndërsa ishte duke komunikuar me prokurorinë si dhe me autoritetet përkatëse. “Pasi të kryejmë verifikimet konkrete, si dhe të bëhen përllogaritjet e sakta, do të vendosim për të”,- tha një drejtues i

policisë së Tiranës dje në mbrëmje. Kuteli me profesion ekonomist, mësohet se prej disa vitesh ishte i punësuar në Drejtorinë e Pa r a n da l i m it t ë Pa st r i m it t ë Parave, në varësi të Ministrisë së Financave, në funksionin e specialistit. Dashamir Biçaku

Ikonat e vjedhura, prokuroria kërkon ekspertë të huaj Prokuroria e Tiranës ka kërkuar një grup ekspertësh nga vendet fqinjë, pasi rreth gjysma e ikonave të sekuestruara në banesën e koleksionistit Gjergji Thimo dyshohet se janë vjedhur jashtë vendit. Veprat e artit që u sekuestruan në shtëpinë dhe lokalin e koleksionistit Gjergji Thimo do t’i nënshtrohen një ekspertize të imtësishme nga një grup ekspertësh vendas dhe të huaj. Teksa ekspertët vendas tashmë janë vënë në dispozicion të prokurorisë për të verifikuar ikonat e sekuestruara, burime pranë prokurorisë thonë se tashmë është kërkuar edhe ndihma e ekspertëve të huaj. Burimet thonë se ekspertët e huaj janë kërkuar për llogari të hetimit, pasi rreth gjysma e ikonave të sekuestruara dyshohet se janë vjedhur jashtë vendit. “Gjatë hetimit, i cili po zhvillohet intensivisht, pranë prokurorisë janë atashuar ekspertë të njohur të fushës, të cilët po ofrojnë kontributin e tyre”, - tha një burim i prokurorisë, i cili saktësoi se brenda pak ditësh pritet që këtij ekipi t’i bashkohen edhe një grup ekspertësh të huaj. “Këto ditë pritet të vijë një grup nga një vend

fqinj, për të evidentuar nëse disa prej ikonave kanë qenë pjesë e kishave të tyre”, - thanë burime pranë prokurorisë, por pa specifikuar se për cilat vende bëhet fjalë. Sipas të dhënave të rezervuara dyshohet se një pjesë e ikonave tashmë të sekuestruara janë vjedhur në Maqedoni e Mal të Zi, por këto dyshime pritet të verifikohen nga ekspertët e huaj. Paralelisht me hetimet për identifikimin e vendeve ku dyshohet se janë vjedhur ikonat, prokuroria po vijon hetimet për të përcaktuar nëse pjesa tjetër është vjedhur apo jo në Shqipëri. Verifikimi i këtyre dyshimeve, përveç grupit shqiptar të specialistëve, sipas prokurorisë kërkon edhe bashkëpunimin e drejtuesve të kishës në Shqipëri, të cilët kanë një inventar të plotë të ikonostasit që dyshohet se është vjedhur ndër vite nga këto objekte kulti. “Prokuroria është në pritje të kontributit të drejtuesve të kishës në Shqipëri, për të saktësuar nëse pikturat janë të vjedhura, dhe nëse po, në cilat kisha mund të jenë vjedhur këto ikona”, - tha një burim i prokurorisë. Të njëjtat

“Prokuroria është në pritje të kontributit të drejtuesve të kishës në Shqipëri, për të saktësuar nëse pikturat janë të vjedhura, dhe nëse po, në cilat kisha mund të jenë vjedhur këto ikona”, - tha një burim i prokurorisë. burime thanë se organi i akuzës ka kërkuar tashmë zyrtarisht të dhënat nga drejtoria e Inventarizimit, e cila ka të dhëna të plota për veprat e artit që janë regjistruar dhe licencuar nga ky institucion. Teksa prokuroria vijon hetimet për të zbardhur këtë çështje, familjarët e koleksionistit Gjergji Thimo kanë deklaruar se pikturat dhe ikonat e sekuestruara si të vjedhura janë ekspozuar nga Thimo, i cili iu ka kërkuar disa herë ndihmë institucioneve shtetërore për mirëmbajtjen e tyre.

I n t e rv i st ë h i sto r i r e p o rta z h n o sta lg j i K u lt u r ë Çdo të shtunë e të diel

www.mapo.al

DIPLOMACI

Akademikët shqiptarë letër Samaras:

Lini pas fantazmat, presim mbështetje për integrimin Akademia Shqiptare e Arteve dhe Shkencave, në një letër publike për kryeministrin grek, Samaras, shprehej se barra historike e së kaluarës nuk është më e rëndë se shpresat e së ardhmes. Letra e anëtarëve të Akademisë merr shkas nga një letër e 23 ish-ambasadorëve grekë për Samaras para pak ditësh. Faqe 10-11

Pse po ikin me qeverinë Nga Preç Zogaj

Rrethimi i butë i Shpëtim Gjikës Si po shkon kryebashkiaku i Vlorës drejt gjyqit të 10 nëntorit? Marrëdhëniet e tensionuara me kry eministrin Rama, historia me ulje- ngritje për të zotëruar politikisht qytetin jugor, dhe debati për lejet e dy pallateve… Drejtësi apo “tradhti” për Gjikën?!

Faqe 13

Faqe 7

Aleksandra Bogdani

ndërkohë ka ndarë në pro dhe kundër qytetarët e Vlorës. Një pjesë e mirë i njohin kryebashkiakut të tyre shumë më tepër “mëkate” se dy pallatet për të cilat akuzohet. Edhe pse Vlora ka ende bregdetin më pak të prekur nga betoni, gjatë 3 mandateve të Gjikës pallatet mbinë njëri pas tjetrit. Nga ana tjetër, nuk mund të thuhet se qyteti është model në administrimin e punëve publike, edhe pse kryebashkiaku është ankuar shpesh për mungesë mbështetjeje nga qeveria e PD. Të tjerët ama shohin “tradhti” pas këtij hetimi të ngritur ndaj një njeriu që u është gjendur personalisht pranë në ditë të vështira. Gjika mes akuzës dhe mbrojtjes

E shtunë - e diel 02-03 nëntor 2013

www.mapo.al

Dossier Si po shkon kryebashkiaku i Vlorës drejt gjyqit të 10 nëntorit? Marrëdhëniet e tensionuara me kry eministrin Rama, historia me ulje- ngritje për të zotëruar politikisht qytetin jugor, dhe debati për lejet e dy pallateve… Drejtësi apo “tradhti” për Gjikën?!

Rrethimi i butë i Shpëtim Gjikës Aleksandra Bogdani

Me shtëllungat e tymit në Skelë u ngrit edhe reja e dyshimit për një “kurban” të parë të Kryeministrit Rama, për të legjitimuar operacionin e rrafshimit për atë që ai e quan masakër urbane në një qytet që e njeh që në vegjëli. Lajmi ndërkohë ka ndarë në pro dhe kundër qytetarët e Vlorës.

ë dielën e shkuar, Vlora dhe vendi mbarë u përballën me dy “shpërthime” spektakolare. I pari nisi e mbaroi në sekondat që zgjati hedhja në erë e një hoteli të mbushur me C4 nga policia. I dyti, ai i vënies nën akuzë të kryebashkiakut Shpëtim Gjika vazhdon të trazojë debatin publik në Shqipëri. Vetë Gjika, në reagimin e parë e të vetëm në të nxehtë për mediat, aludoi me ngutin e pazakontë të Prokurorisë për të dalë me deklaratë në ditë pushimi. Aktorë të tjerë të debatit publik në vend nuk besojnë tek rastësia e akuzimit të Shpëtim Gjikës, në të njëjtën ditë me operacionin e prishjes së godinës 7-katëshe në Vlorë. Me shtëllungat e tymit në Skelë u ngrit edhe reja e dyshimit për një “kurban” të parë të Kryeministrit Rama, për të legjitimuar operacionin e rrafshimit për atë që ai e quan masakër urbane në një qytet që e njeh që në vegjëli. Lajmi ndërkohë ka ndarë në pro dhe kundër qytetarët e Vlorës. Një pjesë e mirë i njohin kryebashkiakut të tyre shumë më tepër “mëkate” se dy pallatet për të cilat akuzohet. Edhe pse Vlora ka ende bregdetin më pak të prekur nga betoni, gjatë 3 mandateve të Gjikës pallatet mbinë njëri pas tjetrit. Nga ana tjetër, nuk mund të thuhet se qyteti është model në administrimin e punëve publike, edhe pse kryebashkiaku është ankuar shpesh për mungesë mbështetjeje nga qeveria e PD. Të tjerët ama shohin “tradhti” pas këtij hetimi të ngritur ndaj një njeriu që u është gjendur personalisht pranë në ditë të vështira. Gjika mes akuzës dhe mbrojtjes

Dyshimi i parë mbi çështjen “Gjika” është koha që po e përball me gjykatën. Dy procedimet penale, të lidhura tashmë në një dosje kanë nisur njëri në shtator të vitit 2012 e tjetri në shkurt të këtij viti, për t’u përfunduar vetëm pak javë pas ngjitjes së Ramës në pushtet. Vetë Prokuroria ka qëndruar jashtë këtij debati, duke ofruar si informacion kërkesën për gjykim, që i është dorë-

zuar tashmë gjykatës. Por Dorian Tafili, i komanduar në janar të 2013 në krye të Prokurorisë së Vlorës, zbardh më shumë detaje mbi ecurinë e hetimeve. Në një letër publike, ai shkruan se hetimi ka përfunduar me të gjitha provat në prill të 2013, por është mbajtur pezull nga kryeprokurori Llalla. “Është vënë në dijeni Prokurori i Përgjithshëm, me email të datës 4 prill 2013. Deri në 12 qershor, nga Prokuroria e Përgjithshme nuk më kanë kthyer asnjë përgjigje për këtë çështje”,-thotë prokurori Tafili. Ai sqaron më tej se çështja “Gjika” është analizuar në Prokurorinë e Përgjithshme vetëm në fund të korrikut 2013 dhe është mbajtur pezull deri më 23 shtator 2013, ditën kur ai është larguar nga detyra. Përtej aludimeve me kohën, Prokuroria e ka bërë të qartë qëndrimin e saj. Kryebashkiaku akuzohet për falsifikimin e dy lejeve të ndërtimit. Të dyja këto vendime nuk janë diskutuar në KRRT-në e Vlorës e sipas Prokurorisë, por janë shtuar më pas në vendimet që ishin miratuar në mbledhjet e këtij organi. Një tjetër fakt i ofruar nga Prokuroria është se dy lejet e ndërtimit janë shkruar nga drejtoresha e Planifikimit të Territorit, Eleni Dardhaj, edhe ajo e pandehur në këtë proces. Por avokati i Gjikës, Ardian Leka thotë se ky proces është i nxitur politikisht. “Shpëtim Gjikës i është bërë që tani gjyqi. As i drejtë e as i paanshëm. Rastin e ka ngacmuar politika. Shpëtim Gjika ka vendosur gjobë për aq sa e ka forcën ligjore për dy ndërtimet. 1 mln lekë gjobë, duke e konsideruar si ndërtim pa leje, sepse nuk ishte plotësuar formulari A2 për sheshin dhe formulari 4 për ndërtesën. Gjika u ka vënë gjobë atje dhe ka urdhëruar pezullimin e punimeve. Ka bërë maksimumin që të ndalte këto ndërtesa”,-tha avokati Ardian Leka, i cili e akuzoi Prokurorinë për hetime selektive dhe të qëllimshme. Historia Gjika-Rama

Një çështje e madhe si ajo e Shpëtim Gjikës, çuditërisht nuk e ka joshur

Zgjedhjet e këtij viti do të shënonin hedhjen në erë të monopolit “Gjika”, risk të cilit Rama i doli për zot me vendosjen e emrit të tij në krye të listës së deputetëve të Vlorës. U duk se llogaria finale mes të dyve do të mbyllej pas zgjedhjeve e mbi të gjitha në varësi të rezultatit të tyre.

politikën tonë zhurmuese. I vetmi reagim publik ka qenë ai i kryeministrit Rama nga selia e partisë, kur tha se nuk do të bëhet mburojë e asnjë të akuzuari nga Prokuroria. “Si socialist dhe si mik i Shpëtim Gjikës, unë ndihem keq për të dhe në çfarëdo situate, do të jem njerëzisht pranë tij dhe familjes së tij, edhe sikur ai të ketë gabuar aq rëndë, siç pretendon Prokuroria. Por, si Kryetar i Partisë Socialiste dhe si Kryeministër i këtij vendi, unë mundem vetëm ta inkurajoj Prokurorinë dhe drejtësinë të bëjnë punën e tyre deri në fund”, -ishte mesazhi i Ramës për kryebashkiakun, anëtarin e Asamblesë dhe të Kryesisë. Megjithatë, marrëdhëniet Rama-Gjika prej kohësh janë larg të qenit miqësore. Shpëtim Gjika u kandidua për herë të parë në Vlorë në vitin 2003, i mbështetur nga nanoisti Mezan Malaj. Por kjo lidhje e hershme nuk e pengoi atë që të afrohej me kryetarin e ri të partisë. Pas vitit 2005, Gjika mori në duar frenat e PS-së së Vlorës, influencë të cilën mundi ta ruajë pa telashe, deri në vitin 2011. Përgjatë zgjedhjeve më 2005, 2007 e 2009, 2011, kryebashkiaku drejtoi shtabin elektoral në Vlorë dhe ishte njeriu më i rëndësishëm i PS, në një qytet “emblemë” të së majtës. Ftohja me Ramën u mbars para zgjedhjeve të 2009 e shpërtheu fill pas humbjes, për të pësuar më tej fatin e një kurbe me shumë ulje-ngritje. Mot e mot, arsyeja qëndron tek përpjekja e Gjikës për të ruajtur primatin në Vlorë. Në zgjedhjet e 2009, ai arriti të

E shtunë - e diel 02-03 nëntor 2013

www.mapo.al

Vetë Shpëtim Gjika ka vendosur të rrijë mënjanë, deri ditën kur të ulet në bankën e të akuzuarit. Mes qëndrimeve pro dhe kundër të qytetarëve të Vlorës dhe miqve të tij në PS, por edhe mes dyshimeve për kohën që e përballi me gjykatën!

INUK në aksion, prishje në Durrës, Vlorë e Krujë

mbante në listat e kandidatëve një pjesë të mirë të miqve të tij të ngushtë, mes të cilëve spikasin Arben Isaraj apo Eltar Deda. Në vitin 2011, Gjika dhe të ngjashmit e tij, që rëndom njihen si “bajraktarë të përjetshëm të provincave” rrezikoi për fije të mos kandidohej. Vetëm frika nga një përçarje e mundshme në prag zgjedhjesh i dha mandatin e tretë. Pas ëmbëlsimit në fushatën elektorale, Rama e Gjika u përballën sërish si “rivalë” në një mbledhje Asambleje në 2012, ku kryebashkiaku kundërshtoi të deleguarit e kryetarit në Vlorë. Zgjedhjet e këtij viti do të shënonin hedhjen në erë të monopolit “Gjika”, risk të cilit Rama i doli për zot me vendosjen e emrit të tij në krye të listës së deputetëve të Vlorës. U duk se llogaria finale mes të dyve do të mbyllej pas zgjedhjeve e mbi të gjitha në varësi të rezultatit të tyre. Nga Vlora me “Stop”

Me një Shqipëri të tërë nën thundrën e betonit, Vlora nuk është as qyteti më problematik dhe as shembulli më i mirë. Tirana, Durrësi, Saranda, Velipoja, Lezha e gjithë bregdeti është i prekur rëndë nga kjo sëmundje e tranzicionit shqiptar. Por vetëm pak javë pas davaritjes së gëzimit për fitoren, u duk se retë po mblidheshin më së pari mbi Gjikën. Me hapjen e faqes “Stop Rrënimit” në Facebook e me vizitat e shpeshta të Ramës në Vlorë, edhe si deputet, pozitat e kryebashkiakut u lëkundën më tej në horizontin e ri që qeveria po përpiqet të konturojë. Op-

eracioni për ndërtimet pa leje duket deri më tash një bast i Edi Ramës me kohën. Dhe Vlora, qyteti ku ai pëlqen të ndërthurë vazhdimisht simbolikën, historinë personale dhe ndjeshmëritë që vijnë prej një bastioni të fortë të së majtës. Ndaj edhe me shkallëzimin e operacionit për territorit, nuk munguan fërkimet publike me Gjikën. Në një aksion të Policisë së Shtetit në Vlorë, Gjika nuk heshti më. Akuzoi Policinë e Shtetit se po dublonte punën e vendorëve dhe se po bënte show. Me rritjen e “luftës së ftohtë” Rama-Gjika, u shtuan edhe thashethemet për një djegie të mundshme të Kryebashkiakut. “Nuk kemi të bëjmë me një luftë të brendshme në PS”-tha në “Opinion” deputeti i PS, Alfred Peza, kur po debatohej mbi përkimin në një ditë të tritolit dhe çështjes “Gjika” në Vlorë. Në të vërtetë, askush nga PS veç Ramës nuk pati folur për Gjikën para së enjtes së debatit, ku socialisti nën akuzë u mbrojt edhe nga Blendi Klosi. “Ato pallate nuk kanë leje të zbardhura dhe kanë dënime nga Bashkia. Por kjo ka qenë historia e shtetit tonë. Inspektorët e bashkisë së Tiranës, të Vlorës, të Durrësit në vend që të kishin mbështetjen e policisë për prishjen e ndërtimeve pa leje, janë dënuar”,-tha Klosi në “Opinion”. Vetë Shpëtim Gjika ka vendosur të rrijë mënjanë, deri ditën kur të ulet në bankën e të akuzuarit. Mes qëndrimeve pro dhe kundër të qytetarëve të Vlorës dhe miqve të tij në PS, por edhe mes dyshimeve për kohën që e përballi me gjykatën!

Operacioni për ndërtimet pa leje duket deri më tash një bast i Edi Ramës me kohën. Dhe Vlora, qyteti ku ai pëlqen të ndërthurë vazhdimisht simbolikën, historinë personale dhe ndjeshmëritë që vijnë prej një bastioni të fortë të së majtës. Ndaj edhe me shkallëzimin e operacionit për territorit, nuk munguan fërkimet publike me Gjikën.

Ndërtimet pa leje në Durrës dhe Vlorë, si dhe prishja e furrave të gëlqeres në Krujë kanë qenë objektivi i radhës për Inspektoratin e Ndërtimit. Aksioni ka nisur nga rrethinat e Krujës, më pas ka vazhduar në Durrës, pranë mbikalimit të “Urës së Dajlanit” për të vazhduar në bregdetin e Vlorës ku është prishur një ndërtim pa leje. Aksioni i policisë për prishjen e furrave të gëlqeres në Krujë ka shkaktuar tensione mes efektivëve të policisë dhe pronarëve të furrave. Policia ka prishur 10 furra gëlqereje në këtë zonë, me argumentin e ndotjes së mjedisit, ndërsa pronarët kanë kundërshtuar prishjen, duke thënë se furrat janë i vetmi burim të ardhurash për ta. Mësohet se policia ka shoqëruar në komisariat njërin prej pronarëve, i cili ka kundërshtuar forcat e rendit. Kryeinspektori Ergys Agaçi bëri të ditur se në Krujë nuk do të lejohet funksionimi i asnjë furre gëlqereje. Sipas tij, furrat do të lejohen vetëm pas malit të Krujës. Aksioni për prishjen e furrave të gëlqeres po zhvillohet nga INUK dhe Ministria e Mjedisit, në bashkëpunim me Policinë e Rendit. “Pronarët na kërkuan 10 ditë kohë, ndërsa Ministri i Mjedisit, z. Lefter Koka, u dha 30 ditë kohë. 31 tetori ishte dita e fundit për mbylljen e furrave të gëlqeres ndaj sot jemi këtu për të mbyllur aktivitetin e furrave që nuk kanë zbatuar vendimin.”- është shprehur kryeinspektori Ergys Agasi. Ministria e Mjedisit bëri të ditur se aksioni për prishjen e furrave të gëlqeres do të vijojë deri në mbylljen e plotë të tyre. Ministria e Mjedisit sqaron se të gjitha furrat e gëlqeres prej vitesh ushtrojnë aktivitet në kundërshtim të plotë me të gjitha ligjet. Pak javë më parë Ministria e Mjedisit pezulloi punën e 109 furrave gëlqereje në Fushë-Krujë. Sipas këtij institucioni, këto biznese nuk dispononin dokumentacionin ligjor dhe nuk plotësonin kushtet mjedisore. Për furrat e gëlqeres në Fushë-Krujë, ambientalistët shpesh kanë dhënë alarmin, edhe pse në këtë zonë nuk janë bërë ndonjëherë publike shifra për ndotjen nga djegia e gomave që përdoren nga këto furra. Sipas specialistëve, djegia e gomave të përdorura çliron në ajër dy helme të rrezikshëm dioksinë dhe furanë. Aksioni i INUK ka vijuar paraditen e djeshme për prishjen e një kompleksi restorantesh pranë mbikalimit të “Urës së Dajlanit” në Durrës, si dhe disa ndërtime pa leje. Fadromat e Inspektoratit Ndërtimor të Bashkisë së Durrësit kanë shembur paraditen e djeshme disa godina, pjesë e një kompleksi të ndërtuar në mënyrë abuzive në këtë hapësirë publike. Drejtori i Inspektoratit Ndërtimor të Bashkisë, Artur Çela, tha për mediat se në këtë kompleks do të prishen të gjitha ndërtimet që janë bërë pa leje, ndërsa aksioni do të vazhdojë me prishjen e ndërtimeve të tjera pa leje në zona të tjera të Durrësit. Mjetet dhe specialistët e këtij inspektorati, të mbështetur edhe nga policia e rendit, kanë prishur deri tani 33 objekte pa leje në zonën pranë vijës bregdetare te Ura e Dajlanit dhe në Plepa, përkatësisht 2 dhe 6 km larg qendrës së qytetit bregdetar. Ndërsa në orët e pasdites aksioni për prishjen e ndërtimeve pa leje ka vijuar në bregdetin e Vlorës, në zonën e “Plazhit të Ri”, ku është shembur një objekt pa leje. Më herët, policia në bashkëpunim me ushtrinë shembën një ndërtim buzë detit, duke argumentuar se në këtë mënyrë i hapet rruga bulevardit që do të ndërtohet përgjatë plazhit. Tashmë janë edhe dy ndërtime problematike që janë ndërtuar në vijën bregdetare, të cilat janë pjesë e zonës që është parashikuar për shëtitoren e bregdetit në qytetin e Vlorës.

e shtunë-e diel, 02-03 nëntor 2013

www.mapo.al

E shtunë-diel, 02-03 nëntor 2013

www.mapo.al

Tokë pa kontinent

Pse po ikin me qeverinë Preç Zogaj *** Njëzet e një vjet më parë, një grup deputetësh dhe themeluesish të Partisë Demokratike deklaruan kalimin në opozitë me partinë e tyre, që ndërkohë kishte ardhur në pushtet me fitoren plebishitare të 22 marsit 1992. Disa prej tyre ishin përjashtuar nga partia për qëndrime kritike dhe pikëpamje divergjente, të cilat i kishin përmbledhur e paraqitur në këshillin kombëtar në një dokument politik të quajtur “Mocion”. Disa të tjerë kishin dhënë dorëheqjen nga partia në shenjë solidariteti me të përjashtuarit. Të gjithë këta, të quajtur në atë kohë mocionistë- A.Imami, G. Pashko, N. Ceka, A. Demeti, P.Teta, E. Trako, R. Peshkëpia, T.Keko, Sh. Kadare, A.Jupi, P.Zogaj e tjerë, krijuan grupimin opozitar Aleanca Demokratike, një lëvizje politike me tipare intelektuale që pati një ndikim të veçantë në themelimin e opozitarizmit të ri si vlerë, në frymëzimin dhe mbrojtjen e shtypit të lirë në vend, si dhe në ruajtjen relative të disa ekuilibrave politikë që shumica e stërmadhe qeveritare kishte vetvetiu prirjen t’i godiste. Vetë Berisha, disa vite me vonë, do të thoshte se Mocioni ishte i vetmi dokument politik me vlerë që kishin prodhuar kritikët dhe kundërshtarët e tij në parti. Mocionistët krijuan, ndër të tjera, shembullin e parë të ikjes nga qeveria në opozitë. Në dritën e rregullit të artë, sipas të cilit deputeti dhe politikani duhet të sillet siç votohet, ky nuk është një shembull për t’u përgjithësuar. Por është gjithsesi shumë më i moralshëm dhe i justifikuar sesa ikjet e kundërta, nga opozita në qeveri. E para është burrërore në fund të fundit. E dyta meskine, me ndonjë përjashtim të rrallë. E para ka gjasa t’i bëjë mirë politikës dhe vendit pasi shton fuqinë e opozitarizmit ndaj qeverisë, që siç thoshte Ronald Regan “është gjithnjë problemi”. E dyta vetëm e banalizon politikën, e tregon një arenë pazaresh e interesash të vogla ku bindjet dhe idealet politike nuk kanë asnjë vlerë. Kur shikon sot përmasat që ka marrë në Shqipëri biznesi politik, konformizmi me pushtetin dhe pazarllëqet që t’i sjellin zorrët në grykë, historia e mocionistëve të duket e largët, sikur nuk ka ekzistuar. *** Të kuptohemi. Nuk e shtroj çështjen me sektarizëm. Në pikëpamjen time deputeti apo politikani opozitar mund të votojë një ligj të qeverisë, duke thyer disiplinën e grupit ; mund të votojë si individ i lirë për presidentin e Republikës nëse gjykon se dështimi i zgjedhjes së tij do ta përplaste vendin në të panjohurat e një krize institucionale; deputeti opozitar mund të votojë dhe mbështesë nga jashtë edhe qeverinë në një rast

shumë specifik, kur vota e tij shërben për të kaluar një situatë të caktuar. Por ai mund t’i bëjë të gjitha këto pa qenë nevoja të “shkruhet” deputet i qeverisë, pa qenë nevoja të pushojë së funksionuari si opozitar, duke qëndruar në pozicionin e tij si deputet i grupit ku bën pjesë, si deputet i një partie tjetër opozitare apo si opozitar i pavarur. E gjithë kjo do të provonte integritetin e tij dhe do të tregonte se mospajtimet apo kontradiktat e tij me partinë e tij nuk janë të kërkuara, të shtirura, pra një pretekst për t’ia mbathur. Mirëpo vitet fundit dhe kohët e fundit ikanakët e opozitës e kanë bërë zakon të përfundojnë drejt e në sqetullat e qeverisë, drejt e te froni i njërit prej bashkëkryetarëve të shumicës, të cilit i përkulen me dinakëri, duke e sajdisur me një dhuratë që çmohet posaçërisht në botën e vogël të politikanëve tanë: me dezertimin nga kampi kundërshtar bashkë me mandatin apo votëbesimin e zgjedhësve të atij kampi. Ky fenomen po njeh një zhvillim akoma më intensiv me instalimin në pushtet të shumicës Rama-Meta. Dy deputetë, Duzha dhe Kadeli kanë lënë opozitën dhe janë bërë pjesë e LSI-së si parti qeveritare. Një parti e re politike si FRD, që lindi si një ndarje nga PD, me mëtimin për të shprehur më mirë filozofinë e së djathtës shqiptare, në vend që t’i bëjë opozitë qeverisë së majtë si rruga më e mirë për t’u forcuar vetë dhe për të gjetur urat e bashkëpunimit me PD-në dhe partitë e tjera opozitare, shkon dhe i paraqet forcën Partisë Socialiste në qeveri, duke u vënë në shërbim të saj për zgjedhjet bashkiake në Korçë dhe më gjerë. Habia e ikjeve kësaj radhe është se qeveria i ka numrat me bollëk, orbita e saj është superpopulluar me grupe, partiza dhe individë, që duan të përfitojnë diçka që sipas mendjes së tyre vetëm pushteti mund t’ua sigurojë. Habia tjetër është se qeveria “Rama-Meta” e ka mbushur shumë shpejt kupën për t’i bërë opozitë. Jo vetëm nga opozita që këtë detyrë ka , por edhe nga shoqëria civile, madje edhe nga brenda. Janë disa parti të vogla të koalicionit të majtë që kanë ngrirë marrëdhëniet me lidershipin e PS-së, madje po bëjnë opozicion të hapur me disa akte dhe qëndrime të kryeministrit, siç është për shembull kryetari i PLD-së, zoti Ngjela. Në këto kushte flukset proqeveritare nga opozita janë në kundër-rrjedhë me tendencat dhe zhvillimet në vend, ku opozitarizmi po thirret çdo ditë e më shumë në kauzë për të ndaluar degradimin e shtetit ligjor në shtet të kryeministrit. Por ikanakët nuk kanë asnjë lidhje me këto zhvillime. Edhe diktaturë po të tundohet të vendosë zoti Rama, ata andej do

t’i tërheqë graviteti, kushtrimi i interesit. I kanë pra privilegjet e deputetit edhe në opozitë, njëlloj si kolegët e tyre në qeveri. Në pikëpamje të impenjimit të ngushtë, në Shqipëri është më komode të jesh deputet opozitar sesa deputet qeveritar. Pse ikin atëherë? Është e thjeshtë: Ikin për të përfituar me shumë se sa u garanton statusi i deputetit. Ikin edhe sepse nuk kuptojnë e nuk përballojnë misionin e opozitës. Por kjo është një arsye dytësore në raport me arsyen e parë, atë të nevojës për të përfituar. Fenomeni në fjalë ka vazhduar e do të vazhdojë edhe në të ardhmen nëse shtrohet si një çështje individuale e atyre që lënë opozitën për t’u bashkuar me qeverinë. Politika është një arenë për të fituar gjithashtu dhe sekush që hyn aty ka kuptimin e tij për fitimin. Dikush kënaqet të lërë gjurmët e shërbimit për zonën, për banorët, për vendin. Dikush kënaqet të gërshetojë ndonjë nder a shërbim ndaj njerëzve me shtimin e pasurisë për vete nëpërmjet politikës. Dikush mendon vetëm si të pasurohet vetë. Në këto kushte fenomeni i largimeve duhet parë në një kontekst më të gjerë politik, si mënyra më e mirë për të shpresuar reduktimin dhe eliminimin e tij. Po

ndalem shkurtimisht te dy aspekte të këtij konteksti. Aspekti i parë është hartimi i listave. Që në momentin kur përfshihen në lista individë pa karrierë normale politike në partitë respektivë, biznesmenë apo gjysmëbiznesmenë që janë aty për të parë ku u del më mirë për veten e tyre, mundësia që këta të largohen nëse partia nuk i fiton zgjedhjet është e madhe. Arbitrariteti në hartimin e listave nuk mund të prodhojë luajalitet. Në rastin e listës së PD-së apo PR-së, qoftë zoti Berisha, qoftë zoti Mediu, sigurisht që janë nisur nga mendimi për të shtuar votat në bazë të vlerësimeve që kanë bërë. Duke eksperimentuar me individë jashtë Partisë Demokratike, apo të ardhur nga Partia Socialiste, zoti Berisha është nisur nga ideja se garancia e besnikërisë është fitorja. Garohet për të fituar dhe jo për të mbajtur radhët. Kur s’ka fitore, numri i deputetëve opozitarë nuk është fort i rëndësishëm në vetvete. Kjo është e vërtetë. Opozita është një kategori cilësore para së gjithash. Por nëse opozita nuk kontrollon dot shumicën e cilësuar prej tre të pestave, problemi bëhet edhe një problem numrash. Ka edhe të tjerë në opozitë që kanë bërë gati valixhet dhe po presin momentin e përshtatshëm për të kaluar me qeverinë. Kjo hemorragji politike duhet të shërbejë si një mësim i mirë për të ardhmen në lidhje me kriteret e hartimit të listave. Aspekti i dytë ka të bëjë me qeverinë që stimulon ikjen, që josh ikanakët. Sidomos partia që ka marrë shumë pushtet, por nuk merr përgjegjësi, siç është ajo e zotit Meta. Këtu jemi brenda një anomalie shumë të rrezikshme për demokracinë dhe qeverisjen, që mund të eliminohet ose me marrjen e pushtetit dhe përgjegjësisë së plotë nga LSI si parti e parë dhe fituese e së majtës, ose me çaktivizimin e zotit Meta si qeverimbajtësi i vetëm. Por kjo është një temë më vetë. Të kthehemi ku e lamë. Në procesin e spostimit të individëve dhe subjekteve nga opozita në një qeveri që nuk ka nevoja për numra kemi leximin më të saktë të asaj që qeveria është realisht: klienteliste, demagogjike, diferencuese e subjekteve dhe individëve, duke i ndarë në të nënës dhe të njerkës, ku ata të nënës mbahen në sqetull dhe tolerohen për çdo shkelje dhe abuzim, kurse ata të njerkës shihen me lupë dhe goditën për të ushqyer fjalimet propagandistike të kryeministrit. Le të mbajë Rama me dhjetëra e qindra fjalime të bukura. Abuzivizmi që mblidhet rreth qeverisë së tij e padit orë e çast për demagogji, dyfytyrësi. Vetëm me goditje të forta dhe të përligjura brenda shumicës së tij Rama mund ta heqë këtë damkë që malavita kërkon t’i vërë me lajkat dhe “simpatinë e saj” për qeverinë!

E shtunë-diel, 02-03 nëntor 2013

www.mapo.al

Megjithëse i shkruar thjesht, me një stil publicistik, i gjithë romani është shumë prekës, madje revoltues. Mund të them se duket si një version arab i “Sikur të isha djalë”, që

Speciale

Spiuni amerikan... Të gjitha hollësitë e aktivitetit të ethshëm për sqarimin e spiunazhit në të dy brigjet e Atlantikut

shtë ëndrra e të gjithë diplomatëve. Ndoshta në Berlin nuk gjen një vend më të mirë sesa ndërtesa prestigjioze e “Pariser Platz”, si seli e një ambasade. Rajshtagu është disa hapa më tutje, dhe sa herë që ambasadori amerikan del prej zyrës së tij, gjendet përballë portës së Brandenburgut. Në vitin 2008, kur ambasada e Shteteve të Bashkuara të Amerikës u transferua në këtë ndërtesë, pati një festë të madhe me 4500 të ftuar. Kishin ardhur ish-presidenti Xhorxh Bush (babai) dhe kancelarja Anxhela Merkel. Ambasadori i çon shpeshherë mysafirët në tarracën në majë të pallatit, prej ku shpaloset një pamje mbresëlënëse mbi Rajshtagun dhe Tirgartenin. Prej aty shihet madje edhe kancelaria. Me një fjalë, ambasada e SHBA-së gjendet në zemrën politike të Gjermanisë, aty ku negociohen buxhete miliarderë, hartohen ligje dhe dërgohen ushtarë në luftë. Një vend i preferuar për diplomatët. Dhe për spiunët. Kërkimet e kryera nga gazetarët e “Der Spiegel” në Berlin dhe Uashington, bashkëbisedimet me funksionarët e shërbimeve të fshehta dhe leximi i dokumenteve të brendshme të Agjencisë Kombëtare të Sigurisë (NSA), si dhe analiza e informacioneve të tjera – me burim arkivin e Eduard Snoudenit – na kanë çuar të besojmë se misioni diplomatik amerikan në Berlin është një fole spiunësh. Duket sikur nga kati i fundit i ambasadës, një njësi speciale e formuar prej agjentësh të CIA-s dhe NSA arrijnë të dëgjojnë një pjesë të madhe të telefonatave me celularë, që venë e vijnë në zyrat qeveritare. Veç kësaj, ka tregues që në shënjestër ka qenë edhe telefoni më i përdorur prej Merkelit. Skandali i NSA-së ka patur një precipitim të shpejtë: tani ai rrezikon aleancën mes dy brigjeve të Atlantikut. Në javët e fundit, dyshimi që një prej celularëve të kancelares gjermane është përgjuar nga NSA kishte provokuar tensione të forta mes Berlinit dhe Uashingtonit. Për Anxhela Merkelin nuk ka argument më delikat, sesa përgjimi i celularit të saj. Është instrumenti i saj i pushtetit: e përdor jo vetëm për të udhëhequr partinë, CDU-në, por edhe për të kryer një pjesë të punës së saj në qeveri. Më shumë se një herë, duke folur mes seriozitetit dhe shakasë, Merkel ka thënë se është e sigurt se e ka telefonin nën kontroll. Por, me sa duket, e kish fjalën për vende si Rusia apo Kina, dhe me siguri jo SHBA. Siguritë e politikës ë 23 tetor, Merkeli i telefonoi presidentit amerikan, Barak Obama dhe i foli ashpër. Në një veprim kundërshtie që zakonisht u rezervohet shteteve armiqësore, ministri i Jashtëm, Guido Vestervele thirri ambasadorin amerikan, Xhon Emerson. Çështja NSA ka tronditur siguritë e politikës gjermane. Tani, edhe një mike besnike e Uashingtonit, si CDU-ja e Merkelit e vë haptas në diskutim marrëveshjen transatlantike të tregtisë së lirë. Në kancelari dëgjohet të thuhet që, nëse qeveria e SHBA nuk bën më shumë për të qartësuar situatën, Berlini do të nxjerrë konkluzionet e veta dhe tratativat për marrëveshjen e tregtisë së lirë mund të pezullohen. “Spiunimi i miqve është një gjë që nuk duhet të ndodhë”, - tha Merkeli në 24 tetor, gjatë samitit të Këshillit Europian në Bruksel. “Tani duhet rindërtuar besimi”. E megjithatë, deri pak kohë më parë, Berlini dukej se u besonte shërbimeve të fshehta të aleatit të tij. Në mesin e gushtit, Shefi i Kabinetit i Anxhela Merkelit, Ronald Pofala kishte deklaruar nxitimthi se skandali i NSA-s ishte gjë që i përkiste të shkuarës. Tani, jo vetëm Pofala, po edhe vetë Merkeli ka bërë figurë të keqe. Kancelarja është shfaqur si një kryetare qeverie që i “trash” zërin Obamës vetëm kur në shënjestër është ajo vetë. Në planin e brendshëm, Merkeli nuk ka asnjë arsye për t’u frikësuar. Zgjedhjet kanë kaluar, dhe

tratativat me socialdemokratët për formimin e një qeverie të re ka kohë që kanë nisur. Por kancelarja duhet t’i përgjigjet një pyetjeje: deri në çfarë pike është e gatshme të tolerojë disa veprime të aleatëve të saj amerikanë? Nga një dokument top secret i NSA-së, i hartuar në vitin 2010, thuhet që në Berlin ndodhet “Special Collection Service” (SCS), një njësi që drejtohet në mënyrë të përbashkët me CIA-n. Agjentët e SCS veprojnë në pothuajse 80 vende në të gjithë botën, mes të cilëve 19 qytete europiane si Parisi, Madridi, Roma, Praga dhe Gjeneva. Në Gjermani, SCS ka dy baza: në Berlin dhe në Frankfurt mbi Main. Të dyja bazat gjermane janë të pajisura në nivelet më të lartë dhe kanë personel aktiv. Skuadrat e SCS veprojnë nën mbulim në zona të izoluara të ambasadave dhe konsullatave amerikane, ku janë akredituar zyrtarisht si personel diplomatik e si pasojë gëzojnë privilegje të veçanta. Me një fjalë, nën mbulesën diplomatike, mund të dëgjojnë dhe shikojnë të pashqetësuar. Përgjimet telefonike të kryera nga selitë diplomatike janë të paligjshme në pothuajse të gjitha shtetet. Por pikërisht kjo është detyra e SCS. Një gjë të tillë e zbulon një tjetër dokument sekret, sipas të cilit SCS përdor aparatura të sofistikuara dëgjimi, me të cilat arrin të përgjojë praktikisht të gjitha mjetet e njohura të komunikimit: telefona celularë, rrjete interneti pa kabëll dhe komunikimet satelitorë. Ka arsye të vlefshme për të thënë se ka qenë pikërisht SCS që ka përgjuar celularin e Merkelit. E sugjeron një dokument që me sa duket vjen nga baza e të dhënave të NSA-së, dhe në të cilin agjencia regjistron të gjithë “objektivat” e vet. Ka qenë ky dokument, që “Der Spiegel” e ka parë vetë, që ka vënë në lëvizje skandalin. Bashkëpunëtorët e Merkelit kanë konfirmuar që ai që gjendet në dokument është pikërisht numri që përdor kryesisht kancelarja për të komunikuar – shpesh përmes sms – me eksponentë të partisë së saj, ministra dhe bashkëpunëtorë. Në zhargonin e NSA, ai numër është një “përzgjedhës vlerash”. Në dy fushat pasardhëse specifikohen “formati” (numri i telefonit) dhe “i abonuari”, identifikuar si “Kanc.Merkel-Gjermani”. Më tej, në rubrikën “Ropi”, NSA specifikon se kush interesohet për kancelaren gjermane. Është departamenti S2C32. Siç do të thotë “Signals Intelligence Directorate”, një term që tregon veprimtarinë e zbulimit të sinjaleve. 2-shi është divizioni i furnizimit dhe vlerësimit i agjencisë. C32 është “dega e shteteve europiane”, njësia që mbulon Europën. Pra, urdhri për të përgjuar duket që vjen pikërisht nga agjentët e NSA-së, përgjegjës për Europën. Përkime shtë interesante të shohësh datat. Urdhri i është transferuar “National Sigint Requirements List”, domethënë listës së objektivave kombëtarë të agjencisë në vitin 2002, kur nën sytë e vëmendshëm të të gjithë botës u zhvilluan zgjedhjet, në të cilat Merkeli kontestoi kandidaturën e Edmund Shtojberit, në atë kohë lideri i CSU-së, aleatja e CDU-së. Është gjithashtu viti kur u përkeqësua kriza irakiane. Në dokument tregohet edhe statusi – “aktiv” – që duket ka qenë në fuqi edhe pak javë përpara vizitës së presidentit Obama në Berlin, në qershor të vitit që kaloi. Dokumenti, në

fund tregon njësitë e ngarkuara për të ekzekutuar urdhrin: “Target office of primary interest” me siglën F666E. F6, është emërtimi që përdoret në brendësi të NSA-së për njësinë e mbikëqyrjes globale. Pikërisht “Special Collection Service”. Pra, NSA duket se e ka përgjuar celularin e Merkelit prej më shumë se dhjetë vitesh, që përpara se të bëhej kancelare. Në dokument nuk sqarohet se cilës formë mbikëqyrjeje i është nënshtruar. Janë regjistruar të gjitha bisedat, apo vetëm të dhënat për lidhjet telefonike? A mbaheshin shënim edhe lëvizjet e saj? Por një prej pikëpyetjeve më të rëndësishme nga këndvështrimi politik është nëse përgjimet janë autorizuar nga krerët, pra nga presidenti i SHBA? Nëse të dhënat janë të sakta, operacioni është autorizuar gjatë administratës së Xhorxh Bushit, kur në krye të NSA-së ishte Majkëll Hejdën. Sidoqoftë, autorizimi do të duhej të rinovohej edhe pas ardhjes në detyrë të Obamës e deri sot. A është e konceptueshme që NSA-ja të ketë përg juar Kancelaren gjermane, pa e ditur presidenti? Në mënyrë periodike, Shtëpia e Bardhë dhe shërbimet e fshehta amerikane përpilojnë një listë prioritetesh, sipas shteteve dhe tematikave. Përcaktohet cilat janë shënjestrat në shtete të ndryshme dhe çfarë shkalle rëndësie i atribuon Uashingtoni mbikëqyrjes dhe përgjimit të çdo objektivi. Lista titullohet “Kuadri i prioriteteve të zbulimit kombëtar” dhe duhet që të miratohet “nga presidenca”. Në këtë dokument ka një kategori me emërtimin “Qëllimet e lidershipit”, që i referohet objektivave dhe qëllimeve të drejtuesve të çdo vendi. Ata të udhëheqjes kineze kanë interes maksimal për qeverinë amerikane: në një shkallë nga 1 në 5 janë të shënuar me 1. Meksika dhe Brazili kanë numrin 3. Është edhe Gjermania. Në rastin e saj, interesi përqendrohet mbi të gjitha në objektivat e stabilitetit ekonomik dhe të politikës së jashtme (të dy janë me numrin 3), por edhe sistemeve të përparuara të armatimit si dhe nëntema të tjera, të shënuara me 4. Pjesa e “qëllimeve të drejtuesve” është bosh. Pra, në bazë të kësaj liste, nuk duket e domosdoshme mbikëqyrja e Merkelit. Sipas Tomas Drejk, një ish-punonjës në NSA, nuk ka këtu asnjë kontradiktë. “Pas sulmeve të 11 shtatorit, Gjermania u bë objektivi numër një i shërbimeve të fshehtë në Europë”, thotë ai. Qeveria amerikane nuk kish besim tek Berlini sepse disa prej atentatorëve të 11 shtatorit kishin banuar në Hamburg. Nga provat duket se NSA ka përgjuar Merkelin një herë, por siç thotë Drejk, suksesi i saj e ka nxjerrë në krye: “Motoja e NSA është gjithmonë që të bëhet maksimumi i survejimit”. Në 10 tetor, kur “Der Spiegel” i kërkoi qeverisë

të komentojë rezultatet e investigimit mbi celularin e Merkelit, pati një acarim të aparatit gjerman të sigurisë. Kancelarja ka urdhëruar një hetim të shërbimeve të fshehta gjermane. Këshilltari i Merkelit për politikën e Jashtme, Kristof Hojsgen, ka kontaktuar këshilltaren amerikane për sigurinë kombëtare, Sjuzën Rajs. Pak më pas, autoritetet e sigurisë i përcollën zyrës së Kancelares një rezultat paraprak: numrat, të dhënat dhe kodet e fshehta që përmban dokumenti tregonin se informacionet ishin të sakta. Në atë pikë, në zyrat qendrore të qeverisë pati një rritje të nervozizmit. Ishte e qartë për të gjithë që, nëse amerikanët përgjonin celularin e Merkelit, atëherë ndodheshin përballë një bombe politike. Më pas, në 11 tetor, Rajs i telefonoi Kancelares për t’i shpjeguar që, nëse do të fillonte rrjedhja e lajmeve për celularin e përgjuar, Uashingtoni do ta përgënjeshtronte. Ose të paktën kështu e interpretuan gjermanët atë mesazh. Zëdhënësi i shtypit i Shtëpisë së Bardhë, Xhej Karnej i tha të njëjtën gjë Stefën Saibertit, zëdhënësi i Merkelit. Po atë mbrëmje, mesazhi iu përcoll “Der Spiegel”-it, por pa komente. Në atë pikë, drejtuesit e revistës vendosën të çojnë përpara investigimin. Krizë besimi uke vepruar kështu, si Uashingtoni, edhe Berlini kishin fituar më shumë kohë për të përpiluar një plan për t’i bërë ballë krizës së rëndë të besimit mes dy vendeve. Dhe tashmë ishte e qartë që bëhej fjalë për krizë besimi, pasi Berlini dyshonte seriozisht për garancitë që vinin nga përtej oqeanit. Në të njëjtën kohë, siç ndodhi më pas, pavarësisht përgënjeshtrimit të Rajs, edhe në SHBA po ndodhte një investigim. Kthesa erdhi gjatë fundjavës mes 25 dhe 27 tetorit. Rajs i telefonoi sërish Hojsgenit, por këtë herë toni i zërit të saj shfaqte më shumë pasiguri. Mundësia që celulari i kancelares kish qenë nën përgjim, tha Rajs, mund të përjashtohet vetëm për të tashmen dhe të ardhmen. Kur Hojsgeni kërkoi më shumë hollësi, Rajs mori kohë, duke thënë se kryekëshilltarja e presidentit për çështjet europiane, Kerën Donfrid, dhe përgjegjësja e Departamentit të Shtetit për çështjet europiane dhe euroaziatike, Viktoria Nuland, do të ofronin informacione të mëtejshme gjatë javës. Tashmë për Kancelaren ishte gjithçka e qartë: nëse këshilltarja më e lartë e Obamës për sigurinë nuk përjashtonte dot mundësinë e atyre përgjimeve, atëherë kjo ishte ekuivalente e një konfirmimi. Situata ishte përkeqësuar tashmë prej faktit që politikanët e Berlinit ndiheshin që kishin bërë figurën e amatorëve. U kishin besuar garancive të dhëna nga Obama gjatë vizitës së tij në Berlin, në qershor, kur ai kish minimizuar idenë që ndokush mund të përgjonte Gjermaninë. Në atë kohë, ministri i Brendshëm i Gjermanisë, Hans Peter Fridrih kish thënë madje që frikërat gjermane tashmë kishin “avulluar”. Në 22 tetor, Anxhela Merkeli vendosi të hidhej në ofensivë. Kish parë reagimin energjik të presidentit francez, Fransua Hollond ndaj lajmeve, sipas të cilave shërbimet e fshehta amerikane kishin kryer përgjime në shkallë të gjerë në disa qytete

E shtunë-diel, 02-03 nëntor 2013

www.mapo.al

Merkeli nuk do t’u besojë më vetëm premtimeve dhe do i kërkojë Uashingtonit që të firmosë një marrëveshje që përjashton mbikëqyrjen reciproke. Gjermanët kanë shpallur tashmë qëllimin që të firmosin këtë “pakt mos spiunimi” verën e ardhshme. Por deri tani, qeveria e SHBA ka shprehur shumë pak prirje për t’u marrë seriozisht me këtë gjë

franceze. Kryeministri i kish telefonuar menjëherë Obamës për të shprehur indinjatën e tij. Edhe Merkeli donte të fliste personalisht me presidentin, dhe donte ta bënte përpara se të takonte Hollondin në takimin e radhës të Këshillit Europian në Bruksel. Merkeli i telefonoi Obamës në 23 tetor nga zyra e saj. Sipas vetë kancelares, presidenti i tha që nuk dinte asgjë për përgjimet, përndryshe do i kish ndaluar. Obama shprehu keqardhje dhe kërkoi falje. Rreth orës 17:30 të po asaj dite Pofala, shefi i Kabinetit të Merkelit, informoi për ngjarjet dy komponentë të komisionit parlamentar të kontrollit, që merret me supervizimin e shërbimeve të fshehta. Në të njëjtën kohë, qeveria e bëri publik lajmin. Kontaktoi “Der Spiegel”-in, duke i transmetuar një deklaratë me disa fjalë të ashpra të Merkelit mbi celularin e saj të përgjuar. Zëdhënësi i Kancelares, Saibert foli për “shkelje të rëndë të besimit”. Në

zhargonin diplomatik kjo shprehje konsiderohet maksimumi i acarimit verbal të pranuar nga krerët e shteteve aleate. Skandali bën sërish aktuale një çështje të vjetër: a mos shërbimet e fshehta gjermane u besojnë pak si shumë amerikanëve? Deri tani, shërbimet e fshehta gjermane i janë dedikuar kryesisht Kinës dhe Rusisë. Por që një vit më parë kish patur një debat mes shërbimeve të fshehta, ministrit të Brendshëm dhe Kancelares mbi faktin që Gjermania t’i kushtonte më shumë vëmendje pranisë së agjentëve amerikanë në territorin e saj. Por, më pas ideja u la mënjanë për shkak se ishte shumë me risk në rrafshin politik. Por zbulimet shfaqin hapur një panoramë ku bie në sy mungesa e pashembullt e skrupujve. Ka shumë mundësi që pas pak kohësh, BFV, shërbimi i fshehtë i brendshëm i Gjermanisë, të ngarkohet me investigimin e veprimtarive të CIA-s dhe NSA-së. Ky skandal po ushqen edhe tezën, sipas së cilës gjermanët kanë lejuar të mashtrohen prej NSAsë. Që kur ai shpërtheu, Berlini po përpiqet ta hedhë poshtë këtë ide, me një përzierje naiviteti dhe injorance. Janë dërguar mesazhe plot me pikëpyetje ankthi, dhe një grup funksionarësh të lartë qeveritarë u nis për në Uashington për të takuar Xhejms Kllepërin, drejtor i National Intelligence, agjencia që koordinon shërbimet e fshehtë amerikanë. Veç kësaj, BND, shërbimi i fshehtë i jashtëm, është ngarkuar të negociojë me shërbimet e fshehta amerikane një “pakt mos-spiunimi”. Në këtë mënyrë, qeveria e Merkelit ka bërë gjoja si shumë e shqetësuar, ndërkohë që vazhdonte të rrekej në errësirë. Praktikisht u ka besuar amerikanëve, ndërkohë që Uashingtoni siguronte se kish vepruar me qëllimet më të mbara. Veç kësaj, duket e vështirë që shërbimet e fshehta gjermane të jenë vërtet prapa veprimtarisë së NSA. Edhe funksionarë qeveritarë të nivelit më të lartë pranojnë se në shumë drejtime, kapacitetet teknike të amerikanëve janë më të larta se ato të gjermanëve. Për shembull, jo të gjithë punonjësit e BFV kanë një kompjuter të lidhur në internet. Dhe tani, për shkak të skandalit, shërbimet gjermane kërkojnë me zë të lartë një fuqizim të buxhetit të tyre. “Po mendojmë për një ristrukturim radikal të kundër-spiunazhit”, thotë një funksionar i lartë për sigurinë. Në BFV, ata që merren me kundër spiunazh janë që tani mbi 100, por drejtuesit shpresojnë që numri të dyfishohet. Pikërisht zyrat në qendër të Berlinit ku ndodhen ambasadat e huaja, janë një prej objektivave. “Nuk e dimë se cilat ambasada kanë instaluar në tarraca aparatura që përdoren për spiunazh”, shpjegon funksionari. Ngrica e marrëdhënieve ur nisi të qarkullojë zëri se celulari i Anxhela Merkelit përgjohej, edhe BSI, agjencia qeveritare përgjegjëse për sigurinë informa-

tike, nisi një hetim. Por edhe në këtë rast, përballë pikëpyetjeve delikate të shfaqura muajt e fundit, funksionarët nuk mundën të bëjnë tjetër, veçse të ngrenë pyetje për amerikanët. Por, tani po shfaqet në horizont ngrica e marrëdhënieve mes Gjermanisë dhe SHBA-së. Marrëdhëniet mes Merkelit dhe Obamës nuk ishin veçanërisht të ngrohta që përpara skandalit. Në fakt, ka zëra që kancelarja e gjykon një politikan të mbivlerësuar, një që flet shumë por bën pak, dhe si pasojë të pabesueshëm. Një shembull, nga këndvështrimi i Berlinit ishte operacioni ushtarak në Libi. Fillimisht Obama e kish refuzuar, por kur Sekretarja e atëhershme e Shtetit, Hilari Klinton, e bindi të ndërrojë mendje, ai e bëri pa u këshilluar me aleatët. Këtu Berlini ka parë një provë të paqëndrueshmërisë së tij dhe për konsideratën e pakët që ka për interesat e europianëve. Po kështu, Kancelarja e konsideron irritues faktin që Uashingtoni i jep rregullisht këshilla se si të zgjidhë krizën e euros. Do të preferonte të mos merrte udhëzime pikërisht nga vendi që është në origjinë të kolapsit të sistemit financiar global. Nga ana e tyre, amerikanët janë prej vitesh të pakënaqur prej mungesës së disponueshmërisë së Gjermanisë për të bërë më shumë për rilançimin e ekonomisë botërore. Tani Merkeli ndihet viktimë e një mashtrimi, dhe Kancelarja ka ndërmend të rishikojë garancitë e marra nga shërbimet e fshehta amerikane për t’u siguruar që veprojnë vërtetë brenda kufijve të ligjit. Por jo vetëm kaq. Zyra e Kancelares po vlerëson mundësinë për të sjellë dështimin e mar-

Request Proposal GRD-RFP-2013- 002 Request forfor proposal GRD-RFP-2013-020 For For: “Purchase of Office Supplies”

“Internal Security Services premises” Societe Generale Albania Bank invites proposalsfor fromBank’s eligible and qualified companies for: 1 - Purchase of Office Supplies.

Ky skandal po ushqen edhe tezën, sipas së cilës gjermanët kanë lejuar të mashtrohen prej NSA-së. Që kur ai shpërtheu, Berlini po përpiqet ta hedhë poshtë këtë ide, me një përzierje naiviteti dhe injorance. Janë dërguar mesazhe plot me pikëpyetje ankthi, dhe një grup funksionarësh të lartë qeveritarë u nis për në Uashington për të takuar Xhejms Kllepërin, drejtor i National Intelligence, agjencia që koordinon shërbimet e fshehtë amerikanë...

rëveshjes së shumëpritur transatlantike të tregtisë së lirë, nëse rasti i NSA-së nuk zgjidhet në mënyrën më të mirë. Pas zbulimeve të fundit, pothuajse 58 % e gjermanëve janë shprehur në favor të dhënies fund të tratativave. “Do të bënim mirë të ngrinim negociatat për marrëveshjen me SHBA-në nëse nuk qartësohen akuzat ndaj NSA-së”, ka deklaruar Ils Aigner, ministrja bavareze e Ekonomisë dhe eksponente e CSU-së. Ministrja e Drejtësisë në largim, Sabine Shnarrenberger e ka përdorur skandalin si pretekst për t’i bërë apel ndërgjegjes së ministrit të Drejtësisë të SHBA-së, Erik Holder. Në një letër, i ka shkruajtur: “Qytetarët presin me të drejtë që edhe institucionet amerikane të respektojnë ligjet gjermane. Fatkeqësisht, ka shumë tregues që konfirmojnë të kundërtën”. Këshilli Europian eprimtaria e spiunazhit amerikan nuk ka qenë larg edhe nga mendimet e atyre që morën pjesë në samitin e Këshillit Europian në Bruksel në 24 tetor. I pari që e ka hapur argumentin ka qenë presidenti francez, sipas të cilit, amerikanët e kanë shkelur ligjin kaq hapur dhe në kaq shumë drejtime, saqë nuk mund të ecet përpara në këtë mënyrë. Hollond ka hedhur idenë për hartimin e një kodi reciprok sjelljeje mes shërbimeve të fshehta. Merkel u shpreh në favor, por më pas u shfaqën dyshime. A mos vallë, në këtë mënyrë, edhe europianët do të duhej të rishikonin disa praktika mes tyre? Po sikur të dalë një Snouden gjerman apo francez me zbulime mbi sistemet e pisët të spiunazhit? Kryeministri britanik, Dejvid Kameron ka vënë në dukje se sa sulme terroriste janë zbuluar falë spiunazhit. Më tej dikush pyeti nëse Obama e di me saktësi se çfarë bëjnë shërbimet e tij. E kështu, mes të pranishmëve fryn më tej një puhizë e lehtë mirëkuptimi. Për Hollond ishte shumë. Një veprimtari kaq e gjerë spiunazhi (flitet për më shumë se 70 milionë përgjime çdo muaj vetëm në Francë) e ka kryer një shtet i vetëm: SHBA. Pas tri orësh, përfaqësuesit e shteteve të BE-së nxorën një deklaratë që shpreh mosmiratim të hapur ndaj Uashingtonit. Merkeli nuk do t’u besojë më vetëm premtimeve dhe do i kërkojë Uashingtonit që të firmosë një marrëveshje që përjashton mbikëqyrjen reciproke. Gjermanët kanë shpallur tashmë qëllimin që të firmosin këtë “pakt mos spiunimi” verën e ardhshme. Por deri tani, qeveria e SHBA ka shprehur shumë pak prirje për t’u marrë seriozisht me këtë gjë. Pastaj, natyrisht është gjithmonë celulari i Kancelares. Merkel ende nuk ka dashur të heqë dorë nga numri i saj. E kështu ka vazhduar të bëjë telefonata dhe të dërgojë mesazhe nga ai celular. Vetëm për bisedat më delikate, ka kaluar në një linjë më të sigurt.

KËSHILLI I LARTË I DREJTËSISË

NJOFTIM

Societe Generale Albania Bank invites proposals from eligible and qualified

The complete Request for Proposal Documents is available for download at Societe Generale Albania Këshilli i Lartë i Drejtësisë, me Vendimet Nr. 382, Nr. 383, Nr. 384 si dhe Nr. 385, companies Bank’s websitefor: www.societegenerale.al/ Engagement >> Auctions section, or upon request to: datë 28.10.2013, njofton publikisht, si më poshtë vijon: procurement.al@socgen.com .

1 - Internal Security Services for Bank’s premises.

Rishpalljen e 1 (një) vendi vakant për Kryetar në Gjykatën e Rrethit Gjyqësor Lushnjë; Proposal must be delivered on or before 25 February 2013, 12:00 hrs (CET) in a sealed• envelope marked with: • Shpalljen e (një) vendi vakant për Kryetar në Gjykatën e Administrative të Apelit; The complete Request for Proposal Documents is available for download at • Shpalljen e (një) vendi vakant për Kryetar në Gjykatën e Administrative të Banka Societe Generale Albania Societe Generale Albania Bank’s website www.societegenerale.al/ Tenders Shkallës së Parë Tiranë; General Resources Department section, or upon request to: procurement.al@socgen.com . • Shpalljen e (një) vendi vakant për Kryetar në Gjykatën e Administrative të Blv. Deshmoret e Kombit Twin Towers, Tower 1, 9th floor Shkallës së Parë Durrës; Proposal must be delivered on or before November 06th 2013, 12:00 hrs Tirana, Albania

(CET) in a sealed envelope markedMr. with: Igli Kasneci

Bazuar në ligjin Nr 9877, datë 18.02.2008 “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë”, në ligjin Nr. 8811, datë 17.05.2001 “Për organizimin dhe Banka Societe Generale Albania funksionimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë”, i ndryshuar, në Ligjin Nr.49/2012 Name of the bidding service provider General Resources Department “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatave Administrative dhe gjykimin e mosBlv. Deshmoret marrëveshjeve administrative”, si dhe në Vendimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë Proposals sent by faxeorKombit email will not be accepted. Twin Towers, Tower 1, 9th floor Nr. 227/2, datë 28.03.2008, “Për funksionin drejtuese në gjykata”, njoftohen të gjithë kandidatët që plotësojnë kriteret ligjore për secilin vend vakant, të paraqesin Tirana, Albania brenda datës 30 Nëntor 2013, pranë Këshillit të Lartë të Drejtësisë, dokumentet përkatëse. To the attention of: Mr. Ilir Apostoli Head of Procurement Sector Të gjithë të interesuarit, për më tepër informacion lidhur me procedurat, dokumentacionin dhe kriteret e pranimit, mund të vizitojnë faqen zyrtare të Këshillit të Lartë Name of the bidding service provider të Drejtësisë, në adresën www.kld.al, në rubrikën “Korniza ligjore”, si dhe rubrikën “Vende vakante”. Proposals sent by fax or email will not be accepted. To the attention of:

General Resources Manager

e shtunë-e diel, 02-03 nëntor 2013

www.mapo.al

KOHA PER STUDIM Atmosferë romatike dhe kujtime të bukura… Zbuloni dimensionin tonë në mobilim …

Kabinet dhe raft librash NEW YORK me 5 sergjenë Materiali melaminë Përmasat 75.5x33.5xH183.5cm

14.490 L Kodi: 23962

Kabinet dhe raft për libra 3 sergjenë Materiali melaminë Përmasat150.5x33.5xH113cm

16.890 L Kodi: 23963

Tavolinë NEW YORK Kabinet dhe raft për libra 3 sergjenë Materiali melaminë Përmasat 75.5x33.5xH110.5cm

Tavolinë pune NEW YORK Formë L, Ngjyrë e bardhë Materiali melaminë, Përmasat 180x75.5 + 72.5x50 x H75cm

20.900 L

E ke te vështirë të përqendrohesh në studim apo punë pas pushimeve verore plot diell? Kjo u ndodh njerëzve në të gjithë botën. Eshtë jo vetëm kalimi nga një stinë në tjetrën, por edhe ndryshimi thebësor I gjendjeve për të cilat truri duhet të angazhohet. Për të rritur përqendrimin një nga elementët që mund t’ju ndihmojë është përmirësimi i ambjentit të studimit apo zyrës nëpërmjet mobiljeve, ndriçimit apo ngjyrës së mureve. Sot po ju propozojmë disa nga artikujt e shumtë në këtë kategori të cilat mund ti gjeni në MEGATEK me çmimet më ekonomike.

11.400 L Kodi:23961

Kodi: 23964

Karrige studimi me rrota Me dizenjo

9.490 L Kodi: 25068

Tavolinë kompjuteri Materiali melaminë Përmasat 70x58x74cm

3.390 L Kodi: 22241

Autostrada Tiranë-Durrës, Km 7, Shqipëri Linja e shërbimit për klientin: Tel.: 04 23 88 333 info@megateksa.com

Tavolinë kompjuteri KINETIC Materiali melaminë Përmasat120x50xH75cm

10.990 L Kodi: 23622

Karrige statike me veshje, Material tekstil Përmasat D58 x W54 x H81cm

2.190 L Kodi: 23568

www.megateksa.com

E shtunë - e diel 02-03 nëntor 2013

www.mapo.al

Akademikët shqiptarë letër Samaras:

Lini pas fantazmat, presim mbështetje për integrimin A

kademia Shqiptare e Arteve dhe Shkencave, në një letër publike për kryeministrin grek, Samaras, shprehej se barra historike e së kaluarës nuk është më e rëndë se shpresat e së ardhmes. Letra e anëtarëve të Akademisë merr shkas nga një letër e 23 ishambasadorëve grekë për Samaras para pak ditësh. Më poshtë, teksti i plotë i letrës së Akademisë Shqiptare të Arteve dhe Shkencës për kryeministrin grek. I nderuari Z. Kryeministër Samaras Anëtarët e Akademisë Shqiptare të Arteve dhe Shkencave janë thellësisht të indinjuar nga përmbajtja e një letre që u është dërguar Juve nga njëzet e tre ishambasadorë të Republikës Helenike. Për ne kjo letër është denigruese. Duke tërhequr vëmendjen e qeverisë greke që kriza financiare të mos çojë në mohimin e rolit primar të interesave kombëtare të Greqisë, autorët e letrës në fjalë gabojnë rëndë kur sugjerojnë se Shqipëria është një vend “i krijuar nga Fuqitë e Mëdha më 1913 dhe se, deri më sot, ky vend nuk ka mbajtur një qëndrim miqësor ndaj Athinës, duke u bërë, qysh nga formimi i tij, një vend problematik për Greqinë”. Për ne kjo gjuhë është shqetësuese dhe jokorrekte. Asnjëri prej pretendimeve të tyre nuk është i vërtetë. Po kështu, nuk është e vërtetë as që “pas zhvillimeve pozitive për Tiranën përsa i përket çështjeve që kanë të bëjnë me Kosovën dhe Shkupin, rivaliteti i Tiranës ndaj Athinës po vjen duke u rritur”. Këta ishdiplomatë shprehin keqardhje për mbështetjen që Greqia ka dhënë për anëtarësimin e Shqipërisë në NATO. Ata pretendojnë se Shqipëria ka marrë “mjaft përfitime politike nga Athina, pa i dhënë kësaj të fundit asgjë në shkëmbim” dhe i sugjerojnë qeverisë Tuaj, Z. Samaras, që t’i “ndreqë gabimet e së kaluarës dhe të jetë më e kujdesshme përsa i përket synimit të Tiranës [për t’u anëtarësuar] në Bashkimin Europian”. Si anëtarë të Akademisë Shqiptare të Arteve dhe Shkencave, në të cilën bëjnë pjesë edhe një numër ish-ambasadorësh dhe diplomatësh elitarë shqiptarë që kanë shërbyer në vende dhe në organizata ndërkombëtare të rëndësishme, ne i re-

fuzojmë vendosmërisht këto pretendime dhe e inkurajojmë Shkëlqesinë Tuaj, si Kreu i Qeverisë të një vendi fqinj dhe mik, si Greqia, që të mos i merrni në konsideratë gjuhën e përdorur prej tyre dhe mënyrat e tyre të vjetra të të menduarit, për hir të marrëdhënieve më të mira midis dy popujve tanë dhe midis qeverive të të dyja vendeve. Popujt e Ballkanit gjenden sot në një udhëkryq nga më të rëndësishmit në historinë e tyre. Ky mund të jetë, ndoshta, kapitulli “i fundit” i historisë së tyre ballkanike, i cili, nëse përdorim fjalët e kancelarit Otto von Bismarck, deri vonë mund të përshkruhej si historia e atyre “vendeve për të cilat askush s’ka dëgjuar kurrë ndonjë gjë” dhe për të cilat “nuk ia vlen të sakrifikosh as edhe eshtrat e një ushtari të vetëm”. Ne, në Shqipëri—dhe besojmë se edhe popujt e tjerë të Ballkanit—dëshirojmë që ky gadishull juglindor i kontinentit tonë të jetë pjesë e Europës së ardhshme. Në këtë fillim të shekullit të 21-të, ne duhet të bëhemi të gjithë së bashku dhe të shkruajmë bashkërisht kapitullin që do të mbyllë një histori mijëravjeçare të përgjakshme në Ballkan, për të nisur një epokë që vendet tona nuk e kanë njohur kurrë më parë. Për të gjithë popujt e Ballkanit, përfshirë dhe grekët, kjo është një kohë kur ne, më në fund, duhet të kuptojnë se rruga drejt prosperitetit nuk është ringjallja e kujtimeve të së shkuarës, ose përdorimi i forcës, i presioneve dhe i kërcënimeve për të larë hesapet me të shkuarën, por krijimi i atyre kushteve politike, ekonomike e sociale që çojnë në krijimin e urave lidhëse, në zgjidhjen paqësore të konflikteve dhe në krijimin e shoqërive të hapura demokratike. Në këtë kuadër, një politikë e jashtme më realiste e Republikës Helenike, e cila kërkohet të pushojë së pretenduari territore shqiptare në atë rajon që ende quhet prej saj “Epiri i Veriut”, është shpresa më e mirë për zgjidhjen përfundimtare të disa prej problemeve më të vështira në Ballkan. Të tilla janë anulimi i gjendjes së luftës mes Greqisë dhe Shqipërisë; njohja zyrtare nga ana e qeverisë greke e kufijve shtetërorë të Shqipërisë të përcaktuar

Për ne është e vështirë ta mendojmë se Athina mund t’i krijojë probleme serioze kërkesës së Shqipërisë për statusin e vendit kandidat në BE, se ajo mund ta frustrojë këtë proces ose ta kundërshtojë atë. Në vend që t’u vërë veshin retorikës nacionaliste ose demagogjisë politike të një numri diplomatësh në pension, ne presim që Athina ta mbështesë pa rezerva integrimin e Shqipërisë në BE

nga Konferenca e Londrës më 1913; të drejtat pronësore të popullsisë çame, të cilën ish-ambasadorët grekë në mënyrë të shëmtuar dhe aspak diplomatike e konsiderojnë një “popullsi myslimane [që] do të duhej të ishte dëbuar në Turqi”; njohja zyrtare nga ana e Republikës Helenike e Republikës së Kosovës, si një shtet i pavarur dhe sovran; zgjidhja e mosmarrëveshjeve lidhur me emrin zyrtar të Republikës së Maqedonisë, etj. Të gjithë duhet të përpiqemi që t’i mposhtim mbeturinat e nacionalizmit ekstrem në Ballkan, kudo që ai shfaqet, dhe të fokusohemi në mundësitë që ofron e ardhmja për të gjithë ne. Progresi i bërë gjatë këtyre viteve në të gjitha ish-vendet komuniste të Ballkanit provon në mënyrë bindëse se e kaluara mund dhe duhet të tejkalohet në emër—dhe për hir të—një të ardhmeje më të mirë. Si një vend fqinj dhe miqësor, Greqia duhet ta dijë se ne të gjithë jemi pjesë e një të ardhmeje europiane të përbashkët, dhe prandaj s’duhet të dëgjojmë këshillat cinike të disa ish-ambasadorëve grekë që e nxisin Athinën të jetë “më e kujdesshme” në mbështetjen që ajo i jep çështjes së anëtarësimit të Shqipërisë në Bashkimin Europian. Ne shpresojmë që drejtuesit e vendeve të Ballkanit më në fund kanë kuptuar se ata nuk mund të vazhdojnë ta mbajnë të ardhmen e popujve të tyre peng të fantazmave mesjetare, ose të një të kaluare të sajuar, duke u përpjekur të lajnë hesape të vjetra në një mënyrë që dëmton të sotmen dhe të ardhmen tonë. Mençuria e qytetarëve të vendeve tona si edhe ajo e qeverive të vendeve tona do të matet me atë se sa efektivisht ato do të jenë në gjendje të tejkalojnë të kaluarën problematike dhe të forcojnë themelet e një të ardhmeje më të mirë e më të begatë. Vështirësitë dhe pasiguritë në këtë rrugë nuk mund të nënvleftësohen. Në Ballkan ka ende pengesa dhe sfida, por ky rajon nuk është më “qendra e stuhisë” apo një “fuçi baruti” në zemër të Europës. Problemet në Ballkan as janë të reja, as mund të zgjidhen shpejt. Por faktet tregojnë se progresi i bërë është real, i konsiderueshëm dhe inkurajues, dhe ne besojmë se Greqisë,

si djepi i demokracisë antike dhe si e para demokraci moderne në Ballkan, i takon të luajë një rol të rëndësishëm konstruktiv. Në gjykimin tonë, Greqia, si fqinji ynë jugor, që merr presidencën e radhës të Bashkimit Europian në janar 2014, nuk duhet ta heqë nga prioritetet e presidencës së saj çështjen e zgjerimit të BEsë. Përkundrazi, në frymën e “Samitit BE-Ballkani Perëndimor” të Selanikut (2003), Greqisë i përket të drejtojë përpjekjet në mbështetje të kandidaturës së Shqipërisë. Për ne është e vështirë ta mendojmë se Athina mund t’i krijojë probleme serioze kërkesës së Shqipërisë për statusin e vendit kandidat në BE, se ajo mund ta frustrojë këtë proces ose ta kundërshtojë atë. Në vend që t’u vërë veshin retorikës nacionaliste ose demagogjisë politike të një numri diplomatësh në pension, ne presim që Athina ta mbështesë pa rezerva integrimin e Shqipërisë në BE, pasi ky është i vetmi opsion i arsyeshëm, si për Shqipërinë, ashtu edhe për Greqinë. Si pjesë e elitës kulturore dhe akademike shqiptare, të mbështetur edhe nga shumë intelektualë të shquar në mbarë botën, ne besojmë sinqerisht se barra historike e së kaluarës nuk është më e rëndë se shpresat e së ardhmes. Po kështu, sfidat me të cilat ndeshen popujt e Ballkanit sot nuk janë pengesa, por oportunitete. Për popujt e rajonit tonë, koha e sotme përbën një nga ato mundësi të rralla, të cilat Hegeli i quante “momente unike” të historisë. Dhe e veçanta më e madhe e këtij momenti për popujt e Ballkanit është se ky mund të jetë fundi i luftërave gjakderdhëse, i fantazmave dhe i historisë së tyre armiqësore. Përpara popujve tanë qëndron një e ardhme e shkëlqyer dhe ne s’duhet ta komprometojmë atë. Ju përcjellim Juve, Zotëri, përshëndetjet e ngrohta të të gjithë anëtarëve të Akademisë Shqiptare të Arteve dhe Shkencave, si edhe urimet tona të përzemërta për sukses në misionin Tuaj si kryeministër i Greqisë fqinje dhe mike. Ngrohtësisht, Anëtarët e Akademisë Shqiptare të Arteve dhe Shkencave Tiranë, 1 nëntor 2013

CMYK

www.mapo.al

Study in Cambridge or Chelmsford

TENDER I HAPUR KOMBËTAR

At Cambridge Ruskin International College (CRIC) and Anglia Ruskin University

Banka e Shqipërisë kërkon të realizojë objektin e prokurimit: “Upgrade i Active Directory dhe migrimi në Microsoft Exchange 2013”. Banka e Shqipërisë fton kandidatët e interesuar, të marrin pjesë në procedurën e prokurimit “Tender i Hapur Kombëtar”, për realizimin e objektit të prokurimit si më sipër, me fond limit 20.000.000 Lekë.

Based on the University campuses, CRIC offers its students access to undergraduate and postgraduate pathways with a prestigious degree awarded by Anglia Ruskin University. Choose from over 70 undergraduate or postgraduate degree awards at Anglia Ruskin University in the subject areas of:

Dokumentet e tenderit mund të tërhiqen pranë Sektorit të Prokurimeve të Departamentit të Administrimit, të Bankës së Shqipërisë, me adresë: ish-Hotel Dajti, Blv. “Dëshmorët e Kombit”, Tiranë, Tel. 04 22 35 576, çdo ditë nga ora 10.00 – 13.00, nga çdo person i autorizuar me paraqitjen e një kërkese me shkrim. Tërheqja e dokumenteve mund të bëhet vetëm pasi të keni bërë paraprakisht pagesën e pakthyeshme prej 2.000 lekësh, në Sektorin e Financës të Bankës së Shqipërisë, që ndodhet në adresën: Rruga e Dibrës, Kompleksi “Halili”, Kulla B.

• Architecture • Art and Design • Business • Computing and Technology • Communications and Humanities

• Engineering and Built environment • Law • Life Sciences • Optometry

5 Reasons to choose CRIC: Small class sizes and unparalleled personal attention Excellent study locations: state-of-the-art university campuses

Oferta duhet të paraqitet në zyrën e Sektorit të Prokurimeve, pranë Departamentit të Administrimit, në Bankën e Shqipërisë, deri më datë 25 Nëntor 2013, ora 11.00, kohë në të cilën do të hapet edhe tenderi, ku ftohen të marrin pjesë kandidatët ose përfaqësuesit e autorizuar të tyre.

A long history in providing education Wide range of career options and high graduate employment rate (91%*) Your choice of three intakes a year: September, January, May

For more information, please contact us:

*HESA 2008/2009

anglia.ac.uk/cric

Banka e Shqipërisë kërkon të realizojë objektin e prokurimit: “Shërbimi i lidhjes dytësore në internet për një periudhë një vjeçare”. Banka e Shqipërisë fton kandidatët e interesuar, të marrin pjesë në procedurën e prokurimit “Tender i Hapur Kombëtar”, për realizimin e objektit të prokurimit si më sipër, me fond limit 1.876.000 Lekë”.

REPUBLIKA E SHQIPERISE KESHILLI I QARKUT ELBASAN Drejtoria e Burimeve Njerezore

Adresa : Keshilli Qarkut Elbasan Tel:++355 54 52344, 52696, Fax: 52144

Njoftim per per vend te lire pune Ne zbatim te Ligjit Nr.8549 date 11.11.1999 “Statusi i nepunesit civil”, Keshilli i Qarkut Elbasan, shpall konkursin per nje vend te lire pune, ne pozicionin e Drejtorit te Finance-Buxhetit,ne Drejtorine e Pergjithshme te Sherbimeve Mbeshtetese ne institucionin e Keshillit te Qarkut Elbasan. Çdo kandidat duhet te plotesoje kerkesat e pergjithshme ne perputhje me nenin 12 te Ligjit Nr.8549 date 11.11.1999 “Statusi i nepunesit civil”.

Oferta duhet të paraqitet në zyrën e Sektorit të Prokurimeve, pranë Departamentit të Administrimit, në Bankën e Shqipërisë, deri më datë 26 Nëntor 2013, ora 11.00, kohë në të cilën do të hapet edhe tenderi, ku ftohen të marrin pjesë kandidatët ose përfaqësuesit e autorizuar të tyre.

- - - - -

e diel Eh... Artur Zheji: ’80 vajzat e viteve

Edison Ypi: Kurva hyjnore

Preç Zogaj: Lamtumirë përqafim armë, lamtumirë

ty 1,000 Lekë për mua 1,000 Lekë për

JO VETËM POLITIKË SI ZAKONISHT

VITI VII NR. 8 (255),

BOTIMIT SHTATOR

300 LEKË 2012 ÇMIMI

REPORTAZH

30 lekë

TI ...NAZIME, A JE A...? HALLALL TA BOFT ZOTI... PYETËSORI

MUND NË EUROPË TË HYJMË EDHE PA TURQINË DORËSHKRIM

ENIGMAT E NATËS KUR U MBYT ‘KATËRI I RADËS’

30 lekë

30 lekë KULLIT A RIMISHËRON

përĖtoni në Eagle dhe dhe për ata! Sillni miqtë tuaj dhuratë për vete Lekë kohë bisede

1,000

Për më tepër

informacion vizitoni

GJERGJ META

MONIKA LUBONJ

E PËRMUAJSHME

30 lekë

GERALDINËN

10 GRATË E SHE

enri Çili; MUSINE n BELISHOVA-H Spiropali; LIRI DRITA PELINKU-Arta KADARE-Elisa Robert Elsie; D’ISTRIA- Moikom Tarifa; HELENA Ardian Vehbiu, Lame; DORA APPONYI VAÇE ZELA-FatosLleshanaku, Amik Kasoruho, QIRIAZI-Artan DINE MAPO-GERAL Luljeta land Tasho; MOTRAT KOKALARICivici; Revista XHAVELLA-Ro Imami; MOSKO TEFTA TASHKO KOÇO-Adrian Zeqo;

www.eaglemobile.al

çdo ditë gazeta ‘MAPO’

E përmuajshme

E përmuajshme Edison Ypi: Kurva hyjnore

ë Preç Zogaj: Lamtumir përqafim armë, lamtumirë

Artur Zheji: Eh... ’80 vajzat e viteve

PLUS çdo muaj revistat ‘MAPO’

dhe ‘MADAME MAPO’

JO VETËM POLITIKË SI ZAKONISHT

...NAZIME, A TI LL JE A...? HALLA . TA BOFT ZOTI.. PYETËSORI 33

GJERGJ META

NR. 8 (255), VITI

VII BOTIMIT SHTATOR

LEKË 2012 ÇMIMI 300

REPORTAZH

NË EUROPË MUND TË HYJMË EDHE PA TURQINË DORËSHKRIM

ENIGMAT E NATËS KUR U MBYT S’ ‘KATËRI I RADË

MONIKA LUBO

bile.al www.eaglemo informacion vizitoni

E PËRMUAJSHME

N GERALDINË

NJA RIMISHËRO

përĖtoni për ata! të për vete dhe

e dhura ekë kohë bised

EKULLIT

10 GRATË E SH

Çili; MUSINE BELISHOVA-Henri -Artan Spiropali; LIRI DRITA PELINKU KADARE-Elisa Robert Elsie; D’ISTRIA- Moikom tos Tarifa; HELENA Kasoruho, Ardian Vehbiu, Lame; DORA APPONYI VAÇE ZELA-Fa QIRIAZI-Artan Lleshanaku, Amik Tasho; MOTRAT Revista MAPO-GERALDINE KOKALARI- Luljeta XHAVELLA-Roland rian Civici; Imami; MOSKO TEFTA TASHKO KOÇO-Ad Zeqo;

300 lekë

CRIC0136_0811_AW

E cric@anglia.ac.uk T +44 (0)1223 695700

TENDER I HAPUR KOMBËTAR

Lekë për ty Lekë për mua

ë tuaj në Eagle dhe

e shtunë-e diel, 02-03 nëntor 2013

Agjencia e Abonimit të Shtypit (Arben Trenova): 04 223 52 05 • 068 20 47 825 Posta shqiptare: 04 237 5598 • 068 50 24 159 Agjencia e Abonimit Adrion: 04 224 0018 • 069 20 36 768 Agjencia e Abonimit, Durrës (Agim Memko): 0692372850

Kerkesat e vecanta per kandidatet Te kete mbaruar studimet e larta, dega ekonomi. Te kete mbi 5-vjete eksperience pune ne administrate. Te kete njohuri shume te mira ne kompjuter. Te kete aftesi te mira menaxhuese dhe per te punuar ne grup. Te zoteroje nje gjuhe te huaj.

Paga per pozicion: eshte ne kategorine II-b Kandidatet qe do te aplikojne per konkurim do te paraqesin brenda dates 05.12.2013 ne Drejtorine e Burimeve Njerezore, dokumentat e meposhtme: • Kerkesen per aplikim. • Curriculum Vitae. • Fotokopje te kartes se identitetit. • Fotokopje te diplomes dhe listes se notave te noterizuar. • Vertetim mjeksor. • Deshmi Penaliteti. • Deshmi te gjuhes se huaj. • Deshmi kompjuteri. • Fotokopje te librezes se punes. • Çertifikata kualifikimi (ne rast se ka) Pas verifikimit paraprak te dokumentacionit te paraqitur nga kandidatet ne Keshillin e Qarkut Elbasan me date 07.12.2013, do te shpallet lista e kandidateve te cilet do te vazhdojne konkurimin, data e zhvillimit te testimit me shkrim dhe intervista me goje. (Mosparaqitja e plote e dokumentave te kerkuar perben skualifikim). Çdo kandidat do te testohet ne lidhje me: njohuri mbi Kushtetuten e Republikes se Shqiperise, Ligjin Nr.8652 date 31.07.2000 “Per organizimin dhe funksionimin e organeve te qeverisjes vendore”, Ligjin Nr.8485 date 12.05.1999 “Kodi i procedurave administrative te Republikes se Shqiperise”, Ligjin Nr.8549 date 11.11.1999 “Statusi i nepunesit civil”, Ligjin Nr.9131 date 08.09.2003 “Per rregullat e etikes ne administrates publike”, aktet nenligjore per nepunesin civil, Ligji nr.9936 date 26.06.2008 „Per menaxhimin e Sistemit te Buxhetit neRepubliken e Shqiperise“, Ligjin nr.9720 date 23.04.2007, Per Auditimin e Brendshem ne Sektorin Publik“ Konc:

D.Dyli A.Tapija

KRYETARI Eugen ISAJ

fenomen

Fama që vjen nga motra

Në provën e fundjavës Nga Iva Tiço

Ato që duan me çdo kusht të bëhen të famshme e dinë se duhet shumë punë, këmbëngulje dhe fat...ose një motër e madhe që e ka shtruar rrugën për ty. Ja si ka përfituar motra e Aurela Gaçes, ajo e Greta Koçit, e Afërdita Dreshajt dhe e Nora Istrefit

faqe 20

personzh single & The City privatësi Fenomen Çdo të shtunë e të diel

www.mapo.al

pertej privatësisë

Aurela Hoxha: Mirëmëngjes zyrë! Natën e mirë mami!

Bledi Laço

Rrugëtimi i regjisorit nga Broadway në Moulin Rouge

Nëse do i kërkonim një vend ideal për kafen e mëngjesit, për të është zyra! Madje dhe kur e pyesim për një restorant të preferuar dreke, thotë që po të jetë në Tiranë, do drekojë po në zyrë. E dashuron punën si drejtuese e revistës “Aurela Style” dhe nga tërë ajo kohë e kaluar aty shijon çdo minutë. Por mbrëmjet ama e gjejnë në shtëpi, ku në fund fare i thotë mamit “Natën e mirë!”

Regjisori zbulon surprizat e “Musical Musiklan” spektaklit më të ri, që do e bëjë të udhëtojë skenën e televizionit “Klan” nga Çikagoja në Paris, nën tinguj kabareje e burlesku.

Cili është mëngjesi yt rutinë? Mëngjesi im rutinë, zgjimi rreth orës 09:00, një lëng frutash dhe me vrap në punë Cili do të ishte mëngjesi yt ideal? Ideal, këtë s’di ta them sepse ideal mund të bëhet dhe një rutinë, vetëm nga një detaj... Jashtë shtëpisë, cili është vendi i preferuar për kafen e mëngjesit? Në zyrë. Me kë dëshiron të jesh gjatë asaj kohe? Në shoqëri të mirë dhe kështu jam kryesisht. faqe 19

Faqe 17

E shtunë - e diel 02-03 nëntor E shtunë - e diel 13-14 prill2013 2013 www.mapo.al www.mapo.al

personazh Këtë sezon të ri televiziv, Pandi Laço, Adi Hila dhe Bledi Laço vendosën t’ia kushtonin pikërisht projektit që do të sjellë bashkë në një mbrëmje të vetme muzikën, baletin dhe teatrin, duke eksperimentuar edhe me mënyrën e të konceptuarit të një spektakli televiziv. Regjisori Bledi Laço zbulon detajet e “Musical Musiklan”, programi më i ri që do të vijë të shtunave në ekranin e televizionit “Klan”.

Bledi Laço:

Ju rrëfej eksperimentin e ri televiziv I

shte një ide e vjetër, që u kish lindur në kokë teksa vinin punën përpara në projekte të tjera, por ata të tre ishin të vetëdijshëm që do të sillte risi... Ndaj këtë sezon të ri televiziv, Pandi Laço, Adi Hila dhe Bledi Laço vendosën t’ia kushtonin pikërisht projektit që do të sjellë bashkë në një mbrëmje të vetme muzikën, baletin dhe teatrin, duke ndryshuar disi edhe mënyrën e të konceptuarit një spektakli televiziv. “Këtë ide të vjetër tonën menduam ta rinovojmë dhe të vijmë me një spektakël televiziv bazuar në musical-ët e famshëm, që prej shumë kohësh kanë sunduar skenat më të mira botërore”, –zbulon regjisori Bledi Laço, ndërsa ka gjetur pak kohë për t’u shkëputur nga studiot e montazhit ku po skalit edhe detajet më të fundit. “Musical Musiklan” quhet spektakli, i cili e ngre siparin këtë të shtunë mbrëma e që do e bëjë të udhëtojë skenën e televizionit ‘Klan’ nga Broadway drejt Moulin Rouge në Paris, nën tinguj kabareje e burlesku. Janë dhjetë javë të konceptuara mes dramës, komedisë, pasionit, kërcimit dhe interpretimit të gjallë të artistëve të përzgjedhur për këtë projekt, i cili me këtë zhanër hyn për herë të parë në skenat televizive. “Zhanri është vetë shumëdimensional, i cili kërkon jo vetëm përgatitje vokale por edhe një përgatitje aktoreske të artistëve”, – vijon Bledi duke mos dashur t’i zbulojë emrat e artistëve pjesëmarrës, si për të ruajtur efektin surprizë deri në mbrëmjen e parë, të shtunën në orën 21:00. “Por mbrëmja e parë vetëm sa do të shtojë kureshtjen për të ditur se ç’do të rezervojë e dyta, e kështu me radhë”, – plotëson ai duke shtuar se krahas artistëve të rinj, por me sukses të viteve të fundit, do të ketë edhe plot artistë të mëdhenj

gjatë javëve. Publikut i mbetet vetëm ta zbulojë duke qëndruar në frekuencat e ekranit tv “Klan”. Një tjetër zbulim për publikun do të jetë edhe zhanri i musical-eve të njohur fare pak në Shqipëri me ndonjë tentativë, që Bledi e quan të suksesshme të disa viteve më parë, ku u vunë në skenën e Teatrit të Operës dhe Baletit disa nga musical-ët më të njohur botërorë si “Një shekull Broadway”, “Romeo e Zhuljeta”, “Chicago”, “Moulin Rouge”, nga producentja Holta Dulaku dhe me pjesëmarrjen e këngëtarëve të njohur si Vikena Kamenica, Sidrit Bejleri, Soni Malaj etj. “Për ta sjellë këtë zhanër të pranueshëm për publikun, sigurisht që kishte vështirësi, por ne si producentë menduam ta ndërmarrim si eksperiment edhe duke riskuar pak”, – tregon Bledi duke sjellë ndër mend suksesin e padiskutueshëm të programeve të mëparshme, si “Këngët e Shekullit”, “100 vjet Muzikë” apo “Gjeniu i vogël” e shumë të tjerë. “Ishin zhanre që publiku ishte familjarizuar dhe ishte mësuar që t’ia servirnim, por vendosëm ta provojmë me këtë zhanër të ri”. E kanë marrë përsipër edhe idenë se ndoshta do të ketë nga ata që nuk do e kuptojnë, duke qenë se bëhet fjalë për një spektakël që përbën amalgamën e tri arteve të marra së bashku. “Mund të marrim lavdërime ose ndoshta nuk do arrijmë pritshmëritë, por e rëndësishme është që në brezin e artistëve të angazhuar me këtë projekt ka vend për figura që në një të ardhme mund të jenë të zotët të mbajnë vetë shfaq je të tilla, të cilat më parë as që i kishin provuar”. Të sjellësh shfaq jet më të mira të musical-ëve apo filmave muzikorë që kanë bërë epokë brenda një studioje televizive, sigurisht që nuk ka qenë as-

“Është sfiduese, sidomos për një regjisor televiziv, që në një periudhë kaq të shkurtër të ngrejë kaq shumë shfaqje dhe t’i sjellë për publikun. Jo vetëm atë të sallës, por për miliona që shohin nga ekrani

pak e lehtë. Veçanërisht për regjisorin, i cili mban edhe barrën më të rëndë duke punuar gjatë me interpretët, mbi rolet që secili prej tyre ka për t’i perfeksionuar deri në imtësi, por edhe me punën skenike, mizanskenën. “Është shumë e vështirë, sidomos për një regjisor televiziv që në një periudhë kaq të shkurtër të ngrejë kaq shumë shfaq je dhe t’i sjellë për publikun. Jo vetëm atë të sallës, por për miliona që shohin nga ekrani. Sigurisht punë të madhe ka pasur edhe koreografi”. Nëse deri tani i kemi parë vëllezërit Blues, Chicago, Hair apo Moulin Rouge e Burlesque në kinema apo salla teatri, skena televizive mëton t’i sjellë krejt ndryshe, megjithëse kjo e fundit ka marrë të gjitha karakteristikat e një skene teatri, ku tirret një fill dramatik, një subjekt zhvillohet mes lojës vokale dhe anës plastike, aktoriale. “Mendoj se do të jetë një miks mes një showteleviziv dhe një musical-i të vërtetë, një lloj pleksjeje, që mendoj se do të jetë e pëlqyeshme. Do të vijë krijimtaria më e njohur, ato që edhe

publiku i gjerë i njeh si kryevepra jo vetëm në zhanrin e musical-ëve, por edhe të rrymës pop apo rrok. Sigurisht që është një sfidë edhe për artistët, pasi u duhet të sillen si të ishin aktorë profesionistë përpos të qenit këngëtarë”, –vijon Bledi duke shtuar se puna me spektaklin është thuajse krejtësisht e përfunduar. “Natyrisht, ngarkesa ka qenë e madhe. Por unë jam natyrë që nuk stepem nga lodhja dhe nga puna, kështu që nuk ankohem”, - thotë duke qeshur, ndërsa nuk dëshiron të tregojë për orët e gjata në prova apo të zbërthimit të materialeve . “ Të g jithë bashkë shpresojmë t’i marrim maksimumin këtij zhanri, që nuk është aq i lehtë për tregun televiziv shqiptar”. Edhe prezantimi kësaj here do të jetë i ndryshëm. Nëse prisnit që të shihnit në rolin e moderatorit Pandi Laçon, Bledi zbulon që jo. “Përderisa vetë është ndërtuar në një bosht dramaturgjik, çdo shfaq je ka boshtin e vet, me personazhe të caktuar që zhvillojnë ngjarjen. Kështu që mënyra e prezantimit do të jetë pak më ndryshe dhe do të vijë në një formë të re, jo shumë e zakonshme apo e njohur deri më sot”, - përfundon Bledi. Megjithë dozat e kujdesit që kanë treguar në përgatitjen e këtij spektakli, që ai bashkë me Pandin dhe Adin e kanë quajtur eksperiment për të sjellë një art elitar, të lindur mirëfilli në skenat e teatrove më prestigjiozë të botës dhe ata do ta sjellin të përshtatur me dinamikën dhe ritmin e televizionit, vula e tyre në produksionin e disa prej spektakleve më të famshme të televizionit “Klan” do të ndihet sërish, mes muzikës, baletit, lojës aktoriale dhe surprizave që regjisori i ruan si asin e tij nën mëngë gjatë këtij sezoni të ri televiziv.

E shtunë - e diel 02-03 nëntor 2013

www.mapo.al

pertej privatësisë Nëse do i kërkonim një vend ideal për kafen e mëngjesit, për të është zyra! Madje dhe kur e pyesim për një restorant të preferuar dreke, thotë që po të jetë në Tiranë, do drekojë po në zyrë. E dashuron punën si drejtuese e revistës “Aurela Style” dhe nga tërë ajo kohë e kaluar aty shijon çdo minutë. Por mbrëmjet ama e gjejnë në shtëpi, ku në fund fare i thotë mamit “Natën e mirë!”

Aurela Hoxha:

Mirëmëngjes zyrë! Natën e mirë mami! Cili është mëngjesi yt rutinë? Mëngjesi im rutinë, zgjimi rreth orës 09:00, një lëng frutash dhe me vrap në punë Cili do të ishte mëngjesi yt ideal? Ideal, këtë s’di ta them sepse ideal mund të bëhet dhe një rutinë, vetëm nga një detaj... Jashtë shtëpisë, cili është vendi i preferuar për kafen e mëngjesit? Në zyrë. Me kë dëshiron të jesh gjatë asaj kohe? Në shoqëri të mirë dhe kështu jam kryesisht. A të pëlqen puna që bën, profesioni që ke? Unë e dashuroj punën time, jo vetëm e pëlqej. A u devijon shpesh detyrimeve apo afateve ditore që ke? Jo, përgjithësisht jam tepër korrekte. Cila është “gënjeshtra e bardhë” më e përdorur? Nuk parapëlqej të gënjej, në raste të tilla nuk përgjigjem. A je dembele? Nëse po kur të ka kushtuar më shumë ky dembelizëm? Dembele, s’do të thosha, përgjithësisht e kam ditën e programuar me gjëra që pëlqej të bëj, rastet e tjera i kam zgjidhur. Ku të zë dreka zakonisht? Në zyrë. Cilat janë restorantet më të preferuara për drekën tënde? Kur jam në Tiranë, përgjithësisht drekoj në zyrë, ose në shtëpi. Fton apo të ftojnë më shpesh për dreka? Më ftojnë. A je kursimtare? Jo.

A ke në rit gjumin, apo pushimin e drekës? Jo, nuk e kam dashur as e vogël këtë rit, tani dhe të dua nuk kam kohë. Kur ke qenë e vogël a ta kanë diktuar prindërit, pushimin e detyruar të drekës? Bëje rrenga për t’i shpëtuar? Unë e vogël kam qenë shumë e urtë dhe e bindur, kështu që nuk shpëtoja dot. Çfarë ke ruajtur që nga fëmijëria? Kujtimet e bukura. Cila është koha, që mbart për ty kujtimet më të bukura? Çdo periudhë e jetës ka momentet e saj të bukura, unë nuk do mund t’i veçoja kurrë. Po kujtimet e hidhura? Ka pasur me siguri dhe nga ato, por unë përpiqem t’i shlyej shpejt nga kujtesa momentet jo të mira. Ç’ndodh me sekretet e tua? I rrëfen diku, i shkruan diku, i mban vetëm për vete...? Kam një mënyrë krejt të veçantë për t’i ruajtur ato, me kohë dhe orë të saktë, por kur është shumë intime nuk e ndaj me shumëkënd. Ke mbajtur ditar? Jo saktësisht ditar. Çfarë ka në portofolin tënd? Hmm, dokumente, pasaporta, patenta, karta e identitetit, kartat e bankës, para, kartëvizita të punës, një fotografi. Në mëngjes e gjen gjithmonë menjëherë atë që kërkon në dollapin e rrobave? Përgjithësisht veshjet i bëj gati në mbrëmje për ditën në vazhdim. Cila është ngjyra që mbizotëron në shtëpinë tënde? E kuqe.

Zakonisht preferoj të shtrihem shpejt, jam gjumashe e madhe, por sigurisht para gjumit lexoj ose shoh një program apo film të preferuar.

Ekziston një aromë të cilën ti e preferon për produkte kozmetike, ushqime të paketuara, aromatizues ambienti apo makine? Kam disa të preferuara. Çfarë CD ke në makinë? Disa CD me këngë italiane të vjetra. Çfarë muzike ke zile telefoni? Hahahaaa, kam një zile të zakonshme për thirrjet në përgjithësi, dhe disa “këmbana” për thirrje të veçanta :)). A ke miq të vjetër? Nëse po a

takoheni shpesh me ta? Kam sigurisht, në përgjithësi i ruaj marrëdhëniet, por puna, angazhimet më detyrojnë që kontakte të vazhdueshme të kem vetëm me ata që na lidh puna. A je e hapur për miqësi të reja apo duhet kohë e prova për t’u bërë miku yt? Miqtë nuk bëhen çdo ditë, ndaj dhe ata janë të “çmuar”. Ku rri zakonisht me miqtë? Nuk kam shumë të tillë , me ata pak që kam nuk kemi një vend të caktuar. Në ç’orë mbyllesh zakonisht në shtëpi? Pra kur mbaron zakonisht dita jote? Rreth orës 21:30. Cila është mbrëmja e zakonshme në shtëpinë tënde? Zakonisht preferoj të shtrihem shpejt, jam gjumashe e madhe, por sigurisht para gjumit lexoj ose shoh një program apo film të preferuar. Po idealja, cila do të ishte? Idealja s’ka fund, por siç thashë më lartë për mua çdo gjë mund ta bëjë ideale edhe një detaj i vogël. Kur shkon për të fjetur? Rreth orës 23:00. Cila është uniforma jote e gjumit? Hahaha, varet nga stina. Kush është njeriu i fundit që i thua “Natën e mirë dhe gjumë të ëmbël”? Mami.

E shtunë - e diel 02-03 nëntor E shtunë - e diel 13-14 prill2013 2013 www.mapo.al www.mapo.al

fenomen

single and the city

Iva Tiço Kjo rubrikë është trillim. Çdo përkim me ngjarje dhe personazhe realë nuk është aspak i rastit

Në provën e fundjavës

Fama që vjen nga motra S

hembujt që na vijnë nga Hollivudi për motra dhe vëllezër të famshëm në kinematografi, modeling apo muzikë janë të shumtë, binjaket Olsen dhe motra e tyre e vogël Elizabeth, Vëllezërit Owen, Luke dhe Andrew Wilson, Ben dhe Casey Afleck, Jack dhe Maggie Gyllenhall, Beyonce dhe Solange Knowles, Motrat Jessicca dhe Ashley Simpson...dhe lista vazhdon e vazhdon. Duket se për disa prej tyre nuk ka hyrë në lojë më fati, por fama e motrës apo vëllait të madh, si në rastin e Ashley Simpson apo Solange Knowles. Shembuj me motra të famshme kemi edhe në vendin tonë. Në fillim ishin ato, motrat e famshme Libohova. Në fillim Irma, e pas saj motra e vogël Eranda, e cila në të kënduar kishte po aq talent dhe u bë po aq e njohur dhe e dashur për publikun sa edhe motra e madhe. Tani pas kaq vitesh karrierë, askush nuk e mban mend se cila motër ndihmoi tjetrën për t’u bërë e famshme. Pastaj motrat Ismajli, ku famën e Adelina Ismajlit diti ta shfrytëzoje mirë motra e vogël Zanfina, por që kurrë nuk arriti të shkëlqejë njëlloj si e madhja. Ishin edhe motrat Inis dhe Ingrid Gjoni, megjithëse për Ingridin më shumë sesa të ecte në gjurmët e së motrës show-girl dhe regjisore teatri, i shërbeu thjesht fama ku mbiemri Gjoni dhe etiketimi “motra e Inisit” do ia bënin edhe më të lehtë hapat në fillim në fushën e modelingut e më pas të këngës. Edhe Greta Koçi shtroi rrugën për motrën e saj të vogël që po ndjek të njëjtët hapa në muzikë, duke e nisur karrierën që në moshë të

vogël, njësoj si motra e madhe Greta. Tentativë për të ndjekur gjurmët e së motrës, edhe pse pa shumë sukses, ka bërë edhe motra e këngëtares Aurela Gaçe, Blerta, e cila pas eksperiencës si kërcimtare në ShBA u shfaq si këngëtare në një prej edicioneve të “Kënga Magjike” dy vite më parë. Shembujt për të bërë karrierë e ndihmuar nga fama e motrës së madhe vazhdojnë. Jehona është motra e vogël e modeles Afërdita Dreshaj, e cila fillimisht është bërë e njohur në rrjetet sociale e më pas në media vetëm pse gëzon statusin e të qenit motra e Afërditës. Tanimë ajo po synon të hyjë në botën e modës, që mund të rezultojë e suksesshme jo vetëm për pamjen por edhe për lidhjet dhe kontaktet që motra e madhe i ka me fashion-in. Pas shumë motrave dhe vëllezërve që janë bërë të famshëm edhe Nora Istrefi do të ketë një krah të djathtë, të motrën. Kur të gjithë mendonin se Nita, motra e dytë e saj, do të bëhej këngëtare pasi e ndiqte atë ngado, të gjithë u habitën kur erdhi lajmi se Era, motra e tretë e Norës do të provojë veten si këngëtare. “Mani për Money” titullohet kënga e parë single e kënduar dhe e realizuar me video nga Era Istrefi. Besa Zeqiri, motra e këngëtares së famshme Dafina Zeqiri, duket se me sukses po ngjit shkallët drejt karrierës së saj si modele. Në këtë rrugëtim po e ndihmon edhe motra e saj Dafina, e cila falë famës që gëzon, po e shfrytëzon mundësinë që ta promovojë të motrën. Për t’u bërë e famshme duhet punë, vullnet dhe shumë fat, por kur ke një motër të madhe që është lodhur për të parat, ia del edhe pa shumë përpjekje.

Në fillim ishin ato, motrat e famshme Libohova. Në fillim Irma, e pas saj motra e vogël Eranda, e cila në të kënduar kishte po aq talent dhe u bë po aq e njohur dhe e dashur për publikun sa edhe motra e madhe.

a disa momente kur një lidhje mund të vihet në provë. Përtej atyre gjërave, që shumicës së vajzave të vogla u duken thelbësore, e që e që nisin me argumentat e besnikërisë e tradhtisë dhe mbarojnë po me argumentat e besnikërisë dhe tradhtisë, kur nga njëzetëeca bëhesh tridhjeteshumë, që një lidhje ta mendosh si atë kryesoren, atë që do të të bëjë të mendosh që ka ardhur momenti që s’do të jetosh më vetëm, por me dikë tjetër, ka dhe ca prova të tjera. Nga ato që nuk duken për jetë a vdekje, por që mund të kthehen në vdekjen e një lidhjeje. Si ha dhe si fle ai? Si qesh? Sa shpejt lodhet? Sa praktik është? Sa shpenzon? Si shpenzon? Pse shpenzon? Sa rrëmujaxhi apo i rregullt është? A është zevzek? A nxehet shpejt? A di të përballojë avaritë e vogla? Si reagon në raste të paparashikuara? Sa mund të durojë kur ti flet e flet papushim? Sa orë mund të rrijë ai vetë pa folur, pa mërmëritur as ‘ëhë” ndërsa ti e pyet dhe e pyet? Sa herë në ditë ndërrohet? A e ul dhe e ngre rregullisht kapakun e WC-së? A këndon këngë të shpifura në dush? E lag të gjithë banjon kur bën dush? I lë të gjitha kur në televizor ka ndeshje? A zgjohet menjëherë dhe i kënaqur apo duket sikur i janë mbytur gjemitë? Ja, këto janë halle dhe jo ato cicmicet e vogla me kontrolle telefonash dhe oraresh. Dhe nuk është e lehtë të zbulohen menjëherë. Domethënë mund të zbulohen, por kërkojnë ca si shumë kohë. Domethënë kërkon që ti me atë tjetrin të kaloni ca si shumë kohë së bashku, pastaj të jetoni dhe në një shtëpi, dhe vetëm atëherë ti mund ta mësosh se si është paketa e plotë… Epo atëherë është shumë vonë. Por ja që një mikja ime e ka një zgjidhje për këtë punë. Që tamam tamam nuk është se e ka shpikur si të tillë, se domosdo, nuk ka si të jetë kaq e mençme, por që në mbi pesëmbëdhjetë vjet kërkimi të “të duhurit” ka shkuar në mënyrë intuitive tek ajo që ne e kemi pagëzuar si “prova e fundjavës”. Domethënë po del me dikë dhe nuk e di nëse ia vlen ta mendosh nëse është “i duhuri”. Bëj një udhëtim fundjave dhe e merr vesh menjëherë. Mikesha ime sapo ka njohur dikë. Ka dalë për rreth një muaj për kafe e çaj, lëng frutash dhe aperitiv, drekë dhe darkë dhe ja ku vjen rasti të niset për një fundjavë. Në fillim janë biletat. Pastaj është dhe hoteli. Plani është i përbashkët. Po biletat do priten veç e veç apo bashkë? Po hoteli? Kush nga të dy do ta zgjedhë dhe kush do ta paguajë? Në ç‘pjesë të qytetit është? Dhe normal: si është ky hoteli? Nga ata të tipit “hajt se dy netë janë, nuk do jetojmë këtu gjithë jetën” apo “unë s’dua të fle dy netë këtu, dua të jetoj këtu”? Ja këto janë informacione që tregojnë shumë se ç‘jetë e pret në të ardhmen me një tip të tillë… Pastaj janë në aeroport. “Tmerr”, - më shkruan ajo, “unë kam vetëm një cantë dore kurse ai ka ngritur gjithë shtëpinë me vete”. As ky nuk është informacion koti: i bie që ai njeri të jetë merakli veshjesh. Dhe ca i pavendosur: në dilemë këtë apo atë, merr edhe atë edhe këtë me vete. Dhe kur këtë e bën me veshjet, po me gjërat e mëdha? Pastaj vijnë ato të tjerat që thashë më lart, nga tavolina e deri tek uji në banjo. Shoqja raporton orë e çast dhe duket se i zgjedhuri i saj po i kalon me sukses shumë nga provat. Ngel vetëm në provën e shopping-t: nuk e ka dëgjuar kurrë markën e atyre këpucëve me shuall të kuq nga poshtë dhe kur dëgjon për çmimin mendon se është çmenduri. Por ne gocat këto gjërat me “shopping” as që i kemi vënë në listën e provave: po i vumë na mbetet të martohemi me njëra – tjetrën. Pastaj, ditën që do kthehen, prapë te valixhja: ajo i mbledh veshjet e saj fët e fët, pa i palosur fare por direkt e në çantë. Normal, në shtëpi do zbrazen direkt e në lavatriçe. Kurse ai zë dhe i palos një e nga një, në mënyrë perfekte, aq sa po t’i fuste dhe ne qese plastmasi e t’i zbukuronte me ndonjë lule të tharë valixhja e tij do t’i ngjante pajës së gatisnin nuset qëmoti… Ja përshembull, po ta shihte mami i saj, me siguri do t’i kishte pëlqyer shumë një dhëndër i tillë. Tani deri për dhëndër ka dhe ca punë. Por prova e fundjavës kaloi me sukses. Tani ajo që mbetet deri tek ky “happy end” janë nja një mijë mundësi të tjetra për ta prishur si gjithmonë…

roman

botimi

José Saramago heton dobësitë e njerëzve

Bashkim Hoxha, një libër thuajse biografik

Në vitin 1551, mbreti i Portugalisë, Zhoa III, i dhuroi kryedukës Maksimilian të Austrisë, dhëndrit të Karlit të Pestë, një elefant të Azisë, së bashku me kujdestarin e tij, Subhronë.

Grozi mund të jem dhe unë, mund të jesh dhe ti, mund të jemi të gjithë, sepse ashtu si ai, të gjithë flasim me vete, të gjithë flasim me kafshën e parë që na del përpara, jemi përpjekur...

recensë personazh pyetsori shënime vitrina Çdo të shtunë / dielë www.mapo.al

recensa

Parlament apo Kuvend

Cili është emërtimi i vërtetë?!

Disa i thonë “Parlamenti”, disa “Kuvendi”; të tjerë “Kuvendi i Republikës së Shqipërisë” ose “Parlamenti i Shqipërisë”. Disa përdorin edhe fjalë me ngarkesa të ndryshme kuptimore, për të shënjuar vendin si veprimtari. Po cili është emërtimi i vërtetë zyrtar? Si është quajtur organi më i lartë i legjislativit shqiptar ndër vite?

Panairi i Librit kumton: Pirateria dhe informaliteti po vrasin librin Foto: Armand Sallabanda

Aida Tuci

pyetsori i prustit

Monika Stafa: Up in the Air

Shumë prej nesh do të rrinin thjesht dhe për mirësjellje nëse bashkëbiseduesi përbri është aq i mërzitshëm sa ndërkohë që ai flet, ti vetëm buzëqesh, pa e patur mendjen fare se çfarë gjëje të rëndësishme sipas tij po të kumton. Monika nuk do të ishte aspak e sjellshme në një rast të tillë. Koha për të kalon ndryshe. Prej vitesh ajo e ndan atë mes televizionit dhe librave.

Më 13-17 nëntor organizohet Panairi i 16-të i Librit “Tirana 2013”. Lexuesi do të mund të njihet me titujt e rinj, të takojë autorët e preferuar shqiptarë dhe të huaj. Të ftuar specialë të Panairit shkrimtari italian Claudio Magris dhe gazetari i njohur Bruno Vespa.

Në orën 9:00 të datës 13 nëntor do të çelet Panairi i 16-të i Librit “Tirana 2013”. Për pesë ditë me radhë 90 subjekte botuese, 12 prej të cilave vijnë nga Kosova e shumë më pak nga Maqedonia dhe Mali i Zi, do të sjellin për lexuesin e librit shqip tituj e autorë të rinj. Ndërkaq një pjesë e mirë e vëmendjes do të përqendrohet në sloganin që ka këtë vit ky Panair: “Pirateria dhe informaliteti po vrasin librin”. Aktivitete të shumta do të zhvillohen mbi këtë tematikë. Shumë personalitete të kulturës dhe të politikës, institucione kombëtare dhe faktorë ndërkombëtarë do të diskutojnë mbi problemet që sjell në tregun e lirë të librit “vjedhja” e të Drejtës së Autorit. Qëllimi i Shoqatës së Botuesve Shqiptarë është sensibilizimi i shoqërisë shqiptare. Sipas kryetarit të SHBSH, të gjithë bashkë mundemi t’i themi “Stop piraterisë”. Pra ky edicion i Panairit të Librit nuk do të jetë thjesht dhe vetëm prezantim. Gjatë pesë ditëve do të trajtohen edhe mjaft probleme të tjera që ka sot tregu i libri. Sigurisht që siç çdo

Faqe 21

vit edhe shumë shtëpi botuese kanë programuar aktivitetet e tyre gjatë ditëve të Panairit. Të ftuar specialë, shqiptarë dhe të huaj do të jenë të pranishëm për të prezantuar librat e tyre dhe siç e do tradita, edhe për të lënë një shënim në faqen e parë të librit për lexuesit e tyre. Për herë të parë në Panairin e 16-të të Librit “Tirana 2013” do të jenë dhe dy personalitete të kulturës italiane: Claudio Magris dhe Bruno Vespa. Claudio Magris, është një shkrimtar dhe studiues mjaft i njohur i gjuhës gjermane. Gjithashtu ai ka qenë senator. Magris është vlerësuar si një nga shkrimtarët më të mëdhenj bashkëkohorë të Italisë. Shkruan për të përditshmen italiane “Corriere della Sera”. Bruno Vespa, drejtuesi i njohur i emisionit “Porta a Porta” është, përveç të tjerash, edhe autor i mbi 30 librave, një pjesë e madhe e të cilëve janë studime shumë serioze mbi historinë e politikës italiane dhe mbi personalitetet që kanë bërë historinë e Italisë. Ky i fundit vjen i ftuar nga Universiteti Europian i Tiranës dhe Botimet UET PRESS

E shtunë-diel, 02-03 nëntor 2013

intervista

www.mapo.al

Të ftuar specialë

Bruno Vespa dhe Claudio Magris Ka shumë autorë shqiptarë dhe të huaj që do të jenë të pranishëm në ditët e Panairit si Ismail Kadare, Kim Mehmeti, Besnik Mustafaj, Sabri Hamiti, Dashnor Kokonozi, etj. Të pranishëm do të jenë dhe dy emra të njohur në fushën e letrave dhe televizionit italian: Claudio Magris dhe Bruno Vespa do të jenë të pranishëm të veçantë të Panairit të 16 të Librit “Tirana 2013”. Vespa vjen si i ftuar nga Universiteti Europian i Tiranës.

Në ditët e Panairit Pesë ditë me librin Prej vitit të kaluar Panairi i Librit në Tiranë i jep më shumë kohë lexuesit që të jetë pranë librit. Edhe këtë vit Panairi i 16 “Tirana 2013” që çelet në Pallatin e Kongreseve më 13 nëntor në orën 09.00 dhe mbyllet më 17 nëntor në orën 20.00. Viti i Albert Camus-ë Më 17 nëntor 2013 në gjithë botën do të festohet njëqindvjetori i lindjes së shkrimtarit të madh francez, Albert Camus. Ambasada Franceze në bashkëpunim me Shoqatën e Botuesve Shqiptarë organizojnë me këtë rast një aktivitet kushtuar shkrimtarit në ditët e Panairit të 16 të Librit “Tirana 2013”. Për këtë qëllim do të vijë si i ftuari panairit një emër i njohur i kulturës franceze profesor Jean Yves Guerin. Postera me portretin e shkrimtarit do të jenë pjesë e “dekorit” të këtij Panairi, një i madh që në hyrje ‘do të njoftojë’ vizitorin se ky është viti i Camus-ë. Konferencë gjithëpërfshirëse Të gjithë bashkë që të luftojmë piraterinë. Këtë synon të realizojë në ditën e tretë të Panairit Shoqata e Botuesve Shqiptarë me organizimin e një konference të madhe ku do të diskutohet për piraterinë.

Në këtë aktivitet janë ftuar të marrin pjesë njohës të legjislacionit të së drejtës së autorit nga Shqipëria dhe Kosova, përfaqësues të politikës shqiptare dhe europiane, përfaqësi diplomatike, Avokati i Popullit etj. Problemet e përkthimit në fokus Me nismën e ministres së Kulturës Mirela Kumbaro gjatë ditëve të Panairit do të zhvillohet një takim i gjerë ku do të trajtohen problemet e përkthimit. Në fakt përkthimi është një fushë që çdo vit ka hapësirën e vet në Panairin e Librit në Tiranë dhe znj. Kumbaro si përkthyese e njohur e aktive ka qenë gjithmonë prezente në trajtimin e këtyre problemeve. Këtë vit në konferencën e organizuar, problemet e përkthimit do të shihen në një vizion të ri. Juria në punë Juria e Panairit, e përbërë nga personalitete në fushën e letrave si Dhurata Shehri, Saverina Pasho, Parid Teferiçi, Fatos Baxhaku dhe Arta Marku, do të japë verdiktin për autorët dhe librat më të mirë të Panairit. Janë mbi 100 tituj të paraqitur si kandidatura për të fituar çmimin sipas kategorive e të gjitha llojeve si në poezi, prozë, esse, përkthim, studime etj.

Petrit Ymeri: Të gjithë bashkë mund t’i themi “Stop piraterisë” Pak ditë na ndajnë nga Panairi i 16-të i Librit “Tirana 2013”. Si vjen tek lexuesi në këtë edicion ky Panair, me ç’risi? Risia e vërtetë e këtij Panairi është tematika që sjell ky Panair. Duke filluar që me sloganin: “Pirateria dhe informaliteti po vrasin librin”, që është një realitet i dhimbshëm shqiptar. Kemi menduar që përmes kësaj motoje të rrisim ndjeshmërinë e shoqërisë dhe të gjithë lexuesve, institucioneve shqiptare dhe të huaja apo bizneseve që operojnë me librin. Muajt e fundit kemi qenë veçanërisht të vëmendshëm ndaj kësaj dukurie, sidomos duke u përpjekur të sensibilizojmë opinionin shoqëror dhe profesional, e në këtë vështrim për ta bërë sa më të pranishëm këtë shqetësim kemi zhvilluar disa takime si me zyrën e Delegacionit Europian në Tiranë ashtu edhe me përfaqësitë diplomatike që ndodhen në Shqipëri, sepse ato e kanë kuptuar që ky shqetësim nuk është vetëm i yni sepse në këtë treg piraterie cenohen sidomos të drejtat e autorëve të vendeve që ata përfaqësojnë. A keni një iniciativë konkrete në këtë drejtim? Akoma nuk kemi një iniciativë konkrete por ajo që ne synojmë si fillim është bashkërendimi i të gjitha grupimeve të interesuara për të mbrojtur të drejtën e autorit dhe pronësinë intelektuale. Jemi të sigurtë që në këtë rrugë që kemi nisur do të kemi edhe mbështetjen e Ministrisë së Kulturës. Kjo do të kërkojë dhe një aktivizim dhe një vështrim të ri të punës së Zyrës Shqiptare të së Drejtës së Autorit e cila mendojmë se nuk ka qenë fort e angazhuar profesionalisht këto vitet e fundit. Qëllimi ynë është që ky shqetësim të mos

mbetet vetëm i Shoqatës së Botuesve Shqiptarë, por i gjithë shoqërisë. Pse është bërë kaq shqetësues vetëm këto vitet e fundit kjo dukuri? Cilat kanë qenë pasojat që kanë rënduar tregun e librit? Situata në të cilën jemi aktualisht është më keq se dhjetë vjet më parë, ndofta edhe sepse këto vitet e fundit ka patur një agresivitet në tregun e botimeve. Nëse në një treg shtohen aktorët, pa dyshim që kjo vjen për të mirë. Por për fat të keq, janë shtuar shumë individë apo subjekte që shtypin libra, që hedhin libra në treg, shumica janë botues piratë ose më mirë do t’u shkonte ‘shtypës librash’ piratë. Këta nuk pyesin për autorë, libra apo për rregulla. Nuk pyesin për asnjë lloj standardi në botimin e librit. Për ta libri është thjesht një veprimtari fitimprurëse. Pa harruar faktin se këta persona apo subjekte kryejnë një veprimtari informale; nuk paguajnë taksa, u shmangen detyrimeve dhe nuk operojnë me kontrata ligjore. Në këtë mënyrë ata e dëmtojnë rregullat e tregut të lirë, dhe një aspekt është shkelja e ligjit të së drejtës së autorit, por ata njëkohësisht nuk respektojnë asnjë standard të punës profesionale botuese. Sa përqind të tregut të librit zënë këto botime pirate? Mendojmë se këto zënë gati 30% - 40% të tregut të librit. Kjo dukuri është mjaft e përhapur edhe me librin universitar. Janë me dhjetëra botime që janë plagjiaturë, kompilime të librave të autorëve të huaj që shpesh herë kanë si autor emrin e përkthyesit. Unë gjej rastin të përgëzoj punën shumë të mirë që bëjnë 1-2 universitete private që prej pak vitesh po botojnë kolana serioze të botimeve univer-

sitare. E njëjta situatë është dhe me letërsinë artistike ku autorë të njohur si M. Kundera, Sollzhenicin, A. Bariço, Inalçik, Corbusier , A. Munro, Sh. Marai etj botohen pa të drejtat e autorit. Si këta janë me dhjetëra autorë të tjerë, të mëdhenj a të vegjël, të njohur e të panjohur. Mendojmë se tashmë duhet të këmbëngulim fort që askush nuk ka të drejtë të përdorë veprën e tjetrit pa blerë të drejtën e autorit. A mjafton vetëm ky slogan i Panairit për të ndaluar piraterinë? Është e vërtetë që nuk mjafton, prandaj ne duam ta bëjmë këtë problem të të gjithë shoqërisë. Prandaj edhe ne kemi menduar të zhvillojmë disa aktivitete mbi këtë tematikë, ku kemi ftuar personalitete të kulturës dhe të politikës, institucione kombëtare dhe faktorë ndërkombëtarë. Ne duam të sensibilizojmë në radhë të parë njerëzit e kulturës, sidomos ata të fushës së librit. Edhe përkthyesit duhet të bëhen më të vetëdijshëm e profesionalë në marrëdhëniet e tyre të punës, që të mos marrin përsipër të përkthejnë autorë për të cilët botuesit nuk e kanë të drejtën e autorit. Të bëjmë me vete edhe median që të mos mbështesë apo reklamojë botime pirate. Sa shtëpi botuese prezantohen këtë vit në Panair? Janë rreth 90 subjekte; shtëpi botuese, organizata joqeveritare, institucione, librari e shtypshkronja, universitete etj. Si janë të ndara gjeografikisht? Sigurisht, pjesa më e madhe e panairit përfaqësohet nga botues shqiptarë. Si zakonisht edhe Kosova prezantohet shumë mirë, me ga-

ti 12 ose më shumë botues. Është një pjesëmarrje e organizuar nga Shoqata e Botuesve të Kosovës, të cilës i shtohen edhe disa institucione si Akademia e Shkencave, Instituti i Albanologjisë etj. Gjithashtu do të jenë në këtë panair edhe 2-3 shtëpi botuese nga Maqedonia. Për herë të parë kemi një kërkesë nga Mali i Zi për të qenë të pranishëm në Panairin e Tiranës me shtëpi botuese nga Podgorica. Përfaqësitë diplomatike kanë gjithashtu stendat e tyre të botimeve si Ambasada Franceze, ajo e SHBA-së, e Spanjës, Instituti Italian i Kulturës, Qendra Gëte etj. Po këtë vit a duket se ka pakënaqësi për çmimet e stendave? Shoqata e Botuesve Shqiptarë si organizatore e këtij panairi, prej disa vitesh përpiqet të organizojë një veprimtari të nivelit europian. Ne tashmë jemi në këtë rrugë dhe nuk mund të kthehemi pas. Por ju siguroj se çmimet e stendave janë të ulëta krahasuar me nivelin që ofron Panairi i Tiranës në prezantimin e librit shqip. Në vendet europiane i njëjti shërbim ofrohet shumë me shtrenjtë dhe botuesit duhet të jenë të ndërgjegjshëm për këtë. Pakënaqësitë që shprehen aty-këtu nuk na shqetësojnë dhe mendojmë se pretendimi i disa ekspozuesve në të kaluarën ka qenë i paarsyeshëm. A ka një statistikë paraprake sa tituj të rinj do të prezantohen në këtë Panair të 16 të Librit në Tiranë? Jo një statistikë të saktë nuk kemi, por duke parë tregun mund të them se ky vit ka një rënie të madhe përsa u përket botimeve të reja. Mendoj se në krahasim me vitin e kaluar kemi 20%30% më pak tituj të rinj.

E shtunë-diel, 02-03 nëntor 2013

www.mapo.al

dosje

Pas gati 50 vjetësh në Shqipëri shfaqen shenjat e para të rilindjes së parlamentarizmit. Termi shënjues jo vetëm gjuhësor-kuptimor “parlament” do të shfaqet shumë shpesh në periudhën e pas viteve ’90...

Parlament apo Kuvend

Cili është emërtimi i vërtetë?! Emërtimet e organit legjislativ të shtetit shqiptar nga legjislatura I, janar1920, deri tek ajo VIII, shtator 2013 Anrila Spahija Disa i thonë “Parlamenti”, disa “Kuvendi”; të tjerë “Kuvendi i Republikës së Shqipërisë” ose “Parlamenti i Shqipërisë”. Disa përdorin edhe fjalë me ngarkesa të ndryshme kuptimore, për të shënjuar vendin si veprimtari. Po cili është emërtimi i vërtetë zyrtar? Si është quajtur organi më i lartë i legjislativit shqiptar ndër vite? Edhe pse me një histori të shkurtër, parlamentarizmi në Shqipëri ka pësuar ndryshime të vazhdueshme, duke iu përgjigjur sistemeve të qeverisjes dhe zhvillimeve të kohës. Këto ndryshime janë pasqyruar edhe në ndryshueshmërinë e vazhdueshme të emërtimit të tij. Kronologjia e emërtimeve Zgjedhjet e para për organin legjislativ u mbajtën më 31.1.1920, ku 37 deputetët u zgjodhën nga Kongresi i Lushnjës. Nga procesverbali i parë, në fillim të dokumentimit të bisedimeve parlamentare ndeshim edhe emërtimin e parë: Këshilli Kombëtar. Në fjalën hyrëse nga drejtuesi i seancës, mes të tjerash shkruhet: “Jemi shumë fatbardhë qi sot ndodhemi në çeljen e të parit Parlament Kombtar. Ndërsa në fund të procesverbalit të mbledhjes së parë (po aty) shkruhet “Si u pa se ndodheshin 24 senatorë, e kësodoret simbas vendimit të Kongresit të Lushnjes, u sigurue shumica, u vendos qi kuvendi të fillojë nga punët.” Në proces-verbalin e parë dokumentar kemi përdorimin e disa emërtimeve: Këshill kombëtar dhe Senat në emërtesën zyrtare shkrimore; si edhe përdorimi i fjalëve Parlament Kombëtar dhe Kuvend, si emërtime sinonimike në diskutime të lira gojore. Ky emërtim u ruajt deri në janar 1924. Kuvendi Kushtetues Periudha e parë nga 21 janar 1924 – 2 qershor 1924. Në procesverbalin e mbledhjes së parë, Bisedimet e Kuvendit Kushtetues, mbajtur më 21 janar 1924 vërejmë kalimin nga emërtimi “Këshill Kombëtar” në “Kuvend Kushtetues”. Fjala bazë Këshill është zëvendësuar me Kuvend dhe përcaktori kombëtar me atë kushtetues. Në fjalën e hapjes së Xhaferr Ypit, mes të tjerash thuhet: “Zotërinj, sot asht nji dit historike, e cilla na sjell ndër ment mbledhjen qi asht bamun 480 vjet ma parë në Lesh nën kryesin e të madhit heroit t’onë Skënderbeut…” Ngjarja historike që përmendet në hapje të legjislaturës njihet si Kuvendi i Lezhës. Atmosfera e përgjithshme historike duhet të ketë luajtur rolin e saj edhe për tjetërsimin e emrit të organit legjislativ nga Këshill Kombëtar në Kuvend Kushtetues. Kjo periudhë legjislative nën këtë emërtim zgjati vetëm për 1 vit e gjashtë muaj. Peri-

udha e dytë shoqërohet me ndryshime të rëndësishme në jetën politike shqiptare. Pas Revolucionit të Qershorit dhe zhbërjes së qeverisë së Fan Nolit ndryshimet do të pasqyrohen pa dyshim edhe në emërtimet e organit legjislativ dhe veprimtarisë legjislative në përgjithësi. Këtu shohim për herë të parë se organi legjislativ shqiptar funksionon me dy dhoma: Dhoma e Deputetëve dhe Senati. Parlamenti i Shqipnis Republikane: egjislatura e parë ( 1.6.1925 - 7.6.1928) në dokumentet zyrtare të kohës ndeshim: Bisedimet e Dhomës së Deputetëve; si edhe: Bisedimet e Senatit. Në fjalën e hapjes në fillim të mbledhjes, me cilësinë e Kryetarit të Republikës, A Zogu shprehet: “Zotërinj, Parlamentin e parë të Shqipnis Republikane të mbledhun këtu vi me e salutue me gazë dhe me kënaqësi”. Për herë të parë flitet për: Parlamenti i Shqipërisë Republikane. Asamblea Konstituente (25.8.1928 1.12.1928): Në dokumentet zyrtare të asaj kohe emërtimi i organit legjislativ është: Asamblea Konsinuente. Këtë emërtim së pari e gjemë në botimin e procesverbaleve, duke filluar nga mbledhja e parë: Bisedimet e Asambles Konstituente. Pjesëmarrësit nuk emërtohen më as si këshilltarë të kombit, si në legjislaturën e parë të vitit 1920, as si deputetë, kuvendarë apo senatorë (terma të përdorur para kësaj legjislature), por asamblistë. Parlamenti (legjislatura e parë 10.12.1928): Asamblea Kushtetuese u kthye në Parlament me 58 deputetë. Dokumentet zyrtare të asaj kohe tashmë njihen si “Bisedimet e Parlamentit”. Këtu shohim të përmenden shpesh: sesion parlamentar, çelja e parlamentit apo mbledhja hapet; rendi i ditës. Në “Bisedime të Parlamentit” dhe në të gjitha botimet zyrtare të mbledhjeve të dokumentuara pas legjislaturave të vitit 1930, shihet simboli i Mbretërisë Shqiptare, si edhe emërtimi Mretënija Shqiptare. Në mbledhjen e parë të sesionit të tretë, më 15 tetor 1930, në fjalën e mbretit Zog, të lexuar nga kryeministri i asaj kohe, Pandeli Evangjeli, thuhet mes të tjerash “… shpresoj se Instituti i Naltë i Parlamentit do të zhvillojë aktivitetin e zakonshmë, tue aprovue Projekligjet e Dekretligjet të përgatituna prej fuqisë eksekutive.” Në konceptin emërtues zyrtar kemi vetëm një fjalë: Parlamenti. Ky emërtim u ruajt deri në fund të periudhës së Mbretërisë Shqiptare, pra deri në 5 prill 1939, dy ditë para pushtimit të Shqipërisë nga Italia. Periudha e pushtimit 1939-1944 Asamblea Kushtetuese (12 prill1939 - 3 prill 1940, ku u caktuan 159 anëtarë. Këshilli i Epërm Fashist Koorporativ: 16 prill 1940 – 31 korrik 1943. Asamblea Kombëtare 16 tetor 1943 – 10 nëntor 1943, me 237 anëtarë. Kuvendi Kombëtar 11 nëntor 1943 – 14 shtator 944. Këshilli Antifashist Nacionalçlirimtar

i Shqipërisë: 26 maj 1944 - dhjetor 1945, me 121 anëtarë. Nuk janë gjendur materiale arkivore për mbledhje të protokolluara dhe të rregullta zyrtare në formën e procesverbaleve. Periudha e diktaturës Asambleja Kushtetuese: 10 janar 1946-16 mars 1946 dhe më 16 mars 1946 Asambleja Kushtetuese kthehet Kuvendi Popullor i RPSH-së. Ky emërtim u ruajt për katër legjislatura, deri më 21. 06.1958. Legjislatura IV: 21 qershor 1958 – 3 qershor 1962 e kthen edhe një herë legjislativin në emërtim më të thjeshtë: Kuvendi Popullor. Ky emërtim u ruajt deri në legjislaturën VII. Më pas kemi të bëjmë me emërtimin më të gjatë në të gjithë kronologjinë e emërtimeve Kuvendi Popullor i Republikës Popullore Socialiste të Shqipërisë. Ky emërtim u ruajt deri në legjislaturën XI: 19 shkurt 1987 – 13 nëntor 1990. Në këtë periudhë fjala “Parlament” jo vetëm që nuk është pjesë e emërtimit të organit legjislativ, por ajo fiton ndërkohë edhe një konotacion politik, në përputhje me frymën e përgjithshme “antiborgjeze” dhe “antisocialiste”, që u shfaq edhe në shpjegimet e termave. Kjo vërehet qartë në shpjegimet që i bëhen kësaj fjalë apo fjalëve të prejardhura prej saj në fjalorin e Gjuhës Shqipe të vitit 1980. Periudha e Demokracisë Pas gati 50 vjetësh në Shqipëri shfaqen shenjat e para të rilindjes së parlamentarizmit. Termi shënjues jo vetëm gjuhësor-kuptimor “parlament” do të shfaqet shumë shpesh në periudhën e pas viteve ’90, ku edhe pse nuk u bë pjesë e asnjë emërtimi zyrtar të organit legjislativ në këto vite, është fjala më e përdorur e bisedimeve të Kuvendit në të gjitha legjislaturat dhe nga të gjithë deputetët që merrnin fjalën. Ndryshimet politike sollën ndryshime në gjithë strukturën e komunikimit të këtij institucioni të rëndësishëm, veçanërisht në emërtimin e deriatëhershëm “Kuvendi Popullor i Republikës Popullore Socialiste të Shqipërisë”. Ndryshimi i parë u bë në legjislaturën XII. Pra, me ardhjen e demokracisë, Legjislatura XII, që zgjati nga 15.04.199104.02.1992, e emërton organin më të lartë legjislativ: Kuvendi Popullor. Këtë emërtim ruajti ky institucion edhe në legjislaturën XIII dhe X IV, pra deri në më 15.05.1997. Viti 1997 dhe periudha pas tij si vit ndryshimesh politike dhe sociale, solli bashkë me ndryshimet kushtetuese edhe ndryshimin e emërtimit, duke hequr tashmë nga togfjalëshi emërtues fjalën “popullor”. Pra, u kalua në emërtimin zyrtar kushtetues: Kuvendi, Legjislatura XV (23.07.1997-14.05.2000). Këtë emërtim ruan organi më i lartë ligjvënës edhe në çastet që po flasim, pas hapjes së legjislaturës VIII më 09.09.2013. *Kuvendi i Republikës së Shqipërisë, PhD kandidate në shkencat e komunikimit

Si është quajtur organi më i lartë i legjislativit shqiptar ndër vite? Edhe pse me një histori të shkurtër, parlamentarizmi në Shqipëri ka pësuar ndryshime të vazhdueshme, duke iu përgjigjur sistemeve të qeverisjes dhe zhvillimeve të kohës. Këto ndryshime janë pasqyruar edhe në ndryshueshmërinë e vazhdueshme të emërtimit të tij.

E shtunë-diel, 02-03 nëntor 2013

Pyetësori i Prustit

www.mapo.al

vitrina Roman Titulli: Udhëtimi i elefantit Autori: Josè Saramago Shqipëroi: Nasi Lera Shtëpia Botuese “Dudaj”

José Saramago heton dobësitë e njerëzve

Në vitin 1551, mbreti i Portugalisë, Zhoa III, i dhuroi kryedukës Maksimilian të Austrisë, dhëndrit të Karlit të Pestë, një elefant të Azisë, së bashku me kujdestarin e tij, Subhronë. Nga Lisbona në Vjenë, duke kaluar përmes rrafshnaltave të Kastijës, Mesdheut, Xhenovës dhe rrugëve të Alpeve, Salomoni, objekt strategjish absurde, përshkon Europën sipas trilleve mbretërore, grindjeve ushtarake dhe interesave klerikale, duke ngjallur në rrugëtimin e tij entuziazmin e banorëve të mrekulluar. “Udhëtimi i elefantit”, një ndërthurje e fakteve reale dhe të sajuara, është një roman shumë i bukur koral, një reflektim mbi jetën dhe kushtin njerëzor, ku humori dhe ironia, armë e qartësisë së pamëshirshme të autorit, bashkohen me dhembshurinë me të cilën José Saramago heton dobësitë e njerëzve. Josè Saramago u lind më 1922 në Azinhaga të Portugalisë. Është shkrimtari më i madh i letërsisë portugeze dhe vepra e tij është përkthyer në mbarë botën. Në vitin 1995 mori çmimin Camõens, çmimi më i lartë i letrave portugeze, si dhe çmimin Nobel të letërsisë më 1998. Pas botimit të romaneve «Verbëri», «Perëndia dorace», «Ungjilli sipas Jezu Krishtit»,» Tjetri si unë» dhe «Kaini», Shtëpia Botuese «Dudaj» i jep lexuesit shqiptar edhe një kryevepër tjetër të këtij shkrimtari të madh.

Roman Titulli: Missing Autori: BashkimHoxha Shtëpia Botuese “Toena”

Një libër thuajse biografik

Monika Stafa:

Up in the Air Cila është ideja jote për lumturinë? Një obligim moral së pari ndaj vetvetes, pasi ajo nxit njeriun drejt përparimit dhe pastron shpirtin e trupin nga vuajtjet shkatërruese që e dëmtojnë atë në një masë të madhe. Njeriu fatlum është njeriu me mendje krijuese dhe aktive. Cila është frika më e madhe? Frika ndaj frikërave, pasigurisë dhe pamundjes për të çuar gjërat e kokës para. Kë person të g jallë admironi më shumë? Mamin tim me urtësinë e saj të lumë e të mençur. Më ka bërë të ndihem kjo që jam në jetë. Jam e lumtur që e kam. Cili është ai tipar i të tjerëve që të ngjall mëshirë? Uh sa shumë ka! Por do të ndalem vetëm tek një: mosmirënjohja. Ekstravaganca jote më e madhe? Mendimi ndryshe dhe kokëfortësia për t’u shkuar gjërave deri në fund. Cili është udhëtimi yt i preferuar? Up in the air, nuk ka rëndësi...qiell, zhurmë avioni dhe pamjet bukuroshe të stjuardesave jo pa qëllime të tilla, që të marrin mendjen e të çojnë drejt pafundësisë. Në ç’rast mund të gënjesh? Ndoshta vetëm në ato raste për të goditur “në shenjë” në fund. Kur nuhas suksesin. Personi që përçmon më shumë? Njerëzit sypërmbys dhe ata që të shoqërojnë me shikim të vëngërt.

Cilat fjalë ose shprehje përdor më shpesh? O Zot, sa shumë punë sot ! Do ia dal dot?! Pengu yt më i madh? Babi im. Nuk shkrova rreshtat e fundit të jetës së tij. Kur dhe ku ke qenë e lumtur? Është e shumtë në kohë dhe shtrirje. Fëmijërinë time do ta dalloja si një periudhë plot dritë. Në ç’gjendje shpirtërore je tani? Up in the air, s’ka më mirë. Nëse do të mundeshe të ndryshoje diçka nga vetja, çfarë do të ishte? Qenia e butë ndoshta? Por mbetet një dilemë në kërkim. Ç’gjë e konsideron arritjen tënde më të madhe? Kjo që jam, me premtimin ndaj prindërve dhe vetes se s’ka më bukur të rritesh ngadalë. Po të vdisje dhe të mund të mishëroheshe në një tjetër njeri apo diçka tjetër, çfarë do të doje të ishe? S’di pse s’më vjen asgjë në mend veç Monikës së sotme. E dua shumë kështu si është. Cili është sendi më i çmuar që zotëron? Një portret me Shën Marinë dhe Jezusin në përkëdheljet e tyre dashurore nënëfëmijë. Cilën quan pikën më të thellë të mjerimit? Braktisjen dhe harrimin.

Ku do të të pëlqente të jetoje? Im bir më ka premtuar se një ditë do më çojë në ndonjë lëndinë jeshilosëse franceze, në një kështjellë ku të kem gjithë kohën e plotë për të shkruar. Të shohim ?! Ndër veprimtaritë që merresh, cila është e preferuara juaj? Të shkruaj dhe lektoj. Cila është karakteristika juaj më e spikatur? Vullneti ndoshta... Veçoria që pëlqen më shumë te një mashkull? Duart, detaj që flet për mua. Veçoria që pëlqen më shumë te një femër? Qetësia e mendimit. Cilët janë shkrimtarët e preferuar? Italo Calvino, Ecco, Jan Austen, Shekspir, Tolstoj, Balzak, Hygo, klasikët në veçanti. Cili është heroi yt në art dhe kulturë? Adriano Celentano apo dhe Simone de Bouvear. Cilët ke heronj në jetën reale? Prindërit e mi. Cilat gjërat nuk të pëlqejnë fare? Bisedat e kota dhe të mërzitshme.. u iki fare nga tavolina dhe nuk e justifikoj me asgjë. Si do të të pëlqente të vdisje? Pa e kuptuar, por e kënaqur me jetën që lashë pas. Cila është motoja juaj? Chi non lavora, non fa l’amore.

Grozi mund të jem dhe unë, mund të jesh dhe ti, mund të jemi të gjithë, sepse ashtu si ai, të gjithë flasim me vete, të gjithë flasim me kafshën e parë që na del përpara, jemi përpjekur, të paktën një herë të vetme, ta mendojmë veten si një kafshë mes shumë të tjerash në pyllin e së përditshmes sonë. Libri i ri i Bashkim Hoxhës mban titullin “Missing”, por më shumë se mungesa e dikujt është një roman që duke shfletuar faqet e tij na kujton veten. Na kujton edhe autorin. Ata të cilët e njohin autorin Bashkim Hoxha, do ta konsideronin këtë një roman pothuajse biografik. Me të gjithë elementët e ngjashëm me jetën e autorit, ky më shumë sesa një autobiografi është një roman për njeriun modern, njeriun që në pretendimin se ka humbur një gjë të çmuar për të, kupton thellë-thellë se ka humbur veten.

Roman Titulli: Rrezatimi Autor: Stephen King Përktheu: Renato Kalemi Shtëpia Botuese “Pegi”

Skutat e dobësisë dhe çmendurisë njerëzore

“Rrezatimi” është një ikonë kulturore e horrorit modern, një analizë përvëluese e një familjeje të kërcënuar nga alkooli dhe e kaluara, dhe një vëzhgim i makthshëm në skutat e dobësisë dhe çmendurisë njerëzore. I botuar për herë të parë në vitin 1977, “Rrezatimi” (The Shining) u bë shumë shpejt një nga gurët themeltarë të karrierës letrare të Stephen Kingut. Romani ndjek historinë e Xhek Torrensit, një shkrimtari të alkoolizuar, në shërim e sipër, i cili pranon të bëhet kujdestari i një hoteli të izoluar në malet e Kolorados, gjatë stinës së gjatë dhe të hekurt të dimrit. Ai dhe familja e tij shpërngulen për të jetuar në hotelin Overlook, të izoluar nga bota, për disa muaj me radhë. Deni, djali i tij pesëvjeçar, falë dhuntive të veta psikike, do të kthehet në qendrën e vorbullës dashakeqe të hotelit famëkeq. Xheku ndërkohë do të rigjejë kohën dhe qetësinë për ta pyetur veten mbi fatin e vet dhe të familjes së tij. Ai dëshiron të shkruajë përsëri, të shmanget nga alkooli dhe të mos përsërisë gabimet e së shkuarës. Por fantazmat tona të brendshme nuk largohen me një të rënë të lapsit. Ato na ndjekin kudo dhe nganjëherë, në varësi të vendit e të kohës, rizgjohen më të acaruara se kurrë.

esse

Idi, essi,uni

Nova Demokratia

Thjesht ngjarje...

Diktatorët

Pse “dështoi” lëvizja sindikale në Shqipëri?

Rudolf Marku

Ylli Pango

Tonin gjuraj

Pikëpamje profil Economicus Ideologji esse Çdo të shtunë / dielë www.mapo.al

mapo lunch

Ilir Ikonomi Ambasadorët që (s) bëjnë për Shqipërinë

Pesë librat e parapëlqyer me ide libertariane Esetë, 22 të tilla, janë një përmbledhje e Dr. Lanny Ebenstein, të grumbulluara në librin “The Indispensable Milton Friedman”. Ebenstein është profesor i Shkencave Ekonomike në Santa Barbara, Kaliforni, dhe ka shkruar libra autobiografikë për Friedman dhe Friedrich Hayek. Gazeta “Mapo” do t’i botojë të plota në vazhdim në numrin e Wekeend-it, pasi 7 të tilla janë publikuar më parë në faqet Op-Ed të së përditshmes. Në një përpjekje për të ofruar pikëpamje liberale të djathta për çështje përherë të debatuara si shëndetësia, tregu i lirë, shteti i madh apo i vogël etj.

Faqe 25

para me literaturën dhe idetë libertariane, por gjithnjë e kam patur të vështirë të përgjigjem, pasi më është dashur të kujtoj periudha gati treçerek shekulli të shkuara. Nëse do të më duhet të bëj një përafrim, do të thosha që kontakti im i parë ishte me librin Essay on Liberty të John Stuart Mill, të cilin duhet ta kem lexuar kur isha në vitin e parë apo të dytë të kolegjit. Nëse do të më duhej të bëja renditjen e pesë librave më të pëlqyer për mua, ajo do të ishte: 1. THE WEALTH OF NATIONS - ADAM SMITH

Këtë vepër të Adam Smith-it, do ta rendisja të parën. Ky libër, i publikuar për herë të parë në vitin 1776, ka hedhur themelet...

E shtunë-diel, 02-03 nëntor 2013

www.mapo.al

Free to choose ESSE *Esetë, 22 të tilla, janë një përmbledhje e Dr. Lanny Ebenstein, të grumbulluara në librin “The Indispensable Milton Friedman”. Ebenstein është profesor i Shkencave ekonomike në Santa Barbara, Kaliforni, dhe ka shkruar libra autobiografikë për Friedman dhe Friedrich Hayek. Gazeta MAPO do t’i botojë të plota në vazhdim, për t’i përmbledhur më pas në një libër.

Pesë librat e parapëlqyer me ide libertariane MILTON FRIEDMAN

Edhe unë jam njëri prej miliona njerëzve të cilët kanë përfituar nga Biblioteka Publike Carnegie. Një nga degët e saj ishte e vendosur në Rahway, të shtetit të New Jersey. Në këtë qytet të vogël, ku unë u rrita, kjo librari më krijoi mundësi që në fillimet e moshës sime të hershme të krijoja interesin për librat, duke më hapur mundësi për të lexuar një gamë shumë të gjerë librash të cilët nuk mund të gjendeshin në bibliotekën e familjes. Që këtu filloi pasioni im përgjatë gjithë jetës sime, sigurisht me aq mundësi ekonomike që kisha ndërkohë, për të mbushur bibliotekën time personale me libra. Më ka qëlluar të jem pyetur disa herë lidhur me kontaktet e mia të para me literaturën dhe idetë libertariane, por gjithnjë e kam patur të vështirë të përgjigjem, pasi më është dashur të kujtoj periudha gati treçerek shekulli të shkuara. Nëse do të më duhet të bëj një përafrim, do të thosha që kontakti im i parë ishte me librin Essay on Liberty të John Stuart Mill, të cilin duhet ta kem lexuar kur isha në vitin e parë apo të dytë të kolegjit. Nëse do të më duhej të bëja renditjen e pesë librave më të pëlqyer për mua, ajo do të ishte: 1. THE WEALTH OF NATIONS - ADAM SMITH

Këtë vepër të Adam Smith-it, do ta rendisja të parën. Ky libër, i publikuar për herë të parë në vitin 1776, ka hedhur themelet e shkencave ekonomike. Në këtë vepër shprehet për herë të parë ideja rreth Duarve të Padukshme dhe shpjegohet sesi nëpërmjet shkëmbimit të lirë dhe ko-operimit ndërmjet njerëzve mund të realizohet në mënyrën me efikase arritja e produktivitetit dhe zhvillimit ekonomik. Ky libër vazhdon edhe sot të ketë vlera jo vetëm informative, por është

shkruar në një formë që të mbush zemrën me ngrohtësi dhe mendjen me shembuj dhe argumente të fuqishme për çdo libertarian. 2. ESSAY ON LIBERTY - JOHN STUART MILL

Në renditje i dyti, Essay on Liberty i John Stuart Mill, paraqet përshkrimin më konciz dhe më të qartë të bazave dhe definimit të principeve libertariane. Ku pa dyshim shprehja: “I vetmi justifikim i përdorimit të fuqisë mbi vullnetin e çdo individi të një shoqërie të civilizuar, është parandalimi i të lënduarit të njerëzve të tjerë...”

3. LECTURES ON THE RELATION BETWEEN LAW AND PUBLIC OPINION IN ENGLAND DURING THE NINETEENTH CENTURY - A.V. DICEY

Librin e A.V.Dicey-it, Leksione rreth Raportit ndërmjet Ligjit dhe Opinionit Publik në Angli gjatë shekullit të nëntëmbëdhjetë, do ta rendisja të tretin. Ky libër është një përmbledhje e një pune të shkëlqyer, e paraqitur fil-

limisht në formë leksionesh në Universitetin e Harvard-it në vitet 1890 dhe e ribotuar me një parathënie shumë të rëndësishme në vitin 1914. Dicey kishte konstatuar, në mënyrë të qartë, që atëherë në dekadën e parë të shekullit të njëzetë, pasojat negative që sjell fillimi i aplikimit të politikave të përkrahjes sociale nga shteti. Esencialisht, ai kishte parashikuar rrezikun e një “mbulimi me pupla” nga shteti, të politikave të tilla. Më shumë se një shekull më parë, Dicey kishte shpjeguar arsyet përse retorika e paraqitur si diçka për të mirën e interesit të përgjithshëm, bëhet tërheqëse dhe shtytëse që: “Ndërhyrja e shtetit ka efekte mirëbërëse, direkte dhe të menjëhershme, e mbështetur kjo me ndryshime përkatëse të legjislacionit. Ai më tej shpjegon se “këto efekte, fillimisht të dukshme si të tilla, fillojnë të bëhen të padukshme dhe të shtrihen djallëzisht…dhe ku së fundi vjen një kohë që njerëzit binden që ndërhyrja e shtetit nuk sjell asgjë të mirë përveç pengesa, asfiksi të tregut të lirë dhe lirive të tjera”. 4. THE ROAD TO SERFDOM - F.A. HAYEK

Këtë vepër të madhe, The Road to Serfdom, e Hayek, do ta rendisja të katërtin. Ky libër i thellë ka luajtur një rol të pazëvendësueshëm menjëherë pas Luftës II Botërore, megjithëse ishte një zë i vetmuar në mbrojtje të parimeve të Filozofisë Libertariane, duke arritur të parashikojë pasojat e rritjes së rolit të shtetit në jetën ekonomike e sociale të shoqërisë. Kjo vepër ishte ndër të vetmet që arriti të mbajë gjallë shpresat e njerëzve dhe idealet e tyre për principet Libertariane. 5. CILI ËSHTË I PARAPËLQYERI NGA LIBRAT E MI: CAPITALISM AND FREEDOM APO FREE TO CHOOSE?

Jam pyetur shpesh se cilin nga librat e mi do ta konsideroja si të pes-

tin nga renditja. Kam qenë gjithnjë në dilemë të bëja zgjedhjen ndërmjet Capitalism and Freedom të publikuar në vitin 1962 , me asistencën e Rose D.Friedman, apo Free To Choose, publikuar në vitin 1980, i bërë bashkë me Rose D.Friedman. Të dy këta libra paraqesin të njëjtën filozofi duke trajtuar shumë çështje. Për mendimin tim, Capitalism and Freedom paraqitet më i ngjeshur, skolastik dhe abstrakt. Ky ishte një produkt i përmbledhur i leksioneve që kam dhënë nëpër universitete, që nga viti 1956, si ai i Wabash College drejtuar nga John Van Sickle dhe Benjamin Rogge, i s p o n s o r i z u a r n g a Vo l k e r

Foundation. Free to Choose, paraqitur me të njëjtin titull edhe në një program televiziv, është më i popullarizuar, më pak abstrakt dhe më shumë konkret. Ky libër paraqet një zhvillim të plotë të filozofisë së njëjtë që përshkon të dy librat. Por ky ka më shumë detaje praktike dhe më pak koncepte abstrakte filozofike e teorike. Programi televiziv i cili merr emrin nga Free to Choose, është tashmë i mundshëm të gjendet edhe në videokaseta. Nëse do ta konsideroja këtë si një libër, padyshim që ky do të ishte më i parapëlqyeri ndër librat e mi. *Përktheu: Luan Kola

E shtunë-diel, 02-03 nëntor 2013

www.mapo.al

Nova Demokratia Ajo çfarë ndodhi me lëvizjen sindikale dhe strukturat shtetërore pas 1990 në Shqipëri ishte, në fakt, shembulli më konkret se si sferat shtetërore dhe joshtetërore përzihen, kur ata nuk njohin hapësirat respektive, rolin dhe mision e secilit prej tyre në demokraci, pa cenuar autonomitë përkatëse

Pse “dështoi” lëvizja sindikale në Shqipëri? Tonin Gjuraj

Kam qenë gjithnjë në dilemë të bëja zgjedhjen ndërmjet Capitalism and Freedom të publikuar në vitin 1962, me asistencën e Rose D.Friedman, apo Free To Choose, publikuar në vitin 1980, i bërë bashkë me Rose D.Friedman. Të dy këta libra paraqesin të njëjtën filozofi duke trajtuar shumë çështje. Për mendimin tim, Capitalism and Freedom paraqitet më i ngjeshur, skolastik dhe abstrakt.

Një prej preokupacioneve të teorisë politike dhe analistëve politikë gjatë tranzicionit në vendet ishkomuniste, përfshirë dhe Shqipërinë, ka qenë çështja e trajtimit të interesave sociale jashtë sferës së politikës partiake dhe asaj parlamentare. Në këtë kontekst, janë pikërisht grupet e interesit që zakonisht vihen përballë pushtetit të administratës shtetërore dhe synojnë garantimin e kushteve sa më të barabarta të interesave sociale dhe një përfaqësim relevant të tyre. Mirëpo tradita e dobët e shoqërisë civile në Shqipëri lidhet edhe me statusin e paqartë të grupeve të interesit, në drejtim të organizimit të interesave sociale dhe peshën joreale brenda sistemit politik shqiptar. Përgjithësisht, mund të thuhet se roli i grupeve të interesit dhe presionit në Shqipëri, në periudhën paskomuniste, nuk ka qenë domethënës. Ata nuk kanë pasur ndonjë peshë të madhe, ose mbështetje të dukshme për politika alternative në zhvillimin ekonomik e social të vendit. Grupet e presionit janë produkt kryesisht i procesit të modernizimit, kështu që prirja drejt rritjes së numrit, formave dhe presionit të tyre mbi politikëbërësit publikë ishte e paevitueshme në këtë proces. Në Shqipëri, procesi i formimit të grupeve të interesit nuk ka ecur në përputhje me procesin e modernizimit të sistemit politik, duke mos shënuar ndonjë rol në procesin politikëbërës. Natyrisht, këtu nuk kemi parasysh vetëm grupet e interesit ekonomik. Në analizë të fundit, qytetarët shqiptarë, grupet, organizatat, madje edhe elita e re politike mësuan si të sillen ndryshe, duke u socializuar në rrethana të reja. Do të kishte qenë më e dobishme për demokracinë shqiptare që partitë politike, parlamenti, të mbanin një qëndrim më pozitiv ndaj grupeve të interesit, duke i konsideruar ato si elementë thelbësorë të demokracisë parlamentare, të njihnin ndikimin e tyre politik dhe të vlerësonin kontaktet e afërta me to si të domosdoshme. Lëvizja sindikale mund të konsiderohet si fillimi i veprimit konkret të shoqërisë civile në Shqipërinë paskomuniste. Duke përfaqësuar një sferë joshtetërore, lëvizja sindikale, e nxitur nga minatorët, organizoi interesat e saj duke krijuar Bashkimin e Sindikatave të Pavarura të Shqipërisë (BSPSH-në). Në fillimet e veta, kjo sindikatë ishte mjaft aktive, duke mbështetur studentët dhe lëvizjen studentore në Tiranë e mbarë vendin, duke mbrojtur të drejtat e punëtorëve, madje radikalizoi kërkesat e saj, duke kërkuar ndryshime më të thella politike në të mirë të vendit, shoqëruar edhe me kërkesën për dorëheqje të ish-qeverisë komuniste. Në fakt, në këtë kohë, nisur nga natyra e zhvillimeve politike në vend dhe pozicioni i saj opozitar ndaj qeverisë, BSPSH-ja u mbështet nga Partia Demokratike dhe forcat e tjera të djathta në të gjitha kërkesat e tyre. Më kalimin e kohës, një mbështetje e tillë e hapur dhe e ndërsjellë ndryshoi dukshëm. Veprimtaria e saj si sindikatë dhe grup presioni vazhdoi të shpalosë, të paktën formalisht, disa standarde që karakterizonin këtë lëvizje në vende të konsoliduara, si për shembull, marrjen në mbrojtje të interesave të punëtorëve, përdorimin e protestave dhe grevave si veprime kolektive, si dhe pjesëmarrje në takime në komisione të ndryshme me përfaqësues të qeverisë e punëdhënësish, por relativisht larg lavdisë së fillimit. Në anën tjetër, forcat e majta mbështetën shndërrimin e organizatave të punëtorëve në Konfederatë të Sindikatave të Shqipërisë (KSSH). Nisur nga mbështetja që gëzonin, të dyja këto organizata, në nuanca të ndryshme, kishin ngarkesa politike dhe jo radhë komprometuan qëllimin për të cilin ishin ngritur. Në vend të organizimit të interesave të punëtorëve dhe mbrojtjes së tyre, ata herë-herë u shfaqën si shtojca të partive politike dhe interesave të caktuara politike. Kësisoj, nuk ishte e vështirë të dalloheshin përpjekjet e pandershme të partive politike, veçanërisht pas ardhjes së tyre në pushtet, për të sfumuar lëvizjet sindikale, për të vënë nën kontroll drejtuesit e tyre, deri në forma të ndryshme korruptive e oferta financiare. Zëri i lëvizjes sindikale

mbeti i pafuqishëm, duke degraduar drejt një lëvizjeje aspak të organizuar. Në tërësi, munguan manifestimet masive popullore në mbështetje të rritjes së sigurisë së jetës dhe cilësisë së saj, të shmangies dhe denoncimit të aksidenteve me vdekje në punë, apo masave të tjera shtrënguese qeveritare. Shkurt, lëvizja sindikale nuk ishte pothuajse fare reaguese në Shqipëri. Duhet pranuar megjithatë se pas vitit ’90, mungesa e organizatave të mëdha të punës apo korporatave të mëdha me ndarje pune apo punë të specializuar, dekurajuan lulëzimin e një lëvizjeje të vërtetë sindikale. Qeveritë shqiptare, duke njohur dobësinë dhe të metat e lëvizjes sindikale, injoruan rolin e saj në procesin e hartimit të projektligjeve, qoftë edhe të atyre që lidheshin drejtpërsëdrejti me të drejtat e punëtorëve. Për shembull, shumë vite më parë u hartua dhe miratua ligji i ri i moshës së pensionit, pa marrë parasysh mendimin e sindikatave dhe organizatave të tjera joqeveritare, një praktikë kjo jodemokratike në vendet e përparuara. Një fakt tjetër për t’u shënuar është se gjatë ekzistencës së tyre, që prej krijimit, anëtarët e grupeve sindikale nuk diskutuan në mënyrë institucionale mundësinë e arritjes së përfaqësimit politik, përmes krijimit të një partie politike, si, për shembull, Solidarnost-i në Poloni, me rol të dyfishtë ndërmjet viteve 1991–1993, edhe me përfaqësim parlamentar, edhe si grup presioni. Reformat politike dhe ekonomike në Shqipëri janë kryer nga qeveritë e pas ‘90-ës. Administrata shtetërore, kryesisht ministritë, kanë pasur ndikimin kryesor në hartimin e projektligjeve, ose propozimeve të ndryshme. Edhe ato organizata të interesit që vinin nga e kaluara, bashkimet profesionale, pësuan ndryshime në organizim, strukturë e anëtarësi, por humbën besimin në sytë e opinionit publik, kurse grupet e reja të interesit, në fillimet e tyre u morën më shumë me konstituimin e organizatave që përfaqësonin, gjetjen e anëtarëve dhe vendosjen e kontakteve të para me administratën shtetërore dhe deputetët e parlamentit shqiptar. Në veprimtarinë e tyre fillestare, ata u përfshinë më tepër në disa kërkesa sociale të ditës, ndërhyrje pranë ministrive për disa vendime që ndikonin mbi anëtarësinë e ndryshime të vogla, sesa në ndërmarrjen e hapave të karakterit legjislativ afatgjatë. Ajo çfarë ndodhi me lëvizjen sindikale dhe strukturat shtetërore pas 1990 në Shqipëri ishte, në fakt, shembulli më konkret se si sferat shtetërore dhe joshtetërore përzihen, kur ata nuk njohin hapësirat respektive, rolin dhe mision e secilit prej tyre në demokraci, pa cenuar autonomitë përkatëse. Sipas Philippe Schmitter, demokracia moderne duhet të konceptohet jo si një “regjim i vetëm”, por si përbërje e “regjimeve të pjesshme”. Demokratizimi i politikës dhe i shoqërisë shqiptare duhet të ishte i tillë, që të prodhonte “regjime të pjesshme” dhe jo e kundërta. Institucionalizmi i grupeve të interesit dhe organizatave të tjera nuk mund të kuptohet si përftim i një “nënprodukti” të dalë nga partitë politike dhe parlamenti, pra i makropolitikës, por si një zhvillim i barabartë dhe i njëkohshëm institucional me të, si pasojë e demokratizimit të vendit. Vonesat në konsolidimin e grupeve të interesit kanë sjellë vonesa në procesin e konsolidimit të demokracisë në vend. Shfaqjet e herëpashershme të partitokracisë e kanë frenuar demokratizimin e gjithanshëm të shoqërisë shqiptare. Prandaj pakti social midis partive politike e parlamentit dhe aktorëve të ndryshëm socialë e politikë mund të rezultojë i vlefshëm, nëse institucionalizohet dhe legjitimohet pjesëmarrja e këtyre të fundit në procesin politikëbërës. Qytetarët shqiptarë e kanë të qartë tashmë se jo të gjitha problemet e tyre zgjidhen nga autoritetet politike. Natyrisht, vështirë të flitet sot për një riaktivizim në mënyrë klasike të lëvizjes sindikale në Shqipëri, përkundrazi, në vend të saj, një rregullim kontraktual i detyrave, të drejtave dhe përgjegjësive me palën shtetërore, krijon më shumë besueshmëri e qëndrueshmëri, duke precizuar saktësisht të drejtat juridike të palëve, ato të fituara dhe ato që fitohen.

E shtunë-diel, 02-03 nëntor 2013

esse

www.mapo.al

Nuk e di se për çfarë asosacion idesh më vjen ndërmend poeti Gjergj Fishta. Ftohet që të marrë pjesë në varrimin e patriotit Avni Rustemi në Vlorë. Mbi varrin ende të freskët të A. Rustemit thotë pak a shumë kështu: Ne shqiptarët jemi dhe populli më zemërgjerë në botë. Na vjedhin? I falim. Na poshtërojnë? I falim. Na pështyjnë? I falim. Na grabisin dhe na rrafshojnë shtëpinë? Prapë i falim. Na vrasin? I falim prapë e prapë. Por veç një faj dhe një gabim nuk ta falim ne shqiptarët: gabimin dhe fajin kur dikush e do Shqipërinë.

Thjesht ngjarje... Rudolf Marku

. Është janari i vitit 2008. Pranë shtëpisë time, jashtë portalit të oborrit rrethues, takoj rastësisht komshiun tim, Allan Clark. Ashtu siç ndodh në Angli sipas një rregulli të pashkruar, kur takohen dy njerëz, biseda fillon për kohën, edhe pse asnjërit prej biseduesve në të vërtetë nuk i intereson aspak nëse është ditë me diell a duke rënë shi. - Ditë e bukur sot! flet zoti Klark. –Vërtet e bukur!- pohoj unë. Mendoj se biseda mbaron me kaq, ashtu siç ka ndodhur me dhjetëra herë të tjera me këtë fqinj të mirësjellshëm dhe njëkohësisht aq të rezervuar. Papritur, zoti Klark kujtohet për diçka.- Desha t’ju pyes nëse do jeni në shtëpi më datë 17? - thotë ai - Sepse do donim t’ju bënim një vizitë. I them se jam i lumtur që ai së bashku me të shoqen do na vijnë për një vizitë familjare. Më 17 janar pres për vizitë zotin dhe zonjën Klark. Allan mban një shishë verë Porto, ndërsa e shoq ja një tufë me lule. Pas rutinës së fjalëve të mirëseardhjes, zoti Klark shpjegon: “Desha t’ju them arsyen e vizitës sonë sot...”. I them se nuk ka përse të japë asnjë arsye, sepse jemi fqinj, dhe kjo është arsyeja më e mirë e vizitës së tyre. Por ai ngul këmbë dhe vazhdon: Sot është 17 Janari i vitit 2008. Është 540-vjetori i vdekjes së Skënderbeut. Kemi ardhur në shenjë respekti për përvjetorin e vdekjes së tij! Dhe Porto-në do e pimë së bashku për kujtimin e tij! Në fillim nuk u besoj veshëve. Skënderbeut? Ndjehem keq, sepse unë vetë e kisha harruar se 17 Janari është dita e vdekjes së tij. – Po si?- pyes unë- Ti e njeh figurën e Skënderbeut? Zoti Klark qesh. Dhe thotë se pothuajse nuk ka lënë libër mbi Skënderbeun pa lexuar. Ka punuar për shumë vite në Gjermaninë Perëndimore (para bashkimit të Gjermanisë), dhe, ashtu si shumë anglezë që kanë jetuar në Kontinent, ka ditur që të interesohet dhe të mahnitet dhe pas figurave historike që nuk i përkasin vetëm Ishujve Britanikë (shumë bashkëkombës të tij do ta qortonin z. Klark për këtë lëshim të principeve ishullore angleze). Më thotë se për herë të parë është njohur me figurën e Skënderbeut përmes librave të William Harvard dhe të Thomas Whincop. Është magjepsur pas figurës së tij. Më vonë është njohur me vlerësimet që i bën Skënderbeut historiani i shquar, ndër më të shquarit në botë, Gibon dhe Sir William Temple. I pëlqen të ma kujtojë se ky i fundit e konsideron Skënderbeun si njërin ndër të shtatë udhëheqësit më të mëdhenj të botës, krahas Janosh Huniadit dhe William-it të Heshtur (William the Silent). Ka një respekt të veçantë për historianin dhe filozofin danez Ludvig Holberg, vetëm e vetëm sepse ai e ka kuptuar se Skënderbeu është ndër gjeneralët më të mëdhenj të njerëzimit. -Ah, më thotë - ju shqiptarët jeni me fat që e keni këtë figurë të jashtëzakonshme historike. E di që për shqiptarët sot ekzistojnë dhe artikulohen stereotipe nga më banalet dhe më fyeset, por më beso, më mjafton që të kujtoj se Skënderbeu është udhëheqës shqiptar, që të mos u besoj gjërave fyese që shkruajnë shpeshherë gazetat për ju. Dy vite më vonë ndodhem në Tiranë. Një i njohuri im nga Shkodra më merr në telefon.Dëgjo, - më thotë më zë të lartë - më prit në shtëpinë tënde, se më ka marrë malli që të shihemi. Sapo e lashë Shkodrën. Jam me makinën time. “Mercedes”. Makinë që fluturon! E vitit 2010! Pas dy orësh jam në shoqërinë e mikut tim, të cilin nuk e kam parë prej vitesh. Më bie në sy se ai gati është trefishuar në peshë dhe se flet me një vetëbesim të dukshëm. - Po ti nuk

ha? - më thotë me vërejtje, duke shprehur një si keqardhje që nuk kam vënë peshë. Më thotë se është biznesmen, se bredh nëpër Europë, se fëmijët i studiojnë nëpër universitete shumë të mira. Ku? Itali? Amerikë? Po ku tjetër? më thotë. Në universitete shqiptare? Bah! Fjala bie për punët e Shqipërisë. Për politikën dhe politikanët. Pastaj për ekonominë. Është i bindur se ekonomia është një temë që ai e njeh shumë mirë. Dhe më shpjegon hollësisht se cilat janë recetat mrekullibërëse që do ta shëronin ekonominë shqiptare. Në radhë të parë harresa. Sidomos harresa historike. Ta harrojmë historinë. Më shpjegon se çdo të thotë mitizim i historisë. Se çdo të thotë të tërheqësh zvarrë kujtesën historike, si një zinxhir të panevojshëm. Është elokuent dhe i artikuluar. Kujtohem se në gjimnaz mësuesi i letërsisë ia lavdëronte hartimet. Më thotë se një ndër të këqijat e historisë së Shqipërisë është Skënderbeu. Më vështron i bindur se me deklaratën e fundit më ka dhënë dhe goditjen e madhe të surprizës. Është i bindur se unë, ashtu si shumica e shqiptarëve që jetojmë prej vitesh jashtë, kam mbetur prapa, peng i mësimeve dhe koncepteve të vjetra, të kohës së qepës, siç i pëlqen atij të thotë. Skënderbeu? E pyes unë. - Është fatkeqësia e Shqipërisë, - me siguron ai. Flet me aq siguri, sa nuk më mbetet veçse të jem dakord me të. Por nuk i shpëtoj ngasjes për ta pyetur: Mos rastësisht ia ke dëgjuar emrin Allan Klark-ut? - Kush është ky? - më thotë i pasigurt. - Është një futbollist i Liverpool-it, i them. - Ah, po të kish qenë ekonomist, do ia kisha dëgjuar emrin. Por një futbollist? Më beso, më thotë në mënyrën më miqësore, aq miqësore as nuk kam se si të mos i besoj - jeta është tepër e shkurtër për të ditur dhe emrat e lojtarëve të Liverpulit! Allan Klark! Apo nuk qenka një emër për t’u mbajtur mend! .Në vitin 1996 ndodhesha i ftuar në New York, në zyrat e gazetës New York Times. Gazetari David Bander, për të më surprizuar, kishte vendosur mbi tavolinën e dhomës së vet të punës një flamur të vogël shqiptar dhe një libër, Kanuni i Lek Dukagjinit,- botim amerikan në përkthimin e Leonard Fox. E pata çmuar së tepërmi atë përkujdesje aq delikate të gazetarit amerikan për të më kujtuar në atë vend të largët ca simbole të çmuara të vendit tim (e di se shumë kush nuk do të jetë i një mendjeje me këtë pohim, sepse mirë flamuri, po ku është parë që dhe Kanuni, aq i namun në këto viset tona, i namun nga udhëheqës, politikanë, analistë, gazetaristë, blogistë, dramaturgë, koreografë, lektorë, avoketër të popullit, av o ke t ë r t ë popujve-shumica e të cilëve edhe sot e kësaj dite besojnë se për shumë çka ndodhë sot në Shqipëri f ajin e ka as më shumë e as më pak, por

veç ai Kanuni, primitivi, famëkeqi, patriarkali i shpellave, kokëforti- të merret si një simbol i çmuar?). Për ta shmangur çfarëdo sulmi në Blog, desha t’jua kujtoj se kjo qe zgjedhja e gazetarit amerikan, pa asnjë sugjerim timin... Ishte e natyrshme që, duke u ndodhur në ambientet e një prej gazetave më të njohura në botë, dhe në praninë e një gazetari të paktën të angazhuar së tepërmi në çështjen shqiptare, biseda të binte mbi atë mishmash që quhet gazetari ballkanike. Gazetari i New York Times më thotë: Ju shqiptarët keni një monument të legjislacionit e të kulturës që quhet Kanuni i Maleve. Kam lexuar se tani ju po përpiqeni me të drejtë që të formuloni një ligj të Mass Media-s. Por është e padrejtë që ju të merrni si model një ligj gjerman. Për arsyen e thjeshtë se ligjin më të shkëlqyer e më modern të Mass Media-s e keni ju vetë shqiptarët në Kanunin e Lek Dukagjinit. E pashë me mosbesim dhe me çudi. Ligji i Mass Media-s në Kanunin e Lekes? Mass Media dukej një term tepër modern që të mund të përfshihet në një libër që formulohet të paktën jo më herët se nga shekulli i dymbëdhjetë. Sado dashamirës apo sado skeptik të jetë njeriu ndaj Kanunit, thënia e gazetarit amerikan dukej si një thënie e fantazisë më të guximshme. David Bander, siç duket, e kuptoi mëdyshjen time, sepse pas kësaj filloi të shfletojë tekstin e Kanunit që mbante mbi tavolinë. Dëgjo, më tha. - A nuk tingëllon e gjitha kjo si një manual modern për t’u përdorur denjë-

sisht nga studentët e Mass Media-s dhe nga vetë gazetarët? Dhe sidomos nga gjykatësit?: Lajmëtari nuk mban faj për lajmin e keq që sjell. Lajmëtari i riprodhon besnikërisht, pa i shtrembëruar, fjalët e lajmësit. Askush nuk ka të drejtë që ta kërcënojë lajmëtarin, e as lajmëtari nuk ka të drejtë të kërcënojë kënd!” . Një kolege e punës, Janet, që është dhe këngëtare e muzikës klasike, më fton mua dhe një mikun tim në një koncert ku do të këndojë dhe ajo. Koncerti do jepet në Barbikan, City of London. E pranojmë me qejf të madh ftesën e saj. Miku im është Patrick Callighan, irlandez. Njeri i qetë dhe i heshtur. Por aq i qetë dhe aq i heshtur, sa nuk të besohet se është irlandez. Por është njeriu më i drejtë që mund të imagjinosh dhe përherë i gatshëm që të ndihmojë të tjerët. Së bashku me Patrick hyjmë në hollin e Teatrit gjysmë ore përpara shfaqjes. Kemi kohë që të zhbirilojmë ambientet e sallave të mëdha të Teatrit. Jemi të lumtur që kemi ikur nga zyra dhe banaliteti i rutinës së saj. Patrick më jep përshtypjen e një gjimnazisti që i ka ikur orës së mësimit të matematikës. Në grumbullin e madh të spektatorëve, për një çast Patrick më humbet nga sytë. Unë vetë takoj rastësisht Stephan Watt, një mikun e Janet, poet i talentuar bohem, që me shumë gjasa ka ardhur dhe ai i ftuar nga Janet. Pas pak ndjej një rrahje të lehtë të supit. Kthej kokën dhe shoh Patrick që kërkon të flasë me mua privatisht. Shoh që diçka nuk shkon. Patrick është zverdhur në fytyrë si ta kish pickuar një kobër dhe qetësia e tij e zakonshme duket se ka avulluar përnjëherë në ajër. Më bën me shenjë që ta ndjek. I kërkoj ndjesë Stephan Watt dhe ndjek si në një film me Sherlock Holmes kolegun tim të zyrës. Ai vetë ndalet në fundin e hollit, ku janë katër buste të vegjël të vënë në piedestale druri. Patrick më tregon nga afër njërin prej busteve. E sheh këtë? – më pyet i alarmuar. Shoh që është busti i Oliver Cromwell. Ende nuk arrij të kuptojë gjë. Por Patrick nuk më lë për një kohë të gjatë në mëdyshje, tek nxiton të më thotë: “Ky këtu (dhe prapë më tregon me gisht Oliver Cromwell-in) ka bërë masakra të mëdha kundër irlandezëve. Është vrasësi më i madh i irlandezëve gjatë historisë. Prandaj nuk mund të rri në një sallë ku është busti i tij. Unë do iki. Më fal që të lë vetëm!” Dhe pas këtyre fjalëve Patrick nxitoi me hapa të mëdha që të arrijë daljen. Kujtohem se në librat e Historisë së Anglisë Oliver Cromwell dënohet për masakrat barbare kundër irlandezëve (vitet 1649-‘50, në mënyrë të veçantë masakrat e Drogheda-s dhe ajo e Wexford-it). Ai akuzohet dhe për spastrimin etnik të tri provincave irlandeze. Patrick, mik i Janet që është angleze dhe që jeton në Angli dhe që ka konceptin më të civilizuar dhe më tolerant për multietnicitetin, nuk mund t’ia falë vetes që të rrijë në një vend me bustin e vogël të Oliver Cromwell-it. Nuk di nëse kam të drejtë që të mund të pyes se cili shqiptar do të ikte, ta zëmë, nga busti i Sulltan Mehmetit, qoftë ky dhe Mehmeti i Lavdishëm, po të qe në një pozitë analoge me Patrick? . Nuk e di se për çfarë asosacion idesh më vjen ndërmend poeti Gjergj Fishta. Ftohet që të marrë pjesë në varrimin e patriotit Avni Rustemi në Vlorë. Mbi varrin ende të freskët të A. Rustemit thotë pak a shumë kështu: Ne shqiptarët jemi dhe populli më zemërgjerë në botë. Na vjedhin? I falim. Na poshtërojnë? I falim. Na pështyjnë? I falim. Na grabisin dhe na rrafshojnë shtëpinë? Prapë i falim. Na vrasin? I falim prapë e prapë. Por veç një faj dhe një gabim nuk ta falim ne shqiptarët: gabimin dhe fajin kur dikush e do Shqipërinë.

E shtunë-diel, 02-03 nëntor 2013

www.mapo.al

Idi, essi,uni PSIKOLOGJIA SOCIALE SHQIPTARE

Deri këtu e gati gjysmë shekulli më parë njeriu i thjeshtë shqiptar kalonte pranë Bllokut të quajtur të udhëheqësve, me një lloj frike e nderimi fetar, kthente kokën i mahnitur kur pranë tij rastësisht kalonte ndonjë udhëheqës i shoqëruar me roje nga pas, madje pëshpëriste me mikun a të afërmit, duke i treguar njëri-tjetrit edhe gruan, fëmijët e njerëzit e afërt të udhëheqësit.

Diktatorët Prof. Dr. Ylli Pango Ç’është autoriteti i diktatorit? Nga buron forca e tij? Cila është ajo mistikë që e shtyn atë të bëjë për vete, të sugjestionojë e nganjëherë të hipnotizojë e të tërheqë qindra, mijëra e miliona njerëz në fillim drejt triumfit e më pas drejt shkatërrimit, disfatës, apo mjerimit? Përse vallë arrin ai disa herë edhe të zgjidhet, të vihet në krye të njerëzve, të bëhet i besueshëm për ta e t’i hedhë madje në aventura të çmendura? Le ta nisim me liderin, përderisa diktatori është një formë sado e dhunshme e lidershipit. Në çdo tip shoqërie në periudha të ndryshme, konceptimet për të kanë pësuar ndryshime e megjithatë nevoja e ekzistencës së tij mbetet një fakt i lashtë njerëzor, madje primitiv. Në asnjë shoqëri, madje edhe në eksperimentet sociale nuk është bërë e mundur deri më sot të jetohet pa të. Aty ku mendohej se u arrit kjo, autoriteti i liderit rishfaqej si feniksi nga mbeturinat e hirit të tij. Autoriteti i individit mbi masën apo grupin mbetet i domosdoshëm deri më sot. Aq e vërtetë është kjo, sa që për të argumentuar përjetësinë e tij, studiuesit janë shtyrë tej, deri në botën shtazore, ku siç dihet elefantët, zogjtë, bletët etj., kanë liderët, udhërrëfyesit, mbretëreshat e tyre me autoritet të padiskutueshëm. Ndofta janë vetë diferencat fizike, intelektuale, sociale apo psikologjike të njerëzve që e sjellin këtë. Natyra ofron modele deri në botën e bimëve apo brenda vetë njeriut, ku truri udhëheq dhe organet e tjera nënshtrohen. Ne nuk dimë se sa kohë do të vazhdojë të jetë i nevojshëm lideri, autoriteti i tij, ashtu siç nuk parashikojmë dot me siguri modelin e ardhshëm të shoqërisë. Gjithsesi edhe për shumë kohë ndofta ai do të mbetet. Një psikolog i kohërave tona vë në dukje dy rreziqe për njerëzimin e sotëm: zhdukjen e drejtësisë nën ndikimin e shtrirjes tej mase të autoritetit diktatorial dhe të anasjelltën, rrënimin e autoriteteve sociale nën ekseset e demokracisë. 2000 vjet më parë Aristoteli shkruante se ekzagjerimi i principit të demokracisë e rrënonte atë, ashtu sikurse ai i oligarkisë oligarkinë, duke i kthyer drejtuesit e tyre në të dëmshëm për shoqërinë. Thelbi, siç duket, s’ka ndryshuar. Mbetet pra ende e nevojshme të njihet mirë lideri, e varianti i tij më fatal e i rrezikshëm, diktatori, psikologjia e tyre mbi bazën e përvojës së gjatë të njerëzimit e të fakteve të së sotmes. Veçori psikologjike të diktatorëve: Që nga kryetari i bashkësisë primitive, sovrani e deri te presidenti apo sekretari i parë i ish-partive komuniste, emërtimi e përfytyrimi për liderin ka ndryshuar. Nga shpella e lëkura e kafshës së egër, nga froni e petku i rënduar nga stolitë e mbretit e deri të karrigia e kostumi i thjeshtë demokratik i presidentit, por dhe i diktatorit, pamja e jashtme e tyre gjithashtu ka ndryshuar. Historia e njerëzimit njohu larmi liderësh, kryetarë fisi, princër e mbretër, konsuj e prokonsuj, kancelarë, presidentë e sekretarë të parë. Ndër ta kishte të tillë që rastësisht zunë vendin e kreut e koha i zhvleftësoi. Të tillë ishin liderë xhuxhë në sensin e aftësive si një pjesë e Luigj-ëve francezë, carë apo princa etj., që trashëguan fronin nga paraardhësit. Historia njohu edhe diktatorë jetëshkurtër, por edhe jetëgjatë si Markos, Truhillo, Hitleri, Musolini, Stalini, Enveri, Franko etj. Këta të fundit e nisën si liderë premtues që do të bënin shumë për vendin por e përfunduan mbretërimin e tyre me gjakderdhje e krime, e terror. Ata në luftën për pushtet zunë vendin e kreut jo në sajë të mirësisë apo idealizmit, por në sajë të aftësive, vullnetit, intelektit e së bashku me to të arrivizmit, intrigës, etjes për pushtet, që kombeve të tyre iu dhanë në fillim një lloj begatie, disa herë edhe lavdinë e përkohshme por më vonë në përmasa shumë më të mëdha katastrofike, edhe shkatërrimin, disfatën, diktaturën. Në pushtet kanë ardhur, të aftë e të paaftë. Të aftët, diktatorë apo jo të tillë, kanë disa veçori psikologjike të përbashkëta. Pothuaj të gjithë kanë pasur bindje të patundura e besim të jashtëzakonshëm në vetvete, energji e vullnet të pashtershëm, motivim e shtysa të brendshme

tepër të mëdha. Aq sa shpesh ato ktheheshin në një lloj fuqie hipnotizuese për njerëzit. Ata kanë shkëlqyer gjithmonë në inteligjencë. Sipas disa studiuesve madje nga rezultatet e testimit, në hierarkinë e inteligjencës, kuocienti i tyre intelektual (KI) dilte më i lartë sesa i shkencëtarëve apo i artistëve. Kjo ndofta për arsye se, përveç aftësisë së domosdoshme për marrjen e pushtetit dhe drejtimin e qeverisjen e vendit dhe popujve, për ta ishte e nevojshme edhe larmia e formave që kërkonte mbajtja e tij, zgjidhja e problemeve e të papriturave të shumta që ofron qeverisja etj. Kjo kërkonte njohuri të gjera e të thella, aftësi, zhdërvjelltësi e fleksibilitet të menduari për gjetjen e zgjidhjeve të shpejta e të mençura të momentit e sipas situatave. Kur këto cilësi kanë dalë në plan të dytë, ato janë mbuluar nga verbëria e mbajtjes së pushtetit, dhuna, egërsia, dhe lideri është shfaqur hapur si diktator. Por në asnjërin rast diktatorët nuk kanë qenë të paaftë siç herë-herë mendohet nga njerëzit duke bashkuar artificialisht nën një strehë, atë të karakterit diktatorial edhe paaftësinë e budallallëkun. Ky është një kompleks njerëzor që lidhet me urrejtjen universale e cila është e pazonja të pranojë madje as edhe një cilësi pozitive për ballë cilësive të mëdha negative të karakterit, e sidomos kur dëmet shkaktuar njerëzve kanë qenë të konsiderueshme. Njerëzit e kohërave të sotme që vitet e fundit kanë lexuar Mein Kampf janë habitur me faktin se Hitleri, figurë pa dyshim e urryer e diabolike për mbarë njerëzimin, nuk ka qenë aspak poshtë, përkundrazi mjaft lart në nivelin e inteligjencës e aftësive për të drejtuar, prirjes politike e largpamësisë (deri në vitet që filloi luftën në shkallë të gjerë), sugjestionimit e aftësive oratorike. Shpesh bëhet ky gabim edhe tek ne kur përzjehen cilësi negative të karakterit të drejtuesve madje edhe të njerëzve të tjerë, me injorimin e dimensionit kulturor e intelektual, madje deri në mohimin total të aftësive profesionale që mund të jenë mjaft të larta pavarësisht se negativiteti i karakterit bën të prevalojë në opinion ky i fundit. Aparenca Edhe aspekti më i thjeshtë në dukje, aparenca ka qenë dhe është tepër i rëndësishëm për diktatorët. Ata e kanë vlerësuar ndikimin e saj sugjestiv te masat. Njerëzit gjithmonë i kanë admiruar, madje janë krenuar me liderët me paraqitje të mirë fizike, prestigjiozë, ekspresivë, burrërorë, të bukur. “Masa provon një tërheqje gati erotike nga lideri”, shkruan Frojdi. Tek masat e sugjestionuara nga diktatorët kjo kalon deri në ekzaltim. Por sugjestionimi vjen edhe nga histeria, egërsia e diktatorit, e kombinuar me elokuencën e aftësinë për ngjalljen e ndjenjave e instinkteve më ekstreme njerëzore, të lidhura me probleme psikologjike e kulturore individuale por sidomos në kontekste të caktuara historike edhe shoviniste e nacionaliste, që diktatorët i shfrytëzojnë me mjeshtëri. Mjafton të kujtojmë Hitlerin, Musolinin, ku të gjitha këto kombinoheshin dhe me forcën, autoritetin, besimin në vetvete e çdo ndjenjë tjetër që iu ngjallej e kultivohej të tjerëve për supremacinë e racës, kombit të tyre. Dhe njerëzit në thellësi të qenies së tyre, të eur për lavdinë e parealizuar ndjenin se e arrinin këtë tek identifikoheshin si pjesë sado anonime e racës e kombit fitimtar. Momente të tilla psikologjike e historike diktatorët i kanë shfrytëzuar duke i hedhur njerëzit në aventura, përmasat e të cilave kanë qenë katastrofike. Veç rastit tipik të Hitlerit, i ngjashëm ka qenë dhe rasti i Napoleonit i cili veç gjenisë ushtarake e asaj si burrë i madh shteti legjislator e ekzekutiv, kishte pa dyshim edhe elemente të theksuara të autoritetit diktatorial. Aq e madhe ishte idolatria për të saqë edhe pasi kishte çuar gjenerata të tëra dre-

jt vdekjes e rrënimit për hir të lavdisë ushtarake të Francës, njerëzit përsëri pas 100 ditëve të famshme e kërkonin të vinte në pushtet, duke e habitur edhe vetë Napoleonin. Ky është ndër rastet kur aftësia e talenti, lavdia që i jep kombit, e mund pjesën e diktatorit, e cila në rastin e Napoleoni nuk arriti gjithsesi kulmin e së keqes, siç ka ndodhur me pjesën më të madhe të diktatorëve të fashizmit e komunizmit të shekullit 20. Aparencën, mimikën, gjestet, ecjen, lëvizjen, diktatorët janë përpjekur t’i kontrollojnë, t’i bëjnë të tilla që të tërheqin e të sugjestionojnë masat ndonëse në një pjesë të madhe të rasteve kjo aparencë ka buruar nga thelbi i karakterit të tyre. Këtu gjejmë pika ngjasimi me lashtësinë. Atëherë maska, lyerja e fytyrës, stolisja e saj ishin shenja “par excellence” të superioritetit për mbretin, kryepriftin, magjistarin. Nëpërmjet këtyre njerëzit sugjestionoheshin, trembeshin, nënshtroheshin. Në shoqërinë moderne, arti dramatik e aparenca e diktatorit luajnë rol shumë të madh. Hitleri, Napoleoni etj., dihet se kanë marrë mësime arti dramatik nga aktorë të mëdhenj. Sot veç këtyre ka shkolla që ofrojnë kurse personaliteti. Edhe më e rëndësishme u bë vlera e aparencës për diktatorët e vendeve të ish- kampit socialist. Sipas përfytyrimit të krijuar ata duhej të ishin edhe të rreptë e të papajtueshëm (me armikun e klasës, borgjezinë ndërkombëtare etj.) edhe të “dashur”, të “dhembshur”, “të ndjeshëm” me masat. Edhe fytyrë-ashpër, madje të egër, kur mbanin qëndrim klasor, edhe të butë, të qeshur, madje me lot në sy kur binin në kontakt me popullin, kur prekeshin nga hallet e tij. Një ambiguitet mimike, sjelljeje etj., që kërkonte në plastikë të përkryer. Një montazhiere filmi që ndoqi për orë të tëra filmime të diktatorit Enver Hoxha, ka mbetur e mahnitur: kur ka ndjerë në fund se përpara syve kishte një

aktor të jashtëzakonshëm. Fotografët që kanë kaluar nëpër duar fotografitë e panumërta të diktatorëve, kanë mbetur gjithaq të mahnitur. Vëreni me kujdes ata edhe sot në ekranin e televizionit. Ata kanë shumë gjëra të përbashkëta në aparencë. Është e njëjta siguri gjestesh, e njëjta madhështi apo modesti që fsheh madhështi, bindje e besim në vetvete, i njëjti qëndrim atëror ndaj njerëzve të thjeshtë. Vini re një drejtues të kohërave të sotme me tipare diktatoriale, natyrisht në pamundësi për të shprehur gjithë potencialin e tij diktatorial në kushtet e demokracisë së integruar europiane, se si pa e kuptuar imiton diktatorin më të madh që ka njohur ky vend, qoftë edhe me mënyrën si rri ulur në karrige, si fut duart nën sqetulla e si i drejtohet audiencës me të njëjtin ton me të cilin u drejtohej tirani bashkëpunëtorëve të tij të nënshtruar. Në mënyrë të pavetëdijshme diktatori është brendësuar tek ai në formën e njeriut të paarritshëm, atij, “po atij mor aman që dinte si t’ua mbyllte gojën e t‘i bënte zap gjithë këta…”. Pothuaj gjithë audienca që ndiqte këtë figurë këtu e pak kohë më parë thirri e mahnitur gati njëzëri: “Uau …krejt si Enveri...” Vlera e aparencës për diktatorin del në pah po të kemi parasysh veçoritë e perceptimit social. Përshtypjet e para, siç dihet, krijohen mbi bazë stereotipash, skemash të mbështetura në shumë pak informacion dhe aparenca del në plan të parë. Ky efekt psikologjik parësor mbetet për një kohë të gjatë sidomos në popullin e thjeshtë, pasi në përpjekjet e para për të formuar përshtypje për dikë njerëzit e përqendrojnë më shumë vëmendjen tek informacioni fillestar: Kështu ideja e parë për një lider, si njeri i dashur, mbetet për një kohë të gjatë, në qoftë se njerëzve e sidomos atyre të thjeshtë nuk u jepet mundësia e kontakteve apo e krijimit të përshtypjeve të tjera për të . Sidomos i rëndësishëm është efekti parësor për diktatorët gjatë kontakteve të gjera, mitingjeve grumbullimeve masive, fushatave politike a luftarake. Dihet se në raportet mes njerëzve, në qoftë se kontaktet zgjasin me dikë apo informacioni i dyte merret shumë kohë pas të parit, ndodh që përshtypjet e para korrigjohen apo në disa raste edhe përmbysen krejtësisht. Përgjithësisht diktatorët e njohin këtë psikologji. Disa syresh për të ruajtur prestigjin pas kësaj apo sidomos në situate kritike shfaqen rrallë në publik. Kjo ruan novitetin, freskinë e figurës autoritare, ngjall admirim. Njerëzit sugjestionohen akoma më shumë kur e shohin rrallë liderin. Kur ai shfaqet në provincën e tyre të largët, rrallë, ndofta veç një herë në jetë, ata shtyjnë njeri tjetrin ta shohin më mirë, i tregojnë njëri–tjetrit, pëshpëritin: “Ja, ai, i madh….”. Ndërkohë kontakti formal me masat nuk ka të bëjë me atë real. Diktatorët në përgjithësi i ruajnë mjaft distancat nga njerëzit, iu tremben atyre dhe zakonisht, sidomos për shkak të paranojave e përpara rënieve të mëdha, përfundojnë të izoluar. Një proces tipik distancimi krijuan me njerëzit diktatorët e vendeve të ish-kampit socialist. Në kundërshtim me parimin e predikuar të shkrirjes me masat, të jetesës gju më gju me popullin, pas një periudhe të shkurtër të luftës e pak kohë pas saj, ata krijuan distancimin prej tij. Blloku ku ata jetonin së bashku (në Shqipëri ky rast ishte specifik), zonat e ndaluara për njerëzit e thjeshtë, krijuan sërish pa ndryshime esenciale nga sovranët e dikurshëm, idenë e prestigjit, e autoritetit, e kuriozitetit për figurën e jashtëzakonshme. Deri këtu e gati gjysmë shekulli më parë njeriu i thjeshtë shqiptar kalonte pranë Bllokut të quajtur të udhëheqësve, me një lloj frike e nderimi fetar, kthente kokën i mahnitur kur pranë tij rastësisht kalonte ndonjë udhëheqës i shoqëruar me roje nga pas, madje pëshpëriste me mikun a të afërmit, duke i treguar njëri-tjetrit edhe gruan, fëmijët e njerëzit e afërt të udhëheqësit.

E shtunë-diel, 02-03 nëntor 2013

Fjalëkryqi klasik 1

Rrjedhin detajet për Motorola Moto G

11 13

20 25 31

18 2

23 28

24 29

Fjalëkryqi klasik është një nga lojërat enigmatike më të përhapura në botë. Fjalëkryqet e para filluan të botoheshin që në shekullin e XVIII dhe vazhdon të jetë e preferuar edhe në ditët e sotme.

Koha e fillimit ____:____

Koha e mbarimit ____:____

Horizontalisht:

Vertikalisht:

1. Njoftim tek organet e policisë për një krim, a shkelje. 5. Shfaqje e një dashamirësie a dashurie të veçantë për dikë a për diçka. 11. Shtet i formuar nga një arkipelag ishujsh në Azi. 13. Popullsi me prejardhje shqiptare që jetojnë në Greqi.19. Fituese e një konkursi bukurie. 20. Korniza e derës a e dritares. 21. Planet i sistemit tonë diellor. 24. Ministria Ekonomisë. 25. Ndoci, aktore humoriste, mbrapsht. 26. Sektori Monetar. 27. Është pjesë e syrit. 30. Haxhi i Rilindjes Kombëtare. 31. Institut Privat. 33. Ndërtesë e veçantë, shumë e madhe dhe e gjerë, ku qëndrojnë, ruhen ose ndreqen aero-planët. 35. Ar francez. 36. Nikolla, kompozitor i njohur. 39. Largim nga një drejtim i caktuar. 42. Ai që mban një qëndrim mohues ndaj çdo gjëje. 44. Sëmundje e lëkurës së kokës. 45. Ndoja, aktore. 46. Akull në Angli. 47. Kokalari, publiciste dhe aktiviste. 49. Agjensi Juridike. 50. Përfaqësi diplomatike. 51. Ushqehet. 52. Dervish i Rilindjes Kombëtare.

1. Kufijtë deri ku mund të shtrihet a mund të arrijë diçka. 2. Njeri që nxehet shpejt. 3. Një nga prindërit. 4. Martini, këngëtare italiane. 5. Titulli i një gazete të përditshme. 6. Organizatë Letrare. 7. Ndoja, këngëtar popullor. 8. Pak epërsi. 9. Karta e telefonit celular. 10. Instituti Informatikës dhe Matematikës së Aplikuar. 11. Hidhet në fund të shkresës zyrtare. 12. Studim i gjatë me karakter kritik. 14. Mbajnë ata që kanë thyer këmbën (p-r). 15. Gaqo, kompozitor. 16. Qytet turistik në Turqi. 17. Përemër vetor. 18. Gatim tradicional me peshk i japonezëve. 22. Shtet në Afrikë. 23. Mjet ndriçimi. 28. Bimë barishtore shumëvjeçare, me gjethe të mëdha, të dhëmbëzuara. 29. Njohuri. 32. Ahmet, aktor. 34. Has me dikë që më del përballë. 37. Boka, këngëtare. 38. Qendër Tregtare. 40. Hoxhë që drejton një xhami. 41. Ka një të tillë buke dhe birre. 43. Përdoret kur shprehim zemërim, pakënaqësi, mosbesim. 44. Quhem në fillim. 47. Mama. 48. Lehu në mes.

Sudoku | nivel mesatar 3 6

2 9

7 4

3 9

2 9

7 3

8 5 4

2 5

3 7

7 6 9 5

6 7

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo rresht e kolonë të ketë numrat nga 1-9.

2 Koha e fillimit _____:____

Para disa ditësh ishte vërejtur paraqitja e modelit të ri të telefonit të Motorola’së, Moto G në faqen zyrtare të kompanisë, ndërsa tani në internet kanë rrjedhur edhe disa pamje të modelit të ri të telefonit. Motorola Moto G posedon ekranin e ndjeshëm në prekje me 4.7 inç në formatin HD, me rezolucion prej 1280 x 720 pikselëve, dhe procesorit quad core. Procesori i Motorola Moto G do të jetë quad core 1.5Ghz Qualcomm Snapdragon S4 Pro, ndërsa ende nuk dihet fuqia e RAM memories, edhe pse nuk pritet që ajo të jetë më e vogël se sa 1GB. Karakteristikat tjera të Motorola Moto G do të përfshijnë edhe opsionet e memories me 8GB apo 16GB, si dhe kamerën e pasme me 8 mega-piksel me full HD, si dhe kamerën e përparme për të cilën nuk dihet asnjë detaj për momentin. Motorola Moto G do të përmbajë edhe baterinë me 1,950 mAh, ndërsa telefoni do të vijë në dy ngjyra – të bardhë dhe të zezë.

Koha e mbarimit ____:____

Numërkryq

Horoskopi i ditës DASHI (20/III-20/IV)

DEMI (21/IV-20/V)

Konfliktet dhe mosmarrëveshjet do mbarojnë gjate kësaj dite ne jetën tuaj ne çift. Do jeni me te qete dhe do reflektoni mbi te ardhmen. Beqaret duhet te qëndrojnë me këmbë ne toke dhe te mos hedhin hapa te nxituar Ne planin financiar situata do jete me e qëndrueshme se disa dite me pare dhe do keni mundësi te bëni disa transaksione me tepër.

Jeta ne çift do vazhdoje te jete e qete dhe pa probleme gjate kësaj dite. Do kuptoheni me se miri me atë qe keni ne krah dhe do toleroni me tepër. Për beqaret me ne fund do ndizet zjarri i dashurisë dhe ata do ndihen te plotësuar. Sektori i financave nuk do ketë as problemin me te vogël. Mund te shpenzoni edhe pak me tepër për gjerat me te nevojshme.

BINJAKET (21/V-20/VI)

GAFORRE (21/VI-22/VII)

Dite harmonike kjo për ju te dashuruarit. Ne çdo moment do përjetoni emocione te pamundshme dhe nuk do dëshironi te ndaheni për asnjë çast prej tij. Beqaret do i shumëfishojnë takimet dhe do kenë mundësi te bëjnë zgjedhjen me te mire. Ne planin financiar nuk duhet te bëni gabime. Shmangni huate dhe lojërat e fatit.

Nëse kohet e fundit marrëdhënia ne çift ka qene problematike, as sot nuk do ketë ndryshime te situatës. Nuk do e ulni hundën dhe nuk do kërkoni falje. Kujdes, po vazhduat kështu lidhja juaj do ftohet se tepërmi. Beqaret nuk duhet te nxitohen. Prisni edhe disa dite për te gjetur personin me te përshtatshëm. Ffinancat do jene ne gjendje shume te mire.

LUANI (23/VII-22/VIII)

Do jeni me humor shume te mire gjate kësaj dite dhe do bëni gjithçka qe marrëdhënia ne çift te ngrohet se tepërmi. Çdo moment do jete i mrekullueshëm. Edhe beqaret do jene sharmante dhe do tërheqin vëmendjen e shume personave. Për dike zemra do ju rrahe me fort. Mos ngurroni ta shprehni pëlqimin. Financat duhen pasur me ne vëmendje sepse nuk do jene shume te qëndrueshme.

PESHORJA (23/IX-22/X)

Nëse doni qe lidhja juaj te shkoje mire sot, duhet te tregoheni mete duruar me partnerin dhe here pas here ta toleroni atë. Mos mendoni se gjithmonë jeni ju qe keni te drejte. Beqaret do kenë mundësi serioze për te krijuar një lidhje. Përfitoni nga çdo ftese qe do ju behet për te dale. Ne planin financiar duhet maturi dhe sa me shume maturi. Transaksionet dhe operacionet e mëdha duhen shmangur.

Gjeni figurën duke bashkuar pikat 0 8

SHIGJETARI (22/XI-21/XII)

4 9 Plotësoni tabelën me numrat e dhënë!

Ngjyrosni pjesën me pikë dhe zbuloni figurën

Numra me 3 shifra: 101, 102, 145, 210, 221, 322, 404, 405, 555, 559, 560, 849. Numra me 4 shifra: 0154, 1452, 1562, 3201, 5115, 5521, 9595, 9658. Numra me 6 shifra: 025243, 071956, 102223, 151714,

152120, 195186, 326596, 334282, 511243, 526326, 541496, 548596, 585517, 651469, 653821, 680426, 726320, 741249, 754191, 816016. Numra me 7 shifra: 1458342, 4152156, 6525292, 7896548.

Mos thurni ëndrra jashtë arsyes gjate kësaj dite sepse do përballeni me zhgënjime te mëdha ne jetën tuaj ne çift. Mire do jete te qëndroni me këmbë ne toke. Beqaret do e kenë mendjen tek realizimi i një projekti profesional dhe nuk do kenë kohe te mendojnë për dashurinë. Ne planin financiar do jeni shume te zotet dhe do e menaxhoni me kujdes buxhetin.

UJORI (20/I-19/II)

Gjeni 10 ndryshimet

www.mapo.al

Dita e sotme do jete e mbushur me te papritura për te gjithë ata qe janë ne një lidhje. Sjellja e kohëve te fundit do jete ajo qe do tregoje nëse te papriturat do jene pozitive apo negative. Beqaret do ndihen mire ashtu si janë dhe nuk do e kërkojnë me ngulm dike qe ta kenë pranë. Financat do të jenë të pa stabilizuara.

VIRGJERESHA (23/VIII-22/IX)

Kënaqësia dhe mirëqenia do mbizotërojë gjate kësaj dite ne jetën tuaj ne çift. Do ndiheni shume mire pranë partnerin dhe nuk do keni për çfarë te ankoheni. Beqaret do jene gjithë kohës ne kërkim te dashurisë, por as sot nuk do mund ta gjejnë atë. Financat do vijnë dalëngadalë duke u përmirësuar dhe kjo do ju beje te ndiheni me te qete.

AKREPI (22/X-21/XII)

Dite shume e paqëndrueshme kjo e sotmja për te dashuruarit. Here do debatoni me partnerin dhe here do dashuroheni ne mënyrë pasionante me te. Beqaret nuk do e kenë te lehte t’i shprehin ato qe ndiejnë dhe serish do kenë te njëjtin status. Financat nuk do jene te keqija dhe kjo do iu japë mundësi te kryeni ndonjë shpenzim me tepër sesa zakonisht.

BRICJAPI (22/XII-20/I) Dite jo e mire kjo e sotmja për te dashuruarit. Nuk do bini për asgjë dakord me partnerin tuaj dhe marrëdhënia ne çift do ketë tronditje. Kujdes mos thoni gjera për te cilat do pendoheni gjithë jetën. Beqaret duhet t’i bëjnë sytë katër sepse rreth e rrotull do kenë personin qe kane ëndërruar gjithmonë. Financat do jene gjithë kohës te mbrojtura nga yjet.

PESHQIT (20/II-19/III) Sot ka ardhur momenti t’iu jepni fund disa zakoneve te këqija dhe te mundoheni te jeni me te hapur me partnerin tuaj. Vetëm ne këtë mënyrë marrëdhënia ne çift do jete e bukur dhe emocionuese. Beqaret nuk duhet te tregohen mendjemëdhenj sepse ne ketë mënyrë do i largojnë te gjithë personat qe do i joshin.

E shtunë-diel, 02-03 nëntor 2013

www.mapo.al

mapo lunch

Zakonisht përpiqem të shkoj në vendet për të cilat lexoj sepse dua t’i prek nga afër. Kur shkova atje pashë vetëm pallate. Nuk dukej det asgjëkundi. Kjo është vërtet e dhimbshme dhe ndoshta e pazgjidhshme. Asnjë fadromë nuk do i japë hiret një qeverie që premton. Është e pakthyeshme ajo çka ka ndodhur.

Ilir Ikonomi

Ambasadorët që (s)bëjnë për Shqipërinë Mira Kazhani

am ulur në ambientet e Grand tek “Sheraton” dhe pres që pas pak të mbërrijë Ilir Ikonomi. E para që më vjen ndërmend është ajo shqipja që del me aksent amerikan, e cila mbisundohet nga një A e zgjatur dhe e përzier edhe me zanore të tjera. Ilir Ikonomin e kam intervistuar shkurt rreth librit të tij për Ismail Qemalin pak ditë përpara Pavarësisë. Më la përshtypje thjeshtësia dhe lehtësia që ndjeva teksa e intervistoja dhe kujtoj se edhe ai më pohoi pak a shumë të njëjtën. Nuk është e thjeshtë të intervistosh gazetarët, edhe pse unë jam nga ato pak të kësaj zonës që besoj se gazetarët janë një shtresë e mirë e këtij vendi. Kanë mëkatet e tyre, po fundja kush nuk i ka... Edhe bujqit në mes tyre kanë sherr, edhe artistët dhe historianët. Të vetmit që s’kanë turp në këtë vend janë politikanët. Përmes këtij vrulli në tavolinën time shfaqet Ilir Konomi. As që ia ka idenë e rubrikës dhe ka mbetur i shtangur nga e bërtitura në makinë e Edison Ypit (një nga ata pak të çmendur që unë uroj të jetojnë 200 vjet) një ditë më parë kur dëgjonte nga ana tjetër e telefonit një gazetare që përmendi fjalën lunch. Po lunch, është Mira Kazhani more, - i tha miku i tij dhe ndoshta në rrëmujë e sipër ai tha thjesht :- Po. - Si të duket Shqipëria sa herë që vjen, ç’ndjesi të jep? - e pyes unë. - “Oh, më duket sikur diçka po shpërthen. Është kaos, është rrëmujë, është si një paradë mode. Makinat të ndalojnë fiks te këmbët dhe të duket sikur do të marrin me vete. Nuk ka trotuare, njerëzit në përgjithësi janë të pavëmendshëm, pak të shpërndarë, ankohen tërë kohës. Edhe motra ime që jeton këtu ankohet. I them të mos jetë kaq pesimiste. Nuk shoh asgjë për t’u ankuar. Pastaj të gjithë përdorin makina. Nuk kanë transport publik të mirë, - i them unë. -Jo, - thotë - ka autobusë dhe ata më duken shumë të mirë. Unë për vete i përdor, nuk kuptoj ju pse nuk i përfillni. Më bën përshtypje. Më ndodh ajo gjëja e çuditshme (ndërkohë që e thotë, qesh) që kur jam me dikë dhe nëse atë e telefonon dikush ai tregon: “Alo, ja, jam me Ilir Ikonomin, nuk vij dot, do vonohem pak”. “Pse duhet të tregosh se me kë je, aq më tepër të duash të “show off”. Ndodh për këdo kjo. Të gjithë duan të tregojnë se janë me dikë dhe ajo çka më huton më shumë është se të gjitha duan t’iu mbarosh një punë, të bëjnë biznes me ty. Shumë të rrallë janë ata me të cilët bëj biseda idealiste. Shqiptarët janë bërë materialistë. Mos më

thuaj edhe Edisoni, miku juaj, - i ndërhyj unë. -Jo, Edisoni, jo! Ai është i vetmi që më fal një bisedë larg interesave. Po shiko, Mira nuk më shqetëson kjo gjë. Në gjithë këtë zallamahi kaloj shumë bukur. Unë vij për pushime, dhe një javë, dy javë në këtë kaosin këtu nuk dëmtohesh. Kam gjithmonë dëshirë të kthehem në Tiranë. Dhe një gjë që nuk ta thashë, më duhet të blej gjithmonë rroba më të mira për këtu. Në Amerikë nuk ke nevojë të vishesh patjetër bukur, por në këto anë është si një ligj i fshehur, por që nëse nuk e bën, sikur vetëpërjashtohesh. E tmerrshme por prapë interesante. Ndërsa Ikonomi flet për Tiranën e parë me sy amerikan, kam një ndjesi çlodhjeje nga pikëpyetjet e shumta që i vendos në kokën time për këtë botën tonë 3 milionëshe (lek, jo euro). Fundja këta jemi ne, ose këto mbetëm pas transformimit. Fundja siç tha dhe Ikonomi, ne vijmë të gjithë nga një deformim që ka zgjatur gjysmë shekulli. Biseda ndërpritet nga kamerieri që sjell kapuçion tim me dy copa kek dhe makiaton e Ikonomit. Para se të hidhte pa iu dridhur dora sheqerin në të, ai dalloi që makiato e tij kishte një zemër të vizatuar. -Oh, sa bukur, tha ai. - Kafe me zemër nuk të sjell njeri në Amerikë. Po ju të gjithë kështu e pini? – më kthehet ai me një vështrim ziliqar e të ëmbëlsuar më shumë sesa sheqeri që rridhte mbi zemrën e bërë nga banakieri. Por kamerieri u tregua më i shkathët: -Only for special guests. Vetëm për miq të veçantë, - i tha ai, duke i dëshmuar respektin që brumoset pavarësisht këtij kaosit tonë unik. Është e ngrohtë Tirana, i them - pavarësisht trotuareve, kostumeve të shtrenjtë, tangërllikut të makinës apo dëshirës për të treguar se jemi në kafe me dikë të rëndësishëm. Është mënyrë e të jetuarit në një proces që do të bëjë se s’bën rrugën e tij. - Po, keni të drejtë. Është rrugë për t’u bërë dhe ndaj them që nuk është normale që qeveritë që vijnë dhe ato që ikin të ndërsehen kaq keq me njëra-tjetrën. Askush nuk realizon premtimet që bën, edhe në rastin më të mirë. Duhet kohë fizike që çdo gjë të shkojë në vend. Meqë jemi tek politika, si shkoi intervista juaj me Ramën? U bë bujë me batutën tuaj. Nëse e kujtoj mirë, i kërkuat atij që të mos inatosej pa e mbyllur ende ju pyetjen. Çfarë kishte që nuk shkoi në atë intervistë? - “As vetë nuk e di. Unë thjesht po e pyesja kryeministrin, por e vura re që më shmangej në përgjigje dhe u inatos me pyetjet e mia. Nuk e di ç’pati,më thotë ai me lehtësinë e të shpjeguarit se ku bie rruga ‘Vllazën Huta’. E theksoj këtë mënyrë, sepse nëse kjo i ndodh një gazetari në Tiranë, do të përvëlonte ‘Rogneri’ nga deliri se sa i madh u tregua ai ose ajo që inatosi Edi Ramën. Me thënë

të drejtën Rama është karakter që inatoset kollaj dhe kjo është një nga arsyet pse unë personalisht gjithmonë kam besuar se më mirë ai se kushdo tjetër për momentin. Ikonomi nuk duket të jetë një simpatizant, megjithatë. Ai ka ironi rreth disa gjërave që ne i marrim seriozisht, si p.sh ambasadorët, për të cilët nuk i shita mend se iu kisha bërë të gjithëve Lunch dhe ishin më pak të klikuarit nga çdo personazh tjetër. Nuk di pse pata gati turp profesional të krenohesha. Dhe i tregoja për Albin Kurtin dhe për një dikë tjetër shumë të madh që së shpejti do të jetë në ‘Mapo Lunch’. - “Është vend i vogël Shqipëria. Vjen një Kukan dhe mediat gëlojnë me gjithë takimet e tij. Ti je spikere, - më drejtohet ai - duhet ta kesh dhënë edhe vetë si lajm të madh? -Për fatin tim të mirë, drejtori im aktual më shumë merret me kastravecin me pesticide sesa me këto lajmet. -Atëherë do t’i shoh lajmet ku punon ti, - më drejtohet ai me kuriozitet dhe këtë herë është bërë serioz. -Ai vijon duke shpjeguar se pse ambasadorët, ne shqiptarët i shohim me sytë e kalit. Siç besoj edhe mund ta dini, kali i shikon njerëzit më të

Gjynah, nuk ka asnjë shenjë. Është e vërtetë që është shkatërruar nga italianët, por si ka mundësi që ne si njerëz, si historianë, si shtetarë nuk bëjmë asgjë për të patur kujtesë. Nuk kemi asnjë shenjë nga Mbreti i parë i shqiptarëve, Princ Vidi. Dhe jo vetëm kujtesën e 100 viteve më parë, por ne po dërrmojmë edhe të sotmen. Betonizimi i Shqipërisë është një plagë që dhemb. Kur po shkruaja Ismail Qemalin, shkova në Rrashbull të Durrësit. Është një fshat që në dokumentet e arkivave përmendet nga serbët, të cilët pushtuan Durrësin në ditët kur ngrinte flamurin Ismail Qemali, si një majë ku panë det dhe u magjepsën...

mëdhenj nga ç’janë dhe sidomos më të mëdhenj nga vetja e tij. Për këtë arsye kali është një kafshë që i bindet njeriut. - “Ata kanë marrë një rëndësi “fake” të pamerituar, por i tillë është vendi. Kaq prodhon dhe nevojat kanë krijuar rrethana të tilla. Po mirë, i them unë, edhe Amerika nuk është kaq e larë. Ka krijuar fenomenin Kim Kardashian. Secili ka flluskat e veta në këtë botë. - Pa dyshim edhe Amerika, - thotë ai, - por shumë më të përmbajtur dhe aspak imponuese. Nuk është Amerika ajo e filmave që propagandohet. Gjithçka është shumë më ndryshe. Atje ka qetësi. -Jo dhe aq , -i përgjigjëm unë. Po përgjojnë shumë më duket. -Amerika nuk është më e njëjta pas 11 shtatorit, ndaj dhe vëmendja është me fortë. Nuk di të them se deri ku kanë shkuar përgjimet. Nuk duhet nxituar në qëndrime. Ai shijon kekun dhe më thotë me bindje se edhe kekun e kemi më të mirë sesa në Amerika. Janë bërë dy gjëra deri tani të mira, makiato me zemër dhe keku me sheqer jovelës. Biseda nga fundi sillet rreth librit të 3-të të tij, të cilin e ka në duar. Është një tjetër libër historik, këtë herë për periudhën e Luftës I Botërore. Para disa ditësh ka qenë në Durrës në kërkim të shtëpisë së Princ Vidit. - Gjynah, nuk ka asnjë shenjë. Është e vërtetë që është shkatërruar nga italianët, por si ka mundësi që ne si njerëz, si historianë, si shtetarë nuk bëjmë asgjë për të patur kujtesë. Nuk kemi asnjë shenjë nga Mbreti i parë i shqiptarëve, Princ Vidi. Dhe jo vetëm kujtesën e 100 viteve më parë, por ne po dërrmojmë edhe të sotmen. Betonizimi i Shqipërisë është një plagë që dhemb. Kur po shkruaja Ismail Qemalin, shkova në Rrashbull të Durrësit. Është një fshat që në dokumentet e arkivave përmendet nga serbët, të cilët pushtuan Durrësin në ditët kur ngrinte flamurin Ismail Qemali, si një majë ku panë det dhe u magjepsën. Zakonisht përpiqem të shkoj në vendet për të cilat lexoj sepse dua t’i prek nga afër. Kur shkova atje pashë vetëm pallate. Nuk dukej det asgjëkundi. Kjo është vërtet e dhimbshme dhe ndoshta e pazgjidhshme. Asnjë fadromë nuk do i japë hiret një qeverie që premton. Është e pakthyeshme ajo çka ka ndodhur. -Me pak fjalë, - i drejtohem atij - ne duhet të hamë kek të mirë dhe të pimë makiato me zemër. Vetëm kaq dimë të bëjmë mirë? -Jo, pa dyshim që jo. Shqipëria është një ngjarje për këdo që e jeton, qoftë për një javë, 2 vjet apo përjetë.

CMYK

e shtunë-e diel, 02-03 nëntor 2013