Mapo 6 7 korrik ok

aktualitet

aktualitet

peregrinus

Qeveri-mazhorancë, nis lufta e ftohtë për vendimet financiare

Qeveria ‘Rama’ me 18 ministri? Në kohë krize, absurditet

Gjergj meta

Publicisti dhe politikani Preç Zogaj në një analizë të imët të njollave dhe dritës në hartën e zhvillimeve politike të javës

Ardian Ndreca

Vendimet për nënshtetësinë, rritjen e pagave dhe pensioneve dhe disa leje ndërtimi HEC-esh kanë acaruar mazhorancën e majtë që do të qeverisë nga shtatori.

ylli pango

hylli i dritës single & the city

Faqe 13

Faqe 15

Idi, essi,uni

Iva tiço

E shtunë-diel 06-07 korrik 2013

Themelues henri Çili- Kryeredaktor Arion Sulo - Numër 953. Viti iV botimit. Çmimi 30 lekë. 1.5 euro. www.mapo.al e-mail: gazetamapo@gmail.com. Adresa: BLV "Gjergj Fishta"

i h s a d l l ha vs o

bas

Një garë e vërtetë brenda llojit Partia Demokratike hyn në erën e Fillimit të Ri pa Berishën. Profili i Lulzim Bashës përballë Sokol Olldashit dhe beteja e nxehtë në prapaskenë për të dominuar anëtarësinë e Partisë Demokratike

intervista e javës

editorial

dilema zhvillimi

profil

Basha e Olldashi, para dhe pas 2005-a, ose trashëgimia në garën për të ardhmen

Rrugëtim në debatet, politikat dhe strategjitë e zhvillimit ekonomik (I)

Brenda historisë, ditët e fundit të Mohammed Morsit

alfred lela

ADRIAN CIVICI

Faqe 3

mapo libri Frashëri kundër butkës; Libri si replikë e dy anëve të historisë

Rama: S'na votuan ne, por ndryshimin, Nano dhe Berisha e mbaruan misionin Kryeministri i ardhshëm thotë se nuk do të sulmojë kurrë Presidentin e Republikës, edhe pse e ka bërë këtë kur u zgjodh në 2012. Ai komenton votimet: Mesazhi ishte nuk ju kemi votuar ju, por domosdoshmërinë e ndryshimit. S’do të më dëgjoni kurrë të akuzoj opozitën në takimet me të huajt brenda dhe jashtë vendit” Faqe 10

Debati historik pasi ka “konsumuar” çdo skaj të hapësirës mediatike, është zhvendosur në faqet e librave. Kristo Frashëri së fundmi ka botuar një libër-replikë si kundërpërgjigje ndaj librit të Uran Butkës. Më herët, Mihal Luarasi i është përgjigjur Todi Lubonjës dhe Tanush Frashëri, librit me kujtime të Çatin Saraçit Faqe 21

pyetësori Nasi Lera:Mjerim, kur një popull brohoret mashtruesit e vet Vullneti për të shkruar dhe për të përkthyer edhe kur ai ndjehet i lodhur dhe i zhgënjyer sa nga vetja aq edhe nga të tjerët, është arritja më e madhe e tij. Përballë pyetjeve të Marsel Prustit, shkrimtari Nasi Lera zbulon vetveten.

Faqe 23

Faqe 26

Hamza Hendawi

Faqe 31

personazh

Rudina Dembacaj

ylli i portës ngjitur Është vajza e thjeshtë që kushdo mund ta takojë në rrugë e ta përshëndesë.

Asaj vetëm qejfi do i bëhej. Duket se asgjë nuk ka ndryshuar që nga vitet e mëparshme, por ama është fakt që ajo është kthyer në një nga aktoret më të spikatura të mbrëmjeve televizive të humorit. Aktorja kryesore e “Al Pazar”, me diplomë në Juridik, rrëfen vitin e suksesit në ‘Al Pazar’ Faqe 18

2

e shtunë-e diel, 06-07 korrik 2013

www.mapo.al

KETU MUND TË JETË

EMRI JUAJ!

adresa: bulevardi “gjergj fishta”, Nd 70, H1 cel: + 355 68 20 00 000 e-mail: emer.mbiemer@uet.edu.al

DO TË JESH PJESË E STAFIT AKADEMIK TË UET?

APLIKO TANI! Universiteti Europian i Tiranës synon të zgjerojë stafin e tij akademik me pedagogë në fushat:

• SHKENCA EKONOMIKE Financë Menaxhim Marketing Zhvillim i Qëndrueshëm Menaxhim i Sistemeve të Informacionit

• SHKENCA JURIDIKE E drejtë biznesi E drejtë civile E drejtë publike E drejtë penale E drejtë ndërkombëtare

• SHKENCA SOCIALE Shkenca Komunikimi Shkenca Politike Marrëdhënie Ndërkombëtare Filozofi Sociologji Antropologji Sociale Psikologji Pedagogji

www.uet.edu.al

DETYRAT DHE PËRGJEGJËSITË E PEDAGOGUT 1. Mësimdhënie në tre ciklet e studimit BA/MA/DR 2. Këshillim i studentëve 3. Angazhimi në veprimtari kërkimore - shkencore 4. Mbështetje për institucionin

KRITERET E NJË KANDIDATI TË SUKSESSHËM 1. Të ketë doktoraturë të fituar në universitete të vendeve perëndimore (OECD) ose titull (Prof. Dr., Prof. Asoc. Dr.) 2. Të jetë i aftë të garantojë cilësinë, efikasitetin dhe ekselencën e zhvillimit të lëndëve që do të japë dhe t’i përgjigjet me fleksibilitet nevojave të universitetit; 3. Të ketë përvojë në mësimdhënie në shkollën e lartë dhe në fushën e kërkimit shkencor të mirëfilltë.

4. Të njohë dhe të jetë i familjarizuar me sistemin e funksionimit të universiteteve perëndimore dhe Kartës së Bolonjës.

DOKUMENTET E KËRKUARA • • • •

CV e hollësishme e kandidatit (shqip ose anglisht).

Letër motivimi në të cilën të shpjegohen qartë interesat profesionale si dhe fushat e ekspertizës dhe lëndët e synuara.

Kopje e dëshmisë së titullit/diplomës PhD. Diploma PhD të shoqërohet me kopjen e vërtetimit të njohjes nga MASH. Dy letra rekomandimi nga punëdhënës të mëparshëm ose pedagogë / udhëheqës shkencorë të kandidatit, shoqëruar me të dhënat e kontaktit të tyre.

Aplikimet duhet të dorëzohen me e-mail në: bora.trajani@uet.edu.al ose në zyrën e Burimeve Njerëzore, deri në datën 11 korrik 2013.

Për më tepër informacion: 068 60 31 551 dhe www.uet.edu.al

Adresa: Bulevardi Gjergj Fishta, Nd. 70, H.1, Tiranë, info@uet.edu.al

E shtunë-diel, 06-07 korrik 2013

3

www.mapo.al

Editorial

Foto e javës

Basha e Olldashi, para dhe pas 2005-a, ose trashëgimia në garën për të ardhmen

Alfred Lela Ambasadori Amerikan Aleksander Arvizu, gjatë një ceremonie, me rastin e 4 korrikut, ditës së Amerikës.

javore

libri

E shtunë-diel, 06-07 korrik 2013 Na vizitoni çdo ditë në www.mapo.al

Në brendësi Rama: Nano dhe Berisha e kanë mbaruar misionin, ja mesazhi i votës

Frashëri kundër butkës

Kryeministri i ardhshëm thotë se nuk do të sulmojë kurrë Presidentin e Republikës, edhe pse e ka bërë këtë kur u zgjodh në 2012... Faqe 10-11

15 5 6 13 18 23

Politikë

Qeveri-mazhorancë, nis lufta e ftohtë për vendimet financiare

Libri si replikë e dy anëve të historisë

Politikë

Akuzat e Olldashit, Manjani: Kumarxhinjtë janë ndëshkuar me votë

Kronikë

KLD emëron gjyqtarët e Apelit dhe Gjykatës Administrative

Preç Zogaj

Qeveria ‘Rama’ me 18 ministri?

Në kohë krize, absurditet

Personazh

Rudina Dembacaj, ylli i portës ngjitur

Pyetësori

Nasi Lera:Mjerim, kur një popull brohoret mashtruesit e vet

Një Super Star si Afërdita Dreshaj

Kolona / ide/ debate

26

Dilema zhvillimi

28

peregrinus

22

recensë

29

Idi, essi,uni

28

Hylli i dritës

31

profil

Adrian Civici Ylli Pango

Gjergj Meta

Ardian Ndreca

Jeta Hamzallari Alfred Lela

Foto : LS

Fituesin e garës për postin e kryetarit të Partisë Demokratike, nuk e dimë me siguri, por sigurisht dimë që dyshja Basha-Olldashi do të jenë numrat 1 dhe 2 të këtij formacioni politik. Mund të rreshtosh cilësitë dhe mangësitë e njërit apo tjetrit, por më e ndershme do të ish të kuptoje se kombinimi i kësaj dysheje do të krijonte një fuzion të nevojshëm për një parti që, jo vetëm ka humbur thellë zgjedhjet e fundit të përgjithshme, por është dhe do të jetë nën shenjën e Sali Berishës edhe për ca kohë (mirë apo keq qoftë kjo).

Gara ku ata janë futur nuk është dhe aq sfidë ndaj vetes dhe kundërshtarit, sa është legjitimimi i një ere të re në Partinë Demokratike, e cila me këtë ndeshje rikthehet te vlerat e saj të fillimit të pluralizmit. Me një bonus parimin e ri ‘një anëtar, një votë’. Basha dhe Olldashi i japin Partisë Demokratike ngjyrat dhe tonet e dy kohëve të ndryshme në historinë e saj para 2005 dhe pas 2005. Te bashkimi i këtyre dy periudhave, opozitës së fortë dhe qeverisjes reformatore qëndron edhe ajo që quhet trashëgimi politike e Partisë Demokratike.

Basha dhe Olldashi, por edhe demokratët, qoftë të strukturave drejtuese apo bazës, duhet të kërkojnë elementët përplotësues dhe jo ndarës te njëri-tjetri. Atë që i mungon Bashës në histori opozitare e ka Olldashi, e çka këtij të fundit i mungon nga profili i një politikani që i kalon kufijtë e partisë së vet, e gjen te Basha.

Te ky përplotësim duhet kërkuar vizioni i drejtimit të PD, sepse vizioni është një cilësi që, të paktën në pamje të parë, fatkeqësisht dhe ndoshta hëpërhë, duket se u mungon të dyve. Për këtë vizion të munguar dhe derisa ky të sigurohet, qoftë nëpërmjet një kolegjialiteti, apo një këshilli të urtësh të së djathtës, prania në prapaskenë e z. Berisha është një benefit dhe jo një kosto siç komentohet, kryesisht nga kundërshtarët.

Partisë Demokratike i duhet ta nxjerrë veten nga forma mentis-i i një force antikomuniste. Në këtë sens nevoja për një lider që u apelon më shumë shtresave të shoqërisë, është edhe më e madhe. Antikomunizmi, jo si qasje kulturore, por si formë aksioni politik, duhet të zhvendoset nga regjistri i PD: është vjetëruar, nuk u thotë asgjë votuesve të rinj, aq më pak elektoratit gri; është një antiplatformë.

PD e një fryme të re, një togfjalësh që po qarkullon shumë në mjediset demokrate së fundmi, kërkon një konservatorizëm të ri i cili u mëshon vlerave kulturore të djathta, por nuk i largohet fizionomisë së një partie popullore liberale, të tillë siç e krijoi ahti i masave i vitit 1990. Te një platformë e tillë duhet orientuar opinioni publik, një pjesë e të cilit do të zgjedhë edhe kryetarin e ri të PD më 22 korrik. Sa i takon pikasjes së fitimtarit, apo atij që anëtarësia demokrate beson se do ta çojë në fitore në zgjedhjet e radhës, kjo i duhet lënë instinktit.

Sepse baza e çdo partie e zotëron instinktin politik të shenjimit të fitimtarit ndër dy alternativa dhe mbi emrin e tij do të shkojë edhe kryqi apo plusi në fletën e votimit.

Duke mos harruar se Basha dhe Olldashi janë dy demokratë, ndërsa zgjedhja e njërit prej tyre, atij të duhurit, shkon përtej tyre dhe ka të bëjë me fatin e Partisë Demokratike, dhe sigurisht edhe me atë të Shqipërisë.

Duke mos harruar gjithashtu se kush fiton më 22 korrik, do të jetë përballë Edi Ramës dhe mazhorancës së tij arrogante në numra dhe me gjasa në revansh. Që do të thotë: kërkohet një lider me histori pozitive në ndeshjet me Ramën.

4

E shtunë E shtunë - e diel - e diel 06-07 13-14 korrik prill 2013 www.mapo.al

Kryetari i PS shprehet se vendi është realisht në buzë të greminës në të gjitha aspektet dhe se vendimet e para do të jenë çështjet e ujit, legalizimeve, mbrojtjes së tokës dhe klimës së biznesit”

Qeveria

Rama: Vendi në buzë të greminës, kompani e huaj auditimi për financat “Ose të bëjmë histori, ose të ndëshkohemi pas katër vjetësh në mënyrë historike.

Ajo që shqiptarët na kanë dhënë është e jashtëzakonshme! Ajo që ne do t’u kthejmë mbrapsht, duhet të jetë e jashtëzakonshme” Gati dy javë pas zgjedhjeve dhe fitores në zgjedhjet e 23 qershorit, e majta ka nisur të ndjejë peshën e rëndë të përmasave të saj dhe masave që duhet të marrë nesër në qeverisje për të mos zhgënjyer shqiptarët që i besuan me votë. Kjo është parë dje në fjalën që kreu socialist, Edi Rama ka mbajtur në mbledhjen e parë të Asamblesë Kombëtare pas zgjedhjeve, ku merrnin pjesë edhe të gjithë deputetët e rinj të dalë nga vota e 23 qershorit.

Duke evidentuar faktin se shumë shpejt mazhoranca e re do të gjendet përballë sfidës për të kthyer në realitet çka premtoi e për të mos marrë ndëshkimin që pësoi e djathta, Rama ka theksuar se e majta gjendet përballë dy rrugëve: ose të realizojë atë që premtoi, ose pas 4 vitesh të dalë sërish në opozitë.

“Jemi thirrur nga shqiptarët të

gjithë sistemit të funksionimit të shtetit shqiptar, duke e filluar nga auditimi i financave të Shqipërisë dhe i të dhënave të ekonomisë shqiptare brenda këtij viti. “Është një proces i domosdoshëm, është një proces që mund të nxjerrë të dhëna drithëruese jo vetëm për ne, por për gjithë komunitetin ndërkombëtar, si komunitet politik dhe si komunitet sipërmarrës. Është një proces i domosdoshëm për të hedhur bazat e një qeverisjeje përmes të vërtetës dhe për t’u ndarë nga një qeverisje përmes gënjeshtrës”, – u shpreh kreu socialist. Ai renditi g jithashtu edhe disa prej çështjeve parësore me të cilat tha se do të merret personalisht. “I konsideroj çështje të një rëndësie parësore kombëtare dhe prioritete urgjente çështjet e ujit, legalizimeve, mbrojtjes së tokës dhe klimës së biznesit”. Rama ripërsëriti shqetësimin se ekzekutivi aktual po abuzon, sipas tij, në këtë periudhë pritjeje deri në dorëzimin e pushtetit, duke iu referuar vendimeve për dhënie lejesh apo koncesionesh.

“Sot nuk jemi në fushatë, por Shqipëria është realisht në buzë të një gremine në të gjitha aspektet. Çdo inerci, çdo vazhdimësi në sjelljen politike, në metodologjinë e

asam b l e j a ndërtojmë shtetin modern të tyre.

Ky është një mandat që ne na vendos përballë dy mundësish: Ose të bëjmë histori, ose të ndëshkohemi pas katër vjetësh në mënyrë historike. Ajo që shqiptarët na kanë dhënë është e jashtëzakonshme!

Ajo që ne do t’u kthejmë mbrapsht, duhet të jetë e jashtëzakonshme!” tha kryeministri i ardhshëm, Edi Rama në fjalën e tij. Ai ka theksuar më tej se vota e 23 qershorit i dha koalicionit opozitar 84 vota për të realizuar çdo lloj reforme, ndaj sipas Ramës, nuk do ketë asnjë justifikim për të nëse nuk i realizon ato që premtoi. “Lavdi popullit shqiptar kemi marrë një mandat për të bërë çdo reformë të mundshme dhe të imagjinueshme në këtë vend.

Askush nga ne, unë i pari, nuk ka më asnjë alibi që të thotë këtu na pengojnë këta e aty na pengojnë ata, këtu nuk mundemi se na bllokojnë, këtu nuk duan etj, etj. Na kanë dhënë shqiptarët të gjitha përgjegjësitë, çdo përgjegjësi për t’i kthyer në vepra ato që u kemi thënë me fjalë gjithë këto ditë”, - tha Rama. Kryetari socialist i cili do të drejtojë qeverinë e ardhshme paraqiti dje edhe disa nga veprimet e para që do të duhet të ndërmarrë urgjentisht, ku ka paralajmëruar ndërmarrjen e një auditimi ndërkombëtar të të

qeverisjes, në mënyrën e ndërtimit të vetë menaxhimit të institucioneve është shtyrja drejt greminës”, - theksoi Rama. Ndaj ai ka kërkuar që qeveria në detyrë të mos marrë asnjë vendim në ditët që ka mbetur, por të bëjë vetëm kujdestaren e punëve të shtetit deri sa në pushtet të vijë qeveria e re. Ai ka paralajmëruar edhe të gjitha ato biznese apo kompani private që do përfitojnë punë apo favore nga qeveria aktuale që nga 23 qershori e në vazhdim, se nuk do mund t’i gëzojnë ato kontrata, pasi qeveria e re do të jetë shumë e rreptë me to.

Pas fjalës së Ramës mbledhja ka vijuar vetëm pak minuta, ku siç mësohet, kreu i Asamblesë, Gramoz Ruçi ka ftuar anëtarët e saj që të shprehin mendime apo sugjerime të tyre, por në fakt askush nuk është ngritur të flasë. Kjo ndoshta edhe për shkak të një mirëkuptimi paraprak mes krerëve më të lartë të kësaj force që kjo mbledhje të ishte thjesht falenderuese. Ndërkohë që në fund Rama njoftoi për një takim të ardhshëm me kryetarët e komunave dhe bashkive socialiste të vijës bregdetare në lidhje me problemet e sezonit turistik, sidomos për rikthimin e hapësirave të plazhit, publikut.

Balla kooptohet në kryesi në vend të Malajt Taulant Balla është anëtari më i ri i kryesisë së PS. Ndryshe nga të anëtarët e tjerë, ai nuk është votuar për këtë post, por është kooptuar nga kryetari Rama gjatë mbledhjes së djeshme të Asamblesë Kombëtare. Balla ka zënë vendin e mbetur bosh nga Arben Malaj, i cili me vendimin e tij për kandidimin për deputet i pavarur në qarkun e Vlorës, bëri dhe largimin e detyrueshëm statutor nga partia dhe forumet partiake. Gjithsesi, Rama e justifikoi këtë kooptim të Ballës si shpërblim për punën që ky i fundit ka zhvilluar në vijimësi në rrethin e Librazhdit, punë e cila për kryesocialistin është përkthyer në rezultate konkrete. “Në emër të vlerësimit, të kontributeve dhe njëkohësisht të nevojës formale për të plotësuar kryesinë e PS me vendin e lënë vakant, unë do të dëshiroja miratimin tuaj për përfshirjen e Taulant Ballës, i cili meriton vërtet duartrokitjet jo sepse u bë anëtar kryesie, por sepse në rrethin e Librazhdit ka demonstruar një aftësi dhe një vullnet që është përkthyer në një rezultat të jashtëzakonshëm dhe unë jam i bindur të papërsëritshëm për PS në atë rreth”, - tha Rama. Kreu socialist ka falenderuar të gjithë anëtarët e asamblesë për kontributin e dhënë fitoren e zgjedhjeve, por duke përjashtuar vetëm një 0.1 përqindësh, të cilit nuk i vuri emër konkret, duke bërë të ditur se ai e di vetë se kush është. “Ju falenderoj edhe njëherë të gjithëve jo formalisht, me gjithë zemër, për gjithë çfarë keni bërë 99.9% tuajën këtu, e di vetë kush është ai 0.1%”, - tha kryesocialisti. Nuk dihet nëse Rama kishte parasysh me këtë Arben Malajn, apo figura të tjerë të socialistëve që nuk dhanë ndihmesë në këtë fitore, siç mund të ishte Fatos Nano apo edhe të tjerë, siç është rasti i Ilir Gjonit. Gjithsesi duhet theksuar se një pjesë e mirë e deputetëve aktualë që nuk u rikandiduan ishin të pranishëm në mbledhjen e djeshme, duke filluar që nga Arben Isaraj, Eltar Deda, Et’hem Ruka, Qemal Minxhozi, Paulina Hoxha etj.

Me këtë rast, vetë Balla pas Asamblesë ka shtruar një drekë falenderimi për disa nga miqtë e tij në PS.

Ndarja e mandateve, shmanget debati në Asamble Edi Rama e ka bërë tashmë fakt të kryer ndarjen e mandatit të deputetit nga detyra ekzekutive e ministrit. Duke folur dje në mbledhjen e Asamblesë Kombëtare, Rama ka folur për një vendim, i cili sipas tij është marrë për të bërë këtë ndarje mandatesh, çka në fakt nuk rezulton të jetë e vërtetë. Kjo të paktën sa i përket vendimmarrjes së forumeve partiake, ku siç mësohet nuk është marrë asnjë vendim për këtë çështje. “Ne kemi marrë një vendim për t’i ndarë mandatet e deputetit nga mandati i ministrit”, - u shpreh Rama duke iu drejtuar Asamblesë. E kjo, sipas tij është bërë për t’i dhënë Shqipërisë dhe shqiptarëve ministra që punojnë me orë të plotë, në krye të punëve të ekzekutivit dhe deputetë, që punojnë me orë të plotë në krye të punëve të komuniteteve që përfaqësojnë dhe punëve të përbashkëta për të mbrojtur interesat e vendit. “Sot, jam më i bindur si asnjëherë se kjo është një zgjedhje e drejtë dhe se vendosja në punë e një qeverie ku çdo ministër do të ketë përgjegjësi të drejtpërdrejtë individuale për ecurinë e çdo sektori dhe ku e gjithë trupa parlamentare do të ketë përgjegjësi kolegjiale dhe individuale për të ballafaquar ecurinë e punëve të qeverisjes me interesat e publikut dhe komunitetit do të na japë me patjetër një raport të ri forcash në realizimin e qëllimit tonë të përbashkët”, - tha Rama. Ai ka premtuar se me këtë do të ndryshohet si modeli i ministrit ashtu edhe ai i deputetit, i cili sipas tij nuk do jetë më një lypës parash nga buxheti i shtetit, por një negociator për të përfituar para dhe të mira shërbimesh nga sipërmarrësit në favor të publikut.

E shtunë - e diel 06-07 korrik 2013

5

www.mapo.al

e majtë

“Unë jam këtu për të folur në emër të interesit të qytetarit dhe jo në emër të interesit të kumarit. Kumari dhe kumarxhinjtë janë ndëshkuar sistematikisht me votë, sa herë që kanë kërkuar votën e shqiptarëve”

Akuzat e Olldashit, Manjani: Kumarxhinjtë janë ndëshkuar me votë TIRANË “LSI-ja nuk është formacion

politik… Është një çetë parash”. Kjo deklaratë e kandidatit demokrat për postin e kryetarit të PD-së, Sokol Olldashi, ka nxitur dje një reagim po aq të ashpër nga ana e LSI-së.

Nënkryetari i LSI-së, Ylli Manjani, i cili dje doli për situatën problematike lidhur me sezonin turistik, nuk la pa komentuar edhe deklaratën e Olldashit, me të cilin pak muaj më parë Manjani ka bashkëpunuar si zv/ministër i Transporteve. “…Nuk jam këtu për t’u marrë me interesat e askujt, aq më tepër një partie politike apo qoftë edhe të kandidatëve për kryetar politik. Kjo është një çështje që nuk më takon mua. Unë jam këtu për të folur në emër të interesit të qytetarit dhe jo në emër të interesit të kumarit. Kumari dhe kumarxhinjtë janë ndëshkuar sistematikisht me votë sa herë që kanë kërkuar votën e shqiptarëve.

Dhe e përsëris: jam këtu për t’u bërë thirrje edhe juve për të përdorur hapësirën mediatike që të kompensojmë sadopak ato defekte të cilat janë vënë re nga qeverisja e shkuar në mënyrë të veçantë në infrastrukturën e turizmit. Kjo është e rëndësishme. Të paktën të mund të ecim përpara drejt situatave të tjera. Kumari dhe kumarxhinjtë nuk na interesojnë”,- tha dje Manjani. Dy ditë më parë, në një intervistë të dhënë për gazetarin Blendi Fevziu, ministri i Transporteve dhe anëtari i kryesisë së PD-së, Sokol Olldashi, adresoi akuza të forta ndaj Lëvizjes Socialiste për Integrim që për katër vite rresht ka qenë pjesë e qeverisjes së PD-së. ”…

Kemi përballë dy formacione politike, njëri i cili është një formacion destruktiv -të paktën dy vitet e fundit është sjellë si i tillë- dhe më pas kemi një formacion që nuk ka asnjë lidhje me politikën, është një çetë financiare, që nuk ka asnjë lidhje me

Meta takon Nishanin: Duhet bashkëpunim mes institucioneve TIRANË Kryetari i Lëvizjes Socialiste për Integrim, Ilir Meta, zhvilloi dje një takim me Presidentin e Republikës, Bujar Nishani, ku u diskutua forcimi i mëtejshëm i bashkëpunimit mes institucioneve. “Ishte kënaqësi për t’u takuar me Presidentin e Republikës, z. Bujar Nishani dhe për të ndarë së bashku vlerësimet tona për forcimin e mëtejshëm të bashkëpunimit në mënyrë që t’i shërbejmë të gjithë asaj përgjegjësie të përbashkët që kërkohet për të forcuar institucionet, për të forcuar sundimin e ligjit në vend, për të nxitur funksionimin sa më efikas të të gjitha institucioneve të pavarura”, - tha Meta pas takimit të zhvilluar. Ai shtoi gjithashtu se nevojitet një bashkërendim gjithëpërfshirës me qëllim përshpejtimin e reformave, që sipas tij i mundësojnë Shqipërisë marrjen e statusit të vendit kandidat brenda këtij muaji.

politikën…”, u shpreh ai duke iu referuar pikërisht LSI-së. Olldashi tha gjithashtu se, nëse do të fitonte garën për drejtimin e PD-së, ai nuk do të lidhte asnjëherë koalicion me Lëvizjen Socialiste për Integrim. Në fakt, akuzat adresuar LSI-së lidhur me zgjedhjet e 23 qershorit kanë filluar të shpërndahen ndjeshëm në strukturat e selisë blu. Pak ditë më parë një tjetër anëtar i kryesisë, Edi

Paloka, deklaroi se zgjedhjet e 23 qershorit nuk ishin të ndershme dhe të rregullta. Sipas Palokës, ato u mbajtën përmes pazareve korruptive, ku miliona euro u hodhën për të blerë votat e shqiptarëve.

Shqetësim rreth këtij fenomeni përcolli pak kohë më parë edhe një tjetër deputet i PD-së, Sherefedin Shehu, i cili kryesonte grupin e punës në qarkun e Dibrës.

www.otofon.al

KLINIKA TIRANE Rr. Qemal Stafa Nr. 51 Tel: +355 4 2234242 Mob: +355 662053170 Mail: info@otofon.al

KLINIKA DURRES Rr. Aleksander Goga.

Tel: +355 52 230447 Mob: +355 662053164 Mail: info@otofon.al

PROBLEME ME DEGJIMIN? BEJ KONTROLLIN FALAS PRANE KLINIKES TONE

6

E shtunë-diel, 06-07 korrik 2013

www.mapo.al

shkurt

Biznesmeni arrestohet për mashtrim me karta të klonuara TIRANË- Administratori i një agjen-

KLD emëron gjyqtarët e Apelit dhe Gjykatës Administrative Nishani: KLD, funksionimin e tij nuk e lidh me mazhorancat politike. Plotësohen vendet vakante në Apelin e Tiranës dhe emërimet në Gjykatën Administrative në Tiranë e rrethe Këshilli i Lartë i Drejtësisë mori dje një listë vendimesh që përfshinin emërimin e gjyqtarëve të Gjykatës Administrative, 7 vendeve vakante në Gjykatën e Apelit në Tiranë, shkarkimin e një anëtari të drejtimit të bordit të Shkollës së Magjistraturës dhe zëvendësimin e tij dhe disa vendime të tjera. Para mbledhjes, presidenti Bujar Nishani tha se janë bërë sulme të pabaza ndaj Këshillit të Lartë të Drejtësisë dhe se institucioni nuk kishte lidhje me mazhorancat qeverisëse. Nishani në fjalën e tij vlerësoi punën e deritanishme të KLD-së dhe theksoi se ky institucion funksionon vetëm mbi bazën e ligjit dhe Kushtetutës. “KLD është institucion i lartë kushtetues, i pavarur, që mbështet tërë veprimtarinë e tij te Kushtetuta, ligji dhe personaliteti i anëtareve të tij, dominohet nga gjyqtarët e Shqipërisë.

KLD, funksionimin e tij nuk e lidh me mazhorancat politike”, - tha Nis-

hani. Më tej Presidenti tha se ky Këshill ka sjellë një model të ri të vlerësimit të gjyqtarëve sipas meritës. KLD, tha Nishani, “ka marrë vendime të rëndësishme dhe do të vijojë të qëndrojë në këtë lartësi”.

“Ky këshill për herë të parë solli një model të promovimeve të gjyqtarëve jo të bazuar tek shantazhet politike dhe modelit të miqve dhe shokëve, por mbi bazën e vlerësimit. Ju ftoj të qëndroni në këtë pozicion. Dua t’ju inkurajoj për të vazhduar punën në respekt të ekzistencës dhe funksionimit të institucioneve të pavarura, duke ofruar atë çfarë ju mbartni si personalitete të fushës dhe përgjegjësisë që keni ndaj opinionit për të vendosur standarde që do jenë të pakthyeshme në kohët që do të vijnë në të ardhmen. Jam i bindur se duke qenë të hapur, transparent në të gjithë veprimtarinë tuaj ndaj opinionit dhe trupës së gjyqtarëve, do t’i bëni nder opinionit dhe vetë gjyqtarëve”, - tha

Për Gjykatën Administrative të Shkallës së Parë Tiranë: Afërdita Maho Arbena Ahmeti Avni Sejdi Bernina Kondi Bezart Kaçkini Elda Vrioni Elvana Çiçolli Emiljano Ruli

Enerjeta Shehaj Erarbër Madhi Eriol Roshi Gentian Hamiti Gentian Medja Gentiana Muçaj Nafije Curri Selvie Gjoçaj

Për Gjykatën Administrative të Shkallës së Parë Durrës: Bari Shyti Elidon Papazisi Genci Sinjari

Për Gjykatën Administrative të Shkallës së Parë Korçë: Etleva Gjamo Sokol Ibi

Për Gjykatën Administrative të Shkallës së Parë Shkodër: Valbona Durraj

Nishani. Më tej, gjatë mbledhjes KLD miratoi me vota unanime edhe projektligjin për rregulloren e këtij Këshilli. Ndërsa pas kësaj u morën vendimet për 7 anëtarët për vendet vakante në Gjykatën e Apelit Tiranë.

“KLD i ka propozuar Presidentit të Republikës: Maria Qirjazi, Iliri Mustafaj, Shkëlqim Mustafa, Agim Bendo, Ervin Metalla, Fatmira Hajdari dhe Ridvan Hado, për vendet vakantë në Gjykatën e Apelit”, thuhet në njoftimin për shtyp të institucionit. Këshilli vendosi lirimin nga detyra si anëtari i Këshillit Drejtues të Shkollës së Magjistraturës të z. Sokol Binaj dhe caktimin në këtë detyrë të z. Gjin Gjoni.

Mbledhja vijoi me shqyrtimin dhe votimin e kandidaturave për gjyqtarët që do të përbëjnë trupën gjyqësore të Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë në Tiranë, Durrës, Korçë, Shkodër, ndërsa u vendos që për vendet vakante të jepej një afat i dytë.

Atentati në Lanabregas, për një truall toke Familja: Nuk kemi pasur konflikt me autorin, nuk dimë motivin. Policia verifikon një konflikt pronësie mes Vishës, kryeplakut të Linzës dhe autorit të dyshuar të krimit.

TIRANE- Zbardhet tentativa e vrasjes së një nate më parë në fshatin Lanabregas të komunës së Priskës në lindje të kryeqytetit. Shkak për ngjarjen ku mbeti i plagosur rëndë me armë zjarri në kokë Agim Visha, deri më tani policia dyshon një mosmarrëveshje për shitjen e një sipërfaqeje toke nga Agim Lika tek një person i tretë. Gjysmën e kësaj sipërfaqeje toke e pretendonte edhe kryeplaku i Linzës, i cili gjithashtu mësohet se ka qenë i pranishëm në momentin e ngjarjes kur Fatos Lika ka qëlluar me armë ndaj Agim Vishës.

Madje vetë kryeplaku i Linzës mësohet se e ka nisur në drejtim të spitalit civil

në kryeqytet, ndërsa më pas ai u përcoll për në Spitalin Ushtarak. Lajmi bëhet i ditur për “Mapon” nga burime të Drejtorisë së Policisë së Tiranës, të cilat pohojnë motivin e mundshëm të konfliktit . Nga ana tjetër hetuesit pohojnë se kjo pistë është duke u verifikuar, ndërsa dyshohet se autori i krimit ka qenë në tavolinë me personat dhe se shoqëronte kryeplakun e Linzës.

Ndërkaq dyshohet se në konfliktin e pronësisë ka qenë i përfshirë edhe autori i dyshuar i krimit, Fatos Lika, 35 vjeç, banues në Lanabregas. Të afërm të familjes së Agim Vishës thanë dje për “Mapon” se autori i dyshuar i krimit si dhe i dëmtuari nuk kanë lidhje farefisnore me njëri-tjetrin e as lidhje miqësie, ndërsa shtojnë se as ata vetë nuk po e kuptojnë shkakun e saktë të konfliktit, pasi në dijeninë e tyre, Agim Visha dhe Fatos Lika nuk kanë pasur ndonjë konflikt të hapur apo mosmarrëveshje mes tyre. Ndërkaq nga

ana tjetër, burime të policisë thonë se Visha është marrë me shitblerje trojesh dhe tokash duke kryer ndërmjetësim mes njerëzve të ndryshëm që kishin interesa të tilla, si dhe punonin për realizimin e dokumentacioneve ligjore të këtyre trojeve. Një parcelë toke që Visha pretendonte se ia kishte shitur një personi të tretë, pretendohej në

gjysmën e sipërfaqes nga kryeplaku i Linzës. Një pistë e tillë po hetohet nga policia, ndërsa vetë Visha ka pranuar në polici se autori i krimit ishte Fatos Lika, 35 vjeç nga Linza. Të afërm të familjes Visha pohojnë se nuk kanë dijeni mbi këtë situatë, ndërsa thonë se janë të përqendruar në shëndetin e të afërmit të tyre. Visha, sipas mjekëve, ka marrë një plagë në kokë, në të djathtë, ndërsa plumbi i ka çarë një pjesë të kockës. Aktualisht gjendja e tij është e rëndë, ndërsa mjekët presin reagimin që do të ketë në vazhdim i plagosuri, pasi gjendja e tij sipas tyre është në rrezik për jetën sepse plaga që ka marrë i ka dëmtuar trurin në mënyrë indirekte. Visha u plagos të enjten në mbrëmje në një lokal në Lanabregas, ndërsa ishte thirrur nga dy personat në lokal për të biseduar, ndërkohë që ai vetë kishte qenë në lokalin në pronësi të tij, që ndodhet pranë shtëpisë së vet në Lanabregas.

cie udhëtimesh u arrestua dje pasdite nga Zyra e Krimeve Kibernetike në kryeqytet me akuzën e “mashtrimit ekonomik me pasoja të rënda”. Juventin Cere u arrestua nga Sektori i Antikrimit Ekonomik në kryeqytet pas vendimit të masës së sigurisë së dhënë për të nga Gjykata e Tiranës, pas kërkesës së dhënë nga prokuroria, e cila kishte kërkuar masën e sigurisë pasi dyshohet se me karta të klonuara ai ka kryer blerje të biletave elektronike me një vlerë që arrin në 15 mijë euro. Sipas burimeve të policisë, Cera dyshohet se e kryente një veprim të tillë prej disa javësh, ndërsa hetuesit kishin marrë denoncim nga kompanitë e bankave që zotëronin kartat prej nga ishin kryer blerjet. Policia pas marrjes së kallëzimeve nisi veprimet e saj hetimore duke kryer vëzhgime, hetime dhe verifikime, ndërsa pas gjithë procesit hetimor u zbulua se Cera kishte kryer blerje me karta krediti me informacione të kopjuara (klonuara). Pritet që policia të zgjerojë hetimin e saj për të zbuluar origjinën e kartave të tij, me qëllim kapjen dhe arrestimin e personave të tjerë të mundshëm si të përfshirë në këtë skemë vjedhjeje nëpërmjet mashtrimit.

Ngacmonin femrat, oficerët e policisë grushte me blutë e patrullës TIRANE- Ngacmonin femrat në lokal,

dy efektivë të Policisë së Shtetit u morën në hetim dje nga Shërbimi i Kontrollit të Brendshëm (SHKB), pas një incidenti të ndodhur mes tyre dhe efektivëve të patrullave të përgjithshme të Drejtorisë së Policisë së Tiranës. Ngjarja ndodhi dje pasdite rreth orës 17:30, kur Pjerin Voci, me gradën komisar, si dhe Pëllumb Malaj, oficer i Policisë Gjyqësore, kanë qenë në një bar në afërsi të rrugës së ‘Barrikadave’, ku janë konfliktuar dhe përleshur me dy punonjës të patrullës së përgjithshme të Drejtorisë së Tiranës. Shkak për ngjarjen mësohet se është bërë një verifikim që dy policët e patrullës po kryenin në këtë zonë. Verifikimi po kryhej pas një telefonate të mbërritur në polici se, dy persona në një lokal ishin duke shqetësuar femra të ndryshme. Në drejtim të zonës u nis një patrullë, e cila po verifikonte situatën, ndërsa ata konstatuan se personat po shkaktonin probleme. Menjëherë pas prezantimit të tyre policët e patrullës hasën në rezistencën me fjalë nga personat që kishin përballë. Kjo bëri që këta të fundit të kërkonin shoqërimin e dyshes që provokonte femrat, por ata kanë kundërshtuar dhe madje janë prezantuar si punonjës policie, ndërsa më tej sherri ka vijuar edhe me konfrontim fizik saqë patrulla kërkoi përforcime. Menjëherë pas mbërritjes së efektivëve të tjerë shtesë, dy personat me sjellje të pahijshme u shoqëruan në drejtorinë e policisë, ndërsa SHKB-ja nisi verifikimet.

Nga deklarimet e palëve, hetuesit e SHKB-së kanë ngritur dy versione: atë të sherrit me femra që mund të ishin në tavolinë me personat, apo së paku në lokal, si dhe faktit që dyshja të kishte shkaktuar problem, duke provokuar femra të ndryshme që kalonin në rrugë.

I n t e rv i st ë h i sto r i r e p o rta z h n o sta lg j i K u lt u r ë Çdo të shtunë e të diel

www.mapo.al

intervista

Edi Rama:

Mesazhi i votës ishte: Nuk kemi zgjedhur ju, por domosdoshmërinë e ndryshimit Kreu i PS shprehet se nuk është vendosur ende se sa do të jetë numri i ministrive në kabinetin e ri. Sipas tij edhe nëse rritet, shpenzimet qeveritare do të ulen

Faqe 10-11

Basha-Olldashi

një garë e vërtetë brenda llojit Partia Demokratike hyn në erën e Fillimit të Ri pa Berishën. Profili i Lulzim Bashës përballë

Zogaj në 7 ditë Qeveria ‘Rama’ me 18 ministri? Në kohë krize, absurditet

Sokol Olldashit dhe beteja e nxehtë në prapaskenë për të dominuar anëtarësinë e Partisë Demokratike

Faqe 13

Faqe 7

N

ën hijen e 23 qershorit ka nisur tashmë prologu i Fillimit të Ri! Selia e Partisë Demokratike, e harruar përgjatë 8 viteve në pushtet, i është rikthyer ritmit me njerëz që ng jisin e zbresin nxitimthi shkallët me dosje në duar. Janë shenjat e para të një gare që pritet të ndizet, bash atëherë kur mendohej se gjithçka ishte e paracaktuar. Shkëndijat e një beteje të vërtetë për vendin e liderin historik, që përgjatë 23 viteve në politikë ka dominuar i vetëm skenën e së djathtës. Kandidati i pritshëm ishte kryebashkiaku Lulzim Basha. I shenjuar fort si pasuesi, vetëm pak kohë pas përfshirjes së tij të zhurmshme në politikë, Basha shihet gjerësisht si njeriu që ka bekimin e Berishës për drejtimin e PD-së. Surpriza ishte sfiduesi… Emri i Sokol Oll-

dashit, i lakuar fare pak për këtë ambicie më parë ndryshoi rrjedhën e garës, duke premtuar hapësirë edhe për baste! “Kam hyrë në garë për të fituar”,-tha ministri jetëgjatë i PD-së përballë Blendi Fevziut, që nga profesioni i dikurshëm i gazetarit ka trashëguar verbin e fortë. Të dy ata e nisin sot fushatën nga terreni që njohin më mirë: Basha nga Elbasani, ku drejtoi suksesshëm fushatën e 2009-s dhe Olldashi nga Fieri, ku gëzon mbështetjen më të madhe mes demokratëve me teserë partie.

Politikani i ri përballë qëndrestarit!

Lulzim Basha hyri në politikë si fytyra e freskët dhe e buzëqeshur e PD-së përmes KOP-it, strukturës së eksperimentuar me sukses nga Berisha e që pati rolin e vet për rikthimin në pushtet në vitin 2005...

8

E shtunë - e diel 06-07 qershor 2013

Kryetari i ri

www.mapo.al

Fatos Lubonja Fushata nuk më duket e shtirur. Ka rryma në PD, ka pasur gjithnjë, por i ka mbajtur Berisha të fjetura. Por mungon analiza në këtë garë dhe pyetja që shtrohet është: A mund të bëhet kjo parti lider, që të transformojë nesër Shqipërinë? (ABC News)

Partia Demokratike hyn në erën e Fillimit të Ri pa Berishën. Profili i Lulzim Bashës përballë Sokol Olldashit dhe beteja e nxehtë në prapaskenë për të dominuar anëtarësinë e Partisë Demokratike

Basha-Olldashi

një garë e vërtetë brenda llojit

Aleksandra Bogdani

N Kandidatët e nisin sot fushatën nga terreni që njohin më mirë: Basha nga Elbasani, ku drejtoi suksesshëm fushatën e 2009-s dhe Olldashi nga Fieri, ku gëzon mbështetjen më të madhe mes demokratëve me teserë partie.

ën hijen e 23 qershorit ka nisur tashmë prologu i Fillimit të Ri! Selia e Partisë Demokratike, e harruar përgjatë 8 viteve në pushtet, i është rikthyer ritmit me njerëz që ng jisin e zbresin nxitimthi shkallët me dosje në duar. Janë shenjat e para të një gare që pritet të ndizet, bash atëherë kur mendohej se gjithçka ishte e paracaktuar. Shkëndijat e një beteje të vërtetë për vendin e liderin historik, që përgjatë 23 viteve në politikë ka dominuar i vetëm skenën e së djathtës. Kandidati i pritshëm ishte kryebashkiaku Lulzim Basha. I shenjuar fort si pasuesi, vetëm pak kohë pas përfshirjes së tij të zhurmshme në politikë, Basha shihet gjerësisht si njeriu që ka bekimin e Berishës për drejtimin e PD-së. Surpriza ishte sfiduesi… Emri i Sokol Olldashit, i lakuar fare pak për këtë ambicie më parë ndryshoi rrjedhën e garës, duke premtuar hapësirë edhe për baste! “Kam hyrë në garë për të fituar”,-tha ministri jetëgjatë i PDsë përballë Blendi Fevziut, që nga profesioni i dikurshëm i gazetarit ka trashëguar verbin e fortë. Të dy ata e nisin sot fushatën nga terreni që njohin më mirë: Basha nga El-

basani, ku drejtoi suksesshëm fushatën e 2009-s dhe Olldashi nga Fieri, ku gëzon mbështetjen më të madhe mes demokratëve me teserë partie.

Politikani i ri përballë qëndrestarit!

Lulzim Basha hyri në politikë si fytyra e freskët dhe e buzëqeshur e PD-së përmes KOP-it, strukturës së eksperimentuar me sukses nga Berisha e që pati rolin e vet për rikthimin në pushtet në vitin 2005.

Me përvojë perëndimore, elokuent dhe i painfektuar prej virusit të agresivitetit politik shqiptar, Basha projektoi që në fillim një karrierë që do të shënonte vetëm ngjitje. Në ekzekutiv ka kaluar përmes ministrisë së Transporteve, asaj të Jashtme dhe ministrisë së Brendshme, por kapitalin më të madh politik e siguroi përgjatë betejës me Edi Ramën për Bashkinë e Tiranës. Megjithatë, karriera e tij politike nuk ka rrëshqitur si mbi vaj. Në fillim, me akuzat për rrugën e Kombit dhe më pas me rezultatit e shumëdiskutuar të zgjedhjeve për Tiranën, Basha e ka gjetur shpeshherë veten mes shigjetave të rivalëve politikë. Një komponent ky që i dha një dorë figurës së tij për t’u lakuar si pretendenti

kryesor për të pasuar Berishën.

Një premisë për të cilën kontribuoi edhe vetë Berisha, duke u shfaqur dendur përkrah Bashës në fushatën për zgjedhjet e 23 qershorit.

Sokol Olldashi ka qenë aty, në PD, kohë përpara se Basha të kthehej në Shqipëri. Zanafilla e tij politike ka qenë një simbiozë mes gazetarit të shtypit të djathtë dhe partiakut që e nis nga zeroja për t’u ngjitur në majë. Në kohët e errëta për opozitën e Berishës, pas 1997, Olldashi ka qenë njëherazi gazetar dhe kryetar i Forumit Rinor të PD. Për herë të parë është futur në Kuvend në vitin 2001, ndërsa protagonizmi i tij në politikë ka spikatur përgjatë komisionit hetimor parlamentar kundër Ramës. Megjithatë, në ADN-në politike të Sokol Olldashit mund të lexosh vetitë dhe defektet e PD-së; vetë historinë e saj. Karrierat e ndryshme të Bashës dhe Olldashit, si për ironi të fatit kanë edhe ngjashmëri të habitshme politike. Të dy juristë në profesion, atyre u ka rënë shorti të këmbejnë shpesh postet me njëritjetrin e të përshkojnë nga 2005 e këtej të njëjtit rrugëtim politik që sot i vë përballë në betejën brenda llojit për kreun e PD-së.

Fillim i Ri në PD. Po me kë?

Me f j a l i m i n e m o c i o n a l t ë dorëheq jes përballë një turme të madhe mbështetësish në lot, Berisha shtroi njëherazi edhe rrugën për zgjedhjen e kryetarit të ri. Proces, të cilin e bëri të qartë që në fillim se do ta tranzitonte vetë, sipas parimit “një anëtar, një votë”. Në ato orë të rënda të humbjes së zgjedhjeve për demokratët, në prapaskenë kishte nisur beteja për pasardhësin. Rezultati dërrmues i Shkodrës nxori nga skena Jozefina Topallin, një ndër pretendentet kryesore ndër vite. Emrat e parë që qarkulluan ishin ata të Bashës dhe Eduard Selamit. Me këtë të fundit, Berisha qëndroi më gjatë në selinë e PD-së, ditën e dorëheqjes. Por atëherë kur dukej se Selami do të futej në garë për hir të garës, në skenë doli Sokol Olldashi. “Fushata për kryetarin e PD-së nuk më duket e shtirur. Ka rryma të ndryshme në PD. Gjithnjë ka pasur, por i ka mbajtur Berisha të fjetura”,- tha mbrëmë në ‘ABC News’ Fatos Lubonja. Njësoj si Lubonja, edhe analistët e tjerë po binden përditë e më shumë se kjo garë nuk ka për të qenë “ a piece of cake” për Bashën. Të enjten në mbrëmje, Blendi Fevziu e pyeti Oll-

E shtunë - e diel 06-07 qershor 2013 Baton Haxhiu Olldashi di ta bëjë opozitarin. Olldashi është i fortë në bazën e tij dhe baza përcakton fituesin. Basha është mediatik dhe i kushton rëndësi formës. Kemi bërë sondazh për atë që ndodh në PD, fuqia e Lulzim Bashës në numrin e votuesve në shoqërinë shqiptare është më e madhe se ajo e Olldashit. Por Basha është më i pëlqyer tek popullata, ka përparësi, por kjo nuk ka përparësi në betejën konjukturale, ku Olldashi është më i njohur. (360 Gradë)

9

www.mapo.al Artur Zheji Fakti që thuhet apo stërthuhet se ai, Basha pra, ka besimin e plotë të Berishës për këtë proces, nuk është thjesht dhe sipërfaqësisht një minus, por një premisë. Një premisë më shumë që ai dhe Partia Demokratike ka për të evoluar përmes kompromisit, dhe jo konfliktit të brezave në këtë parti... Gjë që ka gjasa edhe të ndodhë. Por në të njëjtën kohë, ka gjasa të përgënjeshtrohet nëse demokratët zgjedhin Lulzim Bashën. (Panorama)

Blendi Fevziu E para, gara nuk mund të nisë nga konkurrenca Basha – Olldashi, por nga analiza e humbjes. Përgjegjësia që Berisha mori me vete është pa dyshim simbolike. Ajo amnistoi të gjithë drejtuesit e tjerë, por kjo nuk do të thotë se humbja nuk ekziston. Ajo duhet analizuar jo në funksion të gjetjes së fajtorëve, por në funksion të analizës se çfarë realisht ka ndodhur; çfarë duhet korrigjuar dhe çfarë nuk duhet përsëritur në të ardhmen. (Panorama)

Basha: Nga gara të dalim më të vendosur e bashkuar Pas një reflektimi të gjatë, pas mijëra mesazheve të anëtarëve dhe militantëve të Partisë Demokratike dhe pas një bisede me Kryeministrin Berisha, jam sot para jush për t’ju komunikuar nj ë n g a ve n d i m e t m ë t ë vështira dhe të kthjellëta të jetës sime, vendimin për të kandiduar për kryetar të Partisë Demokratike. Në përpjekjen time për ta drejtuar këtë fillim të ri unë do të mbështetem fort tek vizioni, kuraja dhe qëndresa e themeluesve, e Azem Hajdarit dhe qëndrestarëve të tjerë. Do të mbështetem tek lidershipi historik i Sali Berishës, që është një pasuri e paçmueshme për Partinë Demokratike dhe projektin tonë të Fillimit të Ri…. Qëllimi i parë i garës së ardhshme për mua është të dalim më të bashkuar dhe më të vendosur. Çdokush që e sheh këtë garë si një mundësi për të goditur, përbaltur dhe përçarë, duhet që nga ky moment të llogarisë në kundërshtimin tim të fortë dhe të prerë. Negativizmi nuk ka vend në këtë garë.

Olldashi: Opozitë e fortë sot, për t’u kthyer shumicë dashin se a është e vërtetë që Berisha ka një parapëlqim për Bashën.

“Berisha s’ka parapëlqim, është një spekulim i një pjese të shtypit e cila po sulmon procesin”. Në të njëjtën orë, gazetari nga Kosova, Baton Haxhiu tha në “360 gradë” të Artur Zhejit se sipas sondazheve “Basha është i preferuar nga votuesit, anëtarë të PD, ndërsa Olldashi nga zyrtarët e PD”. Ndoshta kjo është arsyeja që në kryesinë e fundit, Berisha për të mos ndikuar garën, as ai vetë e as hierarkët e tjerë të PD, kërkoi që çdo lobim për kandidatët të bëhet pas dorëheqjes nga postet partiake. E ndërsa beteja gëlon e zjarrtë në prapaskenë, dy kandidatët zyrtarë po hyjnë në fushatë me gjuhë të kadifenjtë për njëri tjetrin dhe projekte deri diku të njëjta. Të dy u takuan me Berishën para se të shpallnin faqe botës ambicien për ta zëvendësuar në krye të PD-së. Të dy, thanë qartë në fjalimet e tyre se Berisha ishte i pazëvendësueshëm. Si Basha, ashtu edhe Olldashi kanë për slogan Fillimin e Ri. Në shpalljen e kandidaturës së tij, kryetari i Bashkisë së Tiranës u shpreh se do të mbështetet fort tek vizioni, kuraja dhe qëndresa e themeluesve, e Azem Hajdarit dhe qën-

d r e s t a r ë ve t ë t j e r ë . “ D o t ë mbështetem tek përvoja e çmuar e dhjetëra drejtuesve të Partisë Demokratike sot dhe ndër vite, do të mbështetem tek lidershipi historik i Sali Berishës, që është një pasuri e paçmueshme për Partinë Demokratike dhe projektin tonë të fillimit të ri”,- tha Basha në shpalosjen e projektit të tij për të qenë lideri i ardhshëm i opozitës. Olldashi në anën tjetër është një prej qëndrestarëve dhe këtë e konsideron pikën e tij të fortë ndaj rivalit në parti. “Unë e kam ndërtuar gjithë karrierën time në PD duke kaluar të gjitha shkallët gradualisht dhe kjo më ka bërë që ta njoh mirë strukturën. Unë e njoh jetën e opozitës dhe e di se si është opozita dhe kam një eksperiencë opozitare”,- tha Olldashi, duke shtuar më tej se në telefonin e tij kishte numrat e 1/3 së partisë. E ndërsa Basha futet në këtë garë me armën më të fortë të tij: popullaritetin mediatik dhe ndërkombëtar, Olldashi luan me armët e tijat. Tashmë, topi kalon në fushën e strukturave dhe anëtarëve të Partisë Demokratike, ku nuk dihet ende se kush ka ndikimin më të madh. Sinjalet e para kanë ardhur megjithatë për fluks anëtarësimesh të reja. Flitet

se mbi dy mijë persona janë anëtarësuar në PD-në e Durrësit vetëm në dy muajt e fundit. Në intervistën përballë Fevziut, Olldashi tha se statuti e ka rregulluar qartë këtë pikë: anëtarët e rinj nuk kanë të drejtë vote.

22 korriku i kryetarit të ri

Pas dorëheqjes së liderit me dorë të hekurt, në Partinë Demokratike luhet tanimë sa fati i karrierave personale, aq edhe i opozitës së rrudhur në mandate. Frika më e madhe dhe më me pasoja afatgjata për të djathtët është një përçarje e PD-së, si ajo që e majta e kaloi përgjatë këtij 10-vjeçari e që e mbajti larg pushtetit.

Emrat në garë dhe sinjalet që vijnë nga selia e ringjallur e PD-së japin garancinë e parë se asgjë prej fasade nuk do të ketë në këtë përballje Basha-Olldashi. Pas dorëheq jes së liderit me dorë të hekurt, në Partinë Demokratike luhet tanimë sa fati i karrierave personale, aq edhe i opozitës së rrudhur në mandate. Frika më e madhe dhe më me pasoja afatgjata për të djathtët është një përçarje e PD-së, si ajo që e majta e kaloi përgjatë këtij 10-vjeçari e që e mbajti larg pushtetit. Në përgjigje të kësaj droje, Berisha por edhe dy kandidatët kanë garantuar se kjo nuk do të ndodhë. Megjithatë, futja e Olldashit kryekëput në garë vetëm sa ka hapur prologun e historisë së PD-së në opozitë. Zgjedhja e kryetarit të ri dhe më tej e strukturave prej fituesit të kësaj gare do të tregojnë se si do të jetë Fillimi i Ri i PD-së, pa Berishën.

Pas s h u m ë e s h u m ë t akimesh me përfaqësues të strukturave bazike të Partisë Demokratike dhe pas një takimi të zhvilluar dje me z. Berisha, i jam drejtuar kryesisë së PD-së me kërkesën për t’u regjistruar në garën për funksionin e kryetarit të forcës politike ku unë militoj prej 23 vjetësh. Hyj në këtë garë me dëshirën për të përfaqësuar të gjithë anëtarët dhe militantët e Partisë Demokratike, por edhe me krenarinë se jam pjesë e opozitës së kësaj partie në vitet ‘97-2005 dhe arritjeve madhore të qeverisë së PD-së nga viti 2005 e deri më sot. Hyj në këtë garë me vendosmërinë për të fituar përgjegjësinë e përfaqësimit të njëqind mijë anëtarëve të Partisë Demokratike dhe me synimin për të rindërtuar bashkë me ta themelet morale mbi të cilat do të ngremë një opozitë të fortë sot për t’u rikthyer shumicë nesër. Sepse besoj që proceset zgjedhore nuk janë pazare dhe se shumica e shqiptarëve besojnë tek morali dhe idetë për ta çuar vendin përpara.

10

E shtunë-diel, 06-07 korrik 2013

Intervistë

www.mapo.al

Kreu i PS shprehet se nuk është vendosur ende se sa do të jetë numri i ministrive në kabinetin e ri. Sipas tij edhe nëse rritet, shpenzimet qeveritare do të ulen

“Mesazhi i votës ishte: Nuk kemi zgjedhur ju, por domosdoshmërinë e ndryshimit” “Bëjeni ndryshimin, ose do ta paguani ndoshta edhe më keq se ç’e pagoi ky që na çoi në rrënim”. Kështu e lexoj unë këtë votë” Intervistoi: Baton Haxhiu “Zona e debatit”, Klan Kosova

K

ryeministri i ardhshëm në një rrëfim nga politika, piktura e fundit, filmat apo telefilmat e preferuar e deri tek “Makiaveli i ri”, libri që së fundi i ka bërë më shumë përshtypje. Përballë gazetarit Baton Haxhiu, Rama flet ndër të tjera dhe për filozofinë e re të qeverisjes që ka ndër mend pas shtatorit, marrëdhëniet me LSI, Presidentin dhe drejtësinë, por edhe për 3 grupet e këshilltarëve për ekonominë, territorin dhe artin.

Cilat kanë qenë pritshmëritë tuaja për rezultatin e zgjedhjeve.

Keni pritur më shumë apo më pak, apo kështu siç ndodhi? Keni shëtitur në një Shqipëri gati tribale dhe keni arritur në një Shqipëri plebishitare?

T’ju them të drejtën, ne ishim përgatitur për të fituar, por edhe ne jemi të befasuar pozitivisht nga ky revolucion i heshtur me votë i shqiptarëve. Dhe mbresa më e fortë vjen nga harta e Shqipërisë, e cila është e gjitha e purpurt nga veriu deri në jug, si një shprehje e qartë vullneti që shqiptarët nuk duan të vazhdojnë me politikën e ndasive të vjetra, as me ndasinë e vjetër të së shkuarës komuniste ne dhe ata, dhe as me ndasinë e më të vjetërve që e kanë ushqyer shumë armiqtë e Shqipërisë; veri jug.

Dy gjëra që janë interesante në këto zg jedhje: e ndërrove ngjyrën e kuqe për arsye se në fillim ke qenë pjesë e një revolucioni edhe politik, edhe kulturor, edhe ideolog jik në vitet 1990, dhe tash ju pret një revolucion tjetër, ikja nga tranzicioni. Dhe

ky është po aq i rëndë sa ai i dikurshmi...

Ngjyra e purpurt është në fakt ngjyra që bashkon të kuqen dhe blunë dhe ne sot kemi një koalicion që shkon nga e purpurta tek e kuqja, por njëkohësisht që ka detyrë madhore që i bashkoi shqiptarët përmes një rruge të re komunikimi me ta dhe përmes një mënyre të re shërbimi ndaj tyre, pa i ndarë në ne dhe ata, pa i ndarë në ata të veriut dhe këta të jugut, duke çuar përpara atë mision që shqiptarët na ngarkuan me votën e tyre për t’u dhënë fund dasive dhe dhënia fund e dasive është guri i themelit në rrugën që ndan tranzicionin nga Shqipëria europiane.

Ju keni fituar betejën me dy liderë, Fatos Nanon dhe Sali Berishën. Dhe natyrisht, këta janë dy liderë që vijnë nga periudha komuniste... a do të thotë se fitorja ndaj tyre është g jithashtu përtej së majtës dhe së djathtës?

Unë nuk dua që të jem medoemos modest, por sinqerisht besoj që ne duhet t’i japim fund edhe kapitullit të një politike, ku edhe fitorja konsiderohet fitorja mbi dikë apo një humbje konsiderohet humbja me dikë, sepse besoj që në fakt këto dy figura dominante të një tranzicioni shumë të vështirë e kanë mbaruar misionin e tyre. Njëri më parë, tjetri më pas, dhe këtu jemi në momentin ku duhet të jemi shumë të vetëdijshëm se mandati që na kanë dhënë shqiptarët nuk është një mandat për të ndryshuar thjesht qeverinë, por është një mandat për një ndryshim shumë rrënjësor të vetë vendit, të modelit qeverisës dhe të mënyrës sesi ne shqiptarët në këto vite e kemi parë dhe trajtuar shtetin, kur kemi pasur në dorë ta ndërtojmë atë. Unë besoj se ky mandat na ngarkon ne me një barrë më të rëndë sesa barra e një fitoreje, me barrën që ne vetë të shkojmë përtej fitores dhe të jemi shumë modestë dhe të përulur në çuarjen përpara të rrugës, për të cilën shqiptarët na vunë në krye të detyrës. Na vunë në krye të detyrës për të hapur një rrugë të re, ku e

përsëris nuk duhet të ketë ne dhe ata, në kuptimin e dasisë, por sigurisht palë që janë në korsi të ndryshme drejt Shqipërisë europiane.

A mund të merrni nismën e shkëputjes nga modeli i koncentrimit të plotë të pushtetit qeveritar tek lideri dhe si mund ta bëni këtë, sepse ekziston një traditë e keqe e besimit tek lideri dhe jo e punës në ekip? A keni ekipin e besueshëm që e ka të ngjashëm qoftë shijen për të bukurën, qoftë shijen për një Shqipëri tjetër europiane?

Pyetja besoj lidhet me një pyetje tjetër, a i ka Shqipëria potencialet për ta ndërtuar këtë ekip dhe unë besoj që po. Dhe detyra jonë më parësore është të ndihmojmë që këto potenciale të dalin mbi sipërfaqe, të ndërtojmë një proces transparent ndaj apelimit të këtyre potencialeve dhe të thithjes së këtyre potencialeve që mund të vijnë nga rrugë të ndryshme. Në këtë fushatë unë kam njohur njerëz fantastikë që kanë kontribuuar për fitoren e Partisë Socialiste, por ka edhe shumë të tjerë, që unë s’i kam njohur, apo që ne s’i kemi njohur, që janë pjesë e atyre 1 milion votave që ka marrë Aleanca për Shqipërinë Europiane. Dhe është një pjesë akoma që nuk janë pjesë e atyre votave e që jetojnë jashtë shtetit ose edhe që nuk na kanë votuar, por që kanë çfarë t’i ofrojnë këtij vendi.

Ne duhet t’u japim të gjithëve mundësinë që ta bëjnë ofertën e tyre.

Sigurisht, kjo nuk do të thotë që gjithkush të gjejë një vend pune në shtet, por kjo do të thotë që shteti t’u gjejë punëve që ka njerëzit e duhur dhe jo njerëzve punën. Kjo është e mundur dhe unë dëshiroj dhe do të bëj çmos që vetë Kryeministria të jetë një shembull i krijimit të një skuadre brilante, me talente brilante, me njerëz që nuk vijnë thjesht nga rruga e bashkëpunimit me mua, por vijnë edhe nga rrugë të tjera duke propozuar dhe duke ofruar kontributin e tyre.

A mund ta keni për projekte të mira një tender të hapur, sepse

Për Rezultatin: "T’ju them të drejtën, ne ishim përgatitur për të fituar, por edhe ne jemi të befasuar pozitivisht nga ky revolucion i heshtur me votë i shqiptarëve. Dhe mbresa më e fortë vjen nga harta e Shqipërisë, e cila është e gjitha e purpurt nga veriu deri në jug"

E shtunë-diel, 06-07 korrik 2013

11

www.mapo.al

Kryeministri i ardhshëm thotë se nuk do të sulmojë kurrë Presidentin e Republikës, edhe pse e ka bërë këtë kur u zgjodh në 2012. “S’do të më dëgjoni kurrë të akuzoj pozitën në takimet me të huajt brenda dhe jashtë vendit”

Rama: Nano dhe Berisha e kanë mbaruar misionin e tyre “Besoj që në fakt, këto dy figura dominante të një tranzicioni shumë të vështirë e kanë mbaruar misionin e tyre. Njëri më parë, tjetri më pas”

njerëzit vijnë, por e kanë të pamundur të trokasin në dyert burokratike për faktin se u frikësohen projekteve të mira?

Për këtë po flasim, që të krijojmë mundësinë që në këtë proces të ndërtimit të një shteti të besueshëm të kujdesemi për burimet njerëzore të këtij vendi, duke u kujdesur që ata të cilët janë në punë sot, me meritë, jo sepse janë kushërinjtë e dikujt që deri dje ishte në pushtet ose sepse kanë paguar dikë, ose sepse vijnë nga një shërbim fanatik partiak por jo nga aftësitë e tyre, pra ata që janë në punë realisht nga merita e tyre, të qëndrojnë në punë. Por sigurisht edhe ata që kanë kontribuuar për fushatën dhe kanë aftësitë. Fitorja jonë nuk duhet të përjashtojë askënd tjetër që nuk ka qenë pjesë e fushatës. Shqipëria ka nevojë për një ekip. Ne kemi detyrën t’u japim mundësinë atyre që të bëhen pjesë e një ekipi.

A jeni gati që ju si kryeministër ta bëni transferimin e pushtetit nga njeriu tek pushteti?

Mos harrojmë edhe një gjë tjetër që është më prozaike, por është shumë e rëndësishme. Ne kemi fituar në një koalicion, në një Aleancë për Shqipërinë Europiane dhe kemi një partner që është strategjik dhe është shumë i rëndësishëm për të gjithë ekuilibrat e qeverisjes, çka do të thotë se sot më shumë se më parë është e qartë se nga bashkimi i PSsë me LSI-në, përfituesit më të mëdhenj do të ishin ata që e kundërshtuan këtë bashkim, që do të thotë se ata që e kundërshtuan këtë bashkim

“Librat dhe filmat e preferuar” • Unë shoh filma në mënyrë shumë të rregullt. Nuk ka javë që të mos shoh film. Nuk them që s’ka natë, sepse ka edhe natë që nuk shoh, por përgjithësisht pas orës 12:301:00 bashkë me Lindën ne shikojmë filma. Për mua filmi është pjesë e jetës dhe qeshim me kolegët kur iu them shihni filma. Fjala adhurim mbetet për ata që janë regjisorë të mëdhenj që i përkasin një kohe të mëparshme, ndërkohë që për filmat e rinj, koha do ta tregojë. Së fundmi në fakt unë kam parë një telefilm që do jua këshilloj juve të Klan Kosovës, të merrnit të drejtën e autorit, “Borgen”, një telefilm danez q ë tregon për politikën, qeverinë, dhe tregon jetën në opozitë dhe në qeveri të një personazhi që është kryeministre e Danimarkës ,është një telefilm mjaft interesant dhe mora vesh në Zagreb që është filmi kult i Kameron dhe i gjithë ministrave të qeverisë, që janë pothuaj të detyruar që ta ndjekin filmin.

• Jam shumë i dhënë pas muzikës klasike, operistike dhe tek muzika e lehtë pas muzikës së vjetër. Me një përjashtim që ndjek me shumë kuriozitet këngëtarët e rinj të Kosovës. Mendoj se aty ka një potencial të paparë, por s’po them emra se nuk dua t’i ngelet hatri.

• Kam kthyer sytë nga letërsia politike në përgjithësi .Edhe së fundmi kam lexuar një libër shumë të bukur të Xhonatan Powell, ish-shefi i stafit të Toni Blair-it. Një libër shumë i bukur, Makiaveli i ri quhet për të gjithë ata që i pëlqen politika.

Për zgjedhjet në PD: "Pasi e kanë anatemuar sa kanë mundur zgjedhjen me një anëtar, një votë të kryetarit në PS dhe vënien në statut të këtij parimi nga ana ime, tani po e aplikojnë. Është një gjë shumë e mirë që po e aplikojnë, pavarësisht nga cilësia e aplikimit, por rëndësi ka që po e aplikojnë"

në emër të moralit, sot janë përfituesit më të mëdhenj, sepse të dyja këto forca do të jenë shumë të kujdesshme që të jenë në lartësinë e arsyeve që i kanë bashkuar dhe të mos provojnë si të vërteta të gjitha ato arsye që janë rreshtuar pse nuk duhej bërë bashkimi. Dhe thënë kjo, shtoj që ky bashkim është garancia e parë për faktin se modeli qeverisës nuk mund të jetë modeli i pushtetit të një njeriu dhe qeverisja nuk mund të jetë shfaqja e një njeriu.

85 mandate janë 1 milion vota kundër qeverisjes së shkuar ‘Berisha’, por që pati brenda edhe Metën. Ju do jeni një qeverisje Rama-Meta. A i frigoheni se mund të ndëshkoheni rëndë nëse së paku provoni të jeni si qeverisja e kaluar?

Mendoj se kjo votë plebishitare është mesazh i qartë: “Nuk kemi zgjedhur ju, kemi zgjedhur domosdoshmërinë për ndryshim. Bëjeni ndryshimin, ose do ta paguani ndoshta edhe më keq se ç’e pagoi ky që na çoi në rrënim”. Kështu e lexoj unë këtë votë.

A do rrisni numrin e ministrive?

Kjo është një çështje që do të duhet të diskutohet imtësisht me aleatin tonë strategjik. Por ajo që unë mund t’ju siguroj, edhe nëse do të ketë, nuk e di, mund të ketë më pak ose më shumë. Pavarësisht numrit të ministrive, ju siguroj që do të ketë më pak shpenzime qeveritare.

Zakonisht, kur ikin nga detyra njerëzit që e kryejnë detyrën mirë harrohen nga të gjithë dhe

ky është zakon ballkanik. A keni një dëshirë që ta kemi diku Ina Ramën, për mua një prej personaliteteve që e ka mbajtur peshën edhe të detyrës, edhe të situatave mjaft serioze g jatë g jithë kësaj...?

Unë kam respekt për të, por nuk dua të spekuloj, sepse bëhet fjalë për një person konkret. Është një pyetje që ju duhet t’ia bëni asaj nëse ajo ka dëshirë. Ne duam të përfshijmë të gjitha talentet dhe potencialet më të mira të këtij vendi brenda apo jashtë Shqipërisë, për të kontribuar në këtë përpjekje të madhe, për të rilindur këtë vend dhe për të ecur më shpejt drejt Bashkimit Europian. Tani edhe sloganet i kemi bashkuar.

A mendoni se mund të riktheni Edi Ramën e vitit 2001, kur keni qenë një nga personalitetet më popullorë?

Nuk kam asnjë dyshim.

Me çfarë po flasim për skenën politike të Kosovës, sa e përcillni dhe çfarë mendoni për partitë dhe për Vetëvendosjen? Është e vërtetë që e kam vlerësuar Vetëvendosjen, siç është e vërtetë që nuk e kuptoj më Vetëvendosjen.

Por, mbase është caku im i aftësive për të kuptuar edhe pse shumë dashamirësisht do t’u sugjeroja miqve të Vetëvendosjes që ta rishohin shumëçka në aksionin e tyre politik.

Si e ndjeni veten kur udhëtoni nëpër autostradën Kosovë -Shqipëri. A ndjeni falenderim për kryeministrin Berisha që me taksat e qytetarëve të Shqipërisë të ndërtojë rrugën?

Unë ndjej gjithmonë dy gjëra. E para, dallimin e madh të standardit estetik midis dy anëve të rrugës, ana këtej dhe ana andej. E dyta, duke qenë absolutisht i bindur se rruga ishte një projekt i domosdoshëm strategjik, nuk e amnistoj dot vjedhjen e miliardave nga ajo rrugë, duke e kthyer flamurin kombëtar në thes për ta mbushur me para.

Nuk do të merreni me këtë vjedhje më?

Ajo është një çështje që me sa unë, jam në dijeni, është mbyllur

për arsye procedurale, por në raport me drejtësinë si koncept, jo në raport me qeverinë, sepse ne duhet të qeverisim me drejtësi, por ne nuk kemi tagrin të bëjmë drejtësi, sepse s’jemi prokuror apo gjykatë.

Nëse duhet g jykuar sipas asaj që do të ndodhë, ndoshta zoti Basha mund të jetë kryetar i PD-së. Të gjithë thonë që Aleanca për Shqipërinë Europiane do t’i ketë tri parti, për faktin se z. Meta ka lidhje shumë të forta me z Basha...

Unë mund të bëj vetëm një koment për atë që po ndodh në PD, duke shprehur kënaqësinë time që inercia e kopimit vazhdon, sepse pa e pasur në statut zgjedhjen e kryetarit me një anëtar, një votë dhe pasi e kanë anatemuar sa kanë mundur zgjedhjen me një anëtar, një votë të kryetarit në PS dhe vënien në statut të këtij parimi nga ana ime, tani po e aplikojnë. Është një gjë shumë e mirë që po e aplikojnë, pavarësisht nga cilësia e aplikimit, por rëndësi ka që po e aplikojnë.

Kur e keni realizuar pikturën tuaj të fundit?

Dje, sepse sot kam qenë gjithë kohës i angazhuar me takime. Çfarë mendimi keni për artin kontemporan? Sa i përcillni trendet, sidomos që keni dy miq, që së paku njërin do e kthesh në Shqipëri....

Kush është ai ?

Anri Sala Jo, ai nuk kthehet në Shqipëri për të jetuar, por vjen në Shqipëri. Unë po përpiqem dhe jemi në proces të realizimit të tri grupeve. Një grup me njerëz të shquar në fushën e ekonomisë dhe të zhvillimit social, një grup me njerëz të shquar në fushën e planifikimit urban dhe një grup me artistë. Po flasim për tri grupe njerëzish shumë të shquar, të cilët do të jenë tri grupe që unë do t’i mbaj vazhdimisht në kontakt qoftë për të marrë këshillat e duhura, qoftë me këta të dytët dhe të tretët për të bërë punë dhe do t’i japim artit dhe kulturës një prerje tjetër.

“Zona e debatit”, Klan Kosova

Dy breshkat e Ramës që do shkojnë në Kryeministri Breshkat do vijnë me mua në zyrën tjetër, patjetër. Historia e tyre është shumë e thjeshtë. Një miku im artist, kishte qenë në Senegal shumë vite më përpara dhe më tregoi që njerëzit që kanë probleme me astmën, dhe unë kam pasur probleme me astmën, është mirë që të mbajnë breshka në vendin ku rrinë. Një natë duke u kthyer nga Elbasani, pashë nën dritat e makinës, një breshkë që po kalonte rrugën. I thashë shoferit ndalo dhe merre, dhe e morëm breshkën. Pastaj e morëm edhe një tjetër. Të dyja, sepse nuk mund të kishim Fatosin pa Saliun dhe kështu u pagëzuan dhe pastaj më shoqëruan në udhëtimin tim dhe janë këtu me mua.

12

e shtunë-e diel, 06-07 korrik 2013

www.mapo.al

Zgjidhje elegante dhe ekonomike…

Zbuloni dimensionin tonë në kategorinë e mobilimit të shtëpisë SUPER TE OFER Super Oferte

Made in Poland

AC3/31

790 L/m

AC3/31

2

CLASS

2

Kodi: 35351

CLASS

Parket laminat BODENWELT

690 L/m

+

Made in Germany Parket laminat KRONOSPAN Kodi: 33483

8 mm

Kodi: 36180

Made in Austria Parket laminat KAINDL AC3/31§

1.190 L/m

2

AC4/32

CLASS

930 L/m

2

Leckë dyshemeje VILEDA

L

Kodi: 35216

8 mm

Made in Austria Parket laminat KAINDL

FALAS!

Emsal pastrues Laminati, 750 ml

459

CLASS

Free Design in megatek

7 mm

7 mm

Kodi: 35168

Ngjitës parketi HENKEL, 25Kg

7.900

Kodi: 63789

Rrugicë Bambu me mbrojtëse kundra rrëshqitjes, 50 x 80 cm

L

Tapet Bambu me mbrojtëse kundra rrëshqitjes, 70 x 180 cm

540 L

1.490 L

Kodi: 16943

Kodi: 16609

Grilë bambu rollon, 100 x 220 cm

Tendë ndarëse plastike 100 x 220 cm

1.300 L

Kodi: 17873

²mimet më të mira në treg për parketin laminat Parketi po bëhet gjithnjë e më shumë një zgjidhje e preferueshme për shtrimin në ambjentet e shtëpisë, zyrave dhe ambjenteve të tjera.

Shtrimi me parket ofron izolim nga faktorët e jashtëm, është higjenik dhe gjithashtu është estetikisht i bukur.

Dy llojet bazë të parketeve janë: laminat dhe dru.

Parketi laminat përdoret masivisht si pasojë e çmimit ekonomik që ofron. Së fundi, parketi po përdoret nga arkitektët jo vetëm për shtrimin e dyshemesë, por edhe në dekorimin e faqeve të mureve e tavanëve.

MEGATEK ofron shërbimin e montimit të parketit dhe shërbimin e transportit me çmimet më konkuruese në treg.

3.490 L

Kodi: 16305

Derë tamburato + kasë + fasho harkore,210 x 80 cm Grilë druri Veneciane, 60 x 130 x 3.5 cm

2.450 L

Kodi: 14180

Tendë ndarëse druri 100 x 220 cm

3.490 L

Kodi: 17874

10.990 L Kodi: 34065 ²mimi më i lirë në treg

Autobuzi Megatek-Citypark FALAS, çdo 30 minuta!

Kontakt:

Autostrada Tiranë-Durrës, Km 7 Shqipëri www.megateksa.com; info@megateksa.com Linja e shërbimit për klientin: 04 23 88 333

E shtunë-diel, 06-07 korrik 2013

13

www.mapo.al

Zogaj në 7 ditë Të kisha numrat e tyre do të bëja një qeveri akoma më të vogël se ajo e Berishës, me tetë deri nëntë ministri, jo më shumë. Dhe as që do e çoja nëpër mend ndarjen e postit të ministrit nga ai i deputetit. Qoftë edhe për të mos rritur numrin e rrogëtarëve me paga shumë të larta. Vendi është në krizë, nuk është koha për këto eksperimente, nuk ia mban takati.

Qeveria ‘Rama’ me 18 ministri? Në kohë krize, absurditet Kryetari i ri i PD-së sipas parimit “një anëtar, një votë”…

Zgjidhja më e mirë dhe më e përshtatshme në rrethanat e krijuara pas humbjes në zgjedhjet e 23 qershorit. Jo se zgjedhja nga Kongresi nuk është demokratike. Por zgjedhja e kryetarit të ri pas lidershipit 22 vjeçar të zotit Berisha kërkonte doemos përfshirjen e gjithë anëtarësisë së partisë sipas parimit të njohur “një anëtar, një votë” të eksperimentuar me sukses në shumë parti demokratike në botë, të majta dhe të djathta. Kjo është zgjidhja që e kalon vendimmarrjen në duart e anëtarësisë, që thërret në kauzë përgjegjësinë e çdo anëtari, që forcon respektin e ndërsjelltë të kandidatëve dhe blloqeve konkurruese si dhe kohezionin e tyre në bazë të rezultatit të secilit kandidat, që eviton maksimalisht tundimet, manovrat apo edhe përshtypjen e nxjerrjes së liderit të ri nga kulisat e grupeve të vogla në kupolën e Partisë, që eviton maksimalisht gjithashtu shijen e caktimit me dorë të pasardhësit nga Berisha, shije e cila padyshim do të ishte më e fortë dhe më e mbështetur nëse kryetarin e ri do ta zgjidhte një forum me pesëqind-gjashtëqind delegatë dhe nëse Berisha do të shpallte preferencën e tij për njërin prej kandidatëve… Por “një anëtar, një votë” në këtë periudhë është zgjidhje edhe për të nxjerrë anëtarësinë e partisë nga shoku i humbjes, duke e përfshirë e mobilizuar qysh tani në përgjegjësinë e një vendimi prej të cilit varet shumë Fillimi i ri i PD-së në opozitë sot, dhe në pushtet nesër. Pas zgjedhjes së kryetarit të ri, PD do të jetë sërish në lëvizje për zgjedhjen e forumeve të reja drejtuese nga baza në qendër.

Pra partia, anëtarësia e saj, do të ketë shumë punë në verë dhe gjatë vjeshtës, periudhë që përkon me kohën që do të marrë shumica e re Rama-Meta për të hedhur piketat e qeverisjes në përputhje me premtimet e bëra.

Themeluesit e mbetur si Imami, Ruli, Pollo apo Selami, sikur u tërhoqën bashkë me Berishën duke hapur “ciklin” e një brezi më të ri, që në këtë garë vjen me Bashën dhe Olldashin. Cilët janë profilet e tyre dhe cili është profili fitues?

Vështruar nga jashtë, bashkëthemeluesit e PD-së që përmendët ju dhe të tjerë 5055 vjeçarë të njohur që ishin në vijën e parë të Lëvizjes Demokratike të Dhjetorit 1990, duket sikur u tërhoqën nga gara për liderin e ri bashkë me Berishën, si të ishin fjala vjen, një grup skulpturor që ndanë në të mirë dhe në të keqe karrierën me kryetarin e dorëhequr. Pra u tejkaluan si brez në këtë rrafsh. Por përtej këtij vështrimi, nuk ka dyshim se ata kanë bëre zgjedhjen e tyre të lirë për të mos kandiduar, duke hapur rrugën për gjeneratën e liderëve të rinj që janë formuar e afirmuar tashmë si pjesë e shkollës politike të PD-së. Dua të pohoj se Basha dhe Olldashi janë produktet më cilësore të kësaj shkolle, në të cilën rrezaton padyshim shkëlqimi i një diturie dhe përvoje që vjen nga një shoqëri e hapur dhe botë e hapur si kjo që jetojmë prej njëzet e dy vjetësh. Basha dhe Olldashi kanë treguar përgjegjësi dhe kurajë të madhe duke kandiduar në këtë kohë të vështirë për kreun e Partisë Demokratike. Ata kanë marrë përsipër të themelojnë të parën garë reale, të parat “primaries” të vërteta për liderin e një partie të madhe.

1

2

Pikërisht për këtë arsye ata do të lënë qysh tani gjurmën e tyre në procesin e emancipimit të PDsë dhe politikës shqiptare në tërësi. Gara që sapo ka nisur, do të nxjerrë në pah akoma më mirë profilet dhe diferencat e tyre. Realisht, duke kaluar nëpër mend telegrafikisht kontributin, natyrën, staturën, përvojën dhe formimin e secilit, mua më duket se jo veç e veç, por të dy bashkë ata përbëjnë fytyrën e liderit ideal për të udhëhequr PD-në në opozitë drejt rikthimit në pushtet. Kjo do të thotë se cilido qoftë fituesi, integrimi në një projekt unik i dy profileve konkurruese, i votuesve që qëndrojnë prapa tyre dhe i drejtuesve të tjerë, do të jetë jetik për të ardhmen e PD-së. Olldashi ka një karrierë më të gjatë në parti. Për arsye objektive ka më shumë opozitarizëm në currikulumin e tij, është dalluar si pjesë e grupit të skifterëve, siç thuhet, natyrisht jo për luftëra të brendshme, por në komportimin ndaj kundërshtarit politik. Ai është rritur nën hijen e autoritetit të Berishës, tok me drejtues të tjerë të të njëjtit rang, duke dëshmuar besnikëri dhe luajalitet ndaj Berishës, por jo në masën që të tjetërsohet apo të zhdukë unin brenda vetes. E gjithë kjo përcjell përshtypjen se Olldashi gëzon mbështetje brenda partisë dhe do të kërkojë ndryshime adekuate me kohën. Kandidati Lulzim Basha është produkti politik më cilësor i KOP-it në PD, një politikan i ri që ka shkëlqyer qysh në fillim duke sjellë një imazh të ri që kishte munguar në PD. Përgjatë ngjitjes së tij të shpejtë dhe gjithnjë të suksesshme në karrierë, ai ka arritur të gërshetojë me natyrshmëri vlerat e vendosmërisë me moderacionin, të përkushtimit me efikasitetin, të luajalitetit partiak me hapjen, së fundi, të konservatorizmit me liberalizmin si dy degët gjenuine mbi të cilat ka lindur dhe ka funksionuar një PD fituese që prej fillimit. Të gjithë këto dhe identifikimi i tij me disa suksese dhe arritje të mëdha, siç është për shembull fitorja në Bashkinë e Tiranës përballë Edi Ramës, përcjellin përshtypjen se Lulzim Bashës nuk i mungon forca e nevojshme brenda partisë, por shkon më tej dhe rrezaton përtej radhëve me konceptet dhe komportimin e tij të ri. Të dy kandidatët i kam miq dhe gëzojnë stimën time të plotë. Natyrisht, profili fitues do të jetë një zgjedhje e anëtarësisë së gjerë, e cila, ma merr mendja se do të vendosë midis opsionit për të zgjedhur një lider të demokratëve dhe opsionit për të zgjedhur bashkë me liderin e partisë edhe kandidatin për kryeministër hije, duke qenë se sfida e re e PD-së do të jetë pikërisht rikthimi në pushtet në zgjedhjet e ardhshme.

Si e shikoni rolin kujdestar apo kalimtar të Berishës në PD, ndikues, diktues apo…?

E shoh më shumë si garantues të procesit.

Berisha ka dhënë dorëheqjen, duke marrë mbi vete gjithë përgjegjësinë e humbjes. Ai është themelues i PD-së, kryetari i parë i kësaj partie, i zgjedhur me një votim të fshehtë nga komiteti i parë drejtues në shkurt 1991 dhe pastaj nga kongresi i parë i PD-së në vjeshtën e atij viti. Do të kishte qenë shfaqje papërgjegjshmërie që ai të sillej me parimin “pas meje kiameti”. Këtu po shtrohet çështja se mos ai po kërkon të mbajë drejtimin e partisë nga prapaskena nëpërmjet një mëkëmbësi apo buratinoje, siç e kemi parë në dy raste, në vitin 1992 dhe në vitin 1995.

3

Kjo nuk shtrohet fare tani, jemi në kushte krejt të tjera. Jemi në kushtet e kalimit real të lidershipit të partisë. Prej kohësh, edhe kur kam menduar e shkruar që kjo të bëhej më parë, kam patur mendimin se kalimi i stafetës në një parti të madhe që funksionon si alternativë e pushtetit bëhet me liderin, jo kundër tij. Sidomos në një parti të re të qendrës së djathtë, siç është PD. Nuk kam arsye ta ndryshoj sot këtë mendim të kahershëm.

Kryetari i ri, Basha qoftë apo Olldashi, do të duhet ta kapitalizojnë në të mirë të PD-së trashëgiminë pozitive të Berishës dhe partisë. Ndërkaq është e qartë se në funksion të suksesit, secili prej tyre nuk vjen për të pohuar lidershipin e vjetër, por për të afirmuar lidershipin e vet të ri. Përndryshe nuk do të kenë sukses. Ky problem është i zgjidhur nga natyra e gjërave. Çfarë dalloni në aktivizimin e zërave kritikë, jashtë, afër apo pranë PD-së?

Në thelb dalloj dëshirën për të nxitur një analizë sa më të thellë të rezultatit të zgjedhjeve të 23 qershorit. Njerëzit e mendimit në PD apo afër saj, pse jo edhe jashtë saj e kundër saj, duhet të lexohen e dëgjohen pa paragjykime. Edhe po të kenë ndonjë ngarkesë personale. Ngarkesat nuk mungojnë kurrë. Po të jenë ngarkesat kriteri i vëmendjes, politika do të ishte shurdhuar me dashje prej shekujsh. Për mua kriteri i vlerësimit është risia dhe thellësia e gjykimit, pra nuk është “kush” dhe “pse”, por “çfarë”. Në këtë rrafsh shoh se ka mendime të vyera për nevojën që PD të rigjejë më mirë identitetin e saj duke reflektuar për një lidhje më të fortë me ish të përndjekurit politikë, ish-pronarët, shtresën e mesme, e tjerë. Të njëjtin interes paraqesin idetë në përpunim të vazhdueshëm për mbështetjen e zhvillimit në resurset natyrore të vendit. Unë vetë kam zhvilluar disa ide në lidhje me nevojën që ka PD për të “kapur” votues të qendrës apo me kah majtas, jo me përfaqësues të së majtës, por me politika më të moderuara, më racionale. Shkëputja nga iracionalizmi dhe shkolla e falsitetit është një sfidë parësore e Fillimit të ri në PD. Ja, tema dhe trajtime të tilla më interesojnë. Besoj jo vetëm mua por edhe publikut të gjerë. Natyrisht nuk kam ndonjë gjë me kritikat apo sulmet që po i bëhen Berishës. Nga pikëpamja kuantitative besoj se jam një ndër kritikët më të dalluar të Berishës gjatë këtyre 22 viteve,

4

Edhe po të kenë ndonjë ngarkesë personale.

Ngarkesat nuk mungojnë kurrë. Po të jenë ngarkesat kriteri i vëmendjes, politika do të ishte shurdhuar me dashje prej shekujsh. Për mua kriteri i vlerësimit është risia dhe thellësia e gjykimit, pra nuk është “kush” dhe “pse”, por “çfarë”...

sidomos kur ai ka qenë në pushtet. Në këtë moment, ndërsa ka dhënë dorëheq jen dhe ka deklaruar solemnisht dhe publikisht se gjithë përgjegjësia është e imja, gustos sime dhe formimit tim liberal i mungon njeti për të përsëritur “po, ti je përgjegjës”. Mendoj se më shumë se sa të akuzojmë apo të tregojmë me gisht, duhet të përpiqemi të futemi në brendësi të fenomeneve që e sollën PD-në këtu ku e sollën. Një temë e madhe është ajo e dështimit me luftën kundër korrupsionit dhe vendosjen e sundimit të ligjit.

PD humbi në një terren elektoral të korruptuar tashmë kundër saj. Kjo është jo vetëm ironia, por edhe hakmarrja e hidhur e fatit për premtimet e lëna në mes të udhës.

Meqë po flisni për një terren elektoral të korruptuar kundër PD-së, nuk e di a e keni lexuar një artikull të Fred Abrahams….

Po, e kam lexuar. Fred Abrahams e njeh mirë Shqipërinë. Ai ka vëzhguar shumë herë zgjedhjet në Shqipëri, përfshirë këto të fundit. Ai ka shkruar një shkrim lakonik, në të cilin tregon dhe stigmatizon fenomenin e blerjes së votës, sidomos nga kandidatë të LSI-së.

Artikulli i tij është një paraqitje autoritare e një aspekti shumë problematik të së vërtetës së zgjedhjeve të 23 qershorit para opinionit publik ndërkombëtar. Ai është fokusuar te kjo anë e medaljes, pra te blerja e votës. Vendi po zien nga diskutimet se ku është blerë vota, sa është blerë, si është blerë. Nëse nuk ndalet, blerja nuk do të jetë më ana tjetër e medaljes, por vetë medalja e zgjedhjeve, shkatërruesja e kuptimit të tyre.

Rama dhe Meta kanë rënë dakord në takimin e tyre të parë që ministrat të mos jenë deputetë, ndërkohë që në mediat pranë shumicës së re është folur edhe për një fryrje të kabinetit qeveritar nëpërmjet krijimit të katër-pesë ministrive të reja.

Këto lajme na kthejnë në kujtimet e qeverive të fryra të së majtës, sidomos të Ilir Metës, nga nevoja për të kënaqur e kuar sa më shumë pretendentë, grupe interesi, korente, parti…Fryrja e qeverisë në çdo kohë, e ca më shumë në kushte krize, më duket një naivitet, një absurditet, për të mos thënë më shumë. E shoh edhe si shenjë të renocimit të Edi Ramës përballë orekseve të LSI-së dhe ndonjë aleati. Të kisha numrat e tyre do të bëja një qeveri akoma më të vogël se ajo e Berishës, me tetë deri nëntë ministri, jo më shumë. Dhe as që do e çoja nëpër mend ndarjen e postit të ministrit nga ai i deputetit.

Qoftë edhe për të mos rritur numrin e rrogëtarëve me paga shumë të larta. Vendi është në krizë, nuk është koha për këto eksperimente, nuk ia mban takati.

Shtetësi për shqiptarët, veç atyre nga Republika e Kosovës, është vendimi i fundit i qeverisë ‘Berisha’…

Një vendim shumë i drejtë, i paralajmëruar më parë, por i shtyrë nga Berisha për shkak të zgjedhjeve. Në këtë pikë, sikurse në çështjen e projektit TAP, kritikët e tij duhet të pendohen për paragjykimet që kanë patur për të. Duke dëgjuar vendimin për shtetësinë, mendova ndër të tjera për ishemigrantët politikë të periudhës së komunizmit, që e kanë ëndërruar prej dy dekadash këtë ditë.

Vonë, por më mirë se kurrë.

5

6

7

14

e shtunë-e diel, 06-07 korrik 2013

www.mapo.al

REPUBLIKA E SHQIPERISE

REPUBLIKA E SHQIPERISE

AUTORITETI KOMBËTAR PËR CERTIFIKIMIN ELEKTRONIK

AUTORITETI KOMBËTAR PËR CERTIFIKIMIN ELEKTRONIK

SHPALLJE E REZULTATIT TË KONKURIMIT

SHPALLJE E REZULTATIT TË KONKURIMIT

Ne zbatim te ligjit nr. 8549, date 11.11.1999, “Statusi i nëpunësit civil”, VKM-se nr. 231, date 11.05.2000, “Për pranimin ne shërbimin civil dhe periudhën e provës”, Autoriteti Kombëtar për Certifikimin Elektronik, shpall konkursin për 1 (nje) vend te lire pune ne pozicionin: Specialist ne Sektorin e Pranimit, Regjistrimit dhe Mbikëqyrjes (1 vend).

Detyrat funksionale: Shqyrton dokumentacionin për Ofruesit e Shërbimit të Certifikimit; Siguron mbështetje dhe këshillim për punonjësit e Autoritetit që merren me administrimin dhe transferimin e informacionit; Përgjigjet për bazën e të dhënave, hedhjen, ruajtjen dhe mirë administrimin e tyre; Siguron asistencë të vazhdueshme teknike për të gjithë përdoruesit e rrjetit kompjuterik.

Kryen detyra te tjera te ngarkuara nga eprori.

- - - - -

Paga për ketë pozicion është ne kategorinë IV-a

Ne zbatim te ligjit nr. 8549, date 11.11.1999, “Statusi i nëpunësit civil”, VKM-se nr. 231, date 11.05.2000, “Për pranimin ne shërbimin civil dhe periudhën e provës”, Autoriteti Kombëtar për Certifikimin Elektronik, shpall konkursin për 1 (një) vend te lire pune, ne pozicionin: Inspektor, ne Sektorin e Kontrollit - - - - - -

Detyrat funksionale: Kontrollon praktikat e pёrgatitura nga ofruesit e shёrbimeve tё çertifikimit.

I propozon eprorit masa konkrete pёr çёshtje teknike.

Merr pjesё nё inspektime dhe verifikon informacionet e sjella nga zoteruesit e çertifikatave elektronike.

Ndjek grafikun e inspektimeve periodike dhe informon eprorin 2 (dy) jave pёrpara pёr inspektimin e radhes.

Kur jane tё fushёs sё tij, verifikon vёrejtjet dhe ankimet e klienteve qё u ofrohet shёrbimi i çertifikimit.

Me urdhёr tё eprorit ofron asistence atje ku nevojitet.

Paga për ketë pozicion është ne kategorinë III-a

Kandidatet duhet te plotësojnë këto kërkesa: - Te ketë mbaruar arsimin e larte ne degët informatike ose shkence kompjuterike; - Te ketë mbi 6 muaj eksperience pune ne fushën e sipërpërmendur; - Te ketë aftësi te mira komunikuese dhe te punës ne grup; - Te ketë njohuri te mira te gjuhës angleze

Kandidatet duhet te plotësojnë këto kërkesa: Te ketë mbaruar arsimin e larte ne degën informatike ose shkence kompjuterike; - Preferohet me eksperience ne fushën e sipërpërmendur; - Te ketë aftësi te mira komunikuese, menaxhuese, si dhe te punës ne grup; - Te ketë aftësi shume te mira te përdorimit te kompjuterit - Te ketë njohuri te gjuhës angleze.

Pas verifikimit paraprak, me datë _____/_____/2013 , AKCE do të shpallë listën e konkurrentëve që do të vazhdojnë me tej konkurrimin si dhe data kur do të zhvillohet testimi me shkrim dhe intervista me goje. Konkurrimi, bazohet ne njohuritë mbi:

Pas verifikimit paraprak, me datë ____/____/2013 , AKCE do të shpallë listën e konkurrentëve, që do të vazhdojnë me tej konkurrimin si dhe data kur do të zhvillohet testimi me shkrim dhe intervista me goje. Konkurrimi, bazohet ne njohuritë mbi:

- - - - - -

Ligjin për nënshkrimin elektronik Ligjin për dokumentin elektronik; Njohuri te përgjithshme për kriptografinë; Funksionimin e Certifikimit Elektronik ne vendet e BE-se Ligjin për Rregullat e Etikes ne Administratën Publike; Gjuhen angleze

Paraqitja e dokumentacionit: Kandidati duhet te paraqesë brenda datës 05/08/2013 pranë AKCE këto dokumente: 1. Kërkese për aplikim; 2. Curriculum vitae; 3. Fotokopje te kartës se identitetit, te noterizuar; 4. Fotokopje te diplomës dhe listës se notave, te noterizuar; 5. Te paktën dy letra rekomandimi; 6. Dëshmi te gjendjes gjyqësore; 7. Dëshmi e gjuhëve te huaja; 8. Certifikata kualifikuese (ne rast se ka).

Ketë njoftim do ta gjeni edhe ne faqen zyrtare te AKCE, www.akce.gov.al.

- - - - - -

Ligjin për nënshkrimin elektronik; Ligjin për dokumentin elektronik; Njohuri te përgjithshme mbi kriptografinë; Funksionimin e Certifikimit Elektronik ne vendet e BE-se; Ligjin për Rregullat e Etikes ne Administratën Publike; Gjuhen angleze.

Paraqitja e dokumentacionit: Kandidati duhet te paraqesë brenda datës 05/08/2013 pranë AKCE këto dokumente: 1. Kërkese për aplikim; 2. Curriculum vitae; 3. Fotokopje te kartës se identitetit, te noterizuar; 4. Fotokopje te diplomës dhe listës se notave, te noterizuar; 5. Te paktën dy letra rekomandimi; 6. Dëshmi te gjendjes gjyqësore; 7. Dëshmi kompjuterike; 8. Dëshmi e gjuhëve te huaja; 9. Certifikata kualifikuese (ne rast se ka).

Ketë njoftim do ta gjeni edhe ne faqen zyrtare te AKCE, www.akce.gov.al.

Njoftim Për çeljen e procedurave të dhënies së 3 licencave private kombëtare transmetimi audioviziv numerik, sipas beauty contest Autoriteti i Mediave Audiovizive (AMA), në mbështetje të ligjit nr. 97/2013 “Për mediat audiovizive në Republikën e Shqipërisë”, rregullores “Për licencimin e rrjeteve numerike dhe programeve të tyre, nëpërmjet procedurës beauty contest” miratuar me vendimin nr. 10, datë 02.07.2013 të AMA-s, vendimit nr. 12, datë 02.07.2013 të AMA-s “Për çeljen e procedurës së dhënies të 3 licencave private kombëtare transmetimi audioviziv numerik sipas beauty kontest”, në muajin Gusht 2013, do të organizojë procedurën e përzgjedhjes së kandidaturave për dhënien e 3 licencave private kombëtare transmetimi audioviziv numerik të përbëra nga:

1. Licenca të shërbimit të programeve të veta dhe audovizive dhe 2. Licencë për ndërtimin e operimin e rrjetit tokësor, për ndërtimin e vënien në funksionim të 3 rrjeteve numerike tokësore kombëtare në brezat e frekuencave 470-790 MHz me gjerësi brezi 8 MHz, në teknologjinë DVBT-2, me standardin e kompresionit MPEG-4.

Subjektet, shoqëria “Digitalb” sh.a., shoqëria “Media 6” sh.a., shoqëria “Media Vizion” sh.a., shoqëria “Top Channel” sh.a., shoqëria “Tring TV” sh.a., të përcaktuar nga AMA si operator historik privat kombëtarë dhe me eksperiencë në transmetimet numerike, me vendimin nr.

12, datë 02.07.2013, janë lutur që të depozitojnë aplikimin sipas formularit përkatës, brenda datës 15.08.2013, ora 10.00, pranë AMA-s, Rr. ”Abdi Toptani”, ish hotel Drini, Tiranë.

Dokumentacioni i licencimit, që përfshin: •

Rregulloren “Për licencimin e rrjeteve numerike dhe programeve të tyre, nëpërmjet procedurës së beauty contest”; • Formularin e aplikimit; • Karakteristikat teknike të rrjeteve numerike; • Pagesën vjetore për licencë, taksat për shërbimet rtv etj, të llogaritura për zonën e licencimit, mund të tërhiqet në Drejtorinë Juridike dhe Licencave, pas kryerjes së pagesës në Drejtorinë Ekonomike, nga subjektet që synojnë të marrin pjesë në procedurën e licencimit.

Shënim: Plani i frekuencave numerike pjesë e dokumentacionit teknik, bazuar në nenin 20 të rregullores ”Për licencimin e rrjeteve numerike dhe programeve të tyre, nëpërmjet procedurës së beauty contest” do të tërhiqet me short nga 3 subjektet që janë vlerësuar me numrin më të madh të pikëve.

Aplikimet do të hapen në datën 15.08.2013, ora 10.00, në mjediset e AMA-s, ku aplikuesit apo përfaqësuesit e autorizuar prej tyre, kanë të drejtë të jenë të pranishëm në momentin e hapjes së dosjeve të aplikimit.

Ta Shohësh Botën me Optikë Elitare! Është optika më prestigjoze në Shqipëri.

Përfaqësuese e autorizuar e

CARTIER për të gjithë rajonin.

Grand Optika Group sh.p.k, Hotel Sheraton, Tirana ,Albania Tel:0673001000; 0674006606; info@grandoptika.al; www.grandoptika.al

Grand

optika

E shtunë-diel, 06-07 korrik 2013

15

www.mapo.al

Vendimet e debatueshme

ekonomi Vendimi për nënshtetësinë, rritjen e pagave dhe pensioneve dhe disa leje ndërtimi HEC-esh kanë acaruar mazhorancën e majtë që do të qeverisë nga shtatori. Nuk ka një kufizim të shprehur ligjërisht se çfarë duhet të bëjë dhe çfarë nuk duhet të bëjë qeveria në ikje, por moralisht qeveritë tranzitore nuk mund të marrin vendime që i shtrijnë efektet te qeveria e re.

1

Vendimi për nënshtetësinë

2

Vendimi për rritjen e rrogës minimale

3

Vendimi për rritjen e rrogave dhe pensioneve

4

18 vendime të KKT për ndërtime HEC-esh dhe Gazsjellësin TAP

Rama:

Është e pamundur që të konceptohet për Europën ku jetojmë dhe për Shqipërinë që synon të integrohet në Europë, që një qeveri e ndëshkuar në mënyrë plebishitare nga populli të vazhdojë sikur nuk ka ndodhur asgjë dhe të marrë vendime mbi pasurinë e përbashkët të këtij populli

Vendimet e fundit Blerina Hoxha

M

azhoranca që pritet të drejtojë vendin në katër vitet në vijim është acaruar ditët e fundit në lidhje me vendimet që po merr qeveria në detyrë, të cilat do të peshojnë ndjeshëm në aktivitetin e qeverisë së re të kryeministrit të ardhshëm, Edi Rama. Bëhet fjalë për VKM-në e ditëve të fundit për rritjen e pagave dhe pensioneve dhe vendimet e Këshillit Kombëtar të Territorit për ndërtimin e disa HEC-ve dhe planeve të tjera urbanistike, si dhe nënshtetësinë për shqiptarët që jetojnë jashtë vendit. Në fakt nuk ka një kufizim të shprehur ligjërisht se çfarë duhet të bëjë dhe çfarë nuk duhet të bëjë qeveria në detyrë. Por moralisht, qeveritë tranzitore nuk mund të marrin vendime që i shtrijnë efektet te qeveria e re.

Pra të gjithë bien dakord se ajo që duhet të bëjë qeveria, lidhet me aktualitetin dhe jo me të ardhmen.

Qeveria Që pas rezultatit të zgjedhjeve të 23 qershorit që tashmë kanë përcaktuar një mazhorancë të re, qeveria ‘Berisha’ ka marrë të paktën dy vendime të rëndësishme. Njëri prej tyre ka të bëjë me nënshtetësinë ndaj shqiptarëve që jetojnë jashtë vendit, përveç atyre që janë në Kosovë. Vendim tjetër me peshë shihet rritja e pagave dhe pensioneve që pritet të hyjë në fuqi këtë muaj. Ekspertët e Ministrisë së Financave bëjnë me dije se ky vendim nuk është marrë tani, por është përcaktuar si i tillë qysh në dhjetor të vitit 2012, kur është miratuar buxheti i shtetit 2013. Në këtë ligj të miratuar në Kuvend janë përcaktuar 2.5 miliardë lekë fonde për rritjen e pagave dhe pensioneve në mes të vitit. Parimisht ky projekt është miratuar edhe para zgjedhjeve. Por tani do të bëhet vetëm detajimi teknik i shpërndarjes së fondeve. Madje pas

përfundimit të zgjedhjeve pati një dilemë nga Ministria e Financave për të aplikuar rritjen, por kjo mori fund nga një deklarim i kryeministrit Berisha kur tha se ai i mban premtimet e dhëna dhe se rrogat e pensionet do të rriten. Sakaq, vetëm dy ditë më parë Këshilli i Rregullimit të Territorit, në drejtimin e kryeministrit Berisha ka miratuar 18 vendime me një vlerë investimi mbi 40 miliardë lekë, kryesisht për nisjen nga puna të ndërtimit të HEC-ve të dhëna me koncesion më parë. Të gjitha këto vendime janë parë me skepticizëm nga mazhoranca që do të drejtojë vendin nga shtatori dhe nga ekspertët gjithashtu.

Mazhoranca socialiste I vetëdijshëm për gjendjen në të cilën ndodhet arka e shtetit edhe prej krizës ekonomike, edhe prej efektit të zgjedhjeve, Edi Rama, kryeministri i ardhshëm i vendit ka premtuar se qeveria e re do të nisë punën me një auditim dhe inventarizim të gjendjes ekonomike dhe financiare të vendit, duke përfshirë edhe gjendjen e buxhetit. “Qeveria e re që do të krijohet në muajin shtator, do të nisë procesin e auditimit ndërkombëtar të financave dhe të dhënave të ekonomisë shqiptare”, - tha kreu i Partisë Socialiste, Edi Rama, gjatë mbledhjes së Asamblesë Kombëtare, ku konfirmoi se procesi do të zhvillohet brenda këtij viti. Ai theksoi se reformat e planifikuara duhet të zhvillohen mbi bazën e pasqyrës reale të situatës ekonomike të vendit. Po ashtu, kryesocialisti Rama kërkoi nga qeveria aktuale që të mos marrë vendime të mëtejshme që lidhen me pasurinë publike, ndërsa u bëri apel subjekteve që të mos përfshihen në bashkëpunim me qeverinë aktuale për vendimmarrjet e pas 23 qershorit. Rama tha dje se është e pamundur që të konceptohet për Europën ku jetojmë dhe për Shqipërinë që synon të integrohet në Europë, që

një qeveri e ndëshkuar në mënyrë plebishitare nga populli të vazhdojë sikur nuk ka ndodhur asgjë dhe të marrë vendime mbi pasurinë e përbashkët të këtij populli.

Në lidhje me vendimet e fundit të qeverisë ka reaguar dje edhe Pandeli Majko, i cili e konsideroi gjest të paprecedentë vendimin e Berishës për rritjen e pagave. “Në kushtet ekonomike të vendit, ky vendim është kulmi i papërgjegjshmërisë.

A ka ministër financash ky vend?! A ka guvernator të Bankës së Shqipërisë ky vend, që pak ditë më parë kërkoi rikthimin e FMN-së për shkak të gjendjes së rëndë ekonomike?! Çfarë janë duke bërë me financat e vendit këta qeveritarë të përkohshëm?! Pse nuk u kujtuan këta qeveritarë për ‘premtimet e mbajtura’ të rritjes së rrogave para datës së zgjedhjeve (23 qershor), por kujtohen tani pasi i kanë humbur ato?!” - tha Majko nëpërmjet rrjetit social Facebook. Një reagim të ngjashëm ka patur ditë më parë edhe Damian Gjiknuri, ku nuk e ka konsideruar të moralshme rritjen e pagave dhe pensioneve pas zgjedhjeve, pasi qeveria aktuale nuk ka legjitimitetin për të marrë vendime të tilla.

Gjendja në buxhet Gjendja e buxhetit këtë vit, ashtu si edhe tri

Partia Socialiste e cila do të marrë qeverinë ka tregues të përkeqësuar buxhetorë, por kryetari Edi Rama ka pohuar se situata nuk është në atë pikë sa të mos mund të merret kthesa

vitet e fundit paraqitet mjaft shqetësuese. Sipas shifrave nga Ministria e Financave, ardhurat në fund të gjysmës së parë të vitit kanë qenë 5.5 miliardë lekë më pak nga parashikimi. Nisur nga këto vështirësi në rritje, Ministria e Financave ka vendosur që duke filluar nga data 8 korrik të shkurtojë pothuajse të gjitha shpenzimet operative. Krahas pezullimit të të gjitha prokurimeve publike mbi 10 mijë lekë, do të reduktohen shpenzimet operative të të gjitha njësive me 20 %; do reduktohet 30 % masa e mbulimit të shërbimit të telefonisë celulare për të gjithë ata që përfitojnë, si dhe dietat e zyrtarëve për shërbimet jashtë vendit. Ndërkohë ekspertë të ekonomisë kanë hedhur idenë e monitorimit të parametrave të financave publike nga specialistë të pavarur deri në nisjen nga puna të qeverisë së re. Sipas tyre, hapi i parë i qeverisë së re duhet të jetë inventarizimi i ekonomisë, transparenca e saj dhe më pas rishikimi i treguesve të buxhetit. Por, ndërkohë qeveria ka konsumuar edhe rreth 80 për qind të deficitit buxhetor në gjysmën e parë të vitit. Kështu që qeverisë së re që do të vijë në shtator do t’i duhet të mundësojë vetëm dhënien e rrogave e pensioneve dhe mbajtjen e administratës në punë. Eksperiencat tregojnë se arka e shtetit ndikohet shumë nga eksperiencat zgjedhore dhe sidomos nga rotacionet. Në vitin 2005, ku qeveria kaloi nga socialistët tek demokratët, arka e shtetit ishte bosh dhe gjatë dy muajve tranzitorë u zbraz edhe liqeni i Fierzës, që zhyti vendin në një krizë energjetike në vitin 2006.

Mirëpo me reformat e qeverisë së re situata ndryshoi kryekëput. Edhe Partia Socialiste e cila do të marrë qeverinë ka tregues të përkeqësuar buxhetorë, por kryetari Edi Rama ka pohuar se situata nuk është në atë pikë sa të mos mund të merret kthesa.

CMYK

16

e shtunë-e diel, 06-07 korrik 2013

www.mapo.al

e diel

30 lekë

30 lekë

30 lekë

30 lekë

30 lekë

PLUS

30 lekë

30 lekë

çdo ditë gazeta ‘MAPO’ çdo muaj revistat ‘MAPO’ dhe ‘MADAME MAPO’

E përmuajshme

E përmuajshme

300 lekë

300 lekë

Agjencia e Abonimit të Shtypit (Arben Trenova): 04 223 52 05 • 068 20 47 825 Posta shqiptare: 04 237 5598 • 068 50 24 159 Agjencia e Abonimit Adrion: 04 224 0018 • 069 20 36 768 Agjencia e Abonimit, Durrës (Agim Memko): 0692372850

MAPO MADAME

E përmuajshme, Nr. 34, Viti II i botimit qershor 2013, Çmimi 300 Lekë

DOSSIER EXPRESS

Nr. 34 Viti II i botimit qershor 2013

Çmimi 300 Lekë

PËR NË JAPONI David Foenkinos

BINJAKËT NË HOLLYWOOD TË: ANDI BUSHATIT ERLA MËHILLIT VANGJEL DULES

GENC TUKIÇI ADELA ZEZA SAZAN GURI AFROVITI GOGE FLEURA SHKËMBI ADELA JANI FLORIANA GARO

INTERVISTË

ME BURRIN QË KRIJOI

DELIKATESËN

Elina Duni

ÇFARË SHOH BRENDA VETES Rrëfimi që kish munguar. Përjetimi i divorcit të prindërve. Historia nëntëvjeçare me pianistin e kuartetit të saj. Planet për bebe

BOTA NDRYSHON, XHINSET MBETEN

spektakël

Një Super Star si Afërdita Dreshaj

Të zonjat e bujtinës

Ajo ka qenë në qendër të shtypit rozë për ndarjen nga i fejuari, Shpat Kasapi dhe për fotot e publikuara krah Leonardo Di Caprios. Megjithatë, duket se ndarja e ka bërë më produktive. Afërdita Dreshaj sapo ka promovuar klipin e saj të ri “Super Star”. Ta ketë vallë për Di Caprion titullin ?!

Nga Iva Tiço faqe 20

personzh planeti single privatësi Fenomen Çdo të shtunë e të diel

www.mapo.al

personazh

Rudina Dembacaj ylli i portës ngjitur F

akti që sezoni mbaroi nuk do të thotë që truri është nisur me pushime. Pas 22 javësh pune të përditshme për “Al Pazar”, është vështirë që pjesëtarët e stafit të ambientohen menjëherë me rënien e ritmit.

Kështu ndodh dhe për Rudinën. “Dje isha në Laç për të bërë dokumentet e makinës dhe sapo dëgjoja ndonjë shprehje e shkruaja në bllok. Nga dita kur ka nisur “Al Pazar” mbaj një bllok me vete për të shënuar batuta, apo shprehje që nuk i kam dëgjuar më parë. Po dhe babi që kisha me vete më thoshte herë pas here: shënoje dhe këtë ta kesh për emisionin”, tregon Rudina Dembacaj, ulur në një nga baret pranë “Vizion plus” ku stafi i “Al Pazar” vazhdon të mblidhet dhe pse fundjavën e kaluar kishin emisionin e fundit për këtë sezon. Duke qenë se në gusht do shpërndahen për pushime, por në tetor duhet të nisin gjithçka nga e para, madje megjithë përmirësimet dhe ndryshimet e rastit, po shfrytëzojnë ditët e korrikut për të biseduar mbi gjithçka kanë ndër mend të bëjnë në sezonin e ri. Rudina dallon lehtë, edhe për faktin që javët e fundit e kemi parë në rolin e vetes, pa gungën e Mjaftimes, parukën e Jozefina Topallit, apo kostumin e Ajes. Ka një pamje të freskët e të qetë dhe pse sapo i ka mbijetuar një sezoni spartan, më i gjati i gjithë programeve javore si në numër javësh dhe në orë transmetimi. Me sa duket pasioni i madh që e shpreh pothuaj në çdo fjali, ka vetitë e tij rigjeneruese. Dhe kur feedbacku ka qenë pozitiv përtej pritshmërive, arsyeja për të qenë e qetë është dhe më e madhe. Këtë e ndjen gjithandej.

“Tani që kam dalë në skenë me monolog, njerëzit më njohin më shumë. Dhe kjo të them të drejtën më jep një kënaqësi shumë të madhe. Nuk mund ta imagjinoj të hiqem ndonjë ditë si parisiene e vogël e të them “uff, këta fansat po më bezdisin”. Ndodh që më bëjnë tolerime në parukeri, apo në estetikë. Një herë një zotëri na pagoi drekën kur isha me familjen në një restorant në Shëngjin.

Ndihem e befasuar dhe e përkëdhelur. Jo për vlerën në para, por për vlerësimin që njerëzit më bëjnë”. Sidomos kur shkon në Lezhë ku jetojnë prindërit e saj e ku ajo është lindur e rritur, njerëzit e ndalojnë sa aty këtu...

Vijon në faqen 18

Përtej privatësisë

Dhe mbrëmjet më të këndshme me miq, kur janë bashkë me fëmijët, i kalojnë në shtëpinë e njërit apo tjetrit. Por dhe ato vetëm për vetëm me familjen, për Julka Gramon nuk janë asnjëherë të zakonshme.

Përkundrazi! Gjithmonë të jashtëzakonshme...

Këngëtarja dhe prezantuesja që prej disa kohësh i është rikthyer programit të drekës në NRG Radio, rrëfen ditët e saj me kolegët, Andin, të birin, familjen dhe kohën që (nuk) i mbetet për vete

Restoranti i preferuar i Julkës?

Te mamaja faqe 20

Faqe 17

18

E shtunë - e diel 06-07 korrik E shtunë - e diel 13-14 prill2013 2013 www.mapo.al www.mapo.al

personazh

Është vajza e thjeshtë që kushdo mund ta takojë në rrugë e ta përshëndesë.

Asaj vetëm qejfi do i bëhej. Duket se asgjë nuk ka ndryshuar që nga vitet e mëparshme, por ama është fakt që ajo është kthyer në një nga aktoret më të spikatura të mbrëmjeve televizive të humorit. Aktorja kryesore e “Al Pazar”, me diplomë në Juridik, rrëfen vitin e suksesit në ‘Al Pazar’

Rudina Dembacaj, ylli i portës ngjitur Vijon nga faqja 17 ...Fakti që e ka përmendur çdo javë në emision qytetin e saj, ata ndjejnë se kanë diçka për ta falënderuar. Disa madje mendojnë se situatat e monologut janë 100 për qind të vërteta. “Kur më pyesin kush i shkruan tekstet dhe u them Agron Llakaj, habiten, sepse duket sikur ato janë të gjitha pjesë e jetës sime të vërtetë. Në të vërtetë, ca dhe janë, por duke qëndruar çdo mëngjes bashkë si staf, pak a shumë jeta jonë familjare dihet dhe Agroni është mbështeturt në të.

Sigurisht ca gjëra janë dhe të sajuara, por disa mendojnë se unë aty tregoj jetën time fill e për pe. Dhe tani që isha në Laç, dikush te servisi më pyeti “Si e keni Rozën”, për qenin që gjatë monologut të fundit, kish blerë mami im, por që në fakt nuk është e vërtetë”. Emri i të ëmës, profesionet e prindërve e detaje të tjera ama janë reale.

Dhe ato bashkë me shumë elementë të tjerë, Rudina i ka shfrytëzuar vazhdimisht gjatë gjithë roleve të saj e jo vetëm ndaj monologut, i cili “është zhanri më i vështirë dhe fakti që e arrita dhe të sigurisht me mbështetjen e Agronit, më bën të ndihem me të vërtetë e realizuar në fund të këtij sezoni”. Origjina e ndryshme e prindërve të saj, për shembull është një nga elementët që ia ka pasuruar mjaft dialektet dhe ia ka fuqizuar potencialin imitues aktores së re.

Pozitë e favorshme gjeografike dhe gjenetike I ati është malësor, ndërsa e ëma nga Vlora. Të dy kanë fise të mëdha dhe si rezultat, Rudina ka qenë gjithmonë e rrethuar nga karaktere të ndryshme që flisnin dialekte të ndryshme. Shto këtu faktin që në qytetin e saj në Lezhë ka shumë mirditorë, personazhin e Ajes, një miksim të grave mirditore, ajo e kishte pak a shumë të ndërtuar në kokë, që para se ta ngjiste në skenën e “Al Pazar”. Po Rudina ka nxjerrë në Pazar dhe shumë të njohur apo të afërm. Detaje nga të folurit e të sjellurit të tyre, mund t’i kishte të fiksuara që më parë, por pa idenë për t’i shndërruar në personazhe siç ishte roli i Mjaftimes. “Për shembull për rolin e Mjaftimes, një nuseje nga Vlora me namuz, kam pasur pak parasysh tezen time. Por ama deri të enjten në mbrëmje një ditë para se të niste “Al Pazar” nuk kisha karakter.

Nuk kam bërë as prova gjenerale, pastaj e provova në mëngjesin e së premtes dhe të premten në darkë isha para publikut. Vetëm Agroni kishte besim dhe kjo më dha një mbështetje të madhe. Në të vërtetë gjithçka

kam arritur në Al Pazar ka qenë falë Agron Llakajt, që më ka dhënë besim. Kjo gjë më ka bërë që dhe unë ta marr çdo rol me më shumë përgjegjësi. Kjo frymë ka mbizotëruar gjithmonë në ekipin tonë. Nëse do kishte skepticizëm, atëherë dhe unë do stepesha dhe nuk do arrija të jepja maksimumin.” Në të vërtetë Rudina e ka nisur rrugëtimin në skenën e “Portokalli”-së ku ka imituar Jozefina Topallin, apo Sidrit Bejlerin, çka do të thotë që provën e përballjes me publikun e kish kapërcyer që në sezonin e 2010-ës, por në “Al Pazar” ajo mori për herë të parin rolin e aktores kryesore, çka do të thotë që detyra iu bë shumë më e vështirë e duhej normalisht shumë më tepër përgjegjësi.

Përveç personazheve, ka vazhduar dhe këtu me imitime, ku nuk mund të mungonte Jozefina Topalli, personazhi që e bëri të njohur. Kujton që i është vrarë veshi që në fushatën e 2009-ës me kryetaren e Parlamentit, atëherë kur punonte në televizionin lokal të Shkodrës. Sepse për ata që nuk e dinë, Rudina jo vetëm nuk ka lindur në Tiranë, por as nuk ka ardhur këtu me sebepin e shkollës së lartë. Historia e saj është me të vërtetë nga ato tërheqëset e talenteve të reja, të cilët kanë punuar shumë për të mbërritur në vendin e ëndërruar, që për të është skena.

Shumë punë për një pasion “Unë kam studiuar juridik në Shkodër.

Gjatë viteve të shkollës punoja në televizionin lokal të qytetit ku bëja një emision me gratë që kishin kontribuar për Shkodrën dhe rajonin. Kanë qenë zgjedhjet e vitit 2009, kur Jozefina Topalli vinte shpesh për fushatë dhe unë e kisha dëgjuar shumë herë nëpër kronika, në montazh, pasi mikesha ime e ngushtë është gazetare. Aty m’u vra veshi dhe nisa ta imitoja. Me të më dëgjuar motra ime, këmbënguli që të merrja pjesë në audicionet e Portokalli-së.” Erdhi dhe ishte pikërisht Agron Llakaj që e dëgjoi në audicionin e parë. Thirri dhe aktorë të tjerë, skenaristët dhe regjisorin Altin Basha dhe u dha “ok” për ta pranuar “Jozefinën” nga Lezha. Duket kohë e gjatë e kaluar që atëherë. Pas atij sezoni me kujtime shumë të mira gjithsesi, Rudina u gjend pa një rol të ri dhe ndryshe e papunë. “Kam kaluar një periudhë të vështirë si e papunë. Tentova të hyja në profesionin tim si juriste por ishte e pamundur. Unë në të vërtetë kam bërë shumë punë, kam punuar në televizion, si gazetare terreni në emisionin e mëngjesit të

Dhuratë për ditëlindje

Për 26-vjetor i bleu vetes një makinë të re. “Por jo sepse doja të shisja mend me makinën, të dilja me këpucën me taka në fillim e me një shkundje flokësh nga pas.

Dhe pse kushdo që më shihte më thoshte: akoma me këtë ‘sobën’? Soba ime ishte përplasur përpara, kroskotën e kishte të hapur dhe më ngjante si tavolinë, por mua më pëlqente shumë. Çfarë nuk kisha në ‘sobë’: shapka, llak flokësh, çanta...E ndërrova vetëm për një arsye sepse i ishte prishur kondicioneri. Tani kam premtuar që këtë makinën e re do e laj më shpesh. Dhe nëse ajo i bleu vetes një makinë, të tjerët sigurisht nuk e lanë pa dhurata. Një tjetër që e mësuam dhe ne të Mapo-s është ky shërbim fotografik nga i fejuari fotograf Edi.

Me mbesën Hënën dhe të fejuarin Eduartin

televizionit të Shkodrës, si menaxhere reklamash, apo me grupet e promocioneve.

Kjo më ka ndihmuar të di të punoj fort, por dhe të kuptoj sesa dashuri e madhe është për mua të jem aktore humori e të ngjitem në skenë.” Gjatë periudhës bosh që pasoi sezonin debutues të Rudinës, në të vërtetë ndodhi diçka tjetër që i mbushi ditët. “Ato kohë u kujdesa për motrën që ishte shtatzënë, u ktheva paksa në një vajzë shtëpiake.

Dhe tani që ka lindur vajza e saj Hana, që është nëntë muajsh, kam dhe një dashuri tjetër të madhe në jetë”. Nuk është për t’u habitur, aq më tepër nga një si Rudina, shumë e dhënë pas familjes dhe fisit të saj të madh: vetëm djem xhaxhallarësh ka 13, dhe si me gjithë kushërinjtë e tjerë të parë ka një marrëdhënie shumë të ngrohtë, që të çmendet pas një vogëlusheje të ëmbël. “Ky fis i madh më ka bërë të jem njeri social, t’u flas të gjithëve, të mos paragjykoj njeri.” Prandaj dhe kudo që shkon bën miq, që i shtohen shoqes së ngushtë të Lezhës, motrës që e ka dhe shoqe (madje dhe menaxhere njëfarësoj “Ardi Asllani e ka kujdes pamjen time dhe jam shumë e kënaqur me të, për gjithçka tjetër kujdeset ime motër, unë nuk mund të dal pa shopping për të.”), si Xheni për shembull, aktorja e ‘Portokallisë’, e cila është

një new entry shumë e dashur e grupit të mikeshave të Rudinës, vetëm se tani ka gjithmonë e më pak kohë, për t’u mbledhur. “Më parë kishim një ditë në javë që takoheshim, ndërsa tani mund të kalojnë disa pa u parë, ama po të takohemi është si të ishim mbledhur një ditë më parë”. Këto kohë dhe me të fejuarin, fotografin dhe kameramanin që ka punuar me të në televizionin lokal, me të cilin bashkëjeton shihet gjithmonë e më rrallë, jo vetëm prej punës me orare të zgjatura. Nuk duhet të harrojmë që është shtuar dhe një dashuri tjetër e madhe, siç është mbesa e vockël.

Megjithatë Rudina duket se ia del të mos e humbasë fillin që i mban bashkë gjithë copëzat e jetës së saj, përbërja kryesore e të cilit është sigurisht humori. Një talent i lindur që dhe pse pa një formim akademik në këtë fushë (“Profesorin unë e kam gjithsesi, është drejtuesi im, Agron Llakaj”) e ka bërë të spikasë në skenë. Por është dhe prej disiplinës që ajo ka në punë në çdo aspekt. Nuk ankohet asnjëherë për grimin që i bëjnë, apo kostumet që i veshin.

“Unë ulem dhe nuk kundërshtoj për asgjë. Secili ka punën e vet. Nëse kështu është e mira e rolit, nuk kam pse bëj teka.

Po dhe në skenë nuk dal asnjëherë nga kornizat e skenarit. Sigurisht ruaj disa surpriza të vogla që nuk i them që në prova, ama nuk përmbys skaletën. Kjo do të thoshte të të hipi vetja në qejf ”. Dhe me Rudinën nuk ka ndodhur. Ajo është falënderuese për këdo që e ka ndihmuar, veçanërisht Agron Llakajn. Është e lumtur për këtë që ka arritur dhe i bëhet qejfi pa masë kur dikush e komplimenton, por pa dalë nga konturet e Rudinës së dikurshme. Ngjan me të vërtetë me vajzën e derës ngjitur por që është bërë një yll.

E shtunë - e diel 06-07 korrik 2013

19

www.mapo.al

pertej privatësisë Dhe mbrëmjet më të këndshme me miq, kur janë bashkë me fëmijët, i kalojnë në shtëpinë e njërit apo tjetrit. Por dhe ato vetëm për vetëm me familjen, për Julka Gramon nuk janë asnjëherë të zakonshme. Përkundrazi! Gjithmonë të jashtëzakonshme...Këngëtarja dhe prezantuesja që prej disa kohësh i është rikthyer programit të drekës në NRG Radio, rrëfen ditët e saj me kolegët, Andin, të birin, familjen dhe kohën që (nuk) i mbetet për vete

Restoranti i preferuar i Julkës? Te mamaja Cili është mëngjesi yt rutinë?

Mëngjesi im rutinë është ngritja nga gjumi dhe faza e “dashurimit” me tim bir, që është rutina më e ëmbël në botë. Pas kësaj, sistemimi i tij dhe më pas i vetes J. Cili do të ishte mëngjesi yt ideal?

Në këtë fazë do të doja shumë që të zgjohesha kur të më dilte gjumi vetë dhe jo “e detyruar” nga rrethana të tjera. Të rrotullohesha nëpër shtrat e ta merrja me përtaci.

Pastaj ngritja nga shtrati dhe dalja në ballkonin e dhomës që do më shfaqte një panoramë magjike të një deti jeshil :p Por ky është një mëngjes që e dua vetëm për një kohë të shkurtër...

Jashtë shtëpisë, cili është vendi i preferuar për kafen e mëngjesit?

Nuk para kam një vend të preferuar jashtë shtëpisë, pasi çdo ditë kafeja e parë pihet në zyrë, duke u kthyer në një rit të pacenueshëm.

Me kë dëshiron të jesh gjatë asaj kohe?

Me partnerin tim Andin, pasi është një hapësirë ku edhe flasim me njëri-tjetrin.

A të pëlqen puna që bën, profesioni që ke?

Unë prej shumë vitesh punoj në Radio NRG, ku ka disa muaj që veç impenjimeve të tjera i jam rikthyer edhe transmetimit live në një program të përditshëm nga ora 14:0015:00. Më pëlqen profesioni aktual, por jam e bindur që nuk ekziston kush që nuk tenton të pasurojë/shtojë eksperiencat e tij profesionale herë pas here.

A u devijon shpesh detyrimeve apo afateve ditore që ke?

Jo, përkundrazi, përpiqem të jem korrekte dhe të respektoj çdo orar apo afat ditor.

Mund të devijoj apo shtyj deadline-t vetëm për shkak të arsyeve madhore.

Cila është “gënjeshtra e bardhë” më e përdorur në kësi rastesh?

Duke qenë se përpiqem shumë që të respektoj çdo impenjim të ndërmarrë në profesion, nuk para përdor shumë gënjeshtra të bardha apo të çfarëdolloj ngjyre tjetër qofshin ato :p Edhe nëse ndodh maksimumi i gënjeshtrave është në funksion të fitimit të edhe pak kohe ekstra, kurrsesi mosrespektimit total apo shtyrjes së afateve.

A je dembele? Nëse po, kur të ka kushtuar më shumë ky dembelizëm?

Me thënë të drejtën ndodh që ndonjëherë të dembelosem. Ka nga ato ditë kur nuk të bëhet asgjë dhe do thjesht të sorollatesh.

Madje këtyre ditëve tipike bashkë me mikeshat u kemi gjetur edhe një emër: ditë kur “Jemi për flutura”. Hahahahahahahah... Kur shohim që s’jemi gjëkundi pohojmë:

“Ahaaaaa qenke për flutura sot” :p Ku të zë dreka zakonisht?

Dreka më zë në ambientet e Radio NRG, fiks duke bërë programin live, gjë që edhe më ndihmon se më largon vëmendjen nga ushqimi.

Cilat janë restorantet më të preferuara për drekën tënde?

Unë tani kam ndërruar sistemin e të ushqyerit, por gjithsesi restoranti i preferuar mbetet ime më (mamaja).

Fton apo të ftojnë më shpesh për dreka?

Nuk para bëj shumë ftesa për dreka.

Përgjithësisht janë të kufizuara tek familja dhe rrethi i ngushtë i miqve, e sigurisht, dreka në kushtet e punës me kolegët J. A je kursimtare?

Mendoj se po. Më kujtohet kur kam qenë e vogël që kurseja (aq sa mund të kursente një fëmijë), i fshihja paratë e kursyera dhe me to u bëja dhurata familjarëve. Kuptohet që kursimet në disa momente të caktuara edhe janë sakrifikuar për hir të motos “një jetë kemi dreqi e mori, po s’e jetuam çfarë do të mbajmë mend”, por sa më tepër kohë kalon aq më e përgjegjshme bëhesh në marrëdhëniet me paratë. Tenton të ndjekësh filozofinë “kurse, se ku i dihet ç’ndodh”, në mënyrë që të jesh i përgatitur edhe për të papritura.

A ke në rit gjumin apo pushimin e drekës?

Jo nuk e kam fare, edhe pse njëra nga mikeshat e mia të ngushta ngul këmbë se duhet bërë patjetër sepse është gjumi i bukurisë...

Kur ke qenë e vogël, a ta kanë diktuar prindërit pushimin e detyruar të drekës?

Bëje rrenga për t’i shpëtuar?

Kur kam qenë e vogël e urreja gjumin e drekës. Nuk doja të flija kurrsesi, por nuk mundesha të shkoja kundër rregullave të prindërve. Mamaja thoshte që mund të mos flija, por duhej gjithsesi të rrija shtrirë në atë orar. Kuptohet që shpesh më zinte gjumi mes lotësh. Çfarë ke ruajtur që nga fëmijëria?

Nëse i referoheni këtu objekteve të prekshme, para disa kohësh munda të rigjeja disa qëndisma që bëja kur isha e vogël, por sigurisht që ruaj edhe kujtime shumë të bukura.

Cila është koha që mbart për ty kujtimet më të bukura?

E gjithë jeta ime mbart kujtime të çmuara. Çdo ditë që jetoj kthehet në një kujtim të bukur. Tani që më bëtë këtë pyetje s’po di kë të veçoj, sepse çdo kohë e kam jetuar duke pasur fatin të kisha pranë një familje, shoqëri, partner, të gjithë të mrekullueshëm... Sigurisht që kryemrekullia është im bir që më pasuroi bindshëm kujtimet e mrekullueshme.

Foto: Edvina Meta

Po kujtimet e hidhura?

Nuk ka njeri që nuk ka periudha me kujtime të hidhura, ndoshta periudha të hidhura kanë qenë ato të karakterizuara nga probleme shëndetësore njerëzish të dashur, largime nga jeta, kohë të vështira financiare... Por unë çdo eksperiencë dhe përjetim pozitiv apo negativ qoftë, jam e prirur ta kthej në favorin tim... Kur gjërat ndodhin ti ke një eksperiencë më shumë... Ç’ndodh me sekretet e tua? I rrëfen diku, i shkruan diku, i mban vetëm për vete...?

Ke mbajtur ditar?

Me sekretet e mia ndodh që rrëfehen J aty ku duhen J. Për njerëzit që dua jam një libër i hapur pa shumë mistere të fshehura J. Çfarë ka në portofolin tënd?

Në këtë moment, përveç kartës së identitetit, patentës, kartave të bankave dhe të ndonjë dyqani, ka një lëmsh të madh faturash, të cilat duhen hedhur në aplikacionin që përdor për të mbajtur shpenzimet :p Por ka edhe disa karfica, edhe ndonjë llastik për flokët :p Para... me raste J. Në mëngjes e gjen gjithmonë menjëherë atë që kërkon në dollapin e rrobave?

Joooooooo... Dhe ky është një problem që has gjithnjë, sidomos me aksesorët. Sado t’i rregulloj, sërish pas disa ditësh i bëj lëmsh.

Cila është ngjyra që mbizotëron në shtëpinë tënde?

Për momentin nuk kam një shtëpi, por në shtëpinë time të ardhshme do të mbizotërojë e bardha dhe shumë ngjyra në aksesorë të ndryshëm, pa e ngarkuar shtëpinë.

Ekziston një aromë të cilën ti e preferon për produkte kozmetike, ushqime të paketuara, aromatizues ambienti apo makine?

Përgjithësisht më pëlqejnë aromat e ëmbla dhe floreale e frutore. Çfarë CD ke në makinë?

Vetëm Radio NRG. Çfarë muzike ke zile telefoni?

Për momentin, një nga zilet e vetë telefonit.

A ke miq të vjetër? Nëse po, a takoheni shpesh me ta?

Po, kam dy mikesha të ngushta, me të cilat jemi bashkë që prej kohëve të gjimnazit dhe vazhdojmë të jemi tejet të lidhura me njëratjetrën. Madje ne jemi familje, motra, vetëm se jo prej gjaku. Jam vërtet me fat që i kam dhe jam po aq me fat që kemi edhe teknologjinë që na ndihmon të takohemi gjatë gjithë ditës virtualisht. Përsa i përket takimeve, nuk e lëmë të na kalojë kurrë java pa u takuar të paktën 1 apo 2 herë. Por ka raste edhe që kalojmë fundjava të gjata bashkë.

A je e hapur për miqësi të reja apo duhet kohë e prova për t’u bërë mik i yti?

Në fakt jam e hapur për të njohur njerëz të rinj, por mikesha apo miq të kalibrit që unë i kam tashmë në jetën time, zor se bëj.

Ku rri zakonisht me miqtë?

Me miqtë e mi, varet, ose në ndonjë lokal të preferuar për të pirë një kafe, cocktail apo gotë verë... Por duke qenë se jemi dhe me vagonë nga prapa (fëmijë) shpesh preferojmë që të mblidhemi nëpër shtëpitë e njëri-tjetrit, sepse është shumë më komode dhe sepse kënaqemi jashtëzakonisht shumë.

Në ç’orë mbyllesh zakonisht në shtëpi? Pra kur mbaron zakonisht dita jote?

Relativisht herët, nëse nuk dal për ndonjë shëtitje me birin apo nëse nuk dal të pi diçka me miqtë.

Cila është mbrëmja e zakonshme në shtëpinë tënde?

Mbrëmjet e mia të (jashtë)zakonshme vërtiten rreth tim biri, kështu që lojëra, dashuri, ushqim, banjë, vënie në shtrat dhe më pas aspak fuqi për të bërë diçka për veten, veçse plasjes në divan :p Po idealja cila do të ishte?

Po gjatë javës ideale është kjo, kurse në fundjavë përgatitje për të dalë për një darkë me miqtë e më pas clubbing J. Kur shkon për të fjetur?

Shumë shpejt. Më është bërë zakon (i keq) fjetja me dy faza. Pjesa e parë në divanin e kuzhinës, që mund të jetë që në 22:00 (por ka raste edhe më shpejt) dhe faza e dytë nga ora 23:30-00:30 fjetja në dhomë.

Cila është uniforma jote e gjumit?

Vetëm një t-shirt. Nuk i duroj dot as pizhamat dhe as këmishat e natës J Kush është njeriu i fundit që i thua “Natën e mirë dhe gjumë të ëmbël”?

Tim biri dhe Andit.

20

E shtunë - e diel qershor E shtunë - e06-07 diel 13-14 prill2013 2013 www.mapo.al www.mapo.al

single and the city

Iva Tiço Kjo rubrikë është trillim. Çdo përkim me ngjarje dhe personazhe realë nuk është aspak i rastit

Të zonjat e bujtinës

S

Një Super Star si

Afërdita Dreshaj Ajo ka qenë në qendër të shtypit rozë për ndarjen nga i fejuari, Shpat Kasapi dhe për fotot e publikuara krah Leonardo Di Caprios. Megjithatë, duket se ndarja e ka bërë më produktive. Afërdita Dreshaj sapo ka promovuar klipin e saj të ri “Super Star”. Ta ketë vallë për Di Caprion titullin ?!

Afërdita Dreshaj, këngëtarja dhe modelja bukuroshe nga Mali i Zi, ka prezantuar këtë fillimjave në një prej club-eve të Tiranës, videoklipin e saj më të ri “Super Star”. Këngëtarja seksi ka zgjedhur që premierën e videoklipit në bashkëpunim me Lumi B-në ta shfaqë në një festë mes miqve dhe kolegëve më të afërt.

E pyetur për këtë projekt të ri muzikor Afërdita tregon se “kënga dhe teksti janë shkruar nga Blero. Është hera e parë që bashkëpunoj me të dhe jam me të vërtetë shumë e kënaqur.

Bleron e kam mik të vjetër, ndërsa Lumin e kam bashkatdhetar. Jemi të dy nga Mali i Zi, njihemi familjarisht që prej fëmijërisë, ndaj mendova ta ftoj në këngë...Më mirë se me të s’kisha me kë të bashkëpunoja. Sa i takon fabulës, besoj se ajo është e kuptueshme... I dedikohet paparacëve, që kohët e fundit më kanë shumë qejf ”, ka treguar ajo. Të pranishëm në festën e organizuar për promovimin e këtij videoklipi ishin disa prej fytyrave më të njohura publike si: Blero, Arian Çani, Soni Malaj, Marina dhe Luana Vjollca, Ermali dhe Ami, Kastro Zizo, Foto Strakosha, Seldi, Xhesika Berberi, Klodiana Shala, Aurela Hoxha, etj… Lidhur me këtë prezencë të gjerë të kolegëve artistë, Afërdita thotë se ndihet shumë e lumtur dhe e vlerësuar prej tyre. “Jam shumë e kënaqur. Atë ditë aty ishin njerëzit që më bëjnë të ndihem më mirë, miqtë e mi më të afërt, ndaj kam një faleminderit për të gjithë ata. Të gjithë më dhanë komente pozitive. Nuk e di në e bënë këtë për të më bërë qejfin, apo sepse vërtet iu pëlqeu. Megjithatë, unë di që i pashë të gjithë të buzëqeshur atë natë dhe kjo do të thotë që kënga u ka përçuar energji të mira”, vijon këngëtarja. Afërdita Dreshaj mungonte në muzikë prej dy vitesh dhe ky rikthim i saj ka tërhequr jo pak vëmendje. “Dëshiroj shumë që kënga të pëlqehet e të kërcehet nga të gjithë. Këto ditë kam vënë re që në shumë makina e diskoteka ka filluar të luhet si këngë... Ky është lajm i mirë”, përgjigjet bukuroshja kur e pyesin për pritshmëritë. Afërdita Dreshaj është kthyer këto kohë në një modele shumë të lakmuar nga agjenci prestigjioze në botën e modës dhe ka nënshkruar kontrata mjaft të rëndësishme. Ajo ka qenë në qendër të shtypit rozë për ndarjen nga i fejuari, këngëtari Shpat Kasapi dhe për fotot e publikuara krah Leonardo Di Caprios.

“Jam shumë e kënaqur. Atë ditë aty ishin njerëzit që më bëjnë të ndihem më mirë, miqtë e mi më të afërt, ndaj kam një faleminderit për të gjithë ata. Të gjithë më dhanë komente pozitive.

iç mund ta keni kuptuar nga titulli, isha në teatër. Për të parë shfaqjen “Mirandolina”. Ose siç njihet nga të gjithë, “E zonja e bujtinës”.

Nuk do rri të bëj analizën e shfaqjes tani, se kjo nuk pritet nga unë.

Domethënë kjo nuk pritet nga të gjitha ato vajza që dinë ndërkaq se D&G nuk do ketë më asnjë koleksion, apo që celuliti nuk zhduket me palestër.

Për një arsye apo për një tjetër, vajzat që dinë këto gjëra nuk quhen të besueshme të flasin për letërsinë apo për dramat, ndaj dhe ua lënë këto tema atyre vajzave që moslyerjen e flokut e konsiderojnë vlerë dhe veshjen e pantallonave pa formë me këpucë të zeza me majë e takë katrore dhe një bluzë me ngjyrë allasoj e kanë sfidën më të madhe të intelektit ndaj botës së modës, Ndaj, siç edhe pritet nga vajza si unë, i bie të merrem me ca thashetheme mbi personazhin kryesor, Mirandolinën, të zonjën e Bujtinës.

Edhe pse jeton andej nga shekulli i tetëmbëdhjetë, ajo bën një jetë si ne. Në fakt nuk është se e ka zgjedhur të jetë single, të jetojë vetëm dhe të jetë shefja e një bujtine, por kështu ia ka sjellë fati. Në fund të fundit ç‘rëndësi ka kjo, rëndësi ka që ajo është një femër e pavarur edhe shumë e shumë vjet përpara sesa fjala feminizëm të shpikej. Drejton një biznes, pret e përcjell klientë dhe nuk e ka problem të tregojë që kur vjen puna tek shtrati, ka dikë me të cilin të ndajë netët. Kurse gjatë ditëve ka adhuruesit. Jo nga ata që i shprehin ndjenjat me fjalë të bukura, me yje e me hëna, por nga ata që dashurinë e tregojnë me dhurata të vyera, mundësisht ar ose diamante. Dhe pas ca ngatërresave me një kalorës që urrente femrat e që Mirandolina, thjesht ashtu për qejfin e saj e bëri të ndryshonte mendim e të binte kokë e këmbë në dashuri me të, vendos të martohet me atë që i ngrohte shtratin, që nuk ishte as më shumë e as më pak por një nga punonjësit e bujtinës së saj. Ai nuk e kishte me aq qejf këtë punën e martesës, por ajo e kërcënoi që do mbetej pa punë e do kthehej në fshat. Kurse pretendentët e dashuruar, kontër dhe markezë dhanë bekimin e tyre duke premtuar që do ta mbronin çiftin dhe do t’i dhuronin lekë. Dhe në fund fare, të gjithë jetuan të lumtur.

Morali? Ku është morali? Epo që dashuria e vërtetë në fund triumfon. Ose që gocat e shkathëta gjithmonë gjejnë burrë. Ose që gocat e shkathëta edhe pasi gjejnë burrë, arrijnë t’u zgrëpin ndonjë lek pretendentëve. Ose që kalorësit, kontët dhe markezët duhet të bëjnë dhurata. Sepse kjo është mënyra e duhur për të shprehur dashurinë.

Që nga kohët e Mirandolinës e deri në ditët e sotme, shumë pak gjëra paskan ndryshuar. Edhe pse kalorës, kontër dhe markezër me shpata si qëmoti nuk ka më. As me ato shprehjet poetike të dashurisë me hënë dhe me yje. Ama ka plot nga ata që e shprehin dashurinë me dhurata, edhe pse diamantet nuk janë më miqtë më të mirë, por janë zëvendësuar nga këpucët. Apo me ca çanta me rroba. Apo me pagesën e qirasë së shtëpisë së të adhuruarës së vet. Ose ata kalorësit e mirë fare, ata dhurojnë edhe makinë, madje edhe krejt shtëpinë. Por që të kesh rreth vetes të tillë kalorës, duhet të jesh pak Mirandolinë.

Domethënë të dish si ta vërtisësh. Sepse ai që është kalorës për dikë, që i bien krahët në tokë nga çantat e pazarit që bën për të, kur rri me një vajzë tjetër, domethënë jo-Mirandolinë, del që është çun normal, nga ata që e dashura i bën pazarin me lekët e veta dhe i gatuan Ndërsa Mirandolinat nuk ndryshojnë, me ose pa kalorës pranë.

Sapo e kuptojnë që janë të tilla, ato sillen denjësisht si të tilla. Si ajo vajza që ka mbaruar shkollën për dentiste, që ishte dentist edhe kur vishej me Zara dhe me Mango dhe dukej yll e bukur. Pastaj pasi Kalorësi u shfaq në jetën e saj (ashtu si në shfaqje, këta kalorësat i bie të jenë të martuar, ndaj dhe për të krijuar familje me Mirandolinën, as që bëhet fjalë) nisi të shfaqej me veshje dhe çanta nga koleksionet e fundit, mijëra euroshe. Kuptohet, si single-girl e suksesshme, mburret se biznesi i saj i dhëmbëve shkon për mrekulli. Kurse një tjetër, njëzetëe një çik-vjeçare që njoh unë, as që merr mundimin të justifikohet fare për mijëra eurot që mban në trup: Mirandolina do dukej naive përpara saj, sepse Kalorësi i njëzetë-e-një çik-vjeçares është gati të luftojë gjithë dragonjtë për të (domethënë të ndahet më në fund nga gruaja e të martohet me të). Kurse një tjetër Mirandolinë, tek pallati ngjitur me mua, i shkoi skenarit deri në fund duke e bërë ca si më të bukur mbylljen: pasi Kalorësi investoi për makinë, shtëpi, e katandi (kjo e fundit d.m.th, llogari bankare), nuk jetoi e lumtur me kamerierin por me shefin e vet, që fiks si kamerieri e kishte të madhe dëshirën të jetonte në shtëpinë e saj, me të.

Mos e teprova ndonjëçik me thashetheme? Ëëëëë? Unë për teatrin po flisja. Siç do thoshin ato vajzat që s'janë si unë dhe u lejohet të flasin për të tilla tema intelektuale: shfaqja erdhi tek publiku në mënyrë shumë bashkëkohore.

botimi

dorëshkrimi

Tokë e djegur e Kokonozit botohet në frëngjisht

Pashk Përvathi: Si u njoha me famullitarin e këmbanës së paqes

Është prezantuar në Paris romani “Tokë e djegur” (Terre brûlée) i Dashnor Kokonozit. Me këtë rast u organizua dhe një aktivitet në Bashkinë e qytetit.

Don Antonio Sharra është prifti që inicioi ndërtimin e një këmbane me gëzhojat e plumbave dhe predhave të vitit të mbrapshtë 1997, e cila sot ndodhet në krah të Piramidës

recensë personazh pyetsori shënime vitrina Çdo të shtunë / dielë

www.mapo.al

pyetsori

Uran Butka

Nasi Lera: Mjerim, kur një popull brohoret mashtruesit e vet

Todi Lubonja

Çatin Saraçi

Libri si replikë e dy anëve të historisë

Vullneti për të shkruar dhe për të përkthyer edhe kur ai ndjehet i lodhur dhe i zhgënjyer sa nga vetja aq edhe nga të tjerët, është arritja më e madhe e tij

Kristo Frashëri

Mihal Luarasi

Tanush Frashëri

Një fenomen i ri po “lulëzon” vitet e fundit. Moda e librit dhe antilibrit. Debati historik pasi ka “konsumuar” çdo skaj të hapësirës mediatike, është zhvendosur në faqet e librave. Kristo Frashëri këto ditë ka botuar një libër-replikë si kundërpërgjigje ndaj librit të Uran Butkës. Më herët, Mihal Luarasi i është përgjigjur Todi Lubonjës dhe Tanush Frashëri, librit me kujtime të Çatin Saraçit Aida Tuci

libra vere

Në botën e letërsisë ‘Chick lit’ Shpesh kritikët e letërsisë pyesin: ‘Chick lit’ është gjini apo fyerje?... Sophie Kinsella kur i kërkojnë t’u përshkruajë atë që bën, thotë se shkruan komedi romantike, sepse të tillë mendon se janë...

Ngjarjet historike shënohen sepse disa prej tyre kanë ndryshuar rrjedhat e historisë së një populli. Ato shërbejnë si ura lidhëse nga një epokë e historisë, në tjetrën. Në historinë e publicistikës shqiptarë është hera e parë që bëhet një debat në fushën e historisë, debat që po zgjat prej 23 vjetësh. Por një fenomen i ri vihet re sidomos dy vitet e fundit. Moda e librit dhe antilibrit. Debati historik pasi ka “konsumuar” çdo skaj të hapësirës mediatike, është zhvendosur tashmë në faqet e librave. Ky fenomen vihet re dhe në gjininë e memuaristikës. Kujtimet e njërës palë pasohen në formë replike me kujtimet e palës tjetër. Botuesit duken gjithaq të interesuar për këtë ‘betejë’ mes librit dhe antilibrit.

Sipas tyre ballafaqimi për të vërtetën historike nuk bëhet mes autorëve, por përmes ideve, alternativave, argumenteve dhe dokumenteve që të çojnë tek e vërteta. Në fund të fundit, libri mbetet. Në media nisi

edhe debati mes historianit Kristo Frashëri dhe Uran Butkës, mbi historinë e Ballit Kombëtar. Replika që u zhvendosën nga faqet e para të gazetave ne botimin e librit “Dritëhije të historisë. Polemikë me Kristo Frashërin” (2012). Libri ishte kundërpërgjigje e Uran Butkës për ato çka Kristo Frashëri trajtonte herë pas here në shkrimet e tij në media mbi themelimin dhe veprimtarinë e organizatës së Ballit Kombëtar. Pak kohë më parë Kristo Frashëri botoi librin “Mbi historinë e Ballit Kombëtar”, ku jep një vështrimin kritik të kësaj force politike. Lexuesi që do të marrë në dorë këtë libër do të përballet në 30 faqet e para të tij me replikën e ashpër që Kristo Frashëri i bën Uran Butkës dhe Tomorr Dostit. Pas botimit një vit më parë të librit Dritëhije të historisë. Polemikë me Kristo Frashërin”, historiani Kristo Frashëri i përgjigjet kështu polemizuesit të tij në librin që sapo ka dalë në treg nga ‘Botimet Dudaj’, titulluar: “Mbi historinë e Ballit Kombëtar”.

Faqe 21

22

E shtunë-diel, 06-07 korrik 2013

www.mapo.al

fenomeni

Mihal Luarasi dhe Todi Lubonja Mihal Luarasi u ul të shkruante kundërpërgjigjen e tij që në vitin 1994, kur disa miq i postuan në Budapest (ku ai jetonte asokohe me familjen) librin memuaristik të Lubonjës me titull “Nën peshën e dhunës”, botim i të cilit trazoi jo pak shpirtra të së kaluarës.

Teksa lexonte librin e ish-mikut të dikurshëm, ai mendoi se duhej të replikonte duke dhënë variantin e tij të ngjarjeve. Këtë vit Mihal Luarasi botoi librin “Korbi, korbit nuk ia nxjerr sytë”, që është një përgjigje ndaj librit me kujtime të Todi Lubonjës “Nën peshën e dhunës” (1994). Mihal Luarasi e shkroi që më 1994-ën, me disa shtesa në vitin 2011.

Tanush Frashëri dhe Çatin Saraçi

Historia e Ballit

Kristo Frashëri: Replika ime me Uran Butkën Punimi im Nga historia e Ballit Kombëtar… shkaktoi një reagim të menjëhershëm, të egër nga përmbajtja, të pasaktë nga logjika dhe të papërshtatshëm nga gjuha. Autorë qenë djemtë e dy prej udhëheqësve kryesorë të Ballit Kombëtar, njëri Uran Butka, biri i Safet Butkës, tjetri Tomor Dosti, biri i Hasan Dostit…

Z. Uran Butka kur botoi replikën e parë, unë vura re se ai nuk kishte referenca shkencore bibliografike për argumentet që paraqiste për themelimin e Ballit Kombëtar, për programin e tij politik, për luftën e armatosur që pretendonte se Balli Kombëtar ka zhvilluar, për punimet e Kongresit të Beratit, për bashkëpunimin e Ballit me okupatorin hitlerian dhe për çështje të tjera për të cilat në punimet e tij ka vetëm retorikë dhe asnjë dokumentacion për luftën e armatosur që pretendon se ka zhvilluar Balli Kombëtar kundër okupatorit gjermano-hitlerian.

Për të sqaruar publikun iu luta atëherë z. Uran Butka që të ndriçonte me dokumentacion çështjet e lartpërmendura, të cilat janë me interes për vetë Ballin Kombëtar. Ai të dy replikat e mëparshme, të cilat ishin të ngjashme si dy pika uji, i shkriu në një shkrim të vetëm në broshurën që botoi me titull “Dritëhije të historisë. Polemikë me Kristo Frashërin”, Tiranë 2012. Edhe në këtë broshurë të bie në sy përpjekja e mëparshme e autorit për të mos u dhënë përgjigje dy çështjeve themelore të historisë së BK. E para si shpjegohet mosangazhimi i organizatës Balli Kombëtar për një kohë të gjatë (nën parullën se “nuk ka ardhur koha”) në rezistencën e armatosur kundër okupatorit fashist italian? E dyta përse i bëhet bisht pyetjes që ka shqetësuar dikur dhe po shqetëson ende sot opinionin publik shqiptar: si cilësohet bashkëpunimi ushtarak i Ballit Kombëtar me okupatorin gjermano-hitlerian në luftë kundra forcave nacionaliste çlirimtare? Për fat të keq, edhe në këtë broshurë dokumentacioni faktologjik dhe argumentimi historik që do të ndriçonin këto dy çështje thelbësore, mungojnë.

Kjo tregon se ai nuk ka mundur të gjejë argumente dinjitoze për ta pastruar historinë e organizatës Balli Kombëtar nga turpi me të cilin ajo mbuloi veten e vet. Madje, është e tepërt të merremi me të edhe për faktin se që në ditët e zjarrta të Luftës së Dytë Botërore organizata e Ballit Kombëtar u qortua për qëndrimin e saj të gabuar nga përfaqësuesit e koalicionit të madh anglo-sovjeto-amerikan që

vepronin në Shqipëri. Për të denigruar rezistencën patriotike që po zhvillonte Fronti Nacional Çlirimtar së bashku me Partinë Komuniste Shqiptare kundër okupatorit të huaj fashist, ballistët e asaj kohe të paaftë për të mbrojtur qëndrimin e tyre të turpshëm në rrafshin e rezistencës patriotike, e sulmonin Partinë Komuniste se ajo ishte krijuar nga dy emisarë jugosllavë – Miladin Popoviçi dhe Dushan Mugosha – si një degë (filiale) e Partisë Komuniste Jugosllave në Shqipëri. Këtë shpifje ballistët vazhduan ta përdornin kaq shpesh sa që pasardhësit e tyre duket se e besojnë si fakt të vërtetë. …Asnjëherë krerët e Ballit Kombëtar nuk kanë qenë në gjendje të provojnë se titistët jugosllavë, në ato vite aleatë të kampit të madh antifashist, synonin ta përfshinin Shqipërinë në suazën e Republikës Federative Jugosllave. Asnjëherë gjatë këtyre 70 vjetëve penat balliste nuk kanë nxjerrë në shesh ndonjë akt dokumentar që të provojë se gjatë luftës Partia Komuniste Shqiptare propagandonte bashkimin e Shqipërisë me Jugosllavinë ose nënshtrimin e Shqipërisë ndaj saj….

Motivi i dytë me të cilin edhe sot vazhdojnë të krenohen ballistët është angazhimi i plotë i Ballit Kombëtar në luftë kundër Partisë Komuniste gjoja për të parandaluar vendosjen e regjimit bolshevik në Shqipëri. …Nëse lufta e Ballit Kombëtar gjatë okupacionit hitlerian kundër rrezikut komunist, ka qenë ose jo e justifikuar, duhet ta gjykojmë në kuadrin kohor të Luftës së Dytë Botërore dhe jo në situatën e krijuar pas saj. Siç dihet, gjatë Luftës së Dytë Botërore bota u nda në dy kampe. Nga njëra anë, trekëndëshi i agresorëve në të cilin bënin pjesë Gjermania naziste, Italia fashiste dhe Japonia militariste me pak satelitë – nga ana tjetër, kampi i madh antifashist i kryesuar nga Britania e Madhe, Bashkimi Sovjetik dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës, me të cilët u rreshtuan të gjithë popujt e pushtuar nga agresorët fashistë, ose që rrezikoheshin prej tyre. Për Shqipërinë, parimisht dhe praktikisht e vetmja rrugë për të rifituar lirinë e shkelur dhe pavarësinë e humbur ishte në bazë të Kartës së Atlantikut, të nënshkruar nga Roosvelti dhe Churchil-i, rreshtimi i saj në koalicionin e madh antifashist. Rreshtimi i saj në koalicionin e madh anglosovjeto- amerikan nënkuptonte angazhimin e shqiptarëve në luftë të armatosur kundër agresorëve nazifashistë.

Edhe kundërthëniet mbi librin me kujtime të Çatin Saraçit, “Zogu i shqiptarëve” janë botuar së fundmi nga historiani Tanush Frashëri në librin “Mbi të ashtuquajturën një histori e jetuar të Çatin Saraçit”. Që nga titulli Frashëri lë të kuptojë se gjithë libri është kryefund një replikë. “E lashë pa e botuar gjer më tani, sepse e gjykova si të panevojshme t’i jepej përgjigje një libri, autori i të cilit vuante nga psikoza e “baronit të Münchhausen-it” (baronit gënjeshtar).

Por me kalimin e kohës, libri i Saraçit nisi të shërbejë si bazë për artikuj në shtyp dhe të prezantohet si një ndihmesë me vlerë për historinë e periudhës së Zogut; nisi të citohet madje nga studiues të njohur ose të paraqitet si dëshmi e shkallës së korrupsionit të mbretit Zog. Kështu, unë e pashë të nevojshme ta përgatis për botim në shërbim të atyre studiuesve që dëshirojnë të jenë objektivë, pavarësisht nga prirjet e tyre ideologjike.

Në këtë libër ndiqet rrjedha e natyrshme e ngjarjeve mbi bazën e dokumenteve dhe të gazetave të kohës, për të nxjerrë në shesh falsifikimet dhe rrenat e Saraçit”, shkruan Tanush Frashëri në parathënien e librit të tij.

W. Churchil-i dhe Fr. Roosvelt-i, krerët e dy fuqive më të mëdha demokratike të botës nga njëra anë dhe J. Stalin përfaqësuesi i Bashkimit Sovjetik dhe i komunizmit botëror nga ana tjetër, kundërshtarë të papajtueshëm politikë dhe ideologjikë midis tyre, kur u duk rreziku nazifashist që kërcënonte vendet e tyre dhe mbarë njerëzimin, i lanë mënjanë kontradiktat e thella që kishin me njëritjetrin dhe formuan koalicionin e madh antifashist. Pikërisht në sajë të bashkëpunimit midis tre krerëve të kampit të madh dhe të pjesëmarrjes të popujve të robëruar në këtë koalicion të madh antifashist, u arrit fitorja historike e Luftës së Dytë Botërore. Pavarësisht se pas Luftës së Dytë Botërore filloi epoka e Luftës së Ftohtë midis demokracisë dhe komunizmit, asnjëra palë nuk e ka mohuar rolin e njëra-tjetrës në fitoren historike mbi rrezikun nazifashist Pikërisht në këtë kuadër duhen gjykuar dhe vlerësuar ngjarjet që ndodhën në Shqipëri gjatë Luftës së Dytë Botërore. Nuk ka logjikë historike të pranosh se Balli Kombëtar, duke bashkëpunuar me ushtritë hitleriane kundër Ushtrisë Nacional Çlirimtare, e cila kishte fituar respektin si aleate e koalicionit të madh antifashist – paska zhvilluar një luftë patriotike. Ballistët ende nuk duan ta kuptojnë se ishte pikërisht bashkëpunimi i tyre me okupatorin hitlerian faktori që me çlirimin e Shqipërisë i nxori ata jashtë loje.

Për sulmet ndaj meje Uran Butka më quan “partiaku i vjetër komunist”. Që këtu fillojnë shpifjet, mbasi unë nuk kam qenë komunist. Është e vërtetë se kam qenë anëtar i Partisë Komuniste kur ajo u themelua, por gabimisht vetëm për disa muaj. Jam nga të parët anëtarë të Partisë që u përjashtova prej saj, që në qershorin e vitit 1942. Është gjithashtu e vërtetë se kam marrë pjesë në Luftën Nacional- Çlirimtare.

Por jam ndër ata 68 mijë partizanë që nuk kam qenë komunist. Pas Çlirimit, nuk kam patur asnjëherë detyrë shtetërore me përgjegjësi, mbasi nuk kam qenë anëtar i PKSh-së. Madje, jam pare gjithnjë me sy të vëngër si të gjithë ata që kishin në biografi në e tyre jo shënimin “Pa Parti”, por ca më keq: “Përjashtuar nga Partia”. …Jam gëzuar kur shihja se në Shqipëri po ndërtoheshin rrugë dhe hekurudha, po kryheshin bonifikime dhe kanalizime, po ndërtoheshin fabrika dhe kombinate, termocentrale dhe hidrocentrale, çerdhe dhe kopshte, gjimnaze dhe teknikume, institute shkencore dhe

universitete, kinema dhe teatro, klube dhe stadiume, mbasi ato shënonin hapa përpara për Shqipërinë… Kam qenë kundra prapësive dhe krimeve të regjimit, internimeve dhe burgimeve për motive politike, gjyqeve të politizuara dhe drejtësisë së manipuluar, mbylljes së kishave dhe xhamive, izolimit të Shqipërisë nga bota e jashtme, shtetëzimit të krahut të punës. Nuk jam i detyruar t’ju them se cilat kanë qenë pikëpamjet e mia politike në kohën e regjimit komunist, as të shprehem për qëndrimin tim ndaj partive të sotme. Vazhdimisht kam menduar se historiani për të qenë objektiv duhet të mos aderojë në asnjërën parti.

E vërteta e Aktit të Pavarësisë Shpifje është gjithashtu edhe akuza tjetër se unë paskam pohuar se kam ruajtur Aktin origjinal të Pavarësisë. Një pohim i tillë nuk ka dalë asnjëherë nga goja ime. Është tjetërkush dhe jo unë që ka përhapur një njoftim të tillë të pasaktë, të cilin unë e kam përgënjeshtruar që ditën kur ai lajm i pasaktë u përhap. Më akuzon se kam fshirë nga Akti i Pavarësisë firmëtarët dhe delegatët e padëshiruar nga regjimi komunist, duke vënë mbi emrat e tyre ndërtesën e Kongresit të Lushnjës. Para së gjithash, është për të ardhur keq që Uran Butka është aq i cekët si historian saqë nuk di se ndërtesa e vendosur në Aktin e Pavarësisë nuk është selia e Kongresit të Lushnjës, siç pohon dy herë me radhë ai, por e qeverisë së Ismail Qemalit. Pavarësisht nga kjo gafë, e cila i lejohet një historiani të improvizuar, ai nuk duhet të harrojë se në vitet e regjimit komunist çdo botim kalonte nëpër censurën partiake. Nëse autori nuk zbatonte urdhrin e censurës, vepra ose nuk botohej ose në bazë të ligjit shtetëzohej dhe botohej me ndryshimin e vendosur nga censura. Më akuzon se kam trajtuar në mënyrë të njëanshme dhe të manipuluar Shpalljen e Pavarësisë së Shqipërisë. Nuk e di se ku e sheh manipulimin e Shpalljes së Pavarësisë. Unë kam dy botime mbi Shpalljen e Pavarësisë. Që të dyja me titullin “Shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë”.

Njërën e kam botuar më 1957, me rastin e 45-vjetorit të ngjarjes historike; tjetrën më të plotë më 2008, të pajisur me aktet themelore të saj. Në qoftë se e ka fjalën për mungesë emrash që ka botimi i parë, ai e di fare mirë ndërhyrjen e censurës partiake. Ai duhet të më gjykojë nga botimi i dytë, prandaj derisa nuk e ka provuar manipulimin që do të thotë sajesa, edhe kjo akuzë mbetet shpifje…

E shtunë-diel, 06-07 korrik 2013

23

www.mapo.al

Pyetësori i Prustit

Dorëshkrim/libri “Rrugëtimi im”

Pashk Përvathi:

Si u njoha me famullitarin e këmbanës së paqes Don Antonio Sharra është prifti që inicioi ndërtimin e një këmbane me gëzhojat e plumbave dhe predhave të vitit të mbrapshtë 1997, e cila sot ndodhet në krah të Piramidës

Nasi Lera

Mjerim, kur një popull brohoret mashtruesit e vet

Vullneti për të shkruar dhe për të përkthyer edhe kur ai ndjehet i lodhur dhe i zhgënjyer sa nga vetja aq edhe nga të tjerët, është arritja më e madhe e tij.

Përballë pyetjeve të Marsel Prustit, shkrimtari Nasi Lera zbulon vetveten Cila është ideja jote për lumturinë?

Zakonisht njeriu mendon për lumturinë kur ajo i mungon. Mungesa e kthen lumturinë në një gjendje ireale, duke i dhënë formën e një ëndrre të trishtuar.

Cila është frika më e madhe?

Një turmë e egërsuar njerëzish, së cilës urrejtja i ka errësuar arsyen e egërsimit të saj.

Kë person të gjallë admironi më shumë?

Nipin, nga çiltërsia e të cilit përpiqem të mësoj sa më shumë.

Cili është ai tipar i të tjerëve që të ngjall mëshirë?

Kthimi në muzgun e jetës, te njerëzit që të kanë bërë keq.

Ekstravaganca jote më e madhe?

Të jetuarit vazhdimisht me fëmijërinë.

Cili është udhëtimi yt më i preferuar?

Udhëtimi nëpër kohë me njerëzit e mi më të dashur, që nuk jetojnë më.

Në ç’rast mund të gënjesh?

Kur dua t’i jap tjetrit mundësinë për të kuptuar të vërtetën.

Cilat fjalë ose shprehje përdor më shpesh?

Më lini të qetë të shkruaj.

Pengu yt më i madh?

Prindërit, që nuk u fala gjithë dashurinë që meritonin.

Kur dhe ku ke qenë i lumtur?

Në fëmijëri kur binte dëborë, kur luaja futboll dhe kur botova për herë të parë një poezi të shkurtër me pesë vargje.

Në ç’gjendje shpirtërore je tani?

Të trembur nga vetja, që më duket se i ka thënë të gjitha ç’kishte për të thënë.

Nëse do të mundeshe të ndryshoje diçka nga vetja, çfarë do të ishte?

Stepjen para ligësisë njerëzore. Ç’gjë konsideroni arritjen tënde më të madhe?

Vullnetin për të shkruar dhe për të përkthyer edhe kur ndjehesha i lodhur dhe i zhgënjyer sa

nga vetja aq edhe nga të tjerët.

Po të vdisje dhe të mund të mishëroheshe në një tjetër njeri apo diçka tjetër, çfarë do të doje të ishe?

Një emër që t’u kujtonte të tjerëve diçka të bukur, për shembull, kthimin e dallëndysheve apo shtegtimin e patave të egra nëpër natë.

Cili është sendi më i bukur që zotëron?

Një filxhan çaji të blerë nga nëna që kur isha i vogël.

Kë quan pikën më të thellë të mjerimit?

Kur një popull brohoret mashtruesit e vet.

Ku do të të pëlqente të jetoje?

Atje ku do të doja edhe të vdisja.

Ndër veprimtaritë me të cilat merresh, cila është më e preferuara juaj?

Të shkruarit, përkthimi, leximi dhe udhëtimi.

Cila është karakteristika juaj më e spikatur?

Harrimi i shqetësimeve tronditëse, duke i mposhtur me punë.

Veçoria që pëlqen më shumë te një mashkull?

Heshtjen që flet.

Veçoria që pëlqen më shumë te një femër?

Sytë e dhimbjes së saj.

Cilët janë shkrimtarët e preferuar?

Sa pyetje e vështirë... janë shumë... përulem me nderim para vetëflijimit të tyre.

Cili është heroi yt në art dhe në kulturë?

Zhan Valzhani, i Viktor Hygoit dhe Knjaz Mishkini, i Dostojevskit.

Kë ke heronj në jetën reale?

Ata njerëz që janë heronj pa e ditur se janë të tillë.

Cilat gjëra nuk të pëlqejnë aspak?

Dhimbjet hipokrite.

Si do të të pëlqente të vdisje?

Duke u larguar pa zhurmë, pa prishur gjumin e njerëzve që i dua dhe më duan.

Cila është motoja juaj? ... e megjithatë, jeta ka diçka që nuk e ke jetuar ende...

Gjadri është vendlindja e bashkshortes time Lulës. Shtrihet buzë lumit të Drinit në zemrën e Zadrimës së sotme dhe u bë i famshëm në vitet ‘70-‘80-të me ndërtimin e një aerodromi ushtarak. Nëna e saj Maria pati ndjerë një lloj “xhelozie” kur pati marrë vesh për pikturën qe ja pata dhuruar kishës françeskane të Lezhës.

Nuk hezitoi dhe një ditë më kërkoi hapur që të beja diçka edhe për kishen e tyre në Gjadër. E mirëkuptova në kërkesën e saj. Por edhe unë e kisha një shtysë të brendshme se duhet të bëja diçka për kishën e atij fshati. Aty shërbente famullitari italian Don Antonio Sharra, vite më vonë i bërë i njohur në inisiativën e tij për të ndërtuar një këmbane paqeje me gëzhojat e plumbave dhe predhave të vitit të mbrapshte 1997. Por jo vetem për këtë gjest. Ai i kishte ndihmuar dhe transformuar banorët e fshatrave të Zadrimës edhe në mënyren e jetesës, në respektin për vehten dhe besimin tek zoti. Të gjitha këto unë i dija se i kisha dëgjuar nga miqtë e mi në Gjadër. Po, i thashë vjehrrës time Maries. Do ta kryej porosinë tënde sepse jam i bindur edhe vetë për këtë që po më kërkon. Për në Gjadër riprodhova nga Refaeli Santi, zonjën Mari me Jezusin në krah. E vendosa në një kornizë të mirë dhe e lajmërova Don Antonion për dhuratën time. Ai e mirëpriti propozimin tim dhe më ftoi që nëse e kisha të mundur, pikturën të ja dërgoja të nesermën mbasdite. Bashkë me dy fqinjet dhe miqtë e mi Franon me Vitoren dhe bashkshorten time Lulën, ditën e nesërme mbërritëm në Gjadër. U përshëndetëm me Don Antonion në një prej ambjenteve pritëse të kishës. Pikturën e dorëzuam tek njerezit që na rekomandoi Don Antonio dhe po prisnim.

Asistentja e tij, një italiane që fliste mirë edhe shqipen na ftoi të merrnim pjesë në meshën e mbasdites që do mbahej vetëm pak minuta më vonë. Ashtu bëmë. U vendosem diku në të djathtë të kishës në rreshtin e tretë të ndenjtëseve dhe po prisnim të fillonte rituali i meshës.

Gjithçka dukej e heshtur. Asnjë falenderim nuk më beri Dom Antonio kur e dorëzova pikturën sa që mendova se ndoshta atij nuk i kishte pëlqyer. Këta nuk ditkan të të thonë as faleminderit i thashë Lulës me zë të ulët. Ska gjë më tha ajo. Ti nuk e berë për lëvdata. Ti a e bëre për nënën time. Fjalët e fundit m’i tha me një nënqeshje të lehtë. Të paktën një fjalë të më thoninvazhdova unë. Na pëlqeu ose jo. Në fakt unë isha përpjekur të bëja më të mirën e mundshme për të plotësuar në imazhet e atyre besimtarëve, zonjën Mari me Jezusin. Pikërisht për këtë arsye edhe kisha zgjedhur të riprodhoja tabllonë e Refaelit. Isha gabuar në gjykimin tim për mosmirënjohje. Don Antonio si një regjisor i vërtetë kishte ndërtuar një skenar befasues që do ta ekzekutonte në meshën e asaj mbasditeje.

Nuk kishin kaluar më shumë se 15 minuta nga rituali i përhershëm që bëhej në meshat e zakonshme, kur tingujt e një organoje të vendosur diku në cepin e djathtë të ballinës së kishës, tërhoqën vëmendjen e të pranishmëve për diçka që do të ndodhte. Por se çfarë do të ndodhte, askush prej tyre nuk e dinte. Tingujt e organos shtoheshin gjithnjë e më shumë derisa në një moment ato u shuan fare. Zeri i Don Antonit në ligjeratë si interpretues prej aktori njoftoi të pranishmit në meshë: “ Dhe tani le të presim ardhjen në mesin tonë të Zonjës Mari me birin e saj Jezusin. Bëri me shenjë nga dera në pjesën fundore të kishës dhe tingujt e organos u fuqizuan edhe pak më tepër. Në të vërtete çfarë po ndodhte? Askush nuk e dinte përveç meje.

Tashmë e kisha kuptuar se isha pjesë e një skenari të vetë Don Antonios. Vetëm pak çaste kaluan kur në dere u shfaqën vajza të veshura me kostume kombëtare dy prej të cilave mbanin në duar tablonë time por që ishte e mbuluar me një veladon të argjendte të punuar nga mjeshtrat e kësaj zone të Zadrimës. Vajzat ecnin me hap të ngadaltë dhe askush nuk e dinte përmbajtjen e këtij solemniteti. E dinte vetëm një njeri dhe unë që e merrja me mend se çfarë po ndodhte. Vajzat u ngjitën në pjesën e ngritur përpara altarit që ngjasonte me një skenë teatri dhe u vendosën në një rresht ballë përballë me besimtarët në sallën e kishës. Ishin dhjetë prej tyre dy prej të cilave mbanin në qendër portretin e zonjës Mari. Don Antonio e ndiqte të gjithe ritualin. Mbasi gjithçka e tija ishte përmbushur ashtu siç ai e kishte menduar më parë,

mori mikrofonin dhe filloi të flasë: “Një njeri i mirë, një piktor i zoti që është i lidhur edhe me fshatin tonë dhe që ju e njihni atë, duke dashur të zbatojë një deshirë të Maries, nënës së bashkëshortes se tij, i ka dhuruar kishës tonë një vepër të çmuar. Edhe në emrin tuaj në i themi artistit se e pranojmë dhuratën dhe vlerësojme gjestin tuaj fisnik.” Bëri një pauz të shkurtër sikur donte të krijonte një emocion të ri, hodhi shikimin nga vendi ku isha vendosur unë, ngriti dorën e djathtë si për të më mirëpritur dhe shqiptoi fjalët:” Tani le të presim autorin e veprës, artistin Pashk Përvathi për ta zbuluar veprën e tij.” U ngrita, njëherësh edhe i emocionuar por dhe i respektuar sa më s’bëhet, dhe shkova drejt vendit ku ndodhej vepra ime. E gjitha kjo të kujtonte ngjarje të para nëpër filma apo dokumentarë por që nuk na kishte ndodhur kurrë ti provonim. Mua kjo po më ndodhte në sajë të mendjes së hollë të këtij njeriu të ditur që kishte ardhur nga vendi fqinjë për të shërbyer në kishat e fshatrave të Zadrimës së Lezhës. Sapo e hoqa mbulesën e argjendtë dhe u shfaq portreti i zonjës Mari më birin e shenjtë, një aaaahhhh e zgjatur që shprehte habi dhe admirim njëherësh u dëgjua nga besimtarët në kishë. Isha shumë i emocionuar dhe i prekur nga gjesti i Don Antonit dhe i këtyre besimtarëve të devotshëm. Dom Antoni përsëri mori fjalën duke thënë se Pashku me siguri do të na i thotë dy fjalë. Isha përpara tyre dhe fillova të flas. “Sonte, ju të gjithë më keni dhënë një emocion të veçantë dhe shtriva dorën nga Dom Antoni dhe pjesëmarrësit në sallë. Kam rreth 20 vjet që edhe unë e ndjej pak vehten gjadrasor.

Të gjithë jeni të njohur për mua. Sa herë kam ardhur në fshatin tuaj, jam përballuar me shikimin tuaj. I kemi thënë njeri tjetrit miremëngjez, mirdita e mirëmbrema edhe pa e njohjur njëri tjetrin me emër.”... Përmenda edhe arsyen e bërjes së veprës mbasi doja të vija ne dukje edhe nxitjen e vjehrrës time Maries.

Don Antonio e kërkoi me emër Marien që të ngrihej e të thoshte dy fjalë por një fqinjë e saj tha se për arsye shëndetësore ajo nuk ndodhej në meshë atë ditë. Edhe mua më erdhi keq pse ajo nuk ishte prezente në atë ceremoni të bukur dhe prekëse. Mendoja se ajo do të ndjehej mirë përgjithçka kishte ndodhur këtë mbasdite. Ky ishte dhe kontributi i saj. Në fund Don Antoni ftoi të gjithë këshillin e kishës të firmoste një dokument që vërtetonte dhuratën time për kishën e fshatit Gjader. Pas ceremonise shkova drejt e në shtëpinë e prindërve të Lulës. Mendova se vërtet Maria ishte e sëmurë por në fakt e gjeta si kokrrën e mollës. Pse nuk erdhe i thashë me një ton gjoja hatërmbetës? Unë për ty e bëra të gjithë këtë. Ajo ishte grua e zgjuar.

Me shikoi drejt e në sy dhe me nota humori më thotë:. “Ti a e njeh Don Antonion! Po të vija ai do të më ngrinte në këmbë që të flisja.” E kishte psikologjisur saktë. Tamam ashtu deshi të bënte edhe Don Antoni por që Maria na ishte bërë e “sëmure” atë ditë për të shpëtuar nga skenari i tij. Don Antoni, me mënyrën e organizimit të dorëzimit të dhuratës time kishës së Gajdrit më ka dhënë një respekt dhe emocion të rrallë. Sa keq që pikërisht atë ditë nuk mora kameran time për ta fiksuar të gjithë këtë ceremoni që për nga organizimi ishte me regjisure prej profesionisti të vërtetë. Në fakt edhe i tille ishte Don Antoni. Ai ishte gjeni në llojin e tij. Të gjitha kishat e fshatrave të zonës së Zadrimes u ndërtuan me koncept arkitekture religjioze dhe jo siç po ndodhte në fshatrat e tjera të Lezhës diametralisht të kundërta me veprat e ndertuara nga Don Antonio. Ai që kthyer në një masovik kulture duke organizuar koncerte, vënë në skenë pjesë teatrale dhe të fjalës artistike. Kishte bërë për banorët ujësjellesa, meremetime rrugësh por mbi të gjitha kishte ndikuar në përmirësimin e kulturës vetiake të banorëve të zonës. Ai nuk u mërzit dhe as i ngatërroi keqbërësit me popullin e thjeshtë në trazirat e 97-tës kur e trazuan edhe vetë atë. Në vitin 2011 Don Antonio preket nga një sëmundje e rënde dhe ndahet nga jeta në fundin e vitit 2012-të. Amaneti i tij ishte të prehej në tokën e fshatit Blinisht, vend ku shërbeu për rreth 20 vite si famullitar. Gjest i madh dashurie për këtë tokë të trazuar, por që kishte kuptuar se vendi i tij ishte këtu në tokën e këtyre njerëzve të mirë të Zadrimës.

24

E shtunë-diel, 06-07 korrik 2013

libra vere

Shpesh është etiketuar si autore librash chick lit, çka për të nuk është aspak fyese, për sa kohë që mendon se romanet e veta janë gazmorë, ku trajtohen çështje aktuale. Madje kur i kërkojnë t’u përshkruajë atë që bën, thotë se shkruan komedi romantike, sepse të tillë mendon se janë...

www.mapo.al

vitrina e librit Botimi Titulli: Terre brûlée (Tokë e djegur) Autor: Dashnor Kokonozi Përktheu në frëngjish: Evelyne Noygues Shtëpisë Botuese: Non Lieu

Tokë e djegur e Kokonozit botohet në frëngjisht

Në botën e letërsisë ‘Chick lit’ Shpesh kritikët e letërsisë pyesin: ‘Chick lit’ është gjini apo fyerje?...

Sophie Kinsella është autore e njëmbëdhjetë bestseller-ave, të njëmbëdhjetë pjesë e letërsisë femërore, ose e të ashtuquajturës chick lit, letërsi që pati si shembull të hershëm Bridget Jones’s Diary e që arriti kulmin me I Don’t Know How She Does It, me protagoniste një nënë që punon pa pushim për të siguruar jetesën, nga Allison Pearson.

Shpesh është etiketuar si autore librash chick lit, çka për të nuk është aspak fyese, për sa kohë që mendon se romanet e veta janë gazmorë, ku trajtohen çështje aktuale.

Madje kur i kërkojnë t’u përshkruajë atë që bën, thotë se shkruan komedi romantike, sepse të tillë mendon se janë. Shpeshherë nëpër intervista e pyesin se përse një femër inteligjente dhe me kulturë të pasur si ajo, shkruan romane chick lit. Për Kinsella-n këto janë dy gjëra të ndryshme. Mund të jesh shumë inteligjente, por në të njëjtën kohë e shfrenuar dhe e hallakatur. Mund të mos jesh e zonja në kuzhinë, por të të pëlqejnë buzëkuqtë, prandaj për të është më realiste të paraqesësh gra të tilla, me këto veçori, sesa inteligjentet, duke nxjerrë në pah zotësinë për të bërë gjithçka. Të paraqesësh një person që nuk gabon kurrë, që e ka nën kontroll jetën e saj personale e që nuk shqetësohet kurrë për balancën punë-jetë nuk do të ishte aspak reale për Kinsella-n.

Në të vërtetë, kur nisi karrierën e vet letrare në moshën 24-vjeçare, dëshironte që vepra të mos kishte karakter autobiografik.

Ndaj ishte e vendosur të mos rrëfente historinë e një gazetareje të re. Në roman do të kishte personazhe meshkuj, mesomoshë, kështu do të tregonte se nuk po shkruante thjesht për jetën e vet. Shkroi njëri pas tjetrit, për pesë vjet me radhë, pesë romane dhe të gjitha patën shitje të kënaqshme.

Rreth moshës 30-vjeçare vendosi të ndryshojë stil: të shkruante një libër kuturu, për ato gjëra që dinte, mjafton që të ishte gazmor e argëtues. I kishte marrë parasysh të gjitha rreziqet. Është pikërisht kjo koha kur autorja shkroi të famshmen seri E fiksuar pas dyqaneve..., heroinë e të cilave është Beki Blumvud, një grua e re, energjike dhe e padjallëzuar që, me sa duket, vdes për dyqanet. Njëri prej romaneve të kësaj serie, ai me titull E fiksuar pas dyqaneve (Dituria, 2010), u bë film i suksesshëm Hollivudi, ndërsa me romanet E mban dot një të fshehtë? dhe Mbretëresha e shtëpisë (Dituria, 2007), jashtë kësaj serie, shënoi aq shumë kopje të shitura, saqë u rendit në listën e 100 grave më të pasuara të Britanisë. Po ku e pati zanafillën shtysa për të shkruar këtë seri kaq interesante, që e bëri Kinsella-n një autore aq popullore, tashmë jo vetëm në Britani, por anembanë globit, e përkthyer në më shumë se 46 gjuhë, tashmë edhe në shq-

ip? Mos vallë u josh nga tregu, nga ideja se librat rozë ishin e vetmja rrugë për të fituar një dorë të mirë parash? Jo, nuk mendonte kështu, përkundrazi autorja i druhej faktit se askush nuk do ta blinte librin e saj, diçka që për të ishte vërtetë e sikletshme. Madje, nuk shkoi te botuesi. T’i thoshte se i pëlqente të shkruante për një vajzë e cila kishte marrë overdraft dhe se vdiste për të bërë pazar, pa e çarë kokën për letrat paralajmëruese që i vinin prej menaxherit të saj bankar i dukej thjesht një marrëzi. Por, nga ana tjetër e shihte këtë dukuri krejt normale; të gjithëve u pëlqente të flisnin për dyqanet, të dilnin për pazar, edhe atëherë kur paratë në kartën e kreditit nuk mjaftonin për shpenzimet. Pavarësisht se sa reale dhe e përhapur ishte kjo dukuri, deri

asokohe askush nuk kishte marrë guximin të shkruante. Dukej gati si një projekt eksperimental. Vendosi t’ia dorëzonte dorëshkrimin e saj të parë E fiksuar pas dyqaneve, nën emrin Sophie Kinsella, botuesve, pa u thënë se në fakt autorja ishte Madeleine Wickham. Dhe jo të gjithë e pritën me entuziazëm. Iu duk roman i këndshëm e gazmor, por nuk ishin në gjendje të parashikonin reagimin e lexuesit.

Suksesi ishte i jashtëzakonshëm. Histori unike, që kanë në qendër të tyre të këndshmen dhe të papërsëritshmen Beki Blumvud, edhe më gazmore e argëtuese nga njëri libër në tjetrin. E pandreqshme, për sa u përket shpenzimeve, por në të njëjtën kohë e ndjeshme. E diplomuar në Universitetin e Oksfordit për filozofi, politikë dhe ekonomi, Sophie Kinsella është po ashtu autore e shtatë romaneve të suksesshme, shkruar nën emrin e saj të vërtetë, Madeleine Wickham. Dy prej tyre janë botuar në shqip nën titujt Zonja e funeraleve një komedi me tone të rafinuara, me grimca cinizmi dhe një protagoniste që të bën për vete me të qenit pa komplekse dhe Pushime në vilë – një aventurë plot të papritura dhe surpriza (Dituria 2012). Sophie Kinsella është autorja plot humor dhe me një sy të mprehtë për të përshkruar realitetin, që me veprat e protagonistët e saj të këndshëm e interesantë, ka bërë për vete me miliona lexues.

Jeta Hamzallari

Është prezantuar në Paris romani “Tokë e djegur” (Terre brûlée) i Dashnor Kokonozit. Me këtë rast u organizua dhe një aktivitet në Bashkinë e qytetit. Veprimtaria u drejtua nga përkthyesja e romanit, Evelyne Noygues dhe të pranishëm veç autorit dhe drejtuesit të Shtëpisë Botuese “Non Lieu”, Jérôme Carassou, ishin edhe mjaft njohës të letërsisë, anëtarë të shoqatës “Albania”, shkrimtarë, gazetarë e studiues të njohur. Romani është botuar së pari në Tiranë nën titullin Trans dhe trajton ngjarjet që shoqëruan shembjen e piramidave financiare në vitin 1997.

Përkthyesja shpjegoi se sapo i kishte rënë në dorë ai libër, kishte ndjerë menjëherë një atmosferë të cilën e kishte njohur në vitet e para të tranzicionit shqiptar. Kompozicioni i veçantë i romanit, personazhet dhe fatet dramatike që i ndjekin në një vend që kishte dalë jashtë çdo kontrolli e shtynë të fillonte menjëherë përkthimin e tij. Në ndërhyrjen e tij, drejtuesi i shtëpisë botuese, Jérôme Carassou, foli për stilin e autorit, gjuhën e përpunuar dhe natyrën universale të problematikës që trajton libri.

“Vendosa të botoj sapo lexova kapitullin e parë, - tha ai. Janë ngjarje që mund të ndodhin kudo, sikurse po ndodhin dhe kjo bën që ky roman të jetë i kuptueshëm dhe t’u flasë lexuesve të cilitdo vendi”. Pasi iu përgjigjën pyetjeve të ardhura nga salla, takimi përfundoi me një seancë dedikimesh nga ana e autorit dhe përkthyeses. Romani i parë i D. Kokonozit, “Shtrati i Prokustit”, që trajton prirjen kongenitale të diktaturave për të deformuar natyrën njerëzore, u botua në Tiranë, në vitin 1989. Aleko Likaj

Roman Titulli: E lidhur ngushtë me ty Autor: Sylvia Day Përktheu: Meril Orti Shtëpia Botuese OMSCA-1

Botohet libri II i serisë “Crossfire”, i autores amerikane Sylvia Day Sylvia Day është shkrimtarja më e shitur në listën e "New York Times-it", si edhe në mbarë botën, me më shumë se një duzinë romanesh që kanë fituar çmime e janë përkthyer në 40 vende. Ajo është përzgjedhur si kandidate e çmimit ‘Goodreads Choice Award' për "Shkrimtarin më të mirë"; është nderuar me çmimin "Romancierja më e mirë e vitit" nga Amazon Day; ka fituar çmimin "RT Book Reviews Reviewers Choice Award" dhe është përzgjedhur dy herë si kandidate për çmimin prestigjioz RITA për romancierët amerikanë. Aktualisht, ajo është presidente e Shkrimtarëve Romancierë të Amerikës, shoqatë që ka mbi 10 000 shkrimtarë. Një ndër projektet e saj të fundit është edhe marrëveshja me revistën Cosmopolitan dhe Harlequin për të hedhur në treg Cosmo Red Hot Reads nga seria Harlequin.

Roman Titulli: Ëndrra e ujqve Autor: Yasmina Khadra E përktheu: Nonda Varfi Botime: Bota Shqiptare

Një kuptim mbi dhunën në Algjerinë e sotme Yasmina Khadra vjen sërish me një roman tronditës, ‘Ëndrrat e ujqve’, i sjellë në shqip me mjeshtëri të lartë nga Nonda Varfi. ‘Ëndrrat e ujqve’ rrëfen një itinerar të pakuptimtë e megjithatë të zakontë, në Algjerinë e viteve ‘80 (por gjërat përsëriten ende sot, atje dhe gjetiu). Nafa Ualid, një djalosh algjerian nga shtresa e varfër e shoqërisë, ëndërron të bëhet aktor kinematografie me famë botërore. Përpjekjet e tij për të trokitur në dyert e filmit, fillimisht premtuese, mbeten iluzion i një bote të paarritshme. Ky roman tejet tronditës, njëherësh, zbulon universin kryekëput të korruptuar të shoqërisë, ku jeton, ku ligji për të pasurit nuk funksionon e njeriu i thjeshtë është viktimë e sistemit. Një roman rrëqethës, një jetë e trazuar, një rendje pa kthim drejt ferrit, këtë na rrëfen përmbledhtazi Yasmina Khadra. Romani i Yasmina Khadrës është një fotografi, një dëshmi e llahtarit të një dekade të përgjakur. Është një bjerrje drejt ferrit të një njeriu të frustruar.

hylli i dritës

Peregrinus

Idi, essi,uni

Egjipti: revolucion dhe rishtas revolucion

Një Qarkore dhe dy shenjtër

Konformizmi social dhe përgjegjësia e secilit (I)

Ardian Ndreca

Gjergj Meta

Ylli Pango

Pikëpamje profil Economicus Ideologji esse Çdo të shtunë / dielë

profil

Brenda historisë

Ditët e fundit të Mohammed Morsit Hamza Hendawi dhe Maggie Michael

www.mapo.al

Rrugëtim në debatet, politikat dhe strategjitë e zhvillimit ekonomik (I) 31 ide për zhvillimin, në një kohë kur Shqipëria ballafaqohet si me shenjat e krizës ashtu dhe me potencialin e kalimit nga vend në zhvillim në vend të zhvilluar, do të jetë një agorë e re në MAPO Weekend. Akademiku dhe ekonomisti Adrian Civici do të sjellë një analizë dhe interpretim të asaj që ka ndodhur, po ndodh dhe pritet të ndodhë. Për t’i dhënë shpjegim sloganit tashmë të famshëm të presidentit amerikan Klinton: It’s the economy, stupid!

Cilat janë politikat dhe strategjitë më të mira dhe më të përshtatshme për zhvillimin ekonomik të Shqipërisë?

Kjo është pyetja më thelbësore që bën sot, jo vetëm çdo politikan e drejtues i lartë, por dhe çdo ekspert e qytetar i shqetësuar për gjendjen ekonomike në të cilën ndodhemi, dhe mbi të gjitha, për rrugën më të përshtatshme të zhvillimit që duhet të ndjekim. Në qarkullim janë ide e propozime nga më të ndryshmet, të cilat përfshijnë një gamë mjaft të gjerë masash e politikash. Në debatet me thelb pyetjen se “çfarë duhet të bëjmë konkretisht në periudhën afatshkurtër dhe atë strategjike afatgjatë” jepen mendime e propozime të shumta që, megjithë preok-

Faqe 25

upimin pozitiv për të “ndrequr situatën aktuale” apo “hapur një faqe të re në zhvillimin ekonomiko-social të Shqipërisë”, në thelbin e tyre akoma kanë mjaft elemente subjektive, akoma mbeten në segmente të veçanta të politikave të zhvillimit, akoma propozohen gjëra që janë testuar e provuar me kohë në vende të tjera dhe sot nuk konsiderohen si eficente, akoma ka tendenca thjesht për të “kopjuar” ato që po bëjnë vende të tjera. Entuziazmohemi nga “modeli gjerman” dhe bëhemi absolutistë duke thënë se kështu duhet ta bëjmë dhe ne, frymëzohemi nga “modeli suedez” dhe besojmë se Shqipëria do jetë nesër vend me tipare skandinave, na...

26

E shtunë-diel, 06-07 korrik 2013

www.mapo.al

Dilema zhvillimi

19

31 ide për zhvillimin, në një kohë kur Shqipëria ballafaqohet si me shenjat e krizës ashtu dhe me potencialin e kalimit nga vend në zhvillim në vend të zhvilluar, do të jetë një agorë e re në MAPO Weekend. Akademiku dhe ekonomisti Adrian Civici do të sjellë një analizë dhe interpretim të asaj që ka ndodhur, po ndodh dhe pritet të ndodhë. Për t’i dhënë shpjegim sloganit tashmë të famshëm të presidentit amerikan Klinton: It’s the economy, stupid!

Rrugëtim në debatet, politikat dhe strategjitë e zhvillimit ekonomik (I) Cilat janë politikat dhe strategjitë më të mira dhe më të përshtatshme për zhvillimin ekonomik të Shqipërisë? Kjo është pyetja më thelbësore që bën sot, jo vetëm çdo politikan e drejtues i lartë, por dhe çdo ekspert e qytetar i shqetësuar për gjendjen ekonomike në të cilën ndodhemi, dhe mbi të gjitha, për rrugën më të përshtatshme të zhvillimit që duhet të ndjekim. Në qarkullim janë ide e propozime nga më të ndryshmet, të cilat përfshijnë një gamë mjaft të gjerë masash e politikash. Në debatet me thelb pyetjen se “çfarë duhet të bëjmë konkretisht në periudhën afatshkurtër dhe atë strategjike afatgjatë” jepen mendime e propozime të shumta që, megjithë preokupimin pozitiv për të “ndrequr situatën aktuale” apo “hapur një faqe të re në zhvillimin ekonomiko-social të Shqipërisë”, në thelbin e tyre akoma kanë mjaft elemente subjektive, akoma mbeten në segmente të veçanta të politikave të zhvillimit, akoma propozohen gjëra që janë testuar e provuar me kohë në vende të tjera dhe sot nuk konsiderohen si eficente, akoma ka tendenca thjesht për të “kopjuar” ato që po bëjnë vende të tjera. Entuziazmohemi nga “modeli gjerman” dhe bëhemi absolutistë duke thënë se kështu duhet ta bëjmë dhe ne, frymëzohemi nga “modeli suedez” dhe besojmë se Shqipëria do jetë nesër vend me tipare skandinave, na pëlqen “rasti Cek apo Sllovak” dhe këmbëngulim që kjo është rruga jonë e vetme shpëtuese e zhvillimit, përmend si shembull i mirë “përvojën kroate” apo “suksesi i Hong-Kongut” dhe media e politika jonë bërtet “eureka”, kështu duhet të zhvillohet dhe Shqipëria, etj.

Për të ndihmuar dhe kontribuar në këtë debat e vendimmarrje të rëndësishme është e nevojshme që të bëhet një rrugëtim në politikat dhe strategjitë e zhvillimit ekonomik që kanë ndjekur vende të ndryshme të botës, kryesisht ato në zhvillim. Një rrugëtim që na njeh me vizionin, përmbajtjen, kontekstin dhe rezultatet e shumë prej politikave të zhvillimit të eksperimentuara, të ndjekura, apo dhe të dështuara, kryesisht në periudhën e pas Luftës së Dytë Botërore. Është e domosdoshme që një masë e madhe ekspertësh, vendimmarrësish, analistësh dhe politikanësh të njohin trajektoren dhe evolucionin e këtyre lloj politikave në kuadrin e asaj që quhet “ekonomia e zhvillimit”, të njohin “trinomin : objektiva zhvillimi-politika ekonomike-rezultate konkrete” në këto 5-6 dekadat e fundit në mënyrë që propozimet dhe veprimet konkrete të jenë eficente e me “këmbë në tokë”, të jenë adekuate e të aktualizuara, të jenë të konceptuara në koherencë

me të gjithë stadet dhe elementët e këtyre politikave, të jenë të mundshme dhe të përshtatshme për specifikat dhe potencialet e burimeve prodhuese e njerëzore që ka Shqipëria. Dhe mbi të gjitha të jenë brenda kontekstit dhe trendeve kryesore ndërkombëtare të zhvillimit.

Si përcaktohet shkalla e zhvillimit dhe mos-zhvillimit të një vendi?

Përkufizimi më i përshtatshëm dhe më i pranuar sot në botë për “shkallën e zhvillimit” i referohet propozimit të ekonomistit francez Francois Perroux të vitit 1966, sipas së cilit ajo shpreh “kombinimin e ndryshimeve psikologjike e sociale të një popullsie (vendi apo rajoni) të cilat i krijojnë mundësi dhe e bëjnë atë të aftë të rrisë në mënyrë kumulative e të qëndrueshme prodhimin dhe të ardhurat”. Ky nocion implikon katër elemente të rëndësishme: rritjen ekonomike që mund të realizohet pa çuar detyrimisht në zhvillim ekonomik (ndarje shumë e diferencuar e pasurisë, përvetësimi i efekteve të rritjes ekonomike nga një grup i vogël njerëzish, diferencime të theksuara në zhvillimin territorial,etj.); rritjen ekonomike si faktorin kryesor që krijon premisat për akumulim financiar dhe zhvillim; zhvillimin si një proces të gjatë dhe të qëndrueshëm (periudhat e shkurtra me rritje ekonomike të lartë nuk barazohen dhe nuk asimilohen detyrimisht në zhvillim, përkundrazi, mund të shkaktojnë dhe destabilitet strukturor në një ekonomi); zhvillimin si fenomen cilësor që transformon shoqërinë (edukimin, shëndetësinë, shërbimet, liritë politike, demokracinë, sjelljen politike,etj.) dhe rritjen ekonomike si fenomen sasior për krijimin e prodhimit dhe të ardhurave. Ky këndvështrim ka bërë që edhe PNUD, në vitin 1970, në mbështetje të teorisë së “nevojave esenciale” ta përcaktojë zhvillimin si “zgjerim të mundësive dhe ofertës për njerëzit”. PNUD propozon katër kritere bazë për të matur nivelin e zhvillimit të një vendi : produktiviteti i ekonomisë dhe niveli i rritjes ekonomike; drejtësinë sociale dhe shpërndarjen sa më të barabartë të pasurisë dhe të ardhurave; qëndrueshmërinë e rritjes ekonomike dhe cilësinë e saj; niveli i mbështetjes së zhvillimit nga burimet e brendshme dhe jo nga ndihma e huaj apo borxhet e larta.

Por “mos-zhvillimi” çfarë nënkupton? Ky nocion u përdor për herë të parë nga Presidenti amerikan, Harry Truman në vitin 1949, në tentativë për të justifikuar “ndihmën që vendet e pasura duhet t’iu jepnin atyre të varfra në mënyrë që këto të fundit mos binin pré e regji-

Presidenti i UET, Prof. Dr. ADRIAN CIVICI

Analizat dëshmuan se elementë si institucionet, traditat, zakonet, kultura, psikologjia e mentaliteti, etj., janë faktorë po aq të rëndësishëm sa faktorët ekonomikë kur është fjala për nxitjen e zhvillimit. Ekonomistët e specializuar në politikat e zhvillimit u drejtuan për ndihmë tek sociologjia, antropologjia, psikologjia apo teologjia për të kuptuar dhe përdorur më mirë faktorët sociokulturorë që bllokojnë zhvillimin ekonomik. Moszhvillimi u shpjegua me faktin se shumë shoqëri apo vende “nuk janë gati kulturalisht që të zhvillohen me ritmin dhe cilësinë e duhur”, se këto vende po aq sa përpiqen të përdorin me eficencë faktorët prodhues që nxitin zhvillimin e rritjen ekonomike, po me aq vëmendje duhet të trajtojnë dhe faktorët socio-kulturorë të tyre, natyrisht, pa rënë në kurthin e “determinizmit kulturor të zhvillimit”.

meve komuniste”. Më vonë, për të “shmangur përmbajtjen ideologjike të frymëzuar nga lufta e ftohtë”, ekonomisti Alfred Sauvy sugjeroi përdorimin e termit “bota e tretë” për të specifikuar vendet e pa-zhvilluara, të cilat gjendeshin të marxhinalizuara nga dy blloqet antagoniste, perëndimit dhe lindjes sovjetike. Do të ishte viti 1955, kur në kuadrin e “Konferencës së Bandoeng-ut” do të konkretizohej “bota e të pazhvilluarve dhe paangazhuarve si forcë politike botërore”. Në vitin 1964 lindi “grupi i të 77-ve” dhe u krijua UNCTAD (konferenca e kombeve të bashkuara për tregtinë dhe zhvillimin), e shoqëruar në vitin 1970 nga nocioni i ri i “vendeve në proces zhvillimi”, pasi termi “vend i pazhvilluar” u cilësua si shumë stigmatizues. Por, në vitet 1980, edhe ky term u zëvendësua me atë të “vendeve në zhvillim” që nënkuptonte se ky grup vendesh, kryesisht vende të varfra të jugut, po angazhohej seriozisht në rrugën e zhvillimit. Nocioni më i ri, ai i “vendeve me zhvillim të shpejtë” të cilësuara si “ekonomitë emergjente”i përket viteve 2000, duke nënkuptuar se ky grup vendesh të tilla si Kina, India, Rusia, Brazili, Afrika e Jugut, etj., karakterizoheshin nga një rritje e menjëhershme e ekonomive të tyre dhe po hynin në një proces intensiv zhvillimi.

Nevoja për të evidentuar dhe specifikuar vendet që nuk ndiqnin, apo nuk mund të ndiqnin një trajektore të njëjtë zhvillimi me vendet perëndimore u bë e domosdoshme si pasojë e faktit se pas viteve 1950, një pjesë e madhe e globit dukej e përjashtuar nga procesi i zhvillimit dhe nga modeli i zhvillimit të vendeve perëndimore i cili

E shtunë-diel, 06-07 korrik 2013

ishte i njohur dhe i studiuar. A mund të industrializoheshin ato në të njëjtën formë e mënyrë si vendet e pasura të veriut?, A mjaftonte vetëm prodhimi bujqësor e ushqimor për t’i nxjerrë nga kjo gjendje?, Si mund t’i plotësonin këto vende mungesat thelbësore në fushën e arsimit, shëndetësisë, shërbimeve, sigurisë ushqimore, infrastrukturave, shërbimeve? etj. Diagnostifikimi i “sëmundjes së tyre mos-zhvilluese” ishte i qartë : strukturë ekonomike të çrregullt të kushtëzuar në shumicën dërrmuese të rasteve nga e kaluara e tyre koloniale (monokulturë, eksporte vetëm në drejtim të vendeve kolonizuese, nivel minimal industrializimi dhe ekonomi të bazuar në sektorin primar e lëndët e para, tregje të brendshme inekzistente,etj.); destrukturim i fortë social në funksion të nevojave të metropoleve koloniale dhe shkatërrim i shoqërive tradicionale; shfrytëzim pa kriter i burimeve natyrore e minerale deri në shkatërrim të plotë të tyre.

Pyetja dhe pikëpyetja më e madhe që shtrohej: çfarë duhej bërë që këto vende të zhvilloheshin? Çfarë politikash e strategjish zhvillimi duhej të aplikonin këto vende? Për një periudhë 50-60-vjeçare u shfaqën mjaft teori e shpjegime, u aplikuan mjaft politika e strategji, u glorifikuan apo anatemuan shumë modele zhvillimi, por gjithsesi, gjëja që sot konsiderohet si më e çmuar është “eksperienca e përftuar, janë disa konkluzione e sugjerime që vlejnë shumë mbas këtyre eksperimenteve me zhvillimin”, sugjerime që sot po bëhen motori kryesor lëvizës për vendet që duan ta thellojnë zhvillimin e tyre, siç është dhe rasti i Shqipërisë. Politikanëve, ekspertëve apo vendimmarrësve iu rekomandohet fuqishëm që t’i njohin këto eksperienca të mira e të këqija, eficente e jo-eficente në arsenalin e politikave dhe strategjive të zhvillimit në mënyrë që të paktën të mos përsëriten gabimet e të shkuarës, të mos ketë vend justifikimi “po unë kështu e dija”, po “ne u mbështetëm në eksperiencën e filan vendi” etj.

Teoritë ekonomike përballë politikave dhe strategjive të zhvillimit Në vitet 1950, analizat ekonomike me frymëzim liberal përcaktonin moszhvillimin “thjesht si çështje kohe”, si “një vonesë e vendeve të pazhvilluara në kopjimin e modelit perëndimor të zhvillimit. Kjo analizë u përfaqësua nga punimet e ekonomistit amerikan Walt Rostov i cili në vitin 1961 shpjegoi “pesë etapat e rritjes ekonomike dhe zhvillimit që duhet të ndiqte çdo vend për t’u bërë vend i pasur (shoqëria tradi-

27

www.mapo.al

cionale; parakushtet e zhvillimit; take-off ose shkëputja drejt zhvillimit; konsolidimi dhe maturimi i ekonomisë; konsumi masiv). Shumë vende të pazhvilluara u përfshinë në këtë filozofi zhvillimi, por vetëm 10 vite më vonë ajo u braktis si e papërshtatshme për këtë grup vendesh pasi thelbi i saj ishte “kopjimi i modelit perëndimor, sidomos procesi i industrializimit”, gjë që rezultoi një utopi e pastër, pasi konteksti social, historik, psikologjik, politik e ndërkombëtar ishte tërësisht i ndryshëm nga “modeli që duhej të kopjohej”, si dhe për faktin se “zhvillimi si proces barazohej me nivelin e arritur nga vendet perëndimore dhe veçanërisht me konceptin e konsumit masiv.

Në vitet 1960, mjaft ekonomistë të shkollës neoklasike, të mbështetur në teorinë e tregtisë së lirë dhe avantazheve krahasuese të David Rikardos si dhe versionin e saj më modern, “teoremën HOS (Hecksher-Ohlin-Samuelson)” arritën në konkluzionin se “shkaku i moszhvillimit janë politikat proteksioniste dhe mos përfshirja e vendeve në tregtinë botërore”. Vendeve në zhvillim iu rekomandua “specializimi në produkte të veçanta për të cilat ata dispononin burimet e nevojshme prodhuese, liberalizimi i tregtisë dhe eksportet masive”. Në këtë mënyrë ato mund të siguronin investimet dhe financimet e nevojshme për të realizuar “shkëputjen nga mos-zhvillimi dhe hyrjen në rrugën e zhvillimit”. Si shembujt më të mirë në këtë drejtim u servirën rastet e Zelandës së Re dhe Australisë. Por, edhe këto teori e politika nuk dhanë rezultatet e duhura, pasi shumica dërrmuese e vendeve në zhvillim nuk kishin mundësi të modernizonin sektorët e tyre më të mirë prodhues, nuk kishin mundësi të rrisnin produktivitetin dhe të ishin ko n ku r r u e s n ë t r e g u n ndërkombëtar, ndërkohë, që n ë shu m ic ë n e r a st eve eksportonin produkte e bujqësore e lëndë të para me çmime të ulëta dhe importonin makineri e pajisje apo produkte industriale me çmime të larta.

Në vitet 1970-të, këto politika të rekomanduara me bujë si

“shpëtimtare” u zëvendësuan me interpretimin se “shkaku i moszhvillimit ishte polarizimi i botës ndërmjet një qendre vendesh të pasur dhe një periferie vendesh të varfra”. E sintetizuar në punimet e ekonomistit argjentinas Raul Prebisch dhe atij gjerman Hans Singer, kjo filozofi e re u përmblodh në “analizën qendër-periferi” ose “këndvështrimi strukturalist” si mënyra më e mirë për të përcaktuar politikat e zhvillimit. Shumica dërrmuese e këtyre vendeve rranë në influencën e ekonomistëve neomarksistë si Samir Amin, Argihiri Emmanuel etj., sipas të cilëve “shkaku i moszhvillimit është modeli kapitalist i prodhimit, është këmbimi i pabarabartë që ndodh në tregjet ndërkombëtare”. Thelbi i saj ishte “fakti se vendet e zhvilluara kontrollonin dhe modelonin zhvillimin e vendeve të pazhvilluara në funksion të interesave të tyre”, dhe për pasojë, e vetmja mundësi që vendet e varfra të zhvilloheshin ishte “shkëputja nga tutela e vendeve të pasura, proteksionizmi ekonomik e tregtar, krijimi i marrëdhënieve të privilegjuara por të barabarta vetëm me vende të tjera të varfra etj.”. Vetëm kur këto vende të arrinin një nivel të mirë zhvillimi, ato mund të rifillonin marrëdhëniet normale ekonomike e tregtare me vendet e pasura perëndimore. Thelbi i këtyre politikave “të reja zhvilluese do të ishte roli i veçantë i një Shteti centralizues e planifikues që do impononte strategjitë e zhvillimit, do mbështeste sektorin publik dhe do garantonte proteksionizmin ekonomik”. Një grup shumë i madh vendesh aplikuan politika e strategji të tilla zhvillimi në këtë periudhë, por rezultatet e tyre ishin larg shpresave, për të mos thënë totalisht negative në raport me zhvillimin e ëndërruar.

Koncepti i dualizmit dhe “ekonomia e zhvillimit” Ekonomia e zhvillimit është një degë e ekonomisë së aplikuar që përdor teknikat moderne të analizës makro e mikroekonomike për të studiuar problemet ekonomike, sociale, mjedisore e institucionale të vendeve të varfra apo atyre në zhvillim, duke u interesuar veçanërisht për shpjegimin e shkaqeve të varfërisë e moszhvillimit si dhe për të rekomanduar politikat e strategjitë më të përshtatshme të zhvillimit ekonomik e social për këto vende. Synimi thelbësor i saj është “gjetja e rrugëve për të krijuar një masë kritike faktorësh prodhimi, përdorimi cilësor i të cilëve do të prodhonte një rritje ekonomike të mjaftueshme për të plotësuar në mënyrë të kënaqshme nevojat e popullsisë”. Dy pionierët e kësaj dege të re të ekonomisë konsiderohen ekonomisti britanik, Arthur Lewis (çmimi Nobel në ekonomi në vitin 1979) dhe ekonomisti suedez, Gunnar Myrdal (çmimi Nobel në ekonomi në vitin 1974). Esenca e punimeve të tyre qëndronte në identifikimin e “faktorëve dhe politi-

kave përcaktuesve të rritjes ekonomike” duke evoluar më vonë me një ndarje të qartë ndërmjet koncepteve rritje ekonomike dhe zhvillim ekonomiko-social. Sipas tyre “zhvillimi nuk mund të realizohet pa rritje ekonomike, por rritja ekonomike nuk nënkupton automatikisht zhvillim ekonomik e social”. Politikat më të mira të zhvillimit janë ato që ndikojnë në reduktimin e varfërisë, ngushtimin e diferencave sociale, përmirësimin e shërbimit arsimor, shëndetësor etj.

Arthur Lewis duke u mbështetur në konceptin “dualizëm” e shpjegonte moszhvillimin si efekt i “përdorimit jo-optimal të fuqisë punëtore”, si “korrelacion ndërmjet keqpërdorimit të fuqisë punëtore dhe moszhvillimit”. Vendet në zhvillim duhet të bënin politika që synonin “transferimin sa më masiv të fuqisë punëtore nga sektorët tradicionalë arkaikë drejt sektorëve prodhues të modernizuar në të cilët produktiviteti i punës dhe për pasojë edhe pagat apo fitimi ishin të larta. Vetëm në këtë mënyrë këto vende mund të realizonin fitimin dhe akumulimin e domosdoshëm për të filluar procesin e industrializimit të tyre. Ky grup ekonomistësh mendonte se “zhvillimi kalon vetëm nëpërmjet këputjes së zinxhirit të dualizmit”, kërkonte “kontrollin e efekteve të tregut dhe tregtisë së lirë, e cila e largonte ekonominë e këtyre vendeve nga ekuilibri dhe thellonte dualizmin e polarizonte ekonominë dhe popullsinë e këtyre vendeve. Sipas tyre, “sa më i zhvilluar të ishte një vend, aq më shumë përfitonte nga zhvillimi i tij...dhe sa më i varfër të ishte, aq më shumë varfëri prodhonte”. Këto efekte ndodhnin dhe brenda një vendi të vetëm ndërmjet sektorëve dhe territoreve të ndryshme, prandaj roli i shtetit dhe politikat kryesore të rekomanduara ishin ato që e vinin Shtetin në vijën e parë të luftës kundër dualizmit, kundër pabarazive dhe shkaqeve që i shkaktonin ato.

Myrdal, propozonte si zgjidhjen më të mirë “shtetin e tipit social-demokrat” apo “Shtetin tutor” si e vetmja zgjidhje kundër kapriçove të tregut kombëtar e ndërkombëtar Roli i faktorëve “jo-ekonomikë” në zhvillim Në fund të viteve 1980, debatet mbi politikat dhe strategjitë e zhvillimit u shtrinë akoma më tej në pyetjen: a është moszhvillimi vetëm pasojë e shkaqeve ekonomike, apo ka edhe faktorë me origjinë jo-ekonomike? Analizat dëshmuan se elementë si institucionet, traditat, zakonet, kultura, psikologjia e mentaliteti, etj., janë faktorë po aq të rëndësishëm sa faktorët ekonomikë kur është fjala për nxitjen e zhvillimit. Ekonomistët e specializuar në politikat e zhvillimit u drejtuan për ndihmë tek sociologjia, antropologjia, psikologjia apo teologjia për të kuptuar dhe përdorur më mirë faktorët socio-kulturorë që bllokojnë zhvillimin ekonomik. Moszhvillimi u shpjegua me faktin se shumë shoqëri apo vende “nuk janë gati kulturalisht që të zhvillohen me ritmin dhe cilësinë e duhur”, se këto vende po aq sa përpiqen të përdorin me eficencë faktorët prodhues që nxitin zhvillimin e rritjen ekonomike, po me aq vëmendje duhet të trajtojnë dhe faktorët socio-kulturorë të tyre, natyrisht, pa rënë në kurthin e “determinizmit kulturor të zhvillimit”.

28

E shtunë-diel, 06-07 korrik 2013

Hylli i dritës

Peregrinus

Shekullarizimi e ban punën e vet, me sa duket edhe prej pamjeve të fundit të Egjiptit, nën hixhabet e zeza po rritet nji ndërgjegje e re që nuk duron kufizimin e lirive dhe mohimin e të drejtave elementare.

Në ovacionin e tij në Twitter thuhet se Obama, i gëzuar nga ky vendim, kishte thënë: “Love is love”, por në këtë rast më vjen të them se “love is business”.

Ardian Ndreca

Egjipti: revolucion dhe rishtas revolucion

E

gjipti apo Misiri, siç i thonin dikur, ne shqiptarëve nuk mund të na zgjojë veçse kujtime të mira. Atje lindën e vepruen shoqnina të shumta patriotike përgjatë gjithë ‘800 dhe fillimeve të ‘900 e me to janë të lidhun emnat e patriotëve të kulluem si Thimi Mitko, Thoma Krei, Ilo Avramushi, Spiro Risto Dine, Ismajl Haki beu, Milo Duçi, Thoma Avrami, Thanas Tashko e padyshim edhe poetët Andon Zako Çajupi, Filip Shiroka e shumë atdhetarë të tjerë. Ishin kohna kur anmiqtë e Shqipnisë, vetë shqiptarët renegatë, ishin shtrue kambëkryq e si parazitë të mirëfilltë thithnin gjithçka të mirë pa i dhanë kurrgja atdheut të tyne, ndërsa atdhetarët punonin e jetonin jashtë, paradoksalisht edhe në vetë kryeqytetin e Perandorisë otomane si vëllaznit Frashëri.

Kur kujtoj Misirin më vijnë ndër mend vargjet e Çajupit i cili prej vilës së tij në Heliopolis shihte fushat e pamata, ranën, shkretinën, vapën, e në krah tjetër më kujtohet bashkëqytetari im, poeti Filip Shiroka që ia besonte dallëndysheve besnike amanetet e tija për Shkodrën e vet.

Misirin m’a sjellin ndër mend edhe rreshtat e shkruem me thekuní zemret prej poetit Lazër Shantoja gjatë nji vizite të tijën në mars të vitit 1940 pranë kolonisë së atjeshme shqiptare. Asokohe Shantoja kishte mbërrijtë me njohtë plakun fisnik të “kollonisë”, Mihal Spiro Xhaxhën prej Bregut, i cili i rrëfente për kapedanët e famshëm të vendlindjes së tij, i këndonte kangët e moçme e i shpaloste nji atdhedashuni të pastër, që vetëm nji njeri që e dëshiron vend e tij mundet me ruejt.

Ndoshta Shantoja ka lanë përkufizimin ma origjinal të Misirit, tue e quejtë: “Vendi me shtëpia baltet e me vorreza gurit”, pra vendi ku njerzit kanë mendue ma fort për amshimin se për jetën e përditshme. Po ai, tue folë për palmat e për devet, shkruen: “Dekorata të pandërrueshme të shkretís... Devet, këto gunga kodrinash qi lëvizin me hapin e amshimit... e palmat, minaret e blerta të nji xhamije qi nuk ka mbarim”. Sot kolonija shqiptare në Misir nuk asht ma, nipat e Mihal Spiro Xhaxhës apo mbasardhësit e teqes së famshme të Baba Sirriut të Glinës nga Leskoviku nuk gjinden kund në ato kande dikur të paqta që ruenin nji copëz Shqipnijet të paprekun. Kohnat kanë ndrrue e Egjipti po përballet me sfida të reja.

Sot Egjipti lufton mes dy mundësive, asaj që do t’ia frenonte zhvillimin dhe do ta kthente në Mesjetë dhe asaj që do ta afronte me Europën e do t’ia hapte rrugën e përparimit të atij populli fisnik.

Para nji viti populli egjiptian me nji ndjeshmëni ku e ku ma të naltë se ne shqiptarët, që mburremi ma së shumti me përralla dushkut, zboi nji politikan të korruptuem deri në palcë si Hosni Mobaraku dhe qe gati tue e gëzue fitoren e shumëpritun po të mos ia vidhte në çastet e fundit pjesa ma e mbrapambetun e vendit, ajo që predikon unjisimin e politikës me besimin, që mohon të drejtat e grave dhe pakicave fetare, që e ndrydhë rininë, që urren Perëndimin dhe progresin shoqnor.

Kaloi nji vit dhe egjiptianët e squet vendosën me e zhbî diktatorin e ri e të korruptuem Mohamed Morsi dhe para pak ditësh forcat e armatosuna egjiptiane, që janë nji ndër pjesët ma të emancipueme të atij shteti e arrestuen Morsin dhe po përpiqen me e çue vendin drejt zgjed-

hjesh të reja demokratike. 22 milion firma qytetarësh egjiptian, ma se dyfishi i votave që kishte marrë Morsi, shtynë ushtrinë me e heqë presidentin dhe me i dhanë shpresë vendit. Kjo asht vullnesa e sovranit, para saj përkulen edhe vetë armët.

Vetëm Erdogani çoi zanin tue protestue haptas për heq jen e Morsit. Duket se motorat e tankeve egjiptiane që mbrojnë liritë themelore nuk duhet të kenë pasë jehonë të mirë në Ankara!

Kohnat kanë ndryshue e shumë vende arabe po tregojnë se shtysa kryesore që i lëviz asht ajo që kërkon shekullarizimin e shoqnisë dhe hapjen e saj ndaj lirive të individit. Irani, Turqia, Egjipti po e tregojnë se nuk duen me qenë të drejtuem prej politikanësh që përdorin religjionin për interesat e tyne të ngushta. Asht e vërtetë se korrupsioni i regjimeve të maparshme, kufizimi i lirive dhe nevoja për ndryshim dikund dikund kanë favorizue fraksionet islamike radikale, por tre vendet e nalpërmenduna janë simptomatike. Për ato popuj ndryshimi i vërtetë nuk asht kthimi apo mbetja nën sundimin e regjimeve me nuanca të forta fetare e teokratike, që tentojnë me shkatrrue laicite-

Koha do ta bajnë të vetën, asgja që nuk i ban ballë sfidës së lirisë së individit nuk i mbijeton asaj, ketë provë Perëndimi e ka kalue në tre shekujt e fundit, tash e ka rradhën Orienti, me shpresën e vokët që të mos humbin përjetsisht magjia e deveve, oazeve, aromave dhe e mikpritjes tradicionale të atyne popujve të vjetër! tin e shtetit aty ku ekziston dhe nuk e lejojnë aty ku nuk asht. Padyshim që nji erë e re e panjohun po fryn edhe në Lindjen arabe, e ketë gja e kanë kuptue të parët ata që ushqejnë terrorin, por s’kanë kuptue se as terrori nuk mundet me e ndalë historinë në Mesjetë.

Shekullarizimi e ban punën e vet, me sa duket edhe prej pamjeve të fundit të Egjiptit, nën hixhabet e zeza po rritet nji ndërgjegje e re që nuk duron kufizimin e lirive dhe mohimin e të drejtave elementare.

E gjithë kjo ndodh disa paralele poshtë nesh, prandaj tingllojnë donkishoteske dhe regresiste përpjekjet e atyne që duen me shti në Kosovë e në Maqedoni shamia, mjekra e simbole të mirëfillta politike që nuk kanë asgja të përbashkët me islamin tonë europian. Edhe ma të mangëta janë arsyetimet e atyne si A. Kurti, që nga motiv shpreset asht kthye në faktor shkatrrimtar, me ambiguitetin e tij dhe me idetë mbrapshtane që mbron.

Koha do ta bajnë të vetën, asgja që nuk i ban ballë sfidës së lirisë së individit nuk i mbijeton asaj, ketë provë Perëndimi e ka kalue në tre shekujt e fundit, tash e ka rradhën Orienti, me shpresën e vokët që të mos humbin përjetsisht magjia e deveve, oazeve, aromave dhe e mikpritjes tradicionale të atyne popujve të vjetër!

www.mapo.al

Gjergj Meta

Një Qarkore dhe dy shenjtër

N

ë ditën e djeshme Papa Françesku përmbushi triptikun e nisur nga Papa Benedikti XVI duke publikuar Letrën e tij të parë Qarkore (ndër dokumentet më të rëndësishme që shkruan një Papë) me titull Lumen Fidei. Njëkohësisht dje ai, me anë të një dekreti, i hapi rrugë shpalljes shenjtër të disa të lumëve, ndër të cilët edhe dy papë: Gjoni XXIII (Angelo Roncalli) dhe Gjon Pali II (Karol Vojtila).

Publikimi i kësaj letre qarkore mbi fenë ndodh në dy momente kontekstuale të rëndësishme. Së pari është brenda Vitit të Fesë, të shpallur nga paraardhësi i tij, Benedikti XVI dhe së dyti, është një vepër me katër duar, pasi është nisur nga Papa Benedikti dhe e ka përfunduar Papa Françesku. Shpallja e një viti të fesë nga ana e Benediktit XVI pati si qëllim kryesisht të konstatonte se besimi në kohët tona ka nevojë për një rithemelim e një rithellim.

Nuk mund të mohohet se nga shumë anë, sidomos nga Europa, vijnë sinjale të një mplakjeje të besimit ose së paku të një zbehjeje të tij. Por gjithashtu në vende të tjera, sidomos në ato me popullsi gjithnjë në rritje, besimi po njeh momente lulëzimi të pashoq. Kjo qarkore e Papës Françesku përplotëson rrugëtimin e Benediktit, i cili kishte shkruar dy të tilla, kushtuar virtyteve teologale të dashurisë (Des Caritas est) dhe shpresës (Spe salvi).

Vetë titulli i enciklikës na sugjeron disa reflektime për aq sa na lejojnë këto rreshta gazete. Feja është parë si dritë, një dritë që vjen nga lart dhe e cila ndriçon krejt ekzistencën njerëzore, në të gjitha aspektet e saj, duke i dhënë kështu asaj një kuptim. Besimi nuk është atëherë një kredhje në errësirë, por përkundrazi është një kredhje në dritë. Vetëm besimi në Zotin është i aftë t’i japë dritën e duhur ekzistencës duke e lidhur atë me diçka të përtejme që i jep asaj qëndrueshmëri. Kapitull pas kapitulli (janë gjithsej katër kapituj) Papa na dorëzon një përshkrim të fesë, por mbi të gjitha një dëshmi të besimit. Ai, besimi, vjen nga dëgjimi i Fjalës së Hyjit, çka do të thotë se njeriu i paaftë për të dëgjuar e ka të vështirë të pranojë dhuratën e fesë.

Kjo kërkon një dalje nga “uni” e hapje ndaj të përtejmes, ndaj Tjetrit. Në këtë ndërmarrje njeriu duhet të jetë i gatshëm të humbë nga vetvetja. Pikërisht kjo lidhje me Hyjin e bën njeriun më të qëndrueshëm duke e larguar nga idhujt që rëndom prekin jetën e tij.

Një pikë kulmore e kësaj Qarkoreje është lidhja e pandashme ndërmjet të vërtetës dhe besimit në kapitullin e dytë. “Besimi pa të vërtetë nuk shëlbon – thotë Papa – mbetet (vetëm) një përrallë, një projeksion i dëshirave tona të lumturisë”. Pikërisht sot më shumë se çdo gjë tjetër ndoshta vuajmë krizën e të vërtetës, të një të vërtete e cila është e tillë në vetvete dhe nuk rrudhet e tëra në kufijtë e perceptimeve dhe përjetimeve tona individuale. Në mënyrë të veçantë aspekti teknik i të vërtetës (është e vërtetë vetëm ajo çka funksionon) është një nga trajtat e qasjes ndaj të vërtetës në kohën tonë. Këtu po i lejoj vetes të bëj një analizë të rrufeshme të situatës sonë në Shqipëri, në mënyrë të veçantë të raportit me të vërtetën. Regjimi komunist në raport

me të vërtetën vendosi besimin absolut në të vërtetën e servirur nga Partia. Ajo pra, ideologjia partiake, ishte e vërteta, jo vetëm e besimit, por edhe e shkencës. As shkenca në vetvete nuk ishte e vërteta, por vetëm ajo shkencë që thoshte Partia. Të lidhur fort mbas një të vërtete që na serviret nga lart, por që nuk kërkohet, raporti ynë me të vërtetën në Shqipëri është peng ende i konceptimit të saj si e ardhur nga një institucion politik. Një shembull janë në vitet e fundit ndërhyrjet nganjëherë në të vërtetat e rishikimit të historisë apo në trajtimin e saj me lupat e ideologjisë komuniste nga shumë autorë nostalgjikë të atij sistemi.

Madje e vërteta shkonte deri aty sa të manipulohej në një mënyrë të tillë që të devijohej krejtësisht me rezultatin konkret të burgosjes së njerëzve duke u mveshur atyre të vërteta të pavërteta, thjesht gënjeshtra. Kjo ka krijuar një klimë mosbesimi total ndërmjet njerëzve dhe ka dëmtuar rëndë besimin e njerëzve te njëri-tjetri e te Zoti. E vërteta nuk ishte e vërtetë, madje ajo kthehej në arrogancë pushteti. Në të kundërt “besimtari nuk është arrogant – thotë Papa Bergoglio. E vërteta na bën të përvujtë dhe na çon drejt bashkëjetesës dhe respektit ndaj tjetrit”. Ndryshimi i kësaj mendësie është vështirësisht i realizueshëm në kohë të shkurtër e kërkon një punë të madhe nga ana e të gjithë atyre që janë të angazhuar në fushën e besimit dhe të formimit të ndërgjegjeve në raport me të vërtetën.

Në dy kapituj që vijojnë, i treti dhe i katërti, Papa thotë se nuk mund të mbahet për vete dhurata e besimit, ajo është për t’u dhënë. Atë që ke marrë nuk mund ta mbash, por duhet ta japësh. Prej këtu lind nevoja e ungjillzimit, e përçimit të besimit, një detyrë e vazhdueshme dhe thelbësore e Kishës dhe e çdo njeriu që pranon besimin e krishterë. Në kapitullin e pestë Papa e shikon besimin të lidhur ngushtë me qytetin, apo të mirën e përbashkët. Ky besim, që vjen nga Dashuria e Zotit dhe pikërisht “…falë lidhjes së tij me dashurinë (krh Gal 5,6)… vihet në shërbimin konkret të drejtësisë, të së drejtës dhe të paqes” (LF 51). Një besim që nuk ka përmasën konkrete të angazhimit në realitetin social humb konkretësinë e tij dhe bëhet një besim i pabesueshëm. Tema sikurse familja, martesa burrë-grua, ekologjia dhe zhvillimi i popujve të prapambetur janë të lidhura ngushtë me besimin e gjejnë një vend të privilegjuar në kapitullin përmbyllës të kësaj Qarkoreje.

Së fundi i rikthehem edhe njëherë titullit të këtij shkrimi: një qarkore dhe dy shenjtër. “Rastësia” e përkimit të shpalljes shenjtër të dy personave si Gjoni XXIII dhe Gjon Pali II me daljen e Lumen Fidei, na tregon pikërisht brenda logjikës së kësaj qarkoreje kremtimin e dy gjigantëve të besimit. I pari, Gjoni XXIII, me guximin dhe besimin e tij dëshmoi se Kisha duhet të ketë guxim të kridhet në dritën e besimit dhe të reformohet e prandaj shpalli Koncilin II Vatikan. I dyti, Gjon Pali II, e çoi dritën e besimit në skajet e tokës, hapi Kishën ndaj botës dhe kontribuoi në rënien e regjimeve diktatoriale komuniste të Lindjes. Dëshmia e tyre është feja përtej fjalëve, besimi i jetuar!

E shtunë-diel, 06-07 korrik 2013

29

www.mapo.al

Idi, essi,uni PSIKOLOGJIA SOCIALE SHQIPTARE

18

Imazhi i Shqipërisë dhe shqiptarëve pas viteve ’90 dhe si lidhet ai me përshtypjet e të huajve për ne para hapjes. Reputacioni i shqiptarit të keq. Psikologu, prof. dr. Ylli Pango, në një rubrikë të përjavshme për MAPO W do të trajtojë probleme të ngjashme sociologjike e filozofike, si një lloj ure mes realitetit dhe interpretimit të tij.

Konformizmi social dhe përgjegjësia e secilit (I) Prof. Dr. Ylli Pango

Konformizmi social është ndryshimi i sjelljes, sidomos asaj publike, i besimeve, ideve, opinioneve, (formalisht ose jo) për t’iu përshtatur besimeve e standardeve të shumicës, apo për t’iu nënshtruar presioneve sociale, të grupeve, individëve drejtues. Kjo bëhet për shkaqe të ndryshme, si nevoja për të qenë si të tjerët, mungesa e informacionit dhe gjetja e rrugës më të kollajshme për të ndjekur shumicën, një grup të caktuar, apo për t’iu përshtatur atyre, mos me qenë ndryshe nga të tjerët, nga frika e ndëshkimit, dëshira për të përfituar etj. Kulmi i konformizmit është bindja, deri tek ajo e verbër që ndodh kur njeriu u bindet urdhrave të një personi a grupi njerëzish autoritarë, në rastin kur ajo u shkakton dëme fizike e morale të padrejta të tjerëve. Gjatë tërë historisë së tyre njerëzit kanë kërkuar mjetet më efikase për të ndikuar, ndryshuar, modifikuar besimet, bindjet, sjelljet, qëndrimet e të tjerëve. Format e mjetet kanë qenë nga më të ndryshmet si bindja me argumente logjike, shpërblimi, kanosja, dënimi, dhuna, autoriteti i atij që influencon, pushteti, shteti etj. Të gjitha këto mund ta bëjnë njeriun të bjerë dakord me diçka, të bëjë sikur bie dakord, të ngrejë dorën apo të mohojë, të zbatojë urdhrat deri verbërisht, apo në të kundërt, të kundërshtojë, të luftojë për idetë e veta apo të atyre që i gjykon si më të vërtetë apo më pranë së vërtetës, deri të sakrifikohet për to. Më e rëndësishmja është të dihet se çfarë ka ndodhur vërtet te njeriu.

Rezultatet më kryesore në këtë aspekt do të ishin dy: 1-Formimi apo ndryshimi i sinqertë i besimeve, ideve, sjelljeve, bindja në to, në sistemin e vlerave të tyre dhe 2-Konformizmi social.

Për kushtet sociale, ekonomike e politike që jetoi shqiptari gjatë rreth gjysmë shekulli, do të ishte me rëndësi për t’u studiuar jo vetëm për të shkuarën, por edhe për të ardhmen, si fillim konformizmi, si një sëmundje sociale që vazhdon ende me përhapje të gjerë, dhe më pas të shihen rrugët se si mund të formohen besimet, idetë, dhe bindja e fuqishme në ide e në sisteme të caktuara vlerash. Për këto të fundit para viteve ‘90, është folur shumë. Është propaganduar bindja e njerëzve në idealet e ideologjinë komuniste, në drejtësinë politike të vijës së partisë, sistemet e vlerave të asaj kohe si të vetmet të drejta në botë, dhe ndjekja e tyre në mënyrë të qenësishme. Por e vërteta ka qenë ndryshe. Rënia e sistemit ekonomik e politik totalitar dhe ndryshimi i menjëhershëm i bindjeve, së paku shfaq ja e tyre ndryshe, i ideve, opinioneve, treguan se dhuna, ideologjike, politike e më tej fizike, mbanin me forcë në këmbë pseudobindje, e pseudobesime, vlera që ranë menjëherë. Konformizmi, ishte e vërteta e së shkuarës dhe për inerci dhe në një formë të re, pak më të diversifikuar, edhe e së tashmes në një masë të gjerë. Për këtë është folur pak asokohe, sepse të flisje për të, bije ndesh me tabutë politike e ideologjike të regjimit dhe dënoheshe. Ndërkaq konformizmi ka depërtuar thellë në mentalitetin dhe psikologjinë e shqiptarit. Por ndërkohë nuk po flitet për të pothuaj, as sot. Le të përpiqemi ta shtjellojmë këtë fenomen tek ne, sado në mënyrë joshterëse. Në një eksperiment të njohur psikologjik, njerëzit i janë bindur në një masë deri në 70 % urdhrave të një njeriu që

eksperimenton, duke dëmtuar deri në rrezik jete, me goditje elektrike në distancë (të pakontrollueshëm prej tyre, pra imagjinar) viktima të supozuara, që nuk i përgjigjeshin drejt pyetjeve të një testi. Për çdo gabim jepej sipas urdhrit, një goditje elektrike me intensitet gjithnjë në rritje. Vetë eksperimentuesi është habitur në fillim me rezultatet. Njerëzit janë bindur, në një masë deri 70%, (akoma më lehtë do ishin konformuar po të shihnin se të tjerët do bënin të njëjtën gjë. Konformizmi është edhe më i lehtë se bindja ndaj një autoriteti).Bindja në një masë aq të madhe, mund të justifikonte mjaft vepra kriminale, krime kundër njerëzimit në kohëra luftërash etj., të realizuara si rrjedhim i zbatimit të urdhrave eprore, pra formalisht pa përgjegjësi direkte personale. Por s’duhet harruar se në eksperiment nuk bëhej fjalë për ekstreme të tilla, por veçse për ndëshkime deri me pasoja fizike për përgjigje të gabuara. Po kur bëhet fjalë për probleme shumë më të komplikuara, për teori apo ide, probleme shoqërore e politike të rëndësishme, orientime apo opinione të caktuara? E vërteta është se te ne prej vitesh opinioni i individit bazohej dhe vazhdon të bazohet mjaft te shumica, te të tjerët, pa reflektime të thella vetjake, pa përpjekje për të thënë vetë diçka, duke harruar se kjo shumicë përbëhet nga individë të veçantë, nga “të tjerë” si ai, që sërish bazohen tek ajo pjesë e shumicës që mbetet duke mos llogaritur veten. (Bindja për të vepruar, nga ana e saj në një masë më të vogël, lidhet sërish ngushtë me liderin dhe urdhrat e tij dhe jo opinionet personale). Po të mund të eksperimentohej këtu, në Shqipëri, rezultatet do të dilnin ndofta edhe më të pabesueshme se në eksperimentin e përmendur më sipër. Megjithatë, duke kujtuar përsëri eksperimentin, e dimë se shumica e subjekteve të pyetur më vonë, pohonin në shumicën e rasteve se në brendësi e ndjenin se kishin gabuar. Mjaft nga shqiptarët mund të thonë gjithashtu se edhe ata (si subjektet e eksperimentit) e dinin apo e ndjenin se po gabohej. “Ndonëse shpesh ngrinim dorën, duartrokisnim apo votonim, (ca më keq kur zbatonin urdhrat e eprorëve për dëmtimin e të tjerëve)” mund të thonë një pjesë e mirë njerëzish, “ishim të bindur në vetvete se s’besonim në atë që po bënim, apo nuk ishim të bindur, por mendonim, le të veprojmë si shumica.” E vërteta është se, ndonëse dihet apo më mirë ndjehet (në disa raste në formë subkoshiente); nuk llogaritet apo nënvleftësohet forca e presionit social, nuk njihet shtrirja dhe ndikimi i konformizmit social deri në sjelljen tonë të përditshme. Pa dyshim këtu ka ndikuar së tepërmi edhe mungesa e përgjegjësisë personale për gjithçka ndodh përreth, e mendimit “ka kush merret me këto”, e moskuptimit të asaj që të gjitha këto përgjegjësi personale përbëjnë përgjegjësinë sociale për fatet e vendit e të ardhmen e tij politike, ekonomike etj. E kundërta e këtyre është alfa e qytetarisë demokratike pjesëmarrëse, e ndërgjegjes qytetare, në demokracitë e zhvilluara.

Një pjesë tjetër e njerëzve të së shkuarës rezultoi më interesante për t’u analizuar si konformistë. Është pjesa e konformistëve socialë që u “adaptuan”, u “asimiluan”, e atyre që deri në fund do t’u thoshin të tjerëve se nuk kanë gabuar, se ashtu ishte koha, se në fund të fundit të atilla ishin ligjet në fuqi. Ndër ta shumica nuk ka pasur bindje në vetvete. Por ca më keq kishte e ende ka (më pak) nga ata që e konsiderojnë atë sistem më të mirin. Këtu hynin kategoria e ish-udhëheqësve të shtetit, të rinisë, funksionarëve me peshë që zinin vend disi më poshtë piramidës, fanatikët e partisë etj.

Sot, disa drejtues të partive rudimente komuniste, rilindur rishtazi në kushtet e turbullisë së tranzicionit demokratik dhe nevojave pragmatiste për vota të partive të mëdha. Këta si fillim adaptuan qëndrime, sjellje, pozicionime, të cilave u besonin. Më vonë një pjesë syresh, sidomos kur arritën të njihnin diçka nga bota, filluan të mos u besonin as vetë. Kjo pjesë në të shkuarën totalitare u rrit gjithnjë e më shumë dhe kaloi në nomenklaturën e re hipokrite, që nga njëra anë predikonte të mirat

e sistemit, por nga ana tjetër e njihte mirë atë dhe përfitonte veç për vete. Ka pasur edhe një pjesë të vogël, që kur kuptuan diçka, në fillim ndofta, nuk ishin të qetë, pasi e vërteta nuk pajtohej me bindjet e injektuara apo ato që besonin vërtet (në qoftë se kishin të tilla). Kjo, dikujt ndofta i solli një lloj mungese komforti psikologjik e harmonie të brendshme, një lloj diskordance, papajtueshmërie të mendimeve e të ndjenjave. Njihet ky me emrin fenomeni i disonancës konjitive. Por tendenca e njeriut është t’i zvogëlojë konfliktet brenda vetes. Një nga mënyrat në rastin e shqiptarëve, ishte duke e bindur veten se po vepronte drejt, aq më shumë kur ofiqet, shpërblimet, privilegjet, por edhe ndonjë përkrahje më modeste, afronin një arsye të fortë për këtë. Justifikimi përpara vetes fitonte. Kur ndodhte apo ndodh që këta individë nuk panë më arsye me vlerë praktike për “të besuar” në atë që gjoja kishin besuar, erdhi dhe ndryshimi i plotë, që vuri më në pah hipokrizinë e bindjeve të tyre. U shfaqën kështu të ndryshuar edhe ish-udhëheqës partie, apo ish-udhëheqës të rinisë shqiptare, që dolën në publik në pleqëri apo në moshë të arrirë e “modifikuan” po publikisht bindjet e veta. Madje kërkuan sërish të krijonin “bindje” të reja. Ky ishte një lloj konformizimi me sistemin e ri për t’u përshtatur, për të qenë sërish në majë, për të marrë shpërblime, ofiqe, minimalisht për të mbijetuar në kushtet e reja. Sipas teorisë së disonancës, këto shndërrime të njerëzve lidhen me nevojën për të qenë koherentë. Në mjaft vende ish-komuniste kjo ka ndodhur. Në rastin tonë, jo. Tek ne, kjo mund të emërtohet ndryshe: adaptim apo adaptueshmëri kameleonike, konformizëm i ri. Në kategorinë e këtyre konformistëve u përfshinë edhe intelektualët e fushës së artit apo të shkencave sociale, por sidomos ata që u morën me politikë, ata që nga njerëz me bindje të thella ideologjike komuniste, u kthyen në ithtarë të ekonomisë së tregut, të ekonomisë së kapitalit etj., që modifikuan shkrimet, idetë, veprën e së shkuarës sipas modeleve të kohës së re. Këta syresh që arritën të jenë sërish në majë, sot bëjnë ligjin tek ne. Konformizmi i së shkuarës, tani shfaqet në kërkesën e tyre për t’iu imponuar të tjerëve, masës, për të kërkuar konformizmin e tyre brendapartiak e më gjerë, me forma më të kamufluara, kinse demokratike, por në thelb esencialisht të vjetra. Nëse brenda partive politike pothuaj nuk ka përplasje mendimi, idesh, zgjidhjesh alternative për ekonominë, progresin, politikën, por thjesht përplasje për shkak hatërmbetjesh, përjashtimesh nga listat elektorale, apo moszgjedhjesh në forume partiake a caktimesh në poste qeveritare: kjo nuk është jo më luftë antikonformistësh kundër autokratëve me trashëgimi mentaliteti të së shkuarës, por përplasje individësh për pushtet e privilegje, e zakonshme kudo por sidomos në Shqipëri në të gjitha kohërat.

30

E shtunë-diel, 06-07 korrik 2013

Fjalëkryqi klasik 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

14 17

18

22 26

16

23

24

27

31

32

28

39 45

40

35

Fjalëkryqi klasik është një nga lojërat enigmatike më të përhapura në botë. Fjalëkryqet e para filluan të botoheshin që në shekullin e XVIII dhe vazhdon të jetë e preferuar edhe në ditët e sotme.

38 40

47

46

29

34

33

37

36

13

20

21

30

12

15

19

25

11

41 48

42

43

44

49

51

52

Horizontalisht

1. Dhënia e ndihmës së ndërsjellë në raste vështirësish e fatkeqësish.

10. Inva e muzikës shqiptare. 14. Një varg rregullash a mënyrash të caktuara, sipas të cilave sillen njerëzit në shoqëri. 15. Sojli, aktor humorist. 17. Gjithkush, secili. 20. Bojë për printerin. 21. Shkëputja nga të tjerat, mbetja vetëm. 22. Sëmundje e rëndë që shfaqet me ethe të forta e me dridhje. 25. Agjensi Martesash. 26. Ekipi Kombëtar.

27. Gjenerator i vogël elektrik. 28. Njësi peshe. 30. Teknikë e kirirgjisë estetike për eliminimin e rrudhave. 34. Motër e nënës. 35. Letërsia Italiane. 36. Organizatë terroriste. 37. Dyqan ushqimor. 38. Aksion i shpejtë i policisë. 39. Përemër vetor. 40. Përemër dëftor. 41. Kësula e muzeqarëve. 44. Mama, shkurt. 45. Eja! 47. Pije e fortë alkoolike.

49. Shpend uji. 50. Agjensi Privatizimi. 51. Vepër dramatike, në të cilën fjala e personazheve shoqërohet me muzikë e me këngë. 52.

Markë pistolete. 53. Sëmundje virusale.

Koha e fillimit ____:____

50

Koha e mbarimit ____:____

53

Vertikalisht:

1. Teori që propagandon një transformim të shoqërisë, ku interesat e kolektivit të jenë mbi ato të individit. 2. Njeri sylesh, të cilit ia hedhin të gjithë. 3. Shkrim i shkurtër në fillim të një vepre letrare, shkencore etj., ku autori thotë se kujt ia ka kushtuar veprën. 4. Grimcë elementare e lëndës. 5. Repart Industrial. 6. Shko! 7. Kandrra të vogla që jetojnë në vende të nxehta. 8. Ent tregtar. 9. Dallgë deti. 10. Hekurudhë e nëndheshme. 11. I dëshiroj diçka të mirë dikujt. 12. Djall, ndryshe. 13. Nënë në dialekt. 16. Krahinë malore në Kosovë. 18. Qytet turistik në Turqi. 19.

Sëmundje e tokës. 23. Pjesëtar i një organizate. 24. Gur i çmuar ngjyrëvjollcë dhe i tejdukshëm. 29. Mal në Greqi, ku sipas mitologjisë jetonin perënditë. 31. Që sjell dëm të madh a pasoja të rënda. 32. Smirë, resë. 33. Vend i ngushtë dhe i thellë midis dy maleve. 38. Betim. 42. Pa asnjë shkak. 43. Pjesëz treguese. 46. Ekziston. 47. Gazetë partiake. 48.

Përemër pronor. 50. Flori.

Sudoku | nivel mesatar 6

1

5 2

9 5

6

2 8

1 9

7

3

2

7

9 2

5 1

8 3 6

3

1

8

3

2 1

1 3 9

2 9 4 7

6 1

2

9

9

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo rresht e kolonë të ketë numrat nga 1-9.

8 7

3

1

3 5

5

5

4

Koha e fillimit _____:____

6 2

Koha e mbarimit ____:____

Numërkryq

4

8

9

Paratë e mallkuara: Ata që i prekën - vdiqën!

Vetëm dhjetë ditë para se t’i merrte 150 mijë dollarët që i gjeti në kopshtin e tij në McHenryju në Illinois, 51-vjeçari Wayne Sabaj vdiq nga komplikimet që ndërlidhen me diabetin. Trupi e vdekur të babait e gjeti këtë të hënë në mbrëmje djali i tij, ndërsa babai i të vdekurit përfundoi në spital për shkak të një sulmi në zemër. Sipas mediave amerikane, paratë e gjetura janë të mallkuara. Sabaj i kishte gjetur paratë para dy vitesh. Së bashku me babanë gjetjen e lajmëruan në polici. Gjykata tha se nëse askush deri më 1 tetor 2012 nuk lajmërohet, ata mund të mbajnë para. Për këtë raste janë lajmëruar dy persona. E para ishte fqinja që thoshte se paratë i kishte varrosur nëna e saj e çmendur, kështu që është vendosur që paratë të ndahen. Por, ajo vdiq në dhjetor 2012 dhe ndarja ende nuk është bërë. Kështu, vendimi final për këto para ende nuk është marrë.

Horoskopi javor DASHI (20/III-20/IV)

DEMI (21/IV-20/V)

Lidhja me partnerin do filloje te përforcohet gjate kësaj dite. Do ndiheni me te qete pas një periudhe jo shume te mire qe keni kaluar. Beqaret do influencohen mjaft nga yjet dhe do ketë takime pa fund. Njihuni mire me personat qe do takoni dhe me pas vendosni çfarë do bëni.

Financat nuk do jene te këqija prandaj mund te kryeni shpenzimet e nevojshme.

Mirëqenia, bashkëpunim dhe komunikim.

Kjo dite do jete edhe me e mire sesa çiftet e kishin menduar prandaj duhet ta shfrytëzojnë deri ne sekondën e fundit. Beqaret nuk do jene ne humor te mire për te krijuar një lidhje kështu qe me mire te presin. Dielli do iu ndihmoje te riorganizoni te ardhurat. Nëse vazhdoni ne këtë rruge shume shpejt do vijnë edhe përmirësimet.

BINJAKET (21/V-20/VI)

GAFORRE (21/VI-22/VII)

Do e dëgjoni me kujdes atë qe keni ne krah dhe do ia plotësoni dëshirat me te zjarrta.

Jo vetëm ai, por edhe ju do ndiheni me se miri. Ata qe kane shume kohe bashke do hedhin një hap me tej. Beqaret qe mendojnë se dashuria i ka harruar do realizojnë takimin me te bukur te jetës se tyre. Ne planin financiar do keni fat me shumice dhe çdo gjë do shkoje për mrekulli.

Nuk duhet te tregoheni shume autoritare gjate kësaj dite ne jetën tuaj ne çift sepse do keni probleme te mëdha me partnerin.

Beni çmos te toleroni me tepër. Beqaret do njihen me një person shume serioz. Ne fakt po ta njohin me mire atë do e kuptoni se është një njeri me shume vlera. Për te rritur financat nuk duhet te bëni çdo lloj sakrifice sepse do pendoheni.

LUANI (23/VII-22/VIII)

Sektori i dashurisë do jete mjaft i favorizuar gjate kësaj dite. Do flisni me partnerin për gjithçka madje te dy se bashku do bëni plane për një te ardhme. Beqaret duhet me patjetër te largojnëturpinnëseduantegjejnë dike. E kush mund t’iu gjeje nëse ju gjithmonë fshiheni pas diçkaje apo dikujt? Ne planin financiar do iu duhet shume durim dhe këmbëngulje për ta përmirësuar situatën.

Ka shume gjasa qe ta lini paksa pas dore jetën tuaj ne çift sot dhe kjo mund te sjelle disa probleme me vone. Jeta familjare do iu marre shume kohe. Beqaret do ia kalojnë mire pranë miqve te ngushte dhe nuk do kërkojnë me ngulm dike. Financat do jene goxha te mira kështu qe mund t’iu lejohet edhe ndonjë çmenduri e vogël me shpenzimet.

PESHORJA (23/IX-22/X)

AKREPI (22/X-21/XII)

Dite delikate kjo e sotmja për te dashuruarit. Do debatoni ashpër mbi disa tema delikate dhe serish nuk do bini dakord. Me mire do jete te largoheni paksa nga njeri-tjetrin sepse nuk i dihet deri ku mund te shkoje nervozizmi. Beqaret do vazhdojnë te jene ne kërkim te dashurisë, por prape nuk do e gjejnë. Me financat nuk duhet te tregoheni aspak te pamatur.

Ju qe jeni ne një lidhje mos prisni ndonjë mrekulli sot. Nëse atmosfera ka qene e tensionuar nuk pritet qe te rivendoset menjëherë qetësi, ndërsa nëse bashkëpunimi ka kohe qe ka filluar gjithçka do shkoje edhe me mire. Beqaret do jene ne kërkim te dashurisë se madhe e cila ka gjasa te shfaqet shume shpejt. Financat fatmirësisht do jete goxha te qëndrueshme.

SHIGJETARI (22/XI-21/XII)

Plotësoni tabelën me numrat e dhënë!

Ngjyrosni pjesën me pikë dhe zbuloni figurën

14447, 15592, 23215, 24268, 25528, 26292, 28172, 29425, 32426, 42111, 44157, 53217, 54716, 58415, 61921, 62149, 63201, 72522, 80415, 85615.

Numra me 6 shifra: 152362, 204149, 215935, 221254, 586288, 596521, 635148, 676575.

Edhe pse do jene te shumte personat qe do iu joshin dhe do kërkojnë t’iu bëjnë për vete, ju nuk do bini ne tundim sot. Dashuria për partnerin është aq e madhe dhe e rëndësishme për ju saqë asgjë nuk mund t’iu shkëputë prej tij. Beqaret duhet te tregohen ashtu si janë dhe jo te improvizojnë e te gënjejnë. Vetëm kështu do tërheqin vëmendjen. Financat nuk do jene te këqija.

UJORI (20/I-19/II)

Gjeni 10 ndryshimet

VIRGJERESHA (23/VIII-22/IX)

7

Gjeni figurën duke bashkuar pikat

Numra me 3 shifra: 144, 152, 214, 271, 285, 335, 483, 494, 561, 632, 652, 657, 741, 819, 825, 846, 851, 888, 897, 965.

Numra me 4 shifra: 1425, 1526, 1635, 2638, 2715, 5421, 6321, 9358.

Numra me 5 shifra:

www.mapo.al

Merkuri do jete i pozicionuar mire sot ne planin sentimental te çifteve. Ai do iu nxite te tregoheni me te duruar dhe me te kuptueshëm me partnerin. Beqaret do kenë takime, por nuk duhet t’i besojnë shume instinktit te pare dhe te fillojnë lidhje shpejt e shpejt. Ne planin financiar do arrini te kryeni transaksione te rëndësishme.

BRICJAPI (22/XII-20/I) Do i tregoni partnerit tuaj sa shume e dashuroni sot dhe do ia shprehni ndjenjat me mënyra te ndryshme. Edhe ai do tregohet i përkujdesur me ju dhe do iu përkëdhele mjaft. Beqaret do jene te mbyllur ne vetvete dhe nuk do i shfrytëzojnë mundësitë qe do iu jepen për takime. Ne p;lanin financiar ka rrezik te bëni disa gabime te pafalshme qe mund t’iu sjellin probleme serioze.

PESHQIT (20/II-19/III) Ndjenjat për partnerin do jene edhe me te thella sot, por do e keni te vështirë t’ia shprehni atij te gjitha. Mundohuni te qëndroni sa me shume kohe me te ne mënyrë qe te keni mundësi te flisni me qetësisht.

Beqaret nuk do e gjejnë as sot personin ideal dhe kjo do i merite paksa. Financat nuk do kenë asnjë problem.

E shtunë-diel, 06-07 korrik 2013

31

www.mapo.al

profil Brenda historisë

Ditët e fundit të Mohammed Morsit Hamza Hendawi dhe Maggie Michael

Shefi i Shtabit të Përgjithshëm i shkoi Presidentit Mohammed Morsi në zyrë me një kërkesë të thjeshtë: Largohu vetë! “Vetëm mbi kufomën time!” iu përgjigj Morsi gjeneralit Abdel Fatah alSisi të hënën, dy ditë para se ushtria ta rrëzonte nga detyra një vit pasi ishte zgjedhur. Në fund, i pari President i zgjedhur në mënyrë të lirë në Egjipt e gjeti veten të izoluar, të braktisur nga aleatët dhe askush në ushtri apo polici nuk kishte dëshirë që ta ndihmonte.

Madje edhe Garda Republikane thjesht u hapi rrugën komandove ndërsa ata erdhën ta merrnin me vete për t’ua dërguar, sipas ushtrisë, rojeve të sigurisë dhe Vëllazërisë Myslimane, të cilët i dhanë Associated Press-it informacionet në lidhje me orët e fundit të Morsit në detyrë, në një strehë të fshehtë të Ministrisë së Mbrojtjes. Zyrtarë të Vëllazërisë Myslimane thanë se e kishin parë fundin e Morsit të afronte që prej 23 qershorit, një javë para se opozita të planifikonte protestën e saj të parë të madhe. Ushtria i dha presidentit 7 ditë që të zgjidhte punën dhe përplasjet që kishte me opozitën.

Në muajt e fundit, Morsi s’i ka pasur punët mirë virtualisht me asnjë nga institucionet në vend, përshi klerikë të lartë myslimanë dhe të krishterë, sistemin gjyqësor, forcat e armatosura, policinë dhe shërbimin sekret. Kundërshtarët e tij politikë furnizonin zemërimin popullor duke thënë se Morsi ishte duke i dhënë shumë pushtet Vëllazërisë Myslimane dhe Islamistëve të tjerë, dhe se kishte dështuar të luftonte problemet e mëdha të ekonomisë së Egjiptit.

Kishte kaq shumë mosbesim mes Morsit dhe agjencive të sigurisë, saqë këta të fundit filluan të mos i raportonin për ato që bënin– zhvendosje trupash dhe batalione tankesh në qytete u bënë pa dijeninë e tij. Policia refuzoi të mbronte zyrat e Vëllazërisë Myslimane kur këto u sulmuan nga valët e protestuesve. Kështu kur Morsi po luftonte për të mbijetuar në pushtet, nuk mbeti askush tek i cili ai mund të kërkonte ndihmë, nga jashtë ambasadorët dhe qarqe të vogla të Vëllazërisë Myslimane nuk mund të ofronin më shumë sesa të ndihmonin të regjistronte fjalimin e tij të fundit dyminutësh.

Në këtë fjalim, ai në mënyrë emocionale shpallte legjitimitetin e tij me vota – një temë që në mënyrë të përsëritur ai e kishte thënë kur diskutonte me Gjeneralin Sisi dhe kryeministrin Hesham Kandil, me të cilët u ul të diskutonte daljet nga kriza dhe që i kërkuan dorëheqjen.

“Morsi vazhdonte të rikthehej te mandati i fituar në qershor të 2012 me zgjedhje”, thotë një nga zyrtarët. Ai thotë se Morsi nuk donte t’i adresonte problemet më shqetësuese të vendit që përcilleshin përmes protestës masive, sigurinë e dobët, çmimet në rritje, papunësinë, ndërprerjet e energjisë dhe trafikun e tmerrshëm.

Një zëdhënës i Vëllazërisë, Murad Ali, thotë se ushtria kishte vendosur tashmë që Morsi duhej të ikte, dhe Sisi nuk do të pranonte asnjë prej lëshimeve që presidenti ishte bërë gati të jepte.

“Ne ishim naivë ... Ne nuk e besuam që tradhtia kishte shkuar kaq larg”, tha Ali. “Ka vetëm dy rrugë, ose ne të fusim në burg, ose dil vetë dhe thuaj që do dorëhiqesh”, shtoi Ali. Zyrtarë të Vëllazërisë thanë se e panë fundin të afrohej.

“Ne e dinim që kishte marrë fund që më 23 qershor. Ambasadorët nga Perëndimi na e thanë,” thotë një tjetër zëdhënës i Vëllazërisë. Ambasadori i SHBA Anne Patterson ishte një nga të dërguarit, shtoi ai. Morsi kërkoi të gjente aleatë në ushtri, dhe u dha urdhër dy ndihmësve kryesorë – Asaad el-Sheikh dhe Rifaah el-Tahtawy – të vendosnin kontakte me oficerë simpatizues pranë Ushtrisë Fushore II të vendosur në portin Said dhe Ismailia në Kanalin e Suezit.

Qëllimi ishte të gjendej një mjet shantazhi për të negociuar me Sisi, thonë zyrtarë të lartë të sigurisë që kishin informacion të dorës së parë mbi rrethanat. Nuk ka asnjë të dhënë që përpjekjet e Morsit patën efekt, por gjenerali Sisi kur mësoi për tentativat për kontakte nuk i la asnjë gjë në dorë rastësisë. Ai u dha urdhra komandantëve të njësive që të mos hynin në kontakte me asnjë që vinte nga pallati presidencial dhe për të qenë i sigurt vendosi forca elitë pranë njësive komandantët e të cilave ishin kontaktuar nga ndihmësit e afërt të Morsit.

Morsi, në dukje, donte të linte përshtypjen se qeveria ishte duke u marrë me punë si zakonisht.

Nga zyrat e tij dilnin deklarata për mbledhje me ministra të kabinetit, për të diskutuar çështje si situata e ushqimeve bazë gjatë muajit të Ramazinit. Ai nxori katër ministra të kabinetit të tij të flisnin me reporterët për mungesën e naftës dhe ndërprerjet e energjisë. Opozita kishte caktuar ditën e parë të protestës masive më 30 qershor, në përvjetorin e marrjes së detyrës prej tij, por demonstrata filloi

më herët, dhe Morsi u detyrua të ndalonte punën në pallatin Ittihadiya më 26 qershor.

Ditën tjetër ai dhe familja e tij u zhvendosën në Kairo brenda shtabit të përgjithshëm të Gardës Republikane, një degë e ushtrisë që mbron presidentin. Morsi punoi në pallatin Qasr El Qouba dhe vazhdoi ta bënte këtë deri më 30 qershor, kur Garda Republikane e këshilloi të mos dilte më prej zyrave të shtabit të përgjithshëm të saj.

Këshilltari i tij për punët e jashtme, Essam elHaddad, u telefonoi qeverive perëndimore për të ndryshuar rrjedhën e gjërave dhe për t’i dhënë një shtysë optimizmi, siç thonë zyrtarë të ushtrisë. Haddad gjithashtu duhej të lëshonte deklarata për median e huaj në gjuhën angleze dhe të thoshte se milionat në rrugë nuk përfaqësonin gjithë egjiptianët dhe se ndërhyrja e ushtrisë do të ishte një grusht tipik shteti.

Sipas gazetës serioze dhe zakonisht autoritare Al-Ahram, Morsit i ishte ofruar strehim i sigurt në Turqi, Libi dhe vende të tjera, por ai kishte refuzuar. Atij gjithashtu iu ofrua imunitet nga akuzat nëse hiqte dorë në mënyrë vullnetare. Morsi mbajti një fjalim të martën vonë në të cilin ai premtoi të qëndronte në pushtet dhe nxiti mbështetësit e tij të luftonin për të mbrojtur ligjshmërinë e tij.

Menjëherë pas kësaj, Sisi e vendosi atë në “izolim” brenda bazës së Gardës së Republikës. Ditën tjetër ultimatumi që i ishte vënë Morsit mbaroi.

Në 5 të mëngjesit trupat ushtarake filluan të lëviznin në qytetet e mëdha ndërsa hodhën video të lëvizjes së tyre në një faqe Facebook për të siguruar qytetarët. Garda e Republikës që duhej të mbronte presidentin dhe ndihmësit e tij u largua nga shtabi në mesditë dhe komandot u futën brenda. Nuk pati asnjë trazirë, Morsi u largua në heshtje. Po atë mbrëmje Sisi lajmëroi rrëzimin e Morsit.

Marrë nga Associated Press

Menjëherë pas kësaj, Sisi e vendosi atë në “izolim” brenda bazës së Gardës së Republikës. Ditën tjetër ultimatumi që i ishte vënë Morsit mbaroi. Në 5 të mëngjesit trupat ushtarake filluan të lëviznin në qytetet e mëdha ndërsa hodhën video të lëvizjes së tyre në një faqe Facebook për të siguruar qytetarët.

Garda e Republikës që duhej të mbronte presidentin dhe ndihmësit e tij u largua nga shtabi në mesditë dhe komandot u futën brenda. Nuk pati asnjë trazirë, Morsi u largua në heshtje. Po atë mbrëmje Sisi lajmëroi rrëzimin e Morsit.

CMYK

32

e shtunĂŤ-e diel, 06-07 korrik 2013

www.mapo.al