Mapo 6 nentor

Faqe 2

Afër / larg

rruga për të shpëtuar demokracinë nga vota e shitur për pilaf Vladimir Karaj

Themelues Henri Çili - Kryeredaktor Arion Sulo - E mërkurë, 6 nëntor 2013. Numër 1056. Viti IV botimit. Çmimi 30 lekë. 1.5 euro. www.mapo.al e-mail: gazetamapo@gmail.com. Adresa: BLV "Gjergj Fishta"

Përplasjet në ILDKP, Kuvendi nis hetim për Zana Xhukën

Sekuestrohen videot e blerjes së votës, PD: Komision hetimor

Prokuroria e Korçës nis hetimet me akuzën e “dhënies së shpërblimit apo premtimit”, e cila parashikohet në Kodin Penal me 6 muaj deri në 2 vjet burg. Mblidhet grupi i PD-së dhe kërkon komision hetimor parlamentar.

Basha: Paratë e mafies u përdorën për të blerë Bashkinë e Korçës. Kryetari lokal i PS: Nuk blemë vota, paguam rrugën e studentëve, anëtarë të FRESSH Në mbledhjen prej më shumë se dy orësh, deputetët demokratë ishin në një mendje për të kërkuar ngritjen e një komisioni hetimor parlamentar lidhur me fenomenin e blerjes së votës, që së fundmi u denoncua nga emisioni investigativ “Fiks Fare” në “Top – Channel” përmes disa pamjeve filmike, që i referoheshin zgjedhjeve për kryetar bashkie në Korçë. Pas mbled-

Pas ankesave nga stafi i ILDKP, Komisioni i Ligjeve nis hetimin për veprimtarinë 10-mujore të Zana Xhukës. Analizë edhe mospublikimit të deklaratave të pasurisë së zyrtarëve për 2013. Kryetarja e ILDKP i kërkon KLSH dhe Ministrisë së Financave të auditojnë institucionin Faqe 3

Bushati: Jemi kontaktuar nga SHBA, s’kemi marrë asnjë vendim Ministri i Jashtëm ka pranuar në Francë kontaktet me SHBA për armët kimike të Sirisë, por ka shtuar se nuk ka asnjë vendim të qeverisë shqiptare FAQe 3

NgërÇ

NGA bujar kapexhiu

Romancierja Janulla

sipas meje Edison Ypi

Kur dëgjova që ka dalë një romanciere e re në moshë të thyer me emrin Janulla, nuk pësova atak...

Importuesit e makinave të reja i kërkojnë qeverisë që të ndalojë futjen në Shqipëri të makinave me vit prodhimi para vitit 2008. Kërkesa i është bërë zyrtarisht kryeministrit Edi Rama me anë të një letre dhe dje është prezantuar edhe para komisionit të Veprimtarisë Prodhuese nga Shoqata e Distributorëve Ligjorë të Makinave të Reja dhe Klubi i Automobilit, të cilët theksuan nevojën e një ndërhyrjeje ligjore... Faqe 6

Nuk është aspak e vështirë të ndjehen përplasjet ndërmjet...

Sondazhi i Arvizu: Disa gjyqtarë duhej të ishin në burg Ambasadori amerikan tha dje se gjyqësori dhe gjykatësit shihen si problemi më i madh me shtetin ligjor në vend. Përgjigjet Nishani: Ka edhe gjyqtarë të ndershëm dhe kurajozë Ambasadori amerikan në Tiranë, Aleksandër Arvizu dhe Presidenti i Republikës, Bujar Nishani artikuluan

Një udhëtim në Katalonia, tokën që kërkon pavarësi

koment Alma Lama

Distributorët letër Ramës: Të ndalohen makinat e para 2008-s Gjatë vitit 2012, në Shqipëri kanë hyrë 50 mijë makina të përdorura dhe vetëm 1500 me km zero. Importuesit e makinave të reja kërkojnë ndërhyrje në ligj për të penguar hyrjen e makinave të përdorura që dëmtojnë mjedisin. Kundërshtime nga deputetët

Armët kimike?

op-ed / 10-11

hjes së deputetëve demokratë, kryetari i Grupit parlamentar, Edi Paloka deklaroi se fenomeni i blerjes së votës, i përsëritur edhe në zgjedhjet për kryetar bashkie të Korçës, nuk mund të lihet më në harresë e as në heshtje. “Në mbledhjen që sapo zhvilluam si grup parlamentar, ne diskutuam më shumë se 2 orë, lidhur me fenomenin e rëndë i cili u faktua, pra e theksoj

publikisht se në sistemin e drejtësisë ka gjyqtarë dhe prokurorë të korruptuar. Duke cituar rezultatet e një sondazhi të bërë prej tij, Arvizu tha se gjyqtarët e korruptuar duhet të ishin në burg. “Ne të gjithë e dimë që ka disa gjyqtarë të korruptuar që duhet të ishin në burg, të gjithë e dinë këtë”, tha Arvizu. Mesazhi i diplomatit amerikan që pritet të largohet... Faqe 7

Pranga autorit

Go green

Sherr në poker, vritet me breshëri plumbash 23-vjeçari në Korçë

FAQE 7

12 universitet

Nisma e UET: Të studiosh në Shqipëri me tekste botërore

“Parimet e Marketingut” i autorit botëror Kotler, një nga tekstet bazë në të gjithë botën, botohet në shqip nga UET Press. Bashkë me të dhe shtatë libra të tjerë ekonomikë universitarë. Sulo Hadëri: Bashkëpunim me UET për përzgjedhjen dhe përkthimin e teksteve

koment / 11

Faqe 16

Jan-Werner Mueller

A duhet të ndalohen partitë ekstremiste?

Fushata e qeverisë greke mbi partinë e së djathtës ekstreme “Agimi i Artë”, ka vënë në pah një problem që duket se ishte zhdukur së bashku me përfundimin e Luftës së Ftohtë: A ka vend brenda demokracive liberale për partitë që duken antidemokratike? Sa për të qenë të sigurt, demokracitë liberale janë ndier të kërcënuara që nga rrëzimi i komunizmit më 1989 – por kryesisht nga terroristët e huaj, që nuk kanë tendenca të formojnë parti politike dhe të marrin pjesë në seancat parlamentare të atyre shteteve. Për këtë arsye, a duhet të shpallen të jashtëligjshme partitë e ekstremit, që synojnë të konkurrojnë brenda kornizës demokratike, apo një ndalesë e tillë mbi lirinë e të shprehurit do ta vinte vetë në rrezik një kornizë të tillë? Mbi të gjitha...

2

afër/larg

1

politikë/ Sekuestrohen

videot e blerjes së votës, Prokuroria nis hetimet

Faqe 4

politikë/ Blerja e votës,

Paloka: Kërkojmë komision hetimor parlamentar Faqe 5

kronikë/ Sondazhi i Arvizu

përkorrupsionin:Disagjyqtarë duhej të ishin në burg Faqe 7

Parti anonime u kthyen në forca parlamentare dhe i vetmi mjet i tyri ka qenë paraja, pasi përndryshe ato nuk patën as fushatë dhe as ndonjë përpjekje të jashtëzakonshme për t’u veçuar prej të tjerave.

Në kushtet e një demokracie normale kjo duhej të kishte ndodhur tashmë, por në Shqipëri ku blerja e votës dhe manipulimi janë kthyer prej vitesh në institucione që garantojnë pushtetin, gjasat që zgjedhjet të përsëriten janë minimale.

Deri atëherë demokracia do të mbetet e brishtë, ndërsa do të vijojmë të kemi korrupsion galopant si e vetmja mënyrë për të kthyer në fitim “investimin” e bërë prej kandidatit në blerje votash.

Rruga për të shpëtuar demokracinë nga vota e shitur për pilaf Vladimir Karaj

S

hqiptarët nuk mund të bëjnë si të habitur.

Rasti i Korçës që tregon studentë që merrnin para nga njerëz të Partisë Socialiste pasi kishin votuar, nuk është i pari. Zgjedhjet e 23 qershorit ishin të mbingarkuara me histori shitblerje votash, me pazare që shkonin nga 100 euro deri në 15 mijë lekë të vjetra për votë, apo pagesa udhëtimesh me avionë e autobusë. Fiks Fare që u bë arsyeja për të nisur hetimet rreth asaj që ndodhi në zgjedhjet lokale në Korçë, ka denoncuar të paktën tri video-përgjime të bëra para 23 qershorit, dy prej të cilave në Tiranë. Ndryshe nga në Korçë, këtu ofroheshin ushqime ose kupona për të blerë ushqime në dyqane. Vlerat ishin mes 20 mijë dhe 30 mijë lekëve dhe njerëzit mësoheshin se duhej të votonin partinë që u jepte paratë. Rasti në fjalë përfshinte njerëz të Partisë Demokratike, por nuk tërhoqi aq shumë vëmendjen ngase ndoshta në mes të fushatës që gëlonte prej veprimesh të ngjashme në të gjithë vendin, duke e bërë të dukej normale edhe për prokurorinë që, megjithëse pati një denoncim atëherë nga Partia Socialiste, nuk duket se nxitoi të hapte hetime.

Nga ana tjetër është tashmë e zakonshme që grupe vulnerabël si romët të paguhen nga partitë për votën. Gara është kush u ofron atyre shumë e duhur dhe dilema ka qenë përtej kësaj si t’i bësh që pas pagesës të paraqiten në qendrën e votimit.

Kjo ishte ndoshta edhe arsyeja pse qindra votues të këtij komuniteti mbetën pa karta identiteti deri më 23 qershor e mjaft prej tyre i merrnin këto karta dhe paratë vetëm pasi paraqiteshin në qendrat e votimit. Këto janë gjëra që i dinim të gjithë në fakt, siç shkruan edhe Mero Baze në editorialin e tij për “Temën” lidhur me rastin në fjalë.

Blerja e votës duke ofruar ushqime, thasë mielli e forma të ngjashme shpërblimi në zonat rurale ka filluar që herët, ndoshta më 1996 dhe më e theksuar pas viteve 2000. Partitë politike kanë denoncuar më shumë se njëherë njëra-tjetrën për manipulim në këtë formë të zgjedhjeve, kjo përveç presionit dhe mjeteve të tjera që janë përdorur.

Për shumë sidoqoftë 23 qershori ishte prova e

madhe se kjo formë e të garuarit, pra përmes blerjes së votës, ishte kthyer në normë. Ajo u provua nga të gjitha palët dhe jo më në periferitë e varfra, por në mes të kryeqytetit e në mjaft qytete të mëdha të vendit. Parti anonime u kthyen në forca parlamentare dhe i vetmi mjet i tyri ka qenë paraja, pasi përndryshe ato nuk patën as fushatë dhe as ndonjë përpjekje të jashtëzakonshme për tu veçuar prej të tjerave. Madje për shumë ngritja e disa forcave politikë përndryshe me përkrahje minimale i atribuohet vetëm parave dhe blerjes së votave.

Në disa raste, si me gjasë edhe ky i Korçës, ajo nuk është një ofertë financiare për votën, por një si punë diete (shpenzime udhëtimi e të ngjashme) që partia i jep votuesit meqë ai po merr mundimin të votojë. Çka del edhe nga video-incizimi, ku një nga përfituesit thotë se u paguanin “vetëm lekët e rrugës”. Po kjo nuk e bën këtë formë të ligjshme dhe morale. Autobusë të tërë emigrantësh që lanë punën e tyre dhe nxituan drejt Shqipërisë më 23 qershor u paguan pikërisht përmes kësaj formule.

Kjo formë përtej financimit të dyshimtë, është njëkohësisht edhe një mënyrë për të fshehur blerjen e mundshme të votës dhe një mënyrë jo legjitime ndikimi mbi votuesit sidomos ata që janë të varfër dhe që mund të joshen edhe nga sasi të vogla parash apo bileta udhëtimi për të parë të afërmit. Nga ana tjetër ajo tregon se politika ka dështuar të ngjallë interes te qytetarët që tashmë duhet t’i paguaj, duke cenuar rëndë demokracinë, në mënyrë që të sigurojë votën.

Opozita e sotme që humbi zgjedhjet më 23 qershor, ka qenë që prej asaj dite në sulm kundër këtyre formave të përdorura sipas saj nga kundërshtarët. Rasti i Korçës ishte për të një farë prove mbi provën se mazhoranca e re i ka blerë votat dhe se shumica dërrmuese që ajo siguroi është në të

E gjithë kjo nga ana tjetër nuk e shpëton dot politikën shqiptare, majtas dhe djathtas, nga akuza se në mungesë të alternativave dhe humbjes së besimit të qytetarëve te vota dhe demokracia, përdor paratë për të tërhequr votues vulnerabël dhe siguruar pushtetin.

Për shumë sidoqoftë, 23 qershori ishte prova e madhe se kjo formë e të garuarit, pra përmes blerjes së votës, ishte kthyer në normë. Ajo u provua nga të gjitha palët dhe jo më në periferitë e varfra, por në mes të kryeqytetit e në mjaft qytete të mëdha të vendit.

vërtetë false. Ish-kryeministri Sali Berisha që edhe më herët i ka denoncuar si të blera me para trafiku e droge zgjedhjet e qershorit shkoi dje përtej deklaratës duke bërë thirrje në Facebook: “Qytetarë, të ngrihemi sa më parë”.

Socialistët kanë dhënë një sqarim të zbehtë mbi çështjen, duke pretenduar se të paguarit ishin anëtarë të FRESH dhe se u ishin dhënë paratë për rrugën. Prokuroria ka lëvizur gjithashtu duke hapur një hetim, gjë që më parë e ka bërë vetëm në tre apo katër raste kryesisht ku ishin të përfshirë komisionerë.

E gjithë kjo nuk e shpëton dot politikën shqiptare, majtas dhe djathtas, nga akuza se në mungesë të alternativave dhe humbjes së besimit të qytetarëve te vota dhe demokracia, përdor paratë për të tërhequr votues vulnerabël dhe siguruar pushtetin. Me gjasë kjo histori do të vazhdojë duke i bërë zgjedhjet edhe më pak të besueshme dhe demokracinë edhe më pak funksionale.

Por nëse palët do të kishin vullnet për t’i ndryshuar gjërat, një përsëritje e zgjedhjeve në Korçë do të këpuste në një farë forme këtë zinxhir. Duke qenë zgjedhje të pjesshme dhe lokale ndoshta për herë të parë politikës i jepet edhe një shans për t’i “pastruar” ato. Gjithçka sidoqoftë është në dorë të mazhorancës e cila duhet të pranojë që zgjedhjet u njollosën dhe të tërhiqet prej tyre, ashtu siç ka kërkuar opozita, për t’i hapur rrugë përsëritjes.

Kjo do të rikthente në një farë mënyre besimin se vota e lirë e ka një farë vlere, përballë asaj që shitet e blihet për oriz si ato që tentuan të blinin njerëz të PD në qershor në kryeqytet apo me 2000 mijë lekësha që blenë këta të PS në Korçë (për të përmendur vetëm rastet e filmuara).

Në kushtet e një demokracie normale kjo duhej të kishte ndodhur tashmë, por në Shqipëri ku blerja e votës dhe manipulimi janë kthyer prej vitesh në institucione që garantojnë pushtetin, gjasat që ajo të ndodhë janë minimale. Deri atëherë demokracia do të mbetet e brishtë, ndërsa do të vijojmë të kemi korrupsion galopant si e vetmja mënyrë për të kthyer në fitim “investimin” e bërë prej kandidatit në blerje votash.

kryesore

Komisioni i Ligjeve

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

06.11.2013

3

Kryetarja e Inspektoratit të Lartë të Deklarimit dhe Kontrollit të Pasurive, Zana Xhuka

Përplasjet në ILDKP, Kuvendi nis hetim për Zana Xhukën

Pas ankesave nga stafi i ILDKP, komisioni i Ligjeve nis hetimin për veprimtarinë 10-mujore të Zana Xhukës. Analizë edhe mospublikimit të deklaratave të pasurisë së zyrtarëve për 2013.

Kryetarja e ILDKP i kërkon KLSH dhe Ministrisë së Financave të auditojnë institucionin Fejzi Braushi

Kryetarja e Inspektoratit të Lartë të Deklarimit dhe Kontrollit të Pasurive, Zana Xhuka është “në hetim” nga Parlamenti. Verifikimi rreth pozicionit të saj ka nisur pas një sërë ankesash e letrash publike të stafit të ILDKP-së, të cilat i janë drejtuar edhe Kuvendit të Shqipërisë.

Burime nga mazhoranca bëjnë me dije se është komisioni i Ligjeve si komisioni përgjegjës para të cilit ILDKP raporton, ai që ka marrë përsipër që të bëjë hetimin e veprimtarisë 10-mujore të Xhukës në krye të këtij institucioni. Të njëjtat burime kanë bërë të ditur se tashmë ka nisur hetimi i të gjithë veprimtarisë së Xhukës në krye të ILDKP-së, madje duke filluar që nga procedura e zgjedhjes së saj në këtë institucion për të parë ligjshmërinë e procesit. Por jo vetëm kaq! Në analizë është marrë dhe aktiviteti ligjor i këtij institucioni dhe përmbushja prej tij e detyrimeve që rrjedhin prej legjislacionit sa i përket verifikimit dhe kontrollit të deklaratave të pasurive të zyrtarëve të lartë. Kujtojmë këtu se për herë të parë këtë vit, ILDKP megjithëse kanë kaluar muaj nga bërja e deklarimit të pasurive nga subjektet përkatëse, nuk ka bërë

ende publike asnjë deklaratë. Vetë kryetarja Xhuka ka pohuar se shkak për këtë vonesë është bërë ndryshimi i ligjit, si pasojë ILDKP nuk ka më afat të përcaktuar brenda të cilit duhet të kryejë verifikimin e deklaratave të pasurisë apo publikimin e tyre. Ligji i ndryshuar përcakton vetëm se “Publikimi i të dhënave që deklarohen pranë Inspektoratit të Lartë bëhet nga ky i fundit vetëm pasi të ketë kryer kontrollin paraprak dhe aritmetik e logjik të këtyre të dhënave, duke i shoqëruar njëkohësisht me vërtetimin përkatës mbi rezultatin e këtij kontrolli”.

Por siç bëjnë të ditur burime nga mazhoranca, ky përcaktim nuk e shpëton ILDKP-në nga detyrimi që mund të kishte bërë ndërkohë kontrollin aritmetik e logjik për të gjitha deklaratat e depozituara. Kjo sipas tyre hyn te performanca që do të vlerësohet, ku natyrisht do të merren parasysh edhe rastet e referuara në prokurori, të cilat siç kanë pretenduar punonjës të këtij institucioni në letrat e tyre publike, kanë qenë zero. Gjithashtu, pjesë e këtij hetimi parlamentar do të jenë dhe akuzat e tjera të punonjësve kundrejt Xhukës, për bllokim të dosjeve, abuzim me karburantin e institucionit,

Ligji përcakton se Inspektori i Përgjithshëm mund të shkarkohet nga Kuvendi me kërkesë të jo më pak se 1/3-ës së të gjithë anëtarëve: a) për shkelje të dispozitave të këtij ligji, b) kur kryen veprimtari që krijon konflikt interesash dhe c) kur zbulohen raste të papajtueshmërisë së funksionit të tij.

apo edhe çuarja e të gjitha deklaratave të pasurisë të ish-kryetares së Kuvendit, Jozefina Topalli. Kujtojmë gjithashtu se një nga çështjet që mund të bëhet pjesë e këtij hetimi parlamentar për Xhukën është dhe mospublikimi i raportit të vitit shkuar. Por nga ana e saj, vetë Xhuka duket se e ka ndjerë “kurthin” që po i ngre mazhoranca e re dhe në datë 25 tetor i ka kërkuar publikisht KLSH-së dhe Ministrisë së Financave që të bëjë auditimin e përdorimit të fondeve të buxhetit të shtetit nga ky institucion për periudhën nga krijimi i tij deri në fillim të 2013, por edhe gjatë kohës që ajo drejton ILDKP-në. Kjo edhe si një lëvizje për t’u paraprirë akuzave për abuzime me paratë e buxhetit të shtetit. Në fund të këtij hetimi, Kuvendi pritet të hartojë një material me konkluzione, për t’i dhënë mundësi sipas ligjit 1/3-ës së deputetëve që të kërkojnë shkarkimin e Xhukës. Ligji përcakton se Inspektori i Përgjithshëm mund të shkarkohet nga Kuvendi me kërkesë të jo më pak se 1/3-ës së të gjithë anëtarëve: a) për shkelje të dispozitave të këtij ligji, b) kur kryen veprimtari që krijon konflikt interesash dhe c) kur zbulohen raste të papajtueshmërisë së funksionit të tij.

Armët kimike

Bushati: Jemi kontaktuar nga SHBA, s’kemi marrë asnjë vendim Kryediplomati Ditmir Bushati pranon se autoritetet shqiptare janë “kontaktuar” nga SHBA për shkatërrimin e armëve kimike siriane në territorin tonë. Sipas francezes “Le Monde”, ministri i Jashtëm, Bushati deklaroi gjatë takimit me homologun e tij francez, Laurent Fabius, se qeveria shqiptare nuk ka marrë ende asnjë vendim për këtë çështje. Sipas gazetës franceze, “Shqipëria është parë si vend i favorshëm për shkatërrimin e armëve kimike, për shkak të pozitës gjeografike, afërsisë së saj dhe lehtësisë së transportit. Përveç kësaj, Shqipëria ka një përvojë të veçantë në fushën e neutralizimit të arsenalit kimik. Në vitin 2007, ajo u bë vendi i parë që shkatërroi plotësisht arsenalin kimik të akumuluar nga diktatori Enver Hoxha.”

Duke cituar drejtorin e Institutit Shqiptar të Çështjeve Ndërkombëtare, Albert Rakipi, “Le Monde” thekson se Shqipëria post-komuniste

nuk ka qenë shumë dorështrënguar mbi çështjet e mjedisit. “Do të ishte krejtësisht e gabuar të pranonim sot armët kimike pak pasi qeveria e re ndaloi importin e mbetjeve. Kjo do të krijonte konfuzion tek njerëzit. Për më tepër, shkatërrimi në Shqipëri i armëve kimike nuk

është një mënyrë për të zhvilluar vendin”,- tha Rakipi.

Mediat e huaja shkruanin ditët e fundit se Norvegjia, Belgjika dhe Shqipëria shihen si kandidate kryesore të përzgjedhura nga SHBA për shkatërrimin e armëve kimike të Sirisë. Por duket se Norvegjia e ka refuzuar këtë kërkesë, duke cituar kufizimet kohore dhe rregullat ndërkombëtare si pengesa për përfshirjen e saj. Departamenti Amerikan i Shtetit nuk ka pasur ende asnjë koment zyrtar mbi këtë çështje. Ndërsa deklarata e kryediplomatit Bushati gjatë vizitës së tij në Paris, është reagimi i parë i autoriteteve shqiptare për këtë çështje. Por Shqipëria nuk e ka për herë të parë asgjësimin e armëve kimike, pasi në vitin 2007 u arrit me sukses eliminimi i të gjitha armëve kimike, më shumë se 16 tonë gaz mustard dhe agjentë të tjerë toksikë.

vizita

Rama në Maqedoni, PDSH e BDI akuza për mungesën e flamujve shqiptarë BDI dhe PDSH kanë shprehur dje akuza ndaj njëra-tjetrës në prag të vizitës së Kryeministrit shqiptar, Edi Rama në Maqedoni. PDSH ka drejtuar akuza se në Shkup nuk janë vendosur flamujt shqiptarë, në përputhje me protokollin shtetëror për pritjen e krerëve të shtetit . “Ku janë flamujt shqiptarë??! Para disa muajve, për vizitë në Maqedoni ishin Presidenti e më pas edhe Kryeministri serb dhe shqiptarët e mbajnë mend zbukurimin e kryeqytetit me flamujt e Serbisë në këtë rast. Jemi dëshmitarë se sot, në ditën e vizitës së Kryeministrit shqiptar, Edi Rama në Maqedoni, në Shkup nuk ka asnjë flamur shqiptar. BDI është partner koalicioni në qeveri dhe në qytetin e Shkupit dhe si e tillë duhet të japë llogari para shqiptarëve, se pse sot në Shkup nuk valon asnjë flamur shqiptar”, - ka akuzuar shefi i grupit parlamentar të PDSH-së, Imer Aliu. Sipas tij, për PDSH-në dhe për shqiptarët kjo është skandaloze dhe e papranueshme, dhe siç shtoi ai, një tregues për gjendjen e mjerueshme në të cilën gjenden shqiptarët si pasojë e këtij vasalitetit të BDI-së në pushtet. Por kundër këtyre akuzave ka reaguar menjëherë zëdhënësi i qeverisë, Muhamed Hoxha, duke nënvizuar se PDSH-ja nuk është mirë e informuar mbi vizitën e Ramës, pritja e të cilit do të bëhet sipas gjithë procedurave që parashikon protokolli diplomatik. “Habit fakti se si opozita shqiptare, gjerësisht PDSH-ja nuk është e informuar lidhur me vizitën e kryeministrit Rama në Maqedoni. Rama do të realizojë takimet zyrtare me kreun shtetëror dhe liderët e partive shqiptare. Gjatë kësaj vizite të parë zyrtare, Rama do të pritet sipas procedurës që e parasheh protokolli diplomatik, sikurse edhe çdo vizitë që e realizojnë kryeministrat e tjerë në vendin tonë”, - deklaroi zëdhënësi qeveritar, Muhamet Hoxha.

4

fokus

ngjarje e ditës

“Në kuadër të këtij hetimi, Prokuroria e Rrethit Gjyqësor Korçë do të shfrytëzojë materialin e prezantuar gjatë emisionit, si edhe do të kryejë hetimet lidhur me personat e përfshirë në këtë veprimtari, të dyshuar si kundërvajtje penale”, thuhet në deklaratën e Prokurorisë së Përgjithshme

Sekuestrohen videot e blerjes së votës, Prokuroria nis hetimet Prokuroria e Korçës ka ngritur akuzën e “dhënies së shpërblimit ose premtimit” për rastin e Korçës, të denoncuar në emisionin “Fiks Fare”. Sekuestrohen kasetat filmike dhe pritet identifikimi i aktivistëve të PS. Kodi Penal parashikon 6 muaj deri në 2 vjet burg Leonard Bakillari Tiranë Denoncimi publik i emision-

it “Fiks Fare”, ku studentët paguheshin me 2 mijë lekë pasi kishin votuar në shtabin elektoral të Partisë Socialiste, tashmë do të hetohet nga Prokuroria. Nisja e hetimeve u zyrtarizua dje nga Prokuroria e Përgjithshme, e cila në një deklaratë për mediat tha se hetimet për këtë rast kanë nisur kryesisht nga Prokuroria e Korçës. Kjo prokurori ka regjistruar procedimin penal për akuzën “dhënie shpërblimi dhe premtimi”. Hetimet iu referohen pamjeve filmike të transmetuara në emisionin “Fiks Fare” në Top Channel, ku dalloheshin një grup të rinjsh që mbanin shënim emrat e studentëve që kishin votuar dhe më pas i paguanin ata me 2 mijë lekë të reja secilin. “Në kuadër të këtij hetimi, Prokuroria e Rrethit Gjyqësor Korçë do të shfrytëzojë materialin e prezantuar gjatë emisionit, si edhe do të kryejë hetimet lidhur me personat e përfshirë në këtë veprimtari, të dyshuar si kundërvajtje penale”,thuhet në deklaratën e Prokurorisë së Përgjithshme. Mësohet se hetimet për këtë rast kanë nisur për kundravajtjen penale që parashikohet nga neni 328 i Kodit Penal për dhënie shpërblimi dhe premtime: “ofrimi ose dhënia e të hollave apo të mirave materiale...për të votuar në një

mënyrë të caktuar apo për të marrë pjesë ose jo në votime përbën kundërvajtje penale dhe dënohet me burgim nga gjashtë muaj gjer në dy vjet...” Por i njëjti nen parashikon ndëshkimin edhe për personat që pranojnë të hollat apo të dhënat materiale. Sipas burimeve mësohet se pasditen e djeshme, hetuesit e Prokurorisë së Korçës kanë mbërritur në redaksinë e emisionit “Fiks Fare”, ku kanë sekuestruar pamjet filmike të transmetuara mbrëmjen e të hënës, të cilat do të përdoren për identifikimin e personave që dyshohet se janë përfshirë në këtë ngjarje. Sipas denoncimit publik, paratë paguheshin nga një shtab elektoral i ngritur për llogari të kandidatit socialist për bashkinë e Korçës, Sotiraq Filo, i cili u shpall fitues në zgjedhjet e të dielës me mbi 10 mijë vota diferencë kundrejt rivalit të tij të PD-së, Sotiraq Stratobërdha. Studentët e filmuar me kamera të fshehta treguan për gazetarët e “Fiks Fare”, se ishin telefonuar më parë nga shtabi i kandidatit të PS-së në bazë të një liste emrash të hartuar prej tyre, të cilët ju kanë thënë se pasi të votonin, do të paguheshin me 2 mijë lekë të reja. Ky është denoncimi i radhës për shit-blerjen e votës në Shqipëri, edhe pse deri tani nuk ka asnjë person të ndëshkuar. Më herët, disa ditë përpara zgjedhjeve

Neni 328 “Ofrimi ose dhënia e të hollave apo të mirave materiale...për të votuar në një mënyrë të caktuar apo për të marrë pjesë ose jo në votime, përbën kundërvajtje penale dhe dënohet me burgim nga gjashtë muaj gjer në dy vjet...” Por i njëjti nen parashikon ndëshkimin edhe për personat që pranojnë të hollat apo të dhënat materiale.

të 23 qershorit, “Fiks Fare” transmetoi një tjetër video ku një zyrtar i lartë i Partisë Demokratike, kandidat për deputet, u filmua duke shpërndarë pako me ushqime. Për këtë rast nuk dihet nëse ka patur apo jo hetime, edhe pse Partia Socialiste bëri një kallëzim penal në Prokurorinë e Tiranës. Ndërsa një tjetër rast u evidentua më datë 23 qershor, kur Policia e Shtetit njoftoi se kishte arrestuar një person që dyshohet se blinte vota sërish në Korçë. Lidhur me këtë rast, burime pranë prokurorisë thanë se hetimet vijojnë. Pas akuzave të ndërsjella për vjedhje votash dhe manipulim zgjedhjesh, forcat politike, me konsensus kanë miratuar disa ndryshime në Kodin Penal, ku për krimet kundër zgjedhjeve parashikohet një kapitull i veçantë, i cili trajton të gjitha rastet e abuzimeve të pretenduara nga partitë politike.

Kreu lokal i PS: Nuk blemë vota, paguam rrugën e studentëve Ilir Pendavinji tha dje se PS nuk ka vlerë vota, por u ka mundësuar anëtarëve të FRESSH që studiojnë në Tiranë, pagesën e rrugës.

“Ata janë anëtarë të FRESSH dhe ne vetëm sa u kemi paguar shpenzimet që të mund të vinin të votonin” Partia Socialiste në qendër ka zgjedhur hetshtjen, pas transmetimit nga emisioni “Fiks Fare” të studentëve që paguheshin me 2 mijë lekë pasi kishin votuar. Një përgjigje ama ka ardhur nga kryetari i PS-së për Korçën, Ilir Pendavinji. Ky i fundit sqaroi dje për gazetarët lokalë se Partia Socialiste nuk ka kryer blerje votash në zgjedhjet e së dielës, ku Sotiraq Filo rezultoi fitues me mbi 10 mijë vota. “PS nuk ka kryer blerje votash, por vetëm ka ndihmuar studentët

për pagesën e udhëtimit nga Tirana në Korçë. Studentët nuk kishin mundësi financiare të vinin në Korçë. Ata janë anëtarë të FRESSH-it dhe ne vetëm sa u kemi paguar shpenzimet që të mund të vinin të votonin. Rruga vajte-ardhje Tiranë-Korçë kushton 16 mijë lekë të vjetra”, - tha kryetari i PS-së së Korçës, Ilir Pendavinji. Prej dy ditësh, Partia Demokratike ka kërkuar anulimin e zgjedhjeve për Bashkinë e Korçës dhe përsëritjen e tyre, duke akuzuar socialistët se të njëjtën skemë kanë përdorur edhe në zgjedhjet e 23 qershorit. Emisioni investigativ “Fiks Fare” në “Top Channel” transmetoi pamjet filmike në shtabin elektoral të Sotiraq Filos, ku studentët paraqiteshin për të marrë 2 mijë lekë të reja. Kamerat e “Fiks Fare” kanë filmuar të gjithë procesin e pagesës prej 2 mijë lekësh që iu është bërë studentëve në këmbim të votës. Një shtab pune i ngritur posaçërisht për fushatën ishte kujdesur deri në detaje. Qëllimi kryesor ishte ardhja e sa më shumë studentëve për

të votuar në zgjedhjet e pjesshme.

Gazetarët e “Fiks Fare” kanë zbuluar me detaje mënyrën se si shtabi i PS-së operonte me studentët, të cilët më përpara kontaktoheshin në telefon, ku u tregohej fillimisht që duhet të votonin e më pas të shpërbleheshin. Të gjithë studentët ishin të regjistruar në një listë, të cilën e mbanin disa të rinj, anëtarë të shtabit të z.Filo. Në këto

lista studentët ishin të regjistruar me numra telefoni celular. Pasi verifikonin që studentët kishin votuar nëpërmjet bojës në gishtin e madh të dorës, atëherë bëhej pagesa prej 2 mijë lekësh. Studentët e filmuar rrëfenin më pas se këto para ishin për të mbuluar shpenzimet e rrugës, pasi kishte pak votues për zgjedhje si ato që u mbajtën të dielën në Korçë.

v i z i ta

Incident me Papulias, ikin dritat gjatë fjalimit Në kuadër të vizitës së tij 3-ditore në Shqipëri, presidenti Papoulias udhëtoi dje në jug të vendit, ku u ndal kryesisht në Gjirokastër dhe Këlcyrë, ku vendosi kurora me lule në vendin ku supozohet se kanë rënë ushtarët grekë gjatë luftës me italianët, betejë e zhvilluar në territorin shqiptar.

Ndërkohë, në Këlcyrë u mbajt edhe një meshë, e kryesuar nga kryepeshkopi Janullatos për ushtarët grekë të rënë gjatë luftës. Gjatë takimit me minoritetin grek në Derviçan ka patur ndërprerje të energjisë elektrike, pikërisht në momentin kur presidenti Papoulias po mbante fjalën e tij përshëndetëse. Ndërprerja ka zgjatur më pak se 2 minuta, por presidenti vendosi të mos e vazhdojë fjalën e tij dhe u ul në sallë. Pas këtij incidenti, Ministria e Brendshme hodhi poshtë çdo mundësi për ndërhyrje në rrjet. Sipas ministrisë, energjia mund të jetë ndërprerë për shkak të një gabimi njerëzor, pasi salla ku zhvillohej aktiviteti furnizohej me energji përmes një gjeneratori. Presidenti i Greqisë, Karolos Papoulias u nderua dje me titullin “Qytetar nderi” nga Bashkia e Gjirokastrës, me motivacionin “Për bashkëpunim mes vendeve fqinje dhe ndikim për integrimin”. Presidenti grek e ka cilësuar këtë titull si nderin më të madh që i është bërë në jetën e tij. “Jam përpjekur për marrëdhëniet Shqipëri- Greqi. Me Gjirokastrën kam lidhje fëmijërore që s’do t’i harroj”,- deklaroi presidenti grek.

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

06.11.2013

5

Grupi parlamentar demokrat vendosi pas një mbledhjeje prej më shumë se dy orësh ngritjen e një komisioni hetimor parlamentar për blerjen e votës në zgjedhjet për kryetar bashkie në Korçë, denoncuar dy ditë më parë nga emisioni investigativ “Fiks Fare”

ngjarja në mat

Bastisen zyrat e PD, Strazimiri: Vepër e kryeministrit 2000 lekësh Deputeti demokrat, Gent Strazimiri reagoi dje ndaj incidentit të ndodhur në Mat, ku zyrat e PD-së u bastisën natën vonë. “Kjo ngjarje nuk është një vjedhje, por është një dhunim, është fragment i klimës së terrorit, të anti-ligjit që po krijon kryeministri Rama dhe qeveria e tij në gjithë vendin. Dhunohet vota e lirë në Korçë, dhunohet zyra e demokratëve në Mat, dhunohet siguria e qytetarëve për të drejtën themelore të pronës. Dhuna është e vetmja gjë që po prodhon kjo qeveri, sepse asgjë tjetër nuk po prodhohet në vend. Klima e frikës dhe e terrorit po ndihet mbi qytetarët e vendit, por në veçanti qeveria e Edi Ramës është e interesuar të vërë nën presion demokratët, opozitën e vendit.

Me blerje votash, me blerje mandatesh, me dhunim zyrash, e dhunë të çdo natyre, Kryeministri 20 mijë lekësh po rreket të shkurajojë demokratët dhe qytetarët e këtij vendi, këdo që nuk brohoret për të”, - tha dje Strazimiri.

Blerja e votës, Paloka: Kërkojmë komision hetimor parlamentar “…Ky do të jetë vetëm hapi i parë, pasi një ngjarje kaq të rëndë ne nuk mund ta lëmë as në heshtje dhe as në harresë. Bëhet fjalë për vetë themelet e demokracisë, për vetë themelet e pluralizmit në Shqipëri”.

TIRANË Në mbledhjen prej më shumë se dy orësh, deputetët demokratë ishin në një mendje për të kërkuar ngritjen e një komisioni hetimor parlamentar lidhur me fenomenin e blerjes së votës, që së fundmi u denoncua nga emisioni investigativ “Fiks Fare” në “Top – Channel” përmes disa pamjeve filmike, që i referoheshin zgjedhjeve për kryetar bashkie në Korçë.

Pas mbledhjes së deputetëve demokratë, kryetari i Grupit parlamentar, Edi Paloka deklaroi se fenomeni i blerjes së votës, i përsëritur edhe në zgjedhjet për kryetar bashkie të Korçës, nuk mund të lihet më në harresë e as në heshtje. “Në mbledhjen që sapo zhvilluam si grup parlamentar, ne

diskutuam më shumë se 2 orë, lidhur me fenomenin e rëndë i cili u faktua, pra e theksoj që vetëm u faktua me zë e figurë dje në një emision televiziv “Fiks Fare”, pasi dihej që ishte një fenomen i njohur për të gjithë ne dhe i denoncuar nga ne. E kemi denoncuar këtë fenomen që nga 23 Qershori, e kemi denoncuar blerjen e votave në të gjithë Shqipërinë, nga dy aleatët që sot drejtojnë dhe kanë pushtetin në dorë, Rama dhe Meta”, tha Paloka. Duke iu referuar pamjeve filmike të emisionit investigativ “Fiks Fare”, Paloka shtoi se blerja e votës në Korçë nuk mund të konsiderohet një rast i shkëputur, por një sistem i mirorganizuar për të cilin Partia Demokratike bën

"E kemi denoncuar blerjen e votave në të gjithë Shqipërinë, nga dy aleatët që sot drejtojnë dhe kanë pushtetin në dorë, Rama dhe Meta”

përgjegjëse jo vetëm PS-së por edhe LSI-në.

“Siç të gjithë e ndoqëm, morëm konfirmimin se kemi të bëjmë jo me një rast të veçantë por me një sistem të ngritur e të përgatitur nga këto dy figura me qëllimin që vota e lirë e shqiptarëve të mos jetë më e lirë, që demokracia të mos jetë më demokraci, që parlamentarizmi të mos jetë më parlamentarizëm”, - tha ai. Për këtë arsye, demokratët konsiderojnë si hap të parë ngritjen e një komisioni hetimor parlamentar. “…Ky do të jetë vetëm hapi i parë pasi një ngjarje kaq të rëndë ne nuk mund ta lëmë as në heshtje dhe as në harresë. Bëhet fjalë për vetë themelet e demokracisë, për vetë themelet e pluralizmit në Shqipëri”, - shtoi Paloka.

Dy ditë më parë, emisioni “Fiks Fare” zbuloi me pamje filmike se si një shtab pune i PS-së i ngritur posaçërisht për fushatën zgjedhore për bashkinë e Korçës ishte kujdesur që në votim të tërhiqte edhe studentët korçarë, që vazhdojnë studimet e larta në Tiranë. Mënyra për t’i tërhequr drejt kutive të votimit, ishte mbulimi i shpenzimeve të udhëtimit gjatë fundjavës, pra, 2000 lekë të reja për çdo votë pro PS-së. Të gjithë studentët që do të votonin kandidatin e PS-së ishin të regjistruar në një listë të cilën e mbanin disa të rinj, anëtarë të shtabit të zotit Filo. Në këto lista studentët ishin të regjistruar me numra telefoni celular.

N.Perndoj

www.otofon.al

Basha: Prokuroria të kryejë hetim të gjithanshëm Në një deklaratë të mbajtur mesditën e djeshme, kryetari i Partisë Demokratike, Lulzim Basha i kërkoi prokurorisë që të kryejë sekuestrimin e të gjitha materialeve në të gjitha zyrat e Partisë Socialiste në Korçë. “Prokuroria të kryejë një hetim të shpejtë, të plotë dhe të gjithanshëm të ekzekutorëve që blenë votat në shkëmbim të parave, por mbi të gjitha të organizatorëve që përdorën para të mafies për të blerë pushtetin e Bashkisë së Korçës. Ky hetim duhet domosdoshmërisht të shtrihet tek burimet e financimit, ku u gjetën paratë, si u transferuan, kush janë financuesit e këtij krimi që tronditi shqiptarët. Vetëm hetimi i plotë i këtij krimi dhe parave

të krimit do e bëjë të besueshëm këtë proces”, - tha dje Basha. Në të njëjtën kohë, kryetari i PD-së njoftoi se do të zyrtarizohet edhe kërkesa për anulimin e zgjedhjeve në Korçë, me qëllim krijimin e kushteve për përsëritjen e tyre në një kohë të përshtatshme, me garancitë e domosdoshme ligjore dhe kushtetuese. “…Mbarë qytetarët shqiptarë kanë arsye të revoltohen dhe të ngrenë zërin e fuqishëm të protestës kur shohin qeverinë të sillet si bandë edhe me votën e lirë. Partia Demokratike po bën e do të bëjë të gjitha përpjekjet për ndëshkimin dhe kapërcimin në rrugë ligjore institucionale të pasojave të rënda të krimit zgjedhor në Korçë…”, - tha ai.

KLINIKA TIRANE Rr. Qemal Stafa Nr. 51 Tel: +355 4 2234242 Mob: +355 662053170 Mail: info@otofon.al

KLINIKA DURRES Rr. Aleksander Goga.

Tel: +355 52 230447 Mob: +355 662053164 Mail: info@otofon.al

PROBLEME ME DEGJIMIN? BEJ KONTROLLIN FALAS PRANE KLINIKES TONE

6

fokus

ditari

ngjarje e ditës Tejkalimet në tatime dhe dogana, riprogramim tjetër i buxhetit Ministria e Financave do të duhet të riprogramojë edhe njëherë se, si do përdoren rreth 40 milionë dollarë që tatimet dhe doganat kanë mbledhur me tepër planit të ri të qeverisë Rama. Drejtoresha e re e Tatimeve, Brisida Shehaj ka raportuar dje se plani i të ardhurave në muajin tetor është tejkaluar me 1.2 miliardë lekë. Pak ditë më parë Drejtoresha e Doganave, Elisa Spiropali raportoi për një tejkalim të planit me 5 për qind e përkthyer në vlera neto në 28 milionë dollarë më shumë.

Mirëpo ekspertët e fushës e shohin tejkalimin e planit te të ardhurave doganore dhe tatimore nga drejtoreshat krejt të lehtë, pas uljes me 40 miliardë lekë të programit në krahsim me planifikimin e qeverisë Berisha.

Drejtoresha e Tatimeve, Brisejda Shehu, deklaroi se, plani për këtë muaj është realizuar në masën 106 %. Sipas Shehut, gjatë këtij muaji është zbuluar një vlerë e evazionit fiskal në masën 295 milionë lekë, kryesisht shmangie nga detyrimi për të deklaruar dhe paguar tatimet dhe skema e TVSH-së. Niveli i ulët i realizimit të të ardhurave dhe performanca e dobët e kësaj administrate që nga fillimi i vitit ka rritur deficitin në buxhet. Shehaj ka bërë të ditur se, krahas skemës mashtruese të rimbursimit të TVSHsë me vlerën 515 milionë lekë, është arritur të zbulohet edhe një vlerë tjetër evazioni në masën e 295 milionë lekëve dhe kjo vetëm për dy javë. Në fillim të tetorit qeveria ka

operuar me tregues të rinj buxhetor. Buxheti që la Berisha u ndryshua duke ulur programin e mbledhjes së të ardhurave me 400 milionë dollarë. Ministria e Financave në një raport për këtë ndryshim ka vlerësuar se nuk ka asnjë arsye tjetër për këtë mosrealizim përvec pafatësisë së administratës tatimore dhe doganore për të mbledhur taksat. “Vlerësohet se efekti i përafërt i përkeqësimit administrativ (paaftwsi e administratws) në realizimin e të ardhurave totale me efekt në qëndrueshmërinë e buxhetit është rreth 26.4 miliard lekë nga hendeku total i pritur prej 32.5 miliard lekë” kanë shpjeguar ekspertët e e Financave në raportin për ndryshimet në buxhet.

Distributorët letër Ramës: Ndaloni hyrjen e makinave të para 2008-s Gjatë vitit 2012, në Shqipëri kanë hyrë 50 mijë makina të përdorura dhe vetëm 1500 me km zero. Importuesit kërkojnë ndërhyrje në ligj për të penguar hyrjen e makinave të vjetra Fejzi Braushi

Importuesit e makinave të reja i kërkojnë qeverisë që të ndalojë futjen në Shqipëri të makinave me vit prodhimi para vitit 2008. Kërkesa i është bërë zyrtarisht kryeministrit Edi Rama me anë të një letre dhe dje është prezantuar edhe para komisionit të Veprimtarisë Prodhuese nga Shoqata e Distributorëve Ligjorë të Makinave të Reja dhe Klubi i Automobilit, të cilët theksuan nevojën e një ndërhyrjeje ligjore për të bërë të mundur ndalimin e hyrjes në Shqipëri të të gjitha atyre automjeteve që nuk respektojnë normat europiane ‘Euro 5’, ku përfshihet standardi i çlirimit të karbonit në ambient dhe ai i sigurisë. Sipas tyre, tregu i makinave në vend është i çorganizuar dhe në shumicën e rasteve informal, çka ata kanë theksuar se sjell së pari uljen e sigurisë së jetës jo vetëm për shkak të aksidenteve por edhe të ndotjes së mjedisit, por edhe një evazion të madh financiar.

Përfaqësuesit e këtyre dy shoqatave kanë sjellë para komisionit shifra të frikshme të importit të makinave të përdorura në vend, ku sipas tyre në një vit mesatarisht për shkak edhe të politikave tatimore favorizuese të qeverisë, hyjnë afro 50 mijë copë kundrejt 1500 makinave të reja që shiten nga distributorët. “Ka rrezik që këtë vit do të jemi poshtë nivelit 1500 makina të reja të shitura të reja me km zero, ndërkohë që janë afro rreth 50 mijë makina të përdorura të importuara për vitin 2012”, - u shpreh Niko Leka, president i Klu-

bit të Automobilit. Gjithashtu ai ka sjellë në vëmendje se mosha mesatare e makinave në Shqipëri është 12 vjet. “Mosha mesatare në Shqipëri është 12 vjet, pra mesatarja është e prodhimit të 2001, çka do të thotë se gjysma është prodhim i para 2001”, - tha më tej Leka. Dhe situata sipas tij erdhi duke u përkeqësuar që pas vendimit të vitit 2011 të qeverisë, e cila hoqi doganën për automjetet, pretendim ky që nuk u pranua nga përfaqësuesit e opozitës që atëherë ishin në pushtet, të cilët theksuan se dogana nuk është hequr, por është modifikuar mënyra e tatimit. Sipas koncesionarëve, ndërsa në vitin 2008 shiteshin 3195 makina të reja, me ndryshimet në ligj arriti që në vitin 2012 të shiteshin vetëm 1864 copë, ndërkohë që për 6-mujorin e parë të këtij viti rezultojnë të jenë shitur vetëm 648 copë. “Tregu i makinave ndodhet në një gjendje anarkie. Ky u shndërrua në kaos total pas vitit 2011, me vendimin absurd të përjashtimit të automjeteve të përdorura nga barrierat e importeve. Arroganca mospërfillëse shtetërore i vuri vizë mendimit të grupeve të interesit”, - thuhet në letrën drejtuar kryeministrit Rama. Ky qëndrim i shprehur edhe në komision irritoi përfaqësuesit e djathtë, të cilët i kujtuan përfaqësuesve të distributorëve se këtë fjalor kanë nisur ta përdorin vetëm këta dy muajt e fundit dhe jo më parë. “Lexova dy letrat dhe vetëm letra biznesi nuk më duken. Dhe kjo gjuhë përdoret në këto dy muajt e fundit, se ju më parë s’e keni përdorur këtë gjuhë”, - u shpreh Ruli. Ashtu siç edhe theksojnë në letrën e tyre drejtuar Ramës, ata i kanë kërkuar komisionit që për të shkuar drejt standardeve europiane, por edhe për të vendosur një konkurrencë të ndershme në treg të ndalohet importi i makinave që nuk arrijnë standardin e ‘Euro 5’, pra ato të prodhuara para vitit 2008.

“Kërkojmë nxitjen dhe stimulimin e

Ndarja e makinave sipas viteve Euro 1 përfshin vitet e prodhimit 1990- 1993 Euro 2 përfshin vitet e prodhimit 1994- 1998 Euro 3 përfshin vitet e prodhimit 1999- 2003 Euro 4 përfshin vitet e prodhimit 2004 – 2007 Euro 5 përfshin vitet e prodhimit 2008 – 2011 Euro 6 përfshin vitet e prodhimit 2012- në vazhdim • Norma e lejuar për një pjesë të vendeve të BE-së është ‘Euro 5’ • Në Shqipëri, në 6 muajt e parë të 2013 u shitën 19569 makina të përdorura • Në Shqipëri u shitën në 6 muajt e parë të 2013 648 makina të reja • Në Shqipëri u shitën në vitin e shkuar 50 315 makina të përdorura dhe vetëm 1864 të reja • Viti 2008 ka qenë viti ku janë shitur më shumë makina të reja, plot 3195 copë • Mosha mesatare e makinave në Shqipëri është 12 vjet • Më shumë se gjysma e makinave që qarkullojnë në vendin tonë janë prodhim i para 2001.

Sipas koncesionarëve, ndërsa në vitin 2008 shiteshin 3195 makina të reja, me ndryshimet në ligj arriti që në vitin 2012 të shiteshin vetëm 1864 copë, ndërkohë që për 6-mujorin e parë të këtij viti rezultojnë të jenë shitur vetëm 648 copë.

blerjes së makinave të reja, të homologuara me tregun europian dhe që respektojnë normat europiane të mjedisit. Kjo kërkon ndalimin e hyrjes së mjeteve që nuk plotësojnë normat ‘Euro 5’. Ndalim i hyrjes së makinave të prodhuara për përdorim në SHBA dhe Britani”, - thanë përfaqësuesit e biznesit. Por pavarë-

sisht se për shumë nga shqetësimet e ngritura nga ta deputetët dhanë pëlqimin e tyre, ata nuk lanë pa kujtuar se politika e ndjekur nga qeveria ka qenë dhe duhet të orientohet edhe nga ana sociale. Sipas deputetit Besnik Bare, blerja e një makine me kilometrazh zero është e vështirë dhe për një deputet dhe jo më për qytetarët. “Unë jam deputet dhe e kam shumë të vështirë të ble një makinë me kilometrazh zero me të ardhurat që kam. Dhe në këto rrethana mendoni se sa të vështirë e ka pjesa tjetër e popullsisë”, - tha Bare. “Shteti, qeveritë, në legjislacionin tarifor që kanë përdorur në lidhje me makinat e përdorura kanë patur parasysh dhe aspektin social”,- u shpreh deputeti i PD-së, Genc Ruli. Në fund komisioni ka parë të arsyeshme t’i adresojë qeverisë problemet e ngritura, në mënyrë që ato të merren parasysh edhe në projektligjin që po hartohet nga Ministria e Ekonomisë për këtë çështje.

Policia bllokon 18 kamione me krom dhe inerte pa dokumentacion 15 kamionë të ngarkuar me mineral kromi dhe 4 kamionë të ngarkuar me inerte, janë bllokuar nga policia e rendit, për të cilët transportuesit nuk kishin dokumentacionin përkatës. Sipas njoftimit të Ministrisë së Brendshme, Drejtoria e Policisë së Qarkut Lezhë ka organizuar një operacion për goditjen e aktiviteteve të kundraligjshme në lidhje me ngarkesat me minerale dhe inerte pa dokumentacionin e duhur tatimor. Policia prej kohësh kishte mbledhur informacionet e duhura lidhur me këtë ak-

tivitet të paligjshëm dhe prej të paktën dy ditësh kishte organizuar shërbime kontrolli në akset rrugore kombëtare. Nga kontrolli i ushtruar ne aksin rrugor Milot-Laç, është bërë i mundur bllokimi i 19 kamionëve, nga të cilët 15 te ngarkuar me mineral kromi dhe 4 kamionë të ngarkuar me inerte. Mësohet se ne vendngjarje ka shkuar edhe Ministri i Punëve të Brendshme Saimir Tahiri. Nga veprimet e para hetimore të kryera nga ana jonë rezulton se materiali i ngarkuar me krom dhe in-

erte në këta kamionë, nuk dispononin dokumentacionin e nevojshëm ligjor dhe shoqerohet me faturë të thjeshtë shoqërimi, ku nuk është shënuar sasia e mallit dhe as vlera e tij. Minerali u përket disa subjekteve të biznesit, të cilat operojnë në rrethet e Bulqizë dhe Dibrës. Materialet e çështjes do t’i kalojnë Prokurorisë për veprën penale “Fshehje të ardhurave” dhe “Falsifikim dokumentesh” kryer në bashkëpunim të parashikuar nga nenet 180-25, dhe 190 të Kodit Penal.

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

06.11.2013

7

Sherr në poker, vritet 23-vjeçari në Korçë Korçë- Një i ri mbeti i vrarë me armë zjar-

ri dje në fshatin Libonik të Korçës, pas një grindjeje në një lojë pokeri me letra. Policia e Korçës tha për mediat se arrestoi një person të dyshuar për ngjarjen. Krimi ndodhi rreth orës 14:30 në ambientet e një lokali në fshatin Libonik, kur dy të rinjtë kanë qenë duke luajtur mes tyre. Adriatik Bregu, 23 vjeç, nga Liboniku, u qëllua mbi 20 herë me kallashnikov në një nga lokalet e fshatit, pas një grindjeje për motive banale pas një loje që po bënte me një

person tjetër. Si autor të dyshuar të ngjarjes policia identifikoi dhe Donald Krekën, gjithashtu banues në fshatin Libonik të Korçës. Ky i fundit u arrestua nga policia lokale pak kohë pas krimit, ndërsa policia tha se kishte bllokuar edhe armën me të cilën dyshohet se ka kryer vrasjen. Lajmi u bë i ditur për mediat dje në mesditë nga burime të Drejtorisë së Policisë së Korçës, si dhe të Policisë së Shtetit, që thanë se menjëherë pas ngjarjes efektivë të policisë së Korçës mbër-

ritën në vendin e krimit për të nisur hetimet, duke ndaluar një person në cilësinë e të dyshuarit. Burimet e policisë thanë se dy të rinjtë kishin pak kohë që ishin duke luajtur me letra në poker, ndërsa ata kanë nisur të konfliktohen. Pas debateve për fituesin në një radhë letrash të pokerit, të dy ata kanë debatuar me njëritjetrin, ndërsa më pas ata edhe janë konfrontuar fizikisht. Në grindje e sipër, autori i dyshuar i krimit ka nxjerrë një armë zjarri duke qëlluar disa herë në drejtim

të personit që kishte përballë, ndërsa më pas menjëherë është larguar nga vendi i ngjarjes për t’i shpëtuar ndjekjes së policisë. Bregu është nisur menjëherë për në spitalin e Korçës për t’i dhënë ndihmën e parë, por rrugës për atje ai ka ndërruar jetë për shkak të plagëve të rënda që kishte marrë. Trupi i të riut u përcoll për në morgun e spitalit të Korçës, ku gjatë mbrëmjes së djeshme iu krye autopsia që formalisht konfirmoi vdekjen nga plagët e marra prej armës së zjarrit.

Sondazhi i Arvizu për korrupsionin: Disa gjyqtarë duhej të ishin në burg Ambasadori amerikan tha dje se gjyqësori dhe gjykatësit shihen si problemi më i madh me shtetin ligjor në vend. Përgjigjet Nishani: Ka edhe gjyqtarë të ndershëm dhe kurajozë Leonard Bakillari Tiranë- Ambasadori amerikan në

Tiranë, Aleksandër Arvizu dhe Presidenti i Republikës, Bujar Nishani artikuluan publikisht se në sistemin e drejtësisë ka gjyqtarë dhe prokurorë të korruptuar. Duke cituar rezultatet e një sondazhi të bërë prej tij, Arvizu tha se gjyqtarët e korruptuar duhet të ishin në burg. “Ne të gjithë e dimë që ka disa gjyqtarë të korruptuar që duhet të ishin në burg, të gjithë e dinë këtë”, - tha Arvizu. Mesazhi i diplomatit amerikan që pritet të largohet pas pak kohësh nga Shqipëria ishte i qartë: “Problemi nuk është i gjykatësve, por i shoqërisë dhe shtetit ligjor”. Në simpoziumin për Etikën në Gjyqësor, ku i pranishëm ishte Presidenti i Republikës, ministri i Drejtësisë, zv. kryetari i KLD-së dhe kreu i Gjykatës së Lartë, Arvizu publikoi të dhënat e një sondazhi të bërë prej tij lidhur me problematikën e institucioneve shqiptare. “Promovimi i demokracisë ka qenë thelbësor dhe për këtë kam diskutuar dhe sigurisht sondazhi im mund të mos jetë shumë profesional dhe mund të quhet sondazhi personal i Arvizu. Cila ka qenë sfida më e madhe e gjyqësorit?

Ndoshta korrupsioni në polici, kështu do përgjigjesha. Përsëri besova se disa do të spikasnin për joefikasitetin, por sërish nuk ishte kjo gjë nga

ana e prokurorëve. Përgjigjja më e madhe që unë mora ishte: gjyqësori dhe gjykatësit”,- tha Arvizu. Sipas tij, është e vërtetë se pavarësia e gjyqësorit është e ndërtuar me ligje, por “në fakte dhe nga ana tjetër duhet që një gjyqësor të ndërtojë veten, pa pasur mes tyre gjyqtarë të pandershëm dhe të korruptuar. Pavarësi do të thotë të vendosësh vetë me ligjet”.

“Në mënyrë që të mbrohet pavarësia e gjyqësorit, duhet që qeveria të përkushtohet në këtë. Gjykatësit kanë përgjegjësinë më të madhe tek të gjithë për të mbrojtur të drejtat e qytetarëve, për të mbrojtur njësoj të varfrin me të pasurin, të fortin me të pafuqishmin. Ndaj ju duhet të bëni gjithçka me fuqinë tuaj që ta bëni këtë dallim”, -tha Arvizu. Ndërsa presidenti Nishani në fjalën e tij theksoi se aktualisht në sistemin e drejtësisë ka gjyqtarë dhe prokurorë të korruptuar, por ka edhe shumë të ndershëm dhe kurajozë. Në fjalën e tij, Presidenti i Republikës iu është përgjigjur disa pyetjeve të ngritura prej tij për gjendjen e sistemit të drejtësisë dhe zgjidhjen e problematikës që haset. “A është sistemi gjyqësor dhe në tërësi sistemi i drejtësisë në Shqipëri i korruptuar? Personalisht nuk do të merrja kurajën të thosha ‘Po’. A kemi ne gjyqtarë dhe prokurorë të korruptuar në sistemin tonë të drejtësisë? Do ta

Gjykatësit kanë përgjegjësinë më të madhe tek të gjithë për të mbrojtur të drejtat e qytetarëve, për të mbrojtur njësoj të varfrin me të pasurin, të fortin me të pafuqishmin.

Ndaj ju duhet të bëni gjithçka me fuqinë tuaj që ta bëni këtë dallim”, -tha Arvizu

thosha me zë të lartë ‘Po’. Por, a kemi ne gjyqtarë dhe prokurorë kurajozë, të dashuruar dhe të lidhur me profesionin, me virtyte njerëzore? Do ta thosha me zë të lartë ‘Po”,- tha Nishani. Sipas tij, hapi i parë në përmirësimin e sistemit do të ishte promovimi i shembujve pozitivë, edhe pse kjo gjë sipas tij është e pamjaftueshme për të luftuar korrupsionin. “Është rasti të mendojmë seriozisht për të përcaktuar hapa konkretë të një strategjie të mirëfilltë, jo thjesht teorike-akademike, por të gjithanshme, shumëdimensionale, ku të përfshihen pjesët e

Mbyt veten në burg i dënuari për vrasjen e nënës Tonin Biba është gjendur i vdekur në burgun e Krujës nga punonjësit e sigurisë.

Kurohej për skizofreni Një i dënuar për vrasjen e nënës në vitin 2001, është gjetur i vdekur në qelinë nr.5, në katin e tretë të burgut të Krujës, aty ku mjekohej për skizofreni prej disa vitesh. 44-vjeçari Tonin Biba i ka dhënë fund jetës duke u vetëvarur me çarçaf, të cilin e kishte lidhur në formë laku tek hekurat e dritares së dhomës. Sip a s D r e j t o r i s ë s ë B u r g j e ve, 44-vjeçari është gjetur i vdekur rreth orës 23:30 të së hënës, kur pas kontrollit fizik të qelive është konstatuar si i dënuari i kishte dhënë fund jetës. Në një deklaratë për mediat, Drejtoria e Përgjithshme e

Burgjeve thotë se trupi i pajetë i 44-vjeçarit u zbulua nga punonjësi i sigurisë gjatë kontrollit fizik të dhomave rreth orës 23:30 të datës 4 nëntor. “I dënuari Tonin Biba ka realizuar aktin e vetëvarjes me anë të një pjese çarçafi të përshtatur si rrip, duke e lidhur në dorezën e superluçit të pjesës së sipërme të dritares”, - thuhet në njoftim. Sipas të dhënave mësohet se në momentin e ngjarjes Biba ndodhej në dhomën nr.5, sektorin A, kati II, ku trajtohen shtetasit me masën mjekësore “mjekim i detyruar”. “Menjëherë p a s ko n s t a t i m i t t ë a k t i t t ë vetëvarjes është ndërhyrë për t’i dhënë ndihmën e parë nëpërmjet mjekut të institucionit, por me gjithë përpjekjet e bëra nuk pati asnjë mundësi për ta rikthyer në jetë”, thuhet në deklaratën e Drejtorisë së Burgjeve. 44-vjeçari Tonin Biba, lin-

dur dhe banues në Skuraj të Kurbinit, ishte i dënuar për veprën penale të “vrasjes” dhe mbahej në Institutin e Veçantë Krujë, me masën mjekësore “mjekim i detyruar”, dhënë nga Gjykata e Shkallës së Parë e Rrethit Gjyqësor Kurbin. “Ai vuante nga skizofrenia e çorganizuar dhe merrte mjekim të detyruar dy herë në ditë, medikamentin Risperibon.

Në institucion nuk ka rezultuar problematik në sjellje, por takimet me familjen i kishte shumë të rralla (vetëm tri takime për vitin 2013)”, tha Drejtoria e Burgjeve. Tonin Biba u akuzua për vrasjen me thikë të nënës së tij, Mare Biba, ngjarje e ndodhur në vitin 2001. Gjykata kishte cilësuar Bibën të papërgjegjshëm mendërisht lidhur me aktin e vrasjes dhe kishte vendosur për të masën “mjekim i detyrueshëm në spitalin psikiatrik”.

Gjykata kishte cilësuar Bibën të papërgjegjshëm mendërisht lidhur me aktin e vrasjes dhe kishte vendosur për të masën “mjekim i detyrueshëm në spitalin psikiatrik”

rekrutimit të njerëzve më të mirë”, - tha Nishani. Ministri i Drejtësisë, Nasip Naço tha se gjendja e errët e sistemit të drejtësisë mund të përmirësohet vetëm duke e filluar vlerësimin nga vetja, pra nga sistemi. “Fjalimet dhe deklaratat shabllon se ‘gjykatat kanë përmirësuar performancën e tyre’ apo se ‘ka edhe gjyqtarë të korruptuar’, sigurisht që nuk i shërbejnë as gjyqësorit dhe as qytetarëve, e për më tepër perceptimit publik”, - tha Naço duke renditur një sërë nismash, që sipas tij do ta bëjnë më efikase luftën kundër korrupsionit.

Kurbin

Grabitje me armë pak metra larg policisë Katër persona të maskuar dhe të armatosur kanë grabitur mbrëmjen e djeshme një argjendari pak metra larg Komisariatit të Policisë në Kurbin.

Burime nga policia lokale bëjnë të ditur se grabitësit kanë plagosur pronarin e argjendarisë, Sajmir Reçi, 42 vjeç, pasi ky i fundit nuk ka pranuar t’u bindet atyre. Katër personat e armatosur kanë kërkuar të marrin të gjitha bizhuteritë dhe paratë që ndodheshin në argjendari, por pronari ka refuzuar të hapte kutitë, e për pasojë ata e kanë qëlluar me armë zjarri. Më pas grabitësit janë larguar me shpejtësi, duke marrë me vete një sasi bizhuterish prej ari. Policia mbërriti në vendin e ngjarjes dhe po punon për të identifikuar autorët e krimit. Ndërkohë mësohet se pronari i argjendarisë është dërguar me urgjencë në spital, ku po merr ndihmën e nevojshme mjekësore.

CMYK

8

06.11.2013

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

NJOFTIM / REKLAMA

KOHA PER STUDIM Atmosferë romatike dhe kujtime të bukura…

Zbuloni dimensionin tonë në mobilim …

Kabinet dhe raft librash NEW YORK me 5 sergjenë Materiali melaminë Përmasat 75.5x33.5xH183.5cm

14.490 L Kodi: 23962

Kabinet dhe raft për libra 3 sergjenë Materiali melaminë Përmasat150.5x33.5xH113cm

16.890 L Kodi: 23963

Tavolinë NEW YORK Kabinet dhe raft për libra 3 sergjenë Materiali melaminë Përmasat 75.5x33.5xH110.5cm

Tavolinë pune NEW YORK Formë L, Ngjyrë e bardhë Materiali melaminë, Përmasat 180x75.5 + 72.5x50 x H75cm

20.900 L

E ke te vështirë të përqendrohesh në studim apo punë pas pushimeve verore plot diell?

Kjo u ndodh njerëzve në të gjithë botën. Eshtë jo vetëm kalimi nga një stinë në tjetrën, por edhe ndryshimi thebësor I gjendjeve për të cilat truri duhet të angazhohet.

Për të rritur përqendrimin një nga elementët që mund t’ju ndihmojë është përmirësimi i ambjentit të studimit apo zyrës nëpërmjet mobiljeve, ndriçimit apo ngjyrës së mureve.

Sot po ju propozojmë disa nga artikujt e shumtë në këtë kategori të cilat mund ti gjeni në MEGATEK me çmimet më ekonomike.

11.400 L Kodi:23961

Kodi: 23964

Karrige studimi me rrota Me dizenjo

9.490 L Kodi: 25068

Tavolinë kompjuteri Materiali melaminë Përmasat 70x58x74cm

3.390 L Kodi: 22241

Autostrada Tiranë-Durrës, Km 7, Shqipëri Linja e shërbimit për klientin: Tel.: 04 23 88 333 info@megateksa.com

Tavolinë kompjuteri KINETIC Materiali melaminë Përmasat120x50xH75cm

10.990 L Kodi: 23622

Karrige statike me veshje, Material tekstil Përmasat D58 x W54 x H81cm

2.190 L Kodi: 23568

www.megateksa.com

CMYK

NJOFTIM / REKLAMA

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

06.11.2013

9

10

Opinione & Editoriale

Blog & Ide

OpEd

Nga Bujar Kapexhiu

Opinione dhe Editoriale

Një udhëtim në Katalonia, tokën që kërkon pavarësi N uk është aspak e vështirë të ndjehen përplasjet ndërmjet grupeve në politikën katalonase në lidhje me aspiratat për pavarësi të këtij territori.

Natyrshëm, janë politikanët ata që bartin më së shumti këtë frymë, edhe pse mënyrat e artikulimit janë përplot nuancë; nga ato që fillojnë me pavarësi të plotë nga Spanja, e deri tek ata zëra që kurrsesi nuk e paramendojnë shkëputjen. Të tjerët janë në mes, me ide që variojnë nga e drejta për të zhvilluar referendum; pavarësi më e madhe brenda Spanjës; federatë; lëvizje brenda një procesi paqësor apo krijimi i realitetit në terren me idenë se pse duhet të pyetet e tërë Spanja për vullnetin e katalonasve. Vetë emrat e partive në Katalonia kanë fjalë të tilla si “convergenzia” dhe “union”, gjë që flet shumë për programet e tyre politike.

Nuancat e politikës së brendshme në Spanjë e Katalonia, për ne shqiptarët janë të rëndësishme në lidhje me një barrierë jo fort të këndshme: mosnjohja e pavarësisë së Kosovës.

E ndodhur në një udhëtim zyrtar, si pjesë e Akademisë Rajonale të Demokracisë, këto ditë pata rastin të kuptoj më thellë arsyet dhe motivet pse shteti iberik vazhdon të jetë kokëfortë në mosnjohje, duke na krijuar problem jo vetëm ne, por edhe vetë imazhit të tij brenda BE-së.

Gjendja duket e komplikuar edhe pse Kosova nuk është një argument për shkëputje në diskursin e politikës katalonase. Kosova nuk është asnjë argument as në opinionin publik spanjoll, përkundrazi, disa politikanë lokalë nuk ngurrojnë ta quajnë turp faktin që Spanja nuk e njeh pavarësinë e Kosovës. Të gjithë flasin me një zë, që ajo nuk është përdorur apo keqpërdorur nga flamurtarët e pavarësisë, mirëpo ka një frikë në qeverinë e Spanjës, frikë e cila është mbjellë nga ish-kryeministri Aznar, dhe kjo është e qartë. Çështja është, a bëhet fjalë për frikë irracionale siç janë të gjitha frikërat apo frikë e bazuar mbi dyshime të arsyeshme?

koment

Alma Lama

Vendimi kontravers i Gjykatës Kushtetuese duket se i ka hedhur benzinë zjarrit të nacionalizmit. Vetëm pak ditë më pas, rreth 1.5 milionë katalonas dolën në rrugë për të protestuar si kurrë më parë. “Nëse dikush do më thoshte para tri vitesh se ne do të vijmë deri këtu, nuk do ta besoja kurrë”, thotë një gazetare e njohur e L’Avanguardia. Ndërsa një nga avokatët më të njohur në këtë vend, hartues i vetë Kushtetutës më 1978, që bëri ndryshimet e mëdha, e cilëson këtë vendim si “brutal” dhe “absurd”. Kjo sepse bëhet fjalë për një vendim të miratuar në parlamentet e Spanjës dhe të Katalonias dhe në referendum nga katalonasit.

Ai ngre pyetjen fondamentale se si mundet një gjykatë të shkelë mbi vullnetin e vetë popullit.

Gjëja më e rëndësishme është se në Katalonia, askush nuk pranon ta krahasojë rastin e kërkesës për pavarësi të këtij vendi me Kosovën.

Madje as Partia Popullore, e cila është më konservativja kur është fjala për nivelin e autonomisë politike të territoreve brenda Spanjës, e që tani është në pushtet, e as partitë më të flakta për pavarësi.

Të parët i mëshojnë faktit se para pesë shekujsh ishte bashkimi me vullnet i dy mbretërive, ndërsa të dytët i mëshojnë identitetit të veçantë si motiv për pavarësi.

Ndërsa Kosova në diskursin e tyre është vendi që përjetoi dhunë e represion. Asgjë e ngjashme nuk ka ndodhur në Katalonia, ta zëmë nga spanjollët edhe pse gjuha e tyre dhe promovimi i identitetit ishin shtypur mjaft nën regjimin e Frankos. Por kjo si shumë liri të tjera nën diktaturën 40-vjeçare.

Beteja e katalonasve për të qenë të pavarur është e gjatë, por autonominë që kanë tani e kanë fituar vetëm në vitin 1979, me hartimin e Kushtetutës demokratike e cila akomodoi deri në njëfarë mase kërkesat e tyre. Katalonia gëzon statutin e autonomisë së gjerë dhe vetëqeveriset.

Mirëpo prej 1979 gjërat duket se kanë lëvizur shumë përpara. Më 2006-ën katalonasit të pakënaqur me nivelin e autonomisë, përgatitën një tjetër statut, i cili në fakt u hartua nga qeveria qendrore (Partia Socialiste), u miratua në parlamentin rajonal të Katalonisë dhe në Madrid; dhe po kështu në një referendum popullor nga katalonasit. Mirëpo pavarësisht këtyre fakteve, partia konservatore atë kohë në opozitë, Partia Popullore e dërgoi lëndën në Gjykatë Kushtetuese me argumentet se ky statuti “jokushtetues” do të hapte dyert e “ballkanizmit” të Spanjës. Ëndrra e katalonasve për më shumë pavarësi pësoi një goditje të fortë kur Gjykata Kushtetuese, katër vjet më pas i hodhi poshtë nenet më të rëndësishme të këtij statuti. E këto nene kishin të bënin me njohjen e kombit katalonas, në vend të kombësisë që ua garantonte statusi i vitit 1979; me

Go green

njohjen e përparësisë së gjuhës spanjolle; decentralizmin e gjykatave etj.

Vendimi kontravers i Gjykatës Kushtetuese duket se i ka hedhur benzinë zjarrit të nacionalizmit.

Vetëm pak ditë më pas, rreth 1.5 milionë katalonas dolën në rrugë për të protestuar si kurrë më parë. “Nëse dikush do më thoshte para tri vitesh se ne do të vijmë deri këtu, nuk do ta besoja kurrë”, thotë një gazetare e njohur e L’Avanguardia. Ndërsa një nga avokatët më të njohur në këtë vend, hartues i vetë Kushtetutës më 1978, që bëri ndryshimet e mëdha, e cilëson këtë vendim si “brutal” dhe “absurd”. Kjo sepse bëhet fjalë për një vendim të miratuar në parlamentet e Spanjës dhe të Katalonias dhe në referendum nga katalonasit. Ai ngre pyetjen fondamentale se si mundet një gjykatë të shkelë mbi vullnetin e vetë popullit.

Gjykata Kushtetuese thotë ai, ka bërë deklarata politike në vendimin e saj se Katalonia nuk mund të jetë komb. Nga ana tjetër Gjykata Kushtetuese ka fshirë disa nene, të cilat janë krejtësisht të njëjta me ato të statusit të Andaluzisë. Parlamenti i Katalonisë ka bërë deklarata politike në lidhje me pavarësinë, por të gjitha janë anuluar më pas.

Kërkesat politike janë gjallëruar edhe si pasojë e krizës së rëndë ekonomike që ka përfshirë Spanjën, e cila ka arritur në 25% përsa i përket nivelit të borxhit të brendshëm.

Kjo gjë duket se më së shumti i vret katalonasit e pasur, të cilët japin rreth 25% të produktit bruto vendor ndërkohë që përbëjnë 19% të popullatës së Spanjës. Në fakt shumica e analistëve me të cilët pata rastin të bisedoj, e pranuan se kriza ka një rol në ringjalljen e kërkesës për pavarësi. Intelektualët e këtij vendi ndahen në këtë pikë në lidhje me përmasat e ndikimit, por jo me vetë ndikimin e ekonomisë si agjent i ndryshimit të axhendës politike.

Barcelona si kryeqendër vlon

nga pikëpamjet dhe pikëpyetjet që ngrenë intelektualët: a do të përfitonin katalonasit nëse do të bëheshin të pavarur, sa do t’iu kushtonte ndërtimi i shtetit të tyre, integrimi në BE prej zeros, një milion fijet e lidhura të ekonomisë me pjesën tjetër të Spanjës etj.

Sondazhet janë nga më të ndryshmet, ndërsa ato variojnë në shumicë absolute për të drejtën e referendumit. Është tepër e vështirë të parashikohet se cili do të ishte rezultati i referendumit për pavarësi nëse mbahet sot. Po kështu përgjigjja do të varej edhe nga lloji i pyetjes. Tashmë eksperienca e Skocisë, e cila do të zhvillojë referendumin e pavarësisë vitin e ardhshëm, është bërë një argument politik, dhe vetë pyetja me “PO” apo “JO” duket se është pyetja një milion dollarëshe.

Askush nuk e di përgjigjen.

Por ndërsa beteja politike vazhdon, katalonasit duket se po e farkëtojnë identitetin e tyre. Një nga gjërat për të cilat testohet një kandidat për polic, është niveli i njohurive për historinë e Katalonias, përndryshe nuk ka asnjë shans të veshë kostumin e “Mossos d’Esquadra.”

Nga ana tjetër, në këtë vend të mrekullueshëm për nga kultura dhe tradita, të zhvilluar e të pasur, një pjesë e mirë e njerëzve pohojnë se ndihen njëkohësisht edhe katalanas, edhe spanjollë. Pra asnjë përplasje identitetesh, si ato të Ballkanit, ku identitetet kombëtare jo vetëm që nuk mund të mbivendosen, por vështirë të rrinë edhe pranë njëri-tjetrit.

E ndërsa katalonasit gjithnjë e më shumë ngrenë zërin e tyre për pavarësi, duke mos e krahasuar veten me askënd, barriera spanjolle ndaj pavarësisë së Kosovës duket më e vështirë se kurrë për t’u lëvizur dhe për t’i mundësuar shtetit tonë integrimin në BE, edhe pse pikërisht ideja e Evropës, integrimi në këtë familje të kombeve të civilizuara kishte qenë faktori kryesor në tejkalimin e tranzicionit të vështirë të këtij vendi pas diktaturës së errët 40-vjeçare.

op-ed

2

Blog / Italianët e Shqipërisë, emigrantë tani jemi ne

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

Kulturë / Tkurret Festivali i Këngës në RTSH

06.11.2013

Universitet / Nisma e UET: Të studiosh në Shqipëri me tekste botërore

11

Makina politike triumfon sepse është një pakicë e bashkuar që vepron kundër një shumice të ndarë.

- Will Durant

Romancierja Janulla K

ur dëgjova që ka dalë një romanciere e re në moshë të thyer me emrin Janulla, nuk pësova atak në zemër, as nuk më ra të fikët.

Më zuri pak lemza se m’u kujtua një rast tjetër i ngjajshëm i disa viteve më parë.

Por s’kishte qënë aq e thjeshtë.

Pasdite pashë një zjarr të madh. Vajta të shoh flakët që po lëpinin qiellin.

Kuriozët si unë më sqaruan arsyen e gjithatij zjarri. Zjarrvënësi, një lexues i thekur librash, moshatar dhe mik i romancieres Janulla, kishte hedhur në shesh të gjithë librat e bibliotekës së shtëpisë, mbi 8 mijë vëllime, u kishte vënë zjarrin, dhe ishte arratisur s’dihet se ku. Arsyen e djegjes e kishte lënë në një pusulle. Ja teksti i pusullws; Unë i mjeri lexova gjithë jetën dhe nuk shkruajta dot asnjë rresht. Romancierja Janulla, që me përjashtim të denoncimeve në Sigurim, nuk lexoi gjithë jetën asgjë, shkrojti një roman të tërë. Në dreq të gjitha. Me libra, me lexime, me shkrime. Tash e tutje do mbyllem në një shpellë. Ku nuk do lexoj, as nuk do shkruaj. Do merrem me meditime për injoranten Janulla që shkroi një roman dhe kushedi se sa të tjerë do shkruaj në të ardhmen.

Ndërkohë që librat digjeshin, nga turma vinin piskama nga më të ndryshmet; “Mesjetë”, “Inkuizicion”, “Internet”, “Fejsbuk”, “Xhordano Bruno”.

Dy tipa në një kafene aty afër. Njëri me vështrim të përhumbur duke admiruar flakët, i thotë tjetrit që e dëgjon

me gojë hapur; Le t’i djegin librat. Pavarësisht se plot me gënjeshtra dhe perversitete, mua romani i Janullës, më frymëzon, më trimëron. Romancierja Janulla, kjo djegie, këta njerëz, u bënë shkak që tashmë jam i bindur se duhet të nis urgjent ta shkruaj romanin “Shqiptarët dhe spiunllëku”. Kam besim se do kem sukses. Duke u nisur nga shembulli i lavdishëm i romancieres Janulla, do spjegoj fije për pe arsyen pse shqiptarët nuk jetojnë dot asnjë çast pa spiunuar dhe pa u spiunuar.

Një mesoburrë me kasketë dhe një djalë i ri me xhup kanë rënë në një sherr edhe më të nxehtë se zjarri i librave.

Djali i ri thotë se talentit letrar i duhen disa kushte për të shpërthyer.

Duhet kultura, shkolla, përvoja jetësore, kushtet materiale, dhe natyrisht mosha, që sa më e avancuar të jetë, aq më mirë është.

Burri me kasketë thotë se, përkundrazi, janë pikërisht mungesa e kulturës, mungesa e përvojës, mungesa e kushteve, mungesa e moshës, pra mungesat dhe jo tepricat, privacionet dhe jo liritë, që e bëjnë të papërmbajtur shpërthimin e talentit, dhe prova është romancierja Janulla.

Isha përpirë i tëri nga ky sherr gjeneracional, kur befas shoh një fëmijë 3 vjeç që me gjakftohtësinë më të madhe erdhi zdruq-zdruq u hodhi dy sherrxhinjve një kovë me benzinë, u vuri shkrepsen, dhe iku serbes.

Një të parë piromanin e vogël dhe kryeveprën e tij, turma shpërtheu në ovacione entuziaste të papërmbajtura Janulla - Janulla.

Nuk arrita të kuptoj çfarë lidhje kishte romancierja Janulla në këtë mes, por ajo që më çuditi më tepër ishte se sherrtarët e përpirë nga flakët, në djegie e sipër, vazhdonin të debatonin edhe më me zjarr.

Kur ktheva kokën pas, pashë se debati i pishtarëve të gjallë mbi romancieren Janulla, romanin e saj, dhe tepricat apo mungesat që determinojnë talentin, kishte hapur të tjera vatra të nxehta debati në grupe të vegjël me nga një nga dy e më tepër debatues.

Njëri po thotë se në një vend ku romanet i shkruan romancierja Janulla, gazetat i bëjnë injorantët, televizionet të shiturit, atij vetja i duket sikur jeton brenda një bajge.

Tjetri pak më tutje, thotë se kur mori haberin se romancierja Janulla ka shkruar roman ishte shtrirë në krevat dhe trupi iu mbulua në çast me bubuzhela.

Pak para mesnatës, kur tym kishte më tepër se zjarr dhe hi më tepër se prush, se nga doli një teptil dhe nisi të flasë; Dëgjoni, tha teptili, nuk ka rëndësi se shkrojti një apo dy apo tre apo dhjetë romane spiunja Janulla. Telendarja Janulla nuk është shkak, është pasojë. Edhepse, siç dihet, dhe hyzmeti po i bëhet, romancierja Janulla romanin e saj do ta nxjerri në Panairin e

sipas meje Edison Ypi

Librit që hapet pas pak. Mes gjithatij plehu letrar që do përcillet në Panair, romani plehër i Janullës nuk ngre kandar. Problemi ynë nuk është parcial, është total. Pra problemi nuk është dikund apo tjetërkund, problemi ynë është gjithkund. Po tu them, sa për ilustrim, se vetëm kur të dëgjoj një fjalë të mirë për Esat Pashën dhe një fjalë të keqe për Avni Rustemin, atëherë mund të thuhet se Shqipëria ka nisur të bëhet, u kam thënë goxha, por ende jo gjithë të vërtetën. E vërteta jonë është tepër e lëvizëshme, tepër e vështirë për tu kapur. Megjithatë po provoj t’ju bind në tjetër mënyrë.

Përmendja e Esat Pashës, dhe cilësimi “plehër” i romanit të romancieres Janulla, e bënë turmën të bjerë në një heshtje të thellë medituese.

Fajin e ka këmba, vazhdoi teptili.

Të gjithë mbajtën frymën.

Pse këmba, dhe jo dora, apo koka, zemra, prostata, mëlçia, mushkria, pankreasi apandesiti, apo romancierja Janulla? pyetën me zë të lartë nga turma.

Mos u ngutni, lejomëni t’ua spjegoj, vazhdoi oratori.

Vazhdo-vazhdo o shpëtimtar, uluritën të gjithë në një zë aq fort sa, nga era që krijuan frymërat, u ndez edhe më tepër zjarri i librave.

Dihet rëndësia e këmbës si pasuri e pazëvendësueshme me vlera kombëtare. Dihen gjithashtu fjalëformimet që populli ynë spiunimdashës i ka kushtuar këmbës. “E shkela me këmbë”, “I vura këmbën në fyt”, “Ngula këmbë si mushka”, “U zhyta kokekëmbë”, por mbi të gjitha “Këmbakëmbës”, brenda të cilëve fjalë të kursyera gjenia popullore ka ngërthyer të gjitha lodhjet dhe rraskapitjet shekullore shqiptareske për spiunimin e njëri-tjetrit. Por gjenia popullore lidhur me këmbën shkon edhe më larg, hyn edhe më thellë. Ju të gjithë e dini proverbin; “Po s’ke kokë ke këmbë”. Të mos kesh këmbë dhe të kesh kokë, po. Por, më thoni ju lutem, si mund të kesh këmbë kur nuk ke kokë?! Ja pra, si vetëtimë që ndrit për një çast pyllin në natën e errët dhe i tregon udhëtarit udhën, tani që ky zjarr po fiket, ky prush po ftohet, ky tym po tretet dhe pas pak ju do ikni kokulur nëpër shtëpira të qetë e të lumtur, ky proverb me paqartësi verbuese kokësh dhe këmbësh, ju bëri të qartë gjithçka; Se vërtet nuk kemi kulturë por kemi krijuesa, nuk kemi art por kemi sahanëpirësa, nuk kemi filma por kemi festivale filmash, nuk kemi gazeta por kemi gazetarë, nuk kemi libra por kemi shkrimtarë, nuk kemi Letërsi, por kemi Janullë.

A duhet të ndalohen partitë ekstremiste?

F

ushata e qeverisë greke mbi partinë e së djathtës ekstreme “Agimi i Artë”, ka vënë në pah një problem që duket se ishte zhdukur së bashku me përfundimin e Luftës së Ftohtë: A ka vend brenda demokracive liberale për partitë që duken antidemokratike? Sa për të qenë të sigurt, demokracitë liberale janë ndier të kërcënuara që nga rrëzimi i komunizmit më 1989 – por kryesisht nga terroristët e huaj, që nuk kanë tendenca të formojnë parti politike dhe të marrin pjesë në seancat parlamentare të atyre shteteve.

Për këtë arsye, a duhet të shpallen të jashtëligjshme partitë e ekstremit, që synojnë të konkurrojnë brenda kornizës demokratike, apo një ndalesë e tillë mbi lirinë e të shprehurit do ta vinte vetë në rrezik një kornizë të tillë?

Mbi të gjitha, është vendimtare që vendimet e tilla t’u besohen institucioneve të paanshme, si gjykatave kushtetuese, e jo partive tjera politike, liderët e të cilave gjithnjë do të ishin të prirë t’u ndalojnë veprimtarinë rivalëve. Fatkeqësisht, vendimi kundër “Agimit të Artë” më shumë identifikohet si interes i qeverisë, sesa një gjykim i marrë me kujdes dhe në mënyrë të pavarur.

Duke pasur parasysh këtë, vetëmbrojtja demokratike duket një qëllim legjitim. Siç pat thënë kryetari i Gjykatës Supreme amerikane, Robert Jackson (që ka qenë po ashtu kryeprokuror në Nuremburg), kushtetuta

koment Jan-Werner Mueller

nuk është “pakt për vetëvrasje” – një qëndrim ky i mbrojtur edhe nga juristi izraelit, Aharon Barack, që pati theksuar se “të drejtat civile nuk janë altar për shkatërrim shtetëror”.

Por vetëmbrojtja e tepërt demokratike në fund mund të rezultojë me shkatërrimin e saj. Nëse njerëzit njëmend nuk e duan demokracinë, atëherë kush mund t’i ndalë ata. Një gjyqtar tjetër i Gjykatës Supreme amerikane, Oliver Wendell Holmes, pat thënë se “nëse bashkëqytetarët e mi duan të shkojnë në ferr, unë do t’i ndihmoj ata. Kjo është puna ime”.

Për këtë arsye duket se demokracitë janë të mallkuara nëse i ndalojnë ato parti, por janë edhe të mallkuara nëse nuk i ndalojnë. Apo, nëse mund të përdorim shprehjen e filozofit më me ndikim liberal të shekullit njëzet, John Rawls, kjo duket të jetë “dilemë praktike, të cilën vetëm filozofia nuk mund ta zgjidhë”.

Historia nuk ofron leksione të qarta, ndonëse shumë njerëz preferojnë të mendojnë të kundërtën. Në retrospektivë, është evidente se Republika e Weimarit mund të ishte shpëtuar, po

të ishte ndaluar me kohë Partia Naziste. Joseph Goebbels, ministri i Hitlerit i Propagandës, mburrej pas marrjes së ligjshme të pushtetit nga nazistët: “Do të mbetet gjithnjë një nga talljet më të mëdha të demokracisë se ajo u ofroi armiqve të saj të përbetuar mjetet përmes të cilave edhe u asgjësua”. Por një ndalesë mund të mos e kishte penguar pakënaqësinë e përgjithshme të popullit gjerman me demokracinë liberale dhe një regjim autoritar mund ta kishte pasuar atë.

Në të vërtetë, përderisa Gjermania Perëndimore ndaloi një parti neonaziste dhe Partinë Komuniste në vitet pesëdhjetë, disa shtete – posaçërisht në Evropën Jugore dhe Lindore, ku demokracia filloi që të asociohej me shtypjen e pluralizmit – kanë nxjerrë pikërisht një leksion të kundërt lidhur me parandalimin e autoritarizmit. Kjo është arsyeja përse Greqia, për shembull, nuk ka dispozita ligjore për ndalimin e partive.

Fakti se Greqia sido që të jetë po mundohet që ta shkatërrojë “Agimin e Artë” – Parlamenti grek pak kohë më parë votoi për ta ngrirë financimin shtetëror të partisë – tregon se në fund, shumica e demokracive do ta vënë diku vijën e kufirit. Por, ku ndodhet ky kufi? Si fillim është me rëndësi ta pranojmë se vija duhet të jetë e qartë para se të ngrihen në sipërfaqe partitë e ekstremit. Po qe se duam ta mbajmë sundimin e ligjit, vetëmbrojtja de-

mokratike nuk duhet të duket si “ad hoc” apo arbitrare. Rrjedhimisht, kriteret për ndalesa duhet të jenë të qarta paraprakisht.

Një kriter që duket i pranuar universalisht është përdorimi, inkurajimi apo të paktën lejimi i dhunës nga një parti – siç ishte rasti me rolin e “Agimit të Artë” në sulmet mbi emigrantët në Athinë. Ka më pak konsensus rreth partive që nxisin urrejtjen dhe janë të përkushtuara në shkatërrimin e parimeve themelore të demokracisë – posaçërisht pasi shumica e partive ekstremiste në Evropë madje theksojnë se nuk janë kundër demokracisë; përkundrazi, po luftojnë “për popullin”.

Por partitë që synojnë të përjashtojnë, apo të nënshtrojnë një pjesë “të popullit” – për shembull, emigrantët e paligjshëm dhe pasardhësit e tyre – janë duke shkelur parimet bazë të demokracisë. Madje edhe nëse “Agimi i Artë” – një parti neonaziste në paraqitje dhe përmbajtje – nuk ka qenë e përfshirë në aktet e dhunës, qëndrimi ekstrem kundër-emigrantëve dhe nxitja e urrejtjes në kohë trazirash të mëdha sociale dhe ekonomike duhej ta bënin atë kandidat të arsyeshëm për ndalesë. Kritikët thonë se kjo është thikë me dy tehe. Çdo mosmarrëveshje me politikën qeveritare rreth emigrantëve, për shembull, mund të cilësohet “raciste”, duke rezultuar në pengimin e lirisë së shprehjes. Për këtë arsye nevojitet njëfarë standardi, si ai klasik

amerikan: shprehja në fjalë duhet të paraqesë “rrezik të qartë dhe aktual”.

Partitë dytësore, që nuk janë të lidhura me dhunën politike dhe nuk nxisin urrejtje, mbase duhet të lihen të qeta – pa marrë parasysh se nuk na pëlqen retorika e tyre. Por partitë që janë më afër marrjes së pushtetit paraqesin një çështje tjetër, madje edhe nëse ndalimi i tyre mund të duket jodemokratik. Në një rast të njohur, Gjykata Europiane për të Drejtat e Njeriut u pajtua me ndalimin e Partisë turke të Mirëqenies, sa kohë ajo ishte anëtare strategjike e koalicionit qeverisës. Është mit që ndalesat i kthejnë liderët e partive ekstremiste në martirë.

Shumë pak njerëzve u kujtohet se kush kishte qenë në krye të neonazistëve dhe komunistëve gjermanë të pasluftës.

Ndalimi i partive nuk duhet të nënkuptojë heshtjen e qytetarëve, që janë të prirë të votojnë për ekstremistët. Shqetësimet e tyre duhet të dëgjohen dhe të diskutohen; dhe nganjëherë është më së miri që ndalesa të kombinohet me përpjekje të shtuara për edukim civil, duke theksuar, për shembull, që emigrantët nuk ia shkaktuan telashet Greqisë. Është e vërtetë se masat e tilla mund të tingëllojnë si kujdestari – por format e tilla të angazhimit publik janë mënyra më e mirë që të shmangim atë që anti-ekstremizmi të duket si ekstremizëm. *Autori është Profesor i Politikës në Princeton University.

12

kolana ekonomike

promovimi

“Parimet e Marketingut” i autorit botëror Kotler, një nga tekstet bazë në të gjithë botën, botohet në shqip nga UET Press. Bashkë me të dhe shtatë libra të tjerë ekonomikë universitarë. Nisma për të sjellë të gjitha tekstet bazë të autorëve të huaj bashkon UET me UT

Nisma e UET: Të studiosh në Shqipëri me tekste botërore U

niversiteti Europian i Tiranës synon që çdo lëndë të ketë tekst bazë më të njohurin dhe më të përdorurin e asaj fushe në universitetet botërore, objektiv të cilit që nga dje iu afrua edhe me tetë tekste të reja të shkencës së Ekonomisë. Në promovimin e kolanës “Curriculum” ku spikaste libri “Parimet e Marketingut” i Philip Kotler dhe Gary Armstrong, morën pjesë miq të librit ekonomik, pedagogë të UET që kanë kontribuar në realizimin e kësaj kolane dhe të ftuar në Universiteti i Tiranës, i cili pritet t’i bashkohet kësaj nisme për t’u sjellë studentëve librat e autorëve më të njohur në botë.

Kolosët universitarë botërorë në shqip “E përmendim shpesh që, një universitet të jetë me të vërtetë cilësor, duhet të realizojë tri detyra: duhet të prodhojë dije, duhet të përçojë dije dhe duhet ta ruajë atë për t’ia dhënë në vazhdimësi studentëve. Ndoshta detyra e parë për të prodhuar dije është detyra më e vështirë dhe ne po e plotësojmë këtë detyrë duke sjellë në auditorë, në duart e studentëve autorët më të shquar, që kur studionim vetë, e na i përmendnin, na dukej sikur nuk do i preknim kurrë, ne i sjellim këta autorë në duart e studentëve. Kjo kolanë është vetëm fillimi sepse UET synon që të gjitha lëndët që zhvillohen në të tri nivelet të kenë si tekste bazë, autorët më të shquar në atë fushë. Me një libër të tillë në dorë, në praktikat e leksioneve dhe seminareve çdo pedagog dhe studentë do ndihet mirë dhe do ndihet i barabartë me kolegët kudo në botë dhe gjithashtu do e ketë më të lehtë kalimin nga një cikël në tjetrin”, - tha presidenti i UET, Adrian Civici. Edhe dekani i Fakultetit të Ekonomisë në Universitetin e Tiranës, Sulo Hadëri kujtoi vitet kur tekstet e autorëve të h u a j i s h i n t ë n d a l u a r, s i d h e vështirësitë e mëvonshme të pedagogëve për t’i përkthyer pjesë-pjesë d h e p ë r t ’ u a s h p ë r n d a r ë s t udentëve. Para tij, homologia e UET, Luljeta Minxhozi theksoi rëndësinë që ka për studentët e fakultetit që ajo drejton mundësia për të pasur në duar këto tekste, ngjashëm si studentët në të gjitha vendet e zhvilluara të botës. “Është një iniciativë që përfituesin e parë ka studentin dhe përdoruesin e këtyre librave. Studentët janë në gjendje të ballafaqojnë atë që mësojnë në auditorët tona me një metodologji nga më të përparuarat që është në tekstet mësimore. Është shumë e vështirë të realizosh një tekst shkollor, është një punë e gjatë kërkimore shkencore që rezulton në një tekst metodologjik që është baza e arsyetimeve të mëtejshme të shkencës. Ne duke u dhënë një tekst, u kemi dhënë studentëve tanë një mundësi për ta parë botën më gjerë sesa realiteti shqiptar, të aspirojnë të studiojnë më shumë duke u nisur nga kjo teknologji e thjeshtë pedagogjike që është libri”, u shpreh dekania dhe zv.rektorja e UET, Minxhozi.

Dekani i Fakultetit të Ekonomisë UT, S. Hadëri, zv/rektorja e UET, L. Minxhozi, Presidenti i UET, A. Civici dhe drejtuesja e Mediaprint, A. Bisha gjatë promovimit të djeshëm

Sulo Hadëri: Bashkëpunim me UET për përkthimin e teksteve

Më shumë libra, më shumë universitete Kolana e librave që u promovua dje në UET është rezultat i një iniciative pesëvjeçare dhe e filozofisë së drejtuesve të këtij universiteti për të pasur në çdo lëndë tekst bazë, atë tekst që përdoret në shumicën e universiteteve të vendeve të zhvilluara. “Pesë vjet më parë kur na u propozua ideja që të fillonim të përkthenim tekste të huaja, na u duk si utopi. Ne vinim nga universitete publike, ku mësimet zhvilloheshin në atë kohë me shënime, letra të fotokopjuara, me libra të lidhur keq. M’u duk diçka e pamundur, por falë entuziazmit të Henri Çilit dhe përkushtimit të gjithë pedagogëve të Fakultetit Ekonomik, sot ky është një realitet i kapshëm. Të gjitha lëndët e studimeve Bachelor, në Fakultetin e Ekonomisë, sot zhvillohen mbi bazën e një libri të huaj të përkthyer në shqip. Pjesa më e madhe është kontribut i UET, por ne kemi edhe bashkëpunime me shtëpi të tjera botuese”, tha dekania e Fakultetit të Ekonomisë në UET, Luljeta Minxhozi.

Edhe presidenti Civici theksoi në fjalën e tij rëndësinë që ka bashkëpunimi mes

Dekani i Fakultetit të Ekonomisë në Universitetin e Tiranës, Sulo Hadëri shprehu dje dëshirën për bashkëpunim me UET-in në procesin e përzgjedhjes dhe përkthimit të teksteve. Ai kujtoi vitet kur tekstet e autorëve të huaj ishin të ndaluar, si dhe vështirësitë e mëvonshme të pedagogëve, për t’i përkthyer pjesë-pjesë dhe për t’ua shpërndarë studentëve. Përvojë që ende nuk mund të quhet e kapërcyer. Kotler, babai i Marketingut, siç e quajti ai, është një nga autorët botërorë, që studiohet në çdo fakultet ekonomie në botë, përfshirë dhe atë të Universitetit të Tiranës dhe deri më tani ai ekzistonte vetëm në gjuhën angleze. “Vitet e fundit, Fakulteti i Ekonomisë dhe UT po përpiqen për të rritur standardet, cilësinë, për të rritur vlerën e diplomave, për të shmangur gjithë dukuritë negative që studentëve, iu prezantohen tekste të përkthyera keq, që shumë herë sjellin pasoja më të mëdha negative sesa pozitive. Kemi ndërtuar një strategji që në Fakultetin Ekonomik dhe UT të këmbëngulim të bashkëpunojmë në procesin e përzgjedhjes dhe përkthimit me të gjithë ata aktorë si UET, për të zëvendësuar gradualisht tekstet bazë ekonomike me autorët më të njohur botëror që nga “Parimet e Marketingut” të babait të Marketingut si Kotler e të tjerë që përdoren në gjuhën angleze, por që nuk kanë ekzistuar në shqip”, tha Dekani i Fakultetit të Ekonomisë në UT, Sulo Hadëri.

Ju siguroj që librat kanë ardhur në gjuhën shqipe sikurse janë botuar edhe në origjinal. Kemi krijuar bashkëpunim shumë të mirë me përkthyesit që janë profesionistë të fushës së ekonomisë si Arjan Kadareja, Elvin Meka, Teuta Baleta që kanë sjellë libra shumë cilësorë jo vetëm nga ana shkencore, por dhe profesionale dhe me një gjuhë të thjeshtë, tha Anila Bisha, drejtuese e Mediaprint, partnere e UET në kolanën ekonomike

institucioneve për të përhapur sa më shpejt dijen. Një nga shtëpitë botuese me të cilat UET ka bashkëpunuar në procesin e sjelljes për studentët tanë, të teksteve në shqip është edhe MediaPrint.

Drejtuesja e saj, Anila Bisha theksoi frytshmërinë e këtij bashkëpunimi dhe planet konkrete për ta vazhduar atë për tekste të tjerë. “Shumë kohë më parë nisëm një partneritet me UET. Duke qenë që ishin konsulentët tanë që na orientuan në tregun e librave universitarë ne kemi nisur një kolanë që synon të sjellë botimet më të mira universitare në gjuhën shqipe. Nisi me një konsulencë fillestare por rezultoi në pesë librat e parë të profilit ekonomik. Ne kemi krijuar bashkëpunime me shtëpi botuese si McGrowHill, të profilizuara te libri universitar. Ju siguroj që librat kanë ardhur në gjuhën shqipe sikurse janë botuar edhe në origjinal. Kemi krijuar bashkëpunim shumë të mirë me

përkthyesit që janë profesionistë të fushës së ekonomisë si Arjan Kadareja, Elvin Meka, Teuta Baleta që kanë sjellë libra shumë cilësorë jo vetëm nga ana shkencore, por dhe profesionale dhe me një gjuhë të thjeshtë. Ashtu siç pretendojmë standarde të larta në mësimdhënie, le të kemi standarde dhe në cilësinë e botimeve. Këto libra janë cilësor jo vetëm nga brendia por dhe performanca teknike. Është një iniciativë që sapo ka nisur, të cilën e ka mirëpritur shumë dhe universiteti shtetëror që të kemi vazhdimësi dhe në libra të tjerë”, tha Anila Bisha, drejtuesja e MediaPrint.

Disa nga tekstet që priten të botohen në kolanën e teksteve ekonomike kanë të bëjnë me profilet e reja të kësaj shkence, siç tha Luljeta Minxhozi, siç janë Menaxhimi i Investimeve, Menaxhimi Financiar, Paraja dhe Banka, apo Teoritë Ekonomike të BE-së.

kulturë

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

muzikë

06.11.2013

13

Teatri Metropol

‘Konkursi’ dhe ‘Tri mendje në ankand’ shfaqen në Shkup dhe Preshevë

Tkurret Festivali i Këngës në RTSH Edicioni i 52-të i Festivalit të Këngës sjell një numër të reduktuar këngësh dhe emra të rinj të skenës, ndërkohë që të “vjetrit” e kanë braktisur ëndrrën për në Eurovizion

F

estivali i Këngës në Radio-Televizionin Shqiptar vjen më i tkurrur se kurrë në edicionin e tij të 52-të. Duke lënë mënjanë reagimet e viteve të kaluara për nivelin artistik të krijimtarisë muzikore apo të ndonjë këngë që rezulton plagjiaturë, këtë vit vihet re një mungesë e madhe e emrave të njohur të muzikës, të cilët vit pas viti i janë larguar festivalit më të rëndësishëm të këngës. I rëndësishëm dhe për faktin se fituesi përveç çmimit kombëtar ka të drejtën e përfaqësimit të Shqipërinë në Festivalin Europian të Këngës. Por as kjo ofertë nuk i ka joshur këngëtarët e karrierës. Por përveç mungesës së emrave të mëdhenj që për arsye të ndryshme nuk i qasen më këtij eventi të muzikës së lehtë shqiptare, këtë herë ka dhe një reduktim në numër të këngëve pjesëmarrëse, çka rivendos në skenën e Festivalit të RTSH-së një format të ri prezantimi. Ndryshe nga edicionet e kaluara, në edicionin e këtij viti do të jenë në konkurrim vetëm 16 këngë, që sipas formulës tradicionale të organizimit të festivalit në tri net do të mund të ndahen nga tetë këngë në dy netët gjysmëfinale, nga të cilat do të zgjidhet dhe fituesi që do të përfaqësohet në Eurovizion 2014.

Nga 28 këngë që konkurruan një vit më parë, në edicionin e këtij viti ka një përgjysmim të pjesëmarrësve. Gjithashtu emrat që

ofrohen janë përgjithësisht të rinj. Finalja do të mbahet më 28 dhjetor. Ndërsa dy netët gjysmëfinaliste do të mbahen në datat 26 dhe 27 dhjetor. Në listën e këngëve që janë përzgjedhur për të konkurruar në festival vihet re dhe rikthimi i disa këngëtarë “të vjetër” të kësaj skene. Luiz Ejlli dhe Frederik Ndoci sërish pretendojnë çmimin e parë, çka do të thotë për ta një mundësi e dytë për të përfaqësuar sërish Shqipërinë në Festivalin Europian. Ejlli me këngën “Kthehu”, ndërsa Ndoci me këngën “Një ditë shprese”. Sajmir Braho me këngën me titull “Gruaja”, shpreson që pas kaq vitesh karrierë në skenën shqiptare me votën e publikut dhe të jurisë t’i jepet mundësia që të përfaqësohet për herë të parë në Eurovizion. Marjeta Billo dhe Herciana Matmuja vazhdojnë të jenë pjesë e kësaj skene.

Nga konkurrentët e rinj në skenën e festivalit vjen fituesja e “Voice of Albania”, Venera Lumani bashkë me një tjetër konkurrent finalist të këtij spektakli, Lindi Islami, me këngën “Natë e parë”. Renis Gjoka me “Nuk e di” dhe Orges Toçe me “Jeta në orën 4”, gjithashtu i rikthehen kësaj skene. I mungon këtij festivali edhe kompozitori i më shumë se 14 festivaleve të këngës në RTSH dhe drejtori artistik për shumë vite me radhë, Shpëtim Saraçi. Kompozitori prej muajsh ndodhet në Gjermani për kurim, pasi mori goditje ishemike në trurin e vogël në mes të muajit gusht. Vite të tëra me një interpretim playback, qysh prej edicionit të kaluar, falë këmbënguljes së Saraçit, festivali i është rikthyer interpretimit live. Në fund të fundit, pavarësisht se si do të përfundojë ky festival, interpretimi i këngëve live mbetet vlera më e madhe e Festivalit të Këngës në RTSH. A.T

Këngët në konkurrim Ti mungon – Marjeta Billo Zemërimi i një nate – Herciana Matmuja Jeta në orën 4 – Orges Toce Jam larg - Besiana Mehmeti dhe Shkodran Tolaj Grua – Sajmir Braho Nuk e di – Renis Gjoka Natë e parë – Venera Lumani and Lindi Islami Një ditë shprese – Frederik Ndoci Në zemër – Rezarta Smaja Mikja ime – Blerina Braka Me ty – Klodian Kacani Kur qielli qan – Xhejn & Enxhi Kumrija Kthehu – Luiz Ejlli Princesha – Lynx Vetëm për ty – Saviana Verdha dhe Edmond Mancaku Ëndrrat janë ëndrra – Xhejsi Jorgaqi

Teatri i Metropolit gjatë kësaj jave do të marrë pjesë në Festivalin e Teatrit në Shkup, “Shkupi Festival”. Në edicionin e shtatë të tij, Teatri i Metropolit do të konkurrojë me shfaqjen “Konkursi” të autorit Aleksander Galin, me regji të Kushtrim Bekteshit. Festivalin do ta nisë Teatri i Gjakovës me shfaqjen “Revolveri”. Më pas në natën e dytë të festivalit do të luhen dy shfaqje, “Fiasko” nga Italia dhe shfaqja më e re e Teatrit Metropol nga Tirana, “Konkursi”. Netët e këtij festivali do të vazhdojnë më pas me trupat teatrore nga Sllovenia, Hungaria, Gjermania, Franca dhe festivalin do të përmbyllë shfaqja nga Amerika.

Ndërkaq, një tjetër rrugëtim drejt Preshevës do të jetë në datën 8 nëntor 2013. Teatri i Metropolit do të marrë pjesë në Festivalin e Teatrit në Preshevës me shfaqjen “Tri mendje në ankand”, të vënë në skenë nga regjisorja Elma Doresi.

Kinema Java e Filmit Shqiptar në Nju Jork Kultura dhe arti shqiptar do të prezantohen në Nju Jork gjatë festivalit “Java e Filmit Shqiptar” (Albanian Film Week). Festivali do zhvillohet në datat 8 - 14 nëntor 2013. Ky është edicioni i dytë i «Javës së Filmit Shqiptar» me përzgjedhje artistike nga SHBA-ja, Shqipëria, Kosova, Maqedonia, Anglia, Kanadaja, etj. Ceremonia e hapjes së «Javës së Filmit Shqiptar» do të zhvillohet në teatrin prestigjioz të Nju-Jorkut «SVA Theatres» të premten, 8 nëntor 2013, në orën 7:00. Në Red Carpet Gala do jenë pranishëm yje të kulturës kinematografike shqiptare nga e gjithë bota. Nata e parë e festivalit do hapet me filmin e suksesshëm «Agon» me regji nga Robert Budina, përzgjedhje zyrtare e Oscar-it 2013. Në këtë edicion do të shfaqen 30 filma të kinematografisë shqiptare: 24 filma janë prodhime të reja të vitit 2012-13 në tri kategori: filmi i gjatë, filmi i shkurtër, si dhe ai dokumentar.

14

zbavitje

lojra të ndrsyhme

Fjalëkryqi klasik 1

2

3

4

14 17

“Do të xhiroj film me James Dean e Marilyn Monroe” 5

6

7

8

10

15 19

21

3 39

23

26

29

13

24

27

30

31

36

37

32

28 33

34

40

35

Fjalëkryqi klasik është një nga lojërat enigmatike më të përhapura në botë. Fjalëkryqet e para filluan të botoheshin që në shekullin e XVIII dhe vazhdon të jetë e preferuar edhe në ditët e sotme.

41

43

42

12

20

22 25

11

16

18

38

9

44

44

45

47

Koha e fillimit ____:____

46

Koha e mbarimit ____:____

48

49

Horizontalisht

Vertikalisht:

1. Disertacioni që mbrohet për të marrë një gradë të lartë shkencore. 10.

Pjesa e përparme e anijes. 14. Organizatë Ushtarake. 15. Njeri i pandershëm. 16. Është pemë frutore. 17. Veçori që e bën dikë ose diçka të dallohet nga një tjetër. 19. Gur i çmuar. 21. Bëhet për të parë se kush mungon. 22. Zoti i vikingëve. 23. Qelq në dialekt. 25. Fotografi në dialekt.

27. Tufë kafshësh. 28. Sigla e Kolonjës. 29. Frikësoj në dialekt. 30. Puçrrat e fytyrës. 33. Repart Industrial. 34. Lopatë e vogël që përdoret për të marrë prush nga vatra. 36. Janë në hyrje të Fierit. 37. Mënyra e mbajtjes së trupit kur bëjmë lëvizje të ndryshme. 38. Mjek për sëmundjet e zemrës. 41. Sëpatë e vogël me teh të gjerë. 42. Agjensi Kulturore. 43. I ka puna në mes. 44. Gjë që i zë rrugën dikujt dhe e ndalon atë ose ia vështirëson lëvizjen. 47. Kryekomandant në ushtrinë turke. 48. Brez i trashë prej guri, që vihet për së gjeri në pjesën e poshtme të derës. 49.

Notë muzikore.

1. Pjesë e pedagogjisë që merret me përmbajtjen e me synimet e procesit mësimor, me metodat dhe me format e organizimit të të mësuarit. 2.

Kanal i nëndheshëm për derdhjen e ujërave. 3. Materiale ndërtimi. 4.

Mjet transporti pa motor, që tërhiqet nga një automjet. 5. Lëndë që grumbullohet në farat e patateve. 6. Janë në majë të topit. 7. Planet i sistemit tonë diellor. 8. Njësia e matjes së rezistencës elektrike. 9. Fjalë ose shprehje, prapa të cilave fshihet një domethënie tjetër. 10. Skulpturë, që paraqet pjesën e sipërme të trupit të njeriut. 11. Dade e politikës. 12.

Sektori Monetar. 13. Shaban, skulptor. 16. Pjesa që i bie dikujt, kur ndahet një trashëgimi. 18. Ambasada Polake. 20. Ai që merret me kolltuqet e divanet. 24. Koncert i një këngëtari të vetëm. 26. Shkurre e vendeve mesdhetare. 31. Poemë e gjatë epike. 32. Gradë në ushtri. 34. Shok pune.

35. Karenina e Tolstoit. 39. Bosht. 40. Ka edhe një alumin të tillë. 45. Grand Prix. 46. Ndajfolje sasie.

Sudoku | nivel mesatar 8

3

3

2

6

8 6

7

8 3 5

6

5

4

9 8

8

3

2

6 8 3 1 5

6

7

8

2

4 4

1

3

2

4

5

1

6

3

1

7

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo rresht e kolonë të ketë numrat nga 1-9.

Koha e fillimit _____:____

8 4

Koha e mbarimit ____:____

Numërkryq 4

Maqedonasja Katerina Stojanovska është shndërruar në objekt talljeje pas deklaratave se do të luajë në një film hollivduian, edhe atë së bashku me ikonat e ekranit: Marilyn Monroe, James Dean dhe Marlon Brando. “Kam fituar një rol për të luajtur në një film hollivudian, me James Dean, Marilyn Monroe dhe Marlon Brando. Ata i kanë parë fotografitë e mia dhe disi kanë rënë në kontakt me mua dhe unë normalisht që pranova”, ka deklaruar modelja për Kanal 5. “A je njoftuar me Marilyn Monroen?”, e ka pyetur gazetari.

“Jo, akoma jo”, ishte përgjigja e saj. Ajo ka shtuar se ka komunikuar me Marilynin përmes Facebookut dhe se ajo i ka thënë që është personalitet i këndshëm dhe se ka dëshirë të madhe të njihet me të. Ia kujtojmë bukuroshes Katerina se James Dean ka ndërruar jetë në vitin 1955, Marilyn Monroe në vitin 1962, kurse Marlon Brando në vitin 2004.

Horoskopi i ditës DASHI (20/III-20/IV)

DEMI (21/IV-20/V)

Jupiteri do mundohet ta mbroje jetën tuaj ne çift gjate kësaj dite, por kjo do jete mjaft e vështirë. Kokëfortësia dhe padurimi juaj do jene pikat me te dobëta te cilat mund te shkatërrojnë gjithçka. Beqaret do e pëlqejnë jashtë mase një person qe do takojnë, por ai do tregohen indiferent.

Mos u dorëzoni lehte. Sektori i financave do ketë përmirësime te ndjeshme.

Për shkak te një ambienti shume te trazuar ne jetën tuaj ne çift, dita nuk do jete aspak pozitive. Përkundrazi debatet do duken te pafundme. Duhet me patjetër te ndërtoni një marrëdhënie barazie edhe mosmarrëveshjet te marrin fund. Beqaret do kenë vetëm flirtime, asgjë me tepër. Ne planin financiar situata do jete e paqëndrueshme prandajmoskryenishpenzimetetejskajshme.

BINJAKET (21/V-20/VI)

GAFORRE (21/VI-22/VII)

Duhet te komunikoni me tepër me partnerin tuaj gjate kësaj dite dhe t’i shprehni me tepër ato qe ndjeni. Vetëm ne këtë mënyrë lidhje juaj do ece si duhet dhe nuk do ketë probleme. Beqaret me gjase do hedhin hapat e para drejt një lidhjeje te qëndrueshme. Edhe për planin financiar dita do jete pozitive. Mund te ketë edhe përmirësime te buxhetit.

Dite shume e qete dhe pa problemin me te vogël kjo e sotmja për ata qe janë ne një lidhje. Do ndiheni mire pranë partnerit dhe do e mbroni lidhjen nga çdo faktor i jashtëm.

Beqaret duhet te kërkojnë personin qe ju përshtatet me mire ne çdo sektor, jo dike me lart apo me poste se ta. Ne planin financiar do e rigjeni ekuilibrin dhe do mund te shpenzoni disa para me tepër.

LUANI (23/VII-22/VIII)

Kushtojini vëmendjen e duhur sot atij qe keni ne krah sepse po e late pas dore dikush mund t’ua “rrëmbejë” menjëherë. Është një person qe po e vështron nga larg marrëdhënien tuaj dhe mezi pret qe ajo te prishet. Beqaret do kenë disa takime gjate kësaj dite dhe do kenë mundësi te bëjnë zgjedhjen e duhur. Për financat do jete dite me fat. Buxheti do përmirësohet ndjeshëm.

PESHORJA (23/IX-22/X)

3

VIRGJERESHA (23/VIII-22/IX)

Dita e sotme do jete paska e ndërlikuar sot. Do debatoni ashpër me personin qe keni ne krah dhe asnjeri nuk do hape rruge. Kujdes, kështu si e keni nisur nuk do shkoni shume gjate bashke. Beqaret do ndihen mire ashtu si janë dhe nuk do e ndiejnë aspak nevojën e krijimit te nje lidhjeje. Ne planin financiar nuk është koha te ndërmerrni rreziqe te mëdha.

AKREPI (22/X-21/XII)

8 Tregohuni sa me te sinqerte me partnerin tuaj gjate kësaj dite dhe mos i mbani asnjë te fshehte atij. Ne këtë mënyrë do ndiheni me pranë njeri-tjetrit dhe atmosfera do ngrohet se tepërmi. Beqaret do vazhdojnë te jene ne kërkim te dashurisë, por pa fat.

Ne planin financiar duhet te hiqni dore nga disa shpenzime nëse doni qe situata mos jete problematike.

5

Gjeni figurën duke bashkuar pikat

SHIGJETARI (22/XI-21/XII)

Plotësoni tabelën me numrat e dhënë!

Numra me 3 shifra: 224, 438, 844, 915.

Numra me 4 shifra:

0256, 1526, 1632, 2144, 3201, 3215, 3479, 5670, 5965, 6965, 7124, 7709, 8054, 8406, 8748.

Numra me 5 shifra:

Ngjyrosni pjesën me pikë dhe zbuloni figurën

02221, 11969, 12754, 15251, 20145,

22027, 25471, 36441, 42014, 42713, 51478, 69111.

Numra me 6 shifra:

015563, 024365, 111147, 123626, 166296, 172672, 245670, 322663, 386671, 463063, 474121, 477741, 566689, 844632.

Do bashkëpunoni me se miri me partnerin tuaj gjate kësaj dite dhe do e përforconi lidhjen ne çift. Ne disa momente atmosfera do ngrohet mjaft dhe emocionet do jene te fuqishme.

Beqaret nuk do jene shume kërkues dhe për këtë fakt do gjejnë shume persona te përshtatshëm. Prisni pak para se te filloni një lidhje.

Gjeni 10 ndryshimet

UJORI (20/I-19/II) Sot do futeni ne një periudhe shume te favorshme për jetën tuaj ne çift. Do ndiheni metesigurtesepersoniqekeninekrahështë iduhuridhedohidhnihapametej.Beqaretdo kenë një dite te zakonshme dhe pa te reja.

Gjithsesi fale pranisë se miqve ata nuk do e ndiejnë nevojën e dikujt ne krah. Para se te kryeni shpenzime duhet te mateni mire.

Do keni disa vështirësi sot ne jetën tuaj ne çift, por me mirëkuptim dhe tolerance mund te zgjidhni gjithçka. Bashkëpunoni me tepër dhe flisni për çdo gjë. Beqaret do kenë një nga takimet me mbresëlënëse dhe do kenë mundësi reale për te filluar një lidhje te qëndrueshme. Ne planin financiar duhet te tregoheni vigjilente dhe te kujdesshëm me shpenzimet.

BRICJAPI (22/XII-20/I) Venusi do e mbroje jetën tuaj ne çift gjate kësaj dite. Do i sqaroni mosmarrëveshjet qe keni pasur dhe do e shihni me optimizëm te ardhmen. Beqaret nga ana tjetër do i marrin gjerat si t’iu vijnë dhe nuk do kërkojnë asgjë me ngulm. Ne planin financiar nuk do kenë vështirësi te mëdha, por duhet me patjetër te bëni një riorganizim tërësor te situatës.

PESHQIT (20/II-19/III) Ka mundësi te bëni edhe ndonjë çmenduri te vogël sot ne jetën tuaj ne çift, vetëm e vetëm qe lidhja juaj te jete me emocionuese. Beqaret nga ana tjetër do pëlqejnë me shume sesa duhet një person i cili ka tashmeje angazhim. Mos hidhni hapa te nxituar qe te mos lëndoheni.

Situata financiare do jete komplekse.

blog

1001

ditë që formësuan botën

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

6 nëntor

1962

06.11.2013

15

Zoti është te detajet.

- Ludwig Mies van der Rohe

Skllevërit e fundit janë arabët Edikti i Princit të kurorës Faisal që shfuqizonte skllavërinë në Arabinë Saudite erdhi gjatë një periudhe modernizimi kur u shpall edhe arsimimi i vajzave. Rreth 10 mijë skllevër u liruan-të përllogaritur si një e dhjeta e skllevërve të vendit- 70 për qind e tyre i përkisnin anëtarëve të familjes mbretërore dhe të tjerët, nga familje të tjera të pasura. Shumica ishin në shërbim shtëpiak.

Skllevërit e parë që u liruan ishin 32 burra dhe 50 konkubina që mbaheshin nga

Princi Talal. Faisali i kishte liruar të vetët në vitin 1956. Ai shpenzoi dhjetëra miliona duke kompensuar ata që mbanin skllevër.

Skllavëria ishte ende prezente në Gjirin Persik pas Luftës II Botërore, por skllevërit që punonin për kompanitë ndërkombëtare të naftës këmbëngulnin që të mbanin çka fitonin. Katari e shfuqizoi skllavërinë me kompensim në vitin 1952, por u shfuqizua pa kompensim në Emiratet e Bashkuara Arabe. Në Aden u shfuqizua nga regjimi i ri komunist që pasoi tërheqjen britanike.

Omani e shfuqizoi skllavërinë në vitin1970, pas një puçi të mbështetur nga britanikët.

Aktualisht shumë nga punëtorët emigrantë të Arabisë Saudite punojnë në kushte të ngjashme me skllavërinë. Në vitin 2005 Arabia Saudite dhe 14 vende të tjera në mbarë botën u shpallën nga Trafficking in Persons report i qeverisë amerikane ‘vende, qeveritë e të cilave nuk i plotësojnë plotësisht standardet minimale dhe nuk janë duke bërë përpjekje thelbësore për ta bërë këtë”.

Blitz

Flickr

1.25

Milion kilometra katror është sipërfaqja e shtetit të Angolës.

19.6

Milionë banorë është popullata e këtij shteti afrikan sipas përllogaritjeve të vitit 2011.

15.7

Banorë për kilometër katror është dendësia e popullsisë së Angolës.

5.68

Milionë banorë është popullsia e kryeqytetit të Angolës, Luanda, sipas përllogaritjeve të vitit 2001.

Titulli: Gjumi i mesditës Foto: Predrag Bubalo

Italianët e Shqipërisë, emigrantë tani jemi ne Paolo Berizzi, La Repubblica Vendi që njëzet vjet më parë lindte dëshpërim, sot pret emigrantë italianë. Janë “të përjashtuarit” e sistemit produktiv italian, të shtresave të ndryshme sociale. Në fillim ishin sipërmarrës të etur për krah të lirë pune, sot janë edhe punëtorë, artizanë, elektricistë, hidraulikë, saldatorë, mekanikë, punues mermeri. Por edhe avokatë, mjekë, arkitektë, studentë...

E thotë e përditshmja “La Repubblica”, që i dedikon dukurisë së emigrimit italian në Shqipëri një shkrim të të dërguarit të saj në Tiranë, Paolo Berizzi, që sjellim në vijim.

Amerika e përmbysur është Roberto që është kuzhinier e pronar restoranti. Vjen nga Viterbo dhe thotë se me një orë fluturim rilind. “Rrija në kuzhinë 16 orë në ditë për pakgjë. I mbytur nga taksat, i zhgënjyer. Atje isha një mes të shumtëve, këtu, një ndër të paktit”. Roberto Cannata, 49 vjeç, nga Torino, për njëzet vjet në Lazio deri në “zbarkimin në tokën që prodhonte dëshpërim e eksode masive. Tani Roberto ka 40 vende në restorantin e tij “Basilico” në mes të Tiranës, vetëm pesë minuta larg Bllokut. Klientë italianë dhe shqiptarë. Një fytyrë, një racë? “Ndoshta po. Jemi dy popuj përballë njëri-tjetrit”. Një hije mosbesimi, kryesisht nga pala italiane që shpërbëhet deri në ndëshkimin e drejtë më të pabesueshëm: shkëmbimin e emigrimit. Ja emigrantët në të kundërt. Njëzet vjet më pas. Janë italianët e Shqipërisë.

Ata që “në Itali, shpresa ka vdekur”. Të shtyrë përtej Adriatikut nga kriza e pamëshirshme, lëvizin drejt bregut tjetër në kërkim të një rroge. Të tjerët, shqiptarët e Italisë, ata të Amerikës së viteve ’90, udhëtojnë në të njëjtat rrugë (me anije apo avion). Por këta kthehen për pushime. Sjellin para e dhurata për të afërmit. I kanë fituar me thuajse një çerekshekulli pune rëndshëm.

Kush është italiani që emigron në Shqipëri? Mashkull, 25-50 vjeç, më shpesh nga veriu. Nga shtresat sociale më të ndryshme. “Të dëbuar” nga sistemi produktiv

që marrin rrugët, e nuk e bëjnë për pushime. Në fillim ishin sipërmarrës të etur për krah pune me kosto të ulët.

Sot i ndjekin punëtorë, artizanë, elektricistë, saldatorë, mekanikë, punues mermeri. Por edhe avokatë, mjekë, arkitektë, studentë. Edhe operatorë të “call center”. Një sektor më vete, me një mori shoqërish që janë transferuar në Shqipëri (Gruppo Abramo, Teleperformance, Infocall, Teletu, Transcom, Grid di Marina Salamon, sa për të përmendur disa). Edhe e folura e telefonistëve vendas është italiane. Ngatërrohet me atë të studentëve tanë. Për të përballuar shpenzimet në një prej pesëdhjetë universitetet private shqiptare, nuk lënë t’u shpëtojnë nga duart 200-300 euro në muaj. Është rroga mesatare. Por edhe jetesa këtu kushton sa një e katërta e asaj në Itali. “Më mirë pak se hiçgjë”. Është motoja e emigrantit të ri. Dy vjet më parë, me të mbushur 26 vjeç, Davide Barzani bëri valixhet dhe nga Brescia, atdheu i hekurit të rrumbullakët për betonarme, ka eksportuar zanatin e tij në Tiranë. Saldator. E meqë gjërat i shkonin mirë nisi të jepte mësim. “Gjashtë nxënës, një tavolinë, një saldatriçe”, tregon në laboratorin “Mondo saldatura”.

“Tregu po zgjerohet e ka goxha punë. Si arrita këtu?

Falë një miku. Shqiptar”. Lidhja me Shqipërinë, më klasikja. Me anë të mikut, kolegut, krushkut shqiptar. “Italianët ia ndiejnë erën Shqipërisë që para se të nisen”, është i mendimit Carlo.

Alberto Rossi, konsulent për një klinikë private të Romës. “Ka nga ata që vijnë këtu prej dëshpërimit, të tjerë për të marrë veten nga një falimentim. Të tjerë akoma sepse nuhasin mundësitë”. Burokraci e zhdërvjelltë, 10% taksa kundrejt 70 të Italisë; sektorë ku hapen fusha pa mbarim sepse niveli i specializimit është ai që është.

“Dukuria e emigrimit në të kundërt është e destinuar të dyfishohet në dy-tre vjetët e ardhshëm”.

Sa janë sot italianët e Shqipërisë? Ta nisim nga ndërmarrjet. Të dhënat e Dhomës së Tregtisë të vitit 2012

regjistrojnë 1460 shoqëri me të paktën një ortak italian.

Numri zvogëlohet në 600 po të merren në konsideratë vetëm shoqëritë me punë. Të shohim tani popullsinë. Janë 500 rezidentë italianë, 1800 lejet e qëndrimit të vlefshme (në një popullsi prej 2.8 milionë banorësh). E së fundmi, rreth 1000 janë të rinjtë italianë që studiojnë mjekësi në universitetin “Zoja e Këshillit të Mirë”, e binjakëzuar me “Tor Vergata” të Romës (por kronikat kujtojnë gjithnjë vetëm rastin e “Troftës” Renzo Bossi dhe të diplomave me pagesë).

Në total, 3 mijë është shifra e komunitetit italian në hyrje të Ballkanit. Pak a shumë. “Asnjë nuk di me saktësi sa i madh është komuniteti italian”, shpjegon Luigi Nidito, nënkryetar i Dhomës së Tregtisë. “Shumë lëvizin për llogari të vet dhe u drejtohen institucioneve vetëm kur ndeshin probleme. Italiani parapëlqen të jetë i pakapshëm...”, sipas një batute. Sipas një politikani shqiptar të rangu të lartë: “Italianët? Janë shqiptarë të veshur me Versace”. Janë edhe elektricistë me tuta. Si Oscar Cappelletti, nga Bergamo. Pas një shërbimi e kuptoi që, të lidhësh telat elektrikë në Shqipëri, është me leverdi.

“Nuk ekzistojnë shtrëngimet që kemi nga anët tona. Punohet më mirë, e më shumë”. Arrijnë me anije nga Ankona e Bari dhe me avion me 20 fluturimet e përditshme, 4 të Alitalia-s dhe 15 të Belle Air-it. Thuajse gjithnjë plot.

Nga Bergamo, Pisa, Roma. Në çdo avion gjen mesatarisht 15 italianë. Michela Marucci, avokate praktikante nga Benevento. “Kam klientelë italiane. Sipërmarrësit tanë ose falimentojnë, ose vetëvriten, ose shkojnë jashtë. Shqipëria po kthehet në krahinën e njëzetenjëtë të Italisë”. Në vitin 1939 ishin trupat e ushtrisë sonë që e pushtuan. Sot e kanë radhën “valixhet e reja të kartonit”.

Histori si ajo e Antonio Pane-s, emigranti i interpretuar nga Antonio Albanese në “L’Intrepido” të Gianni Amelios (19 vjet pas L’America). E shumë vetë ia dalin mbanë.

Emilio Garlatti është 60 vjeç e bën makarona të freskëta. “Në të katër anët dëgjon italisht. Këtu ndihesh

vërtet në shtëpi”. Fluturimi Alitalia Pisa-Tirana, para një muaji. Një nënë italiane shkon të takojë të birin. “Ka ngritur një fermë për rritjen e kërmijve. E shoh të realizuar e jam e lumtur”. Ndal. Kthim mbrapsht. 8 gusht 1991. Vlora, një bizon i detit i mbingarkuar me 20 mijë shqiptarë, hyn në portin e Barit. Do të mbetet imazhi simbol i eksodeve të mëdha. Imigrantët mbyllen në stadiumin e Barit. Në fund, pjesa më e madhe e tyre do të riatdhesohen me mashtrimin e një transferimi në qytete të tjera italiane.

Aldo asokohe ishte dhjetë vjeç e luante në breg të Liqenit të Shkodrës. 18 vjeç ishte në Anzio e lan pjatat nënjërestoranttëfamshëm.Kamerier,ndihmëskuzhinier e së fundi shef kuzhine. Sot është kthyer në atdhe ku ka hapur “Delicatezze di mare”, në Tiranë. “Të punosh vetëm një orë larg nga Italia, në një vend ku gjuha e dytë është italishtja e ku një punëtor kushton 200 euro, është një mundësi shumë tërheqëse”, thotë Massimo Gaiani, ambasadori italian në Shqipëri.

Ndër të parat qe Cristina Busi, pronare e Coca Cola Albania. Zbarkoi në vitin 1991. I fundit në kohë është Francesco Becchetti, pronari i Agon Channel, kanali i ri televiziv ‘italian made’. Një brez i tërë shqiptarësh ka mësuar italishten përmes Non è la Rai të Boncompagni-t dhe Ambrës. Sot Becchetti sjell në Shqipëri Alessio Vinci-n e Barbara d’Urso-n. “Ka më shumë energji këtu se në televizionin italian”, thotë ish-drejtuesi i emisionit Matrix.

Tirana, shansi i dytë apo i tretë. Ose jeta e dytë. Edhe në futboll. Pas Torinos dhe Udinese-s, Gianni De Biasi ishte parkuar në Mediaset në rolin e komentuesit. Nga viti 2011 Federata shqiptare i ka besuar kombëtaren kuqezi, kontratë që e ka përtërirë edhe për dy vjet të tjerë. E di që i takon një “kategorie të privilegjuarish”. “Gomonet që shqiptarët kanë lënë brigjeve të Italisë – bën shaka trajneri i kuqezinjve – i përdorin italianët për të ardhur këtu. E di sa nisen nga Veneto, nga vij edhe unë? Deri dje ajo krahinë ishte Eldorado. Punësonin shqiptarët. Sot janë ata që emigrojnë”. Na ishte njëherë Amerika.

CMYK

16 06.11.2013

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

NJOFTIM / REKLAMA