Mapo 9 shtator ok

Faqe 2

Afër / larg

Asma al Assad dhe një tentativë për të përdorur Instagramin Nga Heather Maher

Themelues Henri Çili - Kryeredaktor Arion Sulo - E hënë, 9 shtator 2013. Numër 1007. Viti IV botimit. Çmimi 30 lekë. 1.5 euro. www.mapo.al e-mail: gazetamapo@gmail.com. Adresa: BLV "Gjergj Fishta"

Kundër-reforma;

23 qershori, si shpjegohet?

Atentati në Tiranë Eksploziv të dënuarit për vrasje, që “u fal” nga Presidenti Një sasi eksplozivi shpërtheu në makinën e Petrit Markut, duke lënduar edhe të fejuarën e tij holandeze, motrën dhe një fëmijë. Marku ishte ekstraduar nga Belgjika në vitin 2005 për një vrasje, ndërsa një pjesë e dënimit i është falur në vitin 2010 nga Presidenti Një person i dënuar për një vrasje në vitin 1999, mbeti i plagosur rëndë dje në mbrëmje, kur makina me të cilën po udhëtonte, një “Mercedez- Benz” me targa AA 787 DK, shpërtheu gjatë ecjes. Petrit Marku, 43-vjeçari me origjinë nga Mirdita, mbeti i plagosur rëndë gjatë shpërthimit të telekomanduar, ndërsa plagë më të lehta kanë marrë edhe e fejuara e tij holandeze, e

Botohet eseja e analistit Henri Çili/ Një rikthim tek 23 qershori dhe arsyet e humbjes së të djathtës. Fryma anti-reformiste e shoqërisë shqiptare i dha së majtës dhe premtimeve utopike të saj pushtetin me një 1 milion vota.

Berisha dhe sfidat e Ramës, në esenë me titull “KUNDER-REFORMA; DHE NJË SHPJEGIM (SUBJEKTIV) PËR 23 QERSHORIN”. Libri me parathënien polemizuese të Mustafa Nanos, botim i Fondacionit për Liri Ekonomike, promovohet të martën në UET Faqe 13

op-ed / 10-11

NgërÇ

NGA bujar kapexhiu

Vjeshta e rëndë politike

koment Blerim Shala

Pas 3 nëntorit do të ndryshojë, për të mirë ose për të keq, gjendja e pezullt që është trashëguar në Veri që nga...

esse MILTON FRIEDMAN

7 Kronikë

Ky imazh i Shekspirit, shërben më së miri për të përshkruar esenë tonë...

Demokratët pritet të zgjedhin sot Edi Palokën si kryetar të grupit, duke paralajmëruar një opozitë të ashpër. Seanca e sotme, formale. Meta do të zgjidhet me votim të fshehtë në seancën e së martës.

Berisha: Rama do të rrëzohet shumë shpejt nga pushteti Ai është pjesë e strukturave të Partisë Demokratike prej vitit 1999, njeh mirë bazën, nuk ka qenë ministër në tetë vite qeverisjeje të së djathtës dhe njihet si politikani i linjës së ashpër... Faqe 3

Tenderi i Topallit, 1.3 milionë lekë për një kompjuter Afro 180 mijë dollarë ose 180 milionë lekë të vjetra i ka kushtuar Kuvendit të Shqipërisë projekti i pajisjes me kompjutera për çdo deputet në sallën e seancave plenare. Këtë shifër e bën publike vetë institucioni i Parlamentit, i cili në një sqarim të tijin gjatë ditës së djeshme bën të ditur se tenderi për këtë projekt është bërë që në vitin 2012.

Nisur nga kjo shifër, e cila... Faqe 4

task forcë

Bulevardi i ri

Konfliktet e çastit, dy të vrarë në Shijak e Sarandë Një 82-vjeçar është vrarë me çifte pas një konflikti për kullotën me bashkëfshatarin. Në Hamallaj të Durrësit, një 28-vjeçar vritet pas një sherri në lokal

Makina e Petrit Markut, pas shpërthimit

Kuvendi i ri, Edi Paloka kryetar i grupit të PD, Meta votohet të martën

Projekti për paisjen me kompjutera të 140 deputetëve ka kushtuar 180 mijë dollarë. Halimi: Ndarja e ministrit nga deputeti, vendimi i Ramës kushton 2 mln USD

Ngjitja e Laissezfaire, rryma e Adam Smith

motra dhe një fëmijë, që ndodheshin në makinë me të. Shpërthimi ndodhi në afërsi të rrethrrotullimit të Doganës, në hyrje të autostradës, ndërsa policia ka identifikuar gjurmë eksplozivi në makinën e Markut. I dëmtuari është dërguar menjëherë në Spitalin Ushtarak, pasi për shkak të shpërthimit ka pësuar dëmtime të rënda në të dyja këmbët... Faqe 7

Kallëzimi për lejet minerare, zyrtarët e AKBN nën hetim

FAQE 6

editorial / 11

Faqe 16

Alfred lela

Bulevardi i ri i Bashës, ose sindromi i Rrugës së Kombit Veprat publike janë një hap në histori. Ndërtesat e ministrive që ngrihen në të dyja anët e bulevardit kryesor të Tiranës për shembull, të gjithë e dimë se janë ‘punë’ e italianëve.

Shqiptarët nuk i ‘mohojnë’ ato edhe pse janë arkitektonikë ‘pushtuesi’.

Në fakt, qytetet dhe njerëzit e ndërtojnë raportin me të shkuarën bazuar mbi shenjat që kanë lënë në vendbanime sundimtarët, qeveritarët apo benefaktorët, lokalë apo kombëtarë. Ka lagje apo ndërtime në kohë të Turqisë, në kohë të austriakëve, në kohë të italianëve, të Zogut, të Enver Hoxhës apo të Berishës.

Madje vetë qeveritarët mundohen, me koshiencë ose jo, të komunikojnë me kohët dhe brezat pasardhës me anë të këtyre shenjave. Ky komunikim arkitekturor merr kuptim...

2

afër/larg

1

Kuvendi i ri

politikë

kronika

Meta të martën kryetar me votim të fshehtë

Kuvendi, 1.3 milion lekë për 1 kompjuter

Eksploziv me telekomandë të dënuarit për vrasje

Faqe 4

Faqe 5

Faqe 7

E ndërkohë që zonja e parë e Sirisë merakoset për imazhin dhe publikon foto në Instagram, bota ende nuk ka vendosur se çfarë duhet të bëjë për të ndalur krimet kundër njerëzimit në vendin që drejtohet nga i shoqi.

“Jam i bindur se [e redaktuar] ke helmuar këtë djalë pas këtij ushqimi që i ke dhënë, ose mbase ke helmuar ushqimin e tij. Më vjen turp të jem britanik si ti, nëse ti ke ende nënshtetësinë britanike. Dhe Asma, nëse vendos të kthehesh [e redaktuar] në Britaninë e Madhe, do të largohesh [e redaktuar] në kuti, do të digjesh në ferr…”

Asma al Assad dhe një tentativë për të përdorur Instagramin Nga Heather Maher

P

o të mos e dinit kush është gruaja në fotografitë që po shihni, do të mund ta përshkruanit si një person që bashkëndjen dhe kujdeset për refugjatët, një person që përqafon gratë e moshuara dhe buzëqesh me fëmijët. Është Asma al-Assad, burri i së cilës, Bashar al-Assad, është tani e dy vjet në krye të një lufte të përgjakshme civile në Siri, e cila ka lënë 100 000 sirianë të vdekur dhe ka zhvendosur dy milionë vetë nga shtëpitë e tyre. Së fundmi madje ai hodhi mbi sirianët edhe bomba kimike, duke vrarë pa dallim mes grave e burrave edhe foshnje e fëmijë - me siguri në gjumë- në natën kur raketat me sarin vranë më shumë se 5 mijë persona. E ndërsa Asma e lindur në Britani përpiqet të tregohet e dashur në foto dhe poza, komentuesit nuk janë të tillë. Ajo sigurisht është duke e marrë mesazhin. “Si e preferoni ushqimin, me apo pa helm?”- shkruan një ndër komentuesit në një nga fotot, duke e cilësuar atë bashkëfajtore në sulmet me bomba kimike.

Fotografitë e reja të Asmas janë vendosur në faqen e Instagramit, në profilin “Presidenca Siriane”, ndërkohë që komuniteti ndërkombëtar po merret me hartimin e masave të ndëshkimit për burrin e Asmas, i cili dyshohet të ketë përdorur armatimin kimik. ​Strategjia prapa këtyre fotografive mund të jetë përçimi i mesazhit se “asgjë e jashtëzakonshme nuk është duke ndodhur”. Por, duket se është një përpjekje e kotë. Fotografitë e fundit të zonjës së parë siriane, nga mediat ndërkombëtare janë cilësuar si të “neveritshme” dhe “bizare”.

Në internet, ato kanë grumbulluar një numër komentesh zemërimi, shumica e të cilave nuk mund të publikohen për shkak të gjuhës së përdorur. Disa janë në gjuhën arabe, e disa në gjuhën angleze. Në njërën nga fotografitë e Asmas, e cila ndryshe ka lindur

në Britani, e në të cilën ajo shihet duke i dhënë supë një adoleshenti, një person nga Britania ka shkruar: “Jam i bindur se [e redaktuar] ke helmuar këtë djalë pas këtij ushqimi që i ke dhënë, ose mbase ke helmuar ushqimin e tij. Më vjen turp të jem britanik si ti, nëse ti ke ende nënshtetësinë britanike. Dhe Asma, nëse vendos të kthehesh [e redaktuar] në Britaninë e Madhe, do të largohesh [e redaktuar] në kuti, do të digjesh në ferr…” Një fotografi tjetër e Asmas tregon se si ajo “luan” basketboll me një fëmijë të vogël. “E kuptoj. I poston këto fotografi fëmijësh para se t’i helmosh me armë kimike, në mënyrë që t’i kujtosh përgjithmonë. Sa ëmbël”.

Ironia s’merr fund këtu. Në fotografi, zonja e parë siriane, 38 vjeç, teksa ushqen refugjatët, në dorë mban një byzylyk elektronik, e me të cilin personat që duan t’i kushtojnë kujdes linjave trupore, masin konsumin dhe djegien e kalorive në ditë.

Por kjo nuk është hera e parë që Asma ka shfrytëzuar një platformë mediale për të forcuar pozitën e saj në rrafshin ndërkombëtar.

Në pranverën e vitit 2011, pikërisht në kohën kur regjimi sirian kishte filluar shtypjen e përgjakshme të protestuesve, revista e mirënjohur amerikane “Vogue” i bën asaj një profil të jashtëzakonshëm, duke e quajtur “Një Trëndafil në Shkretëtirë”. “Asma al-Assad është një e re plot shkëlqim dhe mjaft shik, ajo është më e veçanta ndër zonjat e para”, shkruhej në paragrafët e parë të tekstit. Ajo shihej me adhurim si një prej yjeve që

Strategjia prapa këtyre fotografive mund të jetë përçimi i mesazhit se “asgjë e jashtëzakonshme nuk është duke ndodhur”.

Por, duket se është një përpjekje e kotë. Fotografitë e fundit të zonjës së parë siriane, nga mediat ndërkombëtare janë cilësuar si të “neveritshme” dhe “bizare”.

Në internet, ato kanë grumbulluar një numër komentesh zemërimi, shumica e të cilave nuk mund të publikohen për shkak të gjuhës së përdorur.

Por kjo nuk është hera e parë që Asma ka shfrytëzuar një platformë mediale për të forcuar pozitën e saj në rrafshin ndërkombëtar. Në pranverën e vitit 2011, pikërisht në kohën kur regjimi sirian kishte filluar shtypjen e përgjakshme të protestuesve, revista e mirënjohur amerikane “Vogue” i bën asaj një profil të jashtëzakonshëm, duke e quajtur “Një Trëndafil në Shkretëtirë”.

shkëlqenin në një vend me shumë hije. Një zonjë elegante, plot stil.

Më vonë u zbulua se qeveria siriane kishte paguar një kompani lobuese në SHBA për ta paguar revistën “Vogue” 5000 dollarë amerikanë, në mënyrë që të botojë artikullin. Redaktorët e revistës, të turpëruar, filluan ta tërheqin tekstin nga faqja e tyre e internetit.

E ndërkohë, në përgjigje të kësaj, një faqe e quajtur realsyrianpresidency është hapur po në Instagram, por fotot atje edhe pse nuk kanë fytyrën buzëqeshëse të gruas së parë të Sirisë, por fytyra të vdekura fëmijësh të vrarë në bombardime apo nga gazi, marrin më shumë vlerësime se ato të Asmas.

E ndërkohë që zonja e parë e Sirisë merakoset për imazhin dhe publikon foto në Instagram, bota ende nuk ka vendosur se çfarë duhet të bëjë për të ndalur krimet kundër njerëzimit në vendin që drejtohet nga i shoqi. Mjaft mendojnë se bombardimet mund të fillojnë në pak ditë. Sekretari i Shtetit, John Kerry thotë se mbështetja ndërkombëtare po shtohet për të vënë para përgjegjësisë qeverinë siriane për sulmin me armë kimike. “Mbështetja po rritet, nuk po zvogëlohet, për sa i përket revoltimit ndërkombëtar për sulmin”. Sekretari i Shtetit bëri komente në një konferencë të përbashkët për shtyp me ministrin e Jashtëm francez, Laurent Fabius, dje në Paris. Po dje zoti Kerry u takua me homologët europianë në Lituani, në përpjekje për të siguruar mbështetje ndërkohë që Shtetet e Bashkuara shqyrtojnë ndërmarrjen e operacioneve ushtarake kundër Sirisë. Pas takimit, Shefja e Politikës së Jashtme të Bashkimit Europian, Catherine Ashton lexoi një deklaratë të grupit, ku bëhej thirrje për një “përgjigje të qartë dhe të fortë” ndaj sulmit në Siri, por nuk flitej konkretisht për sulm ushtarak.

kryesore

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

09.09.2013

3

Zgjedhja, Edi Paloka, kryetari i grupit parlamentar të PD-së Edi Paloka njihet për linjën e fortë që ai mban ndaj palës kundërshtare dhe për pasojë, zgjedhja e tij në krye të Grupit paralajmëron një opozitë të ashpër në Kuvend.

TIRANË Ai është pjesë e strukturave të Partisë Demokratike prej vitit 1999, njeh mirë bazën, nuk ka qenë ministër në tetë vite qeverisjeje të së djathtës dhe njihet si politikani i linjës së ashpër në arenën politike. Pak a shumë, Edi Paloka do të jetë fizionomia që kryetari i Partisë Demokratike, Lulëzim Basha, kërkon t’i japë aksionit të ardhshëm parlamentar të opozitës. Burime nga PD-ja thanë dje për gazetën “Mapo” se Edi Paloka është kandidatura kryesore dhe më e mundshme për t’u propozuar si kryetar i Grupit parlamentar. Ndryshe nga zgjedhja e paraardhësit, Edi Paloka pritet që të votëbesohet sot nga Grupi parlamentar i PD-së, edhe pse statuti i kësaj force politike parashikon një procedurë krejt tjetër. Në bazë të statutit të PD-së, nënkryetari i partisë, që është edhe kryetar i Grupit parlamentar, zgjidhet me votim të fshehtë nga Këshilli Kombëtar. “Njëri prej

nënkryetarëve është kryetar i Grupit parlamentar”, thuhet në pikën 3 të nenit 43 të statutit të Partisë Demokratike. Për shkak të zgjedhjeve në parti, votëbesimi i Palokës nga Këshilli Kombëtar do të zgjasë jo pak. Ai pritet që të marrë sot votëbesimin nga grupi parlamentar i PD-së, ndërkohë që në muajin dhjetor ose edhe më vonë, Këshilli i ri Kombëtar që do të dalë nga Kuvendi i ri, do t’i japë ose jo atij mundësinë që të vijojë në këtë detyrë. Edi Paloka është një ndër deputetët demokratë që mbështeti që në fillim zgjedhjen e Lulëzim Bashës në krye të PD-së. Madje, në një prej intervistave të tij, Paloka nuk hezitoi të lëshonte shpotitje edhe për kreun e dorëhequr të Grupit, Astrit Patozi. “…Më erdhi keq kur ndoqa intervistën dy orë të nënkryetarit të PD-së, i cili, në vend që të merrej me kundërshtarin politik Edi Rama dhe me PS-në, gjithë kohën u mor me sulme ndaj

Zgjedhja e Palokës në krye të Grupit kënaq jo vetëm pritshmëritë që Basha kërkon të ketë ndaj Grupit, por edhe ish-liderin e demokratëve, Sali Berisha, i cili ka premtuar se në legjislaturën e re ai do të jetë një deputet i thjeshtë.

procesit zgjedhor të PD-së…”, ishte një pjesë e qëndrimit të Palokës lidhur me akuzat e Patozit për procesin e zgjedhjes së kreut të ri të PD-së. Paloka është deputet i zgjedhur në tri legjislatura, ndërsa nuk ka shkëputur për asnjë moment lidhjet me ish-kreun e demokratëve, Sali Berisha. Të paktën publikisht, mes tyre nuk ka pasur krisje të dukshme, çka tregon se zgjedhja e Palokës në krye të Grupit kënaq jo vetëm pritshmëritë që Basha kërkon të ketë ndaj grupit, por edhe ish-liderin e demokratëve, Sali Berisha, i cili ka premtuar se në legjislaturën e re, ai do të jetë një deputet i thjeshtë. Paloka ishte edhe i pari në radhët e PD-së që mbrojti publikisht kalimin e PD-së tek ambientet e ish-SHQUP-it, duke i thënë Ramës se do të bënte një gafë të rëndë në rast se ai do të vendoste kthimin e këtij vendimi. Pas një periudhe tetëvjeçare në gazetari, në vitin 1999, Paloka angazhohet në

strukturat e PD-së, fillimisht si zëdhënës i partisë, detyrë të cilën e mban deri në vitin 2005. Paloka ka qenë edhe nënkryetar i komisionit hetimor “Për hetimin e shpenzimeve të Buxhetit të Shtetit në dispozicion të ministrive”, ndërsa është angazhuar si anëtar në disa komisione, si ai për Edukimin dhe Mjetet e Informimit Publik, komisioni i Veprimtarisë Prodhuese, Tregtisë dhe Mjedisit, dhe së fundmi, anëtar i Komisionit të Ligjeve. Edi Paloka nuk u bë pjesë e kabinetit qeveritar të së djathtës, ndërsa në zgjedhjet parlamentare të 2013-ës, Berisha i besoi atij një nga zonat e Tiranës, duke e larguar nga kryesimi i grupit të punës për qarkun e Lezhës, ku ai ishte deputet për katër vjet. Paloka njihet gjithashtu për linjën e ashpër që ai mban ndaj palës kundërshtare dhe për pasojë, zgjedhja e tij nënkupton një opozitë të ashpër në Kuvend.

Nevila Perndoj

Analiza e 23 qershorit, PD fillon zgjedhjet në bazë Procesi i ripërtëritjes së strukturave në rrethe parashikohet të zgjasë rreth tre muaj, për të përfunduar nga muaji dhjetor, atëherë kur me statut duhet të mbahet edhe kuvendi i ri kombëtar TIRANË Ashtu siç ishte paralajmëru-

ar, Partia Demokratike pritet të përfshihet në një proces të thellë ripërtëritjeje të strukturave, pas rezultatit të dobët që ata morën në zgjedhjet e 23 qershorit. Zgjedhja e

sotme e kreut të Grupit parlamentar është vetëm fillimi i një procesi paralel që do të zhvillohet edhe në bazë.

Të gjithë krerët e PD-së në rrethe do të kalojnë në proces votimi, jo vetëm ata që janë me mandat të përfunduar dhe kërkojnë një mundësi të dytë, por edhe të tjerët që janë ende në detyrë. Procesi i ripërtëritjes së strukturave në rrethe parashikohet të zgjasë rreth tre muaj, për të përfunduar nga muaji dhjetor, atëherë kur me statut duhet të mbahet edhe Kuvendi i ri Kombëtar. Me zgjedhjen e kryetarëve do të zgjidhen edhe delegatët që do të përfaqësojnë degët në

Kuvendin Kombëtar të Partisë Demokratike. Parimi “një anëtar – një votë”, që u përdor për zgjedhjen e kryetarit të PD-së, pritet të shtrihet edhe në degë, ku secili anëtar do të zgjedhë në mënyrë individuale kandidatët e kryesisë. Në bazë të statutit të Partisë Demokratike, Kuvendi do të zgjedhë 100 anëtarët e rinj të Këshillit Kombëtar. Pjesë e këtij forumi pa të drejtë vote, do të jenë edhe kryetarët e degëve të mëdha, deputetët dhe ishdrejtuesit kryesorë të partisë. Më pas, Këshilli mblidhet dhe zgjedh Kryesinë e re të PD-së, dy nënkryetarët e partisë dhe sekretariatin.

Me zgjedhjen e kryetarëve do të zgjidhen edhe delegatët që do të përfaqësojnë degët në Kuvendin Kombëtar të Partisë Demokratike

4

në fokus

ngjarje e ditës

Seanca e sotme pritet të jetë formalitet, ku do të ngrihet komisioni për verifikimin e mandateve të deputetëve

Kuvendi i ri, Meta të martën kryetar me votim të fshehtë Namik Dokle do të drejtojë seancën e hapjes së Kuvendit të ri. Të martën kreu i LSI Meta zgjidhet kryetar i Kuvendit dhe vendos për seancën e votimit të qeverisë së re Fejzi Braushi

Starton sot në orën 18:00 sesioni i parë i legjislaturës së 8-të të Kuvendit të Shqipërisë. Seanca e sotme në fakt do të jetë krejt procedurale dhe me shumë gjasa nuk pritet të zgjasë më shumë se 30 minuta. Kjo për faktin se ajo do të shërbejë vetëm për tri momente: konstituimin e parlamentit të ri, ngritjen e Sekretariatit të Përkohshëm, si dhe të Komisionit të Përkohshëm për Ve r i f i k i m i n e M a n d a t e v e , ndërkohë që g jatë kësaj kohe ndalohen debatet. Seanca e sotme, në bazë të Rregullores së Parlamentit duhet të hapet nga deputeti më i vjetër në moshë, i cili rezulton të jetë kryeministri aktual Sali Berisha. Por në kushtet kur ai ka deklaruar se nuk pranon ta drejtojë këtë seancë, atëherë në bazë të nenit 1 të po kësaj Rregulloreje ajo do të drejtohet nga deputeti i dytë më i vjetër në moshë, që në këtë rast është Namik Dokle. Pas hapjes së seancës nga Dokle dhe mbajtjes prej tij të një fjalimi mirëseardhjeje, ai do t’u kërkojë grupeve parlamentare që të propozojnë tre emra për sekretariatin e përkohshëm, i cili do të merret me procedurat e votimit të zgjedhjes së kryetarit të ri të parlamentit. Gjithashtu, më pas ai do të ftojë sërish grupet parlamentare që të propozojnë emrat për në Komisionin e Përkohshëm të Verifikimit të Mandateve. Me ngritjen e këtyre

strukturave të përkohshme, Dokle do t’i vërë në dispozicion Komisionit të Verifikimit të Mandateve listën e deputetëve që do duhet të verifikohen. Me kaq ai deklaron të mbyllur seancën për t’u mbledhur me shumë mundësi sërish të martën. Kjo natyrisht do të jetë në varësi të punës që do të kryejë komisioni i verifikimit të mandateve, i cili në bazë të Rregullores ka dy ditë kohë për të kryer këtë detyrë. Por nisur nga praktikat e hapjes së leg jislaturave të mëparshme, komisioni i përkohshëm, pritet të dalë me një raport që të martën paradite. Burime nga mazhoranca e re kanë bërë me dije në rast se ky komision do ketë gati raportin para orës 10.00 të së martës, atëherë seanca e dytë do mblidhet paraditen e kësaj dite, ose në rastin tjetër më ekstrem ajo do mblidhet sërish nesër në 18:00. Por ashtu si edhe seanca e parë edhe puna e komisionit të verifikimit të mandateve do të jetë krejt formale, pasi ai do të shqyrtojë vetëm dokumentacionin e vënë në dispozicion nga KQZ, ndaj dhe nuk pritet të shfaqë probleme, pavarësisht se Rregullorja e njeh si mundësi edhe shpalljen e mandatit të një deputeti në kundërshtim me Kushtetutën.

Ndaj raporti që do t’i paraqitet seancës do të jetë krejt formal. Me paraqitjen e këtij raporti, kreu i përkohshëm i Kuvendit, pra Namik Dokle thërret sërish seancën

Pas hapjes së seancës nga Dokle dhe mbajtjes prej tij të një fjalimi mirëseardhjeje, ai do t’u kërkojë grupeve parlamentare që të propozojnë tre emra për sekretariatin e përkohshëm, i cili do të merret me procedurat e votimit të zgjedhjes së kryetarit të ri të parlamentit

plenare dhe ku pasi lexohet raporti nga kryetari i komisionit, nisë procedura e betimit të deputetëve.

Sipas Rregullores kjo procedurë nis me leximin e formulës së betimit nga kryetari i përkohshëm i seancës dhe të gjithë deputetët në mënyrë no m i n a l e de k l a r o j n ë vetëm “betohem”. Më pas kryetari i seancës thërret sekretariatin e përkohshëm që të zërë vendet dhe pasi administron kandidaturat për kryetar Kuvendit, nis procedurën e votimit të tij, që është e fshehtë. Votimi nuk pritet të ketë surpriza pasi tashmë mazhoranca e majtë ka numrat e mjaftueshëm për të votuar të propozuarin e saj që është Ilir Meta. Me shpalljen e rezultatit të votimit mbaron dhe detyra e Dokles dhe ai thërret kryetarin e ri të parlamentit që të zërë vendin e tij. Me kaq mbaron dhe kjo seancë e dytë dhe më pas do jetë kryetari i ri ai që do të përcaktojë seancën kur do bëhet dhe votimi i dekreteve të presidentit për qeverinë e re.

Berisha: Rama do të rrëzohet shumë shpejt nga pushteti Kryeministri në detyrë, Sali Berisha, nuk do ta shfrytëzojë faktin e të qenit deputeti më i vjetër në Parlamentin e ri për të çelur punimet e legjislaturës së re. Ashtu siç edhe kishte bërë të ditur më parë, Berisha ka konfirmuar dje vendimin e tij për të mos shfrytëzuar këtë mundësi që i jep Rregullorja e Parlamentit, duke theksuar se refuzon që të drejtojë seancën e parë të kësaj legjislature, e cila do të hapet sot. Në një postim të tijin në Facebook, kreu i qeverisë në ikje ka sqaruar se nuk pranon që ta kryejë këtë funksion të përkohshëm, pasi sipas tij, mazhoranca e re në këtë parlament erdhi në pushtet falë mashtrimeve dhe parave të drogës. “Unë refuzoj të hap nesër punimet e Kuvendit.

Mazhoranca e Piktorit është ngritur mbi mashtrimin, krimin, paratë e drogës! Të dashur miq, unë dua t’ju sqaroj pse refuzoj të

hap nesër (sot) punimet e Kuvendit të ri. Kjo nuk ka asnjë lidhje me faktin se ne kaluam në opozitë. Por sepse kjo mazhorancë erdhi në pushtet me mashtrime antiglobaliste si ato të Papandreut në Greqi”, shkruan Berisha. E duke iu referuar rastit të Greqisë, ai thekson se ashtu si ish-kryeministri Papandreu qëndroi vetëm dy vjet në pushtet, edhe Rama për të njëjtat arsye do të ketë të njëjtin fat. “Papandreu mashtroi grekët duke iu deklaruar se ‘paratë janë, por duhet të jemi ne’, pra duhet të më votoni mua për të dalë nga kriza. Miku i tij në Shqipëri, Piktori i dështuar, duke përdorur si dëshmitar të rremë Ilir Metën, iu premtoi shqiptarëve se shërbimi shëndetësor do të jetë falas, pa kontribute, legalizimet do bëhen falas, çmimet do ulen për të gjitha ushqimet dhe energjinë për të gjithë shqiptarët,

taksat do ulen për 95 % të shqiptarëve, do të krijojë 300.000 vende pune, dhe të përndjekurit do t’i dëmshpërblejë brenda dy viteve, madje me 25 euro për ditën e vuajtjes. Por për të arritur këto duhet

të më votoni. Dy vjet pas megamashtrimeve, Papandreu zhyti shumë thellë Greqinë në krizë, ndaj dhe qytetarët i prenë biletën dhe ai u zhduk. Së shpejti, me siguri kjo do ndodhë edhe me Edi Ramën në Shqipëri”, shkruante Berisha dje në komentin e vet. Por jo vetëm kaq, pasi sipas Berishës, kjo mazhorancë nuk mund të qëndrojë më gjatë edhe sepse ajo erdhi në pushtet falë parave të pista, të përdorura në zgjedhje. “Kjo mazhorancë nuk qëndron, sepse është ngritur mbi mega-mashtrimin, paratë e drogës dhe krimit të organizuar”, - shkruan Berisha. Ndërkohë që gjatë paradites së sotme kryeministri Berisha pritet t’i paraqesë në mënyrë zyrtare Presidentit Bujar Nishani, dorëheq jen nga posti ekzekutiv, ndërsa nuk dihet nëse do marrë pjesë në seancën e pasdites, e cila në fakt do të jetë kryerja e një formaliteti.

Rregullorja Neni 1 Mbledhja e parë e legjislaturës 1. Mbledhja e parë e legjislaturës së Kuvendit, deri në zgjedhjen e Kryetarit të Kuvendit, hapet dhe drejtohet nga deputeti më i vjetër në moshë. Në rast mospranimi ose mungese, mbledhja drejtohet nga deputeti që është pas tij më i vjetër në moshë.

2. Tre deputetë, ndër deputetët me moshën më të re, caktohen nga drejtuesi i seancës të kryejnë përkohësisht detyrën e Sekretarisë së Kuvendit deri në zgjedhjen e Byrosë së Kuvendit.

Përbërja e Sekretarisë pasqyron, për aq sa është e mundur, përbërjen politike të Kuvendit siç del nga rezultati i zgjedhjeve.

3. Deri në zgjedhjen e Kryetarit të Kuvendit nuk zhvillohet asnjë debat.

Neni 2 Verifikimi i mandateve Me hapjen e mbledhjes së parë të legjislaturës, drejtuesi i seancës i njofton Kuvendit emrat e personave të zgjedhur dhe kërkon verifikimin e mandateve të tyre.

Neni 3 Komisioni i Përkohshëm për Verifikimin e Mandateve 1. Kuvendi, në mbledhjen e tij të parë, zgjedh një Komision të Përkohshëm për Verifikimin e Mandateve të anëtarëve të Kuvendit. Komisioni përbëhet nga 9 deputetë dhe pasqyron, për aq sa është e mundur, përbërjen politike të Kuvendit siç del nga rezultati i zgjedhjeve.

Propozimet për përbërjen dhe Kryesinë e Komisionit bëhen nga përfaqësuesit e grupimeve politike dhe miratohen nga Kuvendi me votim të hapur, me shumicën e votave, në prani të më shumë se gjysmës së të gjithë anëtarëve të tij.

2. Komisioni i Përkohshëm për Verifikimin e Mandateve shqyrton dokumentacionin përkatës të zgjedhjeve dhe brenda 2 ditëve i paraqet Kuvendit në seancë plenare raportin për vlefshmërinë e mandateve të deputetëve të Kuvendit. Në rast se Komisioni vëren paligjshmëri në zgjedhje, i propozon Kuvendit dërgimin e çështjes në Gjykatën Kushtetuese. Kërkesa drejtuar Gjykatës Kushtetuese, e hartuar nga Komisioni, duhet të nënshkruhet nga jo më pak se një e pesta e të gjithë deputetëve brenda 3 ditëve nga leximi i raportit. Nëse në përfundim të kësaj periudhe kërkesa nuk është nënshkruar dhe dërguar në Gjykatën Kushtetuese, deputeti ftohet të kryejë betimin.

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

1

2

Eduart Halimi Një deputet u kushton shqiptarëve jo më pak se 2 milionë lekë në muaj, 24 milionë në vit (25.000 dollarë) dhe në 4 vjet, minimumi 100.000 USD

3

Përllogaritja “Ky do të jetë parlamenti më i kushtueshëm në gjithë historinë e demokracisë. U votua për 140 deputetë, por do të paguhen 160, sepse kryetari i PS-së donte të kishte dhe 20 të tjerë plus, duke shtuar ministrat.

09.09.2013

5

Grupet Përveç PS, PD e LSI grupet parlamentare pretendojnë të kenë edhe PR e PDIU. Kjo gjë varet nga mbështetja që do t’i japë PD me deputetë, pasi vetë këto forca nuk kanë 7 mandate.

përbërja

Shifrat e Kuvendit të ri, e majta në sallë 103 përfaqësues Parlamenti i ri që nis punimet sot, do të ketë dhe ndryshime të raporteve politike në të. Tashmë në mazhorancë do të jenë të majtët, të cilët si koalicion zotërojnë 83 deputetë, ndërsa të djathtët 57. Dokle rezulton që të jetë jo vetëm deputeti i dytë më i vjetër në moshë, por edhe deputeti më me shumë mandate në sallë. Kështu ai është zgjedhur për herë të parë deputet në legjislaturën e 12-të dhe ulet në parlament për të tetën herë. Ndërkohë që deputeti më i vjetër në parlament është Kastriot Islami, i cili ka qenë zgjedhur deputet që në legjislaturën e 11-të, por më pas ka patur disa herë shkëputje, duke mos qenë prezent në parlamentin e legjislaturës së 13 dhe të 16.

Islami ulet në parlament për herë të shtatë, po aq sa edhe Ilir Meta dhe Sali Berisha. Pas tyre vijnë Erion Braçe e Gramoz Ruçi, që ulen në parlament për herë të gjashtë, ndërkohë më pas vijnë me radhë Pandeli Majko, Jozefina Topalli etj. Në total, 18 deputetë kanë një përvojë mbi 4 legjislatura. Ndërsa 47 të mandatuar do të ulen për herë të parë në sallën e Parlamentit.

Ndër 140 të votuarit me sistemin proporcional rajonal, 24 janë femra, ku 15 vijnë nga e majta dhe 9 nga e djathta. Megjithë ministrat pa të drejtë vote, në sallë opozita do të shkojë në 103 vetë përballë 57 deputetëve të opozitës së djathtë. Profesioni më i përhapur mes deputetëve të kësaj legjislature është ai i juristit dhe më pas vijnë ekonomistët.

Kuvendi, 1.3 milion lekë për 1 kompjuter Afro 180 mijë dollarë ose 180 milionë lekë të vjetra i ka kushtuar Kuvendit të Shqipërisë projekti i pajisjes me kompjutera për çdo deputet në sallën e seancave plenare Fejzi Braushi

Afro 180 mijë dollarë ose 180 milionë lekë të vjetra i ka kushtuar Kuvendit të Shqipërisë projekti i pajisjes me kompjutera për çdo deputet në sallën e seancave plenare. Këtë shifër e bën publike vetë institucioni i Parlamentit, i cili në një sqarim të tijin gjatë ditës së djeshme bën të ditur se tenderi për këtë projekt është bërë që në vitin 2012. Nisur nga kjo shifër, e cila po të pjesëtohet me 140 kompjutera që duhen për 140 deputetë, rezulton se për një copë Kuvendi ka paguar afro 1.3 milionë lekë të vjetra. Por duke iu referuar zbatimit të këtij projekti, pra vendosjes nga

një kompjuter në tavolinën e çdo deputeti në sallën e seancave plenare ka reaguar dje deputeti socialist, Erion Braçe, i cili është shprehur dje se tashmë salla e seancave plenare i përngjan një kafe-interneti gjigante.

“Kuvendi kthehet në ‘internet llafe’ më e madhe në Shqipëri. A e patë ç’i ka bërë sallës së Kuvendit ‘kryetarja e mundur’ e tij? Një turp! Mund të ngjajë me internet-kafe të çdo fshati afër rrugës nacionale, por kurrë me një sallë Kuvendi”, - u shpreh dje Braçe. Sipas tij, në asnjë nga parlamentet e vendeve të zhvilluara nuk ndodh që deputetët të kenë kompjutera në tavolinë. “Po Kongre-

Vlera e një kompjuteri të blerë është shumë e lartë, pasi arrin në 1.2 milion lekë të vjetra copa.

“Shuma 179 milionë lekë të vjetra për 140 kompjutera.

si Amerikan, Parlamenti i Britanisë, Parlamenti i Francës, Parlamenti i Gjermanisë, Parlamenti i Italisë, Parlamenti i Holandës, Parlamenti Europian qenkan kundër teknologjisë, që nuk e kanë këtë shëmti?! Zonjë e Mundur! E di që deri më sot, në atë sallë ti atje lart mbaje ekranin përpara e shihje tv edhe kur deputetët flisnin. Por parlamenti i një vendi është vendi i fjalës, jo i ekraneve të telenovelave. Ezelin shko e shihe në shtëpi”, - komentonte më tej Braçe. Më tej deputeti socialist hedh hije dyshimi mbi çmimin me të cilin janë blerë këta kompjutera dhe kompaninë që ka zbatuar projektin. Sipas tij, vlera e

LSI, kreu i grupit mes Vasilit dhe Ramës

Halimi: Ndarja e ministrit nga deputeti, kushton 2 mln USD Vendimi i mazhorancës së re për të ndarë mandatin e deputetit nga ai i ministrit do t’u kushtojë shqiptarëve afro 2 milionë dollarë më shumë se në 4 vite së bashku. Në këtë përfundim ka dalë ministri aktual i Drejtësisë, Eduard Halimi, i cili në një postim të tijin në faqen e tij në Facebook ka bërë përllogaritjen e shpenzimeve që duhet të paguajë shteti për çdo deputet. “ Ky d o t ë j e t ë p a r l a m e n t i m ë i kushtueshëm në gjithë historinë e demokracisë. U votua për 140 deputetë, por do të paguhen 160, sepse kryetari i PS-së donte të kishte dhe 20 të tjerë plus, duke shtuar ministrat. Një deputet u kushton shqiptarëve jo më pak se 2 milionë lekë në muaj, 24 milionë në vit (25.000 dollarë) dhe në 4 vjet, minimumi 100.000 USD. Vetëm nga vendimi abuziv dhe arrogant i kryetarit të PS-së, Parlamenti do të kushtojë 2 milionë USD më shumë”,

- shprehet Halimi. Por sipas Halimit, rritja e shpenzimeve të kësaj qeverisjeje nuk ndalet me kaq, pasi sipas tij, ato rriten edhe nga shtimi i numrit të ministrive. ”Shpenzimet e kësaj qeverie nuk përfundojnë me kaq. Plot 5 ministri më shumë, të cilat sigurisht, ata që votuan nuk i dinin në 23 qershor. Nuk do të shpenzohen paratë e Edi Ramës, por të shqiptarëve. Ai premtoi t’i pyeste për çdo vendim. A janë dakord qytetarët shqiptarë që Rama të ketë një ministri të tërë për të komunikuar me parlamentin edhe pse e ka 10 m larg zyrës së tij?! Po që të ketë një ministër shteti, thuaj se këta 18 të tjerët nuk janë për shtetin. Tre ministra për kulturën, sportin e turizmin e tjera çudi të sforcuara nga uria për tortë”, - shkruante më tej Halimi. Kjo sipas tij, nuk është interes i qytetarëve dhe as ushtrim prej tyre, por një haraç i lartë dhe i panevojshëm.

një kompjuteri të blerë është shumë e lartë, pasi arrin në 1.2 milion lekë të vjetra copa. “Shuma 179 milionë lekë të vjetra për 140 kompjutera.

Nuk janë ca si shtrenjtë zonjë? I bie 1.278 milion lekë të vjetra për copë.

Mua sinqerisht më vjen çudi. Pronari i kësaj kompanie zotëron dhe një të dytë, World Tech, me të njëjtin objekt, por me adresë rruga ‘Besnik Sykja’, Pallati 9-katësh, kati i parë Shkodër”, - shprehet Braçe. Më tej ai fton mazhorancën e re ta refuzojë këtë projekt dhe ta kthejë parlamentin në gjendjen e mëparshme, ndërsa kompjuterat t’ua dhurojë 5 shkollave.

Vetëm nga vendimi abuziv dhe arrogant i kryetarit të PS-së, Parlamenti do të kushtojë 2 milionë USD më shumë”

Bashkë me konstituimin e parlamentit në seancën e sotme pritet të përcaktohen edhe grupet parlamentare. Për shkak të numrave që prodhuan zgjedhjet e 23 qershorit, në parlamentin e ri do të kemi një numër më të madh grupesh parlamentare se në zgjedhjet e shkuara. Kështu, veç dy grupeve të mëdha, atij socialist dhe atij demokrat, në sallë ka numrat e duhur për të patur grupin e vet parlamentar edhe Lëvizja Socialiste për Integrim. Ndërsa PS rizgjodhi Gramoz Ruçin si kryetar të grupit të saj parlamentar, PD dhe LSI pritet t’i zgjedhin sot në mbledhjet e tyre të grupeve parlamentare.

Nga radhët e PD-së është folur si kandidatura më e mundshme për të patur këtë post Edi Paloka, ndërsa nga LSI, emrat e Petrit Vasilit dhe Luan Ramës. LSI do të vendosë sot në mbledhjen e kryesisë që do të mbajë pasdite për kreun e ri të Grupit. Përveç tri partive të mësipërme, grupe parlamentare pretendojnë të kenë edhe PR e PDIU. Nuk dihet nëse këto dy forca do të kenë secila grupin e saj parlamentar, pasi kjo gjë varet nga mbështetja që do t’i japë PD me deputetë të saj, pasi vetë këto forca nuk kanë 7 mandate sa është e nevojshme për të patur një grup. Gjithsesi, në rastin më të keq, këto dy forca kanë mundësi që duke bashkuar deputetët e vet të formojnë një grup të përbashkët parlamentar.

6

Kronika e ditës

ditari

BSH: Ekonomia shqiptare, e fokusuar drejt industrisë Një raport i Bankës së Shqipërisë tregon ndryshimin e strukturës së ekonomisë, nga shërbimet tek industria Rritja ekonomike po gjenerohet nga industria, ndryshe nga pak kohë më parë kur shërbimet ishin në krye të listës. Të dhënat e fundit të Bankës së Shqipërisë tregojnë për një ndryshim të strukturës së ekonomisë shqiptare.

Ekspertët vlerësojnë se gjatë muajve të parë të këtij viti është rritur pesha

në ekonomi e sektorit të industrisë dhe prodhimit, ndërkohë që shërbimet u ngadalësuan ndjeshëm, ndërsa sektori i ndërtimit ka vijuar tkurrjen. Gjatë 3-mujorit të parë të vitit, sektori industrial kontribuoi me 1.4% në rritjen vjetore të Prodhimit të Përgjithshëm Kombëtar. Në dinamikën e sektorit të industrisë kanë ndikuar pozitivisht, rritja e kërkesës nga jashtë e reflektuar tek shtimi i eksporteve. Aktivitetet e lidhura me bujqësinë, gjuetinë, pyjet dhe peshkimin vazhduan të mbështesin rritjen

ekonomike vjetore, ndonëse në një masë prej vetëm 0,4%. Institucionet ndërkombëtare financiare si Banka Botërore, por edhe ekspertët vendas kanë theksuar domosdoshmërinë e një modeli ekonomik me qëllim garantimin e një rritje të qëndrueshme ekonomike. Rritja ekonomike e vendit është ngadalësuar vitet e fundit.

Nga rreth 6% që ishte para vitit 2008, në 1,7% vitin e kaluar. Ekspertët vlerësojnë se ekonomia jonë nuk mund të zhvillohet më në mënyrë spontane, veçanërisht pas krizës ekonomike.

Kallëzimi për lejet minerare, zyrtarët e AKBN nën hetim Task-Forcë ka nisur hetimet për disa ish-zyrtarë të Agjencisë Kombëtare të Burimeve Natyrore, pas kallëzimit se një licencë u është dhënë dy subjekteve të ndryshme. Në konflikt u përfshi edhe Avokati i Shtetit Leonard Bakillari Tiranë Disa ish-zyrtarë të Agjencisë Kom-

bëtare të Burimeve Natyrore (AKBN) janë përfshirë në një hetim të njësisë “Task Forcë”, pas dyshimeve për abuzime me lejet minerare. Një kompani private ka denoncuar në prokurori ish-drejtuesit e AKBN-së dhe ish-ministri i Ekonomisë, të cilët sipas kallëzimit, kanë dhënë një leje minerare në kundërshtim me procedurat ligjore. Bëhet fjalë për një leje minerare në zonën e Matit, e cila në vitin 2010 i është dhënë një subjekti privat me propozimin e AKBN-së dhe me firmën e ishministrit të kohës. Por vetëm dy muaj më pas, AKBN ka ndryshuar sipërfaqen e dhënë për shfrytëzim ndaj këtij subjekti dhe pjesa e reduktuar i jepet një tjetër kompanie, duke dhënë kështu dy leje minerare thuajse në të njëjtën sipërfaqe toke. Kjo çështje ka krijuar përplasje ligjore mes dy kompanive dhe Avokatit të Shtetit, duke nisur disa procese civile në gjykatë. Sipas një prej vendimeve të gjykatës për këtë çështje rezulton se Avokati i Shtetit dhe kompania që pretendon

se ka marrë e para lejen e shfrytëzimit, kanë pretenduar se leja e dytë minerare është në kundërshtim me ligjin. Kjo pasi, më 22 maj të vitit 2009 i është kërkuar AKBN-së të korrigjojë koordinatat për disa leje minerare, ndërsa ky institucion u ka kërkuar subjekteve që të hartojnë projektet teknike. Në bazë të këtyre të dhënave, Ministria e Ekonomisë në datën 16 korrik 2010 ka bërë ndryshimin e sipërfaqeve të lejuara për shfrytëzim, duke dhënë kështu dy leje thuajse në të njëjtën hapësirë shfrytëzimi. Ndërkohë që çështja vazhdon në gjykatë, një prej subjekteve ka paraqitur kallëzim penal në prokurori, duke kërkuar ndjeke penale për ish-zyrtarët që dyshohet se kanë kryer abuzime me detyrën. Për këtë çështje u pyet pak ditë më parë edhe ish-ministri i Ekonomisë, Dritan Prifti, i cili sqaroi para oficerit të policisë Gjyqësore, Emror Kasaj dhe prokurorit Ndini Tavani, gjithë procedurën e ndjekur për këtë rast. Sipas Priftit, ai nuk ka parë me imtësi praktikën e dërguar për firmë nga AKBN-ja, por ka miratuar procedurën e hartuar nga vartësit e tij. Po ashtu, gjatë hetimit janë marrë në pyetje edhe ish-drejtuesit apo zyrtarët që janë angazhuar në hartimin e procedurave, të cilët kanë thënë se kanë ndjekur një urdhër të ministrit për rishikimin dhe korrigjimin e koordinatave për lejet minerare, çka ka sjellë lirimin e një sipërfaqeje toke për të cilën është dhënë një leje shfrytëzimi. Mësohet se prokuroria ka marrë në pyetje të gjithë personat e përfshirë në këtë çështje, duke filluar nga ish-drejtuesit e AKBN-së, specialistët që

Sipas një prej vendimeve të gjykatës për këtë çështje rezulton se Avokati i Shtetit dhe kompania që pretendon se ka marrë e para lejen e shfrytëzimit, kanë pretenduar se leja e dytë minerare është në kundërshtim me ligjin.

kanë hartuar praktikën, si dhe përfaqësuesit e subjekteve private që kanë përfituar lejen e shfrytëzimit. Tashmë prokuroria pritet të dalë me konkluzione përfundimtare nëse ka apo jo përgjegjësi penale ndaj personave të kallëzuar.

Konfirmohet se zyrtarët janë të përfshirë në hetim, por ende nuk dihet pozita e tyre në raport me këtë çështje. Koncesionet kanë qenë një pjesë mjaft problematike dhe e diskutuar gjatë këtyre viteve. Dy vjet më parë, ish-ministri i Ekonomisë, Dritan Prifti dorëzoi në prokurori një raport të hartuar nga auditi i brendshëm, sipas të cilit, të paktën 40 koncesione minerare, hidrike dhe hidrokarburesh ishin dhënë në kundërshtim me ligjin. Disa nga këto koncesione janë ende në hetim nga prokuroria, e cila akoma nuk ka një përfundim të qartë rreth abuzimeve të denoncuara nga ish-ministri i Ekonomisë, Dritan Prifti.

Dëshmitë tek noteri, 200 çështje i mbeten gjykatës Edhe pse Kodi Civil përcakton se dëshmia e trashëgimisë mund të merret tek noteri, qytetarët dynden sërish në gjykatë Tiranë Edhe pse ndryshimet në Ko-

din Civil kanë hyrë në fuqi që prej 1 shtatorit, qytetarët vijojnë t’i drejtohen gjykatës për të përfituar disa shërbime që tashmë merren lehtësisht tek noteri. Një nga këto shërbime është edhe përfitimi i dëshmisë së trashëgimisë, për të cilën qytetarët vijojnë t’i drejtohen sëri sh g jykatë s . A kt u a l i sht, n ë Gjykatën e Tiranës janë ende në shqyrtim rreth 200 çështje me këtë objekt. Por sipas ndryshimeve të fundit ligjore, çdokush që kërkon

një dëshmi trashëgimie, që prej ditës së sotme mund ta përfitojë atë tek noteri, edhe pse Kodi i ri Civil ka hyrë në fuqi që prej datës 1 shtator. Por kjo procedurë nuk mund të kryhet tek çdo noter, pasi për të përfituar këtë shërbim ka një sërë kriteresh dhe procedurash. Të gjithë trashëgimtarët që kërkojnë të marrin një dëshmi të tillë, fillimisht duhet t’i drejtohet një noteri që ndodhet në zonën ku trashëgimlënësi ka patur vendbanimin e fundit. Sipas Fatmir Lecajt, zv/president i Dhomës Kombëtare të Noterëve, thotë se, nëse nuk dihet kjo gjë nga trashëgimtarët, atëherë ata do të paraqiten tek ajo zyrë noterie, ku ky trashëgimlënës ka pasur edhe pasurinë e tij kryesore, ose pjesën më të madhe të pasurisë. “Pra, jo në çdo zyrë noteriale. Do të paraqitet

edhe certifikata e vdekjes së trashëgimlënësit dhe njëkohësisht dokumentet shoqëruese, si certifikata e trungut familjar dhe certifikata personale e të gjithë personave trashëgues”, - thotë Lacej. Ai sqaron se noterëve u është dashur një

punë e madhe për të realizuar këtë proces, çka kërkon një sistem të tërë riorganizimi për lëshimin e dëshmive të trashëgimisë. “Në gjykatë ishte vetëm një deklarim i palës, se personi që ka lënë trashëgiminë (trashëgimlënësi) gjithmonë nuk ka lënë ose ka lënë testament. Por te ne kjo do të verifikohet. Asnjë nuk do të lëshohet, në rast se nuk do të verifikohet më parë testamenti”,- thotë Lecaj.

Ndryshimet në Kodin Civil pritet të sjellin lehtësim të procedurave për rreth 30 mijë qytetarë që kërkonin më parë në gjykatë dëshminë e trashëgimisë, si dhe për personat që kanë fituar një proces gjyqësor. Tashmë nuk është e nevojshme t’i drejtohesh gjykatës për urdhrin e ekzekutimit për një proces gjyqësor të fituar.

shkurt

Studimi: 72 % e të rinjve e kanë provuar alkoolin Të rinjtë shqiptarë konsumojnë pije alkoolike në masë. Kjo faktohet nga studimi europian për përdorimin e alkoolit dhe drogave, ku rezulton tendenca në rritje e konsumimit të tyre nga rinia shqiptare. Alkooli kryeson listën sa i takon përdorimit tek të rinjtë. Në bazë të studimit, 3/4 apo rreth 72 për qind e të rinjve kanë provuar një ose më shumë pije alkoolike gjatë jetës së tyre. Por përdorimi i alkoolit nuk është sporadik. Rreth 7.8% e tyre kanë përdorur pije alkoolike në më shumë se 40 raste gjatë jetës së tyre. Për specialistët e Institutit të Shëndetit Publik, konsumimi i alkoolit nga të rinjtë lidhet pashmangshmërisht edhe me numrin e lartë të aksidenteve që ndodhin në vendin tonë. Edhe duhani mbetet i preferuar për të rinjtë.

Nga disa studime rezulton se cigarja e parë pihet rreth moshës 10 vjeç, ndërsa në moshën e adoleshencës rezulton se më shumë se një e treta e të rinjve kanë konsumuar të paktën një herë në jetë duhan. Marijuana, kanabis apo drogat e tjera sintetike, vazhdojnë të tërheqin kureshtjen e të rinjve shqiptarë. Rreth 4% e të rinjve raportuan të kenë përdorur të paktën një herë në jetë marijuanë.

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

09.09.2013

7

Plagosen dy të rinj pas një konflikti

Tenton të lidhë energjinë, vdes nga korrenti

Dy persona kanë mbetur të plagosur me armë zjarri dje në rrugën nacionale Tiranë-Elbasan. Ngjarja ka ndodhur në afërsi të Lundrës, ku kanë mbetur të plagosur dy të rinj. Policia e Tiranës bëri me dije se të plagosurit janë Erjon Prengaj, 24 vjeç, dhe Klevis Bushati, 24 vjeç, të dy banorë nga Laçi. Burime nga policia bënë të ditur se Prengaj ka marrë një plagë në krahun e majtë, kurse Bushati një plumb në supin e djathtë. Sipas të dhënave, ngjarja ka ndodhur në një lokal, pas një konflikti në orët e para të mëngjesit. Edhe pse plagosja ka ndodhur duke u gdhirë e shtuna, policia nuk ka arrestuar ende personat përgjegjës. Mbi ta rëndon vepra penale e “vrasjes së mbetur në tentativë”, e dënueshme nga neni 76 i Kodit Penal.

Një 27-vjeçar, banues në fshatin Grudë e Re të Shkodrës, gjeti vdekjen pas kontaktit me energjinë elektrike. Policia e Shkodrës bëri me dije se ngjarja aksidentale ndodhi në një aks rrugor pranë ish-Vinotekës, ku 27-vjeçari Pjetër Mulliri ndodhej në një shtyllë tensioni. Mësohet se viktima po tentonte të rregullonte dritat e shtëpisë së tij kur ka rënë në kontakt me korrentin. Nga pakujdesia, ai ka pasur kontakt me linjën e energjisë elektrike dhe për pasojë ka gjetur vdekjen e menjëhershme. “Në vendngjarje ka shkuar grupi hetimor, i cili po kryen veprimet. Në përfundim do të jepet dhe informacioni përfundimtar”, citojnë burimet nga policia.

Eksploziv me telekomandë të dënuarit për vrasje, që “u fal” nga Presidenti Një sasi eksplozivi shpërtheu në makinën e Petrit Markut, duke lënduar edhe të fejuarën e tij holandeze, motrën dhe një fëmijë. Marku ishte ekstraduar nga Belgjika në vitin 2005 për një vrasje, ndërsa një pjesë e dënimit i është falur në vitin 2010 Dashamir Biçaku

Një person i dënuar për një vrasje në vitin 1999, mbeti i plagosur rëndë dje në mbrëmje, kur makina me të cilën po udhëtonte, një “Mercedez- Benz” me targa AA 787 DK, shpërtheu gjatë ecjes. Petrit Marku, 43-vjeçari me origjinë nga Mirdita, mbeti i plagosur rëndë gjatë shpërthimit të telekomanduar, ndërsa plagë më të lehta kanë marrë edhe e fejuara e tij holandeze, e motra dhe një fëmijë, që ndodheshin në makinë me të.

Shpërthimi ndodhi në afërsi të rrethrrotullimit të Doganës, në hyrje të autostradës, ndërsa policia ka identifikuar gjurmë eksplozivi në makinën e Markut. I dëmtuari është dërguar menjëherë në Spitalin Ushtarak, pasi për shkak të shpërthimit ka pësuar dëmtime të rënda në të dyja këmbët. Pasagjerët e tjerë që udhëtonin në veturë nuk morën dëmtime, përveç tronditjes së pësuar nga shpërthimi i papritur. Këta të fundit gjithashtu u dërguan në spital për ndihmë mjekësore, por dëmtimet e tyre kanë qenë të papërfillshme.

Atentati

Policia mbërriti në pak minuta në vendin e ngjarjes, duke nisur hetimin për atentatin me eksploziv. Nga këqyrja me sy të lirë në vendin e ngjarjes, shihej se shpërthimi i eksplozivit ka ndodhur në distancë.

Pas shpërthimit, makina ka marrë

në të majtë dhe më pas është drejtuar djathtas në formë harku, ndërsa në rrugë dukeshin qartë gjurmët e gjakut që ndiqnin edhe rrugëtimin e veturës në rrugë. Mjeti pas shpërthimit ka përshkuar një distancë rreth 200 metra, deri sa ka ndaluar i përplasur me një nga bordurat trafikndarëse të rrugës së Durrësit.

Pikërisht aty vihej re qartë se shpërthimi kishte dëmtuar pjesën e poshtme të automjetit në krahun e shoferit, si dhe kishte dëmtuar edhe pjesë të tjera të tij, ndërsa kofanoja e mjetit “Mercedez- Benz” ishte ende e hapur dhe e ngritur mbi xhamin e parmë të shoferit. Nga këqyrja paraprake e kryer nga specialistët xhenierë dhe ekspertët antieksploziv, besohet se lënda plasëse ka qenë në masën e rreth 150 gramëve, ndërsa shpërthimi besohet se është kryer në mënyrë të telekomanduar.

Ende nuk është saktësuar nëse bëhet fjalë për shpërthim me celular, apo shpërthim me telekomandim të posaçëm, çka pritet të sqarohet nga ekspertët xhenierë.

Hetimi

Motivi i atentatit për hetuesit, ka të bëjë me disa pista, por më kryesorja është ajo e hakmarrjes, për shkak të një vrasjeje të ndodhur në vitin 1999, në rrugën “Mine Peza”.

Asokohe, Petrit Marku ishte dënuar me 25 vite burg në mungesë. Pas krimit, Marku është larguar drejt

Makina e Petrit Markut pas shpërthimit

Motivi i atentatit për hetuesit, ka të bëjë me disa pista, por më kryesorja është ajo e hakmarrjes, për shkak të një vrasjeje të ndodhur në vitin 1999, në rrugën “Mine Peza”. Asokohe, Petrit Marku ishte dënuar me 25 vite burg në mungesë.

Belgjikës, ku u arrestua për qëllime ekstradimi në Shqipëri. Në 2005, ai është kthyer me pranga në duar dhe qëndroi në burgun e Shënkollit deri 1 vit më parë, për të shlyer dënimin për vrasjen e Manol Likës. Në vitin 2007, Markut iu ul një pjesë e dënimit, ndërsa në vitin 2010, Presidenti i Republikës i fali pjesën e mbetur, duke shkurtuar kështu kohën që duhej të qëndronte në qeli. Por përveç pistës së hakmarrjes, policia

ka nisur hetimet edhe mbi aktivitetin e Markut gjatë kohës së qëndrimit në Belgjikë. Atentatet me eksploziv në makinë janë bërë të zakonshme gjatë javëve të fundit në vend. Gjatë muajit gusht, një skemë e ngjashme u përdor ndaj një biznesmeni në Vlorë dhe atentati u përsërit pak ditë më vonë në Tiranë, ndaj një biznesmeni ndërtimi. Në të gjitha rastet, shpërthimet nuk kanë shënuar viktima.

Konfliktet e çastit, dy të vrarë në Shijak e Sarandë Një 82-vjeçar është vrarë me çifte pas një konflikti për kullotën me bashkëfshatarin.

Në Hamallaj të Durrësit, një 28-vjeçar vritet pas një sherri në lokal Një 82-vjeçar është vrarë pas një konflikti për kullotën nga një tjetër i moshuar.

Krimi ndodhi mbrëmë në fshatin Shëndre të Sarandës, ku edhe humbi jetën Jorgo Kurti. Burime nga policia lokale bënë me dije se drejt vendit të ngjarjes janë nisur disa inspektorë policie, të cilët brenda një kohe të shkurtër arritën t’i shtrëngonin prangat autorit të krimit. Ai është një tjetër 82-vjeçar me emrin Sokrat Shito, i cili akuzohet për vrasje me paramendim. Nga dëshmitë e mbledhura në fshat mësohet se dy të moshuarit ishin në konflikt prej kohësh për shkak të pronësisë së kullotës. Secili prej tyre nuk pranonte

që bagëtitë të shkelnin në atë zonë, çka ka përfunduar edhe në gjakderdhje. Policia e Sarandës bëri me dije se trupi i viktimës është dërguar në morgun e qytetit për t’iu nënshtruar autopsisë, çka do të përcaktonte edhe shkakun zyrtar të krimit. Ndërsa 82-vjeçari Sokrat Shito është dërguar me pranga në duar në Komisariatin e Sarandës, si i dyshuar për krimin e rëndë. Ky i fundit është marrë në pyetje deri në orët e para të mëngjesit, për të sqaruar rrethanat në të cilat u vra bashkëmoshatari i tij. Burime nga policia e Sarandës thanë se kanë sekuestruar edhe armën e krimit, një çifte, e dërguar në laborator për t’iu nënshtruar ekspertizës. Hetimet e mëtejshme pritet të zbardhin plotësisht rrethanat e këtij krimi në fshatin Shëndre, që i mori jetën të moshuarit 82-vjeçar.

Një tjetër konflikt i çastit i ka marrë jetën një 28-vjeçari në orët e vona të mbrëmjes. Krimi ka ndodhur mbrëmë

në Hamallaj të Durrësit, ku Festim Lama është gjetur i vrarë në një lokal të fshatit. Burime nga vendi i ngjarjes thanë se 28-vjeçari, banor i zonës, është qëlluar me armë zjarri në rrethana të paqarta. Forca të policisë së Shijakut, të ndihmuara edhe nga ato të Durrësit nisën hetimet pak minuta pas vrasjes.

Në ambientet e policisë janë shoqëruar disa persona që ndodheshin në lokal, ndërsa dyshimet e para bien mbi një konflikt që Lama kishte pasur me disa të rinj që ndodheshin si ai, klientë në të njëjtin lokal. Burime të policisë thanë se 28-vjeçari nuk kishte precedentë penalë dhe se hetimet janë fokusuar drejt një konflikti të çastit.

Nga ana tjetër, postblloqe të shumta janë ngritur në rrugët që lidhin Hamallajn me Durrësin, në kërkim të autorëve të krimit. Deri në orët e vona të mbrëmjes policia nuk kishte zbuluar ende identitetet e tyre.

CMYK

8 09.09.2013

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

NJOFTIM / REKLAMA

CMYK

NJOFTIM / REKLAMA

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

09.09.2013

9

10

Opinione & Editoriale

Blog & Ide

OpEd

Nga Bujar Kapexhiu

Opinione dhe Editoriale

Ngjitja e Laissez-faire, Rryma e Adam Smith Jeta e njeriut i ngjan një rrjedhe që shkon drejt rrymës e cila do të përcaktojë fatin e tij.

Ku shpesh gjatë kësaj rruge, ajo mbetet e kapur diku dhe e harruar përgjithmonë në një cekëtinë të mjerimit.

- SHAKESPEARE, JULIUS CAESAR

K

y imazh i Shekspirit, shërben më së miri për të përshkruar esenë tonë. Gjithmonë ka pasur dhe do të ketë rrjedha të forta të jetës dhe punëve të njeriut, të cilat, të interpretuara të gjitha së bashku krijojnë një entitet kolektiv që ne e quajmë shoqëri. Ashtu si rrymat e jetës dhe të punës së njeriut, po ashtu dhe për shoqërinë, këto nuk duken të dallueshme dhe lehtësisht të parashikueshme. Pasi, ashtu si rrymat e baticës, nuk mund të dallohet se ku fillon njëra e ku mbaron tjetra. Çdo rrymë zgjat për një kohë të gjatë, ndoshta dekada, as orë apo ditë, sapo ajo fillon të vërshojë, ajo lë gjurmë kudo ku shtrihet, bile këto gjurmë mbesin edhe kur kjo largohet dhe rryma tjetër vjen më pas. Enigma se si këto rryma lindin në mendjen njerëzore, sesi ato përhapen në rregullat e jetës njerëzore, ku shpeshherë, duke gjeneruar edhe mendim të kundërt deri në zëvendësimin e tyre nga rryma të tjera, përfaqëson një temë komplekse, e cili kërkon një eksplorim gjithëpërfshirës të historianëve, ekonomistëve dhe shkencëtarëve të tjerë të shkencave sociale. Qëllimi i kësaj eseje është i thjeshtë: Ne duam të prezantojmë një hipotezë që është bërë për ne tashmë diçka shumë e pëlqyeshme, duke e ilustruar atë me eksperiencat e tre shekujve të fundit dhe të diskutonim disa nga implikimet e saj.

Hipoteza jonë është që ndryshimet madhore të ndodhura në politikat sociale dhe ekonomike gjatë kësaj periudhe, kanë qenë të shoqëruara me një ndryshim në klimën e opinionit intelektual, duke gjeneruar në vetvete të paktën pjesërisht dhe duke u ndikuar dhe përcaktuar nga rrethanat politike, ekonomike dhe sociale të kohës ku ato zhvillohen.

Ndryshimi mund të fillojë edhe vetëm në një vend, por nëse ai zgjat për një kohë të gjatë, do të përhapet me siguri edhe në pjesë të tjera të botës. Në fillim, ky do të ketë një influencë të pakët në politikën sociale-ekonomike të vendit. Pas një intervali kohe, ndoshta për disa dekada, një rrymë intelektuale do të merrte drejtimin dhe përhapej, në fillim ngadalë por më vonë, me një fuqi të vrullshme duke përfshirë publikun e gjerë, duke e rritur presionin e tij mbi shtetin e me efekte vendimtare mbi kursin politik, ekonomik dhe social në vend. Në momentin kur në një ngjarje të tillë, kjo rrymë arrin të dominojë gjithë hapësirën, fillon një zbaticë, të cilën A.V. Dicey, e quan “kundër-rryma” e opinionit.

Karakteristika kryesore e tyre është se këto kundër-rryma paraqesin një reaksion ndaj efekteve praktike të atribuuara rrymës së mëparshme. Në të cilën, Premtimi i bërë tenton të bëhet utopik.

Performanca e premtuar nuk arrihet, duke sjellë si rezultat pakënaqësinë. Protagonistët fillestarë të rrymës intelektuale shterojnë dhe cilësia intelektuale e

esse MILTON FRIEDMAN ROSE D.FRIEDMAN

ndjekësve dhe suportuesve të tyre shkon në mënyrë të paevitueshme drejt rënies.

Këtu krijohet hapësira që kundër-rryma të tentojë të shkojë me kurajë e në mënyrë të pavarur drejt dominimit të opinionit publik. Ngjitja e saj bëhet brenda një kohe shumë të shkurtër. Aventurieri i ri, i pavarur dhe kurajoz përpiqet të gjejë fusha të reja konkurrimi dhe hapësira të reja për të eksploruar.

Kundër-rryma përmbledh forcat duke përcaktuar drejtimin e ri të baticës së re dhe kështu procesi ripërsëritet.

Ndoshta është e panevojshme të thuhet, por ky proces deri tani, ka qenë i thjeshtëzuar dhe i formalizuar së tepërmi. Veçanërisht, ky proces ka lënë jashtë trajtimit çdo diskutim rreth esencës së ndërveprimit të opinionit intelektual, opinionit publik dhe kursit të zhvillimit të ngjarjeve në përgjithësi. Ndryshimet graduale në politikat dhe marrëveshjet institucionale do të vazhdojnë të ecin përpara. Ndryshimet madhore ndodhin shumë rrallë, vetëm në raste krizash, ku siç Richard Weawer e ka përshkruar në frazën e tij evokative që: “idetë kanë edhe pasojat e tyre”. Rryma intelektuale përhapet te publiku me anë të ndërmjetësve siç janë mësuesit, priftërinjtë, gazetarët e mediave të shkruara dhe ato vizive, ekspertët dhe politikanët. Publiku fillon të reagojë ndaj krizës në përputhje me opsionet që intelektualët kanë eksploruar, opsione të cilat limitojnë alternativat e mundshme të fuqive që çlirohen. Si rregull i përgjithshëm, çdo rrymë e krijuar nga kriza do të shërbejë si katalizator për ndryshime madhore në drejtimin e zhvillimit të politikave.

Më poshtë, ne do të përpiqemi të ilustrojmë relevancën e hipotezave tona, veçanërisht rreth dy rrymave të fundit, të kompletuar e të përcaktuar më në detaje, veçanërisht kjo e fundit, që përmblidhet në titullin e kapitullit të fundit të veprës “Free To Choose” dhe që është përfunduar.

NGJITJA E LAISSEZ-FAIRE, RRYMA E ADAM SMITH Rryma e parë që ne do diskutojmë, fillon në shekullin e tetëmbëdhjetë në Skoci, si një reaksion ndaj merkantilizimit të shprehur në shkrimet e David Hume, e thelluar nga Adam Smith në librin e tij “Moral Sentiments” (1759), dhe mbi të gjitha në veprën tjetër të tij “The Wealth of Nations” (1776).

Vepra “The Wealth of Nations”, është konsideruar gjerësisht dhe gjykuar korrektësisht si guri themeltar i shkencave moderne ekonomike. Ngulitja e saj e fuqishme, influenca shumë e madhe dhe përhapja e gjerë në në botë në rrethet intelektuale, reflekton pa dyshim atë që ndaj farës së mbjellë nga Hume e të tjerë, si kundër-rrymën intelektuale të merkantilizimit, e cila në vetvete shënon etapën e hershme të Revolucionit Industrial. Kjo ngjarje e vitit 1776, u shoqërua me ngjarje tjetër përtej Atlantikut, me “Proklamacionin e Deklaratës së Pavarësisë”, e cila ishte në shumë kuptime,

një binjak politik i doktrinës ekonomike të Smith. Vepra e Smith u bë rryma kryesore për Baballarët Themelues të kombit Amerikan. Aleksandër Hamilton, kishte dokumentuar këtë fenomen në një mënyrë mbështetëse në raportin e tij të vitit 1791 me titull “Raport on Manufactures”. Aty ai kujton shpeshherë Smith dhe e falenderon atë, por në të njëjtën kohë nga fundi i raportit, ai konkludon që doktrina e Smith, akoma nuk mund të implementohet në kushtet e SHBA-se, e cila ka nevojë për një politikë proteksioniste të shkëmbimit dhe jo një shkëmbim të lirë ndërkombëtar.

Sepse, sipas tij, industria amerikane është në fazën foshnjore të zhvillimit dhe ka nevojë për mbrojtje të saj, tani për tani. Smith nuk kishte asnjë iluzion që efekti i teorisë së tij në qarqet intelektuale do të mund të kishte të njëjtin efekt në politikat ekonomike dhe publike. “Të presësh që tregtia e lirë të mund të implementohet gjerësisht në Britani, është po aq absurde sa të presësh që Oqeania apo Utopia të realizohen në këtë vend.

Kjo, jo vetëm për arsye të paragjykimit të opinionit publik, por për më tepër, të interesave të shumë individëve që e kundërshtojnë fuqishëm atë” Parashikimi i tij nuk rezultoi i vërtetë.

Gjatë fillimit të shekullit nëntëmbëdhjetë, idetë e laisses-faires, efekti i veprimit të “duarve të padukshme”, mungesa e dëshirës së administratës për të ndërhyrë në punët ekonomike, kishte ndryshuar së pari botën intelektuale dhe më pas atë të politikave publike. Bentham, Ricardo, James Mill dhe John Stuart Mill, ishin angazhuar aktivisht në përhapjen e këtyre ideve dhe promovimin politik të këtyre. Maria Edgeworth kishte shkruar novela bazuar në subjektet ekonomike të Ricardos. Cobden dhe Bright, ishin angazhuar në apelimin e Ligjit të Misrit. Të përforcuara nga presioni në rritje i Revolucionit Industrial, këto ide po afektonin gjithnjë e më shumë politikat publike, ndonëse procesi kishte qenë ngadalësuar shumë nga luftërat e Napolonit, e shoqëruar kjo me shpenzime të mëdha qeveritare dhe kufizime të shkëmbimeve tregtare me botën.

Apelimi i Ligjit të Misrit, në vitin 1846, është parë përgjithësisht si një triumf i Smith, pas afro 70 vite vonesë. Në fakt, disa reduktime të barrierave të shkëmbimit kishin filluar më herët, ku shumë prodhime jo-bujqësore vazhdonin te ishin të mbrojtura me tarifa deri në vitin 1874. Pas kësaj, kishin mbetur vetëm disa tarifa në fuqi, si alkooli, vera, birra dhe duhani duke u vënë akciza në garën e çmimeve të marketit me prodhimin e brendshëm. Pra, do duhet të pritej për afro një shekull deri sa të plotësohej kjo kërkesë e Adam Smith.

Vendet e tjera europiane, përfshirë dhe SHBA, nuk ndoqën të njëjtën rrugë të Britanikëve drejt ngritjes së një tregu të lirë të shkëmbimit. Gjatë shumicës së kohës në shekullin 19, në SHBA, fokusimi i politikave ekonomike ishte në realizimin e sa më shumë të ardhurave, ku masat proteksioniste kishin luajtur rol të veçantë, po ashtu dhe debatet politike sidomos ato ndërmjet Veriut dhe Jugut, e dëshmojnë këtë. Sidomos pas viteve të luftës së 1812, këto të ardhura përbënin rreth 50 për qind të totalit të të ardhurave federale. Por kjo balancë u prish gjatë

Bulevardi i ri luftës Spanjollo-Amerikane në fund të shekullit. Barrierat jo-tarifore si ajo e ‘kuotave”, kishin efekte të pa konsiderueshme. Veçanërisht, në SHBA, emigrimi ishte i komplet i lirë. Në Londër, para luftës së parë botërore, sipas fjalëve elokuente të John Maynard Keynes “Banorët e Londrës mund të sigurojnë një...tranzicion të lirë dhe komod drejt çdo vendi pa pasaporta apo formalitete të tjera, ...dhe ku mund të dalin jashtë vendit pa kushtëzim të origjinës, bindjeve, besimit fetar.”

Në SHBA, suksesi i Hamilton në arritjen e një legjislacioni mbrojtës, reflekton mungesën e një bindje ideologjike të ligjvënësve për të shmangur ndërhyrjen e shtetit në aktivitete ekonomike, megjithë rrymën intelektuale të formëzuar tashmë nga Adam Smith dhe e shoqëruar kjo me gjetjet e psikiatërve francezë. Por këtu, rolin kryesor e kishte luajtur sensi i besimit në të drejtat natyrale, por jo ndërhyrja e shtetit. Shumë nga shtetet, ndërkohë kishin ndërtuar banka shtetërore, kanale vaditëse e lundrimi të mëdha dhe angazhuar në sipërmarrje të tjera shtetërore. Kriza katalitike, e cila ndodhi në vitin 1837, kishte prodhuar një panik dhe ndryshim drastik gjatë kursit të së cilës, shumica e këtyre sipërmarrjeve shtetërore kishin falimentuar. I njëjti panik kishte ndodhur edhe një shekull më vonë gjatë Great Depression, në këtë rast, duke diskretituar sipërmarrjet private. Derivatet e ideve të Adam Smith kishin ofruar shpjegime për të dyja rastet e ndodhura, duke theksuar se alternativa e vetme për shekullin e ri do të ishte: heqja tarifave, përafrim drejt Laisses-faire dhe asnjë ndërhyrje nga jashtë në treg.

Vlerësimi i shkallës dhe efektit të ndërhyrjes së shtetit në ekonomi nuk është lehtësisht e matshme. Sidoqoftë, kemi një tregues të matjes, ndoshta jo perfekt, por që përcakton raportin e shpenzimeve të shtetit me atë të të ardhurave kombëtare. Në kohën e lartësisë dominuese të Laisses-faire, ky raport ishte 10 për qind i të ardhurave kombëtare në SHBA dhe Britaninë e Madhe.

Dy të tretat e shpenzimeve i përkisnin administratës publike federale dhe asaj të shteteve, ku gati 50 për qind ishte për edukimin. Si rregull, shpenzimet e shtetit zinin rreth 3 për qind të të ardhurave kombëtare, ku gjysma tjetër e tyre ishte për shpenzime ushtarake.

Një shembull tronditës të impaktit botëror të rrymës së Adam Smith në sferën praktike dhe jo në atë ideore, është rasti i Meiji Japan. Për shekuj të tërë, për-

para shfaqjes së Meiji Japan në vitin 1867, Japonia kishte qenë pothuaj krejtësisht e izoluar nga pjesa tjetër e botës së civilizuar perëndimore. Sundimtarët e rinj në atë vend nuk kishin asnjë botëkuptim ideologjik, pa përmendur pastaj rreth Laisses-faire. Përkundrazi, ato nuk kishin lejuar aspak prirje drejt lirisë së individit, ku nuk bëhej fjalë për ato të lirisë ekonomike dhe politike. Objektivi madhor i tyre ishte një i vetëm, i atij të rritjes së lavdisë, të fuqisë dhe emrit të vendit të tyre. Akoma më pak, kur sundimtarët e Meiji shpërthyen në botën perëndimore, në të cilën Laisses-faire Britanik ishte dominante në ekonomi, ato thjesht, shfrytëzuan avantazhin e politikës së hapjes Britanike. Ato, aspak nuk i shtrinë më tej këtë liri ekonomike e politike në vendin e tyre e për qytetarët e tyre, por ata vazhduan të shtrihen dhe të fuqizohen me sukses të madh. Është mungesa e një shtrirje paralele të bazës ideologjike të këtyre politikave ekonomike të elaboruara tashmë, arsyeja që ato nuk mundën të avancojnë më tej. Pas luftës së parë botërore, Japonia u zhyt në thundrën e një junte ushtarake të centralizuar diktatoriale, e cila e çoi vendin drejt një stanjacioni ekonomik, aventurizëm ushtarak duke përgatitur premisat për një aleancë me Gjermaninë naziste gjatë kohës së Luftës së Dytë Botërore.

Në një shkallë më të gjerë, rryma që kishte përfshirë gjithë vendet perëndimore gjatë shekullit të nëntëmbëdhjetë, kishte sjellë një rezultate të një shkalle të lartë të lirive ekonomike, lirive të individit, një shkallë më të lartë të standardit të jetesës të individit, duke shtuar akoma më shumë shkëmbimet tregtare dhe kontaktet njerëzore midis popujve e vendeve. Shpesh, kjo periudhë është disi e përcaktuar si shekulli i paqes, por në njëfarë mënyre ka qenë e përcaktuar tej mase si e tillë. Rryma nuk mundi të shmangte Luftën Civile, Luftën e Krimesë, Luftën Franko-Prusiane dhe konfliktet e tjera lokale. Por sidoqoftë, nga viti 1815 deri në vitin 1914, bota nuk kishte parë konfrontime e përmasa të tilla si ajo e luftërave të Napolonit, apo si ato që do të vinin më pas, të dy luftërave botërore, e ato pas tyre. Gjatë shekullit të nëntëmbëdhjetë, përveç disa krizave në përmasa rajonale të vogla, SHBA dhe Anglia, njohën një zhvillim ekonomik të paparë. SHBA, veçanërisht, u kthye në një Mekë për të gjithë njerëzit kudo në botë. E gjitha kjo ishte e shoqëruar me një adoptim të plotë të principeve të Laisses-fairs dhe stabilizim të funksioneve të shtetit dhe të politikave të tij. vijon…

op-ed

2

Blog / Si Shkrimi i Blogjeve ma ka Shpëtuar Jetën

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

Kulturë/ Filma shqiptarë të të gjitha zhanreve

D

o të jetë kjo vjeshta më e rëndë politike e Kosovës prej se është shpallë Republika e Kosovës, në shkurtin e vitit 2008.

Shumëçka të përkujton, sa i përket kësaj stine politike, në këtë vit, vjeshtën e vitit 2010, kur për fare pak javë u bë hi e pluhur stabiliteti i një koalicioni Qeverisës (PDK, LDK), dhe më pas, kur u godit tepër rëndë besimi që ne jemi në gjendje të organizojmë zgjedhje si duhet, pas dështimit të madh të zgjedhjeve të jashtëzakonshme të dhjetorit të vitit 2010.

Sa për përkujtim: Ne sot e kësaj dite jemi duke paguar, si shoqëri, si politikë, ‘borxhin’ e vjeshtës së vitit 2010. Zhbërja e kësaj trashëgimie të keqe nuk mund të ndodhë dot me një të rame (si thuhet), por me një proces politik i cili si pikënisje të vetin duhet të ketë organizimin e zgjedhjeve të lira dhe demokratike me 3 nëntor të këtij viti.

Javën e kaluar Komisioni Qendror Zgjedhor ka nisë përmbylljen e certifikimit të partive politike dhe të nismave qytetare që do të garojnë në këto zgjedhje. Për shkaqe të njohura tashmë, në organizimin e votimeve në Veriun e Kosovës, KQZ do të ndihmohet nga OSBE-ja.

Por duhet thënë me të parën: Pakçka, sa i përket fatit dhe cilësisë së zgjedhjeve të 3 nëntorit është në duart e KQZ-së dhe të OSBE-së. Edhe një KQZ dhe OSBE e përsosur (e ato janë larg kualifikimit të kësisojt), nuk do t’i dalin të organizojnë zgjedhje të mira në gjithë Kosovën, po qe se nuk do të ketë vullnet të sinqertë politik të atyre që garojnë për ta marrë mandatin prej qytetarëve të Kosovës për të qeverisur me komunat e vendit.

Aktualisht, thuajse i gjithë përqendrimi i politikës kosovare, i faktorit ndërkombëtarë dhe i opinionit kosovar është tek procedurat që do të ndiqen për mbajtjen e zgjedhjeve lokale në Veri të Kosovës, si dhe tek mënyra se si do të duhej të n do d ht e i nt e g r i m i p o l it i k i qytetarëve të kësaj pjese të Kosovës.

Rëndësia e votës së lirë, në Veri të Kosovës, për autoritetet lokale në katër komunat e kësaj pjese të ven-

koment Blerim Shala

Por ky lajm aktualisht nuk ka si të mbërrijë në kryet e zhvillimeve politike në vend, dhe as në atë listën e prioriteteve të kryeprotagonistëve të kësaj politike. Shenjat që shihen aktualisht ndër ne, këtupari, na paralajmërojnë një qasje të llojit turr-e-vrap, pa gatishmëri për të krijuar relacione të mirëfillta të bashkëpunimit midis politikanëve dhe partive politike për asnjërën prej temave kyç të 3 nëntorit.

Do të rrokullisemi kështu përditë e më shumë, pa orë në dorë dhe pa busull para vetes, me llomotitjet e rëndomta parazgjedhore, me premtimet që nuk kanë të ndalur, dhe do ta gjejmë veten të hutuar, të habitur, të frustruar dhe të lodhur pas 3 nëntorit. dit, të cilat duhet të jenë lojale ndaj autoriteteve qendrore të Kosovës, ndaj kornizës ligjore të Kosovës, është e jashtëzakonshme.

Këtu, mbase, çdo diskutim a debat është i tepërt. Caku është fare i qartë dhe ai nuk guxon që të kontestohet e lëre më të komprometohet në rrugëtim e sipër. Provokimet e njëpasnjëshme që ndodhin në Veri të Kosovës, kërcënimet me bojkot të zgjedhjeve, përpjekjet që përmes këtyre zgjedhjeve të ndodhë shkëputja finale e Veriut të Kosovës (me fitimin e një legjitimiteti të votës së lirë, i cili asnjëherë nuk ka ekzistuar në këto anë të Kosovës, duke kundërshtuar njëkohësisht legalitetin e këtyre zgjedhjeve andejpari), do të jenë sprova të vazhdueshme, të çdoditshme në fakt, për autoritetet e Kosovës.

Kjo temë si e tillë, do të duhej të bashkonte politikën kosovare edhe para zgjedhjeve, edhe gjatë fushatës zgjedhore, sepse është interes shtetëror afatgjatë. Interesat e tillë nuk janë dhe nuk do të duhej të ishin pjesë e garës politike. Por, në rrethanat mbizotëruese politike në vend,

do të ishte befasi e dorës së parë po qe se do të ndodhte një për bashkim rreth këtij interesi shtetëror të Kosovës.

Nuk duhet llogaritë pra që diç e tillë do të bëhet në politikën kosovare, apo që uniteti politik vendor do të ndihmojë në fuqizimin e ndërmarrjes së integrimit të Veriut të Kosovës përmes zgjedhjeve lokale të 3 nëntorit. Një tjetër unitet që paraqitet si kusht pa të cilin nuk bën, nëse duam ta përballojmë si duhet sfidën e vjeshtës së rëndë politike të këtij viti, është ai për organizimin e këtyre zgjedhjeve sipas standardeve të demokracisë së mirëfilltë.

Mbase nuk do të mungojë as kësaj here, në prag të fushatës parazgjedhore, e cila edhe kësaj here do të jetë tridhjetë ditëshe, ceremonia e nënshkrimit të Kodit i cili ka fuqinë e një detyrimi moral të të gjithë pjesëmarrësve në këto zgjedhje, për një garë fer dhe të lirë, për pranimin e rezultatit të këtyre zgjedhjeve etj., etj.

Dihet fare mirë se sa është respektuar në të kaluar ky Kod. Nëse në rastin e organizmit të zgjedhjeve lokale në Veri të Kosovës, kemi të bëjmë, objektivisht, me fatin politik të një pjese të vendit, në këto anët tjera zgjedhore, 3 nëntori, sipas të gjitha gjasave do të jetë një verdikt kapital për të ardhmen e liderëve politikë, të partive të tyre, për drejtimin që do të merr skena politike e Kosovës.

Thënë troç, pas 3 nëntorit, do të duhej të ndryshonte, ose për të mirë ose për të keq, një gjendje e pezullt që është trashëguar në Veri, nga Republika e Kosovës, që nga shkurti i vitit 2008, dhe një tjetër situatë e njëjtë (e pezullt), e cila është kryetipari i politikës kosovare që prej dhjetorit të vitit 2010.

Asnjanësi më nuk do të ketë.

Mbase, as që mund të mbijetojë më asnjanësia e këtillë.

Por ky lajm aktualisht nuk ka si të mbërrijë në kryet e zhvillimeve politike në vend, dhe as në atë listën e prioriteteve të kryeprotagonistëve të kësaj politike. Shenjat që shihen aktualisht ndër ne, këtupari, na paralajmërojnë një qasje të llojit turr-e-vrap, pa gatishmëri për të krijuar relacione të mirëfillta të bashkëpunimit midis politikanëve dhe partive politike për asnjërën prej temave kyç të 3 nëntorit.

Do të rrokullisemi kështu përditë e më shumë, pa orë në dorë dhe pa busull para vetes, me llomotitjet e rëndomta parazgjedhore, me premtimet që nuk kanë të ndalur, dhe do ta gjejmë veten të hutuar, të habitur, të frustruar dhe të lodhur pas 3 nëntorit.

Libri / Arsyet pas rezultatit të 23 qershorit

11

Letërsia është pavdekësia e fjalës.

-August Wilhelm von Schlegel

Bulevardi i ri i Bashës, ose sindromi i Rrugës së Kombit

Vjeshta e rëndë politike Pas 3 nëntorit do të ndryshojë, për të mirë ose për të keq, gjendja e pezullt që është trashëguar në Veri që nga viti 2008, dhe një tjetër situatë e njëjtë (e pezullt), e cila është kryetipari i politikës kosovare që nga dhjetori i vitit 2010.

09.09.2013

editorial

Alfred Lela

Kjo ndodh për disa arsye veç asaj se kjo vepër publike, ose më saktë kjo Tiranë 2 që i shtohet Tiranës së parë, hyn edhe si memorie edhe si fizikalitet në historinë e qyteti dhe të vendit.

V

eprat publike janë një hap në histori. Ndërtesat e ministrive që ngrihen në të dyja anët e bulevardit kryesor të Tiranës për shembull, të gjithë e dimë se janë ‘punë’ e italianëve. Shqiptarët nuk i ‘mohojnë’ ato edhe pse janë arkitektonikë ‘pushtuesi’. Në fakt, qytetet dhe njerëzit e ndërtojnë raportin me të shkuarën bazuar mbi shenjat që kanë lënë në vendbanime sundimtarët, qeveritarët apo benefaktorët, lokalë apo kombëtarë. Ka lagje apo ndërtime në kohë të Turqisë, në kohë të austriakëve, në kohë të italianëve, të Zogut, të Enver Hoxhës apo të Berishës.

Madje vetë qeveritarët mundohen, me koshiencë ose jo, të komunikojnë me kohët dhe brezat pasardhës me anë të këtyre shenjave.

Ky komunikim arkitekturor merr kuptim të posaçëm sidomos në vende të vogla siç është Shqipëria. Aktualisht ai është shndërruar edhe në njëfarë marketingu politik, i dobishëm sidomos në prag të fushatave elektorale. Nuk është një fenomen shqiptar, pasi edhe në vende me demokraci dhe ekonomi të konsoliduara, teknika të tilla janë të pranishme dhe në përdorim të vazhdueshëm. Në ndryshim nga realiteti i këtushëm, për shkak se vende të tilla e kanë ‘mbyllur’ ciklin e infrastrukturës bazike, marketingu politik zhvendoset në çështje më efemere si biodiversiteti, të drejtat e homoseksualëve, energjia e rinovueshme, e të tjera. Kjo sa për të sqaruar se punët publike ose platformat e zhvillimit si marketing politik janë të përbotshme.

Edhe zgjatimi i Bulevardit të Madh të Tiranës drejt veriut është një hap në histori. Jo vetëm e qytetit në historinë e vet dhe atë të kombit, por edhe të njeriut që aktualisht menaxhon punët e Tiranës, kryebashkiakut Basha. Për ta kuptuar këtë ose për të marrë vesh se kjo punë do të përdoret për marketing politik, duhet ndalur e dëgjuar antimarketingu që po i bëhet zgjatimit të Bulevardit nga kundërshtarët politikë në të majtë të spektrit.

Kjo ndodh për disa arsye veç asaj se kjo vepër publike, ose më saktë kjo Tiranë 2 që i shtohet Tiranës së parë, hyn edhe si memorie edhe si fizikalitet në historinë e qyteti dhe të vendit.

Së pari, ky kapital në ndërtim shndërrohet shpejt dhe lehtësisht në kapital politik, jo vetëm për Bashën, por edhe për të djathtën. Do të thotë, është një armë dhe kalë beteje për ndeshjet e ardhme elektorale të kryetarit të Bashkisë.

Së dyti, Bulevardi i ri ia shton kreditet kombëtare Bashës, sidomos tani që atij i duhen më shumë të tilla për atë se është kryetar i Partisë Demokratike, një partie kombëtare e cila ndërron vendet në pushtet rregullisht me rivalen e saj, Partinë Socialiste.

Së treti, Bulevardi i ri ofron një mundësi kontrasti mes liderit të mazhorancës dhe liderit të opozitës. Më e fortë, më e kërkuar dhe më e ‘dëshiruar’ edhe për atë se përveçse liderë forcash politike kundërshtare, të dy ‘unifikohen’ nga një e përbashkët e madhe, ose një rivalitet i dytë edhe pse në kohë të ndryshme. Si Basha dhe Rama janë ose kanë qenë kryetarë të Bashkisë më të madhe në vend, asaj të Tiranës.

Kur pas 18 muajsh vepra e parë e madhe publike e z. Basha si kryebashkiak i Tiranës të përfundojë, krahasimet do të ngrenë krye. Trashëgimia e mandatit të parë të Bashës do të jetë një qendër e madhe, e re, moderne dhe bashkëkohore, aty ku dikur gëlonte informaliteti, qentë endacakë, mbeturinat dhe një lumë ndohti. Përpjekja e majtë për ‘trashëgimi’ do të jetë e njëjta: u lyen ndërtesat, u prishën kioskat, Rama, Rama, Rama. Të tjerë më cinikë do përmendin ‘Komunën e Parisit’, një geto me porosi. Nuk do të mjaftojë.

Kjo frikë nga krahasimi, gjithnjë e më shpesh, do ta detyrojë të majtën të sulmojë zgjatimin në histori dhe kokën e lartë në politikë të Bashës dhe të së djathtës. Për këtë, gjithnjë e më shpesh, do të dëgjoni elegji fortebraçe për Stacionin e trenit, vegjëlinë e shpronësuar, e të tjera. Të majtën e ka kapur sindromi i Durrës-Kukës. Mos u trembni nga gërvimë e vjetër. Thjesht po ndërtohet një vepër publike. Tirana po zgjatohet drejt veriut në kërkim të fizionomisë së vet si metropol i shekullit 21.

12

Kulturë

Kinema

Katër filma shqiptarë në proces prodhimi dhe presin të shfaqen premierë brenda këtij viti.

Regjisorët Rudina Vojvoda, Fatmir Koçi, Namik Ajazi, tregojnë sesi ia dalin me buxhetet

Filma shqiptarë të të gjitha zhanreve I

Gjatë xhirimeve të filmit “Amsterdam Ekspres”

Gjatë xhirimeve të filmit "Femrat"

Gjatë xhirimeve të filmit "Amaneti"

Festivali i Venecias

Pas 15 vitesh, një dokumentar merr “Luanin e Artë”

Dokumentari “Sacro Gra”, prodhim italian, ka fituar “Luanin e Artë” të Venecias. Është hera e parë në 15 vjet që një film dokumentar, për më tepër italian, e merr këtë trofe. “Sacro gra” rrëfen historinë e një duzinë njerëzish, mes të cilëve një shkencëtar që merret me pemët, një shofer ambulance, një peshkatar ngjalash dhe një intelektual, të cilit fati nuk po i buzëqesh dhe është i detyruar të jetojë në një apartament tepër të vogël me të bijën. Sipas regjisorit Gianfranco Rossi, filmi i tij ka edhe dramë në të. Realiteti sipas tij kthehet në dramë në raste të caktuara. Kjo ka qenë në fakt edhe një tematikë, e cila ka karakterizuar shumicën e filmave në festival këtë vit, sipas drejtorit të tij, Alberto Barbera. Ai ka pohuar se përzgjedhja e filmave në garë, mbase edhe për shkak të krizës ekonomike që ka pushtuar botën, ka pasur më së tepërmi histori të cilat pasqyrojnë një realitet të errët dhe të dhunshëm. Filmi që skandalizoi publikun me skenat e dhunës dhe seksit, i grekut Alexandros Avranas, fitoi ”Luanin e Argjendtë” për regjinë më të mirë. Filmi grek “Miss Violence” hapi polemika në premierën e tij në Venecia, se deri ku janë kufijtë e kinemasë. Filmi rrëfen dhunën e një kryetari familjeje ndaj pjesëtarëve të saj. Gjithçka në këtë film ndodh brenda katër mureve të shtëpisë. Çmimin për aktorin më të mirë shkoi sërish për filmin “Miss Violence”. Themis Panou e fitoi atë me performancën e tij në rolin e një babai abuziv. Ndërsa si aktorja më e mirë u vlerësua Elena Cotta nga Italia, për rolin e saj

Regjisori Gianfranco Rossi

nteresi i brezit të ri të regjisorëve dhe skenaristëve për kinemanë është rritur shumë vitet e fundit. Numri i projekteve filmike po përkthehet në filma, sidomos këtë vit. Në ndryshim nga viti i kaluar, ku kjo kërkesë e madhe nuk përkthehej dot në filma për shkak të mungesës së buxheteve si nga QKK-ja ashtu dhe nga subjekte private, sjell një pamje krejt tjetër gjatë 2013-ës. Jo se buxhetet janë rritur, por subjektet private po i qasen gjithnjë e më shumë filmit me buxhet të ulët. Deri tani janë katër filma në proces prodhimi që presin të shfaqen premierë brenda këtij viti. Regjisorja Rudina Vojvoda dhe skenaristi Koloreto Cukali janë në etapat e fundit të së parës komedi shqiptare. Komedia “Femrat” do të ketë premierën gjatë muajit shtator.

Pas premierës në Tiranë, ambicia e regjisores Vojvoda është që filmi të prezantohet edhe për publikun e huaj në disa festivale ndërkombëtare. Është gjithashtu i pari film shqiptar që realizohet në këto 23 vjet në zhanrin e komedisë. “Komeditë janë zhanri më i shitur në botë. Për fat të keq, në Shqipëri ka pak filma komikë dhe kjo nuk ka të bëjë me faktin sesa humor kemi ne si popull apo sa e duam humorin”. Sipas regjisores Rudina Vojvoda, kjo ka të bëjë me fondet për film dhe axhendat e atyre që japin këto fonde. Por nuk është komedi fakti që stafi realizues i këtij filmi pret fitimet që do të nxirren nga shpërndarja e filmit për t’u paguar. Një tjetër regjisor që ka nisur punën në sheshxhirim është dhe Fatmir Koçi. Pas suksesit me filmin “Koha e Kometës”, regjisori Fatmir Koçi i rikthehet ekranit të madh të kinemasë me filmin “Amsterdam Ekspres”.

Në këtë prodhim Koçi është dhe skenarist i filmit. “Amsterdam Express” tregon historinë e një emigranti shqiptar në Amsterdam, i cili joshet nga jeta e metropolit dhe bie viktimë e trafikuesve të drogës dhe mishit të bardhë. “Unë kam kërkuar të sjell një histori dashurie, por një histori që komplikohet nga kushtet sociale në të cilat gjenden të rinjtë shqiptarë dhe çfarë janë të detyruar ata të bëjnë nganjëherë, thjesht për të mbijetuar në një botë ku mbijetesa bëhet gjithnjë e më e vështirë”, - thotë regjisori Fatmir Koçi.

Regjisori Namik Ajazi dhe aktorët Eva Alikaj, Amos Zaharia, Myzafer Zifla, Guljem Radoja etj., kanë realizuar ndërkohë skenat e filmit “Amaneti”. Edhe premiera e këtij filmi pritet të jetë në fund të këtij viti. “Amaneti”, me skenar të Ruzhdi Pulahës, rrëfen historinë e një funksionari të lartë të Sigurimit, i cili pret fundin, ashtu si edhe ai ua ka përgatitur të tjerëve. Ngjarjet zhvendosen në vitin 1982. Është koha kur është eliminuar Mehmet Shehu dhe klani i tij.

Në qendër të filmit është djali i ish-funksion-

arit të Sigurimit të Shtetit, të cilit i është kërkuar nga i ati të çojë në vend amanetin e tij: Të bëjë publikë disa dokumente sekrete që i ka besuar babai, pas vdekjes së tij. Regjisori është shprehur në media se shpreson të realizojë një film të mirë, ku ata që kanë jetuar diktaturën të shohin të vërtetën, të rinjtë të mësojnë më shumë dhe të huajt të njohin Shqipërinë, të cilën e kanë parë vetëm përmes historish emigrantësh apo mafiozësh.

Por këtë vit duket se do të kemi një bollëk prodhimesh për të gjitha zhanret. Një serial i ri televiziv këtë radhë do të fillojë të shfaqet në ekran.

“O Sa mirë” titullohet seriali më i ri, i cili ka për temë bashkimin kombëtar. Ai është një realizim i përbashkët i ‘K-Studio’ dhe ‘Digitalb’, që ka mbledhur disa prej aktorëve më të njohur. Seriali po realizohet nën regjinë e Ilir Bokshit dhe interpretimin e aktorëve: Enver Petrovci, Olta Daku, Koço Devole, Helidon Fino, Xhevdet Jashari etj. Skenari është realizuar nga Ard Islami dhe Erion Kame. Ngjarjet zhvillohen në një shkollë private, e cila është hapur enkas për disa nxënës të privilegjuar, të mbledhur nga të gjitha trevat ku jetojnë shqiptarë. Enver Petrovci do të luajë rolin e drejtorit të shkollës, ndërsa Koço Devole do të jetë njëri nga profesorët në të. Seriali do të fillojë të transmetohet në fillim të tetorit.

Prodhime me co-producent të huaj Filmi është një luks i shtrenjtë për shqiptarët.

Ndaj është gati-gati e pamundur të realizohet një produkt 100% shqiptar. Vetëm regjisori Namik Ajazi ka arritur të sigurojë me shumë vështirësi mbështetjen e QKK (Qendra Kombëtare e Kinematografisë), pasi priti rreth katër vjet që projekti i tij të miratohej nga Qendra Kombëtare e Kinematografisë, për të filluar nga puna për filmin e parë artistik me metrazh të gjatë. Por as kjo nuk mjaftoi. Një mbështetje nga kompani të huaja siguroi realizimin e filmit. Amaneti është një prodhim shqiptari-italian.

"Femrat” gjithashtu është një bashkëpunim ndërkombëtar. Muzika, kinematografia, montimi, zëri janë bërë nga specialistë të huaj, ndërsa arti, kostumografia, animacioni dhe aktorët janë shqiptarë. Fatmir Koçi me “Amsterdam Ekspres” sjell të parin bashkëprodhim me Britaninë e Madhe të kinemasë shqiptare. Lista e co-producentëve në fakt është më e gjatë se kaq. Filmi është një bashkëprodhim Shqipëri-Britani-Holandë-Gjermani. Mike Downey, përfaqësuesi i kompanisë filmike britanike, thotë se kinemaja shqiptare ka qenë prej kohësh në vendnumëro. “Ne shpresojmë se me ‘Amsterdam Express’ dhe me talentin e pamohueshëm të Fatmir Koçit, të mund të nxisim industrinë e filmit shqiptar që ka qëndruar për një kohë të gjatë në apati”.

Festivali Ballkanik

Kumbaro 'debuton' si ministre në Festivalin e Filmit në Pogradec Alexandros Avranas

në filmin “Via Castellana Bandiera”, të drejtuar nga Emma Dante. Fitues të tjerë kanë qenë regjisori Tsai Ming-Liang, me filmin e tij “Stray Dogs”, i cili mori çmimin e madh të jurisë dhe drama britanike “Philomena”, që u vlerësua për skenarin më të mirë.

Ka përfunduar në Pogradec edicioni i tretë i Festivalit të Filmit Ballkanik dhe Kulinarisë. Ujkan Hysaj me filmin ”Kolona”, është shpallur nga juria si fitues i filmit me metrazh të shkurtër; Ariel Shabani, fitues i “Film Prestigj”, ndërsa kupën për filmin më të mirë e ka merituar realizimi kinematografik kroat “Halima’s Path”. Në zhanrin e dokumentarit, juria ka përzgjedhur si më të mirin atë maqedonas, të titulluar “Sound Seekers. Çmimi iu dorëzuan fituesve nga anëtarë të jurisë. E ftuar në mbrëmjen gala të çmimeve ishte edhe ministrja e ardhshme e Kulturës, Mirela Kumbaro. “Dua të them që është një ngjarje shumë e bukur, jo vetëm se është një festival filmi, është një festival kulinarie, shije të gojës dhe të shpirtit, dhe nëse mund të ngushëlloj pak kryetarin e Bashkisë, zoti Shkëmbi: festivali i filmit mbaroi, por ju e dini më mirë sesa unë që Pogradeci është festivali i kuzhinës së 365 ditëve, kështu që këtu na keni”,- tha Kumbaro.

Botimi

Libri

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

09.09.2013

13

Henri Çili i rikthehet me një libër 23 qershorit dhe arsyeve të humbjes të së djathtës.

Fryma anti-reformiste e shoqërisë shqiptare i dha së majtës dhe premtimeve utopike të saj pushtetin me 1 milionë vota . Berisha dhe sfidat e Ramës në atë që ai quan “dekada e re” dhe parathënia polemizuese e Mustafa Nanos.

23 qershori, çfarë ndodhi...

Henri Çili

R

ezultati i 23 qershorit shkoi në teprim për së paku tri arsye.

Arsyeja e parë janë votuesit gri, pragmatistët, cinikët, siç dinë të jenë vetëm ata, të cilët i investuan kapitalet politike tek aksioneri, “kompania” më probabël për të fituar pushtetin. Që ishte opozita. Sidomos pas konfirmimit të koalicionit PS-LSI. E dyta, ka të bëjë me publikun elitar, i cili e braktisi ose e ndëshkoi me indiferentizëm Berishën dhe PD-në, për shkak të degradimit të vazhdueshëm e të pandalshëm të cilësisë së elitës politike, apo të imobilizmit të kësaj elite, ndërtuar ose mbi emrat e disa ministrave 8 vjeçarë, të përjetshëm, ose me emrat e disa anëtarëve të tjerë të kabinetit, apo titullarëve të institucioneve të caktuara, të cilët ishin nën atë standardin minimal intelektual e profesional që mund të “përtypë” sot jeta publike.

Së treti ndoshta një gabim gjigant i Sali Berishës, ishte projektimi eternal në pushtet. Është ajo që, me cinizëm, thotë një mik i vjetër i tavolinave: “Berisha nuk u ndëshkua për atë që bëri, por për atë që tha.” Projektimi i përjetshëm i Berishës, që do të ishte në krye derikur ta thërriste i Gjithëpushtetshmi, krijoi në opinionin shoqëror një ankth. Përqendruar te pyetja: deri kur Berishën? Nëse Berisha do të kishte folur hapur, si një misionar në shoqëri, për nevojën e një mandati të tretë e të fundit, për të përmbyllur disa procese, sjellja elektorale do të kishte qenë cilësisht e ndryshme. Kjo humbje e sensit të realitetit, dhe ky projektim imagjinar i përjetshëm në pushtet, përshpejtoi, bashkë me fenomene të tjera në jetën shoqërore, dhe krijoi një korpus të rëndësishëm prej 1 milion votash. Ky korpus i pazakontë, në një fazë normale të gjërave, krijoi një anormalitet elektoral, një “22 mars” të pakuptimtë dhe të pavend në rrjedhjen politike të demokracisë shqiptare. Bash si acari që ia beh në mes të prillit, kur duket se gjithçka është normalizuar. Kur të gjithë, racionalë e iracionalë, flisnin për një rezultat të ngushtë, apo për një “rrotë më rrotë”.

Këta elementë shkallmuan rezultatin reformues që kjo mazhorancë kishte arritur realisht në 8 vjet, si kurrë më parë, duke krijuar premisat e një shoqërie të zh-

villuar, duke krijuar shtratin e një shoqërie të zhvilluar, duke krijuar institucionet formale dhe informale, mentalitetin e sipërmarrjes së lirë. Gjithsesi, mendoj se shpjegimi i asaj që ndodhi nuk është te Sali Berisha: ai e ndihmoi këtë rezultat, por nuk e shkaktoi atë. Shkaku gjendet tjetërkund, pikërisht te një g jendje shoqërore, e cila e ka burimin në antropologjinë tonë politike, në kulturën e shoqërisë shqiptare, dhe më gjerë në kontekstin e Europës Kontinentale, në ciklin e krizës ku u ndodh bota në 5 vitet e fundit. Këtë fenomen do ta quaja antireformizëm, vullnet, impuls antireformist, vullnet imobilist, sedentar i shoqërisë shqiptare në një moment dhe në një fazë të caktuar të zhvillimit të saj.

Duke qenë krenar dhe i përmbushur që kam mbështetur alternativën e PD-së, të Sali Berishës dhe forcave të djathta, dhe thellimin apo përmbylljen e disa reformave në vend, duke pranuar dialektikën e të qenit minorancë numerike në një moment të caktuar, por duke besuar te këto ide, është detyrë publike dhe intelektuale vijimi i debatit publik, i përgjegjësisë qytetare në raport me rolin modest, që ka një kategori si e imja në shoqërinë shqiptare, për të pyetur dhe për të dhënë përgjigje. Ose së paku për të shtruar disa pikëpyetje të reja.

Pikërisht në të kundërt të kësaj, të një nevoje logjike të mbështetjes së programit përgjithësisht liberal të Berishës, qëndron dhe kritika energjike për tendencat puniste apo zellin joreformator që manifestoi programi i Rilindjes në tërësi. Sintetizuar kjo edhe me një episod të ‘përplasjes’ me kreun e opozitës Edi Rama, në studion e “Opinion”, ku bashkë me kolegun Armand Shkullaku u përballëm me shprehjen tashmë të shumëdiskutuar “ju jeni fytyra e injorancës”. Bëhej fjalë për sistemin shëndetësor britanik për të cilin, në kundërthënie me atë që është “mainstream”, me atë që është “njohuri popullore”, i thashë Ramës që ai sistemi që po merrni si shembull, “është një dizastër”.

Megjithëse opozita, për herë të parë, strukturoi një program qartësisht të majtë dhe “diagnostikoi” shumë prej problemeve që ka sot shoqëria shqiptare, fatkeqësisht zgjidhja e tyre shkon në drejtim të gabuar, ose të kundërt, ose çmonton disa shkallë të reformave në

vend. Një kritikë liberale e programit të Rilindjes ka qenë permanente gjatë kësaj fushate nga ana ime. Besoj megjithatë se Rama, me gjithë tipin e tij reformator nga konstrukti personal, social, por dhe profesional, përtej “sindromit të piktorit” që do ta krijojë nga e para botën, bëri një kompromis shumë të madh me populizmin, me antireformizmin si tendencë shoqërore, me regresin. Ai i ka përgatitur vetes disa premisa, edhe pse çmoj dy pika të programit të tij, legalizimet dhe policinë e shtetit, apo një kurth të madh me potencial dështimi në reformimin e vendit.

Në lidhje me qeverisjen “Rama” apo të ardhmen e saj, paradoksalisht, pikëpamja që mbroj është që Rama do të jetë profesionalisht i suksesshëm në programin e tij, në zbatimin e tij, sa më shumë ta braktisë programin me të cilin erdhi në pushtet. Shkalla e kompromisit, shkalla e përfaqësimit të populizmit, shkalla e mbrojtjes së antireformizmit në shoqërinë shqiptare është një kompromentim, një rrezik i frikshëm për suksesin e çdo qeverie. Edhe sikur ajo të ishte një qeveri neutrale, dhe jo më një kabinet i majtë; edhe sikur gjendja e punëve të Shqipërisë të ishte shumë mirë, jo më që është në një pikë kritike; edhe sikur bota të qe nën një erë të mbrothët zhvillimi, ndërkohë që është rrethuar nga një furtunë krizash.

Pikëpyetjet që lindin Pas 23 qershorit dhe me fillimin më 9 shtator të punës së qeverisë së re, shtrohen disa pyetje. Pyetja bazë, pikëpyetja e madhe që shtrohet para qeverisësve të rinj të Shqipërisë, të cilët kanë pas një milion vota është: cila është struktura apo modeli ekonomik mbi të cilin do ta zhvillojnë Shqipërinë? Ashtu si në një familje të madhe, çdo shoqëri ka pak a shumë të njëjtën detyrë, ku do t’i gjejë paratë, ku do t’i gjejë burimet e rritjes, ku do të punojë babai ose nëna, djali apo vajza, ku do të shkollohet apo emigrojë për të mbajtur ekonominë e familjes? Kjo pyetje kërkon përgjigje emergjente, të cilën fatkeqësisht nuk e mori dot gjatë fushatës elektorale, nuk e gjeti te programi i Rilindjes.

Në kushtet e një nevoje gjithnjë e më të madhe për para, me një mjekësi që bëhet më e shtrenjtë, më teknologjike, më e kushtueshme, me shërbime anë-

Kjo humbje e sensit të realitetit, dhe ky projektim imagjinar i përjetshëm në pushtet, përshpejtoi, bashkë me fenomene të tjera në jetën shoqërore, dhe krijoi një korpus të rëndësishëm prej 1 milion votash... sore gjithnjë e më të shtrenjta, cili është mekanizmi për të kapërcyer pragun e shëmtuar të ryshfetit në shëndetësi dhe nevojën për një shërbim cilësor dhe dinjitoz për të gjithë. Ku do të gjenden paratë pra, për një sistem shëndetësor falas?

Në kushtet kur një arsimim cilësor kërkon shumë më tepër financim, në kushtet kur pedagogët, mësuesit duhen paguar mirë, administrata duhet paguar mirë, kur azhornimi i dijeve duhet bërë me kosto imediate, ku do të gjenden paratë për një arsimim cilësor? Dhe, mbi të gjitha, si do të motivohet një ushtri e tërë e mësuesve apo pedagogëve në sektorin publik, për të cilët qeveria gjithmonë ka mundësi të kufizuara për t’i paguar normalisht, dhe jo më për t’i shpërblyer mirë? Çfarë do t’i motivojë ata dhe çfarë do t’i detyrojë madje që të punojnë më mirë dhe më me cilësi? Cili është mekanizmi që do të na çojë përpara në arsim? Njeriu i mirë në mësuesi? Pra, cila është baza e interesit të ligjshëm që

arsimi të shkojë përpara? E kam fjalën për arsimin publik, në kushtet kur ai zë 90 për qind të sistemit, dhe për pasojë përbën 90 apo 100 për qind të problemit.

Pa mohuar problemet e arsimit privat, të cilat shtrohen përsëri si zgjatim, si pasojë e mosushtrimit të rolit të shtetit ose defektit pozicional që ka shteti në arsimin e lartë privat.

Pyetja tjetër: si do të kemi një administratë civile, meritokrate, të motivuar dhe të depolitizuar? Mos socialistët, LSIstët që do të vijnë në pushtet dhe në administratë për të zëvendësuar demokratët, që erdhën ‘pa të drejtë’, do të jenë apriori më të mirë, më të ndershëm, më korrekt, më kërkues? Cili është mekanizmi: njeriu i mirë socialist?

Si do ta kontrollojmë territorin dhe si shpjegohet që, në mënyrë të pandalshme, ne, megjithëse ngremë inspektorate, polici ndërtimore etj etj, vazhdojmë ta shkatërrojmë territorin, të ndërtojmë me një frenezi shoqërore të pashpjegueshme? Masat administrative do ta vendosin kontrollin e territorit? E kështu me radhë një seri pyetjesh.

Mbi të gjitha, kush do ta garantojë sundimin e ligjit? Pse ligji duhet të funksionojë më shumë tani se më parë? Vetëm se kemi një kryeministër tjetër që është më i ri dhe më i gjatë sesa Sali Berisha? Që ka lindur këtu apo është rritur atje, që është martuar 3 herë në krahasim me atë që është martuar 1 herë? Pra, cili është mekanizmi, cila është pse-ja, cili është parimi pse ne kemi shpresë që do të vendoset sundimi i ligjit? Pse nuk vendoset kultura e ligjit në një shoqëri si jona, në hapësirën tonë publike? Këto janë disa pyetje dhe disa pikëpyetje që shtrohen, të mprehta për zgjidhje dhe të rrezikuara të mos zgjidhen. Për faktin se i tillë ishte mesazhi i këtij 1 milionëshi; për mënyrën sesi u mboll dhe u korr mesazhi i këtyre një milion votave. Është sfida e Edi Ramës për t’iu përgjigjur këtyre pyetjeve. Në këtë pikëpamje, këto pyetje dhe pyetje të tjera shtrohen pas kësaj vere të pambarimtë, kur për shkak të procedurave idiote kushtetuese, ndërrimi i pushtetit u kthye në agoni. Por, ndoshta kjo ‘shtyrje’ na dha kohë për refleksion. * Shkëputur nga eseja me titull KUNDER-REFORMA DHE NJË SHPJEGIM (SUBJEKTIV) PËR 23 QERSHORIN

14

zbavitje

lojra të ndrsyhme

Fjalëkryqi klasik 1

2

3

Murgu që jeton maje të shkëmbit 4

5

10

6

11

15

12

16 18

23

19

24

25

26

20

48

49

14

21

22 28 33

37 43

13

9

17

32

42

8

27

31 36

7

38 44

34 39

41 46

47

51

53

30

35

40

45

50

29

Fjalëkryqi klasik është një nga lojërat enigmatike më të përhapura në botë. Fjalëkryqet e para filluan të botoheshin që në shekullin e XVIII dhe vazhdon të jetë e preferuar edhe në ditët e sotme.

Koha e fillimit ____:____

52

Koha e mbarimit ____:____

54

Horizontalisht

Vertikalisht:

1. Mjet i posaçëm që shërben për ta bërë më të dukshëm a më të kapshëm një sinjal. 7. Në gjendje të vështirë. 10. Industria Rëndë. 11.

Kafshë lumi. 14. Pleh kimik. 15. Rifitim i asaj që është marra nga dikush, a është humbur më parë. 17. Lumë në kufirin mes SHBA-së dhe Kanadasë. 18. Industria Ndërtimit. 19. Qytet i vendit tonë. 22. Pasthirrmë.

23. I jashtëligjshëm. 27. Rrëmujë, pa rregull. 29. Agjensi Martesash. 31.

Shtet në Amerikën e Jugut. 33. Notë muzikore. 34. Krijimet epike të një populli. 36. Trung që përdoret për ndërtim. 37. I vendit ku kanë lindur prindërit, ku kanë jetuar të parët e dikujt. 39. Ndërmarrje Çeke. 41. Piaff, këngëtare e famshme franceze. 42. Janë në hyrje të avllisë. 43. Alikaj e kinemasë. 44. Zog shtegtar, më i vogël se pëllumbi. 47. Notë muzikore.

48. Ndajfolje sasie. 49. Tërësia e mënyrave dhe e metodave që përdoren në një punë. 51. Letërsia Italiane. 52. Besim, fe. 53. Foli me gojë. 54. Falje a ulje e dënimeve të dhëna nga gjyqi.

1. Pa hyrë thellë në brendësi a në thelbin e diçkaje, në mënyrë të sipërfaqshme. 2. Breg deti me pamje të bukur natyrore. 3. Njësia monetare e jona para lekut. 4. Braun i Formula 1. 5. Pak evoluim. 6. Shenjë e caktuar që jepet me tinguj, me drita etj. për të njoftuar nga larg diçka.

7. Enë për ujë. 8. Kapitull i kuranit. 9. Figurë letrare. 12. Gur i çmuar shumë i fortë, i tejdukshëm e me shkëlqim. 13. Kosta, karikaturist i njohur. 16.

Targa e makinave të Krumës. 20. Marash, gazetar i njohur i televizionit.

21. Institut Rehabilitimi. 24. Trajtat fillestare të bretkosave. 25. Bimë e vendeve të ngrohta, me gjethe shumë të mëdha, të trasha, e me tul. 26.

Syth a bulë drurësh. 28. Thirrje emër për emër. 30. Mbledhje njerëzish për të protestuar. 32. Baba. 35. Organizatë Demografike. 38. Et'hem, ish-ministër. 40. Diana e letërsisë shqipe. 43. Organizatë terroriste. 45.

Njësi e matjes së memories së kompiuterit. 46. Pemë e lartë. 50.

Përemër vetor. 52. Kam njohuri.

Sudoku | nivel mesatar 4

2 1

9

5

5 4

1 7

2

7 1 6

3

4

8

2

1

3 4

8

1

9 2 2 5 3

5 4 3 7

4

8

6 5 3 9 2

9 7

6

5 9

1

8

7

7

9 4

1

2

6

9 3

8 6

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo rresht e kolonë të ketë numrat nga 1-9.

Koha e fillimit _____:____ Koha e mbarimit ____:____

Numërkryq

Njihuni me murgun që prej 20 vitesh bën një jetë vetmitare majë një shkëmbi të lartë. Shtëpia e tij e pazakontë është një manastir gjeorgjian, ku murgu 59-vjeçar Maksim Qavtaradze ndihet më pranë Zotit. Kur ai dëshiron të largohet nga maja e shkëmbit Katskhi, shpenzon 20 minuta për të zbritur poshtë me anë të një shkalle rreth 39 metra. Maksimi furnizohet me ushqim nga ndjekësit, të cilët vijnë dy herë në javë për t`u lutur. Në të kaluarën ai ka punuar si një operator vinçi dhe kjo e ka bërë murgun të dhënë pas lartësive. “Këtu është një heshtje ku mund të ndjesh praninë e Zotit”, deklaron ai, ndërsa vizitorët e tij më të zakonshëm janë priftërinjtë dhe një grup ndjekësish të rinj. Maksim ka treguar se kishte vendosur të bëhej murg pas një jete të gabuar që kishte bërë si i burgosur, duke synuar një ndryshim në jetën e tij.

Horoskopi i ditës DASHI (20/III-20/IV)

DEMI (21/IV-20/V)

Dite jo shume e mire kjo e sotmja për te gjithë ata qe janë ne një lidhje. Do debatoni ashpër me partnerin tuaj sidomos për tema shume delikate qe kane mbetur pezull nga e kaluara. Beqaret nga ana tjetër do kenë mundësi reale për te krijuar një lidhje serioze. Ne planin financiar duhet te shmangni transaksionet shume te mëdha dhe te nxituara.

Jeta juaj ne çift do jete e bukur dhe mjaft harmonike gjate kësaj dite. Do bashkëpunoni gjithë kohës me atë qe keni ne krah dhe do dashuroheni ashtu si e ndjeni. Beqaret do kenë një dite premtuese edhe pse nuk mund te fillojnë menjëherë një lidhje. Me financat duhet te vazhdoni te tregoheni te matur dhe largpamës. Mos mendoni vetëm për kënaqësitë e momentin.

BINJAKET (21/V-20/VI)

GAFORRE (21/VI-22/VII)

Mos bëni asgjë sipas mendjes suaj gjate kësaj dite, por për gjithçka flisni me pare me personin qe keni ne krah.

Ne këtë mënyrë do shmangni edhe mosmarrëveshjet e shumta. Beqaret do gjenden përballë dilemave te mëdha dhe do iu duhet kohe për t’u menduar.

Konfigurimi i yjeve do jete pozitiv për sektorin e financave.

Nuk do jeni shume besnike ndaj partnerit tuaj sot dhe do tërhiqeni mjaft nga personat simpatike. Kujdes sepse bukuria është kalimtare, ndërsa shpirti i njeriut është ai qe nuk ndryshon kurrë. Beqaret do joshin pa mbarim dhe ka gjasa te gjejnë një peron interesant. Ne planin financiar mos prisni përmirësime te mëdha ndërkohë qe keni bere gabime te pafalshme me shpenzimet.

LUANI (23/VII-22/VIII)

Çdo gjë do ece me se miri sot ndërmjet jush dhe atij qe keni ne krah. Do flisni lirshëm për gjithçka, madje do thurni edhe plane për te ardhmen. Beqaret do vazhdojnë te jene ne kërkim te shpirtit binjak dhe nuk do ndalen për asnjë moment. Financat do kenë disa tronditje te vogla. Nuk ka ardhur ende koha te kryeni shpenzime marramendëse.

PESHORJA (23/IX-22/X)

Gjeni figurën duke bashkuar pikat

Lidhja juaj ne çift do thellohet edhe me tepër gjate kësaj dite. Do bini ne një mendje për një vendim qe iu duhet te merrni dhe do bëni zgjedhjen e duhur. Beqaret nuk do guxojnë te hedhin hapat drejt një lidhjeje pa qene te sigurte se ai është personi ideal.

Financat do jene me te ekuilibruara se kohet e fundit. Hiqni disa para mënjanë qe te siguroni edhe te ardhmen.

2 1 9

SHIGJETARI (22/XI-21/XII)

1 2 Plotësoni tabelën me numrat e dhënë!

Ngjyrosni pjesën me pikë dhe zbuloni figurën

Numra me 3 shifra: 015, 083, 461, 478, 543, 573, 627, 632, 830, 852, 855, 912.

Numra me 4 shifra: 1001, 1122, 4015, 4565, 5415, 5569, 6320, 9854.

Numra me 6 shifra: 101478, 150205, 201471, 212528,

214856, 254132, 256215, 402655, 410196, 556411, 578526, 581719, 628962, 646149, 639999, 698748, 854821, 895441, 985521, 985652.

Numra me 7 shifra.: 0591412, 2989988, 5142750, 6316526.

Mos i kërkoni gjera te pamundura partnerit tuaj gjate kësaj dite, por nga ana tjetër, mos u tregoni as shume xheloze me te. Dita e sotme nuk do jete aspak pozitive për ata qe janë ne një lidhje. Beqaret do kenë takime pa fund dhe do arrijnë ta bëjnë për vete një person interesant. Financat do jene goxha te favorshme. Beni investimet me te rëndësishme ne fillim.

Gjeni 10 ndryshimet

UJORI (20/I-19/II) Do ndiheni te lënë pas dore gjate kësaj dite nga ai qe keni ne krah dhe kjo do iu brengose pa mase. Flisni me te hapur dhe jepini zgjidhje problemit. Beqaret do jene shume impulsive dhe mund te bëjnë disa gabime te vogla. Financat do kenë disa vështirësi kështu qe merrni masa strikte për ta stabilizuar situatën.

VIRGJERESHA (23/VIII-22/IX)

Dobëniçmosgjatekësajditepërtapërmirësuar jetën ne çift dhe ka gjasa qe t’ia dilni mbanë me sukses. Komunikimi me partnerin nuk do shteroje për asnjë moment dhe kjo do jete pika juaj me e forte. Beqaret duhet te tregohen me te kujdesshëm dhe te mos nxitohen nëse dikush ju bën një propozim.

Ne planin financiar duhet te ndiqni një strategji fikse qe t’ia dilni mbanë.

AKREPI (22/X-21/XII)

Dite pozitive kjo e sotmja për ata qe janë ne një lidhje megjithatë emocionet nuk do jene aq te fuqishme sa priteshin.Tregohuni me te duruar dhe me tolerante me personin qe keni ne krah. Beqaret do vazhdojnë te mbeten vetëm edhe pse nuk do rreshtin për asnjë moment se kërkuari.

Ne planin financiar mos u tregoni impulsive sepse do bëni gabime fatale.

BRICJAPI (22/XII-20/I) Marrëdhënia me partnerin do ketë përmirësime te ndjeshme gjate kësaj dite. Do flisni hapur me te dhe do tregoheni me te kuptueshëm. Për beqaret jeta sentimentale do ketë rëndësi shume te madhe. Ata do kërkojnë ne çdo vend qe te mundin sot për te arritur atë qe dëshirojnë. Ne planin financiar do kryeni transaksione dhe investime me rëndësi te madhe.

PESHQIT (20/II-19/III) Do ndihen me afër partnerit tuaj gjate kësaj dite dhe marrëdhënia me te do jete e mrekullueshme. Secili prej jush do mundohet t’ia plotësojë dëshirat tjetrit. Beqaret do i marrin gjerat si t’iu vijnë dhe nuk do kërkojnë me ngulm te krijojnë një lidhje. Te ardhurat do fillojnë te kenë disa përmirësime.

blog

1001

ditë që formësuan botën

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

9 shtator

09.09.2013

15

Mendimet tona më të mira vijnë nga të tjerët.

1513

-Ralph Waldo Emerson

Beteja shkatërrimtare e Flodden-it Me vdekjen e rreth 5 mijë burrave, Beteja e Flodden-it ishte një nga humbjet më të mëdha që pësuan ndonjëherë skocezët. U tha se “lulja e Skocisë” vdiq atë ditë të shtatorit 1513, përfshirë James IV dhe pothuajse e gjitha fisnikëria skoceze.

Kronikani Edward Hall gjykonte se Henry VIII ishte ‘gjithnjë i dëshiruar për t’i shërbyer Marsit”. Sigurisht skocezët ishin të alarmuar kur ai këmbënguli, më 11 gusht 1513, se ishte ‘pronari i Skocisë”. Megjithatë, prioriteti i Henry-t ishte lufta me Francën dhe ai i dërgoi tru-

pat e tij në veri si masë mbrojtjeje. Sidoqoftë, James IV u hodh në sulm. Një ushtri e madhe prej 20 mijë vetash, nën udhëheqjen e mbretit skocez, kaloi lumin Tweed dhe pushtoi kështjellat në kufirin anglez. Mbrëmjen e 8 shtatorit ata u pozicionuan në Flodden, në Northumberland, me pamje të trupave angleze që gjendeshin poshtë tyre. Skocezët sulmuan pasditen tjetër duke hedhur gurë që kaluan mbi kokat e anglezëve. Armët më të vogla, por më të sakta të anglezëve shkaktuan dëme të konsiderueshme derikur Konti i Huntly-t dhe

Lordi Home sulmuan krahun e djathtë të anglezëve. Në atë pikë James-i iu bashkua betejës. Gjërat po ecnin mirë për skocezët derikur Huntly dhe Home pashpjegueshëm u tërhoqën. Beteja ishte e ashpër dhe skocezët u shkatërruan.

Henry ishte shumë i zënë për të ndjekur festën e fitores, por qe i sigurt se me James V vetëm 18- muajsh dhe me mungesë fisnikësh që mund të formonin një bllok kundërshtues, nuk do të kishte një kërcënim skocez për Anglinë për një brez.

Blitz

Flick

46.9

Për qind të forcës punëtore në Amerikë në vitin 2012 e përbënin gratë.

57.7

Për qind e të gjitha grave mbi 16 vjeç ishin pjesë e kësaj force punëtore.

70.2

Për qind e të gjithë burrave mbi 16 vjeç ishin pjesë e kësaj force.

51.5

Për qind e pozicioneve në menaxhim dhe profesione përbëheshin nga gratë.

Titulli: informacioni është pushtet Titulli: Untravelled Paths

Në Facebook Sokrat Turtulli Jam duke ngrënë përshesh me kos, por nuk di në duhet ta bëj status apo jo?!

Vehap S. Kola K’to xhi pa pikën e realizmit hapin faqe personale ndërkohë që kanë vetëm 100 friends, kam dëshirë t’i hapin sytë të shfrytëzojnë hapësirën prej 4900 miqësish të mundshme e të mos lënë nam në fushë të druve. Se Shtrajk dë va bojm!

Marjus Seitaj Në një dasëm SKRAPARI duke u kërcyer vallja e TROPOJES! Eh, këto janë efektet e globalizimit.

Genti Çela ‘Sa mirë atje në Pogradec’, ‘çfarë klime’, ‘sa njerëz të urtë, të butë’, ‘ai peshku fatastik’, ‘klima-parajsë’. S’di pse me fyhet inteligjenca tek dëgjoj këto konsiderata.Tek provincës i bëhet zemra mal...

Aida Tuci Francezët paskan një shprehje: meshkujt pëlqejnë të dalin nëpër restorante me femra të dobëta e të kthehen në shtëpi me të kolme. Këtë shprehje ma tha mbrëmë një nga të paktat shkrimtare që kemi, teksa m’u drejtua: zgjedhja është e jotja se në cilën anë dëshiron të jesh... (P.S. dilemë e madhe kjo në prag sezoni dietik).

gazetamapo@gmail.com cel: 068 20 55 477

Si Shkrimi i Blogjeve ma ka Shpëtuar Jetën Në fakultet, xhepi i pasëm i xhinseve të mia ishte gjithmonë i shqyer nga presioni i vazhdueshëm që fletorja ime e zezë ushtronte mbi muskujt e mi glutealë. Fletoren e zezë e nxirrja nga xhepi në kohë dhe vende nga më të papërshtatshmet, pa marr parasysh nëse isha në mes të një bisede në ndonjë aheng, duke pritur në radhë në mensë, gjatë provimeve, ose gjatë shikimit të filmave. Disi, vazhdimisht isha i mbushur me energji për të shpikur idenë e radhës për gazetën e shkollës, ose për një nga “romanet” e mia të papërfunduara. Xhinset e shqyera ishin vetëmse një çmim i vogël që duhej paguar, që ma mundësonin t’i përkushtohesha përmirësimeve personale të maskuara nën petkun e kreativitetit.

Duke qenë se kisha kaluar katër vite duke iu përshtatur ritmit të ngadalshëm të Midwest-it Amerikan, dyndja në një Qytet të Madh pas fakultetit mund të rezultojë në vështirësi të mëdha gjatë riambientimit. Me ndryshimet e reja, gjërat e thjeshta, si për shembull zgjimi në mëngjes dhe rrugëtimi për në punë, gati më jepnin infarkt në zemër nga gjithë ajo zhurmë, turmë, dhe rrëmujë, që janë të natyrshme për një qytet të madh njëlloj siç ishin fushat e kallamboqit për shtetin e Iowa-s. Duke qenë se kjo ishte përvoja ime e parë (e vërtetë) në botë, dhe larg prej sigurisë gjithëpërfshirëse që jeta në fakultet ta ofronte, unë nuk mund t’ia lejoja vetes që të humbja kohë dhe energji të vlefshme, dhe më duhej të përqendrohesha në “karrierën” time. Me kalimin e kohës, më nuk e mbaja me vete fletoren e zezë në mënyrë që të mos i shkatërroja pantallonat e punës, gjë që ndikoi në zvogëlimin e dukshëm në numrin e regjistrimeve të mendimeve të

mia kreative. Koha për eksperimente të fakultetit kishte kaluar, dhe lojërat fëmijërore nga të cilat njeriu nuk kishte përfitim, duheshin braktisur.

As që më kishte shkuar në mendje se duke e ndaluar përkohësisht shkrimin, unë do të vija në lëvizje një sërë ndodhish, që më së miri do të përshkruheshin duke i krahasuar me një të sëmurë mendor, i cili papritmas ndalon marrjen e ilaçeve të tija. Gjërat më nuk kishin kuptim, dhe jeta ishte shndërruar në asgjë përpos një rutine të pakuptimtë. Disi, duke i prerë lidhjet me anën time kreative, ngadalë gjithçka kishte filluar të humbiste kuptimin.

Kur më në fund kisha kuptuar se arti kishte qenë ilaçi për “vuajtjet” e mia, atëherë ishte vetëmse logjike që hapi im i ardhshëm të ishte riangazhimi me aktivitete kreative. Dhe mënyra më e lehtë për ta bërë këtë ishte duke filluar së shkruari sërish.

Në këtë mënyrë shkrimi i blogjeve u bë mjet nëpërmjet të të cilit unë mundohem ta konceptoj Botën përreth meje dhe ta kuptoj të panjohurën. Janë aq shumë gjëra, të cilave akoma nuk ia kam haberin, si për shembull emocionet njerëzore, ndryshimet e vrullshme të stoqeve në bursë, nëse dashuria është e përjetshme ose e përkohshme, fizika kuantike, çfarë është e vërteta, dhe se si gjërat bien në vend të tyrin dhe bashkëpunojnë e bashkëveprojnë me njëra-tjetrën. Kjo është arsyeja përse unë shkruaj për gjëra të cilat nuk i kuptoj plotësisht, dhe gjatë këtij procesi përfundoj me zbulim të gjërave dhe kuptimeve paraprakisht të panjohura për mua. *Me shkurtime nga: shqip.artritbytyci.com.

Themelues: Henri Çili. Kryeredaktor: Arion Sulo. Zv/kryeredaktor: Alfred Lela, Aleksandra Bogdani. Politika: Nevila Përndoj, Fejzi Braushi.

Kronika: Leonard Bakillari, Dashamir Biçaku. Speciale: Vladimir Karaj. Ekonomia: Blerina Hoxha. . Kultura: Aida Tuci. Suplement: Arta Çano.

Karikatura: Bujar Kapexhiu. Faqosja: Florenc Elezi. Ilir DRIZARI, Kujtim Bisha. Korrektore: Lila Plasari, Brunilda Meno.

Adresa: Bulevardi Gjergj Fishta pranë UET

Marketing / Drejtore: Fiziana Bora Cel: 068 20 55 437 E-mail: fiziana_bora@yahoo.com Menaxhim / Dhimitraq Hido Cel: 068 20 55 440

CMYK

16 09.09.2013

Gazeta MAPO

www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com

NJOFTIM / REKLAMA

16