Gazeta Mapo

Agora

aktualitet Zogaj: Rama në Vlorë, kandidim provokues si në istikam

aktualitet

Rama: Minimumi 77 deputetë, në zyra do të vendosim foton e Ismail Qemalit Kryetari i PS shpjegon se përse e ka ftuar Koço Kokëdhimën në listën e PS dhe përse la jashtë kandidimit Arben Malajn dhe Agron Dukën

Dom Gjergj Meta

Idi, essi,uni ylli pango

hylli i dritës

Radiografia e ngjarjeve politike të javës. Çfarë ka lexuar Preç Zogaj në listat e deputetëve, pse Rama në Vlorë tingëllon si provokim jorealist dhe vlerësimi për hyrjen formale të botuesit të “Shekullit” në politikë Faqe 13

Faqe 4

Ardian Ndreca

single & the city Iva tiço

E shtunë-diel 11-12 maj 2013

Themelues henri Çili- Kryeredaktor Arion Sulo - Numër 905. Viti iV botimit. Çmimi 30 lekë. 1.5 euro. www.mapo.al e-mail: gazetamapo@gmail.com. Adresa: BLV "Gjergj Fishta"

23 qershori

Gara e dyfishtë e Ramës

Të përjashtuarit nga listat e Ramës trazojnë llogaritë e votave në kampin opozitar. Si ndikon kandidimi më vete i Malajt dhe Priftit në Vlorë e Fier, dhe kalimi në të djathtë i Agron Dukës në Durrës. Efekti i rreshtimit të Kadelit me PD në Lezhë, dhe pse fitorja me Berishën kalon më parë nga beteja e Ramës me të vetët. Rama për të pavarurit: Zero efekt në vota!

intervista

editorial

dilema zhvillimi

profil

E majta apo e djathta më 23 qershor?

Universitetet, nga dijet humaniste te dijet në funksion të zhvillimit

halim kosova, Një Humanist në kërkim të kurës së Shëndetësisë

henri Çili

ADRIAN CIVICI

Faqe 3

alfred lela

Faqe 31

Pyetësori i Prustit

mapo libri

Pamuk, Zafon dhe Gjetja Qyteti që i bashkon Vështirë t’i ndash Orhan Pamukun nga Stambolli, Carlos Luiz Zafon-in nga Barcelona dhe poetin Ndoc Gjetja nga Lezha. Ata vetë kanë zgjedhur kështu, të shkruajnë për qytetin…

Faqe 21

Pollo: Aritmetika e mandateve? reportazh Të gjithë harrojnë 200 mijë Kanionet e osumit, udhëtimi maturantët e prirur drejt PD Ministri për Inovacionin komenton listat e deputetëve dhe që nisi me një kamerdare argumenti se pse disa prej figurave që kontribuan ndër vite në PD nuk u përfshinë. Përgjigja për skeptikët mbi mundësinë ose jo të rrjedhjes së votave nga e djathta për shkak të daljes vetëm të FRD, apo edhe kritikave të LSI-së mbi situatën ekonomike në vend.

Faqe 10-11

Faqe 26

Sa herë mbushesh me frymë thellë, do ndjesh aromën e kanionit, krejt e veçantë prej erërash të ndryshme, myshqesh uji, gurësh e lulesh që rriten në pyllin mbi të

Faqe 14-15

Luljeta Lleshanaku

Shqipëria, vendi ku nuk gjen kurrë paqe

Faqe 23

2

e shtunë-e diel, 11-12 maj 2013

www.mapo.al

KONKURSI I MADH

“Unë Krijoj” Fitoni 1,000 Euro dhe bursë të plotë studimi në UET

maturantët

Adresa: Bulevardi Gjergj Fishta, Nd. 70, H.1, Tiranë, Cel. 068 20 16 616, info@uet.edu.al, www.uet.edu.al

E shtunë-diel, 11-12 maj 2013

3

www.mapo.al

Editorial

Foto e javës

E majta apo e djathta më 23 qershor?

Henri Çili

Parashutistë, duke fluturuar gjatë edicionit të 1ë te aktivitetit ndërkombëtar Albania Open të balonave dhe parashutave, i cili po zhvillohet në qytetin e Vlorës. Foto : LSA

javore

personazh

E shtunë-diel, 11-12 maj 2013 Na vizitoni çdo ditë në www.mapo.al

Në brendësi

genc pollo:

Zogaj: Si i lexoj listat e deputetëve, nga intelektualët tek injorantët

Aritmetika e mandateve?

Të gjithë harrojnë 200 mijë maturantët

Radiografia e ngjarjeve politike të javës. Çfarë ka lexuar Preç Zogaj në listat e deputetëve, pse Rama në Vlorë tingëllon si provokim jorealist...

5 6 5 4 20 23

Aktualitet

Berisha: Rama me modelin e Kokëdhimës është i pashpresë

Aktualitet

Arratiset i dënuari për vrasje, pezullohet drejtori i burgut

Kronikë

ESI: BE të përgatitet për kontestimin e zgjedhjeve nga njëra palë

Politikë

Rama: Minimumi 77 deputetë, në zyra do të vendosim foton e Ismail Qemalit

Personazh Takim me Nora Malajn

Pyetësori

Luljeta Lleshanaku: Shqipëria, vendi ku nuk gjen kurrë paqe

Pamuk, Zafon dhe Gjetja Qyteti që i bashkon Vështirë t’i ndash Orhan Pamukun nga Stambolli, Carlos Luiz Zafon-in nga Barcelona dhe poetin Ndoc Gjetja nga Lezha. Ata vetë kanë zgjedhur kështu, të shkruajnë për qytetin…

Kolona / ide/ debate

26

Dilema zhvillimi

28

peregrinus

23

recensë

29

Idi, essi,uni

28

Hylli i dritës

31

profil

Adrian Civici Ylli Pango

Gjergj Meta

Ardian Ndreca

Odeta Barbullushi Alfred Lela

Diskutimi i ri, tashmë që listat përfunduan dhe koalicionet janë konturuar, duket se po transopozohet drejt debatit ‘rotacion apo jo më 23 qershor?’. Në fakt për mënyrën se si rrodhën ngjarjet me një befasi impresionuese në muajin e fundit, çështja ‘rotacion apo jo’ derivon drejt një tjetër dileme për 23 qershorin. Një alternativë e djathtë qeverisëse me Sali Berishën në krye, apo një alternativë e majtë qeverisëse për Shqipërinë e 2013-ës me dyshen Rama-Meta në krye?

Kjo është çështja. Situata dhe konjuktura politike janë të tilla që me kalimin e LSI-së nga koalicioni qeveritar drejt opozitës nuk bëhet fjalë për atë rotacionin klasik, apo për garën qeveri-opozitë të natyrshme pas çdo zgjedhjeje, për shkak se një pjesë e pushtetit tashmë është vënë kundër pushtetit. Ndaj ia vlen t’i rivlerësojmë skuadrat konkurruese në këtë ristart të jetës politike në prag të zgjedhjeve.

Cilat janë avantazhet dhe disavantazhet e tyre, kjo është zgjedhja e 23 qershorit. Për të zgjedhur një ekip ndaj një tjetri, mund të renditen së paku tri arsye. Arsyeja e parë: a janë sfiduesit, Rama-Meta, administratorë më të mirë të qeverisjes së vendit se Berisha? Së dyti: A janë më korrektë me ligjin, pra më pak të prekur nga fenomeni i korrupsionit dhe abuzimit me pushtetin, dhe arsyeja e tretë: a janë më tolerantë, më demokratë dhe propozues të një hapësire më të madhe demokratike?

Po t’i shohim këto tri arsye, nuk rezulton ndonjë avantazh i dukshëm nga ky krahasim mes Berishës dhe dyshes Rama-Meta që propozon alternancën. Nuk mund të thuhet se janë administratorë më të mirë të çështjeve të qeverisjes; nuk mund të thuhet se janë më pak të prekur, të paktën brenda ligjërimit verbal mbi abuzimin me ligjin dhe korrupsionin në krahasim me kryeministrin aktual, dhe patjetër që nuk duken më demokratë apo propozues lirie në krahasim me Berishën.

Mjaft të kujtojmë biografinë brenda partive që drejtojnë apo konceptimin që kanë për shtetin, për ndryshimet kushtetuese në rastin e Ramës, e të tjera.

Sikur të mos mjaftonin të gjitha këto, çështjen nëse qeverisjen e vendit duhet ta marrë në dorë e majta apo e djathta pas 23 qershorit, e kushtëzon konteksti i krizës ekonomike dhe përgjigjeve që ka e majta ose e djathta, respektivisht ndaj saj. Shkurt, një propozim i majtë për të menaxhuar krizën është ndoshta propozimi i paduhur në këtë moment në raport me një seri arsyetimesh rreth dobisë ndaj interesit publik. Ndoshta për këtë duhet propozuar pikërisht ky diskutim i ri: E majta apo e djathta më 23 qershor?

Ndaj, të mos rrezikojmë si shoqëri është ndoshta instinkti i parë i çdo shoqërie në këto kushte. Ku asgjë nuk është më e mirë se aktualja, kur erëra të fuqishme fryjnë për krizën rreth e rrotull nesh. Sidoqoftë jemi veçse në fillim të një debati “e majta apo e djathta më 23 qershor?”

4

E shtunë-diel, 11-11 maj 2013

Kryetari i PS shpjegon se përse e ka ftuar Koço Kokëdhimën në listën e PS dhe përse la jashtë kandidimit Arben Malajn dhe Agron Dukën. Rama kërcënon se nëse preket rezultati i zgjedhjeve nga KQZ, do përballen me popullin sovran

Rama: Minimumi 77 deputetë, në zyra do të vendosim foton e Ismail Qemalit Kryetari i Partisë Socialiste, Edi Rama, në një intervistë për gazetaren Ilva Tare, në OraNeës ka shpjeguar se si është përzgjedhur ekipi që do të garojë më 23 qershor. “Nuk është marrë vendimi i bazës në formën e një tërheqje vendimi tradicionale sepse do ishte shumë kundërproduktive. Nuk e bën asnjë parti që zhvillon zgjedhje në këtë sistem. Por janë bërë anketime të posaçme për të testuar personalitetin publik të çdo figure,” tha Rama. Sipas kreut të PS, kjo është skuadra që do e nxjerrë Shqipërinë nga kriza. I pyetur në lidhje me faktin nëse sistemi ka një problem, pasi shumica e deputetëve janë të zgjedhur automatikisht kur vendosen në krye të listës, Rama tha: “Nuk dua të them broçkull, por ky është një nonsens. Ky është një sistem absolutisht demokratik. 23 qershori do provojë që ky sistem mund të prodhojë diferencë të madhe”. I pyetur në lidhje me ndryshimin e sistemit zgjedhor, Rama tha: “Nuk kam asnjë arsye të premtoj diçka që nuk është e nevojshme”. Duke komentuar skuadrën kundërshtare, Rama tha se “Berisha ka ndërtuar një skuadër që është konglomerat mes besnikësh qorra dhe tradhtarësh të të gjitha kohërave”. Rama bëri edhe një premtim në rast fitoreje të zgjedhjeve. “Ne nuk do ndajmë administratën në bazë të votave, por përgjegjësitë politike, rolet që lidhen me vendimmarrjen politike, jo administratën, që do ua japim në dorë shqiptarëve sepse nuk e kanë pasur kurrë në dorë”. I pyetur se cili do të jetë efekti i atyre që dalin si të pavarur në zgjedhje nga krahu i majtë, Rama tha se efekti i tyre do të jetë zero. “Nuk ka më budallenj në Shqipëri, nuk ka më njerëz që kërkojnë të dalin me çdo kusht nga një ekonomi në krizë, që të rendin pas berihajt dhe të shkojnë pas disa personazheve që kanë dalë në rrugën e kandidimit të pavarur vetëm për të bërë dëm dhe pa asnjë shans për të marrë ndonjë mandat. Por nuk do bëjnë as dëm,” tha Rama. I pyetur nëse këtu fliste edhe për Dritan Priftin, Rama tha: “Këtu përfshij çdo lloj prifti a hoxhe që nuk është as prift as hoxhë. Të kërkosh vota që shkojnë jashtë koalicionit të socialistëve, do të thotë që në mënyrën më qorre t’i shërbesh pushtetit të Sali Berishës”. Edi Rama komentoi edhe moskandidimin e Agron Dukës, duke thënë se nuk është e vërtetë që LSI ka bërë presion që ai të mos kandidohej. “Unë kam mbrojtur mendimin se dy kunetër në dy forca aleate në një front do ishte shumë për të njëjtin qark. Është shumë nga pikëpamja etike në raport me elektoratin,” tha Rama, duke theksuar sërish se Duka nuk u shkakton asnjë problem. Duke komentuar deklaratat e Berishës se ai ka ikur nga Tirana për të kandiduar në Vlorë, pasi ka komplekse nga Tirana, Rama tha: “Unë i lindur dhe rritur në Tiranë, paskam komplekse, kurse Sali Berisha i ardhur këtu nuk paska komplekse nga Tirana”. Më pas Rama shpjegoi se përse ka zgjedhur Vlorën për të kandiduar. “Kam zgjedhur qytetin e pavarësisë, qytetin që vendosi gurin e parë në themelet e shtetit

shqiptar, për të dhënë një mesazh shumë të thjeshtë: pas 100 vjetësh ne kemi nevojë për t’u bërë shumë seriozë dhe për të marrë përsipër një përgjegjësi për të bërë shtet. 100- vjetori i dytë nuk mund të vazhdojë kështu siç po mbaron 100- vjetori i parë”. I pyetur se përse nuk e ka kandiduar Malajn, Rama tha: “Çdokush nga ne nuk mund të cenojë axhendën dhe qëllimin e përbashkët, duke i mbivendosur një axhendë personale”. Rama deklaroi se e ka ftuar Koço Kokëdhimën për të kandiduar si një opozitar që i ka rezistuar presioneve të pushteteve të ndryshme.

“Koço Kokëdhimën e kam ftuar si një njeri që do përfaqësojë në skuadrën e qarkut të Vlorës, Bregun dhe gjithë pjesën poshtë bashkë me Luiza Xhuvanin, Andrea Markon, etj.E kam ftuar si një botues që ka kontribuar në vite për të majtën, si një opozitar që i ka rezistuar për hir të lirisë editoriale të mediave të tij presioneve të pashembullta të pushteteve të ndryshme dhe si një sipërmarrës që është dëshmia e gjallë e rrënimit për shkak të mospërkuljes.

E kam ftuar edhe si person, i cili përmban një kulturë dhe dituri të mjaftueshme për të qenë një vlerë e shtuar në skuadrën tonë kombëtare. Koço Kokëdhima nuk ka përfituar nga Bashkia asgjë më shumë se ajo që i ka takuar.

Sot jam gjithnjë e më shumë krenar për atë që kam bërë unë në krye të Tiranës, duke parë se si po katandiset Tirana,” tha Rama. Duke komentuar deklaratat e Islamit, Rama tha: “20 vjet investim i PS, për një njeri që ka qenë kryetar parlamenti, ministër pa pushim, figurë e vlerësuar dhe respektuar që përfundon në një Laurë, njësoj si Laura apo më keq, pasi është shumë i pagëlltitshëm estetikisht”.Për kundërshtarin e tij, Sali Berisha, Rama tha: “Nuk ka hall më të madh se të plaket keq njeriu”. Kurse për Fatos Nanon, Rama deklaroi: “Fatosin nuk e kam bërë unë kundërshtar, ai ka zgjedhur të jetë kundër Partisë Socialiste”.

www.mapo.al

zgjedhjet KQZ publikon listat zyrtare, PD ndryshime emrash pas dorëzimit Partitë kanë marrë dje listat e kundërshtarëve të tyre politikë. Në listën e PD-së janë vënë re tri ndryshime emrash dhe renditjesh. Gjatë ditës së sotme KQZ do diskutojë plotësimin e kërkesave ligjore për secilën prej tyre Pas plot katër ditësh nga dorëzimi, Komisioni Qendror i Zgjedhjeve ka bërë publik listën e kandidatëve për deputetë të partive të mëdha. Faktikisht nuk bëhet fjalë për publikimin e listave në faqe zyrtare të këtij institucioni, por për vënien në dispozicion të tyre të subjekteve politike që marrin pjesë në këto zgjedhje. Kështu, përfaqësuesit e partive politike kanë patur mundësi që të marrin listat e kundërshtarëve të tyre politikë, ndërkohë që gjatë ditës së sotme ky komision do diskutojë plotësimin e kërkesave ligjore për secilën prej tyre. Nga vëzhgimi i listave që ka vënë në dispozicion KQZ me listat që publikuan vetë partitë politike apo gazetat e tyre zyrtare, rezulton se disa prej listave, kryesisht të PD-së, kanë pësuar ndryshime. Ashtu siç edhe ishte përfolur këto ditë në media, Partia Demokratike ka bërë ndryshime në listën e saj, krahasuar me atë listë që publikoi organi zyrtar i kësaj force, “RD” të martën.

Ndryshimet janë konstatuar në dy qarqe dhe më konkretisht në Tiranë dhe Shkodër. Kështu, në listën e Tiranës është futur në vendin e 20-të ish-deputeti i kësaj force, Baki Shehu, ndërkohë që Gazmend Dibra është spostuar në vendin e 21 dhe pas tij të gjithë kandidatët e tjerë kanë lëvizur nga 1 vend. Ndërkaq në listë është futur edhe këngëtarja Greta Koçi, e cila mban një vend formal duke u renditur e fundit.

Këta dy emra të rinj kanë zëvendësuar administratorin e CEZ-it, Sahit Dollapi dhe ish-futbollistin Krenar Alimehmeti. Largime këto që duket se u kanë interesuar vetë këtyre personave, për shkak se në rast se do pranonin të ishin në listë, do duhej të linin postet që mbajnë aktualisht. Nga ana e përmbajtjes këto ndryshime nuk kanë ndonjë efekt, pasi ato kanë ndodhur shumë larg zonës fituese. Një ndryshim po ashtu pa ndonjë vlerë konkrete ka ndodhur edhe në listën e qarkut të Shkodrës, ku është larguar Merita Gradeci (Ahmetagaj) dhe është zëvendësuar me Irma Musa Koplikun, e cila është renditur gjithashtu në vendin e 10-të në këtë qark. Ndërkohë që nga ana tjetër lista e socialistëve s’ka patur asnjë surprizë. Lista e shpërndarë nga KQZ ka qenë identike me atë të shpërndarë edhe nga vetë PS, ndoshta për shkak se kjo e fundit nuk ka në KQZ aksesin që ka PD. Ndryshime të parëndësishme ka pësuar edhe lista e LSI-së, ku ajo e shpërndarë nga KQZ nuk përkon plotësisht me atë të shpërndarë nga LSI.

Fino: Konventa zgjedhore më 18 maj, ja si do i ruajmë votat Partia Socialiste ka vendosur që deri në datën 17 maj të bëjë prezantimin e skuadrës së saj të fitores, pra kandidatët për deputetë në çdo qark. Dhe në datën 18, pra të shtunën tjetër, të mbajë konventën e saj zgjedhore, ku veç programit do të prezantojë të plotë të gjithë kandidatët e saj në të 12 qarqet. Lajmin e ka bërë publik sekretari socialist për Pushtetin Vendor, Bashkim Fino, i cili kryeson dhe listën e qarkut të Korçës. “PS në datën 18 maj do të bëjë një konventë për të paraqitur dhe për të shpalosur përfundimisht ekipin e skuadrës fituese dhe natyrisht sloganet që kemi paraqitur”, - tha Bashkim Fino. Ai bën të ditur se, pavarësisht renditjes në listë, është menduar një skemë e tillë që do arrijë të angazhojë të gjithë anëtarët e kësaj skuadre.

“Ne, natyrisht do të bëjmë ndarjen e deputetëve të listës pa përjashtim, pa ndarje, i pari apo i fundit, me grupe, dy apo tre deputetë duke mbajtur ZAZ të caktuara që shumator-

ja pastaj përbën faktin e numrit të deputetëve në një qark të caktuar. Kjo do të thotë që puna do të jetë konkrete, ballë për ballë me njerëzit, do të jetë e prekshme”, - tha Fino. Ai thekson se sa i përket mbrojtjes së votës, Partia Socialiste ka besim te njerëzit e saj në bazë, se ata do arrijnë që t’i qëndrojnë besnik partisë së tyre dhe të mbrojnë verdiktin e popullit. “Do të jenë drejtuesit politikë të partisë, do të jenë njerëzit e asamblesë së një komune dhe një bashkie konkrete, që janë votuar dhe janë vlerësuar nga partia që të jenë në asamblenë e asaj komune ose bashkie, këshilltarët lokalë, të cilët do të jenë ushtria e madhe e njerëzve që do të jetë në qendrat e votimit të PS që janë 24 karat socialistë dhe që jo vetëm s‘dyshojmë, por s’na shkon as ndërmend që ata mos të mbrojnë votën e PS. Natyrisht, pastaj do të jemi prezent të gjithë ne kur të vijë puna për administrimin dhe numërimin”, tha Fino.

“PS në datën 18 maj do të bëjë një konventë për të paraqitur dhe për të shpalosur përfundimisht ekipin e skuadrës fituese dhe natyrisht sloganet që kemi paraqitur”

E shtunë-diel, 11-11 maj 2013

5

www.mapo.al

e qershorit ESI: BE të përgatitet për kontestimin e zgjedhjeve nga njëra palë TIRANË Gerald Knaus, drejtori i Iniciativës Europiane për Stabilizim (ESI), me qendër në Berlin, vlerësoi dje se Bashkimi Europian duhet të jetë i qartë në lidhje me zgjedhjet e ardhshme parlamentare. Knaus theksoi se situata parazgjedhore paraqitet e polarizuar, ndaj Bashkimi Europian duhet të përgatitet për kontestimin e rezultatit nga palët, teksa shton se dy gjëra të rëndësishme duhen parë në një situatë të tillë. “Së pari, nuk duhet të krijojmë asnjë iluzion.

Zgjedhjet e mëparshme në Shqipëri janë shoqëruar nga polemika, parregullsi dhe me rezultat zgjedhjesh të sfiduar. I tillë ishte rasti në vitin 2009. Pas zgjedhjeve politika u paralizua, u bojkotua Parlamenti, ndërsa opozita nisi një grevë urie. Dikush, sigurisht mund të shpresojë për një surprizë pozitive dhe zgjedhje të pakontestueshme në qershor të 2013-ës, por politika e BE-së duhet të bazohet në supozimin e kundërt: që këto zgjedhje do të jenë të kontestuara dhe se të gjitha palët do të përpiqen për të bërë presion mbi administrimin e zgjedhjeve. Në fund, kushdo që është deklaruar të ketë humbur, do të sfidojë legjitimitetin e të tërë procesit. Dhe humbësi i madh në një skenar të tillë do të jetë Shqipëria si një e tërë.

Bashkimi Europian ka deklaruar se ai pret që këto zgjedhje të përmbushin standardet europiane dhe ndërkombëtare. Ai tani duhet të shpalosë më konkretisht se çfarë do të thotë kjo, se çfarë janë vijat e kuqe ku nuk duhet të kalohet. Kjo nuk do të zvogëlojë fleksibilitetin e saj. Në të kundërtën: ai është një parakusht që ajo të ketë ndonjë ndikim të vërtetë”, - tha Knaus. Drejtori i Iniciativës Europiane për Stabilizim, duke komentuar zhvillimet më të fundit në Komisionin Qendror të Zgjedhjeve, theksoi se në këtë institucion, me shkarkimin e një prej anëtarëve të saj janë thyer rregulla të rëndësishme, ndaj për këtë arsye ai ka kërkuar që BE të mbajë një qëndrim.

Partia e Punës, akuza Ramës dhe Metës: Po shesin zgjedhjet Komunistët e Partisë së Punës akuzojnë aleatët e tyre në koalicion, PS-në dhe LSI-në, se po i shesin Berishës zgjedhjet në tavolinë, duke mos çuar propozimet për anëtarë të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve. “Qëndrimi i deritanishëm i Ilir Metës dhe Edi Ramës po vë në rrezik serioz fitoren e së majtës në zgjedhjet e 23 qershorit, duke i dhënë Sali Berishës fitoren në tavolinë”, u shpreh dje nëpërmjet një deklarate kryetari i Partisë së Punës së Shqipërisë e Riorganizuar, Marko Dajti. Ndaj ai u ka bërë thirrje dy aleatëve të tij, kreut socialist Edi Rama dhe atij të LSI-së Ilir Meta, që të dërgojnë sa më parë propozimet për anëtarë të KQZ-së, në mënyrë që të mos i lihet mazhorancës dorë e lirë në administrimin e njëanshëm të zgjedhjeve. “Komisioni Qendror i Zgjedhjeve vazhdon të mbetet peng i politikës. Përfaqësuesit e së majtës po bojkotojnë seancat, duke e lënë vendimmarrjen në duart e katër anëtarëve të djathtë, të cilët juridikisht janë të mjaftueshëm për ta çuar vendin në zgjedhje. Tashmë zgjedhjet i kanë në dorë njerëzit e Sali Berishës. Një akt i tillë më së paku mund të quhet shitje e zgjedhjeve nga opozita shqiptare. Praktikisht është kapitullim.

Partia e Punës e Shqipërisë e Riorganizuar, i bën thirrje Partisë Socialiste dhe Lëvizjes Socialiste për Integrim të dërgojnë urgjentisht propozimet për anëtarët e rinj të KQZ-së, pasi çdo ditë në të cilën merren vendime pa praninë e opozitës, është në dëm të opozitës, si dhe të ndalojnë pazarin politik”, - u shpreh Marko Dajti. Partia e Punës e Shqipërisë e Riorganizuar i bën të ditur opinionit publik se, në rast humbjeje të zgjedhjeve për “shkak të paaftësisë dhe dritëshkurtësisë së dyshes Rama-Meta, nuk do të pranojë asnjë justifikim për humbjen e mundësisë për të ardhur në pushtet”.

Berisha: Rama me modelin e Kokëdhimës është i pashpresë “Modeli i tij është ai model për të cilin qytetarët e Tiranës i thanë vetëm një fjalë: rrotacion! Tirana i bëri atij rrotacionin dhe ai kujton se tani do të kthehet nga dritarja, kur Tirana e përcolli nga dera” TIRANË Kryeministri Berisha mori pjesë në inaugurimin e rikonstruksionit të rrugës Ura e Matit – Lis, në rrethin e Matit. Rruga, me gjatësi 9 kilometër dhe gjerësi 5.5 metër, është një investim me vlerë 366 milionë lekë dhe lehtëson lëvizjen për 13 000 banorë të këtyre zonave.

Pjesë e këtij investimi ishte edhe rikonstruksioni i dy urave me gjatësi 60 metër. Përpos këtij projekti, Kryeministri nuk iu shmang as komenteve politike në vend dhe kryesisht debatit që lidhet me kandidimin e Koço Kokëdhimës në qarkun e Vlorës. “Ne nuk kërkojmë votat për këto që kemi bërë, por këto që kemi bërë janë një besim juaji për ato që ne premtojmë për të bërë. Ne jemi të vendosur të mos braktisim asnjë pëllëmbë të territorit shqiptar ku jetojnë qytetarët tanë. Cila është alternativa tjetër? Alternativa tjetër është mohim, mashtrim, bllokim. Kreu i opozitës rreh gjoksin se bllokoi tri ligjet; rreth gjoksin se bllokoi ndërtimin e qindra kilometrave rrugë që do të ishin shtruar me fondet e Bashkimit Europian; rreth gjoksin se bllokoi dhjetëra-mijëra vende pune që do të krijoheshin me fondet e Komisionit Europian; rreth gjoksin se do të ndërtoheshin dhjetëra ujësjellës dhe shkolla të reja më ato fonde. U privoi qytetarëve të këtij vendi qindra milionë euro investime. Kjo është alternativa e tij”, - tha Berisha, duke shtuar se për këtë arsye e të tjera, Tirana e la humbës në garën për Bashkinë e kryeqytetit. “Modeli i tij është ai model për të cilin qytetarët e Tiranës i thanë vetëm një fjalë: rrotacion! Tirana i bëri atij rrotacionin dhe ai kujton se tani do të kthehet nga dritarja, kur Tirana e përcolli nga dera. Zoti Rama, ne do të vazhdojmë, do të ecim përpara për rrugë të reja; përpara për shkolla, kanalizime dhe ujësjellës të rinj; përpara në rrugën tonë drejt integrimit europian.

Zoti Rama, ti bllokove me tri ligjet, por 23 qershori është dita e gjykimit të qytetarëve shqiptarë, dita e verdiktit, dhe do të kesh asgjë më shumë se disfatën e radhës. Ti je mësuar nga disfata në disfatë, nga humbja në humbje. Prite humbjen e radhës”, - tha Berisha. Kryeministri vijoi më tej duke theksuar se modeli i Ramës është biznesmeni Koço Kokëdhima. “…Cili është modeli i tij?

Lexoni vetëm për dy persona, por kryesisht për njërin, për Koço Kokëdhimën. A ju kujtohen çatitë që binin mbi kokat e nxënësve në shkollat e Tiranës? Ato ishin tendera të fituar nga zoti Kokëdhima. A ju kujtohen pallatet që i kanë zënë detin Himarës? Ato janë pallate të ndërtuara nga Koço Kokëdhima. A ju kujtohen të gjitha reklamat e Tiranës? Ato janë reklamat që zoti Rama i ndau me zotin Kokëdhima. Zoti Rama, në qoftë se qytetarët e Tiranës, modelin Rama – Kokëdhima e flakën në Lanë, kujton ti se do ta kapërdijnë shqiptarët atë model? Kurrën e kurrës! Je më i pashpresë se kurrë”, - tha ai. Berisha ishte gjithashtu në komunën Komsi në rrethin e Matit, për të inauguruar ujësjellësin e komunave Komsi dhe Gurrë të këtij rrethi, një investim me vlerë 116 milionë lekë.

POLIAMBULATORI I RI SALUS NË QËNDËR TË TIRANËS

SPITALI ITALIAN MULTISPECIALISTIK

- Gastrohepatologji - Endokrinologji-Diabetologji - Laborator Analizash - Radiologji (CT, MRI, EKO) - Okulistike - Otorinolaringologji (Falas) - Ortopedi (Falas)

- Kirurgji e pergjithshme - Kirurgji Estetike - Neurokirurgji

VIZITA FALAS !

Në qëndër të Tiranës kemi hapur poliambulatorin e ri në rrugën Donika Kastrioti, afer dy Kullave Binjake. Këto janë specialitetet dhe mjekët që do të gjeni dhe do ju presin: - Gastroenterologji,Ekografi,Endoskopi digjestive - Dok. Ermira Zykaj - Kirurgji e pergjithshme dhe Onkologjike (Tumore) - Dok Luca Calligaris - Mjekësi e Organeve te brendshme dhe Diabet - Dok. Stefano Turchetto

-Pediatri -Gjinekologji

- Ortopedi

Përfitoni tani....!

ME “SALUS” CILESIA ITALIANE NE TIRANE

Për të lënë një takim, telefononi në : Salus Tirana Sh.a : + 355(0) 4 2390500 + 355(0) 66 2053 180

- Dok. Mauro Cardinale - Dok. Leonardo Basso - Dok. Mauro Di Leo

6

E shtunë - e diel 11-12 maj 2013

aktualitet Kryetari i Gjykatës së Lartë, Xhezair Zaganjori

www.mapo.al

Anëtari i KLD-së, thirret mbledhja e Konferencës Gjyqësore Tiranë Ndryshimet e fundit në radhët e gjyqtarëve që njëherësh ishin pjesë e Këshillit të Lartë të Drejtësisë, kanë sjellë vakum në këtë institucion, i cili duhet të plotësohet nga mbledhja e Konferencës Gjyqësore. Kryetari i Gjykatës së Lartë, Xhezair Zaganjori, në cilësinë e kryetarit të Konferencës Gjyqësore Kombëtare, vendosi të thërrasë mbledhjen e Konferencës Gjyqësore Kom-

bëtare, e cila do të organizohet në Tiranë në datën 31.05.2013. Gjatë punimeve të kësaj konference do të votohet për zgjedhjen e anëtarit të ri të Këshillit të Lartë të Drejtësisë nga Gjykatat e Apelit, pas lënies vakant të këtij posti, nga emërimi i z. Artan Broci si anëtar i Gjykatës së Lartë. “Për sa më sipër sqarojmë se, bazuar në vendimin e datës 03.05.2013 të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, mandati i

Z. Broci në KLD, i përket anëtarit të Gjykatës së Lartë, në bazë të nenit 9, pika 2 të ligjit “Për organizimin dhe funksionimin e Konferencës Gjyqësore Kombëtare”thuhet në një njoftim të Gjykatës së Lartë. Në mbledhjen e Konferencës Gjyqësore anëtarët e saj do të diskutojnë çështje të cilat kanë interes të veçantë për trajtim, mbi prioritetet dhe problematikat e gjyqësorit shqiptar.

Arratiset i dënuari për vrasje, pezullohet drejtori i burgut Ilir Avdillari, i njohur si një nga drejtuesit e “Bandës së Yzberishtit”, nuk është kthyer në qeli pas lejes 7-ditore që kishte përfituar në burgun e Fushë-Krujës. Policia shpall në kërkim të dënuarin me 22 vite burg për vrasjen e biznesmenit italian në ’98, ndërsa prokuroria nisin hetimet për lejen që ai përfitoi Ilir Avdillari, i dënuari me 22 vjet burg për vrasjen e një biznesmeni italian, i njohur si një ndër anëtarët e bandave famëkeqe të viteve ‘97-‘98 në Tiranë, është larguar nga vendi i vuajtjes së dënimit në Fushë-Krujë. Avdillari, personazh i njohur në kryeqytet pas ngjarjeve të vitit 1997, kishte përfituar 7 ditë leje shpërblyese nga burgu. Pas përfundimit të lejes ai nuk është kthyer në qeli, ndërsa policia e ka shpallur person në kërkim për akuzën e largimit nga vendi i vuajtjes së dënimit. Menjëherë pas ngjarjes drejtori i Përgjithshëm i Burgjeve urdhëroi pezullimin nga detyra të drejtorit të Burgut të FushëKrujës, Ligor Prifti, deri në sqarimin e plotë të çështjes. Lajmi i arratisjes së Avdillarit, i dënuar për vrasjen e një biznesmeni italian, është konfirmuar nga Ministria e Drejtësisë dhe drejtori i Burgut të Fushë-Krujës, tashmë i pezulluar. “I dënuari me 22 vjet burg për vrasje me dashje e vepra të tjera penale, Ilir Avdillari, lindur në Tiranë, ka ikur me leje 7-ditore, të dhënë nga Drejtoria e Burgut

të Fushë-Krujës dhe nuk është kthyer më”, - tha një burim pranë Ministrisë së Drejtësisë. I arratisuri është shpallur në kërkim nga policia si person me rrezikshmëri të lartë, që ka ikur nga vendi i vuajtjes së dënimit. Vetë drejtori i burgut, Ligor Prifti tha se të dënuarit Ilir Avdillari i është dhënë leje për disa ditë dhe ai duhej të kthehej dje në qeli. “Po, është e vërtetë që i është dhënë leje të dënuarit Ilir Avdillari.

Duhej të kthehej dje, por ai nuk u kthye në qeli”, - tha drejtori tashmë i pezulluar i burgut të Fushë-Krujës. Por ai mohoi që leja të jetë dhënë me iniciativë personale të drejtuesit të burgut. Sipas Priftit, leja nuk jepet nga drejtori, por miratohet nga një komision i veçantë që vendos për lejet e të dënuarve. Policia ka ushtruar kontrolle në vendet ku dyshohet se mund të jetë fshehur 42-vjeçari, por pa mundur të gjejë gjurmë të tij. Ndërkohë Prokuroria e Krujës ka nisur një hetim lidhur me rastin e të dënuarit me 22 vjet burg për vrasje, duke verifikuar procedurën e dhënies së lejes 7-ditore ndaj Ilir Avdillarit, i njohur si një nga anëtarët e “Bandës së Yzberishtit”.

42-vjeçari Avdillari dhe vëllezërit e tij, Nazmi e Fatmir Avdillari, kanë qenë ndër krerët e kësaj bande që ka vepruar në Tiranë gjatë viteve 19971998. Gjatë kësaj kohe, grupi i vëllezërve Avdillari ka patur disa përplasje me bandën e Selitës, përplasje që kanë prodhuar konflikte të vazhdueshme mes tyre. Vëllezërit Avdillari janë akuzuar nga prokuroria se më 27 janar të vitit 1998 kanë vrarë biznesmenin italian Stefano Rossi, pronari i f abrikës “Niki Shoe”. Ai është qëlluar me armë

Burgu i Sigurisë së Lartë në Fushë Krujë

42-vjeçari Avdillari dhe vëllezërit e tij, Nazmi e Fatmir Avdillari, kanë qenë ndër krerët e kësaj bande që ka vepruar në Tiranë gjatë viteve 19971998. Gjatë kësaj kohe, grupi i vëllezërve Avdillari ka patur disa përplasje me bandën e Selitës

zjarri ditën kur kishte tërhequr 30 milionë lireta nga Banka Italo Shqiptare dhe është ekzekutuar rreth 100 metra larg fabrikës që kishte në pronësi. Për këtë ngjarje Avdillari është dënuar me 22 vjet burg nga gjykata, ndërsa dyshohet se është përfshirë edhe në një sërë veprash të tjera penale. Avdillari është një nga shumë të dënuar që kanë ikur me leje

e nuk janë kthyer më në vendet ku ishin caktuar me vendime gjykate të vuanin dënimet e tyre për vepra penale të kryera. Për të gjitha rastet prokuroria dhe policia kanë nisur hetimet, por thuajse asnjëherë nuk janë penalizuar drejtuesit e burgjeve që u kanë dhënë leje të dënuarve që pas përfundimit të lejes nuk kthehen më në qeli.

Të dëbuarit nga shtëpitë, kallëzim penal Entit të Banesave Familjet e larguara nga pallati në rrugën “Margarita Tutulani” kanë depozituar një kallëzim penal ndaj drejtuesve të Entit të Banesave, të cilët i akuzojnë për shpërdorim detyre. Prokuroria tha se kallëzimet e banorëve do të ndiqen me prioritet Tiranë- Dje pas më tepër se dy javë greve të banorëve të pallatit në rrugën “Margarita Tutulani”, rikthyer me Aktin normativ të qeverisë ish- pronarëve, një grup nga këta të fundit kanë takuar shefin e kabinetit të Prokurorit të Përgjithshëm si dhe këshilltarin e tij në lidhje me situatën. Lajmi bëhet i ditur nga burime të Prokurorisë së Përgjithshme, që thanë se banorët të

cilët prej gati dy javësh qëndrojnë në grevë, kanë bërë një deklarim në Prokurorinë e Përgjithshme, një parashtrim të problemit si dhe të pretendimeve të tyre në lidhje me situatën e krijuar. Po kështu ata kanë akuzuar edhe Entin Kombëtar të Banesave, që sipas tyre ka shkaktuar edhe konfliktin mes banorëve dhe pronarit që ka pretenduar truallin si dhe objektin. Nga ana tjetër pronarët e truallit ku është vendosur objekti katërkatësh në rrugën “Margarita Tutulani”, pohojnë se personat që e kanë përfituar atë përmes Aktit normativ të miratuar nga qeveria një vit më parë, pretendojnë se paraardhësit e tyre e kanë blerë atë.

Ndërkaq nga ana tjetër, në këtë truall me një sipërfaqe prej afërsisht 450 metrash katror, është ndërtuar një ndërtesë nga qeveria italiane fillimisht me një kat, ndërsa më vonë shteti shq-

iptar pas vitit ‘45 i shtoi edhe tri kate të tjera për të strehuar qytetarë të ndryshëm. Banorët pretendojnë se qeveria italiane përpara se të niste ndërtimin e objektit që tashëm është me katër kate, ua kishte blerë truallin pronarëve të atëhershëm. Ndërkaq dje në mesditë situata është tensionuar, kur në rrugën “Margarita Tutulani”, punëtorë privatë nisën të hiqnin tjegullat e çatisë së banesës. “Jemi në qiell të hapur”, u shpreh përfaqësia e banorëve pranë Prokurorisë së Përgjithshme, ndërsa ata vazhdonin kontestimin e vendimit të gjykatës, që sipas tyre ka qenë i njëanshëm dhe i padrejtë, si dhe akuzonin Entin Kombëtar të Banesave.

Banorët prej gati dy javësh vijojnë grevën e urisë, ndërsa gjatë kësaj kohe disa prej tyre kanë pasur probleme shëndetësore dhe janë detyruar të shkojnë edhe në spital. Përfaqësuesit

e prokurorisë iu kanë premtuar banorëve se denoncimi i tyre do të ndiqet me precedencë në Prokurorinë e Tiranës, duke mbajtur në vëmendje hetimin e rastit. Pas takimit me këshilltarët e kryeprokurorit Llalla, banorët i janë rikthyer grevës, duke paralajmëruar se, nëse problemit të tyre nuk i jepet zgjidhje, situata do përkeqësohet. Konflikti nisi më tepër se dy javë më parë, kur përmbaruesi Baftjar Nela mbërriti në adresën e objektit dhe nisi nxjerrjen e banorëve nga objekti, ndërsa ishte i shoqëruar edhe nga një grup policësh privatë, ku e pranishme ishte edhe Policia e Shtetit. Pas momenteve të para banorët dhe përmbaruesi u përplasën mes tyre, ndërsa ndërhyrja e bluve bëri që përmbaruesi Baftjar Nelaj të riniste ekzekutimin e vendimit të gjykatës për nxjerrjen e 14 familjeve nga objekti.

I n t e rv i st ë h i sto r i r e p o rta z h n o sta lg j i K u lt u r ë Çdo të shtunë e të diel

www.mapo.al

intervista

Pollo u përgjigjet kritikave:Ja pse Islami është në listën e PD Ministri Genc Pollo komenton listat e kandidatëve për deputetë, ku ndryshojnë ato nga lista e PS-së dhe jep argumentin e tij se pse disa prej figurave që kontribuan ndër vite në PD, nuk u përfshinë në listën e këtyre zgjedhjeve. Pollo u përgjigjet edhe skeptikëve mbi mundësinë ose jo të rrjedhjes së votave nga e djathta...

Faqe 10-11

Udhëtimi që nisi me një kamerdare Është e vështirë të mahnitesh nga një vend për të cilin ke dëgjuar shumë, por kanionet e Osumit që i vizituam këto ditë falë përzemërsisë së Federatës Shqiptare të Rafting me siguri do ju shtangin.

Faqe 14-15

23 qershori i dyfishtë i Edi Ramës Ata janë tre figura të së majtës me histori të ndryshme, që java e vrullshme e listave i bashkoi nën fatin e përjashtimit. I dëbuari nga PS, Arben Malaj, i larguari nga LSI, Dritan Prifti dhe “i tradhtuari” nga pakti PS-LSI, Agron Duka, kanë zgjedhur tashmë trajektoren e tyre, anipse plot pengesa drejt Kuvendit.

Të mbetur jashtë ekipit “Rama”, dy të parët kanë vendosur të kandidojnë të pavarur në Fier e Vlorë.

Agron Duka u është bashkuar republikanëve të Fatmir Mediut, në një garë ku si dy të parët, synon të marrë votat e veta. Beteja të tipit “Davidi kundër Golias” kanë nisur kështu të përvijohen në qiellin e trazuar të 23 qershorit. Beteja me të vetët, brenda të madhes me Berishën po trazon ujërat në kampin e

Të përjashtuarit nga listat e Ramës trazojnë llogaritë e votave në kampin opozitar. Si ndikon kandidimi më vete i Malajt dhe Priftit në Vlorë e Fier, dhe kalimi në të djathtë i Agron Dukës në Durrës.

Efekti në vota i rreshtimit të Kadelit me PD-në në Lezhë, dhe pse fitorja me Berishën kalon më parë nga beteja e Ramës me të vetët Faqe 7

Ramës për llogarinë e votave të kuqe që rrjedhin nga koalicioni me 37 parti. Shenjat e para të shqetësimit janë bërë tashmë publike. Në një konferencë high-tech nga autobusi i fushatës, Rama bëri thirrjen e parë për shtrëngimin e radhëve brenda frontit të opozitës. “Çdo votë jashtë frontit, jashtë koalicionit të Aleancës për Shqipërinë Europiane, është fatkeqësisht një votë, që në emër të së majtës i shkon pushtetit, i shkon Saliut”,-iu rikthye ai refrenit të 2009-s, kur paralajmëronte “kataklizmën” e LSI. Sa i përket çështjes “Malaj” në Vlorë, Rama tha se shpreson ende që ai të reflektojë (kupto: tërhiqet nga kandidimi).

Rebusi i së majtës bëhet më i komplikuar po të përfshish edhe njëfarë efekti gërryes të tre deputetëv...

8

E shtunë - e diel 11-12 maj 2013

www.mapo.al

dossier

Të përjashtuarit nga listat e Ramës trazojnë llogaritë e votave në kampin opozitar. Si ndikon kandidimi më vete i Malajt dhe Priftit në Vlorë e Fier, dhe kalimi në të djathtë i Agron Dukës në Durrës. Efekti në vota i rreshtimit të Kadelit me PD-në në Lezhë, dhe pse fitorja me Berishën kalon më parë nga beteja e Ramës me të vetët

23 qershori i dyfishtë i Edi Ramës Aleksandra Bogdani

A

Beteja të tipit “Davidi kundër Golias” kanë nisur kështu të përvijohen në qiellin e trazuar të 23 qershorit. Beteja me të vetët, brenda të madhes me Berishën po trazon ujërat në kampin e Ramës për llogarinë e votave të kuqe që rrjedhin nga koalicioni me 37 parti.

ta janë tre figura të së majtës me histori të ndryshme, që java e vrullshme e listave i bashkoi nën fatin e përjashtimit. I dëbuari nga PS, Arben Malaj, i larguari nga LSI, Dritan Prifti dhe “i tradhtuari” nga pakti PS-LSI, Agron Duka, kanë zgjedhur tashmë trajektoren e tyre, anipse plot pengesa drejt Kuvendit. Të mbetur jashtë ekipit “Rama”, dy të parët kanë vendosur të kandidojnë të pavarur në Fier e Vlorë. Agron Duka u është bashkuar republikanëve të Fatmir Mediut, në një garë ku si dy të parët, synon të marrë votat e veta. Beteja të tipit “Davidi kundër Golias” kanë nisur kështu të përvijohen në qiellin e trazuar të 23 qershorit. Beteja me të vetët, brenda të madhes me Berishën po trazon ujërat në kampin e Ramës për llogarinë e votave të kuqe që rrjedhin nga koalicioni me 37 parti. Shenjat e para të shqetësimit janë bërë tashmë publike. Në një konferencë high-tech nga autobusi i fushatës, Rama bëri thirrjen e parë për shtrëngimin e radhëve brenda frontit të opozitës. “Çdo votë jashtë frontit, jashtë koalicionit të Aleancës për Shqipërinë Europiane, është fatkeqësisht një votë, që në emër të së majtës i shkon pushtetit, i shkon Saliut”,-iu rikthye ai refrenit të 2009-s, kur paralajmëronte “kataklizmën” e LSI. Sa i përket çështjes “Malaj” në Vlorë, Rama tha se shpreson ende që ai të reflektojë (kupto: tërhiqet nga kandidimi). Rebusi i së majtës bëhet më i komplikuar po të përfshish edhe njëfarë efekti gërryes të tre deputetëve që i janë bashkuar tashmë zyrtarisht PD-së, Kastriot Islami, Asllan Dogjani e Gjovalin Kadeli. Beteja brenda llojit po jep shkëndijat e një kryelajmi për 23 qershorin: një garë që po i kthen Vlorën, Fierin, Durrësin, Ti-

ranën e Lezhën në arenë të dyfishtë për të majtën. Janë këto qytetet që do të përcaktojnë fatin e skuadrës së Ramës, e ku për të kapërcyer vijën e finishit, i duhet të fitojë njëherazi betejën me të vetët dhe atë me Berishën.

Beteja për Vlorën: Malaj vs. Rama Deputet i PS-së që prej vitit 1997 dhe anëtar kryesie, Arben Malaj ishte goditja e madhe e listave të Ramës. Me hedhjen e emrit të tij sa në një listë, në tjetrën, lidershipi i PS po mbyllte shtigjet për kundërpërgjigjen e “armikut” të tij brenda partisë. Malaj i kishte marrë ndërkohë masat. Hyri në mbledhjen e Kryesisë me planin B nën mëngë, i bindur se ajo ishte dita e ndarjes përfundimtare me kryetarin. Tashmë që kandidimi i Malajt në Vlorë është fakt, PS po mundohet t’i veshë atij një axhendë tjetër, që çon ujë në kampin e Berishës. “Shkaku nuk jam unë.

Unë jam pasoja”,-do t’u përgjigjej Malaj shqetësimeve të Andrea Stefanit në Top Story, se mos kjo lëvizje tërthorazi i jep oksigjen së djathtës. I braktisur prej PS-së dhe në të drejtën e fatit të vet politik, Malaj e ka shpallur tashmë

Në rrafshin politik, kandidimi i Ramës në Vlorë i kthen projektorët aty, në pritje të thellimit të rezultatit. Në rrafshin aritmetik, pak gjasa ka të ndodhë. Me bashkimin me LSI-në, shanset e të majtëve ishin rreth 2 mijë vota larg mandatit të tetë, nëse e djathta humbiste po kaq vota. Kandidimi i Malajt, e zhbën në teori këtë pritshmëri.

sfidën e tij: 8 300 vota për mandatin e katërt të tij në Kuvendin e Shqipërisë. Në anën tjetër, kjo dalje e Malajt e ka komplikuar garën në Vlorë, ku koalicioni i majtë ishte një hap larg mandatit të tetë. Është folur shumë këto ditë për dyshen Rama-Kokëdhima, në krye të listës së Vlorës.

Përballë tyre është vendosur tashmë dyshja Malaj-Nano. Në rrafshin politik, kandidimi i Ramës në Vlorë i kthen projektorët aty, në pritje të thellimit të rezultatit. Në rrafshin aritmetik, pak gjasa ka të ndodhë. Me bashkimin me LSI-në, shanset e të majtëve ishin rreth 2 mijë vota larg mandatit të tetë, nëse e djathta humbiste po kaq vota. Kandidimi i Malajt, e zhbën në teori këtë pritshmëri. Vetë gara e Malajt prodhon dy efekte: nëse ia del të mbledhë mbi 8 mijë vota, mandatin ia merr PD-së. Nëse e humbet këtë garë me veten dhe sistemin zgjedhor, zhduken edhe votat e tij, që i merr në hambarin e së majtës.

Megjithëse ai vetë thotë se votat për të do jenë edhe nga të rinjtë, pasi kandidimi i tij rrit totalin e votuesve. Për t’i vënë fre diversionit në emër të tij, Malaj ka premtuar se mandati i tij do të jetë në favor të së majtës. Vetë Rama do të duhet të stërvitet me idenë se në Vlorë do të paguajë haraçin e përjashtimit të Malajt, duke u kthyer në Tiranë me rezultatin aktual: 7 me 5 në favor të koalicionit të tij.

Fieri përballë votave të Dritan Priftit

Ai sfidon në këtë garë Ilir Metën dhe Edi Ramën me 5 mijë vota personale. Por Dritan Priftit i duhet dyfishi i tyre, për të siguruar një vend në Parlamentin e ardhshëm. Ndaj edhe përfshirja e tij si kandidat i pavarur e komplikon edhe më tej hartën elektorale të një bastioni të majtë si Fieri. Një analizë e shifrave të 2009-ës,

E shtunë - e diel 11-12 maj 2013

9

www.mapo.al

Matematika e 5 qarqeve Fier

Koalicioni PD +LZHK +PDK Vota 72370 Mandate 9 Koalicioni PS+LSI +PBDNJ Vota 100719 Mandate 7 Deputet i pavarur del me 10300 vota

Vlorë

Koalicioni PD +LZHK +PDK Vota 41871 Mandate 5 Koalicioni PS+LSI +PBDNJ Vota 63128 Mandate 7 Deputet i pavarur del 8375 vota

Tiranë

Koalicioni PD +LZHK +PDK Vota 184 134 Mandate 16 Koalicioni PS+LSI +PBDNJ Vota 192 856 Mandate 16

Durrës

Koalicioni PD +LZHK +PDK Vota 69 281 Mandate 7 Koalicioni PS+LSI +PBDNJ Vota 62 610 Mandate 6

Lezhë

Koalicioni PD +LZHK +PDK Vota 38 646 Mandate 4 Koalicioni PS+LSI +PBDNJ Vota 29 601 Mandate 3 konfigurimit të koalicioneve dhe futjes në betejë të Priftit e bën Fierin një arenë të nxehtë të zgjedhjeve të 23 qershorit. Aktualisht, PS dhe LSI zotërojnë 10 mandate në Fier, përkundër 6 mandateve të koalicionit të djathtë. Por përfshirja e Dashamir Shehit dhe PDK-së së Nard Ndokës në koalicionin e Berishës i jep së djathtës një mandat shtesë. Në këto rrethana, e majta shpresonte të ruante rezultatin 10 me 6, duke mbledhur 2 667 vota më shumë se në vitin 2009. Ndaj edhe kandidimi më vete i Dritan Priftit ishte e vetmja lëvizje që nuk i duhej koalicionit Rama-Meta. Aventura e Priftit drejt Kuvendit është afër së pamundurës. Po aq duket edhe synimi i të majtëve për të gozhduar rezultatin 10 me 6 në Fier. I ftuar në emisionin ‘Top-Story’ të Sokol Ballës, Prifti tha se fajin e përçarjes, Rama duhet ta gjejë tek vetja.

“Kam 5 mijë vota personale në Fier dhe do të marr 15 mijë. Votat që unë marr janë të majta, që me kandidimin tim nuk shkojnë djathtas”,-tha Prifti, duke e vënë theksin tek pakënaqësia që ka krijuar Rama tek elektorati i majtë. Gjithsesi, sado vota të grumbullojë Dritan Prifti, aq vota larg synimit është koalicioni i majtë në qarkun e Fierit.

Shah-mati Durrës & Lezhë

Kandidimi i Agron Dukës në Durrës, nën siglën e PR-së është një tjetër pakënaqësi e pamenaxhuar, që shkon në favor të së djathtës. Një lëvizje e bërë nën dijeninë e Berishës, për të mbajtur nën kontroll një qark si Durrësi, i sprovuar si

barometër për rotacionet e pushteteve.

Vetë ish-ministri socialist, i cili drejtonte grupin e punës për Bujqësinë e ka lidhur këtë kapërcim për shkak të mospërmbushjes së ambicieve të tij prej Ramës. Lidhjet familjare me Lefter Kokën e LSI-së duket se kanë ndikuar për ofertën që ai mori prej Ramës: të linte Durrësin për t’u renditur i pesti në Berat. Një ofertë që Duka i tha “Jo”, edhe prej sigurisë që ai ka për votat “personale”. Në Durrës e majta shpresonte të rikuperonte 3500 vota “të djathta” për të synuar një mandat, por hyrja e Dukës në lojë për të djathtën e shuan edhe këtë shpresë. Në një tjetër qytet bregdetar, në atë të Lezhës, i njëjti efekt “gërryes” për të majtën pritet të shkaktojë Gjovalin Kadeli. Deputet i majtë deri do muaj më parë, Kadeli ndodhet tashmë i rreshtuar i dyti pas Aldo Bumçit në Lezhë. Ky rreshtim pritet t’i japë shpresë koalicionit të djathtë për ndryshim të rezultatit të 2009 që nga 4 me 3 të mund ta bëjnë 5 me 2. Pasi me futjen e Kadelit në listë, Berisha ka siguruar edhe në Lezhë një efekt të dyfishtë: i merr vota së majtës dhe ia kalon hambarit të tij.

Të gjitha për Tiranën...

Tirana ka qenë kryebeteja e të gjitha zgjedhjeve në Shqipëri. Do të jetë kështu, edhe më 23 qershor. Mungesa e një përballjeje Berisha-Rama në Tiranë i ka hequr disi simbolikën kësaj gare, e cila mbetet megjithatë më e rëndësishmja e 23 qershorit. Edhe pse nuk mund të flasim për një fenomen Islami-Dogjani në Tiranë,

10 këshillat e Alfred Pezës për të majtën në zgjedhje

1 2

Mendimi se pas 8 vjetësh në qeveri, Sali Berisha mund të ikë vetë dhe të mundet lehtë.

Shkrehja e punës nga kandidatët për deputetë të PS, pas aleancës me LSI, duke menduar pas kësaj më shumë për ndarjen e posteve qeveritare, sesa për fitoren e zgjedhjeve.

3

Nënvlerësimi i pakënaqësisë së ish- deputetëve të PS Kastriot Islami, Xhovalin Kadeli dhe Asllan Dogjani, të përfshirë në listat e sigurta të PD.

4 5 6 7 8 9

Nënvlerësimi i ndikimit të peshës elektorale të Agron Dukës pas kandidimit me PR në Durrës.

Nënvlerësimi i rolit dhe peshës së kandidatëve të pavarur Arben Malaj në Vlorë dhe Dritan Prifti në Fier.

Nënvlerësimi i dëmit që mund të shkaktojnë deputetët aktualë që nuk kandidojnë sërish për një mandat tjetër.

Nënvlerësimi i të gjithë aktorëve që u refuzuan të kandidoheshin në listat e kandidatëve të PS. Mbivlerësimi i rolit dhe peshës reale të Fatos Nanos në elektoratin e majte.

Mbivlerësimi i fushatës në internet, televizione e gazeta, në raport me punën derë më derë dhe votë për votë, në të gjithë Shqipërinë.

10

Nënvlerësimi i rolit të emigrantëve për rezultatin final të këtyre zgjedhjeve”.

në drejtim të rrjedhjes së votave të majta, një rol ata e kanë, në përballjen me ish-kryetarin armik. Por rryma të tjera veprojnë në elektoratin “kozmopolit” me efekt në këtë betejë votash: rikthimi i LSI-së në të majtë, roli i FRD në të djathtë dhe rreshtimi i babaxhanit Shehi në koalicionin e Berishës. Ekuacioni ka shumë variabla që do të testohen më 23 qershor, por llogaria e 2009-s vjen sërish në ndihmë për këtë projeksion. Aktualisht, e majta dhe e djathta ndajnë nga 16 mandate, ndërsa e para është në sulm dhe e dyta në mbrojtje. Bashkimi PS-LSI i jep shanse opozitës që të rikuperojë një mandat, nëse arrin të mbledhin së bashku 1390 vota, deri dje të djathta. Në Tiranë, koalicioni i majtë ndihmohet edhe nga efekti që FRD pritet të ketë në këto zgjedhje, lëvizje që peshën më të madhe e ka në kryeqytet. Fati politik i Bamir Topit do të vendoset gjithashtu në Tiranë më 23 qershor, me votat blu që ai pritet të marrë nga të pakënaqurit e Berishës. Vetë Berisha bëri gjithçka mundi për të parandaluar animin e peshores nga e majta. Përfshirja e Dashamir Shehit në koalicionin e tij i ka dhënë atij rreth 4 mijë vota më shumë se në 2009, ndërsa garimi i AKZsë si elektron i lirë është një tjetër aset për t’u përfshirë në negociatat e pas-zgjedhjeve. Me të vetët në rresht, të lumtur apo buzëvarur qofshin, kryeministri po shkon drejt 23 qershorit me një armik të vetëm përballë. Ekuacioni i Ramës është krejt tjetër. Për të mundur Berishën, ai duhet të dalë fillimisht i pagjakosur nga gara me njerëzit që i dëboi vetë nga PS.

Emr

10

E shtunë - e diel 11-12 maj 2013

www.mapo.al

Intervista Ministri për Inovacionin, Teknologjinë e Informacionit dhe të Komunikimit, Genc Pollo, komenton listat e kandidatëve për deputetë, ku ndryshojnë ato nga lista e PS-së dhe jep argumentin e tij se pse disa prej figurave që kontribuan ndër vite në PD, nuk u përfshinë në listën e këtyre zgjedhjeve. Pollo u përgjigjet edhe skeptikëve mbi mundësinë ose jo të rrjedhjes së votave nga e djathta për shkak të daljes vetëm të FRD, apo edhe kritikave të LSI-së mbi situatën ekonomike në vend.

Pollo u përgjigjet kritikave:Ja pse Islami është në listën e PD Intervistoi: Nevila Perndoj

M

inistri për Inovacionin, Teknologjinë e Informacionit dhe të Komunikimit, Genc Pollo, e sheh listën e PD-së shumë më konkurruese sesa atë të PS-së. Pollo argumenton se lista e demokratëve krijon avantazh nisur nga “profili publik superior" i kandidatëve dhe se në përbërjen e saj, sipas tij, ndryshe nga lista e PS-së, nuk gjen njerëz me konflikt interesi. Duke e konsideruar të pavend që të bëjë komente individuale për secilin prej tyre, Pollo shpreh vlerësimin e tij për njerëzit me kontribute në PD si Jemin Gjana, Leonard Demi e Fatos Beja, apo edhe figura të tjera si Mark Marku e Selami Xhepa, të cilët nuk u përfshinë në listën zyrtare të kandidatëve për deputetë. Ai shprehu sigurinë se secili prej tyre do të vazhdojë bashkëpunimin me PD-në, duke theksuar se në secilën garë zgjedhore kandidatët e partisë ndryshojnë disi. Pollo përligj edhe futjen e tre deputetëve të majtë në listat e PD-së me argumentin e bërë publik tashmë edhe nga Kryeministri se, vota e tyre dështoi planin e Ramës për të rrëzuar qeverinë dy muaj para zgjedhjeve.

Në krye të grupit të punës dhe listës së kandidatëve për deputetë në qarkun e Beratit, Pollo shprehet se në këtë qark PD-ja do të synojë të marrë një mandat të katërt. Por, a ekziston mundësia që një e “djathtë e përçarë”, për shkak të kandidimit më vetë të FRD-së së Bamir Topit, të ketë efekt në rrjedhje votash nga e djathta? Pollo mendon që jo. “…Një votues pro PD-së apo i djathtë, nuk ka pse voton votuesin e kreut të PS-së. Ndërsa një votues i majtë është tërësisht i lirë të zgjedhë midis kopjeve e origjinalit”,- përgjigjet ai. Pollo argumenton gjithashtu se, nisur nga shifrat e zgjedhjeve të 2009-ës,

PD-ja bashkë me koalicionin e saj radhit 71 deputetë, por jo vetëm kaq. “…Harrohet se janë 200 mijë maturantë që votojnë për herë të parë dhe që i shoh masivisht të p r i r u r n g a Pa r t i a D e m o k r atike...”,- shtoi ai Z. Pollo, të hënën në mbrëmje, kryesia e Partisë Demokratike kaloi formalisht listën e kandidatëve për deputetë në zg jedhjet e ardhshme parlamentare…Duke qenë deputet i katër leg jislaturave, në opinionin tuaj, si vjen kjo listë kandidatësh? A mendoni se është një listë me konkurruese sesa listat e kaluara?

Mendoj se është një listë që konkurron atë të Partisë Socialiste dhe do ta lërë pas atë me rezultatin e 23 qershorit.

Ju pyeta në krahasim me listën e PD-së katër vite më parë…

Partia Demokratike me listat e k a n d i d a t ë ve p ë r d e p u t e t ë i ofrohet elektoratit duke konkurruar me PS-në; prandaj ky është krahasimi që bën kuptim. Avantazhi i PD-së është i qartë nga profili publik superior i kandidatëve të saj; gjithashtu, në listën e PD-së nuk gjen konflikte interesi të cilat kutërbojnë që larg, si në rastin e kandidatit nr. 2 për PSnë në Vlorë, që ishte përfituesi quasi ekskluziv i kontratave të Bashkisë me kryetar Edi Ramën.

Në listën e PD-së, emra të tillë si Mark Marku, Selami Xhepa, ata që kërkuan pikërisht një sistem meritash në promovimin politik nuk u kandiduan; po ashtu “senior”-ët e grupit të PD-së, si Jemin Gjana, Leonard Demi apo Fatos Beja, njerëz me kontribute ndër vite; ndërsa në një vend të ftohtë të saj është vendosur kryetari i komisionit të Lig jeve, Ilir Rusmali. Ata u zëvendësuan me deputetë të

CEZ Shpërndarje Për një shërbim të shpejtë, korrekt dhe cilësor, CEZ Shpërndarje njofton se ka vendosur disa mënyra komunikimi me abonentët: Dallimi i listës së PD nga PS “Ka një dallim midis ndryshimit të kandidatëve në PD dhe në PS. Ndërsa tek ne kemi rishtarë personalitete të lidhura me PD-në, tek PS kemi emra klientësh të lidhur me Edi Ramën.

Përpjekje për të personalizuar grupin që, pas disfatës, askush të mos guxojë t´i thotë “ik” e që Edi Rama të rikonfirmohet kryetar përmes një gare si me z. Lakrori”

FRD vetëm “Bamir Topi nuk merr vota dhe nuk mundet t’i prishë punë PD-së. Një votues pro PD-së apo i djathtë, nuk ka pse voton votuesin e kreut të PS-së. Ndërsa një votues i majtë është tërësisht i lirë të zgjedhë midis kopjeve e origjinalit”

E-BILL

Në website: cezshperndarje.al abonentët informohen për faturën mujore të energjisë dhe historikun e faturave.

ANKESA DHE SQARIME

E-mail: ankesajuaj@cezshperndarje.al kujdesi_abonentit@cezshperndarje.al Tel: 042274141 042274184

INFORMACION PËR DEFEKTE DHE NDËRPRERJE TË ENERGJISË

Dispeçeria Rajoni Qendër

– 04 2258888, 04 2355269, 04 2355270 Dispeçeria Rajoni Juglindje – 054221000, 054221001, 054221002 Dispeçeria Rajoni Jugperëndim – 034210000, 034210001, 034210002 Dispeçeria Rajoni Verior – 0228001023, 0228001024, 0228001025 Dispeçeria Durrës – 052 22097 Dispeçeria Gjirokastër – 084 26255

FACEBOOK Në adresën në facebook CEZ Shperndarje - Faqja Zyrtare bëhet përditësim në kohë reale për situatën e furnizimit me energji në të gjithë vendin.

E shtunë - e diel 11-12 maj 2013

11

www.mapo.al Synimi i PD në qarkun Berat ”Në vitin 2009, për herë të parë pas shume vitesh, Berati votoi tre deputetë të PD e në zgjedhjet vendore 2011 koalicioni i PD-së trefishoi numrin e bashkive/komunave të fituara.

Në Berat ka një rilindje të fuqishme të prodhimit bujqësor e një zhvillim në progres të turizmit kulturor e natyror të nxitur nga politikat e qeverisë. Mbi këtë bazë e përkrahje popullore do të rifitojmë tre deputetë dhe do të tentojmë të katërtin”

Për socialistët në listën e PD “Pashë një nga aktorët e Lëvizjes Studentore të Dhjetorit, që kujtonte me kritikë postin dhe rolin e njërit syresh dy dekada më parë. Historikisht mund të jetë kështu, siç janë historike shumë konflikte të mbyllura në paqe e ndonjëherë edhe të shndërruara në aleanca. Por të gjykosh vetëm sipas një momenti të caktuar, pa konsideruar evoluimin e mëtejshëm e kontekstin aktual, të çon në gabime. Nuk di nëse të njëjtët persona do të ishin po kaq kritikë, dhe ndaj kujt kritikë, nëse do të ishte toleruar plani i Ramës për ta lënë vendin pa qeveri në javët drejt zgjedhjeve”.

Aritmetika e mandateve?

Të gjithë harrojnë 200 mijë maturantët e prirur drejt PD majtë, si ish-themeluesi i PSsë, Kastriot Islami, Dog jani apo edhe Kadeli deri para do kohësh kryetar i PS së Lezhës, praktikisht një listë me emra pragmatistësh. A keni ndonjë koment për këtë mënyrë përzg jedhjeje?

Së pari do të doja të shprehja vlerësimin dhe respektin për figurat e PD-së që ju përmendni, e për të tjerë si ata. Jam i sigurt që ata, deputetë ose jo, do të vazhdojnë të bashkëpunojnë me PD-në dhe mazhorancën e saj në katër vitet e ardhshme. Në secilën garë zgjedhore kandidatët e partisë/ partive ndryshojnë disi, por e gjej të pavend të bëj komente individuale për ta. Ka një dallim midis ndryshimit të kandidatëve në PD dhe në PS. Ndërsa tek ne kemi rishtarë personalitete të lidhura me PD-në, tek PS-ja kemi emra klientësh të lidhur me Edi Ramën. Përpjekje për të personalizuar grupin që, pas disfatës, askush të mos guxojë t’i thotë “ik” e që Edi Rama të rikonfirmohet kryetar përmes një gare si me z.

Lakrori.

Po për socialistët që janë në listat tuaja? Nuk besoj se janë p r i t u r m e e nt uz i a z ë m nga anëtarësia e PD-së…

Pashë një nga aktorët e Lëvizjes Studentore të Dhjetorit që kujtonte me kritikë postin e

rolin e njërit syresh dy dekada më parë. Historikisht mund të jetë kështu, siç janë historike shumë konflikte të mbyllura në paqe e ndonjëherë edhe të shndërruara në aleanca. Por të gjykosh vetëm sipas një momenti të caktuar, pa konsideruar evoluimin e mëtejshëm e kontekstin aktual, të çon në gabime. Nuk di nëse të njëjtët persona do të ishin po kaq kritikë, dhe ndaj kujt kritikë, nëse do të ishte toleruar plani i Ramës për ta lënë vendin pa qeveri në javët drejt zgjedhjeve.

Cilat janë sipas jush arsyet kryesore pse shqiptarët duhet të votojnë këtë mazhorancë për një mandat të tretë radhazi?

Për një bilanc të qartë në përmirësimin e jetës së tyre në të gjitha drejtimet. Do të doja t’ua listoja siç bëj në tubimet zgjedhore, por e di që do të më thoni se i dini dhe nuk janë me interes për l e x u e s i n t u a j. Nu k e d i p s e gazetarët merren kaq shumë me çështje personale të politikanëve dhe kaq pak me çështjet reale me impakt për popullsinë.

Gjithashtu do të doja të rreshtoja edhe arsyet pse zgjedhësit nuk do të votojnë për Edi Ramën, por e di që faqet e të përditshmes suaj nuk do të mjaftojnë. Po e nis me programin e PS, se e kam ndjekur me

Kalkulimet e rezultatit të zgjedhjeve

“Me konsolidimin e të gjitha partive të vitit 2009 në koalicionet rreth PD e PS dhe me shifrat e atij viti, matematika të jep 71 deputetë për PD-në.

Por harrohet se janë 200 mijë maturantë që votojnë për herë të parë dhe që i shoh masivisht të prirur nga Partia Demokratike”

interes në vitin 2009. Propozimeve dizastër për të kthyer skemën e subvencionit të fermerit me karburant, tollonat e të cilave i shpërndanin të deleguarit sipas qejfit e xhepit, për të kthyer skem ë n e subve n c i o n it t ë l ib r it shkollor tek shtypshkronja e jo tek përdoruesi; për të abroguar sistemin 20-vjeçar të sigurimeve shëndetësore, i ka shtuar vetëm rritjen e taksave në një mënyrë që nxit edhe evazionin e privatit, edhe abuzivizmin e tatimorit.

Vetëm kaq do të mjaftonte për ta lënë Ramën aty ku është.

Cili është objektivi i mazhorancës për qarkun e Beratit, listën e të cilit do ta kryesoni edhe në këto zg jedhje?

Në vitin 2009, për herë të parë pas shumë vitesh Berati votoi tre deputetë të PD e në zgjedhjet vendore 2011 koalicioni i PD-së trefishoi numrin e bashkive/ komunave të fituara. Në Berat ka një rilindje të fuqishme të prodhimit bujqësor e një zhvillim në progres të turizmit kulturor e natyror të nxitur nga politikat e qeverisë. Mbi këtë bazë e përkrahje popullore do të rifitojmë tre deputetë e do të tentojmë të katërtin.

Krahasimi mes dy koalicioneve zg jedhore tregon një “Të Majtë të Bashkuar”, por jo një Front Opozitar dhe “Të Djathtën e Përçarë” për shkak të kandidimit më vete të FRD së zotit Bamir Topi. Sa efekt mund të ketë kjo

rrjedhje në rezervuarin e votave të djathta?

Bamir Topi nuk merr vota dhe nuk mundet t’i prishë punë PDsë. Një votues pro PD-së apo i djathtë nuk ka pse voton votuesin e kreut të PS-së. Ndërsa një votues i majtë është tërësisht i lirë të zgjedhë midis kopjeve e origjinalit.

A ka ndonjë vlerë politike për Partinë Demokratike fakti që Aleanca Kuqezi do të dalë edhe ajo si FRD, e vetme në këto zg jedhje?

Po, mirë që ma kujtuat. Po të ishte prishur pazari Rama-Topi për pozicionimin në fushatë, siç ndodhi me Spahiun, P S do ta kishte quajtur edhe Bamirin ‘sorrë ose buf ’. Dhe do ta kishte zhdukur nga ekranet TV që ka me vete.

Nisur nga ato që po thotë publikisht Ilir Meta, del se ekonomia është në pikë të hallit. A keni ndonjë koment?

Ndoshta zoti Meta ka harruar që ai e të tijtë kanë drejtuar Ministrinë e Ekonomisë këto katër vjet.

Duke parë kalkulimet e votave të 2009-ës, analistët janë ndarë në parashikime për rezultatet; disa thonë se bashkimi PS-LSI ka bërë që zg jedhjet të mbyllen në tavolinë, të tjerë mendojnë se PD ka mundësi të luajë në mbrojtje të rezultatit të 2009-ës dhe të shkojë në 71 mandate. A janë të tëra këto parashikime filxhan kafeje apo ka ndonjë g jë racionale?

Me konsolidimin e të gjitha partive të vitit 2009 në koalicionet rreth PD e PS dhe me shifrat e atij viti, matematika të jep 71 deputetë për PD-në. Por harrohet se janë 200 mijë maturantë që votojnë për herë të parë dhe që i shoh masivisht të prirur nga Partia Demokratike.

12

e shtunë-e diel, 11-12 maj 2013

www.mapo.al

REPUBLIKA E SHQIPËRISË Ministria e Punëve Publike DHE Transportit

Drejtoria e përgjithshme e shërbimeve mbështetëse drejtoria e shërbimeve juridike SEKTORI I SHPRONËSIMEVE ___________________________________________________________________________ Adresa: Sheshi “Skënderbej”, nr.5, Tiranë Tel:++355 42 380793; Fax: ++355 42 232389

Shpallje kërkese për shpronësim publik Ministria e Punëve Publike dhe Transportit do të zhvillojë proçedurat e publikimit për interes publik në zbatim të ligjit nr.8561, datë 22.12.1999 “Për shpronësimet dhe marrjen në përdorim të përkohshëm të pasurisë pronë private për interes publik, për pasuritë e paluajtshme pronë private që preken nga ndërtimi i “Landfillit Bajkaj”.

Publikimi do të realizohet për 7 ditë duke filluar nga data 04.05.2013 – 10.05.2013, sipas tekstit si më poshtë: “Shpallje Kërkese për Shpronësim Publik Ministria e Punëve Publike dhe Transportit shpall kërkesën për shpronësim KESHILLI I QARKUT VLORE për interes publik të pasurive të paluajtshme pronë private (kultura bujqësore dhe drufrutorë), që

preken nga ndërtimi i “Landfillit Bajkaj”. Subjekti kërkues i këtij objekti është Këshilli i Qarkut Vlorë. Me anë të këtij publikimi në shtyp kërkojmë të vëmë në dijeni personat të cilët preken nga ky shpronësim. Vënia në dijeni konsiston në masën e vlerësimit të llogaritur në përputhje me kuadrin ligjor.

Pronarët që kanë emrin në listën emërore dhe personat e tretë, brenda 15 ditëve nga plotësimi i këtij afati për publikim, kanë të drejtë të paraqesin pretendimet e tyre lidhur me çmimin, sipërfaqen titullin e pronësisë, apo llojin e pasurisë që kanë në pronësi, të shoqëruara me dokumentat përkatëse në Ministrinë kompetente (Ministria e Punëve Publike dhe Transportit).

Vlera totale e shpronësimit është 20 865 792 (njëzet milion e tetëqind e gjashtëdhjetë e pesë mijë e shtatëqind e nëntëdhjetë e dy) lekë.

Përsa më sipër dhe në zbatim të pikës 3 të Vendimit Nr. 336 Datë. 16. 05. 2012 “Për Përcaktimin e Kritereve dhe të Proçedurave të Botimit të Njoftimeve Publike , për efekt të zbatimit të ligjit Nr. 8561, Datë. 22. 12. 2012 “Për shpronësimet dhe marrjen në përdorim të përkohshëm të pasurisë pronë private për interes publik”, lutemi konfirmimin tuaj për publikimin e kësaj kërkese për shpronësim, sipas tekstit të mësipërm dhe listës bashkëlidhur, me qëllim autorizimin nga ana jonë sipas pikës 3 të këtij vendimi. Lutemi konfirmimin tuaj brënda datës 03.05.2013.

LISTA E PRONAREVE QE PREKEN NGA NDERTIMI I LANDFILL NE FSHATIN PALAVLI, KOMUNA VERGO

Nr

PRONARI Emri

Nr. Mbiemri

Z.K

Pas.

Sip m2

Cmimi

VLERA

m2

TOTALE LEKE

Shenime

1 KADRI

DAUTI

2864

663

399

645.6

257,594 Konfirmuar nga ZVRPP

2 PETRIT

DAUTI

2864

664

239

645.6

154,298 Konfirmuar nga ZVRPP

3 EQEREM

DAUTI

2864

665

773

645.6

499,049 Konfirmuar nga ZVRPP

4 RABIJE

RAÇA

2864

666

356

645.6

229,834 Konfirmuar nga ZVRPP

5 SIHAT

RAÇA

2864

667

310

645.6

200,136 Konfirmuar nga ZVRPP

6 IDRIZ

RAÇA

2864

668

528

645.6

340,877 Konfirmuar nga ZVRPP

7 NESIP

RAÇA

2864

669

679

645.6

438,362 Konfirmuar nga ZVRPP

8 BASTRI

RAÇA

2864

670

2076

645.6

1,340,266 Konfirmuar nga ZVRPP

9 VESEL

SINANI

2864

671

860

645.6

555,216 Konfirmuar nga ZVRPP

10 NAZIE

SINANI

2864

672

1009

645.6

651,410 Konfirmuar nga ZVRPP

11 TAIP

SINANI

2864

673

1076

645.6

694,666 Konfirmuar nga ZVRPP

12 TEKI

DAUTI

2864

676/677

4038

645.6

2,606,933 Konfirmuar nga ZVRPP

13 SINAN

KUÇI

2864

678

892

645.6

575,875 Konfirmuar nga ZVRPP

14 AGO

KUÇI

2864

679

1859

645.6

1,200,170 Konfirmuar nga ZVRPP

15 NEDIN

KUÇI

2864

680

2349

645.6

1,516,514 Konfirmuar nga ZVRPP

16 SHAHIN

HADERI

2864

681

7123

645.6

4,598,609 Konfirmuar nga ZVRPP

17 ARIF

HADERI

2864

683

3404

645.6

2,197,622 Konfirmuar nga ZVRPP

18 SHPETIM

DAUTI

2864

725

22

645.6

14,203 Konfirmuar nga ZVRPP

19 TENO 20 DAUT

DAUTI ALINANI

2864

725

2215

645.6

2864

725

2113

645.6

1,430,004 Konfirmuar nga ZVRPP 1,364,153 Konfirmuar nga ZVRPP

TOTALI

32320

20,865,792

E shtunë-diel, 11-12 maj 2013

13

www.mapo.al

Zogaj në 7 ditë

Radiografia e ngjarjeve politike të javës. Çfarë ka lexuar Preç Zogaj në listat e deputetëve, pse Rama në Vlorë tingëllon si provokim jorealist dhe vlerësimi për hyrjen formale të botuesit të “Shekullit” në politikë

Zogaj: Rama në Vlorë, kandidim provokues si në istikam

L

istat janë më në fund publike: si ju duken ato, jo vetëm në raport me kohën dhe rrethanat, por edhe me listat paraardhëse, duke qenë se ju jeni jo vetëm një vëzhgues i kahershëm i skenës politike, por edhe pjesëmarrës i saj...

Po, u zbardh edhe enigma e listave. Të papritura të mëdha nuk pati. Në lista i gjen të gjitha: gjen deputetë profesionistë dhe konformistë, gjen rishtarë që japin shpresë edhe pse janë përzgjedhur për t’u konformuar, gjen ushtarët e klientelizmit dhe nepotizmit, gjen individë pa biografi politike dhe intelektuale, të cilëve do t’u lidhet një rrogë deputeti kundrejt shërbimeve që vetëm rrogëdhënësit e tyre i dinë, gjen intelektualë, gjen batakçinj, gjen njerëz të mirë, gjen legjionarë, gjen injorantë që as në ëndërr nuk e kanë parë veten në tempullin e ligjit përpara se portat e diturisë të shkallmoheshin nga ai tempull. Në mesataren e tyre, listat e këtij viti përfaqësojnë rënien e mëtejshme të kurbës së cilësisë. Listat flasin me emrat e përzgjedhur, por flasin po aq edhe me emrat e hequr. Këta të fundit janë shumë. Më shumë se sa do ta përligjte një nevojë organike për ripërtëritje. Por kuptohet se nuk është parimi i shëndoshë i ripërtëritjes ai që ka përcaktuar heqjet. Liderit kanë ndjekur edhe kritere të tjera. Po të shohësh listën e PS-së, nuk mund të mos vësh re se operacioni i spastrimit ka kapur në tërësi deputetë që, në një mënyrë a në një tjetër, kanë mbështetur dikur lëvizjen “Nano” për katharsis brenda PS-së, ose kanë patur një lidhje promovuese me ish-liderin socialist.

Kjo mund të jetë një rastësi, edhe pse deputetët e larguar po thonë se operacioni në fjalë, kirurgjikal në përmbajtje, kënaq pikësëpari pritshmëritë e Ilir Metës që ka qenë edhe viktima politike e lëvizjes “Nano” për katharsis në vitin 2002. Nga ana e PD-së , përveç “kriterit” të përhershëm të Berishës për të zëvendësuar çdo katër vjet një dorë rrogëtarësh me një dorë tjetër, shohim se heqjet apo kandidimet e disa deputetëve me përvojë jashtë zonës së sigurisë janë diktuar edhe nga “strehimi” në listën e PDsë të gjashtë aleatëve dhe tre deputetëve ish-socialistë. Mund të ketë, e duket se ka edhe ndonjë kriter tjetër, por nuk është vendi për t’u ndalur sot. Një tjetër gjë meriton vëmendje. Listat, ashtu siç u bënë, ricikluan fuqishëm problemin e madh të rolit që kanë zgjedhësit në trekëndëshin parti-kandidat- zgjedhës. Realisht, zgjedhësit kanë një rol të dorës së fundit.

Asnjë parti nuk është parë të konsultojë në mënyrë institucionale bazën e mbështetësve të vet. Nga ana tjetër, partitë kanë refuzuar të vendosin në Kod listat e hapura me arsyetimin se ka vështirësi në numërim. Si përfundim, nga mesi i listave e lart, dy partitë e mëdha nuk propozojnë kandidatë, por deputetë. Mungesës së garës brenda partive i shtohet mungesa e garës në zgjedhje. Ky është një lajm i keq për demokracinë. Fenomeni i listave të mbyllura, në formën që ka marrë, po përvijohet si një degradim me ligj i zgjedhjeve të lira. Diçka duhet bërë patjetër për t’i dhënë mundësi popullit sovran të zgjedhë me votë të drejtpërdrejtë një prej pushteteve.

Përveç Kadelit, Dogjanit dhe Islamit, Berisha përfshiu në listën e PD-së gjashtë kryetarë të partive aleate, ndërkohë që Rama nuk përfshiu asnjë nga partitë e ish-

Opozitës së Bashkuar. Cili është mendimi juaj dhe, a ndiheni i shpërblyer në institucionin tuaj për këtë çështje kur vendosët ndarjen me Ramën shumë javë para shpalljes së listave?

Në fakt, e reja e mirëfilltë e listave ishte përfshirja e gjashtë aleatëve të PD-së në listën e kësaj partie. Ky ishte një akt i drejtë dhe i ndershëm i zotit Berisha, që u ndërmor në kushtet e reflektimit rreth pasojave që ka prodhuar sistemi i ri elektoral në zbatimin e tij për herë të parë në vitin 2009. U pa qartë qysh atëherë se me ketë sistem, disa nga partitë e vogla marrin vota që shkojnë në thesin e të mëdhave, por nuk marrin dot deputetë. Këtë padrejtësi korrigjoi Partia Demokratike ndaj aleatëve të vet.

Ky ishte një akt i drejtë, i ndershëm dhe në bindjen time edhe elektoral. Partitë aleate të PD-së kanë me se t’i motivojnë mbështetësit e tyre. Koalicioni i qendrës së djathtë mund të prodhojë pesë-gjashtë fushata entuziaste me njerëz zemërmbushur. Në krahun tjetër, megjithëse zhdëmtimi dhe motivimi i aleatëve opozitarë i shkonte më shumë Partisë Socialiste, Rama i la deri në fund me gisht në gojë aleatët e tij të Opozitës së Bashkuar, Gjinushin, M i l o n , Ng j e l ë n , Ko ç i n … Kj o ë s h t ë e trishtueshme. Opozita e Bashkuar ishte e vetmja risi që solli në jetën politike ky njeri pas vitit 2009. Kjo ishte Opozita që elektrizoi shpresën e publikut për ndryshime, jo aleanca me Ilir Metën, që dikush është kaq naiv sa ta quajë edhe historike. Rama nuk u ngrit dot në lartësinë e liderit të drejtë, përbashkues dhe motivues. Mbeti cingun, mbeti rob i arsyetimeve meskine për besnikërinë, ndërkohë që Berisha tregoi epërsinë e tij edhe në këtë rrafsh me arsyetimin e shëndoshë se garantja e besnikërisë është vetë fitorja. Ju më pyesni, a e kisha parashikuar unë këtë kur vendosa të largohem nga koalicioni i Ramës? E dini se u largova për shkak të efekteve që do të prodhonte në gjithë konfigurimin e lojës politike bashkimi i tij me Metën. Nuk e kam mësuar tamam dhe nuk mund ta di as sot se çfarë ka patur ndërmend Rama kur më thoshte “me ty e kam të lehtë se je individ”, “bashkë do të shkojmë larg” e tjerë, e tjerë. Ika pa e vënë në provë, por tani, duke parë fatin e aleatëve, mund të them se kam zgjidhur me një goditje edhe çështjen e kandidimit. Megjithëse me Ramën kemi patur e trashëguar një aleancë kulturore liberale të gjeneratës së viteve tetëdhjetë, si pinjoll i nomenklaturës komuniste, Edi Rama, kur i erdhi rasti, dha shenja se nuk e kapërcente dot testin e kandidimit të dikujt që kishte ardhur i goditur, por i parrëzuar nga shtresa e të persekutuarve politikë.

Lideri në bastion- a është kjo paradigma e kandidimit të Ramës në Vlorë?

Zakonisht liderët shkojnë në bastione kur konkurrojnë me sistem mazhoritar dhe kanë nevojë t’i kenë duart e lira për fushatën kombëtare. Në sistemin që kemi, kjo nuk ka kuptim. Pavarësisht se çfarë thotë sikur po kërkon të nisë nga Vlora shekullin e ri për Shqipërinë, një flateri tjetër politike dhe kulturore që tregon populizëm dhe megalomani jashtë kontrollit (vetë Ismail Qemali dëshironte ta shpallte pavarësinë në një qytet të Shqipërisë së Mesme, por u detyrua nga marshimi i kohortave serbe drejt Durrësit të zgjidhte qytetin e sigurt të

vendlindjes ), ma merr mendja se zoti Rama ka kandiduar në Vlorë për të amortizuar dhe rikuperuar efektet e problemeve dhe konflikteve të mprehta që ka krijuar me listën në atë qark.

Unë do t’i kisha këshilluar një listë uniteti, por nuk do t’i kisha këshilluar të kandidonte në Vlorë. Sepse, do s’do, me kodin e politikës së këtyre dy dekadave, kjo lexohet sikur ka shkuar në istikam. Tingëllon provokuese, por është edhe jo realiste, pasi Vlora, edhe pse bastion i së majtës, është një qytet pluralist që gëzon respektin e qytetit të vlerave.

Kandidimi i Koço Kokëdhimës është konsideruar gjithashtu befasia e këtyre listave. Ndërkohë, a ju shqetëson, apo ju duket normale hyrja në politikë e një njeriu që vjen me një ngarkesë të dyfishtë pushteti: biznesi dhe mediatik?

Edhe unë u befasova pak, sepse gjithnjë më kishte thënë se nuk do të hynte ndonjëherë në politikën aktive. Por që ishte gjithnjë aty afër, këtë e kanë ditur të gjithë. Koços i uroj të ketë hyrë me këmbë të mbarë dhe i them miqësisht të tregojë durim. Të përballojë me qetësi reagimet dhe opinionet e ndryshme për kandidimin e tij, që janë shprehje e rëndësisë dhe jo e vogëlsisë së tij. Politika në Shqipëri ka qenë dhe është e ashpër, shpeshherë e pistë. Koçoja duhet ta ketë marrë parasysh këtë. Ai nuk është as i pari, as i fundit botues dhe biznesmen që zbret në politikë. Mua nuk më habit kjo gjë. Madje në rastin e Koços më vjen mirë, pasi ai është një biznesmen i kultivuar, një person inteligjent, i moderuar, që ka futur i pari institucionin e etikës në shtypin e shkruar. Nuk e di si i ka sot punët e biznesit, por hyrja e tij në politikë futet në lajmet e mira për të majtën dhe për politikën në tërësi. Ai është i tillë edhe kur e ke përballë, edhe kur e ke përkrah. Ndërkaq, po t’i referoheni librit tim të fundit “Në kërkim të zgjedhjeve të humbura”, do të shikoni se Koço ka qe-

në personi që ka ngulmuar me shumë se askush për moskandidimin e Ramës në Tiranë në zgjedhjet e vitit 2011. Marrëdhëniet e tij me Ramën pas kësaj pësuan një thyerje ose ngrinë.

Duhet të jenë shkrirë kohët e fundit.

Shtypi ka shkruar për rënien e grupit të Jozefina Topallit…

E kam të vështirë të flas për konfigurim grupimesh në PD. U bënë katër vjet që nuk jam atje.

Disa emra deputetësh të hequr, që po tregohen sikur paskan qenë të grupit të Jozefina Topallit, mua më rezultojnë thjesht deputetë relativisht pasivë, që kanë ngrohur karrigen pa lënë ndonjë gjurmë. Nuk duhen ngatërruar afërsitë njerëzore me grupimin politik. Nga ana tjetër, mendoj se zonja Topalli është një figurë mjaft e vlerësuar nga zoti Berisha.

Arben Malaj ka vendosur të kandidojë si i pavarur. Shanset e tij...

Realisht sistemi është kundër shanseve të tilla, por gjithnjë ka përjashtime, gjithnjë ka një herë të parë. Arben Malaj është një deputet tashmë me përvojë. Dritan Prifti, gjithashtu.

Me vendimet që kanë marrë, ata kanë vendosur të sfidojnë sistemin e listave të mbyllura, emërimin e deputetëve nga kryetari i partisë, duke u dhënë një mundësi vetë zgjedhësve të zgjedhin. Nuk dyshoj në aftësitë e tyre, besoj se do të marrin shumë vota. Armiku i tyre do të jetë fushata bipartizane që projektohet si e tillë në Tiranë dhe zbret si uragan deri në shtëpinë më të largët, duke shkelur me këmbë përpjekjet e individëve dhe partive të vetmuara. Por zgjedhësit mund të bëjnë gjithçka. Në fund të fundit janë ata që votojnë.

Ngjarja e javës ishte edhe moskandidimi juaj. Një themelues i PD-së jashtë, ndërkohë që një themelues i PS-së, Kastriot Islami, brenda. Si është pjekur brenda jush reagimi i parë dhe në ç’përmasë të aksionit politik do ta shohim Preç Zogajn në katër vitet e ardhshme?

Unë bëra lëvizjen time, të pakushtëzuar nga kandidimi. U largova me teza dhe jo thjesht për të shpëtuar shpirtin, siç thuhet. Është e vërtetë se duke u nisur nga ndryshimet që ndodhën dhe duke parë se largimi im nga koalicioni i Ramës ekuilibroi në planin mediatik largimin e LSI-së nga koalicioni i Berishës, ka patur një lobing relativisht të gjerë për kandidimin tim në listën e PD-së nga botues dhe analistë të fashës liberaldemokrate, nga miqtë e mi në Partinë Demokratike, e tjerë. Unë i falenderoj nga zemra të gjithë, ju falenderoj dhe ju që keni qenë një prej lobistëve me aktivë në këtë drejtim. Siç e thashë, unë nuk mund të kisha pretendime, siç kam patur në vitin 2009, kur mendoja se meritoja më shumë se sa m’u dha. Atëherë vija nga një përvojë tetëvjeçare si një deputet shumë aktiv dhe luajal i Partisë Demokratike. Kurse pas vitit 2009, zhvillimet me shtynë drejt një pozicioni opozitar me të, gjë që përfundoi në fund të muajit mars të këtij viti. Jam munduar të jem kurdoherë realist në pretendimet e mia. Kam folur e shkruar disa herë për rastin e Kastriot Islamit. Nuk është i njëjtë me rastin tim. Se ç’do të sjellë katërvjeçari i ardhshëm, nuk mund ta themi tani. Të mbarojnë njëherë këto zgjedhje. E rëndësishme është se kam marrë këtë vendim për t’u kthyer e për të qëndruar në shtëpinë dhe historinë time politike.

14

E shtunë - e diel 11-12 maj 2013

www.mapo.al

kanioni i osumit

Është e vështirë të mahnitesh nga një vend për të cilin ke dëgjuar shumë, por kanionet e Osumit që i vizituam këto ditë falë përzemërsisë së Federatës Shqiptare të Rafting me siguri do ju shtangin.

Udhëtimi që nisi me një kamerdare Vladimir Karaj

K

Në pak minuta u desh të pranonim se nuk kishim dëgjuar që Shqipëria kishte një skuadër kombëtare raftingu apo që madje kishin dalë të katërtit (në një disiplinë) në një garë ndërkombëtare të organizuar në Çeki (gara e parë e tyre) dhe kishin mundur në garë kokë më kokë Italinë.

a momente kur duket se dikush i ka magjepsur shkëmbinjtë dhe ka bërë që të rrinë pezull mbi kokat tona. Kolonat e ngurta formojnë ndërtesa ciklobike po ashtu të magjepsura, ndërsa ujëvarat mbijnë prej zgavrave duke krijuar ylbere e duke i shtuar mrekulli vendit. Sa herë mbushesh me frymë thellë, do ndjesh aromën e kanionit, krejt e veçantë prej erërash të ndryshme, myshqesh uji, gurësh e lulesh që rriten në pyllin mbi të. Kur instruktori i rafting-ut pushon së thërrituri: “Para në një kohë” apo “Mbrapa me gjithë forcën” e rryma është më e qetë, përpiqemi të shohim sa më shumë mund të përpijmë me sy prej surreales së formuar nga shkëmbinj, pemë e ujë për miliona vjet me radhë... Është e vështirë të mahnitesh nga një vend për të cilin ke dëgjuar shumë, por kanionet e Osumit që i vizituam këto ditë falë përzemërsisë së Federatës Shqiptare të Rafting dhe djemve të kombëtares shqiptare në këtë sport, me siguri do ju shtangin. Është një shtangie me emocione prej pafundësisë së ngjyrave e lojërave me dritën, ujin e gurët.

Askush nuk mund të shohë dy herë të njëjtën gjë, ndërsa Osumi të merr me vete në rrjedhë e ti nuk ke asnjëherë kohë për të fiksuar vizatimet e skulpturat e panumërta që natyra ka bërë në faqet e lumit...

Udhëtimi

U nisëm nga Tirana të enjten në mëngjes. Një orë me vonesë prej asaj që ishim njoftuar nga personeli i

Agjencisë Kombëtare të Turizmit që organizonte udhëtimin si pjesë e turit promovues “Nise udhëtimin nga Shqipëria jote”. Vonesa ndoshta ishte për të qenë shqiptarë mjaftueshëm dhe për të mos rënë në sy.

Por pas kësaj, gjithçka shkoi mirë (thuajse). Ndërsa dilnim nga Tirana, ishim me fat dhe në ndenjësen e lirë pranë nesh u ul Blerina Ago, Sekretare e Përgjithshme e Federatës Shqiptare të Rafting dhe pesë minuta më vonë mësuam se nuk kishim marrë një palë këpucë ekstra dhe disa gjëra të tjera që do të na duheshin. Ago filloi të fliste për kanionet sikur të ishte brenda tyre dhe përshkruante ujëvara çokollate (të kafta prej shirave) apo “Porta Demonësh” e gjëra të ngjashme dhe sigurisht na futi frikën se nëse do të binte shi, nuk do mund ta kryenim udhëtimin. Vetëm këta (ekspertët) do guxonin të kalonin në kanion gjatë shtrëngatës apo shiut, ku asnjëherë nuk dihet se sa shpejt do të rritet lumi dhe se çfarë do të vijë prej majave të thepisura prej nga rrëketë bien në kanion.

Në pak minuta u desh të pranonim se nuk kishim dëgjuar që Shqipëria kishte një skuadër kombëtare raftingu apo që madje kishin dalë të katërtit (në një disiplinë) në një garë ndërkombëtare të organizuar në Çeki (gara e parë e tyre) dhe kishin mundur në garë kokë më kokë Italinë.

“Kur shkuam për herë të parë askush nuk na njihte, askush në botën e rafting-ut nuk kishte dëgjuar për Shqipërinë, por ne i kishim marrë masat që të gjithë të na mbanim mend”, thotë vajza, një ndër 13 të licencuarit në vend

për të drejtuar dhe ngarë gomone të rafting-ut. Radhën tjetër ata do të garojnë në Evropianin që do të mbahet në Bosnje dhe një grup djemsh nga 16 deri 18 vjeç thonë se janë gati të zënë minimalisht një vend nderi. “A e dini që gjithçka ka filluar me një kamerdare gome kamioni?” thotë vajza një histori, që më pas e tregon burri që solli raftingun në Shqipëri...

Historia

Gjithçka ka nisur nga kamerdarja e një gome kamioni në fund të viteve ‘80. Zamir Spathara (Zamo siç i thërrasin kolegët) kishte pasion lumin, kanionin e notin. Ai i përshkroi ato një verë hipur mbi kamerdare dhe duke notuar. “Ishte diçka e mrekullueshme, sigurisht nuk e dija çfarë ishte rafting, nuk kisha dëgjuar asnjëherë për të”, tregon ai. Më 1991 Zamo është pjesë e eksodit dhe emigron në Itali. Këtu dëgjon për herë të parë fjalën rafting dhe regjistrohet. Fakti që ishte një djalë i rritur në lumë e ndihmon të bëhet shpejt instruktor dhe i Prej kohësh na është krijuar njëfarë bindjeje (prej dëshpërimit) që Shqipëria ka qenë me fat që nuk i ka pasur rrugët e mira e të shtruara dhe se vetëm kjo mund t’i shpëtonte pa u gërryer lumenjtë apo pa prerë pyjet dhe sigurisht e vetmja gjë që do i mbante të pastra e pa shishe plastike luginat e lumenjve.

zgjon ëndrrën. Më 1999 kthehet në Shqipëri dhe gjëja e parë që bën është të sjellë një gomone dhe pak veshje për të ushtruar sportin.

“Merrja shokë dhe miq në fillim ishte e vështirë, shpesh herë i merrja si me dhunë”, tregon ai për ditët e para të sportit në Shqipëri. Nga viti (le të themi) 2000 për 13 vjet, përballë mosnjohjes, mosinteresimit dhe njerëzve që e shihnin si të çmendur dhe mendonin se “lojëra” me lumin ishin për fëmijë, Zamo ka arritur ta ngrejë gjithçka duke krijuar federatën e rafting-ut, një kombëtare shqiptare dhe një rrugëtim turistik që rrallëkush mund ta ofrojë në Shqipëri. Ai thotë se i do kanionet si herën e parë kur u mrekullua prej tyre ndërsa i kalonte me kamerdare. “Lumi është gjithmonë ndryshe, kthesat nuk janë kurrë të njëjta dhe çdo herë është një emocion më vete”, thotë ai.

Në rrugë...

Prej kohësh na është krijuar njëfarë bindjeje (prej dëshpërimit) që Shqipëria ka qenë me fat që nuk i ka pasur rrugët e mira e të shtruara dhe se vetëm kjo mund t’i shpëtonte pa u gërryer lumenjtë apo pa prerë pyjet dhe sigurisht e vetmja gjë që do i mbante të pastra e pa shishe plastike luginat e lumenjve. Ky sigurisht është një mendim që të vjen vetëm pasi brinjët dhe veshkat të janë rehatuar (pas nja tre ditësh nga udhëtimi) dhe sikur e ke harruar shkundjen në gropa. Çorovoda apo fillimi i kanionit që është disa kilometra prej aty nuk ka ndonjë fat më të mirë (apo më te keq), se ta themi Thethi apo ndonjë pikë

E shtunë - e diel 11-12 maj 2013

15

www.mapo.al

3 60 3

Orë zgjat udhëtimi me gomonet në kanion Euro kushton afërsisht udhëtimi e rafting në kanion Milionë vjeçar mendohet të jetë kanioni i Osumit

guida

Si mund të bëni rafting

tjetër e zorshme për t’u mbërritur. Deri sa të shkosh atje do jesh shkundur e tundur pafundësisht. Udhëtimi zgjat deri në tre orë dhe në varësi të lodhjes prej rrugësh të këqija mund t’iu duket edhe më i gjatë, por është e sigurt (të paktën deri sa të ketë përfunduar rruga që është në ndërtim) se kur gomonia të fillojë të lëvizë në rrymë dhe zhytet në kanion do i keni harruar të gjitha derisa të merrni rrugën e kthimit (po nëse jeni të zgjuar mbyllni sytë e mbani mendjen te mrekullia që sapo keni parë). ... Me Tigrin e Osumit

Ai është një DJ i keq. Këngët që përzgjedh, ndërsa jemi pjesë e një mbrëmje (gjysmë party e gjysmë darkë) në Castel Park hotelin ku janë dhe zyrat e FSHR-së sikur grinden me njëra tjetrën. Në pak minuta dëgjon; “Lali të ka xhan”, “A kanë ujë ato burime” dhe “Gagnam Style” apo “Harlem Shake”. Por ju keni shanse ta përmirësoni duke ja sugjeruar këngët ai është i hapur të mësojë në këtë fushë sepse ai di t’ju mahnitë diku tjetër. Ai është një udhëheqës i paparë në rafting dhe 1 minutë pasi je në varkë me të dhe Jonin e Ratin (djemtë e kombëtares së të rinjve), nuk ke më asnjë fije dyshimi se diçka mund të shkojë keq. Euglent Tabaku, siç e ka në të vërtetë emrin, është një instruktor i jashtëzakonshëm raftingu. Thuajse gjithmonë i qeshur dhe i durueshëm me fillestarët që ende nuk e dinë se si mund të mbahet lopata. Me të u njohëm po ashtu rastësisht. Varkat u ndanë në mënyrë pak të rrëmujshme dhe me sy apo të bindur disi

prej fizikut dhe fytyrës që ngjallte besim ne zgjodhëm të uleshin aty, pasi ishim veshur më herët me gjithçka duhej nga kostumi te helmeta. Ishim varka e fundit në radhë, por u nisëm të parët dhe vetëm pak sekonda mjaftuan për tu përfshirë në sport dhe lëshuar veten në rrjedhën e Osumit.

Tigri veçse kapiten i barkës së vogël është njëkohësisht edhe guida jonë turistike (por edhe njeriu që bën mjaft prej punëve të vështira në ndihmë të pjesës tjetër të grupit) ai na tërheq vëmendjen thuajse te gjithçka që duhet parë sipas tij. Ekipi ka pagëzuar një pjesë të mirë të kanionit me emra intrigues. Ujëvarat quhen “Gold” (të arta) apo me emra të tjerë të çuditshëm, hyrjet e daljet prej ngushticave po ashtu kanë emrat e tyre dhe diku nga fundi do jeni në “Portën e Demonëve” edhe pse nuk e dimë pse quhej e tillë.

Rafting...

Udhëtimi është i organizuar në mënyrë të tillë që të mund të ndalosh dhe të shohësh mirë vendin ku ndodhesh dhe të bësh fotografi dhe na besoni për këtë nuk është e mjaftueshme një kartë memorie, e cila do ju mbarojë pa e mbyllur mirë udhëtimin. Arsyeja është e thjeshte askush nuk do të kursehej të fiksonte gjithçka, përfshi shokët e udhëtimit që do duan të fotografohen gjithandej dhe shtoi kësaj frikës se ndonjë nga pamjet mund edhe të mos ketë dalë mirë dhe se në fund s’do kesh një foto që të bindësh të tjerët se ajo që ke parë është e papërsëritshme. Pak sekonda brenda në kanion dhe mjaftojnë për ta kuptuar këtë. Po të mos ishte

zëri i fortë i drejtuesit që thërret “Para” apo “Mbrapa” do harroje menjëherë që duhet tu japësh duarve dhe do mbetesh me sytë nga shkëmbinjtë e pikturuar prej kohës dhe sigurisht do përplasesh me ta. Koha për të menduar ndërsa bën rafting është e shkurtër (sigurisht ekipi ju siguron mirë dhe mjafton të mbani këmbën shtrënguar në vegjën e posaçme në gomone dhe vështirë se do të pësoni gjë) por nëse vetëm një nga skuadra i jep para në vend të pas atëherë me siguri gomonia do të ndeshet në shkëmb dhe megjithë adrenalinën prej kësaj, nuk është aq e këshillueshme. Ne ishim me fat (sërish) në fakt që ujërat nuk ishin aq të rrëmbyera dhe herëherë na lejuan të vidhnim prej magjisë së mureve të kanionit. Grupi që na drejtonte kishte gjatë rrugës një listë të gjatë surprizash. Ata organizuan shpëtim me litar të një personi që ka rënë në ujë apo ushtrime të tjera për të treguar çfarë mund të ndodhte, por edhe në formën e një demonstrimi të forcës së skuadrës së tyre. Ndalesat e Udhëtimi është i organizuar në mënyrë të tillë që të mund të ndalosh dhe të shohësh mirë vendin ku ndodhesh dhe të bësh fotografi dhe na besoni për këtë nuk është e mjaftueshme një kartë memorie, e cila do ju mbarojë pa e mbyllur mirë udhëtimin.

programuara pranë ujëvarave nuk ishin vetëm një moment për të marrë frymë, por edhe momenti për të parë kanionin me sy të hapur katërsh në kërkim të detajeve që djemtë e skuadrës na i tregojnë me gishta. Në pikën ku kanioni bëhet më i ngushtë barkat ndalojnë dhe vihen në radhë skuadra fillon të këndojë koret e ekipit, të ngjashme me ato të marinsave vetëm se në mes të atyre shkëmbinjve që duket sikur duan të puqen sërish bashkë zërat tingëllojnë shumë të veçantë. Kori thoshte pak a shumë kështu: “Ne jemi grupi i parë që bëjmë rafting në Skrapar... jemi skuadër me zemër dhe për kapitene kemi një femër”, ndërsa në fund shoqërohej me britma inkurajuese. Kur dalim nga ngushtica dhe lumi zgjerohet në shtrat, gomonet ndalohen për spektaklin e fundit të skuadrës me djemtë që bëjnë saltro dhe kërcime nga një shkëmb e hidhen në ujërat që ishin të turbullta prej shirave. (Që tani po vrasim mendjen se si do të kishte qenë udhëtimi nëse uji do të ishte i pastër.)

Më shumë se kaq fakti që rryma të merr përpara shpejt dhe ndonjë moment duhet thjesht të shtrëngosh fort lopatën, mjaft gjëra kalojnë ndanë teje pa u parë dhe kur je në fund e ke zbritur nga varka, ndjen aty për aty domosdoshmërinë për ta përsëritur udhëtimin. Djemtë dhe vajzat e ekipit në këtë rast do përshëndesnin fort: “AU! AU! AU!”. Kjo është britma e tyre e betejës apo lodrës thuajse të përjavshme me lumin dhe vorbullat mes shkëmbinjve dhe ujëvarave të magjepsura shumëshumë 4 deri 5 orë nga Tirana.

Mjafton të shkoni në albrafting.com dhe do të gjeni gjithçka që ju duhet, përfshi numrat e kontaktit dhe personat që ju presin.

Blerina Ago na shpjegon se skuadra prej pranverës e deri në shtator kryen thuajse çdo fundjavë dhe madje edhe në mjaft ditë të tjera udhëtime për grupe të organizuara. Çmimi është rreth 50 euro (në varësi edhe të grupit) dhe përfshin rafting dhe udhëtimin nga Berati në vendin e nisjes apo kthimin. Ndërsa ishim në rrugë dhe një prej nesh u shty t’i thoshte Denit, një 16-vjeçari pjesë e skuadrës, se me më pak para mund të bënte pushime në Turqi, përgjigja e adoleshentit me gjithë krenarinë e mundshme u justifikua.

“Nuk ka asgjë më të bukur..., ke për ta parë që nuk është fare shtrenjtë”, tha ai. Në fakt grupi përveçse një ekonomi e vogël turistike me disa dhjetëra të punësuar, përdor paratë e rafting-ut me turistë për të financuar sportin dhe pjesëmarrjen në garat ndërkombëtare. “Është e vetmja mundësi financimi që kemi për momentin, pasi ministria nuk sponsorizon këtë sport”, thotë presidenti Zamir Spathara. Sa për sportin, Zamo është i bindur që djemtë do ta nderojnë Shqipërinë në garën e ardhshme në Bosnje. “Do të jetë më e vështirë për të zënë një vend të mirë, por kam bindjen që do të kemi sukses”, thotë ai.

CMYK

16

e shtunë-e diel, 11-12 maj 2013

www.mapo.al

Vend i mrekullueshëm, personifikim i traditës shekullore Maqedonia do t'ju pushtojë me traditën e saj shekullore, do të ndiheni të relaksuar nga qetësia, të mahnitur nga afërsi e diellit, nga cicërima e zogjve, nga fëshfërima e erës, do ta zbuloni Maqedoninë të cilën deri tani nuk e keni njohur.

Tradita e një populli është mishërim i të gjitha pasurive, andaj krijimtaria maqedonase ka vlerë të paçmueshme si veçori kulturore.

Maqedonia është vendi ku e kaluara ka lënë gjurmë shumë të vlefshme, ndërsa e tanishmja edhe më shumë e ka zbukuruar dhe e ka fisnikëruar. Në Maqedoni, tradita e vjetër dhe e pasur maqedonase në mënyrën më të mirë të mundshme është përzier me progresin dhe jetën bashkëkohore, dhe kështu të ndërthurura së bashku paraqesin një tërësi të suksesshme, e cila në vete ngërthen të gjitha elementet e një kulture që mbështetet në zakonet e veta shekullore.

Folklori nuk është diçka që mund të blihet apo të shitet, por doemos duhet të mësohet nëpërmjet punës, djersës dhe lotëve. Gjatë tërë vitit në Maqedoni mbahen evenimente tradicionale përmes së cilave maqedonasit, me bukuri dhe lavdi fisnike e transmetojnë folklorin brez pas brezi dhe këtë e bëjnë me pasion, që të kuptohet esenca dhe që të ruhet kjo begati. Njerëzit maqedonas janë të dashur, mikpritës, thjesht njerëz me zemër të madhe, njerëz që mund t'i takoni nëpër tërë Maqedoninë e që janë shpirti i kësaj pjese të mrekullueshme të tokës.

Një nga evenimentet më të vizituara tradicionale është Dasma e Galiçnikut, e cila mbahet çdo vit në ditën e Shën Pjetrit, më 12 korrik. Ky eveniment dasmor është i pasur me shumë zakone dhe rite origjinale, unike dhe të papërsëritshme: fishkëllima e surleve, zëri i daulleve, vallja e vjehrrës, dërgimi i nuses te burimi për ujë, vendosja e bajrakut të dasmës, ftesa që ju bëhet të vdekurve, rruarja e dhëndrit, marrja e nuses, gatimi i bukës, kurorëzimi në kishën "Shën Pjetri dhe Pali", dhe veshja popullore shumë e njohur e Galiçnikut -e punuar me precizitet filigrani dhe saktësi të rrobaqepësve.

Karnavali i Strumicës mbahet tradicionalisht çdo vit në kuadër të ditëve trimiro, përkatësisht në fillim të agjërimit të madh të Pashkëve. Karnavali i Strumicës konsiderohet që ka një traditë të gjatë.

Ai është përmendur nga ana e udhëpërshkruesit të njohur osman Evlija Çelebija që në vitin 1670. Më vitin 1995 Strumica, me karnavalin e saj, i bashkohet familjes së madhe të qyteteve të karnavaleve në botë, përkatësisht u pranua në FECC - Shoqata e qyteteve evropiane të karnavaleve. Një tjetër tregues dhe argument mjaft i besueshëm që paraqet simbol të vjetërsisë dhe lashtësisë të këtij karnavali është fakti që shumë shenja në maska, veshje dhe rekuizita që kanë mbetur në përdorim (veshje prej lëkure dhe brirë prej kafshësh të ndryshme, si të demit, cjapit, dashit etj.), si dhe aluzioni i shumë personave të gjymtë me paterica, që paraqiten në vetë karnavalin (dëbimi i shpirtrave të këqij, dëshira për shëndet, pjellori etj.), janë karakteristike ekskluzivisht për formën e vet burimore pagane.

Karnavali i Vevçanit është manifestim i vjetër më shumë se 1.400 vjet dhe është një ndërthurje interesante midis paganes dhe bashkëkohores. Mbahet më 13 dhe 14 janar çdo vit dhe i kushtohet Shën Vasilit të Madh. Atë ditë bëhet pritja e Vitit të Ri ortodoks, ndërsa përcillet Viti i Vjetër. Pjesëmarrësit në këtë karnaval quhen vasiliqarë. Këta janë persona dhe grupe të maskuara të të gjitha moshave të organizuar sipas lagjeve. Këtu gjejmë maska të dhëndrit dhe nuses, të muzikantëve, të Gushtit Budalla dhe të djajve.

Veçanërisht është karakteristike maska e Gushtit Budalla. Dy ditë jehon fshati nga surlet, daullet, këngët dhe vallet, nga shakatë dhe të thërriturat. Në Karnavalin e Vevçanit është i njohur riti "Bekimi i ujit te burimi" në ujërat e burimeve të njohura të Vevçanit. Kjo bëhet në kohën në të gdhirë, kur sapo muzgu ia lëshon vendin agimit, në orën dy ose tre të mëngjesit, më 14 janar, në Vasilicë. Edhe pse herët, pjesëmarrës në këtë rit janë pothuajse i tërë fshati, diku prej 1.000 deri 1.500 vevçanas.

Do të dashuroheni në Maqedoninë ashtu siç është i dashuruar çdo maqedonas në vendin e tij të mrekullueshëm

Përtej privatësisë

Takim me Nora Malajn

Ndarja; Kërkohet një manual

Është gjithmonë e zënë me punë dhe takime gjatë ditës së saj, zv/ministrja e Arsimit, sa dhe telefonin e mban pa zile. Megjithatë, në këtë takim të shpejtë me ne, ia ka dalë të tregojë rutinën dhe kujtimet. Orët në familje.

Marrëdhënien me miqtë dhe paratë

Nga Iva Tiço

personzh planeti single privatësi koleksionisti Fenomen Çdo të shtunë e të diel

www.mapo.al

Kledi dhe Anbeta:

E doni numrin tonë?

Balerinët Kledi Kadiu dhe Anbeta Toromani japin publikisht një numër. Dhe posterat me ata të dy janë shpërndarë në të gjithë Italinë për një fushatë që do të zgjasë deri vitin e ardhshëm. Zbuloni çfarë fshihet pas tyre. koha për sensibilizim

Big Basta i thotë ‘Mjaft!’ dhunës ndaj grave Në vazhdën e spoteve dhe posterave të realizuara për të sensibilizuar njerëzit kundër...

Spotet sexy në mbrojtje të kafshëve Organizata e të drejtave të miqve me katër putra: “Njerëzit për trajtimin etik të kafshëve”, themeluar në vitin 1980...

Faqe 17

18

shtunë diel 11-12prill maj 2013 EE shtunë - e- e diel 13-14 2013 www.mapo.al www.mapo.al

personazh Në të vërtetë nuk është një numër baleti. Por një numër, ku qytetarët italianë mund të japin një përqindje të detyrimeve të tyre ndaj shtetit në ndihmë të studimeve për sëmundjen e multisklerozës. Testimonial të kësaj fushate sensibilizuese në Itali janë pikërisht dy balerinët shqiptarë, Anbeta Toromani dhe Kledi Kadiu, që thotë dhe një frazë në shqip gjatë spotit, e cila nuk është hequr nga regjisori

Një numër i ri nga Kledi dhe Anbeta Q

ë prej pak ditësh balerinët tanë Kledi Kadiu dhe Anbeta Toromani janë testimonial të një fushate të Shoqatës Italiane të Multisklerozës (Encephalomyelitis disseminata) dhe ftojnë fansat që të dhurojnë për kërkimet kundër kësaj sëmundjeje.

Ata kanë realizuar një video për të sensibilizuar opinionin publik të vendit fqinj. Një video e thjeshtë, pa shumë kosto, për mos të rënë ndesh me qëllimin e saj, ku sigurisht të dy bëjnë atë që dinë të bëjnë më mirë: kërcejnë, nën tingujt e “Crazy Tango” të Anastasovskit dhe përcjellin mesazhin nëpërmjet zërit në sfond.

Që prej vitit 2006 në Itali funksionon ligji që taksapaguesit mund të falin 5 të mijtat e taksave të tyre ndaj shtetit për një qëllim humanitar. Shoqata Italiane e Multisklerozës (Associazione Italiana Sclerosi Multipla) bën thirrje që kjo pesë për mijë të shkojë për të financuar kërkimin shkencor dhe universitar gjatë deklarimit të të ardhurave.

Dhe për këtë ka zgjedhur balerinët tanë.

“Unë në Itali jam vendosur gati përpara 20 viteve, po ashtu dhe Anbeta për një kohë të gjatë punon dhe jeton në Itali.

Programi “Amici” dhe pjesëmarrja në aktivitete kulturore të tjera ka bërë që të zgjerohet harta e njohjeve në masën e të rinjve, si nëpërmjet TV po ashtu dhe interpretimeve në teatër. Për më tepër pjesëmarrja ime në disa edicione të ‘Progetti di Danza’ në Rai 5 për tre vjet dhe pjesëmarrja e Anbetës në skenat e teatrove ne Bratislavë me baletin ‘Romeo e Giuletta’, kanë surprizuar publikun. Besoj se kanë qenë këto shtysat e AISM për të bërë propozimin e pjesëmarrjes sonë si imazh i saj, për të ftuar fansat tanë për të dhuruar një pjesë të pallogaritshme të kursimeve personale për kërkime shkencore”, - ka thënë Kledi për MAPO Weekend.

Ata, në të vërtetë, me të marrë propozimin nga shoqata italiane për këtë fushatë që do zgjasë për rreth një vit, kanë pranuar dhe janë angazhuar për ta realizuar sa më shpejt që mesazhi të përhapej menjëherë.

“Jemi shumë të lumtur që vullnetarisht jemi bërë imazhi i kësaj fushate, jo vetëm sepse kemi miq dhe njohim të sëmurë me Multisklerozë, por sepse duke e njohur pak këtë sëmundje të rëndë dhe deri tani të pashërueshme, e cila zbulohet edhe në moshë shumë të re, mendojmë që mund të ndihmojmë përpjekjet e shkencës për të shpëtuar

Çaste të arta

A

nbeta Toromani ka luajtur para pak kohësh në Teatrin Kombëtar të Bratislavës në baletin “Romeo dhe Xhuljeta” të Sergej Prokofiev, në rolin e Xhuljetës, përkrah Alessandro Macario, balerin i parë i Teatrit San Carlo të Napolit, në rolin e Romeos. Kledi Kadiu së fundmi ka marrë pjesë në “Contemporary Tango” që ka mbushur çdo ditë teatrin Vascello në Romë, turne i cili mbylli sezonin janar-prill 2013 dhe do rikthehet në tetor. Ai prej tri sezonesh vazhdon angazhimin e tij me “Progetti di Danza” te Rai 5, i cili sezonin tjetër do jetë me titullin “Danza”, pa harruar shkollën e baletit ” Kledi Dance”. Por tashmë për Kledin është dhe një projekt tjetër në Shqipëri. Ai së shpejti do të nisë programin “Duartrokitje” në Agon Chanel.

jetë njerëzish. Është pra një detyrim dhe nder në të njëjtën kohë”, - thotë Kledi, i cili vazhdon të flasë dhe në emër të Anbetës. “Dëshirën dhe kontributin tonë në artin e bukur të baletit nuk mund ta veçojmë nga detyrimi dhe kontributi ynë edhe për shoqërinë. Një gjë e tillë nuk na bën të tërhiqemi prapa, sepse siç thotë dhe Anbeta ‘secili mund të kontribuojë edhe me një buzëqeshje”, thotë Kledi Kadiu.

Për të, ky nuk është angazhimi i parë social. Më parë ka prezantuar imazhin e tij në fushatën e UNICEF, që ka pasur si qëllim sensibilizimin e shoqërisë për sjelljet diskriminuese kundrejt fëmijëve të emigrantëve. “Kam kuptu-

ar dhe ndjerë shumë qartë atë që integrimi, përballja dhe bashkëjetesa mund të parandalojnë pengesat kulturore dhe mentalitetin që ekziston sot.

Kjo është një tematikë që unë e kam shumë përzemër dhe impenjimi im për UNICEF-in është zgjeruar në një përvojë tjetër edhe në Bangladesh për një projekt që synon të luftojë shfrytëzimin e punës së minorenëve.” Dhe tashmë për të bëhet dhe një projekt më shumë, i ngjashëm për nga fryma. “Nga UNICEF në AISM, unë nuk kam menduar dy herë për një impenjim social; nëse vite më parë theksoja që ‘karriera nuk është e gjithë jeta’ sot me zë të lartë theksoj ‘Jeta është mbi të gjitha”.

E shtunë - e diel 11-12 maj 2013

19

www.mapo.al

single and the city

Iva Tiço Kjo rubrikë është trillim. Çdo përkim me ngjarje dhe personazhe realë nuk është aspak i rastit

Ndarja; Kërkohet një manual

K

Në fund të spotit dëgjohet që Kledi i thotë një batutë në shqip Anbetës, të cilën regjisori Claudio Bonoldi e ka lënë në versionin përfundimtar.

“Mund të më ngresh tani”, i thotë Anbeta Kledit në italisht dhe ai ia kthen në shqip “rri aty, rri aty” që e bën kolegen dhe mikeshën e Kledit të qeshë.

Sensibilizimi Big Basta i thotë ‘Mjaft!’ dhunës ndaj grave Në vazhdën e spoteve dhe posterave të realizuara për të sensibilizuar njerëzit kundër dhunës ndaj grave në Shqipëri, këngëtari Big Basta ka qenë pjesë e një prej kartolinave të lançuara me këtë qëllim. “Plako! Trego që dhe ti je kundër dhunës ndaj grave” është dicitura e posterit shkruar në gjuhën origjinale të një rreperi.

PETA, e spoteve sexy Organizata e të drejtave të miqve me katër putra: “Njerëzit për trajtimin etik të kafshëve”, themeluar në vitin 1980, është shumë e njohur për fushatat ku marrin pjesë aktorë apo këngëtarë të njohur. Fushatat dhe posterat e saj janë bërë edhe më të zhurmshëm për faktin se testimonial-ët sexy si Pamela Anderson pozojnë nudo, duke përcjellë mesazhin se kjo është më mirë sesa të veshësh gëzof kafshësh.

ushedi sa herë keni lexuar nëpër revista femërore tituj të tipit “Pesë mënyra për të çmendur një djalë”, “Shtatë strategji për të fituar një vend pune”, “Dhjetë mënyra për ta bërë atë të të kërkojë dorën”, “Tre mënyra për të humbur dhjetë kilogramë në tre ditë” (vetëm të jesh idiote ta besosh këtë të fundit)… Por në gjithë këto vite investimi të rregullt në blerje revistash për zonja e zonjuasha, po si s’më zuri syri një herë të rreshtohen rregulla që të tregojnë se si të ndahesh? Jo të tipit ‘si t’i thuash atij, që mes jush ka marrë fund’, se po arrite në këtë pike, ti nuk është se e vret shumë mendjen. Por nga ato këshillat e tipit ‘si të përballosh një ndarje që nuk e ke kërkuar vetë’. Të mos u ketë shkuar mendja vallë atyre që bëjne revistat, se femrat kanë dhe të tilla halle? Të mos u ndodhë në jetën e tyre vallë që nuk e fusin në revistë? Apo nuk e kanë parë kurrë serialin “Sex and the city”, ku vetë Carrie bën listën e saj… Dhe të gjitha ne mbajmë mend një dhe vetëm një, që funksionon gjithmonë: të kesh pranë një grup mikeshash që të durojnë, edhe nëse ti je në ditën tënde më të keqe dhe dinë të thonë atë që duhet: që më mirë që ndodhi kështu (këtë mund t’ia thoje dhe vetes, por kur ta thonë të tjerët, të duket çik si më e vërtetë).

Me një grup të tillë mikeshash, në një ditë të mirë kësaj radhe, kur asnjëra nuk është zemërthyer, mendojmë të bëjmë një listë të tillë. Në krye të listës së përvojavë të secilës, një rregull kryesor: Me kalimin e kohës shërohen të gjitha plagët (epo si të jesh mirë siç jemi ne tani, domosdo, të tilla thagma do nxjerrësh, si të ndonjë politikani në televizor që thotë që g jërat e mira janë të mira). Por problemi i madh është si t’ja bësh kur ajo koha që shëron plagët nuk ka kaluar dhe ndërkohë ti je në ato ditët e para, kur plaga është e majisur keq. Këtu kemi nevojë për ca rregulla, nga ato që ndihmojnë të mos ndihesh më keq.

Si fillim duhet të ruhesh nga telefoni. Që të mos e marrësh në dy të natës dhe të qash se nuk rri dot pa të. Që të mos i shkruash, kur nuk rri dot pa të. Që të mos i bësh zile me numër privat, thjesht për të parë nëse e ka të hapur apo të fikur (se çfarë do marrësh vesh nga kjo, një dreq e di, por ja që të gjitha femrat pohojnë se e kanë bërë këtë së paku një herë në jetë). Nëse nuk ia del dot ta lësh mënjanë telefonin, atëherë shkruaja mesazhin, por mos e nis, thjesht ruaje për ta nisur një ditë tjetër. Duke shpresuar se ajo dita tjetër, s’do vijë kurrë derisa të kesh arritur tek ajo koha kur janë shëruar gjithë plagët.

Pastaj sa të kalojë kjo koha e “zisë” do mundohesh ta zësh kohën sa më mirë të mundesh. Palestra funksionon gjithmonë. Po aq sa shoppingu. Sidomos nëse ke edhe mundësitë që të blesh ndonjë nga ato këpucët me takë të lartë që bën nja 400 euro. Sa më të larta takat dhe çmimi, aq më e lartë është kënaqësia. Por edhe pastrimi i shtëpisë është dorë me një në të tilla raste (dhe 400 eurot që nuk i kemi, këtu nuk i harxhojmë). Sidomos nëse bëjmë ndryshime thelbësore, që nga përmbysja e sirtarëve e deri në ndërrimin e vendit të mobiljeve.

Eshtë shumë më mirë dhe shumë më e nevojshme sesa prerja e flokëve apo lyerja me fije që bëjnë 90 përqind e femrave. Apo drejtimi nëse iI ke kaçurrela dhe bërja me kaçurrela nëse i ke të drejta.

Përpara duhet të vishesh dhe njëcik bukur. Domethënë të bëhesh e hatashme. Jo sepse mund të takosh rastësisht atë që të ka thyer zemrën, por sepse ia vlen të bësh ca koka të kthehen kur kalon ti. E meqë ra fjala tek këto takimet e rastësishme, mirë është të shmangen të gjitha pikat në qytet ku Ai rriskon të të dalë përpara. Një hartë me udhë të sigurta dhe udhë të pasigurta, mirë është të vizatohet në mendje (jo në letër se do lësh nam po ta kapi njeri).

Pastaj ia vlen të dalësh fundjavave. Por pa e tepruar me alkoolin, sepse në fund të mbrëmjes, kur truku në fytyrë ka nisur të të tregojë nja dhjetë vjet më të madhe e më të lodhur, do nisësh të mendosh për atë. Dhe do duash ta marrësh në telefon. Ose t’i nisësh sms. Ose t’i bësh një thirrje me numër privat, sa për të parë nëse i shkon thirrja apo jo…

Mos! Ja ku jemi prapë te telefonat. A thua manuali i ndarjes në ditët e sotme paska vetëm një pikë: bëji derman vetes dhe zhduk celularin! Kur nuk ishte shpikur celulari, ndarja paska qenë gjëja më e thjeshtë në botë. Epo kot nuk thonë që ne jemi brez që paska lindur për të vuajtur!

20

EEshtunë maj 2013 shtunë- -eediel diel11-12 13-14 prill 2013www.mapo.al www.mapo.al

pertej privatësisë Është gjithmonë e zënë me punë dhe takime gjatë ditës së saj, zv/ ministrja e Arsimit, sa dhe telefonin e mban pa zile. Megjithatë, në këtë takim të shpejtë me ne, ia ka dalë të tregojë rutinën dhe kujtimet. Orët në familje. Marrëdhënien me miqtë dhe paratë

Nora Malaj me bashkëshortin, të birin dhe të dashurën e tij

Takim me Nora Malajn Cili është mëngjesi yt rutinë?

Ngritja në mëngjes nga ora 6:30, pirja e kafesë së mëngjesit, përgatitja për mëngjes e pjesëtarëve të familjes dhe dalja në 7:30 për në punë.

Cili do të ishte mëngjesi yt ideal?

Ngritja vonë nga shtrati, një kafe e pirë për kënaqësi, ngrënia e mëngjesit me pjesëtarët e familjes dhe leximi i shtypit të ditës.

Jashtë shtëpisë, cili është vendi i preferuar për kafen e mëngjesit?

Zakonisht, vendi ku më pëlqen ta pi kafenë në mëngjes është te lokali pranë shtëpisë kur është ditë me shi dhe përsëri te lokalet pranë shtëpisë, po që kanë oborr kur është ditë me diell.

Me kë dëshiron të jesh në këtë gjerbje kafeje mëngjesi?

Kafen e parë të mëngjesit preferojë ta pi ose në praninë e bashkëshortit, ose në praninë e dy mikeshave apo miqve që i kam shumë të afërt.

A të pëlqen puna që bën, profesioni që ke?

Puna që bëj më ka pëlqyer gjithnjë.

Profesioni im i lektorit është ndoshta profesioni që unë di të bëj më mirë.

A u devijon shpesh detyrimeve apo afateve ditore që ke?

Jo shpeshherë, por ndodh që ndonjëherë edhe i devijoj, se jo gjithçka qëndron në dorën time.

A je dembele? Nëse po, kur të ka kushtuar më shumë ky dembelizëm?

Dembele?????? Është fjala që e njoh më pak. Nuk jam dembele, vetëm kur bëhet fjalë për ushtrime sportive po, që nuk i kam me shumë qejf...

Ku të zë dreka zakonisht?

Zakonisht në punë, pasi vetë pozicionet e mia të punës kanë qenë të tilla që koha e drekës më ka zënë gjithnjë në punë.

Cilat janë restorantet më të preferuara për drekën tënde?

Lokalet pranë punës, atje ku dhe më njohin dhe jam bërë si e shtëpisë për ta.

Fton apo të ftojnë më shpesh për dreka?

Dhe ftoj dhe më ftojnë, kjo gjë varet nga mundësitë dhe kushtet.

A je kursimtare?

Mundohem të jem e kujdesshme, por në fakt marrëdhënien me paranë e kam shumë të keqe, nuk di si ta rregulloj.

Paraja nuk më do fare.

A ke në rit gjumin, apo pushimin e drekës?

Unë nuk para pushoj në drekë, me ngarkesën që kam, pothuajse e kam të pamundur të pushoj në drekë.

Kur ke qenë e vogël, a ta kanë diktuar prindërit pushimin e detyruar të drekës? Bëje rrenga për t’i shpëtuar?

Unë jam rritur në kopsht me drekë dhe atje gjumi ishte i detyrueshëm.

Natyrisht, si të gjithë fëmijët dhe mua nuk është se më pëlqente shumë të flija, po ndonëse rrekesha shumë për t’i shpëtuar kësaj gjëje, ishte e pamundur, se mamaja ishte shumë vigjilente. Çfarë ke ruajtur që nga fëmijëria?

Unë kam kaluar një fëmijëri shumë të shëndetshme dhe shumë të gëzuar, çdo moment të bukur të kohës së fëmijërisë e kam të ruajtur në kujtesë dhe në fotot apo sendet e ndryshme, si dhe një kukull që e kam ende me vete, ndonëse kanë kaluar shumë kohë.

Cila është koha që mbart për ty kujtimet më të bukura? Çdo etapë e jetës sime ka momentet dhe çastet shumë të bukura.

Qe nga koha e kopshtit, vajtjet me pushime në verë, në det me gjyshërit dhe me prindërit.

Pushimet që bënim në shtëpinë e Vlorës, që për mua janë një nga kujtimet më të bukura që ruaj në kujtesë, shëtitjet në

Fëmijëria Pushimet çdo vit i kalonte në Vlorë.

Atëherë gjyshja i mësonte të punonte kryq dhe gjyshi të mbillnin në kopsht.

Gjatë ditës mësonin notin, ndërsa darkave shëtisnin buzë detit.

Mbrëmja Çdo mbrëmje, sado e lodhur të jetë nga dita, lexon para se të flejë disa faqe libri.

Aroma Preferon ngjyrat e ngrohta në shtëpi.

Dhe aroma është po e tillë, por dhe pak ngacmuese: kanella.

buzë të detit, mësimi i notit dhe më pas garat deri në thellësi, punimet e dorës që na mësonte gjyshja dhe punët kryqe, mbjelljet në kopsht me gjyshin dhe më pas marrjet e frutave të para, pasi në Vlorë shtëpinë e kishim një kopsht të vogël që e punonim dhe mbillnim zarzavate dhe kishte shumë fruta, gatimet e para e shumë e shumë gjëra..po ajo që mbaj mend me shumë nostalgji ishte shëtitja e darkave në breg të detit.

Po kujtimet e hidhura?

Natyrisht që jeta nuk ka vetëm gëzime, por ka edhe mjaft kujtime të trishta.

Ajo që ka qenë më e rënda është lidhur me humbjen e dajës tim të vogël në një moshë shumë të re për të dhe kur unë isha ende fëmijë. Ajo ishte tronditja më e madhe që kam përjetuar në jetën time. E doja shumë atë dhe gjithnjë më ka munguar, më pas ka pasur dhe çastet të tjera mërzie e trishtimi. Po kjo është jeta, me të mirat dhe të ligate saj. Ç’ndodh me sekretet e tua? I rrëfen diku, i shkruan diku, i mban vetëm për vete...? Ke mbajtur ditar?

Zakonisht sekretet e mia janë të miat, ndaj quhen edhe sekrete dhe nuk rrëfehen. Nuk kam mbajtur ditar, po edhe nuk kam shumë sekrete, pasi si natyrë e hapur që jam përgjithësisht pëlqej të jem kështu edhe në jetë. Çfarë ka në portofolin tënd?

Ato sende që zakonisht mbahen në portofol.

Në mëngjes e gjen gjithmonë menjëherë atë që kërkon në dollapin e rrobave?

Zakonisht po, se i bëj gjërat gati që në darkë, po ka raste që nuk i gjej dhe kjo gjë më nervozon. Po kalon shpejt.

Cila është ngjyra që mbizotëron në shtëpinë tënde?

Unë preferoj ngjyrat e ngrohta dhe mobiliet janë ngjyrë pane, karamele.

Mundohem që në shtëpi të kemi një mjedis të ngrohtë dhe miqësor.

Ekziston një aromë të cilën e preferon për produkte kozmetike, ushqime të paketuara, aromatizues ambienti apo makine?

Aroma që më pëlqen më shumë është

ajo e kanellës. Çfarë CD ke në makinë?

Preferoj muzikën franceze, italiane dhe greke. Natyrisht që edhe atë shqiptare.

Kur nisem për rrugë të gjata më pëlqen më shumë ajo simfonike. Çfarë muzike ke zile telefoni?

Nuk kam fare, e kam vënë në heshtje, se jam gjithë kohën në takime.

A ke miq të vjetër? Nëse po, a takoheni shpesh me ta?

Për mua miqtë e vjetër janë shumë të shtrenjtë. Sido që të jetë puna, një kafe me ta një herë në muaj mundohem ta pi patjetër.

A je e hapur për miqësi të reja, apo duhet kohë e prova për t’u bërë mik i yti?

Jam njeri shumë i hapur dhe shumë miqësor. I dua miqësitë e reja dhe i mbështes ato.

Ku rri zakonisht me miqtë?

Zakonisht në bare, që i kemi tanimë tonat dhe që i frekuentoj vetëm me miqtë.

Në ç’orë mbyllesh zakonisht në shtëpi? Pra kur mbaron zakonisht dita jote?

Ky është problem i madh. Unë jam e kushtëzuar nga puna në morinë e detyrimeve që kam. Zakonisht punën time e përfundoj nga ora 22:00 dhe ora 22:30 më gjen në shtëpi. E trishtueshme, po ky është realiteti.

Cila është mbrëmja e zakonshme në shtëpinë tënde?

Bërja gati e darkës, ndjekja e ndonjë filmi apo debati televiziv dhe leximi të paktën 35 minuta i një libri çdo darkë para se të fle.

Po idealja, cila do të ishte?

Të kisha mundësi që të ma vinin darkën përpara dhe unë të merresha me leximin e librave që ende nuk i kam mbaruar dhe të shkruaja punët e mia kërkimore.

Kur shkon për të fjetur?

Nga ora 1 e natës.

Cila është uniforma jote e gjumit?

Gjithnjë pizhame, sipas stinës.

Kush është njeriu i fundit që i thua “Natën e mirë dhe gjumë të ëmbël”?

Bashkëshorti im.

pyetsori

recensa

Luljeta Lleshanaku: Shqipëria, vendi ku nuk gjen kurrë paqe

Shembja e Jugosllavisë, Kosova dhe rrëfime të tjera

Poetja Luljeta Lleshanaku e ka një arsye që zhvendoset herë pas here në Nju Jork. Është qyteti ku do t’i pëlqente të jetonte për gjithçka që ai ofron.

Ky është një libër pak i veçantë në llojin e tij: ai nuk është libër akademik në kuptimin rigoroz të fjalës dhe as mirëfilli publicistikë

recensë personazh pyetsori shënime vitrina Çdo të shtunë / dielë

www.mapo.al

Autoportret Vendbanimi: Në Lezhë me trup dhe mendjen emigrante në yje.

Profesioni: Thurës ëndrrash dhe mbrojtës besnik i tyre.

Gjendja civile: Mbetje teknologjike e administratës shtetërore se nuk diti t’u japë përkuljet e duhura eprorëve.

Gjatësia: E mjaftueshme për të arritur një ditë mollën e ndaluar.

Pesha: Sa vetja, sa ndjenja, sa fjala e thënë dhe e shkruar.

Shenja të veçanta: Një pentagram rrudhash me nota trishtimi në ballë dhe një mjekër e thinjur nga moslejimi kaq vite i saj.

Sytë: Kafe me nuanca të turbullta pasionesh të djegura.

Ngjyra: E errët për fshehjen e skuqjes nga faje të lehta.

Titujt: I dekoruar Njeri qysh në ditën e lindjes nga Nëna.

Bindjet: Njeriun në jetë e bën të lumtur vetëm njeriu.

Antipatitë: Burrat me grada, gratë me shumë tule, dhe miu.

Simpatitë: Jezusi nga Nazareti, Don Kishoti i Mançes dhe Buda.

Frikërat: Shëndoshja e trurit, uji, zjarri dhe turma.

Besimi: Në kryqin e tij që e mban përditë në shpinë.

Pasuria: Drita e mendjes me të cilën fitoj varfërinë.

Stambolli

Pamuk, Zafon dhe Gjetja

Qyteti që i bashkon Vështirë t’i ndash Orhan Pamukun nga Stambolli, Carlos Luiz Zafon-in nga Barcelona dhe poetin Ndoc Gjetja nga Lezha. Ata vetë kanë zgjedhur kështu, të shkruajnë për qytetin… Është ndoshta gjëja më normale në botë, që një shkrimtar të shkruajë për vendin e tij, për lagjen, shtëpitë dhe njerëzit në portat e ballkonet e tyre, lumin që kalon pranë, qytetin, historitë e dikurshme që e kanë bërë atë qytet atë që është…

Këtë ka bërë Viktor Hygo me Parisin e 1800-ës, Mark Twain me brigjet e Misisipit, James Joyce me Dublinin, Lasgushi me Pogradecin, apo Kadareja me Gjirokastrën. Por nuk është më aq e zakontë, që edhe sot kur bota është një vend largimesh e shkëputjesh, qyteti dhe shkrimtari të bëjnë një binom të pandarë. E ne do ndalemi pikërisht tek ata shkrimtarë, që ta kujtojnë më shumë se në një vepër të tyre, lidhjen me qytetin nga janë. Që edhe pas ftesash e propozimesh për të jetuar e punuar gjetkë, vazhdojnë të jetojnë aty. Siç bën Orhan Pamuk me Stambollin e tij. Ose që, edhe kur të gjithë vërshonin drejt Tiranës, pas ’90-ës, kthehen në qytetin e tyre, siç bëri i ndjeri poeti Ndoc Gjetja, duke u rikthyer në Lezhë. Apo që dhe pse kanë vite që janë larguar nga qyteti i lindjes, kthehen tek ai në çdo roman që shkruajnë e qëndrojnë për faqe të tëra aty, nga e para në të fundit, si shkrimtari nga Barcelona, Carloz Ruiz Zafon.

Përtej xhamave kërkëllitës të anijes pluskonin shtëpi të vjetra, lagjet gjysmë të shkretuara greke të Fenerit, të braktisura prej banorëve për shkak të ngushtimit të pandërprerë nga ana e shtetit, pallati i Topkapisë, që në sfondin e reve të zeza dukej edhe më enigmatik se zakonisht, Sulejmania, kodrat e Stambollit, silueta e qytetit, e krijuar me konturet e kishave dhe xhamive.

Barcelone Në Barcelonën e vitit 1945, një mëngjes vjeshte, pronari i një dyqani librash të përdorur shoqëron djalin e tij njëmbëdhjetëvjeçar, Danielin, në Varrezën e Librave të Harruar, një vend i fshehtë ku mbulohen nga harresa…

Faqe 21

22

E shtunë-diel, 11-12 maj 2013

www.mapo.al

Orhan Pamuk / Ndoc Gjetja / Carlos Luiz Zafon Pamuk nuk e ka lënë kurrë Stambollin e tij. Dhe ka shkruar për të vazhdimisht.

Sepse pa këtë qytet, Orhan Pamuk, nuk e kupton dot veten.

Gjetja që pas viteve ’90, ndoshta preu i vetëm biletën Tiranë-Lezhë, për të jetuar në qytetin ku kish kaluar pjesën më të madhe të jetës Zafon që risolli shijen e romanëve të mëdhenj klasikë. Dhe bashkë me të edhe ethet për Barcelonën

Një dashuri e quajtur Stamboll Nuk e ka lënë kurrë Stambollin e tij. Dhe ka shkruar për të vazhdimisht. Sepse pa këtë qytet, Orhan Pamuk, nuk e kupton dot veten.

Diçka është thuajse e sigurt për çdo qytet: ndryshe është ai në sytë e turistëve e ndryshe në sytë e njerëzve që kanë kaluar gjithë jetën e tyre aty. Të parët synojnë pjesët e spikatura, që duhet të kenë patjetër diçka bombastike, një histori të lashtë, një lartësi të madhe, një stil të caktuar ndërtesash ...të dytët janë të lidhur me qytetin nëpërmjet të tjera fijeve, nëpërmjet rrugicave, një shitësi ambulant lulesh, shkollës fillore, shtëpive të fshehura mes lagjeve dhe aromës tipike të ëmbëlsirave që kundërmojnë nga dritaret e hapura, e të tjera e të tjera si këto, që një turist as nuk i njeh, as nuk i zgjojnë ndonjë ndjesi. E ky dallim ndjehet edhe te mënyra si Pamuk e sheh dhe e ndjen Stambollin, te fakti që ai nuk pëlqen prej tij pamjet e ndriçuara që printohen në kartolina, por “rrugicat e pasme e të mugëta, buzëmbrëmjet, netët e acarta të dimrit, njerëzit që mezi shquhen nën dritën e llambave të zbehta, rrugicat me kalldrëm dhe shkretia që tani po harrohet nga të gjithë”. Ndërsa ai vetë e njeh dhe e mban mend mirë, Stambollin e dikurshëm ndoshta dhe me një nostalgji të mprehur prej të qenit shkrimtar.

Ai ka kaluar gjithë jetën në Stamboll dhe e përmbush me fanatizëm atë kriterin që i bën njerëzit e një qyteti shumë të ndryshëm nga turistët që vijnë ta vizitojnë atë. Ndoshta sot, kjo mund të jetë ekstravaganca më e madhe e një shkrimtari nobelist, siç është Pamuk që prej 2006-ës, ose dhe gjëja më e thjeshtë për t’u kuptuar për një artist.

Gjithsesi, Pamuk ka jetuar gjithë kohës në Stamboll, përveç tri viteve të vetme kur u vendos në New York. Ka vazhduar edhe pas atyre viteve ‘85‘88 të shkëputet drejt SHBA-së, ku jep leksione letërsie, por gjithsesi ka mbetur një banor i qytetit të Stambollit, të cilin e ka shkelur që fëmijë, e ka njohur të rrëfyer nga gjyshja e prindërit. Aty është lindur, ka bërë shëtitjet e të dielave me prindërit buzë Bosforit, ka shkuar në shkollë, më pas në gjimnaz, në universitet që ndryshoi, një herë në atë Teknikun ku studioi tre vjet Arkitekturë e më pas në Universitetin e Stambollit, ku u diplomua për Gazetari, aty ka marrë apartamentin e parë të tij, ku mbyllej për të shkruar romanet që më vonë e bënë të njohur në gjithë botën...Aty është ndërtuar jeta e tij, dashuritë, martesa, divorci, lidhja e re...Gjithçka në Stamboll. Dhe kjo lidhje e veçantë nuk ka munguar të shfaqet as në libra. Tek “Libri i zi” ai përshkruan rrugët e Stambollit, të shkuarën, kiminë e tij nëpërmjet një juristi që kërkonte të shoqen e humbur. Në librin “Xhevdet Beu dhe djemtë e tij” përshkruhet jeta tipike e tre brezave të një familjeje në lagjen Nisantasi, atë ku është rritur e ka jetuar gjatë Orhani. Pikërisht në atë lagje ka pasur një konak gjigant të familjes Pamuk, një familje e pasur borgjeze e Stambollit, e cila kishte jetuar e vazhdonte të jetonte me një stil perëndimor e nga ky stil jete, edhe në dhomat e vilës tjetër ndërtuar ngjitur së vjetrës kishin mbetur pianot, tryezat e mëdha, bibliotekat, zgjimet e vona në shtretërit e mëdhenj, robdëshambërit, pasqyrat dhe tavolinat e mbushura me shishka parfumesh, poshtë tyre, deri tek seancat e pediky-

rit dhe manikyrit, që gjyshes ia bënin në shtëpi kur ata kishin ndonjë festë. Ndoshta kjo ishte pak ndryshe nga panorama e përgjithshme e Stambollit, por nuk do të thotë aspak që Orhani nuk e njohu e nuk e deshi këtë të fundit. Libri i tij “Stambolli- kujtime dhe qyteti” është plot shprehje të tilla dashurish, aspak patetike, por krejt njerëzore, që nuk kanë nevojë të justifikohen, të gjejnë diçka madhështore e të bujshme për të ekzistuar, e as nuk tentojnë, pikërisht për këtë, ta paraqesin ndryshe realitetin se pastaj ç’kuptim do kish. Pamuk, pastaj nuk është një nga ata, që thjesht u ka rënë për pjesë të jenë nga një qytet, por nga ata që kanë zgjedhur të jetojnë aty edhe kur kanë pasur të gjitha mundësitë për ta lënë. Ja që Pamuk ka vendosur të qëndrojë e nëse për të thuhet që rikthehet në Stamboll, kjo ka më shumë kuptim kur flasim për romanet e tij, siç është ky i fundit “Muzeu i Pafajësisë”, ku ngjarjet përsëri vendosen në Stamboll. Ndërsa shkrimtari vetë, është thuajse gjithmonë aty.

Njeriu-poet Ndoc Gjetja Ai që, pas viteve ’90, ndoshta preu i vetëm biletën Tiranë-Lezhë, për të jetuar në qytetin ku kish kaluar pjesën më të madhe të jetës, ku u bë udhëheqës i një fryme moderne poezie, ku shkroi një pjesë të 8 librave të tij me poezi…Për të cilin na ka folur për gjithçka do lexoni më poshtë, bashkëqytetari i tij, poeti i së njëjtës shkollë, Preç Zogaj...

Në vitet ’70, ishte një kohë, si na tregon Preç Zogaj, kur njerëzit që vizitonin Lezhën me njëfarë interesi, shkonin tek varri i Skënderbeut, vizitonin Lisusin antik dhe kërkonin të takonin Ndoc Gjetjan. Aq figurë e njohur dhe i njëjtësuar me qytetin, ku kish ardhur që fëmijë, ishte bërë poeti lirik! Dhe, para ca ditësh, një vit pas vdekjes së tij, në ceremoninë përkujtimore ishin të gjithë: nga njerëzit më të nderuar deri te më problematikët e atij qyteti. Dhe që kjo lloj dashurie i jepej Ndoc Gjetjas, nuk çudiste askënd. Kjo e ka shoqëruar gjithmonë atë, edhe ato pak vite kur erdhi të jetojë në Tiranë, ku punonte si kryeredaktor i revistës ‘Skena dhe Ekrani”. Shtëpia e tij ishte çdo ditë plot, me njerëz të qytetit të tij, që kur vinin në Tiranë e vizitonin, si të ishte një zyrtar.

Një gjë e rrallë e ndoshta unike për një poet, i cili, edhe më të pashoq, ka pasur kahun e zhvendosjes së tij, pas vitit ’90: atëherë kur të gjithë vërshuan drejt Tiranës, ai u kthye të jetonte në Lezhë. “Më duket sikur më kanë futur në sirtar e që për të më gjetur, duhen hapur të gjithë sirtarët me radhë”, thoshte Ndoci, për shtëpinë e tij në pallat te ‘Varri i Bamit’.

Në Lezhë, ai u kthye në shtëpinë e tij ku kish jetuar gjithmonë, në vilën në dalje të qytetit, të vjetër e gjysmë të rrënuar nga prurjet e Drinit. Të cilën nuk mund ta rregullonte me të ardhurat e tij, që, edhe pse ai u zgjodh kryetar i Këshillit të Rrethit në ato vite, nuk e kaluan kurrë nivelin e një rroge shteti. Aq sa për të, që jetonte në ishullin e vet të ndershmërisë, nisën të qarkullonin ato historitë tipike të shmangies nga çdo përlyerje, që ngjanin më shumë si legjenda sesa si reale.

Por dashuria që ai dhe qyteti i tij shkëmbenin tërë kohës, u shpreh një ditë edhe në një dhuratë,

në një hapësirë të re e të rregullt banimi, që disa njerëz ia ndërtuan ngjitur shtëpisë së tij të vjetër.

Edhe kjo, diçka e rrallë…Po vetë Ndoci ishte i rrallë, fjalëpak, i zgjuar dhe poet edhe në tip, “një nga rastet e rralla ku artisti dhe njeriu janë e njëjta gjë, përputhen edhe në jetën reale”. E ndërkohë, sa i takon asaj anës prej artisti, ai ishte po aq i dallueshëm.

“Me emrin e Ndocit lidhet shkolla poetike e Lezhës e viteve ’70-’80. Rasti i Lezhës është një rast tipik se çfarë mund t’i bëjë qytetit letërsia, se si ajo hyn në garë me veçantitë e tjera të tij, dhe fiton mbi to”, shprehet Preç Zogaj, në rolin e atij që Lezhën, Ndocin dhe letërsinë i njeh nga fare afër, por edhe si pjesë e asaj shkolle, dekan të së cilës ai emëron Ndoc Gjetjan. “Kështu Lezha, përveçse qyteti antik, qyteti i Besëlidhjes, apo qyteti i Fishtës siç njihej (dhe ende njihet), u bë, në këto vite, edhe qyteti i poetëve modernë, që sollën një frymë të re, frymë lirizmi, frymë moderniteti relativ, që dilte nga kornizat e metodës që impononte realizmi komunist”. Kjo ishte fryma e avantguardistit Rudolf Marku, Preç Zogajt me ndërthurjen e tij të lirizmit tradicional të poezisë popullore me atë të poezisë moderne e në krye ishte Ndoc Gjetja, me stilin e tij “të thjeshtë, por të thellë, plot ndjeshmëri, që shmangte format tendencioze të të shprehurit e që afirmoi figurën e poetit, të një qenie sa komune aq dhe të veçantë”.

Kështu, pa bujë, pa truk ai u shndërrua “në një qytetar të dorës së parë (ka marrë dhe titullin “Qytetar nderi i Lezhës”) pa asnjë post, thjesht me emrin poet. Që të gjithë e çmojnë për dy arsye, sipas Zogajt: Një, sepse pushteti i poetit është moral dhe dy, sepse Ndoci gjatë gjithë jetës ishte një farë shenjti i gjallë, gjë diçka që të gjithë e nderojnë, edhe kur i janë larg, sepse një pastërti dhe shenjtëri e tillë njerëzore është shumë tërheqëse.

Në Lezhë, kanë pasur mundësi ta njohin nga afër një njeri-poet të tillë.

Mes hijeve të Barcelonës Shkrimtari spanjoll, Carlos Ruiz Zafon, që risolli shijen e romanëve të mëdhenj klasikë. Dhe bashkë me të edhe ethet për Barcelonën. Ndonëse për vite me radhë e ka ndërruar lagjen gotike me diellin e Los Angeles-it dhe në qytetin me të cilin i është lidhur emri, ndihet krejtësisht i huaj.

Studioja e Zafonit gjendet vetëm dy blloqe larg katedrales së projektuar nga Gaudi, Sagrada Familia dhe prej verandës së tij mund të shihen me sy të lirë majat e saj, që duken si çokollatë e shkrirë “Jam rritur në hijen e saj”, ka thënë Zafon-i, në të parën intervistë për britaniken “The Telegraph”, duke treguar me dorë për nga katedralja, “Por nuk mund të them se ndihem këtu si në shtëpinë time. Gjithmonë jam ndjerë i huaj në Barcelonë.

Komplet i huaj”.

Një koment ky mjaft i çuditshëm kur mendon se Zafoni, është bërë sinonimi i qytetit, për shkak të romaneve të tij, që nga ato të parat që ai ia kushton një lexuesi të ri në moshë (në shqip, shtëpia botuese “Dituria”, nga kjo seri ka botuar romanin “Marina”). Por mbi të gjitha emri i tij është lidhur me atë të qytetit sepse këtu zhvillohen ngjarjet e librit të tij më të bujshëm nëpër botë “Hija e erës”, në Barcelonën e viteve ’40. Jo më kot ekzis-

ton dhe guida turistike treorëshe “Barcelona e Zafonit”, si ajo e Londrës së Dickens-it dhe e Dublinit të Joyce-it. Normale kjo sipas shkrimtarit: “kur një libër të hyn nën lëkurë, mendoj se çdokush dëshiron të shohë vendet e përshkruara në të”.

Dhe “Hija e erës” qe nga ata libra, që iu fut të gjithëve nën lëkurë. Qëkur doli në Spanjë u përhap në gjithë kontinentin si virus, duke u bërë romani spanjoll më i suksesshëm (po të mos ishte Don Kishoti). Por vendi ku pati pritjen më të vakët ishte pikërisht Spanja. Nëse në vendet e tjera libri ka marrë kritika nga më pozitivet, që në javët e para të botimit, në Spanjë për të u bënë vetëm dy shkrime. Sipas autorit, sepse libri është perceptuar si antispanjoll, për sa i takon stilit tejet të ndryshëm nga moda e librave komercialë. Në të njëjtën frymë qëndron edhe romani i tij i dytë, protagonisti i të cilit endet në Barcelonën e regjimit të Frankos. “Loja e Engjëllit”, botuar gjithashtu në shqip, i vendos ngjarjet përpara “Hijes”, me personazhe që gjallojnë nga një libër në tjetrin, por duke pasur edhe vend tjetër të përbashkët, që krejt ndryshe nga të tjerat, që janë godina e rrugë të mirëpërcaktuara, endet si në mjegull e që do kishte qenë ëndrra e çdo librari – Varreza e Librave të Harruar. Shumica e ngjarjeve ndodhin sërish në muzgun, agun dhe natën e Barcelonës.

Fare pak në dritën e diellit. Si koha kur shkruan vetë shkrimtari, “më pëlqen të punoj netëve dhe të zhdukem nga faqja e dheut. Punoj nga mesnata deri sa zbardh. Kjo është koha ime prej vampiri. Më pëlqen ajo qetësi e natës dhe ideja që qyteti fle”. Nuk është aspak problem për të, për aq kohë sa edhe e shoq ja, përkthyese, ka të njëjtin regjim pune më të. Çifti është takuar njëzet vite më parë, kur punonin me reklama televizive, janë martuar në vitin 1993 dhe menjëherë u zhvendosën për në Kaliforni, ku jetuan për njëmbëdhjetë vjet dhe ku Zafoni ka punuar si skenarist.

Prandaj dhe tek romanet e tij ndihet ndikimi i kinemasë, sepse ai ka mësuar si nga regjisorët ashtu dhe nga shkrimtarët. Disa herë ai ka treguar se mendon nëpërmjet imazheve, se mënyra e tij e rrëfimit ka shumë të bëjë me gramatikën e imazheve dhe tingujve, por gjithmonë kthehet te librat. “unë nuk jam thjesht shkrimtar – jam lexues. Kështu shkruaj librat që do të doja të lexoja”.

Jo më kot personazhi i tij kryesor, si në “Hija e erës” ashtu dhe tek “Loja e engjëllit”, është shkrimtar. Kurse mbarë vepra e tij është një himn që i kushtohet letërsisë, dëshirës për të lexuar, që në botën e sotme po bëhet gjithmonë e më e paktë... Por që në fund të fundit, nuk është e destinuar të vdesë për aq kohë sa nga rrugicat e errëta të ndonjë qyteti, do dalin shkrimtarë si Zafon-i që do të sjellin edhe njëherë atë etjen e harruar me të cilën dikur përpiheshin librat. Dy libra të tjerë nga kjo seri pritet të mbyllin kapitullin e Barcelonës, gjë që e ka “detyruar” shkrimtarin të kthehet e të jetojë edhe njëherë nën hijen e kullave të katedrales së Gaudit... Dhe teksa pozon për “The telegraph”, në rrugicat e ngushta të lagjes gotike, askush nuk e njeh... Edhe pse mund të jenë turistë të guidës treorëshe të Barcelonës së Zafon-it.

“Kur mendoj për shtëpinë mendja më shkon tek California. Kurrë nuk kemi qenë të lumtur këtu.

Spanja mund të jetë mendjengushtë dhe provinciale. Në LA nuk ke pse të justifikosh veten. Mendoj se së shpejti do largohemi dhe do zhvendosemi sërish atje”… Por jo për sa kohë t’i duhet ajo natë dhe ai ah që vetëm Barcelona mund t’ia japë.

E shtunë-diel, 11-12 maj 2013

23

www.mapo.al

Pyetësori i Prustit Poetja Luljeta Lleshanaku e ka një arsye që zhvendoset herë pas here në Nju Jork. Është qyteti ku do t’i pëlqente të jetonte për gjithçka që ai ofron. Zbulimi i asaj çfarë nuk shihet në çmendurinë dhe ritmin e këtij…

Histori Titulli: Në fillimet e nacionalizmit shqiptar Autori: Nathalie Clayer Shqipëroi: Artan Puto Shtëpia botuese: Përpjekja

Identiteti shqiptar në kuptimin modern

Luljeta Lleshanaku: Shqipëria, vendi ku nuk gjen kurrë paqe Cila është ideja jote për lumturinë?

Momente të cilat na bëjnë të ndjehemi mirë, në kohë të vështira. Një llogari kursimi, do ta quaja. Ne kurrë nuk ia japim çmimin që meriton në kohën që ndodh, por vetëm pasi ajo ka marrë fund.

Cila është frika më e madhe?

Errësira dhe ambientet e mbyllura.

Shpesh më zë paniku në dhoma pa dritare, madje edhe në avion, kur kujtohem se nuk ka dalje.

Kë person të gjallë admironi më shumë?

Njëri prej tyre është regjisori Stiven Spilberg, me mënyrën se si ai i jep kuptim ekzistencës humane; se si nxjerr më të mirën tonë dhe e ngre në art përmes filmave të tij.

Cili është ai tipar i të tjerëve që të ngjall mëshirë?

Të kënaqurit me pak.

Ekstravaganca jote më e madhe?

Kam marrë pjesë nja dy-tri herë gjithsej në mbledhjen e prindërve në shkollë.

Cili është udhëtimi yt i preferuar?

Australia. Shkretëtira më tërheq shumë. Është e pastër, siç e quan Lorenci i Arabisë.

Në ç’rast mund të gënjesh?

Sa herë që e shoh se e vërteta nuk lehtëson asnjërën palë.

Personi që përçmon më shumë?

Ata që nuk besojnë në asgjë. Ky është edhe burimi i gjithë deformimeve të tjera, besoj.

Cilat fjalë ose shprehje përdor më shpesh?

“Pa, hë njëherë…” (me qesëndi) dhe “Larg qoftë!”. Të dyja i përdor me humor, sepse tonet serioze më lodhin. Pak e nga pak, futjen e shakave vend e pa vend, e kemi kthyer në stil jetese edhe në familje, ku askush nuk flet seriozisht për asgjë. Thjesht jeta bëhet disi më e përballueshme, kështu.

Pengu yt më i madh?

Shpeshherë ndjehem e penduar që nuk u largova nga Shqipëria që kur u hapën ambasadat apo në ’91-shin. Por nga ana tjetër, ndoshta Shqipëria është vendi më i përshtatshëm për të shkruar letërsi, sepse për fat, nuk gjen kurrë paqe. Në Shqipëri çdo ditë ndodh diçka, e cila harrohet ditën tjetër, sepse e nesërmja sjell të tjera risi. Ka

vitrina e librit

vend për irritim, ankth, luftë, por kurrë mërzi. Duhet të jetë e mërzitshme të jetosh në një vend kur jeta është deri diku e parashikueshme.

Kur dhe ku ke qenë e lumtur?

Besoj se e di se ç’do të thotë të jesh i lumtur, por po kujtoj njërin prej tyre, që është më pak personal: 20 shkurtin 1991, kur u rrëzua busti i Enver Hoxhës. Kam qenë shtatzënë me vajzën e madhe, dhe po e ndiqja performancën përmes radios dhe më rridhnin lot gëzimi. Ka qenë një emocion i jashtëzakonshëm historik.

Në ç’gjendje shpirtërore je tani?

Pa ulje-ngritje të mëdha emocionale. Para pak ditësh takova këtu, në SHBA, një mikun tim, të cilin kisha nëntë vjet pa e parë.

Ai më tha: “Më dukesh shumë më ndryshe këtë herë.“ “Pse, si të dukem?” - e pyeta e habitur. “Dukesh e përmbushur dhe e sigurt tek vetja…”. Qesha, dhe i thashë: “Asgjë nuk ka ndryshuar Bleik; këto janë shenja të moshës”.

Nëse do të mundeshe të ndryshoje diçka nga vetja, çfarë do të ishte?

Të mos vija intuitën në vend të parë. Jam tepër intuitive, gjë që më ka ndihmuar, aq sa edhe më ka prishur punë. Ç’gjë e konsideron arritjen tënde më të madhe?

Të gjithë ata njerëz të veçantë, unikë, të jashtëzakonshëm, që kam pasur fatin t’i takoj.

Po të vdisje dhe të mund të mishëroheshe në një tjetër njeri apo diçka tjetër, çfarë do të dojë të ishe?

Meqenëse kam deficite gjumi në këtë jetë (vuaj nga pagjumësia), do të preferoja që në atë tjetrën, të isha ndonjë ari polar që të mund të flija gjashtë muaj rresht pa ndërprerje.

Cili është sendi më i çmuar që zotëron?

Karfica; nuk rri dot pa të. Nuk i duroj flokët të më zënë shikimin.

Kë quan pikën më të thellë të mjerimit?

Humbjen e njerëzve të afërm.

Ku do të pëlqente të jetoje?

Në New York. Dhe jo për atë që shihet, por për atë që nuk shihet. Për çmendurinë, për ekstravagancën, për neurozën, për rit-

min, për të mundurën dhe të pamundurën që paraqet për gjithkënd ai qytet. Madje kjo më kujton një këngë të viteve ’60, “I guess the Lord must be in New York City.”

Ndër veprimtaritë që merresh, cila është e preferuara juaj?

Filmi. Por si spektatore.

Cila është karakteristika juaj më e spikatur?

Më pëlqejnë sfidat. Nganjëherë marr përsipër gjëra, të cilat as që do të më kishin shkuar ndërmend. Mendoj se kjo është edhe bukuria e jetës: të provuarit.

Veçoria që pëlqen më shumë te një mashkull?

Urtësia, e cila shoqërohet me një lloj melankolie.

Veçoria që pëlqen më shumë te një femër?

Inteligjenca e përzier me humor.

Cilët janë shkrimtarët e preferuar?

William Shekspir, Yehuda Amichai, Isak Basshevic Singer, Ernest Heminguei, Charles Dickens, Cesare Pavese, Tomas Man, Wislawa Szimborska, Josif Brodski, Yannis Ritsos, etj. Ose përmend Shekspirin, dhe nënkupton të gjithë të tjerët.

Cili është heroi yt në art dhe kulturë?

Van Gogh-u, i cili krijoi gjithë ato kryevepra, pa pritur për aprovim. Të vetmen punë që arriti të shiste sa qe gjallë, ishte një vepër, të cilën ia bleu i vëllai për ta inkurajuar. Ai, po, ai kishte integritet.

Kë ke heronj në jetën reale?

Rrethi familjar ku jam rritur, nga nëna edhe nga baba. Të dyja palët kishin figura të njohura politike. Do të doja të kisha vetëm një për qind të idealizmit dhe guximit të tyre…

Cilat gjërat nuk të pëlqejnë fare?

Gjërat e vogla. Më shpërfytyrohen njerëzit që merren me vogëlsi dhe bëhen peng i tyre.

Si do të të pëlqente të vdisje?

Pa e ditur që po afrohet. Sido që të vijë, por thjesht të vijë papritur.

Cila është motoja juaj?

Motoja ime është : “Shih vetëm përpara!

Mos ngec kurrë në asnjë vend dhe asnjë çast!”

“Në fillimet e nacionalizmit shqiptar’’ tregon historinë e afirmimit të identitetit shqiptar në kuptimin modern të termit, sipas të cilit ndërtimi i identitetit shihet si një proces gjithnjë në ndryshim dhe i përcaktuar nga rrethana historike e politike. Libri na shpjegon se procesi i krijimit të identitetit kombëtar shqiptar ka zënë fill, ashtu si në shumë kombe të tjerë të Ballkanit, në shekullin e XIX, i kushtëzuar ngushtësisht nga shpërbërja e Perandorisë Osmane. Ai na tregon dinamikën e këtij procesi, konstruksionet e ndryshme të shqiptarisë dhe simbiozën e tyre me projektet e tjera nacionale të Ballkanit.

Ai na tregon rolin e përkatësive të ndryshme fetare të shqiptarëve në këto projekte, rolin e rrjeteve të ndryshme të veprimtarëve të shqiptarizmit brenda dhe jashtë vendit, rolin përcaktues të fuqive të huaja si Austro - Hungaria dhe Italia për të na çuar deri në ngjarjet në prag të pavarësisë kur duket se ngjizet një projekt dominant. Nathalie Clayer ka shkruar një histori të shqiptarizmit të çliruar nga ideologjia nacionaliste, e cila materialin historik e përdor për të ndërtuar mite nacionaliste. Në imagjinatën kolektive shqiptare të ushqyer nga një mitologji me një qasje thelbësore ndaj identitetit, shqiptaria, si ndjenjë e identitetit kombëtar, është trajtuar si thelb i popullit shqiptar, si një “bërthamë’’ e pandryshueshme që ka qenë e njëjtë që nga pellazgët e ilirët e deri në ditët tona, ndërkohë që periudha të tëra historike, të tilla si shtrirja e Perandorisë Romake në Lindje apo deri edhe komunizmi, janë parë si aksidente që nuk e kanë ndryshuar këtë thelb. Ky libër na ndihmon shumë për të kuptuar historinë tonë të vërtetë, procesin e lindjes së miteve nacionale në shekullin XIX, por edhe për t’u çliruar nga ankronizmat e pavërtetësitë e tyre. Po ashtu, duke na ndihmuar të kuptojmë më mirë konfliktet e së djeshmes, ai na ndihmon të kuptojmë edhe konfliktet e së sotmes.

Roman Titulli: Bilbao-Nju Jork-Bilbao Autori: Kirmen Uribe Përkthyes: Bashkim Shehu

Një histori personale Kur Liborio Uribe mori vesh se do të vdiste së shpejti, pati dëshirë të shihte për të fundit herë një tablo të Aurelio Artetës.

Tërë jetën e kishte kaluar në det të hapur, kishte çarë detet me anijen Dy miqtë dhe, njëlloj sikurse i biri i tij Hose, kapiten i anijes Toki-Argia, ka qenë protagonist historish të paharrueshme, të mbytura nga harrimi përgjithmonë. Vite më pas, përballë po kësaj tabloje, i biri i të birit, Kirmen, prozator dhe poet, i gjurmon këto rrëfenja të familjes për të shkruar një roman. Bilbao - Nju-Jork - Bilbao rrjedh përgjatë një fluturimi nga aeroporti i Bilbaos në aeroportin JFK të Nju-Jorkut, dhe shtjellon historinë e tre breznive të një familjeje. Përmes letrash, ditarësh, mesazhesh, e-mail-esh, poezish dhe fjalorësh, krijohet një mozaik kujtimesh e rrëfimesh, që përbëjnë një homazh ndaj një bote thuajse të zhdukur, dhe njëherësh një këngë për vazhdimësinë e jetës. Me këtë roman, fitues i Çmimit Kombëtar të Prozës më 2009, Kirmen Uribe debuton mahnitshëm në panoramën e prozës hispanike. I konsideruar si një nga rinovuesit më të shquar të letërsisë së sotme, futet në ujërat e autofiksionit me një stil të pasur, kompleks, sugjestiv dhe prekës përnjëmend. Libri i Kirmen Uribes është përkthyer në frëngjisht, spanjisht, katalanisht, galicisht, portugalisht, japonisht, rusisht, sllovenisht, serbisht, gjeorgjisht dhe bullgarisht. Pra, shqipja është gjuha e dymbëdhjetë.

Poezi Titulli: Centauri i ri Autori: Moikom Zeqo Shtëpia Botuese: Helga’s Secrets

Sekreti i vargjeve të 20 viteve Një libër që autori Moikom Zeqo ia kushton poetit amerikan Wayne Miller dhe ku ka përfshirë poezitë e 20 viteve nga 1993 deri më 2013-ën, të dorëshkrimeve të tij të pabotuara si një proces i pandërprerë paradoksal por edhe eksperimental. “Është një ambicie e mirëfilltë, ngulmuese, por edhe naive, jo pa dilema. Mos vallë njerëzimi e ftillëzoi rimën për ta torturuar vetveten, apo për ta sublimuar intelektin? Poezi shqipe është prozodike. Por në gati 5 shekuj kultivimi rima e jashtëzakonshme: në ‘Rubairat’ ku Khajami dhe Fan Noli janë së bashku krijuesi i tretë, gati anonim, ndërlidhës, por shumë herë më i dukshëm dhe më origjinal, disa sonata të Mjedës e pak poezi të Lasgushit. Poetët e tjerë shqiptarë nuk arritën dot në këtë lartësi. Libri im është sfida e vetvetes, siç është suksesi forma e disfatës. Poezia e sotme botërore në përgjithësi është shterpe pa konceptualitet. Libri im është deri diku plotëri. Por e hapur”, - thotë autori Moikom Zeqo.

24

E shtunë-diel, 11-12 maj 2013

www.mapo.al

51 libra / 51 ide Shkëlzen Maliqi (i lindur më 1947 në Rahovec), filozof shqiptar, kritik arti, analist politik dhe intelektual kryesor në Kosovë. Studioi dhe u doktorua për filozofi dhe ka jetuar në Beograd që nga viti 1966 gjer më 1982. Gjatë viteve 1990 u përfshi në politikë. Një nga themeluesit e Partisë Social-Demokrate të Kosovës dhe kryetar i saj i parë në vitin 1991-1993. Ka mbajtur pozicione drejtuese në organizatat e shoqërisë ci-

vile si Fondacioni Kosovar për Shoqërinë Civile (1995-2000) dhe Komiteti i Helsinkit i Kosovës (1990-1997). Ka botuar disa libra mbi artin dhe politikën në shqip, anglisht, italisht, spanjisht, dhe serbisht. Nga fillimi i viteve 1980, Maliqi ka qenë një kontribues i rregullt në mediat më të rëndësishme në Kosovë. Jeton në kryeqytetin e saj, në Prishtinë. Ai tani kryeson “Gani Bobin”, Instituti për Studime Sociale.

Shkëlzen Maliqi Shembja e Jugosllavisë, Kosova dhe rrëfime të tjera Nga Odeta Barbullushi

K

y është një libër pak i veçantë në llojin e tij: ai nuk është libër akademik në kuptimin rigoroz të fjalës dhe as mirëfilli publicistikë. Si i tillë, ai nuk është i detyruar të ndjekë ato rregulla dhe parime të rrepta shkencore që ne njohim në fushat tona të studimit. Por në të njëjtën kohë, nuk është as një vepër publicistike në kuptimin e parë të fjalës: siç e dimë, në veprat publicistike autori synon që të bindë lexuesin apo dëgjuesin që interpretimi që jep ai është më i sakti dhe më legjitimi, dhe këtë autori e bën jo vetëm nëpërmjet argumentimit logjik, por dhe nëpërmjet tërheqjes emocionale dhe stilit letrar.

Në këtë sens, libri i Maliqit nuk është asnjëra: ai është një biografi personale dhe kombëtare, e prodhuar nëpërmjet një dialogu 218 faqesh të shtrirë në 4 vite kohë, mes 2007 dhe 2011-ës. Ky është po aq një libër i Shkëlzen Maliqit sa ç’është dhe një libër mbi Shkëlzen Maliqin.

Libri është organizuar në 8 kapituj, të cilët janë të kombinuar sipas temave politike, si p.sh, kapitulli i fundit ‘Pse dështoi rezistenca paqësore’ e kapitullit të fundit, ose sipas etapave/periudhave historike si vitet ‘60, revolucioni dhe protestat e ‘68-ës, vitet ‘70, vitet ‘80, etj; për mua, kapitujt më të preferuar janë kapitujt e parë, kapitulli I- Hyrje dhe kapitull 2- Vitet ‘60.

Kapitull i parë ose Hyrja na tregon procesin e lindjes së ‘publicistit’ ose intelektualit publik. Ky udhëtim i Maliqit nga një punonjës 35-vjeçar i Fakultetit Filologjik në Universitetin e Beogradit, i interesuar në estetikën bizantine dhe në filozofi, në një pozicion të mirë social e simbolik—duke qenë se i ati kishte qenë ministër Rendi në Kosovë— në një akuzues të sistemit të ri nacionalist që po lindte pikërisht në Beograd, është një udhëtim i zbulimit të vetvetes. Tek një intelektual apo studiues tjetër të të njëjtit brez në Evropën Perëndimore a përtej Atlantikut, ky moment vetëzbulimi, ose i zbulimit të ‘intelektualit publik’ mund të mos vinte kurrë: por ishte urgjenca dhe goditja që solli vetë shembja graduale e një regjimi dhe zëvendësimi i një ideologjie me një ideologji përjashtuese dhe kërcënuese për shqiptarët, si ajo e nacionalizmit serb, e cila shkundi melankolinë, ngurrimin dhe egoizmin krejt të përligjur në kushte të tjera të studiuesit, e forcoi te Maliqi zërin e protestës.

Kapitulli i dytë, mund të quhej mirë dhe kapitulli i formimit të Shkëlzen Maliqit si individ. Në këtë kapitull vend të rëndësishëm zënë marrëdhëniet me babain, titullar i rëndësishëm në sistemin komunist, me fisin dhe familjen, e cila ruante ende tipare të jetës tradicionale të familjeve të mëdha prej Prizreni, por që vetë Maliqi shkruan se e ‘kishte kapur trendin e kohës, ishte rreshtuar me fituesit (pas Luftës së Dytë Botërore) dhe këta fitues ofronin një të ardhme më të mirë 9fq. 38), marrëdhëniet me qytetin/qytetet-Prishtinën dhe Prizrenin, si dhe me Zotin. Ky kapitull në shumë aspekte i përngjason për mua, librit ‘Stambolli’ të Orhan Pamuk, ku autori na tregon procesin e krijimit të identitetit të tij nëpërmjet marrëdhënies me qytetin dhe etapave e ndryshimeve historike që kalon ai. P.sh, këtu shohim dallimet mes Prizrenit dhe Prishtinës, dallimet mes qytetit më politik, më të ideologjizuar siç është Prishtina, dhe Prizrenit që ruan ende tiparet e një ‘life-world’, po të përdorim termin e Jurgen Habermas-it, d.m.th e një hemisfere humane kulturore e të pa-

kolonizuar ende nga sistemi politik.

Një prej temave që përshkon këtë kapitull por dhe të tjerët vijues është kapërcimi i kufijve ideorë (p.sh. në marrëdhëniet e Maliqit me të atin, një person shumë parimor dhe komunist i ndershëm siç na e portretizon Maliqi), atyre kulturorë dhe gjeografikë (p.sh. në pyetjet që Maliqi ka i vogël, kur nuk kupton se pse i ati i thotë që nuk ka Zot, kur hallat e gjyshet i luten Allahut), apo në kalimin nga Prizreni provincial në Prishtinë e më pas në metropolin e konfederatës, në Beograd.

Disa prej pyetjeve kyçe që ngre libri janë pyetje që lidhen me eksperiencat vetjake dhe të komunitetit të tij politik e profesional, familjes e të afërmve, si p.sh, nga erdhi nacionalizmi në ish-Jugosllavi; si lindi, fillimet e tij dhe përse mori këtë forme dhe këto përmasa; përse politika paqësore e Prishtinës dështoi; si u kalua nga konfederata në shtetin e Kosovës dhe si u përjetua ky ndryshim nga një brez intelektualesh të edukuar si qytetarë jugosllavë.

Por duhet të kemi parasysh që ky nuk është një libër rreth nacionalizmit, rreth Kosovës apo rreth të qenit shqiptar. Ky është një libër, që siç e thotë që në titull, është rreth shembjes së Jugosllavisë: kjo do të thotë që është një libër rreth atij ndryshimi dramatik, social e politik e që pashmangërisht reflektohet dhe në jetë individuale— dhe aq më tepër në individë të ndjeshëm politikisht-siç na paraqitet këtu Maliqi—siç është ndryshimi i një sistemi politik dhe zëvendësimi i tij me një sistem tjetër.

Një prej kontributeve të librit është se ai na ofron një prezantim të mirë edhe të skenës intelektuale e kritike të Kosovës, por dhe më gjerë në harkun e tri dekadave. E vërteta është që ne intelektualët dhe studiuesit në Shqipëri njohim ende pak intelektualët publikë, studiuesit dhe aq më pak dhe rezistencën e shqiptarëve të Kosovës, në të gjitha dimensionet e saj dhe me gjithë kompleksitetin e saj. Toni i Shkëlzen Maliqit është faktual dhe reflektiv dhe aspak difensiv apo etno-centrik: Me shumë ftohtësi, Maliqi na jep tablonë e vakët intelektualisht dhe rezistencën ende të dobët dhe

të paartikuluar qartë të udhëheqjes dhe intelektualëve shqiptarë në fillimvitet ‘80 në Prishtinë.

Po ashtu, ai pohon se si individualisht ashtu dhe kolektivisht, shqiptarët e Kosovës nuk përbënin ende atë masë kritike që të parashikonin dhe t’u bënin ballë me argumente jo-nacionaliste revanshizmit nacionalist serb.

Librin e përshkruan tejpërtej një sinqeritet dhe kthjelltësi që brezat e rinj ia kanë zakonisht zili brezit më të vjetër, kur ky i fundit ka guximin intelektual dhe ndërgjegjësimin e mjaftueshëm për ta parë të kaluarën në sy dhe për të nxjerrë mësime prej saj.

Maliqi nuk është apologjitik për të kaluarën e tij të majtë dhe as për bindjet e tij të sistemi titoist: Ai pohon pjesëmarrjen si një ndër organizatorët në protestat e vitit ‘68 në kampusin e universitetit të Beogradit, ku sipas përshkrimit të tij, studentët dëgjonin si këngë partizane italiane ‘Bela Ciao’ ashtu dhe Beatles, dhe kundërshtonin fort drejtimin e ri ‘devijues’ të Jugosllavisë, që dukej se po dilte nga rruga e komunizmit të pastër.

Po ashtu, kompleksiteti, larmia dhe situatat deri diku dhe ato që sot mund të na duken paradoksale, por që në kontekstin e tyre ishin aspak të habitshme për vetë ata që i jetuan, na jepen me shumë zhdërvjelltësi letrare po aq sa dhe me një ton të hapur: p.sh, për vitet ‘80: Ishte një situatë paradoksale që një shqiptar nga Kosova po ruante njërin nga institucionet serbe, që jo zyrtarisht njihej si çerdhja e nacionalizmit serb, prej rreziqeve krejtësisht të stisur shqiptar.

Në këtë sens, një tjetër kontribut i vyer i këtij libri është që na jep një tablo plot dritëhije dhe me shumë nuanca—jo bardh e zi—të një identiteti të tij si vetjak, si intelektual i majtë që mundohet përherë t’u rezistojë dogmave, qofshin këto ideologjike, fetare apo të tjera. Po ashtu, në këtë libër na jepet dhe një tablo plot ngjyra e një brezi të tërë intelektualësh të rritur si jugosllavë.

Pse dhe nga kush duhet lexuar: Tridhjetë vjet pas botimit të letrës së Maliqit, drejtuar intelektualit serb, Pavle Ivic, rreth entonacionalizmit shqiptar, ne dimë shumë pak rreth zhvillimeve politike në Kosovë në tri dekadat e fundit. Librat akademikë që ekzistojnë nuk arrijnë përherë të kenë një audiencë jashtë qarqeve akademike; po ashtu ata shpesh bien në grackat e ideologjizimit nacional, pra në grackat e të shkruarit si ‘shqiptar’, si ‘të majtë’ si ‘të djathtë’ etj. Ky libër, edhe për vetë zhanrin në të cilin është shkruar, mundohet t’u rezistojë këtyre. Duhet lexuar për të kuptuar më mirë një sistem të vjetër dhe një të ri, për studentët e lëvizjeve politike ky është një libër që nuk duhet shpërfillur, pikërisht sepse nuk është teorik dhe nuk mundohet të teorizojë eksperiencat jetësore.

Po ashtu, studiuesit e historisë bashkëkohore të Ballkanit; libri ka pasazhe të tëra mbi fshatrat serbe, dallimet nga qytetet dhe nga fshatrat shqiptare të Kosovës e republikave të tjera jugosllave.

–Studime të tilla krahasimore, qofshin këto të nisura dhe vetëm nga përjetime individuale, janë shumë të rralla.

Studentët e nacionalizmit dhe konflikteve, të sociologjisë për rolin e intelektualit publik në zhvillimet politike e sociale. Kjo është sot një çështje më e rëndësishme se kurrë, kur roli i intelektualit publik dhe i kritikut social kanë ndryshuar rrënjësisht, ashtu si ka ndryshuar dhe sfera publike.

Publicistika e jetës së Amik Kasoruhos “Pa mëri”, përmbledhja publicistike e përkthyesit, shkrimtarit dhe publicistit Amik Kasoruho, botuar nën kujdesin e Qendrës Kombëtare të Artit dhe Kulturës nga Shtëpia Botuese “Pegi”, sjell një profil mediatik të Kasoruhos. Në libër përfshihen shkrime dhe intervista të autorit dhënë gazetarëve shqiptarë; janë edhe shkrime të autorëve të ndryshëm për veprimtarinë e Amik Kasoruhos. Libri ka një strukturë të ndërtuar vetëm përmes shkrimeve, letrave, intervistave.

Nëse në hyrje, në vend të parathënies është një profil i botuar në gazetën MAPO nga Alfred Lela, si prolog është botuar një letër prej zj. Iris Xholi, e cila ia ka dërguar personalisht autorit; në mbyllje si epilog është sërish një letër e shkurtër emocionuese e studiuesit të letërsisë shqipe në Universitetin “La Sapienza” të Romës, e arbëreshit, Prof.Elio Miraço, ish-nxënësit dhe më vonë bashkëpunëtor i Ernest Koliqit, i cili ia dërgoi autorit ditën kur mbushi 80 vjeç. Mes këtyre kornizave janë intervista që nga ato më të hershmet, realizuar nga Arta Marku, Zefina Hasani, Ragip Sylaj, e deri te shkrimet e fundit që gazetarë të ndryshëm kanë shkruar në bashkëbisedim me autorin. Vlera e këtij libri është se një përkthyes i ri mund të gjejë këshilla të thjeshta dhe të mençura për të ardhmen e vet; një gazetar i ri mund të mësojë si të eksplorojë në botën e një njeriu që për shkak të jetës, rrethanave, punës dhe vullnetit ka krijuar një profil të veçantë dhe të tejmbushur me tituj librash të përkthyer, libra të botuar, në Shqipëri dhe jashtë saj. Një lexues i panjohur mund të mësojë për jetën e vështirë dhe trillet që ajo i dhuron njeriut, mëson se sa e vështirë është për një djalosh t’ia thyejnë ëndrrat qysh në rininë e hershme, por e mësojnë se në jetën e tij, njeriu përfton edhe nga tastet e një makine shkrimi; një botë e re vështrohet edhe nga një libër i shkruar në gjuhën e huaj, i gjetur në një kosh mbeturinash, personaliteti dhe integriteti formohen dhe gdhenden duke marrë më të mirën nga bashkëvuajtësit, emrat e të cilëve i bëjnë nder vendit. Libri ka edhe një vlerë të thjeshtë, por thelbësore, sepse çdokush që do ta lexojë, do përthithë emocionet e një kohe, të një regjimi, të një jete, të një miqësie që, në rastin konkret, të Amik Kasoruhos i ka rrënjët në familjen nga e cila rrjedh, në vuajtjet dhe peripecitë e jetës së familjes dhe ato të tijat, në dashurinë për librin dhe bibliotekën, në marrëdhëniet me autorë të shquar që ka sjellë në gjuhën shqipe, në marrëdhënien fisnike që krijon me njerëzit. Është ende pak e njohur një fushë tjetër e autorit, publicistika, sidomos ajo pjesë e botuar në mediat italiane e që nuk është përfshirë në këtë vëllim, për shkak se janë të gjitha botime në gjuhën italiane e që kërkojnë një impenjim më të madh nga ana e autorit për t’i renditur e botuar. Janë të rëndësishme për shkak të vlerës dokumentare, por edhe për të njohur atë pjesë migrimi të autorit, kur kontributi i tij për Shqipërinë ishte po aq i madh sa ka qenë i njohur këtu, këto tre katër vitet e fundit.

hylli i dritës

Peregrinus

Drejt 23 qershorit pa të djathtë e pa të majtë

Summum jus summa injuria

Ardian Ndreca

Idi, essi,uni

Rinia politike; fenomeni i të rinjve në politikë (I)

Gjergj Meta

Ylli Pango

Pikëpamje profil Economicus Ideologji esse Çdo të shtunë / dielë

profil / Halim Kosova

Një Humanist në kërkim të kurës së Shëndetësisë

www.mapo.al

Universitetet, nga dijet humaniste te dijet në funksion të zhvillimit 31 ide për zhvillimin, në një kohë kur Shqipëria ballafaqohet si me shenjat e krizës ashtu dhe me potencialin e kalimit nga vend në zhvillim në vend të zhvilluar, do të jetë një agorë e re në MAPO Weekend. Akademiku dhe ekonomisti Adrian Civici do të sjellë një analizë dhe interpretim të asaj që ka ndodhur, po ndodh dhe pritet të ndodhë. Për t’i dhënë shpjegim sloganit tashmë të famshëm të presidentit amerikan Klinton: It’s the economy, stupid!

Për rolin e tyre specifik si “motorë” të ekonomisë, zhvillimit social-kulturor në një kontekst gjithnjë e më global, universitetet, përtej misionit të tyre tradicional të prodhimit të dijeve dhe transmetimit të njohurive, duket se po kthehen çdo ditë e më tepër në “aktorë influentë të ekonomisë dhe evolucioneve sociale”.

Shekulli XXI po i përball ato me një sërë sfidash të rëndësishme “në rrugën e tyre drejt zhvillimit” të tilla si: a) përballimi i presionit të masivizimit; b) plotësimi i financimeve dhe parave të domosdoshme për zhvillimin e tij; c)garantimi i cilësisë dhe standardeve; d) roli i ri i universiteteve në shoqëritë kapitaliste që

Faqe 25

pothuajse dominojnë gjithë botën.

Por, çfarë “përgjigje” po iu jepet këtyre pyetjeve e pikëpyetjeve, veçanërisht në vendet e zhvilluara dhe ato me zhvillim të shpejtë këtyre tendencave? A po shkojnë universitetet drejt një profili të ri shumëdimensional, të panjohur deri tani për këto institucione të vlerësuara si “tempujt e dijes”, akademizmit dhe intelektualitetit ?

Masivizimi studentor përballë vështirësive të financimit Në shkallë botërore aktualisht numërohen mbi 180 milionë studentë, numri më i madh i imagjinuar ndonjëherë në histori, numër që vetëm gjatë 10-12 viteve të...

26

E shtunë-diel, 11-12 maj 2013

www.mapo.al

Dilema zhvillimi

11

31 ide për zhvillimin, në një kohë kur Shqipëria ballafaqohet si me shenjat e krizës ashtu dhe me potencialin e kalimit nga vend në zhvillim në vend të zhvilluar, do të jetë një agorë e re në MAPO Weekend.

Akademiku dhe ekonomisti Adrian Civici do të sjellë një analizë dhe interpretim të asaj që ka ndodhur, po ndodh dhe pritet të ndodhë. Për t’i dhënë shpjegim sloganit tashmë të famshëm të presidentit amerikan Klinton: It’s the economy, stupid!

Universitetet, nga dijet humaniste te dijet në funksion të zhvillimit

P

ër rolin e tyre specifik si “motorë” të ekonomisë, zhvillimit social-kulturor në një kontekst gjithnjë e më global, universitetet, përtej misionit të tyre tradicional të prodhimit të dijeve dhe transmetimit të njohurive, duket se po kthehen çdo ditë e më tepër në “aktorë influentë të ekonomisë dhe evolucioneve sociale”. Shekulli XXI po i përball ato me një sërë sfidash të rëndësishme “në rrugën e tyre drejt zhvillimit” të tilla si: a) përballimi i presionit të masivizimit; b) plotësimi i financimeve dhe parave të domosdoshme për zhvillimin e tij; c)garantimi i cilësisë dhe standardeve; d) roli i ri i universiteteve në shoqëritë kapitaliste që pothuajse dominojnë gjithë botën.

Por, çfarë “përgjigje” po iu jepet këtyre pyetjeve e pikëpyetjeve, veçanërisht në vendet e zhvilluara dhe ato me zhvillim të shpejtë këtyre tendencave? A po shkojnë universitetet drejt një profili të ri shumëdimensional, të panjohur deri tani për këto institucione të vlerësuara si “tempujt e dijes”, akademizmit dhe intelektualitetit ?

Masivizimi studentor përballë vështirësive të financimit Në shkallë botërore aktualisht numërohen mbi 180 milionë studentë, numri më i madh i imagjinuar ndonjëherë në histori, numër që vetëm gjatë 10-12 viteve të fundit është dyfishuar po ta krahasojmë me vitin 2000. Në 2015, të gjitha parashikimet të çojnë drejt shifrës 200 milionë studentë në total, ose, duke iu referuar observatorit ndërkombëtar të universiteteve, në ditët e sotme numri i studentëve në botë shtohet me 2 studentë në sekondë. Por, ndërkohë që arsimi universitar po konsiderohet çdo ditë e më tepër si një “motor i fuqishëm i zhvillimit ekonomik e social”, shpenzimet apo financimet publike e kanë thuajse të pamundur që të mbështesin këto ritme të jashtëzakonshme rritjeje të numrit të studentëve. Pothuajse të gjitha vendet e botës po përballen me vështirësitë që sistemet tradicionale të garantimit falas apo gjerësisht të subvencionuar të studentëve apo universiteteve po ndeshin përballë kësaj mase në rritje të numrit të studentëve dhe mbi të gjitha garantimit të cilësisë. Përballë këtyre kufizimeve financiare, universitetet, kryesisht ato tërësisht publike po ndihen çdo ditë e më tepër të detyruara të gjejnë një zgjidhje përballë masivizimit në rritje dhe financimeve vështirësisht të përballueshme vetëm nga buxhetet nacionale.

Përvoja botërore, por dhe ajo shqiptare e viteve të fundit, e sintetizon këtë përpjekje në masa të

tilla si: rritja e vazhdueshme e numrit të studentëve në disproporcion me mjediset dhe profesoriatin disponibël, shtimi i ngarkesës së pedagogëve, shtimi i studentëve për klasë, zgjerimin e korpusit akademik me nivele pedagogësh më të ulëta se gradat dhe titujt akademikë “Doktor”, “Prof. i Asociuar”, apo “Profesor”, duke cenuar kështu cilësinë e mësimdhënies, shtimin e profesoratit “part-time” thjesht për të plotësuar ngarkesën mësimore, por jashtë dinamikave të universitetit dhe kritereve akademike, shtimin e tarifave për disa shërbime universitare, uljen e shpenzimeve buxhetore për arsimin e lartë dhe kërkimin në krahasim me nevojat reale të tyre etj.

Një model i tillë po bëhet gjithnjë e më problematik nga pikëpamja financiare dhe vendet e zhvilluara, sidomos nën shembullin e vendeve anglo-saksone, kanë hapur një debat thelbësor për ta rithemeluar “kontratën sociale” të deritanishme ndërmjet arsimit të lartë universitar dhe shoqërisë. Prindërit dhe studentët, por dhe mjaft aktorë të tjerë privatë apo rajonalë, po thirren që të kontribuojnë për “shpenzimet universitare”. Kjo logjikë po gjen shtrirje edhe në Europën kontinentale e njohur historikisht si bastion i “arsimit universitar publik falas”.

Konkluzioni i përgjithshëm është se “shkalla e zhvillimit të një vendi dhe pasuria e tij luan një rol thelbësor në përcaktimin e cilësisë së universiteteve”, fakt që penalizon dukshëm dhe rëndë vendet e varfra dhe ato në zhvillim, që edhe pse mund të bëjnë sakrifica të mëdha me buxhetet e tyre publike, përsëri nuk mund të arrijnë garantimin e cilësisë së kërkuar të universiteteve. Vendet që hyjnë në këtë grup, (përfshirë këtu edhe Shqipërinë që vazhdon të jetë në nivelet 2.8-3.3% të PBB për gjithë arsimin, dhe vetëm 0.3-0.6% të PBB për arsimin e lartë dhe kërkimin shkencor) edhe sikur të adresojnë jo 1 apo 2% të PBB, por 4-5% të PBB vetëm për universitetet, nuk do arrijnë as t’i afrohen nivelit mesatar të shpenzimeve për arsimin universitar dhe kërkimin shkencor të vendeve të zhvilluara. Është barrë e rëndë që t’ia ngarkosh ekskluzivisht buxhetit të Shtetit një detyrë të tillë, ndërkohë që universitetet jopublike e kanë më organike thithjen dhe mobilizimin e fondeve jashtë kësaj skeme shtetërore apo buxhetore.

Nëse i referohemi për shembull strukturës së financimit të universiteteve në SHBA, formulë që po përpiqen ta zbatojnë dhe shumë vende të tjera, 34% e fondeve të universiteteve janë fonde publike, 20% janë të ardhura nga regjistrimet

Presidenti i UET, Prof. Dr. ADRIAN CIVICI

Nëse i referohemi strukturës së financimit të universiteteve në SHBA, formulë që po e zbatojnë dhe vende të tjera, 34% e fondeve të universiteteve janë fonde publike, 20% janë të ardhura nga regjistrimet dhe shërbimet për studentët, 19% janë sponsorizime, 7% janë dhurata apo donacione të ndryshme, 20% janë të ardhura që universitetet i garantojnë si shërbime ndaj të tretëve.

Financimet vijnë nga tre burime: 1. financimet publike; 2. financimet private, biznesi, donacionet apo organizata të ndryshme; 3. të ardhurat nga regjistrimet.

Universitetet elitë në këtë vend, për të cilat ne flasim dhe ju referohemi shpesh, si Harvard, Princeton, Yale etj., janë universitete private që financohen në pjesë bazë të tyre nga burimi i dytë dhe i tretë.

dhe shërbimet për studentët, 19% janë sponsorizime, 7% janë dhurata apo donacione të ndryshme, 20% janë të ardhura që universitetet i garantojnë si shërbime ndaj të tretëve. Financimet vijnë nga tre burime themelore: 1. financimet publike; 2. financimet private, biznesi apo organizata të ndryshme; 3. të ardhurat nga regjistrimet. Universitetet elitë në këtë vend, për të cilat ne flasim dhe iu referohemi shpesh, si Harvard, Princeton, Yale etj., janë universitete private që financohen pothuajse tërësisht nga burimi i dytë dhe i tretë. Edhe shifrat e mëposhtme e konfirmojnë një tendencë të tillë: në vitin 2011, europianët shpenzonin rreth 9.000 euro në vit për çdo student, ndërkohë që në SHBA kjo shifër është 22500 USD; europianët i kushtojnë rreth 1,3% të PBB arsimit të lartë, ndërsa amerikanët rreth 3%. Rezultati: vetëm 29% e europianëve në moshë pune aktive janë të pajisur me një diplomë universitare, ndërkohë që në SHBA kjo shifër është 40%.

Diploma universitare: e mirë publike apo e mirë private?

Mbrojtësit e tezës së “subvencionimit apo financimit 100% të universiteteve si detyrë apo detyrim nga Shteti kundrejt shoqërisë, përdorin si argument faktin se edukimi universitar është konsideruar gjithmonë si një “e mirë publike” që kontribuon në mirëqenien e shoqërisë, në edukimin e qytetarëve të devotshëm, në përmirësimin e kapitalit human dhe favorizimin e zhvillimit ekonomik. E vërtetë. Për shumë e shumë dekada e ndoshta shekuj, kjo ka qenë moto e vërtetë e raporteve të shoqërisë me uni-

E shtunë-diel, 11-12 maj 2013

versitetet e saj. Por, në 30-40 vitet e fundit duket se diçka po ndryshon në vetë thelbin e problemit. Veçanërisht arsimi universitar po konsiderohet si një e mirë private nga i cili përfitojnë esencialisht individët, çka do të thotë se universitetet dhe studentët duhet të marrin më shumë përgjegjësi financiare për kostot e studimit dhe diplomimit. Zvogëlimi i fondeve publike si pasojë e masivizimit nxjerr në plan të parë detyrën e universiteteve për të gjeneruar të ardhura të tjera, masa e të cilave duhet ta kalojë ndjeshëm atë të subvencioneve shtetërore. Shteti mund të japë “brenda mundësive të tij” një pjesë financimesh me logjikën “paraja tek studenti”, mund të subvencionojë degët me interes kombëtar, studentët e varfër apo ata ekselentë, etj, por pjesa tjetër duhet të financohet apo vetëfinancohet me burime “të tjera”. Universitetet duhet të “luftojnë” vetë për t’i gjetur ato. Shumë universitete që konsiderohen serioze, publike apo private, disponojnë një fondacion të ngarkuar që të administrojë “endowments” ose fondet që universitetet përftojnë në formë projektesh, shërbimesh apo financimesh private.

Ky debat vendoset në një plan më të gjerë kontekstual, atë të tendencës globale për çdhjamosjen e shteteve dhe krijimin e qeverive të vogla, privatizimet masive, tregun dhe iniciativën e lirë. Duke qenë nën presionin e “gjetjes së financimeve” dhe mbulimin e kostove, universitetet, veçanërisht ato private por dhe publike kur kanë autonominë maksimale financiare, krijojnë lidhje më të ngushta me biznesin, industrinë, sektorët e shërbimeve të të gjitha llojeve,etj. Disa prej tyre financojnë shtëpi botuese serioze dhe mjaft cilësore në librat universitarë dhe jo vetëm, botojnë revista prestigjioze, financojnë aktivitete sociale, shkencore e sportive, ndërmarrin iniciativa me impakt social,etj., duke u shndërruar në qendra intelektuale e akademike cilësore. Këto lloj funksionesh konsiderohen të rëndësishme veçanërisht në vendet ku angazhimi social, intelektual apo kulturor është i kufizuar, apo në vendet ku institucionet që duhet të garantojnë debatin dhe dialogun aktiv të aktorëve të shoqërisë janë të pakta apo ineficente.

Sipas ekspertëve të zhvillimit, “ekonomia mbështetet në bashkëveprimin e dy lloj tipesh dijeje: dijes së formalizuar, kodifikuar dhe shkruar, pra, informacionit; dhe dijes së trupëzuar ose kompetencave të cilat krijojnë mundësi që informacioni të shfrytëzohet sa më mirë, të aplikohet për zgjidhjen e një problem konkret.

Njohuritë dhe dijet janë esenciale për të nxitur

27

www.mapo.al

kreativitetin dhe zhvillimin. Universitetet, në përputhje me konceptet “inkubator”, “spin-off” dhe praktikat “kluster” të iniciuara nga Michael Porter po bëjnë pjesë gjithnjë e më tepër e të ashtuquajturave “pole konkurrueshmërie” siç është p.sh., Silicon Valley i ndërtuar rreth universitetit të Stanford-it në SHBA,etj. Sot, sidomos në vende si SHBA, Angli, Gjermani, Francë, Itali, Spanjë, Indi, Kinë etj., lidhjet direkte dhe përfshirja reciproke “në aktivitetet e njëri-tjetrit” ndërmjet universiteteve, qendrave të kërkim-zhvillimit, bizneseve dhe strukturave qeverisëse po zhvillohen në kuadrin e konceptit të “territoreve apo qendrave të kompetencave” si dhe projekteve në kuadrin e “inteligjencës ekonomike territoriale”. Çfarë po ndodh me universitetet jopublike?

Në dy dekadat e fundit, në shumë vende të botës ka një dinamikë në rritje të universiteteve private. Në shkallë ndërkombëtare, në vitin 2010 llogaritet se 30% e totalit të studentëve ndjekin studimet në një universitet privat. Më dominues ky sistem është në vende të tilla si Japonia, Filipine, Kili, Brazili, Kina, Koreja e Jugut, India, Portugali, Hungari, Poloni, Republika Ceke, SHBA, Britania e Madhe, Meksika, Egjipti, Jordania, Libani, Lituani, Letoni, Estoni,etj. Një ekspansion të dukshëm po merr ky sektor edhe në kontinentin afrikan, sidomos me zgjerimin e prezencës së “universiteteve amerikane”, “universiteteve britanike”, etj. Në strukturën dhe profilin e tyre universitetet private po kontribuojnë në dy makrotendenca. Së pari, si universitete “të hapura” që ju krijojnë lehtësisht akses studentëve që nuk plotësojnë të gjitha kriteret formale për tu pranuar në universitetet publike, apo që nuk gjejnë mundësi të ndjekin degët e fakultetet që dëshirojnë; së dyti, duke u kthyer në universitete elitë mjaft të specializuara, selektive e cilësore duke krijuar një reputacion më të madh se pjesa dërrmuese e universitetet publike.

Ajo që sot po synohet si “presioni” më i madh ndaj këtyre universiteteve është shndërrimi i tyre në fondacione apo OJF pa qëllime primare fitimi, duke ju larguar “modelit si biznes” që mjaft prej universiteteve private e kanë, model sipas së cilit pushteti dhe autoriteti në këto universitete është i përqendruar te administratorët e përgjithshëm apo pronarët, ku pedagogët kanë pak ose aspak ndikim, dhe ku studentët konsiderohen thjesht si “konsumatorë” të dijes. Në

këtë këndvështrim, shembulli më pozitiv në nivel botëror mbetet sekreti i suksesit të Harvardit, i cili përtej argumenteve tradicionale si “pasuria e Amerikës”, “financimet e mëdha për kërkimin”, “mbështetja pa rezerva për sektorin privat” apo “kapacitetet e vendit për të tërhequr universitarë nga mbarë bota”, ka dhe një arsye tjetër fondamentale: filozofinë dhe formën specifike të ndërtimit dhe menaxhimit të tij. Ai menaxhohet nga një “Këshill administrative” nga më të seleksionuarit në botë për cilësinë dhe personalitetet që e përbëjnë, të cilët janë kryesisht ish-studentë të Harvardit që karrierën e tyre e shohin të lidhur ngushtë me reputacionin e universitetit, që bëjnë çdo gjë që universiteti të përfitojë fonde, donacione, projekte e financime të shumta të të gjitha llojeve që ata apo rrjetet e tyre të influencës “kanë në dorë”.

Gjithçka në emër të një “arsimi cilësor nga i cili do të përfitojë e gjithë shoqëria, qeveria dhe biznesi”. Suksesi i Harvardit është pikërisht kombinimi i logjikës “amerikane” të tregut dhe konkurrencës së lirë me konceptin europian të “institucionit jo-fitimprurës dhe ofrues shërbimesh publike”. Parë në tërësinë e tij, sistemi arsimor anglo-sakson evidenton si specifike faktin se “universitetet private mund të përfitojnë pa problem ndihma e subvencione publike, ndërkohë që edhe universitetet shtetërore përfitojnë shumë lloje donacionesh e financime private”. Sektori publik dhe privat janë komplementarë duke qenë njëkohësisht dhe konkurrentë të njëri-tjetrit.

Tendencës së zgjerimit të universiteteve private po i shtohet dhe një tendencë tjetër që po përhapet me shpejtësi: “liberalizimi e privatizimi i universiteteve publike”, ose garantimi i një autonomie shumë të madhe financiare e menaxheriale e tyre, duke ju dhënë vetëm një suport minimal publik dhe duke i lënë të lira të “ofrojnë shërbime” dhe të gjejnë në treg të ardhura shtesë. Ato duhet të angazhohen me projekte, të shesin produktet shkencore akademike e universitare, të bëjnë konsulenca dhe ofrojnë shërbime të ndryshme, të bëhen pjesë e strategjive inovative të biznesit, vendimmarrjes politike e qeverisëse etj. Në këtë aspekt, Shqipëria rreshtohet ulët në klasifikimet botërore në treguesit: “lidhje e universiteteve me biznesin”, “shërbime apo patenta të prodhuara nga universitetet në shërbim të nevojave të industrisë e biznesit”, “kontribut i universiteteve në strategjitë e zhvillimit të vendit”, “ndikim i universiteteve në sofistikimin e bizneseve”, etj. Këto tendenca të reja të diversifikimit të burimeve të financimit po krijojnë një konflikt ndërmjet rolit tradicional të universiteteve, thjesht si qendra të mësimdhënies dhe të financuara kryesisht për këtë qëllim, dhe sfidave të reja të tyre në fushën e financimit dhe garantimit të të ardhurave, konflikt që është bërë pjesë dhe e debateve që bëhen në Shqipëri për mënyrën e re

Suksesi i Harvardit është pikërisht kombinimi i logjikës “amerikane” të tregut dhe konkurrencës së lire me konceptin europian të “institucionit jo-fitimprurës dhe ofrues shërbimesh publike”. Parë në tërësinë e tij, sistemi arsimor anglo-sakson evidenton si specifike faktin se “universitetet private mund të përfitojnë pa problem ndihma e subvencione publike, ndërkohë që edhe universitetet shtetërore përfitojnë shumë lloje donacionesh e financime private”.

Sektori publik dhe privat janë komplementarë duke qenë njëkohësisht dhe konkurrentë të njëri-tjetrit.

të financimit të universiteteve sipas parimit “paraja ndjek studentin”. Kundërshtarët e kësaj reforme mendojnë dhe i kanë sytë te buxheti i shtetit dhe përgjegjësitë e tij si “rubineti” i vetëm dhe komod i financimit të tyre. Edhe në Europën Perëndimore, ku akoma mbizotëron praktika e universiteteve shtetërore dhe përgjithësisht ndihet një rezistencë konstante ndaj universiteteve jopublike, çdo ditë e më tepër, nën peshën e krizës dhe presionit të masivizimit po tentohet gjerësisht që “të futen mekanizmat dhe logjika e tregut në menaxhimin e universiteteve”.

Universitetet përballë tregut dhe shoqërisë kapitaliste “të tregut” Në këtë fillim të shekullit XXI, arsimi i lartë po bëhet gjithnjë e më tepër një aktivitet konkurrues. Universitet rivalizojnë për numrin dhe cilësinë e studentëve, për cilësinë dhe standardet e pedagogëve, për një vend më të mirë në klasifikimet nacionale e ndërkombëtare, për thithjen e investimeve dhe projekteve,etj. Shkalla e tyre e ekselencës varet nga “fitoret apo humbjet” në këtë proces konkurrues. Në një shoqëri kapitaliste ku peshën kryesore e ka tregu i lirë, edhe universitetet duket se po operojnë sipas rregullave të tij, natyrisht duke i rezistuar perceptimit se “universiteti nuk është ndërmarrje dhe dija nuk është thjesht mall”. Por, në këtë këndvështrim, po lind një nocion i ri që po diskutohet e debatohet shumë në gjithë botën. “A mund të konsiderohet dija si produkt në momentin kur ajo gjen një blerës në tregun e punës dhe mund të “shitet” shtrenjtë?”. Si çdo lloj tregu tjetër dhe tregu i punës dhe ai i dijes është një vend ku përplaset oferta me kërkesën, por për një mall të veçantë siç është “dija dhe njohuritë të sintetizuara në një diplomë universitare”. Kjo logjikë e ka ashpërsuar debatin ndërmjet mbrojtësve të rolit klasik të universiteteve kryesisht si tempull i dijes, i kulturës, i edukatës qytetare, formimit të përgjithshëm, etj., dhe mbrojtësve të rolit të ri të universiteteve si përgatitës së studentëve në përputhje me kërkesat specifike të tregjeve të punës dhe profesioneve të kërkuara në mënyrë që të punësohen shpejt dhe ta “shesin” sa më shtrenjtë diplomën e tyre duke u punësuar me rroga të larta dhe të sigurta.

Mbrojtësit e versionit të pastër humanist të universiteteve të bazuar në filozofinë e Sartrit se universitetet, në emër të kulturës dhe dijes duhet të preokupohen e të zhvillojnë një dije pa interesa, po ndeshen çdo ditë e më tepër me përkrahësit e idesë se në shoqërinë kapitaliste të bazuar në konceptin e mallit dhe fitimit për punën e shërbimin, roli i universiteteve, qofshin këto publikë apo privatë, është prodhimi i dijeve të tregtueshme, të shitshme në funksion të ekonomisë, financave e zhvillimit” dhe jo thjesht “dijeve akademike”.

Ideja se universitetet janë vende ku “fabrikohet dija në funksion të nevojave të zhvillimit e modernitetit” në formën e një malli specifik konkurrues e të kërkuar nga tregjet e punës po gjen përherë e më tepër përkrahës. Natyrisht, duke iu dhënë studentëve gjithë aparatin e nevojshëm logjik e metodologjik, si dhe të menduarit kritik për ta përdorur atë në fazat e tjera të karrierës së tyre. Kudo në Europë, universitetet po shkojnë përtej rolit të tyre tradicional duke u nisur nga parimi se “studimet dhe kërkimet universitare duhet të jenë në shërbim të ekonomisë dhe jo të kërkojnë që të mbështeten ekskluzivisht nga ekonomia dhe buxheti”. Vlera e dijeve që ato ofrojnë po matet edhe me efektet financiare që ato japin si për të diplomuarit, ashtu dhe për vetë universitetet, ndërkohë që edhe vetë “tregu akademik” po kërkohet të funksionojë sipas modeleve menaxheriale, indikatorëve të performancës dhe imazhit të markës. Kërkimi shkencor po riorientohet çdo ditë e më tepër drejt “produkteve të matshme e ekonomikisht rentabël” dhe jo thjesht e vetëm si “zhvillim akademik”.

Ballafaqimi i universiteteve me standardet më të mira të cilësisë tashmë nuk është kufizuar vetëm tek kontrolli i institucioneve publike apo përgjegjësia e tyre për zbatimin e kritereve të cilësisë, nuk ka as fytyrë publike apo private, por edhe tek “marka” që këto universitete krijojnë në treg. Reputacioni i universiteteve nga një parametër subjektiv e kryesisht moral, po merr çdo ditë e më tepër “një vlerë ekonomike” e cila “përkthehet” në karrierën e çdo të diplomuari në “vende më të mira pune”, në “të ardhura më të larta”, në “poste të rëndësishme administrative-qeverisëse”, poste politike apo akademike, reputacion publik etj. Në fund të fundit, e thënë në mënyrë figurative, zotërimi i një diplome “markë e shquar e prestigjioze” përbën ofrimin e një shërbimi cilësor afatgjatë e të qëndrueshëm për zotëruesin e saj.

28

E shtunë-diel, 11-12 maj 2013

www.mapo.al

Peregrinus

Hylli i dritës I vetmi ish i persekutuem politik të cilit Berisha i dha nji post të naltë asht shkrimtari i talentuem Visar Zhiti, por edhe këtij posti iu dha vetëm për tre muejt e fundit të legjislaturës së dytë.

Ardian Ndreca

Gjergj Meta

Drejt 23 qershorit pa të djathtë e pa të majtë

Summum jus summa injuria

M

M

bështetësit e PD-së, ata që deri dje nuk e kishin problem faktin që Berisha e ndante pushtetin me nji socialist si Ilir Meta, madje me nji disi të njollosun për shkak të nji videoje komprometuese, do të vijojnë mos me e ça kryet për çeshtje parimore e do të shkojnë me votue për nji si Kastriot Islami, të cilit përgjatë militantizmit të tij politik i përmendet edhe sot nji portofol ministri në kohën e Ramiz Alisë!! S’ka asgja për t’u çuditë, K. Islami nuk ndodhet rastësisht tek PDja, aty ai nuk e ndien vetminë pse pranë tij ka shumë të tjerë si ai që janë të lidhun me njimijë fije me majat e regjimit komunist dhe ajo që asht ma e bukura: kjo gja nuk përban problemin e tyne kryesor moral.

Berisha, së bashku me vetveten, kandidon ish komunistat e PPSH-së, madje s’e ka për gja – siç e tregoi tash së fundi - me vendosë ish funksionarët e naltë të diktaturës së proletariatit në vende kyçe të sistemit të drejtësisë, në nji kohë që mbështetësit demokratë presin prej tij që të kthejë shikimin kah ish të burgosunit politikë që i venë zjarrin vetes në mes të Tiranës apo që të hapin dosjet e Sigurimit?

I vetmi ish i persekutuem politik të cilit Berisha i dha nji post të naltë asht shkrimtari i talentuem Visar Zhiti, por edhe këtij posti iu dha vetëm për tre muejt e fundit të legjislaturës së dytë.

Me mënjanimin e Mark Markut dhe Selami Xhepës prej listave të kandidatëve për deputetë, Berisha tregoi se nuk i duron zanet kundër sado të brishta të jenë. Edhe ajo që mbrenda PD-së mundohej me i dhanë vedit nji profil si ma të djathtë, J. Topalli, tashma asht vu në nji kand dhe nuk ka asnji të ardhme politike në atë parti. E vetmja e ardhme në politikë për Topallin do të ishte ikja mbas zgjedhjeve të qershorit prej PD-së dhe themelimi i nji partie të re të djathtë.

Në fakt, të qenit i djathtë nuk ka ma asnji randësi në gjinin e PD-së, ajo që ka randësi asht miqësia dhe interesat e përbashkëta me fëmijët e Berishës, besnikëria ndaj kapos dhe mungesa e çdo tentative me mendue individualisht.

Në këto vite Berisha asht mitizue si nji leader që i mbron të tijtë, ndryshe prej Ramës që s’e çan kryet dhe i braktisë njerëzit. Ndër këto dy pohime të paktën ai i pari nuk asht i vërtetë. Berisha mbron vetëm ata që i rrijnë te kambët si qej besnikë jo të gjithë “të tijtë”, mbron ata që humbin çdo personalitet dhe dinjitet tue i shërbye atij dhe fëmijëve të tij. Këto lloj frymorësh, që janë njikohsisht edhe “tubat tretës” të administratës shtetnore, ai i përdorë sa mundet dhe mandej i braktisë, e ndodh madje që edhe mbasi i ka braktisë i rimerr në forcë për me i përdorë rishtas. Berisha asht jo vetëm ricikluesi i vetvetes por edhe ricikluesi i çdo mbeturine njerëzore që sillet në territorin e Republikës së Shqipnisë e edhe ma përtej.

Por edhe Berisha mundet sot me u shfajësue tue thanë se në gjithë këto vite ka ba thjesht demagogji kur ka folë për komunista e për bllokmenë, mbasi ideologjitë e forta tashma kanë ra dhe s’ka ma kuptim me lanë jashtë lojet komunistat e djeshëm apo ish funksionarët dhe të afërmit e atyne që deri dje mbanin frenat e diktaturës komuniste.

Në fakt s’ka kuptim me folë për antikomunizëm mbas 20 vjetësh që komunizmi ka ra dhe shteti gradualisht awsht dorzue në duert e mafies vendase dhe asaj ndërballkanike.

Që lekëve nuk u vjen era nacionalizëm ai e ka tregue edhe me bashkëpunimin dhe miqsinë e

ngushtë me Damir Fazlliqin, me deklaratat e dashunisë ndaj turqve, me dhanjën (e mbetun në tentativë) të hapsinës sonë detare Greqisë.

E vërteta asht se sot mes PD-së dhe PS-së nuk ka dallime ideologjike në programet përkatëse, ka dallime mes kandidatëve dhe mes leaderave.

Njerëzve të thjeshtë, që nuk kanë interesa palësh, nuk mund t’i bajnë shumë përshtypje origjina politike e shumë antarve tek PD-ja apo tek PS-ja, këto dy parti tashma nuk dallohen ma në bazë të këtij kriteri por vetëm në bazë të eksperiencave në pushtet e nevojës urgjente për rotacion. Por edhe po të ketë rotacion, siç shpresojmë, ky nuk do të jetë krejt i vërtetë po të mendojmë se Ilir Meta do të kthehet rishtas në pushtet falë alkimisë trillane të Edi Ramës.

Megjithatë nuk ka vend as për pesimizëm pse edhe po të mbeteshim krejt pa parlament e pa qeveri, për disa vjetë do të ishte shumë e vështirë me pasë diçka kaq të damshme dhe kaq të ligë si qeveritë e Berishës së këtyne dy legjislaturave të fundit.

Tek ne të mirët, djathtas dhe majtas, janë gjithnji të pafuqishëm, pse edhe gjaja e tyne ma e shenjtë që kanë, vota, përdoret për me mbështetë morinë e insekteve që i shërbejnë me devocion e deri në konsumim total së keqes që na ka mbërthye.

Larg qoftë ideja se Edi Rama asht shpëtimtari i këtij vendi, ne kemi nevojë vetëm për rotacion, pse e kemi pa në 70 vitet e fundit, prej Enver Hoxhës deri tek Sali Berisha, sesi tek ne pushteti veshet si kostumi i të vdekunit: konceptohet si i përjetshëm dhe mbart në vete diçka makabre e të pazgjidhëshme. Kemi nevojë me dalë prej këtij labirinti e me i dhurue vetvetes nji shpresë sado të vogël edhe pse hijet e zeza enden kudo në politikën tonë.

Larg qoftë ideja se Edi Rama asht shpëtimtari i këtij vendi, ne kemi nevojë vetëm për rotacion, pse e kemi pa në 70 vitet e fundit, prej Enver Hoxhës deri tek Sali Berisha, sesi tek ne pushteti veshet si kostumi i të vdekunit: konceptohet si i përjetshëm dhe mbart në vete diçka makabre e të pazgjidhëshme. Kemi nevojë me dalë prej këtij labirinti e me i dhurue vetvetes nji shpresë sado të vogël edhe pse hijet e zeza enden kudo në politikën tonë...

ë ra ndërmend kjo shprehje e famshme latine e Ciceronit në De officiis, që më parë ishte thënë nga Terenci në një formë, tjetër, summum jus saepe summa est malitia (drejtësia në aplikimin e saj më maksimal shpesh është e barasvlefshme me ligësinë më të madhe,) ndërsa ndiqja rastësisht lajmet që po jepnin fjalët e Nazimes përpara trupit gjykues. Për mua vazhdoi reflektimi edhe pas lajmeve dhe shprehja e famshme, me gjithë vjetërsinë e shekujve, ka mbetur e pakundërshtueshme.

Sa procese në këto vite janë ende të pambyllura, sa i pafuqishëm është shteti ynë i së drejtës për të dënuar vrasës pluri, trafikantë, të korruptuar etj., ndërsa në kohë rekord dënon një vajzë 18 vjeçe, e cila ka qenë e dhunuar qysh në moshë të njomë. Retorika nganjëherë është e kotë e nuk zen vend, sepse në këto vite kemi akuzuar drejtësinë e vazhdojmë ta akuzojmë për mungesën e koshiencës sikurse tha avokat Ngjela para disa ditësh.

Megjithatë, në raste si këto drejtësia akuzon vetveten dhe e nxjerr atë lakuriq në mes të rrugës, ku çdo kalimtar e pështyn. Ndërsa Nazimja lexonte fjalët, që sigurisht ia kishte përgatitur avokatja e saj, që si një nënë ma merr mendja ka Aty ishin dy burra, e njëri dashur ta fitojë atë kauzë, më dhimbte mjerimi i asaj vajze. prej tyre po komentonte Ajo as të lexonte nuk dinte në duke thënë: “pasi bëri qejfin atë moshë. Vetëm ky fakt do të ndihmonte jurinë për ta e vet kjo, tani kërkon marrë në vlerësim kërkesën mëshirë”. E ky ishte dënimi i e mëshirës për Nazimen. Ajo ka vrarë një njeri, e sigurisht dytë për Nazimen. Ai dënim të vrasësh një njeri, pra të i njerëzve që nuk shikojnë marrësh një jetë është një gjë e keqe, shumë e keqe. Por ed- përtej botës së mbyllur të he sikur mos të ishte kthyer arsyetimit të vet. Në fakt iu në shtëpi, mund të kishte mënyra alternative të tjera ktheva me fjalë pak të për ta bërë Nazimen të ashpra atij njeriu duke i vuante dënimin, ndoshta duke e ndihmuar atë të riku- kujtuar se edhe ai mund të perohej, duke e çuar në një kishte një fëmijë në moshën ko m u n it e t a d h o c e t j.

M e g j i t h a t ë , n d o s h t a e Nazimes... gjykatësit më shumë se sa partizanë të shprehjes së mësipërme janë të asaj tjetrës, që thotë se contra factum non valet argumentum (përkundrejt faktit nuk vlen argumenti) dhe fakti, ky i mjerueshëm fakt, dënoi Nazimen, një fakt material që në këtë rast u bë i pakapërcyeshëm, por që në shumë raste të tjera zhduket apo bëhet pothuajse inekzistent sidomos kur hyn në lojë paraja, politika, tarafi, pushteti etj.

Rasti i Nazimes për shumëkënd mund të merret si funksionimi maksimal i drejtësisë e cila nuk përulet përballë lotëve, por vazhdon rrugën e saj, edhe pse në të vërtetë nuk duket që është ashtu, pasi kjo drejtësi ka mungesa koherence të thella. Nazimja do të vuajë dënimin, ndoshta ndonjë ulje mund t’i bëhet edhe më vonë, por adoleshencën e saj të përdhunuar nuk mund t’ia kthejë njeri më. Bën çudi që organizatat e OJQ për mbrojtjen e të drejtave të grave nuk bënë një herë një apel për këtë vajzë, edhe pse e di që motrat e Nënë Terezës shkojnë e rrinë shpesh me gratë e burgosura e nuk marrin asnjë financim, sepse dashuria që ato tregojnë tejkalon sentencat e thata gjyqësore e projektet e OJQ-ve feministe.

Rastësisht këtë lajm po e ndiqja ndërsa po blija diçka për darkë në pazarin e Kamzës. Aty ishin dy burra, e njëri prej tyre po komentonte duke thënë: “pasi bëri qejfin e vet kjo, tani kërkon mëshirë”. E ky ishte dënimi i dytë për Nazimen. Ai dënim i njerëzve që nuk shikojnë përtej botës së mbyllur të arsyetimit të vet. Në fakt iu ktheva me fjalë pak të ashpra atij njeriu duke i kujtuar se edhe ai mund të kishte një fëmijë në moshën e Nazimes.

Aty për aty ai heshti. Por unë u ndjeva i pafuqishëm përballë kësaj mendësie vrastare e asaj drejtësie maksimale të gjykatave tona. Njëherë kisha shkruar një letër imagjinare për presidentin e vendit tim para se ai të zgjidhej e në një paragraf i kisha kujtuar një shprehje të Servantesit, që dua ta sjell edhe në këtë artikull. Një nga këshillat që Don Kishoti i jep Sanço Panços kur bëhet guvernator i një ishulli ishte kjo: “Në rast se shkopi i drejtësisë do të shtrembërohet ndonjëherë në dorë, le të mos ndodhë kjo nga barra e peshqesheve, po nga ajo e keqardhjes”. E kështu, nëse gjykatësit apo Presidenti duan t’i japin një shans kësaj vajze, kanë mundësi ta bëjnë atë sërish.

E shtunë-diel, 11-12 maj 2013

29

www.mapo.al

Idi, essi,uni PSIKOLOGJIA SOCIALE SHQIPTARE

10

Imazhi i Shqipërisë dhe shqiptarëve pas viteve ’90 dhe si lidhet ai me përshtypjet e të huajve për ne para hapjes. Reputacioni i shqiptarit të keq. Psikologu, prof. dr. Ylli Pango, në një rubrikë të përjavshme për MAPO W do të trajtojë probleme të ngjashme sociologjike e filozofike, si një lloj ure mes realitetit dhe interpretimit të tij.

Rinia politike; fenomeni i të rinjve në politikë (I) Prof. Dr. Ylli Pango Rinia, cilët konsiderohen të tillë në Perëndim e cilët në Lindje. Të rinjtë në psikologjinë moshore perëndimore konsiderohen përgjithësisht ata që mbushin moshën 20 vjeç. Deri në moshat që mbarojnë me “teen” (sixteen, seventeen, eighteen, 16, 17, 18 etj) ata konsiderohen adoleshentë. Në regjimet komuniste sipas modelit të Bashkimit Sovjetik, moshat rinore zinin fill a konsideroheshin ato rreth të 16ave nisur nga supozimi që të rinjtë piqen shpejt e këto mosha mund të fillonin angazhimin në punë, revolucion, ndërtimin e socializmit, politikë, të bënin heroizma etj. Kriteri i përcaktimit të moshës së adoleshencës sipas mbaresës së moshës me “nadcat, vosemnadcat, semnadcat” etj (gjashtëmbëdhjetë, shtatëmbëdhjetë, tetëmbëdhjetë) nuk ndiqte modelin perëndimor. Po kështu në Gjermaninë e viteve 1922-1945, adoleshenca 14-18-vjeçare konsiderohej rini dhe u përfshi në organizata rinore politike apo paramilitare të partisë naziste si Hitler-jugend. Ajo ndiqte në mënyrë strikte ideologjinë dhe urdhrat e partisë, u angazhua në politikë, aksione raciste, pogrome e më së fundmi direkt në luftë. Ky retrospeksion mbi dallimet moshore të asaj që quhej a konsiderohej rini, në periudha a vende të ndryshme të botës, vlen sepse lidhet edhe me përfshirjen në politike, a më saktë politizimin e rinisë në periudha të caktuara. Thjesht sepse edhe politizimi e përfshirja në politikë me hir a me pahir në regjimet totalitare, komuniste e fashiste, zinte fill herët sepse u interesonte partive totalitare. Ky angazhim i hershëm në politikë plotësonte nevojat për mish të freskët e më vonë për mish për top në luftërat e mëdha agresive. Por pa dyshim nevoja më e madhe ishte ajo e përjetësimit të pushtetit diktatorial nëpërmjet një rinie të indoktrinuar, që më shumë se cilado grupmoshë a shtresë mund të mbronte aktivisht regjimin e lidershipin totalitar. Këndej zënë fill aksionet rinore fashiste, terroriste, raciste etj., ku rinia me energjinë dhe arrivizmin e saj shquhej ndër të parat. Në vendet komuniste rinia ishte e para që nxitej të ndërmerrte aksionet politike e ato ekonomike. Kështu, tek ne ishte ajo që u indoktrinua a urdhërua të shkatërronte kishat më 1967-ën. Pra të rinjtë konsideroheshin të rritur, të pjekur, të gatshëm për partinë. Rinia politike ka historinë e vet edhe në format e organizimit të saj, në Europën e pasluftës. Kështu në Gjermani u themelua Rinia e Lirë Gjermane si alternativë komuniste ndaj Rinisë Naziste, Hitlerjugend. Në Britani ka patur gjithashtu organizma të fuqishme rinore si Këshilli Britanik Rinor, Parlamenti Rinor Skocez etj. Tek ne ka ekzistuar BRPSH dhe më vonë Eurosocialistët etj. Ndonëse pa pushtet direkt, këto organizata kanë lidhje të ngushtë me partitë, dhe përgjithësisht shfrytëzohen nga partitë për të realizuar objektivat e veta politike.

Në kohërat e sotshme, sidomos në demokracitë perëndimore liberale, organizimi është ndryshe. Ka madje edhe zhvleftësim të organizatave politike rinore dhe në vend të tyre janë krijuar organizata rinore që më shumë angazhohen me probleme që lidhen direkt me jetën e rinisë. Kështu janë formuar organizata të tilla si Shërbimi i Avokatëve për të rinjtë, Organizata Rinore të mbrojtjes së të drejtave të fëmijëve etj. Kësisoj, rinia shumë- shumë impenjohet me angazhime konkrete rinore a probleme që e prekin atë direkt, sesa drejtpërsëdrejti me politikë.

Kjo nuk përjashton të rinjtë që ingranohen në organizata politike rinore (ndonëse të pakta), apo direkt në parti politike tradicionale, duke nisur kështu rrugën e karrierës politike. Martin Luther King dhe Bill Clinton kanë qenë angazhuar në organizata rinie politike. Te ne rrugën e karrierës e kanë nisur direkt në parti politike, madje duke kërcyer në rangjet më të larta të saj Pandi Majko, Ilir Meta etj.

Megjithatë duhet thënë se, sa i takon formës së organizimit, militantizmit a vlerave kulturore të të rinjve të angazhuar në politikë, në vendin tonë vazhdon të influencojë së paku në formë modeli i vjetër i kohërave të shkuara. Gjithsesi, me apo pa struktura bazë shumë aktive, si të kohërave më parë.

Ndërkohë të rinjtë e angazhuar në politikë në fil-

limvitet ‘90, morën shpërblime ekstra nga më të lartat në politikë e në administratën shtetërore e në hierarkinë politike. Që nga pozicionet kryeministrore e deri në kryesimet partiake. Pa marrë parasysh mungesën e eksperiencës. Kjo u bë njëfarë mode në vendet e Ballkanit të fillimviteve ‘90, edhe për faktin se brezi i mesëm e i vjetër i politikës, që vinte nga angazhimet e lidershipet partiake të së shkuarës shihej jo rrallë si i dyshimtë a disi i damkosur nga regjimi i kaluar totalitar. Për rrjedhojë të rinjtë shiheshin me sy pozitiv e si të panjollosur. Në ditët e sotme, veç rilevimit të individëve të rinj në postet e larta politike shfaqet edhe fenomeni i përdorimit a aktivizimit të të rinjve si fasadë e rinovimit të partive a e retushimit të portreteve të liderëve të konsumuar. Stimulohet kështu aktivizimi formal në politikë i të rinjve ose krijimi i klisheve e përçimi i ideve e qëndrimeve të vjetra nëpërmjet fytyrave të reja.

Një rast tipik është ai i Edi Ramës, përdorimi i të rinjve prej tij si fasadë partiake. Nga ana tjetër, imitimi identik i gjesteve, frazeologjisë së tij syresh, flet për një rini politike krejtësisht jokreative e nën dirigjimin unik të liderit partiak.

Pse duhet të përfshihen të rinjtë në politikë. Politika është shkenca e menaxhimit të vendit apo shtetit. Të rinjtë janë si gjaku i ri për organiz-

min dhe luftëtarë aktivë të ndërtimit të shoqërisë njerëzore, për nga vetë mosha, energjitë e dinamizmi. Për këtë arsye ata duhet të marrin përgjegjësi për drejtimin e vendit, duke u angazhuar në politikë. I riu duhet t’i bashkohet politikës edhe që ta përmirësojë vetë atë e jetën partiake apo atë politike.

Ka gjithashtu më shumë të ngjarë në moshë të re, të hyhet me aspirata e ideale në politikë. Të vjetrit janë më të prirur të ruajnë zakonet e dogmat e vjetra dhe idealet vdesin me moshën në përgjithësi. Nganjëherë mendohet se të rinjtë janë gjaknxehtë e mund të sjellin violencën dhe rrugët e ashpra të zgjidhjeve në politikë. ‘I riu si veriu’, thuhet te ne. Por kjo varet mjaft edhe nga inspirimi e edukimi i tyre, niveli kulturor, familja, forma e qeverisjes e niveli i demokracisë së vendit ku jetojnë. Kështu një i ri i moshës 30-vjeçare, si diktatori aktual i Koresë së Veriut, me aventurizmin e tij rrezikon të sjellë pasoja për mbarë njerëzimin. Faktor këtu veç sistemit totalitar është sigurisht edhe mosha e re, aventurizmi e bravura e saj, pasi në përgjithësi edhe në regjimet më totalitare të kohërave të sotme, diktatorët me mosha më të mëdha janë më të rezervuar edhe për shkak të frikës e këndvështrimit realist të raportit të fuqisë së tyre ndaj asaj të botës demokratike. Në vendet me demokraci liberale ku pushtetet

kontrollojnë njëri -tjetrin dhe karriera kalon gradualisht e natyrshëm nivele, shkallë formimi e mosha të caktuara, deri në arritjen e majave, ky aventurizëm është i pamundur pothuaj. Për rrjedhojë, temperamenti nganjëherë edhe i nxehtë rinor, në këto raste ka më shumë të ngjarë të sjellë vetëm ndikim e veprim pozitiv në politikë. Kur backgroundi është negativ, ka të ngjarë që edhe në vende demokratike angazhimi në politikë i të rinjve të sjellë, rrallë, edhe pasoja negative. Megjithatë, në përgjithësi për të patur një vend gjithnjë në zhvillim, me progres ekonomik, e të fokusuar në zgjidhjen e problemeve sociale, të rinjtë duhet të hyjnë në politikë. Ata kanë tjetër mentalitet, vizion, psikologji, reflektojnë të renë dhe ndryshimin. Të rinjtë janë të aftë të sfidojnë e kalojnë pengesat e vështirësitë, pa u fshehur pas sloganeve e dogmave.

Gjë që realizohet më me zor nga ata që janë të lidhur a të fiksuar veç tek e kaluara a tek e tashmja e sigurt, tek status-quoja, e që i ruhen rrezikut. Cilësitë e të riut, fuqia mendore, temperamenti, vullneti, imagjinata, kuraja, motivimi, shpirti i aventurës, i duhen gjithnjë çdo vendi që kërkon progres.

Interesi i të rinjve për politikë. Sa janë të interesuar të rinjtë për politikën, e në veçanti për t’u pajisur me njohuri e kulturë politike? Në vitin 1950, të rinjtë amerikanë ishin mjaft pasivë në aspektin e pjesëmarrjes në proceset politike. Në vitet e fundit, nga një anketë, vetëm një në tre të rinj amerikanë shfaq interesa të tilla. Pjesa tjetër ka interes më shumë për sportet e zbavitjet sesa për politikën e të rejat jashtë vendit. Nga njëra anë kjo vlerësohet si neveri e të rinjve karshi politikës e imazhit të saj, por të mos harrojmë të dyja anët e medaljes. Indiferenca karshi politikës sjell sklerozimin e saj, sepse gjithnjë duhet që dikush të trashëgojë e çojë përpara edhe politikën si pjesë e kulturës njerëzore, sado problematike por të domosdoshme për funksionimin e shoqërisë. Kjo duhet filluar që nga procesi më elementar i pjesëmarrjes në votime të rinisë dhe deri në angazhimin e saj maksimal si aktor politik.

Po në Shqipëri? Kohët e fundit vërehet një pjesëmarrje disi më e madhe e të rinjve në politikë, deri në angazhime konkrete partiake, por duhet bërë dallimi midis idealizmit, dëshirës e motivimit për të ndërtuar të renë; e pragmatizmit formësuar e edukuar tek disa të rinj vitet e fundit, sipas të cilit, pjesëmarrja në një parti politike sjell përfitime të mëdha në aspektin material, pozicione komode pune, poste të larta në administratë publike e deri në lavdinë aq të dëshiruar nga i riu arrivist. Këtu lind nevoja për t’u dhënë të rinjve njohuri dhe shprehi politike si fillim e më pas nxitje për angazhim. Faktet tregojnë se tek ne ka mjaft të rinj që nuk kanë as njohuritë më elementare lidhur me mënyrën e votimit, le më pastaj për mënyrën sesi mund të realizohen ndryshimet politike a si e ndryshon politika vendin. Më të kultivuarit syresh, kur pyeten se si mund ta përmirësojnë edukimin a pjesëmarrjen në politikë, angazhimin qytetar a pjesëmarrjen në demokraci, pranojnë shumë, shumë aktivitetet praktike a përfshirjen mes shembujsh konkretë. Zor të arrihet në formime të tipit se si të rinjtë mund të arrijnë të realizojnë ndryshime politike ose së paku të ndikojnë disi tek politika në favor të interesave të grupmoshave të cilave u takojnë. Pjesa teorike e formimit ende pothuaj nuk përfillet. Kështu p.sh, aktivitetit politik e shoqëror i Albin Kurtit është shumë më i prirur të imitohet si model praktik nga disa të rinj në Shqipëri, se sa si model pune a formimi të mëparshëm teorik. Nga ana tjetër të rinjtë duan arsim, punë, para, dëfrim, por ndryshe nga vendet e zhvilluara, mundësitë për këto tek ne e në vendet në zhvillim janë të pakta. Po kështu janë më të pakta mundësitë për shpalosje talenti, shfrytëzim potenciali etj. (Në fillimvitet ‘90 u angazhuan më shumë pragmatistët me reminishenca nga pjesëmarrja në grupet e organizatat rinore të kohës së Enverit, militantët e pasuesit e tipit të vjetër etj). Sot angazhimi rinor politik lidhet më shumë me ato forma e qëllime, mishërimin e të cilave të rinjtë e shohin tek vërsnikët që përfitojnë mjaft nga angazhimi politik në aspektin e famës, atë material etj.

30

E shtunë-diel, 11-12 maj 2013

Fjalëkryqi klasik 1

2

3

4

5

Për dashurinë, ia vlen pritja 6

7

8

14

9

15

18

19

21 27

32

33

11

16

12

13

17

23

24

28

29

34

39 44

30

35

40

43

10

20

22

26

25

31

36

37

38

41

Fjalëkryqi klasik është një nga lojërat enigmatike më të përhapura në botë. Fjalëkryqet e para filluan të botoheshin që në shekullin e XVIII dhe vazhdon të jetë e preferuar edhe në ditët e sotme.

42

45

47

46

48

49

53

50

51

Koha e fillimit ____:____

52

Koha e mbarimit ____:____

54

Horizontalisht 1. Çaktivizimi i predhave luftarake. 8. Çështje, e metë a diçka tjetër që mbahet fshehur, arsyetim i rremë. 12. Pasthirrmë.

13. Enë për të mbajtur peshq. 16. Para metalike. 18. Tërësia e vendeve të punës të një institucioni. 21. Shenjë që paralajmëron diçka të mirë. 22. Jo pastër. 24. Shkurre e helmët. 25. Franco i kinemasë italiane. 26. Marrëveshje. 29.

Fill i hollë e i drejtë drite, që del nga një burim. 31. Në ajër, përpjetë. 32. Shenjë për ndihmë. 34. Copë e vogël toke për mbjellje. 38. Ndoshta. 39. Aparat që bën riprodhim kopjesh të një materiali. 42. Përemër vetor. 44. Mes i trupit të njeriut.

45. Institut Ndërkombëtar. 46. Satelit, shkurt. 47. Lëndë e fortë plastike. 49. Përemër vetor. 50. Vendbanimi i dikujt. 51.

Qull i trashë me miell misri.

Vertikalisht: 1. Degë që studion shpërndarjen gjeografike, përbërjen dhe shtimin e popullsisë. 2. Përmendore. 3. Qytet në Maqedoni. 4.

Pjesë a sasi e caktuar. 5. Shkova. 6. Pak mundime. 7. Instituti Arkitekturës. 8. Lumë në Shkodër. 9. Ulluk nëpër të cilin rrjedhin ujërat. 10. Ndoja, aktore. 11. Vepër penale. 14. Braun i Formula 1. 15. Njeri anglez. 17. Organizata Gruas. 19. Lëvizje në ujë. 20. Përpiqet të trëmbë dikë. 22. Shenjë pikësimi. 23. Unë në Itali. 26. Lumë i madh në Anerikën Jugore. 27. Avitet në fillim.

28. Shtesa në pagesë për vonesën. 30. Posaçërisht. 31. Simboli kimik i heliumit. 32. Mëngjes në dialekt. 33. Të fala, përshëndetje. 35. Përdoret për të pirë. 36. Agjensi privatizimi.

37. Qytet i njohur i Lashtësisë. 40. Kaçurrel. 41. Lidhëz e fjalive kundërshtuese. 43. Lloj. 48. Metal me shumë vlerë.

Sudoku | nivel mesatar 2

8 9 7

7 4

3

1 5 8 7 8 5 3

9 3 6

4

1 4

8

8 4 7 4

6

2

4 2 5 1

8

9 4

2

9 4

1

6

8

1

2 5

1 3

7 2

6 6

1

2

2 3 5 1

2

5

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo rresht e kolonë të ketë numrat nga 1-9.

3 6 4

5

1

Koha e fillimit _____:____

2

7

Koha e mbarimit ____:____

Numërkryq

1

5

4

1

106-vjeçarja Marjorie Hemmerde dhe 73-vjeçari Gavin Crawford janë dëshmi se për dashurinë e vërtetë ia vlen të shpresohet gjithë jetën. Çifti është njohur para tre vitesh në një shtëpi pleqsh në qytetin australian Kew dhe që atëherë janë të pandashëm. “Dashuria thjesht ndodhi. Ne jemi si miqtë e mirë dhe dallimi në moshë nuk na pengon aspak”, kanë thënë ata. Asnjëri nga protagonistët nuk ka qenë i martuar në të kaluarën, por kanë thënë se ia ka vlejtur të pritet për dashurinë e vërtetë. “Majorie është person shumë i gëzuar dhe gjithmonë qeshemi. Të dy e dimë se jeta është shumë e shkurtë dhe duhet ta shijojmë secilin moment”, ka deklaruar Gavin.

Horoskopi javor DASHI (20/III-20/IV)

DEMI (21/IV-20/V)

Ciftet do kalojne nje dite te bukur e me momente shume romantike. Duhet te perfitoni sa me shume sot. Disa beqare do krijojne nje lidhje. Duhet ta dini se ajo do ju sjelle shume probleme dhe merzitje. Kujdes! Planetet do ju sjellin shume fat ne planin financiar. Fatkeqesisht ata do ndikojne per keq ne planin profesional.

Aftesia juaj joshese do arrije kulmin sot.

Nese jeni ne cift partneri do mrekullohet nga ju dhe do kaloni momente pasiononte.

Nese jeni beqare do beni per vete ate qe doni. Me ne fund do ja dilni mbane edhe ne dashuri. Ne jeten profesionale asgje nuk do jete e pamundur per ju. Kjo fale besimit qe keni ne vetvete dhe aftesive tuaja. Edhe kembengulja do ju ndihmoje shume.

BINJAKET (21/V-20/VI)

GAFORRE (21/VI-22/VII)

Jeta ne cift nuk do kete asgje te jashtezakonshme sot. Mundohuni te qendroni larg debateve dhe konflikteve. Beqaret nuk do merziten fare qe jane vetem. Miqte do i shoqerojne gjithe kohen dhe ata do ndjehen te lumtur. Maturia ne pune do jete aleati juaj kryesor. Mundohuni mos rrezikoni shume me projektet qe do ndermerrni. Financat nuk do jene ashtu si priteshin.

Ne jeten ne cift do kete tronditje. Duhet ta pranoni sot qe ju nuk jeni perpjekur aq sa duhet per te ruajtur nje marredhenie harmonike me partnerin. Nese do vazhdoni te thoni se ai nuk ka asnje te drejte mbi ju atehere gjendja do perkeqesohet. Beqaret nuk do kene fat. Ne pune do mund te perfundoni me sukses nje projekt te nisur prej kohesh. Kjo do iu gezoje mjaft.

LUANI (23/VII-22/VIII)

Ambienti per ciftet do jete i qete dhe pa probleme. Mundohuni te mos e ndryshoni.

Beqaret do takojne dike qe do ju rrite deshiren per te jetur se bashku. Kujdes! Kjo marredhenie do zgjate nese ju do mbani nje mjedis te qendrueshem. Ne pune do keni mbeshtetjen e planeteve. Ata do ju ndihmojne te keni nje pune te qendrueshme dhe te plotesoni te gjitha angazhimet tuaja.

Ne dashuri do jeni shume te hallakatur sot.

Mundohuni te shmangni veprimet e pa menduara mire dhe te mos jeni impulsive.

Ruani qetesine! Beqaret duhet te bejne kujdes nga disa miq. Do ju prishin pune ne aspektin sentimental. Financat do jene shume te mira. Ka ardhur koha te merrni disa rreziqe ne planin profesional. Mos hezitoni te kerkoni edhe keshilla.

PESHORJA (23/IX-22/X)

AKREPI (22/X-21/XII)

Nen ndikimin e Merkurit jeta juaj sentimentale do jete e gezuar dhe me emocione. Perfitoni sa me shume te mundni! Beqaret do krijojne shoqeri te reja dhe do kene surpriza persa i perket dashurise. Do ndjeheni mire. Jeta profesionale pritet te jete shume e mire.

Do jeni shume kembengules dhe do e merrni ate qe kerkoni.

Klima e kesaj dite do te favorizoje dashurine per ciftet. Do qendroni me shume bashke dhe do perjetoni emocione te forta. Beqaret nuk do merren fare me jeten sentimentale. Do qendrojne me miqte dhe do organizojne nje mbremje plot aventura. Ne pune nuk do keni autonomine qe keni kerkuar. Asgje nuk do shkoje ashtu si e kishit menduar.

SHIGJETARI (22/XI-21/XII)

Plotësoni tabelën me numrat e dhënë!

Numra me 3 shifra:

121, 223, 375, 429, 438, 633, 722, 874.

Numra me 4 shifra:

0505, 2298, 3642, 4444, 5111, 5958, 6526, 7068.

Ngjyrosni pjesën me pikë dhe zbuloni figurën

Numra me 5 shifra:

01444, 01563, 16656, 18128, 19029,

VIRGJERESHA (23/VIII-22/IX)

5

Gjeni figurën duke bashkuar pikat

22222, 22554, 26320, 41521, 46948, 61394, 69587, 72253, 81417, 85458, 99959.

Numra me 6 shifra:

145896, 251224, 251577, 263201, 532154, 551156, 596521, 665415, 754157, 777848, 802655, 821107, 851261, 941487, 945261, 965214.

Marredhenia ne cift nuk do jete shume e qete. Ju nuk duhet te impononi mendimin tuaj, por me fakte t’ia mbushni mendjen partnerit per cdo gje. Duhet te jeni edhe me tolerante. Beqaret do kene shume nevoje per te krijuar nje lidhje dhe sot do mund ta realizojne deshiren. Ne planin financiar cdo gje do shkoje ashtu si e prisnit. Ne pune duhet te jeni me te organizuar.

UJORI (20/I-19/II)

Gjeni 10 ndryshimet

www.mapo.al

Ciftet do kene nje dite relativisht te mire.

Do qendroni disa momente ne krahet e partnerit dhe do e ndjeni ngrohtesine e tij. Nese keni nje vendim te rendesishem per te marre bejeni sot. Beqaret do kene energji dhe do gjejne personin qe kane kerkuar prej kohesh. Ambienti ne pune nuk do jete shume i qete.

BRICJAPI (22/XII-20/I) Jeta ne cift nuk do kete probleme te medha. Mosmarreveshjet qe keni patur do rregullohen shume shpejt. Beqaret do kene njohje te reja me persona interesante.

Zgjidhni personin e duhur dhe do ja kaloni per mrekulli. Ne pune nuk do e keni shume te veshtire te arrini ato qe doni. Gjithsesi ju lakmoni edhe me shume. Kujdes, nuk duhet t’i shtypni te tjeret dhe t’i lendoni ata.

PESHQIT (20/II-19/III) Ambienti per ciftet do jete i dyzuar. Ata qe kane probleme do largohen edhe me shume nga njeri tjetri sot. Ata qe kane nje marredhenie te qendrueshme do kalojne nje dite fantastike. Ne pune yjet ju keshillojne te tregoheni me diplomate. Megjithese kjo do jete nje dite me arritje mesatare nuk do kete probleme dhe merzitje.

E shtunë-diel, 11-12 maj 2013

31

www.mapo.al

profil

Halim

Kosova

Një Humanist në kërkim të kurës së Shëndetësisë Alfred Lela Mjeshtri Bujar Kapexhiu në një karikaturë të para dy ditëve në MAPO paraqiste dy gra, njëra shtatzënë e tjetra me një karrocë foshnjesh. Dikush i pyeste: po ju, për kë do të votoni? Për kë tjetër, veçse për Dr. Halim Kosovën, ishte përgjigja. Kapexhiu dhe Kosova janë miq, siç kanë qenë së bashku edhe në radhët e Iniciativës për Tiranën. Kjo, kur jemi në prag të fushatës elektorale për zgjedhjet e 23 qershorit, ku Kosova kandidon për Partinë Demokratike, mund të zhvlerësohet e gjitha si shpatullrrahje komerdareske. Kosova është i famshëm dhe i kërkuar mes grave të reja që bëhen nëna, si doktori i preferuar për të pritur fëmijën e tyre.

Madje kjo shërben edhe si njëfarë shenje statusi në kotninë snobe të nënave të reja. Ai ka qenë për disa vite drejtor i maternitetit “Mbretëresha Geraldinë”, deri kur në fillim të prillit pranoi të bëhej ministër i Shëndetësisë në qeverinë Berisha, edhe pse vetëm për pak muaj.

Ministri i ri doli kundër parashikimeve, megjithatë duke i shkuar kundër opinionit se ministrat e sapoemëruar të Berishës, meqë ishin thjesht ‘tranzitorë’, nuk do të ishin as efektivë dhe as të konsiderueshëm.

Aq më pak pritej, që vetëm në një muaj z. Kosova të shfaqte shenjat e një reformatori ose të paktën trajtat e tij. Pak ditë pasi mori detyrën, në një intervistë ministri i Shëndetësisë shpalli se për sistemin shëndetësor në Shqipëri do të përdorte modelin e menaxhimit të përdorur në maternitetin “Mbretëresha Geraldinë”. I cili mbahet si efekti dhe i suksesshëm. Më pas ai nuk u tregua i kujdesshëm për të vënë në dukje as gropën financiare që gjeti në institucionin e sapomarrë në dorëzim. “E kam gjetur QSUT-në me një borxh prej 23 milionë dollarësh. Gjithashtu kam gjetur 1 miliard lekë tendera që janë zhvilluar brenda një nate e që janë lekë të hedhura”.

Nuk është se deklarata përbënte ndonjë surprizë për gjithkënd që ka patur një kontakt me realitetin e spitaleve tona. Mjekësia prej kohësh është shpallur një ‘pacient në gjendje kome’. Habi ishte angazhimi i një zyr-

tari të lartë incognito, një rishtar në postin e ministrit, që nuk kishte përpara një mandat të plotë katërvjeçar, por as edhe katër muaj, për t’u marrë seriozisht me sistemin e ligështuar shëndetësor në Shqipëri.

Ky angazhim i tij në fakt duket se ka nisur më parë ose ka qenë me të prej kohësh. Në një intervistë për një të përditshme, në kohën kur ishte drejtor i maternitetit, ai pat prekur çështjen e autonomisë së spitaleve dhe drejtuesve të tyre. “Më shqetëson fakti që drejtuesi i një spitali ende nuk ka në dispozicion autonominë e duhur për të vënë sa më parë në vend gjërat që nuk shkojnë...Vazhdimi i kësaj situate, kam përshtypjen se po gërryen pa u kuptuar çdo ditë humanizmin në radhët tona…”, shprehej ai. Për rastësi rrethanash, pëlqime politike, angazhim civik apo qoftë edhe për faktin se ai në fund të fundit është mjek dhe i tillë është edhe kryeministri i vendit, Berisha, Halim Kosova ‘u thirr nën armë’ pas 1 prillit kur LSI vendosi të largohej nga koalicioni qeveritar duke tërhequr edhe ministrat. Mjeku Petrit Vasili i LSI-së ia la vendin mjekut Halim Kosova, të paangazhuar politikisht por me prirje demokrate.

Ja ku ishte edhe momenti i Kosovës për të punuar, apo të paktën për të nisur procesin e autonomisë, gjë të cilën ai e kish kërkuar pa ardhur në krye të institucionit. Fillimisht ai e hapi ‘sipërmarrjen’ në krye të shëndetësisë duke deklaruar se synimi i tij është që spitalet të jenë të pajisura me ilaçe, në mënyrë që asnjë pacient të mos detyrohet të blejë ilaçe nëpër farmaci.

Pacientët e spitaleve publike në shumicën e rasteve janë të detyruar t’i sjellin me vete ilaçet dhe kjo është shndërruar tashmë në një të vërtetë koncencionale. Jokonvencional ishte fakti se zyrtari numër 1 i Shëndetësisë në vend e pranoi, duke shpallur publikisht se do t’i vinte fre kësaj praktike. Që nuk është e vetmja praktikë kundravajtëse dhe e lemerishme në rrjetin e spitaleve publike në Shqipëri. Mund të numërosh një duzinë me të tjera dhe duket se ministrit Kosova i duhet të shkojë kundër gjithë basteve, si të thuash. Mund të

fitojë ndonjë prej tyre, por ndoshta edhe asnjërin. Por të paktën një ministër e ka pranuar ekzistencën e diçkaje të cilën e dinë të gjithë ata që kanë kontaktin më të vogël me sistemin shëndetësor. Pavarësisht se mbretërimi i tij do të jetë vetëm disamujor, pasardhësi i tij të paktën nuk do mundet të thotë se sistemi shëndetësor është mirë. Atij ose asaj do t’i duhet ta fillojë aty ku e ka lënë Dr. Kosova.

Te një tjetër plagë për shembull, mbi të cilën të enjten vuri dorë ministri. Duke kërkuar edhe ndjesë publike pacientëve për ilaçet kundër kancerit, të cilat janë shitur me tetëfishin e çmimit të tregut duke luajtur me nevojën ekstreme të familjeve të të prekurve nga sëmundja shpesh terminale.

Mund të dëgjojmë të tjera nga goja e Kosovës. Gjasat janë që çdo deklaratë e tij do të rezonojë me një problem që shqiptarëve ua ka shkurtuar ditët: qoftë të natyrës burokratike apo të kontakteve me mjekët, ilaçet e devijuara drejt farmacive, klientelizmin, e të tjera. Dikush mund të identifikojë si burim të kësaj devotshmërie faktin se ai është në listën e kandidatëve të Partisë Demokratike për Tiranën dhe, si të thuash, ai po mbledh votues. Mund të ishte pakundërshtueshëm kështu nëse ndërkohë nuk do e kishte ngritur një model të administrimit shembullor në maternitetin “Mbretëresha Geraldinë”. Model i cili, të paktën gratë e Tiranës, për t’iu rikthyer karikaturës së Kapexhiut, do të ripërsërisnin ‘e për kë të votojmë tjetër, veçse Dr. Kosovën”.

Në fund të ditës e rëndësishme duket se në krye të Ministrisë së Shëndetësisë nuk ka mbërritur një zyrtar, por më në fund, një humanist. Mbi këtë model duhet ndërtuar profili i ministrit të ardhshëm të Shëndetësisë. Ky duket sigurisht si profil ideal; si ai i kalit, kafshës së parapëlqyer të fëmijërisë së Halim Kosovës. Është shprehur se i donte kuajt sepse i dukeshin të përkryer. E papërkryer është shëndetësia shqiptare, por i ngjan një kali të hazdisur, jelet e të cilit i ka kapur adhuruesi i gjallesave ekuine, mjeku Halim Kosova.

Në fund të ditës e rëndësishme duket se në krye të Ministrisë së Shëndetësisë nuk ka mbërritur një zyrtar, por më në fund, një humanist. Mbi këtë model duhet ndërtuar profili i ministrit të ardhshëm të Shëndetësisë.

Ky duket sigurisht si profil ideal; si ai i kalit, kafshës së parapëlqyer të fëmijërisë së Halim Kosovës. Është shprehur se i donte kuajt sepse i dukeshin të përkryer. E papërkryer është shëndetësia shqiptare, por i ngjan një kali të hazdisur, jelet e të cilit i ka kapur adhuruesi i gjallesave ekuine, mjeku Halim Kosova.

CMYK

32

e shtunë-e diel, 11-12 maj 2013

BANKA SOCIETE GENERALE ALBANIA TASHMè EDHE Mè PRANè JUSH !

Spitali

RR.

Industrial

LAI

"AGL

"

TAKA

STALLA

Qendra Kontrollit Barnave

R R Parku I M. M. P

Fabrika bukes per ushtrine

R

Klinike

R

Rr.

"Mar

ioti"

arle

astr

ti"

Shkolla ne Ndertim

ogo

"Ko

Banka Societe Generale Albania vazhdon t‘ zgjeroj‘ rrjetin e saj te deg‘ve dhe ATM Ð ve (bankomateve) n‘ qytetin e Tiran‘s duke v‘n‘ n‘ dispozicion t‘ klient‘ve t‘ saj 7 Deg‘ si dhe 26 ATM (bankomate).

an

o"

Zyra

"Re Zyra xhe p

pallat ne

Magazine Ndertim Magazine

li B

Rr.

Rr.

ti L

PULARI

"

he

"Ma

reci

Pre

Ish Merkato

za"

Rajoni Policie

"

Kompleksi Gintash

Lavazh

Qendra

ajro

Don Boska

RR ."D um " Alla

ENI"

rdha" ndi Da Rr. "Pa

A

IK VA "

KI

"Lor

Rr.

IN

E PE

"QE

RR.

TA" HU EN LAZ

ES " . "D IBR RR

DERBEG" RR. "SKEN

NI

"VL RR.

CI"

RR.

RR. "LID

RR. "DO

RA

"

RR I"

RK

CU

D'A

M

AN

RA AJ

I "ZH LE VA

RD

RD I "B

BU

VA LE

BIT

E KOM

HMORET

RTI DES

RR. "LEK

DUKAGJI

NI"

RR. "ASIM

I" ZENEL

RR. "SOTIR

JAU VIN O VR

A"

HIM

. STA

VISH

"DER

RR

RR.

ENIT" PRI1830

A" D`ISTRI

RR. "YMER KURTI"

RR. "ZEF JUBANI"

Ambasada Amerikane

12

HJA E

A" HEB OR

ALI" "GJIN KUQ

Instituti

i Arteve RR. "FAIK KONICA"

Banka Evropiane A. Libane

Roje

SHERI"

Q.I.F

"

Dr. Pergj. e Rrugeve Rep. Ushtarak

ARI"

Hidraulikes

Tatimet

GARDA

ND

ER

SMT

Ish. Kampi I Kosovareve

Karburant

Hotel Ballkan

Palestra Sportive Dinamo

Garderopa Dush Pishina

RR."

TOD

I SHK

URT

KOLEA"

BUDI"

3.SKY TOWER Rr.Ibrahim Rrugova 4.21 DHJETORI Sigal Rr.Kavajes, 21 Dhjetori 5.BLLOKU - Exchange Bulevardi Bajram Curri,P.Agimi 6.CITY PARK Autostrada Tirane - Durres 7.QTU Autostrada Tirane - Durres 8.CASA ITALIA Autostrada Tr.-Dr.Kthesa Kamez 9.ETC Bulevardi Bajram Curri 10.ZOGU I ZI Sheshi Karl Topia, Zogu i Zi 11.TAIWAN Parku Rinia, Taiwan 12.Siriur, GOODY'S Rr.Abdyl Frasheri 13.Rr. KAVAJES Rr.Kavajes, Pall.123 14.Materniteti K.GLOZHENI Bulevardi Bajram Curri 15.Rr. M.GJOLLESHA Rr.Muhamet Gjollesha, Pentax 16.Rr. ELBASANIT Rr.Elbasanit, Ambasada Amerikane

LU

RR.

Instituti I

"DOR A D` ISTRIA

Rru

RR . "G

RIK

IT

H DAI A" ga"

TIS

ARIS

EP

ETER

RR."PJ

ENJI"

LI GERM

ISTOK

RR. "THEM

Hotel

EDAR

SHTY LLA

Fakulteti I Juridikut

RR. "AD

RR.M

UNA

AL GUR

"QEM

EM JASH

NI"

TUTULA

Rr.

KOM

Dyqn

LLI KE ZIM TE YR

BU

TI" KASTRIO

BULEVA

URTI"

RR. "4 SHK

HA" SO PAS RR. "VA

RI"

E PA RISI T NA

MU .KO

LLA TY SH AR ED .M RR J" EK LUCA "NDR Rruga

Rruga "ROB

."M

RR."N

C" SHVAR OBERT Rruga"IBRAH

I"

"

VISH

ARC

DER

T SHV

AHIM

BER

a"IBR

a"RO

Rrug

Rrug RC" SHVA ERT

RRUGA "REXHEP JELLA"

I FRASHE RR. "SAM

Rruga"IB

Rruga"R IM DERVISHI"

I" ELEZ "ISUF RR.

RR

HI" DERVIS RAHIM

Sh. "26 Nentori"

RR

RR. "JUSTIN GADARI"

" SHERI FRA AIM

gjik ago I.S Pet

TIKA

SI" PRO RR." SAN DER

" FRASHERI

RR."SAMI

RR."B Ma

LUG A"

VO KS SIM RR . "A

" SHPATA N BUE RR. "GJI

A" MJRD DRE RR."N

XHA" AB RE

ine gaz

VA

Ins ituti A" MJED DRE RR."N

Zy ra tor ra bo La ine gaz Ma

NIKA RR. "DO

kultu res I Fis

s e In er tesh "2 E 1D Nde hjet rm or ar i" rje

Nyj

VRI THE MELI" RR. "STA ke tri ek el e Kab in jaje Ma rike

"

Fab

RA DA

lli

RIL

Mie

AV

rike

. "G

Fab

RR

GABRANI"

s

"

AKU

ANJ

RR.

Hotel

GARDA

RR. "SABAUDIN

Servi

ITI"

RR. "MA

MI FRA

Kopshti Botanik

56

Zyre Projektimi Ndertimi

Kopesht

RR. "SA

6*

TI

19

ESH

RE" CUR

Zyra Garda

RRUGA"ALI VISHA"

Banjo

SHOLLA KRISTAL

KOP

ONJA

1

HEPI"

RLAT REX

RR. "PE

Ish Markata

2

BU

DI"

AFA MATOH

GRA

I"

ER

Presidenca

SHERI"

VINA"

JET

RI

DYL FRA

RR. "AB

RGARITA

RR."Z

E"

OLLA TUP

RR. "NIK

QEMALI

O

MEN

AL

MIH ."P

RR. "MUST

"

RR. "ISMAIL

BA

VARIBO

MIH

RR."

"

Zyrat e Klubit Dinamo

Shkolla Selite

I"

Rr.AB

e

lt

EN

3

UNCHR

rsitar Libri Unive

Ujrav

SABAUDIN GABRANI (14)

asfa

Teqe

DHE

TA"

DR . "AS

1*

Kisha Apostolike e Re Komuniteti Evropian

ASHE DYL FR

Instituti

ISH

CER

RAV

E"

NEP

RR CU

5

RRU

"

JA ON

DIN

RR

I"

ga"

SH LLE

Rru

SHUTE

AB

ze

RR. "JUL

MEN

AL GRA

ES

RR

U"

OSBE

Sheshi Willson

BA

CA"

O"

LL

HI

IR HAXHI

RR. "FATM

B. Suede

Zyra

9

FA

S"

NJA "

GR

Cerdhe Njesia Nr.

MAN DEL

LEJ GA. "SU

HE

."Z

M CURRI"

RDI "BAJRA

BULEVA

Kioska

TA

NIKOL

OSH

RR

."M US

ERAL RR. "GJEN

ZAL

I NIVI

SAL

O"

a"HY SEN

SI"

N. LUARA

RR."

EN

Rrug

AM GR

RR. "MO

Parku Delegacionit Inst. Projektimi Transportit

RIK

URRI

AM C

I BAJR

VARD

BULE

IHAL

SKAT"

P A R K

RR. "P.

RR. "PETRO NINI LUARASI"

."M

Stadiumi (Dinamo)

OR

ISHMI"

RR

ITE"

. "S.

A"

re SEL

RR

RAD

MARK

AJ"

lla"e

ABE

Veper Arti

A"

RR

LASK

Shko

RIQI"

NENSTACIONI

DIL

Sera ROZ

TER

me

IN

Parku Kuvendit Popullor

"AMB

DHIMI

Zdruktari

"FA

LOK FLU AL TUR A

Rruga"

rruge

DE

. "G

Rruga

Qender Selite

KISHA

ANGARE

RR.

ri

ukta

Repart Ushtarak Magazine

Shkolle

ALI"

Kopshti Nr.42

Konsultore e Femijeve

FUSHA E SPORTIT

CU

TOPT

IT

Kopshti Selite

Zdr

i

tar

"

e M e

PIRO MANI

E"

RR

JA

ON

. "Z

RR

AN

Ambulanca Selite

I . "HD RHRAM

RAKU

IN DU

RR.EM

URAN T

si"

ster

" GA

GE

Hotel

N. Luara

PE D(1I 6) APEMPA

Pale

L AR

"K

AN

KARB

RA

RR

B. Boterore

Zyra

Zyra Sh.q

Lulishte

Sh. "P.

"

PO

A

LL KO SH

gaz Ma

KIKA

Fush

DE

RO

. "JE RR

AS

e

onj

DR

BE

ine

a"HA

KU"

5)

I (1

R KA

Magazine

Rrug

OLLA NISH

RR. "NIK

JM

"Selman Stermasi"

F FICO"

NIN

JES

ELB

hkr

Magazine

LE

RO KORCARI"

RR. "RAU

IND

Rr.

yps Sht

DA"

R KON RR. "SEFE

"SU

LV

XHI

RIRA

"

DA

E RIL

I II N PAL

R

KA"

ISUF BAN

A.

Rruga"PET

Uji

RR. HAXHI

Cerdhe

Cerdhe

HOBT

ICA" SI DESHN

A

RIT

ET

PA GJO Rr.PA

G

HI"

IC

ruk

RR

UG

Depo Uji Depo

AP

Zd

Kopeshti Nr.11 K.elektrike

Instituti I Projektimeve

olle

Shk

Baletit

KOMBIT" ORET E

N

LEZE

OR

"DESHM

A

Angare

"VEL

U"

IL BODINAK

RR. "FAD

RD

Angare

DANI"

ER BOG

RR."PJET

AIL QEM

I Kromit

ARI"

RA

"PU

RDI BULEVA

ve orti Sp

RR.

"F

BA

Berlini

Kopshti Nr.31

RR. "ISM

i I Ri

ria

A

5

QMV

Sh. "Edit Durhami"

Maternitet

sht Mje

UG

RR.

NET

A

e e Mesm Sykja"

A LL RI" KO HO SH RS QE

5) I (1

IC RAP KA

RR

NO

I

Klinike

"1

I

Podium

Kabina Elek.

GADA VIII"

RR. "BRI

UGOV

2

6)

(1

O IH

PA

OR

PE

DR

Instituti i Biologjise

ort

Urgjenca

Nr.5

T

DI

IM

HAM

IM

HQ

7)

(1 HI

US

RD

U

BA

Shkolla

Institut

ive

Magazine

ti

IK

O "REZERVAVE"

Demi

Shkolla

Tunel

Agimi Tunel

Shkolla

Posta

RR."ABDI TOPTANI"

URAT

iane

M CUR "BAJRA

Keshi

"Besnik

rje Sp

Hotel "diplomat"

Magazine

ma

Shkolla Emin Duraku

Furre

Arkiv

Sh. Ali

RR."M

B. Evrop

Qender Profesionale

I"

BE

err

sh

NV

Shkolla Vasil Shanto

AN

Z EG LA

ore

sim

Me

Nd

Kop

KO

Gjeofizika

BRUCI

RR."IRFAN TOMIN

ina

RDI

Sigal

Instituti e Minierav Instituti Mekanik

gaz

Shallvare

D'ARK"

A L A N

BULEVA

Farmaci

AGJENSI IMOBILARE

Koha Jone

Api Benzinata

Ma

I "ZHAN

BULEVARD

RI"

NPV2

FR

TR

tet

Mje

18

Konsullata Turke

Ish Parku I Autobuzave

Firma Austriake E Pastrimit

.L Rr

ina gaz

Ma

Ish NILGR NPV2 Kolaudimi

Benzinato Kastrati

RI

M CUR

BAJRA FISHTA"

R HIM R

E

"GJERGJ

A Rr.IBR

LL

RI"

KO

Gjykata i Dispecer Elektrike Gjykata it e Rrethe Tiran

I BULEVARD

FABRIKE BIRRE

NPV1

PBDN

Shkolla 8-vj 1 Maji

RR. "SHYQYRI

Shallvare

NPV1

N.SH.R

Dr. Rajonale Tirana

ARB

Shatervani

ARDI

BULEV

Ish Ekspozita "Shqiperia Sot"

Shkolla

Drejtoria Policise

I FRASHE

Parku i Ministrise se Rendit

Cerdhja Nr8

RR. "SAM

Tregu I Romeve

VEPRAT E ARTEVE

S.O.B Cerdhja KOPESHT PRIVAT

"Pjeter Budi"

ANA EL HOT

ANI"

11

I" BROC

SH

M

KO

ine

Mesimore

Kisha 17 Kopeshti

SHYRI"

HA

NI" TOMI

T

A BIN

u e Konjak

Fabrik

Magazina Dr. e Pergjithshme e Transportit Dr. Rajonale Dr. e Pergjithshme Tirana e Transportit

Ish Mjetet

"

AJES

"KAV

A RRUG

RR.

M "MYSLY

Shkolla DORA D'ISTRIA

2*

Kinema Dajti

" LLESHA

Zyra

Fabrika E Bukes

Shallvare

BENZINATE

LES

FAN

Laborator

T GJO

"IR RR.

Parku

Tran

HAME

Nish Kepuca

SHOQ.TE VERBERVE

JOL

Sillose

Magaz

15

Pajisje Komunikacioni

RR. "MU

Oficina E Rendit

a

RR. "BESIM IMAMI" ISH MERKATO FABRIKE SALLAMI

ET G

RVE JEKU

PERN

IA

U RIN PARK

EN

Sh. "S. Gabrani"

AUTOBUZAVE

PALL.

Zyr

Ministria e Mbrojtjes Banka e Kursimeve

SHYRI"

lla "ARB

HI"

RR."Y

INS.STUDIMEVE USHQIMORE INDUSTRIALE

e

Gjykata e Apelit Ushtarak

SLYM RR. "MY

ZYRA PAJISJEVE POPULLORE

Shko

CERDHE

KBAS

.BYLY

Alba Post

ZYRA E PUNESIMIT PALL. 10 KATESH

M UHA

FIRMA KADIU

BU

BE

Hotel

Sh. "Konferenca e Pezes"

NIKOLLA LENA

Gjykata e Larte Alb Telekomi

Rr. M

Sherb Dtt Magazine

Qendra Sportive "Farie Hoti"

S ARKA SIG. SHOQ

HI" ORID TOF KRIS

RR

Posta

VAJE

A KA

RRUG

G"

DO

. "HO

RR

RR. "ALI DEMI"

KOMBIT" ORET E

e

D 21 Paper

D'A

"ZH

Kinema A. Demi

"

A" LEN

rdh

ELI"

THEM

TO

HJE

RR. "KO

Berber

AN

RDI

EVA

BUL

Kishe

Kisha Ortodokse

KOLLA

Çe

AVRI

IT" KIMIT" FEREN E FEK

"ST

RI

KOMITETI OLIMPIK SHQIPTAR

ES"

SHNJ

SI I LU

NGRE

Kopesht

S

DI "DESHM

S

VAJE

KA UGA

14

RK"

RRUGA"28 NENTORI"

Stabilimenti Mihal Duri

a

ISH ND. UBRIT

PREFEKTURA KESHILLI QARKUT

BA

HOTEL

BULEVAR

RR.

Frashe

"Naim

JR

TAS

LE

GURA

BANK

TELEVIZIONI SHIJAK

ri"

Sh.

RR. "LUIGJ

DYQAN

JE AVA

RR."NI

RET SHMO RR."DE

ROSIN

DIN

l

Palesater

(19)

Komisariati i Policise Nr.2 Comptoir De Paris

RR."F

"

DYQAN

Rr.Papa Gjon Pali II

I

CU

R VA

KUQI'

nik Polikli

K

Rr.

-SKE SHESHI

Kolegji Turk

RR."FROSINA PLAKU"

Kopesht

xhat

nje

hkro

Shtyps

NDERBE

RESIT

N SAID TOPTANI" RR. "SERMEDI

tel

RE

Zyra e Punes

Restorant Mondial

Instituti Histori Gjuhe Letersi

TAN "KOS

Rrobaqepesi

ria

Ditu

13

HKO

FTA "TE

RR.

DI

UR

TA HU

RR

RESIT

. "D

N

. "VL

AM

"

CO

KO

"DUR

" RR

"

ZE

LA

RR

TO"

I VRE

"JAN

RR.

Ko

ut Oza Turg

Ho

icis e Pol

AKU"

I Sh P A R K U I

Aran

"

e

Konv.

zin ga

AE UNAZ

e

inat

Magaz

A PL

Shkolla Ylbere

De

sht

pe

4

Magaz

Palester

Stacioni Meterologjik

rike

ZA

ne

Ma

bi Sp

Klu

k

Po

RR.

STA

RR.

E PE IN

Amb. Gjerma

re

nta

ika

liklin

e

icis e Pol inat

KOMUNALE BANESA

Gr

Ish Kopesht

ani

rtiz iv Pa

Ish Parku i Tregtise

Fab

ND.K.BAN

eke

b.

Am

Amb. Greke

Klu

FA"

AL

QEM

RR."

. "M RR

eze

ort bi Sp

ma

Magazine

ike

Amb. Islam

Orkes

Se

3*

tiane

R R . "B E Q I R

"

HI"

ine az

SIT

Zyra

Amb. Egjip

RR. "SHINA

Mag

RRE

HS

XH

. "HO

RR

Amb. Irland

I.S.T.N.

1.Rr.Abdyl Hekla Center Frasheri 2.ABA Center

Ambulanca

"

IM

A TA

ZA

"DU

ze

I.S.T.N.

ATM TIRANË

"AR

RR. "H. SUFA"

LESH A" GJOL ET "MUH AM

FA" L STA MA

. "M

Globlis

EKT

NI"

I"

RR.

RR

RR.

Amb. Angle

re mo

CICO

QIT

RR.

SINA

Rozafa Palace

HE VOKR

I

Monument Kulture

Kasemi" RR. "A.

MI" RHE

U" LAK

eve

I"

Kapanone Aviacioni

Fry

.SIT RR

NO TER

"DE

SHL

tim

Amb. Kineze

T

I"

RR.

VIK

DO

PIA

e Ta

"

A

AN

1*.TWIN TOWERS 2*.MYSLYM SHYRI 3*.PIAZZA 4*.ZOG I 5*.LAPRAKE 6*.KOMUNA PARISIT 7*.NENE TEREZA

Sh. "NIKET DARDANI" Sh. "23 Nentori"

"LU

oria

IZ

MAN

ASTIR

TO

Drejt

"VLL

EZER

RL

Zyra

R

.SIN

RR. "HOX

GU

RR.

KA

RR.

ZO

HI

FUSHE

E

. "A

RR

"FA

ES

U.E.M.

S

HSI TA RR

. "H

RR.

SH Servis

ani

T

Shkolla Kongresi Lushnjes

OXH

I Sp

ani

Partiz ortiv

TIRI

N JEG

"

AT

rtiz

tra

AS

RRUGA"QE

PRIV

it Pa

e

A"

MAL STAF

Haxhiu

MI"

ort

Ofiçin

HI"

T

Hotel

HABA

Karburant

SIT

llati

US

TIRI

AS

Klinike

Pa

Ofiçine Magazine

MAN

L BE

.'SU

RR

RR."S

RRË

IT"

'

GA

A"

GADU "D RRËS U

GA"

SI I

DR

Punishte

Oficin Oficine

RE

KO

4*

P

Ish Shkolla e Partise

"

Vathi

azim

RR."Q

"4 Desh

IRI

o"

10 P

Servs Toyota

Sh. "Xhezmi Delli"

RR."S

osk

Konvikte

RRRRU U

IV.

Sh.

Z

Lokal

Kryqi i Kuq

UN

t"

more

RR" VILD

Magazine

S

YL"

I

RAS AN LUA

nB

RE

ONG

RAIFESEN BANK

Çerdhe Çerdhe

i"

Insituti Tokave

UR

Oficina e Automjeteve

Drejtoria Telekomit

Repart

Vath Shesh

Pallat ne

E-D

Pike Karburanti

shkolle

Repart

ARDH

AN

Treg Fruta-Perime

Laborator Ndertim

Klinike Klinik

Kopshti 60 Kopesht

Shkolla Çajupi

azim

Shkolla Private

"Do

Z

Firme

Drejtoria N.B. 17 Nentori

TIR

MAN

RR."B

Karburant

M

M

."K

M

Z

DA

Rep

AS

SI I

RE

ONG

."K

RR

MAN

Z

RA

Z. Alb Z. Alb

Femijesh

SI I

Z Shkolle

ST

ESIT

Repart

T

TIRI

Kopesht

RE

TO

URR

Ptt

Cerdhe 13

ONG

ED

7*

RR."Q

GA

Ish Depot 17 Nentori

."K

RRU

M Rep. Axhusteri

RR

Pallatet "HAWAI ALB"

M

Rep. Boje

M

Rr.

5*

Shkolla "Dhora Leka"

Rep. Boje

M

M

YL"

8

M

M

Shkolle

AU

ksi

ARDH

Sh. "Ahmet Gashi"

l Rela

Loka

RR

M M

l

Loka

Pallatet Karavan

DEGË DHE ATM TIRANË Pike Karburanti

LI BA

Kopesht

."A

dB

Poliklinika Kinema

M

Spitali

RR

rant

karbu

Karburant

Spitali

RR."B

6

n"

Karbur.

Zyra

Konv. Fakutetit te Mjekesise

Tregu

Ndermarje

uka

Rr.

Çerd

Rr.

Motel

"Riz

aC

in B

nK

" oti lN gje

isi"

Rr.

"V

an

Hotel

pa Vefa

eg

T.

jL

AMC

Rr.

Kopesht

"Gjo

Repart Pune

Rr.

llatet

P.T.

jerg

nteve Kursa .

P.T.T

Repart

Lokal

"G

i ish

me

7 ti

Palla

es em lle j ko be Sh E.Ca

Ndermarrja Shpetim Miniera

R R

Repart Pune Repart Pune

ti lte ku Fa jeksis M

ti lte ku Fa jeksis M

Zdrukthtari

R

Repart Pune

www.mapo.al

17

17.Qendra Tregtare TEG Rr.Elbasanit, Lunder 18.Rr.Llazi KOMBINAT Miho, Kombinat 19.CRISTAL CENTER Rr.Komuna e Parisit

Leonora

Lodra

www.societegenerale.al