το γεφύρι της επικοινωνίας μας Σύλλογος των εν Θεσσαλονίκη Γρεβενιωτών
Η έκδοση χρηματοδοτήθηκε από τη ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΓΡΕΒΕΝΩΝ
ΤΕΥΧΟΣ
23
Τριμηνιαία Έκδοση
ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2009
ÔÏ ÅÎÙÖÕËËÏ Η Παναγία της Σαμαρίνας Φωτο Παναγιώτης Σ. Παρασκευόπουλος
ÄùñåÝò - Åíßó÷õóç ôïõ óõëëüãïõ Ευχαριστούμε την κ. Ειρήνη Θεοδωρίδου Παπαγεωργίου, η οποία κατέθεσε στην μνήμη του συζύγου Δημητρίου (Τάκη) Παπαγεωργίου, δικηγόρου Λάρισας αϊτό το Κυπαρίσσι Γρεβενών και του αδελφού της Ακύλα Θεοδώρου Θεοδωρίδη, το ποσό των 200 ευρώ.
Ôï ÃÅÖÕÑÉ ôçò åðéêïéíùíßáò ìáò Ôñéìçíéáßá Ýêäïóç ôïõ Óõëëüãïõ ôùí åí Èåóóáëïíßêç Ãñåâåíéùôþí Âáó. Çñáêëåßïõ 10, Ô.Ê. 546 25 • Ôçë. / Fax: 2310.548.468, 2310.281.700 gefiri@mail.gr & nvarvit@phed.auth.gr Êùäéêüò ÁðïóôïëÞò: 7270 ÔÅÕ×ÏÓ 23 ÉÄÉÏÊÔÇÔÇÓ Óýëëïãïò ôùí åí Èåóóáëïíßêç Ãñåâåíéùôþí ÅÊÄÏÔÇÓ Αδάμου Ελένη ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Βαβρίτσας Νικόλαος ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Αποστόλου Μαρία Δρίζης Ευάγγελος Οικονόμου Σάκης Πάκας Ιωάννης Τάρας Γεώργιος
ÓÅ ÁÕÔÏ ÔÏ ÔÅÕ×ÏÓ ÅÃÑÁØÁÍ ÅëÝíç ÁäÜìïõ, Βαβρίτσας Νικόλαος, Αποστόλου Μαρία, Αργύριος Καραλιόλιος, Ευθύμιος Σκρέκας, Θωμάς Παπαθανασίου, Σταύρος Καμαρούδης, Χάιδω Αγορογιάννη – Βουτσά, Χρήστος Δ. Βήττος, Αγαθή Λάιου - Παπαδοπούλου, Ρούλα Καραγιάννη - Λιούζα, Γεώργιος Mπαλλάς, Κοτλίδα Ι. Παρασκευή ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Μίμης Χρήστος 2310.933.131 ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Σάκης Ράμμος ΕΚΤΥΠΩΣΗ - ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ ELIMIA GRAPHICS A.E.
Για τα αποστελλόμενα κείμενα, φωτογραφίες, e-mail το περιοδικό παίρνει αυτόματα το δικαίωμα δημοσίευσης, εφ’ όσον ο αποστολέας δεν έχει γράψει το αντίθετο. Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή μέρους ή όλου του περιοδικού, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη. Οι συνεργάτες, ιδιώτες ή πολιτιστικοί σύλλογοι, είναι υπεύθυνοι για ό,τι γράφουν. Η δημοσίευση στο «Γεφύρι» δεν σημαίνει κατ' ανάγκη και αποδοχή των απόψεων του συγγραφέα. Χειρόγραφα δημοσιευμένα ή μη δεν επιστρέφονται.
Editorial
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ ! Η Ανάσταση του Κυρίου μας γεμίζει με χαρά και ελπίδα για μια ζωή πλούσια σε πνευματικά και ψυχικά αγαθά, με αγάπη για τον πλησίον και όλα τα δημιουργήματα Του, σε έναν πλανήτη που ευελπιστούμε ότι θα συνεχίσει να μας φιλοξενεί. Είχαμε την ευκαιρία να συμμετάσχουμε την Μεγάλη Εβδομάδα στα Πάθη του Κυρίου. Να σταυρώσουμε τα πάθη μας , να αρνηθούμε τις αδυναμίες και τα ελαττώματα μας και έτσι να ζήσουμε βαθιά την αγία στη χαρά της Ανάστασης, να γίνουμε καινούργιοι άνθρωποι. αναγεννημένοι, ελεύθεροι από κακίες, μικρότητες, ματαιοδοξία. Για την ιστορία της χρονολογίας εορτασμού του Πάσχα αναφέρουμε τα εξής: Ο Μέγας Κωνσταντίνος με εγκύκλιο του επέβαλε δύο όρους : α) να συνεορτάζουν οι Χριστιανοί το Πάσχα και β) να το εορτάζουν μετά τους Εβραίους. Στην Εκκλησία της Αλεξανδρείας , που ήταν το πνευματικό κέντρο της αυτοκρατορίας, ανατέθηκε ο καθορισμός της Πασχαλινής ημερομηνίας, που κατήρτισε τον Κανόνα ως εξής: «Να εορτάζεται το Πάσχα την πρώτη Κυριακήν μετά την πανσέληνο της εαρινής Ισημερίας, η οποία ή συμπίπτει ή έπεται της 21ης Μαρτίου του Ιουλιανού ημερολογίου (εάν η πανσέληνος συμπέσει με μία των εξ ημερών της εβδομάδος). Αν δε αύτη συμβεί Κυριακήν, τότε να εορτάζεται την επόμενη Κυριακήν». Παρά ταύτα η εκκλησία της Ρώμης διεφώνησε στις λεπτομέρειες πολλές φορές και γιόρτασε σε διαφορετική ημερομηνία από τις Ανατολικές Εκκλησίες. Έπειτα επήλθε συμφωνία και ολόκληρος ο Χριστιανικός Κόσμος συνεώρταζε το Πάσχα. Όμως το έτος 1582 ο Πάπας Γρηγόριος ΙΣΤ' επέβαλλε την μεταρρύθμιση του στο ημερολόγιο και διέρρηξε τον συνεωρτασμό του Πάσχα από όλους τους Χριστιανούς. Η εκκλησία της Ελλάδος αποδέχθηκε την Γρηγοριανή χρονολογία διότι έγινε αποδεκτή από την πολιτεία και κατέστη παγκόσμιος, αλλά και για να αποφύγει την διπλή χρονολόγηση, τούτο όμως μόνο για τις ακίνητες εορτές. Δεν αποδέχθηκε όμως τη Γρηγοριανή μεταρρύθμιση ως προς την ημερομηνία εορτασμού του Πάσχα. Για τις κινητές εορτές, που όλες εξαρτώνται από την ημερομηνία του Πάσχα, τήρησε το Ιουλιανό καθεστώς. Γι' αυτό είναι η μόνη εορτή που συνεορτάζουμε με τους «παλαιοημερολογίτες», οι οποίοι δεν εδέχθησαν την μεταβολή του Γρηγοριανού ημερολογίου. Ελπίζουμε όλοι να γιορτάσατε την Λαμπρή με τον παραδοσιακό τρόπο. Να απολαύσατε τον οβελία και το κοκορέτσι. Και του χρόνου με υγεία. ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ! Εκ μέρους του Δ.Σ. Η Πρόεδρος, ΕΛΕΝΗ ΑΔΑΜΟΥ
| ΑΠΟΨΕΙΣ |
αποδράσεις Την Άνοιξη… ΠΑΜΕ ΣΤΟΝ ΩΡΑΙΟΤΕΡΟ ΤΟΠΟ! Πάμε Γρεβενά. Φωτογραφίες: Παναγιώτης Σ. Παρασκευόπουλος
4 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας
| ΤΑ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ |
Ôçò Ìáñßáò Áðïóôüëïõ – Ðïëõìåíßäç Áñ÷áéïëüãïõ óôç ÉÓÔ´ Åöïñåßá Ðñïúóôïñéêþí êáé Êëáóéêþí Áñ÷áéïôÞôùí Èåóóáëïíßêçò ÌÝëïò ôïõ Ä.Ó. óõëëüãïõ ôùí åí Èåóóáëïíßêç Ãñåâåíéùôþí
Περί ιδιαίτερης πατρίδος… www.kalirahi.gr
Μέγαρο και Κάστρο. Το «Τουσιώτικο Ρέμα», η «Ποταμιά», το «Μπουρί», η «Στανιά» είναι μερικά από τα ρέματα του χωριού και «Κρασομηλιά, Τσιντζιλόν, Νικούλα, Κάτω Αμπέλια, Χουν, Αρμύρες, Κορτέσι, Τσάρτσαρος, Μπνάρι» είναι κάποιες από τις λίγες πηγές. Στην Καληράχη βρίσκονται οι εκκλησίες: του Αγίου Δημητρίου (1907) όπου υπάρχει το παλαιό νεκροταφείο, του Αγίου Αθανασίου που σώζονται μόνο τα θεμέλια και της Αγίας Παρασκευής όπου βρίσκεται το νέο νεκροταφείο και οστεοφυλάκιο. Στο πιο ψηλό σημείο του χωριού δεσπόζει η εκκλησία των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου (1955) χτισμένη στη θέση της παλιάς που έκαψαν οι Γερμανοί όπως
Κάπου διάβασα πως «οι πατρίδες είναι σαν τους ανθρώπους.
και όλο το χωριό το 1944. Γιορτάζει στις 29 Ιουνίου και μαζί της
Πεθαίνουν από τη στιγμή που αρχίζουμε να τις ξεχνάμε …»
όλο το χωριό με τριήμερο πανηγύρι (28-29-30 Ιουνίου). Μετά
Εγώ ξέρω πως δεν πρόκειται να ξεχάσουμε ,ιδιαίτερα εμείς οι
το πέρας της λειτουργίας ακολουθεί Γειάκλιση όπου
Γρεβενιώτες ,την ιδιαίτερη πατρίδα μας, ούτε και τους δικούς
προσφέρεται -στους χωριανούς που καταφθάνουν από όλα τα
μας ανθρώπους .Είναι ένα αόρατο νήμα που μας συνδέει και
μέρη της Ελλάδας με πλήθος άλλου κόσμου- βραστή γίδα με
που όσο και να βρισκόμαστε μακριά η ψυχή μας και ο νους μας
κριθαράκι. Ακολουθεί γλέντι στον αύλιο χώρο της εκκλησίας
γυρνάει πίσω στα ψηλά βουνά ,στα πέτρινα σπίτια, και στα
με όργανα που συνεχίζεται στην πλατεία μέχρι αργά το βράδυ.
συγγενικά μας πρόσωπα που ζουν εκεί. Περισσότερο ο νους
Την 25 Δεκεμβρίου γίνεται η καθιερωμένη «γουρνοχαρά» με
γυρίζει και στα αγαπημένα μας πρόσωπα, πατέρα, που όσο και
τσιγαρίδες, κρασί, πράσο, μπουμπούκες και πολύ κέφι.
να έζησαν μακριά θέλησαν να γυρίσουν πάλι εκεί ,για να
Την Κυριακή των Απόκρεω ανάβει μεγάλος «φανός» με πάρα
ξεκουραστούν για πάντα για να μας δέσουν πιο πολύ με τον
πολλά κέδρα και ο χορός γύρω από τη φωτιά κρατάει για
τόπο μας ,για να επιστρέφουμε συνέχεια… Άλλωστε η λέξη πατρίδα, προέρχεται από το ουσιαστικοποιημένο επίθετο, « πατρίς γαία » που σημαίνει η γη του πατέρα. Η Καληράχη βρίσκεται 12χλμ δυτικά των Γρεβενών στο δρόμο που οδηγεί στο Μέγαρο – Μεσολούρι – Βασιλίτσα. Ανήκει στο δήμο «Αγίου Κοσμά» με άλλα 10 χωριά. Είναι χτισμένη σε κορυφογραμμή και σε υψόμετρο 811 μέτρων με καταπληκτική θέα προς όλες τις κατευθύνσεις του ορίζοντα. Η ψηλότερη κορυφή η «ψηλή ράχη» (1.113 μ), 2 χλμ δυτικά του χωριού έχει θέα μέχρι και τη λίμνη της Καστοριάς. Το χωριό συνορεύει με Έλατο, Μαυρονόρος, Αναβρυτά, Αλατόπετρα, το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 5
| ΤΑ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ |
πολλές ώρες αφού καταναλώνονται πάλι πολλά ψημένα
πλαστικά καθίσματα, όπου εκτός από την ομάδα του χωριού
κρέατα και πολύ κρασί.Όλες οι παραπάνω εκδηλώσεις
"Κτηνοτροφικός Αστέρας Καληράχης" , που
διοργανώνονται από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Καληράχης με πολύ μεράκι και κέφι.
Αγωνίζεται στην Α' κατηγορία του τοπικού πρωταθλήματος με μεγάλη επιτυχία, γίνονται πολλά τουρνουά το καλοκαίρι με
Η Καληράχη είναι γεωργικό χωριό (σιτάρι, κριθάρι, τριφύλλι,
πολλές γνωστές ομάδες (ΑΡΗΣ, ΗΡΑΚΛΗΣ, ΚΑΒΑΛΑ, ΠΑΟΚ
αμπέλια) και κτηνοτροφικό (γίδια, πρόβατα) και τους
κλπ). Διαθέτει επίσης πίστα για αγώνες 4x4, την μοναδική στο
καλοκαιρινούς συνήθως μήνες καθαρά παραθεριστικό. Το
νομό, όπως και πίστα για ποδήλατα ανωμάλου δρόμου επίσης τη μοναδική στο νομό. Στο χωριό υπάρχουν πολλά κιόσκια και σιντριβάνια, παιδική χαρά και μια πανέμορφη πλατεία με το τεράστιο πλάτανο στη μέση ο οποίος είναι σημείο αναφοράς του χωριού. Σε όλο το μήκος του κεντρικού δρόμου που έχει πεζοδρομηθεί και φωταγωγηθεί, υπάρχουν φλαμουριές, σφενδάνια, πεύκα, αριζόνες, ιτιές, ακακίες και ψευδοκαστανιές που δίνουν διαφορετικό χρώμα ειδικά την Άνοιξη. Το χωριό μετά τον καταστροφικό σεισμό του 1995 ξαναχτίστηκε και αυτή τη στιγμή ελάχιστα σπίτια είναι αυτά που μας θυμίζουν το παρελθόν.
χόμπι των κατοίκων είναι το κυνήγι και οι σκυλοσυζητήσεις δίνουν και παίρνουν καθημερινά στο κοινοτικό κατάστημα που στεγάζεται στην πλατεία του χωριού. Οι μόνιμοι κάτοικοι
Καληραχιώτες, έρχεται το Πάσχα, ας μαζευτούμε όλοι στο χωριό να τσουγκρίσουμε τα αυγά.
είναι 120 ενώ το καλοκαίρι, τις γιορτές και τις εκλογές
Εγώ την ομορφότερη περδίκα ,με τα καλύτερα στολίδια ,θα πάω
τριπλασιάζονται.
να την αφήσω με χαρά και χωρίς δάκρυα, εκεί στην Αγία
Το χωριό είναι χτισμένο το 1400 περίπου. Τον Σεπτέμβριο του
Παρασκευή..
1946 φέρεται να προσκύνησαν στο Μοναστήρι της Ζάβορδας (μαρτυρία από τον γνωστό Κώδικα) 38 Καληραχιώτες. Το 1914 οι μόνιμοι κάτοικοι ήταν 700 και το 1926 από Βραβόνιστα (πολλά μυρμήγκια) πήρε τη σημερινή της ονομασία. Στην επικράτεια του χωριού υπήρχαν οι οικισμοί «Φονιάδες», «Πρασιάνη», «Μεράτ», «Σπίτια», «Νιντρούζι» που με τον καιρό χάθηκαν.Η Καληράχη αυτή τη στιγμή διαθέτει το καλύτερο γήπεδο ποδοσφαίρου στο νομό Γρεβενών με καταπληκτικό χορτοτάπητα, με πολυτελέστατα αποδυτήρια και κερκίδες με
6 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας
Καλή Ανάσταση!
| ΤΑ ΜΕΛΗ ΜΑΣ ΓΡΑΦΟΥΝ |
Η ιστοσελίδα του 2/θ Δημοτικού Σχολείου Αμυγδαλεών στους 20 καλύτερους δικτυακούς τόπους Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης όλης της Ελλάδας για δεύτερη φορά Γράφει Αργύριος Καραλιόλιος Όπως και πέρσι έτσι και φέτος η ιστοσελίδα του 2/θέσιου Δημοτικού Σχολείου Αμυγδαλεών πέρασε στην τελική φάση και στους 20 καλύτερους δικτυακούς τόπους της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης όλης της Ελλάδας του 3ου Πανελλήνιου Διαγωνισμού 2009 που διενεργείτε από την «Ελληνική Ένωση για την Αξιοποίηση των ΤΠΕ στην Εκπαίδευση» (e-Δίκτυο-ΤΠΕ-Ε http://e-diktyo.eu) και την Πανελλήνια Ένωση Εκπαιδευτικών «Μιχάλης Δερτούζος» (http://ekped.gr ) σε συνεργασία με το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο (ΠΣΔ http://www.sch.gr) Στον 3ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό για τη Βράβευση Σχολικών Δικτυακών Τόπων 2009 που διεξάγεται στα πλαίσια του 5ου Πανελλήνιου Συνεδρίου των Εκπαιδευτικών για τις ΤΠΕ στην Εκπαίδευση «Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στη Διδακτική Πράξη» (ΣΥΡΟΣ, 8-9-10 Μαΐου 2009) και μετά από 4.644 δικτυακούς τόπους Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης που ελέγχθηκαν συνολικά, η ιστοσελίδα του 2/θέσιου Δημοτικού Σχολείου Αμυγδαλεών: http://dim-amygd.gre.sch.gr, πέρασε στην τελική φάση και στους 20 καλύτερους δικτυακούς τόπους Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης όλης της Ελλάδας. Στην τελική φάση αυτοί οι 20 καλύτεροι βαθμολογικά δικτυακοί τόποι θα αξιολογηθούν από 5 διαφορετικούς αξιολογητές. Η φάση αυτή ξεκίνησε από τις 10 Μαρτίου 2009. Θα βραβευτούν οι 6 καλύτεροι δικτυακοί τόποι από κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης. Μεγάλο το μέγεθος της επιτυχίας του σχολείου μας για δεύτερη μάλιστα συνεχόμενη χρονιά και το μέγεθος αυτό μεγαλώνει ακόμα περισσότερο, αν αναλογιστεί κανείς ότι πρόκειται για 2/θέσιο σχολείο και με ταχύτητα internet μόλις 115 kbit/sec!!! Περισσότερες πληροφορίες για το διαγωνισμό και το 5ο Συνέδριο της Σύρου μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα: http://www.e-diktyo.eu/ .
Οι 20 καλύτεροι δικτυακοί τόποι Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης όλης της Ελλάδας είναι οι παρακάτω: 11ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΕΥΟΣΜΟΥ 1ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΓΡΙΝΙΟΥ 1ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ 60ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΤΡΑΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΜΥΓΔΑΛΕΩΝ ΓΡΕΒΕΝΩΝ 7ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 12ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΒΟΛΟΥ 2ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΦΙΛΩΤΑ 4ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΙΛΙΟΥ 11ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΒΑΛΑΣ 1ο ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΦΙΛΙΑΤΡΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΛΑΡΙΣΑΣ ΕΙΔΙΚΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΡΑΤΟΥΛΑ ΜΑΓΟΥΛΑ ΠΥΡΓΟΥ 12ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΘΗΝΑΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΣΒΕΣΤΟΧΩΡΙΟΥ 2ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΕΡΑΙΑΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΡΟΧΩΜΑΤΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΚΑΠΑΡΕΛΛΙΟΥ ΘΗΒΑΣ 10ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ
| ΤΑ ΜΕΛΗ ΜΑΣ ΓΡΑΦΟΥΝ |
Παιδεία Ανθρωποκεντρική Ευθύμιος Σκρέκας, συντ. Δάσκαλος Κοίλα –Κοζάνης, Τ.Κ. 501 00, τηλ. 6944 238277 Έψαχνα ένα συνάδελφο Εκπαιδευτικό στην πλατεία της Κοζάνης. Αναζητώντας τον, μπήκα σ' ένα καφενείο, στο οποίο συχνάζει. Ερεύνησα το χώρο. Δεν τον βρήκα. Κάθησα σε μια γωνιά και παρήγγειλα τον καφέ μου. Άθελά μου άκουγα από το διπλανό τραπέζι να κουβεντιάζεται το επίκαιρο θέμα της Παιδείας. Κουβέντιαζαν, οι παραπλεύρως, καθήμενοι συνδαιτυμόνες μου, σχεδόν έντονα, την εκπαιδευτική επικαιρότητα. -Τώρα ο νέος Υπουργός Παιδείας θα το λύσει το θέμα, αποφαίνεται ο πρώτος από την παρέα. -Δε νομίζω ότι θα τα καταφέρει ομολογεί ο δεύτερος. -Είναι δύσκολο το θέμα, αν δεν διατεθούν τ' αναγκαία κονδύλια, υποστηρίζει ο τρίτος της παρέας. - Δε μπορούμε, ως έθνος, να πάμε μπροστά, αν δεν εφαρμοστεί μια «Ανθρωποκεντρική Παιδεία» ομολογεί, χαμηλόφωνα, ο τέταρτος. Μ' άρεσε πολύ η λέξη «Ανθρωποκεντρική». Δεν την άκουσα πολλές φορές. Εντυπωσιάστηκα. Γι' αυτό τη σφήνωσα στο μυαλό μου. Την πήρα μαζί μου. Σπάνια ακούω τέτοιες εντυπωσιακές λέξεις. Ωραία και πλούσια λέξη. Πάντα έτσι συμβαίνει στο βίο των ανθρώπων. Τα ωραία να είναι σπάνια! Το βράδυ στριφογύριζε στο μυαλό μου η λέξη αυτή, πριν παραδοθώ στον αναγκαίο καθημερινό μου ύπνο. Σκέφτηκα να την αναλύσω. «Ανθρωποκεντρικός» = με κέντρο τον Άνθρωπο. Κοντά σ' αυτήν την ερμηνεία θέλησα να ερμηνεύσω και τη λέξη «Άνθρωπος». Άνθρωπος, βγαίνει από το τοπικό επίρρημα άνω +θρώσκω που θα πει: προς τα πάνω κοιτάζω. Θα κάνει πολύ καλά ο νέος Υπουργός Παιδείας να ζητήσει από τους Εκπαιδευτικούς της Πατρίδας μας, όλων των βαθμίδων (Νηπιαγωγείου, Δημοτικού, Γυμνασίου, Λυκείου, ΤΕΙ και ΑΕΙ) να διδάσκουν με μεράκι και ζήλο «την Ανθρωποκεντρική Παιδεία». Και για να τα καταφέρουν θα πρέπει οι ίδιοι οι Εκπαιδευτικοί να ενστερνιστούν και να πιστέψουν «στην Ανθρωποκεντρική Παιδεία». Το σημερινό πρόβλημα της παιδείας δεν είναι τόσο το οικονομικό, όσο η έλλειψη οράματος και πορείας. Τί τύπο Έλληνα θέλουμε να φκιάξουμε; Πρέπει ή όχι να του δώσουμε, πέρα από τη γνώση και πνευματικές αξίες; Οφείλουμε ν' απαντήσουμε καθαρά και ειλικρινά.
8 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας
Σήμερα το Ελληνικό Σχολείο επιδιώκει, και καλά κάνει, να προσφέρει μόνο γνώση. Από την εμπειρία μου, ως Εκπαιδευτικού, απ' όλες τις βαθμίδες της Ελληνικής Παιδείας επιδιώκεται η απόκτηση γνώσεων. Το άλλο μισό, που αφορά την πνευματική καλλιέργεια και εσωτερική ψυχική συγκρότηση των παιδιών μας παραθεωρείται και υποβαθμίζεται. Έτσι φτάσαμε στο δυσάρεστο κοινωνικό φαινόμενο με αποτέλεσμα να έχουμε πολλούς και καλούς επιστήμονες, άρτια κατηρτισμένους στο εξειδικευμένο επιστημονικό αντικείμενο, αλλά δεν φτάνει μόνο αυτό. Η κοινωνία μας χρειάζεται περισσότερο από κάθε άλλη φορά και ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ! Τα παιδιά μας, που τελειώνουν τα Τ.Ε.Ι. και Α.Ε.Ι. φροντίζουν με κάθε τρόπο να μπουν στο Δημόσιο. Γιατί; Διότι εκεί «Βρέχει, χιονίζει, καραβάνα γεμίζει» όπως αποφαίνεται, θυμόσοφα, ο απλός λαός μας. Ενίοτε, όλοι μας, πιέζουμε και προτρέπουμε τα παιδιά μας, μετά τις σπουδές τους να προσληφτούν σε Δημόσια Υπηρεσία, γιατί έχουν σίγουρο και χωρίς πολύ μόχθο και κόπο μισθό! Όμως το Δημόσιο φράκαρε. Πού θα πάνε τα παιδιά μας; Όλοι φταίμε. Προτείνουμε, αλλά και διδάσκουμε στη νεολαία μας, ότι δεν πρέπει να κοπιάζει στη μετέπειτα ζωή της. Αψυχολόγητα, την προτρέπουμε τη νεολαία, ότι δεν πρέπει να κοπιάζει, αλλά οι απολαβές της να είναι υψηλές και σκανδαλώδεις. Θέλουμε όλοι μας, όλοι οι άλλοι Συνέλληνες να κοπιάζουν και να παράγουν και να μοχθούν, εκτός των παιδιών μας. Αυτό είναι επιζήμιο για όλους μας. Η παιδεία μας πρέπει να είναι πολυδύναμη και δημιουργική, εφόσον αποτελεί υπεύθυνο αίτημα και κατόρθωμα του βίου των πολιτών, αλλά και της πολιτείας. Ξεκινάει, πρέπει να ξεκινάει από τη γονεϊκή φροντίδα, την αγωγή, να εμπνέεται από τον τρόπο του βίου των μεγαλυτέρων, τον οποίο πρέπει ν' ακολουθούν, μιμούμενοι ή καθοδηγούμενοι από τις αιώνιες και διαχρονικές αξίες της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού μας. Έτσι θα μπορέσει ο αυριανός πολίτης να υπερβεί τη φύση του και να θεωρείται η Παιδεία μας δευτέρα φύση, αναγέννηση και κατόρθωμα αρετής. Η πιο γόνιμη μέθοδος της ουσιαστικής παιδείας μας, που αγκαλιάζει τη σκέψη, την ψυχική καλλιέργεια και τον πρακτικό βίο, είναι η ελεύθερη αλληλοεπίδραση των προσώπων, σε ατμόσφαιρα αμοιβαίου σεβασμού.
| ΤΑ ΜΕΛΗ ΜΑΣ ΓΡΑΦΟΥΝ |
«Άδειασαν τα Χωριά μας, άλλαξαν οι Άνθρωποι» Ευθύμιος Σκρέκας, συντ. Δάσκαλος Κοίλα –Κοζάνης, Τ.Κ. 501 00, τηλ. 6944 238277 «Άδειασαν τα Χωριά μας, άλλαξαν οι Άνθρωποι» Αφορμή για να γράψω τις παρακάτω σκέψεις μου ήταν ένας έντονος διάλογος σε μια ομήγυρη φίλων εκπαιδευτικών, που ο καθένας διαφωνούσε κι απέρριπτε, με ευκολία, τα επιχειρήματα του άλλου, σχετικά με την αύξηση του πληθυσμού των πόλεων και την εγκατάστασή του στα αστικά, πλησιέστερα κέντρα. Η φυγή μας από τις πατρογονικές εστίες και η διαμονή μας στις πλησιέστερες πόλεις, άλλαξε και διαφοροποίησε την ομαλή κι ευλογημένη χωροταξική κατανομή των συνανθρώπων μας, με αποτέλεσμα να αδειάσουν και να ερημώσουν τα νοσταλγικά χωριά της περιοχής μας και όχι μόνο. Εγκαταλείψαμε το καθαρό και υγιεινό περιβάλλον, την απλή φύση, τα δασωμένα βουνά των χωριών μας και συνοστιζόμενοι στο υποβαθμισμένο στενόχωρο διαμερισματάκι των 50 τ.μ. λησμονήσαμε την απλότητα του βίου μας. Κοινό και λίαν ανησυχητικό το φαινόμενο ν' ανταμώνουμε στο ασανσέρ «με το διπλανό μας» και να μην μιλιόμαστε…! Να περιμένουμε πότε θα κάνει τον παραμικρό θόρυβο, στην ώρα της κοινής ησυχίας «για να τον παρατηρήσουμε …». Ζούμε έντονα και αμφισβητούμε τις διαχρονικές αξίες αγάπης και συνεργασίας, που μας κληροδότησαν οι αγράμματοι αλλά απλοί πρόγονοί μας. Ο εγωισμός και η υπερηφάνεια μας κατέστησε υποστηρικτές και γνώστες επί παντός επιστητού. Συνηθίσαμε να μην ακούμε τους άλλους…! Συζητούμε, αλλά συνήθως δεν καταλαβαινόμαστε. Γίναμε νευρικοί. Δεν παραδεχόμαστε καμιά άλλη γνώμη κι άποψη, εκτός από τη δική μας. Συζητούμε στα καφενεία και σ'άλλους κλειστούς χώρους, έντονα ενίοτε δε και πεισματικά και προσπαθούμε να πείσουμε την ομήγυρη ότι η δική μας άποψη είναι η καλύτερη, η σωστότερη. Η σιωπή και η ολιγολογία ξεχάστηκε. Βιώνουμε την καθημερινότητα με ένταση. Τρέχουμε, αντί να βαδίσουμε. Ομιλούμε και κουβεντιάζουμε πολύ. Συνήθως, απορρίπτουμε την άλλη άποψη. Νομίζουμε ότι για όλα έχουμε το αλάθητο! Έτσι κληρονομούμε και στη νέα γενιά, στα παιδιά μας ένα νέο τύπο Έλληνα, που τα θέλει όλα δικά του. Να μην κοπιάζει και ν' απολαμβάνει τα καλύτερα και τ' ακριβότερα υλικά αγαθά. Να αλληθωρίζουμε όλοι μας στο ακριβότερο αυτοκίνητο, στο μεγαλύτερο και κεντρικότερο διαμέρισμα –κατάστημα. Στην αγορά πολλών και εκλεκτών
διατροφημάτων. Χαλάσαμε την οικογενειακή κι ατομική υγεία με την πολυφαγία μας! Αμφισβητούμε και αγνοούμε την ευλογημένη και υγιεινή αυτάρκεια και ολιγάρκεια. Η οικονομική κρίση στην Πατρίδα μας και σ' όλο τον κόσμο οφείλεται και στον αλλόγιστο ευδιαμονικό καταναλωτισμό μας. Παράγουμε 5 και τρώμε για 8. Ποιός θα αναπληρώσει τη διαφορά; Καλή είναι η πρόοδος και η τεχνολογία! Καλύτερη όμως πρέπει να είναι η απλότητα του βίου μας. «Επιστροφή στην Παράδοση» «Τό ἐπ' ἐμοί, ἐνόσω ζῶ καί ἀναπνέω καί σωφρονῶ, δέν θά παύσω πάντοτε, νά ὑμνώ μετά λατρείας τόν Χριστόν μου, νά περιγράφω μετ' ἔρωτος τήν φύσιν, καί νά ζωγραφῶ μετά στοργῆς τά γνήσια Ἑλληνικά ἤθη». Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Στις μέρες μας ο σύγχρονος αγχωμένος Άνθρωπος, παράλληλα με την υλικοευδαιμονική του πορεία και διαδρομή, έχει ανάγκη και της ειλικρινούς Αγάπης στη γλώσσα του λαού του, στα ήθη κι έθιμα και στην ιστορία της ιδιαίτερης Πατρίδας του. Η νοσταλγία όλων στο χτες, ας είναι καρπός Αγάπης κι ευλαβικής ευγνωμοσύνης στους απλοϊκούς κι ολιγαρκείς προγόνους μας. Σ' αυτούς που συναντήσαμε την απλότητα του βίου τους, την άδολη εσωτερικότητά τους, την ανυπόκριτη αγάπη και τη νοσταλγία του παρελθόντος. Ο ισοπεδωτικός μοντερνισμός και η αιχμαλωσία μας από τη σύγχρονη, αμφίβολη και πιεστική διαδρομή ημών των ιδίων και των παιδιών μας, δημιουργούν πνευματικό μαρασμό και αποξένωση από τη γνήσια λαϊκή μας παράδοση. Ζούμε όλοι μας σήμερα, την αλλοτρίωση των χωριών μας και του εαυτού μας, από την ανυποψίαστη παραχώρησή μας σε νέα και ξενόφερτα πρότυπα βίου! Ας αντισταθούμε να ξανακερδίσουμε την απλή κι άδολη κληρονομιά των γεννητόρων μας. Ας γίνουμε –και τώρα δεν είναι αργά – φίλοι και νοσταλγοί της τοπικής, κυρίως, αλλά και της Εθνικής μας Παράδοσης. Ας αυτοπεριοριστούμε κι ας επιστρέψουμε στην εντιμότητα, το φιλότιμο και την το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 9
| ΤΑ ΜΕΛΗ ΜΑΣ ΓΡΑΦΟΥΝ |
ντρομπροσύνη των γονιών και των παππούδων μας. Η σημερινή οικονομική κρίση που βιώνουμε, ας προσπαθήσουμε να γίνει ένα εφιαλτικό παρελθόν. Μέσα στην τύρβη της αλλοπρόσαλλης και εκρηκτικής εποχής μας, ας προσπαθήσουμε να παραμείνουμε – όσοι το μπορούμε και θέλουμε – αμόλυντοι, άδολοι, αυθεντικοί και νοσταλγοί του παρελθόντος μας. Πάντα ο καθένας μας κουβαλάει στα πιο μύχια έγκατα της ύπαρξής του την Ιθάκη του, ή όπως λέμε το γενέθλιο τόπο του, στον οποίο θέλει να επιστρέψει, επειδή τον αιχμαλωτίζει η θύμησή των προγόνων του. Στην σύγχρονη εποχή της παγκοσμιοποίησης της οικονομίας και όχι μόνο, η διάσωση και η διατήρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και ταυτότητας, πρέπει ν' αποτελεί όπλο αντίστασης σ' έναν κόσμο που κατευθύνεται από αλλότρια συμφέροντα. Ο σημερινός Έλληνας οφείλει να εγκύψει με ζήλο, αυταπάρνηση κι ενθουσιασμό στην απλή και γνήσια λαϊκή μας παράδοση, στα ήθη κι έθιμα του απλού λαού μας, για να μπορέσει να οδηγηθεί στην αυτογνωσία του. Το λαϊκό παραδοσιακό βίωμα, που είναι ριζωμένο στην ψυχή του απλού Έλληνα αποτελεί – πρέπει ν' αποτελεί – ένα συνεκτικό στοιχείο της ντόπιας Ελληνικής μας Παράδοσης.
Πενήντα χρόνια άρκεσαν να διαλύσουν αξιακές τοποθετήσεις αιώνων και να αποσυναρμολογήσουν, αλλά και να κλονίσουν αυτό, που στήριξε τον Έλληνα στα δύσκολα χρόνια της αιχμαλωσίας του από το δυνάστη της Ανατολής. Σήμερα ο υλικοευδαιμονικός κι αγχωμένος άνθρωπος, που καταπιέζεται και αιχμαλωτίζεται από «τις κοινωνικές επιταγές', ας τον παρακαλέσουμε ν' ατενίσει με συμπάθεια τις ξεχασμένες πολύτιμες παρακαταθήκες των προγόνων του και να διαφυλάξει τα κειμήλια και την Παράδοση του τόπου του. Η προκοπή ενός τόπου επιτυγχάνεται μόνο με την Αγάπη, την έντιμη εργασία, τον ενθουσιασμό και την κατάθεση της καρδιάς μας στο φυσικό περιβάλλον, στη γλώσσα του λαού μας και στα ήθη και έθιμα της ιδιαίτερης Πατρίδας μας.
Υ.Γ. Κατάγομαι από το Παλαιοχώρι –Βεντζίων –Γρεβενών. Είμαι συντ. Δάσκαλος και διαμένω στα Κοίλα –Κοζάνης. Συγχαρητήρια για την εκλεκτή σας εφημερίδα. Ευθύμιος Σκρέκας
Φυσική επιλογή για Φυσικό αέριο
VKenergy ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ
Θέρμανση - Φυσικό αέριο • Μελέτη του χώρου σας • Πρόταση του κατάλληλου εξοπλισμού • Κατασκευή δικτύου φυσικού αερίου • Προμήθεια εγγυημένων προϊόντων • Εγκατάσταση του εξοπλισμού
Γραφεία - Έκθεση Ολυμπιάδος 123 54634 Θεσσαλονίκη Τ: 2310 218818 F: 2310 218855 www.v-k.gr info@v-k.gr
Αποθήκη Λάζου Εξάρχη 17 54634 Θεσσαλονίκη
• Έναυση και επίδειξη λειτουργίας της εγκατάστασης • Τεχνική υποστήριξη • Συντήρηση των μηχανημάτων
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΒΑΙΟΣ ΚΟΚΚΙΝΟΣ Ηλεκτρολόγος - Μηχανικός
| ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΕΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΓΡΕΒΕΝΙΩΤΩΝ |
Το Xορευτικό Tμήμα του Συλλόγου μας
Το χορευτικό τμήμα του Συλλόγου μας, έλαβε μέρος με μεγάλη επιτυχία στις εκδηλώσεις των Θεοτοκίων στο Ρετζίκι Θεσσαλονίκης, στο χορό του Συλλόγου Αηδονιωτών Θεσσαλονίκης και στο χορό του ΒΑΟ, με την καθοδήγηση του χοροδιδασκάλου και μέλους του ΔΣ κ. Σάκη Οικονόμου.
ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ Την Κυριακή 10 Μαΐου 2009, και από ώρα 18.00 έως και 20.30, στην αίθουσα της Ομοσπονδίας Δυτικομακεδονικών Σωματείων (Βενιζέλου 30), ΚΑΛΟΥΝΤΑΙ όλα τα μέλη του Συλλόγου Γρεβενιωτών Θεσσαλονίκης, σε ΤΑΚΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ για τη διενέργεια ΑΡΧΑΙΡΕΣΙΩΝ και την εκλογή νέου Διοικητικού Συμβουλίου. Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΚΑΣ
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΛΕΝΗ ΑΔΑΜΟΥ το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 11
ÐíåõìáôéêÝò ÐåñéðëáíÞóåéò
«ΒΑΛΙΑ ΚΑΛΝΤΑ» ένας ξεχωριστός κόσμος Απόστολος Δανέλλος Τον άγνωστο και πανέμορφο κόσμο της Κοιλάδας της Βάλια Κάλντα μέσα από τον φωτογραφικό φακό του Απόστολου Δανέλλου, έτσι όπως αποτυπώνονται στις σελίδες του βιβλίου- «ΒΑΛΙΑ ΚΑΛΝΤΑ» ένας ξεχωριστός κόσμος-, είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν το Σάββατο το βράδυ 28 Μαρτίου 2009 όσοι βρέθηκαν στην εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου του. «Ένας από τους παλιούς Έλληνες συγγραφείς έγραψε πως, όποιος δεν έζησε στη φύση δεν μπορεί να πει ότι πέρασε από τη γη, αυτό που εγώ έζησα και ζω καθημερινά στη φύση των Γρεβενών και στην Βάλια Κάλντα προσπάθησα να σας μεταφέρω μέσα από τις σελίδες αυτού του βιβλίου τόνισε μεταξύ άλλων ο Απόστολος Διανέλλος. Ένα βιβλίο το οποίο αγκάλιασε από την πρώτη στιγμή η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση και σήμερα αποτελεί χάρη στο Νομάρχη κ. Κουπτσίδη σημαντικό εργαλείο της Ν.Α. για την τουριστική προβολή του Νομού Γρεβενών». Ο Νομάρχης κ. Κουπτσίδης στη σύντομη ομιλία του τόνισε: «η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Γρεβενών θα σταθεί αρωγός κάθε προσπάθειας Γρεβενιωτών που στόχο έχουν την καταγραφή και ανάδειξη του τόπου μας και του πολιτισμού μας. Έχουμε προχωρήσει ως Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση στην έκδοση βιβλίων Γρεβενιωτών συγγραφέων, ενώ σε σύντομο χρονικό διάστημα θα είναι έτοιμο το Λεύκωμα με την πλούσια δουλειά του δικού μας Αγιογράφου- Ζωγράφου Αριστοτέλη Βαρσάμη. Με την παρούσα έκδοση επιθυμούμε ο επισκέπτης, να περιπλανηθεί και να γνωρίσει ένα πανέμορφο κομμάτι του Νομού μας,τα ορεινά Γρεβενά και τη Βάλια Κάλντα, να μαγευτεί από τις μοναδικές εναλλαγές των χρωμάτων που μόνο η φύση μπορεί να προσφέρει και να χαθεί στα μονοπάτια που χαράζει η καφετιά αρκούδα. Να γνωρίσει τον Όρλιακα εκεί όπου πρόκειται να στηθεί το Αστεροσκοπείο της Πίνδου».
12 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας
Για το Βιβλίο μίλησαν ο Προϊστάμενος της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης κ. Ζαγκανίκας καθώς και ο Γενικός Γραμματέας της Ν.Α. Γρεβενών κ. Σούλης. «Στον Εθνικό Δρυμό της Βάλια Κάλντα στα ορεινά Γρεβενά της όμορφης Μακεδονίας σ΄ όποια εποχή του έτους και αν βρεθεί ο επισκέπτης θα αισθανθεί το μεγαλείο της φύσεως, την ωραιότητα της δημιουργίας που συντίθεται από βουνά και πεδιάδες, από ποτάμια και λίμνες, από πλούσια ποικιλία χλωρίδος και πανίδος, από γεφύρια, μονοπάτια και παραδοσιακούς οικισμούς». Γράφει μεταξύ άλλων στον πρόλογο του, που κοσμεί τις εσωτερικές σελίδες του βιβλίου, ο Μακαριώτατος αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος και καταλήγει: « συγχαίρω, λοιπόν τον συγγραφέα για το έργο αυτό και απονέμω τα εύσημα στην Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Γρεβενών για την έκδοση και εκφράζω την χαρά μου, γιατί ο επισκέπτης των περιοχών αυτών θάχει να μιλά γι΄ ένα ξεχωριστό κόσμο, για το κάλλος της φύσεως αυτής, αναπέμποντας αίνον και ευχαριστίαν και δοξολογίαν στον ύψιστον. Την παρουσίαση, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Αναγνωστήριο της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Γρεβενών, παρακολούθησαν ο Πρόεδρος του Νομαρχιακού Συμβουλίου κ. Τόσκας, ο Αντινομάρχης της Ν.Α κ. Μιχαλογιάννης, ο Πρόεδρος της ΤΕΔΚ Γρεβενών Δήμαρχος Θ.Ζιάκα κ. Πέτρου, ο Γενικός Διευθυντής της Π.Δ. Μακεδονίας κ. Κουτσοτόλης, Νομαρχιακοί Σύμβουλοι, ο Γενικός Αστυνομικός Διευθυντής Π.Δ. Μακεδονίας κ. Πατσιαρίκας, ο Διοικητής της Π.Υ Γρεβενών κ. Καίσαρης, ο Γενικός Διευθυντής της ΑΝΚΟ κ. Αμανατίδης, εκπρόσωποι Φορέων, Συλλόγων και πλήθος κόσμου.
Το Παλαιοχώρι Γρεβενών (η γενέτειρα μας) Ευθυμίου Σκρέκα γράφει ο Θωμάς Παπαθανασίου
φύσης που διαμορφώνουν σε μεγάλο βαθμό την οικονομική ζωή και τις ασχολίες των κατοίκων (το υγρό στοιχείο, τα
Ο Θύμιος Σκρέκας, συνταξιούχος δάσκαλος σήμερα, γνωστός και φίλος από τα μαθητικά μας χρόνια είχε την ευγενική καλοσύνη να μου χαρίσει το σημαντικό αυτό
δάση, οι βοσκότοποι, τα μεταλλεία, η κίνηση και λειτουργία των νερόμυλων κ.λ.π.). Προχωρεί με ενδιαφέρον στη δημιουργία των πρώτων
πόνημα, που αναφέρεται στην αγαπημένη του ιδιαίτερη
παλιών επαγγελμάτων, των χτιστάδων, ραφτάδων,
πατρίδα, το Παλαιοχώρι Γρεβενών.
σαμαράδων, μαραγκών, μυλωνάδων, σιδεράδων και
Ο συγγραφέας είχε την τύχη να γνωρίσει από μικρός αυτή την παλαιότερη μορφή ζωής, συμμετέχοντας ο ίδιος στην οικονομική, κοινοτική, θρησκευτική και πολιτιστική
κουρέων, χωρίς να παραλείπει και τη δημιουργία της μουσικής μπάντας του χωριού. Φυσικά και δεν παραλείπει τη λεπτομερή περιγραφή των
ζωή των απλών ανθρώπων της υπαίθρου, Το βιβλίο είναι
ηθών και εθίμων του χωριού μέσα από τις μεγάλες
προϊόν της μεγάλης αγάπης του ιδίου και της διαχρονικής
χριστιανικές γιορτές των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς,
νοσταλγίας που τον κατέχει για το χωριό του. Είναι βέβαια
της Αποκριάς, του Λαζάρου και της Πασχαλιάς. Όλα αυτά
αυτές οι παιδικές μνήμες που αποτυπώθηκαν σε όλους μας
πλαισιώνονται με τα δημοτικά τραγούδια κάθε κατηγορίας,
με ανεξίτηλη γραφή και όσο περνούν τα χρόνια αποκτούν
στοιχεία που αποτελούν ένα πλούσιο λαογραφικό υλικό,
μέσα μας μια ιδιαίτερη θέση, αφού γινόμαστε τώρα
χρήσιμο για οποιονδήποτε μετέπειτα ερευνητή.
μάρτυρες μιας ζωής που αλλάζει με μεγάλες ταχύτητες.
Παραθέτονται επίσης σημαντικά στοιχεία της οικοτεχνίας και
Πιστεύω όμως πως πέρα από τις παιδικές μνήμες αισθάνεται
της αγροτοποιμενικής ζωής, που συνοδεύονται με το
ένα ηθικό χρέος, μια και ήταν ο πρώτος εγγράμματος του
κατάλληλο φωτογραφικό υλικό και την περιγραφή της
χωριού, ν' αφήσει κάτι για τον τόπο που τον γέννησε και τον
τοπικής ενδυμασίας.
ανάθρεψε, να διασώσει και να μεταβιβάσει τις διαχρονικές
Τέλος, δεν πρέπει να παραλείψω την έρευνα του στο
αξίες της πολιτιστικής κληρονομιάς, οι οποίες άλλωστε
ιδιαίτερο γλωσσικό ιδίωμα με την παράθεση του
παραμένουν τα σταθερά θεμέλια πάνω στα οποία ο
γλωσσάριου και την αποτύπωση της λαϊκής σοφίας στις
άνθρωπος δημιουργεί και εξελίσσεται κοινωνικά, ηθικά και
λαϊκές παροιμίες και τα γνωμικά.
πνευματικά. Διαβάζοντας προσεκτικά το βιβλίο, ο αναγνώστης
Κλείνοντας, δεν έχω παρά να εκφράσω τα ειλικρινή μου συγχαρητήρια στο φίλο μου το Θύμιο για την πνευματική
διαμορφώνει με τη φαντασία του μια ολοκληρωμένη εικόνα
του αυτή προσφορά στην ιδιαίτερη πατρίδα του και την
της ζωής του απλού ανθρώπου σε όλες της εκφάνσεις της.
περιοχή του γενικότερα, που αποτελεί παράδειγμα προς
Με μια γλώσσα που τρέχει σε γνωρίζει με τους
μίμηση για τους νεότερους.
παλιότερους και εγκαταλειμμένους οικισμούς, όλα τα ιερά του χωριού και της περιοχής του, τους παράγοντες της
το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 13
ÐíåõìáôéêÝò ÐåñéðëáíÞóåéò Εγχειρίδιο γλώσσας Καταγραφή-Ερμηνεία-Ετυμολογική προσέγγιση λέξεων- Προτάσεις, Από το λεξιλόγιο του χωριού Κυδωνιές του νομού Γρεβενών ΧΡΗΣΤΟΣ ΘΩΜΑ ΤΖΗΡΟΣ
Ο συγγραφέας μας παραδίδει αυθεντικό γλωσσικό υλικό… Την Κυριακή 22 Μαρτίου παρουσιάστηκε στην αίθουσα της Ομοσπονδίας Δυτικομακεδονικών Σωματείων ενώπιον πυκνού ακροατηρίου το βιβλίο του Χρήστου Θωμά Τζήρου «Εγχειρίδιο γλώσσας, Καταγραφή-Ερμηνεία-Ετυμολογική προσέγγιση λέξεων- Προτάσεις, Από το λεξιλόγιο του χωριού Κυδωνιές του νομού Γρεβενών» που εκδόθηκε στη Θεσσαλονίκη το 2008 από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Γρεβενών. ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΚΑΜΑΡΟΥΔΗ Στην εκδήλωση που αναφέραμε πιο πάνω μίλησαν ο Ανδρέας Τόσκας, δικηγόρος, πρόεδρος του νομαρχιακού συμβουλίου Γρεβενών, και ο Σταύρος Καμαρούδης, επίκουρος καθηγητής της Νέας Ελληνικής στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Χαιρετισμό απηύθυνε ο υφυπουργός Πολιτισμού Γιάννης Ιωαννίδης. Στις γραμμές που ακολουθούν μπορείτε να διαβάσετε το κείμενο του καθηγητή Σταύρου Καμαρούδη, το οποίο εκφώνησε κατά την παρουσίαση του βιβλίου. Κυκλοφόρησε πρόσφατα ένα μικρό σχετικά αλλά πολλαπλά σημαντικό βιβλίο, που παρου-σιάζει εξαντλητικά τη ντοπιολαλιά του χωριού Κυδωνιές του νομού Γρεβενών (παλιά ονο-μασία Βαντσκό). Είναι γραμμένο από τον κύριο Χρήστο Θωμά Τζήρο, συνταξιούχο, αλλά πάντοτε δραστήριο δάσκαλο, με σημαντική κοινωνική δραστηριότητα και προσφορά, που πριν από δέκα χρόνια μας είχε δώσει σε συνεργασία με τους Ι.Θ. Αναγνώστου και τον Δ.Γ. Τζήρο το βιβλίο «(Βαντσκό) Κυδωνιές, Διαδρομή μέσα στο χώρο και την ιστορία», Θεσσαλονίκη 1998, Σύλλογος Κυδωνιωτών Θεσσαλονίκης. Οι Κυδωνιές, ορεινό κεφαλοχώρι βορειοδυτικά των Γρεβενών, σε περίβλεπτη θέση σε υψόμετρο 830 μέτρων, «ηλιόλουστο και αερολάλητο», με παράδοση στον τομέα των Πολιτιστικών Συλλόγων (ήδη από το 1871 όταν ιδρύεται ο Σύλλογος των Τριών Ιεραρχών στην Κωνσταντινούπολη, από το 1965 ο Σύλλογος Κυδωνιωτών Θεσσαλονίκης), δεν είχαν ως τώρα μελετηθεί ιδιαίτερα γλωσσικά. Ο συγγραφέας μας παραδίδει αυθεντικό γλωσσικό υλικό, βέβαιο ως προς τη χρήση του, πολυτιμότατο για τη φιλολογική επιστήμη και όχι μόνον. Και η Λαογραφία και η Ιστορία και οι Επιστήμες της Γης και του Φυσικού Περιβάλλοντος ωφελούνται… Το καλαίσθητο εξώφυλλο, ιδιαίτερα επιτυχημένο, αναπαράγει μια σελίδα του λεξιλογίου. Το κείμενο, τοποθετημένο πλάγια, μισοφαίνεται: ένα είδος μυστηρίου. Και
14 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας
αποτελεί πρόκληση και πρόσκληση για ξεφύλλισμα τουλάχιστον, διάβασμα στη συνέχεια, χρήση συχνή και αναφορά. Το βιβλίο αφιερώνεται στη μνήμη της μητέρας του συγγραφέα, της Δέσπως, που μαζί με το μητρικό γάλα του δίδαξε και τη γλώσσα. Και όχι μόνο αυτό. Και στον κόσμο ολόκληρο! «Στη μητρική μας γλώσσα γεννιέται ο κόσμος», γράφει ο Γκαίτε. Ακολουθούν ο Πρόλογος, οι Γενικές και Ειδικές Παρατηρήσεις, ένα διαλεκτικό κείμενο, το λεξιλόγιο που καταλαμβάνει το κύριος μέρος, σελ. 23-134, και η Βιβλιογραφία. Ας παραθέσουμε δειγματοληπτικά, τρία μόνον λήμματα. Αντέτ: του, πληθυντικός: τ' αντέτια, ουσιαστικό δάνειο < τουρκικά adet = έθιμο, συνήθεια, άγραφος νόμος. Φράση: Ακόμα κι στ' γκούβα (=στον τάφο) τ' αντέτ δεν τ' αστουχάει (Και μετά τον θάνατο η συνήθεια δεν ξεχνιέται). Άντζα: η, πληθυντικός οι άντζις, ουσιαστικό δάνειο < ιταλικό anca = ο γοφός, η κνήμη. Φράση: Μι πιάσκι η άντζα κι δεν μπουρώ να πατήσου του πουδάρ'μ'. Λώπκατα: η, ουσιαστικό παράγωρο < αρχαϊσμός λωπίζω = εκδύω, γυμνώνω), λώπη = ιμάτιο, περίβλημα) = κομμάτι υφάσματος, το μπάλωμα. Φράση: Βάλι μια λώπκα στο παντιλόν. Παράβαλε: Την ποντιακή λέξη λώμματα. Επισημαίνουμε επίσης ότι ευτυχώς η στάση της ελληνικής κοινωνίας έχει αλλάξει, γενικά και γενικότερα στην εκπαίδευση, όπου στις Φιλοσοφικές Σχολές και στα Παιδαγωγικά Τμήματα διδάσκεται πλέον συστηματικά η διαλεκτολογία. Ίσως βέβαια όμως να είναι λίγο αργά… Οι μη υλικοί μας θησαυροί, λέξεις και εκφράσεις της ντοπιολαλιάς, της αέναης και αείρροης αυτής πηγής που ποτίζει κάθε φορά τη γλώσσα μας, καταγράφονται συστηματικά και δια-σώζονται για τους τωρινούς αλλά και τους μελλοντικούς ομιλητές. Το βιβλίο εκδόθηκε και με τη συνδρομή της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Γρεβενών, μια δαπάνη για τον πολιτισμό, που κατά το κοινώς λεγόμενο «πιάνει τόπο». Το πόνημα του κυρίου Χρήστου Τζήρου αποτελεί πραγματικά αντίδωρο ευγνωμοσύνης στη γενέτειρά του. Συγχαρητήρια και καλή συνέχεια με ένα ανθολόγιο διαλεκτικών κειμένων! Ευτυχώς η στάση της ελληνικής κοινωνίας έχει αλλάξει, γενικά και ειδικότερα στην εκπαίδευση, όπου στις Φιλοσοφικές Σχολές και στα Παιδαγωγικά Τμήματα διδάσκεται πλέον συστηματικά η διαλεκτολογία. 'Ίσως όμως να είναι λίγο αργά.
«Γρεβενά Αρχαιότητες, κάστρα, οικισμοί, μοναστήρια και εκκλησίες του νομού Γρεβενών» Ν. Κ. Μουτσόπουλου
Από τις εκδόσεις “University Studio Press”, κυκλοφόρησε το 2006 το βιβλίο: «Γρεβενά Αρχαιότητες, κάστρα, οικισμοί, μοναστήρια και εκκλησίες του νομού Γρεβενών», του Ν. Κ. Μουτσόπουλου
Από το Δελτίο Τύπου των εκδόσεων πληροφορούμαστε ότι: Πρόκειται για ένα καινούργιο βιβλίο του ομότιμου καθηγητή του Α.Π.Θ., γνωστού από πολλά άλλα βιβλία που έχει γράψει και τα οποία ασχολούνται με θέματα αρχαιολογίες, βυζαντινής αρχιτεκτονικής, λαϊκής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και λαογραφίας. Στον τόμο αυτό καταγράφει τα ερείπια των αρχαίων οικισμών του Νομού Γρεβενών, τα Ιουστινιάνεια και Μεσοβυζαντινά κάστρα της Ελίμειας και τους οικισμούς των χρόνων της τουρκοκρατίας. Στο δεύτερο μέρος της μελέτης καταγράφει και περιγράφει 81 μονές και εκκλησίες του Νομού, διανθίζοντας τα κείμενα με μεγάλο αριθμό σχεδίων (κατόψεων, τομών, όψεων και αρχιτεκτονικών λεπτομερειών) και με όλες τις βυζαντινές και μεταβυζαντινές κτιτορικές επιγραφές που σώζονται στις εκκλησίες. Πρόκειται για ένα πολύτιμο βοήθημα και όπως γράφει ο γνωστός λογοτέχνης και ποιητής Θανάσης Γεωργιάδης στο «Σημειωματάριο» (Μακεδονία, Σάββατο 3 Ιουνίου 2006): «… Έτσι ο πολυσχιδής και πολυμαθέστατος συγγραφέας του έργου, ψηφίδα μετά ψηφίδας στήνει κατ' ανάγκην δίπλα σε τείχη αρχαιοελληνικά, άλλα Ιουστινιάνεια, συστήνοντας τοιουτοτρόπως το παλίμψηστο πρόσωπο μιας ελληνικής περιφέρειας, διαιώνιας. Γιατί από χρόνια ο δάσκαλος Μουτσόπουλος φαίνεται ότι φέρει σιγά-σιγά σε πέρας ένα τάμα του ή μάλλον ένα όραμά του, την ολοκλήρωση μιας ευρείας παρουσίασης των ελληνικών τόπων του βορείου χώρου μας, υπονοώντας καθόλου σωβινιστική ότι ο πατριωτισμός των Ελλήνων σέβεται τον αντίστοιχο πατριωτισμό των άλλων λαών (κοντά στα δικά μας πράγματα, τα γραικικά, όπως θα έλεγε ακόμη μία φορά ο Κωνσταντίνος Καβάφης), κι ας δικαιούται κάτι παραπάνω (ελάχιστα παραπάνω) ο λαός μας λόγω αρχαιότητος και προσφοράς
στο υ ς άλλ ους λαο ύς». Χάι δω Αγο ρογ ιάν νη
– Βουτσά
το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 15
| ΤΑ ΜΕΛΗ ΜΑΣ ΓΡΑΦΟΥΝ |
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ (1901-1910) ΕΝΑΣ ΑΓΝΟΗΜΕΝΟΣ ΙΕΡΑΡΧΗΣ Χρήστου Δ. Βήττου, Υποστρατήγου ε.α. Διετέλεσε διαδοχικά μητροπολίτης Γρεβενών (1901-1910), Δράμας (1910-1922), Νεοκαισαρείας (1922 - 1924), Πριγκιποννήσων (1924-1927) και Χαλκηδόνος (1927-1932). Τον Ιούνιο του 1932 υπέβαλε παραίτηση για λόγους υγείας. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο του απένειμε τιμητικά τον τίτλο του μητροπολίτη Εφέσου. Απεβίωσε στις 16 Αυγούστου 1935 στη Χάλκη, όπου και ενταφιάστηκε. Ήταν λόγιος και συνέγραψε αρκετά έργα, θρησκευτικού κυρίως περιεχομένου. Συνήθως στα γραπτά του χρησιμοποιούσε το φιλολογικό ψευδώνυμο «Μάγνης», το οποίο υποδήλωνε τον τόπο καταγωγής του (Μαγνησία). Διωγμός του Μητροπολίτη Γρεβενών Αγαθαγγέλου
Μετά την ατυχή έκβαση του πολέμου του 1897 η βουλγαρική και ρουμανική προπαγάνδα, εκμεταλλευόμενες την αδυναμία της Ελλάδας να δράσει αποτελεσματικά, ανέπτυξαν έντονη ανθελληνική δραστηριότητα. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο ανησύχησε σοβαρά για την κατάσταση που δημιουργήθηκε εις βάρος του και, για να αναχαιτίσει τον κίνδυνο, τοποθέτησε στις ευάλωτες περιοχές της Μακεδονίας τους πιο ικανούς ιεράρχες που διέθετε την περίοδο εκείνη. Έτσι, στη σλαβόφωνη ζώνη έστειλε τους μητροπολίτες Γερμανό Καραβαγγέλη Καστοριάς, Ιωακείμ Φορόπουλο Πελαγονίας (Μοναστηρίου) και Χρυσόστομο Καλαφάτη Δράμας, ενώ στα Γρεβενά, που αποτελούσαν το σκληρό πυρήνα της ρουμανικής προπαγάνδας, τοποθέτησε τον Αγαθάγγελο Κωνσταντινίδη. Ο Αγαθάγγελος Κωνσταντινίδης γεννήθηκε το 1864 στη Μαγνησία της Μικράς Ασίας. Αποφοίτησε από τη Θεολογική Σχολή Χάλκης το 1886. Από το 1892 έως το 1896 σπούδασε με υποτροφία στα Πανεπιστήμια του Βερολίνου και του Παρισιού και στη συνέχεια μετέβη στο Λονδίνο για εκμάθηση της αγγλικής γλώσσας. Από το Λονδίνο προσκλήθηκε τον Οκτώβριο του 1896, για να αναλάβει καθηγητής των Νομικών στη Θεολογική Σχολή Χάλκης, θέση την οποία διατήρησε μέχρι την εκλογή του ως μητροπολίτης Γρεβενών στις 20 Οκτωβρίου 1901.
18 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας
Ο μητροπολίτης Αγαθάγγελος ανέλαβε καθήκοντα στη Μητρόπολη Γρεβενών τον Οκτώβριο του 1901. Το πρώτο του μέλημα ήταν η αντιμετώπιση και εξουδετέρωση της ρουμανικής προπαγάνδας, που ταλάνιζε το χριστιανικό ορθόδοξο πληθυσμό της επαρχίας του για περισσότερο από 30 χρόνια. Είχε στενή συνεργασία με το Προξενείο Ελασσόνας, το οποίο παρακολουθούσε τις δραστηριότητες των βλαχόφωνων χωριών των Γρεβενών. Επίσης είχε μυηθεί από τους πρώτους στο Μακεδονικό Αγώνα, αφού το τελευταίο δεκαήμερο του Απριλίου του 1904 και πριν ακόμη αρχίσει επίσημα η δράση των ελληνικών σωμάτων και εισέλθει στη Δυτική Μακεδονία το σώμα του Παύλου Μελά (Αύγουστος 1904), έστειλε αγωγιάτες στο Κέντρο Τρικάλων, για να παραλάβουν όπλα και φυσίγγια. Το Κέντρο όμως δεν είχε χρήματα να πληρώσει τη μεταφορά αυτών και η αποστολή αναβλήθηκε για αργότερα. Στις αρχές Ιουνίου του 1905 το Μακεδονικό Κομιτάτο Αθηνών, μετά από αίτημα του Αγαθαγγέλου, διέθεσε στη Μητρόπολη Γρεβενών 10 ένοπλους άνδρες. Τους άνδρες αυτούς τους παρέλαβαν από τα Τρίκαλα ο αγγελιαφόρος της Μητρόπολης Κωνσταντίνος Ρίζος από τη Σαμαρίνα και ο Μακεδονομάχος Κωνσταντίνος Δημάκης ή Μπούρας από το Μαυρονόρος. Ο μητροπολίτης όρισε οπλαρχηγό το Ρίζο, ο οποίος έκτοτε έφερε το ψευδώνυμο «Ξανθόπουλος ή Ξάνθος». Το σώμα του «Ξανθόπουλου», που συνολικά με τους ντόπιους είχε δύναμη 15 ανδρών, λημέριαζε κοντά στην πόλη των Γρεβενών και είχε ως κύρια αποστολή την προστασία του μητροπολίτη από τους ρουμανίζοντες. Ο Αγαθάγγελος, ιεράρχης με εξαιρετικές ικανότητες, οργάνωσε και διηύθυνε με αποφασιστικότητα και αυταπάρνηση τον αγώνα κατά των πρακτόρων της ρουμανικής προπαγάνδας. Η δυναμική παρουσία του στο χώρο της Εκκλησίας και της Παιδείας, δεν άφηνε περιθώρια αποτελεσματικής δράσης των ρουμανιζόντων, γι' αυτό έπρεπε να βρουν τρόπο να τον απομακρύνουν από τη Μητρόπολη. Έτσι τον συκοφάντησαν στην Οθωμανική Πύλη ότι εξεγείρει το λαό των Γρεβενών σε
| ΤΑ ΜΕΛΗ ΜΑΣ ΓΡΑΦΟΥΝ |
επανάσταση και ότι συνεργάζεται με τα ελληνομακεδονικά σώματα που εισέρχονταν στη Δυτική Μακεδονία.
ρουμανικών τη χαιρέτισαν σαν θρίαμβο της ρουμανικής διπλωματίας.
Ύστερα από τη συκοφαντία αυτή το τουρκικό Υπουργείο Δικαιοσύνης και Θρησκευμάτων απηύθυνε στις 23 Ιουνίου 1905 προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη έγγραφο με το οποίο κατηγορούσε τον Αγαθάγγελο για τα ακόλουθα:
Απαγόρευση επιστροφής του Αγαθαγγέλου στη Μητρόπολη Γρεβενών
· Κατά την περιοδεία του στα χωριά εκφωνεί λόγους και ερεθίζει τα πνεύματα του λαού. · Φέρεται καταπιεστικά στους Βλάχους. · Έρχεται σε επαφή με μεταμφιεσμένο Έλληνα αξιωματικό. · Καλεί από την Ελλάδα ύποπτα πρόσωπα και τα διορίζει ιερείς. · Είχε συνέντευξη με τον Έλληνα Πρόξενο Ελασσόνας. Στις 25 Οκτωβρίου του 1905, παραμονή της γιορτής του Αγίου Δημητρίου, ο μητροπολίτης Αγαθάγγελος είχε μεταβεί στο Μεγάλο Σειρήνι, για να ιερουργήσει και την επομένη να χειροτονήσει ιερέα. Τη νύχτα όμως πήγαν στο χωριό Τούρκοι χωροφύλακες και του γνωστοποίησαν διαταγή του καϊμακάμη (επάρχου) Γρεβενών σύμφωνα με την οποία έπρεπε να επιστρέψει στα Γρεβενά. Ο Αγαθάγγελος αρνήθηκε να υπακούσει, γιατί δεν είχαν έγγραφη διαταγή. Ύστερα από αρκετή ώρα έφθασε στο χωριό ένα τμήμα 50 Τούρκων στρατιωτών με επικεφαλής μουλιαζίμη (ανθυπολοχαγό), ο οποίος παρέδωσε στο μητροπολίτη έγγραφη διαταγή του Γενικού Επιθεωρητή Μακεδονίας Χιλμή Πασά, οπότε αναγκάστηκε να συμμορφωθεί και να επιστρέψει στην έδρα του, διαμαρτυρόμενος κατά του Χιλμή Πασά, επειδή του δημιουργούσε προβλήματα στην άσκηση των θρησκευτικών του καθηκόντων. Το δεύτερο δεκαήμερο του Νοεμβρίου 1905, ο μητροπολίτης Αγαθάγγελος έλαβε τηλεγραφική διαταγή του Πατριαρχείου, σύμφωνα με την οποία έπρεπε να μεταβεί επειγόντως στην Κωνσταντινούπολη, αφήνοντας στη θέση του, ως αρχιερατικό επίτροπο, τον πρωτοσύγκελο Αθανάσιο Τσάμη. Η εσπευσμένη αυτή πρόσκληση εκ μέρους του Πατριαρχείου οφειλόταν στις ανακριβείς πληροφορίες που έδωσε ο πρόξενος Ελασσόνας Λάμπρος Ενυάλης στο ελληνικό Υπουργείο των Εξωτερικών, που έλεγαν ότι δήθεν ο Αγαθάγγελος σκόπευε να εγκαταλείψει τα Γρεβενά και να εγκατασταθεί στην ελεύθερη Ελλάδα, για να αποφύγει τη δίκη που του ετοίμαζαν οι Τούρκοι με την κατηγορία ότι συνεργαζόταν με τα ελληνομακεδονικά σώματα. Το Υπουργείο των Εξωτερικών ενημέρωσε το Πατριαρχείο, το οποίο ανησύχησε για την τροπή που θα λάμβαναν τα πράγματα και γι' αυτό τον κάλεσε αμέσως στην Κωνσταντινούπολη. Όπως αποδείχτηκε αργότερα, ο πρόξενος Ελασσόνας έπεσε θύμα ρουμανίζοντος πληροφοριοδότη, ο οποίος ενεργούσε βάσει σχεδίου που απέβλεπε στην απομάκρυνση του μητροπολίτη από την έδρα του. Την άφιξη του μητροπολίτη Αγαθαγγέλου στην Κωνσταντινούπολη και την απομάκρυνσή του από τα Γρεβενά οι ανταποκριτές των ευρωπαϊκών εφημερίδων και κυρίως των
Στην Κωνσταντινούπολη ο μητροπολίτης Αγαθάγγελος δικάστηκε από την Ιερά Σύνοδο του Πατριαρχείου για την κατηγορία που του είχαν αποδώσει οι Τούρκοι και αθωώθηκε. Όταν στα μέσα Δεκεμβρίου του 1905 πήγε εκ μέρους του Πατριάρχη Ιωακείμ Γ΄ η Επιτροπή της Ιεράς Συνόδου στο Μεγάλο Βεζίρη, για να γνωστοποιήσει την αθωωτική απόφαση και να ζητήσει την επάνοδο του Αγαθαγγέλου στην έδρα του, έλαβε αρνητική απάντηση με την αιτιολογία ότι δεν επρόκειτο να επιτραπεί η επιστροφή του στα Γρεβενά, γιατί τον θεωρούσε επικίνδυνο για την ησυχία του τόπου. Η επιτροπή του Πατριαρχείου υπενθύμισε τότε στο Μεγάλο Βεζίρη το προνόμιο της Εκκλησίας που προέβλεπε ότι, σε περίπτωση που υπήρχαν κατηγορίες εις βάρος μητροπολίτη, αρμόδια για να τον δικάσει και να εκδώσει την απόφαση ήταν μόνο η Ιερά Σύνοδος. Η απάντηση που δόθηκε, και η οποία φωτογράφιζε την περίπτωση του μητροπολίτη Γρεβενών, ήταν ότι το προνόμιο αυτό είχε καταργηθεί πρόσφατα με σουλτανικό διάταγμα (ιραδέ), σύμφωνα με το οποίο στο εξής κάθε κατηγορούμενος ιεράρχης θα δικαζόταν από τα δικαστήρια της επαρχίας που διέπραξε το αδίκημα. Η παραπάνω απόφαση σήμαινε ότι, εφόσον ο Αγαθάγγελος επέστρεφε στα Γρεβενά, θα δικαζόταν για την υπόθεση που είχε κατηγορηθεί από τα τουρκικά δικαστήρια της περιοχής του, με μάρτυρες τους ρουμανίζοντες, οπότε ήταν βέβαιη η καταδίκη του. Ο Ρουμάνος πρεσβευτής στην Κωνσταντινούπολη Αλέξανδρος Λαχωβάρης χαρακτήριζε την τυχόν επάνοδο του μητροπολίτη Γρεβενών στην επαρχία του σαν πραξικόπημα κατά της Ρουμανίας. Μετά από αυτά το Πατριαρχείο αναγκάστηκε να κρατήσει τον Αγαθάγγελο στην Κωνσταντινούπολη και να του αναθέσει καθήκοντα Συνοδικού, αφήνοντας τη Μητρόπολη Γρεβενών ακέφαλη, με αποτέλεσμα να «αλωνίζουν» ανενόχλητοι την περιοχή οι ρουμανίζοντες. Στις αρχές Μαΐου του 1906, με εντολή της τουρκικής κυβέρνησης, παύτηκε από τα καθήκοντα του αρχιερατικού επιτρόπου της Μητρόπολης Γρεβενών ο πρωτοσύγκελος Αθανάσιος Τσάμης, με την κατηγορία ότι έβγαλε έξω από το ναό ρουμανίζοντα ιερέα την ώρα που τελούσε τη Θεία Λειτουργία. Και τον επόμενο αρχιερατικό επίτροπο παπα-Ιάκωβο τον οδήγησαν δέσμιο στις φυλακές Σερβίων, με την κατηγορία ότι στο χωριό Κρανιά είχε δείρει κατά το παρελθόν κάποιο ρουμανίζοντα, παρότι ο ανακριτής Γρεβενών, που εξέτασε την καταγγελία, έκρινε αυτόν αθώο. Με τις συνεχείς αυτές διώξεις των ιερωμένων η Μητρόπολη Γρεβενών παρέμεινε κλειστή, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να εκδοθεί καμιά άδεια γάμου, να μη γίνει καμιά ιεροπραξία σε είκοσι χωριά γύρω από την πόλη και γενικά η θρησκευτική ζωή να παραλύσει, για χάρη της ρουμανικής προπαγάνδας. Επίσης το Μάιο του 1906 συγκροτήθηκαν στα Γρεβενά τρεις το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 19
| ΤΑ ΜΕΛΗ ΜΑΣ ΓΡΑΦΟΥΝ |
τουρκορουμανικές συμμορίες, από τη δράση των οποίων σκοτώθηκαν 40 άτομα. Οι πολιτικές και στρατιωτικές αρχές των Γρεβενών φυλάκιζαν καθημερινά αθώους πολίτες. Η τρομοκρατία είχε φθάσει σε τέτοιο βαθμό, ώστε οι χωρικοί, εξερχόμενοι το πρωί, για να μεταβούν στις εργασίες τους, αποχαιρετούσαν τις οικογένειές τους, γιατί δεν γνώριζαν αν θα επέστρεφαν το βράδυ στα σπίτια τους.
Ο Αγαθάγγελος σε ανοιχτή επιστολή που έστειλε ως μητροπολίτης Δράμας και δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της Θεσσαλονίκης «Μακεδονία» στις 22.10.1911, υποστήριζε ότι κατά τη γνώμη του η δολοφονία του εθνομάρτυρα Αιμιλιανού ήταν έργο τουρκικής συμμορίας, χωρίς να απαλλάσσει της ευθύνης και τους ρουμανίζοντες, τους οποίους θεωρούσε συνένοχους.
Τελικά ο Αγαθάγγελος παρέμεινε εξόριστος στην Κωνσταντινούπολη επί τέσσερα και πλέον χρόνια και επέστρεψε στη Μητρόπολη Γρεβενών το καλοκαίρι του 1909, ένα χρόνο περίπου μετά την επικράτηση των Νεοτούρκων και τη χορήγηση αμνηστίας.
Κατά την άποψή μας ο Αγαθάγγελος υπήρξε η πιο δυναμική, επαναστατική και μορφωμένη προσωπικότητα όλων των μητροπολιτών Γρεβενών κατά τους νεότερους χρόνους. Γι' αυτό και οι εκάστοτε εχθροί του (Τούρκοι και ρουμανίζοντες) τον καταδίωξαν αμείλικτα και προσπάθησαν με κάθε τρόπο να τον απομονώσουν από το ποίμνιό του. Δεν έγινε όμως γνωστός ευρύτερα, γιατί τον επισκίασε η δολοφονία του εθνομάρτυρα μητροπολίτη Αιμιλιανού και γιατί δεν βρέθηκε κάποιος να γράψει για τη ζωή και τη δράση του, όπως έγινε με άλλους μητροπολίτες της ίδιας εποχής (Γερμανό Καραβαγγέλη, Ιωακείμ Φορόπουλο και Χρυσόστομο Καλαφάτη).
Όταν έφθασε στα Γρεβενά, άρχισε τις περιοδείες στα χωριά, για να τονώσει το ηθικό φρόνημα του λαού. Αυτό εξόργισε τους Νεότουρκους και τους ρουμανίζοντες, οι οποίοι άρχισαν πάλι να τον συκοφαντούν στις τουρκικές αρχές. Το αποτέλεσμα ήταν να ανακληθεί και πάλι στην Κωνσταντινούπολη. Το Πατριαρχείο, ευρισκόμενο σε δύσκολη θέση να επαναφέρει τον Αγαθάγγελο στα Γρεβενά, αναγκάστηκε το Μάρτιο του 1910 να τον μεταθέσει στη Μητρόπολη Δράμας. Στη Μητρόπολη Γρεβενών, τοποθετήθηκε στις 16 Μαρτίου 1910 ο μητροπολίτης Αιμιλιανός Λαζαρίδης. Ο Αιμιλιανός συνέχισε με «θρησκευτική ευλάβεια» την πολιτική του προκατόχου του, κάνοντας διάφορες περιοδείες στα χωριά, για να τονώσει το ηθικό των κατοίκων και να διατηρήσει ακμαίο το εθνικό φρόνημα. Εξάλλου αυτή ήταν η ενδεδειγμένη πολιτική που εξυπηρετούσε το συμφέρον της Ελλάδας και του Πατριαρχείου. Αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων του ήταν η στυγερή δολοφονία του την 1η Οκτωβρίου 1911.
Σε αντίθεση με τον Αγαθάγγελο, ο μητροπολίτης Αιμιλιανός έγινε γνωστός στο Πανελλήνιο, επειδή η δολοφονία του συγκίνησε τον απανταχού Ελληνισμό, έγιναν επιμνημόσυνες δεήσεις με εντολή του ελληνικού κράτους και του Πατριαρχείου σε όλα τα μέρη του κόσμου, όπου κατοικούσαν Έλληνες, εκφωνήθηκαν λόγοι και γράφηκαν αρκετά που εκθείαζαν τη ζωή και το έργο του. Πιστεύουμε ότι η δολοφονία του Αιμιλιανού οφείλεται κατά κύριο λόγο στο ότι ακολούθησε απαρέγκλιτα την πολιτική του Αγαθαγγέλου. Νεότουρκοι και ρουμανίζοντες αποφάσισαν τη φυσική του εξόντωση, όταν διαπίστωσαν ότι και ο νέος ιεράρχης των Γρεβενών Αιμιλιανός αποτελούσε γι' αυτούς εμπόδιο και οδηγούσε τα ανθελληνικά τους σχέδια σε αδιέξοδο.
eðéðëá
ÄéáìáíôÞ
ÄéáìáíôÞò ÐáðáíéêïëÜïõ
ÅÊÈÅÓÇ: Åë. ÂåíéæÝëïõ 14 - Áìðåëüêçðïé
Ôçë.: 2310.740.628, Fax: 2310.740.628
ÅÑÃÏÓÔÁÓÉÏ: 10ï ÷ëì. Ðáë. Åèí. Ïäïý Èåó/íßêçò - Êéëêßò
20 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας
Ôçë.: 2310.780.202
| ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΝΕΑ | ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
Ποιήματα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Ο κήπος, ο παλιός…
Κομμάτι Γης Ελληνικής είναι η Μακεδονία, που οι Σκοπιανοί παλεύουνε να πάρουν με μανία, θέλουν να ονομάσουνε δική τους μια πατρίδα, που για όλους εμάς τους Έλληνες έγραψε ιστορία
Πώς θάθελα να βρω εκείνον, των θαυμάτων, τον κήπο τον παλιό ! εκεί , που αποχαιρετήσαμε το πεθαμένο χελιδόνι -σεμνή ιεροτελεστίαμε ξύλινο σταυρό, κάτω απ΄τη μουριά, με τ΄άρωμα του δυόσμου για λιβάνι.
Αλλά τα σχέδια αυτά ποτέ δεν θα περάσουν γιατί είναι σπάνιο πολύ οι Έλληνες να ξεχάσουν, πως είναι του Αλέξανδρου πατρίδα λατρεμένη, και όλοι την γνωρίζομε γιατί είναι ξακουσμένη. Αυτό το κράτος φάντασμα θέλει το όνομα της μα οι Μακεδόνες μάχονται πιστοί στο πρόσταγμα της, να πείσουν όλους τους λαούς πως η Μακεδονία, ήταν και θα' ναι Ελληνική με βούλα και σφραγίδα. Αυτή την ιερή τη Γη ο Θεός έχει προικίσει, σε όλους εμάς τους Έλληνες με ζήλο έχει χαρίσει, Τόπος γλυκός που σκόρπισε το φως στην οικουμένη, Η γενέτειρα του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ η μυριοξασμένη. Είναι η Μακεδονία μας πάντα και μέχρι τώρα, του Φίλιππου η περιοχή των Μακεδόνων χώρο. Το λένε και τα ευρήματα της Πέλλας, της Βεργίνας, και είναι η συμπρωτεύουσα, τα μάτια της Αθήνας. Αυτή την Γη την όμορφη που γίγαντες γεννάει και η δόξα του Αλέξανδρου κοντά μας τριγυρνάει, θα την κρατήσουμε αγκαλιά με αγάπη και λατρεία και δεν θα επιτρέψουμε να αλλάξει η Ιστορία ΑΓΑΘΗ ΛΑΙΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
Εκεί, όπου καρφιτσώσαμε την πεταλούδα ζωντανή και περιμέναμε και περιμέναμε να βγάλει τα ρουμπίνια της μες΄το σπιρτόκουτο, για μέρες…. Εκεί, όπου κόβαμε τα κληματόφυλλα και τα κεντούσαμε, χτυπώντας τα ανελέητα, με των παπουτσιών τη βούρτσα τη σκληρή, να μοιάζουνε δαντέλλα ασύγκριτη, μεταξωτή! και η κυρά-Φανή -ιέρεια στυγνή- στην όλη τη μυσταγωγία να μας πετροβολά, ν΄ αφήσουμε ήσυχη την έρημη κληματαριά… -βλέπεις δεν ένοιωσε, αγκάλης, ζεστασιά ούτε στον κόρφο της παιδιά… κι ο Χρήστος – αρχηγός αλλάζοντας το σκηνικό – δίνοντας τόπο στην οργή – μας προσκαλεί στο υπόγειο το διπλανό, σε αυτοσχέδιο σινεμασκόπ -εικόνα μυστική, στης μούχλας την οσμήμας βάζει όλους στη σειρά, στης χαραμάδας τη μεριά και πενταράκι εισφορά στα έξοδα του σινεμά…. κι εκεί που έσφιγγε η καρδιά, στου ποντικιού την περασιά… κι οι κτύποι αντάμωναν κρυφά του ρολογιού τα βογγητά -η ώρα είναι εννιά! πώς θα φωνάζει η μαμά ! Η Βασούλα, πρώτη στη σειρά, είναι το σπίτι της κοντά, η Τασούλα, η Ουρανίτσα, πιο σιμά…. η Ρούλα κι η Βασιλική, πώς να κατέβουνε εκεί, στου δρόμου τη στροφή με τις νεράιδες να σου κλέβουν την ψυχή ! όμως ένα τραγούδι με δυνατή –πιο δυνατή φωνήείναι ένα φως! μας έλεγε ο Χρήστος, ο μέγας αρχηγός…. Πώς θάθελα να βρω εκείνον, των θαυμάτων, τον κήπο τον παλιό! Ρούλα Καραγιάννη-Λιούζα [Αφιερωμένο στον αγαπημένο μου ξάδερφο Χρήστο Στεργιάδη, οδοντίατρο, κάτοικο Θεσ/νίκης]
το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 21
| ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΓΡΑΦΟΜΕΝΑ | ΖΙΑΚΑΣ
Από τη Γουρνοχαρά στο χωριό Ζιάκας
32 ΠΥΛΑΙΑΣ 102 2310914712
| ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΓΡΑΦΟΜΕΝΑ | ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΤΑΞΙΑΡΧΗ ΓΡΕΒΕΝΩΝ
Πάσχα στον Ταξιάρχη ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ – ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ Όπως σε όλες τις γωνιές του πλανήτη έτσι και οι κάτοικοι του ΤΑΞΙΑΡΧΗ ΓΡΕΒΕΝΩΝ συμμετείχαν στο Θείο δράμα και τα πάθη της Μ. Εβδομάδας και γιόρτασαν την Ανάσταση του Θεανθρώπου. Τα έθιμα του Πάσχα πολλά και παμπάλαια, «Κοντίλιασμα» περδικών, βάψιμο αυγών, χοροί με ιδιαίτερα τραγούδια ακόμη και στο χώρο των νεκροταφείων, προσφορά αυγών και ανάμνηση νεκρών, αθλητικοί αγώνες τριπλούν, «δίπλωμα» του χορού την Κυριακή του Θωμά. Ως πρόεδρος του εκπολιτιστικού συλλόγου Ταξιάρχη και εκ μέρους όλων των Ταξιαρχιωτών θα ήθελα να ευχαριστήσω τον εκπολιτιστικό σύλλογο Δοξαρά Γρεβενών για την πρόσκληση τους να παραστούμε με τα χορευτικά μας στην αναβίωση του πανηγυριού τους, την ημέρα της Ζωοδόχου Πηγής και θα ήταν μεγάλη χαρά να ανταποδώσουμε την θερμή φιλοξενία τους στο χωριό μας. Τους ευχαριστούμε πολύ. Επίσης θα θέλαμε να προσκαλέσουμε όλους τους Ταξιαρχιώτες καθώς και όλο τον κόσμο να «πιάσουμε το Μάη» την Πρωτομαγιά στα Κρυοπήγαδα του Ταξιάρχη Γρεβενών.
Θεού θέλοντος και καιρού επιτρέποντος.
Για το Δ.Σ. Η Πρόεδρος Κοτλίδα Ι. Παρασκευή
το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 23
| ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΝΕΑ | ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
Επισκέψεις του Νομάρχη Γρεβενών κ. Δημοσθένη Κουπτσίδη στα Δ. Δ. Κοσματίου και Μοναχιτίου του Δήμου Θ. Ζιάκα
Συνεχίζοντας τις επισκέψεις στους Δήμους του Νομού Γρεβενών ο Νομάρχης κ. Δημοσθένης Κουπτσίδης επισκέφθηκε τα Δ.Δ. Κοσματίου και Μοναχιτίου του Δήμου Θ.Ζιάκα. Τον κ. Νομάρχη υποδέχθηκαν οι Πρόεδροι των Δ. Διαμερισμάτων, Δημοτικοί Σύμβουλοι και μεγάλος αριθμός κατοίκων. Ο Νομάρχης αφού άκουσε τα προβλήματα που του ετέθησαν καθώς και τα αιτήματα των κατοίκων αναφέρθηκε στις προτεραιότητες που ετέθησαν από τη Ν.Α τονίζοντας μεταξύ άλλων : «Αξιολογώντας τις βασικές ανάγκες των Πολιτών προχωρήσαμε στην ολοκλήρωση των μεγάλων Οδικών Αξόνων και στην κατασκευή οδικών παρεμβάσεων για την βελτίωση της προσπελασιμότητας σε όλο το Νομό. Η ισόρροπη ανάπτυξη του Νομού, που είναι ο στόχος μας, επιβάλει δρόμους σε κάθε γωνιά του τόπου μας. Το 34% του ενεργού πληθυσμού του Νομού μας ασχολείται με τη Γεωργία και την Κτηνοτροφία. Η Ν.Α τόνισε θέλοντας να βοηθήσει τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους να μπορούν να διαθέτουν σε καλύτερες τιμές τα προϊόντα τους, τα οποία πρέπει και μπορούν να είναι ανταγωνιστικά, υλοποίει έργα και δράσεις σε όλη την περιφέρεια του νομού και χρηματοδοτεί έρευνες για εναλλακτικές καλλιέργειες στα πλαίσια εφαρμογής της Νέας
24 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας
ΚΑΠ. Στη συνέχεια αναφέρθηκε στην προσπάθεια προβολής του Νομού: « συμμετείχαμε στις μεγαλύτερες τουριστικές εκθέσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στο Εξωτερικό. Φιλοξενήσαμε Δημοσιογράφους από όλη την Ελλάδα με αποτέλεσμα να έχουμε εκτενή αφιερώματα για το νομό μας σε Τουριστικά περιοδικά, στις μεγαλύτερες εφημερίδες και στην Τηλεόραση. Όλες οι δράσεις της Ν.Α είναι μέρος συγκεκριμένου Σχεδίου για τη Βιώσιμη Τουριστική Ανάπτυξη του νομού, ενός σχεδίου που αποδίδει τους πρώτους καρπούς. Ο Νομός Γρεβενών μπαίνει με την αξία του στον τουριστικό χάρτη όχι μόνο της χώρας μας αλλά παγκόσμια. Με την αξία του θα γίνει προορισμός τεσσάρων εποχών, γιατί το αξίζει, γιατί το αξίζουνε όλοι οι πολίτες του Νομού και πολύ περισσότερο οι γενιές που έρχονται».Αναφέρθηκε επίσης στις δύο πρωτοβουλίες της Ν.Α Το Μουσείο Παλαιοντολογίας και το Αστεροσκοπείο της Πίνδου, βρισκόμαστε τόνισε στο στάδιο της υλοποίησης. Στο Δημοτικό Διαμέρισμα Κοσματίου αναφέρθηκε στην Δέσμευση της Εταιρείας «Εγνατία Οδός Α.Ε.», ως ανταποδοτικό, κατασκευής δρόμων οι οποίοι θα βοηθήσουν σημαντικά την καθημερινότητα των κατοίκων της περιοχής. Τον κ. Νομάρχη συνόδευε ο Γενικός Γραμματέας της Ν.Α. Γρεβενών κ. Πέτρος Σιούλης.
| ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΝΕΑ | ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
Ένταξη νέων έργων για το νομό Γρεβενών στο πρόγραμμα «ΠΙΝΔΟΣ»
Στις εργασίες της 9ης Επιτροπής Παρακολούθησης του Ολοκληρωμένου Προγράμματος «ΠΙΝΔΟΣ», η οποία πραγματοποιήθηκε στις 11 Απριλίου 2009 στο Νομό Καρδίτσας στη Λίμνη Πλαστήρα υπό την Προεδρία του Υφυπουργού Οικονομίας και Οικονομικών κ. Αθανασίου Μπούρα, εγκρίθηκε η ένταξη οχτώ (8) νέων έργων για το Νομό Γρεβενών συνολικού προϋπολογισμού 1.216.400,00€. Αποφασίσθηκε επίσης η αύξηση του προϋπολογισμού του προγράμματος από 120.000.000,00€ σε 135.000.000,00€ καθώς και η αύξηση του ορίου πληρωμών για το έτος 2009 από 32.000.000,00€ σε 50.000.000,00€. Ο Νομάρχης Γρεβενών κ. Δημοσθένης Κουπτσίδης κατά την διάρκεια συνέντευξης τύπου αναφέρθηκε στην χρησιμότητα του Προγράμματος ΠΙΝΔΟΣ για το Νομό Γρεβενών και παρουσίασε αναλυτικά τα έργα που εντάχθηκαν. Τα έργα που εντάσσονται αφορούν: 1. Κατασκευή Οδού Άγιοι Θεόδωροι Δεσπότης Προϋπολογισμού 720.000,00€ 2. Δρόμοι Γεύσεων Πίνδου Προϋπολογισμού 270.000,00€
4. Ανάδειξη Λαογραφικού Μουσείου Δ.Δ. Αγίου Γεωργίου Δ. Ηρακλεωτών Προϋπολογισμού 40.000,00€ 5. Κατασκευή Τοιχίου Αύλειου χώρου Ι.Ν. Εξάρχου Δ. Βεντζίου Προϋπολογισμού 50.000,00€ 6. Επισκευή Ι.Ν. Αγίου Νικολάου στην Αετιά Γρεβενών Προϋπολογισμού 20.000,00€ 7. Μελέτη Ανάπλασης Κεντρικού Άξονα στα Αηδόνια Γρεβενών Προϋπολογισμού 35.000,00€ 8. Μελέτη παραδοσιακού κτιρίου και μετατροπή χρήσης ( Κέντρο Νεότητας-Λαογραφική Συλλογή) στα Αηδόνια Γρεβενών Προϋπολογισμού 30.000,00€
Τέλος δήλωσε ότι η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση αποδέχτηκε με χαρά την πρόταση της Επιτροπής η επόμενη συνεδρίαση της Επιτροπής Παρακολούθησης του Προγράμματος ΠΙΝΔΟΣ να πραγματοποιηθεί στο Νομό Γρεβενών. Είμαστε έτοιμοι τόνισε να προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή φιλοξενία στους συμμετέχοντες.
3. Κατασκευή Κωδωνοστασίου Ι.Ν. Αγίων Θεοδώρων Προϋπολογισμού 51.400,00€
το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 25
| ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΝΕΑ | ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
Δ΄ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΓΡΕΒΕΝΑ « Ιστορία-Τέχνη-Πολιτισμός-Περιβάλλον»
Χαιρετισμός Νομάρχη Γρεβενών Το πρωί της Πέμπτης 9 Απριλίου 2009 άρχισαν οι εργασίες του Δ΄ Επιστημονικού Συνεδρίου για τα Γρεβενά « Ιστορία- Τέχνη-Πολιτισμός-Περιβάλλον» στην Πόλη των Γρεβενών στην αίθουσα εκδηλώσεων του ξενοδοχείου «Αχίλλειον». Οι εργασίες του Συνεδρίου θα διαρκέσουν έως και την Κυριακή 12 Απριλίου 2009. Ο Νομάρχης Γρεβενών κ. Δημοσθένης Κουπτσίδης και Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του Συνεδρίου στον χαιρετισμό του στη τελετή έναρξης αναφέρθηκε στο φυσικό περιβάλλον του Νομού και στις προοπτικές ανάπτυξης των Γρεβενών: «Εκλεκτοί προσκεκλημένοι – Αγαπητοί σύνεδροι, Γρεβενιώτισσες και Γρεβενιώτες Κυρίες και Κύριοι Με ιδιαίτερη χαρά σας καλωσορίζω σήμερα στο Νομό Γρεβενών και στις εργασίες του Δ΄ Επιστημονικού Συνεδρίου για τα Γρεβενά. Το συνέδριο, το οποίο αποτελεί μεγάλο πολιτιστικό γεγονός για το Νομό μας, τιμούν με την παρουσία τους ως εισηγητές ακαδημαϊκοί -Ιστορικοί- Γρεβενιώτες ερευνητές με βαθιά γνώση της Ιστορίας και του πολιτισμού του τόπου μας. Το Συνέδριο που ξεκίνησε σήμερα και θα ολοκληρωθεί την Κυριακή με περιήγηση στις ομορφιές των Γρεβενών, είμαι βέβαιος ότι όσοι θα το παρακολουθήσουν θα έχουν την ευκαιρία να ενημερωθούν σχετικά με σημαντικά πράγματα για το χθες και το σήμερα των Γρεβενών ενώ τα πρακτικά του (τα οποία η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση θα εκδώσει ) θα αποτελούν σημαντική παρακαταθήκη για τις επόμενες γενεές. Κυρίες και Κύριοι Βρίσκεστε σήμερα σε ένα Νομό ευλογημένο από τη φύση,
26 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας
έναν τόπο απαράμιλλου φυσικού κάλλους με πλούσια ιστορία και παράδοση, σημαντικούς αγώνες , που έχει να προσφέρει αξέχαστες εμπειρίες στον επισκέπτη όλες τις εποχές του χρόνου . Είναι ο τόπος που έχει συνδέσει το όνομα του με άγριες φυσικές ομορφιές, εναλλαγές τοπίων, με θρύλους και παραδόσεις. Η πλούσια πολιτιστική μας κληρονομιά, η παραδοσιακή μουσική, τα ήθη και έθιμα, τα θρησκευτικά και ιστορικά μνημεία, αλλά και τα σπουδαία αρχαιολογικά και παλαιοντολογικά ευρήματα που κρύβει η Γρεβενιώτικη γη αποτελούν σημαντικότατο κομμάτι της ιστορίας του τόπου μας. Η Ν.Α Γρεβενών και ο Οργανισμός Πολιτιστικής Ανάπτυξης κατέβαλαν κάθε δυνατή προσπάθεια διατήρησης, προστασίας και προβολής της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, με στοχευμένες ενέργειες (αξιοποιώντας στο έπακρο τις χρηματοδοτήσεις και τα αντίστοιχα προγράμματα). Αναδείξαμε δύο σημαντικά μνημεία τα οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την Ιστορία του τόπου μας. Το μνημείο της Αννίτσας και του Μητροπολίτη Γρεβενών Αιμιλιανού Λαζαρίδη, με παρεμβάσεις στην πρόσβαση ( ασφαλτόστρωση των δρόμων ) και στην ανάπλαση της περιοχής περιμετρικά των Μνημείων. Έτσι θα αποτελούν τόπο ξεκούρασης και αναψυχής των επισκεπτών. Στόχος μας είναι τα δύο αυτά μνημεία να αποτελέσουν σημείο αναφοράς του Νομού μας. Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση χρηματοδότησε την έκδοση των Ιστορικών Αρχείων της Μητρόπολεως Γρεβενών. Αρχεία που είδαν το φως της δημοσιότητας μετά από μακρόχρονη και συστηματική δουλειά του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτη μας κ.κ. Σεργίου. Ενώ έχουμε χρηματοδοτήσει μία σειρά σημαντικών εκδόσεων που έχουν ως στόχο την καταγραφή και ανάδειξη του τόπου μας...
| ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΝΕΑ | ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
Εγκαινιάστηκε το Κέντρο Πολιτισμού του Δήμου Γρεβενών από τον Αντώνη Σαμαρά «Χωρίς καμία υπερβολή νιώθουμε περήφανοι για το τελικό αποτέλεσμα. Τα Γρεβενά αποκτούν πλέον αυτό που από πάντα τους έλειπε…την ευκαιρία να έχουν μια εστία, ένα κομβικό πολυχώρο, όπου μπορούν να αναπτύξουν πολιτισμό, να δημιουργήσουν και να εκφραστούν. Θέατρο, κινηματογράφος, εικαστικά, επιστημονικές και ενημερωτικές ημερίδες, εκθέσεις και κάθε είδους εκδηλώσεις θα φιλοξενούνται πλέον στο Κέντρο Πολιτισμού». Χαρακτηριστικά τα λόγια του Δημάρχου Γρεβενών κ. Γιώργου Νούτσου από την ομιλία του στα εγκαίνια του Κέντρου Πολιτισμού του Δήμου Γρεβενών, στη μεγάλη γιορτή των Γρεβενιωτών, όπως είπε. Το Κέντρο Πολιτισμού εγκαινίασε ο Υπουργός Πολιτισμού κ. Αντώνης Σαμαράς το απόγευμα της 25 Μαρτίου 2009 με παρουσία πλήθος Γρεβενιωτών που γέμισαν τους χώρους του νέου αυτού πολιτιστικού κοσμήματος της πόλης μας.
Την τελετή εγκαινίων του Κέντρου Πολιτισμού τίμησαν με την παρουσία τους οι: Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Γρεβενών, Υπουργός Πολιτισμού κ.Σαμαράς Αντώνιος, Υφυπουργός Εσωτερικών κ. Γκιουλέκας Κωνσταντίνος, Βουλευτής Γρεβενών κ. Φώλιας Χρήστος, Βουλευτής κ. Τσιαρτσιώνης Νικόλαος, Βουλευτής κ.Κωνσταντινίδης Ευστάθιος, Γεν. Πρόξενος Γαλλίας κ.Christian Thimonier, Γεν. Γραμ. Περιφέρειας Δυτ. Μακεδονίας κ. Λεούδης Ανδρέας, Γεν. Γραμ. Περιφέρειας Θεσσαλίας κ.Γκούπας Φώτης, Νομάρχης Γρεβενών κ. Κουπτσίδης Δημοσθένης, Νομάρχης Καστοριάς κ. Λιάντσης Κωνσταντίνος, Νομάρχης Φλώρινας κ. Βοσκόπουλος Ιωάννης, δήμαρχοι, πρόεδροι κοινοτήτων, νομαρχιακοί και δημοτικοί σύμβουλοι, εκπρόσωποι των στρατιωτικών αρχών, των σωμάτων ασφαλείας και τοπικών φορέων, πρόεδροι επιμελητηρίων κ.α. ...
Πριν την τελετή των Εγκαινίων ο Δήμαρχος Γρεβενών με το Δημοτικό Συμβούλιο υποδέχτηκαν τον κ. Σαμαρά και τους επίσημους προσκεκλημένους στο Δημαρχείο. Αργότερα και μετά την τελετή του αγιασμού από τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Γρεβενών κ.κ. Σέργιο και τα εγκαίνια του κτιρίου, οι προσκεκλημένοι ξεναγήθηκαν στο χώρο της Έκθεσης ΜΝΗΜΕΣ ΑΡΧΑΙΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ του ΚΘΒΕ, την οποία για δύο περίπου μήνες θα φιλοξενεί ο Δήμος Γρεβενών. Στην κεντρική αίθουσα εκδηλώσεων χαιρετισμούς απηύθυναν ο Νομάρχης Γρεβενών κ. Δημοσθένης Κουπτσίδης, ο Γ. Γ. Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας κ. Ανδρέας Λεούδης, ο Βουλευτής Γρεβενών κ. Χρήστος Φώλιας και ο Υφυπουργός Εσωτερικών κ. Κώστας Γκιουλέκας. Ο Δήμαρχος Γρεβενών μετά την ομιλία του κάλεσε στο βήμα τον Υπουργό Πολιτισμού στον οποίο και πρόσφερε μια αγιογραφία της Θεοτόκου που φιλοτέχνησε ο συντοπίτης μας Αριστοτέλης Βαρσάμης. Ο κ. Σαμαράς χαρακτήρισε το κέντρο Πολιτισμού ως ένα μαργαριτάρι, κύτταρο πολιτιστικής αναζωογόνησης μιας περιφερειακής πόλης και πρότυπο για όλη την περιφέρεια. «Χαίρομαι πολύ που μου δίνεται η ευκαιρία να εγκαινιάσω εγώ το εξαίσιο αυτό Κέντρο Πολιτισμού σε μια ημέρα πίστης και μια ημέρα έθνους» είπε ο υπουργός, τονίζοντας την ανάγκη ενίσχυσης του πολιτισμού σαν δύναμη ανάπτυξης. Οι εκδηλώσεις εγκαινίων έκλεισαν μουσικά με τον πιανίστα Γιώργο Καραγιάννη και την Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Δημοτικού Ωδείου Γρεβενών, Μαρία Καραγιάννη (βιολί).
το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 27
| ΙΑΤΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ |
Καρκίνος του πνεύμονα Επιμέλεια: Γεώργιος Mπαλλάς Ακτινοθεραπευτης – Ογκολογος, Επιμελητης Β΄ - Γ.Ν. Παπαγεωργιου
Ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί την 1 αιτία θανάτου από καρκίνο στους άνδρες και τη 2η αιτία θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες. Οφείλεται κυρίως στο κάπνισμα. η
Κάθε χρόνο περισσότερα από 5000 άτομα προσβάλλονται από καρκίνο του πνεύμονα. Η συχνότητά του αυξάνεται ραγδαία λόγω της αύξησης καπνιστών τις τελευταίες δεκαετίες. [Κατά τη δεκαετία του 1940 η σημαντική αύξηση στην κατανάλωση τσιγάρων από τις γυναίκες οδήγησε, είκοσι χρόνια αργότερα, σε αντίστοιχη ραγδαία αύξηση των περιπτώσεων καρκίνου του πνεύμονα στις γυναίκες. Έχει υπολογιστεί πως αν μπορούσε να καταστραφεί όλος ο καπνός στη Γη, θα εξέλειπε το 17% όλων των περιπτώσεων καρκίνου. Η προσπάθεια να διακοπεί το κάπνισμα αποτελεί σήμερα ένα από τα πιο σοβαρά ιατρικά θέματα.]
Έχει βρεθεί αιτιολογική συσχέτιση του καπνίσματος με τον καρκίνο του πνεύμονα. Ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του πνεύμονα αυξάνει με τον αριθμό των τσιγάρων που καταναλώνονται, ανάλογα με τη χρονική διάρκεια του καπνίσματος, την ηλικία έναρξης του καπνίσματος, την περιεκτικότητα σε νικοτίνη και πίσσα, την χρήση φίλτρου.
● Ο καπνός περιέχει περισσότερες από 4000 χημικές ουσίες πολλές από τις οποίες είναι καρκινογόνες. Οι
28 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας
ουσίες αυτές εισέρχονται στο DNA του πνευμονοκυττάρου και μεταβάλουν σημαντικά γονίδια του κυττάρου επηρεάζοντας συγκεκριμένες λειτουργίες του. Με τον καιρό, τα κύτταρα που έχουν υποστεί σημαντική βλάβη χάνουν τον έλεγχο του πολλαπλασιασμού και της ανάπτυξής τους και καθίστανται καρκινικά. [Ένας 35-χρονος που καπνίζει 25 ή περισσότερα τσιγάρα ημερησίως έχει 13% πιθανότητα να πεθάνει από καρκίνο πριν την ηλικία των 75, 10% πιθανότητα να πεθάνει από στεφανιαία νόσο και 28% πιθανότητα να πεθάνει από οποιαδήποτε νόσο που προκαλεί το κάπνισμα.]
Πόσο παραπάνω μάλιστα εάν συνδυάζεται με το κάπνισμα !
● Τέλος, άτομα με ευάλωτο ανοσοποιητικό σύστημα (αιμοκαθαιρόμενοι, καρκινοπαθείς, ναρκομανείς, AIDS) έχουν προδιάθεση για καρκίνο του πνεύμονα.
● Γενετικοί παράγοντες επηρεάζουν τους μεταβολίτες των καρκινογόνων προκαλώντας την κακοήθεια. Έγιναν πολλές προσεγγίσεις επί του θέματος αλλά δεν έχει προσδιορισθεί ακόμα η γενετική ανωμαλία που συνδέεται με την ανάπτυξη του καρκίνου του πνεύμονα.
● Η καθημερινή έκθεση των μηκαπνιστών (= παθητικό κάπνισμα) επί πολλά χρόνια στο κάπνισμα άλλων, επηρεάζει την αναπνευστική λειτουργία κα αυξάνει την πιθανότητα προσβολής από καρκίνο του πνεύμονα.
● Σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη καρκίνου του πνεύμονα φαίνεται να προκαλεί και η μόλυνση του περιβάλλοντος.
● Ο καρκίνος του πνεύμονα προκαλείται και από έκθεση σε καρκινογόνες ουσίες όπως άσβεστος, ράδιο, διχλωρομεθυλικός αιθέρας, πολυκυκλικοί υδρογονάνθρακες, χρώμιο, νικέλιο και αρσενικό χωρίς να έχει σχέση με την κατανάλωση καπνού.
Η διακοπή καπνίσματος ελαττώνει την πιθανότητα ανάπτυξης του καρκίνου. Ο κίνδυνος παραμένει να υπάρχει ακόμα και μετά από 15 χρόνια, αλλά οι πιθανότητες είναι εκθετικά μειούμενες. * Ασθενείς με διαγνωσμένο καρκίνο του πνεύμονα είναι επιβεβλημένο να διακόπτουν το κάπνισμα δεδομένου πως η αποτελεσματικότητα της χημειοθεραπείας και ακτινοθεραπείας επηρεάζεται. Η χειρουργική τομή επουλώνεται ταχύτερα και μειώνονται οι μετεγχειρητικές επιπλοκές μετά από πνευμονεκτομή.
Ιστολογικά ο καρκίνος του πνεύμονα διαιρείται αδρά σε δύο μεγάλες κατηγορίες: -
μικροκυτταρικός (ο πιο
| ΙΑΤΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ |
συνήθης περίπου 75%, κυρίως στις πύλες του πνεύμονα) -
μη- μικροκυτταρικός (συνήθως στην περιφέρεια του πνεύμονα)
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ Τα συμπτώματα και τα σημεία που προκαλεί ο συγκεκριμένος καρκίνος εξαρτώνται από την εντόπιση του όγκου, την επέκτασή του και τις μεταστάσεις του. Μπορεί να παρουσιαστεί με βήχα (ή αλλαγή στη χροιά του χρόνιου βήχα των καπνιστών) και επίμονη βραχνάδα, δύσπνοια, πόνος στο στήθος, συριγμό, ατελεκτασία (= σύμπτωση λόγω απουσίας αέρα μέσα στον πνεύμονα), πνευμονία και ίσως πυρετό. Διήθηση του υπεζωκότα (= υμένας που καλύπτει τον πνεύμονα) προκαλεί έντονο πόνο. Σε όγκους της κορυφής του πνεύμονα προκαλείται το σύνδρομο Pancoast, ενώ σε προσβολή των λεμφαδένων του μεσοθωρακίου το σύνδρομο Άνω Κοίλης Φλέβας (πιέζεται η φλέβα που φέρνει το αίμα από το κάτω μέρος του σώματος προς την καρδιά). Η επέκταση προς το περικάρδιο (= υμένας που καλύπτει την καρδιά) προκαλεί περικαρδίτιδα και καρδιακό επιπωματισμό (φλεγμονή και πίεση της καρδιάς). Όταν διογκωθούν οι λεμφαδένες κάτω από το διχασμό της τραχείας, πιέζεται ο οισοφάγος και προκαλεί πόνο. Άλλες ενοχλήσεις είναι η ανορεξία, καχεξία, αίσθημα κόπωσης που παραμένει, υπερτροφική πνευμονική
οστεοαρθροπάθεια, νευρολογικές εκδηλώσεις, ενδοκρινολογικές διαταραχές, πληκτροδακτυλία, δερματικές εκδηλώσεις. Ο καρκίνος του πνεύμονα μπορεί να δώσει μεταστάσεις σε όλα τα όργανα, όμως πιο συχνά προσβάλλεται ο υπεζωκότας, τα οστά, ο εγκέφαλος, τα επινεφρίδια, το περικάρδιο και το ήπαρ. ΔΙΑΓΝΩΣΗ Η εκτίμηση της έκτασης της νόσου γίνεται με τη λήψη ιστορικού, την κλινική εξέταση του ασθενούς, και τη χρήση διάφορων εργαστηριακών και απεικονιστικών μεθόδων (αιματολογικός και βιοχημικός έλεγχος, κυτταρολογική εξέταση πτυέλων, ακτινογραφία θώρακος, αξονική και μαγνητική τομογραφία θώρακος, σπινθηρογράφημα οστών, βρογχοσκόπηση) και άλλες πιο αιματηρές εξετάσεις.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
● Οι ασθενείς στα αρχικά στάδια αντιμετωπίζονται πολύ καλά με χειρουργική εξαίρεση αφήνοντας την ακτινοθεραπεία για τους ασθενείς που δεν μπορούν ή δεν επιθυμούν να χειρουργηθούν.
● Στα προχωρημένα στάδια γίνεται συνδυασμός ακτινοθεραπείας και χημειοθεραπείας, ενώ η χειρουργική εξαίρεση γίνεται σε επιλεγμένες περιπτώσεις.
είναι μη- θεραπεύσιμη, η θεραπεία έχει παρηγορικό χαρακτήρα.
Διατήρηση της ποιότητας ζωής Για να αντιμετωπιστεί ο καρκίνος του πνεύμονα (όπως και σε άλλες κακοήθειες) πολύ σημαντική είναι η εξασφάλιση όσο το δυνατόν καλύτερης ποιότητας ζωής. Οι ασθενείς πρέπει να αισθάνονται ενεργά μέλη την κοινωνίας ώστε να ικανοποιούνται ψυχικά. Όταν βρίσκονται ανάμεσα στην οικογένεια και στους φίλους, αν γευματίζουν έξω και πηγαίνουν στον κινηματογράφο ή συμμετέχουν σε ευχάριστες εκδηλώσεις, διατηρούν αναλλοίωτο το ρυθμό της ζωής τους. Οι συγγενείς και οι γιατροί πρέπει να συμβάλλουν όσο μπορούν προς αυτή την κατεύθυνση. Χάρη στις παρεχόμενες υπηρεσίες σήμερα είναι δυνατόν να επιτευχθεί ο στόχος αυτός. Εντούτοις όταν έρθει ο χρόνος που οι ασθενείς αδυνατούν πλέον να συμμετέχουν σε τέτοιου είδους δραστηριότητες, πρέπει όλοι μας να ευαισθητοποιηθούμε ώστε να προσπαθήσουμε να τους εξασφαλίσουμε κάθε δυνατή άνεση. Ακόμα και αν η διανοητική ικανότητα των ασθενών από τη χρήση αναλγητικών επηρεάζεται, η ανακούφιση από τον πόνο παραμένει στόχος 1ης προτεραιότητας. Η αμέριστη φροντίδα αποτελεί τη λέξη - κλειδί σ' αυτό το στάδιο της ζωής.
● Στο τελικό στάδιο όπου η νόσος το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 29
SILVER
JAPAN
25 Ê. ÊáñáìáíëÞ, 546 39, Èåóóáëïíßêç Ôçë: 2310 942000, Fax: 2310.942432 44 ÓôïõìÜñç, 104 33, ÁèÞíá Ôçë: 210 5231602, Fax: 210 5231603 www.stamos.com.gr • e-mail: stamos@otenet.gr