10-daagse Geestelijke Gezondheid

© Bert Van der Linden © Bert Van der Linden

Samen voor meer veerkracht!

10-daagse van de Geestelijke Gezondheid

Elk jaar, van 1 tot 10 oktober, zetten we het belang van een goede geestelijke gezondheid in de kijker. Doel: ‘goed in je vel zitten’ en ‘psychische kwetsbaarheid’ bespreekbaar maken.

Heb je ook al gemerkt dat we meestal pas over mentale gezondheid spreken als het niet goed gaat? Daarom is het belangrijk én nodig om te werken aan geestelijke gezondheid nog vóór er zich problemen stellen. En dat doen we tijdens de 10-daagse. Door positieve geestelijke gezondheid aandacht te geven, creëren we tegelijkertijd meer begrip voor mensen die psychisch kwetsbaar zijn.

Samen sterk

Tijdens de 10-daagse tellen we af naar 10 oktober: naar de internationale dag van de geestelijke gezondheid of de ‘World Mental Health Day’. Die dag wil bij het brede publiek bewustzijn creëren rond geestelijke gezondheid in het algemeen en rond problemen op het vlak van geestelijke gezondheid in het bijzonder.

Veerkracht is belangrijk. Want veerkracht zorgt ervoor dat je je - zelfs bij tegenslag - goed in je vel blijft voelen, en dat je er misschien nog sterker uitkomt. Je omringd voelen door mensen en weten dat je op hen kan terugvallen als het even minder gaat, is goed voor je veerkracht. Je kunt elkaars veerkracht ondersteunen en versterken: samen sta je nóg sterker. Dat is waar ‘Samen Veerkrachtig’ letterlijk voor staat.

Tijd voor ontmoeting

De coronacrisis gaf onze veerkracht een flinke deuk. Want plots stond ons sociale leven stil en laat nu net de verbondenheid met andere mensen een van de zaken zijn die ons veerkrachtiger maakt. Een babbeltje met de buur, kletsen met iemand op straat, praten met je vrienden... Het kon allemaal niet meer. Hoog tijd om die momenten in te halen!

Op je gemak met iemand babbelen, dat kan nog het best op een bankje. Daarom draait de 10-daagse dit jaar rond een zitbank. Een zitbank nodigt uit om even tot rust te komen én ze stimuleert toevallige ontmoetingen tussen mensen, wat mogelijk leidt tot verbinding met anderen. En hebben we daar nu niet allemaal heel erg veel nood aan?

Veerkrachtig Berlare

Tijdens de 10-daagse van de Geestelijke Gezondheid zetten we in Berlare al onze zitbanken buiten en gaan we voluit voor ontmoeting. Op verschillende banken zal je silhouetten bevestigd zien. Op elke zijde van zo’n silhouet staat een boodschap over eenzaamheid. Er zal ook telkens een verwijzing naar de kinder- en jongerentelefoon ‘Awel’ en naar Tele-onthaal op te vinden zijn. Ook zullen er aan sommige banken ‘bankhangers’ komen. Dat zijn leuke gespreksstarters voor mensen die elkaar toevallig ontmoeten, maar zeker ook voor oude bekenden.

Op zoek naar veerkracht

Gaat veerkracht over sterk zijn? Is het iets dat je hebt of bent? Wanneer veerde jij in het verleden recht na een tegenslag?

Het leven zit vol uitdagingen, kleine en grote. En in de coronaperiode kwamen er nog meer op ons af. Dat vraagt veel van een mens. Maar ondanks alle uitdagingen en de bijhorende stress, blijven de meeste mensen relatief goed functioneren. Ze tonen hun ‘veerkracht’.

Veerkracht zegt dus iets over hoe sterk je je voelt bij moeilijkheden en tegenslagen en hoe je je vervolgens probeert aan te passen aan die veranderde situatie.

Veerkrachtig zijn betekent dat je op zoek kunt gaan naar manieren die voor jou werken om je goed in je vel te blijven voelen.

Geluksdriehoek

Een gelukkig leven… Dat wensen we elkaar allemaal toe. Maar je ‘gelukkig voelen’ of ‘gelukkig zijn’: wat is dat precies? Het Vlaams Instituut Gezond Leven verzamelde alle belangrijke wetenschappelijke kennis over geluk – Wat is het? Hoe kun je eraan werken? – in de geluksdriehoek. Die wil informeren en inspireren. Mensen bewuster maken over geluk. En over hoe ze zich gelukkig en goed in hun vel kunnen voelen.

De geluksdriehoek bestaat uit drie bouwblokken. Ze zijn alle drie belangrijk en onlosmakelijk met elkaar verbonden: ze passen als puzzelstukjes in elkaar. Aan elk bouwblok zijn drie vragen gekoppeld die je uitnodigen om na te denken. Er is geen ‘juist’ of ‘fout’ antwoord op de vragen. Maar wanneer je er dieper over nadenkt, stel je misschien wel vast dat je aan iets wilt werken.

Onder de driehoek zie je een oranje bol. Die bol kan je uit balans brengen. Dat is niet erg: je moet en kan je niet altijd gelukkig voelen. Soms is de bol groter, soms is hij heel klein. Weet dat de bol er is en stoor je er niet aan. Er is altijd wel iets dat je uit balans brengt. En dat is oké.

Jezelf kunnen zijn: - Wat vind je belangrijk in je leven? - Waar ben je trots op? - Wat wil je nog bereiken? - Wat motiveert je?

Goed omringd zijn: - Bij wie vind je steun? - Hoe beteken jij iets voor anderen? - Waar ben je dankbaar voor?

Je goed voelen: - Wat helpt je om je gedachten los te laten? - Ben je soms niet te streng voor jezelf? - Waar krijg je energie van?

Perfect geluk bestaat niet. Soms ben je uit balans en dat is helemaal oké: - Emotie- en stressregulatie - Flexibiliteit - Omgaan met tegenslagen

Bouwen aan je geluk

Wil je zelf aan de slag met jouw geluk, of wil je werken aan je veerkracht? Op www.geluksdriehoek.be vind je informatie over veertien thema’s: o.a. geluk, veerkracht, positiviteit, stress, burn-out, verlies, ouderschap, piekeren en angst. Om praktisch aan de slag te gaan met de thema’s zijn er eenvoudige oefeningen aan gekoppeld. En elk thema wordt uitgebreid behandeld met filmpjes en tips van gerenommeerde experts en getuigenissen van gewone Vlamingen en bv’s.

Jonger dan 16 jaar? Dan kan je terecht op www.noknok.be.

REINE DE VOS

En onze jongeren?

Reine De Vos is afkomstig uit Uitbergen. Ze werkt als jeugdopbouwwerker voor vzw Lejo in Aalst met kinderen en jongeren in een maatschappelijk kwetsbare situatie. De ideale gesprekspartner als het over mentale veerkracht bij jongeren gaat dus.

Reine: “We zijn in de eerste plaats een vertrouwensfiguur die kinderen en jongeren een laagdrempelige, veilige plaats willen aanbieden waar ze zich goed voelen en zichzelf kunnen zijn. Daarnaast organiseren we een vrijetijdsaanbod en adviseren we lokale diensten en andere actoren. We nemen een signaalfunctie op en bemiddelen op het terrein.”

Als jeugdopbouwwerker ben je dagelijks aan de slag met jongeren, merk je dat ze het mentaal moeilijker hebben?

Reine: “De coronaperiode was heel zwaar voor de jongeren. Alles moest en niets mocht. Online live-lessen volgen en leerstof zelfstandig verwerken en begrijpen werd gezien als het nieuwe normaal, terwijl leerlingen uit het secundair écht meer ondersteuning nodig hebben. Het leuke kantje aan naar school gaan valt weg: je zit niet meer samen in de klas met je vrienden en kan onder de middag niet ontspannen tijdens een potje voetbal. Het is dan ook geen verrassing dat 60% van de jongeren met wie ik werk, niet slaagde afgelopen schooljaar en een C-attest behaalde.

Bij veel jongeren was er bovendien een serieuze weerslag op hun thuissituatie. Ik ken jongeren die tijdens de eerste lockdown van hun ouders het huis niet mochten verlaten, zelfs niet om naar de winkel te gaan. Drie maanden lang. Gezinnen waar het niet al te best gaat, werden als het ware gedwongen om 24/7 samen te leven, met alle gevolgen van dien.

Alsof dit nog niet ingrijpend genoeg was, werden jongeren ook weggejaagd uit het straatbeeld, door de avondklok en het samenscholingsverbod.

Hoe belangrijk is het om over hun mentaal welzijn te kunnen praten?

Reine: “Het is immens belangrijk om onze jongeren niet te vergeten, want zij zijn de toekomst. Ze vallen vaak tussen de mazen van het net: ze zijn geen kind maar ook niet volwassen. Er wordt vaak verwacht dat ze gedurende deze levensfase autonomer worden, terwijl er hen vaak veel regeltjes opgelegd worden, zowel op school, thuis, als op straat. Jongeren hebben vrijheid en vrije ruimte nodig om nieuwe ervaring op te doen, hieruit te leren en zichzelf te ontdekken. Het is belangrijk dat we hier als samenleving aandacht voor hebben en jongeren de ruimte bieden die ze nodig hebben om zichzelf te ontwikkelen.”

Wat kunnen we als volwassenen doen? Of net niet?

Reine: “Jongeren de ruimte geven om te ervaren, experimenten en te leren. De moeilijkheden die ze hierbij ervaren, bespreekbaar maken, erkennen en indien nodig signalen sturen naar het beleid.”

En hoe belangrijk is het om hier als gemeente op in te zetten? Wat kan een grote stap vooruit zijn om die mentale veerkracht straffer te maken?

Reine: “Jongeren zitten in een bepaalde levensfase waarin hun leeftijdsgenoten een zeer belangrijke rol spelen in hun ontwikkelingsproces. Door het sociale isolement tijdens de lockdown, kreeg hun mentale veerkracht het zwaar te verduren.

Om mentale veerkracht te stimuleren is het dus belangrijk dat de jongeren een zo groot mogelijk sociaal netwerk uitbouwen. Een kant-en-klaar aanbod is passé. Ga zelf op zoek naar de jongeren. Probeer met hen contact te leggen en te luisteren waar zij nood aan hebben. Het geeft hen een enorme boost als hun mening wordt gevraagd. Ze willen vooral gehoord en erkend worden. Niet vanuit een paternalistische rol, maar vanuit gelijkwaardigheid.

Unlocked was daar vanuit de gemeente een mooi voorbeeld van: laagdrempelige, ervaringsgerichte activiteiten waarbij jongeren contact konden leggen met elkaar, hun sociaal netwerk verbreden en vooral gewoon zichzelf zijn, wat zeker en vast ook hun veerkracht vergroot.”

Zijn er binnen Unlocked bepaalde zaken naar boven gekomen?

Reine: “Ik merkte dat de jongeren het heel fijn vonden om nieuwe mensen te ontmoeten en samen te werken. Voor hen mogen deze avonden gerust op regelmatigere basis georganiseerd worden, ook doorheen het jaar. Er is af en toe wel iets te doen voor jongeren, maar de activiteiten leunen niet altijd aan bij hun leefwereld. Dat was met graffiti, virtual reality en een filmavond zeker wel het geval.”