BRABANTS DAGBLAD VRIJDAG 20 MAART 2015
ZORGTRANSITIES
Zorg van nabij wordt best gedragen Met Toos Schoenmakers van ‘de Toegang’ naar Rinus Snels. Heeft die een scootmobiel nodig? „Ouderen worden soms verwaarloosd, mantelzorgers gillend gek.” door Stephan Jongerius TILBURG – Het ziekenhuis? Rinus
Snels kan er vanaf zijn woning in de Meesstraat ‘een bal naartoe schuppen’. „Maar als ik erheen loop, moet ik onderweg zes keer stoppen. Dan ben ik kapót!” Rinus (54) en zijn vrouw Gracia (45) hebben Toos Schoenmakers op bezoek, medewerkster van ‘de Toegang’ die in eerste instantie de nieuwe gemeentelijke zorgtaken oppakt. Heeft Snels een scootmobiel nodig? Is er misschien meer aan de hand?, zo luiden de vragen waarmee Toos Schoenmakers vanuit Loket Z op pad is gegaan. „Wat kunt u zelf oplossen, waar kunnen we u bij helpen?”, zo introduceert ze zichzelf. Terwijl het stel om beurten een shaggie opsteekt, komt alras een keur aan lichamelijke problemen over tafel. Zij is hartpatiënt (‘aangeboren’), hij heeft het aan zijn longen. Zijn astma bezorgt Rinus steeds meer problemen. Die worden niet minder door zijn ernstige slaapapneu, waardoor hij voortdurend moe is. De trap op is een opgave die hij hooguit een keer per dag kan volbrengen. Zorgen maakt hij zich vooral sinds hij tweemaal ‘van z’n eigen is gegaan’, in de nieuwjaarsnacht en vorige week opnieuw. „Dan word ik wakker in het ziekenhuis en
“
Ik zie geregeld mensen in een glijdende schaal snel naar beneden gaan Toos Schoenmakers, de Toegang
de
zorg weet nergens meer van.” Verder heeft WAO’er Snels van alles gebroken, is zijn meniscus eruit en – hij tilt zijn shirt op en toont een enorme bobbel op zijn buik – is zijn ‘binnenband’ kapot. Toos Schoenmakers informeert hoe het stel de dagen doorkomt. Rinus en Gracia zijn het liefst op zichzelf, vertellen ze. Snels: „Ik sta om vijf uur op, dan kan ik toch niet meer slapen. Dan een beetje computeren, tv kijken en verder niks.” Oh ja, hij kookt graag en bakt taarten, vooral van de appels die ze in overvloed krijgen van de Voedselbank. Het stel zit vrijwillig ‘onder bewind’ – ‘da’s beter voor ons’ – en moet van 60 euro per week eten, roken en tanken. „Maar de auto gaat er binnenkort uit.” Schoenmakers heeft niet lang nodig om tot een beoordeling te komen. „Die scootmobiel ga ik voor u regelen”, zegt ze. Snels reageert verheugd, de eigen bijdrage van 15 euro per maand vindt ‘ie geen punt. Zij: „U heeft hem binnen drie tot zes weken.” Op de quickscan, een formulier dat alle medewerkers van de Toegang gebruiken en verschillende leefgebieden bestrijkt, gaat de problematiek van Rinus en Gracia nergens in het rood. Maar gerust op de situatie is Schoenmakers toch niet. Zou het niet fijn zijn als het stel meer de deur uit komt? Als hij die scoot-
mobiel heeft, kan ‘ie in ieder geval zijn vrienden op Korvel weer bezoeken, zegt Snels. Kent ‘ie de meedoenregeling? „Doen we niks mee.” Snels hoort ervan op wat je van die 100 euro per persoon per jaar allemaal mag doen. „Dan ga ik een keer met Jantje – hun nakomer, SJ – naar Willem II.” Knutselen in het wijkcentrum lijkt hem ook wel iets. Meedoen, mensen ondersteunen om zo lang mogelijk thuis te wonen, daar draait veel van haar werk om, vertelt Schoenmakers, terug in wijkcentrum de Spijkerbeemden. „Zo nodig komt er hulp in de huishouding en financieren we sommige aanpassingen aan de woning.”
“
Dan word ik wakker in het ziekenhuis en weet nergens meer van Rinus Snels, longpatiënt
Rinus Snels legt zijn probleem uit aan Toos Schoenmakers. foto Marie-Thérèse Kierkels/Beeld Werkt Dat gemeenten met dat laatste steeds zuiniger worden is niet haar ervaring. Tilburg hanteert wel een grens van in principe 5.200 euro. „Worden de kosten hoger, dan kijken we eerst of verhuizen een optie is, logisch toch?” Nieuw voor haar is sinds 1 januari vooral dat ze zelf bepaalt of mensen ‘begeleiding’ krijgen – die is
van de AWBZ overgegaan naar de gemeenten – en zo ja welke. „Dat is heel breed: dagopvang voor dementerende ouderen, ondersteuning van mensen met een beperking en/of verslaving.” Ook dan beziet ze samen met cliënten eerst wat ze met het eigen netwerk kunnen oplossen. „Het is simpelweg ook niet moge-
lijk alles in twee uurtjes door een professional te laten doen. Bovendien: dichtbij wordt beter gedragen. Het gaat lang niet altijd goed hoor, soms zie ik dat ouderen verwaarloosd worden, mantelzorgers worden gillend gek. Daar moet je dus oog voor hebben. Extra dagverzorging zodat ze even kunnen uitblazen, vrijwilligers om eens
NIEUWE ZORGTAKEN EN HET GELD Betere zorg, beter betaalbaar; dat is de gedachte achter het overhevelen van de jeugdzorg, van begeleiding en beschermd wonen uit de AWBZ en van de Wet werken naar vermogen (sociale werkvoorziening) naar gemeenten. Tilburg ontvangt hiervoor in 2015 55,7 miljoen voor jeugdzorg, 67,2 miljoen voor begeleiding en beschermd wonen en 36,4 voor de
sociale werkvoorziening. Vanuit de idee dat lokaal geregelde zorg en begeleiding goedkoper werken en meer wordt ingezet op hulp uit het eigen netwerk, snijdt het rijk op de oorspronkelijke budgetten. De kortingen lopen op tot 10 à 15 procent in 2018. Toch voorziet Tilburg forse financiële risico’s. Voor begeleiding schatte de gemeente die onlangs
in op 3 miljoen, voor beschermd wonen op 3,7 en voor jeugdzorg zelfs op 7,9 miljoen euro. De gemeente wil doen wat nodig is, maar ook zuinig met de middelen omspringen. Als zich toch tekorten voordoen, klopt ze eerst aan bij het rijk. Voor noodgevallen heeft ze zelf – SP-eis in de coalitieonderhandelingen – een buffer van 10 miljoen gevormd.
een wandeling met vader of moeder te maken. Mensen in contact brengen met het netwerk mantelzorgers. Een cadeaubon voor een avondje film kan al veel betekenen. Dat is voor mensen soms echt een erkenning.” Zorgen maakt ze zich vooral om mensen die hun baan kwijtraken en gezondheidsproblemen krijgen. „Ik zie ze geregeld in een glijdende schaal snel naar beneden gaan. Vorige week nog een meneer die het in zijn rug kreeg: ziekenhuis in, ziekenhuis uit. Dan heb je de kosten van een eigen huis en de ene eigen bijdrage na de andere. Van een goed inkomen zit je dan zó in de bijstand.” Nee, de neiging om het roken van Rinus en Gracia Snels ter sprake te brengen, laat staan er de vinger over te heffen, heeft Schoenmakers geen seconde gevoeld. „Roken heeft vaak een functie: tot rust komen, stress afreageren. Het is nooit zwart-wit.”