Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg 22 oktober 2013
CO
T P E NC Ontwerp
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg Ontwerp
N O C
T P CE
Om een aantrekkelijke binnenstad te blijven en om groei te accommoderen moet er ruimte voor ontwikkeling van het Kernwinkelgebied in de binnenstad van Tilburg worden gevonden. Een van de geschikte locaties is het gebied rondom het Stadhuisplein en de Stadhuisstraat. De integrale vernieuwing van dit gebied zal leiden tot een versterking van het winkelprogramma van het Kernwinkelgebied. Parallel aan de Heuvelstraat wordt een tweede winkelstraat van hoge kwaliteit ontwikkeld. Samen met de tussenliggende straten ontstaat zo een winkelcircuit dat in de toekomst nog verder kan worden uitgebouwd. De ruimtelijke kwaliteit wordt sterk vergroot door het maken van goed ingerichte winkelstraten en kleine intieme stadsparken en -pleinen met voorzieningen. Door deze ingrepen kan het Kernwinkelgebied van Tilburg uitgroeien tot een hoogwaardig winkelareaal met een zeer aantrekkelijk binnenstedelijk karakter.
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
Stadhuisstraat en Heikese kerk Foto: Herman Wouters
5
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
6
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
7
Inhoudsopgave Voorwoord 1.Plangebied
10
2. Stedenbouwkundig ontwerp Visie Integrale vernieuwing Bezonning Verkeer en bevoorrading Parkeren
14
3. Openbare ruimtes Winkelstraten en -pleinen Sfeer en gebruik Cityring en entreegebieden - Stadhuisplein - Plein Alexanderstraat/Stadhuisstraat - Plein Monumentenstraat/Stadhuisstraat - Paleistuin - Willemsplein - Heikese kerk
22
4. Bouwenveloppen en beeldkwaliteit Bouwenveloppen Beeldkwaliteit Programma SK1 - Bouwenvelop - Beeldkwaliteit SK3 - Bouwenvelop - Beeldkwaliteit Max Paviljoen - Bouwenvelop - Beeldkwaliteit Kattenrug - Bouwenvelop - Beeldkwaliteit
38
Colofon
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
8
Voorwoord In het verlengde van de ‘Visie Kernwinkelgebied Centrum Tilburg’ van februari 2012 en het ‘Structuurontwerp Stadskantoor 1’ van september 2012 bevat deze brochure ‘Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg’ het stedenbouwkundig ontwerp voor het gebied tussen de Schouwburg Promenade en Kattenrug, Heuvelstraat en Cityring. In dit document komen gedetailleerde beschrijvingen van straten, pleinen en bouwenveloppen voor gebouwen aan de orde. Tevens wordt een aanzet geformuleerd voor de beeldkwaliteit van de nieuwe gebouwen; hiervoor wordt ook een apart vast te stellen Beeldkwaliteitplan gemaakt. Over het ontwerp is intensief overleg gevoerd met vertegenwoordigers van de gemeente, Multi Vastgoed en Syntrus Achmea, de gezamenlijke opdrachtgever voor dit werkstuk. Peter Trimp van T+T Design en Sjoerd Soeters, de beoogd architect voor het nieuwe gebouw op de footprint van SK3, hebben in collegiaal overleg bijgedragen aan het ontwerp. Informeel vond overleg plaats met een aantal eigenaren van vastgoed in het gebied om af te tasten of de voorgestelde ingrepen aan hun bezit op hun steun konden rekenen. Naar onze mening is het destijds geschetste perspectief in de visie met dit ontwerp geconcretiseerd en op belangrijke aspecten verfijnd. Na bestuurlijke aanvaarding kan het ontwerp als uitgangspunt dienen voor het bestemmingsplan en beeldkwaliteitsplan. Kees Rijnboutt 22 oktober 2013
Willemsplein Foto: Herman Wouters
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
9
1. Opgave en plangebied
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
12
De context van het ontwerp Het hier gepresenteerde stedenbouwkundig ontwerp voor de ‘ontwikkeling van het Stadhuisplein Tilburg’ bouwt voort op eerdere onderzoeken en plannen. Uitgangspunt voor het stedenbouwkundig ontwerp is de Visie Versterking Kernwinkelgebied Tilburg gedateerd 14 februari 2012 en het Structuurontwerp Stadskantoor 1, uitgaande van herontwikkeling, gedateerd 26 september 2012. Tot het opgavegebied behoort grofweg het gebied rondom het Stadhuisplein en de Stadhuisstraat, en het Willemsplein. Het gebied rondom de Heikese kerk en aan de Cityring zal in het ontwerp worden meegenomen voor zover dit betrekking heeft op ontsluitingen en parkeren. Het maken van een visie op de openbare ruimte en de Paleistuin behoort tot de werkzaamheden. Het uitwerkingsniveau van het stedenbouwkundig ontwerp zal zodanig zijn dat op basis hiervan de bestemmingsplanprocedure kan worden gestart. Daarnaast wordt een aanzet gegeven voor de beeldkwaliteit van nieuwe gebouwen en openbare inrichting zodat het selectie- en ontwerpproces voor de gebouwen kan worden opgestart.
1.
2.
Historische foto’s: 1. Luchtfoto Stadskantoor (SK1) 2. Paleis en Stadskantoor (SK1)
‘Van ruggengraat naar ladderstructuur’ Om het Kernwinkelgebied aantrekkelijker te maken en om mogelijke groei te accommoderen, moet er gezocht worden naar ruimte waar in de binnenstad de komende jaren commerciële functies kunnen worden toegevoegd of uitgebreid. Het uitgangspunt hierbij is dat die ruimte op logische wijze aansluit op de bestaande hoofdwinkelstructuur. Om de ‘ruggengraatstructuur’ uit te breiden worden aan het huidige lineaire systeem rondgaande circuits verbonden die een kwalitatieve verbetering van de winkelstructuur betekenen. Hierdoor ontstaat een logisch circuit in de vorm van een ‘winkelrondje’, een ‘acht’ of in kwalitatief opzicht nog beter: een ‘ladderstructuur’. De ‘ladderstructuur’ bestaat uit twee ‘parallelle’ straten op hoog kwalitatief niveau die worden ontsloten door korte haakse straten, die ook een hoogwaardige winkelfunctie kunnen herbergen. De Heuvelstraat is vanzelfsprekend een van de stijlen van de ladder; de andere stijl wordt gevormd door upgrading van de Emmapassage tot volwaardige straat en door toevoegen van winkels en het aanpassen van de inrichting van de bestaande Stadhuisstraat. Zo kan in die ‘ladderstructuur’ de kern, de motor van een vernieuwde Kernwinkelstructuur ontstaan die maximaal tegemoet komt aan de doelstelling, namelijk: de versterking van het Kernwinkelgebied van Tilburg. Deze structuur is in essentie reeds geschetst in de Binnenstadsvisie opsteld door BRO in 2010. Op een tweetal schematische kaarten op de volgende pagina zijn de bestaande en nieuwe structuur weergegeven.
Structuur Kernwinkelgebied: 8. Bestaande structuur: ‘Ruggengraat’ 9. Nieuwe structuur: ‘Ladderstructuur’
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
13
4.
6.
5.
7.
Bestaande situatie: 4. Zicht vanaf de Oude Markt, richting Stadhuisstraat met SK3 en SK1; 5. Kunstwerk de ‘Maawmuur’ aan het Willemsplein; 6. Vijver in de Stadhuisstraat 7. Zicht op het Stadhuisplein vanaf de WillemIIstraat
8.
9.
2. Stedenbouwkundig ontwerp
Impressie nieuwe plein Alexanderstraat/Stadhuisstraat
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
Visie De versterking van het Kernwinkelgebied begint in het zuidelijk deel van de binnenstad. Het bestaande gebied rondom het Stadhuisplein functioneert slecht en het ontbreekt aan ruimtelijke kwaliteit. Vernieuwing is nodig om de aantrekkingskracht van dit deel van de binnenstad te vergroten. In het stedenbouwkundig ontwerp wordt een deel van de bestaande bebouwing (o.m. SK3) gesloopt. Daarvoor in de plaats komt een intensief en gemengd programma van winkels, horeca en kantoren. Bezoekers kunnen een doorlopend winkelcircuit volgen dat aansluit op de winkelroute in de huidige Emmapassage. Het plan is ontworpen als een opeenvolging van stedelijke ruimtes, met de ruimte-ervaring als uitgangspunt voor het ontwerp. De beleving van de bezoekers en bewoners van de stad staat hierbij centraal. De straten zijn versmald en de wanden geknikt, waardoor er steeds wisselende zichten op de gevelwanden zijn. Gebiedsontwikkeling Gebiedsontwikkeling heeft de laatste jaren een dynamischer karakter gekregen. Door de huidige marktsituatie is de uitkomst van ontwikkelinitiatieven onzeker geworden en de omvang van tot uitvoering gebrachte (deel)-projecten verkleind. Flexibiliteit en faseerbaarheid zijn belangrijk. Het is belangrijk grip te houden op de (eind)kwaliteit van de gebiedsontwikkeling en tegelijkertijd ruimte te bieden aan veranderende omstandigheden. Bij duurzame gebiedsontwikkeling spelen een groot aantal onderwerpen: energie, milieukwaliteit en gezondheid; stedelijke en landschappelijke structuren; historie en identiteit; vitaliteit, flexibiliteit, mobiliteit en ruimtegebruik. De meest duurzame plannen hebben een hoge samenhangende score in alle onderwerpen. Dit ontwerp zorgt op stedenbouwkundig niveau voor samenhang en structuur in de buurt, heeft een duidelijke hiërarchie in ruimte en gebruik, en maakt een flexibele invulling mogelijk. Het kan veranderingen in de tijd opnemen en zorgt voor voldoende flexibiliteit tijdens de totale uitvoeringsperiode van het project. Als onderdeel van het stedenbouwkundig ontwerp zijn de randvoorwaarden voor de verschillende gebouwen beschreven in afzonderlijke bouwenveloppen. Integrale vernieuwing Stadhuisstraat en Stadhuisplein Door deze integrale vernieuwing van de Stadhuisstraat en het Stadhuisplein wordt het Kernwinkelgebied van Tilburg versterkt. De veranderingen leiden tot een sterker binnenstedelijk karakter en representatieve entrees van het Kernwinkelgebied aan de Cityring. De ruimtelijke kwaliteit wordt versterkt door het terugdringen van grote, winderige openbare ruimtes en de herinrichting van de openbare ruimte inclusief het maken van intieme stadspleinen. Er worden nieuwe winkels gerealiseerd voor verschillende doelgroepen. Ter plekke van het huidige SK3 en Max paviljoen vindt vernieuwing plaats, het Stadskantoor 1 wordt ingrijpend getransformeerd en de winkels in de Kattenrug kunnen worden uitgebreid of voorzien van een nieuwe gevel. De transformatie bestaat uit zeven belangrijke onderdelen: • Herbestemming/transformatie SK1, met winkels in de plint en kantoorfuncties in de toren. • Herontwikkeling van een groot winkelgebouw ter plaatse van het huidige SK3. • Herontwikkeling van een nieuw volume ter plaatse van het huidige Max Paviljoen. • Uitbreiding van de winkels in de plint van ‘De Kattenrug’. • Versmallen van de winkelstraten tot een aangenaam winkelprofiel van 8-9 meter breedte. • ‘Vergroenen’ van openbare ruimte rondom de Ciryring. • Openbare tuin rond de Heikese Kerk Inpassing fontein In de Visie Versterking Kernwinkelgebied was ten behoeve van de gedachte bevoorrading van de nieuwe winkels, uitgegaan van een complete vernieuwing van het Willemsplein. Na uitgebreide studie is gebleken dat een directe
16
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
De nieuwe Stadhuisstraat met pleinen en wisselende zichten
Winkelcircuit: ‘ladderstructuur’
Stedenbouwkundig concept: Ontwikkeling van een A1-Winkelstraat en groene entreegebieden aan de Cityring
17
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
18
f Tele oons traa t aat str der xan Ale
Winkelcircuit Stadhuisplein
+14.88m
t
Ke rk pa d
raa
t vels
Heu
+14.25m
aat
nstr
ente
m Monu +14.80m
+15.25m +15.00m
s
Terra
t
raa
isst
dhu
Sta
+15.25m
+15.20m
at
stra
huis
Stad
+15.25m
+14.15m
Trafo
Oude t Mark
rk se Ke
s
Heike
Terra
+15.30m
in
msple
Wille
n’
ljo in ‘Be
Fonte
la
Pergo
muur
Maaw
ng
Cityri
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
19
p So hi a st ra at
Legenda Bestaande bebouwing
t
raa
t vels
Heu
Nieuwbouw In de hoogte uitbreiden winkelruimte Sloop bestaande bouw Openbare tuin lei isp hu ad St
Hekwerk op muur
n
Kunstwerk in O.R. Bijzondere lichtmast
nrug
Katte
+14.10m
+15.25m Emma
Stadhui joen
Pavil
ge
passa
splein
+14.20m
Hoogtepeilen maaiveld Entree Hellingbaan
+14.07m +14.00m
*noordelijke bushalte Beljon is verplaatst
+14.32m
+14.79m +15.25m
or 1
kanto
Stads
+14.45m +13.73m +13.75m ring
Paleis
Paleis
* +14.33m
+13.70m
N
0 5
Hoogtepeilen t.o.v. N.A.P. 25
50 meter
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
verbinding tussen de Paleisring en de Monumentenstraat niet noodzakelijk is. Het stedenbouwkundig plan is daarom uitgewerkt met inpassing van de fontein van Joost Beljon. Hierbij is ingezet op een vergroting van de ruimtelijke (en groene) kwaliteit van het Willemsplein. De fontein, de pergola en de Maawmuur worden onderdeel van een stedelijk parkje gemaakt. Bezonning Voor het gebruik, de beleving en verblijfskwaliteit van de winkelpleinen is de bezonning van groot belang. In een bezonningsstudie is onderzocht wat de effecten van het nieuwe stedenbouwkundige ontwerp zijn voor de (bestaande) gebouwen en openbare ruimte. Met het bepalen van gebouwhoogtes en de positionering van nieuwbouw in relatie tot de bestaande gebouwen is rekening gehouden met de bezoningseffecten. Verkeer en bevoorrading Met de ontwikkeling van het Kernwinkelgebied verandert de verkeersstructuur, mede door veiligheid en logistiek ingegeven. Er is een eenrichtingsroute voorgesteld voor laden en lossen voor de winkels waarbij vanaf de Oude Markt en de Stadhuisstraat ingereden wordt, vanaf daar richting Stadhuisplein – Heuvelstraat en weer terug naar de Oude Markt, waar weer ingevoegd kan worden op de Cityring. De mogelijkheid voor laden en lossen aan het Kerkpad, voor winkels aan de Heuvelstraat, blijft gehandhaafd. Ook de venstertijden van 06.00 – 11.00 blijven gehandhaafd.
Verkeersstructuur winkelbevoorrading Parkeren • Voor de uitbreiding van het winkelprogramma boven op het bestaande programma van kantoren, woningen en winkels wordt de huidige capaciteit van de parkeervoorzieningen rondom het Stadhuisplein als voldoende ingeschat. Het huidige parkeeraanbod bestaat uit: • Louis Bouwmeesterplein (540 plaatsen) • Koningsplein (450 plaatsen) • Emmapassage (297 plaatsen) • Willemsplein (momenteel alleen voor stadskantoor)
20
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
21
Terras van stadscafĂŠ restaurant Meesters op de hoek van de Monumentenstraat en het Kerkpad
3. Openbare ruimtes
Impressie Willemsplein en Paleis
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
24
Winkelstraten en -pleinen In dit ontwerp wordt de kwaliteit van de openbare ruimte vergroot. Niet alleen door een nieuw winkelcircuit te realiseren, maar ook door nieuwe pleinen en goede winkelstraten aan het winkelgebied toe te voegen. De Stadhuisstraat wordt tweezijdig van winkelruimte voorzien. Een deel wordt gerealiseerd in de uitbreiding van de plint van het bestaande Stadskantoor 1 (SK1). Het huidige Stadskantoor 3 wordt vervangen door nieuwbouw met een hoge winkelplint en een afzoomwinkel aan het plein naast ‘Meesters’. Door de uitbreiding van het winkeloppervlak ontstaan prettige winkelstraten. Die zo zijn geprofileerd dat ze op een veilige manier het vrachtverkeer voor bevoorrading van de winkels kunnen accommoderen. De verbindende straten, de zogenaamde ‘sporten van de ladder’, zoals het verlengde van het versmalde Stadhuisplein en de Alexanderstraat, zijn verwant aan de grote winkelstraten. Op de knooppunten van de twee ontstaan ruimtes, kleine stadspleinen, ter oriëntatie. Sfeer en gebruik De Stadhuisstraat wordt een winkelstraat die in breedte vergelijkbaar wordt met de Heuvelstraat (8-9 meter). Het profiel van de winkelstraten kenmerkt zich door een rijstrook van ca 5 meter van geelbeige natuursteen, met aan beide zijden 1,5-2 meter brede loopstroken van hetzelfde materiaal in een kleiner formaat. De afwatering van het profiel gebeurt met een molgoot in het midden van het profiel. De kleine pleinen hebben elk een eigen gezicht. Een kunstwerk, grote boom met granieten boombank (zoals op het terras bij Meesters) of bijzondere houten lichtmast van 11 meter markeren de pleinen. De pleinen ‘Monumentenstraat-Willemsplein’ en Stadhuisplein worden omkaderd door bestaande en nieuwe bebouwing en heringericht tot prettige stedelijke ruimten. Het plein aan de Stadhuisstraat markeert de entrees van Stadskantoor 1 door trappen en een hellingbaan die als onderdeel van plein ontworpen is. De Oude Markt, als een van de belangrijke entrees voor het Kernwinkelgebied, blijft intact. Cityring en entreegebieden Aan de Cityring ligt een reeks van plekken die als eyecatchers aan de route langs de binnenstad werken; zoals het vernieuwde Heuvelplein of het Paleis. Het zijn de entreegebieden van de binnenstad. Hier begint of eindigt het bezoek aan de binnenstad. De openbare ruimtes rondom het Stadhuisplein, Paleis en Heikese kerk maken nu een verloren indruk. De ruimtes rondom de gebouwen hebben zich in de loop van tijd ontwikkeld tot monofunctionele, verharde pleinen en zijn slechts ingericht voor grootstedelijke evenementen. Het gebied is een versnipperde ruimte. Door de invloedssfeer van het Kernwinkelgebied neemt de druk op deze openbare ruimte toe. De gebieden aan de Cityring worden in het stedenbouwkundig ontwerp getransformeerd naar groene entreeruimtes. Ze zijn lommerrijk, openbaar en bieden een groen filter ten opzichte van het autoverkeer op de Cityring. Hierdoor ontstaan fijne verblijfsruimtes. De drie hoofdruimtes (tuin Heikese kerk, het dak van de parkeergarage op het Willemsplein en de Paleistuin) worden aaneengeschakeld door een ceremoniële route vanaf de Oude Markt naar de entree van het Paleis.
Openbare ruimte Huidige situatie
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
25
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
26
Stadhuisplein 35.00
Het huidige Stadhuisplein wordt als winderig en te groot ervaren. Door uitbreiding van het winkelprogramma aan de voet van de Kattenrug en in het plint van het Stadskantoor 1 ontstaat op het Stadshuisplein een omsloten pleinruimte. Die ruimte wordt sober ingericht en gemarkeerd door een beeldbepalende lichtmast. De bebouwingswanden met de winkelpuien rond het plein bepalen sterk de kwaliteit van de pleinruimte. Bij de architectonische uitwerking zijn de pleinvormende wanden, de bebouwingshoogtes, hoekpanden en markante bebouwing beeldbepalend.
17.50
+28.00
+21.85
+14.32
ProďŹ el Stadhuisstraat Openbare Max ruimte Paviljoen
8.00
+14.15
3.25
traat m II-s Wille
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
27
at tra ias ph So
aat
Impressie Stadhuisplein
n
lei
isp
hu
ad
St nrug
Katte
+14.10m
pa
isplein
+14.20m
Emma
Stadhu joen
Pavil
+14.07m +14.00m
+14.32m
+14.79m +15.25m
N
0
or 1
kanto
Stads
5
25
50
meter
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
28
Plein Alexanderstraat/ Stadhuisstraat
+15.20
8
11.40
Heikese Kerk
Plein Alexanderstraat
Het plein aan de Stadhuisstraat heeft in het ontwerp twee niveaus: Een hoger gelegen plein bij de winkels aan de Stadhuisstraat en een lager gelegen gedeelte aan de Alexanderstraat. Op de begane grond van de bebouwing in de Alexanderstraat bevinden zich winkelruimtes met daarboven woningen. Op de pleinruimte kan het terras worden gesitueerd van een horecafunctie (in het vergrote Max paviljoen).
28.00
22.00
+37.00
+21.85
+15.25 +14.25
ProďŹ el Stadhuisstraat Openbare ruimte Primark
15.00
3.25
Plein
t straa em II-
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
29
p So hia ra
st at
t
raa
t vels Heu
Impressie plein Alexanderstraat/Stadhuisstraat
lei
isp
hu
ad
St n
d xan Ale at
tra
ers
+14.10m
isp
+14.20m
Stadhu joen
Pavil
+14.25m
+14.32m
+14.79m +15.25m
+15.25m N
0
at
tra
uiss
5
or ka25nto
Stads
1
50
meter
40
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
30
Plein Monumentenstraat/ Stadhuisstraat Het plein Monumentenstraat/ Stadhuisstraat heeft een goede horecavoorziening met uitstekend gelegen terras. Dit heeft een grote aantrekkingskracht. Om de ruimte te optimaliseren worden winkelvolumes aan de randen van het plein toegevoegd. De pleinruimte wordt omsloten door gevelwanden met entrees naar de winkels. Hierdoor ontstaat een intiem, levendig horecaplein.
0
26.0
0
22.5
+15.20
8.00
11.40 Heikese Kerk
1.
Plein Alexanderstraat
+37.00 +15.25
Profiel Stadhuisstraat 1. Profiel Heikese kerk 2. 2. Profiel Terras Meesters Plein Alexanderstraat
8.00
18.20
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
31
at stra foon Tele Ke
rk
pa
d
+14.88m
aat
nstr
ente
m Monu
Impressie plein bij ‘Meesters’
+14.80m +15.00m
s
Terra
at
tra
uiss
dh Sta
+15.25m
+15.20m
+15.25m
raat
isst
hu Stad
Trafo
N
0
5
se Heike
Kerk
25
50
meter
s
Terra
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
Paleistuin Het Paleis is in de nieuwe groene setting de eye-catcher aan de Cityring. De grote monumentale platanen aan de achterzijde van het Paleis blijven behouden en vormen met de toegang van het Stadskantoor 1 een representatieve entree aan de cityring. De toegang van het Stadskantoor 1 wordt geaccentueerd door een luifel.
32
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
33
isplein
+14.20m
variant 1
Stadhu joen
Pavil
+14.25m
+14.
+14.32m
+14.79m +15.25m
+15.25m
or 1
kanto
Stads
at
+14.45m +13.73m +14.15m
Trafo
Paleis
+14.33m
+13.70m in
msple
Wille
la
Pergo
muur
Maaw
N
0
ing
Cityr
5
25
50
meter
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
Willemsplein Op het Willemsplein wordt de grauwe bestrating en de parkeerfunctie ingeruild voor een aantrekkelijke groene daktuin. De voorrij-route voor (trouw) auto’s wordt ontsloten vanaf de Oude Markt door de tuin van de Heikese Kerk. Aan de zijde van het Stadskantoor 1 kan een horecavoorziening met terras in de zon worden gerealiseerd. Water speelt een rol in het ontwerp van het nieuwe Willemsplein; de bestaande fontein van Beljon wordt opgenomen in een nieuw pleinparkontwerp. De pergola en de Maawmuur blijven gehandhaafd.
34
Ke
+14.25m
e ment Monu
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
35
aat
nstr +14.80m
+15.25m +15.00m
s
Terra
St
aat
str
uis adh
+15.25m
+15.20m
+15.25m
+14.15m
Trafo
s
Terra
Paleis
in
msple
Wille
n’
ljo in ‘Be
Fonte
la
Pergo
muur
Maaw
ing
Cityr
N
0
5
25
50
meter
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
Heikese Kerk De tuin rondom de Heikese kerk wordt uitgebreid tot aan de Cityring, daarmee wordt de tuin visueel verbonden met het Willemsplein en de Paleistuin. De plek, die een belangrijke entree van het Kernwinkelgebied markeert, wordt hoogwaardig ingericht als openbare tuin. De tuin wordt omsloten door een hekwerk.
36
aat
Ke rk pa
lstr
ve Heu
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
37
e ment Monu aat
nstr +14.80m +15.00m
s
Terra
+15.25m
+15.20m
+15.25m
aat
sstr
hui Stad
rk se Ke
Heike
5.30m
n’
ljo in ‘Be
Fonte
N
0
5
25
50
meter
4. Bouwenveloppen en beeldkwaliteit
Impressie Plein Stadhuisplein
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
Bouwenveloppen Voor de verschillende gebouwen zijn in dit stedenbouwkundig ontwerp bouwenveloppen uitgewerkt. Deze enveloppen stellen de gemeente in staat de voor haar belangrijke aspecten bij architectonische uitwerking van de gebouwen vast te leggen en te bewaken. De bouwenveloppen hebben geen formele status in het kader van de Wet op de ruimtelijke ordening. Zij maken deel uit van van het stedenbouwkundig ontwerp en beeldkwaliteitsplan en kunnen als onderdeel van een aanbesteding ingezet worden om richting te geven aan de uitwerking van de plannen door marktpartijen. Op onderdelen (bouwvlek, bouwhoogten, functies) is een relatie met het te maken bestemmingsplan. De bouwenveloppen zijn in ruimtelijk zin groter dan het benodigde volume en oppervlak om het programma te realiseren. Zo wordt enerzijds vrijheid gelaten aan de ontwerpers, en anderzijds worden de voor de gemeente belangrijke aspecten aangeduid. Beeldkwaliteit Het beeldkwaliteitsplan is een richtinggevend onderdeel van het stedenbouwkundig ontwerp, waarin de beoogde kwaliteit van de (deel) gebieden en projecten omschreven staat. Randvoorwaarden en referenties fungeren als leidraad voor de architect om een deelplan uit te werken. Het beeldkwaliteitsplan is daarnaast een instrument waarmee de kwaliteit van de deeluitwerkingen getoetst kan worden aan het beoogde stedenbouwkundige totaalbeeld van het plangebied. Door het opstellen van een beeldkwaliteitsplan en het vaststellen daarvan door de gemeenteraad, maakt het onderdeel uit van de welstandsnota. Voor alle toekomstige gebouwen geldt: inpassing met respect voor de bestaande omgeving, zorgvuldige bouwkundige uitwerking, mooi verouderende materialen en aandacht voor plastiek in de gevel. Programma Voor de winkeluitbreiding is een Distributieve toets gedaan (Bureau Stedelijke Planning, 15 augustus 2013). De toevoeging van 10.500 m2 winkelvloeroppervlak (circa 13.700 m2 verkoopvloeroppervlak), zoals voorzien in dit stedenbouwkundig ontwerp, wordt positief beoordeeld. In het genoemde onderzoek wordt uitgegaan van de volgende toevoeging: SK1: 5.000 m2 wvo Max paviljoen: 200 m2 wvo Kattenrug: 500 m2 wvo SK3: 4.800 m2 wvo
40
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
41
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
42
Legenda bestaande bebouwing bouwenvelop uitbreiding in de hoogte vaste rooilijn vaste bouwgrens met mogelijkheid tot beperkte afwijking van 40 cm op te waarderen gevel (begane grond) hoogtescheidingslijn
Stadskantoor 1
opbouw luifel transparante gevel begane grond minimale straatbreedte
8.00 m
bestaande bebouwing
max +21.85 m
maximale bouwhoogte (t.o.v. NAP)
bouwenvelop
+ 26.25 m
goothoogte (t.o.v. NAP)
uitbreiding in de hoogte
> 3.80 m
afstand tussen bouwdelen
vaste rooilijn
min III
minimaal aantal bouwlagen
vaste bouwgrens met mogelijkheid tot beperkte afwijking van 40 cm
100%
minimaal bouwingspercentage bouwenvelop hoogteaccent (max.%+35.25 m NAP)
op te waarderen gevel (begane grond)
95 m .25winkelunits 0 entree 3 + ax
hoogtescheidingslijn
m
luifel
S
min III
secundaire entree winkelunits
opbouw
entree stadskantoor
transparante gevel begane grond
entree kleine winkelunits
minimale straatbreedte
secundaire entree kleine winkelunits
maximale bouwhoogte (t.o.v. NAP)
max
goothoogte (t.o.v. NAP)
0m
+37.0
afstand tussen bouwdelen minimaal aantal bouwlagen
min
III
minimaal bouwingspercentage bouwenvelop hoogteaccent (max. +35.25 m NAP)
8.0
entree winkelunits secundaire entree winkelunits
.85 x +21
0m
Bouwenvelop Legenda De bouwenvelop van SK1 bestaat uit de bouwdelen van het bestaande Stadskantoor 1 en rondom het gebouw een uitbreiding over de onderste laag van het gebouw van maximaal 6,60 m. hoog (21.85+ NAP). Aan de oost- en westzijde is een tweede bouwlaag mogelijk waarbij een minimale afstand tot de bestaande gevel van 3,80 m aangehouden moet worden. Op de hoek Stadhuisstraat/ Willemsplein is een hoogteaccent mogelijk van maximaal +35.25 m NAP (20,00 m). 8.00 m De footprint van de bouwenvelop max +21.85 m dient voor minimaal 85% bebouwd te worden. De rooilijn aan de + 26.25 m Stadhuisstraat en Stadhuisplein 0m .4 7 2 > 3.80 m is een vaste bouwgrens, met een ca + mogelijkheid tot beperkte afwijking. min III De Stadhuisstraat dient tenminste 8 100% meter breed te zijn. Op de hoeken komen de hoofdentrees van twee grotere winkelunits. Daartussen zijn kleinere winkelunits gelegen. Boven de entree voor het 5m +15.2 S Stadskantoor is een luifel mogelijk binnen de contour zoals aangegeven in de bouwenvelop.
ma
entree stadskantoor entree kleine winkelunits secundaire entree kleine winkelunits
0m
> 3.8 max
5m
+25.6
max 5m +31.9
m
85%
max
0m Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp +24.0
43
75% max 0 m +21.0
7.80
ca +2
.40 m
m
7
ca +2
6.50
ca +2
m
.25 m
+14
max
5m +20.2
max
0m
+24.0
5m
0 +28.0 m 95%
0m
+14.0
8.00 m
+15.2
max
0m
> 3.8 .65 m
+55 max
max
5m
+25.6
9.00
max 0m +59.7 max
max 0m +21.0
m
5m
+29.4
S
max
5m
+21.8
5m
+13.7
N
0
5
25
50
meter
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
Beeldkwaliteit Voor het bestaande gebouw worden de ontwerpprincipes van het huidig gevelontwerp gebruikt als uitgangspunt voor renovatie of vervanging van de gevel. De kleur van het gebouw blijft donker om het contrast dat bestaat met het witte Paleis te handhaven. De nieuwe aanbouw heeft in ieder geval aan de winkelstraten Stadhuisstraat en Stadhuisplein een transparant en uitnodigend karakter. De gevel is minimaal voor 2/3 van de lengte voorzien van verdiepingshoog glas. De luifel bij de entree van het Stadskantoor is zwevend en constructief verbonden aan het Stadskantoor òf het staat los, maar met de constructie aan de zijde van het stadskantoor.
44
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
d
3.594
kpa
Alexanderstraat
Ker
45
5.639
1000-p 13.246
33EE STADSKANTOOR
BVO-2.265 m2
BVO-748 m2
peil=0
8.468
1450-p
peil=0
1450-p
Stadhuisplein
Stadhuisstraat
Bebouwing bestaand Bebouwing nieuw 8.508
Retail
Unit B
Willemsplein
927 m2 peil=0
165 m2 peil=0
Unit C 165 m2 peil=0
Unit D 165 m2 peil=0
Unit E 165 m2 peil=0
Unit F 165 m2 peil=0
Unit G 203 m2 peil=0
Unit H 674 m2 1450-p
Mogelijke positie roltrap
Unit A
Mogelijke positie roltrap
Kantoor Parkeren/stallen/techniek P=15250 NAP
Unit J 845 m2 1450-p
N Unit K
Seat & meet 832 m2 peil=0
127 m2 1450-p
1E STADSKANTOOR
werknummer
Unit L
Trafo
1207
127 m2 1450-p
1000-p
38 m2 1100-p
59 m2 peil=0
opdrachtgever
Gemeente Tilburg
Unit M 127 m2 1450-p
250-p Expeditie
Paleis
Techniek
werk
96 m2
Stadskantoor 1 Tilburg
545 m2 1620-p
BVO-59 m2
Retail
Restaurant
BVO-4.224 m2
Kantoor
619 m2 1450-p
Willemsplein
BVO-1.680 m2
Unit N
stadium
261 m2 1450-p
structuurontwerp
onderwerp tekening
Herontwikkeling begane grond - context 1450-p
Paleis
1450-p
Opstelplaats/leveranciers
formaat
peil=0
1250-p
schaal
1:500
BVO-610 m2
A3
Stadhuisplein
getekend
datum
N.B. Structuur ontwerp d.d. 29 oktober 2012 P= +14.50 N.A.P.
10-10-2012
gewijzigd Bestaande fietsenkelder
tekeningnummer
002
+59.70
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
46
+55.65
+59.70 +59.70 +55.65 +55.65
+29.45 +25.65 +21.00
+15.25
+14.00
+29.45 +29.45
+25.65 +25.65 +21.00 +21.00
+15.25 +15.25
+14.00 +14.00
Doorsnede over de Stadhuisstraat richting stadhuis Hoogtepeilen t.o.v. N.A.P.
+15.25
+15.25 +15.25
Doorsnede over de Stadhuisstraat richting Alexanderstraat Hoogtepeilen t.o.v. N.A.P. +55.65
+55.65 +55.65
+28.00
+21.85
+1450
Doorsnede Stadhuisstraat: Paleis, stadshuis en paviljoen Hoogtepeilen t.o.v. N.A.P. +1450 +1450
+28.00 +28.00
+15.25 +14.50
+21.85 +21.85
+15.25 +15.25 +14.50 +14.50
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
47
+25.65 +21.85 +31.95 +31.95
+15.25 +25.65 +25.65 +21.85 +21.85
+15.25 +15.25
+28.00 +24.00
+37.00 +37.00
+21.00
+20.25 +15.25
+14.00 +28.00 +28.00 +24.00 +24.00
+21.00 +21.00
+20.25 +20.25 +15.25 +15.25
+14.00 +14.00
+55.65
+55.65 +55.65 +37.00
+30.25
+37.00 +37.00
+21.85
+15.25
Doorsnede Stadhuisstraat: Paleis, Stadhuis en Plein aan de Stadhuisstraat Hoogtepeilen t.o.v. N.A.P.
+14.20
+21.85 +21.85
+15.25 +15.25
+14.20 +14.20
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
Stadskantoor 3 Bouwenvelop Het winkelgebouw kan bestaan uit drie hoge winkellagen op de begane grond, eerste en tweede verdieping. Het gebouw kan worden onderkelderd en een derde en vierde bouwlaag met faciliterende functies bevatten. Het gebouw is maximaal 21,75 meter (+37,00 m NAP) hoog. Aan de zijde van het Kerkpad is het gebouw niet hoger dan 15 meter (maximaal +31,25 m NAP). De gevel is aan het grootste deel van de Stadhuisstraat en een deel van de Alexanderstraat minimaal drie bouwlagen hoog. De footprint van de bouwenvelop dient voor minimaal 95% bebouwd te worden. De rooilijn op de hoek Monumentenstraat/Kerkpad, aan het grootste deel van de Stadhuisstraat en een deel van de Alexanderstraat is een vaste bouwgrens. De gevel mag binnen een maat van 40cm afwijken van de uiterste bouwgrens. De Stadhuisstraat dient tenminste 8 meter breed te zijn. Op de hoek van de Stadhuisstraat met de Alexanderstraat is de hoofdentree van de grote winkelunit gelegen. Aan het Monumentenplein is de entree van een kleinere, zelfstandige winkelunit gelegen. Beeldkwaliteit Het gebouw heeft aan de twee pleinen, de Stadhuisstraat en de Alexanderstraat een transparant en uitnodigend karakter. De gevel is minimaal voor 2/3 van de lengte voorzien van glas over twee bouwlagen. De oplossing van de laad- en losvoorziening aan de Stadhuisstraat is opgenomen in een integraal ontwerp van de begane grond.
48
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
49
Legenda bestaande bebouwing bouwenvelop uitbreiding in de hoogte
max 0m +24.0
vaste rooilijn vaste bouwgrens met mogelijkheid tot beperkte afwijking van 40 cm op te waarderen gevel (begane grond) hoogtescheidingslijn opbouw luifel transparante gevel begane grond minimale straatbreedte
8.00 m
maximale bouwhoogte (t.o.v. NAP)
max +21.85 m + 26.25 m
goothoogte (t.o.v. NAP)
> 3.80 m
afstand tussen bouwdelen
min III
minimaal aantal bouwlagen
100%
minimaal bouwingspercentage bouwenvelop hoogteaccent (max. +35.25 m NAP) entree winkelunits secundaire entree winkelunits
7.4
ca +2
entree stadskantoor
S
entree kleine winkelunits
m secundaire 6.50 entree kleine winkelunits
ca +2 95%
5m
0.2 ax +3
.25 m
min III
m
max
+14
max
5m +20.2
max
+
5m
+15.2
0m
+37.0
m
27.40
min
III
max 8.0 0m
.85 x +21
m
85%
max 0m +59.7
ma
5m
+15.2
max
5m
+29.4
S
0m
> 3.8 max
5m
+25.6
max 5m +31.9 Hoogtepeilen t.o.v. N.A.P.
N
0
5
25
50
meter
+5
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
Max Paviljoen Bouwenvelop Het paviljoen voor een winkel en/ of horecafunctie bestaat aan de westzijde uit ĂŠĂŠn bouwlaag en aan de oostzijde uit maximaal drie bouwlagen Het gebouw is +20,25 m NAP (5,00 m) tot +28,00 m NAP (14,00 m) hoog. De footprint van de bouwenvelop is voor minimaal 95% bebouwd. De rooilijn is aan alle zijden een vaste bouwgrens. De hoeken mogen hiervan afwijken. De bestaande kelderverdieping wordt gehandhaafd. De primaire entrees van het paviljoen bevinden zich aan de pleinruimtes aan het Stadhuisplein en de Stadhuisstraat. Een (secundaire) entree kan ook aan het nieuwe plein tegenover SK3 gelegen zijn. Beeldkwaliteit Het paviljoen is transparant, licht en luchtig. Om de transparantie te waarborgen wordt het paviljoen grotendeels van glas opgebouwd. Het paviljoen heeft een alzijdige uitstraling. Bijzondere aandacht gaat uit naar de noordzijde van het paviljoen. In verband met brandveiligheidseisen zullen hier slechts in bescheiden mate transparante geveldelen mogelijk zijn, etalages zijn evenwel gewenst. Het dak wordt door glas vormgegeven, of optisch als zwevend dak.
50
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
51
Legenda bestaande bebouwing bouwenvelop uitbreiding in de hoogte vaste rooilijn vaste bouwgrens met mogelijkheid tot beperkte afwijking van 40 cm
max 0m +24.0
op te waarderen gevel (begane grond) hoogtescheidingslijn opbouw luifel transparante gevel begane grond minimale straatbreedte
8.00 m
max +21.85 m
75% max 0 m +21.0
maximale bouwhoogte (t.o.v. NAP)
+ 26.25 m
goothoogte (t.o.v. NAP)
> 3.80 m
afstand tussen bouwdelen
min III
minimaal aantal bouwlagen
100%
minimaal bouwingspercentage bouwenvelop hoogteaccent (max. +35.25 m NAP) entree winkelunits secundaire entree winkelunits
.80 m
7
m
7.40
ca +2
6.50
ca +2
ca +2
entree stadskantoor
S
entree kleine winkelunits secundaire entree kleine winkelunits
m
.25 m
+14
max
5m +20.2
max
0m
+24.0
5m
0 +28.0 m 95%
0m
+14.0
8.00 m
+15.2
max
0m
> 3.8 .65 m
+55 max
max
5m
+25.6
9.00
max 0m +59.7 max
max 0m +21.0
m
5m
+29.4
S
max
5m
+21.8
Hoogtepeilen t.o.v. N.A.P.
N
0
5
25
5m
+13.7 50
meter
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
Kattenrug Bouwenvelop De noordzijde van de Kattenrug krijgt op de begane grond een dubbelhoge uitbouw tot aan de daklichten van de bergingen op de eerste verdieping (+21,00 m. NAP). Aan de Heuvelstraat kan de bebouwing tot maximaal +24.00 m. NAP hoog worden. De zuidzijde van de Kattenrug kan een update van de gevel tot +21,00 m. NAP hoog krijgen. De footprint van de bouwenvelop is voor minimaal 75% bebouwd. De rooilijn is aan het Stadhuisplein een vaste bouwgrens. De hoek met de Emmapassage is vrij van een vaste bouwgrens. Beeldkwaliteit De nieuwe aanbouw heeft in de winkelstraten Heuvelstraat en het grootste deel van het Stadhuisplein een transparant en uitnodigend karakter. De gevel is minimaal voor 2/3 van de lengte voorzien van verdiepingshoog glas.
52
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
53
max 0m +24.0
75% max 0 m +21.0
7.80
7.40
ca +2 .50 m
ca +2
m
m
Legenda
a +26
bestaande bebouwing bouwenvelop
m 20.25
4.00
ax +2
m uitbreiding in de hoogte
m
max
0 +28.0 m 95%
0m
+14.0
x + rooilijn mavaste
vaste bouwgrens met mogelijkheid tot beperkte afwijking van 40 cm
5m
5m
8.00 m
+15.2
op te waarderen gevel (begane grond) hoogtescheidingslijn opbouw luifel
0m
> 3.8
transparante gevel begane grond 8.00 m
max +21.85 m + 26.25 m
5m +55.6 max (t.o.v. NAP) maximale bouwhoogte minimale straatbreedte
max
max 0m +21.0
5m
+25.6
goothoogte (t.o.v. NAP)
9.00
tussen bouwdelen max afstand 0m +5III 9.7 minimaal aantal bouwlagen min
m
> 3.80 m
100%
minimaal bouwingspercentage bouwenvelop hoogteaccent (max. +35.25 m NAP) entree winkelunits S
max
5m
+21.8
secundaire entree winkelunits S
entree stadskantoor entree kleine winkelunits
5m +13.7 Hoogtepeilen t.o.v. N.A.P.
N
secundaire entree kleine winkelunits 0
5
25
50
meter
Ontwikkeling Stadhuisplein Tilburg - Ontwerp
Colofon Bart van Empel Gemeente Tilburg Eric de Vetten Gemeente Tilburg Ton Withoos Gemeente Tilburg Coen van Rooy Gemeente Tilburg Roel Willems Syntrus Achmea Real Estate & Finance Arjen Seckel Multi Vastgoed bv Geert de Keizer Multi Vastgoed bv Peter Trimp T+T Design Sjoerd Soeters Soeters Van Eldonk Architecten Mariëtte Broesterhuizen Soeters Van Eldonk Architecten Kees Rijnboutt Rijnboutt Richard Koek Rijnboutt David Kloet Rijnboutt Desirée Eggink Rijnboutt
Foto voorpagina: Herman Wouters
54