Fiets- en wandelroutes in en rond Woerden by gemeente Woerden

Een uitgave van

WOERDEN, STAD

WAAR HET GROENE HART KLOPT

Fiets- en wandelroutes in en rond Woerden

WOERDEN, STAD

WAAR HET GROENE HART KLOPT

Fiets- en wandelroutes in en rond Woerden

WOERDEN, STAD

WAAR HET GROENE HART KLOPT

Woerden, stad waar het Groene Hart klopt -‘Voor elk wat wils’-

Woerden is een stad om trots op te zijn: een heerlijke stad om te wonen, maar ook om je vrije tijd door te brengen. Deze recreatiegids is gemaakt voor Woerdenaren en haar bezoekers, om optimaal te genieten van alle verrassingen die onze stad en de omgeving te bieden heeft. 4 -5

Woerden is heel gewoon en tegelijkertijd heel bijzonder. Woerden, Harmelen, Kamerik en Zegveld hebben elk hun eigen identiteit. Een verrassend buitengebied. Een vestingstad met een fraai opgeknapte binnenstad op loopafstand van een aantrekkelijk polderlandschap. Een rijk verleden teruggaand tot de Romeinen, een stad met een dorps karakter en veel lokaal initiatief, letterlijk in het hart van het Groene Hart. Bovendien is er in Woerden altijd wel iets leuks te doen! Op en rond het levendige Kerkplein vinden regelmatig evenementen plaats. Behalve de gezellige markt op woensdag is er de Streekmarkt op zaterdag waar stad en platteland elkaar ontmoeten. Woerden is een bevoorrechte plek om te wonen, zo middenin het Groene Hart. Wat dat betekent ontdek je pas als je er op uittrekt, de frisse natuur in. Dwars door het ingepolderde land dat ervoor zorgt dat we de voeten drooghouden. Langs kronkelende riviertjes en kaarsrechte sloten. Door de statige bossen van eeuwenoude landgoederen en over door knotwilgen geflankeerde dijken. Kastelen, monumentale landhuizen en

boerderijen, Groene Hartwinkels, boerderijwinkels, uitnodigende terrasjes en oude stadscentra. Het is maar een kleine greep uit het oneindige aanbod van de streek rond Woerden. Dé manieren om op ontdekkingstocht te gaan zijn de fiets en de benenwagen. Maar niemand kijkt raar op als je op skates langszoeft, in de kano stapt of het Groene Hart per boot doorkruist. Doorgewinterde buitenmensen hoeven we niet te vertellen hoe leuk het is om in de lente een sliert donzige eendjes door een sloot te zien peddelen, of in de zomer moegefietst op een uitnodigend terras neer te ploffen. Nieuwelingen kunnen we wel vertéllen dat je daar een ander mens van wordt, maar ze kunnen het beter eens uitproberen en zelf ervaren. Want er is niets mooiers dan op de fiets of te voet door dit gevarieerde landschap te trekken, op zoek naar de schoonheid, de nieuwe ontdekkingen en de verrassingen. In deze gids vind je een bundeling van alle fietsen wandelroutes in Woerden en omgeving. Toegerust met plattegrond, routebeschrijving

WOERDEN, STAD

en tips. De routes worden ge誰llustreerd door interviews met mensen uit jouw eigen omgeving die hun ervaringen graag met je delen. Dit gidsje biedt voor elk wat wils. Van een ommetje tot een volwaardige dagtocht. Als wethouder recreatie vind ik het belangrijk dat wij als gemeente diverse recreatiemogelijkheden bieden en dat we mensen uitnodigen om er op uit te trekken. Recreatie op spierkracht is erg gezond voor lichaam en geest, 30 minuten bewegen per dag geeft een goed gevoel. Om dat gemakkelijk en laagdrempelig te maken bundelen we bestaande routes in het buitengebied, door de binnenstad en de ommetjes in de eigen wijk. Met deze gids dragen we daar aan bij.

WAAR HET GROENE HART KLOPT

Ik hoop dat deze gids stimuleert en motiveert om alle mooie plekjes in je eigen omgeving te gaan ontdekken of zelfs je vakantie hier door te brengen. Daarnaast hoop ik dat deze gids dusdanig inspireert dat je ook vrienden, familie en kennissen hiertoe aanmoedigt en uitnodigt om er hier op uit te trekken. Veel plezier en geniet van al het moois! Loes Ypma Wethouder recreatie Gemeente Woerden

Over deze gids 6 -7

De gids is opgedeeld in 10 hoofdstukken waarin Woerdenaren vertellen over hun unieke ervaringen in de omgeving. Aanvullend op deze ervaringen zijn er een aantal routes getipt die met een routebeschrijvingen en een routekaartje staan beschreven bij de desbetreffende hoofdstukken. De gids wordt compleet gemaakt met een overzicht van evenementen en handige adressen. Vrijwel alle routes zijn bewegwijzerd en op diverse locaties te starten. Het Groene Hart heeft een fietsknooppuntensysteem dat het heel eenvoudig maakt om je eigen route te fietsen. In de routebeschrijvingen van de routes tref je regelmatig een verwijzing naar dit fietsknooppuntensysteem aan. Behalve de in deze gids beschreven fietsroutes kun je met behulp van dat knooppuntensysteem op simpele wijze je eigen route samenstellen van elke gewenste lengte. Dit kan met behulp van de fietsroutekaart of ter plaatse op basis van de infopanelen. De routes kunnen in twee richtingen worden gefietst van knooppunt naar knooppunt via genummerde borden. Bij elk knooppunt tref je een paneel aan waarop

het fietsroutenetwerk staat afgebeeld, zo kun je de route tussentijds aanpassen. Onthoud het nummer van de startplaats goed, zodat je weer bij het beginpunt kunt eindigen. Voorbeeld: Einde weg bij ANWB Y 634 rechtsaf Haarzuilens, Laag Nieuwkoop betekent aan het einde van de weg bij (ANWB)-richtingbord rechtsaf richting Haarzuilens (staat als plaatsnaam op het richtingbord) via de weg (of straat) Laag Nieuwkoop. De straat of weg waarop je fietst of wandelt is cursief; straten of wegen die je kruist zijn niet cursief gemaakt. Bij ANWB Y 254 linksaf, later Polderweg betekent dat het straatnaambordje niet op het punt staat waar je linksaf slaat, maar pas een eind verderop.

WOERDEN, STAD

8 -9

WAAR HET GROENE HART KLOPT

Inhoudsopgave 10

‘Een Romeins rondje door Woerden is een leerzame belevenis’

50 ‘Streekproducten hebben een stukje emotie van eigen bodem’

Historische stadswandeling Woerden

56 ‘Ik voel me nog steeds thuis in Harmelen’

20 ‘Het schip is teruggegeven aan de rivier’

62 ‘Het is jammer als alles verdwijnt’

28 ‘Van de zomer gaan we varen’

68 ‘Met mooi weer krijg ik altijd de kriebels’

34 ‘Elk seizoen heeft zijn eigen charme’

42 ‘Dit was tien eeuwen geleden één groot drassig veengebied’

82 Het hele jaar door evenementen

‘Het geeft een kick om op het landgoed te wonen’

86 Handige adressen

WOERDEN, STAD

WAAR HET GROENE HART KLOPT

‘Een Romeins rondje door Woerden is een leerzame belevenis’ -Verborgen schatten onthullen rijke Romeinse geschiedenis‘Een Romeins rondje door Woerden is een interessante en leerzame belevenis’, zegt Gilde-gids Sipke Braunius. ‘Ruim twee eeuwen heersten de Romeinen in Woerden en tot op de dag van vandaag zijn de sporen van hun aanwezigheid terug te vinden.’ 10 - 11

‘De Romeinen waren hier lang aan de macht’, zegt Braunius, die regelmatig schoolkinderen rondleidt. Op het huidige Kerkplein stond destijds een Romeins fort, het Castellum Laurium. Dit fort, gelegen aan de Rijn, was de grens van het Romeinse Rijk. Door de aanwezigheid van soldaten trok Woerden veel handelaren aan. Van 2002 tot 2004 heeft de gemeente archeologisch onderzoek naar dat fort gedaan. ‘In de parkeergarage onder het Kerkplein is het Castellum Laurium zichtbaar gemaakt voor het publiek. De vondsten zijn op foto’s te zien. Elke muur in de parkeergarage laat iets zien van de Romeinse geschiedenis’, vertelt Braunius. Romeinse voeten Bovengronds, op het Kerkplein, zijn de contouren van de Romeinse kazerne verwerkt in de bestrating: met blauwe natuurstenen is aangegeven hoe groot het fort was. Het Stadsmuseum bezit een aantal voorwerpen die gevonden zijn. ‘Er zijn heel veel interessante spullen opgegraven. Gebruiksvoorwerpen, bewerkte halfedelstenen, tufsteen,

maar ook kledingstukken. De afdruk van een opgegraven Romeinse schoen staat op één van de blauwe stenen. Vooral kinderen vinden het leuk om hun voeten te vergelijken met die van een Romeinse soldaat’, vertelt Braunius. ‘Het valt ze altijd tegen dat die schoen iets groter is dan hun eigen schoenen. Ik zeg dan meestal dat het best kan zijn datie toevallig van een hele grote Romein is.’ Wetenschappelijk bewezen ‘Trouwens, de beste manier om kinderen iets te leren over de Romeinen is met de stripboekenserie Asterix en Obelix. Twee wetenschappelijk medewerkers van de Universiteit van Amsterdam hebben daar een tijd geleden onderzoek naar gedaan. Ze wilden weten of het juist is wat er in die stripboeken staat. Wat bleek? Alles klopt. De oorlogen, het dagelijks leven, wat ze aten en hoe ze zich kleedden. Ik zeg daarom altijd tegen de kinderen: Wie de Romeinen wil leren kennen, moet Asterix en Obelix lezen. Dan kijken ze me vol ongeloof aan.’

WOERDEN, STAD

Zeil- en roeischip Woerden-7 Eén van de bekendste opgravingen is het schip Woerden-7. Veel historische vragen zijn erdoor beantwoord. ‘Het was nog niet bekend dat de Romeinen roeiboten hadden. Er werd van uitgegaan dat er alleen zeilboten bestonden, maar de opgravingen bewezen iets anders’, zegt Braunius. ‘Het schip is een combinatie van een zeilen een roeischip.’ Volgens de Gilde-gids verbergt de stad nog meer mooie archeologische vondsten. ‘Het is bekend dat er onder de bibliotheek nóg een deel van een Romeins schip ligt. Momenteel kunnen archeologen er niks mee, want die plek is volgebouwd en daardoor is archeologisch onderzoek onmogelijk. Maar het is vrijwel zeker dat er in Woerden behalve dat schip nog een aantal geheimen verstopt is’, aldus Braunius.

12 - 13

‘Het is vrijwel zeker dat er in Woerden behalve dat schip nog een aantal geheimen verstopt is’

WAAR HET GROENE HART KLOPT

Van Stedehuys tot Stadsmuseum Woerden In 1501 werd het laatgotische Stedehuys (Stadhuis) van Woerden gebouwd dat onder andere dienst deed om recht te spreken. Destijds werden er merkwaardige straffen uitgedeeld. Een schandpaal, een galg en schandstenen van Bentheimer zandsteen, een relatief hard gesteente, stonden de schouten ter beschikking. Op zo’n schandsteen werd een gestrafte te kijk gezet, of er werd een schandsteen om de nek van een veroordeelde gebonden die er dan een voorgeschreven route mee door de stad moest afleggen, onder luid gejoel van de inwoners. Dit laatste was een veelvoorkomende straf voor vrouwen die kwaad van iemand hadden gesproken. Het is onduidelijk waarom mannen diezelfde straf vrijwel nooit kregen opgelegd. De schandpaal en de schandsteen zijn er nog steeds. In de loop van de tijd werd het gebouw uitgebreid en voor verschillende doeleinden gebruikt, totdat het in 1986 Stadsmuseum werd. Geen alledaags museum, want welk museum beschikt er nu over een sfeervolle trouwzaal? Het spreekt vanzelf dat de Romeinse tijd aan bod komt in de vaste collectie, want vanaf 1974 zijn er immers belangrijke vondsten gedaan in en rond Woerden, waaruit bleek dat er lange tijd een Romeins garnizoen gelegerd is geweest in de stad. De met eikenhout betimmerde Vroedschapszaal hoort bij de recentere geschiedenis. De bezoeker kan er bij wijze van spreken zó aanschuiven aan de 17e-eeuwse tafel waar de Vroedschap (de latere gemeenteraad) besluiten nam. De burgemeesterskist uit 1611 bevatte belangrijke stadsdocumenten en had drie sloten; de sleutels werden voor de zekerheid bij drie verschillende personen bewaard. Tot de vaste collectie behoren onder andere een collectie schilderijen van kunstenaars die in Woerden gewoond of gewerkt hebben en een bijzonder beeld van Maria met het Kind. Maar het sterke punt van het Stadsmuseum zijn de telkens wisselende tentoonstellingen over zeer diverse onderwerpen. Van textielkunst tot fotografie en het landschap van het Groene Hart. En van hedendaagse kunstenaars tot kunstenaars uit lang vervlogen tijden. Info: www.stadsmuseumwoerden.nl

Leerzaamste parkeergarage van Nederland Parkeergarage Castellum, in het hart van Woerden, is een heerlijke plek om rond te dwalen. Want in dit drive-in museum wordt de geschiedenis van de Romeinen tentoongesteld die in legerplaats Woerden woonden. Alle verdiepingen zijn gebruikt als tentoonstellingsruimte. Exact op de plek waar archeologen het vrachtschip Woerden-7 hebben opgegraven, hangt een foto op ware grootte van het schip. En op de plek waar ooit de verdedigingswal lag, zijn twee Romeinse soldaten afgebeeld met tussen hen in een keur aan delen van opgegraven gebruiksvoorwerpen. Maar liefst twee spellen kun je er spelen. Hoofdrolspelers van het eerste spel zijn Quintus Valerius Victor en Marcus Flavius Titullinus, Romeinse soldaten die de grens van het Romeinse Rijk bewaakten. Je vindt Victor en Titullinus bij de verdedigingswal. Voor het tweede spel, limes quaestio, moet je eigenlijk een reis door Nederland maken om alle raadsels op te kunnen lossen. Maar begin maar eens in Woerden en kijk op www.limesquaestio.nl. Info: www.drive-in-museum.nl

WOERDEN, STAD

WAAR HET GROENE HART KLOPT

• Onder N401 door en bij brug rechtdoor

Bredius, langs de Oudelandseweg, de

asfaltweg Galgerwaard (aan dezelfde

Oostdam, Wilhelminaweg, Nassaukade,

kant van het water).

Emmakade, de Haven, Westdam, Rijnka-

• Ca. 2 km langs het water, Grote Heicop

de, Jozef Israelslaan en ’s Gravensloot.

en bij brug rechtsaf. • Bij rotonde 2x weg oversteken en

Praktische info

linksaf via fietspad onder A2 door (de

Interessant boek: Asterix en de waar-

verbreding van de A2 kan voor hinder

heid, René van Royen, Sunnyva van der

zorgen).

Vegt, uitg. Bert Bakker. Lekker leesbaar

• Langs een molen naar NS-station Breukelen.

wetenschappelijk boek over het waarheidsgehalte van de historische gegevens in de stripboekenserie Asterix en

Ommetje Woerden Oost

Obelix.

(korte stadswandeling) Duur: ca. 1 uur.

Ommetje Woerden Noord

Ommetje Woerden Oost

Startpunt: zowel rechtsom als linksom,

14 - 15

route te herkennen aan stickers “Om-

Suggesties voor wandelingen

metje”. Te zien: Wandeling door Staats-

Hollandse Kaderoute (lijnwandeling)

www.hooiberghutten.nl), Ontdek de boe-

Afstand: 8 km, ca. 2 uur. Wandeling die

rennatuur, educatieve boerderij in Koc-

verrassend genoeg voor een groot deel

kengen (www.ontdekdeboerennatuur.nl),

• Na ca. 200 m rechtsaf Gerverscop en

over onverharde graskades loopt, en

drive-in Museum, tentoonstelling in par-

langs lange rechte kavels doorsneden

keergarage Castellum over de Romeinen

met brede sloten. Het stuk langs de Hol-

in Woerden (www.drive-in-museum.nl).

struiken. Waterdichte schoenen aanbevolen. Hekken sluiten en honden aan de lijn. Startpunt met parkeerplaats: NS-station in Woerden.

Hollandse Kaderoute

asfaltweg oversteken en direct rechtsaf

liedenkwartier en Snel en Polanen. Gaat

oversteken en linksaf, fietspad.

Schutterskade. Enkele meters verder

via de Nes langs de Oude Rijn, de Catten-

rechtsaf onverhard voetpad op dijkje

broekerlaan, via De Andersonhof, Malta-

bij huisnr. 5A linksaf bruggetje over

met vaart aan linkerhand en naar Koc-

kade, Oeralstraat, Snellerpad, Schrijvers-

Hollandse Kade.

kengen.)

pad, Amsterdamlaan, Linschoterweg en

• Einde kade rechtsaf, smal fietspad

Hollandse Kade.

landse Kade bestaat uit een prachtig smal pad geflankeerd door bomen en

over de Oude Rijn over, provinciale weg

Routebeschrijving

• Driesprong met bank rechtsaf, fietspad.

• Station Woerden aan centrumzijde verla-

• Einde fietspad linksaf asfaltweg Ro-

ten en rechtdoor. • Vóór brug rechtsaf naar beneden, jaagpad langs de Oude Rijn.

dendijk, na ca. 100 m Wagendijk. Hier rechtsaf, hek door en linksaf langs Bij-

• Na ca. 500 m asfaltweg (Schutterskade)

langs NS-station.

oversteken en rechtdoor, graspad. • Op dijkje rechtsaf, voetpad naar Kockengen. • Te Kockengen linksaf brug over en bij ANWB Y 933 rechtsaf Voorstraat.

leveld. (I.v.m. het broedseizoen tussen 1

• Na ca. 200 m rechtsaf Nieuwstraat.

Ommetje Woerden Noord (korte stadswandeling) Duur: ca. 1 uur. Startpunt: zowel rechtsom als linksom, route te herkennen aan stickers “Ommetje”.

Te zien: Pottenbakkerij Ingrid den Har-

• Jaagpad ca. 6 km volgen naar Putkop.

april en 1 juli een alternatieve route ne-

Witte ophaalbrug over en linksaf, dijk-

Te zien: Wandeling door het centrum van

togh (ca. 500 m buiten de route,

• Te Putkop einde jaagpad linksaf brug

men: Wagendijk volgen en na ca. 500 m

pad langs water.

de stad en de Schilderswijk. Gaat door

Tip

Neem even de tijd als je de auto parkeert in parkeergarage Castellum en bezoek de leerzaamste parkeergarage van Nederland.

WOERDEN, STAD

WAAR HET GROENE HART KLOPT

Historische stadswandeling Woerden

16 - 17

Deze Gilde-stadswandeling begint bij het station (maar kan ook op een ander punt opgepakt worden) en voert langs de belangrijkste gebouwen uit de Woerdense historie. De looptijd is 45 minuten. Onder begeleiding van een gids is deze wandeling te boeken bij VVV Woerden, 0348-414474, info@vvvwoerden.nl, www.vvvwoerden.nl

1 Het station is tussen 1911 en 1913 gebouwd naar ontwerp van architect W. de Jong. Van 1854 tot 1913 deed een houten spoorwegkeet dienst als stationsgebouw. 2 Loop vanaf het station rechtdoor richting centrum, over de Stationsweg naar de Snellerbrug. Van deze brug prachtig uitzicht op het links gelegen â&#x20AC;&#x2DC;Defensieeilandâ&#x20AC;&#x2122;, tot begin deze eeuw in gebruik als intendance van defensie en in 2006 door de gemeente aangekocht. Er zijn vergevorderde plannen om het Defensieeiland te ontwikkelen. Tevens is een deel

van de singels te zien die om de hele binnenstad van Woerden liggen en die tussen 1702 en 1705 zijn gegraven ter versterking van de vestingstad Woerden. Aan de andere kant van de brug, aan de Oude Rijn, ligt de villa El Dorado (zie foto) en links daarvan, tussen de bomen, de van 1863 daterende villa Rijnoord waar de familie Bredius woonde, die in de 19e eeuw veel belangrijke bestuursfuncties in Woerden en omgeving vervulde. 3 Sla linksaf en loop over de Oostdam waar een rij oude herenhuizen staat, gebouwd tussen 1867 en 1870. Vanaf het centrum gezien heet het eerste huis in de rij Alpha en het laatste Omega, naar de eerste en laatste letters van het Griekse alfabet. Loop, ook nog aan de Oostdam, langs de voormalige notariswoning Welgelegen met achter in de tuin een tuinhuisje van zandsteen naar het model van een Chinese pagode.

4 Verderop ligt links het Kasteel van Woerden, tussen 1407 en 1415 in opdracht van Hertog Jan van Beieren gebouwd. Het Kasteel is nu in gebruik als restaurant, zalencentrum en trouwzaal. De linkervleugel is in gebruik als woonhuis.

Rechts loopt de straat uiteindelijk wat omhoog. Dit deel, de Hogewal, is een van de twee restanten van de verdedigingswallen. De Hogewal liep oorspronkelijk, onderbroken door een poort, door naar het Kasteel. Toen de verdedigingswallen eind 1800 werden weggehaald, werd die van de Hogewal ontzien; daar waren inmiddels begraafplaatsen ingericht.

5 Ga rechtdoor met het Kasteel aan de linkerhand, de Rijnstraat in. Tot 1961 stroomde hier nog de Oude Rijn, die via aflopende steegjes links en rechts bereikbaar was. Hier staan veel cultuurhistorisch interessante gebouwen. Eerst kom je langs de Bonaventurakerk,

WOERDEN, STAD

gebouwd in 1890 naar een ontwerp van Nicolaas Molenaar, een leerling van de grote architect Cuypers. Op de nrs. 44-46, staat een oud pakhuis uit 1888. Op nr. 42, op de hoek van de Romeinsteeg, staat een oud dubbel herenhuis uit 1873. Het pand op nr. 35 dateert van 1911 en is ontworpen door de Woerdense architect P. Karsdorp. Op nrs. 32-34 staat de oude markthal van H.S. Hamburger, vader van de bekende streekromanschrijver Herman de Man, wiens geboortehuis op nr. 24 staat. Nr. 29 is een 17e-eeuws pand met op de verdieping een paar prachtige vierruits schuifvensters.

18 - 19 2

6 Volg de Rijnstraat naar de Haven. Deze ontstond in 1904 door het afgraven van de vestingwallen. Rechts ligt de Westdam met het oude stadhuis, in 1888 gebouwd naar tekeningen van Nicolaas Molenaar. Kijk even naar het beeld van het jonge stel: zij kijkt naar het stadhuis en hij naar de bank! Links van het stadhuis begint het stadspark met daarin de Israëlitische Begraafplaats uit 1856. 7 Sla linksaf de Meulmansweg in; rechts staat een rij prachtige herenhuizen langs de Haven, gebouwd na het slechten van de oude stadswallen en het graven van de Haven. Verderop op de Meulmansweg staat rechts een aantal oude kaaspakhuizen

en net in de Eendrachtstraat een prachtig kaaspakhuis uit 1900. (Kenmerkend voor de Woerdense kaaspakhuizen zijn de diefijzers [tralies] voor de ramen.) Vervolg de route over de Meulmansweg met links het markante Arsenaal en de kaasbel uit 1925 met interessante opschriften. Ga vervolgens de rechts gelegen parkeergarage Castellum in, waar grote panelen op beide verdiepingen het verhaal van het Romeinse verleden van Woerden illustreren. 8 Als je in de garage uitgekeken bent, neem je de lift omhoog naar het vernieuwde Kerkplein en de Petruskerk, waarvan de bouw rond 1372 is begonnen. Je loopt dan bovenop het Romeinse Castellum waarvan de contouren met behulp van de stenen strip met afbeeldingen van de Romeinse historie zijn gemarkeerd. Als je je omdraait, zie je de Kazerne uit 1790 en rechts de voorkant van het Arsenaal, gebouwd in 1762. Steek het Kerkplein over en loop langs de Petruskerk, dan verschijnen aan het einde rechts Concordia, een voormalig logement uit 1878, en links het prachtige Oude Raadhuis, dat tegenwoordig dienstdoet als Stadsmuseum. Dit museum, met regelmatig wisselende tentoonstellingen en een vaste expositie van oude voorwerpen uit Woerden, vooral uit de Romeinse tijd, is een bezoek waard.

WAAR HET GROENE HART KLOPT

9 Blij dat je niet in vroeger tijd tot spot van de bevolking op het stenen schavotje hebt gestaan, sla je rechtsaf de Havenstraat in, langs het Stedelijke (later Gereformeerde) Weeshuis op nr. 6, met het oudste deel uit 1604. Op nr. 39 staat vermoedelijk het oudste huis van de Havenstraat in zijn oorspronkelijke vorm en op nr. 30 het oude waterschapskantoor met prachtige tegeltableaus in de pui. Loop de Havenstraat uit en sla rechtsaf op de Wilhelminaweg; hier is de stellingmolen ‘de Windhond’ te zien, in 1755 gebouwd op het andere nog resterende deel van de oude stadswal. Keer om en loop de andere kant op over de Wilhelminaweg. Links ligt het Franciscaner klooster uit 1899, gebouwd in de tuin van de Bonaventurakerk. Als je de achterkant van de kerk gepasseerd bent, liggen rechts het Wasserijgebouw op het Defensie-eiland en het Kasteel in het water. Loop langs het Kasteel via de Oostdam naar het NSstation.

WOERDEN, STAD

WAAR HET GROENE HART KLOPT

‘Het schip is teruggegeven aan de rivier’

-Op een Romeins vrachtschip de omgeving van Woerden verkennen-

De reconstructie van het Romeinse vrachtschip De Meern I is klaar en vaart over de Woerdense Singels. Henk Vlot, voorzitter van de Stichting Romeins Schip Woerden: ‘Er is belachelijk veel tijd in gaan zitten, toch beleef ik er veel plezier aan.’

De archeologische opgraving van het Romeinse schip vond in 2003 plaats. ‘Daar was destijds veel belangstelling voor’, vertelt Vlot. ‘Toen ontstond het idee om het vaartuig na te bouwen en het op die manier terug te geven aan de rivier. Het is een reconstructie omdat sommige delen nooit zijn teruggevonden, zoals het roer. Dat lijkt op een grote pollepel, maar niemand weet of het er echt zo heeft uitgezien. De resten van het opgegraven schip liggen in conserveringsbaden en moeten daar nog heel lang in liggen voordat ze tentoongesteld kunnen worden.’ De boot is gemaakt van eikenhout. ‘Het heeft drie maanden geduurd voordat we bomen hadden gevonden. Ze komen uit de omgeving van Zwolle, heel toevallig uit dezelfde omgeving als die van de oorspronkelijke De Meern I. Helaas waren ze van mindere kwaliteit dan gehoopt. De rotte plekken moesten worden uitgebikt en door nieuw hout worden vervangen. Daar ging een hoop tijd in zitten.’

20 - 21

‘Het roer lijkt op een grote pollepel, maar niemand weet of het er echt zo heeft uitgezien’

Padvinder op het water Vlot is bij toeval in het project gerold. ‘Mijn vrouw en ik zijn heel be-

trokken bij Woerden. De stad gaat mij echt aan het hart. Ik woon er nu zo’n vijfendertig jaar. De gemeente kent me en heeft me gevraagd om mee te werken. Ik ben nogal een vastbijter, als ik ergens aan begin wil ik het goed doen en het ook daadwerkelijk afmaken. Bovendien is watersport een grote hobby. In mijn jonge jaren was ik zeeverkenner, zeg maar padvinder op het water. Als twaalfjarige ben ik met zeilen begonnen. Op het water moet je blind op elkaar kunnen vertrouwen en veel aan teambuilding doen. En ik vond het leuk om knopen te leren leggen. In de jaren daarna heb ik een zeiljacht op Loosdrecht gehad. En nu ligt er achter mijn huis een sloepje, want zonder iets kan ik niet.’ In de ontdekkingsfase Met zijn sloep is hij al meerdere malen de routes afgevaren. ‘Overal waar het schip komt, ben ik geweest. In de ontdekkingsfase heb ik ook met enige regelmaat de vaarroute gemeten met een lasermeter. Het schip is vijfentwintig meter lang en kan niet overal doorheen.’ Vanwege de lengte moesten ook de afmeerplekken aan de Haven en

WOERDEN, STAD

bij het Kasteel worden aangepast. ‘Het schip heeft haar vaste ligplaats in feite op de Limes, de grensrivier van het Romeinse Rijk. Dan heb ik het over de Oude Rijn, de singels zijn van later. In Woerden vind ik de route via de zuidelijke singels het mooiste, dan vaar je langs het Brediuspark, het Westdampark en de Joodse begraafplaats. Landschappelijk is het daar prachtig. Maar de noordkant heeft ook genoeg te bieden, bijvoorbeeld de molen, het Kasteel, de kerken en het Defensie-eiland. Dat is cultuurhistorisch weer heel interessant.’ Info rondvaart Kijk voor tijden en prijzen van de rondvaarten met de replica van het Romeinse schip De Meern I op www.romeinsschipwoerden.nl.

Tip 22 - 23

Ga eens naar de bieb en lees je in voordat je op stap gaat. Dat maakt een cultureel uitstapje nóg leuker. Over – bijvoorbeeld – de Romeinen is veel te vinden.

WAAR HET GROENE HART KLOPT

Fort Wierickerschans In het rampjaar 1672 kwam stadhouder Willem III erachter dat er bij de Oude Rijn een zwakke schakel was in de Oude Hollandse Waterlinie. In januari 1673 gaf hij, ter versterking van die plek, opdracht voor de bouw van een fort en al in augustus 1673 was Fort Wierickerschans gereed. Tot 1815 deed het dienst als fort, maar toen de Oude Hollandse Waterlinie werd vervangen door de Nieuwe Hollandse Waterlinie, die oostelijker lag, verloor het fort zijn verdedigende functie. Het werd Hoofddepot van ‘s Rijks Buskruit. Voor zover bekend is daar nooit een ramp gebeurd. De inwoners van Bodegraven hebben dan ook al die jaren onbekommerd geslapen, want niemand was zich bewust van het grote ontploffingsgevaar zo dicht bij het dorp. Vanaf begin 1900 heeft het nog andere bestemmingen gehad, onder andere als interneringskamp tijdens de Eerste Wereldoorlog en de laatste tientallen jaren als opslag voor het legermuseum. De ligging van het fort is magnifiek, omringd door weilanden en water vormt het een blikvanger in het landschap. Van de oorspronkelijke gebouwen uit 1673 is niet veel meer over, maar de gebouwen uit latere periodes zijn zeer de moeite waard. Het fort, dat eigendom is van Staatsbosbeheer en de Stichting Fort Wierickerschans, wordt ingrijpend gerestaureerd, maar is intussen gewoon open voor het publiek. Staatsbosbeheer geeft vanuit het op het fort gelegen Groene Hart Informatiecentrum excursies binnen en buiten de muren, over de geschiedenis en de geheimen van het fort, en over de uitbundige flora en fauna in de omgeving. Mooie, vergevorderde plannen zijn er ook. Zo moet het fort een levendige ontmoetingsplaats worden met allerlei activiteiten en publieksmanifestaties, een restaurant en een aanlegsteiger voor pleziervaart. Er kunnen conferenties, beurzen en feesten georganiseerd worden. Plaats genoeg voor al deze plannen die het Fort weer middenin de eenentwintigste eeuw zullen plaatsen. Info: www.groenehartcentrum.nl

Jaagpaden In de omgeving van Woerden liggen twee jaagpaden. Het voorttrekken van een schip werd jagen genoemd, vandaar de naam jaagpad. Als de wind uit de verkeerde windrichting kwam, werden (vracht)schepen door de schipper, zijn vrouw of samen met de kinderen voortgetrokken vanaf de kade langs een rivier of kanaal. Trekschuiten konden niet op eigen kracht varen en werden altijd gejaagd. Obstakels als bomen en struiken werden weggehaald, want die belemmerden het voorttrekken. Wie genoeg geld had, gebruikte een paard. Het zwaarste was het in beweging zetten van het schip, als het eenmaal voer werd het trekken wat lichter. Bochten in de rivier vereisten een speciale techniek: in sommige bochten werden rolpalen geplaatst waarlangs het schip door de bocht ‘rolde’. Tussen Harmelen en Woerden en tussen Woerden en Nieuwerbrug liggen nog jaagpaden die inmiddels zijn geasfalteerd en als fietspad dienstdoen.

WOERDEN, STAD

24 - 25

Suggesties voor wandelingen Wiericke Route (rondwandeling)

spoor en in Nieuwerbrug rechtdoor. Weg

• Bij elektriciteitshuisje weg oversteken

door 2 tunneltjes onder de snelweg door.

Afstand: 27 km, ca. 6 à 7 uur. De route

rechtdoor volgen langs de Oude Rijn rich-

en linksaf (doodlopende weg, huisnr. 127

Na tunneltjes linksaf over ventweg en

kan worden ingekort door de bocht om te

ting Bodegraven tot parkeerterrein aan de

t/m 131). Weg volgen langs de gracht

vóór brug over Enkele Wiericke rechtsaf

gaan in Driebruggen. Lange wandeling,

linkerkant (direct na zijweg naar links).

van Fort Wierickerschans (aan linker-

Prinsendijk. Over hekken, steeds gras-

voornamelijk over grasdijken. Prachtige

Te zien: Fort Wierickerschans, Reeuwijkse

hand). Met bocht in weg mee rechtsaf.

dijk volgen met water aan linkerhand.

vergezichten. Langs sporen van de Oude

Plassen en Kippenkade, grutto’s, smienten

• Spoorlijn oversteken (pas op, onbe-

• Na enkele km bij boerderij omgeven

Hollandse Waterlinie, o.a. Fort Wiericker-

en pluimzegge, een ca. 1 m hoge plant die

waakt!). Over weggetje langs boerde-

door bomen over 2 houten hekken klim-

schans. Waterdichte schoenen aanbevo-

heel oud kan worden.

rij, dijk op en over metalen hek (bord

men. Weg vervolgen, klein stukje over

Groene Hart Prinsendijk, vrij wandelen).

‘karrenspoor’, en waar dat naar rechts

len in het soms lange gras, waar regel-

Wiericke route

matig vee graast.

Routebeschrijving

Over grasdijk langs Enkele Wiericke

Startpunt met parkeerplaats: Fort Wie-

• Van parkeerplaats terug naar voor-

(aan linkerhand).

rickerschans, Weijpoort/Zuidzijde, Bode-

rangsweg, deze oversteken en linksaf

graven. Afrit 13, Nieuwerbrug, einde afrit

Weijpoort later Zuidzijde, fietspad langs

rechtsaf richting Nieuwerbrug. Over het

Oude Rijn.

• Over hek, fietspad oversteken en langs gemaal Prinsendijk naar A12. • Vóór A12 even rechtsaf en direct linksaf

afbuigt rechtdoor over dijk langs water. • Na ca 200 m een klein stukje voorbij de bocht in de Enkele Wiericke via het 2e pad van de dijk af en door (of over) hek. (Goed opletten: niet via het 1e pad direct

WAAR HET GROENE HART KLOPT

WOERDEN, STAD

26 - 27

na de bocht door het 1e hek, waar ook een

• Einde pad vóór spoor linksaf. Met bocht

markeringssticker op zit!). Smal pad tus-

mee linksaf en scherp rechtsaf door

sen slootjes langs Reeuwijkse Plassen.

tunneltje onder spoor door, rechtdoor

Bij parkeerplaats 22118 rechtdoor Driebruggen. • Te Hogebrug 1e weg rechtsaf Hogebrug,

(smal straatje met dijkhuisjes). Te Driebruggen De Groendijck oversteken en Noordkade langs water volgen.

Opweg en 1e weg rechtsaf Tiendweg.

richting knooppunt 96. Over brug over

• Bij gemaal rechtdoor over hek.

bij ANWB Y 21214 linksaf Hekendorp. Na

• Na wit bruggetje over Enkele Wiericke

Dubbele Wiericke. Vóór bord ‘Einde be-

• Onder viaduct A12 door en Dubbele

huisnr. 12 linksaf, verharde weg verlaten

linksaf over hek en via grasdijk naar

bouwde kom’ vóór hek op dijk klimmen

en door hek langs sloot (water aan lin-

Hekendorp.

en door klaphek. Met bocht langs water

• Te Nieuwerbrug linksaf ophaalbrug over,

• Einde pad rechtdoor, verharde weg en

Wiericke volgen.

kerhand) over tegelpad naar molen, 2x

• Einde grasdijk over hek en linksaf Stein-

(aan linkerhand) door 2e klaphek. Over

Weijpoort. Na 300 m via voetpad langs

door klaphek. Langs molen de dijk op en

sedijk, Hekendorp in. Te Hekendorp

grasdijk langs Dubbele Wiericke naar

Oude Rijn nog ca 1,5 km naar parkeer-

rechtsaf, grasdijk langs Enkele Wiericke.

bij voetgangersoversteekplaats links-

Driebruggen.

plaats Fort Wierickerschans.

• Over houten hek bij stenen huis met

af trapaf en linksaf Opweg. Dorp uitlo-

• Vlak voor Driebruggen door 2 klaphek-

pen en door tunnel onder spoorlijn door.

ken en Driebruggen in via Zuidkade

luiken.

WAAR HET GROENE HART KLOPT

WOERDEN, STAD

WAAR HET GROENE HART KLOPT

‘Van de zomer gaan we varen’

-Op ontdekking rondom Woerden-

Sinds anderhalf jaar wonen Woody en Selma van Olffen-Tromp met hun drie kinderen Fenna, Marrit en Wessel in Woerden. Het jonge gezin verhuisde voor werk van Maastricht naar het Groene Hart. Op de fiets en te voet verkennen zij de omgeving. ‘Er is hier nog een heleboel te ontdekken.’

28 - 29

Woody werkt als docent aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam en Selma is neuroloog in het Nieuwegeinse St. Antonius Ziekenhuis. Beiden kenden de omgeving niet. Selma: ‘We hebben de kaart gepakt en onze werkplekken aangekruist. We wilden dicht bij een snelweg en een treinstation wonen. Toen kwamen we uit op Woerden. Het bevalt tot nu toe goed.’ Woody: ‘Het was een sprong in het diepe, maar alles is zo heerlijk dichtbij: je bent zó op het strand in Scheveningen, in Amsterdam of in Utrecht. Vanuit Maastricht is dat een hele reis. Het is hier ook lekker rustig. Met kleine kinderen heb je geen behoefte aan de drukte en de onveiligheid van een grote stad.’ Kindvriendelijke omgeving Eerst werd de stad Woerden verkend. Selma: ‘We namen elke keer de familie mee op een standaardrondje langs de Oude Rijn, door het Brediuspark, zo de stad in.’ Woody: ‘Vanzelfsprekend hebben we de horeca uitgeprobeerd. Als Maastrichtenaren doe je dat. Vooral de cafés op het Kerkplein zijn favo-

riet. Op zaterdagmiddag drinken we er vaak een kopje koffie met een krantje erbij, terwijl de kinderen over het plein rennen.’ Selma: ‘De omgeving is heel kindvriendelijk. We zijn bijvoorbeeld al een paar keer naar het Oortjespad gefietst vlak bij Kamerik, daar zijn een klein zwembadje en een kinderboerderij. Kamerik is een mooi dorpje met water in het midden. Je kunt er heerlijk ijs eten.’ ‘Ook de fietsroute naar Oudewater en Snelrewaard is een aanrader’, vindt Woody. ‘Qua natuur was dat tot nu toe het mooiste. De Lange Linschoten en de vergezichten. En onderweg kom je een paar prachtige huizen tegen. Als je terugfietst is de Bonaventurakerk in Woerden een opvallend oriëntatiepunt.’ Beetje heimwee In Zuid-Limburg doorkruiste Woody regelmatig het heuvelland. ‘Ik wandelde vaak. In de zomermaanden dertig tot veertig kilometer per dag, in de winter zo’n vijftien. Dat deed ik meestal met mijn buurman. Ik heb helaas nog geen nieuw wandelmaatje gevonden.’

WOERDEN, STAD

Selma loopt tegenwoordig delen van het Groene Hart Pad, een langeafstandwandeling. ‘Dat doe ik samen met een vriendin uit Rotterdam. Eens in de zoveel tijd weer een stukje. Het is heerlijk om je verhaal kwijt te kunnen en even nergens aan te hoeven denken.’ Toch mist het stel de Limburgse heuvels. Dat is ook het enige waar ik heimwee naar heb. Het is rondom Woerden landschappelijk volkomen anders. Weidelandschap met koeien en schapen in plaats van bossen en heuvels.’ Selma: ‘Hier zijn veel meer sloten en plassen. Al dat water is nieuw voor ons. We hebben deze winter zelfs voor het eerst met z’n allen geschaatst.’ Woody: ‘Onze kinderen willen ook ontzettend graag varen. Er zijn veel bootjes, onder andere op de Nieuwkoopse Plassen. Van de zomer gaan we er zeker eentje huren.’

30 - 31

WAAR HET GROENE HART KLOPT

Brediuspark Park Bredius is niet zomaar een aangename groene plek aan de rand van Woerden, maar een park waarin de vroegere agrarische bestemming nog duidelijk zichtbaar is. Schapen grazen in kleinschalige weilanden tussen hoogstamboomgaarden vol appel- en perenbomen. Brede sloten, vijvers en dichtbegroeide eilandjes wisselen de weilanden af. Het Brediuspark met zijn vindingrijke heemtuin (met leuke namenhoek en medicinale hoek) is het bruisende hart van het park, want in dit centrum voor natuur- en milieu-educatie wordt van alles georganiseerd. De schuur is vergaderruimte en ontmoetingscentrum voor natuurverenigingen, er is regelmatig een natuur- of milieutentoonstelling, en schoolkinderen krijgen er op ludieke wijze natuur- en milieules. Jammer dat de monumentale boerderij die bij de schuur hoort in 2008 is afgebrand, maar gelukkig heeft de gemeente plannen om de boerderij te herbouwen. Het huidige park is te danken aan de familie Bredius die het stuk land in 1824 in bezit kreeg. In de loop der jaren verrezen er boerderij Batenstein (met de schuur) en Villa Rijnoord. De villa is nog steeds in het bezit van nazaten van de familie Bredius en behoort niet tot het park. Tegenwoordig worden de boerderij, de schuur en het park naar de vroegere eigenaar genoemd en is de naam Batenstein in onbruik geraakt. Pas na 1873 kreeg het boerenbedrijf een enorme impuls en ging de familie zich ook op de zuivelproductie, de fruitteelt en de gras- en houtverkoop richten. In 1970 werd de gemeente Woerden eigenaar van het landgoed. Gelukkig gingen de plannen voor flatgebouwen aan de rand van het landgoed niet door. Het resultaat is een heerlijk park met bos, boomgaarden en stiltegebieden voor vogels. Info: www.brediusschuur.nl

Touw en heksen in Oudewater

‘Vanzelfsprekend hebben we de horeca uitgeprobeerd. Als Maastrichtenaren doe je dat. Vooral de cafes' op het Kerkplein zijn favoriet’

Tip

Het Groene Hart Pad is een gemarkeerde langeafstandwandelroute van 192 kilometer die in een grote cirkel langs de rand van het Groene Hart loopt. Je kunt het pad heel eenvoudig in dagetappes indelen en telkens één dag lopen.

Oudewater is een van de oudste stadjes van Nederland en een genot om te bezoeken. Dé plekken om op een gezellig terrasje te vertoeven zijn de Visbrug, Markt Westzijde en Markt Oostzijde. In een propvol winkeltje zijn curiosa als Swiebertje knapzakken, Stadswallen en Heksenbezems te koop, lekker ouderwetse zoetwaren. Het stadje barst van de mooie gebouwen en trapgevels, maar de speerpunten van Oudewater zijn toch het Touwmuseum, de Touwfabriek en de Heksenwaag. In de zestiende en de zeventiende eeuw was Oudewater bekend van de touwindustrie. De inwoners werden toen Geelbuiken genoemd, een naam die afstamt van de touwslagers die tijdens het werken gele vlekken op hun buik kregen omdat ze er bundels gele hennep omheen wikkelden. Hennep werd gebruikt om touw van te maken. In de Touwfabriek en het Touwmuseum kun je zien hoe het er vroeger aan toe ging: elke eerste zaterdag van de maand wordt een demonstratie gegeven over touw splitsen en knopen. Op de Heksenwaag woog men mensen die werden verdacht van hekserij. De toenmalige keizer Karel V gaf Oudewater als enige stad in Europa het privilege voor een eerlijk weegproces. De Waag uit 1482 staat in museum de Heksenwaag, waar je je nog steeds kunt laten wegen. Alle bezoekers ontvangen het officiële Certificaet van Weginghe als ze op de weegschaal gaan, en kunnen dan bewijzen dat ze geen heks zijn. Info: www.heksenwaag.nl en www.touwmuseum.nl.

WOERDEN, STAD

Ommetje Woerden West

Ommetje Woerden Zuid

Engherkaderoute

WAAR HET GROENE HART KLOPT

32 - 33

Suggesties voor wandelingen Engherkaderoute (rondwandeling)

Routebeschrijving

Afstand: 12 km, ca. 3 uur. Langs de rand

• De route start in Montfoort bij knoop-

van het majestueuze Landgoed Linscho-

punt 98, op het IJsselplein bij de sluis

ten, over een eeuwenoude graskade en

aan de noordzijde van de stadspoort.

door twee oude plaatsjes met gezellige

• Op IJsselplein rechtsaf sluis over IJs-

terrasjes en historie: een perfecte afwisseling van natuur en cultuur. Startpunten met parkeerplaats: Mont-

selkade, verderop fietspad. • Einde pad linksaf om industrieterreintje heen en rechtsaf grasdijk op.

foort. Of IJsselstein.

• Einde pad linksaf door viaduct.

Te zien: Landgoed Linschoten, historisch

• Einde pad Waardsedijk oversteken en

centrum Montfoort en beschermd dorpsgezicht Linschoten.

rechtdoor, hek door en grasdijk op. • Pad door de polder met 5 hekken/over-

• Na 5e hek op kruising met karrenspoor

Dorpstraat. Eerste weg rechtsaf Vaart-

• Te Montfoort rechtdoor voorrangsweg

wijkerdijk, Polanerzandweg, M.A. Reinalda-

rechtdoor richting hoge bomen/weg en

kade Z.z. Einde weg rechtsaf en einde

oversteken Doeldijk. Doorlopen tot IJs-

weg, Jaap Bijzerweg, Van der ValkBouman-

einde graspad linksaf asfaltweg.

weg linksaf De Beide Vlooswijkenlaan.

selplein bij sluis en stadspoort.

laan en langs NS Station.

• 1e witte brug rechtsaf water over en met-

• Kruising linksaf Laan van Rapijnen.

een rechtsaf pad tussen sloten. Brugge-

Brug over en meteen rechtsaf, graspad

Ommetje Woerden Zuid

Ommetje Woerden West

tje over, langs Huis te Linschoten.

langs water.

(korte stadswandeling)

Afstand: een uur lopen

(wegens werkzaamheden): brug over

Startpunt: zowel rechtsom als linksom, rou-

• Einde weg linksaf en bij ANWB Y 10248

en 1e weg rechtsaf (doodlopende weg)

te te herkennen aan stickers “Ommetje”.

rechtdoor Linschoten, G. van der Valk

langs sporthal. Meteen na sporthal pad

Te zien: Wandeling door het kantorengebie-

Te zien: Wandeling door de woonwijk

Bouwmanstraat. Te Linschoten 1e weg

rechtsaf en op splitsing linksaf.

den Honthorst en Middelland. Gaat langs

Molenvliet. Gaat over de Hollandbaan,

• Vóór water linksaf, pad op grasdijk en

de Singel, Irisstraat, Industrieweg, Ampe-

Molenvlietbaan, Maasoord, Waaloord, De

• Nog een (wit) bruggetje over en rechtdoor Noord-Linschoterdijk.

rechtsaf Liefhovendijk.

Alternatief als het graspad is afgesloten

stappen. Na het 4e hek maakt grasdijk

• Splitsing rechtsaf Liefhovendijk.

einde dijk rechtsaf, Cattenbroekerdijk

reweg, de Boerendijk, Waardsebaan, om

Overtoom,

haakse bocht naar rechts.

• Brug over, rechtsaf en meteen linksaf

(ca. 3 km).

Sportpark Cromwijck heen, over de Krom-

Parklaan en Weidepad.

Polderbaan,

Waardsebaan,

WOERDEN, STAD

WAAR HET GROENE HART KLOPT

‘Elk seizoen heeft zijn eigen charme’ -De ongekende rust van de GrechtrouteWandelen en fietsen dicht bij huis zijn de grote hobby’s van Marjan en Ad Duurkoop uit Woerden. De Grechtroute is favoriet. In alle seizoenen, bij twintig graden boven nul, maar ook bij min tien.

‘Het is zo jammer dat weinig mensen uit Woerden weten hoe mooi de omgeving is waarin ze wonen’, zegt Marjan. Samen met haar man Ad geniet ze van de natuur en de rust in de weidse polder. ‘Ik ben hier geboren en getogen. We zijn fervente fietsers en wandelaars, het is echt onze hobby. Zelfs tijdens een strenge winter, als de bomen met rijp bedekt zijn en alle sloten en plassen dichtgevroren, zijn we buiten te vinden. Dat willen we niet missen. Prachtig! Mensen reizen vaak uren om lekker weg te zijn, terwijl ze voor een leuk dagje uit ook gewoon in de buurt terechtkunnen’, vertelt Marjan.

34 - 35

‘Eigenlijk zou elke Woerdenaar de Grechtroute minstens een keer moeten doen. Een ervaring om nooit te vergeten’

Ouderwets picknicken In een straal van dertig kilometer rond Woerden is er volgens hen genoeg te doen. ‘Onze favorieten zijn de Grechtdijk en de Grechtkade. Tegenwoordig zijn er ook wandelpaden door de polders. Aan de Grechtroute staan picknicktafels. Als we die route doen, nemen we achterop de fiets of in de rugzak broodjes mee om ouderwets te picknicken. Hartstikke gezellig’, zegt Ad. ‘Dat is echt genieten. Je hoort hier niks, op de vogels na dan.’ Marjan en Ad houden van elk seizoen, want ieder jaargetijde heeft zijn

eigen charme. ‘Als het gesneeuwd heeft is de natuur in de polder een sprookje. En als het hard genoeg gevroren heeft, zie je op de Grecht honderden schaatsers. In de zomer kun je er heerlijk vissen en kanoën. Dat maakt onze tochten altijd weer anders’, vertelt Ad. Luie ringslangen ‘In het voorjaar groeien langs de Grechtkade berenklauwen. Bloemen met dikke stengels en van die gigantische witte schermbloemen. Ze worden soms wel twee meter hoog. En half maart liggen ringslangen zich lekker lui op te warmen in de lentezon. Kinderen vinden die lange slangen met hun gele vlekken achter de kop fascinerend. Zo leren ze op een leuke manier de natuur kennen. De hele Grechtroute is zo’n tien kilometer lang. Een prima afstand. Desgewenst kun je ook slechts een deel van de route lopen. Eigenlijk zou elke Woerdenaar de Grechtroute minstens één keer moeten doen. Een ervaring om nooit te vergeten’, zegt Marjan. Meegenieten met deze hobbyisten? Kijk op www.degroenestart.nl

WOERDEN, STAD

WAAR HET GROENE HART KLOPT

De ringslang

36 - 37

Ringslangen zijn de grootste slangen die in Nederland voorkomen. Dat klinkt angstaanjagend, maar voor de mens zijn ze volstrekt ongevaarlijk. Maar kikkers, salamanders en padden kunnen zich beter niet in het territorium van een ringslang vertonen, want voor een lekkere groene kikker wil de ringslang wel een eindje om. Met huid en haar wordt de prooi in één keer verschalkt. De ringslang behoort tot de gladde slangen, is licht- of donkerbruin tot grijs van kleur en meestal één meter of langer. Hij leeft graag vlak bij water, in moerassige gebieden en natte graslanden; meestal komen ze rond half maart uit hun winterslaap. In Nederland staat hij op de lijst van bedreigde diersoorten. Hij houdt van lekker warm en ligt graag op een beschut plekje te zonnen om zijn letterlijk stramme lijf op te warmen en soepel te kunnen bewegen (of te vluchten). Zwemmen kan hij als de beste. Omdat de temperatuur in Nederland naar zijn smaak te fris is, maakt hij voor de voortplanting gebruik van broedhopen, plekjes met rottend plantaardig materiaal en veel blad. Door de warmte van het rottingsproces in zo’n broedhoop worden de eieren uitgebroed. Om de ringslang een handje te helpen worden er op enkele plaatsen in Nederland broedhopen aangelegd. In de winter gaan ze in winterslaap onder braamstruiken of takkenbossen, of in een oud konijnenhol.

De boomvalk De boomvalk is een ware vliegkunstenaar die zijn prooien moeiteloos in razendsnelle vlucht uit de lucht plukt. Tot zijn favoriete voedsel behoren onder andere de boerenzwaluw en de gierzwaluw, die qua vliegen toch ook een naam hoog te houden hebben. Een lekkere libel of een sprinkhaan vangt én eet hij in de vlucht. Hij is slechts kort in Nederland, van eind april tot uiterlijk eind oktober, overwinteren doet hij in Afrika. Deze kleinste broedende valk in Nederland staat helaas op de rode lijst en is daarom een beschermde vogel. Boomvalken gebruiken oude nesten van andere vogels om te broeden en leggen laat in het seizoen eieren, zodat ze voldoende grote insecten en kleine vogeltjes als vinken en spreeuwen kunnen vangen om hun jongen groot te brengen. De boomvalk wordt hoog in de lucht vaak verward met de gierzwaluw, omdat hij relatief klein is en langgepunte vleugels heeft. Toch is hij vrij makkelijk te herkennen aan zijn witte wangen en zijn bruinrode broek. Mannetjes en vrouwtjes zien er hetzelfde uit en komen veel voor in veengebieden, onder andere langs de Grecht.

WOERDEN, STAD

WAAR HET GROENE HART KLOPT

• Einde kade rechtsaf Rijnkade.

Aanrijroute

• Einde weg linksaf brug over en meteen

• Vanaf NS-station Woerden: met de rug

rechtsaf Westdam. • Om de jachthaven heen, naar rechts

naar hoofdingang NS-station 2x linksaf rood fietspad op en over viaduct. Fiets-

en Haven op. Singel volgen Emma-

pad volgen langs singel, dan Hortensia-

kade, wordt Nassaukade en vervol-

straat. Meteen na brug linksaf, weg

gens Prins Hendrikkade.

oversteken, Waardse Dijk. Bij stoplicht

• Kruising met Wilhelminaweg rechtsaf

weg oversteken, richting Oudewater

en tussen kerk en kasteel door met

en vervolgens richting Papekop volgen

bocht naar rechts.

naar de Kromwijkerdijk.

• Driesprong rechtsaf richting Harmelen. • Bij ANWB Y 68925 rechtsaf terug naar het station. Links aan de overkant staat het infopaneel van de start van de route.

Routebeschrijving • Op Kromwijkerdijk bij ANWB Y 68924 linksaf Papekop. • Langs voormalige molen en onder A12

Grechtroute

Trekvaartroute (fietstocht)

38 - 39

Afstand: 35 km, ca. 4 uur.

Suggesties voor wandelen fietsroutes

Startpunten met parkeerplaats: NS-sta-

door. • Bij picknickplaats rechtsaf fietspad,

Vinkjesland.

Grechtroute (rondwandeling)

ingang NS-station rechtdoor Stationsweg,

• Driesprong rechtsaf en meteen linksaf

• Na bocht naar links rechtsaf brug over

tion Woerden. Of parkeerplaats Linscho-

• Via Zwarte Dijkje langs Diemerbroek

Afstand: 8 km, ca. 2,5 uur. Dwars door

Utrechtsestraatweg oversteken en recht-

bruggetje over. Graspad eerst links en

en met de sloot aan de linkerhand rich-

terbos bij Linschoten, parkeerplaats zwem-

en te Papekop bij stoplichten weg over-

het waterrijke Brediuspark en vervolgens

door. Na brug Oudelandsweg oversteken

later rechts van het water volgen en

ting dijk.

bad Oudewater, Papekop, Hekendorp.

steken en linksaf fietspad Papekop-

door de polder, voornamelijk over verhar-

en rechtsaf. Hier staat het infopaneel van

einde pad rechtsaf.

de (fiets)paden. Slechts een klein deel,

de Grechtroute.

• Na klaphek en bruggetje linksaf en verder-

plank (met leuning) en linksaf dijk op.

op weer linksaf langs Oudelandseweg.

• Dijk langs de Grecht volgen (enkele

Startpunt: Infopaneel bij ingang Bredius-

Routebeschrijving

• Thijssepad oversteken en bij ANWB Y

park in Woerden (ca. 5 min. van NS-station

• Bij infopaneel Grechtroute linksaf Bre-

dwars door de weilanden, is onverhard.

Woerden). Te zien: Brediuspark (www.brediusschuur.nl), Gemaal Kamerik-Teylingen. Aanlooproute Vanaf NS-station: met de rug naar hoofd-

diuspark in Rijnoordpad.

759 rechtdoor, fietspad. • Na ca. 1 km linksaf het terrein van de

• In het park 1e pad rechtsaf, bocht naar

Boerinn op, betonnen pad uitlopen, erf

links volgen en kruising rechtdoor het

op en na de boerderij rechtsaf. Pad naar

voetpad op.

links volgen en door klaphek.

• Bij Brediusschuur rechtsaf klaphekje door en verderop linksaf.

• Betonnen pad langs sloot volgen, wordt na 2e overstapje graspad.

perstraatweg.

• Einde weiland sloot oversteken via Te zien: Stadsmuseum en streekmarkt (www.stadsmuseumwoerden.nl en

• 1e weg rechtsaf Ruige Weide en na ca. 1 km linksaf Zuringkade (smal paadje). • Einde weg rechtsaf Hekendorpse Buurt-

klaphekjes) tot jachthaven en pontje.

www.streekmarktwoerden.nl) in Woerden,

Hier linksaf en verderop rechtsaf Jozef

Touwmuseum (www.touwmuseum.nl) en

Israëlslaan.

Heksenwaag (www.heksenwaag.nl) in Oude-

• Te Hekendorp bij huisnr. 80 linksaf fiets-

water, Landgoed en Huis te Linschoten bij

pad, brug over (zelfbediening) en op dijk

• Op rotonde bij ANWB Y 9416 richting Montfoort.

Trekvaartroute

Linschoten.

af Kromwijkerkade.

rechtsaf. • 1e weg linksaf Hoenkoopse Rijweg, la-

• Brug over de Oude Rijn oversteken, bij stoplichten linksaf en direct weer links-

weg.

Met dank aan Struinen en Vorsen

Bijzonderheden: Fietsverhuur bij NS-

ter Hoenkoopse Buurtweg. Einde weg

station Woerden.

linksaf De Meent.

WOERDEN, STAD

40 - 41

• Weg oversteken en fietspad linksaf

straat linksaf Lange Burgwal, boog-

• Provinciale weg oversteken en recht-

Utrechtsestraatweg. Bij huisnr. 1 rechts-

brug over en rechtsaf Noord Linscho-

door Engerzandweg, te Linschoten

af IJsselvere.

terkade, deze ca. 6 km volgen.

Dorpstraat en vervolgens Korte Lin-

• Te Oudewater brug over en rechtdoor

Havenstraat. Bij stadhuis rechtdoor Korte Havenstraat en op Marktplein OZ rechtdoor Leeuweringerstraat. • 1e straat rechtsaf Reijersteeg, 2e

• Einde weg linksaf Haardijk en 1e weg rechtsaf Schapenlaan.

schoten O.Z. • Bij huisnr. 3 voetgangersbrug over en

• Einde weg linksaf Noordlinschoterdijk, 1e weg rechtsaf brug over en meteen

• Bij fietspad op brug gelijk oversteken en

Korte Linschoten W.Z. vervolgen. • Onder A12 door en Kromwijkerdijk volgen tot ANWB Y 68924, het beginpunt van de route.

rechtsaf, water volgen, Korte Linscho-

ten W.Z.

linksaf.

Tip

Het sap in de stengels van de berenklauw zorgt ervoor dat de huid geen zonlicht meer kan verdragen en verbrandt, wat een rode, gezwollen huid kan veroorzaken. Niet plukken dus.

WAAR HET GROENE HART KLOPT

WOERDEN, STAD

WAAR HET GROENE HART KLOPT

‘Dit was tien eeuwen geleden één groot drassig veengebied’ -Genieten van oer-Hollands polderlandschap‘De natuur rond het dorpje Kamerik is prachtig. Wandelend over de kades kun je je niet voorstellen dat dit tien eeuwen geleden één groot drassig veengebied was’, zegt Jan Stol, een geboren en getogen Kameriks poldermens. 42 - 43

Na de ontginning van de veengrond, omstreeks de 12e eeuw, is het dorp Kamerik ontstaan. Het eerst zo drassige veengebied is bewoonbaar gemaakt om arme boeren te voorzien van een stukje land. Kijkend naar de kaart van He eeld in gelijke, langgerekte percelen land. Destijds heeft de Bisschop van Utrecht opdracht gegeven om het land te ontginnen en boerderijkavels te vormen. Elk gezin kreeg zijn eigen plekje. Tot op de dag van vandaag is dit terug te zien op de kaart’, zegt Stol. Vissen en zonnebaden De polder Oortjespad is een van de bekendste gebieden rond Kamerik. Op het recreatieterrein Oortjespad zijn allerlei voorzieningen. Zo zijn er een kinderboerderij, een peuterbadje en een bezoekerscentrum. Je kunt vissen in de visplas en er is ruimte genoeg om lekker in de zon te liggen. ‘Het gebied is ideaal om er een dagje tussenuit te trekken. Voor jong en oud is er genoeg te doen’, zegt Stol. Natuurgenieters zijn aan het juiste adres in Kamerik. ‘We hebben hier een oer-Hollands polderlandschap. In onze omgeving grazen de koeien

en schapen nog in de wei. Je kunt de sappige weilanden op diverse manieren doorkruisen: wandelend, op de fiets of in een bootje. Alles is even betoverend.’ Culturele bezoekjes ‘In de winter is het ook prachtig. Vaak zijn het gras, de knotwilgen en de houten hekken bedekt met een dikke laag rijp. En als er sneeuw ligt is het hier helemaal sprookjesachtig. Ook in de winter worden er wandeltochten georganiseerd. Wandelen door het winterwonderland van Kamerik is eigenlijk een must voor iedereen’, zegt Stol. ‘Verschillende boerderijen in het poldergebied zijn toegankelijk voor bezoekers. Zo kun je een kijkje nemen bij kaasboeren, boomkwekerijen en andere boeren die gasten toelaten op hun terrein. Een wandeling door de polder is echt een belevenis. Genietend van de natuur kun je leuke culturele bezoekjes doen’, zegt Stol.

WOERDEN, STAD

WAAR HET GROENE HART KLOPT

Een oortje betalen Inwoners van Teckop die in Kanis naar de kerk gingen, moesten een flinke omweg van enkele kilometers maken via Kamerik. Of tol betalen, een oortje, om rechtstreeks via het grondgebied van Hoeve het Oortjeshek ter kerke te gaan. Een oortje was een muntstuk, dat ongeveer een kwart stuiver waard was. Een glas jenever kostte ook een oortje. Of daar de uitdrukking ‘Je laatste oortje versnoepen’ vandaan komt, vermeldt het etymologisch woordenboek niet. Vanaf welk jaar er tol betaald moest worden is niet te achterhalen, maar wel bekend is dat Sophia Henriëtte die de hoeve in 1898 erfde, in 1902 nog een huurcontract liet opmaken waarin stond dat het pad ‘nimmer als openbare weg zonder bijzondere vergunning gebruikt mocht worden.’ Tolheffen raakte echter uit de mode en in 1919 werd de tol afgeschaft. Inmiddels is het op zonnige dagen een drukte van belang op het Oortjespad, de smalle weg die de N212 met Kamerik verbindt. Moderne elektronische tolpoortjes staan er niet en die zullen vast nooit verschijnen. Daarvoor is het economisch belang van het weggetje gelukkig te gering.

Gezellig en leerzaam: Recreatieterrein Oortjespad Wie in Kamerik is geweest maar Recreatieterrein Oortjespad heeft overgeslagen, heeft iets verkeerd gedaan. Want dit dynamische gebied is een kijkje echt waard. Het Bezoekerscentrum Oortjespad fungeert als routepunt voor enkele magnifieke wandelingen en fietstochten dwars door de Venen. Maar er is meer, want het Oortjespad is een eldorado voor kinderen (en ouders) die meer willen weten over de natuur. Die – bijvoorbeeld – willen ervaren hoeveel natuurgeluiden je hoort als je een paar minuten zwijgt. Behalve een vaste natuurtentoonstelling zijn er regelmatig interessante tijdelijke exposities. De kinderboerderij staat middenin de weilanden en is rijk gevuld met ezels, geiten, zwarte zwanen, pony’s, ooievaars en hangbuikzwijntjes. Hengelaars kunnen (mits met visvergunning) hun hengel uitgooien in visplas Eend alias De Put; er wordt gefluisterd dat het water visrijk is. Wie er te voet op uittrekt moet rekening houden met onverharde paden en natte voeten: stevig schoeisel aanbevolen. Info: www.recreatiemiddennederland.nl/terreinen/de-venen/oortjespad.html.

44 - 45

Nieuwkoopse Plassen

Het eerst zo drassige veengebied is bewoonbaar gemaakt om arme boeren te voorzien van een stukje land

Het bijzondere van de Nieuwkoopse Plassen is niet de weidsheid van het open water, maar het intieme karakter van de wirwar van kronkelige sloten en stroken land (legakkers) die dichtbegroeid zijn met moerasbos, riet en gras; voorbij elke bocht in deze doolhof doemt een verrassing op. Het gebied is zo’n 1400 ha groot en wordt beheerd door Natuurmonumenten. De Noordeinder- en de Zuideinderplas beslaan ongeveer de helft van dit natuurgebied, de rest komt voor rekening van de legakkers en petgaten, die zijn ontstaan door het winnen van turf. Eénderde is stiltegebied en niet toegankelijk voor boten. Zeil- en motorboten kunnen terecht op de plassen, maar kano’s en fluisterboten kunnen ook een deel van de spannende doolhof verkennen. En daar is qua flora en fauna genoeg te zien en te horen. Zoals de grutto, de snor, de kleine karekiet en de purperreiger die hier veel voorkomt. Het riet wordt in de lente bevolkt door talloze vogels die er een nest bouwen en hun jongen grootbrengen. De zeldzame veenheide bloeit hier open en bloot, evenals de kale jonker, een eetbare distelsoort. Omdat koeien en schapen de veenweiden begrazen kunnen grote ratelaar, veenpluis, echte koekoeksbloem en blauwe knoop overleven. Info: www.natuurmonumenten.nl.

WOERDEN, STAD

Oud-Kamerik

Kaderoute

46 - 47

Suggesties voor wandelen fietsroutes Wandelroute Oud-Kamerik (rondwandeling) Afstand: 11 km. Alle aspecten van het polderlandschap komen aan bod, inclusief onverharde kades en diverse bezoekboerderijen. Startpunt met parkeerplaats: P1 bij Recreatieterrein Oortjespad aan de N212. Te zien: Bezoekerscentrum Oortjespad, weidevogels.

• Bij volgende parkeerterrein links van de sloot verder, asfaltweg. • Bij ANWB Y 63626 rechtsaf Woerdense Verlaat, Van Teylingenweg. • Bij ANWB Y 63627/knooppunt 81 rechtdoor Van Teylingenweg. • Voorbij huisnr. 170 rechtsaf, via bruggetje graspad door weilanden volgen. • Aan overzijde weiland rechtsaf, pad via bruggetjes door weilanden.

Kaderoute (rondwandeling) Afstand: 12 km, ca. 3 uur. Deels onverhard door de weilanden, dus waterdichte

• Met de rug naar parkeerterrein P1 rechtsaf, fietspad langs golfbaan (Oortjespad).

hek over en op fietspad rechtsaf. • Op rotonde rechtdoor, via fietspad terug naar het startpunt.

rechtsaf (recreatieboerderij de Boerinn). • Langs

boerderij

rechtdoor,

bordjes

schoenen aanbevolen. Langs de kronke-

Grechtroute door de weilanden volgen.

lende Grecht en door de polder. Loopt

• Volg pad tot riviertje de Grecht en op kade

Kanis Oukooproute (fietstocht)

Routebeschrijving

Afstand: 40 km, ca. 3,5 uur. Door lint-

• Te Kamerik bij ophaalbrug en bij ANWB

dorpen en gewone dorpen, langs prach-

Y 9616 rechtsaf Woerdense Verlaat, Van

tige riviertjes, kaarsrechte weteringen en moerassige gebiedjes.

Teylingenweg. • Te Kanis bij ANWB Y 6362 rechtdoor

een klein deel gelijk met de Grechtroute.

rechtsaf. Een paar honderd meter voorbij

Startpunten met parkeerplaats: Ka-

(aan andere kant water) Woerdense

Startpunten met parkeerplaats: Kamerik

een huis (hekjes) kun je een routever-

merik (centrum). Of Wilnis, NS-station

Verlaat, Mijzijde. Bij ANWB Y 63627/

(centrum). Of het Oortjespad.

korting door de weilanden naar Kanis ne-

Breukelen (van station onder A2 door

fietsknooppunt 81 linksaf Woerdense

Te zien: Monumentale huizen in Kamerik,

men (klaphekje en bordje ‘Kamerik Dorp’).

richting Kockengen), en Kockengen.

Grecht.

• Na ca. 300 m links bruggetje met klapRoutebeschrijving

• Buiten bebouwde kom, bij huisnr. 6,

Routebeschrijving • Te Kamerik Mijzijde richting Woerden (zuiden) volgen.

• Voor de langere route: graskade langs de Grecht volgen en 1e fietspad rechts-

Te zien: Polder Demmerik (natuurre-

af naar Oud-Kamerik.

servaat voor weidevogels), schutsluis

• Bij knooppunt 81 rechtsaf, via Mijzijde naar Kanis en Kamerik terug.

Verlaat, fietspad Houtkade. • Te Woerdense Verlaat rechtsaf en einde

Woerdense Verlaat, Natuurpad Boterwal.

weg rechtsaf Lage Meentweg. rechtdoor langs knooppunt 24 en 60. • Bij ANWB Y 863 rechtdoor Wilnis, Lage

Meentweg. Kanis Oukooproute

WAAR HET GROENE HART KLOPT

WOERDEN, STAD

Een wandeling door de polder is echt een belevenis. Genietend van de natuur kun je leuke culturele bezoekjes doen 48 - 49

• Bij ANWB Y 8120 linksaf Wilnis, ophaalbrug over en rechtdoor Wilnisse Zuwe.

• Op fietsknooppunt 36 rechtsaf Bosdijk

4-10.

• Bij ANWB Y 3590 rechtsaf Kockengen,

Kerkweg.

• Wilnisse Zuwe volgen tot in Wilnis.

• 1e weg linksaf Recreatiegebied Bosdijk.

• Te Kockengen rechtdoor Kerkweg.

• Te Wilnis einde weg rechtsaf Dorpsstraat.

• Einde weg linksaf en na 200 m rechtsaf

• 100 m voorbij ANWB Y 11944 rechtsaf

• Voorrangsweg oversteken en rechtdoor

Oudhuizerweg. • Bij ANWB Y 11444 rechtsaf Korenmolenweg. • Bij ANWB Y 371 linksaf Nieuwer Ter Aa,

Ter Aase Zuwe. • Bij ANWB Y 11443/knooppunt 37 rechtsaf Nieuwer Ter Aa, Ter Aase Zuwe. • Bij ANWB Y 11442 rechtdoor Bosdijk.

Natuurpad Boterwal.

• Ophaalbrug linksaf Nieuwstraat.

• Bij ANWB Y 11441 rechtdoor Breukelen,

• 1e

Voorstraat,

voorrangsweg oversteken en bij ANWB later

Wagendijk.

• Na brug rechtsaf Galgerwaard, later

• Bij ANWB Y 68087 linksaf Woerdense Verlaat.

fietspad. • Te Portengensebrug einde weg linksaf. • Bij ANWB Y 11438 rechtdoor Haarzuilens, Portengen.

Tip

rechtsaf

af. • Bij ANWB Y 63902 rechtsaf Kamerik,

• Einde fietspad rechtsaf.

Oud-Aa.

• Einde fietspad op knooppunt 8 rechts-

Korte Kerkweg. weg

pad Hollandse Kade. • Kruising Teckopseweg rechtdoor.

• Bij ANWB Y 8160 rechtdoor Kamerik, doodlopende weg.

Y 8115 linksaf Kamerik. • Te Kamerik bij ANWB Y 9618 linksaf Woerden, Meidoornlaan later Berken-

laan. • Einde weg rechtsaf Meent en terug naar het startpunt.

• Bij recreatieterrein Grutto linksaf, fiets-

Leuk idee: een kinderfeestje midden in de natuur. Het Waggeltjespad bijvoorbeeld, of Slootjeskisten of een fietsroute. Kijk even op www.recreatiemiddennederland.nl als je meer wilt weten.

WAAR HET GROENE HART KLOPT

WOERDEN, STAD

WAAR HET GROENE HART KLOPT

‘Streekproducten hebben een stukje emotie van eigen bodem’ -De voordelen van kleinschalige productieFruitteler Ariën Smorenburg is voorzitter van de Streekmarkt Woerden. Elke zaterdag verkoopt hij op het Kerkplein appels en peren van eigen grond. Klanten vertelt hij enthousiast over zijn fruit: ‘Alle streekproducten hebben hun eigen verhaal.’

50 - 51

‘Op de markt worden allemaal alledaagse, gewone producten verkocht zoals kaas, aardbeien of een stukje rundvlees’, vertelt Smorenburg. ‘Maar het verschil zit hem in de geschiedenis. Zo heeft Truus Spruit van de Natuurboerderij de kalfjes zelf melk gegeven. Dat draagt bij aan een goed gevoel. Het zijn geen grote machinale bulkproducten. De productie is veel kleinschaliger en ook duidelijk diervriendelijker.’ Konijntjes aaien Bijna zes jaar heeft Woerden nu een eigen streekmarkt. Zo lang is de fruitteler ook al voorzitter. ‘De markt is zeker een begrip’, vindt hij. ‘Het verlevendigt Woerden. We willen de stadsmensen in contact brengen met het platteland.Veel streekproducten kun je proeven bij de kraam. Dat maakt het verkopen voor ons ook leuker. Zo heb ik in de kersentijd verschillende soorten bij me. Welke is de lekkerste? Het ene ras is zoeter dan het andere. Kiezen wordt daardoor wel moeilijker, in de supermarkt heb je dat probleem niet. De sfeer is hier heel ontspannen. Er is meer aandacht voor de klant en voor de kinderen zijn er konijntjes van april

tot de kerst. Zittend op het stro kunnen ze de beestjes dan vasthouden en aaien. Ook andere dieren als een kalfje of een geitje is wel eens te bewonderen.’ Behoorlijk veel appels Smorenburg teelt zo’n zevenhonderdduizend kilo appels en peren per jaar en daarnaast ook nog ongeveer vijftienduizend kilo kersen en pruimen. Qua omvang is het bedrijf iets boven gemiddeld. Zelf eet hij veel fruit. ‘Er gaan bij ons thuis elke week behoorlijk veel appels doorheen. En tijdens het plukken kan het zomaar gebeuren dat ik wel een kilo pruimen op een dag eet. Dan zie ik een prima pruim met een scheurtje hangen, die kan ik natuurlijk niet verkopen. Die pruim gaat dan zo naar binnen. Het is seizoenswerk. Je bent altijd buiten in de natuur. In de boomgaard is het heerlijk rustig. Elk seizoen heeft zijn specifieke bezigheden en schoonheid. Zo is de winter een van de drukste periodes want dan is het snoeitijd. In de lente staan de bomen in de bloesem, dat vind ik prachtig. En daarna krijgen ze allemaal kleine vruchtjes.’

WOERDEN, STAD

Vooral de oogst is voor de fruitteler een bijzonder moment: ‘Een week van tevoren heb ik al pijn in mijn buik. Lukt het straks allemaal wel qua organisatie. Dat geeft best spanningen. Is het gelukt en is alles geplukt, dan ben ik blij. Het geeft zeker veel voldoening als het product in de kraam ligt en ik de klant kan vertellen op welk perceel het precies is geplukt.’

WAAR HET GROENE HART KLOPT

De ooievaar Ooievaars kunnen flink oud worden, wel dertig jaar. Ze houden van een rommelig landschap met weilanden en struikgewas waar wormen, jonge mollen, muizen, slakken en vogeltjes als voedsel dienen. Maar het hoogst op het voedselverlanglijstje staat de kikker. Ooievaars duiken vaak plotseling op in gebieden waar een sprinkhanenplaag is. Die sprinkhanen waren – samen met bejaging en verlies van geschikt woongebied door ruilverkaveling – ook een belangrijke oorzaak voor de sterke achteruitgang van de ooievaarstand: door op grote schaal pesticiden tegen sprinkhanen te gebruiken, ontbrak dat voedsel tijdens de lange trek. In 1969 werd het eerste ooievaarsdorp ingericht, bij Groot-Ammers. Er werden ooievaars uit andere landen geïmporteerd die zich op kunstnesten van zo’n meter hoog thuisvoelen. Inmiddels zijn er meerdere ooievaarsdorpen, onder andere in Zegveld, waar het aan de rand van het dorp een drukte van belang is met klepperende ooievaars die elkaar het hof maken en heen-en-weer vliegen om voedsel te zoeken en hun nest te verbeteren. Ooievaars gaan in grote groepen op trek en lijken hun hele leven trouw aan dezelfde partner, maar dat is schijn: ze zijn trouw aan het nest en komen elkaar daar dan automatisch weer tegen. Als ze zich over grote afstanden verplaatsen, maken ze zoveel mogelijk gebruik van de thermiek. De jongen weten niet van nature waarheen ze moeten vliegen tijdens de trek naar het overwinteringsgebied, maar leren de route van de ouders. De ooievaars van Zegveld zijn goed te zien vanaf de weg; bezoek aan het ooievaarsdorp kan alleen op afspraak. Info: www.ooievaarszegveld.nl.

De Meije: riviertje, dorp en Pietje Potlood

52 - 53

‘In de kersentijd heb ik verschillende soorten kersen bij me. Welke is de lekkerste? Kiezen wordt daardoor moeilijker, in de supermarkt heb je dat probleem niet’

Het veenriviertje de Meije kronkelt door een ongehoord mooi landschap dwars door het lintdorp Meije met zijn schitterende huizen en boerderijen. De vraag onder welke gemeente men valt en in welke provincie men woont kan waarschijnlijk niet elke Meijenaar direct beantwoorden, want het dorp is verdeeld over de drie gemeenten Bodegraven, Woerden en Nieuwkoop, en de twee provincies Zuid-Holland en Utrecht. Vanaf de smalle weg die exact de uitbundige meanders van het riviertje volgt, is het water regelmatig te zien. Maar pas als het landschap zich ten noorden van De Meije opent en de polder zich tot aan de einder uitstrekt, krijg je er onbelemmerd zicht op. In het weekend wordt er van het weggetje druk gebruikgemaakt, maar wie de kans krijgt er op een doordeweekse dag op uit te trekken, kan onbekommerd om zich heen kijken en voluit genieten van knotwilgen, fluitenkruid, kieviten, merels, koeien en schapen. Wie doorfietst naar Woerdense Verlaat, kruist het spannendste deel van de Nieuwkoopse Plassen met zijn petgaten en legakkers. Een petgat is een langgerekte plas met daarnaast een smalle strook land, een legakker. Op de legakker werd het gebaggerde veen te drogen gelegd voor gebruik als turf. De watertoren in De Meije is een opvallende verschijning, die vanwege zijn uiterlijk meestal Pietje Potlood wordt genoemd. Van dit baken in het landschap dat van heinde en verre zichtbaar is, hebben in de Tweede Wereldoorlog zowel de Duitsers als de geallieerden geprofiteerd om zich te oriënteren. De toren werd in 1931-1932 gebouwd en in 1977 gerestaureerd. Om het ruim 57 meter hoge gevaarte klaar te maken voor de toekomst waren zo’n 1000 liter reparatiemortel en 200 liter betonverf nodig. De toren markeert het begin van een heerlijk fietspad door de Nieuwkoopse Plassen.

WOERDEN, STAD

WAAR HET GROENE HART KLOPT

Rondje Lagebroek

54 - 55

Suggesties voor wandelen fietsroutes Ooievaarsroute (fietstocht)

Routebeschrijving

Afstand: 26 km, ca. 45 minuten. Het

• Te Zegveld op kruising Hoofdweg/

Groene Hart op zijn mooist langs de

• Na 2 km rechtdoor Zegveldse Uitweg.

van Woerden en door ooievaarsdorp

• Bij ANWB Y 71159 linksaf Kamerik, met

Zegveld.

Ooievaarsroute

Molenweg richting Woerden, Hoofdweg.

Meije, de Nieuwkoopse Plassen, de rand

zelfbedieningspont oversteken.

Startpunten met parkeerplaats: Zegveld

• Bij ANWB Y 18144 rechtdoor Kamerik

(bij winkelcentrum). Of Woerden, Kame-

en na ca. 500 m rechtsaf bruggetje

rik, Woerdense Verlaat.

over en fietspad aan andere kant van

Te zien: Ooievaarsdorp Zegveld, Lusthof de

het water volgen Thyssepad.

Haeck (is geen lusthof, maar een broekbos,

• Bij ANWB Y 18147 linksaf Kamerik, Ou-

een bos op laaggelegen drassige grond).

delandseweg later Van Teylingenweg.

Tip

Koop zoveel mogelijk streekproducten: op de Woerdense markt, bij de Groene Hart Landwinkels, bij kaasboerderijen etcetera. Goed voor jezelf en goed voor het milieu.

• Te Kamerik bij ANWB Y 9615 richting Wilnis, aan overzijde water rechtdoor

Van Teylingenweg. • Bij ANWB Y 9616 rechtdoor Woerdense Verlaat, Van Teylingenweg. • Te Kanis rechtdoor Van Teylingenweg. • Bij ANWB Y 6362/fietsknooppunt 64 rechtdoor Woerdense Verlaat.

Rondje Lagebroek

• 1e zijweg linksaf Branderpad.

(rondwandeling)

• Einde Branderpad rechtsaf Rondweg.

• Einde weg rechtsaf Bosweg later Meije.

Afstand: 3 km, ca 3/4 uur. Wandeling over

• Tegenover boerderij op Rondweg 52

• Bij ANWB Y 8108 rechtdoor Meije, Meije.

twee oude paden die vroeger toegang ver-

‘Arbeid Adelt’ rechtsaf het weiland in en

• Te Meije bij ANWB Y 12535 linksaf

schaften tot boerderijen aan de Rondweg.

Zegveld, Hazekade later Molenweg.

Startpunt met parkeerplaats: parkeer-

• Te Zegveld op kruising met voorrangs-

terrein achter Gasterij Milandhof aan de

• Kruising met voorrangsweg rechtdoor

Hollandse Kade.

weg rechtsaf Hoofdweg.

Milandweg in Zegveld.

• Bij ANWB Y 63627/knooppunt 81 linksaf Woerdense Verlaat, fietspad Houtkade. • Te Woerdense Verlaat 1e weg linksaf, sluis oversteken Nachtegaalspad.

langs sloot. • Na ca 500 m rechtsaf via loopplank sloot oversteken en linksaf Broekerweg. (S.v.p. niet oversteken via daarvóór gelegen privébrug naar woonhuis aan

Routebeschrijving • Vanaf parkeerterrein achter De Milandhof linksaf Milandweg.

rechterkant) • Einde weg rechtsaf Milandweg en terug naar de parkeerplaats bij de Milandhof.

WOERDEN, STAD

WAAR HET GROENE HART KLOPT

‘Ik voel me nog steeds thuis in Harmelen’ -Variatie is het sleutelwoord-

De natuur, de sfeer en de grote variatie aan routes. Drie redenen waarom professioneel wielrenster Ellen van Dijk graag vanuit haar ouderlijk huis in Harmelen traint.

56 - 57

‘Het stadsleven is heel anders dan het dorpsleven. Het contrast tussen stad en platteland is leuk. Maar ik vind Harmelen en omgeving veel mooier dan Amsterdam, waar ik doordeweeks woon. Het is hier lekker groen. De stad is ook prima, maar de sfeer, de natuur en al die koeien in de wei, die heb je daar niet.’ Groot voordeel, Van Dijk kan vanuit Harmelen telkens andere rondjes fietsen. Per week rijdt ze zo’n twee- tot driehonderd kilometer: ‘Het traint gewoon lekkerder, want telkens dezelfde route is best saai. In deze omgeving valt ook ontzettend veel te zien. Ik fiets graag langs Haarzuilens met dat enorme kasteel, dat is super-bijzonder. Woerden is mooi én gezellig, met al die kleine dorpjes eromheen. Een rondje via de kronkelende Meije en dan om de Nieuwkoopse Plassen is weer heel iets anders. En als ik een groot rondje fiets, ga ik weleens naar de Utrechtse Heuvelrug.’ Buitelende kieviten ‘Ik voel me nog steeds thuis in Harmelen, het is een gezellig dorp. Vredig en landelijk. Met in de lente vrolijke lammetjes in de wei, en

grutto’s en buitelende kieviten in de lucht. Het mooiste vind ik het Vijverbos. Toen ik nog aan hardlopen deed, liep ik vaak een rondje door dit natuurgebied. Heel bijzonder met zijn slingerende paadjes en beboste eilandjes. In de zomer is het er een drukte van jewelste van allerlei zangvogeltjes.’ Iedereen op de fiets Sinds kort rijdt Van Dijk voor een buitenlandse ploeg. ‘Ik ben in dienst en krijg gewoon betaald. Ik heb van mijn hobby mijn beroep gemaakt. Wielrennen betekent heel veel voor me. Het is mijn leven. Ik moet er ook dingen voor laten, zoals feestjes, maar dat vind ik niet erg. Van een keiharde training kan ik echt genieten. Als ik daarna thuiskom, voelt het goed. Fietsen is gewoon hartstikke leuk, of je nou tien kilometer per uur trapt of dertig, dat maakt niets uit. Ik kan het iedereen aanraden.’ In 2012 wil de jonge wielrenster naar de Olympische Spelen in Londen. ‘Als klein kind wilde ik al naar de Spelen. Ik heb Peking net gemist, dat was heel erg balen. Londen is daarom echt een droom geworden.’

WOERDEN, STAD

WAAR HET GROENE HART KLOPT

Het Vijverbos

Tip

58 - 59

Stap even af bij het Vijverbos, maak vervolgens de anderhalve kilometer lange wandelroute dwars door het bos en luister onderweg een tijdje op een bankje naar de vogels.

Ingeklemd tussen twee rustige wegen aan de rand van Harmelen ligt een smalle strook romantisch bos, doorsneden met vijvers en sloten waar fitis, tuinfluiter, winterkoning en boompieper luidruchtig zingen. Een wandeling van anderhalve kilometer geeft een mooi beeld van de geschiedenis, want de meeste waterpartijen zijn ontstaan door afgraven van klei voor de dakpannen- en baksteenindustrie. Essenbomen werden aangeplant voor hakhout en een boomgaard verschafte fruit. In de 19e eeuw werd het bos gebruikt als lust- en jachtoord van Huize Harmelen; uit die tijd dateert ook de aanleg van het park in Engelse landschapsstijl, wat resulteerde in slingerpaadjes, bochtige oevers en beboste eilandjes. Op zo’n eilandje ligt het landhuis van de huidige eigenaar, een droomhuis op een droomplek. Het open, moerassige stuk van het Vijverbos aan de overkant van de weg is jammer genoeg niet toegankelijk voor het publiek. Voordeel is wel dat dieren er ongestoord kunnen vertoeven en dat doen ze dan ook op grote schaal. De rietgors bijvoorbeeld, de zeldzame roerdomp en de kleine en grote karekiet. In het bos eten egel, bunzing, wezel en hermelijn hun buik rond en reeën en konijnen vinden een prima schuilplaats in het hakhout. Info: www.utrechtslandschap.nl

De grutto

‘Fietsen is gewoon hartstikke leuk, of je nou tien kilometer per uur trapt of dertig, dat maakt niets uit’

Na de lange vlucht uit Afrika, waar de grutto’s die hier broeden overwinteren, zoekt deze mooie weidevogel zo snel mogelijk een lekker drassig weiland op waar een bodem water van zo’n centimeter of tien staat. Daar zijn de wormen makkelijker uit de bodem te trekken. Wormen zijn uiterst belangrijk in de baltstijd, zeker voor de gruttoman, want wormen zorgen ervoor dat hij steeds roodbruiner wordt en die kleur is het toppunt van aantrekkelijkheid voor een gruttovrouwtje. Grutto’s nestelen in lang gras, maar boeren maaien hun weilanden steeds vroeger en verstoren zo de nesten of vermorzelen de eieren onder de tractorwielen. De grutto hoort dus vanzelfsprekend tot de bedreigde vogelsoorten. Grutto’s broeden van eind maart tot juni in grasland, in een ondiep kuiltje. Om het nest aan het oog te onttrekken buigt hij de lange grashalmen over het nest. De kuikens gedijen het beste in halflang gras, want in lang gras raken ze verstrikt en dan kunnen ze zich niet goed voortbewegen. Iedereen heeft vast weleens de baltsroep – grut-to-grut-to-grut-to – gehoord, maar slechts weinigen zullen de spectaculaire baltsvlucht hebben gezien. Eerst cirkelt het gruttomannetje al roepend in een grote cirkel boven het broedgebied. Plotseling houdt hij op met roepen, laat zich als een baksteen uit de lucht vallen en landt op het nippertje toch nog op zijn poten.

WOERDEN, STAD

de weg linksaf Bochtdijk. • Op fietsknooppunt 12 rechtsaf richting Vleuten Thematerweg. • Op knooppunt 13 rechtsaf en op rotonde rechtdoor Schoolstraat. • Einde straat linksaf Hindersteinlaan en 1e straat rechtsaf Odenveltlaan. • Doorgaande weg met bocht naar links en naar rechts volgen, Stationsstraat. • Vóór viaduct linksaf Bottensteinweg en terug naar de RK-kerk.

WAAR HET GROENE HART KLOPT

overzijde fietspad rechtsaf (fietsknooppunt 73 gaat hier linksaf), onder spoor door tot knooppunt 74 te Putkop. • Op knooppunt 74 fietsknooppuntennetwerk volgen: 74 – 75 – 10 – 9 – 73. (Tussen knooppunt 74 en 75 Breudijk ligt rechts het Vijverbos, ingang via Tiendweg.) • Op knooppunt 73 scherp rechtsaf

Geestdorp. • 1e weg rechtsaf Houtdijk en einde weg dijk naar links volgen. • Splitsing rechtsaf Houtdijkerpad langs

Vierseizoenenroute (fietstocht)

Haarzuilensroute

Suggesties voor fietsroutes Haarzuilensroute (fietstocht)

(www.kasteeldehaar.nl),

Afstand: 27 km, ca. 2 uur. Door het

de Hollandse Kade, langgevelboerderijen.

parkbos van Kasteel de Haar, het groot-

Bijzonderheden: Fietsverhuur op NS-

ste waterkasteel van Nederland, en

station Woerden.

het

Vijverbos,

door het sfeervolle dorp Haarzuilens.

• Te Harmelen 1e weg rechtsaf Tiendweg

lende tocht langs verschillende soorten

Hollandse Kade (bord Recreatieschap de

en einde weg linksaf Breudijk. • Op

kruising

met

Leidsestraatweg

(knooppunt 74) rechtsaf en t.o. wokrestaurant bij ANWB Y 68559 linksaf door

HollandseKade, smal fietspad. rechtdoor.

• T.o. RK-kerk in Vleuten de Bottenstein-

• Na ca. 100 m linksaf weg oversteken

• Bij ANWB Y 9210 rechtdoor Harmelen

kerk aan de Bottensteinweg/Pastoor

weg in en einde weg linksaf Stations-

en meteen na brug rechtsaf, richting

en bij ANWB Y 9006/knooppunt 9 links-

Ohllaan in Vleuten. Of NS-station Vleu-

straat.

fietsknooppunt 72.

af Kortjaksepad, onder het spoor door.

• Na spoorwegviaduct rechtsaf fietspad

(parkeren € 3,- p.d.), NS-station Woer-

op en meteen weer rechtsaf Prins Hen-

den (betaald én gratis parkeren, vanaf

drikweg. Speeltuintje voorbij en einde

station bordjes Harmelen volgen tot

weg rechtsaf Vleutenweideweg, wordt

fietsknooppunt 74).

Liesgrassingel en later Dorpeldijk. • Na ca. 2,5 km linksaf Appellaan.

• Bij ANWB Y 8113/knooppunt 72 rechtsaf Kockengen, brug over en rechtsaf. • Op rotonde rechtdoor en bij ANWB Y 8113 linksaf Kockengen. • Kruising rechtdoor Houtdijkerpad, wordt fietspad na huisnr. 5.

slingertje rechtdoor richting knoop-

• Direct na 1e boerderij op knooppunt 10 linksaf Lagehaarsdijk op. • Einde weg, vóór de doorgaande weg, linksaf fietspad, weg oversteken en richting Kasteel de Haar en Haarzuilens. • Langs de ingang van het kasteel en ein-

punt 7. • Bij ANWB Y 63628 linksaf Kockengen

Te zien: Het Vijverbos, de Kockengense

Rodendijk/Wagendijk (verderop rechts

Molen.

natuurstrook tussen Heicop en Bijleveld). • Bij ANWB Y 11943 linksaf Kamerik

rechtsaf Haarzuilens Wagendijk.

Startpunten met parkeerplaats: RK-

ten (gratis parkeren), Kasteel de Haar

fietspaden en smalle kades. Startpunten

• Einde fietspad bij ANWB Y 63628

Routebeschrijving

spoorwegviaduct.

• Kade volgen, bij knooppunt 8 met een

rik). Of Kockengen.

• Na ca. 2,5 km bij fietsknooppunt 8

Stichtse Groenlanden).

huisboerderijen), deels over vrijliggende met parkeerplaats: Oortjespad (bij Kame-

• Bij ANWB Y 63902 rechtsaf Kockengen

Vervolgens door de polder.

Te zien: Kasteel de Haar

• Bij ANWB Y 63902 rechtsaf fietspad

boerderijen (langhuisboerderijen, kruk-

60 - 61

Teckopse Molenvliet.

Afstand: 29 km, ca. 2,5 uur. Afwisse-

Routebeschrijving

Teckopseweg (fietsknooppunt 7 gaat

• Op parkeerplaats rechtsaf Oortjespad

hier rechtdoor).

richting Kanis. Vierseizoenenroute

• Op fietsknooppunt 64 linksaf knooppuntennetwerk volgen: 64 – 71 – 72.

• Langs Kockengense Molen, op knooppunt 63 rechtdoor, door Teckop. • Vlak vóór rotonde drukke N212 (Ir. En-

• Op fietsknooppunt 72/ANWB Y 8113

schedeweg) oversteken richting fiets-

rechtdoor Harmelen, Breeveld richting

knooppunt 64 en links van rotonde

fietsknooppunt 73.

Teckopsebrug oversteken.

• Linksaf via brug Oude Rijn en drukke

• Bij ANWB Y 11942 rechtdoor Kanis Oor-

Leidsestraatweg N198 oversteken. Aan

tjespad en terug naar de parkeerplaats.

WOERDEN, STAD

WAAR HET GROENE HART KLOPT

‘Het is jammer als alles verdwijnt’ -Cultuur en natuur gaan hand in hand-

Gerard den Engelsman is een drukbezet man, ondanks dat hij de pensioengerechtigde leeftijd al lang is gepasseerd. Zo zet hij zich als voorzitter van de gemeentelijke Monumentencommissie Woerden in voor het behoud van het cultureel erfgoed en in het voorjaar is hij druk met het beschermen van weidevogels. ‘Wat we nog hebben, dat moeten we behouden’, is zijn stelregel. 62 - 63

‘Het is een stukje betrokkenheid. Ik ben geboren en getogen in een dorp en heb altijd tussen de boeren gewoond. Mijn vrouw en ik wonen in Harmelen en hebben het hier erg naar ons zin. Het is zonde als dingen voor het nageslacht verdwijnen, maar ik ben realistisch genoeg om te weten dat je niet alles kunt behouden. Niet alleen in Woerden, maar ook in Harmelen leeft het cultuurhistorisch gevoel nog echt. Op dit moment zijn we druk bezig met het Defensie-eiland in Woerden. Vroeger waren hier de tentenmakerij en de kleermakerij gevestigd. Het is de bedoeling dat daar woningen komen. En de voormalige wasserij moet een culturele bestemming krijgen, onder andere voor toneelvoorstellingen en concerten. De Monumentencommissie beoordeelt ook bouwplannen op het behoud van karakteristieke elementen en wijst bijvoorbeeld boerderijen aan als gemeentelijk monument.’ Wedstrijd ‘De watertoren van Woerden wordt al twintig jaar niet gebruikt. We hebben een wedstrijd uitgeschreven met als doel een originele en realisti-

sche bestemming te bedenken voor die toren. De winnaar is inmiddels bekend. Woerdense bedrijven en inwoners kunnen tegen betaling als ‘vriend van de watertoren’ gebruik maken van het rijksmonument voor vergaderingen en andere bijeenkomsten. Ambachtswoningen vallen onder de cultuurhistorisch belangrijke gebouwen. Je moet dan denken aan een wagenmakerij, een mandenmakerij of een kuiperij. Die zijn meestal alleen aan de buitenkant te bewonderen. Met de Open Monumentendag probeer ik altijd, al naar gelang het thema, bepaalde gebouwen toegankelijk te krijgen.’ ’K’ voor kievit In het voorjaar gaat Den Engelsman zo’n twee tot drie keer per week de weilanden in om de grutto’s, tureluurs en kieviten te beschermen. ‘We nemen de eieren niet mee, maar controleren of ze nog warm zijn. En we zetten stokjes bij de nesten, zodat de boeren eromheen kunnen maaien. Elk nest krijgt een stokje met een nummer en een letter. Heel simpel: ‘K’ voor kievit, ‘G’ voor grutto en ‘T’ voor tureluur. Stel je voor dat er in de

WOERDEN, STAD

toekomst geen vogels meer zijn, dan is er ook geen natuur meer. Als ik de polder in ga, voel ik me één met de natuur. Ik vergeet alles om me heen als ik langs mooie boerderijen fiets. Het is een levensvervulling. Alhoewel, dat is misschien een beetje overdreven. Maar ik voel me wel happy als ik buiten ben. Ik leef op als ik in de lente de lijsters en de merels hoor fluiten. Dan denk ik: Hé, het voorjaar komt er weer aan. Maar in de winter vind ik het landschap tussen Haarzuilens en Harmelen ook prachtig. Als het gesneeuwd heeft zijn de treurwilgen daar helemaal bedekt en dat is fantastisch.’

64 - 65

WAAR HET GROENE HART KLOPT

Kasteel de Haar Wie langs Kasteel de Haar fietst of wandelt en er geen kijkje gaat nemen, krijgt vast spijt. Want de romantische tuinen en het sprookjeskasteel zijn een genot om te vertoeven en een bron van activiteiten. Zo kan de moderne mens er wandelen, een leerzame rondleiding bijwonen of verdwalen in de doolhof. En kinderen kunnen hun kennis testen tijdens een educatieve speurtocht. De geschiedenis van sprookjeskasteel De Haar gaat terug tot de middeleeuwen, maar in de zeventiende en achttiende eeuw raakte het gebouw danig in verval. Het huidige kasteel werd ruim honderd jaar geleden door de beroemde architect Pierre Cuypers in middeleeuwse stijl herbouwd, met gebruikmaking van intact gebleven delen van de muren. Opdrachtgever was baron Etienne van Zuylen van Nijevelt. Deze Belg deed waar velen van dromen: hij trouwde met een schatrijke française, barones Hélène de Rothschild, wat zeker heeft geholpen om zijn grootse plannen te kunnen realiseren. Buiten- en binnenkant zijn weliswaar middeleeuws, maar aan luxe en comfort werden geen concessies gedaan. De nieuwste technische snufjes zijn geïnstalleerd, zoals een elektrisch aangedreven lift, centrale verwarming, warm en koud stromend water in alle slaapkamers en de modernste fornuizen in de keuken. Het plan van de baron hield niet op bij het kasteel, maar strekte zich uit over het hele momenteel 450 hectare grote landgoed en het dorpje Haarzuilens, dat werd verplaatst om ruimte te scheppen voor een jacht- en parkgebied. Om de overgang tussen het landgoed en de omringende polders te verkleinen, werden er groepjes bomen aangeplant. Info: www.kasteeldehaar.nl.

Defensie-eiland

‘Op dit moment zijn we druk bezig met het Defensie-eiland in Woerden’

Midden in Woerden, op een van de aantrekkelijkste locaties van de stad, ligt het Defensie-eiland, een schiereiland dat lange tijd door Defensie werd gebruikt, onder andere als wasserij en tenten- en kleermakerij. Voordat het Defensie-eiland in gebruik genomen werd vestigde het Centraal Magazijn van Kleding en Uitrusting zich in 1873 eerst in het Kasteel, maar al snel werden de activiteiten naar het Defensie-eiland verplaatst. In 1880 werd daar het eerste houten gebouw neergezet. Al snel volgden er meer gebouwen, eerst nog van hout maar later van steen. In 1916 werd de was-, spoel- en sorteerinrichting gebouwd met een schoorsteen ernaast, die in 1947 werd vervangen door een hogere schoorsteen met een gietijzeren kop er bovenop. Deze twee gebouwen samen zijn aangewezen als gemeentelijk monument en vormen het hart van de ingrijpende plannen om van het Defensie-eiland een aantrekkelijk woongebied te maken met veel aandacht voor cultuur. In de tussentijd is het alles behalve stil op het Defensie-eiland, want ook nu al zijn er tal van activiteiten. Drie beeldende kunstenaars openden een dynamisch atelier in de Wasserij en het terrein wordt gebruikt voor culturele bijeenkomsten, sportactiviteiten en evenementen. Info: www.woerden.nl/defensieeiland.

WOERDEN, STAD

WAAR HET GROENE HART KLOPT

In het voorjaar gaat Den Engelsman zo’n twee tot drie keer per week de weilanden in om de grutto’s, tureluurs en kieviten te beschermen De Haarroute

Potterskaderoute

66 - 67

Suggesties voor wandelingen Potterskaderoute (rondwandeling)

Routebeschrijving

Ter hoogte van ANWB Y 68559 en restau-

Afstand: 9 km, ca. 2 uur. Over begroeide

• Het infobord van de Potterskaderoute

rant Het Wokpaleis rechtdoor omhoog en

oeverwallen van de Oude Rijn en halfver-

staat op de hoek Uitweg en Kalver-

via het spoortalud de Leidsestraatweg

harde graskades en jaagpaden tussen

straat/Kerkweg. Dit is het beginpunt

Harmelen en Woerden.

van de route.

Startpunten met parkeerplaats: Harme-

• Bij infobord linksaf Kalverstraat, langs

len; NS-station Woerden (dan ca. 4 km ex-

de kerk, en einde straat linksaf Dorps-

oversteken. • Bij ANWB Y 3464 rechtsaf fietspad richting Woerden.

• Vóór bocht naar links het smalle (gras) pad aan de linkerkant inslaan.

Routebeschrijving • Vanaf het parkeerterrein van Kasteel de Haar linksaf. Drukke weg overste-

• Driesprong (knooppunt 8) rechtdoor.

af, Haanwijk en einde weg linksaf, Uitweg.

ken, dan linksaf en direct rechtsaf La-

Einde weg bij ANWB Y 63628 rechtsaf

gehaarsdijk.

Haarzuilens. Bij ANWB Y 9210 linksaf

• Aan het einde van de Uitweg ben je bij het infobord en het beginpunt van de route.

• Einde weg op fietsknooppunt 10 linksaf

Kortjaksepad.

• Na 2e boerderij linksaf houten bruggetje over, graspad tussen twee slootjes.

De Haarroute (rondwandeling)

• Brug over en doorgaande weg naar links

(Als je in Woerden bent begonnen, pik je

Afstand: 13,6 km, ca. 3,5 uur. Door het stati-

tiecentrum De Kievit aan de Hollandse

volgen. Na Politiepost op huisnr. 133

hier de route op). Hier vlak bij rechts ligt

ge parkbos, langs sprookjeskasteel de Haar

de oeverzwaluwwand.

en via kaarsrechte wegen door de polder.

rechtsaf het erf van boerderij ‘Groot

Startpunt met parkeerplaats: Kasteel de Haar

Genoeg’ op. Smal, na regen mogelijk

(€ 3,- p.d.).

modderig paadje tussen slootjes aan

Te zien: Kasteel de Haar en het dorp

de linkerkant (onderdeel van het rood-

Haarzuilens.

wit gemarkeerde Floris V-pad).

straat.

Kade

(www.dekievit-harmelen.nl,

o.a.

educatieve tuin en boomgaard, natuuropdrachten voor kinderen), Haanwijkersluis, oeverzwaluwwand.

linksaf Pompersplein. • Vóór bruggetje rechtsaf Jaagpad. Pad ca. 1,5 km volgen. • In Putkop weg oversteken en linksaf

Leidsestraatweg, richting het spoortalud.

• Einde graspad linksaf, smal slingerend paadje (modderig na regen). • Driesprong rechtdoor halfverharde weg en bij hek linksaf de weg volgen.

fietspad.

• Te Harmelen op doorgaande weg rechts-

Te zien: Putkop, Milieu- en Natuureduca-

tra aanlooproute).

• Einde pad rechtsaf Hollandse Kade,

• Vlak na het spoorwegviaduct bij ANWB Y 9006 linksaf Gerverscop. • Na ca. 2,5 km, bij bocht naar links,

Haarzuilens, Laag Nieuwkoop. • Na ca. 1,5 km op rotonde rechtdoor Pol-

derweg, verderop Ockhuizerweg. • Te Haarzuilens Brink schuin naar links oversteken Brinkstraat. Door de poort Haarzuilens weer verlaten. • Bij ANWB Y 1235 rechtdoor Harmelen en 1e weg rechtsaf Bochtdijk. • Bochtdijk volgen naar de parkeerplaats van kasteel de Haar.

Tip

Neem een vogelgidsje en een verrekijker mee als je in het voorjaar door de polders gaat wandelen of fietsen. Grote kans dat je een paar weidevogels of roofvogels kunt spotten.

WOERDEN, STAD

WAAR HET GROENE HART KLOPT

‘Met mooi weer krijg ik altijd de kriebels’ -Nergens beter fietsen dan in het Groene HartCor Janmaat heeft samen met zijn broer een kaasboerderij in het Woerdense Barwoutswaarder. Zijn passies zijn wielrennen en schaatsen. Van eind maart tot september fietst hij elke woensdagavond en zondagochtend met vrienden in het Groene Hart. ‘Zondags drinken we onderweg altijd koffie met appelgebak erbij.’

68 - 69

Eind maart begint het wielerseizoen. De klok verschuift en de avonden worden langer. ‘Ik krijg altijd de kriebels met mooi weer. Wielrennen is een echte mooi-weer sport. In het voorjaar bloeit en groeit alles. De luide jubelroep van veldleeuweriken en tureluurs weerklinkt boven de weilanden en hazen buitelen door het gras. Op de fiets is de natuur heel dichtbij. Je kunt lekker uitwaaien en bij thuiskomst stap je onder een warme douche. Heerlijk. Maar als ik moet hooibouwen, dan gaat dat toch voor.’ Fietsvirus Janmaat fietst nu zo’n vijftien jaar. Vroeger had hij alleen vrije tijd in de winter. Dan is er minder te doen op de boerderij en kon hij schaatsen. ‘Ik wilde een aanvulling op het schaatsen. Mijn vrienden, die geen boerderij hebben, fietsten al. Ik ben toen ook met het fietsvirus besmet.’ De vrienden kent hij van vroeger, van school. ‘De één is makelaar geworden, de ander slager. Ze komen allemaal uit de buurt van Woerden. We dragen dezelfde shirtjes. Eenzelfde outfit is natuurlijk mooi. Zo vormen we een eenheid tijdens het wielrennen. Alleen in het voorseizoen ga ik

af en toe alleen fietsen. Na een uur is het alweer donker, dan heeft het geen zin om te verzamelen. In je eentje kun je goed om je heen kijken, normaal moet je op de groep letten. Er is best competitie. Telkens gaat er iemand anders op kop. Soms kan ik het maar net bijhouden. Maar zo is de één goed bergje op, de ander op de vlakke weg in de Nederlandse polder.’ Eerst wind tegen ‘De windrichting is belangrijk: we zorgen altijd dat we op de heenweg de wind tegen hebben. Dan hebben we hem vanzelf op de terugweg mee. Aan de hand van de windrichting kiezen we een route van zo’n zestig kilometer. Als er een stevige zuidwestenwind waait gaan we naar Vianen, en met oostenwind naar Amsterdam. We hebben weliswaar onze vaste routes, maar er is afwisseling genoeg. Juist voor wielrenners die hier onbekend zijn, is het Groene Hart heel leuk.’ Janmaat tipt de Reeuwijkroute door het plassengebied en het nieuwe fietspad tussen Nieuwerbrug en Bodegraven: ‘Je fietst midden door het

WOERDEN, STAD

land, daar staan een paar prachtige nieuwe boerderijen. Maar het mooiste vind ik langs de Lek, van Vianen naar Schoonhoven. Hoog op de dijk. Dat gaat nooit vervelen.’

‘De een is goed bergje op, de ander op de vlakke weg in de Nederlandse polder’

70 - 71

De knotwilg Knotwilgen zijn razend interessante bomen die, omdat ze hun economische nut hebben verloren, uit het landschap dreigen te verdwijnen. Want wilgen knotten is zwaar en intensief werk. Wilgen werden geknot omdat de boeren het snoeihout goed konden gebruiken als bezemstelen, om manden van te vlechten, de kachel mee op te stoken of om klompen van te maken. Om van een gewone wilg een knotwilg te maken, wordt de bovenste helft afgezaagd. Behalve nieuwe scheuten groeit er van alles op die bovenkant. Van paardenbloemen tot gras en van fluitenkruid tot vlierstruiken. De wilde pruiken en de holtes van de afgeknotte stam zijn zeer geliefd bij steenuilen, wilde eenden, spitsmuizen en torenvalken. Een rijtje knotwilgen breekt de wind die de polders regelmatig teistert en biedt schaduw en beschutting aan koeien en schapen. De wortelstelsels voorkomen dat oevers en dijken eroderen en wilgen in blad leveren een belangrijke bijdrage aan de waterhuishouding, want één forse knotwilg in blad kan wel honderd liter water per dag verdampen. Vroeger knotten de boeren de wilgen, maar tegenwoordig is het veelal vrijwilligerswerk van onder andere vogelwerkgroepen. Er is een chronisch gebrek aan gegadigden, wat betekent dat deze uiterst nuttige en oerHollandse boom steeds verder wordt teruggedrongen.

De veldleeuwerik Er is maar één vogel die heel hoog in de lucht onafgebroken geluid maakt en dat is de veldleeuwerik. Gek genoeg zingen zowel het vrouwtje als het mannetje. Je kunt er rustig bij gaan zitten of liggen, want meestal gaat deze onopvallend gekleurde vogel wel even door. Soms blijft hij minutenlang op dezelfde plek in de lucht hangen om vervolgens al zingend de terugvlucht in te zetten die in volkomen stilte met op het laatst een spectaculaire duikvlucht eindigt. Veldleeuweriken zijn niet alleen te vinden in vochtige wei-

WAAR HET GROENE HART KLOPT

degebieden, maar ook op de hei en op akkers. Vroeger behoorde hij tot de algemene Nederlandse broedvogels, maar de aantallen nemen al enkele decennia gestaag af, vooral in de weidegebieden en in iets mindere mate in de akkerlanden. Een van de redenen van de achteruitgang is dat veel akkerbouwers in Europa niet meer in het voorjaar zaaien, maar in het najaar. Dat betekent minder zaden en graan als voedsel. Om te broeden maakt de veldleeuwerik een kleine holte in de bodem die hij bedekt met droge grashalmen en soms dierenhaar. Het vrouwtje legt drie tot vijf eieren die ze elf of twaalf dagen bebroedt. Na negen dagen lopen de jongen het nest al uit en dan duurt het nog slechts tien dagen voordat ze kunnen vliegen, dat is dus in 31 dagen van ei tot vliegrijpe veldleeuwerikjes.

De kievit De kievit is makkelijk te herkennen aan zijn roep ‘kie-wie’ én aan zijn parmantige kuif. Eind februari, begin maart komen duizenden kieviten naar Nederland, in kleine groepjes van zo’n tien tot twintig vogels. In de paartijd is het ook ’s nachts een drukte van belang in het weiland met rivaliserende kievitmannetjes die felle gevechten in de lucht leveren. Het zijn echte stuntvliegers die hun acrobatische kunsten gebruiken om een vrouwtje te verleiden. Als een mannetje uitblinkt in de vliegkunst heeft hij soms twee of zelfs nog meer vrouwtjes. Het mannetje bouwt meerdere nesten en het vrouwtje kiest het beste nest uit. Kieviten leggen vaak twee broedsels wat voor de voorstanders van het rapen van kievitseieren een goede reden is om te beweren dat de kievitstand niet door het rapen van eieren beïnvloed wordt. De tegenstanders zeggen juist dat het tweede legsel vaak wordt vernietigd doordat boeren hun weilanden steeds vroeger maaien. Feit is dat de kievitstand achteruitgaat en dat is jammer, want het is een van de leukste weidevogels van Nederland.

WOERDEN, STAD

72 - 73

Suggesties voor fietsroutes Omdat beide hier beschreven fietsroutes

Startpunten met parkeerplaats: Bode-

Rivierentocht

(www.museumdewielewaal.nl) bij Lopik

buiten de regio vallen, zijn ze niet opge-

graven, Reeuwijkse Hout, Waarder.

Afstand: 40 km, ca. 4 uur, routebeschrij-

in Willige Langerak, Aardkundig Monu-

nomen op de kaart. Wel zijn de gidsjes

ving (niet bewegwijzerd). Water is het

ment De Bol bij Lopik.

vermeld waarin de routes zijn beschreven.

Te zien: Fort Wierickerschans, Nieuwer-

hoofdthema van de route, in de vorm van

brug (laatste tolbrug van Nederland) en

de Lek, de Kromme IJssel en de Enge

Routebeschrijving:

Reeuwijkse Plassenroute

Reeuwijkse Plassen (www.recreatiegebied-

IJssel. Ruimte, vergezichten en monu-

Tureluren en flierefluiten in het Groene

(fietstocht)

reeuwijkseplassen.nl).

mentale boerderijen zijn eveneens sterke

Hart â&#x20AC;&#x201C; Deel 2 de Utrechtse Waarden, uitg.

Afstand: 25 km, ca. 2 uur, bewegwijzerd.

Routebeschrijving: ANWB Fietsgids Groene

punten van deze tocht.

Struinen en Vorsen. Te koop bij VVV-vesti-

Afwisselende route, door de Reeuwijkse

Hart. Te koop bij VVV-vestigingen in het

Startpunten met parkeerplaats: Schoon-

gingen in het Groene Hart en deelnemers

Plassen met aan weerszijden het water

Groene Hart.

hoven en Jaarsveld.

van Struinen en Vorsen.

met zijn zeilboten en motorjachten. Maar

Info: www.recreatie-inspiratiewinkel.nl en

Te zien: Lek, Kromme IJssel en Enge

Info: www.recreatie-inspiratiewinkel.nl en

ook door Bodegraven en Reeuwijk.

www.anwb.nl.

IJssel, Natuurmuseum De Wielewaal,

www.struinenenvorsen.nl.

Tip

â&#x20AC;&#x2122;s Morgens vroeg en aan het eind van de dag, als de zon laag over het water scheert, is de Reeuwijkse route op zijn mooist.

WAAR HET GROENE HART KLOPT

WOERDEN, STAD

WAAR HET GROENE HART KLOPT

‘Het geeft een kick om op het landgoed te wonen’ -Verleden én heden van Landgoed Linschoten-

‘Er gaat veel historie van deze plek uit’, vertelt Yvonne Postma, gids en gastvrouw van Huis te Linschoten. Drie jaar geleden kwam zij samen met haar man op het landgoed wonen. In een dienstwoning, wat betekent dat je er ook werkt.

74 - 75

‘Gastvrouw zijn hoort bij het huis. Het is een voorwaarde als je hier komt wonen. Je kunt hier niet zomaar huren, je moet worden gevraagd door de Stichting Landgoed Linschoten. Ik zit al tien jaar in de organisatie van de concerten, dus mij kenden ze goed. Je moet erbij passen.’ Het landgoed beslaat zo’n vierhonderdvijftig hectare, waarop nog zes boerderijen staan en enkele gewone huisjes, de vroegere dienstwoningen. ‘Het is eigenlijk een soort familie die het landgoed een warm hart toedraagt. We wonen nogal afgelegen, mensen vragen weleens of ik mij eenzaam voel. Vroeger woonde ik in een drukke straat, maar nu heb ik veel meer contact met de buren. Iedereen is vriendelijk en behulpzaam. Is er iets, dan help je elkaar. Dat maakt het echt bijzonder om hier te wonen.’ Met ijskelder en duiventoren Yvonne Postma woont binnen de hekken van het huis, aan de rand van het parkbos, dat zo’n vijftien hectare groot is. Met oprijlaan geflankeerd door imposante beuken, hoogstamboomgaard, ijskelder en duiventoren,

allemaal elementen die tijdens een rondleiding aan bod komen. ‘Ongeveer één keer per maand geef ik een rondleiding langs alle historische plekjes. Mensen zijn vaak verbaasd als ze ontdekken hoe mooi het parkbos is, het hele jaar door, maar vooral als de daslook of de wilde hyacinten in bloei staan.’ Het huis is alleen opengesteld voor publiek tijdens de concerten, dat heeft de laatste bewoner, Gerlachus Peletier junior, in zijn testament laten vastleggen. Yvonne Postma: ‘Hij heeft de inboedel achtergelaten, maar het huis is niet bewoonbaar, want een douche, wc en kachel ontbreken. We houden het in de originele staat. Zo blijft de rust behouden. Ik vind het uniek dat in het centrum van Nederland, de Randstad, deze stilte nog heerst. Als je bij het huis staat begrijp je dat. Het is echt een oase middenin het Groene Hart. In stilte genieten Op de plaats van het huis stond vroeger een boerderij. Totdat Johan Strick hem in 1633 kocht, er twee torens en een ophaalbrug bij bouw-

WOERDEN, STAD

de en er een gracht omheen liet graven. ‘Sindsdien is het een landgoed zonder kasteel maar met een huis. In de tijd van Karel de Grote is al bepaald aan welke voorwaarden een huis moet voldoen om kasteel te mogen heten. Maar goed, wij hebben het toch vaak over het kasteel. Het mooiste van het huis vind ik de plek waar het staat. Zowel in de zomer als in de winter is het er goed toeven. De warmte blijft tussen het zomerhuis en het koetshuis hangen. Regelmatig zit ik daar op een bankje stil te genieten, zomers met een heerlijk glas wijn erbij. Dan besef ik wat een voorrecht het is om hier te mogen wonen.’

76 - 77

‘Mensen zijn vaak verbaasd als ze ontdekken hoe mooi het parkbos is, het hele jaar door, maar vooral als de daslook of de wilde hyacinten in bloei staan’

Landgoed Linschoten Middenin de weidse verten van het polderland, aan de zuidrand van Woerden, wordt het oog gevangen door de statige bomen van Landgoed Linschoten. Bewoners van de Woerdense wijken Molenvliet, Snel en Polanen hebben geluk, want zij hoeven slechts onder de A12 door te gaan om in de rust en het vogelgekwetter te belanden. Want een fietspad doorsnijdt het landgoed en gunt wandelaars en fietsers een ruime blik op het oogstrelende parkbos, de groene weilanden en de monumentale boerderijen. Het boerenbedrijf is hier springlevend, met de moderne biologische veeboerderij Adriana-hoeve aan het hoofd. Vooral ’s morgens vroeg en aan het eind van de dag is de kans op een interessante ontmoeting groot. Hazen doorkruisen regelmatig de weilanden en de groene specht met zijn zachte roffel en zijn lachende roep is een vaste bewoner van dit bos. Op het terras van het Wapen van Linschoten in het dorp is het goed uitrusten en fietsers zullen veel plezier beleven als ze het ommetje door het landgoed combineren met een tocht langs de vrolijk kronkelende Lange Linschoten.

Huis te Linschoten Het pronkstuk van Landgoed Linschoten, het grootste historische landgoed van de Randstad, is Huis te Linschoten. Het huis is tussen 1638 en 1647 gebouwd door Johan Strick, de deken van het kapittel van Oudmunster, maar de exacte datum staat niet vast. Het indrukwekkende huis is bijna vierkant en wordt geflankeerd door twee torens die minder opvallen dan voorheen, omdat er in 1720 op het voorste deel van het huis een extra verdieping is gebouwd. De beroemde landschapsarchitect Jan David Zocher heeft het parkbos ingrijpend gewijzigd en de waterpartijen vergroot. In de ijskelder uit 1840, een kunstmatig aangelegde heuvel met een bakstenen gewelf van zes meter diep met dubbele spouwmuren van tien centimeter dik, kon wel honderd ton ijs een jaar lang bewaard worden. Het houden van postduiven was alleen weggelegd voor de rijken, die ze op reis meenamen om berichten naar het thuisfront te sturen. Bovendien stond gebraden duif nogal

WAAR HET GROENE HART KLOPT

eens op het menu als er gasten kwamen dineren. De uit de 17e eeuw stammende duiventoren werd in 1952 herbouwd. Het huis met zijn neogothische schoorsteenmantel, de 17e-eeuwse schouw en de bibliotheek met zijn geheime deur is slechts toegankelijk tijdens de rondleidingen die regelmatig worden gegeven. Info: www.landgoedlinschoten.nl.

Montfoort Een van de sfeervolste plekken van Montfoort is het intieme kasteelplein met zijn twee super-kastanjebomen. Het plein wordt begrensd door de stijlvolle stadspoort, twee torens en de voorburcht die in het rampjaar 1672 gespaard zijn gebleven. De rest van het kasteel is door de Franse troepen van Lodewijk XIV opgeblazen toen ze verjaagd werden door stadhouder Willem III. De Hollandse IJssel is ter hoogte van Montfoort niet bepaald een indrukwekkende rivier, maar toch was dit romantische water, vanwege de strategische ligging, rond 1170 aanleiding voor de bouw van het kasteel. Later ontstond een nederzetting die in 1329 stadsrechten verwierf en werd voorzien van stadswallen. Toen die stadswallen in verval raakten, maakte men smalle steegjes van de stadswal naar de rivier om makkelijker ongezien smokkelwaar te kunnen vervoeren. Die steegjes zijn er nog steeds. Montfoort is klein maar fijn, echt een stadje waar je op je gemak doorheen slentert. Op het kleine oppervlak staan maar liefst twee grote monumentale kerken. Het aanvankelijk katholieke stadje gaf in 1581 nauwelijks gehoor aan het verbod op de katholieke godsdienstoefening dat de Staten van Utrecht uitvaardigden. Ondanks dat de Reformatie aanvankelijk niet echt voet aan de grond kreeg, ging het kerkgebouw wel over in handen van de protestanten. Het resultaat: de katholieke kerk is kleiner van formaat dan de protestantse kerk. Op een onweersachtige dag in 1629 sloeg de bliksem in de kerktoren van de hervormde kerk en veroorzaakte een vonkenregen die een deel van het stadje in de as legde. Gelukkig was de kerk in 1634 alweer herbouwd, maar dat had zijn tol geëist, want om de bouw te kunnen bekostigen moesten er landerijen verkocht worden.

WOERDEN, STAD

Ronde van Linschoten

WAAR HET GROENE HART KLOPT

Bloklandroute

78 - 79

Suggesties voor wandelen fietsroutes Ronde van Linschoten (rondwandeling)

Routebeschrijving

Afstand: 6 km, ca. 1,5 uur. Onder de rook

• Vanaf

rangsweg N204 oversteken en rechtsaf,

Haardijk blijven volgen.

historische stadje Montfoort zijn de in-

derboerderij fietspad rechtdoor over-

• Einde weg linksaf en vóór molen rechtsaf,

Startpunten met parkeerplaats: Mont-

grediënten.

steken, tegelpad met bocht naar links

wandelpad langs water (aan linkerhand)

foort. Of NS-station Woerden (dan ca. 3

linksaf, Noord Linschoterdijk, water aan

Startpunt met parkeerplaats: Hofplein in

volgen.

door park, gravelpad (niet het asfaltfiets-

km extra aanrijroute), Benschop, Oude-

beide kanten. Dijk blijven volgen langs

Montfoort (bij het kasteel).

pad volgen).

water, IJsselstein of Linschoten.

toegangshek Huis te Linschoten.

Te zien: Kasteel Montfoort, Molenstomp

voorrangsweg

water aan rechterhand houden. (Langs

• Einde Haardijk voor houten bruggetje

van Woerden door en langs het kleine,

N204 oversteken, en bij ANWB Y 10248

de Korte Linschoten Westzijde-1; Langs

maar o zo mooie Landgoed Linschoten.

rechtdoor Linschoten in, G. Van der

Startpunt met parkeerplaats: Afrit 14,

Valk-Bouwmanstraat.

boomgaard met veldbloemen).

Woerden/Linschoten, richting Linschoten. Doorrijden tot parkeerplaats ‘Huis te Linschoten’, Noord Linschoterdijk. Hier staat een route-informatiepunt. Te zien: Landgoed Linschoten.

parkeerplaats

• 1e straat rechtsaf Liefhovendijk blijven volgen met water aan rechterhand. (bruggetje met weilanden aan rand van Linschoten). • Einde Liefhovendijk op kruising recht-

Korte

Linschoten

Westzijde-2;

• Bij fietsknooppunt 69 linksaf Haardijk (NB: bordje Ronde van Linschoten staat

• Bij kruising met Schapenlaan rechtdoor

Noord Linschoterdijk blijven volgen.

korven langs Haardijk, jonge aanplant

Afstand: 8 km, ca. 2 uur. Een lange,

van wilgentenen langs Haardijk).

magnifieke

route is tegen de klok in bewegwijzerd en

• Einde weg bij ANWB Y 7486 rechtsaf

de beschrijving is dus ook die richting op.

en direct bij fietsoversteekplaats voor-

andere startpunten met parkeerplaatsen

Bloklandroute weg oversteken, rechtsaf

• Tweede weg rechtsaf, asfaltweg. (En-

route is 58 km). Door bekende dorpen als

aangegeven.

fietspad op en linksaf brug over, park in en

kele meters rechtdoor zit Groene Hart

Oudewater, Lopik, Benschop, IJsselstein

Landwinkel Doruvael).

en Montfoort. Wie om zich heen kijkt, ziet

Routebeschrijving

de bewijzen van de eeuwige strijd tegen

• De route start in Montfoort bij fiets-

• Op parkeerplaats Hofplein bij infopaneel

schoten).

over verharde wegen en fietspaden. De

Bijzonderheden: In de tekst staan enkele

Afstand: 35 km (de hele Lopikerwaard-

keerplaats met route-informatiepunt.

Bloklandroute (rondwandeling)

• Bij kruising ANWB Y 707444 rechtdoor,

• Einde graskade rechtsaf, fietspad tussen

fietspad linksaf volgen.

door

• 1e pad linksaf, tussen water en kinder-

de polder, lintdorp Blokland en het

boerderij door, gravelpad, en na kin-

graskade,

fietspaden

IJsselstein, Montfoort, Linschoten), Landgoed Linschoten, oer-Hollandse polders

graskade met hekken en overstapjes.

af fietspad, verderop provinciale weg.

gekomen). Haardijk steeds volgen. Boerderij uit 1908 aan Haardijk; bijen-

Te zien: Historische stadjes (Oudewater,

en rivieren.

Routebeschrijving

schoten W.Z. (boerderij aan Korte Lin-

naar parkeerplaats startpunt.

(fietstocht)

en vóór N204 rechtsaf terug naar par-

mits aangelijnd. Route loopt grotendeels

• Wederiksingel oversteken en rechtdoor

• Einde gravelpad linksaf brug over en

slootjes en weilanden. Einde pad rechts-

rechts terug naar waar je vandaan bent (Zicht op Linschoten vanaf Haardijk;

en einde straat linksaf Tiendweg.

Lopikerwaardroute Oost

• Einde dijk linksaf Noord Linschoterdijk

door, Raadhuisstraat, later Korte Lin-

Honden

Doruvael (www.groenehartlandwinkel.nl).

hier verkeerd, dat wijst van Haardijk

toegestaan,

Bijzonderheden:

Heeswijkse Kade, Groene Hart Landwinkel

• Einde tegelpad rechtsaf Bovenkerkweg

• Te Montfoort rechtdoor Bleek, verderop ventweg (verboden voor auto’s).

het water.

knooppunt 98, op het IJsselplein bij de

WOERDEN, STAD

• Bij ANWB Y 60507/fietsknooppunt 87

Haven en rechtdoor, klinkerpad langs wa-

rechtsaf Lopik in (richting fietsknoop-

ter Amsterdamse Veer, verderop Noord-

punt 55). (Hier rechtdoor voor de

Linschoterkade, daarna Noord-Linscho-

totale route Lopikerwaard).

• Links van het water blijven en op split-

(aan linkerhand) onder voorrangsweg

sing van paden linksaf ‘doorgaand ver-

rechtsaf, fietspad, vervolgens rechtdoor Rolafweg Noord. • Door winkelcentrum en 10 m vóór brug linksaf Wielsekade (richting fietsknooppunt 55). • Voorrangsweg oversteken en rechtdoor (‘doodlopende weg’). • Opnieuw voorrangsweg oversteken en rechtdoor Wielsekade.

sluis aan de noordzijde van de stadspoort.

• Einde weg linksaf Blokland (richting

• Onder stadspoort door, rechtsaf en Lopikerwaardroute Oost

Tip

knooppunt 88), wordt verderop fietspad.

rechtsaf i.p.v. rechtdoor. • Bocht naar rechts (viaduct links laten liggen) en rechtsaf fietsstrook langs voor-

• Bord

‘doodlopende

weg’

rechtdoor,

bruggetje over en fietspad rechts van het water.

• Bij ANWB Y 03253/002 linksaf Lopiker-

• Einde weg (knooppunt 79) rechtsaf,

kapel en bij ANWB Y 3253 rechtdoor

pad volgen, links om Hoeve Nooitgedacht.

fietspad (richting fietsknooppunt 81).

Lopikerkapel, Hogebiezendijk (fietspad).

• Einde fietspad linksaf Lopik in en op krui-

Pad volgen langs caravanpark De Voor-

• Langs zendmast, door viaduct, Hoge-

sing met stoplichten (knooppunt 85)

Plaats

oversteken

• Kruising rechtsaf richting Oudewater, fietspad aan overzijde voorrangsweg. • In bocht links aanhouden, klinkerweg door wijk. • Einde klinkerweg rechtsaf (fietspad gaat rechtdoor) richting fietsknooppunt 88, en meteen linksaf (bord ‘dood-

biezendijk, later Biezendijk.

molen, IJsselstein in. • Bocht

rechtaf/linksaf

Eiteren,

door

viaduct, langs kerkhof, voorrangsweg oversteken Eiteren. • Kruising (fietsknooppunt 81) rechtdoor Panoven, later Kloosterplantsoen.

• Bij ANWB Y 69113/knooppunt 07 rechtdoor, bruggetje over en rechtsaf, fietspad. • Voorrangsweg oversteken en rechtdoor slingerend fietspad langs water, te Lopikerkapel verderop Kapelsepad.

dam in.

(parkeerplaats).

Achtersloot rechtdoor (‘doodlopende weg’).

Vrouwenhuisstraat.

• Einde fietspad rechtsaf Polsbroeker-

wordt even fietspad, later Kortland. Fiets-

(parkeerplaats), Om ‘t Hof.

rangsweg.

linksaf, parallelweg langs voorrangsweg. • Bij ANWB Y 4985 linksaf Jaarsveld, fietspad en einde fietspad linksaf (richting fietsknooppunt 86). • Bij ANWB Y 60506/fietsknooppunt 86 rechtsaf Lekdijk-Oost.

steken en rechtsaf (richting fietsknooppunt 99). • Bij ANWB Y 7486 linksaf Linschoten Korte Linschoten W.Z., langs water. • Te Linschoten Dorp kruising linksaf over linksaf Dorpstraat (richting fietsknoop-

punt 54; parkeerplaats bij toren).

Y 1344 rechtdoor Oudewater, Damweg

(richting knooppunt 79). Kruising met

rechtsaf Korte Linschoten-W.Z. • Splitsing linksaf, voorrangsweg over-

witte brug (richting knooppunt 99) en

Korte Zandpad (bord ‘doodlopende weg’),

knooppunt 88). Einde Hofstraat linksaf

Haardijk en einde pad (knooppunt 69)

rechtsaf Polsbroek (richting fietsknoop-

• Voorrangsweg oversteken en bij ANWB

• Splitsing rechtsaf en einde weg rechtdoor

keer’ Haardijk. • Bij ANWB Y 70744 rechtdoor Woerden

• Bij ANWB Y 71362/fietsknooppunt 55

• Te Uitweg rechtsaf en verderop rechtdoor

meteen linksaf Hofstraat (richting fiets-

• Rechtdoor

Biologische veeboerderij Adriana hoeve verkoopt rund- en varkensvlees van hun eigen dieren en indien voorradig ook groente en fruit (www.adriana-hoeve.nl).

Routeverkorting: bij fietsknooppunt 81

lopende weg’) Bovenkerkweg.

terzandweg.

• Bij ANWB Y 60505 rechtdoor via trap door, Letscherttunnel. Einde tunnel

80 - 81

WAAR HET GROENE HART KLOPT

• Te Oudewater einde fietspad linksaf, fietspad langs N228. • Bij ANWB Y 8/4 rechtsaf Centrum, IJsselvere. Ophaalbrug over en linksom over Romeinsbrug, Noord IJsselkade. • Einde kade (fietsknooppunt 92) rechtsaf Arminiusplein (richting fietsknooppunt 93). • Einde plein links aanhouden Kromme

punt 99). • Brug over, linksaf en einde weg rechtsaf (richting knooppunt 99), Jacob Barneveldstraat (parkeerplaats), wordt buiten bebouwde kom fietspad door polder. • Einde pad linksaf en bij ANWB Y 13465 rechtsaf Montfoort, Cattenbroekerdijk (richting knooppunt 99). • Weg langs water volgen tot sluis/stadspoort Montfoort (knooppunt 98).

WOERDEN, STAD

WAAR HET GROENE HART KLOPT

Het hele jaar door evenementen

82 - 83

Januari

Mei

Aan het begin van het nieuwe jaar zijn er diverse nieuwjaarsconcerten, onder andere in het Klooster en de Zaal der Kunsten in het Kasteel.

Ruim dertig bands zetten tijdens Jazzin’ Woerden op zijn kop. Op binnen- en buitenpodia in de bruisende binnenstad houden ze onvergetelijke acts.

Februari In Harmelen barst tijdens deze maand het carnaval los. Natuurlijk is er ook een optocht met praalwagens.

De Kamerikse Weteringloop is zowel voor volwassenen als voor kinderen. Deelnemers kunnen voor een ‘goed doel’ lopen. Er zijn routes van diverse afstanden, zodat iedereen mee kan doen.

April

Juni

In het voorjaar kun je tijdens Te Hooi & Te Kunst op een aantal boerderijen een kunstroute beleven. Een uitstekende manier om optimaal van de kunst te genieten is de fiets- of wandelroute maken die langs de boerderijen loopt. Koninginnedag is een feestdag die goed gevierd wordt. In Woerden zijn een grote braderie en een kermis. Kamerik biedt veel gezelligheid met eveneens een grote braderie, maar ook met een rommelmarkt, muziektenten, een lampionnenoptocht en een groot vuurwerk. De specialiteiten van Zegveld zijn de prutrace en het ringrijden met tractoren.

De Graskaasdag, het Shantyfestival en de kramenmarkt van de winkeliers zorgen voor een dag lang optimaal genot voor jong en oud in de binnenstad van Woerden. Tijdens de Oldtimerdag staat het Kerkplein in het teken van minimaal 25 jaar oude auto’s. Zwemmen in de singel, fietsen door het Groene Hart en hardlopen door de binnenstad gebeurt allemaal tijdens de Triatlon Woerden. Tijdens het Straattheaterfestival verandert de binnenstad van Woerden in een groot theater. Groot

en klein genieten van steltlopers, cabareteske acts, clowns, muziekspektakel enzovoorts. Eigenlijk is er te veel om op te noemen. Zegveld heeft een bloeiend verenigingsleven dat tijdens de Zegvelderie voor spellen voor alle leeftijden zorgt.

Juli Al meer dan 35 jaar is het Concours Hippique Woerden (de Woerdense Paardendagen) een tweedaags evenement dat bij paardenliefhebbers in de agenda staat. Naast dressuur en springen zijn er tuigpaardenshows en spetterende shows. Harleydag Woerden is een landelijk evenement waar niemand om het geluid van ronkende motoren heen kan. Er zijn stuntteams en er is livemuziek in een geweldige sfeer. Gezelligheid, een drankje in de hand en swingende muziek zijn de ingrediënten voor Groove‘n Woerden op het Kerkplein. Een dance-event met een open karakter voor een breed publiek.

WOERDEN, STAD

Terug van weggeweest: Lekker Woerden. Een culinaire ontdekkingstocht.

Verder zijn er stands met lekkere hapjes en drankjes.

Augustus

Op de tweede zaterdag van september wordt al ruim 55 jaar lang de ERU Taptoe Woerden georganiseerd. Zoals altijd op het sfeervolle Kerkplein in de Woerdense binnenstad. Verschillende optredens zijn vanaf de tribunes te volgen. Babypop is een groot festival dat jaarlijks in het Brediuspark plaats vindt. Bekende en doorbrekende artiesten maken er elk jaar een groot feest van.

De Woerdense Vakantie Week biedt voor kinderen o.a. de Brandweerdag en de Junior amateurshow. ’s Avonds zijn er diverse thema’s geprogrammeerd met optredens van nationaal bekende acts. Een nieuw spectaculair evenement wordt Kameryck Klassiek. Indrukwekkende en sfeervolle optredens op een podium in de plas.

84 - 85

September

Oktober

De Septembermarkt in Harmelen biedt een combinatie van ontmoeten, braderie, optredens en veel gezelligheid.

De jaarlijkse Koeiemart in Woerden is een regelrechte topper. In 2009 heeft de stad voor de 600ste keer recht op deze markt. Er zijn een kermis, een warenmarkt en een braderie, kinderfestiviteiten en de welbekende vee- en paardenmarkt. De nacht ervoor vindt de Cyclo-cross plaats en de horeca viert De Nacht van Woerden.

Het eerste weekend van september openen veel kunstenaars hun atelier tijdens de Atelierroute Groot Woerden. Dit evenement won de Cultuurprijs 2007.

November Summerlake Outdoor Festival biedt dancemuziek van verschillende DJ’s in een uitstekende sfeer, op een unieke locatie. Bands, duo’s en solisten zijn tijdens het Akoestival in het Westdampark te beluisteren. Nationaal Veteranen Treffen, een evenement waar deelnemers met klassieke twee- en driewielers of liefhebbers hiervan helemaal op hun plek zijn. Er is een onderdelenbeurs, de sterrit en de kaasrit.

De sint komt in Woerden aan. Sint Nicolaas begint zijn tocht in Woerden en bezoekt Kamerik, Zegveld en Harmelen zodat alle kinderen de goedheiligman kunnen begroeten.

December Rond kerst zijn er diverse kerstconcerten in de gemeente. zie ook www.cultuurlokaal.nl

WAAR HET GROENE HART KLOPT

WOERDEN, STAD

WAAR HET GROENE HART KLOPT

Handige adressen Recreatieterreinen

86 - 87

Landgoed Bredius Kievitstraat 42 3443 BG Woerden Grutto Enschedeweg Kamerik Landgoed Haarzuilens Kasteellaan 1 3455 RR Haarzuilens (030) 677 85 15 www.kasteeldehaar.nl Kinderboerderij Het Hertenkamp Kennedylaan 1 2420 AB Nieuwkoop www.hethertenkamp.nl Koekoek langs de Meije Zegveld

Dierenweide Kukele-Boe Kievitstraat 40 3443 BG Woerden Landgoed Linschoten Noord Linschoterdijk 21 3461 AC Linschoten (0488) 47 44 44 www.landgoedlinschoten.nl Oortjespad Oortjespad 1 3471 HD Kamerik (0348) 40 11 93 www.recreatiemiddennederland.nl De Zwaan Enschedeweg Kamerik

Bootverhuur Natuurcamping De boerderij Zuid Linschoterzandweg 15 3425 EM Snelrewaard (0348) 41 21 15 www.natuurcampingdeboerderij.nl De Boerinn Mijzijde 6 3471 GM Kamerik (0348) 40 12 00 www.deboerinn.nl De jonge kano Korte Linschoten oostzijde 9 3425 AB Linschoten (0348) 41 50 65 Sportvisserij Groenendijk Voorweg 10 2431 AP Noorden (0172) 40 82 16 www.sportvisserijgroenendijk.nl

PJ Groeneveld Hollandsekade 6 3651 LS Woerdense Verlaat (0172) 40 82 73 Hermaline Noordeinde 48 2445 XE Aarlanderveen, (0172) 57 54 51 www.hermaline.nl Jeroen Hotze Klassieke Boten Kromme haven 5 3421 BK Oudewater (0348) 56 46 36 www.hotze-boten.nl Camping â&#x20AC;&#x2122;t Oortjeshek Oortjespad 2 3471 HD Kamerik, (0348) 40 20 04 www.campinghetoortjeshek.nl

WOERDEN, STAD

De scheepsjongens Woerden Singel 64 3471 GM Woerden Defensie eiland Woerden (06) 22 48 85 00 www.descheepsjongens.nl Tijsterman Dorpsstraat 114 2421 BC Nieuwkoop (0172) 57 17 86 www.tijstermanboten.nl

Fietsverhuur

88 - 89

Hotel Abrona Broeckerstraat 20 3421 BL Oudewater (0348) 56 74 66 www.hotelabrona.nl Bike Totaal Nieuwenhuizen Utrechtsestraatweg 41 3421 GM Oudewater (0348) 56 23 17 www.biketotaal-nieuwenhuizen.nl De Boerinn Mijzijde 6 3471 GM Kamerik (0348) 40 12 00 www.deboerinn.nl

Tweewielerspecialist Borst Nieuwveenseweg 21 2421 LA Nieuwkoop (0172) 57 29 83 www.tweewielersborst.nl. VVV Nieuwkoop Noordense weg 23 A 2421 XE Nieuwkoop (0172) 57 11 20 www.vvv-nieuwkoop.nl

Camping ’t Oortjeshek Oortjespad 2 3471 HD Kamerik (0348) 40 20 04 www.campinghetoortjeshek.nl

Fietsverhuur Verhoef Ockhuizerweg 1 3455 RV Haarzuilens (030) 677 12 29 www.fietsverhuur-verhoef.nl

Fietspunt Woerden Stationsplein Noord 10 3445 AD Woerden (0348) 42 24 33 www.fietspunt.net

Musea Touwmuseum de Baanschuur Reijersteeg 4 3421 SZ Oudewater (0348) 56 78 32 www.touwmuseum.nl Museum de Heksenwaag Leeuweringerstraat 2 3421 AC Oudewater (0348) 56 34 00 www.heksenwaag.nl De Koffietuin Weipoort 12 2415 BV Nieuwerbrug (0348) 68 80 90 www.koffietuin.nl

Smederijmuseum Zuideinde 33 2421 AA Nieuwkoop (0172) 57 45 51 Art en Velvet Gallery De Stierestal Willeskop 134 3417 MG Montfoort (0348) 47 17 96 Stadsmuseum Woerden Kerkplein 6 3440 DB Woerden (0348) 43 10 08 www.stadsmuseumwoerden.nl

’t Reghthuys Reghthuysplein 1 2421 BE Nieuwkoop (0172) 57 08 45 www.regthuys-nieuwkoop.nl

Het wapen van Harmelen Dorpsstraat 14 3481 EK Harmelen (0348) 44 12 03 www.hotelharmelen.nl Bed and breakfast

B&B Bakhuis Oude Klooster Achthoven Oost 3 3417 PC Montfoort (0348) 47 14 38

Accommodaties Hotels

Oudheidskamer Nieuwkoop Reghthuysplein 22 2421 BE Nieuwkoop Saabmuseum d’Oude Bolneus Gedempte Binnengracht 27 3441 AE Woerden (0348) 41 55 73 www.saabmuseum.nl

Hotel Montfoort Hoogstraat 29 3417 HA Montfoort (0348) 47 00 40 www.hotelmontfoort.nl

Hotel Abrona Broeckerstraat 20 3421 BL Oudewater (0348) 56 74 66 www.hotelabrona.nl Best Western Hotel Woerden Utrechtsestraatweg 25 3445 AL Woerden (0348) 41 25 15 www.bestwestern.nl/woerden

B&B De blauwe hortensia Rondweg 54A 3474 KG Zegveld (06) 22 83 75 55 B&B De boerderij Z. Linschoterzandweg 15 3425 EM Snelrewaard (0348) 42 11 99 www.bedandbreakfastdeboerderij.nl

B&B Brink Molenvlietbrink 142 3448 HR Woerden (0348) 75 31 11

B&B Boern logies lekker buiten Lekdijk west 43 3411 MX Lopik (0348) 55 14 62 B&B Conny Kemp Rietveld 34 3443 XL Woerden (0348) 41 24 75 B&B Het Damshuis van ’t Zwaantje Lopikerweg West 46 3411 AN Lopik (0348) 55 18 97 B&B Evelien de Gier Hoogeind 14 3465 HB Driebruggen (0348) 50 25 30 B&B Indianentipi Hoogeind 14 3465 HB Driebruggen (0348) 50 25 30 www.hofvanende.nl B&B De koffietuin Weijpoort 12, 2415 BV Nieuwerbrug (06) 46 23 28 81 / (0348) 50 25 30

B&B De lage polder Korte Linschoten w.z. 35 3461 EC Linschoten (0348) 42 23 18 www.delagepolder.nl B&B Tuinhuis Ruige Weide Ruige Weide 9 3421 TH Oudewater (0348) 56 23 18 www.tuinhuisruigeweide.nl

WAAR HET GROENE HART KLOPT

Berkenhoeve recreatie Van Teylingenweg 192 3471 GL Kamerik (0348) 40 13 03 Blik op de polder Van Teylingenweg 132 3471 GH Kamerik (06) 23 17 92 36 www.blikopdepolder.nl

B&B Warkeweet Nachtegaalspad 7 3652 LM Woerdense Verlaat (0172) 40 92 86

BoerBert ’s-Gravensloot 14 3471 BM Kamerik (0348) 42 13 44 www.boerbert.nl

B&B Het wassende water Hoenkoopse Buurtweg 15a 3421 GA Oudewater (0348) 56 15 55 www.hetwassendewater.nl

De Boerinn Mijzijde 6 3471 GM Kamerik (0348) 40 12 00 www.deboerinn.nl

B&B Woerden Paulus Buyslaan 13 3445 AJ Woerden (0348) 41 37 70

Habbeshoeve Overstek 14 3471 EJ Kamerik (0348) 40 27 38

Hooiberghutten

Boerderij Hazenveld Laag Nieuwkoop 36 3628 GC Kockengen (030) 666 33 72 www.boerpiet.nl

De Beekhoeve Van Teylingenweg 172 3471 GK Kamerik (0348) 40 12 54 www.beekhoeve.nl

WOERDEN, STAD

Koole kampeerboerderij Hogedijk 6 2431 AA Noorden (0172) 40 82 06 www.kampeerhoevekoole.nl

Te bezoeken De Adrianahoeve Haardijk 10 3461 AB Linschoten (0348) 41 00 51 www.adriana-hoeve.nl

Campings

Camping Batenstein Van Helvoortlaan 36 3443 AP Woerden (0348) 42 13 20 www.camping-batenstein.nl

90 - 91

Camping â&#x20AC;&#x2122;t Oortjeshek Oortjespad 2 3471 HD Kamerik (0348) 40 20 04 www.campinghetoortjeshek.nl Groepsaccommodaties

Groepsaccommodatie Kameryck Oortjespad 3 3471 HD Kamerik (0348) 40 07 71 www.kameryck.nl Koole kampeerboerderij Hogedijk 6 2431 AA Noorden (0172) 40 82 06 www.kampeerhoevekoole.nl

Beloken Land Blokland 116 3417 MR Montfoort (0348) 47 18 80 De Boerinn Mijzijde 6 3471 GM Kamerik 0348) 40 12 00 www.deboerinn.nl Kaasboerderij Cromwijk Papekopperdijk 17 3464 HT Papekop (0348) 56 34 60 www.struinenenvorsen.nl Kaasboerderij Conny Vroege Westeinde 79 3465 JA Driebruggen (0348) 50 13 94 Kaas- en Zuivelboerderij Doruvael Blokland 95 3417 MR Montfoort (0348) 47 24 86

Geitenkaasboerderij/ Groene Hart Landwinkel Zuid Linschoterzandweg 30 3425 EM Snelrewaard (0348) 56 40 36

Kaasboerderij Janmaat Barwoutswaarder 57 3449 HJ Woerden (0348) 41 3463 www.kaasboerderij-janmaat.nl

Ontdek de Boerennatuur Wagendijk 1 3628 EP, Kockengen (0346) 24 13 69 www.ontdekdeboerennatuur.nl

Bezoekerscentrum Het Groene Hart Fort Wierickerschans Zuidzijde 132 2411 RX Bodegraven (0348) 68 95 00 www.groenehartcentrum.nl

Kameryck Oortjespad 3 3471 HD Kamerik (0348) 40 07 71 www.kameryck.nl

Fruittuin De Ooievaar Breudijk 56b 3481 LR Harmelen (030) 60 62 039 www.indebenendoordevenen.nl

De Kievit Haanwijk 5 3481 LH Harmelen www.dekievit-harmelen.nl

Ooievaarstation Zegveld Molenweg, Zegveld www.ooievaarszegveld.nl

Kasteel de Haar Kasteellaan 1 3455 RR Haarzuilens (030) 677 85 15 www.kasteeldehaar.nl Palingrokerij Gebr. Hoogerwerf Zuideinde 68 2421 AL Nieuwkoop (0172) 57 13 55 Landschapstuin Hulst Hof Weijpoort 30 2415 BW Nieuwerbrug (0348) 68 93 69 www.struinenenvorsen.nl

Melkschapen- en kaasboerderij Meije 167 3474 MA Zegveld (0172) 68 54 17 Kaasboerderij Nap Mijzijde 134 3471 GT Kamerik (0348) 40 13 49 Bezoekerscentrum Natuurmonumenten Nieuwkoop Dorpsstraat 118 2421 BC Nieuwkoop (0172) 52 00 10 www.natuurmonumenten.nl

Schulp Vruchtensappen Zandpad 76 3621 NG Breukelen (0346) 26 39 39 www.schulp.nl Kaasboerderij/Boerensport Verhaar Aarlanderveenseweg 1 2421 LH Nieuwkoop (0172) 57 30 05 www.boerensport.nl Kaasboerderij De Vliethoeve Noord Linschoterzandweg 19 3425 EK Snelrewaard (0348) 56 18 26

WAAR HET GROENE HART KLOPT

De Wit Kaasverkoop Houtdijk 3 3471 BS Kamerik (0348) 41 30 60 Zegvelds Veenweidevlees Dwarsweg 31 3474 KW Zegveld (0348) 69 13 82

WOERDEN, STAD

WAAR HET GROENE HART KLOPT

Ondersteunende organisaties

92 - 93

Groene Hart Bureau voor Toerisme (GHBT) Het Groene Hart Bureau voor Toerisme (voorheen VVV Het Groene Hart) staat voor marketing en promotie van het Groene Hart op het gebied van recreatie, toerisme en cultuur. Het jaarprogramma bestaat uit deelname aan nationale en internationale beurzen, het uitbrengen van gratis gidsen en een arrangementenbrochure voor groepen. Projecten als realisatie inrichting bezoekerscentrum, organisatie kunstevenement en het uitbrengen van regiogebonden gidsen hebben de afgelopen jaren de revue gepasseerd. De 6 vestigingen in Gouda, Oudewater, Woerden, Schoonhoven, Montfoort, Haastrecht en de 5 agentschappen in Nieuwkoop, Boskoop, Nieuwerkerk a/d IJssel, Bodegraven en Kaag-Braassem vertegenwoordigen 800 organisaties en gasten worden voorzien van toeristische informatie, souvenirs en wandelen fietsgidsen. Bovendien zijn op verzoek groepsdagtochten en overnachtingen te reserveren. Groene Hart Bureau voor Toerisme Markt 27 2801 JJ Gouda (0900) 46 83 28 88 www.ghbt.nl Groene Hart, kloppend hart De doelen van Groene Hart, kloppend hart zijn zeer divers. Er zijn 300 deelnemers die accommodatie aanbieden, fietsen wandelroutes uitzet-

ten, arrangementen bedenken, aan natuurbeheer doen, bootjes verhuren uitstekende streekproducten produceren en heerlijke gerechten serveren in hun restaurants. De reisgids â&#x20AC;&#x2DC;Groene Hart, kloppend hart van Nederlandâ&#x20AC;&#x2122; van uitgeverij Dominicus is een uitstekend hulpmiddel om alle leuke plekjes van het Groene Hart te ontdekken. Logeren bij de boer is in: op een boerencamping, in een moderne B&B, in een hooiberghut of in een boot. Wie van verse streekproducten houdt kan maar beter geld en een grote fietstas of rugzak meenemen, want de weekmarkten en landwinkels liggen vol raapsteeltjes, pastinaak, rode bieten, appels, peren, kersen en tomaten. Kaas, melk en yoghurt rechtstreeks bij de boer kopen is normaal. Maar ijs en chocola zijn nieuwe streekproducten. Aan het einde van een fijne fiets- of wandeldag kan een biertje, gebrouwen in het Groene Hart, heerlijk smaken. Groene Hart, kloppend hart Markt 27 2801 JJ Gouda (0900) 46 83 28 88 www.groenehartkloppendhart.nl ANV De Utrechtse Venen De Agrarische Natuur- en Landschapsvereniging De Utrechtse Venen is een vereniging van vrijwillige boeren en andere bewoners die meedoen aan agrarisch natuurbeheer. Weidevogelbescherming, slootkan-

WOERDEN, STAD

94 - 95

tenbeheer en de bescherming van specifieke vogelsoorten zoals de zwarte stern staan onder andere op het programma. Daar doen zo’n 500 agrariërs op contractbasis aan mee. De ANV ontwikkelt ook educatieve projecten voor basisscholen en stimuleert het agro-toerisme, zoals – bijvoorbeeld – een picknick in een oude boomgaard met de lekkerste streekproducten, of een huifkar- of fluisterboottocht. Workshops zijn er ook, van zelf kaasmaken tot pottenbakken of een fotosafari dwars door het boerenland.

VVV Woerden VVV Woerden geeft toeristische informatie over Nederland met de nadruk op Woerden en het Groene Hart. De vele fietsroutes en wandelroutes in de mooie omgeving zijn in de winkel samen met advies en nuttige tips te verkrijgen. De ontwikkelde Woerdense arrangementen bieden voor iedereen plezier op zowel land als water. Boekingen voor hotels en bed & breakfasts vinden plaats in de winkel. Een theater-, bioscoop-, diner-, bol.com-bon of vvv irischeque is hier ook te verkrijgen.

gasten. De hutten zijn geschikt voor 4 personen en zijn comfortabel en compleet ingericht. Rond Woerden zijn zes verschillende locaties met hooiberghutten.

ANV De Utrechtse Venen ’s Gravensloot 14 3471 BM Kamerik www.deutrechtsevenen.nl

Gilde Woerden Het Gilde Woerden, onderdeel van de landelijke vrijwilligersorganisatie ’t Gilde, verzorgt op aanvraag stadswandelingen en museumrondleidingen voor groepen van 5 tot 15 personen. Zo is er een Romeins rondje langs het drive-in museum Castellum en de archeologische afdeling van het Stadsmuseum. Het rondje Vestingstad Woerden belicht het militaire verleden en gaat langs (voormalige) stadswallen en huidige singels. Een religieuze tocht loopt langs alle kerken en eindigt in de bijbeltuin. Maatwerk is er ook: een wandeling langs specifieke historische objecten, een kaasroute, een beklimming van de Petrustoren, of een uitleg over Molen De Windhond door de molenaar. De stadswandelingen, onder leiding van een ervaren gids van het Gilde, kunnen bij VVV Woerden gereserveerd worden.

Kamerik op de kaart Stichting Kamerik op de kaart heeft als doel het promoten van kleinschalige recreatieve activiteiten in de omgeving van Kamerik. De stichting wil hierbij de waardering en bewustwording van het agrarisch cultuurlandschap vergroten en zo het gebied op een duurzame manier toegankelijk maken voor het publiek. Inmiddels heeft de stichting 7 bewegwijzerde wandelroutes, 5 kano-routes en 3 fietsroutes uitgezet rondom Kamerik. Ook heeft de stichting met subsidie en schenkingen voor de uitkijktoren op de kinderboerderij gezorgd.

Struinen & Vorsen ‘Struin en Vors met ons mee dwars door het Groene Hart’ is de uitnodigende slogan van Struinen & Vorsen, een organisatie die staat voor ontdekkingstochten door het fietsen wandelparadijs het Groene Hart. Een gebied dat bolstaat van de streekverhalen en waar meer dan 110 plattelandstoeristische activiteiten te doen zijn. De deelnemende organisaties laten je, na een warm onthaal, de polders van Midden-Holland en De Utrechtse Waarden op elke denkbare manier ontdekken: te voet, per fiets, per kano of in een boot. Behalve sportieve arrangementen zijn er ook educatieve en creatieve activiteiten. De fiets/wandelkaarten en de routegidsjes ‘Tureluren en flierefluiten’ zijn thematisch opgezet en geven meer informatie dan simpelweg het beschrijven van een mooie route door het boerenland en over kerkenpaden. Struinen & Vorsen Ruige Weide 9 3421 TH Oudewater (0348) 56 23 18 www.struinenenvorsen.nl

VVV Woerden Molenstraat 40 3441 BA Woerden (0348) 41 44 74 www.vvvwoerden.nl Hooiberghutten Hooiberghutten zijn een nieuwe manier van overnachten op de boerderij. De houten hutten zijn vergelijkbaar met een trekkershut, maar ze staan uitsluitend op kleine boerderijcampings of op een boerenerf. Elke boerderij heeft een douche- en toiletvoorziening speciaal voor

Hooiberghutten Oukoop 37a 3626 AX Nieuwer ter Aa (0294) 23 42 84 www.hooiberghutten.nl

Kamerik op de Kaart Oortjespad 2 3471 HD Kamerik (0348) 40 20 04 www.kamerikopdekaart.nl Woerden Actief! Woerden Actief! haakt aan bij de landelijke beweegcampagne 30minutenbewegen, die voornamelijk gericht is op inwoners die onvoldoende bewegen en mensen met overgewicht. Voor hen zijn er 4 ommetjes van 30-60 minuten ontwikkeld. In de kern Woerden is een ommetje voor vrijwel iedereen binnen 300 meter bereikbaar. Woerden Actief! doet nog meer. Zoals bijvoorbeeld de organisatie van een Avond Tweedaagse voor mensen in een rolstoel of met een rollator. En het ontwikkelen en promoten van gps-routes en lunchwandelen voor werknemers.

WAAR HET GROENE HART KLOPT

Woerden Actief Cattenbroekerlaan 65 3445 EH Woerden (0348) 49 80 00 www.woerdenactief.nl IVN Woerden IVN Woerden is een vereniging die mensen kennis laat maken met de natuur en het milieu in de eigen leefomgeving. Een cursus als natuurgids, het onderhoud van de heemtuin in het Brediuspark (er worden nog vrijwilligers gezocht) en in de winter het knotten van wilgen en het uitdunnen van bijvoorbeeld geriefhoutbosjes en houtsingels zijn activiteiten van IVN Woerden. Het IVN organiseert excursies voor alle Woerdense scholen en er zijn plant-, vlinder- en vogelwerkgroepen. IVN Woerden Beuger 15 3448 KK Woerden (0348) 41 06 25 www.ivn-woerden.nl Groene Hart Logies Groene Hart Logies is een samenwerkingsverband van ondernemers die een keten van luxe, kleinschalige verblijfsaccommodaties vertegenwoordigen, onder het Keurmerk Groene Hart Logies. In de praktijk betekent dat logeren op een authentieke monumentale boerderij, al of niet in bedrijf, middenin het Hollandse polderlandschap. Een greep uit de mogelijkheden: je kunt een handje meehelpen op de boerderij, een kijkje nemen bij de zuivelproductie of paardrijden. Je kunt vaak zelfs je eigen paard meenemen. Groene Hart Logies Hogendijk 1 2441 CK Nieuwveen (0172) 53 47 69 www.groenehartlogies.nl

Kunt u er maar geen genoeg van krijgen?

Colofon

Meer Groene Hart fietsen wandelroutes zijn voorhanden!

‘Woerden, stad waar het Groene Hart klopt; fietsen wandelroutes in en rond Woerden’ is gemaakt in opdracht van de gemeente Woerden. Deze gids is aangeboden aan alle inwoners van de gemeente Woerden. Opdrachtgever Gemeente Woerden Blekerijlaan 14 Postbus 45 3440 AA Woerden (0348) 42 89 11 stadhuis@woerden.nl www.woerden.nl 96 - 97

Coördinatie Groene Hart Bureau voor Toerisme - David Droogers Samenstelling, tekst en redactie Noes Lautier, Diana Viveen, David Droogers, Elise van Andel Journalistiek Johanna van Waardenberg, Alie van Ingen, Noes Lautier

Cartografie Cartographics

Het Wandelplatform-LAW stelt in samenwerking met de Nederlandse Spoorwegen een serie wandelingen van station naar station samen. Deze NS-wandeltochten volgen een gedeelte van een Lange-Afstand-Wandelpad (LAW) of Streekpad. De wandeling Hollandse Kade loopt samen met een deel van het Floris V-pad (LAW 1-3, Amsterdam-Bergen op Zoom, 245 km) en een stukje Marskramerpad (LAW 3, Bad Bentheim-Den Haag, 360 km). De LAW’s en streekpaden zijn te herkennen aan de wit-rode en geel-rode markering. De LAW's vormen samen met de Streekpaden een netwerk van ruim 8.000 km. Voor iedere route wordt een wandelgids uitgegeven. De wandelgidsen, met daarin de routebeschrijving, topografische kaart en streekinformatie kunt u bestellen via de website www.wandelnet.nl. Op deze website treft u zowel de LAW’s en Streekpaden als de NSwandeltochten aan in Google Maps.

Drukwerk Schefferdrukkerij Beeld Natuurmonumenten, Regionaal Historisch Centrum Rijnstreek en Lopikerwaard, Stadsmuseum, Gilde Woerden, Kamerik op de Kaart, Kameryck, De Boerinn, Kasteel de Haar, De Groene Start, Margriet Spangenberg, Fred Hazelhoff, Monique Stuut, Marita van Hasselt, Cor Vos, Pim Steenbergen, Cees Schipper, Wijnand Brak, Alex de Kuijper, Wouter Groeneling, Trea van der Geld, Harry van Diepen, Elza van Swieten, David Droogers, Henk van Helvoirt, Peter van Veen, Bruce Hoffman

binnenkant omslag achter LAW 3 Marskramerpad

1. De ANWB/VVV fietsgids Groene Hart bevat 20 routes, variërend van 25 tot 60 km. 2. In de ANWB Wandelgids Groene Hart zijn 43 bewegwijzerde wandelingen opgenomen langs polder en plas met achtergrondinformatie en routekaartjes. 3. De Dominicus Reisgids Groene Hart informeert in 200 pagina’s over het ontstaan en de geschiedenis van het gebied en over wat er te beleven valt.

Deze uitgave is mede mogelijk gemaakt door

Routebeschrijvers Struinen & Vorsen, Wandelplatform-LAW, Stichting Groene Hart, Henk Filippo, Monique Stuut, Marcia van Bijnen, Marita van Hasselt, Nanda Raaphorst, Noes Lautier

Deze en andere toeristisch/recreatieve producten zijn te bestellen op: www.recreatie-inspiratiewinkel.nl Algemeen voorbehoud: voor eventuele onjuistheden of onvolledigheden wordt door de uitgever

Ontwerp, opmaak en beeldredactie Graficelly

Wandelplatform-LAW en NS bieden NS-wandeltochten aan.

geen aansprakelijkheid aanvaard. oplage 22.000, juli 2009

Een winkel van:

Het pad met een lengte van 320 km voert van oost naar west door een dwarsdoorsnede van de Nederlandse landschappen zoals Twente en Salland en de Veluwe. Ondertussen doet de route de oude handelssteden, Deventer en Amersfoort aan. Daarna dwars door het Groene Hart naar Leiden. De laatste etappes voeren langs de vele landgoederen tussen Wassenaar en Den Haag. (ISBN 978-90-71068-78-2)

LAW 1-3 Floris V-pad: Van Amsterdam naar Bergen op Zoom. Dit pad leidt de wandelaar door een oer-Hollands landschap. Bijna de helft van het pad gaat over graskades, tiendwegen en jaagpaden. Vaak speciaal voor wandelaars opengesteld. Wandelen over het Floris V-pad is ook een tocht door de geschiedenis: typisch Hollandse plaatsen als Kockengen, Oudewater, Schoonhoven, Woerden en Willemstad. De route loopt van Amsterdam naar Bergen op Zoom. (ISBN 978-90-71068-77-5)