Faaliyet Raporu
Gençlik Çalışmaları Birimi İstanbul Bilgi Üniversitesi Santral Kampüsü E4 - 103 Kazım Karabekir Cad. No:1 Silahtarağa - Eyüp 34060 İstanbul (212) 311 75 92 http://genclik.bilgi.edu.tr genclik@bilgi.edu.tr
Başlarken
İstanbul Bilgi Üniversitesi Gençlik Çalışmaları Birimi, 2005 yılında İstanbul Bilgi Üniversitesi ve Toplum Gönüllüleri Vakfı ortaklığında, Türkiye'de gençliğin, gençlik çalışmasının görünürlük kazanması ve katılımcılık temelinde daha demokratik gençlik politikalarının geliştirilmesi için öneriler tasarlayıp buna yönelik çalışmalar yapmak üzere kurulmuştur. Halen İstanbul Bilgi Üniversitesi Sivil Toplum Çalışmaları Merkezi çatısı altında çalışmalarını yürütmekte olan birim, projelerini Ağ Kurma ve Kapasite Geliştirme, Modelleme, Araştırma ve Savunuculuk olmak üzere dört ana program üzerinden yapılandırmaktadır. Gençlik Çalışmaları Birimi'nin 2009 - 2011 yılları arasında yukarıdaki dört ana program altında gerçekleştirmiş olduğu faaliyetleri içeren bu rapor aracılığıyla, çalışmalarımızı destekleyen gençlere, gençlik çalışanlarına, gençlik örgütlenmelerine, sivil toplum kuruluşlarına, kamu kurumlarına, üniversitelere ve akademisyenlere teşekkürlerimizi sunarız.
1
AĞ KURMA VE KAPASİTE GELİŞTİRME PROGRAMI Politika önerilerinin, alandaki paydaşların katılımıyla geliştirildiğinde anlam kazanabileceği görüşünden hareketle birim, gençlik politikaları alanında etkinlik göstermekte olan sivil toplum kuruluşlarının gelişimine katkıda bulunmayı ve gerek kamu yapısı içerisinde, gerekse sivil toplum kuruluşları arasında gençlik alanında etkinlik gösteren kuruluşların kendi içlerinde ve birbirleriyle diyalog içinde olması için olanaklar yaratmayı temel çalışma hedefleri arasında göstermektedir. Bu hedeflerle kurgulanan ağ kurma ve kapasite geliştirme programı çatısı altında, farklı gençlik kurum ve çalışanlarının bir araya gelip birbirlerinden öğrenebilecekleri ortamlar oluşturmak ve gençlik örgütlenmelerinin kapasitelerini geliştirmeye yönelik araçlar tasarlamak üzere çalışmalar yapılmaktadır. İsveç Türkiye Gençlik Politikaları Toplantıları İsveç Gençlik Konseyi (LSU) ile işbirliğinde, Gençlik Servisleri Merkezi’nin de katkılarıyla gerçekleşen proje bünyesinde, 10 – 13 Aralık 2009 tarihleri arasında İstanbul’da Türkiye ve İsveç’ten toplam 25 gençlik kuruluşunun katıldığı bir seminer düzenlenmiştir. Konusu 'Gençlik Politikaları ve Savunuculuk' olan çalışma kapsamında gençlik alanıyla ilgili tartışmalar, iyi örnekler ve işbirliği olanakları ile ilgili bir diyalog süreci başlamıştır. Bu bağlamda İstanbul, Ankara ve Stokholm’den gelen gençlik örgütleri Ekim 2010’da kendi şehirlerinde toplantılar düzenledikten sonra, Aralık 2010’da İstanbul'da dört günlük buluşmada tekrar bir araya geldiler. Toplantıya katılan kurumlar kapanış buluşmasında, savunuculuk, politika ve lobi faaliyetleri ile ilgili fikir alış verişi ve deneyim paylaşımı olanağı buldular. Ağlar Burada Takalar Nerede Gençlik Merkezleri Buluşması Farklı yerellerde farklı ihtiyaç ve talepleri göz önünde bulundurarak,farklı yöntemlerle faaliyet gösteren gençlik merkezlerindeki gençlik çalışanlarının ve gençlerin birbirlerinden öğrenmelerini ve işbirliği yapmalarını sağlamak amacıyla Ağustos 2009’da Mardin’de ve Şubat 2010’da Batman’da gerçekleştirilen buluşmalara Kısa Dalga Gençlik Merkezi’nin yanı sıra GAP idaresine bağlı Batman, Gaziantep ve Mardin Gençlik ve Kültür Evleri ile Toplum Gönüllüleri Vakfı çatısı altında faaliyet gösteren 19 Mayıs, İğne Deliği ve Pembe Ev Gençlik Merkezleri’nden 14 gençlik çalışanı ve 45 genç katılım göstermiştir. Bu etkinliklerden sonra ağa Tiram Gençlik ve Kültür Derneği (Tunceli) dahil olduktan sonra 2011 yılı içerisinde diğer gençlik merkezleriyle birlikte fotoğraf sergileri düzenlemişlerdir. Yaratıcı Fikirler Toplantıları Dünya Bankası’nın Yaratıcı Kalkınma Fikirleri yarışmasında mali destek almaya hak kazanan 20 gençlik projesini uygulayan proje grupları, STK’lardan gelen gençler ve gençlik çalışanlarına yönelik 4 toplantı ve fon sağlayıcılarla proje gruplarını buluşturan bir kapanış etkinliği düzenlenmiştir. Toplantılarda paylaşılan deneyimlerin daha geniş kitlelere ulaştırılması amacıyla toplantılarda yapılan konuşmaların deşifrasyonu yapılmış, konuşmacıların önerdiği ilgili kaynaklarla birlikte internet istesi üzerinden ilgililerle paylaşılmıştır. Ayrıca kapanış etkinlği görselleri ile proje gruplarının kazanımlarına ilişkin görüşleri içeren bir video çalışması yapılmıştır. Ekim 2009 – Şubat 2010 tarihleri arasında Gençler ve Toplumsal Cinsiyet, Gençler ve İstihdam, Gençler ve Engelliler ile 2
Gençlik Çalışması konularında gerçekleştirilen toplantılara katılım gösteren bazı gençlik örgütlenmeleriyle ilişkiler proje sonrasında da devam etmiştir. Gençler ve Engelliler toplantısına katılım gösteren Adana Genç Engelliler Spor Kulübü Derneği ve Gençlik Merkezi'yle 2010 yılında Sivil Toplum Geliştirme Mekezi'nin desteğiyle gerçekleştirilen iki kapasite geliştirme toplantısında yerel gençlik çalışması deneyimleri paylaşılmış, proje ve organizasyon yönetimi eğitimleri verilmiştir.
Gençlik Alanı Çalışma Ziyaretleri Gençlik Çalışmaları Birimi’nin Sivil Toplum Geliştirme Merkezi ortaklığında Kasım 2009'da düzenlediği 'Gençlik Alanı' temalı çalışma ziyaretine Ankara, Bursa, Diyarbakır, Samsun, Tunceli ve Van’dan toplam 15 sivil toplum çalışanı katılım göstermiştir. Başka Derneği, Başkent Kadın Platformu, Bostaniçi Kadın Kooperatifi, İnsan Hakları Derneği Diyarbakır Şubesi, Kaos GL, Umut Işığı, SBF Der, VAN Yerel Gündem 21 ve Yön Der’den gelen katılımcıların yer aldığı programda gençler kimdir, gençlik çalışmasında formal olmayan öğrenme, gençlik çalışmasında hareketlilik, gençlik ve sosyal haklar, gençlik kültürü ve bir alt kültür olarak hip-hop konularında atölyeler gerçekleştirimiş, Avrupa Gençlik Forumu, Habitat için Gençlik Derneği, Toplum Gönüllüleri Vakfı, Gençtur, Düşler Akademisi, Genç-Sen, Genç Siviller, Akder ve Alevi Gençlik Platformu gibi sivil toplum örgütlerine ziyaretler yapılmıştır. Avrupa Birliği Gençlik Programı Projeleri ve Ev Sahipliği Yapılan Çalışma Ziyaretleri 2010 - 2011 dönemleri içinde Kısa Dalga Gençlik Merkezi’ndeki gençlik çalışanları ve gençlerin katılımıyla Avrupa Birliği Gençlik Programı kapsamında gerçekleştirilen projelerin temel hedefi gençlerin ulusal ve uluslarası hareketliliğinin desteklenerek, oluşturulan kültürlerarası öğrenme ortamında güçlenmelerinin sağlanması olmuştur. Detaylarını Kısa Dalga Gençlik Merkezi faaliyet raporunda bulabileceğiniz bu projeler Almanya ve Macaristan’da bulunan çeşitli gençlik kurumlarından gençlerin ve gençlik çalışanlarının katılımıyla gerçekleşmiştir. 2011 yılının Mayıs - Temmuz ayları arasında Urban Dialogues (Almanya) kurumuyla ortaklaşa bir fotoğraf projesi gerçekleştirilmiştir. Projeye dahil olan gençler fotoğraflarla birbirlerine yaşadıkları mahalleleri tanıtarak kültürlerası öğrenme deneyimi edinmişlerdir. 3
Gençlik Çalışmaları Birimi ve Kısa Dalga Gençlik Merkezi, 2009 - 2011 yılları içinde ağ kurma ve kapasite geliştirme programı kapsamında yukarıda gerçekleştirilen proje bazlı çalışmaların yanı sıra, birçok ulusal ve uluslararası organizasyona içinde bulundukları çalışma ziyareti programları kapsamında ev sahipliği yapmıştır. Birim buu ziyaretlerde Türkiye’deki gençlik çalışmaları deneyimleri ve araştırmalara dayalı bilgiler ışığnda Türkiye’de gençlerin durumu ve gençlik politikası önerileriyle konularında aktarmda bulunmuştur. 2010 - 2011 yılında evsahipliği yapılan çalışma ziyaretleri kapsamında, Circ-us (Hollanda), IN VIA Köln (Almanya), IdA (Almanya) kurumları misafir edilmiştir. Eurodesk Etkinlikleri 2010 Şubat ayından itibaren Avrupa Gönüllü Hizmeti ile yurtdışından gelen gençlere ev sahipliği yapmış olan Gençlik Çalışmaları Birimi bu süreç içinde farklı dönemlerde misafir ettiği 5 gönüllüsüyle birlikte Kısa Dalga Gençlik Merkezi Atölyelerinden, gençlik alanında yapılan ulusal ve uluslar arası araştırma ve toplantılara farklı çalışmalara imza atmıştır. 2010 Ekim ayında eğitim ve gençlik alanlarındaki Avrupa fırsatları hakkında gençleri bilgilendirmek ve katılımlarını onları güçlendirmek üzerinden teşvik etmek amacıyla kurulan Avrupa Bilgi Aktarım Ağı Eurodesk temas noktası akreditasyonunu almış olan Gençlik Çalışmaları Birimi, bu gelişmeyi takip eden 2011 yılının Temmuz ve Eylül aylarında Kısa Dalga Gençlik Merkezi’nden hizmet alan gençlerden ikisinin Almanya’da Avrupa Gönüllü Hizmeti deneyimleme şansı bulmasına destek olmuştur. GapGenç Festivalleri Gençlik Çalışmaları Birmi 2006 ve 2008 yıllarında gençlik alanında faaliyet gösteren sivil toplum ve kamu kuruluşlarının birbirlerinden öğrenme süreçlerini desteklemek amacıyla farklı gençlik kuruluşlarının katkılarıyla GePGeNç Festivali hayata geçirmişti. İlki ‘Herkes Farklı Herkes Eşit’ teması ile düzenlenen festivale 200’e yakın gençlik kuruluş katılım göstermiş, ‘Komşuluk’ temalı ikinci festivalde ise 140 gençlik kuruluşu ve 10000’e yakın genç yer almıştı. Festivallerde kullanılan yenilikçi modeller ve katılımın ön planda olduğu atölye, fuar ve panellerle bulunmaktaydı. Bu festivaller organizasyon şeklinden içeriğine gençlik alalnında uygulanabilir iyi bir model oluşturdu. Bu model, festivallere katılımış ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde faaliyet gösteren gençlik örgütlenmelerince de bölgeye adapte edildi ve GapGenç Festival adı altında hayat buldu. Bu bağlamda Gençlik Çalışmaları Birimi’nin de organizasyon komitelerinde gönüllü olarak görev aldığı GapGenç Festival 2009 - 2011 yılları arasında Mardin, Batman ve Gaziantep’te düzenlendi. Gençlik Çalışmaları Birimi bu festivallerin koordinasyonuna destek vermenin yanı sıra, yaptığı araştrmaların sonuçlarını festival kapsamındaki panellerde sunma ve Kısa Dalga Gençlik Merkezi aracılığyla sergi, dans gösterisi, hip-hop konseri gibi etkinlikleriyle performans sergileme şansı elde etti. 4
MODELLEME PROGRAMI Ağ kurma programı kapsamında yapılan çalışmaların hedeflenen çarpan etkisi yoluyla gençlik alanında fark edilebilir bir güçlenmeyle sonuçlanabilmesi için paylaşılabilecek ve uygulanabilecek yeni iyi örneklere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu ihtiyaçtan hareketle birim, modelleme programı kapsamında yenilikçi gençlik çalışması yöntemleri tasarlayıp uyguluyor, edinilen deneyimi alandaki sivil toplum kuruluşlarıyla paylaşıyor. Modelleme süreci sonunda edinilen deneyimi daha fazla kurumla paylaşabilmek amacıyla, yapılan etkinliklerin yöntemini ve içeriğini aktardığı kılavuzlar hazırlıyor. 2007 ylında birim bünyesinde kurulmuş olan Kısa Dalga Gençlik Merkezi, mahalle düzeyinde yapılan gençlik çalışmalarıyla ilgili dinamik bir model olarak varlığını sürdürmektedir.
Yaşayan Kütüphane Yaşayan Kütüphane normal bir kütüphane gibi çalışmaktadır. Okuyucular gelirler ve bir kitabı belirli bir zaman süresi için ödünç alırlar. Kitabı okuduktan sonra kütüphaneye iade ederler ya da isterlerse kitabın süresini uzatabilirler. Dilerlerse başka bir kitap ödünç alabilirler. Yaşayan Kütüphane ile normal bir kütüphane arasında tek fark vardır: Yaşayan Kütüphane’de kitaplar insanlardır ve kitaplar ile okuyucular kişisel bir diyalog içerisine girerler. Kitaplar bir takım etnik, kültürel, mesleki, dini, sağlık, cinsel kimlik vb. özellikleri nedeniyle, toplumda, haklarında önyargılar bulunan, bu önyargılar nedeniyle zaman zaman ve muntazaman ayırımcıkla karşı karşıya kalan gönüllü kişiler arasından belirlenir. İnsan haklarına ve insan onuruna saygıyı teşvik edip, kişilere, gruplara karşı ayrımcılığa yol açan önyargılarla ilgili farkındalık yaratmayı ve yapıcı diyaloglara olanak sağlamayı amaçlayan yenilikçi bir araç olarak tasarlanmış olan Yaşayan Kütüphane projesi Türkiye’de ilk olarak 2007 yılında Toplum Gönüllüleri Vakfı ve Gençlik Çalışmaları Birimi ortaklığında Barışarock festivalinde uygulanmıştır. 2009 - 2011 döneminde Yaşayan Kütüphane projesiyle ilgili yaşanan gelişmeler şu şekilde sıralanabilir: 5
Yaşayan Kütüphane Etkinlikleri • 5 - 27 Eylül 2009 Sivil Sesler Festivali • 31 Ekim - 1 Kasım 2009 28. İstanbul Tüyap Kitap Fuarı • 13 - 14 - 16 şubat 2010 !f İstanbul The Hall / İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı • 13 - 14 Mayıs 2010 Avrupa Üniversiteleri Tiyatro Şen liği / Garajistanbul • 23-24 Temmuz 2011 Sun.Day.Sky / Santralistanbul Yeni Yaşayan Kütüphane Filmleri Sivil Sesler / Tüyap / Garajistanbul Yaşayan Kütüphane Etkinlikleriyle ilgili videolar hazırlanıp internet sitesinden paylaşılmıştır. Yaşayan Kütüphane Eğitimi ve İlgili Yayınlar 30 Kasım - 5 Aralık 2010 tarihlerinde 5 gençlik grubundan 20 gencin katılımıyla gerçekleştirilen Yaşayan Kütüphane Deneyim Aktarımı Eğitimi’nde insan hakları ve ayrımcılık gibi kavramsal konular ele alınmış, Yaşayan Kütüphane düzenlemek için gerekli olan pratik bilgi ve deneyimler paylaşılmıştır. Eğitim sonrasında, Nisan 2011’de, Gençlik Çalışmaları Birimi’nin Baykuş Kitapları serisinden ‘Yaşayan Kütüphane Eğitimi Deneyim Aktarımı’ başlığıyla yeni bir kitap çıkarılmış, aynı yılın Ekim ayında ise TOG ve GÇB’nin bugüne kadarki Yaşayan Kütüphane deneyimlerini internet tabanlı interaktif bir yöntemle videolar üzerinden paylaşan Düzenleyici Video Rehberi yayını hazırlanmıştır. www.yasayankutuphane.net www.youtube.com/genclikcalismalari Bir Maruzatım Var Video Pojesi Gençlik Çalışmaları Birimi’nin koordinasyonu ile İsveç Gençlik Konseyi (LSU) ve Toplum Gönüllüleri Vakfı (TOG) ortaklığında Ekim 2011 - Ocak 2012 tarihleri arasında gerçekleştirilen Bir Maruzatım Var Video Projesi, genç kimliğiyle bu toplumda var olmanın nasıl bir deneyim olduğunu gençlerin kendi bakış açıları, değerleri ve sahip oldukları deneyimlerle bizzat kendilerinin anlatmasını sağlamak amacıyla katılım teması perspektifinde hayata geçirilmiştir. Bu amaçla Kasım 2011’de İstanbul’da farklı kurumlardan gelen 15’er gencin katılımıyla iki eğitim düzenlenmiştir. Kasım 6
ayında gerçekleşen bu eğitimin bir benzeri İsveç Gençlik Konseyi koordinasyonunda 12 gençle birlikte eş zamanlı olarak Stockholm’de de yapıldı. Aralık 2011’de düzenlenen final etkinliğiyle de İsveç’ten ve Türkiye’den eğitim almış gençler bir araya gelme fırsatı buldular. Projenin kapanış etkinliği olan bu final buluşmasında İsveç - Türkiye gençlik profilleri ve sorunlarının tartışıldığı atölyeler düzenlenmiş, gençliğin ve sorunlarının görünür kılınması için kullanılabilecek yenilikçi yöntemler bağlamında video aktivizmi örnekleri paylaşılmıştır. Final buluşmasının son gününde projeye destek vermiş danışmanlar, akademisyenler, gönüllüler ve sivil toplum kuruluşlarının davet edildiği bir film festivaline ev sahipliği yapılmıştır. Gençlere günlük hayat deneyimlerini videolar üzerinden kurgulayıp çekerek anlatmak ve internet üzerinden paylaşmak konusunda beceriler kazandırmayı hedefleyen proje kapsamında ortaya çıkan videolar projenin internet sayfasında paylaşılmaktadır. www.birmaruzatimvar.org Kısa Dalga Gençlik Merkezi Mahalle düzeyinde gençlerin katılımını sağlayan bir model çerçevesinde yerel gençlik çalışmasının işleyen iyi bir örneğini oluşturmak üzere Aralık 2007’de kurulmuş olan Kısa Dalga Gençlik Merkezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Santral Kampüsü etrafındaki mahallelerde oturan 15 - 19 yaş arası 200 gençle çalışmalarına devam etmektedir. Bu çerçevede yapılan etkinliklere dair detaylı bilgilere merkezin faaliyet raporu üzerinden ulaşabilirsiniz. www.kisadalga.net ARAŞTIRMA PROGRAMI Gençlik Çalışmaları Birimi, gençlik politikalarıyla ilgili anlamlı ve işe yarar politika önerileri geliştirmek için öncelikle gençlik alanını doğru bir şekilde tanımlamak, gençlerin sorunlarını, ihtiyaçlarını ve isteklerini net bir şekilde ortaya koymak gerektiğine inanmaktadır. Modelleme ve ağ kurma programlarında edinilen deneyimlerin bu tanımlama sürecine yaptığı katkılar önemli olmakla birlikte, gençlerin ihtiyaç, sorun ve taleplerinin ortaya konacağı bilimsel gençlik araştırmalarına ihtiyaç vardır. Araştırma programı çerçevesinde birim, akademisyenlerin desteği ile yöntem olarak gençlerin katılımını ön plana çıkaran çeşitli araştırmalar yürütmekte, bu araştırmaların sonuçlarını paylaşmaya yönelik yayınlar hazırlayıp toplantılar düzenlemektedir. Gençlik Çalışmaları Alan İzleme Raporları Kamunun genel olarak gençlik, özel olarak gençlik çalışması alanında sağladığı hizmetler ve bu yönde yapılan harcamaların ayrıntısıyla Gençlik Programı gibi Avrupa Birliği desteğiyle devam eden programların sivil toplum ilişkisinin incelendiği raporlar hem kendi içinde yeni verilerin oluşmasını sağlaması hem de gençlerle ilgili mevcut verilerin bir araya toparlanması açısından önemli birer araştırma olarak görülebilir. 2009 yılında Yörük Kurtaran tarafından kaleme alınıp yayınlanan raporların devamı, 2010 - 2011 yıllarına dair olan bilgilerin düzenlenmesinin ardından 2012 yılının Şubat ayı içerisinde yayınlanacaktır. 7
Gençlik Örgütlenmelerindeki Gençlerin Sorunları, İhtiyaçları, İstekleri ve Önerileri Temelinde Türkiye’de Gençlik Politikaları Göstergelerinin Oluşturulması Araştırma Projesi Proje kapsamında Eylül 2009 - Şubat 2010 tarihleri arasında, 7 farklı ilde (İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Samsun, Diyarbakır ve Van) gerçekleştirilen toplam 20 odak grup toplantısına, farklı sivil toplum kuruluşlarından, üniversite kulüplerinden, gençlik merkezi ve meclislerinden gelen 135 genç (59 kadın, 76 erkek) katılım göstermiştir. Sivil alandaki aktif gençlerin deneyim paylaşımları yoluyla sorunları, ihtiyaçları, istek ve önerileri çıkartmayı hedefleyen araştırma soruları üzerinden kurgulanan odak grup toplantılarının analizi sonrasında Yrd. Doç.Dr. Demet Lüküslü tarafından kaleme alındı. Araştırma raporu kapsamında gençlik alanının genel özellikleri, örgütlenmelerin yapıları ve yapısal sorunları ile sivil toplumun bir parçası olarak örgütlü gençler üzerine yapılan analizlere yer verildi. Ayrıca bu üç ekseni yatay kesen genç olmak, toplumsal cinsiyet, ekonomik sorunlar, büyük kent - küçük kent ayrımı, bölgesel farklılıklar gibi bazı ortak noktalar üzerine de değerlendirmeler yapıldı. Üniversitelerde İfade ve Örgütlenme Özgürlüğü Araştırması 2011 yılı içerisinde Toplum Gönüllüleri Vakfı ortaklığında gerçekleştirilen araştırma projesinin niceliksel ayağında GFK araştırma şirketinden, niteliksel ayağında Yrd.Doç.Dr. Demet Lüküslü’den destek alınmıştır. Araştırmanın Aralık ayı içinde tamamlanan niteliksel ayağında Toplum Gönüllüleri Vakfı’nın veri tabanı sistemi içindeki gençlere çevirimiçi yoldan ulaşılmıştır. 726 öğrenci tarafından doldurulan anket verilerinin analizi yoluyla gençlerin üniversitelerde sağlanan akademik ve sosyal olanaklarla, üniversite içinde aldıkları hizmetlere ilişkin tespitler yapılmaya ve öğrencilerin kendilerini ifade etme ve örgütlenme süreçlerinde yaşadıkları sorunlar ortaya konmaya çalışılmıştır. Mayıs - Ağustos 2011 döneminde gerçekleştirilen niteliksel çalışmada İstanbul, Ankara, İzmir, Trabzon, Adana, Diyarbakır ve bu illerin çevresindeki görece daha küçük illerden gelen gençlerin katılım gösterdiği toplam 21 odak grup görüşmesi gerçekleştirilmiştir. Odak gruplara bulundukları üniversitelerde sanat-kültür alanından öğrenci temsilciler kurullarına, çevre örgütlenmelerinden antimilitarist örgütlenmelere, üniversitelerde başörtüsü sorunu yaşamış olan kadınlardan sol öğrenci muhalefetine, lgbtt örgütlenmelerinden öğrenci kolektiflerine, sosyal sorumluluk kulüplerinden gençlik meclislerine ve spordan, uluslar arası hareketliliği canlandırmayı hedefleyen örgütlemelere çok farklı çeşit ve bakış açılarındaki örgütlenmelerde faaliyet gösteren gençler davet edilmiştir. Elde edilen bulgular üzerinden 2011 yılı sonunda Yrd. Doç. Dr. Demet Lüküslü ve GFK Araştırma şirketi tarafından hazırlanmış olan raporların 2012 yılı Şubat ayı içerisinde basılacaktır. Gençlik Alanına Yönelik Yeni Makaleler Yukarıda detaylı olarak bahsedilen araştırma projeleri dışında daha önce gençlerin hareketliliği, barınma ve gönüllülük deneyimleri üzerine yapılan niceliksel çalışmalarla, örgütlenme deneyimleri üzerine yapılan niteliksel bir tez çalışması makaleleştirilmiş, Almanya - Türkiye arası gençlik alanındaki uluslararası hareketlilik üzerine bir haritalama raporu çıkartılmıştır: • Gençlik ve Barınma (Binnur Aloğlu) • Gençlik ve Örgütlenme (Ayşe Beyazova) • Türkiye’de Gençlere Sağlanan Hareketlilik (Ali Ercan Özgür) • Almanya - Türkiye arasında gençlerin hareketliliğine yönelik yürütülen sivil toplumdaki çalışma ların haritalanması araştırma projesi raporu (Annegreth Warth, Ahmet Sinoplu, Nurey Özer) 8
Araştırma Programı İçerisindeki Diğer Çalışmalar 2009 - 2011 yılı içerisinde yapılan araştırma ve yayınlanan makalelerin internet üzerinden paylaşılmasının yanı sıra, ilgili kişi ve kurumların katıldığı toplantılar yoluyla tartışmaya açılması ve ortaya çıkan bulguların kullanılabilir olması Araştırma Programı kapsamında yapılan çalışmaların önemli kriterlerinden biri olmuştur. Gençlik Çalışmaları Birimi kendi bünyesinde gerçekleştirdiği araştırmalar dışında alandaki ilgili araştırmalara destek olmayı, gençlik örgütlerini yenilikçi araştırma tekniklerine dair güçlendirmeyi ve alanda yapılan gençlik araştırmalarını takip etmeyi de Araştırma Programı’nın hedefleri arasına koymuştur. Bu bağlamda 2010 - 2011 yılları arasında yapılan çalışmaların çıktılarının paylaşldığı ve alandaki gençlik çalışanlarının katlımına açık sunumlar düzenlenmiştir. Sunumlar:
• Kısa Dalga Gençlik Merkezi Çalışmaları hakkında düzenlenen değerlendirme raporu sunumu – Uğur Elhan / Genç Hayat Vakfı • Gençlik Örgütlenmelerindeki Gençlerin Sorunları, İhtiyaçları, İstekleri ve Önerileri Temelinde Türkiye’de Gençlik Politikaları Göstergelerinin Oluşturulması Araştırma Projesi Raporu sunumu Yrd. Doç.Dr. Demet Lüküslü • Almanya’daki farklı gençlik araştırması yaklaşımları temelinde gençlik kültürünün siyasi davranışlara etkisi hakkındaki çalışmaların sunumu - Steffen Amling / Freie Üniversitaet Berlin • Kuramı ve pratiğiyle niteliksel bir araştırma yöntemi olarak grup söyleşisi metodu sunumu Prof. Dr. Arnd-Michael Nohl Bu atölyeler sırasında geliştirlen ilişkiler sonucunda, Gençlik Çalışmaları Birimi’nde Avrupa Gönüllü Hizmeti yapan Annegret Warth ve konuk araştırmacı Steffen Amling’le birlikte gençlerin 9
aidiyetlerini ve ötekileştirme süreçlerini nasıl yaşadıkları konusunda pilot bir belgesel yöntem deneyimleme çalışması yapılmıştır. Bu gelişmelerin yanı sıra birim, Bilgi Üniversitesi Çocuk Çalışmaları Birimi, Göç Araştırmaları Merkezi ve Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Forumu tarafından 2008 - 2010 yılları arasında gerçekleşen ‘Çocuğun İyi Olma Hali Göstergeleri’ konulu Tübitak araştırmasında saha çalışmalarına aktif destek sunmuştur. Gençlik Çalışmaları Birimi çalışanları, Bilgi Üniversitesi Kültür Yönetimi Bölümü’nün Anadolu Kültür tarafından desteklenen Yerel Kültür Politikaları El Kitabı’na ve Toplum Gönüllüleri Vakfı’nın Sabancı Vakfı desteğiyle gerçekleştirdiği Genç Alan Projesi’nin sonuç kitabına yazmış oldukları metinlerle destek vermişlerdir. SAVUNUCULUK PROGRAMI Ağ kurma, modelleme ve araştırma programlarında elde edilen bilgi ve deneyimler doğrultusunda, ilgili paydaşların da katılımıyla oluşturulan politika önerilerinin gerçekleştirilmesi ve hedeflenen yönde bir değişim elde edilmesi için, bu politik süreçleri yöneten aktörler ve mekanizmalarla daha yakın bir ilişki içinde olmak; yasal düzeyde yapılması gereken değişikliklerle ilgili yeni katılım ve etki etme kanalları açmak gerekmektedir. Bu ihtiyaçtan hareketle kurgulanan savunuculuk programı kapsamında, gençlerle ilgili hak çemberinin geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalar yürütülürken ilgili kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte çalışılmasına ,yenilikçi savunuculuk yöntemleri kullanılmasına ve gençlerin ve gençlik örgütlenmelerinin bu konuda güçlendirilmelerine özen gösterilmektedir. Herkes Farklı Herkes Eşit Radyo Programı Deşifre Raporu Avrupa Konseyi’nin çağrısıyla düzenlenen ‘Herkes farklı Herkes Eşit’ gençlik kampanyasının ikinci döneminde Türkiye’deki gençlik alanında, kampanyanın değerlerini destekleyen kişi ve kurumların kendilerini ifade etmesine imkan sağlamak amacıyla Gençlik Çalışmaları Birimi tarafından bir radyo programı tasarlanmıştı. 2006 - 2008 yılları sonbahar dönemlerinde her hafta yarım saatlik programlar halinde Açık Radyo’da yayınlanan programlar, deşifrelenip editlenerek 2009 yılı Aralık ayında bir rapor halinde internet sitesi üzerinden paylaşılmıştır. Adrese Büyüteç Modelleme Programı kapsamında 2008 döneminde Gençlik Çalışmaları Birimi tarafından pilot uygulaması yapılmış olan Adrese Büyüteç Projesi, pilot uygulamada elde edilen deneyimler doğrultusunda geliştirilmiş ve daha geniş bir coğrafyada daha çok paydaşı işin içine katarak daha fazla kurum ve genci kapsayacak şekilde uygulanmak üzere alandaki sivil ortaklarla paylaşılmıştır. 2010 - 2011 yıllarında Toplum Gönüllüleri Vakfı ve İstanbul Bilgi Üniversitesi Sivil Toplum Kuruluşları 10
Eğitim ve Araştırma Birimi ortaklığında gerçekleştirilen Adrese Büyüteç Projesi kapsamında, Gençlik Çalışmaları Birimi pilot dönemdeki doğrudan uygulama sorumluluğunu TOG’a devrederek daha çok uygulamaların raporlar ve videolar çerçevesinde kayda geçirilmesi, internet siteleri aracılığıyla sosyal medyada yaygınlaştırılmasına odaklanmıştır. Çalışmanın genel yürütme çerçevesi, içeriğinin oluşturulması ile yönetilmesi konusunda TOG ile STK Eğitim ve Araştırma Birimi’ne destek sunmuştur. 2010 yılı Mart ayında 45 Toplum Gönüllüsü gencin katılımıyla gerçekleştirilen eğitimin ardından 16 ayrı ilde gençlerden oluşturulan yerel izleme grupları, kendilerine sunulması gereken hizmetlerin durumunu, kalitesini, ulaşılabilirliğini ve verimliliğini tespit etmeye yönelik bir sivil izleme çalışması yaptılar. Bu bağlamda üniversitelerin Avrupa Birliği Ofisleri, Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlıkları, Belediye Kent Konseyi Gençlik Meclisleri - Belediye Gençlik Merkezleri ve Kredi Yurtlar Kurumu Yurtlarıyla ilgili gölge raporlar oluşturdular. Gençlerin hazırladığı raporlardan elde edilen bulgular, uzmanlar tarafından hak temelli bir kavramsal çerçeve ekseninde ilgili bilgilerle zenginleştirilerek Gençlerin Temsil Edilebilirliği, Gençlerin Dolaşım ve Eğitim Hakkı; Gençlerin Barınma Hakkı, Üniversitelerde Sağlık Hizmetleri, Nasıl Bir Gençlik Merkezi ve Üniversitelerde Örgütlenme Özgürlüğü başlıkları altında toparlanmıştır. Proje ara değerlendirme toplantılarında birbirlerinin deneyimleri ve uzmanların görüşleriyle tazelenme ve güçlenme olanağı elde eden katılımcılar, projenin son döneminde Ankara’da gerçekleştirilen lobi maratonunda da aktif katılım göstermişlerdir. Proje sonunda kapsamlı bir Proje Raporu Kitabı ve izleme yönteminin bir model olarak ele alınıp açıklandığı Proje Rehberi basılmış, tüm süreci içeren Proje Belgeseli oluşturulup yayınlanmıştır. Katılımın Genç Hali 2011 - 2012 döneminde Toplum Gönüllüeri Vakfı yürütücülüğü Yasama Derneği ortaklığında gerçekleştirilmekte olan Katılımın Genç Hali Projesinde temel olarak gençlik alanında fazla yaygın olmayan yasama süreçlerine katılım pratiğini artırmayı amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda, gençlerin yasama süreçlerine dâhil olma konusundaki araç ve yöntemlere ilişkin bilgiye erişimlerinin artırılması hedeflenen proje kapsamında 2012 yılı Ocak ve Şubat aylarında daha önce hak temelli projelere katılmış olan 20’şer Toplum Gönüllüsü gencin katılımıyla eğitim programları gerçekleştirilecektir. Bu eğitimlerle gençlere kendi ihtiyaç alanlarını TBMM gündemine taşıyabilmenin yolları ile ilgili bilgi ve beceriler kazandırılması hedeflenmektedir. Proje sürecinde ayrıca Türkiye’de gençlik ve yasama alanları arasında bir ilişki geliştirilmesi beklenmekte, gençlik örgütlenmelerinin kullanabileceği nitelikte genç dostu bir yasama süreçlerine katılım kılavuzu hazırlanması planlanmakta ve gençlerin ihtiyaçlarının farklı araçlar yoluyla (genel görüşme, soru önergesi, gündem dışı konuşma vs) TBMM gündemine taşınması ve bu yolla TBMM’de bir gençlik komisyonu kurulması için zemin hazırlanması hedeflenmektedir. 11
Gençlik Çalışmaları Birimi yukarıda bahsi geçen savunuculuk projeleri dışında, Habitat için Gençlik Derneği ve Toplum Gönüllüleri Vakfı ile birlikte 2010 yılı boyunca yeni gençlik yapılanması tartışma ve çalışma toplantılarına katılım göstermiş ve yine aynı kurumlar tarafından seçimlerde daha çok genç adayın seçilebilecekleri bölgelerden aday gösterilmesine yönelik yürütülmüş olan ‘Geç Değil Genç’ kampanyasına destek sunmuştur. Ayrıca yeni anayasa sürecinde yapılan toplantılara katılım sağlanmakta ve daha demokratik bir anayasa için çalışan aktif sivil örgütlenmelerle iletişim halinde olmaya özen gösterilmektedir. Kamu Harcamalarını İzleme Platformu 2008 yılında kurulmuş olan Kamu Harcamalarını İzleme Platformu, kamu kaynaklarından sosyal korumaya, çocuğa, gençliğe, eğitime ve askeri harcamalara ne kadar pay ayrıldığını izleyip, sonuçları, tespitleri kamuoyuyla, milletvekilleriyle paylaşan bir platformdur. Gençlik Çalışmaları Birimi, Kamu Harcamalarını İzleme Platformu içinde gençliğe ilişkin harcamaların izleyen grubun yürütücülüğünü üstlenmektedir. 2009 - 2011 yılları arasında Aralık 2009 ve 2010 tarihlerinde gerçekleştirilen bütçe eğitimlerinin ardından Ocak 2010 ve 2011de yapılan bütçe kampında ortaya çıkan bulgu ve talepler, platforma üye örgütlenmelerin imzasına sunulmasının ardından takip eden Mart ayları içinde Milletvekillerine iletilmiştir. Gençlik Çalışmaları Birimi hem bu eğitim ve kamp çalışmalarına katılım göstermiş hem de bünyesinde yer aldığı İstanbul Bilgi Üniversitesi Sivil Toplum Çalışmaları Merkezi yürütücülüğünde gençliğe ilişkin harcamaları izlemek isteyen kurumlara destek vermek amacıyla ‘Gençliğe Yönelik Harcamaları İzleme Kılavuzu’nun hazırlanmasına destek vermiştir. www.kahip.org
12
Gençlik Çalışmaları Birimi Çalışanları
Serra Cankur 2008 - 2010
Fırat Şahin 2008 - 2010
Neslihan Öztürk neslihan@bilgi.edu.tr 2008 -
Okan Erdik 2010 - 2011
Burcu Oy burcu.oy@bilgi.edu.tr 2009 -
Esin Demircioğlu 2010 - 2012
Yörük Kurtaran yoruk@bilgi.edu.tr 2006 -
Kenan Dursun kenan.dursun@bilgi.edu.tr 2011 -
Martin Riedel
Ahmet Sinoplu
Yasemin Yılmaz
Annegreth Warth
Avrupa Gönüllü Hizmeti Gönüllüleri
Nurey Özer
13
Destekçiler 2009 - 2011 Yılları Arasında Gençlik Çalışmaları Birimi Projelerine Destek Olmuş Kurumlar
14
Gençlik Çalışmaları Birimi Bünyesinde Yürütülen Projelerin İlgili İnternet Sayfaları http://www.genclikcalismalari.org http://kisadalga.net/ http://www.yasayankutuphane.net http://www.birmaruzatimvar.org/ http://adresebuyutec.net http://www.facebook.com/genclikcalismalaribirimi http://www.facebook.com/ksdlg http://www.facebook.com/YasayanKutuphane @gnclkclsmlrbrm @kisadalga http://www.youtube.com/genclikcalismalari http://www.youtube.com/user/kisadalga http://kisadalga.blogspot.com https://picasaweb.google.com/kisadalgagenclikmerkezi http://soundcloud.com/kisadalgagenclikmerkezi http://issuu.com/genclikcalismalari http://www.scribd.com/genclikcalismalari
15
16
Gençlik Çalışmaları Birimi, İstanbul Bilgi Üniversitesi ve Toplum Gönüllüleri Vakfı ortaklığında kurulmuştur.