Focus 2016 #82 by Georgia Today Group

კულტურა ● საზოგადოება ● სოციუმი Culture ● Society ● Socium

#82 www.focustv.ge

Photo: Maka Gogaladze

ფოტო: მაკა გოგალაძე ერთ ბრიტანულ კრიმინალურ სატელევიზიო სერიალში სერიული მკვლელი ალბერ კამიუს ციტირებს: „ცხოვრება არის იმის ჯამი, რასაც ირჩევ“ (Life is a sum of all your choices). კამიუს ერთმნიშვნელოვნად დავეთანხმე. ჩვენი არჩევანი ჩვენვე გვახასიათებს. ვირჩევთ იმას, რაც ვართ, რაც გვგავს, რაც გვინდა, რაც გვჭირდება. არჩევანი არის საკუთარი თავის, სურვილების ერთგვარი დემონსტრირება.

არჩევანი

I didn’t choose my family or childhood friends. Both of my best friends, both called Natia, lived in our neighborhood. We played either in my house, or theirs. We read books together, we went to school together, we used to share our dreams with each other and try to explain them... As for the rest, I think I have chosen everything else myself. I don’t know whether it’s good or bad, but I rarely say “it doesn’t matter.” Something doesn’t matter only when in that moment something else is more important, or when that thing doesn’t interest me at all. choice

რედაქტორის სვეტი

ოჯახის წევრები და ბავშვობის მეგობრები არ ამირჩევია. ორივე ნათია ჩემ მეზობლად ცხოვრობდა. ერთად ვთამაშობდით ხან ერთის, ხან მეორის და ხან ჩემს სახლში. ერთად ვკითხულობდით წიგნებს, ერთად დავდიოდით სკოლაში, გზად ერთმანეთს სიზმრებს ვუყვებოდით და მერე მათ ახსნას ვიწყებდით... ამის გარდა, ალბათ სხვა ყველაფერი ავირჩიე. არ ვიცი ეს რამდენად კარგია, მაგრამ იშვიათად ვამბობ რამეზე, რომ სულერთია.

In one of the British crime TV series a murderer quotes Camus: “Life is a sum of all your choices.” I definitely agreed with Camus. Our choices do characterize us. We choose what we are, what we want and what we need. Choices are, in a way, a demonstration of ourselves.

რამე სულერთი მხოლოდ მაშინ არის, როცა იმ მომენტში სხვა რამაა უფრო მნიშნელოვანი, ან როცა ის საერთოდ არ გაინტერესებს. თემას რომ არ გადავუხვიო, კამიუს დავუბრუნდები. მის ფრაზას („ცხოვრება არის იმის ჯამი, რასაც ირჩევ“) ასეთი გაგრძელება აქვს: „და რას ირჩევ დღეს შენ?“ (So what are you doing today?). თუ აქამდე არ აგვირჩევია, ახლა უნდა ავირჩიოთ რა გვინდა – ოკუპანტთან მეგობრობა თუ ღირსების შენარჩუნება? ევრაზიული კავშირი თუ ნატო? ომი თუ მშვიდობა? ტერორიზმი თუ შემწყნარებლობა? შურისძიება თუ შერიგება? ერთმანეთის დაკარგვა თუ პატიება? განათლება თუ გაუნათლებლობა? პასუხისმგებლობის აღება თუ თავის მართლება და ყველა წარუმატებლობისა და უიღბლობის სხვაზე გადაბრალება?კანონმორჩილება თუ კანონის დარღვევა? სიყვარული თუ სიძულვილი? ჩამონათვალი უსასრულოა... ოქტომბრის „ფოკუსი“ მოწვეულ ავტორად ირჩევს ფილოსოფოსს – ლევან გიგინეიშვილს, მუსიკოს ნიკა მაჩაიძეს, ალმოდოვარისა და ვუდი ალენის ფილმებს, მითებს, ზღაპრებსა, ანტიკურ ლიტერატურას და რუსთაველს, naturesoundsfor.me-ს, ხელოვნებას შავი ზღვის სანაპიროებიდან, საკუთარი თავის ძიებას, განათლებას და LOVE SONG-ს! იყო თუ არა ჩვენი ჟურნალის მკითხველი – ესეც არჩევანია!

To get back to the theme, I’ll return to Camus and his famous phrase: “Life is a sum of all your choices”, which has the following development: So what are you doing today? If you haven’t made your choice yet, you should do it now – making friends with the occupant, or preserving dignity? Eurasian Council or NATO? War or peace? Terrorism or tolerance? Vengeance or reconciliation? Losing each other or forgiveness? Education or ignorance? Responsibility or making excuses and blaming everyone else for our failures or mistakes? Law abidance or violation? Love or hatred? The list is endless... The October issue of Focus chooses philosopher Levan Gigineishvili as the guest author, musician Nika Machaidze, Almodovar and Woody Allen movies, myths, fairy tales, antique literature and Rustaveli, naturesoundsfor.me, art from the Black Sea Coast, searching for oneself, education and LOVE SONGS! Being or not being one of our readers is also a choice!

Maka Bibilashvili, Editor in Chief

რედაქტორის სვეტი

მაკა ბიბილაშვილი, მთავარი რედაქტორი

არჩევანი

choice

8 საქართველოს ევროპული არჩევანი Georgia’s European Choice 13 რატომ ვკითხულობთ? Why We Read 18 6 რჩევა, თუ რას შეიძლება ვუსმინოთ ინტერნეტში 6 tips on what we can listen to on the internet 24 25 კითხვაა 25 questions 28 ხელოვნება შავი ზღვის სანაპიროებიდან From the shores of the Black sea 32 თვის გამოფენა exhibition of month 4

არჩევანი

choice

34 არჩევანი მე!.. Choosing…Me! 42 კინოარჩევანი Film Choice 48 ქალაქი. სოფელი The City and the Village 50 არჩევანის ინვენტარიზაცია Inventory of Choice 55 მიწისქვეშა თავგადასავლების მაძიებლობა Chasing Underground Adventures 60 ჩვენთვის საჭირო საარჩევნო კულტურა The Election Culture We Need არჩევანი

choice

he Theme of Issue: Choice

თემა: არჩევანი

საქართველოს ევროპული არჩევანი Georgia’s European Choice ლევან გიგინეიშვილი, ფილოსოფოსი levan gigineiSvili, PHIlosopher

მოწვეული ავტორი

ქართველებმა, უპირველესად მონარქებმა და ელიტამ, უკვე ადრეულ შუა საუკუნეებში გააკეთეს საბედისწერო, უფრო სწორად – ბედის განმსაზღვრელი და კარგად გააზრებული მსოფლმხედველობრივ-პოლიტიკური არჩევანი, როდესაც მეფე მირიანმა, წარმოშობით სპარსელმა, ქრისტიანობა, ანუ „ჰრომთა რჯული“, მიიღო და ამით პოლიტიკურად დაუპირისპირდა სპარსეთს. ეს არჩევანი გაამტკიცა და გააღრმავა მეფე ვახტანგ გორგასალმაც, ასევე სისხლით სპარსელმა, როდესაც სრული შეგნებით უარი უთხრა სპარსელებს რომის იმპერიის (უსამართლოდ „ბიზანტია“ რომ ეწოდა მე-18 საუკუნიდან) წინააღმდეგ ლაშქრობაში დახმარებაზე და პირიქით – დაუპირისპირდა მათ. როგორც ვახტანგის ბიოგრაფი ჯუანშერი წერს, რომაელებთან სარწმუნოებრივი ერთობა მან უფრო წინ დააყენა, ვიდრე სისხლით ნათესაობა სპარსელებთან, ხოლო მეფის ბოლო ანდერძი, მისი გადმოცემით, იყო „გიყვარდეთ ბერძენნი“.

ქრისტიანობის მიღების შემდეგ, მთელი შუა საუკუნეები ქრისტიანობის დაცვა იყო ეროვნული იდენტობის უმთავრესი მდგენი ძლიერი, ჯერ ზოროასტრიანული და შემდეგ ისლამური მეგასახელმწიფოების გარემოცვაში. სწორედ ქრისტიანობა აკავშირებდა საუკუნეების მანძილზე საქართველოს დიდ ქრისტიანულ ოიკუმენესთან – ბიზანტიასთან უპირველესად და ასევე ლათინურენოვან ევროპასთან.

არჩევანი

By the early Middle Ages, Georgians, the monarchs and elite, had made a vital, or to be more precise, fate-determining and well examined visionary-political choice. King Mirian, originating from Persia, adopted Christianity, the “Religion of Romans” and by doing so politically confronted Persia. This choice was further strengthened and deepened by King Vakhtang Gorgasali, also having Persian origins, when, with full selfawareness, he refused to support Persians in their quest against the Roman Empire (unfairly named Byzantine from the 18th century) and on the contrary, confronted them. According to writings by his biographer, Juansher, it was the religious unity with Romans that was brought to the forefront, rather than King Gorgasali’s blood ties with the Persians, and the final Will of the King, according to him, was to “Love the Greeks”. After adopting Christianity and throughout the Middle Ages, protecting our religions from the strong powers - first Zoroastrian and later from the Islamic megastates surrounding the country – played the biggest role in what has shaped our national identity. For centuries, it was Christianity that connected Georgia with the great Christian oikumene – Byzantine in the first place and also with Latin-speaking Europe. Until

choice

ქრისტიანობა აკავშირებდა საუკუნეების მანძილზე საქართველოს დიდ ქრისტიანულ ოიკუმენესთან – ბიზანტიასთან უპირველესად და ასევე ლათინურენოვან ევროპასთან

ქართული ლიტერატურა მე-12 საუკუნემდე ექსკლუზიურად ქრისტიანულია: ითარგმნებოდა ბერძნულიდან, სირიულიდან, სომხურიდან და ორიგინალურადაც იწერებოდა არსებული ქრისტიანული ლიტერატურის ყველა ჟანრი – ეგზეგეტიკა, ჰომილეტიკა, ჰიმნოგრაფია, ჰაგიოგრაფია, ასკეტიკა ა.შ. მე-11 საუკუნიდან ქართველებს ათონის მთაზე ჰქონდათ ინტენსიური ურთიერთობა ლათინურენოვან ქრისტიანულ სამყაროსთან, კერძოდ – ამალფიდან ჩასულ ბენედიქტელ ბერებთან, იქამდე, რომ მატერიალურადაც ეხმარებოდნენ მონასტრის აშენებაში. კულტურულ გაცვლაგამოცვლაშიც აღმოსავლეთსა და დასავლეთს შორის ქართველები შუამავლის როლს ასრულებდნენ: მაგალითად, ექვთიმე ათონელმა მე-11 საუკუნეში ქართულიდან ბერძნულად თარგმნა ბუდას ცხოვრების ქრისტიანიზებული ვერსია, „სიბრძნე ბალაჰვარისა“, რომელიც ათონის მთის ევროპელმა ბერებმა ლათინურენოვან ქრისტიანულ სამყაროს გააცნეს და შემდეგ ეს ერთ-ერთ ყველაზე პოპულარულ შუასაუკუნეების ისტორიად იქცა.

the 12th century, Georgian literature as strictly Christian: all existing genres, such as exegetics, homiletics, hymnography, hagiography, ascetics, etc. were written in Georgian and translated from Greek, Syriac, and Armenian. From the 11th century, the Georgians had such intensive connections with the Latin-speaking Christian world. One example is that of Mount Athos, with the Benedictine monks who came there from Amalfi- Georgians even provided material support for the construction of the monastery. In terms of cultural exchange between East and West, Georgians played the role of mediator: for example, Ekvtime Atoneli translated the Christianized version of the life of Buddha from Georgian to Greek in the 11th century; The Wisdom of Balavar was presented to the Latin-speaking Christian world by European monks from Mount Athos and later became one of the most popular stories of the Middle Ages. At times, Georgians played the role of mediator during conflicts between the Eastern and Western Christian worlds, proven by the fact that Giorgi Mtatsmindeli defended the Roman Church in Constantinople during his meeting with the Emperor and argued that the differences between Rome and Constantinople were only formal and ritualistic rather than fundamental. Obviously, in order to be able to conduct such discussions, Giorgi would have had a very deep knowledge of Western Christianity.

Guest Author

აღმოსავლეთ და დასავლეთ ქრისტიანულ სამყაროებს შორის კონფლიქტებშიც ქართველები ზოგჯერ შუამავლის როლს ასრულებდნენ, რაზეც მოწმობს გიორგი მთაწმინდელის მიერ რომის ეკლესიის დაცვა კონტანტინეპოლში იმპერატორთან აუდიენციაზე და იმის მტკიცება, რომ რომსა და კონსტანტინეპოლს შორის განსხვავებები მხოლოდ ფორმალურ-რიტუალურია და არა არსებითი. ცხადია მსგავსი მსჯელობებისთვის გიორგის დასავლური ქრისტიანობის ღრმა ცოდნა უნდა ჰქონოდა. მე-11 და განსაკუთრებით მე-12 საუკუნეებიდან ქართული კულტურა ინტენსიურად ეზიარება ბერძნულ ფილოსოფიურ კულტურას,

არჩევანი

choice

მოწვეული ავტორი

რომელმაც ქრისტიანობასთან ერთად მნიშვნელოვნად განსაზღვრა ევროპული ცივილიზაციის ბედი. გელათის სკოლაში შესრულებული თარგმანები, ეფრემ მცირე, არსენ იყალთოელი და განსაკუთრებით იოანე პეტრიწის ორიგინალური ფილოსოფიური სისტემა ცხადად აჩვენებენ ამას. სწორედ ამ ფილოსოფიური განვითარებების შედეგი იყო რუსთაველის „ვეფხისტყაოსანი“. ეს პოემა თავისი სულისკვეთებით დიდ მსგავსებასა და ნათესაობას ავლენს იტალიურ რენესანსთან, რომელზეც, ისევე როგორც პეტრიწზე და რუსთაველზე, დიდი გავლენა ჰქონდა ბიზანტიიდან შემოსულ ელინურ ფილოსოფიას. თუმცა ეს ვრცელი ლაპარაკის თემაა.

მერეც – გვიან შუასაუკუნეებში, ბიზანტიის დაცემის შემდეგ, და ახალ დროშიც, ცხადი იყო, რომ ქართული კულტურა და პოლიტიკური გეზიც დასავლეთის ქრისტიანული სამყაროსკენ იყო ორიენტირებული. ამისთვის საკმარისია გავიხსენოთ სულხან-საბა ორბელიანი, დავით რექტორი, იონა ხელაშვილი ან თუნდაც დავით გურამიშვილი. ეს უკანასკნელი ახალი ტიპის ქრისტიანულ კულტურას ქმნის, უფრო დემოკრატიულს და ნაკლებად ცერემონიალურს, უფრო უშუალო და არაიერარქიული ურთიერთობის შემოტანით ადამიანსა და ღმერთს შორის, რაც შესაძლოა არის გერმანული პროტესტანტიზმის გავლენა, რომელსაც გურამიშვილი პრუსიული ტყვეობისას სავარაუდოდ ახლოს გაეცნო. ევროპულ კულტურასთან საქართველოს

არჩევანი

From the 11th and especially the 12th century, the Georgian culture began intensively embracing the Greek philosophical culture, which, together with Christianity, largely defined the fate of European civilizations. The translations made in the Gelati School, Ephrem the Mtsire, Arsen of Ikalto and especially the original philosophical system by Ioane Petritsi are clearly proof of the above-said. Exactly these philosophical developments have resulted in what the epic of The Knight in the Panther’s Skin represents. With its spirit this poem reveals great similarity and affiliation with the Italian Renaissance, which was largely influenced, just as Petritsi and Rustaveli himself, by the Hellenistic philosophy introduced from Byzantine. However, this is a topic of another extensive discussion. Later, in the late Middle Ages, after the fall of Byzantine, and also in the following era, it was obvious that Georgian culture and political vision was oriented solely towards the Western Christian world. Remembering only Sulkhan-Saba Orbeliani, Davit Rector, Iona Khelashvili, and even Davit Guramishvili would be enough. By introducing non-hierarchical relationships between human and God, the latter created a new type of Christian culture, more democratic and direct, less ceremonial. This might be an influence from German Protestantism which Guramishvili presumably got familiar with during his Prussian captivity. The process of building tight connections between Georgia and European culture choice

უმჭიდროვესი დაკავშირების პროცესი გაგრძელდა რუსეთის იმპერიის ნაწილად გახდომის შემდეგ, 1801 წლიდან. ამის შემდეგ, ყველა გამოჩენილი ქართველი ინტელექტუალი ევროპოცენტრისტია – ზოგი მეტი, ხოლო ზოგი ნაკლები ხარისხითა და ინტენსივობით. რუსეთის შიდა დაპირისპირება მედასავლეთეებსა და სლავიანოფილებს შორის საქართველოს არ გადასდებია. სოლომონ დოდაშვილი თავისი სახელმძღვანელოთი კანტის ლოგიკაში, რომლითაც მთელს რუსეთის უნივერსიტეტებში სწავლობდნენ, კარგი მაგალითია თუ როგორ ღრმად ეზიარებოდნენ ქართველი ინტელექტუალები ევროპულ ცივილიზაციას. ნიკოლოზ ბარათაშვილი – სოლომონ დოდაშვილის უშუალო მოსწავლე, ასე ვთქვათ, „პატენტურად“ ევროპელი პოეტია, ევროპული რომანტიზმის სულისკვეთების სიღრმისეულად აღმქმელი და გამომხატველი.

არჩევანი

The creation of the Tergdaleulebi movement, about which so much has been already said and written, is also Euro-centrist and is based completely on liberal European traditions. I believe this more than illustrates that Georgia’s current choice of Europe is by no means accidental, imposed or a product of temporary political conjuncture; it is, on the contrary, built upon our history and the dynamic processes of establishment of our identity in the past. Georgians very well realized then, and I believe they realize it today as well, that the spiritual events that have created and shaped a completely new vision of humanity took place in the European civilization - and this is irreversible. These were for example the European Renaissance, enlightenment and existentialism, which have all created a completely new dimension of human choice

Guest Author

თერგდალეულების ეროვნული მშენებლობაც ევროპოცენტრულია და მთლიანად ევროპულ ლიბერალურ ტრადიციაზე დაფუძნებული, რაზეც უკვე ამდენია ნათქვამი და დაწერილი. ზემოთ თქმული საკმარისია, ვფიქრობ, იმის საჩვენებლად, რომ ახლანდელი ქართული ევროპული არჩევანი და მიმართულება არ არის შემთხვევითი, თავსმოხვეული ან დროებითი პოლიტიკური

continued after our country became part of the Russian Empire in 1801. In the period that followed, all notable Georgian intellectuals, some more intensity than others, were completely Euro-centered. The inner confrontation between Europeanists and Slavianophiles taking place in Russia at that time did not affect Georgians. Solomon Dodashvili’s guideline about Kant’s logic, which was taught in all universities throughout Russia, is a very good example of how deeply Georgian intellectuals embraced European civilization. The direct student of Solomon Dodashvili, Nikoloz Baratashvili, is, if we can formulate it this way, a “patently” European poet, who deeply felt and expressed the spirit of European romanticism.

კონიუნქტურის პროდუქტი, არამედ ღრმად არის დაფუძნებული მთელ ჩვენს ისტორიაზე და იდენტობის ჩამოყალიბების დინამიკურ პროცესზე. ქართველები კარგად მიხვდნენ და დღესაც, ვფიქრობ, ხვდებიან, რომ ევროპულ ცივილიზაციაში მოხდა ისეთი სულიერი მოვლენები, რომლებმაც ადამიანის შესახებ სრულიად ახალი ხედვა დაბადეს, და ეს უკვე შეუქცევადია. ანუ, ევროპული რენესანსი, განმანათლებლობა და ეგზისტენციალიზმი, რომელმაც ადამიანის ავტონომიურობის, მარტოობის, თავისუფლებისა და პასუხისმგებლობის სრულიად ახალი განზომილება შექმნეს, არ არის მხოლოდ დროებითი და ლოკალური კულტურული ფენომენები, არამედ ატარებენ უნივერსალურ და მარადიულ ღირებულებას.

მოწვეული ავტორი

ის, რომ ადამიანის ღირსება არ იზომება იმით მორწმუნეა იგი, ათეისტი თუ აგნოსტიკოსი; ამ რასის არის თუ იმ რასის; ქალია თუ კაცი; რომ ყველას თანაბრად უნდა იცავდეს კანონი და რომ ადამიანის ღირსება და პირადი სივრცის, საკუთრების ხელშეუხებლობა დაუშვებელია შეეწიროს სახელმწიფოსგან თავსმოხვეულ რამე „უფრო მაღალ“ მიზნებს, ეს პრინციპებიც ევროპამ ურთულესი და სისხლიანი პროცესების შედეგად განივითარა და ინსტიტუციურად ჩამოაყალიბა. ევროპულმა ცივილიზაციამ გამოიყვანა კაცობრიობა ცხოვრების მოწყობის მარადიული, წმინდა და ურყევი ფორმებით კმაყოფილების ილუზიიდან და წარმოაჩინა ისტორია როგორც დიდი დრამა, სადაც ყველა ახალი თაობა ახალი და აქამდე არნახული სოციალურ-პოლიტიკური თუ მორალურ-ეგზისტენციალური გამოწვევის წინაშე დგას, სადაც ახალი საბედისწერო გადაწყვეტილებების მიღებაა საჭირო.

ესეც აჩვენებს, რომ ევროპა, მიუხედავად იმისა, რომ დღეს ზოგჯერ ამ ცივილიზაციას პოსტქრისტიანულს უწოდებენ – ქრისტიანობისა და მარადისობისადმი მისი, ვფიქრობ, სამწუხარო გაგულგრილების გამო – მაინც საფუძველში ქრისტიანული ცივილიზაციაა, რადგან ქრისტიანობამ იგი დამუხტა პროცესის და ახლისკენ, ჯერ არნახულისკენ გაწვდომის ლაიტმოტივური იდეით: „ვივიწყებ, რაც უკან დამრჩა, და რაც წინ მიძევს, იმას მიველტვი“ (ფილიპელთა, 3:13).

არჩევანი

ევროპა, მიუხედავად იმისა, რომ დღეს ზოგჯერ ამ ცივილიზაციას პოსტქრისტიანულს უწოდებენ – ქრისტიანობისა და მარადისობისადმი მისი, ვფიქრობ, სამწუხარო გაგულგრილების გამო – მაინც საფუძველში ქრისტიანული ცივილიზაციაა

autonomy, solitude, freedom and responsibility, and these are not just temporary and local cultural phenomena, but carry universal and eternal values. The notions stating, for example, that human dignity is not measured by being a believer, an atheist or an agnostic, by one’s race or sex; or principles that state that everyone should be equally protected by law and the inviolability of one’s dignity, personal space, and property, should not be sacrificed for some “higher purposes” imposed by the State – were all developed and even established institutionally by Europe through various complex and bloody processes. European civilization awakened humanity from the illusion of being satisfied by eternal, sacred and unshattered forms of how life works and has shown the history of humankind as a big drama, where each following generation faces new and yet unknown socio-political or moral-existential challenges, where new fatal decisions have to be made. This, too, shows that Europe, despite being sometimes referred to as a post-Christian civilization -probably due to the sad reality of it becoming more indifferent towards Christianity and eternity – is still a Christian civilization at its base, because it was Christianity that charged it with the light-motifal idea of always longing for that which is new and yet unattained: “Forgetting what is behind and straining toward what is ahead,” (Philippians 3:13).

choice

ფოტო: ლევან ხერხეულიძე/ Photo: Levan Kherkheulidze

რატომ ვკითხულობთ? Why We Read გაგა ლომიძე gaga lomidze „აირჩიე სამუშაო, აირჩიე კარიერა, აირჩიე ოჯახი, აირჩიე კედლისხელა ტელევიზორი, სარეცხი მანქანა, ავტომობილი, მუსიკალური ცენტრი და კონსერვების ელექტროსახსნელი. აირჩიე ცხოვრების ჯანსაღი წესი, ქოლესტერინის დაბალი დონე, სტომატოლოგიური დაზღვევა, აირჩიე უძრავი ქონების ფიქსირებული პროცენტი, აირჩიე შენი პირველი სახლი, მეგობრები, კურორტი, ზურგჩანთა, ძვირფასი ტანსაცმელი... თავი ხელახლა აღმოაჩინე, აირჩიე კომფორტული დივანი, რომ მატჩებს წამოწოლილმა უყურო, პირი უვარგისი საჭმლით გამოიტენე, საკუთარ განავალში მწოლიარემ სიკვდილი საკუთარ სახლში... აირჩიე მომავალი, აირჩიე სიცოცხლე“. – ირვინ უელშის ეს სიტყვები წიგნიდან „ჰეროინზე“ (ჩვენში ცნობილი თავისი ორიგინალური სათაურით Trainspotting), თავისი პლაკატურობით, ლოზუნგურობით, სლოგანურობით, ჩვენი დროის იდეოლოგიის ნაწილია, რომელიც ადამიანებს რენთონის მსგავს მიზანთროპებად აქცევს, უფრო მეტად უსარგებლო დეტალებით რომ იტვირთავენ გონებას. დღეს ყველგან ერთი ტიპის არჩევანს გვთავაზობენ – რომ მაქსიმალურად საშუალო, სტანდარტული გახდეს ყველა და ყველაფერი, არ არსებობდეს გამორჩეული. მაგრამ ერთია რას გვთავაზობენ, ხოლო მეორეა – რას ვირჩევთ. და ვისთვისაც ინდივიდუალობა ფასეულია, თვითონვე ირჩევს. ცხადია, ბოლომდე არჩევანის თავისუფლება არავის აქვს, თუნდაც იმიტომ, რომ ჩვენ ვერ ვირჩევთ, როდის და სად დავიბადოთ

არჩევანი

“Choose a life. Choose a job. Choose a career. Choose a family. Choose a fucking big television. Choose washing machines, cars, compact disc players and electrical tin openers... Choose DSY and wondering who the fuck you are on a Sunday morning. Choose sitting on that couch watching mind-numbing, spirit crushing game shows, stuffing junk food into your mouth. Choose rotting away at the end of it all, pushing your last in a miserable home, nothing more than an embarrassment to the selfish, fucked up brats you spawned to replace yourself, choose your future. Choose life... ” – a quote by Irwine Welsh about heroin (original title: Trainspotting), with its exhibitionism and sloganism is still part of our contemporary ideology, which turns people into misanthropes like Renton who load their minds with all sorts of unnecessary details. Today, everywhere, we are offered similar choices – in order to make everything and everyone as mediocre and standardized as possible, not to have anything outstanding. But what we are offered is one thing and what we choose is the other. Those who value individualism make their choices independently. Obviously, nobody has complete freedom of choice, at the very least because we do not choose where or when we are born, therefore, from the day we are born, we more or less become slaves of a certain context. Later, at school, we are told to read specific literature, which is chosen according to a certain ideology choice

და აქედან გამომდინარე, დაბადებიდანვე, გარკვეული კონტექსტის ტყვეობაში ვართ – მეტად თუ ნაკლებად. და მერე, უკვე სკოლაში, კონკრეტულ ლიტერატურას გვთავაზობენ, რომლის შერჩევა გარკვეული იდეოლოგიის ფარგლებში მიმდინარეობს და რაც შეადგენს კიდეც ლიტერატურულ კანონს – ლიტერატურულ ნაწარმოებებს, რომლებიც სავალდებულო საკითხავად მიიჩნევა და დაწყებით თუ უმაღლეს სასწავლებლებში ისწავლება. ჩვენს სინამდვილეში ყველას გვახსოვს, როგორ იცვლებოდა ეს ლიტერატურული კანონი და კაცმა არ იცის, კიდევ რამდენჯერ შეიცვლება იდეოლოგიურ ცვლილებებთან ერთად – მაგრამ იმედია უკვე მნიშვნელოვნად აღარ. ლიტერატურული კანონის იდეოლოგიურ საფუძველს დასავლეთშიც უჩივიან. მაგალითად, ფემინისტური ლიტერატურული კრიტიკის წარმომადგენლებს მიაჩნიათ, რომ ლიტერატურული კანონი ქალი ავტორების უგულვებელყოფით იწერება. ამას ცხადყოფს თუნდაც ის ფაქტი, რომ ხშირად, როდესაც უძველეს ლიტერატურაზე საუბრობენ, თითქმის არ ახსენებენ შუმერული ლიტერატურის ძეგლს – „ინანასადმი მიძღვნილ ჰიმნებს“, რომლის ავტორიცაა ძვ. წელთაღრიცხვის 23-ე საუკუნეში მოღვაწე, სარგონ აქადელის ქალიშვილი და მთვარის ქალღმერთის ნანას ტაძრის ქურუმი – ენჰედუანა.

არჩევანი

and which comprises the “literary legislation” – that is the literary works which are thought to be must-reads and are taught at school and universities. In reality, we all remember how this “literary legislation” was transformed according to how the ideologies changed and who knows how it will change in future? Hopefully not significantly. The ideological foundation of “literary legislation” is questioned in the Western world as well. For example, feminist literary critics believe that this legislation neglects women authors. This fact is proven by the fact that when discussing ancient literature, almost nobody refers to the Sumerian literary masterpiece called Hymns to Inana, (23rd century BC ) written by Enheduanna a daughter of Sargon of Akkad, High Priestess of the moon god Nanna in the Sumerian city-state of Ur. Often, the Greek female poet Sappho (7 – 6 centuries BC) is neglected. If you ask me, I think that J.K. Rowling finally broke the stereotype that woman writers can’t become important authors. In their book The Madwoman in the Attic: The Woman Writer and

choice

ასევე, ხშირად უგულვებელყოფილია ძვ. წელთაღრიცხვის მე-7-მე-6 საუკუნეების ბერძენი პოეტი ქალი საფო. მე თუ მკითხავთ, ჯოან როულინგმა საბოლოოდ დაანგრია სტერეოტიპი, რომ ქალი შეუძლებელია იყოს მნიშნელოვანი ავტორი. ამერიკელი მეცნიერები – სანდრა გილბერტი და სიუზან გუბარი ნაშრომში „შეშლილი ქალი სხვენში“ მე19 საუკუნეში ქალი ავტორების ფსიქოლოგიას იკვლევდნენ. წიგნის ავტორების მტკიცებით, „ავტორობის შიში“ თავისებურად აისახა ქალი ავტორების ფსიქოლოგიურ გაორებაში, რაც იდეალიზებული გმირი ქალის საპირისპირო – ურჩხულის მსგავსი ქალი პერსონაჟების ასახვაში გამოვლინდა. ამისთვის საკმარისია დავასახელოთ შარლოტა ბრონტეს „ჯეინ ეირში“ შეშლილი ბერტა როჩესტერი. ეს პერსონაჟი, წიგნის ავტორების მტკიცებით, გარკვეულწილად, ავტორის ორეულია, მისი შიშისა და სიბრაზის განსახიერებაა. ამიტომაც მოათავსა ავტორმა ეს პერსონაჟი სხვენში არაცნობიერად. მაგრამ ამის მიუხედავად, თუკი პრობლემას წვრილმანებამდე არ ჩავუღრმავდებით, არჩევანი დღეს მაინც ფართოა – არა მხოლოდ შინაარსობრივად, არამედ ფორმის თვალსაზრისითაც. ლუის კეროლი „ელისი საოცრებათა ქვეყანაში“ წერს: „ელისს მოსწყინდა მდინარის ნაპირზე დის გვერდით უსაქმოდ ჯდომა. ერთიორჯერ ჩაიხედა წიგნში,

არჩევანი

the Nineteenth-Century Literary Imagination, the American scientists Sandra Gilbert and Susan Gubar explore the psychology of 19th century female writers. They argue that the “fear of being an author” was reflected on the psychological dualism of women writers and that it manifested in the creation of monsterlike women characters as opposed to idealized women heroes. Naming Mad Berta Rochester from Charlotte Brontë's Jane Eyre would be enough, Gilbert and Gubar argue that in a way the latter represents the fear and loathing of the author and is in a sense a representation of the author’s double, keeping her secretly in the attic means in their opinion the subconscious reflection of Bronte’s feelings. Nevertheless, if we refrain from analyzing all the details of the problem, the choices we have today are still quite big – not only contentwise, but also in terms of their forms. Lewis Carroll writes in Alice in Wonderland: “Alice is feeling bored and drowsy while sitting on the riverbank with her older sister, who is reading a book with no pictures or conversations.

choice

რომელსაც მისი და კითხულობდა, მაგრამ იქ არც სურათები იყო და არც ლაპარაკი. „რის მაქნისია წიგნი, – გაიფიქრა ელისმა, – რომელსაც არც სურათები აქვს და არც ლაპარაკი?“ დღეს, ჩვეულებრივი წიგნის გარდა, შეგვიძლია გამოვიყენოთ ელექტრონული თუ აუდიოწიგნი ან კინდლი. ანუ ის, რასაც კეროლის ელისი გულისხმობდა, დღეს უკვე ხელმისაწვდომია – მოძრავგამოსახულებიანი თუ „მოლაპარაკე“ წიგნების საშუალებით. მაგრამ გააჩნია, რა უფრო გვიზიდავს. ე.წ. ჰამბურგერი-ლიტერატურა – წიგნები, რომლებიც სიამოვნებას გვანიჭებენ, ერთი ამოსუნთქვით იკითხება, მაგრამ მეორე დღეს შესაძლოა იქიდან აღარაფერი გვახსოვდეს; შემეცნებითი ლიტერატურა – წიგნები, რომლებიც ესთეტიკურ სიამოვნებასთან ერთად, გარკვეულ ინფორმაციასაც გვაწვდიან ან გვაფიქრებენ ამა თუ იმ საკითხზე; თუ ე.წ. კათარზისული ლიტერატურა, რომელსაც მკითხველის ერთგვარი ზნეობრივი განწმენდის დანიშნულება აქვს. ვფიქრობ არსებობს ყველა დროში აუცილებლად წასაკითხი წიგნები. რა თქმა უნდა, უპირველესად, ესენია ხალხური ზღაპრები და მითები, რომლებიც უხსოვარი დროიდან საერთოადამიანურ გამოცდილებას ინახავენ და ყველა ასაკში განსხვავებული პოზიციიდან აღიქმება. საერთოადამიანურ გამოცდილებაში ვგულისხმობთ იმას, რომ ლიტერატურა, ისევე როგორც ნებისმიერი სხვა სფერო, სამყაროსადმი ადამიანის მიმართებას გულისხმობს – აქედან გამომდინარე, ადამიანური პოზიცია მთავარია. მართალია, ადამიანი კონტექსტების – ეპოქის, სოციალური გარემოს და სხვა გარეფაქტორების მიხედვით იცვლება, მაგრამ არსებობს უცვლელი სიდიდეებიც, რაც დროის ან გარემოების ცვლილებებს ნაკლებად ექვემდებარება. თუკი ადამიანის სხეული და მასში მიმდინარე ფიზიოლოგიური პროცესები, ცვლილებების მიუხედავად ყოველთვის ერთნაირია, ამ ანალოგიით არსებობს ლიტერატურულ ნაწარმოებთა თუ ხელოვნების შეფასების უცვლელი კრიტერიუმებიც, რომლებიც არასოდეს იცვლება. ამიტომაც შეგვიძლია შევიმუშაოთ აუცილებლად წასაკითხი წიგნების ჩამონათვალი.

არჩევანი

‘And what is the use of a book,’ thought Alice, ‘without pictures or conversations?’” Today, apart from ordinary books, we can also use e-books or audio-books or kindle. What Alice longed for is now available through moving images or “talking” books. But it also depends on what kind of literature we choose to read: the so-called Hamburger-literary books that we enjoy and can be read in a breath, but forget the content already the next day; educational literature – books that give information, bring esthetic pleasure and also make us think about various issues; or do we choose the so-called cathartic-literature, which offers a sort of cleansing to its readers. In my opinion there are must-read books that can be read in any era, folk tales and myths which has offered insight into the general collective experience of humankind since ancient times and can be understood differently when read by different age groups. By general collective experience, I mean literature, or any other sphere, which reflects the relationship of humans towards the world - where the perspectives that humans have are most important. Although humans change according to the context – eras, social environment and other factors, never-changing values still exist, the ones that are less effected by the changing times and contexts. If a human body and the physiological processes in it do not change along with the changing of times, there are also set criteria for evaluating literary or art works, ones that never change. Therefore, we can create a

choice

ზღაპრებისა და მითების გარდა, ამ კატეგორიაში გავაერთიანებდით ანტიკურ ლიტერატურას და აღარც იმის მტკიცებას დავიწყებთ, რომ ეს ლიტერატურა მას შემდეგ შექმნილი ყოველგვარი ლიტერატურის საფუძველია. საერთოდ, რა საჭიროა ლიტერატურა ან ხელოვნება? ნუთუ ადამიანს მათ გარეშე არსებობა არ შეუძლია? დღეს ხომ მასობრივი წარმოების პროდუქცია უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე ნებისმიერი ე.წ. „სულიერი საზრდო“? როგორც ლიტერატურის დარგში ნობელის პრემიის წლევანდელმა ლაურეატმა – ბობ დილანმა თქვა, „დღეს სამყაროს მართავენ ადამიანები, რომლებიც მუსიკას არ უსმენენ“. და ეს ჩვეულებრივი სიტყვები არ არის – ისევე, როგორც დეჰუმანიზაცია უკვე აღარ არის თეორიის სფერო. ამას ყოველ ნაბიჯზე ვგრძნობთ, თუნდაც ეკოგეოგრაფიულ დონეზე, როდესაც თუნდაც ფეხით მოსიარულე ადამიანებისთვის ჩვენს ქალაქში ადგილი აღარ დარჩა - თითქოს ადამიანი ზედმეტი გახდა და მანქანამ მთელი ტერიტორიები დაიკავა. ლიტერატურის დანიშნულება სულიერი ღირებულებების, ჰუმანური ღირებულებების შეხსენებაა ადამიანებისთვის. იმიტომ, რომ ადამიანი მხოლოდ კუჭისგან ან სხვა ნაკლებად მტაცებლურად მამოძრავებელი ორგანოებისგან არ შედგება. დღეს საქართველოსთვის ყველაზე მტკივნეული და სასწრაფოდ მოსაგვარებელი პრობლემა თავდაცვა კი არა, განათლებაა, რომელიც ძალიან მალე შესაძლოა ფრანკენშტეინისებრ პრობლემად იქცეს. იმიტომ კი არ უნდა ვიკითხოთ წიგნები, რომ კაფკაზე თუ ბორხესზე ვისაუბროთ მაღალფარდოვნად, არამედ იმიტომ, რომ სივრცე, რომელშიც ახლა ვცხოვრობთ, ფუნდამენტალიზაციაანგოლიზაციის მსხვერპლი არ გახდეს და ადამიანები ლუარსაბ თათქარიძეს არ დაემსგავსონ, რომელსაც კუდიანების სწამს – ოღონდ იმ სხვაობით, რომ თათქარიძე ბნელია, თუმცა არა ბოროტი. ანალოგიურად საშიში არიან დონ კიხოტებიც, სამყაროს თავიანთი არასწორი ინტერპრეტაციით – და ისინიც დღეს უფრო ბოროტები არიან, ვიდრე გულუბრყვილოები.

არჩევანი

list of must-reads. Apart from fairy tales and myths, antique literature is also a must-read, and here I would refrain from pointing out once again that this literature is the basis for any other works created afterwards. Why do we need literature and arts after all? Can’t humankind live without them? Isn’t the massive production of goods much more important today than the so-called “food for the soul”? As this year’s Laureate for the Nobel Prize for literature Bob Dylan once said: the world is governed by people who do not listen to music. And these are not just words, just like dehumanization is no longer a theory. We feel this all the time, even on the level of ecology and geography, for example, when pedestrians no longer have spaces to walk in our city – as if a human is no longer necessary and all the spaces can be used by cars. The purpose of literature is to remind people of spiritual and human values. Because people should not be only what they eat or what they want. The most painful issue that needs to be addressed ASAP in Georgia is not defense but education, because the lack of the latter might very very soon be transformed into a Frankensteinian problem. We should read books not in order to talk eloquently about Kafka or Borges, but because the space in which we live should not become victim to fundamentalism and Angolization and because people should not resemble Luarsab Tatkaridze (character from Ilia Chavchavadze’s novel) who believed in witches because he is was a fool. The same threat comes from the modern-day Don Quixotes, who interpret the world only from their own perspective – and who today are more evil than naive.

choice

6 რჩევა, თუ რას შეიძლება ვუსმინოთ ინტერნეტში 6 tips on what we can listen to on the internet ლაშა გაბუნია lasha gabunia ადამიანი იბნევა, როცა რამდენიმე თანაბარი ღირებულების მქონე ვარიანტს შორის არჩევანი აქვს გასაკეთებელი. ამ დროს ხშირად ნატრობს ვინმეს, რომელიც თითოეულ ვარიანტს კარგად, დაწვრილებით დაუხასიათებს, რის შემდგომაც იგი უფრო თავისუფლად აირჩევს. მუსიკის მსმენელები ალბათ დამეთანხმებიან, რომ ახალ ეპოქაში სულ უფრო ხშირად ვსვამთ შეკითხვას – რას ვუსმინოთ, ან სად ვიპოვნოთ ჩვენთვის საინტერესო მუსიკა? მით უფრო მაშინ, როცა საქართველოში მუსიკალური მაღაზიები, სადაც ხარისხიან ვინილის დისკს თუ CD-ს შეიძენ, ფაქტობრივად აღარ არსებობს. ახალი თუ ძველი მუსიკის საძიებლად მელომანს ძირითადად ინტერნეტი რჩება, სადაც საკმაოდ რთულია ამდენ საიტს შორის მიაგნო საინტერესოს და სიახლე შეიტყო შემსრულებლებზე.

არჩევანი

People get confused when they have to choose among several equally-valued options. In such times they wish they had someone who would characterize each of these options in details thus making it easier for them to decide. Music lovers will probably agree with me that in this new era we often ask the following questions - what should we listen to, or where can we find interesting music? Especially when the music stores where you could find vinyl records or CDs of high quality in fact no longer exist in Georgia. Music lovers mainly have one option: to search for old and modern music online; with a large number of websites it is quite complicated to find news or something interesting about performers. Earlier, when show business was mainly advertised on radio, TV and press, several good magazines, radio

choice

ადრე, როცა შოუბიზნესი ძირითადად მხოლოდ რადიოთი, ტელევიზიით და პრესით რეკლამდებოდა, რამდენიმე კარგი ჟურნალი, რადიოსადგური თუ ტელეგადაცემა საკმარისი იყო სასურველი ინფორმაციის მისაღებად. დღეს ამის გაკეთება რთულია, რადგან გლობალური ქსელის განვითარებასთან და ხელმისაწვდომობასთან ერთად უამრავი ახალი ინტერნეტგამოცემა თუ საიტი გაჩნდა. პლუს ამას, საქართველოში მუსიკალური გადაცემები, რადიოსა თუ ტელევიზიაში საკმაოდ მცირეა და ამიტომ კიდევ უფრო რთულია ვინმესგან რაიმე კარგი რჩევა მიიღო. გავითვალისწინოთ ისიც, რომ მსოფლიოში სულ უფრო გაპოპულარულდა აუდიოწიგნები, რომლის მშობლიურ ენაზე პოვნა ასევე არც ისე მარტივია. შევეცდები რამდენიმე რჩევა მოგცეთ, რა სად ეძებოთ ინტერნეტში – უფასოდ და ლეგალურად, რაღა თქმა უნდა.

♪

ყველაზე მოსახერხებელი საიტი, ჩემი აზრით, Youtube-ია, რომელზეც ზღვა მუსიკაა ატვირთული და მათი მოძიება-მოსმენანახვა ძალიან მოსახერხებელია. უბრალოდ, საძიებელში უნდა აკრიფოთ სასურველი მუსიკოსისა და სიმღერის სახელები. იშვიათია ჩანაწერი, რომელსაც ამ არხზე ვერ იპოვით. ბევრი ალბომი სრულადაა განთავსებული. სასურველი მუსიკის მოსმენის დროს, ვიდეოს ფანჯრის მარჯვნივ თავად „იუტუბი“ შემოგთავაზებთ იგივე შემსრულებლის სხვა კომპოზიციებს ან სიმღერის სხვა ვერსიებს, რაც ბევრად სასიამოვნოს ხდის მუსიკის ძიება-სმენას. თუ არხზე დარეგისტრირდებით, გაცილებით მეტი ფუნქცია ჩაირთვება, რომელიც კიდევ უფრო გაამარტივებს ნავიგაციას თუ მუსიკის ძიებას. ამავე დროს, შეინახავს საყვარელ კომპოზიციებს თუ დასაკრავ სიებს (იგივე ფლეილისტებს), ასევე ამ საიტზე ნავიგაციის ისტორიას.

stations or TV programs were enough to get that information. Nowadays this is harder, because with the development and availability of the global network, lots of new internet editions and websites have been created. In addition, the number of music programs on TV or radio is rather small in Georgia, therefore it is even more difficult to get a good advice. We should also take into consideration that audio books have become increasingly popular and finding them in our native language is also not easy. I will try to give you some tips on what and where you can find online, for free and of course legally.

♪

To me, the most user-friendly website is YouTube, a large amount of music is uploaded there daily and searching-listening-watching videos is very convenient. You just have to type the names of the desired artists as well as titles of their songs into the search column. It rarely happens that you are unable to find a record on the network, because lots of albums are fully uploaded. While you are listening to music, on the right side of the video YouTube will offer other compositions by the same artist as well as various versions of the song. This makes the process of listening to music or searching for new compositions much more enjoyable. If you sign up to the channel, many more functions will be available and this will further simplify navigation and searching. At

ყველაზე მოსახერხებელი კი საკუთარი დასაკრავი სიის გაკეთებაა. ამისთვის თქვენი მოწონებული კომპოზიციის დასახელების ქვემოთ უნდა დააწვეთ „+ აქ დამატება“-ს. შემდეგ დააწექით „ახალი დასაკრავი სიის შექმნა“-ს, დაარქვით სასურველი სახელი და ამ სიას დროთა განმავლობაში დაამატეთ სხვადასხვა ვიდეოები. ამ სიებიდან შეგიძლიათ უკვე მობეზრებული კომპოზიციის ამოგდებაც. ამავე დროს „იუტუბი“ ინახავს თქვენ მიერ

არჩევანი

choice

მოწონებულ და დაფავორიტებულ ვიდეოებსაც. ერთ-ერთი ყველაზე კარგი თვისება კი საყვარელ მუსიკოსთა (კინორეჟისორთა, მეგობართა და ა.შ.) ოფიციალური არხების გამოწერაა. როდესაც მუსიკოსი (ან რომელიღაც მომხმარებელი) ახალ ვიდეოს ატვირთავს, თქვენ მიიღებთ შეტყობინებას და ნახავთ სიახლეს.

Another very good site with a history of several years is Last. fm. With its help I have discovered several unknown and interesting artists

♪

ძალიან კარგი და უკვე საკმაოდ „სტაჟიანი“ საიტია last.fm, რომლის დახმარებით პირადად მე რამდენიმე ჩემთვის უცნობი და საინტერესო მუსიკალური შემსრულებელი აღმოვაჩინე. საიტზე დარეგისტრირების შემდეგ თქვენ შეგიძლიათ საიტიდან გადმოიწეროთ ე.წ. „სქრობლერის“ პატარა ზომის საინსტალაციო. თქვენს კომპიუტერში თუ სმარტფონში ჩაიტვირთება სპეციალური პროგრამა, რომელიც საიტზე ატვირთავს თქვენ მიერ მოსმენილი კომპოზიციების სახელწოდებებს და შეძლებთ დაათვალიეროთ საკუთარი დღეების, კვირების, წლების და ა.შ. ჩარტები. ამის შემდეგ, საიტი თვითონ შემოგთავაზებთ სავარაუდო შემსრულებელს, რომელიც შესაძლოა თქვენს გემოვნებას მოერგოს. „ლასტეფემის“ ნებისმიერი შემსრულებლის ფეიჯზე არსებობს ფანჯარა Similar Artists – მსგავს შემსრულებელთა სია, რომელიც შესაძლოა მოგეწონოთ. ამ საიტზე თქვენ საშუალება გაქვთ გქონდეთ საკუთარი დასაკრავი სია (ფლეილისტი), რომელსაც საიტი თქვენი მუსიკალური გემოვნებიდან გამომდინარე აგენერირებს. ამავე დროს, შეგიძლიათ უსმინოთ თქვენგან „ადევნებულ“ (დაფოლოვერებულ) მუსიკოსთა თუ მომხმარებელთა დასაკრავ სიებს.

♪

ძალიან კარგი მუსიკალური საიტია deezer. com, რომელიც მსოფლიოში ყველაზე პოპულარული მუსიკის საიტის – „სპოტიფაის“ ერთგვარი ანალოგია. თუმცა ამ უკანასკნელს საქართველო რატომღაც დაბლოკილი აქვს, ამიტომ ვირჩევთ ფრანგულ „დიზერკომს“. ესაა ვებსაორიენტაციო მუსიკალური სერვისი. იგი საშუალებას მოგცემთ მოუსმინოთ მუსიკას სხვადასხვა მოწყობილობაზე ე.წ. „ნაკადის“ (სტრიმინგის) საშუალებით. ამ დროისთვის საიტის ბაზაში 40 მილიონზე მეტი მუსიკალური კომპოზიცია და 30 000 რადიოსადგურია. მასზე რეგისტრაცია ბევრი სხვა მსგავსი საიტებისგან განსხვავებით ხელმისაწვდომია ქართველი 20

არჩევანი

the same time, you can save favorite songs on personal playlists, as well as the history of your searches. Making your own playlist is the best option. You have to press “+ add here” under the name of the composition you like. Then press-“create new playlist”, name it and add various videos to it periodically; you can remove uninteresting compositions as well. YouTube also saves favorite videos and compositions you liked. One of the best features is that you can subscribe to the official channel of your favorite artists (filmmakers, friends etc.). When the musician (or other user) uploads a new video you will get notified, thus keeping you up to date with the latest news.

♪

Another very good site with a history of several years is Last.fm. With its help I have discovered several unknown and interesting artists. After you register, you can download the installer, called “Scrobbler” from the site. A special program will be installed on your computer or smartphone which will upload names of the compositions you have listened to- you will be able to explore charts refining the search by days, weeks, years, etc. Afterwards the website will allow you to listen to various artists that may be interesting for you and match your taste. On every artist’s page there is a window “similar artists”- the ones that the site thinks you might like. Here you also have an opportunity to have your own playlist, which is generated by the website in accordance with your musical taste. At the same time you can listen to the playlists of the artists as well as playlists of your followers.

♪

Deezer.com is a very good website, it is analogous to the world’s famous music website choice

მომხმარებლისთვისაც. რეგისტრაციის შემდეგ ეკრანზე გამოჩნდება უამრავი მუსიკალური სტილი და სხვადასხვა შემსრულებელი. თუ ძებნას არ გამოიყენებთ, პირდაპირ შეგიძლიათ ჩართოთ სტილისა და შემსრულებლის მიხედვით და საიტი თავად დააგენერირებს დასაკრავ სიას. მოკლედ, ძალიან კარგი საიტია, მელომანებისთვის. საიტზე ნავიგაცია, ინფორმაციის ნახვა ხელს არ შეგიშლით მუსიკის მოსმენაში. „დიზერკომი“ შეგიძლიათ მიაბათ „ლასტეფემს“ და მოსმენილი კომპოზიციები ავტომატურად აისახება „ლასტეფემის“ თქვენს ჩარტებზე.

♪

ინტერნეტი სავსეა ონლაინრადიოებით. ფაქტობრივად, ყველა რეალურ რადიოს თავისი მაუწყებლობის ინტერნეტვერსია აქვს, თუმცა მე პირადად მიზიდავს ისეთი ინტერნეტ რადიოსადგურები, რომლებიც გემოვნებისა და განწყობის მიხედვით ალაგებენ დასაკრავ სიას. ბლომად შეიძლება ასეთი რადიოს პოვნა, თუმცა ჩემთვის რადიო jango.com გამოვყავი, სადაც მუსიკის უამრავი იარლიყი (თაგი) არსებობს. მაგალითად, „საპროტესტო“. შესაბამისად, „ჯანგო“ მოთხოვნილი იარლიყის მიხედვით გაამზადებს დასაკრავ სიას. საიტის ღირსება ისიცაა, რომ თითქმის ყველა სიმღერის ტექსტი იქვე შეგიძლიათ წაიკითხოთ და მომღერალს სიმღერაშიც აჰყვეთ.

♪

ბევრ თქვენგანს, ვისაც ჩემსავით დიდი ქალაქის ბეტონის „ჯუნგლებში“ ცხოვრება უწევს, ალბათ ძალიან უყვარს ბუნების წიაღში გასვლა, ან თუ ამას ვერ ახერხებს, ბუნების ხმების მოსმენა. ჩემს ნაცნობებს შორის, რამდენიმე მელომანს აქვს ოკეანის, ტყის, სხვადასხვა ცხოველების ხმების ჩანაწერების კომპაქტ-დისკები და სამსახურის შემდეგ დასასვენებლად, რელაქსაციისთვის უსმენს ხოლმე. თუმცა თქვენ გირჩევთ დიდებულ

არჩევანი

“Spotify”. Unfortunately, the latter is unavailable for Georgian users, so instead we can use the French Deezer.com. This is a web-orientation musical service. It allows you to listen to music on various devices through streaming. At the moment, there are more than 40 million musical compositions as well as 30,000 radio stations in the database of the website. And registration is available for Georgian users. After signing up, different music and various artists will appear on screen. If you don’t use the search option, you can play music according to artist and style and the website will generate a playlist itself. In short, it is very good website for music lovers. Web navigation and searching for the information will not prevent you from listening to music. You can attach “Deezer.com” to “last.fm”, and already listened compositions will automatically be reflected in your Last.fm charts.

♪

The internet is full of online radio stations. In fact, today, all of the radios have online versions of broadcasting, however, personally I prefer internet radio stations that play playlists according to taste and mood. There are plenty of them, but I recommend radio Jango.com, with lots of music tags, for example “protest”. Correspondingly, “Jango” will make a playlist in accordance with the requested tag. The advantage of the website is that you can find almost all song lyrics together and sing along.

choice

ვისაც შინ აუდიოწიგნების მოსმენა უყვარს, საზოგადოებრივ ტრანსპორტში თუ უბრალოდ, ქუჩაში, ვთავაზობ საქართველოს საზოგადოებრივი რადიოს საიტს radio1.ge-ს. კატეგორიებში მოძებნეთ „რადიოთეატრი“

საიტს, სადაც ეს ყველაფერი ერთადაა თავმოყრილი. ეს გახლავთ naturesoundsfor. me. საიტზე დარეგისტრირება აუცილებელი არაა, თუმცა შეგიძლიათ. ეკრანზე გამოჩნდება განყოფილებიანი დაფა. თითოეულ განყოფილებაში შესაძლებელია თქვენთვის სასურველი ხმა დააყენოთ. ვთქვათ, პირველ განყოფილებაში დავაყენოთ ზღვის პლაჟის (Beach) ხმა. ხმის რეგულატორით შეარჩევთ სასურველ დონეს. მეორე განყოფილებაში, ასევე მაგალითისთვის, დავაყენოთ თოლიების ხმა, ამისთვის ავარჩევთ Bird და Seagulls. პრინციპში ჰარმონიისთვის ეს ორი განყოფილებაც საკმარისია, მაგრამ შეგვიძლია კიდევ დავამატოთ ზანზალაკის, და მეოთხეში, დავუშვათ, ვეშაპების ხმები. საიტის დიდი ღირსებაა ის, რომ თქვენს მიერ არჩეული ხმები შეგიძლიათ mp3-ში ნებისმიერი ხანგრძლივობით შეინახოთ კომპიუტერის მეხსიერებაში და ინტერნეტის გარეშე, ცალკეც უსმინოთ. ამავე დროს შეგიძლიათ „გაისეირნოთ“ ჭექა-ქუხილიან წვიმაში, ტყეში და თოვლშიც კი. მოკლედ, ძალიან კარგი საიტია.

♪

დაბოლოს, ვისაც შინ აუდიოწიგნების მოსმენა უყვარს, საზოგადოებრივ ტრანსპორტში თუ უბრალოდ, ქუჩაში, ვთავაზობ საქართველოს საზოგადოებრივი რადიოს საიტს radio1.ge-ს. კატეგორიებში მოძებნეთ „რადიოთეატრი“. თქვენ მოხვდებით მართლაც ოქროს საგანძურში, სადაც შეძლებთ თანამედროვე რადიოდადგმების, რადიოსერიალების, ათწლეულების განმავლობაში დაგროვებული რადიოსპექტაკლების პირდაპირ მოსმენას. სურვილი თუ გაგიჩნდებათ, არც უფასო გადმოწერაა პრობლემა – მიაგნებთ downloadის ღილაკს. რეპერტუარში წიგნებიცაა. მაგალითად, გურამ დოჩანაშვილის „სამოსელი პირველი“, ერიხ მარია რემარკის „ნასესხები სიცოცხლე“ და სხვა. 22

არჩევანი

♪

Many of you who are forced to live in a concrete jungle like me probably enjoy spending time in nature, but sometimes you don’t have that option so you can to listen to the sounds of nature. Among my friends some music lovers have recordings of the ocean, forest and animal sounds on CDs and listen to them after work for relaxation. However, I recommend you a great website where all these sounds can be found. It is naturesoundsfor.me, you don’t have to register on the site, you can simply sign up. A box with 4 sections will appear on screen. In each section you can set a desired sound. For example you can set the sound of the beach in the first section; with volume control you can select the desired level. In the second section you can set the sound of seagulls by selecting the option Bird and then Seagulls. To me only these two sections are already enough for a harmony; we can also add the sound of bells or whale sounds in the fourth section. The great advantage of the website is that you are able to save an mp3 of your chosen sounds with unlimited duration on your computer and listen to them later even without internet. You can choose to walk in the city and listen to thundery rain, forest sounds, or snow. It short, it is a very good website.

♪

Finally, I recommend the website of the Georgian public radio, radio1.ge, to people who love listening to audiobooks at home, in public transport or anywhere outside. Search for “radio theater” through the categories and you will find a real golden treasure, where you can listen to modern radio performances, radio series, or archives of radio plays that have been collected over decades and where all-time legendary actors have performed. You can download them for free by finding the download button. There are books available as well, for example “Samoseli Pirveli” by Guram Dochanashvili and “Borrowed life” by Erich Maria Remarque.

choice

აფროამერიკელი ქალი დოლარის კუპიურაზე

African-American female on a dollar note

აშშ-ის ისტორიაში პირველად, ახალ 20-დოლარიან კუპიურაზე აფროამერიკელი ქალის პორტრეტი გამოისახება.

For the first time in US history, the portrait of an African-American female is to be displayed on the new $20 note.

NYT-ის მიხედვით, 20-დოლარიან კუპიურაზე, მონობის წინააღმდეგ მებრძოლი ჰარიეტ ტაბმენი აშშ-ის მეშვიდე პრეზიდენტ ენდრიუ ჯექსონს ჩაანაცვლებს. გამოცემის ცნობით, ქალების პორტრეტები 5 და 10-დოლარიანი კუპიურების უკანა მხარესაც დაიბეჭდება. ჰარიეტ ტაბმენი მონობის წინააღმდეგ მებრძოლი აფროამერიკელია, რომელიც მონობაში დაიბადა, თუმცა თავის დაღწევა მოახერხა. შემდეგ კი მონობიდან 300-მდე ადამიანი გაათავისუფლა. ჰარიეტ ტაბმენი ერთ-ერთი იყო მათგან, ვინც ქალების ხმის მიცემის უფლებისთვის ბრძოლის ლიდერი გახდა. ახალი კუპიურები სავარაუდოდ 2020 წელს გამოვა.

Boycotting segregation In 1915, segregation was officially legalized in all states. Black people had to pay high taxes in order to take part in elections and had to pass tests requiring them to learn the Constitution and the Declaration of Independence by heart. Mixed marriages were prohibited. In case of law violation, white people were supposed to pay a fine while black people were imprisoned or lynched. This terrible system was stopped in December 1955, following the famous moment when a traveler on a bus in Montgomery, well-known defender of the rights of black people, Rosa Parks, refused to give up her seat to a white passenger. On the initiative of Martin Luther King, the black population boycotted public transport and eventually won.

არჩევანი

According to the New York Times, Harriet Tubman, who fought against slavery, will replace the seventh president of the United States of America, Andrew Jackson, on the $20 note. Woman’s portraits are also to be printed on the reverse sides of the $5 and $10 notes. Harriet Tubman was born into slavery but managed to escape, freeing 300 people along with her. She then became a leader of the fight for women’s voting rights. The new notes are expected to be released in 2020.

ბოიკოტი სეგრეგაციას! 1915 წლიდან სეგრეგაცია ყველა შტატში ოფიციალურად დაკანონებული იყო. შავკანიანებს არჩევნებში მონაწილეობის მისაღებად მაღალი გადასახადი უნდა გადაეხადათ და ტესტი ჩაებარებინათ, რაც კონსტიტუციისა და დამოუკიდებლობის დეკლარაციის ზეპირად ცოდნას ითვალისწინებდა. აიკრძალა შერეული ქორწინებები. კანონის დარღვევისას თეთრკანიანი ჯარიმას იხდიდა, შავკანიანს კი ციხე ან ლინჩის წესით გასამართლება ელოდა. ამ საშინელი სისტემის დამარცხება მხოლოდ 1955 წლის დეკემბერში მოხერხდა, როდესაც მონტგომერიში ავტობუსით მგზავრობისას, შავკანიანთა უფლებების ცნობილმა დამცველმა როზა პარკსმა თეთრკანიან მგზავრს ადგილი არ დაუთმო. მარტინ ლუთერ კინგის ინიციატივით შავკანიანმა მოსახლეობამ საზოგადოებრივ ტრანსპორტს ბოიკოტი გამოუცხადა და საბოლოოდ გაიმარჯვა. choice

kiT xv a 1. ნიკა მაჩაიძე 2. მუსიკოსი, რეჟისორი

ციკო ინაური ciko inauri

3. ალბათ სჯობს სხვებმა დაახასიათონ. 4. პირველი (ნამდვილი) კოცნა.

1. სახელი და გვარი 5. საკუთარ უკაცრიელ კუნძულზე.

2. პროფესია

6. დამოუკიდებლობა.

3. როგორ დაახასიათებთ ნიკა მაჩაიძეს? 4. ბავშვობის დაუვიწყარი მოგონება... 5. რაზე ოცნებობდით ბავშვობაში? 6. პირველი დამოუკიდებელი არჩევანი, რომელმაც თქვენი ცხოვრება შეცვალა. 7. საყვარელი მუსიკოსი და სიმღერა. 8. წიგნები, რომელმაც ყველაზე დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა თქვენზე. 9. საყვარელი ფილმი, რეჟისორი

7. ვერ ვიტყვი, ბევრია. 8. რეი ბრედბერის „Fahrenheit 451“, „Dandelion wine“, მ. ბულგაკოვის „ოსტატი და მარგარიტა“, ფილიპ დიკის „Do androids dream of electric sheep“, თ. დოსტოევსკის „ეშმაკნი“, უილიამ გიბსონის „Neuromancer“, ბორის აკუნინი, ჟიულ ვერნი, ხორხე ლუის ბორხესი, მამლეევი, ჩაინა მიევილი და ასე შემდეგ. ვერ ჩამოვთვლი ყველას... ყველა წიგნს აქვს გავლენა, ბოლო ტრეშსაც კი. 9. „სტალკერი“, ა. ტარკოვსკი; Watchme – ზაკ სნაიდერი არ არის ჩემი საყვარელი რეჟისორი. უბრალოდ ეს ერთი ფილმი შედევრი გამოუვიდა და კიდევ ბევრი სხვა... 10. პედაგოგობა.

10. რა არ გამოგდით?

11. არაფერს.

11. უკან რომ დაგაბრუნათ, რას შეცვლიდით? 12. ისეთივე, როგორიც ნიკა მაჩაიძე ალბათ.

12. როგორია ნიკა მაჩაიძის მუსიკა? 13. თქვენი ყველაზე დიდი მიღწევა არის... 14. მთავარი პრობლემა არის... 24

არჩევანი

13. შვილები. 14. ქიმიურად, ფიზიკურად და მეტაფიზიკურად ბინძური სამყარო.

choice

15. გამოსავალი არის...

15. რთული! მაგრამ თუ დავფიქრდებით, ყოველთვის არის.

16. ბედნიერებისთვის გჭირდებათ... 17. სიყვარული არის...

16. სიყვარული. 17. ბედნიერება.

18. ჩვევა, რომელიც გაღიზიანებთ.

18. ყველაფრის კონტროლი.

19. ფრაზა, რომელიც გაღიზიანებთ.

19. უამრავია. ვერ ჩამოვთვლი.

20. რას ვერ აპატიებთ ადამიანს?

20. ვიღაცას ყველაფერს... ადამიანს გააჩნია.

21. რას ნანობთ?

21. არ ვნანობ.

22. რას ნიშნავს იყო თავისუფალი?

22. არ ცხოვრობდე გუშინდელი დღით. არ ნანობდე იმაზე, რასაც უკვე ვერ შეცვლი. შენს თავს არ ატყუებდე.

23. ყველაზე დიდი სიგიჟე, რომელიც ცხოვრებაში ჩაგიდენიათ... 24. ადგილი, სადაც თავს ყველაზე მშვიდად გრძნობთ.

23. ვერაფერს ვიხსენებ ასეთს. ალბათ სიგიჟედ არ მივიჩნევ არცერთ საქციელს. 24. იმის გვერდით, ვინც მიყვარს. გეოგრაფიას არ აქვს მნიშვნელობა.

25. სამი რამ, რისთვისაც ბრძოლა ღირს. 25. სიყვარული, სიმართლე, თავისუფლება.

არჩევანი

choice

k i T xv a 1. Nika Machaidze. 2. Musician, film director. 3. It’s probably better to let others describe me. 4. The first (real) kiss.

1.Name 5. Having an uninhabited island of my own.

2. Profession

6. Independency itself.

3. How would you describe yourself? 4. Unforgettable childhood memory? 5. Your childhood dream? 6. The first independent choice which changed your life? 7. Favorite artist and song?

7. Can’t say, there are too many, 8. Ray Bradbury’s Fahrenheit 451, Dandelion Wine, Bulgakov’s Master and Margarita, Philip Dick’s Do Androids Dream of Electric Sheep, Dostoyevsky’s Demons, William Gibson’s Neuromancer, Jules Verne, Borges, Mamleev, China Miéville and so on. I can’t say all of them... Every book has an influence, even the worst trash.

8. Books which had the greatest impact on you?

9. Stalker, Tarkovsky and many more. Also Watchmen –though Zack Snyder is not my favorite director, this film of his is a masterpiece.

9. Favorite movie, film director

10. Teaching.

10. What is it you’re not good at?

11. Nothing

11. If you could go back in time, what would

12. Probably like Nika Machaidze.

არჩევანი

choice

you change?

13. My kids.

12. What is Nika Machaidze’s music like?

14. The world polluted chemically, physically and metaphysically.

13. Your biggest achievement? 14. The main problem is..?

15. Difficult! But if addressed properly, it can always be found! 16. Love.

15. The solution is..? 16. For happiness you need..?

17. Happiness 18. Trying to control everything.

17. Love is..? 18. A habit which annoys you?

19. Plenty of them.

19. A phrase which irritates you?

20. I can forgive anything to a certain extent... it depends who the person is.

20. What is it you can’t forgive in a person?

21. I don’t have any.

21. Your regret?

22. Not living with the past. Not regretting, what you can’t change anymore. Not lying to yourself.

22. What does it mean to be free? 23. The craziest thing you’ve done in life? 24. The place you feel most relaxed? 25. Three things that are worth fighting for

არჩევანი

23. I can’t remember any. I probably don’t rate any of my actions as crazy. 24. Next to the person I love, geography does not matter. 25. Love, Truth, Freedom.

choice

ხელოვნება შავი ზღვის სანაპიროებიდან From the shores of the Black sea ხათუნა ხაბულიანი khatuna khabuliani მარიანა ვასილევას (Mariana Vassileva) განათებული ფეხსაცმელი-ნავების ნაკადი ქარვასლის საგამოფენო დარბაზის კედელზე თბილისის ისტორიის მცოდნეთათვის ალუზიაც შეიძლებოდა ყოფილიყო იმ პერიოდზე, როცა მტკვარი თავდაპირველ კალაპოტში მოედინებოდა და ამჟამინდელი თბილისის ისტორიის მუზეუმში, მაშინდელ ქარვასლაში მოგზაურები ნავებით შემოდიოდნენ. რა თქმა უნდა, ბულგარელი ხელოვანის „ნავებიადამიანები“ (Boats People) ნაკლებად უკავშირდება კონკრეტულ ლოკაციას. ის ზოგადად აჩვენებს ადამიანური სიცოცხლისა და სამყაროს ურთიერთობის მეტაფორას: „როცა სიცოცხლე ზღვა იყო და ფეხსაცმელები კი ნავები. ყოველ ნავში ადამიანური სიცოცხლეა, რომელიც დიდ ტალღებს ებრძვის ამ საოცარ სამყაროში დარჩენისთვის“. (When life was a sea and the shoes were boats. In every boat is a human life that is fighting with the big wave to stay in this wonderful world.) თუმცა, გამოფენის კონცეფცია სხვა მხრივ უკავშირდებოდა ლოკაციას. 28

არჩევანი

For those of you who know the history of Tbilisi, the stream of illuminated shoe-boats by Mariana Vassileva on the walls of the Karvasla Exhibition Hall could be an allusion of the period when Mtkvari used to flow in its original riverbed and when the visitors came to the current Tbilisi History Museum (former Karvasla) using boats. Of course the Boats People by the Bulgarian artist is not connected with this location specifically and is a general metaphor for the relationship between human life and the world: “When life was a sea and shoes were boats. In every boat is a human life that is fighting with the big wave to stay in this wonderful world.” However, the concept of this exhibition is connected with the location, but in a different way. Specifically, it is connected with the Black Sea region and apart from Marina Vassileva, artists from Romania, Turkey, Russia, Ukraine and Georgia participated. “These countries choice

კერძოდ – შავი ზღვის რეგიონს, და ბულგარელი მარიანა ვასილევას გარდა აქ მონაწილეობდნენ ხელოვანები რუმინეთიდან, თურქეთიდან, რუსეთიდან, უკრაინიდან და საქართველოდან: „... {ეს} ქვეყნები ყოველთვის წარმოადგენდნენ კულტურული ინოვაციების ცენტრებს. შავი ზღვა ყველაზე დიდი დახურული წყლის აუზია აღმოსავლეთ ევროპაში, რომელსაც არ აქვს პირდაპირი კავშირი მსოფლიო ოკეანესთან. ერთი სანაპიროდან მეორისკენ მგზავრთა გადაყვანისა და სხვადასხვა ნაპირთა კავშირით, ის პოსტსაბჭოთა და აღმოსავლური ტრადიციების ნაზავს ქმნის. შავიზღვისპირა ქვეყნები, ოსმალეთის იმპერიის, ხოლო შემდეგ უკვე საბჭოთა სისტემის გაბატონებისა და ოკუპაციის შედეგად, თითქმის გაღატაკდა. ყოველივე ეს მწერლებისა და მხატვრების მიგრაციის მიზეზად იქცა დასავლეთ ევროპაში, სადაც ისინი უსაფრთხო ნავსაყუდელს ეძებდნენ“. კურატორის არჩევანი ამ პოზიციით იყო განპირობებული, რომელსაც საკუთარი არტისტული ხედვით ავითარებდა თითოეული მონაწილე. სებასტიან მოლდოვანმა (რუმინეთი) Sebastian Moldovan თავისი ინსტალაცია საგამოფენო სივრცის ირგვლივ მოპოვებული ობიექტებითა და მასალებით ააგო. მისი ნამუშევარი მეხსიერების ვიზუალიზაცია იყო არქიტექტურული სტრუქტურის მეშვეობით. უკრაინელი ნიკიტა კადანის ინსტალაციაც ასევე მეხსიერებას, შავი ზღვის სანაპიროებთან დაკავშირებულ ასოციაციებს, მის პოლიტიკურ-კულტურულ კოდებს უკავშირდებოდა. საზღვრების პირობით განზომილებას დაუკავშირდა ICED ARCHITECTS -ის ეფემერული ინსტალაციაც. ლია ბაგრატიონის ნამუშევარიც ერთგვარად ავრცობდა ფორმისა და საზღვრების თემას მეტაფორული შეკითხვით შინაარსის/შიგთავსის შესახებ. სხეულის შესაძლებლობების საზღვრები კი ნეზაკეტ ეკიჩის NEZAKET EKICI ვიდეოპროექტს განსაზღვრავდა, სადაც სიმბოლური ურთიერთქმედებები სტიქიებსა და კულტურულ სქემებს შორის მაყურებლისგანაც ითხოვდა ჩართულობასა და წარმოსახვით მონაწილეობას.

always represented the centers of cultural innovations. The Black Sea is the biggest closed water pool in Eastern Europe, which is not directly connected with any oceans in the world. By taking passengers from one coast to the other and by connecting different coasts with each other, it creates a mix of post-Soviet and Eastern traditions. Firstly, because of the Ottoman Empire and, later, after the Soviets came to power and occupied the countries of the Black Sea region, they were almost impoverished. For this reason the writers and painters started immigrating to Western Europe, seeking a more secure harbor.” This was what conditioned the choice that the exhibition curator made and each participant was developing it according to his own artistic view. Sebastian Moldovan (Romania) created his installation by using objects and materials found around the exhibition space. His work was the visualization of memories using architectural structures. The installation by Nikita Kadani (Ukraine) also represented memories associated with the Black Sea coasts and its political and cultural codes. The

ექსპოზიცია, რომელიც საკმაოდ ეფექტური იყო რაციონალიზმისა და ვიზუალური აქცენტების ბალანსის საფუძველზე, წარმოადგენდა ერთ ნაწილს კულტურის სამინისტროს მიერ მხარდაჭერილი პროექტისა „თანამედროვე ხელოვნების გალერეა“, რომელმაც საქართველოში თანამედროვე ხელოვნების

არჩევანი

choice

ephemeral installation by ICED ARCHITECTS was also connected with the conditional dimensions of boundaries. Lia Bagrationi’s work was concentrated around the theme of forms and borders, by asking the metaphorical question about its contents. The boundaries of body were addressed in Nezaket Ekici’s video project, where symbolic interconnections between disasters and cultural schemes also demanded engagement and imaginary participation from the audience.

განვითარებას უნდა შეუწყოს ხელი. სპეციალურად ამ პროექტისთვის მოწვეულია ჩარლზ მერევეზერი (Charles Merewether) – შთამბეჭდავი პროფესიული ბიოგრაფიისა და გამოცდილების მქონე კურატორი. ერთ-ერთ ინტერვიუში კულტურის პოპულარიზაციისა და რეგიონული პროგრამების დეპარტამენტის ხელმძღვანელმა ანა რიაბოშენკომ აღნიშნა, რომ სწორედ ეს პროექტი შეიძლება იქცეს მომავალში თანამედროვე ხელოვნების მუზეუმის ბაზად. ეს უკანასკნელი კი კარგა ხანია მტკივნეულ საკითხად რჩება ადგილობრივი სახელოვნებო სცენისთვის, რადგან არსად არის სივრცე უახლესი ადგილობრივი ხელოვნების მუდმივი კოლექციისთვის და ჯერჯერობით გაურკვეველია ამ მიმართულებით რას აირჩევენ გადაწყვეტილების მიმღები ორგანიზაციები. 30

არჩევანი

The exposition, very effective due to the balance of rationalism and visual accents, represented one part of a project supported by the Ministry of Culture called “Gallery of Modern Art”, which is aimed at supporting the development of modern art in Georgia. Charles Merewether, an experienced curator with an impressive professional biography, was invited specially for this project. In one of her interviews, Ana Riaboshenko, the head of The Culture Promotion and Regional Project Department of the Ministry of Culture and Monument Protection of Georgia, said that this project might become the basis for the creation of a museum of modern art in future. The latter still remains one of the painful issues for the local artistic scene, as there is no space for a permanent exhibition of modern local art and it is unclear what the local decision-making organizations will choose to do in this direction.

choice

საარჩევნო უფლება ძველ საბერძნეთსა და რომში ჯერ კიდევ ანტიკურ ხანაში განისაზღვრა ხმის მიცემის ორი ტიპი – ფარული და ღია, სხვადასხვა თანამდებობის არჩევნების ჩატარების დრო და შუალედი. თანამედროვე საარჩევნო სისტემა მე19 საუკუნეში ჩამოყალიბდა. ამ პროცესს 1789 წლის საფრანგეთის რევოლუციამ ჩაუყარა საფუძველი. თუმცა საუკუნეზე მეტხანს საყოველთაო საარჩევნო უფლების დამკვიდრებას ეწინააღმდეგებოდნენ მონარქისტული და არისტოკრატიული წრეები.

The right to vote In ancient times, two types of voting were determined in Greece and Rome- secret and open voting - as was the time and interval for various elections. The modern electoral system was formed in the 19th century. The French Revolution of 1789 laid the foundation of this process. However, the establishment of universal suffrage was opposed by monarchial and aristocratic circles.

The first elections in Georgia

პირველი არჩევნები საქართველოში

The Georgian history of constitutionalism begins with the Act of Independence of Georgia of May 26, 1918. On November 22, 1918, the parliament of the Georgian Republic approved a law concerning the election of a constituent assembly which envisaged electing 130 members through direct, equal and secret voting. In 1918-1921, the Georgian Republic did not have a president. Noe Zhordania was the “Chairman of the Government.” The first multiparty and democratic elections in Georgia were held in February 1919 and the constituent assembly was elected by the Georgian population.

ქართული კონსტიტუციონალიზმის ისტორია 1918 წლის 26 მაისის „საქართველოს დამოუკიდებლობის აქტით“ იწყება. 1918 წლის 22 ნოემბერს საქართველოს რესპუბლიკის პარლამენტმა დამფუძნებელი კრების არჩევნების დებულება დაამტკიცა. იგი საყოველთაო, თანასწორი, პირდაპირი და ფარული ხმის მიცემით, დამფუძნებელი კრების 130 წევრის არჩევას ითვალისწინებდა. 1918-1921 წლებში საქართველოს რესპუბლიკას პრეზიდენტი არ ჰყოლია. ნოე ჟორდანია „მთავრობის თავმჯდომარე“ იყო. პირველი მრავალპარტიული და დემოკრატიული არჩევნები საქართველოში 1919 წლის თებერვალში ჩატარდა. მოსახლეობამ საქართველოს დამფუძნებელი კრება აირჩია.

არჩევანი

choice

გამოფენა

LOVE SONG

თვის გამოფენა

პროექტი „Love Song” შეიქმნა 4 ბელგიური სახელოვნებო ორგანიზაციის ინიციატივით: ChampdAction, M HKA (ანტვერპენის თანამედროვე ხელოვნების მუზეუმი), deBuren and Objectif Exhibitions. ეს ორგანიზაციები მსოფლიოს სხვადასხვა არტისტებს უგზავნიან გულის ფორმის ხმის ჩამწერ მოწყობილობებს და სთხოვენ ჩაწერონ სიმღერა სიყვარულზე, ერთი და იმავე მინიშნებით: „რას ნიშნავს ეს თქვენთვის, ვისთვის წერ, კარგავს თუ არა თავის მნიშვნელობას როცა სამყაროს უზიარებ?“

4 ოქტომბერი - 1 ნოემბერი არტარეა გალერეა დ. აბაშიძის 10

არჩევანი

choice

LOVE SONG EXHIBIITON

exhibition of month

The Love Song project was initiated by composer Serge Verstockt (ChampdAction) in collaboration with M HKA, deBuren and Objectif Exhibitions. These non-profit organizations send heart-shaped recording devices to artists around the world, asking them to record a love song, always with the same question: "What is a love song for you? Who do you write it for? Does it lose its meaning and intimacy once you share it with the world?"

October 4 – November 1 Artarea gallery 10 D. Abashidze Str.

არჩევანი

choice

არჩევანი მე!.. Choosing…Me! ლელა ოჩიაური Lela Ochiauri არსებობს თუ არა თანამედროვე ქართული თეატრი? აქვს თუ არა ის ძალა, რომელიც ოდესღაც ჰქონდა და იპოვა თუ არა ახალი სამეტყველო ენა, რომლითაც მაყურებელს ელაპარაკება? და ესმის თუ არა მას (მაყურებელს) რაზეც ესაუბრებიან? მოძებნა თუ არა ახალი, დღევანდელობის შესატყვისი მხატვრული ფორმა, რომელშიც საკუთარ ფიქრს, წუხილს, სათქმელსა და პრობლემებს მოაქცევს, რომლებიც, ერთი მხრივ აღელვებენ ადამიანებს, რომლებსაც თეატრი მხოლოდ გართობისთვის არ უყვართ და რომლებიც, მეორე მხრივ, მისაღები და გასაგებია სხვა საზოგადოებებისთვის, რომლებიც ქმნიან და აფასებენ მსოფლიო თეატრალურ სცენებზე მიმდინარე პროცესებს? არის თუ არა ეს ენა თანამედროვე მსოფლიო თეატრის იდენტური, თანხვედრილი, როგორც შორეულ და შემდეგ არცთუ შორეულ წარსულში ხდებოდა? დღეს ქართულ თეატრში რეჟისორების რამდენიმე თაობა საქმიანობს. ზოგი ძველი და „აპრობირებული“ მეთოდების, საკუთარი ხელწერისა და აზროვნების ფორმის ერთგული რჩება და მათ ჩარჩოებში მოქმედებს. ზოგი მათ გამოცდილებას იზიარებს, იყენებს და საინტერესოდ აგებს საკუთარს. ტრადიციას ინარჩუნებს. ზოგიც სრულიად ახალ თეატრალურ სახეებს ბადებს და ამდენად, ქმნის თანამედროვე ქართულ თეატრს, ექსპერიმენტების – ზოგჯერ წარმატებული, ზოგჯერ არა – შედეგად. ზოგჯერ სხვისი სტილისა და ხერხების ზოგჯერ ორგანული გათავისებით, ზოგჯერ გამეორებით – პირდაპირი კოპირებით, ზოგჯერ ერთმანეთის მიბაძვით, და მაინც – ახალი თეატრალური ენის ძიების მიმართულებით. 34

არჩევანი

Does modern Georgian theater exist at all? Does it have the power which it once had and has it found a new language to communicate with the audience? Does it listen to the audience? Has it found its new artistic form to express its ideas or lament issues? Can it excite the audience that loves theater not only for entertainment on the one hand, and at the same time be understandable for other groups who create and value the processes going on in the theatrical scenes internationally? Is this language identical to that of modern world theater, like it was in the not so distant past? There are few generations of theater directors on today’s stage, some use old and well-known methods, stay loyal to their signature and form of thinking, behaving within that framework. But others share their experience, use it and build an interesting one of their own. Some preserve traditions, others create completely new theatrical characters and therefore create a modern Georgian theater by means of at times successful, at times not so much – experiments- sometimes by using the style or tricks of others, organically, sometimes through repetition and direct copying, sometimes copying each other – but nevertheless in the direction of a the new theatrical language. The Georgian theatrical face is actively created by people (perhaps separated, but still unified) under the more or less bright spotlight choice

ქართული თეატრის სახეს აქტიურად (შესაძლოა დანაწევრებულ-დაქსაქსულ, მაგრამ მაინც ერთიანს, ჯგუფურს) ქმნიან და მაყურებლის (როგორც საქართველოში, ისე მის გარეთაც) მეტ-ნაკლები ინტერესის წრეში ექცევიან რობერტ სტურუა, თემურ ჩხეიძე, ქეთი დოლიძე, გოგი მარგველაშვილი, ავთო ვარსიმაშვილი, ლევან წულაძე, დავით დოიაშვილი, დავით საყვარელიძე, დავით მღებრიშვილი, ანდრო ენუქიძე, გიორგი სიხარულიძე, გიორგი შალუტაშვილი, და ახალგაზრდებიდან – დათა თავაძე, ვანო ხუციშვილი, მიშა ჩარკვიანი, პაატა ციკოლია, ნიკა საბაშვილი, სანდრო ელოშვილი, თემურ კუპრავა, ნიკა ლუარსაბიშვილი, ნიკა ჩიკვაიძე, თათა პოპიაშვილი. ასევე სხვები. სულ ახალი თეატრალური დადგმებიდან (რომლებიც სხვადასხვა მიზეზით იმსახურებენ და იპყრობენ ყურადღებას – თბილისშიც და რეგიონებშიც) რამდენიმეს ავირჩევდი და მაყურებელსაც ვურჩევდი მათ ნახვას. სხვადასხვანაირი თეატრის მოყვარულ მაყურებელს. მხოლოდ რამდენიმეს გამოვყოფ. რჩევა პირველი: „დაკანონებული უკანონობა“ რობერტ სტურუას ახალი სპექტაკლია, რომლითაც („კავკასიური ცარცის წრის“ დადგმიდან 41 წლის შემდეგ, რუსთაველის თეატრში) ბერტოლდ ბრეხტს დაუბრუნდა. და საკუთარ თავში, საკუთარ წარსულში, საკუთარ შემოქმედებაში დაიწყო მოგზაურობა. რევიზია ჩაუტარა, რაც, როგორიც, როგორც იყო და თავადვე გახდა საკუთარი თავის მსაჯულიცა და მოსამართლეც. რომლითაც ახალი ბრეხტი აღმოაჩინა და ნებისმიერ მკვლევარზე უკეთ შეძლო თავისი წინამორბედი დადგმების კრიტიკულად გაანალიზება. პირდაპირი ციტატები და პირდაპირი მისამართები ძველი სპექტაკლებისა და ამ სპექტაკლებიდან სცენებისა და მუსიკალური ფრაგმენტებისკენ სხვა ხედებითა და სხვა რაკურსებით – რომლებსაც „დაკანონებულ უკანონობაში“ მოხდენილად იყენებს – აშკარად გამოხატავს აზროვნების განსხვავებულობასა და ახალ პოზიციას საკუთარი თავის მიმართ. რობერტ სტურუა თვითირონიით აფასებს ყველაფერს, რაც გაუკეთებია და ყველაფრის – ყოფიერების არაფრისმთქმელობის,

არჩევანი

of the interest of the audience (in Georgia and abroad) and these people are – Robert Sturua, Temur Chkheidze, Keti Dolidze, Gogi Margvelashvili, Avto Varsimashvili, Levan Tsuladze, Davit Doiashvili, Davit Sakvarelidze, Davit Mgebrishvili, Andro Enukidze, Giorgi Sikharulidze, Giorgi Shalutashvili and from the younger generation – Data Tavadze, Vakho Khutsishvili, Misha Charkviani, Paata Tsikolia, Nika Sabashvili, Sandro Eloshvili, Temur Kuprava, Nika Luarsabishvili, Nika Chikvaidze, Tata Popiashvili and others. Of the most recent theatrical plays (which merited attention in Tbilisi and the regions for various reasons) I would like to mention and recommend to people with different tastes, I will just single out the following: Recommendation #1 The Exception and the Rule is Robert Sturua’s new play with which he returned to Bertolt Brecht, 41 years after the Caucasian Chalk Circle, first staged in the Rustaveli Theater. This is how Sturua started the journey into himself, his past and former creative works. He started revising his works, how he staged them, what they respresented and by doing so became both the accused and the judge. He discovered the new Brecht and was able to analyze his own former plays better than any critic could have. Direct citations and references to his older plays, showing scenes and musical fragments from them but with new perspectives, is what Sturua uses so masterly in his new work, obviously manifesting his distinctness and his new attitude towards his own self. Sturua analyzes everything with self-irony, which he has not once used regarding many things, with multilayered enigmas he discusses things like the meaninglessness of household hassles, power, wealth, or being; the vanity of battles for political and religious influences, choice

ამქვეყნიური ფუსფუსის, ძალაუფლებისთვის, სიმდიდრისთვის, პოლიტიკური თუ რელიგიური გავლენისთვის ბრძოლის ამაოებაზე, ეფემერულობაზე მრავალშრიანი ქარაგმებით საუბრობს. გაუდაბურებულ სამყაროში ქაოსია. უსასრულო სვლა, უგზოოდ, ქვიშებში, სადაც ადამიანებიც მირაჟებს დამსგავსებიან. ცხოვრება მირაჟია. ან სიზმარი. ქვიშასავით არამყარი და ცვალებადი. ნამდვილი რეალობა და მნიშვნელოვანი კი ისაა, რომ „ბარსა ჩემპიონია!“ მხოლოდ ესაა მნიშვნელოვანი. და როდესაც ესაა მნიშვნელოვანი, სხვა ყველაფერი, რაც გვთრგუნავს და გვაწუხებს – უმნიშვნელოა. ამ, შინაგანი ტყვეობიდან გამათავისუფლებელ და შვებისმომგვრელ აღმოჩენამდე რობერტ სტურუა თანდათან მივიდა. რჩევა მეორე: მარჯანიშვილის თეატრში, ლევან წულაძის „უცხოობაში Begalut“ (დრამატურგები - შალომ ალეიხემი, გურამ ბათიაშვილი) – დრამატულ თეატრში ვერბალური თეატრის ხერხებით გაკეთებული არავერბალური სპექტაკლი, რომელშიც რეჟისორი მხოლოდ ქმედებას, ჟესტს, პლასტიკას, ქორეოგრაფიას იყენებს. იყენებს „უხმო კინოს“ გამომსახველ ხერხებს – მიზანსცენებითა და კომპოზიციური განლაგებით, კადრების აწყობით, განათებით. სცენა თითქოს კინოაპარატის ობიექტივშია მოქცეული. სიჩუმე არ არის, მაგრამ არ არის სიტყვა. მუსიკაა, ხმებია, ხმაური, როგორც ცხოვრებაში, და ეს დუმილი ბევრად მეტყველია – როგორც ტკივილის ფასი და წინააღმდეგობის დიდი ძალა.

ephemerality. The uncovered world is chaotic; eternal movement towards no purpose, in sand, where even people resemble mirages. Life is a mirage, or a dream, as unsteady and changing as the sand. True reality and the meaning is in the fact that “Barca is the Champion!”, only this matters. And when only such things are important, everything that depresses and bothers us becomes trivial. And his discovery that makes it possible to relax and free oneself from enslavement to one’s inner self was attained over time. Recommendation #2 Levan Tsuladze’s Begalut in Exile (a story based on fragments from Shalom Aleichem and Guram Batiashvili’s novels) is a non-verbal play staged using verbal tricks, where the director uses only actions, gestures, plasticity and choreography, tricks from mute movies – by creating special targetscenes and compositional arrangements, by constructing images and using lights. The scene is as if put into the perspective of a photo camera. There is no silence, but there are no words, either. There is music, sounds, noises – as it is in reality, and this silence is much more meaningful, just like the value of pain and the great power of resistance.

რაც სცენაზე ხდება, შესაძლოა მირაჟიცაა – ნისლში გახვეული, შორეული, და თან ახლობელი. მხიარული, იუმორითა და სიხარულით გაჯერებული და უკიდურესად ტრაგიკული. რეალურიცა და ირეალურიც. სადღაც ზღვარზე, რომლის ტერიტორიებიც უცნაურად და მოულოდნელად იცვლებიან.

What happens on the stage might even be a mirage; foggy, distant and yet so familiar. Joyful, full of humor and happiness, yet immensely tragic. Real and unreal at the same time, something on the verge, the boundaries of which change strangely and unexpectedly.

უცხოობაში შეხვედრილი და გაერთიანებული ადამიანების – ორი ებრაული ოჯახის ისტორია. ისინი სამყაროში, თავშესაფრის ძებნაში გადაადგილდებიან და უცხო ქვეყანაში სახლდებიან. ებრაელების, როგორც ზოგადად ერისა და ალბათ, ერთადერთი ერის დედამიწაზე, რომელიც მრავალსაუკუნოვან დევნასა და „უცხოობას“

The story of two Jewish families who meet and unite in exile. They travel the world to find shelter and settle in a foreign country. The main theme is the issue of Jews, as a nation, perhaps the only one with a centurieslong history of chase and exile. However, it becomes universal later, when the multilayered eternal story of the executioner and his victim

არჩევანი

choice

განიცდიდა, თემა მთავარი და წარმმართველია. თუმცა საყოველთაოობა შემდეგ იწყება. ჯალათისა და მსხვერპლის მარადიული და მრავალგანზომილებიანი ამბავი. სიკეთისა და ბოროტების შესახებ. სასოწარკვეთისა და იმედის, განადგურებისა და გადარჩენის ღრმა მეტაფორა. რჩევა მესამე: არავინ იცის სადაა ზღვარი ამქვეყნიურ და მიღმა სამყაროებს შორის. ერთი მეორის ზუსტი ანარეკლია. აქ ყველაფერი დროებითია. იქ – თითქოს მარადიული. მაგრამ იქაც, როგორც აქ, დრო გადის და გატეხილანკესიანი მეთევზეების რიგებიც ივსება და ივსება. იქაც დარდობენ დანაკარგებზე და იმაზე, რისი გაკეთებაც უნდოდათ და ვერ მოასწრეს. იქაც ჭაღარავდებიან, ბერდებიან. ავღანეთისა და ერაყის – სხვა ქვეყნებისა და მაინც საკუთარ – ომში დაღუპული ჯარისკაცები. მათი განვლილი ცხოვრება და სიკვდილი ძალიან ჰგავს ერთმანეთს, როგორც ბევრ ომში დაღუპული მეომრების ისტორია. ჯარისკაცები – ერთი, ორი! ერთი, ორი! – კვლავ მწყობრში არიან. „მეთევზე ერთი, ორი...“ – ორი მსახიობის – დავით როინიშვილისა და გიორგი ჩაჩანიძის ძლიერი დუეტი გიორგი შალუტაშვილის სპექტაკლში (ჭიათურისა და ქუთაისის თეატრების ერთობლივი პროდუქცია, დრამატურგი: ირაკლი სამსონაძე) – ცხოვრებისა და სიკვდილის მეტაფორა, მებადური მოციქულების იგავის თანამედროვე ალუზია. მეოთხე რჩევა: 130 წელზე მეტია, ექიმ სტოკმანის ვნებები აფორიაქებს, იზიდავს ადამიანებს და ფიქრის, განსჯის, არჩევის საშუალებას სთავაზობს. ყველა, ვისაც მასთან შეხება აქვს, ინდივიდუალურ გადაწყვეტილებას იღებს. ფოთის თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელს, ქართველი რეჟისორების „ახალი ტალღის“ წარმომადგენელ დავით მღებრიშვილსაც ჰენრიკ იბსენის „ხალხის მტერი“-ს საკუთარი ვერსია აქვს. მისთვის მნიშვნელოვანია არა იმდენად პიესის სოციალური ჟღერადობა, რამდენადაც ფსიქოლოგიური პროცესები, რომლებიც სტოკმანში (გიორგი სურმავა) მიმდინარეობს და საბედისწერო ნაბიჯების მოტივაცია, რომლებსაც იგი – მარტოხელა მეამბოხე, სულიერებისგან დაცლილი ხალხის წინააღმდეგ, მომავლის გადასარჩენად დგამს. იდეა, ამბავი, მხატვრული ფორმა, სცენური გარემო ჩაკეტილ სივრცეში – საკუთარ საპყრობილეში მომწყვდეული საზოგადოებისა და თავისუფლების თამამი მეტაფორა. და

არჩევანი

begins, the deep metaphor of misery and hope, destruction and survival. Recommendation #3 Nobody knows where the line between the earthly and the other world is drawn. One is the exact reflection of the other. Here everything is temporary, but there it seems eternal. But even there, just like here, time flies and the lines of fisherman with broken rods stretch. There, too, people worry about their losses and the chances they didn’t take. There, too, people turn grey, become older. The soldiers from Afganistan and Iraq who died in the wars of other countries, whose lives and deaths are very much alike, just like the lives of all the soldiers in all the wars. Soldiers – one, two! one, two! – are still standing in a straight line. Fisherman one, two by Irakli Samsonadze is a play staged by Giorgi Shalutashvili (co-production of Chiatura and Kutaisi Theaters) performed by the strong duo of Davit Roinishvili and Giorgi Chachanidze – a metaphor of life and death, a modern allusion of the fable about the fishermen apostles. Recommendation #4 For more than 130 years the passions of Doctor Stockman have excited and appealed to people, offering them food for thought, judgment, and choices. Everyone who has any connection with him takes an individual independent decision. The play, staged by the artistic director of Poti Theater, Davit Mgebrishvili, representative of the “new wave” of Georgian directors, offers his own version of Henrik Ibsen’s An Enemy of the People. To him, the psychological processes in Stockmann (Giorgi Surmava) and the motivations behind his fatal decisions, which he, the lonely rebel takes against the spiritless people towards saving the future – are more important than the social importance of the play. The idea, story, artistic form, and scenes in the closed space are the metaphor of freedom and imprisonment into which society has put itself. The play discusses an answer to the eternal question – who are the people and choice

პასუხი მარადიულ შეკითხვაზე – ვინაა ხალხი და ვინ მისი „მტერი“? ექიმ სტოკმანის შინაგანი თავისუფლება და საბოლოო გათავისუფლება – წრის გარღვევა. რჩევა მეხუთე: მიხეილ თუმანიშვილის სახელობის კინომსახიობთა თეატრში, სამხატვრო ხელმძღვანელმა ქეთი დოლიძემ ტენესი უილიამსის „ტრამვაი-სურვილი“ დადგა. იგი აცილებს სპექტაკლს პიესისთვის დამახასიათებელ წარსულის რომანტიზებას, მკვეთრად გაყოფილ – ამერიკელი სამხრეთელისა და ჩრდილოელის – მრავალგვარ განსხვავებულობას და წარსულზე ფიქრს, განცდას საერთო (საყოველთაო) დანაკარგების სევდის მეტაფორად აქცევს. საერთოდ, სევდა მთელ სპექტაკლს მოიცავს. ჩაკეტილობის, უიმედობის, გამოუვალობის ატმოსფეროა. გაჯერებული ძალადობით, უსიყვარულობით, მარტოობით – მაშინაც კი, როდესაც გარშემო სხვა ადამიანები არიან. ისინი ატარებენ ტკივილს დაკარგული სახლების, წინაპრების, შეყვარებულების, მშობლების გამო. ისინი ატარებენ მძიმე ფიქრებს საკუთარი თუ სხვათა უიღბლობის, მიუსაფრობის, სამყაროსთან და ერთმანეთთან შეუთავსებლობის მიზეზით. იგრძნობა მარტოობისთვის განწირული ადამიანების განცდა, ყოფის უსასოობა და საზოგადოების ყალბი მორალის წინააღმდეგ ბრძოლის უპერსპექტივობა. რადგან აქ ბატონობენ უკვე დამსხვრეული ილუზიები და უკანასკნელი იმედების გაუმართლებლობა. რჩევა მეექვსე: სამეფო უბნის თეატრი და მასში არსებული „დათა თავაძის თეატრი“ ალბათ ერთ-ერთი გამორჩეულია დღევანდელ ქართულ სახელოვნებო სივრცეში. ბევრი მიზეზით: თუ რაიმე სიახლეზე, სითამამესა და გამორჩეულზე შეიძლება საუბარი, სწორედ ამ თეატრზე შეიძლება. უპირველესად სწორედ „სამეფო უბანში“ მეტყველებენ უახლეს სათეატრო ენაზე და ახალ წესრიგს ამყარებენ, რომელსაც არა წარსულის დიდების კვალი, არა მიღწეულით ტკბობის სიმყუდროვე, არამედ ცოცხალი მომავალი აქვს. „პრომეთე. დამოუკიდებლობის 25 წელი“, დათო გაბუნიას პიესაზე, საქართველოს დამოუკიდებლობის 25-წლიანი ისტორიის ფრაგმენტებზე, მოგონებებსა და ასოციაციებზე აწყობილი სპექტაკლი, დოკუმენტური მასალისა 38

არჩევანი

who is their enemy? - and Doctor Stockmann’s inner freedom and the final disenthrall that he achieves. Recommendation #5 The artistic director at the Mikheil Tumanishvili Theater, Keti Dolidze, staged A Streetcar Named Desire by Tennessee Williams. She doesn’t use the technique of romanticizing the past characterizing the play script, doesn’t concentrate on the divided South and North American differences; she thinks about the past and turns feelings towards the metaphor of sadness for universal losses. That sadness covers the whole play. The atmosphere is that of limbo, hopelessness, deadlock; full of violence, lovelessness; loneliness, even when there are people around: they carry the pain of lost houses, ancestors, lovers and parents; they carry these painful thoughts about their own or others’ misfortunes and misery caused by incompatibility with the world. The futility of battle against the fake morals of society can be felt in the feelings of those people, doomed to solitude since the broken illusions and failed last hopes dominate here. Recommendation #6 The Old District Theater and Data Tavadze’s Theater within it are among the most distinguished in today’s artistic scene. And the reasons are plenty. If anything can be said about novelties, boldness and exclusiveness – this theater is the one to talk about. Firstly, because it is in this theater that they use modern theatrical language for communication; here, they set new rules which do not carry a trace of past greatness and the coziness of taking pleasure in which has already been attained. Rather, they concentrate on the future. Prometheus - 25 Years of Independence by Dato Gabunia is a play made of fragments, memories and associations about the history of Georgian independence. The play uses documentary material and literary texts creating a chain of unordinary staging. The generalization is obvious, the generation which choice

და ლიტერატურული ტექსტების ერთიან ჯაჭვად იქსოვება და არაორდინარულ სახეს იძენს. განზოგადების ხატი იმდენად ძლიერია, რომ თაობის – რომელიც სწორედ 25 წლის წინ დაიბადა და ამ ხნის განმავლობაში იქცა ჩვენი სამშობლოს ცხოვრების განუყრელ ნაწილად – ხედვა და დამოკიდებულება საკუთარი თუ ქვეყნის ბიოგრაფიისადმი კაცობრიობის მეხსიერებისა და დავიწყების ხატად ყალიბდება და სიტყვით, ქმედებით, მოვლენათა ქაოსური თანმიმდევრობით დასახიჩრებული სამყაროს კალეიდოსკოპური სურათის შექმნაში მონაწილეობს. კიდევ შეიძლება რამდენიმე რჩევის დამატება: სამეფო უბნის თეატრში, ვფიქრობ აუცილებლად სანახავია თემურ ჩხეიძის სახელოსნოს სტუდენტების – დრამატურგებისა და რეჟისორების – სადიპლომო სპექტაკლები. ესენია: გურამ ღონღაძის „მარინა რევია“ (დრამატურგი: ალექს ჩიღვინაძე), თათა პოპიაშვილის „ოლიმპიური თამაშები“ (დრამატურგი: ალექს ჩიღვინაძე), ვანო ხუციშვილის „დიდი შესვენება“ (მესხეთის თეატრში, დრამატურგი: დათა ფირცხალავა); მიშა ჩარკვიანის „კატარინა ბლუმის შელახული ღირსება“ (მარჯანიშვილის თეატრში); პაატა ციკოლიას „აიიქ“ (დრამატურგი: ოთარ ქათამაძე, მუსიკისა და დრამის თეატრში), დავით დოიაშვილის „ბალიშის კაცუნა“ (მუსიკისა და დრამის თეატრში); ნიკა საბაშვილის „ორკესტრი ტიტანიკი“ (ფოთის თეატრში), სანდრო ელოშვილის „მოხუცი ქალის ვიზიტი“ (მარჯანიშვილის თეატრში) და სხვა. მოკლედ, თეატრალური ცხოვრება ჩვეულებრივ გრძელდება და რამდენიმე ასეულ დადგმას ქართული თეატრის ისტორიაში ახალახალი სპექტაკლები ემატება, რომელთაგან ზოგი ისტორიას დარჩება და ყოველთვის გაიხსენებენ, ზოგიც სეზონის ბოლომდეც ვერ ატანს – 2-3 ჩვენების შემდეგ იხსნება და ქრება. მაგრამ ესეც ისტორიის ნაწილია, როგორც ყოველთვის იყო – კარგ სპექტაკლებს ცუდი ცვლის, ცუდს კარგი, საშუალოს უკეთესი და „არანაირს“ – ბრწყინვალე; საინტერესო და უინტერესო, მნიშვნელოვანი და უმნიშვნელო. მაყურებელსაც მათ შორის შეუძლია აირჩიოს. შემოქმედებით პროცესებს სხვადასხვა სახის რყევები, ადმინისტრაციული, საორგანიზაციო ცვლილებებიც ახლავს. მოკლედ, ქართულ თეატრს სიმშვიდისა და მოდუნებისთვის არ სცალია.

არჩევანი

was born just 25 years ago and has already become an indivisible part of the life of our homeland, its ideas and attitudes towards the biography of its own, or that of the country, is shaping the face of the memories and forgetfulness of humankind, and participating in the creation of a kaleidoscopic picture of the world that is damaged by words, actions and a chaotic sequence of events. Some recommendations can be added. I think diplomawork playwrights and directors from Temur Chkheidze’s student body are a must-see in the Royal District Theater, Alex Chigvnadze’s play Marina Revia directed by Guram Gongadze; Data Pirtskhalava’s A Long Break staged by Vano Khutsishvili in the Meskheti Theater; Heinrich Böll’s The Lost Honor of Katharina Blum by Misha Charkviani in Marjanishvili Theater; Otar Katamadze’s Overthere by Paata Tsikolia in the Music and Drama Theater; Pillowman staged by Davit Doiashvili in the same theater; Orchestra Titanic staged by Nika Sabashvili in Poti Theater, and The Old Woman's Visit directed by Sandro Eloshvili in the Marjanishvili Theater. In short, the theatrical life goes on as usual and new plays are added to the hundreds of others staged over its history. Some will be recorded in this history and will always be remembered, while others can hardly stay till the end of the season and vanish after the first two or three performances. But this too is part of history, and as it always is – good plays are replaced by bad ones and vice versa; average ones by better performances, “nothingnesses” by brilliance, interesting ones by boring, important by trivial and so on. The audience chooses the ones that matter among them. The creative processes are accompanied by different fluctuations, administrational or organizational changes. In short, Georgian theater has no time for peace and relaxation.

choice

მიხეილ თუმანიშვილის სახელობის ხელოვნების საერთაშორისო ფესტივალი „საჩუქარი“ 2016 15 ოქტომბერი – 25 ნოემბერი

Georgian International Festival of Arts GIFT in Tbilisi 2016 October 15 – November 25

1-7 ნოემბერი მანანა მენაბდეს პერსონალური გამოფენა მიხეილ თუმანიშვილის კინომსახიობთა თეატრი, აღმაშენებელის გამზ. 164 7 ნოემბერი ფესტივალი „საჩუქარი“ 2016 იტალიის საელჩოსთან თანამშრომლობით წარმოგიდგენთ ახალ პროგრამას – „ფოკუსშია იტალია“ „მშვენიერი ქალი კინოთეატრებში“ დოკუმენტური ფილმის ჩვენება და საჯარო დისკუსია ფილმის ავტორსა და რეჟისორ ჩეჩილია ცოპელეტოსთან დას.: 18.00 კინოთეატრი „ამირანი“, მ. კოსტავას 36/1 10 ნოემბერი „ბატონი ზომერი“ ფრანც კაფკა ბორჯომის თოჯინების თეატრი რეჟისორი: იოსებ ბაკურაძე დას.: 15:00 მიხეილ თუმანიშვილის სახ. კინომსახიობთა თეატრი, აღმაშენებელის გამზ. 164 11 ნოემბერი „არ გვიხდიან?! არ გადავიხდით!“ პიესის ავტორი დარიო ფო რეჟისორი: მიქელე პანელა „ფოკუსშია იტალია“ საქართველო-იტალია დას.: 20:00 მიხეილ თუმანიშვილის სახ. კინომსახიობთა თეატრი, აღმაშენებელის გამზ.164

არჩევანი

1-7 November Manana Menabde Personal Exhibition Address: Tumanishvili Fim Actors Theater, 164 Agmashenebeli Avenue 7 November The Gift Festival 2016, in collaboration with Italian Embassy Tbilisi, presents a new program ITALIAN FOCUS La Belle at the Movies Documentary Film By Cecilia Zoppelletto Screening to be followed by a Q&A session Start time: 18:00 Address: Amirani Cinema, 36/1 M. Kostava Str. 10 November Mr. Zommer By Franz Kafka Directed by Ioseb Bakuradze Borjomi Puppet Theater Start time: 15:00 Address: Tumanishvili Film Actors Theater 164 Agmashenebeli Ave. 11 November Can’t Pay? Won’t Pay! By Dario Fo Directed by Michele Panella ITALIAN FOCUS Georgia-Italy Start time: 20:00 Address: Tumanishvili Film Actors Theater, 164 Agmashenebeli Ave. 12, 13 November Murmel Murmel By Dieter Roth

choice

12,13 ნოემბერი MURMEL MURMEL „დიტერ როტი“ რეჟისორი: ჰერბერ ტფრიჩი ფოლკსბიუნე (ბერლინის სახალხო თეატრი) ბერლინი, გერმანია დას.: 20:00 რუსთაველის თეატრი, რუსთაველის გამზ. 17 15, 16 ნოემბერი „მედეა: მასალა“ ჰაინერ მიულერი რეჟისორი: კარმელო რიფიჩი „ფოკუსშია იტალია“ PROXIMA RES მილანი, იტალია დას.: 20:00 მიხეილ თუმანიშვილის სახ. კინომსახიობთა თეატრი, აღმაშენებელის გამზ. 164 20, 21 ნოემბერი „დემონი. ხედი მაღლიდან“ რეჟისორი: დიმიტრი კრიმოვი მოსკოვი, რუსეთი დას.: 21:00 თბილისის ისტორიის მუზეუმი, სიონის ქ. 8 23 ნოემბერი Tango de Rosas Irma de Flore თბილისი, საქართველო დას.: 21:00 მიხეილ თუმანიშვილის სახ. კინომსახიობთა თეატრი, აღმაშენებელის გამზ. 164

არჩევანი

Directed by Herbert Fritsch Volksbühne am Rosa-Luxemburg-Platz Berlin Start time: 20:00 Address: Rustaveli Theater, 17 Rustaveli Ave. 15,16 November MEDEA: MATERIAL By Heiner Müller Directed by Carmelo Rifici ITALIAN FOCUS PROXIMA RES Milan, Italy Start time: 20.00 Address: Tumanishvili Film Actors Theater, 164 Agmashenebeli Ave. 20, 21 November Demon. View from Above A collective composition based on the poem by M.Y. Lermontov Moscow, Russia Start time: 21:00 Address: Tbilisi Caravanserais (Tbilisi History Museum) 8 Sioni Str. 23 November Tango de Rosas Irma de Flore Tbilisi, Georgia Start time: 21:00 Address: Tumanishvili Film Actors Theater, 164 Agmashenebeli Ave.

choice

კინოარჩევანი Film Choice

ფოტო პედრო ალმოდოვარის ფილმიდან "ხულიეტა" Photo from the Pedro Almodovar’s movie Julieta

ციკო ინაური ciko inauri ალბათ ათი წლის ვიყავი, ჩემმა ერთერთმა საყვარელმა ოჯახის წევრმა ელენი კარაინდროუს აუდიო CD რომ მაჩუქა. გარეკანზე თეოდორ ანგელოპულოსის ფილმების პოსტერები იყო. მუსიკას რომ მოვუსმინე, რამდენიმე დღეში გარეკანზე დაბეჭდილ ყველა ფილმს ვუყურე. ალბათ ამ დღეს პირველად ვარჩიე ამერიკულ კინოზე მეტად ევროპული მყვარებოდა. მაშინ გადავწყვიტე, რომ ევროპული კინომხატვრობა, მუსიკა, აურა და გავლენა, თავისი კათარტული, მძიმე ეფექტებით, ჩემი ცხოვრების განუყოფელი ნაწილი გამხდარიყო. მივხვდი, რომ კინო ჩემთვის არა გასართობი საშუალება, არამედ განათლების მისაღები ყველაზე ძლიერი ბერკეტი გახდებოდა და უნდა მომეძებნა კარგი კინო, რომელიც კიდევ უფრო გამიმძაფრებდა იმ შეგრძნებებს და შეხედულებებს კარაინდროუს აუდიო CD-ის მოსმენისას რომ ვიგრძენი. თუმცა ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ყველა ადამიანმა ევროპული კინო უნდა შეიყვაროს და ჩემსავით ქალ მწერლებზე გიჟდებოდეს. ყველაზე საშინელი სწორედ ის არის, როდესაც ადამიანები ცხოვრებაში „უნდა გავაკეთოს“ პრინციპით იწყებენ მოქმედებას. რადგან ვიღაც 42

არჩევანი

I think I was ten when one of my relatives gave me Eleni Karaindrou’s CD with Theodore Angelopoulos’ film posters on the cover. After listening to the music, I watched all those films. I think on that day I made the choice that I would always prefer European films to American; that European film-art, music, aura and influence, with its cathartic, difficult moments, would become an inseparable part of my life. I realized that films are not a means of entertainment to me, but are instead the strongest leverage that I hold for gaining an education. I decided to search for great movies which would further enhance my senses and opinions, similar to what I experienced when I first listened to Karaindrou’s audio CD. However, this does not mean that every person should enjoy European films and love women writers like I do. The worst thing is when people start doing things in life because they “have to.” Just because somebody reads, listens or watches something, doesn’t make those things good. We have been born human to create “playlists” and film collections of our own. Nevertheless, there is one “but” – a child that choice

კითხულობს, უსმენს და უყურებს, არ ნიშნავს, რომ კარგია. ადამიანები იმისთვის გავჩნდით, რომ ჩვენი ცხოვრების „პლეილისტები“ და კინოკრებულები თავად შევქმნათ. თუმცა არსებობს ერთი „მაგრამ“ - „ლელა წურწუმიას“ მუსიკაზე გაზრდილ ბავშვს ალბათ ძნელად შეუყვარდება ლუ რიდი და ადამიანებს, ვისთვისაც „იმერული ესკიზები“ საკულტო ფილმია, მეეჭვება მომავალში ბილი ვაილდერი მოეწონოთ. ჟან პოლ სარტრს – ეგზისტენციალიზმის „ღმერთს“, სწორედ არჩევანთან დაკავშირებით ძალიან მოკლე და კონკრეტული თეორია აქვს: „არსებობა წინ უსწრებს არსს“. ესე იგი, ადამიანი ჯერ არსებობს და შემდეგ განსაზღვრავს თავის თავს. არ არსებობს არანაირი წინასწარ განსაზღვრული ადამიანური ბუნება ან ბედი. ადამიანი მარტოა სამყაროში და არანაირი დახმარების იმედი არ უნდა ჰქონდეს. თუ რად იქცევა იგი, მხოლოდ და მხოლოდ მასზეა დამოკიდებული, რადგან იგი აბსოლუტურად თავისუფალია არჩევისას, იგი „განწირულია თავისუფლებისთვის“. ადამიანი ნებისმიერ შემთხვევაში ირჩევს, რადგან არჩევაზე უარის თქმაც არჩევანია“. ეს არის ნამდვილად რეალური მიდგომა ჩვენი ცხოვრების პატარა არჩევების მიმართ. დროთა განმავლობაში ეს მიდგომები იხვეწება, იცვლება, მძაფრდება, ან პირიქით – გავლენას კარგავს. ამ ყველაფერს კი, რა თქმა უნდა ადამიანი თავად უნდა მართავდეს, რადგან ის „განწირულია თავისუფლებისთვის“. ბოლოს კინოში პედრო ალმოდოვარის „ხულიეტა“ ვნახე და უკვე მერამდენედ მივხვდი, რომ საქართველოში ადამიანებს კინოშიც კი უჭირთ ინდივიდუალურად აირჩიონ. რაც მასობრივი და პოპულარულია, მხოლოდ იმას უყურებენ. „ხულიეტაზე“ დარბაზში ხუთი ადამიანი იჯდა. გვერდით დარბაზში კი, რომელიღაც „პოპკორნის“ ფილმზე, ერთი ადგილიც არ იყო დარჩენილი. ზუსტად იგივე ხდება კონცერტებზეც. „იუმორინაზე“ ფილარმონია გადატენილია, ხოლო რობი კუხიანიძეს მხოლოდ კონკრეტული, და „იუმორინას“ მაყურებელთან შედარებით ნამდვილად ცოტა მსმენელი ჰყავს. სწორედ აქ ჩნდება ზღვარი არჩევანსა და უგემოვნობას შორის. ტრადიციები, ოჯახის გავლენა, გარემო – სწორედ ეს ყველაფერი მოქმედებს კონკრეტული ადამიანის კონკრეტულ არჩევანზე და ყველაზე ძლიერი ალბათ სწორედ ის არის, ვინც ამ სიტუაციაში მაინც საკუთარი არჩევანის უფლებას იტოვებს.

არჩევანი

has been raised listening to Lela Tsurtsumia will hardly fall in love with Lou Reed, and I doubt those for whom Imeretian Sketches is a cult film, Billy Wilder will ever become interesting. Jean Paul Sartre – the “God” of existentialism - has a very brief and specific theory about choices: "Existence precedes essence," meaning a human exists first and then defines himself. There is no such thing as pre-defined human nature or fate; each human is alone in the universe and should expect no help. What he becomes depends only on himself, because he is absolutely free in his choice- he is “condemned to be free.” That human will always make a choice, because not making a choice is also a choice. This is truly the real attitude towards the small choices we make in our lives. As time passes, we improve, change and intensify our ways, or, on the contrary, they lose influence on us. All this, of course, should be managed by the human himself, because he is “condemned to be free.” Last time I was at the movies, I watched Pedro Almodovar’s Julieta and I once again realized that Georgians experience difficulties even in making their choice about what to watch independently. They only watch what is popular among the masses. There were only five people present in the cinema hall with me, while you couldn’t find a free seat in the hall where a “popcorn” movie was being shown. Comedy Shows fill the rows in the Philharmonic, but Robi Kukhianidze barely gathers listeners when he plays concerts in the same hall. This is where the fine line between choice and tastelessness is drawn. Traditions, family influence, environment – all this influences the specific choices that a person makes and probably he who perseveres in his right to make independent choices is the strongest. Recommending is the worst and hardest thing to do, and when the article is titled Film Choice, it is difficult to write down a list of films to watch or “books that should be read”. In my opinion, people who do so are the most irritating ones. “Must Read” and “Must Watch” strips people of their right to choose. Therefore, you probably shouldn’t watch the “must see” movies. However, a friendly recommendation would be to watch Woody Allen’s new movies (an choice

მითითება ყველაზე ცუდი და რთულია, როცა სტატიას „კინოარჩევანი“ ჰქვია. რთულია ვინმეს ფილმების სია ჩამოვუწერო ან „აუცილებლად საკითხავი წიგნებიდან“ რომელიღაც აუცილებლად წასაკითხი წიგნი დავუსახელო. ჩემი აზრით ასეთი ადამიანები ყველაზე გამაღიზიანებლები არიან. „აუცილებლად საკითხავი“ და „აუცილებლად სანახავი“ ხომ უკვე კარგავს კონკრეტული ადამიანის არჩევანს. ამიტომ „აუცილებლად სანახავი ფილმები“ ალბათ არ უნდა ნახოთ. მაგრამ მეგობრული რჩევა იქნება, რომ ვუდი ალენის (ამერიკელი რეჟისორის, მაგრამ არა „პოპკორნის კინოს“ შემქმნელის) ახალი ფილმები, რომლებიც საოცარ მუსიკას, მხატვრობას, დეკორაციებს, დიალოგებს და იუმორს გთავაზობთ, კინოთეატრებში სანახავი ფილმების ათეულში მაინც მოახვედროთ. ეს არის რეჟისორი, რომელიც ძალიან მალ-მალე იღებს ფილმებს და ახლა მისი ექვსეპიზოდიანი სერიალიც კი გამოვიდა. ალმოდოვარის ფერები, ემოციები, ძლიერი და სუსტი პერსონაჟები, ნამდვილად სჯობს რომელიღაც ამერიკული ზღაპრული კომიქსის გმირებს, რადგან ისინი არახელოვნურები და ადამიანურები არიან – არ „სუპერმენობენ“, არც კატის ფორმა აცვიათ. ისინი ზუსტად ისე ტირიან, იღიმიან, უყვართ და ცხოვრობენ, როგორც ჩვენ, ჩვეულებრივ ცხოვრებაში ადამიანები. ალბათ კარგი იქნებოდა ასეთ ადამიანურ ფილმებს საქართველოშიც ჰყავდეს მაყურებელი და დარბაზში ხუთი კაცის მაგივრად ოცი იჯდეს. ალბათ ეს იქნებოდა ქართველი მაყურებლის ახალი არჩევანი. გემოვნებიანი კინოს და გემოვნებიანი იუმორის შეყვარება, რომელიც მომავალში სრულიად ახალ ინტერესებსა და პერსპექტივებს გახსნის.

American film director not creating the so-called popcorn films), as his offer wonderful music, art, decoration, dialogues and humor. I recommend putting his films on the top-ten movies to watch at the cinema. This is a director who makes movies often, and recently his six-episode series was released. Almodovar’s colors, emotions, strong and weak characters are definitely better than comic characters from any American fantasy, because they aren’t artificial; they are very human- they live and love like we do, like ordinary people. It would be good if such “human” movies had an audience in Georgia, too, and that there were twenty people in the cinema hall instead of five. This would be the new choice that the Georgian audience made- to fall in love with tasteful movies and humor, which always opens up completely new interests and perspectives. Cinema is a mass entertainment venue, this was apparent from the very beginning, but the smaller cinema halls also need their audience, the one that watches films made by directors who “observe humans.” I choose cinema for a good movie rather than entertainment! And I choose European films to better understand human nature! Spiderman is an illusion. However, the choice is yours which is better: an illusion or reality? :)

კინოთეატრი რომ მასობრივი სანახაობის ადგილია, ეს თავიდანვე ცხადი იყო, მაგრამ კინოთეატრის პატარა დარბაზებსაც უნდა მაყურებელი, რომელიც „ადამიანებზე დამკვირვებელი“ რეჟისორების ფილმებს უყურებს. მე ვირჩევ კინოთეატრს კინოსთვის და არა გასართობად! და ვირჩევ ევროპულ კინოს ადამიანების შესაცნობად! სპაიდერმენი ილუზიაა. არჩევანი კი თქვენზეა – ილუზია სჯობს თუ სინამდვილე? 44

არჩევანი

choice

სუფრაჟისტები და ქალების არჩევნებში მონაწილეობის უფლება ქალთა საარჩევნო უფლებებისთვის აქტიური მოძრაობა XIX საუკუნის მეორე ნახევრიდან იწყება. ფემინისტი ქალების (სუფრაჟისტების) ბრძოლამ შედეგი გამოიღო და ქალებმა არჩევნებში ხმის მიცემის უფლება მოიპოვეს. ამერიკის შეერთებული შტატების კონსტიტუციის 1920 წლის შესწორებამ ქალთა უფლებები სამუდამოდ დააკანონა. ქალებისთვის საარჩევნო უფლებების მინიჭების მიხედვით, აშშ მე-17 ქვეყანა იყო. მსოფლიოში პირველად, აღნიშნული უფლება ახალ ზელანდიაში 1893 წელს დაკანონდა. 1902 წელს საარჩევნო უფლებები მოიპოვეს ავსტრალიელმა, 1906 წელს ფინელმა, 1913 წელს ნორვეგიელმა, 1915 წელს დანიელმა და ისლანდიელმა, 1917 წელს რუსმა, 1918 წელს ქართველმა და კანადელმა, 1919 წელს ავსტრიელმა, გერმანელმა, ჰოლანდიელმა, პოლონელმა, შვედმა, ლუქსემბურგელმა და ჩეხმა, 2005 წელს ქუვეითელმა, 2006 წელს არაბეთის გაერთიანებული საემიროების, ხოლო 2011 წელს – საუდის არაბეთის ქალებმა.

First female president The world’s first female president, Maria Estelle (Isabel) Martinez de Peron, was elected in Argentina, on July 1, 1974. On the basis of the constitution she replaced her husband, President Juan Peron, following his death, though in reality, the country was ruled by the Minister of Social Welfare, famous astronomer José Lopez Rega. In 1976 the group of generals executed a military revolution. The world’s first female president was arrested, then she was kept under house arrest. Very soon she was allowed to leave the country and she moved to Spain, returning to Argentina only in 1983 to live in the suburb of Buenos Aires.

არჩევანი

Suffragettes and women’s suffrage Active movement concerning women’s voting rights began in the late 19th century. As a result of the struggle of feminist women (suffragettes), women gained the right to vote. Due to the amendment of the Constitution of the United States of America in 1920, women’s rights to vote were permanently legitimated. In terms of granting women the right to vote, the USA was the 17th country. The first country was New Zealand, in 1893. Australia enfranchised women in 1902, Finnish women were granted the suffrage in 1906, Norwegian women in 1913, in 1915 Danish and Islander, in 1917 Russian, in 1918 Georgian and Canadian, 1919 Austrian, German, Polish, Swedish, Luxembourger and Czech women gained voting rights, in 2005 women from Kuwait, in 2006 women of the United Arab Emirates and in 2011 Saudi Arabian women were granted suffrage.

პირველი პრეზიდენტი ქალი მსოფლიოში პირველი ქალი პრეზიდენტი მარია ესტელა (ისაბელ) მარტინეს დე პერონი, არგენტინაში, 1974 წლის 1 ივლისს აირჩიეს. თავისი მეუღლის – ხუან პერონის გარდაცვალების შემდეგ, კონსტიტუციის საფუძველზე, მან ქმრის ადგილი დაიკავა. ქვეყანას ფაქტობრივად მარტინესის მთავრობის საზოგადოებრივი კეთილდღეობის მინისტრი, ცნობილი ასტრონომი, ხოსე ლოპეს რეგა მართავდა. 1976 წლის 24 მარტს გენერლების ჯგუფმა სამხედრო გადატრიალება განახორციელა. მსოფლიოში პირველი ქალი პრეზიდენტი დააპატიმრეს, თუმცა მალევე პატიმრობა შინაპატიმრობით შეუცვალეს. ძალიან მალე სამშობლოს დატოვების ნებართვაც მისცეს და იგი საცხოვრებლად ესპანეთში გადავიდა. მარია მარტინეს პერონი არგენტინაში მხოლოდ 1983 წელს დაბრუნდა და ბუენოსაირესის გარეუბანში ცხოვრობდა. choice

CinéDOC-Tbilisi CinéDOC-Tbilisi – პირველი საერთაშორისო დოკუმენტური კინოფესტივალია კავკასიაში, რომელიც წელს უკვე მეოთხედ ჩატარდა. CinéDOC-Tbilisi – საერთაშორისო დოკუმენტური კინოფესტივალის დაჯილდოების ცერემონიალი გაიმართა 25 ოქტომბერს საქართველოს მოსწავლე-ახალგაზრდობის ეროვნულ სასახლეში. საერთაშორისო საკონკურსო სექციის, CivilDoc-ის და Focus Caucasus-ის ჟიურიმ, სტუდენტურმა ჟიურიმ, მაყურებელმა და CinéDOC Young – სექციის ახალგაზრდა მონაწილეებმა და მაყურებლებმა გამოავლინეს გამარჯვებული ფილმები:

CinéDOC-Tbilisi is the first international documentary film festival in the Caucasus, this year held for the fourth time. The Award Ceremony of CinéDOC-Tbilisi was held on 25 October in the Tbilisi Youth Palace. The International Competition, CivilDoc Jury, Focus Caucasus Jury, Student Jury, the audience and the young participants of CinéDOC Youth section announced the winning films:

გამარჯვებული ფილმი, საერთაშორისო საკონკურსო სექცია − „ძმები“. (რეჟისორი – ვოიტეკ სტარონი. პოლონეთი, 2015).

Special Mention, International Competition – A Family Affair / Dir. Tom Fassaert / Netherlands / 2015.

ჟიურის სპეციალური აღნიშვნის ჯილდო, საერთაშორისო საკონკურსო სექცია – „ოჯახური ურთიერთობები“ (რეჟისორი – ტომ ფასარტი. ნიდერლანდები, 2015).

Winning Film, CivilDOC Competition – Cecilia / Dir. Pankaj Johar / India Norway / 2015.

გამარჯვებული ფილმი, CivilDOC სექცია – „სესილია“ (რეჟისორი – პანკაი ჯოჰარი. ინდოეთი/ნორვეგია, 2015). ჟიურის სპეციალური აღნიშვნის ჯილდო, CivilDOC სექცია – „ვინღა შემიყვარებს ახლა?“ (რეჟისორი – ბარაკ ჰეიმანი, ტომერ ჰეიმანი. ისრაელი/დიდი ბრიტანეთი, 2016). გამარჯვებული ფილმი, Focus Caucasus სექცია – „ერთი, ორი, სამი“ (რეჟისორი – არმან იერიციანი. სომხეთი, 2015). ჟიურის სპეციალური აღნიშვნის ჯილდო, Focus Caucasus სექცია – „ახალგაზრდა მოჭიდავეები“ (რეჟისორი – მეთ გუმურჰანი. თურქეთი/ ნიდერლანდები, 2016). გამარჯვებული ფილმი, სტუდენტური ჟიური − „ძმები“ (რეჟისორი – ვოიტეკ სტარონი. პოლონეთი, 2015)

Winning Film, International Competition − Brothers / Dir. Wojciech Staroń / Poland / 2015.

Special Mention, CivilDOC Competition – Who’s Gonna Love me Now? / Dir. Barak Heymann, Tomer Heymann / Israel / UK / 2016. Winning Film, Focus Caucasus – One, Two, Three / Dir. Arman Yeritsian / Armenia / 2015. Special Mention, Focus Caucasus – Young Wrestlers / Dir. Mete Gümürhan / Turkey / Netherlands /2016. Winning Film, Student Jury − Brothers / Dir. Wojciech Staroń / Poland / 2015. Winning Film, Audience Award – Transit Havana / Dir. Daniel Abma / Cuba, Germany, Netherlands / 2016. CinéDOC Young Award – Dancing for You / Dir. Erlend E. Mo / Denmark / Norway / Sweden / 2015 / 30 min.

გამარჯვებული ფილმი, მაყურებლის რჩეული – „ტრანზიტ ჰავანა“ (რეჟისორი – დანიელ აბმა. კუბა/გერმანია/ნიდერლანდები, 2016). CinéDOC Young სექციის გამარჯვებულია – „ვცეკვავ შენთვის“ (რეჟისორი – ერლენდ ე. მო. დანია/ნორვეგია/შვედეთი, 2015). 46

არჩევანი

choice

ქალაქი. სოფელი The City. the Village გიორგი კეკელიძე giorgi kekelidze

ამას წინათ დამპატიჟეს საღამოს დისკუსიაში, თემაზე „ჩამოსულები“. არ და ვერ მივდივარ. ჯერ ერთი ამგვარ ტელედებატებს სულ ვერიდები და მეორეც – ამ დროს კავთისხევში ვიქნები, ბიბლიოთეკა უნდა დავაფუძნოთ. ჩემი დაპატიჟება ალბათ დილით ჩემსავე დაწერილ სტატუსს უკავშირდებოდა: „ცხოვრება, იმითაცაა საინტერესო, რომ ერთი მხრივ გუშინ აინშტაინის ნაწინასწარმეტყველები გრავიტაციული ტალღების არსებობა დადასტურდა, მეორე მხრივ – ხალხი მთელი ღამე განიხილავდა, შეიძლება თუ არა რაიონიდან ერთი თვის ჩამოსულ ჟურნალისტს ხელში მიკროფონი ეჭიროს. საინტერესო კი იმიტომაცაა, რომ ირონიის გარეშე – ორივე თემა მნიშვნელოვანია“.

I was recently invited to an evening TV discussion on the topic of “rural migrants.” I declined the invitation. Firstly, I always avoid such TV debates, and secondly- I will be in Kavtiskhevi at that time, where we are founding a library. I guess the invitation was triggered by my morning status update on facebook: “Life is interesting because on the one hand, Einstein’s predictions about the existence of gravitational waves were proven, and on the other hand, all night long people were discussing whether a journalist who came from the region around a month ago has the right to hold a microphone or not. It is also interesting, because – and I’m saying this without any irony – both topics are important.”

თემიდან განრიდებად რომ არ ჩამეთვალოს, აქვე დავძენ, რომ არ მგონია „ჩამოსულების“ ამხელა რეაქცია და ილია, აკაკი, ვაჟა და სხვების „ჩამოსულობის“ მოხმობით თავის დაცვა იყოს საჭირო. არასოდეს მიგრძნია თავი ვინმეზე ნაკლებად დაბადების ადგილის, გეოგრაფიული არეალის მიხედვით და რაც მთავარია და ხშირად გამოგვრჩება – არც ის ადგილი მგონია სხვა ადგილებზე ნაკლები. ყველგან სრულფასოვანი ვარ, ნიუ-იორკშიც და ზემო სურებშიც, რადგან ვიცნობ შოთა რუსთაველს, რომელმაც თქვა: „თუ თავი შენი შენ გახლავს, ღარიბად არ იხსენები“.

Don’t think I’m avoiding the subject. I will clearly state that I do not think that the scale of the reaction to what the “rural migrants” used for self-defense – their examples about the “migration” of Ilia Chavchavadze, VazhaPshavela and others – is necessary. Never have I felt myself of any less importance because of the place I was born in. Nor do I think that the place is any worse than other places. I feel self-fulfilled wherever I am, as much in New York as in Upper Surebi, because I am familiar with Shota Rustaveli, who said: “If you are with yourself, you can never be called poor.”

მაგრამ სანამ საკუთარ თავს იპოვი, ბევრია სახეტიალო. გარეთაც. მეტიც – თუ საკუთარი თავის პოვნა გინდა, გარეთ უნდა იხეტიალო.

But until you find yourself, you need to wander around a lot. Wander outside. If you want to

არჩევანი

choice

როცა შენი თვალის ფსკერი ბევრ ადამიანს დააგროვებს, მერე შეგიძლია მზერა ჩაიბრუნო. თუმცა იმას, რასაც ხედავ, შესაძლოა ანარეკლია – სხვების თვალებში წაკითხული საკუთარი თავის. ამიტომაც მალევე გამოდიხარ გარეთ – იმ ოთახებს საიდუმლოდ ტოვებ. ის საიდუმლო ხარ შენ. ტაბუმ შექმნა ადამიანი. ისეთი ადამიანი, როგორიც მე და შენ ვართ. არ ვამბობ, რომ ასე უკეთესია ან უარესი. თავისუფლება, ამ სიტყვის სრული გაგებით, ჯერ კიდევ სახიფათო გაუგებრობაა. არ ვიცი, მივალთ თუ არა იქამდე, ან გვინდა თუ არა იქ მისვლა, ან საჭიროა თუ არა. სოფელი ბადებს ოცნებას. წასვლის და გამარჯვების სურვილს. როცა იქ ცხოვრობ, დამარცხებულად დაბადებული გგონია თავი. ვალინკის გადანაჭერი იცით? ეს არის კალოშად ქცეული ვალინკა (გვახსოვს ქართული შესატყვისებიც. უბრალოდ აქ და ახლა, რატომღაც არ უხდება). ეს გადანაჭერი ტალახმიცხებულია. არასოდეს რეცხავენ. ჩაიცვამ და გახვალ შარაზე, წუხელმანქანაგავლილ შარაზე. ნაბორბრალში ჩამდგარი გუბე რომ ცას ირეკლავს – ეგ არის სოფელი. ადამიანისთვის ყველაზე რთული სიმშვიდის გაძლებაა, საკუთარ თავთან დარჩენის გაძლება. ამიტომაც გვიყვარს შორიდან სოფელი, ვაქებთ და „აუ, რა ჯობიას’’ გავიძახით. იშვიათია სოფლით ბედნიერი ადამიანი. სიმშვიდის გამძლები ადამიანი. ასეთი ადამიანი სახეზე იცნობა. ოღონდ მოყოლა ვერ გაწვდება მათ სახეს – უნდა ნახო. არაფერია იმაზე რთული, ვიდრე სველი შეშით ცეცხლის დანთება. სიზიფეს საქმის ნათესავი ამბავია. ვისაც სოფლად უცხოვრია, იოლად მიხვდება. დიდხანს უნდა იწვალო, ძველი წიგნის ქაღალდი მიაშველო, გამოაშრო. თუ გაქვს ხმელი ერთი ღერი მაინც – მიაშველო. კვარი ან „სალიარკა“ – ლიმონათის მიწისფერი ბოთლიდან. და ბოლოს მოეკიდება. საათების მერე. ამ ცეცხლით ვერ თბები, უბრალოდ გიხარია, რომ დაინთო. ჩემი ცხოვრებაც ძალიან დაემსგავსა ამ ამბავს – არავის დაუხვედრებია გამთბარი ოთახი, მეტიც – არც მშრალი შეშა ღუმელის დასანთებად. სადაც მივედი, ყველგან ნედლი, გაჟღენთილი დამხვდა, დიდხანს ვუკიდებდი და როცა ცეცხლი ინთებოდა, გავდიოდი ოთახიდან. სხვები თბებოდნენ. შედეგით ტკბობა და რაიმე სარგებლის მიღება ჩემი ვნება არ არის. მხოლოდ დანთება. თუნდაც სველი შეშით.

არჩევანი

find yourself, that is where you should roam. When your eyes have seen a lot of people, you can turn your gaze inside yourself. However, what you see there might be a reflection of yourself as seen in the eyes of others. That is why you must be quick to come outside – to leave the secrets of those rooms. You are that secret yourself. Taboos create a human. A human, one like you and me. I’m not saying this is good or bad. I don’t know whether we will get there or not, or if we want to get there at all, or if we need to. A village creates a dream. A dream to leave and win. When you live there, you think of yourself as a human being who is already defeated from birth. You know that part left from “valinka” (felt boots)? This is the part that is transformed into “kaloshi” (galoshes). They get muddy. They are never washed. You put them on and head on your way, the way that was passed by a car yesterday. The puddle created in the tire marks reflects the sky – yes, this is what a village is. The most difficult thing for a person in a village is to endure the serenity, to endure being alone with oneself. That is why we love the village from a distance, we praise it by saying “What can be better than that?” But you rarely find a person who is happy living in a village. A person who is able to endure the serenity. Such people can be recognized by their faces. But you can’t explain that face – you must see it. Nothing is harder than lighting a fire using wet wood. It’s an ordeal resembling that of Sisyphus. He who has lived in a village will easily understand what I mean. You have to suffer the long try, use paper from an old book; try to dry the wood out. If you have at least one dried piece of wood or wood resin – use it. Diesel oil poured from a brown lemonade bottle. Finally the fire is set. Hours later. The fire doesn’t warm you, though, it just makes you happy that you were able to light it. My life very much resembles that story – nobody has prepared a warm room for me, nor given me dried wood to light a fire. Wherever I went, everywhere there were raw, wet logs. I spent a long time trying to light the fire and when that finally happened, I left the room. Others got warmed by it. Taking pleasure from the result or benefits are not my passion. Only lighting up the fire is. Even if I have to do it with wet firewood. choice

არჩევანის ინვენტარიზაცია Inventory of Choice

ფოტო : ირმა გაჩეჩილაძე Photo: Irma Gachechiladze

ირმა კახურაშვილი irma kakhurashvili ქართველ ახალგაზრდებში ცხოვრების ყველაზე სტრესულ პერიოდზე გამოკითხვას თუ ჩავატარებთ, დავადგენთ, რომ ეს უმაღლეს სასწავლებელში გამოცდების ჩაბარების დროა. პერიოდი, როდესაც არჩევანის გზაჯვარედინზე დგახარ და უშეცდომოდ ცდილობ გადააფასო აქამდე გასაჯაროებული ყველა ოცნება – ვინ გახდები, რა გზით ააწყობ შენს მომავალს. და აი, ხელში აბიტურიენტის ცნობარიც გიჭირავს, ათასნაირ ფაკულტეტს ათვალიერებ, ზოგიერთის შესახებ საერთოდ არც გსმენია და შენში შემოპარულ შიშს დედას შეძახილი – „რა წყალში გადავარდეთ, თუ ვერ ჩააბარებ?..“ ამძაფრებს. გახსოვთ ეს დრო? დარწმუნებული ვარ, არასოდეს დაგვიწყებიათ. თუმცა ჩვენი ცხოვრება არც უნივერსიტეტების არჩევით იწყება და არც ამით მთავრდება. არჩევანი ყოველდღიურად გვიწევს – დილიდან საღამომდე. მაშინაც კი, როცა დინებას 50

არჩევანი

If we survey Georgian youth on which was the most stressful period of their lives, we will find out that it is when they are applying to institutions of higher education. It is a time when you find yourself at a crossroads, trying to rethink all the dreams you’ve had – who you’ve wanted to become, or how you’re going to plan your future. And now you’re holding the entrant’s guide in your hands, you’re looking through the thousands of faculties, some of which you’ve never even heard of, and the fear within you is further enhanced by the comments made by your mum: “What on earth are we going to do if you fail?” Remember that time? I am sure you’ll never forget it. Our lives do not begin and certainly do not end in the act of choosing a university. We choice

მივყვებით, ესეც ჩვენი არჩევანია. არჩევანი პირდაპირ უკავშირდება გადაწყვეტილების მიღებას, რომელიც, ალბათ, რაციონალური აზროვნების შედეგი უნდა იყოს, მაგრამ გვავიწყდება, რომ არსებობს უამრავი რამ, რაც ჩვენგან დამოუკიდებლად ზემოქმედებს არჩევანზე – შემთხვევითობა, ცივილიზაციის მოულოდნელი მოთხოვნები, ბიოლოგიური ფაქტორები და თაობათა გამოცდილება, რომელსაც ხშირად უხალისოდ ვიზიარებთ. საბედისწერო გადაწყვეტილება ზოგჯერ ისეთ წვრილმანზეა დამოკიდებული, როგორიც ამინდია, ანდა ისეთ მსხვილმანზე, როგორიც ტერორისტული აქტია... ეს ყველაფერი განაპირობებს ჩვენს გადაწყვეტილებებს და არჩევანს; ცვლის ჩვენს შეხედულებებს, პრინციპებს, სოციალურ სტატუსს ფეისბუქზე, ცხოვრებას. ჩვენი არჩევანი იმ ოჯახების ტრადიციათა უხილავი ექოა, სადაც გავიზარდეთ, იმ მეხსიერების ნაწილი, რომელიც სულ მუდამ გვახსენებს როგორ შრომობდნენ ჩვენი მშობლები იმისთვის, რომ განათლება მიგვეღო. ბოლო წლებში ერთიან ეროვნულ გამოცდებზე დაახლოებით 40 ათასი აბიტურიენტი რეგისტრირდება. უამრავი სკოლადამთავრებული ელის გასტუდენტებას. თუმცა დღევანდელ მკაცრ რეალობაში ბევრი ოჯახისთვის კარგ ფაკულტეტზე სწავლება დიდი ფინანსური დარტყმაა. უამრავ ნიჭიერ სტუდენტს უწევს უარის თქმა მაგისტრატურაზე. სტრესის მორიგი ტალღა კი ახალგაზრდას დასაქმების ფრონტზე ელის, სადაც თავის საოცნებო პროფესიულ არჩევანს ვერ მიყვება და იძულებულია სხვა პროფესიაში წავიდეს. სტატისტიკის მიხედვით, საქართველოს უნივერსიტეტებში ყველაზე პოპულარული ეკონომიკური მიმართულება და ბიზნესადმინისტრირებაა. თუმცა აბიტურიენტობის პერიოდში ცოტა ახალგაზრდას თუ ესმის ამ სფეროების ჭეშმარიტი არსი. მათ ცუდად წარმოუდგენიათ რას ისწავლიან ამ ფაკულტეტებზე, მერე კი სად იმუშავებენ. ხშირია შემთხვევებიც, როდესაც ახალგაზრდები მოდური ფაკულტეტების მსხვერპლი ხდებიან. დიზაინი და ჟურნალისტიკა, ფოტოგრაფია და ნეიროქირურგია – ეს ყველაფერი ძალიან მიმზიდველად ჟღერს, მაგრამ განსაკუთრებულ

არჩევანი

deal with the necessity of making choices on a daily basis – from dusk till dawn. Even when we’re following the current, this too is our own choice. A choice is directly connected with making decisions, which should probably be a result of rational thinking, but we sometimes forget that there are numerous things that influence our choices, without us being involved – casual chances, unexpected demands of civilization, biological factors and the experience of generations, which we share often without joy. A fatal decision sometimes depends on such minor things as the weather, or such major things as a terroristic attack... All this shapes our decisions and choices, changes our perceptions, principles, social statuses on facebook, and even our lives. Our choices are the invisible echo of those family traditions with which we grew up, part of our memories which always remind us how hard our parents worked in order for us to get an education. In recent years, about 40 thousand entrants have been registering for the National Exams annually. Numerous school leavers wait nervously to become students. However, in the harsh reality we live in, applying to a good program in a good university is a big financial shock for many families. Numerous gifted young people are unable to earn their graduate degrees. Another wave of stress for Georgian youth comes when they face the battle front of the job market where one is unable to pursue ones dream profession and is obliged to start working in another field. The statistics suggest that economics and business administration are the most popular programs in Georgian universities. However, rarely do entrants understand the real essence of these spheres when they decide to apply. They are unaware of what they are going to learn, or where they will work after graduating. Often, youth become the victims of fashionable programs like design, journalism, photography or neurology. While all of them sound very attractive, becoming a real professional requires special skills and a lot of hard work. choice

პიროვნულ თვისებებს და შრომისუნარიანობას საჭიროებს. მეორე მხრივ, საქართველოს მთავრობა უმაღლეს განათლებაში პრიორიტეტად ზუსტ და საბუნებისმეტყველო მეცნიერებებს აცხადებს, რაც იმის ნიშანია, რომ ამ სფეროებშიც მყიფედ გვაქვს საქმე და პროფესიონალთა დეფიციტს განვიცდით. ამდენად, კაცობრიობის ისტორიის სოციუმის ჩარჩო, რომელიც ადამიანის დაბადებას, პირველ სოციალურ კავშირებს, სიყვარულს, კარიერას და მისი ბიოგრაფიის ბუნებრივ დასასრულს, სიბერის სახით, მოიცავს, საქართველოში არასტანდარტული სცენარით იკვრება. ახალგაზრდა გამოცდებს იმ ფაკულტეტზე აბარებს, სადამდეც მის ოჯახს „ჯიბე წვდება“, „ბავშვის ნიჭიერების“ ამბები კი იქ მთავრდება, როდესაც იგი მისთვის არასასურველ სამსახურში საქმდება. ცალკე ეროვნული ტრაგედიის ტოლფასია უმაღლესი განათლებისადმი სრულიად საქართველოს ლტოლვა – ქვეყანაში ძნელად თუ იპოვით ახალგაზრდას, რომელსაც არ უნდა „უმაღლესში ჩაბარება“. 52

არჩევანი

At present, the Georgian government is working hard to promote STEM programs in institutions of higher education, which is a sign that we are facing issues in these fields and a lack of professionals there. The classical social framework of humankind, which encompasses birth, first social connections, love, career and the natural ending of our biographies –death, is shaped according to an unconventional scenario in Georgia. A young person applies to the faculty that their family can afford, and all the talents and aspirations are killed when the graduate is obliged start working in an undesired job. Another event equaling a national disaster is this special craving towards getting higher education –you can hardly find a young person who does not want to get a degree. The youth here are not ready to choose vocational educational institutions. In Georgia there are more than 150 vocational programs offered (such education can be free through governmental scholarships). Of these, as much as 50 modular programs are in compliance choice

ახალგაზრდები მზად არ არიან არჩევანი შეაჩერონ პროფესიულ საგანმანათლებლო დაწესებულებებზე. არადა, საქართველოში 150-ზე მეტი პროფესიული პროგრამაა (ამ ტიპის განათლების მიღება უფასოდ, სახელმწიფო დაფინანსებით შეიძლება). აქედან 50 მოდულური პროგრამა საერთაშორისო სტანდარტების შესაბამისია. ბევრმა ისიც კი არ იცის, რომ წელს პირველად გამოცხადდა მიღება მეცხოველეობის, მეხილეობისა და მეღვინეობის მიმართულებით, სამუშაოზე დაფუძნებული სწავლების ფორმატის პროგრამებზე. დამსაქმებლები პირველად ჩაერთნენ მომავალი სტუდენტების შერჩევის პროცესში და სტიპენდიების გაცემასაც დაპირდნენ. ერთხელ პატარა ექსპერიმენტი ჩავატარე: ათამდე თონეში შევიარე და ხაბაზები გამოვკითხე – რომელ პროფესიაზე ოცნებობდნენ? მხოლოდ ერთმა მიპასუხა, რომ ბავშვობაში ხაბაზობა უნდოდა. დანარჩენმა ეს პროფესია შემთხვევით აირჩია. ამიტომ მივიჩნიე, რომ არ არსებობს უფრო სევდიანი ნარატივი იმაზე, როდესაც დიპლომირებული კაცი თავისი სპეციალობით არ მუშაობს, ანდა

არჩევანი

with international standards. For the first time this year programs are available in fields of cattle-rearing, fruits, and wine. Moreover, employers have vowed to support student employment and even offer scholarships. I once conducted a small experiment – I visited ten traditional Georgian bakeries and asked the bakers what dream profession they’d had in childhood. Only one of them answered he that he had wanted to become a baker. So I concluded that there is no sadder narrative than a man holding a diploma and not working in his profession, or a student being obliged to leave their beloved theater university for lack of funds, or the disillusioned manager who wants to change his profession, but continues going to work every day, not daring to change his life. They say that it is never too late to chase your dreams, but this rarely applies to citizens of Georgia. Here, they think more about survival than their dream choices or personal development. Unfortunately, we are still representing a nation which is a captive of its own political passions, inclined towards making

choice

სტუდენტი საყვარელ თეატრალურ ინსტიტუტს სწავლის საფასურის გადაუხდელობის გამო ტოვებს, ან როდესაც პროფესიაზე გულაცრუებული მენეჯერი სამსახურში სიარულს განაგრძობს და ვერ ბედავს ცხოვრების შეცვლას. ამბობენ, რომ ჭეშმარიტ ოცნებასთან დაბრუნება გვიანი არასოდესაა, მაგრამ საქართველოს მოქალაქეებს ეს თარგი რთულად ერგებათ. აქ უფრო მეტს ფიქრობენ გადარჩენაზე, ვიდრე საოცნებო არჩევანსა და განვითარებაზე. სამწუხაროდ, ჯერ იმ ერის წარმომადგენლებად ვრჩებით, რომლებიც საკუთარი პოლიტვნების პატიმრები არიან, მიდრეკილნი არიან ქრონოლოგიური შეცდომებისკენ, არაემპათიურობისკენ, კანონდარღვევისკენ, ფულის ბულემიისკენ, რაც სრულიად ფარავს ჩვენს შესანიშნავ სტუმართმოყვარეობას, ცეცხლოვან ტემპერამენტს, ბრძოლისუნარიანობასა და სხარტ გონებას. შეზღუდული არჩევანი, ვიქნებით კონსერვატორები, ლიბერალები თუ რელიგიური ფანატიკოსები, გვაიძულებს „ცუდსა“ და „უფრო ცუდს“ შორის ავირჩიოთ. ადამიანის მიერ არჩეულის მიხედვით კი ძალზე მარტივია მისი ნაკლოვანებებისა და ღირსებების განსაზღვრა. მატერიალური ნაყროვანება, კომფორტი, სწრაფვა ცნობადობისკენ – ქართველების დღევანდელი არჩევანია. საქართველო იმ ქვეყნების სიაშია, სადაც ადამიანმა არ იცის პრივატული სივრცის ფასი და უკონტროლოდ ათავსებს ყველაზე ბევრ ინფორმაციას საკუთარი თავის შესახებ ინტერნეტსივრცეში. კლავიშზე თითის ერთი დაჭერით შეგვიძლია გავიგოთ, რას ფიქრობს ის უშვილო მეზობელზე და რომელ პარტიას უნდა მისცეს ხმა. პროფესიის არჩევის წარმატების საიდუმლო კი მარტივი და გენიალურია. შენი ამბიციები ერთ პატარა სამკუთხედში უნდა ჩაეტიოს: „მინდა“, „შემიძლია“ და „საჭიროა“. რაც შეეხება არჩევანის ინვენტარიზაციას, ის არასოდეს უნდა გვაფრთხობდეს – ცხოვრება მართლაც მშვენიერია, როდესაც არ გეშინია ექსპერიმენტების. ყველა ექსპერიმენტი თანადროულია. ექსპერიმენტი ახალი არჩევანია. 54

არჩევანი

არ არსებობს უფრო სევდიანი ნარატივი იმაზე, როდესაც დიპლომირებული კაცი თავისი სპეციალობით არ მუშაობს, ანდა სტუდენტი საყვარელ თეატრალურ ინსტიტუტს სწავლის საფასურის გადაუხდელობის გამო ტოვებს

constant mistakes, lacking empathy, inclined to break the law and suffering from money bulimia, which completely overshadows our wonderful hospitality, hot temperament, fighting efficiency and insightfulness. Scarcity of choice, whether we be conservatives, liberals or religious fanatics – obliges us to make choices between the bad and the worse. And it is very easy to define a person’s flaws and values by assessing the choices he makes. Material wellbeing, comfort and a striving for fame are what Georgians are choosing today. Georgia is on the list of those countries where people do not know the value of personal space and uncontrollably share as much information about themselves as possible; we can find out what they think of their unmarried neighbor or which party they will vote for with a simple click of a button. The secret of a successful profession choice is as simple as it is genius. Your ambitions should fit into a small triangle of what you: Want, Can and Need. As for the inventory of choice, it should never scare us off – life truly is wonderful when you are not afraid to experiment. Every experiment is contemporary. Experiment is the new choice in itself.

choice

მიწისქვეშა თავგადასავლების მაძიებლობა Chasing Underground Adventures ირმა კახურაშვილი irma kakhurashvili ყველა ქალაქს პარალელური სამყარო აქვს ბუნკერების, მიწისქვეშა გასასვლელების, მეტროს, სარდაფების, ლაბირინთების, თავშესაფრების, ჭებისა და საკომუნიკაციო სისტემების სახით. ამ პარალელურ სამყაროში ჩვენი წარსულია დაკონსერვებული. დიგერობა ურბანული კულტურაა. დიგერები კი ის ადამიანები არიან, ვისაც მიწისქვეშა გარემო იზიდავს. ტერორიზმის ეპოქაში მათ განსაკუთრებულ პატივს სცემენ. სწორედ დიგერებმა იციან ყველაზე უკეთ, რა ხდება იმ მიწისქვეშა ტერიტორიებზე, რომელთა შესახებ ხშირად ოფიციალურ უწყებებსაც კი არ გააჩნიათ ზუსტი ინფორმაცია. 23 წლის ვახო ნოზაძე ქართველ დიგერთა ძველი თაობის წარმომადგენელია. თავის გუნდთან ერთად ის 100-მდე ობიექტზეა ნამყოფი. დიგერებს დაუწერელი კანონები და უსაფრთხოების წესები აქვთ, რომლებიც SOSსიტუაციებისგან იცავენ და ამავდროულად

არჩევანი

Every city has a parallel universe of its own, one where history and past are conserved: it can be found in bunkers, underpasses, subways, basements, labyrinths, shelters, wells and communication systems. Diggering is an urban culture and Diggers are people attracted to the underground world of cities. They are especially respected, in the era of terrorism, since they are the ones who know better than anyone what is going on below the streets; they know things about places that even the authorities lack specific information of. Vakho Nozadze, 23, represents the older generation of Georgian Diggers- together with his team he has visited more than 100 places. Diggers have unwritten laws and safety norms, which they use in emergency situations. Diggers who are after underground adventures enliven history frozen in time and hope that the items they record in abandoned places and the photos they take will be useful for research conducted by future generations. choice

Vakho, such underground spaces are transformed into museums and night clubs in Europe, attracting locals as well as tourists. What is the situation in Georgia? Vakho Nozadze, Digger: In this sense, as a post-Soviet country, Georgia has huge unused potential. In Tbilisi alone there are up to 500 shelters, of which almost 100 are so damaged they can’t be restored, maybe just conserved in the best case scenario. Most of them were plundered in the 1990s- the iron stolen and sold as scrap. Some interesting underground territories were transformed into garbage dumps, mushroom greenhouses, “handmade” enterprises for making lemonades or simply basements. The first diggers in Georgia appeared in the early 2000s. Today, there are many, but not as experienced as us. Because of them many such spaces are closing. You’re a freelance web developer, have an internet marketing company, and work as a guide in hiking tours. What has led you to choose this unusual hobby?

საკუთარი ინტერესის დაკმაყოფილების საშუალებას აძლევენ. დიგერები – მიწისქვეშა თავგადასავლის მაძიებლები, დროში გაყინულ ისტორიას აცოცხლებენ და იმედოვნებენ, რომ მიტოვებულ ობიექტებზე მათ მიერ აღრიცხული ნივთები და დაფიქსირებული ფოტომასალა მომავალ თაობებს საკვლევად გამოადგება. ვახო, მსგავსი მიწისქვეშა სივრცეები ევროპაში მუზეუმებად და ღამის კლუბებად არის გადაკეთებული. ამით ტურისტებსაც კარგად იზიდავენ. საქართველოში რა ხდება? ვახო ნოზაძე, დიგერი: ამ მხრივ, როგორც პოსტსაბჭოთა ქვეყანას, საქართველოს დიდი პოტენციალი აქვს, მაგრამ – გამოუყენებელი. მარტო თბილისში 500-მდე თავშესაფარია. აქედან 100 მაინც განადგურებულია. ბევრის გარემონტება შეუძლებელია. ერთადერთი, 56

არჩევანი

It's like asking an alpinist why he chooses to climb mountains, when every moment he is risking his life. It is the same undergroundthere is adrenaline, risks (I have cracked my head four times) and achieving what others can’t. Everyone should aim to be different... In reality we are creating an archive of Georgian history, we are doing a useful job, because in the 1990s there was no information about some of these territories at all. There are some diggers who are interested only in tunnels. Which spaces do you prefer? We decide which spaces to explore as a team. There are three guys and one girl in our group. We stick together. Personally, I’m interested in leftover artwork- I don’t like spaces with blank walls. It’s fantastic when we find old generators, air filters, beds or other items. Diggers only observe such items- we never touch them, we leave them intact. The place of the items tells us the stories behind them. Discovering any space is uniquely interesting. It’s a matter of experience; I can easily spot choice

თუ დაკონსერვდება. ამ თავშესაფრების უმეტესობა 1990-იან წლებში გაიძარცვა. მოსახლეობამ რკინეულობა ჯართში გაზიდა, ზოგიერთი საინტერესო მიწისქვეშა ტერიტორია ნაგავსაყრელად აქცია; ასევე სოკოს სათბურებად, ლიმონათის კუსტარულ „ცეხად“ ან პირად სარდაფებად გადააკეთა. პირველი დიგერები საქართველოში 2000 წლის დასაწყისში გამოჩნდნენ. ახლა უკვე ბევრი დიგერობს, მაგრამ ჩვენსავით გამოცდილი ცოტაა. გამოუცდელები მხოლოდ საქმეს აფუჭებენ, რის გამოც შესაძლოა მალე ბევრი ობიექტი საერთოდ დაიხუროს.

მიწისქვეშა თავგადასავლის მაძიებლები, დროში გაყინულ ისტორიას აცოცხლებენ და იმედოვნებენ, რომ მიტოვებულ ობიექტებზე მათ მიერ აღრიცხული ნივთები და დაფიქსირებული ფოტომასალა მომავალ თაობებს საკვლევად გამოადგება

შენ დევოპერი ფრილანსერი ხარ, ინტერნეტმარკეტინგული კომპანია გაქვს, ხშირად „გიდობ“ ლაშქრობებში. რამ განაპირობა შენი უჩვეულო ჰობის – დიგერობის, არჩევანი? ეგ იგივეა ალპინისტს რომ ჰკითხო, რატომ ლაშქრავს მთებს, თუკი ყოველწუთიერად საფრთხე ემუქრება. მიწისქვეშეთიც ასეთია – ადრენალინი, რისკი (მე თავი ოთხჯერ მაქვს გატეხილი) და იმის მიღწევა, რასაც სხვა ვერ მიაღწევს. ყველა ადამიანს უნდა იყოს განსხვავებული... სინამდვილეში კი, საქართველოს ისტორიას და არქივს ვუნახავთ. 1990-იანი წლების მერე ბევრ ობიექტზე რეალური ინფორმაცია აღარც არსებობს. არსებობენ მხოლოდ გვირაბებით დაინტერესებული დიგერები. შენ რომელ ობიექტებს ირჩევ? რა უფრო მოგწონს? ნებისმიერ ობიექტზე შესვლას ჩემი გუნდი ერთად წყვეტს. გუნდში სამი ბიჭი და ერთი გოგოა. ცალ-ცალკე სიარულს ვერიდებით. ჩემს სიმპათიას დარჩენილი არტეფაქტები იწვევს. ცარიელკედლებიანი ტერიტორია არ მომწონს. საოცარია, როდესაც იქ ძველ გენერატორებს, საჰაეროებს, ფილტრებს, ძველ ლოგინებს, რაღაც ნივთებს პოულობ. დიგერები ამ ყველაფერს მხოლოდ ათვალიერებენ, ხელს არაფერს ჰკიდებენ. პირიქით – ხელუხლებლად ტოვებენ. ამ ნივთებით ადგილი თავის ისტორიას გიყვება. ყველა ობიექტის აღმოჩენა თავისებურად საინტერესოა. გამოცდილების ამბავია და ასეთ ობიექტებს უკვე იოლად ვამჩნევ. ბუნკერის შესასვლელის მიხედვით შემიძლია მივხვდე

არჩევანი

the interesting places, I can tell what kind of air infrastructure a bunker has and what the building was used for only by looking at the entrance. Simple places do not hold much threat, however, if the population living there sees that you want to get somewhere underground, they try to stop you, worrying you might damage something. As for the police, we’ve never had any problems. We don’t break laws and we don’t damage anything. Of course there are some prohibited, secret places, like metro and various governmental bunkers, used specifically during wartime. These are well protected and we might never find out about them. We went to a hospital shelter and, apart from experiencing some nervousness, I choice

როგორი საჰაერო სტრუქტურა აქვს, რა ფუნქციის მქონე შენობა იყო და ა.შ. მარტივი ობიექტი საფრთხეებთან არ არის კავშირში, თუმცა თუ მოსახლეობამ შეგაჩნია, რომ სადღაც მიწისქვეშ გინდა შეძვრომა, ცდილობს ხელი შეგიშალოს – ეშინია, რომ რამე არ დავიზიანოთ. რაც შეეხება პოლიციას, მასთან შეხება არ გვქონია. კანონსაწინააღმდეგოს არაფერს ჩავდივართ, არაფერს ვაფუჭებთ. რასაკვირველია, არსებობს აკრძალული, საიდუმლო ობიექტები. მაგალითად, ასეთია მეტრო და თავდაცვის სხვადასხვა ობიექტი, რომლებსაც ქვეყანაში საომარი მდგომარეობის გამოცხადების შემთხვევაში იყენებენ. ისინი კარგადაა დაცული და მათი არსებობის შესახებ შესაძლოა ვერც ვერაფერი გავიგოთ. ვახო, შენ ერთ-ერთი საავადმყოფოს თავშესაფარში წამიყვანე და ჩვეულებრივი შიშის გარდა, საფრთხე არ მიგრძვნია. ტრაგიკული თავგადასავლებიც თუ გქონია? რა თქმა უნდა. ერთხელ ჩემს გუნდელს ფეხქვეშ კიბე ჩაენგრა და რომ არ დამეჭირა, 74 მეტრს იფრენდა... ასეთ ადგილებში სპეციალური აღჭურვილობით, თოკებით და ფანრებით ჩავდივართ. დიგერი ყველაფრისთვის უნდა იყოს მზად. ვცდილობთ ობიექტი წინასწარ შევისწავლოთ, რათა ტრაგედიისგან დაზღვეულები ვიყოთ. თბილისის გარდა, რეგიონებშიც გავდივართ. კახეთი გვაქვს მოვლილი. ქალაქებს შორისაც არის საინტერესო ადგილები. მაგალითად, საგარეჯოს მიტოვებული ბაზა, რომელიც 1990-იანების დასაწყისშიც კი უკვე აღარ ფუნქციონირებდა. ჩემთვის, როგორც დიგერისთვის, საოცნებო ადგილი რუსეთია (დიგერების სამშობლო). ასევე უკრაინა, ყაზახეთი – ანუ ის ქვეყნები, სადაც საბჭოთა კავშირის დროს აეროკოსმოსური ბაზები იყო განთავსებული. ახლახან გაცვლითი პროგრამით სომხეთში ვიყავი და იქაც მოვასწარი მენახა გიგანტური ცემენტის ქარხანა და მიტოვებული ლაბორატორია. ჩემს გუნდს კავშირი აქვს აღმოსავლეთ ევროპის დიგერებთან: ჩეხებთან, ჰოლანდიელებთან, 58

არჩევანი

არსებობს აკრძალული, საიდუმლო ობიექტები. მაგალითად, ასეთია მეტრო და თავდაცვის სხვადასხვა ობიექტი, რომლებსაც ქვეყანაში საომარი მდგომარეობის გამოცხადების შემთხვევაში იყენებენ

didn’t feel any threat. Have you experienced any tragic adventures? Of course. Once, a staircase collapsed under my teammate’s feet and if I hadn’t caught him, he would have plunged 74 meters down... Normally we visit these places equipped with special equipment, ropes and flashlights. A Digger should be ready for everything. We also try to find out more about the place before visiting it, in order to avoid any risks. We also travel beyond Tbilisi. We've explored the Kakheti region. There are interesting places between different cities, for example the abandoned road leading to Sagarejo, which has been out of use since the early 90s. To me, as a Digger, Russia is the dream place to visit (the homeland of diggers), Ukraine, Kazakhstan- those countries where in Soviet times aero cosmic bases were built. I recently travelled to Armenia through an exchange program and had the chance to visit a gigantic cement factory and an abandoned laboratory. My team has connections with European Diggers: from the Czech Republic, the Netherlands, and Poland, who are inviting us to explore such interesting places. Apart from the underground you have extensively travelled throughout Georgia and are a hitchhiker. I’ve been hitchhiking for seven years now and I've had only positive experiences on the road. Travelling is part of my life, this is my choice. Time goes slowly when you travel and I love that. I remember when I travelled to Malaysia, just for a week, I returned feeling like I’d been there for six months. Time is a choice

პოლონელებთან, რომლებიც საინტერესო ობიექტების სანახავად თავისთან გვეპატიჟებიან.

matter of perspective. When you’re rich with impressions, you feel life is worth living.

მიწისქვეშეთის გარდა, მთელი საქართველო გაქვს შემოვლილი და თანაც ავტოსტოპერი ხარ.

What are your short-term plans?

ავტოსტოპით შვიდი წელია დავდივარ და გზაზე მხოლოდ პოზიტიური განწყობა მიგრძნია. მოგზაურობა ჩემი ცხოვრების ნაწილია, ჩემი არჩევანი. მოგზაურობაში დრო ნელა გადის. ეს ძალიან მომწონს. მახსოვს, მალაიზიაში სულ ორი კვირა ვიმოგზაურე, მაგრამ რომ ჩამოვედი, მეგონა ექვსი თვე იყო გასული. დრო შთაბეჭდილებებია. როცა შთაბეჭდილებებით მდიდარი ხარ, თითქოს ტყუილად არ ცხოვრობ.

Travelling with friends even when it’s cold and when it snows. My bag is always packed. I’m ready to travel on the ground and beneath it to find memorable moments. You should enrich your life with emotions yourself! Oh, and I also plan to start learning two languages – Spanish and Portuguese.

უახლოეს გეგმებში რა გაქვს? მოგზაურობა მეგობრებთან ერთად – სიცივეშიც, თოვლშიც. ჩანთა ყოველთვის ჩალაგებული მაქვს. დასამახსოვრებელი მომენტებისთვის მზად ვარ მიწის ზემოთ თუ ქვემოთ ვიარო. ცხოვრება თვითონ უნდა გაამდიდრო ემოციებით! და კიდევ: უახლოეს მომავალში ორი ენის – ესპანურისა და პორტუგალიურის შესწავლას ვგეგმავ.

არჩევანი

choice

ჩვენთვის საჭირო საარჩევნო კულტურა The Election Culture We Need ბაჩო კვირტია bacho kvirtia ნებისმიერ ცივილიზებულ, მეტ-ნაკლებად განვითარებულ ქვეყანაში, არჩევნები (განსაკუთრებით – საპრეზიდენტო და საპარლამენტო) უდიდესი მნიშვნელობის მატარებელი მოვლენაა. ასეთი ქვეყნების მოქალაქეებისთვის არჩევნები უმნიშვნელოვანეს ცვლილებებს, დიდ გარდატეხას, ცხოვრების ხარისხის გაუმჯობესებას, არსებული სახელისუფლებო მმართველობის გაცილებით უკეთესისკენ შეცვლას, დასახული ამოცანების გადაჭრის რეალურ შანსს და სხვა უამრავი ნოვაციის განხორციელებას ნიშნავს და მოასწავებს. ამასთან ერთად, საკმაოდ ხშირია, როდესაც არჩევნები მოსალოდნელი პოზიტიური ცვლილებების საპირისპირო შედეგების მომტანია და მოქალაქეთა, საზოგადოებათა სრულ იმედგაცრუებას, გაწბილებას იწვევს. ეს აბსოლუტურად ჩვეულებრივი, სიმპტომატური, ცოცხალი პროცესია, რომელიც ხდებოდა, ხდება და მოხდება, ვიდრე იარსებებს ხელისუფლებები, საზოგადოებები, არჩევნები და ამომრჩეველი. 60

არჩევანი

In any civilized, more or less developed, country, elections (and especially Presidential or Parliamentary) are an event of the greatest importance. For the citizens of those countries, elections mean a real chance to make vital changes, great breakthroughs, improve the quality of life; change the existing governmental management into a much better one, attain set goals. What they mean and predict is more innovation. However, it isn’t unusual for elections to bring quite the opposite of what positive changes are, thus resulting in the disappointment of citizens and discouragement of societies. This is an absolutely normal, symptomatic living process, which happened, happens and will happen - always, as long as governments, societies, elections and voters exist. Election campaigns in the USA are the topic of another discussion. An organized stir, meetings of candidates with potential voters, choice

ცალკე სასაუბრო თემაა წინასაარჩევნო კამპანია ამერიკის შეერთებულ შტატებში. ორგანიზებული აჟიოტაჟი, შოუს ელემენტებით გაჯერებული კანდიდატების შეხვედრები პოტენციურ ამომრჩეველთან, დებატები სატელევიზიო ეთერში, საარჩევნო პროგრამის წარდგენის ფორმები და სადღესასწაულო განწყობა, თუნდაც გარკვეულწილად მოჩვენებითი, ხელოვნური, მაგრამ მაინც სადღესასწაულო, ლამაზი სანახაობა, წინასაარჩევნო პერიოდს და საკუთრივ არჩევნების დღეს გაცილებით სახალისოს, მიმზიდველსა და რაც უმთავრესია – საყოველთაო-სახალხოს ხდის. რასაკვირველია, ამ ფორმამდე, ამ მდგომარეობამდე მისასვლელად ამერიკას თავისებური ევოლუცია დასჭირდა, თანაც არც ის უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ამერიკა მულტინაციონალური და შესაბამისად მულტიკულტურული ქვეყანაა, მაგრამ მოქალაქეობრივი და სახელმწიფოებრივი პრინციპი, ბაზისი – ერთ სულ და ერთ ხორც, რითაც დღეს ეს სუპერსახელმწიფო სულდგმულობს, ხომ მიღწეულია! დაახლოებით იგივე სულისკვეთება და შემართება სჭირდება ჩვენს ქვეყანასაც. სადაც არჩევნები და წინასაარჩევნო პერიოდი ხალხისთვის, საზოგადოებისთვის უკიდურესად მოსაბეზრებელი, გამაღიზიანებელი, და ხშირ შემთხვევაში აგრესიის გამომწვევი ჟამი და პროცესია.

TV debates, various forms of presenting election programs – all full of show and festive mood, even if illusory and artificial, but still festive, a beautiful attraction; all of this making the pre-election period and especially the day of elections much more joyful, attractive and what’s most important – universally public. Certainly, America has gone through a peculiar evolution as it got into this practice. We shouldn’t forget that although America is a multinational and therefore multicultural country, the citizenship and governmental principles, the core foundation with which this super-state exists, has been attained! About the same spirit and determination is needed in our county as well. At present the elections and pre-election period are an unbearably boring and irritating process for most of society, often resulting in aggression. It is a time when Georgian TV space is occupied by paid or free political ads – mostly showing amazingly tasteless pre-election videos, with a sentence or two poorly declared by the candidates; it is a time of posters with photos causing a smile and often roar of laughter, depicting hardy words as the slogans of the parties, in which amazingly banal and boring falsity is clear.

დრო, როდესაც ქართული სატელევიზიო სივრცე გადავსებულია ფასიანი თუ უფასო პოლიტიკური რეკლამით – უმეტეს შემთხვევაში საოცრად უგემოვნოდ გადაღებული წინასაარჩევნო კლიპებით, კანდიდატების უნიჭოდ წარმოთქმული ორიოდე წინადადებით, ღიმილის, და ზოგჯერ ხარხარისმომგვრელი ფოტოებით წინასაარჩევნო პოსტერებზე, გაჭირვებით შეკოწიწებული სიტყვებით რომელიღაც პარტიის სლოგანისთვის, სადაც საოცარი ბანალურობა, მოწყენილობა და რაც ყველაზე მთავარია – სიყალბე იკითხება. ცალკე თემაა, მოვლენაა სატელევიზიო დებატები მოქიშპე პოლიტიკურ ძალებსა და მათ წარმომადგენელ პოლიტიკურ ფიგურებს შორის. საარაკო უტაქტობა, ძირითადად უზრდელი დამოკიდებულება ერთმანეთისა და პრინციპში – საზოგადოების, ხალხის

არჩევანი

choice

იმისთვის, რომ საზოგადოებამ საკუთარი ქვეყნის მაჯისცემა იგრძნოს, ჯერ ქვეყანას სჭირდება, იგრძნოს საზოგადოების არსებობა

მიმართ, შუა ეთერში ხელჩართულ ჩხუბს რომ იწყებენ, რომელსაც ერთგვარ პრელუდიად მღელვარებისგან პირის გასასველებლად დადგმული წყლიანი ჭიქების ოსტატურად გატყორცნა უძღვის, საგანგებოდ შერჩეული ლექსიკა ერთმანეთის დასამცირებლად, დემაგოგია და ერთმანეთის არმოსმენა, თოქ-შოუების წამყვანების ღონემიხდილობა, პროდიუსერების მთავარი ფსონი სკანდალზე, სანახაობაზე, აგრესიული მიზანსცენების გამოწვევაზე გადაცემაში, რომელიც არხის ე.წ. 3ყურებადობის4 უტყუარი წინაპირობაა. წივილი, კივილი, არეულობა და ხალხში ისედაც მძიმე ემოციური ფონის კიდევ უფრო დამძიმება – ასეთია ქართული წინასაარჩევნო მარათონი ქართულსავე მედიასივრცეში. არადა, ზუსტად წინასაარჩევნოდ, გულწრფელად ვის ადარდებს და აღელვებს ჩვენი ქვეყნის საერთო მდგომარეობა, ეკონომიკური სურათი, ფინანსური მაჩვენებლები, საგარეო პოლიტიკა და ქვეყნის შიგნით კრიმინოგენური ვითარება, ის, თუ რა ხდება სოფლად, რა უჭირთ, რა ულხინთ, როგორ სწავლობენ მოსწავლეები და სტუდენტები, რას ითხოვენ პენსიონერები და ვის რა უჯდება მკურნალობა, როგორ ცხოვრობს ხალხი და რაზე მეტყველებს საერთო, ზოგადი საზოგადოებრივი აზრი, დამოკიდებულება, განწყობა, სურვილები და მისწრაფებები? ერთ-ერთი, რისიც მართლაც შავი შურით მშურს ამერიკისა და ამერიკელი ხალხის, ევროპის ქვეყნებისა და იქაური მოქალაქეების, ეს მათი საარჩევნო კულტურაა, დამოკიდებულებაა ამ მოვლენის, ამ ფენომენის მიმართ – რომ არჩევნები ზუსტად საერთო-სახალხო, რეალურად საჭირო გარდატეხაა, რომელიც გარკვეული ინტერვალებით ხორციელდება ამ

არჩევანი

Yet another topic is the TV debates between the rivaling political powers and their representatives- where we see their legendary tactlessness and often rude attitude towards each other and basically towards society as a whole; the physical confrontations in the middle of live streaming, using to strike the cups of water standing on the tables intended as a quencher for mouths dry from nervousness; the carefully selected vocabulary to humiliate each other; demagogy and the art of not listening to each other; the helplessness of the TV hosts; the main stakes of the producers made on the scandal and the show, they trying to aggravate these aggressive scenes, a prerequisite for the all-important ratings. Yelling, screaming and turmoil to enhance the already difficult emotional background in the audience – this is what the pre-election marathon looks like in the Georgian media. And all this while in reality, especially before the elections, nobody really cares or thinks about the overall situation in our country- the economic picture, financial data, foreign policy and the criminal situation. Who cares what’s happening in villages? What do these people need? How do students get an education? What do the pensioners need and who needs what and how much for healthcare? How do people live and what does the general social thought, attitude, mood, desire and aspiration suggest? One of the things I wholeheartedly envy regarding America and the Americans, European countries and their citizens, is their election culture, their attitude towards this event, this phenomenon; the fact that elections are universally public, a really meaningful breakthrough that is taking place with some intervals in these countries and which is carried out not by corrupt and fill-pockets-with-money oriented politicians, but society – people standing together as a team, as citizens. They try to improve the environment they live in, the economy, ecology, education and healthcare systems, banking and insurance sectors, social standing, demography and numerous other spheres- together to improve the things that are vital for the welfare and development of their country.

choice

ქვეყნებში, და რომელსაც არა კორუმპირებული და საკუთარი სქელი ჯიბის კიდევ უფრო გასქელებაზე მზრუნველი პოლიტიკოსები, არამედ სწორედ საზოგადოება – ერთ გუნდად შეკრული ხალხი, მოქალაქეები ახორციელებენ. ერთად ცდილობენ გააუმჯობესონ საცხოვრებელი გარემო, ეკონომიკა, ეკოლოგია, განათლებისა და ჯანდაცვის სისტემები, საბანკო და სადაზღვევო სექტორი, სოციალური მდგომარეობა, დემოგრაფია და კიდევ უამრავი რამ, რომელიც მათი ქვეყნების კეთილდღეობას და განვითარებას სჭირდება. რასაკვირველია წამითაც არ მეპარება ეჭვი, რომ ქართულ პოლიტიკურ სპექტრში დღესაც არიან ადამიანები, პოლიტიკოსთა გუნდი, პერსონები, რომლებსაც გულწრფელად ადარდებთ საკუთარი ქვეყნისა და ხალხის ბედი, მათი მდგომარეობა, და ამიტომ პირადად მე, ასეთ ადამიანებს გამარჯვებას და წინსვლას ვუსურვებ, მაგრამ რაც შეეხება არჩევნებს და საარჩევნო კულტურას, ჩემი მოკრძალებული და შესაძლოა დილეტანტური აზრით, ეს გახლავთ ერთ-ერთი აუცილებელი ნაწილი ჩვენი ქვეყნის განვითარების გზაზე, რომელიც ქართულმა საზოგადოებამ უსათუოდ უნდა გამოიმუშავოს, დახვეწოს და გააძლიეროს სწორედ სამოქალაქო პასუხისმგებლობისა და ანგარიშგასაწევი ფენომენის დონეზე. ეს კი, თავის მხრივ, არსებითი იქნება საქართველოს სახელმწიფოებრიობის გაძლიერებისთვის.

Obviously, I don’t doubt the fact there are people in the Georgian political sphere, a group of politicians, separate personas, who honestly care about the faith of their country and people. I wish them victory and success. But as for the elections and the election culture, my modest opinion is that it is one of those vital events on the way of the development of our country, and that a culture should be created, refined and strengthened by Georgian society itself on the level of civil responsibility which in turn will be essential for strengthening of the Georgian statehood. Thus, as an apolitical person and an ordinary citizen in the first place, I believe that one step towards development of the election culture is going to the elections and voting. In order for society to feel its own pulse, first the country needs to feel the existence of a society. And elections are one of the best ways to show this.

ამდენად, როგორც აპოლიტიკურ ადამიანს, და უპირველესად როგორც რიგით მოქალაქეს, მიმაჩნია, რომ საარჩევნო კულტურის განვითარებისკენ, ერთი წინგადადგმული ნაბიჯი არჩევნებზე წასვლაა. იმისთვის, რომ საზოგადოებამ საკუთარი ქვეყნის მაჯისცემა იგრძნოს, ჯერ ქვეყანას სჭირდება, იგრძნოს საზოგადოების არსებობა. არჩევნები კი საამისოდ ერთერთი საუკეთესო გზაა.

არჩევანი

choice

ღონისძიებები

MAVALA -ტრეინინგი პრესის წარმომადგენლებისთვის

MAVALA training for Georgian press

არჩევანი

choice

L’Envol De Cartier თბილისში L’Envol De Cartier in tbilisi

events

არჩევანი

choice

ღონისძიებები

რთველი 2016 შატო მუხრანში

არჩევანი

choice

Chateau Mukhrani Harvest Party 2016

events

არჩევანი

choice

გამომცემელი: გიორგი შარაშიძე

Publisher: George Sharashidze

მთავარი რედაქტორი: მაკა ბიბილაშვილი

Editor in Chief: Maka Bibilashvili

ნომერზე მუშაობდნენ: მაკა ბიბილაშვილი ლევან გიგინეიშვილი გიორგი კეკელიძე ბაჩო კვირტია გაგა ლომიძე ლელა ოჩიაური ლაშა გაბუნია ხათუნა ხაბულიანი ციკო ინაური ირმა კახურაშვილი

Journalists: Maka Bibilashvili Levan Gigineishvili Giorgi Kekelidze Bacho Kvirtia Gaga Lomidze Lela Ochiauri Lasha Gabunia Khatuna Khabuliani Tsiko Inauri Irma Kakhurashvili

თარგმანი: მარიამ ყიასაშვილი

Translation: Mariam Kiasashvili

სტილი: ბაჩო კვირტია ქეით დევისი

Copy Editors: Bacho Kvirtia Katie Davies

ფოტო: ირაკლი დოლიძე

Photo: Irakli Dolidze

დიზაინი და დაკაბადონება: ანი ლოლაძე რეკლამის მენეჯერი: მაკო ბურდული ანუკა ფოლადიშვილი შპს „ფოკუსი“ მელიქიშვილის #1 ტელ.: 229 59 19

E-mail: info@focus.ge

Design: Ani Loladze Sales: Mako Burduli Anuka Poladishvili LTD Focus #1 Melikishvili Str. Tel.: 229 59 19 E-mail: info@focus.ge