Focus November by Georgia Today Group

ნოემბრის კულტურული და ტურისტული გზამკვლევი

#77

november’s Culture & Tourist Guide www.focustv.ge

The modest charm of the manuscript

ხელნაწერის მოკრძალებული ხიბლი „ფოკუსის“ თემამ იცით რა დრო გამახსენა? ყოველ დილას დღიურის წერით რომ ვიწყებდი, ძილის წინ კი ვიღაც უცხოს და უხილავს ვუყვებოდი, სად ვიყავი, ვინ ვნახე, თავს როგორ ვგრძნობდი, რა მიხაროდა და რა მწყინდა. ვწერდი და ვწერდი, და მერე ვდარდობდი, რომ თეთრი ფურცლები ილეოდა და ადრე თუ გვიან ეს დღიურიც უნდა დამეხურა. მაგრამ მერე ახალი იწყებოდა... დამალვით არასოდეს დამიმალავს, თუმცა შინ ყველამ იცოდა, რომ ჩემი დღიურები არ უნდა წაეკითხათ. მხოლოდ ბებიას ვერ ვაგებინებდი, რომ პირადი ჩანაწერების წაკითხვა არ შეიძლება. რამდენჯერ შემიღია ჩემი ოთახის კარი და დამინახავს ჩემი დღიურით ხელში. საყვედურზე უცოდველი პასუხი ჰქონდა – განა რა გიწერია აქ ისეთი, რომ მე ვერ გავიგებო? მაშინ ვბრაზდებოდი, ახლა მეღიმება. ძველი დღიურების ფურცლებზე არა მხოლოდ ჩემი, არამედ ბევრი ჩემთვის მნიშვნელოვანი ადამიანის ხელნაწერია შემორჩენილი. ერთი მეგობარი მყავდა. ჩვენი ნაწერები ისე ჰგავდა ერთმანეთს, გარჩევა გვიჭირდა. მიკვირდა და მიხაროდა კიდეც. მართალი გითხრათ, იმ დღიურებს ჯერ ვერ ვკითხულობ. არც ჩემი სკოლის სიახლოვეს მიყვარს გავლა და ვერც უნივერსიტეტის VI კორპუსში ვბედავ შესვლას. მტკივნეულია.

...რა უცნაურია, არა? როცა ვინმეზე ხარ შეყვარებული და არც კი იცი, როგორი კალიგრაფია აქვს, როგორ წერს საკუთარ, ან შენს სახელს? არც მე ვიცი... ჟურნალი „ფოკუსი“ დიდი სიამოვნებითა და სიხარულით შეუერთდა `თიბისი ბანკის“ კამპანიას #წერექართულად. წერეთ ქართულად! მაკა ბიბილაშვილი, მთავარი რედაქტორი

#წერექართულად

There are not only my letters kept on the pages of my old diaries, but those of many people who are important to me. I had one friend whose handwriting was so similar to mine that it was hard to tell who wrote what. This surprised and made me happy at the same time. To be honest I can’t read those diaries. Nor do I like walking near my school. And I don’t dare enter the 6th building of the University. It’s painful. I neither have a pen in my bag nor the diary. The cell phone, notebook and social network have replaced it. The only place I make handwritten notes is the page of new books. ...Strange isn’t it? When you’re in love with someone and have no idea what their calligraphy is, or how they write their own name or yours. I don’t know either. The Focus Magazine has joined the #writeingeorgian campaign initiated by the TBC Bank with great pleasure and joy. write in Georgian! Maka Bibilashvili, Editor in Chief

#writeingeorgian

რედაქტორის სვეტი / editorial

ახლა ჩანთაში აღარც კალამი მაქვს და აღარც დღიური. ისინი ტელეფონმა, ნოუთბუქმა და სოციალურმა ქსელმა ჩაანაცვლეს, ხელით მხოლოდ ახალ წიგნებზე ვაკეთებ მინაწერებს.

Do you know what the theme of Focus reminded me of? Of a time when I started each day by writing a diary and when every night before sleep I used to tell some invisible stranger where I was, what I saw, how I felt, what made me happy or sad. I wrote and I wrote and then worried that there were fewer and fewer white pages left and that sooner or later I would have to close the diary, too. But then a new one began... Although I had never hid it, everyone at home was aware that my diaries were not to be read. The only person I could not convince that reading private letters was unacceptable was my grandmother. How many times did I open the door to my room, only to find her holding my diary?! To my reproach she had an answer: what is it that you’re writing that I can’t understand? I got angry then, but now it makes me smile.

რეკომენდაცია recommended

„დურუჯები“ მეშვიდედ დარიგდა Duruji awarded for the seventh time

Teatri რუსთაველის თეატრი

Shota Rustaveli State Drama Theatre Address: 17 Rustaveli Ave. Tel: 2 72 68 68

19 ნოემბერი

19 November Premier Clinical Marriage Irakli Samsonadze Directed by - Davit Nikoladze; Stage Adaptation guided by -Robert Sturua Start: 19:00 Tickets: 12, 15 GEL

მის.: რუსთაველის 17 ტელ.: 2 72 68 68 პრემიერა

კლინიკური ქორწინება

ირაკლი სამსონაძე დამდგმელი რეჟისორი: დავით ნიკოლაძე დადგმის ხელმძღვანელი: რობერტ სტურუა დას.: 19:00 ბილეთი: 12, 15 ლარი

Tbilisi State Academic Theatre of Opera and Ballet Address: 25 Rustaveli Ave. 21, 22 November Don Quixote Ballet in three acts by L. Minkus The leading parts will be danced by leading soloist of the Tbilisi State Opera and Ballet Theater Lali Kandelaki and soloist Yonen Takano. Start: 21 November - 19:00, 22 November - 15:00 Tickets: From 5 GEL Address: Griboedov Theatre

თბილისის ზ. ფალიაშვილის სახელობის ოპერისა და ბალეტის სახელმწიფო თეატრი მის.: რუსთაველის 25

თეატრი / რეკომენდაცია

21, 22 ნოემბერი დონ კიხოტი ლ. მინკუსის სამმოქმედებიანი ბალეტი

მთავარ პარტიებს სპექტაკლში საბალეტო დასის წამყვანი სოლისტი ლალი კანდელაკი და დასის სოლისტი იონენ ტაკანო იცეკვებენ დას.: 21 ნოემბერი - 19:00, 22 ნოემბერი - 15:00 ბილეთი: 5 ლარიდან მის.: გრიბოედოვის თეატრი

#წერექართულად

#writeingeorgian

წერექართულად.com

www.წერექართულად.com შესაძლოა პირველი ქართული დომენი არ არის, მაგრამ ერთადერთი ვებგვერდია, რომელიც ქართული დამწერლობის, ენისა და ანბანის პოპულარიზაციას ემსახურება.

While www.წერექართულად.com (http:// writeingeorgian.org/) might not be the first Georgian domain, it is the only website dedicated to the popularization of Georgian script, language and alphabet. It unites a couple of initiatives, mainly: popularization of the Georgian alphabet in electronic devices, the creation of new Georgian fonts, enrichment of dictionaries, freeing the language from parasite words, and more.

www.წერექართულად.com-ზე თავმოყრილია ყველა ის აქტივობა, რომლებიც კამპანიის #წერექართულად ფარგლებში განხორციელდა და ხორციელდება. აქ ნახავთ როგორც მაისურების ონლაინმაღაზიას, რომელიც maika.ge-სთან არის ინტეგრირებული, ასევე ლექსიკონს, ელექტრონულ წიგნებს „საბას“ ელექტრონული წიგნების სახლისგან, რომელთა ჩამოტვირთვა უფასოდაა შესაძლებელი, ანიმაციურ ფილმს ქართულ ანბანზე და ა.შ. საიტს ახლო მომავალში დაემატება რამდენიმე საინტერესო მოდული, რომელზე მუშაობა დამოუკიდებელი პროექტების ფარგლებში ხორციელდება. ესენია: ქართული შრიფტების კონკურსი, კატალოგი და თარჯიმანი პროგრამა. ამ უკანასკნელზე მუშაობა კომპანია „მაიკროსოფტთან“, არასამთავრობო ორგანიზაცია PH International-თან და „ჯეოლაბთან“ ერთად მიმდინარეობს.

An updated EnglishGeorgian onlinedictionary The process of digitalizing English-Georgian dictionaries began two months ago within the #writeingeorgian campaign. There were two English-Georgian dictionaries that could have been updated and digitalized, kept in the National Library Fund. The National Library started working on this project with the support of TBC Bank. Soon, improved, complete electronic dictionaries, enriched with modern terms will be available electronically. These will be presented to the Georgian translation websites (like www.translate.ge and www. lexicon.ge.

www.წერექართულად.com (http://writeingeorgian.org/) unites all those activities that take place under the #writeingeorgian campaign. Here you’ll find an online shop for t-shirts, integrated with maika.ge. Also a dictionary and various e-books, from the E-Book House Saba, which can be downloaded for free. An animation film about the Georgian alphabet, and more. A number of interesting modules will be added to the website in the near future, independent projects like: a Georgian font contest, catalogue and a translation program. The latter is done together with Microsoft with the help of NGO PH International and GeoLab.

განახლებული ინგლისურ-ქართული ონლაინლექსიკონი კამპანია #წერექართულად ფარგლებში, ორი თვის წინ ინგლისურქართული ლექსიკონების გაციფრულება დაიწყო. ეროვნული ბიბლიოთეკის ფონდში უკვე არსებობდა ორი ინგლისურ-ქართული ლექსიკონი, რომლის განახლება და გაციფრულება შესაძლებელი იყო. ეროვნულმა ბიბლიოთეკამ პროექტზე მუშაობა „თიბისი ბანკის“ მხარდაჭერით დაიწყო. მალე მომხმარებლისთვის სრულყოფილი და თანამედროვე ტერმინებით განახლებული ლექსიკონები ელექტრონულად ყველასთვის ხელმისაწვდომი გახდება და იგი ქართულ სათარგმნ საიტებს (www.translate.ge, www.lexicon. ge და სხვა) გადაეცემა.

მარინა კახიანი, მსახიობი

„დურუჯები“ მეშვიდედ დარიგდა ლელა ოჩიაური Lela Ochiauri 24 ოქტომბერს, თბილისში, ივენთ ჰოლში, თეატრალური პრემია „დურუჯის“ დაჯილდოების საზეიმო ცერემონია ჩატარდა. პრემიას საქველმოქმედო ფონდი „ცისკარი“ კომპანია „რედიქსის“ ხელშეწყობით გასცემს და მას უკვე მეშვიდე წელია, საქართველოს თეატრები აქტიურად ელოდებიან. ყველა ელოდება გამარჯვებას, ყველა ღელავს და ყველას აქვს იმედი, რომ ჟიური (გამარჯვების შემთხვევაში, სამართლიანი და უკომპრომისო, ხოლო წაგებისას – მიკერძოებული და არაკომპეტენტური) სწორედ მას გამოარჩევს სხვებისგან და მის ნამუშევარს ჩათვლის საუკეთესოდ. მის სპექტაკლს, როლს, პიესას მიანიჭებს უპირატესობას და ჯილდოსაც (რომელიც ფულადთან ერთად, ერთ-ერთი პრესტიჟული პრემიაა საქართელოში) საზეიმოდ გადასცემს. კონკურსის პირობით, სპექტაკლები 2014 წლის 1 აპრილიდან 2015 წლის 15 აპრილამდე უნდა ყოფილიყო დადგმული (შემდეგ, წინამორბედი სეზონის ბოლომდე და ახალ – 2015-2016 წლების სეზონში დადგმული სპექტაკლები უკვე მომავალი „დურუჯის“ მონაწილეები იქნებიან და მათი ბედიც ერთი წლის შემდეგ გაირკვევა). განაცხადების მიღების ბოლო ვადა 2015 წლის 8 მაისი იყო, ხოლო სპექტაკლები ჟიურის 30 მაისამდე უნდა ენახა.

თეატრი / მიმოხილვა

„დურუჯის“ წესდებისა და საკონკურსო პირობების თანახმად: „პრემიაზე შეიძლება წარადგინონ საქართველოში დადგმული, ნებისმიერი ჟანრის სპექტაკლი – დრამა, ოპერა, მუსიკალური სპექტაკლი (მიუზიკლი), თოჯინები, პანტომიმა და სხვა“. ნომინანტები შეიძლება იყვნენ: საქართველოს მოქალაქე რეჟისორი, დრამატურგი, მსახიობი, რომლებმაც წარდგენილ სპექტაკლზე იმუშავეს.

ასევე, წესისამებრ, „დურუჯი“ ორ ეტაპად ტარდება: პირველ ეტაპზე ჟიური საქართველოში, სხვადასხვა რეგიონში მოგზაურობს და თეატრების მიერ წარდგენილ სპექტაკლებს ნახულობს. ამის შემდეგ, ჟიური საუკეთესო დადგმებს გადაარჩევს და ე.წ. მოკლე ნუსხას ადგენს – ნომინაციებში ათავსებს. საბოლოო გადაწყვეტილებას, უშუალოდ დაჯილდოების წინ, ფარული კენჭისყრითა და მსჯელობის გარეშე აფიქსირებს. მოკლე ნუსხა 28 ივნისს გამოქვეყნდა – მაშინ, როდესაც წინა წლების ტრადიციით, გამარჯვებულებს აჯილდოვებდნენ. განსხვავება ისიც იყო, რომ დაჯილდოების ცერემონია ყვარელში, კოტე მარჯანიშვილის სახლ-მუზეუმის მაგივრად, თბილისში, ივენთ ჰოლში (რომელიც ხან დიდი საკონცერტო დარბაზის ფოიეა და ხანაც სხვადასხვა ღონისძიების ჩასატარებელი სივრცე), და საკმაოდ ვიწრო წრეში გაიმართა. დროისა და ლოკაციის შეცვლამ, რა თქმა უნდა, უშუალოდ პრემიას ვერაფერი დააკლო და ვერც გამარჯვების სიხარული თუ ვერგამარჯვების სევდა გაანელა. წლევანდელ „დურუჯში“ სხვა განსაკუთრებული არაფერი შეცვლილა, თუ არ ჩავთვლით ნომინაციის „საუკეთესო სცენოგრაფია“ – ამოღებას (რამაც მთლიანი ბიუჯეტი 2 000 ლარით შეამცირა, ნომინაციის სპონსორის უარის გამო).

#წერექართულად

#writeingeorgian

რა თქმა უნდა, დროის გასვლასთან ერთად, მოლოდინის მღელვარებამაც იმატა. რასაკვირველია, ყველა ნომინანტი, თუ დარწმუნებული არა, იმედით აღსავსე იყო, რომ პრემიას მიიღებდა. მაგრამ ცხადია, ყველა ყოველთვის ვერ იმარჯვებს. მით უმეტეს, რომ საპრემიოდ წარდგენილი იყო 38 სპექტაკლი საქართველოს, ფაქტობრივად, ყველა თეატრიდან. მათგან ჟიურიმ, რომლის შემადგენლობაშიც იყვნენ თეატრმცოდნეები – გურამ ბათიაშვილი, მაკა ვასაძე, მაია გოშაძე, ლაშა ჩხარტიშვილი და ნიკა წულუკიძე (რომელთა ვინაობა, რამდენადაც ეს საქართველოშია შესაძლებელი, გასაიდუმლოებული იყო) საუკეთესოები შეარჩია (სხვადასხვა კრიტერიუმის გათვალისწინებით), მოკლე ნუსხაში მოაქცია და სხვადასხვა ნომინაციაში 3 ან 5 კანდიდატი წარადგინა. მოკლე ნუსხა ასე გამოიყურებოდა: ნომინაციაში – „საუკეთესო სარეჟისორო ნამუშევარი“ (პრემია 14000 ლარი) – წარდგენილნი იყვნენ: რობერტ სტურუა, სპექტაკლით „ასულნი“ (შოთა რუსთაველის სახელობის პროფესიული სახელმწიფო დრამატული თეატრი); დავით დოიაშვილი, სპექტაკლით „ფსკერზე“ (თბილისის ვასო აბაშიძის სახელობის მუსიკალური კომედიისა და დრამის პროფესიული სახელმწიფო თეატრი); ლევან წულაძე – „შეშლილის წერილები“ (კოტე მარჯანიშვილის სახელობის პროფესიული სახელმწიფო დრამატული თეატრი); ბესიკ კუპრეიშვილი, სპექტაკლით „თამაში მაგიდასთან“ (თითების თეატრი) და ანდრო ენუქიძე, დადგმით „მაკბეტი“ (ბათუმის ილია ჭავჭავაძის სახელობის სახელმწიფო დრამატული თეატრი). „დურუჯის“ მფლობელი კი გახდა ლევან წულაძე, რომელმაც ქართულ-იტალიური „შეშლილის წერილებით“, წინა წლებში დაჯილდოებული „ქალი ძაღლითა“ (2009 წელი, პრემიის პირველი გამარჯვებული) და „ჟოლოთი“ (2010 წ.) საპრემიო რეკორდი დაამყარა. ნომინაციაში – „საუკეთესო ახალგაზრდა რეჟისორი“ (10000 ლარი, რომელიც საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტრომ დააწესა და სპექტაკლის დადგმისთვისაა გამიზნული) – სამი ნომინანტი იყო: ნიკოლოზ საბაშვილი „1945-ით“ (ნოდარ დუმბაძის სახელობის მოზარდ მაყურებელთა პროფესიული სახელმწიფო თეატრი); სოსო ბაკურაძე, სპექტაკლით „მატარებელი მოდის“ (მესხეთის პროფესიული სახელმწიფო დრამატული თეატრი) და ანი ხიდაშელი – „თავისუფალი პეპლებით“ (კოტე მარჯანიშვილის თეატრი). ნომინაციაში „საუკეთესო ახალგაზრდა რეჟისორი“, უკვე მეორედ აღიარეს ნიკოლოზ საბაშვილი, რომელიც პირველად, ამავე ნომინაციაში, სპექტაკლისთვის „ქაღალდის წვიმა“, 2011 წელს დაჯილდოვდა. ნომინაციაში – „სეზონის განმავლობაში დადგმული საუკეთესო თანამედროვე ქართული პიესის ავტორი“ (პრემია – 2000 ლარი), დასახელდნენ: თამარ ბართაია, პიესისთვის „კაბა და სარკე“ (გიორგი ერისთავის სახელობის გორის სახელმწიფო დრამატული თეატრი); ოთარ ქათამაძისა და პაატა ციკოლიას „კალიგულა“ (რეჟისორი: პაატა ციკოლია. ფოთის ვალერიან გუნიას სახელობის პროფესიული სახელმწიფო თეატრი) და ლაშა თაბუკაშვილი, პიესისთვის „ათვინიერებენ მიმინოს“ (კოტე მარჯანიშვილის საზელობის თეატრი).

ნომინაციაში „საუკეთესო მსახიობი ქალი“ (პრემია – 2000 ლარი), წარდგენილი გახლდნენ: ნიარა ჭიჭინაძე – ზემოხსენებულ დადგმაში „კალიგულა“; მარინა კახიანი – „ასულნი“; ანა სანაია - „1945“; ასევე ნანა ბუთხუზი და ბუბა გოგორიშვილი – სპექტაკლში „ფსკერზე“. ამ ნომინაციაში მარინა კახიანმა გაიმარჯვა.

#წერექართულად

#writeingeorgian

review / Theatre

საუკეთესოები აღმოჩნდნენ: რეჟისორი პაატა ციკოლია და მსახიობი, რეჟისორი და დრამატურგი ოთარ ქათამაძე, რომელთა ნამუშევარი „კალიგულა“ კიდევ ერთ ნომინაციაში იყო წარდგენილი – „საუკეთესო მსახიობი ქალის როლისთვის“.

ბადრი წერედიანი, ზუგდიდის თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელი

გურამ ბათიაშვილი და ნიკოლოზ წულუკიძე, ჟიურის წევრები

ნომინაციაში „საუკეთესო მსახიობი მამაკაცი“ (პრემია – 2000 ლარი) კონკურენტები იყვნენ: გოგა გველესიანი („ფსკერზე“); ონისე ონიანი („თამაში მაგიდასთან“); ვანო იანტბელიძე – რობერტ სტურუასა და ნიკოლოზ ჰაინეშველიძის სპექტაკლში „ვინ გატეხა ქოთანი“ (თელავის ვაჟა-ფშაველას სახელობის პროფესიული სახელმწიფო დრამატული თეატრი); მერაბ კაკალია – სპექტაკლისთვის „დაბრუნება“ (რეჟისორი – გეგა პაქსაშვილი, ზუგდიდის შალვა დადიანის სახელობის სახელმწიფო პროფესიული თეატრი) და კოკო როინიშვილი, სპექტაკლიდან „თავისუფალი პეპლები“. სეზონის საუკეთესო მსახიობ მამაკაცად ვანო იანტბელიძე დასახელდა. „დურუჯი“ 2014-2015 დასრულდა. ქართულ თეატრს ახალი „საუკეთესოები“ ჰყავს. „ფოკუსი“ ულოცავს თითოეულ მათგანს გამარჯვებას და კვლავ წარმატებებს უსურვებს. წარმატებებს უსურვებს რა თქმა უნდა მათაც, ვინც ნომინირებული იყო, მაგრამ ვერ გაიმარჯვა. ასევე მათ, ვინც მონაწილეობდა, თუმცა მოკლე ნუსხაში ვერ მოხვდა, და მათაც, ვისაც წელს საკონკურსოდ არაფერი წარუდგენია, მაგრამ თანამედროვე ქართულ თეატრალურ პროცესებში, აქტიურად თუ პასიურად, მაინცაა ჩაბმული.

თეატრი / მიმოხილვა

„დურუჯი“ 2009 წელს, ბიზნესმენმა ლაშა პაპაშვილმა თეატრალური ხელოვნების განვითარების, სტიმულირებისა და პოპულარიზაციის მიზნით დააფუძნა და საამისოდ 20000 ლარი გამოჰყო. ეს გახლავთ ყველაზე დიდი პრემია, რომელიც საქართველოში გაიცემა (ყოველ შემთხვევაში, კულტურისა და მეცნიერების სფეროში) და რომელიც ნამდვილად აძლევს სტიმულს ქართველ ხელოვანებს, თეატრის მოღვაწეებს, რეჟისორებს, მსახიობებს, დრამატურგებს, თეატრში მომუშავე და ამაზე მეოცნებე ყველა ადამიანს – თუნდაც „დურუჯიდან“ „დურუჯამდე“.

ერეკლე იანტბელიძე

ოთარ ქათამაძე და პაატა ციკოლია

#წერექართულად

#writeingeorgian

Theatre Prize Duruji awarded for the seventh time With the Georgian theatres actively impatient for it, the Awards ceremony of theatrical prize Duruji was held in the Tbilisi Event Hall on October 24th. The prize is awarded by the charity fund Tsiskari with the support of Redix Group. Everyone was hoping for victory; everyone was anxious and everyone waiting for the jury (which is often regarded as just and uncompromised by winners, and one-sided and incompetent by losers) to announce their name and choose their work, play, role or performance as the best; everyone wants to get this award in all the pomp and ceremony (together with the solid monetary prize it is considered as one of the most prestigious awards in Georgia). According to the competition rules, the plays should have been staged between 1 April 2014 and 15 April 2015 (the plays staged later that season and the ones staged during the new season of 20152016 will participate in next year’s Duruji). The last date for submissions was 8 May 2015 and the plays should have been seen by the jury before May 30th. According to the charter of Duruji and the competition terms: “Plays of any genre- Drama, Opera, Musical, Puppet, Pantomime, etc. that are staged in Georgia can be nominated for the award.” The nominees should be holding Georgian citizenship and can be directors, dramaturgists and actors who have been working on the nominated play. According to the rules, Duruji comprises of two stages. During the first stage the jury travels throughout Georgia, from theatre to theatre, and attends the nominated plays. Later, the best ones are shortlisted and repartitioned according to the nominations. The final decision is made right before the awards via secret ballot voting without prior discussion. Although, according to tradition, the winners were awarded on June 28th in previous years, this time the shortlist was published on that date. The difference was also that the awarding ceremony was held in a rather narrow circle and in the Tbilisi Event Hall (which is sometimes a foyer of the State Philharmonic Hall and sometimes a venue for various events) instead of the Kote Marjanishvili House-Museum in Kvareli as before. Changing the time and location, of course, did not affect the award negatively and neither the happiness from winning nor the sadness from losing were suppressed. There weren’t any significant changes to this year’s Duruji apart from the nomination Best Scenography being withdrawn due to the fact that a sponsor could not be found- as a result the total budget decreased by 2000 GEL. Of course, as time passed, the expectation and worrying increased. And of course all nominees weren’t sure but were hoping to be awarded.

თეატრი / მიმოხილვა

But of course, not everyone can be a winner. Especially when a total of 38 plays from all theatres across Georgia were nominated. The jury, comprising of theatre specialists – Guram Batiashvili, Maka Vasadze, Maia Goshadze, Lasha Chkhartishvili and Nika Tsulukidze (the identity of jurors was, as far as it is possible in Georgia, strictly concealed), chose the best plays (according to various criteria) and shortlisted 3 to 5 nominees under various categories.

The shortlist: Category – Best Production Work (Award 14 000 GEL) – nominees: Robert Sturua - Asulni (Ascended) (The Rustaveli State Drama Theatre); Davit Doiashvili - The Lower Depths (Music and Drama Theatre); Levan Tsuladze – The Mad Man's Diary (Kote Marjanishvili State Drama Theatre); Besik Kupreishvili - Play At Table – (Fingers Theatre) and Andro Enukidze - Macbeth (Batumi Ilia Chavchavadze State Drama Theatre); The Duruji was awarded to Levan Tsuladze, who beat all records with his Georgian-Italian play The Mad Man's Diary and by owning the previous awards for his Lady with a Dog (2009, when he became the first winner of the Duruji Award) and Raspberry (2010).

#წერექართულად

#writeingeorgian

Category – Best Young Director (10 000 GEL) sponsored by the Ministry of Culture and Monument. Protection to stage a play for the 20162017 season, there were three nominees: Nikoloz Sabashvili – 1945 (Tbilisi Nodar Dumbadze State Central Children's Theatre); Soso Bakuradze - The Train Comes (Meskheti Professional State Drama Theatre) and Ani Khidasheli - Butterflies are Free (Kote Marjanishvili State Drama Theatre). Nikoloz Sabashvili was named the winner in the Best Young Director category for the second time, having been awarded in 2011 for his play Paper Rain. Category – Best Modern Georgian Playwright – (2000 GEL) – nominees: Tamar Bartaia - Dress and Mirror (G. Eristavi Gori State Drama Theatre); Otar Katamadze and Paata Tsikolia – Caligula (Director Paata Tsikolia, Poti State Theatre) and Lasha Tabukashvili – Tamed Falcon (Kote Marjanishvili State Drama Theatre)

ნიკოლოზ საბაშვილი და ნიკოლოზ წულუკიძე

The winners were director Paata Tsikolia and the artist, director and dramaturgist Otar Katamadze. Caligula, a play also nominated in the Best Actress category. Category - Best Actress (2000 GEL)- nominees were Niara Chichinadze – Caligula, Marina Kakhiani – Asulni, Ana Sanaia - 1945 and Nana Butkhuzi and Buba Gogorishvili - The Lower Depths. Marina Kakhiani won the award in this category. ნიკოლოზ საბაშვილი Category - Best Actor (2000 GEL)- nominees were: Goga Gvelesiani – The Lower Depths, Onise Oniani – Play At Table; Vano Iantbelidze – Who Broke the Pot? (By Robert Sturua and Nikoloz Heine-Shvelidze, Telavi State Professional Drama Theatre), Merab Kakalia – Return (By Gega Paksashvili, Zugdidi State Professional Theatre), Koko Roinishvili – Butterflies are Free.

The Best Actor of the season is Vano Iantbelidze. Duruji 2014- 2015 has come to a close. Georgian Theatre has its new ‘bests.’ Focus congratulates each of them and wishes them future success. Of course, we also wish success to the rest of the nominees who did not win this time. And those, too, who participated but weren’t shortlisted and those as well who did not present anything this year but are still engaged in the ongoing processes of the Georgian theatre, either actively or not.

#წერექართულად

#writeingeorgian

review / Theatre

Duruji was founded in 2009 by businessman Lasha Papashvili, who, with a mission to develop, stimulate and promote theatrical art, allocated 20 000 GEL to the cause. This is the biggest prize to be awarded in Georgia so far (at least in the sphere of culture and science) and which indeed motivates Georgian artists, directors, actors, dramaturgists and all the people working in the theatre and all those who dream about it, at least from Duruji to Duruji.

16 #ქართულიკინო #GeorgianFilm

#ქართულიკინო ციკო ინაური ciko inauri

ქართული კინოისტორია პირდაპირ კავშირშია მეოცე საუკუნის საქართველოში მომხდარ პოლიტიკურ და სოციალურ კატაკლიზმებთან. ქართული მხატვრული კინო აღმავლობას საქართველოს პირველი დამოუკიდებელი რესპუბლიკის შექმნის შემდეგ იწყებს, წარმატებასა და აღიარებას კი - საბჭოთა ეპოქის დასაწყისში აღწევს. ქართული კინო თავიდანვე ცალსახად, პოლიტიკური იდეოლოგიის მატარებელი მასების სამართავ ერთ-ერთ საუკეთესო საშუალებას წარმოადგენდა, რამაც ეროვნული კინოს მომავალი ალბათ თავიდანვე განსაზღვრა (არ დაგვავიწყდეს, რომ სტალინს საბჭოთა კინოს პირველ კინოპროდიუსერს უწოდებდნენ). მივიღეთ სიმბოლური კინოენა, ცენზურა, ბოლოს კი ამ ცენზურისგან გათავისუფლებული კინო, რომელმაც თითქოს სათქმელი დაკარგა და რეალობის ასახვის ხერხები და მოტივებიც გაქრა. უნდა ითქვას, რომ ცენზურასაც და სიმბოლიზმსაც თავისი დადებითი მხარეები ჰქონდა. მაგალითად, ქართულ კინოში არსებობს „ცისფერი მთები“, „შერეკილები“, „აპრილი“, „გიორგობისთვე“ - ფილმები, რომლებშიც ყველაზე კარგად ჩანს ის პრობლემები და რეალობა, რომლებიც პატარა, მაგრამ მარტივად სამართავ ქვეყანას ყველაზე მეტად ღლიდა და ავიწროვებდა. ასევე პროტესტი, რომელსაც რეჟისორები შეუდარებლად გამოხატავდნენ. ძალა, რომელიც იმ პერიოდის კინოფილმებს ჰქონდათ, დაუჯერებელია. ვფიქრობ, ეს ფილმები საქართველოს პოლიტიკურ და სოციალურ ისტორიას ყველაზე მეტად ასახავენ. ამიტომ ტრადიციულ რუბრიკაში „კინორეკომენდაცია“ გთავაზობთ 5 გენიალურ ფილმს, რომლებიც ალბათ ბევრჯერ გინახავთ, მაგრამ კიდევ ერთხელ უყურებთ - ქართველებზე და ქართულად!

კინო / რეკომენდაცია

აპრილი

გამოშვების წელი: 1962 დამდგმელი რეჟისორი: ოთარ იოსელიანი ფილმის ეკრანზე გაშვება მხოლოდ 1974 წელს მოხერხდა. მანამდე მთავრობა ფილმს კრძალავდა, ამიტომ მისი ჩვენება წარმოუდგენელი იყო. ეს არის უხმო ფილმი, რომელიც მომხვეჭელობისა და ქონებით ტკბობის სენის წინააღმდეგაა მიმართული. ის იმ რუტინულ და საზოგადოებრივ დოგმებს ებრძვის, რომლებიც ადამიანის სულიერ დეგრადაციას იწვევს.

ცისფერი მთები, ანუ დაუჯერებელი ამბავი

გამოშვების წელი: 1983 დამდგმელი რეჟისორი: ელდარ შენგელაია „ცისფერი მთები, ანუ დაუჯერებელი ამბავი“ 1985 წელს, კანში, რეჟისორთა კვირეულზე აჩვენეს. 2014 წელს კი, კანის კინოფესტივალის სპეციალურ სექციაში („კანის კლასიკა“) იყო წარდგენილი და შერჩეული 1000 ფილმიდან საუკეთესო ოცეულში შევიდა. „ცისფერი მთები ანუ დაუჯერებელი ამბავი“ ქართული კინოშედევრია, რომელიც თავის დროზე ნიღაბს ხდიდა საბჭოთა ბიუროკრატიზმს და უპასუხისმგებლობას. ფილმში მოქმედება ერთ-ერთ შემოქმედებით

#წერექართულად

#writeingeorgian

ორგანიზაციაში ვითარდება, სადაც ვიწრო, ობივატელური ინტერესების ჩარჩოში მომწყვდეული ადამიანები მუშაობენ. ამ სისტემის არაეფექტურობა დაწესებულების, პირდაპირ მნიშვნელობით, ნგრევით სრულდება.

მაგდანას ლურჯა

გამოშვების წელი: 1955 დამდგმელი რეჟისორები: თენგიზ აბულაძე და რევაზ ჩხეიძე ფილმი „მაგდანას ლურჯა“ 1966 წელს კანის საერთაშორისო კინოფესტივალზე (საფრანგეთი) საუკეთესო მოკლემეტრაჟიანი მხატვრული ფილმის სტატუსის მფლობელი და პრიზიორი გახდა.

გიორგობისთვე

გამოშვების წელი: 1966 დამდგმელი რეჟისორი: ოთარ იოსელიანი ფილმმა „გიორგობისთვე“ ჟორჟ სადულის სახელობის პრემია მიიღო, თუმცა სურათი საბჭოთა კრიტიკამ დაიწუნა და ანტისაბჭოთა, ანტიქართული ნამუშევარი უწოდა, რომელიც ქართულ ტრადიციებს ამასხარავებდა და მეღვინეობას, სოფლის მეურნეობას შეურაცხყოფდა. გთავაზობთ მცირე ამონარიდს კრიტიკული წერილიდან, რომელიც 1967 წელს, გაზეთ „სოფლის ცხოვრებაში“ დაიბეჭდა: „პირველი, და ყველაზე მთავარი, ჩვენი აზრით, ის არის, რომ ფილმი თავიდან ბოლომდე აგებულია ბნელი, უხეში, ტლანქი ძალების ბატონობაზე. იგი უპერსპექტივობას, უიმედობას ქადაგებს. ყველგან - ქარხანაშიც, ქუჩაშიც, ზეიმობს სიყალბე, ავი ფიზიკური ძალადობა, რომელსაც ყველა დაუმორჩილებია. ფილმი ვერ ამართლებს დანიშნულებას – იგი კი არ ამხელს, არამედ სიმახინჯის ყოვლისშემძლეობას, ჯანსაღი, აქტიური ძალების უმწეობას ქადაგებს და თვითონ ეს ჯანსაღი ძალაც არ ჩანს“. (29.01.1967)

შერეკილები

გამოშვების წელი: 1973 დამდგმელი რეჟისორი: ელდარ შენგელაია ფილმი წარმოადგენს ფანტასტიკურ-კომედიური ჟანრის მხატვრულ კინოსურათს. „შერეკილები“ ინტელექტუალური იუმორითა და სახალისო სცენებით გაჯერებული ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ქართული ფილმია. ელდარ შენგელაია საკუთარი ფილმის შესახებ წერს: „სურათი ეკრანზე არ გამოუშვეს. იყო მაშინ გარკვეული გრიფები. ამ გრიფებს დაადებდნენ, რაც იმას ნიშნავდა, რომ სურათი გავიდოდა მხოლოდ საქართველოში, მხოლოდ კლუბებში და ა.შ. ეს ფილმი მერე გახდა უფრო მისაწვდომი მაყურებლისთვის. ისეთი პერიოდი იყო, რომ ვერ აკრძალავდი, მაინც ახერხებდნენ რაღაცას. შერეკილები არც დასავლეთში მიფრინავდნენ, არც აღმოსავლეთში და არც არსად. ისინი, უბრალოდ, მოწყდნენ იმ რეალობას, რომელშიც ვნახეთ ქვემოთ და ამაღლდნენ ამ რეალობაზე… მოწყდნენ იმ რეალობას, სადაც არ იყო თავისუფლება“.

#GeorgianFilm

It should be noted that censure and symbolism also had its positive sides: for example, the existence of Blue Mountains, Weirdoes, April, and Falling Leaves in Georgian cinematography. With these films, directors outstandingly expressed their protest, reflecting those problems and that reality which tired this small, but easily controllable country the most. The strength that the films of that period had is unbelievable. I believe that these films are the best illustration of the political and social history of Georgia. Therefore, in this traditional film recommendation column, I offer these five masterpieces, which you may have seen many times, but should watch once more; films about Georgians and in Georgian!

#წერექართულად

#writeingeorgian

recommended / cinema

The Georgian film industry is directly linked with the political and social cataclysms that occurred in the 20th century in Georgia. When Georgia formed as an independent republic, Georgian fiction began its advancement, but the success and acknowledgement came only at the beginning of the Soviet epoch. As Georgian national cinematography was one of the best tools for controlling those masses that had political ideologies, this had apparently defined its future from the beginning (we should keep in mind that Stalin is regarded as one of the first film producers of Soviet film). There was censure, and there was symbolic film-language, however, when the film was finally free from censure, as a result, it was as if it had lost its purpose and, together with this, the motives and techniques of reflecting reality faded away.

April

Director: Otar Iosseliani Year of release: 1961 April was shown for the first time only in 1974, since previously the government had banned the film, and organizing its screening was unimaginable. This is a silent movie about and against the illness of acquisitiveness and love for assets. Against those routines and social doctrines which cause the spiritual degradation of people.

Blue Mountains, or Unbelievable Story

Director: Eldar Shengelaia Year of release: 1983 Blue Mountains was shown in Cannes within the Directors’ Fortnight in 1985. In 2014, it was shortlisted together with 1000 films in the special Cannes Classic section, where it was selected among one of the Best 20 films. Blue Mountains, or Unbelievable Story is a Georgian masterpiece, which, in its time, unveiled the Soviet bureaucracy and irresponsibility. The action takes place in one of the creative organizations where people work within the frames of narrow and ambivalent interests. The ineffectiveness of this institution comes to an end with a breakdown, a literal one.

Magdana’s Donkey

Directors: Tengiz Abuladze and Revaz Chkheidze Year of release: 1955 The film Magdana’s Donkey won the "Best Fiction Short" award at the 1956 Cannes Film Festival.

Falling Leaves

Director: Otar Ioseliani Year of release: 1996 The film won the Georges Sadoul Award but was disapproved of by Soviet critics. It was named antiSoviet and anti-Georgian; a film that made fun of Georgian traditions, winery and agriculture in general. Here is a short excerpt from a critical essay published in the newspaper Life of the Village in 1967:

კინო / რეკომენდაცია

“The first and foremost, in my opinion, is that the film is entirely based on the reign of dark, gross and coarse powers. It preaches futility and hopelessness. Falsity triumphs everywhere, in the factory and the streets, and wicked physical harassment that has subjected everyone. The film does not justify its purpose, instead of revealing it preaches ugliness, almightiness and helplessness of active powers, where even this healthy power cannot be seen anywhere.” (29.01.1967)

Weidoes

Director: Eldar Shengelaia Year of release: 1973 A fantasy and comedy genre film full of intelligent humor and funny scenes; it is one of the most significant Georgian films at the same time. The director Eldar Shengelaia writes about it: “The film was not shown to large audiences. There were special Griffith symbols at that time. When these were placed, it meant that the film would be screened only in Georgia, only in clubs, etc. This film became publicly available only later. During that period they could no longer ban it completely, but still managed to limit its exposure. The Weirdoes did not fly to the West, or the East or anywhere. They just escaped the reality in which we see them in the movie; they were elevated above it... they escaped the reality in which there was no freedom.”

#წერექართულად

#writeingeorgian

თბილისი, საბურთალო, ვაჟა-ფშაველას გამზ. 15; ტელ.: 238 66 50 / Tbilisi, Saburtalo, Vaja-Pshavela Ave. 15; T: 238 66 50 თბილისი, გლდანი, ხიზანიშვილის ქ. 15; ტელ.: 570 50 89 66 / Tbilisi, Gldani, Khizanishvili str. 15; T: 570 50 89 66

Mobile App for Georgian Font -“ღ” If you still don’t have a Georgian-font app in your computers, iPads and iPhones and if you are still writing using Latin characters – this problem can be easily resolved. Welcome the mobile app - “ღ”.

ქართული შრიფტის მობილური აპლიკაცია - „ღ“ თუ კომპიუტერებში, აიპადებსა და აიფონებში ჯერ კიდევ არ გაქვთ გადმოწერილი ქართული შრიფტის აპლიკაცია და ისევ ლათინური სიმბოლოებით წერთ, პრობლემას იოლად გადაჭრით. წარმოგიდგენთ ქართული შრიფტის მობილურ აპლიკაციას – „ღ“. მობილური აპლიკაცია Georgian Keyboard, რომელსაც სიმბოლურად „ღ“ ჰქვია, კომპანია „ლემონდუმ“ 2014 წელს შექმნა, როგორც არაკომერციული პროექტი. „ღ“ გულის ფორმისაა და Made with Love (ქართულად – „შექმნილია სიყვარულით“) იდეოლოგიითაა შექმნილი. დღეისთვის აპლიკაციას 150 000 გადმოწერა აქვს და მისი მომხმარებლების რიცხვი ყოველდღიურად მატულობს. „ღ“-ს გადმოწერა შესაძლებელია App Store-დან. ამისათვის საძიებელში უნდა ჩაწეროთ Georgian Keyboard ან Lemondo Keyboard და დააყენოთ აპლიკაცია. ლევან კილაძე – კომპანია „ლემონდოს“ აღმასრულებელი დირექტორი: „გაშვებიდან ერთი წლის თავზე, მიმაჩნია, რომ მიზანს ნაწილობრივ მივაღწიეთ და ჩვენი პროდუქტი საკმაოდ პოპულარული გახდა. Facebook-ზეც მომრავლდა iPhone-ებიდან გაკეთებული ქართული კომენტარები და სტატუსები“.

The mobile application - Georgian Keyboard, symbolically named “ღ”, is a non-commercial project developed in 2014 by a company called Lemondo. “ღ” resembles the shape of a heart and is created with the ‘Made with Love’ philosophy. The application has had 150 000 downloads so far, with the number of users increasing daily. “ღ” can be downloaded from the App Store. All you need to do is: write Georgian Keyboard or Lemondo Keyboard in the search field and install the application. Levan Kiladze, CEO at Lemodo: “Following the one-year anniversary of the launch, I think that we have partially reached our goal and our product has become quite popular. The number of comments and statuses that are written in Georgian on Facebook from iPhones has also increased.”

22 რეკომენდაცია recommended 24 3 ელექტრონული წიგნის რეცენზია 3 E-Book reviews 28 ქართული ფონტების კოლექცია გამდიდრდება The collection of Georgian fonts will be enriched

wigneb i თვის ბესტსელერები Bestsellers of month „ჩერნობილის ლოცვა“ სვეტლანა ალექსიევიჩი გამომცემლობა „არტანუჯი“ რომანი „ჩერნობილის ლოცვა“ (1997 წ.) იმ ციკლის ნაწილია, რომელსაც სვეტლანა ალექსიევიჩმა „უტოპიის ხმები უწოდა“. ციკლი ხუთი წიგნისგან შედგება. „ჩერნობილის შემდეგ, სხვა სამყაროში ვცხოვრობთ“, - ამბობს ავტორი. ალექსიევიჩი წლების განმავლობაში დაეძებდა და იწერდა იმ ადამიანთა ისტორიებს, რომლებსაც პირდაპირ შეეხო გასული საუკუნის ერთ-ერთი ყველაზე დიდი კატასტროფა.

Voices from Chernobyl Svetlana Alexievich Artanudji Publishing The 1997 novel Voices from Chernobyl is one of five books united under the project named - Voices from Big Utopia by Svetlana Alexievich. “Since Chernobyl we have been living in a different world” – says the author. For years Alexievich met and wrote down the stories of people who were directly affected by one of the biggest catastrophes of the previous century. „მარსელი“ ენდი იური გამომცემლობა „წიგნები ბათუმში“ „წიგნი იმ მკითხველთათვისაა, რომლებსაც მოსწონთ თრილერები, სამეცნიერო ფანტასტიკა, დოკუმენტური პროზა, მსუბუქი სათავგადასავლო რომანები და მომავლის კოსმოსური მოგზაურობების დამაჯერებელი ასახვა“. - Associated Press. „ადამიანის მახვილგონიერების ნამდვილი ზეიმი და ბოლო წლებში სამეცნიერო ფანტასტიკის ჟანრის საუკეთესო ნიმუში, რომელშიც მეცნიერული დეტალები ზუსტადაა გადმოცემული“. - Wall Street Journal.

წიგნები / რეკომენდაცია

The Martian Andy Weir Books in Batumi Publishing “Andy Weir delivers with The Martian...a story for readers who enjoy thrillers, science fiction, non-fiction, or flat-out adventure [and] an authentic portrayal of the future of space travel.”- Associated Press. “Brilliant…a celebration of human ingenuity [and] the purest example of real-science sci-fi for many years…Utterly compelling.”-Wall Street Journal

„მე აქ ვიყავი“ გეილ ფორმანი გამომცემლობა „პალიტრა L“ ქოუდი და მეგი განუყრელი მეგობრები იყვნენ. გაჭრილი ვაშლივით ჰგავდნენ ერთმანეთს, სანამ განგებამ არ გაყარა. მეგი მოტელის ოთახში, განმარტოებული, ძლიერი ქიმიური ხსნარით თავს იკლავს. ქოუდი გაოგნებული და განადგურებული რჩება. ის და მეგი ერთმანეთს არაფერს უმალავდნენ და მეგობრის დეპრესია როგორ გამოეპარა? მაგრამ, როდესაც ქოუდი მეგის ნივთების წამოსაღებად ქალაქში მიემგზავრება, სადაც ის სწავლობდა, იგებს, რომ მეგობარი ბევრ რამეს უმალავდა.

#წერექართულად

#writeingeorgian

წიგნის მაღაზია „სანტა ესპერანსა“ მის.: სანკტ-პეტერბურგის 12 Book shop „Santa Esperanza“/Address: 12 Saint Petersburg I was here Gayle Forman Palitra L Publishing Cody and Meg looked very much alike and were inseparable best friends until fate tore them apart. Meg committed suicide in a motel room by drinking a strong chemical. Cody was left astonished and devastated. She and Meg had no secrets, so why had her friend’s depression gone unnoticed? But when Cody travels to Meg’s college town to pack up the belongings left behind, she discovers that there’s a lot that Meg never told her. „მორჩილება“ მიშელ უელბეკი ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა უელბეკის რომანი-ანტიუტოპია გამოცემისთანავე მოექცა მსოფლიო ყურადღების ცენტრში. ნაწარმოებში აღწერილია საფრანგეთი 2022 წელს, სადაც საპრეზიდენტო არჩევნებში მუსლიმი კანდიდატი მოჰამედ ბენ აბასი იმარჯვებს. ამის შემდეგ, საფრანგეთს ისლამიზაცია ემუქრება. 2015 წლის 7 იანვარს, როდესაც „მორჩილება“ გასაყიდად გამოვიდა, პარიზის სატირულმა გამოცემამ Charlie Hebdo (ქართ. „შარლის ყოველკვირეული“) იმავე თემას კარიკატურა უძღვნა. რამდენიმე საათში, გამოცემის რედაქციასთან ექსტრემისტულმა დაჯგუფებამ რელიგიურ ნიადაგზე საზარელი სასაკლაო მოაწყო.

Submission Michel Houellebecq Bakur Sulakauri Publishing Houellebecq’s anti-utopian novel found itself the center of world attention right after publishing. The plot is set in France in 2022, when the presidential elections are won by the Muslim candidate Mohammed Ben Abbes and when France faces the danger of Islamization. On 7th January 2015, when Submission was published, the French satirical weekly magazine Charlie Hebdo dedicated a caricature to the same subject. After a couple of hours, a horrific massacre on religious grounds was committed by a group extremists near the editorial office.

Blood Omen 2: Drawn to Darkness (Georgian translation- Vampire Wars: Second Life) K. R. Davies Bakur Sulakauri Publishing Dea's adventure in the mysterious world of the vampires continues in the second book of the Blood Omen Saga. Will Santi give in to his love for her? Can she resist the dark forces drawing her towards the vampire of her nightmares? Will she be able to save herself and her best friend from the Apophi? Every choice that Dea makes holds the ultimate fate of the world in balance. And the pressure is starting to show.

#წერექართულად

#writeingeorgian

recommended / books

`ვამპირული ომები. მეორე სიცოცხლე“ ქ.რ. დეივისი ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა გამოღვიძება ახლოვდება. დეას არჩევანზე მთელი სამყაროს მომავალია დამოკიდებული – მომავალი, რომელიც მან საკუთარი თვალით იხილა. გოგონა კი გაორებულია – მის გონებაში ერთმანეთს სტიუარტისადმი გაჩენილი ვნება და სანტისადმი სიყვარული ებრძვის. გაუმკლავდება დეა ლუციფერის სისხლს, რომელიც „გრძნეულთა საძმოს“ წევრების დახოცვისაკენ მოუწოდებს? ეყოფა ძალა, არ გაუმხილოს საკუთარი სამალავი და შეწყვიტოს სიზმრისეული შეხვედრები აპოფაის წევრთან? ანას ღალატი „გრძნეულთა საძმოს“ წევრებს სასიკვდილო საფრთხეში აგდებს. რა ბედი ეწევათ დეას და მის მეგობრებს?

#წერექართულად 3 ელექტრონული წიგნის რეცენზია გაგა ლომიძე gaga lomidze ჟურნალ „ფოკუსის“ ამ ნომერს `თიბისი ბანკის“ მიერ წამოწყებულ ინიციატივაზე საუბარს დავუთმობთ. ბევრმა ალბათ უკვე ნახა სარეკლამო რგოლები, რომლებიც ქართული ენის პროპაგანდას ითვალისწინებს და ამ რგოლებში სხვადასხვა ადამიანი ქართული ანბანისა და ენის მნიშვნელობაზე გვესაუბრება. #წერექართულად – ასე ჰქვია ამ კამპანიას და ძალიან სასიამოვნოა, რომ ამ ქვეყანაში პოლიტიკური კამპანიების გარდა, სხვა სახის კამპანიებიც წარმოებს. ცოტა ხნის წინ, ამ ინიციატივის ფარგლებში, ელექტრონული წიგნების სახლმა „საბამ“ საკუთარ ვებგვერდზე სამი ქართული წიგნი (მისამართი:http://writeingeorgian. org/#el.wignebi) ატვირთა, რომლის ჩამოტვირთვაც მკითხველს უფასოდ შეუძლია – როგორც ქინდლებსა თუ ტელეფონებში, ისე სხვა ციფრულ მატარებლებზე. საქმე ისაა, რომ ეს წიგნებიც ისევ და ისევ ქართული დამწერლობის პოპულარიზაციას და ენის, როგორც ეროვნული ფასეულობის, დაცვასა და განვითარებას ემსახურება.

იაკობ გოგებაშვილი „ბურჯი ეროვნებისა“ „საბა“ – ელექტრონული წიგნების სახლი, 2015

წიგნები / რეცენზია

იქნებ პარადოქსულადაც მოგეჩვენოთ, მაგრამ ის, რასაც იაკობ გოგებაშვილი თავის წიგნში წერს, დღესაც აქტუალურია. ზოგიერთი პასაჟის წაკითხვისას, შესაძლოა იფიქროთ კიდეც, რომ დღეს არის დაწერილი. უბრალოდ, ამ შემთხვევაში იაკობ გოგებაშვილისეულ ენის სიძველეს უკვე არქაიზმებადქცეული ფორმები „ამხელს“. და ეს კიდევ ერთხელ მიგვანიშნებს, რომ ენა ცოცხალი ორგანიზმია და ისიც ვითარდება, როგორც ნებისმიერი ცოცხალი ორგანიზმი. „სავაგლახო და სავალალო ის გახლავთ, რომ იქაც კი, სადაც დედა-ენა უნდა შეუცილებლად უფლობდეს და სუფევდეს, მას ეპყრობიან, აქა-იქა მაინც, სწორედ ისე, როგორც ავგული დედინაცვალი ექცევა ათვალისწუნებულს თავისს გერსა. ეს მომაკვდინებელი სენი ცოტ-ცოტათი ეპარება ქართულს სახლობრივ სფერასაც და ისიც რომელსა? არა მარტო გადაბირებულს მოხელეთა ოჯახობასა და ზოგიერთ გაფუქსავატებულს არისტოკრატებსა, არამედ თვით ჩვენს განათლებულს დასსაც კი გადასდებია. არა ერთს განათლებულს ქართველს სახლობას შეხვდები, სადაც მოზარდი თაობა ლაპარაკობს და ტიტინებს რომელსამე უცხო ენაზედ და ქართულისა კი ჭაჭანებაც არ ისმის.“

თავის დროზე, ილია ჭავჭავაძე ერთ-ერთ პუბლიცისტურ წერილში ამბობდა, რომ ქართველები რუსულით დაბინძურებულ ქართულზე მეტყველებენ ისე, რომ არც ქართული იციან ხეირიანად და არც ის უცხო ენა. ნაშრომში გოგებაშვილი რუსი და ევროპელი პედაგოგებისა თუ ენათმეცნიერების ნაწერებს მოიხმობს. მაგალითად, რუსი ფილოსოფოსის და ლინგვისტის, ალექსანდრ პოტებნიას სიტყვებს: „...ძნელია ენის წართმევა, დენაციონალიზაცია. ენის დაკარგვას, დენაციონალიზაციას შეიძლება დაემორჩილოს კერძო ადამიანი, მაგრამ მთელი ხალხი კი არასოდეს.“ ამგვარი კერძო შემთხვევების მაგალითები მრავლად იყო მაშინაც და დღესაც ასეა. ერთ დროს, ჩემს, როგორც საბჭოთა კავშირში დაბადებულის, ლექსიკაში საკმაოდ იყო რუსული სიტყვები და ერთ დღესაც, ჯერ კიდევ 1990-იანებში, დაახლოებით ერთკვირიანი ძალისხმევის შედეგად, რუსული ლექსიკა ამოიძირკვა. ესეც გასაგებია – მტრულად განწყობილი ქვეყნის ენა ჩემთვის მტერთან ასოცირდება. აქ აუცილებლად მახსენდება სულხან-საბას „სიტყვის კონა“, დათო ბარბაქაძის სკანდალური და გენიალური ტექსტი-აქცია „ტრფობა წამებულთა“ და ქართული გინების კავშირი „ტყვეობის“ ცნებასთან, კოლონიურ მენტალობასთან. ალბათ, თავის დროზე, ამგვარი წინააღმდეგობა ხვდებოდა უცხო ენიდან შემოსულ სიტყვებს ჩვენში, მაგრამ დღეს ხომ მრავლად გვაქვს თურქული, სპარსული და არაბული სიტყვები. ენას თავისი კანონები აქვს და თვითონ იცის, რა დაიტოვოს და რა გადააგდოს დავიწყების სანაგვეზე.

#წერექართულად

#writeingeorgian

#writeingeorgian 3 E-Book reviews In this issue of Focus we will talk about the initiative of TBC Bank. Probably many of you have already seen the ads promoting the Georgian language, in which various people talk about the importance of the Georgian alphabet and language. #წერექართულად (#writeingeorgian) is the name of this campaign and it is great to see that there are campaigns other than political ones going on in this country. A little while ago, the E-books House Saba uploaded three Georgian books (address: http://writeingeorgian.org/#el.wignebi) within this initiative, these can be downloaded by readers to their kindles, mobiles or other digital devices for free. These three books serve the purpose of promoting Georgian writing as well as protecting and developing a national treasure – our language.

Iakob Gogebashvili “Pillar of Nationality” Saba – E-Books House, 2015

It may sound paradoxical, but what Iakob Gogebashvili writes in his book is true even today. If not for the use of archaistic forms that unfold the age of Iakob Gogebashvili’s texts, you might even think that some of the passages have been written in present times. This once again indicates that language is a living organism and that it evolves just as any other living organism does. “It is gruesome and regrettable that even where the mother-language should reign and govern unrivaled, it is handled, at least here and there, just like a wicked stepmother handles her unloved stepchild. This lethal contagion gradually sneaks into the Georgian homes. You know which ones? Not only the ones in which the families of enticed employees and some frivolous aristocrats live, but even those of our intelligentsia. You will come across not one educated Georgian family where the young generation talks and chatters in some foreign language, where none of the Georgian language words can be heard at all.” In his time Ilia Chavchavadze wrote, in one of the publicist essays, that Georgians talk using Russian barbarisms in such a way that you get the feeling that they know neither Georgian nor that foreign language well. In his work, Gogebashvili cites Russian and European teachers and linguists. For example, he uses the words of Russian philosopher and linguist Alexander Potebnja: ‘...It is hard to deprive of a language, to denationalize. A separate person can be subjected to losing his language, to denationalization, but never a whole nation.” There were a lot of particular cases like this, then, and now, too. There was a time, when I, being born in the Soviet Union, used a lot of Russian words in my vocabulary and one day, back in the 1990s, after about a week-long effort, I eradicated the Russian vocabulary. And this is reasonable, as the language of a hostile country is associated with the enemy to me. Here – Sulkhan-Saba’s Georgian Dictionary, Dato Barbakadze’s scandalous and genious text-campaign “The passion of the martyrs” and the connection between Georgian swearing and the notion of “slavery”, colonial mentality - come to mind. Perhaps, at its time, the words coming from foreign languages faced this sort of obstacles in us, nevertheless today we have numerous Turkish, Persian and Arabic words in our language. The language has its own rules and it knows what it should keep and what needs to be thrown into the recycle bin of oblivion.

„საბა“ – ელექტრონული წიგნების სახლი, 2015 ანთოლოგიაში შესულია სხვადასხვა პერიოდის ქართველი მწერლებისა და მოაზროვნეების წერილები ენის შესახებ. წიგნი ილია ჭავჭავაძის ქრესტომათიული წერილით იხსნება – „ორიოდე სიტყვა თავად რევაზ შალვას ძე ერისთავის კაზლოვიდან „შეშლილის“ თარგმანზედა“, სადაც ენის განვითარების ან დეგრადირების საქმეში თარგმანის მნიშვნელობაზეა საუბარი. უბადლო ქართული თარგმანის მხრივ, შეგვიძლია გავიხსენოთ თუნდაც

#წერექართულად

#writeingeorgian

review / books

ქართული ენა პუბლიცისტური წერილები (ანთოლოგია)

„ვისრამიანი“ ან ათონის მთაზე მოღვაწე მამების თარგმანები, რომლებმაც უდიდესი წვლილი შეიტანეს ქართული ენის გამდიდრების საქმეში, რაზეც გერონტი ქიქოძე მიუთითებს წერილში „ენა და ეროვნული ენერგია“. ასეთი წერილები დღეს განსაკუთრებით აქტუალურია, როდესაც მრავლადაა როგორც უხარისხო ორიგინალური ნაწარმოებები, ისე თარგმანები, და მცირედია კარგი; ან როდესაც, მეტყველების დონეზე, სხვა ენების ბუნების გავლენით, ქართულშიც თითქმის დაამკვიდრეს სრულიად არაორგანული ვნებითი გვარის სიჭარბე, მაგალითად: „ბოროტმოქმედი ხიდან ჩამოყვანილ იქნა“. თითქოს ამის პასუხია მიხეილ ჯავახიშვილის წერილი „ისევ ქართული ენის შესახებ“, სადაც წერს: „დაიარეთ რომელიმე დაწესებულება და დაელაპარაკეთ თანამშრომლებს ქართულად. იშვიათად მიიღებთ პასუხს ქართულადვე. დაუგდეთ ყური ამ ხალხის ენას: ნამდვილი ვოლაპიუკი, ჟარგონი, უშნოდ ნარევი და ნამყნობი, უმგვანო. ამ ჯურის ხალხმა ხეირიანად არც ქართული იცის, არც რუსული, თვითონვე რომ შეიგნონ თავიანთი უენობა და მოისმინონ თავიანთი რუსულქართული ან სულ დამუნჯდებოდნენ, ან თავიდანვე დაიწყებდნენ ენის შესწავლას.“ აქ მახსენდება ერთი საყოველთაოდ გავრცელებული ვიდეო რუნგლისური – მუტანტი ენის შესახებ (ვიდეოს ნახვა შეგიძლიათ ბმულზე: https://www.youtube.com/watch?v=RoH0rdgRi2w). გრიგოლ რობაქიძის წერილი „ქართული შაირი“ ქართული ენის შესაძლებლობებზე მოგვითხრობს და რუსთაველთან მაღალ და დაბალ შაირებს ანტიკურ ბერძნულ სალექსო საზომთან - დაქტილურ ჰეგზამეტრთან აკავშირებს. საგულისხმოა, რომ ჰეგზამეტრთანაა დაკავშირებული ხორუმის რიტმიც, ხოლო ხორუმის რიტმსა და რუსთაველის დაბალი შაირის რითმას შორის დიდი მსგავსებაა. ჯემალ ქარჩხაძე წერილში „ენა – ხელმწიფე“ ამბობს, რომ „ადამიანი ენის შიგნით იმყოფება და ამგვარად‚ გარკვეული აზრით‚ თავადაა მისი შემადგენელი ნაწილი. შემადგენელ ნაწილს კი შეუძლებელია ობიექტური ცოდნა ჰქონდეს მთელის შესახებ.“ აქ თითქოს მწერალი ჰაიდეგერის ენით გვესაუბრება, რომელიც ამბობდა, რომ „ენა ყოფიერების სახლია“. გერონტი ქიქოძე საკუთარ წერილში აღნიშნავს: „რაკი უცხოელები თავისი სურვილით მოდიან და ჩვენს მიწაწყალზე ესახლებიან, ჩვენ ზნეობრივი უფლება გვაქს ვურჩიოთ, რომ ჩვენი კულტურა შეითვისონ, ჩვენი ენა შეისწავლონ.“ მახსენდება ჩვენი ქვეყნის ახლო წარსული, როდესაც საქართველოში მცხოვრები ეროვნული უმცირესობები უგულვებელყოფდნენ სახელმწიფო ენას – ესეც საბჭოთა იდეოლოგიის ხელშეწყობით, რომლის თანახმადაც თითქოს ყველას საბჭოთა თუ პოსტსაბჭოთა კავშირის მესამე სამყაროს „საერთო-საკავშირო ენაზე“ უნდა ესაუბრა. მაგრამ დღეს ვითარება შეიცვალა – ახლა უკვე თითქმის ვეღარ ნახავთ საქართველოში ჩამოსულ ევროპელს ან ამერიკელს, ქართულ ენაზე საუბარს რომ არ ცდილობდნენ მაინც. ამდენად, აუცილებელია სახელმწიფო პოლიტიკა, რომელიც ქვეყნის ტერიტორიაზე ენის გავრცელების საკითხს უზრუნველყოფს.

Georgian language – Publicist Letters, Anthology

წიგნები / რეცენზია

Saba – E-Books House, 2015

The anthology unites letters about language written by Georgian writers and thinkers of various periods. The book opens with Ilia Chavchavadze’s chrestomathy letter – “A few words about the translation of Kozlov’s Madman by Duke Revaz Shalva’s son, Eristavi”, in which the author writes about the importance of translations in the development or degradation of a language. In terms of matchless Georgian translations, we can recall “Visramiani” or the translations by Georgian monks living and working on the Atoni Mountain, who made an enormous contribution to the enrichment of the Georgian language. Geronti Kikodze writes about its importance in his essay “Language and National Energy”. The essays like this are especially relevant these days, when there are a lot of poor works, as well as translations, and only few are good; or when with the influence of other languages, a completely inorganic passive voice has been prevalent in speech, for example: “the offender was brought down from the tree.” It seems like Mikheil Javakhishvili’s essay “Again about the Georgian language” is an answer to this, where he writes: “Walk down to any institution and talk to the employees in Georgian. Seldom will you hear a reply in Georgian. Listen carefully to the language these people use: a real Volapuk, slang, badly mixed and grafted; ugly. The people of this kind know neither Georgian nor Russian well, therefore they can’t realize how illiterate they are and can’t hear their Russian-Georgian, if only they would go mute, or began learning the language over again.” Here, I recall one famously spread video about Runglish – mutated language (the video can be found at https://www.youtube.com/

#წერექართულად

#writeingeorgian

watch?v=RoH0rdgRi2w). Grigol Robakidze’s essay “Georgian Shairi” (Shairi is a small poem) talks about the opportunities that the Georgian language has and makes a connection between the Rustavelian high and low poems and poetic measure of antique Greeks – dactylic hexameter. It should be noted that the rhythm of Khorumi (Georgian traditional dance-ritual performed by soldiers before battles) is also connected with the hexameter, and there is a big resemblance between the rhythm of Khorumi and the rhymes low poems by Rustaveli. In his essay “Language – the King” Jemal Karchkhadze says that “a person is inside a language and therefore, in a sense, is one of the components of it. And it is impossible for a component to have an objective knowledge about its whole.” Here the writer speaks as if with the language of Heidegger, who said that “Language is the house of being.” In his essay, Geronti Kikodze notes that: “Since foreigners come according to their own wish and settle on our land-water, we have moral rights to advise them to acquire our culture and learn our language.” I recall the recent past of our country, when the national minorities living in Georgia neglected the state language, with the support of the Soviet ideology of course, according to which everyone should have spoken in the “united-connecting language”, which was the language of both the soviet and post-soviet third world. But today the situation has changed – you can hardly find a European or American who comes to Georgia and doesn’t at least try to speak in Georgian. Therefore, it is crucial to have a state policy which will ensure that the language is spread over its territories.

ქართული ენა – ლექსები (ანთოლოგია) „საბა“ – ელექტრონული წიგნების სახლი, 2015 ქართულ ენასთან დაკავშირებული ლექსების ანთოლოგიაც ქართული ენის პროპაგანდის პროექტის ნაწილია. აქ შესულია ავტორები იოანე ზოსიმედან („ქება და დიდება ქართულისა ენისა“) ოტია იოსელიანამდე. ანთოლოგია ჩვენთვის, ყველასთვის, თითქმის ყველა ნაცნობ ლექსს აერთიანებს, რომელთა დიდი ნაწილიც, ალბათ, სასკოლო პროგრამიდან შეიძლება გვახსოვდეს. მაგრამ ამ ლექსების პათოსი და კვაზიმილიტარისტული განწყობა თითქოს გასული საუკუნის შუა პერიოდში მაბრუნებს, სადაც ქართული ენა და იდენტობა მხოლოდ გულზე მჯიღის ბრაგუნში, დატკბილულ და ნაყალბევ სადღეგრძელოებსა თუ საქართველოს ქალაქებისადმი მიძღვნილ სიმღერებთან იგივდებოდა. მაგრამ ვის არ უყვარს თავისი ქვეყანა, ქალაქი ან ენა?

Georgian language – Poems Anthology Saba – E-Books House, 2015

#წერექართულად

#writeingeorgian

review / books

The anthology of poems connected with the Georgian language is also part of the Georgian language propaganda project. It includes authors from Ioane Zosime (Praise and Glory of the Georgian Language) to Otia Ioseliani. For us, the anthology unites almost all familiar poems, most of which we might remember from the school program. But the pathos and quasi-militaristic mood of these poems takes me back to the 1950s when Georgian language and identity was associated only with banging one’s fists on the chest, with sweetened and fake toasts, as well as songs dedicated to the Georgian cities. But is there anyone who doesn’t love their country, city or language?

ქართული ფონტების კოლექცია გამდიდრდება საქართველოში ფონტების გამრავალფეროვნებასთან დაკავშირებული კონკურსი ჩატარდება

წიგნები / მიმოხილვა

ირმა კახურაშვილი irma kakhurashvili

„momtsere rodis dabrundebii“, „mikvakhar“, „gamardjoba, dges gvaqvs shexvedra?“ – ეს სიტყვები ასო-ასო რომ ამოვიკითხოთ, ცუდი ჟღერადობა ექნებათ. მიზეზი მარტივია - ისინი ლათინური ასოებით წერია, მათ კი არაფერი აქვთ საერთო ქართულ ანბანთან. მსგავს ლათინურშრიფტიან შეტყობინებებს ჩვენ ყოველდღიურად ვაწყდებით: სოციალურ ქსელში, სკაიპში, ტელეფონებში. ჩვენ თვალს ვხუჭავთ ქართული შრიფტის სიმწირეზე ელექტრონულ მოწყობილობებში, თუმცა კი ყოველთვის გვახსოვს, რომ უნიკალური ანბანის მფლობელები ვართ. რატომ არის აუცილებელი ქართული ფონტების მოდერნიზება და რა კავშირშია ის ქართული ანბანის პოპულარიზაციასთან? – ამის შესახებ საკუთარ მოსაზრებებს ქართველი სამრეწველო დიზაინერები გაგვიზიარებენ. ჩვენი ანბანი მსოფლიოში ერთ-ერთი უძველესი სრულყოფილი ანბანური სისტემაა. მაშასადამე, ქართველებს გვაქვს შანსი საკუთარ ენაზე ვწეროთ და ვიკითხოთ – მით უფრო მსოფლიოში, რომლის მოსახლეობის ორ მესამედზე მეტი ლათინურ ასოებს იყენებს. თუმცა ქართულ ენას, მისი სიძველისა და უნიკალურობის მიუხედავად, განვითარებაც სჭირდება და რადგან ანბანს ელექტრონულ მოწყობილობებში ფონტების სახით გამოვიყენებთ, ამ უწყვეტი განვითარების ჯაჭვში ისიც უნდა იყოს ჩართული.

#წერექართულად

#writeingeorgian

„ახალ ასოებს ჯერჯერობით ვერ მოვიგონებთ, ალბათ ამის დროც მოვა, მაგრამ ქართული ენა და მასთან დაკავშირებული ასოები, ფონტები, აუცილებელია ვითარდებოდეს. ფონტების გამრავალფეროვნების იდეა დიდი ხნის წინ გაჩნდა. ვისაც საქმე აქვს გრაფიკულ დიზაინთან, ადვილად შეამჩნევდა მათ უკმარისობას. არადა, კომპიუტერიზაციის ეპოქაში ამის დეფიციტს არცერთი ქვეყანა არ განიცდის. საქართველოში კი, სამწუხაროდ, აქტიურად გამოიყენება კუსტარულად დამზადებული ფონტები, რომლებიც კრიტიკას ვერ უძლებენ და ხშირად ვერცერთ ფორმატს ვერ ერგებიან“, – ამბობს სამრეწველო დიზაინერი ზვიად ციკოლია. მისი ინიციატივით და „თიბისი ბანკის“ მხარდაჭერით, უახლოეს მომავალში საქართველოში ფონტების გამრავალფეროვნებასთან დაკავშირებული კონკურსი ჩატარდება. კონკურსი პროექტის – #წერექართულად ფარგლებში დაიგეგმა და ქართული დამწერლობის პოპულარიზაციას, ენის, როგორც ეროვნული ფასეულობის, დაცვასა და განვითარებას ემსახურება. #წერექართულად თანამედროვე ფონტების შექმნის გარდა, სხვა წამოწყებებსაც მოიაზრებს: ლექსიკონების გამდიდრებას, ენის გათავისუფლებას პარაზიტი სიტყვებისგან და სხვა. ახალი ფონტების შესაქმნელად კონკურსი ამ წლის ბოლომდე გამოცხადდება. ქართული უნიკალური არქიტექტურის მქონე ფონტების გამრავალფეროვნების საკითხებზე სპეციალურად დაკომპლექტებული ჟიური (აკაკი რაზმაძე, ლადო კობახიძე, კახა ბოჭორიშვილი, მალხაზ იაშვილი და სხვები) და კრეატიული კონკურსანტები იზრუნებენ. ამის შესახებ უახლოეს მომავალში დეტალური ინფორმაცია სოციალურ ქსელებში, ტელევიზიით და ვებგვერდებზე გავრცელდება. მონაწილეთა ანონიმურობა მკაცრად იქნება დაცული. კონკურსანტებს სხვადასხვა კატეგორიებში (მხატვრული ფონტი, ტექნიკური ფონტი და ა.შ.) ბარკოდები მიენიჭებათ. კონკურსში მონაწილეობას ნებისმიერი მსურველი, პროფესიონალი თუ ახალბედა შეძლებს. მთავარი მოთხოვნის მიხედვით, კონკურსანტმა ჟიურის 33 ასოსგან შემდგარი განახლებული ტიპოგრაფია, ფონტი უნდა შესთავაზოს. ასევე ციფრები – ნულიდან ცხრამდე. თავისივე შემუშავებული ფონტით, თვალსაჩინოებისთვის, კონკურსის მონაწილემ მცირე მოცულობის ტექსტი – სტილისტური ესკიზი უნდა შექმნას. აუცილებელი არ არის ის ციფრული სახით იყოს წარმოდგენილი. „ქვეყნისთვის სასარგებლო საქმე გაკეთდება. საქართველოს საკომუნიკაციო დიზაინის განვითარებაში წვლილის შეტანას ბევრი შეძლებს. კონკურსში მონაწილე დიზაინერები კი ამით კიდევ უფრო გაამდიდრებენ თავიანთ პორტფოლიოებს და მოხვდებიან Google-ის ბაზაში, ეს კი მათი აღიარებისთვის მნიშვნელოვანი იქნება. საბოლოოდ, ჩვენი მიზანია მოსახლეობამ ისარგებლოს ვებგვერდით, სადაც მუდმივად დაიდება ახალი ფონტები. მომხმარებელს ფონტების მრავალფეროვანი არჩევანი ექნება და სასურველს უფასოდ ჩამოტვირთავს. ამ ეტაპზე ჟიურის წევრები კონკურსის ბოლო მოთხოვნებს ვამუშავებთ. კონკურსანტები თავიანთ ნამუშევრებს http://writeingeorgian.org/ ატვირთავენ,“ – გვიამბობს ლადო კობახიძე. ზვიად ციკოლიას თქმით, საქართველოსთვის დამწერლობა ყველაზე დიდი სიმდიდრეა: „ძალიან ლამაზი ასოების მოყვანილობა გვაქვს და მეტად უნდა განვავითაროთ. კონკურსანტების გასააქტიურებლად ვიტყვი, რომ საპრიზო ფონდიც გვექნება და სოლიდური საჩუქრებიც. პირადად მე, ვაპირებ ჩემი ფავორიტები საკუთარი ბრენდის საათებით დავასაჩუქრო“. პირველივე დღეებიდან პროექტს #წერექართულად შეუერთდნენ ენათმეცნიერები, ლიტერატორები, მწერლები, პედაგოგები და პარტნიორი ორგანიზაციები: Microsoft, Lemondo, Leavingstone და სხვ.

ფონტების გამრავალფეროვნების იდეის მხარდამჭერები იმედოვნებენ, რომ კონკურსი ყოველწლიურად გაიმართება და ამ სფეროს მიმართ ახალგაზრდობის ინტერესს გამოაცოცხლებს. კონკურსი არა მხოლოდ წაახალისებს პროფესიონალ და დამწყებ დიზაინერებს, არამედ მისცემს საშუალებას დაინტერესებულ

#წერექართულად

#writeingeorgian

review / books

Leavingstone-ის წარმომადგენელი ვახო ვახტანგიშვილი განმარტავს, რომ მსოფლიოში სულ უფრო იზრდება ციფრული მოწყობილობების ათვისების სიჩქარე, ახალგაზრდები კი გაცილებით მეტ დროს ატარებენ კლავიატურასთან, ვიდრე კალამ-ფურცელთან, რაც მათ წერილობითი კომუნიკაციის განსხვავებულ ჩვევას უვითარებს: „თუ ციფრული კომუნიკაცია ტექნოლოგიის განვითარების პროპორციულად ჩვენი ძირითადი კომუნიკაციის ფორმა გახდება, ლათინური ანბანის გამოყენება პრაქტიკულად გააქრობს ქართული ანბანის საჭიროებას. ამიტომ აუცილებელია რამე ვიღონოთ. სწორედ ერთ-ერთი ასეთი აქტივობაა ქართული ფონტების კონკურსი, რაც გულისხმობს ქართველი დიზაინერების მიერ ქართული შრიფტების დიზაინთა შექმნას და შემდეგ უკვე ამ შრიფტების ფონტებად გადაქცევას. შრიფტი არის ასობგერების ვიზუალური რეალიზაცია კონკრეტული ესთეტიკური ფორმით – მაშინ, როდესაც ფონტი არის ფაილი, რომელიც ელ.მოწყობილობებში იტვირთება“.

პირებს ისწავლონ ფონტების ინჟინერია, რაც მოიცავს როგორც გრაფიკისა და დიზაინის ცოდნას, ასევე მცირე პროგრამირებას – იმისათვის, რომ მოხდეს ნახატი შრიფტების სწორად მორგება მოწყობილობებზე.

მამუკა ხაზარაძე, „თიბისი ბანკის“ დამფუძნებელი: „სულ უფრო ნაკლებად ვიყენებთ ქართულ

ანბანს ყოველდღიურ ცხოვრებაში, სოციალურ ქსელებსა და მობილურ ტელეფონებში. მკვიდრდება უცხო სიტყვები, ბარბარიზმები, ჟარგონები... სწორედ ამიტომ მივიჩნიეთ, რომ ყოველივე ამას შემოქმედებითი და სახალისო ფორმით პოპულარიზაცია სჭირდება. მადლობას ვუხდი ყველა იმ ადამიანს, სპეციალისტს და უბრალოდ მოხალისეს, რომელმაც მხარი დაგვიჭირა და ჩვენთან ერთად გახდა ამ პროექტის კეთილი ნების ელჩი“.

The collection of Georgian fonts will be enriched a competition for diversification of fonts will be announced in the near future in Georgia “momtsere rodis dabrundebii“ (tell me when you’re back), “mikvakhar“ (I love you), “gamardjoba, dges gvaqvs shexvedra?“ (Hello, do we have a meeting today?) - If we read these words letter by letter, they will sound awkward. The reason is simple – they are written in Latin words, which have nothing in common with the Georgian alphabet. We come across messages in Latin scripts daily: in the social networks, in Skype, in cell phones. While we always remember that we own a unique alphabet, we close our eyes to the scarcity of Georgian scripts in electronic devices. Why is it necessary to modernize Georgian fonts and what does it have in common with the promotion of the Georgian alphabet? The Georgian industry designers will share their thoughts on these issues. Our alphabet is one of the oldest and most complete writing systems in the world. Therefore, we Georgians have an opportunity to write and read in our language, in a world where two thirds of the population uses Latin letters. However, despite being old and unique, Georgian language needs to develop and because in the electronic devices we use the Georgian alphabet in the form of fonts, these too need improvement within this continuous chain of development.

წიგნები / მიმოხილვა

ზვიად ციკოლია Zviad Tsikolia

“We can’t create new letters at this stage, perhaps the time for it will also come, but Georgian language and the letters and fonts associated with it should be advanced. The idea of diversifying fonts was created a long time ago. While none of the languages have a scarcity for fonts in today’s computerized era, those who have to deal with graphic design in Georgia would easily notice their deficiency. Unfortunately, the fonts that are actively used in Georgia are all handcrafted and therefore cannot cope with criticism and often can’t be applied to any formats,” – says industry designer Zviad Tsikolia. With his initiative, and support from The TBC Bank, a competition for diversification of fonts will be announced in the near future in Georgia. It has been planned within the #writeingeorgian campaign and is aimed at promoting Georgian script and the protection and development of our language as a national value. Apart from the creation of modern fonts #writeingeorgian includes other initiatives like enriching dictionaries, freeing the language from parasite words, etc. The competition for the creation of new fonts will be announced by the end of this year. The especially comprised jury (Akaki Razmadze, Lado Kobakhidze, Kakha Bochorishvili, Malkhaz Iashvili and others) and

#წერექართულად

#writeingeorgian

creative contestants will work on issues related to the diversification of Georgian fonts that have unique architecture. Detailed information about this will be spread via social networks, television and websites in the near future. The identity of competition entrants will be strictly anonymous and they all will be granted special barcodes under various categories (artistic font, technical font, etc.) Anyone can take part in the competition, whether professional or amateur. According to the main requirement, contestants need to submit a 33-letter renewed typography/font and also the numbers from 0-9. For better visualization, the participant needs to create a stylistic sketch- a brief text using the font developed by them. It is not necessary to present it in a digital format. “This project is very useful for the country. A lot of people will be able to contribute to the development of Georgia’s communication ვლადიმერ კობახიძე design. Participating designers will enrich Vladimer Kobakhidze their own portfolios and will become part of the Google data-base, which in turn will be important for their popularity. Our ultimate goal is to make our website, where new fonts will be added regularly, popular among the population. The users will have a range of fonts to choose from and download. At this point the jury is finalizing the competition requirements. Entrants will upload their works to http://writeingeorgian.org/.” – says Lado Kobakhidze. According to Tsikolia, Georgian script is our biggest wealth: “The shape of Georgian letters is very beautiful and we need to better advance them. For the motivation of competition participants I want add that we will have a monetary prize and sound gifts as well. Personally, I plan to award my favorites with watches of my own brand.” Linguists, literature specialists, writers, teachers and partner organizations like Microsoft, Lemondo, Leavingstone and others joined the #writeingeorgian campaign from the very first days. Representative of Leavingstone, Vakho Vakhtangishvili, explains that the pace of acquiring digital technologies is speeding up in the world, youth spend much more time with a keyboard as opposed to pen and paper, and this develops different writing skills in them: “If digital becomes the main form of our communication proportionally to the development of technologies, than the usage of the Latin alphabet will practically efface the need for the Georgian alphabet. Therefore, we need to do something about it. One of the activities that supports this cause is the competition for Georgian designers on the creation of Georgian scripts and developing them into fonts. A script is a visual realization of a sound-letter in a specific aesthetic form, while font is a file which is installed in electronic devices.”

Mamuka Khazaradze, Founder of TBC Bank: “Less and less frequently do we use the Georgian alphabet in our everyday lives, social networks and mobile phones. Foreign words, barbarisms and slang words are being established... Therefore we decided that all this needs a creative and exciting form of promotion. I thank all those people, specialists and volunteers who support us and who have become the goodwill ambassadors of this project.”

#წერექართულად

#writeingeorgian

review / books

Supporters of this idea of diversification of fonts hope that the competition will be held annually and that it will revive the interest of youth towards this field. The competition will not only encourage professional and amateur designers, but will give them an opportunity to learn font engineering, which together with the knowledge of graphics and design also includes the basis of programming which is needed for the correct adaptation of painted scripts into electronic devices.

Bing Translate - a complete translational program

Bing Translate – სრულყოფილი თარჯიმანი პროგრამა ალბათ ბევრ თქვენგანს გისარგებლიათ google. tranlsate-ით, სადაც 100-ზე მეტი ენიდანაა შესაძლებელი სიტყვებისა და ტექსტის თარგმანი. როცა ქართულად, ან ქართულიდან რომელიღაც უცხო ენაზე თარგმანის საჭიროებაა, დამეთანხმებით – შედეგი არც ისე კარგია. „თიბისი ბანკმა“ საერთაშორისო კომპანია Microsoft Georgia-სთან, არასამთავრობო ორგანიზაცია PhInternational-თან და „ჯეოლაბთან“ ერთად დაიწყო მუშაობა „ონლაინ ბინგის“ – ქართული თარჯიმანი პროგრამის შექმნაზე. პროექტის ფარგლებში გამოყენებული იქნება ელექტრონული წიგნების სახლის – „საბას“ სრული ბაზა, რომელზე დაყრდნობითაც ინგლისური ენიდან ქართულ ენაზე თარგმანი უფრო სრულყოფილი და ხარისხიანი გახდება. კერძოდ, ინტერნეტში ძიებისას ხელმისაწვდომი იქნება ზუსტი და მრავალფეროვანი ქართული შესატყვისები.

ვახო ვახტანგიშვილი, „ჯეოლაბის“

დამფუძნებელი და კომპანია `ლივინგსტონის“ დირექტორი: Bing Translate არის კომპანია „მაიკროსოფტის“ პროდუქტი, რომლის მიღმა ძალიან რთული ალგორითმები მუშაობს. კონკურენტი სერვისებისგან განსხვავებით, „ბინგის თარჯიმანი“ წარმოადგენს ე.წ. ხელოვნურ ინტელექტს, რომელიც დიდი რაოდენობით ტექსტობრივ თარგმანს აანალიზებს და სწორ თარგმანს აგენერირებს. იმისათვის, რომ პროგრამამ „ქართული ისწავლოს“ (ამ სიტყვის პირდაპირი მნიშვნელობით) აუცილებელია, ჰქონდეს მინიმუმ 7 მილიონი წინადადება. სწორედ ამ თარგმანის დასაგენერირებლად, „თიბისი ბანკის“ მხარდაჭერით იქმნება სპეციალური პლატფორმა, რომელიც www.წერექართულად. com-ის ნაწილი გახდება. წარმოდგენილი პროგრამა ინტეგრირდება „მაიკროსოფტის“ სერვისებში, საოფისე პროგრამებში, `სკაიპში“ და სხვა. პროგრამა იმუშავებს მუდმივ რეჟიმში, მოხდება კომპიუტერის დაგენერირებული შეცდომების კორექტირება, რაც საბოლოო ჯამში სრულყოფილ თარჯიმან პროგრამას მოგვცემს“.

Perhaps a lot of you have used `google. translate“, which allows the translation of words and texts to and from more than 100 languages. When it comes to translating to or from Georgian - the result is not so good. TBC Bank and Microsoft Georgia, together with NGO PH International and GeoLab, have started working on the creation of an online Bing, a Georgian translation program. All data from the E-Book House Saba will be used within this project and translating to Georgian will become more complete and qualitative. Exact and diverse Georgian equivalents will be available on the internet. Vakho Vakhtangishvili, founder of GeoLab and the Director at Leavingstone: `Bing Translate is a Microsoft product with very complicated algorithms behind it. Unlike competitor services, Bing Translate is a so-called artificial intellect, which analyzes a large amount of textual translations and generates correct translations. In order to teach Georgian to the program (with the literal meaning of the word) it is necessary for it to have at least 7 million sentences. Generating this translation required a special platform, which has been created with the support of the TBC Bank. It will become part of the www.წერექართულად.com (writeingeorgian.org). The program will be integrated into Microsoft services like the office programs, Skype, etc. The mistakes generated by the computer will be corrected on a continuous basis and eventually this will give us a complete translational program.”

34 რეკომენდაცია recommended 35 მუსიკის ჟურნალისტიკა Music journalism

m us ika 27 ნოემბერი Elektrowerk-ში მსოფლიოს ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი და ცნობილი როკჯგუფი ბრაზილიიდან, ლეგენდარული SEPULTURA თავისი 30 წლის საიუბილეო მსოფლიო ტურის ფარგლებში წარმოგიდგენთ კონცერტს დას.: 20:00 ბილეთი: 50 ლარი მის.: ჩოლოყაშვილის 4

November 27

At the Elektrowerk concert venue one of the worlds most influential and famous Brazilian metal bands, the legendary Sepultura, will play a show as part of their 30 year anniversary world tour. Start time: 20:00 Ticket price: 50 Lari Venue: 4 Cholokashvili Str. III Turn

Tbilisi Baroque Festival www. tbf.ge 13 November - 6 December

13 November

Jordi Savall Start: 19:30 Tickets: from 10 GEL Address: Rustaveli Theatre recital hall

20 November

Kutaisi Opera House/ Cornelia von Kerssenbrock Start: 18:00 Tickets: from 10 GEL Address: Kutaisi Z. Balanchivadze State Opera House

თბილისის ბაროკო ფესტივალი www. tbf.ge 13 ნოემბერი - 6 დეკემბერი

13 ნოემბერი იორდი სავალი

20 November

Polish Baroque Music / Pawel Kotla, Alina Ratkowska, Anna Tsartsidze, Tinatin Mamulashvili. Start: 19:30 Tickets: from 10 GEL Address: Rustaveli Theatre recital hall

დას.: 19:30 ბილეთი: 10 ლარიდან მის.: რუსთაველის თეატრის სარეპეტიციო დარბაზი

მუსიკა / რეკომენდაცია

20 ნოემბერი ქუთაისის ოპერის თეატრი / კორნელია ფონ კერსენბროკი

დას.: 18:00 ბილეთი: 10 ლარიდან მის.: ქუთაისის მ. ბალანჩივაძის სახელობის ოპერის თეატრი

20 ნოემბერი პოლონური ბაროკო / პაველ კოტლა, ალინა რატკოვსკა, ანა ცარციძე, თინათინ მამულაშვილი. დას.: 19:30 ბილეთი: 10 ლარიდან მის.: რუსთაველის თეატრის სარეპეტიციო დარბაზი

#წერექართულად

#writeingeorgian

#წერექართულად მუსიკის ჟურნალისტიკა ლაშა გაბუნია LAsha gabunia ქვეყანაში ნებისმიერი დარგის (სპორტის, მეცნიერების, ხელოვნების თუ რომელიღაც სხვა) განვითარებას თან სდევს სპეციფიკური ტერმინოლოგიის ჩამოყალიბება და მისი დახვეწა. გასული საუკუნის დასაწყისში ასე ინერგებოდა მანქანათმშენებლობის, გეოლოგიის, ბიოლოგიის, ფეხბურთის, კალათბურთის, ელექტრობისა და უამრავი სხვა დარგის ტერმინოლოგია. ენა, რაც უფრო სრულყოფილად გადმოსცემს მსოფლიოში მიმდინარე ტექნოლოგიურ თუ კულტურულ მოვლენებს, ცივილიზაციის სიახლეებს, მით უფრო თანამედროვეა. მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენი მშობლიური ენა ლექსიკური თვალსაზრისით მდიდარი და თანაც საკმაოდ მოქნილია, თანამედროვე ტერმინოლოგიების აღწერა ჯერ სრულყოფილად არ ძალუძს. ამაში ალბათ გარკვეული წვლილი გლობალიზაციამაც შეიტანა, რადგან გასული საუკუნის 1990-იანების დასაწყისიდან, დამოუკიდებლობის მიღების პირველივე წლებიდან, მთელი მსოფლიოდან შემოდინდა საბჭოთა პერიოდში დაბლოკილი ინფორმაციის ნაკადი. ამ პერიოდიდან დღემდე, ჩვენს ენაში ბევრი უცხო სიტყვა თუ ტერმინი დამკვიდრდა, რადგან ხშირად არც კი ვამოწმებდით, ჰქონდა თუ არა მას ქართული შესატყვისი. ამ უკანასკნელის არმქონე სიტყვებმა კი მყარად მოიკიდა ფეხი. საბჭოთა საქართველოს დროს, მთელი სახელმწიფო ორგანო არსებობდა, რომელიც იგონებდა ახალ-ახალ, უცხოურის შესაბამის სიტყვებს. თუმცა დღეს მსგავსი ორგანო აღარ არსებობს და ენის ცხოვრება თავისუფლად მიედინება. სხვათა შორის, ასეთ შემთხვევაში ჩვენი, ჟურნალისტების როლი ახალი ტერმინების დამკვიდრებაში უზომოდ დიდია. ძალიან სასიამოვნოა, რომ რაგბიში, ბოლო წლებში, სწორედ ჟურნალისტების დამსახურებით, საკმაოდ ბევრი ინგლისურის შესატყვისი კარგი ქართული ტერმინი დამკვიდრდა, როგორებიცაა „ხეირი“, „კვაჭი“ და სხვები. აღარაფერს ვამბობ „ჯახზე“, „შერკინებასა“ თუ „ლელოზე“.

#წერექართულად

#writeingeorgian

review / music

დღეს მინდა მოკლედ მიმოვიხილო თანამედროვე მუსიკის ჟურნალისტიკა: ალბათ ხშირად წაგიკითხავთ ან ტელევიზიიდან თუ რადიოდან მოგისმენიათ სიტყვები: ჩარტები (საუკეთესო სიმღერების შეჯამება გამოკითხვის ან ხმის მიცემის საშუალებით), სინგლი (მცირე დისკი, რომელზეც ჩვეულებრივი დისკისგან განსხვავებით, შესულია ბევრად ნაკლები ხანგრძლივობის ან რაოდენობის სიმღერა), რელიზი (დრო, როდესაც მუსიკალური პროდუქტის გაყიდვა იწყება), ფლეილისტი (ფირფიტაზე ან ნებისმიერ სხვა ტექნოლოგიურ მატარებელზე შესული კომპოზიციების ერთობლიობა), ტრეკი (ცალკეული ნაწარმოები, სიმღერა მუსიკალურ მატარებელზე), რიმეიქი (მუსიკოსის მიერ საკუთარი ძველი ნაწარმოების ხელახლა შექმნა), ქავერი (სხვა მუსიკოსის მიერ შესრულებული ნაწარმოების თავისებურად გადაკეთება), რემიქსი (რომელიღაც მუსიკალური ნაწარმოების ელექტრონულ-საცეკვაო ფორმატში გადაკეთება), ფრონტმენი (მუსიკალური კოლექტივის წამყვანი მუსიკოსი), საუნდტრეკი (მუსიკა ფილმისთვის, თამაშისთვის და ა.შ.) და მრავალი სხვა. ესენი პირდაპირ ინგლისურიდან შემოსული მუსიკალური ტერმინებია, რომელთა ქართული განმარტებები ფრჩხილებში მივაწერე. როგორც ხედავთ, თითოეული ტერმინის აღწერისთვის რამდენიმე სიტყვა გამოვიყენე, რადგან ქართული შესატყვისები არ არსებობს. თავადაც მუსიკაზე ვწერ და ხშირად იძულებული ვარ, აზრის ჩამოსაყალიბებლად ინგლისური ტერმინები გამოვიყენო, თუმცა ვცდილობ, უფრო გასაგები გავხადო. მაგალითად, „რიმეიქსა“ და „ქავერს“ „გადამღერებულებს“ ვუწოდებ... დამაინტერესა, ამ სფეროში მომუშავე სხვა ჟურნალისტები და ბლოგერები რას ფიქრობენ აღნიშნულ საკითხზე. მათ ორიოდე შეკითხვა დავუსვი. პირველი, არის თუ არა პრობლემა ქართულ ენაზე თანამედროვე მუსიკის შესახებ სტატიის წერა, როცა ამდენი სიტყვა ბრმად გადმოგვაქვს ინგლისურიდან, და მეორე – თავად თუ ცდილობენ რომელიღაც ტერმინის გაქართულებას.

ია ვეკუა (ჟურნალისტი): „მუსიკაზე წერა მართლაც პრობლემაა. დასარტყამი ინსტრუმენტის განმსაზღვრელი ტერმინი არ გვაქვს. სიტყვა „დასარტყამი ინსტრუმენტი“ სტატიაში იმდენად ცუდად ჟღერს, იძულებული ვარ მხატვრული ტექსტისთვის „დრამი“ გამოვიყენო. ასევე პრობლემაა keyboard (კლავიშები). კლავიშებზე დამკვრელს იძულებული ვარ „პიანისტი“ ვუწოდო, რადგან „კლავიშისტი“ არ მომწონს. ისე კი არც მიცდია, ამ ტერმინთაგან რომელიმე გამექართულებინა, რადგან მაინც თავხედობა მგონია. თუმცა ვეთანხმები აზრს, რომ ეს საქმე აუცილებლად გასაკეთებელია. შესაძლოა არსებობს კიდეც მუსიკალური ტერმინების ლექსიკონები, მაგრამ გავრცელებული არაა, არ გვაწოდებენ, არ გვიმხელენ და ასე – ველურ პირობებში ვწერთ. მსგავსი ლექსიკონი კონსერვატორიის პროფესორის მიერაა შედგენილი და იგი კლასიკურ მუსიკას კარგად ერგება. ვცდილობ ხოლმე, „ბენდის“ ნაცვლად დავწერო „ჯგუფი“, თუმცა სიტყვა „ბენდი“, თავის მხრივ, მიგვითითებს, რომ ჯაზბენდი იგულისხმება და არა ორკესტრი. ისე, ჩვენთან ეს სფერო, ბიზნესი, განვითარებული რომ იყოს, შესაძლოა ტერმინები თავისით გაჩენილიყო. რაგბიში ქართული ტერმინები გაჩნდა მას შემდეგ, რაც სპორტის ეს სახეობა ძალიან პოპულარული, ლამის ეროვნული მნიშვნელობის გახდა. ჩვენს ქვეყანაში თუნდაც ჩარტები, – საუკეთესო ათეულები, ასეულები რომ კეთდებოდეს, ამასთან, დისკებიც გამოდიოდეს, ალბათ თავისით გაჩნდებოდა ეს სიტყვები. ახლა კი იმდენად მეასეხარისხოვანია ეს ყველაფერი, რომ ვწვალობთ ახალი სიტყვის გამოგონებაზე. თან, ეს უბრალოდ, არ გიღირს“.

მუსიკა / მიმოხილვა

ბიძინა მაყაშვილი (ჟურნალისტი): „პრობლემაა, რომ შესაფერისი მუსიკალური ტერმინოლოგია არ გვაქვს. თუმცა მე ვცდილობდი და ახლაც ვცდილობ რაღაცებს. მაგალითად, ძალიან მოდურია და „ტრეკს“ იმეორებენ ხშირად, უთარგმნელად. არადა, ამ „ტრეკის“ საფუძველი არის ბილიკი – ჩანაწერის ბილიკი. ჰოდა, რა უბედურებაა „ტრეკი“! არ ეხება მუსიკას, მაგრამ ძალიან ყურს ჭრის კიდევ „ოფროუდი“. ქართველები ამ სიტყვას იყენებენ, როცა არსებობს სიტყვა „უგზოობა“. „რელიზს“ რომ ამბობენ კიდევ, შეუძლიათ გამოიყენონ ქართული ტერმინი – „გამოსვლის თარიღი“. სიტყვა „ჩარტები“ პირდაპირ, განმარტების გარეშე არ გამომიყენებია და წინ ყოველთვის „ეგრეთ წოდებულს“ ვურთავ. მსგავსად ვიქცევი „სინგლის“ ხსენების დროსაც. ფილმის OST-ს, ანუ Original Soundtrack-ს კი, „ფილმის მუსიკალურ თანხლებას“ ვუწოდებდი ხოლმე“.

სანდრო ცქიტიშვილი (მუსიკის ბლოგერი): „პრობლემა არსებობს მაშინ, როცა რომელიღაც ტერმინის კარგი ქართული შესატყვისი გვაქვს და მაინც ინგლისურს ვიყენებთ. მაგალითად, საშინლად არ მიყვარს „ტრეკი“, რადგან ამ სიტყვის ბევრი შესატყვისია უკვე დამკვიდრებული ქართულში – თუნდაც „სიმღერა“, „ნაწარმოები“, „ინსტრუმენტალი“ და სხვა. „ტრეკი“ რუსულად „დაროჟკას“, ხოლო ქართულად „ბილიკს“ ნიშნავს. როცა მუსიკა რაღაც „დაროჟკამდე“ დაგყავს, მისი უპატივცემულობაა, თუმცა ინგლისურ სემანტიკაში ეს ნაკლებად თვალშისაცემია. ქართულში რომ იყენებ ამ „ტრეკს“, ეს მუსიკას აუფასურებს. მე ვცდილობ, რაღაც ტერმინები ქართულს მოვარგო. ალბათ არ არის ახალი სიტყვების გამოგონება საჭირო. შესაძლოა სიტყვებს – „რიმეიქ“ და „ქავერ“ მოეძებნოს ქართული შესატყვისი, მაგრამ „რემიქსი“, მე მგონი, უცვლელად უნდა დარჩეს, რადგან ყველაფერს ამბობს. დისკის „ქავერს“ კი „გარეკანს“ ვუწოდებ. „დრამერს“ ქართულადაც „დრამერს“ ვეძახი, რადგან არსებობს დრამსეტი და არსებობს პერკუსია, დრამერს კი პერკუსიონისტით ვერ ჩაანაცვლებ. პერკუსია ზოგადი ტერმინია, რომელიც დრამსაც მოიცავს. ასე რომ, როდესაც დრამერს პერკუსიონისტს უწოდებ, გაუგებარია, მუსიკოსი დრამზე უკრავს, თეფშებზე თუ სულაც რომელიღაც მელოდიურ პერკუსიაზე“. ნინო მურღულია (ჟურნალისტი): „როცა მუსიკაზე ვწერ, ყოველთვის ვცდილობ, მოვარგო ქართულს. არასოდეს დავწერ „ტრეკს“ – ვანაცვლებ „კომპოზიციით“. „სინგლს“ ვანაცვლებ „სიმღერით“ და ა.შ. ჩემი აზრით, პრობლემა არა მხოლოდ მუსიკალურ თემაზე დაწერილი სტატიები, არამედ მეტწილად ჟურნალისტებია. ინტერნეტში უამრავი საიტია, სადაც ტექსტს არც კორექტურა უკეთდება და არც სტილისტი ასწორებს. ზოგ ჟურნალისტს კი არ შეუძლია გამართულად წერა და ამ მხრივ, უზომოდ ცუდი მდგომარეობაა. ტექსტებში ძალიან ხშირად ვხვდებით ინგლისურ და რუსულ ასლებს. ბოლო დროს ისეთი შთაბეჭდილება მრჩება, თითქოს ინგლისურიდან ცუდად გადმოთარგმნილ ტექსტს ვკითხულობ, არადა, სტატია ქართულ რეალობაზეა და ქართველის დაწერილია. მარტო მუსიკასთან დაკავშირებულ სტატიებში კი არა, ზოგადად, სერიოზული პრობლემები გვაქვს ქართულ წერასთან დაკავშირებით. პრობლემაა, რომ ეს ჟურნალისტები ყველაფერზე

#წერექართულად

#writeingeorgian

ვრცლად წერენ. დამეთანხმებით, ლაკონურად წერა ბევრად რთულია. მათ მოვუწოდებ, ახლა მაინც ისწავლონ მშობლიური ენა! რაგბიში დამკვიდრდა ბევრი კარგი ტერმინი ქართულ ენაზე, რადგან რაგბის ჟურნალისტები მეტ-ნაკლებად ფლობენ მშობლიურ ენას და შესანიშნავად ესმით ის სფერო, რომელზეც წერენ თუ ლაპარაკობენ. ამიტომ, მე მგონი, მუსიკის ჟურნალისტმაც და სხვებმაც ამ ორი უპირატესობით უნდა ისარგებლონ, – იცოდნენ მშობლიური ენა და კარგად ერკვეოდნენ იმ სფეროში, რაზეც წერენ. კარგი იქნება, თუ მსხვილი მედიაჰოლდინგები მოახერხებენ სპეციალისტების მოწვევას და ჟურნალისტების მომზადებას, რადგან ნამდვილად არ შეიძლება ასე დაუდევრად ვეპყრობოდეთ ჩვენს ენას. მეც სიამოვნებით ვისწავლიდი ასეთ სპეციალისტებთან. სწავლა სიბერემდეო, ნათქვამია“. სასიხარულოა, რომ ჩვენი ჟურნალისტები ცდილობენ, მაქსიმალურად გონივრულად გამოიყენონ უცხოური ტერმინოლოგია. ყურის შეჩვევა არ ნიშნავს, რომ ესა თუ ის სიტყვა ენაში აუცილებლად ნორმად უნდა იქცეს. #ვწეროთქართულად!

#წერექართულად (#writeingeorgian) – Music journalism The development of different spheres (sports, science, art, etc.) in any country is accompanied by the establishment and refinement of specific terminology. So did the terms for machinery, geology, biology, football, basketball, electronics and many other spheres establish themselves in the beginning of the previous century. The more fully a language conveys technological and cultural events and news about novelties in civilization, the more modern it becomes. Although our mother language is rich and pretty flexible in terms of vocabulary, it is still unable to describe the modern terminology completely. Apparently, globalization has contributed to this, since starting from the beginning of 1990s, from the very first years after receiving independence, the information from all over the world that was previously blocked by the soviet regime flowed into the country freely. Many foreign words or terms have established themselves from that period to this day, because often we did not even check if they had a Georgian equivalent. And even the ones without one became established without translation. In the times of soviet Georgia a state institution existed which created new words that corresponded to their foreign analogues. However, this kind of institution does not exist anymore and the life of our language flows freely. By the way, in these cases, the role of our journalists in the establishment of new terms is pretty significant. It is nice to hear that in recent years, with the help of journalists, a lot of Georgian terms have been created in Rugby, for example. Today, I would like to briefly review the journalism of modern music. It is likely you have read the following words or heard them on the TV or radios: charts (the compilation of best songs based on a survey or votes), single (small CD, which, unlike a normal one, can store much fewer songs or songs with shorter duration), release (date on which the musical product is available for sale), playlist (the compilation of songs on a vinyl or any other technological storage device), track (a separate piece of music,) remake (new version of a piece made by a musician), cover (making a version of the musical piece made originally by another artist), remix

#წერექართულად

#writeingeorgian

(making an electronic-dance format of a musical composition), front man (person leading a band), soundtrack (music for films, games, etc.) and many more. These terms are adopted directly from English. As you see defining each of them required using a number of words, because there are no Georgian corresponding vocabularies. I write about music myself and am frequently obliged to use English terms in order to express my ideas, however, I try to make them more understandable. For example, I use the word “gadamgerebuli” (resung) instead of ‘remake and cover...’ I became interested in what other journalists and bloggers, working in this field, think about this issue. I asked them a couple of questions. The first was if it is a problem to write an article about contemporary music in Georgian, since we need to blindly copy so many words directly from English. And the second was if they themselves try to introduce any corresponding terms in Georgian. Ia Vekua (Journalist): Writing about music is a problem indeed. We do not have a term for drums. The word “drum” (dasartkami instrumenti in Georgian) sounds so bad that I am obliged to use the word untranslated in the article. “Keyboard” is another problem. I am obliged to write pianist to describe any person who’s playing a keyboard, because I don’t like the word “klavishist”. I haven’t even tried to create any of these terms in Georgian, because I find it quite immodest to do so. Nevertheless, I agree that this problem should be solved. Maybe some musical term dictionaries do exist, but they are not widely spread; we are not given any, nobody says anything about them, and we are obliged to work in these wild conditions. A similar dictionary has been compiled by the professors of the Conservatoire and it is well suited for classic music. I try sometimes to write group (jgupi) instead of band, but the word band implies that we mean a jazz band and not an orchestra. In general, if this field, this business was developed here, maybe these terms would be created naturally. Introduction of new terms in Rugby happened only after this sport became very popular and turned into a sport of national importance. If at least charts like the Top ten, hundred, etc. were made in our country, if CDs were released, perhaps these words would be created on their own. But now, when all this is so unimportant, caring too much about creating new words, and all this just for nothing? It isn’t worth it.” Bidzina Makashvili (Journalist): It is a problem that we don’t have relevant musical terms. But I used to try and continue doing so, for example the word ‘track’ became very popular and is frequently used without translation. The base for this word is the Georgian word biliki – the track of a record. So what the hell do we need this track word, when it has nothing to do with music at all. Another word that sounds quite awkward is “offroad”. Georgians still use this word when we already have a word for it (ugzooba). Instead of “release” they can use a Georgian term – “gamosvlis tarigi” (the date of release). I have never used the word “charts” directly without explanation and always add the “so-called” before it. I do the same in case of using “single.” I use the music accompanying the film instead of “the OST” (Original Soundtrack). Sandro Tskitishvili (Music blogger): The problem is there when we do have a good equivalent to the term, but still use an English one. For example, I hate the word “track” because a lot of equivalents are already established in Georgian,

#წერექართულად

#writeingeorgian

for example a song, musical piece, instrumental, etc. “Track” is “darozhka” in Russian and “biliki” in Georgian. When you are bringing the music down to some “darozhka”, this is disrespectful, although in the English semantics this is less noticeable. I’m trying to apply some terms to Georgian. Probably creating new words is unnecessary, though. It is possible to find Georgian equivalents to the words “remake” and “cover”, however, I think “remix” should stay unchanged. I use the word “garekani” for the cover of a CD. But use drummer in Georgian untranslated, because there is drumset and there is percussion, and you can’t substitute “drummer” with a “percussionist”. Percussion is a general term, which includes a drum as well. Therefore, if you say a percussionist when you mean a drummer, it becomes unclear whether the musician plays on drums, plates or a melodic percussion.” Nino Murgulia (Journalist): “When I write about music, I always try to apply relevant words to Georgian. I’ll never write “track,” I use “composition” instead, I use “song” instead of “single”, etc. In my opinion, the problem is not only in the articles that are written about music, but in the journalists who write them. There are numerous websites on the internet in which texts are neither edited nor stylistically corrected. Some journalists are unable to write correctly and in this sense there is a bad situation. We often come across English or Russian words in the texts. Lately, I’m often left with the impression that I am reading a poorly translated English text, when in reality, the article is about the Georgian reality and written by a Georgian. We have serious problems in writing not only about music, but in writing in Georgian in general. It is a problem that journalists write very long pieces about everything. I think you agree, that writing laconically is much more difficult. I urge them to learn their mother language!” A lot of good terms have been introduced in Rugby, because Rugby journalists are more or less acquainted with their mother language and know the field they write or talk about wonderfully. Therefore, I think music journalists and others too should take advantage of these two things – know their mother language and have competence in the field they are writing about. It would be nice if large media-holdings invited specialists and trained journalists, because it is really unacceptable to treat our language this way. I would myself enjoy learning from these specialists, as they say - learning is lifelong!

მუსიკა / მიმოხილვა

It is good that our journalists are trying to be reasonable when using foreign terminology. Getting used to hearing some foreign words does not mean that these words should become a standard in the language. #letswriteingeorgian !

#წერექართულად

#writeingeorgian

42 რეკომენდაცია recommended 44 თანამედროვე ხელოვნება ქართულში Contemporary art in Georgian 46 25 კითხვა 25 questions

m uze u m e b i/g a l er eeb i არტისტერიუმი 2015 www.artisterium.org 6-16 ნოემბერი

Artisterium 2015

6 ნოემბერი

November 6

18:00 – „ქართველი ლამაზმანები“, ალექსანდერ ფლორენსკი, რუსეთი. ბაია გალერეა, შარდენის ქ. 10 19:00 – „რას ფიქრობ დღეს?“, არტისტერიუმის გახსნა თბილისის ისტორიის მუზეუმი „ქარვასლა“, სიონის ქ. 8

7 ნოემბერი

1:30 – პრეზენტაცია/შეხვედრა ბრუკლინელ (ნიუ-იორკი) მხატვრებთან. ვანდანა ჯაინი და მაიკ ესტაბრუკი, აშშ. თბილისის ისტორიის მუზეუმი „ქარვასლა“, სიონის ქ. 8 17:00 – „აუგუსტ ზანდერის მიხედვით“ გოეთეს ინსტიტუტი, ზანდუკელის ქ. 16 19:00 – „მითი“, საერთაშორისო საგამოფენო პროექტი ბრიტანეთიდან. ევროპის სახლი, თავისუფლების მოედანი 1

8 ნოემბერი

მუზეუმები & გალერეები / რეკომენდაცია

17:00 – `გამქრალი ჰორიზონტის ისტორია“, ქეთლინ ჰერბერტი, გაერთიანებული სამეფო. ლიტერატურის მუზეუმი, გ. ჭანტურიას ქ. 8 19:00 – „კატალოგები“, არონ როსმან-კისი,შვეიცარია. გობელენის მუზეუმი, შარდენის ქ. 19

9 ნოემბერი

19:00 – `ზუსტად“, ლია ბაგრატიონი, საქართველო. გალერეა `არტარეა“, დოდო აბაშიძის ქ.10

10 ნოემბერი

18:00 – „მახსოვს“, ჯგუფური საგამოფენო პროექტი გალერეა `კონტეინერი“, რადიანის ქ. 10

12 ნოემბერი

18:00 – `პროცენტები“, მიშა გოგრიჭიანი ევროპის სახლი, თავისუფლების მოედანი 1

13 ნოემბერი

20:00 – `ალმასის გზის შოუ“, ფენსილ ქუინსი, დიგერ ბარნსი, გერმანია. მოძრაობის თეატრი, აღმაშენებლის ქ.182

14 ნოემბერი

17:00 – `უსათაურო“, პროექტი ArtBeat, ჩუბიკა ალ. თვალჭრელიძის ქ. 2, სავაჭრო ცენტრი East Point

#წერექართულად

www.artisterium.org

November 6-16

18:00 – “Georgian Beauties”, Alexander Florensky, Russia. Baia Gallery, 10 Shardeni Str. 19:00 – “What’s on your mind?” official opening of the Artisterium 8 / 2015. Georgian National Museum, Tbilisi History Museum “Karvasla”, 8 Sioni str.

November 7

1:30 – Presentation, Vandana Jain and Mike Estabrook, Brooklyn, NY, artists discuss their art practice. Georgian National Museum, Tbilisi History Museum “Karvasla”, 8 Sioni str. 17:00 - “An Homage to August Sander”, Goethe Institute and Gallery Container, joint project within the European Week. Goethe Institute, 16 Zandukeli Str. 19:00 – “Myth” international exhibition project from UK. Europe House, 1 Freedom Square.

November 8

17:00 – „A History of the Receding Horizon“, Kathleen Herbert, UK. State Museum of Georgian Literature, 8 G. Chanturia str. 19:00 – “Catalogues”, Aron Rossman-Kiss, Switzerland. Tapestry Museum, 19 Shardeni Str.

November 9

19:00 – “On Point”, Lia Bagrationi, Georgia. Artarea Gallery, 10 Dodo Abashidze str.

November 10

18:00 – “I Remember”, group exhibition project, Georgia. Container Gallery, 10 Radiani str.

November 12

18:00 – “Percentages”, Misha Gogrichiani, Georgia. Europe House, first floor, 1 Freedom Square.

November 13

20:00 – “The Diamond Road Show”, Pencil Quincy, Digger Barnes, Germany. Movement Theatre, Mushtaidi Garden, 182 Agmashenebeli str.

November 14

17:00 – “Untitled”, Project ArtBeat, Chubika, Georgia. Kakheti Highway, 2 Al.Tvalchrelidze str. at the East Point Shopping Center.

#writeingeorgian

Animation Movie

ანიმაცია ორი თვის წინ ინტერნეტში ქართული ანბანის შესახებ ანიმაციური ფილმი გამოჩნდა, რომელიც სოციალურ ქსელებში დიდი მოწონებით სარგებლობს. ფილმი ქართული ანბანის ისტორიას მოგვითხრობს ფარნავაზის დროიდან დღემდე – ძვ.წ.აღ-ით III საუკუნეში იბერიის მეფე ფარნავაზმა როგორ შექმნა 38-ასოიანი ქართული დანაყოფი, სახელად ანბანი; როგორ იცვლებოდა მისი იერი – ასომთავრულიდან ნუსხურამდე, როგორ მოხდა ქართული ანბანის ბენეფისი რომში, 1629 წელს გამოცემულ ქართულ-იტალიურ ლექსიკონში და ა.შ. ფილმის კრეატიული დირექტორია ნიკა გუჯეჯიანი; ქოფირაითერი: გიორგი რუხაძე; გრაფიკული ანიმაცია: ირაკლი ყურაშვილი. ანიმაციის ნახვა შესაძლებელია www. წერექართულად.com-ზე.

T-Shirts A group of Georgian artists and designers (Anuki Koniashvili, Masho Margishvili, Nika Gujejiani, Irakli Kurashvili, Akaki Razmadze, Vano Saginashvili, Erekle Inashvili and Vladimer Kobakhidze) designed T-Shirts together with maika.ge on the subject of the Georgian Alphabet. Purchasing these is possible at #წერექართულად.com / writeingeorgian.org and they cost 15 GEL. You can easily choose one of the colorful `momzirali“, `banovani“, `cnobismokvare“ and up to ten other applications and one of these T-shirts will find its new home in your wardrobe. By owning one you will both popularize the Georgian language and join a charity project, within which The TBC Bank will give-away Georgian books to orphans.

Two months ago an animation movie about the Georgian alphabet appeared on the internet and it is quite popular on the social networks. The movie about the Georgian alphabet tells its story starting from King Parnavaz to present day: How King Parnavaz of Iberia created a 38-letter Georgian script called Anbani in the 3rd century B.C., how it changed over time – from Asomtavruli to Nuskhuri, and how in 1962 it was introduced in Rome within the Georgian-Italian dictionary presentation, etc. The creative director of the animation is Nika Gujejiani; copywriter: Giorgi Rukhadze; graphic animation: Irakli Kurashvili. The animation can be found at www. წერექართულად.com

მაისურები ქართველი არტისტებისა და დიზაინერების ჯგუფმა (ანუკი კონიაშვილი, მაშო მარგიშვილი, ნიკა გუჯეჯიანი, ირაკლი ყურაშვილი, აკაკი რაზმაძე, ვანო საგინაშვილი, ერეკლე ინაშვილი და ვლადიმერ კობახიძე) maika. ge-სთან ერთად ქართული ანბანის თემაზე მაისურები შექმნეს. მათი შეძენა 15 ლარად, #წერექართულად.com-ზეა შესაძლებელი. იმედი გვაქვს, ფერადი-ფერადი „მომზირალი“, „ბანოვანი“, „ცნობისმოყვარე“ და ათამდე სხვა აპლიკაციიდან არჩევას იოლად შეძლებთ და ერთი ასეთი მაისური თქვენს გარდერობშიც დაიდებს ბინას. ამით პოპულარიზაციას გაუწევთ ქართულ ენას და ჩაერთვებით საქველმოქმედო პროექტში, რომლის ფარგლებშიც „თიბისი ბანკი“ მზრუნველობამოკლებულ ბავშვებს ქართული წიგნებით დაასაჩუქრებს.

ფოტო: სოფო მიმინოშვილი Photos: Sopo Miminoshvili

თანამედროვე ხელოვნება ქართულში

მუზეუმები & გალერეები / მიმოხილვა

ხათუნა ხაბულიანი khatuna khabuliani

თანამედროვე ხელოვნების პრაქტიკები, პოსტმოდერნისტული ხელოვნების ფორმებით მეტყველება, ქართველ ხელოვანთა ბიოგრაფიებში 1980-1990-იან წლებში გაჩნდა. მანამდე ერთეულები იყვნენ დაკავებული იმ ძიებებით, რომლებიც საერთაშორისო სახელოვნებო სივრცის ძირითადი განვითარების ტენდენციებს ემთხვეოდა. ადგილობრივი სივრცისთვის ბევრი ისეთი რამ იყო ახალი, რაც ზოგადად, სიახლეს აღარ წარმოადგენდა, მაგრამ ქართულმა საზოგადოებამ არაფერი იცოდა მის შესახებ. ამ ფორმებითა და ფორმატებით მეტყველებასთან ერთად, გაჩნდა ტერმინოლოგიის პრობლემა, თუ როგორ უნდა განემარტათ ეს ხელოვნება და რამდენად იყო შესაძლებელი მისი სპეციფიკური ტერმინოლოგიის თარგმნა. პრობლემა გაჩნდა და დღემდეა თვითონ ტერმინის - „თანამედროვე ხელოვნების“ მისამართით, რადგან Contemporary Art გულისხმობს უფრო ჩვენს დროში მიმდინარე ხელოვნებას, და ქართულად მას ზოგჯერ „თანადროულად” მოიხსენიებენ. ტერმინი უკავშირდება თანამედროვე ხელოვნების ერთ-ერთ ანალიტიკოსს - როზალინდა კრაუსს, რომელმაც ეს განსაზღვრება დევიდ სმიტის ხელოვნების გააზრებისას გამოიყენა და გამოხატავს 1960-1970-იანი წლების სახელოვნებო პროცესებს, სადაც მოდერნიზმის კრიტიკაც იგულისხმებოდა და მისი ალტერნატივის ძიებაც. ამ ცნებასთან ერთად, ქართულში შემოვიდა უშუალოდ ამ სახელოვნებო პრაქტიკასთან დაკავშირებული ტერმინოლოგია: ინსტალაცია, ვიდეოარტი, მულტიმედიური პროექტი, პერფორმანსი. თანამედროვე ხელოვნების შესახებ არსებულ ტექსტებში, თარგმანები იქნება ეს თუ ორიგინალური წერილები, უცხო სიტყვები უხვადაა, რაც მკითხველის უკმაყოფილებასაც იწვევს, თუმცა ეს ის შემთხვევაა, რომელსაც ქართული შესატყვისებით ვერ ვუშველით. მიმდინარე ხელოვნების განმარტება, ან მისი იდეების გადმოცემა იმ ენაზე ხდება, რომელიც ამ სფეროს წარმომადგენლებისთვის მშობლიურია - მიუხედავად მათი ეთნიკური

#წერექართულად

#writeingeorgian

წარმომავლობისა. ამ ენას კრიტიკოსი ჯენიფერ ალენი „გლობიშს“ უწოდებს. ეს გახლავთ ინგლისურის ერთგვარი ვერსია, და ამ ენაზე ის ხელოვანები მეტყველებენ, რომელთათვისაც ინგლისური მშობლიური არ არის. ისინი ამ სივრცეში ერთმანეთთან ურთიერთობენ. ამ სპეციფიკური „სლენგის“ არსის გადმოცემა-თარგმნა კიდევ უფრო რთულდება, რადგან როგორც იგივე კრიტიკოსი ამბობს, ეს არც ამერიკული ინგლისურია და არც ბრიტანული, რომელთა თარგმნის ტრადიცია უკვე არსებობს. რაც შეეხება იმ ტერმინოლოგიას, რომელიც თანამედროვე სახელოვნებო სივრცეში გამოყენება, სავარაუდოდ უმეტესობა უთარგმნელად უნდა დავტოვოთ, თუმცა შეიძლება ბოლო დროს გავრცელებული „არტისტის“ ნაცვლად, მარტივად, „ხელოვანი“ ვახსენოთ ხოლმე.

Contemporary art in Georgian The practices of contemporary art, as well as using post modernistic art forms in speech, emerged in the biographies of Georgian artists only in the 1980-1990s. Before that, very few quested to find what matched the main tendencies of development of the international artistic communities. There were many things that Georgian society knew nothing about and which were no longer considered as novelties on an international scale, but yet were still new for the local artistic circles. Using these forms and formats in speech caused a problem in the terminology: how this art should have been defined and if it’s specific terminology was translatable at all. The problem that emerged, and which has not been solved to this day, concerns the term “contemporary art”. Contemporary art is the art of today, created in our times, and in the Georgian language this term does not have a specific word it can be translated into. Although sometimes “tanadrouli” is used for its definition, the exact word has not yet been established. The term is associated with one of the analysts of contemporary art – Rosalind Krauss, who used this definition while analyzing the works of David Smith. The term reflects the artistic processes of the 1960-1970s, in which both the criticism of modernism and the search for its alternatives were present. Together with this notion, the words linked directly with these artistic practices, like installation, video art, multimedia project and performance, entered the Georgian language. The texts about contemporary art, whether translation or original, contain plenty of foreign words and this sometimes causes readers to feel disappointed. However, this is a case in which we cannot use Georgian synonyms- simply because there aren’t any. Defining contemporary art or expressing its ideas can be done only in the language which is native for those working in the artistic sphere, regardless of their ethnical roots or nationality. This language, called Globish by art critic Jennifer Allen, is the version of English in which artists, for whom English is not a native language, communicate with each other. According to the same critic, different languages have their own traditions of translating American or British English, but since Globish is a specific slang, which is neither of them, expressing its essence or translating it becomes even more difficult. As for the terminology which is used in the contemporary artistic spaces, apparently most of them should be left un-translated. However, we have a word for “artist” in Georgian and instead of using the widely-spread term “artist” we can simply use its translation.

review / museums & gallerIes

#წერექართულად

#writeingeorgian

25 k iT xv a

1. ნიკოლოზ 2. ნუცუბიძე 3. მხატვრული ტექსტილის დიზაინერი 4. მერაბ აბრამიშვილი 5. იმიტომ, რომ მშობლები იყვნენ მხატვრები. ვიზრდებოდი გარემოში, რომელმაც ძალიან შემაყვარა ხელოვნების ეს სფერო, და საბოლოოდ, დიდი როლი ითამაშა ჩემს არჩევანზე. 6. ალბათ აღორძინების ხანაში, ფლორენციაში, იმ ეპოქაში მოღვაწე მხატვრებთან. ასევე უარს არ ვიტყოდი მე-20 საუკუნის დასაწყისის პარიზში მოხვედრაზე. ეს, ალბათ, ყველა მხატვრის ოცნებაა... 7. რა თქმა უნდა, ჯაზი. 8. ძალიან ბევრია. კონკრეტული ფილმის გამოყოფა მიჭირს.

1. სახელი

9. ჩემი და ჩემთვის საყვარელი ადამიანების ჯანმრთელობა და მატერიალური კეთილდღეობა.

2. გვარი 3. პროფესია

10. თავდაჯერებულობა, ზომიერად ამბიციურობა და პატიოსნება.

4. საყვარელი მხატვარი

11. ოჯახის შექმნა.

5. რატომ მხატვარი?

12. ქართულ სუფრაზე მუშაობა მე-20 საუკუნის 90-იანი წლების ბოლოს, მამასთან, სამხატვრო აკადემიის პროფესორ თამაზ ნუცუბიძესთან ერთად დავიწყე, რომელიც იმ პერიოდში გობელენისა და მხატვრული ქსოვილების კათედრას ხელმძღვანელობდა. მამა პირველი მხატვარი იყო, რომელმაც 70-იან წლებში ქართული სუფრის აღორძინებას დაუდო სათავე. მამის გარდაცვალების შემდეგ, ვცდილობ ღირსეულად გავაგრძელო მისი დაწყებული საქმე და ჩემი მოკრძალებული წვლილი შევიტანო ქართული სუფრისა და ზოგადად, მხატვრული ტექსტილის განვითარებაში.

მუზეუმები & გალერეები / 25 კითხვა

6. დროში მოგზაურობა რომ შეგეძლოთ, ვისთან ისურვებდით შეხვედრას?

7. მუსიკა, რომელსაც ყოველთვის მოუსმენთ 8. საყვარელი ფილმი 9. ბედნიერებისთვის გჭირდებათ... 10. სამი რამ, რაც საჭიროა წარმატების მისაღწევად... 11. თქვენი ყველაზე დიდი წარმატება

13. ლურჯი. 14. ეკალას ფხალი.

12. როგორ დაიწყეთ ქართულ სუფრაზე მუშაობა?

15. ერთგულებას.

13. თქვენი საყვარელი ფერი

16. უპირველესად, პატივს სცემდე სხვის თავისუფლებას.

14. თქვენი საყვარელი კერძი 15. რას აფასებთ ადამიანში ყველაზე მეტად?

#წერექართულად

17. ფარდაგული ორნამენტების გამოყენებით, სუფრის შექმნა.

#writeingeorgian

18. ხატვა და კალათბურთის თამაში. 19. იტალია, ესპანეთი, საფრანგეთი... 20. ყველაფრის საწყისი და არსი. 21. ასე, კონკრეტულად, ვერაფერს გამოვყოფ. 22. ამოტრიალებული ფეხსაცმლის, „ტუფლის“ გასწორება. 23. ეცადონ საკუთარი ხელწერა ჰქონდეთ და კოპირებისგან თავი შეიკავონ. 24. დეტექტივი, სათავგადასავლო.

ნიკოლოზ ნუცუბიძე ტექსტილის მხატვრული დამუშავების ოსტატია, რომლის ძირითად საქმიანობას დღეს ლურჯი სუფრის შექმნა წარმოადგენს. მან ტრადიციულ, ქართულ – ლურჯ სუფრაზე მუშაობა 1998 წლიდან მამასთან ერთად დაიწყო

25. ბავშვობაში ხშირად ვისვენებდი ოჯახთან ერთად აფხაზეთში.დღემდე ძალიან ლამაზად მახსენდება იქაურობა. ჩემსავით, ალბათ ყველა ქართველის ნატვრაა აფხაზეთის დაბრუნება, საქართველოს გაერთიანება.

1. Nikoloz 16. რას ნიშნავს, იყო თავისუფალი? 17. პროექტი, რომელზეც ახლა მუშაობთ... 18. რისი კეთება გიყვართ ყველაზე მეტად?

20. სიყვარული არის... 21. თქვენი ტრადიცია ან ჩვევა, რომელსაც არასოდეს ღალატობთ

3. Textile artist 4. Merab Abramishvili 5. Because my parents were painters and I grew up in an environment which made me fall in love with this sphere of art, and which in the end played an important role in my decision. 6. I think I would travel to the Renaissance era, to Florence where I’d meet the painters working at that time. I wouldn’t mind traveling to Paris in the early 20th century, either. This is probably every painter’s dream...

22. რა ცრურწმენა გაქვთ?

7. Jazz, of course.

23. რას ურჩევთ დამწყებ მხატვრებს?

8. There are many, it’s hard to choose any one of them.

24. თქვენი საყვარელი ლიტერატურული ჟანრი

9. The healthiness of me and my favorite people, and material welfare.

25. ნატვრა, რომლის ასრულებაც ყველაზე მეტად გინდათ...

10. Self-confidence, moderate ambition and integrity. 11. My family.

#წერექართულად

#writeingeorgian

25 quwstions / museums & gallerIes

19. სად იმოგზაურებდით?

2. Nutsubidze

k iTxv a

1. Name

6. If you could travel in time, who would you want to meet?

12. I started working on Georgian Tablecloth in the late 1990s together with my father, a professor of the Academy of Arts –Tamaz Nutsubidze, who at that time was head of the Gobelin (tapestry) and textile design department. He was the first painter to mark the beginning of revival of the Georgian Tablecloth in the 1970s. After my father passed on, I’ve been trying to continue what he started with dignity and to contribute my share to the development of Georgian Tablecloth and textile design in general.

7. Music you will always listen to

13. Blue.

8. Favorite Film

14. Pkhali made of Ekala plant.

9. For happiness you need...

15. Loyalty.

10. Three things needed for success

16. First of all respecting the freedom of other’s...

11. Your biggest success

17. Creation of Tablecloth using Kilim rug ornaments.

2. Surname 3. Profession 4. Favorite Painter 5. Why painting?

მუზეუმები & გალერეები / 25 კითხვა

12. How did you begin working on Georgian tablecloths?

18. Painting and playing basketball.

13. Your favorite color

19. Italy, Spain, France.

14. Your favorite meal

20. The beginning and essence of everything.

15. What is it that you value most in a person?

21. I can’t think of one concrete example.

16. What does it mean to be free?

22. Correcting the position of a shoe that is turned upside down.

17. A project you are currently working on 18. What is it that you like doing most in your free time? 19. Where would you travel if you could? 20. Love is... 21. A tradition or habit you always stay loyal to. 22. What prejudice do you have?

23. To try to have their own signature and avoid copying. 24. Detective, adventure. 25. In childhood I often went on holiday with my family to Abkhazia. To this day those are amongst my best memories. Perhaps, like me, all Georgians dream of a unified Georgia, where Abkhazia reunites with Georgia.

23. What is your advice to amateur painters? 24. Your favorite genre in literature 25. A dream you wish most to come true

#წერექართულად

#writeingeorgian

52 იცით, რას ნიშნავს „ქართული“? Do you know what “Georgian” means? 54 ვწეროთ ქართულად! Let’s Write in Georgian! 56 ცივილური თუ... Civil or... 60 #წერექართულად #writeingeorgian 62 ნახევარი მე – სოხუმში, სახლში Half of me – Sokhumi, home

#წერექართულად

50 იუმორით სავსე ტ და ც ფუტურისტული ჰ და ლ ძვირფასი ჟ და ს Humorous ტ-T and ც-Ts Futuristic ჰ-H and ლ-L Valuable ჟ-Zh and ს-S

#writeingeorgian

ნომრის თემა the Theme of issue

იუმორით სავსე ტ და ც ფუტურისტული ჰ და ლ ძვირფასი ჟ და ს ნესტან ნენე კვინიკაძე nestan nene kvinikadze ჩვევა მაქვს ასეთი – სხვა ქვეყანაში მოგზაურობისას ყოველთვის ქართულენოვან წიგნს ვკითხულობ ხოლმე. ეს ერთგვარი აქციაცაა, და ჩემთვის, გულში, მას ქართული დამწერლობისა და ანბანის პროპაგანდა ჰქვია. ასჯერ მაინც უკითხავთ, სადაურია ეს წარწერაო. არ ვიცი, რა არის კიდევ, რითაც ყველაზე თამამად შემიძლია თავი მოვიწონო – ყველაზე ფოტოგენური, მოქნილი და ლამაზი მგონია ანბანი, რომლის თავგადასავალი ისეთივე საინტერესო და მრავალკუთხაა, როგორც თავად ასოების იმიჯები. „ბნელი საუკუნეების საშოში უთარიღოდ წარმოშობილი იეროგლიფები“ ხშირად მკაცრი, მხრებში გამართული, ზოგჯერ კი სევდიანია. სამაგიეროდ, იუმორით სავსეა „ტ“ და „ც“. ფუტურისტულ ინსტალაციას მოგაგონებს „ჰ“ და „ლ“. მაგრამ მე მაინც საკუთარი ფავორიტი ასოები მაქვს, რადგან მათთან ყველაზე მძაფრი მოგონებები მაკავშირებს.

ჟ

ჟ-ს ადრე ლამის მოთხრობა მივუძღვენი. მოკლედ, ამბავი ის იყო, რომ ჩვენი ნათესავები – ნიკო და თიკო დემეტრაძეები გვესტუმრნენ. მე მაშინ პირველ კლასში ვიყავი და სავარაუდოდ, საქმის წინ წაგდების მიზნით, ჩემზე უფროსი სტუმარი და-ძმა, ოთახში, საწერ მაგიდასთან მივიტყუე და ცალკე, არასაშინაო რვეულში ჟ-ები გამოვაწერინე. ნიკოს უნიკალური კალიგრაფია აღმოაჩნდა, იმდენად კარგი, რომ წამსვე მივხვდი – ტყუილი არ გამივიდოდა და „თამაშიდან“ გავიყვანე. თიკოც ლამაზად წერდა, მაგრამ ნიკოს ვერ შეედრებოდა. შესაბამისად, ამ „გამოცდის ჩაბარების“ შემდეგ, თიკოს საშინაო რვეულის მთელ ერთ გვერდზე ჟ-ები გამოვაწერინე.

ნომრი თემა / #წერექართულად

გავიდა რამდენიმე საათი. უფროსების სუფრას შევუერთდით. ეზოში ვითამაშეთ. გული ვიჯერეთ.

საღამო ხანს, ძილის წინ, დედაჩემმა მკითხა, დავალება თუ გაქვს მზადო. მე ამაყად გადავშალე რვეული. დედაჩემი აღფრთოვანდა. მკითხა, ნამდვილად შენ გამოწერეო? (დღემდე არ ვიცი, მიხვდა თუ ვერა), კიმეთქი. ყველაზე სასიამოვნო სიტყვები დავიმსახურე. მიხაროდა. მაგრამ… არ ვიცი, ემოციის დონეზე როგორი განცდა იყო. უბრალოდ, ვერ ვიძინებდი. რაღაც უწესრიგობას ვგრძნობდი. მალევე მივხვდი. მინდოდა, რომ ის ქათინაურები ნაღდად ჩემი ყოფილიყო. განვიცადე. მართალია, არ გამოვტყდი, მაგრამ ეს იყო პირველი და უკანასკნელი ტყუილი ჩემს ცხოვრებაში (სავარაუდოდ, ამ ჟანრში. სწავლასთან მიმართებაში).

ს

ჟ-მდე ბევრად ადრე იყო ს. ს, რომელსაც ენის მოკიდებით ვამბობდი და ვერაფრით ვხვდებოდი, რატომ იცინოდა ყველა. რატომ მიკვეთავდნენ მეთქვა და მემეორებინა: სოკო, სოსო, სოსისი. ახლა კი ზუსტად ვიცი, რადგან ჩემი წლინახევრის ტყუპისცალი ს და შ-ს ისე ამბობს, რომ ყოველ ჯერზე მგონია – სამყაროში მხოლოდ ვარდისფერი ფლამინგოები ცხოვრობენ. მოკლედ, ს-სთან ვიბრძოლეთ, ოღონდ - ლოგოპედის გარეშე. ან მე ვერ ვხვდებოდი და ჩემს გარემოცვაში იყო კიდეც ვინმე ლოგოპედი. ფაქტია, სკოლაში მისვლის შემდეგ, ს-ს პრობლემა აღარ ყოფილა. ან მე მგონია, რომ აღარაა პრობლემა. შესაძლოა ახლაც ასეა და მე ვერ ვხვდები. რაც ზუსტად ვიცი, ისაა, რომ ფუფუნებაა წერდე ქართულად. ჰოდა, წერეთ ქართულად!

#წერექართულად

#writeingeorgian

Humorous ტ-T and ც-Ts Futuristic ჰ-H and ლ-L Valuable ჟ-Zh and ს-S I have a habit– when travelling in another country I always read a book written in Georgian. It is sort of a campaign in a way, and for me at heart this is the propaganda of Georgian written language and alphabet. And I’ve been asked at least a hundred times where these writings come from. I’m not sure if I have anything I can show-off so bravely - I find the alphabet to be the most photogenic, most flexible and the most beautiful, the adventures of which are just as interesting and multifaceted as the images of the letters themselves. “Undated hieroglyphs born in the womb of the dark centuries” are often strict, but have broad shoulders and are sad at times. However, the T and Ts are full of humor, while H and L remind one of a futuristic installation. But I still have my favorite letters, as my most intense memories are connected with them.

ჟ

I once almost dedicated a short story to Zh. In short, the story was that our relatives Niko and Tiko Demetradze visited our family. It was my first school year, then, and probably, for the sake of saving time, I inveigled older guests, this sister and brother, to my working desk and made them write Zh-s in a separate notebook, not the one for homework. Niko’s handwriting turned out to be unique to such an extent that I knew from the very first moment my lie wouldn’t work. So I removed him from the game. Tiko wrote nicely as well, but couldn’t compare with Niko, therefore, after passing this exam, I made Tiko write the Zh-s on the whole page of my homework notebook.

In the evening, before bed, my mother asked me if I had done my homework. I proudly opened the notebook. My mother was impressed. She asked if I had written the letters myself. ‘Yes,’ I replied and earned the most pleasant words of praise (I still don’t know whether she guessed it wasn’t me or not). I was happy. But ... I don’t know what kind of feeling it was on an emotional level, but I just couldn’t sleep. Something was wrong. I soon found out. I wanted those compliments to be truly deserved. And I was very distressed. Although I did not admit truth, this was the first and last lie in my life (in this genre. In respect to my studies).

ს

Long before Zh there was S. S, which I used to pronounce with a lisp, without understanding why everybody laughed. Why they ordered me to say and repeat – Shiitake, Soso, Sausage. Now I know for sure, because my one-and-a-half-year-old twins say S and Sh in such a way that I’m starting to believe that only pink flamingos live in this world. In short, we fought with the S, but without a speech therapist. Or maybe I was unaware and somebody in my surroundings was a speech therapist. It is a fact though that after going to school the S problem wasn’t there anymore. Or maybe I think there isn’t a problem anymore. Maybe there is one even now and I don’t realize it. What I know for sure is that it is a luxury to be able to write in Georgian. So, write in Georgian!

#წერექართულად

#writeingeorgian

THE THEME OF ISSUE / #writeingeorgian

Time went by. We joined the adults for the feast. We played in the yard. We were content.

იცით, რას ნიშნავს „ქართული“? სიტყვა „ქართულზე“ მინდა ჩემი თვალსაზრისი გაგიზიაროთ. უფრო სწორად, უკვე ცნებაზე, მოვლენაზე, ფენომენზე, და არა უბრალოდ სიტყვაზე. ფენომენზე და მოვლენაზე იმიტომ, რომ „ქართული“ მართლაც ფენომენია - წარმატებაშიც და წარუმატებლობაშიც, ღირსებაშიც და უმსგავსობაშიც, სილამაზეშიც და უგვანობაშიც, სიმცირეშიც და სიჭარბეშიც, პროვინციალიზმშიც და დახვეწილობაშიც. „ქართული“ ორი უკიდურესობაა - ან გაუგონრად ქაჯი და გორსალაა, ან უკანალში ფარშევანგისფრთებგარჭობილი დაკაკუნობს 12 სმ-იანი „ქუსლოჩკებით“ და სნობიზმის ასტრალს თვალუწვდენელ სიშორეზეა გაცდენილი.

ბაჩო კვირტია bacho kvirtia

„ქართულს“ ვერ წარმოუდგენია, რომ თბილისის ქუჩებში შესაძლებელია იარო მცირელიტრაჟიანი მანქანით და არა 4.5 ლ. ძრავიანი ყველგანმავალით (რომელსაც მეტსახელი - „ყველგან განავალი“ შევარქვი), რომლის ფასი მინიმუმ 30 000 აშშ დოლ’არია.

„ქართული“ საგზაო მოძრაობის წესებს არაფრად დაგიდევს, ტროტუარზე მიმავალს ზედ ფეხებთან ამოგიხტება, მანქანის ძრავს ჩააქრობს, გადმოვა და ისე ჩაგივლის, რომ წარბიც არ შეეხრება, ნერვიც არ შეუტოკდება. და ვაი იმის ბრალი, ვინც უფრო გაბედული აღმოჩნდება და რამეს ეტყვის პასუხად მინიმუმ 7-სართულიან ლანძღვა-გინებას, ხოლო მაქსიმუმ კარგად გალახვას მიიღებს.

ნომრის თემა / #წერექართულად

„ქართული“ რესტორნის ტრფიალია. უყვარს გამაყრუებელი, მუსიკითა და მუცელღმერთა თამადით მოღრიალე სუფრები, სიგარეტის კვამლით მოწამლული დარბაზი, აპოკალიპტური დეციბელების ფონზე ყვირილით ლაპარაკი და ამით ადრენალინის გამოყოფა, თრობა, ნაყროვანება, აღგზნება, ხშირად უსაგნოდ, უმიზეზოდ, ცეკვის არცოდნა მაგრამ მაინც ცეკვა, ფოტოების გადაღება სიძე-პატარძალთან, ცალკე, სუფრასთან, თანამეინახეებთან და ე.წ. სელფით 15-20 წლის უნახავ ნათესავებთან, რომლებსაც მომდევნო 15-20 წელი უეჭველად ისევ აღარ ნახავს; ჭამა, სმა, ჯონჯოლი, ვინეგრეტი, ბადრიჯანი ნიგოზში, „ასეტრინა ნა ვერწილე“, გებჟალიე, ნამცხვარი „მედოკი“ და ბოლოკი, ხაჭაპური და სიგარეტის ნამწვით გატენილი სიგარეტის ცარიელი კოლოფი, ცხიმიანი ტუჩებით დასვრილი `სალფეთქი“ და ჩანგლის ტარით გახსნილი ლიმონათი...

„ქართულისთვის“ აბსოლუტურად გაუგებარი და სასტიკად მიუღებელია უქორწილო სიძე-პატარძალი, უქელეხო მკვდარი, უდაბადებისდღეო იუბილარი და უბრილიანტუოქროუბაჯაღლოო, უ-iphone 6-ო ახალმოყვანილი ცოლი, „უპაეზდკო“ და უბინაო ახალდაქორწინებულები; „ქართული“ კონფორმისტია მაშინ, როცა მისი საზოგადოებრივი ჩართულობა საქვეყნო საქმეს სჭირდება, პერფექციონისტია მაშინ, როცა საქმე მის პირად, უკანონო გზებით გამდიდრებული კომპანიის მაქინაციებს ეხება და დოყლაპიაა მაშინ, როცა საკუთარ მიწა-წყალს ჩექმით უტკეპნიან და ზედ საგანგებოდ გაკეთებულ საზღვარს ურჭობენ; „ქართული“ რუსულ სიმღერებს უსმენს ყურსასმენებში, მანქანაში, რესტორანში და გულში, იმიტომ, რომ „ჯიგრული ბავშვობა“ ენატრება; „ქართულმა“ იცის, რომ ევროპელმა ათეულობით, ასეულობით წლის მანძილზე იწვალა, იომა, იბრძოლა, ისწავლა, იშრომა, გამოიარა წყვდიადი, რევოლუციები, რეფორმები, გადატრიალებები, ტრაგედიები, კრიზისები, მაგრამ ბოლოს და ბოლოს, გამოვიდა სინათლეზე, ააშენა, დაამშვენა, დაამშვიდა, გააძლიერა, განავითარა, და ახლა თავისი ხელით გახარებულ და მოვლილ მდელოზე წევს რომელიღაც პარკში თუ სკვერში, დანარჩენ თანამოქალაქეებთან ერთად, მზეს ეფიცხება და შვილებს თუ შვილიშვილებს წიგნს უკითხავს. მიუხედავად იმისა, რომ „ქართულმა“ ყოველივე ეს შესანიშნავად იცის, მანაც მიბაძა ევროპელს, თუმცა საქმე... მდელოზე წამოწოლით დაიწყო... ასეთია ჩვენი „ქართული“. ნაცნობი, მშობლიური, საყვარელი და საძულველი. საინტერესო და მომაბეზრებელი. ნიჭიერი და შემზარავად ზარმაცი, დაუდევარი, დაუნდობელი, უტვინო, უტიფარი და ამაყი! ამბიციური, უსაფუძვლოდ ამპარტავანი, ქარიზმატული - ბაზისის გარეშე. რა უნდა იღონოს მან - „ქართულმა“, რომ საკუთარი ხასიათი გამოასწოროს, უნარ-ჩვევები გამოიმუშავოს, მოთმინება მოიკრიბოს, ნებისყოფა გაიმყაროს, ღირსება დაიბრუნოს, დასერიოზულდეს, უბრალოებას ეზიაროს, სიტყვა-პასუხი ისწავლოს, ნაკლები ჭამოს და მეტი იფიქროს, ნაკლები იოცნებოს და მეტი აკეთოს?.. უპირველეს, და არსებით გამოსავალს ვიტყვი: ძალიან ბევრი წიგნი უნდა წაიკითხოს!

#წერექართულად

#writeingeorgian

Do you know what “Georgian” means? I want to share my thoughts on the word ‘Georgian’. Or to be more precise, I want to share my thoughts about this word as a notion, a case and a phenomenon, not only about the word itself. I say ‘phenomenon’ and ‘case,’ because ‘Georgian’ is indeed a phenomenon –in success and failure, in dignity and abomination, beauty and ugliness, scarcity and abundance, in provincialism and sophistication – equally. ‘Georgian’ means two poles: being either unbelievably tasteless and vulgar, or overly dressed-up, walking on 12cm-high stiletto heels and being far beyond the astral of extreme snobbism. ‘Georgian’ can’t imagine that it is possible to drive a fuel-economy car in Tbilisi rather than a 4.5 L. engine SUV, which costs at least 30 000 USD. ‘Georgian’ does not care about the driving rules, and will pop-up to your feet while you’re walking on the pavement, turn off the engine, get out of the car and walk away without being ashamed even for a second, without a nerve being touched. God forbid somebody turns out courageous enough to complain, alas, as an answer they’ll receive at least a bunch of swear-words or they’re going to be beaten at most.

This is our ‘Georgian’. Familiar, native, loved and odious, interesting and boring, gifted and terribly lazy, sloppy, merciless, stupid, impudent and proud! Unreasonably ambitious, arrogant, charismatic –without the basis. What should the ‘Georgian’ do in order to improve its character, to develop the skills, gather patience, strengthen its willpower, recover dignity, become more serious, more simple, learn how to talk, eat less and think more, dream less and do more? Ultimately it should, and this is the real way out – Read very many books!

#წერექართულად

#writeingeorgian

Theme of the issue / #writeingeorgian

‘Georgian’ is having an affection for restaurants. Loving supras (Georgian feast table) with roaring music and tamadas (a toastmaster) who are slaves of their stomachs, loving halls poisoned with cigarette smoke, conversation that involves shouting in an apocalyptically loud voice and getting an adrenaline rush; loving drunkenness, gluttony, excitation. Often ridiculous and groundless dancing, without knowing how to dance, taking photos with the groom and bride, separately, by the supra, together with the table-companions, loving taking ‘selfies’ with those relatives not seen in 15-20 years, whom they won’t see for another 15-20 years for sure. Loving eating, drinking, capers, vinaigrette (Russian salad), eggplants with nuts, “asetrina na vertile’ (sturgeon on a skewer), Gebzhalia (softened cheese dish from Georgia's Samegrelo region), the Medoki cake and radish, khachapuri and the empty box of cigarettes stuffed with cigarette butts, the napkin smeared with oily lips and the lemonade opened with the fork handle... For ‘Georgian’ it is absolutely obscure and strictly unacceptable for a couple to be married without having a wedding, to be buried without a funeral repast, to be a birthday-person without throwing a party, to have a newly-married wife who doesn’t have diamonds and gold and an iPhone 6, and they can’t imagine a newly-wed couple unless the two have a glamorous honeymoon; ‘Georgian’ is a conformist when civil participation is crucial for the country, but a perfectionist when the case is about the machinations of their private company, which has become rich illegally, or when their territory is trampled over by army boots and the new borders created on it; ‘Georgian’ is listening to Russian songs on headphones, in the car, restaurant and heart, because the person misses a ‘cool childhood’; ‘Georgian’ knows that the European has fought, learned and worked for tens or hundreds of years; that he went through darkness, revolutions, reforms, upheavals, tragedies, crises, but finally came to the light and has built, decorated, soothed, strengthened, developed and now he lies under the sun, on lawn cultivated by him, in one of the parks or squares, together with the rest of the citizens and he reads a book to his children or grandchildren. And although ‘Georgian’ knows all of this very well, he also imitates the European, at the very least by starting with the lying down on the lawn...

ვწეროთ ქართულად! გიორგი კეკელიძე giorgi kekelidze ამბობენ, რომ ასოების მოხაზულობა ზოგჯერ ქვეყანას იმეორებს – იმ ქვეყანას, სადაც ამ ასოებს წერენ. შესაძლოა ამიტომაცაა ჩვენი დამწერლობა ასე რთული და ამავდროულად, ლამაზი. ვერ გეტყვით. საერთოდაც, სამი გვქონდა. მოგეხსენებათ – მრგლოვანი, ნუსხური, მხედრული. ეს მრავალფეროვნებაზე და ცვალებადობაზე მეტყველებს. მოკლედ, მარტივი ხალხი არ ვართ. დღეს ენებს უჭირთ. ინტერნეტკომუნიკაციამ სპეციალური საჭიროებები გააჩინა. ახლა უნდა გადავაგოროთ. ქართული დამწერლობა რომ მშვენიერია, ვიცით. მსოფლიოში რომ ცოტაა საკუთარი დამწერლობის მქონე – ესეც, რომ სახელმწიფოებრიობის უმთავრეს ნიშანთაგანი და ქართული იდენტობის ერთერთი სიმყარეა. ისეთი პასპორტია, სხვებთან ჩვენს კულტურაზე საუბრისას, ვიზა რომ არ სჭირდება. ვამაყობთ, მაგრამ იშვიათად ვითვალისწინებთ. გათვალისწინების დროა. ვწეროთ ქართულად! – თუნდაც იმ სუფთა წერის რვეულების ხათრით, ბავშვობისას რომ თავიდან ბევრ წვალებას და მერე დიდ სიხარულს გულისხმობდა. თუ ბ-სა და გ-ს მუცელს სწორად დავხატავდით, თავი მსოფლიო დონის კალიგრაფები გვეგონა. ვწეროთ ქართულად! – თუნდაც იმ პირველი წიგნების ხათრით, ჩვენით რომ გადავშალეთ და ეს ასოები იმ ტევრებში მოგზაურობას გვიადვილებდნენ. ვწეროთ ქართულად! – თუნდაც იმ უკვე სადიდო, სერიოზული წერილების გამო, ძველებმა ბარათით და ახლებმა სატელეფონო გზავნილებით რომ მივწერეთ ერთმანეთს. ვწეროთ ქართულად! – თუნდაც იმიტომ, რომ შოთა რუსთაველი და ვაჟა-ფშაველა, ილია და გალაკტიონი წერდნენ. ვწეროთ ქართულად! – თუნდაც იმ ხალხისთვის, წინაპრებისთვის – იმ ჩვეულებრივი ხალხისთვის, ვინც ადრე წერდა – სიკვდილისა და წამების შიშის მიუხედავად. ვწეროთ ქართულად! – თუნდაც იმ ხალხისთვის, შთამომავლობისთვის – რომელიც საკუთარით იამაყებს. საკუთარს ისაყრდენებს.

ნომრის თემა / #წერექართულად

ვწეროთ ქართულად!

#წერექართულად

#writeingeorgian

Let’s Write in Georgian!

They say that the shape of letters replicates a country. The country in which they are written. Perhaps this is the reason our scripts are so complicated and beautiful at the same time. I cannot tell for sure. Actually, we had three – mrglovani, nuskhuri and mkhedruli. This speaks of diversity and variability. In short, as people, we are not simple. Languages are having difficulties today. Internet communication has raised special needs. We need to cope: Georgian script is wonderful – we know that. There are only few who have their own inscription – we know this too. We know that it is one of the main symbols of the statehood and stability of Georgian identity; that when talking about our culture, this passport of ours requires no visa. We are proud, but seldom do we take it into consideration. It’s time for consideration. Let’s write in Georgian! – at least for the sake of those clear notebooks, which, in childhood, meant a lot of suffering at first but big happiness afterwards. If – ბ-B-s and გ-G-s were inscribed correctly, we thought we were on the level of the world’s best calligraphers. Let’s write in Georgian! – at least for the sake of those letters that eased our journeys through thickets of those books that we opened with our own hands for the first time. Let’s write in Georgian! – at least for the sake of those serious letters we’ve written in adulthood to each other, the ones that were written on postcards by the older generation and using mobiles by youngsters. Let’s write in Georgian! – at least because Shota Rustaveli, Vaja Pshavela, Ilia Chavchavadze and Galaktioni did. Let’s write in Georgian! – at least for the sake of those ordinary people, our ancestors, who wrote in spite of their fear of death and torture. Let’s write in Georgian! – at least for the sake of those people, our descendants, who will be proud of what they own. Who will use it as a foothold.

#წერექართულად

Theme of the issue / #writeingeorgian

Let’s write in Georgian!

#writeingeorgian

ცივილური თუ... ანა ჭაბაშვილი ana chabashvili

– კარგია, ისე დაშორდნენ ერთმანეთს, როგორც ცივილურ ადამიანებს შეეფერებათ, – გავიგონე ავტობუსში უკანა სავარძლიდან ორი ქალის საუბარი (აქვე ვიტყვი, რომ შეგნებულად ვწერ ქალს და არა ქალბატონს. „ქალი“ ნორმალური სიტყვაა, რაღაც უარყოფითი შინაარსი კი არა აქვს, როგორც დღეს ზოგს ეჩვენება). ჩემში რედაქტორს და მასწავლებელს არასოდეს სძინავს და გონებაში გავუსწორე - „ცივილურის“ კი არა, „ცივილიზებულის“ თქმა გინდოდა-მეთქი, მაგრამ არ მითქვამს, თავი დავიმუხრუჭე – არ არის წესი, გაუთავებლად უსწორო შეცდომები წერასა და მეტყველებაში ნაცნობსა და უცნობს. ჰოდა, აქ ვიტყვი იმ სათქმელს: „ცივილური“ ნიშნავს არასამხედროს, სამოქალაქოს. მაგალითსაც გამოვიგონებ: პოლკოვნიკ ზვიადაძეს იმ დღეს ცივილური ტანსაცმელი ეცვა. ცივილიზებული კი ნიშნავს კულტურულს, ცივილიზაციასთან ზიარებულს. ზემოხსენებულ ქალს უნდოდა ეთქვა, რომ ის ვიღაც ჩემთვის უცნობი წყვილი ცივილიზებულად, კულტურულად, ჩხუბისა და აყალმაყალის გარეშე დაშორდა ერთმანეთს.

მოწვეული ავტორი

ეს სტატია შეეხება საკითხს: როგორ ერევათ ერთმანეთში დაწერილობით ან ჟღერადობით მსგავსი, მაგრამ მნიშვნელობით განსხვავებული უცხო სიტყვები (ასეთი სიტყვები ქართულიც მოგვეპოვება, მაგრამ აქ მარტო რამდენიმე ყველაზე ხშირად ხმარებულ უცხო სიტყვას შევეხებით). ამგვარ სიტყვებს სამეცნიერო ენაზე პარონიმები ეწოდება.

ყველას გაგვიგონია, როგორ უთქვამთ ამპლუას ნაცვლად ამპულა, ესკალატორის ნაცვლად – ექსკალატორი (ექსკავატორში ერევათ), ბიტუმის ნაცვლად ბითუმი, აპარატის ნაცვლად – აპარატურა, რეალურის ნაცვლად რეალისტური (დღეს ძალიან ხშირად წერენ ასე ინგლისურის გავლენით). ხშირია აგრეთვე კამპანიისა და კომპანიის, დეფექტიანისა და დეფექტურის, ეკონომიისა და ეკონომიკის, ესკადრა – ესკადრილია – ესკადრონის, ისტერია – ისტერიკის, კამპანია – კომპანიის, კომპლექსი – კომპლექტისა და სხვა მრავალის ხმარება ერთმანეთის ნაცვლად. აქ განვიხილავთ რამდენიმეს: მსგავსების გამო, ერთმანეთში ერევათ ემიგრანტი, იმიგრანტი და მიგრანტი. ემიგრანტი არის ადამიანი, რომელიც სამშობლოდან სხვა ქვეყანაში გადასახლდა (ნებაყოფლობით ან იძულებით), იმიგრანტი კი ამა თუ იმ ქვეყანაში სამუდამოდ დასახლებული პირია. აქ განსხვავება ცოტა ძნელი „დასაჭერია“: ემიგრანტი ქვეყნიდან გასული, იმიგრანტი კი – უცხო ქვეყანაში შესული პირია. მიგრანტი კი ისეთი ვინმე ან რამაა (ცხოველი, ფრინველი, თევზი...), რომელიც ადგილს იცვლის ქვეყნის შიგნით ან მის ფარგლებს გარეთ საცხოვრებელი პირობების შეცვლის გამო, საზრდოს მოსაპოვებლად თუ გასამრავლებლად.

#წერექართულად

#writeingeorgian

დღეს, როდესაც საქართველოდან წასული ამდენი არალეგალური ემიგრანტი გვყავს უცხოეთში, გავიგონებთ ხოლმე, დეპორტი გაუკეთესო. სინამდვილეში, დეპორტაციას გულისხმობენ. დეპორტაცია ან დეპორტირება ნიშნავს პიროვნების გაძევებას ქვეყნიდან. დეპორტი კი ფრანგული სიტყვაა და არის ბირჟაზე სპეკულაციური გარიგება საკურსო განსხვავების მისაღებად. ცერემონია – ცერემონიალი ცერემონია არის 1. ოფიციალური ხასიათის ზეიმი, რომელიც გარკვეული წესებით, წინასწარ შედგენილი გეგმით ტარდება. 2. მოქმედების წესი, რომელიც მიღებული ან დადგენილია საზეიმო შემთხვევებისთვის. 3. ცერემონიები საუბრული ფორმაა და გადაჭარბებული პირობითობის დაცვაა ქცევაში. ხშირად გვითქვამს: კარგი ახლა, არ გვინდა ზედმეტი ცერემონიები! ცერემონიალი კი ოფიციალურ ღონისძიებათა, სხვადასხვა ცერემონიის ერთობლიობაა. მაგალითად, „ოსკარის“ გადაცემის ცერემონიალი. ბევრჯერ უთქვამთ: რა გარანტი გაქვს, რომ ეგ ყველაფერი შესრულდება? ეს სწორი არ არის. გარანტი არის გარანტიის მიმცემი; თავდები. ასეთი შეიძლება იყოს სახელმწიფო, დაწესებულება ან ცალკეული პირი. გარანტია კი არის პირობა, რომელიც უზრუნველყოფს რისამე წარმატებას; საწინდარი. ტუმბო და ტუმბა. ეს ორი სრულიად სხვადასხვა რამაა. ტუმბას ოთხი მნიშვნელობა აქვს: 1. დაბალი ბოძი; ბოძკინტი. 2. პატარა კარადა, რომელსაც საწოლთან დგამენ. 3. დაბალი კარადა, რომელიც გამოყენებულია საწერი მაგიდის საყრდენად. 4. მრგვალი ნაგებობა აფიშებისა და განცხადებების გასაკრავად. ახლა მესამეზე გვაქვს ლაპარაკი. ჯერ არ მინახავს, რომ ვინმეს სწორად დაეწეროს – ყოველთვის ტუმბოს წერენ და მერე კბილებით იცავენ, ვიდრე ლექსიკონით არ დავუსაბუთებ. ტუმბო ქართული სიტყვაა და ნიშნავს მანქანას, ხელსაწყოს, რომლითაც რამეს (სითხეს, გაზს...) ამოიღებენ, ამოქაჩავენ საიდანმე ან ჩაუშვებენ რამეში. ტრალერი, ტრალებით, ანუ ტომრისებური დიდი ბადით ზღვაში თევზის საჭერად აღჭურვილი თევზსაჭერი გემია. ტრაილერი არის: 1. მძიმეწონიანი ტვირთისათვის განკუთვნილი ავტომისაბმელი. 2. საცხოვრებლად მოწყობილი ავტომისაბმელი. ტრეილერი კი გახლავთ სარეკლამო ვიდეორგოლი, რომელიც შედგება იმ ფილმის მოკლე და სანახაობრივი ფრაგმენტებისაგან, რომელიც მალე კინოგაქირავებაში უნდა გამოვიდეს. ეს ორი უკანასკნელი ერთი და იგივეა, ინგლ. „თრაილერ“, მაგრამ ქართულში ორი სხვადასხვა მნიშვნელობით დამკვიდრდა. მსგავსი სიტყვებით დაინტერესებულ მკითხველს ამ თემაზე შეუძლია იხილოს ავტორთა ჯგუფის „ქართული ენის პარონიმთა ლექსიკონი“, ენათმეცნიერების ინსტიტუტის გამოცემა (2011 წ.), და მიხეილ ჭაბაშვილის „უცხო სიტყვათა ლექსიკონი“ (1989 წ.).

Civil or... "It’s good that they separated like civil people are supposed to." – a sentence I overheard from a conversation between two women seated behind me in the bus (I’ll add that I wrote women and not ladies consciously, a woman is a normal word and, contrary to the belief that some have, it does not carry any negative connotation). The editor and teacher in me never sleeps and in my mind I corrected her, not ”civil” but “civilized” was the word you wanted to use – I thought, but didn’t say; I stopped myself – it is inappropriate to endlessly correct the mistakes your acquaintances or unknown people make in their writing or speech.

#წერექართულად

#writeingeorgian

invited author

So now I will say here what I wanted to say then: civil means non-military, civic. I can think of an example as well: Polkovnik Zviadadze was dressed in civilian clothes the other day. Whereas civilized means cultural and partaken in civilization. The abovementioned woman wanted to say that a couple I know nothing about, separated in a civilized, cultural manner, without quarrel or fuss.

Supply Chain Solutions As the worldâ&#x20AC;&#x2122;s largest logistics specialist, we offer a comprehensive suite of services drawing on our global scale and local insight to deliver value across your supply chain. From the initial consultancy and design, to final mile delivery and reverse logistics, we provide customized supply chain solutions across all industry sectors.

Georgian Express Ltd. Official agent of DHL Global Forwarding and DHL Express in Georgia HEAD OFFICE ADDRESS:

TBILISI

105, Tsereteli Avenue. 0119 Tbilisi, Georgia. Tel.: +995 322 696060, +995 322 699966 E-mail: info@dhl.ge, www.dhl.com

TBILISI

RUSTAVI

BATUMI

KUTAISI

3, Tamarashvili Street, 0161 Tbilisi, Georgia Tel.: +995 322 696060, +995 322 364011 44, 26 May Street, 6010 Batumi, Georgia Tel.: +995 422 274608, +995 322 696060

POTI

5, Kostava Street, 4400 Poti, Georgia Tel.: +995 493 274649, +995 322 696060

ZUGDIDI

12, Dadiani Street, 2100 Zugdidi, Georgia Tel.: +995 415 251555, +995 322 696060

12, Leonidze Street, 3700 Rustavi, Georgia Tel.: +995 341 286565, +995 322 696060 3-5, Aghmashenebeli Avenue, 4600 Kutaisi, Georgia Tel.: +995 431 293955, +995 431 244408

GORI

42, Chavchavadze Street, 1400 Gori, Georgia Tel.: +995 370 276909, +995 322 696060

TELAVI

2, Tsereteli Street, 2200 Telavi, Georgia Tel.: +995 350 270991, +995 322 696060

This article is about the following issue: how people confuse those foreign words that are written or sound quite similar, but have totally different meanings (we have words like this in Georgian as well, but here I will address only the most commonly used foreign words) in the Georgian language. The words like these are called paronyms in scientific terminology. All of us have heard how people use excalator instead of an escalator (confusing it with an excavator), apparat instead of an apparatus, realistic instead of real (very often people confuse these with the influence of English). Often campaign and company are confused, as well as defective and defect, economy and economical, hysteria and hysteric, and many other words that are used instead of each other. These words have sometimes quite similar or identical phonetic sounds or spelling but have different meanings and spelling in Georgian. Here we will discuss some of them. Because of their resemblance, emigrant, immigrant and migrant are often confused. Emigrant is a person who moved from his homeland to another country (with their own will or forcefully), immigrant is a person who moved to live in another country forever. “Catching” a difference here is quite difficult: emigrant is a person leaving the country, while immigrant is the one who entered the foreign country. Migrant is someone (person, animal, bird, fish, ...), who changes its location inside the country or outside its borders because its living conditions have changed, or because it is seeking food, or for reproduction. Deport - Deportation Today, when we have so many illegal emigrants who left Georgia and went abroad, we often hear that they underwent deport. In reality, they mean deportation. Deportation and deporting means a person is expelled from a country while deport is a French word meaning an exchange operation made in the street in order to gain profit. Ceremony - Ceremonial A ceremony in Georgian means 1. An event celebrating something which has an official character and is held according to a system of special rules and procedures and a planned agenda. 2. A way of conduct which has special rules and is accepted as standard in case of celebrating a formal event 3. Ceremonies are used in speech as a word which means using exaggerated conditionality in behaviors. We often use the phrase: "Come on, we don’t need excessive ceremonies!" (Meaning we don’t need to be too formal or official). A ceremonial in Georgian is a unity of official events or various ceremonies, for example the Academy Awards event would be a ceremonial of awarding Oscars. The words guarantee and guarantor are often used incorrectly, because in Georgian only one letter makes their meaning different. You can often hear: What is your guarantor that everything will be fulfilled? This is incorrect, as guarantor is a person who gives a guarantee of something; it can be government, institution or an individual person, while a guarantee is an assurance or promise that certain conditions will be fulfilled. The word trailer has two separate meanings in English, but is written with the same spelling in both cases. In Georgian there is a one-letter difference, therefore it should be written as well as pronounced differently. Trailer is 1. A large van drawn to a truck in hauling heavy freight by road or a vehicle attached to an automobile and used as a mobile home. 2. A promotional video of a film, which consists of short parts taken from it, and showing highlights of a forthcoming movie. The word is often misspelled or mispronounced in Georgian.

#წერექართულად

#writeingeorgian

review / Theatre

Those readers who are interested in similar words and this topic can see "The Dictionary of Georgian Paronyms", edition by the Institute of Linguistics, 2011 and Mikheil Chabashvili’s “Dictionary of Foreign Words”, 1989.

#წერექართულად ნინო დარასელი, ჟურნალისტი ქართული დამწერლობა არის ერთ-ერთი ყველაზე ლამაზი რამ, რაც კი ოდესმე მინახავს. აბა, დააკვირდით: თითით, ასოს გამოყვანისას, თითქოს ნახატს ქმნი. ქართული ანბანი ძალიან მომწონს და მგონია, რომ ყველას მოსწონს, ვისაც გემოვნება აქვს და ყველა წერს ქართულად, ვისაც შეუძლია. მაგრამ მაინც მოგმართავთ, გამეორება ცოდნის დედაა და ამიტომ – წერეთ ქართულად! გიორგი კალანდია, საქართველოს თეატრის, მუსიკის, კინოსა და ქორეოგრაფიის სახელმწიფო მუზეუმის დირექტორი ერთ-ერთი ექსპედიციის დროს, ეგვიპტეში, მსოფლიოს ერთ-ერთ ყველაზე დიდ – ალექსანდრიის ბიბლიოთეკაში, გრანიტის კედლებზე, ვნახე ჩვენი ანბანის ნიმუშები და კიდევ ერთხელ მივხვდი, რომ ჩვენ ვართ ერთ-ერთი უძველესი, უმდიდრესი ერი, რომელსაც გვაქვს ბრწყინვალე ანბანი. ანბანი, რომლითაც მსოფლიოს ნებისმიერი ერი იამაყებდა. ჩვენ გვაქვს ანბანი, რომელშიც არის დამალული ჩვენი სიბრძნე, ჩვენი სიმტკიცე; ანბანი, რომლის გარეშე ალბათ ქართველი ხალხი წარმოუდგენელია. ანბანი, სადაც იმალება ჩვენი ენის საიდუმლოება, ჩვენი ენის ბრწყინვალება. ამიტომ ჩვენ უნდა ვწეროთ ქართულად. მე ვუერთდები ამ აქციას, რადგან ეს არის დასტური იმისა, რომ საკუთარ ეროვნულ მემკვიდრეობას განსაკუთრებულად უნდა მოვუაროთ. უნდა ვწეროთ ქართულად. იმიტომ, რომ ამ ქვეყნის შვილები ვართ. ამ ანბანით კიდევ ერთხელ ვუსვამთ ხაზს ჩვენს მეობას. ქართული ანბანი არის ქართველების ავტოგრაფი. ამიტომ, წერეთ ქართულად.

ნომრის თემა / #წერექართულად

ანა კორძაია-სამადაშვილი, მწერალი

არ არსებობს ალბათ ულამაზო სამშობლო და ასევე არ არსებობს ულამაზო დამწერლობა. ყველა დამწერლობა თავისებურად მშვენიერია. ყველა სამშობლო გადასარევია მისთვის, ვინც იმ სამშობლოში ცხოვრობს. შესაბამისად, მე ვფიქრობ, რომ ჩემი დამოკიდებულება ქართული შრიფტის, როგორც განსაკუთრებულის და ყველაზე ლამაზის მიმართ, ძალიან სუბიექტურია. მაგრამ რა ვიცი? აბა, დავფიქრდეთ – ძალიან ლამაზი არ არის უცნაურად გამოყვანილი ასოები?.. ერთხელ, მახსოვს, შორეულ მიწაზე ერთმა ხანშიშესულმა ბატონმა, რომელიც უყურებდა როგორ ვწერდი რაღაცას ქართულად, მითხრა: რა შესანიშნავი ორნამენტებია, სად სწავლობთო?.. ეს არ იყო ორნამენტები. ეს იყო ჩემი გადასარევი ქართული დამწერლობა და მე გავიპრანჭე და გავიპრანჭე, და ვუამბე, როგორი მაგარია ჩემი შრიფტი. იცით, კიდევ რა მომწონს? ამ ენაზე წერს ცოტა ადამიანი და ამ ენაზე ლაპარაკობს ცოტა ადამიანი. მით უმეტეს, ეს გამორჩეულობის სურვილი ადამიანებს მუდამ აქვთ ხოლმე და ჩვენ შეგვიძლია ერთი ათად გავიპრანჭოთ იმით, რომ ეს დამწერლობა, რომელიც ლამაზზე ლამაზი და მშვენიერზე მშვენიერია, არის ჩვენი. ამიტომ მოდი, იცით რა ვქნათ? ვწეროთ ქართულად. ნატალია ბერიძე, მუსიკოსი წერე ქართულად იმისთვის, რომ შეინარჩუნო საკუთარი იდენტობა და გადასცე შვილებს. მე მგონია, რომ წერისას ყველაზე კარგად შევიმეცნებთ ჩვენს ენას. ამიტომ – წერეთ ქართულად.

#წერექართულად

#writeingeorgian

#writeingeorgian Nino Daraseli, journalist Georgian script is one of the most beautiful things I have ever seen. Now pay attention, inscribing each of the letters is like painting a picture. I like the Georgian alphabet very much and I think anyone with taste will like it, too. I also think that anyone who knows how to - does write in Georgian. Nevertheless, I’ll once again address you, because repetition is the mother of all learning – Write in Georgian! Giorgi Kalandia, Director of the Georgian State Museum of Theatre, Music, Film and Choreography When I saw the samples of Georgian script inscribed on garnet walls of one of the biggest libraries in the world – the Royal Library of Alexandria, during an expedition to Egypt, I once again realized that we are one of the oldest and wealthiest nations, having a brilliant alphabet- an alphabet that any nation in the world would be proud of! We own an alphabet which carries our wisdom, our strength; an alphabet that is inseparable from the Georgian people. We own an alphabet which carries the mystery and brilliance of our language. Therefore, we should write in Georgian. I am joining this campaign, because it once again proves that we should look after our national heritage exceptionally. Because we are the children of this country. With this script, we once again highlight our identity. The Georgian alphabet is the autograph of all Georgians. Therefore – Write in Georgian! Ana Kordzaia-Samadashvili, writer No unattractive homeland exists as such and nor does an unattractive script. Each script is wonderful in its own way. Every homeland is amazing to those who live there. Therefore, I think my attitude towards the Georgian alphabet –that it is the most exceptional and beautiful one – is very subjective. But who knows, let’s think about it – aren’t the strangely inscribed letters very beautiful, indeed? I remember once, in a distant land, one elderly man asked me,

You know what else I like? I like that only a small number of people can write in and only a few can talk in this language. People always have a desire for exceptionality and we can flaunt ourselves ten times more, because the script, which is more than beautiful and more than wonderful, belongs to - us. So, you know what we should do? We should - Write in Georgian! Natalia Beridze, Musician Write in Georgian in order to preserve your national identity and pass it on to your children. I believe that it is through writing that we learn our language best. Therefore – Write in Georgian!

#წერექართულად

#writeingeorgian

Theme of the issue / #writeingeorgian

while watching me write in Georgian: "What are these wonderful ornaments? Where did you learn them?" Those weren’t ornaments. It was the amazing Georgian script of mine and I boasted and boasted, telling him how great my alphabet was.

ფოტო: ანუნა ბუკია Photo by Anuna Bukia

ნახევარი მე – სოხუმში, სახლში

ნომრის თემა / #წერექართულად

ანუნა ბუკია anuna bukia

ტელევიზორის ხმას დილის ძილიდან გამოვყავარ. ორი ქალი საუბრობს, დედაჩემის დუდუნიც ემატება. მომმართავს როგორც ფხიზელს და მაიძულებს ვუსმინო... სოხუმი, ცხინვალი, სპეციალური ნომერი. თანდათან ვარკვევ დილის გადაცემის სტუმრების ნათქვამს. სექტემბრის „ფოკუსი“ და „ანაბეჭდი“ ეძღვნება კონფლიქტურ რეგიონებს. სპეციალური ნომერია. ნენე („ფოკუსის“ მაშინდელი რედაქტორი) და ნინო („ანაბეჭდის“ გამომცემელი) თემას შლიან. უჰჰჰ, კარგად მესმის, ცუდად ვხედავ. დილის ძილი აგვისტოს შემდეგ დავიწყებას მიეცა. ინსტინქტს მივყვები, ვდგები და თაროზე ჩამომწკრივებულ „ფოკუსებს“ ვფურცლავ. ელექტრონული ფოსტის მისამართს ვპოულობ. ვრთავ კომპიუტერს და სწრაფად მიწერის სურვილით მოცული, ნერვულად ვისრეს ხელებს. გამარჯობა, მე ვარ ესა და ეს... სპეციალური ნომერი სოხუმზე. როგორ, უჩემოდ?! აღფრთოვანებული, ცოტა შეშინებული (ვინიცობაა, უკვე სტამბაშია ჟურნალი), ძალდატანების გარეშე ვწერ თემის სათაურებს. რვა თუ ათი თემა გამოვიდა. მერე ნენე მპასუხობს. 2008 წლის სექტემბერში ვწერ პირველ ორ წერილს „ფოკუსში“ სოხუმზე. სოხუმურ ყავაზე, რომლის არომატზე მხოლოდ გადმოცემით მსმენია და გემოს შეგრძნებაც მხოლოდ ჩემი წარმოსახვის შედეგია. ასევე, დასავლეთ საქართველოს მონეტასა და ომის შემდეგ, შამბას მიერ სომხეთში დაცულ დისერტაციაზე. 2015 წელი. სექტემბერი. სოხუმში ვარ. ყავის დალევა არ მინდა. არც იმ ადგილის ძიება, სადაც კარგი ყავა იყო ოდესღაც. საერთოდაც, არც ვიცი, რისი ნახვა მინდა ან არ მინდა. ან საით უნდა წავიდე იმისთვის, რომ რაღაც ვნახო. ვაკეთებ იმას, რასაც გარემო მკარნახობს. 2008 წელს, როცა შამბას დისერტაციაზე ვწერდი, ვიყავი თამამი, მტკიცე, შეუვალი, თავდაჯერებული.

#წერექართულად

#writeingeorgian

ახლა, ამ რეალობაში, რომელიც წარმოსახვას გასცდა, ყოველგვარი სიმტკიცე ქრება. ფიქრი არ მოდის, დაცლილი ვარ, ხან გამწარებული. ყოველ ჯერზე, როცა ქართულად ვცდილობ საუბარს, მაჩერებს შეგონება, რომ არ უნდა ვისაუბრო და ყოველ ჯერზე ეს მეტად აგრესიულს მხდის. მერე რაღაც ხდება, რაღაცას ახლოდან ვნახულობ და ვმშვიდდები. რამდენიმეწუთიანი შუალედით ისევ იმავე ბრძოლაში ვერთვები. მეგრულის ცოდნით ყოველთვის ამაყი ვიყავი, მაგრამ არა ახლა. რუსული, როგორც აფხაზებთან ან აფხაზეთში მცხოვრებ ქართველებთან საკომუნიკაციო ენა, მეზიზღება. მე მიყვარს ჩეხოვი, ტატიანა, ბეტი, მაგრამ არა ახლა, არა მაშინ, როცა მათთან ვსაუბრობ, ვისთან დაშორების მიზეზი რუსული სახელმწიფოა. მეკრძალება ქართულად საუბარი, რაც ჩემი ნახევრის წართმევას, იგნორირებას და არაღიარებას ნიშნავს (მეგრულის გამო მაინც მგონია, რომ ორენოვანი ვარ). რუსი ტურისტები ფოტოს გადაღებას მთხოვენ, პადს ვართმევ და გულმოდგინედ ვუღებ. ამით თითქოს გაჩენილი სიძულვილის გამო ვიხდი ბოდიშს. მიუხედავად ყველაფრისა, მე გამუდმებით ვებრძვი საკუთარ თავში პერიოდულად გაჩენილ სიძულვილის გრძნობას. გადაღებულ კადრს ვუყურებ და ვფიქრობ, რომ მასზე მათივე ასაკის ჩემი ბებია და ბაბუა უნდა იყვნენ და არა ისინი. ვშორდებით. ცნობილ შადრევანთან გარემოს ვავლებ თვალს და ვხვდები, რომ სიჩუმეა. წყალი ქმნიდა ხმაურისა და მოძრაობის ილუზიას. რიწა, აფხაზური თეატრი, კიდევ რაღაც შენობები თეთრია, სანაპიროზე იასამნები ყვავის, მზე აცხუნებს, მაგრამ არ არის სიცოცხლე. ან იქნებ ჩემთვის არ არის?! შიშია. ვინც ჩვენ გვნახულობს, ხვდება, რომ არ ვართ აფხაზები, არც რუსები, არც გალის ან სხვა რაიონიდან ჩამოსული ახალგაზრდა ქალები – ხვდება, რომ ქართველები ვართ. ნათია (ჩემი მეგობარი, ვისთან ერთადაც ვარ სოხუმში) დედას უბრაზდება და ქართულად ამბობს რაღაცას. ამის გაგონებაზე, სანაპიროზე მსხდომი შუახნის ხალხი ინტერესით გვიყურებს და რეპლიკებს ისვრიან, გვეკითხებიან. რაც უფრო ვშორდები, მით მეტად ხმამაღალია მათი შეძახილი. ყავას გვთავაზობენ. საიდან ვართ, რა გვინდა. გადამეტებული ყურადღება და შეკითხვები გვაფრთხობს. სწრაფად ვეცლებით იქაურობას. წინ რუსი ტურისტები მიდიან – ორი ახალგაზრდა ქალი და ბავშვი. დაცინვით და ხმამაღალი რეპლიკებით ეხმიანებიან ერთ-ერთი ჩვენგანის არასწორი გრამატიკული ფორმით ნათქვამ რუსულს. ორივე ხელს ვისრეს, მუშტად ვკრავ, რომ მოწოლილი სიმწარე და ბრაზი რაიმესკენ მივმართო. უკან მივყვები, ვეწევი, თავს ვიჭერ და უკან ვიხევ, და ასე რამდენჯერმე. ნატა (ჩემი მეგობარი, ვისთან ერთადაც ვარ სოხუმში) თითქოს ხვდება, როგორ ვებრძვი საკუთარ თავს, ხელს მკიდებს და გზის სხვა ნაწილისკენ მივიწევთ. რუსებს, რომელთა უდიდესმა ნაწილმა მხოლოდ რუსული იცის, რატომღაც ჰგონიათ, რომ მათ ენაზე საუბარი და ამასთან, გამართულად საუბარი ყველასთვის სავალდებულოა. განსაკუთრებით მათთვის, რომლებიც პოსტსაბჭოთა სივრციდან არიან. ეს განწყობა ჩემთვის ყოველთვის კონფლიქტის მიზეზია. აფხაზეთიდან იძულებით გადაადგილებული პირისთვის, რომელმაც საკმარისი რაოდენობის დღეები გაატარა მოსკოვში საიმისოდ, რომ მათი ავ-კარგი გაეგო. აქ ჩანს რუსი ხალხის ყველა უჯრედში გამჯდარი ბატონობა – ჩაგვრის ან სხვისი კულტურის უგულვებელყოფის სურვილი. ქართულად საუბარი მეკრძალება, და იქ, სადაც მე უნდა მეცხოვრა, რუსი ტურისტი დასცინის არასწორად გამოთქმულ რუსულ ფრაზას.

review / Theatre

#წერექართულად

#writeingeorgian

ნახევარი მე ვარ. იდენტობაწართმეული და პერიოდულად აღმოცენებულ სიძულვილთან მებრძოლი. რუსულ და სომხურ თემაზე მუდმივი ომით დაღლილი. რა მარტივია ტოლერანტობა, როცა ის შენი ცხოვრების ისტორიაზე გასვლას არ ითხოვს. დავდივარ და გონებით ვუხმობ ჩემს ნაცნობ-მეგობრებს: გოგა დავითიანს, ნელიკო გიშიანს, იანა ისრაელიანს. მერე ლენა ნარიშკინას, თინა ფეიგინას, ლოლა ტაგაევას – ყველას, ვისაც შეუძლია დამაძლევინოს პერიოდულად აღზევებული სიძულვილი. არასოდეს დასრულდება... სინდრომია...

Half of me – Sokhumi, home The sound of the television wakes me from sleep. Two women are having a conversation, to which my mom’s mumbling is added. She addresses me as if I’m awake and forces me to listen... Sokhumi, Tskhinvali, the special number. I gradually start to understand what the guests of the morning show are saying. The September issues of Focus and Anabechdi magazines are dedicated to the conflict regions. This is a special issue. Nene (then editor of Focus) and Nino (the Anabechdi publisher) elaborate on the theme. Ohhh, I hear well, but I see poorly. The morning sleep after August has been forgotten. I follow my instincts, stand up and leaf through the Focus issues arranged on a shelf. I find the e-mail address. Turn the computer on and rub my hands with the desire to write as soon as possible. Hello, my name is this and this... a special issue about Sokhumi? How? Without me?! I’m writing down the possible titles without much effort, excited, a bit frightened (what if the magazine is already in the printing house?). Some eight or ten themes are ready...

Then Nene replies. In September of 2008 I am writing the first two letters for Focus about Sokhumi. About Sokhumian coffee, its aroma that I have only heard of and the feeling of its taste, which is just a result of my imagination and about the Western Georgian coin and about Shamba’s dissertation defense in Armenia after the war. ... 2015. September. I am in Sokhumi. I don’t want coffee. Nor do I want to look for that place where they once had good coffee. I don’t know what I want or do not want to see whatsoever. Or which way I should go in order to find anything. I am doing whatever the situation requires me to do. In 2008, when I wrote about Shamba’s dissertation, I was bold, determined, unbreakable and self-confident. But now, in this reality, which went beyond imagination, all determination has disappeared. Thoughts do not come; I am emptied, even furious at times. Every time I try to talk in Georgian, an admonition stops me: I should not talk, and this is making me more and more aggressive each time. Then something happens, I see something close up and calm down. Then, with a minute-long interval I continue the same battle. I always used to be proud of knowing Megrelian (a Kartvelian language spoken in Western Georgia), but not now. I hate Russian – as a language for communication with Abkhazians or Georgians living in Abkhazia. I love Chekhov, Tatyana, Betty, but not now, not when I talk with those people, the reason of parting from whom is the Russian state. I am forbidden to talk in Georgian, which means taking away half of myself, ignoring and not recognizing it. (Because of Megrelian, I still think I’m bilingual). Russian tourists ask me to take their picture, I take their ipad and photograph them with diligence. By doing so, I am seeming to apologize for the hatred. Despite everything, I constantly fight that feeling of hatred which rises within me periodically. I look at the taken shot and think it should be my grandmother and grandfather, the same age as them, here instead. We separate. I glance over the surroundings of the famous fountain and realize that there is silence. Only water created an illusion of noise and motion. Ritsa, Abkhazian theatre, and some other buildings are white, lilacs blossom along the coast, the sun beats down, but there is no life. Or maybe there isn’t one for me?!

review / Theatre 65

There is fear. Those who meet us can tell that we are neither Abkhazian, nor Russians or young women from Gali and other regions; they can tell that we are Georgians. Natia (a friend that I’m in Sokhumi with) is angry at her mother and says something in Georgian. Hearing this, a middle-aged couple sitting on a bench look at us with interest, they make remarks, ask question. The further away I get from them, the louder their calls are. They offer coffee. Ask where we are from, what we want. Excessive attention and questions scare us off. We leave quickly. Russian tourists are in front of of us. Two young women and a child, remarking mockingly and loudly about the incorrect grammatical form used by one of us in Russian. I rub both of my hands, making a fist, in order to direct the overwhelming anger towards something. I follow them, catch up, refrain and turn back; I do so a number of times. Natia feels that I am fighting myself, she grabs my hand and we cross to the other side of the road. For some reason, Russians, the majority of whom speak only Russian, think that it is obligatory for everyone else to speak their language fluently, and especially for people from post-soviet countries. This attitude is always a reason for conflict in me. For the forcefully displaced person from Abkhazia, who has spent enough time in Moscow to be able to realize its good and bad. And this attitude illustrates the desire, rooted in the cells of Russian people, to abuse others or neglect their culture. I am forbidden to talk in Georgian in the very place where I should be living as that Russian tourist laughs at an incorrectly pronounced Russian phrase. There’s half of me, deprived of identity, fighting with the periodically emerging hatred. Tired of the constant battle about the themes of Russia and Armenia. Being tolerant is easy, when it does not intersect with the history of your life. In my mind I call acquaintances and friends of mine as I walk: Goga Davitiani, Neliko Gishiani, Iana Israeliani. Then Lena Narishkina, Tina Peigina, Lola Tagaeva, anyone, who can help me overcome that hatred periodically rising in me.

ნომრის თემა / მემოდგომა

But it will never end... it’s a syndrome...

#წერექართულად

#writeingeorgian

68 `მწვანე ბუდაპეშტმა“ 1 წლის იუბილე გრანდიოზულად აღნიშნა! Green Budapest grandiosely celebrated its one-year anniversary! 69 `ინსფირითი საქართველოს“ ორგანიზებით, მასტერკლასი „პიარი ევროსტანდარტებით“ ჩატარდა euro proof pr – master classes in tbilisi 70 ირმა შარიქაძის ბრენდი Irma de Flore Irma de Flore by Irma Sharikadze

`მწვანე ბუდაპეშტმა“ 1 წლის იუბილე გრანდიოზულად აღნიშნა!

ღონისძიებები

Green Budapest grandiosely celebrated its one-year anniversary!

#წერექართულად

#writeingeorgian

`ინსფირითი საქართველოს“ ორგანიზებით, მასტერკლასი „პიარი ევროსტანდარტებით“ ჩატარდა euro proof pr – master classes in tbilisi 21 ოქტომბერს, სასტუმრო „ამბასადორში“, მარკეტინგული საერთაშორისო საკონსულტაციო კომპანია „ინსფირითი საქართველოს“ ორგანიზებით, ჩატარდა მასტერკლასი „პიარი ევროსტანდარტებით“. მასტერკლასი განკუთვნილი იყო მარკეტინგისა და პიარის პროფესიონალთათვის. განსაკუთრებით მათთვის, რომელთა საქმიანობა და ურთიერთობა დაკავშირებულია ევროპის ქვეყნებთან. ტრენერმა სანდერს შხრუვერსმა მონაწილეებს გააცნო ევროკავშირში გავრცელებული პიარის მეთოდები, კულტურული განსხვავებისგან განპირობებული თავისებურებები და საყურადღებო დეტალები, რომლებიც განსაზღვრავს საზოგადოებასთან ურთიერთობის წარმატებას. „სანდერს შხრუვერსი ინსფირითი“ საქართველოს პარტნიორია. პრაქტიკოსი PR-ექსპერტი, ლექციებს მილანში, ამსტერდამსა და ბერლინში, ასევე კუალალუმპურში, მაიამიში, ისლამაბადსა და პარიზში კითხულობს. PR-კომპანიების დამფუძნებელია მილანში, ტოკიოსა და ამსტერდამში. ავტორია 30-მდე წიგნისა, მათ შორისაა ბესტსელერები: Freepublicity და PR for Dummies სახელმძღვანელოები. მასტერკლასის მხარდამჭერ კომპანიას „თიკა ტურსი“ წარმოადგენდა, რომელმაც სტუმრებს „შატო სვანიძის“ მარნის ღვინით უმასპინძლა.

On 21st of October, Hotel Ambasadori hosted a master-class “Euro Proof PR” organized by International Marketing Consultation Company “Inspirity Georgia”. The master class was focused on PR and Marketing Professionals, especially on those who are oriented on European Markets or cooperate with European Partners. The Trainer, Mr. Sanders Schruvers discussed PR tools in Europe, its characteristics mainly derived from cultural differences and important details, that have significant influence on the success of PR in the EU. Sander Schruvers , the partner of Inspirity Georgia is a practitioner in and expert of PR, an inspirational and dynamic speaker, who lectures PR in Tbilisi at IBSU, as well as in Milan, Amsterdam and Berlin, Kuala Lumpur, Miami, Islamabad and Paris. Prior to becoming an international speaker, Sander had his own PR companies in Milan, Tokyo and Amsterdam. He has penned some thirty PR books, amongst which are the best-selling ‘Free-publicity’ and ‘PR for Dummies’ guides. Georgian tour company Tika Tours supported the event where guests were treated to delicious Georgian wine from Shato Svanidze vinery.

events

#წერექართულად

#writeingeorgian

ირმა შარიქაძის ბრენდი Irma de Flore Irma de Flore by Irma Sharikadze

ფოტო : ანნა კოსტომაროვა, ეკატერინა კალენტევა Photo by Anna Kostomarova, Ekaterina Kalenteva

ირმა შარიქაძის ბრენდის Irma de Flore-ის დებიუტი – კაფსულა კოლექცია `სიზმარი ბაღში“ გენიალურ მექსიკელ მხატვარს ფრიდა კალოს მიეძღვნა. პერფორმანსს არაჩვეულებრივმა გარდენიამ და ღვინის კომპანია KTW-ის არომატულმა როზემ უმასპინძლეს. Irma de Flore – ეს ბოჰემური შიკია, რომელიც არტისტულ რომანტიკულ და თავისუფლებისმოყვარე ნატურებს ძალიან მოუხდებათ.

#წერექართულად

The debut of brand Irma de Flore by Irma Sharikadze is a capsule collection "Dream in the garden" dedicated to the ingenious Mexican painter Frida Kahlo. The performance was hosted by the wonderful Gardenia and aromatic Rose by wine company KTW. Irma de Flore - is a bohemian chic, which perfectly suits artistic and romantic freedom lovers.

#writeingeorgian

#წერექართულად

#writeingeorgian

გამომცემელი: გიორგი შარაშიძე

Publisher: George Sharashidze

მთავარი რედაქტორი: მაკა ბიბილაშვილი

Editor in Chief: Maka Bibilashvili

ნომერზე მუშაობდნენ: მაკა ბიბილაშვილი გაგა ლომიძე ლელა ოჩიაური ლაშა გაბუნია ბაჩო კვირტია ხათუნა ხაბულიანი ციკო ინაური ირმა კახურაშვილი ნესტან კვინიკაძე გიორგი კეკელიძე ანუნა ბუკია ანა ჭაბაშვილი

Journalists: Maka Bibilashvili Gaga Lomidze Lela Ochiauri Lasha Gabunia Bacho Kvirtia Khatuna Khabuliani Tsiko Inauri Irma Kakhurashvili Nestan Kvinikadze Giorgi Kekelidze Anuna Bukia Ana Chabashvili

თარგმანი: მარიამ ყიასაშვილი სტილი: ბაჩო კვირტია ქეით დევისი ფოტო: ზვიად ნიკოლაიშვილი დიზაინი და დაკაბადონება: ანი ლოლაძე რეკლამის მენეჯერი: ნათია მაისურაძე ანა არჯევანიძე შპს „ფოკუსი“ მელიქიშვილის #1 ტელ.: 229 59 19

E-mail: info@focus.ge

Translation: Mariam Kiasashvili Copy Editors: Bacho Kvirtia Katie Davies Photo: Zviad Nikolaishvili Design: Ani Loladze Sales: Natia Maisuradze Ana Arjevanidze LTD Focus #1 Melikishvili Str. Tel.: 229 59 19 E-mail: info@focus.ge

www.focus.ge

#წერექართულად

#writeingeorgian