Botulisme: preventieve maatregelen

Met enige regelmaat wordt bij GD de diagnose botulisme gesteld. Botulisme wordt veroorzaakt door toxinen die worden geproduceerd door een bacterie: Clostridium botulinum. Hierbij zijn in een kadaver (meestal van vogels) gevormde toxinen verantwoordelijk voor de problemen.

Deze kadavers, of onderdelen daarvan, kunnen aanwezig zijn op de weide, in vers gevoerd gras of in de graskuil. Voor de vogelgriepperiode werd botulisme vaak aan pluimvee(resten) gerelateerd en het afgelopen jaar meer aan dode wilde vogels. Deze lijken op dit moment het grootste risico te vormen voor botulisme bij runderen. Daarom dienen dode vogels altijd, en zeker rondom het maaien van het land, te worden verwijderd.

De meest in het oog springende symptomen bij het rund zijn de verlammingsverschijnselen van in eerste instantie staart en achterhand, en uiteindelijk ademhalingsspieren, waarna de dieren sterven. Koeien liggen vaak met de kop in de flank, of liggen helemaal plat en herkauwen niet. Wordt de diagnose botulisme gesteld bij een dier, dan is het van belang de besmettingsbron (kadavermateriaal) op het bedrijf op te sporen.

Er is geen therapie tegen botulisme. De aanpak van botulisme bestaat uit preventieve en verzorgende maatregelen; onder andere het verwijderen van dode vogels en laat runderen niet in contact komen met (resten van) dood pluimvee.

dr. Menno Holzhauer, specialist rundergezondheid

Ophaaldiensten op Koningsdag

Voor het ophalen van monstermateriaal werken we samen met PS Nachtdistributie. Zij halen op en Koningsdag (27 april) geen monstermateriaal op. U kunt monsters voor de eerstvolgende werkdag in het webportaal of via de app aanmelden en tot 18.00 uur wijzigingen doorgeven. PS Nachtdistributie haalt de monsters de eerstvolgende nacht waarin wordt gereden weer op. De ophaaldienst voor sectiemateriaal rijdt ook niet. De ophaaldienst kan indien gewenst tegen het vaste spoedtarief dieren ophalen en gekoeld bewaren tot de eerstvolgende werkdag.

De Veekijker: voor alle veterinaire vragen

Voor veterinaire vragen is de Veekijker rechtstreeks te bereiken op 088 20 25 555. Via een keuzemenu kiest u de diersoort waar u informatie over wilt hebben. Voor de verschillende dier soorten gelden andere openingstijden:

Rund: 08.30 – 12.00 uur en 12.45 – 17.00 uur

Rund uiergezondheid: 15.00 – 17.00 uur

Kleine Herkauwers: 15.00 – 17.00 uur

Varken: 08.30 – 12.00 uur en 12.45 – 17.00 uur

Pluimvee: 08.30 – 17.00 uur, spoedgevallen 24/7

Paard (Helpdesk): alleen voor infectieuze aandoeningen 15.00 – 17.00 uur

dr. Thomas Dijkstra dierenarts rund

Analyse mestonderzoek Eimeria en Giardia

Sinds medio 2022 gebruiken we een andere methode voor het coccidiose-onderzoek voor runderen. Hierbij ontvangt u als inzender niet alleen een indicatie van de aantallen gevonden Eimeria , maar ook een semi-kwantitatieve verdeling van de verschillende Eimeria -soorten ( E. bovis , E. zuernii, E. alabamensis en a-pathogene Eimeriasoorten). Daarnaast kan het onderzoek ook Giardia sp. aantonen.

Iedere verwerper is er één te veel!

Elke veehouder streeft naar gezonde dieren die probleemloos een dracht volbrengen. Wanneer iets misgaat, is dat niet alleen een financiële schadepost voor het bedrijf, maar is het ook emotioneel belastend voor de veehouder. Elke verworpen vrucht is één te veel.

Als dierenarts bent u het eerste aanspreekpunt voor de veehouder. Ook bij verwerpers. Het is belangrijk dat u daarbij uw rol goed kunt pakken en voldoende op de hoogte bent van alle mogelijke oorzaken. Ook helpt het als u scherp in beeld heeft welke diagnostiek kan helpen om toekomstige problemen op het bedrijf te voorkomen. U neemt niet alleen bloed af bij verwerpers, of laat de verworpen vrucht inzenden voor sectie, maar heeft ook de belangrijke taak om met uw veehouder over dit onderwerp te praten.

Wij ondersteunen u graag hierbij. Daarom ontwikkelde GD Academy een cursus voor rundveedierenartsen over de verwerpersproblematiek. Ik neem u, samen met mijn collega’s, mee in de mogelijke oorzaken en de nieuwste diagnostiek met als doel om verwerpers zoveel mogelijk te voorkomen. Gaat u ook het gesprek met de veehouder aan?

Meer informatie over deze cursus staat achterop deze Veterinair.

We hebben de resultaten van de inzendingen in de eerste periode geanalyseerd. Van de ingestuurde individuele monsters is ruim een derde positief voor Eimeriasoorten, van de poolmonsters meer dan de helft. De gevonden prevalentie van Giardia sp. is in deze monsters laag. Voor Giardia waren zowel de individuele als de gepoolde inzendingen in iets minder dan 3 procent van de gevallen positief.

Specifiek buisje nodig

Voor de monstername en het insturen van het Eimeria - en Giardia -onderzoek kunt u géén handschoen met mest meer insturen. Dit kan alleen in een specifiek buisje dat u kunt bestellen in de GD Webshop (artikel VDBUI170). Wilt u naast het Eimeria - en Giardia -onderzoek nog aanvullend mestonderzoek doen, stuur dan een apart mestmonster mee (bij voorkeur in een mestpotje).

WILT U DE VERDELING VAN DE VERSCHILLENDE AANGETOONDE EIMERIA-SOORTEN OOK BEKIJKEN? SCAN DAN DE QR-CODE

Wanneer komt besnoitiose naar Nederland?

Besnoitiose is al meer dan honderd jaar aanwezig in Portugal, Spanje en Zuid-Frankrijk. Sinds 15 jaar is er een duidelijke opmars van besnoitiose. Het aantal met besnoitiose besmette runderen in België is de afgelopen jaren flink gestegen als gevolg van import van dieren die besmet bleken te zijn. Besnoitiose komt met name voor onder vleesvee, maar ook bij melkvee zijn gevallen bekend.

Besnoitiose wordt veroorzaakt door de parasiet Besnoitia besnoiti. Bloedzuigende insecten verspreiden deze. Een andere besmettingsroute is het hergebruik van injectienaalden. De tijd tussen besmetting en het uitbreken van de ziekte is gemiddeld dertien dagen en loopt soms op tot twee maanden.

Symptomen

De eerste acute symptomen die op een besmetting wijzen, zijn heel algemeen, namelijk een sloom dier dat slecht vreet, vermagert en hoge koorts krijgt. De tweede ontwikkelingsfase treedt vier tot acht weken na besmetting op. Pas dan ontstaan de cysten. Deze cysten zijn vooral te zien als witte puntjes op het hoornvlies of in het slijmvlies van de schede. Door de vermeerdering komen de parasieten in de bloedbaan terecht en kunnen er door vochtophoping verdikkingen in gewrichten optreden. Bij cysten vlak onder de huid ontstaan er verdikkingen waarop de haren uitvallen.

Geen medicijnen

Besnoitiose komt op een bedrijf door import van vee. Besnoitiose is niet te bestrijden met medicijnen. De enige manier om ervan af te komen is ervoor zorgen dat geen besmette dieren worden aangekocht en vliegen geen kans krijgen.

dr. Thomas Dijkstra , dierenarts rund

SCAN DE QR-CODE VOOR INFORMATIE OVER DEZE DIERZIEKTE

Speennecrose bij vaarzen

De Veekijker wordt deze tijd van het jaar regelmatig geraadpleegd over vaarzen met beschadigde spenen. Hierbij gaat het vaak om ischemische speennecrose, internationaal bekend onder de naam Ischemic Teat Necrosis (ITN). Dit is een huidaandoening die zich voornamelijk voordoet in de winter en het vroege voorjaar. Meestal betreft het vaarzen in het begin van de lactatie.

Het begint vaak met een blauwe verkleuring van de huid, die snel kan overgaan in een grote blaar. Meestal is de mediale zijde van de speen aangetast en loopt de blaar ook over op de huid van de uier. In sommige gevallen is in het begin alleen oedeem en verdikking van de huid zichtbaar. De huid wordt necrotisch en er ontstaat een open wond over de hele speen. Typerend is dat door irritatie de vaarzen proberen te likken aan de spenen. De oorzaak is een circulatiestoornis van de sterk doorbloede speenhuid, in combinatie met vasoconstrictie die leidt tot ischemie van de speenhuid.

De exacte etiologie is niet bekend, maar een belangrijke risicofactor voor het ontstaan is ernstig uieroedeem bij de vaarzen. Ter voorkoming hiervan kan het rantsoen beoordeeld worden. Daarnaast is het belangrijk dat de dieren voldoende beweging hebben. Verder lijken ook perioden met lage temperaturen een rol te spelen. Ook is het belangrijk om beschadigingen aan de speenhuid te voorkomen en de speenhuid soepel en verzorgd te houden. Dit kan door de spenen al voor afkalven te dippen met een verzorgende dip met glycerine of lanoline.

drs. Betsie Krattley, dierenarts rund