BreinPower 4

enthousiaste bezoekers tijdens

open dag van de zorg

verboden eten erica vertelt

Denk jij

dat je stress hebt...

jaargang 3 Âť nummer 1 Âť voorjaar 2011

houthakken en schlagerhits

Inhoud open dag van de zorg

8

Denk jij dat je stress hebt...

30

houthakken en schlagerhits

6

16

Woonvormbewoners verdiepen zich in gezond leven

en verder

Nieuws 3 Syberthe Langedijk over haar manische depressie 11 Zorgprogrammering 14 Kinderpagina's 18 Een ellenlange lijst met verboden eten 20 GGZ Friesland 2.0 23 Familievertrouwenspersoon 26 Familieraad 27 De accordeon weer op schoot 32 Mediazuil en telefoon in separeerruimte 35

colofon Breinpower, jaargang 3, nummer 1, voorjaar 2011

redactieadres Afdeling Communicatie GGZ Friesland, Postbus 932, 8901 BS Leeuwarden, telefoon 058-284 87 15, e-mail: pr@ggzfriesland.nl redactie Marco Boonstra, Akke Draaijer, Ester Mijnheer, Jeanine Develing en Aafke Gros hoofdredactie Louwra Weisfelt vormgeving Groot Haar + Orth, Leeuwarden Fotografie Fotobureau Hoge Noorden drukwerk Grafisch Bedrijf Hellinga, Leeuwarden oplage 5000 exemplaren

CoLuMn

aLLeS onder ControLe?!

Deadlines. De één kickt erop en gaat de strijd met de tijd met een twinkeling in de ogen aan. Een ander begint te zweten totdat de paniek toeslaat. Hoe je ook reageert: het is altijd een verademing als je de missie volbracht hebt en je even, tot de volgende deadline zich aandient, achterover kunt leunen. Zelf ben ik gelukkig van het type dat met volle teugen geniet van deadlines en drukte. Een eigenschap die ik koester en waar ik in mijn werk niet zonder kan. Een paar weken geleden stonden we als afdeling Communicatie bijvoorbeeld voor een megataak. We organiseerden een werkconferentie waar in totaal 850 behandelaars van GGZ Friesland de koppen bij elkaar zouden gaan steken om te praten over de zorg. Dit betekende dat we catering, zaalverdeling, materiaal voor 14 sprekers, aankleding en vulling voor informatiestands voor elkaar moesten boksen. Zoals dat gaat bij deadlines, moet er

op het laatste moment nog van alles gebeuren. Specialisten die ’s nachts presentaties mailen, een paar uur voordat de conferentie start, en voortdurend telefoontjes van bezoekers en sprekers. Lekker veel actie, maar toch besluipt me dan ongemerkt soms een naar en knagend gevoel: heb ik alles nog onder controle?! Ik heb het altijd druk, dat is inherent aan mijn functie, maar haal daar wel energie uit en dat geeft me een goed gevoel.

Maar wat als je baas je overvraagt of je constant tegen onhaalbare targets of deadlines aankijkt. Of je enorm twijfelt of het werk of de studie die je doet wel bij je past. Dan kan dat psychisch een behoorlijke impact hebben! Voor studenten en werknemers die vastlopen is er in Friesland iets nieuws: Denk. Wat Denk voor u kan betekenen , vindt u op pagina 8 in deze Breinpower.

Verder wens ik u veel leesplezier met de andere interessante onderwerpen!

nieuws GGZ Friesland Spoed Als iemand psychische problemen of een psychiatrische aandoening heeft, zijn er soms dagen dat hij of zij zich extra angstig, minder begrepen en eenzamer voelt met als gevolg bijvoorbeeld het steeds dieper wegzakken in een depressie. Ook kan iemand soms heel erg in de war zijn en daardoor de grip op het leven verliezen.

Als deze klachten het leven volledig gaan beheersen, kan er in sommige gevallen acute zorg nodig zijn. GGZ Friesland Spoed is er voor

Veel minder tijd tussen aanmelding en intake Aanmelding GGZ Friesland is gestart per 1 februari 2010. Deze afdeling coördineert de plaatsing van nieuwe aanmeldingen. Voor de eerste drie kwartalen van dat jaar is in kaart gebracht hoeveel tijd er zat tussen de aanmelding en intake. De resultaten daarvan kunnen worden gezien als een eerste succes van de nieuwe werkwijze. Voor stemmingsstoornissen is het aantal dagen verminderd tot rond de dertig dagen. Terwijl voor angstklachten het gemiddelde rond de veertig dagen schommelt. Vergeleken met de situatie in januari 2010 is dat een enorme verbetering. Toen was de wachttijd nog dubbel zo lang.

patiënten die acute zorg nodig hebben én voor patiënten die dringende zorg nodig hebben in de thuissituatie om een opname te voorkomen.

Dat doet het team in heel Friesland, 24 uur per dag en 7 dagen per week. Mocht u denken dat iemand in uw omgeving dringend hulp nodig heeft, dan kunt u de huisarts raadplegen.

GGZ Friesland Spoed kan namelijk worden ingeschakeld door huisartsen, ziekenhuizen en andere verwijzers. Kijk voor meer informatie op www.ggzfriesland.nl/spoed.

3

medewerker van het jaar!

4

Na een spannende strijd is binnen GGZ Friesland de medewerker van het jaar gekozen. Donderdag 31 maart kreeg Sandra Pietersma, medewerker in de repro van MindUp, het onderdeel dat werk en dagbesteding biedt, de prijs uitgereikt onder toeziend oog van een grote groep deelnemers en collega's.

Naast een mooie trofee kreeg ze een dinerbon en een bos bloemen.

Sandra werd een uur weggelokt van de repro, zodat collega's en deelnemers het gebouw konden versieren. Rond drie uur kwam ze nietsvermoedend de repro binnenlopen en was totaal verrast door de grote groep mensen. ‘Ik had dit echt nooit verwacht', zegt ze. ‘Ik kan het eigenlijk nog niet geloven. Maar een mooier compliment dan dit bestaat er niet!'

Het oordeel van de jury

Na jaren op de postbus gewerkt te hebben, ging Sandra twee jaar geleden in de repro aan de slag. Ze heeft zich niet alleen het vak snel eigen gemaakt, maar werkt ook op een heel natuurlijke manier met de deelnemers samen. ‘Ik behandel ze zoals ik zelf ook behandeld wil worden. Dat is toch logisch?'

Sandra heeft de prijs gekregen door haar goede samenwerking met medewerkers en deelnemers en voor het feit dat ze iedereen in hun waarde laat, flexibel is, een positieve houding heeft en altijd enthousiast is.

waardevolle zorg

De prijs werd uitgereikt tijdens de Week van de Psychiatrie. Het thema van deze week was ‘Waardevolle zorg’.

Belangrijk is dat de winnares zich het afgelopen jaar verdienstelijk moest hebben gemaakt voor de organisatie door ‘Waardevolle Zorg' te leveren.

Uiteindelijk kreeg Sandra de meeste stemmen en dat maakte dat de Centrale Cliëntenraad haar de eer gunde.

Een goed ge depressies gaan Hand in Hand met lusteloosHeid. de wereld is donker gekleurd en Het kost bergen energie om uit Het dal te klimmen. sporten is Het laatste waar je dan aan denkt.

ed gevoel door te rennen!

Tóch is bewezen dat regelmatig sporten je genezing bevordert. Daarom is binnen GGZ Friesland looptherapie, running therapy, onderdeel van de behandeling van depressies. Stel je eens voor hoe trots je op jezelf zult zijn als je een rondje door het park jogt. Je longen worden gevuld met frisse lucht terwijl je hoofd leeg waait en lijsters het hoogste lied zingen. Thuis beloon je jezelf met een heerlijk warme douche. En als je eenmaal bent neergeploft op de bank met een leeg hoofd en een ontspannen lijf, voel je je heerlijk.

Loop je liever in een groep? Neem dan contact op met de plaatselijke atletiekvereniging. In hun loopgroepen loop je op je eigen niveau onder deskundige begeleiding. Wat let je nog? Als je heel hard traint kun je op zaterdag 22 mei zelfs de marathon van Leeuwarden lopen!

Ben je in behandeling bij GGZ Friesland?

Vraag je therapeut naar de mogelijkheden van Running Therapy.

LAAT JE VERRASSEN DOOR HET DOLHUYS De schitterende collectie van hét nationaal museum van de psychiatrie wordt gevormd door historisch erfgoed van GGZ-instellingen.

Het Dolhuys wil graag een bijdrage leveren aan het destigmatiseren van mensen met een psychiatrische aandoening. ‘Een op de vier Nederlanders heeft een psychisch probleem, maar daarmee zijn ze zeker niet gekker dan de rest van de wereld’, is het motto van het Dolhuys.

ik en mijn gekte

Tot 31 juli is er een indrukwekkende tentoonstelling met dagboektekeningen te zien van Bobby Baker, een Britse kunstenares met een borderline-stoornis. Tijdens haar opname in een kliniek voor dagbehandeling hield zij met tekeningen een dagboek bij over haar ziekte.

Het Dolhuys bevindt zich op vijf minuten loopafstand van het NS Station in Haarlem. Het museum ligt aan de Schotersingel 2, 2021 CH Haarlem T 023 5410670, F 023 5410681.

5

de psycHiatrie blijFt voor veel Friezen ongrijpbaar. sommige mensen weten niet dat een psycHose iedereen kan overkomen en dat ÉÉn op de vier mensen psycHiscHe klacHten krijgt.

ENTHOUSIASTE BEZOEKERS TIJDENS DE OPEN DAG VAN DE ZORG

psycHiscHe problemen zien

6

AG

ATERD

1911 T MAAR

20

ze als een ver-van-Hunbed-sHow. ‘dat overkomt mij niet’, zo redeneren ze.

GGZ Friesland wilde tijdens de Open dag van de Zorg het ware verhaal achter de psychiatrie laten zien. Daarom konden geïnteresseerden op 19 maart de locaties Hegedyk in Sneek en het terrein Groot Lankum in Franeker bezoeken.

Psychiatrische afdeling, waar personen worden opgevangen die een delict hebben gepleegd, was het de eerste keer sinds de opening in 2005, dat het gebouw werd opengesteld voor publiek.

groot lankum in Franeker

160 jaar geleden werden de eerste patiënten opgevangen in de voormalige academiegebouwen van de Franeker Academie. Inmiddels zitten de locaties van GGZ Friesland in de hele provincie. Vroeger was opsluiting vaak de enige oplossing om ‘waanzinnigen’ te behandelen. Tegenwoordig is bij alle stoornissen hulp mogelijk waar mensen zich daadwerkelijk beter van gaan voelen. Dat konden de bezoekers van de Open dag van de Zorg zelf beleven.

Natuurlijk luistert zo’n open dag heel nauw. De privacy van de patiënten wil GGZ Friesland altijd garanderen. Daarom werden de gebouwen gedeeltelijk opengesteld. Eén gang kon bijvoorbeeld worden bezichtigd en de kamers van de bewoners die niet wilden dat er mensen in hun kamer kwamen, gingen op slot. In de delen van de locatie die gesloten waren, konden de bewoners zich terugtrekken als ze niks met de nieuwsgierige bezoekers te maken wilden hebben.

Ruim 150 mensen namen een kijkje op het historische Groot Lankum. Tijdens de rondleidingen kregen ze de unieke kans om verschillende afdelingen op het terrein te bekijken. Voor de Forensisch

Er werden veel vragen gesteld over de leefsituatie van onze patiënten. Mensen vonden het interessant om een kijkje te mogen nemen in de keuken van de psychiatrie. Een groepje zeer gastvrije

in de kast

Ruim honderd mensen ontdekten GGZ Friesland op de locatie Sneek. Wethouder Andries Ekhart opende de dag om half elf ‘s ochtends. Hij eindigde zijn toespraak met de woorden:‘Sommige mensen komen uit de kast, maar voor de Open dag van de Zorg kruip ik juist in de kast’. Hiermee verwees hij naar het Kasthuys van Barbara. De vaste standplaats van dit unieke kunstwerk is het Dolhuys, het nationaal museum van psychiatrie. In deze kast is het mogelijk de depressie van Barbara te beleven.

‘ sommige mensen komen uit De kast, maar voor De open Dag van De zorg kruip ik juist in De kast’ Andries Ekhart

patiënten werkte mee aan de rondleidingen door bijvoorbeeld trots hun eigen kamer te laten zien en uitleg te geven.

Binnen GGZ Friesland is veel aandacht voor de lichamelijke gezondheid. Bewoners zijn zelf actief aan de slag met hun gezondheid en er is een team aangesteld dat de gezondheid in de gaten houdt.

De bezoekers konden meedoen aan een workshop van het team voor Routine Outcome Monitoring (ROM) dat metingen verricht om die gezondheid te checken.

Hier konden geïnteresseerden hun cholesterol, bloeddruk en suikerwaardes laten meten. Ook was er op deze drukbezochte dag de mogelijkheid belevingsfilms op onze website te bekijken en kon men allerlei informatie verkrijgen over GGZ Friesland op de informatiemarkt.

Ook in Sneek oriënteerden geïnteresseerden zich op een baan of een stage bij GGZ Friesland.

Bovendien was de ‘Geschiedenis van de psychiatrie’ een spraakmakend onderdeel van de dag. Bezoekers ondervonden hoe de wereld van de psychiatrie er meer dan honderd jaar geleden uit zag. Zo passeerden afdelingsnamen van vroeger de revue. Voorbeelden hiervan zijn:‘Afdeling der ingetrokken droefgeestige waanzinnigen’ en ‘Afdeling der niet razende ongeneeslijke krankzinnigen’.

MindUp, centrum voor werken, leren en activiteiten en Kinnik kind en jeugd GGZ lieten zich ook van hun beste kant zien. Zo presenteerde MindUp enkele van de activiteiten die ze patiënten aanbieden, zoals het stofferen van meubelen. Daarbij verzorgden de MindUppers heerlijke culinaire versnaperingen tijdens deze open dag.

GGZ Friesland is nu al benieuwd naar het thema van volgend jaar. Houdt u volgend jaar in de maanden februari en september de website www.ggzfriesland.nl in de gaten!

7

Denk jij dat je stress hebt‌

‌dan i er voor j

8

Het ziekteverzuim van werkend Nederland ligt net iets boven de vier procent. Dit betekent dat van de 100 werkdagen er gemiddeld vier worden gemist. Ongeveer een kwart van het verzuim wordt veroorzaakt door psychische klachten. Ook lopen studenten een risico, omdat veel stoornissen zich openbaren tussen de 17 en 25 jaar. Zes procent van de studenten aan het HBO en de universiteit loopt daardoor vast.

n is Denk r jou!

Werkgevers hebben hoge verwachtingen van hun personeel en jongeren proberen een hoge studiedruk te combineren met een bijbaan. De samenleving is de afgelopen jaren veranderd. Een snipperdag opnemen, zit er vaak niet meer in. Best logisch dat sommige mensen dan op een gegeven moment tijdelijk langs de kant komen te staan. Een burnout, somberheid, angsten, maar ook andere klachten kunnen zich sluipenderwijs openbaren.

er duidelijk sprake is van een bepaalde stoornis. Er is een gevoel van onbehagen, verminderd functioneren, stress of problemen op het werk of in de relatie. Doordat binnen veel hulpverleningsorganisaties steeds meer de nadruk komt te liggen op de stoornis, dreigt deze groep buiten de boot te vallen.’

Desalniettemin is voor werknemers en studenten de stap naar de geestelijke gezondheidszorg vrij hoog. Ze willen het liever zelf oplossen of gaan ervan uit dat het weer overgaat. Toch is het best lastig om volledig zelfstandig de problemen aan te pakken. Door vroegtijdig hulp te zoeken, kan uitval bij werknemers en studievertraging bij jongeren voorkomen worden. Om onder andere deze ambitieuze en jonge doelgroep beter te bedienen, introduceert GGZ Friesland haar nieuwe dienst Denk.

Tim vertelt verder:‘Daarbij geeft de overheid aan dat de zorg in Nederland anders moet om de gezondheidszorg betaalbaar te houden. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport vindt dat er te veel mensen terechtkomen bij de tweedelijnszorg. In 2015 moet dat aantal fiks zijn teruggedrongen. Om toch iedere Nederlander te kunnen blijven begeleiden bij psychische problemen, wil de overheid dat zorginstellingen gaan inzetten op zogenoemde generalistische zorg. Online hulpverlening, het stimuleren van zelfmanagement en preventie spelen daarin een belangrijke rol.’

Veranderingen in de zorg

Drie stappen

Denk is al voorzichtig van start gegaan. De eerste studenten en werknemers worden door psychologen van Denk geholpen. Maar waarom is Denk eigenlijk nodig? Tim Koelman, directeur van Denk, vertelt daarover:‘Binnen tweedelijns ggz-instellingen, zoals GGZ Friesland, ligt steeds meer de focus op stoornissen. Je bent bijvoorbeeld voor een depressie of voor een paniekstoornis in behandeling. Aan de hand van de diagnose krijg je een passend hulpaanbod.’

Liesbeth Renckens, GZ-psycholoog/ psychotherapeut, vult hem aan:‘Sommige mensen lopen echter vast zonder dat

De nieuwe dienst Denk wil aan de ene kant dus mensen helpen die niet direct een stoornis hebben, maar wel te maken hebben met psychische klachten en aan de andere kant inspelen op veranderingen in de toekomst. Liesbeth legt uit dat je in het hulpaanbod van Denk stappen kunt onderscheiden:‘Doordat je veel over psychische problemen hoort, kun je soms denken dat er wat met je aan de hand is, terwijl je eigenlijk normaal op iets reageert. Het is bijvoorbeeld logisch dat je verdriet hebt na een overlijden van een dierbare. De eerste stap bij Denk is daarom altijd antwoord op de vraag:‘is er iets met mij aan de hand waar ik hulp bij nodig heb, of niet?’ >>

9

‘ Door snel binnen de praktijk adequate hulp te bieden, wordt verergering voorkomen’ >>

10

‘Mocht dat zo zijn’, gaat Liesbeth verder, ‘dan zoeken we daarbij een passend hulpaanbod.

Daarbij kijken we of iemand met tips of een online hulpaanbod de problemen zelf de baas kan zijn.

Als dit niet voldoende is, komt een behandeling bij Denk in beeld. Sommige klachten kun je niet meer zelf oplossen. De nadruk van de behandeling bij Denk zal daarom wel altijd liggen op het versterken van de eigen probleemoplossende vaardigheden. ’

Zo hebben we eerst een deel van ons aanbod voor studenten en werknemers onder de vlag van Denk uitgebracht. Maar ook lichtere vormen van depressies en angsten worden binnen Denk behandeld. De bedoeling is dat we aan de hand van diagnostische vragenlijsten en gesprekken steeds meer gaan doen aan vroegherkenning van problematiek en hulpvormen bieden om in een vroegtijdig stadium erger te voorkomen.’

Tim haakt daar op in: ‘Face-to-face contact met behandelaren, groepstherapieën en e-health (behandeling via internet) behoren, al dan niet in combinatie, tot de mogelijkheden. In de toekomst kunnen chatsessies met andere patiënten, forums en videochat onderdeel van het e-healthaanbod worden. Per persoon wordt bekeken wat het beste aansluit op de hulpvraag.’

Ook wordt aansluiting gezocht met de praktijkondersteuner van de geestelijke gezondheidszorg bij de huisarts, de POH-GGZ. Deze biedt vanuit de praktijk kortdurende hulp, wat de drempel om psychische hulp te zoeken verlaagt.

De POH-GGZ zit op een plek waar hij goed kan signaleren welke vragen mensen hebben waar nog geen goed hulpaanbod voor is. Dit kan dan gezamenlijk ontwikkeld worden binnen Denk.

Onontdekt gebied

Denk betrekt binnen een paar maanden een prachtig pand in Leeuwarden aan de Zuidergrachtswal. Maar het is niet de bedoeling dat vanuit daar alle hulp geleverd wordt. Denk wil juist de provincie in en ook bij bedrijven en op scholen zorg op maat bieden. Tim vertelt hierover: ‘De komende maanden gaan we eigenlijk ‘achteruitlopen’. We komen vanuit GGZ Friesland en leveren lichtere vormen van zorg die voorheen, bij gebrek aan het juiste aanbod in de eerstelijn, in de tweedelijns geestelijke gezondheidszorg werden geboden.

Daarna zoekt Denk steeds meer de maatschappij.

Bijvoorbeeld door spreekuren binnen bedrijven, buurthuizen, gezondheidscentra en scholen, een uitgebreid online aanbod of cursussen voor werkgevers en decanen, zodat ze zelf problemen vroegtijdig kunnen signaleren. ‘Het wordt pionieren’, meent Tim. ‘We zullen ons blijven ontwikkelen en vooral goed om ons heen blijven kijken waar de zorgvragen liggen. Denk is klaar voor de toekomst!'

Midden in de nacht sinterklaasliedjes zingen

Syberthe Langedijk schreef een boek over haar manische depressie

De jonge moeder AnnaBregt worstelt met haar leven. Ze weet lange tijd niet wat er met haar aan de hand is totdat ze een manische episode meemaakt. In haar zoektocht om hulp komt ze bij een psychiater terecht,

12

die de stoornis niet direct kan vaststellen. Pas tijdens een opname krijgt ze de diagnose: manisch depressief.

Deze vier regels vatten kort het boek Tweespalt samen. Deze semi-autobiografische roman is geschreven door Syberthe Langedijk en is luchtig gebaseerd op haar leven. Syberthe heeft een bipolaire stoornis, ook wel manische depressie genoemd.

Ze schreef haar boek onder andere op basis van aantekeningen die ze sinds haar eerste manische episode in 2001 bijhield. 'Als ik manisch ben schrijf ik overal op: Bierviltjes, losse briefjes, stapels papier en schriftjes’, lacht ze.

In Tweespalt beschrijft Syberthe verder hoe ze, nadat ze erachter kwam dat ze manisch depressief is, haar leven weer oppakt. Ze vertelt bijvoorbeeld hoe ze het beste voor haar dochter wil en hoe ze geobsedeerd raakt door een homoseksuele vriend, die

volgens haar de nieuwe man in haar leven moet worden. Het boek heeft mede door deze man en een nieuwe man in haar leven een verrassend einde.

Een echte roman

Syberthe vertelt, terwijl ze nipt aan haar kop thee in Café Wouters in Leeuwarden, dat haar boek onderscheidend is van andere boeken in dit genre: ‘Veel mensen die schrijven over hun eigen psychische klachten doen dat geheel autobiografisch. Het verhaal is volledig op waarheid gebaseerd. Het wordt dan een egodocument. Bij mij hebben mijn eigen ervaringen een basis gevormd. Vanuit mijn fantasie heb ik daar een bepaalde draai aan gegeven. Ik wilde echt fictie schrijven, een roman.’

' Als ik manisch ben, is alles mogelijk' Dat heeft ze gedaan omdat ze daarmee de gedachten van iemand met een bipolaire stoornis goed weet te vatten: ‘Of ik daar een voorbeeld van kan geven?’, glimlacht de schrijfster.

‘Jazeker. In mijn boek is de hoofdpersoon haar fiets kwijt. Ze denkt dat die gejat is. Ze gaat dus naar de fietsenmaker, maar vindt daar twee fietsen geweldig. Omdat ze niet kan kiezen, koopt ze ze allebei maar. Uiteindelijk blijkt dat ze in haar manie haar eigen fiets vergeten is bij de winkel. Nu heeft ze ineens drie fietsen.’

Manisch

Dit voorbeeld schetst goed hoe iemand met een manische episode zich gedraagt: ‘Als ik manisch ben, is alles mogelijk. Ik heb dan een tomeloze energiestroom. Elke ochtend word ik wakker met de gedachte ‘joepie, weer een nieuwe dag’ en dan ga ik als een onbevangene tekeer. Ik heb ook wel eens lukraak mensen opgebeld. Ik ben dan euforisch!’, legt Syberthe uit.

Maar de manieën hebben ook een keerzijde. ‘Doordat ik zo ontremd was, kocht ik allerlei spullen. Dat brengt je op een gegeven moment vanzelfsprekend in de problemen. Ook sliep ik amper. Soms kwam mijn dochter ’s nachts uit bed en ging ik met haar een feestje bouwen. Dan gingen we sinterklaasliedjes zingen en dansen. Ze vond het vast heel leuk, maar het is toch ook wel een beetje raar en zeker niet goed voor een klein kind.’

Depressief

De eerste manische episode kreeg Syberthe in 2001. Drie jaar later volgde er nog één. Deze energiepieken wisselt de schrijfster van Tweespalt af met diepe dalen waarin ze erg depressief is. ‘Het is een wereld van verschil’, beaamt ze. ‘Tijdens

een depressie komt me niks uit handen. Dat had ik anderhalf jaar geleden voor het laatst. Dan wil ik juist hele dagen thuis zijn. Dan wil ik slapen, op de bank hangen en voel ik me de hele tijd negatief. Eigenlijk verander ik dan in een ‘dode levende’.’

'Het zijn vooral ook die periodes dat ik me schuldig ga voelen.

Ik vraag me dan af of mijn dochter niet heel erg lijdt onder mijn psychische klachten en of ik mijn familie niet opzadel met mijn problemen. ‘Gelukkig heb ik een aantal liefdevolle familieleden, die goed op me passen. Ze herkennen nu ook de signalen van de manieën en depressieve gevoelens. Als ik praterig of druk ben, wijzen ze dan op deze eerste tekenen.’

‘De laatste keer dat ik depressief was, had ik dat snel door.

Ik heb me toen vrijwel meteen laten opnemen op de dagbehandeling. Dat had ik vroeger misschien niet gedaan, maar ik weet hoe belangrijk structuur en actief blijven voor me is in zo’n periode. De dagbehandeling zorgt ervoor dat ik ’s ochtends uit bed kom en niet blijf hangen in rotgevoelens.

Daardoor knap ik sneller op’, legt Syberthe uit.

Anderen helpen

Dankzij medicatie heeft Syberthe haar episodes nu goed onder controle. ‘Drie dagen in de week werk ik als ervaringsdeskundige bij een ggz-instelling in Heiloo. Daar haal ik veel voldoening uit. De opgenomen mensen ondersteun ik bij hun herstel. Ik bespreek de medicatie met ze en hoe ze zelf de regie in handen kunnen nemen om beter te worden. Ik denk dat ik ze hoop kan geven door ze te laten zien dat je er weer bovenop kunt komen!’

Syberthe hoopt dat iedereen die het boek leest beter snapt hoe het is om een bipolaire stoornis te hebben. ‘Sommige mensen denken dat het een vorm van aandacht vragen of aanstellerij is en dat is het pertinent niet. Natuurlijk valt het gedrag van iemand in een manische periode op, maar ik denk dat er met mijn medicatie mee te leven valt.’

Het boek Tweespalt van Syberthe kost € 18,90 en is via internet bij verschillende winkels te verkrijgen.

13

IN BEHANDELING

bij GGZ Friesland

Als u kampt met een angst- of stemmingsstoornis en denkt hulp nodig te hebben, wilt u waarschijnlijk graag weten hoe zo’n behandeling eruitziet. Dat verschilt per instelling. Maar bij GGZ Friesland is de werkwijze erg duidelijk omschreven. Als uw huisarts u heeft doorverwezen, krijgt u eerst een uitnodigingsbrief voor een intake- en adviesgesprek. Vervolgens spreekt de behandelaar in het behandelplan af wat er gaat gebeuren. Ben de Vries vertelt hoe die hulp er voor hem uitzag. De naam Ben de Vries is verzonnen, de gevolgde behandeling is echt doorlopen.

14

13 mei 2010

‘Aan het begin van 2010 ging het niet goed met me. Ik had weinig zin om te studeren en afspreken met vrienden vond ik niet leuk meer.

Begin mei ben ik daarom langsgegaan bij de huisarts. Hij constateerde dat mijn klachten te maken hebben met een depressie. Hij heeft mij doorverwezen naar Aanmelding GGZ Friesland.’

17 mei 2010

‘Kort daarna werd ik gebeld door een vrouw van het afsprakenbureau. Ze plande samen met mij een intakegesprek en een adviesgesprek.

Op 17 mei vond ik een bevestigende uitnodigingsbrief op de mat. Daarin stond ook wat ik precies mee moest nemen en er zat informatie bij over de organisatie. Een paar weken later kon ik terecht.’

advieSgeSprek

aFSpraken bureau depreSSie?

13 mei 2010

intakegeSprek

17 mei 2010

21 juni 2010

beh

28 juni 2010

2

21 juni 2010

‘Een beetje spannend vond ik het wel. Vandaag heb ik mijn intakegesprek gehad. Ik sprak in totaal een uur met een GZ-psycholoog. Aan het eind van het gesprek zei zij dat ze met de vragenlijsten en op basis van het gesprek zou gaan overleggen. Daarna zou ze samen met haar collega’s een behandeladvies opstellen.

Een week later kon ik terugkomen voor een adviesgesprek. In de wachtkamer vulde ik na dit gesprek een OQ45-vragenlijst in. De antwoorden op deze vragen geven inzicht in hoe ik me op dat moment voelde.’

28 juni 2010

‘Vandaag is tijdens het adviesgesprek naar voren gekomen dat bij mij sprake is van een matige depressie. De psycholoog heeft me uitgebreid uitgelegd op welke manier zij dacht dat ik het beste geholpen kon worden. Ze legde uit dat ik twaalf tot zestien gesprekken zou krijgen. Daarbij kon ik running therapy volgen.

prek

0

Ik zou door het afsprakenbureau gebeld worden om de reeks afspraken in te plannen.

Ik kon mij vinden in dit advies en heb hiermee ingestemd.'

26 augustus 2010

‘Tijdens de zomervakantie, waarin ik veel thuiszat, werd ik gebeld of op 26 augustus het eerste gesprek plaats kon vinden en of het mogelijk was zestien gesprekken vooruit te plannen. Dat kon en ik heb de afsprakenreeks keurig per post gekregen. Dus heb ik net tijdens het eerste gesprek kennisgemaakt met mijn behandelaar en we hebben samen een behandelingsplan opgesteld. Ik zal vanaf nu elke week langskomen voor cognitieve gedragstherapie. Na acht gesprekken evalueren we samen of de hulp aanslaat en of ik de laatste acht gesprekken nog nodig heb.’

Ik voel me een stuk beter!

26 augustus 2010

OQ45-vragenlijst

2 september 2010

4 november 2010

‘Omdat ik ook running therapy zou volgen, sta ik vandaag in mijn trainingspak bij het Jelgerhuis. Ik heb met de behandelaar afgesproken dat ik twee keer per week met een psychomotorisch therapeut ga hardlopen.

Bewegen zorgt namelijk voor een stofje in je hoofd waar je je actiever en beter van gaat voelen. In totaal ga ik op die manier 24 keer hardlopen.’

4 november 2010

‘Vandaag vul ik online thuis voor de tweede keer de OQ45-vragenlijst in. De antwoorden geven aan of ik me beter voel dan een paar maanden terug. Aan het eind van de behandeling, als we evalueren, kan mijn behandelaar deze lijst mede gebruiken om te beoordelen of het goed met me gaat.’

27 januari 2011

running therapy

behandelingsplan

2 september 2010

27 januari 2011

15

‘Ik heb mijn behandeling nu bijna afgerond.

Ik voel me al een stuk beter. Ik merk dat ik me weer beter kan concentreren op de studie en dat ik weer meer plezier heb in het leven. Met running therapy ben ik al klaar. Het gaf me altijd een goed gevoel over mezelf. In mijn vrije tijd loop ik daarom nog steeds hard. Tijdens het zestiende gesprek in februari evalueren we of ik weer helemaal gezond ben. Als dat zo is, dan wordt mijn behandeling afgesloten. Mocht ik nog baat hebben bij wat extra hulp dan komt dat in de evaluatie naar voren en kan die hulp weer worden gepland.’

Houthakken en�s De sWAAI Is een sAmenWerkIngsverBAnD tussen ggZ frIeslAnD en tAlAnt en BIeDt hulP AAn mensen met ZoWel een verstAnDelIjke BePerkIng Als PsychIsche ProBlemen. ZIj krIjgen hulP BInnen De PolIklInIek, DAgBehAnDelIng of ÉÉn vAn De klInIeken. een unIek voorBeelD vAn DAgBesteDIng Is te vInDen BIj De sWAAI In BeetsterZWAAg. DAgelIjks hAkken DAAr 6 À 10 mAnnelIjke PAtIËnten hout In De oPen lucht AAn De BosrAnD.

16

De zomertijd is weer ingegaan. Menig werknemer wrijft zich deze werkdag eens flink in de ogen. Maar de mannen van de houtvesterij zijn al volop in beweging. Gigantische stukken hout worden gekloofd om er haard- en aanmaakhout van te maken. En een drup regen, daar kijken de houthakkers niet van op. De sigaret wordt tijdens het kloofritueel gewoon opgerookt.

Links van de oude schuur die met behulp van patiënten in elkaar is gezet, liggen bergen dennen- en eikenhout te wachten. De schuur is pas uitgebreid zodat de mannen met slecht weer kunnen werken. Het hout is in de wintermaanden verzameld. En stammen met een diameter van meer dan een meter zijn hier zeker geen uitzondering.

Maar ook dunnere exemplaren liggen hier te wachten totdat ze door de mannen worden gekloofd om nostalgisch in een open haard te knisperen. Stammen die te groot zijn om door te machine te halen, worden ambachtelijk gespleten met een kloofbijl en een hamer. Is de stam eenmaal te tillen, dan wordt hij door de houthakkers met zaagdiploma machinaal gekloofd.

iedereen is belangrijk

‘De belangrijkste plek is deze kloofplek’, vertelt Heinz Nuchelmans, activiteitenbegeleider en bijna niet te onderscheiden van doorgewinterde houthakkers. Als Heinz het aangeeft, mogen de mannen met de bijl kloven. Voor de stadsmensen onder ons, kloven is: houthakken op een platte boomstam, met een bijl. ‘Het zijn niet alleen stammetjes die hier gekloofd worden, ook woede en verdriet worden hier aan gort geslagen', vertelt de autodidact houthakker.

De passie die Heinz voor het vak heeft, wordt door de mannen opgepikt. Er wordt hard gewerkt op de houtvesterij.

De ene dag zijn er vier houthakkers aan de slag, een dag erna zijn het er soms wel tien. Een slanke grijze man gehuld in een donkerblauwe overal is zeer gestructureerd zakken haardhout op pallets aan het laden en rust daarna terecht

n�schlag erhits even uit tegen een hek. Een jongeman verderop werkt alleen omdat hij erg prikkelgevoelig is.

Bij de kloofmachine werken twee mannen kalm samen aan de zwaardere stammen. ‘Er wordt hier individueel of in groepjes van twee gewerkt. ’s Ochtends bespreken we wie wat gaat doen. Iedereen is hier even belangrijk.

De mannen hebben inspraak, we doen het op hun manier, dat versterkt hun eigenwaarde en zelfbeeld.'

Schlagerhits

De mannen beginnen en eindigen hun werkdag met een kop stomende koffie in de oude schuur. De houtkachel, aangemaakt met houtschors, zorgt voor een behaaglijke temperatuur en de Schlagerhits die uit de radio galmen, maken de sfeer compleet. Heinz vertelt: ‘Sfeer is erg belangrijk hier en wat vandaag niet lukt, dat doen we morgen wel’. Werkdruk is dus uit den boze. Ook als iemand even een momentje voor zichzelf nodig heeft, dan kan hij op adem komen in de knusse houthakkersschuur.

En niet zelden komen oud-medewerkers langs voor een bak koffie en een praatje.

wist u dat… > De vesterij ruim 5 jaar bestaat… > De houtvesterij tegelijk met de kliniek ontstond… > Er soms een motorzaagkunstenaar langs komt… > De houthakkers zelf het hout verkopen… > Werken bij de houtvesterij op het verlanglijstje staat van veel patiënten… > De Swaai een gloednieuwe website heeft… www.deswaai.nl

‘ De sfeer is erg belangrijk hier en wat vanDaag niet lukt, Dat Doen we morgen wel’ Boslucht

‘Alle patiënten hebben baat bij dagbesteding. Meedoen aan de samenleving is onderdeel van de behandeling, vertelt Lammert Prinsen, hoofd beheer op De Swaai.

‘De voortgang van patiënten wordt wekelijks besproken in multidisciplinaire overleggen. Als medicatie ervoor zorgt dat iemand minder alert is, dan wordt hij natuurlijk bij een ander project ingedeeld.

Dit geldt ook voor mensen die af en toe agressief zijn, in dat geval kunnen ze niet met machines werken en zeker geen hout kloven’, vertelt Lammert.

Patiënten hebben inspraak in de dagbestedingsvorm waaraan ze gaan deelnemen. Tjeerd van der Heide, teamleider van de daqbesteding, vertelt: ‘Als ze twijfelen doen we soms een rondje langs de verschillende werkplekken, zodat ze kunnen zien wat er gebeurt.’ De tuingroep of de technische/ productiegroep zijn een goed alternatief. ‘We stimuleren dat iedereen werkt’, vertelt Tjeerd van der Heide. ‘Depressief of niet, onze harde werkers staan er elke ochtend weer’.

17

e i t a c o l e w u e i N

n e r e g o l k i nn i van K n e r u e d e d t n e p o

18

Vrijdag om 17.00 uur kwamen de eerste kinderen en jongeren aan bij de nieuwe locatie van Kinnik logeren in Drachten. Vlak daarvoor was door de begeleiders nog hard gewerkt om de laatste dozen aan kant te maken en de namen op de nieuwe kamers te plakken van de logés. Ook de brandveiligheid werd nog doorgenomen. Voor iedereen een spannende dag!

In de dierentuin kijkt een olifant bedachtzaam naar een zebra.

Na een poosje zegt hij: ‘De modeontwerpers hebben toch gelijk.

Strepen maken slank.’

Psychiater: ‘Wat kan ik voor u doen mevrouw?’

Patiënte: ‘Voor mij niets, dokter. Ik kom voor mijn man.’

‘Wat mankeert uw man?’

‘Hij beeldt zich in dat hij onzichtbaar is.’

‘Laat hem maar eens bij mij komen.’

‘Maar dokter, hij staat naast u.’

Boerderijachtig

Eén ding is zeker: aan de nieuwe locatie zelf zal het niet liggen. De 24 kinderen en jongeren komen in weekenden en vakanties terecht in vier aan elkaar geschakelde rijtjeswoningen. De woningen lopen in elkaar over en zo kunnen de groepen gemakkelijk naar elkaar toe. De huizen lijken samen een grote boerderij te vormen. Kinnik logeren staat op loopafstand van een klein winkelcentrum en een school, waar de jongere kinderen in het weekend heerlijk kunnen spelen op het speelterrein.

Bij Kinnik logeren komen kinderen en jongeren tussen de vijf en achttien jaar terecht. Ze hebben er een leuk weekend of een leuke vakantie, terwijl hun ouders even tijd hebben voor zichzelf of voor andere zonen of dochters. De weekenden en vakanties hebben een gevarieerd programma.

Hoe dat programma eruitziet bepalen de kinderen en jongeren samen. Elke vrijdag kijken de begeleiders wat de groep wil doen en dat wordt als het mogelijk is ingepast in het programma.

Sneak preview

Op zaterdag 12 maart konden de kinderen die gebruik maken van Kinnik logeren, vast een kijkje komen nemen. Zodat het niet meer zo'n grote verrassing is als ze er straks echt slapen.

Want zo'n verhuizing is best een beetje spannend. In totaal kwamen vijftig mensen op deze sneak preview af. Iedereen reageerde erg enthousiast. Zo'n mooie nieuwe locatie met grote, ruime kamers maakt wel indruk!

Zowel de medewerkers als de kinderen en jongeren zijn erg blij dat ze nu eindelijk het nieuwe pand voor Kinnik logeren mogen gaan gebruiken. Want daar hebben ze allemaal ontzettend naartoe geleefd. Kinnik staat zelf bij de deur de kinderen en jongeren al op te wachten. Hij heeft een rood bord vast met Kinnik logeren en wil graag elk weekend en alle vakanties kinderen en jongeren een mooie tijd laten beleven.

Op zaterdag 14 mei viert Kinnik logeren tussen 15.00 uur en 17.00 uur de officiële opening van het nieuwe pand. Ben jij daarbij?

Kleurplaat

kinderpagina's

‘EEn EllEnlA met een acht gemiddeld doorloopt erica het vWo. De jaren daarna studeert

20

ze geneeskunde en weet deze opleiding wederom met hoge cijfers af te ronden in de zes jaar die ervoor staat. ‘Ik ben altijd al ambitieus en perfectionistisch geweest. Als ik iets doe,

De naam Erica is verzonnen.

Het verhaal is waar gebeurd.

Het meisje op de foto is dan ook een model. Vaak denken mensen dat meisjes met anorexia zichzelf dik vinden.

Het verhaal van Erica laat zien dat dat niet altijd zo is.

zoals sporten, studeren of werken dan doe ik dat altijd met 100% inzet’, vertelt ze.

nlange lijst met verboden eten’ Erica vertelt hoe ze de ziekte anorexia overwon

Wie nu met Erica (25) praat, treft een goedlachse jonge vrouw met duidelijke doelen voor de toekomst. ‘Ik doe onderzoek in het ziekenhuis en wil op termijn als arts aan het werk in een academisch ziekenhuis. Op dit moment ben ik aan het trainen voor de marathon van New York, die ik ga lopen voor een goed doel.’

lelijk, zoals je vaak hoort bij meisjes en jongens met anorexia.

Ik had wel door dat ik dun was, maar kon met het gedrag niet meer stoppen. Het ging vooral om controleren. Ik mocht bijvoorbeeld alleen nog maar appelstroop, rookvlees en jam op brood. Als dat anders was, omdat mijn moeder bijvoorbeeld brood had gesmeerd, dan flipte ik!’

Tien jaar geleden

Hulp

Een vrouw vol levenslust is ze. Nog steeds slank, maar niet meer ongezond dun. Op geen enkele manier zou je vermoeden dat Erica in totaal bijna acht jaar stevig worstelde met de eetstoornis anorexia. Een ziekte die zich openbaarde rond haar vijftiende. Tijdens haar studie geneeskunde woog ze op een gegeven moment nog maar 38 kilo. ‘Toen ik begon met afvallen was ik niet eens zwaar. Ik woog bijna zestig kilo en dat is met mijn lengte niet veel.’

Erica kan zich niet goed meer herinneren wanneer ze startte met minder eten. Haar moeder weet het nog wel: ‘Zij vertelde me dat het begon met kleine stapjes. Ik nam bijvoorbeeld geen koekje meer bij de thee als ik gesport had en stopte met jus over mijn aardappelen. Een paar maanden later gooide ik regelmatig brood weg op school. Behalve als ik een proefwerk had, want dan moest ik presteren en dat vond ik belangrijker!’

Vervolgens werd ze langzaam maar gestaag lichter. ‘Het lijnen was uiteindelijk geen keuze meer, zoals in het begin.

Het was een soort levensstijl geworden. Het weinige eten hoorde bij me. Daarbij had ik niet het beeld dat ik dik was en

Vrijwel direct nadat haar ouders door hadden dat het niet goed met Erica ging, werd er hulp ingeschakeld. ‘Ik voerde gesprekken met de huisarts, psycholoog en diëtiste. Wat ik daaraan heel moeilijk vond, is dat ze vaak een prototype beeld hadden van iemand met anorexia. Ik zou mezelf wel dik vinden en onzeker zijn. Dat klopte niet. Op veel vlakken ging het goed met me. Ik at weinig, maar had nog steeds een rijk sociaal leven en kon nog steeds studeren, dit in tegenstelling tot de “standaard” anorexia-patiënt. Daardoor was het voor mij en mijn omgeving soms moeilijk te begrijpen dat ik zowel psychisch als lichamelijk erg ziek was.’

‘Als ik erop terugkijk, klopte dat natuurlijk niet. Ik had het voortdurend koud, werd draaierig tijdens het sporten en de foto’s die gemaakt zijn toen ik zo dun was, verraden wel hoe mager ik was. Het is alsof je geest vertroebelt. Dat geldt ook voor het emotionele vlak. Ik vond jongens niet meer interessant en had moeite me echt in te leven in een ander. Pas nu voel ik schuldgevoelens tegenover mijn ouders. Ze moeten het zo moeilijk hebben gevonden te zien hoe het met mij ging!’, beschrijft Erica de situatie van een paar jaar terug. >>

21

‘ pas toen ik twaalf >> Dat hulp in die tijd niet aansloeg, wijdt Erica vooral aan haar eigen motivatie. ‘Ik kwam in die periode soms een beetje aan, maar viel dan vervolgens vaak nog meer af. Dat komt, omdat ik vooral aankwam om bepaalde dingen te kunnen en mogen doen. Ik wilde op de middelbare school bijvoorbeeld mee op werkweek en zorgde er dan voor dat ik een paar kilo aankwam om mee te mogen van mijn ouders.'

Auto-ongeluk

22

Een belangrijk omslagpunt kwam toen de vader van Erica een auto-ongeluk kreeg. ‘Hij is er gelukkig goed uitgekomen, maar ik besefte wel dat het eigenlijk belachelijk was dat ik mezelf aan het uithongeren was. Ik koos ervoor om mezelf kapot te maken, terwijl anderen door een ziekte of ongeluk zomaar het leven kunnen verliezen. Verder wees mijn haptonoom me erop dat ik, zo mager als ik was, nooit een geloofwaardige arts kon zijn. Dat vond ik ondraaglijk. Mijn studie en werk wilde ik juist heel erg goed doen.’

Uiteindelijk leidt dat besef ertoe dat Erica vanuit haar eigen motivatie met de rotziekte de strijd aan gaat. ‘Met de diëtiste stelde ik een programma samen waar ik me aan moest houden. Op de uitgestippelde momenten at ik wat moest. Ook vette dingen, ook al was het wel geheel tegen mijn zin in, ging ik gewoon eten. Zo at ik weer gevulde koeken en weer sausjes bij het vlees. Pas toen ik twaalf kilo was aangekomen, dus weer vijftig kilo woog, begon ik van dat eten te genieten.’

kilo was aangekomen, begon ik weer van het eten te genieten.’ genieten van het leven

‘Pas vanaf dat moment merkte ik wat ik mezelf allemaal ontzegd had. Ik moest bijvoorbeeld opschrijven wat ik eerder niet mocht eten. Dat bleek gaandeweg een ellenlange lijst te zijn geworden. Ook merkte ik, toen ik weer vijftig kilo woog, dat ik weer plezier kreeg in het leven. Ik genoot weer van de zon, de feestdagen en ik kon weer sporten zonder duizelig te worden', legt ze uit.

‘Het is moeilijk een tip te geven aan mensen die nu met anorexia kampen’, vindt Erica. ‘De ziekte wordt volgens mij door iedereen anders beleefd. Maar wat ik wel heb geleerd van de afgelopen jaren, is dat je het alleen niet redt. Daarom zou ik willen zeggen dat het wel belangrijk is om hulp in te schakelen en aan willen geven dat de eerste periode, het moment waarop je beslist de strijd aan te gaan, het moeilijkst is.’

Erica vindt dat ze de ziekte achter zich heeft gelaten. ‘Ik heb niet meer de hele tijd het gevoel dat ik dingen niet mag eten en heb weer een gezond gewicht. Dat ik nu weer flink kan sporten en verder kan met mijn leven, doet me goed. Heel af en toe is er nog zo’n klein steekmomentje. Laatst zei iemand bijvoorbeeld: ‘Wat heb jij een lekkere bolle toet.' Dan bel ik toch nog even iemand op om te vragen of dat echt zo is.’

GGZ FRIESLAND

2.0

aansluiten bij de belevingswereld van patiËnten

23

friesland staat niet bekend als een provincie waar

‘ we zijn Dit jaar gestart

innovatie hoog op de agenda

met een app

staat. maar ggz friesland trekt zich van dat imago niets aan! De organisatie is juist bezig met allerlei

24

vernieuwingen. De afdeling communicatie heeft het afgelopen jaar hard gewerkt aan ggz friesland 2.0: met een nieuwe belevingsgerichte website, applicaties voor je iphone én de aanwezigheid op social media. oftewel: niemand kan om ggz friesland heen.

voor De De geestelijke gezondheidszorg werd lange tijd gezien als een gesloten bolwerk. Het was voor de buitenwereld erg vaag wat de psychiatrie inhield. Er is de laatste jaren veel veranderd en er is meer openheid gekomen. Maar veel mensen hebben nog steeds geen goed beeld van de psychiatrie. Hoog tijd dus om de drempels te verlagen. ‘Onwetendheid is de belangrijkste oorzaak van het imago van de GGZ’, zegt communicatieadviseur Marco Boonstra. ‘Daar wilden wij wat aan doen. We willen ons gezicht laten zien in de provincie en mensen informeren over wat een psychische stoornis inhoudt en hoe we daar wat aan kunnen doen. En daar gebruiken we moderne technieken voor.’

wat willen patiënten?

Om dit voor elkaar te krijgen, sluit de organisatie aan bij de belevingswereld van patiënten. Waar hebben zij behoefte aan? Wat willen zij weten? En op welke manier? Louwra Weisfelt, hoofd Communicatie: ‘De Centrale Cliëntenraad vroeg ons vorig jaar of we een tool konden ontwikkelen die kon helpen om te voorkomen dat mensen hun medicijnen vergeten in te nemen. Zo is de website MedAlert ontstaan. Mensen krijgen na aanmelding een sms als ze hun medicijnen moeten innemen.

Dit is een groot succes. Uiteindelijk zijn we

iphone’

dit jaar gestart met een app voor iPhonebezitters. Dit past helemaal bij deze tijd. Veel mensen zijn een groot deel van de dag online en bezitten een smartphone. Door hier gebruik van te maken, kunnen we goed in contact komen met patiënten en aansluiten bij hun belevingswereld.’

Na verder brainstormen bleek dat ook de website meer mocht aansluiten bij de leefwereld van patiënten. Uiteindelijk is gekozen voor een website die belevingsgericht is. Deze is in december online gegaan. Marco: ‘We hebben gekeken naar hoe mensen via google zoeken naar specifieke stoornissen.

Vaak doen mensen eerst een testje op internet.

Als blijkt dat ze een verhoogde kans hebben op een stoornis, gaan ze gerichter zoeken en willen ze meer informatie. Dan willen ze weten wat de stoornis inhoudt en wat er vervolgens

nOOiT MEEr jE MEDicijnEn VErgETEn

Medicijngebruikers met een iPhone hoeven sinds half maart nooit meer hun medicatie te vergeten. Met de applicatie MedAlert kunnen ze herinneringen instellen voor de momenten waarop ze hun medicatie moeten innemen. GGZ Friesland is de eerste instelling voor geestelijke gezondheidszorg die een eigen app lanceert.

aan kan worden gedaan. De website www.ggzfriesland.nl is op basis van deze stappen ingericht.’

Meer dan duizend woorden

Opvallend aan de website zijn de vele belevingsfilmpjes. Je krijgt door het filmpje een beeld van wat een psychische ziekte inhoudt en wat er voor behandelingen zijn.

‘Een film zegt meer dan duizend woorden’, zegt Louwra. ‘In deze verhalen herkennen veel mensen zich en dat maakt de stap om hulp te zoeken eenvoudiger. Daarnaast kunnen mensen de filmpjes laten zien aan familielieden om duidelijk te maken wat hun psychische ziekte inhoudt. Het geeft een veel beter beeld en laat zien dat een psychische ziekte niet “eng” is. Op de website zijn ook virtuele rondleidingen op verschillende locaties te vinden.’

‘Veel Friezen wachten lang voordat ze hulp gaan zoeken’, vult Marco aan. ‘Door laagdrempeliger te worden en bijvoorbeeld veel via sociale media als Twitter, Facebook en contact te zoeken met de samenleving, hopen we dat we alle mensen die zorg nodig hebben, kunnen bereiken.’

De uitstraling

Aansluiten bij wat patiënten willen en nodig hebben; bij hun belevingswereld. Daar draait het volgens Louwra allemaal om. ‘Dat betekent niet alleen een mooie website en online activiteiten. Maar dat laten we ook zien in de manier waarop we zorg aanbieden en bijvoorbeeld in onze advertenties en de uitstraling van de wachtkamers. Het gaat om een totaalaanpak, waarbij we laten zien dat geestelijke gezondheidszorg voor iedereen is, op een manier die bij jou past.’

Als de patiënt zelf zijn medicatie in de gaten kan houden, bevordert dat de zelfstandigheid en therapietrouw. En dat is weer belangrijk om de symptomen van bijvoorbeeld een psychische aandoening te verminderen.

Alerts instellen is simpel. Wanneer iemand een herinnering instelt, kan hij aangeven welk medicijn en dosis hij moet innemen, wanneer en hoe vaak. Zodra de gebruiker medicijnen moet innemen, geeft de iPhone een melding. De gebruiker kan ook zijn medicijnvoorraad bijhouden, zodat hij weet wanneer hij nieuwe medicijnen moet halen.

De app is gratis te downloaden en het ontvangen van een alert is ook gratis.

Binnenkort zal ook een Android-variant worden gelanceerd. Mensen zonder een smartphone maar wel met een mobiele telefoon, kunnen alerts instellen via de vorig jaar gelanceerde website www.medalert.nl. Door middel van een sms krijgen zij dan een herinnering.

Meer informatie over de app is ook op deze website te vinden.

25

Eén vertrouwenspersoon voor familie en naastbetrokkenen Wanneer u van dichtbij iemand met psychiatrische problemen meemaakt, dan kan dat heel belastend zijn. U wilt er graag zijn voor uw partner, kind, broer, zus of naaste, maar soms kan het zo zijn dat u uzelf bijna vergeet, omdat er zoveel tijd opgaat aan de hulp en het bijstaan van degene met psychische klachten.

26 'De ene keer geef ik advies, de andere keer bied ik een luisterend oor'

Vanaf nu hoeft u uw zorgen niet meer helemaal voor uzelf te houden. Wim Timmermans is aangesteld als familievertrouwenspersoon en begeleidt sinds 1 oktober 2010 familieleden van patiënten binnen GGZ Friesland. Dat daar vraag naar is, is inmiddels wel zeker. Wim heeft sinds zijn aanstelling al met ongeveer 80 verschillende familieleden en naastbetrokkenen contact gehad.

Een familievertrouwenspersoon verschaft informatie en voorlichting aan familie en andere betrokkenen van patiënten. Hij vormt als het ware een brug tussen familie en GGZ Friesland. Hier komt veel bij kijken. Soms loopt bijvoorbeeld het contact tussen de behandelaar en de familie stroef of weet een naastbetrokkene niet helemaal hoe hij of zij het beste met een stoornis om kan gaan. ‘Ik geef dan advies of bemiddel’, legt Wim uit. Wim vindt zijn werk erg afwisselend: ‘Bij de één is het contact

meer emotioneel geladen dan bij de ander. Dit vereist goede sociale eigenschappen, zoals geduld, inlevingsvermogen en uitdrukkingsvaardigheden.

De ene keer geef ik advies, de andere keer bied ik een luisterend oor. Dat vind ik een erg zinvolle taak!’

Belangrijk om te weten is dat Wim onafhankelijk opereert. Dit is erg belangrijk om de belangen van de familie en naastbetrokkenen zo goed mogelijk te kunnen behartigen. 'Inmiddels werk ik ook al bij GGZ Drenthe en ik hoop ook daar van betekenis te kunnen zijn voor de naastbetrokkenen van patiënten die daar in behandeling zijn”. Mocht u of jij contact willen hebben met Wim Timmermans, dan kan dat via zijn mobiele telefoon op het nummer 06-51030135of per e-mail: w.timmermans@familie-vertrouwenspersoon.nl.

Hij is bereikbaar tijdens kantooruren van maandag tot en met donderdag.

ggZ frIeslAnD FaMiLieRaaD

kIezen n en keuzes make rond verkiezingstijd buitelen de lijsttrekkers van de verschillende partijen over elkaar heen met hun meningen over een veelheid van zaken. Alles wordt uit de kast gehaald om mensen te overtuigen van hun gelijk, kies voor mij, voor mijn partij, kies voor...

De huidige politiek heeft duidelijke keuzes gemaakt.

Hakken waar gehakt kan worden, snijden waar gesneden kan worden. Kortom: het mes snijdt op dit moment overal. Veel instanties zijn hun (financiële) bijdrage kwijtgeraakt (o.a. landelijke stichting FVP, hulplijn suïcide etc).

Als Familieraad kiezen wij liever voor betrokkenheid.

Betrokken zijn bij hen die qua gezondheid niet veel meer te kiezen hebben. Mensen die overgeleverd zijn aan anderen die betrokken zijn, betrokken mensen die een duidelijke keuze maken.

De Familieraad is dan ook erg ingenomen met de manier waarop GGZ Friesland bezig is met de implementatie van het familiebeleid. Er wordt gekozen voor een betrokken houding ten opzichte van familie en naastbetrokkenen. Eveneens wordt gekozen voor een manier om dat te bereiken.

Gekozen voor ‘samen werken aan’.

De Familieraad heeft dus haar keuze gemaakt.

Wij zijn een “partij” die kiest voor één onderwerp: betrokkenheid.

Daar hebben wij met z’n allen meer dan genoeg werk aan!

Sybren van Tuinen voorzitter Familieraad

reacties?

sjvantuinen@gmail.com

27

De Familieraad vertelt:

Drie etiketjes in é gebke en Dirk krikken hebben twee dochters van 23 en 20 jaar en een zoon van 14 jaar, feike-jan. Als feike-jan acht jaar is, wordt zijn moeder erop geattendeerd dat hij mogelijk een vorm van autisme heeft.

28

‘Ik was leidster van de scouting toen een moeder van twee kinderen met PDD-NOS me erop attendeerde dat Feike-Jan misschien autisme had. We zijn gelijk naar de huisarts gegaan en die verwees ons door naar de kinderpsychiater van Kinnik in Heerenveen.’

De bal aan het rollen

‘Als ouders hebben wij in drie gesprekken uitleg gehad over de diagnose: het syndroom van Asperger. Ook kregen we uitleg over de speltherapie die aansloot bij de diagnose van onze zoon. We waren blij dat we nu wisten wat het was, maar je valt wel in een gat. Er kwam van alles op ons af en er moest veel geregeld worden. Dit bracht een hele papierwinkel met zich mee. Je hoort ineens van instanties waar je het bestaan niet eens van wist.’

Een kind met een etiketje

‘Op advies ging onze zoon een weerbaarheidstraining doen, verzorgd door Kinnik. Die training heeft hem zeker geholpen.

Voor zijn motorische vaardigheden volgde Feike-Jan fysiotherapie en ergotherapie in Beetsterzwaag. En hij kreeg een ‘rugzakje’ voor extra ondersteuning op school.

Asperger

We hebben de leerkracht op school ingelicht en tips gegeven. Toen hij in groep zeven zat zijn we al gaan zoeken naar een geschikte vervolgschool. Dat is de Ambelt geworden, in Steenwijk. De school is helemaal ingesteld op leerlingen met een gedragsstoornis (Renn4) en hij is geen buitenbeentje meer. Hij hoort er helemaal bij en daar zijn we heel blij mee.’

‘Feike-Jan Krijgt ook eens per week sociale vaardigheidstraining aan huis. Voortreffelijk! Met hem is bijvoorbeeld geoefend om zelfstandig met de bus naar Steenwijk te gaan en wat te doen bij onverwachte situaties onderweg. Dat is voor kinderen met een vorm van autisme onmisbaar. Veranderingen kunnen soms erg moeilijk voor ze zijn.’

Trainingen met lotgenoten

‘Via een vriendin kregen we de suggestie dat Dirk, de vader van Feike-Jan, zich misschien ook eens moest laten onderzoeken. We wisten beide wel dat er wat was', zegt Gebke. ‘Ik heb mezelf door de jaren heen aangeleerd om met mijn handicaps om te gaan, ook in mijn werk’, vertelt Dirk.

ASS

ggZ frIeslAnD FaMiLieRaaD

n één gezin ADH

D

‘ik heb mezelf Door De jaren heen aangeleerD om met mijn hanDicaps om te gaan, ook in mijn werk’

‘Bijvoorbeeld door van te voren een goede structuur aan te leggen. Uiteindelijk bleek uit mijn diagnose dat ik ASS heb, een Autisme Spectrum Stoornis.'

‘Omdat dit voor zowel mij, als voor mijn vrouw natuurlijk betekenis heeft, hebben we allebei aan een training meegedaan. Ik zat in een groep met lotgenoten en Gebke in een groep met ‘partners van’.

Bij GGZ Friesland. Dat is ons goed bevallen. Een jaar later kwam er weer een aanbod van MEE Friesland, een instantie die hulp biedt aan mensen met een verstandelijke beperking. Gebke heeft hier waardevolle contacten aan overgehouden’, legt Dirk uit.

Hij vertelt verder: ‘Met de twee diagnoses in één gezin, bleek de kous nog niet af. Een half jaar geleden is bij Gebke ADHD vastgesteld. Ze staat nu op een wachtlijst voor deelname aan een lotgenotengroep.

Zelf heb ik ook een vervolggroep als wens’.

nazorg na diagnose

De hulp van GGZ Friesland is het gezin goed bevallen. Een groot pluspunt vonden Gebke en Dirk dat ouders na de diagnose een op hun situatie

toegespitst informatiepakketje meekrijgen.

Met daarin bijvoorbeeld een lijstje met adressen en telefoonnummers van PGB, MEE, logeervoorzieningen en de familievereniging.

Toch willen Gebke en Dirk GGZ Friesland en Kinnik graag nog wat meegeven: ‘De diagnose van onze zoon heeft ons opgelucht, maar een nazorgafspraak voor nog wat extra emotionele ondersteuning zou fijn zijn geweest. Ons advies is ook om een informatiebijeenkomst voor oma’s, opa’s en andere familieleden te houden. Ook zij hebben er baat bij meer te weten over wat er met hun kleinkind, neefje of nichtje aan de hand is.'

Ons advies aan ‘familie van’ Wacht niet af in de trant van ‘de dokter zal het wel weten’. Wees mondig, ga googlen en probeer zoveel mogelijk te weten te komen over de diagnose.

29

‘Ik heb bij de snackbar gevraagd wat voor vet ze gebruiken!’

Woonvormbewoners verdiepen zich in gezond leven

Bewoonsters Hilda en Susanne

30

van GGZ Friesland Wonen in Franeker hebben er meer plezier in dan ze van tevoren dachten.

‘We hebben voedingsspellen gedaan en geleerd hoe je smoothies en soep kunt maken met verse groenten en weinig zout. Best lekker eigenlijk. Ik denk dat ik het zelf ook een keer wil gaan uitproberen’, legt Hilda uit.

De woonvorm waarin zij verblijven, doet mee aan een onderzoek van de afdeling Wetenschappelijk Onderzoek & Opleiding (WO&O). Hierbij lopen binnen tien woonvormen van GGZ Friesland leefstijladviseurs van de Hanze Hogeschool rond, die zowel de medewerkers als de patiënten uitleg geven over gezonde voeding en het nut van bewegen. Vervolgens gaat de hele groep daarmee aan de slag.

opknapt van de bewoners van de woonvormen en de klinieken, die ondersteuning krijgen van een leefstijladviseur en een bewegingsconsulent.

Dit is goed te onderzoeken door ook binnen tien woonvormen en klinieken die geen extra ondersteuning krijgen, bloedwaardes en gewicht te bepalen en de uitkomsten met elkaar te vergelijken. Zo kun je zien of de groep die meedoet in het onderzoek gezonder wordt’, zegt ze.

Vaker ongezond

Bloedwaarden meten

Frederike vindt het belangrijk dat hier wat aan verandert: ‘We onderzoeken of de gezondheid

Else Inge Schaafsma is de teammanager van het team dat binnen GGZ Friesland deze metingen verricht. We meten of de mensen te veel ongezonde vetten, te weinig gezonde

Dit onderzoek is opgezet door Frederike Jörg, werkzaam op de afdeling WO&O. Ze vertelt waarom: ‘Mensen met psychische klachten zijn gemiddeld ongezonder dan mensen die hier niet mee kampen. Ze zijn te zwaar of hebben veel ongezonde vetten en hoge suikerwaarden in hun bloed. Vooral binnen woonvormen en klinieken is dat zo. Dat heeft te maken met medicatiegebruik en dat deze groep mensen vaak minder beweegt en ongezonder eet.

In Franeker pakken de bewoners en medewerkers het project samen fanatiek op.

‘Ongeveer twee maanden geleden hebben verpleegkundigen ons bloed gemeten en gekeken naar ons gewicht. Dat doen ze over drie maanden weer, en over een jaar ook weer, zodat we kunnen zien of de gezonde voeding en meer bewegen helpt’, legt Susanne uit.

31 vetten, te hoge bloedsuikerwaardes, een te grote buikomtrek of een te hoge bloeddruk hebben. Als drie van de hiervoor genoemde zaken aan de orde zijn, is dat gevaarlijk. Dan heb je tien tot vijftien keer meer kans op hart- en vaatziekten. Ook kun je dan sneller suikerziekte ontwikkelen.’

De twee vrouwen van GGZ Friesland Wonen in Franeker denken niet dat ze al afgevallen zijn. Maar ze zijn wel bewuster van wat ze eten. Susanne: ‘Ik snoepte al niet heel veel, maar weet wel beter wat gezond is.

Laatst heb ik macaroni met verse groenten gekookt en dat was prima te eten. Volgens mij had ik mijn vitaminen toen voor die dag

zeker wel gehad. Ik heb ook bij de snackbars in de buurt gevraagd of ze verzadigd of onverzadigd frituurvet gebruiken. Het is jammer dat de snackbar met het gezonde onverzadigde vet alleen ’s middags open is!’

Samen is het leuker

Een gezonder leven is ook te bewerkstelligen door meer te bewegen. Ook daar besteedt de groep in Franeker aandacht aan. Elke vrijdag reist een deel van de groep op de fiets af naar sporthal De Wende op het terrein Groot Lankum in Franeker. Elke keer staat een andere sport op het programma. De bewoners hebben al verschillende sporten gedaan zoals blokjesvoetbal, volleybal en

badminton. Ook wordt er veel gewandeld, gefietst en door sommigen ook hardgelopen.

‘Alleen sporten doe je niet zo snel en samen is het een stuk leuker!’, concludeert Hilda.

Susanne beaamt dat: ‘Dat geldt niet alleen voor het sporten, maar ook voor het eten.

Ik woon niet in een groep, maar zelfstandig met begeleiding. Als ik alleen moet eten, koop ik toch snel iets gemakkelijks. Maar als we in de groep eten, dan wil je ook dat het gezond is voor de anderen. Dat is écht een voordeel van het samen koken en er samen mee bezig zijn. Als straks het onderzoek afgelopen is, kunnen we er dan hopelijk voor zorgen dat we zo door gaan!’

mAAnDAgochtenD nA De koffIe Is het In

w

De klInIek ouDeren vAste PrIk: De Arm- en

a

BeensPIeren vAn De DAmes en heren WorDen In het

32

sPortZAAltje even verDeroP flInk oPgerekt. ActIvIteIten-

therAPeut Akke PostmA Doet De oefenIngen voor en De Deelnemers rekken hun Arm- en BeensPIeren. met oPgeWArmDe sPIeren gAAn Ze De Week tegemoet.

de accordeon weer op schoot

‘als agema weer lieDjes op zijn accorDeon speelt, Dan genieten zijn kleinkinDeren Dubbelop’

Maandagochtend na de koffie is het in de Kliniek Ouderen vaste prik: de arm- en beenspieren van dames en heren worden in het sportzaaltje flink opgerekt. Activiteitentherapeut Akke Postma doet de oefeningen voor en de deelnemers rekken hun arm- en beenspieren. Met opgewarmde spieren gaan ze de week tegemoet.

Geartsje van Dijk, al meer dan dertig jaar werkzaam als verpleegkundige in de psychiatrie en nu verpleegkundige in de Kliniek Ouderen, vertelt: ‘De levensfase van de patiënten brengt veel problemen met zich mee. Het gaat je niet in de koude kleren zitten als mensen die je liefhebt overlijden, je gezondheid achteruitgaat en je mobiliteit afneemt.’

Senioren kunnen in een depressie raken of angstig zijn door lichamelijke klachten. Dan kan het soms nodig zijn om tijdelijk in de kliniek te verblijven. Ook het verlies van werk en de bijbehorende sociale contacten leiden soms tot een opname.

‘Het contact met de mensen hier is intensief, het zijn mensen uit een andere tijd, ieder met een eigen levensgeschiedenis, dat maakt ze zo bijzonder’, vertelt Geartsje.

Als jonge blom volbracht Geartsje haar mbo-V stages aan de Voorstraat en bij Groot Lankum in Franeker waar haar liefde voor de psychiatrie ontstond. Ze vertelt dat het verblijf op de afdeling voor sommige mensen een tussenstation is tussen hun oude woonsitiuatie en een verzorgingshuis: ‘Zo’n overgang is natuurlijk behoorlijk ingrijpend.'

Behalve heftige gebeurtenissen, beleven de patiënten en verpleging ook bijzondere momenten. Zo luisteren twee bejaarde kamergenotes momenteel elke avond voor het slapengaan naar de klassieke klanken van Bach, Vivaldi en andere muzikale grootmeesters. ‘Dat is natuurlijk prachtig en het is geen probleem als mensen elkaar opzoeken of elkaar helpen. Maar we willen wel voorkomen dat er dusdanig innige vriendschappen ontstaan dat het vertrek naar huis erg moeilijk wordt.’

‘Het is namelijk wel erg belangrijk dat een oudere zelfstandig blijft of geholpen wordt meer zelfstandigheid te verwerven’, legt Geartsje uit. ‘De verpleging wil toch de terugkeer van de patiënten naar de thuissituatie of de verhuizing naar een andere woonplek stimuleren. Mensen hebben vaak net even wat extra zorg nodig in het hervinden van de dagelijkse structuur. Voortgezette therapie in de deeltijdbehandeling kan daarbij helpen’, vertelt Loes Winkel, teammanager GGZ Friesland Ouderen.

zorgvuldig in de gaten gehouden

Als patiënten binnenkomen op de afdeling worden ze nauwkeurig medisch gescreend. De verpleging gebruikt voor medische uitslagen het programma van het Medisch Centrum Leeuwarden (MCL) met als groot voordeel dat medische uitslagen snel opgezocht kunnen worden.

Ook de lichamelijke gezondheid wordt dus zorgvuldig in de gaten gehouden.

33

Ouderen zijn lichamelijk nu eenmaal kwetsbaar. Het multidisciplinaire team bespreekt dagelijks de voortgang van elke patiënt. Onder deze groep dreigt valgevaar en sommige patiënten moeten gestimuleerd worden als het gaat om voeding en drinken. Als mensen in depressies raken kan het moeilijk zijn om goed te eten en te drinken met alle medische gevolgen van dien.

Vertrouwen in eigen lichaam

Arjen Agema (67) uit Leeuwarden, oud-directeur van achtereenvolgens maar liefst drie Friese zuivelfabrieken, belandt eind november 2010 in de GGZ Friesland Kliniek Ouderen. Hij eet en drinkt bijna niet meer en wordt in korte tijd veel te mager. Sinds een openhartoperatie, twee jaar daarvoor, functioneert hij niet meer zoals gewoonlijk. Agema verliest langzaam het vertrouwen in zijn eigen lichaam, hij blijft zich ernstige zorgen maken om zijn gezondheid en is daardoor voortdurend gespannen.

‘Ik stond aan de kant en kon niets doen´, vertelt zijn vrouw over deze ook voor haar ingrijpende periode. Ik kreeg het er af en toe van langs, terwijl ik zo graag wilde helpen’.

Dit heeft uiteraard zijn weerslag op het contact met zijn vrouw, familieleden en vrienden. Agema heeft een posttraumatische stressstoornis ontwikkeld door zijn heftige medische verleden en raakt zwaar depressief. De behandelingen bij GGZ Friesland worden gestart. Agema krijgt aanvankelijk alleen medicatie en het advies om veel in de buitenlucht te gaan wandelen.

34

licht in de tunnel

Helaas is deze behandeling geen wondermiddel en is een opname vanwege psychotische verschijnselen, na elf weken noodzakelijk. Maar Agema kijkt met een goed gevoel terug naar deze opname: ’Ik werd in de Kliniek Ouderen volledig teruggeworpen op mezelf, ik kreeg vezelrijke voeding toegediend om weer op gewicht te komen en ik leerde weer structuur aan te brengen in mijn leven’.

Agema ondergaat kort daarna zijn eerste ECT behandeling. Dit is een behandeling waarbij door een korte stroomstoot een algehele ontlading van de hersencellen ten gevolge heeft. Als zijn vrouw twee weken na de eerste behandeling zijn ogen ziet opklaren, wordt duidelijk dat deze behandeling aanslaat en dat het licht in de tunnel weer voor de familie Agema gaat schijnen. Waar hij een paar maanden geleden totaal wanhopig was en regelmatig ’hoe kom ik ooit uit dit gat’ dacht, is de depressie na zeven behandelingen verdwenen.

Met beide benen op de grond

Inmiddels doet Agema weer van alles, ‘Hij is alweer van zijn slaapmedicatie af’, vertelt zijn vrouw enthousiast én hij rijdt weer auto. Ondanks dat Agema veel heeft geleerd op de afdeling, zoals structuur vasthouden en relativeren, is het een zware tijd geweest. Zijn vrouw en beide kinderen waren erg betrokken en verder wilde Agema dit proces alleen ondergaan.

Nu staat Agema weer met beide benen op de grond. Hij heeft met kerst weer voor het eerst sinds lange tijd zijn accordeon op schoot gezet. Ik had er lang niet meer naar omgekeken, maar nu speel ik regelmatig weer even. En als Agema weer liedjes op zijn accordeon speelt, dan genieten zijn kleinkinderen dubbelop. Of zouden het pake en beppe zijn die het meest van de gezellige muziek genieten?

grote betrokkenheid

Agema volgt nog steeds therapieën in het Jelgerhuis. ’Psycho Motorische Therapie past het beste bij me’, alsdus Agema. ‘Je wordt je door deze therapie bewust van je lichaam en leert met beide benen op de grond staan’. Als je teveel in je hoofd ‘zit’, dan is het belangrijk om ervoor te zorgen dat je ook je lichaam weer beter voelt. Agema volgt nog meer therapieën in groepen: ‘Het mooie daarvan is dat je in de groep kunt vertellen hoe je je voelt en soms bel ik ook nog weleens met een oud-groepsgenoot om te vragen hoe het gaat. En onze gezondheid wordt goed in de gaten gehouden.'

Activiteitentherapie was de minst favoriete therapie van Agema: ‘Ik kroop gelijk veilig achter de computer die in de activiteitenruimte staat.’ Toch heeft hij twee mooie tekeningen gemaakt hoor,’ licht mevrouw Agema glimlachend toe. ‘Bij het personeel van de Kliniek Ouderen heb ik een hoge betrokkenheid bespeurd’, vertelt Agema. ‘Ik kon altijd bij mijn persoonlijk begeleider terecht en het team is goed geolied met hart voor de mensen. Er wordt zorgvuldig overlegd over de patiënten in de overdracht en dat is te merken. De betrokkenheid van het personeel is misschien wel het duidelijkste zichtbaar door het te illustreren met een mooi voorbeeld: Toen mevrouw Agema zich zorgen maakte over haar man die zo weinig at, kreeg ze op een zaterdagavond(!) een telefoontje van een verpleegkundige: ‘Het gaat goed met uw man hoor, hij heeft goed gegeten en ligt nu lekker te slapen’.

mediazuil en telefoon ient Zevenjarige jongen verd 180.000 Euro als schilder

in separeerruimte een opname in een kliniek maakt grote indruk op de patiënt, zijn familieleden en vrienden.

Als iemand tijdens de opname ernstig verward, angstig of boos wordt, kan een kort verblijf in de separeerruimte soms deel uitmaken van de behandeling.

De ruimtes zijn een stuk comfortabeler dan vroeger en de naam klinkt al een stuk vriendelijker dan de ouderwetse isoleercel. Toch blijft GGZ Friesland altijd op zoek naar verbeteringen. Het team van de Kliniek Heerenveen bedacht een bijzondere manier om in de separeerruimte even aan iets anders te denken.

Afleiding

Op een verjaardagsfeest van een collega bedacht het team van de Kliniek in Heerenveen dat het verblijf in de separeerruimte prettiger gemaakt moest worden. ‘Separeren is een laatste redmiddel,’ vertelt Hindrik van Dijk, verpleegkundige op de afdeling én een van de initiatiefnemers van de mediazuil. ‘Sommige patiënten kunnen de drukte van een groep even niet aan en dan is de separeer een optie. Het is alleen wel fijn als ze daar rustig kunnen naar de mediazuil kunnen kijken.’

Maar wat kunnen patiënten nou precies met die zuil? Ze kunnen hun dagprogramma en behandelplan doorlezen, zodat ze weten waar ze aan toe zijn. En om het verblijf prettiger te maken, kunnen mensen ook televisie kijken en spelletjes spelen op de zuil. ‘Als iemand snel overprikkeld raakt, dan krijgt hij of zij een beknopter aanbod op de mediazuil. Het apparaat kan ingesteld worden op de behoeften van de aanwezige persoon’, vertelt Hindrik.

contact

Op het scherm van de mediazuil staat ook wie er op bezoek komen en hoe laat ze langskomen, dit geeft een stukje rust en duidelijkheid.

En als een familielid of vrienden hun naaste in de separeerruimte willen spreken, dan is er in de separeerruimte altijd nog een mobiele telefoon aanwezig. Deze is doorgeschakeld naar de patiënt. Hoe naar het soms ook is om in de separeer te verblijven, deze mogelijkheden maken het verblijf in elk geval een stuk prettiger.

Positieve ervaringen

De mediazuil in de GGZ Friesland Kliniek in Heerenveen is al gebruikt door mensen met verschillende diagnoses. Hun ervaringen waren vooral positief. De televisie en de spelletjes worden veel gebruikt om het verblijf aangenamer te maken. ‘Voorheen waren er soms incidenten, maar door de afleiding van de mediazuil neemt dit af’, vertelt Hindrik.

De mediazuil en telefoon in de separeerruimte zijn door GGZ Friesland uitgekozen tot winnaar van de Goestingsprijs 2010, de prijs voor het beste idee van de organisatie. Bovendien haalde de vernieuwing veelvuldig de landelijke pers.

35

Haal het beste uit uw leven!