BreinPower 5

vaste werkplek

tineke Schippers:

‘ik sta steviger in mijn schoenen dan ooit’

jaargang 3 ' nummer 2 ' najaar 2011

Mindup helpt mensen stap voor stap richting een

de kracht van creativiteit ‘Gevoelens en emoties uiten’

Meddossier: zelf de

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 1

touwtjes in handen 2-11-11 17:30

Inhoud 12 20

Behandelingen met een duidelijke kop en staart Geluk hoeft niets te kosten

De kracht van creativiteit

6

14

'kan ik niet bij jou komen wonen?'

Met spoed op zoek naar een woonplek

en verder

Nieuws 3 Ambacht zonder druk op de scheepswerf van Mindup 8 Cliëntenraad 11 Campagne wijst jongeren op risico's alcohol 18 Psychiater Remco Dijkstra 24 Familieraad 26 Kinderpagina's 30

Colofon Breinpower, jaargang 3, nummer 2, najaar 2011

redactieadres Afdeling Communicatie GGZ Friesland, Postbus 932, 8901 BS Leeuwarden, telefoon 058­284 87 15, e­mail: pr@ggzfriesland.nl redactie Marco Boonstra, Akke Draaijer, Ester Mijnheer, Ilse Lindenhovius en

Column

onbereikbaar afrika alsof het niets was, kwamen ze voorbij stappen: olifanten, leeuwen en andere dieren behorend tot de ‘big five’. los van dat afrikaanse kleuren me, zo is door een specialist gezegd, goed staan, is het een onvergetelijke belevenis om na lang sparen een continent dat zo anders is dan europa van zo dichtbij mee te maken! en daar in zonovergoten afrika kwam ik tot een schokkende conclusie!

Ik, workaholic by nature, was onbereikbaar. Terwijl ik daar op de savanne stond, liep in Nederland de laatste week van de Vind Mijn Pil actie. Een actie waarmee GGZ Friesland haar applicatie MedAlert voor de iPhone en Android wilde laten zien. Tientallen mensen gingen enthousiast op zoek naar pillen

verstopt in Friesland. Hints kregen ze via Twitter en www.vindmijnpil.nl.

In de laatste week was een geweldige prijs te winnen en ik wilde dan ook graag de ontknoping meemaken. Ik wilde weten of één van de zoekers die tot dan toe alle vier andere pillen hadden gevonden de gouden pil in de laatste week zou bemachtigen.

Ik gunde het ze zo! Maar het enige wat ik zag, was een telefoon die aangaf dat er geen netwerk was.

Dus geen SMS van het thuisfront.

SMSje persen

Toen ik weer bereik had, was ik bijna even enthousiast als dat ik was bij het zien van alle fantastische dieren en gelukkig perste mijn mobieltje er een SMS uit richting Nederland. Ik kreeg

Nynke van der Zee hoofdredactie Louwra Weisfelt Vormgeving Groot Haar + Orth, Leeuwarden Fotografie Fotobureau Hoge Noorden Drukwerk Grafisch Bedrijf Hellinga, Leeuwarden Oplage 3000 exemplaren

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 2

2-11-11 17:30

Nieuws Eetweetje:

bieten zijn goed voor je brein! antwoord: de pil was gevonden!

De prijs was gewonnen! Ook met al het andere werk op de afdeling ging het goed. Gelukkig!

Waarschijnlijk herkennen veel mensen dit wel. Mobiel contact is zo onmisbaar geworden.

Toch is het goed af en toe een moment voor uzelf te pakken, bijvoorbeeld met deze Breinpower op schoot. Met de regendagen voor de deur, besteden we in deze Breinpower aandacht aan creativiteit en aan het belang van werk. Maar ook aan een groep mensen die geen dak boven het hoofd heeft en voor wie de winter daarom overleven is. Geniet van alweer de vijfde Breinpower.

Louwra Weisfelt, hoofdredacteur

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 3

Bieten eten, zodat dementie minder snel grip kan krijgen op je brein. Het klinkt gek, maar onderzoek heeft uitgewezen dat het werkt.

Het was al bekend dat bietensap je bloeddruk verlaagt. Onderzoekers van de Wake Forest Universiteit in de VS hebben echter bewezen dat het ook goed is voor de hersenen. In

bieten zitten namelijk veel nitraten, net zoals in selderij, sla, spinazie en kool. Wanneer je deze voedingsmiddelen eet, zetten bacteriĂŤn in je mond het nitraat om in nitriet.

Nitriet heeft de eigenschap dat het bloedvaten in je lichaam openzet. Dit zorgt voor meer bloed en dus meer zuurstof op plaatsen die dat kunnen gebruiken. In het geval van dementerende mensen dus de hersenen.

3

Last van een ochtendhumeur?

Iedereen heeft wel eens last van een ochtendhumeur als gevolg van slecht slapen. Je bent dan prikkelbaar en moe. Dit komt door het stresshormoon cortisol. Als het cortisolgehalte in je lichaam te laag is, door te weinig slaap, kun je daar de hele dag chagrijnig van zijn. Wanneer je op vaste tijden naar bed gaat en opstaat, houd je je cortisolgehalte op peil en start je je dag vol energie!

Nog even een paar tips om lekker wakker te worden: strek je goed uit wanneer je wakker wordt, doe de gordijnen open en adem een paar keer diep in en uit voor het open raam, spoel je gezicht met koud water, zet een rustig muziekje op en begin met een luchtig ontbijt.

2-11-11 17:30

NYNKE BOONSTRA proMoVeert op psyChoseoNDerZoek

4

GGZ Friesland is een doctor rijker!

Nynke Boonstra, werkzaam op de afdeling Wetenschappelijk Onderzoek en Opleidingen, is gepromoveerd aan de Rijksuniversiteit Groningen. Sinds 2003 werkt Nynke aan verschillende onderzoeken, die zich richten op de opsporing van patiënten met een psychotische stoornis. De onderzoeksresultaten staan beschreven in haar proefschrift: ‘Early detection of psychosis; why should we care?'

van start GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 4

Tijdens haar studie naar psychoses en de behandeling ervan, is aangetoond dat een lange onbehandelde psychoseduur niet alleen geassocieerd is met ernstiger positieve symptomen en kans op een terugval, maar ook met negatieve symptomen. Nynke raadt in haar proefschrift dan ook aan om de duur van de onbehandelde psychosen zo veel mogelijk te beperken.

Er zijn verschillende factoren die invloed hebben op de onbehandelde

psychoseduur. Zo is er de tijd die er is voordat de patiënt hulp zoekt, de tijd die het kost om een psychose te herkennen en de tijd om een patiënt door te verwijzen van de eerstelijn naar de tweedelijn.

Hierna kost het nog tijd om een adequate behandeling in de tweedelijn te starten.

Nynke denkt dat tijd te winnen is met een systematische screening met behulp van een vragenlijst na aanmelding bij GGZ Friesland.

Vanaf 1 noVember is denk officieel Van start. de psYcholoGen, sociaal psYchiatrisch VerpleeGkundiGen en alle andere medewerkers betrokken die daG een prachtiG pand aan de ZuiderGrachtswal in leeuwarden. een mijlpaal.

2-11-11 17:30

Meddossier: altijd uw medisch dossier bij u Als iemand medicijnen gebruikt, is het prettig die medische informatie altijd paraat hebben. Op die manier kunt u altijd op elk moment goed en foutloos worden geholpen. Meddossier is een handige tool, die alle medische gegevens kan opslaan. Dit kan van belang zijn wanneer u een ongeluk krijgt of onverwacht in het ziekenhuis belandt. De gegevens kunnen antwoord geven op belangrijke vragen van de specialist. U kunt Meddossier downloaden als applicatie voor uw iPhone. Meerdere mensen hebben dit inmiddels gedaan: 'Met Meddossier ben je zelf in control over je medische gegevens. Mooie tool!' en 'Ik

Denk biedt kortdurende, mentale zorg aan mensen met lichte psychische klachten. Een mens is krachtig en kan veel zelf oplossen.

Denk kan een steuntje in de rug zijn voor mensen die er zelf niet meer uitkomen. Denk wil zo voorkomen dat iemand ernstiger psychische klachten ontwikkelt.

De hulp richt zich op verschillende doelgroepen, waaronder werknemers en studenten.

Denk werkt op basis van drie stappen. Eerst kunt u onder­

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 5

ben erg blij dat ik in geval van nood deze app altijd bij me heb' aldus de recensie van twee gebruikers.

In de toekomst zal het ook voor Android telefoons mogelijk zijn om Meddossier te downloaden. Naast MedDossier biedt GGZ Friesland ook MedAlert aan, een app om medicatie te herinneren.

zoeken wat uw klachten zijn en welke omstandigheden hierin een rol spelen. Daarna kijkt u of u deze klachten zelf kan oplossen.

De website www.denk.nl is hierbij een handig hulpmiddel Als u meer hulp kunt gebruiken en behandeling krijgt bij Denk, zoeken we samen in het aanbod naar wat passend is. Hierbij is hulp in groepen of individuele coaching of behandeling een optie, maar ook online hulp behoort tot de mogelijkheden.

5

waar staat denk voor?

• Denk helpt niet langer dan nodig is • Denk wil klachten verminderen door de gezonde kant te versterken • Denk geeft de cliënt zo veel mogelijk zelf de touwtjes in handen

2-11-11 17:31

Behandelingen met een duide Vanaf 1 oktober 2011 werkt GGZ Friesland binnen alle poliklinieken met zorgprogramma’s. Daarin staat voor elke stoornis

6

precies beschreven welke behandelingen het meest effectief zijn. In de regio Heerenveen kunnen patiënten terecht op de polikliniek angst- en stemmingsstoornissen en persoonlijkheids­ problematiek.

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 6

‘De zorg wordt verleend door gespeciali­ seerde teams, die zich helemaal richten op het behandelen van een specifieke stoornis’, vertelt teammanager Tanja van Abel. ‘Deze teams krijgen scholing om binnen hun vak­gebied up to date kennis te vergaren.

Een programmaspecialist is verant­woordelijk voor de toewijzing van de juiste zorg.’

Van diagnose tot afsluiting

Hans Postma, programmaspecialist voor angststoornissen, vertelt: ‘De diagnose is voor het slagen van de behandeling erg belangrijk. Na een toewijzing aan een zorgprogramma door de centrale triage krijgt elke patiënt een intake- en adviesgesprek. Op grond van die intake

2-11-11 17:31

idelijke kop en staart Wachtlijsten en avondpoli

Klantgerichtheid is binnen GGZ Friesland van essentieel belang, daarin heeft de regio Heerenveen meerdere stappen gezet. Zo wordt de wachttijd op dit moment verkort door de inzet van extra behandelaren. Daarnaast kunnen patiënten vanaf 1 oktober in overleg met de behandelaar op woensdagavond terecht voor hun lopende behandelingen.

Daarbij gaat het qua behandeling meestal om cognitieve gedragstherapie, waar nodig aangevuld met medicatie of andere toegevoegde behandelingen. Alleen als het noodzakelijk is wordt het behandeltraject verlengd. Periodieke evaluaties meten of de hulp aanslaat.’

wordt bepaald of de behandeling wel of niet binnen het zorgprogramma gaat plaats­ vinden en welke behandeling geboden gaat worden.’

Hoe dat er in de praktijk uitziet, verheldert Hans aan de hand van een voorbeeld: ‘Voor een angststoornis bestaat de behandeling in eerste instantie uit maximaal 16 sessies.

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 7

Naast Hans zijn binnen de regio Heerenveen Xandri Groeneveld en Cynthia van Hessem benoemd tot programmaspecialist, respectievelijk voor stemmingsstoornissen en persoonlijkheidsproblematiek.

Gezamenlijk bewaken deze drie specialisten de inhoud van het zorgprogramma en passen deze aan de nieuwste inzichten aan.

Duidelijkheid voor de patiënt

De zorgprogrammering maakt voor de patiënt veel duidelijk. De inhoud en

de duur van de behandeling is vooraf bekend. Kwaliteitsmetingen en daarop volgende evaluaties laten de patiënt en de behandelaar het verloop van de behandeling zien. 'Dit kan een gunstig effect op de motivatie en het herstel van de patiënt hebben. Is iemand opgeknapt, dan sluit je de behandeling af en anders is er een gemotiveerde reden om de hulp te verlengen’, licht Tanja toe.

7

Ze gaat verder: ‘GGZ Friesland biedt binnen­kort per stoornis een uniforme behandeling in de hele provincie. Indien de start van de behandeling op zich laat wachten, wordt de mogelijkheid geboden de behandeling in een andere regio te beginnen. Dan kan iemand ervoor kiezen een behandeling in de eigen regio af te wachten of versneld te starten op een andere plek in Friesland.’

2-11-11 17:31

AMBACHT ZONDER DRUK OP DE SCHEEPSWERF VAN MINDUP

8

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 8

‘HIER VAL JE NIET TUSSEN WAL EN SCHIP’

2-11-11 17:31

booteiGenaren stallen er boten die wachten op een onderhoudsof restauratiebeurt. ook de nostalGische fluisterpramen en het pondje Van de prinsentuin liGGen na werktijd op steenworp afstand Van het leeuwarder centrum. deZe schepen

9

dobberen aan de steiGers Van de scheepswerf Van mindup.

In de werkplaatsen wordt gewerkt aan de restauratie van enkele houten boten. Mathijs Westra, sinds de opening van de scheepswerf in 1994 werkzaam op de werf, vertelt: ‘Deze boten zijn van particulieren en bedrijven. De klanten van MindUp knappen ze op. Het tempo ligt daarbij lager dan in het reguliere werkveld. Sommige werklieden zijn gediplomeerd, anderen leren de kneepjes van het vak van mij en van de collega’s op de werf.'

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 9

2-11-11 17:31

Wist je dat:

... er meer dan 100 mensen op de werf gewerkt hebben? ... er nu vijf geëmancipeerde vrouwen op de werf werken? ... De Dwaelster in 1914 gebouwd is? ... De Dwaelster 15 meter lang is? ... de werf aan de Oldegalileën, vlakbij het Leeuwarder centrum ligt?

Geen druk

10

Prestatiedruk is iets waar deze groep vaklieden, even of voor langere tijd, niet goed bij gedijt. Meedraaien in een bedrijf waar scoren aan de orde van de dag is, is vaak tijdelijk niet weggelegd voor mensen met een psychische of psychiatrische achtergrond.

Onwetendheid op de werkvloer kan ook nare vormen aannemen, zo vertelt Henk, gediplomeerd vakman en werkzaam op de werf: ‘Op mijn vorige werkplek werd ik gepest omdat mensen mij niet begrepen. Dit is voor mij de ideale werkplek omdat hier juist wel begrip is.'

Karin legt uit waarom een werkplek bij MindUp voor haar heel waardevol is:‘Wij begrijpen elkaar, je kunt hier ventileren en Mathijs is daarin als activiteitenbegeleider ondersteunend. Hij geeft ons vertrouwen waardoor wij meer zelfvertrouwen krijgen.' Zorgelijk voor zich uit starend voegt ze daaraan toe:‘Ik ken een hoop mensen die door hun psychische problemen tussen wal en schip zijn geraakt hoor. Dit is voor mij dé plek om overeind te blijven staan.'

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 10

Weg omhoog

En dat geldt voor meer mensen die klant zijn bij MindUp. Binnen de organisatie voor werk en dagbesteding klimmen zij stap voor stap omhoog met als einddoel weer aan de slag te gaan op een reguliere werkplek. MindUp heeft een zeer divers aanbod op het gebied van werken, leren en activiteiten en heeft vestigingen door de hele provincie Friesland. Klanten kunnen er onder meer productiewerk of administratief werk doen.

Ingemarit van der Wal, manager MindUp: ‘Aansluitend bij de zorgprogrammering van GGZ Friesland zal ook bij MindUp gewerkt worden aan doelen. Bij MindUp liggen deze op het gebied van resocialisatie en re-integratie en worden in samenwerking met de klant vastgesteld. MindUp helpt mensen het beste uit hun leven te halen. Dat geldt voor alle inwoners die vastlopen in Friesland.

MindUp wil haar aanbod ook bij gemeenten en uwv-instanties onder de aandacht brengen.'

Varen in eigen werk

De verhalen op de werf beamen hoe zinvol het is om te werken. De ploeg ambachtslieden verzamelt zich dagelijks rond tienen rondom de kantinetafel.

Onder het genot van een bak stomende koffie wordt het werk en het leven besproken. Terwijl werfhonden, De Bjinder en Vlekje, onder de tafel uitvechten wie het mooie stuk afvalhout toebehoort, wijst Klaas met glinsterende ogen naar een foto met een groot zeilschip:‘Dat is de Dwaelster, de trots van de werf. Hierin hebben we maanden aan onderhoudswerkzaamheden gestopt. Dat geeft voldoening. Therapie is er niks bij.'

2-11-11 17:31

Tineke Schippers

werkt voor de cliëntenraad

‘ Ik sta daardoor steviger in mijn schoenen dan ooit’ De Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen (WMCZ) bepaalt dat zorginstellingen cliëntenraden moeten hebben en wat de rechten en plichten van deze raden zijn. De wet beschrijft de taak van de cliëntenraad als 'het behartigen van de gemeenschappelijke belangen van de cliënten'.

Cliëntenraden mogen advies geven over alle onderwerpen die cliënten aangaan. Dit mag zowel op verzoek van de directie als ongevraagd. De wet noemt ook een aantal onderwerpen waarover de instelling de cliëntenraad altijd om advies moet vragen. Dit is het verzwaard adviesrecht. Tineke Schippers is penningmeester en vertelt wat het werk voor de cliëntenraad met haar doet.

gesprekspartner vond, die geloof in mij had om met mijn eigen kracht door te gaan’, vertelt ze. Door de gesprekken die Tineke had, kreeg ze als het ware handvatten om verder te gaan in haar leven. Hierover vertelt ze:‘Het was hard werken, maar ik kan nu zeggen dat ik weer, of misschien zelfs voor het eerst, stevig in mijn schoenen op de wereld sta. Ik ben mij in ieder geval voor het eerst bewust van mijn plaats op deze wereld.’

Een belangrijke plek

Nieuwe uitdaging

GGZ Friesland heeft een belangrijke plek in haar leven gekregen. ‘In de eerste plaats, omdat ik er een

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 11

Een tijd terug was Tineke toe aan een nieuwe uitdaging in haar leven: ‘Ik zocht een zinvolle invulling en

11

vond die toen in het raadswerk van de Cliëntenraad.’ Tineke vindt het fantastisch dat ze voor dit werk vanuit het perspectief van een patiënt kan meedenken over voorgenomen besluiten, wijzigingen en vele andere zaken.

Tineke omschrijft zichzelf als een precies persoon. ‘Ik werk graag zorg­vuldig en oplettend’, vertelt ze.

Dit zal haar goed van pas komen in haar functie als penningmeester.

Daar­naast is ze erg enthousiast en geeft ze aan dat ze haar taak met groots enthousiasme invulling zal geven.

2-11-11 17:31

geluk

hoeft niks te kosten

soMs kuNt u Wel Wat tips GeBruikeN oM u Wat Beter te VoeleN. DaarVoor hoeFt u GeeN Dure uitjes te oNDerNeMeN. Vaak Zit het heM juist iN De siMpele DiNGeN:

12

Verleg sportieve grenzen

Door hard te lopen, wandelen mag ook, verlegt u steeds meer uw eigen grens. Ontwijk de drukte van de stad en ga eens hardlopen door de natuur. Loop heerlijk langs de kant van het water of door het bos. Vergeet ondertussen niet te genieten van de wind, de bomen, vogels en de zon.

Bij thuiskomst mag u extra trots zijn omdat u toch bent gaan doen waar u eerst misschien geen zin had. Even douchen en het geluksmoment is compleet.

Zing je hoofd leeg

Muziek raakt. Het kan ontroeren en ontspannen, maar muziek maakt mensen vooral heel blij. Elke dag weer. Er is haast niets fijner dan keihard meezingen met de muziek waarvan u houdt. Ondertussen kunt u lekker boenen en poetsen in huis. Of ga eens stilzitten en geconcentreerd naar muziek luisteren. Bespeelt u een instrument, dan weet u zelf hoe verslavend het is om met muzikaliteit uw hoofd leeg te maken.

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 12

Stel orde op zaken

We hebben er vaak geen weet van hoeveel kleding er in de kast ligt. Vaak trekken we dezelfde combinaties aan omdat het ons goed staat, maar door eens iets anders aan te trekken kunt u hartstikke blij worden. Gewoon omdat het goed staat. Zo simpel is het.

Heeft u ook zo’n rommellade in het keukenblok? Zo één gevuld met allerlei troepjes die er eigenlijk helemaal niet in thuis horen. Neem eens de tijd om alles terug te zetten op de plek waar het hoort.

Schrijf het van u af

Het verdriet van u afschrijven of alledaagse gebeurte­ nissen beschrijven in een dagboek is gezond. In het begin kan het best wat moeite kosten om te schrijven, maar door bijvoorbeeld verdrietige dingen op te schrijven, verdwijnen spanningen langzaamaan en gaat u zich beter voelen. Het schrijven kan in een dagboek, maar als u bijvoorbeeld iemand mist die overleden is, kan het ook helpen een brief aan hem of haar te schrijven. Voordeel van schrijven in een dagboek is dat er echt alles in beschreven mag worden. Er is toch niemand die het leest.

2-11-11 17:32

13

Zit de tip om los te komen van de dagelijk e praktijk er voor u al bij? Zo nee, Bedenk voor uze lf dan eens een paar dingen waar u gelukkig van wordt.

Maak een lijstje met vijf tips voor uzelf om u goed

te voelen. Grijp ernaar als het even minder gaat en wie weet helpt het. Succes!

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 13

2-11-11 17:32

De kracht van creativiteit 14

GesprekkeN eN MeDiCijNeN helpeN Bij psyChisChe klaChteN. Maar DaarNaast kaN het heel heleND ZijN oM ZiNVol BeZiG te ZijN eN uZelF te uiteN. Dat is het uitGaNGspuNt VaN CreatieVe therapie, eeN therapieVorM Die BiNNeN GGZ FrieslaND WorDt aaNGeBoDeN. Natuurlijk kuNt u ook ZelF CreatieF aaN De slaG GaaN. De VerhaleN VaN HERMA BETTEN, therapeute eN HENK BOS, al jareN GeĂ?NspireerD tekeNaar, lateN ZieN hoe GoeD Dit kaN WerkeN.

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 14

2-11-11 17:32

Van kinds af aan is ze artistiek bezig en zelfs tijdens de pauzes op haar werk als beeldend therapeute breit ze de eindjes letterlijk aan mekaar. Herma Betten werkt al tien jaar vol bezieling voor GGZ Friesland. Ze werkt op de afdeling Eetstoornissen in het Noordvliet.

Haar doel is mensen door middel van creatieve activiteiten rust en overzicht te geven, zichzelf en hun handelen te ervaren en veranderingsprocessen op gang te brengen.

Daarbij helpt het beeldend uiten van de binnenwereld. Beeldende therapie laat mensen op een creatieve manier zien waarin ze vastlopen en hoe ze daar mee omgaan.

En creatief zijn is hierin volgens Herma:‘Het binnen je eigen grenzen en mogelijkheden richting geven aan je leven door oplossingen te bedenken voor je problemen, die bij jou passen.

Mensen die hier binnenkomen lopen vast op een bepaald stuk in hun leven. Het is fijn als mensen hun problemen los kunnen koppelen van wie ze zijn. Je bent niet een probleem, maar je hebt een probleem.'

Onze doelgroep wordt vaak gekweld door chaos in hun hoofd.‘Tijdens de therapiesessies creëren de patiënten rust in het drukke hoofd, krijgen ze overzicht en gaan ze van wat meer afstand mogelijkheden zien, die ze anders niet zouden ontdekken.‘Ik zoek altijd naar een manier die bij iemand past. Dat gaat van schilderen, knippen en plakken tot het smijten met verf’, legt Herma uit.

‘Het komt weleens voor dat hier mensen binnen lopen die roepen: dit is dus he­le­maal niets voor mij. Ik laat ze dan bijvoorbeeld een collage maken over hoe ze zijn in hun goede doen. Laatst was hier zo’n meneer die erg sceptisch was. Na het maken van de collage vertelde hij heel verbaasd er rustiger door te zijn geworden. Door de concentratie tijdens het beeldend werken ontdekte hij dat hij kon focussen en overzicht kreeg waardoor hij nu beter in zijn vel zit.'

Omgaan met je problemen

De mensen waar Herma mee werkt hebben verschillende bagage. Tijdens deze therapie werkt ieder op zijn eigen manier aan zijn eigen persoonlijke werkdoel. Mensen leren gevoelens en emoties van de binnenwereld te uiten en om te gaan met de problemen waar ze tegenaan lopen. Napoleon vatte beeldende therapie trouwens al meer dan tweehonderd jaar geleden samen:‘Een beeld zegt meer dan duizend woorden.'

15

Patronen en gedachten

De therapie geeft inzicht in vastgeroeste patronen en gedachten. Door beeldend te werken, zijn deze beter te ervaren. Daarnaast geeft het beeldend uiten van de binnenwereld net een andere kijk op wat er speelt. Het gevoel en ervaren komt veel makkelijker letterlijk en figuurlijk op tafel.‘Sommige mensen denken bijvoorbeeld dat ze zelf het probleem zijn en door juist die gedachte langzaam aan los te koppelen en te zoeken naar mogelijkheden, komt iemand vooruit.'

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 15

Herma:

‘Beeldende therapie geeft inzicht’

2-11-11 17:33

Henk:

‘Creatief bezig om even weg te zijn van het dagelijkse’

16

Wie het huis van Henk Bos betreedt, ziet meteen dat er een creatieveling huist. In de woonkamer staat een schildersezel en aan de muur hangt een sprookjesachtig schilderij. ‘Het is nog niet helemaal klaar hoor, ik kan veel beter’, zegt een bescheiden kunstenaar terwijl hij zijn werk laat zien.

Bijna zijn leven lang is Henk al bezig met tekenen en schilderen. Al op de lagere school in Midsland op Terschelling merkte hij dat hij tekenen en schilderen erg leuk vond: ‘Ik tekende altijd van alles in de kantlijnen van mijn schrift. Sommige klasgenootjes waren toen al van die tekeningetjes onder de indruk.’ Toen hij 16 was begon hij met het maken van een wekelijkse cartoon voor de Terschellinger Courant.

Fantasy

Henk schilderde vroeger vaak stillevens. Een van zijn grootste voorbeelden is Jopie Huisman.

Inmiddels heeft hij een voorliefde gekregen voor fantasy. ‘Ik houd van fantasy kunst’, vertelt Henk.

Dit genre wordt gekenmerkt door veel fantasie en sprookjesachtige beelden. Henk zoekt ter inspiratie plaatjes op via internet: ‘Het inspireert me en

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 16

daarnaast geef ik er mijn eigen draai aan. Het is voor mij een uitdaging om te zoeken naar moeilijke composities. Met fantasy is het leuke dat je daarbij je eigen fantasie kunt gebruiken.’

Exposities

Henk heeft al meerdere keren geëxposeerd in onder andere het ziekenhuis de Tjongerschans in Heerenveen en op de revalidatie­afdeling van het Medisch Centrum Leeuwarden. Daarnaast is hij al tien jaar vaste cartoonist voor het magazine van de Centrale Cliëntenraad. Zijn creatieve bezigheden lopen uiteen van sprookjesachtige schilderingen met elfjes en vlinders tot humoristische cartoons met veel kleur.

De realiteit ontvluchten

Henk is een bescheiden man. Complimenten vindt hij leuk, maar hoeven niet zo nodig. Hij gaat ook liever niet op de foto voor een magazine. Maar zijn werk wil hij graag aan iedereen laten zien.

Voor Henk is creatief bezig zijn vooral het even ontvluchten van de realiteit: ‘Het is belangrijk om je ergens in te kunnen aarden en om even weg te zijn van de dagelijkse routine’, vertelt de kunstenaar.

2-11-11 17:33

Zelf creatief aan de slag:

De accu opladen in december Nodig: In de woelige laatste maand van het jaar vliegen de dagen aan ons voorbij. De feestdagen brengen hectiek met zich mee. Maar aan het eind van het jaar stellen we onszelf voornemens voor het nieuwe jaar, want: nieuwe ronde nieuwe kansen.

In december vliegen we stad en land af voor de origineelste cadeaus voor onze geliefden en we zijn druk met het doen van de kerstboodschappen en met het bakken van de heerlijkste oliebollen. Leuk, maar niet gek dat we juist in deze periode van het jaar vaak moe en gestrest zijn. Daarom een tip in de Breinpower, van beeldend therapeute Herma Betten, om tot rust te komen.

Sta stil bij de dag

Kies een rustig moment van de dag waarop u gaat zitten en stil staat bij de dag. Even de stress proberen los te laten en alleen bezig te zijn met de tekenopdracht: wat zie ik vandaag.

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 17

Koop hiervoor een klein schetsblokje en kijk wat voor tekenmateriaal u in huis heeft. Denk ook aan collagespullen zoals foto’s en afbeeldingen uit tijdschriften en lijm. Koop eventueel wat kleurpotloden, pastelkrijtjes of gebruik gewoon een pen.

Leg de lat laag

Probeer iets te tekenen of te knippen en plakken wat u opgevallen is die dag. Misschien heeft u iets bijzonders gezien of iets wat u raakte of uw aandacht trok. Het kan in hele kleine dingen zitten.

Probeer tijdens het uitbeelden de lat laag te leggen, zodat u ongedwongen kunt genieten van het even rustig mogen frĂśbelen.

Wees trots!

17

-Schetsblokje -Potloden -Stiften -Pastelkrijtjes -Verf -Kwasten -Lijm -Fine-liner -Collagemateriaal (tijdschriften, textiel) -Een pot thee

Het resultaat hoeft niet perfect te zijn.

Het gaat erom dat u even lekker aan de slag bent geweest. Wees gewoon trots op uw resultaat.

2-11-11 17:33

18

GGZ Friesland en heineken werkten deze zomer samen om jongeren voor te lichten over alcohol op jongerencampings op de Waddeneilanden. Met deze campagne wilden beide partijen laten zien dat het prima is om op vakantie een drankje te drinken, maar dat er wel risico’s verbonden zijn aan te veel drinken. Daarbij gaat het niet alleen om directe gevaren van het aangeschoten zijn, maar ook om problemen op de lange termijn. alcohol veroorzaakt schade aan de hersenen.

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 18

2-11-11 17:33

Campagne wijst op risico’s alcohol

'DaN MaG ik De koMeNDe Vier jaar Niet Meer DriNkeN!’ In eerste instantie lijkt het een ongewone combinatie: een ggz­instelling en een bierbrouwerij die de handen ineenslaan.

Er is echter een overeenkomst: de twee willen beide stimuleren dat er verantwoord met alcohol wordt omgegaan.

GGZ Friesland omdat op de korsakovafdeling dagelijks pijnlijk duidelijk wordt wat alcohol met een mens kan doen. Heineken vindt het belangrijk dat mensen genieten van een drankje op zijn tijd, maar wel met mate.

Gevolgen

Om de jongeren de feiten aan te reiken zijn campagneteams afgereisd naar Terschelling. Drie twintigers liepen met campagnemateriaal over de campings en gingen met vakantievierende jongeren in gesprek. Ze hadden kaarten mee die de verschillende directe gevolgen van drank laten zien.

Deze kaarten, gekoppeld aan www.knowthesigns.com tonen hoe mensen reageren op drank. Typetjes als de slaapkop, de exhibitionist en de flirt, die op de website ook terugkomen, laten zien hoe gedrag verandert als je teveel drinkt.

Daarnaast deelde het campagneteam folders uit, die ontwikkeld zijn door GGZ Friesland, waarin heel duidelijk opgesomd staat wat veel drinken doet met je hersenen en gedrag. Joke Jacobs, verpleegkundig expert, ziet dagelijks hoe de door alcohol veroorzaakte aandoening korsakov levens kapot maakt. Ze vertelt: ‘Veel mensen denken dat zulke schade alleen ontstaat bij een alcoholverslaving, maar dat klopt niet. Als je af en toe heel veel drinkt, het zogenaamde binge drinken, dan kan dat de hersenen al beschadigen.’

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 19

Als iemand schade heeft opgelopen is dat onomkeerbaar.

Joke: ‘Deze schade maakt dat iemand veel meer moeite krijgt met de zogenaamde cognitieve taken. Dat betekent dat plannen moeilijker wordt, concentreren lastiger en dat je sneller dingen vergeet. Binnen de korsakovkliniek hebben de patiënten daardoor bijvoorbeeld voor de simpelste dingen, zoals het op slot draaien van de deur geheugensteuntjes nodig.

Overal hangen memobriefjes. Bij lichtere schade kan het net het verschil maken tussen een mbo­ of een hbo­studie afronden.’

Bij de tent

Op de campings lukte het de campagneteams goed om met jongeren in contact te komen. Voor de tent spraken ze met jongeren, soms met het alcohol nog in hun bloed. ‘Ze waren geïnteresseerd in de spelkaarten en confronteerden elkaar met recente gebeurtenissen die ze samen hadden meegemaakt.

Vaak schrokken ze ervan hoe weinig glazen drank per dag gezond voor een lichaam is’, vertelt Jan van het campagneteam.

Drinken doet wat met je!

19

Er waren ook jongeren die wat dieper ingingen op het onderwerp.

Zij schrokken van de schade die het lichaam kan oplopen bij overmatig alcoholgebruik en dat dit niet alleen bij alcoholisten gebeurt. Twee jongeren, zittend voor hun tentje merkten op:‘Als er met meer dan twee glazen per dag al schade kan ontstaan, dan mag ik de komende vier jaar niet meer drinken!’

Duidelijk is dat het belangrijk is om voorzichtig om te gaan met het drinken van alcohol. Mensen zijn de afgelopen jaren meer gaan drinken en ook op jonge leeftijd. De consequenties daarvan worden wel eens vergeten. Als u meer wilt weten over korsakov dan vindt u dat op www.ggzfriesland.nl.

2-11-11 17:33

' Kan ik niet bij jou komen wonen?'

20

k le np oo w n ee ar na k oe z op d oe Met sp

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 20

2-11-11 17:33

21 het is halF elF als Martje Dijkstra, aMBulaNt VerpleeGkuNDiG Bij het aCt-teaM, haar Fiets uit het hok trekt. haar ZWart-Wit GestippelDe Bloes DaNst Vrolijk iN De WiND als Ze riChtiNG het CeNtruM trapt. hoeWel De herFst oFFiCieel al haar iNtreDe heeFt GeDaaN, GeeFt De therMoMeter DeZe ZoNNiGe oktoBeroChteND ZoMerse teMperatureN aaN. iDeaal Weer oM patiﾃ起teN BuiteN op te ZoekeN. WaNt als De patiﾃ起t Niet Naar haar koMt, koMt Martje Wel Naar De patiﾃ起t.

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 21

2-11-11 17:33

22 In overleg

In een team met zoveel disciplines is overleg met collega’s aan de orde van de dag. 'We overleggen iedere ochtend met het team tijdens de bordbespreking. Zo is iedereen op de hoogte van de belangrijke highlights rondom een patiënt', legt Martje uit. Maar ook met ketenpartners als Verslavingszorg Noord Nederland, opvangcentra en pensions heeft ze wekelijks contact. 'De problemen van onze patiënten kun je simpelweg niet alleen oplossen. Daar heb je hulp van anderen bij nodig.'

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 22

De bestemming vanochtend is het inloophuis aan het Groot Schavernek, een ontmoetingsplaats voor veel patiënten van GGZ Friesland.

Het is al druk, getuige de wirwar van fietsen op de stoep. Heerlijke geuren van het middagmaal stijgen op uit de keuken en vullen de gezellige ontmoetingsruimte. Martje loopt hier regelmatig even binnen. Vandaag is ze op zoek naar Tsjerk, sinds een week dakloos en dringend op zoek naar een nieuwe woonplek.

in het pension leeggehaald. Ik vraag me de hele tijd af: waarom is dit nou zo gegaan? Sinds ik dakloos ben, is mijn leven een chaos.'

Achter in de kamer zit Tsjerk alleen aan een tafeltje. Afgelopen week werd hij wegens bedreiging van het personeel uit zijn kamer in pension Bonifatiusplein gezet. Al een aantal dagen leeft hij nu op straat, slaapt af en toe bij vrienden of brengt de nacht gedwongen door in de nachtopvang. Met zijn drugsverslaving is hij geen gemakkelijke kandidaat voor het vinden van nieuwe woonruimte. Aan Martje de lastige taak om zo snel mogelijk een noodoplossing te zoeken.

Want op straat blijven wonen, dat is wel het laatste wat Tsjerk wil.

Het verhaal van Tsjerk is herkenbaar voor veel patiënten van het ACT­team. Mensen met meerdere problemen, die tussen wal en schip dreigen te vallen. Problemen die bovendien niet één, twee, drie zijn op te lossen. Martje: 'Je moet beginnen bij het probleem dat de meeste aandacht vraagt. In dit geval een plek waar Tsjerk voorlopig terecht kan. Daar zet ik me voor in. Het is mijn uitdaging het leven voor hem op dit moment zo prettig mogelijk te maken.'

Vuilniszak met kleren

Geconcentreerd buigt Tsjerk zich over zijn volle beker koffie en neemt voorzichtig een eerste slok.

Het werkt als spraakwater, want als door een bij gestoken begint hij te vertellen. 'Toen ik gisteren bij de nachtopvang kwam, stonden er drie vuilniszakken met daarin mijn kleren. Ik moest maar zien wat ik er mee wilde doen. Ze hebben dus gewoon mijn kamer

'Drugs, slapen, eten; sinds ik dakloos ben is mijn leven een chaos'

Net zo normaal als afwassen

Overdag vindt Tsjerk een warme plek in het inloophuis. Maar hoe moet dat ’s nachts? Hij haalt verslagen zijn schouders op. 'Ik slaap ’s nachts niet, maar loop gewoon wat rond. Kijk, de nachtopvang is niets voor mij. Daar word ik zo gespannen, dan hoor ik stemmen in m’n hoofd die me vertellen dat ik weg moet. Naar buiten. Dat komt door de drugs, ja. Het enige dat helpt, is dat van tevoren al mijn drugs opmaak. Dan heb ik die stemmen niet.'

2-11-11 17:33

Wie is Martje Dijkstra?

Wat doet het ACT­team?

Het ACT­team is onderdeel van GGZ Friesland Spoed en richt zich op patiënten met complexe problematiek op meerdere levensgebieden. Om de drempel zo laag mogelijk te maken, gaan de medewerkers op bezoek bij de patiënt.

Ook als deze geen dak boven zijn hoofd heeft. Het team bestaat uit verschillende disciplines. Ervaringsdeskundigen, psychologen, sociaal psychiatrisch verpleegkundigen, trajectbegeleiders, maatschappelijk werkers, ambulant verpleegkundigen. Samen buigen ze zich over de problemen van de patiënt.

Zijn drugsverslaving heeft volledig de controle over zijn leven overgenomen, realiseert ook Tsjerk zich. 'Weet je wat het is? Je ziet je eigen verslaving niet meer. Het is een gewoonte geworden, net zo normaal als afwassen. Maar het zuigt me helemaal leeg. Mijn drugsgebruik is zo omstreden, daar weet geen mens wat vanaf. Ik zelf eigenlijk ook niet.'

'Mijn verslaving is een gewoonte geworden, net zo normaal als afwassen'

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 23

Martje werkt ruim twee jaar als ambulant verpleegkundige binnen het ACT-team. 'Omdat het voor deze patiënten lastig is om bij ons langs te komen, ga ik naar hen toe. In hun vertrouwde omgeving zoek ik ze op. Contacten aangaan en behouden is namelijk niet het sterkste punt van deze doelgroep.

Pas als ze je vertrouwen, kun je echt helpen. Daar gaat heel wat tijd en energie aan vooraf. Maar het is uiteindelijk de moeite meer dan waard.'

'Kan ik niet bij jou komen wonen?'

23

Als de pan met gehaktballen op tafel wordt gezet, neemt Martje afscheid. Haar belofte zo snel mogelijk met een noodoplossing te komen, stelt Tsjerk zichtbaar gerust. Zijn wens is duidelijk. 'Het enige dat ik nu zo ontzettend graag wil, is een eigen huis.' Er verschijnt een ondeugende glimlach om z’n mond als hij Martje aankijkt. 'Kan ik niet bij jou komen wonen?'

Inmiddels is Tsjerk opgenomen in kliniek de Damme­ laan om zijn medicatie opnieuw in te stellen. Doel is om de stemmen in zijn hoofd te verminderen en ook zijn drugsverslaving te beheersen. Het ACT­team is in gesprek met de nachtopvang, pension Bonifatiusplein en Verslavingszorg Noord Nederland over de vervolgmogelijkheden. Tot die tijd heeft Tsjerk in ieder geval een dak boven zijn hoofd en wordt hij behandeld.

Wegens privacyredenen is de naam van Tsjerk gefingeerd.

2-11-11 17:34

In het ambulante Zorgprogramma Angst & Stemmingsstoornissen in Leeuwarden werkt Remco Dijkstra als psychiater in opleiding in een multidisciplinair team. Zijn patiënten hebben te kampen met een angst­ stoornis, een bipolaire stoornis óf

24

met een ernstige depressie.

‘Je ziet patiënten d GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 24

2-11-11 17:34

Verschillen tussen de psycholoog en de psychiater Remco is over een aantal maanden klaar met zijn medische specialisatie en gaat vervolgens als psychiater aan de slag bij GGZ Friesland. Hij heeft absoluut geen spijt van zijn studiekeuze: ‘Psychiatrie is het meest afwisselende vak in de geneeskunde.'

‘Mijn dagelijkse werk bestaat uit het zien van boeiende patiënten met complexe problematiek. Daarnaast kom ik in crisissituaties bij mensen thuis, op politiebureaus, op verpleegafdelingen en bij de spoedeisende hulp van algemene ziekenhuizen, op gesloten psychiatrische klinieken en in de gevangenis. We zijn zelfs te vinden in de operatiekamer voor het toedienen van ECT (electroconvulsietherapie).'

• Psychiaters studeerden geneeskunde, psychologen psychologie.

Daardoor mogen psychiaters medicijnen voorschrijven, psychologen niet.

• Psychologen bieden vaak cognitieve gedrags­therapie, vaak bij lichtere klachten. De psychiater is juist verant­woordelijk voor ernstiger ziektebeelden.

• Psychiaters doen crisisdienst, psychologen niet.

• Van biologische oorzaken weet een psychiater meer dan een psycholoog.

Driedimensionaal

Psychiaters zijn zo ongeveer de enige medisch specialisten die patiënten op een driedimensionale manier beschouwen. Ze hebben niet alleen oog voor biologische afwijkingen of ziektes, maar vormen zich ook een beeld van de persoonlijkheid, de innerlijke wereld en de sociale omgeving van de mens die ze tegenover zich hebben zitten.

Een ander belangrijk pluspunt van de psychiatrie-opleiding is dat er veel ruimte is voor persoonlijke ontwikkeling. Het zelf ondergaan van psychotherapie of 'leertherapie', met een minimum aantal van vijftig sessies, is een verplicht onderdeel van de opleiding. ‘Ik ben bij een psychoanalyticus ‘in behandeling’ geweest en dit heeft er bijvoorbeeld voor gezorgd dat ik mij beter kan afgrenzen voor de problemen van patiënten.'

Mondiale psychiatrie

Met een verse bul Geneeskunde op zak, vertrekt Remco begin 2006 vanuit zijn studiestad Groningen naar bourgondisch Maastricht om daar te starten met de psychiatrieopleiding. Na de driejarige basisopleiding vertrekt hij voor een wereldreis. In landen als Japan, Colombia en Malawi bezoekt hij psychiatrische inrichtingen, waar sommige patiënten onder erbarmelijke omstandigheden leven.

Om een indruk te krijgen van het reilen en zeilen in de klinieken loopt de psychiater in spé een week lang mee met de plaatselijke psychiaters. In de ontwikkelingslanden Colombia en Malawi, staat Remco oog in oog met schrijnende situaties door een overschot aan patiënten tegenover een tekort aan psychiaters. ‘Gelukkig hebben alle Nederlanders wél toegang tot psychiatrische zorg en is de kwaliteit van zorg hier van een erg hoog niveau.’

25

Als een vis in het water

Na dit ‘geweldige jaar keert Remco terug naar Friesland waar hij oorspronkelijk vandaan komt. ‘Mijn geld was volledig op.' De laatste anderhalf jaar van de A-opleiding maakt hij af in Leeuwarden. In het team van de poli Angst & Stemmingsstoornissen voelt hij zich als een vis in het water. ‘Soms zien onze patiënten het absoluut niet meer zitten, maar 90% van alle mensen met een depressie krijgen we er bovenop! Mooier werk kan ik me niet voorstellen!’

‘De kracht van een goede psychiater? Je moet heel goed kunnen luisteren, je mag niet snel oordelen en je moet nieuwsgierig zijn tot op het bot!’

n duidelijk herstellen’ GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 25

2-11-11 17:34

iN het kaDer VaN De DaG VaN De MaNtelZorG (10-10-11) heBBeN De FaMilieraaD eN het teaM VaN De Geestelijke VerZorGiNG iN NaVolGiNG VaN De FaNtastisChe DaG iN 2010 opNieuW eeN FaMilieoNtMoetiNGsDaG GeplaND. We heBBeN DaarVoor 11

26

NoVeMBer 2011 GereserVeerD eN BiNNeN De orGaNisatie VaN DeZe DaG WerD DeZe DaG al Vrij sNel ‘De elFjesDaG’ GeNoeMD. eeN elFje Zou - Zo ZeGt het WoorDeNBoek - MaGisChe kraChteN heBBeN.

Is het niet zo dat familie en naastbetrokkenen maar ook hulpverleners kracht vergelijkbaar met dat van elfje kunnen gebruiken binnen de relatie met de patiënt? Vandaar deze dag; een dag die inspiratie zal geven, waar contact gelegd kan worden, waar men naar elkaars verhaal kan luisteren, een dag waar gesproken zal worden over grenzen.

Het thema voor deze dag is 'Grenzen aan familiebetrokkenheid'.

De zorg is volop in beweging. Ook binnen de geestelijke gezondheidszorg zijn nieuwe wegen ingeslagen. Familiebeleid staat volop in de schijnwerpers. Wat verwachten familie en naastbetrokkenen van de hulpverlener en omgekeerd? Kortom, wat zijn de grenzen aan familiebetrokkenheid en wie bepaalt deze?

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 26

Deze dag wordt gehouden in Franeker, in het Tulip­Inn hotel tussen 10.00 uur en 15.00 uur. Op deze dag zal Jelle Boomgaardt (manager van Zorgkantoor Friesland) fungeren als dagvoorzitter.

Marjan Berk (schrijfster maar daarvoor werkzaam als psychiatrisch verpleegkundige) zal spreken. Zij heeft intensief te maken gehad met de verzorging van zieke familieleden (haar eerste man leed aan depressies en haar 2e zoon heeft schizofrenie).

Tevens zal de FamilieVertrouwensPersoon (FVP) in de persoon van Wim Timmermans ons meenemen in de discussie over grenzen aan familiebetrokkenheid.

Kortom, een dag die niet gemist mag worden. Deelname is geheel kosteloos. Opgeven via pr@ggzfriesland.nl of via (058) 284 87 15. Wees er snel bij!

2-11-11 17:34

GGZ FrieslaND familieraad

FAMiLieSpreekUUr VOOr MAnTeLZOrGerS in heerenVeen Vaak (h)erkennen familieleden of naastbetrokkenen zichzelf niet als mantelzorger wanneer zij te maken krijgen met psychische of psychiatrische problemen van hun familielid. Die extra zorg, u kiest er niet voor, komt opeens op uw weg. het kan soms zwaar zijn en vergt veel van u. De gemeente heerenveen biedt haar inwoners, in samenwerking met diverse organisaties waaronder GGZ Friesland, een familiespreekuur als steuntje in de rug voor die extra zorg.

Helpt of verzorgt u een familielid, vriend of buur in uw omgeving vanwege een ziekte, ouderdom of handicap? Dan bent u een mantelzorger.

Wist u dat 80% van de zorg in Nederland door mantelzorgers gegeven wordt? En daarmee bent u van onschatbare waarde in onze samenleving.

Als mantelzorger kunt u vragen hebben of in een bepaalde situatie terechtkomen waarvan u niet weet hoe u daarmee om moet gaan. Dan kunt u gebruik maken van het familiespreekuur.

Het familiespreekuur vindt plaats op maandag, woensdag en donderdag.

Met de consulent kunt u in maximaal drie gesprekken uw situatie bespreken en zo nodig samen zoeken naar mogelijke oplossingen om uw zorg te verlichten. Aan het familiespreekuur zijn geen kosten verbonden. Woont u in de gemeente Heerenveen en wilt u gebruik maken van het familiespreekuur?

Maak dan een afspraak met Sietske van der Weg, consulent. Telefonisch afspraken maken kan op woensdag van 10.00 uur 足 12.00 uur.

Aanmelden per e足mail kan ook: stuur een bericht naar onderstaand mailadres. Vermeld daarbij uw naam, adres, postcode en woonplaats en uw telefoonnummer (indien u telefonisch bereikbaar bent).

Tijdens het kosteloze spreekuur kunt u uw verhaal vertellen, vragen stellen of uw zorgen bespreken.

De consulente van het familiespreekuur kan u tips geven of u verwijzen naar een voor u geschikte instantie die u verder kan helpen.

Contactgegevens Sietske van der Weg Telefoon: 06 足 46 17 50 60 E足mail: familiespreekuurheerenveen@gmail.com Website: www.heerenveen.nl

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 27

27

2-11-11 17:34

De familievertrouwenspersoon:

EEN SUCCES Wim Timmermans is familievertrouwenspersoon en vertelt over zijn eerste ervaringen:

28

‘in de eerste tien maanden heb ik 120 personen gesproken en daarin voor 83 hulpvragen een oplossing gezocht.

Verreweg de meeste van hen zijn met mij in contact gekomen via de website van GGZ Friesland of mond-tot-mondreclame. Vaak gaat het om families die zorgen voor iemand met een psychotische stoornis of schizofrenie.’

Samen zorgen binnen de familiekring

De tevredenheid van deze mensen is goed te noemen.

Ze geven aan het fijn te vinden hun verhaal kwijt te kunnen en antwoord te krijgen op vragen over de behandeling van hun familielid, maar ook eventuele ontevredenheid.

‘Ik kan informatie bieden, bemiddelen, maar ook gewoon luisteren en dat is volgens mij heel waardevol’, meent Wim. De familievertrouwenspersoon is bedoeld voor familie of naastbetrokkenen van iemand met psychiatrische problemen. Dan kan soms heel belastend zijn. Deze mensen willen er graag zijn voor hun partner, kind, broer, zus of naaste. Maar vergeten daarbij soms zichzelf, omdat zoveel tijd opgaat aan de hulp en het bijstaan van degene met psychische klachten.

Geldt dat ook voor u en heeft u vragen over zaken die u als mantelzorger tegenkomt, dan kunt u terecht bij de onafhankelijke familievertrouwenspersoon.

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 28

2-11-11 17:34

n

GGZ Friesland familieraad Van jongs af aan hebben Eppy Andringa en Greetje Bergsma, inmiddels zestigers, meegeholpen. Hun broers Tom en Harry bleken een contactstoornis te hebben, waarvan de diagnose hen pas in de jaren tachtig bekend werd. ‘De ene broer was erg druk maar wel gezellig al kon hij ook opeens heel explosief worden. De ander was meer teruggetrokken’, zo begint Eppy.

Haar zus Greetje vult haar aan: ‘We weten niet anders dan dat we altijd meehielpen om de situatie thuis voor onze ouders zoveel mogelijk te verlichten. Onze moeder wilde hoe dan ook de beide jongens thuis houden, ook al was de situatie soms bijna onhoudbaar. Er zijn wel eens opnames nodig geweest. Wij bewonderen haar enorm. Door de hele situatie werden wij een hecht en warm gezin, waar iedereen graag over de vloer kwam.’

‘Nadat eerst onze vader en ruim 12 jaar geleden onze moeder overleed, zijn onze broers samen blijven wonen. Sinds­ dien kwamen wij er om beurten vrijwel dagelijks.

Beiden hadden we het geluk dat we een man hebben, die zich ook voor hen inzet, elk als bewindvoeder van een van beide. Greetjes dochter Dieta gaat elke week op bezoek.

Dieta genoot van de gezelligheid die er altijd was bij haar beide ooms. Ook andere gezinsleden springen wel eens in. De broers zorgden ook goed voor elkaar en lieten het weten als er iets niet goed ging. Dat gaf een veilig gevoel’, vertellen de zussen beurtelings.

Serieus genomen worden

Helaas overleed Tom vorig jaar als gevolg van al langer durende benauwdheden, te herleiden naar hartklachten. Een hele nare periode, waarbij de beide zussen steeds aan de bel moesten trekken bij de medische voorzieningen, die hen daardoor maar knap lastig vonden.

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 29

De lichamelijke klachten werden ten onrechte geweten aan zijn psychische aandoening. Het is heel wrang om in je zorgzaamheid niet serieus genomen te worden. Zijn overlijden had waarschijnlijk voorkomen kunnen worden, zo vertellen de beide zussen en zij voelen het verdriet om hun broer weer opkomen als ze hierover praten. Zij uiten zich tevens vol bewondering over broer Harry, die rond de begrafenis van Tom een zorgzame rol heeft vervuld.

Lof voor thuiszorg en GGZ

Goede informatieverstrekking aan familie en openheid in de communicatie komen de cliënt ten goede. Eenstemmig zijn de beide zussen vol lof over de jarenlange goede samenwerking met zowel thuiszorg als GGZ Friesland. Zij waarderen het enorm dat hun broer het contact met zijn hulpverleenster mag behouden, ook al werkt zij intussen bij een ander ggz-onderdeel. Immers, zij kent de familiegeschiedenis als geen ander en heeft zich altijd erg betrokken betoond, juist ook in die nare ziekteperiode van Tom. Zo’n contact is goud waard, ook voor hen als familie.

29

Advies richting familie

Vanuit hun eigen ervaringen adviseren Eppy en Greetje aan familie/naasten die voor het eerst in aanraking komen met ggz-problematiek: Zorg dat je antwoord krijgt op al je vragen en zorg dat je op één lijn komt te zitten met de hulpverleners.

Je eigen openheid en positieve instelling zijn daarvoor een belangrijke voorwaarde.

2-11-11 17:34

Meester: wie niet weet hoeveel 15+12 is gaat staan! Jantje gaat staan en de meester vraagt: waarom ga je staan Jantje? Omdat ik het zo zielig vind dat u daar zo alleen staat...

30

De meester vraagt: ’Weet iemand waar Napoleon is gestorven?’

Jantje zoekt het stiekem op in z'n geschiedenisboek en roept: ‘Op pagina 88 meester!!!’

Er gaan twee kinderen verstoppertje spelen zegt de een: ‘Ik ga me in de kast verstoppen.'

Zegt de ander: ‘Ok ik ga tellen.' Één minuut later: ‘Kom maar uit de kast, ik kan je niet vinden.'

Twee babies zijn aan het praten. Vraagt de ene baby aan de andere: ‘Hoe laat ben jij geboren?’

Zegt de andere baby: ‘Om 12 uur ’s nachts.' Zegt de ene baby: ‘Wow mag je al zo laat op blijven van je moeder?’

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 30

N I K I N N I K E H G N I L L NIJ SME N E E T D R O W G N I V E L E B

joepie!!!

Iedereen moet wel eens ergens wachten in de wachtkamer. Meestal is dit een ietwat saaie ruimte met wat stoelen en een tafel met tijdschriften. Het is een plek waar de meeste mensen niet graag wachten. Bij Kinnik in Nij Smellinghe wilden ze daar wat op bedenken: Kinnik moet beleefd worden.

Er wordt daar binnenkort dan ook een echte ‘Kinnikproof’ wachtkamer geopend.

Gea Boessenkool, directeur van Kinnik, een wand ontwikkeld. Deze wand komt tegen de muur te staan en kunnen kinderen van alles doen. Ze kunnen kleuren, spelletjes spelen en daarnaast is er een hip touchscreen in de wand gemonteerd. En voor wie zijn jas kwijt wil, is er een vrolijke Kinnik kapstok en wie even lekker wil zitten, kan in de hangen zitzak kruipen. Wachten bij Kinnik wordt leuk!

Jany van Dijk is nauw betrokken geweest bij het ontwikkelen van de wachtkamer. Terwijl ze de tekeningen laat zien, vertelt ze: ‘We wilden iets maken wat de kinderen prikkelt en daarbij moesten we rekening houden met de verschillende leeftijden.’ Kinnik richt zich op een brede doelgroep met leeftijden die uiteenlopen van 0 tot 18 jaar.

Aansluiten belevingswereld kinderen Kinnik doet zijn best om aan te sluiten op de belevingswereld van kinderen en ze zo een goed gevoel te geven. Jany licht toe: ‘Een goed gevoel begint in de wachtkamer. Als het daar al positief begint, ga je op een andere manier naar Kinnik dan wanneer je er meteen een slecht gevoel bij hebt.’

Wachten bij Kinnik wordt leuk!

Uiteindelijk heeft Jany samen met Louwra Weisfelt van de afdeling Communicatie en

De Kinnik wachtkamer wordt eind dit jaar geopend.

2-11-11 17:34

Kleurplaat

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 31

kinderpagina's

2-11-11 17:34

Ik denk dat ik vastloop en wil weer grip krijgen David Visser

GGF1057 breinpower najaar 2011 2.indd 32

@M

Mentale zorg voor als u denkt vast te lopen

ww w.

de

.n nk

l

D en ji n

k

2-11-11 17:34