Ճախրի՛ր, իմ գազան

БИБЛИОТЕКА ЕДИНАЯ КНИГА

¶¨áñ· ¶ÇÉ ³Ýó

Ö²ÊðÆ°ð, ÆØ ¶²¼²Ü

лÕÇݳÏÁ ßÝáñѳϳÉáõÃÛáõÝ ¿ ѳÛïÝáõÙ §èáõë-ѳÛÏ³Ï³Ý Ñ³Ù³·áñͳÏóáõÃÛáõݦ ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³ÝÝ áõ ³ÝÓ³Ùµ ÚáõñÇ Ü³íáÛ³ÝÇÝ ØáëÏí³Ûáõ٠ѳ۳å³Ñå³Ý ÏñóÙß³ÏáõóÛÇÝ Íñ³·ñ»ñÇ Çñ³Ï³Ý³óÙ³Ý ¨ ³Ûë ·ñùÇ Ññ³ï³ñ³ÏÙ³ÝÝ ûųݹ³Ï»Éáõ ѳٳñ£

Автор вырожает благодарность «Русско армянскому содружеству» и лично Юрию Навояну за организацию, и поддержку культурных и просветительских проектов в Москве. А также за неоценимую помощь в издании этой книги.

¶¨áñ· ¶ÇɳÝó

Ö²ÊðÆ°ð, ÆØ ¶²¼²Ü

׳ËñÇ°ñ, ÇÙ ·³½³Ý

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

Ö³ËñáõÙ »Ù, ÇÝãå»ë ×»ñÙ³Ï ³Õ³íÝÇݪ ijÙÇ ËÝϳÑáï »ñÏÝùáõÙ. ²ÙåÇ Íí»ÝÝ»ñ, ï³ÝÇùÝ»ñ ¹»ÕÇÝ, سÝáõÏÝ»ñª Ù³Ùéáï³Í µ³ÏáõÙ...

Ãîëóáü áåëûé âçìûâàåò âûøå, âûøå, äûøàò ëàäàíîì íåáåñà, îáëà÷íûå êëî÷êè, æåëòûå êðûøè, ó öåðêâóøêè – ìîõ è äåòñêèå ãîëîñà.

ƱÝã »Ù áñáÝáõ٠ɳ½áõñ »ñÏÝùáõÙ... Ö»ñÙ³Ï óÝáñùáí ½³ñ¹³ñí³Íª ²Õ³íݳϻñå ¿ ÇÙ ×»ñÙ³Ï Ñá·ÇÝ. Ö³ËñáõÙ ¿ »ñÏÇÝù, ÇçÝáõÙ ó³Í...

Íå çíàþ, ÷òî â íåáå ëàçóðíîì äåëàþ, ñ êàêîé ìû ãðåçîé âìåñòå ñëèëèñü. Ïîäîáíî ãîëóáþ, äóøà ìîÿ áåëàÿ òî ââåðõ âçìûâàåò, òî - êàìíåì âíèç.

Ö³ËñáõÙ ¿, ÇÝãå»ë ÜáÛÇ ³Õ³íÝÇݪ ÒÇûÝáõ ÙÇ ßÛáõÕ ÏïáõóÇÝ... ÆçÝáõÙ, ѳÝó ÏÇçÝ»ñ Ðáñ¹³Ý³ÝÇ Ù»ç ØÏñïí³Í ÐÇëáõëÇ áõëÇÝ...

Ëåòèò, êàê ì÷àëñÿ ïîñëàííèê Íîÿ Ñ îëèâêîâîé âåòêîé – âïåðåä, âïåðåä, Ñïóñêàåòñÿ, êàê íà ïëå÷î ðîäíîå Êðåñòíèêó Èîðäàíñêèõ âîä.

ºì ÐÇëáõëáïí³Í ׳ËñáõÙ ¿ ÝáñÇó ijÙÇ ËÝϳÑáï »ñÏÝùáõÙ,

Íî êîñíóâøèñü Èèñóñà è âçÿâ ÷àñòèöó, Ê íåáåñíîìó ëàäàíó âíîâü ñòðåìèòñÿ.

àõ Ù³ï³ÕíáõÙ ¿ áõËï³íáñ Í»ñÇ ì»ñç³Éáõëáï ѳ۳óùáõÙ. سïÝ»ñÇ ÙÇçáí ϳÃÏÃáÕ ³ñÛáõݪ سÝÏ³Ý ×³Ï³ïÇÝ ³ñݳ˳ã...

Ñóìðà÷åí âçãëÿä - ïðèíîñèò æåðòâó ñòàðèê-ïàëîìíèê èç äàëüíèõ ìåñò, êàïëè ðîíÿÿ ñêâîçü ïàëüöû, ÷åðòèò íà ëáó ìëàäåíöà êðîâàâûé êðåñò.

²Õ³íݳϻñåí³Í ÙÇ ×»ñÙ³Ï Ñá·Ç Ö³ËñáõÙ ¿ »ñÏÇÝù, ÇçÝáõÙ ó³Í...

Ïîäîáíî ãîëóáþ, äóøà ìîÿ áåëàÿ Òî ââåðõ âçìûâàåò, òî – êàìíåì âíèç.

²ÙåÇ Íí»ÝÝ»ñ, ï³ÝÇùÝ»ñ ¹»ÕÇÝ, سÝáõÏÝ»ñª Ù³Ùéáï³Í µ³ÏáõÙ. Ö³ËñáõÙ »Ù, ÇÝãå»ë ×»ñÙ³Ï ³Õ³íÝÇݪ ijÙÇ ËÝϳÑáï »ñÏÝùáõÙ:

Îáëà÷íûå êëî÷êè, æåëòûå êðûøè, ó öåðêâóøêè – ìîõ è äåòñêèå ãîëîñà. Ãîëóáü áåëûé âçìûâàåò âûøå è âûøå, È äûøàò ëàäàíîì íåáåñà.

ïåð. Èðèíû Âàñèëüêîâîé

4

лети, мой зверь

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

ÊÎÌÈÒÀÑ: «ÎÒ×Å ÍÀØ»

ÎàØÆî²ê. §Ð²Úð غ𦠸³ñ»ñÇ ÷áßÇÝ Ø»ÕÙÇÏ ë³í³éÝ»ó ¹³ï³ñÏ ë»ÝÛ³ÏáõÙ, ¶»ïݳËáñß»ñ áõ ųÛé³÷áë»ñ »Ý, àõ ½³Ý·³Ï³ïáõÝ: àõ ųÙѳñÇ Ñ»ï ºë ¿É µ³ñÓñ³ó³ ÙÇ ½³Ý·³Ï³ïáõÝ, àõñ ÕáÕ³Ýç»óÇ ½ÇÉ ½³Ý·»ñÇ Ñ»ï, àõ ËÝϳÍËÇ ùáõɳݻñÇ Ñ»ï ß³ñ³Ï³Ýí»Éáíª Ö³Ëñ»óÇ ³ÝÑáõÝ... ¸³ñ»ñÇ ÷áßÇÝ Ø»ÕÙÇÏ ë³í³éÝ»ó »ñÏݳϳٳñáõÙ, ػճÝãÙ³Ý Ã³ËÇÍ áõ ³Õ³ã³Ýù ¿ ¹³ï³ñÏ ë»ÝÛ³ÏáõÙ:

Ïûëü âå÷íîñòè ïàðèëà òàê: ìîëåëüíåé ãîðíîé áûëà ïóñòàÿ êîìíàòà, è êåëüåé ïîä çåìë¸é, è êîëîêîëüíåé. Çâîíàðü è ÿ, ìû íà âåðøèíå Êîëîêîëüíè. È çàçâó÷àâ êàê âñå êîëîêîëà, ÿ ñ äûìîì ëàäàíà ïîïëûë – õîðàëîì â ìèðå ãîðíåì... Ïûëü âå÷íîñòè ïàðèëà – òàì, ãäå àíãåëüñêèå ãîðíû: ìîëüáà ïðîùåíüÿ â êîìíàòå ïóñòîé, ïóñòîé è ò¸ìíîé. ïåð. Àëåêñàíäðà Áîåâà

5

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

ÏÀÌßÒÈ ÂÀÐÄÀÍÀ ÏÀÐÇßÍÀ

Æ ÐÆÞ²î²Î í³Õ³Ù»éÇÏ ÁÝÏ»ñáçëª ì³ñ¹³Ý ä³ñ½Û³ÝÇ

È ïîñëå òåáÿ âçâûë ïðèòèõøèé âåòåð, È íåáî ïðîñûïàëî ñë¸çû ñíåãà, È ñîëíöå çàñòûëî â ìåðòâÿùåì ñâåòå – Íå íàøåäøåå ÷åëîâåêà.

àõ ù»½ÝÇó Ñ»ïá ù³ÙÇÝ ëÝùñï³ó, ºñÏÇÝùÁ ó÷»ó ÓÛáõÝ» ³ñóáõÝùÝ»ñ, ²ñ¨Á ÷Ýïñ»ó ù»½, »ñµ ã·ï³í, ֳ鳷³Í ÉáõÛëÁ Ù»Ï»Ý ¹³ï³ñÏí»ó: ÈáõëÇÝÁ »ñµ»ù ³Û¹ù³Ý ã¿ñ ɳó»É, ²ëïÕ¹ ã¿ñ ÷Ýïñ»É ù»½ ³Û¹ù³Ý »ñϳñ, ÐáÕÁ ÇÝùÝ Çñ»Ý ³Û¹ù³Ý ã¿ñ ³ï»É. ػճíáñ ëñïáí ù»½ Çñ ·ÇñÏÝ ³é³í:

È ëóíå íèêîãäà íå ïðîïëàêàòü áîëüøå, È çâåçäå íå èñêàòü íèêîãî òàê äîëãî, È çåìëÿ ñåáÿ íå âèíèëà ãîðøå – Òåáÿ îáíèìàÿ ñ òÿæ¸ëûì âçäîõîì…

ø»½ÝÇó Ñ»ïá ¿É ëñ×áõÙ »Ýù Ù»Ïï»Õ, àõ ÃíáõÙ ¿, û ï³Ï³íÇÝ Ù»½ Ñ»ï η³ë ½ñáõÛóÇ áõ ϳï³Ï»Éáõ, η³ë Í˳Ñáï ëñ׳ñ³ÝÁ Ù»ñ:

È ïîñëå òåáÿ ìû ñèäèì – ñ íàäåæäîé, ×òî âíåçàïíî ñãóñòÿòñÿ çåìíûå òåíè, È òû çàéä¸øü - ïîáîëòàòü, êàê ïðåæäå ýòîò äûìíûé óþò êîôåéíè…

ºí ÑÇÙ³ ïËáõñ Ñáõß»ñÁ ÙdzÛÝ Â³ÍáõÙ »Ý Éáõé Ù»ñ ë»Õ³ÝÇ ßáõñç, Ø»ñ ½ñáõÛóÇ Ù»ç ϳñáï ϳ ×»ñÙ³Ï, ܳ¨ í׳ñí³Í, ãËÙí³Í ÙÇ ëáõñ×...

Íî òåïåðü îñòàëàñü îäíà ëèøü ïàìÿòü, È ïå÷àëü, ÷òî ñâåòèòñÿ â êàæäîì ñëîâå. Óõîäÿ, òåáÿ çàáèðàåì ñ íàìè. Îïëàòèâ íå òðîíóòûé ÷¸ðíûé êîôå. Ïåð. Àëåêñàíäðà Áîåâà

6

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

κÜîðàܲÊàôÚê βðàî

ÖÅÍÒÐÎÁÅÆÍÀß ËÞÁÎÂÜ

γñáïáõÙ »Ù: â·Çï»Ùª ÇÝãÇÝ, ã·Çï»Ùª ÇÝãáõ: ºñµ É³Ï³Í »Ù ÉÇÝáõÙª ÑÇßáõÙ »Ù ɳóë: ºñµ ËÙ³Í »Ù ÉÇÝáõÙª ÑÇßáõÙ »Ù ë»ñë áõ ß³ñáõݳÏáõÙ ËÙ»É, ÙÇÝ㨠¹³éÝáõÙ »Ù ɳϳÍ... лïá ë»÷³Ï³Ý Ù³ñÙÝÇë µ»éÁ ß³É³Ï³Í ï³ÝáõÙ »Ù ïáõÝ: ÆÝã-áñ µ³Ý å³Ï³ëáõÙ ¿... â·Çï»Ùª ÇÝãÇÝ, µ³Ûó ϳñáïáõÙ »Ù: ¶ïÝáõÙ áõ ϳñáïáõÙ »Ù ·ïÝ»Éë, ù³Ý½Ç ·ïÝ»ÉÇë ³ñ¹»Ý ÏáñóÝáõÙ »Ù ·ïÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ »ñ³½Ý»ñë, ¨ ³Ûëå»ëª ³Ýí»ñç: úñ»ñáí µ³Ùµ³ëáõÙ »Ù, ³Ù»Ý³·»ïÇ Ï»óí³Íù ÁݹáõÝáõÙ, Ëñ³ïáõÙ, ÑáËáñïáõÙ áõ... ÝëïáõÙ ËÙ»Éáõ... лïá ³Ù»Ý ÇÝ㪠ÇÝãå»ë ³ñ¹»Ý å³ïÙ»óÇ. ßñç³Ý³Ó¨: ºí ³Ûë ³Ù»ÝÇ ³ñ³Ýùáõ٠ϳñáïÝ ¿... ²é ²ëïí³±Í...

Òîñêóþ… Íå çíàþ ïî ÷åìó, íå çíàþ çà÷åì. Êîãäà â äîñêó ïüÿí – âñïîìèíàþ ñâîé ïëà÷. Êîãäà ïüÿí – âñïîìèíàþ ïðî ñâîþ ëþáîâü è ïðîäîëæàþ ïèòü, ïîêà íå ñòàíó â äîñêó ïüÿíûì… Çàòåì, âçâàëèâ íà ïëå÷è òÿæåñòü ñîáñòâåííîãî òåëà, ïëåòóñü äîìîé. ×åãî-òî íå õâàòàåò… Íå çíàþ ïî÷åìó – íî ñêó÷àþ. Íàõîæó è òóò æå ñêó÷àþ, ïîòîìó ÷òî, íàéäÿ, òåðÿþ ìå÷òû î íàõîäêå…. è òàê äàëåå, áåñêîíå÷íî… Ñóòêàìè ñïëåòíè÷àþ, ïðèíèìàþ îáëèê âñåçíàéêè, Ñîâåòóþ, ó÷ó è… ñàæóñü ïèòü… Çàòåì – âñå êàê óæå ðàññêàçàë – ïî êðóãó. È â îñè âñåãî ýòîãî - íîñòàëüãèÿ…Ïî Áîãó?..

7

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

ÐÆêîºðƲ

ÈÑÒÅÐÈß

ø³ÙÇÝ Çñ ÏñÍùÇ íñ³ å³ïéáõÙ ¿ ÓÛáõݳϳñ ѳ·áõëïÁ: ø³ÙÇÝ ÇÝÓÝÇó ¿ å³ßïå³ÝíáõÙ: ÒÛ³Ý ×»ñÙ³ÏáõÃÛáõÝÁ ëÇñï ٳ߻Éáõ ã³÷ ³ãù ¿ ßáÛáõÙ: öáÕáóáí ù³ÛÉáÕ ·»Õ»óÏáõÑÇÝ û¹»Õ»Ý ¿ ÃíáõÙ... Þáõñçë ³Ù»Ý µ³Ý å³ßïå³ÝíáõÙ ¿ ÇÝÓÝÇó ³ÝÑáõÝ ùÝùßáõÃÛ³Ùµ: γ˳ճÝÝ»ñÇó ϳËí³Í ¹Ç»ñÁ ë³é»É, ÷³Ûï³ó»É »Ý ÑáõÝí³ñÛ³Ý Éí³óùÇ ÝÙ³Ý: Èí³óùÇ ÝÙ³Ý ¹»é ͳͳÝíáõÙ »Ý ¹Ç»ñÁª Ù»ñ ³Ýï³ñµ»ñáõÃÛ³Ý ¹ñáß³ÏÝ»ñÁ: ´³½áõÙ ûñÇáñ¹Ý»ñ ëñ׳ñ³ÝÝ»ñÇ ³Ýó÷³Ýó ÍËáõ٠ѳÏíáõÙ »Ý Çñ»Ýó µÉÇÃÝ»ñÇ íñ³: ²é³çÇÝ ³Ý·³Ù Ýñ³Ýù ͳËáõÙ »Ý Çñ»Ýó µáó³í³é ϳñϳï³ÝÝ»ñÁ, áñ ÙÇ Å³Ù³Ý³Ï ³ñ¹»Ý Í³Ë»É ¿ÇÝ: ²Ý³é³ÏáõÃÛ³Ý Ññ³í³éáõÃÛ³Ùµ ½áõ·í³Í ³ÙµáËÁ ûñÑÝ»ñ· ¿ áéÝáõÙ... Þáõñçë ³Ù»Ý µ³Ý Éáõé ѳٳéáõÃÛ³Ùµ ½³ïíáõÙ ¿ ÇÝÓÝÇó: Þáõñçë ³Ù»Ý µ³Ý ÇÝÓ å³ßïå³ÝáõÙ ¿ Çñ»ÝÇó, áõ »ë, Ë»Ýà ù³Ùáõ ÝÙ³Ý, ÏñÍùÇë óËͳϳñ ѳ·áõëïÝ »Ù å³ïéáõÙ: ¶³ñݳÝÝ ³ãù ßáÛáÕ ÓÛáõÝÁ ѳÉãáõÙ ¿:

Ñíåæíóþ îäåæäó íà ñâîåé ãðóäè ðàçðûâàåò âåòåð, Îí çàùèùàåòñÿ îò ìåíÿ. Áåëûé ñíåã … ñëàáååò ñåðäöå â åãî ëàñêàþùåì ñâåòå. Ó èäóùåé ïî óëèöå äåâû ïëîòü âîçäóøíà, Âñå âîêðóã ñ áåñïðåäåëüíîé íåæíîñòüþ çàùèùàåòñÿ îò ìåíÿ. Òðóïû íà âèñåëèöàõ çàäóáåëè, êàê ñòèðêà ÿíâàðñêàÿ, Êîëûøóòñÿ íà âåòðó – ôëàãè áåçëè÷íîãî íàøåãî âñå ðàâíî. Êðàñàâèöû â äûìíûõ êàôå âäûõàþò ñòðóéêè ÷àéíîãî ïàðà, Êàê â ïåðâûé ðàç ïðîäàâàÿ ÿðêèå òðÿïêè-çàïëàòêè, Ïðîäàííûå äàâíî. Òîëïà çàâûâàåò ãèìí, ëþáóÿñü ïåòàðäàìè ñîáñòâåííîãî ðàñïóòñòâà, Âñå, ÷òî âîêðóã, óïðÿìî è ìîë÷à îòäåëÿåòñÿ îò ìåíÿ. Âñå, ÷òî âîêðóã – çàùèùàåòñÿ îò ìåíÿ, è êàê âåòåð áåçóìíûé ß ðâó íà ãðóäè îäåæäó-ãðóñòü. Ëàñêàþùèé ñíåã ðàñòîïèò âåñíà. ïåð. Èðèíû Âàñèëüêîâîé

8

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

ÐðºÞ²ä²îàôØ

ÐÀÑÑÊÀÇ-î î-× ×ÓÄÎÂÈÙÅ

ºñϳñ åñåïáõÙÝ»ñÇó Ñ»ïá Ç ÙÇ µ»ñ»óÇ Ñáõß»ñë: êï³óí»ó ÙÇ Ññ»ß, áñ ·»Õ»óÇÏ ³ÕçÇÏÝ»ñ ɳ÷»Éáõ ï»Õ ɳ÷»É ¿ñ Ýñ³Ýó ËÕ×áõÏ Ñá·ÇÝ»ñÁ ¨ ÑÇÙ³, ³ñ¹»Ý ³ÝÑá·Ç ³Û¹ ÷»ñÇÝ»ñÁ å³ñáõÙ »Ý ÇÝã-áñ ï»Õ, µ³ñáõÙ, ·ÇÝáõ ·³í³Ã »Ý å³ï»ñÇÝ ÷ßñáõÙ áõ Ù»Ï-Ù»Ï ÑÇßáõÙ ³Ûɳݹ³Ï ÙÇ Ññ»ßÇ, áñ Çñ»Ýó Ñá·ÇÝ Ï»ñ»É ¿ñ, ÷áË³Ý³Ï Çٳݳñª Ç°Ýã ϳ ï³ÏÝ Çñ»Ýó ÷»ßÇ... àõ å³ïÙáõÙ »Ý Ýñ³Ýù, áñ ϳ ÙÇ ·»Õ»óÇÏ-ï·»Õ Ññ»ß, áñ ãáõ½»ó ɳ÷»É Çñ»Ýó, áñ ëáí³Í ½Ïñï³Éáíª Ã³÷áõÙ ¿ñ Ë»ó» ³ñóáõÝùÝ»ñª ×»ñÙ³Ï ÃÕûñÇÝ, áñ Ñ»ïá ¹³éÝáõÙ ¿ÇÝ Ù³ñ·³ñÇïÝ»ñ... ºñϳñ åñåï»Éáõó Ñ»ïá Ññ»ßÝ ³Û¹ ѳݻó ³ÏÝáóÝ»ñÝ áõ Ñ»Ýó ùÃÇ ï³Ï ï»ë³í ÙÇ áõñÇß, ÙÇ ãùÝ³Õ Ññ»ßáõÑÇ, áñ ·áõó» ÙÛáõëÝ»ñÇ å»ë ·³É³ñí»Éáõ ¨ ϳïíÇ ÝÙ³Ý Ù»çùÇ íñ³ ãÁÝÏÝ»Éáõ ëáíáñáõÃÛáõÝ ãáõÝÇ, µ³Ûó ß³ï ¿ »ñ³Ý»ÉÇ áõ å³ñ½ ã¿ ¹»é¨ë, û áí áõÙ åÇïÇ É³÷Ç... ÆëÏ ³é³ÛÅÙ ³Ûë ãùÝ³Õ Ññ»ßáõÑÇÝ Ó»éݳϳå»ñ ¿ å³ïñ³ëïáõÙ, áñ »ëª Ññ»ßë, ³÷ë»Çó Ñ»éáõ ã÷³Ëã»Ù...

Ïîñëå äîëãèõ ïîèñêîâ ñîáðàë âîåäèíî âñå ñâîè îùóùåíèÿ. Ïîëó÷èëîñü íåêîå ÷óäîâèùå, ñúåäàþùåå íå êðàñàâèö, à áåäíûå èõ äóøè. È òåïåðü ýòè ïåðè òàíöóþò ãäå-òî â áàðå, ðàçáèâàÿ ÷àøè ñ âèíîì î ñòåíû, èíîãäà âñïîìèíàÿ îá óæàñíîì ÷óäîâèùå, ñëîïàâøåì èõ äóøè, âìåñòî òîãî, ÷òîáû âûÿñíèòü, ÷òî òàì ó íèõ ïîä ïîäîëîì. È ðàññêàçûâàþò ïåðè î êðàñèâî-óðîäëèâîì çâåðå: ñóùåñòâóåò ãäå-òî íà ñâåòå ÷óäîâèùå, íå æåëàþùåå ïèòàòüñÿ êðàñàâèöàìè, èêàþùåå îò ãîëîäà è ïðîëèâàþùåå ðàêóøå÷íûå ñëåçû íà áåëûå áóìàæíûå ëèñòû. È ñëåçû ýòè ïðåâðàùàþòñÿ â æåì÷óã. Ïîñëå äîëãèõ ïîèñêîâ ðåøèëîñü ÷óäîâèùå ñíÿòü, íàêîíåö, î÷êè è îáíàðóæèëî ïðÿìî ïåðåä íîñîì äðóãîå, æåíñòâåííîïðåêðàñíîå ÷óäîâèùå, íå èìåþùåå, áûòü ìîæåò, ïðèâû÷êè êóâûðêàòüñÿ è ïîêîøà÷üè ïàäàòü íà ëàïû, íî î÷åíü, î÷åíü æåëàåìîå. È íåïîíÿòíî åùå: êòî êîãî ñëîïàåò? À ïîêà îíà, ïðåêðàñíîå ìîå ÷óäîâèùå, ãîòîâèò ëîâóøêó, ÷òîáû ÿ, óæàñíîå ÷óäîâèùå, íå óáåæàë èç òàðåëêè. ïåð. Èðèíû Åðìàêîâîé

9

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

Þ²Êزî

ØÀÕÌÀÒÛ

êϽµÝ³Ë³ÕÝ ³ÝëË³É ¿ñ. ë»Ã¨»Ã³Ýù, ·ñ³íãáõÃÛáõÝ, Ù»ÕÙ ÅåÇï... ØÇçݳ˳ÕáõÙª ³Ýãáñ ÏáßïáõÃÛáõÝ, ÷³÷áõÏ ÙÇ å³ñÇëå, áñÇÝ ½³ñÏí»ÉÁ ѳ×áõÛù ¿ñ ÉáÏ.... ¨ áñå»ë ¹ñ³Ýó ÷³ÛÉáõÝ ³ñ·³ëÇùª ÍáõÕ³Ï µ³½Ù³ÃÇí Ùáõïù»ñáí, µ³Ûó »Éùáí ÙdzϪ å³ñïáõÃÛáõݪ §Ù³ï¦: ì³Ûñ ¹Ý»Éáí ½»Ýù»ñë áõ ·»ñáõÃÛ³Ý Ñ³ÝÓÝí»Éáíª Ùï³Í»óÇ, áñ ³Ûë ß³ËÙ³ïáõÙ ûñ»ÝùÝ»ñÇó Ù»ÏÁ ãÇ ·áñÍáõÙ. ³Ûëï»Õ §áã-áùǦ ã»Ý ³é³ç³ñÏáõÙ, ÇëÏ ß³ï»ñÝ ¿É ׳ݳå³ñÑ »Ý ÷ÝïñáõÙ, áñ ÁÝÏÝ»Ý ÍáõÕ³Ï...

Äåáþò áûë áåçîøèáî÷åí – êîêåòñòâî è ïðèâëåêàòåëüíîñòü, è íåæíàÿ óëûáêà. À â ñåðåäèíå ïàðòèè – æåñòîêîñòü íåæåñòêàÿ è æåíñòâåííûé çàñëîí, â êîòîðûé áûëî íàñëàæäåíüåì áèòüñÿ. È â ðåçóëüòàòå – çàïàäíÿ, ãäå âõîäîâ ïîëíûì-ïîëíî, íî âûõîä ëèøü îäèí. È âûõîä ýòîò – ïîðàæåíüå, ÌÀÒ. Ñëîæèâ îðóæèå, è â ïëåí ñäàâàÿñü, ÿ ðàçìûøëÿë î øàõìàòíîì çàêîíå, íå äåéñòâóþùåì â ýòèõ ïîåäèíêàõ: íèêòî íå ïðåäëàãàåò çäåñü íè÷üþ, íî ìíîãèå, ïîäûãðûâàÿ, èùóò ïóòè, ÷òîá îêàçàòüñÿ â çàïàäíå.

10

ïåð. Èðèíû Åðìàêîâîé

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

öàʲκðäàôÂÚàôÜ

ÌÅÒÀÌÎÐÔÎÇÀ

¸áõ ß³ï ï³ñûñÇÝ³Ï ¿³Ï »ë: ºñ»Ï ¹áõ áïݳï³Ï ïíÇñ ÇÝÓ, ¹³ñÓñÇñ ÷³É³ë, Ù³ùñ»óÇñ íñ³ë ÏáßÇÏÝ»ñǹ ÓÛáõÝáï ó»ËÝ áõ í»ñçáõÙ ³Ùáõñ ·ñÏ»óÇñ, ßáÛ»óÇñ, ¹³ñÓñÇñ ÷³÷áõÏ-÷³÷áõÏ ÙÇ ÷áõãÇÏ áõ ëÏë»óÇñ ÷ã»É, ÷ã»É ³ÛÝù³Ý, ÙÇÝ㨠áñ Ýñ³Ý (³ÛëÇÝùݪ ÇÝÓ) û¹³å³ñÇÏ ¹³ñÓñÇñ, áõ Ù»Ýù ÙdzëÇÝ ×³Ëñ»óÇÝù »ñç³ÝÏáõÃÛ³Ý ³ñáï³í³Ûñ»ñÁ, áõñ Ëáï»ñÝ »Ý áõïáõÙ å³ñ³ñï Ïáí»ñÇÝ, áõñ »ñ³½Ý»ñÁ ù³ñ» Ù³ßÏ áõÝ»Ý... ²ÛÝï»Õ Ù»Ýù ëñ×»óÇÝù ÙÇ ù³ÝÇ ïËÙ³ñ ¹ÇÝá½³íñ»ñÇ Ñ³Û³óùÝ»ñÇ ï³Ï, ÇëÏ í»ñçáõÙ, ù³Õóñ³í»ÝÇùÇ ÷á˳ñ»Ý, Ï»ñ³Ýù Ýñ³Ýó µáõà ѳ۳óùÝ»ñÁª ³Ýáõ߳ѳ٠ɳí³ßáí: лïá »ë ¹³ñÓ³ ë³ÑÝ³Ï áõ ÷³ÛÉáõÝ ÓÛáõÝ»ñÇ ÙÇçáí ù»½ ïáõÝ ï³ñ³: ²ëïí³Í³ÛÇÝ ¿³Ï, ï³ñûñÇÝ³Ï ¿³Ï, »±ñµ Ïѳëϳݳë í»ñç³å»ë, áñ »ë ÇÝÓ ÝÙ³Ý ã»Ù ÉÇÝÇ, »Ã» Íáõé áõ Ë»Ýà ãÉÇÝ»Ù: ²Û¹Å³Ù ¹áõ ϳñï³ëí»ë óùáõÝ, ÏÑ»ñëáï»ë áõ... ϳٳó-ϳٳó ϳÝóÝ»ë Ç٠׳Ù÷³Ý. ÷³É³ë, û¹³å³ñÇÏ, ë³ÑݳÏ, ¨, Ç í»ñçá, Ù»Ýù ÏѳëϳݳÝù, áñ ãÇ »Õ»É áã ÷³É³ë, áã û¹³å³ñÇÏ, áã ë³ÑݳÏ... ºÕ»É »Ý ÉáÏ Ñ³Û³óùÝ»ñÁª ³Ýáõ߳ѳ٠ɳí³ß, áñ Ù»Ýù Ï»ñ³Ýù ³ÛÝ ëñ׳ñ³ÝáõÙª ¹ÇÝá½³íñ»ñÇ µáõà ѳ۳óùÝ»ñÇ ï³Ï:

Òû – óäèâèòåëüíîå ñóùåñòâî. Â÷åðà òû áðîñèëà ìåíÿ ïîä íîãè, ïðåâðàòèëà â òðÿïêó, îá ìåíÿ âûòåðëà ëèïêóþ ãðÿçü ñâîèõ òóôåëü, à ïîòîì, â êîíöå, î÷åíü êðåïêî îáíÿëà, ïîãëàäèëà, ïðåâðàòèëà â ìÿãêèé-ìÿãêèé âîçäóøíûé øàðèê, è íà÷àëà íàäóâàòü, íàäóâàòü, íàäóâàòü ïîêà åãî (òî åñòü ìåíÿ) íå ïðåâðàòèëà â âîçäóøíûé øàð è ìû âìåñòå ïîëåòåëè íà ëóãà ñ÷àñòüÿ, ãäå òðàâû åäÿò óïèòàííûõ êîðîâ, ãäå ó ìå÷òàíèé – êàìåííàÿ ïëîòü... Òàì ìû âûïèëè êîôå, ïîä òóïûìè âçãëÿäàìè äåáèëüíûõ äèíîçàâðîâ, à â êîíöå, âìåñòî ñëàäêîãî ñúåëè èõ òóïûå âçãëÿäû, çàâåðíóâ â êèñëî-ñëàäêèé ëàâàø. Ïîòîì ÿ ïðåâðàòèëñÿ â ñàíè è ïî ñâåðêàþùåìó ñíåãó óâåç òåáÿ äîìîé. Áîæåñòâåííîå ñîçäàíèå, óäèâèòåëüíîå ñîçäàíèå, êîãäà, íàêîíåö, òû ïîéìåøü, ÷òî ÿ íå áóäó ñàìèì ñîáîé, åñëè íå áóäó ñóìàñøåäøèì, ñóìàñáðîäíûì... Òîãäà òû âòàéíå çàïëà÷åøü, ðàçîçëèøüñÿ è ìàëî-ïîìàëó ïðîéäåøü ìîé ïóòü: òðÿïêà, âîçäóøíûé øàð, ñàíè, è â êîíöåòî êîíöîâ ìû ïîéìåì, ÷òî íå áûëî íè òðÿïêè, íè âîçäóøíîãî øàðà, íè ñàíåé... Áûëè ëèøü âçãëÿäû – êèñëî-ñëàäêèå ëàâàøè, êîòîðûå ìû ñúåëè â òîì êàôå, ïîä ïðèñòàëüíûìè, òóïûìè âçãëÿäàìè äèíîçàâðîâ.

11

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

ÝËÅÃÈß

¾Èº¶Æ²

Äæóëüåòòå

æáõÉÇ»ïï³ÛÇÝ

³íçáõóϪ ù³ñ³ó³Í ͳÕϳٳÝ. ¸áõñë óóí³Í ͳÕϳó÷ óáÕáõÝÇÝ ²Ï³ÝçÝ»ñ »Ý µáõëÝ»É, ÝÛ³ñ¹³É³ñ»ñª àñ ÙdzÝáõÙ »Ý ùáõÝùǹ áõ®. ϳñ³å® ³íçáõóϪ ÙáËñ³óáÕ ï»Ýã³Ýù, àñ ÙáËñ³ÝáõÙ ¿ ѳÝó áõñ³Ýª ¸³Ý¹³¯Õ. ϳñͻ٠200 ï³ñáõÙ® ¸³Ý¹³¯Õ, ϳñͻ٠200 ï³ñáõ٠ٳѳóáÕ ÆÝã-áñ ϳñ³å »Ù ÑÇßáõÙ®- óíçáõóÏ. ê»Ý ê³Ýë® Þ»ùëåÇñÁ ݳ˳-ݳ˳ÝóÛ³É ¹³ñáõ٠³íçáõóÏÇ Ù³ëÇÝ ãÇ ·ñ»É£ âÇ ·ñ»É ݳ¨ ³ÛÝ Ù³ëÇÝ, àñ ÑÇÙ³ª 20 ï³ñÇ ³Ýó ¿É, 16-³ÙÛ³ ɳÏáïÇ ÝÙ³Ý ³ÝëË³É Ï³ñáÕ »Ù ã³÷»É Ì»ñ³ó³Í í»ñ»É³ÏÇ ½³ñÏ»ñ³ÏÁ. §9-ñá±ñ¹ ѳë³í, û ã¿®¦£ §ºÏ³¯í, ³Ëñ á¯õñ ¿Çñ Ïáñ»É®¦® ³íçáõóϪ ù³ñ³ó³Í ͳÕϳٳÝ, àñ ¹³ñÓ³í ϳñ³å, лïá ÏÝáç Ï»ñå³ñ³Ýù ³é³í, ì»ñ³Íí»ó ÙáËñ³óáÕ ï»Ýã³ÝùÇ áõ Ù»éÝáõÙ ¿ª ¸³Ý¹³¯Õ. »ñ¨Ç 2000 ï³ñáõÙ®

Âèîëîí÷åëü – îêàìåíåâøàÿ âàçà. Íà òîð÷àùåì èç íåå ãîëîì ñòåáëå Âûðîñëè óøêè è íåðâíûå ñòðóíêè Òÿíóùèåñÿ äî âèñêîâ, è…- ëåáåäü… Âèîëîí÷åëü – èñïåïåëÿþùàÿñÿ ñòðàñòü, Êîòîðàÿ ñãîðàåò, êàê óðàí: Ìåäëåííî: ïî-ìîåìó çà 200 ëåò… Ïîìíþ êàêóþ-òî ëåáåäü, Óìèðàþùóþ ìåäëåííî: ïî ìîåìó, çà 200 ëåò…Âèîëîí÷åëü, Ñåí Ñàíñ… Øåêñïèð â ïîçà-ïîçàïðîøëîì âåêå Íå íàïèñàë î âèîëîí÷åëè, Íå íàïèñàë è î òîì, ÷òî ñåé÷àñ Ñïóñòÿ óæå 20 ëåò Åùå ñïîñîáåí êàê 16-ëåòíèé òîò þíåö, Áåçîøèáî÷íî ñîñ÷èòàòü ïóëüñ Ó óæå ïîñòàðåâøåãî ëèôòà: 9-òûé, èëè íåò??? Îíà!!! Âåðíóëàñü íàêîíåö!!! Íó ãäå æå òû ïðîïàäàëà?.. Âèîëîí÷åëü – îêàìåíåâøàÿ âàçà, ×òî ïðåâðàòèëàñü â ëåáåäü, Çàòåì ïðèíÿëà îáëèê æåíùèíû, Çàòåì ïðåâðàòèëàñü â èñïåïåëÿþùóþñÿ ñòðàñòü È, óìèðàåò ìåäëåííî… Íàâåðíî, çà 2000 ëåò…

12

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

èàÚ²È

ÐÎßËÜ

ÐÇÝ ¿ª Ùáï 150 ï³ñ»Ï³Ý£ ÆÝÓ áõ ù»½ ϳåáõÙ »Ý »ñÏáõ µ³Ý. ²Ûë »ñ·áÕ ·»ï³ÓÇÝ àõ ÇÝã-áñ µ³Ýª ³ÝÝÛáõÃ, ³ÝÙ³ñÙÇÝ® àñÇÝ ã·Çï»Ù ÇÝã ³ÝáõÝ ï³É ê»±ñ, ï»Ýã³±Ýù Ïñù³ÍÇÝ® êï»ÕÝ»ñÝ ³ñ¹»Ý ¹»ÕÇÝ, ÏáÕ»ñÁ ׳ù³Í ²Ûë »ñ·áÕ ë¨³ÃáõÛñ ·»ï³ÓÇÝ, àñ ³ÝÝÛáõà ¿ñ, ³ÝÙ³ñÙÇÝ, àñÇÝ ã·Çï»Ç ÇÝã ³ÝáõÝ ï³É®²é»É ¿ ÙÇë áõ ³ñÛáõÝ ¨ ÷áñÓáõÙ ¿ »ñ·»É. λÕÍ ÑÝãÛáõÝÝ»ñÁ ËáóáõÙ »Ý. ɳñ»É ¿ å»ïù® ²Û¹ ݳ ¿ª ÇÝÓÝÇó ÙÇÝ㨠ù»½. ÀÝÏ³Í ¿ ÇÙ áõ ùá ÙÇç¨, áñå»ë ³Ý¹Ç ÙÇ ¹³·³Õ® ÆÝã-áñ ÝÛáõûñ »ë µ»ñ»É áõ ³ëáõÙ »ë. §Ð³ñáõÃÛáõÝ ïáõñ ëñ³Ý¦, µ³Ûó ÇÝù¹ ·ÝáõÙ »ë, ø»½ ï³ÝáõÙ ¿ ßù»Õ Ù»ù»Ý³Ý® ºñ»Ïáݪ ˳í³ñÇ ³ãùÇó åáÏí³Í ³ñóáõÝù, γÃáõÙ ¿ ù³Õ³ùÇ ·³·³ÃÇÝ£ ºë ÐÇëáõëÁ ã»Ù, µ³Ûó ³ÝßáõÝã ³Ûë ¹³·³ÕÇݪ ꨳÃáõÛñ ³Ûë ·»ï³ÓÇáõݪ éáÛ³É Ïáã»óÛ³É, ºë ѳñáõÃÛáõÝ Ïï³Ù áõ ÙÇ³Ï Ù»Õ»¹ÇÝ, àñ ݳ Ï»ñ·Ç, ÏÏáãíÇ REQUIEM ²é Ù»Õ³íáñ, ³é áõñ³óáÕ ÇÙ Ñá·ÇÝ® ºë ѳñáõÃÛáõÝ ïíÇ Ýñ³Ý®Ð³ÝÓÝ ³é³ µ³ñÓñ³Ý³É ¶áÕ·áó, àñ ÷ñϻ٠׳ù×ù³Í ÏáÕ»ñáí ÇÝã- áñ µ³Ý, àñÇÝ ã·Çï»Ù ÇÝã ³ÝáõÝ ï³Ù. ê»±ñ... î»Ýã³±Ýù... ºñ³½³±Ýù®

Îí ñòàðøå íàñ. Îí ñòîëüêî ëåò ìîë÷àë. Ïîþùèé ÷åðíûé áåãåìîò ñâÿçàë íàñ âìåñòå. Ëþáîâü ëè, ñòðàñòü – êàêîé ìîòèâ äëÿ ïåñíè Íà ïîæåëòåâøèõ êëàâèøàõ çâó÷àë? Îí âåñü ïîòðåñêàëñÿ, íî ñ íàìè îí – æèâîé, È ïåòü ïûòàåòñÿ, è ôàëüøü åãî òàê ðàíèò. Îí, ñëîâíî ãðîá ïóñòîé, ëåæèò ìåæ íàìè – Ïðîñòåðñÿ ìåæäó ìíîþ è òîáîé. Óõîäèøü, ãîâîðÿ ìíå: «Âîñêðåñè». Ìàøèíà äâåðè ðàñïàõíåò íàâñòðå÷ó. Ñ ãëàç òåìíîòû ñëåçîé ñâàëèëñÿ âå÷åð È íà ìàêóøêó ãîðîäà ñêîëüçèò. ß íå Èèñóñ, íî ÷åðíûé ýòîò ãðîá... Ïå÷àëüíîãî ðîÿëÿ-áåãåìîòà ß âîñêðåøó. È âíîâü îí âñïîìíèò íîòû, È Ðåêâèåì ïî ìíå îí îòïîåò – Ïî ãðåøíîé è ïðåäàòåëüñêîé äóøå. ß âîñêðåñèë åãî – ïîäíÿëñÿ íà Ãîëãîôó, ×òîáû ñïàñòè ïîòðåñêàâøèéñÿ ãîëîñ. Ëþáâè... ìå÷òû ëè... íå ïîíÿòü óæå. Ïåð. Òàòüÿíû Ìàëèêîâîé

13

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

# # #

# # #

¸áõ Ï·³ë... г۳óù¹ª ³Ý·áÛáõÃÛ³Ý å»ë ¹³ï³ñÏ, ê³éÁª áñå»ë ¹Ç³Ï, áñ áõÝÇ ½³í³Ï, ²ß˳ï³Ýù, áñÓ»ñª áñ ãáõÝ»Ý §ÇÝï»ÉÇ·»ÝïǦ ¹ÇٳϮ ¸áõ Ï·³ë áõ »ë ϳë»Ù, áñ ¹áõ, àñå»ë åáéÝÇÏ 20 ¹áɳñ ¿É ã³ñÅ»ë, àñ Ñ»ï¹ Ï»Ý³Ïó»É ³Ý·³Ù ã»Ù áõ½áõÙ, àõñ Ùݳó ³åñ»Ù® àñ ¹áõ áõñÇß áÉáñïáõÙ »ë, áõñÇß ÙÇ ï»Õ àõ ³Û¹ ï»ÕÁ ÷ÝïñáõÙ »Ù, àñ ù»½ ³ÛÝï»ÕÇó ¿É íéݹ»Ù® ²Ý·á, ¹³ï³ñÏ Ñ³Û³óùǹ ë³éÝáõÃÛ³ÝÁ γí»É³Ý³ ³åß³ÝùÇ ç»ñÙáõÃÛáõÝÁ àõ Ïѳëϳݳë, áñ ÏÇë³ï »Ù ³é³Ýó ù»½® Îßñçí»ë áõ ·Ý³ÉÇë Ïѳëϳݳë, àñ ÏÇë³ï »ë ³é³Ýó ÇÝÓ® ¸áõ Ï·³ë áõ ѳ۳óù¹ ãÇ ÉÇÝÇ ¹³ï³ñÏ® - ã³ñ ϳï³Ï. ÈÇùÁ ѳ۳óùǹ Ù»ç ÇÝÓ³ÝÇó µ³óÇ ³ñáõÝ»ñ ϳݪ ØÇ ³ÙµáÕç µ³Ý³Ï, áõ ù»½ ѳٳñ ºë ³Ýë»é ÙÇ ³ñ³ñ³Í »Ù, ÙÇ ù³Ý¹³Ï, àõ äÇ·Ù³ÉÇáÝÝ »ë ¹áõ, ÇëÏ ²÷ñá¹Çï»Ý ùÝáí ¿ ÁÝϳͣ àõ »ë Ïáéݳ٠áñå»ë ·³ÛÉ í³Ý¹³Ïí³Í®

Òû ïðèäåøü… Ñ ïóñòûì, êàê íåáûòèå, âçãëÿäîì, Õîëîäíàÿ, êàê òðóï, ó êîòîðîãî ñûí, Ðàáîòà, ñàìöû áåç ìàñêè èíòåëëèãåíòà… Òû ïðèäåøü, è ÿ ñêàæó, ÷òî òû Êàê ïðîñòèòóòêà äàæå äâàäöàòè äîëëàðîâ íå ñòîèøü, ×òî äàæå ñîâîêóïëÿòüñÿ ñ òîáîé íå õî÷ó, À æèòü òåì áîëåå… ×òî òû â äðóãîé ñôåðå, â äðóãîì ìåñòå, âíóòðè ìåíÿ... È ýòî ìåñòî èùó ÿ, ×òîá òåáÿ è îòòóäà èçãíàòü. Ê õîëîäó òâîåãî ïóñòîãî âçãëÿäà Ïðèáàâèòñÿ òåïëîòà èçóìëåíèÿ È òû ïîéìåøü, ÷òî áåç òåáÿ ÿ ïîëîâèí÷àò… Ïîâåðíåøüñÿ, è óõîäÿ, ïîéìåøü, ×òî òû ïîëîâèí÷àòà áåç ìåíÿ… Òû ïðèäåøü, è òâîé âçãëÿä íå áóäåò ïóñòûì…Çëàÿ øóòêà… Â òâîåì ïîëíîì âçãëÿäå, êðîìå ìåíÿ, Èìåþòñÿ ñàìöû – öåëàÿ àðìèÿ… è äëÿ òåáÿ, ß âñåãî ëèøü áåñïîëîå ñóùåñòâî, ñêóëüïòóðà È òû Ïèãìàëèîí, è Àôðîäèòà ñïèò ïîêà. È ÿ çàâîþ, êàê âîëê, çàãíàííûé â êëåòêó…

14

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

лïá Ù»ù ÏÍÝÏ»Ýù Çñ³ñ ¹»Ù® àõ í»ñçáõÙ ¹áõ ϳë»ë ·Ý³, ¿É ã·³ë® ®®®®®®®®®®®®®®®®®®®®®®®®®®®® ºë ·ÝáõÙ »Ù Éá·³ñ³Ý, áñ ·Çß»ñí³ óÝáñùÝ ³Ûë, àñå»ë í³ï »ñ³½ å³ïÙ»Ù çñ»ñÇÝ® лïá Ϸݳ٠ѳݹÇåÙ³Ý í³ÛñÝ áõ ¹áõ Ï·³ë£ г۳±óù¹®. à¯í Çٳݳ®

Ïîòîì ìû îïóñòèìñÿ íà êîëåíè äðóã ïåðåä äðóãîì… à â êîíöå òû ñêàæåøü: «óõîäè, íå ïðèõîäè áîëüøå». …………………………………………………. ß èäó â âàííóþ, ÷òîá íî÷íîé ýòîò áðåä, Êàê ïëîõîé ñîí, ðàññêàçàòü âîäå… Çàòåì ïîéäó íà ìåñòî âñòðå÷è, è òû ïðèäåøü. Òâîé âçãëÿä? Êòî çíàåò?!!

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

׳ËñÇ°ñ, ÇÙ ·³½³Ý

лети, мой зверь

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

ÝËÅÃÈß

¾Èº¶Æ² ÒÙ»éª òáõñï, ³ñ¨áï: ػջ¹Çݪ ë³éóÇ Ïïáñ, àñ ³ñóáõÝù ¿ñ, ϳñáï, γËí»É ¿ñ û¹áõÙ áõ ¹³ñÓ»É ÒÙ»éª òáõñï, ³ñ¨áï®

Çèìà: ñòóäåíàÿ, ñîëíå÷íàÿ. Ìåëîäèÿ - çâîíêîé ëüäèíêîé èç òîñêè è ñëåç õâàòàëàñü çà âîçäóõ, ÷òîáû ñòàòü, êàê çèìà: ñòóäåíàÿ, ñîëíå÷íàÿ.

Ïåðåâîä Ãàëèíû Êëèìîâîé

17

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

Ãîä 1993 Ï.Ð.Õ.

ÂÆì 1993 ø. Ì. Ð. î³ñÇùë ã»Ù ÑÇßáõÙ. ºñ³½Ç Ù»ç ¿ñ ³Ù»ÝÁ, ºñ³½Ý ¿ ÇÙ ï³ñ»ñùÁ, ºñ³½ë ã»Ù ÑÇßáõÙ:

Ñâîé âîçðàñò íå ïîìíþ, Âñå áûëî âî ñíå, Ñîí – ìîÿ ñòèõèÿ, Ñîí ñâîé íå ïîìíþ.

ÐÇßáõÙ »Ù ÙdzÛÝ, áñ ßù»ñà ¿ñ, ºí ù³ÛÉ»ñ· ¿ñ ¹³ñÓ»É §Ð³Ûñ Ù»ñ¦-Á, ºí ó³ÝÏáõÃÛ³Ý, ÏñùÇ, ùñïݳÑáïÇ Ù»ç îÝùáõÙ ¿ñ µÇµÉÇ³Ï³Ý É»éÁ...

Ïîìíþ ëèøü, ÷òî áûë ïàðàä, È ìàðøåì çâó÷àë «Îò÷å íàø» È â âîæäåëåíèè, â ïîõîòè, â çàïàõå ïîòà Ñòîíàëà áèáëåéñêàÿ ãîðà...

ƽáõñ ¿, î³ñÇùë ã»Ù ÑÇßáõÙ, ºñ³½Ç Ù»ç ¿ñ ³Ù»ÝÁ, ²Ý³é³Ï Ù»Õ³ÝãÙ³Ý Ù»ç ¿ñ ³Ý·³Ù ܳ˳ÝÛáõÃÇó ÍÝí³Í ³ñ¨Á...

Áåñïîëåçíî, Ñâîé âîçðàñò íå ïîìíþ, Âñå áûëî âî ñíå, Â ðàñïóùåííîñòè ïðåáûâàëî äàæå Ðîæäåííîå èç ïðåäìàòåðèè ñîëíöå...

18.09.

18. 09.

18

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

Æ ¼º±Ü ܲì²äºî...

«Â ðóæü¸!», Êàïèòàí?..

(ݳ˳·³Ñ³Ï³Ý ٻݳËáëáõÃÛáõÝ)

(ïðåçèäåíòñêèé ìîíîëîã)

ܳí³å»ïÝ»ñÇó É³í³·áõÛÝÝ »Ù »ë, г鳰ç, ųݷáïí³Í Ç٠ݳí³Ïï³ßï³Ï, ÈáÕ³Éáõ »Ýù ËáÉ ûíÏdzÝáëÝ»ñáõÙª ²é³·³ëï ë³ñù³Í ³Ï³Ýç¹ Éáßï³Ï: ²ÛÝï»Õª ûíÏdzÝáõÙª ÷áÃáñǯÏ, Ëáõû¯ñ, ¸³í³¹Çñ ÓÏÝ»¯ñ, Íáí³Ñ»Ý-·áñﻯñ ... ¸³Å³Ý ³Û¹ Ù³ñïáõÙ Ù»Ýù åÇïÇ Ñ³ÕûÝù... (Æ ½»°Ý, ÇÙ Ñ»ñáë ³í³½³Ï-×áñï»ñ...) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... äÇïÇ ¹Çٳݳë, ÇÙ Ý³í³°Ï-ï³ßï³Ï, ²÷Á Ñ»éáõ ã», ÷áÃáñÇÏÝ ³Ýó³í... î»±ë, ó»Ëáïí»É ¿ ³Ï³Ýç¹ Éáßï³Ï (È׳÷áë-Íáíáõ٠DZÝã Ý³í³µ»ÏÛ³É)... ¼áõ¯ñ »Ý ÝíÝíáõ٠ѳÙñ ÓÏÝ»ñÁ, àõ ÏéÏéáõÙ »Ý ·áñï»ñÝ ³ÝѳݷÇëï, » óí³ÉíáõÙ »Ýù ó»Ë³çñ»ñáõÙ, » ׳Ñ×Ç ³÷Çݪ DZÝã ݳí³Ñ³Ý·Çëï... ¸áõ áõß ÙÇ° ¹³ñÓñáõ, ¹áõ ÉáÕ³ ³é³ç... (Æ ½»°Ý, ÇÙ ×áñﻯñ ï³ßï³Íáí³Ñ»Ý)... Ø»Ýù ³Û¹ ¹³í³¹Çñ ÝíÝí³ÝÝ»ñÇÝ

ß ïåðâûé êàïèòàí èç êàïèòàíîâ! Âïåðåä, êîðàáëü-ðæàâîå-êîðûòî! Íåò ëó÷øèõ ïàðóñîâ äëÿ îêåàíîâ, ÷åì óøè-ëîïóõè (Òåðïåíüå, ñâèòà!). Íàñ æäóò ïèðàòû â îáëèêå ëÿãóøüåì, ñìóòüÿíû-ðûáû, ðèôû, áóðè, ñêàëû.  áîþ æåñòîêîì ìû èõ ïåðåäóøèì. (Âïåðåä, ìîè ðàçáîéíèêè-âàññàëû!) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

Äåðæèñü, ìîé êîðûòàáëü - ñòèõàÿ ãëóõî, ãðîçà óõîäèò, áåðåã íàïëûâàåò. Ñìîòðè, â ãðÿçè òâîå áîëüøîå óõî... ( ñìåðäÿùåé ëóæå øòîðìà íå áûâàåò...) Çðÿ áåññëîâåñíî íåãîäóþò ðûáû è ëÿãóøà÷èé õîð ãðåìèò ïî ñâåòó, ÷òî ìû èç ãðÿçè âûáðàòüñÿ ìîãëè áû, íî ó âîíþ÷èõ ëóæ ïðè÷àëîâ íåòó. À òû íå âåðü, óòþæü ìîðñêèå ìèëè. Ìû ýòèõ çàãîâîðùèêîâ ïðîêëÿòûõ íà ðåå âçäåðíåì, ÷òîáû âïðåäü íå íûëè... ( ðóæüå, ìîè êîðûòíûå ïèðàòû!)

19

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

î³ßï³ÏÇ Ï³ÛÙÇó ÙÇ ûñ Ïϳ˻Ýù... ijݷáï ѳï³Ï¹ª ËáõûñÇó ͳÏí³Í, øÇ°ã ¿É ¹ÇÙ³óÇñ, ÇÙ Ñ»ñáë-ݳí³Ï (ÊáõÃÝ ÇÙ ÏñáõÝÏÝ ¿...ë³Ï³ÛÝ Ç±Ýã ³ñ³Í, ºë Ñá 㻱٠ϳñáÕ ³ÝÏáßÇÏ ÙݳÉ... )... ܳí³å»ïÝ»ñÇó É³í³·áõÛÝÝ »Ù »ë, г鳰ç, ųݷáïí³Í ÇÙ ëáõ½³ï³ßï³Ï, γÙ... ºÃ» Ïáõ½»ëª Ëáñï³ÏíÇ°ñ ³Ý·³Ù. ºë ³÷ ¹áõñë Ï·³Ùª áñå»ë Íáí³Ï³É...

07.04.94Ã.

Äåðæèñü, ìîÿ ïîñóäèíà, ãåðîéñêè, ëàòàòü ïûòàÿñü â ðæàâîì äíèùå äûðû (îò øïîð ìîèõ, íî åæåëè ïî-ñâîéñêè áûòü áîñèêîì íåãîæå êîìàíäèðó). ß ïåðâûé êàïèòàí èç êàïèòàíîâ, âïåðåä, êîðûòî, õîäîì ñàìûì ìàëûì, à õî÷åøü çàòîíóòü - æàëåòü íå ñòàíó. ß âûõîæó íà áåðåã àäìèðàëîì. Ïåðåâîä Èðèíû Âàñèëüêîâîé

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

ÈÑÒÎÐÈß ÎÄÍÎÉ ÌÅÒËÛ

ØÆ ò²Ê²ìºÈÆ ä²îØàõÂÚàõÜ ä³Ñå³ÝÇã Ðñ»ßï³ÏÁ áõ½áõÙ ¿ ÙËÇóñí»É ϳï³ÕáõÃÛáõÝÁ óñ»É ³éÝáõÙ ¿ ³í»ÉÁ ¨ ³íÉáõÙ ¿® ³íÉáõÙ® ³íÉáõÙ® ³íÉáõÙ® ³Ý-·Á-Ãá-ñ»Ý£ §²ìÈàÔÀ¦ Ä³Ï äñ»í»ñ

ØÇ ûñ, ºñµ ijÏÁ ä³Ñå³ÝÇã Ðñ»ßï³Ï ¿ñ, ÆÝÓ ÙÇ ó³Ë³í»É ïí»ó áõ ·Ý³ó£ àõ »ë ³íÉáõÙ ¿Ç, ³íÉáõÙ ¿Ç ×ßÙ³ñïáõÃÛáõÝÝ ³Ý-·Á-Ãá-ñ»Ý, ³Ý-¹³-¹³ñ£ гí³ùáõÙ áõ ÉóÝáõÙ ¿Ç Ùáï³Ï³ ³Õµ³Ù³ÝÁ, áñ ã˳ݷ³ñÇ áõï»ÉÇë, ù³ÛÉ»ÉÇë, ³ÕçÇÏ Ï³å»ÉÇë, áñ ã˳ݷ³ñÇ ÍÝí»ÉÇë áõ Ù»éÝ»ÉÇë áïùÇ ï³Ï ãÁÝÏÝÇ® ²Õµ³Ù³ÝÝ ³Ù»Ý »ñ»Ïá ï³ÝáõÙ, ¹³ï³ñÏáõÙ ¿ÇÝ Ñ³Ýñ³ÛÇÝ ³Õµ³ÝáóÁ, ³ÛÝï»Õ, áõñ µáñáïÝ»ñÝ áõ Ùáõñ³óϳÝÝ»ñÝ ¿ÇÝ, ³ÝïáõÝ ßÝ»ñÝ áõ ÙݳóÛ³É Ù»ñÅí³ÍÝ»ñÁ® лïá Éáõñ »Ï³í, û »ñÏÝùáõÙª Ññ»ßï³Ï³ÛÇÝ ÙÇ ù»ýÇ Å³Ù³Ý³Ï, ÇÝã-áñ Ù»ÏÇ Í˳ËáïÇó ijÏÇ ÷»ïáõñÝ»ñÝ ³Ûñí»É ¿ÇÝ áõ ã¿ñ ϳñáÕ³ÝáõÙ ÇÝÓ Ùáï ·³É, áñ ÑëÏÇ® ÆëÏ »ë ³íÉáõÙ ¿Ç, ³íÉáõÙ ¿Ç ³Ý-·Á-Ãá-ñ»Ý, ³Ý-¹³-¹³ñ® ºñµ ijÏÁ í»ñç³å»ë ųٳݻó áõ ѳëϳó³í,

Àíãåë-Õðàíèòåëü áåðåò ìåòëó è ìåòåò ìåòåò îí áåñïîùàäíî... Æàê Ïðåâåð

Îäíàæäû, êîãäà Æàê áûë åùå àíãåëîì Õðàíèòåëåì, îí âðó÷èë ìíå ìåòëó, à ñàì èñ÷åç. È ÿ ñòàë ìåñòè, ìåñòè, ìåñòè Èñòèíó, áåç îñ-òà-íîâ-êè è áåç ñîì-íå-íèé… ß ñãðåáàë Èñòèíó è ñâàëèâàë â ìóñîðíûé áàê, ÷òîá íå ìåøàëà õîäèòü, êëåèòü «òåëîê», ÷òîá íå ïóãàëà ïðè ðîæäåíèè è íå ïóòàëàñü ïîä íîãàìè, êîãäà ìû çàëÿæåì â áåëûõ òàïî÷êàõ … Ìóñîðíûé áàê âûâîçèëè íà ñâàëêó ê áîìæàì è ïðîêàæåííûì, áðîäÿ÷èì ñîáàêàì è äðóãèì èçãîÿì… Ïîòîì ïðèøëà âåñòü: òàì, íà íåáå â ðàçãàð àíãåëüñêîé ïèðóøêè ïî ÷üåé-òî îïëîøíîñòè, îò ñèãàðåòû ó Æàêà âñïûõíóëè êðûëüÿ, âîò ïî÷åìó îí íå ïðèëåòàë êî ìíå òàê äîëãî, ìîé êîíòðîëåð, ìîé Õðàíèòåëü. À ÿ ïðîäîëæàë ìåñòè, ìåñòè, ìåñòè áåç îñ-òà-íîâ-êè è áåç ñîì-íå-íèé. Êîãäà Æàê ïðèëåòåë, òî ñðàçó ïîíÿë, êàêîé æå îí íèêóäûøíûé àíãåë, 21

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

áñ ÇÝùÝ ³Ýå»ïù Ññ»ßï³Ï ¿, áñáß»ó åá»ï ¹³éݳÉ, áõ ·ñ»ó ³ÛÝ Ù³ëÇÝ, áñ Ù»Ýù ³Û¹å»ë ¿É ãó³Ýϳó³Ýù ѳí³ù»É Ù»ñª Ëá½»ñÇë ³é³ç Éóí³ÍÁ (³ãùÝ»ñë Éá¯õÛë®)® ÆëÏ ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ ÙǨÝáõÛÝÝ ¿ñ (ٳݳí³Ý¹, áñ ijÏÝ ³ñ¹»Ý ïí»É ¿ñ Ññ³Å³ñ³Ï³Ý), »ë ³íÉáõÙ ¿Ç ³Ý-·Á-Ãá-ñ»Ý, ³Ý-¹³-¹³ñ. ¿É ä³Ñå³ÝÇã Ðñ»ßï³Ï ãáõݻǮ γÛÇÝ ÇѳñÏ» Ù³ñ·³ñÇïÝ»ñ, µ³Ûó ¹ñ³Ýó ϳñÇùÝ ¿É ãϳ¯ñ®

è ðåøèë ñòàòü ïîýòîì… È íàïèñàë, ÷òî âñå ìû, êàê áèáëåéñêèå ñâèíüè, íå âèäèì, ÷òî ó íàñ ïîä íîãàìè… Íî ìíå óæå áûëî âñå ðàâíî (òåì áîëåå, ÷òî Æàê äàâíî íå àíãåë)… À ÿ âñ¸ ïðîäîëæàë ìåñòè áåç îñ-òà-íîâ-êè è áåç ñîì-íå-íèé. Ó ìåíÿ áîëüøå íå áûëî àíãåëà Õðàíèòåëÿ. Ñêîëüêî åùå áèñåðà âàëÿåòñÿ ïîä íîãàìè, äà òîëüêî êîìó îí çäåñü íóæåí…

Ïåðåâîä Ãàëèíû Êëèìîâîé

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

### ºñ»Ïá: ²µáíÛ³Ý, ´³Õñ³ÙÛ³Ý... öáÕáóÝ»ñª ͳÝáÃ, ѳñ³½³ï: ºñ»ÏáÝ ¹³éÝáõÙ ¿ ˳ñ³Ý, úñÁ Ñ»ñ³ñÓ³Ï ¿ñ, ³Ý½³ñ¹: â³ñãÇÝ»ñ, Ù³Ûûñ, å³Õå³Õ³Ï, øñïݳÑáï ³íïáµáõë, Ù»ïñá, Ø»ù»Ý³, ëñ׳ñ³Ý, ·ÇÝÇ, ²ÕçÇÏÝ»ñª Ùá¹»éÝ áõ é»ïñá... ´³÷³éáÕ ßÝ»ñ, ³Õµ³ÏáõÛï, òݹ³Í áõ ѳñµ³Í åá»ïÝ»ñ, àñ ¹³ïáõÙ »Ý áõÕÇÕ, µ³Ûó, ³í³¯Õ, ²ÝϳñáÕ »Ý áõÕÇÕ ù³ÛÉ»É... سÛûñÇÝ ÏáËÏéïí³Í, ÷áß»ÏáË, Øáõñ³óÏ³Ý ßáõñûñÇ ³Õ»ñë³Ýù, öáõóÝóÇÏ Ååï³óáÕ ÙÇ Ñ³Û³óù. Ð᷻ѳóª ųé³Ý· ¹³ñÓÝáÕ... öáÕáóÝ»ñª ͳÝáÃ, ³ÝͳÝáÃ... ÈáõëÇݪ ë³éݳëÇñï ÙÇ ³÷ë»: ³÷³éáÕ åá»ïÝ»ñ áõ ßÝ»ñ, Îñù³ÍÇÝ Ù³é³ËáõÕ, ºñ»Ïá...

### Ýòî âå÷åð... Àáîâÿí, Áàãðàìÿí... Êàêèå óëèöû? È âñå – ðîäíÿ. Òàâðî òåìíîòû – ðàçâå ýòî èçúÿí?Íà ëáó ïðîñòîâîëîñîãî äíÿ. Òîðãàøè, òðîòóàðû, êèíî, ïîòíûé àâòîáóñ, ìåòðî ïðîâîðíåå ñåðí, ìàøèíà, êàôå, âèíî è äåâóøêè – ðåòðî è äàæå ìîäåðí. Ïîìîéêè, ñâîðû áðîäÿ÷èõ ïñîâ, ïîýòîâ ïüÿíûõ, áåç ãîëîâû, ÷òî ìûñëÿò ïðÿìåå, ÷åì ñòðåëêè ÷àñîâ, íî ïðÿìî õîäèòü... óâû! Çàòîïòàííàÿ, â âåêîâîé ïûëè ñòàðóõè íèùåíñêàÿ ðóêà... Ìîëüáà ñ óëûáêîé äî ñàìîé çåìëè,äëÿ ñ÷àñòüÿ õâàòèëî áû ïÿòàêà. Êàêèå óëèöû? Íå âñïîìíþ íèêàê. Òàðåëêà ëóíû ïðèêðûëà îáìàí. Ïîýòû áðîäÿ÷èå, ñâîðû ñîáàê, òóìàí, ïîõîòëèâûé òóìàí. Ýòî âå÷åð. Ïåðåâîä Ãàëèíû Êëèìîâîé

23

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

###

###

ºñ»ÏáÝ ù³Õ³ùÇÝ Ù»ñϳóñ»ó: ¶Çß»ñÁ ѳۻÉÇ ¿ñ ¹³ñÓ»É: êáõñ×Ç Ñ³Ù áõÝ»ñ ³ÛÝ ·Çß»ñÁ, êÇñá ·áõÛÝ áõÝ»ñ Ñáõ½³ï»Ýã:

Âå÷åð ðàçäåíåò ãîðîä Ïåðåä çåðêàëîì íî÷è. Âêóñ åå – âêóñ êîôåéíûé, Öâåò åå – áðåä ëþáîâíûé.

ÞáÛáõÙ ¿ñ Ù³½»ñë ù³ÙÇÝ, êïí»ñÝ»ñ ¿ñ åáÏáõÙ å³ï»ñÇó, êïí»ñÝ»ñÁª Ñáõß»ñáí ÑÙ³Ûí³Í, гٵáõñíáõÙª ³ÝÏ³Ë ï»ñ»ñÇó:

Âîëîñû ãëàäèò âåòåð, Òåíè ñî ñòåí ñðûâàÿ. Òåíè, ïîìíÿ î ïðîøëîì, Ëþáÿòñÿ áåç õîçÿåâ.

òÝáñùÁ Ù³ñÙÇÝ ¿ñ ³éÝáõÙ, òÝáñùݪ ³ÝóÛ³ÉÇ áõñí³Ï³Ý, ºñ¨áõÙ ¿ñ ѳñµ³Í ï»ñ»ñÇÝ, àñå»ë ÙÇ ù³Õ³ù Ù»ñϳݹ³Ù:

Ïðèçðàê âîñïîìèíàíèé – Ñòàëà õèìåðà ïëîòüþ, È äëÿ õîçÿåâ ïüÿíûõ Ãîðîä ðàçäåòûé ñòðàíåí.

êïí»ñÝ»ñÁ ó³Ýó»ñ ¿ÇÝ ¹³éÝáõÙ: êïí»ñÝ»ñÁ ¹³éÝáõÙ ¿ÇÝ ÃÇûé: ø³Õ³ùÁ §ÃÇÃ»é¦ ¿ñ µéÝáõÙ, ø³Õ³ùÁª Ù»ñϳݹ³Ù áõ ³Ýë»é...

Ñòàëè ñà÷êàìè òåíè, Áàáî÷êàìè – äðóãèå, Íî÷ü íàïðîëåò èõ ëîâèò Ãîëûé îãðîìíûé ãîðîä.

Èáõë³µ³óÝ ³íÉáõÙ ¿ñ ÷áÕáóÁ Ðáõß»ñÇó áõ Ùݳó³Í ³ÕµÇó... ²ÕµÁ ÏáëïÛáõÙ ¿ñ ¹³éÝáõÙ, ÎáßÇÏ áõ ßñç³½·»ëï ³ÝµÇÍ...

Óòðî ñìåòàåò ñ óëèö Ìóñîð âîñïîìèíàíèé È ïðåâðàùàåò ñíîâà Â òóôëè, êîñòþìû, ïëàòüÿ. Ïåðåâîä Èðèíû Âàñèëüêîâîé

24

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

### ºñ»Ïá: öáÕáóÇ Ñ³Ï³¹Çñ Ù³ÛÃÇÝ Ö»ÙáõÙ »Ý ·»Õ³ÝÇ »ñÏáõ í³ñ¹: ØÃÝß³ÕÇ Ù»ç ÃíáõÙ ¿ª Ýñ³Ýù ØÇÉáëÛ³Ý ì»Ý»ñ³ÛÇ ùÃÇó »Ý Ãé³Í... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ²ãùáí ¿ ³ÝáõÙ »ñ»ÏáÝ, àñ ¹³ñÓ»É ã³ñ ϳï³Ï áõ ÑáõßáõÙ ¿, » ÅáõÏáí-ųٳݳÏáí ³Ûë Ù³ÛÃÇÝ Ö»Ù»É »Ý ·»Õ³ÝÇ »ñÏáõ í³ñ¹ ºì Çñ»Ýó »Ý ·³Ù»É ·áÕáõÝÇ Ê»Éù³Ñ³Ý »Õ³Í ѳ۳óùÝ»ñ, ´³Ûó... ÐÇÙ³ í³Õ³ÝóÇÏ ×áËáõÃÛ³Ý ößñ³ÝùÝ»ñÝ »Ý ×»ÙáõÙ ÷áÕáóáíª ¸³ñÓ³Í ³Ý×áéÝÇ »ñÏáõ ù³Í, àñáÝó ¹»é ÃíáõÙ ¿, û Çñ»Ýù ØÇÉáëÛ³Ý ì»Ý»ñ³ÛÇ ùÃÇó »Ý Ãé³Í... àõ ¿É áã ÙÇ ´³Ûó:

### Âå÷åð. Íà ïðîòèâîïîëîæíîì òðîòóàðå Ïðîãóëèâàþòñÿ äâå ïðåêðàñíûå ðîçû.  ñóìåðêàõ, êàæåòñÿ, ÷òî îíè Ñëåïëåíû ñ Âåíåðû Ìèëîññêîé ... ....................................... Ãëàçîì ìîðãàåò ìíå âå÷åð, ×òî ïðåâðàòèëñÿ â çëóþ øóòêó è ïîäñêàçûâàåò, ×òî äàâíûì-äàâíî ïî ýòîìó òðîòóàðó Ïðîãóëèâàëèñü äâå ïðåêðàñíûå ðîçû, Ïðèêîâûâàÿ ê ñåáå òàéíûå, Áåçóìíî âëþáëåííûå âçãëÿäû, Íî... Òåïåðü îñêîëêè áûëîé ðîñêîøè Ïðîãóëèâàþòñÿ ïî óëèöå Ïðåâðàòèâøèñü â óðîäëèâûõ òåëîê, Êîòîðûì âñå åùå êàæåòñÿ, ÷òî îíè Ñ Âåíåðû Ìèëîññêîé ñëåïëåíû... È áîëüøå...- íèêàêîãî Íî!

25

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

###

### ºÃ»ñ ¿ ¹³éÝáõÙ Ù³ñÙÇÝë ²é³íáïÛ³Ý ÑÇÝ·ÇÝ, ÜÛáõóÝáõÙ ¿ Ñá·Çë áõ ÏåãáõÙ ²é³ëï³ÕÇó ϳËí³Í ÙáñÙáùÇÝ, Ì˳Ëáïë ÍËáõÙ ¿ª ÆÝãå»ë ݳ˳ٳñ¹áõ í³é³Í Ïñ³Ï, ¶áõó» »±ë ¿É, å³ñáݳÛù, Ó»½ ÃíáõÙ »Ù ø³ñ³ÝÓ³íÇó »É³Í ݳ˳ٳñ¹... øÇã Ñ»ïá »ë ¿É Ï¹³éݳ٠ä³ñÏ»ßï áõ ËáݳñÑ Ùáñóå³ßï, æñÇ ÷á˳ñ»Ý Ïù³Ûɻ٠سÛûñÇ íñ³ Ñá·ë³ß³ï: ν½í»Ù ÇÝÓ³ÝÇó, ÏÃù»Ù ÆÙ å³ñÏ»ßï å³ïÏ»ñÇ ×³Ï³ïÇÝ, ºí Ç óáõÛó Ϲݻ٠·áñßáõÃÛáõÝë ºñÏݳù»ñ ß»Ýù»ñÇ å³ï»ñÇÝ: êÇñïë ·ñ³í »Ù ¹Ý»Éáõ, àñ ·Ý»Ù Ó»ñ Ñá·ÇÝ»ñÁ ͳËáõ, àñ ï»ëÝ»ù Éáõë³µ³ó, ݳ˳ٳñ¹... ØáñÙáùíáÕ ù³ñ³ÝÓ³í-ù³Õ³ùáõÙ:

Ýôèðíûì ñòàíîâèòñÿ òåëî  ïÿòü óòðà. Ìàòåðèàëèçóåòñÿ äóøà è ëèïíåò Ê áîëè, âèñÿùåé ñ ïîòîëêà. Ñèãàðåòà äûìèòñÿ, Êàê êîñòåð ïåðâî÷åëîâåêà. Áûòü ìîæåò è ÿ, ãîñïîäà, Êàæóñü âàì ïåùåðíûì ÷åëîâåêîì? ×óòü ïîçæå ÿ òîæå ïðåâðàùóñü  ïîêîðíóþ, ïîðÿäî÷íóþ øêóðó, Çàøàãàþ íå ïî âîäíîé ãëàäè, À ïî òðîòóàðàì, ïîëíûì çàáîò. Îòâðàòèòåëüíûì ñòàíó ñàì ñåáå è ïëþíó,  ëîá ñâîåìó ïîðÿäî÷íîìó ÿ, È âûñòàâëþ íà îáîçðåíèå ñâîþ ñåðîñòü Íà ñòåíàõ âûñîòíûõ çäàíèé. Çàëîæó â ëîìáàðä ñâîå ñåðäöå, ×òîá âûêóïèòü âàøè äóøè ïåðåïðîäàííûå, ×òîá ïîêàçàòü âàì ðàññâåò, ïåðâî÷åëîâåêà... áîëÿùåì ãîðîäå-ïåùåðå.

26

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

###

### ºñµ ÇñÇÏݳݳ, ÉáõÛëÁ Ïí³éíÇ öáßáï, ùñïݳÑáï ùá ë»ÝÛ³ÏÇ Ù»ç, úÕáõ ßß»ñÁ ¹³ñÓÛ³É ÏÅåï³Ý Îáïñ³Í ѳۻÉáõ¹ µ»ÏáñÝ»ñÇ Ù»ç: гñ¨³Ý µ³ÏÇó ¹³ñÓÛ³É Ï³åï³ÏÇ Øáñ¹ Ñáõë³Ñ³ï ³Ý»ÍùÁ ³ÝÝÇÝç, Ö»ñÙ³Ï Ù³ñÙÇݹ Ùë³·áõݹ ¿ ÙǪ Ø»ÏÝí³Í Ï»Õïáï Ù³Ñ׳ϳÉǹ Ù»ç:

Êîãäà ñòåìíååò, çàææåòñÿ ñâåò  òâîåé êîìíàòå ïûëüíîé, ïîòîì ïàõíóùåé È áóòûëêè îò âîäêè â çåðêàëüíîì ñòåêëå Óñìåõíóòñÿ êðèâûìè îñêîëêàìè ñòðàøíûìè È ïîùå÷èíîé õëåñòêîé òåáÿ îáîææåò Èç ñîñåäíåãî äîìà ïðîêëÿòèå ìàòåðè. Òâîå ñâåòëîå òåëî – ìÿñíîé ìåøîê Ñîãðåâàåòñÿ â ãðÿçíûõ ïîñòåëüíûõ îáúÿòèÿõ

γñ·ÇÝ ã³ñÃݳó³Íª ÝáñÇó Ïå³éÏ»Ýù. Ö»ñÙ³Ï Ù³ñÙÇݹ á¯Ýó »Ù ѳñ»Éáõ... ÆÝãå»±ë Çٳݳñ ë»ñÁ ݳ˳ëï»ÕÍ, àñ ³Ûëã³÷ ¿ Ñ»Ýó í³ñϳµ»Ïí»Éáõ...

Íå ïðîñíóâøèñü, êàê ñëåäóåò, ñòàíåì îïÿòü Äîáèâàòüñÿ äðóã äðóãà ãðóáî è ñëàäîñòíî, È ìîãëà ëè Ëþáîâü ïåðâîçäàííàÿ çíàòü, ×òî íàñòîëüêî âîò â ãðÿçü áóäåò âòîïòàíà ðàäîñòíî...

ºñµ »ë ³ñÃݳݳÙ, Ù³Ûñ³Ùáõï ÏÇçÝÇ, êÇñïë ϳñï³ëíÇ Ñ³ÉíáÕ ÙáÙÇ å»ë, ø³ÙÇÝ Ï³Ù³óáõÏ Ï³ëÇ ³Ï³ÝçÇë.

- Ø»éÝ»ÉÁ ùÇã ¿, ѳٵ³ñÓí»É ¿ å»ïù...

ß ïðîñíóñü, êîãäà âå÷åð çàãëÿíåò â îêíî, È ðàñïëà÷åòñÿ ñåðäöå ñâå÷îé áåñòåëåñíîé. È ïðîøåï÷åò ìíå âåòåð íà óõî îäíî: «Óìåðåòü - íåäîñòàòî÷íî, íóæíî âîñêðåñíóòü».

ÈáõÛëÁ µ³ñáõñ³Íª ûñÁ ÏÙ»ÏÝÇ, Î×ÙÉÏáï³Ý ³ëïÕ»ñÁ Ñ»éíáõÙ, ºñ»ÏáÝ ÏÇçÝÇ, ÙáÙ»ñ Ïí³éí»Ý ºñÏݳϳٳñÇ Ùáõà ³ÝÏÛáõÝÝ»ñáõÙ:

Ñïåëåíàâ Áîæèé ñâåò, äåíü íåñëûøíî óøåë. Çâåçäû òÿíóòñÿ ñîííî â íåáåñíîé ïîñòåëè. Âå÷åð ìåñÿöåì ÷èðêíóë è ñâå÷è çàæåã ×òîáû ñóìðàê ïðîãíàòü èç óãëîâ êîëûáåëè.

²ëïÕ»ñÁ ѳñµ³Í §éáõÙµ³¦ Ïå³ñ»Ý, ºë »ñÏݳ·ÇÝÇ Ïɳϻ٠ϳñ·ÇÝ... ´³Ûó ÙáÉáñ ÙÇ ëÇñï ÏËݹ³ ³ÛÝå»ë, ÆÝãå»ë ·ïÝáõÙ »Ý ÏáñáõëÛ³É Ó³·ÇÝ...

Áóäóò ïüÿíûå çâ¸çäû ðóìáó ïëÿñàòü, ß ãðåõîâíûì âèíîì óòîëþ ñâîþ æàæäó. Íî çàáëóäøåé äóøå òàê ëåãêî – ê íåé îïÿòü Âîçâðàòèëñÿ ðåáåíîê, ïðîïàâøèé îäíàæäû. Ïåðåâîä Òàòüÿíû Ìàëèêîâîé

27

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

REQUIEM

REQUIEM

øñÇëïáÝÛ³ г۳ëï³ÝÇ 1700 ³ÙÛ³ÏÇ ïáݳϳï³ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÑÇß³ï³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í

К ТОРЖЕСТВАМ, ПОСВЯЩЕННЫМ ПРАЗДНОВАНИЮ 1700 ЛЕТИЯ ПРИНЯТИЯ ХРИСТИАНСТВА В АРМЕНИИ

I

I ºðºì²Ü, ë»åï»Ùµ»ñ 2001Ãí³Ï³Ý

ÅÐÅÂÀÍ, ÑÅÍÒßÁÐÜ, 2001 ãîä

ºñ»Ï ÙÇ ÏÇÝ Éí³óù ¿ñ ³ñ»É áõ ѳÛï³ñ³ñ»É, » ¹³ øñÇëïáÝÛ³ г۳ëï³ÝÇ §Ñ³½³ñ ÛáÃÇݦ ¿ñ ÝíÇñí³Í£ ²Ûëûñ ÙÇ Ñ³ñµ»óáÕ Ïñå³ÏÇó ûÕÇ ¿ñ Ãéóñ»É àõ ËÙ»É ³ÛÝ ÏÝáç ϻݳóÁ, áñ »ñ»Ï ï³Ï³ßáñ ¿ñ Éí³ó»É® î³ùëáõ í³ñáñ¹Á ѳÛÑáÛ»ó ³Ýѳëó» àõ ·ÉáõËÁ ß³ñÅÇãÇó åáÏ»Éáíª ³ë³ó, áñ ÇÝùÁ Éáõë³íáñÇãÝ ¿, àñ Ç°ñ Ëáñ íÇñ³åÁ ³ÝÁݹѳï ÷ã³óáÕ ß³ñÅÇãÝ ¿, àñ ÇÝùÝ ³ÛÝï»ÕÇó ¹áõñë Ï·³ ÑÇÙ³ àõ ϵ³½ÙÇ µÉñÇ ·³·³ÃÇݪ ÏÇÝáóïñáÝÇ ¹ÇÙ³ó® §ü³Ûɳµ³½³ñǦ ïÕ»ñùÝ ¿É ³ë³óÇÝ, àñ, »Ã» ï³Ù ÙÇ 10-15 ѳ½³ñ ¹ñ³Ù, Æñ»Ýù »ñÏáõ° Ëáñ íÇñ³å Ï÷áñ»Ýª Ø»ÏÝ Çñ»Ýó, Ù»ÏÝ ¿É §Ù»ÝÓ³íáñÝ»ñǦ ѳٳñ, Ø»Ý³Ï Ã» ï³ÝÁ ÉÇÝÇ áõï»Éáõ ѳó àõ ÙÇçáó, áñ »ñ»Ë»ùÁ ¹åñáó ã·Ý³Ý áï³µ³ó® ÆëÏ »ë ßñçáõÙ »Ùª Ó»éùë ·ñå³Ýë ¹ñ³Í, àõ ÅåïáõÙ »Ù Ùáõñ³óÇÏÝ»ñÇÝ,áñ ÏéíáõÙ »Ý ºÏ»Õ»óáõ µ³ÏáõÙ í³Õí³ Ýëï»ÉÇù

Â÷åðà îäíà æåíùèíà ïîñòèðàëàñü è îáúÿâèëà, ×òî ñòèðêó ïîñâÿòèëà 1700-ëåòèþ. Ñåãîäíÿ êàêîé-òî àëêàø ñâèñòíóë âîäêó èç ëàðüêà È ðàñïèë çà òó æåíùèíó, ÷òî â÷åðà ïîñòèðàëà íèæíåå áåëüå. Òàêñèñò âûìàòåðèëñÿ áåçàäðåñíî È, îòîðâàâøèñü îò ìîòîðà, ñêàçàë, ×òî îí ñàì è åñòü Ïðîñâåòèòåëü*, ×òî åãî «Õîð âèðàï»**- âå÷íî áàðàõëÿùèé ìîòîð, ×òî âîò ñåé÷àñ îí âûëåçåò îòòóäà èçïîä êàïîòà È óñÿäåòñÿ íà âåðøèíå õîëìà, íàïðîòèâ êèíîòåàòðà***… À áåçðàáîòíûå ïàðíè ñ áèðæè ñêàçàëè, ×òî åñëè ÿ äàì 10-15 «áàêñîâ», Îíè âûðîþò äâà «Õîð âèðàïà»: Îäèí äëÿ ñåáÿ, à äðóãîé äëÿ «øèøåê», Òîëüêî áû äîìà áûëî ÷òî ïîåñòü, È ÷òîáû äåòÿì íå ïðèøëîñü èäòè â øêîëó áîñèêîì… À ÿ áðîæó, çàñóíóâ ðóêè â êàðìàíû, È óëûáàþñü íèùèì, êîòîðûå ïðåïèðàþòñÿ ìåæ ñîáîé: 28

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

ï»ÕÇ Ñ³Ù³ñ. ì³ÕÁ ºñ¨³ÝáõÙ ÍÝí³Í ë÷Ûáõéù³Ñ³Û»ñ åÇïÇ ·³Ý, Üñ³Ýù, áíù»ñ é»ëïáñ³ÝÝ»ñáõ٠гñµ³Í ݳÛáõÙ »Ý ï»ë³ËóÇÏÇ ÏÇÏÉáåÛ³Ý ³ãùÇÝ, àõ Çñ»Ýù Çñ»Ýó ѳÙá½áõÙ, áñ §Ð³Û³ë¹³Ýë ·ëÇñ»Ù®¦£ ÆëÏ »ë ßñçáõÙ »Ù å³ñ³å, Ñ»Ýó ¿Ýå»ë£ ì³Õáõó ÙÃÝ»É ¿ñ, áõ Éáõë³µ³óÁ ÙáïÇÏ ¿ ³ñ¹»Ý, ²Õç³ÙáõÕçÇ Ù»ç, ï³ùëáõ í³ñáñ¹ Éáõë³íáñÇãÁ, ²½¹³ÉáõÛë»ñÇ Ï³ñÙÇñ ³ãù»ñÇ ë³ëïÝ ³ñѳٳñh»Éáí, ÂÇûéÝÇÏÝ»ñÇÝ Ñ³ëóÝáõÙ ¿ ïáõÝ£ §·áõÙ¦-Ç Ùáï ³é³íáï ϳÝáõË Þ³ñí³Í ¿ ÙÇ ù³ÝÇ ³Ý³ëݳ·ÉáõË. ܳÛáõÙ »Ý ùݳï Çñ»Ýó ï»ñ»ñÇݪ Ïáå»ñáí Çñ»Ýó ·áó, àõ Ùï³ÍáõÙ, áñ ³Ûëï»Õª Ñá·Ý³Í ³Ûë Ù³ÛÃÇÝ, سñ¹Ï³ÛÇÝ ·ÉáõËÝ»ñ åÇïÇ ÉÇÝ»ÇÝ, ÇëÏ Çñ»Ýùª áõë»ñÇÝ áÙ³Ýó® ºí ³Û¹Å³Ù »ëª ³Ûë »ñÏñÇ åá»ïë, ¶áõó» ãó÷³é»Ç Ñ»Ýó ¿Ýå»ë àõ ÇÝã-áñ µ³Ý ³Ý»Çª §Ñ³½³ñ ÛáÃÇݦ ÝíÇñí³Í® ÆëÏ ³Ûëå»°ë, ºë å³ñ½³å»ë ù³ÛÉáõÙ »Ù, ø³ÛÉáõÙ »Ùª Ó»éùë ·ñå³Ýë ¹ñ³Í®

Êîìó ãäå ñèäåòü çàâòðà âî äâîðå öåðêâè… Âåäü çàâòðà òóäà ïðèäóò ðîæäåííûå â Åðåâàíå àðìÿíå äèàñïîðû, Òå, ÷òî â ðåñòîðàíàõ ïüÿíî ãëÿäÿò  öèêëîïîâî îêî âèäåîêàìåð, È ñ àêöåíòîì ñàìè ñåáÿ óáåæäàþò, ÷òî «Ëþïÿò Àðìåíèÿ»… Äàâíî ñòåìíåëî, ðàññâåò óæå áëèçîê.  ñóìåðêàõ òàêñèñò-Ïðîñâåòèòåëü, Èãíîðèðóÿ çàïðåùàþùèå âçãëÿäû êðàñíûõ ãëàç ñâåòîôîðîâ, Äîñòàâëÿåò «íî÷íûõ áàáî÷åê» äîìîé... Ó ÃÓÌà ñ óòðà ïîðàíüøå Âûëîæåíû â ðÿä ãîëîâû ñêîòà: Ñìîòðÿò íà íåâûñïàâøèõñÿ ñâîèõ ïðîäàâöîâ-õîçÿåâ Ñêâîçü óïàâøèå ñâîè âåêè È äóìàþò î òîì, ÷òî çäåñü, íà óñòàëîì ýòîì òðîòóàðå, Äîëæíû áûëè áûòü ÷åëîâå÷åñêèå ãîëîâû, À ñàìè îíè – êîå ó êîãî íà ïëå÷àõ… È òîãäà ÿ, ïîýò ýòîé ñòðàíû, Ìîæåò, è íå ñëîíÿëñÿ áû áåç äåëà, È äåëàë áû ÷òî-íèáóäü, ïîñâÿùåííîå «1700-ëåòèþ»… À òàê – ß ïðîñòî øàãàþ, Øàãàþ, çàñóíóâ ðóêè â êàðìàíû…

29

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

II

II ºðºì²Ü, 2001-Ç Çó Ñ»ïᮠϳ٠³é³ç

ÅÐÅÂÀÍ, ÏÎÑËÅ 2001ãîäà…èëè äî…

â¿°, áñù³Ý ѳëϳó³, ãÇ° ÉÇÝÇ ³Ûëå»ëª Ò»éùë ·ñå³Ýë ¹ñ³Í® ºë ¿É åÇïÇ ÇÝã áñ µ³Ý ³Ý»Ù® àõ ù³ÝÇ áñ áõݻ٠ÙÇ ù³ÝÇ §å»ñëáݳŦ, àñáÝó Ñ»ï ½ñáõó»ÉÝ áõÕ³ÏÇ Ññ³ßù ¿, γñáÕ »Ù ÁÝÏÝ»É ÝÇñí³Ý³ÛÇ Ù»ç àõ ÏÙݳ٠³Ûëå»ëª Ó»éùë ·ñå³Ýë ¹ñ³Í® àõ ù³ÝÇ áñ ³Ùáà ¿ (§Ñ³½³ñ ÛáÃÇݦ ÝíÇñí³Íª µáÉáñ ѳÝ׳ñÝ»ñÝ ÇÝã-áñ µ³Ý ³ñ»°É »Ý®) àõñ»ÙÝ ³ÝóÝ»Ýù ³é³ç. ßñç³Ýó»Ýù ÝÇñí³Ý³Ý® ²ë»Ýù ïáÝ»óÇÝù, ÓáÝ»óÇÝù, ÓáÝÁ ïáÝ»óÇÝù, ÆëÏ ³éç¨áõÙ ËáõÙѳñÝ ¿ª ·É˳ó³í. ¶Éáõ˹ ϳñÍ»ë ³Ý¹Ç ¹³·³Õ ¿, àõ áÕµÝ ¿ ½Ý·áõÙ ·³Ý·Ç¹ ·Ùµ»ÃáõÙ£ ºë ³Û¹ Å³Ù³Ý³Ï å³ïñ³ëï »Ùª ³Ý·³Ù ¶ÉáõËë ï³Ý»É, ¹Ý»É §·áõÙ¦-Ç Ùáï® â¾þ, ·Ý³Ýù ³é³çª ³í»ÉÇ Ñ»ïá. ËáõÙѳñÝ ¿É ³Ýó³Ýù® ¼³ñÃÝ»óÇ, ³ë»Ýù, í³Õ ³é³íáïÛ³Ý, ê³Ï³ÛÝ ÑÇß»óÇ, áñ ·ÇݳñµáõùáõÙ ØëË»É-åñÍ»É »Ù »Õ³Í-ã»Õ³Íë. ·ñå³ÝÝ»ñëª Í³¯Ï® ¶ÉËÇÏáñ ·ÝáõÙ »Ù §ý³Ûɳµ³½³ñ¦ª í³ñÓí»Éáõ, ø³Ý½Ç ³ß˳ï³ÝùÁ ٳݳݳ ã¿°, ãÇ° ÁÝÏÝáõÙ í»ñáõëï® àõ û §Ïå³°í¦, ÙÇ 10-15 ѳ½³ñáí

Íåò, íàñêîëüêî ÿ ïîíèìàþ, òàê íå ïîéäåò – Ñ ðóêàìè â êàðìàíàõ… Íàäî è ìíå ñäåëàòü ÷òî-íèáóäü… È ïîñêîëüêó åñòü íåñêîëüêî «ïåðñîíàæåé», Áåñåäîâàòü ñ êîòîðûìè - îäíî ÷óäî Ìîãó âïàñòü â íèðâàíó È îñòàíóñü âîò òàê – ñ ðóêàìè â êàðìàíàõ… Íî ïîñêîëüêó ñòûäíî (âñå ãåíèè ñäåëàëè ÷òî-íèáóäü â ÷åñòü «1700-ëåòèÿ») äâèíåìñÿ äàëüøå, ìèíóÿ íèðâàíó… Äîïóñòèì, îòïðàçäíîâàëè, ñïåëè äèôèðàìáû, Îòïðàçäíîâàëè ñàìî ïåíèå äèôèðàìáîâ, À âïåðåäè - ïîõìåëüå, ãîëîâíàÿ áîëü: Ãîëîâà - êàê ãðîá áåç ïîêîéíèêà, È âîïëü çâåíèò Ïîä êóïîëîì ÷åðåïà.  òàêèå ìîìåíòû ÿ ãîòîâ äàæå Ïîéòè è âûëîæèòü ñâîþ ãîëîâó âîçëå ÃÓÌà íà òðîòóàð… Íåò, äâèíåìñÿ âïåðåä, åùå äàëüøå: ïðîøëî ïîõìåëüå, Ïðîñíóëñÿ ÿ, ñêàæåì, ðàíî óòðîì, Íî âñïîìíèë, ÷òî â ïüÿíîì óãàðå Ðàñòðàòèë âñå, ÷òî èìåë:  êàðìàíàõ – äûðà…Ïîíóðèâ ãîëîâó, èäó íà áèðæó 30

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

§Ëáñ íÇñ³å¦ Ï÷áñ»Ùª Ø»ÏÝ ÇÙ, Ù»ÏÝ ¿É® àõ ù³ÝÇ áñ §ÏåÝ»Éݦ ¿É ٳݳݳ ã¿... ä³ïÇ ï³Ï Ýëï³Íª ³Ýí»ñç Ïëå³ë»Ùª ¶É˳ñÏÝ ³éç¨ë áõ »ñ·Á ßáõñÃÇë Íé³Í® â¿°, ³ÝóÝ»Ýù ³é³ç, ÙÇ ùÇã ¿É ³é³ç® ²ë»Ýù, û Çç³í »ñ»ÏáÝ Ï³å³ñ, àõ »ë Ñá·Ý³ï³Ýç ù³ñß »Ù ·³ÉÇë ïáõÝ£ ¸»é ß»ÙùáõÙ, ÏÇÝëª Ã¨»ñÁ ϳÝÃ³Í Î×ã³, áñ ¿ÉÇ Éí³óùÁ Ùݳó ÙÇÝã ѳçáñ¹ §Ð³½³ñ Ûáà ѳñÛáõñ ³Ù۳Ϧ® ºëª áñå»ë Ù»Õ³íáñ ïÕ³Ù³ñ¹, Ï·áé³Ù ³Ñ³ë³ëï, àñ Çñ»°Ý ³Û¹å»ë ¿É ï»Õ ãѳë³í, àñ Ù³ñ¹ÇÏ ï³ëÝÛ³Ï ï³ñáí ³åñ»É »Ý ÷áëáõÙ, ò³Ù³ù ѳóáí, ³ÝÉí³óù®. áõ áãÇÝã. Ðñ»°Ý, µ³½Ù»É ¿ µÉñÇ ·³·³ÃÇݪ ÏÇÝáóïñáÝÇ ¹ÇÙ³ó®

àõ ù³ÝÇ áñ ³ë»Éáõ áõñÇß µ³Ý ãϳ, ÂéãáõÙ »Ù ¹áõñëª Ïñå³ÏÇó ûÕÇ ÃéóÝ»Éáõ® ²é³íáï ϳÝáõË Ñ³ñµ³Í, ·³½³½³Í, Ðáõë³Ñ³ï ù³ÛÉáõÙ »Ù ¹»åÇ ïáõÝ£ ¸ñëáõÙª ï³ùëáõ Ù»ç ùÝ³Í í³ñáñ¹Ç ÖÙéÃí³Í ¹»ÙùÇó ïñïáõÝçÝ ¿ ϳÃáõÙ. ßï³åáõÙ ¿ ïáõÝ, ÆëÏ é»ëïáñ³ÝáõÙ ß³¯ï ¿ ûųó»É ù»ýÁ ·Çß»ñí³, àõ Çñ ÃÇûéÝÇÏ-ѳ׳Ëáñ¹Ý»ñÁ ß³¯ï »Ý áõß³ÝáõÙ. Ü»ñëáõÙ ë÷ÛáõéùÇó »Ï³Í ïÕ»ñù »Ýª

íàíèìàòüñÿ, Èáî ðàáîòà – íå ìàííà íåáåñíàÿ, íå ïàäàåò ñ íåáà… È åñëè «êëþíåò», çà 10-15 áàêñîâ âûðîþ äâà «Õîð âèðàï» Îäèí ñåáå, à äðóãîé… Íî ïîñêîëüêó «êëåâ» òîæå íå ìàííà – Áóäó æäàòü áåç êîíöà, ñèäÿ ïîä ñòåíîé, À ïåðåäî ìíîé – øëÿïà è ïåñíÿ, Èñêîâåðêàííàÿ íà ãóáàõ… Íå-åò, äâèíåìñÿ âïåðåä, åùå íåìíîãî âïåðåä… Äîïóñòèì, îïóñòèëñÿ âå÷åð ñâèíöîâûé, È ÿ, èçíóðåííûé, âîëî÷óñü äîìîé. Åùå ñ ïîðîãà – æåíà, ïîäáî÷åíèâøèñü, Ïðîêðè÷èò, ÷òî îïÿòü ñòèðêó îòëîæèëà Äî ñëåäóþùåãî «1700-ëåòèÿ»… ß êàê âèíîâàòûé ìóæ, ïðîîðó íåâíÿòíî, ×òî äî íåå òàê è íå äîøëî, ×òî ëþäè äåñÿòêàìè ëåò æèëè â ÿìå, Íà îäíîì õëåáå, áåç âñÿêèõ ñòèðîê… è íè÷åãî: Âî-îí ðàññåëñÿ íà õîëìå, íàïðîòèâ êèíîòåàòðà… È òàê êàê ñêàçàòü áîëüøå íå÷åãî, Âûëå÷ó âîí – çà âîäêîé èç ëàðüêà… Ðàíî óòðîì, ïüÿíûì, îçâåðåâøèì,  îò÷àÿíüè øàãàþ ê äîìó. Ñ ïîìÿòîãî ëèöà òàêñèñòà, ïîëóñïÿùåãî â ìàøèíå, òå÷¸ò íåãîäîâàíèå: ñïåøèò äîìîé, à â ðåñòîðàíå â ñàìîì ðàçãàðå íî÷íîå ïèðøåñòâî, 31

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

ÎáÝ¹Ç ÈÇåáÝ ¿, Ù³ñ³ßÇ Ü»ëáÝ® ÐÇÙ³ ËÙ»É áõ ÝáñÇó ÑÇᯐ »Ý, àñ ÇÝã-áñ µ³Ý §·ëÇñ»Ý®¦, µ³Ûó DZÝã ã»°Ý ÑÇßáõÙ® ÆëÏ »ë ù³ÛÉáõÙ »Ù Ñáõë³Ñ³ï ×Ç·áí£ Ä³Ù³Ý³ÏÝ»ñÇ ï³ñ³÷Ç ÙÇçáí ø³ÛÉáõÙ »Ù ¹»åÇ §·áõÙ¦, áñ Ù³ÛÃÇó í»ñóݻ٠ØÇ ÝáñÙ³É ·ÉáõË® áõ ݳۻ٠Ïáå»ñáí ÇÙ ·áó Ðáµ»ÉÛ³Ý³Ï³Ý ³Ûë ÃáÑáõµáÑÇݪ îÇñáçë ùݳï ѳ۳óùÇ ÙÇçáí® àõ ÏѳëϳݳÙ, áñ ¹»Ùù»ñ, ¹»åù»ñ Þñç³Ýó»ÉÝ ³Ûɨë áãÇÝã ãÇ° ï³Éáõ® àõ ·Çï»Ù ݳ¨, áñ åÇïÇ ÇÝã-áñ, ÆÝã-áñ µ³Ý ³Ý»°Ù® àõëïÇ ·ñáõ°Ù »Ù. § REQUIEM®¦ áõ Ó»éùë ·ñå³Ýë ¹ñ³Íª ¶Ýáõ°Ù »Ù® 26.09.2001Ã

è åãî êëèåíòêè-«áàáî÷êè» çàïàçäûâàþò î÷åíü: Òàì, âíóòðè ðåáÿòà èç äèàñïîðû – Ëèïî è Íåñî, ÷òî ðîäèëèñü ãäå-òî áëèçêî… Âîò âûïèëè îíè è ñíîâà âñïîìíèëè, ×òî ÷òî-òî òàì «ëþïÿò», íî ÷òî – óæå íå ïîìíÿò… À ÿ øàãàþ â îò÷àÿííîì óñèëèè Ñêâîçü ïîòîê âðåìåí, Øàãàþ ê ÃÓÌó, ÷òîáû âçÿòü ñ òðîòóàðà Êàêóþ-íèáóäü íîðìàëüíóþ ãîëîâó è… …ïîñìîòðþ ñêâîçü ñâîè óïàâøèå âåêè, Ñêâîçü ñîííûé âçãëÿä ñâîåãî ïðîäàâöà-õîçÿèíà, Íà þáèëåéíóþ ýòó ñóìàòîõó… È ïîéìó, ÷òî ïîïûòêà ìèíîâàòü ñîáûòèÿ è ëèöà Íå äàñò íè÷åãî… È çíàþ åùå, ÷òî äîëæåí ÷òî-òî, ×òî-òî äåëàòü… Ïîýòîìó ïèøó: «REQUIEM…» È, çàñóíóâ ðóêè â êàðìàíû, Óõîæó!!!

*- Ïî ïðåäàíèþ, Ãðèãîðèé Ïðîñâåòèòåëü è öàðü Òðäàò â 301 ãîäó îêðåñòèëè Àðìåíèþ. Äî êðåùåíèÿ öàðü Òðäàò íà 13 ëåò çàòî÷èë Ãðèãîðèÿ Ïðîñâåòèòåëÿ â «Õîð âèðàï», ÷òî îçíà÷àåò «ãëóáîêàÿ ÿìà». Çàòåì öàðü çàáîëåë, è ïîâåðèâ ñíó ñâîåé ñåñòðû, ïðèêàçàë âûòàùèòü èç ÿìû Ãðèãîðèÿ, åñëè òîò åùå æèâ (îáû÷íî, ëþäè òàì âûæèâàëè íå áîëåå 10 äíåé). Ïðîñâåòèòåëü îêàçàëñÿ æèâûì. Îí âûëå÷èë öàðÿ, è îíè îêðåñòèëè Àðìåíèþ. ** - Ãëóáîêàÿ ÿìà. *** - Ê 1700-ëåòèþ ïðèíÿòèÿ õðèñòèàíñòâà êàê ãîñóäàðñòâåííîé ðåëèãèè â Åðåâàíå íà õîëìå íàïðîòèâ êèíîòåàòðà «Àéðàðàò» ïîñòðîåí áîëüøîé êàôåäðàëüíûé ñîáîð Ãðèãîðèÿ Ïðîñâåòèòåëÿ. Ïåðåâîä è ïðèìå÷àíèÿ àâòîðà.

32

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

ÏÅÑÍÜ ÁÛÊÀ

òàõÈÆ ºð¶À ºë ÇÙ áÕç ÏÛ³ÝùáõÙ ÙdzÛÝ µ³Ý»É »Ù, îÇñáçë ϳÙùÁ Éáõé ϳï³ñ»É »Ù, àÕç ã³ñù³ß ÏÛ³ÝùáõÙ - ·³ñß³Ñáï ·áÙáõÙ ª ÆÙ ÇëÏ Ï»ÕïÇ Ù»ç ÍÕáï »Ù Í³ÙáõÙ£ ÐÇÙ³ ³ëáõÙ »Ý ³½³ï »ë, ·Ý³°, ¶Éáõ˹ å³ÑÇñ, á¯Ýó Ïáõ½»ë Ùݳ® à±Ýó û ³½³ï »Ù, ·ÉáõË ã»Ù ѳÝáõÙ, ²½³ï ÏÛ³ÝùÝ Ç±Ýã ¿, ã»Ù ¿É ѳëϳÝáõÙ. àñ ³½³ï »Õ³ª ÇÝÓ á±í ÏÉÍÇ, àñ ³½³ï »Õ³ª ÇÝÓ á±í ÏÍ»ÍÇ® ⿯, ÇÙ ÇÝãÇÝ ¿ ³½³ï ³åñ»ÉÁ® ¶»ñ³¹³ëáõÙ »Ù ÍÕáï ͳٻÉÁ, ¶³ñß³Ñáï ·áÙáõÙ ÙÇ Ï»ñå ùÝ»ÉÝ àõ ïËáõñ-ïñïáõÙ Ñá·áó ѳݻÉÁ£ ÂáÕ áñ ÇÝÓ Ïûݪ ûÏáõ½ »õ óáõÉ »Ù, ÜáõÛÝÇëÏ ÏÍݻ٪ û¨ ³ÙáõÉ »Ù, Èáõ°Í ¹ñ»ù Ù»çùÇëª »ë ¹»é ³Ùáõñ »Ù® Ø»Ý³Ï ÇٳݳÙ, áñ ¹»é ï»ñ áõݻٮ ⿯, ã»Ù Éë»Éáõ ³½³ï³ÙÇïÇÝ, γßÇë ëáíáñ ¿ ¹³É³ñ ×ÇåáïÇÝ® úñÑÝí³Í ÉÇÝ»Ý ïÇñáç Ó»éù»ñÁ ºí ³Û¹ Ó»éù»ñÇó ÍÝí³Í í»ñù»ñÁ£

Âñþ æèçíü ÿ õîçÿéñêóþ ëÿìêó òÿíó, Íà ïàõîòå øåþ áåçðîïîòíî ãíó. Ñîëîìó æóþ, è íåïëîõî æèâó  äåðüìå ïî êîëåíî â âîíþ÷åì õëåâó. È âäðóã ìíå äàþò îò âîðîò ïîâîðîò: Èäè, êóäà õî÷åøü. Ñâîáîäåí. Âïåðåä! Ñâîáîäåí? Èäè êóäà õî÷åøü? Êóäà? Âïåðåä? - èç-ïîä ïàëêè õîæó ÿ âñåãäà. À êòî æå îãðååò, è áóäåò òÿãàòü Ìåíÿ õâîðîñòèíîé, è âíîâü çàïðÿãàòü? Íó-ó, ýòó ñâîáîäó, äà íó, íè ê ÷åìó… Çà÷åì îíà ìíå? Õîòü óáåé, íå ïîéìó… Ñîëîìà â õëåâó, ÿ ñîãëàñåí, íå âêóñíî, Íî ñëàäêî âçäûõàåòñÿ – ãðóñòíîïðåãðóñòíî!.. Âïóñòèòå ìåíÿ… ÿ åù¸ ïîñëóæó! Õîòèòå – äîèòå, õîòèòå – ðîæó: Ëèøü òîëüêî õîçÿéñêèé ÿ ÷óâñòâóþ êíóò – ß ñäåëàþ âñ¸ – òàê ÿ êðåïîê è êðóò. Âñÿ ýòà ñâîáîäà – ïóñòûðü è òùåòà. Òîò ñ÷àñòüÿ íå çíàë, êòî íå âåäàë êíóòà! Ê ÷åìó âîëüíîäóìñòâî? Îíî – íè ê ÷åìó. Íà øêóðå ðàñïèñàíî âñ¸ ïî óìó.

Ïåðåâîä Ìàðèíû Êóëàêîâîé

33

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

ÏÜßÍÈÖÀ

вð´ºòàÔÀ ¶Ý³Ù ËÙ»Éáõ: êáí³Í Å³Ù³Ý³Ï Ù³ñ¹ ßáõï ¿ ѳñµáõÙ, âÇ ¿É Ïßï³ÝáõÙ ³Ýï»ñÇ Ñ³ÙÇó: à±õÙ ÇÝ㪠êáí³±Í »Ù, û± Ï»ñ»É »Ù Ïáõßï, öáÕ ÉÇÝÇ ÙÇ ùÇã, ¶Ý³Ù ËÙ»Éáõ: Þá· ÷áÕáóÝ»ñÇ ëÇ·³×»Ù ϳñ³å, ²ëý³ÉïÇ ÃéãáõÝ, àñ ½íéÝáõÙ ¿ Ñ»Ýó ¿Ýå»ëª å³ñ³å. λñ ¿ áñáÝáõÙ... ܳ Ù»ñ µ³ÝÁ 㿯... Ø»½ å»ïù ¿ å³é³í γ٠¿É å³é³íáÕ, ÷áßáï, ùñïݳÑáï, ê»ÝÛ³Ï áõÝ»óáÕ. î»Õ ÉÇÝǪ ËÙ»Ýù... à±õÙ ÇÝã, » »ñ»Ï ÇÝã-áñ ÏÝáç ¿ÇÝ ²ÝÇíÝ»ñÇ ï³Ï ùÛáõýó ¹³ñÓñ»É. ¶É˳ó³íÇ Ù»ç, ùñïÇÝùÁ íñ³ë, ÊÙ»É ¿Ç áõ½áõÙ, ÆëÏ ÷áÕÝ ³Û¹ ÏÝáç ¿É ÇÝãÇ±Ý ¿ñ å»ïù... à±õÙ ÇÝã, û ÑÇÙ³ úñÇáñ¹Ç ï»ëùáí ÏÇÝÝ ³Ûë Ù³Ýϳٳñ¹ (ÝáõÛÝ ÇÝùݪ ³ëý³ÉïÇ ëÇ·³×»Ù ϳñ³å) ÆÝÓ Ï³ëÇ Ï»Õïáï åáéÝÇÏÇ Ó³ÛÝáí.

- Ради Бога... ·Ý³, ѳ±: ºí á±õÙ ÇÝã, áñ »ë Ϸݳ٠àõ ÏËÙ»Ù - Ради Бога...

Ïîéòè è âûïèòü, ÷òî ëè... Ãîëîäíûå âîîáùå ïüÿíåþò áûñòðî íå óñïåâàåøü âêóñîì íàñëàäèòüñÿ. Êîìó êàêîå äåëî áåçóìíî ãîëîäåí ÿ èëè ñûò, ìíå äåíåã áû íåìíîãî, ÷òîáû âûïèòü. Âîò ëåáåäü áåëàÿ ãîðÿ÷èõ óëèö, àñôàëüòîâàÿ ïòèöà, ÷òî áðîäèò ïðîñòî òàê ïðîêîðìà èùåò... Îíà è âîâñå íå äëÿ íàñ. Íàì áû ñòàðóõó - íó, ïî÷òè ñòàðóõó äóðíóþ, ïîòíóþ - çàòî â åå êàìîðêå ìû ñëàâíî âûïüåì... Êîìó êàêîå äåëî, ÷òî â÷åðà êàêóþ-òî íåñ÷àñòíóþ ìàøèíà êðîâàâûì ìåñèâîì îñòàâèëà ëåæàòü... Âåñü ïîòíûé è ñ áàøêîé ãóäÿùåé òàê âûïèòü ÿ õîòåë... à óæ çà÷åì åé áûëè äåíüãè... Êîìó êàêîå äåëî, ÷òî ñåé÷àñ åùå îäíà ñ ãëàçàìè ìàëîëåòêè (îíà æå - áåëàÿ àñôàëüòîâàÿ ïòèöà) ìíå ãîëîñîì ïîñëåäíåé øëþõè ñêàæåò: - Äà ðàäè áîãà, îòâàëè îòñþäà... Êîìó êàêîå äåëî, ÷òî ïîéäó è âûïüþ ðàäè Áîãà...

Ïåðåâîä Èðèíû Âàñèëüêîâîé

34

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

¾¶ ¶²ÚÈÀ

ÂÎË×ÈÖÀ

ø³ÕóÁ ë»ÕÙáõÙ ¿ ³ï³ÙÝ»ñë, ø³ÕóÁ ÙÕáõÙ ¿ ³é³ç, ºí Ó³·»ñÝ »Ý ɳÉÇë, ºí ëáõÉáõÙ ¿ ù³ÙÇÝ® ²ïáõÙ »Ù, ³ïáõÙ »Ù ³Ýë³ÑÙ³Ý: È׳÷áëÇ Ù»çª µñ¹Ç ÙÇ å³ï³é, ºí ³ï³Ùݳ߳ñë ¿ óÇó, гí»ñÅÇ ×³Ù÷³Ý ù³ÕóÝ ¿ óáõó³ÝáõÙ, سÝÏ³Ý ³ñÛáõÝ Ï³ ųÝÇùÝ»ñÇë: àõñÇß ÙÇ Ù³ÝÏ³Ý ³ñÛáõÝ Ï³ ׳ÝÏÇë, ²ñÛáõÝÝ ³Û¹ Ϲ³éݳ ϳÃ, ºí »ñµ ÙáõÃÝ ÁÝÏÝÇ, ϳÃÝ ³Û¹ ³ñݳѳ٠Îï³Ù Ó³·»ñÇë: ²Ë, Ù³Ûñ µÝáõÃÛáõÝ, ³Ë, ¹³Å³Ý ûñ»Ýù, ¶Éáñí»ù ¹»åÇ ³Ý¹áõݹ: ¸³Å³Ý ÙÇ å³ïÇÅ, ¹³Å³Ý »ñÏÁÝïñ³Ýù. سÝÏ³Ý ³ñÛáõÝÁª Ù³ÝÏ³Ý ëÝáõݹ...

Ãîëîä ñæèìàåò ÷åëþñòè. Ãîëîä òîëêàåò âïåðåä. Òàì âîë÷àòà ñêóëÿò, èì ïîëçòè-ðàñòè, Òüìà â óøàõ ïî¸ò.  ëóæó ãëÿíü – òîñêà. Âñ¸ ñëèëîñü â îñêàë. Ãîëîä ãîíèò ïðî÷ü, ìàíèò â âå÷íîñòü,  íî÷ü, ×óæäîé êðîâè âêóñ ïðåâîçìî÷ü. Êðîâü äåòåíûøà íå ñòå÷åò ëåãêî, Íå ñîéäåò ëåãêî êðîâü äåòåíûøà – Àõ, êèïÿ-äûøà, êðîâü äåòåíûøà Ïðåâðàùàåòñÿ  ìîëîêî… Äåòñêîé êðîâè âêóñ, ñìåðòè-æèçíè âêóñ, Ñ ìîëîêîì òàêèì ÿ ê ñâîèì âåðíóñü… Àõ, çàêîí-ëþáîâü, êàê æå òû æåñòîê, Êðîâîòîê îäèí, êðîâîñòîê… Ìîëîêî ëè òå÷åò èç ìîåé ãðóäè… Ïðîïàäè âñ¸ ïðîïàäîì, ïðîïàäè… Ïåðåâîä Ìàðèíû Êóëàêîâîé

35

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

Ö²ÊðÆ°ð, ÆØ ¶²¼²Ü...

ËÅÒÈ, ÌÎÉ ÇÂÅÐÜ...

Ö³ËñÇ°ñ, ÇÙ ·³½³°Ý, ØáñÃáí ³Ûɳ½³Ý, Ö³Ù³ñï³Ï»Éáí å»ñ׳ËáëáõÃÛ³Ùµ ݳ˳å³å»ñǹ: ¸áõ ãáõÝ»ë è»ñ å³å»ñǹ ÝÙ³Ý, àõñ»ÙÝ ëáÕ³ª ³Ý¹áõÝ¹Ç »½ñÇó Ý»ïí»Éá°õ ѳٳñ: ²Ý¹áõݹÇó ÃéãáÕ ÙÇ ù³ñÇ ÝÙ³Ý Ö³ËñÇ°ñ, ÇÙ ·³½³°Ý, àñ ·»Ã áëáËǹ ·ÉËÇÝ ÁÝÏÝ»Éáõ å³ïÇíÝ áõݻݳë... ºí Ñáõñ¹ ³Ý·³Ù ·Çë³ëïÕÇ ÝÙ³Ý ´áó³í³éíáõÙ ¿, áñ áõñÇßÝ»ñÁ ºñ³½³ÝùÝ»ñÇ Çñ³Ï³Ý³óá°õÙÝ Çñ»Ýó ·áõ߳ϻÝ... ´³½»Ç ÝÙ³Ý ×³Ëñǯñ, ÇÙ ·³½³°Ý, ÖÝ×ÕáõÏ áñë³óáÕ áõñáõÇ° ÝÙ³Ý, àñÇÝ Ë³µ»É »Ý ÙÇ ×Ý×ÕáõÏ-˳ÛÍáíª Î³å³ñÁ ÏáÕ¹ ٻ˻Éáõ ѳٳñ: Ö³ËñÇ°ñ, ÇÙ ·³½³°Ý, ÖÝ×ÕáõϹ ã³Ýó°Í, ÎáÕ»ñ¹ ͳÝñ ϳå³ñÇó ç³ñ¹í³°Í, êÇñáí áõ Ù³Ñáí ѳí»ï ϳ˳ñ¹í³°Í, ²Ý¹áõݹ ·ÉáñíáÕ ÙÇ ù³ñÇ ÝÙ³Ý ²Ý¹áõݹݻñÝ Ç í»ñ Ö³Ëñǯñ, ÇÙ ·³½³°Ý...

Ëåòè, ìîé çâåðü. Íà êðûëüÿõ êðàñíîðå÷èÿ ïàðèòü Óìåëè äåäû, ïðàäåäû, à òû Ïîëçè íà êðàé, è ÷òîáû ãîâîðèòü – Áðîñàéñÿ â ïðîïàñòü Ñ ýòîé âûñîòû. Ïàðè ìîé çâåðü, Ëåòè, êàê êàìåíü, êàìíåì ðàññåêàé Âðàãà è òüìó, ñåáÿ âîñïëàìåíÿÿ... Êîìåòîé äèêîé äëÿ äðóãèõ ñâåðêàé – Æåëàíèÿ... ÷óæèå – èñïîëíÿþ! Ëåòè ìîé çâåðü. Åùå áðîñîê, Ñêîðåå – çàõâàòèòü, Êàê ÿñòðåá, ê öåëè ì÷àùèéñÿ íåäîáðî, Ïåðíàòóþ íàæèâêó çàêîãòèòü – ... è âîò ñâèíåö, óäàðèâøèé ïîä ðåáðà. Ïàðè, ìîé õèùíèê, Ñ âîðîáüåì â êîãòÿõ, Ðàçáèòû ðåáðà òÿæåñòüþ ðàçÿùåé. Òû – êàìåíü, îêîëäîâàí íàâñåãäà – Ëþáîâüþ, ñìåðòüþ – Êàìåíü, Ââåðõ ëåòÿùèé. Ëåòè, ìîé çâåðü...

Ïåð. Ìàðèíû Êóëàêîâîé

36

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

îðÆàȺîܺðÆ ´àÈàð²äê²Î` ä²îκðÆ Þàõðæ ØÆ Ð²ìºðIJвðêÆ 1. »Ý ѳۻñ а ²Ýϳñá°Õ »Ù ù»½ ã»ñ³½»É Ù»ÏáõëÇ, д Ý Û о в ³ е Ç р ¿ç Ù ²¯Ë, ÇÙ »ñ³½Ý»ñÇ Éáõë» Ý³í³Ñ³Ý·Çëï, ез пе ицы б

2 стран и

Ðá·Ý³Í ûíÏdzÝáëÇ Å³Ññáï ³ÉÇùÝ»ñÇó ²Ùϳñá°Õ »Ù ù»½ ã»ñ³½»É Ù»ÏáõëÇ®

ÎÇñù áõ ·½íéïáóÇ ¹Å˻٠ûíÏdzÝáëáõÙª ºë ÙÇ Í»¯ñ Íáí³·³Ûɪ Ñá·Ý³Í ó÷³éáõÙÇó® ²Ýϳñá°Õ »Ù ù»½ ã»ñ³½»É Ù»ÏáõëÇ, ²¯Ë, ÇÙ »ñ³½Ý»ñÇ Éáõë» Ý³í³Ñ³Ý·Çëï£

2. ²¯Ë, ÇÙ »ñ³½Ý»ñÇ Éáõë» Ý³í³Ñ³Ý·Çëï, ºë ³ñ¹»Ý ÙÇ Ë³ñËá¯õÉ Ï³ÛÙÇ Ùݳóáñ¹ »Ù, ¾ë »±ñµ »ë ÙݳóÇ ³Ûëå»ëª ³Ý³é³·³ëï® ²¯Ë, ÇÙ »ñ³½Ý»ñÇ Éáõë» Ý³í³Ñ³Ý·Çëï£ ²ÉÇùÝ»ñÁª ųÑñáï, ¹Å˻٠ûíÏdzÝáëÇ, ¶áÝ» ÇÝÓ ³÷ Ý»ï»Ýª ÙÇ ùÇã ÷»ßǹ ÙáïÇÏ® ²¯Ë, ÇÙ »ñ³½Ý»ñÇ Éáõë» Ý³í³Ñ³Ý·Çëï, ºë ³ñ¹»Ý ÙÇ Ë³ñËá¯õÉ Ï³ÛÙÇ Ùݳóáñ¹ »Ù£

3. ºë ³ñ¹»Ý ÙÇ Ë³ñËá¯õÉ Ï³ÛÙÇ Ùݳóáñ¹ »Ù, àñ ÙññÇÏÁ ë³ÝÓáõÙ, ÉÍáõÙ ¿Ç ݳíÇÝ® ²é³·³ëïÁª ³ñ¹»Ý ÏñÍùÇë ãÇ ÷áÕ÷áÕáõÙ,ºë ³ñ¹»Ý ÙÇ Ë³ñËá¯õÉ Ï³ÛÙÇ Ùݳóáñ¹ »Ù®

Î³Ý µ³Ýëï»ÕÍáõÃÛáõÝÝ»ñ, áñ ³ÝÑݳñ ¿ óñٳݳ»É` Çñ»Ýó É»½í³ß»ñïÇó ¹áõñë ÏáñëíáõÙ »Ý... ²Ûë ¹»åùáõÙ Ñ»Ýó ÇÝùÁª ïáÕ³óÇÝ ¿ ëå³ÝáõÙ...

úíÏdzÝáëÝ ÇÙ ËñáËï Ï»óí³ÍùÇó ·³½³½³Í, ¾É ãÇ ÏáãݳϻÉáõ ÝÝçáÕ ÑáÕÙ³¹»íÇÝ® ºë ³ñ¹»Ý ÙÇ Ë³ñËá¯õÉ Ï³ÛÙÇ Ùݳóáñ¹ »Ù, àñ ÙññÇÏÁ ë³ÝÓáõÙ, ÉÍáõÙ ¿Ç ݳíÇÝ® 37

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

4.

7.

àñ ÙññÇÏÁ ë³ÝÓáõÙ, ÉÍáõÙ ¿Ç ݳíÇÝ, ¸áõ ¹»é ã¿Çñ ¹³ñÓ»É óÝáñ³Ï³Ý »ñ³½, Üáñ åÇïÇ ¹³éݳÛÇñ »ñ³½»ÉÇ »½»ñùª àñ ÙññÇÏÁ ë³ÝÓáõÙ, ÉÍáõÙ ¿Ç ݳíÇÝ,

ò³Ý»Éáí »ñ³½Ç ë»ñÙ»ñÁ áëÏ»Ñáõݹ, ²Ýϳñá°Õ »Ù ù»½ ã»ñ³½»É Ù»ÏáõëÇ,äÇ·Ù³ÉÇáÝÇ ³ëïÕÁ ÅåïáõÙ ¿ñ »ñÏáõëÇëª ò³Ý»Éáí »ñ³½Ç ë»ñÙ»ñÁ áëÏ»Ñáõݹ£

´³Ûó ùá µáõÛñÝ ³Ù»Ýáõñ ûí³ÍáõÙ ¿ñ, áñå»ë §ÂéãáÕ Ñáɳݹ³óǦ® ÆëÏ »ë ÙÇ Ë»ÝÃ Ý³í³½® àñ ÙññÇÏÁ ë³ÝÓáõÙ, ÉÍáõÙ ¿Ç ݳíÇÝ, ¸áõ ¹»é ã¿Çñ ¹³ñÓ»É óÝáñ³Ï³Ý »ñ³½£

Ìáí³ÍÇÝ ÷ñ÷áõñÇó »ë ù»½ ³ñ³ñ»óÇ àõ ù³ÛÉáõÙ »ë, ³Ñ³, áñå»ë ï»Ýã³Ýù ³ÝÑáõݪ ò³Ý»Éáí »ñ³½Ç ë»ñÙ»ñÁ áëÏ»Ñáõݹ® ²Ýϳñá°Õ »Ù ù»½ ã»ñ³½»É Ù»ÏáõëÇ®

5. ¸áõ ¹»é ã¿Çñ ¹³ñÓ»É óÝáñ³Ï³Ý »ñ³½, ÆëÏ »ë ³ÏáëáõÙ ¿Ç ÏáõñÍùÁ ûíÏdzÝáëÇ, §êÇñ»ÝÝ»ñÇ »ñ·Á¦ ÇÝÓ ï³ÝáõÙ ¿ñ Ñ»éáõÝ,¸áõ ¹»é ã¿Çñ ¹³ñÓ»É óÝáñ³Ï³Ý »ñ³½£ ø³Ýǯ ï³ñÇ ³Ýó³í® àÕµ»ñ·³Ï³Ý ¹³ñÓë âÇ ÝÙ³ÝíáõÙ µÝ³í ¹³ñÓÇÝ à¹Çë¨ëÇ® ¸áõ ¹»é ã¿Çñ ¹³ñÓ»É óÝáñ³Ï³Ý »ñ³½, ÆëÏ »ë ³ÏáëáõÙ ¿Ç ÏáõñÍùÁ ûíÏdzÝáëÇ:

6.

8. ²Ýϳñá°Õ »Ù ù»½ ã»ñ³½»É Ù»ÏáõëÇ, ²¯Ë, ÇÙ »ñ³½Ý»ñÇ Éáõë» Ý³í³Ñ³Ý·Çëï, ÎÇñù áõ ·½íéïáóÇ ¹Å˻٠ûíÏdzÝáëáõÙ ²Ýϳñá°Õ »Ù ù»½ ã»ñ³½»É Ù»ÏáõëÇ£ Ìáí³ÍÇÝ ÷ñ÷áõñÇó »ë ù»½ ³ñ³ñ»É »Ù, ´³Ûó ãÇ Ï»Ý¹³Ý³óñ»É ²÷ñá¹Çï»Ý®. ë³Ï³ÛÝ® ²Ýϳñá°Õ »Ù ù»½ ã»ñ³½»É Ù»ÏáõëÇ, ²¯Ë, ÇÙ »ñ³½Ý»ñÇ Éáõë» Ý³í³Ñ³Ý·Çëï£

9.

ÆëÏ »ë ³ÏáëáõÙ ¿Ç ÏáõñÍùÁ ûíÏdzÝáëÇ ò³Ý»Éáí »ñ³½Ç ë»ñÙ»ñÁ áëÏ»Ñáõݹ àõ ë»ñÙ»ñÇó ÍÉ³Í Ï³ñáïÝ ¿ñ ³Ù»Ýáõñ® ÆëÏ »ë ³ÏáëáõÙ ¿Ç ÏáõñÍùÁ ûíÏdzÝáëÇ.

²¯Ë, ÇÙ »ñ³½Ý»ñÇ Éáõë» Ý³í³Ñ³Ý·Çëï, ºë ³ñ¹»Ý ÙÇ Ë³ñËáõÉ Ï³ÛÙÇ Ùݳóáñ¹ »Ù, ¾ë »±ñµ »ë ÙݳóÇ ³Ûëå»ëª ³Ý³é³·³ëï® ²¯Ë, ÇÙ »ñ³½Ý»ñÇ Éáõë» Ý³í³Ñ³Ý·Çëï£

ܳí³Ë»ÉÇë ÏáÕùáí ÏÕ½ÇÝ»ñ ¿ÇÝ ÉáÕáõÙ, ²ÝÃÇí ݳí½Çϻݻñª ëå³ëáõÙáí É»óáõÝ® ÆëÏ »ë ³ÏáëáõÙ ¿Ç ÏáõñÍùÁ ûíÏdzÝáëÇ ò³Ý»Éáí »ñ³½Ç ë»ñÙ»ñÁ áëÏ»Ñáõݹ®

²ÉÇùÝ»ñÁ ųÑñáï, ¹Å˻٠ûíÏdzÝáëÇ, ¶áÝ» ÇÝÓ ³÷ Ý»ï»Ý ÙÇ ùÇã ÷»ßǹ ÙáïÇÏ® ²¯Ë, ÇÙ »ñ³½Ý»ñÇ Éáõë» Ý³í³Ñ³Ý·Çëï, ²Ýϳñá°Õ »Ù ù»½ ã»ñ³½»É Ù»ÏáõëÇ£ 38

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

´²ÜêîºÔÌàõÂÚàõÜܺðê ²ÚÜîºÔ ºÜ,

ТАМ МОИ СТИХИ,

²ð¶Ø²ÜàõÂÚàõÜܺðܪ ²ÚÜîºÔ

А ТАМ П Е Р Е В О Д Ы

²ð¶Ø²ÜàõÂÚàõÜܺð

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

ÃÀËÈÍÀ ÊËÈÌÎÂÀ ÀÐÀÃÀÖ

¶³ÉÇݳ ÎÉÇÙáí³ ²ð²¶²Ì

«Ãîðà ïëûâåò ê ãóáàì. Ìíå õîëîäíî. ß ðàä…» Î.Ìàíäåëüøòàì

Ïîòóõøèé, íî ÷åòûðåõãëàâûé íå ïåñ, íå ÿùåð, íå ðîãàò, â êîðîñòå áåñïðîáóäíîé ëàâû, îãíåÿçûêîé – â ïðîøëîì ñëàâû ïî÷òè íå äûøèò Àðàãàö, è çðÿ ê ïîäîøâå ëèïíóò ñòåïè, íà áåäðàõ – ïüÿíûé âèíîãðàä… Êàê íåëþáèìûé ìåíüøèé áðàò îí áîëüøå âñåõ ëþáèë íà ñâåòå òîãî, ÷üå èìÿ Àðàðàò, òîãî, êòî òàê ðâàíóë íà ñòàðòå, ïðèíÿâ íà ãðóäü – î, âåëèêàí! ïîòîï âñåìèðíûé, êàê ñòàêàí ñâÿòîé âîäû… Íî íà àðìÿíñêîé êàðòå âñåõ âûøå Àðàãàö, ñòîðîæåâîé âóëêàí. Âåñü âèä åãî, íå çíàþùèé ïðåãðàä, òðàãè÷åñêèõ ôèíàëîâ è ïðåëþäèé, âñ¸ ãîâîðèò, ÷òî ìåíüøå – òîëüêî ëþäè, à âûøå – òîëüêî Àðàðàò.

§È»éÁ ÉáÕáõÙ ¿ ¹»åÇ ßáõñûñë£ ØñëáõÙ »Ù »ë£ ºë áõñ³Ë »Ù®¦ ú. زÜüºÈÞî²Ø

гݹ³Í, ë³Ï³ÛÝ ù³é³·Éáõ˪ áã åá½³íáñ, áã ßáõÝ, áã ¿É ½»éáõÝ, ɳí³ÛÇ ß»ñïáõÙª ѳí»ñųùáõÝ, ݳËÏÇÝáõÙª Ññ³É»½áõ ÷³éùáõ٠ѳ½Çí ßÝãáõÙ ¿ ²ñ³·³ÍÁ£ ¼áõñ ã»Ý ¹ÇåãáõÙ Ý»ñµ³ÝÝ»ñÇÝ ï³÷³ëï³ÝÝ»ñÁ® ²½¹ñ»ñÇÝ Ñ³ñµ³Í ˳ÕáÕÝ ¿® âëÇñí³Í ÷áùñ »Õµáñ å»ë ³ß˳ñÑáõÙ ³Ù»ÝÇó ß³ï ëÇñáõÙ ¿ ݳ Ýñ³Ýª ³ÝáõÝÁ ²ñ³ñ³ïª áí Ù»ÏݳñÏÇÝ ³ÛÝ廯ë åáÏí»ó, áñ çñѻջÕÁ, û¯, Ñëϳ, ÏñÍùÇÝ ³é³í, ³ë»ë ÉÇÝ»ñ ÉáÏ ÙÇ µ³Å³Ï ûñÑÝí³Í çáõñ... ´³Ûó ѳÛÏ³Ï³Ý ³Ûë ù³ñ﻽ÇÝ ³Ù»Ý³µ³ñÓñÝ ²ñ³·³ÍÝ ¿ª å³Ñ³Ï Ññ³µáõËÁª å³ïÝ»ßÝ»ñ, áÕµ»ñ·³Ï³Ý ëÏǽµ áõ ³í³ñï ãÁÝϳÉáÕÇ Çñ Ï»óí³Íùáí. åݹáõÙ ¿. ÷áùñ »Ý ÉáÏ Ù³ñ¹ÇÏ, áõ µ³ñÓñª Ù»Ý ÙÇ ²ñ³ñ³ï£ 40

ПЕРЕВОДЫ

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

ÑÅÇÎÍ ÒÐÀÌÀÍÒÀÍÛ

îð²Ø²Üî²Ü²

(4 áåçîòâåòíûõ ïèñüìà è 1 âñòðå÷íîå)

(4 ³Ýå³ï³ëË³Ý ¨ 1 ѳݹÇå³Ï³ó ݳٳÏ)

Ïèñüìî ðåâíèâîå

Áîæåñòâåííûé Ñàëüâàäîð! Ïóáîëü ðàçâå äîì? Îí ìåøîê, îí âåê ìîé êàìåííûé. ×òî – êîððèäà? Êîðèäîð ñèëüíåé, ÷åì âîñòîðã è øîê, ÷åì òû, ìîé ïëàìåííûé! Îòâåòü ìíå, ñ êàêèõ ýòî ïîð íàøà ïîñòåëü – ðàêóøêà ïóñòàÿ, æåì÷óæíèöà áåñïëîäíàÿ äî ñàìîãî äíà? Äíÿ íå ïðîéäåò, ñòîíîâ ïèðàíüÿ ñòàÿ òåðçàåò: îäíà…îäíà… Ðàçáèðàëà ïî÷òó, ýòþäû, íàáðîñêè. Êòî ýòà äåâî÷êà â ñèíåé ìàòðîñêå, ó ñèíåãî, êàê ìîðå, îêíà? Íå ÿ ? Íå â Ðîññèè ëè ýòî? ß âíå ñåáÿ è âíå ñþæåòà, ãëàçà – êàê ñóõèå îëèâû. È ÿ, òâîÿ Îëèâåòòà, âçâûëà: Êàòàëîíñêîå Âàøå Âûñî÷åñòâî, ïîæàëóéòå â ïîëäåíü ðîâíî (òåáÿ íå òîøíèò åùå îò îäèíî÷åñòâà?), ôîðìà îäåæäû – èãðóøå÷íàÿ êîðîíà ñ ïðèäâîðíîãî â çîëîòå êëåíà, îáîäðàííîãî äîáåëà. Íå äîæäóñü. Gala.

ܲزΠʲܸàî ²ëïí³Í³ÛÇÝ ê³Éí³¹áñ, ÙDZû ïáõÝ ¿ äáõµáÉÁ1... ²ÛÝ ÙÇ å³ñÏ ¿, ù³ñ»ª ÇÝãå»ë ÇÙ ¹³ñÁ£ ƱÝã óɳٳñï, ÙÇç³ÝóùÝ2 ³í»ÉÇ ½áñ»Õ ¿, ù³Ý óÝóáõÙÝ áõ Ññ×í³ÝùÁ, ù³Ý ¹á°õ, ÇÙ µáó»Õ»Ý... ²ë³° ÇÝÓ, ³Û¹ »ñµí³ÝDZó Ù»ñ ³ÝÏáÕÇÝÁ ¹³ñÓ»É ¿ ¹³ï³ñÏ Ë»óÇ3... سñ·³ñï³ÍÇÝÁª ¹³ï³±ñÏ... ÙÇÝ㨠ѳﳱÏ... úñ ãÇ ³ÝóÝáõÙ, áñ ѳé³ãÝ»ñÇë åÇñ³ÝdzݻñÇ íï³éÁ ãѳɳÍÇ. ٻݳÏ... ٻݳÏ... ٻݳÏ... ܳÛáõÙ ¿Ç ÷áëïÁ, ¿ïÛáõ¹Ý»ñ, ×»å³ÝϳñÝ»ñ... á±í ¿ ³ÕçÇÏÝ ³Ûëª Ý³í³ëïáõ ϳåáõÛï ß»ñï³ß³åÇÏáí, ÍáíÇ å»ë ϳåáõÛï Éáõë³ÙáõïÇ Ùáï... ºë ã»±Ù, ë³ èáõëÇ³Ý ã¿±, ³ñ¹Ûáù... ºë ¹á¯õñë »Ù Ë³ÕÇó... áõ ¹áõñë »Ù ·³ÉÇë ³÷»ñÇóë. ³ãù»ñëª ³ñ¹»Ý ãáñ ÓÇóåïáõÕÝ»ñ, áõ »ëª ùá° úÉÇí»ïï³Ý, ùá° ÒÇóåïÕáõÑÇÝ,* áéÝáõÙ »Ù. ¬ ϳï³ÉáÝÛ³Ý Ò»ñ¹ ´³ñÓñáõÃÛáõÝ (ëÇñï¹ ãÇ Ë³éÝáõ٠ٻݳÏáõÃÛáõÝÇó), Ññ³ÙÙ»ó»°ù áõÕÇÕ Ï»ëûñÇÝ£ гݹ»ñÓ³á×Áª ÙÇ Ë³Õ³ÉÇù ó·ª4 ³ñùáõÝǪ ÙÇÝ㨠׻ñÙ³ÏÁ ù»ñí³Í, áëÏ» ÃËÏáõ ·³·³ÃÇó... ... ã»Ù ѳٵ»ñáõÙª Gala 41

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

Ïèñüìî âîïðîñèòåëüíîå …ìèäèÿ ÷åðíàÿ, òîùàÿ òåíü îëèâû, ëèøü áû ôëàíèðîâàòü, ëèøü áû ïî ïëÿæó ñëîíÿòüñÿ, â áóõòàõ-áàðàõòàõ, âäîëü ðàñïèñàíüÿ îòëèâà íà ñòðî÷êå ïðèëèâà, è ëåò ÷òîá îáîèì …íàäöàòü? Ðóãàòüñÿ ïî-ðóññêè? Äðàçíèòü âçäîðíûì çàïàõîì ïëîòè, ÿáëî÷íîé ãðóäüþ, áðîíçîâêàìè ÷òîá ñîñêè - ñèåíà è ñåïèÿ ñ ëåãêîé òâîåé ðóêè âçìûâàëè è îñòðî çóäåëè â ïîëåòå ? Ïèøåøü ïóñòóþ ãðóäü ðàäè ôîðìû… À ñåðäöå? Äûáîì – óñû ñàðàöèíà, âîïðîñû – áðîâüþ: êòî èç íàñ êîôå ñ ïðèâêóñîì ïåðöà? – êòî èç íàñ îäèí íà îäèí ñ ëþáîâüþ? Êòî âûäóâàë â ñòåêëå ìîè ãóáû è øåþ ? Òèðàæèðóÿ çàïàõè, èçäàâàë äîðîãèå äóõè? Ìèðîâîé øèðïîòðåá! ß è ïëàêàòü óæå íå óìåþ, õîòÿ â äåòñòâå ïèñàëà ñòèõè. Çàæèâî ñêëåï ñî÷èíåííûé, ïóñò ìîé Ïóáîëü!

ܲزΠвðò²Î²Ü ... ë¨ Ùǹdz, ÓÇûÝáõ µ³ñ³ÉÇÏ ëïí»ñ... Ãñ¨ ·³ÛÇÝù ÉáÕ³÷ÇÝ í³ñ áõ í»ñ ï»Õ³ïíáõÃÛ³Ý ãí³óáõó³Ïáí, Ù³ÏÁÝóóáõÃÛ³Ý ïáÕÇ »ñϳÛÝùáí, áõ ï³ëÝÁ... »ñÏáõëÇë ï³ñÇùÝ ¿É ÉÇÝ»ñ... èáõë»ñ»Ý ѳÛÑáÛ»±Ù, µáñµáù»±Ù Ë»Ýà µáõÛñáí Ù³ñÙÝǪ ËÝÓáñ¬ÏñÍù»ñáí, ëïÇÝùÝ»ñáíª µñáݽ³µ½»½Ý»ñª ë»ådz6, ëǻݳ7, áñ ûè ùá Ó»éùÇó ËáÛ³ÝáõÙ, ùáñ »Ý ·³ÉÇë Ù³ñÙÝÇë Ù»ç... ÎáõñÍù »ë ÝϳñáõÙ áõª ¹³ï³±ñÏ.... áñå»ë Ó¨±...Ð³å³ ëDZñïÁ... ê³ñ³óÇÝÇ µ»Õ»ñÁ óÇó »Ý áõ ÑáÝù»ñ »Ý ¹³ñÓ»É Ñ³ñó»ñÁ. Ù»½³ÝÇó á±í ¿ åÕå»Õáí ëáõñ×Á, Ù»½ÝÇó á±í ¿ª ¹»Ù ³é ¹»Ù ëÇñá Ñ»ï, ³å³Ïáõ Ù»ç ³Û¹ á±í ³Ýûջó ÇÙ å³ñ³ÝáóÝ áõ ßáõñûñÁ8, ³ÛÝï»Õ µáõÛñ»ñ µ³½Ù³óñ»óª µáõñáõÙݳçñ»ñª ѳٳß˳ñѳÛÇÝ É³Ûݳëå³é ½ÇµÇÉ... ºë ɳó ÉÇÝ»É ÇëÏ ³ñ¹»Ý ã·Çï»Ù, ÇëÏ®. Ù³ÝáõÏ Å³Ù³Ý³Ï µ³Ý³ëï»ÕÍáõÙ ¿Ç... úñ ϻݹ³ÝáõÃÛ³Ý ÑáñÇÝí³Í ¹³Ùµ³ñ³Ýª ¹³ï³ñÏ ¿ äáõµáÉÝ ÇÙ, ¹³ï³ñÏ£ 42

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

Åñëè íå ñëåï, íå íàùóïàòü ðîäíîãî óãëà, â îáëèïêó – êðàñíàÿ – îáëàïèëà ìåíÿ áîëü, ÷òîá ÿ êðàñíîé íèòüþ ïî æèçíè òâîåé ïðîøëà. Òâîÿ Galarina, êîðî÷å – Gala.

àõ »Ã» ÏáõÛñ ã»ëª ѳñ³½³ï ³ÝÏÛáõݹ ã»ë ßáß³÷Ç »ñµ¨¿... ÎåãáõÝ, ϳñÙÇñ ó³íÝ ÇÝÓ Ïå»É ¿, áñ »ë ³Ýóݻ٠ùá ÏÛ³Ýùáíª áñå»ë ϳñÙÇñ ûÉ... øá Galarina, ϳñת Gala

Ïèñüìî â ñåçîí òðàìîíòàíû Ìîé äàëåêèé Äàëè, ÿ ïîñëàëà âî âòîðíèê íà ëèñòå ìàãíîëèè ñâîé âÿëîòåêóùèé áðåä. Âñþ íî÷ü òðàìîíòàíà* áåñîâñêîé âàëòîðíîé ëÿãàëà è ëàÿëà… Êàêîé òóò îáåä?!  ëåæêó ëåæó, íå õâàòàåò çëà, è òðîí â ïàóòèíå, è êàäèëëàê çàãëîõ… Çàðàçèòåëüíà çäåñü ïàðàíîéÿ. ×òî òîëêó âðà÷è, çàñîâû, çàñëîíû? Íå çðÿ òâîé äåä ñèãàíóë ñ áàëêîíà, êàê èñòèííûé ãðàæäàíèí Áàðñåëîíû. ß ñ òðàìîíòàíîé íå ñïðàâëþñü îäíà, ñòèõèÿ âñåÿäíà – â ïåéçàæå, â ïîðòðåòå. Ãàçóé â Ïóáîëü, êàòè äî òåìíà â íåïîïðàâèìî êðàñíîì áåðåòå, â êîñòþìå ëþáèìîãî ìîåãî ñíà, êîòîðûé äåðæó â ñåêðåòå.

ܲزΠîð²Ø²Üî²Ü²ÚÆ úðºðÆÜ ÆÙ Ñ»é³íáñ ¸³ÉÇ, »ñ»ùß³µÃÇ ù»½ áõÕ³ñÏ»É ¿Ç óݹ³µ³ÝáõÃÛáõÝÝ ÇÙ ¹³Ý¹³Õ³Ñáë ï»ñ¨Ç íñ³ Ù³·ÝáÉdzÛÇ£ ºÕç»ñí³÷áÕáí Çñ ¹Çí³ÛÇÝ ïñ³Ù³Ýï³Ý³Ý* ³ÙµáÕç ·Çß»ñ ß³ã»ó áõ ÷Ýã³ó, ¿ëï»Õ ¿É ǯÝã ׳ß: ä³ñÏÇ å»ë ÷éí³Í »Ù áõ ã³ñ³ó³Í, ·³ÑÁ10ª ë³ñ¹áëï³ÛÝáí å³ïí³Í, áõ §Î³¹ÇɳÏݦ ¿ ѳݷ³Í...å³ñ³ÝáÛ³Ý ³Ûëï»Õ í³ñ³ÏÇã ¿, µÅÇßÏÝ»ñ, ÷³Ï³ÝùÝ»ñ, å³ïÝ»ßÝ»ñª áãÝãÇó û·áõï ãϳ, ½áõñ ã¿ å³å¹ §×ջɦ å³ïß·³ÙµÇóª áñå»ë µ³ñë»ÉáÝóÇ ³½Ýí³Ï³Ý£ ØdzÛÝ³Ï ïñ³Ù³Ýï³Ý³ÛÇÝ ã»Ù ¹Çٳݳ, ³Ù»Ý³ÏáõÉ ¿ ï³ñ»ñùÝ ³Ù»Ýáõñ, û° µÝ³Ýϳñ, û° ¹ÇÙ³ÝϳñáõÙ ¿Ýå»ë áñ ùßÇñª ѳëÇñ äáõµáÉ. ùá ³ÝáõÕÕ»ÉÇ Ï³ñÙÇñ µ»ñ»ïáí11,

* - Òðàìîíòàíà – ñèëüíûé âåòåð ñ Ïèðåíååâ, êîòîðûé, ïî ìíåíèþ æèòåëåé, ïðîâîöèðóåò ïñèõè÷åñêèå ðàññòðîéñòâà.

43

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

Ïîõîëîäíåå íàëüåøü âèíà, óêñóñîì íåæíûì çàïðàâèøü ñåëåäêó, è ìû îñåäëàåì êðîâàòü, êàê ëîäêó: ÿ – íà êîðìå, è òû – ìîé þíãà ñ ëèöîì ñðåäèçåìíîãî þãà ïûëàåøü, êàê ãîðèçîíò… Äî çâåçä ïðîõóäèëñÿ íàø çîíò, çåðêàëà îêðèâåëè, òàêèå äåëà... Òâîÿ äîãîëà Gala.

ÏáëïÛáõÙáí ÇÙ ß³ï ëÇñ»ÉÇ »ñ³½Ç12, áñÁ ·³ÕïÝÇ »Ù å³ÑáõÙ ù»½³ÝÇó£ Ìáí³ï³é»ËÇݪ Ù»Õٳѳ٠ù³ó³Ë, ·³í»ñÁª ë³éÁ ·ÇÝÇ ÏÉóÝ»ë, áõ Ù»Ýù ÏÑ»ÍÝ»Ýù Ù³Ñ׳ϳÉÁ ݳí³Ï. »ëª ݳí³Ë»ÉÇÝ, ÇëÏ ¹áõ, ÇÙ ÛáõÝ·³13, ÙÇç»ñÏñ³Ï³Ý ѳñ³íÇ ¹»Ùùáí ϵáóÏÉï³ëª áñå»ë ÑáñǽáÝ... ´³Ûó ëÙù»É ¿ Ù»ñ Ñáí³ÝáóÁ ³ÛÝù³Ý, áñ ³Ýó ¿ Ï³óÝáõÙ ³ëïÕ»ñÇ ÷³ÛÉÁ, Íéí»É »Ý ѳۻÉÇÝ»ñÁ... ³Ûëå»ë ¿ µ³ÝÁ... ³ÙµáÕç Ù»ñÏáõÃÛ³Ùµ ùáÝÁª Gala

Ïèñüìî âñòðå÷íîå ß ê òåáå, Ãàëàòåÿ, Ãàëåíüêà, â êàðàóëüíûå, â êàâàëåðû, äàé âíå î÷åðåäè íàðÿä, ìîÿ ìóçà, äèêòàòîð ìàëåíüêèé, Áîã ñ íåé, ñ âîëåé, òâîè âîëüåðû âäîõíîâåííåå âî ñòî êðàò. Çàìîðäîâàííûé âñÿêîé øïàíîé, ÿ, óíûëûé, ðàçâåÿòüñÿ ðàä, íî â ïå÷åíêàõ òâîÿ ìåòîäà: õèùíûé êëåêîò êëþ÷à çà ñïèíîé è ñìèðèòåëüíîé õâàòêè ñâîáîäà. Òîðìîçíó, è íàçàä ñ ïîëïóòè. Ìíå ñòðàøíî ïèñàòü âçàïåðòè: êàê ïîñëå ïåðâîé îòöîâñêîé ïîðêè, êàê ïîñëå ñìåðòè Ãàðñèà Ëîðêè,

ܲزΠвܸÆä²Î²ò ºë, ¶³É³ï»³, ¶³É»Ýϳ, ù»½ ѳٳñ å³ïñ³ëï »Ù ÉÇÝ»É ³ëå»ï, å³ïíá å³Ñ³Ï, Ññ³Ù³ÛÇñ ϳñ·³·Çñ ϳï³ñ»É ³ñï³Ñ»ñÃ, ÇÙ Ùáõë³, ÇÙ ¹ÇÏï³ïáñ ÷áùñÇÏ, å³ïñ³ëï »Ù, ²ëïí³Í ¿¹ ³½³ïáõÃÛ³Ý Ñ»ï, í³Ý¹³ÏÝ»ñÁ ùá Ý»ñßÝãáÕ »Ý ѳñÛáõñ³å³ïÇÏ£ ²Ù»Ý³ï³ñµ»ñ ·Û³¹»ùÇ ÏáÕÙÇó Ùñáïí³Í ÙéáõÃáí Ó³ÝÓñ³ó³Íë áõñ³Ë ÏÉÇÝ»Ç Ã³ñÙ³Ý³É ÷áùñ¬ÇÝã, µ³Ûó µÏÇë ¿ ãáù³Í ùá Ù»Ãá¹Á14. ÃÇÏáõÝùáõÙª µ³Ý³Éáõ ãñËÏáó ·Çß³ïÇã, áõ ѳٳϻñåí³Í ³½³ïáõÃÛáõÝÝ ¿ ë»ÕÙáõÙ ÏáÏáñ¹ë£ γñ·»É³Ï»Ù áõª ѳ۹³ Ï»ë׳Ù÷Çó, »ë í³Ë»ÝáõÙ »Ù Ýϳñ»É ÷³ÏÇ ï³Ïª ÇÝãå»ë ³é³çÇÝ Í»ÍÇó Ñ»ïá ¿ñ, 44

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

ïîä íàäçîðîì îñåííåé îñû âïëà÷ü ðàñòåêøèåñÿ ÷àñû, Ìíå ñòðàøíî äàæå ðàçáèòü ÿéöî. ß – ïîæèçíåííîå íàâàæäåíèå. Íå æäè. Íå íóæäàþñü â ïðîùåíèè. Ó ìîåé Áîãîìàòåðè òâîå ëèöî. Ïå÷àëè ìîè óòîëè... Äî óæàñà òâîé. Äàëè.

¶³ñëdz ÈáñϳÛÇ Ù³ÑÇó Ñ»ïá ¿ñ, ³ßÝ³Ý Çß³Ù»ÕíÇ Ñ³Û³óùÇ Ý»ñùá ɳóÇ Ù»ç ÉáõÍí³Í ųٻñÇÝ ¿ñ, »ë Óáõ ç³ñ¹»É ³Ý·³Ù í³Ë»ÝáõÙ »Ù£ ºë ½·³Û³Ï³Ý å³ïñ³Ýù »Ù óÙ³Ñ, âëå³ë»ë ǽáõñ, ã»Ù ·³Éáõ, â»Ù ½·áõ٠ݳ¨ ϳñÇùÁ Ý»ñÙ³Ý, îÇñ³Ù³ÛñÝ ÇÙ ùá ¹»ÙùÁ áõÝÇ, ²ÙáùÇñ óËÇÍÝ»ñë, ¹³ÉáõÏ ëÇñ»ÉÇë... ³Ñ³íáñ ùáÝÁª ¸³ÉÇ

Ïèñüìî ïðî êóçíå÷èêà ß ïîéìàëà êóçíå÷èêà, ñëîìàâøåãî òâîå äåòñòâî. Îí áûë ñêðèïà÷îì, âîò ïî÷åìó íè ñëóõà ó òåáÿ, íè äóõà. Ìóçûêà, âïðî÷åì, òóò íè ïðè ÷åì. È ïîêà îò ìåíÿ òû âäàëè, êðàñêè ìîë÷àò ïîä òâîèìè ðóêàìè, ïðîñòè, ïðîñòè, óæàñíûé Äàëè, çà äóðü, çà ïåðôîðìàíñ ïåðåä ðûáàêàìè, çà áóôôîíàäó. Íå çëèñü, íå íàäî, òû äîáðûé ãåíèé…Ïîáîéñÿ àäà! Òâîÿ Ãàëàêòè÷åñêàÿ æåíà, Ãàëüêà, Ãàëà, õìåëüíàÿ ìåíàäà, íàòóðùèöà, íþ òåáå âåðíà. Òû íèêîãäà íå æåíèëñÿ áû, íåò (ñûí àäâîêàòà è ðóññêàÿ øëþõà, ìàäàì èç Ïàðèæà, ïî÷òè ñòàðóõà â âîçðàñòå åùå ñâåòîâûõ ëåò), åñëè á íå áåäðà âîçâûøåííåé ïóõà…

ܲزΠÌÔðÆ¸Æ Ø²êÆÜ ºë áñë³óÇ Ù³ÝÏáõÃÛáõݹ ÷ßñ³Í ÍÕñǹÇÝ. æáõóϳѳñ ¿ñ... ³Ñ³ û ÇÝãáõ à°ã §³Ï³Ýç¦ áõÝ»ë ¹áõ, á°ã ù³çáõÃÛáõÝ... »¨ ÇÝã ϳå áõÝÇ Ù»Õ»¹ÇÝ... ø³ÝÇ ³åñáõÙ »ë ÇÝÓÝÇó Ñ»éáõ, Ò»éùǹ Ý»ñÏ»ñÝ »Ý Éé»Éáõ... Ü»ñÇ°ñ, Ý»ñÇ°ñ, ½³ñÑáõñ»Éǯ ¸³ÉÇ, ÐÇÙ³ñáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ, Ù³ë˳ñáõÃÛ³Ý, ÒÏÝáñëÝ»ñÇ Ùáï Ó¨»ñ ó÷»Éáõ... гñϳíáñ ã¿°, ÙÇ° ½³Ûñ³óÇñ, ¸áõ µ³ñÇ Ñ³Ý׳ñ »ë, ¹ÅáËùÇó í³Ë»óÇñ... øá ·³É³ÏïÇÏ³Ï³Ý ïÇÏÇÝÁª ¶³ÉϳÝ, ¶³É³Ý, ³ñµ»óÝáÕ µ³ùáëáõÑÇݪ ´Ýáñ¹áõÑÇÝ... ãÇ° ù»½ ѳí³ï³ñÇÙ... ¸áõ »ñµ»ù ¿É ã¿Çñ ³Ùáõëݳݳ (¸³ï³å³ßïå³ÝÇ áñ¹Ç ¨ éáõë ÙÇ µá½ª ÷³ñÇë»óÇ ïÇÏÇÝ, å³é³íª ·ñ»Ã» ³Ý¹ñ³ß˳ñÑÛ³ ï³ñÇù áõÝ»óáÕ...), » ãÉÇÝ»ÇÝ ÏáÝù»ñÁª ÷³÷áõÏ ÷»ïáõñ... ä³ïÛ³ÝÇ Ù»ç Ù»Õ»¹áõ ³ãùÁ çáõñ Ïïñ»ó.

45

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

Ñîõíåò ìóçûêà íà äíå ôóòëÿðà ïî êóçíå÷èêó. Îíà ñëûøíà Áîãó. Íàì íèêòî íå ïåðåáåæèò äîðîãó, ìû – ñàìàÿ áåçóìíàÿ â ìèðå ïàðà.

ÌÕñǹÇÝ ¿ ëå³ëáõÙ... ²ÛÝ Éë»ÉÇ ¿ ²ëïÍáõÝ£ Ø»ñ ׳Ù÷³Ý ãÇ° ϳñáÕ Ïïñ»É áã áù, Ø»Ýù ³Ù»Ý³Ë»Ýà ½áõÛ·Ý »Ýù ³ß˳ñÑáõÙ...

1. ¸³ÉÇÇ Ñ³Ûñ³Ï³Ý ¹ÕÛ³ÏÁ, áõñ Gala¬Ý ³åñáõÙ ¿ñ, »ñµ Ýñ³Ýù ÷³ëï³óÇ ³ñ¹»Ý ÙdzëÇÝ ã¿ÇÝ£ 2. ²ÏݳñÏíáõÙ ¿ ¸³ÉÇÇ ÝϳñÝ»ñÇó Ù»ÏÁ£ 3. гÝñ³Ñ³Ûï ÝϳñÝ»ñÇó Ù»ÏáõÙ ¸³ÉÇÝ Çñ Ù³Ñ׳ϳÉÁ å³ïÏ»ñ»É ¿ ¹³ï³ñÏ Ë»óáõ ï»ëùáí£ * ´Ý³·ñÇ µ³é³Ë³ÕÁ ÷á˳Ýó»Éáõ ³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÛáõÝÇó »ÉÝ»Éáíª (оливы...- Оливетта...) Ýå³ï³Ï³Ñ³ñÙ³ñ ·ï³Ýù ѳۻñ»Ý óñ·Ù³Ý»É Оливетта ³ÝáõÝÁ£ 4. ¾ùëó»ÝïñÇÏ ³ñ³ñùÝ»ñÇ ëÇñ³Ñ³ñ ¸³ÉÇÝ Ñ³ÛïÝí»É ¿ ѳë³ñ³ÏáõÃÛ³Ý Ù»ç ÉñÇí Ù»ñÏ ¨ ·ÉËÇݪ Ù³ßí³Í ÙÇ ËÕ×áõÏ Ã³·£ 5. Ìáí³ÛÇÝ Ï»Ý¹³ÝÇ, ϳÏÕ³Ùáñã 6,7. Ìáí³ÛÇÝ Ï³ÏÕ³Ùáñà ϻݹ³ÝÇÝ»ñ, áñáÝóÇó Ùáõ· Ý»ñÏ »Ý ëï³ÝáõÙ£ 8. ¸³ÉÇÝ Çñ ÏÝáç å³ñ³ÝáóÇ ¨ ßáõñûñÇ ï»ëùáí ûͳݻÉÇùÇ ³å³ÏÛ³ ßÇß ¿ å³ïñ³ëï»É, áñÁ ÑëÏ³Û³Ï³Ý ù³Ý³ÏáõÃÛáõÝÝ»ñáí ëå³éí»É ¿ ³ÙµáÕç ³ß˳ñÑáõÙ£ 9. äÇñÇÝ»Û³Ý É»éݳßÕóÛÇó ÷ãáÕ áõÅ»Õ ù³ÙÇ, áñÝ, Áëï ï»Õ³óÇÝ»ñÇ, ³é³ç ¿ µ»ñáõÙ Ñá·»Ï³Ý Ë³Ý·³ñáõÙÝ»ñ£ 10. äáõµáÉáõÙ ³åñ³Í ï³ñÇÝ»ñÇÝ ¸³ÉÇÝ Çñ ѳٳñ ·³Ñ ¿ñ å³ïñ³ëï»É ¨ ÑÛáõñ ÁݹáõÝ»ÉÇë û·ïíáõÙ ¿ñ Çñ ·³ÑÇó£ 11. ¸³ÉÇÇ ëÇñ»ÉÇ ·É˳ñÏÁ, áñÇó ·ñ»Ã» ³Ýµ³Å³Ý ¿ñ£ 12. Gala ¬Ý Ùßï³å»ë ·ñ·é»É ¿ ¸³ÉÇÇݪ ³ë»Éáí, áñ Ýñ³ Ù³ëÇÝ ³Ûë ϳ٠³ÛÝ »ñ³½Ý ¿ ï»ë»É£ ²Ýëå³é »ñ¨³Ï³ÛáõÃÛáõÝ áõÝ»óáÕ ¹Ûáõñ³·ñ·Çé ¸³ÉÇÇ Ñ³Ù³ñ ¹³ ëï»Õͳ·áñÍ³Ï³Ý ½áñ»Õ ³½¹³Ï ¿ ѳݹÇë³ó»É£ 13. ä³ï³ÝÇ Ý³í³ëïÇ£ 14. Gala¬Ýª ß³ï ϳٳÛÇÝ ¨ ¹³Å³Ý ÏÇÝ, Ñ³×³Ë ¿ ëïÇå»É ³ß˳ï»É ¸³ÉÇÇݪ Ýñ³Ý ÏáÕå»Éáí ë»ÝÛ³ÏáõÙ£

ПЕРЕВОДЫ

ÀËÅÊÑÀÍÄÐ ÅÐÅÌÅÍÊÎ

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

²Èºøê²Ü¸ð ºðÚàغÜÎà §²Üäê²Î êàܺîܺð¦ -Æ Æò

Íåâåíîê ñîíåòîâ 1 Ñåãîäíÿ ÿ çàäóì÷èâ, êàê áóôåò, è âûíèìàþ ìûñëè èç áóôåòà, êàê äëèííûå òÿæåëûå êîíôåòû èç äîðîãîé êîðîáêè äëÿ êîíôåò.

1 ²Ûëûñ »ë Ùï³½µ³Õª ÇÝãå»ë µáõý»ïÁ, ¸áõñë »Ù Ïáñ½áõÙ Ùïù»ñÁ µáõý»ïÇó, ÆÝãå»ë »ñϳñ áõ ͳÝñ³íáõÝ ÏáÝý»ïÁª ³Ýϳ·ÇÝ ÏáÝý»ïÝ»ñÇ ïáõ÷Çó£

Íà ðàñêëàäóøêå çàñûïàåò Ôåò, è òåíü åãî, êîñÿùàÿ îò Ôåòà, ñëèâàÿñü ñ òåíüþ ìîåãî áóôåòà, äàåò ïðîñòîé îò÷åòëèâûé ýôôåêò.

´³½ÙáóÇÝ ³ñ¹»Ý ùÝáõÙ ¿ ü»ïÁ, àõ ëïí»ñÁ Çñ, ß»Õí»Éáí ü»ïÇó àõ ÉáõÍí»Éáí ëïí»ñÇÝ ÇÙ µáõý»ïÇ, êï»ÕÍáõÙ ¿ ÙÇ å³ñ½áñáß ¿ý»Ïï£

Îí çàâòðà ñÿäåò íà âåëîñèïåä è, ìåäëåííî âèëÿÿ âäîëü êþâåòà, óåäåò íàâñåãäà, êàê âäîëü ðàññâåòà,

Æñ ѻͳÝÇíÁ ÏÝëïÇ Ý³ í³ÕÁ àõ ׳Ù÷»½ñÇ Ùáï ×á×í»Éáí ¹³Ý¹³Õª ÀݹÙÇßï ÏÑ»é³Ý³` áñå»ë ÙÇ Éáõë³ßáÕ.

à ÿ áóäó ñìîòðåòü, êàê ñêâîçü ëàôåò, ñêâîçü ìîé ñîíåò íà òîò âåëîñèïåä è íà âûñîêèé ðóëü âåëîñèï¸äà.

ÆëÏ »ë, ³ë»ë Ïó³ë³ÛÉÇ ÙÇçáí, ÆÙ ëáÝ»ïÇ ÙÇçáí åÇïÇ Ý³Û»Ù ÏñÏÇÝ ²Û¹ ѻͳÝíÇ µ³ñÓñ³¹Çñ Õ»ÏÇÝ£

47

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

2 Ïðîñòè, Ãîñïîäü, ìîé ñëîìàííûé ÿçûê çà òî, ÷òî îí èç ÿçûêà æèâîãî ÷ðåçìåðíî äëèííîå, íåïðàâèëüíîå ñëîâî áåðåò è ñíîâà ë î æ è ò íà ÿçûê. Ïðîñòè, Ãîñïîäü, ìîé ñëîìàííûé ÿçûê çà òî, ÷òî, ïðèáåæàâ íà ïðàçäíèê ñëîâà, ÿ ïðîèçíåñ ëèøü ïîëîâèíó ñëîâà, à ïîëîâèíêó ñïðÿòàë ïîä ÿçûê. Êîíå÷íî, ëó÷øå ñïàòü â àíàáèîçå ñ ïðèêóøåííûì è ìåðòâûì ÿçûêîì, ÷åì ñ âûðâàííûì ñëîíÿòüñÿ ÿçûêîì, è òîò áëàæåí, êòî ñ ýòèì íå çíàêîì, êòî íå õîòåë, êàê â äåòñòâå, íà ìîðîçå ëèçíóòü äâåðíóþ ðó÷êó...

2 Ü»ñÇ°ñ, ²ëïí³°Í, ÇÙ Ïáïñí³Í É»½íÇÝ Üñ³ ѳٳñ, áñ ϻݹ³ÝÇ É»½íÇó ²Ýï»ÕÇ »ñϳñ áõ ëË³É µ³éÁ ²éÝáõÙ ¿ áõ í»ñ³¹ñáõÙ É»½íÇÝ£ Îáïñ³Í É»½íÇë ѳٳñ Ý»ñÇ°ñ, Ødz°Ï, ÞÝã³Ïïáõñ ѳë»É µ³éÇ ïáݳѳݹ»ëª ²ñï³µ»ñáõÙ »Ù »ë µ³éÇ ÙÇ Ï»ëÁ, ØÛáõëÁ óùóÝáõÙ »Ù É»½íÇë ï³Ï£ ÆѳñÏ», É³í ¿ ùÝ»É ³Ý³µÇá½áõÙ È»½áõÝ ÏÍ³Í Ï³Ù ¿É Ù»é³Í É»½íáí, ø³Ý û Ãñ¨ ·³É ï³Ïé³åáÏ É»½íáí... àõ »ñ³Ý»ÉÇ ¿ ëñ³Ý ³ÝͳÝáÃÁ, àí ¹»é Ù³ÝáõϪ ãÇ° ó³Ýϳó»É óñïÇÝ Èǽ»É ¹é³Ý µéݳÏÁ »ñϳû®

48

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

3  ãóñòûõ ìåòàëëóðãè÷åñêèõ ëåñàõ, ãäå øåë ïðîöåññ ñîçäàíüÿ õëîðîôèëëà, ñîðâàëñÿ ëèñò. Óæ îñåíü íàñòóïèëà â ãóñòûõ ìåòàëëóðãè÷åñêèõ ëåñàõ . Òàì äî âåñíû çàâÿçëè â íåáåñàõ è áåíçîâîç, è ìóøêà äðîçîôèëà. Èõ æìåò ïî ðàâíîäåéñòâóþùåé ñèëà, îíè çàñòðÿëè â ñïëþùåííûõ ÷àñàõ.

3 ÊÇïª Ù»ï³Õ³ÓáõÛÉ ³Ýï³éáõÙ, àõñ ùÉáñáýÇÉÇ ëï»ÕÍÙ³Ý ·áñÍÁÝóó ¿ñ, äáÏí»ó ÙÇ ï»ñ¨` ³ßáõÝ ¿ ³ñ¹»Ý ÊÇïª Ù»ï³Õ³ÓáõÛÉ ³Ýï³éáõÙ£ ²ÛÝï»Õ ÙÇÝã ·³ñáõÝ ÃáßÝ»É »Ý »ñÏÝáõÙ ´»Ý½³ï³ñÁ, Ï»éݻ˳ÙáÉÇ Ý߳ݳóáõÛóÁ® гٳ½áñ ÙÇ áõÅ Ýñ³Ýó ë»ÕÙáõÙ ¿. Èéí»É »Ý ÉË×í³Í ųٳóáõÛóáõÙ£ ì»ñçÇÝ µáõÝ ³Ý·³Ù ç³ñ¹í³Í, ëÕáóí³Í,

Ïîñëåäíèé ôèëèí ñëîìàí è ðàñïèëåí. È, êíîïêîé êàíöåëÿðñêîþ ïðèøïèëåí ê îñåííåé âåòêå êíèçó ãîëîâîé,

¶ñ³ë»ÝÛ³ÏÇ Ïá×·³Ùáí ·³Ùí³Í ²ßݳݳÛÇÝ ×ÛáõÕÇÝ, ·ÉáõËÁ ó³Íª γËí»É áõ Ùï³ÍáõÙ ¿ ·ÉËáí.

âèñèò è ðàçìûøëÿåò ãîëîâîé: çà÷åì â íåãî ñ òàêîé óæàñíîé ñèëîé âìîíòèðîâàí áèíîêëü ïîëåâîé!

ÆÝãá±õ ¿ Çñ»Ý ³Û¹ù³Ý ³Ñ»Õ áõÅáí ¸³ßï³ÛÇÝ Ñ»é³¹Çï³ÏÁ ·³Ùí³Í...

49

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

4 Ãðîìàäíûé òîì ëèñòàëè íàóãàä. Êà÷åëè óäèâëåííûå ãëîòàëè ïîëîñêó ðàçäâèãàþùåéñÿ äàëè, ãäå çà çàáîðîì íà÷èíàëñÿ ñàä.

4 Ðëϳ ѳïáñÝ ¿ÇÝù ûñÃáõÙ µ³Ëï³µ»ñÇ, Öá׳ݳÏÝ»ñÝ ¿ÇÝ ½³ñÙ³ó³Í ÏÉÉáõÙ ¾ÉÇ, ¿ÉÇ° ÙÇ ß»ñï µ³óíáÕ Ñ»éáõÝ»ñÇ® ò³Ýϳå³ïÇó ³Ý¹ÇÝ å³ñï»½Ý ¿ñ ëÏëíáõÙ£

Âñå ýòî íàçûâàëîñü äåòñêèé ñàä, à ñâåðõó ïîõîäèëî íà ëåêàëî. Îäíà áîëüøàÿ íÿíÿ îòñåêàëà âñå òî, ÷òî â äåòÿõ ëåçëî íàóãàä.

àõ ÏáãíáõÙ ¿ñ ¹³ Ù³Ýϳå³ñ﻽,

È âîò òåïåðü, êîãäà âûëàçèò ãàä è ìíå äîëäîíèò, ïðûãàÿ èç êîæè, ïðî òî, ÷òî æèçíü ïîõîæà íà ïàðàä,

²ñ¹»Ý ÑÇÙ³, »ñµ ëñÇÏ³Ý §ÍÉáõÙ¦

ÿ äóìàþ: êàêîé æå ýòî àä! Âåäü òîëüêî ÷òî â÷åðà çäåñü áûë äåòñàä, ñòîÿë ãðèáîê, è ãåíèé áûë âîçìîæåí...

ºë Ùï³ÍáõÙ »Ù, û ë³ Ç¯Ýã ¹ÅáËù ¿®

ÆëÏ í»ñ¨Çó ³ë»ë ÙÇ Ó¨³Ýáó ¿ñ. ØÇ Ù»Í ¹³Û³Ï ѳïáõÙ ¿ñ ³ÝËݳ ºñ»Ë»ùÇ Ù»ç µ³ËïÇ µ»ñٳٵ ÍɳÍÁ®

àõ µ³ñµ³çáõÙ ¿ª ¹áõñë ·³Éáí ϳßíÇó, » ÏÛ³ÝùÁ ÙÇ Ñëϳ ѳÕóѳݹ»ë ¿,

50

²Ëñ »ñ»Ï ³Ûëï»Õ Ù³Ýϳå³ñ﻽ ¿ñ. §êáõÝϦ ¿ñ Ë÷³Í, ѳÝ׳ñ® Ñݳñ³íá¯ñ ¿ñ...

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

5 Êîãäà ìíå ãîâîðÿò î ïðîñòîòå, áîëüøîå óðàâíåíèå óïðîñòèâ, ÿ ñêàëþ çóáû è äðîæó îò çëîñòè, è ìîé ñîíåò ïîëçåò íà æèâîòå, è ñêàëèò çóáû, è äðîæèò îò çëîñòè, è âîïèåò â ñâÿùåííîé ïðîñòîòå: çàêðîéòå ðîò, âàñ ïðèãëàñèëè â ãîñòè, è ìîæåò áûòü, ÷òî ìû ñîâñåì íå òå, êîãî çäåñü îæèäàþò â òåìíîòå, ïåðåáèðàÿ ÷åðåïà è êîñòè, ÷òî ñëó÷àé ó ìàòåðèè â äîëãó. ß íå òâîðþ, íî ÿ èãðàþ â êîñòè, à åñëè òàê, îòêóäà çíàòü ìîãó, êàê óïàäóò òå êîñòè.

5 ºñµ ÇÝÓ Ñ»ï ËáëáõÙ »Ý å³ñ½áõÃÛ³Ý Ù³ëÇݪ ä³ñ½»óÝ»Éáí Ñëϳ ѳí³ë³ñáõÙÁ, ºë ½³ÛñáõÛÃÇó ¹áÕáõÙ, ųÝÇù »Ù óáõÛó ï³ÉÇë, ºí ÇÙ ëáÝ»ïÁ ÷áñÇ íñ³ ëáÕáõÙ ¿£ ijÝÇù ¿ óáõÛó ï³ÉÇë, ³ñï³Ñ³ÛïáõÙ ½³ÛñáõÛÃ, Ò³ÛÝáõÙ §Û³Ý³å³ïǦª Çñ å³ñ½áõÃÛ³Ý Ù»ç ëáõñµ. §ö³Ï»ù Ó»ñ é»ËÁ, ³Ûëï»Õ ϳÝãí³Í »Ýù ÑÛáõñ ºí ѳí³Ý³Ï³Ý ¿, áñ Ù»Ýù Ýñ³Ýù ã»Ýù, áõÙ ¶³Ý· áõ áëÏáñ çáÏáï»Éáí ׳ÝÇó, êå³ëáõÙ ¿ÇÝ ³Ûëï»Õª ÙÃ³Ý ùáÕÇó ³ë¹ÇÝ® àõ ¹Çåí³ÍÁ ¹»é å³ñïù áõÝÇ ÝÛáõÃÇݦ£ â»Ù ³ñ³ñáõÙ, ÙdzÛÝ Ë³ÕáõÙ »Ù ׳ݮ àõ û Çñ³í ³Û¹å»ë ¿, »ë áñï»ÕDZó ·ÇïݳÙ, » á±Ýó ¿ Ï³Ý·Ý»Éáõ ¿¹ §ß³Ý Ïá×Çݦ®

51

²ð¶Ø²ÜàõÂÚàõÜܺð

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

6

6

Î ãîñïîäè, âîäè ìåíÿ â êèíî,

ÿþú¯, î»ñ ÇÙ, ÇÝÓ ³é³çÝáñ¹Çñ ÏÇÝá,

êîðìè ìåíÿ ìàëèíîâûì âàðåíüåì.

ÆÝÓ Ùáõñ³µ³ ïáõñ ³½Ýí³Ùáñáõ£

Âñå íàøè ìûñëè ñêàçàíû äàâíî,

Øïù»ñÁ Ù»ñ ³ëí»É »Ý ¹»é ÑÝáõÙ,

è âñå, ÷òî áóäåò - áóäåò ïîâòîðåíüåì.

ÆÝã ¿É ÉÇÝǪ ÏÉÇÝÇ ÏñÏÝáõÃÛáõÝ£

Êàê ãîâîðèë, ìåøàÿ äîìèíî,

ÆÝãå»ë ϳë»ñ, ˳éÝ»Éáí ¹áÙÇÝáÝ,

îäèí ïîýò, çàáûòûé ïîêîëåíüåì,

äá»ïÁª Ùáé³óí³Í Çñ ë»ñݹÇó,

ìû ðóøèìñÿ ïî ïðàâèëàì äåëåíüÿ,

§öÉíáõÙ »Ýù µ³Å³ÝÙ³Ý Ï³ñ·áí®¦,

òû âûðâè ìîé ÿçûê - ìíå âñå ðàâíî!

áõëïǪ äáÏÇ°ñ É»½áõë, ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ ÙǨÝáõÝÝ ¿£

Íàä òîë÷ååé òâîèõ ñòèõîòâîðåíèé ðàññòàâèò äîæäèê çíàêè óäàðåíèé,

øá ÑñÙßïíáÕ ù»ñÃí³óùÝ»ñÇ íñ³

îêíî îòêðîåøü - à çà íèì òåìíî.

²ÝÓñ¨Á ϹÝÇ µáÉáñ ß»ßï»ñÁ, ´³óáõÙ »ë Éáõë³ÙáõïÁª ³ÛÝï»Õ Ùáõà ¿®

Çäåñü êàæäûé ãåí, ðàññ÷èòàííûé êàê ãåíèé,

²ëï ·»ÝÁ, ѳßí³ñÏí³Í, ³ë»ë ѳÝ׳ñÁ,

çàâèñèò îò ÷èñëà ñîóäàðåíèé,

γËí³Í ¿ ѳٳ߻ßï»ñÇ ÃíÇó,

íî ýòî òîæå ñêàçàíî äàâíî.

´³Ûó ë³ ¿É ¿ ³ëí³Í ³ñ¹»Ý í³Õáõó£

52

ПЕРЕВОДЫ

ÑÅÐÃÅÉ ÀÐÓÒÞÍÎÂ

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

êºð¶ºÚ вðàõÂÚàõÜàì

*** îñòàâèâ äîì òîð÷àòü íåñáèòîé êåãëåé, äâèæåíüÿ ïîëí, êàê ñóåòíàÿ ðòóòü, ÿ ïðèõîæó ïîä ñâîäû ìðà÷íûõ åëåé, ñèíõðîííîñòü ñ ìèðîì òùàñü ñåáå âåðíóòü. ïî õâîéíîìó êîâðó ïî÷òè áåñøóìíî ïåðåäâèãàÿñü îò ñòâîëà ê ñòâîëó, ââåðãàþñü â øòîðì, êà÷àÿñü ñëîâíî øõóíà èç öàðñòâà ñîëíö îáðàòíî â öàðñòâî ëóí. ñìîëà íà ïëå÷è êàïëåò ñòåàðèíîì. Âñåâûøíèé! Çàùèòè è íå ïîêèíü. ÿ â ýòîò ëåñ âõîäèë õðèñòèàíèíîì, à âûõîæó ÿçû÷íèêîì. Àìèíü.

*** îáõÝÁ ÃáÕ»É óóí³Íª ãÁÝÏ³Í Ï»·Éáõ ï»ëùáí, Þ³ñÅáõÝ ëݹÇÏÇ å»ë ѳñ³Ñáëáí É»óáõÝ, öáñÓáõÙ »Ù »Õ¨ÝÛ³ ϳٳñÝ»ñÇ Ý»ñùá ²ß˳ñÑÇ Ñ»ï ÝáñÇó ·ïÝ»É Ý»ñ¹³ßÝáõÃÛáõÝ® öß³ï»ñ¨ ·áñ·áí ß³ñÅíáõÙ »Ù ³ÝÓ³ÛÝ, ̳鳵ÝÇó ³ÝóÝ»Éáí ͳ鳵áõݪ Öá×íáõÙ »Ùª ÷áÃáñÇÏÝ ÁÝÏ³Í Ý³íÇ ÝÙ³Ý ²ñ¨Çó ѳëÝ»Éáí ÉáõëÝÇ ³ñù³ÛáõÃÛáõÝ£ àõëÇë ˻Š¿ ϳÃáõÙª µÝ³×³ñå ¿ ³ñ¹³ñ® ´³ñÓñÛ³°É, ÇÝÓ ÙÇ° ÉùÇñ, »ÕÇ°ñ ÇÝÓ ³å³í»Ý. øñÇëïáÝÛ³ ÉÇÝ»Éáíª »ë Ùï»É ¿Ç ³Ýï³é, лóÝáë »Ù »ÉÝáõÙ® ²Ù»¯Ý®

53

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

*** òû ïèòü è äðàòüñÿ áûë ìàñòàê, à ñòàë — ôåðìåíò, ÷òî ëûáèøüñÿ? ÿ áûë ìóñòàíã, òåïåðü â ÿðìå.

*** ¸áõ ɳϻÉ, Ïéí»Éáõ ÙÇ í³ñå»ï®¸³ñÓ»É »ë ý»ñÙ»Ýï® Ø°Ç Ååï³, »ë ¿É ¿Ç Ùáõëï³Ý·®ÐÇÙ³ª ÉÍÇ ï³Ï®

äâà øðàìà ïîä ñåäüìûì ðåáðîì, íî íè îäíèì òû íå ãîðäèñü: ÿ áûë ðàáîì, íî íå òâîèì.

Úáûñáñ¹ ÏáÕÇë ï³Ïª »ñÏáõ ëåÇ® ¸ñ³Ýóáí ¹áõ ÙÇ° å³ñÍ»óÇñ, êïñáõÏ »Ù »Õ»É, ã»°Ù ÅËïÇ, ´³Ûó ¹á°õ ã¿Çñ ï»ñë, ÇÙ³óÇ°ñ®

54

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

***

*** To TOOomas

To TOOomas

Ñäóâàÿ ïðîøëîãî íàëåò, Èçíåìîãàÿ îò ïðåä÷óâñòâèé, Ìîé äåíü â áåçìîëâèè ãíèåò È ãîâîðèò ìíå – óâðà÷óéñÿ

ÆÝãå»ë ߻յÁ ëñ³ù³ñÇݪ ´³Ëïë ¹Çå³í ųٳݳÏÇÝ, ßñç³Ï³ÛùÇÝ® ²Ù»Ý ÇÝãÇó »ï í³ñÅí»É »Ù áõ½áõ٠ϳñ·ÇÝ ²½³ïí»É áõ ѳéÝ»É »ñÏÇÝù£ àõųëå³éáÕ Ï³Ý˳½·³óáõÙ. Âáó÷»Éáí Ýëïí³Íù³ÛÇÝ ß»ñïÝ ³ÝóÛ³ÉÇ, ²Ýµ³éáõÃÛ³Ý ×Çñ³ÝÝ»ñáõÙ ûñë ÷ïáõÙ àõ Ó³ÛÝáõÙ ¿ ÇÝÓ` µÅßÏíÇ°ñ:

×åì õî÷åøü, íî îòîðîïåé, Ñèëüíåå âñåõ, êîìó ñëó÷àëîñü, Ïîêà êðåìíèñòîñòü ïîðòóïåé È ñìåõ çèìû íå ðàçëó÷àò íàñ.

ÆÝãáí Ïáõ½»ë, µ³Ûó ß÷áÃíÇñ ò³ñ¹ ß÷áÃí³Í ³Ù»ÝùÇó ¿É ß³ï ³í»ÉÇ, ø³ÝÇ ¹»é Ù»½ ã»Ý µ³Å³Ý»É ÓÙé³Ý ùñùÇçÝ àõ ϳñÍñáõÃÛáõÝÝ áõëϳå»ñÇ£

Êàê ëåçâèåì îá îñåëîê – Ñóäüáîé î âðåìÿ è îêðåñòíîñòü. Õî÷ó îòâûêíóòü îò âñåãî, Îñâîáîäèòüñÿ è âîñêðåñíóòü.

55

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

***

*** áðèäæ áåç ÷åðâîâîãî òóçà — ïðèéòè, ïîåñòü, ïîìûòü ïîñóäó. æèçíü — ïðèâûêàíüå, íî ïîäñïóäíî — ÷åòâåðòîâàíèå. òû çà?

´ñÇçª ³é³Ýó ѳÕóÃÕÃǪ ¶³É, ³Ù³Ý Éí³É, áõï»É® ÎÛ³ÝùÁª ѳñÙ³ñí»ÉÁ, Ñ»ïÝ ¿Éª ø³é³ïí»ÉÝ ¿® Îá±ÕÙ »ë, û±®

âî ìíå ïåðåìåíèëñÿ êëèìàò. ïîäíÿëñÿ âåòåð, øàëîâëèâ, îñêàëüçûâàþùèìñÿ êëèíîì çàáèëèñü â íåáå æóðàâëè.

ºÕ³Ý³ÏÁ Ù»çë ÷áËí»óª Ê»Ýà ù³ÙÇÝ ¿ ϳï³ÕáõÙ, ºñÏÝáõÙª ë³ÑáÕ ë»åáí ß³ñí³Í` ÎéáõÝÏÝ»ñÝ »Ý ß³ï³ÝáõÙ®

òåáå óäîáíî, ÷òî îòøåëüíèê — ñâÿòîé, íî ðàçâå íå ñåêòàíò òîò, ñ êåì ó âå÷íîñòè âñåãäà íàòÿíóòûå îòíîøåíüÿ?

гñÙ³ñ ¿ª »ñµ ٻݳÏÛ³óÁ êáõñµ ¿, ë³Ï³ÛÝ ÙDZû ݳ, àí гí»ñÅÇ Ñ»ï ɳñí³Í ¿, ²Õ³Ý¹³íáñ ã¿ áõ §ë»Ïï³Ý瑩

56

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

***

***

 òâîåì çàñíåæåííîì ìåòðî,

ÒÛáõÝ³Ã³Ã³Ë ùá Ù»ïñáÛáõÙ,

 îïëàâëåííûõ ñàäàõ òâîèõ

ä³ñ﻽ݻñáõÙ ùá Óáõɳϻñï,

Íå ñäâèíóòüñÿ íè íà ìèêðîí,

â»ë ß³ñÅíÇ ·»Ã ÙÇÏñáÝáí,

Íî äóìàåòñÿ çà äâîèõ.

´³Ûó ËáñÑáõÙ »ë »ñÏáõëÇ ï»Õ£

Êîìó íàòÿíåøü óäèëà,

àõÙ ÉϳÙÝ ¿É áñ ¹áõ Ó·»ë,

Òîìó âîâåê íå îïîçäàòü.

ܳ ¿É »ñµ»ù ãÇ áõ߳ݳ®

È ìîæåò, ýòîò èäåàë –

лÝó ³Ûë ǹ»³ÉÝ ¿ ÙdzÏ

Åäèíñòâåííàÿ èïîñòàñü

ÐÇÙùÁ ùá ëáõñµ »ññáñ¹áõÃÛ³Ý,

Òåáÿ, ñîêðûòîãî âïîòüìàõ

ø᪠ëëÏí³Í Ù³ñ¹³ß˳ñÑÇ

Ñðåäè ïðèòèõøèõ îéêóìåí,

Øáõà ³ÝÏÛáõÝáõÙ å³Ñ Ùï³Íǹ,

Ãäå êàæäûé ñîñëàííûé âåäüìàê

àõñ ³ùëáñÛ³É ³Ù»Ý ϳ˳ñ¹

Îêðûñèëñÿ è îõàìåë.

´éÇ Ï³Ù ³éÝ»ï³ó³Í ¿ ®

57

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

àðäºê ìºðæ²´²Ü ВМЕСТО ПОСЛЕСЛОВИЯ

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

¶ð²Î²Ü ØàêÎ첪 Æð²Î²Ü²ò²Ì àõîàäƲ® (ѳ۳ëï³ÝóÇ ·ñáÕÇ ³ãù»ñáí) ¸áµñáÉÛáõµáíÇ ÷áÕáóÝ ³í»ÉÇ ßáõï ͳéáõÕÇ ¿ ÑÇß»óÝáõÙ: Èáõë³ÙáõïÇë Ù»ç ÉáõÛë»ñáí áÕáÕí³Í úëï³ÝÏÇÝÛ³Ý ³ßï³ñ³ÏÝ ¿, ³ë»ë ÇÙ Éáõë³Ù÷á÷Á ÉÇÝÇ, ³÷ëáë, ³Ýç³ïÇãÝ ¿ áõñÇßÇ ë»ÝÛ³ÏáõÙ: ÀݹѳÝñ³å»ë, ³ÙµáÕç ØáëÏí³Ý áÕáÕí³Í ¿ ·áí³½¹³ÛÇÝ í³Ñ³Ý³ÏÝ»ñÇ ÉáõÛëáí, ³ÛÝù³Ý, áñ ÃíáõÙ ¿ª ÷áÕáóÝ»ñÇ ·Çß»ñ³ÛÇÝ Éáõë³íáñáõÃÛáõÝÝ ³í»Éáñ¹ ¿... ¶Çß»ñí³ »ñ»ùÝ ¿: §´³ñÓñ³ß˳ñÑÁ¦` ¶ñ³Ï³Ý µ³ñÓñ³·áõÛÝ ¹³ëÁÝóóÝ»ñÇ ½µ³Õ»óñ³Í ³Ù»Ý³í»ñÇݪ Ûáûñáñ¹ ѳñÏÝ ³ñ¹»Ý ùÝ»É ¿: ºñ¨Ç ÙdzÛÝ »ë »Ù, áñ ¹»é Ýëï³Í »Ù ѳٳϳñ·ãÇ ³éç¨: ´³Ûó ã¿.... ÙÇç³ÝóùÇó ͳÝñ áõ ѳïáõ áïݳӳÛÝ»ñ »Ý ÉëíáõÙ: êɳíÇÏÝ ¿.... ³ë»ë í»ñ³Ùµ³ñÓ ÏéáõÝÏ ¿ ù³ÛÉáõÙ... Øáï»ÝáõÙ ¿ ë»ÝÛ³ÏÇë ¹é³ÝÁ.

-èáõ¹, ùÝ³Í »±ë: ÈéáõÙ »Ù. ¿ÉÇ ËÙ»Éáõ µ³Ý ¿ Ù³Ý ·³ÉÇë: Úáõñ³ÛÇÝÝ»ñÁ ã»Ý ï³ÉÇë áõ ÇÝÓ ¿É Ëݹñ»É »Ý ãï³É: ܳ ÙdzÏÝ ¿, áõÙ ãÇ Ï³ñ»ÉÇ ËÙ»É. §ßǽᦠ¿ ³Ýóϳóñ»É, »Õ»É ¿ ѳñµ»óáÕ, ÃÙñ³ÙáÉ...

-èáõ¹... ¶ÇɳÝó... ¹áõ ùÝ³Í ã»ë, 㿱...

-â¿, êɳí,- ³ëáõÙ »Ù,- ³ñ¹»Ý ùÝ³Í ã»Ù...

-Ü»ñÇñ, èáõ¹, ÇÙ ùáõÝÝ ¿É ãÇ ï³ÝáõÙ: ´³óáõÙ »Ù: Ü»ñë ¿ ·³ÉÇë: -سÛñ¹ ·ÇïDZ, áñ ³ñÃáõÝ »ë: -â¿, ݳ ùÝ³Í ¿: ºÃ» áõ½áõÙ »ë, ϳñáÕ »Ù í³½»É ·³ñ»çñÇ »ï¨Çó, µ³Ûó ÷áÕ ãáõÝ»Ù... êɳíÇÏÁ »ñ»Ë³ ¿, 38-³ÙÛ³ »ñ»Ë³: ܳ ÙdzÏÝ ¿, áõÙ ÃáõÛɳïñí»É ¿ ³åñ»É Ùáñ Ñ»ï: Øáñ Ý»ñϳÛáõÃÛáõÝÝ ¿, áñ êɳíÇÏÇÝ ëïÇåáõÙ ¿ ·áÝ» ÷áùñ-ÇÝã Ñ»éáõ ÙÝ³É ËÙÇãùÇó: ØÇ ù³ÝÇ ï³ñÇ ³é³ç` í»ó³ÙÛ³ ÷ÝïñïáõùÇó Ñ»ïá, Ýñ³Ý ·ï»É »Ý î³ßù»Ý¹áõÙ` §µáÙÅ»ñǦ Ù»ç: -êɳí, ¹áõ Ëáëï³ó»É »ë ãËÙ»É...

-ÆëÏ »ë ã»Ù ¿É ËÙáõÙ, Áݹ³Ù»ÝÁ ÙÇ ßÇß ·³ñ»çáõñ »Ù ËÙ»É...

-¸áõ Ëáëï³ó»É »ë ãËÙ»É, êɳí...

-´³ á±Ýó ¿, áñ ¹áõù ËÙáõÙ »ù... ¹áõ, ê³ßϳ ´á¨Á, ìáíϳÝ, ØÇÝ»¨Á,- ݳÛáõÙ ¿ Ù»Õ³íáñ Ù³ÝãáõÏÇ å»ë, áñÇÝ áõñ áñ ¿ ³ÝÏÛáõÝ »Ý ϳݷݻóÝ»Éáõ...

-ȳí, ³Ýó³Ýù,- ³ëáõÙ »Ù,- ¹áõ ÝëïÇñ, »ë ·Ý³Ù ëáõñ×Á Ïñ³ÏÇÝ ¹Ý»Ù: êɳíÇÏÁ ·³ÉÇë ¿ Ñ»ïë: гñÏÇ ÝáõÛÝ Ã¨áõÙ »Ýù ³åñáõÙ. »ë` 725-áõÙ, ÇÝùÁ` ÙÇç³ÝóùÇ 59

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

ͳÛñáõÙ, ѳٳñÁ ã»Ù ÑÇßáõÙ: ²ç èáõ٠ѳñÏÇ ËáѳÝáóÝ ¿: êɳíÇÏÇÝ ï³ÝçáõÙ ¿ ÇÝÓ ùÝÇó ѳݻÉáõ ÙÇïùÁ, Çñ»Ý Ù»Õ³íáñ ¿ ½·áõÙ, áõ½áõÙ ¿ ÙÇ µ³Ý ³ñ³Í ÉÇÝ»É, û·Ý»É, µ³Ûó ã·ÇïÇ ÇÝãáí...

-àõ½á±õÙ »ë í»ñçÇÝ ·ñ³ÍÝ»ñë ϳñ¹³Ù: -г,- ³ëáõÙ »Ù,- ϳñ¹³°... êɳíÇÏÁ ëÏëáõÙ ¿ ϳñ¹³É... êáõñ×Á ó÷í»ó. ·ÉáõËë ϳ˻É, ÑÙ³Ûí³Í ÉëáõÙ ¿Ç: ¸é³Ý Ù»ç Ï³Ý·Ý³Í ¿ î³ÝÛ³Ý.

-êɳíÇÏ, ·áÝ» ϳٳó ϳñ¹³, ³é³íáïÛ³Ý ¹³ëÇ »Ýù...

-î³ÝÛ³, ÏÝ»ñ»ë... ø»½ ÝíÇñí³Í µ³Ý³ëï»ÕÍáõÃÛáõÝ ¿É áõÝ»Ù, ϳñ¹³±Ù... î³ÝÛ³Ý ï»ÕÇ ¿ ï³ÉÇë: ܳÛáõÙ »Ù êɳíÇÏÇÝ. Ï»ñå³ñ³Ý³÷áËí»É ¿. ÇÙ ³é³ç áõñÇß êɳíÇÏ ¿... î³ÝÛ³Ý ÑÇßáõÙ ¿, áñ êɳíÇÏÝ Çñ»Ý ·Çñù ¿ Ëáëï³ó»É: êɳíÇÏÁ ·ÝáõÙ ¿ ·ÇñùÁ µ»ñ»Éáõ: î³ÝÛ³Ý ¹³éÝáõÙ ¿ ÇÝÓ.

-èáõ¹, ¹áõ êɳíÇÏÇÝ ëáõñ× ¿É ÙÇ ïáõñ, ѳïϳå»ë áõß Å³Ù»ñÇÝ: Üñ³ ÝÛ³ñ¹³ÛÇÝ Ñ³Ù³Ï³ñ·Á ù³Ûù³Ûí³Í ¿. µáñµáùíáõÙ ¿ áõ ³ÙµáÕç ·Çß»ñ ó÷³éáõÙ... Ø»Õù ¿...

-ܳ ÇÝÓ Ùáï »Ï³í ³ñ¹»Ý ÙÇ ßÇß ·³ñ»çáõñ ËÙ³Í...

-¶Çï»Ù, 1,5 ÉÇïñ³Ýáó §´³ÉÃÇϳ-9¦, ³Ûëûñí³ Ñ³Ù³ñ ã»Ù ³ëáõÙ, ÁݹѳÝñ³å»ë... ì³ÕÁ §ò»¹»»ÉáõÙ¦ Ñ»ï³ùñùÇñ ·ñ³Ï³Ý »ñ»Ïá ¿ ÉÇÝ»Éáõ...

-г, ·Çï»Ù, µ³Ûó ã»Ù ѳëóÝ»Éáõ, »ñ¨Ç ·Ý³Ù §òǹñǦ. ³ÛÝï»Õ ·áÝ» ѳëóÝáõÙ »Ù. ·ñùÇ ßÝáñѳݹ»ë ¿... ÈëÇñ, §´³ÉÃÇϳݦ ѳëϳó³Ýù, µ³ ³Û¹ Ãí»ñÝ Ç±Ýã »Ý Ý߳ݳÏáõÙ...

-¸ñ³Ýù ÃݹáõÃÛ³Ý ³ëïÇ׳ÝÝ »Ý, ³ÛëÇÝùÝ` ÛáÃÁ Ý߳ݳÏáõÙ ¿ Ûáà ïáÏáë ³ÉÏáÑáÉÇ å³ñáõݳÏáõÃÛáõÝ, ÇÝÁ` ÇÝÁ ïáÏáë£ Ð³Ù³ñÇñ, áñ êɳíÇÏÁ ÉÇïñáõÏ»ë ·ÇÝÇ ¿ ËÙ»É...

-ä³ñ½ ¿... ÆÝùë ¿É ã·Çï»Ù, û ÇÝãáõ ëÏë»óÇ ÙáëÏáíÛ³Ý ³Ûë ×»å³ÝϳñÇó: гëï³ï áñáᯐ ¿Ç ØáëÏí³ÛÇ Ø. ¶áñÏáõ ³Ýí³Ý ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ÇÝëïÇïáõïÇ ¨ ÁݹѳÝñ³å»ë ·ñ³Ï³Ý ¹³ßïÇ Ù³ëÇÝ å³ïÙ»É áã û éáÙ³ÝïÇÏ Ñáõß³·ñáõÃÛáõÝ, µ³Ûó ³é³Ýó ¹ñ³ ÇÝã-áñ ãÇ ëï³óíáõÙ... гÛÏ³Ï³Ý ¨ éáõë³Ï³Ý ·ñ³Ï³Ý ¹³ßï»ñÁ (ÇÝãå»ë ݳ¨ ·áñÍÇãÝ»ñÁ), ãÝ³Û³Í µ³í³Ï³Ý »ñϳñ Å³Ù³Ý³Ï ÝáõÛÝ å»ïáõÃÛ³Ý Ï³½ÙáõÙ ·ïÝí»Éáõ ѳݷ³Ù³ÝùÇÝ, Çñ³ñÇó ÏïñáõÏ ï³ñµ»ñíáõÙ »Ý: èáõë³ëï³ÝáõÙ ·áñÍáõÙ ¿ ·ñ³Ï³Ý ãáñë Ëáßáñ ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝ (Ýß»Éáõ »Ù ÙdzÛÝ »Õ³Ý³Ï ëï»ÕÍáÕÝ»ñÁ, ù³Ý½Ç »Ã» Ù³Ýñ»ñÝ áõ ïݳÛÇÝ §ë³ÉáÝÝ»ñݦ ¿É Ýß»Ù, ³å³ Ãí³ñÏáõÙÁ ß³ï Ï»ñϳñÇ): ¸ñ³ÝóÇó »ñ»ùÁ 60

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

ѳٳéáõë³ëï³ÝÛ³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñ »Ýª §èáõë³ëï³ÝÇ ·ñáÕÝ»ñÇ ÙÇáõÃÛáõÝÁ¦ ϳÙ, ÇÝãå»ë ³ëáõÙ »Ý, §ÐÇÝ ÙÇáõÃÛáõÝÁ¦, §èáõë³ëï³ÝÛ³Ý ·ñáÕÝ»ñÇ ÙÇáõÃÛáõÝÁ¦ ¨ §ØáëÏí³ÛÇ ·ñáÕÝ»ñÇ ÙÇáõÃÛáõÝÁ¦, áñÁ, ãÝ³Û³Í Çñ ³Ýí³ÝÁ, ѳٳéáõë³ëï³ÝÛ³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝ ¿: âáññáñ¹Áª §¶ñáÕÝ»ñÇ ÙÇáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÙÇç³½·³ÛÇÝ ÁÝÏ»ñ³ÏóáõÃÛáõÝÁ¦, ÙÇç³½·³ÛÇÝ ¿, áñÇÝ ³Ý¹³Ù³ÏóáõÙ »Ý ݳËÏÇÝ ÊêÐØ Ñ³Ýñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ µáÉáñ ·ñ³Ï³Ý ÙÇáõÃÛáõÝÝ»ñÁª µ³ó³éáõÃÛ³Ùµ Ù»ñÓµ³ÉÃÛ³Ý Ñ³Ýñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ, ìñ³ëï³ÝÇ áõ г۳ëï³ÝÇ: ´áÉáñ ³Ûë ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ³Ýѳßï ÏéíÇ Ù»ç »Ý, »ë ϳë»Çª ÇëÏ³Ï³Ý ÃßݳٳÝùÇ, ù³Ý½Ç §Ñ³Ù»Õ å³ï³é¦ åáÏ»Éáõ ËݹÇñÝ ûñ³Ï³ñ·áõÙ ¿, µ³Ûó ¹³ ãÇ Ë³Ý·³ñáõÙ, áñ ï³ñµ»ñ ·ñ³Ï³Ý ÙdzíáñáõÙÝ»ñÇ å³ïϳÝáÕ ·ñáÕÝ»ñÁ ß÷í»Ý Çñ³ñ Ñ»ï, ¨, áñù³Ý ¿É ï³ñûñÇÝ³Ï ÑÝãÇ, ·ñ³Ï³Ý ¹³ßïÁ ëñ³ÝÇó ãÇ ïáõÅáõÙ, ÙÇ µ³Ý ¿É ß³ÑáõÙ ¿: ÆëÏ §Ñ³Ù»Õ å³ï³éÝ»ñݦ ³Ûëï»Õ µ³í³Ï³ÝÇÝ ß³ï áõ µ³½Ù³µÝáõÛà »Ý ¨, áñ ϳñ¨áñÝ ¿, ë»ñïáñ»Ý ÷áËϳå³Ïóí³Í: §Ð³Ù»Õ å³ï³é¦ »Ý »ñÇï³ë³ñ¹ áõ ï³Õ³Ý¹³íáñ ·ñáÕÝ»ñÁ, ù³Ý½Ç ëñ³Ýù ïíÛ³É ÙÇáõÃÛ³ÝÁ »Ýóϳ Ññ³ï³ñ³ÏãáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³å³·³ »Ï³ÙáõïÝ »Ýª 10 000 ¨ ³í»ÉÇ ïå³ù³Ý³Ïáí Ññ³ï³ñ³Ï³Í ·ñù»ñáí: §Ð³Ù»Õ å³ï³é¦ ¿ Ø. ¶áñÏáõ ³Ýí³Ý ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ÇÝëïÇïáõïÁ, ù³Ý½Ç ³Ûëï»Õ áõë³Ý»É Ó·ïáõÙ »Ý »ñÏñÇ ¨ ³ñï»ñÏñÇ (ßÝáñÑÇí Çñ Ûáõñ³Ñ³ïÏáõÃÛ³Ý ¨ áõñáõÛÝ ³í³Ý¹áõÛÃÝ»ñÇ) ·ñ»Ã» µáÉáñ ï³Õ³Ý¹³íáñ ·ñáÕÝ»ñÁ: §Ð³Ù»Õ å³ï³é¦ ¿ è¸ ¶² ¶áñÏáõ ³Ýí³Ý ѳٳß˳ñѳÛÇÝ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ÇÝëïÇïáõïÁ, áñÇ å³ï»ñÇó Ý»ñë ÃñÍíáõÙ »Ý ³å³·³ ·ñ³ùÝݳ¹³ïÝ»ñÝ áõ ·ñ³Ï³Ý³·»ïÝ»ñÁ: §Ð³Ù»Õ å³ï³é¦ »Ý ¶ñáÕÝ»ñÇ Ï»ÝïñáÝ³Ï³Ý ïáõÝ-³ÏáõÙµÁ (ЦДЛ), (áõñ ³Ù»Ý ûñª Ñ³×³Ë ûñÁ »ñÏáõ ³Ý·³Ù, ·ñ³Ï³Ý ï³ñµ»ñ ÙÇçáó³éáõÙÝ»ñ »Ý ³ÝóϳóíáõÙª ·ñ³Ï³Ý »ñ»ÏáÝ»ñ, ßÝáñѳݹ»ëÝ»ñ, §¿ÉÇï³ñ¦ ýÇÉÙ»ñÇ óáõó³¹ñáõÙÝ»ñ ¨ ³ÛÉÝ), ä»ñ»¹»ÉÏÇÝáÝ, ØáëÏí³ÛÇ Ï»ÝïñáÝ³Ï³Ý Ã³Õ³Ù³ë»ñáõÙ ï»Õ³Ï³Ûí³Í ѳïáõÏ ·ñ³¹³ñ³ÝÝ»ñÁ, ïáõÝ-óݷ³ñ³ÝÝ»ñÁ, ·ñ³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ½µ³Õ»óñ³Í ß»Ýù»ñÁ, áñáÝó ïÇñ³Ý³Éáõ í»×ÇÝ, ·ñ³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇó ½³ï, áã áù ãÇ Ñ³Ý¹·Ýáõ٠˳éÝÁí»É (·áÝ» ³é»ñ»ë)... » ·ñ³Ï³Ý ¹³ßïÁ, û ·ñ³ßáõÏ³Ý ËÇëï ѳ·»ó³Í »Ý: ÐëÏ³Û³Ï³Ý ã³÷»ñÇ Ñ³ëÝáÕ ·ñ³Ë³ÝáõÃÝ»ñÇó µ³óÇ (Ù³Ýñ»ñÇ Ù³ëÇÝ, áñáÝù ë÷éí³Í »Ý ù³Õ³ùáí Ù»Ï, ã»Ù ¿É ËáëáõÙ)ª ·áñÍáõÙ ¿ ݳ¨ ·ñùÇ ³Ù»ÝûñÛ³ ïáݳí³×³éÁ: â³÷»ñáí ³ÛÝ Ùáï ¿ Ù»ñ Ù³ñ½³Ñ³Ù»ñ·³ÛÇÝ Ñ³Ù³ÉÇñÇÝ, µ³Ûó Ý»ñë ÙïÝ»ÉÇë ïå³íáñáõÃÛáõÝÝ ³ÛÝåÇëÇÝ ¿, û 61

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

Ùï»É »ë ÇÝã-áñ ·ñ³å³Ñáó. Ý»ÕÉÇÏ ÙÇç³ÝóùÝ»ñ áõ ·ñù»ñ, ·ñù»ñ, ·ñù»ñ... γñ¹áõÙ ¿ Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñ »ññáñ¹Á, »Ã», ÇѳñÏ», åÇÏ Å³Ù ã¿, áõ ïñ³ÝëåáñïáõÙ Ñݳñ³íáñ ¿ ß³ñÅí»É: ¸³ï³ñÏ Ï³Ù ÏÇë³¹³ï³ñÏ ÁÝûñó³ëñ³Ñ ·ïÝ»ÉÁ ÝáõÛÝå»ë ³ÝÑݳñ ¿: ØÇ Ëáëùáí, »Ã» ϳñ¹³óáÕ Ñ³ë³ñ³ÏáõÃÛáõÝ »ù áõ½áõÙ ï»ëÝ»É, ³å³ ·Ý³ó»ù ØáëÏí³: ¶ñ³Ï³Ý ¹³ßïÁ ß³ï ÝÙ³Ý ¿ ·ÇÝáõ ·áñͳñ³ÝÇ: ÎÛ³Ýù ÙïÝáÕ ·ñ³Ï³Ý ë»ñáõݹÁ »é³óáÕ Ï³ñ³ëÝ ¿... гÙï»ëáõÙ »Ý ³Û¹ §Ù³×³éÁ¦, ÷áñÓáõÙ ÃݹáõÃÛáõÝÝ áõ ëå³ëáõÙ ÷ñ÷áõñÇ Ýëï»ÉáõÝ: ²í»ÉÇ ³í³· ë»ñÝ¹Ç Ï³ñ³ëÇó, áñÝ ³ñ¹»Ý ѳëáõݳó»É ¿, ½·áõßáõÃÛ³Ùµ çáÏáõÙ, ³é³ÝÓݳóÝáõÙ »Ý ·ÇÝÇÝ áõ Ýëïí³ÍùÁ£ ²Ûë ³ÙµáÕç ÁÝóóùáõÙ ³ÝÁݹѳï ß³ñáõݳÏíáõÙ ¿ µ³Å³ÝùÁ. áí ³í»ÉÇ ×³ñåÇÏ Ï·ïÝíÇ, áõ٠óëÝ ÇÝãù³Ý Ïï³ÝÇ£ ²Ûë ÁÝóóùÇÝ Ñ»ï¨áõÙ »Ý §·ÇÝ»·áñÍÝ»ñÁ¦ª ·ñ³ùÝݳ¹³ïÝ»ñÁ, ·ñ³Ï³Ý³·»ïÝ»ñÝ áõ ³í³· ë»ñÝ¹Ç ·ñáÕÝ»ñÁª Ýñ³Ýù, áíù»ñ ³é³çÝáñ¹íáõÙ »Ý ÙÇ ã³÷³ÝÇßáí. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ (ѳïϳå»ë åỽdzÝ) ÏÛ³ÝùÇ µ³ñÓñ³·áõÛÝ Ó¨Ý ¿, »ñÏñÇ áõ ³½·³ÛÇÝ ·Çï³ÏóáõÃÛ³Ý í³Õí³ ûñÁ... ²Ûë ѳÙá½ÙáõÝùÝ Çñ ѳٳñ §Ñ³í³ï³Ùù¦ ¹³ñÓñ³Í ·ñ³Ï³Ý ·áñÍãÇ Ñ³Ù³ñ ·áÛáõÃÛáõÝ áõÝÇ ÙÇ³Ï áõ ·»ñ³·áõÛÝ ß³Ñª ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ß³ÑÁ: â¿°, ÃáÕ ïå³íáñáõÃÛáõÝ ãëï»ÕÍíÇ, û ÁݹѳÝñ³å»ë Ù»ñÅíáõÙ »Ý ÷áÕ-ͳÝáÃ-µ³ñ»Ï³ÙÁ, ù³í ÉÇóÇ, ѳïϳå»ë ÷áÕÁ ØáëÏí³ÛáõÙ ß³ï ¿ ѳñ·Ç, å³ñ½³å»ë ·áñÍáõÙ ¿ ÝáõÛÝ ·ÇÝáõ ϳñ³ëÇ ûñ»ÝùÁ. »Ã» ³Ûë Ï»ñå ׳ݳå³ñÑ Ñ³ñÃáÕÁ ç³Ñ»É ¿, ³å³ ÏѳÛïÝíÇ §÷ñ÷áõñǦ Ù»ç, ÇëÏ »Ã» ѳëáõÝ ë»ñݹÇó ¿, ³å³ ß³ï ßáõïáí ÏѳÛïÝíÇ Ýëïí³ÍùáõÙ: ´³Ûó ³Ý·³Ù ³Ûë ׳ݳå³ñÑáí ÁÝóóáÕÁ åÇïÇ áõݻݳ áñáß³ÏÇ Ù³Ï³ñ¹³Ï... ²ÛÉ ¿, »ñµ µ³ÝÁ í»ñ³µ»ñáõÙ ¿ ï³Õ³Ý¹ÇÝ: Æñ»Ýó ÏáÕÙÝ »Ý ·ñ³íáõÙ É³í³·áõÛÝÝ»ñÇݪ ¹ñ³ ѳٳñ û·ï³·áñÍ»Éáí µáÉáñ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ. ë³ÑÙ³ÝíáõÙ »Ý Ýáñ Ùñó³Ý³ÏÝ»ñ, Çñ³Ï³Ý³óíáõÙ »Ý µ³½Ù³åÇëÇ ÙÇçáó³éáõÙÝ»ñª ë»ÙÇݳñÝ»ñ, ·Çï³ÅáÕáíÝ»ñ, ѳݹÇåáõÙÝ»ñ... ²Ûëï»Õ ß³ï É³í »Ý Ñ³ëϳÝáõÙ, áñ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝÝ ³íïáµáõë ã¿, ¨ áñ¨¿ Ù»ÏÁ ÙÛáõëÇ ï»ÕÁ ãÇ ½µ³Õ»óÝÇ, »Ã», ³Ý·³Ù, ³ÛÝ ½ÇçáõÙ »Ý... ¶Çï»Ý, áñ ï³Õ³Ý¹ µ³ßËáÕÁ ݳ¨ ï»Õ»ñÝ ¿ µ³ßË»É ³Û¹ §³íïáµáõëáõÙ¦ áõ ÑëÏÇã ¿ Ýß³Ý³Ï»É ³ñ¹³ñ³ÙÇï áõ ³Ý³ã³é ijٳݳÏÇÝ, áñÝ, ÇÝãå»ë ѳÛïÝÇ ¿, ¹»é áã Ù»ÏÇÝ áã ÙÇ ½ÇçáõÙ ãÇ ³ñ»É: ºñµ ³éϳ ¿ ³Ûë ·Çï³ÏóáõÙÁ, ³Ù»Ý³ÃáõÝáï ÙÇç³Ï ·ñáÕÝ ³Ý·³Ù ãÇ ÷áñÓáõÙ ÷³Ï»É áñ¨¿ Ù»ÏÇ ×³Ý³å³ñÑÁ... ¶ñ³Ï³Ý ¹³ßïÇ Í³é³Ý»ñÝ ¿É ·Çï»Ý, áñ »Ã» ³Û¹ 62

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

§³íïáµáõëáõÙ¦ ³éϳ ¿ ·»Ã ÙÇ Ã³÷áõñ ï»Õ, Ý߳ݳÏáõÙ ¿ª Çñ»Ýù í³ï »Ý ³ß˳ï»É, ã»Ý Ý³Û»É ßáõñçµáÉáñÁ: ê³ ÑÕÇ ¿ Ñ»ÕÇݳÏáõÃÛ³Ý ÏáñÁëïáí: ²Ûëï»Õ ³Ù»Ý³Ã³ÝÏ µ³ÝÁ Ñ»ÕÇݳÏáõÃÛáõÝÝ ¿, áñ Ó»éù ¿ µ»ñíáõÙ »ñϳñ³ÙÛ³ ³½ÝÇí áõ ³Ýµ³ëÇñ ³ß˳ï³Ýùáí: гïϳå»ë µ³ñÓñ ¿ ·Ý³Ñ³ïíáõÙ É³í §·ÇÝ»·áñÍǦ Ñ»ÕÇݳÏáõÃÛáõÝÁ: ²ë»É Ïáõ½Çª Çñ»Ý ѳñ·áÕ ¨ ³Ý³é³ñÏ»ÉÇ Ñ»ÕÇݳÏáõÃÛáõÝ áõÝ»óáÕ ó³Ýϳó³Í ·ñ³Ï³Ý³·»ï (¿É ã»Ù ËáëáõÙ ·ñ³ùÝݳ¹³ïÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ, ù³Ý½Ç ¹³ Ýñ³Ýó ѳóÝ ¿) ·»ñ³½³Ýó³å»ë ·ÇïÇ ³ñ¹Ç ·ñ³Ï³Ý ¹³ßïÁ: ¸³ë³Ï³Ý ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ã»Ù³Ý Ñ³ÝÓÝí³Í ¿ ûÏݳÍáõ ¹³ñÓáÕÝ»ñÇÝ. ÏÇÙ³ëïݳݳÝ, ³ß˳ï»É Ïëáíáñ»Ý, ÷áñÓ³éáõÃÛáõÝ Ó»éù ϵ»ñ»Ý... Æ í»ñçá, ׳߳ÏÇ ËݹÇñ ϳ. ù³ÝDZëÝ »Ý Ç íÇ׳ÏÇ ³ñ¹»Ý ÇëÏ §µáõñÙáõÝùÇó¦ ѳëϳݳɪ ɳ±íÝ ¿ ·ÇÝÇÝ, û±... ÆëÏ ³ñ¹Ç ¹³ßïáõÙ ëñ³Ýù ³ÝÑñ³Å»ßï ݳ˳å³ÛÙ³ÝÝ»ñ »Ý... ²Ûë áõÕÇÝ ÁÝïñ³ÍÝ»ñÇó ß³ï»ñÁ ã¿, áñ Ó»éù »Ý µ»ñáõÙ í»ñáÑÇßÛ³É áñ³Ï³ÛÇÝ Ñ³ïϳÝÇßÝ»ñÁ, µ³Ûó Ýñ³Ýù, áíù»ñ Ó»éù »Ý µ»ñáõÙ, ¹³éÝáõÙ »Ý ³Ý³é³ñÏ»ÉÇ Ñ»ÕÇݳÏáõÃÛáõÝ ¨ áã å³Ï³ë ѳñ·í³Í »Ý, ù³Ý Ñ»Ýó ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý »ñ³Ëï³íáñÝ»ñÁ: ØݳóÛ³ÉÝ»ñÁ µ³ñÓñ áñ³Ï³íáñáõÙ áõÝ»óáÕ, µ³Ûó §Ñ³Ùï»ëáÕǦ ϳñ·³íÇ׳Ïáí ѳٳÉñáõÙ »Ý äáõßÏÇÝÇ, ºë»ÝÇÝÇ ¨ ÙÛáõë ¹³ë³Ï³ÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ 5-10 ѳïáñÝ»ñáí §³ÕÛáõëÝ»ñ¦ ·ñáÕÝ»ñÇ ß³ñù»ñÁ, áñáÝù ³Û¹å»ë ¿É ÷áßáïíáõÙ »Ý ·ñ³¹³ñ³ÏÝ»ñáõÙ: ÆѳñÏ», Ï³Ý Ý³¨ Ýñ³Ýù, áíù»ñ, áõݻݳÉáí É³í §·ÇÝ»·áñÍÇݦ ѳïáõÏ µáÉáñ ѳïϳÝÇßÝ»ñÁ, ݳËÁÝïñáõÙ »Ý ½µ³Õí»É ÙdzÛÝ ¹³ë³Ï³ÝÝ»ñÇ áõëáõÙݳëÇñáõÃÛ³Ùµ, µ³Ûó ³Ý·³Ù ³Û¹ ¹»åùáõÙ ³ñ¹Ç ·ñ³Ï³Ý ¹³ßïÁ ß³ï É³í ·Çï»Ý... ²Ûëï»Õ ÙÇçÝáñ¹»Éáõó ϳ٠ÝٳݳïÇå ÇÝã-áñ µ³Ý ³Ý»Éáõó ³é³ç ËݹñáõÙ »Ý ·³É ÙÇ ß³µ³ÃÇó áõ ݳËûñáù ÙÇ ù³ÝÇ ·áñÍ Çñ»Ýó Ùáï ÃáÕÝ»É... â»Ý Ù»ñÅáõÙ, áõ½áõÙ »Ý Çٳݳɪ³ñÅ»±ë... ´³ñÓñ³·áõÛÝ ·ñ³Ï³Ý ¹³ëÁÝóóÝ»ñÁ µ³Å³ÝíáõÙ »Ý »ñ»ù ë»ÙÇݳñǪ åỽdz, ³ñÓ³Ï ¨ ùÝݳ¹³ïáõÃÛáõÝ: ²Ù»Ý³Ù»Í ë»ÙÇݳñÁ åỽdzÛÇÝÝ ¿, Ñ»ï᪠³ñÓ³ÏÇÝÁ... ²Ù»Ý »ñ»ùß³µÃÇ ÇÝëïÇïáõïáõÙ ë»ÙÇݳñÇ ûñ ¿: àõë³ÝáÕÝ»ñÇó ݳ, áõÙ ·áñÍ»ñÁ åÇïÇ ùÝݳñÏí»Ý, ݳ˳å»ë µ³Å³ÝáõÙ ¿ Çñ µ³Ý³ëï»ÕÍáõÃÛáõÝÝ»ñÁ: øÝݳñÏáõÙÝ»ñÁ ï»ÕÇ »Ý áõÝ»ÝáõÙ ùÝݳ¹³ïÝ»ñÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ùµ ¨ Ñ³×³Ë ³ÛÝù³Ý ûÅ, áñ Éë³ñ³ÝÇ ÙÃÝáÉáñïáõ٠ϳñáÕ »ë Óí³Í»Õ »÷»É: ê»ÙÇݳñÇ áõë³ÝáÕÝ»ñÇ ï³ñÇùÁ ï³ï³ÝÙ³Ý Ù»Í É³ÛÝáõÛà (³ÙåÉÇïáõ¹) áõÝǪ 22-Çó 54-55: гïϳå»ë Ñ»ï³ùñùÇñ §ÏéÇíÝ»ñ¦ »Ý ëÏëíáõÙ, »ñµ ùÝݳñÏáÕÝ»ñÁ µ³Å³ÝíáõÙ »Ý Áëï ë»ñݹ³ÛÇÝ å³ïϳݻÉáõÃÛ³Ý... Èë³ñ³ÝÇó ¹áõñë ³Ù»Ý ÇÝã ³ÛÉ ¿: ²Ûë ³Ù»ÝÁ Ñݳñ³íáñ ã¿ »ñÏáõ Ëáëùáí å³ïÙ»É, ¹³ åÇïÇ ³åñ»É áõ ï»ëÝ»É...

63

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

¸áõéë »ñ»ù ³Ý·³Ù óϻóÇÝ. Ù»ñáÝóÇó ¿: ìáíÏ³Ý ¿.

-èáõ¹ÇÏ, ó³Í »Ù ÇçÝáõÙ, ù»½ DZÝã ¿ å»ïù...

-Ì˳Ëáï, ÷áÕÁ ÑÇÙ³ Ïï³Ù...

-öáÕ¹ ù»½ å³ÑÇñ, í³ÕÁ ù³Õ³ù »ë ÇçÝ»Éáõ: êáñáÏÇÝÇÝ Ç±Ýã ³ë»Ù: -²ë³, áñ ݳٳÏÝ»ñÝ ³ñ¹»Ý ׳ݳå³ñÑÇÝ »Ý, ÃáÕ ºëÇÝÇ Ñ»ï ÙÇ ³Ý·³Ù ¿É ËáëÇ... ä³ñ»ïÝ ¿É ë»ÝÛ³ÏÇ Ù³ëÇÝ ³ÏݳñÏ»ó: -γë»Ù: øá ³Û¹ §Ð³Û»ñÇ ÙÇáõÃÛáõÝÁ¦ ·Ý³óDZñ...

-¸»é áã,- ³ëáõÙ »Ù áõ ѳ۳óùë óùóÝáõÙ: ²Ù»Ý ÇÝã ѳëϳó³í: àõë»ñÁ í»ñ ù³ß»ó, Ó»éùÁ ó÷ ïí»ó áõ ·Ý³ó: ÜáñÇó ÏáÕåáõÙ »Ù ¹áõéë áõ Ùáï»Ýáõ٠ѳٳϳñ·ãÇÝ... ÜáñÇó »Ý óÏáõÙ: ÞáõÝãë å³Ñ³Í ëå³ëáõÙ »Ù...

-¶¨áñ·Û³Ý, µ³ó»ù ¹áõéÁ...- ê³ß³Ý ¿... ÃáõÑ, ë³ï³Ý³...,¬ µ³óáõÙ »Ù, È»Ý³Ý áõ î³ÝÛ³Ý ¿É »Ý Ñ»ïÁ: -èáõ¹, ·Ý³óÇÝù سñÇÝϳÛÇ Ùáï... ØÇ Ùï³ÍÇñ, ųÙÝ ³ñ¹»Ý 8-Ý ³Ýó ¿, ÇëÏ ó³ÍáõÙ ò»ñ»ÝÝ ¿ Ñ»ñóå³ÑáõÙ, Ù»ñ ïÕ³Ý ¿, íï³Ý· ãϳ... êáõñ×Ý ³ë»ë »ñÏݳÛÇÝ Ù³Ý³Ý³ ÉÇÝÇ, ³ÙµáÕç ûñÁ ã»Ù ËÙ»É. ¹áõñë ·³ÉÁ É³í µ³Ý ãÇ Ëáëï³ÝáõÙ... سñÇÝ³Ý ·ÇïÇ, áñ ëáõñ× ß³ï »Ù ëÇñáõÙ, ÙÇßï µ»ñáõÙ ¿ ѳïáõÏ ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ: -èáõ¹, ¹áõ ·ñ³Ï³Ý ¹³ßïÁ ÙÇ Ù»Õ³¹ñÇñ, ºëÇÝÁ ³ñ¹»Ý í³Õáõó ¹áõñë ¿ ¹ñ³ÝÇó, ݳ ³ñ¹»Ý ßáíÇÝÇëï-ãÇÝáíÝÇÏ ¿ áõ ãϳ۳ó³Í ·ñáÕ: ºë ï»ë³ êáñáÏÇÝÇÝ: ´ÇÓáõÏÁ ù»½ÝÇó ¿ñ ѳñóÝáõÙ, ³ëáõÙ ¿ñ. §Æ±Ýã »Õ³í, ݳٳÏÝ»ñÝ ÇÝãáõ± »Ý áõß³ÝáõÙ¦...

-Ø»ñáÝù ³ëáõÙ »Ý, áñ ݳٳϻñÁ ׳ݳå³ñÑÇÝ »Ý...

-ÆÝã ¹³Ý¹³Õ ¿ ³Ù»Ý ÇÝã ÁÝóÝáõÙ...

-ÈëÇñ, èáõ¹,- Ó³ÛÝáõÙ ¿ ȻݳÝ,- ³ñÇ Ñ³ÛÏ³Ï³Ý ¹»ëå³Ý³ï³Ý Ùáï óáõÛó ë³ñù»Ýù... ²ÙµáÕç ÏáõñëÁ Ï·³, ¹³ë³ËáëÝ»ñÝ ¿É Ñ»ïÁ: - ÀÑÁ,- Ñ»·ÝáõÙ ¿ ê³ß³Ý,- áõ Ïëï³óíÇ, áñ èáõ¹ÇÝ û·Ý»É ÷áñÓáÕ Ñ³ï áõ Ï»Ýï ѳÛÏ³Ï³Ý Ï³éáõÛóÝ»ñÇó ³Ù»Ý³Ñ»ÕÇݳϳíáñÇÝ Ï¹³ñÓÝ»Ýù ѳϳé³Ïáñ¹... ¸áõ, ³í»ÉÇ É³í ¿, ³ë³ª ¶³ÉÇݳÛÇÝ ½³Ý·»±É »ë...

-¸»é áã: -´éÝÇñ,- Ù»ÏÝáõÙ ¿ µçç³ÛÇÝÁ...

-ºë Ñ»ïá, í³ÕÁ ù³Õ³ùÇó Ͻ³Ý·»Ù...

-ÈëÇñ, Ñå³ñï Ñ³Û ¹³ë³Ï³Ý, ¿¹ ÙÇ ù³ÝÇ Ïáå»Ïáí éáõë ¹³ë³Ï³ÝÁ ãÇ ³Õù³ï³Ý³, 64

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

³é, ½³Ý·Çñ, ·áñÍÝ ³í»ÉÇ Ï³ñ¨áñ ¿: ¸áõ Ç٠ͳËë»ñÁ Ñ»ïá Ùñ·áí Ï÷áËѳïáõó»ë, »ñµ г۳ëï³Ý ·³Ù: ¸áõéÁ óÏáõÙ »Ý, ìáí³Ý ¿: -êáñáÏÇÝÇÝ ï»ë³, ·ñáõÃÛáõÝ ïí»ó, áñ å³ñ»ïÇÝ ï³ë: -ê³ ³ñ¹»Ý á±ñ»ñáñ¹Ý ¿,- ѳñóÝáõÙ ¿ ê³ß³Ý: -âáññáñ¹Á,- ³ëáõÙ »Ù: -ÀÑÁ,- ϳï³ÏáõÙ ¿ ê³ß³Ý,- ßáõïáí Í»ñáõÏÁ µ³Ý³ëï»ÕÍáõÃÛáõÝ ·ñ»ÉÁ Ïóñ·Ç áõ ÏÙ³ëݳ·Çï³Ý³ ÈÇ·³ñ¨Ç ³ÝáõÝáí »ñÏïáÕ»ñ ·ñ»Éáõ Ù»ç, Áݹ áñáõÙª µáÉáñ ¹»åù»ñáõÙ ¿É Ïß»ßïÇ ùá ³ÝáõÝÁ, ù³ÝÇ áñ ÙݳóÛ³É µáÉáñ ³ÝáõÝÝ»ñÁ Ùáé³ó³Í ÏÉÇÝÇ...

-ÈëÇñ, èáõ¹,- Ó³ÛÝáõÙ ¿ ³ñ¹»Ý ûÛÇ µ³Å³ÏÁ §·ñϳͦ ìáíϳÝ,- ÇÝÓ ÃíáõÙ ¿, áñ ºëÇÝÝ ÁݹѳÝñ³å»ë ѳۻñÇ Ñ»ï ãáõÝÇ: -ÆѳñÏ»,- ÙÇç³ÙïáõÙ ¿ سñÇݳÝ, áñÁ ÙÛáõëÝ»ñÇó ß³ï ³í»ÉÇ ¿ ï»ÕÛ³Ï ·ñ³Ï³Ý ¹³ßïÇ ³Ý¹ñÏáõÉÇëÛ³Ý ÏÛ³ÝùÇÝ,- èáõ¹Ç Ùáï ã¿Ç áõ½áõÙ ³ë»É, áñ ãï³ù³Ý³, µ³Ûó ·Çï»Ù, áñ Ñ»Ýó ѳۻñÇ Ñ³Ý¹»å ºëÇÝÁ µ³í³Ï³ÝÇÝ ëáõñ ³ñï³Ñ³Ûïí³Í ѳϳÏñ³Ýù áõÝÇ, ųٳݳÏÇÝ ¿ëï»Õ Ñ³Û ¹³ë³ËáëÝ»ñ »Ý »Õ»É, áñ ÷áñÓ»É »Ý Ýñ³Ý ·³ÑÁÝÏ»ó ³Ý»É... ´³óÇ ³Û¹, ÷áÕ³ï»ñ ѳۻñÁ ÑÇÙ³ Ù»Í Ã³÷áí ·ÝáõÙ »Ý ä»ñ»¹»ÉÏÇÝáÛÇ ³Ù³é³ÝáóÝ»ñÁ, Áݹ áñáõÙª ·áñͳñùÝ»ñÁ ËÇëï ϳëϳͻÉÇ »Ý, ÇëÏ ·Ýáñ¹Ý»ñÝ ¿É ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ñ»ï ϳå ãáõÝ»óáÕ Ù³ñ¹ÇÏ »Ý: ä»ñ»¹»ÉÏÇÝáÛÇ §ÙÇÏñáÏÉÇٳݦ ÷áËíáõÙ ¿...

-²ÝÏ»ÕÍ ³ë³Í,- ÝáñÇó ÙÇç³ÙïáõÙ ¿ ìáíϳÝ,- ÙÇÝ㨠³Ûëï»Õ ·³Éë »ë ¿É ÝÙ³Ý í»ñ³µ»ñÙáõÝù áõÝ»Ç Ñ³Û»ñÇ Ýϳïٳٵ, µ³Ûó Ó»ñ ·ñ³Ï³Ý ³í³Ý¹Ý»ñÇÝ áõ Ùß³ÏáõÛÃÇÝ ÷áùñÇß³ï» Í³ÝáóݳÉáõó Ñ»ïá ѳëϳÝáõÙ »Ù, áñ ³Ù»Ý ÇÝã ã¿, áñ ³ÛÝå»ë ¿, ÇÝãå»ë »ñ¨áõÙ ¿ ï»Õ³µÝ³Ï ³½·³ÏÇóÝ»ñǹ Ñ»ï ß÷í»Éáõó Ñ»ïá: Üñ³Ýù »ñÏáõ µ³Ý ·Çï»Ý. Ù»Ï, áñ ³é³çÇÝ ùñÇëïáÝÛ³ ³½·Ý »Ý, ¨ »ñÏñáñ¹ª ß³ï ¹³ñ»ñ ³é³ç ÍáíÇó Íáí г۳ëï³Ý ¿ »Õ»É, áõ ÜáÛÝ ¿É ²ñ³ñ³ïÇ ·³·³ÃÇÝ ¿ Çç»É, áñÁ Ùݳó»É ¿ ¿¹ ÍáíÇó Íáí г۳ëï³ÝáõÙ... Þ³ï»ñÁ å³ñ½³å»ë ˳µ»µ³ »Ý...

-¶ÛáõÕ ãϳ, áñ ßáõÝ ãÉÇÝÇ,- ³ëáõÙ »Ù áõ ëÏÁëáõÙ µ³ó³ïñ»É ݳ˪ ³ë³óí³ÍùÇ ÇÙ³ëïÁ, ³å³ª ³ÛÝ, áñ ³Ûëï»Õ ³åñáÕ Ñ³Û»ñÝ Çñ»Ýù ϳñÇù áõÝ»Ý §Éáõë³íáñí»Éáõ¦ ë»÷³Ï³Ý å³ïÙáõÃÛ³Ý, Ùß³ÏáõÛÃÇ áõ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ³éáõÙáí. ɳí ûñÇó ã¿, áñ ·³ÉÇë »Ýª ÙÇ Ïïáñ ѳóÇ, ÷áÕ í³ëï³Ï»Éáõ...

-ÈëÇñ, èáõ¹,- ϳï³ÏÇ ¿ ï³ÉÇë ê³ß³Ý,- Ó»ñ ·ÛáõÕ»ñáõÙ, ÇÝã ¿, ÙdzÛÝ ßÝ»±ñ »Ý ³åñáõÙ, û± ¹áõù ÙdzÛÝ Ó»ñ ßÝ»ñÇÝ »ù èáõëdz áõÕ³ñÏáõÙ...

65

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

-ê³ß³...

-¸» ɳí, èáõ¹, ÙÇ ëÏëÇñ, ·Çï»ë áñ ϳï³ÏáõÙ »Ù...

-ØÇ Ùï³Ñá·íÇñ, èáõ¹,- ·ÉáõËÝ ³Ùë³·ñÇó åáÏáõÙ ¿ î³ÝÛ³Ý,- í»ñçÁ ɳí ÏÉÇÝÇ...

-ÆѳñÏ»,- ¿ÉÇ Ï³ï³ÏáõÙ ¿ ê³ß³Ý,- áñ¹»ñÁ í»ñçáõÙ µáÉáñÇë ¿É Ïáõï»Ý, ¨ ѳñóÁ ¹ñ³Ýáí ÏÉáõÍíÇ... ²í»ÉÇ É³í ¿ª ×ßï»Ýù, û áí ÇÝã ¿ ³Ý»Éáõ: » ã¿ èáõ¹ÇÝ ¿ÉÇ áõÕ»ÏóáÕ ãÇ ÉÇÝÇ, áõ ¹áõñë ãÇ Ï³ñáճݳ »Éݻɣ -ì³ÕÝ ³ÙµáÕç ûñÁ »ë èáõ¹ÇÝ ÏáõÕ»Ïó»Ù,- ³ëáõÙ ¿ سñÇݳÝ: -È³í µ³Ý ¿ Ñ³Û ¹³ë³Ï³Ý ÉÇÝ»ÉÁ,- Íáñ ¿ ï³ÉÇë ê³ß³Ý,- ·³ÉÇë-ÁÝÏÝáõÙ »Ý Ù»ñ ³Ý³ëïí³Í ãÇÝáíÝÇÏÝ»ñÇ Ó»éùÁ, ·ñ³ÝóáõÙÇó ½ñÏíáõÙ »Ý, áõ Ù»ñ É³í³·áõÛÝ ùÝݳ¹³ïÝ»ñÝ ¿É éáõë ¹³ë³Ï³ÝÝ»ñÇ ·áñÍ»ñÁ ϳñ¹³Éáõ ÷á˳ñ»Ý Ñ³Û ¹³ë³Ï³ÝÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ áõÕ»Ïóáñ¹áõÑÇ »Ý ³ß˳ïáõÙ, áñ §Ù»ÝûñÁ¦ Ù»ïñáÛáõÙ ãϳݷݻóÝ»Ý: â¿, í³Õí³ÝÇó Ñ³Û »Ù ¹³éÝáõÙ, Áݹ áñáõÙª ¹³ë³Ï³Ý: гۻñ»Ý ëáíáñ»ÉÁ Ñ»±ßï ¿, û± ¹Åí³ñ...γñáÕ »ë ã³ë»É, ³ñ¹»Ý ·Çï»Ù, Ù³ÑÇó ³é³ç ´³ÛñáÝÝ ¿É ¿ ѳۻñ»Ý ëáíáñ»É: ºë ³é³ÛÅÙ ã»Ù å³ïñ³ëïíáõÙ Ù»éÝ»É, ³ÛÝå»ë áñ, ³í»ÉÇ É³í ¿ª Ùݳ٠ѳٻëï éáõë ¹³ë³Ï³Ýª ³é³Ýó áõÕ»Ïóáñ¹áõÑáõ...

-ê³ß³, ·áñÍÇó ËáëÇñ,- ÁݹѳïáõÙ ¿ سñÇݳÝ,- ÇëÏ ·áñÍ»ñ¹ ϳñ¹³ó»É »Ù, ¹³ë³Ï³ÝÇ Ñ³Ù³ñ ¹»é Ë³Ï »ë...

-ƱÝã Ëáë»Ù, ÇÝÓ áñ Ùݳ, ÙÇÝ㨠ÉáõÛë ÏËáë»Ù... ºëÇÝÇ µ»ñ³ÝÁ É»½áõ ¹ñ»ù, áñ ѳëϳݳÝù, û ¿¹ DZÝã ¿ ïí»É èáõ¹ÇÝ, áñ ãÇ Ï³ñáÕ³ÝáõÙ í»ñóÝ»É... èáõ¹, ÙÇ·áõó» ÇÝùݳϳ٠í»ñ³¹³ñÓÝ»±ë...

-ê³ß³, Ñ»ñÇù ¿ É»½íǹ ï³ë,- ï»ÕÇó »ÉÝáõÙ ¿ ȻݳÝ,- èáõ¹, ¹áõ Ëáëï³ó»É »ë í³Éë å³ñ»É ëáíáñ»óÝ»É ÇÝÓ: ØǨÝáõÛÝ ¿, »ë áõ ¹áõ í³Éë å³ñ»Éáí ã³÷»Éáõ »Ýù îí»ñëÏáÛÇ É³ÛÝù áõ »ñϳÛÝùÁ Ù»ñ ¹ÇåÉáÙÝ»ñÝ ëï³Ý³Éáõ ûñÁ... ܳۻÉáí ³ñ¹»Ý ·ñí³ÍÇÝ, ³ÝÏ»ÕÍ ³ë³Í, ³ÛÝåÇëÇ ïå³íáñáõÃÛáõÝ ëï³ó³, û áõïáåÇëï Ñ»ÕÇݳÏÁ Ñ»ñÃ³Ï³Ý »ñ³½³ÛÇÝ ³ß˳ñÑ ¿ å³ïÏ»ñ»É, ¨ Ñ»Ýó ³Û¹ å³ÑÇÝ Ñ³ëϳó³, û ÇÝãáõ »Ù (ãóùóݻ٪ »Ýó·Çï³Ïóáñ»Ý) ÑÇÙÝ³Ï³Ý ³ë»ÉÇùÇë ÏóÙó»É ÙáëÏáíÛ³Ý »ñÏáõ ×»å³Ýϳñ... ²Ûá°, áñå»ë ³å³óáõÛó, û¨ ¹ñ³Ýó ³ÝÑ»ñù»ÉÇáõÃÛáõÝÝ ¿É ·áõó» ѳÙá½Çã ãÇ ÃíáõÙ... ÆÝãå»ë ݳ¨, ѳÙá½í³Í ã»Ùª ³ë»ÉÇùë ѳ볱í ѳëó»³ïÇñáçÁ... àõïáåÇëïÇ Ñ³Ùµ³í ãí³ëï³Ï»Éáõ ѳٳñ ÙÇ³Ï µ³ÝÁ, áñ ϳñáÕ »Ù ³Ý»É, ÙáëÏáíÛ³Ý Ù»Ï³ÙÛ³ §á¹Çë³Ï³ÝÁ¦ ÷³ëï»ñÇ, ÷³ëï³ÃÕûñÇ áõ ÇÙ éáõë ÁÝÏ»ñÝ»ñÇ §µ»ñ³Ýáí¦ Ý»ñϳ۳óÝ»ÉÝ ¿. µ³Ûó ³é³ÛÅÙ ³é³ç ãí³½»Ýù... §È³í¦ ϳ٠§í³ï¦ µÝáñáßáõÙÝ»ñ ï³Éáõ ËݹÇñ ÝáõÛÝå»ë ãϳ, ³Ûëï»Õ Ù»Ýù »Ýù 66

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

¹Å·áÑ, ³ÛÝï»Õª Ýñ³Ýù... ä³ñ½³å»ë, ³Ù»Ý µ³Ý ׳ݳãíáõÙ ¿ ѳٻٳïáõÃÛ³Ý Ù»ç, áõ »Ã» ù³ç³Í³Ýáà »ù Ù»ñ ·ñ³Ï³Ý ¹³ßïÇÝ, ³å³ ϳñáÕ »ù ÷áùñ-ÇÝã ͳÝñ áõ ûè ³Ý»Éª Ñ»Ýí»Éáí å³ïÙ³ÍÇë... àõñ»ÙÝ, ÷³éù ²ëïÍá... ÆëÏ ì³ñáõųÝÁ Ïݻճݳ, áñ Ëáëï³ó³Íë ÝÛáõûñÝ áõß³óñ»É »Ù, µ³Ûó ÇÝÓ ÏÙ»ÏÝÇ §¶³ñáõÝǦ Ñ»ñÃ³Ï³Ý áõß³ó³Í ѳٳñÝ áõ ϳëÇ. §î»ë, ÇÝã ѳٳñ »Ù ³ñ»É¦... ÆÝãáñ Ññ³ßùáí ê³Ùí»ÉÁ §²ñï³ë³ÑÙ³ÝÛ³Ý ·ñ³Ï³ÝáõÃ۳ݦ Ññ³ß³ÉÇ Ñ³Ù³ñÝ»ñ ÏïåÇ (Ùݳó³Í ·ñù»ñÝ ¿É Ó»½ §÷»ßù»ß¦)... ȨáÝÁ Ñá·Ý³Í ³ãù»ñáí ÏݳÛÇ, ûª §¾ë ³Ýí»ñç ¹Å·áÑÝ»ñÇ Ñ»ï DZÝ㠳ݻÙ. §ØáõïùÁ¦ ïåáõÙ »Ù, å»ïå³ïí»ñª åáÏáõÙ, Ñáµ»ÉÛ³ÝÝ»ñ, ÙÇçáó³éáõÙÝ»ñ, ë÷Ûáõéù³Ñ³Û ·ñáÕÝ»ñ.... ¿É DZÝ㠳ݻ٦... ÐáíѳÝÝ»ëÝ ¿É ϳëÇ. §¶¨áñ·, §ê»ñáõݹǦ ѳٳñ ÙÇ »ñÏáõ ¿ç µ³Ý ·ñÇ ØáëÏí³ÛÇ Ù³ëÇݦ: §Ð³,- ϳë»Ù,µ³Ûó éáÙ³ÝïÇÏ Ñáõß³·ñáõÃÛáõÝ ãÇ ÉÇÝ»Éáõ¦... §¶ñÇñ,- ϳëÇ,- áÝó ѳñÙ³ñ »ë ·ïÝáõÙ, ¿Ýå»ë ¿É ·ñÇñ¦... àõñ»ÙÝ, ÷³éù ²ëïÍáõ... ê³Ï³ÛÝ Ï³ñáÕ »Ýù ݳ¨ Ñ»ñÃ³Ï³Ý §Ñ³Ù³Ñ³Ûϳϳݦ µ»ÙÇó ׳é»ñ µ³ñÓñ³·áã»Éª Ñ»ñÃ³Ï³Ý ³Ý·³Ù ÷³ëï»Éáí ѳÛÇ Ñ³Ý׳ñ»ÕáõÃÛáõÝÁ, Çñ ¹³ñ³íáñ Ùß³ÏáõÛÃÇÝ, ѳí³ïÇÝ, ·Çñ áõ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³ÝÁ ѳí³ï³ñÇÙ ÉÇÝ»ÉÁ, áõëÛ³É áõ ÁÝûñó³ë»ñ ÉÇÝ»ÉÁ...: лïá 10-15 ѳïáñ³Ýáó §³ÕÛáõëÝ»ñ¦ Ï·ñ»Ýù ³Û¹ Ù³ëÇݪ ϳÝ˳í ѳßí»Éáí ëå³ëí»ÉÇù ÑáÝáñ³ñÝ»ñÝ áõ ¹³÷ÝÇÝ»ñÇ ù³Ý³ÏÁ... ÜáõÛÝå»ë ÷³éù ²ëïÍáõ... ÏëÏÍáõ... ÎÁë-ÏÁ-Íáõ... §¶²ðàõܦ ¹ 11, 2004 Ã. http://www.garoun.am §êºðàõܸ¦ http://serund.iatp.irex.am

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

ÌÀÐÈÍÀ ÊÓËÀÊÎÂÀ

ÒÐÎÏÛ ÃÈËÀÍÖÀ Ïîýò òâîðèò íå â ìèðå ÿçûêà, ÿçûêîì îí ëèøü ïîëüçóåòñÿ. Ì. Áàõòèí

Åãî ðàçäðàæàþò è çëÿò ñèìâîëû ãîðîäñêîé öèâèëèçàöèè. È ýòî íå ñëó÷àéíî. Ãèëàíö – ïñåâäîíèì, è îçíà÷àåò îí «èç ðîäà âîëêîâ». Òðîïû Ãèëàíöà – ýòî íå òîëüêî ïîýòè÷åñêèå ïðèåìû äàííîãî, êîíêðåòíîãî ïîýòà, åãî ìåòàôîðû, íî è òðîïû âîëêà, áëóæäàþùåãî ïî ãîðàì ìèðîçäàíèÿ. È ïî íî÷íîìó ãîðîäó. Çðåíèå è ìèðîîùóùåíèå âîëêà. Îòêðîâåííóþ âðàæäåáíîñòü ÷óâñòâóåò îí êî ìíîãèì ïðîÿâëåíèÿì «÷èñòî ÷åëîâå÷åñêîãî». Îòêðîâåííàÿ çëîñòü. Îòêðîâåííàÿ ñåêñóàëüíîñòü, ñàìöîâîñòü, ñèëüíàÿ ïðèðîäíàÿ òÿãà – âìåñòå ñ ñèëüíûìè çàïðåòèòåëüíûìè, ñàìîîãðàíè÷èâàþùèìè, ðåëèãèîçíûìè ìîòèâàìè, ñ âîçâûøåííî-àðõàè÷åñêèì, öåëîìóäðåííûì ëåêñè÷åñêèì ñòðîåì - êà÷åñòâà ðåäêèå â ïîýçèè. Ðóññêèå àíàëîãè? – âðÿä ëè îíè åñòü. Ñàìûå æèçíåñïîñîáíûå, âèòàëüíûå ëèðèêè äâàäöàòîãî âåêà – Áîðèñ Ïàñòåðíàê è Ïàâåë Âàñèëüåâ. È íè òîò, íè äðóãîé íå ðîäñòâåííû Ãèëàíöó, îíè ÿâíî íå âîë÷üåé êðîâè. Ïîýò èíòåðåñåí íåïîõîæåñòüþ. Îñîáåííî â ñîâðåìåííîì êîíòåêñòå, êîãäà çà íà÷èòàííîñòüþ, óìíîãîâîðåíèåì, áåñêîíå÷íûìè êíèæíûìè àññîöèàöèÿìè ïîòåðÿíû è ÷óâñòâà, è èíñòèíêòû, ïîòåðÿíà â êîíå÷íîì èòîãå è ñàìà êóëüòóðà êàê ñèñòåìà çàïðåòîâ, äàþùàÿ òåì ñàìûì âîçìîæíîñòü ìîùíîãî âûõîäà äóõîâíîé ýíåðãèè – â ïîýçèè.  ñòèõàõ Ãèëàíöà, ãäå ñàìûå ÷àñòûå ãîñòè – áðîäÿ÷èå ïñû è áîìæè, ãäå â çåðêàëàõ óñìåõàþòñÿ êðèâûå îñêîëêè âîäî÷íûõ áóòûëîê, ãäå ÷àùå âñåãî – íî÷ü, ãäå ÷àùå âñåãî – óòðàòà, âåñü ýòîò ìèð ïðîíèçûâàþò, òåì íå ìåíåå, - ìóçûêà, Êîìèòàñ, íåæíîñòü è óïðÿìàÿ âåðà. Àðìÿíñêèé ïîýò Ãèëàíö íå âîñïåâàåò Àðìåíèþ. Ó íåãî äðóãàÿ ïðèðîäà äàðà. Îí Àðìåíèåé áîëååò, ñòðàäàåò, æèâåò åþ êàæäóþ ìèíóòó. Îí ñòðåìèòñÿ ïîêàçàòü è 68

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

ïîêàçûâàåò å¸ àðìÿíàì, îñîáåííî òåì, êòî íå çíàåò àðìÿíñêîãî ÿçûêà è ãîâîðèò: âîò íàøå áîãàòñòâî, âîò íàøà íèùåòà. Èìåííî ïëîòíîñòü - â ñîâìåùåíèå ðàçíûõ ïîðÿäêîâ, ðàçíûõ ñòóïåíåé ñìûñëà, è ýìîöèîíàëüíûé íàêàë - äåëàþò ýòè ñòèõè îðèãèíàëüíûìè, ñèëüíûìè, èíîãäà äàæå ìîùíûìè. Ìåòàôîðè÷åñêàÿ áèîàðõèòåêòóðà Ãèëàíöà: êàðòèíû áûòà, ñàðêàñòè÷åñêè ïîñâÿùåííûå ïðàçäíîâàíèþ 1700-ëåòèÿ ïðèíÿòèÿ õðèñòèàíñòâà â Àðìåíèè, ñìåíÿþòñÿ êàðòèíîé: Ó ÃÓÌà ñ óòðà ïîðàíüøå Âûëîæåíû â ðÿä ãîëîâû ñêîòà: Ñìîòðÿò íà íåâûñïàâøèõñÿ ñâîèõ ïðîäàâöîâ-õîçÿåâ Ñêâîçü óïàâøèå ñâîè âåêè È äóìàþò î òîì, ÷òî çäåñü, íà óñòàëîì ýòîì òðîòóàðå, Äîëæíû áûëè áûòü ÷åëîâå÷åñêèå ãîëîâû, À ñàìè îíè – êîå ó êîãî íà ïëå÷àõ… Ëèðè÷åñêèé ãåðîé, «ÿ» - ñàðêàñòè÷åñêèé ðàçäðàæåííûé «áåçäåëüíèê» ÿçâèòåëüíî îñóæäàåò äåÿòåëüíóþ ïðåäïðàçäíè÷íóþ ïîêàçóõó.  ãëàçàõ, â çðà÷êàõ çàïå÷àòëåíû: òàêñèñò ñ ïîìÿòûì ëèöîì, íî÷íûå «áàáî÷êè», èõ êëèåíòû, ðåáÿòà èç äèàñïîðû, êîòîðûå «ëþïÿò Àðìåíèþ», íåäîâîëüíàÿ æåíà, ïðàçäíîøàòàþùèéñÿ ìóæ. Çàïå÷àòëåíû òàêæå: íåâîçìîæíîñòü çàðàáîòàòü äîñòîéíûå äåíüãè, îçàáî÷åííîñòü ñåãîäíÿøíèì è çàâòðàøíèì äíåì ×òî æå ïðîèñõîäèò? … À ÿ øàãàþ â îò÷àÿííîì óñèëèè Ñêâîçü ïîòîê âðåìåí, Øàãàþ ê ÃÓÌó, ÷òîáû âçÿòü ñ òðîòóàðà Êàêóþ-íèáóäü íîðìàëüíóþ ãîëîâó è… …ïîñìîòðþ ñêâîçü ñâîè óïàâøèå âåêè, Ñêâîçü ñîííûé âçãëÿä ñâîåãî ïðîäàâöà-õîçÿèíà, 69

׳ËñÇ°ñ, ÇÙ ·³½³Ý

¶ºìà𶠶ÆȲÜò

Íà þáèëåéíóþ ýòó ñóìàòîõó Ïðîèñõîäèò ïåðåñåëåíèå – åñëè íå äóøè, òî – çðåíèÿ. Òåëåñíîñòü çàáèòîãî ñêîòà ëåãêî ïðèíèìàåò â ñåáÿ ýòî íåïðèâÿçàííîå, «âûõîäÿùåå èç ñåáÿ «ÿ». Ýòî íå òîëüêî óïðåê áåçãîëîâûì ðóêîâîäèòåëÿì. Ýòî äåìîíñòðàöèÿ íå-æèçíè, íî êàêîé ýêñòðåìàëüíûé âûáîð äåëàåò ïîýò â ñâîåì îò÷àÿíüè… Ìÿñíîé ðÿä. È ýòîò âçãëÿä «ñêâîçü óïàâøèå âåêè»! Åñòåñòâåííîñòü ñòðåìèòåëüíî ïåðåõîäèò â ñâåðõúåñòåñòâåííîñòü è îáðàòíî. È ïîéìó, ÷òî ïîïûòêà ìèíîâàòü ñîáûòèÿ è ëèöà Íå äàñò íè÷åãî… È çíàþ åùå, ÷òî äîëæåí ÷òî-òî, ×òî-òî äåëàòü… Ïîýòîìó ïèøó: «REQUIEM…» È, çàñóíóâ ðóêè â êàðìàíû, Óõîæó!!! Îñòðàÿ íåîáõîäèìîñòü ÷òî-òî äåëàòü âûðàæàåòñÿ â íàïèñàíèè ñòèõîâ, ãäå ìèíèìóì ðåôëåêñèè è ìàêñèìóì çðåíèÿ - â ñòèõè ñ ðàñøèðåííûìè çðà÷êàìè, è â òðè âîñêëèöàòåëüíûõ çíàêà â êîíöå. Îò ïðèâû÷íîãî âûðàæåíèÿ êðèêà çäåñü îñòàåòñÿ òî÷íîå çíàíèå òîãî, ÷òî êðèêà íå áûëî: èäó – ñìîòðþ – óõîæó. Âîò è âñå, ÷òî ïðîèçîøëî. Åñëè íå ñ÷èòàòü ãîëîâ ñêîòà íà ïëå÷àõ ëþäåé. Òàêîãî ÷óâñòâà, è òàêîãî çðåíèÿ. Ïîýò íèêîãäà íå ÷óâñòâóåò ñâîåé ïðèêðåïëåííîñòè ê êàêîìó-íèáóäü îäíîìó ðîäó èëè âèäó æèâûõ ñóùåñòâ, åãî ìèñòè÷åñêàÿ ïëàñòèêà íåïðåäñêàçóåìà. Ïîèñê îáùå÷åëîâå÷üåãî ÿçûêà òðóäåí. È Ãèëàíö, ïîæàëóé, äàæå íå õî÷åò åãî èñêàòü. Íî äâà ÿçûêà óæå ïåðåñåêëèñü íà ýòèõ íåïîâòîðèìûõ è âå÷íûõ òðîïàõ. Íà ïåðåñå÷åíèè – èñêðà. È ðàíüøå íàçûâàëè åå, è ñåé÷àñ åùå íå çàáûëè, êàê îíà íàçûâàåòñÿ...

70

лети, мой зверь

ГЕВОРГ ГИЛАНЦ

Îܺðºø ²ÜвðزðàõÂÚ²Ü Ð²Ø²ð ò ² Ü Î À ¶Ü²òºÈ ¾ ÀܸØÆæزÜ

²ÜÐð²ÄºÞî ¾æºðÀ ÆÜøܺð¸ ÐÆÞºø НУЖНЫЕ СТРАНИЦЫ ЗАПОМИНАЙТЕ САМИ ОГЛАВЛЕНИЕ УШЛО НА ОБЕД ПРОСИМ ПРОЩЕНИЯ ЗА НЕУДОБСТВА

ББК 84(5Арм)!5+84(2Рос=Рус)6!5 Г47 В оформлении использованы рисунки Анны Колозян

Дизайн обложки Алены Лимановой Фото Максима Кулакова ГЕВОРГ ГИЛАНЦ (Рудик Арзунович Геворкян) «Лети, мой зверь», книга стихов, переводов и эссе, 2006 72 стр.

Издательство «Библиотека «ЕДИНАЯ КНИГА» 107082, Москва, ул. Бакунинская, д. 84, стр. 1.

E!mail: unilibr@yandex.ru.

ISBN 5!93290!031!2 © ГЕВОРГ ГИЛАНЦ 2006

ИЗДАТЕЛЬСТВО БИБЛИОТЕКА «ЕДИНАЯ КНИГА» 107082, Москва, ул. Бакунинская, дом 84, стр. 1.

E!mail: unilibr@mail.ru Сдано в набор 10.06.2006. Подписано в печать 05.08.2006. Формат 60x90/16. Гарнитура Eroupe. Печать офсетная. Тираж 500 экз. Зак. Отпечатано с сригинал!макета