Τοπική Μεσαιωνική Ιστορία 1) Ο Εύριπος (Χαλκίδα) κέντρο βενετικού εμπορίου στον μεσαίωνα
Μέρος Α΄ Η θέση της Χαλκίδας βρίσκεται πάνω σε ένα πολύ σημαντικό σταυροδρόμι θαλάσσιων και χερσαίων δρόμων. Οι θαλάσσιες γραμμές του Μεσαίωνα που ένωναν τα δυτικά πελάγη της Μεσογείου, τα λιμάνια της Πελοποννήσου και της Κρήτης, με τα λιμάνια της Θεσσαλίας της Μακεδονίας και της Θράκης με το βόρειο Αιγαίο, την Κωνσταντινούπολη και τον Εύξεινο Πόντο, περνούσαν από το στενό του Ευρίπου. Στη Χαλκίδα κατέληγαν επίσης και οι χερσαίοι δρόμοι της Εύβοιας και της Κεντρικής Ελλάδας. Ήταν πολύ φυσικό λοιπόν να εκδηλωθεί το ενδιαφέρον των Βενετών για την τόσο ζωτικής σημασίας θέση που προωθούσε και διασφάλιζε τα συμφέροντά τους στην ελληνική Ανατολή. Το 1082, για να ανταμείψει τους συμμάχους του, τους Βενετούς, κατά τον πόλεμο των Βυζαντινών ενάντια στους Νορμανδούς εισβολείς, ο Αλέξιος ο Α' έδωσε στους Βενετούς με χρυσόβουλο σημαντικά προνόμια. Ειδικότερα: α) παραχώρησε τίτλους καθώς και χρηματικές χορηγίες στους άρχοντες της Βενετίας, β) παραχώρησε στους εμπόρους της Βενετίας σκάλες (αποβάθρες) και εμπορικά καταστήματα στην προκυμαία της Κωνσταντινούπολης και γ) επέτρεψε στους Βενετούς να εμπορεύονται ελεύθερα χωρίς να χρειάζεται να πληρώνουν δασμούς σε όλα τα λιμάνια της αυτοκρατορίας. Ανάμεσα στα λιμάνια και τα σημαντικά εμπορικά κέντρα όπου αποκτούσαν οι Βενετοί δικαιώματα ελεύθερης εγκατάστασης και διακίνησης του εμπορίου αναφερόταν και ο Εύριπος. Βέβαια το χρυσόβουλο αυτό δεν αποτελεί αφετηρία για τη δημιουργία εμπορικής αποικίας των Βενετών στον Εύριπο αλλά αναγνωρίζει μια κατάσταση που προϋπήρχε κατοχυρώνοντας όμως προνομιακούς όρους μεταχείρισης. Οι παροικίες των Βενετών στις πόλεις τις μεσογείου μία από αυτές και ο Εύριπος αποκαλούνταν «μικρές Βενετίες της Ανατολής». Στον Εύριπο οι Βενετοί έμποροι είχαν εγκατασταθεί σε δική τους συνοικία ( Campus Venetorum), μια ευρύχωρη συνοικία, όπου υπήρχαν βενετικές εγκαταστάσεις με αποθήκες εμπορευμάτων, αγορά κρασιού και ιδιαίτερους ναούς (με καθεδρικό τον Άγιο Μάρκο). Συγκέντρωναν το μεγαλύτερο μέρος του εμπορίου του νησιού, διακινώντας το εμπόριό τους σε όλη την Εύβοια χωρίς να πληρώνουν δασμούς χρησιμοποιώντας τα δικά τους μέτρα και σταθμά. Σύντομα εξελίχθηκε η παροικία τους σε βάση μεγάλων επιχειρήσεων που θα χαρακτηριστεί «κόρη οφθαλμού και δεξί χέρι της Πολιτείας»
Η εμπορική σπουδαιότητα του Ευρίπου διαφαίνεται από την ύπαρξη την ίδια εποχή μεγάλης Εβραϊκής παροικίας, από τις σημαντικότερες στην Ευρώπη αλλά και στον ελληνικό χώρο, που αριθμούσε 200 μέλη, και αναδείχτηκε στη συνέχεια σε μια από τις πολυπληθέστερες εβραϊκές κοινότητες στον ελληνικό χώρο, πολλά μέλη της οποίας είχαν πάρει τη βενετική υπηκοότητα. Το υπέρπυρον ήταν χρυσό βυζαντινό νόμισμα. Κυκλοφόρησε επί αυτοκράτορα Μεγάλου Κωνσταντίνου. Ετυμολογικά η λέξη υποδηλώνει ότι είχε μεγαλύτερο ποσοστό ερυθρού από τα άλλα νομίσματα. Υποδηλώνει τα νομίσματα που καθαρίστηκαν με επανειλημμένες πυρακτώσεις. Κατά την εκδοχή του Aδαμάντιου Kοραή, σύμφωνα με την οποία η λέξη «υπέρπυρρος» (με δυο «ρω») παράγεται «εκ του πυρρός, σημαίνει δηλαδή το καθαρόν χρώμα του χρυσού. Υποδιαίρεση του υπέρπυρου ήταν τα κεράτια σε αντιστοιχία 1 υπέρπυρο = 24 κεράτια.
Υπέρπυρο του Μανουήλ Α
Υπέρπυρο του Μιχαήλ Θ΄.
Τι είναι χρυσόβουλα; Χρυσόβουλα ονομάζονταν τα διατάγματα των Αυτοκρατόρων του Βυζαντίου τα οποία γράφονταν σε περγαμηνή στην οποία φέρονταν εξαρτημένη χρυσή σφραγίδα. Τα χρυσόβουλα αφορούσαν κυρίως δωρεές προς μοναστήρια, ναούς κ.λπ. καθώς και όποτε τύχαινε ανάγκη πρόσθετων διατάξεων με προσθήκη νέων τεμαχίων περγαμηνής που αναλάμβανε ο Μέγας λογοθέτης ή ο λεγόμενος λογοθέτης του δρόμου με ειδικές σημειώσεις τη συγκόλληση των νέων τεμαχίων, βεβαιώνοντας έτσι το αλληλένδετο και τη φυσική συνέχεια του κειμένου. Ο τρόπος σύναψης των χρυσόβουλων Στο χρυσόβουλο υπέγραφε ο Αυτοκράτορας με κιννάβαρη, ειδικό ερυθρό μελάνι, δια της λέξεως «λόγος» (της Βασιλείας μου). Η γραφή σ΄ αυτό ήταν τυποποιημένη ιδιαίτερα καλλιγραφική με περίλαμπρη διακόσμηση που φρόντιζε ιδιαίτερα η γραμματεία του παλατιού. Το πρωτόκολλο του εγγράφου είχε ιδιαίτερη διακόσμηση και έφερε πλήρη χρονολόγηση, το όνομα του μήνα, τον αριθμό του έτους της Ινδικτιώνας και τον τελευταίο αριθμό της χρονολογίας από κτίσεως κόσμου.