ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΝΕΠΤΥΓΜΕΝΗ ΘΕΩΡΙΑ – ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ – ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ – ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΚΛΙΣΕΩΝ – ΠΡΟΤΥΠΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΝΕΚΡΟ ΣΗΜΕΙΟ – ΔΙΑΦΟΡΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΠΛΗΡΗ ΚΑΙ ΟΡΙΑΚΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

1

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

2

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΝΕΠΤΥΓΜΕΝΗ ΘΕΩΡΙΑ – ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ – ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ – ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΚΛΙΣΕΩΝ – ΠΡΟΤΥΠΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΝΕΚΡΟ ΣΗΜΕΙΟ – ΔΙΑΦΟΡΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΠΛΗΡΗ ΚΑΙ ΟΡΙΑΚΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

3

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

4

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

5

ΣΕΙΡΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ / / FINANCIALS & ACCOUNTING Τομέας Λογιστικής Επιστήμης Διεύθυνση Σειράς: Γεώργιος Α. Καραγιάννης Τίτλος Βιβλίου ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ Συγγραφέας ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ Σύνολο Σελίδων: 112 Σχήμα: 21 Χ 29,7 (Α4) © COPYRIGHT 2012, ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ CONCEPT – DESIGNER © 2012 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2012 Γενική Επιμέλεια – Τυπογραφικές Διορθώσεις – Ηλεκτρονική Σελιδοποίηση – Σχεδιασμός Εξωφύλλου Γεώργιος Α. Καραγιάννης Εικόνες: Microsoft Εκτύπωση: Κεντρική Διάθεση: Γεώργιος Α. Καραγιάννης

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

6

Πίνακας Περιεχομένων

Κεφάλαιο 1ο .................................................................................................................................. 9 Προϋπολογισμοί ......................................................................................................................... 9 Κεφάλαιο 2ο ................................................................................................................................ 37 Ανάλυση Αποκλίσεων – Πρότυπη κοστολόγηση ....................................................... 37 Κεφάλαιο 3ο ................................................................................................................................ 73 Νεκρό Σημείο .............................................................................................................................. 73 Κεφάλαιο 4ο ................................................................................................................................ 91 Διαφορικό κόστος .................................................................................................................... 91 Κεφάλαιο 5ο ................................................................................................................................ 97 Πλήρη και οριακή κοστολόγηση ....................................................................................... 97

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

7

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

8

Κεφάλαιο 1ο Προϋπολογισμοί

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

9

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

10

ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ – ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Ο προϋπολογισμός αποτελεί μια πρόβλεψη για την επίτευξη κάποιου στόχου. Στην ουσία ο προϋπολογισμός αποτελεί έναν προγραμματισμό. Τι εξυπηρετεί ο προϋπολογισμός; Με τον προϋπολογισμό ελέγχεται η δράση της επιχείρησης. Με ποιόν τρόπο ελέγχεται η δράση της επιχείρησης; Συγκρίνουμε το πραγματικό με το τι έχουμε προβλέψει. Αν υπάρχει στην διαφορά αυτή απόκλιση πρέπει να μπούμε στην διαδικασία στο να μάθουμε γιατί έχουμε απόκλιση. Η απόκλιση αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι δεν έχουμε προβλέψει σωστά τα δεδομένα ή προέκυψε στην πραγματική διαδικασία. Ελέγχεται η δράση της επιχείρησης. Συντονίζεται η δράση της επιχείρησης μέσω του προϋπολογισμού και οι λειτουργίες της. Ο προϋπολογισμός συντάσσεται μέσα στον χρόνο χωρίς κάποια συγκεκριμένη φόρμα γίνεται η σύνταξη του προϋπολογισμού όποτε χρειαστεί, δεν είναι υποχρεωτική η σύνταξή του, όποτε κριθεί ότι είναι αναγκαίο. Υπάρχουν πολλών ειδών προϋπολογισμοί όπως κυλιόμενος προϋπολογισμός ανά τρις ή τέσσερις μήνες. Ελέγχεται η δράση και οι λειτουργίες της επιχείρησης. Στην όλη διαδικασία του προϋπολογισμού έχουμε έναν γενικό προϋπολογισμό και στην συνέχεια επιμέρους αναλυτικού προϋπολογισμούς. Βασικοί παράγοντες που θα καθορίσουν τον προϋπολογισμό Η σύνταξη του προϋπολογισμού συντάσσεται με κύριο κριτήριο τις πωλήσεις που προβλέπουμε ότι θα έχουμε, εξετάζουμε στην συνέχεια την τάση της αγοράς (τι target group επικρατούν), το ιστορικό της αγοράς καθώς και τις συνθήκες όπως πολιτικές, κοινωνικές, κλπ.. Αφού ολοκληρώσουμε την φάση τον προβλεπόμενων πωλήσεων στην συνέχεια θα

συντάξουμε

προϋπολογισμό

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

παραγωγής

(2ος

προϋπολογισμός).

Τα

11

αποθέματα είναι αυτά που θα καθορίσουν ακριβώς το επίπεδο (συχνότητα) της παραγωγής. Προβλεπόμενες Πωλήσεις (+) Επιθυμητικό Απόθεμα Τέλους (-) Αρχικό Απόθεμα = Απαιτούμενη Παραγωγή Στην συνέχεια η προβλεπόμενη παραγωγή θα επιφέρει την πρόβλεψη σε α΄ ύλες. Αν

απαιτεί

η

παραγωγή

συγκριμένα

κομμάτια

δεν

θα

παράγουμε

συγκεκριμένα κομμάτια αλλά θα δούμε και την διάθεση των αποθεμάτων. Με την ίδια πρόβλεψη προβλέπουμε τα εργατικά και τα Γ.Β.Ε. και τα συνολικά προβλεπόμενα συγκροτούν το κόστος παραγωγής. Στην συνέχεια έχουμε και προϋπολογισμό όπως π.χ. ταμειακό, κλπ.. Εφαρμογή Περιοχή

Ιαν.%

Φεβ.%

Μαρ.%

Σύνολο%

Θεσσαλονίκη

20

30

50

100

Χαλκιδική

25

30

45

100

Κιλκίς

25

35

40

100

Εκτίμηση μονάδων που θα πουληθούν: Περιοχή

Μονάδες

Θεσσαλονίκη

50.000

Χαλκιδική

30.000

Κιλκίς

20.000

ΣΥΝΟΛΟ

100.000

Τιμή πωλήσεως μονάδας 50 ευρώ και η επιχείρηση επιθυμεί στο τέλος κάθε μήνα το απόθεμα να μην υπερβαίνει το 30% των προβλεπόμενων πωλήσεων του επόμενου μήνα.

1η Ιανουαρίου: ΑΠΟΘΕΜΑ 10.000 31 Μαρτίου: ΑΠΟΘΕΜΑ 15.000 ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

12

Προϋπολογισμός Πωλήσεων Περιοχή

Ιαν.%

Φεβ.%

Μαρ.%

Σύνολο%

Ποσότητα

Αξία

Ποσότητα

Αξία

Ποσότητα

Αξία

Ποσότητα

Αξία

Θεσσαλονίκη

10.000

500.000

15.000

750.000

25.000

120.000

500.000

2.500.000

Χαλκιδική

7.500

375.000

9.000

450.000

13.500

675.000

30.000

1.500.000

Κιλκίς

5.000

270.000

7.000

350.000

8.000

400.000

20.000

1.020.000

Σύνολο

22.500

1.125.000

31.000

1.550.000

46.500

2.325.000

100.000

5.000.000

Προϋπολογισμός παραγωγής Ιαν.

Φεβ.

Μαρ.

22.500

31.000

46.500

(+) Επιθυμητό

9.300 (31.000 Χ

13.950 (46.500 Χ

Απόθεμα Πωλ.

30%)

30%)

31.800

44.950

61.500

10.000

-9.300

-13.950

21.800

35.650

47.550

ΜΟΝΑΔΕΣ

ΜΟΝΑΔΕΣ

ΜΟΝΑΔΕΣ

Προβλεπόμενες Πωλήσεις

ΣΥΝΟΛΟ (-) Απόθεμα Αρχής ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ

+15.000

Το τελικό απόθεμα του ενός είναι το αρχικό του άλλου μήνα.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

13

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ 1) Ο Προϋπολογισμός πωλήσεων της επιχειρήσεως Χ προβλέπει πώληση 75.000 μονάδων για περίοδο 6 μηνών. Την 1η Ιουνίου το απόθεμα των προϊόντων ανέρχεται σε 30.000 μονάδες. Η διεύθυνση επιθυμεί σαν απόθεμα την 31η Δεκεμβρίου 40.000 μονάδες. Για την παραγωγή της μονάδας του έτοιμου προϊόντος απαιτούνται 5 μονάδες πρώτης ύλης. Το απόθεμα της πρώτης ύλης την 1η Ιουνίου είναι 250.000 μονάδες και το επιθυμητό απόθεμα την 31η Δεκεμβρίου 190.000 μονάδες. Να υπολογίσετε τον αριθμό της πρώτης ύλης που πρέπει να αγοράσει η επιχείρηση στη διάρκεια της εξαμηνιαίας. Λύση Προβλεπόμενες πωλήσεις

75.000 μονάδες προϊόντος

+ Επιθυμητό Απόθεμα Τέλους

+40.000

ΣΥΝΟΛΟ

115.000

-Απόθεμα Αρχής προϊόντος

-30.000

Απαιτούμενη παραγωγή

85.000 Μονάδες προϊόντος

Προβλεπόμενη κατανάλωση (5 Χ 85.000) = 425.000 Μονάδες α΄ ύλης +Επιθυμητό απόθεμα τέλους

+19.000

ΣΥΝΟΛΟ

615.000 Μονάδες

-Αρχικό Απόθεμα

-250.000

Απαιτούμενες Αγορές

365.000 Μονάδες

2) Για την παραγωγή μιας μονάδας του προϊόντος Α χρησιμοποιούνται: 2 μονάδες του υλικού Χ, 1 μονάδα του υλικού Ψ και 3 μονάδες του υλικού Ω. Για

την

παραγωγή

δε

μιας

μονάδας

του

προϊόντος

Β

χρησιμοποιούνται: 3 μονάδες του υλικού Χ, 2 μονάδες του υλικού Ψ και 1 μονάδα του υλικού Ω. Ζητείται να βρεθούν οι ποσότητες των υλικών Χ, Ψ και Ω που πρέπει να αγοραστούν όταν: Προβλέπεται πωλήσεις προϊόντοςΑ

10.000 μονάδες

Β

13.000 μονάδες

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

14

Απόθεμα αρχής περιόδου προϊόντος Α

7.000 μονάδες

Β

8.000 μονάδες

Επιθυμητό απόθεμα τέλους περιόδου προϊόντος Α

6.000 μονάδες

Β

3.000 μονάδες

Απόθεμα αρχής περιόδου υλικού Χ

14.000 μονάδες

Ψ

15.000 μονάδες

Ω

16.000 μονάδες

Επιθυμητό απόθεμα τέλους υλικού Χ

11.000 μονάδες

Ψ

12.000 μονάδες

Ω

13.000 μονάδες

Λύση Προϊόν Α Προβλεπόμενες πωλήσεις +Απόθεμα τέλους ΣΥΝΟΛΟ -Αρχικό Απόθεμα Απαιτούμενη Παραγωγή

Α Β ΣΥΝΟΛΟ

Προϊόν Β 10.000

13.000

+6.000 16.000 -7.000 9.000 Μονάδες

+3.000 16.000 -8.000 8.000 Μονάδες

Χ 9.000 Χ 2 = 18.000 Μονάδες 8.000 Χ 3 = 24.000 Μονάδες 42.000 Μονάδες

Ψ 9.000 Χ 1 = 9.000 Μονάδες 8.000 Χ 2 = 16.000 Μονάδες 25.000 Μονάδες

Ω 9.000 Χ 3 = 2.700 Μονάδες 8.000 Χ 1 = 8.000 Μονάδες 35.000 Μονάδες

Προϋπολογισμός αγορών α΄ υλών Χ Προβλεπόμενη κατανάλωση +Απόθεμα τέλους ΣΥΝΟΛΟ -Αρχικό Απόθεμα

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

Ψ 42.000

25.000

Ω 35.000

+11.000 53.000 -14.000

+12.000 37.000 -15.000

+13.000 48.000 -16.000

15

Απαιτούμενη αγορά α΄ υλών

39.000 Μονάδες

22.000 Μονάδες

32.000 Μονάδες

ΑΣΚΗΣΗ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ Από

την

υπηρεσία

συγκεντρώνονται

τα

προϋπολογισμού παρακάτω

της

στοιχεία

επιχείρησης

αναφορικά

με

Χ τον

προϋπολογισμό πωλήσεως και παραγωγής της εξαμηνιαίας 1ης Ιανουαρίου – 30ης Ιουνίου: Προβλεπόμενες πωλήσεις εξαμηνιαίας Προϊόντα

Απόθεμα 1ης Ιανουαρίου

Επιθυμητά αποθέματα

Μονάδες

Α

40.000

4.000 Μονάδες

Β

30.000

6.000 Μονάδες

5.000 Μονάδες 4.000 Μονάδες

Απαιτούμενες πρώτες ύλες για την παραγωγή Καρτέλα Υλικού Χ Ψ Ω

Μονάδα Τεμάχιο Τεμάχιο Τεμάχιο

Προβλεπόμενη τιμή Απόθεμα αγοράς πρώτων υλών Ιανουαρίου Χ Ψ Ω

Ποσότητα κατά μονάδα προϊόντος Α Β 3 2 2 5 4 -

60 ευρώ το 10.000 τεμάχια τεμάχιο 40 ευρώ το 15.000 τεμάχιο τεμάχιο 80 ευρώ το 18.000 μέτρα μέτρο

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

1ης

Επιθυμητά αποθέματα Ιουνίου

3ος

8.000 τεμάχια 17.000 τεμάχια 10.000 μέτρα

16

Απαιτούμενα άμεσα εργατικά Προϊόντα Α

Ώρες κατά μονάδα 5

Χ

Β

2

Ψ

Τιμή 150 ευρώ την ώρα 240 ευρώ την ώρα

Τα γενικά βιομηχανικά έξοδα καταλογίζονται με συντελεστή 40% στο κόστος άμεσης εργασίας. Ζητείται: 1. Ο ποσοτικός προϋπολογισμός της παραγωγής 2. Ο προϋπολογισμός των πρώτων υλών (σε ποσότητες και σε αξίες) 3. Ο προϋπολογισμός των άμεσων εργατικών 4. Ο προϋπολογισμός των Γ.Β.Ε. Λύση Α Προβλεπόμενες Πωλήσεις +Επιθυμητό Απόθεμα ΣΥΝΟΛΟ -Απόθεμα Αρχής Απαιτούμενη Παραγωγή Υλικό Α Β ΣΥΝΟΛΟ

Β

40.000

30.000

+5.000 45.000 4.000 41.000 Μονάδες

+4.000 34.000 6.000 28.000 Μονάδες

Χ 41.000 Χ 3 = 123.000 28.000 Χ 2 = 56.000 179.000 Μονάδες

Ψ 41.000 Χ 2 = 82.000 28.000 Χ 5 = 140.000 222.000 Μονάδες

Ω 41.000 Χ 164.000 0

4

=

164.000 Μονάδες

Προϋπολογισμός αγορών α΄ υλών Χ Προβλεπόμενη κατανάλωση +Επιθυμητό απόθεμα τέλους ΣΥΝΟΛΟ -Αρχικό Απόθεμα Απαιτούμενες

Ψ

Ω

179.000

222.000

164.000

+8.000

+17.000

+10.000

187.000 -10.000 177.000 Μονάδες

239.000 -15.000 224.000 Μονάδες

174.000 -18.000 156.000 Μονάδες

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

17

Αγορές Χ 60

Χ 40

Χ 80

Προϋπολογισμός άμεσης εργασίας

Α

Προβλεπόμενες

Προβλεπόμενο

Ώρες

Κόστος

41.000 Χ 5 = 205.000

205.000

Χ

150

=

240

=

750.000 Β

28.000 Χ 2 = 56.000

56.000

Χ

13.440.000 ΚΟΣΤΟΣ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ 14.190.000 Γ.Β.Ε. 14.190.000 Χ 40% = 5.676.000

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

18

ΤΑΜΕΙΑΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Ταμειακός προϋπολογισμός είναι ένας προϋπολογισμός σύμφωνα με τον οποία ελέγχουμε τις προβλεπόμενες εισροές και εκροές. Πρέπει να περιλαμβάνει έσοδα ή έξοδα αποτιμημένα σε μετρητά. ΑΣΚΗΣΗ ΤΑΜΕΙΑΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ 1. Βάση

των

πιο

κάτω

δεδομένα

να

συνταχθεί

ο

ταμειακός

προϋπολογισμός του μηνός Μαρτίου που να εικονίζει τις προβλεπόμενες εισπράξεις και πληρωμές. Υπόλοιπο Μετρητών 1η Μαρτίου 65.000 ευρώ Αμοιβές προσωπικού για Μάρτιο 30.000 ευρώ Οφειλόμενοι μισθοί από προηγούμενο μήνα 20.000 ευρώ Γραμμάτια πληρωτέα 3.000 ευρώ λήξεως 29η Μαρτίου Γραμμάτια εισπρακτέα 2.000 ευρώ λέξεως 20ης Μαρτίου Πωλήσεις Μαρτίου 40.000 ευρώ εισπρακτέες 60% μέσα στο μήνα 30% μέσα στον επόμενο μήνα και 10% μέσα στο τρίτο μήνα.

27.000 ευρώ από πωλήσεις Ιανουαρίου με ρυθμό είσπραξης όπως και παραπάνω Αποσβέσεις Μαρτίου 10.000 ευρώ Αγορές εμπορευμάτων Μαρτίου 20.000 ευρώ πληρωτέες 60 % μέσα στο Μάρτιο και 40% στον επόμενο μήνα. Λύση ΤΑΜΕΙΑΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Προβλεπόμενες Εισπράξεις Από υπόλοιπο Γραμμάτια Εισπρακτέα Πωλήσεις Μαρτίου (40.000 Χ 60% = 24.000) Πωλήσεις Ιανουαρίου (27.000 Χ 10% = 2.700) ΣΥΝΟΛΟ ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΠΡΑΞΕΩΝ Προβλεπόμενες Πληρωμές Αμοιβές Προσωπικού Μαρτίου Οφειλόμενοι Μισθοί Γραμμάτια Πληρωτέα Μαρτίου ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

65.000 2.000 40.000 2.700 93.700

30.000 20.000 3.000

19

Αγορές Εμπορευμάτων (20.000 Χ 12.000 60% = 12.000) ΣΥΝΟΛΟ ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΩΝ 65.000 ΠΛΗΡΩΜΩΝ Υπόλοιπο Προς Εξίσωση 28.700 Αποσβέσεις, Είναι έξοδο αλλά δεν έχουμε άμεση κίνηση μετρητών άρα δεν επηρεάζει το ταμείο και δεν μπαίνει πουθενά.

2. Τα παρακάτω δεδομένα είναι προβλέψεις της ταμιακής κινήσεως τον επόμενων 6 μηνών: Πωλήσεις Μετρητοίς Αγορές Λογαριασμοί Πληρωτέοι Πωλήσεις Πιστωτικοί (Νοέμβριος 120.000) (Δεκέμβριος 140.000)

Ιανουάριος Φεβρουάριος Μάρτιος Απρίλιος Μάιος 45.000 42.000 36.000 48.000 43.500

Ιούνιος 34.000

36.000 33.000

49.500 90.000

42.000 75.000

54.000 90.000

75.000 42.000

37.500 20.000

195.000

240.000

216.000

180.000

255.000 204.000

Χρειαζόμαστε τις πωλήσεις αυτών των μηνών γιατί από τις πωλήσεις των μηνών αυτών θα έχουμε εισπράξεις τον Ιανουάριο και Φεβρουάριο με βάση αυτό.

Ο ρυθμός εισπράξεως των πωλήσεως επί πιστώσει είναι 50% μέσα στο μήνα που πραγματοποιούνται οι πωλήσεις, 45% τον επόμενο μήνα και 5% τον τρίτο μήνα. Οι αγορές και οι λογαριασμοί πληρωτέοι εξοφλούνται μέσα στο μήνα. Άλλα δεδομένα Υπόλοιπο μετρητών 1ης Ιανουαρίου Μηνιαία Μισθοδοτική κατάσταση (προβλεπόμενη) Τόκοι πληρωτέοι κάθε μήνα Φόροι Πληρωτέοι μέσα στο Μάρτιο

15.000 120.000 1.500 30.000

Ζητείται ο Ταμειακός Προϋπολογισμός για τους έξη μήνες.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

20

ΕΞΑΜΗΝΙΑΙΟΣ ΤΑΜΕΙΑΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΕΣ ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ Ιανουάριος Φεβρουάριος Μάρτιος Απρίλιος

Μάιος

Ιούνιος

Από Υπόλοιπο

15.000

56.000

31.750

25.000

6.700

16.000

Πωλήσεις μετρητοίς

45.000

42.000

36.000

48.000

43.500

54.000

Πωλήσεις πιστώσει

6.000

-

-

-

-

-

Δεκέμβριος (140.000)

63.000

7.000

-

-

-

-

Ιανουάριος (195.000)

97.000

87.750

9.750

-

-

-

Φεβρουάριος

-

120.000

108.000

12.000

-

-

Μάρτιος (216.000)

-

-

108.000

97.200

108.000

-

Απρίλιος (180.000)

-

-

-

90.000

81.000

9.000

Μάιος (205.000)

-

-

-

-

Ιούνιος (204.000)

-

-

-

-

ΣΥΝΟΛΟ

226.500

292.750

293.500

272.500

Νοέμβριος (120.000)

(240.000)

112.500 101.200 -

102.000

254.500 536.700

ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΠΡΑΞΕΩΝ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

21

ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΕΣ ΠΛΗΡΩΜΕΣ Ιανουάριος Φεβρουάριος Μάρτιος Απρίλιος

Μάιος

Ιούνιος

Αγορές

36.000

49.500

42.000

54.000

75.000

37.500

Λογαριασμοί

33.000

90.000

75.000

9.0000

42.000

20.000

Μισθοί

120.000

120.000

120.000

120.000

120.000 120.000

Τόκοι

1.500

1.500

1.500

1.500

1.500

1.500

Φόροι Μαρτίου

-

-

30.000

-

-

-

ΣΥΝΟΛΟ

190.500

261.000

268.500

265.500

238.500 179.000

36.000

31.750

25.000

67.000

16.000

πληρωτέοι

ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΩΝ ΠΛΗΡΩΜΩΝ Υπόλοιπο προς

103.250

εξίσωση

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

22

ΕΛΑΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Ελαστικός προϋπολογισμός είναι ένας προϋπολογισμός που αποτελείτε από πολλούς στατικούς προϋπολογισμούς. Στατικός προϋπολογισμός μια πρόβλεψη που αναφέρεται σε συγκεκριμένο αριθμό δραστηριοτήτων. Ένα

σύνολο

στατικών

προϋπολογισμών

μας

δίνει

έναν

ελαστικό

προϋπολογισμό. Ο κάθε ένας από τους οποίους αναφέρεται σε διαφορετική δραστηριότητα.

Στον

ελαστικό

προϋπολογισμό

εργαζόμαστε

για

να

συγκρίνουμε τα πραγματικά δεδομένα για να ελέγξουμε την δράση της επιχείρησης. Ο ελαστικός προϋπολογισμός αποτελείτε από τρία είδη εξόδων: 1. Σταθερά έξοδα 2. Μεταβλητά έξοδα 3. Ημιμεταβλητά έξοδα Σταθερά έξοδα, είναι αυτά τα οποία παραμένουν σταθερά για όποια δραστηριότητα π.χ. ενοίκιο, ασφάλιστρα, κλπ.. Μεταβλητά έξοδα, μεταβάλλονται ανάλογα με το βαθμό της δραστηριότητας π.χ. α΄ ύλες, προμήθεια πωλητή, κλπ.. Ημιμεταβλητά έξοδα, είναι τα έξοδα που αποτελούνται από ένα μέρος σταθερών και ένα μέρος μεταβλητών π.χ. πάγιο κινητής τηλεφωνίας, κλπ.. Από τα ημιμεταβλητά έξοδα θα πρέπει να ξεχωρίσουμε τα σταθερά και τα μεταβλητά. Αν το κάνουμε αυτό τότε μπορούμε να συντάξουμε ελαστικό προϋπολογισμό. ΕΦΑΡΜΟΓΗ Ι Ετήσια Δραστηριότητα

Ετήσια Έξοδα

4.000 Ώρες

300.000 ευρώ

7.000 Ώρες

390.000 ευρώ

Στις 300.000 και 390.000 ευρώ αποτελούν τα ημιμεταβλητά έξοδα. Άρα θα πρέπει να βρούμε τον συντελεστή του μεταβλητού μέρους. Συντελεστής Μεταβλητού Μέρους =

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

Διαφορά εξόδων Διαφορά Ωρών

23

Έχουμε Συντελεστής Μεταβλητού Μέρους = 390.000 – 300.000 / 7.000 – 4.000 = 30 ευρώ / Ώρα. Άρα για κάθε ώρα από μεταβλητά έξοδα επιβαρύνουμε με 30 ευρώ την ώρα.

Για 4.000 ώρες: Συνολικά

300.000

Μεταβλητά (4.000 Χ 30 = 120.000)

-120.000

Σταθερά

180.000

Μέσα στις 300.000 ευρώ οι 180.000 ευρώ είναι τα σταθερά έξοδα και τα υπόλοιπα 300.000 – 180.000 = 120.000 μεταβλητά έξοδα.

Για 7.000 ώρες: Συνολικά

390.000

Μεταβλητά (7.000 Χ 30)

-210.000

Σταθερά

180.000

Μέσα στις 390.000 ευρώ οι 180.000 ευρώ είναι τα σταθερά έξοδα και τα υπόλοιπα 390.000 – 180.000 = 210.000 μεταβλητά έξοδα.

Πόσα θα ήταν τα ετήσια έξοδα για 3.700 ώρες; Για 3.700 ώρες: Σταθερά

180.000

Μεταβλητά (3.700 Χ 30)

+111.000

Συνολικά

291.000

Οι 291.000 ευρώ αφορούν τα ετήσια έξοδα για αυτήν την δραστηριότητα.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

24

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΙΙ Ετήσια Δραστηριότητα

Ετήσια Έξοδα

2.500 Ώρες

1.700 ευρώ

3.000 Ώρες

2.000 ευρώ

5.000 Ώρες

;

Συντελεστής μεταβλητού μέρους = 2.000 – 1.700 / 3.000 – 2.500 = 0,6 ευρώ / Ώρα. Για 2.500 ώρες: Συνολικά

1.700

Μεταβλητά (2.500 Χ 0,6)

-1.500

Σταθερά

200 ευρώ

Για 3.000 ώρες (τα σταθερά θα πρέπει να βγουν πάλι 200 ευρώ) Συνολικά

2.000

Μεταβλητά (3.000 Χ 0,6)

-1.800

Σταθερά

200 ευρώ

Για 5.000 ώρες: Σταθερά

200

Μεταβλητά (5.000 Χ 0,6)

+3.000

Συνολικά

3.200 ευρώ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

25

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΙΙΙ Τα

μηνιαία

έξοδα

συντήρησης

της

επιχείρησης

«Ω»

για

δραστηριότητα 1.200 ωρών άμεσης εργασίας τα μηνιαία έξοδα είναι 920 ευρώ από αυτά τα 500 ευρώ είναι σταθερά. Ζητείται να βρεθεί το με πόσα έξοδα επιβαρύνεται το προϊόν Α για να παραχθεί χρειάστηκαν 1.400 ώρες άμεσης εργασίας.

Ετήσια δραστηριότητα 1.200 ωρών Ετήσια έξοδα 920 ευρώ (Από αυτά τα 500 ευρώ είναι σταθερά και τα υπόλοιπα 920 – 500 = 420 είναι μεταβλητά).

Για 1.200 ώρες: Συνολικά

920

Σταθερά

-500

Μεταβλητά

420

Συντελεστής μεταβλητού μέρους = 420 / 1.200 = 0,35 ευρώ / ώρα. Για 1.400 ώρες: Σταθερά

500

Μεταβλητά (1.400 Χ 0,35) +490 Συνολικά

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

990

26

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΙV Βαθμός Δραστηριότητας Ώρες Άμεσης Εργασίας Έμμεσα Εργατικά Αμοιβή επόπτη Μισθοί Υπαλλήλων Ασφάλιστρα Συντήρηση ΣΥΝΟΛΟ

ΕΛΑΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 100% 90% 10.000 1.500 1.500 1.500 1.500 1.500 7.500

; ; ; ; ; ; ;

80% 8.000 1.300 1.380 1.340 1.500 1.360 6.820

Ζητείται ο προϋπολογισμός για 90% δραστηριότητα. Για 100% έχουμε 10.000 ώρες άμεσης εργασίας Για 80% έχουμε 8.000 ώρες άμεσης εργασίας Άρα για 90% δραστηριότητα θα έχουμε 9.000 ώρες άμεσης εργασίας. Το γεγονός ότι έχουμε για 100% δραστηριότητα 1.500 ευρώ δεν σημαίνει ότι αποτελούν σταθερά έξοδα. Τα ασφάλιστρα αποτελούν σταθερά έξοδα διότι για 100% και 80% δραστηριότητα έχουμε 1.500 ευρώ. Έμμεσα εργατικά Συντελεστής μεταβλητού μέρους = 1.500 – 1.300 / 10.000 – 8.000 = 0,1 ευρώ / ώρα. Για 10.000 ώρες: Συνολικά

1.500

Μεταβλητά (10.000 Χ 0,1)

-1.000

Συνολικά Σταθερά

500 ευρώ

Για 9.000 ώρες: Σταθερά

500

Μεταβλητά (9.000 Χ 0,1)

+900

Συνολικά

1.400 ευρώ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

27

Αμοιβή επόπτη Συντελεστής μεταβλητού μέρους = 1.500 – 1.320 / 10.000 – 8.000 = 0,09 ευρώ / ώρα. Για 10.000 ώρες: Συνολικά

1.500

Μεταβλητά (10.000 Χ 0,09)

-900

Συνολικά Σταθερά

600 ευρώ

Για 9.000 ώρες: Σταθερά

600

Μεταβλητά (9.000 Χ 0,09)

+810

Συνολικά

1.410 ευρώ

Μισθοί Υπαλλήλων Συντελεστής μεταβλητού μέρους = 1.500 – 1.340 / 10.000 – 8.000 = 0,08 ευρώ / ώρα. Για 10.000 ώρες: Συνολικά

1.500

Μεταβλητά (10.000 Χ 0,08)

-800

Συνολικά Σταθερά

700 ευρώ

Για 9.000 ώρες: Σταθερά

700

Μεταβλητά (9.000 Χ 0,08)

+720

Συνολικά

1.420 ευρώ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

28

Συντήρηση Συντελεστής μεταβλητού μέρους = 1.500 – 1.360 / 10.000 – 8.000 = 0,07 ευρώ / ώρα. Για 10.000 ώρες: Συνολικά

1.500

Μεταβλητά (10.000 Χ 0,07)

-700

Συνολικά Σταθερά

800 ευρώ

Για 9.000 ώρες: Σταθερά

800

Μεταβλητά (9.000 Χ 0,07)

+630

Συνολικά

1.430 ευρώ

Ο πίνακας διαμορφώνεται ως εξής: Βαθμός Δραστηριότητας Ώρες Άμεσης Εργασίας Έμμεσα Εργατικά Αμοιβή επόπτη Μισθοί Υπαλλήλων Ασφάλιστρα Συντήρηση ΣΥΝΟΛΟ

ΕΛΑΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 100% 90%

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

10.000 1.500 1.500 1.500 1.500 1.500 7.500

9.000 1.400 1.410 1.420 1.500 1.430 7.160

80% 8.000 1.300 1.320 1.340 1.500 1.360 6.820

29

ΕΦΑΡΜΟΓΗ Ι Κατηγορία εξόδων Έμμεσα εργατικά Αμοιβές επόπτη Βοηθητικά υλικά Καύσιμα

Σταθερά 6.000 3.000 4.000 3.500

Μεταβλητά ανά ώρα 1 ευρώ 0,5 ευρώ 2 ευρώ

Να συνταχθεί ελαστικός προϋπολογισμός για πλήρη απασχόληση (100%) που είναι 4.000 ώρες και ένας για βαθμό απασχόλησης 70%. Βαθμός δραστηριότητας Ώρες άμεσης εργασίας Έμμεσα εργατικά

100% 4.000 10.000

70% (4.000 Χ 70% = 2.800) 8.800

100% 4.000 10.000 3.000 6.000

70% (4.000 Χ 70% = 2.800) 8.800 3.000 5.400

Έμμεσα εργατικά (100%) Σταθερά έξοδα

6.000

Μεταβλητά (4.000 Χ 1)

4.000

Συνολικά

10.000

Έμμεσα εργατικά (70%) Σταθερά έξοδα

6.000

Μεταβλητά (2.800 Χ 1)

2.800

Συνολικά

8.800

Βαθμός δραστηριότητας Ώρες άμεσης εργασίας Έμμεσα εργατικά Αμοιβές επόπτη Βοηθητικά υλικά Βοηθητικά υλικά (100%) Σταθερά έξοδα

4.000

Μεταβλητά (4.000 Χ 0,5)

2.000

Συνολικά

6.000

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

30

Βοηθητικά υλικά (70%) Σταθερά έξοδα

4.000

Μεταβλητά (2.800 Χ 0,5)

1.400

Συνολικά

5.400

Βαθμός δραστηριότητας Ώρες άμεσης εργασίας Έμμεσα εργατικά Αμοιβές επόπτη Βοηθητικά υλικά Καύσιμα

100% 4.000 10.000 3.000 6.000 11.500

70% (4.000 Χ 70% = 2.800) 8.800 3.000 5.400 9.100

Καύσιμα (100%) Σταθερά έξοδα

3.500

Μεταβλητά (4.000 Χ 2)

8.000

Συνολικά

11.500

Καύσιμα (70%) Σταθερά έξοδα

3.500

Μεταβλητά (2.800 Χ 2)

5.600

Συνολικά

9.100

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

31

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΙΙ Βαθμός δραστηριότητας Ώρες άμεσης εργασίας Έμμεσα υλικά Έμμεσα εργατικά Επισκευές Βοηθητικά υλικά

ΕΛΑΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 100% 90%

80%

900

800

1.450 1.630 1.540 1.360

1.400 1.560 1.480 1.320

Έμμεσα υλικά Συντελεστής μεταβλητού μεγέθους = 1.450 – 1.400 / 900 – 800 = 50 / 100 = 0,5 ευρώ / Ώρα (κάθε ώρα θα επιβαρύνεται με 0,5 ευρώ μεταβλητά έξοδα). Για 800 ώρες: Συνολικά

1.400

Μεταβλητά (800 Χ 0,5)

-400

Σταθερά

1.000 ευρώ

Για 1.000 ώρες: Σταθερά

1.000

Μεταβλητά (1.000 Χ 0,5)

500

Συνολικά

1.500 ευρώ

Έμμεσα εργατικά Συντελεστής μεταβλητού μεγέθους = 1.630 – 1.560 / 900 – 800 = 0,7 ευρώ / Ώρα. Για 800 ώρες: Συνολικά

1.560

Μεταβλητά (800 Χ 0,7)

-560

Σταθερά

1.000 ευρώ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

32

Για 1.000 ώρες: Σταθερά

1.000

Μεταβλητά (1.000 Χ 0,7)

700

Συνολικά

1.700 ευρώ

Επισκευές Συντελεστής μεταβλητού μεγέθους = 1.540 – 1.480 / 900 – 800 = 0,6 ευρώ / Ώρα. Για 800 ώρες: Συνολικά

1.480

Μεταβλητά (800 Χ 0,6)

-480

Σταθερά

1.000 ευρώ

Για 1.000 ώρες: Σταθερά

1.000

Μεταβλητά (1.000 Χ 0,6)

600

Συνολικά

1.600 ευρώ

Βοηθητικά υλικά Συντελεστής μεταβλητού μεγέθους = 1.360 – 1.320 / 900 – 800 = 0,4 ευρώ / Ώρα. Για 800 ώρες: Συνολικά

1.320

Μεταβλητά (800 Χ 0,4)

-320

Σταθερά

1.000 ευρώ

Για 1.000 ώρες: Σταθερά

1.000

Μεταβλητά (1.000 Χ 0,4)

400

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

33

Συνολικά

1.400 ευρώ

Βαθμός δραστηριότητας Ώρες άμεσης εργασίας Έμμεσα υλικά Έμμεσα εργατικά Επισκευές Βοηθητικά υλικά ΣΥΝΟΛΟ

ΕΛΑΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 100% 90%

80%

1.500

900

800

1.500 1.700 1.600 1.400 6.200

1.450 1.630 1.540 1.360

1.400 1.560 1.480 1.320

ΑΣΚΗΣΗ ΕΛΑΣΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ Α. Η επιχείρηση Ω επιθυμεί να διοργανώσει μια εκδήλωση και καταρτίζει ελαστικούς προϋπολογισμούς με σκοπό να προβλέψει το οικονομικό αποτέλεσμα της με βάση τον αριθμό των θεατών. Στην εκδήλωση θα συμμετέχει ορχήστρα με αμοιβή 2.00 ευρώ και τραγουδιστή με ποσοστό 15% επι των εσόδων από τα εισιτήρια. Το ενοίκιο του χώρου είναι 5.000 ευρώ και 5% επι των εσόδων από τα εισιτήρια. Πρόκειται να προσληφθούν ιδιωτικοί αστυνομικοί με αναλογία ένας αστυνομικός προς 200 άτομα και αμοιβή 90 ευρώ. Τα διάφορα άλλα έξοδα προβλέπονται σε 1.000 ευρώ. Η τιμή του εισιτηρίου ορίστηκε στα 30 ευρώ. Ζητείται να καταρτιστούν ελαστικοί προϋπολογισμοί για 200, 300 και 400 εισιτήρια. Β. Υποθέτουμε ότι θα επιτευχθεί ο στόχος των 400 εισιτηρίων. Άρα συντάχτηκε στατικός προϋπολογισμός για 400 άτομα. Μετά την εκδήλωση διαπιστώθηκε ότι παρευρέθηκαν 450 άτομα. Τα έσοδα ανήλθαν σε 12.700 ευρώ (δόθηκαν και προσκλήσεις και φοιτητικά). Η μουσική (ορχήστρα και τραγουδιστής) και το ένοικο εξοφλήθηκαν σύμφωνα με τα συμφωνηθέντα , ενώ τα διάφορα άλλα έξοδα ανήλθαν τελικά σε 1.500 ευρώ. Για την περιφρούρηση της εκδήλωσης χρησιμοποιήθηκαν 3 αστυνομικοί. Ζητείται να καταρτιστεί ελαστικός προϋπολογισμός για 450 άτομα.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

34

Αλγόριθμος

Ν:200

Ν:300

Ν:400

Ν:450 (Β)

30 Χ Ν

6.000

9.000

12.000

13.500

Ορχήστρα και 2.000 +

2.900

3.350

3.800

4.025

5.300

5.450

5.600

5.675

90

180

180

270

1.000

1.000

1.000

1.500

ΣΥΝΟΛΟ

9.290

9.980

10.580

10.970

Κέρδος / Ζημία

-3.290

-980

+1.420

+2.530

Έσοδα τραγουδιστής

15%(30 Χ Ν)

Ενοίκιο

5.000 + 5%(30

αίθουσας

Χ Ν)

Ασφάλεια

90 Χ Ν/200

Έξοδα

1.000

Απολογισμός

Ν:450

Έσοδα

12.700

Ορχήστρα και

5.905

τραγουδιστής Ενοίκιο

5.635

αίθουσας Ασφάλεια Έξοδα

270 1.500

ΣΥΝΟΛΟ

11.310

Κέρδος / Ζημία

+1.390

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

35

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

36

Κεφάλαιο 2ο Ανάλυση Αποκλίσεων – Πρότυπη κοστολόγηση

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

37

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

38

ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ – ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΚΛΙΣΕΩΝ Κόστος Α΄ υλών 1.000 ευρώ και είναι 1.200 ευρώ το πραγματικό κόστος των α΄ υλών. Η διαφορά 200 ευρώ λέγεται απόκλιση. Η απόκλιση αυτή μπορεί να είναι θετική ή αρνητική για την επιχείρηση. Αυτή η απόκλιση χαρακτηρίζεται ως μη ευνοϊκή, και μπορεί να οφείλεται είτε στην απόκλιση τιμής ή απόκλιση ποσότητας. Το 200 θα είναι είτε διαφορά ποσοτήτων ή διαφορά τιμής ή και στους δύο παράγοντες. Το Κόστος εργατικών επηρεάζεται από τις ώρες και το ωρομίσθιο, π.χ. προβλέψαμε ότι θα έχουμε εργατικά 1.000 ευρώ και τελικά είχαμε 800 ευρώ πραγματικά δεδομένα. Σε αυτήν την περίπτωση έχουμε μια θετική απόκλιση η οποία μπορεί να οφείλεται είτε σε μεταβολή των ωρών ή του ωρομισθίου. Παράδειγμα 1ο Προϋπολογισμένο κόστος Α΄ υλών: 1.000 μονάδες Χ 10 ευρώ = 10.000 ευρώ Πραγματικό κόστος Α΄ υλών: 1.100 μονάδες Χ 11 ευρώ = 12.100 ευρώ Απόκλιση

=

-2.100

(αρνητική

απόκλιση,

μη

ευνοϊκή) Μπορεί να οφείλεται σε μεταβολή της ποσότητας της α΄ ύλης ή σε μεταβολή της τιμής. Απόκλιση α΄ υλών Απόκλιση ποσότητας = διαφορά ποσοτήτων Χ προϋπολογισμένη τιμή Απόκλιση τιμής = διαφορά τιμών Χ πραγματική ποσότητα Απόκλιση ποσοτήτων = (1.100 – 1.000) Χ 10 = -1.000 ευρώ. Απόκλιση τιμής = (11 – 10) Χ 1.100 = -1.100 ευρώ. Συνολικά: -2.100 (δίνουν την αρχική απόκλιση πάντα) Οι επιμέρους αποκλίσεις θα δίνουν τη συνολική απόκλιση.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

39

Παράδειγμα 2ο Προϋπολογισμένο κόστος εργατικών = 100 ώρες Χ 30 ευρώ = 3.000 ευρώ Πραγματικό κόστος εργατικών = 127 ώρες Χ 24 ευρώ = 3.048 ευρώ Απόκλιση = -48 (αρνητική απόκλιση, μη ευνοϊκή) Μπορεί να οφείλεται είτε σε μεταβολή των ωρών εργασίας ή σε μεταβολή του ωρομισθίου. Απόκλιση εργατικών Απόκλιση ωρών = διαφορά ωρών Χ προϋπολογισμένο ωρομίσθιο Απόκλιση τιμής ή ωρομισθίου = διαφορά ωρομισθίων Χ πραγματικές ώρες Απόκλιση ωρών = (127 – 100) Χ 30 = -810 ευρώ. Απόκλιση τιμής ή ωρομισθίου = (30 – 27) Χ 127 = +762 ευρώ. Συνολικά: -48 ευρώ Παράδειγμα 3ο Προϋπολογισμένες α΄ ύλες = 500 μονάδες Χ 7 ευρώ. Πραγματικές α΄ ύλες = 550 μονάδες Χ 6 ευρώ. Να βρεθούν και να αναλυθούν οι αποκλίσεις. Προϋπολογισμένες α΄ ύλες = 500 Χ 7 = 3.500 ευρώ. Πραγματικές α΄ ύλες = 550 Χ 6 = 3.300 ευρώ. Απόκλιση = +200 ευρώ (θετική απόκλιση, ευνοϊκή απόκλιση) Απόκλιση ποσότητας = (550 – 500) Χ 7 = 50 Χ 7 = -350 ευρώ. Απόκλιση τιμής = (6 – 7) Χ 550 = + 550 ευρώ Απόκλιση + 200 ευρώ.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

40

Παράδειγμα 4ο Προϋπολογισμένο κόστος εργασίας = 70 ώρες Χ 20 ευρώ = 1.400 ευρώ. Πραγματικό κόστος εργασίας = 95 ώρες Χ 15 ευρώ = 1.425 ευρώ Απόκλιση = -25 (αρνητική απόκλιση, μη ευνοϊκή) Απόκλιση ωρών = (95 – 70) Χ 20 = -500 ευρώ. Απόκλιση τιμής / ωρομισθίου = (15 – 20) Χ 95 = +475 ευρώ. Απόκλιση = -25

Παράδειγμα 5ο Παραγωγή προϊόντος Α Προϋπολογισμένα

Πραγματικά

Μονάδες

100

100

Α΄ ύλη

2.000 μονάδες Χ 3 ευρώ

2.200 μονάδες Χ 3,1 ευρώ

Ημερομίσθια

400 ώρες Χ 6 ευρώ

380 ώρες Χ 6,2 ευρώ

Γ.Β.Ε.

3.600 ευρώ

3.700 ευρώ

Προϋπόθεση να έχουμε ίδιο επίπεδο παραγωγής (μονάδες). Κόστος Παραγωγής Προϋπολογισμένο κόστος παραγωγής = προϋπολογισμένο κόστος α΄ ύλης + προϋπολογισμένο κόστος εργατικών + προϋπολογισμένο κόστος Γ.Β.Ε. Πραγματικό κόστος παραγωγής = πραγματικό κόστος α΄ υλών + πραγματικό κόστος εργατικών + πραγματικό κόστος Γ.Β.Ε. Προϋπολογισμένο κόστος παραγωγής = (2.000 Χ 3) + (400 Χ 6) + 3.600 = 12.000 ευρώ. Πραγματικό κόστος παραγωγής = (2.200 Χ 3,1) + (380 Χ 6,20) + 3.700 = 12.800 ευρώ. Αρνητική απόκλιση = - 876 ευρώ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

41

Α΄ ύλη Προϋπολογισμένο κόστος = 200 Χ 3 = 6.000 ευρώ. Πραγματικό κόστος = 2.200 Χ 3,1 = 6.820 ευρώ. Αρνητική απόκλιση =-820 ευρώ Απόκλιση ποσότητας = διαφορά ποσοτήτων Χ προϋπολογισμένη τιμή = (2.200 – 2.000) Χ 3 = -600 ευρώ. Απόκλιση τιμής = διαφορά τιμών Χ πραγματική ποσότητα = (3,1 – 3) Χ 2.200 = -220 ευρώ Απόκλιση = -820 ευρώ (αρνητική απόκλιση) Εργατικά Προϋπολογισμένο κόστος = 400 Χ 6 = 2.400 ευρώ. Πραγματικό κόστος = 380 Χ 6,2 = 2.356 ευρώ. Απόκλιση = +44 ευρώ Απόκλιση ωρών = διαφορών ωρών Χ προϋπολογισμένες ώρες = (400 – 380) Χ 6 = +120 ευρώ. Απόκλιση τιμής / ωρομισθίου = διαφορά ωρομισθίων Χ πραγματικές ώρες = (6,2 – 6) Χ 380 = -76 ευρώ. Απόκλιση +44 ευρώ Γ.Β.Ε. Γ.Β.Ε. = 3.700 – 3.600 = -100 ευρώ Συνολικές αποκλίσεις = -820 + 44 – 100 = - 876 ευρώ (συνολική απόκλιση του κόστους παραγωγής).

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

42

Παράδειγμα 6ο Παραγωγή προϊόντος Β Προϋπολογισμένα

Πραγματικά

Μονάδες

100

100

Α΄ ύλη

2.400 μονάδες Χ 2 ευρώ

2.200 μονάδες Χ 2,4 ευρώ

Ημερομίσθια

1.000 ώρες Χ 1 ευρώ

1.600 ώρες Χ 1,2 ευρώ

Γ.Β.Ε.

300 ευρώ

270 ευρώ

Προϋπολογισμένο κόστος παραγωγής = (2.400 Χ 2) + (1.000 Χ 1) + 300 = 4.800 + 1.000 + 300 = 6.100 ευρώ Πραγματικό κόστος παραγωγής = (2.200 Χ 2,4) + (1.600 Χ 1,2) + 270 = 5.280 + 1.920 + 270 = 7.470 ευρώ. Αρνητική απόκλιση = 7.470 – 6.100 = -1370 ευρώ Α΄ ύλη Προϋπολογισμένο κόστος = 2.400 Χ 2 = 4.800 ευρώ. Πραγματικό κόστος = 2.200 Χ 2,4 = 5.280 ευρώ Αρνητική απόκλιση =-480 ευρώ Απόκλιση ποσότητας = διαφορά ποσοτήτων Χ προϋπολογισμένη τιμή = (2.200 – 2.400) Χ 2 = 200 Χ 2 = +400 ευρώ. Απόκλιση τιμής = διαφορά τιμών Χ πραγματική ποσότητα = (2,4 – 2) Χ 2.200 = 0,4 Χ 2.200 = -880 ευρώ Απόκλιση = -480 ευρώ (αρνητική απόκλιση) Εργατικά Προϋπολογισμένο κόστος = 1.000 Χ 1 = 1.000 ευρώ. Πραγματικό κόστος = 1.600 Χ 1,2 = 1.920 ευρώ. Απόκλιση = -920 ευρώ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

43

Απόκλιση ωρών = διαφορών ωρών Χ προϋπολογισμένες ώρες = (1.600 – 1.000) Χ 1 = -600 ευρώ. Απόκλιση τιμής / ωρομισθίου = διαφορά ωρομισθίων Χ πραγματικές ώρες = (1,20 – 1) Χ 1.600 = -320 ευρώ Απόκλιση -920 ευρώ Γ.Β.Ε. Γ.Β.Ε. = 270 – 300 = +30 ευρώ Συνολικές αποκλίσεις = - 480 – 920 + 30 = -1.370 ευρώ.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

44

Παράδειγμα 7ο Πώληση Προϋπολογισμένα

Πραγματικά

Μονάδες

Τιμή

Μονάδες

Τιμή

Προϊόν Α

2.500

4 ευρώ

2.800

4,1 ευρώ

Προϊόν Β

700

6 ευρώ

600

6,25 ευρώ

Να βρεθούν και να αναλυθούν οι αποκλίσεις. Προϊόν Α Προϋπολογισμένο κόστος = 2.500 Χ 4 = 10.000 ευρώ. Πραγματικό κόστος = 2.800 Χ 4,1 = 11.480 ευρώ. Απόκλιση = +1.480 ευρώ (θετική, ευνοϊκή απόκλιση) Απόκλιση ποσότητας = (2.800 – 2.500) Χ 4 = +1.200 ευρώ. Απόκλιση τιμής = (4,1 – 4) Χ 2.800 = +280 ευρώ. Απόκλιση = +1.480 ευρώ Προϊόν Β Προϋπολογισμένο κόστος = 700 Χ 6 = 4.200 ευρώ. Πραγματικό κόστος = 600 Χ 6,25 = 3.750 ευρώ. Απόκλιση = -450 ευρώ Απόκλιση ποσότητας = (700 – 600) Χ 6 = 600 ευρώ. Απόκλιση τιμής = (6,25 – 6) Χ 600 = +150 ευρώ. Απόκλιση = -450 ευρώ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

45

ΠΡΟΤΥΠΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Δεν είναι υποχρεωτική η πρότυπη κοστολόγηση αλλά αποτελεί σημαντικό εργαλείο. Το προϋπολογισμένο κόστος, οτιδήποτε προϋπολογισμένο για το κόστος που θα έχει: α΄ ύλες, εργατικά, κλπ..

Το πρότυπο κόστος είναι

προκαθορισμένο και πιθανολογούμε ότι θα έχουμε. Πρότυπο κόστος, το κόστος που πρέπει να έχει το προϊόν, η παραγωγή, κλπ.. Έχουμε ελέγξει επιστημονικά ότι τόσο κόστος θα έχει το προϊόν. Το έχουμε ελέγξει επιστημονικά και είναι αυτό που έχουμε καθορίσει που πρέπει να έχουμε.  Το πρότυπο κόστος αφορά μια μονάδα προϊόντος.  Έχουμε για κάθε προϊόν και μια καρτέλα πρότυπου κόστους.  Ενώ στα προϋπολογισμένα έχουμε συνολικά. Έχουμε το ιδανικό πρότυπο κόστος, δηλαδή το κόστος που πρέπει να έχουμε, έχει προϋπολογιστεί από την επιχείρηση, είναι ρεαλιστικό και είναι δύσκολο να το πετύχει. Ενώ το τρέχον πρότυπο κόστος, είναι ποιο κοντά στην πραγματικότητα. Το ιδανικό είναι πολύ μακριά από το πραγματικό. Πρότυπα υλικών Πρότυπη ποσότητας = επιτρεπόμενες μονάδες α΄ ύλης για μια μονάδα προϊόντος Χ πραγματική ποσότητα προϊόντος. Πρότυπη τιμή (πόσο θα έπρεπε να μας έχει κοστίσει η κάθε μονάδα):  Απόκλιση ποσότητας = διαφορά ποσοτήτων Χ πρότυπη τιμή.  Απόκλιση τιμών = διαφορά τιμών Χ πραγματική ποσότητα. Θετική ή αρνητική και πρέπει να συνδέεται με την αρχική. Πρότυπα εργατικών Πρότυπες ώρες = επιτρεπόμενες ώρες για μια μονάδα προϊόντος Χ πραγματική ποσότητα προϊόντων. Πρότυπο ωρομίσθιο:  Απόκλιση ωρών (απόδοσης) = διαφορά ωρών Χ πρότυπη τιμή.  Απόκλιση τιμής / ωρομισθίων = διαφορά τιμών Χ πραγματικές ώρες.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

46

Εφαρμογή 1η Στην καρτέλα πρότυπου κόστους ενός προϊόντος αναγράφονται τα εξής στοιχεία:  3 μονάδες α΄ ύλης προς 10 ευρώ.  5 ώρες εργασίας προς 16 ευρώ / ώρα. Ξέρουμε ότι είχαμε παραγωγή 200 μονάδες προϊόντος παραγωγή για τις οποίες χρειαστήκαμε 550 μονάδες α΄ ύλης προς 12 ευρώ / μονάδα και 800 ώρες εργασίας προς 19 ευρώ / ώρα. Να βρεθούν οι αποκλίσεις και να αναλυθούν. Υλικά Πρότυπο κόστος = πρότυπη ποσότητα Χ προϋπολογισμένη τιμή = (200 Χ 3) Χ 10 = 600 Χ 10 = 6.000 ευρώ. Πραγματικό κόστος = πραγματική ποσότητα Χ πραγματική τιμή = 550 Χ 12 = 6.600 ευρώ. Απόκλιση = -600 ευρώ Απόκλιση ποσότητας = (600 – 550) Χ 10 = +550 ευρώ. Απόκλιση τιμής = (12 – 10) Χ 550 = -1.100 ευρώ. Απόκλιση = -600 ευρώ Εργατικά Πρότυπο κόστος = πρότυπες ώρες Χ πρότυπο ωρομίσθιο = (200 Χ 5) Χ 16 = 16.000 ευρώ. Πραγματικό κόστος = πραγματική ποσότητα Χ πραγματική τιμή = 800 Χ 19 = 15.200 ευρώ. Απόκλιση = +800 ευρώ Απόκλιση απόδοσης / ωρών = διαφορά ωρών Χ πρότυπο ωρομίσθιο = (100 – 800) Χ 16 = +32.000 ευρώ. Απόκλιση τιμής / ωρομισθίου = διαφορά ωρομισθίων Χ πραγματικές ώρες = (19 – 16) Χ 800 = -2.400 ευρώ. Απόκλιση = +800 ευρώ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

47

Εφαρμογή 2η Καρτέλα πρότυπου κόστους προϊόντος Α:  2 κιλά υλικού «Χ» προς 4 ευρώ το κιλό.  5 ώρες εργασίας προς 6 ευρώ ώρα. Πραγματική παραγωγή 2.000 μονάδων προϊόντος και για αυτές τις 2.000 μονάδες χρησιμοποιήθηκαν 4.200 κιλά υλικού «Χ» προς 4,2 ευρώ το κιλό και 9.700 ώρες προς 6,1 ευρώ. Να βρεθούν και να αναλυθούν οι αποκλίσεις. Υλικά Πρότυπο κόστος = πρότυπη ποσότητα Χ πρότυπη τιμή = (2.000 Χ 2) Χ 4 = 4.000 Χ 4 = 16.000 ευρώ. Πραγματικό κόστος = πραγματική ποσότητα Χ πραγματική τιμή = 4.200 Χ 4,2 = 17.640 ευρώ. Απόκλιση -1.640 ευρώ Απόκλιση ποσότητας = διαφορά ποσοτήτων Χ πρότυπη τιμή = (4.200 – 4.000) Χ 4 = -800 ευρώ. Απόκλιση τιμής = διαφορά τιμής Χ πραγματική ποσότητα = (4,2 – 4) Χ 4.200 = 840 ευρώ. Απόκλιση = -1.640 ευρώ Εργατικά Πρότυπο κόστος = πρότυπες ώρες Χ πραγματικό ωρομίσθιο = (5 Χ 2.000) Χ 6 = 10.000 Χ 6 = 60.000 ευρώ. Πραγματικό κόστος = πραγματική ποσότητα Χ πραγματική τιμή = 9.700 Χ 6,1 = 59.170 ευρώ. Απόκλιση +830 ευρώ Απόκλιση απόδοσης ωρών = διαφορά ωρών Χ πρότυπο ωρομίσθιο = (10.000 – 9.700) Χ 6 = +1.800 ευρώ Απόκλιση τιμής / ωρομισθίου = διαφορά ωρομισθίου Χ πραγματικές ώρες = (6,1 – 6) Χ 9.700 = -970 ευρώ Απόκλιση = +1.830 ευρώ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

48

Εφαρμογή 3η Καρτέλα πρότυπου κόστους:  5 μονάδες υλικού προς 2 ευρώ η μονάδα. Πραγματική παραγωγή 200 μονάδων προϊόντος. Αναλώθηκαν 950 μονάδες υλικού «Ω» και δαπανήθηκαν 2.090 ευρώ. Να βρεθούν και να αναλυθούν οι αποκλίσεις. Υλικά Πρότυπο κόστος = πρότυπη ποσότητα Χ πρότυπη τιμή = (200 Χ 5) Χ 2 = 1.000 Χ 2 = 2.000 ευρώ. Πραγματικό κόστος = πραγματική ποσότητα Χ πραγματική τιμή = 950 Χ 2,20 = 2.090 (2.090 / 950 = 2,20). Απόκλιση = -90 ευρώ Απόκλιση ποσότητας = (1.000 – 950) Χ 2 = +100 ευρώ. Απόκλιση τιμής = (2,20 – 2) Χ 950 = -190 ευρώ. Απόκλιση = -90 ευρώ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

49

ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ – ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΚΛΙΣΕΩΝ Γ.Β.Ε. Προϋπολογιστικό και πρότυπο κόστος και τα δυο είναι προκαθορισμένα. Το πρότυπο κόστος είναι αυτό που έχει επαληθευτεί επιστημονικά και αναφέρεται για ένα προϊόν. Το προϋπολογιστικό είναι αυτό που αποτελεί οτιδήποτε προϋπολογισμένο ότι θα έχουμε Α΄ ύλες, κτλ.. Το προϋπολογιστικό κόστος αναφέρεται συνολικά για την παραγωγή, ενώ το προϋπολογιστικό αναφέρεται σε μια μονάδα προϊόντος. Η συνολική απόκλιση θα πρέπει να συμφωνεί με τις επιμέρους αποκλίσεις.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

50

ΑΠΟΚΛΙΣΗ Γ.Β.Ε. Είναι έμμεσα έξοδα και χρειάζονται συντελεστή, προκαθορισμένο συντελεστή καταλογισμού ή επιβαρύνσεως. Αποτελούν αν προσθέσουμε τα προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά Γ.Β.Ε. και τα προϋπολογισμένα πρότυπα μεταβλητά Γ.Β.Ε.. Δηλαδή: Προκαθορισμένος συντελεστής επιβαρύνσεως ή καταλογισμού = Προϋπολογισμένος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε. = Προϋπολογισμένος συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε. =

προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά Γ.Β.Ε.+ προϋπολογισμένα πρότυπα μεταβλητά Γ.Β.Ε. προβλεπόμενες ώρες

προϋπολογισμένα πρότυπα μεταβλητά Γ.Β.Ε. προβλεπόμενες ώρες

προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά Γ.Β.Ε. προβλεπόμενες ώρες

Τα Γενικά Βιομηχανικά έξοδα αναλύονται σε τρις αποκλίσεις: 1. Απόκλιση βαθμού δραστηριότητας 2. Απόκλιση Αποτελεσματικότητας 3. Απόκλιση προϋπολογισμού Απόκλιση βαθμού δραστηριότητας = (πρότυπες ώρες – προβλεπόμενες ώρες) Χ πρότυπος συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε. Απόκλιση αποτελεσματικότητας = (πρότυπες ώρες – πραγματικές ώρες) Χ πρότυπος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε. Απόκλιση προϋπολογισμού = [προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά Γ.Β.Ε. + (πραγματικές ώρες Χ πρότυπος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε.)]

– πραγματικά Γ.Β.Ε. Πρότυπα Γ.Β.Ε. = πρότυπες ώρες Χ πρότυπος συντελεστής καταλογισμού

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

51

ΕΦΑΡΜΟΓΗ Ι Προβλεπόμενη παραγωγή 10.500 ώρες άμεσης εργασίας. Πραγματική παραγωγή 2.000 μονάδες προϊόντος. Πραγματικές ώρες άμεσης εργασίας 9.700 ώρες. Πραγματικά Γ.Β.Ε. 2.150 ευρώ. Πρότυπες ώρες ανά μονάδες προϊόντος 5 ώρες. Προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά Γ.Β.Ε. 1.260 ευρώ. Πρότυπος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε. 0,08 ευρώ / ώρα Να βρεθούν και να αναλυθούν οι αποκλίσεις.

Βήμα 1ο, είδη ωρών: Πρότυπες ώρες (2.000 πραγματική παραγωγή Χ 5 ώρες / προϊόν) 10.000 Πραγματικές ώρες 9.700 Προβλεπόμενες ώρες 10.500 Προϋπολογισμένος

συντελεστής

προϋπολογισμένα πρότυπα μεταβλητά Γ.Β.Ε. προβλεπόμενες ώρες

μεταβλητών

Γ.Β.Ε.

=

= 0,08 ευρώ / ώρα

Προϋπολογισμένος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε. = προϋπολογισμένα πρότυπα μεταβλητά Γ.Β.Ε. προβλεπόμενες ώρες

=

1.260 10.500

=0,12 ευρώ / ώρα.

Προκαθορισμένος συντελεστής επιβαρύνσεως = 0,08 + 0,12 = 0,2 ευρώ / ώρα.

Πρότυπα Γ.Β.Ε. = πρότυπες ώρες Χ πρότυπος συντελεστής καταλογισμού = 10.000 Χ 0,12 = 2.000 ευρώ. Πραγματικά Γ.Β.Ε. = 2.150 Απόκλιση = - 150 ευρώ.

Ανάλυση αποκλίσεων: ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ 52

Απόκλιση βαθμού δραστηριότητας = (πρότυπες ώρες – προβλεπόμενες ώρες) Χ πρότυπος συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε. = (10.000 – 10.500) Χ 0,12 = - 60 ευρώ. Απόκλιση αποτελεσματικότητας = (πρότυπες ώρες – πραγματικές ώρες) Χ πρότυπος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε. = (10.000 – 9.700) Χ 0,08 = +246 ευρώ. Απόκλιση προϋπολογισμού = [προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά Γ.Β.Ε. + (πραγματικές ώρες Χ πρότυπος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε.)] – πραγματικά Γ.Β.Ε. = [1.260 + (9.700 Χ 0,08)] – 2.150 = 2.036 – 2.150 = -114 ευρώ. Συνολικές αποκλίσεις = -60 + 24 – 114 = -150 ευρώ.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ 53

ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΚΛΙΣΕΩΝ Γ.Β.Ε. Πρότυπες ώρες Χ συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε.

Προϋπολογισμένες ώρες Χ συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε.

Πρότυπες ώρες Χ συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε.

Πραγματικές ώρες Χ συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε.

Πρότυπες ώρες Χ πρότυπο συντελεστή καταλογισμού

Πραγματικά Γ.Β.Ε.

Απόκλιση όγκου δραστηριότητας

Απόκλισης αποτελεσματικότητας

Απόκλιση προϋπολογισμού

Συνολική απόκλιση

1

2

3

4

5

6

(1 – 2)

(3 – 4)

(2 + 4 – 6)

(5 – 6)

10.000 Χ 10.500 Χ 0,12 = 10.000 Χ 9.700 Χ 10.000 Χ 0,12 = 2.150 1.260 0,08 = 800 0,08 = 776 0,2 = 2.000 1.200

-60

+24

-114

-150

Απόκλιση βαθμού δραστηριότητας: (1 – 2) = (πρότυπες ώρες Χ συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε.) – (προϋπολογισμένες ώρες Χ συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε. ή (πρότυπες ώρες – προϋπολογισμένες ώρες) Χ πρότυπος συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε.

Απόκλιση αποτελεσματικότητας: (3 – 4) = (πρότυπες ώρες Χ συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε.) – (πραγματικές ώρες Χ συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε.) ή (πρότυπες ώρες – πραγματικές ώρες) Χ συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε. Απόκλιση προϋπολογισμού: (2 + 4 – 6) = (προϋπολογισμένες ώρες Χ συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε.) + (πραγματικές ώρες Χ συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε.) – πραγματικά Γ.Β.Ε. ή [προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά Γ.Β.Ε. + (πραγματικές ώρες Χ πρότυπος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε.)] – πραγματικά Γ.Β.Ε.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

54

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΙΙ Προϋπολογισμένη πρότυπη παραγωγή 3.500 μονάδες προϊόντος Πραγματική παραγωγή 3.000 μονάδες προϊόντος Πραγματικές ώρες άμεσης εργασίας 9.600 ευρώ / ώρα. Πραγματικά Γ.Β.Ε. 2.000 ευρώ. Πρότυπες ώρες άμεσης εργασίας 3 ώρες. Προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά Γ.Β.Ε. 1.260 ευρώ. Πρότυπος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε. 0,05 ευρώ / ώρα. Να βρεθούν και να αναλυθούν οι αποκλίσεις. Πρότυπες ώρες: (3 Χ 3.000) = 9.000 Πραγματικές ώρες: 9.600 Προβλεπόμενες ώρες (3.500 Χ 3) = 10.500 Προκαθορισμένος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε. = 0,05 ευρώ / ώρα. Προκαθορισμένος συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε. = προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά Γ.Β.Ε. προβλεπόμενες ώρες

1.260

= 10.500 =0,12 ευρώ / ώρα.

Προκαθορισμένος συντελεστής επιβαρύνσεως = 0,05 + 0,12 = 0,17 ευρώ / ώρα.

Πρότυπα Γ.Β.Ε. = πρότυπες ώρες Χ πρότυπος συντελεστής καταλογισμού = 9.000 Χ 0,17 = 1.530 ευρώ. Πραγματικά Γ.Β.Ε. = 2.000 Απόκλιση = - 470 ευρώ.

Ανάλυση αποκλίσεων: Απόκλιση βαθμού δραστηριότητας = (πρότυπες ώρες – προβλεπόμενες ώρες) Χ πρότυπος συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε. = (9.000 – 10.500) Χ 0,12 = - 180 ευρώ. Απόκλιση αποτελεσματικότητας = (πρότυπες ώρες – πραγματικές ώρες) Χ πρότυπος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε. = (9.000 – 9.600) Χ 0,05 = -30 ευρώ.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ 55

Απόκλιση προϋπολογισμού = [προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά Γ.Β.Ε. + (πραγματικές ώρες Χ πρότυπος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε.)] – πραγματικά Γ.Β.Ε. = [1.260 + (9.600 Χ 0,05)] – 2.000 = 1.740 – 2.000 = -260 ευρώ. Συνολικές αποκλίσεις = -180 – 30 – 260 = -470 ευρώ.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ 56

ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΚΛΙΣΕΩΝ Γ.Β.Ε. Πρότ υπες ώρες Χ συντε λεστή ς σταθε ρών Γ.Β.Ε.

1

Προϋπο λογισμέν ες ώρες Χ συντελεσ τής σταθερώ ν Γ.Β.Ε.

Πρότ υπες ώρες Χ συντε λεστή ς μεταβ λητώ ν Γ.Β.Ε.

Πραγ ματικ ές ώρες Χ συντε λεστή ς μεταβ λητών Γ.Β.Ε.

Πρότυ πες ώρες Χ πρότυ πο συντελ εστή καταλ ογισμο ύ

Πραγ ματικ ά Γ.Β.Ε.

Απόκλι ση όγκου δραστη ριότητα ς

Απόκλιση ς αποτελεσ ματικότητ ας

Απόκλι ση προϋπο λογισμο ύ

Συν ολικ ή από κλισ η

2

3

4

5

6

(1 – 2)

(3 – 4)

(2 + 4 – 6)

(5 – 6)

9.00 0 Χ 0,05 = 450

9.60 0 Χ 0,05 = 480

9.000 Χ 0,17 = 1.530

2.00 0

9.00 0 Χ 10.500 0,12 Χ 0,12 = = 1.260 1.08 0

-180

-30

-260

470

Απόκλιση βαθμού δραστηριότητας: (1 – 2) = (πρότυπες ώρες Χ συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε.)

– (προϋπολογισμένες ώρες Χ συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε. ή

(πρότυπες ώρες –

προϋπολογισμένες ώρες) Χ πρότυπος συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε.

Απόκλιση αποτελεσματικότητας: (3 – 4) = (πρότυπες ώρες Χ συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε.) – (πραγματικές ώρες Χ συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε.) ή (πρότυπες ώρες – πραγματικές ώρες) Χ συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε. Απόκλιση προϋπολογισμού: (2 + 4 – 6) = (προϋπολογισμένες ώρες Χ συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε.) + (πραγματικές ώρες Χ συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε.) – πραγματικά Γ.Β.Ε. ή [προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά Γ.Β.Ε. + (πραγματικές ώρες Χ πρότυπος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε.)] – πραγματικά Γ.Β.Ε.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

57

ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΚΛΙΣΕΩΝ – ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΟΣΤΟΣ Γ.Β.Ε. δεν είναι εύκολος ο υπολογισμός των αποκλίσεων αφορούν συνολικά την παραγωγή και υα γνωρίζουμε στο τέλος της χρήσης. Πρότυπος συντελεστής καταλογισμού = προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά Γ.Β.Ε.+ προϋπολογισμένα πρότυπα μεταβλητά Γ.Β.Ε. προβλεπόμενες ώρες

Με τον συντελεστή αυτό υπολογίζουμε τα πρότυπα Γ.Β.Ε.: Πρότυπα Γ.Β.Ε. = πρότυπες ώρες Χ πρότυπος συντελεστής καταλογισμού Πραγματικά Γ.Β.Ε. = ΧΧΧΧ Απόκλιση: (+) ή (-) ΧΧΧΧ Την απόκλιση αυτή την αναλύουμε στις ακόλουθες αποκλίσεις Γ.Β.Ε.: Απόκλιση βαθμού δραστηριότητας = (πρότυπες ώρες – προβλεπόμενες ώρες) Χ πρότυπος συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε. Απόκλιση αποτελεσματικότητας = (πρότυπες ώρες – πραγματικές ώρες) Χ πρότυπος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε. Απόκλιση προϋπολογισμού = [προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά Γ.Β.Ε. + (πραγματικές ώρες Χ πρότυπος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε.)] – πραγματικά Γ.Β.Ε.

ΑΣΚΗΣΗ – Γ.Β.Ε. Προϋπολογισμένη πρότυπη παραγωγή 4.000 μονάδες προϊόντος Πρότυπες ώρες άμεσης εργασίας ανά μονάδα προϊόντος 3 Πραγματικές ώρες άμεσης εργασίας 10.000 Πραγματική παραγωγή 3.300 μονάδες προϊόντος Πρότυπος συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε. 0,25 ευρώ. Πρότυπος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε. 0,15 ευρώ. Πραγματικά Γ.Β.Ε. 4.500 ευρώ. Να βρεθούν και να αναλυθούν οι αποκλίσεις. Πρότυπες ώρες (3 Χ 3.300 = 9.900) 9.000 Πραγματικές ώρες 10.000 Προβλεπόμενες ώρες (4.000 Χ 3 = 12.000) 12.000 Πρότυπος συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε. = 0,25 ευρώ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

58

Πρότυπος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε. = 0,15 ευρώ Πρότυπος συντελεστής καταλογισμού Γ.Β.Ε. = 0,25 + 0,15 = 0,40 ευρώ. Πρότυπα Γ.Β.Ε. = πρότυπες ώρες Χ πρότυπος συντελεστής καταλογισμού = 9.900 Χ 0,40 = 3.960 ευρώ. Πραγματικά Γ.Β.Ε = 4.500 ευρώ. Απόκλιση -540 ευρώ Ανάλυση αποκλίσεων: Απόκλιση βαθμού δραστηριότητας = (πρότυπες ώρες – προβλεπόμενες ώρες) Χ πρότυπος συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε. = (9.900 – 12.000) Χ 0,25 = -525 ευρώ Απόκλιση αποτελεσματικότητας = (πρότυπες ώρες – πραγματικές ώρες) Χ πρότυπος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε. = (9.900 – 10.000) Χ 0,15 = -15 ευρώ Απόκλιση προϋπολογισμού = [προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά Γ.Β.Ε. + (πραγματικές ώρες Χ πρότυπος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε.)] – πραγματικά Γ.Β.Ε. Πρότυπος συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε. = προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά Γ.Β.Ε. / προβλεπόμενες ώρες  προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά Γ.Β.Ε. = 0,25 Χ 12.000 = 3.000 ευρώ. Απόκλιση προϋπολογισμού = [3.000 + (10.000 Χ 0,15)] – 4.500 = 4.500 – 4.500 = 0. Συνολικές αποκλίσεις = -525 – 15 = -540 ευρώ.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

59

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Τα πρότυπα Γ.Β.Ε. για το ύψος προβλεπόμενης παραγωγής 40.000 ωρών άμεσης εργασίας εκφράζονται, βάσει του ελαστικού προϋπολογισμού αυτών ως εξής: 24.000 ευρώ (σταθερά) + 2 ευρώ ανά εργατοώρα (μεταβλητά). Τα πρότυπα εργατικά για τη μονάδα της παραγωγής είναι 2 ώρες και τα πρότυπα Γ.Β.Ε. υπολογίζονται με πρότυπο συντελεστή. Μέσα σε μια περίοδο έγινε η παρακάτω παραγωγή: Μονάδες παραγωγής 17.500 ευρώ / ώρες άμεσης εργασίας 36.000 / Γ.Β.Ε. 66.000 ευρώ. Ζητείται: Να βρεθούν οι αποκλίσεις Προβλεπόμενες ώρες 40.000 ώρες Προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά Γ.Β.Ε. 24.000 ευρώ Συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε. 2 ευρώ Πρότυπες ώρες ανά μονάδα 2 ώρες Πρότυπες ώρες 35.000 (2 Χ 17.500) Πραγματικές ώρες 36.000 Προβλεπόμενες ώρες 40.000 Πρότυπα Γ.Β.Ε. = πρότυπες ώρες Χ πρότυπος συντελεστής καταλογισμού Συντελεστής

σταθερών

Γ.Β.Ε.

=

προϋπολογισμένα

πρότυπα

Γ.Β.Ε.

/

προβλεπόμενες ώρες = 24.000 / 40.000 = 0,16 ευρώ / ώρα. Συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε. = 2 ευρώ / ώρα. Πρότυπος συντελεστής καταλογισμού = 2,6 ευρώ / ώρα. Πρότυπα Γ.Β.Ε. = 3.500 Χ 2,6 = 91.000 ευρώ. Πραγματικά Γ.Β.Ε. = 66.000 ευρώ. Απόκλιση +25.000 ευρώ.

Απόκλιση βαθμού δραστηριότητας = (πρότυπες ώρες – προβλεπόμενες ώρες) Χ πρότυπος συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε. = (35.000 – 40.000) Χ 0,16 = -3.000 ευρώ.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

60

Απόκλιση αποτελεσματικότητας = (πρότυπες ώρες – πραγματικές ώρες) Χ πρότυπος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε. = (35.000 – 36.000) Χ 2 = -2.000 ευρώ. Απόκλιση προϋπολογισμού = [προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά Γ.Β.Ε. + (πραγματικές ώρες Χ πρότυπος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε.)] – πραγματικά Γ.Β.Ε. = [24.000 + (36.000 Χ 2)] – 66.000 = +30.000 ευρώ. Συνολική απόκλιση = -3.000 – 2.000 + 300 = +25.000 ευρώ.

Η εταιρία Φ εφαρμόζει πρότυπο κόστος. Από την καρτέλα πρότυπου κόστους του προϊόντος Α λαμβάνονται τα πιο κάτω πρότυπα για τα άμεσα υλικά και άμεσα εργατικά. κατά μονάδα Υλικά 6 μονάδες προς 0,6 ευρώ

3,6 ευρώ

Εργατικά 2 ώρες προς 1 ευρώ

2 ευρώ

Στη διάρκεια μιας περιόδου πραγματοποιούνται τα εξής: Παραγωγή 10.000 μονάδες προϊόντος Αναλώσεις υλικών 67.000 μονάδες Ώρες άμεσης εργασίας 26.000 κόστους 20.800 ευρώ Αγορές υλικών 75.000 μονάδες κόστους 46.500 ευρώ. Ζητείται ο προσδιορισμός και η ανάλυση όλων των αποκλίσεων των υλικών και εργατικών.

Υλικά Πρότυπο κόστος υλικών = πρότυπη ποσότητα Χ πρότυπη τιμή = (10.000 Χ 6) Χ 0,6 = 60.000 Χ 0,6 = 36.000 ευρώ. Πραγματικό κόστος = πραγματική ποσότητα Χ πραγματική τιμή = 67.000 Χ 0,62 (46.500 / 75.000 = 0,62 ευρώ / μονάδα) = 41.450 ευρώ. Απόκλιση -5.540 ευρώ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

61

Απόκλιση ποσότητας = διαφορά ποσοτήτων Χ πρότυπη τιμή = (67.000 – 60.000) Χ 0,6 = -4.200 ευρώ. Απόκλιση τιμής = διαφορά τιμών Χ πραγματική ποσότητα = (0,62 – 0,60) Χ 67.000 = -1.340 ευρώ. Απόκλιση -5.340 ευρώ Εργατικά Πρότυπο κόστος εργατικών = πρότυπες ώρες Χ πρότυπο ωρομίσθιο = (10.000 Χ 2) Χ 1 = 20.000 ευρώ. Πραγματικό κόστος εργατικών = πραγματικές ώρες Χ πραγματικό ωρομίσθιο = 26.000 Χ 0,8 (20.800 / 26.000 = 0,8) = 20.800 ευρώ. Απόκλιση απόδοσης = διαφορά ωρών Χ πρότυπο ωρομίσθιο = (26.000 – 20.000) Χ 1 = -6.000 ευρώ. Απόκλιση ωρομισθίου = διαφορά τιμών Χ πραγματικές ώρες = (1 – 0,8) Χ 26.000 = +5.200 ευρώ. Απόκλιση -800 ευρώ.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

62

ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΚΛΙΣΕΩΝ – ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΟΣΤΟΣ Από τα βιβλία της επιχειρήσεως Ω πήραμε τα παρακάτω στοιχεία: Υλικά Ανάλωση υλικού Α 4.500 μονάδες που αγοράστηκαν 1 ευρώ / μονάδα. Πρότυπη ποσότητα υλικών για την επιτευχθείσα παραγωγή 4.300 μονάδες, πρότυπης τιμής 0,9 ευρώ / μονάδα. Εργατικά Μίσθωση άμεσης εργασίας 5.500 ώρες προς 2 ευρώ / ώρα. Προβλεπόμενη παραγωγή 5.400 ώρες άμεσης εργασίας. Πρότυπες ώρες επιτευχθείσας παραγωγής 5.440 ώρες προς 2,1 ευρώ / ώρα. Γενικά βιομηχανικά έξοδα Πραγματοποιηθέντα 28.000 ευρώ, πρότυπος συντελεστής καταλογισμού 5 ευρώ κατά ώρα άμεσης εργασίας αναλυόμενος σε 4 σταθερό και 1 μεταβλητό. Να βρεθούν και να αναλυθούν οι αποκλίσεις. Πρότυπος κόστος παραγωγής πρότυπο κόστος α΄ υλών 4.300 Χ 0,9 = 3.870 πρότυπο κόστος εργατικών 5.440 Χ 2,1 = 11.424 πρότυπα Γ.Β.Ε. 5.440 Χ 5 = 27.200 ΣΥΝΟΛΟ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 42.494 ΕΥΡΩ Πραγματικό κόστος παραγωγής Πραγματικό κόστος υλικών 4.500 Χ 1 = 4.500 Πραγματικό κόστος εργατικών 5.500 Χ 2 = 11.000 Πραγματικά Γ.Β.Ε. 28.000 ΣΥΝΟΛΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 43.500 ΕΥΡΩ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΠΟΚΛΙΣΗ -1.006 ΕΥΡΩ Υλικά

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

63

Πρότυπο κόστος υλικών = πρότυπη ποσότητα Χ πρότυπη τιμή = 4.300 Χ 0,9 = 3.870 ευρώ. Πραγματικό κόστος υλικών = πραγματική ποσότητα Χ πραγματική τιμή = 4.500 Χ 1 = 4.500 ευρώ. Απόκλιση -630 ευρώ Ανάλυση αποκλίσεων Απόκλιση ποσότητας = διαφορά ποσοτήτων Χ πρότυπη τιμή = (4.500 – 4.300) Χ 0,9 = -180 ευρώ. Απόκλιση τιμής = διαφορά τιμών Χ πραγματική ποσότητα = (1 – 0,9) Χ 4.500 = -450 ευρώ. Απόκλιση -630 ευρώ. Εργατικά Πρότυπο κόστος εργατικών = 5.440 Χ 2,1 = 11.424 ευρώ. Πραγματικό κόστος εργατικών = 5.500 Χ 2 = 11.000 ευρώ. Απόκλιση +424 ευρώ Ανάλυση αποκλίσεων Απόκλιση απόδοσης = διαφορά ωρών Χ πρότυπη τιμή = (5.500 – 5.440) Χ 2,1 = -126 ευρώ. Απόκλιση τιμής = διαφορά τιμών Χ πραγματικές ώρες = (2,1 – 2) Χ 5.500 = +550 ευρώ. Απόκλιση +424 ευρώ. Γ.Β.Ε. Πραγματικές ώρες 5.500 Πρότυπες ώρες 5.440 Προβλεπόμενες ώρες 5.400 Πρότυπα Γ.Β.Ε. = 5.440 Χ 5 = 27.200 ευρώ. Πραγματικά Γ.Β.Ε. = 28.000 ευρώ. Απόκλιση -800 ευρώ.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

64

Ανάλυση αποκλίσεων Απόκλιση βαθμού δραστηριότητας = (πρότυπες ώρες – προβλεπόμενες ώρες) Χ πρότυπος συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε. = (5.440 – 5.400) Χ 4 = +160 ευρώ. Απόκλιση αποτελεσματικότητας = (πρότυπες ώρες – πραγματικές ώρες) Χ πρότυπος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε. = (5.440 – 5.500) Χ 1 = -60 ευρώ. Απόκλιση προϋπολογισμού = [προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά Γ.Β.Ε. + (πραγματικές ώρες Χ πρότυπος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε.)] – πραγματικά Γ.Β.Ε.

Συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε. = προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά Γ.Β.Ε. / προβλεπόμενες ώρες  προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά Γ.Β.Ε. = 4 Χ 5.400 = 21.600 ευρώ.

Απόκλιση προϋπολογισμού = [(21.600 + (5.500 Χ 1)] – 28.000 = 27.100 – 28.000 = -900 ευρώ.

Αποκλίσεις Γ.Β.Ε. = +160 – 60 – 900 = -800 ευρώ.

Συνολική απόκλιση = -630 + 424 – 800 = -1.006 ευρώ.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

65

Από τα βιβλία της επιχείρησης Α που παράγει το προϊόν Π λαμβάνονται τα παρακάτω στοιχεία: Καρτέλα πρότυπου κόστους παραγωγής μονάδας προϊόντος Π Πρώτες ύλες

10 μονάδες προς 5 ευρώ

50

Άμεσα εργατικά

4 ώρες προς 8 ευρώ

32

Γ.Β.Ε.

4 ώρες προς 4,2 ευρώ

16,8

Πρότυπο κόστος παραγωγής

98,8

Προβλεπόμενη πρότυπη παραγωγή 5.000 μονάδες προϊόντος για την οποία προϋπολογίστηκαν τα σταθερά και τα μεταβλητά που αναφέρονται παρακάτω: Σταθερά Γ.Β.Ε. 44.000 ευρώ Μεταβλητά Γ.Β.Ε. 2 ευρώ κατά εργατοώρα. Κατά την διάρκεια της περιόδου πραγματοποιήθηκαν τα παρακάτω κόστη για την παραγωγή 4.900 μονάδων προϊόντος Π. Υλικά

48.000 Χ 5,1 = 244.800 ευρώ

Εργατικά

20.300 Χ 8,2 = 166.400 ευρώ

Γ.Β.Ε.

84.200 ευρώ

Συνολικό πραγματικό κόστος 495.460 ευρώ. Ζητείται να βρεθούν όλες οι αποκλίσεις και να χαρακτηριστούν. Πρότυπο κόστος παραγωγής = 98,8 Χ 4.900 = 484.120 ευρώ. Πραγματικό κόστος παραγωγής 495.460 ευρώ. Απόκλιση -11.340 ευρώ. Α΄ ύλες Πρότυπο κόστος α΄ υλών = πρότυπη ποσότητα Χ πρότυπη τιμή = (4.900 Χ 10) Χ 5 = 245.000 ευρώ.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

66

Πραγματικός κόστος α΄ υλών = 48.000 Χ 5,1 = 244.800 ευρώ. Απόκλιση +200 ευρώ. Ανάλυση αποκλίσεων Απόκλιση ποσότητας = (49.000 – 48.000) Χ 5 = +5.000 ευρώ. Απόκλιση τιμής = (5,1 – 5) Χ 48.000 = -4.800 ευρώ. Απόκλιση +200 ευρώ. Εργατικά Πρότυπο κόστος εργατικών = (4.900 Χ 4) Χ 8 = 19.600 Χ 8 = 156.800 ευρώ. Πραγματικό κόστος εργατικών = 20.300 Χ 8,2 = 166.460 ευρώ. Απόκλιση -9.660 ευρώ. Ανάλυση αποκλίσεων Απόκλιση απόδοσης = (20.300 – 19.600) Χ 8 = -5.600 ευρώ. Απόκλιση τιμής = (8,2 – 8) Χ 20.300 = -4.060 ευρώ. Απόκλιση -9.660 ευρώ. Γ.Β.Ε. Πρότυπες ώρες (4.900 Χ 4 = 19.600) 19.600 Πραγματικές ώρες 20.300 Προβλεπόμενες ώρες 20.000 Πρότυπα Γ.Β.Ε. = 19.600 Προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά / προβλεπόμενες ώρες = 44.000 / 20 = 2,2 Πρότυπος συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε. = 2,2 Πρότυπος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε. = 2 Συντελεστής καταλογισμού 4,2 Πρότυπα Γ.Β.Ε. = 19.600 Χ 4,2 = 82.320 ευρώ. Πραγματικά Γ.Β.Ε. = 84.200 ευρώ. Απόκλιση -1.880 ευρώ.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

67

Ανάλυση αποκλίσεων Απόκλιση βαθμού δραστηριότητας = (19.600 – 20.000) Χ 2,2 = -880 ευρώ. Απόκλιση αποτελεσματικότητας = (19.600 – 20.300) Χ 2 = -1.400 ευρώ. Απόκλιση προϋπολογισμού = [44.000 + (20.300 Χ 2)] – 84.200 = 84.600 – 84.200 = +400 ευρώ. Συνολικές αποκλίσεις Γ.Β.Ε. = -880 – 1.400 + 400 = -1.880 ευρώ. Συνολικές αποκλίσεις = +200 – 9.660 – 1.880 = -11.340 ευρώ.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

68

ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΚΛΙΣΕΩΝ – ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΟΣΤΟΣ Από τα βιβλία της επιχείρησης Ζ λαμβάνονται τα παρακάτω στοιχεία: πρότυπο κόστος μονάδας Ποσότητα

τιμή

Άμεσα υλικά

8 μον. Χ 0,8 ευρώ

6,4 ευρώ

Άμεσα εργατικά

2 ώρες Χ 8,8 ευρώ

17,6 ευρώ

Γ.Β.Ε.

4,8 ευρώ την ώρα

9,6 ευρώ

Πρότυπο κόστος μονάδας 33,6 ευρώ Ο συντελεστής των Γ.Β.Ε. βασίστηκε στον κανονικό βαθμό δραστηριότητας των 18.000 ωρών. Τα έξοδα αυτά και για αυτό το ύψος παραγωγής προβλέπονται ως εξής: Μεταβλητά

61.200 ευρώ

Σταθερά

25.200 ευρώ

Σύνολο Γ.Β.Ε.

86.400 ευρώ

Πραγματικά δεδομένα, παραγωγή 9.400 μονάδες άμεσα υλικά 77.800 μονάδες που κόστισαν 58.350 ευρώ άμεσα εργατικά 19.200 ώρες που κόστισαν 172.800 ευρώ Γ.Β.Ε. μεταβλητά 65.800 ευρώ, Γ.Β.Ε. σταθερά 25.200 ευρώ. Ζητείται ο υπολογισμός και η ανάλυση όλων των αποκλίσεων. Πρότυπο κόστος παραγωγής = 9.400 Χ 33,6 = 315.840 ευρώ Πραγματικό κόστος παραγωγής = 322.150 ευρώ Απόκλιση -6.310 ευρώ Υλικά Πρότυπο κόστος υλικών = πρότυπη ποσότητα Χ πρότυπη τιμή = (9.400 Χ 8) Χ 0,8 = 60.160 ευρώ. (για μια μονάδα προϊόντος έχουμε άρα για την παραγωγή παίρνουμε συνολικά ποσά). Πραγματικό κόστος υλικών = 77.800 Χ 0,75 = 58.350 ευρώ. Για το 0,75 διαιρούμε 58.350 / 77.800 = 0,75 Απόκλιση + 1.810 ευρώ Απόκλιση ποσότητας = (77.800 – 75.200) Χ 0,8 = -2.080 ευρώ.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

69

Απόκλιση τιμής = (0,8 – 0,75) Χ 77.800 = +3.890 ευρώ. Συνολική απόκλιση +1.810 ευρώ Εργατικά Πρότυπο κόστος = πρότυπες ώρες Χ πρότυπο ωρομίσθιο = (9.400 Χ 2) Χ 8,8 = 165.440 ευρώ. Πραγματικός κόστος = 19.200 Χ 9 = 172.800 ευρώ Για το 9 διαιρούμε το 172.800 / 19.200 = 9 Απόκλιση -7.360 ευρώ Απόκλιση αποδοτικότητας = (19.200 – 18.800) Χ 8,8 = -3.520 ευρώ. Απόκλιση τιμής = (9 – 8,8) Χ 19.200 = -3.840 ευρώ. Απόκλιση -730 ευρώ Γ.Β.Ε. Πρότυπες ώρες = 9.400 Χ 2 = 18.800 Πραγματικές ώρες = 19.200 Προβλεπόμενες ώρες = 18.000 Πρότυπα Γ.Β.Ε. = πρότυπες ώρες Χ πρότυπος συντελεστής καταλογισμού = 18.800 Χ …. Συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε. = προϋπολογισμένα σταθερά / προβλεπόμενες ώρες = 25.200 / 18.000 = 1,4 Συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε. = προϋπολογισμένα μεταβλητά / προβλεπόμενες ώρες = 61.200 / 18.000 = 3,4 Συντελεστής καταλογισμού = 1,4 + 3,4 = 4,8 ευρώ / ώρα. (ή 86.400 / 18.000 = 4,8) Πρότυπα Γ.Β.Ε. = 18.800 Χ 4,8 = 90.240 ευρώ. Πραγματικά Γ.Β.Ε. = 91.000 ευρώ. Απόκλιση -7.606 ευρώ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

70

Απόκλιση βαθμού δραστηριότητας = (18.800 – 18.000) Χ 1,4 = +1.120 ευρώ. Απόκλιση αποτελεσματικότητας = (18.800 – 19.200) Χ 3,4 = -1.360 ευρώ. Απόκλιση προϋπολογισμού = [25.200 + (19.200 Χ 3,4)] – 91.000 = 90.480 – 91.000 = -520 ευρώ. Απόκλιση Γ.Β.Ε. = +1.120 – 1.360 – 520 = -760 ευρώ. Συνολική απόκλιση = +1.810 – 7.360 – 760 = -6.310 ευρώ.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

71

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

72

Κεφάλαιο 3ο Νεκρό Σημείο

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

73

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

74

ΝΕΚΡΟ ΣΗΜΕΙΟ Νεκρό σημείο είναι το σημείο στο οποίο η επιχείρηση δεν έχει ούτε κέρδη ούτε ζημίες (πωλήσεις = ολικό κόστος).

ΕΣΟΔΑ

Περιοχή Κερδών

Νεκρό Σημείο

Περιοχή Ζημίας

Περιοχή Μεταβλητών Εξόδων Περιοχή Σταθερών Εξόδων ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Αφορά επιχειρήσεις που παράγουν ένα προϊόν.

Υπολογισμός νεκρού σημείου με δύο τρόπους: ΣΕ ΜΟΝΑΔΕΣ Α. Ν.Σ.=

Σταθερά Έξοδα+Κέρδος Περιθώριο Συμμετοχής

Περιθώριο συμμετοχής είναι η διαφορά μεταξύ της τιμής και των μεταβλητών εξόδων. Η εισφορά του κάθε προϊόντος με την πώλησή του. Περιθώριο Συμμετοχής = τ – μ (αριθμός) Με κέρδος = 0 (για Ν.Σ., κέρδος = 0). ΣΕ ΠΩΛΗΣΕΙΣ Σταθερά+Κ

Α. Πωλήσεις = Ποσοστό Περιθωρίου Συμμετοχής Όπου Π.Π.Σ. =

τ-μ τ

%

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

75

Β. ΠΩΛΗΣΕΙΣ = ΣΤΑΘΕΡΑ + ΜΕΤΑΒΛΗΤΑ + Κ Όπου Μ=

μ τ

ΧΠ

Παράδειγμα Τιμή Πώλησης 100 ευρώ / μονάδα Μεταβλητά / μονάδα 30 ευρώ Σταθερά έξοδα 35.000 ευρώ Να βρεθεί το Ν.Σ. (σε μονάδες).

Ν.Σ. (ΣΕ ΜΟΝΑΔΕΣ) Ν.Σ.=

Σ+Κ 35.000 35.000 = = =500 Μονάδες Π.Σ. 100 30 70

Όταν έχουμε δραστηριότητα 500 μονάδων στην επιχείρηση δεν έχουμε ούτε κέρδη ούτε ζημία.

Ν.Σ. (ΣΕ ΠΩΛΗΣΕΙΣ) Για να δούμε τι πωλήσεις πρέπει να κάνουμε σε αξία πωλήσεων έχουμε: Π=

Σ+Κ 35.000 35.000 = = =50.000 ευρώ ΠΠΣ ΠΠΣ 0,7 ΠΠΣ=

70 =0,7 100

Όταν έχουμε πωλήσεις 50.000 ευρώ έχουμε Ν.Σ..

Β΄ ΤΡΟΠΟΣ Π = Σ + Μ + Κ = 35.000

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

76

Παράδειγμα Σταθερά 40.000 ευρώ Μεταβλητά / μονάδα 12 ευρώ Τιμή πώλησης / μονάδα 20 ευρώ Να βρεθεί το Ν.Σ. σε μονάδες και πωλήσεις

Ν.Σ. = (Σ+Κ)/ΠΣ = (40.000 + 0)/8 = 5.000 μονάδες Π.Σ. = τ – μ = 20 – 12 = 8

Πωλήσεις Α. Π = (Σ+Κ)/ΠΠΣ ΠΠΣ = (τ – μ)/τ = (20 – 12)/20 = 8/20 = 0,4 Π = (40.000 + 0)/0,4 = 100.000 ευρώ. Όταν έχουμε πωλήσεις 100.000 ευρώ έχουμε Ν.Σ.

Β. Π = Σ + Μ + Κ Μ = 12/20 Χ Π = 0,6Π Π = 40.000 + 0,6Π  Π = 100.000 ευρώ.

Σταθερά έξοδα 3.000 ευρώ Τιμή πώλησης / μονάδα 100 ευρώ Μεταβλητά ανά μονάδα 40 ευρώ 1. Να βρεθούν οι μονάδες για να έχουμε Ν.Σ.

2. Να βρεθούν οι πωλήσεις για να έχουμε Ν.Σ.

3. Οι πωλήσεις για να έχουμε κέρδος 600 ευρώ. Μονάδες Ν.Σ. = (Σ+Κ) / ΠΣ = 30.000 / 60 = 50 μονάδες

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

77

ΠΣ = 100 – 40 = 60

Πωλήσεις Α. Π = (Σ+Κ)/ΠΠΣ ΠΠΣ = (τ-μ)/τ = (100 – 40)/100 = 60/100 = 0,6 Π = 30.000 / 0,6 = 5.000 ευρώ.

Β. Π = Σ + Μ + Κ Μ = μ/τ Χ Π = 4/10Π = 0,4Π Π = 3.000 + 0,4Π  0,6Π = 3.000  Π = 5.000 ευρώ.

Πωλήσεις για κέρδος 600 ευρώ Π = (Σ+Κ)/ΠΠΣ  Π = (3.000 + 600)/0,6 = 3.600/0,6 = 6.000 ευρώ Π = Σ + Μ + Κ = 3.000 + 0,4Π + 600  3.600 + 0,4Π  Π = 3.600 + 0,4Π  0,6Π = 3.600  Π = 6.000 ευρώ.

Παράδειγμα Σταθερά 65.000 Τιμή πώλησης 30 ευρώ Μεταβλητά 10,5 ευρώ Πωλήσεις για Ν.Σ. και πωλήσεις για κέρδος 6.500 ευρώ.

Πωλήσεις Α. Π = (Σ+Κ)/ΠΠΣ ΠΠΣ = τ-μ/τ = (30-10,5)/30 = 19,5 / 30 = 0,65 Π = 65.000 / 0,65 = 100.000 ευρώ.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

78

Β. Π = Σ + Μ = Κ Μ = τ/μ Χ Π = 10,5/30Χ Π = 0,35Π Π = 65.000 + 0,35Π  0,65Π = 65.000  Π = 65.000 / 0,65 = 100.000 ευρώ. Για Κ = 6.500 Α. Π = (Σ+Μ) / ΠΠΣ = (65.000 + 6.500) / 0,65 = 71.500/0,65 = 110.000 ευρώ. Β. Π = Σ + Μ + Κ = 65.000 + 0,35Π + 6.500  0,65Π = 71.500  Π = 71.500 / 0,65  Π = 110.000 ευρώ.

Παράδειγμα Σταθερά 7.000 ευρώ Τιμή / μονάδα 40 ευρώ Μεταβλητά / μονάδα 20 ευρώ Τι πωλήσεις πρέπει να κάνει η επιχείρηση για να έχει καθαρά κέρδη 5.600 αφού αφαιρεθεί φόρος 30%.

Π = (Σ+Κ)/ΠΠΣ ΠΠΣ = τ-μ/τ = (40 – 20) / 40 = 20 / 40 = 0,5 Π = (7.000 + 8.000) / 0,5 = 30.000 Π=Σ+Μ+Κ Μ = μ/τ Χ Π = 20/40ΧΠ = 0,5Π Π = 7.000 + 0,5Π + 8.000 = 30.000 (5.600/0,7 = 8.000)

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

79

ΤΥΠΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΝΕΚΡΟΥ ΣΗΜΕΙΟΥ ΣΕ ΜΟΝΑΔΕΣ Α. Ν.Σ.=

Σταθερά Έξοδα+Κέρδος Περιθώριο Συμμετοχής

Περιθώριο συμμετοχής είναι η διαφορά μεταξύ της τιμής και των μεταβλητών εξόδων. Η εισφορά του κάθε προϊόντος με την πώλησή του. Περιθώριο Συμμετοχής = τ – μ (αριθμός) Με κέρδος = 0 (για Ν.Σ., κέρδος = 0). ΣΕ ΠΩΛΗΣΕΙΣ Σταθερά+Κ

Α. Πωλήσεις = Ποσοστό Περιθωρίου Συμμετοχής Όπου Π.Π.Σ. =

τ-μ τ

%

Β. ΠΩΛΗΣΕΙΣ = ΣΤΑΘΕΡΑ + ΜΕΤΑΒΛΗΤΑ + Κ Όπου Μ=

μ τ

ΧΠ

Παράδειγμα Σταθερά έξοδα 60.000 ευρώ Τιμή μονάδος 20 ευρώ Μεταβλητά έξοδα / μονάδα 10 ευρώ Ζητείται ο υπολογισμός του Νεκρού Σημείου σε: 1. Μονάδες 2. Μονάδες για να έχουμε κέρδος 30.000 ευρώ 3. Πωλήσεις 4. Πωλήσεις για κέρδος 30.000 ευρώ 5. Αν έχουμε πωλήσεις 100.000 κέρδος ή ζημία και πόσο; Ν.Σ. = (Σ+Κ)/ΠΣ ΠΣ = τ-μ = 20 – 10 = 10

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

80

ΜΟΝΑΔΕΣ Ν.Σ. = (60.000 + 0)/10 = 60.000/10 = 6.000 μονάδες Ν.Σ. = (60.000 + 30.000)/10 = 90.000/10 = 9.000 μονάδες ΠΩΛΗΣΕΙΣ Π = (Σ+Κ)/ΠΠΣ = ΠΠΣ = (τ-μ)/τ = (20-10)/20 = 10/20 = 1/2 = 0,5 Π = (60.000 + 0)/0,5 = 60.000 / 0,5 = 120.000 ευρώ. Π=Σ+Μ+Κ= Μ = μ/τ Χ Π  Μ = 10/20Π  Μ = 1/2Π  Μ = 0,5Π Π = Σ + Μ + Κ  Π = 60.000 + 0,5Π + 0  Π = 60.000 + 0,5Π  0,5Π = 60.000  Π = 120.000 ευρώ. Και για Κ = 30.000 έχουμε: Π = (60.000 + 30.000) / 0,5 = 90.000 / 0,5 = 180.000 ευρώ. Π = Σ + Μ + Κ  Π = 60.000 + 0,5Π + 30.000  Π = 90.000 + 0,5Π  0,5Π = 90.000  Π = 180.000 ευρώ. Αφού Π = 100.000 και το Ν.Σ. = 120.000 έχουμε ζημία, άρα Ν.Σ. = 120.000 -100.000 Διαφορά 20.000 Χ ΠΠΣ = 20.000 Χ 0,5 = 10.000 ευρώ. Αν είχαμε σε μονάδες τότε με το ΠΣ (για μονάδες).

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

81

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΝΕΚΡΟΥ ΣΗΜΕΙΟΥ 1) Να υπολογισθεί το νεκρό σηµείο των εργασιών της επιχειρήσεως σε µονάδες σε κάθε µια από τις παρακάτω περιπτώσεις . α) Τα σταθερά έξοδα του έτους είναι 1.350 € Η µονάδα του προϊόντος έχει τιµή πωλήσεως 40 € και τα µεταβλητά της έξοδα 25 € β) Τα σταθερά έξοδα του έτους είναι 4.500 € και κάθε µονάδα προϊόντος εισφέρει 90 € για τα σταθερά έξοδα και το σχηματισμό κερδών. γ) Το περιθώριο συµµετοχής .είναι 30 % των εσόδων και τα σταθερά έξοδα 6.300 €. Η τιµή πωλήσεως της µονάδας του προϊόντος είναι 150 €. Α. Σταθερά έξοδα 1.350 ευρώ Τιμή / Μονάδα 40 ευρώ Μεταβλητά / μονάδα 25 ευρώ ΜΟΝΑΔΕΣ Ν.Σ. = (Σ+Κ)/ΠΣ και ΠΣ = τ-μ Ν.Σ. = (1.350+0)/40 – 25 = 1.350 / 15 = 90 μονάδες Β. Σταθερά έξοδα 4.500 ευρώ 90 ευρώ / μονάδα για σταθερά έξοδα Περιθώριο συμμετοχής 90 ευρώ Ν.Σ. = 4.500/90 = 50 μονάδες Γ. Π.Σ. 30% Σταθερά έξοδα 6.300 ευρώ Τιμή πώλησης 150 ευρώ Ν.Σ. = 6.300 / (30%Χ150) 45 = 140 μονάδες Ή Π = 6.300 / 0,3 = 21.000 ευρώ και 21.000 / 150 = 140 μονάδες

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

82

2) Τα µεταβλητά έξοδα µιας επιχειρήσεως αποτελούν το 60% των πωλήσεών της. α) Ποια πρέπει να είναι η αξία των πωλήσεων για να καλύψει η επιχείρηση τα σταθερά της έξοδα των 150.000 € και για να πετύχει καθαρό κέρδος 30.000 € β) Εάν ο φόρος εισοδήµατος αποτελεί το 50 % των κερδών, ποιο µέγεθος πωλήσεων πρέπει να πραγµατοποιήσει η επιχείρηση, ώστε να πετύχει το ίδιο κέρδος Α. Σταθερά έξοδα 150.000 ευρώ Καθαρά κέρδη 30.000 ευρώ Μεταβλητά έξοδα 60% των πωλήσεων 1. Π = (Σ+Κ)/ΠΠΣ = (150.000 + 30.000)/0,4 = 450.000 ευρώ ΠΣ = τ-μ, 60% και το υπόλοιπο 40% είναι το ΠΠΣ 2. Π = Σ + Μ + Κ = 150.000 + 0,60Π + 30.000  0,4Π = 180.000  Π = 450.000 ευρώ.

3. Για κέρδος 60.000 αφού έχουμε 30.000 και Φόρος Εισοδήματος 50% Π = (150.000 + 60.000) / 0,4 = 210.000 / 0,4 = 525.000 ευρώ Π = Σ + Μ + Κ  Π = 150.000 + 0,6Π + 60.000  0,4Π = 210.000  Π = 525.000 ευρώ.

3) Η επιχείρηση Χ είχε πωλήσεις 125.000 µονάδες του προϊόντος Α και εισπράξεις 250.000 €. Το σταθερό κόστος ήταν 12.950 € και το µεταβλητό 0,15 €/µoν. Να βρεθεί α) το νεκρό σηµείο σε µονάδες β) τι καθαρό κέρδος θα έχει η επιχείρηση όταν οι πωλήσεις ανέλθουν σε 300.000 € (η φορολογία εισοδήµατος είναι 25%). γ) τι κέρδος θα προκύψει αν πουληθούν 8.500 µονάδες Πωλήσεις 125.000 μονάδες Κέρδος 250.000 ευρώ Σταθερό κόστος 12.950 ευρώ Μεταβλητά / μονάδα 0,15 ευρώ Τιμή πώλησης μονάδας = 250.000 / 125.000 = 2 ευρώ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

83

Α. Ν.Σ. = (Σ+Κ)/ΠΣ και ΠΣ = τ-μ ΠΣ = 2 – 0,15 = 1,85 Ν.Σ. = 12.950 / 1,85 = 7.000 μονάδες Β. Πωλήσεις 300.000 ευρώ με Φ.Ε. 25% 1. Π = (Σ+Κ)/ΠΠΣ και ΠΠΣ = (τ-μ)/τ Κ = 300.000 Χ 0,925 – 12.950 = 264.550 ευρώ.

2. Π = Σ + Μ + Κ  Κ = 300.000 – 12.950 – (0,15/2Χ 300.000)  264.500 ευρώ. Μ =μ/τ Χ Π  0,15/2 Χ 300.000 Γ. Πωλήσεις για Ν.Σ. = 12.950 / 0,925 = 14.000 ευρώ. Πωλήσεις 300.000 Διαφορά 286.000 Χ ΠΠΣ (0,925) = 264.550 ευρώ Κ.Κ. = 264.550 Χ 75% = 198.480 ευρώ Ή Κ.Κ. = 264.550 Χ 25% = 66.138 Κ.Κ. = 264.550 – 66.138 = 198.412 ευρώ. Ν.Σ. = 12.950/1,85 = 7.000 μονάδες -8.500 Διαφορά 1.500 Χ 18,5 = 2.775 ευρώ.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

84

Η αεροπορική εταιρία Α δύναται να μεταφέρει 2.000 επιβάτες μέσα σε μια περίοδο. Η τιμή του εισιτηρίου κάθε επιβάτη είναι 70 ευρώ και από αυτά τα 50 ευρώ προορίζονται για κάλυψη των σταθερών εξόδων, που είναι συνολικά 3.000 ευρώ και μέρους των κερδών: Να βρεθεί α) πόσες θέσεις πρέπει να πωλούνται μέσα σε μια περίοδο ώστε να μην πραγματοποιεί ούτε κέρδους ούτε ζημία β) ποιο το καθαρό κέρδος της επιχείρησης, αν καλύπτει το 80% της δυναμικότητας της όταν το ποσοστό φορολογίας εισοδήματος είναι 50%. Περιθώριο συμμετοχής το ποσό που εισφέρει η κάθε μονάδα για την κάλυψη σταθερών εξόδων δηλαδή Π.Σ. = 50 ευρώ. Ν.Σ. = Σ + Κ / ΠΣ = 3.000 / 50 = 60 θέσεις. Στο 60 έχει Νεκρό σημείο.

2.000 Χ 80% = 1.600 θέσεις Α΄ τρόπος Π = Σ + Κ / ΠΠΣ ΠΠΣ = 50/70 = 0,7142 ΚΠ = 1.600 Χ 70 = 112.000 ευρώ. και Κ = 112.000 Χ 0,7142 – 3.000 = 77.000 ευρώ. Β΄ τρόπος Π = Σ + Μ + Κ  Κ = 112.000 – 3.000 – 32.000 = 77.000 ευρώ. ΚΑΘΑΡΑ ΚΕΡΔΗ = 77.000 Χ 50% = 38.500 ΕΥΡΩ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

85

ΝΕΚΡΟ ΣΗΜΕΙΟ ΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΑΡΑΓΟΥΝ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΑΠΟ ΕΝΑ ΠΡΟΪΟΝ Α. ΣΕ ΜΟΝΑΔΕΣ Ν.Σ. = Σταθερά έξοδα / σταθμικό μέσο περιθώριο συμμετοχής Όπου Σ.Μ.Π.Σ. = περιθώριο συμμετοχής (κάθε μονάδας) Χ ποσοστό συμμετοχής στις πωληθείσες μονάδες. Β. ΣΕ ΑΞΙΑ ΠΩΛΗΣΕΩΝ Π = Σταθερά έξοδα / Ποσοστιαίο Σταθμικό μέσο περιθώριο συμμετοχής Όπου Π.Σ.Μ.Π.Σ. = ποσοστιαίο περιθώριο συμμετοχής Χ ποσοστό συμμετοχής στις πωλήσεις. Παράδειγμα Επιχείρηση που παράγει 2 προϊόντα Τιμή Α προϊόντος 2.400 ευρώ με μεταβλητά ανά μονάδα 1.700 ευρώ. Τιμή Β προϊόντος 2.000 ευρώ με μεταβλητά ανά μονάδα 1.400 ευρώ. Σταθερά έξοδα 4.050.000 ευρώ. Πωλούνται 3 προϊόντα του Α έναντι 1 μονάδας του Β. Α. ΣΕ ΜΟΝΑΔΕΣ Ν.Σ. = Σταθερά έξοδα / σταθμικό μέσο περιθώριο συμμετοχής Περιθώριο συμμετοχής (Α) = τ – μ = 2.400 – 1.700 = 700 ευρώ. Περιθώριο συμμετοχής (Β) = τ – μ = 2.000 – 1.400 = 600 ευρώ. Έχουμε 3 πρ. Α + 1 Β = 4 σύνολο. Άρα 3/4 = 0,75 και 1/4 = 0,25. Σταθμικό μέσο περιθώριο συμμετοχής = 700 Χ 75% + 600 Χ 25% = 675 ευρώ. Ν.Σ. = 4.050.000 / 675 = 6.000 μονάδες

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

86

Α: 6.000 Χ 75% = 4.500 μονάδες. Β: 6.000 Χ 25% = 1.500 μονάδες. Β. ΣΕ ΑΞΙΑ ΠΩΛΗΣΕΩΝ Π = Σταθερά / Ποσοστιαίο σταθμικό μέσο περιθώριο συμμετοχής Ποσοστιαίο περιθώριο συμμετοχής (Α) = τ – μ / τ = 700 / 2.400 = 29,17%. Ποσοστιαίο περιθώριο συμμετοχής (Β) = τ – μ / τ = 600 / 2.000 = 30%. Πωλήσεις 2.400 Χ 3 + 2.000 Χ 1 = 9.200 ευρώ. Ποσοστό Α: 2.400 Χ 3 / 9.200 = 78,26%. Ποσοστό Β: 2.000 Χ 1 / 9.200 = 21,73%. Π = 4.050.000 / 29,17% Χ 78,26% + 30% Χ 21,73% = 13.803.681 ευρώ. Α: 13.803.681 Χ 78,26% = 10.802.760,7506 ευρώ. Β: 13.803.681 Χ 21,73% = 2.999.539,8813 ευρώ. Αν πετυχαίναμε αυτές τις πωλήσεις για κάθε προϊόν θα είχαμε Ν.Σ.. Παράδειγμα Σταθερά έξοδα 151.900 ευρώ. Προϊόν Α: τιμή 300 ευρώ, μεταβλητά 170 ευρώ. Προϊόν Β: τιμή 450 ευρώ, μεταβλητά 210 ευρώ. Πωλούνται 2 προϊόντα του Α έναντι 3 του Β. Α. ΣΕ ΜΟΝΑΔΕΣ Ν.Σ. = Σταθερά έξοδα / σταθμικό μέσο περιθώριο συμμετοχής Περιθώριο συμμετοχής (Α) = τ – μ = 300 – 170 = 130 ευρώ. Περιθώριο συμμετοχής (Β) = τ – μ = 450 – 210 = 240 ευρώ. Πωλ. 2Α + 3Β = 5 (Α + Β) Άρα, 2/5Α = 40% και 3/5Β = 60%.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

87

Σταθμικό μέσο περιθώριο συμμετοχής = 130 Χ 40% + 240 Χ 60% = 196 ευρώ. Ν.Σ. = 151.900 / 196 = 775 μονάδες Α: 775 Χ 40% = 310 μονάδες. Β: 775 Χ 60% = 465 μονάδες. Β. ΣΕ ΑΞΙΑ ΠΩΛΗΣΕΩΝ Π = Σταθερά / Ποσοστιαίο σταθμικό μέσο περιθώριο συμμετοχής Ποσοστιαίο περιθώριο συμμετοχής (Α) = τ – μ / τ = 300 – 170 / 300 = 43,33%. Ποσοστιαίο περιθώριο συμμετοχής (Β) = τ – μ / τ = 450 -210 / 450 = 53,33%. Πωλήσεις (2 Χ 300) + (3 Χ 450) = 1.950 ευρώ. Ποσοστό Α: 600 / 1.950 = 30%. Ποσοστό Β: 1.350 / 1.950 = 70%. Π = 151.900 / 43,33% Χ 30% + 53,33% Χ 70% = 303.800 ευρώ. Α: 303.800 Χ 30% = 91.140 ευρώ. Β: 303.800 Χ 70% = 212.660 ευρώ. Αν πετυχαίναμε αυτές τις πωλήσεις για κάθε προϊόν θα είχαμε Ν.Σ.. Όταν σε μια επιχείρηση ένας παραγωγικός συντελεστής βρίσκεται σε στενότητα, σε αυτήν την περίπτωση όταν παράγει 2 προϊόντα ποιο από τα 2 θα παράγει. Θα πρέπει να υπολογίσει το περιθώριο συμμετοχής για να δει πόσο θα καλύψει τα έξοδα και το κέρδος. Άρα κατά προτεραιότητα παράγεται το προϊόν με το μεγαλύτερο περιθώριο συμμετοχής και ότι απομένει σε ώρες θα καλύψει την παραγωγή του 2ου προϊόντος.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

88

Παράδειγμα 2 προϊόντα Προϊόν Α: τιμή 48 ευρώ / μονάδα και μεταβλητά 30 ευρώ / μονάδα. Προϊόν Β: τιμή 74 ευρώ / μονάδα και μεταβλητά 44 ευρώ / μονάδα. Για την παραγωγή μιας μονάδας του Α θέλουμε 1/4 της ώρα και για του Β 1/2 της ώρας. Διαθέσιμες ώρες άμεσης εργασίας 6.000 ώρες. Συνολικά σταθερά 300.000 ευρώ και μέγιστη ζήτηση για κάθε προϊόν είναι: Α 20.000 μονάδες και Β 12.000 μονάδες. Πόσες μονάδες πρέπει να παράγουμε από κάθε προϊόν για να έχουμε το μέγιστο αποτέλεσμα. Περιθώριο συμμετοχής (Α) / ώρες άμεσης εργασίας = τ – μ / ώρες = 48 – 30 / (1/4) = 72 ευρώ / ώρα. Περιθώριο συμμετοχής (Β) / ώρες άμεσης εργασίας = τ – μ / ώρες = 74 – 44 / (1/2) = 60 ευρώ / ώρα. Προϊόν μονάδες Α: 2.000 μονάδες Χ 1/4 = 5.000 ώρες. Προϊόν Β: 1.000 ώρες / (1/2) = 2.000 μονάδες. Άριστο μείγμα παραγωγής: Α προϊόν 20.000 μονάδες. Β προϊόν 2.000 μονάδες. Οικονομικό αποτέλεσμα Α συνολικό περιθώριο συμμετοχής (48 – 30) Χ 20.000 = 360.000 Β συνολικό περιθώριο συμμετοχής (74 – 44) Χ 2.000 = 60.000 ΣΥΝΟΛΟ 420.000 ΕΥΡΩ (ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΕΙΣΦΟΡΑ) ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΣΤΑΘΕΡΑ 30.000 ΕΥΡΩ ΚΕΡΔΟΣ 120.000 ΕΥΡΩ. Παράδειγμα 2 προϊόντα

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

89

Προϊόν Α: τιμή 50 ευρώ / μονάδα και μεταβλητά 26 ευρώ / μονάδα. Προϊόν Β: τιμή 69 ευρώ / μονάδα και μεταβλητά 30 ευρώ / μονάδα. Για την παραγωγή μιας μονάδας του Α θέλουμε 1/2 της ώρα και για του Β 3/4 της ώρας. Διαθέσιμες ώρες άμεσης εργασίας 15.000 ώρες. Συνολικό σταθερό κόστος 600.000 ευρώ. Μέγιστη ζήτηση: Α 13.000 μονάδες και Β 17.000 μονάδες. Περιθώριο συμμετοχής (Α) / ώρες άμεσης εργασίας = τ – μ / ώρες = 50 – 26 / (1/2) = 48 ευρώ / ώρα. Περιθώριο συμμετοχής (Β) / ώρες άμεσης εργασίας = τ – μ / ώρες = 69 – 30 / (3/4) = 52 ευρώ / ώρα. Προϊόν Β 17.000 Χ (3/4) = 12.750 ώρες και 15.000 – 12.750 = 2.250 ώρες για Α.

2.250 / (1/2) = 4.500 μονάδες. Άριστο μείγμα παραγωγής (Α + Β) = 4.500 + 17.000 = 21.500 μονάδες. Οικονομικό αποτέλεσμα Α (50 – 26) Χ 4.500 = 108.000 Β (69 – 30) Χ 17.000 = 663.000 ΣΥΝΟΛΟ 771.000 ΕΥΡΩ ΣΤΑΘΕΡΑ ΕΞΟΔΑ 600.000 ΕΥΡΩ ΚΕΡΔΟΣ 171.000 ΕΥΡΩ

Β΄ ΤΡΟΠΟΣ Α 48 Χ 2.250 = 108.000 ΕΥΡΩ Β 52 Χ 12.750 = 663.000 ΕΥΡΩ ΣΥΝΟΛΟ 771.000 ΕΥΡΩ ΣΤΑΘΕΡΑ ΕΞΟΔΑ 600.000 ΚΕΡΔΟΣ 171.000 ΕΥΡΩ.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

90

Κεφάλαιο 4ο Διαφορικό κόστος

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

91

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

92

ΔΙΑΦΟΡΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ Διαφορικό κόστος είναι η διαφορά που υπάρχει στο κόστος μεταξύ δυο επιπέδων παραγωγής. Η διαφορά που υπάρχει στο κόστος λέγεται διαφορικό κόστος. Για επιχειρηματικές αποφάσεις η ανάλυση του διαφορικού κόστους. Παράδειγμα Η επιχείρηση παράγει 50.000 μονάδες. Σταθερά έξοδα 50.000 ευρώ Μεταβλητά έξοδα 3 ευρώ / μονάδα Παραγγελία από το εξωτερικό για 10.000 μονάδες προς 3,5 ευρώ / μονάδα. Ενώ η τιμή πώλησης του εσωτερικού είναι 5,4 ευρώ / μονάδα. Να δεχτούμε την παραγγελία από το εξωτερικό ή όχι; 50.000 μονάδες Πωλήσεις 50.000 Χ 5,4 = 270.000 Μεταβλητά 50.000 Χ 3 = 150.000 Περιθώριο συμμετοχής 120.000 Μείον σταθερά έξοδα -50.000 Κέρδος 70.000 ευρώ 60.000 μονάδες Πωλήσεις 50.000 Χ 5,4 = 270.000 10.000 Χ 3,5 = 35.000 305.000 πωλήσεις Μεταβλητά 60.000 Χ 3 = 180.000 Περιθώριο συμμετοχής 125.000 Μείον σταθερά έξοδα -50.000 Κέρδος 75.000 ευρώ Διαφορικό κέρδος 5.000 ευρώ Διαφορικά έσοδα = 305.000 – 270.000 = 35.000

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

93

Διαφορικό κόστος μετ. = 180.000 – 150.000 = 30.000 ΔΙΑΦΟΡΙΚΟ ΚΕΡΔΟΣ = 5.000 ΕΥΡΩ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΔΙΑΦΟΡΙΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Η επιχείρηση Ω παράγει και διαθέτει 20.000 μονάδες προϊόντος Α εργαζόμενη στο 70% της παραγωγικής της δυναμικότητας. Τα σταθερά έξοδα είναι 40.000 ευρώ. Τα μεταβλητά ανά μονάδα είναι 4 ευρώ, η τιμή πώλησης είναι 7 ευρώ. Η επιχείρηση λαμβάνει παραγγελία από την Αυστραλία για 7.000 μονάδες προς 5 ευρώ τη μονάδα. Πρέπει η όχι η επιχείρηση να δεχτεί την παραγγελία.

20.000 μονάδες Πωλήσεις 20.000 Χ 7 = 140.000 Μεταβλητά 20.000 Χ 4 = 80.000 Περιθώριο συμμετοχής = 60.000 ευρώ Μείον σταθερά έξοδα -40.000 Κέρδος 20.000 ευρώ 27.000 μονάδες Πωλήσεις 20.000 Χ 7 = 140.000 7.000 Χ 5 = 35.000 175.000 πωλήσεις Μεταβλητά 270.000 Χ 4 = 108.000 Περιθώριο συμμετοχής 67.000 Μείον σταθερά έξοδα -40.000 Κέρδος 27.000 ευρώ Διαφορικό κέρδος 7.000 ευρώ. Διαφορικά έσοδα 175.000 – 140.000 = 35.000 Διαφορικό κόστος μετ. = 108.000 – 80.000 = 28.000 Διαφορικό κέρδος = 7.000 ευρώ.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

94

Τα παρακάτω στοιχεία λαμβάνονται από τον προϋπολογισμός πωλήσεων της επιχείρησης Α για το μήνα Νοέμβριο: Έσοδα πωλήσεων Έξοδα πωλήσεων

50.000 μονάδες προς 2 ευρώ τη μονάδα διαφημίσεις 1.000 ευρώ Μισθοί 800 ευρώ Έξοδα ταξιδιών 500 ευρώ Ενοίκια 100 ευρώ

Κατά τον επόμενο χρόνο η διοίκηση της επιχείρησης σκέφτεται να επεκτείνει τις δραστηριότητες της στην Κρήτη αυξάνοντας τα έξοδα διαφήμισης κατά 30% και προσλαμβάνοντας νέο πωλητή με μισθό 150 ευρώ για να αναπτύξει την αγορά εκεί. Επιπλέον αναμένεται αύξηση των εξόδων ταξιδιών κατά 10%. Προϋπολογίζονται πωλήσεις στην Κρήτη 10.000 μονάδων με ίδια τιμή πωλήσεως. Το προβλεπόμενο μεταβλητό κόστος ανά μονάδα προϊόντος είναι 0,5 ευρώ. Συμφέρει στην επιχείρηση η επέκταση των δραστηριοτήτων της στην Κρήτη.

50.000 μονάδες Έσοδα 50.000 Χ 2 = 100.000 Έξοδα

διαφημίσεις 1.000 ευρώ Μισθοί 800 ευρώ Έξοδα ταξιδιών 500 ευρώ Ενοίκια 100 ευρώ

Μεταβλητά 50.000 Χ 0,5 = 25.000 27.400 Κέρδος 72.600 ευρώ 60.000 μονάδες Έσοδα 50.000 Χ 2 = 100.000 Έξοδα

διαφημίσεις 1.000 + 300 = 1.300 Μισθοί 800 + 150 = 950 Έξοδα ταξιδιών 500 + 50 = 550 Ενοίκια 100 ευρώ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

95

Μεταβλητά 60.000 Χ 0,5 = 30.000 32.900 Κέρδος 87.100 ευρώ Διαφορικό κέρδος 14.500 ευρώ Διαφορικά έσοδα 120.000 – 100.000 = 20.000 Διαφορικό κόστος διαφημίσεις 1.300 – 1.000 = 300 Μισθοί 950 – 800 = 150 Έξοδα ταξιδιών 550 – 500 = 50 Μεταβλητά έξοδα 30.000 – 25.000 = 5.000 ΣΥΝΟΛΟ 55.000 Διαφορικό κέρδος 14.500 ευρώ.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

96

Κεφάλαιο 5ο Πλήρη και οριακή κοστολόγηση

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

97

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

98

ΠΛΗΡΗΣ ΚΑΙ ΟΡΙΑΚΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Πλήρης ή απορροφητική και οριακή κοστολόγηση. Η διαφορά είναι πως αντιμετωπίζουμε τα Γ.Β.Ε. δηλαδή: Για την πλήρη ή απορροφητική κοστολόγηση έχουμε για τον σχηματισμό του κόστους παραγωγής τρία μεγέθη α΄ ύλη, εργατικά και Γ.Β.Ε. (μεταβλητά και σταθερά). Στην οριακή κοστολόγηση έχουμε για το κόστος παραγωγής α΄ ύλη, εργατικά και Γ.Β.Ε. (μεταβλητά). Τα σταθερά Γ.Β.Ε. σε αυτήν την περίπτωση επιβαρύνουν τα αποτελέσματα χρήσης και όχι το κόστος πωληθέντων. Εγαρμογή Πωληεθίσα ποσότητα 2.000 μονάδες Τιμή πώλησης 10 ευρώ / μονάδα Παραχθείσα ποσότητα 2.200 μονάδες Μεταβλητά / μονάδα 6 ευρώ Σταθερό κόστος παραγωγής 4.400 ευρώ. Μεταβλητά έξοδα πωλήσεων 800 ευρώ Σταθερά έξοδα πωλήσεων 1.000 ευρώ Αρχικό απόθεμα 0 ευρώ. Να συνταχθεί κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης με την πλήρη και οριακή κοστολόγηση. Οριακή Πωλήσεις 2.000 Χ 10 = 20.000 ευρώ. Κόστος Πωληθέντων = Αρχικό Απόθεμα + Παραγωγή – Τελικό Απόθεμα

Κ.Π. = 0 Χ 2.200 Χ 6 – 200 Χ 6 (2.200 – 2.000) = 12.000 (όλα τα μεταβλητά τα αφαιρούνται από την οριακή κοστολόγηση)

-Έξοδα πωλήσεων (μεταβλητά) Περιθώριο συμμετοχής ή μικτό αποτέλεσμα

800

12.800 7.200

(Από τις πωλήσεις αφαιρούμε όλα τα μεταβλητά έξοδα)

-Κόστος παραγωγής σταθερών

4.400

-Σταθερά έξοδα πωλήσεων

1.000

Καθαρό αποτέλεσμα

1.800

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

99

Πλήρης απορροφητική Πωλήσεις 2.000 Χ 10 = 20.000 ευρώ -Κόστος πωληθέντων = 0 + 2.200 Χ 8 – 200 Χ 800 = 16.000 Κ.Π. = 6 Μετ. + 2 Σταθ. (4.400/2.200) = 8 ευρώ / μονάδα. Μικτό αποτέλεσμα

4.000

-Σταθερά έξοδα πωλήσεων 1.000 -Μεταβλητά έξοδα

800

Καθαρό αποτέλεσμα

1.800 2.200

Η διαφορά αυτή 400 ευρώ οφείλεται στην διαφορά αποτίμησης του τελικού αποθέματος.

1. Παραγωγή > πωλήσεις τότε τελικό απόθεμα > αρχικό απόθεμα και αποτέλεσμα πλήρη > οριακή.

2. Παραγωγή < πωλήσεις τότε τελικό απόθεμα < αρχικό απόθεμα και αποτέλεσμα πλήρη < οριακή.

3. Παραγωγή = πωλήσεις τότε τελικό απόθεμα = αρχικό απόθεμα και αποτέλεσμα πλήρη = οριακή. Εγαρμογή ΙΙ Αρχικό απόθεμα 200 μονάδες Παραγωγή 10.000 μονάδες προϊόντος Για την οποία αναλώθηκαν α΄ ύλες + εργατικά 700.000 ευρώ Μεταβλητά Γ.Β.Ε. 200.000 ευρώ Πουλήθηκαν 9.000 μονάδες προς 120 ευρώ Μεταβλητά έξοδα πωλήσεων 5.000 ευρώ Σταθερά έξοδα πωλήσεων 25.000 ευρώ Να βρεθεί αποτέλεμα με την πλήρη και οριακή κοστολόγηση. Οριακή Πωλήσεις 9.000 Χ 120 = 1.080.000 ευρώ Κόστος / μονάδα = 700.000 + 200.000 / 10.000 = 90 ευρώ / μονάδα. Κ.Π. = 200 Χ 90 + 10.000 Χ 90 – 1.200 Χ 90 = 810.000 ευρώ (10.000 + 200 – 9.000 = 1.200)

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

100

-Μεταβλητά έξοδα

5.000

Περιθώριο συμμετοχής

815.000 265.000

-Σταθερά Γ.Β.Ε. 100.000 -Σταθερά έξοδα 25.000 Καθαρό αποτέλεσμα

125.000 140.000

Πλήρης Πωλήσεις 9.000 Χ 120 = 1.080.000 ευρώ Κόστος παραγωγής / μονάδα = 700.000 + 200.000 + 100.000 / 10.000 = 100 ευρώ / μονάδα Κ.Π. = 200 Χ 100 + 100.000 Χ 100 – 1.200 Χ 100 = 900.000 ευρώ Μικτό αποτέλεσμα

180.000

-Μεταβλητά έξοδα πωλήσεων 5.000 -Σταθερά έξοδα πωλήσεων 25.000 Καθαρό αποτέλεσμα

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

30.000 150.000

101

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

102

ΒΑΣΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΘΕΩΡΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Ο προϋπολογισμός αποτελεί μια πρόβλεψη για την επίτευξη κάποιου στόχου. Στην ουσία ο προϋπολογισμός αποτελεί έναν προγραμματισμό. Τι εξυπηρετεί ο προϋπολογισμός; Με τον προϋπολογισμό ελέγχεται η δράση της επιχείρησης. Με ποιόν τρόπο ελέγχεται η δράση της επιχείρησης; Συγκρίνουμε το πραγματικό με το τι έχουμε προβλέψει. Αν υπάρχει στην διαφορά αυτή απόκλιση πρέπει να μπούμε στην διαδικασία στο να μάθουμε γιατί έχουμε απόκλιση. Η απόκλιση αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι δεν έχουμε προβλέψει σωστά τα δεδομένα ή προέκυψε στην πραγματική διαδικασία. Ελέγχεται η δράση της επιχείρησης. Συντονίζεται η δράση της επιχείρησης μέσω του προϋπολογισμού και οι λειτουργίες της. Ο προϋπολογισμός συντάσσεται μέσα στον χρόνο χωρίς κάποια συγκεκριμένη φόρμα γίνεται η σύνταξη του προϋπολογισμού όποτε χρειαστεί, δεν είναι υποχρεωτική η σύνταξή του, όποτε κριθεί ότι είναι αναγκαίο. Υπάρχουν πολλών ειδών προϋπολογισμοί όπως κυλιόμενος προϋπολογισμός ανά τρις ή τέσσερις μήνες. Ελέγχεται η δράση και οι λειτουργίες της επιχείρησης. Στην όλη διαδικασία του προϋπολογισμού έχουμε έναν γενικό προϋπολογισμό και στην συνέχεια επιμέρους αναλυτικού προϋπολογισμούς. Βασικοί παράγοντες που θα καθορίσουν τον προϋπολογισμό Η σύνταξη του προϋπολογισμού συντάσσεται με κύριο κριτήριο τις πωλήσεις που προβλέπουμε ότι θα έχουμε, εξετάζουμε στην συνέχεια την τάση της

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

103

αγοράς (τι target group επικρατούν), το ιστορικό της αγοράς καθώς και τις συνθήκες όπως πολιτικές, κοινωνικές, κλπ.. Αφού ολοκληρώσουμε την φάση τον προβλεπόμενων πωλήσεων στην συνέχεια θα

συντάξουμε

προϋπολογισμό

παραγωγής

(2ος

προϋπολογισμός).

Τα

αποθέματα είναι αυτά που θα καθορίσουν ακριβώς το επίπεδο (συχνότητα) της παραγωγής. Προβλεπόμενες Πωλήσεις (+) Επιθυμητικό Απόθεμα Τέλους (-) Αρχικό Απόθεμα = Απαιτούμενη Παραγωγή Στην συνέχεια η προβλεπόμενη παραγωγή θα επιφέρει την πρόβλεψη σε α΄ ύλες. Αν

απαιτεί

η

παραγωγή

συγκριμένα

κομμάτια

δεν

θα

παράγουμε

συγκεκριμένα κομμάτια αλλά θα δούμε και την διάθεση των αποθεμάτων. Με την ίδια πρόβλεψη προβλέπουμε τα εργατικά και τα Γ.Β.Ε. και τα συνολικά προβλεπόμενα συγκροτούν το κόστος παραγωγής. Στην συνέχεια έχουμε και προϋπολογισμό όπως π.χ. ταμειακό, κλπ.. ΤΑΜΕΙΑΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Ταμειακός προϋπολογισμός είναι ένας προϋπολογισμός σύμφωνα με τον οποία ελέγχουμε τις προβλεπόμενες εισροές και εκροές. Πρέπει να περιλαμβάνει έσοδα ή έξοδα αποτιμημένα σε μετρητά. ΕΛΑΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Ελαστικός προϋπολογισμός είναι ένας προϋπολογισμός που αποτελείτε από πολλούς στατικούς προϋπολογισμούς. Στατικός προϋπολογισμός μια πρόβλεψη που αναφέρεται σε συγκεκριμένο αριθμό δραστηριοτήτων. Ένα

σύνολο

στατικών

προϋπολογισμών

μας

δίνει

έναν

ελαστικό

προϋπολογισμό. Ο κάθε ένας από τους οποίους αναφέρεται σε διαφορετική δραστηριότητα.

Στον

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

ελαστικό

προϋπολογισμό

εργαζόμαστε

για

να

104

συγκρίνουμε τα πραγματικά δεδομένα για να ελέγξουμε την δράση της επιχείρησης. Ο ελαστικός προϋπολογισμός αποτελείτε από τρία είδη εξόδων: 4. Σταθερά έξοδα 5. Μεταβλητά έξοδα 6. Ημιμεταβλητά έξοδα Σταθερά έξοδα, είναι αυτά τα οποία παραμένουν σταθερά για όποια δραστηριότητα π.χ. ενοίκιο, ασφάλιστρα, κλπ.. Μεταβλητά έξοδα, μεταβάλλονται ανάλογα με το βαθμό της δραστηριότητας π.χ. α΄ ύλες, προμήθεια πωλητή, κλπ.. Ημιμεταβλητά έξοδα, είναι τα έξοδα που αποτελούνται από ένα μέρος σταθερών και ένα μέρος μεταβλητών π.χ. πάγιο κινητής τηλεφωνίας, κλπ.. Από τα ημιμεταβλητά έξοδα θα πρέπει να ξεχωρίσουμε τα σταθερά και τα μεταβλητά. Αν το κάνουμε αυτό τότε μπορούμε να συντάξουμε ελαστικό προϋπολογισμό. Συντελεστής Μεταβλητού Μέρους =

Διαφορά εξόδων Διαφορά Ωρών

ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ – ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΚΛΙΣΕΩΝ Κόστος Α΄ υλών 1.000 ευρώ και είναι 1.200 ευρώ το πραγματικό κόστος των α΄ υλών. Η διαφορά 200 ευρώ λέγεται απόκλιση. Η απόκλιση αυτή μπορεί να είναι θετική ή αρνητική για την επιχείρηση. Αυτή η απόκλιση χαρακτηρίζεται ως μη ευνοϊκή, και μπορεί να οφείλεται είτε στην απόκλιση τιμής ή απόκλιση ποσότητας. Το 200 θα είναι είτε διαφορά ποσοτήτων ή διαφορά τιμής ή και στους δύο παράγοντες. Το Κόστος εργατικών επηρεάζεται από τις ώρες και το ωρομίσθιο, π.χ. προβλέψαμε ότι θα έχουμε εργατικά 1.000 ευρώ και τελικά είχαμε 800 ευρώ πραγματικά δεδομένα. Σε αυτήν την περίπτωση έχουμε μια θετική απόκλιση η οποία μπορεί να οφείλεται είτε σε μεταβολή των ωρών ή του ωρομισθίου. Απόκλιση α΄ υλών Απόκλιση ποσότητας = διαφορά ποσοτήτων Χ προϋπολογισμένη τιμή Απόκλιση τιμής = διαφορά τιμών Χ πραγματική ποσότητα

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

105

Οι επιμέρους αποκλίσεις θα δίνουν τη συνολική απόκλιση. Απόκλιση εργατικών Απόκλιση ωρών = διαφορά ωρών Χ προϋπολογισμένο ωρομίσθιο Απόκλιση τιμής ή ωρομισθίου = διαφορά ωρομισθίων Χ πραγματικές ώρες Κόστος Παραγωγής Προϋπολογισμένο κόστος παραγωγής = προϋπολογισμένο κόστος α΄ ύλης + προϋπολογισμένο κόστος εργατικών + προϋπολογισμένο κόστος Γ.Β.Ε. Πραγματικό κόστος παραγωγής = πραγματικό κόστος α΄ υλών + πραγματικό κόστος εργατικών + πραγματικό κόστος Γ.Β.Ε. ΠΡΟΤΥΠΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Δεν είναι υποχρεωτική η πρότυπη κοστολόγηση αλλά αποτελεί σημαντικό εργαλείο. Το προϋπολογισμένο κόστος, οτιδήποτε προϋπολογισμένο για το κόστος που θα έχει: α΄ ύλες, εργατικά, κλπ..

Το πρότυπο κόστος είναι

προκαθορισμένο και πιθανολογούμε ότι θα έχουμε. Πρότυπο κόστος, το κόστος που πρέπει να έχει το προϊόν, η παραγωγή, κλπ.. Έχουμε ελέγξει επιστημονικά ότι τόσο κόστος θα έχει το προϊόν. Το έχουμε ελέγξει επιστημονικά και είναι αυτό που έχουμε καθορίσει που πρέπει να έχουμε.  Το πρότυπο κόστος αφορά μια μονάδα προϊόντος.  Έχουμε για κάθε προϊόν και μια καρτέλα πρότυπου κόστους.  Ενώ στα προϋπολογισμένα έχουμε συνολικά. Έχουμε το ιδανικό πρότυπο κόστος, δηλαδή το κόστος που πρέπει να έχουμε, έχει προϋπολογιστεί από την επιχείρηση, είναι ρεαλιστικό και είναι δύσκολο να το πετύχει. Ενώ το τρέχον πρότυπο κόστος, είναι ποιο κοντά στην πραγματικότητα. Το ιδανικό είναι πολύ μακριά από το πραγματικό. Πρότυπα υλικών Πρότυπη ποσότητας = επιτρεπόμενες μονάδες α΄ ύλης για μια μονάδα προϊόντος Χ πραγματική ποσότητα προϊόντος.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

106

Πρότυπη τιμή (πόσο θα έπρεπε να μας έχει κοστίσει η κάθε μονάδα):  Απόκλιση ποσότητας = διαφορά ποσοτήτων Χ πρότυπη τιμή.  Απόκλιση τιμών = διαφορά τιμών Χ πραγματική ποσότητα. Θετική ή αρνητική και πρέπει να συνδέεται με την αρχική. Πρότυπα εργατικών Πρότυπες ώρες = επιτρεπόμενες ώρες για μια μονάδα προϊόντος Χ πραγματική ποσότητα προϊόντων. Πρότυπο ωρομίσθιο:  Απόκλιση ωρών (απόδοσης) = διαφορά ωρών Χ πρότυπη τιμή.  Απόκλιση τιμής / ωρομισθίων = διαφορά τιμών Χ πραγματικές ώρες. Υλικά Πρότυπο κόστος = πρότυπη ποσότητα Χ πρότυπη τιμή Πραγματικό κόστος = πραγματική ποσότητα Χ πραγματική τιμή Εργατικά Πρότυπο κόστος = πρότυπες ώρες Χ πραγματικό ωρομίσθιο Πραγματικό κόστος = πραγματική ποσότητα Χ πραγματική τιμή ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ – ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΚΛΙΣΕΩΝ Γ.Β.Ε. Προϋπολογιστικό και πρότυπο κόστος και τα δυο είναι προκαθορισμένα. Το πρότυπο κόστος είναι αυτό που έχει επαληθευτεί επιστημονικά και αναφέρεται για ένα προϊόν. Το προϋπολογιστικό είναι αυτό που αποτελεί οτιδήποτε προϋπολογισμένο ότι θα έχουμε Α΄ ύλες, κτλ.. Το προϋπολογιστικό κόστος αναφέρεται συνολικά για την παραγωγή, ενώ το προϋπολογιστικό αναφέρεται σε μια μονάδα προϊόντος. Η συνολική απόκλιση θα πρέπει να συμφωνεί με τις επιμέρους αποκλίσεις. ΑΠΟΚΛΙΣΗ Γ.Β.Ε. Είναι έμμεσα έξοδα και χρειάζονται συντελεστή, προκαθορισμένο συντελεστή καταλογισμού ή επιβαρύνσεως. Αποτελούν αν προσθέσουμε τα

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

107

προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά Γ.Β.Ε. και τα προϋπολογισμένα πρότυπα μεταβλητά Γ.Β.Ε.. Δηλαδή: Προκαθορισμένος συντελεστής επιβαρύνσεως ή καταλογισμού = προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά Γ.Β.Ε.+ προϋπολογισμένα πρότυπα μεταβλητά Γ.Β.Ε. προβλεπόμενες ώρες

Προϋπολογισμένος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε. = προϋπολογισμένα πρότυπα μεταβλητά Γ.Β.Ε. προβλεπόμενες ώρες

Προϋπολογισμένος συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε. = προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά Γ.Β.Ε. προβλεπόμενες ώρες

Τα Γενικά Βιομηχανικά έξοδα αναλύονται σε τρις αποκλίσεις: 4. Απόκλιση βαθμού δραστηριότητας 5. Απόκλιση Αποτελεσματικότητας 6. Απόκλιση προϋπολογισμού Απόκλιση βαθμού δραστηριότητας = (πρότυπες ώρες – προβλεπόμενες ώρες) Χ πρότυπος συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε. Απόκλιση αποτελεσματικότητας = (πρότυπες ώρες – πραγματικές ώρες) Χ πρότυπος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε. Απόκλιση προϋπολογισμού = [προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά Γ.Β.Ε. + (πραγματικές ώρες Χ πρότυπος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε.)] – πραγματικά Γ.Β.Ε.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΚΛΙΣΕΩΝ – ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΟΣΤΟΣ Γ.Β.Ε. δεν είναι εύκολος ο υπολογισμός των αποκλίσεων αφορούν συνολικά την παραγωγή και υα γνωρίζουμε στο τέλος της χρήσης. Πρότυπος συντελεστής καταλογισμού = προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά Γ.Β.Ε.+ προϋπολογισμένα πρότυπα μεταβλητά Γ.Β.Ε. προβλεπόμενες ώρες

Με τον συντελεστή αυτό υπολογίζουμε τα πρότυπα Γ.Β.Ε.: Πρότυπα Γ.Β.Ε. = πρότυπες ώρες Χ πρότυπος συντελεστής καταλογισμού Πραγματικά Γ.Β.Ε. = ΧΧΧΧ Απόκλιση: (+) ή (-) ΧΧΧΧ Την απόκλιση αυτή την αναλύουμε στις ακόλουθες αποκλίσεις Γ.Β.Ε.:

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

108

Απόκλιση βαθμού δραστηριότητας = (πρότυπες ώρες – προβλεπόμενες ώρες) Χ πρότυπος συντελεστής σταθερών Γ.Β.Ε. Απόκλιση αποτελεσματικότητας = (πρότυπες ώρες – πραγματικές ώρες) Χ πρότυπος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε. Απόκλιση προϋπολογισμού = [προϋπολογισμένα πρότυπα σταθερά Γ.Β.Ε. + (πραγματικές ώρες Χ πρότυπος συντελεστής μεταβλητών Γ.Β.Ε.)] – πραγματικά Γ.Β.Ε.

ΝΕΚΡΟ ΣΗΜΕΙΟ Νεκρό σημείο είναι το σημείο στο οποίο η επιχείρηση δεν έχει ούτε κέρδη ούτε ζημίες (πωλήσεις = ολικό κόστος).

ΕΣΟΔΑ

Περιοχή Κερδών

Νεκρό Σημείο

Περιοχή Ζημίας

Περιοχή Μεταβλητών Εξόδων Περιοχή Σταθερών Εξόδων ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Αφορά επιχειρήσεις που παράγουν ένα προϊόν.

Υπολογισμός νεκρού σημείου με δύο τρόπους: ΣΕ ΜΟΝΑΔΕΣ Α. Ν.Σ.=

Σταθερά Έξοδα+Κέρδος Περιθώριο Συμμετοχής

Περιθώριο συμμετοχής είναι η διαφορά μεταξύ της τιμής και των μεταβλητών εξόδων. Η εισφορά του κάθε προϊόντος με την πώλησή του.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

109

Περιθώριο Συμμετοχής = τ – μ (αριθμός) Με κέρδος = 0 (για Ν.Σ., κέρδος = 0). ΣΕ ΠΩΛΗΣΕΙΣ Σταθερά+Κ

Α. Πωλήσεις = Ποσοστό Περιθωρίου Συμμετοχής Όπου Π.Π.Σ. =

τ-μ τ

%

Β. ΠΩΛΗΣΕΙΣ = ΣΤΑΘΕΡΑ + ΜΕΤΑΒΛΗΤΑ + Κ Όπου Μ=

μ τ

ΧΠ

ΔΙΑΦΟΡΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ Διαφορικό κόστος είναι η διαφορά που υπάρχει στο κόστος μεταξύ δυο επιπέδων παραγωγής. Η διαφορά που υπάρχει στο κόστος λέγεται διαφορικό κόστος. Για επιχειρηματικές αποφάσεις η ανάλυση του διαφορικού κόστους.

ΝΕΚΡΟ ΣΗΜΕΙΟ ΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΑΡΑΓΟΥΝ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΑΠΟ ΕΝΑ ΠΡΟΪΟΝ Α. ΣΕ ΜΟΝΑΔΕΣ Ν.Σ. = Σταθερά έξοδα / σταθμικό μέσο περιθώριο συμμετοχής Όπου Σ.Μ.Π.Σ. = περιθώριο συμμετοχής (κάθε μονάδας) Χ ποσοστό συμμετοχής στις πωληθείσες μονάδες. Β. ΣΕ ΑΞΙΑ ΠΩΛΗΣΕΩΝ Π = Σταθερά έξοδα / Ποσοστιαίο Σταθμικό μέσο περιθώριο συμμετοχής Όπου Π.Σ.Μ.Π.Σ. = ποσοστιαίο περιθώριο συμμετοχής Χ ποσοστό συμμετοχής στις πωλήσεις. Όταν σε μια επιχείρηση ένας παραγωγικός συντελεστής βρίσκεται σε στενότητα, σε αυτήν την περίπτωση όταν παράγει 2 προϊόντα ποιο από τα 2 θα παράγει. Θα πρέπει να υπολογίσει το περιθώριο συμμετοχής για να δει πόσο θα καλύψει τα έξοδα και το κέρδος. Άρα κατά προτεραιότητα παράγεται ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

110

το προϊόν με το μεγαλύτερο περιθώριο συμμετοχής και ότι απομένει σε ώρες θα καλύψει την παραγωγή του 2ου προϊόντος. Πλήρης ή απορροφητική και οριακή κοστολόγηση. Η διαφορά είναι πως αντιμετωπίζουμε τα Γ.Β.Ε. δηλαδή: Για την πλήρη ή απορροφητική κοστολόγηση έχουμε για τον σχηματισμό του κόστους παραγωγής τρία μεγέθη α΄ ύλη, εργατικά και Γ.Β.Ε. (μεταβλητά και σταθερά). Στην οριακή κοστολόγηση έχουμε για το κόστος παραγωγής α΄ ύλη, εργατικά και Γ.Β.Ε. (μεταβλητά). Τα σταθερά Γ.Β.Ε. σε αυτήν την περίπτωση επιβαρύνουν τα αποτελέσματα χρήσης και όχι το κόστος πωληθέντων.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

111

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

112