Αριστερά
ριν από λίγες ημέρες, στο πλαίσιο μιας άτυπης προεκλογικής περιοδείας στην Αθήνα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης
δήλωσε ότι «μυρίζουν εκλογές», χωρίς ωστόσο να τις ορίσει. Με αυτό τον τρόπο στέλνει στον κομματικό μηχανισμό, τα επιχειρηματικά κέντρα και τους εσωκομματικούς «άσπονδους φίλους» μήνυμα συσπείρωσης και στοίχισης πίσω από τον ίδιο και τις επιλογές του. Ο υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης, ερωτηθείς για το σενάριο πρόωρων εκλογών, ξεκίνησε από την κοινή διαπίστωση ότι «το 2023 είναι μια εκλογική χρονιά» και συνέχισε λέγοντας ότι «παραμένουμε πιστοί στο εκλογές στο τέλος της
τετραετίας» ή τέλος πάντων…
«κοντά στο τέλος της τετραετίας», αφήνοντας ανοιχτά όλα τα
ενδεχόμενα. Αυτό που η κυβέρνηση επιχειρεί να διασκεδάσει
είναι η αίσθηση ότι σέρνεται
σε εκλογές κλυδωνιζόμενη και πιεσμένη από τη λαϊκή οργή για το εκρηκτικό κοινωνικό μείγμα ακρίβειας, κατασχέσεων, ανεργίας και ανασφάλειας, κάτω από το βάρος των αποκαλύψεων για τα σκάνδαλα υποκλοπών και
διαφθοράς. Αυτό που δείχνει να φρενάρει τον άμεσο εκλογικό αιφνιδιασμό είναι η ρευστότητα του πολιτικού σκηνικού, η μεγάλη αβεβαιότητα που επικρατεί στις διαθέσεις του εκλογικού σώματος με τον φόβο και την παραίτηση να βρίσκονται σε διαρκή αναμέτρηση με την αγανάκτηση και τις τάσεις αντίστασης στην «κανονικότητα» που πάνε να μας επιβάλουν. Επιπλέον, οι πρόσφατες εκλογές σε χώρες όπως οι ΗΠΑ έδειξαν ότι το κοινωνικό ζήτημα έχει αναβαθμισμένο βάρος στην επιλογή των ψηφοφόρων. Με
αυτά τα δεδομένα, ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι λυκοφιλίες που χτίζονται στο όνομα της πολιτικής επιβίωσης και της «υπέρ πάντων» μάχης για την αυτοδυναμία. Έτσι, στις 7 Δεκεμβρίου ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα παραστεί στην ομιλία του Αντώνη Σαμαρά στην εκδήλωση για την έναρξη λειτουργίας ιδρύματος που φέρει το όνομα του πρώην πρωθυπουργού. Πριν λίγες μέρες, οι δύο πρώην πρωθυπουργοί, Κώστας Καραμανλής και Αντώνης Σαμαράς, δείπνησαν για δεύτερη φορά μαζί τους τελευταίους μήνες. Οι αντιθέσεις εντός της λεγόμενης κεντροδεξιάς και η ενόχληση πολλών στελεχών από το αυταρχικό «επιτελικό μοντέλο» διακυβέρνησης του Μαξίμου, το οποίο έχει αρχίσει να ξεχαρβαλώνεται, είναι υπαρκτές και εντεινόμενες. Ωστόσο, η πολιτική εμπειρία δείχνει πόσο λαθεμένο είναι να βασίζει κανείς σε αυτές την αντιπολιτευτική του τακτική, όπως κάνει σε μεγάλο βαθμό ο ΣΥΡΙΖΑ. Η ΝΔ, σε αυτή την παρατεταμένη προεκλογική περίοδο, προωθεί μια σειρά εκβιαστικών διλημμάτων, επιχειρώντας να εκμεταλλευτεί την αγωνία του κόσμου, καλώντας τον να «σφίξει το ζωνάρι» και προτάσσοντας το χιλιοειπωμένο επιχείρημα ότι είναι ο μόνος που μπορεί να
εξασφαλίσει τη σταθερότητα. Το αφήγημα Μητσοτάκη υπόσχεται ότι, μετά το τέλος των δύο διαδοχικών εκλογικών αναμετρήσεων και της πολιτικής αβεβαιότητας, η Ελλάδα θα μετατραπεί σε «επενδυτικό παράδεισο». Σε αυτή τη λογική εντάσσεται και η κινδυνολογία με την οποία βομβαρδίζονται οι τηλεθεατές για την πιθανή προσπάθεια της Τουρκίας να αξιοποιήσει μια κατάσταση ακυβερνησίας. Στην πραγματικότητα, ο δρόμος που θα ακολουθήσει
η επόμενη κυβέρνηση είναι ναρκοθετημένος. Ο Γιάννης Στουρνάρας λέει πως «ο περιορισμός των κινδύνων θα εξαρτηθεί από τη συνέχιση μίας συνετής (βλ. αυστηρής) δημοσιονομικής πολιτικής και την υλοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων». Σύμμαχος της κυβέρνησης παραμένει το δόγμα ότι «δεν υπάρχει εναλλακτική». Η πολιτική συνειδητοποίηση που δεν θα εξαντλείται στο αίτημα για «αλλαγή φρουράς», παραμένει το μεγάλο ζητούμενο.
στον ουκρανικό στρατό. Την Τετάρτη, οι κάτοικοι της Κοζάνης αντίκρυσαν μεγάλο κομβόι μεταφοράς πυρομαχικών (με βουλγαρικές και πολωνικές πινακίδες κυκλοφορίας), συνοδευόμενο από περιπολικά της αστυνομίας. Η πολεμική αυτοκινητοπομπή διέσχισε τον νομό Κοζάνης με προορισμό τα σύνορα. Όλες αυτές οι κινήσεις προκαλούν εύλογη ανησυχία και ενισχύουν τον κίνδυνο περαιτέρω
Δημοκρατία χωρίς Αριστερά, ιδέες χωρίς ταξική ουσία
προέδρου της Βραζιλίας τον περασμένο Οκτώβρη, ο Χοσέ Μουχίκα, πρώην πρόεδρος της Ουρουγουάης, πρώην αντάρτης των Τουπαμάρος, δήλωσε σε συνέντευξή του στο BBC : «Είναι τεράστιο λάθος να θεωρούμε ότι εδώ η διαμάχη ήταν ανάμεσα στην Αριστερά και στη Δεξιά. Εδώ η μάχη δόθηκε στη βάση της δημοκρατίας, ενάντια στον αυταρχισμό». Ο πρώην αντάρτης και νυν υποστηρικτής του Λούλα εκφράζει μ’ αυτόν τον τρόπο τον μετασχηματισμό του αριστερού κυβερνητισμού
σε προοδευτικό-δημοκρατικό. Αποκηρύσσοντας το δίπολο Αριστερά-Δεξιά, προτάσσει τη δημοκρατία αποσυνδεδεμένη από το κοινωνικό ζήτημα, την αντίθεση κεφαλαίου
και εργασίας, εχόντων και μη εχόντων, πλούσιων και φτωχών. Οι ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ και η ήττα των Ρεπουμπλικάνων πυροδότησε μία σειρά αναλύσεων για το αν απασχόλησε τους ψηφοφόρους η οικονομία και ο πληθωρισμός ή η ανάγκη απόκρουσης της ακροδεξιάς, ρατσιστικής και σεξιστικής πολιτικής του Ντόναλντ Τραμπ. Στην Ελλάδα, μία ανάλογη συζήτηση γίνεται με βάση τα ερωτήματα διαφόρων δημοσκοπήσεων για το πόσο
ψηλά είναι οι υποκλοπές στη λίστα ενδιαφερόντων των ψηφοφόρων. Τελικά, τι είναι πιο σημαντικό, οι ιδεολογίες, οι αξίες, τα δικαιώματα, η δημοκρατία ή τα υλικά
συμφέροντα των ανθρώπων; Η συζήτηση αυτή, βέβαια, δεν περιορίζεται στο πώς έχουν
τα πράγματα, τι απασχολεί
πράγματι την κοινωνική
πλειονότητα, αλλά δίνονται και
απαντήσεις για το τι πρέπει να
την απασχολεί. Νυν και πρώην
αριστεροί τοποθετούνται στην
πλευρά της δημοκρατίας,
αλλά στη βάση των παραπάνω
διλημμάτων, ξεχνώντας ότι δεν
υπάρχουν σωστές απαντήσεις σε λάθος ερωτήματα.
ο Αριστοτέλης στα Πολιτικά: «[…] το ουσιαστικό σημείο, όπου διαφέρουν η δημοκρατία και η ολιγαρχία μεταξύ τους, είναι η φτώχεια και ο πλούτος» (1279b, 35). Περιγράφοντας στην Αθηναίων Πολιτεία
της δημοκρατίας
«μεγάλη ισότητα στις τάξεις
στις
χωρίς την
στα δικαιώματα και την εξουσία δεν μπορεί να διαρκέσει». Στη γαλλική επανάσταση του 1789 ο λαός ανέτρεψε τη μοναρχία, ζητώντας, μεταξύ άλλων, «ψωμί», ενώ οι «ακραίοι δημοκράτες» της εποχής ήταν οι «αβράκωτοι» (sans culottes). Σε ολόκληρο τον 19ο αιώνα, το εργατικό και το σοσιαλιστικό κίνημα πρωταγωνιστούσε στην πάλη για επέκταση του εκλογικού δικαιώματος, με ξεχωριστά παραδείγματα τους άγγλους χαρτιστές με τη «Χάρτα του λαού» του 1838, και τους γάλλους επαναστάτες του 1848 που ζητούσαν «κοινωνική δημοκρατία» κόκκινη και όχι τρίχρωμη. Έγραψε ο Καρλ Μαρξ στο Μανιφέστο: «Είδαμε ήδη ότι το πρώτο βήμα της επανάστα-
τάξης είναι η
του προλεταριάτου στη θέση της κυρίαρχης τάξης, η κατάκτησης της δημοκρατίας», συνδέοντας την επανάσταση και την εργατική εξουσία με τη δημοκρατία. Οι κατακτήσεις που περιλαμβάνονται στην αστική δημοκρατία δεν ήταν καθόλου αυτονόητες για τις αστικές τάξεις της εποχής που προτιμούσαν συνήθως τη συμβίωση με τις μοναρχίες και τους ευγενείς παρά την είσοδο των μαζών στη δημόσια σφαίρα. Εννοείται βέβαια ότι η δημοκρατία που διεκδικούσαν το εργατικό και σοσιαλιστικό κίνημα δεν περιοριζόταν στην καθολική ψηφοφορία και τις βασικές ελευθερίες αλλά συνδεόταν με την κοινωνική επανάσταση. Ακόμα και ο μετριοπαθής γάλλος σοσιαλιστής ηγέτης των αρχών του 20ού αιώνα Ζαν Ζορές πήγαινε πολύ πιο μακριά από την τυπική αστική δημοκρατία: «Ακριβώς όπως όλοι
δημοκρατικό τρόπο, δηλαδή από κοινού, έτσι πρέπει να ασκούν και την οικονομική εξουσία». Οι κοινωνικοί αγώνες είχαν σαν αναγκαία πλευρά τους την πάλη για δημοκρατία ενάντια σε στρατιωτικά πραξικοπήματα και φασιστικές δικτατορίες, για τη διεκδίκηση και την κατάκτηση της ψήφου για τις γυναίκες, για την άρση των φυλετικών διακρίσεων στις ΗΠΑ και του απαρτχάιντ στη Ν. Αφρική. Στην Ελλάδα της αντίστασης και της απελευθέρωσης από την τριπλή κατοχή, το αίτημα «Λαοκρατία και όχι βασιλιά» συνένωνε -έστω θολά και με ασάφεια- την απελευθέρωση από το φασισμό, τη δημοκρατία και τη λαϊκή εξουσία. Τον Νοέμβρη του 1973 συνδέθηκαν η Αριστερά και η εργατική τάξη, η αντιδικτατορική πάλη, οι αντιιμπεριαλιστικοί στόχοι, τα κοινωνικά αγαθά, οι λαϊκές ελευθερίες και ανάγκες,
Την Παρασκευή 9/12, στις 7 μ.μ., στον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων (Ερμού 134, Θησείο) οι εκδόσεις Εκτός Γραμμής θα παρουσιάσουν το βιβλίο του Ανρί Λεφέβρ Η εισβολή του Μάη. Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι Ειρ. Γαΐτάνου, Χρ. Μητσοπούλου, Γ. Μπαλαμπανίδης, Στ. Σταυρίδης, Γ. Φλυτζάνης. Θα συντονίσει ο Γ. Καλαμπόκας.
δουλειά με αξιοπρέπεια, φθηνό ρεύμα
και
πολλές αναβολές και απρόσμε-
γραφεία του ΔΣΑ μετά από κάλεσμα που είχαν απευθύνει σωματεία και συλλογικότητες.
στη χώρα μας. Ο Δεκέμβρης διεμβόλισε το σύνολο του κοινωνικού ιστού. Η εκπυρσοκρότηση του όπλου ακούστηκε σε όλους τους καταπιεσμένους και η σφαίρα καρφώθηκε στην καρδιά μιας γενιάς, καθοριστικό για τη διαμόρφωση της πολιτικής και κοινωνικής της ταυτότητας για το μέλλον. Μαθητές εκείνης της εποχής σημαδεύτηκαν από το γεγονός και πρωτοστάτησαν στον αγώνα. Η νεολαία της εκπαίδευσης στο πρόσωπο του Γρηγορόπουλου βλέπει την πιο ωμή και αποκρουστική όψη της καθημερινής «δολοφονίας» της νέας γενιάς στα σχολεία και τα πανεπιστήμια των καταναγκασμών, της εξετασιομανίας, της εκμηδένισης της δημιουργικότητας, του ελεύθερου χρόνου, της αβέβαιης προοπτικής. Το μαθητικό κίνημα οργανώθηκε με συνελεύσεις και συντονιστικά καλώντας σε μεγάλες πορείες, σε όλες τις πόλεις, που στηρίχτηκαν από όλη την αγωνιζόμενη νεολαία. Συνδέθηκε με το φοιτητικό και εργατικό κίνημα στους δρόμους και τις διεκδικήσεις. Η μαχητικότητα εκείνων των κινητοποιήσεων ήταν προμήνυμα των αγώνων του μαζικού κινήματος, που ακολούθησαν, ενώ έδωσαν εμπειρία για την οργάνωση των αγώνων των μαθητών από ‘κει και πέρα. Για μια ολόκληρη γενιά μαθητών ο Δεκέμβρης δεν τέλειωσε εκείνες τις ημέρες. Άφησε πίσω του νέους και νέες, που έμαθαν να αμφισβητούν και να αγωνίζονται. Πολλοί μαθητές άρχισαν τότε να ψάχνονται, να διαβάζουν, να μην καταπίνουν αμάσητα τα δελτία των 8. Τα συνθήματα κραυγής-καταγγελίας της νέας γενιάς σε δρόμους γεμάτους δακρυγόνα, κόκκινες και μαύρες σημαίες, που φώναζαν «Κάτω η κυβέρνηση των δολοφόνων», «Στις τράπεζες λεφτάστη νεολαία σφαίρες», «Το αίμα κυλάει εκδίκηση ζητάει», «Μπάτσοιγουρούνια-δολοφόνοι» τους έμαθε πως δεν μπορούν να αφήσουν το μέλλον τους στα χέρια κανενός. Γι’ αυτό από τότε συνεχίζουν κάθε 6η Δεκέμβρη να οργανώνουν και τη δική τους μεσημεριανή πορεία,
Δεκέμβρης έχει σημαδευτεί εδώ και 14 χρόνια από τη δολοφονία του Αλέξη και την εξέγερση που ακολούθησε μετά. Τον Δεκέμβρη του ‘08 δεν θα είναι η πρώτη φορά που καταλαμβάνονται δρόμοι
και δημόσια κτίρια, αλλά θα είναι από τις ελάχιστες φορές που καταλαμβάνονται τόσο μαζικά και συντονισμένα. Η δολοφονία του 15χρονου μαθητή Αλέξη Γρηγορόπουλου ήταν η αφορμή για την εκδήλωση μιας συσσωρευμένης οργής, απέναντι σε μια κοινωνία που υποσχόταν πολλά και έδινε ελάχιστα. Στις παρυφές της οικονομικής κρίσης που δεν είχε ακόμα ξεσπάσει πλήρως στη χώρα μας, στον απόηχο των κινημάτων του ‘06-07, κάτι φαινόταν να βράζει στην κοινωνία. Μαθητές, φοιτητές, όλη η νεολαία βρίσκεται στους δρόμους, ενάντια στην καταστολή και την
αστυνομοκρατία όσο και στην ίδια την κυβέρνηση της ΝΔ και την αντιλαϊκή πολιτική της. Ενάντια στη σαπίλα ενός συστήματος που τσακίζει τα όνειρα της νέας γενιάς. Χαρακτηριστικό είναι το σύνθημα «Στις τράπεζες λεφτά, στη νεολαία σφαίρες, ήρθε η ώρα για τις δικές μας μέρες». Έτσι, καταλείφθηκαν εκτός από το Πολυτεχνείο, η Νομική και η ΑΣΟΕΕ με σκοπό να μετατραπούν σε κέντρα αντιπληροφόρησης. Εκείνη την περίοδο και τη χρονιά που ακολούθησε ενορχηστρώθηκε η εικόνα του κέντρου «έρμαιου» στα χέρια των διαδηλωτών, οι οποίοι σύμφωνα με το κράτος και τα ΜΜΕ ήταν επικίνδυνοι για την ασφάλεια των πολιτών. Σε αυτό το πλαίσιο, το κράτος δικαιολογούσε κάθε χρήση βίας και καταστολής, κάθε παράλογη εκτός νόμου προσαγωγή και σύλληψη, προσπαθώντας να επισκιάσει μια εξέγερση, η οποία μετασχημάτισε αποφα-
σιστικά τον χώρο της πόλης και έθεσε μερικά πραγματικά χρήσιμα ερωτήματα σε σχέση με τη ζωή στην ελληνική μητρόπολη στις απαρχές της κρίσης. Εκείνες οι μέρες, οι μέρες του Αλέξη, συνιστούν μια ρωγμή στην «κανονικότητα», μια ευθεία αμφισβήτηση της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων και όχι άδικα. Το πολιτικό σύστημα παρακολουθεί τις εξελίξεις με αμηχανία. Μία ολόκληρη γενιά ριζοσπαστικοποιείται στις μάχες του Δεκέμβρη. Παρότι χαρακτηρίζεται η εξέγερση ως «υπόθεση νεολαίας», το εργατικό κίνημα παίρνει θέση, πραγματοποιούνται εργατικά συλλαλητήρια, στάσεις εργασίας, πανεκπαιδευτικές διαδηλώσεις. Αυτή η σημαντική περίοδος άφησε πολιτικές παρακαταθήκες για τους επόμενους αγώνες και τα κινήματα. Άφησε ερωτήματα ανοιχτά. Τι ήταν η εξέγερση του Δεκέμβρη; Η αρχή ενός τέλους όπως
Το 2018 ο Μακρόν έζησε στιγμές μεγάλου… έρωτα με τον Τραμπ, κατά την τότε επίσκεψή του στον Λευκό Οίκο, χαρακτηρίζοντάς τον φίλο της Γαλλίας. Αυτή την εβδομάδα, υπήρξε ιδιαι-
συνδικάτων εργαζομένων στους σιδηροδρόμους των ΗΠΑ, που ετοιμάζονταν να ξεκινήσουν απεργία από τις 9 Δεκεμβρίου, με προοπτική να την συνεχίσουν και τις γιορτές. Κι αυτό διότι αρνούνταν να δεχτούν τη συλλογική σύμβαση που πρότεινε η διοίκηση και προβλέπει αυξήσεις 24% σε βάθος πενταετίας και μια εφάπαξ καταβολή
1.000 δολαρίων ετησίως — όχι όμως και πληρωμένες μέρες άδειας. Έτσι, με ψήφους Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων, η Βουλή και η Γερουσία επέβαλαν τη συγκεκριμένη σύμβαση στους 115.000 περίπου εργαζόμενους, καθώς η κυβέρνηση Μπάιντεν προειδοποιούσε για τις «καταστροφικές συνέπειες» που θα υπήρχαν για την οικονομία, καθώς οι σιδηρόδρομοι μεταφέρουν περίπου το 30% των εμπορευμάτων καθημερινά, με αποτέλεσμα το κόστος για κάθε ημέρα μη λειτουργίας τους να υπολογίζεται σε περίπου 2 δισ. δολάρια.
Την ίδια στιγμή, στη Βρετανία οι απεργίες πολλαπλασιάζονται σε διάφορους κλάδους. Πρωταγωνιστικό
ρόλο παίζουν οι εργαζόμενοι στο εθνικό σύστημα υγείας, καθώς οι ελλείψεις έχουν εκτινάξει τον αριθμό όσων βρίσκονται στη λίστα αναμονής των δημόσιων νοσοκομείων σε επτά εκατομμύρια! Μάλιστα, εκτός από γιατρούς και νοσηλευτές, στον αγώνα αποφάσισαν να μπουν και 10.000 μέλη των πληρωμάτων
το φόντο, η κυβέρνηση αποφάσισε να ρίξει στη μάχη τον… στρατό, σε ρόλο απεργοσπάστη, ώστε να μην υποκύψει στα αιτήματα των απεργών. Αναβρασμός επικρατεί, επίσης, στις τάξεις των εργαζομένων στους σιδηροδρόμους και τα ταχυδρομεία, ενώ οι εκπαιδευτικοί στη Σκωτία απήργησαν για πρώτη φορά μετά από 40 χρόνια στις 24 Νοεμβρίου και ετοιμάζονται να κλιμακώσουν με 48ωρη τον Δεκέμβριο, με τους συναδέλφους τους σε Αγγλία και Ουαλία να ψηφίζουν αυτές τις ημέρες ανάλογη πρόταση.
Απεργιακό κύμα σαρώνει, επίσης, αρκετές ακόμη χώρες της Ευρώπης. Στην Ισπανία, για του λόγου το αληθές, οι εργαζόμενοι στην αλυσίδα Zara απάντησαν με 48ωρη απεργία στην παράνοια της «Black Friday», ενώ η απειλή απεργίας ανάγκασε τις τράπεζες να δώσουν αυξήσεις 4,5% για φέτος και μπόνους. Στην Πορτογαλία, δεκάδες χιλιάδες γιατροί και νοσηλευτές, εκπαιδευτικοί και λοιποί εργαζόμενοι στο δημόσιο πραγματο-
ποίησαν μια εξαιρετικά επιτυχημένη απεργία στις 18 Νοεμβρίου και ετοιμάζονται για τη συνέχεια. Στη Γαλλία, επίσης, τα δύο βασικά συνδικάτα στην Air France καλούν σε απεργία τους εργαζόμενους στον αερομεταφορέα τις ημέρες των Χριστουγέννων, ενώ ο κρατικός ενεργειακός όμιλος EdF υπέγραψε νέα σύμβαση μετά τη μεγάλη απεργία — και την παρέμβαση της κυβέρνησης. Προειδοποιητική απεργία πραγματοποίησαν στις 28 Νοεμβρίου και οι σιδηροδρομικοί στην Αυστρία, απαιτώντας μηνιαία αύξηση της τάξης των 400 ευρώ.
τομέα της «πράσινης» βιώσιμης ανάπτυξης. Μετά από ενδελεχή αναζήτηση των ομάδων ερευνητικής δημοσιογραφίας «Follow the money» και «Investico», σε συνεργασία με μεγάλους ομίλους ΜΜΕ, αποκαλύπτεται πως ένα σημαντικό μέρος των –άνω των τεσσάρων τρισ. ευρώ– ευρωπαϊκών πόρων που έχουν καταχωρηθεί στον τομέα αυτό στην πραγματικότητα καταλήγουν όχι σε «πράσινες» αλλά σε «μαύρες», παραδοσιακά ρυ-
επενδύσεις. Πιο συγκεκριμένα, εκατοντάδες funds που διαφημίζουν τη δραστηριοποίησή τους στην «πράσινη» οικονομία ξόδεψαν παράλληλα 619 δισεκατομμύρια εντός του 2022 για επενδύσεις σε ορυκτά καύσιμα και
στην αεροπλοΐα. Οι επενδύσεις αυτές κατευθύνονταν σε εταιρείες όπως ο μεγάλος αμερικάνικος αερομεταφορέας Delta Air Lines και η νορβηγική εταιρεία φυσικού αερίου Equinor, ενώ συχνά πραγματοποιούνταν από επενδυτικά σχήματα που διαφημίζονταν ως «βαθιά πράσινα», υπονοώντας ότι τα κεφάλαιά τους επενδύονται προκειμένου να επιτευχθεί η μετάβαση από την εποχή των ορυκτών καυσίμων σε αυτή των καθαρότερων μορφών ενέργειας. Πρακτικά, αυτό που κάνουν τα συγκεκριμένα funds είναι να εκμεταλλεύονται το Πλάνο Δράσης Βιώσιμης Χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο συνδέει τις διευκολύνσεις χρηματοδοτήσεων με τρεις βαθμίδες περιβαλλοντικών στόχων, «γκρι», ανοιχτό πράσινο» και «βαθύ/σκούρο πράσινο», προκειμένου να αντλούν πόρους, τους οποίους αργότερα επενδύουν σε εταιρείες ρυπαντές. Σε κάποιες περιπτώσεις,
την κοινωνική
τους, οι επενδυτικές εταιρείες ισχυρίζονται πως
ευρωπαϊκό
και εθνικό νομικό πλαίσιο και το Πλάνο Δράσης για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη δεν καθορίζουν ξεκάθαρα το πού μπορούν να επενδυθούν τα συγκεκριμένα κεφάλαια. Έτσι, προς το παρόν, οι επενδυτικές εταιρείες αποφεύγουν οποιοδήποτε πρόστιμο ή άλλη ποινή γι’ αυτές τις «μαύρες» και «γκρίζες» δραστηριότητές τους. Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι μεγάλες επενδυτικές εταιρείες έχουν καταφέρει να κερδοφορούν ανεξαρτήτως χρώματος και σίγουρα ανεξαρτήτως «βιώσιμου αποτελέσματος».