Bestuursrecht

Bestuursrecht

Deel 1: Rechtsbescherming tegen het bestuur In België hebben we twee controlerende instellingen, het Grondwettelijk Hof en de Raad van State.

Deze controlerende instellingen moeten de individuele burgers beschermen tegen de overheid of de lagere besturen tegen de hogere besturen.

Hoofdstuk 1: Het Grondwettelijk Hof Het Grondwettelijk Hof is een rechtscollege, een hof en velt arresten. Het heeft zijn apart hoofdstuk in de Grondwet.

Arbitrage Hof (vroeger): Het Arbitrage Hof is de voorloper van het Grondwettelijk Hof en was enkel bevoegd voor geschillen tussen de burgers en de overheid of tussen 2 overheden. Het Arbitrage Hof kon enkel uitspraken doen over 3 artikels van de Grondwet, artikel: 10, 11, 24.  

Art 10, 11: Het non-discriminatie en gelijkheidsbeginsel.

Art 24: Onderwijs

Grondwettelijk Hof (nu): Het Grondwettelijk Hof nu is het vroegere Arbitrage Hof. Het Grondwettelijk Hof heeft een beperkte toegewezen en exclusieve bevoegdheid.

Het toetsingsvoorwerp: Het Grondwettelijk Hof gaat de wetskrachtige normen (wet, decreet, ordonnantie) controleren met de overeenstemming van de bevoegdheidsverdeling. Ze controleren dus wie er bevoegd is voor welke wetskrachtige norm.

Ze controleren enkel de artikels van titel 2 “ De Belgen en hun rechten.”, en de artikels 170, 172, 191 van de Grondwet.   

Art 170: Legaliteitsbeginsel in belastingzaken (enkel belasting invoeren door bevoegde organen).

Art 172: Gelijkheidsbeginsel i n belastingzaken (fiscaal hetzelfde behandeld worden).

Art 191: Bescherming van de vreemdelingen.

Maar in de praktijk focust het Grondwettelijk Hof zich nog steeds op Art. 10. 11 en 24.

De toetsingsmaatstaf: Het Grondwettelijk Hof gaat de wetskrachtige normen (wet, decreet, ordonnantie) controleren aan de bevoegdheidsverdelende regels. Ze controleren enkel de artikels van titel 2 “ De Belgen en hun rechten.”, en de artikels 170, 172, 191 van de Grondwet.

Pagina 1 van 33

Bestuursrecht

Beroep tot vernietiging / schorsing Schorsing = Tijdelijk buiten beschouwing laten in afwachting van de vernietiging van de wetskrachtige bepaling.

Dit gebeurt enkel bij een moeilijk te herstellen en ernstig nadeel, de advocaat kan een een schorsing vragen maar het Grondwettelijk Hof gaat hier zelden op in.

Vernietiging = De wetskrachtige bepaling wordt uitgewist, men doet of deze nooit heeft bestaan.

De vernietiging wordt dan ook vermeld in het Belgische Staatsblad.

De vernietiging heeft 2 kenmerken:  Retroactief = Met terugwerkende kracht, heeft dus nooit bestaan.  Erga Omnes = De vernietiging geldt voor iedereen.

Procesbevoegdheid: Wie kan er een verzoek van beroep tot vernietiging / schorsing indienen?

1. Een regering.

2. Een voorzitter van elk parlement.

Moeten geen belang aantonen.

3. Elke burger die er belang bij heeft.

Moeten wel een belang aantonen.

Belang: Welke belangen kan men hebben bij het schorsen of vernietigen van een wetskrachtige bepaling.

Discriminatie = ongelijke behandeling. We hebben 2 soorten ongelijkheden, de feitelijke en de juridische ongelijkheid.

Feitelijke ongelijkheid: 2 personen in een ongelijke situatie die niet het gevolg is van de overheid.

Juridische ongelijkheid: 2 personen in een ongelijke situatie die wel ten gevolgen is van de overheid.

De juridische ongelijkheid moet een redelijke en objectieve verantwoording hebben anders is dit geen conforme ongelijkheid en kan het Grondwettelijk Hof deze wetskrachtige bepaling schrappen.

Ontvankelijkheidstermijn: Dit is de termijn waarbinnen je de schorsing of vernietiging moet indienen. Deze wordt zeer exact nageleefd, 1 dag te laat is pech. Een synoniem voor ontvankelijkheidstermijn is de toelaatbaarheidstermijn.

De ontvankelijkheidstermijn = 6 maanden na de dag van bekendmaking, in het Belgische Staatsblad.

Vb: publicatie in Belgisch Staatsblad: 1 februari, dus 2 februari + 6 maand = 2 juli.

Voorbeeld Jef hoeybergs: 5 augustus 2011 kwam er een wet op het verbod van reclame voor medische esthetische.

De plastische chirurgen waaronder Jef Hoeybergs waren niet blij met deze wet en hebben een verzoek tot vernietiging ingediend bij het Grondwettelijk Hof. De wet werd vernietigd op basis van discriminatie want de schoonheidsspecialisten mochten nog wel reclame maken voor esthetische ingrepen.

Pagina 2 van 33

Bestuursrecht

Prejudiciële vraag: Wanneer de ontvankelijkheidstermijn verstreken is kan men de wet niet meer vernietigen.

Het enige wat men nog kan doen is een prejudiciële vraag stellen aan het Grondwettelijk Hof. Voor gelijk welk rechtscollege kan één van de partijen opwerpen dat een op de zaak toepasselijke wettelijke of decretale bepaling mogelijk ongrondwettelijk is en aan het rechtscollege vragen om een prejudiciële vraag te stellen aan het Grondwettelijk Hof. Dit moet gevraagd worden alvorens men de zaak aanvat.

De rechter is echter niet verplicht om deze vraag te stellen, maar wanneer de vraag gesteld wordt moet er geantwoord worden door het Grondwettelijk Hof en men moet op dit antwoord wachten alvorens het vonnis of arrest te bepalen.

Wanneer de wetskrachtige bepaling ongrondwettig wordt verklaard zal de wet, decreet of ordonnantie toch blijven bestaan. Enkel in dit concreet geschil zal de wetskrachtige bepaling buiten beschouwing worden gelaten.

Iemand anders kan hiervoor dus wel berecht worden als men geen prejudiciële vraag stelt of men een eerder gestelde vraag niet aanhaalt!

De wetgever kan echter nog wel ingrijpen en de wetskrachtige bepaling aanpassen / vernietigen.

Wanneer er door een prejudiciële vraag een wetskrachtige bepaling ongrondwettelijk wordt verklaard zal dit ook in het Belgische Staatsblad worden gepubliceerd.

Hoofdstuk 2: de Raad van State Der Raad van State is opgebouwd uit twee afdelingen, afdeling bestuursrechtspraak en afdeling wetgeving.

Afdeling bestuursrechtspraak De afdeling bestuursrechtspraak is een rechtscollege.

Afdeling wetgeving De afdeling wetgeving is een adviesorgaan.  

Wetsontwerpen van de regering: moeten verplicht worden voorgelegd aan de Raad van State.

Het wetsvoorstel van één parlementslid: mag voorgelegd worden aan de Raad van State.

Pagina 3 van 33

Bestuursrecht

Deel 2: De internationale rechtsorde Hoofdstuk 1: De Europese Unie In 2012 heeft Europa de Nobelprijs voor de vrede ontvangen.

Aan het hoofd van de Europese Unie staan 3 kopstukken, elk aan het hun bevoegde instantie.   

Martin Schulz, de voorzitter van het Europees Parlement, de stem van het volk José Manuel Barroso, de voorzitter van de Europese commissie, voor het algemeen belang Herman van Rompuy, de voorzitter van de Europese Raad en de Raad van ministers, de stem van de EU-landen

De Europese Unie: gisteren, vandaag en morgen Dankzij de Europese Unie is geen enkele lidstaat nog baas in zijn eigen land. De lidstaten staan een deel van hun soevereiniteit (= beslissingsmacht) af aan Europa.

Hieruit vloeit het Europees recht = supra nationaal dit wil zeggen dat het Europees recht boven de hoofden van de lidstaten tot stand komen, de lidstaten moeten zich schikken naar het Europees recht.

Voordeel Europees recht Er is meer gelijkheid, alle lidstaten worden in dezelfde richting gezet.

Nadeel Europees recht De lidstaten verliezen hun soevereiniteit, het is dus mogelijk dat de staten een norm moeten uitvoeren tegen hun wil in.

Historiek van Europa: 

1946: “A kind of United States of Europe” Een uitspraak van Winston Churchill, Engelse Premier. Hij vergelijkt de samenleving tussen de Europese landen met de Verenigde Staten. Gaandeweg wordt de Europese Gemeenschap opgericht.



1951: EGKS “Europese gemeenschap van kolen en staal” De grondlegger van het EGKS is Schuman, een Fransman.

Kolen en staal was de grondstof voor het maken van wapens, wanneer er een controle kwam op de inning van Kolen en staal kon Europa een nieuwe Wereldoorlog voorkomen. Het EGKS is een afspraak dat de Kolen en staal industrie ondergebracht werd in Hoge autoriteit (= neutrale instelling).

Europa bekeek en coördineerde de industrie, het belet de productie van wapens.

De lidstaten geven hun beslissingsmacht af = supranationaal



1957: EEG “Europese economische gemeenschap” De grondlegger van het EEG is Spaak, een Belg.

Het EEG houdt een samenwerking binnen Europa op economisch vlak, de grenzen van de landen gaan open om zo de Europese economie te bevorderen. Er is spraken van 4 vrijheden, vrijheid van mensen en personen, vrijheid van kapitaal, vrij verkeer van goederen, vrij verkeer van diensten.

Pagina 4 van 33

Bestuursrecht 

1957: EGA “Euratom, Europese gemeenschap voor atoomenergie” Euratom is een internationale organisatie die als doel heeft de kernenergie vreedzaam te laten verlopen. Het EGA is er gekomen tijden het Verdrag van Rome, elk lid dat tot de Europese Unie toetreed zal dit verdrag moeten tekenen en wordt dus automatisch lid van de Euratom.



1967: Fusie verdrag “Europese gemeenschappen” Het Fusie verdrag is een samenwerking tussen de 3 gemeenschappen (= EGKS, EEG, EGA), Het is een samenwerking die verder gaat dan enkel de economische samenwerking tussen de lidstaten.

Van de Europese gemeenschap naar de Europese Unie Met de steeds groter wordende samenwerking tussen de Europese lande wordt de Europese Unie gevormd. Dit gebeurt aan de hand van allerlei verdagen.     

Europese Akte 1986 Verdrag van Maastricht 1992 Verdrag van Amsterdam 1997 Verdrag van Nice 2001 Verdrag van Lissabon 2007

Het verdrag van Maastricht: Dit was het doorslaggevend verdrag, hierin is de structuur van de Europese Unie op poten gezet.

Het verdrag van Lissabon: In dit verdrag is de Europese grondwet ingevoerd, sommige landen waren her niet blij mee en protesteerden hiertegen, daardoor heeft het 2 jaar geduurd om de grondwet in te voeren.

De zuilen van de Europese Unie: Europese Unie Gemeenschappelijke beginselen

I

II

III

EGKS

GBVB

JBZ

EEG

Gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid

Justitie en Binnenlandse zaken

Euratom

Communautair en supranationaal = Bovenstatelijke instellingen, opgelegd aan de EU-lidstaten.

Intergouvernementeel en niet-communautair = lidstaten hebben dezelfde inbreng, een samenwerking

Pagina 5 van 33

Bestuursrecht

Algemene informatie:    

500 miljoen mensen verdeelt over 28 lidstaten, Kroatië is als laatste er bijgekomen.

De Vlag bestaat uit 12 sterren, het cijfer 12 staat voor de absolute volmaaktheid.

Europese feestdag, Europa dag de 9de mei.

Europees motto: In verscheidenheid verenigd!

Hoofdstuk 2: Het recht van de Europese Unie Hoe worden Europese wetten gemaakt: 1.

2.

3.

4.

5.

De commissie raadpleegt de burgers, deskundigen, belanghebbende.

De commissie dient een formeel voorstel in.

Het Parlement en de Raad van Ministers vormen een gezamenlijk besluit. Institutionele driehoek!

Nationale of lokale autoriteiten moeten deze uitvoeren.

De Commissie en het Hof van Justitie controleren deze uitvoering.

De institutionele driehoek: Europese Commissie

De Raad van Europa

Europees Parlement

De Europese Commissie doet een voorstel en stuurt deze naar de Raad van Europa en het Europees Parlement. De Raad van Europa en het Europees Parlement kunnen dit voorstel: goedkeuren, wijzigen of afkeuren.

Soms is ook het advies van het Economisch en Sociaal Comité en / of het Comité van de Regio’s nodig De gewone wetgevingsprocedure wordt in regel gevolgd voor het aannemen van wetgeving, uitzonderlijk wordt gebruik gemaakt van een bijzondere wetgevingsprocedure. De rechtsgrondslag bepaalt hierbij welke procedure er gevolgd moet worden.

Pagina 6 van 33

Bestuursrecht 3 keer behandeld zijn 3 lezingen: Elk wetgevend initiatief wordt 3 keer behandeld er zijn dus ook 3 lezingen.

1. Het voorstel wordt ingediend door de Commissie

2. Eerste lezing door het Parlement 3. Eerste lezing door de Raad Wetsvoorstel aangenomen? ja = procedure stopt neen = procedure gaat verder 4. Tweede Lezing door het Parlement.

Wetsvoorstel aangenomen? ja = procedure stopt neen = procedure gaat verder 5. Tweede lezing door de Raad Wetsvoorstel aangenomen? ja = procedure stopt neen = procedure gaat verder 6. Er komt een bemiddeling Wetsvoorstel aangenomen? ja = procedure stopt neen = procedure gaat verder 7. Derde lezing door het Parlement 8. Derde lezing door de Raad Wetsvoorstel aangenomen? ja = procedure stopt neen = procedure stopt, wettekst wordt verworpen

Het subsidiariteitsbeginsel en het evenredigheidsbeginsel Het subsidiariteitsbeginsel: De Europese Unie mag enkel optreden als een EU-lidstaat passief blijft, niets doet. het evenredigheidsbeginsel: Als de Europese Unie een norm bepaald heeft, en deze norm op verschillende manieren bereikt kan worden zal dit op de minst vergaande manier moeten gebeuren.

Pagina 7 van 33

Bestuursrecht Verordeningen en richtlijnen Verordening: Een verordening als Europese wetgeving kan men vergelijken met onze nationale wetgeving, een verordening is een wet die geldt voor de hele Europese Unie en heeft 3 kenmerken.   

Algemene strekking: Objectief en abstract, is van toepassing op alle situaties en alle personen.

Is bindend in al haar onderdelen: De verordening moet volledig en exact worden nageleefd.

Rechtstreeks van toepassing, de verordening geldt dus automatisch in alle lidstaten zonder deze om te zetten naar nationale wetgeving, de burger kan zich rechtstreeks beroepen op EU recht.

Richtlijn: Een richtlijn is een wet dat aan de lidstaten wordt opgelegd, maar enkel het doel van de verbintenis is bepaald door Europa. Het middel en de uitvoering ervan wordt dus vrijgelaten, dit wil zeggen dat de lidstaten zelf kiezen hoe ze de wet gaan uitvoeren, omzetten naar nationale wetgeving.

De Europese unie legt hiervoor ook een termijn op waarbinnen deze richtlijn omgezet moet worden, dit noemt men de implementatietermijn.

Vergelijking verordening & richtlijn Verordening

richtlijn

Het is bindend in al haar onderdelen, het doel, vorm, middelen is bepaald door de EU

Het is niet bindend in al haar onderdelen, enkel het doel is bepaald door de EU

Moet niet worden omgezet naar nationale wetgeving

Moet wel worden omgezet naar nationale wetgeving

Besluit: Het Europees recht heeft voorrang op het nationaal recht, het is dus supra nationaal.

Het Europees recht heeft een directe werking in het nationaal recht.

Voorbeeld: Het Hof van Justitie vaardigt een arrest uit over de consumentenbescherming, wanneer men buiten de onderneming een verkoopovereenkomst sluit men 7 dagen bedenktijd heeft.

Faccini Dori, een Italiaanse vrouw tekende in het station van Milaan een overeenkomst voor een cursus Engels. Dit was dus een verkoop buiten de onderneming waar een bedenktijd van 7 dagen op rust. Faccini Dori bedenkt zich binnen de 7 dagen en meld dit aan de onderneming. Wat blijkt nu Italië heeft de richtlijn nog niet omgezet in de nationale wetgeving, ondanks dat de implementatietermijn verlopen was. Faccini Dori heeft dan ook kunnen beroepen op het feit dat de wetgeving niet is omgezet en het Hof van Justitie heeft Italië hiervoor vervolg.

Pagina 8 van 33

Bestuursrecht

Hoofdstuk 3: De instellingen van de Europese Unie Het Europees Parlement: Het Europees Parlement is de stem van het volk, het beslist samen met de Raad van Ministers over de Europese wetten en de Europese begroting. Het Parlement heeft het toezicht op alle werkzaamheden van de Europese Unie. Het Europees Parlement telt 766 leden waarvan 22 Belgen, door de toetreding van Kroatië heeft België 1 EU Parlementslid moeten afgeven. Het aantal Europarlementsleden dat een land mag afvaardigen wordt bepaald door het bevolkingscijfer.

Op nationaal niveau hebben we de politieke partijen maar op Europees niveau hebben we fracties.

De Fracties kan men vergelijken met politieke families, een fractie bestaat uit parlementsleden die zich verenigen uit politieke voorkeur en niet op basis van nationaliteit. Momenteel zijn er 7 fracties, elke fractie uit bestaat minimaal 25 leden en minstens 1/4de van de lidstaten vertegenwoordigen.

Het Europees Parlement heeft 2 vestigingen, 1 in Straatsburg en 1 in Brussel.

De Europarlementsleden vergaderen normaal altijd in Brussel, ze gaan slecht 1 keer per maand naar Straatsburg voor amper 5 dagen. Heel deze verhuis kost het Europees Parlement ongeveer 180 à 220 miljoen euro per jaar. Hierdoor zou men heel de verhuis willen afschaffen, alle landen zijn voor het stoppen van de verhuis naar Straatsburg maar enkel Frankrijk houdt dit tegen.

De Europese Raad De Europese Raad of ook de Europese top genoemd is een bijeenkomst van alle staatshoofden en regeringsleiders van alle EU-landen. Toch zien we dat enkel het Frans staatshoofd, de President van Frankrijk deelneemt aan de Europese Raad, alle andere staatshoofden komen niet.

De Europese Raad is geen wetgever, ze bepalen enkel het beleid van de EU-landen, zo willen ze alle neuzen van de EU-landen in dezelfde richting zetten. De Europese Raad komt 2 keer per half jaar samen maar de voorzitter kan een extra vergadering inroepen. Momenteel is Herman Van Rompuy de voorzitter, President van de Europese Raad.

De Raad van de Europese Unie De Raad van de Europese Unie of ook de Raad genoemd bestaat uit 28 ministers, 1 minister per EUlidstaat maar deze minister zijn niet vast benoemd. De samenstelling veranderd afhankelijk van het te behandelen onderwerp, de minister met die specifieke bevoegdheid zal worden aangesteld om in de Raad van Europese Unie te zetelen. Het voorzitterschap van de Raad zal om de zes maanden opnieuw verkozen moeten worden. De Raad van de Europese Unie is als het ware de stem van de EU-landen. Ze beslissen samen met het Europees Parlement over de EU-wetten en de EU-begroting.

Ook sturen ze het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid.

Bij een stemming van de Raad van de Europese Unie moet meestal een gekwalificeerde meerderheid worden gehaald, Dit wil zeggen dat 260 van de 352 stemmen een JA-stem moeten zij EN de meerderheid van de U-landen moet voor stemmen = 15 landen. Dit is om te voorkomen dat grootmachten zoals Duitsland en Frankrijk alles zouden kunnen beslissen zonder de kleinere landen erbij te betrekken. Vanaf 2014 zal deze stemming lichtelijk veranderen, er moet 55% van de EUlanden voor stemmen en deze 55% van de EU-landen moeten 65% of meer van de bevolking van de EU vertegenwoordigen.

Pagina 9 van 33

Bestuursrecht

De Europese Commissie De Europese Commissie bestaat uit 28 leden, één uit elke lidstaat van de Europese Unie. Voor België is dit Karel De Gucht, met de portefeuille Handel. De Europese Commissie stelt de nieuwe wetgeving voor en is het uitvoerend orgaan van Europese Unie, zij zien er ook op toe dat de verdragen worden nageleefd, en vertegenwoordigt heel de Europese Unie ten opzicht van de rest van de wereld. Ze hebben zelfs de bevoegdheid om heel de Europese Unie te verplichten de regels na te leven.

Olli Rehn, Fins Eurocommissaris met de bevoegdheid Economie en Begroting.

Het Hof van Justitie van de Europese Unie Het Hof van Justitie is gevestigd in Luxemburg, en bestaat uit 28 onafhankelijke rechters, 1 uit elke EU-lidstaat voor België is dit Koen Lennaerts. Zij doen de uitspraak over de interpretatie van de EU-wetgeving en zien erop toe dat alle wetgeving in elk correct en op dezelfde manier wordt toegepast. Het hof van Justitie heeft ook nog een “hulp rechtbank”, het Gerecht van eerste aanleg, deze staat het Hof van Justitie van de Europese Unie bij. Het zal altijd gaan over 1 of meer van de 4 vrijheden, de vrijheid van personen, kapitaal, goederen en diensten.

De Europese Centrale Bank Aan het hoofd van de Europese Centrale Bank staat Mario Draghi. De Europese Centrale Bank werkt onafhankelijk van de regeringen en zorgt voor de stabiele prijzen, beheert het geld en de rentevoeten.

De Rekenkamer De Rekenkamer bestaat uit 28 leden, 1 van elke EU-lidstaat. Zij controleren of het geld van de EU goed besteed wordt en heeft de bevoegdheid om elke instantie of persoon te controleren dat met het EU-geld te maken heeft. Zij zorgen dus voor de Europese begroting.

De Raad van Europa De Raad van Europa heeft niets te maken met de Europese Unie!

De Raad van Europa is opgericht in 1949, en bestaat uit de 47 landen die bij Europa horen, het grondgebied van Europa, dus elk EU-land moet lid zijn van het EVRM. Ze behandelen in hoofdzaak de Europese verdrag voor de rechten van de mens. Natuurlijk voor het Hof voor de rechten van de mens in Straatsburg.

De Raad van Europa zorgt voor meer eenheid tussen de Europese landen, De burgers kunnen rechtstreeks beroep doen op het Verdrag voor de rechten van de mens, het heeft dus een rechtstreekse werking. Buiten het EVRM werkt de Raad van Europa nog rond andere Europese aangelegenheden.  onderwijs  Economie  Mensenrechten  Cultuur  Sociaal beleid Weetje: Wanneer het gebouw voor he Europees Parlement in opbouw was heeft het Europees Parlement al zittingen gehouden in de kamer van De Raad van Europa, dit omdat ze geen gebouw vonden dat grot genoeg was om heel het Europees Parlement te kunnen onderbrengen.

Pagina 10 van 33

Bestuursrecht

het Europees Hof voor de Rechten van de Mens Het Hof voor de Rechten van de Mens hangt samen met de Raad van Europa, deze telt 47 leden die allemaal het Verdrag voor de Rechten van de Mens hebben getekend.

Het EVRM waarborgt:      

Het recht op leven.

Het recht op een eerlijk proces.

Het recht op eerbiediging van het privé-, familie- en gezinsleven.

De vrijheid van meningsuiting.

De vrijheid van gedachten, geweten en Godsdienst.

Het recht op bescherming van eigendom.

Het EVRM verbiedt:     

Foltering en mensonwaardige of vernederende straffen of behandelingen.

Slavernij en dwangarbeid.

De doodstraf.

Willekeurige en onwettige gevangenschap.

Discriminatie in rechten en vrijheden die vernoemd worden in het Verdrag.

Enkele belangrijke data:        

5 mei 1949: Oprichting van de Raad van Europa 4 november 1950: Aanvaarding van het Verdrag 3 september 1953: Inwerkingtreding van het Verdrag 21 januari 1959: De eerste verkiezing van de leden van het Hof 23-28 februari 1959: 1ste zitting van het Hof 14 november 1960: 1ste arrest uit, tegen Ierland 1965: 2de arrest 18 september 2008: 10 000 arrest

Vroeger waren er zeer weinig uitspraken, dit kwam doordat het Hof een initiële instantie was, nu is het Hof een permanente instantie. Het Hof is ook voor het grootste deel uit glas opgebouwd dit staat symbool voor de transparantie van het Hof, iedereen heeft belang bij de Rechten van de Mens en iedereen heeft het recht de uitspraak te kennen.

Enkele belangrijke veroordelingen: 

Marckx arrest van 1979 Dit is een veroordeling van België die het personen en familie recht zeer sterk bepaald heeft.

Vroeger voor het arrest waren er 2 “soorten” kinderen, de wettige en de onwettige. De wettige kinderen waren kinderen uit een huwelijk, zij hadden geen erkenning nodig, de onwettige kinderen waren kinderen uit overspel, … en zij moesten wel erkent worden door de ouders. Dit speelt van belang bij het latere erfrecht.

Paula Marckx een de BOM moeder van Alexandra Marckx, vond dat zij gediscrimineerd was omdat zij haar dochter moest erkennen vooraleer de dochter een erfrecht verkreeg. Paula heeft toen een klacht ingediend bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, zij oordeelden dat Paula gelijk had, er was discriminatie. België werd dus veroordeelt en heeft hun wetgeving moeten aanpassen.

Pagina 11 van 33

Bestuursrecht 

Salduz arrest uit 2008 Dit is een veroordeling van Turkije, voortvloeiend = Salduz-wet, recht op een advocaat verhoor.

De 17 jarige Salduz werd opgepakt voor het verspreiden van vlaggen van de PKK, hij was tevens ook voorstander van de PKK (= vrijheidsbeweging). Bij zijn eerste verhoor verklaarde Salduz echter dat hij dit gedaan had, hij bekende. Hierna trok hij zijn verklaring in omdat hij dit zogezegd onder druk van de politieagenten heeft gezegd. Hierdoor is er dus een nieuwe wet gekomen waarin staat dat elk ieder vanaf het 1ste verhoor recht heeft op een advocaat.



Taxquet arrest uit 2009 Dit is een veroordeling van België, voortvloeiend = verplichte motivering van de schuldvraag.

In België werd een man veroordeeld tot de dood van de minister Taxquet, vroeger moest de jury enkel antwoorden op de schuldvraag, Ja of Neen. De man wou echter weten waarom hij veroordeelt werd voor het vermoorden van de minister. Sinds dien is het verplicht om de schuldvraag ook te motiveren, de eerste maal in België dat dit gebeurde was bij de “Parachutemoord” van Els Clottemans.

Hoofdstuk 4: De rechtsbescherming binnen de Europese Unie De Europese Unie heeft naast het Hof van Justitie van de Europese Unie nog het Gerecht van eerste aanleg. Deze zijn allebei in Luxemburg gevestigd. Het Gerecht van eerste aanleg zal het Hof van Justitie bijstaan indien nodig.

Men kan in veel verschillende gevallen bij het Hof van Justitie komen, onder anderen als 2 landen met elkaar ene conflict hebben maar ook de Europese Commissie met één of meerde Eu-landen of de Europese Commissie met een bepaalde sector, …

Voorbeelden: Het “Dassonville arrest” dit ging over het vrij verkeer van goederen. Frankrijk legden extra taxen op het consumeren van bier, dit om het dronkenschap tegen te gaan. Dit is natuurlijk tegen de wil van de Belgische bierbrouwers, de Europese Commissie is in dit geval dan tussengekomen wegens de inbreuk op het vrij verkeer van goederen. De Eu-Commissie dreigde dan ook met een dagvaarding voor het Hof van Justitie van de Europese Unie.

De Eu-commissie stelde ook vast dat er binnen de garnaal sector gefraudeerd werd, er waren prijsafspraken om zo de prijs van de garnalen kunstmatig hoog te houden. Hiervoor heet de Europese commissie de garnaalsector gedagvaard. Hetzelfde is al gebeurt met de liften sector.

Ook heeft Frankrijk al eend dagvaarding opgelopen voor het terugsturen van Poolse Zigeuners, dit is een inbreuk op het vrij verkeer van personen binnen de Europese Unie.

De rechtstreekse procedure: Bij de rechtstreekse procedure zullen de partijen onmiddellijk voor het Hof van Justitie van Europa verschijnen. Er zijn dan echter 4 procedures die en kan aanwenden.  Procedure tot nietigverklaring  Procedure wegens nalaten  Procedure tot schadevergoeding  Procedure wegens het niet nakomen van verdragsverplichtingen

De Onrechtstreekse procedure Bij de onrechtstreekse procedure zal men met het geschil voor de nationale rechter verschijnen, deze zal dan de interpretatie of de geldigheid van het Europees recht toepassen door eventueel een prejudiciële vraag te stellen aan het Hof van Justitie van Europa.

Pagina 12 van 33

Bestuursrecht

Deel 3: De fundamentele elementen van het administratief recht Hoofdstuk 1: De afbakening van het administratief recht De situering van het administratief recht Het administratief recht, bestuursrecht of uitzonderingsrecht is het recht voor de administratieve of de bestuurlijke overheden en diensten, het maakt deel uit van het publiek recht.

België heeft een scheiding der machten, de trias-politicaleer, de wetgevende uitvoerende en rechterlijke macht worden dus gescheiden om zo een machtsgreep te voorkomen.

Het administratief recht is gebaseerd op de uitvoerende macht. Het organiseert de administratieve overheden en regelt hun activiteiten.

Het administratief recht regelt bijvoorbeeld hoe je een medewerker wordt van het openbaar bestuur, en welke de rechten en plichten zijn van de ambtenaar, zodoende onderwerpt het administratief recht de ambtenaar ook aan een tuchtgezag.

Het administratief recht of bestuursrecht: 

Organiseert het openbaar bestuur Er zijn verschillende openbare besturen in de Grondwet vastgelegd, de federale uitvoerende macht, de regionale uitvoerende mach, de provincies en de gemeenten. Dus het gaat over de Koninklijke Besluiten, Ministeriële besluiten, gemeentelijke en provinciale regelementen, deze kunnen enkel geschorst worden door de Raad van State. Maar ook de vermelde openbare besturen kunnen nog extra openbare besturen oprichten zoals het OCMW, Kind en Gezin, NMBS, FOD Justitie, RIZIV (= Rijksdienst voor ziekte en invaliditeit).



Regelt de taakverdeling van het openbaar bestuur Het openbaar bestuur is verantwoordelijk voor het algemeen welzijn of het algemeen belang.

Echter heeft het algemeen welzijn / belang een ruime opvatting, het is een veranderende beleidsopvatting, verwachting van he volk, zoals de NMBS met het verlengen van de reistijden.

Men kan op 3 manieren optreden: 1 2 3

Bestuurlijke beslissing: bouwvergunning, milieuvergunning Beslissing van wetgevende aard: KB’s, MB’s, Provinciale en Gemeentelijke reglementen Jurisdictionele beslissing: een rechtsprekende beslissing, rechtbank, Raad van State Vb: Leerling Limburgse school stapt naar Raad van State met C-attest wegens slechte motivatie

Pagina 13 van 33

Bestuursrecht

Administratief recht is uitzonderingsrecht Het bestuur is verantwoordelijk voor het algemeen welzijn en moet daartoe de nodige beslissingen kunnen nemen, desnoods eenzijdig, gezagshalve zoals de gemeentebelasting, betogingsverbod.

Ons recht is gemeen recht maar het administratief recht heeft zijn eigen rechtsregels, daarom het uitzonderingsrecht. 

Eigen “ruimere” rechten “ voorrechten” Bij het administratief recht is de overheid in de dominante positie, bevoorrecht = publiekrecht.

Privaatrecht: 2 partijen, 1 is schuldeiser en 1 is schuldenaar, ze gaan naar de rechtbank.

Administratief recht: De overheid, openbaar bestuur is bevoorrecht, de schuldeiser kan geen beslag laten leggen op de overheid, publiekrecht.



Eigen “zwaardere” verplichtingen Het openbaar bestuur mag niemand bevoorrechten, moet aan strengere eisen voldoen.

Privaatrecht: Iedereen is vrij om een contract af te sluiten met ene partij naar keuze.

Administratief recht: De overheid is verplicht een openbare aanbesteding te plaatsen.



Eigen terminologie In het administratief recht kan men een andere opvatting geven dan in het “gewoon” recht.

Privaatrecht: Op het eigendomsrecht kan men een beslag leggen.

Publiekrecht: Op het eigendomsrecht kan men GEEN beslag leggen.

Uitvoerbare beslissingen Situering en begrip uitvoerbare beslissingen Een eenzijdige administratieve rechtshandeling of ‘uitvoerbare beslissing” = de bevoegdheid van het bestuur om in het algemeen belang eenzijdig of gezagshalve beslissingen nemen die hetzij alle burgers, hetzij een bepaald persoon verbinden.

Een administratieve rechtshandeling heeft gevolgen die het bestuur bewust heeft gewild, ze ontplooid vele soorten activiteiten: uitvoerbare beslissingen (= betogingsverbod) en materiële handelingen zonder rechtsgevolgen (= ingrijpen politiediensten).

We hebben 2 soorten administratieve rechtshandelingen:  

Meerzijdige administratieve rechtshandelingen Eenzijdige administratieve rechtshandelingen

Pagina 14 van 33

Bestuursrecht Voorrechten De uitvoerbare beslissing:   

Eenzijdig: Het openbaar bestuur kan alleen een verbintenis aangaan.

Wettig vermoed: Men moet vooraf niet naar de rechter om de machtigen te vragen.

Uitvoerbaar bij voorbaat: Beroep schorst de uitvoerbaarheid niet, de tuchtsanctie blijft zijn gevolg bewaren tot uitspraak.

Vb: - Een ambtenaar blijft ontslagen tot de Raad van State zijn besluit heeft genomen.

- Een koppel dat de personenbelasting verkeerd had ingevuld moet deze toch betalen, hierna kan men wel in beroep gaan maar men moet eerst betalen.



Ambtshalve gedwongen uitvoerbaar: Ambtshalve = uit zichzelf een beslissing nemen. Men kan de hulp van een openbare macht inroepen zonder en voorafgaand vonnis, mits wettelijke machtiging, hoogdringendheid in algemeen belang

Indeling 1. De reglementering en individuele beslissing De reglementaire beslissingen: Dit zijn de reglementen en verordeningen, de geschreven rechtsregels met een algemene draagwijdte. Dit wil zeggen dat het voor iedereen en op alle situaties van toepassing is.

Men moet dus geen motivatie geven.

Vb: Gemeentebelasting, KB’s, MB’s, benoeming rechter…

De individuele beslissingen, beschikkingen: Deze hebben slecht een beperkte, individuele draagwijdte, ze zij does van toepassing op een bepaald persoon, situatie. Hier is dus een uitdrukkelijke motivatie vereist.

Vb: Bouwvergunning, benoeming leerkracht…

Pagina 15 van 33

Bestuursrecht Het onderscheid tussen de reglementaire en individuele beslissing: 

Bekendmaking: De reglementaire beslissing: is op iedereen en alle situaties van toepassing, deze moet bekendgemaakt worden aan heel de bevolking.

De individuele beslissing: Deze is op een specifiek geval van toepassing, deze moet enkel aan de persoon of situatie bekend gemaakt worden.



Uitdrukkelijke motivering: De reglementaire beslissing: is op iedereen en alle situaties van toepassing, deze moet niet gemotiveerd worden.

De individuele beslissing: Deze is op een specifiek geval van toepassing, deze moet duidelijk gemotiveerd worden.



Advies afdeling wetgeving Raad van State: De reglementaire beslissing: is op iedereen en alle situaties van toepassing, in het belang van de burger is het dus verplicht dat de wetgever om advies vraagt bij de Raad van State.

De individuele beslissing: Deze is op een specifiek geval van toepassing, het advies van de Raad van State is hier niet nodig, het is zelfs onmogelijk.



Vernietiging afdeling bestuursrechtspraak Raad van State: De reglementaire beslissing: is op iedereen en alle situaties van toepassing, de Raad van State heeft hier de mogelijkheid om delen van het reglement of verordening te vernietigen.

De individuele beslissing: Deze is op een specifiek geval van toepassing, de Raad van State zal hier de volledige beschikkind schorsen of vernietigen

2. De rechtverlenende en niet-rechtverlenende beslissingen: Rechtverlenend wil zeggen dat er een “recht” wordt toegekend, zoals een toegekende bouwvergunning en niet-rechtverlenend wil zeggen dat er geen “recht” wordt toegekend, zoals een geweigerde bouwvergunning.

Belang van het onderscheid: De intrekking of opheffing van een rechtverlenende of niet-rechtverlenende beslissing kan tot zware gevolgen leiden. Wanneer er een rechtverlenende beslissing heeft plaatsgevonden en deze wordt ingetrokken of opgeheven kan dit ernstige gevolgen hebben voor diegene die het recht verkregen heeft. Wanneer een niet-rechtverlenende beslissing wordt ingetrokken of opgeheven is dit in het voordeel van diegene die de het recht niet verkregen heeft.

Pagina 16 van 33

Bestuursrecht 3. De discretionaire en gebonden beslissing: De discretionaire beslissing: De administratieve overheid apprecieert vrij de maatregel die haar het meest opportuun lijkt om het door de wetgever gestelde doel te bereiken, en dit binnen de aangegeven wettelijke perken.

Dit wil dus zeggen dat het openbaar bestuur enige beleids, manoeuvreer ruimte heeft om de beslissing uit te voeren, ze kunnen hier zelf in kiezen hoe ze de beslissing gaan uitvoeren.

Vb: Een gewoon examen = een jury beslist welke kandidaat er wordt aangenomen.

De gebonden beslissing: De wet schrijft de administratieve overheid nauwkeurig de te volgen gedragslijnen voor zonder haar enige beleidsvrijheid te laten, er is dus maar ĂŠn wettige beslissing mogelijk.

Dit wil dus zeggen dat het openbaar bestuur geen enkele beleids, manoeuvreer ruimte heeft om de beslissing uit te voeren, ze kunnen dus niet zelf kiezen hoe ze de beslissing gaan uitvoeren want de wet schrijft een te volgen procedure voor.

Vb: Een vergelijkend examen = de wet schrijft een te volgen procedure voor.

Het belang van het onderscheid: 

Beoordelen van de wettigheid: De discretionaire beslissing: De rechter kan dit niet vervolgen, hij kan zich niet in plaats van het openbaar bestuur stellen. Dit komt door de trias-politicaleer die zegt dat de machten gescheiden moeten blijven, de rechterlijke macht mag zich dus niet bemoeien met de uitvoerende macht.

De gebonden beslissing: De procedure moet volledig en correct gevold zijn anders zal heel de gebonden beslissing vernietigd worden door de Raad van State.



Formele motivering: De discretionaire beslissing: De discretionaire beslissing zal uitdrukkelijk gemotiveerd moeten worden, dit doordat het openbaar bestuur zelf nog inspraak krijgt, hierdoor zou gemakkelijker een verkeerde beslissing genomen kunnen worden.

De gebonden beslissing: De gebonden beslissing zal niet gemotiveerd moeten worden, dit doordat de wet een te volgen procedure voor schrijft, wanneer hiervan wordt afgeweken is deze beslissing onwettig en zal en een vernietiging dor de Raad van State plaat vinden.

Pagina 17 van 33

Bestuursrecht

De administratieve sanctie De administratieve sanctie biedt de bestuurlijke overheid de mogelijkheid om zelf op te treden tegen inbreuken op haar voorschriften. In plaats van deze sanctionering te moeten overlaten aan de reeds overbelaste strafrechters.

De administratieve sanctie is een voorbeeld van een uitvoerbare beslissing, zoals een GAS-boete, deze geeft de gemeente de kans om hun reglement zelf te bewaken. Het openbaar bestuur heeft dus de mogelijk om zelf te vervolgen.

De Administratieve sanctie heeft natuurlijk zijn beperkingen zo kunnen er namelijk geen vrijheidsstraffen gegeven worden, de maxima bedragen zijn ook bepaald door de wetgever, …

De vormen van een administratieve sanctie:      

Administratieve geldboete Administratieve schorsing of intrekking van vergunning Stadionverbod Tuchtsanctie Terugvorderen van subsidies …

De administratieve sanctie is niet hetzelfde als een preventieve- en veiligheidsmaatregel. Hiervoor is niet noodzakelijk een inbreuk op een rechtsregel nodig, deze heeft enkel als doel het beschermen in het algemeen belang.

Vb: de ophokplicht Rechtsgevolgen: 

De procedure wordt volledig voorgeschreven in de wet en deze moet gevolgd worden zoals iedereen die een administratieve sanctie krijgt heeft het recht om gehoord te worden, en de sanctie moet formeel gemotiveerd worden.



Wanneer men het niet een is met de administratieve sanctie en men in beroep wil gaan zal men een procedure moeten volgen, uiteindelijk zal men bij de Raad van State komen die de administratieve sanctie kan vernietigen.



De administratieve sanctie zal niet in het strafregister worden vermeld.

Vereisten voor elk bestuurshandelen Het algemeen belang  

Het belang van de collectiviteit van de gemeenschap = de openbare orde, veiligheid, rust.

Het individueel belang = persoonlijk winstbejag.

Een lager algemeen belang is altijd ondergeschikt aan een hoger algemeen belang, dit volgens de hiërarchie wan de wetgeving.

Vb: Een gemeente stelt de vuilzakken gratis ter beschikking van haar inwoners, dit is tegenstrijdig met een hoger algemeen belang want de Vlaamse overheid wil de afvalberg beperken.

Pagina 18 van 33

Bestuursrecht Het specialiteitsbeginsel en de machtsafwending: De wetgever zal hier het algemeen nutsdoel preciseren, de wetgever zal de bevoegdheden aan het openbaarbestuur van het bepaalde doel toekennen. Maar als het openbaar bestuur hier misbruik van maakt, de bevoegdheid gebruikt voor andere doelen, die de wetgever dus niet heeft bepaald of toegekend spreekt men van machtsafwending.

Vb: Een burgemeester is bevoegd voor het slopen van panden binnen het kader van de openbare veiligheid en gezondheid. Wanneer deze burgemeester zijn bevoegdheid gebruikt om er bijvoorbeeld een persoonlijk voordeel mee te behalen zal er spraken zijn van machtsafwending. Ook kan men zijn bevoegdheid verkeerd gebruiken, de burgemeester mag bijvoorbeeld niet het pand slopen voor de ruimtelijke ordening van zijn gemeente, hier is er dan ook sprake van machtsafwending.

Wettigheid Voor de wettigheid van de bestuurshandeling dient deze in overeenstemming te zijn met de hiërarchie van de wet, de handeling moet gebeuren binnen de toegewezen bevoegdheid en moet gesteld zijn door het bevoegde bestuursorgaan. 

In overeenstemming met de hiërarchie van de wet Dit wil zeggen dat een lagere rechtsregel nooit een hogere rechtsregel kan opheffen of hiervan afwijken. En een individuele beslissing moet zelfs in overeenstemming te zijn met alle rechtsregels.



Binnen de toegewezen bevoegdheid Dit wil zeggen dat de bestuurlijke overheid enkel bevoegd is voor de bevoegdheden die uitdrukkelijk aan hen zijn toegewezen, ze mogen geen enkele bestuurshandeling uitvoeren die niet binnen hun bevoegdheid ligt.



Verbod van delegatie van bevoegdheid Dit wil zeggen dat enkel de persoon of orgaan dat aangesteld is door de wetgever de bevoegdheid mag uitvoeren, hij mag zijn bevoegdheid niet overdragen aan een ander orgaan of persoon. Enkel de delegatie van detailmaatregelen is toegestaan. De koning kan aan een minister vragen om een KB verder uit te werken, het KB zal er dus enkel komen wanneer de minister = niet bevoegde, dit verder uitwerkt.

Vb: Begin jaren 2000 kregen veel mensen een boete voor leegstand van huizen en er volgenden veel klachten, de overheid had te weinig juristen om al deze klachten te behandelen en heeft de bevoegdheid afgestaan aan de privésector, de Raad van State heeft dit toegelaten als delegatie.

Sancties De burger kan door het met algemeen belang of met de wet strijdende bestuurshandeling op verschillende manieren aanvechten, ze zullen wel steeds de voorgeschreven procedure moeten volgen.   

Klagen bij de ombudsman, nadeel: de ombudsman kan geen uitvoering garanderen.

Zich beroepen bij de administratieve overheid, heeft weinig nut.

Zich beroepen bij de rechter, de Raad van State.

Pagina 19 van 33

Bestuursrecht

Hoofdstuk 2: De bronnen van het administratief recht Algemeen: De bronnen van het administratief recht volgen zoals de andere rechtsbronnen dezelfde hiĂŤrarchie.

1 2 3 4

Rechtsregels Pseudowetgeving Rechtspraak Rechtsleer

Rechtsregels: De rechtsregels richten zich rechtstreeks en dwingend tot ons allen of iemand in het bijzonder.

De betrokkenen moeten hieraan gehoorzamen.

Dit wil dus zeggen dat de rechtsregels dwingend zijn, men kan hier onder geen enkel beding van afwijken.

Rechtsregels

Geschreven

Niet-geschreven

Geschreven rechtsregels:

Niveau

Organen

Rechtsregels

/

Verdrag

Bovenstatelijk

Europese wetgever: instelling van de EU

Richtlijn, verordening, besluit van EU

Grondwetgevend

Constituante

Grondwet

Wetgevend

Federale wetgever

Regionale wetgever

Wetten

Decreten, ordonnanties

Koning

Federale regering

Koninklijkbesluit

Regionaal regeringsbesluit

Minister of Staatssecretaris

/

Ministerieel besluit of besluit staatssecretaris

/

Uitvoerend

Provinciaal orgaan

Provinciaal besluit

Gemeentelijk orgaan

Gemeentelijk besluit

Orgaan van functioneel gedecentraliseerde openbare dienst

Besluit van functioneel gedecentraliseerde openbare dienst

Pagina 20 van 33

Bestuursrecht Niet-geschreven rechtsregels:

Niet-geschreven rechtsregels

Algemene rechtsbeginsel

Rechtsgewoonte

Het algemeen rechtsbeginsel: Het algemeen rechtsbeginsel zijn normen die door de rechter direct of indirect worden afgeleid uit principes die aan de gehele rechtsorde ten grondslag liggen en die om die reden als fundamenteel zijn bestempeld.

Het algemene rechtsbeginsel (=ARB) is ingedeeld volgens aard en volgens doelgroep: Volgens aard: Volgens aard wil zeggen volgens hun plaats in de hiërarchie van de rechtsbronnen.

1

Grondwettelijk: De grondwet wordt nageleefd door de wetgever en het openbaar bestuur, maar de wetgever wordt door het Grondwettelijk Hof getoetst en het openbaar bestuur door de Raad van State.  Rechtzekerheidsbeginsel  Recht van verdediging  Onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de rechter  Redelijkheidsbeginsel  Gelijkheidsbeginsel  Motiveringsplicht van het bestuur

2

(gewoon) wettelijk: Deze wetten moeten ook door iedereen worden nageleefd, bij een overtreding zal men een voorgeschreven procedure moeten volgen en als laatste kan men bij de Raad van State uitkomen = Administratieve Cassatie rechter.

Volgens doelgroep:   

Van behoorlijke wetgeving Van behoorlijk rechtspraak Van behoorlijk bestuur

Het algemeen rechtsbeginsel van behoorlijk burgerschap = ABR

De rechtsgewoonte (= irrelevant voor administratief recht) De rechtsgewoonte is een ongeschreven, maar dwingende rechtsregel die ontstaat als gevolg van een ononderbroken handelen op eenzelfde wijze door de burgers.

Vb: Boeren geven een hand bij het sluiten van een contract.

Pagina 21 van 33

Bestuursrecht

Pseudowetgeving: De pseudowetgeving mag niet geplaatst worden bij wetgeving want dit is het niet, pseudowetgeving is bijna wetgeving. Het gaat niet uit van de wetgever, het is gemaakt door een minister of staatssecretaris.

Pseudowetgeving is het geheel van ministeriële omzendbrieven, circulaires en dienstorders waarin instructies, richtlijnen / beleidsnormen of aanbevelingen vervat zijn, die als bindend worden ervaren ook al zijn ze dit niet of niet steeds. Ze gaan uit van een minister of staatssecretaris van het bestuur en zijn gericht aan hun eigen uitvoeringsambtenaren.

3 soorten omzendbrieven: 1

Interpretatieve omzendbrieven en dienstorders De interpretatieve omzendbrieven gaan uit van de leiding van het bestuur en zijn in eerste instantie gericht aan de Hiërarchisch ondergeschikte uitvoeringsambtenaren of diensten waaraan de materie van toepassing is. Maar deze kan ook van nut zijn voor de burger die er beroep kan op maken. Ze zijn echter niet bindend voor de burger, alsook niet bindend voor de rechter. In de interpretatieve omzendbrieven wordt de interpretatie, de toepassing van de normen verduidelijkt, toegelicht.

Vb: De aangifte van de personen belasting moet uiterlijk 30/06 worden ingediend, op papier. De minister van financiën heeft een omzendbrief verstuurd en gepubliceerd op de site van de FOD financiën waarin staat toegelicht dat de indiening via Taks-On-Web nog 2 weken extra respijt krijgt, dit wil dus zeggen dat men via internet pas op 14/07 zijn belastingen moet indienen.

2

Indicatieve omzendbrieven en dienstorders 1. Voor eigen bestuur: Het bestuur ( minister / staatssecretaris ) bepaalt voor zichzelf de richtlijnen en beleidsnormen, deze zal zij dan volgen bij het behandelen van de concrete individuele dossiers. Het bestuur moet deze regels dan ook volgen tenzij ze een redelijk en aanvaardbaar motief hebben met en grondige motivering.

Vb: Schoolmateriaal van de kinderen wordt door zelfstandige afgetrokken van de belastingen voor reeds 5 jaar. Het 6de jaar proberen de ouders dit opnieuw maar dan wordt het studiemateriaal geweigerd door de belastingambtenaar, dit is ook niet wettelijk. Maar doordat men dit de vorige 5 jaar wel telke malen heeft toegestaan is er de veronderstelling dat dit mocht.

2. Voor ondergeschikt bestuur: Gaat uit van een (administratief) toezichthoudende overheid ( minister / staatssecretaris ) en deze is gericht aan een ondergeschikt bestuur. In deze omzendbrief worden de voorwaarden meegedeeld waaraan de beslissing moet voldoen om te worden goedgekeurd door de toeziende overheid of om door hen niet te orden afgekeurd.

Vb: Het hoger openbaar bestuur het OCMW legt voorwaarden op aan de dienst uitkering aan vreemdelingen om geen uitkering meer te geven aan Syriëstrijders, ondanks het nakijken van de voorwaarden betalen zij toch aan de Syriëstrijders, dan heeft het OCMW als hoger openbaar bestuur het recht om de beslissing van het lager bestuur te vernietigen.

3

Verordenende omzendbrieven Deze zijn te vergelijken met de ministeriële besluiten.

Pagina 22 van 33

Bestuursrecht

Rechtspraak Rechtspraak is het geheel van arresten en vonnissen van hoven en rechtbanken. Deze vonnissen en arresten zijn bindend ten aanzien van de partijen waarover de uitspraak rust maar ze zijn altijd gezaghebbend. Hiermee kan men voorliggende geschillen oplossen aan de hand van het bestaand recht. In België volgen we echter niet zomaar de een uitspraak van het verleden op, dit gebeurt wel in de precedenten rechtspraak / Angelsaksische rechtspraak.

De rechtspraak heeft een betrekkelijk draagwijdte, in België kan bijvoorbeeld een politierechter, vrederechter afwijken van rechtspraak van Cassatie. Het hoger rechtscollege is gezaghebbend maar is niet van bindende kracht.

Hier zijn echter 2 uitzonderingen op: 

Uitputting van de rechtsmiddelen = gezag of kracht van gewijzigde: het gewoon recht: is de uitspraak na de dubbelle cassatie bindend en deze rechtbank moet zich aan de visie van de laatste cassatie rechter houden.

Het administratief recht: kan men slechts 1 maal naar de Raad van State = administratieve cassatie rechter gaan, de uitspraak is als eerste en laatste keer bindend.



Verzoekschrift tot vernietiging bij het Grondwettelijk Hof: Bij een verzoekschrift tot vernietiging bij administratief recht is net zoals bij gewoon recht de ontbinding ten aanzien van iedereen = Erga Omnes.

Rechtsleer: Rechtsleer, rechtsliteratuur of doctrine is het geheel van studies en commentaren over bepaalde rechtspunten, ook de administratiefrechtelijke rechtspunten.

Deze onrechtstreekse rechtsbron wordt geschreven door mensen met enige juridische kennis het is dan ook logisch dat hier een hiërarchie in bestaat, de rechtsleer van een Prof rechten zal vanzelfsprekend veel sneller aangenomen worden dan de rechtsleer van een 1ste jaar student rechtspraktijk.

Pagina 23 van 33

Bestuursrecht

Hoofdstuk 3: Algemene beginselen van behoorlijk bestuur Algemeen: ABBB = Algemene beginselen van behoorlijk bestuur De algemene beginselen van behoorlijk bestuur zijn de Behoorlijkheidseisen voor elk bestuurlijk optreden. Dit zijn de eisen waaraan voldaan moet worden bij het optreden van een bestuur.

De ABBB staat niet in de wet, er is enkel over geschreven.

De eisen die worden gesteld zijn om het misbruik van de discretionaire beslissingen tegen te gaan, de discretionaire beslissingen zijn beslissingen die enige beleids, manoeuvreer ruimte hebben.

De eisen die worden gesteld richten zich tot alle entiteiten van het land We hebben 2 indelingen in de algemene beginselen van behoorlijk bestuur:

Algemene beginselen van behoorlijk bestuur

Procedurele of vormelijke beslissingen Dit is de preventieve rechtsbescherming, worden op voorhand genomen.     

Hoorplicht en recht van verdediging Formele motiveringsplicht Onpartijdigheidsbeginsel Fair-play beginsel Zorgvuldigheidsbeginsel

Vb: Bij een GAS-boete wordt de hoorplicht vergeten, maar door het niet volgens van de procedure zal er GEEN andere beslissing komen.

Inhoudelijke of materiële beslissingen Dit is de curatieve rechtsbescherming, dit zijn de beslissingen die erna genomen worden, de helende of genezende beslissingen.    

Gelijkheidsbeginsel Materiële motiveringplicht Rechtzekerheidsbeginsel en vertrouwensbeginsel Redelijkheidsbeginsel, evenredigheidsbeginsel en zuinigheidsbeginsel

Vb: inhoudelijke beslissingen, deze kunnen een andere, vrije beslissing hebben. zoals een gewoon examen, GEEN vergelijkend examen.

Pagina 24 van 33

Bestuursrecht

De hoorplicht en recht van verdediging Er is een groot verschil tussen de hoorplicht en het recht van verdediging.

De hoorplicht: Is voor ernstige maatregelen of beslissingen, met uitzondering van een tuchtsanctie.

De hoorplicht is dus niet absoluut, er zijn uitzonderingen 4 voorwaarden voor uitzondering van de hoorplicht:    

De beslissing moet hoogdringend zijn, dan geen hoorplicht Moet gaan om een vaststaand feit, het bestuur heeft een gebonden beslissing.

Er is dus geen beslissingsruimte, geen discretionaire beslissingen.

Het openbaar bestuur heeft alle mogelijkheden gedaan om de betrokkenen te vinden maar is nog steeds onbereikbaar, onvindbaar dan is er geen hoorplicht nodig Wanneer een bestuursbeslissing wordt geschorst of vernietigd, zal er bij een 2de beslissing voor dezelfde case geen hoorplicht meer nodig zijn.

Vb: Een hotel wordt gesloten wegens te weinig brandtrappen. Voor de sluiting zal de hoteleigenaar gehoord worden.

Uitzodering: Een krot woning kan men onmiddellijk onbewoonbaar verklaren, in het kader van het algemeen belang.

Het recht van verdediging: Is enkel voor tuchtsancties, er zijn geen uitzonderingen dus het recht van verdediging is absoluut.

Verschil: - Hoorplicht = enkel voor ernstige maatregelen, is niet absoluut - Recht van verdediging = Enkel voor tuchtsanctie, is absoluut

De formele motiveringsplicht motiveringsplicht

Materieel motiveren Inhoudelijk motiveren, zich steunen op motieven, de beweegruimte.

Waarom …

Vb: discretionaire beslissing

Formeel motiveren De motieven moeten uitdrukkelijk verwoord worden.

Vb: arresten en vonnissen

Pagina 25 van 33

Bestuursrecht

Het onpartijdigheidsbeginsel De subjectieve onpartijdigheid: Het openbaar bestuur moet zonder beïnvloeding van buitenaf hun beslissing nemen, het mag niet vooringenomen zijn. Het mag dus niet beïnvloed zijn door bijvoorbeeld smeergelden, vriendjespolitiek…

De objectieve onpartijdigheid: Het openbaar bestuur mag geen schijn van partijdigheid vertonen, het openbaar bestuursorgaan mag niet beslissen als de burger rederlijkwijze kan twijfelen aan de onpartijdigheid ervan.

Het Fair-play beginsel Ook wel het onevenredigheidsbeginsel genoemd, de administratieve overheid mag het verkrijgen van rechten door de burger niet moedwillig bemoeilijken door onfaire middelen aan te wenden.

Het openbaar bestuur moet eerlijk handelen en geen misbruik maken van hun machtspositie.

Vb: Het openbaar bestuur mag het hoorrecht niet ongedaan maken door al te snel te beslissen.

Het zorgvuldigheidsbeginsel De procedurele of vormelijke zorgvuldigheid: De bestuurlijke overheid moet bij de vormelijke voorbereiding van de beslissing ervoor zorgen dat alle feitelijke en juridische aspecten van het dossier deugdelijk worden vergaard, geïnventariseerd en gecontroleerd, zodat zij met kennis van zaken kan beslissen.

De inhoudelijke zorgvuldigheid: De bestuurlijke overheid moet alle betrokken belangen zorgvuldig beoordelen en afwegen, zodat particuliere belangen niet nodeloos worden geschaad.

Een beslissing, gesteund op een ingewonnen advies zonder de reacties van de betrokken op dit advies te beantwoorden, is een onzorgvuldig genomen beslissing.

Vb: Alfacam is een failliete tv studio, men wil er een helihaven vestigen. Maar er is zeer veel protest, de inwoners van de gemeente kunnen een bezwaarschrift indienenwant de helihaven komt naast een woonwijk, er worden piloten opgeleid en het zou een helihaven voor Vips zijn dus helemaal niet in het algemeen belang.

Pagina 26 van 33

Bestuursrecht

Het gelijkheidsbeginsel: De overheid is verplicht om gelijke situaties gelijk te behandelen en ongelijke situaties ongelijk te behandelen, wanneer ze een redelijke motivering hebben.

Feitelijk ongelijkheid = 2 personen in een ongelijke situatie die niet het gevolg is van de overheid.

Vb: Het verschil tussen arm en rijk Rechtsongelijkheid = 2 personen in een ongelijke situatie die wel ten gevolgen is van de overheid.

Vb: Welke jeugdverenigingen gesubsidieerd worden door de overheid.

Een feitelijke ongelijkheid of rechtsongelijkheid in strijd met een rechtsbeginsel  

Een feitelijke ongelijkheid is moeilijk aanvechtbaar tenzij dit juridisch geregeld is.

Een rechtsongelijkheid is aanvechtbaar ALS de overheid geen aanvaardbare, objectieve en redelijke verantwoording kan geven.

Ongelijkheid door de wetgevende macht = Wet, Decreet, Ordonnantie: - Grondwettelijk Hof schorst of vernietigd deze wet, decreet, ordonnantie.

- De rechtbank/hof zal een prejudiciële vraag stellen aan het Grondwettelijk Hof voor hun uitspraak.

Ongelijkheid door de uitvoerende macht = KB, MB, verordening: - De Raad van State schorst of vernietigd deze KB, MB, verordening.

- Het Grondwettelijk Hof is hier onbevoegd, de rechtbanken of hoven behandelen deze zaken niet.

Rechtszekerheid en vertrouwens beginsel Rechtzekerheidsbeginsel Het rechtszekerheidsbeginsel wil de burger zekerheid geven over zijn rechtspositie. De rechtsregels moeten duidelijk en voorzienbaar kenbaar zijn voor de burgers. Bovendien met de burger op een zekere standvastigheid van het bestuur kunnen rekenen.

Het administratief recht heeft een verbod op retroactiviteit, het administratief recht kan dus nooit met terugwerkende kracht zijn.

Vertrouwensbeginsel De burger moet kunnen vertrouwen op de toezeggingen of beloften die het bestuur reeds concreet heeft begaan, de burger moet ook kunnen vertrouwen op een vaste gedrags- of beleidslijn van het bestuur.

Vb: Schoolmateriaal van de kinderen wordt door zelfstandige afgetrokken van de belastingen voor reeds 5 jaar. Het 6de jaar proberen de ouders dit opnieuw maar dan wordt het studiemateriaal geweigerd door de belastingambtenaar, dit is ook niet wettelijk. Maar doordat men dit de vorige 5 jaar wel telke malen heeft toegestaan is er de veronderstelling dat dit mocht.

Pagina 27 van 33

Bestuursrecht

Materiële motiveringsplicht Elke bestuurshandeling moet deugdelijk, redelijk, voldoende gemotiveerd worden.

Voorwaarden:   

Feitelijke motieven = vaststaand feit, de fout moet gebeurd zijn, geen vermoeden tot Juridische motieven of beweegredenen = kunnen aftoetsen De discretionaire beslissing naar redelijkheid dragen

Voorbeeld: Een ambtenaar maakt zich op het werk schuldig aan seksuele intimidatie, hierdoor wordt de ambtenaar ontslagen door de tuchtoverheid (= discretionaire beslissing).

De beslissing is pas geldig als ze deugdelijk (= materieel) gemotiveerd is.   

De feiten zijn bewezen, diverse getuigen verklaren dat de ambtenaar hieraan schuldig is De juiste juridische motieven, af toetsing of er spraken is van tuchtvergrijp Een redelijke beslissing, is ontslag in verhouding met de gepleegde feiten?

Redelijkheidsbeginsel Elke bestuurshandeling moet in weze redelijk zijn of verenigbaar zijn met het gezond verstand.

Er moet een redelijke afweging zijn, en bij eventuele ongelijke behandelingen moet er een deugdelijke motivering zijn. De verhouding tussen de beslissing en de motivering moet redelijk zijn.

Het redelijkheidsbeginsel hangt dus samen met het motiveringsbeginsel.

Hoofdstuk 4: De Raad van State Rechtsbescherming door de Raad van State De Raad van State is er voor de rechtsbescherming van de burger ten opzichte van de overheid, meer bepaald ten opzichte van de uitvoerende macht. De Raad van State is opgedeeld in 2 organen

Raad van State

Afdeling wetgeving

Afdeling bestuursrechtspraak

PREVENTIEF

CURATIEF

De afdeling wetgeving biedt bescherming in de voorbereidende fase, bij wetsvoorstel (= facultatief) en wetsontwerpen (= verplicht). Ze heeft een advies gevende functie.

De afdeling bestuursrechtspraak heeft een genezende, rechtzettende functie. Ze vernietigd of schorst de rechtsregels die het recht van de burger schenden met een arrest

Pagina 28 van 33

Bestuursrecht

Afdeling wetgeving De advies bevoegdheid De Raad van State is uitsluitend bevoegd voor hun toegewezen bevoegdheden, ze zijn dus enkel bevoegd voor hun expliciet toegewezen bevoegdheden. Ze kunnen en mogen dus geen adviezen verstrekken of initiatieven nemen in andere gevallen dan waarin de wet haar het optreden toelaat of verplicht.

Vb: De Raad van State zal dus nooit bij een gemeentelijke beslissing kunnen optreden.

Advies over ontwerpteksten van wetten en reglementaire besluiten Het gemotiveerd niet-bindend advies De Raad van State geeft een niet-bindend advies, dit wil niet zeggen dat het advies niets waard is, integendeel de Raad van State heeft een groot gezag. Men kan het advies naast zich neerleggen maar dit wordt zelfden gedaan, de Raad van State is het hoogste rechtscollege van het administratief recht Bij het geven van een niet-bindend advies zal de Raad van State steeds rekening moeten houden met    

De hiërarchie van de rechtsnormen Een inhoudelijke coherente tekst = een samenhangende, duidelijke tekst Geen dubbelzinnigheden en leemten = geen betwisting mogelijk, niets vergeten Komt de akte van de bevoegde overheid, het juiste openbaar bestuur

Bekendmaking Wanneer de Raad van State een advies geeft moet deze niet officieel gepubliceerd worden, De desbetreffende instantie zal op de hoogte worden gebracht door een brief. Het is aan hun de keuze om het advies al dan niet te publiceren.

Niet tegenstaande het openbaar bestuur, ieder heeft het recht elk bestuursdocument te raadplegen en er een afschrift van te krijgen met uitzondering van beroepsgeheim, schending van het auteursrecht en bij vernoeming van namen.

1. Passieve openbaarheid: Wanneer de burgers verzoeken om bepaalde bestuursdocumenten in te kijken, dit kan op grondwettelijke basis want dit is een recht die de burger heeft.

2. Actieve openbaarheid: Wanneer de overheid systematisch de burgers zelf inlicht over het gevoerde beleid.

Het voorwerp van advies De Raad van State kan enkel om advies gevraagd worden als het advies moet of mag ingewonnen worden.

Pagina 29 van 33

Bestuursrecht Verplichte of facultatieve adviesaanvraag Initiatief bij wetsvoorstel: - 1 of meerdere Parlementsleden - 1 of meerdere Volksvertegenwoordigers - 1 of meerdere Senatoren

Het advies van de raad van staten is facultatief = optioneel, het kan dus gevraagd worden maar is niet verplicht.

Initiatief bij wetsontwerp: Word aangevraagd door de regering en het is verplicht om het advies van de raad van staten te vragen.

Uitzondering:  

Bij de ontwerptekst van het legercontingent, begroting, rekeningen, leningen Bij een zeer snelle beslissing = hoogdringendheid is enkel een beperkt advies nodig

Sanctie op het niet-nakomen van de adviesaanvraagplicht Er is een onderscheid in de sanctie tussen enerzijds een wet of decreet en anderzijds een reglementair besluit.

Niet-nakoming van de adviesaanvraagplicht bij een wet of decreet Elke juridische sanctie is uitgesloten, want de wetgever kan steeds in een latere wet (impliciet) afwijken van een eerder wet. De RvS-wet die het advies voorschrijft was er eerder dan de wet waarin de miskenning van de adviesvereiste staat voorgeschreven.

Niet-nakoming van de adviesaanvraagplicht bij een reglementair besluit Het niet aanvragen van een advies bij een reglementair besluit kan leiden tot onwettigheid van het besluit, het besluit zal dan vernietigd worden door de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State.

Afdeling bestuursrechtspraak De Raad van State zal bij een indienen van een klacht steeds als eerste kijken of deze klacht ontvankelijk is, de Raad van State is zeer streng in zijn ontvankelijkheids voorwaarden. Wanneer er niet aan deze voorwaarden wordt voldaan, zelfs de kleinste fout is genoeg zal de Raad van State het verzoek of de klacht onontvankelijk verklaren. Bij een ontvankelijkheid zal het beroep onmiddellijk worden afgewezen Opdat de klacht ontvankelijk verklaard zou zijn moet men aan 4 voorwaarden voldoen: 1. De persoon van de verzoeker = Wie kan er een beroep indienen?

De verzoeker zal steeds proces bekwaam moeten zijn, men moet dus handelingsbekwaam zijn.

Met uitzondering van de werknemer, deze wordt bijgestaan door de vakbond.

En de persoon die de klacht indient moet er belang bij hebben!

2. De bestreden beslissing = Wat kan er bestreden worden?

Enkel de eenzijdige administratieve rechtshandeling kan bestreden worden zoals de tuchtsanctie.

Men moet eerst de hele procedure doorlopen hebben, het georganiseerd administratief beroep (= intern). Wanneer er geen georganiseerd administratief beroep is dan kan men naar de Raad van State. De Raad van State is de laatste mogelijkheid, het is in laatste administratieve aanleg.

Pagina 30 van 33

Bestuursrecht 3. De termijn waarbinnen het beroep moet worden ingediend = Wanneer beroep indienen  60 dagen na de dag van bekendmaking van de beslissing indien nodig  60 dagen na de betekening, enkel naar de betrokkenen zelf verstuurd, benoeming docent  60 dagen na feitelijke kennisname, indien geen bekendmaking of betekening 4. De vorm van het verzoek = Hoe moet het beroep worden ingediend  Schriftelijk ondertekend door de partij of de advocaat, raadsman  Verplichte vermelding van de dagtekening identiteit verzoeker en verweerder, de eis en de uiteenzetting van de feiten en middelen.  Bijlagen, een afschrift van de bestreden beslissing  Aangetekend versturen Een verzoek tot beroep kan dus op vele verschillende manieren onontvankelijk verklaard worden met als gevolg de annulatie van het verzoekschrift.

Annulatiegrond onwettigheid Naar vorm = externe, vormelijke of formele wettigheid Onbevoegdheid:  Naar inhoud, gemeenteraad beslissing  Naar plaats, gemeente Antwerpen  Naar tijd, tijdens een ontbonden Graad Schending van de pleegvormen:  Op straffe van nietigheid voorgeschreven  Substantiële

Naar inhoud = interne, inhoudelijke of materiële wettigheid Machtsafwending, de burgermeester sloopt een huis voor persoonlijk belang

Schending van de wet, een tuchtsanctie die steunt op niet-bewezen feiten

Gevolgen van een vernietigingsarrest:  Is Erga Omnes, het geldt voor iedereen  Werkt Ex Tunc, heeft een terugwerkende kracht De Raad van State kan ook als kortgeding rechter optreden, voor snelle beslissingen kan zij dan eerst een schorsing van een wel bepaalde beslissing opleggen. Dit is echter maar een voorlopige maatregel later zal de zaak uitgebreider behandeld worden en zal men beslissen of de schorsing overgaat tot vernietiging of de schorsing weer ongedaan gemaakt zal worden. De Raad van State is ook bevoegd om een dwangsom op te leggen, dit is een boete die betaald moet worden bij overtreding van de beslissing van de Raad van State.

Voorwaarde schorsing:  

Aantonen dat de vernietigingsmiddelen op eerste zicht kennelijk gegrond zijn Aantonen dat er een moeilijk te herstellen en ernstig nadeel dreigt indien de bestreden administratieve beslissing niet geschorst wordt.

Pagina 31 van 33

Bestuursrecht

Politica De Europese fracties: 

Fractie van de Europese volkspartij

= Christendemocraten



Fractie van Socialisten en Democraten

= Socialisten



Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa fractie

= Liberalen en Democraten



Fractie De Groenen/Vrije Europese Alliantie

= Groen, NV-A



Europese Conservatieven en Hervormers

= Anti federalistisch, LDD



Europees Unitair Links/Noords Groen Links

= Democratisch socialisme



Europa van vrijheid en democratie

= Euro sceptisch, Frank Vanhecke



Niet-ingeschrevenen

De Europarlementsleden:

Naam

Partij

Functie

Ivo Belet

CD&V

Commissie industrie, onderzoek en energie

Marianne Thyssen

CD&V

Commissie economische en monetaire zaken

Jean-Luc Dehaene

CD&V

Ondervoorzitter van de Begrotingscommissie

Annemie NeytsUytebroeck

Open VLD

Commissie buitenlandse zaken en Subcommissie veiligheid en defensie

Philippe Debacker

Open VLD

Commissie vervoer en toerisme

Guy Verhofstadt

Open VLD

Conferentie van voorzitters en Commissie constitutionele zaken

Saïd El Khadraoui

Sp.a

Commissie vervoer en toerisme

Sp.a

Commissie industrie, onderzoek en energie

Vlaams Belang

Commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken

Vlaams Belang

Commissie ontwikkelingssamenwerking

Kathleen Van Brempt Philip Claeys (= niet ingesch. fractie)

Frank Vanhecke Mark Demesmaeker

NV-A

Commissie buitenlandse zaken

Bart Staes

Groen

Ondervoorzitter van Commissie begrotingscontrole

Derk Jan Eppink

LDD

Commissie economische en monetaire zaken

Pagina 32 van 33

Bestuursrecht Kopstukken van Europa

Naam

Functie

Martin Schulz

Voorzitter van het Europees Parlement

Herman Van Romuy

Voorzitter van de Europese Raad

JosĂŠ Manuel Barroso

Voorzitter van de Europese commissie

Pagina 33 van 33