Demokracja energetyczna – prosumenci ważnym ogniwem w strukturze energetycznej państwa Beata Maciejewska
Lublin 28 listopada 2014
Podstawy zmiany
Podstawy zmiany: Dotąd korzystaliśmy z energii głównie jako jej bierni konsumenci, uzależnieni od dostawcy, najczęściej monopolizującego dostęp do energii. Dziś nowe możliwości technologiczne dają nam możliwość produkowania własnej energii z ogólnie dostępnych, odnawialnych źródeł i budowania sieci rozproszonej energetyki.
System konwencjonalny: produkowanie czy marnowanie energii
Transformacja energetyczna
Panel fotowoltaiczny
Turbina wiatrowa
Mikrowiatrak
nowe możliwości technologiczne dają nam m.in. inteligentne sieci energetyczne Przypomnijmy... W najbliższych latach wszystkich Polaków czeka modernizacja sieci energetycznych. Według dyrektywy europejskiej, której celem jest poprawa efektywności, a także przejrzystości europejskich systemów energetycznych, w 2020 roku 80% użytkowników energii elektrycznej ma być wyposażonych w inteligentne liczniki, co będzie początkiem inteligentnej sieci energetycznej (ISE). Inteligentna sieć energetyczna (ang. smart grid) to przede wszystkim zmiana w sposobie zarządzania dystrybucją energii na bardziej efektywny i bezawaryjny, poprzez bieżącą wymianę informacji między wszystkimi uczestnikami sieci, czyli tymi, którzy produkują energię, przesyłają ją i konsumują. Specjalny system informatyczny łączy dostawcę energii z każdym klientem dzięki inteligentnemu licznikowi.
Inteligentne sieci a demokracja energetyczna Rozwój inteligentnych sieci energetycznych będzie sprzyjał konsumentom energii i prosumentom. • Dzięki ciągłemu, dwukierunkowemu przepływowi informacji, ceny energii będą mogły być bardziej elastyczne a konsument dzięki możliwości monitorowania cen energii będzie mógł bardziej wpływać na wysokość swojego rachunku. • inteligentne sieci energetyczne pomogą zsynchronizować przydomowe mikroinstalacje z krajowym systemem energetycznym
Transformacja energetyczna
Kończy się dominacja energetycznych koncernów. Hasło towarzyszące temu procesowi – Power to the People – oznacza zarówno energię, jak i władzę i moc ludzi uwalniających się od monopoli XX wieku. Transformacja energetyczna opiera się na zmianie technologicznej (produkt) ale niesie to ze sobą zmianę społeczną i kulturową.
Innowacje technologiczne i społeczne
Dachówka-panel fotowoltaiczny
Energia …. Prosto z okna
Solar sisters
Solarne lampki LED
Prosumenci ważnym ogniwem polityki państwa? Prosument (ang. prosumer) zajmuje się produkcją energii elektrycznej na własny użytek z mikroźródła, konsumując to, co sam wyprodukuje. Wybrane dane nt. prosumentów: Niemcy: około 2 mln instalacji prosumenckich pozyskujących energię elektryczną głównie z instalacji fotowoltaicznych, a łączna moc OZE wynosi ok. 36 GW. Wielka Brytania: dynamiczny rozwój; pod koniec I kwartału 2014 roku zarejestrowano ok. 470 tys. instalacji prosumenckich o łącznej mocy ok. 2,39 GW. Większość stanowią instalacje fotowoltaiczne. Bangdadesz: rządowy program umożliwił instalację 3,1 mln. małych offgridowych systemów fotowoltaicznych od maja do października 2014 r. Obecnie w instaluje się ok. 60 tys. takich systemów miesięcznie.
Prosumenci ważnym ogniwem polityki państwa?
Polityka krajowa a prosument: • wg. danych Urzędu Regulacji Energetyki, w połowie 2014 r. sieci prosumenckich instalacji OZE wynosiła 239 (łączna moc 1,267 MW) • Brak ustawy o odnawialnych źródłach energii; • w projekcie ustawy: 80 proc. średniej ceny energii na rynku konkurencyjnym z roku ubiegłego za energię elektryczną odsprzedawaną do sieci przez prosumentów
Prosumenci ważnym ogniwem polityki państwa? •
Polityka województw a prosument:
• poszczególne województwa widzą zasadność przeznaczania funduszy unijnych w latach 2014-2020 na rozwój gospodarki niskoemisyjnej. • śląskie przeznacza prawie 30% dostępnej alokacji Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego - to najwięcej w kraju • województwo dolnośląskie: „Demonopolizacja i prywatyzacja sektora energetycznego, umożliwiając budowę źródeł w pobliżu odbiorców końcowych wykorzystujących lokalne zasoby energii, dodatkowo pobudzi rozwój generacji rozproszonej, której wykorzystaniem zainteresowane jest ponad 55 % gmin regionu. • województwo podlaskie : „wyzwaniem jest rewolucja energetyczna, której efektem będzie nie tylko do wzrost udziału energii odnawialnej w konsumpcji, ale również fakt, i że właścicielami z decentralizowanych źródeł energii będą podlascy mieszkańcy i przedsiębiorcy. Powyższy trend zmian będzie miał również wymiar społeczny. Działania na rzecz rozwoju infrastruktury OZE będą generować nowe miejsca pracy, co przy zapewnieniu odpowiednich kwalifikacji umożliwi dywersyfikację zatrudnienia, zwłaszcza na obszarach wiejskich”.
Prosument ważnym elementem polityki państwa?
Lokalni liderzy: Gmina Kisielice: gmina nagrodzona przez Unię Europejską nagrodą ManagEnergy Award 2014 za wybitne osiągnięcia w zakresie lokalnych i regionalnych projektów energetycznych. Plany rozwoju Brzezin (woj. łódzkie): miasto samowystarczalne energetycznie, produkujące prąd z odnawialnych źródeł energii, z własną linią energetyczną, która będzie go rozprowadzała; miasto oświetlone inteligentnym systemem ledowym. > w maju 2014 r. dotacja Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi na montaż pięciu instalacji fotowoltaicznych na budynkach publicznych. Umowa opiewa na kwotę 765 tys. zł.
Energetyka prosumencka
Zgodnie z przyjętą przez rząd Polityką Energetyczną Polski do 2030 roku OZE ma stanowić 20% całości wytwarzanej w Polsce energii. Szacuje się, że prosumenci będą generować ok. 10% dostaw. Energetyka prosumencka to filar gospodarki niskoemisyjnej przede wszystkim dzięki wspieraniu efektywności energetycznej. W systemie konwencjonalnym, opartym na wielkoskalowych źródłach w przybliżeniu 1 na 10 źródeł pracuje wyłącznie na straty sieciowe. Energetyka prosumencka z zasady eliminuje ten problem. Urząd Regulacji Energetyki w roku 2015 będzie gotowy do wdrożenia modelu regulacji sieciowych tak, by sieci dystrybucyjne otworzyły się na energetykę rozproszoną, w tym energetykę prosumencką. Model prosumenta w energetyce jest powiązany z rozwojem idei inteligentnych sieci i inteligentnego opomiarowania.
Energetyka prosumencka
Postulat Programu Budowy Energetyki Prosumenckiej (wysuwany przez środowiska związane z energią odnawialną). 5 obszarów działań: 1. Legislacja (odblokowanie możliwości), 2. Technologia (rozwój krajowego potencjału), 3. Logistyka (rozwój zaplecza instalacyjnoserwisowego), 4. Informacja (rozwój zaplecza informacyjnokonsultacyjnego) 5. Finanse (uruchomienie mechanizmów wsparcia).
Demokracja energetyczna
Demokracja energetyczna to oparty na zasadach egalitaryzmu i zrównoważonego rozwoju system, w którym społeczeństwo w sposób aktywny uczestniczy w wyborze i budowaniu modelu energetycznego, mając nad nim demokratyczną kontrolę.
Demokracja energetyczna
Transformacja energetyczna
Nowe formy współ/własności energii: 1. energetyka prosumencka 2. nowe formy organizowania się obywateli związane z pozyskiwaniem i użytkowaniem energii: a) współpraca zewnętrznego inwestora ze społecznością lokalną b) własność gminy c)spółdzielnie energetyczne Oby nie u mnie >> oby u mnie >> informacja, współpraca, współwłasność.
Energia Obywatelki odnawialna i obywatele w rękach w Niemczech obywatelek i produkują obywateliwłasną w Niemczech energię- -2012 2013 firmy projektowe
Prosumetki/ci
Wielka „czwórka” dostawców energii MOC OZE 72900 MWel
Inni dostawcy energii
Fundusze inwestycyjne/banki
Przemysł
Rolniczki/cy Inne
Źródło:
Demokracja energetyczna
Spółdzielnie energetyczne (kooperatywy energetyczne)→ mają na celu wspólna produkcję energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii. Uzyskują energię elektryczną na własne potrzeby a jej nadwyżki sprzedają do sieci elektrycznej.
Rozwój demokracji energetycznej w wybranych krajach
Wielka Brytania - 1300 osób w spółdzielni Baywind Francja – 8 tysięcy członkiń i członków spółdzielni Enercoop Dania – współposiadania przez rodziny i lokalne społeczności dużych farm wiatrowych Niemcy – 640 spółdzielni energetycznych. W 2012 roku w spółdzielnie energetyczne zaangażowane było ponad 80000 osób i 260 milionów Euro. Produkowały one 290 000 MWh energii, która mogłaby zasilić 83000 średniej wielkości gospodarstw domowych.
Demokracja energetyczna Członkowie i członkinie spółdzielni Energy4All
Demokracja energetyczna
Feldheim • Wioska w Brandenburgii (Niemcy) całkowicie niezależna energetyczne (od 2010 r.), sama zarządza swoją siecią, czerpie w 100 proc. energię z OZE. • 37 budynków i 43 turbin wiatrowych. • 50 proc. inwestycji sfinansowanych z funduszy unijnych. • 150 mieszkańców, 3000 odwiedzających rocznie • Rozwój i miejsca pracy, m.in. budowa centrum OZE, praca w biogazowni, przy wiatrakach i obsłudze turystycznej.
Demokracja energetyczna
Dziękuję za uwagę, zapraszam do współpracy Beata Maciejewska, Fundacja Przestrzenie Dialogu, Zielony Instytut.
www.demokracjaenergetyczna.pl