Nonagro export

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ԵՎՐՈՊԱԿԱՆ ՄԻՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԵՎՐԱԶԵՍԻ ՄԱՔՍԱՅԻՆ ՄԻՈՒԹՅՈՒՆ

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ԵՎՐՈՊԱԿԱՆ ՄԻՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԵՎՐԱԶԵՍԻ ՄԱՔՍԱՅԻՆ ՄԻՈՒԹՅՈՒՆ

ԵՐԵՎԱՆ - 2013 Այս ուղեցույցը ստեղծվել է Ամերիկայի ժողովրդի աջակցությամբ` ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության (ԱՄՆ ՄԶԳ) միջոցով: Ուղեցույցի բովանդակությունը միմիայն հեղինակներինն է և պարտադիր չէ, որ արտահայտի ԱՄՆ ՄԶԳ կամ ԱՄՆ կառավարության տեսակետները:

ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅՈՒՆ 1. Ներածություն............................................................................................................................................. 4 2. Արդյունաբերական ապրանքների արտահանման ընթացակարգերը Հայաստանում............................. 6 2.1. Արտահանման ստանդարտ փաստաթղթերի պատրաստում..............................................................6 2.2. Արտահանման հսկողության փաստաթղթերի պատրաստում........................................................... 11 2.3. Ապրանքների նախապատրաստում արտահանման համար............................................................ 15 2.4. Մաքսային ձևակերպումներ............................................................................................................ 16 2.5. Սահմանային միջոցառումներ........................................................................................................ 18 3. Արդյունաբերական ապրանքների ներմուծման նկատմամբ գործող պահանջները Եվրոպական Միությունում................................................................................................................................................. 19 3.1. Մաքսային ընթացակարգեր............................................................................................................ 19 3.2. Մաքսազերծման փաստաթղթեր..................................................................................................... 22 3.3. Հսկողության ենթակա ապրանքների նկատմամբ գործող պահանջներ........................................... 24 3.4. Հարկեր.........................................................................................................................................28 4. Արդյունաբերական ապրանքների ներմուծման նկատմամբ գործող պահանջները Եվրասիական տնտեսական ընկերակցության մաքսային միությունում............................................................................. 31 4.1. Մաքսային ընթացակարգեր............................................................................................................ 31 4.2. Մաքսազերծման փաստաթղթեր.....................................................................................................33 4.3. Հսկողության ենթակա ապրանքների նկատմամբ գործող պահանջներ...........................................34 4.4. Հարկեր......................................................................................................................................... 37 5. Արդյունաբերական ապրանքների արտահանման ընթացակարգերի և պահանջների ամփոփում....... 39 5.1. Մարդկանց առողջապահության ոլորտում օգտագործվող դեղամիջոցներ........................................39 5.2. Ընթացակարգերի և պահանջների ամփոփում................................................................................40 Հավելվածներ................................................................................................................................................ 41 Հավելված 1. Հաշիվ-ապրանքագրի ձևանմուշ....................................................................................... 42 Հավելված 2. Ապրանքատրանսպորտային բեռնագրերի նմուշներ..........................................................43 Հավելված 3. Ծագման երկրի հավաստագրի տրամադրման դիմումի և հավաստագրերի ձևեր..............46 Հավելված 4. Դեղերի արտահանման հավաստագրի ձևանմուշ.............................................................. 52 Հավելված 5. Երկակի նշանակության ապրանքների արտահանման թույլտվության ձևանմուշներ..........53 Հավելված 6. Մշակութային արժեքների տեսակները.............................................................................56 Հավելված 7. ՀՀ տարածքից վայրի կենդանիների և բույսերի արտահանման հայտի և թույլտվության ձևանմուշներ................................................................................................................. 57 Հավելված 8. Մաքսային հայտարարագրի ձևանմուշ.............................................................................. 61 Հավելված 9. Մաքսային արժեքի հայտարարագրի ձևանմուշ (ԵՄ).........................................................62 Հավելված 10. Միասնական վարչական փաստաթղթի ձևանմուշ (ԵՄ)...................................................64 Հավելված 11. ԵՄ-ում ԱԱՀ նվազեցված դրույքաչափերի ենթակա ապրանքները....................................95 Հավելված 12. ԵՄ երկրներում ԱԱՀ դրույքաչափերը (%)........................................................................96 Հավելված 13. Մաքսային արժեքի հայտարարագրի ձևանմուշներ (ՄՄ)..................................................97 Հավելված 14. Ապրանքների մաքսային հայտարարագրի ձևանմուշ (ՄՄ)............................................. 104 Հավելված 15. Սննդամթերքի անվտանգությունը հաստատող վկայականի ձևանմուշ (ՄՄ)................... 106 Հավելված 16. ԱԱՀ-ից ազատված ապրանքների ցանկը Ռուսաստանում............................................. 108 Հավելված 17. 10% ԱԱՀ-ով հարկվող ապրանքների ցանկը Ռուսաստանում......................................... 109 Հավելված 18. ՀՀ կարգավորող և վերահսկող մարմինների ցանկ........................................................110

3

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

1. Ներածություն ­ ա­յաս­տա­նից տար­բեր շու­կա­ներ ար­դյու­նա­բե­րա­կան1 ապ­րանք­նե­րի ար­տա­հան­ման նկատ­մամբ գոր­ Հ ծող պա­հանջ­նե­րը սկս­վում են Հա­յաս­տա­նում ար­տա­հան­ման ըն­թա­ցա­կար­գե­րով, շա­րու­նակ­վում են սահ­մա­նի հատ­ման կե­տում սահ­մա­նային մի­ջո­ցա­ռում­նե­րով և ավարտ­վում են ար­տա­հան­ման շու­կա­ նե­րի երկր­նե­րում Հա­յաս­տա­նից ար­դյու­նա­բե­րա­կան ապ­րանք­նե­րի ներ­մուծ­ման նկատ­մամբ գոր­ծող պա­հանջ­նե­րի իրա­գործ­մամբ: Այս Ու­ղե­ցույ­ցում դի­տարկ­վում են Հա­յաս­տա­նից ար­տա­հա­նում­նե­րը եր­ կու ուղ­ղու­թյամբ՝­ Եվ­րո­պա­կան Միու­թյուն (Ե­Մ) և Եվ­րա­սիական տն­տե­սա­կան ըն­կե­րակ­ցու­թյան մաք­սային միու­թյուն (ՄՄ):

­Հա­յաս­տա­նում ար­տա­հան­ման գոր­ծըն­թա­ցը սկս­վում է ար­տա­հան­ման փաս­տաթղ­թե­րի պատ­րաս­տու­ մով, ին­չը բո­լոր ապ­րանք­նե­րի և բո­լոր իրադ­րու­թյուն­նե­րի հա­մար ման­րա­մաս­նո­րեն նկա­րագր­ված է Ու­ղե­ցույ­ցի 2-րդ մա­սի 1-ին բաժ­նում: Փաս­տաթղ­թե­րը բաղ­կա­ցած են առն­վազն մաք­սային ձևա­կեր­ պում­նե­րի ստան­դարտ փաս­տաթղթե­րի փա­թե­թից, որը նե­րա­ռում է հա­շիվ­-ապ­րան­քա­գի­րը, բեռ­նա­ փո­խադր­ման փաս­տաթղ­թե­րը և ապ­րան­քի ծագ­ման երկ­րի հա­վաս­տա­գի­րը: Հս­կո­ղու­թյան են­թա­կա ապ­րանք­նե­րի պա­րա­գա­յում այդ փա­թե­թին ավե­լա­նում են հա­մա­պա­տաս­խան հս­կո­ղու­թյան փաս­ տաթղ­թե­րը: Հս­կո­ղու­թունն ոչ սա­կագ­նային կար­գա­վոր­ման գոր­ծըն­թաց է, որն ուղ­ղա­կիորեն չի ազ­դում մաք­սային վճար­նե­րի մե­ծու­թյան վրա, սա­կայն կար­գա­վո­րում և վե­րահս­կում է առան­ձին ապ­րանք­նե­րի ար­տա­ հա­նու­մը: Կան ոչ սա­կագ­նային կար­գա­վոր­ման տար­բեր մի­ջոց­ներ, այդ թվում՝ թույլտ­վու­թյուն, եզ­ րա­կա­ցու­թյուն, հա­վաս­տա­գիր և այլն, որոնք իրա­գործ­վում են Կա­ռա­վա­րու­թյան սահ­մա­նած հա­տուկ կար­գե­րով: Նախ­քան մաք­սա­տա­նը մաք­սային ձևա­կեր­պում­նե­րը սկ­սելը, ար­տա­հա­նո­ղը պետք է ձեռք բե­րի հա­մա­պա­տաս­խան բո­լոր լրա­ցու­ցիչ փաս­տաթղ­թե­րը, որոնց հա­մար պա­հանջ­վող ժա­մա­նա­կը տար­բեր է՝ կախ­ված ապ­րան­քի տե­սա­կից ու դրա նկատ­մամբ գոր­ծող պա­հանջ­նե­րից: ­Հա­յաս­տա­նում հս­կո­ղու­թյուն պա­հան­ջող ար­դյու­նա­բե­րա­կան ապ­րանք­ներն են՝ ­դե­ղեր և դե­ղա­նյու­թեր, հ­րա­գոր­ծա­կան ապ­րանք­ներ, բ­նա­կան չշր­ջա­նակ­ված կամ չամ­րաց­ված ալ­մաստ­ներ, թմ­րա­մի­ջոց­ներ կամ հո­գե­մետ նյու­թեր կամ դրանց պրե­կուր­սոր­ներ, ­ռազ­մա­կան նշա­նա­կու­թյան ար­տադ­րանք, բ­նա­կան գազ,­ է­լեկտ­րա­կան էներ­գիա, ­մի­ջու­կային կամ ռա­դիոակ­տիվ նյու­թեր, ­ռա­դիոակ­տիվ նյու­թեր պա­րու­նա­կող սար­քեր կամ ռա­դիոակ­տիվ թա­փոն­ներ,­ եր­կա­կի նշա­նա­կու­թյուն ու­նե­ցող ապ­րանք­ներ և տեխ­նո­լո­գիաներ, մ­շա­կու­թային ար­ժեք­ներ, ­վայ­րի բույ­սեր և կեն­դա­նի­ներ2:

­Հա­յաս­տա­նում որոշ դեպ­քե­րում ընդ­հան­րա­պես ար­գել­վում է որոշ ար­դյու­նա­բե­րա­կան ապ­րանք­նե­րի ար­տա­հա­նու­մը, այդ թվում՝ ­պե­տա­կան գաղտ­նիք պա­րու­նա­կող նյու­թեր, ­պատ­մա­կան, մշա­կու­թային և հնա­գի­տա­կան ար­ժեք ներ­կա­յաց­նող առար­կա­ներ, ­պոռ­նոգ­րա­ֆիկ բո­վան­դա­կու­թյան նյու­թեր:­

Ու­ղե­ցույ­ցի 2-րդ մա­սի 3-րդ բաժ­նում նկա­րագր­վում են ար­տա­հան­ման հա­մար ապ­րանք­նե­րի նա­խա­ պատ­րաստ­ման տեխ­նի­կա­կան այլ ըն­թա­ցա­կար­գե­րը, այդ թվում՝ փո­խադ­րող տրանս­պոր­տի ապա­ 1 Ընդհանրացված է պայմանականորեն, ներառում է բոլոր ոչ գյուղատնտեսական ապրանքները 2 Ներառված են պայմանականորեն

4

հո­վու­մը, բե­ռի զն­նու­մը, կշ­ռու­մը և այլն: Ու­ղե­ցույ­ցի 2-րդ մա­սի 4-րդ բաժ­նում դի­տարկ­վում են մաք­ սա­տան ձևա­կեր­պում­նե­րը, որոնք նե­րա­ռում են հիմ­նա­կան իրա­վա­կան փաս­տա­թուղ­թը՝ մաք­սային հայ­տա­րա­րա­գի­րը: Ու­ղե­ցույ­ցի 2-րդ մա­սի 5-րդ բաժ­նում դի­տարկ­վում են սահ­մա­նային մի­ջո­ցա­ռում­ նե­րը, այդ թվում՝ փաս­տաթղ­թային և ֆի­զի­կա­կան ստու­գում­նե­րը:­ Ու­ղե­ցույ­ցի 3-րդ և 4-րդ մա­սե­րում ներ­կա­յաց­ված են հա­մա­պա­տաս­խա­նա­բար ԵՄ և ՄՄ ներ­մուծ­ման ըն­թա­ցա­կար­գե­րը, որոնք նե­րա­ռում են սահ­մա­նային մի­ջո­ցա­ռում­նե­րը, վե­րահս­կո­ղու­թյունն ու մաք­ սա­զեր­ծու­մը: Դրանց պա­հանջ­նե­րը գրե­թե նույնն են, ինչ Հա­յաս­տա­նից ար­տա­հան­ման ըն­թա­ցա­կար­ գե­րը: Ավե­լին, Հա­յաս­տա­նից ար­տա­հան­ման հս­կո­ղու­թյան, ար­տա­հան­վող ապ­րան­քի ծագ­ման հա­ վաստ­ման կա­նոն­նե­րը և մյուս կարևոր ըն­թա­ցա­կար­գե­րը պայ­մա­նա­վոր­ված են ներ­մու­ծող երկ­րում ներ­մուծ­վող ապ­րանք­նե­րի նկատ­մամբ գոր­ծող պա­հանջ­նե­րով: Մաք­սային վճա­րում­նե­րի առն­չու­թյամբ դի­տարկ­վել են միայն հար­կե­րը: Ինչ վե­րա­բե­րում է մաք­սա­տուր­քե­րին՝ Հա­յաս­տա­նից ար­տա­հա­նում­ նե­րի նկատ­մամբ ԵՄ «ար­տո­նու­թյուն­նե­րի ընդ­հան­րաց­ված հա­մա­կար­գի» (GSP+) ներ­քո մեծ մա­սամբ գոր­ծում են ար­տո­նյալ 0-ա­կան կամ նվա­զեց­ված մաք­սա­տուր­քեր, իսկ ՄՄ երկր­նե­րի հետ ազատ առևտ­րի հա­մա­ձայ­նագ­րի ներ­քո՝ 0-ա­կան մաք­սա­տուր­քեր:­ Ու­ղե­ցույ­ցը ամ­փոփ­վում է 5-րդ մա­սով, որը նախ որ­պես օրի­նակ տա­լիս է դե­ղա­մի­ջոց­նե­րի ար­տա­ հան­ման հս­կո­ղու­թյան ըն­թա­ցա­կար­գե­րի ամ­փո­փու­մը: Այ­նու­հետև­ ար­դյու­նա­բե­րա­կան ապ­րանք­նե­րի ար­տա­հան­ման ըն­թա­ցա­կար­գե­րի և պա­հանջ­նե­րի ընդ­հա­նուր պատ­կե­րը՝ սկ­սած ար­տա­հա­նո­ղի տա­ րած­քից ընդ­հուպ մինչև ապ­րանք­նե­րի ԵՄ­-ում կամ ՄՄ­-ում գտն­վող ներ­մու­ծո­ղին դրանց հաս­նե­լը:­ Ու­ղե­ցույցն եզ­րա­փակ­վում է Հա­վել­ված­նե­րով, որոնք տա­լիս են Հա­յաս­տա­նում հս­կո­ղու­թյան են­թա­կա ար­դյու­նա­բե­րա­կան ապ­րանք­նե­րի ցան­կե­րը՝ ըստ հս­կո­ղու­թյան առան­ձին ոլորտ­նե­րի, կար­գա­վո­րող ու վե­րահս­կող պե­տա­կան մար­մին­նե­րի տվյալ­նե­րը, ինչ­պես նաև օգ­տա­կար այլ տե­ղե­կատ­վու­թյուն, որոնց հղում­նե­րը տր­ված են Ու­ղե­ցույ­ցի հա­մա­պա­տաս­խան բա­ժին­նե­րում:

5

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

2. Արդյունաբերական ապրանքների արտահանման ընթացակարգերը Հայաստանում 2.1. Արտահանման ստանդարտ փաստաթղթերի պատրաստում

Պայմանագիր ներմ ծողի հետ

Արտահանող կազմակերպ թյ ն

Հաշիվ ապրանքագիր

Այլ փաստաթղթեր

­Հայ ար­տա­հա­նո­ղը նախ պետք է պայ­մա­նա­գիր ու­նե­նա այլ եր­կիր ապ­րանք ներ­մու­ծո­ղի հետ և հա­վա­ քի ար­տա­հան­ման և հե­տա­գա ներ­մուծ­ման մաք­սային ըն­թա­ցա­կար­գե­րի հա­մար ան­հրա­ժեշտ փաս­ տաթղ­թե­րի փա­թե­թը3։ Հս­կո­ղու­թյան ոչ են­թա­կա ապ­րանք­ներ ար­տա­հա­նե­լու դեպ­քում՝ հա­վաք­վում է փաս­տաթղ­թե­րի ստան­դարտ փա­թե­թը. ­հա­շիվ­-ապ­րան­քա­գիր,­ ապ­րան­քատ­րանս­պոր­տային բեռ­նա­գիր, ­բեռ­նա­փո­խադր­ման ապա­հո­վագ­րու­թյուն (պետք է միայն ներ­մուծ­ման կե­տում),­ ապ­րանք­նե­րի ծագ­ման երկ­րի հա­վաս­տա­գիր:

2.1.1. Հա­շիվ ապ­րան­քա­գիր ­Հա­շիվ­-ապ­րան­քա­գիրն (տե՛ս Հավելված 1) ար­տա­հա­նո­ղի և ներ­մու­ծո­ղի միջև գոր­ծար­քի ապա­ցույցն է, որն ար­տա­հա­նո­ղը ներ­կա­յաց­նում է ներ­մու­ծո­ղին՝ ապ­րանք­նե­րի դի­մաց վճար­ման հա­մար: Փաս­ տաթղ­թում նե­րառ­վող նվա­զա­գույն տվյալ­ներն են4՝­ ար­տա­հա­նո­ղի և ներ­մու­ծո­ղի անուն­նե­րը և հաս­ցե­նե­րը, ս­տեղծ­ման ամ­սա­թի­վը, ­հա­մա­րը,­ ապ­րանք­նե­րի նկա­րագ­րու­թյու­նը, 3 ՀՀ մաքսային օրենսգիրք, ՀՀ կառավարության 2001 թ. մարտի 24-ի N 236 որոշում, ՀՀ կառավարության 2003 թ. նոյեմբերի 21-ի N 1779-Ն որոշում 4 Ըստ միջազգային գործելակերպի

6

­չա­փի միավո­րը,­ ապ­րանք­նե­րի քա­նա­կը, ­միավո­րի ար­ժե­քը, տ­վ յալ ապ­րան­քի ամ­բողջ քա­նա­կի ար­ժե­քը, ­հա­շիվ-ապ­րան­քագ­րի ամ­բողջ ար­ժե­քը և վճար­ման ար­ժույ­թը, նե­րա­ռյալ՝ ներ­մու­ծող երկ­րի ար­

ժույ­թին ազատ փո­խար­կե­լի ար­ժույ­թով հա­մար­ժեք գու­մա­րը,

վ­ճար­ման պայ­ման­նե­րը,­ ա­ռաք­ման պայ­ման­նե­րը՝ ըստ հա­մա­պա­տաս­խան Ին­կո­թեր­մի (Incoterm)5, տ­րանս­պոր­տի մի­ջո­ցը:

­Հա­շիվ­-ապ­րան­քագ­րի հա­տուկ ձև չի պա­հանջ­վում: Պետք է ներ­կա­յաց­վի փաս­տաթղ­թի բնօ­րի­նա­կը և առն­վազն մեկ պատ­ճե­նը: Փաս­տա­թուղ­թը կա­րող է կազմ­վել ցան­կա­ցած լեզ­վով, սա­կայն պետք է կցել դրա թարգ­մա­նու­թյու­նը՝ ան­գլե­րեն կամ ռու­սե­րեն լե­զու­նե­րով:

2.1.2. Ապ­րան­քատ­րանս­պոր­տային բեռ­նա­գիր ­Կախ­ված օգ­տա­գործ­վող տրանս­պոր­տային մի­ջո­ցից՝ լրաց­վում և ներ­կա­յաց­վում են հետ­ևյալ փաս­ տաթղ­թե­րը (տե՛ս Հավելված 2)՝ Կոնոսամենտը (Bill of Lading (B/L)): Բեռ­նա­փո­խադ­րող ըն­կե­րու­թյու­նը տա­լիս է ար­տա­հա­նո­ղին,

ին­չը հաս­տա­տում է, որ ապ­րանք­նե­րը գտն­վում են նա­վի վրա, պար­տա­վո­րեց­նում է բեռ­նա­փո­ խադ­րո­ղին ապ­րանք­նե­րը հասց­նել ստա­ցո­ղին և փո­խան­ցում է ապ­րանք­նե­րի սե­փա­կա­նու­թյան իրա­վուն­քը: Այն կա­րող է լի­նել փոխանցելի և տար­բեր տե­սա­կի՝ կախ­ված ստաց­ված ապ­րանք­ նե­րի վի­ճա­կից:

­Բեռ­նա­փո­խադր­ման ըն­կե­րու­թյուն­նե­րի ասո­ցիացիանե­րի մի­ջազ­գային ֆե­դե­րա­ցիայի (Interna-

tional Federation of Freight Forwarders Associations (FIATA)) կոնոսամենտը: Այն նա­խա­տես­ված է օգ­տա­գոր­ծել որ­պես մուլտիմոդալ տրանս­պոր­տի փաս­տա­թուղթ և ու­նի փոխանցելի կար­գա­ վի­ճակ:­

Ավ­տո­ճա­նա­պար­հային բեռ­նա­գի­րը (Road Waybill (CMR))6: Պա­րու­նա­կում է ավ­տո­ճա­նա­պարհ­

նե­րով ապ­րանք­նե­րի մի­ջազ­գային փո­խադր­ման տվյալ­նե­րը, առաքողին հնա­րա­վո­րու­թյուն է տա­լիս փո­խադր­ման ըն­թաց­քում ապ­րանք­նե­րը պա­հել իր հս­կո­ղու­թյան տակ: Կազմ­վում է չորս օրի­նա­կից7 և ստո­րագր­վում է առաքողի ու բեռ­նա­փո­խադ­րո­ղի կող­մից: Սո­վո­րա­բար տր­վում է յու­րա­քան­չյուր բեռ­նա­տա­րի հա­մար: Սե­փա­կա­նու­թյան իրա­վուն­քը հավաստող փաս­տա­թուղթ չէ ու փոխանցելի չէ:­

Օ­դային բեռ­նա­գի­րը (Air Waybill (AWB))8: Հան­դի­սա­նում է առաքողի և բեռ­նա­փո­խադ­րո­ղի միջև

փո­խադր­ման պայ­մա­նագ­րի և ապ­րանք­նե­րի ստաց­ման ապա­ցույց, տր­վում է բեռ­նա­փո­խադ­րո­ ղի գոր­ծա­կա­լի կող­մից: Մեկ փաս­տա­թուղ­թը կա­րող է օգ­տա­գործ­վել ապ­րանք­նե­րի բազ­մա­կի փո­խադր­ման հա­մար, բաղ­կա­ցած է երեք բնօ­րի­նա­կից ու բազ­մա­թիվ պատ­ճեն­նե­րից9:­

Օ­դային տրանս­պոր­տի մի­ջազ­գային ասո­ցիացիայի (International Air Transport Association

(IATA)) ստան­դարտ օդային բեռ­նա­գի­րը: Օգ­տա­գործ­վում է IATA­-ին պատ­կա­նող փո­խադ­րող­նե­ րի կող­մից և նե­րա­ռում է ստան­դարտ պայ­ման­ներ՝ հա­մա­ձայն Վար­շա­վայի կոն­վեն­ցիայի:­

Եր­կա­թու­ղային բեռ­նա­գի­րը (Rail Waybill (CIM))10: Տր­վում է բեռ­նա­փո­խադ­րո­ղի կող­մից հինգ 5 Առևտրի միջազգային պալատի (International Chamber of Commerce) կողմից հրատարակվող միջազգային առևտրային գործարքներում օգտագործվող արժեքների և ռիսկերի նկարագրման կանոններ 6 Սահմանվել է «Convention for the Contract of the International Carriage of Goods by Road 1956» կոնվենցիայով (CMR կոնվենցիա): 7 Մեկը մնում է առաքողի մոտ, երկրորդը մնում է բեռնափոխադրողի մոտ, երրորդը կցվում է ապրանքներին և տրվում է դրանց ստացողին, չորրորդը պետք է ստորագրվի և կնքվի ստացողի կողմից ու վերադարձվի առաքողին: 8 Սահմանվել է «Convention for the Unification of Certain Rules Relating to International Carriage by Air 1929» կոնվենցիայով (Վարշավայի կոնվենցիա): 9 Մեկական բնօրինակ ունենում են առաքողը, ստացողը ու բեռնափոխադրողը, իսկ պատճենները կարող են պահանջվել օդանավակայաններում, առաքման ճանապարհներին, և որոշ դեպքերում հետագա բեռնափոխադրողների կողմից: 10 Սահմանվել է «Convention Concerning International Carriage by Rail 1980» կոնվենցիայով (CIM կոնվենցիա):

7

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

օրի­նա­կով11 և հա­մար­վում է եր­կա­թու­ղային փո­խադր­ման պայ­մա­նա­գիր: ­Ժա­մա­նա­կա­վոր ըն­դու­նե­լու­թյան կառ­նե­տը (Temporary Admission (ATA) Carnet): Մի­ջազ­գային

մաք­սային փաս­տաթղ­թեր են, տր­վում են հա­մա­րյա բո­լոր զար­գա­ցած երկր­նե­րի Առևտ­րային պա­լատ­նե­րի կող­մից՝ ապ­րանք­նե­րի մաք­սա­տուր­քե­րից և հար­կե­րից ազատ­ված ժա­մա­նա­կա­ վոր ներ­մու­ծու­մը թույլ տա­լու հա­մար: Կա­րող են տր­վել առևտ­րային նմուշ­նե­րի, մաս­նա­գի­տա­ կան սար­քա­վո­րում­նե­րի և ցու­ցա­հան­դես­նե­րում ներ­կա­յաց­ման կամ օգ­տա­գործ­ման հա­մար ապ­րանք­նե­րի հա­մար:­

Ավ­տո­ճա­նա­պար­հային մի­ջազ­գային փո­խադր­ման (Transports Internationaux Routiers (TIR))

կառ­նե­տը12: Մաք­սային տա­րան­ցիկ փաս­տա­թուղթ է, են­թադ­րում է, որ ապ­րանք­նե­րի փո­խադր­ ման ճա­նա­պար­հի մի հատ­վա­ծը պետք է ան­ցնի ավ­տո­ճա­նա­պար­հով և թույլ է տա­լիս ապ­րանք­ նե­րի փո­խադ­րու­մը TIR կոն­վեն­ցիայի ըն­թա­ցա­կար­գով13:

2.1.3. Բեռ­նա­փո­խադր­ման ապա­հո­վագ­րու­թյուն­ Ա­պա­հո­վագ­րու­թյու­նը ծած­կում է բե­ռի սպա­սարկ­ման, պա­հես­տա­վոր­ման, բարձ­ման կամ փո­խադր­ման ըն­թաց­քում ընդ­հա­նուր ռիս­կե­րը, ինչ­պես նաև ապս­տամ­բու­թյուն­նե­րի, գոր­ծա­դուլ­նե­րի և ահա­բեկ­չու­ թյան հազ­վա­դեպ ռիս­կե­րը: Ապա­հո­վագ­րու­թյան հա­շիվ­-ապ­րան­քա­գի­րը պա­հանջ­վում է ներ­մուծ­ման երկ­րում բե­ռի մաք­սա­զերծ­ման հա­մար և միայն այն դեպ­քում, երբ ապ­րանք­նե­րի ապա­հո­վագր­ման հա­մար վճար­ված ապա­հո­վագ­րավ­ճա­րը չի եր­ևում բե­ռի հա­շիվ­-ապ­րան­քագ­րի վրա: ­Տար­բե­րու­թյուն կա ապ­րանք­նե­րի փո­խադր­ման և բեռ­նա­փո­խադ­րո­ղի պա­տաս­խա­նատվու­թյան ապա­ հո­վագ­րու­թյան միջև: Փո­խադր­ման ապա­հո­վագ­րու­թյան պայ­մա­նագ­րով ծածկ­վող ռիս­կե­րը, ամ­ րագրված փոխ­հա­տու­ցու­մը և իրական վնասի վրա հիմն­ված փոխ­հա­տու­ցու­մը թողն­վում են ապա­ հո­վագրա­տի­րոջ ընտ­րու­թյա­նը: Այ­նու­ա­մե­նայ­նիվ, բեռ­նա­փո­խադ­րո­ղի պա­տաս­խա­նատ­վու­թյան չափը որոշ­վում է մի­ջազ­գային տար­բեր կոն­վեն­ցիանե­րով: Իրական վնասի վրա հիմն­ված փոխ­հա­տու­ցու­մը սահ­մա­նա­փակ­վում է ապ­րանք­նե­րի քա­շով ու ար­ժե­քով, տր­վում է միայն այն դեպ­քում, երբ փո­խադ­րո­ ղը չի կա­րող պա­տաս­խա­նատ­վու­թյուն կրել: Բեռ­նա­փո­խադ­րո­ղի պա­տաս­խա­նատ­վու­թյան շր­ջա­նա­կը սահ­ման­վում է կախ­ված տրանս­պոր­տի տե­սա­կից՝­ Ավ­տո­ճա­նա­պար­հային բեռ­նա­փո­խադ­րում: Ըստ CMR կոն­վեն­ցիայի, բեռ­նա­փո­խադ­րո­ղը պա­

տաս­խա­նա­տու չէ ապ­րանք­նե­րի կորս­տի կամ դրանց հասց­ված վնաս­նե­րի հա­մար, եթե նա ապա­ցու­ցում է, որ ապ­րան­քը հանձն­վել է իրեն այդ թե­րու­թյուն­նե­րով, ան­հաղ­թա­հա­րե­լի ու­ժի, բար­ձո­ղի կամ ստա­ցո­ղի սխա­լի պատ­ճա­ռով է: Կա­րող են լի­նել իրական վնասի վրա հիմն­ված փոխ­հա­տուց­ման հետ կապ­ված պա­հանջ­ներ:­

Եր­կա­թու­ղային բեռ­նա­փո­խադ­րում: Ըստ CIM կոն­վեն­ցիայի, բեռ­նա­փո­խադ­րո­ղը պա­տաս­խա­

նա­տու չէ ապ­րանք­նե­րի կորս­տի կամ դրանց հասց­ված վնաս­նե­րի հա­մար, եթե նա ապա­ցու­ ցում է, որ ապ­րան­քը հանձն­վել է իրեն այդ թե­րու­թյուն­նե­րով, ան­հաղ­թա­հա­րե­լի ու­ժի, բար­ձո­ղի կամ ստա­ցո­ղի սխա­լի պատ­ճա­ռով է: Կա­րող են լի­նել փոխ­հա­տուց­ման հետ կապ­ված պա­հանջ­ ներ: Իրական վնասի վրա հիմն­ված փոխ­հա­տու­ցու­մը սո­վո­րա­բար սահ­մա­նա­փակ­վում է ինչ­-որ առա­վե­լա­գույն գու­մա­րով՝ կորց­ված կամ վնաս­ված հա­մա­խառն կի­լոգ­րա­մի հաշ­վով: Մե­ծամա­ սամբ քիչ հա­վա­նա­կան է, որ ըն­կե­րու­թյու­նը ստա­նա իր ապ­րանք­նե­րի ար­ժե­քի փոխ­հա­տու­ցու­ մը՝ ապ­րանք­նե­րի ար­ժե­քին մոտ որ­ևէ գու­մար:

­Ծո­վային բեռ­նա­փո­խադ­րում: Բրյու­սե­լ յան կոն­վեն­ցիան14 սահ­մա­նում է ծո­վային բեռ­նա­փո­

խադ­րո­ղի պար­տա­կա­նու­թյուն­նե­րը: Բեռ­նա­փո­խադ­րո­ղը պա­տաս­խա­նա­տու չէ ապ­րանք­նե­րի կորստի կամ դրանց հասց­ված վնա­սի հա­մար, եթե նա ապա­ցու­ցում է, որ ապ­րան­քը հանձն­վել է իրեն այդ թե­րու­թյուն­նե­րով ու փո­խադր­ման ժա­մա­նակ կշ­ռի կորս­տի, ան­ձնա­կազ­մի նա­վարկ­

11 Բնօրինակը կցվում է ապրանքներին, պատճեն մնում է առաքողի մոտ, իսկ մնացած երեքը մնում են բեռնափոխադրողի մոտ՝ ներքին օգտագործման համար: 12 Սահմանվել է «TIR Convention 1975» կոնվենցիայով (TIR կոնվենցիա): 13 TIR համակարգը պահանջում է, որ ապրանքները փոխադրվեն ապահով բեռնատարներով կամ կոնտեյներներով, ճանապարհին բոլոր տուրքերի և հարկերի ռիսկը ծածկվի միջազգայնորեն վավերական երաշխավորությամբ, ապրանքներն ուղեկցվեն TIR կառնետով, և մենկման երկրի մաքսային հսկողության միջոցներն ընդունվեն տարանցիկ և ժամանման երկրների կողմից: 14 Սահմանվել է «International Convention on Bill of Lading 1968» կոնվենցիայով

8

ման սխա­լի, հր­դե­հի, նա­վի ծո­վային ոչ պի­տա­նե­լիու­թյան, ան­հաղ­թա­հա­րե­լի ու­ժի, գոր­ծա­դուլ­ նե­րի կամ գոր­ծա­տուի կող­մից աշ­խա­տան­քի դա­դա­րեց­ման, բար­ձո­ղի սխա­լի, նա­վի թաքն­ված թե­րու­թյուն­նե­րի հետ­ևան­քով են, որոնք չեն նկատ­վել ման­րակր­կիտ ստուգ­ման ժա­մա­նակ, ծո­ վում կյան­քեր կամ ապ­րանք­ներ փր­կե­լու ար­դյունք են: Կա­րող են լի­նել փոխ­հա­տուց­ման հետ կապ­ված պա­հանջ­ներ: Սո­վո­րա­բար փոխ­հա­տու­ցու­մը սահ­մա­նա­փակ­վում է որո­շա­կի գու­մա­ րով՝ կորց­ված կամ վնաս­ված ապ­րանք­նե­րի կի­լոգ­րա­մի հաշ­վար­կով: Ար­տա­հա­նո­ղը հա­վա­նա­ կան է, որ կորց­նի ապ­րանք­նե­րի ար­ժե­քի զգա­լի մա­սը:­ Օ­դային բեռ­նա­փո­խադ­րում: Վար­շա­վայի կոն­վեն­ցիան և Մոն­րեալի կոն­վեն­ցիան15 սահ­մա­նում

են, որ բեռ­նա­փո­խադ­րո­ղը պա­տաս­խա­նա­տու չէ ապ­րանք­նե­րի կորս­տի կամ դրանց հասց­ված վնա­սի հա­մար, եթե կա­րե­լի է ապա­ցու­ցել, որ փո­խադ­րո­ղը ձեռ­նար­կել է բո­լոր ան­հրա­ժեշտ մի­ ջոց­նե­րը վնա­սից խու­սա­փե­լու հա­մար կամ դրանց ձեռ­նար­կու­մը ան­հնար է եղել (ան­հաղ­թա­հա­ րե­լի ուժ), կո­րուստ­նե­րը թռիչ­քի սխա­լի ար­դյունք են, կամ վնաս կրած կող­մը վնա­սի պատ­ճառն է կամ նպաս­տել է դրան: Կա­րող են լի­նել վնաս կրած կող­մի կրած ծախ­սե­րի վրա հիմն­ված փոխ­ հա­տուց­ման հետ կապ­ված պա­հանջ­ներ: Փոխ­հա­տու­ցու­մը սո­վո­րա­բար սահ­մա­նա­փակ­վում է որո­շա­կի գու­մա­րով՝ կորց­ված կամ վնաս­ված ապ­րանք­նե­րի հա­մա­խառն կի­լոգ­րա­մի հաշ­վար­ կով: Բեռ­նա­փո­խադ­րո­ղը բե­ռը ստա­նա­լու պա­հին կա­րող է հայտ­նել հա­տուկ վե­րա­պա­հում­ներ, որոնք գր­վում են օդային բեռնագրի վրա (օ­դային փո­խադր­ման պայ­մա­նա­գիր) և կարող են օգտագործվել որպես ապացույց: Սա­կայն փո­խադ­րո­ղը սո­վո­րա­բար մեր­ժում է կաս­կա­ծե­լի կամ պայ­մա­նագ­րին չհա­մա­պա­տաս­խա­նող փա­թեթ­նե­րը:

2.1.4. Ծագ­ման երկ­րի հա­վաս­տագ­րում­ Ար­տա­հա­նո­ղին ծագ­ման երկ­րի հա­վաս­տագ­րե­րը16 տր­վում են ՀՀ Առևտ­րաար­դյու­նա­բե­րա­կան պա­լա­ տի կող­մից՝ ներ­կա­յաց­ված փաս­տաթղ­թե­րի և փոր­ձաքն­նու­թյան հի­ման վրա (տե՛ս Հավելված 3)17: ԵՄ ար­տա­հան­ման հա­մար տր­վում է «Ա» տե­սա­կի հա­վաս­տա­գիր: ՄՄ ար­տա­հան­ման հա­մար տր­վում է «СТ-1» տե­սա­կի հա­վաս­տա­գիր: Ար­տա­հա­նո­ղը ծագ­ման հա­վաս­տագ­րե­րի հա­մար դի­մում-հայ­տա­րա­ րա­գիր է ներ­կա­յաց­նում ՀՀ առևտ­րաար­դյու­նա­բե­րա­կան պա­լատ և Ար­մեքս­պեր­տի­զա ՍՊԸ18:­ Ա­ռա­ջին ան­գամ ար­տա­հան­վող ապ­րան­քի հա­մար, երբ փորձաքննությունը պարտադիր է, ի լրումն դիմում-հայտարարագրի, ներ­կա­յաց­վում են՝ տ­վ յալ­ներ հում­քի ձեռք­բեր­ման և ծագ­ման երկ­րի վե­րա­բե­րյալ, ինչ­պես նաև այլ փաս­տաթղ­թեր,

որոնք հա­վաս­տում են ար­տա­հան­վող ապ­րան­քի հայ­կա­կան ձեռ­նար­կու­թյու­նում ար­տադր­վե­լու մա­սին,

­տեխ­նո­լո­գիական քար­տեր կամ այլ փաս­տաթղ­թեր, որոնց հի­ման վրա իրա­կա­նաց­վում են ար­

տադ­րա­կան գոր­ծըն­թաց­նե­րը,­

ապ­րանք­նե­րի առաք­ման ձևա­կերպ­ման փաս­տաթղ­թե­րի (հա­շիվ­-ապ­րան­քագ­րի կամ դրան հա­

մար­ժեք՝ ար­տա­քին տն­տե­սա­կան գոր­ծու­նեու­թյան ըն­թաց­քում օգ­տա­գործ­վող այլ փաս­տաթղ­ թեր) պատ­ճեն­նե­րը,

­հաշ­վա­պա­հա­կան փաս­տաթղ­թեր, որոնք թույլ են տա­լիս պատ­շաճ կեր­պով որո­շել ապ­րան­քի ծագ­ման

եր­կի­րը:

­Հա­վաս­տագ­րի (փոր­ձաքն­նու­թյամբ) ար­ժե­քը կազ­մում է 30.000 դրամ:­ Ամ­բող­ջու­թյամբ Հա­յաս­տա­նում ար­դյու­նա­հան­ված, ծա­գած կամ բու­սած ապ­րան­քի հա­մար, երբ փորձաքննությունը պարտադիր չէ, ի լրումն դիմում-հայտարարագրի, ներ­կա­յաց­վում են՝ ­հում­քի ար­դյու­նա­հան­ման և վե­րամ­շակ­ման իրա­վուն­քը հաս­տա­տող փաս­տաթղ­թի պատ­ճե­նը, 15 Սահմանվել է «Convention for the unification of Certain Rules for International Carriage by Air 1999» կոնվենցիայով 16 Փաստաթուղթ, որը հաստատում է արտահանվող ապրանքների ծագումը տվյալ երկրում: Ներկայացվում է ներմուծման երկրի մաքսային մարմնին՝ ապրանքների նկատմամբ երկկողմ կամ այլ համաձայնագրով սահմանված արտոնյալ կամ ազատ առևտրի ռեժիմից օգտվելու համար: 17 ՀՀ կառավարության 2010 թ. դեկտեմբերի 30-ի N 1772-Ն որոշում 18 Իրականացնում է ապրանքների ծագման փորձաքննություններ և տրամադրում է արտաքին տնտեսական գործունեության ապրանքային անվանացանկի (ԱՏԳԱԱ) դասակարգման ծածկագրերի որոշման ծառայություններ:

9

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

­տե­ղե­կանք կամ հայ­տա­րա­րա­գիր տա­րե­կան ար­տադ­րու­թյան հզո­րու­թյան մա­սին:

­Հա­վաս­տագ­րի (ա­ռանց փոր­ձաքն­նու­թյան) ար­ժե­քը կազ­մում է 10.000 դրամ: ­Մեկ ան­գամ հա­վաս­տա­գիր ստա­ցած ար­տա­հան­վող ապ­րան­քի հա­մար, երբ չի կա­տար­վում փոր­ ձաքն­նու­թյուն և գոր­ծում է պար­զեց­ված ըն­թա­ցա­կարգ, ի լրումն դիմում-հայտարարագրի, ներ­կա­յաց­ վում է փոր­ձաքն­նու­թյան մա­սին ակ­տը: Հա­վաս­տագ­րի (ա­ռանց փոր­ձաքն­նու­թյան) ար­ժե­քը կազ­մում է 10.000 դրամ:­ Ար­տա­հա­նո­ղը կա­րող է նաև հայ­տա­րա­րագ­րել իր ապ­րան­քի հայ­կա­կան ծա­գու­մը, և Առևտ­րաար­դյու­ նա­բե­րա­կան պա­լա­տը գրան­ցում ու վա­վե­րաց­նում է հայ­տա­րա­րա­գի­րը: Փոր­ձաքն­նու­թյուն պա­հան­ջող ծագ­ման հա­վաս­տա­գի­րը տր­վում է 3 օր­վա ըն­թաց­քում: Առանց փոր­ձաքն­նու­թյան հա­վաս­տա­գի­րը տր­վում է մեկ օր­վա ըն­թաց­քում: Ծագ­ման հա­վաս­տա­գիրն ու­ժի մեջ է 12 ամիս ժամկետով՝ տր­ման օր­վա­նից: Փաս­տաթղ­թե­րի պատ­շաճ չլի­նե­լու դեպ­քում Առևտ­րաար­դյու­նա­բե­րա­կան պա­լա­տը մեկ օր­ վա ըն­թաց­քում դրա մա­սին տե­ղե­կաց­նում է ար­տա­հա­նո­ղին, ով մեկ օր­վա ըն­թաց­քում պետք է շտ­կի փաս­տաթղ­թե­րը:

10

2.2. Արտահանման հսկողության փաստաթղթերի պատրաստում

Պայմանագիր ներմ ծողի հետ

Արտահանող կազմակերպ թյ ն

Հաշիվ ապրանքագիր

Այլ փաստաթղթեր

Ինչ­պես նշ­վել էր, հայ ար­տա­հա­նո­ղը նախ պետք է պայ­մա­նա­գիր ու­նե­նա այլ եր­կիր իր ապ­րան­քը ներ­ մու­ծո­ղի հետ և հա­վա­քի ար­տա­հան­ման ու հե­տա­գա ներ­մուծ­ման մաք­սային ըն­թա­ցա­կար­գե­րի հա­մար ան­հրա­ժեշտ փաս­տաթղ­թե­րի փա­թե­թը19։ Հս­կո­ղու­թյան են­թա­կա ապ­րանք­ներ ար­տա­հա­նե­լու դեպ­ քում, ի լրումն փաս­տաթղ­թե­րի ստան­դարտ փա­թե­թի, ձեռք են բեր­վում հս­կո­ղու­թյան փաս­տաթղ­թե­րը:

2.2.1. Դե­ղեր և (կամ) դե­ղա­նյու­թեր ­Հա­յաս­տա­նից ար­տա­հա­նու­մը կա­տար­վում է ար­տա­հան­ման հա­վաս­տագ­րով (տե՛ս Հավելված 4), որի առ­կա­յու­թյու­նը պար­տա­դիր չէ: Այն տր­վում է ՀՀ առող­ջա­պա­հու­թյան նա­խա­րա­րու­թյան կող­մից՝ դե­ ղո­րայ­քի յու­րա­քան­չյուր տե­սա­կի հա­մար: Հա­վաս­տա­գիր ստա­նա­լու հա­մար ար­տա­հա­նո­ղը դրա մա­ սին հայտ է ներ­կա­յաց­նում նա­խա­րա­րու­թյուն: 10 օր­վա ըն­թաց­քում նա­խա­րա­րու­թյան «Դե­ղե­րի և բժշ­ կա­կան տեխ­նո­լո­գիանե­րի փոր­ձա­գի­տա­կան կենտ­րո­նը» փաս­տաթղ­թային մե­թոդ­նե­րով կա­տա­րում է դե­ղո­րայ­քի որա­կի ցու­ցա­նիշ­նե­րի ստու­գում, որի գի­նը կազ­մում է 11.000 դրամ, և նա­խա­րա­րու­թյու­նը տա­լիս է հա­վաս­տա­գի­րը: Հա­վաս­տա­գի­րը տր­վում է մինչև 1 տա­րի ժամ­կե­տով և ան­վճար:­ Այս ըն­թա­ցա­կար­գը տա­րած­վում է «Ար­տա­հա­նում ազատ շր­ջա­նա­ռու­թյան հա­մար» մաք­սային ռե­ժի­մով ար­տա­հան­վող Հա­յաս­տա­նում հսկ­վող դե­ղե­րի և (կամ) դե­ղա­նյու­թե­րի վրա և չի տա­րած­վում անաս­նա­ բու­ժա­կան ոլոր­տում օգ­տա­գործ­վող կեն­սա­պատ­վաս­տուկ­նե­րի, շի­ճուկ­նե­րի և ախ­տո­րո­շիչ մի­ջոց­նե­րի վրա:20

19 ՀՀ մաքսային օրենսգիրք, ՀՀ կառավարության 2001 թ. մարտի 24-ի N 236 որոշում, ՀՀ կառավարության 2003 թ. նոյեմբերի 21-ի N 1779-Ն որոշում 20 ՀՀ կառավարության 2000 թ. սեպտեմբերի 20-ի N 581 որոշում:

11

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

2.2.2. Հրա­գոր­ծա­կան ապ­րանք­ներ և բնա­կան չշր­ջա­նակ­ված կամ չամ­րաց­ված ալ­ մաստ­ներ21­ Ար­տա­հա­նումն իրա­կա­նաց­վում է ՀՀ ֆի­նանս­նե­րի նա­խա­րա­րու­թյան կող­մից տր­ված լի­ցեն­զիանե­րի հի­ման վրա22։ Լի­ցեն­զիան տր­վում է պարզ ըն­թա­ցա­կար­գով, այ­սինքն՝ առանց որ­ևէ սահ­մա­նա­փա­կող պա­հանջ­նե­րի, տր­վում է ար­տա­հա­նո­ղի մասին տվյալ­նե­րով դի­մու­մը ստա­նա­լուց հե­տո՝ 5 աշ­խա­տան­ քային օր­վա ըն­թաց­քում՝ ան­սահ­մա­նա­փակ ժամ­կե­տով: Ալ­մաստ­նե­րի դեպ­քում պե­տա­կան տուր­քը կազ­մում է 1.000.000 դրամ, իսկ հրա­գոր­ծա­կան ապ­րանք­նե­րի դեպ­քում՝ 10.000 դրամ ան­հատ ձեռ­նե­ րեց­նե­րի և 50.000 դրամ իրա­վա­բա­նա­կան ան­ձանց հա­մար: 2.2.3. Թմ­րա­մի­ջոց­ներ կամ հո­գե­մետ նյու­թեր կամ ՀՀ կա­ռա­վա­րու­թյան սահ­մա­նած դրանց պրե­կուր­սոր­ներ­ Ար­տա­հա­նումն իրա­կա­նաց­վում է ՀՀ առող­ջա­պա­հու­թյան նա­խա­րա­րու­թյան կող­մից տր­ված լի­ցեն­ զիայի և հա­վաս­տագ­րի հի­ման վրա23։ Լի­ցեն­զիան տր­վում է բարդ ըն­թա­ցա­կար­գով՝ գոր­ծում են փոր­ ձաքն­նու­թյան և որա­կա­վոր­ման պա­հանջ­ներ, տր­վում է 3 տա­րով: Հա­վաս­տա­գի­րը տր­վում է 11 ամ­սով, ՄԱԿ­-ի հա­մա­պա­տաս­խան կոն­վեն­ցիանե­րով պա­հանջ­վող քա­նա­կա­կան սահ­մա­նա­փա­կում իրա­կա­ նաց­նե­լու հա­մար՝ տա­րե­կան քվո­տա­նե­րի մի­ջո­ցով: Լի­ցեն­զիայի հա­մար պե­տա­կան տուր­քը կազ­մում է տա­րե­կան 100.000 դրամ, իսկ հա­վաս­տագ­րի­նը՝ 5.400 դրամ: 2.2.4. Ռազ­մա­կան նշա­նա­կու­թյան ար­տադ­րանք­ Ար­տա­հա­նումն իրա­կա­նաց­վում է ՀՀ պաշտ­պա­նու­թյան նա­խա­րա­րու­թյան կող­մից տր­ված լի­ցեն­զիայի հի­ման վրա24։ Լի­ցեն­զիան տր­վում է 30 օր­վա ըն­թաց­քում 3 տա­րի ժամ­կե­տով, տր­վում է բարդ ըն­թա­ ցա­կար­գով՝ գոր­ծում են փոր­ձաքն­նու­թյան պա­հանջ­ներ: Ար­տա­հա­նողն իր մասին տվյալ­նե­րով դի­մու­մի հետ պետք է ներ­կա­յաց­նի նաև ներ­մու­ծո­ղի հետ կնք­ված պայ­մա­նա­գի­րը: Պե­տա­կան տուր­քը կազ­մում է 500.000 դրամ: 2.2.5. Բնա­կան գազ և էլեկտ­րա­կան էներ­գիա Ար­տա­հա­նումն իրա­կա­նաց­վում է ՀՀ հան­րային ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րը կար­գա­վո­րող հանձ­նա­ժո­ղո­վի կող­ մից տրված լի­ցեն­զիանե­րի հի­ման վրա25։ Լի­ցեն­զիանե­րը տր­վում են բարդ ըն­թա­ցա­կար­գով՝ գոր­ծում են հաշ­վետ­վու­թյան պա­հանջ­ներ: Ար­տա­հա­նողն իր մասին տվյալ­նե­րով դի­մու­մի հետ պետք է ներ­կա­ յաց­նի նաև ներ­մու­ծո­ղի հետ կնք­ված պայ­մա­նա­գի­րը: Լի­ցեն­զիանե­րի գոր­ծո­ղու­թյան ժամ­կե­տը պայ­ մա­նա­վոր­վում է պայ­մա­նագ­րի ժամ­կե­տով: Պե­տա­կան տուր­քը կազ­մում է 10.000.000 դրամ:

2.2.6. Մի­ջու­կային կամ ռա­դիոակ­տիվ նյու­թեր­ Ար­տա­հա­նումն իրա­կա­նաց­վում է ՀՀ էներ­գե­տի­կայի և բնա­կան պա­շար­նե­րի նա­խա­րա­րու­թյան կող­ մից տր­ված լի­ցեն­զիայի հի­ման վրա26։ Լի­ցեն­զիան տր­վում է 5 տա­րի ժամ­կե­տով, տր­վում է բարդ ըն­թա­ցա­կար­գով՝ գոր­ծում են հաշ­վետ­վու­թյան պա­հանջ­ներ: Ար­տա­հա­նողն իր մասին տվյալ­նե­րով դի­ մու­մի հետ պետք է ներ­կա­յաց­նի նաև ներ­մու­ծո­ղի հետ կնք­ված պայ­մա­նա­գիրն ու ազ­գային ան­վտան­ գու­թյան իրա­վա­սու մարմ­նի թույլտ­վու­թյու­նը: Պե­տա­կան տուր­քը կազ­մում է 20.000 դրամ: 21 Արտաքին տնտեսական գործունեության ապրանքային անվանացանկի դասակարգչի 71021000, 71022100, 71023100 ծածկագրերին դասվող ալմաստներ: 22 Լիցենզավորման մասին ՀՀ օրենք 23 Լիցենզավորման մասին ՀՀ օրենք, ՀՀ կառավարության 2011 թ. մարտի 18-ի N 281-Ն որոշում: 24 Լիցենզավորման մասին ՀՀ օրենք, ՀՀ կառավարության 2009 թ. նոյեմբերի 12-ի N 1308-Ն որոշում 25 Լիցենզավորման մասին ՀՀ օրենք, ՀՀ հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովի 2002 թ. ապրիլի 3-ի N 24 որոշում 26 Լիցենզավորման մասին ՀՀ օրենք, ՀՀ կառավարության 2005 թ. մարտի 24-ի N 346-Ն որոշում

12

2.2.7. Ռա­դիոակ­տիվ նյու­թեր պա­րու­նա­կող սար­քեր կամ ռա­դիոակ­տիվ թա­փոն­ներ­ Ար­տա­հա­նումն իրա­կա­նաց­վում է ՀՀ կա­ռա­վա­րու­թյանն առըն­թեր մի­ջու­կային ան­վտան­գու­թյան պե­տա­ կան կո­մի­տեի կող­մից տր­ված լի­ցեն­զիայի հի­ման վրա27։ Լի­ցեն­զիան տր­վում է բարդ ըն­թա­ցա­կար­գով՝ գոր­ծում են հաշ­վետ­վու­թյան պա­հանջ­ներ: Լի­ցեն­զիանե­րի գոր­ծո­ղու­թյան ժամ­կե­տը պայ­մա­նա­վոր­վում է պայ­մա­նագ­րի ժամ­կե­տով: Ար­տա­հա­նողն իր մասին տվյալ­նե­րով դի­մու­մի հետ պետք է ներ­կա­յաց­նի նաև ներ­մու­ծո­ղի հետ կնք­ված պայ­մա­նա­գիրն ու ազ­գային ան­վտան­գու­թյան իրա­վա­սու մարմ­նի թույլտ­վու­թյու­ նը: Պե­տա­կան տուր­քը կազ­մում է 10.000 դրամ:

2.2.8. Եր­կա­կի նշա­նա­կու­թյուն ու­նե­ցող ապ­րանք­ներ և տեխ­նո­լո­գիաներ28­ Ար­տա­հա­նումն իրա­կա­նաց­վում է ՀՀ էկո­նո­մի­կայի նա­խա­րա­րու­թյան կող­մից տր­ված «Եր­կա­կի նշա­ նա­կու­թյան ապ­րան­քի ար­տա­հան­ման թույլտ­վու­թյան» հի­ման վրա (տե՛ս Հավելված 5)29։ Թույլտ­վու­ թյան հա­մար ար­տա­հա­նողն իր մասին տվյալ­նե­րով դի­մում է ներ­կա­յաց­նում: Թույլտ­վու­թյու­նը տր­վում է 20 օր­վա ըն­թաց­քում: Դի­մու­մի հետ ներ­կա­յաց­վում է կա­նո­նադ­րու­թյան պատ­ճե­նը (ի­րա­վա­բա­նա­կան ան­ձի դեպ­քում) կամ պե­տա­կան գրանց­ման վկա­ յա­կա­նի պատ­ճե­նը (ան­հատ ձեռ­նար­կա­տի­րոջ դեպ­քում), ­վերջ­նա­կան օգ­տա­գոր­ծո­ղի հա­վաս­տա­գիր

(տ­վ յալ­ներն, ապ­րանքն օգ­տա­գոր­ծե­լու նպա­տա­ կը և հա­վաս­տում, որ այն չի օգ­տա­գործ­վի այլ նպա­տա­կով և չի փո­խանց­վի եր­րորդ ան­ձի),­

ապ­րան­քի տեխ­նի­կա­կան նկա­րա­գիր,­ ապ­րան­քի փո­խան­ցու­մը հա­վաս­տող պայ­մա­նա­

գիր,­

ապ­րան­քի եր­կա­կի նշա­նա­կու­թյուն ու­նե­նա­լու

մա­սին ար­տա­հա­նո­ղի (ար­տադ­րո­ղի) հայ­տա­րա­ րա­գիր կամ մաս­նա­գի­տա­կան փոր­ձաքն­նու­թյան եզ­րա­կա­ցու­թյուն,

­պե­տա­կան տուր­քի վճար­ման ան­դոր­րա­գիր:

Ար­տա­հա­նո­ղին տր­վում է ապ­րան­քի ար­տա­հան­ման մե­կան­ գա­մյա թույլտ­վու­թյուն, որն իրա­ վունք է տա­լիս ար­տա­հա­նել մեկ հսկ­վող ապ­րանք մեկ վերջ­նա­կան օգ­տա­գոր­ծո­ղի, կամ ապ­րան­քի ար­տա­հան­ման ան­ հա­տա­կան թույլտ­վու­թյուն, որն իրա­վունք է տա­լիս ար­տա­հա­նել հսկ­վող ապ­րանք մեկ վերջ­նա­կան օգ­տա­գոր­ծո­ղի, կամ ապ­րան­քի ար­տա­հան­ման ընդ­հա­ նուր թույլտ­վու­թյուն, որն իրա­վունք է տա­լիս ար­տա­հա­նել հատ­կո­րոշ­ ված հսկ­վող ապ­րանք­ներ հայ­ տա­րար­ված մի քա­նի վերջ­նա­կան օգ­տա­գոր­ծող­նե­րի:

Ար­ժե­քը Անվ­ճար

20.000 դրամ

30.000 դրամ

Ե­թե ար­տա­հա­նո­ղը չի կա­րող որո­շել ապ­րան­քի եր­կա­կի նշա­նա­կու­թյան30 լի­նե­լը կամ չլի­նե­լը, ապա հա­մա­պա­տաս­խան մաս­նա­գի­տա­կան փոր­ձա­գի­տա­կան եզ­րա­կա­ցու­թյան հա­մար նա պետք է դի­մի «Զանգ­վա­ծային ոչնչաց­ման զեն­քի չտա­րած­ման հե­տա­զո­տա­կան կենտ­րոն»: Եզ­րա­կա­ցու­թյու­նը տր­ վում է 10 օր­վա ըն­թաց­քում: Ար­ժե­քը տե­ղա­ցի ար­տադ­րող­նե­րի հա­մար կազ­մում է 30.000 դրամ, ոչ տե­ղա­ցի ար­տադ­րող­նե­րի հա­մար՝ 60.000 դրամ: Դի­մու­մի հետ ներ­կա­յաց­վում է՝ ­մաք­սային փաս­տաթղ­թեր, ­փոր­ձաքն­նու­թյան են­թա­կա ապ­րան­քի նմուշ, ­փոր­ձաքն­նու­թյան են­թա­կա ապ­րան­քի տեխ­նի­կա­կան ան­ձնա­գիր, ­փոր­ձարկ­ման ակ­տեր և այլ թղ­թեր կապ­ված ապ­րան­քի շա­հա­գործ­ման հետ, ­փոր­ձաքն­նու­թյան են­թա­կա ապ­րան­քի ար­տադ­րու­թյան և օգ­տա­գործ­ման ստան­դարտ­ներ,

տեխ­նի­կա­կան պայ­ման­ներ,

27 Լիցենզավորման մասին ՀՀ օրենք, ՀՀ առավարության 2004 թ. դեկտեմբերի 9-ի N 1790-Ն որոշում, ՀՀ կառավարության 2005 թ. մարտի 24-ի N 375-Ն որոշում: 28 Ապրանքներ, որոնք կարող են կիրառվել ինչպես ուղիղ նշանակությամբ, այնպես էլ զանգվածային ոչնչացման զենքի ու դրա հրթիռային փոխադրման միջոցների ստեղծման ժամանակ: Հատուկ հսկողության նպատակը զանգվածային ոչնչացման զենքի տարածումը կանխելն է: 29 ՀՀ կառավարության 2010 թ. հուլիսի 1-ի N 924-Ն որոշում: 30 Ցանկը տրված է ՀՀ կառավարության 2011 թ. դեկտեմբերի 15-ի N 1785-Ն որոշման մեջ:

13

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

­սե­փա­կա­նու­թյու­նը հա­վաս­տող փաս­տաթղ­թեր,­ ար­տա­հան­ման փաս­տաթղ­թեր, ­ծագ­ման հա­վաս­տա­գիր և ար­տա­քին տն­տե­սա­կան գոր­ծու­նեու­թյան ապ­րան­քային ան­վա­նա­

ցան­կի դա­սա­կարգ­չի ծած­կա­գի­րը հա­վաս­տող փաս­տա­թուղթ (տա­լիս է ՀՀ առևտ­րաար­դյու­նա­ բե­րա­կան պա­լա­տը և (կամ) Ար­մէքս­պեր­տի­զան)

2.2.9. Մշա­կու­թային ար­ժեք­ներ­ Ար­տա­հա­նումն իրա­կա­նաց­վում է ՀՀ մշա­կույ­թի նա­խա­րա­րու­թյան մշա­կու­թային ար­ժեք­նե­րի պահ­պա­ նու­թյան գոր­ծա­կա­լու­թյան կող­մից տր­ված մշա­կու­թային ար­ժեք­նե­րի ար­տա­հան­ման կամ ժա­մա­նա­ կա­վոր ար­տա­հան­ման իրա­վուն­քի վկա­յագ­րի հի­ման վրա կամ առանց վկա­յագ­րի՝ մինչև 50 տար­վա վա­ղե­մու­թյուն ու­նե­ցող ար­վես­տի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյուն­նե­րի և 75 տար­վա վա­ղե­մու­թյուն ու­նե­ցող մշա­ կու­թային նշա­նա­կու­թյան առար­կա­նե­րի դեպ­քում31։ Վկա­յագ­րի տրա­մադր­ման հա­մար կա­տար­վում է պար­տա­դիր փոր­ձաքն­նու­թյուն: Պե­տա­կան տուր­քը կազ­մում է 5.000 դրամ: Մշա­կու­թային ար­ժեք­նե­րի տե­սակ­նե­րի ցան­կը տր­ված է Հա­վել­ված 6-ում: 2.2.10. Վայ­րի բույ­սեր և կեն­դա­նի­ներ­ Ար­տա­հա­նումն իրա­կա­նաց­վում է ՀՀ բնա­պահ­պա­նու­թյան նա­խա­րա­րու­թյան կող­մից տր­ված թույլտ­ վու­թյուն­նե­րի հի­ման վրա (տե՛ս Հավելված 7): Ար­տա­հա­նողն իր մասին տվյալ­նե­րով հայ­տի հետ պետք է ներ­կա­յաց­նի բույ­սի կամ կեն­դա­նու ձեռք­բե­րու­մը հաս­տա­տող փաս­տա­թուղ­թը, ՀՀ գյուղատն­տե­սու­ թյան նա­խա­րա­րու­թյան «Սնն­դամթեր­քի ան­վտան­գու­թյան պե­տա­կան ծա­ռա­յու­թյան» բու­սա­սա­նի­տա­ րա­կան և անաս­նա­բու­ժա­կան հս­կո­ղու­թյան ըն­թա­ցա­կար­գե­րով տր­ված թույլտ­վու­թյան սեր­տի­ֆի­կա­տը կամ հա­վաս­տա­գի­րը և ներ­մուծ­ման երկ­րի հա­մա­ձայ­նու­թյու­նը:32 2.2.11. Ար­գել­վող ապ­րանք­ներ­ Ապ­րանք­նե­րի ար­տա­հա­նու­մը կա­րող է ար­գել­վել այն դեպ­քե­րում, եթե դրանք վտանգ են ներ­կա­յաց­ նում պե­տա­կան և ազ­գային ան­վտան­գու­թյան, հա­սա­րա­կա­կան կար­գի, մար­դու կյան­քի և առող­ջու­ թյան, կեն­դա­նա­կան և բու­սա­կան աշ­խար­հի, շր­ջա­կա մի­ջա­վայ­րի, բնակ­չու­թյան բա­րո­յա­կան ար­ժեք­ նե­րի, պատ­մա­կան, մշա­կու­թային և հնա­գի­տա­կան ար­ժեք­նե­րի, ան­ձանց սե­փա­կա­նու­թյան (այդ թվում մտա­վոր), իրա­վունք­նե­րի և օրի­նա­կան շա­հե­րի հա­մար: ­Պե­տա­կան գաղտ­նիք պա­րու­նա­կող նյու­թեր­ Ար­տա­հա­նու­մը ար­գել­վում է «Ար­տա­հա­նում ազատ շր­ջա­նա­ռու­թյան հա­մար», «Ժա­մա­նա­կա­վոր ար­ տա­հա­նում» և «Ժա­մա­նա­կա­վոր ար­տա­հա­նում՝ վե­րամ­շակ­ման հա­մար» մաք­սային ռե­ժիմ­նե­րով: ­Պատ­մա­կան, մշա­կու­թային և հնա­գի­տա­կան ար­ժեք ներ­կա­յաց­նող առար­կա­ներ ­Պատ­մա­կան, մշա­կու­թային և հնա­գի­տա­կան ար­ժեք ներ­կա­յաց­նող առար­կա­նե­րի ար­տա­հա­նու­մը «Ոչն­չա­ցում» մաք­սային ռե­ժի­մով ար­գել­վում է: ­Պոռ­նոգ­րա­ֆիկ բո­վան­դա­կու­թյան նյու­թեր ­Պոռ­նոգ­րա­ֆիկ բո­վան­դա­կու­թյան նյու­թե­րի հա­մար, ապ­րանք­ներ տե­ղա­փո­խող ան­ձի հա­մա­ձայ­նու­ թյամբ, կա­րող է կի­րառ­վել միայն «Ոչն­չա­ցում» մաք­սային ռե­ժի­մը: Այլ մաք­սային ռե­ժիմ­նե­րով պոռ­նոգ­ րա­ֆիկ բո­վան­դա­կու­թյամբ նյու­թե­րի տե­ղա­փո­խումն ար­գել­վում է:33 31 Մշակութային արժեքների արտահանման և ներմուծման մասին ՀՀ օրենք 32 ՀՀ կառավարության 2002 թ. հուլիսի 18-ի N 1173 որոշում, ՀՀ կառավարության 2002 թ. հուլիսի 18-ի N 1174 որոշում 33 ՀՀ մաքսային օրենսգիրք, ՀՀ կառավարության 2000 թվականի դեկտեմբերի 31-ի թիվ 902 որոշում

14

2.3. Ապրանքների նախապատրաստում արտահանման համար

Արտահանող կազմակերպ թյ ն

Մաքսային պահեստ

Բեռնատար

Ար­տա­հա­նողն իր ապ­րանք­ներն ու­ղեկ­ցող ան­հրա­ժեշտ մաք­սային փաս­տաթղ­թե­րի փա­թե­թը հա­վա­ քե­լուց հե­տո նա­խա­պատ­րաս­տում է ապ­րանք­ներն ար­տա­հան­ման համար՝ կշ­ռում, փա­թե­թա­վո­րում, պի­տա­կա­վո­րում, պա­հես­տա­վո­րում է և այլն: Ապ­րանք­նե­րը կա­րող են ար­տա­հան­ման նա­խա­պատ­ րաստ­վել հա­տուկ մաս­նա­գի­տաց­ված մաք­սային պա­հես­տում կամ ար­տա­հա­նո­ղի տա­րած­քում՝ նույն ըն­թա­ցա­կար­գե­րով: Ար­տա­հա­նո­ղը զու­գա­հե­ռա­բար պայ­մա­նա­վոր­վում է բեռ­նա­փո­խադ­րող կազ­մա­ կեր­պու­թյան հետ, որը հատ­կաց­նում է բեռ­նա­տար: ­Նա­խա­պատ­րաս­տա­կան աշ­խա­տանք­ներն ավար­տե­լուց հե­տո ար­տա­հա­նո­ղը դի­մում է մաք­սային մարմ­նին՝ իր բե­ռը զն­նե­լու հա­մար: Մաք­սային մար­մի­նը բե­ռը զն­նե­լուց ու բեռ­նա­տա­րը կն­քե­լուց հե­տո տա­լիս է տե­ղե­կանք զնն­ման մա­սին: Ապ­րանք­նե­րի զն­նումն ու բեռ­նա­տա­րի կն­քու­մը կա­րող է կա­ տար­վել մաք­սային պա­հես­տում կամ ար­տա­հա­նո­ղի տա­րած­քում՝ կրկ­նա­կի վճար­նե­րով: Տե­ղե­կան­քը տր­վում է այն դեպ­քում, երբ բե­ռի կշ­ռի որոշ­ման հետ կապ­ված տեխ­նի­կա­կան խն­դիր­ներ և բե­ռի հետ կապ­ված ան­կա­նո­նու­թյուն­ներ ու խախ­տում­ներ չեն լի­նում: ­Բե­ռի կշ­ռի որոշ­ման հետ կապ­ված տեխ­նի­կա­կան խն­դիր­նե­րի դեպ­քում ար­տա­հա­նո­ղը բե­ռը կշ­ռում է մաք­սային պա­հես­տում և ստա­նում է կշռ­ման կտ­րոն, որն այ­նու­հետ պետք է կց­վի հա­վաք­ված փաս­ տաթղ­թե­րի փա­թե­թին: Բե­ռի հետ կապ­ված ան­կա­նո­նու­թյուն­նե­րի ու խախ­տում­նե­րի դեպ­քում ար­տա­ հա­նո­ղը շտ­կում է դրանք կամ սկսվում է հե­տա­գա քն­նու­թյուն:34

34 ՀՀ մաքսային օրենսգիրք, ՀՀ կառավարության 2001 թ. մարտի 24-ի N 236 որոշում, ՀՀ կառավարության 2003 թ. նոյեմբերի 21-ի N 1779-Ն որոշում

15

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

2.4. Մաքսային ձևակերպումներ

Հայտարարագիր

Արտահանող կազմակերպ թյ ն

Մաքսային պահեստ

Մաքսազերծման թ ղթ

Հայտարարագիր

Ար­տա­հա­նողն իր ապ­րանք­ներն ար­տա­հան­ման նա­խա­պատ­րաս­տե­լուց հե­տո, ապ­րանք­ներն ու­ղեկ­ ցող բո­լոր փաս­տաթղ­թե­րով, գնում է մաք­սա­տուն՝ մաք­սային ձևա­կեր­պում­ներ կա­տա­րե­լու հա­մար: Նա լրաց­նում է մաք­սային հայ­տա­րա­րա­գի­րը (տե՛ս Հավելված 8), որը հան­դի­սա­նում է մաք­սային ըն­ թա­ցա­կար­գե­րի հա­մար հիմ­նա­կան իրա­վա­կան փաս­տա­թուղ­թը: Մաք­սային հայ­տա­րա­րա­գի­րը կա­րող է լրաց­վել մաք­սա­տա­նը կամ ար­տա­հա­նո­ղի գրա­սե­նյա­կում՝ TWM հա­մա­կար­գին միաց­ված հա­մա­ կարգ­չի մի­ջո­ցով: Լրաց­ման ըն­թաց­քում հայ­տա­րա­րա­գի­րը մուտ­քագրվում և գրանց­վում է: ­Մաք­սային հայ­տա­րա­րագ­րի լրաց­ման ժա­մա­նակ TWM հա­մա­կար­գը որո­շում է ապ­րանք­նե­րի մաք­սա­ զերծ­ման մաք­սային ու­ղին՝ ­Կա­նաչ ու­ղի՝ ապ­րանք­նե­րը պետք է մաք­սա­զերծ­վեն առանց հե­տա­գա զնն­ման կամ ստուգ­ման՝

պա­հանջ­վող վճա­րում­նե­րից հե­տո:

­Դե­ղին ու­ղի՝ ապ­րանք­նե­րը պետք է մաք­սա­զերծ­վեն պա­հանջ­վող վճա­րում­նե­րից և փաս­տաթղ­

թե­րի զննու­մից հե­տո:

­Կար­միր ու­ղի՝ ապ­րանք­նե­րը պետք է մաք­սա­զերծ­վեն պա­հանջ­վող վճա­րում­նե­րից, փաս­տաթղ­

թե­րի զննու­մից և ապ­րանք­նե­րի ֆի­զի­կա­կան զն­նու­մից հե­տո:­

Այ­նու­հետև ար­տա­հա­նո­ղը հաշ­վար­կում և մուտ­քագ­րում է ար­տա­հան­վող ապ­րանք­նե­րի մաք­ սային ար­ժե­քը՝ նշելով նաև Արտաքին տնտեսական գործունեության ապրանքային անվանացանկի դասակարգչի ծածկա­գրերը: Մաք­սային ար­ժե­քի որոշ­ման հա­մար կի­րառ­վում է հա­շիվ-ապ­րան­քագ­րե­ րով հաս­տատ­ված գոր­ծար­քի գնի մե­թո­դը, երբ հնա­րա­վոր է: Հա­կա­ռակ դեպ­քում մաք­սային մար­մի­նը կա­րող է կի­րա­ռել այլ մե­թոդ­ներ, որոնց դեպ­քում մաքսային արժեքը որոշելու համար օգտագործվում են ապ­րանք­նե­րի Ար­տա­քին տն­տե­սա­կան գոր­ծու­նեու­թյան ապ­րան­քային ան­վա­նա­ցան­կի դա­սա­ կարգչի ծած­կագ­րե­րը և ծագ­ման եր­կի­րը: ­Մաք­սային տե­սու­չը ստու­գում է ներ­կա­յաց­ված փաս­տաթղ­թերն ու մուտ­քագր­ված հայ­տա­րա­րա­գի­րը: Նա ըն­դու­նում է հայ­տա­րա­րա­գի­րը, եթե փաս­տաթղ­թերն ու հայ­տա­րա­րա­գի­րը լրիվ են ու կար­գին: Եթե փաս­տաթղ­թե­րը կամ հայ­տա­րա­րա­գի­րը կար­գին չեն, ապա ար­տա­հա­նո­ղը շտ­կում է դրանք կամ 16

սկսվում է հե­տա­գա քն­նու­թյու­նը: ­Մաք­սային հայ­տա­րա­րագ­րի ըն­դու­նու­մից հե­տո ար­տա­հա­նո­ղը դի­մում է մաք­սա­տուն՝ բե­ռը մաք­սա­ զեր­ծե­լու և դուրս հա­նե­լու հա­մար: Մաք­սա­տան ղե­կա­վա­րը մա­կագ­րում է հայ­տա­րա­րա­գի­րը: Ար­տա­ հա­նո­ղը մաք­սա­տան հաշ­վա­պա­հու­թյու­նից ստա­նում է մաք­սային վճա­րում­նե­րի35 ծա­նու­ցա­գիր, կա­ տա­րում է բո­լոր վճա­րում­նե­րը և ստա­նում է հաս­տա­տող ան­դոր­րա­գիր: Ան­դոր­րա­գի­րը ներ­կա­յաց­վում է մաք­սա­տան հաշ­վա­պա­հու­թյուն, որ­տեղ տր­վում է ստա­ցա­կան: Վ­ճա­րում­նե­րը կա­տա­րե­լուց հե­տո ար­տա­հա­նո­ղը ստա­նում է ապ­րանք­նե­րը մաք­սային պա­հես­տից հա­նե­լու թույ­լատ­վու­թյուն (մաք­սա­զերծ­ման թուղթ)՝ մաք­սային հայ­տա­րա­րագ­րի լրաց­ման ժա­մա­նակ որոշ­ված մաք­սային ուղու գույ­նին հա­մա­պա­տաս­խան ըն­թա­ցա­կար­գով: Մաք­սա­զերծ­ման թուղ­թը ստա­նա­լուց հե­տո ար­տա­հա­նողն իր բե­ռը դուրս է բե­րում մաք­սային պա­հես­տից կամ իր տա­րած­քից և ու­ղար­կում է սահ­մա­նային մաք­սա­կետ՝ ար­տա­հա­նե­լու հա­մար:36

35 Ընդհանուր առմամբ արտահանվող ապրանքների համար մաքսային վճարումները կարող են բաղկացած լինել մաքսատուրքերից և մաքսավճարներից: Հայաստանում արտահանման նկատմամբ գործող մաքսատուրքեր չկան: Մաքսավճարները սահմանվում են ՀՀ մաքսային օրենսգրքով: 36 ՀՀ մաքսային օրենսգիրք, ՀՀ կառավարության 2001 թ. մարտի 24-ի N 236 որոշում, ՀՀ կառավարության 2003 թ. նոյեմբերի 21-ի N 1779-Ն որոշում

17

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

2.5. Սահմանային միջոցառումներ

Բեռնատար

Տեխնիկական հսկող թյան փաստաթղթեր

Մաքսային սահմանային կետ

Բեռնատար

­Մաք­սա­զեր­ծու­մից հե­տո ար­տա­հան­վող ապ­րանք­նե­րը հաս­նում են սահ­մա­նային մաք­սա­կետ, որ­տեղ բե­ռի փաս­տաթղ­թե­րը ներ­կա­յաց­վում են մաք­սա­տան ծա­ռայո­ղին: Բեռ­նա­տա­րը կշ­ռում են, այ­նու­հետև մաք­սա­տան ծա­ռայո­ղը զն­նում է այն: Եթե խախ­տում­ներ չկան և բե­ռի մեջ չկան հս­կո­ղու­թյան են­թա­կա ապ­րանք­ներ, ապա բե­ռը կնք­վում ու հա­մա­րա­կալ­վում է: Եթե բե­ռի մեջ կան հսկո­ղու­թյան են­թա­կա ապ­րանք­ներ, ապա այն ան­ցնում է հա­մա­պա­տաս­խան հս­կո­ղու­ թյուն: Հս­կո­ղու­թյան փաս­տաթղթե­րը ներ­կա­յաց­վում են հա­մա­պա­տաս­խան տե­սու­չին, ով կա­տա­րում է դրանց և բե­ռի զննում: Տե­սու­չը փաս­տաթղթե­րի վրա դնում է ար­տա­հան­ման թույլտ­վու­թյան կնիք կամ թո­ղար­կում է պա­հանջ­վող հա­վաս­տագրեր: ­Բե­ռը կն­քե­լուց և հա­մա­րա­կա­լե­լուց հե­տո բեռ­նա­տա­րը սկա­նա­վոր­վում է: Եթե ան­կա­նո­նու­թյուն­ներ չեն լի­նում՝ բեռ­նա­տա­րը գնում է կա­յա­նա­տե­ղի: Կա­յա­նե­լուց հե­տո բեռ­նա­տա­րի վա­րոր­դը մաք­սա­կե­տի ձևա­կեր­պում­նե­րի բաժ­նից վերց­նում է բո­լոր փաս­տաթղ­թե­րը և ան­ցնում է ան­ձնագ­րային ստու­գում: ­Մի­ջո­ցա­ռում­ներն ավարտ­վում են բեռ­նա­տա­րի ու վա­րոր­դի ռա­դիոակ­տի­վու­թյան ստուգ­մամբ, որից հե­տո բեռ­նա­տա­րը մեկ­նում է:37

37 ՀՀ մաքսային օրենսգիրք, ՀՀ կառավարության 2001 թ. մարտի 24-ի N 236 որոշում, ՀՀ կառավարության 2003 թ. նոյեմբերի 21-ի N 1779-Ն որոշում

18

3. ิฑึ ีคีตีธึ ีถีกีขีฅึ ีกีฏีกีถ ีกีบึ ีกีถึ ีถีฅึ ีซ ีถีฅึ ีดีธึ ีฎีดีกีถ ีถีฏีกีฟีดีกีดีข ีฃีธึ ีฎีธีฒ ีบีกีฐีกีถีปีถีฅึ ีจ ิตีพึ ีธีบีกีฏีกีถ ี ีซีธึ ีฉีตีธึ ีถีธึ ีด

ี ีฟึ ีซ ีกีดึ ีธึ ีฐีกีตีฟีกึ ีกึ ีกีฃีซึ

ิฑีบึ ีกีถึ ีถีฅึ

ิฒีฅีผีถีกีฟีกึ

ี ีกึ ีฝีกีตีซีถ ีฃึ ีกีฝีฅีถีตีกีฏ

ี ีฟึ ีซ ีกีดึ ีธึ ีฐีกีตีฟีกึ ีกึ ีกีฃีซึ

ิฒีฅีผีถีกีฟีกึ

ี ีกึ ีฝีกีตีซีถ ีฐีกีตีฟีกึ ีกึ ีกีฃีซึ

3.1. ี ีกึ ีฝีกีตีซีถ ีจีถีฉีกึ ีกีฏีกึ ีฃีฅึ ิตี ีดีกึ ยญีฝีกีตีซีถ ีดีซีธึ ยญีฉีตีธึ ีถ ีง, ีธึ ีซ ีกีถยญีคีกีด 28 ีฅึ ยญีฏีซึ 38 ึ ี ีธยญีถีกยญีฏีธีถ ีดีกึ ยญีฝีกีตีซีถ ีถีบีกยญีฟีกีฏยญีถีฅยญึ ีธีพ ีฏีกีฆยญีดีธึ ีด ีฅีถ ีดีฅีฏ ีฟีกยญึ ีกีฎึ : ิตี ีฅึ ีฏึ ยญีถีฅยญึ ีซ ีดีซีปึ ีฟีฅยญีฒีกยญีทีกึ ีชยญีพีธีฒ ีกีบยญึ ีกีถึ ยญีถีฅยญึ ีซ ีฐีกยญีดีกึ ีดีกึ ยญีฝีกยญีฟีธึ ึ ยญึ ีฅึ ีนีฅีถ ีพีณีกึ ยญีพีธึ ีด ึ ีดีกึ ยญีฝีกีตีซีถ ีฝีฟีธึ ยญีฃีธึ ีดยญีถีฅึ ีนีฅีถ ีซึ ีกยญีฏีกยญีถีกึ ยญีพีธึ ีด: ิตี ีขีธยญีฌีธึ ีฅึ ีฏึ ยญีถีฅยญึ ีจ ีคึ ยญีฝีซึ ีถีฅึ ยญีดีธึ ีฎยญีพีกีฎ ีกีบยญึ ีกีถึ ยญีถีฅยญึ ีซ ีถีฏีกีฟยญีดีกีดีข ีฏีซยญึ ีกยญีผีธึ ีด ีฅีถ ีจีถีคยญีฐีกยญีถีธึ ึ ีดีกึ ยญีฝีกีตีซีถ ีฝีกยญีฏีกีฃยญีถีฅึ : ิธีฝีฟ ิตี ีดีกึ ยญีฝีกีตีซีถ ึ ึ ีฅีถีฝีฃึ ยญึ ีซ39 ึ ีคึ ีก ีซึ ีกยญีฃีธึ ีฎยญีดีกีถ ีคึ ีธึ ีตีฉยญีถีฅยญึ ีซ40ี ิตี ีขีธยญีฌีธึ ีฅึ ีฏึ ยญีถีฅยญึ ีธึ ีด ีธีน ิตี ีฅึ ีฏึ ยญีถีฅยญึ ีซ ีฐีฅีฟ ีกีผึ ีฟยญึ ีซ ีกีผีถยญีนีธึ ยญีฉีตีกีดีข ีฃีธึ ยญีฎีธึ ีด ีฅีถ ีถีธึ ีตีถ ีดีกึ ยญีฝีกีตีซีถ ีจีถยญีฉีกยญึ ีกยญีฏีกึ ยญีฃีฅยญึ ีจ:

3.1.1. ิฑีบยญึ ีกีถึ ยญีถีฅยญึ ีซ ีคีกยญีฝีกยญีฏีกึ ีฃยญีดีกีถ ีฐีกยญีดีกยญีฏีกึ ีฃ ยญิฒีธยญีฌีธึ ีกีบยญึ ีกีถึ ยญีถีฅยญึ ีจ ีคีกยญีฝีกยญีฏีกึ ีฃยญีพีกีฎ ีฅีถ ีฝีกยญีฏีกีฃยญีถีกีตีซีถ ีฎีกีฎยญีฏีกีฃยญึ ีซ ีถีฅึ ยญึ ีธ, ีธึ ีจ ีฟีฅยญีฒีฅยญีฏีธึ ยญีฉีตีธึ ีถ ีง ีฏึ ีธึ ีด ีดีกึ ยญีฝีกยญีฟีธึ ึ ยญึ ีซ ีคึ ีธึ ีตยญึ ีกยญีนีกยญึ ีฅยญึ ีซ ีธึ ีกีตีฌ ีฐีกึ ยญีฏีธึ ีดยญีถีฅยญึ ีซ, ีฏีซยญึ ีกีผยญีพีธีฒ ีบีกีทีฟยญีบีกยญีถีกยญีฏีกีถ ีดีซยญีปีธึ ยญีถีฅยญึ ีซ, ีกึ ยญีฟีกยญ ึ ีซีถ ีกีผึ ีฟยญึ ีซ ีพีซยญีณีกยญีฏีกีฃึ ีธึ ยญีฉีตีกีถ, ีกีผึ ีฟยญึ ีซ ีจีถยญีฉีกยญึ ีกยญีฏีกึ ยญีฃีฅยญึ ีซ ีธึ ีกีตีฌ ีธีน ีฝีกยญีฏีกีฃยญีถีกีตีซีถ ีบีกยญีฐีกีถีปยญีถีฅยญึ ีซ ีพีฅยญ ึ ีกยญีขีฅยญึ ีตีกีฌ:ยญ

38 ิฒีฅีฌีฃีซีก, ิฒีธึ ีฌีฒีกึ ีซีก, ี ีฅีญีซีก, ิฝีธึ ีพีกีฉีซีก, ิดีกีถีซีก (ีขีกึ ีซ ี ีกึ ีฅึ ีตีกีถ ึ ิณึ ีฅีถีฌีกีถีคีซีก ีฏีฒีฆีซีถีฅึ ีซึ ), ิณีฅึ ีดีกีถีซีก (ีขีกึ ีซ ี ีฅีฌีซีฃีธีฌีกีถีค ีฏีฒีฆีธึ ึ ึ ิฒีตีธึ ีฝีซีถีฃีฅีถีซ ีฟีกึ ีกีฎึ ีซึ ), ิทีฝีฟีธีถีซีก, ิปีผีฌีกีถีคีซีก, ี ีธึ ีถีกีฝีฟีกีถ, ิปีฝีบีกีถีซีก (ีขีกึ ีซ ี ีฅีธึ ีฟีก ึ ี ีฅีฌีซีฌีก ึ ีกีฒีกึ ีถีฅึ ีซึ ), ี ึ ีกีถีซีฝีก (ีถีฅึ ีกีผีตีกีฌ ิณีพีกีคีฅีฌีธึ ีบีจ, ิณีกีตีกีถีกีถ, ี ีกึ ีฟีซีถีซีฏีจ, ี ีฅีธึ ีถีตีธึ ีถ ีฏีฒีฆีซีถีฅึ ีจ ึ ีขีกึ ีซ ี ีธึ ิฟีกีฌีฅีคีธีถีซีกีตีซึ , ี ีกีตีธีฟีซึ , ี ีฅีถีฟ-ี ีซีฅีผ ึ ี ีซีฏีฅีฌีธีถีซึ , ี ีกีฌีซีฝ ึ ี ีธึ ีฟีธึ ีถีก ีฏีฒีฆีซีถีฅึ ีซึ , ี ีธีฌีซีถีฅีฆีซีกีตีซึ , ึ ี ึ ีกีถีฝีซีกีฏีกีถ ีฐีกึ ีกีพีกีตีซีถ ีธึ ีกีถีฟีกึ ีฏีฟีซีฏีกีตีซ ีฟีกึ ีกีฎึ ีฅึ ีซึ ), ิปีฟีกีฌีซีก (ีขีกึ ีซ ิผีซีพีซีถีตีธ ึ ิฟีกีดีซีถีซีธีถีฅ ึ ีกีฒีกึ ีถีฅึ ีซึ ึ ิผีธึ ีฃีกีถีธ ีฌีณีซ ีกีฆีฃีกีตีซีถ ีปึ ีฅึ ีซ ีดีซ ีดีกีฝีซึ ), ิฟีซีบึ ีธีฝ (ีขีกึ ีซ ีฏีกีผีกีพีกึ ีธึ ีฉีตีกีถ ีฏีธีฒีดีซึ ีนีพีฅึ ีกีฐีฝีฏีพีธีฒ ีฟีกึ ีกีฎึ ีถีฅึ ีซึ ), ิผีกีฟีพีซีก, ิผีซีฟีพีก, ิผีตีธึ ึ ีฝีกีดีขีธึ ึ ีฃ, ี ีธึ ีถีฃีกึ ีซีก, ี ีกีฌีฉีก, ี ีซีคีฅึ ีฌีกีถีคีถีฅึ , ิฑีพีฝีฟึ ีซีก, ิผีฅีฐีกีฝีฟีกีถ, ี ีธึ ีฟีธึ ีฃีกีฌีซีก, ี ีธึ ีดีซีถีซีก, ี ีฌีธีพีฅีถีซีก, ี ีฌีธีพีกีฏีซีก, ี ีซีถีฌีกีถีคีซีก, ี ีพีฅีคีซีก, ี ีซีกึ ีตีกีฌ ินีกีฃีกีพีธึ ีธึ ีฉีตีธึ ีถ (ีถีฅึ ีกีผีตีกีฌ ี ีกีถีฅีฌ ึ ี ีกีถ ีฏีฒีฆีซีถีฅึ ีจ) 39 Council Regulation No 2913/92 (ีฐีฅีฟีกีฃีก ีฌึ ีกึ ีธึ ีดีถีฅึ ีธีพ ึ ึ ีธึ ีธีญีธึ ีฉีตีธึ ีถีถีฅึ ีธีพ) 40 Commission Regulation No 2454/93 (ีฐีฅีฟีกีฃีก ีฌึ ีกึ ีธึ ีดีถีฅึ ีธีพ ึ ึ ีธึ ีธีญีธึ ีฉีตีธึ ีถีถีฅึ ีธีพ)

19

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

ԵՄ դա­սա­կարգ­ման հա­մա­կար­գը բաղ­կա­ցած է Ներ­դաշ­նա­կեց­ված հա­մա­կար­գից (Harmonized System (HS))41, Միավոր­ված դա­սա­կարգ­չից (Combined Nomenclature (CN))42 և Ին­տեգր­ված դրույ­քա­չա­փե­րից (TARIC)43:

3.1.2. Նույ­նա­կա­նաց­ման հա­մար ­Մաք­սային ըն­թա­ցա­կար­գե­րի հա­մա­ձայն՝ ԵՄ մաք­սային օրենսդ­րու­թյամբ կար­գա­վոր­վող որ­ևէ գոր­ ծու­նեու­թյամբ զբաղ­վող բո­լոր տն­տես­վա­րող­ներն ԵՄ որ­ևէ երկ­րի մաք­սային մարմ­նի կող­մից նախ և առաջ գրանց­վում և ստա­նում են հա­տուկ նույ­նա­կա­նաց­ման հա­մար (Economic Operator Registration and Identification number (EORI number)): ԵՄ­-ից դուրս գտն­վող ներ­մու­ծող­նե­րը նույ­նա­կա­նաց­ման հա­մար են ստա­նում առա­ջին ան­գամ մաք­սային հայ­տա­րա­րա­գիր, մուտ­քի ամ­փոփ հայ­տա­րա­րա­գիր (Entry Summary Declaration (ENS)) կամ ել­քի ամ­փոփ հայ­տա­րա­րա­գիր (Exit Summary Declaration (EXS)) ներ­կա­յաց­նե­լիս: Տն­տես­վա­րող­ներն օգ­տա­գոր­ծում են այդ հա­մա­րը ԵՄ մաք­սային մար­մին­նե­րի հետ բո­լոր այն հա­ղոր­դակ­ցու­թյուն­նե­րի ժա­մա­նակ, որ­տեղ պա­հանջ­վում է ԵՄ նույ­նա­կա­նաց­ման հա­մար:

3.1.3. Մուտ­քի ամ­փոփ հայ­տա­րա­րա­գիր­ Երբ ԵՄ ներ­մու­ծո­ղը հայ ար­տա­հա­նո­ղից գնում է ապ­րանք­ներ, վեր­ջինս բեռ­նա­փո­խադ­րո­ղին պատ­վի­ րում է ապ­րանք­նե­րը հասց­նել ԵՄ տվյալ երկ­րի որ­ևէ սահ­մա­նային կետ, և մուտ­քի ամ­փոփ հայ­տա­րա­ րա­գի­րը, սահ­ման­ված ժամ­կետ­նե­րում, մինչև ապ­րանք­նե­րի ժա­մա­նե­լը, ներ­կա­յաց­վում է այդ սահ­մա­ նային կե­տում, որը մուտ­քի մաք­սային գրա­սե­նյակն է: ­Մուտքի ամ­փոփ հայ­տա­րա­րա­գի­րը պա­րու­նա­կում է նախ­նա­կան տե­ղե­կատ­վու­թյուն ԵՄ մտ­նող բեռ­նա­ փո­խադրում­նե­րի և ար­տա­հա­նո­ղի փաս­տաթղ­թե­րի վե­րա­բե­րյալ: Հետ­ևա­բար, ար­տա­հա­նո­ղի փաս­ տաթղ­թե­րը պետք է նա­խօ­րոք ու­ղարկ­վեն այս հայ­տա­րա­րա­գի­րը ներ­կա­յաց­նող կող­մին: Այն ներ­կա­ յաց­վում է հա­տուկ ձևա­չա­փով44 ապ­րանք­ներ փո­խադ­րո­ղի (ո­րոշ դեպ­քե­րում բե­ռը ստա­ցող ներ­մու­ծո­ղի կամ փո­խադ­րո­ղի կամ ներ­մու­ծո­ղի ներ­կա­յա­ցուց­չի) կող­մից ԵՄ մուտ­քի առա­ջին մաք­սային գրա­սե­ նյա­կում, եթե նույ­նիսկ ապ­րանք­նե­րը չպետք է ներ­մուծ­վեն ԵՄ: Եթե նա­խա­պես ներ­կա­յաց­վող մաք­ սային հայ­տա­րա­րա­գի­րը պա­րու­նա­կում է ան­հրա­ժեշտ տե­ղե­կատ­վու­թյու­նը, ապա առան­ձին մուտ­քի ամ­փոփ հայ­տա­րա­րա­գիր պետք չէ: ­Մաք­սային գրա­սե­նյա­կը գրան­ցում է հայ­տա­րա­րա­գի­րը, ներ­կա­յաց­նո­ղին տա­լիս է գրանց­ման հա­մա­ րը, վեր­լու­ծում է սպաս­վող ապ­րանք­նե­րի հետ կապ­ված վտանգ­նե­րը և ըստ ան­հրա­ժեշ­տու­թյան որո­ շում է հս­կո­ղու­թյան մի­ջո­ցա­ռում­ներ: Մուտ­քի ամ­փոփ հայ­տա­րա­րագ­րի ներ­կա­յաց­ման վերջ­նա­ժամ­կե­ տը կախ­ված է ապ­րանք­նե­րի փո­խադր­ման տրանս­պոր­տի տե­սա­կից՝ ­ծո­վային կոն­տեյ­նե­րային բեռ­նա­փո­խադ­րում՝ օտա­րերկ­րյա նա­վա­հանգս­տում բեռ­նու­մը սկ­սե­

լուց առնվազն 24 ժամ առաջ,

­ծո­վային զանգ­վա­ծային բեռ­նա­փո­խադ­րում՝ ժա­մա­նե­լուց առն­վազն 4 ժամ առաջ, ­ծո­վային կարճ հե­ռա­վո­րու­թյան փո­խադ­րում՝ ժա­մա­նե­լուց առն­վազն 2 ժամ առաջ,­ օ­դային կարճ տևո­ղու­թյան (4 ժա­մից քիչ) փո­խադ­րում՝ առն­վազն մինչև օդա­նա­վի թռիչ­քի պա­

հը,­

օ­դային եր­կար տևո­ղու­թյան (4 ժամ և ավե­լի) փո­խադ­րում՝ ԵՄ մաք­սային տա­րած­քի առա­ջին

օդա­նա­վա­կա­յան ժա­մա­նե­լուց առն­վազն 4 ժամ առաջ,­

ավ­տո­ճա­նա­պար­հային փո­խադ­րում՝ ժա­մա­նե­լուց առն­վազն 1 ժամ առաջ: 41 Համաշխարհային մաքսային կազմակերպության կողմից մշակված դասակարգիչ, որը պարունակում է մոտ 5000 ապրանքային խումբ, կազմված է մասերից, գլուխներից (2 նիշ), բաժիններից (4 նիշ) ու ենթաբաժիններից (6 նիշ), և լրացված է իրագործման կանոններով ու բացատրական նշումներով: 42 ԵՄ 8 նիշանոց ծածկագրման համակարգը, որը բաղկացած է Ներդաշնակեցված համակարգի դասակարգչից՝ ԵՄ լրացուցիչ (2 նիշ) ենթաբաժանումներով: Այն կիրառվում է ԵՄ ընդհանուր մաքսային դրույքաչափերի և առևտրի վիճակագրության համար: 43 ԵՄ 10 նիշանոց համակարգը, որը տեղեկություն է տալիս ԵՄ-ում առանձին ապրանքների նկատմամբ գործող առևտրային քաղաքականության և սակագնային բոլոր միջոցների վերաբերյալ: Այն բաղկացած է Միավորված դասակարգչի 8 նիշանոց ծածկագրից և 2 լրացուցիչ նիշերից: 44 Commission Regulation No 2454/93 Annex 30 A

20

­Փո­խադ­րա­մի­ջո­ցի ժա­մա­նե­լուց բեռ­նա­փո­խադ­րողն ԵՄ մուտ­քի մաք­սային գրա­սե­նյա­կին տե­ղե­կաց­ նում է դրա մա­սին՝ տա­լով նա­խա­պես ներ­կա­յաց­ված մուտ­քի ամ­փոփ հայ­տա­րա­րագ­րի ման­րա­մաս­նե­ րը: Մաք­սային գրա­սե­նյա­կը ստու­գում է վտանգ­նե­րի նա­խա­պես կա­տար­ված վեր­լու­ծու­թյան ար­դյունք­ նե­րը և ըստ ան­հրա­ժեշ­տու­թյան նա­խա­ձեռ­նում է վե­րահս­կո­ղու­թյուն:

3.1.4. Ժա­մա­նած ապ­րանք­նե­րի ներ­կա­յա­ցում և ներ­մուծ­ման մաք­սային ռե­ժիմ­ներ­ Ապ­րանք­ներն ԵՄ մաք­սային տա­րածք ժա­մա­նե­լուց հե­տո ներ­կա­յաց­վում են մաք­սային գրա­սե­նյակ: Եթե ապ­րանք­նե­րը ժա­մա­նում են ավ­տո­ճա­նա­պար­հային կամ եր­կա­թու­ղային փո­խադ­րա­մի­ջոց­նե­րով և մնում են դրանց մեջ, ապա ներ­կա­յա­ցու­մը կա­րող է կա­տար­վել ան­մի­ջա­պես մաք­սային հայ­տա­ րա­րա­գիր ներ­կա­յաց­նե­լով: Ծո­վային և օդային փո­խադր­ման դեպ­քում, եթե ապ­րանք­նե­րը պետք է տե­ղա­կայ­վեն ժա­մա­նա­կա­վոր պա­հես­տում, ապա դրանց ներ­կա­յաց­ման հա­մար տր­վում է ամ­փոփ տե­ղե­կատ­վա­կան հայ­տա­րա­րա­գիր45, հա­կա­ռակ դեպ­քում ապ­րանք­նե­րի ներ­կա­յա­ցու­մը կա­տար­վում է բեռ­նա­թափ­ման պա­հին մաք­սային հայ­տա­րա­րա­գիր ներ­կա­յաց­նե­լով : ԵՄ մուտ­քի մաք­սային գրա­սե­նյակ ժա­մա­նե­լուց հե­տո ապ­րանք­նե­րը տե­ղա­փոխ­վում են մաք­սային հս­ կո­ղու­թյան ժա­մա­նա­կա­վոր պա­հեստ՝ առա­վե­լա­գույ­նը 45 օրով (ծո­վային փո­խադր­ման դեպ­քում) կամ 20 օրով (մ­նա­ցած բո­լոր դեպ­քե­րում): Այդ ըն­թաց­քում ապ­րանք­նե­րին նշա­նակ­վում է նպա­տա­կին հա­ մա­պա­տաս­խան մաք­սային ռե­ժիմ, այդ թվում՝ ­Բաց թո­ղում ազատ շր­ջա­նա­ռու­թյան հա­մար: Ապ­րանք­նե­րը բաց են թողն­վում ներ­մուծ­ման բո­

լոր պա­հանջ­նե­րի կա­տա­րու­մից հե­տո, այդ թվում՝ բո­լոր կի­րա­ռե­լի մաք­սա­տուր­քե­րի, ավե­լաց­ ված ար­ժե­քի հար­կի ու ակ­ցի­զային հար­կե­րի վճա­րում, և բո­լոր կի­րա­ռե­լի թույլտ­վու­թյուն­նե­րի ու հա­վաս­տագ­րե­րի ներ­կա­յա­ցում:

­Տա­րան­ցիկ ըն­թա­ցա­կարգ: Երբ ապ­րանք­նե­րը տե­ղա­փոխ­վում են ԵՄ տար­բեր երկր­նե­րի մաք­

սային գրա­սե­նյակ­նե­րի միջև, մաք­սա­զեր­ծու­մը կա­րող է փո­խանց­վել վերջ­նա­կե­տի մաք­սային գրա­սե­նյա­կին:

­Մաք­սային պա­հես­տա­վո­րում: Ապ­րանք­նե­րը պա­հես­տա­վոր­վում են և մաք­սային ըն­թա­ցա­կար­

գե­րը դա­դա­րեց­վում են մինչև ապ­րանք­նե­րին մաք­սային այլ ռե­ժիմ նշա­նա­կե­լը:

­Ներ­քին վե­րամ­շա­կում: Ապ­րանք­նե­րը ներ­մուծ­վում են ԵՄ առանց մաք­սա­տուր­քե­րի, հար­կե­րի

և ըն­թա­ցա­կար­գե­րի՝ մաք­սային հս­կո­ղու­թյան ներ­քո վե­րամ­շակ­վե­լու և ԵՄ­-ից դուրս վե­րաար­ տա­հան­վե­լու հա­մար: Եթե ապ­րանք­ներն ի վեր­ջո չեն ար­տա­հան­վում, ապա դրանք դառ­նում են մաք­սա­տուր­քե­րի և ըն­թա­ցա­կար­գե­րի են­թա­կա:

­Ժա­մա­նա­կա­վոր ներ­մու­ծում: Ապ­րանք­նե­րը մուտք են գոր­ծում ԵՄ առանց ներ­մուծ­ման տուր­քե­

րի վճար­ման, եթե դրանք նա­խա­տես­ված են առանց որ­ևէ փո­փո­խու­թյան վե­րաար­տա­հան­ման: Ժա­մա­նա­կա­վոր ներ­մուծ­ման առա­վե­լա­գույն տևո­ղու­թյու­նը 2 տա­րի է:

­Մուտք դե­պի ազատ գո­տի կամ պա­հեստ: Ազատ գո­տի­ներն ԵՄ մաք­սային տա­րած­քում հա­տուկ

վայ­րեր են, որ­տեղ ապ­րանք­նե­րը կա­րող են մուտք գոր­ծել առանց մաք­սա­տուր­քե­րի, ավե­լաց­ ված ար­ժե­քի ու ակ­ցի­զային հար­կե­րի վճար­ման և առանց ներ­մուծ­ման այլ ըն­թա­ցա­կար­գե­րի՝ մինչև դրանք մաք­սային այլ ռե­ժիմ ստա­նան կամ վե­րաար­տա­հան­վեն: Ապ­րանք­նե­րը կա­րող են նաև պարզ գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի են­թարկ­վել՝ վե­րամ­շակ­վել կամ վե­րա­փա­թե­թա­վոր­վել:

45 Ձևն ու իրագործումը որոշում են առանձին ԵՄ անդամ երկրները:

21

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

3.2. Մաքսազերծման փաստաթղթեր 3.2.1. Մաք­սային ար­ժե­քի հայ­տա­րա­րա­գիր ­Մաք­սա­տուր­քե­րի մեծ մա­սը և ավե­լաց­ված ար­ժե­քի հարկն ար­տա­հայտ­ված են որ­պես ներ­մուծ­վող ապ­րանք­նե­րի ար­ժե­քի տո­կոս: Մաք­սային մար­մի­նը մաք­սային նպա­տա­կով ապ­րանք­նե­րի ար­ժեքն որո­շում է ԵՄ մուտ­քի կե­տում դրանց առևտ­րային ար­ժե­քի հի­ման վրա՝ գն­ման գնին ավե­լաց­նե­լով մինչև մաք­սային տա­րածք մուտ­քի կե­տը փո­խադր­ման և ապա­հո­վագ­րու­թյան ծախ­սե­րը: Այդ ար­ժեքն ոչ միշտ է հա­մընկ­նում վա­ճառ­քի պայ­մա­նագրում նշ­ված գնի հետ և կա­րող է են­թարկ­վել հա­տուկ ավե­ լա­ցում­նե­րի կամ նվա­զե­ցում­նե­րի: ­ այ­տա­րա­րա­գի­րը պետք է լրաց­վի հա­տուկ D.V.1 (տե՛ս Հավելված 9) ձևաթղ­թի վրա և պետք է ներ­ Հ կա­յաց­վի մաք­սային հայ­տա­րա­րագ­րի հետ միասին: Այս պա­հանջն ապա­հո­վում է մաք­սային ար­ժե­քի որոշ­ման հա­մար գոր­ծար­քի ար­ժե­քը գնա­հա­տե­լը: Մաք­սային ար­ժե­քի որոշ­ման հիմ­նա­կան մե­թո­դը գոր­ծար­քի ար­ժե­քի՝ ներ­մուծ­ված ապ­րանք­նե­րի հա­մար վճար­ված կամ վճար­ման են­թա­կա գնի օգ­տա­ գոր­ծումն է: ­Հայ­տա­րա­րա­գի­րը չպետք է ներ­կա­յաց­վի մաք­սային մարմ­նին այն դեպ­քում, երբ ­միև­նույն առա­քո­ղի և ստա­ցո­ղի միջև ներ­մուծ­վող ապ­րանք­նե­րի մաք­սային ար­ժե­քը չի գե­րա­

զան­ցում 10.000 եվ­րոն, կամ

­ներ­մուծ­վող ապ­րանք­ներն ոչ առևտ­րային բնույթ ու­նեն, կամ ­տե­ղե­կատ­վու­թյան ներ­կա­յա­ցումն ան­հրա­ժեշտ չէ ԵՄ մաք­սային սա­կագ­նե­րի կի­րառ­ման հա­

մար կամ մաք­սա­տուր­քե­րը գանձ­ման են­թա­կա չեն՝ ըստ հա­տուկ մաք­սային դրույթ­նե­րի:

3.2.2. Բե­ռի ապ­րանք­նե­րի ցանկ ­Մաք­սա­զերծ­ման են­թա­կա բե­ռի ապ­րանք­նե­րի ցան­կը կց­վում է ապ­րանք­նե­րի հա­շիվ- ապ­րան­քագ­րին և փո­խադր­ման փաս­տաթղ­թե­րին: Այն ընդ­հա­նուր առ­մամբ նե­րա­ռում է՝­ ար­տա­հա­նո­ղի, ներ­մու­ծո­ղի և փո­խադ­րող ըն­կե­րու­թյան տվյալ­նե­րը,­ ամ­սա­թի­վը, ­բեռ­նա­փո­խադր­ման հա­շիվ­-ապ­րան­քագ­րի հա­մա­րը, ­փա­թե­թա­վոր­ման տե­սա­կը (ա­րկղ, տա­կառ, պա­յու­սակ և այլն), ­փա­թեթ­նե­րի քա­նա­կը,­ յու­րա­քան­չյուր փա­թե­թի բա­ղադ­րու­թյու­նը (ապ­րանք­նե­րի նկա­րագ­րու­թյուն և փա­թե­թում ապ­

րան­քա­տե­սակ­նե­րի քա­նա­կը),

ն­շում­ներ և թվեր, ­փա­թեթ­նե­րի զտա­քա­շը, հա­մա­խառն քա­շը և չա­փե­րը:

­Բե­ռի ապ­րանք­նե­րի ցան­կը կազ­մե­լու հա­տուկ ձև չի պա­հանջ­վում: Փաս­տա­թուղ­թը կազ­մում է ար­տա­ հա­նո­ղը և ներ­կա­յաց­նում է մեկ բնօ­րի­նակ՝ առն­վազն մեկ պատ­ճե­նի հետ: Ընդ­հա­նուր առ­մամբ դրանք ստո­րագ­րե­լու կա­րիք չկա, սա­կայն հա­ճախ եր­կուսն էլ ստո­րագր­վում են: Ցան­կը կա­րող է գր­վել ցան­ կա­ցած լեզ­վով, խոր­հուրդ է տր­վում ու­նե­նալ ցան­կի ան­գլե­րեն թարգ­մա­նու­թյու­նը:

22

3.2.3. Մաք­սային հայ­տա­րա­րա­գիր՝ միասնական վար­չա­կան փաս­տա­թուղթ և մաք­սա­ զեր­ծում­ ԵՄ ներ­մուծ­վող ապ­րանք­նե­րի հա­մար մաք­սային ռե­ժիմ է նշա­նակ­վում և դրանք դր­վում են մաք­սային ըն­թա­ցա­կար­գի ներ­քո Միասնական վար­չա­կան փաս­տաթղ­թի (Single Administrative Document (SAD)) (տե՛ս Հավելված 10) մի­ջո­ցով: Այն մաք­սային մարմ­նին է ներ­կա­յաց­վում ներ­մու­ծո­ղի կամ նրա ներ­ կա­յա­ցուց­չի կող­մից՝ ԵՄ յու­րա­քան­չյուր երկ­րի հա­մար հա­տուկ հա­մա­կար­գում՝ էլեկտ­րո­նային ձևով, կամ մաք­սային գրա­սե­նյա­կին՝ թղ­թային առա­քու­մով: Միասնական վար­չա­կան փաս­տա­թուղթն օգ­տա­ գործ­վում է ցան­կա­ցած ապ­րանք մաք­սային ցան­կա­ցած ռե­ժի­մի ըն­թա­ցա­կար­գին են­թար­կե­լու հա­մար՝ տրանս­պոր­տի բո­լոր տե­սակ­նե­րի դեպ­քում: ­ իասնական վար­չա­կան փաս­տա­թուղ­թը ներ­մուծ­ման հայ­տա­րա­րագր­ման ընդ­հա­նուր ձև է ԵՄ բո­լոր Մ երկր­նե­րի հա­մար: Հայ­տա­րա­րա­գի­րը պետք է լրաց­վի ԵՄ պաշ­տո­նա­կան լե­զու­նե­րից որ­ևէ մե­կով, որն ըն­դու­նե­լի է ԵՄ տվյալ երկ­րի մաք­սային մարմ­նի կող­մից: Հայ­տա­րա­րագր­ման են­թա­կա հիմ­նա­կան տե­ ղե­կատ­վու­թյու­նը նե­րա­ռում է՝ ­ներգ­րավ­ված կող­մե­րի (ներ­մու­ծող, ար­տա­հա­նող, ներ­կա­յա­ցու­ցիչ և այլն) տվյալ­նե­րը, ­մաք­սային ռե­ժի­մը (բաց թո­ղում ազատ շր­ջա­նա­ռու­թյան հա­մար և այլն),­ ապ­րանք­նե­րի (Taric ծած­կա­գի­րը, քա­շը, միավոր­նե­րը), դրանց գտն­վե­լու վայ­րի և փա­թե­թա­վոր­

ման տվյալ­նե­րը,

տ­րանս­պոր­տի մի­ջո­ցը, ­ծագ­ման երկ­րի, ար­տա­հան­ման և ներ­մուծ­ման երկր­նե­րի տվյալ­նե­րը,­ առևտ­րային և ֆի­նան­սա­կան տե­ղե­կատ­վու­թյուն (Incoterm, հա­շիվ ապ­րան­քագ­րի ար­ժեք, ար­

ժույթ, փո­խարկ­ման դրույք, ապա­հո­վագ­րու­թյուն և այլն),

Միասնական վար­չա­կան փաս­տաթղ­թի հետ կապ­ված այլ փաս­տաթղ­թե­րի ցանկ (ներ­մուծ­ման

լի­ցեն­զիաներ, ստուգ­ման հա­վաս­տագ­րեր, ծագ­ման փաս­տա­թուղթ, փո­խադր­ման փաս­տա­ թուղթ, առևտ­րային հա­շիվ-ապ­րան­քա­գիր և այլն),

­հայ­տա­րա­րա­գիր և ներ­մուծ­ման տուր­քե­րի (մաք­սա­տուր­քեր, ավե­լաց­ված ար­ժե­քի հարկ, ակ­ցի­

զային հարկ և այլն) վճար­ման ձևը:

­Միասնական վար­չա­կան փաս­տաթղ­թի փա­թե­թը բաղ­կա­ցած է ութ օրի­նա­կից: Լրաց­վում են բո­լոր էջե­ րը կամ դրանց մի մա­սը՝ կախ­ված գոր­ծո­ղու­թյան տե­սա­կից: Ներ­մու­ծում­նե­րի հա­մար ընդ­հա­նուր առ­ մամբ օգ­տա­գործ­վում է երեք օրի­նակ46: Գոր­ծո­ղու­թյան տե­սա­կի և ներ­մուծ­վող ապ­րանք­նե­րի բնույ­թին հա­մա­պա­տաս­խան՝ լրա­ցու­ցիչ փաս­տաթղ­թեր պետք է հայ­տա­րա­րագր­վեն Միասնական վար­չա­կան փաս­տաթղ­թի հետ և ներ­կա­յաց­վեն դրա հետ միասին: Ամե­նա­կար­ևոր փաս­տաթղ­թերն են՝­ ապ­րանք­նե­րի հա­շիվ-ապ­րան­քա­գիր, ­բեռ­նա­փո­խադր­ման փաս­տա­թուղթ, ­բեռ­նա­փո­խադր­ման ապա­հո­վագ­րու­թյուն, ­ծագ­ման հա­վաստ­ման փաս­տա­թուղ­թը (սո­վո­րա­բար օգ­տա­գործ­վում է ար­տո­նյալ մաք­սա­տուր­

քի կի­րառ­ման հա­մար),

­հա­վաս­տա­գիր, որը հաս­տա­տում է ապ­րան­քի հա­տուկ բնույ­թը, ­մաք­սային ար­ժե­քի հայ­տա­րա­րա­գիր, ս­տու­գում­նե­րի հա­վաս­տագ­րեր (ա­ռող­ջա­պա­հա­կան, անաս­նա­բու­ժա­կան, բույ­սե­րի առող­ջու­

թյան),

­ներ­մուծ­ման լի­ցեն­զիաներ, քանակական սահմանափակումների ենթակա ապրանքների դեպքում վե­ րահս­ կո­ ղու­ թյան

փաս­տա­թուղթ, որը ներմուծողը վերցնում է ներմուծման երկրի համապատասխան մարմնից,

46 Մեկը պահվում է ԵՄ այն երկրի մարմնի մոտ, որտեղ կատարվում են ժամանման ընթացակարգերը, մյուսը օգտագործվում է ԵՄ ներմուծող երկրի կողմից՝ վիճակագրական նպատակներով, և վերջինը մաքսային մարմնի կնքելուց հետո վերադարձվում է ապրանքների ստացողին:

23

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

CITES47 հա­վաս­տա­գիր, ­սա­կագ­նային քվո­տայից օգտ­վե­լու պա­հան­ջը հիմ­նա­վո­րող փաս­տաթղ­թեր,­ ակ­ցի­զային նպա­տակ­նե­րով պա­հանջ­ված փաս­տաթղ­թեր,­ ա­վե­լաց­ված ար­ժե­քի հար­կից ազատ­ման պա­հան­ջը հիմ­նա­վո­րող փաս­տեր:

­ ե­րահս­կո­ղու­թյան պա­հանջ­ված մի­ջո­ցա­ռում­ներն ան­ցնե­լուց և մաք­սա­տուր­քե­րի ու հար­կե­րի բո­լոր վճա­ Վ րում­նե­րը կա­տա­րե­լուց հե­տո ապ­րանք­նե­րը մաք­սա­զերծ­վում են, դուրս են բեր­վում մաք­սատ­նից և առաք­ վում են նպա­տա­կա­կետ:

3.3. Հսկողության ենթակա ապրանքների նկատմամբ գործող պահանջներ ԵՄ ներ­մու­ծում­նե­րի նկատ­մամբ գոր­ծում են շր­ջա­կա մի­ջա­վայ­րի և սպա­ռող­նե­րի պաշտ­պա­նու­թյան պա­հանջ­ներ, որոնք դա­սա­կարգ­վում են հետ­ևյալ ոլորտ­նե­րում՝ քի­միական ապ­րանք­ներ և թա­փոն­ ներ: ԵՄ ներ­մուծ­վող ապ­րանք­նե­րը պետք է նաև հա­մա­պա­տաս­խա­նեն ԵՄ տեխ­նի­կա­կան պա­հանջ­նե­ րին՝ սպա­ռող­նե­րի պաշտ­պա­նու­թյան հա­մար: Հիմ­նա­կան պա­հանջ­նե­րը դա­սա­կարգ­վում են հետ­ևյալ ոլորտ­նե­րում՝ ապ­րան­քի ան­վտան­գու­թյուն, տեխ­նի­կա­կան ստան­դար­տա­ցում, փա­թե­թա­վո­րում և պի­ տա­կա­վո­րում:

3.3.1. Քի­միական ապ­րանք­ներ Վ­տան­գա­վոր քի­միական ապ­րանք­նե­րի ներ­մու­ծու­մը ԵՄ վե­րահսկ­վում է Ռո­տեր­դա­մի կոն­վեն­ցիայի48 և ԵՄ օրենսդ­րու­թյան49 հա­մա­ձայն: Կա­յուն օր­գա­նա­կան աղ­տո­տիչ­նե­րի առն­չու­թյամբ ԵՄ քա­ղա­քա­ կա­նու­թյու­նը դրանց օգ­տա­գործ­ման բա­ցա­ռու­մը կամ նվա­զե­ցումն է հա­մա­ձայն Ստոկ­հոլ­մի կոնվ­են­ ցիայի50 և ԵՄ օրենսդ­րու­թյան51: մա­ նում է դրանց գրանց­ ման, ­ ի­միական ապ­րանք­նե­րի կա­ռա­վար­ման ԵՄ օրենսդ­րու­թյու­նը52 սահ­ Ք գնա­հատ­ման, լիազոր­ման և սահ­մա­նա­փակ­ման կար­գը: Այն հա­մա­կար­գում է գո­յու­թյուն ու­նե­ցող ու նոր նյու­թե­րը53 և պա­հանջ­ներ է սահ­մա­նում քի­միական նյու­թե­րի ու քի­միական նյու­թեր պա­րու­նա­կող ապ­րանք­նե­րի հա­մար: Օրենսդ­րու­թյու­նը նաև սահ­մա­նա­փա­կում­ներ է սահ­մա­նում տար­բեր ապ­րանք­ նե­րում վտան­գա­վոր նյու­թե­րի օգ­տա­գործ­ման հա­մար, որոնք կա­րող են ար­ձակ­վել այդ ապ­րանք­նե­ րից: Քի­միական ապ­րանք­ներ ար­տադ­րող­նե­րը պար­տա­վոր են իրենց ար­տադ­րած նյու­թե­րի հատ­կու­ թյուն­նե­րի վե­րա­բե­րյալ տե­ղե­կու­թյուն տրա­մադ­րել ԵՄ քի­միական ապ­րանք­նե­րի գոր­ծա­կա­լու­թյա­նը:­ Ըստ ՄԱԿ­-ի Գլո­բալ ներ­դաշ­նա­կեց­ված հա­մա­կար­գի54 և ԵՄ օրենսդ­րու­թյան55՝ քի­միական նյու­թե­րը պետք է իրենց վտան­գա­վոր հատ­կու­թյուն­նե­րի հա­մա­ձայն դա­սա­կարգ­վեն, պի­տա­կա­վոր­վեն և փա­թե­ թա­վոր­վեն մինչև ԵՄ շու­կա մտ­նե­լը: ­Մինչև ԵՄ շու­կա մտ­նե­լը, բույ­սե­րի պաշտ­պա­նու­թյան ապ­րանք­նե­րը (թու­նա­քի­մի­կատ­ներ) և դրանց բա­ղադ­րիչ­նե­րը պետք է թույլտ­վու­թյուն ստա­նան հա­մա­ձայն ԵՄ ըն­թա­ցա­կար­գե­րի56: Մինչև ԵՄ շու­

47 Վայրի բուսական և կենդանական աշխարհի վտանգված տեսակների միջազգային առևտրի կոնվենցիա (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora) 48 Roterdam Convention on the prior informed consent procedure for certain hazardous chemicals 49 Regulation (EC) No 689/2008 of the European Parliament and of the Council concerning the export and import of dangerous chemicals 50 Stokholm Convention on persistent organic pollutants 51 Regulation (EC) No 850/2004 of the European Parliament and of the Council on persistent organic pollutants 52 Regulation (EC) No 1907/2006 of the European Parliament and of the Council concerning the registration, evaluation, authorization and restriction of chemicals (REACH)։ Կան նաև հատուկ օրենքներ, որոնք վերաբերում են լվացող միջոցներին, կոսմետիկ միջոցներին, բիոցիդներին և այլն 53 Վերահսկվում են բոլոր քիմիական ապրանքները՝ արդյունաբերական նպատակներով օգտագործվող և ամենօրյա օգտագործման ապրանքներ (լվացող միջոցներ, ներկեր, հագուստ, կահույք, էլեկտրական սարքավորումներ), բացի սննդի բաղադրիչներից և դեղորայքից: 54 United Nations Globally Harmonized System of classification and labeling of chemicals 55 Regulation (EC) No 1272/2008 of the European Parliament and of the Council on classification, labeling and packaging of substances and mixtures 56 Regulation (EC) No 1107/2009 of the European Parliament and of the Council concerning the placing of plant protection products on the market

24

կա մտ­նե­լը, բիոցիդ­նե­րը57 պետք է բա­վա­րա­րեն հա­տուկ պա­հանջ­նե­րը58: Այդ պա­հանջ­նե­րը տա­լիս են թույ­լատր­ված նյու­թե­րի ցանկն ու ապ­րան­քի թույլտ­վու­թյան ըն­թա­ցա­կար­գե­րը և դեռ ամ­բող­ջու­թյամբ ներ­դաշ­նա­կեց­ված չեն ԵՄ բո­լոր երկր­նե­րում: Հետ­ևա­բար, ԵՄ որ­ևէ եր­կիր ար­տա­հա­նե­լուց առաջ, պետք է այդ երկ­րի իրա­վա­սու մարմ­նի հետ ճշ­տել այն­տեղ դեռևս գոր­ծող պա­հանջ­նե­րը: Լ­վա­ցող և մա­կե­րե­սային ակ­տիվ մի­ջոց­նե­րը պետք է բա­վա­րա­րեն կեն­սա­քայ­քայ­ման և պի­տա­կա­վոր­ ման հա­տուկ պա­հանջ­նե­րը59: Եթե ար­տա­հան­վող ապ­րանք­նե­րի60 ար­տադ­րու­թյան մեջ օգ­տա­գործ­վում են նո­նիլ­ֆե­նոլ­ներ և նո­նիլ­ֆե­նո­լային էտոք­սի­լատ­ներ, ապա պետք է հաշ­վի առ­նել այդ նյու­թե­րի օգ­տա­ գործ­ման ԵՄ սահ­մա­նա­փա­կում­նե­րը: Լու­ծող մի­ջոց պա­րու­նա­կող ապ­րանք­նե­րը61 պետք է բա­վա­րա­ րեն որոշ լու­ծող մի­ջոց­նե­րի հա­մար սահ­ման­ված ԵՄ պա­հանջ­նե­րը:62 ­Հա­տուկ պա­հանջ­ներ կան սահ­ման­ված նաև պա­րար­տա­նյու­թե­րի հա­մար։ Դրանց նկատ­մամբ գոր­ ծում են նաև պի­տա­կա­վոր­ման և փա­թե­թա­վոր­ման պա­հանջ­ներ63:­ Օ­զո­նի շեր­տը քայ­քայող նյու­թեր պա­րու­նա­կող ապ­րանք­նե­րի64 ար­տա­հան­ման դեպ­քում այդ նյու­թե­րը պետք է ար­գել­ված չլի­նեն ԵՄ­-ում: Ըստ ԵՄ օրենսդ­րու­թյան65, այդ­պի­սի նյու­թե­րի սահ­մա­նա­փակ քա­ նակ­ներ կա­րող են մտ­նել ԵՄ միայն, երբ էա­կան կար­ևո­րու­թյան հա­մար են ու այ­լընտ­րանք­ներ չկան, ծագ­ման եր­կի­րը ստո­րագ­րել է Մոն­րեալի ար­ձա­նագ­րու­թյա­նը66 և ու­ղեկց­վում են տա­րե­կան քվո­տայի սահ­ման­նե­րում ԵՄ իրա­վա­սու մարմ­նի67 կող­մից տր­ված ներ­մուծ­ման լի­ցեն­զիայով:­ Ո­րոշ ապ­րանք­նե­րի68 ար­տա­հա­նու­մը պետք է բա­վա­րա­րի ֆտո­րաց­ված ջեր­մո­ցային գա­զե­րի օգ­տա­ գործ­ման պա­հանջ­նե­րը69: Պա­հանջ­նե­րի նպա­տակն է նվա­զեց­նել Կիոտոյի ար­ձա­նագ­րու­թյամբ սահ­ մա­նա­փակ­վող այդ գա­զե­րի70 ար­տա­նե­տում­նե­րը:

3.3.2. Թա­փոն­ներ­ ԵՄ փո­խադր­վող թա­փոն­նե­րի մա­սին նա­խա­պես պետք է ծա­նուց­վեն հա­մա­պա­տաս­խան մար­մին­նե­րը և տր­վի հա­մա­պա­տաս­խան թույ­լատ­վու­թյուն71: Ռա­դիոակ­տիվ թա­փոն­նե­րը են­թա­կա են առանձ­նա­հա­ տուկ պա­հանջ­նե­րի72:­ ԵՄ կա­նոն­նե­րը սահ­մա­նա­փա­կում են էլեկտ­րա­կան ու էլեկտ­րո­նային սար­քա­վո­րում­նե­րում վտան­ գա­վոր նյու­թե­րի օգ­տա­գոր­ծու­մը և խրա­խու­սում են դրան­ցից առա­ջա­ցած թա­փոն­նե­րի նո­րից օգ­տա­ գոր­ծու­մը կամ վե­րա­կանգ­նու­մը73: ԵՄ պա­հանջ­ներն ար­գե­լում են վտան­գա­վոր նյու­թեր պա­րու­նա­կող մարտ­կոց­նե­րի շու­կա­յա­հա­նու­մը և պա­հան­ջում են սպառ­ված մարտ­կոց­նե­րի հա­տուկ մե­թոդ­նե­րով հա­ վա­քում ու վե­րա­կանգ­նում74: 57 Ախտահանիչ միջոցներ, կոնսերվանտներ, ոչ գյուղատնտեսական թունաքիմիկատներ և այլն 58 Directive 98/8/EC of the European Parliament and of the Council concerning the placing of biocidal products on the market 59 Regulation (EC) No 648/2004 of the European Parliament and of the Council on detergents 60 Օրինակ՝ լվացող միջոցներ, թունաքիմիկատներ, կաշվե, տեքստիլ, բրդյա, մետաղյա և կոսմետիկ ապրանքներ 61 Օրինակ՝ ներկեր, ներկը լուծող և հանող միջոցներ, երեսապատումներ, թանաքներ, լվացող միջոցներ, սոսինձներ, մաշկի խնամքի ապրանքներ 62 Council Directive 1999/13/EC on the limitation of emissions of volatile organic compounds due to the use of organic solvents 63 Regulation (EC) No 2003/2003 of the European Parliament and of the Council relating to fertilizers 64 Օինակ՝ աերոզոլային բանկաները, սառնարանները, լուծող նյութերը կամ կրակմարիչները 65 Regulation (EC) No 1005/2009 of the European Parliament and of the Council on substances that deplete the ozone layer 66 Montreal Protocol on Ozone Depleting Substances, Հայաստանը ստորագրել է 67 Եվրոպական հանձնաժողովի շրջակա միջավայրի պաշտպանության գլխավոր տնօրինություն 68 Սառեցնող, օդորակիչներ, ջերմային պոմպեր, բարձր լարման բաշխիչ, կոշիկ, անվադողեր, աերոզոլներ կամ հրդեհային պաշտպանության համակարգեր 69 Regulation (EC) No 842/2006 of the European Parliament and of the Council on certain fluorinated greenhouse gases 70 Hydro fluorocarbons, perfluorocarbons, sulfur hexafluorid 71 Regulation (EC) No 1013/2006 of the European Parliament and of the Council on shipments of waste 72 Council Directive 2006/117/EURATOM on shipments of radioactive waste 73 Directive 2002/95/EC of the European Parliament and of the Council on restriction of use of hazardous substances in electrical and electronic equipment, Directive 2002/96/EC of the European Parliament and of the Council on waste electrical and electronic equipment 74 Directive 2006/66/EC of the European Parliament and of the Council on batteries and accumulators

25

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

3.3.3. Ապ­րան­քի ան­վտան­գու­թյուն ­Մա­տա­կա­րար­նե­րը պետք է ապա­հո­վեն ապ­րանք­նե­րի ան­վտան­գու­թյան ընդ­հա­նուր պա­հանջ­նե­ րի հետ հա­մա­պա­տաս­խա­նու­թյու­նը, սպա­ռող­նե­րին տե­ղե­կաց­նեն ապ­րան­քի հնա­րա­վոր վտանգ­նե­ րի մա­սին և նա­խազ­գու­շա­կան մի­ջոց­նե­րի մա­սին, ծա­նու­ցեն հա­մա­պա­տաս­խան մար­մին­նե­րին ապ­ րանք­նե­րի վտան­գա­վո­րու­թյան հայտ­նա­բեր­ման մա­սին և հա­մա­գոր­ծակ­ցեն նրանց հետ սպա­ռող­նե­րի պաշտ­պա­նու­թյան հա­մար75: ԵՄ ան­դամ երկր­ներն իրա­կա­նաց­նում են շու­կայի վե­րահս­կո­ղու­թյուն և պար­տադ­րում են ապ­րանք­նե­րի ան­վտան­գու­թյան կա­նոն­ներ: ԵՄ երկր­նե­րի և Եվ­րո­պա­կան հանձ­ նա­ժո­ղո­վի միջև գոր­ծում է վտան­գա­վոր ապ­րանք­նե­րի վե­րա­բե­րյալ տե­ղե­կատ­վու­թյան արագ փո­խա­ նակ­ման հա­մա­կարգ76: Բա­ցի ապ­րանք­նե­րի ան­վտան­գու­թյան ընդ­հա­նուր կա­նոն­նե­րից, բազ­մա­թիվ հա­տուկ կա­նոն­ներ են գոր­ծում ապ­րանք­նե­րի տար­բեր խմ­բե­րի նկատ­մամբ, որոն­ցից ԵՄ սպա­ռող­նե­րի տե­սան­կյու­նից ամե­նա­կար­ևոր­ներն են՝ ­քի­միական ապ­րանք­նե­րը, ­խա­ղա­լիք­նե­րը77,­ ան­հա­տա­կան պաշտ­պա­նիչ սար­քա­վո­րում­նե­րը78, ­կոս­մե­տիկ79 և դե­ղո­րայ­քային ապ­րանք­նե­րը80, ­մե­քե­նա­նե­րը81, ­ժա­ման­ցային նա­վակ­նե­րը82, սնն­դի վտան­գա­վոր նմա­նա­կում­նե­րը83:

3.3.4. Տեխ­նի­կա­կան ստան­դար­տա­ցում­ ԵՄ խրա­խու­սում է ներ­դաշ­նա­կեց­ված տեխ­նի­կա­կան ստան­դարտ­նե­րի կի­րա­ռու­մը: Մի կող­մից՝ ներ­ դաշ­նա­կեց­ման հին մո­տեց­մամբ, կան ապ­րանք­նե­րի հա­մար հա­տուկ ման­րա­մասն կա­նոն­ներ, որոնք կի­րառ­վում են, մաս­նա­վո­րա­պես սնն­դի, ավ­տո­մե­քե­նա­նե­րի, քի­միական ապ­րանք­նե­րի, կոս­մե­տիկ ապ­րանք­նե­րի, լվա­ցող մի­ջոց­նե­րի, բիոցիդ­նե­րի և դե­ղո­րայ­քի հա­մար: ­Մյուս կող­մից՝ ներ­դաշ­նա­կեց­ման նոր մո­տեց­մամբ, սահ­ման­վում են առող­ջու­թյան և ան­վտան­գու­թյան էա­կան ընդ­հա­նուր պարտադիր պա­հանջ­ներ84, որոնք կի­րա­ռե­լի են ապ­րանք­նե­րի խմ­բե­րի հա­մար և ապ­րանք­նե­րը պետք է բա­վա­րա­րեն այդ պա­հանջ­նե­րին՝ ԵՄ շու­կա մտ­նե­լու հա­մար: Առան­ձին ապ­ րանք­նե­րի տեխ­նի­կա­կան առա­նձնա­հատ­կու­թյուն­նե­ր տր­ված են ներ­դաշ­նա­կեց­ված ստան­դարտ­ նե­ րում, որոնք, բոլորն ամբողջությամբ, կա­ մա­ վոր են: Ապ­ րանք­ նե­ րը, որոնք ար­ տադր­ ված են այդ ստան­դարտ­նե­րի հա­մա­ձայն, հա­մար­վում են վերը նշված առողջության և անվտանգության էական ընդհանուր պարտադիր պա­հանջ­նե­րի հետ հա­մա­պա­տաս­խա­նու­թյան մեջ: Ներ­դաշ­նա­կեց­ված ստան­ դարտ­նե­րը մշակ­վում են ստան­դար­տաց­ման ան­կախ մար­մին­նե­րի85 կող­մից: ­Տեխ­նի­կա­կան ներ­դաշ­նա­կեց­ման կա­նոն­նե­րում սահ­ման­ված էա­կան պա­հանջ­նե­րին ապ­րանք­նե­րի հա­մա­պա­տաս­խա­նու­թյան գնա­հա­տու­մը կա­տար­վում է ար­տադ­րո­ղի կամ, երբ ան­հրա­ժեշտ է, ԵՄ 75 Directive 2001/95/EC of the European Parliament and of the Council on general product safety 76 Rapid Exchange of Information (RAPEX) 77 Directive 2009/48/EC of the European Parliament and of the Council on the safety of toys 78 Council Directive 89/686/EEC on the approximation of the laws relating to personal protective equipment 79 Regulation (EC) No 1223/2009 of the European Parliament and of the Council on cosmetic products 80 Directive 2001/83/EC of the European Parliament and of the Council on the Community code relating to medicinal products for human use, Regulation (EC) No 726/2004 of the European Parliament and of the Council laying down Community procedures for the authorization and supervision of medicinal products for human use 81 Directive 2006/42/EC of the European Parliament and of the Council on machinery 82 Directive 94/25/EC of the European Parliament and of the Council on the approximation of the laws relating to recreational craft 83 Council Directive 87/357/EEC on the approximation of the laws concerning products which appear to be other than they are 84 Council Resolution No 85/C 136/01 on a new approach to technical harmonization and standards 85 European Committee for Standardisation (CEN), European Committee for Electrotechnical Standardisation (CENELEC), European Telecommunications Standards Institute (ETSI)

26

երկր­նե­րում եր­րորդ կողմ հան­դի­սա­ցող հա­տուկ մար­մին­նե­րի կող­մից: ԵՄ և տեխ­նի­կա­կան զար­գաց­ ման հա­մե­մա­տե­լի մա­կար­դակ ու­նե­ցող որոշ ոչ ԵՄ երկր­նե­րի միջև կան փո­խա­դարձ ճա­նաչ­ման հա­ մա­ձայ­նագ­րեր86, ըստ որոնց այդ ոչ ԵՄ երկր­նե­րում հա­մա­պա­տաս­խա­նու­թյան գնա­հա­տումն ըն­դուն­ վում է նաև ԵՄ­-ում: «CE» մակն­շու­մը նշա­նա­կում է, որ տվյալ ապ­րան­քը հա­մա­պա­տաս­խա­նում է բո­լոր կի­րա­ռե­լի էա­կան պա­հանջ­նե­րին և ան­ցել է հա­մա­պա­տաս­խա­նու­թյան գնա­հատ­ման ըն­թա­ցա­կար­գով87: Այն բաղ­կա­ցած է «CE» մակն­շու­մից ու գնա­հա­տում իրա­կա­նաց­րած մարմ­նի նույ­նա­կա­նաց­ման հա­մա­րից, որը տպ­ված է ապ­րան­քի, դրա փա­թե­թա­վոր­ման կամ ու­ղեկ­ցող փաս­տաթղ­թի վրա և հնա­րա­վո­րու­թյուն է տա­լիս, որ ապ­րան­քը մտ­նի ԵՄ շու­կա: ԵՄ երկր­նե­րի մար­մին­ներն իրա­կա­նաց­նում են շու­կայի վե­րահս­կո­ղու­ թյուն88՝ ԵՄ շու­կա մուտք գոր­ծե­լու պա­հանջ­նե­րին դրանց հա­մա­պա­տաս­խա­նու­թյունն ապա­հո­վե­լու հա­ մար: Այդ վե­րահս­կո­ղու­թյու­նը կա­րող է կա­տար­վել փաս­տաթղ­թե­րի ստուգ­մամբ և (կամ) ֆի­զի­կա­կան ստու­գում­նե­րով:­ ԵՄ ոչ ան­դամ երկր­նե­րի ար­տադ­րող­նե­րը, որոնք ցան­կա­նում են վա­ճա­ռել իրենց ապ­րանք­նե­րը ԵՄ­ում, նպատակահարմար է, որ ԵՄ­-ում հաս­տատ­ված իրա­վա­սու ներ­կա­յա­ցու­ցիչ նշա­նա­կեն, որը կգոր­ծի նրանց անու­նից: Նրանք պա­տաս­խա­նա­տու են կի­րա­ռե­լի բո­լոր պա­հանջ­նե­րին հա­մա­պա­տաս­խա­նող ապ­րանք­նե­րի մշակ­ման ու ար­տադ­րու­թյան և հա­մա­պա­տաս­խա­նու­թյան գնա­հատ­ման պա­հանջ­վող ընթ­ացա­կար­գի իրա­կա­նաց­ման հա­մար: Ներկայացուցչի բացակայության դեպքում` ապրանքների համապատասխանության և դրա գնահատման համար պատասխանատու են ներմուծողները: ԵՄ մաք­սային մար­մին­նե­րը կա­րող են կա­սեց­նել այն ապ­րանք­նե­րի բաց թո­ղու­մը, որոնք առող­ջու­թյան կամ ան­վտան­գու­թյան հա­մար լուրջ վտանգ կա­րող են ներ­կա­յաց­նել կամ որոնք չեն ու­ղեկց­վում պա­ հանջ­վող փաս­տաթղ­թե­րով:

3.3.5. Փա­թե­թա­վո­րում­ ԵՄ շու­կա մուտք գոր­ծած փա­թե­թա­վո­րու­մը պետք է բա­վա­րա­րի շր­ջա­կա մի­ջա­վայ­րի և առող­ջու­թյան պաշտ­պա­նու­թյան պա­հանջ­նե­րը, այդ թվում՝ փա­թե­թա­վոր­ման չա­փի89 և սնն­դի հետ շփ­վող նյու­թե­րի հա­մար հա­տուկ կա­նոն­նե­րը90: Փայ­տից փա­թե­թա­վո­րու­մը կա­րող է կրել որո­շա­կի վնա­սա­տու օր­գա­ նիզմ­ներ, հետ­ևա­բար այն են­թա­կա է կան­խար­գե­լող բու­սա­սանի­տա­րա­կան մի­ջոց­նե­րի՝ այն պետք է ան­ցնի հա­տուկ մշա­կում և ստա­նա դա հա­վաս­տող հա­տուկ մակն­շում91: ­Փա­թե­թա­վո­րու­մից առա­ջա­ցող թա­փոն­նե­րի կանխ­ման կամ նվա­զեց­ման առն­չու­թյամբ ԵՄ-ն կի­րա­ռում է հիմ­նա­կան պա­հանջ­ներ92 փա­թե­թա­վոր­ման բա­ղադ­րու­թյան և վե­րա­կանգ­նե­լիու­թյան վե­րա­բե­րյալ: Մաս­նա­վո­րա­պես, փա­թե­թա­վո­րու­մը պետք է ու­նե­նա նվա­զա­գույն ար­ժեք և քաշ, պա­րու­նա­կի նվա­զա­ գույն քա­նա­կի վտան­գա­վոր նյու­թեր (հատ­կա­պես ծանր մե­տաղ­ներ), հար­մար լի­նի նո­րից օգ­տա­գործ­ ման կամ վե­րա­կանգն­ման հա­մար, ու­նե­նա բա­ղադ­րու­թյան պի­տակ (հա­վա­քու­մը, նո­րից օգ­տա­գոր­ծու­ մը կամ վե­րա­կանգ­նու­մը հեշ­տաց­նե­լու հա­մար):

86 Հայաստանի հետ չկա 87 Council Decision 768/2008/EC of the European Parliament and of the Council on a common framework for marketing of products 88 Regulation (EC) No 765/2008 of the European Parliament and of the Council setting out the requirements for accreditation and market surveiilance 89 Directive 2007/45/EC of the European Parliament and of the Council laying down rules on nominal quanitities for prepacked products 90 Regulation (EC) No 1935/2004 of the European Parliament and of the Council on materials and articles intended to come into contact with food 91 FAO International Standard for Phytosanitary Measures No. 15 92 European Parliament and Council Directive 94/62/EC on packaging and packaging waste

27

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

3.3.6. Պի­տա­կա­վո­րում­ ԵՄ շու­կա մուտք գործած ապ­րանք­նե­րը պետք է բա­վա­րա­րեն ԵՄ պի­տա­կա­վոր­ման պա­հանջ­նե­րը, որոնք պաշտ­պա­նում են սպա­ռող­նե­րի առող­ջու­թյու­նը, ան­վտան­գու­թյու­նը և շա­հե­րը՝ տրա­մադ­րե­լով ապ­րան­քի բա­ղադ­րու­թյան, ան­վտանգ օգ­տա­գործ­ման հա­տուկ նա­խազ­գու­շա­ցում և այլ տե­ղե­կատ­վու­ թյուն: Առան­ձին ապ­րան­քային ոլորտ­նե­րի93 հա­մար գոր­ծում են պի­տա­կա­վոր­ման հա­տուկ կա­նոն­ներ:­ ԵՄ «Ecolabel» մակն­շու­մը կամ «ծա­ղիկ» պատ­կե­րա­նի­շը տր­վում են այն ապ­րանք­նե­րին, որոնք օգ­նում են շր­ջա­կա մի­ջա­վայ­րի բա­րե­լավ­մա­նը: Այս մակն­շու­մով ապ­րանք­նե­րը սպա­ռող­նե­րին տե­ղե­կաց­նում են շր­ջա­կա մի­ջա­վայ­րի վրա իրենց ազ­դե­ցու­թյան մա­սին: Դրա առն­չու­թյամբ ապ­րանք­նե­րի տար­բեր խմ­բե­րի հա­մար կան հիմ­նա­կան կա­նոն­ներ և հա­տուկ չա­փա­նիշ­ներ94: Ար­տադ­րող­նե­րը, ներ­մու­ծող­ նե­րը կամ ման­րա­ծախ վա­ճա­ռող­նե­րը կա­րող են Ecolabel­-ի հա­մար դի­մել ԵՄ տվյալ երկ­րի հա­մա­պա­ տաս­խան մարմ­նին:

3.3.5. Վայ­րի բույ­սեր և կեն­դա­նի­ներ ­Վայ­րի բույ­սեր և կեն­դա­նի­ներ կամ դրան­ցից պատ­րաստ­ված ապ­րանք­ներ ար­տա­հա­նե­լիս պետք է հաշ­վի առ­նել վտանգ­ված տե­սակ­նե­րի վե­րա­բե­րյալ ԵՄ պա­հանջ­նե­րը95: Ար­գել­վում է որոշ տե­սակ­նե­րի ներ­մու­ծու­մը ԵՄ, որոշ այլ տե­սակ­նե­րի ներ­մու­ծու­մը պետք է ու­ղեկց­վի ար­տա­հան­ման և (կամ) ներ­մուծ­ ման հա­տուկ հա­վաս­տագ­րե­րով96։

3.3.6. Ներ­մուծ­ման սահ­մա­նա­փա­կում­ներ­ Եր­կա­թե և պող­պա­տե ապ­րանք­նե­րի ԵՄ ներ­մու­ծում­նե­րը կա­րող են են­թա­կա լի­նել կրկ­նա­կի ստուգ­ ման՝ ար­տա­հան­ման և ներ­մուծ­ման լի­ցեն­զիանե­րով և քվո­տա­նե­րով: Կախ­ված ծագ­ման երկ­րից և ապ­ րան­քի տե­սա­կից գոր­ծում 97 են տար­բեր մո­տե­ցում­ներ:

3.4. Հարկեր 3.4.1. Ավե­լաց­ված ար­ժե­քի հարկ (ԱԱՀ)­ ԱԱՀ-ն՝ ար­տա­հայտ­ված գնի տո­կո­սով, գանձ­վում է բո­լոր, այդ թվում՝ ներ­մուծ­ված ապ­րանք­նե­րի վերջ­ նա­կան սպառ­ման գնից: ԱԱՀ օրենսդ­րու­թյու­նը98 ներ­դաշ­նա­կեց­ված է ԵՄ­-ում՝ ԵՄ բո­լոր երկր­ներն ու­նեն ընդ­հա­նուր ԱԱՀ կա­ռուց­վածք, գնա­հատ­ման հիմ­քեր և նվա­զա­գույն դրույ­քա­չա­փեր: ­Ներ­մուծ­վող ապ­րանք­նե­րի դեպ­քում ԱԱՀ-ն սո­վո­րա­բար գանձ­վում է մաք­սա­զերծ­ման ժա­մա­նակ: Ներ­ մուծ­ման ԱԱՀ գան­ձում­նե­րը կա­տար­վում են մաք­սա­տուր­քե­րի գան­ձում­նե­րի նման: Մա­քսային մարմ­ նին ներ­կա­յաց­վում է լրաց­ված Միասնական վար­չա­կան փաս­տա­թուղ­թը, որը այ­լոց թվում պա­րու­նա­ կում է նաև տե­ղե­կատ­վու­թյուն ԱԱՀ մա­սին: ԱԱՀ հարկ­վող գու­մա­րը բաղ­կա­ցած է մաք­սային ար­ժե­քից, մաք­սա­տուր­քե­րից ու ներ­մուծ­ման հետ կապ­ված այլ հար­կե­րից և ապ­րանք­նե­րի մինչև վերջ­նա­կետ հաս­նե­լու հետ կապ­ված լրա­ցու­ցիչ ծախ­սե­րից:­ Երբ ապ­րանք­նե­րը ներ­մուծ­վում են ԵՄ մի երկ­րում, բայց նա­խա­տես­ված են օգ­տա­գործ­վել կամ սպառ­ վել ԵՄ մեկ այլ երկ­րում, ապա դրանք կա­րող են դր­վել ԱԱՀ հե­տաձգ­ման ըն­թա­ցա­կար­գի ներ­քո: Այս դեպ­քում ԱԱՀ-ն գանձ­վում է ԵՄ վերջ­նա­կետ երկ­րում և ոչ թե մուտ­քի երկ­րում: Քա­նի դեռ ապ­րանք­ 93 Օրինակ՝ սնունդ, կենցաղային սարքեր, կոշիկ, տեքստիլ և այլն, Summary of Product labelling and Packaging Legislation 94 Regulation (EC) No 66/2010 of the European Parliament and of the Council on the EU Ecolabel 95 Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora 96 Council Regulation (EC) No 338/97 on te protection of species 97 Steel Quotas 98 Council Directive 2006/112/EC on the common system of value added tax

28

նե­րը չեն բաց թողն­վել վերջ­նա­կե­տային օգ­տա­գործ­ման, ԱԱՀ չի գանձ­վում նաև հետ­ևյալ դեպ­քե­րում՝ ­ժա­մա­նա­կա­վոր պա­հես­տում տե­ղա­կա­յում, ­ներ­քին վե­րամ­շա­կում (ԱԱՀ-ն այլ տուրքերի հետ միասին գանձվում է միայն վերամշակումից

հետո ԵՄ տարածքում ապրանքների ազատ շրջանառության բաց թողնելու դեպքում),

­մաք­սային պա­հես­տում կամ ազատ գո­տի­նե­րում տե­ղա­կա­յում, ­ժա­մա­նա­կա­վոր ներ­մու­ծում, ­տա­րան­ցիկ ըն­թա­ցա­կար­գեր:­

ԵՄ ԱԱՀ ընդ­հա­նուր նվա­զա­գույն դրույ­քա­չա­փե­րը կազ­մում են՝ Ս­տան­դարտ դրույ­քա­չափ՝ 15%: Ն­վա­զեց­ված դրույ­քա­չափ՝ 5%: Պետք է կի­րառ­վեն միայն խիստ հա­տուկ ապ­րանք­նե­րի նկատ­

մամբ, որոնց ցան­կը տր­ված է Հա­վել­ված 11-ում:

«­Կա­յան­ման» նվա­զեց­ված դրույ­քա­չափ՝ 12%: Կա­րող են կի­րառ­վել որոշ ապ­րանք­նե­րի նկատ­

մամբ:

­Գերն­վա­զեց­ված դրույ­քա­չափ: Կա­րող են ցածր լի­նել 5%­-ի­ց:­

ԵՄ երկր­նե­րում ԱԱՀ դրույ­քա­չա­փե­րը կա­րող են բարձր լի­նել ԵՄ նվա­զա­գույն մա­կար­դա­կից: ԵՄ երկր­ նե­րում ԱԱՀ դրույ­քա­չա­փե­րը տր­ված են Հա­վել­ված 12-ում:

3.4.2. Ակ­ցի­զային հար­կեր­ Ակ­ցի­զային հար­կը գանձ­վում է սպա­ռո­ղի առող­ջու­թյա­նը վնա­սող և շր­ջա­կա մի­ջա­վայրն աղ­տո­տող տե­ղա­կան և ներ­մուծ­ված ապ­րանք­նե­րից: Ակ­ցի­զային հար­կի օրենսդ­րու­թյու­նը99 ներ­դաշ­նա­կեց­ված է ԵՄ­-ում՝ ԵՄ բո­լոր երկր­ներն ու­նեն ընդ­հա­նուր ըն­թա­ցա­կար­գեր և նվա­զա­գույն դրույ­քա­չա­փեր մաս­նա­ վո­րա­պես վա­ռե­լի­քի և էներ­գե­տի­կայի հա­մար:­ Ակ­ցի­զային հար­կը վճար­վում է ապ­րան­քը սպառ­ման բաց թող­նե­լու պա­հին: Երբ ապ­րանք­նե­րը ներ­ մուծ­վում են ԵՄ մի եր­կիր, բայց նա­խա­տես­ված են օգ­տա­գործ­վել կամ սպառ­վել ԵՄ մեկ այլ երկ­ րում, ապա դրանք դր­վում են հե­տաձգ­ման ըն­թա­ցա­կար­գի ներ­քո և ակ­ցի­զային հար­կը գանձ­վում է ԵՄ վերջ­նա­կետ երկ­րում, այլ ոչ թե մուտ­քի երկ­րում: Ակ­ցի­զային հար­կի հե­տաձգ­ման ըն­թա­ցա­կար­գի ներ­քո տե­ղա­փոխ­վող ապ­րանք­նե­րի մա­սին պետք է տե­ղե­կաց­նել հար­կային մար­մին­նե­րին՝ ու­ղեկ­ ցող վար­չա­կան կամ առևտ­րային փաս­տաթղ­թով, որը կա­րող է փո­խանց­վել հա­մա­կարգ­չային եղա­նա­ կով, կա­րող է փո­խա­րին­վել ներ­քին տա­րանց­ման և TIR կամ ATA փաս­տաթղ­թե­րով: Ակ­ցի­զային հար­ կի հե­տա­գա վճա­րու­մը պար­տա­վո­րեց­նող փաստաթուղթ` երաշ­խա­վո­րու­թյու­ն պետք է ներ­կա­յաց­վի ապ­րանք­նե­րի տե­ղա­փոխ­ման նշանակման վայրի, ժամկետների և այլ հանգամանքների հնարավոր փոփոխությունները հաշվի առնելու հա­մար: Հա­ճա­խա­կի և պար­բե­րա­կան տե­ղա­փոխ­ման դեպ­քում ԵՄ երկր­նե­րը կա­րող են թույլ տալ բաց թողն­ման ըն­թա­ցա­կար­գե­րի կր­ճա­տում: ­Վա­ռե­լի­քի հա­մար ԵՄ ակ­ցի­զային հար­կի ընդ­հա­նուր նվա­զա­գույն դրույ­քա­չա­փե­րը կազ­մում են՝­ է­թի­լաց­ված (ար­ճիճ պա­րու­նա­կող) բեն­զին՝ 421 Եվ­րո ըստ 1000 լիտ­րի,­ ոչ էթի­լաց­ված (ար­ճիճ չպա­րու­նա­կող) բեն­զին՝ 359 Եվ­րո ըստ 1000 լիտ­րի, ­դի­զե­լային վառելիք՝ շարժիչների համար՝ 330 Եվ­րո ըստ 1000 լիտ­րի, ար­դյու­նա­բե­րա­կան և ջե­

ռուց­ման նպա­տակ­նե­րի հա­մար՝ 21 Եվ­րո ըստ 1000 լիտ­րի,

­հե­ղուկ գազ և մե­թան՝ շար­ժիչ­նե­րի հա­մար՝ 125 Եվ­րո ըստ 1000 կի­լոգ­րա­մի, ար­դյու­նա­բե­րա­

կան նպա­տակ­նե­րի հա­մար՝ 41 Եվ­րո ըստ 1000 կի­լոգ­րա­մի, ջե­ռուց­ման նպա­տակ­նե­րի հա­մար՝ 0 Եվ­րո ըստ 1000 կի­լոգ­րա­մի,

­մա­զութ՝ ջե­ռուց­ման նպա­տակ­նե­րի հա­մար՝ 15 Եվ­րո ըստ 1000 կի­լոգ­րա­մի, ­կե­րո­սին՝ շար­ժիչ­նե­րի հա­մար՝ 330 Եվ­րո ըստ 1000 լիտ­րի, ար­դյու­նա­բե­րա­կան նպա­տակ­նե­րի 99 Council Directive 2008/118/EC on the general arrangements for excise duty

29

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

հա­մար՝ 21 Եվ­րո ըստ 1000 լիտ­րի, ջե­ռուց­ման նպա­տակ­նե­րի հա­մար՝ 0 Եվ­րո ըստ 1000 լիտ­րի:­ Է­ներ­գե­տի­կայի հա­մար ԵՄ ակ­ցի­զային հար­կի ընդ­հա­նուր նվա­զա­գույն դրույ­քա­չա­փե­րը կազ­մում են՝ բ­նա­կան գազ՝ շար­ժիչ­նե­րի հա­մար՝ 2.60 Եվ­րո ըստ 1 գի­գա­ջոուլ հա­մա­խառն ջեր­մային ար­ժե­քի

(ԳՋ), ար­դյու­նա­բե­րա­կան նպա­տակ­նե­րի հա­մար՝ 0.30 Եվ­րո ըստ 1 ԳՋ, գոր­ծա­րար ջե­ռուց­ման նպա­տակ­նե­րի հա­մար՝ 0.15 Եվ­րո ըստ 1 ԳՋ, ոչ գոր­ծա­րար ջե­ռուց­ման նպա­տակ­նե­րի հա­մար՝ 0.30 Եվ­րո ըստ 1 ԳՋ,­

ա­ծուխ և կոքս՝ գոր­ծա­րար նպա­տակ­նե­րի հա­մար՝ 0.15 Եվ­րո ըստ 1 ԳՋ, ոչ գոր­ծա­րար նպա­

տակ­նե­րի հա­մար՝ 0.30 Եվ­րո ըստ 1 ԳՋ,­

է­լեկտ­րա­կա­նու­թյուն՝ գոր­ծա­րար նպա­տակ­նե­րի հա­մար՝ 0.50 Եվ­րո ըստ 1 մե­գա­վատ-ժա­մի, ոչ

գոր­ծա­րար նպա­տակ­նե­րի հա­մար՝ 1 Եվ­րո ըստ 1 մե­գա­վատ-ժա­մի:­

ԵՄ երկր­նե­րում ակ­ցի­զային հար­կի դրույ­քա­չա­փե­րը կա­րող են բարձր լի­նել ԵՄ նվա­զա­գույն մա­կար­ դա­կից100:

100 Ակցիզային հարկի վերաբերյալ ԵՄ կանոնները չեն գործում հետևյալ երկրների հատուկ տարածքներում՝ Գերմանիա (Հելիգոլանդ կղզի և Բյուսինգենի տարածք), Իտալիա (Լիվինյո և Կամինիոնե քաղաքներ, Լուգանո լճի ազգային ջրեր), Իսպանիա (Սեուտա և Մելիլա քաղաքներ), Հունաստան (Աթոս սար), Ավստրիա (Յունգհոլց և Միտելբերգ քաղաքներ), Դանիա (Ֆարերյան և Գրենլանդիա կղզիներ), Միացյալ Թագավորություն (Չանել կղզիներ, Ջիբրալթար), Ֆինլանդիա (Ալանդ կղզիներ) Ակցիզային հարկի հատուկ ռեժիմներ են գործում հետևյալ երկրների հատուկ տարածքներում՝ Իսպանիա (Կանարյան կղզիներ), Պորտուգալիա (Ազորես և Մադեիրա կղզիներ), Ֆրանսիա (Կորսիկա և արտերկրյան տարածքներ)

30

4. Արդյունաբերական ապրանքների ներմուծման նկատմամբ գործող պահանջները Եվրասիական տնտեսական ընկերակցության մաքսային միությունում

Պարտադիր նախնական տեղեկատվ թյ ն

Ապրանքներ

Բեռնատար

Մաքսային գրասենյակ

Բեռնատար

Մաքսային Պարտադիր նախնական հայտարարագիր տեղեկատվ թյ ն

4.1. Մաքսային ընթացակարգեր Եվ­րա­սիական տն­տե­սա­կան ըն­կե­րակ­ցու­թյան Մաք­սային միու­թյան ան­դամ երկր­նե­րը՝ Ռու­սաս­տա­նը, Բե­լա­ռու­սը և Ղա­զախս­տա­նը, մաք­սային նպա­տակ­նե­րով կազ­մում են մեկ տա­րածք: ՄՄ երկր­նե­րի միջև տե­ղա­շարժ­վող ապ­րանք­նե­րի հա­մար մաք­սա­տուր­քեր չեն վճար­վում և մաք­սային ստու­գում­ներ չեն իրա­կա­նաց­վում: ՄՄ բո­լոր երկր­նե­րը դր­սից ներ­մուծ­ված ապ­րանք­նե­րի նկատ­մամբ կի­րա­ռում են ընդ­հա­նուր մաք­սային սա­կագ­ներ: Ըստ ՄՄ մաք­սային օրենսգր­քի101՝ ՄՄ բո­լոր երկր­նե­րում ոչ ան­դամ երկր­նե­րի հետ առևտ­րի առն­չու­թյամբ գոր­ծում են նույն մաք­սային ըն­թա­ցա­կար­գե­րը:

4.1.1. Ապ­րանք­նե­րի դա­սա­կարգ­ման հա­մա­կարգ ­Բո­լոր ապ­րանք­նե­րը դա­սա­կարգ­ված են սա­կագ­նային ծած­կագ­րի ներ­քո, որը տե­ղե­կու­թյուն է կրում մաք­սա­տուր­քի դրույ­քա­չա­փե­րի ու այլ հար­կում­նե­րի, կի­րառ­վող պաշտ­պա­նա­կան մի­ջոց­նե­րի, ար­տա­ քին առևտ­րի վի­ճա­կագրու­թյան, առևտ­րի ըն­թա­ցա­կար­գե­րի ու այլ ոչ սա­կագ­նային պա­հանջ­նե­րի վե­ րա­բե­րյալ: ՄՄ դա­սա­կարգ­ման հա­մա­կար­գը բաղ­կա­ցած է Ներ­դաշ­նա­կեց­ված հա­մա­կար­գից, Եվ­րո­պա­կան Միու­ թյան Միավոր­ված դա­սա­կարգ­չից, ԱՊՀ դա­սա­կարգ­չից ու ապ­րանք­նե­րի տա­րան­ջատ­ման դա­սա­ կարգ­չից102:

101 Таможенный кодекс таможенного союза (приложение к Договору о Таможенном кодексе таможенного союза, No 17, 27.11.2009) 102 ՄՄ 10 նիշանոց համակարգը, որը տեղեկություն է տալիս ՄՄ-ում առանձին ապրանքների նկատմամբ գործող առևտրային քաղաքականության և սակագնային բոլոր միջոցների վերաբերյալ: Այն բաղկացած է CN 8 նիշանոց ծածկագրից, 1 ԱՊՀ նիշից և 1 լրացուցիչ նիշից:

31

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

4.1.2. Պար­տա­դիր նախ­նա­կան տե­ղե­կատ­վու­թյուն­ Երբ ՄՄ ներ­մու­ծո­ղը հայ ար­տա­հա­նո­ղից ապ­րանք­ներ է գնում, հայ ար­տա­հա­նո­ղը բեռ­նա­փո­խադ­ րո­ղին պատ­վի­րում է ապ­րանք­նե­րը հասց­նել ՄՄ տվյալ երկ­րի որ­ևէ սահ­մա­նային կետ, Պար­տա­դիր նախ­նա­կան տե­ղե­կատ­վու­թյու­նը սահ­ման­ված ժամ­կետ­նե­րում, մինչև ապ­րանք­նե­րի ժա­մա­նե­լը, ներ­ կա­յաց­վում է այդ սահ­մա­նային կե­տում, որը հան­դի­սա­նում է մուտ­քի մաք­սային գրա­սե­նյակ:­ Այս ըն­թա­ցա­կար­գը պետք է ապա­հո­վի նախ­նա­կան տե­ղե­կատ­վու­թյուն ՄՄ մտ­նող բեռ­նա­փո­խադ­ րում­նե­րի և ար­տա­հա­նո­ղի փաս­տաթղ­թե­րի վե­րա­բե­րյալ: Հետ­ևա­բար, ար­տա­հա­նո­ղի փաս­տաթղ­թե­րը պետք է նա­խօ­րոք ու­ղարկ­վեն այս հայ­տա­րա­րա­գի­րը ներ­կա­յաց­նող կող­մին: Այն պետք է ներ­կա­յաց­վի ապ­րանք­նե­րը փո­խադ­րո­ղի (ո­րոշ դեպ­քե­րում բե­ռը ստա­ցող ներ­մու­ծո­ղի կամ փո­խադ­րո­ղի կամ ներ­ մու­ծո­ղի ներ­կա­յա­ցուց­չի) կող­մից ՄՄ մուտ­քի առա­ջին մաք­սային գրա­սե­նյա­կում, եթե նույ­նիսկ ապ­ րանք­նե­րը չպետք է ներ­մուծ­վեն ՄՄ:­ Ըն­թա­ցա­կար­գը պետք է իրա­գործ­վի տար­բեր փո­խադ­րա­մի­ջոց­նե­րի հա­մար առան­ձին որո­շում­նե­ րով103։ Ներ­կա­յումս կա միայն մեկ որո­շում՝ ավ­տո­ճա­նա­պար­հային փո­խադ­րա­մի­ջոց­նե­րով ներ­մու­ ծում­նե­րի հա­մար104։ Մաք­սային գրա­սե­նյա­կը գրան­ցում է հայ­տա­րա­րա­գի­րը, ներ­կա­յաց­նո­ղին տա­լիս է գրանց­ման հա­մա­րը, վեր­լու­ծում է սպաս­վող ապ­րանք­նե­րի հետ կապ­ված վտանգ­նե­րը և ըստ ան­հրա­ ժեշ­տու­թյան որո­շում է մի­ջո­ցա­ռում­նե­րը: Տե­ղե­կատ­վու­թյու­նը ներ­կա­յաց­վում է ապ­րանք­նե­րի ժա­մա­նու­ մից առն­վազն 2 ժամ առաջ: ­Փո­խադ­րա­մի­ջո­ցի ժա­մա­նե­լուց բեռ­նա­փո­խադ­րո­ղը ՄՄ մուտ­քի մաք­սային գրա­սե­նյա­կին տե­ղե­կաց­ նում է այդ մա­սին՝ տա­լով նա­խա­պես ներ­կա­յաց­ված Պար­տա­դիր նախ­նա­կան տե­ղե­կատ­վու­թյան ման­ րա­մաս­նե­րը: Մաք­սային գրա­սե­նյա­կը ստու­գում է վտանգ­նե­րի նա­խա­պես կա­տար­ված վեր­լու­ծու­թյան ար­դյունք­նե­րը և ըստ ան­հրա­ժեշ­տու­թյան նա­խա­ձեռ­նում է վե­րահս­կո­ղու­թյուն: 4.1.3. Ներ­մուծ­ման մաք­սային ռե­ժիմ­ներ ՄՄ մուտ­քի մաք­սային գրա­սե­նյակ ժա­մա­նե­լուց հե­տո ապ­րանք­նե­րը տե­ղա­փոխ­վում են մաք­սային հս­կո­ղու­թյան ժա­մա­նա­կա­վոր պա­հեստ՝ առա­վե­լա­գույ­նը 2 ամ­սով: Այդ ըն­թաց­քում ապ­րանք­նե­րի հա­ մար նշա­նակ­վում է նպա­տա­կին հա­մա­պա­տաս­խան մաք­սային ռե­ժիմ, այդ թվում՝ ­Բաց թո­ղում ազատ շր­ջա­նա­ռու­թյան հա­մար­:Ապ­րանք­նե­րը բաց են թողն­վում ներ­մուծ­ման բո­լոր պա­հանջ­նե­րի կա­տա­րու­մից հե­տո, այդ թվում՝ բո­լոր կի­րա­ռե­լի մաք­սա­տուր­քե­րի, ավե­լաց­ված ար­ժե­քի հար­կի ու ակ­ցի­զային հար­կե­րի վճա­րու­մը, բո­լոր կի­րա­ռե­լի թույլտ­վու­թյուն­նե­րի ու հա­ վաս­տագ­րե­րի ներ­կա­յա­ցու­մը: ­Տա­րան­ցիկ ըն­թա­ցա­կարգ: Երբ ապ­րանք­նե­րը տե­ղա­փոխ­վում են ՄՄ տար­բեր երկր­նե­րի մաք­ սային գրա­սե­նյակ­նե­րի միջև, մաք­սա­զեր­ծու­մը կա­րող է փո­խանց­վել վերջ­նա­կե­տի մաք­սային գրա­սե­նյա­կին: ­Մաք­սային պա­հես­տա­վո­րում: Ապ­րանք­նե­րը պա­հես­տա­վոր­վում են, մաք­սային ըն­թա­ցա­կար­գե­ րը դա­դա­րեց­վում են մինչև ապ­րանք­նե­րի հա­մար մաք­սային այլ ռե­ժիմ նշա­նա­կե­լը: ­Ներ­քին վե­րամ­շա­կում: Ապ­րանք­նե­րը ներ­մուծ­վում են ՄՄ առանց մաք­սա­տուր­քե­րի, հար­կե­րի և ըն­թա­ցա­կար­գե­րի՝ մաք­սային հս­կո­ղու­թյան ներ­քո վե­րամ­շակ­վե­լու և ՄՄ­-ից դուրս վե­րաար­ տա­հան­վե­լու հա­մար: Եթե ապ­րանք­ներն ի վեր­ջո չեն ար­տա­հան­վում, ապա դրանք դառ­նում են մաք­սա­տուր­քե­րի և ըն­թա­ցա­կար­գե­րի են­թա­կա: ­Ժա­մա­նա­կա­վոր ներ­մու­ծում: Ապ­րանք­նե­րը մուտք են գոր­ծում ՄՄ առանց ներ­մուծ­ման տուր­քե­ րի վճար­ման, եթե դրանք նա­խա­տես­ված են առանց որ­ևէ փո­փո­խու­թյան վե­րաար­տա­հան­վե­լու: ­Մուտք դե­պի ազատ գո­տի կամ պա­հեստ: Ազատ գո­տի­նե­րը ՄՄ մաք­սային տա­րած­քում հա­տուկ վայ­րեր են, որ­տեղ ապ­րանք­նե­րը կա­րող են մուտք գոր­ծել առանց մաք­սա­տուր­քե­րի, ավե­լաց­ ված ար­ժե­քի ու ակ­ցի­զային հար­կե­րի վճար­ման և առանց ներ­մուծ­ման այլ ըն­թա­ցա­կար­գե­րի՝ մինչև դրանք մաք­սային այլ ռե­ժիմ ստա­նան կամ վե­րաար­տա­հան­վեն: Ապ­րանք­նե­րը կա­րող են նաև պարզ գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի են­թարկ­վել՝ վե­րամ­շակ­վել կամ վե­րա­փա­թե­թա­վոր­վել: 103 Соглашение о представлении и об обмене предварительной информацией о товарах и транспортных средствах перемещаемых через таможенную границу таможенного союза 104 Решение о введении обязательного предварительного информирования о товарах, ввозимых на таможенную територию таможенного союза автомобильным транспортом

32

4.2. Մաքսազերծման փաստաթղթեր 4.2.1. Մաք­սային ար­ժե­քի հայ­տա­րա­րա­գիր ­Մաք­սա­տուր­քե­րի մեծ մա­սը և ավե­լաց­ված ար­ժե­քի հարկն ար­տա­հայտ­ված են որ­պես ներ­մուծ­վող ապ­րանք­նե­րի ար­ժե­քի տո­կոս: Մաք­սային մար­մի­նը մաք­սային նպա­տա­կով ապ­րանք­նե­րի ար­ժեքն որո­շում է ՄՄ մուտ­քի կե­տում դրանց առևտ­րային ար­ժե­քի հի­ման վրա՝ գն­ման գնին ավե­լաց­նե­լով մինչև մաք­սային մուտ­քի կե­տը փո­խադր­ման և ապա­հո­վագ­րու­թյան ծախ­սե­րը: Այդ ար­ժեքն ոչ միշտ է հա­մընկ­նում վա­ճառ­քի պայ­մա­նագ­րում նշ­ված գնի հետ և կա­րող է հա­տուկ ավե­լա­ցում­նե­րի կամ նվա­ զե­ցում­նե­րի են­թա­կա լի­նել: ­ այ­տա­րա­րա­գի­րը պետք է լրաց­վի հա­տուկ ДТС-1 կամ ДТС-2 ձևաթղ­թի (տե՛ս Հավելված 13) վրա և Հ ներ­կա­յաց­վի մաք­սային հայ­տա­րա­րագ­րի հետ միասին: Այս պա­հան­ջի նպա­տա­կը մաք­սային ար­ժե­քի որոշ­ման հա­մար գոր­ծար­քի ար­ժե­քը գնա­հա­տելն է: Մաք­սային ար­ժե­քի որոշ­ման հիմ­նա­կան մե­թո­դը գոր­ծար­քի ար­ժե­քի՝ ներ­մուծ­ված ապ­րանք­նե­րի հա­մար վճար­ված կամ վճար­ման են­թա­կա գնի օգ­տա­ գոր­ծումն է: 4.2.2. Մաք­սային հայ­տա­րա­րա­գիր և մաք­սա­զեր­ծում ՄՄ ներ­մուծ­վող ապ­րանք­նե­րի հա­մար մաք­սային ռե­ժիմ է նշա­նակ­վում և դրանք դր­վում են մաք­սային ըն­թա­ցա­կար­գի ներ­քո՝ մաք­սային հայ­տա­րա­րագ­րի մի­ջո­ցով: Հայ­տա­րա­րա­գի­րը մաք­սային մարմ­նին է ներ­կա­յաց­վում ներ­մու­ծո­ղի կամ նրա ներ­կա­յա­ցուց­չի կող­մից՝ ՄՄ յու­րա­քան­չյուր երկ­րի հա­մար հա­ տուկ հա­մա­կար­գում էլեկտ­րո­նային ձևով կամ մաք­սային գրա­սե­նյա­կին թղ­թային առա­քու­մով: Մաք­ սային հայ­տա­րա­րա­գիրն օգ­տա­գործ­վում է ցան­կա­ցած ապ­րանք մաք­սային ցան­կա­ցած ռե­ժի­մի ըն­թա­ ցա­կար­գին են­թար­կե­լու հա­մար՝ տրանս­պոր­տի բո­լոր տե­սակ­նե­րի դեպ­քում: ­Մաք­սային հայ­տա­րա­րա­գի­րը ներ­մուծ­ման հայ­տա­րա­րագր­ման ընդ­հա­նուր ձև (տե՛ս Հավելված 14) է ՄՄ բո­լոր երկր­նե­րի հա­մար: Հայ­տա­րա­րագր­ման են­թա­կա հիմ­նա­կան տե­ղե­կատ­վու­թյու­նը նե­րա­ռում է՝ ­ներգ­րավ­ված կող­մե­րի (ներ­մու­ծող, ար­տա­հա­նող, ներ­կա­յա­ցու­ցիչ և այլն) տվյալ­նե­րը, ­մաք­սային ռե­ժի­մը (բաց թո­ղում ազատ շր­ջա­նա­ռու­թյան հա­մար և այլն),­ ապ­րանք­նե­րի (ծած­կա­գի­րը, քա­շը, միավոր­նե­րը), դրանց գտն­վե­լու վայ­րի և փա­թե­թա­վոր­ման

տվյալ­նե­րը,

տ­րանս­պոր­տի մի­ջո­ցը, ­ծագ­ման երկ­րի, ար­տա­հան­ման և ներ­մուծ­ման երկ­րի տվյալ­նե­րը,­ առևտ­րային և ֆի­նան­սա­կան տե­ղե­կատ­վու­թյուն (Incoterm, հա­շիվ- ապ­րան­քագ­րի ար­ժեք, ար­

ժույթ, փո­խարկ­ման դրույք, ապա­հո­վագ­րու­թյուն և այլն),

­հայ­տա­րա­րագ­րի հետ կապ­ված փաս­տաթղ­թե­րի ցանկ (ներ­մուծ­ման լի­ցեն­զիաներ, ստուգ­ման

հա­վաս­տագ­րեր, ծագ­ման փաս­տա­թուղթ, փո­խադր­ման փաս­տա­թուղթ, առևտ­րային հա­շիվապ­րան­քա­գիր և այլն),

­հայ­տա­րա­րա­գիր և ներ­մուծ­ման տուր­քե­րի (մաք­սա­տուր­քեր, ավե­լաց­ված ար­ժե­քի հարկ, ակ­ցի­

զային հարկ և այլն) վճար­ման ձևը:

­ աք­սային հայ­տա­րա­րագ­րի փա­թե­թը կազմ­վում է երեք օրի­նա­կից105: Լրաց­վում են բո­լոր էջե­րը կամ Մ դրանց մի մա­սը՝ կախ­ված գոր­ծո­ղու­թյան տե­սա­կից: Գոր­ծո­ղու­թյան տե­սա­կի և ներ­մուծ­վող ապ­րանք­ նե­րի բնույ­թին հա­մա­պա­տաս­խան լրա­ցու­ցիչ փաս­տաթղ­թե­րը պետք է հայ­տա­րա­րագր­վեն մաք­սային հայ­տա­րա­րագ­րի հետ և ներ­կա­յաց­վեն դրա հետ միասին: Ամե­նա­կար­ևոր փաս­տաթղ­թերն են՝ ­ծագ­ման հա­վաստ­ման փաս­տա­թուղ­թը (սո­վո­րա­բար օգ­տա­գործ­վում է ար­տո­նյալ մաք­սա­տուր­

քի կի­րառ­ման հա­մար),

­հա­վաս­տա­գիր, որը հաս­տա­տում է ապ­րան­քի հա­տուկ բնույ­թը, 105 Մեկը պահվում է այն մաքսային մարմնի մոտ, որտեղ կատարվում է հայտարարագրումը, մյուսը տրվում է մաքսային տարածքից ապրանքների դուրս բերման կետում մաքսային մարմնին, և վերջինը մնում է հայտարարագրողի մոտ:

33

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

­փո­խադր­ման փաս­տա­թուղթ,­ առևտ­րային հա­շիվ- ապ­րան­քա­գիր, ­մաք­սային ար­ժե­քի հայ­տա­րա­րա­գիր, ս­տու­գում­նե­րի հա­վաս­տագ­րեր (ա­ռող­ջա­պա­հա­կան, անաս­նա­բու­ժա­կան, բույ­սե­րի առող­ջու­

թյան),

­ներ­մուծ­ման լի­ցեն­զիաներ, ­սա­կագ­նային քվո­տայից օգտ­վե­լու պա­հան­ջը հիմ­նա­վո­րող փաս­տաթղ­թեր,­ ակ­ցի­զային նպա­տակ­նե­րով պա­հանջ­ված փաս­տաթղ­թեր,­ ա­վե­լաց­ված ար­ժե­քի հար­կից ազատ­ման պա­հան­ջը հիմ­նա­վո­րող փաս­տեր:

­Վե­րահս­կո­ղու­թյան պա­հանջ­ված մի­ջո­ցա­ռում­ներն ան­ցնե­լուց և մաք­սա­տուր­քե­րի ու հար­կե­րի բո­լոր վճա­րում­նե­րը կա­տա­րե­լուց հե­տո ապ­րանք­նե­րը մաք­սա­զերծ­վում են, դուրս են բեր­վում մաք­սատ­նից և առաք­վում են նպա­տա­կա­կետ:

4.3. Հսկողության ենթակա ապրանքների նկատմամբ գործող պահանջներ ՄՄ ներ­մուծ­վող ապ­րանք­նե­րը պետք է բա­վա­րա­րեն ՄՄ սա­նի­տա­րա­կան պա­հանջ­նե­րը՝ մարդ­կանց առող­ջու­թյու­նը պաշտ­պա­նե­լու հա­մար: Սա­նի­տա­րա­կան վե­րահս­կո­ղու­թյան սկզ­բունք­նե­րը, պար­տա­ վո­րու­թյուն­նե­րը և կա­նոն­ներն ու ըն­թա­ցա­կար­գե­րը սահ­ման­վում են ՄՄ հա­մա­պա­տաս­խան կա­նո­ նա­կար­գե­րով106: ՄՄ տա­րած­քում գոր­ծում են նաև ներ­մու­ծում­նե­րի ոչ սա­կագ­նային կար­գա­վոր­ման ընդ­հա­նուր կա­նոն­ներ:107 ՄՄ ներ­մուծ­վող ապ­րանք­նե­րը պետք է հա­մա­պա­տաս­խա­նեն ՄՄ տեխ­նի­կա­կան պա­հանջ­նե­րին, որ­ պես­զի պաշտ­պա­նեն սպա­ռող­նե­րին և ապ­րանք­նե­րի ան­վտան­գու­թյու­նը: Հիմ­նա­կան պա­հանջ­նե­րը դա­սա­կարգ­վում են հետ­ևյալ ոլորտ­նե­րում՝ տեխ­նի­կա­կան կա­նո­նա­կար­գեր, ստան­դարտ­ներ և հա­մա­ պա­տաս­խա­նու­թյան հա­վաս­տում:108

4.3.1. Սա­նի­տա­րա­կան պա­հանջ­ներ ­Սա­նի­տա­րա­կան վե­րահս­կո­ղու­թյունն իրա­կա­նաց­վում է հս­կո­ղու­թյան են­թա­կա ապ­րանք­նե­րի նկատ­ մամբ՝ ընդ­հա­նուր պա­հանջ­նե­րի հետ հա­մա­պա­տաս­խա­նու­թյու­նը ապա­հո­վե­լու հա­մար: Ներ­մու­ծում­ նե­րը պետք է բա­վա­րա­րեն ընդ­հա­նուր պա­հանջ­նե­րը109, որոնք նե­րա­ռում են հետ­ևյալ ուղ­ղու­թյուն­նե­րը՝ ­ման­կա­կան ապ­րանք­նե­րի ան­վտան­գու­թյան, ջ­րա­մաքր­ման հա­մար օգ­տա­գործ­վող նյու­թե­րի,­սար­քա­վո­րում­նե­րի,­ օ­ծա­նե­լիք-կոս­մե­տի­կա­կան և բե­րա­նի խո­ռո­չի հի­գիենայի մի­ջոց­նե­րի, ­կեն­ցա­ղային քի­միայի ապ­րանք­նե­րի և լա­քա-ներ­կային նյու­թե­րի, ­պո­լի­մե­րային ու պո­լի­մեր պա­րու­նա­կող շի­նա­նյու­թե­րի և կա­հույ­քի, ­մե­քե­նա­նե­րի, սար­քա­վո­րում­նե­րի և էլեկտ­րա­տեխ­նի­կայի, տպ­ված գր­քե­րի և տպագ­րա­կան այլ նյու­թե­րի ան­վտան­գու­թյան, ­մար­դու մաշ­կի հետ շփ­վող ապ­րանք­նե­րի հա­մար նյու­թե­րի, հա­գուս­տի, կո­շի­կի,­ իոնաց­նող ճա­ռա­գայթ­ման աղ­բյուր հան­դի­սա­ցող և ռա­դիոակ­տիվ նյու­թեր պա­րու­նա­կող ապ­

րանք­նե­րի,­

ան­հա­տա­կան հի­գիենայի մի­ջոց­նե­րի,­ 106 Соглашение таможенного союза по санитарным мерам 107 Соглашение о единых мерах нетарифного регулирования в отношении третьих стран, Соглашение о правилах лицензирования в сфере внешней торговли товарами, Соглашение о порядке введения и применения мер затрагивающих внешнюю торговлю товарами в отношении третьих стран 108 Соглашение о единых принципах и правилах технического регулирования, Соглашение об обращении продукции подлежащей обязательной оценке (подтверждению) соответствия 109 Единые санитарно-эпидемиологические и гигиенические требования к товарам, подлежащим санитарно-эпидемиологическому надзору (контролю)

34

ան­հա­տա­կան պաշտ­պա­նու­թյան մի­ջոց­նե­րի, ­թու­նա­քի­մի­կատ­նե­րի և գյու­ղատն­տե­սա­կան քի­մի­կատ­նե­րի, սնն­դի հետ շփ­վող պո­լի­մե­րային և այլ նյու­թե­րից ապ­րանք­նե­րի,­ օ­դա­մաքր­ման և ֆիլտր­ման սար­քա­վո­րում­նե­րի և նյու­թե­րի, բժշ­կա­կան նշա­նա­կու­թյան ապ­րանք­նե­րի և բժշ­կա­կան սար­քա­վո­րում­նե­րի,­ ար­դյու­նա­բե­րա­կան նշա­նա­կու­թյան քի­միական և նավ­թա­քի­միական ապ­րանք­նե­րի,­ ախ­տա­հա­նող մի­ջոց­նե­րի, ­տեխ­նո­լո­գիական օժան­դա­կող մի­ջոց­նե­րի ան­վտան­գու­թյան:

­Հա­մա­պա­տաս­խա­նա­բար, վե­րը նշ­ված ուղ­ղու­թյուն­նե­րին առնչ­վող ապ­րանք­նե­րի ներ­մու­ծում­նե­րի նկատ­մամբ գոր­ծում է սահ­մա­նային վե­րահս­կո­ղու­թյուն: Այդ ապ­րանք­ներն են­թա­կա են ՄՄ երկ­րում պե­տա­կան գրանց­ման110։ Գրան­ցու­մից հե­տո տր­վում է վկա­յա­կան, որը հա­վաս­տում է ապ­րան­քի ան­ վտան­գու­թյու­նը (տե՛ս Հավելված 15)։ Եթե որ­ևէ ոչ ՄՄ երկ­րում առա­ջա­նում է որ­ևէ խն­դիր, որը կա­րող է մարդ­կանց կամ կեն­դա­նի­նե­րի առող­ջու­թյան կամ շր­ջա­կա մի­ջա­վայ­րի հա­մար լուրջ վտանգ ստեղ­ծել, ապա ՄՄ-ն կա­րող է ձեռ­նար­կել պաշտ­պա­նա­կան մի­ջոց­ներ՝ կի­րա­ռել հա­տուկ պայ­ման­ներ կամ դա­ դա­րեց­նել ապ­րանք­նե­րի ներ­մու­ծումն այդ երկ­րից կամ դրա մի մա­սից:

4.3.2. Շր­ջա­կա մի­ջա­վայ­րի և ընդ­հա­նուր ան­վտան­գու­թյան պա­հանջ­ներ ՄՄ ոչ սա­կագ­նային կա­նոն­նե­րի հա­մա­պա­տաս­խան մի շարք ապ­րանք­նե­րի ներ­մու­ծումն ար­գել­վում է ընդ­հան­րա­պես, իսկ որոշ ապ­րանք­նե­րի ներ­մու­ծումն են­թա­կա է քա­նա­կա­կան սահ­մա­նա­փա­կում­նե­ րի, լի­ցեն­զա­վոր­ման կամ թույլտ­վու­թյուն­նե­րի111։ Մաս­նա­վո­րա­պես, ար­գել­վում է հետ­ևյալ ապ­րանք­նե­րի ներ­մու­ծու­մը՝­ օ­զո­նի շեր­տը քայ­քայող ար­գել­վող նյու­թեր, վ­տան­գա­վոր ար­գել­վող թա­փոն­ներ,­ ար­գել­վող տե­ղե­կատ­վու­թյուն,­ ար­գել­վող թու­նա­քի­մի­կատ­ներ,­ ար­գել­վող զենք, ջ­րային ռե­սուրս­նե­րի ձեռք­բեր­ման ու որ­սի հա­մար սար­քա­վո­րում­ներ:

­Սահ­մա­նա­փակ­վում է հետ­ևյալ ապ­րանք­նե­րի ներ­մու­ծու­մը՝­ օ­զո­նի շեր­տը քայ­քայող նյու­թե­րի սահ­մա­նա­փակ­վող տե­սակ­ներ, ­թու­նա­քի­մի­կատ­նե­րի սահ­մա­նա­փակ­վող տե­սակ­ներ, վ­տան­գա­վոր թա­փոն­նե­րի սահ­մա­նա­փակ­վող տե­սակ­ներ, թմ­րա­դե­ղեր և նյու­թեր, ­թու­նա­վոր նյու­թեր, ­դե­ղո­րայք, ­ռա­դիոէ­լեկտ­րո­նային և բարձր հա­ճա­խու­թյան սար­քեր, ­գաղտ­նի տե­ղե­կատ­վու­թյուն ստա­նա­լու տեխ­նի­կա­կան մի­ջոց­ներ, ­գաղտ­նա­զերծ­ման (ա­պա­կո­դա­վոր­ման) մի­ջոց­ներ, ­մար­դու օր­գան­ներ և հյուս­վածք­ներ, ­սահ­մա­նա­փակ­վող զենք, ­վայ­րի կեն­դա­նի­ներ և բույ­սեր: 110 Единый перечень товаров, подлежащих санитарно-эпидемиологическому надзору (контролю) на таможенной границе и таможенной територии таможенного союза 111 Единый перечень товаров к которым применяются запреты или ограничения на ввоз или вывоз в торговле с третьими странами и Положения о применении ограничений

35

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

4.3.3. Տեխ­նի­կա­կան կա­նո­նա­կար­գեր ­Մա­տա­կա­րար­նե­րը պետք է ապա­հո­վեն տեխ­նի­կա­կան կա­նո­նա­կար­գե­րով սահ­ման­վող ապ­րանք­նե­րի ան­վտան­գու­թյան ընդ­հա­նուր պա­հանջ­նե­րի հետ հա­մա­պա­տաս­խա­նու­թյու­նը: ՄՄ ան­դամ երկր­ներն իրա­կա­նաց­նում են շու­կայի վե­րահս­կո­ղու­թյուն և պար­տադ­րում են ապ­րանք­նե­րի ան­վտան­գու­թյան կա­նոն­նե­րը: Բազ­մա­թիվ ապ­րանք­ներ կամ ոլորտ­ներ պետք է աս­տի­ճա­նա­բար են­թա­կա լի­նեն պար­ տա­դիր պա­հանջ­նե­րին112։ Մինչ տեխ­նի­կա­կան կա­նո­նա­կար­գե­րի մշակ­ման, այ­նու­հետ ՄՄ մա­կար­դա­ կով ըն­դուն­ման և ու­ժի մեջ մտ­նե­լու լայ­նա­ծա­վալ գոր­ծըն­թա­ցը դեռևս ըն­թաց­քի մեջ է, ար­դեն ըն­դուն­ ված տեխ­նի­կա­կան կա­նո­նա­կար­գե­րը վե­րա­բե­րում են հետևյա­լի ան­վտան­գու­թյա­նը՝ ­փա­թե­թա­վո­րում (ու­ժի մեջ է), հ­րա­վա­ռու­թյան ապ­րանք­ներ (ու­ժի մեջ է), ­ցածր լար­ման սար­քա­վո­րում­ներ (ու­ժի մեջ է), ­խա­ղա­լիք­ներ (ու­ժի մեջ է),­ օ­ծա­նե­լիք և կոս­մե­տիկ ար­տադ­րանք (ու­ժի մեջ է),­ ե­րե­խա­նե­րի և ան­չա­փա­հաս­նե­րի հա­մար նա­խա­տես­ված ար­տադ­րանք (ու­ժի մեջ է), ­մե­քե­նա­ներ և սար­քա­վո­րում­ներ (ու­ժի մեջ է), ­վե­րե­լակ­ներ (ու­ժի մեջ է), ­պայ­թու­նավ­տանգ մի­ջա­վայ­րում աշ­խա­տան­քի հա­մար սար­քա­վո­րում­ներ (ու­ժի մեջ է), ­բո­լոր տե­սա­կի շար­ժիչ­նե­րի վա­ռե­լիք­ներ (ու­ժի մեջ է), ­գա­զան­ման վա­ռե­լի­քով աշ­խա­տող սար­քեր (ու­ժի մեջ է), ­թեթև ար­դյու­նա­բե­րու­թյան ար­տադ­րանք (ու­ժի մեջ է),­ ան­հա­տա­կան պաշտ­պա­նու­թյան մի­ջոց­ներ (ու­ժի մեջ է), ­տեխ­նի­կա­կան մի­ջոց­նե­րի էլեկտ­րա­մագ­նի­սա­կան հա­մա­տե­ղե­լիու­թյուն (ու­ժի մեջ է),­ եր­կաթգ­ծի տրանս­պոր­տային մի­ջոց­ներ և են­թա­կա­ռուց­վածք­ներ,­ ան­վա­վոր տրանս­պոր­տային մի­ջոց­ներ, ­կա­հույք, ­փոքր չա­փե­րի նա­վեր, ­պայ­թու­ցիկ նյու­թեր և դրան­ցից պատ­րաստ­ված ապ­րանք­ներ, ք­սուք­ներ, յու­ղեր և հա­տուկ հե­ղուկ­ներ, տ­րակ­տոր­ներ և դրանց կցոր­դիչ­ներ, ­բարձր ճնշ­ման տակ աշ­խա­տող սար­քա­վո­րում­ներ:

4.3.4. Ստան­դարտ­ներ և հա­մա­պա­տաս­խա­նու­թյան հա­վաս­տում ՄՄ-ն խրա­խու­սում է ներ­դաշ­նա­կեց­ված մի­ջազ­գային կամ տա­րա­ծաշր­ջա­նային ստան­դարտ­նե­րի, իսկ դրանց բա­ցա­կա­յու­թյան դեպ­քում՝ ազ­գային ստան­դարտ­նե­րի կի­րա­ռու­մը բո­լոր ապ­րանք­նե­րի տեխ­նի­կա­կան կա­նո­նա­կար­գե­րի պա­հանջ­նե­րի կա­տար­ման և հա­մա­պա­տաս­խա­նու­թյան գնա­հատ­ ման հա­մար113։ Հս­կո­ղու­թյան են­թա­կա ապ­րանք­նե­րը պետք է բա­վա­րա­րեն այդ ստան­դարտ­նե­րով սահ­ման­վող չա­ փա­նիշ­նե­րը՝ ՄՄ շու­կա մուտք գործելու հա­մար: Ստան­դարտ­նե­րը կա­մա­վոր են, սա­կայն ապ­րանք­նե­ րը, որոնք ար­տադր­ված են այդ ստան­դարտ­նե­րի հա­մա­ձայն, հա­մար­վում են առնչ­վող տեխ­նի­կա­կան կա­նո­նա­կար­գե­րի հետ հա­մա­պա­տաս­խա­նու­թյան մեջ: ­Տեխ­նի­կա­կան կա­նո­նա­կար­գե­րի պա­հանջ­նե­րին ապ­րանք­նե­րի114 հա­մա­պա­տաս­խա­նու­թյան պար­տա­ 112 Единый перечень продукции в отнашении которой устанавливаются обязательные требования в рамках таможенного союза 113 Положение о порядке разработки и утверждения перечней международных и региональных стандартов, а в случае их отсутствия – национальных стадартов 114 Единый перечень продукции подлежащей обязательной оценке (подтверждению) соответствия в рамках таможенного союза

36

դիր գնա­հա­տու­մը կա­տար­վում է ՄՄ երկր­նե­րում եր­րորդ կողմ հան­դի­սա­ցող հա­տուկ մար­մին­նե­րի կող­մից: Ար­տադ­րո­ղի ներ­կա­յա­ցու­ցի­չը, ներ­մու­ծո­ղը կամ վա­ճա­ռողն այդ մարմ­նին ներ­կա­յաց­նում է հա­մա­պա­տաս­խա­նու­թյան հայ­տա­րա­րա­գիր115 ու ան­հրա­ժեշտ փաս­տաթղ­թեր և այդ մարմ­նից ստա­ նում է հա­մա­պա­տաս­խա­նու­թյան սեր­տի­ֆի­կատ116: ՄՄ և ոչ ՄՄ երկր­նե­րի միջև կա­րող են ձեռք բեր­վել փո­խա­դարձ ճա­նաչ­ման հա­մա­ձայ­նագ­րեր117, ըստ որոնց, այդ ոչ ՄՄ երկր­նե­րում հա­մա­պա­տաս­խա­նու­ թյան գնա­հա­տումն ըն­դուն­վում է ՄՄ­-ում: ­Պա­հանջ­նե­րին հա­մա­պա­տաս­խան և հա­մա­պա­տաս­խա­նու­թյան գնա­հատ­ման ըն­թա­ցա­կար­գով ան­ ցած ապ­րան­քը ստա­նում է «EAC» մակն­շու­մը118, ին­չը հնա­րա­վո­րու­թյուն է տա­լիս, որ ապ­րան­քը մտ­նի ՄՄ շու­կա: ՄՄ երկր­նե­րի հա­մա­պա­տաս­խան մար­մին­ներն իրա­կա­նաց­նում են շու­կայի վե­րահս­կո­ղու­ թյուն՝ փաս­տաթղ­թե­րի ստուգ­մամբ և (կամ) ֆի­զի­կա­կան ստու­գում­նե­րով: ՄՄ մաք­սային մար­մին­նե­րը կա­րող են կա­սեց­նել այն ապ­րանք­նե­րի բաց­թո­ղու­մը, որոնք առող­ջու­թյան կամ ան­վտան­գու­թյան հա­ մար լուրջ վտանգ կա­րող են ներ­կա­յաց­նել կամ չու­նեն պա­հանջ­վող փաս­տաթղ­թե­րը:

4.3.5. Պի­տա­կա­վո­րում ՄՄ շու­կա մուտք գոր­ծած ապ­րանք­նե­րը պետք է բա­վա­րա­րեն ՄՄ պի­տա­կա­վոր­ման պա­հանջ­նե­րը, որոնք պաշտ­պա­նում են սպա­ռող­նե­րի առող­ջու­թյու­նը, ան­վտան­գու­թյու­նը և շա­հե­րը: Պի­տակ­նե­րը տա­լիս են տե­ղե­կու­թյուն ապ­րան­քի բա­ղադ­րու­թյան, ան­վտանգ օգ­տա­գործ­ման մա­սին, հա­տուկ նա­ խազ­գու­շա­կան տե­ղե­կատ­վու­թյուն և այլն: Առան­ձին ապ­րան­քային ոլորտ­նե­րի119 հա­մար պի­տա­կա­վոր­ ման ՄՄ կա­նոն­նե­րը նե­րառ­ված են այդ ապ­րանք­նե­րին առնչ­վող սա­նի­տա­րա­կան և տեխ­նի­կա­կան պա­հանջ­նե­րում:

4.4. Հարկեր 4.4.1. Ավե­լաց­ված ար­ժե­քի հարկ (ԱԱՀ)­ ԱԱՀ-ն՝ ար­տա­հայտ­ված գնի տո­կո­սով, գանձ­վում է բո­լոր, այդ թվում ներ­մուծ­ված ապ­րանք­նե­րի վերջ­ նա­կան սպառ­ման գնից: ՄՄ ան­դամ երկր­նե­րից յու­րա­քան­չյուրն ու­նի առան­ձին ԱԱՀ օրենսդ­րու­թյուն, որով սահ­ման­վում է յու­րա­քան­չյու­րի ԱԱՀ կա­ռուց­ված­քը, գնա­հատ­ման հիմ­քե­րը և դրույ­քա­չա­փե­րը: Այ­ նուա­մե­նայ­նիվ, ներ­մուծ­վող ապ­րանք­նե­րի նկատ­մամբ կի­րառ­վող մաք­սային ռե­ժի­մին հա­մա­պա­տաս­ խան ԱԱՀ գան­ձու­մը կար­գա­վոր­վում է ՄՄ մաք­սային օրենսգր­քով: ­Ներ­մուծ­վող ապ­րանք­նե­րի դեպ­քում ԱԱՀ-ն սո­վո­րա­բար գանձ­վում է մաք­սա­զերծ­ման ժա­մա­նակ: Ներ­մուծ­ման ԱԱՀ գան­ձում­նե­րը կա­տար­վում են մաք­սա­տուր­քե­րի գան­ձում­նե­րի նման: Մաքսային մարմ­նին ներ­կա­յաց­վում է լրաց­ված մաք­սային հայ­տա­րա­րա­գի­րը, որն այ­լոց թվում պա­րու­նա­կում է տե­ղե­կատ­վու­թյուն ԱԱՀ մա­սին: ԱԱՀ հարկ­վող գու­մա­րը բաղ­կա­ցած է մաք­սային ար­ժե­քից, մաք­սա­ տուր­քե­րից ու ներ­մուծ­ման հետ կապ­ված այլ հար­կե­րից և ապ­րանք­նե­րի մինչև վերջ­նա­կետ հաս­նե­լու հետ կապ­ված լրա­ցու­ցիչ ծախ­սե­րից:­ Երբ ապ­րանք­նե­րը ներ­մուծ­վում են ՄՄ մի եր­կիր, բայց նա­խա­տես­ված են օգ­տա­գործ­վել կամ սպառ­վել ՄՄ մեկ այլ երկ­րում, ապա դրանք կա­րող են դր­վել ԱԱՀ հե­տաձգ­ման ըն­թա­ցա­կար­գի ներ­քո: Այս դեպ­ քում ԱԱՀ գանձ­վում է ՄՄ վերջ­նա­կետ երկ­րում և ոչ թե մուտ­քի երկ­րում: Քա­նի դեռ ապ­րանք­նե­րը չեն բաց թողն­վել վերջ­նա­կե­տային օգ­տա­գործ­ման, ԱԱՀ չի գանձ­վում նաև հետ­ևյալ դեպ­քե­րում՝ ­ժա­մա­նա­կա­վոր պա­հես­տում տե­ղա­կա­յում, ­ներ­քին վե­րամ­շա­կում (հար­կե­րի հե­տաձգ­ման հա­մա­կարգ), 115 Форма декларации соответсвия 116 Форма сертификата соответствия 117 Հայստանի հետ չկա 118 Положение о едином знаке обращения продукции на рынке таможенного союза 119 Օրինակ՝ կենցաղային սարքեր, կոշիկ, տեքստիլ և այլն

37

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

­մաք­սային պա­հես­տում կամ ազատ գո­տի­նե­րում տե­ղա­կա­յում, ­ժա­մա­նա­կա­վոր ներ­մու­ծում, ­տա­րան­ցիկ ըն­թա­ցա­կար­գեր:­

ԱԱՀ դրույ­քա­չա­փե­րը Ռու­սաս­տա­նում հիմ­նա­կա­նում կազ­մում են 18% (բա­ցա­ռու­թյուն­նե­րը տր­ված են Հա­վել­ված­ներ 16-ում և 17-ում), Բե­լա­ռու­սում՝ 20%120 և Ղա­զախս­տա­նում՝ 12%121:

4.4.2. Ակ­ցի­զային հար­կեր­ Ակ­ցի­զային հար­կը գանձ­վում է սպա­ռո­ղի առող­ջու­թյա­նը վնա­սող և շր­ջա­կա մի­ջա­վայրն աղ­տո­տող տե­ղա­կան և ներ­մուծ­ված ապ­րանք­նե­րից: ՄՄ ան­դամ երկր­նե­րից յու­րա­քան­չյուրն ու­նի առան­ձին ակ­ ցի­զային հար­կի օրենսդրու­թյուն, որով սահ­ման­վում է յու­րա­քան­չյու­րի ըն­թա­ցա­կար­գե­րը և դրույ­քա­ չա­փե­րը վա­ռե­լի­քի, ար­տադրված ծխա­խո­տի, ալ­կո­հո­լի և ալ­կո­հո­լային ըմ­պե­լիք­նե­րի հա­մար: Այ­նուա­ մե­նայ­նիվ, ներ­մուծ­վող ապ­րանք­նե­րի նկատ­մամբ կի­րառ­վող մաք­սային ռե­ժի­մին հա­մա­պա­տաս­խան ակ­ցի­զային հար­կի գան­ձու­մը կար­գա­վոր­վում է ՄՄ մաք­սային օրենսգր­քով:­ Ակ­ցի­զային հար­կը են­թա­կա է վճար­ման սպառ­ման բաց թող­նե­լու պա­հին: Երբ ապ­րանք­նե­րը ներ­մուծ­ վում են ՄՄ մի եր­կիր, բայց նա­խա­տես­ված են օգ­տա­գործ­վել կամ սպառ­վել ՄՄ մեկ այլ երկ­րում, ապա դրանք դր­վում են հե­տաձգ­ման ըն­թա­ցա­կար­գի ներ­քո, և դրանց ակ­ցի­զային հար­կը գանձ­վում է ՄՄ վերջ­նա­կետ երկ­րում և ոչ թե մուտ­քի երկ­րում: Ակ­ցի­զային հար­կի հե­տաձգ­ման ըն­թա­ցա­կար­գի ներ­քո տե­ղա­փոխ­վող ապ­րանք­նե­րի մա­սին պետք է տե­ղե­կաց­նել հար­կային մար­մին­նե­րին ու­ղեկ­ցող վար­չա­ կան կամ առևտ­րային փաս­տաթղ­թով:

120 Որոշ սննդամթերքի և երեխաների համար նախատեսված ապրանքներց գանձվում է 10%, Налоговый кодекс Республики Беларусь, статья 102 121 Դեղերի, բժշկական նշանակության որոշ այլ ապրանքներից չի գանձվում, Налоговый кодекс Республики Казахстан, раздел 8

38

5. Արդյունաբերական ապրանքների արտահանման ընթացակարգերի եվ պահանջների ամփոփում 5.1. Մարդկանց առողջապահության ոլորտում օգտագործվող դեղամիջոցներ ­Հա­յաս­տա­նից ԵՄ կամ ՄՄ ար­տա­հա­նումն իրա­կա­նաց­վում է հա­մա­պա­տաս­խա­նա­բար ԵՄ կամ ՄՄ դե­ղո­րայ­քի ան­վտան­գու­թյան պա­հանջ­նե­րին հա­մա­պա­տաս­խան: Նախ և առաջ, հայ ար­տա­հա­նո­ղը պայ­մա­նա­գիր է կնքում ԵՄ կամ ՄՄ ներ­մու­ծո­ղի հետ: Այ­նու­հետև Հա­յաս­տա­նում մաք­սային և ան­ վտան­գու­թյան ըն­թա­ցա­կար­գե­րով անցնում է ար­տա­հա­նո­ղը, իսկ ԵՄ­-ում կամ ՄՄ­-ում մաք­սային և ան­վտան­գու­թյան ըն­թա­ցա­կար­գե­րով ան­ցնում է ներ­մու­ծո­ղը: Այս բաժ­նում ամ­փոփ­վում են կող­մե­րի միայն ան­վտան­գու­թյան ըն­թա­ցա­կար­գե­րը, որոնք առանձ­նա­հա­տուկ են տվյալ ար­տադ­րան­քի հա­մար: ­Հա­յաս­տան: Հա­յաս­տա­նից ար­տա­հա­նու­մը կա­տար­վում է ար­տա­հան­ման հա­վաս­տագ­րով, որի առկայությունը պարտադիր չէ: Այն տր­վում է ՀՀ առող­ջա­պա­հու­թյան նա­խա­րա­րու­թյան կող­մից Հա­ յաս­տա­նում հսկ­վող դե­ղա­մի­ջո­ցի յու­րա­քան­չյուր տե­սա­կի հա­մար: Հա­վաս­տա­գիր ստա­նա­լու հա­մար ար­տա­հա­նո­ղը հայտ է ներ­կա­յաց­նում նա­խա­րա­րու­թյուն: 10 օր­վա ըն­թաց­քում նա­խա­րա­րու­թյան «Դե­ ղե­րի և բժշ­կա­կան տեխ­նո­լո­գիանե­րի փոր­ձա­գի­տա­կան կենտ­րո­նը» փաս­տաթղթային մե­թոդ­նե­րով կա­տա­րում է դե­ղո­րայ­քի որա­կի ցու­ցա­նիշ­նե­րի ստու­գում, որի գի­նը կազ­մում է 11.000 դրամ, և նա­ խա­րա­րու­թյու­նը տա­լիս է հա­վաս­տա­գի­րը: Հա­վաս­տա­գի­րը տր­վում է մինչև 1 տա­րի ժամ­կե­տով և ան­ վճար:122 ­Հայ­կա­կան դե­ղո­րայք ար­տադ­րո­ղը պետք է ներ­մուծ­ման երկր­նե­րում իրա­վա­սու մար­մին­նե­րի կող­մից իր դե­ղո­րայ­քի գրանց­ման կամ դրա ներ­մուծ­ման ու շու­կա­յա­հան­ման թույլտ­վու­թյան տրա­մադր­ման և ան­հրա­ժեշտ փոր­ձաքն­նու­թյուն­նե­րի ան­ցկաց­ման հա­մար հա­մա­գոր­ծակ­ցի իր ներ­կա­յա­ցուց­չի կամ ներ­մու­ծո­ղի հետ՝ նա­խա­պես վեր­ջի­նիս տրա­մադ­րե­լով պա­հանջ­վող տե­ղե­կատ­վու­թյուն և նյու­թեր:­ ԵՄ: ԵՄ դե­ղո­րայք ներ­մու­ծո­ղը պետք է գրանց­ված լի­նի ներ­մուծ­ման երկ­րի պաշ­տո­նա­կան գրան­ ցա­մա­տյա­նում: Դե­ղո­րայք ներ­մու­ծո­ղը պետք է իր երկ­րի հա­մա­պա­տաս­խան մարմ­նի կող­մից ստա­ նա ներ­մուծ­ման թույլտ­վու­թյուն՝ ապա­ցու­ցե­լով, որ ներ­մուծ­վող դե­ղո­րայքն ար­տադր­վում է պատ­շաճ ար­տադ­րա­կան գոր­ծե­լա­կեր­պի չա­փա­նիշ­նե­րին123 հա­մա­պա­տաս­խան124։ Տվյալ դե­ղո­րայ­քի որա­կի ԵՄ հաս­տատ­ված չա­փա­նիշ­նե­րին հա­մա­պա­տաս­խա­նու­թյու­նը հա­վաս­տե­լու հա­մար ներ­մու­ծո­ղը պետք է նաև դի­մի և ստա­նա շու­կա­յա­հան­ման թույլտ­վու­թյուն՝ ԵՄ մա­կար­դա­կով125 կամ ԵՄ որ­ևէ երկ­րում, ին­չը կա­րող է այ­նու­հետ սահ­ման­ված ըն­թա­ցա­կար­գով ճա­նաչ­վել ԵՄ մյուս երկր­նե­րում126: Դե­ղո­րայքն ԵՄ սահ­մա­նին ան­ցնում է փաս­տաթղ­թային և ֆի­զի­կա­կան ստու­գում­ներ: Փաս­տաթղ­թային ստու­գու­մը նե­րա­ռում է Հա­յաս­տա­նում տր­ված հա­վաս­տագ­րի և ԵՄ ներ­մուծ­ման թույլտ­վու­թյան ստու­գու­մը: Ֆի­զի­ կա­կան ստու­գու­մը նե­րա­ռում է նմուշ­նե­րի կամ ամ­բողջ բե­ռի փոր­ձաքն­նու­թյուն՝ հա­վաս­տե­լու հա­մար, որ դե­ղո­րայ­քը հա­մա­պա­տաս­խա­նում է ԵՄ պա­հանջ­նե­րին: ԵՄ մուտ­քի մաք­սային մար­մի­նը պետք է սահ­ման­ված ժամ­կետ­նե­րում մուտ­քի ամ­փոփ հայ­տա­րա­րագ­րով նա­խա­պես տե­ղե­կաց­վի ժա­մա­նող ապ­րան­քի մա­սին: ­ աք­սային միու­թյուն: Վե­րահսկ­վող դե­ղո­րայք127 ՄՄ ներ­մու­ծո­ղը պետք է գրանց­ված լի­նի ներ­մուծ­ման Մ երկ­րի պաշ­տո­նա­կան գրան­ցա­մա­տյա­նում: Ներ­մուծ­վող դե­ղո­րայ­քը պետք է հա­մա­պա­տաս­խա­նի ՄՄ չա­փա­նիշ­նե­րին, նա­խա­պես գրանց­ված լի­նի ներ­մուծ­ման ՄՄ երկ­րի պաշ­տո­նա­կան գրան­ցա­մա­տյա­ նում128։ Դե­ղո­րայ­քը ՄՄ սահ­մա­նին ան­ցնում է փաս­տաթղ­թային և ֆի­զի­կա­կան ստու­գում­ներ: Փաս­ տաթղ­թային ստու­գու­մը նե­րա­ռում է Հա­յաս­տա­նում տր­ված հա­վաս­տագ­րի և ՄՄ երկ­րում դե­ղո­րայ­քի 122 ՀՀ կառավարության 2000 թ. սեպտեմբերի 20-ի N 581 որոշում: 123 Commission Directive 2003/94/EC laying down the principles and guidelines of good manufacturing practice in respect of medicinal products for human use 124 Directive 2001/83/EC of the European Parliament and of the Council on the Community code relating to medicinal products for human use, Regulation (EC) No 726/2004 of the European Parliament and of the Council laying down Community procedures for the authorization and supervision of medicinal products for human use 125 Կենտրոնացված ընթացակարգ, որը պարտադիր է բիոտեխնոլոգիական, հազվադեպ պատահող հիվանդությունների, ՁԻԱՀ-ի, քաղցկեղի, նեյրոդեգեներատիվ խանգարումների և դիաբետի դեղորաքյի համար: Պատասխանատու մարմինը՝ European Medicines Agnecy 126 Ապակենտրոնացված ընթացակարգ, որը կիրառելի է սովարական դեղամիջոցների մեծամասնության համար: 127 Единый перечень товаров к которым применяются запреты или ограничения на ввоз или вывоз в торговле с третьими странами и Положения о применении ограничений – Лекарственные средства и фармацевтические субстации ограниченные к перемещению через таможенную границу Таможенного союза при ввозе 128 Положение о порядке ввоза на таможенную територию таможенного союза лекарственных средств фармацевтических субстаций

39

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

գրանց­ման տվյալ­նե­րի ստու­գու­մը: Ֆի­զի­կա­կան ստու­գու­մը նե­րա­ռում է նմուշ­նե­րի կամ ամ­բողջ բե­ռի փոր­ձաքն­նու­թյուն՝ հա­վաս­տե­լու հա­մար, որ դե­ղո­րայ­քը հա­մա­պա­տաս­խա­նում է ՄՄ պա­հանջ­նե­րին: ՄՄ մուտ­քի մաք­սային մար­մի­նը պետք է առն­վազն 2 ժամ առաջ պար­տա­դիր նախ­նա­կան տե­ղե­կատ­ վու­թյուն ստա­նա ավ­տո­ճա­նա­պար­հային փո­խադ­րա­մի­ջոց­նե­րով ժա­մա­նող ապ­րան­քի մա­սին:

5.2. Ընթացակարգերի և պահանջների ամփոփում 1

5

6

Մաք­սային ձևա­կեր­ պում­ներ

Սահ­մա­նային մի­ջո­ ցա­ռում­ն եր

ԵՄ ըն­թա­ցա­կար­գեր

ՄՄ ըն­թա­ցա­կար­գեր

1. պայ­մա­նա­գիր ներ­ 1. ապ­րանք­նե­րի մու­ծո­ղի հետ կշ­ռում (կշռ­ման կտ­րոն), փա­թե­թա­ վո­րում, պի­տա­կա­վո­ րում, պա­հես­տա­վո­ րում (2.3.)

1. ներ­կա­յաց­վում են բո­լոր փաս­տաթղ­թե­ րը (2.1.) (2.2.) (2.3.)

1. ապ­րանք­նե­րը բեր­վում են սահ­ մա­նային կետ և ներ­կա­յաց­վում են բո­լոր փաս­տաթղ­թե­ րը (2.1.) (2.2.) (2.3.)

(2.4.)

1. մուտ­քի ամ­փոփ հայ­տա­րա­րա­գի­րը ներ­կա­յաց­վում է մաք­սայի­նին մինչև բե­ռի ժա­մա­նե­լը (3.1.3.)

1. պար­տա­դիր նախ­ նա­կան տե­ղե­կատ­ վու­թյու­նը ներ­կա­յաց­ վում է մաք­սայի­նին մինչև բե­ռի ժա­մա­նե­ լըը (4.1.2.)

2. հա­շիվ -ապ­րան­ քա­գիր (2.1.1.)

2. բեռ­նա­տա­րի ստա­ցում բեռ­նա­փո­ խադ­րո­ղից (2.3.)

2. լրաց­վում է մաք­ սային հայ­տա­րա­րա­ գի­րը (2.4.)

2. բեռ­նա­տա­րը կշռվում է (2.5.)

2. բեռ­նա­փո­խադ­ րո­ղը մաք­սայի­նին տե­ղե­կաց­նում է բե­ռի ժա­մա­նե­լու մա­սին (3.1.3.)

2. բեռ­նա­փո­խադ­ րո­ղը մաք­սայի­նին տե­ղե­կաց­նում է բե­ռի ժա­մա­նե­լու մա­սին (4.1.2.)

3. բեռ­նա­գիր (2.1.2.)

3. մաք­սայի­նի կող­ մից բե­ռի զն­նում, բեռ­նա­տա­րի կն­քում և տե­ղե­կանք (2.3.)

3. հաշ­վարկ­վում և մուտ­քագր­վում է մաք­սային ար­ժե­քը (2.4.)

3. մաք­սայի­նը զննում է բեռ­նա­տա­ րը (2.5.)

3. մաք­սայի­նը նա­ խա­ձեռ­նում է հս­կո­ ղու­թյուն (3.1.3.)

3. մաք­սայի­նը նա­ խա­ձեռ­նում է հս­կո­ ղու­թյուն (4.1.2.)

4. ապա­հո­վագ­րութ­յուն (2.1.3.)

4. մաք­սայի­նը փաս­ տաթղ­թե­րը ստու­գե­ լուց հե­տո ըն­դու­նում է հայ­տա­րա­րա­գի­րը (2.4.)

4. հսկ­ո­ղու­թյան ապ­ րանք­ներն ան­ցնում են հս­կո­ղու­թյուն (2.5.)

4. ապ­րանք­նե­րը ներ­կա­յաց­վում են մաք­սայի­նին, ապ­ րանք­նե­րի հա­մար նշա­նակ­վում է մաք­ սային ռե­ժիմ (3.1.4.)

4. ապ­րանք­նե­րի հա­մար նշա­նակ­վում է մաք­սային ռե­ժիմ (4.1.3.)

5. ծագ­ման երկ­ րի հա­վաս­տա­գիր (2.1.4.)

5. ար­տա­հա­նո­ղը դի­ մում է մաք­սա­զերծ­ ման հա­մար (2.4.)

5. մաք­սայի­նը կնքում ու հա­մա­րա­ կա­լում է բե­ռը (2.5.)

5. ներ­կա­յաց­վում են մաք­սա­զերծ­ման փաս­տաթղ­թե­րը (3.2.)

5. ներ­կա­յաց­վում են մաք­սա­զերծ­ման փաս­տաթղ­թե­րը (4.2.)

6. դե­ղե­րի հա­վաս­ տա­գիր (2.2.1.)

6. ար­տա­հա­նո­ղը կա­տա­րում է բո­լոր վճա­րում­ն ե­րը (2.4.)

6. բեռ­նա­տա­րը սկա­ նա­վոր­վում և գնում է կա­յա­նա­տե­ղի (2.5.)

6. հս­կո­ղու­թյան ապ­ րանք­ներն ան­ցնում են հս­կո­ղու­թյուն (3.3.)

6. հս­կո­ղու­թյան ապ­ րանք­ներն ան­ցնում են հս­կո­ղու­թյուն (4.3.)

7. հրա­գոր­ծա­կան ապ­րանք­նե­րի և ալ­մաստ­նե­րի լի­ցեն­ զիաներ (2.2.2.)

7. կա­նաչ ու­ղի՝ մաք­ սա­զեր­ծու­մը ան­մի­ ջա­պես (2.4.)

7. վա­րորդն ան­ցնու­մ է ան­ձնագ­րային ստու­գում (2.5.)

7. կա­տար­վում են բո­լոր վճա­րում­ն ե­րը (3.4.)

7. կա­տար­վում են բո­լոր վճա­րում­ն ե­րը (4.4.)

8. եր­կա­կի նշա­նա­ կու­թյան ապ­րանք­ նե­րի թույլտ­վու­թյուն (2.2.8.)

8. դե­ղին ու­ղի՝ մաք­ սա­զեր­ծու­մը փաս­ տաթղ­թեր ստու­գու­ մից հե­տո (2.4.)

8. բեռ­նա­տարն ու վա­րորդն ան­ցնում են ռա­դի­ոակ­տի­վու­ թյան ստու­գում (2.5.)

8. ապ­րանք­նե­րը մաք­սա­զերծ­վում են (3.2.3.)

8. ապ­րանք­նե­րը մաք­սա­զերծ­վում են (4.2.2.)

9. մշա­կու­թային ար­ժե­քի վկա­յա­գիր (2.2.9.)

9. կար­միր ու­ղի՝ մաք­սա­զեր­ծու­մը փաս­տաթղ­թե­րի և բե­ռի ստու­գու­մից հե­տո (2.4.)

9. Բեռ­նա­տա­րը մեկ­ նում է

Փաս­տաթղ­թե­րի պատ­րաս­տում

10. վայ­րի կեն­դա­ նի­նե­րի և բույ­սե­ րի թույլտ­վու­թյուն (2.2.10.)

40

2 Ապ­րանք­նե­րի նա­ խա­պատ­րաս­տում

3

4

Հավելվածներ

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

Հավելված 1. Հաշիվ-ապրանքագրի ձևանմուշ

гßÇíгßÇí-²åñ³Ýù³·Çñ (ûñÇݳϻÉÇ Ó¨)

42

Հավելված 2. Ապրանքատրանսպորտային բեռնագրերի նմուշներ

43

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

44

45

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

Հավելված 3. Ծագման երկրի հավաստագրի տրամադրման դիմումի և հավաստագրերի ձևեր

Դ Ի Մ ՈՒ Մ – Հ Ա Յ Տ Ա Ր Ա Ր Ա Գ Ի Ր ԾԱԳՄԱՆ ԵՐԿՐԻ ՀԱՎԱՍՏԱԳՐԻ ՏՐԱՄԱԴՐՄԱՆ ՄԱՍԻՆ 1. Ապրանք արտահանողը _________________________________________ (կազմակերպության լրիվ անվանումը (ֆիզիկական անձի անունը, ազգանունը), հասցեն, հեռախոսահամարը, ֆաքսը)

2. Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարության պետական ռեգիստրի գործակալությունում գրանցման համարը, ՀՎՀՀ-ն (ֆիզիկական անձի համար չի լրացվում) _______ 3. Ապրանք ստացողը _____________________________________________ (կազմակերպության լրիվ անվանումը, հասցեն, հեռախոսահամարը, ֆաքսը)

4. Պայմանագրի համարը, ամսաթիվը 4.1. Հաշիվ-ապրանքագրի համարը, ամսաթիվը.

4.2. Փորձաքննության ակտի համարը, ամսաթիվը: ________________________________ 5. Տրանսպորտային միջոցը ________________________________________ Խնդրում եմ տրամադրել (ՍՏ-1, Ա, ընդհանուր) ձևի ծագման երկրի_______________________ հավաստագիր_______________________համար Ապրանքի Ապրանքի Չափի Քանակը Փաթեթավորման Տեղերի Քաշը(նետտո/ Մեկ Ապրանքի անվանումը ծածկագիրը միավորը տեսակը թիվը բրուտտո) միավորի արժեքը գինը 1

2

3

4

5

6

7

8

Սույնով հայտարարում ենք, որ ներկայացված տվյալները հավաստի են, և կրում ենք պատասխանատվություն՝ ներկայացված փաստաթղթերի և տվյալների հավաստիության համար: Խնդրում եմ հավաստագիրն ինձ հանձնել_________________________ մարզային պալատում: Պարտավորվում ենք հետագայում տեղեկացնել սույն դիմում-հայտարարագրում ներկայացված ապրանքների արտադրության համար օգտագործված հումքատեսակների բաղադրության, արտադրական գործընթացների և այլ փոփոխությունների մասին: ՂԵԿԱՎԱՐ ____________________________

________________________

ԳԼԽԱՎՈՐ ՀԱՇՎԱՊԱՀ ____________________________

________________________

(ստորագրությունը)

(ստորագրությունը)

_______ _____________________ 20 թ.

46

(անունը, ազգանունը)

(անունը, ազգանունը)

9

1. Առաքող (արտահանող) (երկրի անվանումը)

4. Հավաստագրի համարը ՀԱՎԱՍՏԱԳԻՐ ԱՊՐԱՆՔԻ ԾԱԳՄԱՆ ՄԱՍԻՆ Ձև CT-1

2. Ստացող (ներմուծող) (երկրի անվանումը և փոստային հասցեն)

Տրված է ___________________________ (երկրի անվանումը)

Ներկայացնելու է ___________________ (երկրի անվանումը)

3. Տրանսպորտային միջոցը և երթուղին (որքանով այն հայտնի է) 6. Հերթական 7. Փաթեթավորման համարը տեսակը, ձևը և քանակը

8. Ապրանքի նկարագիրը

5. Ծառայողական նմուշների համար______ 9. Ծագման չափանիշը

12. Վավերագիր Նշվածով վավերացվում է այն փաստը, որ դիմողի հայտարարագիրը համապատասխանում է իրականությանը։

10. Քաշը (կգ)(բրուտտո/ նետտո)

11. Հաշիվապրանքագրի համարը և տարեթիվը

13. Դիմողի հայտարարագիրը Ստորև ստորագրողը հայտնում է, որ նշված տեղեկությունները համապատասխանում են իրականությանը, բոլոր ապրանքներն ամբողջությամբ արտադրված են կամ ենթարկված բավարար վերամշակման՝ ___________________________ - ում, (երկրի անվանումը)

և դրանք բոլորը համապատասխանում են այդպիսի ապրանքների ծագման նկատմամբ սահմանված պահանջներին։ ____ _________________20 թ ____ _________________20 թ

Կ. Տ _______________________ (ստորագրությունը)

Կ. Տ _______________________ (ստորագրությունը)

47

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

1. Ապրանքն արտահանում է (արտա-հանողի անվանումը, հասցեն, երկիրը) 2. Ապրանքն ստանում է (ստացողի անվանումը, հասցեն, երկիրը)

Վկայակոչում N ____________________ Արտոնությունների գլխավոր համակարգ Ծագման հավաստագիր Ձև Ա Կիրառվում է ______________________ (երկրի անվանումը)

3. Տրանսպորտային միջոցը և երթուղին (որքանով այն հայտնի է) 5.

6. Տեղերի Հերթական թիվը և համարը մակնշումը

4. Պաշտոնապես կիրառելու համար

7. Տեղերի թիվը և 8. Ծագման 9. Քաշը և 10. Հաշիվփաթեթավորման չափանիշը քանակի այլ ապրանքագրի տեսակը, միավորներ համարը և ապրանքների տարե-թիվը նկարագիրը

11. Վավերագիր Նշվածով վավերացվում է այն փաստը, որ դիմողի հայտարարագիրը համապատասխանում է իրականությանը։

12. Արտահանողի հայտարարագիրը Ստորև ստորագրողը հայտնում է, որ նշված տեղեկությունները համապատասխանում են իրականությանը, բոլոր ապրանքները` արտադրված ___________________- ում, (երկրի անվանումը)

իրենց ծագման պահանջներով ամբողջապես համապատասխանում են արտահանող երկրի և արտահանվող երկրին ու ապրանքին ներկայացված պահանջներին, արտահանվում են (ստացող _________________ երկրի անվանումը)

Վավերացնող մարմնի կնիքը, ստորագրությունը, վայրը և ամսաթիվը Իրավասու անձի գտնվելու վայրը, ստորագրությունը, տարեթիվը

48

1. Առաքող (արտահանող) (երկրի անվանումը)

4. N___________________________

ՀԱՎԱՍՏԱԳԻՐ ԱՊՐԱՆՔԻ ԾԱԳՄԱՆ ՄԱՍԻՆ 2. Ստացող (ներմուծող) (երկրի անվանումը Տրված է ___________________________ և փոստային հասցեն) (երկրի անվանումը)

ներկայացնելու ___________________ (երկրի անվանումը)

3. Տրանսպորտային միջոցը և երթուղին (որքանով այն հայտնի է)

5. Ծառայողական նշումների համար____________________ _______________________________________ ___________

6.

7.

8. Ապրանքի 9. Քաշը (կգ) Հերթակա Փաթեթավորման նկարագիրը (բրուտտո/ ն տեսակը, ձևը և նետտո) համարը քանակը

11. Վավերագիր Նշվածով վավերացվում է այն փաստը, որ դիմողի հայտարարագիրը համապատասխանում է իրականությանը։

10. Հաշիվ-ապրանքագրի համարը և տարեթիվը

12. Դիմողի հայտարարագիրը Ստորև ստորագրողը հայտնում է, որ նշված տեղեկությունները համապատասխանում են իրականությանը, բոլոր ապրանքներն ամբողջությամբ արտադրված են կամ ենթարկված բավարար վերամշակման՝ ___________________ -ում, (երկրի անվանումը)

____ _________________20 թ. Կ. Տ.

_______________________ (ստորագրությունը)

և դրանք բոլորը համապատասխանում են այդպիսի ապրանքների ծագման նկատմամբ սահմանված պահանջներին։ ____ _________________20 թ. Կ. Տ. _______________________ (ստորագրությունը)

49

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

ՀԱՅՏԱՐԱՐԱԳԻՐ Ես՝ ____________________________________________________________________ -ս, (անունը, հայրանունը, ազգանունը)

________________________________________________________________________ (բնակության վայրը, հեռախոսահամարը)

________________________________________________________________________, (անձնագրի տվյալները)

իմ սեփական հողատարածքում ______________________________________________ (մարզը, գյուղը)

աճեցրել եմ______________________________________________________________, (ապրանքի անվանումը)

քանակությունը՝ ______________, քաշը՝ ______________________________________ : (տեղ)

(բրուտտո, նետտո)

Արտահանվող երկիրը ______________________________________________________ Տրանսպորտային միջոցը ___________________________________________________ Ներկայացված տեղեկատվության համար կրում եմ պատասխանատվություն: _______________________________________________ (անունը, ազգանունը, ստորագրությունը)

50

ՀԱՅՏԱՐԱՐԱԳԻՐ ______________________________________________________________________ (կազմակերպության անվանումը)

ձեռք է բերել ___________________________________________________________, (ապրանքի անվանումը)

աճեցված՝ _____________________________________________________________, (մարզը, գյուղը)

արտահանելու համար _____________________, քանակությունը՝ _______________, (երկիրը)

(տեղ)

քաշը՝ _________________________________________________: (բրուտտո, նետտո)

Կից ներկայացնում եմ` ↵ ձեռքբերման փաստաթղթերը. ↵ ձեռքբերման փաստաթղթերը պահպանվում են _________________________ հասցեում: Անհրաժեշտության դեպքում պարտավորվում եմ տրամադրել: Ներկայացված տեղեկատվության համար կրում եմ պատասխանատվություն: Տնօրեն ___________________________ ________________________________ (ստորագրությունը)

(անունը, ազգանունը)

51

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

Հավելված 4. Դեղերի արտահանման հավաստագրի ձևանմուշ

Ա Ր Տ Ա Հ Ա Ն Մ Ա Ն Հ Ա Վ Ա Ս Տ Ա Գ Ի Ր N 000000 Տալու ամսաթիվը

Ուժի մեջ է մինչև

Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարությունը թույլատրում է Հայաստանի Հանրապետություն արտահանել` ԱՏԳ ԱԱ, ծածկագիրը

Դեղի և (կամ) դեղանյութի անվանումը

Արտահանման կազմակերպության (դիմորդի) անվանումը և հասցեն, հարկային ծածկագիրը Արտահանման երկիրը Ապրանքուղեկից և այլ փաստաթղթերի տվյալները Հատուկ նշումներ

____________________ ստորագրությունը

Կ. Տ. _____ ____________ 200 թ.

52

_________________________________ (անունը, հայրանունը, ազգանունը)

Հավելված 5. Երկակի նշանակության ապրանքների արտահանման թույլտվության ձևանմուշներ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ էԿՈՆՈՄԻԿԱՅԻ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ ՄԵԿԱՆԳԱՄՅԱ ԹՈՒՅԼՏՎՈՒԹՅՈՒՆ N _____ ՀՍԿՎՈՂ ԱՊՐԱՆՔԻ ԱՐՏԱՀԱՆՄԱՆ (ՀՍԿՎՈՂ ՈՉ ՆՅՈՒԹԱԿԱՆ ԱՐԺԵՔԻ ՓՈԽԱՆՑՄԱՆ) ______________________________________________________________ (ֆիզիկական անձի անունը, ազգանունը, անձնագրի տվյալները)

______________________________________________________________ (ֆիզիկական անձի բնակության վայրը)

Արտահանվող ապրանքի (փոխանցվող ոչ նյութական արժեքի) անվանումը, ծածկագիրը __________ Վերջնական օգտագործողի անվանումը, երկիրը, հասցեն _____________________________ ________________________________________________________________ Տալու օրը, ամիսը, տարեթիվը _____________________________________________ Վավերական է մինչև (օրը, ամիսը, տարեթիվը) ___________________________________ Հայաստանի Հանրապետության էկոնոմիկայի նախարար ___________________ (ստորագրությունը)

________________________ (անունը, ազգանունը)

Կ.Տ.

53

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ էԿՈՆՈՄԻԿԱՅԻ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ ԱՆՀԱՏԱԿԱՆ ԹՈՒՅԼՏՎՈՒԹՅՈՒՆ N _____ ՀՍԿՎՈՂ ԱՊՐԱՆՔԻ ԱՐՏԱՀԱՆՄԱՆ (ՀՍԿՎՈՂ ՈՉ ՆՅՈՒԹԱԿԱՆ ԱՐԺԵՔԻ ՓՈԽԱՆՑՄԱՆ) _____________________________________________________ (կազմակերպության (անհատ ձեռնարկատիրոջ) անվանումը)

_____________________________________________________ (կազմակերպության (անհատ ձեռնարկատիրոջ) գտնվելու վայրը)

Արտահանվող ապրանքի (փոխանցվող ոչ նյութական արժեքի) անվանումը, ծածկագիրը __________________________________________________________ Վերջնական օգտագործողի անվանումը, երկիրը, հասցեն _______________________ __________________________________________________________ Տալու օրը, ամիսը, տարեթիվը _______________________________________ Գործողության ժամկետը __________________________________________ Հայաստանի Հանրապետության էկոնոմիկայի նախարար ___________________ (ստորագրությունը)

Կ.Տ.

54

______________________ (անունը, ազգանունը)

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ էԿՈՆՈՄԻԿԱՅԻ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԹՈՒՅԼՏՎՈՒԹՅՈՒՆ N _____ ՀՍԿՎՈՂ ԱՊՐԱՆՔԻ ԱՐՏԱՀԱՆՄԱՆ (ՀՍԿՎՈՂ ՈՉ ՆՅՈՒԹԱԿԱՆ ԱՐԺԵՔԻ ՓՈԽԱՆՑՄԱՆ) _____________________________________________________ (կազմակերպության (անհատ ձեռնարկատիրոջ) անվանումը)

_____________________________________________________ (կազմակերպության (անհատ ձեռնարկատիրոջ) գտնվելու վայրը)

Արտահանվող ապրանքի (փոխանցվող ոչ նյութական արժեքի) անվանումը, ծածկագիրը __________________________________________________________ Վերջնական օգտագործողի անվանումը, երկիրը, հասցեն _______________________ __________________________________________________________ Տալու օրը, ամիսը, տարեթիվը _______________________________________ Գործողության ժամկետը __________________________________________ Հայաստանի Հանրապետության էկոնոմիկայի նախարար ___________________ (ստորագրությունը)

_______________________ (անունը, ազգանունը)

Կ.Տ.

55

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

Հավելված 6. Մշակութային արժեքների տեսակները129 1

2

3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Ան­վա­նու­մը Պատ­մա­կան, նե­րա­ռյալ՝ ժո­ղովր­դի կյան­քի հի­շար­ժան դեպ­քե­րի, հա­սա­րա­կու­թյան և պե­տու­թյան զար­ գաց­ման, գի­տու­թյան և ճար­տա­րա­գի­տու­թյան պատ­մու­թյան, ինչ­պես նաև նշա­նա­վոր մարդ­կանց (պե­ տա­կան, քա­ղա­քա­կան, հա­սա­րա­կա­կան, մշա­կու­թային գոր­ծիչ­նե­րի, ազ­գային հե­րոս­նե­րի) կյան­քին ու գոր­ծու­նեու­թյանն առնչ­վող առար­կա­ներ, ըն­տա­նե­կան մա­սունք­ներ Հ­նա­գի­տա­կան հե­տա­զո­տու­թյուն­նե­րից և պե­ղում­ն ե­րից ստաց­ված գտա­ծո­ներ, ինչ­պես նաև հո­ղային, շի­նա­րա­րա­կան, հո­ղա­բա­րե­լավ­ման և այլ աշ­խա­տանք­նե­րի ժա­մա­նակ հայտ­նա­բեր­ված պատ­մահ­նա­գի­ տա­կան առար­կա­ներ Գե­ղար­վես­տա­կան ար­ժեք­ներ, նե­րա­ռյալ՝ Ամ­բող­ջո­վին կամ մա­սամբ ­ձեռ­քով ար­ված պատ­կեր­ներ և նկար­ներ՝ կա­տար­ված ցան­կա­ցած մի­ջո­ցով ու նյու­թե­րով, Ցան­կա­ցած նյու­թից պատ­րաստ­ված քան­դակ­ներ, Ցան­կա­ցած նյու­թից ար­ված գե­ղար­վես­տա­կան հո­րին­վածք­ներ և հա­մակց­ված կա­ռուց­վածք­ներ (մոն­ տաժ­ներ), Պաշ­տա­մուն­քային նշա­նա­կու­թյուն ու­նե­ցող գե­ղար­վես­տո­րեն ձևա­վոր­ված առար­կա­ներ, նե­րա­ռյալ՝ սր­ բա­պատ­կեր­ներ (ի­կո­նա­ներ), Փո­րագ­րու­թյուն­ներ, փո­րագ­րան­կա­րի ար­տատ­պու­թյուն­ներ, վի­մատ­պու­թյուն­ներ և դրանց այլ դրոշմ­ված­ քաձ­ևեր, Կի­րա­ռա­կան ար­վես­տի գոր­ծեր, նե­րա­ռյալ՝ ապա­կուց, կա­վից, փայ­տից, եր­կա­թից, ոսկ­րից, գործ­ված­քե­ ղե­նից և այլ նյու­թե­րից պատ­րաստ­ված գե­ղար­վես­տա­կան իրեր, Ա­վան­դա­կան ժո­ղովր­դա­կան ար­հեստ­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյուն­ներ Ճար­տա­րա­պե­տա­կան և կո­թո­ղային ար­վես­տի հու­շար­ձան­նե­րի բաղ­կա­ցու­ցիչ մա­սեր և բե­կոր­ներ Պատ­մա­կան և գե­ղար­վես­տա­կան, նե­րա­ռյալ՝ գրա­կան հու­շար­ձան­նե­րի բաղ­կա­ցու­ցիչ մա­սեր և բե­կոր­ ներ Ձե­ռա­գիր և տպա­գիր գրա­կան, պատ­մա­գի­տա­կան, պաշ­տա­մուն­քային ար­ժեք ներ­կա­յաց­նող հու­շար­ ձան­նե­րի ­բաղ­կա­ցու­ցիչ մա­սեր և բե­կոր­ներ Ա­ռան­ձին կամ հա­վա­քա­ծու հնա­գույն գր­քեր, փաս­տաթղ­թեր կամ առանձ­նա­հա­տուկ հե­տաքրք­րու­թյուն ներ­կա­յաց­նող հրա­տա­րա­կու­թյուն­ներ (պատ­մա­կան, գե­ղար­վես­տա­կան, գի­տա­կան և այլն) Հազ­վա­գյուտ ձե­ռագ­րեր և փաս­տաթղ­թային հու­շար­ձան­ներ, ար­խիվ ­ն եր, այդ թվում՝ ձայ­նագ­րա­կան, տե­ սագ­րա­կան, լու­սան­կար­չա­կան և կի­նո ար­խիվ ­ն եր Հազ­վա­գյուտ և յու­րա­տե­սակ երաժշ­տա­կան գոր­ծիք­ներ Ա­ռան­ձին կամ հա­վա­քա­ծու փոս­տային նա­մա­կա­նի­շեր, այլ նա­մա­կա­նի­շային նյու­թեր Հ­նա­գույն առար­կա­ներ՝ գոր­ծիք­ներ, կա­վա­գոր­ծա­կան իրեր, մա­կագ­րու­թյուն­ներ, դրամ­ն եր, շքան­շան­ներ, մե­դալ­ներ, կնիք­ներ, զենք, ինչ­պես նաև հա­վա­քա­ծուի հա­մար նա­խա­տես­ված այլ առար­կա­ներ Բու­սա­կան, կեն­դա­նա­կան և երկ­րա­բա­նա­կան հա­վա­քա­ծու­ներ և նմուշ­ներ, հան­քա­բա­նու­թյան, անա­տո­ միայի և հնէաբա­նու­թյան հա­մար հե­տաքրք­րու­թյուն ներ­կա­յաց­նող առար­կա­ներ Կա­հույք, գո­բե­լեն­ներ, գոր­գեր, կար­պետ­ներ, տա­րազ­ներ Ազ­գագ­րա­կան, մար­դա­բա­նա­կան նյու­թեր և բա­նա­հյու­սա­կան նյու­թե­րի ան­տիպ ժո­ղո­վա­ծու­ներ, հնա­տիպ հրա­տա­րա­կու­թյուն­ներ Այլ առար­կա­ներ, նե­րա­ռյալ՝ պատ­մա­կան, գե­ղար­վես­տա­կան, գի­տա­կան կամ մշա­կու­թային այլ նշա­նա­ կու­թյուն ու­նե­ցող պատ­ճեն­ներ, որոնք, որ­պես պատ­մու­թյան և մշա­կույ­թի հու­շար­ձան­ներ, վերց­ված են պե­տա­կան պահ­պա­նու­թյան

129 Մշակութային արժեքների արտահանման և ներմուծման մասին օրենք

56

Հավելված 7. ՀՀ տարածքից վայրի կենդանիների և բույսերի արտահանման հայտի և թույլտվության ձևանմուշներ Ձև ՀԱՅՏ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՏԱՐԱԾՔԻՑ ԲՈՒՍԱԲԱՆԱԿԱՆ ՀԱՎԱՔԱԾՈՒՆԵՐ ԵՎ ԱՌԱՆՁԻՆ ՆՄՈՒՇՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆԵԼՈՒ ԵՎ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՏԱՐԱԾՔ ՆԵՐՄՈՒԾԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ __________________________________________________________

(կազմակերպության անվանումը, քաղաքացիների դեպքում՝ անունը, ազգանունը)

___________________________________________________________ (հայտատուի բնակության (գտնվելու) վայրը)

Խնդրում եմ թույլ տալ ներմուծել կամ արտահանել (ընդգծել) _____________________ Վայրի բույսի նկարագիրը ___________________________________________ (անվանումը` լատիներեն, հայերեն)

___________________________________________________________ (քանակը (հատ) կամ կշիռը (կգ)

___________________________________________________________

(կենսաձևը (ծառ, թուփ, խոտ), բույսն ամբողջությամբ կամ նրա որևէ մասը (արմատ, ցողուն, տերև,

___________________________________________________________ ծաղիկ, պտուղ, սերմ), բույսի վիճակը (թարմ, չոր, օդաչոր)

___________________________________________________________

(հերբարիումի դեպքում նշել թերթերի ընդհանուր քանակը` հայտին կցելով բուսատեսակների անվանացանկը)

Ձեռքբերման վայրը և ժամկետը _______________________________________ ___________________________________________________________ Արտահանման կամ ներմուծման (ընդգծել) վայրը և նպատակը ____________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ Հայտին կից ներկայացնում եմ՝ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ____ _____________200 թ.

_________________ (ստորագրությունը)

Կ. Տ.»

57

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԲՆԱՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ Թ ՈՒ Յ Լ Տ Վ ՈՒ Թ Յ ՈՒ Ն N_____ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՏԱՐԱԾՔԻՑ ԲՈՒՍԱԲԱՆԱԿԱՆ ՀԱՎԱՔԱԾՈՒՆԵՐ ԵՎ ԱՌԱՆՁԻՆ ՆՄՈՒՇՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆԵԼՈՒ ԵՎ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՏԱՐԱԾՔ ՆԵՐՄՈՒԾԵԼՈՒ Ուժի մեջ է մինչև ___ ________200 թ. Ներմուծել Հայաստանի Հանրապետություն _____________________________ (երկրի անվանումը)

Արտահանել Հայաստանի Հանրապետությունից ___________________________ (երկրի անվանումը)

Ուղարկողը _________________________________________________ Ստացողը __________________________________________________ Վայրի բույսի նկարագիրը ________________________________________ (անվանումը` լատիներեն, հայերեն)

________________________________________________________ (քանակը (հատ) կամ կշիռը (կգ)

________________________________________________________

(կենսաձևը (ծառ, թուփ, խոտ), բույսն ամբողջությամբ կամ նրա որևէ մասը (արմատ, ցողուն, տերև,

________________________________________________________ ծաղիկ, պտուղ, սերմ), բույսի վիճակը (թարմ, չոր, օդաչոր)

________________________________________________________

(հերբարիումի դեպքում նշել թերթերի ընդհանուր քանակը` թույլտվությանը կցելով բուսատեսակների անվանացանկը)

Արտահանման կամ ներմուծման նպատակը _____________________________ ________________________________________________________ Հատուկ պայմաններ ________________________________________________________ ________________________________________________________ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԲՆԱՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ

_________________ (ստորագրությունը)

Կ. Տ.

58

____ _____________200 թ.

ՀԱՅՏ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՏԱՐԱԾՔԻՑ ՎԱՅՐԻ ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐ ԵՎ ԿԵՆԴԱՆԱԲԱՆԱԿԱՆ ՀԱՎԱՔԱԾՈՒՆԵՐ ՈՒ ԱՌԱՆՁԻՆ ՆՄՈՒՇՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆԵԼՈՒ ԵՎ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՏԱՐԱԾՔ ՆԵՐՄՈՒԾԵԼՈՒ _______________________________________________________________

(կազմակերպության անվանումը, քաղաքացիների դեպքում՝ անունը, ազգանունը)

_______________________________________________________________ (հայտատուի հասցեն, գտնվելու վայրը)

Խնդրում եմ թույլ տալ ներմուծել կամ արտահանել (ընդգծել) _______________________________________________________________ (վայրի կենդանու անվանումը, տեսակը)

_______________________________________________________________ (քանակը (հատ) կամ կշիռը (կգ)

Ձեռքբերման վայրը և ժամկետը ___________________________________________ _______________________________________________________________ Արտահանման կամ ներմուծման (ընդգծել) վայրը և նպատակը_________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ Հայտին կից ներկայացնում եմ՝ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ ___ ____________200 թ.

_________________ (ստորագրությունը)

Կ.Տ.

59

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԲՆԱՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ ԹՈՒՅԼՏՎՈՒԹՅՈՒՆ N_____ Հայաստանի Հանրապետության տարածքից վայրի կենդանիներ և կենդանաբանական հավաքածուներ ու առանձին նմուշներ արտահանելու և Հայաստանի Հանրապետության տարածք ներմուծելու Ուժի մեջ է մինչև ____ ___________ 200 թ. Ներմուծել Հայաստանի Հանրապետություն_____________________________________ (երկրի անվանումը)

Արտահանել Հայաստանի Հանրապետությունից___________________________________ (երկրի անվանումը)

Ուղարկողը ________________________________________________________ Ստացողը _________________________________________________________ _______________________________________________________________ (վայրի կենդանու անվանումը, տեսակը)

_______________________________________________________________ (քանակը (հատ) կամ կշիռը (կգ)

Հավաքածուի նկարագրությունը և նմուշների քանակը (հատ) կամ կշիռը (կգ)_______________ _______________________________________________________________ Արտահանման կամ ներմուծման նպատակը_____________________________________ _______________________________________________________________ Հատուկ պայմաններ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ Հայաստանի Հանրապետության բնապահպանության նախարար Կ.Տ. ___ ____________200 թ.

60

_________________

_________________

(ստորագրությունը)

(անունը, ազգանունը)

Հավելված 8. Մաքսային հայտարարագրի ձևանմուշ ´»éݳÛÇÝ Ù³ùë³ÛÇÝ Ñ³Ûï³ñ³ñ³·Çñ (´ØÐ)

Ò¨ Øì 13

61

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

Հավելված 9. Մաքսային արժեքի հայտարարագրի ձևանմուշ (ԵՄ)

62

63

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

Հավելված 10. Միասնական վարչական փաստաթղթի ձևանմուշ (ԵՄ)

A OFFICE OF DISPATCH/EXPORT

EUROPEAN COMMUNITY

Copy for the country of dispatch/export

1

1 DECLARATION

2 Consignor/Exporter

No

8 Consignee

No

3 Forms

4 Loading lists

5 Items

6 Total packages

9 Person responsible for financial settlement

10 Country first

No

No

11 Trading

destin.

14 Declarant/Representative

7 Reference number

13 C.A.P. country

15 Country of dispatch/export

16 Country of origin

18 Identity and nationality of means of transport at departure

19 Ctr.

15 C. disp./exp. Code

17 Country destin. Code

a

a

b

b

17 Country of destination

20 Delivery terms

21 Identity and nationality of active means of transport crossing the border

22 Currency and total amount invoiced

25 Mode of transport

28 Financial and banking data

23 Exchange rate

24 Nature of transaction

26 Inland mode

at the border

1 31 Packages and description of goods

27 Place of loading

of transport

29 Office of exit

30 Location of goods

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

b

37 P R O C E D U R E

38 Net mass (kg)

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units 44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

47 Calculation of taxes

A.I. Code

46 Statistical value

Type

Tax base

Rate

Amount

MP

48 Deferred payment

49 Identification of warehouse

B ACCOUNTING DETAILS

Total: 50 Principal

51 Intended offices of transit (and country)

No

Signature:

C OFFICE OF DEPARTURE

represented by Place and date:

52 Guarantee

Code

53 Office of destination (and country)

not valid for

D CONTROL BY OFFICE OF DEPARTURE

Stamp:

54 Place and date:

Result: Seals affixed: Number: identity: Time limit (date): Signature:

64

Signature and name of declarant/representative:

39 Quota

A OFFICE OF DISPATCH/EXPORT

EUROPEAN COMMUNITY

Copy for the country of dispatch/export

1

1 DECLARATION

2 Consignor/Exporter

No

8 Consignee

No

3 Forms

4 Loading lists

5 Items

6 Total packages

9 Person responsible for financial settlement

10 Country first

No

No

11 Trading

destin.

14 Declarant/Representative

7 Reference number

13 C.A.P. country

15 Country of dispatch/export

19 Ctr.

17 Country destin. Code

a

a

b

b

17 Country of destination

16 Country of origin

18 Identity and nationality of means of transport at departure

15 C. disp./exp. Code

20 Delivery terms

21 Identity and nationality of active means of transport crossing the border

22 Currency and total amount invoiced

25 Mode of transport

28 Financial and banking data

23 Exchange rate

24 Nature of transaction

26 Inland mode

at the border

1 31 Packages and description of goods

27 Place of loading

of transport

29 Office of exit

30 Location of goods

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

b

37 P R O C E D U R E

38 Net mass (kg)

39 Quota

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units 44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

47 Calculation of taxes

A.I. Code

46 Statistical value

Type

Tax base

Rate

Amount

MP

48 Deferred payment

49 Identification of warehouse

B ACCOUNTING DETAILS

Total: 50 Principal

51 Intended offices of transit (and country)

No

Signature:

C OFFICE OF DEPARTURE

represented by Place and date:

52 Guarantee

Code

53 Office of destination (and country)

not valid for

D CONTROL BY OFFICE OF DEPARTURE

Stamp:

54 Place and date:

Result: Seals affixed: Number:

Signature and name of declarant/representative:

identity: Time limit (date): Signature:

65

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

E CONTROL BY OFFICE OF DISPATCH/EXPORT

66

A OFFICE OF DISPATCH/EXPORT

EUROPEAN COMMUNITY

Statistical copy - Country of dispatch/export

2

1 DECLARATION

2 Consignor/Exporter

No

8 Consignee

No

3 Forms

4 Loading lists

5 Items

6 Total packages

9 Person responsible for financial settlement

10 Country first

No

No

11 Trading

destin.

14 Declarant/Representative

7 Reference number

13 C.A.P. country

15 Country of dispatch/export

19 Ctr.

17 Country destin. Code

a

a

b

b

17 Country of destination

16 Country of origin

18 Identity and nationality of means of transport at departure

15 C. disp./exp. Code

20 Delivery terms

21 Identity and nationality of active means of transport crossing the border

22 Currency and total amount invoiced

25 Mode of transport

28 Financial and banking data

23 Exchange rate

24 Nature of transaction

26 Inland mode

at the border

2 31 Packages and description of goods

27 Place of loading

of transport

29 Office of exit

30 Location of goods

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

b

37 P R O C E D U R E

38 Net mass (kg)

39 Quota

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units 44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

47 Calculation of taxes

A.I. Code

46 Statistical value

Type

Tax base

Rate

Amount

MP

48 Deferred payment

49 Identification of warehouse

B ACCOUNTING DETAILS

Total: 50 Principal

51 Intended offices of transit (and country)

No

Signature:

C OFFICE OF DEPARTURE

represented by Place and date:

52 Guarantee

Code

53 Office of destination (and country)

not valid for

D CONTROL BY OFFICE OF DEPARTURE

Stamp:

54 Place and date:

Result: Seals affixed: Number:

Signature and name of declarant/representative:

identity: Time limit (date): Signature:

67

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

A OFFICE OF DISPATCH/EXPORT

EUROPEAN COMMUNITY

3

1 DECLARATION

2 Consignor/Exporter

No

Copy for the consignor/exporter

8 Consignee

No

3 Forms

4 Loading lists

5 Items

6 Total packages

9 Person responsible for financial settlement

10 Country first

No

No

11 Trading

destin.

14 Declarant/Representative

7 Reference number

13 C.A.P. country

15 Country of dispatch/export

19 Ctr.

17 Country destin. Code

a

a

b

b

17 Country of destination

16 Country of origin

18 Identity and nationality of means of transport at departure

15 C. disp./exp. Code

20 Delivery terms

21 Identity and nationality of active means of transport crossing the border

22 Currency and total amount invoiced

25 Mode of transport

28 Financial and banking data

23 Exchange rate

24 Nature of transaction

26 Inland mode

at the border

3 31 Packages and description of goods

27 Place of loading

of transport

29 Office of exit

30 Location of goods

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

b

37 P R O C E D U R E

38 Net mass (kg)

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units 44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

47 Calculation of taxes

A.I. Code

46 Statistical value

Type

Tax base

Rate

Amount

MP

48 Deferred payment

49 Identification of warehouse

B ACCOUNTING DETAILS

Total: 50 Principal

51 Intended offices of transit (and country)

No

Signature:

C OFFICE OF DEPARTURE

represented by Place and date:

52 Guarantee

Code

53 Office of destination (and country)

not valid for

D CONTROL BY OFFICE OF DEPARTURE

Stamp:

54 Place and date:

Result: Seals affixed: Number: identity: Time limit (date): Signature:

68

Signature and name of declarant/representative:

39 Quota

EUROPEAN COMMUNITY

Copy for the office of destination

4

2 Consignor/Exporter

A OFFICE OF DISPATCH/EXPORT 1 DECLARATION No

3 Forms

4 Loading lists

5 Items

6 Total packages

8 Consignee

No

IMPORTANT NOTE Where this copy is used exclusively for establishing the COMMUNITY STATUS OF GOODS NOT MOVING UNDER THE COMMUNITY TRANSIT PROCEDURE, only the information in boxes 1, 2, 3, 5, 14, 31, 32, 35, 54 and, where appropriate, 4, 33, 38, 40 and 44 is needed for that purpose.

14 Declarant/Representative

No

15 Country of dispatch/export

17 Country of destination

18 Identity and nationality of means of transport at departure

19 Ctr.

21 Identity and nationality of active means of transport crossing the border

25 Mode of transport

27 Place of loading

at the border

4 31 Packages and description of goods

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 35 Gross mass (kg)

38 Net mass (kg)

40 Summary declaration/Previous document

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

55 Transhipments

A.I. Code

Place and country:

Place and country:

Ident. and nat. new means transp.:

Ident. and nat. new means transp.:

Ctr.

Ctr.

(1) Identity of new container:

(1) Enter 1 if YES and 0 if NO. F CERTIFI CATION BY COMPE TENT AUTHORITIES

New seals: Number:

identity:

Signature:

50 Principal

51 Intended offices of transit (and country)

(1) Identity of new container:

(1) Enter 1 if YES and 0 if NO. New seals: Number: Stamp:

No

identity:

Signature:

Stamp:

Signature:

C OFFICE OF DEPARTURE

represented by Place and date:

52 Guarantee

Code

53 Office of destination (and country)

not valid for

D CONTROL BY OFFICE OF DEPARTURE

Stamp:

54 Place and date:

Result: Seals affixed: Number:

Signature and name of declarant/representative:

identity: Time limit (date): Signature:

69

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

56 Other incidents during carriage

G CERTIFICATION BY COMPETENT AUTHORITIES

Details and measures taken

H A POSTERIORI CONTROL (Where this copy is used for establishing the Community status of the goods) REQUEST FOR VERIFICATION

RESULT OF VERIFICATION

Verification of the authenticity of this document and the accuracy of the information contained therein is requested

This document (1) was certified by the Customs office indicated and the information contained therein is accurate.

does not meet the requirements as to authenticity and regularity (see remarks below).

Place and date: Signature:

Place and date: Stamp:

Stamp:

Signature:

Remarks:

(1) Enter X where applicable.

I CONTROL BY OFFICE OF DESTINATION (COMMUNITY TRANSIT) Date of arrival: Examination of seals:

Copy No 5 returned on after registration under

Remarks:

No

Signature:

70

Stamp:

EUROPEAN COMMUNITY

Copy for return - Community transit

5

2 Consignor/Exporter

8 Consignee

1 DECLARATION No

3 Forms

4 Loading lists

5 Items

6 Total packages

No

15 Country of dispatch/export

RETURN TO: 18 Identity and nationality of means of transport at departure

17 Country of destination

19 Ctr.

21 Identity and nationality of active means of transport crossing the border

25 Mode of transport

27 Place of loading

at the border

5 31 Packages and description of goods

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 35 Gross mass (kg)

38 Net mass (kg)

40 Summary declaration/Previous document

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations 55 Transhipments

A.I. Code

Place and country:

Place and country:

Ident. and nat. new means transp.:

Ident. and nat. new means transp.:

Ctr.

Ctr.

(1) Identity of new container:

(1) Enter 1 if YES and 0 if NO. F CERTIFI CATION BY COMPE TENT AUTHORITIES

New seals: Number:

identity:

Signature:

50 Principal

51 Intended offices of transit (and country)

(1) Identity of new container:

(1) Enter 1 if YES and 0 if NO. New seals: Number: Stamp:

No

identity:

Signature:

Stamp:

Signature:

C OFFICE OF DEPARTURE

represented by Place and date:

Code

52 Guarantee

53 Office of destination (and country)

not valid for

D CONTROL BY OFFICE OF DEPARTURE

Stamp:

Result: Seals affixed: Number: identity: Time limit (date): Signature:

71

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

56 Other incidents during carriage

G CERTIFICATION BY COMPETENT AUTHORITIES

Details and measures taken

I CONTROL BY OFFICE OF DESTINATION (COMMUNITY TRANSIT) Date of arrival:

Copy No 5 returned

Examination of seals:

on after registration under No

Remarks:

Signature:

Stamp:

COMMUNITY TRANSIT - RECEIPT (To be completed by the person concerned before presentation to the office of destination) This is to certify that the document ......................................................................................................................................................... issued by the Customs office at ................................................................................................................................... (name and country) under No .......................................................................... has been lodged and that no irregularity has been observed to date concerning the consignment to which this document refers.

Date:

72

Signature:

Stamp of office of destination:

A OFFICE OF DESTINATION

EUROPEAN COMMUNITY

6

1 DECLARATION

2 Consignor/Exporter

No

Copy for the country of destination

8 Consignee

No

3 Forms

4 Loading lists

5 Items

6 Total packages

9 Person responsible for financial settlement

10 Country last con-

11 Trad./Prod.

signed 14 Declarant/Representative

7 Reference number

No

No

12 Value details

15 Country of dispatch/export

16 Country of origin

18 Identity and nationality of means of transport on arrival

19 Ctr.

13 C.A.P.

country 15 C. disp./exp. Code

17 Country destin. Code

a

a

b

b

17 Country of destination

20 Delivery terms

21 Identity and nationality of active means of transport crossing the border

22 Currency and total amount invoiced

25 Mode of transport

28 Financial and banking data

23 Exchange rate

24 Nature of transaction

26 Inland mode

at the border

6 31 Packages and description of goods

27 Place of unloading

of transport

29 Office of entry

30 Location of goods

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

36 Preference

38 Net mass (kg)

39 Quota

b

37 P R O C E D U R E

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units

47 Calculation of taxes

42 Item price

43 V.M. Code

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

A.I. Code

45 Adjustment

46 Statistical value

Type

Tax base

Rate

Amount

MP

48 Deferred payment

49 Identification of warehouse

B ACCOUNTING DETAILS

Total: 50 Principal

51 Intended offices of transit (and country)

No

Signature:

C OFFICE OF DEPARTURE

represented by Place and date:

52 Guarantee

Code

53 Office of destination (and country)

not valid for

J CONTROL BY OFFICE OF DESTINATION

54 Place and date:

Signature and name of declarant/representative:

73

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

J CONTROL BY OFFICE OF DESTINATION

74

A OFFICE OF DESTINATION

EUROPEAN COMMUNITY

Statistical copy - Country of destination

7

1 DECLARATION

2 Consignor/Exporter

No

8 Consignee

No

3 Forms

4 Loading lists

5 Items

6 Total packages

9 Person responsible for financial settlement

10 Country last con-

11 Trad./Prod.

signed 14 Declarant/Representative

7 Reference number

No

No

12 Value details

15 Country of dispatch/export

16 Country of origin

18 Identity and nationality of means of transport on arrival

19 Ctr.

13 C.A.P.

country 15 C. disp./exp. Code

17 Country destin. Code

a

a

b

b

17 Country of destination

20 Delivery terms

21 Identity and nationality of active means of transport crossing the border

22 Currency and total amount invoiced

25 Mode of transport

28 Financial and banking data

23 Exchange rate

24 Nature of transaction

26 Inland mode

at the border

7 31 Packages and description of goods

27 Place of unloading

of transport

29 Office of entry

30 Location of goods

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

36 Preference

38 Net mass (kg)

39 Quota

b

37 P R O C E D U R E

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units

47 Calculation of taxes

42 Item price

43 V.M. Code

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

A.I. Code

45 Adjustment

46 Statistical value

Type

Tax base

Rate

Amount

MP

48 Deferred payment

49 Identification of warehouse

B ACCOUNTING DETAILS

Total: 50 Principal

51 Intended offices of transit (and country)

No

Signature:

C OFFICE OF DEPARTURE

represented by Place and date:

52 Guarantee

Code

53 Office of destination (and country)

not valid for

J CONTROL BY OFFICE OF DESTINATION

54 Place and date:

Signature and name of declarant/representative:

75

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

A OFFICE OF DESTINATION

EUROPEAN COMMUNITY

8

1 DECLARATION

2 Consignor/Exporter

No

Copy for the consignee

8 Consignee

No

3 Forms

4 Loading lists

5 Items

6 Total packages

9 Person responsible for financial settlement

10 Country last con-

11 Trad./Prod.

signed 14 Declarant/Representative

7 Reference number

No

No

12 Value details

15 Country of dispatch/export

16 Country of origin

18 Identity and nationality of means of transport on arrival

19 Ctr.

13 C.A.P.

country 15 C. disp./exp. Code

17 Country destin. Code

a

a

b

b

17 Country of destination

20 Delivery terms

21 Identity and nationality of active means of transport crossing the border

22 Currency and total amount invoiced

25 Mode of transport

28 Financial and banking data

23 Exchange rate

24 Nature of transaction

26 Inland mode

at the border

8 31 Packages and description of goods

27 Place of unloading

of transport

29 Office of entry

30 Location of goods

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

36 Preference

38 Net mass (kg)

39 Quota

b

37 P R O C E D U R E

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units

47 Calculation of taxes

42 Item price

A.I. Code

Type

Tax base

Rate

Amount

MP

48 Deferred payment

49 Identification of warehouse

Total: 50 Principal

No

Signature:

C OFFICE OF DEPARTURE

represented by Place and date:

52 Guarantee

Code

53 Office of destination (and country)

not valid for

J CONTROL BY OFFICE OF DESTINATION

54 Place and date:

Signature and name of declarant/representative:

76

45 Adjustment

46 Statistical value

B ACCOUNTING DETAILS

51 Intended offices of transit (and country)

43 V.M. Code

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

A OFFICE OF DISPATCH/EXPORT/DESTINATION

EUROPEAN COMMUNITY 2 Consignor/Exporter

No

8 Consignee

Copy for the country of destination

Copy for the country of dispatch/export

1 6

1 DECLARATION

No

3 Forms

4 Loading lists

5 Items

6 Total packages

9 Person responsible for financial settlement

10 C. first dest./last

11 Trad./Prod.

consig.

14 Declarant/Representative

7 Reference number

No

No

12 Value details

15 Country of dispatch/export

16 Country of origin

18 Identity and nationality of means of transport at departure/on arrival

19 Ctr.

13 C.A.P.

country 15 C. disp./exp. Code

17 Country destin. Code

a

a

b

b

17 Country of destination

20 Delivery terms

21 Identity and nationality of active means of transport crossing the border

22 Currency and total amount invoiced

25 Mode of transport

28 Financial and banking data

23 Exchange rate

24 Nature of transaction

at the border

1 6 31 Packages and description of goods

26 Inland mode

27 Place of loading/unloading

of transport

29 Office of exit/entry

30 Location of goods

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

36 Preference

38 Net mass (kg)

39 Quota

b

37 P R O C E D U R E

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units

47 Calculation of taxes

42 Item price

43 V.M. Code

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

A.I. Code

45 Adjustment

46 Statistical value

Type

Tax base

Rate

Amount

MP

48 Deferred payment

49 Identification of warehouse

B ACCOUNTING DETAILS

Total: 50 Principal

51 Intended offices of transit (and country)

No

Signature:

C OFFICE OF DEPARTURE

represented by Place and date:

Code

52 Guarantee

53 Office of destination (and country)

not valid for

D/J CONTROL BY OFFICE OF DEPARTURE/DESTINATION

Stamp:

54 Place and date:

Result: Seals affixed: Number:

Signature and name of declarant/representative:

identity: Time limit (date): Signature:

77

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

E/J CONTROL BY OFFICE OF DISPATCH/EXPORT/DESTINATION

78

A OFFICE OF DISPATCH/EXPORT/DESTINATION

EUROPEAN COMMUNITY

Statistical copy - Country of destination

Statistical copy - Country of dispatch/export

2 7

1 DECLARATION

2 Consignor/Exporter

No

8 Consignee

No

3 Forms

4 Loading lists

5 Items

6 Total packages

9 Person responsible for financial settlement

10 C. first dest./last

11 Trad./Prod.

consig.

14 Declarant/Representative

7 Reference number

No

No

12 Value details

15 Country of dispatch/export

16 Country of origin

18 Identity and nationality of means of transport at departure/on arrival

19 Ctr.

13 C.A.P.

country 15 C. disp./exp. Code

17 Country destin. Code

a

a

b

b

17 Country of destination

20 Delivery terms

21 Identity and nationality of active means of transport crossing the border

22 Currency and total amount invoiced

25 Mode of transport

28 Financial and banking data

23 Exchange rate

24 Nature of transaction

at the border

2 7 31 Packages and description of goods

26 Inland mode

27 Place of loading/unloading

of transport

29 Office of exit/entry

30 Location of goods

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

36 Preference

38 Net mass (kg)

39 Quota

b

37 P R O C E D U R E

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units

47 Calculation of taxes

42 Item price

43 V.M. Code

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

A.I. Code

45 Adjustment

46 Statistical value

Type

Tax base

Rate

Amount

MP

48 Deferred payment

49 Identification of warehouse

B ACCOUNTING DETAILS

Total: 50 Principal

51 Intended offices of transit (and country)

No

Signature:

C OFFICE OF DEPARTURE

represented by Place and date:

Code

52 Guarantee

53 Office of destination (and country)

not valid for

D/J CONTROL BY OFFICE OF DEPARTURE/DESTINATION

Stamp:

54 Place and date:

Result: Seals affixed: Number:

Signature and name of declarant/representative:

identity: Time limit (date): Signature:

79

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

A OFFICE OF DISPATCH/EXPORT/DESTINATION

EUROPEAN COMMUNITY

3 8

1 DECLARATION

2 Consignor/Exporter

No

Copy for the consignee

Copy for the consignor/exporter

8 Consignee

No

3 Forms

4 Loading lists

5 Items

6 Total packages

9 Person responsible for financial settlement

10 C. first dest./last

11 Trad./Prod.

consig.

14 Declarant/Representative

7 Reference number

No

No

12 Value details

15 Country of dispatch/export

16 Country of origin

18 Identity and nationality of means of transport at departure/on arrival

19 Ctr.

13 C.A.P.

country 15 C. disp./exp. Code

17 Country destin. Code

a

a

b

b

17 Country of destination

20 Delivery terms

21 Identity and nationality of active means of transport crossing the border

22 Currency and total amount invoiced

25 Mode of transport

28 Financial and banking data

23 Exchange rate

24 Nature of transaction

at the border

3 8 31 Packages and description of goods

26 Inland mode

27 Place of loading/unloading

of transport

29 Office of exit/entry

30 Location of goods

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

36 Preference

38 Net mass (kg)

39 Quota

b

37 P R O C E D U R E

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units

47 Calculation of taxes

42 Item price

A.I. Code

Type

Tax base

Rate

Amount

MP

48 Deferred payment

49 Identification of warehouse

Total: 50 Principal

No

Signature:

C OFFICE OF DEPARTURE

represented by Place and date:

Code

52 Guarantee

53 Office of destination (and country)

not valid for

D/J CONTROL BY OFFICE OF DEPARTURE/DESTINATION

Stamp:

54 Place and date:

Result: Seals affixed: Number: identity: Time limit (date): Signature:

80

45 Adjustment

46 Statistical value

B ACCOUNTING DETAILS

51 Intended offices of transit (and country)

43 V.M. Code

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

Signature and name of declarant/representative:

EUROPEAN COMMUNITY

Copy for the office of destination

Copy for return - Community transit

4 5

2 Consignor/Exporter

A OFFICE OF DISPATCH/EXPORT 1 DECLARATION No

3 Forms

4 Loading lists

5 Items

6 Total packages

8 Consignee

No

IMPORTANT NOTE Where this copy is used exclusively for establishing the COMMUNITY STATUS OF GOODS NOT MOVING UNDER THE COMMUNITY TRANSIT PROCEDURE, only the information in boxes 1, 2, 3, 5, 14, 31, 32, 35, 54 and, where appropriate, 4, 33, 38, 40 and 44 is needed for that purpose.

14 Declarant/Representative

No

15 Country of dispatch/export

RETURN TO: 18 Identity and nationality of means of transport at departure

17 Country of destination

19 Ctr.

21 Identity and nationality of active means of transport crossing the border

25 Mode of transport

27 Place of loading

at the border

4 5 31 Packages and description of goods

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 35 Gross mass (kg)

38 Net mass (kg)

40 Summary declaration/Previous document

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations 55 Transhipments

A.I. Code

Place and country:

Place and country:

Ident. and nat. new means transp.:

Ident. and nat. new means transp.:

Ctr.

Ctr.

(1) Identity of new container:

(1) Enter 1 if YES and 0 if NO. F CERTIFI CATION BY COMPE TENT AUTHORITIES

New seals: Number:

identity:

Signature:

50 Principal

51 Intended offices of transit (and country)

(1) Identity of new container:

(1) Enter 1 if YES and 0 if NO. New seals: Number: Stamp:

No

identity:

Signature:

Stamp:

Signature:

C OFFICE OF DEPARTURE

represented by Place and date:

Code

52 Guarantee

53 Office of destination (and country)

not valid for

D CONTROL BY OFFICE OF DEPARTURE

Stamp:

54 Place and date:

Result: Seals affixed: Number:

Signature and name of declarant/representative:

identity: Time limit (date): Signature:

81

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

56 Other incidents during carriage

G CERTIFICATION BY COMPETENT AUTHORITIES

Details and measures taken

H A POSTERIORI CONTROL (Where this copy is used for establishing the Community status of the goods) REQUEST FOR VERIFICATION

RESULT OF VERIFICATION

Verification of the authenticity of this document and the accuracy of the information contained therein is requested

This document (1) was certified by the Customs office indicated and the information contained therein is accurate.

does not meet the requirements as to authenticity and regularity (see remarks below).

Place and date:

Place and date:

Signature:

Stamp:

Stamp:

Signature:

Remarks:

(1) Enter X where applicable.

I CONTROL BY OFFICE OF DESTINATION (COMMUNITY TRANSIT) Date of arrival:

Copy No 5 returned

Examination of seals:

on after registration under No

Remarks:

Signature:

Stamp:

COMMUNITY TRANSIT - RECEIPT (To be completed by the person concerned before presentation to the office of destination) This is to certify that the document ......................................................................................................................................................... issued by the Customs office at ................................................................................................................................... (name and country) under No .......................................................................... has been lodged and that no irregularity has been observed to date concerning the consignment to which this document refers.

Date:

82

Signature:

Stamp of office of destination:

A OFFICE OF DISPATCH/EXPORT

EUROPEAN COMMUNITY 2 Consignor/Exporter

1 DECLARATION

No

C

BIS

3 Forms

31 Packages and description of goods

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

1 32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

b

37 P R O C E D U R E

38 Net mass (kg)

39 Quota

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units 44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations 31 Packages and description of goods

A.I. Code

46 Statistical value

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

b

37 P R O C E D U R E

38 Net mass (kg)

39 Quota

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units 44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations 31 Packages and description of goods

A.I. Code

46 Statistical value

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

b

37 P R O C E D U R E

38 Net mass (kg)

39 Quota

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units 44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations 47 Calculation of taxes

A.I. Code

46 Statistical value

Type

Tax base

Rate

Amount

MP

Type

Rate

Amount

MP

Type

Total first item: Type

Tax base

Tax base

Rate

Total second item: Amount

MP

Amount

�

1

MP

SUMMARY

Copy for the country of dispatch/export

C OFFICE OF DEPARTURE

Total third item:

G.T.:

83

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

A OFFICE OF DISPATCH/EXPORT

EUROPEAN COMMUNITY 2 Consignor/Exporter

1 DECLARATION

No

C

BIS

3 Forms

31 Packages and description of goods

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

2 32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

b

37 P R O C E D U R E

38 Net mass (kg)

39 Quota

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units 44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations 31 Packages and description of goods

A.I. Code

46 Statistical value

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

b

37 P R O C E D U R E

38 Net mass (kg)

39 Quota

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units 44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations 31 Packages and description of goods

A.I. Code

46 Statistical value

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

b

37 P R O C E D U R E

38 Net mass (kg)

39 Quota

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units 44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations 47 Calculation of taxes

A.I. Code

46 Statistical value

Type

Tax base

Rate

Amount

MP

Type

Rate

Amount

MP

Type

Total first item: Type

Tax base

Tax base

Rate

Total second item: Amount

MP

Amount

← 2

SUMMARY

Statistical copy Country of dispatch/export

C OFFICE OF DEPARTURE

Total third item:

84

G.T.:

MP

A OFFICE OF DISPATCH/EXPORT

EUROPEAN COMMUNITY 2 Consignor/Exporter

1 DECLARATION

No

C

BIS

3 Forms

31 Packages and description of goods

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

3 32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

b

37 P R O C E D U R E

38 Net mass (kg)

39 Quota

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units 44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations 31 Packages and description of goods

A.I. Code

46 Statistical value

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

b

37 P R O C E D U R E

38 Net mass (kg)

39 Quota

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units 44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations 31 Packages and description of goods

A.I. Code

46 Statistical value

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

b

37 P R O C E D U R E

38 Net mass (kg)

39 Quota

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units 44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations 47 Calculation of taxes

A.I. Code

46 Statistical value

Type

Tax base

Rate

Amount

MP

Type

Rate

Amount

MP

Type

Total first item: Type

Tax base

Tax base

Rate

Total second item: Amount

MP

Amount

�

3

MP

SUMMARY

Copy for the consignor/exporter

C OFFICE OF DEPARTURE

Total third item:

G.T.:

85

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

EUROPEAN COMMUNITY 2 Consignor/Exporter

A OFFICE OF DISPATCH/EXPORT 1 DECLARATION

No

C

BIS

3 Forms

31 Packages and description of goods

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

4 32 Item

33 Commodity Code No 35 Gross mass (kg)

38 Net mass (kg)

40 Summary declaration/Previous document

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations 31 Packages and description of goods

A.I. Code

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 35 Gross mass (kg)

38 Net mass (kg)

40 Summary declaration/Previous document

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations 31 Packages and description of goods

A.I. Code

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 35 Gross mass (kg)

38 Net mass (kg)

40 Summary declaration/Previous document

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

A.I. Code

4

Copy for the office of destination

C OFFICE OF DEPARTURE

86

EUROPEAN COMMUNITY 2 Consignor/Exporter

1 DECLARATION

No

C

BIS

3 Forms

31 Packages and description of goods

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

5 32 Item

33 Commodity Code No 35 Gross mass (kg)

38 Net mass (kg)

40 Summary declaration/Previous document

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations 31 Packages and description of goods

A.I. Code

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 35 Gross mass (kg)

38 Net mass (kg)

40 Summary declaration/Previous document

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations 31 Packages and description of goods

A.I. Code

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 35 Gross mass (kg)

38 Net mass (kg)

40 Summary declaration/Previous document

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

A.I. Code

5

Copy for return Community transit

C OFFICE OF DEPARTURE

87

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

A OFFICE OF DESTINATION

EUROPEAN COMMUNITY 8 Consignee

1 DECLARATION

No

C

BIS

3 Forms

31 Packages and description of goods

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

6 32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

36 Preference

38 Net mass (kg)

39 Quota

b

37 P R O C E D U R E

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units

42 Item price

31 Packages and description of goods

43 V.M. Code

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

A.I. Code

45 Adjustment

46 Statistical value

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

36 Preference

38 Net mass (kg)

39 Quota

b

37 P R O C E D U R E

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units

42 Item price

31 Packages and description of goods

43 V.M. Code

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

A.I. Code

45 Adjustment

46 Statistical value

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

36 Preference

38 Net mass (kg)

39 Quota

b

37 P R O C E D U R E

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units

42 Item price

47 Calculation of taxes

A.I. Code

45 Adjustment

46 Statistical value

Type

Tax base

Rate

Amount

MP

Type

Rate

Amount

MP

Type

Total first item: Type

Tax base

Tax base

Rate

Total second item: Amount

MP

Amount

← 6

SUMMARY

Copy for the country of destination

C OFFICE OF DEPARTURE

Total third item:

88

43 V.M. Code

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

G.T.:

MP

A OFFICE OF DESTINATION

EUROPEAN COMMUNITY 8 Consignee

1 DECLARATION

No

C

BIS

3 Forms

31 Packages and description of goods

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

7 32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

36 Preference

38 Net mass (kg)

39 Quota

b

37 P R O C E D U R E

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units

42 Item price

31 Packages and description of goods

43 V.M. Code

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

A.I. Code

45 Adjustment

46 Statistical value

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

36 Preference

38 Net mass (kg)

39 Quota

b

37 P R O C E D U R E

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units

42 Item price

31 Packages and description of goods

43 V.M. Code

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

A.I. Code

45 Adjustment

46 Statistical value

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

36 Preference

38 Net mass (kg)

39 Quota

b

37 P R O C E D U R E

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units

42 Item price

47 Calculation of taxes

43 V.M. Code

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

A.I. Code

45 Adjustment

46 Statistical value

Type

Tax base

Rate

Amount

MP

Type

Rate

Amount

MP

Type

Total first item: Type

Tax base

Tax base

Rate

Total second item: Amount

MP

Amount

�

7

MP

SUMMARY

Statistical copy Country of destination

C OFFICE OF DEPARTURE

Total third item:

G.T.:

89

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

A OFFICE OF DESTINATION

EUROPEAN COMMUNITY 8 Consignee

1 DECLARATION

No

C

BIS

3 Forms

31 Packages and description of goods

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

8 32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

36 Preference

38 Net mass (kg)

39 Quota

b

37 P R O C E D U R E

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units

42 Item price

31 Packages and description of goods

43 V.M. Code

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

A.I. Code

45 Adjustment

46 Statistical value

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

36 Preference

38 Net mass (kg)

39 Quota

b

37 P R O C E D U R E

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units

42 Item price

31 Packages and description of goods

43 V.M. Code

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

A.I. Code

45 Adjustment

46 Statistical value

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

36 Preference

38 Net mass (kg)

39 Quota

b

37 P R O C E D U R E

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units

42 Item price

47 Calculation of taxes

A.I. Code

45 Adjustment

46 Statistical value

Type

Tax base

Rate

Amount

MP

Type

Rate

Amount

MP

Type

Total first item: Type

Tax base

Tax base

Rate

Total second item: Amount

MP

Amount

← 8

SUMMARY

Copy for the consignee

C OFFICE OF DEPARTURE

Total third item:

90

43 V.M. Code

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

G.T.:

MP

A OFFICE OF DISPATCH/EXPORT/DESTINATION

EUROPEAN COMMUNITY 2 Consignor/Exporter 8 Consignee

1 DECLARATION

No

C

BIS

3 Forms

31 Packages and description of goods

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

1 6 32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

36 Preference

38 Net mass (kg)

39 Quota

b

37 P R O C E D U R E

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units

42 Item price

31 Packages and description of goods

43 V.M. Code

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

A.I. Code

45 Adjustment

46 Statistical value

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

36 Preference

38 Net mass (kg)

39 Quota

b

37 P R O C E D U R E

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units

42 Item price

31 Packages and description of goods

43 V.M. Code

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

A.I. Code

45 Adjustment

46 Statistical value

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

36 Preference

38 Net mass (kg)

39 Quota

b

37 P R O C E D U R E

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units

42 Item price

47 Calculation of taxes

43 V.M. Code

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

A.I. Code

45 Adjustment

46 Statistical value

Type

Tax base

Rate

Amount

MP

Type

Rate

Amount

MP

Type

Total first item: Type

Tax base

Tax base

Rate

Total second item: Amount

MP

Amount

�

1 6

MP

SUMMARY

Copy for the country of dispatch/export Copy for the country of destination

C OFFICE OF DEPARTURE

Total third item:

G.T.:

91

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

A OFFICE OF DISPATCH/EXPORT/DESTINATION

EUROPEAN COMMUNITY 2 Consignor/Exporter 8 Consignee

1 DECLARATION

No

C

BIS

3 Forms

31 Packages and description of goods

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

2 7 32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

36 Preference

38 Net mass (kg)

39 Quota

b

37 P R O C E D U R E

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units

42 Item price

31 Packages and description of goods

43 V.M. Code

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

A.I. Code

45 Adjustment

46 Statistical value

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

36 Preference

38 Net mass (kg)

39 Quota

b

37 P R O C E D U R E

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units

42 Item price

31 Packages and description of goods

43 V.M. Code

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

A.I. Code

45 Adjustment

46 Statistical value

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

36 Preference

38 Net mass (kg)

39 Quota

b

37 P R O C E D U R E

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units

42 Item price

47 Calculation of taxes

A.I. Code

45 Adjustment

46 Statistical value

Type

Tax base

Rate

Amount

MP

Type

Rate

Amount

MP

Type

Total first item: Type

Tax base

Tax base

Rate

Total second item: Amount

MP

Amount

← 2 7

SUMMARY

Statistical copy Country of dispatch/export Statistical copy Country of destination

C OFFICE OF DEPARTURE

Total third item:

92

43 V.M. Code

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

G.T.:

MP

A OFFICE OF DISPATCH/EXPORT/DESTINATION

EUROPEAN COMMUNITY 2 Consignor/Exporter 8 Consignee

1 DECLARATION

No

C

BIS

3 Forms

31 Packages and description of goods

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

3 8 32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

36 Preference

38 Net mass (kg)

39 Quota

b

37 P R O C E D U R E

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units

42 Item price

31 Packages and description of goods

43 V.M. Code

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

A.I. Code

45 Adjustment

46 Statistical value

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

36 Preference

38 Net mass (kg)

39 Quota

b

37 P R O C E D U R E

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units

42 Item price

31 Packages and description of goods

43 V.M. Code

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

A.I. Code

45 Adjustment

46 Statistical value

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 34 Country origin Code a

35 Gross mass (kg)

36 Preference

38 Net mass (kg)

39 Quota

b

37 P R O C E D U R E

40 Summary declaration/Previous document

41 Supplementary units

42 Item price

47 Calculation of taxes

43 V.M. Code

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

A.I. Code

45 Adjustment

46 Statistical value

Type

Tax base

Rate

Amount

MP

Type

Rate

Amount

MP

Type

Total first item: Type

Tax base

Tax base

Rate

Total second item: Amount

MP

Amount

�

3 8

MP

SUMMARY

Copy for the consignor/exporter Copy for the consignee

C OFFICE OF DEPARTURE

Total third item:

G.T.:

93

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

EUROPEAN COMMUNITY 2 Consignor/Exporter

A OFFICE OF DISPATCH/EXPORT 1 DECLARATION

No

C

BIS

3 Forms

31 Packages and description of goods

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

4 5 32 Item

33 Commodity Code No 35 Gross mass (kg)

38 Net mass (kg)

40 Summary declaration/Previous document

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations 31 Packages and description of goods

A.I. Code

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 35 Gross mass (kg)

38 Net mass (kg)

40 Summary declaration/Previous document

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations 31 Packages and description of goods

A.I. Code

Marks and numbers - Container No(s) - Number and kind

32 Item

33 Commodity Code No 35 Gross mass (kg)

38 Net mass (kg)

40 Summary declaration/Previous document

44 Additional information/ Documents produced/ Certificates and authorizations

A.I. Code

4 5

Copy for the office of destination Copy for return Community transit

C OFFICE OF DEPARTURE

94

Հավելված 11. ԵՄ-ում ԱԱՀ նվազեցված դրույքաչափերի ենթակա ապրանքները130 1

2

3

4

Ան­վա­նու­մը Դե­ղա­գոր­ծա­կան ապ­րանք­ներ, որոնք օգ­տա­գործ­վում են առող­ջա­պա­հու­թյան, հի­վան­դու­թյուն­նե­րի կանխ­ման և բու­ժա­կան ու անաս­նա­բու­ժա­կան նպա­տակ­նե­րով, նե­րա­ռյալ այն ապ­րանք­նե­րը, որ օգ­տա­ գործ­վում են հա­կա­բեղմ­ն ա­վոր­ման և սա­նի­տա­րա­կան պաշտ­պա­նու­թյան հա­մար Բու­ժա­կան սար­քա­վո­րում­ն եր, օգ­նող և այլ հար­մա­րանք­ներ, որոնք նա­խա­տես­ված են հաշ­ման­դա­մու­թյու­ նը մեղ­մե­լու կամ բու­ժե­լու հա­մար, հաշ­ման­դամ­ն ե­րի բա­ցա­ռիկ ան­ձնա­կան օգ­տա­գործ­ման հա­մար են, և ավ­տո­մե­քե­նա­նե­րում երե­խա­նե­րի նս­տա­տե­ղեր Գր­քեր (նե­րա­ռյալ բրո­շյուր­ներ ու նմա­նա­տիպ տպագր­ված նյու­թեր, երե­խա­նե­րի պատ­կեր­նե­րի, նկա­րե­լու ու ներ­կե­լու գր­քեր, երաժշ­տու­թյան տպագ­րու­թյուն, քար­տեզ­ներ ու ծո­վագ­րա­կան կամ նմա­նա­տիպ քար­ տեզ­ներ), լրագ­րեր և պար­բե­րա­կան­ներ, բա­ցա­ռու­թյամբ ամ­բող­ջու­թյամբ կամ զգա­լի չա­փով գո­վազ­դի նպա­տակ ու­նե­ցող նյու­թե­րը ԵՄ կող­մից որ­պես բա­րե­գոր­ծա­կան ճա­նաչ­վող և բա­րե­կե­ցու­թյան ու սո­ցիալա­կան ապա­հո­վու­թյան աշ­ խա­տան­քով զբաղ­վող կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­րի կող­մից մա­տա­կա­րար­ված ապ­րանք­նե­րը

­

130 Council Directive 2006/112/EC on the common system of value added tax

95

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

Հավելված 12. ԵՄ երկրներում ԱԱՀ դրույքաչափերը (%)131132 Եր­կի­րը132 Ավստ­րի­ա Բել­գի­ա Բուլ­ղա­րի­ա Կիպ­րոս Չե­խի­ա Խոր­վա­թի­ա Դա­նի­ա Էս­տո­նի­ա Ֆին­լան­դի­ա Ֆ­րան­սիա և Մո­նա­կո Գեր­մա­նի­ա Հու­նաս­տան Հուն­գա­րի­ա Իռ­լան­դի­ա Ի­տա­լի­ա Լատ­վի­ա Լիտ­վա Լյուք­սեմ­բուրգ Մալ­թա Նի­դեր­լանդ­ներ Լե­հաս­տան Պոր­տու­գա­լի­ա Ռու­մի­նի­ա Ս­լո­վա­կի­ա Ս­լո­վե­նի­ա Իս­պա­նի­ա Շ­վե­դի­ա Միացյալ Թա­գա­վո­րու­թյուն և Ման կղ­զի

Ս­տան­դարտ 20 21 20 17 20

Ն­վա­զեց­ված 10 6 5 14

Գերն­վա­զեց­ված -

Կա­յա­նում 12 12 -

25 20 23 19.6

9 9-13 7.0-5.5

2.1

-

19 23 27 23 21 22 21 15 18 19 23 23 24 20 20 18 25 20

7 13 18-5 9-13.5 10 12 9 6 5 6 8 6-13 9 10 8.5 8 6-12 5

6.5 4.8 4 5 3 5 4 -

13.5 12 -

­

131 Council Directive 2006/112/EC on the common system of value added tax 132 ԱԱՀ ընդհանրապես չի կիրառվում հետևյալ երկրների հատուկ տարածքներում՝ Գերմանիա (Հելիգոլանդ կղզի և Բյուսինգենի տարածք), Իսպանիա (Սեուտա և Մելիլա քաղաքներ, Կանարյան կղզիներ), Ֆրանսիա (Գվադելուպ, Գայանա, Մարտինիկ, Ռեունյուն կղզիներ), Իտալիա (Լիվինյո և Կամինիոնե քաղաքներ, Լուգանո լճի ազգային ջրեր), Հունաստան (Աթոս սար), Ավստրիա (Յունգհոլց և Միտելբերգ քաղաքներ), Դանիա (Ֆարոե և Գրենլանդիա կղզիներ), Ֆինլանդիա (Ալանդ կղզիներ), Միացյալ Թագավորություն (Չանել կղզիներ, Ջիբրալթար)։ ԱԱՀ հատուկ դրույքաչափեր են կիրառվում հետևյալ երկրների հատուկ տարածքներում՝ Պորտուգալիա (Ազորես և Մադեիրա կղզիներ), Հունաստան (Էգեյան ծովի որոշ կղզիներ), Ֆրանսիա (Կորսիկա)

96

Հավելված 13. Մաքսային արժեքի հայտարարագրի ձևանմուշներ (ՄՄ)

97

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

98

99

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

100

101

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

102

103

│A ┌───────────────────────┤ ┌──────┬─────────────────────────────────────────────────────┤1 ДЕКЛАРАЦИЯ │ │ │2 Отправитель/Экспортер N │ │ │ │ │ │ │ │ │ │ ├─────────┴──┼──────────┤ │ │ │3 Формы │4 Отгр. │ │ │ │ │ │ спец. │ │ │ ├─────┴──────┼──────────┴─────┬────────────────────────────────────────── │ │ │5 Всего │6 Всего мест │7 Справочный номер │ │ │ т-ов │ │ │ │ │ │ │ │ ├─────────────────────────────────────────────────────┼────────────┴────────────────┴────────────────────────────────────────── │ │8 Получатель N │9 Лицо, ответственное за финансовое урегулирование N │ │ │ │ │ ├────────────────┬────────────┬──────────────────────────────┬─────────── │ │ │10 Стр. перв. │11 Торг. │12 Общая таможенная стоимость │13 │ │ │ назн./ │ страна │ │ │ │ │ │ │ │ │ │ │ │посл. отп.│ │ │ │ │ ├─────────────────────────────────────────────────────┼─────┴──────────┴─────┴──────┴──┬────────────────────┬──────┴─────────── │ │14 Декларант N │15 Страна отправления │15 Код страны отпр. │17 Код страны │ │ │ │ │ назнач. │ │ │ │ │ │ │ │ │ │ │a │ │b │ │a │ │b │ │ │ ├────────────────────────────────┼──┴────────┴──┴─────┴──┴────┴──┴─────── │ │ │16 Страна происхождения │17 Страна назначения │ │ │ │ │ ├───────────────────────────────────────────┬─────────┼────────────────────────────────┴─────────────────────────────────────── │ │18 Идентификация и страна регистрации │19 Конт. │20 Условия поставки │ │ трансп. средства при отправлении/ │ │ │ │ прибытии │ │ │ │ │ │ ├───────────────────────────────────────┴───┴─────────┼─────┴─────────────────────────┬─────────────────────────┬─────┴──────── │ │21 Идентификация и страна регистрации │22 Валюта и общая сумма по │23 Курс валюты │24 Характер │ │ активного трансп. средства на границе │ счету │ │ сделки │ │ │ │ │ │ │ │ │ │ ├─────────────────┬────────────────┬────────┴─────────┼─────┴─────────────────────────┴─────────────────────────┴──┴──┴──────── │ │25 Вид транспорта│26 Вид транс│27 Место погрузки/│28 Финансовые и банковские сведения │ │ │ порта │ разгрузки │ │ │ │ на границе │ │внутри страны│ . │ │ │ │ │ │ │ . │ ├──────┼──┴──────────────┴──┴─────────────┼──────────────────┤........................................................................ │ │29 Орган въезда/выезда │30 Местонахождение│ │ │ │ товаров │ ─────┴──────┼──────────────────────────────────┴──────────────────┴┬───────────┬─────────────────────────────────────────────────────────── 31 Грузовые│Маркировка и количество - Номера контейнеров │32 Товар │33 Код товара │ │ места │Количество и отличительные особенности │ │ N │ │ │ │ │ и описание │ └──────┴────┼──────────────────┼────────┴────────┴──────┬──┴──────────── товаров │ │34 Код страны │35 Вес брутто (кг) │36 Преференция │ │ происх. │ │

ДЕКЛАРАЦИЯ НА ТОВАРЫ

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

Հավելված 14. Ապրանքների մաքսային հայտարարագրի ձևանմուշ (ՄՄ)

104

105

│ │ │ │ │ │ │a │ │b │ │ │ │ ├───┴─────┴──┴─────┼────────────────────────┼─────────────── │ │37 ПРОЦЕДУРА │38 Вес нетто (кг) │39 Квота │ │ │ │ │ │ ├─────────┴────────┴────────────────────────┴─────────────── │ │40 Общая декларация/Предшествующий документ │ │ │ ├─────────────────────────┬─────────────────┬─────────────── ────────────┼──────────────────────────────────────────────────────────────────┤41 Дополнит. единицы │42 Цена товара │43 Код МОС 44 Допол- │ │ │ │ │ нит. │ └─────────────────────────┴───┬─────────────┴──┴──────────── информация/│ │45 Таможенная стоимость Представл. │ │ │ документы │ │ │ │ .......................├──────┴───────────────────────────── │ . │46 Статистическая стоимость │ . │ ────────────┼─────────────────────────────────────────────────────┬─────────────────────────────────┬─┴──────────────────────────────────── 47 Исчис- │Вид │Основа начисления │Ставка │Сумма │СП │48 Отсрочка платежей │49 Реквизиты склада ление ├─────┼───────────────────┼────────┼───────────┼──────┤ │ платежей │ │ │ │ │ ├─────────────────────────────────┴────────────────────────────────────── │ │ │ │ │ │B ПОДРОБНОСТИ ПОДСЧЕТА │ │ │ │ │ │ │ │ │ │ │ │ │ │ │ │ │ │ ├─────┴───────────────────┴────────┴───────────┼──────┤ │ Всего: │ │ ────────────┼──────────────────────────────────────────────┴──────┴─────────────────────────┬─ ── ── ── ── ── ── ── ── ── ── ── ── ── ── ── │ C │ │ ────────────┤ 51 Предпо- │ │ лагаемые │ органы │ │ (и страна) │ транзита │ │ │ └───────────────────────────────────────────────────────────────────────────────┴ ── ── ── ── ── ── ── ── ── ── ── ── ── ── ── │ │ │ │ │ │ ────────────┴──────────────┴───────────────────┴──────────────────┴─────────────────────────┼──────────────────────┴─────────────────────── 52 Гарантия Код │53 Орган (и страна) назначения недейст│ вительна │ для │ │ ─────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────┼──────┴────────────────────────────────────────────── D │54 Место и дата │ │ │ │

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

Հավելված 15. Սննդամթերքի անվտանգությունը հաստատող վկայականի ձևանմուշ (ՄՄ) УТВЕРЖДЕНО Решением Комиссии таможенного союза от 28 мая 2010 г. № 299 (в редакции Решений Комиссии Таможенного союза от 17.08.2010 № 341, от 20.09.2010 № 383, от 14.10.2010 № 432, от 02.03.2011 № 568, Решения Коллегии Евразийской экономической комиссии от 06.11.2012 № 206)

Лицевая сторона формы ЛОГОТИП ЕВРАЗЭС ТАМОЖЕННЫЙ СОЮЗ РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ, РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН И РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ ______________________________________________________________________________ (уполномоченный орган Стороны) ______________________________________________________________________________ (руководитель уполномоченного органа) ______________________________________________________________________________ (наименование административно-территориального образования) СВИДЕТЕЛЬСТВО о государственной регистрации № __________ от __ _________ ____ Продукция: ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ (наименование продукции, нормативные и (или) технические документы, в соответствии с которыми изготовлена продукция, наименование и место нахождения изготовителя (производителя), получателя) соответствует _________________________________________________________________ прошла государственную регистрацию, внесена в Реестр свидетельств о государственной регистрации и разрешена для производства, реализации и использования Настоящее свидетельство выдано на основании (перечислить рассмотренные протоколы исследований, наименование организации (испытательной лаборатории, центра), проводившей исследования, другие рассмотренные документы)): Срок действия свидетельства о государственной регистрации устанавливается на весь период изготовления продукции или поставок подконтрольных товаров на территорию таможенного союза Подпись, ФИО, должность уполномоченного лица, выдавшего документ, и печать органа (учреждения), выдавшего документ ______________________________________________________________________________ (Ф.И.О./подпись) М.П.

106

ЛОГОТИП ЕВРАЗЭС ТАМОЖЕННЫЙ СОЮЗ РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ, РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН И РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ __________________________________________________________________ (уполномоченный орган Стороны) __________________________________________________________________ (руководитель уполномоченного органа) __________________________________________________________________ (наименование административно-территориального образования) ПРИЛОЖЕНИЕ К СВИДЕТЕЛЬСТВУ О ГОСУДАРСТВЕННОЙ РЕГИСТРАЦИИ От «___»___________ _____ г. № ____________________ (информация, не вошедшая в текст свидетельства о государственной регистрации) Подпись, ФИО, должность уполномоченного лица, выдавшего документ, и печать органа (учреждения), выдавшего документ __________________________________________________________________ (Ф.И.О./подпись) М.П.

107

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

Հավելված 16. ԱԱՀ-ից ազատված ապրանքների ցանկը Ռուսաստանում133 Ան­վա­նու­մը 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

Կար­ևոր բժշ­կա­կան սար­քա­վո­րում­ն եր Պ­րո­թե­զային և օր­թո­պե­դիկ ապ­րանք­ներ, դրանց մա­սեր Հաշ­ման­դա­մու­թյան կանխ­ման կամ հաշ­ման­դամ­ն ե­րի վե­րա­կանգն­ման հա­մար բա­ցա­ռա­պես օգ­տա­գործ­ վող մի­ջոց­ներ Օպ­տի­կա­կան ակ­նոց­ներ, դրանց մա­սեր Կր­թա­կան և բժշ­կա­կան հաս­տա­տու­թյուն­նե­րում վա­ճառ­վող սնունդ Փոս­տային դրոշ­մա­նիշ­ներ, դրոշ­մա­նիշ­նե­րով բա­ցիկ­ներ, ծրար­ներ, վի­ճա­կա­խա­ղի տոմ­սեր Թան­կար­ժեք մե­տաղ­նե­րից պատ­րաստ­ված մե­տա­ղադ­րամ­ն եր Պե­տու­թյան կող­մից տրա­մադր­վող ան­հա­տույց օգ­նու­թյան շր­ջա­նակ­նե­րում վա­ճառ­վող ապ­րանք­ներ, բա­ ցի ակ­ցի­զով հարկ­վող ապ­րանք­նե­րից Կ­րո­նա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­րի կամ դրանց պատ­կա­նող կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­րի կող­մից ար­ տադր­վող կրո­նա­կան ապ­րանք­ներ և գրա­կա­նու­թյուն, բա­ցի ակ­ցի­զով հարկ­վող ապ­րանք­նե­րից Հաշ­ման­դամ­ն ե­րի կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­րի կամ դրանց պատ­կա­նող կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­րի կող­մից ար­տադր­վող ապ­րանք­ներ, բա­ցի ակ­ցի­զով հարկ­վող ապ­րանք­նե­րից Ճա­նաչ­ված ար­վես­տա­գի­տա­կան ար­ժեք ու­նե­ցող ժո­ղովր­դա­կան ձե­ռա­գործ ապ­րանք­ներ, բա­ցի ակ­ցի­զով հարկ­վող ապ­րանք­նե­րից Թան­կար­ժեք մե­տաղ­նե­րի հումք Չմ­շակ­ված ադա­մանդ Բա­րե­գոր­ծու­թյամբ ան­վճար փո­խանց­վող ապ­րանք­ներ, բա­ցի ակ­ցի­զով հարկ­վող ապ­րանք­նե­րից Տիեզեր­քի հետ կապ­ված ապ­րանք­ներ Սև և գու­նա­վոր մե­տաղ­նե­րի ջար­դոն

­

133 Налоговый кодекс Российской Федерации, статья 149

108

Հավելված 17. 10% ԱԱՀ-ով հարկվող ապրանքների ցանկը Ռուսաստանում134 1

2 3 4 5

Ան­վա­նու­մը Ե­րե­խա­նե­րի ապ­րանք­ներ (հա­գուստ, կո­շիկ՝ բա­ցի սպոր­տայի­նից, մահ­ճա­կալ, ան­կո­ղին, ներք­ նակ, սայ­լակ, դա­սա­գիրք, խա­ղա­լիք, պլաս­տի­լին, մա­տիտ, օրա­գիր, նկար­չա­կան ալ­բոմ, թղ­թա­ պա­նակ, կազմ, թվե­րով կամ տա­ռե­րով քարտ, տա­կա­շոր) Պար­բե­րա­կան տպա­գիր նյու­թեր, բա­ցի գո­վազ­դային ու էրո­տիկ նյու­թե­րից Կր­թա­կան, գի­տա­կան ու մշա­կու­թային գր­քեր Բժշ­կա­կան ապ­րանք­ներ, դե­ղեր, դրանց նյու­թեր Կ­լի­նի­կա­կան հե­տա­զո­տու­թյուն­նե­րի հա­մար օգ­տա­գործ­վող բժշ­կա­կան ապ­րանք­ներ

134 Налоговый кодекс Российской Федерации, статья 164

109

ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ ԱՐԴՅՈՒ­ՆԱ­ԲԵ­ՐԱ­ԿԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐ ԱՐՏԱՀԱՆՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

Հավելված 18. ՀՀ կարգավորող և վերահսկող մարմինների ցանկ Ան­վա­նում և կոն­տակ­տային տվյալ­ներ Ա­ռող­ջա­պա­հու­թյան նա­խա­րա­րու­թյուն ­Հաս­ցե՝ Եր­ևան, Հան­րա­պե­տու­թյան հրա­պա­րակ, Կա­ռա­վա­րա­կան տուն 3 ­Հեռ. 58 24 13­ Էլ-փոստ՝ info@moh.am ­Կայք՝ http://www.moh.am/ Ֆի­նանս­նե­րի նա­խա­րա­րու­թյուն ­Հաս­ցե՝ Եր­ևան, Մե­լիք Ադա­մյան 1 ­Հեռ. 59 53 62­ Էլ-փոստ՝ secretariat@minfin.am ­Կայք՝ http://www.mfe.am/ Պաշտ­պա­նու­թյան նա­խա­րա­րու­թյուն ­Հաս­ցե՝ Եր­ևան, Բագր­ևան­դի 5 ­Հեռ. 29 46 99­ Էլ-փոստ՝ modpress@mil.am ­Կայք՝ http://www.mil.am/ Է­ներ­գե­տի­կայի և բնա­կան պա­շար­նե­րի նա­խա­րա­րու­թյուն ­Հաս­ցե՝ Եր­ևան, Հան­րա­պե­տու­թյան հրա­պա­րակ, Կա­ռա­վա­րա­կան տուն 2 ­Հեռ. 52 19 64­ Էլ-փոստ՝ minenergy@minenergy.am ­Կայք՝ http://www.minenergy.am/ Է­կո­նո­մի­կայի նա­խա­րա­րու­թյուն ­Հաս­ցե՝ Եր­ևան, Մ. Մկրտ­չյան 5 ­Հեռ. 59 71 60­ Էլ-փոստ՝ secretariat@mineconomy.am ­Կայք՝ http://www.mineconomy.am/ Մ­շա­կույ­թի նա­խա­րա­րու­թյուն ­Հաս­ցե՝ Եր­ևան, Հան­րա­պե­տու­թյան հրա­պա­րակ, Կա­ռա­վա­րա­կան տուն 3 ­Հեռ. 54 40 27­ Էլ-փոստ՝ info@mincult.am ­Կայք՝ http://www.mincult.am/ Բ­նա­պահ­պա­նու­թյան նա­խա­րա­րու­թյուն ­Հաս­ցե՝ Եր­ևան, Հան­րա­պե­տու­թյան հրա­պա­րակ, Կա­ռա­վա­րա­կան տուն 3 ­Հեռ. 51 91 82­ Էլ-փոստ՝ interdpt@mnp.am ­Կայք՝ http://www.mnp.am/ Գյուղատնտեսության նախարարություն ­Հաս­ցե՝ Եր­ևան, Հան­րա­պե­տու­թյան հրա­պա­րակ, Կա­ռա­վա­րա­կան տուն 3 ­Հեռ. 52 46 41­ Էլ-փոստ՝ agro@minagro.am ­Կայք՝ http://www.minagro.am Էկոնոմիկայի նախարարության մտավոր սեփականության գործակալություն ­Հաս­ցե՝ Եր­ևան, Հան­րա­պե­տու­թյան հրա­պա­րակ, Կա­ռա­վա­րա­կան տուն 3 ­Հեռ. 54 34 67­ Էլ-փոստ՝ armpat@aipa.am ­Կայք՝ http://www.aipa.am 110

Ան­վա­նում և կոն­տակ­տային տվյալ­ներ Պե­տա­կան եկա­մուտ­նե­րի կո­մի­տե, Մաք­սային ծա­ռա­յու­թյուն ­Հաս­ցե՝ Եր­ևան, Մով­սես Խո­րե­նա­ցու 3 ­Հեռ. 59 43 11­ Էլ-փոստ՝ info@customs.am ­Կայք՝ http://www.customs.am/ Մի­ջու­կային ան­վտան­գու­թյան պե­տա­կան կո­մի­տե ­Հաս­ցե՝ Եր­ևան, Տիգ­րան Մե­ծի 4 ­Հեռ. 56 31 24­ Էլ-փոստ՝ info@anra.am ­Կայք՝ http://www.anra.am/ Հան­րային ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րը կար­գա­վո­րող հանձ­նա­ժո­ղով ­Հաս­ցե՝ Եր­ևան, Սա­րյան 22 ­Հեռ. 56 49 27­ Էլ-փոստ՝ psrcinfo@psrc.am ­Կայք՝ http://www.psrc.am/am/ Առևտ­րաար­դյու­նա­բե­րա­կան պա­լատ ­Հաս­ցե՝ Եր­ևան, Խան­ջյան 11 ­Հեռ. 060 27 03 33­ Էլ-փոստ՝ havastagir@armcci.am ­Կայք՝ http://www.armcci.am/am/our_services/certification

111

Այս ուղեցույցը պատրաստված է «Գլոբալ Էս Փի Սի» ընկերության կողմից։ Ուղեցույցում առկա տեղեկատվությունն ամբողջությամբ կամ մասնակի օգտագործելիս՝ հղումը ուղեցույցին պարտադիր է: