REEFIDENT NR 2

de krant die kennis deelt / nr 2 / jaargang 1 REEFident is een uitgave van REEF, de projectspecialist die kennis deelt / Reacties kunt u richten aan Matty van der Brugge, marketing- en communicatiemanager binnen REEF via 040 - 29 468 88 of m.vanderbrugge@reefbv.nl

Motorenontwikkeling bij DAF Trucks. Aan de basis van het succes van DAF Trucks / pagina 3 / Leiderschap anno 2011: inzetten op menskracht / pagina 6 / REEF geeft raad / pagina 8 - 9 / Duurzaam energiegebruik Radboud Universiteit Nijmegen / pagina 10 - 11 / Nieuwe dienst: REEF klantbeheer / pagina 12

Fresh Park Venlo

West-Europa’s meest toonaangevende bedrijventerrein op het gebied van vers Fresh Park Venlo is een 130 hectare groot businesspark met een ongekende cluste­ ring van versbedrijven, -producten, en -kennis.

Fresh Park Venlo is thuisbasis van zo’n 130 versbe­ drijven en toeleveranciers.

Van teler tot transporteur, van handelaar tot verpakker en van bulk tot panklare versproducten. Of het nu vlees, vis, zuivel, sierteelt of groenten en fruit zijn, alles komt samen op Fresh Park Venlo.

Lees verder / pagina 2

REEF-projectspecialist Barry Maas aan het werk in Maleisië

Oost west, thuis best Barry Maas is als REEF-projectspecialist actief op een project voor Océ in Maleisië. Zijn achtergrond is HTS werktuigbouwkunde en hij heeft eerder al 7 jaren bij Océ gewerkt op de afdelingen Research & Development en Equipment Engineering. Het project in Maleisië is niet de eerste buitenlandervaring van Barry. Na het begeleiden van het invoeren van een kroketteninpakmachine bij Mora, voerde hij een vervolgproject van 4 maanden in Bremerhafen (Duitsland) uit voor een vergelijkbare machine voor vissticks.

Ook in Frankrijk heeft Barry gewerkt. Een half jaar was hij in een motorhotel actief in de keuken, bij de bediening en als algemeen klusjesman. Dit hotel speelt nog steeds een rol.

Tweemaal per jaar gaat hij terug om gedurende een paar weken als gids off-roadtochten te rijden met hotelgasten. Daarna kwam hij in Duitsland terecht waar hij 7 jaar werkte bij een bedrijf dat zich bezighoudt met het uitrusten van motoren voor wereldreizen. Deze twee componenten, buitenland en motoren, vormen

de rode draad in het leven van Barry. Hij ver­ volgde zijn carrière in Duitsland als verkoper en teamleider Verkoop. Dit betekent een serieuze verbreding van zijn ervaring. Hij heeft niet alleen zijn technische opleiding met werkerva­ ring, maar als verkoper wordt ook commerciële ervaring opgedaan.

Lees verder / pagina 4

2

Fresh Park Venlo

West-Europa’s meest toonaangevende bedrijventerrein op het gebied van vers Vervolg van cover

Jan Janssen is directeur van dit unieke bedrijvenpark dat een oorsprong kent als coöperatie van telers. ‘‘Fresh Park Venlo is ontstaan in de jaren zestig op initiatief van de Coöperatieve Venlose Veiling (CVV) als veilingterrein", legt Jan Janssen uit. ‘‘De CVV kocht 60 hectare grond tussen de spoorlijn Nijmegen-Venlo en de A67 die toen nog in aanleg was. In 1965 werd het toen genoemde ‘veilingterrein’ geopend. Direct na de start maakte het terrein een forse groei door. Een groei die uiteindelijk leidde tot een fusie met de concurrerende veiling VGV. In 1992 gingen beide partijen op in de Coöperatieve Veiling ZuidoostNederland (ZON). Het is 2008 als de naam van het bedrijventerrein gewijzigd wordt in Fresh Park Venlo."

Diversiteit in vers ‘‘Die naamswijziging is uiteraard geen toevallige geweest", verklaart Jan Janssen. ‘‘Het geeft aan dat wij als bedrijvenpark een duidelijke conceptkeuze maken. Vers en alles wat daaraan gerelateerd is, heeft hier een plaats. Het is ook een naam die het pad heeft geëffend om ook vers­ partijen buiten groente, fruit en sierteelt aan te trekken zoals vlees, vis en zuivel. Het is ook onderdeel van onze strategie. Willen we onze positie behouden en uitbreiden is diversiteit belangrijk. Je ziet dat veel stromen steeds vaker van de teler naar het retailkanaal worden geleverd. Dus om als gespecialiseerd bedrijventerrein meerwaarde te kunnen blijven bieden, zul je aantrekkelijk moeten blijven."

Kennis en netwerken ontsluiten Die aantrekkelijkheid wordt voor een deel bepaald door de locatie. Janssen: ‘‘We kennen een uitstekende infrastructuur met toegang tot belangrijke markten. Maar op zich is dat niet uniek. Wel de clustering van uiteenlopende versbedrijven en de synergie die daaruit voortvloeit maakt deze locatie uitzonderlijk. Dat kan zich vertalen in logistieke voordelen, bijvoorbeeld op het gebied van transportkosten wanneer collegabedrijven transportcapaciteit delen en daarmee efficiencyvoordelen behalen. Het is vooral de sterke formule van Fresh Park Venlo die een voedingsbodem biedt voor samenwerking en ontwikkeling van nieuwe producten en diensten voor alle partijen. Wij respecteren het individuele belang van de partijen, maar stimuleren het gemeenschappelijke belang van de totale keten.

Jan Janssen

Daarmee werken we continu aan verbetering en scheppen we alle voorwaarden om versproducten optimaal naar de consument te brengen. De ontsluiting van kennis en netwerken voor de versbedrijven die hier zijn gevestigd, speelt daar­ in een belangrijke rol. Een voorbeeld daarvan is het project Ganz und Gaar, waarbij op initiatief van Fresh Park Venlo de handen ineengeslagen zijn. Ganz und Gaar is een compleet versconcept waarmee we gezamenlijk de weg naar de Duitse ziekenhuismarkt hebben gevonden. En dat was best lastig, omdat convenience in Duitsland nog relatief onbekend is. Door de gezamenlijke benadering van deze markt, waarbij elke participant kennis en kunde inbrengt wordt het een succes."

Grensoverschrijdende meerwaarde ‘‘Een ander voorbeeld waarbij het delen van kennis en het uitwisselen van ervaring tot meerwaarde leidt, is Venlog, een duurzaam logistiek versconcept", besluit Janssen. ’’In samenwerking met TNO hebben we onderzoek gedaan naar hoe versstromen zich op langere termijn gaan ontwikkelen. Met name richting Oost-Europa ontstaan er zogenaamde vershubs. Als je in een vroegtijdig stadium dergelijke ontwikkelingen signaleert, kun je daar ook op inspelen. We zijn nu dan ook bezig om op basis van een business case zelf zo’n vershub op te zetten. Bijkomend voordeel is de aanwezigheid van productiege­ bieden in deze landen, waardoor er mogelijk­ heden liggen om de lokale telers in het model te betrekken. Als je de waarde van Fresh Park wilt samenvatten is dat enerzijds het feit dat wij gewoon de beste locatie in West-Europa zijn als het gaat om vers. Anderzijds is het de kracht om samen met andere versspecialisten daaraan kennis en netwerken toe te voegen."

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Dennis Geene, tel. 040 29 46 888 of via d.geene@reefbv.nl.

nr 2 / jaargang 1

3

REEF ZELF

Chris Reef

De krant die kennis deelt

Patrick Asselman (r) en zijn directe leidinggevende Eric van Velthooven (l) voor een van de trucks uit het diverse en uitgebreide leveringsprogramma van DAF Trucks.

Motorenontwikkeling bij DAF Trucks

Aan de basis van het succes van DAF Trucks Wie Eindhoven zegt, zegt Philips en DAF Trucks. Deze laatste concentreert zich op de ontwikkeling, productie, marketing, verkoop en service van middelzware en zware bedrijfswagens. DAF Trucks levert bovendien componenten, zoals assen, motoren en cabines aan derden voor toepassing in onder andere bussen en speciale voertuigen.

DAF werkt volgens het ‘built to order’ principe.

Dat betekent dat pas met de productie van een truck gestart wordt, na een order van een klant.

Heel belangrijk, aangezien DAF tienduizenden specificatievarianten bouwt en elke truck tot in detail is afgestemd op de specifieke transportbehoeften van de klant. DAF Trucks N.V. heeft productiefaciliteiten in Eindhoven (NL) en Westerlo (B). Ook DAF’s eigen Design Center is in Eindhoven gevestigd. Het tekent voor de moderne styling van het DAF-programma.

Dankzij de hoge efficiency, de korte communicatielijnen, maar vooral de toewijding voor niets dan trucks, neemt de onderneming een zeer concurrerende positie op de Europese markt in. Bij DAF in Eindhoven spraken we met pro­ jectspecialist Patrick Asselman over de wijze waarop kennis een belangrijke factor is in de ontwikkeling van trucks.

Computer Aided Engineering Al meer dan vijftig jaar ontwikkelt en produceert DAF haar eigen motoren. In die tijd heeft de onderneming een ijzersterke reputatie opgebouwd op het gebied van duurzaamheid, betrouwbaarheid, brandstofeconomie en lage emissiewaarden. De afdeling motorenontwikkeling speelt dan ook een belangrijke rol binnen het internationaal opererende concern. Projectspecialist Patrick Asselman werkt via REEF binnen de subafdeling Engine CAE (Computer

Aided Engineering), verantwoordelijk voor het analyseren van alle motorcomponenten. ’’Binnen de afdeling CAE ontwikkelen wij tools en methodieken om berekeningen aan de motoren te kunnen uitvoeren ter ondersteuning aan de hardware en design afdeling’’, legt Patrick uit. ‘‘Tevens voeren wij deze berekeningen uit. Wij zijn als het ware een engineering bureau binnen DAF voor de eigen afdeling maar ook voor andere afdelingen binnen motorenontwikkeling zoals de performance- en motorelektronicaafdeling. Concreet gaat het om berekeningen op het gebied van sterkte, dynamica, stijfheid, temperatuur, stroming, et cetera. Alles wat aan de levensduur van onderdelen van een motor is gerelateerd, wordt bij ons berekend. Kan een onderdeel sterker of lichter zijn, is bijvoorbeeld een vraagstuk dat bij ons terecht komt. Daaruit rolt een advies over constructies of mate­riaal­ keuze.’’

Tot op haast abstract niveau Patrick: ‘‘Mijn taak bestaat uit het uitvoeren van berekeningen als het gaat om sterkte, tril­lingen en vermoeiing, dus of iets op de langere termijn heel blijft. Denk aan een pijp die aan de motor hangt en die op een gegeven moment gaat trillen bij een bepaald toerental. Eerst kijken we of we dat kunnen voorkomen. Als dat niet lukt, kijken we of het kwaad kan. Want soms is dat niet het geval. Het is misschien een vreemde

uitspraak, maar onze afdeling werkt dusdanig detaillistisch dat je in wezen niet eens feeling met het product ‘truck’ hoeft te hebben. Je zit op zo’n specifiek terrein te werken dat het haast abstract is. Het gaat om een klein onderdeel van een groot geheel. Dat kleine onderdeel kan overigens wel bepalend zijn voor de performance van de motor en daarmee de truck. Het is wel mooi dat je soms bezig bent met een onderdeel dat straks deel uitmaakt van een compleet nieuwe generatie motoren.’’

Specialistische kennis ‘‘In de tijd dat ik hier als projectspecialist werk­ zaam ben, word ik echt uitgedaagd’’, vervolgt Patrick. ‘‘Hoe pak ik een probleem aan en hoe giet ik het in een model? Een computer kan immers niet alles en software is niet altijd in staat om een bepaald probleem te tackelen. Dat betekent dat ook de ontwikkeling van software tot de activiteiten kan behoren. Iets wat dus heel specialistische kennis van de medewer­ kers van deze afdeling vraagt. Daarmee is de link met REEF als kennisdeler natuurlijk snel gelegd.’’

Na de eerste uitgave in november ligt nu het tweede nummer van REEFident voor u.

Een medium waarmee wij onze kennis met u willen delen. Als ik de reacties op nummer 1 mag vertrouwen dan blijkt u het als lezer op prijs te stellen. Nu is REEFident slechts een van de media die wij als kennisdeler inzetten. Internet en uiteraard ook sociale media spelen een rol in het delen van kennis. Sociale media lijken welhaast toverwoorden in communicatie te zijn. Op zich is daar niets mis mee, als je elk medium maar inzet op een wijze dat je er ook een toegevoegde waarde mee dient.

Uit cijfers blijkt dat sociale media steeds vaker worden gebruikt als het gaat om werving en selectie. Klinkende cijfers die echter niets zeggen over de kwaliteit, de toegevoegde waarde. Want wie even wat verder graaft, ontdekt dat de helft van de werkzoekenden in Europa sociale media gebruikt om een geschikte job te vinden, maar slechts een minderheid solliciteert effectief via een sociaal netwerk. Dat blijkt uit een internationaal onderzoek van StepStone. Bijna 4 op 10 bedrijven gebruikt sociale media om kandidaten te vinden, maar het resultaat van deze manier van rekruteren is zeer laag. Ook blijkt dat so­ ciale media vooral worden ingezet om de achtergrond van toekomstige werknemers te controleren. Wat je via een Facebook- of Hyvespagina al niet te weten kunt komen.

Maar goed, het hoeft geen betoog dat sociale media duidelijk meerwaarde kunnen hebben. Twitter is ideaal om snel veel reacties op een stelling of vraag binnen te krijgen. Niet voor niets zijn wij te volgen, ook via bijvoorbeeld LinkedIn. Maar het vinden van specialisten vraagt toch echt wat meer dan het verzamelen van digitale reacties. Persoonlijke kennis van zowel de opdracht­gever als de kandidaat in combinatie met onze ervaring in het bij elkaar brengen van deze partijen, geeft de doorslag. Dat dit tot resultaat leidt, hoeft u niet van mij aan te nemen. Dat kunt u in deze uitgave van REEFident lezen.

Chris Reef

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Bas van den Donk, tel. 040 29 46 888 of via b.vandendonk@reefbv.nl.

4

REEF-projectspecialist Barry Maas aan het werk in Maleisië

Oost west, thuis best Vervolg van cover

Barry Maas

Internationale werkplekken Via Fred Tosserams, commercieel manager bij REEF, vindt Barry de weg naar REEF en wordt hij ingezet op een project bij Océ. Océ is tegenwoordig voor 85% eigendom van Canon. Het beleid van Canon is er op gericht om in Venlo het ontwikkelcentrum te houden en de assemblagelijnen worden in Azië geplaatst. Barry is nu betrokken als kwaliteitsengineer voor een deel van de opbouw van een nieuwe productielijn in Maleisië. Een productielijn die uiteindelijk bedrijfsprinters moet produceren die kunnen werken met een snelheid van 135 A4 pagina’s per minuut. Om dit project te kunnen uitvoeren, vertoeft hij twee weken in Maleisië om dan weer twee weken in Venlo te werken.

Binnenkort komt hij voor langere tijd naar Venlo.

Vanuit zijn verantwoordelijkheid als kwaliteits­ engineer heeft hij besloten om een bepaald deel

Kraamkamer voor ideeën Dit is ook inherent aan de keuze die men gemaakt heeft met betrekking tot de bedrijfs­ organisatie. Onderzoek & Ontwikkeling is gevestigd in Venlo. Hier worden de ideeën geboren en uitgewerkt. Hier worden ook de kleine series geassembleerd, series van minder dan 500 stuks. Hier in Nederland is de kennis en in Azië de productiecapaciteit die met name wordt ingezet bij series van meer dan 1000 stuks.

tot 30°C, dag en nacht. Het is altijd, vanwege de ligging vlakbij de evenaar, om 19.30 uur donker.

Door het weer heb je altijd dezelfde soort kleren aan. Kortom, zelfs een exotische werkomgeving brengt haar eigen sleur mee. Desondanks blijft het een bijzondere ervaring die hij graag heeft opgedaan. Inmiddels is het echter genoeg geweest en komt hij graag weer terug naar Nederland. In Maleisië is het vanuit Océ allemaal perfect geregeld. Uiteraard worden reis en hotel betaald door Océ, maar ook eventuele excursies die men ter plaatse onderneemt om de vrije tijd door te komen. Hoewel de praktijk toch is dat er meer uren gemaakt worden dan thuis.

Terug naar Nederland Hoe exotisch en mooi het ook lijkt om in Maleisië te kunnen werken, zelfs die omgeving kan in zekere zin saai worden. Het is altijd 25º

In alles anders Wat tegenvalt is de onvoorstelbare hiërarchie die heerst binnen de projectplaats in Maleisië.

Niemand denkt of handelt proactief of buiten

waar ontwikkelproblemen mee zijn, in Venlo te laten produceren. Hier in Nederland zit meer kennis om het probleem op te lossen.

zijn taakveld. Als iets speelt dat een niveau hoger ligt, zal gewacht worden op het handelen van dat hogere niveau. De baas zal ook nooit kritisch gevolgd worden. Dit is een cultuur die zo wezenlijk anders is dan in Nederland, dat het toch wel erg moeilijk is om lange tijd hierin te verblijven en mee om te gaan. Ook dit draagt bij aan het gevoel dat het werken in het buitenland inmiddels meer dan genoeg is geweest.

Het is een bijzondere ervaring, maar ‘oost west, thuis best’.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Bas van den Donk, tel. 040 29 46 888 of via b.vandendonk@reefbv.nl.

Geen verrassingen door heldere communicatie Met het door REEF ontwikkelde projectcom­ municatiesysteem (REEF PCS) wordt voor alle partijen te allen tijde inzichtelijk wat de status van een project is.

Fred Tosserams

Het gebeurt dat onze projectspecialisten tijdens de uitvoering van een project zo veel andere vragen krijgen - we hebben nu immers de kennis in huis - dat dit gevolgen heeft voor het project zelf. Dit hoeft geen enkel probleem te zijn, legt Fred Tosserams, commercieel manager van REEF, uit - mits hierover duidelijk gecommuniceerd wordt. Overigens is dat maar een van de legio voorbeelden die we in de praktijk tegenkomen.

Zo kan het ook voorkomen dat gedurende een project door het voortschrijdend inzicht de doel­ stelling, danwel het pad ernaartoe wijzigt. Om de wederzijdse verwachtingen helder te hebben

én te houden, hebben we REEF PCS ontwikkeld.

Let wel, een projectcommunicatiesysteem, geen projectmanagementsysteem; dit hebben de op­ drachtgevers zelf goed op orde.

Het PCS wordt vanaf de start van een project ingezet. De projectspecialist legt alle afspraken en randvoorwaarden vast in het startdocument.

Hij of zij doet dit volgens een vaste structuur binnen een aantal hoofdstukken: doelstelling, planning, uitvoering, bezetting, structuur, budget, bijsturing en oplevering. Zodra alle gegevens bekend zijn, wordt dit document naar de op­ dracht­gever gestuurd en kan worden afgestemd of alles klopt.

Tijdens het verdere traject wordt gecommuniceerd of en zo ja welke wijzigingen er zijn ten opzichte van het oorspronkelijke document. De projectspecialist geeft in de voortgangsrappor­

tages tevens zijn toegevoegde waarde aan en geeft advies over het vervolg. Vanzelfsprekend krijgt ook de opdrachtgever kans wijzigingen door te geven. Dit proces kan een aantal malen worden herhaald. Aan het eind van een project vindt de opleve­ring plaats.

Door het inzetten van REEF PCS wordt niet alleen het project naar verwachting uitgevoerd, maar is ook helder hoe en waarom de projectspecialist heeft gehandeld. Bovendien is direct inzichtelijk wat de toegevoegde waarde van de inzet van de REEF-projectspecialist is geweest.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Fred Tosserams, f.tosserams@reefbv.nl of via tel. 040 29 46 888.

nr 2 / jaargang 1

5

Flexibele arbeidsvoorwaarden bieden meer vrijheid Werknemers van Brabant Water beschikken sinds begin dit jaar over flexibele arbeidsvoorwaarden. Rein Berger, hoofd P&O/Procesmanagement, licht Fleks! toe, een nieuw FLExibel KeuzeSysteem dat Brabant Water ontwikkelde met collega-waterbedrijven en twee energiebedrijven. Fleks! omvat zowel het Inzetbaarheidsbudget, het Employabilitybudget als het Flexibel Arbeidsvoorwaarden Budget. Hierdoor hebben medewerkers de kans om zelf keuzes te maken rondom de eigen arbeidsvoorwaarden. Een medewerker heeft bijvoorbeeld naast het basissalaris een budget van zo’n 20% om vrij te besteden.

Aanleiding voor de ontwikkeling en implementatie van Fleks! is de nieuwe WWb-cao met moderne arbeidsvoorwaarden. In deze cao wordt rekening gehouden met de persoonlijke behoef­ ten en wensen van medewerkers die passen bij de huidige veranderende arbeidsmarkt. Zo zorgen de regelingen in de nieuwe cao voor aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden. Een medewerker bepaalt zelf zijn of haar keuzes en kan deze later nog aanpassen. Er is sprake van een eerlijke aanpak omdat iedereen recht heeft op vergelijk­ bare voorwaarden. De leeftijdsonderscheidende regelingen in de cao zijn vervangen door budgetten die voor alle medewerkers gelden. Tot slot worden de arbeidsvoorwaarden heel inzichtelijk gemaakt in het systeem Fleks!. Met behulp hiervan kan de medewerker zijn eigen voorwaarden op maat inrichten.

De belangrijkste vernieuwingen in de WWb-cao: 1. Inzetbaarheidsbudget (IB).

Zoals de naam zegt is het IB gericht op vergroting van de inzetbaarheid. Hiermee investeert Brabant Water in een levensfasebewust personeelsbeleid en is het mogelijk werk en privé meer in balans te krijgen. Medewerkers ontvangen jaarlijks een budget in uren dat niet verjaart.

Dus geen leeftijdsverlofdagen, geen ADV of extra verlof omdat een medewerker al wat ouder is. Dit budget kan besteed worden aan het kopen van verlof, sparen voor levensloop, het vergoeden van een sportabonnement of de verlofuren sparen voor later.

2. Employabilitybudget (EB) Dit budget biedt medewerkers de mogelijkheid zich te ontplooien en zijn of haar functionele inzetbaarheid te verbreden, zowel binnen als buiten Brabant Water. Daarmee staat dit los van de reguliere opleidingsbudgetten voor studie en training.

Het EB van €1.000,- per drie jaar mag vrij besteed worden aan de employabilitydoelen zoals loopbaanadvisering, coaching en oriëntatiestages.

3. Flexibel Arbeidsvoorwaarden Budget (FAB) In het FAB komen een aantal arbeidsvoorwaarden bij elkaar die een medewerker voorheen ver­ spreid in de tijd genoot, zoals vakantiegeld, eindejaarsuitkering en levensloopbijdrage. Deze standaard arbeidsvoorwaarden zijn in geld omgerekend en maandelijks komt 1/12 deel van het FAB vrij dat naar eigen keuzes besteed kan worden. Het FAB kan uitbetaald worden, maar een medewerker kan ook kiezen voor het kopen van extra verlof of ouderdomspensioen.

Het FAB ademt mee met de werksituatie van de medewerker.

Fleks! in de praktijk De cao-onderhandelingen hebben een nieuwe cao opgeleverd, alsmede een functioneel ontwerp. Brabant Water ging met dit functioneel ontwerp aan de slag om het te vertalen naar SAP en de applicatie Fleks! te creëren. Dit was een zeer complex proces, omdat het van invloed is op veel HR-processen. P&O, ICT en Commu­ nicatie werkten nauw samen in het proces.

Immers, veel kennis was nodig om te kunnen bouwen en te testen. Tevens was er aandacht voor het opleiden van de P&O-medewerkers en de zogenaamde Kerngebruikers Fleks! (decentrale vraagbaak). Bovendien is communicatie naar de medewerkers essentieel om implementatie succesvol te maken. Bij de implementatie verschoof de nadruk naar het ondersteunen van medewerkers bij het maken van keuzes. Met het team van P&O-ers werden Fleks-momenten” georganiseerd voor alle medewerkers, waarbij de verschillende locaties van Brabant Water aangedaan werden.

Het resultaat mag er zijn. Met de invoering van Fleks! beschikken de medewerkers van Brabant Water naast het basissalaris over extra IBuren, een budget van €1.000,- om zichzelf te ontwikkelen én een maandelijks bedrag (zo’n 20% van het salaris) dat vrij te besteden is.

Bovendien hebben medewerkers de mogelijk­ heid om verlofdagen van vorige jaren te verko­

Rein Berger en Marjolijn Thiessen

pen en kan 20% van het primaire salaris flexibel worden ingezet. Dit laatste is niet altijd gewenst, want je komt aan je basissalaris - waarop je hypotheek en je verzekeringen en dergelijke gebaseerd zijn, maar het kan wel.

Modernisering, flexibilisering en eigen verantwoordelijkheid zijn de sleutelwoorden. In de toekomst is het systeem nog uit te breiden, denk bijvoorbeeld aan een mobiliteitsbudget (nu is er nog een fietsenregeling, woon-werk­ verkeerregeling, leaseregeling). Ook dit kan op een andere manier vormgegeven en ondergebracht worden in een keuzemodel. We hebben de infrastructuur klaar staan dat nog uitgebreid kan worden. Kortom Brabant Water is een modern werkgever die met zijn tijd meegaat en is voorbereid op de toekomst.

De verschillende fasen met hun deadlines zorgen ervoor dat er gestructureerd gewerkt kon worden.

municatie en later bij de implementatie. Zo werkte zij mee aan het opzetten en uitvoeren van de communicatiestrategie, waarbij veel overleg met ICT en Communicatie nodig was.

Daarnaast had Marjolijn een verantwoordelijke taak bij het verankeren van het systeem binnen P&O. Nagenoeg alle P&O-processen werden beïnvloed door de introductie van Fleks!, en moesten aangepast worden. Inhoudelijke kennis over de regelingen in de nieuwe WWb-cao is noodzakelijk om te zien wat de gevolgen van bepaalde beslissingen zijn. Hoe kunnen we de zaken op een solide en volledige manier implementeren.

Grootste uitdaging van het project was dat het volledig nieuw is, het delen van kennis is nodig om het gewenste resultaat te verkrijgen.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Ingrid Oerlemans, tel. 040 29 46 888 of via i.oerlemans@reefbv.nl.

REEF-projectspecialist Marjolijn Thiessen was nauw betrokken bij de invoering van Fleks!

Eerst bij de testfase, het inrichten van de com-

REEFENEMENT

Er was eens...

Om dagelijks in ons werk goed te presteren, is het belangrijk om af en toe even te ontspannen.

En ook het gezin mag daarbij niet vergeten worden, REEF hecht veel waarde aan tradities en familiewaarden.

Op 17 april kwamen daarom REEF-mede­wer­ kers en -relaties bij elkaar op het REEFenement.

Met partners en gezinnen werd verzameld in het Fata Morgana Paleis in de Efteling. De honderden aanwezigen begonnen direct kennis met elkaar te maken; een prachtig gezicht al die schuddende handen. Na de koffie met gebak vermaakte ieder op zijn eigen manier zich in het zonovergoten park. Jonge gezinnen verkenden het sprookjesbos, terwijl anderen hun vertier zochten in de wildere attracties. Door de felgekleurde rugzakken konden de deelnemers van

het REEFenement elkaar gemakkelijk herkennen, waardoor er veel contacten gelegd werden in de rij voor de attracties.

Om zes uur verlieten de andere bezoekers het park, maar het REEFenement ging nog verder met een sprookjesquiz. Dat delen kinderspel is, bleek wel uit het feit dat de volwassenen een voor een afvielen en de kinderen de prijzen in de wacht sleepten. Met een uitgebreid buffet werd

een fantastische dag afgesloten, waar nog lang over gesproken wordt.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Matty van der Brugge, tel. 040 29 46 888 of via m.vanderbrugge@reefbv.nl.

6

Leiderschap anno 2011:

Meer betrokkenheid en motivatie Hoe kun je de wisselwerking tussen indi­ viduele medewerkers en de organisatie verbeteren waardoor dingen efficiënter verlopen en de resultaten verbeteren?

Dat vraagstuk vormde de reden voor REEF om een paar maanden geleden in zee te gaan met FranklinCovey. Deze trainings- en adviesorganisatie werkt op basis van het gedachtegoed van Stephen Covey, auteur van de managementbestseller ‘De 7 eigenschappen van effectief leiderschap’.

De 7 eigenschappen zijn: 1 Wees pro-actief 2 Begin met het einde voor ogen 3 Belangrijke zaken eerst 4 Denk in termen van win-win 5 Probeer eerst te begrijpen dan begrepen te worden 5 Werk synergistisch 7 Hou de zaag scherp Er volgden trainingen om de persoonlijke effectiviteit van medewerkers en de uit­ voering van de werkzaamheden te verbeteren. De eerste resultaten zijn inmiddels zichtbaar. Chris Reef: ‘‘Het belangrijkste resultaat is dat er een bewustwording heeft plaatsgevonden. Mensen staan bewuster in hun werk. Denken meer na over wat ze doen en waarom ze het doen en zijn zich ook meer bewust van hun eigen verantwoordelijkheid voor het eindresultaat. En we kunnen daarover praten omdat we nu allemaal dezelfde ‘taal’ spreken.’’” ‘‘Dat heeft voorlopig geresulteerd in wat ‘ruis’: medewerkers zijn hard op zoek naar zichzelf en een nieuwe balans. Dat is onderdeel van het proces’’, zegt Chris Reef. ‘‘De trainingen hebben een proces in wer­ king gezet dat uiteindelijk zal resulteren in meer efficiency, zowel op individueel als op collectief niveau. Je ziet nu al dat mensen zelfbewuster worden en daardoor gemotiveerder in hun werk staan. Ondanks de ‘ruis’ is er sprake van een groeiende collectiviteit. De samenwerking is absoluut verbeterd. Mensen zijn trots op de resultaten en op hun bijdrage daaraan. Op de lange termijn zal dat ongetwijfeld leiden tot een cultuurverbetering over de hele linie.’’”

Effect Maar uiteindelijk gaat het niet om interne verandering, maar om het effect naar buiten.

Chris Reef: ‘‘De interne veranderingen zijn belangrijk, maar geen doel op zich. Uiteindelijk gaat het om het hogere doel: de invloed op onze omgeving. We doen dit verander­ traject niet voor onszelf. Uiteindelijk gaat het om de klant. Daarom heeft het ‘ambassadeurschap’ een centrale plek gekregen.

Uiteindelijk zijn het onze medewerkers die op locatie zitten bij de klant, die de ver­ taalslag zullen moeten maken.’’

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Chris Reef, tel. 040 29 46 888 of via c.reef@reefbv.nl.

Inzetten op menskracht Voor veel managers is het de grote vraag: hoe krijg ik mijn mensen in beweging? Maar eigenlijk is dat de verkeerde vraag. Leiderschap anno 2011 is geen kwestie van duwen en trekken, maar van zorgen dat ze zelf richting het gewenste doel willen gaan. Hoe? Door in te zetten op menskracht.

Er is iets vreemds aan de hand in organisaties.

Als er is geïnvesteerd in dure machines, is de kans dat die ongebruikt stilstaan heel klein. Er is geld uitgegeven, dus wordt er goed gekeken hoe die machines zo strategisch mogelijk ingezet kunnen worden zodat ze zo goed mogelijk renderen. Logisch!

Maar zo gauw het om mensen gaat is die logica ver te zoeken. Terwijl machines in de boekhouding worden opgevoerd als ‘bezit’, worden mensen gezien als een ‘kostenpost’. Het gevolg is dat er vaak heel onzorgvuldig met mensen wordt omgesprongen. En dat heeft weer tot gevolg dat mensen niet geneigd zijn erg hard te lopen voor de doelen van het team of de orga­

nisatie. De meeste organisaties hebben een enorm ongebruikt potentieel in huis in de vorm van passie en talent van hun medewerkers. Stel je eens voor wat er zou gebeuren wanneer je als leidinggevende je mensen net zo serieus zou nemen als je machines. Wat voor resultaten er mogelijk zijn als je die menskracht zou benutten!

Volgens Jan Kuipers, directeur van trainingsen adviesorganisatie FranklinCovey Benelux en auteur van het boek ‘Menskracht Covey’s 8e eigenschap in de praktijk’, is menskracht het uitgelezen vertrekpunt als het gaat om veran­ dertrajecten in organisaties. Leiderschap is in zijn optiek geen kwestie van aan de touwtjes trekken of mensen controleren, maar van het ontketenen van passie en talent. Zijn organi­ satie helpt bedrijven om handen en voeten te geven aan het idee dat mensen het belangrijkste kapitaal zijn. De belangrijkste taak van een manager is in zijn optiek het creëren van omstandigheden die mensen in staat stellen keuzes te maken die goed zijn voor de organisatie en een systeem te creëren waarbinnen mensen kunnen excelleren.

Mens centraal Het fundament onder zo’n systeem wordt gevormd door de overtuiging dat de mens centraal moet staan. In plaats van een kostenpost vormen mensen in de optiek van FranklinCovey het kapitaal, het vertrekpunt en het kloppende hart van de organisatie.

Die overtuiging berust op een bepaald mens­ beeld: het idee dat de mens een wezen is dat uit vier dimensies bestaat, namelijk lichaam, verstand, hart en ziel. Elke dimensie heeft zijn eigen behoeften.

Lichaam: beloon mij reëel (zodat ik mijzelf kan onderhouden).

Hart: behandel mij prettig (zodat ik op een plezierige wijze relaties kan aangaan).

Verstand: gebruik mij creatief (zodat ik mijn intellectuele capaciteiten kan gebruiken).

Ziel: laat mij een bijdrage leveren (zodat ik mijn energie kan halen uit het gegeven dat ik een onmisbaar onderdeel ben van een groter geheel).

Gemotiveerde medewerkers zijn mensen die in hun werk de ruimte krijgen om allevier die behoeftes in te vullen.

Jan Kuipers

Dilemma’s Intussen kent elke dimensie ook zijn eigen dilemma.

Lichaam: discipline versus toegeven.

Hart: passie versus leven naar het sociale verwachtingspatroon.

Verstand: visie versus slachtoffer.

Ziel: geweten versus ego.

In deze dilemma’s ligt de uitdaging voor ieder mens en voor iedere manager. Mensen hebben de vrijheid om te kiezen, en het is de uitdaging voor de manager om die omstandigheden te creëren waarbij medewerkers hun keuzes maken op basis van discipline, passie, visie en geweten, omdat dat de keuzes zijn waarbij de kracht van mensen optimaal benut wordt en de organisatie het meest floreert.

Processen en systemen Als je op deze manier tegen mensen aankijkt, dan heeft dat ook consequenties voor de manier waarop je als leider je organisatie inricht. Door processen en systemen goed in te zetten, kun je menskracht omzetten in uitvoeringskracht.

Veel organisaties richten zich bij verandering vooral op structuren, processen en systemen.

Er wordt een nieuw organigram getekend, mensen worden op een ander plek neergezet, het systeem wordt aangepast, en de verwach­ ting is dat mensen zich daarnaar zullen schikken. Dat ze ander gedrag laten zien omdat het systeem dat van ze vraagt.

Dat is echter zelden het geval. Juist omdat mensen de vrijheid hebben om te kiezen is het van groot belang dat processen en systemen mensen niet inperken, maar hen helpen te excelleren door hun aandacht en energie gericht te houden op de doelen van de organisatie.

Processen en systemen moeten niet gericht zijn op het beteugelen van talent, maar op het kanaliseren er van. Een goede manager weet de juiste balans te vinden tussen aandacht voor processen en systemen enerzijds en de vrijheid van mensen anderzijds, en de brug tussen die twee te slaan.

nr 2 / jaargang 1

7

Het nut en de noodzaak van een Service Level Agreement De technische ontwikkelingen volgen elkaar in hoog tempo op. Binnen de overheid is dit merkbaar. Steeds meer diensten worden gedigitaliseerd en vervolgens uitbesteed aan externe partijen. Denk hierbij aan management­ systemen of vergunningsystemen.

Door het uitbesteden van diensten wordt de overheid in het uitvoeren van zijn takenpakket steeds meer afhankelijk van derde partijen. In lang niet alle gevallen is het goed functio­ neren van (software)systemen van derde partijen echter gewaarborgd middels een Dienst niveau over­een­komst (Dno) of Service Level Agreement (SLA).

De SLA stamt uit de tijd dat binnen de ITbranche de marges op producten en diensten afnamen en meer de focus werd gelegd op het serviceniveau van de verleende dienst of het geleverde product. Bij het opstellen van een SLA gaat het niet uitsluitend om het vastleggen van afspraken op het gebied van correctief onderhoud, maar zeker ook om het preventief onderhoud. Bij serviceverlening kan gedacht worden aan het op afstand aanpassen van software of

het beheren van diensten. In de SLA wordt door de beide partijen zelf bepaald welke vorm van service het meest geschikt of gewenst is voor de betreffende afgenomen dienst of product.

Uitstekend intrument Ook voor facilitaire organisaties die steeds meer in overheidsinstanties verankerd raken, is een SLA een goed instrument om de wensen en behoeftes van de interne organisatie vast te leggen. Door middel van een SLA kan immers invloed uitgeoefend worden op de kwaliteit van de dienstverlening.

In een SLA kunnen helder, overzichtelijk en bovenal meetbaar afspraken betreffende onder­ houd en service worden vastgelegd. Een SLA bestaat kortweg uit een schriftelijke overeen­ komst tussen de dienstverlener, leverancier of facilitaire organisatie en de overheidsorganisatiewaarin de diensten, producten, prestaties en kwaliteit zijn vastgelegd en tegen welke prijs geleverd wordt. In een SLA worden daarnaast ook bepalingen opgenomen over onder andere de aansprakelijkheid en consequenties bij het niet nakomen van bovengenoemde afspraken.

Meestal wordt de laatstgenoemde bepaling in de vorm van een boetebeding opgenomen.

Efficiënter en effectiever Gelet op bovenstaande is een SLA dan ook een ‘‘levend’’ document dat in de loop van de tijd aangepast wordt aan wederzijdse wensen en

behoeften. Belangrijke bepalingen in een SLA zijn dan ook de gedefinieerde overleg- en evaluatiemomenten. Door deze bepalingen kan een SLA dan ook meer gezien worden als een managementtool dan louter een contract. Een SLA moet dan ook zeker niet als dictatuur gezien worden waar enkel de wensen van de opdrachtgever worden opgedrongen. Een groot voordeel van SLA-overeenkomsten is dat processen en afspraken inzichtelijk worden waarna kosten­ besparend of kostenbeheersend kan worden gewerkt. Tevens kan efficiënter en effectiever worden gewerkt met de betreffende diensten of producten. Als laatste kan een SLA bijdragen

aan verbetering van de kwaliteit/prijs­ ver­ houding van de facilitaire dienstverlening of producten.

In opdracht van de gemeente Nijmegen is REEF momenteel bezig met het opstellen van SLAovereenkomsten voor diverse onderhoudsdiensten en softwarepakketten op het gebied van parkeerexploitatie.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Eelke van der Heijden, tel.: 040 29 46 888 of via e.vanderheijden@reefbv.nl.

Kennis delen op het water werpen aan. Afgelopen jaar zijn er interessante onderwerpen besproken binnen onder andere vastgoed, supply chain en P&O. Eén gespreks­ partner houdt de discussie gaande door prikkelende stellingen of diepgaande kennis. Een terugkomende bevestiging is dat de deelnemers kort willen zeilen om snel verder te gaan met discussies. Opmerkelijk is dat bij de discussies vaak terughoudend starten: ga ik kennis delen met een concurrent? Wellicht helpt de beperkte ruimte van een kajuit op het water, want openheid en het delen van kennis gebeurt daadwerkelijk. Uiteindelijk werkt kennis delen voor iedereen.

Afgelopen jaar heeft REEF haar zeilboot, de Paxos, steeds vaker ingezet als middel om kennis te delen. Ook dit seizoen vaart de Paxos geregeld uit om opdrachtgevers een gelegenheid te bieden om samen met andere relaties van REEF kennis te delen.

Faciliteren is het woord dat REEF gebruikt wanneer het over kennis delen op het water

gaat; middelen beschikbaar stellen om kennis te kunnen delen. In 2010 heeft REEF gemerkt dat het samenbrengen van relaties geapprecieerd wordt, zeker wanneer het informatieve gekoppeld wordt aan een ontspannend aspect.

Even losmaken van de bekende werkomgeving werkt stimulerend en levert weer energie op.

REEF draagt vakspecifieke gespreksonder­

- Ketenintegratie in de bouw - Rapid Control Protyping binnen automotive - De klant centraal bij woningcorporaties Zoals u ziet een diversiteit aan onderwerpen.

Enkele daarvan zijn aangedragen door de REEF-projectspecialisten. Zij weten wat er speelt en hebben de kennis die voor onze opdrachtgever van toegevoegde waarde is. Juist het betrekken van onze REEF-projectspecia­ listen bij deze activiteiten werkt motiverend voor iedereen.

Voor het seizoen 2011 heeft REEF weer inspi­ rerende onderwerpen. In samenspraak met onze relaties en REEF-projectspecialisten komen deze onderwerpen tot stand, de gespreksleiders verzorgen de inhoud.

We doen ons best, maar REEF kan niet overal voor zorgen. Het weer hebben we niet in de hand, het is altijd de vraag gaan we dobberen of we 10 knopen halen. Hoe dan ook, bij iedere weersomstandigheid is het goed toeven op de Paxos.

Enkele onderwerpen voor 2011 - Sales & Operations Planning - Duurzaam personeelsbeleid

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Fred Tosserams, f.tosserams@reefbv.nl of tel. 040 29 46 888.

8

REEF geeft raad sluit direct aan op binnen de gemeente budgetten. Dat geeft inspiratie om ook als afdeling binnen de gemeente te innoveren. Waar kan ik andere keuzes maken, kan ik op een andere manier organiseren? Deze omschakeling was volop in gang toen REEF kwam met het aanbod om een proefproject bij de gemeente Wijchen voor de nieuwe juridische adviesdienst REEF geeft raad te starten.

Geslaagd proefproject Gerard zag daar direct de toegevoegde waarde van in, het sloot direct aan bij de veranderingen die binnen zijn afdeling en andere gemeentelijke afdelingen speelden en doordat de dienst werd aangeboden in de vorm van een proefproject, zonder al te veel operationeel risico. Vertrouwen is dan de basis van de relatie. De gemeente moet ervan uit kunnen gaan dat de antwoorden die gegeven worden correct zijn, want als deze nogmaals door de gemeente zelf gecontroleerd moeten worden dan heeft het project geen toegevoegde waarde. REEF had dit vertrouwen al verworven door een project dat REEF-projectspecialist Niels de Jager eerder naar volle tevredenheid voor de gemeente Wijchen uitvoerde.

Dus was het instappen in een nieuwe dienst in de vorm van een proefproject een logische keuze.

Gerard de Jong

Gemeente Wijchen is de eerste partner van de nieuwe dienst REEF geeft raad.

Op 17 januari startte het proefproject waarbij medewerkers van de gemeente de mogelijk­heid hebben hun juridische vraagstukken weg te leggen bij REEF geeft raad. Gerard de Jong, manager Bouwen en Leefomgeving is namens de gemeente Wijchen aanspreekpunt van het project.

Nog niet zo lang geleden huurden gemeenten veel expertise in als daar voldoende budget voor was. Als de afdeling Bouwen en Leefom-

geving bijvoorbeeld niet berekend was op grote bouwprojecten, werd er standaard overwogen om iemand daarvoor in te huren. Ongeacht waar

het om ging, zoals vergunning-, handhaving- , of juridische capaciteit, automatisch werd overgegaan tot inhuur. In tijden van bezuinigingen wordt inhuur tot een minimum beperkt en is er zelfs minder eigen personeel. Dit betekent echter niet dat de hoeveelheid werk vermindert.

Hierdoor word je gedwongen na te denken over de efficiëntie van het eigen werk en de moge­ lijkheid voor het verrichten van de aanvullende noodzakelijke werkzaamheden in de aanwezige

www.reefgeeftraad.nl. De digitale kennisdeler Eelke van der Heijden is binnen REEF projectmanager bij de divisie Recht. ‘‘Ik doe dit nu 7 jaar bij REEF, met veel plezier. Mijn verantwoorde­ lijkheid omvat enerzijds het inventariseren van juridische vraagstukken in samenwerking met onze gemeentelijk opdrachtgevers in Brabant, Limburg en Gelderland en anderzijds de verantwoordelijkheid voor de aanname, begeleiding en oplevering van de juridische projecten.

Onze juridisch projectspecialisten hebben ieder hun kennis en ervaring binnen de dagelijkse bestuursrechtelijke onderwerpen dan wel de privaatrechtelijke kwesties die zich kunnen voordoen bij een gemeente.’’

Laagdrempelig ‘‘Mijn belangrijkste doelstelling is het aanbieden van een passende oplossing op het vraagstuk van onze opdrachtgevers. Maatwerk zorgt hier-

in voor voldoening bij onze klanten en ook bij onze juristen. Gemeenten kennen een aanzienlijk pakket aan producten en diensten, te leveren binnen de kaders van veranderlijke wet- en regelgeving. Opvallend vaak hebben gemeenten de positieve ambitie met minder middelen de kwaliteit van dienstverlening te verbeteren richting burger. Dit spanningsveld moeten we zien te overbruggen.

Omdat een vakspecialist en ook een juridisch (beleids)ambtenaar niet van alle markten thuis kan zijn, biedt REEF een laagdrempelige juridische advisering in de plaats van uitbesteding via projectmanagement of juridische inzet via detachering. Het realiseren van een toeganke­ lijke en digitale helpdesk voor onze klant alsook het gegeven dat u voor onze juristen geen werkplek hoeft in te richten, zorgt voor snelle afhandeling van minder grote vraagstukken.

Minder grote vraagstukken die ten behoeve van de voortgang en dienstverlening (en gestelde termijnen) niet minder belangrijk zijn tijdig te beantwoorden.’’

Veelvoud aan voordelen Het mes snijdt aan meer dan twee kanten; de opdrachtgever hoeft de hedendaagse drempel voor het aanvragen van budgetten voor inhuur niet over, maar kan toch gebruik maken van externe expertise en op deze wijze een objectieve toets laten doen. Op taakvelden die een uitzonderlijk karakter hebben voor de ambtenaar gaat geen tijd meer verloren door uitgebreid jurisprudentie- en literatuuronderzoek, dit ver­ zorgt REEF geeft raad, inclusief heldere verwij­ zingen en onderbouwingen.

Intern een prettige bijkomstigheid: de andere projectspecialisten werkzaam bij REEF (divisies

Innovatie Gerard: ‘‘Voor mij sprak de innovatie aan, zowel de gemeente als ook REEF moeten meegaan met de tijd en gebruik maken van de gegeven tijd, zeker gezien alle bezuinigingen. Het komt daarom voor dat vraagstukken blijven liggen, omdat voortdurend door de gemeente de keuze gemaakt moet worden welk vraagstuk of welke kwestie de prioriteit heeft. Het is dan goed dat je als overheidsinstelling zelf gedwongen wordt om innovatief om te gaan met het uitgeven van budget en dat het belangrijk is dat de juiste

P&O en Techniek) hebben een juridische back-up, belangrijk voor de (kwalitatief hoogwaardige) uitvoering van hun projecten. Binnen het gehele team is een dynamische setting ontstaan waarin nog intensiever, intercollegiaal en klantgericht kennis gedeeld wordt.

Eelke: ‘‘In samenwerking met alle vak- en staf­afdelingen van één gemeente hebben wij www.reefgeeftraad.nl ingericht en getest. Wij kunnen waarmaken wat we beloven, in 2 werkdagen een volledig en actueel, pragmatisch en toepasbaar antwoord op de vraag. Nu zijn we klaar voor de uitrol in samenwerking met partnergemeenten en staan de eerste presentaties aan geïnteresseerde gemeentesecretarissen en afdelingshoofden (juridische zaken) gepland.’’

U kunt contact opnemen met Eelke van der Heijden, tel. 040 29 46 888 of via e-mail: e.vanderheijden@reefbv.nl, voor de bedrijfsbrochure en voorwaarden, referenties en/of een vrijblijvende presentatie op uw locatie.

nr 2 / jaargang 1

veranderingen keuze wordt gemaakt indien men in zee gaat met een commerciële partner met gelijkaardige expertise voor de uitbesteding van werkzaamheden.’’

Duidelijke behoefte Aanvankelijk bestond er wat scepsis over de dienst, mede ingegeven door de onbekendheid ermee en een nieuwe manier van advies inwinnen. De toegevoegde waarde wordt echter steeds zichtbaarder. Dat het werkt is ook af te leiden uit de diversiteit van vraagstellers die tot nu toe al gebruik maakten van REEF geeft raad.

Het betreft zowel de afdeling Bouwen en Leef­ omgeving, de afdeling Openbare Werken, Pu­ bliekszaken, Sociale Zaken en Facilitaire Zaken alsmede de bij de gemeente in dienst zijnde juristen die ruggespraak bij een kwestie op prijs stellen. Kortom, de vragen komen van verschillende afdelingen en uit verschillende lagen van de organisatie. Met name de verschillende invalshoeken en kennis van verschillende rechts­ gebieden, zowel vanuit het privaat- en publiek­ recht worden als positief ervaren. Privaatrecht is immers in eerste instantie geen specialisme binnen de gemeente.

Gerard de Jong: ‘‘Afdelingsmanagers kunnen REEF geeft raad daarbij ook als strategisch instrument inzetten. Zo zijn er juridische vraag­ stukken waarvoor je soms toch even in de boeken moet duiken. Als je deze vragen kunt uitbesteden, kun je met andere dingen aan de slag. Ook kan een antwoord bagage geven in een discussie. Het kan zo zijn dat er op een vraagstuk drie andere juridische invalshoeken mogelijk zijn. In een discussie is het dan handig zijn om te weten wat die invalshoeken zijn, zodat de gemeente zelf met de gegeven informatie een pragmatische oplos­sing kan vinden.

Het positieve van REEF geeft raad tot nu toe is dat de antwoorden toepasbaar zijn. Men verzandt niet in ellenlange juridische verhalen, maar gebruikt heldere taal die ook begrijpelijk is voor niet-juristen die ook nog eens juridisch kloppend en onderbouwd zijn. De antwoorden van REEF geeft raad worden bijvoorbeeld in sommige gevallen op 2 A4-tjes gegeven met onderaan een conclusie. Dit is een vorm van kennis delen die wij ook zelf kunnen toepassen, het is niet altijd nodig een volledig dossier toe te voegen, zonder alle jurisprudentie erbij.’’

Intern van waarde Dit concept van kennis delen helpt ook intern om de medewerkers door een andere bril te laten kijken en ook als instrument kan worden toegepast in de praktijk om kennis te verwerven en te delen met burgers zonder dat de bestaande juridische capaciteit van de gemeente onder druk komt te staan. Dus ook de maatschappelijke context speelt dan een rol. ‘‘Ik ben zoals eerder aangegeven op dit moment zelf bezig met het innoveren van de afdeling’’, besluit de Jong. ‘‘Ik wil bijvoorbeeld de juridi­ sche ondersteuning anders indelen en de focus leggen op klantge­richtheid en ondersteuning.

Daar zit al veel vooruitgang in, maar het kan nog beter. Als REEF geeft raad binnen twee dagen een helder en beknopt antwoord kan formu­ leren op twee A4-tjes, dan is dat een goede leidraad voor de eigen juridische ondersteuning richting bijvoorbeeld de vergunningverleners.

Zo wil ik meer nadruk op ondersteuning en advies leggen bij juridische vraagstukken. Dat is dan ook de invalshoek van de herindeling van het cluster. Als je de wens en de wil hebt dan is dit heel goed mogelijk. Met de dienst REEF geeft raad als een mooie aanvulling daarop.’’”

9

Juridisch specialisten achter REEF geeft raad Om vragen die ingediend worden bij REEF geeft raad slagvaardig aan te pakken en van een antwoord te voorzien, kan REEF terugvallen op een groep van ongeveer 30 juridisch projectspecialisten. Met deze groep is elk rechtsgebied waar een gemeente mee te maken krijgt, bestreken. De dagelijkse bezetting bestaat uit drie projectspecialisten die als eerste de vraag beoordelen en eventueel beantwoorden. Dit trio bestaat uit Dennis van den Broek, Niels de Jager en Frank Claus.

Dennis van de Broek: ‘‘In september 2010 zijn we gestart met het ontwikkelen van een nieuwe dienst. Op basis van opgedane erva­ ringen bij projecten, kunnen we vaststellen dat bij de nodige opdrachtgevers geregeld juridische vragen leven waarbij die opdrachtgever niet de expertise of de tijd heeft om zelf een antwoord te formuleren. Onze nieuwe dienst is ontstaan op basis van een gebleken behoefte bij onze opdrachtgevers. REEF geeft raad heeft dan ook tot doel om kort en bondig juridisch advies te geven aan onze opdrachtgevers, ter ondersteuning van het werkproces van diezelfde opdrachtgevers.’’ ‘‘We zijn begonnen met een proefproject bij de gemeente Wijchen en de reacties zijn positief.

We hebben vragen binnengekregen vanuit allerlei vakgebieden waardoor het werk voor de projectspecialisten ook nog eens zeer afwisselend wordt. We kunnen daardoor ook binnen het juridisch team gericht kennis delen.‘‘ Frank Claus haakt in en stelt dat dus eigenlijk een win-win-situatie ontstaat. ‘‘De vragende partij heeft op korte termijn, in principe maximaal twee dagen, juridisch advies. Wij krijgen vragen direct uit de praktijk en die vraag kan de aanleiding zijn om onze aanwezige kennis te actualiseren en direct en praktijkgericht toe te passen.’’

Natuurlijk kan een vraag binnenkomen waarvan later blijkt dat er een dieperliggend pro­ bleem achter schuilt. Op dat moment kan overgestapt worden naar tweedelijns ondersteuning door REEF. Vanzelfsprekend is het

Eelke van der Heijden

dan volledig aan de opdrachtgever om te bepalen waar hij die projectvraag neerlegt.

Niels de Jager vervolgt met de opmerking dat, kort gezegd, REEF geeft raad staat voor gedegen eerstelijns juridisch advies. ‘‘Ofwel: het antwoord moet binnen een tijdsbestek van vier uur te geven zijn. Echter blijkt vaak dat achter een ‘simpele’ vraag een veel groter probleem of vraagstuk schuil gaat. Een concreet voorbeeld hiervan is een vraag over het opstellen van een ingebrekestelling in verband met het niet leveren van bestelde goederen. Uit navraag bleek dat de betreffende organisatie niet beschikte over een centraal inkoopbeleid en over inkoopvoorwaarden. REEF geeft raad heeft vervolgens geadviseerd om een centraal inkoopbeleid op te stellen met daarbij behorende inkoopvoorwaarden.’’

Op bovenstaande wijze gaat REEF geeft raad terug naar de rode draad van REEF, namelijk bewust en concreet kennis delen!

Gerichte kennisoverdracht zorgt immers voor een maximale verankering van het resultaat.

In eerdergenoemde situatie heeft dit zijn uitwerking in een concreet inkoopbeleid en heldere inkoopvoorwaarden waarmee de betreffende organisatie dergelijke problemen in de toekomst structureel kan voorkomen.

REEF geeft raad draagt bij aan duurzame verbetering van juridische processen.

10

Duurzaam energiegebruik Rad Elk gebouw is volgestopt met allerlei leidingen die gebruikt worden ten behoeve van (afval)water, elektriciteit, gas, verwarmingswater, airconditioning en wat dies meer zij.

Veel van die leidingen zijn gerelateerd aan verwarmen dan wel koelen. Denk aan de gasleidingen om het verwarmings­ water op te warmen, de elektrische leidingen om de thermostaten en pompen te laten functioneren en als laatste de afvoerleiding om water op te vangen dat via een overdrukventiel uit het systeem zou kunnen komen.

Aan het woord is Eric Schaminee, account­ manager/technisch beheerder Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde & Informatica Radboud Universiteit Nijmegen: ‘‘Sinds de jaren 90 voert de universiteit een actief energiebeleid dat met name gericht is op een effectief en effi­ ciënt gebruik van energie en water voor de ge­ bouwen en apparaten op de campus. Dit actieve beleid vertaalt zich ook in de wijze waarop nieuwe gebouwen vormgegeven wordt. In 2005 bijvoorbeeld is het eerste deel van Huygens opgeleverd. Natuurlijk zijn dak en gevels extra geïsoleerd en is overal HR++ glas geplaatst.

Daarnaast echter is ook aan de verwarmings­ installatie aandacht besteed. Het Huygens­ gebouw heeft dan ook een energiezuinig ’lage tempe­ratuurverwarmingssysteem’, waardoor met relatief lage temperatuur (tussen 35° en 55° C in plaats van tussen 70° - 90° C), het gebouw verwarmd kan worden. In 2003 is tevens een systeem van warmte-koude-opslag in de bodem gerealiseerd. Dit houdt in dat overtollige warmte in de zomer en overtollige koude in de winter opgeslagen wordt in een aquifer (een watervoerende laag op ca. 25 tot 75 meter diepte). In de winter wordt hieruit warmte teruggewonnen en in de zomer koude.

In 2007 is het gehele Huygensgebouw (het groene gebouw op de foto) opgeleverd. Boven-

dien is de levering van warmte bijzonder effi­ ciënt door de combinatie van betonkernactive­ ring in het gebouw, het gebruik van restwarmte van het Magnetenlab, de warmte-koude-opslag in de bodem en de toepassing van warmtepompen. Het gebouw heeft een berekende ener­ gieprestatie die 18% beter is dan de eis uit het Bouwbesluit.

Dat alle energiestromen vlekkeloos verlopen is cruciaal. Het doel is dat de gebruikers van de gebouwen die verwarmd, dan wel gekoeld moeten worden, zo min mogelijk last hebben van haperende technische installaties. Uiteindelijk draait het, in dit geval, om het faciliteren van de wetenschappers van de Radboud Universiteit Nijmegen. Zij moeten hun wetenschap­ pelijk werk kunnen verrichten zonder dat ze gestoord worden door triviale, maar buitengewoon irritante, zaken als een verwarming die niet warm wordt, een airco die niet koelt of de lucht ververst. Dat het ongestoord kunnen werken door die wetenschappers zijn vruchten afwerpt, is weer gebleken met de toekenning van de Nobelprijs voor Natuurkunde 2010 aan de professoren Andre Geim en Konstantin Novoselov, die hun voorbereidend onderzoek in het Magnetenlab hebben uitgevoerd.

De grootste energieverslinder is het opwarmen van het verwarmingswater. De hoeveelheid

Diederik Hilckmann (l) en Eric Schaminee (r)

energie die nodig is wordt bepaald door het temperatuurverschil tussen de starttempera­ tuur van het verwarmingswater en de gewenste temperatuur. Hoe groter dat verschil is, hoe meer energie benodigd is om het water op die gewenste temperatuur te krijgen. Duidelijk moge zijn dat systemen die onnodig veel energie verslinden heden ten dage niet op veel applaus kunnen rekenen. De energetische efficiëntie van nieuwbouw is een aspect dat bovendien steeds belangrijker wordt. Zo wordt de EPCnorm (energieprestatiecoëfficiënt) in het bouwbesluit verschoven van 0,8 in 2006 naar 0,6 in 2011. De verwachting is dat deze zelfs naar 0,4 zal gaan in 2015.

Met het vorenstaande is het dilemma geschetst waar het Universitair Vastgoedbedrijf zich voor gesteld ziet. Enerzijds moeten de gebruikers zo

goed mogelijk gefaciliteerd worden door een effectieve verwarming en koeling van de gebouwen en laboratoria, anderzijds wordt men door regelge­ving en financiële overwegingen gedwongen om zo efficiënt mogelijk om te gaan met energie. Met de reeds behaalde prestaties bij het Gymnasion en het Huygensgebouw is het Universitair Vastgoedbedrijf niet alleen duidelijk vernieuw­end bezig, maar wordt zeker niet ingeboet op het faciliteren van de wetenschappers.

Een van de toegepaste oplossingen bij de Radboud Universiteit Nijmegen is een Warmte Koude Opslag (WKO-)installatie. Kort gezegd is dit een installatie die op grote diepte warm grondwater, van 10° Celsius, naar boven pompt en aan dat water energie onttrekt met behulp van een warmtepomp. Uiteindelijk kan met de warmtepomp het cv-water tot 45° C worden

REEF MVO Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, of Duurzaam Inkopen is in zowel de zakelijke als in de publieke sector inmiddels de norm, zo lijkt het anno 2011. Een benchmark leerde ons dat REEF daarin niet alleen staat. Verder onderzoekend, blijkt echter wel dat de verdere invul­ ling van dit MVO soms weinig concreet is. REEF wil hierin echter excelleren, en gaat verder dan een ‘verplichte’ MVO-pagina op een website.

Met ons netwerk werken we projectmatig aan meetbare doelen.

Al sinds haar oprichting staat REEF voor een bewust werkgeverschap en daarin hebben we een verantwoorde bedrijfsvoering en een ‘duur­ zame’ omgang met onze medewerkers hoog in het vaandel staan. Op initiatief van REEF-project-

nr 2 / jaargang 1

11

dboud Universiteit Nijmegen

opgewarmd en vervolgens worden gebruikt voor het ’lage temperatuurverwarmingssysteem’.

Ook het koelen van de gebouwen geschiedt met gebruikmaking van deze installatie. Een WKOinstallatie is dus een energiebuffer. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de bufferende werking van de watervoerende pakketten in de bodem (aquifers). Hiertoe worden meerdere ‘bronnen’ geboord: vijf bronnen voor warmteopslag en vijf bronnen voor koudeopslag. Om in de zomer het gebouw te koelen, wordt uit de ‘koude bron’ grondwater opgepompt. In de winter wordt precies het omgekeerde gedaan: dan wordt uit de ‘warme bron’ warm grondwater opgepompt om het gebouw te verwarmen.

Doordat warmte aan het grondwater wordt ont­ trokken, koelt het af. Dit afgekoelde grondwater wordt vervolgens opgeslagen in de ‘koude bron’.

Via deze weg kan het gebouw met hetzelfde systeem zowel worden verwarmd als gekoeld.

Om dit grondwater te mogen onttrekken aan de bodem en op een andere temperatuur terug te voeren in de bodem, moet men op grond van de Grondwaterwet een provinciale vergunning krijgen. Om die vergunning te krijgen moet voldaan worden aan de eis dat de warmte die onttrokken wordt aan het grondwater evenveel is als de warmte die aan het grondwater wordt toegevoegd. Beide kanten van het systeem moe­ ten dus ten opzichte van elkaar in balans zijn.

Op dit moment is REEF-projectspeciqlist Diederik Hilckmann als adviseur werktuigbouw­kundige installaties, aan het werk om de aansluitingen op die installatie zo af te regelen dat de gewenste balans bereikt wordt. Dit afregelen gebeurt onder andere door het bepalen aan de hand

van energieonderzoeken welke gebouwen van de universiteit aangesloten kunnen worden op het systeem.

De hoeveelheid energie, in de vorm van warmte, die over 2010 teveel werd onttrokken aan de aarde beliep ongeveer 7.000 Gigajoule. Na aanpassing van het bronsysteem zal door rendementsverbeteringen zelfs meer energie onttrokken kunnen worden Op dit moment echter heeft het zogenaamde Magnetenlab een surplus aan warmte van 10.000 Gigajoule. Dit is vergelijkbaar met het verwarmen van ongeveer 200 woningen gedurende een jaar. Op het moment dat het Magnetenlab wordt aangesloten op de installatie, wordt dat warmtesurplus terug de aarde ingevoerd waarmee de gewenste balans weer hersteld wordt. Voor het Universitair Vastgoedbedrijf levert dit een win-winsituatie

, duurzame dienstverlening specialist Joris van Leeuwen, die ervaring heeft met het duurzaam inkopen van diensten bij Gemeente Eindhoven is er bij REEF ook verhoogde aandacht voor andere aspecten van verantwoord en duurzaam ondernemen. Joris kreeg hierin direct bijval van collega Wouter Klijn, die op zijn beurt weer veel ervaring heeft met duurzaam bouwen. We bekijken sindsdien het MVO in de brede zin van het woord: niet alleen wordt er binnen de bedrijfs­processen van REEF op positieve wijze structureel invulling aan gegeven, maar ook extern werken we projectmatig aan het container­begrip duurzaamheid.

Dit artikel bevat een korte toelichting op onze werkwijze: hoe vullen wij het MVO gedachtengoed in?

Een open samenwerking en MVO-matrix REEF werkt - in een open dialoog - met (HR) managers, technische- en sociale projectspecialisten, zakelijke toeleveranciers en opdracht­ gevers aan concrete verbeteringsvoorstellen.

Intern werkt een team van projectspecialisten aan het boeken van duurzame successen, van groot tot klein. Zo is er voor een MVO-matrix opgesteld met concrete doelen voor 2011.

Overheidsprogramma Duurzaam Inkopen Voor REEF, als personeelsleverancier, betekent MVO ook ‘inzoomen op de aandachtsvelden voor onze branche’ zoals verwoord in over­ heidsbeleid. De criteria voor het Programma Duurzaam Inkopen geldt voor REEF als richtlijn.

Vanuit AgentschapNL zijn er -per productgroep/

sector Duurzaamheidscriteria geformu­leerd. Voor de ‘productgroep’ Personeelsdiensten en Uitzendbureaus zijn er dus specifieke criteria. Deze zijn samen te vatten in: Duurzaam Personeelsbeleid, Duurzame Mobiliteit, Duurzame Energie, Duurzame Inkoop en Duurzame Dienstverlening.

ISO 26000 Sinds kort maken we ook gebruik van de internationale richtlijn voor MVO; ISO 26000. In september 2010 kwam dit hulpmiddel uit, in december 2010 de Nederlandse vertaling. Het is een methode die helpt om onze focus te verbreden.

Duurzame dienstverlening Wij hopen u dit jaar te mogen begroeten op onze REEF-deelt-kennisbijeenkomsten, we

op: enerzijds wordt de benodigde balans (bijna) bereikt en anderzijds hoeft niet geïnvesteerd te worden in energie gebruikt door de aanwezige koelsystemen om het warmtesurplus af te voeren.

De besparingen worden met name gezien in energetische besparingen en verbetering van de beschikbaarheid en rendement van de huidige installatie. Hoeveel dit oplevert in keiharde euro’s is eigenlijk niet te bepalen. Maar dat het een winstgevende zaak is, dat zal duidelijk zijn.’’

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Bas van den Donk, tel. 040 29 46 888 of via b.vandendonk@reefbv.nl.

zullen er verschillende organiseren. We doen dit onder de noemer Duurzame dienstverle­ ning. Daarbij willen we we vooral kennis delen, en uw wensen als potentiele opdrachtgever vernemen. Zo wil REEF met u werken aan een evenwichtige invulling van het begrip People, Profit, Planet.

Los van deze bijeenkomsten zijn wij altijd gaarne bereid om in ons netwerk op meer individuele basis een gesprek aan te gaan over MVO. Of het nu gaat om het mede vormgeven van uw beleidsstukken of om ‘brainstormen’, danwel het implementeren van nieuwe milieubewuste technieken.

Vraag er ons naar en deel uw ideeën met ons.

Wij willen namelijk niets liever dan met u samen­werken en kennis delen: w.klijn@reefdeeltkennis.nl j.vanleeuwen@reefdeeltkennis.nl f.tosserams@reefbv.nl.

nr 2 / jaargang 1

12

Hoofdredactie: Afdeling communicatie REEF / Vormgeving en productie: Goed Werk Communicatie Eindhoven / Reef, de projectspecialist die kennis deelt Beemdstraat 34 5652 AB Eindhoven 040 - 29 468 88 www.reefbv.nl

Nieuwe dienst: REEF klantbeheer Bij woningcorporaties is regelmatig behoefte aan projectspecialisme om invulling te geven aan de functie klantbeheer of woonconsulent. Soms voor een langere tijd, maar vaak voor korte periodes. Ervaring binnen de organi­satie is dan vaak een vereiste. Op basis van ervaringen concludeert REEF dat er wel projectspecialisten met de juiste persoonlijke competenties in de markt zijn, maar dat het ontbreekt aan organisatie- en functiespecifieke ervaring bij de betreffende woningcorporatie. Om aan de behoefte te kunnen voldoen en direct de juiste persoon beschikbaar te hebben, ontwikkelde REEF een nieuwe dienst: REEF klantbeheer.

Een projectopdracht vloeit voort uit een capaci­ teitsvraagstuk; bijvoorbeeld door uitval als gevolg van ziekte, zwangerschap of een piek in de werkzaamheden. Ervaring binnen een orga­ nisatie heeft dan een duidelijke meerwaarde.

Vaak is het zelfs een harde eis bij het selectieproces. De gedachte die daarachter zit is dat iemand die al ervaring bij uw woningcorporatie heeft opgedaan direct inzetbaar is. Het zich eigen maken in de methodiek, werkwijze en software van uw organisatie is dan niet aan de orde. Het aanbod aan en beschikbaarheid van dergelijke kandidaten in de markt is echter gering.

Altijd actueel Met REEF klantbeheer wil REEF zijn project­ specialisten daarom specifiek voorbereiden voor de functie klantbeheer of woonconsulent door middel van een combinatie van gerichte opleiding(en) en projecten om ervaring op te doen. Zoals gebruikelijk richt REEF zich op de selectie van projectspecialisten en op het ontwikkelen van hun persoonlijke competenties voor deze functie. Maatwerk en individuele begeleiding zijn daarbij vanzelfsprekend.

In de nieuwe dienst bieden de partners, woning­ corporaties, een werkervaringsplek waarin kennis wordt gemaakt en opgedaan met de werkwijze van de organisatie. Vanuit de werk­ ervaringsplek verricht de projectspecialist gedurende een (korte) periode ondersteunende werkzaamheden en loopt mee met één of meer­ dere klantbeheerders of woonconsulenten.

De projectspecialisten van REEF klantbeheer stellen daarnaast een Handboek Klantbeheer voor de organisatie op. Dit handboek verankert de werkwijze van de organisatie, maakt werk­ zaamheden beter overdraagbaar en wordt steeds bijgewerkt wanneer een nieuwe projectspecialist de werkervaringsplek inneemt. Op deze wijze is het handboek te allen tijde actueel en heeft de projectspecialist nog minder tijd nodig voor de uitvoering van het project.

Breed toepasbaar Uit diverse gesprekken met de wooncorporaties is gebleken dat het concept niet beperkt hoeft te worden tot de afdeling Wonen. Zo is geble­ ken dat binnen de afdeling Vastgoed (met name bij Renovatie en Beheer & Onderhoud) gebruik

Alpe d’HuZes Op 9 juni 2011 werd wederom het wielerevenement Alpe d’HuZes gehouden.

Hierbij beklimmen deelnemers individueel of in teamverband minimaal zes maal op één dag de Alpe d’Huez. Dit doen zij niet zomaar, het doel is geld op te halen voor KWF Kankerbestrijding. In één van de 609 ingeschreven teams fietst onze collega Willibrord Dellaert.

gemaakt wordt van sociale projectleiders. Deze projectleiders begeleiden niet zozeer de technische projecten, maar verzorgen de communicatie met bewoners en zorgen voor afstemming van planning en treden op bij eventueel overlast en klachten tijdens renovatietrajecten.

Dit type functie zien we met name bij woningcorporaties die sterk klantgericht en/of klantgestuurd werken.

REEF Klantbeheer sluit hier goed op aan en biedt zodoende een groter bereik en meer effectiviteit binnen de organisaties.

De eerste projecten zijn dan ook inmiddels opgestart. Dit betekent concreet dat we op dit moment bezig zijn met de eerste werkervarings­ plekken. Aansluitend wordt ook de eerste opdracht door een REEF-projectspecialist bin­ nen de dienst REEF Klantbeheer uitgevoerd.

Voor meer informatie over deze dienst kunt u terecht bij Raymond Nijssen, tel. 040 29 46 888 of r.nijssen@reefbv.nl.

Win-win Door de samenwerking van REEF en woningcorporaties op dit gebied ontstaat een win-winsce-

Willibrord Dellaert Willibrord voert momenteel een project uit bij MSD/Organon als maintenance engineer. Omdat Willibrord geconfronteerd werd met de ziekte kanker in zijn directe omgeving, heeft hij besloten om deel te nemen aan de Alpe d’Huzes.

Ondanks zijn 56-jarige leeftijd heeft hij het streven om 3 maal de berg te beklimmen en op deze manier geld op te halen voor het goede doel.

Willibrord Dellaert: Via de stichting Alpe d’HuZes kunnen we iets doen voor het KWF-goed. Het geeft voldoening om de KWF Kankerbestrijding te helpen en het is een steun in de rug voor al die mensen die geconfronteerd worden met kanker. Een teken dat zij de moed niet op mogen geven. Het is een vreselijke ziekte en daar moet iets aan gedaan worden, maar voor deze onderzoeken is veel geld nodig.

Besteding Met het sponsorgeld financiert Alpe d’HuZes onderzoeken, projecten en diensten die in lijn zijn met de missie: ‘Anderen Faciliteren en Inspireren om Goed, Gelukkig en Gezond te leven met kanker’. Het sponsorgeld wordt gebruikt voor revalidatieprogramma’s, het programma leven met kanker, het programma kanker en voeding en het verbeteren van de sneldiagnose.

De Stichting Alpe d’HuZes hanteert een strikt anti-strijkstokbeleid: alle giften gaan voor 100% naar het onderzoeksfonds. Afgelopen jaren

Willibrord Dellaert

nario, gebaseerd op een goede werkrelatie en wederzijds commitment.

werd met dit geld het onderzoeks- en revalidatieprogramma A-CaRe gestart, waarmee kanker­ patiënten beter en sneller kunnen herstellen.

Een belangrijk en uniek onderzoek dat revalidatie voor alle kankerpatiënten binnen handbereik moet brengen.

REEF steunt, u ook?

REEF sponsort Willibrord in deze actie. U kunt ook alsnog uw bijdrage leveren door uw donatie te storten op rekeningnummer: 42.69.53.568 t.n.v. REEF, onder vermelding van Alpe d’HuZes. REEF zorgt er dan voor dat het bedrag op de goede plaats terecht komt.

Alvast bedankt voor uw steun.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Willibrord Dellaert: w.dellaert@reefdeeltkennis.nl.