ETXEBIZITZA
Hausnarketa garaia etxegintzan
JOSUNE ZARANDONA
Osteguna, 2012ko azaroaren 22a Testuak: Josune Zarandona
goierriko hitza• 2012ko azaroaren 22a, osteguna
2 Etxebizitza Sektorearen egoera Higiezinen merkatua geldi dago, ez da etxebizitzarik saltzen. Ondorioz, eraikin berriak egiteari utzi diote. Etorkizuna, momentuz, beltz kolorekoa da, irtenbidea egon badagoen arren.
Sektorearen etorkizun iluna
I
ngurura begiratzea besterik ez dago gauzak aldatu egin direla ohartzeko. Garai batean, eguneroko paisaiaren parte ziren etxebizitza eraikitzen hasi berriak, kamioien joan etorriak, langileen oihuak edo hango eta hemengo leiho eta balkoietan zintzilik «salgai» zioten kartelak. Kontsumoa oinarri duen gizarte baten azken zantzuak izan daitezke, edo iragan hurbilaren oroitzapena. Etxebizitzak etengabe egin eta saltzen ziren garaiak joan dira. Banketxeetako ordezkariak eta higiezinen merkatuko langileak bat datoz, etxebizitzaren sektoreak orain gutxi arte bizi zuen egoera hura, nolabait, eztanda egitera kondenatua zegoela. Etxebizitzen prezioak urte luzetan ikaragarri egin zuen gora eta gora, batetik horiek egiteko dirua inbertitzen zelako, eta bestetik, erosle potentzialak egon bazeudelako. Negozio borobila zirudien hark, laster hartu zuen beste izaera bat. Krisi hitza aipatu aurreko garaietan azaleratu ziren, adibidez Espainian, eraikuntza sektorearekin zerikusia zuten ustelkeria kasuak. Horri, mundu mailan hedatu zen krisi handia batu zitzaion ondoren, eta ordura arte ezagututako ongizate estatuak porrot egin zuen. Poliki-poliki hasi zen langabetuen zerrenda gizentzen, pobrezian bizi diren familien kopurua goraka doa, lantegiak isten eta lanpostuak suntsitzen jarraitzen dute, eta gero eta gehiago dira duten zorrari aurre egin ezin dioten
eta kale gorrian geratzen ari diren familiak. Salmentek behera egin dute Etxebizitzaren merkatua gaur egun ia geldirik dago. Eskaintza egon badago, baina erosleak falta dira. Adituek diotenaren arabera, «konfiantza falta» handia dago, eta hori izan liteke etxebizitzak horren gutxi saltzearen arrazoi nagusietako bat. Konfiantza falta horretaz gainera, dirua lortzeko dauden zailtasunak aipatzen dituzte beste batzuk. Banketxe guztiek ez dituzte hipotekak eskaintzen, eta hortaz, aukerak murriztu dira eta entitateen arteko konpetentzia gutxitu. Banketxe bateko langile batek esandakoaren arabera, maileguak lehengo parametro edo baldintza berdinetan ematen dituzte, «baina garestiago». Eskatzailearen profila ere aldatu egin dela dio «lanpostu finkoak desagertzen ari dira, eta eskatzaile askok ez dituzte diru-sarrera finkoak bermatzen». Guzti honek ondorio zuzenak ditu etxebizitzaren sektorean. Etxeak saltzen ez direnez, eraikuntza berriak egiteari utzi diote. Datozen urteei begira adituek baieztatzen dutenez, «eraikuntza berriko etxe gutxi egingo da, egingo diren gehienak babes ofizialekoak izango dira». Honek, higiezinen merkatuan etxebizitzaren prezioa gehiago jaistea ekarriko du, «eta hori izango da, gainera, hurrengo urteetarako sumatzen den joera nagusia». Babes ofizialeko etxebizitzak
Etxebizitza berri gutxiago egingo dira etorkizunean. Argazkian, Ezkio-Itsason eraikitzen ari diren etxeak. J. ZARANDONA
Merkatua geldi dago, eta ez da etxebizitzarik saltzen. ARKAITZ APALATEGI
izango dira, hortaz, etorkizuna. Are gehiago, zenbait adituen hitzetan, «babestutako alokairuzko etxebizitzak izan beharko lukete etorkizuna». Euskal Herrian, jabegoaren kultura berria dela baieztatzen dute hauek, «gure guraso edo aiton-amona asko alokairuan bizi izan dira orain gutxira arte». Desjabetzeak ugarituko dira Egoerak bultzatuta, Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak alokairuzko babes ofizialeko etxebizitzen zozketak bertan behera uzteko era-
bakia hartu zuen urrian. Aldaketa hau, «eskatzaileen artean berdintasuna eta konkurrentzia bermatzeko» hartu direla baieztatu dute bertako iturriek. Egingo dituzten aldaketen artean, besteak beste, «desjabetutako pertsonek edo familiek babestutako etxebizitza bat alokairuan hartzeko lehentasuna» izango dutela da. Etxebizitza duin bat izatea, gizabanako guztien eskubidea da. Hori dio teoriak, baina praktika ez da sarri baieztapen horrekin bat etortzen. Krisiak errotik aldatu duen gizarte honen beste aurpegietako bat da desjabetzeena.
Gero eta gehiago dira banketxearekin dute zorrari aurre egin ezin duten eta etxerik gabe geratzen ari diren familien kasuak. Aurreikuspenen arabera eta neurriak hartzen ez badira, ugarituz joango dira kasu horiek etorkizun laburrean. Honen aurrean desjabetzeen aurkako mugimendu sozial handia sortu da kalean, eta gero eta ugariagoak dira «bidegabekeria honen aurrean zerbait egin behar dela» dioten ahotsak. Gaur egun agintzen diren desjabetzeak 1909an onartutako lege batean dute oinarria. Lege hori aldatzeko beharra aipatu duen azkena izan da Europa. Desjabetutako etxebizitzak banketxearen esku geratuko dira, eta horiek merkaturatu egingo dituzte, trukean dirutan zerbait jasotzeko helburuarekin. Honek, orain arte ezagutu gabeko beste etxebizitza poltsa berri bat sortuko du merkatuan, «babes ofizialeko etxebizitzak baino merkeago salduko direnak», baieztatu dute adituek. Bien bitartean, gizarteak egoera berrira moldatzeko ahaleginean jarraitzen du. Baina garaiak onenak ez diren arren, egindako akatsetatik ikasi eta etorkizunari beste begi batzuekin begiratzeko garaia iritsi da.
2012ko azaroaren 22a, osteguna• goierriko hitza
Etxebizitza 3 Gorka Lamy Lazkao Inmobiliariako arduraduna da. Urteak daramatza etxebizitzen salmenten merkatuan, eta ongi baino hobeto ezagutzen du mundu hori. Lazkaoko negozioa eramateaz gainera, higiezinen jabetza agentea ere bada, eta gaur egun Gipuzkoako higiezinen agente komertzialen eskolako batzarkidea ere bai. Higiezinen merkatuan zer nabarmenduko zenuke une honetan? Egoera ez da ona, baina bada nabarmentzeko datu bat. Zergei dagokienean, etxebizitza bat erostea ez da inoiz orain baino merkeagoa izango. Ez behintzat datozen urte luzetan. Urtarrilaren 1etik aurrera eraikuntza berriko etxebizitza bat erosterakoan %10eko BEZa ordaindu beharko du erosleak. Gaur egun, zerga hori %4koa da. Baliteke etxebizitzen prezioak datorren urtean oraindik gehiago jaistea, baieztatu ezin daitekeen arren. Baina, zergen igoera dela eta, ia seguru merkeagoa dela orain erostea. Eraikuntza berriez ari zara, baina zer gertatuko da bigarren eskuko etxebizitzekin? Bigarren eskuko etxebizitzen zergen inguruan, momentuz inork ez du ezer esan. Dena den, argitu behar da, bigarren eskuko etxebizitzei ez zaiela BEZ zerga aplikatzen, Ondare Eskualdaketen gaineko Zerga delakoa baizik. Une honetan zerga hori %2,5 eta %4 artean dago. Dena den, nik uste ia seguru zerga hau ere igoko dutela, ez baitauka logika handirik batean igoera aplikatzea eta bestean ez. Zein esango zenuke dela une honetan etxebizitzaren merkatuaren egoera? Leku bakoitza mundu bat da, eta horregatik oso zaila da merkatuaren egoera orokorra nolakoa den zehaztea. Hori bai, gauza bat jakina da leku guztietan: erosle gutxiago dagoela merkatuan. Baina ez hori bakarrik, erosteko aukerak ere murriztu egin dira, saltzeko produktu gutxiago dagoelako. Zuen lanean, zertan nabaritu duzue jaitsiera hori bereziki? Egunerokoan jende gutxiago etortzen da, hori da alde nabarmenena. Gainerakoan, gure lanaren zentzua ere nolabait aldatu egin dela esango nuke, hau da, gaur egun etxeak saldu ordez, puzzleak egiten ditugu, batez ere.
JOSUNE ZARANDONA
Gorka Lamy q Lazkao Inmobiliariako arduraduna Higiezinen merkatua guztiz ezegonkortu dela eta, datu zehatzak ematea «oso zaila» dela dio Lamyk. Ondorioz, etxebizitza bat merkea edo garestia den esatea «arriskutsu» bihurtu da egun.
«Etxe bat erosteko aukerako unea da» Hau da, askotan etxe berri bat erosi nahi duenak zaharra saldu nahi du lehenengo. Ondorioz, salmenta eta erosketa operazio berdinean gauzatzen dira. Horrelakoetan gauza asko hartu behar izaten dira kontuan eta aholkulari lana ere egiten dugu. Salmentak behera egin dutela aipatu duzu. Eskaintza ere txikiagoa da. Baina prezioek ere behera egin dutela esan al daiteke? Prezioek behera egin dute, baina gaur egungo merkatuan ez da erraza zenbat jaitsi diren zehaztea. Goierri inguruan etxebizitza batzuk %20 jaitsi dute bere prezioa, baina beste batzuk %35 mer-
keago ere saldu dira. Dena den, ez dago garai batean egiten ziren eta gaur egun egiten diren etxebizitzen prezioen arteko konparazioa egiterik. Orain egiten diren etxe asko non kokatuta dauden eta zein baldinzatan saltzen diren aztertu beharko litzateke. Eta noski, horrek azken prezioan ere eragina dauka. Zergatik jaitsi dira prezioak zure ustez? Gaur egun ez da etxebizitzarik saltzen, jendeak horretarako ahalmena galdu duelako, nolabait. Merkatua geldi dago eta horrek, noski, prezioen beherakadan eragiten du eta saltzaileak es-
kaintza bat jasotzen duenean asko pentsatu beharra dauka, ezezkoa eman baino lehen. Hortaz etxea erosteko une egokia da. Bai, erosteko garai oso ona da, saltzea da zailagoa. Ez prezioak behera egin dutelako bakarrik, baita, lehen aipatu bezala, BEZ zerga berehala %6 garestituko delako. Dena den, etxebizitzen merkatuan zerbait garestia edo merkea den zehaztea oso zaila da gaur egun. Zergatik? Merkatua oso ezegonkorra bihurtu da eta bezeroari zerbait merkea edo garestia dela esatea oso
arriskutsua bihurtu da. Etxe bat gaur prezio batean saldu daiteke, eta bihar beste batean. Hori saltzailearen eta eroslearen arteko akordioaren araberakoa izango da. Bi gauza ezberdintzea garrantzitsua da. Batetik, etxe batengatik eskatzen den prezioa dago, eta bestetik saltzen den unean ordaintzen dena. Prezioen gaineko erreferentzia falta dagoela esan daiteke? Ez horrenbeste. Lazkaon, adibidez, erreferentzia eraikiko diren etxebizitza berriek ezarriko dute. Bigarren eskuko etxebizitzak prezio horietara moldatu beharko dira, ezinbestean. Dena den, horrelako erreferentzia bat ez dagoen lekuan zaila da guretzat ere etxe bati prezio egoki bat jartzea. Etxe baten tasazioa egiten denean, adibidez, baldintza berdineko etxeak aurretik zein preziotan saldu diren ikusten da, konparazio bat egin eta prezio berria ezartzeko. Orain, azkeneko etxebizitza saldu zenetik hilabeteak pasatu badira, konparaketa hori egitea askoz ere zailagoa da, merkatuaren ezegonkortasuna delaeta. Eraikuntza berriko eta bigarren eskuko etxebizitzen salmentaz ari gara etengabe. Baina, zer diozu alokairuari buruz? Lehen ez genuen produktu mota horrekin lan egiten. Orain, berriz, mugimendu handia dago. Etxea saldu ezin duten jabe askok alokairura jo dute, eta eskaintzaren aukera zabaldu egin da. Gainera, merkatuan erosteko mesfidantza hori dela eta, jendeak ere lehen baino gehiago alokatzen ditu etxeak. Hori bai, alokairuko prezioak mantendu egin dira, eta kasu askotan erositako etxebizitza baten hipoteka bueltatzeko hilabetero ordaindu beharreko kuotaren parekoak dira. Bueltatuko al gara inoiz orain urte batzuetako egoerara? Ezetzean nago, eskuetatik ihes egin zigun egoerak. 2002tik aurrera etxebizitzen prezioek %10 eta %12 artean egiten zuten gora urteko. Denboran iraun ezin zuen egoera zela bagenekien, baina uste baino gehiago luzatu zen. Krisia pasatzen dugunean, normaltasun egoera batera iritsiko garela uste dut. Igoerak eta jaitsierak ikusten jarraituko dugu, baina ez neurri horretakoak.
goierriko hitza• 2012ko azaroaren 22a, osteguna
4 Etxebizitza Sektorearen egoera
Bankuen negozio borobila Higiezinen merkatua geldi dago Goierrin, eta adituek diote ez dela etxebizitzarik saltzen eta eraikiko diren gehienak babestuak izango direla
Bankuek etxea erosteko maileguak ematen dituzte, baina baldintza zorrotzagoekin
H
igiezinen merkatua negozio borobila izan da urteetan bankuentzat. Etxebizitzak kontrolik gabe eraikitzen ziren eta etenik gabe saltzen ziren garaian izan zuen negozio honek, batez ere, bere oparoaldia. Hipoteka bidez zorpetzen ziren bezeroen dirua kanpora saltzen zuten orduan banketxeek, epe laburrean, interesekin berreskuratzeko. Negozioa erraza eta borobila zen, baina iraungitze datarekin jaio zen. Gaur egun, egoera guztiz bestelakoa da. Krisiak mundua, eta batez ere Europa, bete-betean jo zituenetik ordura arte ezagututako ongizate estatua desagertze bidean dago. Espainian krisia bikoitza dela esan ohi da: finantzarioa eta higiezinen sektorearekin, hau da, etxebizitzaren negozioarekin, zerikusia duena. Euskal Herrian, eta beraz, baita Goierrin ere, eraginik izan du Espainiako egoerak, nahiz eta, adituen hitzetan, maila apalagoan. Dena den, etxebizitzen merkatuak ez du orain urte batzuetako harekin zerikusirik. Goia jo zuen iraganean, eta orain etengabeko gainbeheran dago. Adituek diotenez, Goierrin «merkatu librean ez da etxebizitzarik saltzen gaur egun». Orokorrean etxebizitzen
prezioak behera egin badute ere, «erosleek beldurra» dutela aitortzen dute adituek, eta horregatik daude salmentak geldi. Bigarren eskuko etxebizitzen merkatua ere ari da ondorioak sufritzen. «Kasu askotan, bigarren eskuko etxebizitza asko, eraikuntza berrikoak baino garestiago saldu nahi izaten dira, eta hori ez da inondik inora eusten». Horregatik, adituen ustez, bigarren eskuko etxebizitzen prezioak oraindik gehiago egin beharko lukete behera. Prezioak beheranzko joeran Eraikuntza ere geldi dago, baina epe laburrera aurreikusten diren gehienak babes ofizialeko etxebizitzak dira, «Ordizian 200 bat egingo dituzte, Zumarragan beste hainbat aurreikusita daude, eta Urretxun ere, zentzu horretan zerbait egiteko asmoa badago», azaldu dute. Izan ere, hori izango da datozen urteetako joera, «erostekotan, babes ofizialeko etxebizitzak erosiko ditu jendeak». Eta noski, horrek ere guztiz baldintzatuko du merkatu librean saldu gabe dauden etxeen prezioa: «Salneurriak oraindik gehiago merketzea ekarriko du». Hau izango da datozen urteetako joera. Fenomeno berri bat ere sortu daiteke merkatuan. Goierrin, mo-
Adituen arabera, etxebizitzen prezioak beherako bidean jarraituko dute datozen urteetan ere. ESKEINE LEGORBURU
Etxea erostekotan direnei, momentuz, itxaroteko gomendatzen diete adituek Etxebizitzen prezioak, oraindik ere beherako joeran jarraituko du adituen ustetan, «datorren urtean %20 merkeago izatera iritsi daitezke», menturatu dira. Horregatik, etxebizitza erosteko asmotan dabiltzanei, momentuz, merkatu librean ez erosteko gomendioa luzatu diete. Dena den, itxaron nahi ez dutenei, prezioak gogor negoziatzeko gomendioa luzatu diete, «merkatuan aukera asko dago, eta erosleak prezioa finkatzeko ahalmena du orain». Hilero ordaindu beharreko zenbatekoa soldataren %35 edo %40 izatea, eta ez gehiago, aholkatzen dute, amaitzeko. Etxea saltzekotan daudenentzat, aldiz, ez dira garai onenak, eta prezioen beherakadari aurrea hartzea gomendatzen zaie. «Ahalik eta azkarren saldu dezatela, dirua galduko badute ere, aurrerago gehiago galdu beharko baitute», ziurtatu dute adituek.
D
mentuz, asko eman ez badira ere, «desjabetzeak areagotu egingo dira aurrera begira» adituek aurreikusten dutenez. Hori dela eta, banketxeek bere eskuetan geldituko diren etxebizitzak, nola edo hala merkaturatzea beste erremediorik ez dute izango. Banketxeak eta hipotekak Etxebizitzen salmentak geratu izanaren beste arrazoietako bat, banketxeek diru iturriak mugatu izana da. Krisi aurreko garaian, banketxe guztiek saltzen zuten produktu bera: hipoteka. Eta eskatzaileak merkeena aukeratzea baino ez zuen egin behar. Gaur
egun, mota honetako maileguak ez dituzte guztiek eskaintzen. Konpetentziak behera egin du, eta ondorioz, entitate hauek dira maileguaren prezioa ezartzen dutenak. Oso zabalduta dago gizartean, hipotekak ematerako orduan, banketxeek neurriak zorroztu dituztenaren ustea. Baina, bertako arduradunei galdetuta, hori ez dela egia erantzun dute, zenbait baldintzatan aldaketak egon direla aitortzen duten arren. Lehen erosi nahi zen etxebizitzaren balio osoaren %80 ematen zuen bankuak inongo arazorik gabe, eta %100 abal-emaile baten bermea-
rekin. Orain, %70 baino ez da ematen. Diferentziala, Euriborrari gehitzen zaion interesaren zenbatekoa ere garestitu egin da. «Lehen 0,4ekoa edo 0,5ekoa izatea zen normalena, orain 1,5era igo da». Gainontzean, eskatzaileari lehengo berme berdinak exijitzen zaizkiola baieztatzen dute entitateetatik. Hau da, diru sarrera finkoak izatea, eta zorrari aurre egiteko bitartekoak dituela ziurtatzea. Orain, hipoteka gutxiago ematen badira, eskatzaileen profila eta baldintzak aldatu egin direlako dela diote adituek. «Lanpostu finkoak desagertzen ari dira, eta mailegua bueltatzeko gero eta berme gutxiago ematen dituzte eskatzaileek», azpimarratu dute. Guztiarekin, hipotekak banketxeentzako negozio borobil bihurtu ziren denbora batez. Mailegu merkeak saldu zituzten neurririk gabe, eta oso epe luzera bueltatzeko aukerak eman. Entitateentzako oso negozio erakargarria bihurtu zen. Hipoteketatik bildutako dirua poltsa batean bildu eta Espainiako nahiz nazioarteko merkatuan saltzen zuten, ondoren interesak kobratuz berreskuratzeko. Banketxeek diru asko eskuratu zuten horrekin, eta hazteko aprobetxatu zuten. Baina hori, dagoeneko, iraganeko kontua da.
2012ko azaroaren 22a, osteguna• goierriko hitza
Publizitzatea Etxebizitza 5
goierriko hitza• 2012ko azaroaren 22a, osteguna
6 Etxebizitza Desjabetzeak
Desjabetzeak: errealitatea ala fikzioa? Goierrin ez dira ohikoak desjabetzeak, baina adituek gehiago aurreikusten dituzte epe laburrera Orain arte, oso tarteka gertatu izan den fenomenoa da desjabetzearena. Baina, egungo egoerak eraginda, gero eta gehiago dira duten zorrari aurre egin ezin dioten familiak eta pertsonak. Orduan, banketxeak etxebizitza horren jabe izatera pasatzen dira, duten zorrari etekinik handiena ateratzeko. Egun, ez dira kasu asko ematen, baina adituen arabera, etorkizunean gero eta gehiago izango dira. Desjabetze bat, kasu honetan, banketxe batekin zor bat duen horrek zorrari aurre egin ezin dionean ematen da, eta zor horren berme bezala, etxebizitza hori jarri duenean. Zorrari dagokion kuota hilabete bakar batean ez ordain-
gehienetan, gainera, zordunak etxerik gabe geratzen dira, eta zorraren zati bat bankuari bueltatzera derrigortuta. Desjabetzeak errealitate bat diren arren, Euskal Herrian, momentuz, ez dira kasu gehiegi eman. Goierrin dauden adibideak ere oso gutxi dira. Azken hamarkadan desjabetze bakarra eman da Zegaman. Aurten, beste saiakera bat ere egon da Zumarragan, baina ekainean atzera bota zen, azkenean.
Banketxeentzat desjabetzeak «azken aukera» dira. L. JAUREGIALTZO / ARGAZKIPRESS
tzea nahikoa da, teorian, banketxeak desjabetze prozesua martxan jartzeko, baina ez da ohikoena izaten. Normalean jarraitzen den prozedura ondokoa da: hiru hilabetez kuota ordaintzen ez denean ez ordaintze egoeran izendatzen
zaio zordunari. Hortik, beste denbora bat pasata (bankuak erabakitzen du denbora horrek zenbatekoa izan behar duen) dudazko izatera pasatzen da, eta azken pausoa, bezero kobraezin izaera ematea da. Hurrengo pausoa, epaiketa izan ohi da. Kasurik
Erdi-bideko aukerak Banketxeetako arduradunek zehazten dutenez, bi edo hiru urte igaro daitezke lehenengo kuota ordaintzen ez denetik desjabetze bat gauzatu arte. Bitarte horretan, zordunarekin negoziatzen saiatzen dira, erdi-bideko aukerak eskaintzeko. Banketxeentzat etxebizitzak jabegoan edukitzea «dirua galtzea da», bertako arduradunen
Legeak bankuak babesten dituela salatu du SOS Desahuciosek Desjabetzeen aurkako plataformaren arabera, 292 kaleratze egon ziren Gipuzkoan 2011ko urtarriletik irailera
pertsona etxerik gabe eta zorraren zati batekin geratzea baita, normalena. Datu bat ematearren, egun aplikatzen den desjabetzeen legea 1909an onartutakoa da.
Desjabetze bakoitzak historia bat dauka bere atzean. Legean oinarritutako prozeduren eta datu objektiboen gainetik, praktika honen etika eta moralitatea zalantzan jartzen du orokorrean gizarteak. Izan ere, beti dago gehiago galtzen duen norbait. Kasurik gehienetan desjabetutako
Legea banketxeen alde SOS Deshaucios Gipuzkoa plataformakoek adierazi dutenez, «hipoteka ordaintzeari uztean, bankuak bezeroarekin duen kontratua eteten du. Prozedura judiziala martxan jarri , eta zorra erreklamatzen dio». Zorraren zenbatekoa zehazte-
www.premank.com
arabera, «mugitu ezin daitekeen diru bat da, eta hori da banketxe bati gerta dakiokeen gauzarik txarrena». Horregatik, berfinantziazioa proposatzen zaio zordunari, mailegua bueltatzeko epeak luzatzen zaizkio, abal-emaile berriak exijituz... Desjabetzea, banketxeentzat «azken aukera» dela diote. Ordainean ematea Desjabetzeen aurka sortu diren plataforma eta talde askok eskatzen duten neurria da ordainean ematea. Hau da, zordunak bere etxeko giltzak bankuari eman eta honek zorra bertan behera uztea da talde eta plataforma horiek eskatzen dutena. Banketxeek, ordea, ez dute begi onez ikusten neurri hori, etxebizitza horri etekinik baxuena ateratzeko modua delako. Normalean bertako jendearekin ez dira kasu hauek ematen, «etorkinekin salbu», diote adituek.
Gakoa da, etxea utzita, oraindik ere, bezeroak zorpetuta jarraitzen duela, eta etxerik gabe. Izan ere, aurretik etxeari emandako balioa oinarri hartuta, hipoteka osatzeko %40 ordaindu beharko dio finantza etxeari. «Herritarrak eskatutako hipotekaren erantzule dira eta erakunde finantzarioak emandako hipotekarena». Baina, plataformatik salatzen dutenez, «bigarren zatia ahaztu egiten da, eta legeak bankuak babesten ditu».
Familia asko etxerik gabe eta zorraren zati batekin geratzen dira. HITZA
ko, bankuak edo kutxak bezeroarekin kontratua sinatu zuenean etxe horri eman zion balioa hartu behar da kontutan. Hipoteka ordaintzen ez dutenen etxeak erakunde finantzarioen esku geratzen dira. «Enkanteak egiten di-
tuzte, baina azkenaldian ez da eroslerik agertzen, eta finantzaerakundeek adostutako balioaren %60 ordainduta erosten dute etxebizitza, hipoteken legeari jarraituz», ziurtatu dute plataformatik.
Kaleratze bat eguneko Horrelakoetan, SOS Deshaucios plataformak bi saiakera egiten ditu: batetik, etxea emanda zor guztia kitatzea, –ordainean ematea– edo, bestetik errenta bat ordainduta etxe horretan bizitzen jarraitzeko aukera ematea. Baina erantzuna, ia beti, ezezkoa izaten da. Gipuzkoan, iazko urtarriletik irailera bitartean 292 kaleratze egon zirela argitu dute plataformatik, hau da, «ia-ia bat eguneko».
2012ko azaroaren 22a, osteguna• goierriko hitza
Publizitatea Etxebizitza 7
goierriko hitza• 2012ko azaroaren 22a, osteguna
8 Etxebizitza
Alokairuzko babestutako etxebizitzak Aurerrantean desjabetutako familiek izango dute etxe bat alokairuan eskuratzeko lehentasuna Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak alokairuzko babes ofizialeko etxebizitzen zozketak bertan behera uzteko erabakia hartu du urrian. Hala jasota gelditu da etxebizitza eskatzaileen eta aukeraketa eta esleipen prozedurak arautzen dituen Araba, Bizkai eta Gipuzkoa mailako erkidego arauan. Erabakia Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkarian argitaratuta dago pasa den urriaren 31z geroztik, baina neurria ez da urtarrilaren 2ra arte indarrean sartuko. Eusko Jaurlaritzak jakinarazi duenez, erabaki honekin «herritar askoren eskaerari erantzuna» eman nahi zaio. Bide batez, babestutako etxebizitza bat eskuratzeko baldintzak betetzen dituzten herritarren artean «berdintasuna eta konkurrentzia bermatzea» ere bilatzen dute. Hartara, datorren urtarrilaren 2tik aurrera, puntuzko baremazio baten bitartez erabakiko da, zein herritarrek duen babestutako etxebizitza bat alokairuan hartzeko behar handiagoa. Salmenten kasuan, esleipendun sistema berdin mantenduko da, hau da, zozketa bidez aukeratuko dira jabe berriak. Aldaketa esanguratsuak Arauketa berri honek Etxebiden eragingo dituen aldaketak nabarmenak eta esanguratsuak izango dira, zenbait kasutan. Eskatzaileek, adibidez, alokairura edo salmentara zuzenduta dauden zerrenden artean bat aukeratu beharko dute, eta beharrezkoa izango da, gainera, etxebizitza
lortzeko promozio bakoitzeko izena ematea. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saileko iturriek adierazi dutenez, «desjabetutako pertsonek edo familiek babestutako etxebizitza bat alokairuan hartzeko lehentasuna izango dute». Muturreko egoeratan, gizarte bazterketa jasateko arriskua duten pertsonen kasuan, adibidez, zuzenean emango diete etxebizitza bat alokairuan. Aldaketa esanguratsuak Berrikuntzak eskatzaileen erregistroaren arautzeari –egun 89.901 pertsona daude izena emanda orotara; 29.937 Gipuzkoan, 49.274 Bizkain eta 10.690 Araban–, etxebizitzak esleitzeko moduari eta eraikuntzen sustatzaileei jarriko zaizkien baldintzei eragingo diete zuzenean, besteak beste. Udaletxeek bere eskumenekoak diren promozioetan etxebizitzak zein esleipen sistema erabilita –edo zozketa bidez edo baremazio bidez– eskuratuko diren erabakitzeko aukera izango dute. Guztiarekin, berrikuntza nabarmenena, alokairuzko etxebizitzak esleitzeko zozketak desagertuko direla da, eta urtarrilaren 2tik aurrera jarriko da indarrean. Alokairuzko etxebizitzak puntuzko baremazio bitartez esleituko dira. Kasu horietan, batez ere, kontutan hartuko dira izen ematearen antzinatasuna edo etxebizitza eskuratzeko behar bereziak dituen kolektibo bateko kide izatea, besteak beste. Erkidego arauak kolektibo honen baitan sartzen ditu, gaixotasun psikoak dituztenak, guraso bakarreko familiak edo desjabetzeko arriskuan dauden edo etxerik gabe gelditu diren familiak, besteak beste.
Urretxun, Jauregi kalean dauden alokairuzko babes ofizialeko etxebizitzak. JOSUNE ZARANDONA
G Alokairuzko etxebizitzetarako eskabideak BERRIKUNTZAK pBabes ofizialeko etxebizitza zozketarik gabe. Etxebizitza Sailaren eskumenekoak diren alokairuzko babes ofizialeko etxebizitzak zozketatzeari utziko diote, baremazio sistema erabilita emateko. pAlokairua baremazioan. Kontutan hartuko dira: izen ematearen antzinatasuna, diru sarreraren zenbatekoa, erroldatzea eta etxebizitza eskuratzeko behar bereziak dituen kolektibo
bateko kide izatea, gaixotasun psikikoak dituztenak, guraso bakarreko familiak edo 70 urtetik gorako eta 30 urtetik beherako pertsonak izatea, besteak beste. pSalmenta edo alokairua. Hemendik aurrera bi aukeretako bat hautatu ahal izango da. pErregistroa berritzea. Lau urtetik bi urtera pasako da. pHiru udalerri. Etxebizitza eskaera hiru udalerri ezberdinetan egin daiteke. Lehen lau aukeratu zitezkeen.
pPromozio bakoitzean eman behar da izena. Ekainetik aurrera, eskatzailea ez da promozioetan automatikoki sartuko. Promozio bakoitzeko eman beharko da izena. pErregistroan baja ematea. Erregistroa berritzen ez bada urte betean ezin izango da izenik eman; etxebizitza bati uko egiten zaion kasuetan bi urtekoa izango da zigorra. pUdaletxeak. udaletxe bakoitzak aukeratuko du adjudikazioak nolakoa izan behar duen.
2012ko azaroaren 22a, osteguna• goierriko hitza
Publizitatea Etxebizitza 9
goierriko hitza• 2012ko azaroaren 22a, osteguna
10 Etxebizitza Saltzaileak edo sustatzaileak erosleari erraztuko dion dokumentua berme bat edo kaudimen aseguru bat izan daiteke. Azken hau, besteren konturako kalte aseguru bat da. Hartzekoduna, hau da, asegurudun eroslea, babesteko egiten da, baldin eta zordunak, saltzaile aseguru hartzaileak, kontratuan hitzartu duena beteko ez balu. Kasu honetan, aseguru-egilearen esku geratuko litzateke erosleari kalte-ordaina ematea hondamendia gertatzen den kasuetan.
Etxabizitza baten sustatzaileak erosleari berme batzuk zor dizkio, eta hori adierazten duen dokumentu bat erraztu beharko dio. MIRIAM LUKI
Eraiki gabeko etxe bat erostea Eraiki gabeko etxebizitza bat erosten den kasuetan aurrez jarritako dirua beti eroslearena izango da Krisi ekonomikoak eraikuntzaren sektorea bete-betean jo zuenetik, etxebizitza bat baino gehiago geratu da amaitu gabe, bertan behera utzita. Eraikuntza sektorearen krisiak diru sarrerarik gabe utzi ditu sustatzaile asko, eta arazo ekonomiko handiekin beste hainbat. Etxebizitza horietako asko, aldez aurretik erosita izango zituen jendeak, edo kasurik onenean, sustatzaileari diru bat aurreratuko zioten erosleek eraikuntza lanak egiten hasi ahal izateko. Eraikuntza bat egiteko aurreratzen den diru hori, berariaz horretarako propio sortutako kontu korronte batean gorde beharko
du sustatzaileak legez. Etxebizitza eraikiko ez balitz, edo agindutako epean amaituta ez balego, erosleari aurreratutako dirua itzultzera behartuta legoke saltzailea, 1968an onartu zen lege batek dioena aintzat hartuz eta erantzunez. Eroslea babesteko legea 57/1968 legea, eraikuntzan eta etxebizitzen salerosketan aurrez jasotzen den dirua arautzen duen legea da. 1999an eguneratu zen lege hau, Eraikuntza Lanak Antolatzeko Legearen bitartez. Lege honek jarritako dirua itzuliko zaiola bermatzen dio erosleari. Egoera hau ez da bakarrik enpresak porrot egiten duenean emango, baita etxea emateko data behar baino gehiago atzeratzen den kasuetan, edo hirigintza arauek sortutako arazoak tarteko direnean ere. Saltzaileak, bere aldetik, erosle bakoitzari berme batzuk zor diz-
kiola jakin behar du, eta hori aitortzen duten dokumentuen kopia bat jarri beharko du horietako bakoitzaren eskura. Horretaz gainera, etxebizitzaren balioa zehaztu beharko du, ordainketa moduak zeintzuk izango diren argitu eta hipoteka kreditua ordezkatu nahi badute zer egin behar duten adierazi beharko zaie. Dokumentu horretan, halaber, bermeemailea edo aseguru-emailea zein den azaldu beharko du. Behin kontratua sinatuta, bermeagiria emango dio etxejabea izango den horri. Eraikuntza gelditzen denean Behin pauso guzti horiek emanda daudenean, sustatzaileak etxebizitzaren eraikuntza gelditzea erabakitzen badu, dokumentu hori izango da aurrez jarri dugun diru guztia itzuliko digutenaren berme bakarra. Horregatik, dokumentu guztiak eskuratu eta patxadaz ira-
kurtzea gomendatzen da horrelako kasu baten aurrean. Horrelako kasuetan saltzaileak hondamendi egoera deklaratu dezake. Hondamendi kontzeptuaren barruan ondokoa ulertzen da: eraikitze lanak agindutako epean ez hastea edo eraiki eta gero udalak bertan bizitzeko baimenik ez ematea. Kasu horietan erosleak bi aukera ditu. Batetik, aurrez sinatutako kontratua bertan behera uztea, eta bestetik, jarri duen dirua itzul diezaiotela eskatzea. Azken kasu honetan, aurrez aipatutako dokumentuak bermeemaileari edo aseguru-egileari aurkeztu beharko dizkio interesatuak.
Hartu beharreko neurriak Baina gerta liteke, nahiz eta aurreratutako dirua berreskuratzeko eman beharreko pauso guztiak eman, enpresa sustatzaileak ordainketa etetea. Garai batean, ordainketen etetea deitzen zenari, gaur egun, hartzekodun lehiaketa deitzen zaio. Egoera hau ematen denean, enpresa onbideratzeko ahalegina egingo da legearen aldetik. Etorkizun laburrean enpresa berriz bideragarria gerta dadin, legelariz eta ekonomialariz osatutako administrazio konkurtsal bat jarriko zaio. Epaile batek zainduko ditu aurrerantzean egingo diren mugimendu guztiak. Eraiki gabe dagoen etxebizitza bat erosterakoan, hainbat neurri hartzea aholkatzen da. Baimenak nola dauden galdetu behar da lehendabizi. Kontratua poliki-poliki irakurtzea komeni da. Bertan adierazita agertuko da etxea emango duten data zehatza zein den. Etxebizitzaren planoak eskatzea ere, ez dago soberan. Horretaz gainera, etxebizitzaren idatzizko deskribapena izatea ere gomendatzen da. Kontratua sinatzerakoan kontu korronte batean aurrez ordainduko dugun dirua bermatuta edo aseguru baten bitartez babestuta dagoela adierazten duen dokumentua emango dutela ziurtatu behar dugu. Eta azkenik, udalean edo Jabetzaren Erregistroan informazioa biltzea gomendatzen da.
2012ko azaroaren 22a, osteguna• goierriko hitza
Publizitatea Etxebizitza 11
goierriko hitza• 2012ko azaroaren 22a, osteguna
12 Etxebizitza Igo egin da atarietako kudeaketa profesionalen esku uzten duten bizilagunen komunitate kopurua. Askori lana astuna egiten zaie kudeaketa eta bizi erritmora egokitzeko profesionalen lanari esker denbora aurrezten dute.
Kudeaketa profesionalizatua
A
tari bateko komunitate baten kudeaketa lana aurrera eramatea pisutsua eta astuna da askorentzat. Ardura gehiegi suposatzen ez badu ere, lana desatsegina da gehienentzat, batez ere, bizilagunen artean liskarrak sortzen direnean eta horietan bitartekari lanak egitea suertatzen zaienean. Horregatik eta beste arrazoi batzuengatik, komunitate asko ardura hau profesionalen eskuetan uzten ari dira. Lazkaoko Zuzenki Aholkularitza orain gutxi hasi da zerbitzu hau eskaintzen. Irantzu Amundarain bertako arduradunak azaldu duenez, «ez dugu inoiz zerbitzu hau emateko asmorik izan, baina komunitate ezberdinak informazio eske etorri zaizkigula ikusita animatu gara», azpimarratu du. Lazkaon, momentuz, zentzu honetan ez dagoela lan askorik aitortu du, «herri handietan, Ordizian, Beasainen edo Zumarragan ohikoagoa da. Hemen inguruan Ataunen, Zaldibian, Idiazabalen edo Lazkaon bertan, orain arte ez da honetarako beharrik ikusi». Lan «astuna eta desatsegina» Komunitateen kudeaketarako zerbitzua fenomeno berria da. Amundarainen ustez, «etxebizitza asko egiten hasi zirenean sortu zen beharra». Eraikin bakoitzeko bizilagun askoko etxebizitzak egin dira denborarekin, «orain arteko komunitateak txikiagoak ziren» eta ondorioz, lan gutxiago eskatzen zuten. Baina hori ez da, Amundarainen ustez, atarietako kudeaketa profesionalen esku uzteko arrazoi bakarra. Gaur egun daramagun bizitza erritmoak eta estiloak ere badu horretan eraginik. «Bikote askotan gertatzen da, biek lan egiten dutela, eta etxera iristean nahi duten azkeneko gauza izaten da kontuak egiten eta berrikusten hastea. Zer esanik ez,
Zuzenki Aholkularitza Lazkaoko Elosegi kaleko 16. zenbakian dago. JOSUNE ZARANDONA
seme-alabak dauden kasuetan», arrazoitu du aholkulariak. Dena den, komunitate batean egin beharreko administrazio lanak, orokorrean «zailtasunik gabeak» direla dio. Hori bai, jarraipen bat eman behar zaie, kontrol bat eraman behar da eta horregatik askotan lana «astuna eta desatsegina» bihurtzen da. Normalean, «argiaren, telefonoaren, igo-
«Atarien kudeaketa ez da zaila, baina kontrol bat behar du eta lana astuna bihur daiteke» «Kudeaketa profesionalen esku uztearen abantaila denbora aurreztea da» gailuko mantenuaren edo su-itzalgailuaren» fakturak gorde behar izaten dira, besteak bes-
te. Bizilagun guztiek ordaindu beharreko kuotak eguneratuta dauden ala ez ere ikusi behar da. Lanik arruntenak horiek diren arren, suertatu daiteke gai teknikoagoei aurre egin beharra, adibidez, komunitate batean igogailua jartzea erabakitzen denean. «Horrelako kasuetan Jabetza Horizontalaren Legea ezagutu behar izaten da, adibidez, eta noski, honek lanak zaildu ditzake», zehaztu du. Badago baita uneko arazo puntualen bat suertatzea ere, «teilatua konpondu behar izatea, bizilagunen batek ur-hoditeriarekin arazoren bat izatea...». Egoera horiek izaten dira, batez ere, bizilagunen arteko liskarrak sortzen dituztenak. «Dirua tartean dagoenean beti dago norbait ordaindu nahi ez duena, edo arazo hori berarekin ez doala esaten duena». Administratzailearentzat lan deserosoa izaten da bitartekari lanak egin behar izaten dituelako
horrelakoetan. Kudeaketa profesionalen esku dagoenean, lan hori komunitatez kanpoko norbaitek egiten du, eta gauzak errazten ditu. Liskar edo ezadostasun horiek gertatzen direnean hartzen du garrantzia akta-liburua eguneratuta edukitzeak. «Hori da administratzailearen beste lan garrantzitsuetako bat, akta-liburua behar bezala beteta eta eguneratuta edukitzea. Hori horrela da, bertan idatzita dagoen guztiak pisua baitu legearen aurrean», dio Amundarainek. BEZaren igoerak garestitua Akta-liburua erregistro-zibileko zigilua duen liburu bat da, eta bizilagunen arteko komunitate bat sortzen denean eduki beharreko tresna. Era berean, komunitateak legez egituratuta egoteko identifikazio fiskaleko kode bat ere behar du, gaztelaniaz IFK siglekin ezagutzen den hori.
Denarekin, komunitateetako kudeaketa profesionalen esku uzteak abantaila ezberdinak ditu Amundarainen iritzian. «Nabarmenena, denbora aurrezteko aukera ematen dugula da», dio. Bestalde, ardura bat gainetik kentzen dio bizilagunari eta lege aldetik egon daitezkeen nondiknorakoak ulertzeko erraztasunak ematen dituzte. Atari bateko bizilagunei zerbitzu hau kontratatzea errentagarria ateratzen zaien ala ez galdetuta, erantzuna ez da guztiz argia. Izan ere, «fakturari BEZa gehitu behar izaten diogu», azaldu du Amundarainek. Zerga honetan eman diren igoerak tarteko, zerbitzua asko garestitu da. Normalena bizilaguneko kuota bat jartzea da, hileko 3 eurokoa, adibidez. Berez zerbitzua ez da garestia, baina azkeneko igoerak tarteko, %21eko BEZa gehitu behar zaiola kontutan hartuta asko egiten du gora.
2012ko azaroaren 22a, osteguna• goierriko hitza
Publizitatea Etxebizitza 13
goierriko hitza• 2012ko azaroaren 22a, osteguna
14 Etxebizitza Betiko bainuontzia kendu eta haren ordez dutxa jartzeko pausoa gero eta jende gehiagok egiten du, eta azken urtetan enpresa asko dira zerbitzu hori eskaintzen dutenak. Egun bakarreko lana eskatzen du aldaketak.
Bainuontzia kendu eta dutxa jarri
G
arbitzeko errazagoa delako, erosoagoa delako, ura aurrezten delako, bainua hartzeko ohitura galdu egin delako... asko dira azken urteetan bainuontzia kendu eta dutxa jartzeko erabakia hartzera bultzatzen duten arrazoiak. Erabaki hori hartzen dutenak ere gero eta gehiago dira, eta bainuontzia kendu eta dutxa jartzen dutenen gehiengoa pertsona heldua dela uste bada ere, ez da hala izaten. Etxe berria erosi eta obraz bi bainera dituzten komunen etxeak asko dira, eta bi dutxa ez dituztela behar argudiatuta, gazte askok erabakitzen du bi kumunetatik batean bainuontzia kendu eta dutxa jartzea. Ura aurreztu nahi dutenak ere gero eta gehiago dira, eta bainua hartzeko ohitura ere aldatu egin denez, familia ugarik egiten du aldaketa. Jende helduarentzat ere erosoagoa da, adinean aurrera egindakoan mugikortasuna gero eta murritzagoa da kasu askotan, eta dutxarekin arazoa konponduta geratzen da. Berdin gurpildun aulkian daudenentzat ere, edo istripu baten ondorioz hanka igeltsatzea egokitzen denean ere, adibidez. Arrazoi guzti horiei bainuontzia kendu eta dutxa jartzeko ia obrarik ez dela egin behar gehitu behar zaie. Tic Tac Ducha enpresatik adierazti dutenez, egun bat nahikoa da aldaketa egiteko, eta beraz, horrek ere jande asko animatzen du bainugela berrira jartzera. Aldaketa egiteko, lehenengo, bainuontzi zaharra kendu egin behar da. Horretarako, bainuontziaren inguruko azulejuak kendu behar dira, eta bainuontziaren inguruan dauden adreiluak eta zementua. Behin hori eginda, bainuontzia kentzea oso erraza da. Baita ondorengo pausoa ere. Bezeroak nahi duen tamainaren eta formaren araberako dutxa jartzen da gero. Bainuontziaren azpia orekatu eta gainean itsasten da dutxa. Tamaina, forma eta material ezberdinetako dutxak izan daitezke, eta bainugela bakoitzera egokitzeko arazorik ez da izaten, neurrira mozten baitituzte. Behar den eta hala nahi den kasuetan hoditeria ere mugitu egiten da, dutxarako iturriak bezero bakoitzaren gustura eta neurrira jartzeko. Sarri, iturriak lekuz aldatzeko ere aprobetxatzen da. Bainuontzia kendu eta dutxa jartzea erabakitzen duten askok, aurretik bainugelako paretan jarritako azulejorik ez dute izaten bainuontzia kendutakoan age-
Bainuontzia kendu ondoren, zorua eta hormak material ezberdinetako azulejuekin eta panelekin apaindu datiezke, itxura ere aldatuz. ARGAZKIAK: TIC TAC DUCHA
rian geratu den horma estaltzeko. Kasu horietan, horma horretan azuleju berriak jartzen dira, ordura artekoekin konbinatuta. Une hori egokia izaten da bainugela osoari beste itxura bat emateko ere, azulejo berriekin dekorazio aldetik ere berrikuntza egin baitaiteke. Lan guztia egitea sei eta zortzi ordu arteko lana da, eta behin dena amaituta, 24 eta48 ordu artean itxaron behar da dutxa itsasteko erabilitako kola lehortu dadin. Denbora hori igarota, dutxa erabiltzeko moduan egongo da. Bainugela bakoitzera egokitzen da dutxa, ez baitago neurri estandarrik.
Dutxaren inguruko osagarrietarako ere aukera handia dago.
Material ezberdinak Tic Tac Ducha enpresatik adierazi dutenez, dutxa eta dutxaren inguruko azulejuak material ezberdinetakoak izan daitezke: marmol teknikoa, mineral ezberdinak erabiliz egindako panelak edo erretxina. Marmol teknikoaren kasuan, dutxan labaintzea ekiditen duen materiala erabiltzen dute Tic Tac Ducha enpresan, «merkatuan dagoen produkturik eraginkorrena da; hiru maila daude eta guk hirugarren mailako hori erabiltzen dugu. Zertifikatutako materiala da gainera». Dutxa eta inguruko azulejuak itsasteko kola berezia erabiltzen da, «material horretarako aproposa den H40 kola, eta ez bestelako itsasgarririk edo espumarik». Dutxaren inguruko azulejua ere material ezberdinetakoa izan liteke, eta azulejuen ordez panelak ere erabili daitezke. Erabakia bezero bakoitzarena izaten da, baina bainugela bakoitzaren arabera dauden aukeran barruan beti ere. Material anistasunaren adinakoa da aldaketa egin ahal izateko produktuetan dagoen koloreen eskaintza. Ohiko kolore tradizionalak eta gaur egungo dekorazio
tendentziekin bat datozenak eskaintzen dituzte enpresek, eta biak konbinatuz bainugelari beste itxura bat emateko aukera eskaintzen dute. Kolore horien arabera, erabilitako materialaren arabera eta bainugelaren arabera, inguruko osagaiak ere aukeratu daitezke. Pertsona helduak dutxatu ahal izateko aulkiak jarri daitezke dutxaren barruan. Dutxan sartu eta atera daitezkeen aulkiak izan daitezke, edo dutxako paretera lotuta daudenak. Dutxan sartu ahal
Egun bat nahikoa da bainuontzia kendu eta dutxa jartzeko; 6 eta 8 ordu arteko lana da Kolore ezberdinetako materialak daude dutxa eta inguruko horma jartzeko izateko heldulekuak ere material eta forma ezberdinetakoak daude, kanpoaldera urik ez isurtzeko manparak ere bezero eta aukera ezberdinetara egokitzen direnak. Materialak, koloreak eta osagarriak kontuan hartuta, bainuontzia kendu eta dutxa jartzeko lanen kostua ezberdina izango da. Hala ere, eta aurrekontu pertsonalizatuak egiten badituzte ere, Tic Tac Ducha enpresatik jakinarazi dute 2.000 eta 3.000 euro artean kostatzen dela, gutxi gora-behera, aldaketa egitea. Dutxa jartzeko ohitura orain ari da zabaltzen, baina adituen esanetan aspaldi errotuta dago gizartean dutxarako ohitura. Sektorean gero eta konpetentzia handiagoa dago, eta denborarekin bezeroei gero eta eskaintza hobea egitea ezinbestekoa izango da halako enpresentzat.
2012ko azaroaren 22a, osteguna• goierriko hitza
Publizitatea Etxebizitza 15
Kontsumo baxuko bonbillak gailendu zaizkie orain arteko sistemei Argiztapenari esker, etxe barruko giroa goxatu edo dekorazioa edertu daiteke azken joerei esker
ezer ez litzateke posible izango argiztapen egokirik gabe. Izan ere, aukeratuko dugun argiztapena izango da etxeari berotasuna eta kolorea emateaz gain, giro atsegin eta erosoa erraztuko diona.
Etxea barrutik atontzeko ordua iristen denean, hainbat xehetasun hartu behar dira kontuan, pareta biluziak jantzi eta gure beharretara eta gustuetara egokituko den giroa lortzeko. Etxe bateko dekorazioa elemetu, detaile eta aplikazio ezberdinen nahasketa bat da, bertan biziko diren horiek aukeratzen dituztenak. Orokorrean, testura ezberdinen eta koloreen arteko konbinazioa bilatzen da, ahalik eta sentsazio onenak bilatzeko helburuarekin. Altzariak aukeratzerako orduan ere arreta berezia jartzen da, osotasunean aukeratutako elementu guztiek armonia bat gorde dezaten. Baina horrelako
Behar ezberdinetara egokitu Zumarragako Argiki iluminazio dendan asko dakite honi buruz. Mota guztietako lanparak eta bonbillak saltzen dituzte bertan. Baina horretaz gainera, argiztapen proiektuak kudeatzen dituzte eta etxe bateko argiztapenari buruzko aholkulari lanak ere egiten dituzte. Etxebizitza batek behar duen argiztapen egokienari buruz galdetuta, ez dagoela derrigor jarraitu beharreko araurik erantzun dute. Etxeko txoko bakoitzak bertan dauden beharretara egokitutakoa izan behar duela argi dute. Eta ez hori bakarrik, pertsona bakoitzaren gustuen araberakoa ere izan behar du.
Etxean argiaren fakturan aurrezteko zenbait aholku Argiteria etxe bateko elektrizitate ordainagiriaren %18 da gutxi gorabehera. Hori dela eta, argiztapenean aurrezteko zenbait aholku jarraitzea egoki litzateke. Hasteko, argia behar denean bakarrik piztu. Argi gehiago behar dugun lekuetan kontsumo baxuko argia erabiltzea aholkatzen da. Egunean zehar, eta ahal den kasuetan argi naturala aprobetxatu behar da. Lanparak eta pantailak garbi mantendu, argiztapenean irabaziko da, eta kontsumoa ez da igoko.
D
Argiki, Zumarragako Secundino Esnaola 6an. JOSUNE ZARANDONA
Normalena, sukaldean, adibidez, argi oso ona izatea da. Argi zuria da bertan gehien erabiltzen dena. Egongelan, aldiz, telebista ikusi eta lasai eserita egoteko argi ahulago batekin nahikoa litzateke. Lan egiteko, berriz, itzalik sortzen ez duen argi bat gomendatzen dute, kolorerik ematen ez duena. Baina hau guztia, beti ere, norberaren gustuetara egokitu behar dela azpimarratu dute. Kontsumo baxuko bonbillak Argiztapenean azken urteetan aurrerakuntzarik egin bada, kontsumo baxuko bonbilletan edo led motakoetan egin dela ziurtatu dute. Hori da gainera, gaur egun
BEASAIN
gailentzen den joera, hau da, kontsumoa gutxitzen duten sistemak ezartzea. Izan ere, aldea nabarmena da. Ohiko halogenoek esate baterako 50 watt kontsumitzen dituen bitartean, led motako argi batek 6 watt baino ez ditu kontsumitzen. Mota honetako bonbilletan gainera, aurrerapena oso nabarmena dela diote, sistema bera asko hobetu delako azken urteetan, eta prezioek ere nabarmen egin dutelako behera. Dekorazioari dagokionean, argiak ere berebiziko garrantzia du. Argi on batek, aurrez aukeratu ditugun altzariak edertu ditzakeelako, bizitasunik ez duen txoko bati berotasuna eman, edo eta es-
pazioak handitu ditzakeelako. Gaur egun dauden aukerak ere oso zabalak dira, mota guztietako lanpara, halogeno edo plafoi-argiak aurkitu baitaitezke merkatuan. Joerei begiratuta, gaur egungo moda oso minimalista da. Orokorrean espazio garbietara jotzen du jendeak, pareta hutsak hobesten dira, dekorazio edo argi askoko pareten kaltetan. Argiztapenak kasu guztietan etxe bateko dekorazioaren azken pausoa izan beharko luke. Norberaren etxerako bilatu nahi den espazioei eta txokoei giroa eta berotasuna emango baitie, norberaren gustuaren arabera.
ETXEBIZITZAK 130.000 EUROTIK HASITA Agauntza (Hunolt lantegia zegoen lekuan)
1, 2, eta 3 logelako etxebizitzak, denak kanpoaldera eta terraza handiekin Atiko duplexak terraza handiekin Erabilera esklusiboko urbanizazio pribatua, haurrentzako jolas parkearekin Garaje itxiak Lokal komertzialak
AI
LG A S O
EK
943 88 49 50
EN O G A
D
Filipineta, 13 20240 ORDIZIA
goierriko hitza• 2012ko azaroaren 22a, osteguna
16 Etxebizitza Publizitatea