GÜRKAN DONAT

DÜNYA’DA YeNİ NoRMAL Ve FRANcHIsING seKtÖRÜ

GürkAN DONAT

Yönetim Kurulu Üyesi Board Member

2020 yılı sanırım ne bizler, ne de gelecek nesiller tarafından hiç unutulmayacak, hatta bu yıl içinde yapılanlar, yazılanlar, alınan kararlar bir referans değer kabul edilip gelecekte kontrol edilecek.

1994, 1998, 2002, 2008 krizlerini yaşayan bizim nesil o dönemlerde birçok deneyim kazanmış ve hangi sektörün nasıl etkilendiğini, krize giriş, kriz süreci ve çıkışta franchise sektörünün özellikle nasıl olumsuz ve olumlu yönde etkilendiğini deneyimlemiştik. Ancak şu an yeryüzündeki hiçbir nesil sanırım tüm Dünya’ yı bu ölçüde eş zamanlı etkileyen, ve adeta dakikalarca süren bir depremin etkisi gibi giderek derinleşen bir kriz ne görmüş ne de deneyimlemiştir.

UFRAD’ta ki görevim sebebi ile WFC (Dünya Franchise Konseyi), APFC (Asya Pasifik Franchise Konfederasyonu) ve EFF (Avrupa Franchise Federasyonu)’nun düzenli olarak düzenlediği ve ana göndemin pandemi ve franchise sektörüne etkileri olan toplantılara aksatmadan geçtiğimiz Mart ayından bu yana katılıyorum. Bu yazımda size özetle dünyanın dört bir yanından temsilcilerin aktardığı görüşlerden aldığım sonuçları aktaracağım. Tüm ülkeler güçleri ölçüsünde parakende sektörünü destekleme paketleri açıkladılar. Almanya, Kanada gibi ülkeler kapanma sürecinde, dükkan kiraları, personel maaşları konularından birçok ülkenin yapamadıklarını, ekonomik güçleri doğrultusunda yaparak kirizin bu ülkelerde daha az hissedilmesini sağladılar. Ancak pandeminin kısa dönem içinde sonlanmayacağının anlaşılması ekonomilerin ‘Yeni Normal’de tekrar açılmalarını zorunlu kılmış durumda, zira dünya üzerinde ne kadar güçlü olursa olsun hiç bir ekonomi kapanma sürecine belirsiz bir süre ile katlanamayacağını anladı.

Evet Franchise Sektörü, her krizde olduğu gibi bu kriz sürecinde de güçlü franchise yapılarının dışında yer alan bireysel firmalara oranla daha dirençli bir duruş sergiledi. Güçlü franchisor’lar hızla dijital alt yapılarını geliştirip, dağıtım kanallarını güçlendirdiler. Reklam ve tanıtıma bu dönemde daha fazla önem verip zayıflayan rakipler karşısında yerlerini sağlamlaştırdılar. En önemlisi bu dönemde ‘ Sağlık, hijyen ve güvenlik’ algısını pekiştirerek azalmış talebi kendi markalarına çekmeyi başardılar. Güçlü zincirlerin franchisee’leri, kendilerine verilen rehberi takip edip bu nimetlerden faydalandı ve nispeten krizden daha az etkilendi ve etkilenmekte. Yine bu dönemde franchise sektörü için çok önemli şu gelişmeler yaşandı. Birçok üst düzey son derece yetenekli beyaz yakalı işlerini kaybetti, birçok değerli mülk uygun fiyata satılık veya kiralık olarak pazara çıktı, devletler istihdamı destekleyici önlemler kapsamında düşük faizli kredi imkanları sundular, reklam yapmak ucuzladı, mecra bulmak kolaylaştı, kaliteli franchisee yatırımcısının yanında çalıştıracak personel bulmakta daha kolaylaşmış oldu. İşte krizin ortaya saçtığı bu fırsatları kullanabilen franchise zincirleri, ‘Yeni Normal’e daha büyümüş ve güçlü girmekteler. Farkettiyseniz yukarıdaki paragrafta ‘güçlü franchisor’ diyerek franchisor’ları kasten bu sıfat ile ayrıştırdım. Çünkü tüm dünya’da görülüyorki mali yapıları güçsüz, hareket kabiliyetleri sınırlı, yönetim, inovasyon ve vizyonel yetenekleri vasat olan birçok zincir ne yazıkki bu süreçte yerlerini güçlü zincirlere bırakarak sahneden inmekteler.

Hiç şüphesiz bu benzeri görüşmemiş pandemi süreci ve yeni normal bazı sektörleri, franchisorları güçlü olsun veya olmasın diğerlerine nazaran çok daha sert bir şekilde etkiledi. İşte bu krizin diğerlerinden farkı da bu oldu. Örneğin uluslararası seyahatler gerektiren, eğitim, turizm, sağlık turizmi çok ciddi etkilendi. Fitness, sinema, toplu gösteri ve eğlence söktörü, kapalı alanlarda toplu yapılan tüm etkinlikleri içeren sektörler kendi kontrolleri dışında gelişen bu etkiye maruz kaldılar. Güçlü franchise zincirleri, az etkilenerek hatta büyüyerek bu krizi avantaja çevirmekteler derken bu saydığımız ve sektörleri hariç tutuyoruz.

Son söz: Tüm dünya bu krizden görülmemiş bir ders aldı ve almakta. Daha az temas ile daha sağlıklı kalmayı, dijitalleşmenin önemini, dağıtım kanallarının önemini, yardımlaşmayı, sadece kendimizin iyi olmasının birşeyi değiştirmeyeceğini ve sorunlar çözülmediği takdirde krizin gelip bizi bulacağını öğrenmiş olduk. Franchise sisteminin yine en güvenilir system olduğunu, hiç bir kurumda iş bulamazken kendi işimizi kurma imkanını bize tanıdığını, dijital alt yapısı, güçlü finansal yapısı olan markaların değerini bu krizde daha net anlamış olduk.

Sağlıklı günlerde buluşmak dileği ile esen kalın.

NEW NORMAL AND FRANCHISING SECTOR IN THE WORLD

In my opinion, 2020 will never be forgotten by us or future generations, and even what has been done, written, and made in this year will be accepted as a reference value and checked in the future.

Our generation who experienced the crises of 1994, 1998, 2002 and 2008, gained experiences about which sector is affected, how the franchise sector was especially affected negatively and positively during the crisis entry, crisis process and crisis end. However, I think any generation in the world have not seen or experienced a crisis that affects the whole world simultaneously and deepening like the effect of an earthquake that lasts for minutes.

Because of my position at UFRAD, I have been attending the meetings regularly organized by the WFC (World Franchise Council), APFC (Asia Pacific Franchise Confederation) and EFF (European Franchise Federation) that the main agenda has effects on the pandemic and the franchise sector since last March. I will briefly convey to you the opinions of representatives from all over the world in this writing.

All countries have been announced support packages for retail sector within their extent power. During the closing process, the countries such as Germany and Canada made the crisis felt less by doing what many countries cannot do, with their economic power for shop rents and personnel salaries. However, the realization that the pandemic will not end in a short period of time has forced the economies to reopen in the “New Normal”. Likewise each country in the world, no matter how powerful it is, has understood that its economy can not endure the closure process for an indefinite period.

Yes, the Franchise Sector has displayed a more resistant stance compared to individual companies that are outside of strong franchise structures, as in every crisis. Powerful franchisors rapidly developed their digital infrastructures and strengthened their distribution channels. They strengthened their place against weakening competitors by giving more importance to advertising and promotion in this period. Most importantly, they managed to attract the reduced demand to their brands by reinforcing the perception of ‘health, hygiene and safety’. Franchisees of strong chains, followed the guide given to them and benefited from these blessings and they relatively less affected by the crisis. The following very important developments occurred for the franchise sector during this process. Many senior highly skilled white-collar workers have been lost their jobs, many valuable properties have been put on the market for sale or rent at affordable prices, states offered low interest loan opportunities within the scope of employment support measures, advertising got cheaper, finding media became easier, personnel to employ a qualified franchisee investor, finding personnel to employ a qualified franchisee investor became easier.

Here, franchise chains that can use these opportunities revealed by the crisis are getting bigger and stronger in the “New Normal”. If you have noticed, above paragraph, I deliberately distinguished the franchisors by saying “strong franchisor”. Because, many chains whose financial structures are weak, their mobility is limited and their management, innovation and visionary skills are mediocre unfortunetely leave the stage their places to the strong chains in this process.

Undoubdetly, this unprecedented pandemic process and some of the new normal sectors affected the franchisors much harder than others, whether they were strong or not. This was the difference of this crisis from the others.

For example; education, tourism, health tourism which need to international transfer have affected seriously. The sectors including fitness, cinema, collective show and entertainment sector, all activities held in closed areas were exposed to this effect that developed beyond their control. When we say that strong franchise chains are turning this crisis into an advantage by being less affected or even growing, we exclude these and sectors.

Final word: The whole world has learned and is taking an unprecedented lesson from this crisis. We have learned that staying healthier with less contact, the importance of digitalization, the importance of distribution channels, helping each other, just being good for ourselves will not change anything, and if the problems are not solved, the crisis will come and find us. In this crisis, we understood more clearly that the franchise system is the most reliable system, that it allows us to establish our own business while not finding a job in any institution, and the value of brands with a digital infrastructure and strong financial structure.

I hope to meet with the healthy days, peace be with you.