#3 luty 2016 goodlife magazyn by GOODLIFE WROCŁAW

ISSN 2450-4661 WrocĹ&#x201A;aw numer 03

SPIS TREŚCI

kalendarium

4-5

LUTY 2016

FILM

Syn Szawła

12-13 JEDZENIE Z VOLKSWAGENA

ZESPÓŁ

6-7

OXFORD DRAMA

8-11

filmowe 2015

14-15

WYWIAD

wywiad z Oxford Drama

AUTOSTOPEM NA KONIEC ŚWIATA

24-27

20-23 gastro

odkrycia

Géza Röhrig

główny aktor z nominowanego do Oscara filmu “Syn Szawła”

16-19 32-35 SPORT Panthers Wrocław

HYDROPOLIS

28-31 książka

wywiad

48-51

10-lecie “Beaty, Rymy, Życie”

edytorial

56-59

SOSENKA

kolejkowo

60-61

36-39

ENJOY THE SILENCE

granatowa sportowa marynarka

62-64

styl wywiad

uroda

40-47

Strobing

Juice.

52-55

EDYTORIAL

WROCŁAW NR 3  LUTY 2016

REDAKCJA: Redaktor naczelna Aneta Lukoszek a.lukoszek@goodlifemagazyn.pl Redaktor prowadzący Błażej Organisty b.organisty@goodlifemagazyn.pl REKLAMA

Mistrz i Małgorzata to spektakl,

Łukasz Czerwiński l.czerwinski@goodlifemagazyn.pl

który robi wrażenie równie mocne jak cały odnowiony muzyczny teatr z ruchomą sceną. Wizytówką Wrocławia

WSPÓŁPRACUJĄ: Kinga Czernichowska Piotr Gładczak Karina Kawka Marcin Kobus Agnieszka Kozak Daniel Martyniec Kamil Matyja Marta Misiak Dawid Tymiński NA OKŁADCE: Paweł Lebiedziński ZDJĘCIE: Zuzanna Malina Foto Framboos WWW.GOODLIFEMAGAZYN.PL FACEBOOK.PL/MAGAZYNGOODLIFE Wszelkie zapytania prosimy kierować na adres redakcji: redakcja@goodlifemagazyn.pl

jest od niedawna także Narodowe Forum Muzyki. Repertuar, akustyka i buKulturalny Wrocław

mie. Wynton Marsalis i Dianne Reeves Cztery duchy przywiodły wrocławian na Rynek. Aniołowie wysypali

zawarte w zamieszczanych tekstach.

to przecież kawałek Nowego Orleanu w stolicy Dolnego Śląska.

z nieba puch, trębacze zagrali z okien

Błogosławiony Czesław i św. Seba-

kamienic. Na scenie powstało miasto.

stian mają się z czego cieszyć. Tak samo

Wrocław się przebudził i już oficjalnie

jak wszyscy wrocławianie i mieszkańcy

jest Europejską Stolicą Kultury 2016.

San Sebastian.

Wraz z baskijskim San Sebastian, dru-

My cieszymy się z tego, ze odda-

gim miastem-gospodarzem, czeka na

jemy czytelnikom trzeci numer Good-

mieszkańców i gości. Tych drugich przy-

life. Na stronach magazynu goszczą

jedzie zapewne znacznie więcej niż co

kreatywni mieszkańcy naszego miasta:

roku.

Justyna Sosnowska, która chce być Ge-

Na wstępie mogą spotkać Behe-

raltem z Rivii, Adam i Wojtek ze studia

mota we wciąż nowym wnętrzu Capito-

Juice, którzy realizują zlecenia z Holly-

lu. Czarny kot, stojąc na tylnych łapach

wood, czy wreszcie wrocławskie Pan-

i z pikantną zakąską w ręku, powita ich

tery – poprzedni mistrz Polski w foot-

zgodnie ze wschodnią tradycją:

ballu amerykańskim. Napisaliśmy też

- (…) Czy ośmieliłbym się nalać daMagazyn GOODLIFE nie odpowiada za poglądy

dynek - wszystko na światowym pozio-

mie wódki? To czysty spirytus.

Nie odpowiadamy także za treści nadsyłane

o Hydropolis – kolejnym nowo otwartym miejscu na mapie Wrocławia. Zapraszam do lektury!

przez naszych reklamodawców. Wszystkie materiały zawarte w magazynie GOODLIFE są

Błażej Organisty

chronione prawami autorskimi.

redaktor prowadzący WYDAWCA: RIDAZ Łukasz Czerwiński

DZIEJE SIĘ NA MIEŚCIE

freddie mercury rock-operowo 25 lutego, sala koncertowa radia wrocław Jedyny i niepowtarzalny w swoim

Usłyszeć będzie można wielkie

rodzaju koncert poświęcony pamięci

przeboje zespołu Queen; “We Are

charyzmatycznego wokalisty i muzyka

The Champions”, “Another One Bi-

zespołu Queen. Gorące rytmy konty-

tes the Dust ”, “Don’t Stop Me Now”,

nentu afrykańskiego, pełna tajemnic,

„Radio Gaga”, czy „Show Must go On”,

barw i egzotycznych harmonii muzyka

w nowych aranżacjach w wykonaniu

dalekiego wschodu wprowadzą nas

orkiestry symfonicznej i solistów. No-

Stary Klasztor zaprasza wszystkich

w klimat w jakim kształtował swoją oso-

watorskim i oryginalnym fragmentem

zakochanych (i nie tylko!) na walen-

bowość Farrokh Bulsara, przyszły ge-

koncertu z pewnością jest połączenie

tynkowy wieczór do Sali Gotyckiej, by

niusz muzyki rockowej – Freddie Mer-

techniki wokalnej śpiewaków opero-

posłuchać wyjątkowego projektu arty-

cury.

wych z wokalistami pop-rockowymi.

styczno-rodzinnego angażującego dwa

walentynki z rodziną imielów i skrzypków 14 lutego, Stary klasztor

pokolenia wrocławskich artystów.

przedpremierowy pokaz filmu “barany. islandzka opowieść” + spotkanie z reżyserem 5 lutego , kino nowe horyzonty

Zdjęcia i informacje o wydarzeniach:

Ostatniego lata we wrocławskiej Mleczarni odbył się premierowy koncert z piosenkami Zosi i Konrada Imielów, który zgromadził tłumy publicz-

Opowieść o dwóch wyjątkowo

ności i spotkał się z entuzjastycznym

upartych, skonfliktowanych ze sobą

przyjęciem. Duet postanowił poszerzyć

braciach, mieszkających na odludziu.

skład muzyczny o Adama i Sebastiana

Choć są najbliższymi sąsiadami, unikają

Skrzypków i kontynuować koncerto-

się od czterdziestu lat. Listy dostarcza-

wanie. W takim składzie zobaczymy ich

ne z pomocą psa są jedyną formą ich

w Starym Klasztorze.

komunikacji. Wieloletni braterski spór

Artystów na scenie łączą niezwy-

nabiera nowej siły, gdy nieprzewidziane

kłe więzi, długoletnia przyjaźń i związki

zdarzenia zagrożą ich dotychczasowe-

rodzinne. Niewątpliwie przekłada się

mu ekscentrycznemu stylowi życia.

to na szczególny rodzaj muzyczne-

“Barany...” to pełna ciepła i ironicz-

go porozumienia, którego będą mo-

nego humoru pochwała przekornej

gli doświadczyć widzowie i słuchacze

ludzkiej natury, która w najtrudniejszej

Wykonywane przez czwórkę artystów

sytuacji potrafi zachować się w nieprze-

piosenki dotyczą uczuć, zatem koncert

widywalny sposób. Finał tej historii –

kwartetu IMIELA & SKRZYPEK wydaje

jedna z najbardziej wzruszających scen

się być idealną propozycją spędzenia

w kinie europejskim ostatnich lat – nie

emocjonującego wieczoru w Walentyn-

pozostawi nikogo obojętnym.

ki.

materiały prasowe

luty 2016

wynton marsalis

ENNIO MORRICONE

23 lutego, Hala stulecia

Występ Ennio Morricone to część

Jego koncert w Hali Stulecia będzie

Urodzony w stolicy jazzu – Nowym

światowego tournée pod hasłem „60

jednym z najbardziej „kameralnych”

OrleanieWynton Marsalis, zaliczany jest

Years Of Music”. Słynny włoski artysta,

koncertów podczas tournée – wystąpi

dziś do absolutnego panteonu jazzu.

kompozytor i dyrygent w 2016 roku

tu przed pięciotysięczną publicznością

Mówi się, że jest pierwszym jazzma-

świętuje 60-lecie pracy artystycznej.

na ogromnej, liczącej 324 m2 scenie.

nem, który posiadł wszystkie odmiany

W czasie sześciu dekad skomponował

Na potrzeby trasy kompozytor przygo-

gatunku – od nowoorleańskich korzeni,

600 utworów z muzyką filmową, z któ-

tował specjalny program. W repertu-

przez bebop, aż po jazz nowoczesny.

rych wiele stało się niezapomniany-

arze nie zabraknie jednak miejsca dla

Występował z takimi nazwiskami,

mi przebojami, rozpoznawalnymi we

klasycznych kompozycji z epickich we-

jak Sarah Vaughan, Dizzy Gillespie, Her-

wszystkich zakątkach świata.

sternów S. Leone czy „Misji” R. Joffé.

bie Hancock czy Tony Williams.

11 lutego, Nfm

zespół

wrocławski duet

oxford drama

Pośrodku bardzo pozytywnej tendencji barwnego rozwoju wielu młodych wrocławskich artystów, duet Oxford Drama jest jednym z najjaśniejszych punktów całego zjawiska. Tekst: Kamil Matyja

Zdjęcia dzięki uprzejmości zespołu Oxford Drama

osia Dryjańska, Marcin Mrówka i ich czarująca wizja eksperymentalnego popu już od pierw-

szych nagranych utworów i występów zaskarbiła sobie bezgraniczną sympatię odbiorców, zwiększając ich grono z lokalnego do krajowego. W Polsce zagrali niemalże wszędzie, przenosząc magiczny klimat nagrań na zmysłowe występy na żywo. Obok samplera, syntezatorów i gitary w swoich produkcjach wykorzystują również możliwości komputerowego oprogramowania, aczkolwiek podczas koncertów korzystają jedynie z wymienionego typowo muzycznego sprzętu. Strona wokalna i liryczna to w całości terytorium Gosi. Aksamitny, delikatny głos idealnie uzupełnia bogate, przestrzenne kompozycje. Wokal połączony

belem Brennnessel, za który odpowia-

kolejnych,

najświeższych

z dojrzałymi tekstami owocują napraw-

dają muzycy Kamp!. W międzyczasie

ostatecznie

dę nietuzinkową muzyką.

remiksowali utwory takich artystów jak

w zachmurzoną, ulotną, emocjonalną

zabierając

produkcji, melomanów

Muzycy Oxford Drama inspirują

Xxanaxx czy We Draw A, a także nakła-

i delikatną podróż w jej pełnym wymia-

się światową czołówką muzyki ekspe-

dem Turntable Kitchen wypuścili singiel

rze. „In Awe” to bez wątpienia jeden

rymentalnej, a wśród swoich fawory-

„Asleep/Awake” pochodzący z debiu-

z najlepszych polskich albumów minio-

tów wymieniają takie postaci jak Mac

tanckiej EPki, z remiksem autorstwa

nego roku, zdecydowanie na świato-

DeMarco, Tame Impala, Beach House

Venter na rewersie.

wym poziomie. Obecnie duet koncer-

czy James Blake. Mimo wszystko nadal

Po występach suportowych w dłu-

tuje, promując swoją płytę. Na każdy

bacznie obserwują polski rynek. Do

giej trasie zespołu Kamp!, Marcin i Go-

występ przychodzi rzeszą fanów zako-

swojej twórczości podchodzą bardzo

sia zmierzyli się z oficjalnym materiałem

chanych w ich muzyce.

ambicjonalnie, z dbałością o najmniej-

premierowym. Nagrana w łódzkim stu-

sze detale aranżacji i brzmienia, któ-

dio, zmiksowana i zmasterowana przez

re od pierwszych sekund obcowania

jednego z najzdolniejszych polskich

z materiałem porywają oryginalnością,

producentów, Michała Kupicza, EPka

głębią i lekkością. Vibe różnorodności

„Fluctuations” okazała się wyraźnym

brzmień i instrumentów tłumaczą na ję-

krokiem naprzód, a także udaną pró-

zyk muzyki elektronicznej, zapewniając

bą coraz to bardziej precyzyjnego de-

swoim numerom organiczność i ciepło,

finiowania własnego brzmienia. „Hide

a także odrobinę surowości i mglistego

& Seek”, „Tapes”, a przede wszystkim

chłodu jednocześnie.

genialne „Limbo” z miejsca pochłonęły

Od jednego wydziału na uczel-

słuchaczy jeszcze obszerniejszą prze-

ni po wspólną przygodę artystyczną.

strzenią i kazały z niecierpliwością cze-

Pierwszym znaczącym krokiem w karie-

kać na więcej. Kolejnymi cegiełkami do

rze duetu był ich debiut – EPka „Oxford

sukcesu Oxford Drama było otwiera-

Drama” z 2014 roku wydana własnym

nie występów zespołu Jungle podczas

sumptem, w całości wyprodukowa-

ich polskiej trasy koncertowej, a także

na w domowych warunkach. Materiał

największe do tej pory wyzwanie w ich

z miejsca wzbudził poruszenie, zbie-

karierze – debiutancki album. Artyści

rając pozytywne recenzje i wywołując

wrócili do studia i do współpracy z Mi-

spore zainteresowanie mediów. Mar-

chałem Kupiczem, aby 23 października

cin i Gosia zaczęli koncertować, a także

2015 roku przedstawić długogrające

przebierać w ofertach wielu wytwórni.

„In Awe”. Obok trzech pozycji z „Fluc-

Tym sposobem zawiązali kontakt z la-

tuations” na krążku znalazło się osiem

OCENA:

8/10

‘In Awe’ Oxford Drama soundcloud.com/oxford-drama

GATUNEK:

ambient pop elektro pop modest house

PODOBNI WYKONAWCY: We Draw A The Dumplings REBEKA Mary Komasa

wywiad

OXFORD DRAMA Mogłoby się wydawać, że nazwali się zlepkiem dwóch przypadkowych słów, ale ich spotkanie to nie przypadek. Wrocławski duet Oxford Drama po wydaniu debiutanckiego albumu „In Awe” spotkał się z hurraoptymistycznym odbiorem wśród słuchaczy, a przy okazji zaskarbił sobie nowe grono odbiorców. W muzyce sugerują się intuicją, która wypływa ze strun i spod klawiszy Marcina oraz od delikatnego, ale jednocześnie wyrazistego głosu Gosi.

JAK TO SIĘ ZACZĘŁO Jak się poznaliście?

Można powiedzieć, że połączyła nas pa-

To jej mi brakowało. Chyba nie miałem

sja. Oczywiście do muzyki.

na tyle odwagi, żeby stworzyć zespół samodzielnie. Gosia miała dobry głos już

Gosia: Poznaliśmy się dwa lata przed powstaniem Oxford Drama.

Czyli już wtedy wiedziałeś, że Gosia ma wyjątkowy głos?

Marcin: To już zatem cztery lata... W sumie taki klasyk, bo podobna histo-

pięć lat temu i już wtedy wiedziałem, że właśnie to jest brakujący element muzycznej układanki.

Marcin:

Oczywiście! Mój nauczy-

ria powtarza się również w przypadku

ciel angielskiego już wcześniej mówił mi

Prywatnie jesteście parą.

innych zespołów. Spotkaliśmy się na

o Gosi i jej głosie. To był okres, w którym

Dwa różne charaktery i tem-

konkursie języka angielskiego. Nic się

słuchałem bardzo dużo brytyjskiej mu-

peramenty.

wtedy nie święciło. Dopiero po kilku

zyki lat 80-tych i myślałem, żeby założyć

para, która razem tworzy mu-

miesiącach złapaliśmy ze sobą kontakt.

zespół w stylu brytyjskiego jangle-popu.

zykę?

Jak

funkcjonuje

-trzeba doświadczyć trochę życia, by poczuć w muzyce swoją cząstkę-

Gosia: Trudno stwierdzić, jak bardzo

mniej słuchaliśmy muzyki dla czystej

chłonął. Trudno było znaleźć dodatko-

różne mamy charaktery... Wydaje mi

przyjemności, nie oglądaliśmy filmów,

wy czas na rozrywkę.

się, że jesteśmy dość podobni.

mniej wychodziliśmy. Jaka jest różnica między wa-

Marcin: Jest dobrze, świetnie się dogadujemy w każdym aspekcie współ-

Odcięliście się...

szą ostatnią EPką a albumem?

pracy i bycia ze sobą. Miesiąc temu stwierdziliśmy, że od początku naszej

MARCIN: Nawet bardzo. Na próbach

Gosia: Jest ogromna różnica po-

muzycznej działalności cała nasza uwa-

ciągle szlifowaliśmy set, a później kon-

między EPkami a albumem - w tym, jak

ga skupiała się wokół muzyki. Nie byli-

certowaliśmy. Wszystko pięknie, ale

pracowaliśmy nad danym materiałem.

śmy na żadnych wakacjach... Nie po-

częste wyjazdy i powroty dają w kość.

Powiem szczerze, że cały czas uczymy

zwoliliśmy sobie na chwilę oddechu.

Najbardziej czasochłonna część to two-

się pracować ze sobą. Ostatnio nastą-

GOSIA: Przestaliśmy czytać książki,

rzenie albumu, który nas totalnie po-

Oxford

Drama,

The

Dum-

pił przełom i zdaliśmy sobie sprawę, że

a ja byłam w drugim i zaczynałam baz-

sami wywieraliśmy na siebie zbędną

grać. Na albumie teksty są bardzo oso-

plings, Xxannaxx, KAMP!, Rysy

presję. Dorzucaliśmy na swoje barki

biste i może kiedyś nie miałam odwagi

– wszyscy w jednych zestawie-

coraz więcej. Mówiliśmy sobie: zróbmy

powiedzieć: Halo! To jest coś, co mnie

niach… Nie denerwujecie się,

to lepiej, nie zdążymy, to nie jest wy-

dotyczy! Nie chciałam narzucać słucha-

że wrzucają was do jednego

starczająco dobre, za mało się dzieje

czowi historii typu: to jest moje, ja to

worka?

w utworze.

przeżyłam... Osobiście sama czegoś ta-

Zmierzam do tego, że przy EPce było

kiego nie lubię. Szczerze mówiąc, teksty

MARCIN: Okrutnie. Ale wiemy, z cze-

więcej presji, a nad albumem pracowa-

są osobiste mniej lub bardziej i chyba

go to może wynikać. Jak zaczynaliśmy,

liśmy troszeczkę spokojniej. Wiedzieli-

tak jest z reguły. Czasami słowa były wy-

rozsyłaliśmy

śmy, że właściwą płytę chcemy wydać

bierane tak, aby dobrze brzmiały albo

Trafiał on czasami do zupełnie przy-

jesienią i zaczęliśmy ze sobą współ-

sylaby pasowały, lub ciekawie padał

padkowych ludzi i co ciekawe, żaden

pracować. Postanowiliśmy oprzeć się

akcent. Zmieniłam się i moje podejście

serwis muzyczny nam w tamtym mo-

na własnym zdaniu, podejść do tego

do pisania tekstów też. Chyba trochę

mencie nie odpowiedział. Odpisał nam

bardziej na luzie. Trzeba robić to, co się

dojrzałam.

natomiast Łukasz Jakobiak, który kilka

czuje. Jeśli danego dnia nie poczujesz nic, albo poczujesz mniej niż dwa dni

singiel

wszędzie.

miesięcy wcześniej wypromował The Czym jest dla was kariera?

wcześniej, to nie można mieć o to do siebie pretensji.

nasz

Dumplings. Skojarzenia musiały być oczywiste.

MARCIN: To jest dobre pytanie...

GOSIA: Nie znaliśmy tamtych klima-

MARCIN: Dokładnie, nie ma co od

Jesteśmy w miejscu, w którym wypa-

tów. Xxanaxx poznaliśmy za sprawą na-

razu zwoływać sztabu kryzysowego. Za-

dałoby się zastanowić, czy muzyka jest

szego pierwszego managera. Być może

uważyłem, że Facebook chce trochę coś

tym, czym chcemy, aby była. Pragniemy

z tego wynikają skojarzenia, że to jeden

takiego wymusić na artystach. Portal

przez kilka tygodni wstawać rano i pra-

mały świat. Media tak to zestawiają:

jest nastawiony na reklamę: zarejestruj

cować nad nowymi kawałkami. Muzyka

duet damsko-męski – proszę bardzo,

się, będziesz miał wszystko darmo-

ma być wypełniaczem naszego życia:

wrzucamy do tego samego worka. A my

we, ale jednak w największym stopniu

po pracy, po studiach, gdzieś po kątach.

duety damsko-męskie kojarzyliśmy ra-

wszystko opiera się na reklamie. Przez

Kiedyś był mecenat, więc artystom,

czej z Beach House, Blue Hawaii, czy

to komercjalizuje się wizerunek artysty,

w pewnym sensie, łatwiej się żyło. Teraz

The Kills.

i przyznajmy - jest to bardzo kiepskie.

żyjemy w dobie Internetu, co sprawia,

GOSIA: Wiele zespołów wrzuca posty

że nowi w branży nie mają łatwo. Czę-

Właśnie. Jacy artyści oprócz

tyczące się rankingów, podsumowań

sto nie tylko umiejętności techniczne

Beach House pomogli wam od-

roku itp. To, że ktoś uważa, że nasz al-

czy talent kompozytorski sprawiają, że

naleźć muzyczną tożsamość?

bum jest dobry, jest dla nas ogromnym

możesz zajść gdzieś wyżej, ale także łut

wyróżnieniem. I to, że nie wrzucamy

szczęścia. Pytanie, czy tego chcemy.

takich postów na profil nie oznacza, że

MARCIN: O rany! Jest ich wielu

Na pierwszy rzut oka kariera kojarzy

i o każdym moglibyśmy coś powiedzieć

mi się z korpo-światem, ale też show-

albo nawet napisać książkę. Wspólną

-businessem, i patrzę na to negatywnie.

cechą tych artystów jest to, że nie po-

Gosiu, to ty jesteś językiem

Przyznaję jednak, że aspiruję do kariery

trafię się ich doszukać w naszej muzyce.

Oxford Drama. W jednym z wy-

w przemyśle muzycznym. Oxford Dra-

Inspirujemy się nimi w stu procentach,

wiadów powiedziałaś, że nie

ma nie jest jedynym projektem, w jaki

ale nie słyszymy ich u siebie. Nasze ka-

utożsamiasz się z tekstami.

chcę się zaangażować. Myślę o karierze

wałki z albumu są niespójne stylistycz-

od strony producenckiej, kolaboracyj-

nie.

nie jesteśmy wdzięczni.

gosia: Dużo się zmieniło. Fakt, po-

nej itp. Każdy muzyk po cichu marzy,

GOSIA: To prawda. Dzisiaj zasta-

czątkowo nie utożsamiałam się tak

aby móc z tego żyć. Na to, czy tak się

nawiałam się nad dwoma albumami:

z tymi tekstami, ale przy albumie ta pra-

stanie, możemy mieć pewien wpływ, ale

,,Low’’ Davida Bowie i ,,Before and After

ca wyglądała w ten sposób, że Marcin

nie mamy mocy sprawczej – wszystko

Science’’ Briana Eno. Ciężko jest okre-

był u siebie w pokoju z instrumentami,

w rękach słuchaczy.

ślić, czy te albumy są spójne stylistycz-

- Jesteśmy w miejscu, w którym wypadałoby się zastanowić, czy muzyka jest tym, czym chcemy, aby była. Pragniemy przez kilka tygodni wstawać rano i pracować nad nowymi kawałkami. Muzyka ma być wypełniaczem naszego życia: po pracy, po studiach, gdzieś po kątach. nie i wydaje mi się, że nie potrafimy też

sze kroki czy malarz z pierwszym obra-

stem nieśmiała na scenie. Teraz, jeśli

jednoznacznie powiedzieć, jak dokład-

zem może nazwać się artystą. To jest

ktoś mnie postrzega jako nieśmiałą

nie brzmi Oxford Drama.

fajne, że amator i profesjonalista może

i bojącą się sceny, trudno. Swoją siłę

nazwać się artystą! W końcu nim jest!

chcę pokazywać w swoim głosie. Nie za-

MARCIN: My się zmieniamy i nie ma możliwości, żebyśmy brzmieli tak samo.

Najważniejszy jest dystans i wyluzo-

Kiedyś artyści mieli lepszy etos pracy

wanie. Przełamaliśmy swoją artystyczną

i wydawali albumy co roku, jak np. The

nieśmiałość, grając na festiwalach. Mu-

Beatles, Stevie Wonder. Dlaczego by

sieliśmy przestawić się na tok myślenia:

nie działać w ten sposób?

To jest moje miejsce pracy i muszę wymagać tego, czego do jej prawidłowego

Czujecie się artystami?

Dziękuję za rozmowę. Z Gosią Dryjańską i Marcinem Mrówką rozmawiała Karina Kawka

wykonania potrzebuję. gosia: Są różni artyści. Można wyjść

MARCIN: Kiedyś kuluarowo usły-

na scenę w swoich ubraniach lub zmie-

szałem, że w tej branży o byciu artystą

nić się nie do poznania. Dwa lata to

świadczy to, na ile jesteś bezczelny. Za

szmat czasu i osobiście czuję, że doj-

tym stoi wybujałe ego. Kim jest w takim

rzewam do bycia artystką. Bardzo się

razie artysta? Chyba od początku nimi

zmieniliśmy.

byliśmy. Każdy zespół stawiający pierw-

mierzam zachowywać się nienaturalnie.

Kiedyś przepraszałam za to, że je-

przesłuchaj PŁYTĘ ‘IN AWE’ na SPOTIFY

Fo t .: ma te r ia ły p r a s ow e

FILM

SYN SZAWŁA Saul fia REŻ. L á s z l ó N e m e s DATA PREMIERY: 22. 01 . 201 6 DYSTRYBUCJA: Gutek F ilm T e k s t : A g n i e s zk a K o za k

hoć filmów o Holokauście nie bra-

dynamicznie się zmienia, z każdej strony

kuje, temat nadal pozostaje nie-

wychodzą hitlerowcy, którzy zaprowadza-

wyczerpany. Wszystko za sprawą

ją nowe porządki. Nie zmienia się tylko

intymnych historii, które uchowały się

twarz głównego bohatera, jest skamie-

nie tylko w pamięci osób, które wojnę

niała, zobojętniała. Tylko oczy wyrażają

przeżyły, ale też na kartach pamiętników,

smutek i poczucie beznadziejności. Przez

czy listów. Laszlo Nemes swoim debiu-

stoicki spokój bohatera można odnieść

tem sprawił, że historia znów porusza,

wrażenie, że nie odczuwa on strachu.

za sprawą czynów węgierskiego więźnia

Być może właśnie tak jest. Szaweł nie dba

w tak zupełnie nieludzkich warunkach.

o swój los, jego priorytetem jest pocho-

Jest rok 1944. Obserwujemy dwa

wanie chłopca. Zostaje oskarżany przez

dni z życia Szawła, jednego z więźniów

innych więźniów, że sprzedaje żywych dla

Auschwitz. Główny bohater w obliczu na-

umarłych. Jednak nic nie powstrzyma go

zistowskich poczynań pragnie zachować

przed znalezieniem rabina, który należy-

odrobinę człowieczeństwa. Wypełniając

cie odprawi ceremonię pogrzebu. Saul

swoje obowiązki, traktowany jak nic nie

poprzez pochówek nadał swojemu życiu

znaczący przedmiot, który ma przypo-

nowy sens. Chce za wszelką cenę, nawet

rządkowaną do siebie liczbę, usilnie dąży

własnego życia dokonać aktu człowie-

do pochowania ciała zmarłego chłopca.

czeństwa. Czy mu się to uda? Koniecznie

Mátyás Erdély, czyli operator filmu za pośrednictwem oka kamery dosłownie

trzeba sprawdzić. Debiut

Laszlo

Nemesa

przede

podąża za Saul Szawłem (Géza Röhrig),

wszystkim zachwyca operatorsko. War-

cały kadr zazwyczaj wypełniony jest twa-

stwa plastyczna filmu, kolorystyka, czy

rzą bohatera, w dali widoczne jest tło,

muzyka stanowią doskonałą kompozy-

często rozmyte. Ten niesamowity zabieg

cję. Film zdaje się być monotonny przez

sprawia, że wchodzimy w głąb psychiki

rutynowe czynności, czy brak emocjo-

bohatera, z jego perspektywy oceniamy

nalności ze strony Saula Szawła. Odgry-

bieg wydarzeń. Widzimy jak odarci nie

wający główną rolę Géza Röhrig dosko-

tylko z ubrań ale i godności ludzie zostają

nale sprawdził się w roli przewodnika po

dosłownie zapędzani niczym zwierzęta

zakamarkach Auschwitz, jak i strażnika

do komory gazowej, widzimy jak lekarz

ludzkiej godności. Dlatego „Syn Szawła”

poddusza chłopca, sekcję zwłok. Podąża-

zasłużył na m.in. Złoty Glob czy nomina-

my za Szawłem ciemnymi, wąskimi kory-

cję do Oscara.

tarzami, jesteśmy przy nim kiedy zostaje poniżany i ośmieszany. Wszystko wokół

nasze FILMOWE

Mustang – reż. Deniz Gamze Ergüven Fabuła: Pięć młodych dziewczyn mieszka w wiosce pół-

Most Szpiegów reż. STEVEN SPIELBERG

Fabuła: Akcja rozgrywa się w okresie Zimnej wojny. Do

nocnej Turcji. Pewnego dnia wracając ze szkoły bawiły się

szpiegowskiego świata zostaje wciągnięty amerykański praw-

wraz z kolegami. Ta zupełnie przypadkowa i naiwna zabawa

nik James B. Donovan (Tom Hanks), na co dzień specjalizujący

zmieniła ich dotychczasowe życie. Ich rodzinny dom zmienia

się w ubezpieczeniach. Nie zdaje sobie sprawy z faktu, że

się w więzienie, w którym są przygotowywane do roli żony

przyznane mu pełnomocnictwo nie tylko będzie nowym do-

i matki. W tym samym czasie opiekunowie szukają dziew-

świadczeniem w zakresie prawa karnego, ale też okaże się

czynką przyszłych mężów. Aranżacja małżeństw przychodzi

nowym etapem w jego życiu. CIA wykorzystując zdolności

całkiem sprawnie, dopóki niektóre z sióstr postanawiają się

dyplomatyczne prawnika chce uwolnić przetrzymywanego

z sprzeciwić rygorowi.

w Związku Radzieckim amerykańskiego pilota wojskowego.

Debiut tureckiego reżysera Deniza Gamze’a Ergüvena

Być może film nie jest pozycją absolutnie konieczną, ale

absolutnie zachwyca i przekonuje. Ten naturalistyczny dramat

wartą zobaczenia. Przede wszystkim dlatego, że duet Tom

przełamuje tabu, ukazuje mieszczańskie obyczaje, zaścianko-

Hanks i Steven Spielberg jak zwykle daje nam, widzom dobrą

wość myślenia mieszkańców wioski w północnej Turcji. Jest to

dawkę kina. Poza tym nasz polski operator filmowy Janusz Ka-

film o sprzeciwie, o sile charakteru i umiejętności postawienia

miński otrzymał nagrodę ASC za najlepsze zdjęcia do filmu

się w sytuacji, która wydaje się bez wyjścia. Mustang dosko-

fabularnego. Dodatkowym atutem są efekty specjalnie, które

nale ukazuje różnorodność psychiki młodych dziewczyn, dla

nie rzucają się w oczy, a raczej idealnie komponują się, pozo-

których kontrast stanowią przekonania i radykalizm opieku-

stając niezauważalne.

nów. Film otrzymał nagrodę dla najlepszego filmu europejskiego w Cannes oraz nominacje do Złotych Globów i Oscara.

odkrycia 2015

SÓL ZIEMI reż. WIM WANDERS

Fabuła: Film prezentuje twórczość Sebastiana Salgado,

AMY reż. ASIF KAPADIA Fabuła: Film dokumentalny przedstawiający życie jednej

który pewnego dnia postawił wszystko na jedną kartę; wziął

z najbardziej zjawiskowych artystek muzycznych - Amy Wine-

aparat do ręki i zaczął fotografować. Podróżował przez 40 lat

house.

i za pomocą spustu migawki snuł opowieści. Dokumentując naturę, przyrodę, ale przede wszystkim ludzkość w drama-

Nie ważne czy jesteś, byłeś czy będziesz fanem jej mu-

tycznych okresach, dzięki czemu uwiecznił w swoich reporta-

zyki po obejrzeniu tego filmu. Ważne jest to, że reżyser Asif

żach historie, obok których nie można przejść obojętnie.

Kapadia ukazuje nam prawdziwe nagrania, sceny z życia Amy. Bez zbędnie wypowiadających się krytyków, czy osób

Chociaż film powstał w 2014 roku, w Polsce mogliśmy

postronnych. To szczery przekaz. Film został o tyle ciekawie

go oglądać dopiero od października 2015. Jest to pozycja na-

skonstruowany, że oglądając go, mamy wrażenie jakbyśmy

prawdę warta uwagi. Reżyser Wim Wenders w swoim doku-

sami byli w środku prezentowanych wydarzeń. Poznajemy nie

mencie doprowadza do styku dwóch sztuk: filmu i fotografii,

tylko życiorys Amy Winehouse, ale też to, co w blasku reflekto-

które wspolgrajac tworzą poruszająca opowieść. Sebastiana

rów na scenie nie było widoczne. Jej samotność, uzależnienia,

Salgado,ale porusza kwestie polityczne, historyczne, oraz

zagubienie. Poznajemy cenę jaką musiała zapłacić za sławę.

bezpośrednio nawiązujące do człowieczeństwa. Liczą sie tu tylko fotografie i Salago, który prezentując w ciemni zdjęcia „wywołuje wspomnienia”. Podczas projekcji wystawiona jest na próbę nasza wrażliwość, a wychodząc z sali kinowej w naszej głowie mnożą się pytania natury nie tylko egzystencjalnej. Wanders wraz z Salgado zaprasza nas do refleksji nad T e k s t : A g n i e s zk a K o za k

światem i wspólnej dyskusji. Nas ludzi, czyli sol tej ziemi.

WYWIAD fot.Carolyn Cole Los Angeles Times/KNH

Géza Röhrig:

Czuję się teraz jak ptak bez nóg.

Nie mogę wylądować. W kinach od 22 stycznia możemy oglądać nominowany do Oscara film „Syn Szawła” László Nemesa. To węgierska produkcja, która w bezkompromisowy sposób przedstawia obraz Holokaustu. Film opowiada historię więźnia Auschwitz, który na przekór obozowej rzeczywistości pragnie pochować swojego syna. Rozmawiała: Kinga Czernichowska 16

emes, w odróżnieniu od twór-

Byłem wtedy bardzo młody i czuję, że

„Syn Szawła”. Reżyser László

ców innych filmów opowiada-

kształtowała mnie także wasza historia.

Nemes przyznał w jednej z roz-

jących o Holokauście, przed-

Politycznie i kulturowo to właśnie Pol-

mów, że urodziłeś się do tej

stawia historię w sposób naturalny,

ska miała na mnie największy wpływ.

roli. Też tak czujesz?

trudno wręcz o większy realizm. My roz-

Węgry pod tymi względami zawsze wy-

mawialiśmy z Gézą Röhrigiem, odtwór-

dawały mi się mało interesujące. Uczy-

Tak. Od samego początku uważam

cą roli Szawła. Jak zmieniło się jego życie

łem się języka polskiego, byłem w stanie

tę rolę za dar od losu. Wystarczyło, że

po zakończeniu zdjęć? Takie dzieło jak

czytać, chociaż często musiałem sięgać

przeczytałem scenariusz. Wiedziałem,

„Syn Szawła” pozostawia ślady.

po słownik, zająłem się też tłumacze-

że jestem najbardziej odpowiednią

niem wierszy Edwarda Stachury, a także

osobą do zagrania Szawła. Nie chcę

twórczości Brunona Schulza i Sławomi-

przez to powiedzieć, że wykreowanie

ra Mrożka.

tej postaci było proste, ale miałem świa-

To nie jest twoja pierwsza wizyta w naszym kraju. Jakie są twoje doświadczenie związane z Polską?

domość, że to moje przeznaczenie, bo Wspomniałeś, że uczyłeś się

wiele spośród elementów mojego życia

języka polskiego. Co było dla

pasowało do tego filmu. Udział w „Synu

Géza Röhrig: Bardzo pozytywne.

ciebie najtrudniejsze? A może

Szawła” był jak układanie puzzli. Mój

Mieszkałem tutaj w latach 1964-1985.

w ogóle nauka nie sprawiała

dziadek przeżył Holokaust, ale stracił

Potem wiele razy tu wracałem, ostatni

ci kłopotu? W końcu mówi się,

rodziców, siostrę i brata. Teraz jestem

raz odwiedziłem Polskę w 2015 roku.

że jednym z najtrudniejszych

szczęśliwy, bo wiem, że spełniłem swoją

Teraz jestem tu znów

języków świata jest węgierski.

misję, a przede wszystkim nie zawiodłem reżysera.

Studiowałeś tutaj.

Przyznam szczerze, że nie wydaje mi się, by polski był trudnym językiem do

Wychowywałeś się w siero-

Studiowałem w Warszawie, potem

przyswojenia przez obcokrajowca. Gdy

cińcu, potem zostałeś adop-

uciekłem do Krakowa, który w latach

uczyłem się polskiego, nie znałem jesz-

towany przez żydowską ro-

80-tych był bardzo żywym miastem. To

cze angielskiego (dzięki Bogu!). Właś-

dzinę. Czy adopcyjni rodzice

był zresztą bardzo ważny czas dla Polski

ciwie to okoliczności zmusiły mnie do

dzielili się z tobą wiedzą na

ze względu na to, co działo się w „So-

tego, by nauczyć się podstaw waszego

temat trudnej historii Żydów?

lidarności”, ze względu na wydarzenia

języka. Jak inaczej mógłbym się porozu-

w stoczni gdańskiej. Cały kraj oszalał.

mieć? Znam wielu ludzi, którzy z Buda-

Miałem cztery lata, gdy zostałem ad-

Byłem wtedy bardzo młody i czuję, że

pesztu przeprowadzili się do Warszawy.

optowany. Moja adopcyjna matka nie

kształtowała mnie także wasza historia.

Mam też wokół siebie rodaków, którzy

miała wiele czasu, była bardzo praco-

Politycznie i kulturowo to właśnie Pol-

poślubili Polki. Niejednokrotnie poma-

wita i często zajęta, za to mój dziadek

ska miała na mnie największy wpływ.

gałem im, pokazywałem różnice między

poświęcał mi dużo uwagi. Opowiadał

Węgry pod tymi względami zawsze wy-

polskim i węgierskim.

mi o swoich trudnych doświadczeniach,

dawały mi się mało interesujące. Uczyłem się języka polskiego, byłem w stanie

Jesteś we Wrocławiu z oka-

czytać, chociaż często musiałem sięgać

zji specjalnego pokazu filmu

po słownik, zająłem się też tłumaczeniem wierszy Edwarda Stachury, a także twórczości Brunona Schulza i Sławomira Mrożka. Mamy dość bogatą i jednocześnie bolesną historię. Studiowałem w Warszawie, potem uciekłem do Krakowa, który w latach 80-tych był bardzo żywym miastem. To był zresztą bardzo ważny czas dla Polski ze względu na to, co działo się w „Solidarności”, ze względu na wydarzenia w stoczni gdańskiej. Cały kraj oszalał.

Géza Röhrig jako Saul w filmie „Syn Szawła”

o trudnych losach żydowskich rodzin. Był moim największym przyjacielem - z rówieśnikami nie łączyły mnie tak dobre, przyjacielskie relacje jak właśnie z nim. Spędziliśmy razem cztery lata, potem zmarł. I kiedy pierwszy raz pojechałem do Oświęcimia,

pragnąłem

zrozumieć

każdą pozostawioną tam kość, każdą śmierć. Chciałem zrozumieć, jak Niemcy mogli to robić innym ludziom i jak Bóg mógł na to pozwolić. Zadawałem sobie milion pytań. Myślałem, że tkwi tam pewna tajemnica, która pozwala zrozumieć i odkryć historię. Kiedy zobaczyłem to na własne oczy, zmieniłem swoje życie. Zrozumiałeś cierpienie, zmieniło się Twoje postrzeganie świata? Wszystko się zmieniło. Wtedy po raz pierwszy w życiu zrozumiałem, że ludzie są wciąż tacy sami jak tysiące lat temu. Wszyscy próbujemy wmówić naszym dzieciom, że stajemy się lepsi. Nauka się rozwija, technologia idzie naprzód, ale wątpię, by ludzie się zmieniali. To gorzka pigułka, którą trudno przełknąć. Nie obchodzi mnie postęp w nauce. Ważna jest dla mnie jakość życia: to, czy oszukujemy siebie nawzajem. I kiedy wreszcie przestaniemy to robić, będzieGéza Röhrig zdj. Marcin Margielski/KNH

my mogli stać się dumni z tego, że coś

przycisk, który pozwoliłby nam zmienić

się zmienia. To odkrycie poprowadziło

bieg historii, to chciałbym ocalić Węgry

mnie ku Bogu. Po prostu straciłem wia-

i Polskę od komunizmu. Jedna partia,

rę w ludzi.

cenzura. Nienawidzę komunizmu, tak

przeszłością, wciąż przez nią cierpimy.

jak nienawidzę nazizmu. Nie chcę sta-

Oczywiście, bardzo krytycznie odnoszę

Wspominasz, że rozwija się

wiać pomiędzy tymi systemami znaku

się do kapitalizmu, ale nie znaczy to, że

technologia. Może winą nale-

równości, bo takiego znaku być nie

uważam, że w komunizmie było lepiej.

ży obarczyć kapitalizm, który

może. Ale w komunizmie bardzo czę-

Nie było.

pcha nas na drogę sukcesu?

sto nakazywano ludziom zachowywać

Na drogę, w której o wiele bar-

się w określony sposób tylko po to, by

dziej niż wypowiadane słowa

udowodnili, że są prawdziwymi komu-

liczą się lajki na Facebooku.

nistami. W nazizmie dowody okazywały

Ludzie uczą się na błędach przeszłości?

się niepotrzebne, bo kto zabijał, był na-

To zależy. Mam wrażenie, że drugie

Nie, to nie jest wina systemu. W ko-

zistą. Komunizm to system prowadzący

pokolenie Niemców po wojnie miało

munizmie ludzie wcale nie byli bardziej

do korupcji i destrukcji, a także zniewo-

świadomość, jakie brzemię odpowie-

otwarci. Jasne, nie było wtedy takiego

lenia ludzkich umysłów i mam wrażenie,

dzialności spoczywa na ich narodzie.

wyścigu szczurów, Facebooka i Twitte-

że zarówno na Węgrzech, jak i w Pol-

Ale czy nastoletni Niemcy zdają sobie

ra. Ale gdybym miał teraz jakiś magiczny

sce, wciąż jesteśmy obarczeni tamtą

sprawę z tego brzemienia? Nie mam

- Myślę, że mój powrót do takiego życia, jakim widziałem go wcześniej, jest niemożliwy. Nie chcę zostawać w rzeczywistości Auschwitz, ale świat, w którym jestem teraz, nie jest wcale miejscem, w którym chcę być. -

Rozumiem, że po prostu sta-

pewności. Nie istnieje zmiana, któ-

pieniądze, znajomych, jakieś zajęcia.

ra może trwać wiecznie, wówczas nie

W Auschwitz zostajesz sam ze sobą. Ni-

mówilibyśmy przecież o zmianie. Jeżeli

kogo nie obchodzi, czy wyglądasz sek-

coś zmienia się w postrzeganiu świa-

sownie i ile masz na koncie. W tym sen-

Nie, po prostu nie lubię przebywa-

ta, to zazwyczaj ta percepcja dotyczy

sie jest to prawdziwe miejsce. Jest mi

nia wśród celebrytów. Nie kręci mnie

ludzi z określonego pokolenia. I mimo

ciężko wrócić do normalnego życia po

ten cały blichtr. Nie potrzebuję bycia

że doszło do dwóch wojen świato-

takim doświadczeniu, ponieważ zaczą-

w centrum wszechświata. Jeśli dosta-

wych, to wciąż są politycy, którzy myślą

łem zauważać płytkie i sztuczne rzeczy,

niemy Oscara, to będę się cieszyć, ale

w idiotyczny sposób, nie zdając sobie

które definiują sukces człowieka w dzi-

tylko dlatego, że miliony ludzi pozna tę

chyba do końca sprawy z konsekwen-

siejszym świecie. W XXI wieku ludziom

historię.

cji swoich działań. Jeżeli chcemy zmie-

powodzi się, gdy dobrze wyglądają albo

nić nastawienie, sposób postrzegania,

ich wujek coś znaczy w środowisku. To

to trzeba dbać o tę zmianę. A są i tacy,

niesprawiedliwe. Myślę, że mój powrót

niejednokrotnie

którzy czasami ją ignorują.

do takiego życia, jakim widziałem go

przez

rasz się żyć chwilą?

Temat Holokaustu był już poruszany

filmowców.

Krytycy

wcześniej, jest niemożliwy. Nie chcę zo-

twierdzą, że „Syn Szawła” to

Uważasz, że istnieje jakaś

stawać w rzeczywistości Auschwitz, ale

zupełnie inny rodzaj opowie-

szczególna więź pomiędzy na-

świat, w którym jestem teraz, nie jest

ści o tym wydarzeniu. Czujesz

szymi narodami? Mówi się na-

wcale miejscem, w którym chcę być.

się rozczarowany innymi fil-

wet: „Polak, Węgier - dwa bra-

Czuję się jak ptak bez nóg. Ptak, który

mami?

tanki”.

nie może wylądować i cały czas musi unosić się w powietrzu.

Jest wśród nich wiele, które uważam

Oczywiście. Uważam, że ta więź istnieje. Mieliśmy wspólnych królów, dzieliliśmy granice. Przyjaźń polsko-węgierska

za melodramatyczne i po prostu kiczoA co było przed rozpoczęciem zdjęć?

wate. Powstało wiele wyciskaczy łez, których twórcy nastawieni byli na suk-

powinna być silna, powinniśmy kochać

ces komercyjny. Gdyby tak nie było, nie

się i szanować nawzajem. W moim przy-

Miałem koszmary. Wiesz, o Auschwitz

potrzeba byłoby kręcić jeszcze jednego

padku ta więź jest bardzo silna. Polskę

mówi się jak o planecie, bo to była pla-

filmu. Nie twierdzę, że wszystkie pro-

uważam za swój drugi dom. Czuję się

neta. Dla ludzi, którzy tam byli nie ist-

dukcje to śmieci, ale sporo z nich przy-

tutaj bezpiecznie.

niało coś takiego jak przeszłość czy

prawia o frustrację.

przyszłość. Było tylko „tu i teraz” i stale Wróćmy jeszcze na chwilę

powtarzane pytanie o to, jak przeżyć.

Jakie są twoje plany?

do filmu. Co było najtrudniejsze podczas pracy nad „Synem

Zbliża się ceremonia rozda-

Nie wiem, naprawdę nie wiem. Zasta-

że

nia Oscarów. „Syn Szawła”

nawiam się z żoną, co dalej. Ale na ra-

najgorszy musiał być okres

ma duże szanse na statuetkę

zie jest za wcześnie, by podjąć decyzję

przygotowań.

film

o udziale w kolejnym filmie. Żyję z dnia

Wierzysz

na dzień, nie planuję. Próbuję skończyć

Szawła”?

Przypuszczam,

kategorii

najlepszy

nieanglojęzyczny. To też. Samo kręcenie nie było trud-

w zwycięstwo?

ne. Bolesny był czas przed i po planie zdjęciowym. Dlaczego także po?

powieść, zajmuję się dziećmi. Mam naprawdę sporo do zrobienia. Zobacz, nie

Nie, nie przejmuję się tym szczegól-

planowałem zagrania w „Synie Szawla”,

nie. Zobaczymy, co się wydarzy. Jest tak

a to okazało się moim przeznaczeniem.

wiele dobrych filmów, których nie na-

Za chwilę może zdarzyć się coś podob-

grodzono Oscarem i równie wiele głu-

nego.

Auschwitz jest naprawdę prawdzi-

pich, które mają na koncie statuetkę. To

wym miejscem. Miejscem, w którym

loteria. Z Oscarem czy bez - dla mnie

coś w sobie odkrywasz. Odkrywasz,

po nocy z 27 na 28 lutego nic się nie

kim naprawdę jesteś. Na co dzień masz

zmieni.

Dziekuję za rozmowę.

gastro

jedzenie Z volkswagena Mała uliczka pod drapaczem chmur, na niej stoi obok siebie kilka trucków. Przy wozach pracownicy pobliskiej korporacji ubrani w garnitury. Korzystając z przerwy, jedzą szybki streetfoodowy lunch. Kto się spodziewał, że taki obraz – widziany często tylko oczami wyobraźni – będzie rzeczywisty? Food trucki na polskich ulicach stanęły dwa lata temu. Oczywiście dojechały także do Wrocławia. Jako że już teraz czują się tu jak w domu, to czy można mówić o początku kultury streetfoodowej?

1. Walter Van Deren przy swoim chuck wagonie na jego ranczu w Sedonie. 2. Chuck wagon. 3. Chuck wagon, Wyoming, ok. 1880r.

o wojnie secesyjnej Amerykanie zaczęli masowo przemieszczać się ze wschodu na zachód swo-

jego kraju. Jednym z migrantów był pomysłowy poganiacz bydła, Charles Goodnight , który odkupił od armii stary furgon i wyposażył go w niezbędny sprzęt kucharski. Gruchot działał jak kuchnia polowa. Poganiacz podczas przerw w pracy gotował dla siebie i wygłodniałych towarzyszy podróży. Za pomysłem Charlesa poszli kolejni, a chuckwagon stał się pierwowzorem

obecnych food trucków.

PANCZO ul. Wittiga 2

Furgonetka z importu Moda na uliczne jedzenie szybko zadomowiła się w USA, ale do Polski dotarła znacznie później, bo dopiero na przełomie lat 80-tych i 90-tych. To wtedy na wszechobecnych targowiskach pojawiły się ciągnięte przez Maluchy przyczepy Niewiadów. Być może wśród tych, którzy pamiętają tamte czasy, znajdą się tacy, którzy pierwsze zapiekanki z mikrofalówki jedli waśnie tam. Całe szczęście dla gastronomii ulicznej, owe czasy przeminęły bezpowrotnie, a dwie dekady później wszyscy poczuli powiew świeżości – profesjonalne food

tradycyjnej, umożliwia otworzenie włas-

trucki.

nej firmy niewielkim kosztem. Do tego

Wszystko rozpoczęło się na nowo,

daje właścicielom pewien rodzaj wolno-

w Warszawie około 2010 roku. W kolej-

ści. Tylko od nich zależy, czy wóz z je-

nych latach food truckowy szał opano-

dzeniem będzie otwarty przez jeden,

wał kolejne duże miasta. Początkowo

czy przez siedem dni w tygodniu. Oni

na ich terenie widać było tylko pojedyn-

decydują o tym, jakiej jakości produkty

cze mobilne restauracje, ale z czasem

kupują. Widać, że zależy im na kliencie,

ulice się zapełniły, a obecnie niezwykle

a mogli przecież pójść na łatwiznę i pro-

popularne są zloty (w szczycie sezonu

ponować dania odgrzewane w mikrofa-

nawet cotygodniowe), które każdora-

lówce. Miłośnicy mobilnych restauracji

zowo przyciągają tłumy zgłodniałych

są na pewno zadowoleni, że takie urzą-

gości.

dzenia niezwykle rzadko można znaleźć

Food truck to nie tylko pomysł na

w kuchni food trucka.

biznes. To pewien styl życia, wyznacza-

Cała kultura jedzenia ulicznego

ny przez młodych ludzi, którzy chcą

opiera się na swobodzie. Niektórzy

rozpocząć własną działalność, a nieko-

właściciele mobilnych restauracji opo-

niecznie dysponują górami złota. Mobilna gastronomia, w przeciwieństwie do

Osiem Misek

wiadają, że to był to dla nich sposób

bienia wybrednych klientów, gotując na

dów, a właściciele wykazują niebywałą

ucieczki z korporacji, gdzie nie czuli

kilku metrach kwadratowych.

elastyczność. Potrafią dopasować się

się wystarczająco niezależni. Rodzaje

do gustów klientów, jednocześnie za-

food trucków na pewno nie dadzą się

Wrocławskie menu

chowując swoje oryginalne podejście

policzyć na palcach jednej ręki, każdy

„Co dziś zjemy?” Po początkowym

do gastronomii.

znajdzie coś da siebie – od hambur-

boomie na burgery, karty dań w food

Nie każdy przedsiębiorca kurczo-

gerów, przez tortille po gorące zupy.

truckach rozkwitają jak kwiaty na wios-

wo trzyma się swojego furgonu. Nie-

Wozy z jedzeniem wyjechały naprzeciw

nę. Dla każdego coś dobrego. Są spe-

którzy otwierają punkty stacjonarne,

nie tylko klientom. W tym biznesie nie

cjaliści od azjatyckiej kuchni fusion, mi-

które zazwyczaj cieszą się sporą popu-

ma mowy o wrogiej konkurencji. Wręcz

strzowie pizzy, miłośnicy piątej ćwiartki,

larnością. W tym kierunku podążyli naj-

przeciwnie. Na festiwalach i zlotach

znajdą się i furgonetki dla wegetarian.

pierw właściciele warszawskiego Bobby

można zaobserwować sytuacje, w któ-

Nie brakuje aut z coraz popularniejszą

Burgera, a niedługo potem pojawili się

rych załogi trucków współpracują ze

kuchnią tex-mex, a także z kanapkami

naśladowcy, w tym wrocławskie Bra-

sobą. Zabrakło pomidorów? Skończył

z długo pieczonym mięsem. Znajdą się

twursty i Pasibus. Tak oto gastronomia

się gaz? Sąsiad pomoże. Każdy właści-

także trucki z tradycyjną polską kuchnią.

mobilna staje się częścią gastronomii

ciel takiego pojazdu wie, ile trzeba pra-

Streetfoodowy rynek doskonale dosto-

tradycyjnej.

cy i cierpliwości, aby zadowolić podnie-

sowuje się do obecnie panujących tren-

Wrocławski rynek foodtruckowy jest jednym z najprężniej rozwijających się w całym kraju. Właściwie każdego miesiąca pojawia się przynajmniej jedno nowe auto , aczkolwiek pozycje li-

Osiem Misek ul. Borowska 116

PASIBUS ul.Łukasiewicza 18, ul.Powstańców Śl. 5, ul. Świdnicka 11

derów nieustannie okupują miejscowi weterani i ulubieńcy wrocławian - Bratwursty, Pasibus i Happy Little Truck. Czy jest we Wrocławiu ktoś, kto nie próbował smażonego sera w bułce w Bratwurście, czy szlagierowych burgerów z Pasibusa? Wysoki standard, który narzucili sobie właściciele tych marek już od samego początku działalności jest wysoko zawieszoną poprzeczką, którą muszą przeskoczyć ci, którzy chcą

klientów ma chociażby Byczy Burger.

że ten biznes na dobre zadomowił się

wejść na rynek.

Coraz głośniej mówi się o Nienażar-

w mieście i nie jest jedynie abstrak-

Wrocław nie stoi w miejscu, chęt-

tych i Pickup Burgerze, a specjalizujący

cyjnym wymysłem grupki szaleńców.

nie podąża za nowinkami kulinarnymi,

się w bałkańskich przysmakach Balkan

Doskonałą ku temu okazją wydaje się

jest otwarty na to, co oferuje współ-

Burger już zdążył dotrzeć przez żołądki

być Europejska Stolica Kultury. Pierw-

czesna gastronomia. Niezwykłą popu-

do serc dużej liczby mieszkańców za-

szy krok w tym kierunku został podjęty

larność wśród klientów zaskarbił sobie

chodniej części miasta.

w połowie stycznia, podczas inaugura-

food truck Osiem Misek. Prowadzą go

Coś dla siebie znajdą także miłoś-

cji ESK 2016, kiedy na placu Nowy Targ

wiecznie uśmiechnięci Monika i Adam,

nicy naleśników, zdrowych soków oraz

ustawiły się niemal wszystkie wrocław-

którzy cieszą podniebienia klientów

weganie. Różnorodność jest ogromna,

skie food trucki, a wrocławianie, pomi-

maślanymi bułkami z długo pieczoną

co da się zauważyć zwłaszcza podczas

mo mrozu, tłumnie przybyli na obiad

wieprzowiną. Podczas każdego zlotu

food truckowych festiwali, kiedy wybra-

pod chmurką.

długie kolejki ustawiają się także po

nie kilku potraw z kilkudziesięciu aut

dania kuchni tex-mex przed food tru-

stanowi niemały problem.

ckiem Panczo. Ekipa, stacjonująca na

Niestety, stolica Dolnego Śląska

co dzień na ulicy Wittiga, wyspecjalizo-

nie należy do miast najbardziej sprzyja-

wała się w burrito wypchanym mięsem

jących mobilnej gastronomii. Food tru-

do granic możliwości, a także w tacos

cki nie mogą ustawiać się na terenach

podawanymi z piekielnymi papryczkami

należących do miasta, przez co skaza-

trinidad skorpion.

ne są na poszukiwanie prywatnych po-

Największa część biznesu to bur-

wierzchni, co niejednokrotnie utrudnia

gerownie na kółkach, a jest ich kilka,

im działalność. Właściciele furgonetek

pomimo dość szybko przemijającej

mają nadzieję, że władze Wrocławia

mody na hamburgery. Swoich stałych

w końcu zmienią zdanie i zauważą,

Tekst: Piotr Gładczak Wrocławskie Podróże Kulinarne l www.wrocławskiejedzenie.pl

Fot. Agencja Reklamowa Averni

podróże

autostopem na koniec świata - część 1 56

Witamy w świecie, w którym nie trzeba bać się spełniania marzeń. Świecie, w którym nikt nie podważa odważnych decyzji. Wreszcie świecie, który można odkrywać, nie mając pracy, portfela ani nie znając języka. Michał Pater, absolwent historii na Uniwersytecie Wrocławskim, podróżnik i YouTuber, twórca kanału Autostopem na Koniec Świata, udowodnił, że tak się da. W pracy spędził tylko trzy dni, odkładając przy tym na koncie emerytalnym 65 złotych.

ajcie się porwać w wir przygód,

i wyłącznie w skrajnych przypadkach.

jaki spotkał naszego rodaka

Przemierzyłem już Eurazję, od Gibral-

nie zmieniło się w tej materii nic. Pierwsze

doświadczenia

zwią-

podczas trzymiesięcznej wypra-

taru przez włoską Kalabrię, następnie

zane z podróżowaniem zdobywałem

wy na Syberię, z oszałamiającym budże-

greckie Ateny, przylądek Nordkapp, aż

z ojcem. Nie było takiego weeken-

tem 200 złotych, żelazną racją w posta-

po Władywostok i Magadan nad Mo-

ci dwóch konserw w plecaku oraz mapą

rzem Ochockim. Ale na pewno to jesz-

się w piątek), żeby nie ruszyć z domu

o wymiarach metr na metr. Michał za-

cze nie koniec!

gdziekolwiek, choćby bez mapy. I tak

czął przemierzać świat siedemnaście lat temu. Oto jego pierwsza krótka opowieść, a już w kolejnych numerach

(niejednokrotnie

zaczynającego

do niczego nie była potrzebna. Góry To ja jestem panem swego życia

przecież za oknem. Apetyt rósł w miarę jedzenia. Wkrótce nie tylko Karkono-

Goodlife znajdziecie sprawozdania z in-

Początek tej przygody sięga po-

sze, ale i Polska zaczęła być za mała. Na

nych wypraw podróżnika, w wirtualnym

łowy 2009 roku. Gdyby cofnąć się

szersze horyzonty czas nadszedł dopie-

świecie znanego też jako Misza.

w czasie, musielibyśmy przenieść się

ro na studiach.

Z żelazną racją od Gibraltaru po Władywostok.

do murów Instytutu Historycznego

Zaczęło się od autostopowych

Uniwersytetu Wrocławskiego. Ciekawy

wypraw do pobliskiego Drezna, Pra-

życia student pierwszego roku z Jele-

gi czy Wiednia. Poważniejszy egzamin

Każdego roku spędzam w podró-

niej Góry zawitał właśnie do Wrocławia

z radzenia sobie za granicą, jak i z al-

ży co najmniej trzy miesiące. Początko-

w nadziei, że studia cywilne pomo-

pinizmu przyszedł w 2011 roku, kiedy

wo z powodu ograniczonych środków

gą mu później w karierze wojskowej,

to z ojcem wyruszyliśmy do Szwajcarii,

studenckiej kieszeni, poruszałem się

a dzięki zagranicznym misjom zwiedzi

aby zdobyć Matterhorn. Omal nas tam

na stopa, spałem w lasach, rzadziej ko-

świat. Jakież to słodkie i niewinne, kiedy

szlag nie trafił, ale nie to okazało się być

rzystałem z gościnności mieszkańców.

piszę o tym perspektywy czasu. Studia

Odkrywając niedostępny w przypadku

leciały, człowiek coraz bardziej dorastał,

komercyjnych wyjazdów antropologicz-

a perspektywa utknięcia w okowach

ny aspekt podróżowania, nauczyłem

systemu oświaty w zamian za umowę

się zwiedzać rożne kraje od podszewki

o pracę - przerażała. Stopniowo utrwa-

praktycznie bez pieniędzy.

lałem się w przekonaniu, że nigdy nie

200 zł i dwie konserwy - to moja

znajdę sobie normalnej pracy, chyba że

żelazna racja, którą wykorzystuję tylko

ktoś mnie do tego zmusi. Po dziś dzień

Syberia, lipiec 2013

Matterhorn, czerwiec 2011 największym zmartwieniem po zakoń-

stało mi nic innego jak skończyć studia

Nie ma co kozaczyć

czonej wyprawie. Wkrótce po powrocie

i zająć się tym, o czym mam pojęcie, tj.

Punktem zwrotnym w podróżni-

ojciec zorientował się, iż zostawił pod

alpinizmem i podróżami. Oj chudy był

czej karierze okazała się być pierwsza

górą buty przeznaczone do ataku na

to okres w moim życiu, a wszyscy wo-

wyprawa do Rosji. Zaopatrzywszy się

szczyt. Jako że w mundurówce nie dys-

kół zastanawiali się, jak tu się wkręcić

w wizę, plecak z minimalnym ekwipun-

kutuje się z poleceniami przełożonego,

w jakąś systemową ciepłą posadkę. Za-

kiem i transkrypcję alfabetu łacińskiego

bez względu na to, jak głupie by one nie

stanawiałem się i ja, choć perspektywa

na cyrylicę wyruszyłem na wschód. Mie-

były... nie pozostało mi nic innego, jak

etatu i odliczania do każdego „piątecz-

siąc później znalazłem się we Władywo-

obrócić się na pięcie i pójść z powrotem

ku” przerażała mnie niemiłosiernie. Wo-

stoku. W drodze powrotnej byłem już

do Szwajcarii w poszukiwaniu butów.

lałem, i dalej wolę, ledwo wiązać koniec

pewien, że to nie moja ostatnia wypra-

Operacja zakończyła się sukcesem, ale

z końcem, ale budzić się o poranku ze

wa na Wschód, a o wielu rzeczach, jakie

to nie miejsce na rozpisywanie się o ta-

świadomością, że to ja jestem panem

tam zobaczyłem, to „Jewropejce” nie

kich błahostkach. Jeszcze tego samego

swojego życia.

słyszeli. Dziś, kiedy piszę te słowa, mam

lata, upewniony wyprawą do Szwajcarii, zawitałem na przylądku północnym

Matterhorn, czerwiec 2011

Nordkapp, w Atenach i na Gibraltarze. Przez kolejne dwa lata uskuteczniałem wycieczki po Europie - tak w roku akademickim, jak i w wakacje, nie wydając więcej niż 100-150 złotych przy okazji takiej trzymiesięcznej przygody. Punktem zwrotnym w moim planie na życie był 12 listopada 2012 roku. Wówczas to stawiwszy się w Aubagne pod Marsylią próbowałem swoich sił w Legii Cudzoziemskiej. Wywalili mnie pierwszego dnia. Tak skończyły się moje marzenia o służbie w wojsku. Po powrocie do kraju nie pozo-

1. Syberia, lipiec 2013 2. Kołyma, sierpień 2014 3. Murmańsk wrzesień 2013

za sobą już pięć wizyt w Rosji, z czego trzy za Uralem. uważam, że nie ma co zgrywać twardziela, bo zawsze znajdzie się większy twardziel, co przesunie barierę poznania jeszcze dalej. Dlatego też wychodzę z założenia, że lepiej jest się dzielić zdobytymi doświadczeniami. Największym przeciwnikiem każdego podróżnika jest system. Na pocieszenie dodam tylko, że wraz z do-

śli oszczędności, ponieważ człowiek jest

spełna tydzień uzyskał milion odsłon,

świadczeniem o wiele łatwiej można go

wolny wtedy, kiedy ma swoją kasę.

co zupełnym przypadkiem wciągnęło

zwalczyć. Ów system objawia się nam

mnie do czołówki polskich podróżników Autostopem na Kołymę

„niemainstreamowych”. Sukces trailera

wszystkie te rzeczy, które trzymają nas

Swoje wyprawy nagrywałem już

stał się motywacją do stworzenia wersji

w ramach prozy życia. Praca, rodzina

od kilku lat. Zaczęło się od zjazdu na

odcinkowej wyprawy na rosyjski daleki

i szeroko pojęte zobowiązania. Drugi to

reklamówce z Rysów w warunkach zi-

wschód. A to dopiero początek.

wizy i pogranicznicy.

mowych. Kiedy wylądowałem na tafli

W tym momencie wypada po-

na dwa sposoby. Pierwszy z nich to

Jak sobie z tym poradzić? To pro-

zamarzniętego Czarnego Stawu, szo-

wiedzieć tylko tyle, że tak właściwie to

ste. Każda wyprawa to swoista che-

rując po niej klika chwil, zadałem sobie

w końcu znalazłem pracę.

cklista. Przygotowując się do wyjazdu,

fundamentalne pytanie: „Dlaczego nie

trzeba podzielić przygotowania na tak

mam kamery?”. W taką zaopatrzyłem

wiele małych etapów, aby być w stanie

się już kilka dni później, co rozpoczęło

zmierzyć się z każdym z nich. Wówczas

moją przygodę z amatorskim filmowa-

pewnego dnia człowiek orientuje się,

niem. Przełomowym momentem dla

że to już, a wszystko za sprawą uporu

dotychczasowej twórczości stała się dla

i systematyczności. Podobnie rzecz się

mnie popijawa w jednej z wrocławskich

ma z odcinaniem się od prozy życia.

knajp. Wówczas to zrodziła się idea

Zamykamy za sobą wszystkie sprawy

opublikowania w serwisie YouTube „al-

w kraju i przygotowujemy sobie miękkie

kokompilacji” moich przygód w Rosji.

lądowanie po powrocie. Mam tu na my-

Raptem 7 minutowy materiał w nie-

zobacz zwiastun odcinków o przygodach miszy na you Tube

HYDROPOLIS

WODNE

MIASTO WIEDZY Wodna ścieżka prowadzi zwiedzających przez Planetę Wody, przez Głębię i przez Ocean Życia. Podążając nią można też odwiedzić pięć innych stref otwartego w grudniu centrum wiedzy o wodzie. I czerpać garściami z niezwykle obfitego źródła informacji i ciekawostek. Panta Rhei w Hydropolis! Tekst: Błażej Organisty

odróż przez wrocławskie wod-

Lodowe komety?

ne miasto położone Na Grobli

Miliardy gigantycznych kul gazo-

to druga wędrówka przez osiem

wych, takich kosmicznych reaktorów

stref tematycznych. Żeby przeczytać,

nuklearnych, w każdej sekundzie wy-

po polsku lub po angielsku, wszystkie

rzucają w przestrzeń miliardy kilogra-

artykuły prezentowane na multimedial-

mów energii, tworząc nowe substan-

nych ekranach trzeba całego dnia. Nie

cje, w tym wodę. W kosmosie jest ona

sposób jednak jednorazowo wchłonąć

zatem powszechna. A skąd wzięła się

płynącej zewsząd wiedzy. Tej naukowej,

na naszej planecie? Jedna z teorii gło-

i tej historycznej, ciekawostkowej czy

si, że woda spadła na Ziemię w postaci

teologicznej.

lodowych komet w okresie wielkiego

Wszystko zaczyna się od sali projekcyjnej,

tak,

nym. Ostatnio naukowcy skłaniają się

kosmicz-

ku innej hipotezie, którą pierwszy sfor-

ny. W jej centrum wisi globus, na

mułował dr. Michael Drake. Otóż Drake

którym wyświetlony jest m.in. ruch

twierdzi, że materia, z której powsta-

prądów

zaprojektowanej

bombardowania w układzie słonecz-

przypominała

morskich,

statek

głośników

ją ciała niebieskie w naszym układzie

rozlega się głośny głos lektora. Tak za-

słonecznym, powoduje zatrzymywanie

czyna się długa opowieść z Hydropolis.

najcięższych pierwiastków w jądrze

planety, podczas gdy lżejsze powoli wędrują ku górze. Gdy Ziemia ostygła, cała woda zawarta w gęstej atmosferze spadła na powierzchnię w postaci kilkusetletniego deszczu, tworząc oceany. Ale to nie w oceanach jest najwięcej wody, a w płaszczu Ziemi – w krystalicznej postaci. Niemal każdy gimnazjalista powinien wiedzieć, że woda pokrywa 70% powierzchni globu, ale czy każdy ma świadomość, że stanowi zaledwie 0,002% jego masy całkowitej? W strefie Planeta Wody można jeszcze dowiedzieć się, co to Europa, ale nie ta, o której myśli się w pierwszej chwili, słysząc to słowo, ale czwarty co do wiel-

nej, na którym widać projekcję rzeczywi-

kości księżyc Jowisza, odkryty przez Gali-

stego obrazu widzianego przez bohaterów

leusza. Można też przeczytać o teleskopie

Ameryki i Szwajcarii. Ponadto w kabinie są

Hubble’a i Spitzera, można poznać Kwazar

wskaźniki, słuchawka telefoniczna i cyfrowy

– największą znaną czarną dziurę - lub od-

dziennik podróży, który można wertować.

świeżyć wiedzę o protonach i neutronach.

Co więcej, słychać głos załogi – to fragmen-

Ale ścieżka płynie dalej, ku opowieści o wy-

ty oryginalnego nagrania z podróży do głę-

darzeniu bezapelacyjnie bezprecedenso-

bin świata.

wym.

- W Polsce to nie jest znana historia, ale w Stanach Walsh jest szanowany tak samo

Głębia

jak Neil Armstrong. Dziarski 80-latek do dziś

„Walsh do bazy. Widzę dno, powta-

aktywnie bierze udział w prelekcjach i bada-

rzam: widzę dno! Dno jest płaskie, woda

niach – opowiada Rafał Zagrobelny z MPWiK

przejrzysta, widzę też białą, płaską rybę,

Wrocław, miejskiej spółki, która przeznaczy-

i białe krewetki. Tu jest życie, bez odbioru!”

ła 59 mln złotych na budowę otwartego 5

Misja dwuosobowej załogi batyskafu

grudnia 2015 r. Hydropolis.

Trieste nie była nagłośniana, ponieważ ry-

Jest szansa na to, że w niedalekiej

zyko porażki było zbyt duże. Dopiero po jej

przyszłości sierżant marynarki wojennej

powodzeniu zdjęcia uśmiechniętych Dona

USA odwiedzi nowe centrum wiedzy. Pic-

Walsha i Jacquesa Piccarda obiegły świat.

card już nie może tego zrobić, bo nie żyje

To pierwsi ludzie, którzy zeszli na dno Chal-

od siedmiu lat. Walsh zobaczy we Wroc-

langera - najgłębszego miejsca na Ziemi,

ławiu jedyną na świecie replikę swojego

położonego w Rowie Mariańskim. Później

statku głębinowego, wykonaną w skali 1:1.

dokonał tego jeszcze tylko scenarzysta Ja-

Przypomni sobie także ogromny trzask

mes Cameron, który kupił sobie podwodną

i huk wgniatanego zbiornika, który prawie

wycieczkę na blisko 11 tysięcy metrów. Dla

nie wytrzymał ciśnienia, panującego w naj-

porównania: średnia głębokość oceanów

głębszym miejscu na świecie.

to 4267 m, a wrak Titanica spoczywa jeszcze o 500 m płycej.

Przysmak żarłacza

W 1960 roku Walsh i Piccrard spę-

Panta Rhei, rzeka płynie dalej, a kolej-

dzili w kabinie 13-tonowego batyskafu 15

nym przystankiem jest Ocean Życia, z pod-

godzin. Miejsca jest w niej mniej niż w ma-

wieszoną pod sufitem makietą żarłacza

luchu. Ściany na wyciągnięcie ręki, a jak

tygrysiego, polującego na swój największy

się stanie, można głową dotknąć sufitu.

przysmak – tuńczyki. Drapieżnik jest na-

W środku dwa siedzeniaa – krzesełko jak

turalnych wymiarów, będzie blisko 3 me-

z korytarza pociągu i wiadro, które służyło

try, a ławica liczy 1,5 tysiąca potencjalnych

również jako nocnik.

ofiar. Ten żarłacz nie jest największy z ga-

Jest też okienko wielkości piłki ręcz-

W strefie ‘Historia inżynierii wodnej’ zobaczyć można wodne wynalazki wielkich starożytnych inżynierów oraz poznać rozwój cywilizacji starożytnego Egiptu, nierozłącznie związanej z Nilem.

tunku. Rekordzista wyrósł na prawie na 7 metrów długości.

Projektanci Hydropolis pomyśleli także o dzieciach. To dla nich stworzyli

nana z akrylu, ma wyglądać jak człowiek stworzony z wody.

Oprócz informacji o rekinach,

salę zabaw, gdzie najmłodsi mogą po-

To, że dorosły człowiek składa się

można znaleźć tu artykuły o lamparcie

rozmawiać z delfinami i dowiedzieć się,

w 60% z wody także możemy wiedzieć

morskim, meduzach i prądach mor-

że te najbardziej inteligentne z wale-

ze szkoły. Ale czy pamiętamy, że nerki to

skich, które regulują ciepło i klimat na-

ni rozpoznają swoje odbicie w lustrze

82% wody, a zęby tylko 10? Lub że tru-

szej planety. Jest też jedna z trzech sal

i używają imion do nawoływania współ-

skawka to prawie sama woda, a w cze-

kinowych. Film o kamuflażu zwierząt?

plemieńca. Jest też konsola i gra w po-

koladzie jest jej tylko 3%? Multimedialna

A może „Z wody powstałeś” lub „Histo-

szukiwanie zakamuflowanych w rafie

aplikacja powie ciekawskim także o tym,

ria wrocławskich wodociągów”? Do wy-

zwierząt.

ile człowiek przeżyje w określonej tem-

boru, do koloru. Każda projekcja trwa mniej więcej 14 minut, a rozsiąść się można na pufach i kanapach.

peraturze bez picia, jakie funkcje spełBoska materia przedwiecznego chaosu

nia woda w ludzkim ciele, aż w końcu, jaką rolę odgrywa we współczesnych

Odpocząć można też w specjalnie

Po chwili wytchnienia warto jednak

przygotowanej strefie relaksu, gdzie na

iść dalej, bo wodna ścieżka przyciąga

ścianie wyświetlony jest wyimaginowa-

i prowadzi do strefy Człowiek i Woda,

Wszystkie wersety o wodzie zebrane

ny obraz kosmicznej plaży. Panuje tu

w której gości wita replika rzeźby Da-

z wybranych świętych ksiąg są prze-

zapach leśnego mchu, który porasta

wida autorstwa Michała Anioła. Jej pier-

tłumaczone na polski i angielski. Woda

przeciwną ścianę. Co ciekawe taką de-

wowzór stoi na co dzień we Florencji.

to w starożytnych wierzeniach boska

korację można samodzielnie stworzyć

Wrocławska wersja jest dwa razy mniej-

substancja. Dla wielu kultów odgrywała

w domu. Wystarczy maślanka i kilka

sza , ale Zagrobelny twierdzi, że jest

kluczową rolę w akcie tworzenia świa-

źdźbeł rośliny.

najwierniejszą kopią na świecie: - Wyko-

ta i rodzaju ludzkiego. Była uważana

i starożytnych systemach religijnych. Sacrum,

czyli

sfera

świętości.

za substancję przedwieczną – źródło życia. W kulturach archaicznych deszcz był niebiańskim nasieniem, zapładniającym ziemię. Woda stała się symbolem życia i płodności. Przez swoją niestałość była metaforą tego, co nieukształtowane, kapryśne i dzikie. Była materią przedwiecznego chaosu.

W batyskafie „Trieste II” doświadczyć można legendarnej podróży do najgłębszego miejsca na Ziemi, a także prześledzić historię odkrywania podwodnego świata.

Mieszkańcy Mezopotamii, Sume-

w ich ucztach. Grupę wynalazków, któ-

na mapie Wrocławia. Niektórzy inter-

rowie, 5 tys. lat temu uznali bezład pier-

rym można się przyjrzeć, uzupełnia śru-

nauci kwestionują zasadność jego po-

wotnego oceanu za fundament świata.

ba Archimedesa, koło i zegar wodny.

wstania. Narzekają, że było za drogie.

Zgodnie z tą koncepcją na początku

Rafał Zagrobelny ma na to odpowiedź: Rentowna inwestycja?

- W pewnym momencie zabytkowy budy-

piero z jego słonych wód zrodziło się

Gości żegnają nie mniej bogate

nek, który do niedawna był zbiornikiem

niebo, ziemia i inni bogowie. Z czasem

w wiedzę strefy Miasto i Woda oraz

wody, musiał być wyłączony z ciągu tech-

powstał także człowiek ulepiony z gliny

Stany Wody. W pierwszej można przyj-

nologicznego. Musiał być poddany reno-

zmieszanej z wodą.

rzeć się wielowarstwowemu planowi

wacji. Stanęliśmy w obliczu wyboru: albo

wszystkiego było pramorze Naama i do-

Z kolei Egipcjanie uznali wodę za

Wrocławia. Ważne miejsca, historycz-

wyremontować zabytek generujący kolej-

pratworzywo i nazwali matką wszyst-

ne mapy, system wodno-kanalizacyjny,

ne koszty związane z utrzymaniem, albo

kich rzeczy. Według nich prawoda Nun

obszary zalane przez wielką powódź

zrobić coś, co pozwoli uczyć wrocławian.

otacza świat, nieustannie grożąc mu za-

w 1997 roku. Jest tu nawet małe labo-

A misja edukowania jest zapisana w sta-

gładą. Dla mieszkańca doliny Nilu było

ratorium, obsługiwane jedynie przez

tucie naszej spółki.

oczywiste, że to dzięki bogini nieba Nut

obsługę, podczas wycieczek szkolnych.

Podobne miejsca do Hydropolis

niebiańskie wody nie zalewają ziemi. Nil

Natomiast w ostatniej sali (Stany

można znaleźć chociażby w Anglii, Irlan-

to szczególny dar bogów, symbol nie-

Wody) można znaleźć naoczny dowód

dii, Niemczech i Rosji, ale te zagraniczne

śmiertelności.

na to, że kaczy puch zachowuje się na

to bardziej muzea, natomiast wrocław-

Rzeka była przedmiotem kultu

wietrze jak śnieg. Widać to było cho-

skie - pod względem interaktywności

również dla starożytnych Greków. Wie-

ciażby na Rynku podczas ceremonii

wystawy - bardziej przypomina war-

rzyli, że opływająca świat Okeanos jest

otwarcia ESK 2016. W Hydropolis jest

szawskie Centrum Nauki Kopernik. To

kolebką bogów i ludzi, granicą między

natomiast gablota imitująca zawieję

centrum wiedzy, nie muzeum, w którym

światem żywych a krainą umarłych.

śnieżną. Pod sufitem wiszą tuby, które

woda płynie w zamkniętym obiegu, ale

Woda jest więc elementem wspólnym

odtwarzają pond 100 godzin dźwięków

drzwi otwarte są dla wszystkich zainte-

dla wielu koncepcji stworzenia świata.

burzy – wiatru, grzmotów i deszczu.

resowanych siedem dni w tygodniu.

Nieco dalej w tej strefie słychać

- Żeby zobaczyć wszystko trzeba mi-

stukot turbiny Herona – wynalazku

nimum 4 godzin. W weekendy odwiedza

uznawanego

silnika

nas ok 2,5 tys. gości. Docelowo ma ich być

parowego. W owych czasach nikt nie

pradziadka

350 tys. rocznie. Wtedy Hydropolis zarobi

przewidywał, że Heron dokonał ważne-

na renowację innych zabytków MPWiK –

go odkrycia. Podobne urządzenie na-

twierdzi pracownik spółki.

pędzało mechanizm otwierający drzwi

Za koncepcję Hydropolis odpo-

świątyni w Egipcie. Gawiedź miała my-

wiada krakowska firma, która wcześniej

śleć, że wrota otwiera boska siła. Ale

przygotowywała muzeum Podziemia

pierwowzór silnika był przede wszyst-

Rynku w mieście królów. Nie wszyscy

kim zabawką towarzyszącą Egipcjanom

są jednak zachwyceni nowym miejscem

Na wszystkich zmęczonych ilością wrażeń czeka strefa relaksu, gdzie w bajkowej, fantastycznej scenerii będą mogli odprężyć się i nabrać sił na dalsze zwiedzanie.

Zdjęcia: Jakub Krawiec

sport

Touchdown! Mężczyźni w niebiesko-szaro-czarnych barwach dumnie reprezentują Wrocław. Kopią piłkę, ale jajowatą, a ich specjalnością są przyłożenia. Grali już finał Topligi na Narodowym i Stadionie Wrocław. Pierwszy wygrali, w drugim musieli uznać wyższość drużyny z Gdyni. Wiosną startuje kolejny sezon footballu amerykańskiego. Jednym z faworytów do zdobycia mistrzostwa Polski jest zespół Panthers Wrocław. Tekst: Błażej Organisty

port narodowy Stanów Zjedno-

W Polsce spór jest bezzasadny –

czonych? W USA odwiecznie się

od zawsze królowała piłka nożna. A we

sprzeczają. Jedni utrzymują, że

Wrocławiu? „Śląsk, Śląsk, WKS!” Koszy-

baseball, bo ma największą oglądalność

karski i piłkarski. Ten pierwszy pod ko-

na stadionach i przed telewizorami,

niec stycznia zajmował ostatnie miejsce

drudzy powiedzą, że football, bo Super

w tabeli, ten drugi – trzecie od końca.

Bowl to za Atlantykiem prawie święto

Tymczasem na ul. Lotniczej trenuje

narodowe. Ostatni finał NFL pomiędzy

prawdziwie mistrzowska, choć młoda,

Patriots a Seahawks oglądał w telewizji

drużyna: - Jako Devils i Giants zdoby-

co trzeci Amerykanin. A jest jeszcze ko-

liśmy cztery mistrzostwa Polski i dwa

szykówka i hokej…

razy tyle medali. Jako Panthers dwa

- Nasza druga drużyna rywalizuje w PLFA II, drużyna juniorska, a także drużyny szkolne w lidze Wroclove Flag. Jest jeszcze sekcja Minis dla chłopców do 12 roku życia – przybliża menedżer. O coraz większej popularności Panter świadczy ostatni plebiscyt sportowy Gazety Wrocławskiej. W kategorii Drużyna NAJ 2015 aktualni wicemistrzowie Polski dostali ponad 8 tysięcy głosów i zajęli trzecie miejsce. Na Dolnośląskiej Gali Sportu statuetkę odebrał także Grzegorz Mazur. Reprezentant Panthers uzbierał 6100 głosów, co czyni go trzecim najlepszym zawodnikiem sportów The World Games. Wrocław w przyszłym roku będzie gospodarzem tych igrzysk dyscyplin nieolimpijskich. Występy na lokalnym podwórku sprawiły, że Grzegorz Mazur trafił do kadry narodowej. Oprócz niego Polskę reprezentuje jeszcze 13 zawodników ze stolicy Dolnego Śląska. Może boleć W każdym spotkaniu trener Nicolas Johansen ma do dyspozycji 46 zawodników. Na boisku o wymiarach 110 metrów długości i 49 szerokości przebywa jednocześnie 11 graczy, reszta to rezerwowi. Mecz podzielony jest na cztery 15-minutowe kwarty. W tym czasie formacja ataku stara się zdobyć punkty po przyłożeniu [z ang. touchdown, przyp. red.] lub kopnięciu piłki w bramkę przeciwnika (field goal). Punktować może także formacja obronna, za tzw. zagranie bezpieczne (safety). wicemistrzostwa Polski seniorów i trzy

Panthers istnieją we Wrocławiu od

Jeżeli chodzi o kopanie piłki z miej-

mistrzostwa Polski juniorów – wylicza

września 2013 roku, ale w mieście nad

sca, to wzorem do naśladowania może

Kuba Głogowski, menedżer wrocławskich

Odrą football zagościł znacznie wcześ-

być Sebastian Janikowski z Oakland Ri-

Panter.

niej. Jeszcze ponad dwa lata temu Wroc-

ders, jeden z najlepszych placekickerów

ław reprezentowały dwie drużyny: Devils

w NFL. 24 grudnia Polak wyrównał rekord

Moda z Ameryki

i Giants. Obie ekipy połączyły siły i teraz

wszechczasów nalężący do Jasona Han-

W 1869 roku, w Nowym Brunszwiku

walczą o kolejne przyłożenia jako jeden

sona – po raz 52. trafił do bramki z co

w stanie New Jersey, uniwersyteckie dru-

klub – Panthers. Ich rywalami w najwyż-

najmniej 50 jardów. Janikowski to za oce-

żyny Rutgers i Princeton rozegrały pierw-

szej klasie rozgrywkowej w startującym

anem marka uznana. Trudno nauczyć się

szy w historii mecz footballu amerykań-

wiosną sezonie będą: Seahawks Gdynia

grać tak jak on, ale…

skiego. Po wielu latach dyscyplina trafiła

(aktualny mistrz Polski), Warsaw Eagles,

Jak zacząć przygodę z footballem?

do Polski i ma coraz więcej zwolenników,

Lowlanders Białystok, Husaria Szczecin,

Panthers Wrocław rekrutuje zawodni-

zawodników i kibiców. W 2006 roku Pol-

Warsaw Sharks oraz Kozły Poznań. Wy-

ków. Termin tegorocznego naboru nie

ski Związek Futbolu Amerykańskiego za-

mienione drużyny grają w Toplidze PLFA.

jest jeszcze znany, aczkolwiek można po-

łożył Polską Ligę Futbolu Amerykańskiego

Te słabsze występują w niższych ligach:

dejrzewać, że zgłosi się wielu chętnych,

(PLFA).

PLFA I, PLFA II, PLFA 8, PLFA J-8 i PLFA

ponieważ od kilku lat do drużyny co roku

J-11.

stara się dostać około 100 śmiałków.

Jeżeli komuś uda się dołączyć do

okazjonalne. Panthers zwykle rozgrywają

Kuba Głogowski przyznaje jednak, że

składu wrocławian, to musi pamiętać,

mecze na różnych boiskach. - Docelowo

udaje się tylko nielicznym: - Jeśli mówimy

że w Polsce football wciąż jest sportem

naszym stadionem był i niebawem znowu

ogólnie, to każdy może trenować football.

bardziej amatorskim niż profesjonalnym.

będzie Stadion Olimpijski. W tym roku ze

Jeśli natomiast chce to robić w Panthers, to

O zarobkach Janikowskiego, najlepiej

względu na remont zagramy najpraw-

musi liczyć się z tym, że selekcja jest bardzo

opłacanego kopacza w NFL (ok. 4 mil-

dopodobniej na Oławce.

duża, ponieważ my uzupełniamy skład, któ-

ionów dolarów rocznie), można na razie

ry tworzą doświadczeni zawodnicy i osoby

jedynie pomarzyć.

Oby zbliżające się rozgrywki były równie udane jak poprzednie. Wprawdzie

wychodzące z wieku juniorskiego. W związ-

- W większości klubów zawodnicy

ostatni finał we Wrocławiu 28:21 wygrali

ku z tym rekrutujemy zawodników na po-

płacą składki. My naszym graczom za-

gdynianie, ale cała organizacja Panthers

zycje, na które obecnie mamy największy

pewniamy

opiekę

wierzy, że powtórzy się sukces sprzed

deficyt. Chętnych nigdy nie brakuje.

medyczną czy fizjoterapię. To wszystko jed-

dwóch lat, kiedy to na Narodowym

nak przede wszystkim pokrycie ich kosztów,

wrocławianie – wtedy jeszcze jako Giants

a nie zarobek – wyjaśnia menedżer.

– rozbili warszawskie Orły 29:13. Do boju,

Dostać

się

szeregi

Panter

łatwiej tym, którzy sylwetką bardziej

stypendia,

siłownię,

przypominają ochroniarza z nocnego klu-

Dla Głogowskiego od finansowych

bu niż maratończyka. Jak się okazuje we

zysków i strat ważniejsze są jednak mo-

Można też krzyknąć: Do boju, Out-

Wrocławiu nie tak łatwo o dużego i spraw-

menty. Menedżer szczególnie miło wspo-

laws! Bowiem pisząc o wrocławskim

nego faceta: -Ogólnie można powiedzieć,

mina trzy wydarzenia: - Po dziesięciu latach

footballu amerykańskim nie sposób nie

ze zawsze trudniej znaleźć zawodnika

gry i działania we Wrocławiu ciężko wybrać

wspomnieć o drugiej lokalnej drużynie.

o większych gabarytach. Niezależnie jednak

konkretne chwile, ale na pewno należy do

Outlaws Wrocław grają ligę niżej, w PLFA

od wymiarów na pewno trzeba być twar-

nich wygrany jednym punktem finał w Bie-

I, a sezon inaugurują 10 kwietnia.

dym i mieć sporo siły. Prawda jest taka, że

lawie w 2011 roku, który był pierwszym

większość osób rezygnuje już po rekrutacji,

meczem

telewizji.

opublikowały terminarza na sezon 2016.

kiedy się przekonuje, że football to nie za-

Równie dobrze zapamiętałem wygrany finał

Wiadomo jednak, kto ma w tym roku

bawa jak piłka nożna i może boleć.

na Stadionie Narodowym, czy też pierwszy

prowadzić Pantery do boju. To nowy

finał ligi rozegrany na Stadionie Wrocław,

rozgrywający, EJ White, w którym Jakub

który na żywo oglądało 14000 osób.

Głogowski już dostrzega prawdziwe-

O tym, że może boleć w zeszłym sezonie przekonał się chociażby Marcin

transmitowanym

Pantery!

Władze

Topligi

jeszcze

nie

Gawroniak, zawodnik Panthers B. Na

Dla porównania: na ostatni w tym

go lidera: - EJ może poprowadzić naszą

jednym z meczów przeciwnik uderzył go

roku w Orbicie pucharowy meczu ko-

ofensywę. Jego umiejętności dodają nam też

kaskiem w kolano. Marcin to ponad 190

szykarskiego

Turk

kolejnych broni, których czasami brakowało

cm i 100 kg, więc Robert Korzeniowski

Telekom przyszło nieco pond 500 wid-

w poprzednich sezonach – mówi Jakub

pewnie by go nie przewrócił. Na widok nie

zów, a domowe, grudniowe spotkanie

Głogowski, menedżer generalny Panthers

podnoszącego się z trawy Marcina zbiegli

piłkarskiego WKS-u z Górnikiem Łęczna

Wrocław. Oby nowa broń wicemistrzów

się wszyscy gracze, sędziowie i trenerzy.

widziało 4282 fanów .

Polski miała dużą siłę rażenia. Taką, która

Śląska

przeciwko

Diagnoza: zerwane więzadła w kolanie.

Wspominany przez Głogowskiego

Dwie operacje i roczna rehabilitacja. Mar-

finał na Stadionie Wrocław to wydarzenie

pozwoli wziąć odwet na Seahawsks Gdynia.

cin już nie może doczekać się, kiedy znów założy kask i ochraniacze. Nie tylko Pantery W futbolu z powodzeniem grają także mniejsi od Marcina. Najniższy futbolista Panter mierzy ledwie ponad 170 cm i waży 80 kg. Żaden z graczy nie przekracza dwóch metrów wzrostu. Potrzebni są i mali, i duzi, ponieważ football można określić mianem sportu zadaniowego, w którym każdy zawodnik ma na boisku swoją pracę do wykonania. Na jednych pozycjach sprawdzają się wysocy i umięśnieni, na innych efektywni są ci, którzy nie dominują warunkami fizycznymi.

Fot: Łukasz Skwiot

kolejkowo

Stoi na świebodzkim

lokomotywa... Dzień trwa tu 9 minut, noc o 5 minut krócej. W Kolejkowie mieszka około 2 tysięcy ludzi i zwierząt. Jest Karpacz, jest Wrocław, jest skała z wykutymi twarzami prezydentów. Dworzec Świebodzki jest znów pełny, a odwiedzający go goście z sentymentem wspominają stare, dobre czasy. Tekst: Bażej Organisty

Wszystko oprócz pojazdów zrobione jest ręcznie. Zieleń, skały i budynki modelarze wykonują ze styroduru – materiału podobnego do styropianu. Figurki są z żywicy.

IX-wieczny Dworzec Świebocki zo-

lesie trwa wielka wycinka drzew.

stał wyłączony z ruchu kolejowego

- Kiedyś przyszedł tu pewien emeryt,

w 1991 roku. Za sprawą Kolejkowa

który kiedy tylko zobaczył ścięte pale na

znów są tam pociągi, a wnętrze dworca po-

składzie wagonu od razu zaczął wspominać

nownie tętni życiem - przepełnia je miejski

swoją młodość i wielkie karczowisko. Inni

zgiełk, górska sielanka, orka na roli, a przede

przypominają sobie czasy, kiedy jeździli stąd

wszystkim gwizd, świst i stukot lokomotyw

pociągami do Legnicy – opowiada Żaneta,

z wagonami. Słychać też odgłosy zwierząt

która od roku oprowadza gości po Kolej-

hodowlanych czy potoków spływających po

kowie.

zboczach. Oprócz tego w środku zmieści-

Wydawać by się mogło, że pociągi,

ły się dziesiątki samochodów, bloki, plaża,

elektryczne samochody czy zabytkowy

drzewa, kamienice czy górskie schroniska.

wrocławski tramwaj to głównie atrakcja

Jak to możliwe? Wszystko to dzięki ekipie

dla maluchów. I tak właściwie jest, ale na

12 modelarzy, którzy z iście chirurgiczną

Świebodzki przychodzą tez studenci, wy-

skrupulatnością stworzyli makietę, która

cieczki szkolne i całe rodziny. Najmłodsi

przedstawia codzienne życie Karpacza,

zachwycają się jeżdżącymi po wiaduktach

Wrocławia i innych miejsc Dolnego Śląska.

i w tunelach składami towarowymi i pa-

Wszystko to w 22-krotnym pomniejszeniu.

sażerskimi, a dorośli cieszą się jak dzieci,

Są też rzeczy fikcyjne, ale czy to praw-

widząc jak dzień zmienia się w noc, jak za-

dziwe, czy wymyślone, wszystkie przyku-

palają się światła w oknach i rozświetlają

wają uwagę. Przede wszystkim dlatego, że

się uliczne latarnie. I nie ukrywają zachwy-

większość z blisko 2 tys. żywicznych figurek

tu, kiedy patrzą na misternie wykonane

przedstawia osobną historię. Mieszkańcy

figurki.

Kolejkowa są rolnikami, narciarzami, pracu-

- Czad, naprawdę czad. Jesteśmy pod

ją na kolei, bawią się na weselach, smucą się

wielkim wrażeniem. Precyzja i dbałość o de-

na pogrzebie. Ktoś pije kawę pod kamienicą

tal jest zachwycająca. Te małe aparaty mają

Pod Gryfami, ktoś kupuje kwiaty na Solnym,

flesze, a tam ktoś w krzaki poszedł za po-

jeszcze ktoś zapomniał zamknąć drzwi do

trzebą. A liczył pan już krasnale na Rynku? –

toi toia. Żona nakrywa męża na zdradzie,

Dwie kobiety przyszły z córką jednej z nich.

inna żona ubiera koszulę nocną w bloku

Trudno było ocenić, które pokolenie bawi-

przy Zaporowskiej 31. Ktoś wyjechał na

ło się lepiej.

wakacje i zatrzymał się w obserwatorium

Oprócz czternastu krasnali (nie za-

na Śnieżce. Inni wybrali Sudety Zachodnie,

brakło chociażby pchających kulę Syzyf-

gdzie po ciężkim dniu śpią w „Szwajcarce”

ków) można policzyć psy i koty, poszukać

- jedynym zachowanym drewnianym schro-

dzieci na strychu czy krokodyla w sadzaw-

nisku w Górach Sokolich. Dzieci skaczą na

ce. Żaneta tłumaczy, że takie zabawy są

trampolinie, policja wypisuje mandaty, na skrzyżowaniu był wypadek. A w pobliskim

Fot. Piotr Korycki

Są rzeczy fikcyjne, ale czy to prawdziwe, czy wymyślone, wszystkie przykuwają uwagę. Przede wszystkim dlatego, że większość z blisko 2 tys. żywicznych figurek przedstawia osobną historię.

Kolejkowo mieści się na terenie jednego z najstarszych dworców kolejowych we Wrocławiu. Dworzec Świebodzki zlokalizowany jest w ścisłym centrum Wrocławia przy Placu Orląt Lwowskich, niespełna 800m od wrocławskiego rynku.

potrzebne, aby dzieci nie nudziły się zbyt

dobnego do styropianu. Figurki są z żywicy.

szybko. Niektóre zapisują w zeszytach to,

Miniaturowe garnki, narzędzia i inne akce-

co widziały, inne w międzyczasie rysują,

soria też. Niedługo nawet pociągi będą two-

a są i takie które Kolejkowo odwiedzają re-

rzone ręcznie. Powstaje także trzecia część

gularnie. - Półtoraroczny Filip przychodzi tu

ekspozycji, którą zwiedzać będzie można

co tydzień – zdradza Żaneta.

od najbliższej wiosny. Teraz powierzchnia

Stali klienci nie są rzadkością. Makieta stale się zmienia, rozbudowuje, więc ludzie

makiety ma 260 m2 i składa się z 430 m torowiska, 15 pociągów i 162 budynków.

wracają, aby sprawdzić, co nowego w Kolej-

- Będzie nowa stacja benzynowa, war-

kowie. Znajdują tu nowe scenki rodzajowe,

sztat, i cały plac budowy. Chcemy to tworzyć

nowych mieszkańców, nowe przedmio-

profesjonalnie, dlatego konsultujemy się z fir-

ty. Dolny poziom powstawał przez prawie

mą budowlaną, żeby dowiedzieć się, jak kła-

dwa lata i jest otwarty od roku, natomiast

dzie się stropy, jak się wylewa schody. Zależy

w ubiegłym wrześniu modelarze po 8 mie-

nam na szczegółach. Kafle mają być popęka-

siącach skończyli pracę nad „Stacją Kolejko-

ne, pobrudzone, mają być widoczne zacieki

wo Górne”. Oprócz cmentarza ze zniczami,

rdzy – ujawnia pomysłodawca i właściciel

wrocławskiego nasypu z licznymi knajpami

Kolejkowa, Jakub Paczyński.

i sex shopem oraz opuszczonego parkingu

Jego ulubioną zabawką w dzieciństwie

z wiernie odtworzonymi muralami, znaleźć

była stalowa lokomotywa. Pierwsze modele

tu można bezdomnych pijących pod drze-

kupował w składnicy harcerskiej: - Pociągi,

wem oraz łysego chłopaka w bluzie Prosto,

tory kolejowe. Makiety zaczynaliśmy budo-

gadającego pod klatką z ziomkami. Wszyst-

wać na strychu i w garażu. Wystawiliśmy kilka

kim scenom przyglądają się znajome twa-

z nich pod namiotem w Karpaczu i okazały

rze. Na podobieństwo amerykańskiej góry

się prawdziwym hitem – wspomina Paczyń-

Rushmore modelarze wykuli w miniatu-

ski. I tak Kolejkowo z Karpacza przyjechało

rowej skale fizys czterech byłych prezy-

na wrocławski Dworzec Świebodzki, gdzie

dentów Polski: Lecha Wałęsy, Aleksandra

podoba się nie tylko dzieciom i młodzieży.

Kwaśniewskiego, Lecha Kaczyńskiego i Bro-

Zdaniem właściciela to dlatego, że - tak jak

nisława Komorowskiego.

Shrek - Kolejkowo ma warstwy i każdy znaj-

Wszystko oprócz pojazdów zrobione jest ręcznie. Zieleń, skały i budynki modelarze wykonują ze styroduru – materiału po-

dzie tu coś dla siebie.

Enjoy the Silence

Zdjęcia: Zuzanna Malina

www.foto-framboos.pl FB/foto.framboos

Model: Paweł Lebiedziński www.lebio.pl

Stylista: Sebastian Kmieć

KSIĄŻKA

Beaty, rymy, życie czyli kim był Grand Wizard Theodore

W grudniu wrocławski klub Heca był miejscem osobliwego wydarzenia. Była to impreza upamiętniająca inne zdarzenie, które dla rozpropagowania kultury hiphopowej ma do dziś niewypowiedziane wręcz znaczenie. Dziesięć lat temu do sprzedaży trafił leksykon muzyki hip-hop napisany przez osoby najbardziej do tego powołane - wiernych fanów i wybitnych znawców tej bogatej kultury. Tekst: Marcin Kobus 48

Zdjęcie dzięki uprzejmości klubu Heca

isząc te słowa zerkam na Beaty,

w jakim dane było go poznać po dwóch

rymy, życie z nieskrywanym po-

latach wytężonej pracy. - Od wczes-

Od lewej; Andrzej Cała, Radek Miszczak i współtwórcy leksykonu Tymon Smektała oraz Druh Sławek, najbardziej uznany autorytet w kwestii hip-hopu w Polsce.

dziwem. Myślę o wiedzy i zaanga-

nych lat gromadziłem wiedzę na temat

żowaniu ludzi, którzy zadali sobie trud

hip-hopu. Najpierw z prasy, później

podejmując się nie lada przedsięwzię-

z książek, które kupowałem na amery-

cia, zwłaszcza biorąc pod uwagę ich

kańskim Amazonie – opowiada Radek

i raperów wyłamujących się, na fali

młody w roku 2005 wiek. Autorzy w bar-

Miszczak. - Pamiętam, że na książkę Ego

wzrastającej popularności rapu, z jego

dzo akademicki sznyt ujęli dziedzinę dy-

Trip’s Book of Rap List, którą dostałem

tradycyjnego nurtu. Był to ostatni mo-

namiczną i nie dającą się w oczywisty

na gwiazdkę w 1999r, czekałem nie-

ment dla twórców leksykonu, by zafa-

sposób ująć w jakiekolwiek ramy.

mal dwa miesiące. Zdałem sobie wte-

scynować książką traktującą o materii

Prace nad książką rozpoczęły się

dy sprawę, że zdobywana przeze mnie

będącej wyrazem buntu, w której jak

w roku 2003 i były wyrazem niewątpli-

z takim trudem wiedza jest w dużej

w żadnej innej słyszy się wulgaryzmy

wej pasji Radka Miszczaka (ur.1984),

mierze bezużyteczna jeśli zachowuję ją

i która najbardziej przypomina język

Andrzeja Cały (1983) i wielu innych

tylko dla siebie – dodaje.

nastolatków. Materii, której poznanie

osób zaangażowanych w jej powsta-

Podczas gdy ponad dekadę temu

wymaga zadania sobie trudu, długiego

nie i chęci stworzenia pozycji oddającej

nie było to tak oczywiste, dziś moż-

wyczekiwania cotygodniowej audycji

w możliwie najpełniejszy sposób boga-

na dojść do wniosku, że rok 2003 był

w radio czy przegrywania kaset poży-

ctwo muzyki i kultury szturmem zdoby-

pierwszym dogodnym i jednocześnie

czanych na jeden wieczór od kolegów.

wającej w owym okresie serca młodych

ostatnim stosownym momentem na

Na szczęście czas pokazał, że mariaż

ludzi w Polsce. Autorzy wspominają

rozpoczęcie prac nad leksykonem.

z muzyką popularną i próby uczynienia

dziś początki przedsięwzięcia, przypa-

Z jednej strony zainteresowanie ra-

hip-hopu bardziej przystępnym, przez

dające na czas, gdy muzyki nie można

pem w Polsce wzrastało, na KFPP, choć

uproszczenie melodii czy teksów, nie

było znaleźć w serwisie YouTube, gdyż

fizycznie w oddaleniu od opolskiego

zatarły jego prawdziwej tożsamości.

ten nawet nie istniał, a Wikipedia jesz-

Amfiteatru, pierwsze koncerty mieli

Autorzy pytani o ponowne zreda-

cze raczkowała. Wiedzieli, że tego typu

już za sobą O.S.T.R., Łona, Tede i wie-

gowanie leksykonu wskazują, że jeśli

leksykon dla większości fanów rapu

lu innych do dziś aktywnych artystów.

w ogóle miałby on szanse powstać dziś,

będzie jedynym kompletnym źródłem

Z drugiej strony niewiele już brakowało

to z pewnością musieliby zastanowić

wiedzy na temat kultury, co tylko mobi-

do mającego nastąpić kryzysu i aberra-

się nad jego zawartością, sposobem

lizowało ich, by publikacji nadać kształt,

cji w postaci pojawiania się hip-hopolo

przekazania informacji i tym, co okre-

ślałoby jego atrakcyjność jako kompen-

odbiorców, a to wymuszało niejedno-

dzi miłośnicy zapoznają się z twórczoś-

dium wiedzy. Istnieje bowiem spore ry-

krotnie kompromisy z wydawcami. Po-

cią muzyków, okupioną trudem, ciężką

zyko, że w czasach tak powszechnego

jawiające się wraz z rozwojem techno-

pracą i zaangażowaniem. Jednak z dru-

dostępu do informacji z każdej niemal

logii nowe kanały komunikacji z fanami

giej strony Andrzej Cała zauważa, że

dziedziny, dostępu nieporównywalnie

spowodowały zarówno rzeczywistą au-

w owym pluralizmie w muzyce doszu-

szerszego niż dziesięć lat temu, tego

tonomię twórców, ale również dopro-

kać się można pozytywów: - Słucham

typu pozycja zdezaktualizowałaby się

wadziły do ich pełnej odpowiedzialności

tylko tych płyt, które mi się podobają,

już w trakcie druku. Chyba trudno się

za muzykę i to, co słuchacz otrzymuje.

a w tym, jak rap wygląda dziś nie sta-

z tym nie zgodzić, bowiem bardziej niż

Samodzielni twórcy hiphopowi zaczęli

ram się doszukiwać niczego złego.

sama muzyka zmieniło się otoczenie,

utrzymywać się ze swojej muzyki i znik-

Wręcz przeciwnie, staram się skupić na

w jakim się ona rozwija i funkcjonuje.

nęły powody, by się z tym kryli, jak to

rzeczach naprawdę wybitnych, których

miało miejsce pod koniec lat dziewięć-

jeszcze nie znam zamiast marnować

dziesiątych – komentuje Radek.

czas na tę część hip-hopu, która do

- Chodzi w głównej mierze o otoczenie technologiczne, które zmieniło zarówno sposób tworzenia muzyki, jak

Większej autonomii towarzyszyć

mnie w żaden sposób nie przemawia.

i dostępu do niej, kontaktu między fa-

zaczął również większy pluralizm wśród

Można by zacząć ubolewać nad tym,

nem a artystą. HH niebywale sprawnie

artystów. Rocznie wydawanych jest kil-

że trudność sprawia wyłowienie w nad-

zaadaptował się do postępu technolo-

kadziesiąt albumów z rapem. Dziesięć

podaży muzyki tych wartościowych na-

gicznego. Kiedyś nie sztuką było nagrać

lat temu kawałki ulubionego wykonaw-

grań, jednak zjawisko to nie dotyczy

płytę, należało z nią jeszcze dotrzeć do

cy znało się na pamięć, dziś natomiast

chyba tylko hip-hopu. Ponadto prawdzi-

statystyczny fan nie ma możliwości

wie autentyczni wykonawcy nie zginęli

zapoznania się ze wszystkimi płytami.

na przestrzeni lat w gąszczu nowych

Uderza powierzchowność, z jaką mło-

twórców. Wielu z nich się zmieniło, ich

Spotkanie z Cee Lo Green oraz Tre „Slimkid3” Hardson z The Pharcyde. Hip-Hop Kemp, 2014

muzyka nierzadko dorosła razem z ich audytorium, rozwinęli się w kierunkach, których nie może i nie przewidywali, wciąż są w stanie zaciekawić opowiadanymi historiami, znajdując grono wiernych odbiorców. Faktem jest, że w porównaniu z rokiem 2005, słuchacz ma mniejszą szansę dogłębnego poznania tekstów i beat’ów, które zyskują dopiero za czwartym czy piątym razem. Dziś album, który nie przekona odbiorcy od razu może nie doczekać się kolejnego odtworzenia, ale czy to nie powinno działać na korzyść jakości powstającej muzyki? Rynek większe wymagania stawia artystom, ale również by nazwać się wytrawnym słuchaczem należy wysilić się bardziej niż w czasach, gdy słuchało się jednej płyty, bo tylko do jednej miało się dostęp. By wyłapać wszystkie smaczki, niuanse i kontekst należy słuchać naprawdę uważnie, co jest zdecydowanie trudniejsze, gdy wszelka twórczość raperów z całego świata dostępna jest na wyciągnięcie ręki w serwisach streamingowych. Być może to jest powód, dla którego taką popularność zyskują dziś powracające do łask płyty winylowe, których słuchanie jest absorbujące, należy przełożyć płytę, gdy nagranie się skończy, poprawić ramię gramofonu

czy przetrzeć wkładkę z igłą. Oczywiście powrót czarnych krążków można również rozpatrywać przez pryzmat mody, tej samej, jaka ogarnia młodych ludzi słuchających hip-hopu. Andrzej Cała podsumowuje jednak kwestię słuchania rapu w bardzo trafny sposób, zauważając, że dzisiejszy odbiorca może być wieloletnim fanem i znawcą kultury, ale wcale nie musi: - Twórcy tacy jak A$AP Rocky, Wiz Khalifa czy Macklemore nie są słuchani przez kogoś, kto ma na półce Moment of Truth czy zna społeczno-polityczne podłoże powstania hip-hopu w Stanach Zjednoczonych w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku. I rzeczywiście, wspomniany wcześniej pluralizm zapewnia miejsce dla zagorzałych koneserów słuchających rapu od początku swojej przygody z muzyką, ale również poszerza audytorium o osoby, którym nic nie mówią nazwiska Rosy Parks czy Grand Wizard Theodore’a, a które w hip-hopie zamiast życiowych prawd doszukują się przede wszystkim dobrej zabawy i ciekawej, wciąż autentycznej muzyki. - Da się to zauważyć również na koncertach. Oczywiście na

Ego Trip’s Book of Rap Lists, 1999r. (Polskie wydanie - Książka o rapie, 2004r., wydawnictwo Kagra)

z Beatami. Książka powstała w najbar-

niż rap elementami kultury hip-hipowej.

zachwyceni, ponieważ nigdy nie brali

święcić jej powstaniu, dla kultury, któ-

W tańcu czy freestyle’u zapewne niewie-

udziału w podobnym wydarzeniu. By-

ra z pewnością potrzebowała udanej

le się już może zmienić, ale obserwu-

łem bardzo dumny z fanów, którzy nie

próby jej opisu i dla słuchaczy, którzy

jąc same koncerty, zarówno jako widz

przekreślili tego występu z uwagi na

chłonęli łapczywie wiedzę o ulubionych

jak i organizator, mogę powiedzieć, że

jego odmienność, ale dali się ponieść

artystach z każdego z możliwych i tak

wiele się zmieniło. Wynika to przede

totalnej jeździe. To może świadczyć

niedostępnych źródeł.

wszystkim z większego doświadczenia

o tym, że fani mogli stać się przez ostat-

artystów, ich lepszego opanowania in-

nie dziesięć lat bardziej wymagający.

nich dużo łatwiej jest zaobserwować wciąż żywą tradycję związaną z innymi

dziej odpowiednim momencie – dla jej twórców, mogących się bez reszty po-

Radek Miszczak i Andrzej Cała, mając na celu opisanie bliskiej im kultury,

terakcji z ludźmi na koncercie. Zauważ,

„Beaty, rymy, życie. Leksykon mu-

bardzo wpłynęli na jej kształt i przyczy-

że dodawanie liveband’ów stało się

zyki hip-hop” najprawdopodobniej nie

nili się do jej rozwoju w Polsce. Ponow-

niemal standardem, podczas gdy parę

zostanie nigdy zaktualizowany, o czym

nie spoglądam na egzemplarz książki,

lat temu O.S.T.R. budził wręcz sensację

otwarcie mówią sami jego twórcy. Być

tym razem jak na starą fotografię bu-

koncertując z Sofą. Jako przykład po-

może dlatego, że wydarzenia kształtu-

dzącą szczery uśmiech. Dochodzę do

dam również Cee-Lo Green’a na Hip

jące hip-hop dziesięć lat temu były dla

wniosku, że tak jak hip-hopowe utwo-

Hop Kemp w 2014 roku. Zagrał on kon-

fanów bardziej doniosłe niż dziś. - Roz-

ry nagrywane w roku 2003, nigdy się

cert, który był w gruncie rzeczy bardzo

pad N.W.A. czy śmierć 2Pac’a, gdyby

nie zdezaktualizuje, a fani, zwłaszcza ci

mało hiphopowy w tradycyjnym ujęciu.

miały miejsce w roku 2010, nie odcis-

najstarsi, sięgać będą po niego z sen-

Były stroboskopowe światła, choreo-

nęłyby takiego piętna jak wcześniej.

tymentem i zaufaniem, jakim darzy się

grafia, mieszanie stylów - od David’a Bo-

Wynika to z tego, że wszystko dzieje się

najbardziej autentycznych twórców.

wie przez Madonnę aż do Nirvany, przy

szybciej i w wyścigu wydarzeń staje się

tym wszystkim Cee-Lo Green śpiewał

mniej relewantne – przyznaje Andrzej

i rapował, a co najważniejsze, ludzie byli

Cała. Wydaje mi się, że podobnie jest

Autorzy zdecydowali się udostępnić książkę do pobrania w myśl zasady „zapłać ile chcesz” pod adresem www.zrzutka.pl/leksykonhiphop:

wywiad

Out of the box Jak przedstawić film za pomocą kartki papieru? To trudne, a dla niektórych nawet niewykonalne. Jednak są ludzie, dla których takie wyzwanie nie jest problemem. Designerzy, montażyści, graficy czy programiści. Gdzie są ci wyjątkowi? We wrocławskim hangarze, który z zewnątrz wygląda jak budynek związkowców PKP, a mieści się w nim siedziba Studia Juice. Pewnie mało kto kojarzy ich z nazwy, ale większość mogła widzieć ich produkcje: spot reklamowy igrzysk w Soczi, czy trailer filmu Marsjanin. Rozmawiał: Daniel Martyniec

Kadr z reklamy Coca-Cola - Minute Made Pulpy vimeo.com/126253641

zbiór zdjęć i pojedynczych klatek

filmowych

każdy chce być nad kimś.

wplatają

Str.54: Scena z animacji 2D/3D pt. ,,Privisa” na podstawie scenariusza Julity Olszewskiej Str.55: Kadr z animowanego promo serialu „Vikings” dla History Channel

dźwięk, montaż, efekty spe-

Adam: My nie. Restrukturyzację do-

cjalne i emocje. Złamali polski schemat,

piero planujemy. Ale fakt, przez kilka lat

zrobili kolektyw zamiast firmy, uporząd-

notowaliśmy cały czas organiczny wzrost

i dostawaliśmy świetne rekomendacje, za

kowali chaos i przedłożyli sztukę ponad

i po prostu nam to wychodziło, pojawia-

co dostawaliśmy kolejne zlecenia.

rzemiosło.

ły się nowe zlecenia. Może to dlatego, że

A zrodziło się to...

jesteśmy zgranym zespołem zajawkowi-

Adam Tunikowski (założyciel i szef Juice): Przypadkiem. Pracowałem dla no-

czów. Nikt raczej nie myśli o pieniądzach,

jawkowiczów

do pracy jeździmy rowerem, nie Bentley-

projekty – spot dla BBC, trailer

em.

hollywoodzkiego filmu Mar-

ternetem, a musiałem pracować, dlatego

robi

globalne

sjanin czy spoilery światowych

wojorskiej agencji i obsługiwałem zagranicznych klientów. Miałem problem z In-

jak to się dzieje, że grupa za-

Nie chwalicie się też przesad-

gier?

nie swoimi dokonaniami. Adam: Są reżyserzy, którzy nas re-

zadzwoniłem do kumpla, który polecił mi hangar z dostępem do sieci. I tak trafiłem

Wojtek piotrowski (Creative Di-

komendują i chcą tylko z nami współ-

tutaj. Po chwili zaczęły się schodzić inne

rector Juice): Nie chwalimy się na stronie

pracować. Czasami podejmujemy się

osoby z branży i tak powoli prosiłem i ich

wszystkim, w ogóle strona działa od około

projektów, których nie zrobi nikt inny na

o zrobienie jednego, drugiego, następne-

dwóch lat, ale jak stworzymy nową, to po-

świecie, jak ten dla BBC. To poświęcenie

go zadania. Powstał ten kolektyw – opo-

informujemy o niej na Facebooku. Chyba.

zespołu i praca przez kilkanaście weeken-

wiada Adam Tunikowski, założyciel i szef

Robimy sztukę, nie ma co się nadmiernie

dów pod rząd.

Juice.

promować. Lepiej pochwalić się mniejszą liczbą projektów, ale za to tymi znaczący-

Łamiecie stereotyp – to fenomen. W Polsce każdy gloryfikuje

swoje

portfolio,

Na świecie? To kto jest waszym głównym klientem?

mi. Adam: Stosowaliśmy ninja marketing,

każdy

nie mieliśmy strony i nie chwaliliśmy się

ma swoje miejsce w strukturze,

portfolio. Nasze prace broniły się same

Adam: Prawie 70 % to klienci zagraniczni. Na nich się głównie skupiamy.

- czasami podejmujemy się projektów, których nie zrobi nikt inny na świecie. to poświęcenie zespołu i praca przez kilkanaście weekendów pod rząd. Czy to z powodu tego, że ry-

wojtek: W Polsce jest jeszcze oba-

cowników jest cholernie ciężko. Takich,

nek reklam w Polsce jest trud-

wa przed zaufaniem. Częściej słyszymy,

którzy mają zmysł kreowania czegoś

ny i wciąż na niskim poziomie?

że chcemy reklamę taką jak ta, z moty-

przestrzennego, czegoś nowego.

wem z jeszcze innej reklamy. Nie ma Adam: W Polsce występuje mentalność kliencka. Tutaj każdy klient wie

ryzyka, nie ma odważnych projektów,

A jak takich znajduje szef Agencji Juice?

dlatego mamy taki poziom.

lepiej niż profesjonalista. Wie, że dany przedmiot trzeba w grafice przesunąć

Ale to chyba szerszy trend?

Adam: Są trzy składowe, które de-

o kilka centymetrów, że niebo trzeba

W muzyce remiksuje się stare

finiują sukces i potencjał człowieka.

rozjaśnić i pokolorować, że ten przy-

numery,

To entuzjazm, talent połączony z wy-

cisk musi być czerwony, drugi zielony,

świechtane sample.

wykorzystuje

wy-

trwałością i doskonalone umiejętności.

a trzeci niebieski.

A dodatkiem jest kontrola nad własnym Wojtek: Wszystko opiera się na

Macie swoją teorię na to zjawisko?

utartych

zjawiskach.

Artyści

ego.

często

powielają już oklepane schematy. Nie

To kiedy reklama jest dobra?

możemy mówić tutaj o sztuce, a raczej Adam: Jest to chyba zaszłość PRL-u, gdzie wszystko robiło się samemu.

o reinterpretacji. Szczególnie widać to w reklamach.

W Polsce nie ma jeszcze trendu korzy-

WOJTEK: Jak wyłączę dźwięk i obraz mnie chwyci, to wtedy wiem, że to jest świetnie wyreżyserowany przekaz. Od-

stania z praktyków. Nie udajemy się do

O młodych ludziach można

architekta wnętrz, tylko sami próbuje-

powiedzieć to samo? Oni tylko

my coś skleić, co wygląda finalnie jak

liznęli czasów komunistycz-

meblościanka. Nie ma jeszcze tej kul-

nych.

tury. Często praca agencyjna nie ma

wrotnie to już nie działa. Jak kreatywnie przedstawić film? Panowie z Juice znaleźli odpowiedź, którą szanują reżyserzy z Hollywood. Na

nic wspólnego ze współpracą, a raczej

Adam: No właśnie, dlatego nie do

kartce papieru z jednej strony umieś-

z wykonywaniem poleceń. To zabija

końca można powiedzieć to samo. Mło-

cili hologramy 3D z dużą ilością klatek,

kreatywność. Tam samo jak nierealne

dzi ludzie w Polsce mają energię, ale

z drugiej – opis konkretnej sceny. I tak

deadline’y, bo ktoś wcześniej źle zapla-

nie mają perspektyw, dlatego też wielu

wybrany kadr prezentuje całe dzieło.

nował emisję reklamy, ale jeszcze jej nie

specjalistów wyjechało za granicę. Wie-

W Los Angeles z uznaniem kiwają gło-

zaczął produkować i chce zrobić to jak

lu też próbuje te perspektywy samemu

wami.

najszybciej to możliwe, według swojego

sobie wykreować, dlatego tworzą start-

konceptu.

-upy. Ogólnie, znaleźć dobrych pra-

Zobacz te i wiele innych projektów Studia Juice na stronie juice.pl

WYWIAD

Sosenka jako Angelina Jolie

SOSENKA:

JESTEM PERFEKCJONISTKĄ Justyna Sosnowska (w sieci znana jako Sosenka) niczym czarodziejka ma tysiące różnych wcieleń. Z łatwością udowadnia, że może upodobnić się do każdego, w tym do Khala Drogo z „Gry o Tron”, Johnny’ego Deppa czy Angeliny Jolie. Rozmawiała: Kinga Czernichowska 56

ustyna nie jest zwykłą dziewczyną

chodzi pewną przemianę pod wpływem

spod Wrocławia. Razem z mamą

kobiety, z którą się związał.

Jak mama zapatruje się na twoją niecodzienną pasję?

zdarza jej się oglądać „Grę o Tron”

czy „Wikingów”. W domu hoduje nie

W jednej z rozmów przyzna-

Wspiera mnie. Czasem mówi, że gdy-

tylko ptaszniki. Skończyła studia z ar-

łaś, że pierwszy odcinek „Gry

bym chciała, mogę poeksperymento-

chitektury krajobrazu, ale marzy o tym,

o Tron” obejrzałaś z mamą. To

wać na jej twarzy. Zdarza się, że przy

by zostać charakteryzatorką. Z Sosenką

dość zaskakujące, bo zwykle

okazji wspólnej rozmowy przy herba-

rozmawialiśmy m.in. o tym, skąd bierze

różnica pokoleń to także róż-

cie wspomina, że znalazła o mnie takie

pomysły na makijaże i jak bardzo kosz-

nica gustów. U ciebie tak nie

i takie wzmianki w sieci. „A widziałaś to?

towne jest jej hobby.

jest?

Udostępnili twoje prace nawet w Turcji!” To bardzo miłe, że się interesuje

Wszystko

zaczęło

się

Absolutnie! Wiadomo, w pewnych po-

obejrzenia „Dziewczyny z ta-

glądach czy upodobaniach się różnimy,

tuażem”. Co cię zafascynowa-

jednak to po mamie przejęłam miłość

Jak wiele czasu zabiera ci

ło w głównej bohaterce? I jak

do literatury i kinematografii. Oglądamy

przygotowanie makijażu, dzię-

zaczęła się twoja przygoda

wspólnie wiele filmów i seriali, polecając

ki któremu upodabniasz się do

z makijażem?

jedna drugiej dane produkcje. Ponadto,

jakiejś znanej postaci?

tym, co robię.

jako nauczycielka, ma ciągły kontakt Sosenka: Wszystko zaczęło się od

z młodzieżą, w efekcie czego różnica

fascynacji cięższą muzyką w czasach

pokoleniowa się poniekąd zaciera i z ła-

gimnazjum, kiedy to dopiero kształto-

twością się dogadujemy.

wałam swój styl. Podobały mi się moc-

Różnie, zwykle od dwóch do czterech

1.Khal Drogo (Gra o Tron) 2. Zombie

no podkreślone oczy, co weszło mi w nawyk i tak maluję się po dziś dzień. W każdym razie, w miarę upływu czasu, zaczęłam eksperymentować z makijażem, co wykorzystywałam przy amatorskich sesjach zdjęciowych. W pewnym momencie przestało mi to wystarczać, chciałam robić coś bardziej kreatywnego… I po obejrzeniu wspomnianego filmu, zainspirowana wyrazistym wizerunkiem i osobowością głównej bohaterki, pomyślałam: „spróbuję się do niej upodobnić dla zabawy”. Starałam się odwzorować jej obojętne spojrzenie na zdjęciu. Dziś uważam ten makijaż za bardzo słaby, jednak w tamtym momencie byłam raczej usatysfakcjonowana efektem. Dziewczyna z tatuażem, pomimo swojej aspołecznej natury i ponurych doświadczeń, wykazuje się wysoką inteligencją i sprytem w życiu. To mi bardzo imponowało. Udało ci się upodobnić także do Khala Drogo z „Gry o Tron”. To Twój ulubiony bohater? Khal nie był moją ulubioną postacią z serialu, jednak podoba mi się jego wizerunek, dzikość, siła i fakt, że prze-

- Osobiście zdecydowanie bardziej fascynują mnie męskie postaci, są ciekawsze, bardziej charyzmatyczne, poza tym stanowią dla mnie większe wyzwanie przy charakteryzacjach. -

1. Heisenberg (Breaking Bad) 2. Knight’s King (Gra o Tron) 3.Jafar (Alladyn)

godzin. Wszystko zależy od tego, jak

Upodabnianie się do postaci,

na imprezę kobieta stara się dołożyć

bardzo skomplikowany jest wizerunek

tworzenie artystycznych ma-

wszelkich starań, aby makijaż był trwa-

postaci, jaką technikę wykonania zasto-

kijażów to kosztowne hobby?

ły i perfekcyjny, a na perfekcję trzeba

suję. Wiadomo, że sam makijaż zajmuje dużo mniej czasu niż charakteryzacja

trochę czasu poświęcić… Ale ponieważ choć

mój makijaż zwykle ogranicza się do

z użyciem protez twarzy (np. sztuczne-

wszystko zależy od przyjętej techniki

tzw. przydymionego oka, całość zamyka

go nosa, który najpierw należy wyrzeź-

wykonania. Upodobnić się można za

się w 30 minutach.

bić). Czasem jednak technika cienio-

pomocą zwykłych kosmetyków, farb lub

wania przy bodypaintingu [malowanie

środków do charakteryzacji. Ja stosuję

Często bierzesz udział w cos-

ciała farbami, przyp. red.] okazuje się

zamiennie wszystkie wymienione me-

playowych imprezach? Która

jeszcze bardziej czasochłonna.

tody i mam porównanie – kosmetyki

postać ze świata fantasy jest

osiągają czasem kosmiczne ceny, w za-

ci najbliższa i dlaczego?

Co decyduje o tym, jaką postać wybierasz?

Zdecydowanie

kosztowne,

leżności od marki i jakości. Raz wystarczy tylko brązowa kredka i cienie, z kolei

Swój udział w imprezach gamingo-

innym razem charakteryzacja wymaga

wych ograniczam do tych największych

Głównie wybieram takie, które z ja-

użycia np. wosku czy lateksu. Orienta-

w Polsce, mających miejsce kilka razy

kichś powodów wpadają w moje este-

cyjnie podam, że litr lateksu (w polskich

do roku. Nieczęsto wykonuję nowe

tyczne gusta lub te, które darzę sympa-

sklepach) to ponad 100 złotych. Gdy

cosplaye (czyli pełne stroje bohaterów)

tią. Jednak zdarzało się, że realizowałam

mowa o farbach do ciała, korzystam

z powodu kłopotliwego transportu. Nie

propozycje czy prośby osób, które ob-

z tańszych produktów pewnej marki. Za

jestem w stanie wymienić najbliższej mi

serwują moją aktywność, nigdy wcześ-

pojemnik 18 g z jednym kolorem farby

postaci, fikcyjny świat jest zbyt rozległy

niej nie mając styczności z danymi

płacę około 20 złotych. Nie wspomnę

i do zbyt wielu bohaterów mam senty-

postaciami. Jest ogrom bohaterów, do

o kosztach peruk, soczewek i materia-

ment…

których mogłabym się upodobnić, jed-

łów, z których wykonuje się dodatki… Masz bardzo dobrze pro-

nak opóźniam ten moment ze względu na brak (jak na razie) dostatecznych

Skoro tworzenie artystycz-

sperujący fanpage. Często do-

umiejętności lub brak środków, za

nego makijażu to twoja pasja,

stajesz wiadomości od fanek

sprawą których mogłabym wykonać ich

to domyślam się, że przygo-

imprez cosplayowych? Albo

charakteryzacje. Dla przykładu, planuję

towanie makijażu przed jakąś

może dziewczyny piszą do cie-

zrobienie charakteryzacji Fauna z filmu

imprezą to dla ciebie kwestia

bie, jak przebrać się na karna-

Guillermo del Toro, jednak własnoręcz-

pięciu minut.

wałową imprezę?

ne stworzenie maski byłoby dużym obciążeniem finansowym, na co w tej chwili mnie nie stać.

Oj, zdziwiłabyś się! Oczywiście, zaj-

Bez fałszywej skromności przyznaję,

muje to mniej czasu, ale wychodząc

że nie spodziewałam się tak ekspan-

sywnego zainteresowania tym, czym

oblicza będziemy mogli zoba-

Dowiedzieliśmy się, że swoją

się zajmuję, gdyż jest wiele osób robią-

czyć? Do kogo chciałabyś się

pasję chciałabyś przekuć w za-

cych to lepiej (zawsze tak było i będzie).

jeszcze upodobnić?

wodową pracę w charaktery-

Najczęściej

otrzymuję

zatorni. To wciąż aktualny

wiadomości

plan?

z propozycjami postaci do wykonania,

Jednym z moich głównych założeń

jednak zdarzają się i takie, w których

jest chęć zaskakiwania moich odbior-

osoby proszą o rady odnośnie tworzo-

ców, dlatego zwykle nie dzielę się infor-

Jak najbardziej! Zanim spróbuję zrea-

nych makijaży czy strojów. Jest mi nie-

macjami, w kogo będę chciała się zmie-

lizować swoje plany, z pokorą przyznam,

zwykle miło, jeśli ludzie zwracają się do

nić. Jednak jakiś czas temu ujawniłam

że muszę się jeszcze sporo nauczyć. Lu-

mnie, gdyż jest to dla mnie informacja,

kilka postaci, m.in. Ragnara Lothbro-

dzie zatrudnieni jako charakteryzatorzy

że doceniają umiejętności i efekty, ja-

oka i Flokiego z „Wikingów”, Severusa

to często niesamowicie utalentowani,

kimi się z nimi dzielę. Niestety, często

Snape’a z „Harry’ego Pottera”, Xerxesa

bardzo profesjonalni, cierpliwi artyści,

nie jestem w stanie odpisać na wszyst-

z „300” czy Geralta z „Wiedźmina”. Cóż

perfekcyjni w tym, co robią. Uczę się

kie wiadomości, za co z góry wszystkich

mogę powiedzieć… Osobiście zdecydo-

wszystkiego od podstaw sama, dlatego

przepraszam.

wanie bardziej fascynują mnie męskie

na podszkolenie warsztatu potrzebuję

postaci, są ciekawsze, bardziej chary-

jeszcze czasu

Świat wirtualny to świat

zmatyczne, poza tym stanowią dla mnie

dający szansę na rozwinięcie

większe wyzwanie przy charakteryza-

swoich pasji. Na pomysłach

cjach.

Dziękuję za rozmowę

można zarobić. Czy makijaże to tylko i wyłącznie two-

Zobacz więcej prac Sosenki na stronie: www.sosenka.rocks oraz facebook’u: FB/sosenka.official

je hobby, czy pojawiły się już może propozycje współpracy z firmami? Do tej pory była (i jest) to moja pasja, jednak od jakiegoś czasu zaczęły się pojawiać propozycje z możliwością zarobku. Zobaczymy, co przyszłość przyniesie... Jesteś znana również ze słabości do zwierząt. Jakie hodujesz w domu? Tak, kocham zwierzęta, jestem bardzo wrażliwa na ich punkcie. W przeszłości hodowałam kilka gatunków jaszczurek (kameleon jemeński, legwan zielony, gekon murowy), do czego z pewnością wrócę, jednak potrzeba sporej przestrzeni, aby zapewnić im odpowiednie warunki biologiczne. Obecnie, poza kotami i psem, mieszkają z nami bardziej egzotyczne osobniki, takie jak ptaszniki, modliszki, liśćce i straszyki. Poza tym marzę o wężach, jednak mama stanowczo zabrania mi posiadania jakiegokolwiek w domu, który aktualnie współdzielimy. 50 twarzy Sosenki - czyli jakie jeszcze twoje nieodkryte

Lewa strona od góry: Hades (Hercules), Ciri (Wiedźmin) Prawa strona od góry: Azog (Hobbit), Na’vi (Avatar)

URODA

strobing

czyli jak modelować twarz bez użycia bronzera Tekst/modelka/MUA: Marta Misiak www.martamisiak.blogspot.com Zdjęcie: Andrea Guetti FB: AndreaGuettiPhotography

Koniec z konturowaniem

Triki z backstage’u

Strobing w praktyce :

- czas na strobing! 

Zamiast produktów pudrowych

Najwyższy czas rozwiać twoje wąt-

użyj kremowych. Możesz w łatwy spo-

pliwości i wytłumaczyć, jak prawidłowo

sób wklepać je palcami i dowolnie do-

podejść do aktualnego trendu - Stro-

bierać intensywność. Produkty kremo-

bingu. Aby odpowiednio zrozumieć

we wyglądają fantastycznie na cerach

sens i praktyczność jego zastosowania,

dojrzałych, suchych, zmęczonych.

należy użyć odpowiednich kosmety-



Ciężki, kryjący podkład zastąp

ków. Strobing polega na modelowaniu

podkładem bb lub cc wymieszanym

twarzy poprzez rozjaśnianie - po nało-

z odrobiną korektora - to zapewni ci

żeniu kremu lub podkładu BB i odrobi-

doskonałe krycie i długotrwałość ma-

1. Szare linie pokazują, gdzie po-

ny satynowego pudru, nałóż rozjaśniacz

kijażu. Pamiętaj, żeby twarz delikatnie

winnaś nałożyć rozjaśniacz, żeby uzy-

w strategiczne miejsca, a policzki i usta

oprószyć pudrem o satynowym wykoń-

skać efekt pięknie rozjaśnionej cery.

podkreśl delikatnym różem.

czeniu, który sprawi, że twoja skóra bę-

Puder

dzie wyglądała naturalnie.

w pudrze lub w kremie nałóż pędzlem

Łuki brwiowe, nos, łuk kupidyna,

rozjaśniający,

rozświetlacz

Gąbeczka zamiast pędzla? Zde-

o okrągłej końcówce lub palcami i deli-

Kosmetyki rozświetlające, bez drobinek,

cydowane tak! To jeden z najpopu-

katnie rozetrzyj. Pamiętaj, żeby używać

wydobędą blask z cery, a odbijające się

larniejszych trików wizażystów, który

produktów bez dodatku brokatu!

światło załagodzi zmarszczki i objawy

usprawnia i przyśpiesza pracę na pla-

Rozświetlacz powinien stworzyć

zmęczenia.

nie zdjęciowym czy w kuluarach na

efekt rozjaśnionej, jednolitej i gładkiej

Odpowiednie zastosowanie tech-

pokazach mody. Gąbką, którą uprzed-

powierzchni na skórze, a nie pozosta-

niki i użycie produktów rozświetlających

nio moczy się w wodzie i wyciska, mo-

wić na niej drobinki, które pokryją twarz

nada naskórkowi zdrowy, promienny

żesz nałożyć wszystkie trzy produkty:

jak w noc karnawałową.

i świeży wygląd. Twoja skóra nie będzie

podkład, preparat rozświetlający i róż

dusiła się pod warstwami makijażu, po-

w kremie.

odrobina pod usta i pod kości żuchwy.

nieważ strobing polega na użyciu lek-



Cera problematyczna, naczynko-

kich produktów - najlepiej kremowych,

wa lub trądzikowa też może dobrze wy-

które możesz wklepać za pomocą gą-

glądać przy odpowiednim zastosowa-

beczki, pędzla, a nawet palców.

niu strobingu! Twoja skóra potrzebuje

Modelowanie typu strobing cieszy

odpoczynku od produktów matujących.

się ogromną popularnością wśród mo-

Zwilż gąbeczkę do nakładania makijażu

delek i wizażystów na całym świecie! Nie

i wyciśnij nadmiar wody w ręcznik, na-

można powiedzieć, że ta metoda to ab-

stępnie na niedoskonałe miejsca nałóż

solutna nowość, niektóre modelki sto-

zielony korektor. Puder sypki możesz

2. Modelowanie typu strobing za-

sują ją od lat. Promienna cera aniołka

nałożyć owalnym wacikiem, dociskając

kończ nakładając róż. Tutaj znów z po-

Victorias Secret, Mirandy Kerr, to nie tyl-

go do skóry, następnie zastosuj roz-

mocą przyjdzie ci zaokrąglony pędzel

ko efekt dobrze wykonanych zdjęć, ale

świetlacz i róż zgodnie ze wskazówka-

lub palce. Nałóż produkt na szczyt kości

także odpowiedniego makijażu - Miran-

mi poniżej. Całość spryskaj fikserem

policzkowych oraz wklep go w usta. Róż

da strobingiem odejmuje sobie parę lat,

utrwalającym. Twarz nie będzie się

możesz wklepać także w powieki. Mo-

a w połączeniu z uśmiechem jej twarz

błyszczeć w nieatrakcyjny sposób, a zy-

żesz także delikatnie pomalować brwi

jest zdrowa i dziewczęca.

ska naturalny, zdrowy blask.

i rzęsy.

Mary Lou Manizer, THE BALM cena: 59 zł

Peach Lights, REVOLUTION cena: ok.15 zł

Sleek Barekissed Illuminator, POMPEII cena: ok.50 zł

STYL

Pierwszy krok do wŁasnego stylu Podjąłeś męską decyzję - twój dotychczasowy swobodny styl przestał ci odpowiadać i chciałbyś spróbować czegoś nieco bardziej zobowiązującego, ale zarazem nieprzesadnie sztywnego. Pierwsze, co powinieneś zrobić przed wyruszeniem w podróż po świecie męskiej mody, to poszukanie idealnej partnerki. Takiej, która będzie zawsze gotowa do pomocy, która świetnie dogada się z innymi koleżankami i - co najważniejsze - w żadnej sytuacji cię nie zawiedzie. Innymi słowy, potrzebujesz po prostu granatowej sportowej marynarki. Tekst i zdjęcia: Dawid Tymiński www.secondhanddandy.pl 62

oda męska, ze względu na

dzenie opisanych proporcji). Jej niefor-

dając jej swobodnego sznytu. Rozwiąza-

swój techniczny charakter,

malna wersja w kolorze granatowym

niem, które także wpływa na odczuwalną

obfituje w ogromną ilość za-

sprawdzi się w przypadku wielu róż-

różnicę w użytkowaniu, jest podszewka,

sad, bez znajomości których trudno

nych okazji (jak np. wyjście do klubu lub

a w zasadzie jej brak. Usunięcie podszew-

jest sprawnie poruszać się w jej mean-

spotkanie towarzyskie), a także bardzo

ki w partii pleców sprawia, że marynarka

drach. Dziś osoba stojąca na początku

dobrze będzie zestawiać się z innymi

lepiej oddycha. Takie „na miękko” szyte

modowej drogi ma skąd czerpać inspi-

elementami garderoby, tworząc różno-

modele, pod względem komfortu nosze-

racje, jak i wiedzę, ale w gąszczu wspo-

rodne stylistycznie kombinacje.

nia, nie będą ustępowały casualowym

mnianych wytycznych można się łatwo

Oto pięć aspektów, na które war-

pogubić. Niniejszy poradnik pomoże

to zwrócić uwagę podczas poszukiwań

wszystkim tym, którym trudno jest wy-

idealnej partnerki-marynarki:

2. Materiał

konać pierwszy krok.

Z grupy podstawowych materiałów 1. Konstrukcja

Za większością propozycji w modzie męskiej stoi wiedza i doświadczenich

którzy na przestrzeni dwóch ostatnich

wieloletni

wieków dopracowywali powszechnie dziś

klasyczne

rozwiązania.

używanych w produkcji marynarek wy-

Na przestrzeni kilkunastu ostat-

nie kilkudziesięciu pokoleń mężczyzn,

znane,

kurtkom, grubym swetrom bądź bluzom.

różnić można dwa, na które warto zwró-

swój

cić uwagę – wełnę i bawełnę. Wykonane

sztywnością,

z nich tkaniny często przedstawiane są

udowadniając, że także w bardziej zo-

jako sezonowe (wełna na jesień i zimę, ba-

lat

elegancja związek

skończyła ze

bowiązujących ubraniach można czuć

wełna na wiosnę i lato), ale jeśli zdecydu-

Trudno sobie wyobrazić modę męską

się

pierwszą

jemy się na optymalną grubość materia-

bez solidnego fundamentu, jakim jest

marynarkę, warto rozejrzeć się za mo-

łu, to bawełniane lub wełniane marynarki

marynarka. Po pierwsze jest elegancka,

delami szytymi „na miękko”, tj. pozba-

z powodzeniem będziemy zakładali przez

a po drugie - mniej zobowiązująca od

wionymi naramiennych poduszek i bez

cały rok. Powinieneś uważnie przyjrzeć

garnituru. Co więcej, najlepiej podkre-

sztywnej konstrukcji. Naturalna linia

się metce, gdyż coraz częstszą praktyką

śla typowo męską sylwetkę odwrócone-

ramion w połączeniu z brakiem flizeli-

jest stosowanie domieszek sztucznych

go trójkąta - z szeroko zarysowaną linią

nowego wkładu uzbrajającego okolice

materiałów (poliestru i poliamidu), które

ramion, węższą talią i wąskimi biodrami

klatki piersiowej, wyraźnie odróżnią

- jeśli przekraczają 30% - mogą znacząco

(kiedy ciało mężczyzny wygląda inaczej,

taką marynarkę od jej tradycyjnych

obniżyć komfort noszenia marynarki.

marynarka może nawet stworzyć złu-

garniturowych kuzynek, tym samym na-

komfortowo.

Kupując

3. Kolor

więcej w okolicach talii. Ramiona po-

pierwszy rzut oka wydawać się nudna,

Warto to powtórzyć jeszcze raz:

winny leżeć gładko, klapy również, a rę-

ale w tym konkretnym przypadku to

najbardziej uniwersalnym wyborem bę-

kawy muszą być wąskie, ale nie na tyle,

w prostocie tkwi siła, która stanowi o jej

dzie granat, ponieważ jest to kolor ba-

by krępowały ruchy. Kluczową sprawą

uniwersalności. W zestawieniu z sza-

zowy i z tego powodu niemal każdemu

wpływającą na odbiór całości jest także

rymi wełnianymi spodniami, czarnymi

w nim do twarzy. Powinien nie być za

taliowanie, pozwalające stworzyć op-

butami ze skóry licowej, białą koszulą

ciemny, by nie przypominać czarnego,

tyczne wrażenie sylwetki odwróconego

i krawatem w skośne pasy stworzy tzw.

ale także nie za jasny, aby wciąż pozo-

trójkąta. Dobrze skrojony fason będzie

zestaw klubowy, odpowiedni na te oka-

stał neutralny i łatwo zestawiał się z in-

posiadał tzw. okna, czyli przestrzeń po-

zje, kiedy chcemy być eleganccy, ale nie

nymi barwami.

między rękawami a korpusemi.

aż tak bardzo jak w garniturze. Połączenie granatowej sportowej marynarki

4. Proporcje i dopasowanie

5. Detale

z koszulą z kołnierzykiem na guziki (tzw.

Znajomość odpowiednich krojów

To, co w głównej mierze czyni

button-down), spodniami chino i ażu-

marynarki jest kluczowa, zwłaszcza

marynarkę casualową, to nieformalne

rowanymi brogsami da klasycznie nie-

w sytuacji, kiedy w sklepach bardzo

detale, jasno odróżniające codzienne

formalny zestaw koordynowany. Kiedy

często można znaleźć modele o pro-

modele od marynarek stricte garnitu-

zaś stawiamy na totalną swobodę, taka

porcjach co najmniej zaburzonych. Ma-

rowych. Z tego powodu warto rozejrzeć

marynarka będzie bardzo dobrze czuła

rynarka powinna być długa na tyle, by

się za egzemplarzami z nakładanymi

się w obecności białego t-shirta, swe-

jej tył zakrywał pośladki, a przód okolice

kieszeniami czy wykonanymi z mate-

tra typu v-neck, jeansów i klasycznych

krocza (ostatnio panuje tendencja do

riału z wyraźną fakturą. Jednym z nie-

sportowych butów. To istny kameleon,

skracania fasonów, ale nie można z tym

docenianych aspektów nieformalnych

który potrafi dostosować swój charak-

przesadzić, by nie zostać posądzonym

marynarek są ich guziki, które często

ter i stopień formalności do pozosta-

o noszenie damskiego żakietu).

są płaskie – tak jak w przypadku modeli

łych elementów garderoby.

Na początek najlepszym mode-

formalnych. Warto wybierać te z mniej

lem będzie ten zapinany na dwa guziki.

eleganckimi guzikami, a jeśli takich nie

Wyższy, funkcjonalny, na który zapina

znajdziemy, to wymiana guzików nie

się jednorzędową marynarkę, powinien

jest sprawą ani trudną, ani drogą.

być przyszyty stosunkowo nisko, mniej

Opisywana propozycja może na