‘અબીવ્મક્તી’ ફરગભાાં ભુકામેરા મશ્રી. ભુયજી મગડાના મરેખની ‘અબીવ્મક્તી’ ઈ.ફુક મ– 03
:ભુલ્મ:
યૅ ળનર મવદબાલ
:પ્રકાળક:
ગલીનદ મભાુ govindmaru@yahoo.co.in
October 11, 2014 @ USA http://govindmaru.wordpress.com
1
અર્પણ... જેને મકઈ મઉભા મન મઆી મળકામ મતે મ‘ભા’ કલીશ્રી મફટાદકયે મવાચુાં મજ મકષ્ણુાં મછે મ: ‘ભીઠાાં મભધુ મને મભીઠાાં મભેશુરા મયે મરર, એથી મભીઠી મતે મભયી મભાત મયે , જનનીની મજોડ મવખી મનશીં મજડે મયે મરર.’
ભાયા મયીલાય મભાટે મતાની મજાત મઘવી મનાખનાય
ભાયાાં મભાતુશ્રી. મભીઠીફા મભાુના મચયણભાાં મવાદય મઅપણ
ગોવીન્દ મારુ
405,વયગભ મએાટપભેનટ, મકૃ ી મમુનીલવીટીની મવાભે, એુ મચાય મયસ્તા, મલીજરય ષ્ટ મ: એરુ એગ્રી. કરેજ. ીન મકડ મ:396 450. જીલ્લ મ: નલવાયી. મગુજયાત મયાજ્મ. પનઃ મ: મ9537 88 00 66 e.Mail: મgovindmaru@yahoo.co.in
http://govindmaru.wordpress.com
2
શે રક, શાંુ જે કાંઈ કશાંુ તે યભયાગત છે એભ જાણી ખુાં ભાનળ નશીં. તભાયી ુલપયભયાને અનુવયીને છે એભ જાણીને ણ ખુાં ભાનળ નશીં. આલુાં શળે એભ ધાયી ખુાં ભાનળ નશીં. તકપવીદ્ધ છે એભ જાણી ખુાં ભાનળ નશીં. રોકીક નમામ છે એભ જાણી ખુાં ભાનળ નશીં. વુનદય રાગે છે એભ જાણી ખુાં ભાનળ નશીં. તભાયી શ્રદ્ધાને નાુાં છે એભ જાણી ખુાં ભાનળ નશીં. શાંુ પ્રવીદ્ધ વાધુ છુ ,ાં ુજ્મ મછુ ાં એલુાં જાણી ખુાં ભાનળ નશીં. ણ તભાયી લીલેકફુદ્ધીથી ભાય ઉદેળ ખય રાગે ત જ તભે તેન સ્લીકાય કયજો."
–ગોતભ ફુદ્ધ
http://govindmaru.wordpress.com
3
વભાદકીમ ભાનનીમ મ શ્રી. મભુયજીબાઈ મગડાનાાં મ ભાતા–ીતા મભુ મકચ્છના મલતની. મ ણ મએભન મ જનભ મઅને મ ઉછેય મત મભશાયાષ્ટ રના મઅાંતયીમા મગાભભાાં મ થમ. મભુાંફઈ મમુનીલવીટીભાાંથી મફી. મઈ. (ભીકેનીકર) મથમા મઅને મ એ મજ મ ક્ષેત્રભાાં મ અભેયીકાભાાં મ એભ. મએવ. મકયી, મતમાાં મ કનવલ્ટનટવી મકયી. મ લીવેક મલપ મતમાાં મગાીને મશલે મ તે મ લડદયાભાાં મસ્થામી મથમા મછે. મનીલૃત્તીના મછેલ્લા મએક મદામકાથી મ કચ્છી મ લીળા મ ઓવલા મ વભાજ, ભુભફઈના મ ભુખત્ર મ ‘ગદાંડી’ ભાવીક મ અને મ કચ્છી મ જ ૈન મ વભાજ, અભદાલાદના મ ભુખત્ર મ ‘ભાંગર મ ભનદીય’ભાાં મ તેભણે મ રખલાનુાં મ ળુ મ કમુું. મ પ્રચરીત વાભાજીક મ ભાનમતાઓથી મ લીુદ્ધ શ્રી. મ ભુયજીબાઈનુ માં ચખખુાં મ ચીનતન, મ તેને મ આરેખતી મ વોભમ, મ વય મઅને મ અશીંવક મળૈરી મતથા મતકપફદ્ધ મયજુ આતથી મશાંુ મ આકીત મથમ. મજીલનન મવાચ મયાશ મ ફતાલતા મ એભના મ રેખને મ ભાયા મ ‘અબીવ્મક્તી’ મ ફરગભાાં મ પ્રગટ મ કયલા મ દેલા, મ ભુભફઈના મ એક મ કામપક્રભભાાં, મભેં મ એભની મઅનુભતી મભાાંગી મશતી. મ‘અબીવ્મક્તી’ મફરગ મત મતેઓ મનીમભીત મલાાંચતા મ શઈ મતેઓએ મભાયી મીઠ મથાફડીને મભને મયાજીખુળીથી મભાંજુયી મઆી. મ મ આજદીન મ વુધીભાાં મ શ્રી. મ ભુયજીબાઈના મ 42 મ રેખ મ ‘અબીવ્મક્તી’ મ ફરગભાાં મ પ્રગટ મ થમા મ છે. મ આ મ તભાભ મ રેખને મ લાચકભીત્ર મ તયપથી મ ખુફ મ જ મ વાય મ આલકાય મ અને મ પ્રતીવાદ મ વાાંડત મ યષ્ણ મ છે. મ તેભાાંથી મ તેભના મ 23 મ રેખની પ્રથભ મ અને મ ‘અબીવ્મક્તી’ મ ફરગની મ ‘અબીવ્મક્તી મ ઈ.ફુક–3’ મ વાથપ મ જોડણીભાાં મ જ મ છે; એભાાં મ ભાત્ર મ એક મ જ મ ‘ઈ’–‘ઉ’ લાયી મ ને મ લાચકભીત્રને મ વશપ મ બેટ મધુાં મ છુ .ાં મયૅ ળનરજીલનન મવાચ મયાશ મચીંધલાભાાં મ તે મ ઉમગી મથળે મ ત મ એભનુાં મરેખન મઅને મભાયી મભશે નત મવપ મથળે... ભને મવને મણ મખમાર મન મશત મકે મઅભને મવાત મવભનદય માય મઅભેયીકા મજલાની મતક મ ભળે. મઅભાયા મદીકયા મલનને મ તમાાં, મુત્રલધુ મ વાંઘભીત્રાની મકુ ખે મ ોત્રી ચી. ફ્રેમા (Freyja) ના મ અલતયણના મપ્રવાંગે મઆજે મઅભને મઅભેયીકા મજલા–જોલા–જાણલાન મઅલવય મપ્રાપ્ત મથમ મછે. મભાતૃબુભી નડીમાદથી મ દળ મ શજાય મ ભાઈર મ દુય મ અભેયીકાભાાં મ શ્રી. મ વુબાબાઈએ મ તાંત્રી મઅને મબગલતીફશે ન મે વશતાંત્રી મતયીકે તાને મઘયે થી મ12 માનાનુાં મ‘ગુજયાત મદપણ’ મ1994ભાાં મ ળુ મ કમુું મ શતુાં. મ આજે મ તેભના મ દીકયા મ શ્રી. મ કલ્ેળબાઈ મ ળાશ (ભેનેજીાંગ મ એડીટય)ના મ મુલા મ શાથે, મ ‘ગુજયાત મદપણ’ મ176 ાનના મદદાય મઅાંક મફની મપ્રગતીના માંથે મછે. મશલે મત મતે મતેની મલેફવાઈટ મ http://gujaratdarpan.com/ મ ય મણ મજોઈ મળકામ મછે. મ શ્રી. મ વુબાબાઈ મ ળાશ મ અને મ તેભન મ યીલાય મ દય મ ભશીને મ ‘ગુજયાત મ દપણ મ મ વાશીતમવબા’ના મ નેજા મ શે ઠ મ ગુજયાતી મ વાશીતમભાાં મ યવ મ ઘયાલતા મ રેખક, કલીઓની મ એક મ ‘વાશીતમવબા’ મ તાની મ ઓપીવભાાં મ ની:સ્લાથપબાલે મ મજે મ છે. તેભાાં મ બાગ મ રેનાય મ દયે ક મ http://govindmaru.wordpress.com
4
વાશીતમકાયની મસ્લયચના મચચાપને મચાકડે મ ચડે મછે. મરેખકનાાં મનલાાં મુસ્તકનુાં મલીભચન મણ મકયામ મ છે. મઆ મલીભચન માભેરાાં મુસ્તકનુાં મ અલરકન મણ મ‘ગુજયાત મદપણ મજ્ઞાન મયફ’ના મનેજા મશે ઠ મ પ્રકાળીત મથામ મછે. મલી મદયભશીને મ વબાની મવભાપ્તી મફાદ મશ્રી. મવુબાબાઈ મળાશ મઅને મ તેભન મ યીલાય મસ્લાદીષ્ટ મબજનથી મઉસ્થીત મ વલપને મ વાંતૃપ્ત મણ મકયે મ છે. મગુજયાતીઓ મઅભેયીકાના મ રેખકને મજે મગણતા મશમ મતે; મયનતુ મવુબાબાઈ મત મતેભને મ‘વયઆાંખ’ મય મયાખે મછે મઅને મએભ, મ વોનુાં મવજપકનુાં મશીય મપ્રગટાલલાન મભક મઆે મછે. આલા મગુણગ્રાશી મવુબાબાઈએ મઆ મઈ.ફુકનુ માં લીભચન મકયલાનુાં મ અભાુાં મ નીભાંત્રણ મ સ્લીકામુું મ અને મ વોની મઆગતાસ્લાગતા મકયી મતે મ ફદર મતેભન મઅને મ આ મઆખા મકામપક્રભભાાં મ વાથ– વશકાય મ આલા મ ફદર મ વલપશ્રી. મ વુફધબાઈ મ ળાશ, કલ્ેળબાઈ મ ળાશ, મ અભૃતબાઈ મ શજાયી, કોળીકબાઈ મઅભીનન મશાંુ મઅાંત:કયણથી મઋણ મસ્લીકાય મકુાં મછુ .ાં મ અનતભાાં મ આ મ‘ઈ.ફુક–03’ મપ્રકાળીત મકયલાની મઅનુભતી મઆલા મભાટે મભાનનીમ મશ્રી. મ ભુયજીબાઈ મ ગડાન મ ઋણ મ સ્લીકાય મ કયલા મ વાથે મ શાંુ મ હૃદમથી મ લાંદન મ કુાં મ છુ .ાં મ ભાયા મ ‘ફ્રેનડ, મ પીરવપય મઅને મગાઈડ’ મઉત્તભ + ભધુકાનતા મગજ્જયને મત મકેભ મબુરામ...? મ
ગલીનદ મભાુ 405, મવયગભ મએાટપભેનટ, મકૃ ી મમુનીલવીટીની મવાભે, લીજરય મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ સ્ટ મ: એરુ એગ્રી. કૉરેજ ીન મકડ મ: મ396 મ450. જીલ્લ મ: નલવાયી. પનઃ મ9537 મ88 મ00 મ66 મe.Mail: મgovindmaru@yahoo.co.in
http://govindmaru.wordpress.com
5
પ્રાસ્તાલીક બાયતીમ મ વભાજભાાં મ અનમ મ દેળ, મ ધભપ, મ વાંસ્કૃ તીઓ મ લગેયે મ લીળે મ ઘણી મ ગેયભાનમતાઓ મપ્રલતે મ છે. મઆ મઉયાનત મવાભાનમ મબાયતીમ મનાગયીકનુાં મ ઈતીશાવ મઅને મ લીજ્ઞાનનુાં મજ્ઞાન મણ મઘણાં મજ મભમાપદીત મછે. મઆને મરગતા મકેટરાક મલીમ મય મ2006 મથી મ રખલાનુાં મ ભેં મ ળુ મકમુું મ શતુાં. મકાક્રભે મ આ મરેખ મજુયી મપે યપાય મવાથે મ શ્રી. મગલીનદબાઈ મ ભાુના મફરગ મ‘અબીવ્મક્તી’ મય મદય મભશીને મ નીમભીત મભુકલાનુ માં ળુ મથમુાં. મઆ મફરગ મ બાયતની મફશાય, મખાવ મકયીને મ અભેયીકા મઅને મ મુયભાાં, મઘણ મલાંચામ મછે. મઆ મવભમ મ દયભીમાન મ અનમ મ ફે મ યૅ ળનારીસ્ટ મ ભેગેઝીન, ‘લીલેકાંથી’ મ અને મ ‘ભાનલલાદ’ભાાં મ ણ મ અલાયનલાય મઆભાાંથી મમગ્મ મરાગતા મરેખ મછાતા મયષ્ણા. આ મરેખને મલાચક મતયપથી મવલપત્ર મઘણ મજ મવાય મઆલકાય મઅને મપ્રતીબાલ મ ભતા મયષ્ણા, મતેભ મજ મથડ મઘણ મલીયધ મણ મથમ મછે. મરખલાનુાં મચારુ મયશે તાાં મઆ મફધા મ રેખને મ એક મ ુસ્તક મ સ્લુે મ પ્રગટ મ કયલાનાાં મ વુચન મ ચાશક મ તયપથી મ અલાયનલાય મ ભતા મયષ્ણા. મશ્રી. મઉત્તભબાઈ મગજ્જય મતયપથી મએક મફીજુ માં વુચન મભળ્ુાં, મુસ્તકને મફદરે મ ઈ.ફુક મ ફનાલલાનુાં. મ થડી મ લીચાયણાને મ અનતે મ રેખના મ લીમ મ અનુવાય મ ફે મ ‘ઈ.ફુક્વ’ મ ફનાલલાનુાં મ નક્કી મ થમુાં. મ એભાાંની મ શે રી મ ઈ.ફુક મ શલે મ તૈમાય મ થઈ મ છે, મ જ ેના મ રેખ મ ફે મ લીબાગભાાં મલશેં ચામેરા મછે. છામેરા મુસ્તકની મવયખાભણીએ મઈનટયનેટ મય મભુકાતી મઈ.ફુકન મપામદ મ એ મછે મકે મદુનીમાના મકઈણ મખુણે મયશે નાય મલાચક માવે મએ મતયત મશોંચી મજામ મછે. મઆ મ ઈ.ફુક મ તૈમાય મ કયલાન મ વમ્ુર્ણ મળ મ શ્રી. મ ગલીનદબાઈ મ ભાુને મ પાે મ જામ મ છે. શ્રી. ગલીનદબાઈની મ ધગળ, ભશે નત, ઉત્વાશ મ અને મ પ્રતીફદ્ધતા કાફીરે દાદ છે. મ અને મ શ્રી. મ ઉત્તભબાઈના મ પ્રત્વાશન મ લગય મ આ મ કામપ મ ળક્મ મ થમુાં મ ન મ શત. મ શાં ુ મ એ મ ફન્નેન મખુફ મખુફ મઆબાયી મછુ .ાં મ વતત મલીસ્તયતી મજતી મગુજયાતી મફરગની મદુનીમાભાાં, મ‘અબીવ્મક્તી’ મફરગે મ આગરી મ શયભાાં મ તાનુાં મ સ્થાન મ શાાંવર મ કમુું મ છે મ એભ મ કશે લાભાાં મ જયાણ મ અતીળમક્તી મ નથી. મ ‘અબીવ્મક્તી’ ફરગભાાં મ ભુકામેરા મ ભાયા મ રેખની મ પ્રથભ મ ઈ.ફુક મ અને મ ‘અબીવ્મક્તી મઈ.ફુક–3’નુાં મ પ્રકાળન મ‘ગુજયાત મદપણ મવાશીતમ મવબા’, મનમુ મ જવી, મ
http://govindmaru.wordpress.com
6
અભેયીકાના મ ઉક્રભે, મ શ્રી. મ ગલીનદબાઈ મ અભેયીકાભાાં મ કયલાના મ છે, મ એ મ જાણી મ શાં ુ મ આનનદની મ રાગણી મ અનુબલુાં મ છુ .ાં મ ‘અબીવ્મક્તી મ ઈ.ફુક–3’ને મ વાભમીક મ અને મ ફરગ મ કયતાાં મ ણ મ લધુ મ વપતા મ ભે મ એલી મ ભનકાભના. મ લાચક મ ભાટે મ આનનદ મ વાથે મ જ્ઞાન મ લધાયલાન મઆ મએક મઅલવય મશળે મએલી મબાલના મવાથે......
મુરજી ગડા
1, શ્માભલાટીકા વવામટી, લાવણા યડ, લડદયા–390007 મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ વેરપન : 972 679 9009 મઈ–ભેર : mggada@gmail.com
http://govindmaru.wordpress.com
7
અનુક્રભણીકા અનુક્રભણીકાભાાં મ ‘રેખના મ ળીપક’ મ ય મ ક્રીક મ કયતાાં મ જ મ તે મ રેખનુાં મ ાનુાં મ ખુરળે મ અને મ દયે ક મ રેખના મઅાંતે મ ‘અનુક્રભણીકા’ મય મક્રીક મકયતાાં મ અનુક્રભણીકા મખુરળે. મઆ મવુલીધાન મરાબ મરેલા મલીનનતી મ છે. ક્રભ
રેખનુાં મળીપક
રેખ મભુકામા મતાયીખ
ાન મક્રભાાંક
લીબાગ ૧ : પ્રચરીત ભાનમતાઓની ફીજી ફાજુ 01
ફદરાતી વાંસ્કૃ તીઓ
13-09-2013
009
02
બાયતન વાચ વુલણપકા
14-06-2013
013
03
અાંગ્રેજી ળાવનન લાયવ
14-12-2012
019
04
શ્ચીભી વાંસ્કૃ તીની આરચના
17-01-2014
028
05
‚વતમભેલ જમતે‛નુાં વાતતમ
15-11-2013
032
06
અશીંવાની આગેકુચ
11-10-2012
038
07
નક્કય લાસ્તલીકતા
12-07-2013
044
08
લૈશ્વીકીકયણભાાં પ્રાદેળીક બાાઓની આશુતી
25-04-2014
048
09
ખયાક્ની વાંદગી સ્લાસ્થમ મભાટે કે ળાષ્ડ આધાયે ?
30-05-2014
053
લીબાગ ૨: લીચાયલામગ્મ લીમ 10
લીચાયધાયા અને ભાકેટીંગ
05-05-2011
058
11
લીચાયધાયાઓની વપતા નીષ્પતા
16-06-2011
064
12
સ્થાાંતય-ધભાુંતય-લીચાયાાંતય
11-01-2013
069
13
આણી મફે મદુનીમા
25-07-2014
075
14
અલગણામેરા ભશાભાનલ
06-09-2012
079
15
જ્ઞાન વાગયનુ ઉંડાણ
19-10-2013
084
16
દાનથી યીગ્રશ લીચ્છેદ વુધી
09-05-2013
089
17
વુખની ળધ
15-02-2013
096
18
ુુાથપ અને પ્રલૃત્તી
21-02-2014
101
19
વીરેક્ટીલ ભયારીટી
07-06-2012
105
20
ક્ષભા, વશનળીરતા કે નમામ
13-12-2013
111
21
યાજલાંળ મઅને મયાજઅાંળ
23-03-2013
116
22
સ્લવાંદગીની મ(પાલતી) મનૈતીકતા
20-09-2014
120
23
ભનન મઅાંધા મઅને મતાકીકતા
09-11-2011
124
http://govindmaru.wordpress.com
8
01-2013-09-13
ફદરાતી વાંસ્કૃ તીઓ આણે મ જ્માયે મ બાયતીમ મવાંસ્કૃ તીની મલાત મકયીએ મછીએ મતમાયે મ આણા મભનભાાં મ એક મ આદળપ મ વભાજ મવ્મલસ્થાન મખમાર મશમ મછે. મઆણે મ જે મવાાંબતા મઅને મ લાાંચતા મઆવ્મા મછીએ, એને મસ્લાબાલીકણે મસ્લીકાયી મરીધુાં મછે. મલાસ્તલભાાં મએ મઅધપવતમ મછે. આણી મ પ્રાચીન મ વાંસ્કૃ તી મ ખયે ખય મ કેલી મ શતી મ એ મ કશે લુાં મ રગબગ મ અળક્મ મ છે. મ ગણમાાંગાાંઠ્ાાં ભશાકાવ્મ મ કે મ ગ્રનથ મ યથી મ એન મ વાચ મ ખમાર મ ન મ આલે. મ એભાાં મ થડી મ અતીળમક્તી મ અને મ ઘણી મ ફધી મ કલી–કલ્ના મ (લીળપુર મ થીંકીંગ) મ ણ મ શઈ મ ળકે મ છે. મ વદીઓ મ છી મણ મએ મઅકફાંધ મજલાઈ મયશી મછે મએભ મભાનલુાં. મબણ મછે. આણને મ લતપભાનભાાં મ જે મ નજય મવાભે મ દેખામ મછે મ તે મ આણી મવદીઓની વાંસ્કૃ તીન મ નીચડ મછે મએટરે મએજ મઆણી મવાચી મવાંસ્કૃ તી મછે. મઆણી મવાંસ્કૃ તીનુાં મજભા માવુાં મછે મ: મઆણી મ કુ ટભુ ફબાલના, લડીર મ પ્રતમેની મ ભાનભમાપદા, ડળીઓ મ વાથેન મ વભફનધ, વશીષ્ણતા મ લગેયે. મ વાથેવાથે, આણી મ દેખાદેખી, દભબ, ભ્રષ્ટાચાય, ફશાનાાંફાજી, અનધશ્રદ્ધા, જાતીબેદ, લણપબેદ, અસ્ૃશ્મતા, યીલતપનન મલીયધ, ુઢીચુસ્તતા, જાશે ય મજગ્માઓની મગાંદકી મલગેયે મ ફધુાં મ જ મઆણી મવાંસ્કૃ તીનુાં મઉધાય માવુાં મછે. મઆભાાંથી મઘણાં મશે રેથી મચાલ્મુાં મઆલે મછે. બાયતીમ મવાંસ્કૃ તી મઘણી મજુ ની મછે. માાંચ મપ્રાચીન મવાંસ્કૃ તીઓભાાંની મતે મ એક મછે. મઆ મ ફધી મવાંસ્કૃ તીઓન મતમાયે મ ણ મએક મફીજા મવાથે મ વભકપ મ શત મઅને મ યસ્ય મલીચાયની મઆરે મ થતી મશતી. મજો મએભાાં મ ઉંડા મઉતયીએ મત મપ્રાચીન મવાંસ્કૃ તીઓ મલચ્ચે મ ઘણી મવભાનતા મદેખાઈ મઆલે મ છે. મવાથે મવાથે મફધી મવાંસ્કૃ તીઓભાાં મતાની મસ્થ મઆધાયીત મલીળીષ્ટતા મણ મશતી. વાંસ્કૃ તીઓ મઆદીકાથી મઅસ્તીતલભાાં મછે, અને મવભમાનતયે મફદરાતી મયશી મછે. મએને મ ફદરે મ છે મ ધભપ, ભાનલીમ મ સ્થાનતય, યાજકાયણ, ઈતીશાવ, ઔદ્યગીકીકયણ, લૈશ્વીકીકયણ મ લગેયે. ધભપ મ અને મ વાંસ્કૃ તી મફે મ બીન્ન મફાફત મછે. મધભપ મ એ મભનુષ્મ મજીલનનુાં મ એક મઅગતમનુાં મ અાંગ મશલા મછતા મતે મવાંસ્કૃ તીનજ મએક મબાગ મછે. જ્માયે મવાંસ્કૃ તીભા મધભપ મઉયાનત આણી મદયે ક મ પ્રલૃત્તી, લીચાય, ભાનમતાઓ મલગેયે મફધાન મવભાલેળ મથામ મછે. મએને મજીલનવ્મલસ્થા મકે મવભાજ– વ્મલસ્થા મણ મકશી મળકામ. એ મઆણા મલશે લાય, તશે લાય, યીતયીલાજ, યશે ણીકયણી, વાશીતમ, વાંગીત, કા, પીલ્ભ મલગેયે મદ્વાયા મછતી મથામ મછે. વાંસ્કૃ તી મઅને મધભપ મઅરગ મશલા મછતાાં મએકફીજાના મુયક મછે. મઆજના મસ્લુભાાં મજે મ જુ દા મ જુ દા મ ધભો મ અસ્તીતલભાાં મ છે, તે મ પ્રાચીન મ વભમભાાં મ ભજુ દ મ નશતા. મ સ્થાનીક મ વાંસ્કૃ તીની મ http://govindmaru.wordpress.com
9
તતકારીન મજુયીમાત મતેભ મ જ મ તેભાાં મ યશે રા મ કેટરાક મ અતીયે કના મમાપમુે મ જુ દા મ જુ દા મધભોન મ ઉદમ મ થમ મ અને મ તે મ પ્રભાણે મ ધભોના મ વીદ્ધાનત મ યચામા. મ (શીનદુ મ અને મ જ ૈન મ ધભપના મ અનુમામીઓ મ તાન મધભપ મઆદીકાથી મશલાન મદાલ મકયે મછે. મએની મચચાપભાાં મઅતમાયે મનશીં મઉતયીએ) મધભપના મ પે રાલા મ વાથે મ એભાાં મ યશે ર મ લીચાયબેદને મ કાયણે મ વાંસ્કૃ તીઓ મ લચ્ચેનુાં મ અનતય મ લધલા મ રાગ્મુાં. મ મ વાંસ્કૃ તીઓ મએકફીજાની મુયક મફનલાને મફદરે મસ્ધપક મફની મગઈ. વભાજળાષ્ડ મએ મફધી મજ મળાાઓભાાં મબણાલલાભાાં મઆલત મલીમ મછે. મવ્મલવામભાાં મ એનુાં મ ભશત્ત્લ મ ન મ શલાથી મ ભટા મ બાગના મ લીદ્યાથીઓ મ દ્વાયા મ એ મ અલગણામેર મ લીમ મ યષ્ણ મ છે. મ છતાાંમે મએ મપયજીમાત મબણાલામ મછે; કાયણ મકે મએ મઆણા મજીલન મવાથે મલણામેર મછે. વભાજળાષ્ડન મ એક મ બાગ મ છે મ ઈતીશાવ. મ ઈતીશાવ મ એ મ યાજાઓનાાં મ નાભ મ અને મ રડાઈની મ તાયીખ મ ઉયાનત મ ઘણાં મ લધાયે મ છે. મ ઐતીશાવીક મ ઘટનાઓ મ ાછનાાં મ કાયણ મ અને મ તેભની મઅવય મઈતીશાવનુાં મશાદપ મશમ મછે. મદયે ક મભશત્ત્લની મઘટના મઅને મલશે ણ મ(ટરને ડ) મએની મઅવય મ અચુક મભુકતા મજામ મછે. વાંસ્કૃ તી, ધભપ મઅને ઐતીશાવીક મઘટનાઓ મગાઢણે મવાંકાઈને મએકફીજાને મઘડે મછે. મ ધાભીક મ બેદબાલએ મ મુદ્ધ મ વજ્માું મ છે. મ મુદ્ધએ મ યાજકીમ મ નકળા મ ફદરી મ વાંસ્કૃ તીને મ ભઠાયી મ છે. મ એભાાંથી મનલા મધભોન મઉદમ મથમ મછે મ અથલા મત મપ્રસ્થાીત મઅને મ પ્રચરીત મધભપભાાં મ પાાંટા મડ્યા મ છે. મઆ મચક્ર મચારતુાં મયશે મછે. વાંસ્કૃ તીઓને મ સ્ષ્ટણે મ ફદરતી મછેલ્લી મવદીની મથડીક મઘટનાઓ મઅને મ લશે ણ મછે મ : મ મુયીમ મ વાંસ્થાનલાદન મ અનત, રકળાશીન મ તેભ મ જ મ ળીક્ષણન મ પે રાલ, વાભમલાદન મ ઉદમ મ અને મીછેશઠ, ફે મલીશ્વમુદ્ધ, ઔદ્યગીકીકયણ, મલૈશ્વીકીકયણ, મળશે યીકયણ મ મલગેયે.. બાયતના મ વાંદબપભાાં મ જોઈએ મ ત મ ઈતીશાવભાાં મ પ્રથભલાય મ બાયત મ એક મ દેળ મ તયીકે મ ઉદબવ્મ મછે. મએ મશે રા મબાયત મઉખાંડ મવેંકડ મનાનાાં મ યજલાડાાંઓભાાં મ લશેં ચામેર મશત. મડળી મ યાજ્મ મ વાથેનાાં મ ઘપણ મ વાભાનમ મ ઘટના મ શતી. મ એની મ અવય મ આજે મ ણ મ આણી મ વાંસ્કૃ તી મ ય મ અને મ યાજકાયણભાાં મ દેખામ મછે. મઆણી મ લપાદાયી મ તાના મવભાજ, જ્ઞાતી, ધભપ મ કે મ પ્રાાંત મપ્રતમે મ લધુ મ છે મ અને મ યાષ્ટ ર મ પ્રતમે મ ઓછી મ છે. મ ભગર મ ળાવન મ તેભ મ જ મ અાંગ્રેજી મ ળાવનની મ અવય મ ણ મ આણી મ વાંસ્કૃ તીભાાં મ લણાઈ મ ગઈ મ છે. મ તે મ છતાાંમે મ યીલતપનના મ સ્લીકાયને મ ફદરે મ લીયધની મ લૃત્તી મ અકફાંધ મછે. આળયે મ ાાંચવ મ લપ મ ુલે મ મુયભાાં મ લૈજ્ઞાનીક મ લીચાયવયણી મ વાથે મ આલેરી મ ઔદ્યગીક મક્રાાંતીએ મતમાાંની મવાંસ્કૃ તી મભશદ્ મઅાંળે મફદરી મનાાંખી. મઆણી મવાભાજીક મતેભ મજ મઅનમ મ વભસ્માઓ મ ભાટે મ શ્વીભી મ વાંસ્કૃ તીને મ દ મ દેલાનુાં મ આણને મ પાલી મ ગમુાં મ છે. મ આણે મ એભનાથી મ
http://govindmaru.wordpress.com
10
જુ દા મછીએ મએભ મકશે લા મકયતાાં મએભનાથી માછ મછીએ મએભ મકશે લુાં મલધુ મઉચીત મછે. મઆણે મજેને મ શ્વીભી મવાંસ્કૃ તી મકશીએ મછીએ મતે મશલે મશ્વીભના મદેળ મુયતી મજ મભમાપદીત મનથી મયશી. મજ્માાં મણ મ લૈજ્ઞાનીક મ લીચાયવયણી મ અને મ ઓદ્યગીકીકયણ મ શોંચ્મા મ છે મ તમાાંની મ ભુ મ વાંસ્કૃ તી મ ય મ એની મ અવય મ અચુક મ થઈ મ છે. મ અશીં મ વાયા–નયવાની મ વયખાભણી મ નથી. મ દુનીમાની મ ફધી મ જ મ વાંસ્કૃ તીઓન મપ્રલાશ મકઈ મફાજુ એ મલશી મયષ્ણ મછે મએની મચચાપ મછે. વાાંસ્કૃ તીક મયીતે બાયતનાાં મ ભટાાં મ ળશે યભાાંન મઅભુક મલગપ મ એકલીવભી મવદીભાાં મ જીલે મ છે, ગાભડાાંના મરક મઓગણીવભી મવદીભાાં મજીલે મછે મઅને મઆદીલાવીઓ મકદાચ મવત્તયભી મવદીભાાં મ જીલે મ છે. મદુનીમાના મફધા મજ મલીકાવળીર મદેળભાાં મ લત્તે મ ઓછે મ અાંળે મ આલી મજ મવ્મલસ્થા મદેખામ મ છે. મભાશીતી મપ્રવાયણભાાં મ જે મ જફયદસ્ત મક્રાનતી મઆલી મછે મ એના મરીધે મ કાેક્રભે મ આ મબેદ મઓછ મ થળે. મયભયાગત મભાનમતાઓની મકડ મઢીરી મડળે મ અને મ દુનીમાની મફધી મજ મવાંસ્કૃ તીઓ મપયી મ ાછી મએકફીજાની મલધુ મનજીક મઆલે મએલી મળક્મતા મદેખામ મછે. બાયતીમ, શ્વીભી મકે મ ફીજી મકઈ મવાંસ્કૃ તીને મ ફદરે, રક મકઈ મવદીભાાં મ જીલે મ છે, એ મ ળફદપ્રમગ મલધુ મ મગ્મ મરાગે મ છે. મદયે ક મદેળભાાં મ ફધી મજ મલીચાયધાયાઓ મઅનુવયતા મરક મશલે મ ભે મ છે. મ શ્વીભન મ અભુક મ લગપ મ આણી મ ાવેથી મ મગ મ અને મ ધમાન મ ળીખે મ છે મ ત મ આણે મ ુલપ મ એળીમાના મ દેળ મ ાવેથી મ કયાટે મ ળીખીએ મ છીએ. મ દુનીમા મ આખી મ શ્વીભ મ ાવેથી મ લૈજ્ઞાનીક મ લીચાયવયણી મળીખે મછે. મદુનીમાનાાં મફધાાં મજ મભટાાં મળશે યભાાં મફધા મદેળની મખાલાની મલસ્તુઓ મભે મ છે. મપક્ત મવ્માાય મક્ષેત્રે મ નશીં; ણ મવાાંસ્કૃ તીક મસ્તયે મ લૈશ્વીકીકયણ મથઈ મયષ્ણુાં મ છે. મએન મઆાંધ મ લીયધ મકયલાને મફદરે મએભાાંથી મવાયાાં મતત્ત્લને મઅનાલલુાં મઆણા મશીતભાાં મછે. લતપભાન મવભાજ મવ્મલસ્થા મચારુ મ યશે મ એભાાં મ ચક્કવ મલગપનુાં મ શીત મવભામેરુાં મ શમ મછે. મ તેઓ મ યીલતપનન મ લીયધ મ કયે મ એ મ સ્લાબાલીક મ છે. મ એના મ ભાટે મ તેઓ મ ‘ભશાન મ વાંસ્કૃ તી, શ્રેષ્ઠ મ યભયા’ લગેયે મદરીરન મઉમગ મકયે મછે. મઆજ મવુધી મતેઓ મવપ મથતા મઆવ્મા મછે; ણ મશલે મ એભન મવભમ મુય મથમ મછે. મવભાજ મઅને મદેળ મધીયે મધીયે મજાગી મયષ્ણ મછે. મઆાંધા મલીયધન મજ મ લીયધ મકયલુ મજુયી મફનમુાં મછે. મઆલનાય મવભમ મતે મએન મઉત્તય મઆળે. વભાજળાષ્ડન મફીજો મબાગ મછે મ બુગ. મબોગરીક મયીતે મ છુ ટા મડેરા મપ્રદેળ મય મ વાંસ્કૃ તીના મપે યપાયની મઅવય મભડી મડતી મશતી. મશલે મએ મબેદ મણ મબુાંવાઈ મયષ્ણ મછે. મ બુગે મ ફીજો મએક મભશત્ત્લન મબાગ મબજવ્મ મછે. મએભાાં મ વભામેરી મફાફત મનક્કય મ શકીકત મશલાથી મએણે મ ઘણી મયભયાગત મગેયવભજો મદુય મકયી મછે. મકભનવીફે મ કેટરીક ુઢીગત મ ગેયવભજો મશજી મણ મઆણી મલચ્ચે મપ્રચરીત મછે મતેભ મજ મતેન મપે રાલ મકયલાભાાં મઆલે મછે.
http://govindmaru.wordpress.com
11
જે મફાફત મની:ળાંક મયીતે મવાફીત મકયી મદુનીમાએ મસ્લીકાયે ર મછે મઅને મફધી મજ મળાા મ કૉરેજભાાં મ બણાલલાભાાં મ આલે મ છે; છતાાં મ જેની મલીુદ્ધ મપ્રચાય મકયલાભાાં મ આલે મ છે મ એ મત મ ધાભીક મ જડતાની મયાકાષ્ઠા મછે. મઆલા મઅપ્રચાયના મકેટરાક મઅાંળ મછે: ‘ૃથલી મગ મનશીં ણ મવાટ મ છે, ાણી મય મતયે મછે, ગુુતલાકપણનુાં મઅસ્તીતલ મનથી, ચાંદ્ર મય મભાનલી મગમ મજ મનથી મઅને મજઈ મ ળકે મણ મનશીં, બુતકાભાાં મરકનુાં મઆમુષ્મ મરાખ મલયવનુાં મશતુાં’ લગેયે મલગેયે.. ફધા મ જ મ ધભોના મ ભુબુત મ વીદ્ધાનતભાાં મ વતમનુાં મ આગલુાં મ સ્થાન મ છે. મ વતમારન મ એટરે મવાચુાં મફરલા મઅને મઆચયલા મઉયાનત મવતમન મસ્લીકાય મણ મછે. મજે મફાફત મની:ળાંકણે મ ુયલાય મથમેરી મછે મ એની મવાથે મ યભયાને મ નાભે મ અલીયત મરડલા મકયતાાં મ સ્લીકાયી મરેલાભાાં મ લધાયે મ ધાભીકતા મછે. મબુતકાભાાં મકઈએ મકાંઈ મકષ્ણુાં મશમ મએટરા મભાટે મએને મ લગી મયશે લાભાાં મ અનધશ્રદ્ધા મ વીલામ મફીજુ માં કાંઈ મનથી. આલી મફાફત મલીળે મ આણે મ જે મ ણ મભાનીએ મએનાથી મઆણા મયજીનદા મજીલનભાાં મ કાંઈ મપયક મડત મનથી. મછતાાંમે મ એ મઆણી મલીચાયવયણીન મડઘ મજુય માડે મ છે. મખટી મશઠ મ યાખલાથી મ ફદરાતી મ દુનીમા મ વાથેનુાં મ તાદાતભમ મ અઘુાં મ ફને મ છે, વતમારનથી મ દુય મ યાખે મ છે. મ એકલીવભી મવદીભાાં મ જીલલુાં મ શમ, પ્રગતી મકયલી મશમ મત માંદયભી મવદીની મભાનમતાઓને મ છડલી મ ડળે.
♦ અનુક્રભણીકા
http://govindmaru.wordpress.com
12
02-2013-06-14
બાયતન મવાચ વુલણપકા વતત મબુતકાભાાં મ યાચતા મઅને મ એને મ લટાલતા મલગપની મએક મખાવીવમત મએ મછે મ કે મ નાની મ અભથી મ લાતભાાં મ એ મ તયત મ ‘શે રાના મ જભાનાભાાં’ શોંચી મ એની મ બવ્મતાની મ લાત મ કયલા મ ભાાંડ મે છે. મએભન મએ મશે રાન મજભાન મએટરે મ યાભામણ મઅને મ ભશાબાયતભાાં મ લણપલામેર મલૈદીક મ કા. ‘જુ નુાં મ એટરુાં મ વનુાં; નલુાં મ એટરુાં મ નકાભુાં’ એ મએભન મભાંત્ર મછે. તે મ વીલામ મઅનમત્ર જ્માયે મ ણ મ બાયતીમ મવાંસ્કૃ તીની મલાત મઆલે મછે મતમાયે મએની મલીળીષ્ટતાન મફધ મમળ મઆ મલૈદીક મવભમકાને મ પાે મજામ મછે. લાસ્તલીકતા એ છે કે એ આથભી ગમેરી વાંસ્કૃ તી મછે. આ મવભમકા મઉયાાંત મણ મબાયતના મબુતકાભાાં મઘણાં મફધુાં મફની મગમુાં મછે. મઘણાાંને મ એન મ ખમાર મનશીં મશમ મકે મ છી મએનાથી મએભન મશે તુ મ વયત મનશીં મશમ મએટરે મ યવ મન મશમ. મ ક્માાંક મવાાંબેરુાં મકે મલાચેરુાં મઆગ મચરાલલાની મલૃત્તી મણ મએભાાં મબાગ મબજલે મછે. મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મઆ મ લૈદીક મ કા મ વાચે મ જ મ કેલ મ શત, એનુાં મ મગદાન મ કેટરુાં મ અને મ કેલુાં મ યષ્ણુાં, એની મ બવ્મતાના મખમાર મક્માાંથી મઅને મક્માયે મઆવ્મા મએની મથડી મચચાપ મકયીએ. મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મઈતીશાવે મ છેલ્લાાં મ 2500 લયવની મ આછીાતી મ નોંધ મ યાખી મ છે મ એને મ ઐતીશાવીક મ વભમ મ કશે લામ મ છે. મ એના મ શે રાાંન મ 1000 લપ મ રાાંફ મ એલ મ વભમ મ લૈદીક મ કા મ કે મ ોયાણીક મ કા મગણામ મછે. મએની મશે રાાં મણ મ1000-1500 લયવ મવુધી મઉત્તય મઅને મશ્વીભ મબાયત મતેભ મજ મ આજના મ ાકીસ્તાનભાાં મ શયન મ વાંસ્કૃ તી મ લીકવી મ શતી. મ કભનવીફે મ આજે મ એના મ લીળે મ ઘણી મ ઓછી મભાશીતી મઉરફધ મછે. મબુતકાની મઆ મપ્રસ્તાલના મઅને મચચાપ મલતપભાનને મવભજલા મતેભ મજ મ બલીષ્મની મળક્મતાઓને મઆરેખલા મજુયી મછે. એક મ લીચાયધાયા મ પ્રભાણે મ લીદેળીઓએ મ કયે ર મ બાયતીમ મ વાંસ્કૃ તીના મ તેજોલધના મ પ્રતમાઘાતુે મ 17ભી મ વદી મ અને મ તમાય મ છીના મ ઈતીશાવકાયએ મ બાયતન મ લૈદીક મ વભમ મ શત મ એના મ કયતાાં મ ઘણ મ જ મ લધાયે મ બવ્મ મ ચીતયલાન મ ળુ મ કમો. મ એ મ ભનલૃત્તી મ અને મ ખમાર મ તમાયથી મ ાાંગયતાાં મઆવ્માાં મછે. જે મ ઈતીશાવભાાં મ નોંધામેરુાં મ શતુાં મ એને મ લધુ મ ડતુાં મ ફદરાલલુાં મ ળક્મ મ નશતુાં; ણ મ ોયાણીક મકાને મ જોઈએ મએટર મઅને મ એલ મઓ મઆી મળકાત મશત. મએના મભાટેન મભાંચ મણ મ તૈમાય મ શત, જેન મ બયુય મ ઉમગ મ કયલાભાાં મ આવ્મ. લૈદીક મ કાની મ આ મ લીળીષ્ટ મ ભાકેટીંગને મ રીધે મ ફીજા મફધા મવભમકાની મવીદ્ધીઓને મ મથામગ્મ મસ્લીકૃ તી મનથી મભી. મઆજના મબાયતના મ લાયવા માછ મફધા મજ મવભમકાનુાં મમગદાન મછે. મએની માછ મજે મઅગણીત મરકન મુુાથપ મ યશે ર મછે મતેઓ મશભભેળને મભાટે મગુભનાભ મથઈ મગમા મછે. http://govindmaru.wordpress.com
13
વ્મક્તી, ફનાલ મઅને મ લીચાયવયણીના મભાકેટીંગની મઅવય મતેભ મજ મએના મઅબાલનાાં મ યીણાભની મઉંડાણુલપકની મચચાપ મઆ ુસ્તકના ફીજા બાગભા મકયલાભાાં મઆલી મછે. લીદેળી મ ઈતીશાવકાય મ જ્માયે મ પ્રાચીન મ વબમતાઓની મ લાત મ કયે મ છે મ તમાયે મ વુભેય, મ ઈજીપ્ત, ભેવટેભીમા, ગ્રીવ, ચીન મલગેયેનુાં મનાભ મશે રાાં મરેલામ મછે. મબાયતનુાં મનાભ મછી મરેલામ મ છે. મ આની મ ાછ મ એભન મ બાયતદ્વ ે મ નશીં; ણ મ ુયાલાના મ અબાલ મ ઉયાાંત મ એભના મ ખમાર મ આણાથી મઅરગ મશલાની મળક્મતા મલધુ મ છે. મઈજીપ્ત મઅને મ ગ્રીવની મપ્રાચીન મવબમતાના મપ્રતીક મ વભા મઅલળે મતમાાં મશજી મઉબા મછે મઅને મએભની મવીદ્ધીઓની મપ્રતીતી મકયાલે મછે. મઆણી માવેના મ પ્રતીક મ એલા મ ફોદ્ધ મ સ્તુ, ળીરારેખ, નારાંદા મ લગેયે મ ફધા મ લૈદીક મ કાના મ નશીં; ફરકે મ તમાય મ છીના મઐતીશાવીક મવભમના મઅલળે મછે. ુયાતત્ત્લ મખદકાભથી મભી મઆલેરી મફધી મલસ્તુઓ મશયન મવબમતાની મછે. મજેભાાં મ ખેતીનાાં મ અને મ ફીજાાં મ ઓજાય મ છે; ણ મ મુદ્ધને મ રગતાાં મ શથીમાય મ ખાવ મ નથી. મ આ મ એભની મ ળાાંતીપ્રીમતાની મ નીળાની મ છે. મ લૈદીક મ વબમતાના મ પ્રતીક મ એલાાં મ ળસ્ર, અષ્ડ, યાજાઓના મ ભુગટ, ે ા મયથના મબાગ મલગેયે મલસ્તુઓ મશજી મવુધી મકઈ મખદકાભભાાંથી મભી મનથી. તુટર શયન મ વાંસ્કૃ તી મ લીળે મ બરે મ ભમાપદીત મ ભાશીતી મ શમ; ણ મ એના મ છીના મ વભમ મ યની મ એની મ અવયને મ અલગણી મ ના મ ળકામ. મ અશીંવક મ લીચાયધાયા મ ધયાલતા મ ફોદ્ધ મ અને મ જનૈ મ ધભપનાાં મભુ મળાનતીપ્રીમ મશયન મવબમતાભાાં મશલાની મળક્મતા મલધાયે મછે. મમુદ્ધલીયને મફીયદાલતી મ રડામક મલૈદીક મવબમતાભાાં મશલાની મળક્મતા મઘણી મઓછી મછે. લૈદીક મ કાની મ વોથી મ ભટી મ ુાંજી મ છે મ ગ્રાંથ, ભશાગાથાઓ મ અને મ અનમ મ ુસ્તક. મ લીલીધ મલીમ મયનુાં મરખાણ મતમાયથી મજ મળુ મથમુાં મછે. મએભાાં મવભામેરુાં મલીસ્તૃત મજ્ઞાન મઆજે મણ મ એટરુાં મ જ મવુવાંગત મછે. મછતાાંમે મ ુસ્તકની મકેટરીક મભમાપદાઓ મશમ મછે. મએ મક્માયે મ રખામાાં મ અને મ ાછથી મએભાાં મ કેટરા મઅને મ કેલા મપે યપાય મથમા મએ મલીળે મ ચક્કવણે મ કાંઈ મકશી મળકાતુાં મ નથી. મળુ માં શલુાં મ જોઈએ મઅને મ ળુાં મ શઈ મળકે મ છે, એલી મરેખકની મકલ્નાઓ મઅને મ અેક્ષાઓ મુસ્તકભાાં મ લધુ મ શમ મછે. એ મફધુાં મ વ મટકા મલાસ્તલભાાં મ શતુાં મ એભ મભાની મરેલાભાાં મ બણ મછે. લૈદીક મકાનુાં મ જ્ઞાન મ વૈદ્ધાનતીક મલધુ મછે. મએન મવ્માલશાયીક મઉમગ મઘણી મવદીઓ મછી મથમ મશત. મઆજે મણ મનલી મ ળધના મવ્માલશાયીક મઉમગ મભાટે મવદીઓ મનશીં; ત મદામકાઓ મત મરાગે મજ મછે. ોયાણીક મ દનતકથાઓ મ અલાસ્તલીકતા, અવાંગતતા મ અને મ લીયધાબાવથી મ બયુય મ છે. મએની મચચાપ મ કયલી મએટરે મ કે મ લીલાદન મભધુડ મછછ ાં ડે લા મફયાફય મછે. મચભતકાયથી મબયુય મ લાતાપઓ મરકને મલધુ મગભે મછે. મણ દનતકથાઓને મજ્માયે મઈતીશાવના મનાભે મપે રાલલાભાાં મઆલે મછે મ તમાયે મ અજ્ઞાન મઅને મ અનધશ્રદ્ધા માાંગયે મ છે. મબુતકાનુાં મ ગોયલ મશલુાં મ એ મએક મલાત મછે મ અને મ એના મ
http://govindmaru.wordpress.com
14
નળાભાાં મડ્યા મયશે લુાં મએ મફીજી મલાત મછે. દયે ક મપ્રકાયન મનળ મપ્રગતીની મઆડે મઆલી, શાનીકાયક મ ફને મછે. લણપવ્મલસ્થાને મ યીણાભે મ ળુ મથમેરી મઅસ્ૃશ્મતા મણ મલૈદીક મવબમતાની મજ મઉજ મ છે. મઆ મબાયતીમ મવાંસ્કૃ તી મયનુાં મવોથી મભટુ માં કરાંક મયષ્ણુાં મછે. મલૈદીક મવભમ મબ્રાષ્ઢણ મઅને મક્ષત્રીમ મ ભાટે મબરે મવુલણપકા મશમ, આભપ્રજા મભાટે મત મનશત મજ. છેલ્લાાં મ 2500 લયવની મ ઈતીશાવની મ નોંધ મ પ્રભાણે મ ઉત્તય મ બાયતન મ વુલણપકા મ ભોમપલાંળ, ગુપ્તલાંળ મ અને મ છી મ ઠેઠ મ ભગરકાના મ ુલાપધપ મ દયભીમાન મ ગણલાભાાં મ આલે મ છે. મ આ મ ઉયાાંત મ બાયતભાાં મ એક મ રાખથી મ ણ મ લધાયે મ યાજાઓ મ થઈ મ ગમા મ છે. મ એભાાંથી મ ઈતીશાવભાાં મ ગોયલળાી મસ્થાન માભેરા મયાજાઓની મવાંખમા મવ મફવ મથી મલધુ મનશીં મશમ. મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મયાજાળાશીના મ જભાનાની મ પક્ત મ ઉરા મ લગપની મ લાત મ જ મ નોંધામેરી મ છે. મ 99 ટકા મ પ્રજાની મ કથા–વ્મથાન મ ક્માાંમ મ અણવાય મ નથી. પ્રજાન મ એક મ ભટ મ બાગ મ દરીત મ ને મ દાવ મ શત. મ એભના મભાટે મ વભત્તી મયાખલાનુાં મ ળક્મ મઅને મ ભાનમ મ નશતુાં. મફીજો મલીળા મલગપ મ ખેડતુ ન મશત. મ તેભના મ ય મ કયન મ ફધ મ બાય મ શત. મ ુષ્ક મ યાજકીમ મ અને મ વાભાજીક મ ફનધન મ શતાાં. મ ળીક્ષણ મ અને મ સ્લતનત્રતાન મવદનતય મઅબાલ મશત. મડળી મયાજ્મ મલચ્ચેનાાં મ મુદ્ધ મએક મવાભાનમ મઘટના મ શતી. મલેાયી મલગપ મવીલામની મવ્મક્તીઓ મભાટે મઆથીક મપ્રગતી મળક્મ મનશતી. વદીઓ મ વુધી મ ચારેરી મ આ મ યાજકીમ મ અયાજકતા મ છતાાંમે મ બાયતીમ મ વાંસ્કૃ તી મ ાાંગયતી મયશી મછે. મબવ્મ મભનદીયનુાં મનીભાપણ, ળીલ્–સ્થાતમ, ચીત્રકાભ, વાંગીત, વાશીતમ મલગેયે મ જે મ આજે મ ણ મ ભજુ દ મ છે મ એન મ ભટ મ બાગ મ આ મ વભમ મ દયભીમાન મ થમેર મ છે. મ કભનવીફે મ ઈતીશાવે મએની મખાવ મનોંધ મરીધી મનથી. મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મલતપભાનને મ લખડનાયાઓને મ નશીં મ દેખામ; ણ મ બાયત મ ભાટે મ વાચ મ વુલણપકા મ શલે મ આવ્મ મછે. વાચ મએટરા મભાટે મકે શે રાાંની મજેભ મએ મપક્ત મખાવ મલગપ મુયત મભમાપદીત મનથી; ણ મ દેળ મઆખા મભાટે મછે. મઆ મભાત્ર મઆથીક મપ્રગતી મનશીં; ણ મફધી મફાફતને મરાગુ મડે મછે. મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મશે રીલાય મબાયત મએક મયાષ્ટ રીમ મએકભ મતયીકે મઉબયી મઆવ્મ મછે. મગુાંગાલી મનાાંખતી મ ુયાણી મ વભાજવ્મલસ્થા મ અને મ ળીત મ આથીક મ વ્મલસ્થાભાાંથી મ દરીત, ગયીફ મ અને મ ષ્ડી મ લગપ મ ફશાય મ નીકી મ યષ્ણ મ છે. મ યાજકીમ મ સ્લતાંત્રતા મ કયતાાં મ આ મ વાભાજીક મ અને મ આથીક મ સ્લતાંત્રતા મ એભના મભાટે મ લધુ મ ભશતલ મધયાલે મ છે. મળીક્ષણ મલધમુાં મ છે, મચેી મયગ મઅાંકુળભાાં મ આવ્માથી મઆલયદા મ રાંફાઈ મ છે, મ ફધાને મ લીલીધ મ ક્ષેત્રભાાં મ તાની મ કુ ળતા મ અજભાલલાની મ તક મ ભે મ છે. મ કા, ભનયાંજન, યભત ગભત, વ્મલવામ મ લગેયે મ ફધાાં મ ક્ષેત્રભાાં મ આ મ સ્ષ્ટ મ દેખામ મ છે. મ જાતીલાદ,
http://govindmaru.wordpress.com
15
અસ્ૃશ્મતા, યપ્રાનતના મ રક મ પ્રતમેન મ અણગભ મ અને મ અલીશ્વાવ મ ઓછા મ થઈ મ યષ્ણા મ છે. મ લીકવતાાં મળશે ય, યીલશન મઅને મવાંદેળાવ્મલશાયન મઆની માછ મઘણ મભટ મપા મયશે ર મછે. મ આથીક મ પ્રગતીના મ આાંકડાભાાં મ ન મ દેખાતી મ આ મ ફધી મ ફાફત મ વભાજ મ અને મ દેળને મ ળક્તીળાી મફનાલલાભાાં મઅને મટકાલી મયાખલાભાાં મખુફ મઅગતમન મબાગ મબજલે મછે. 1990ના દામકાથી ળુ થમેર આથીક મ પ્રગતીને મ રીધે મ બાયત મ આજે મ આગરી મ શયના મદેળ મલચ્ચે મ સ્થાન મભેલી મળક્મુાં મ છે. મઆની માછ મઆણી મભશે નત મઅને મ કાફેરીમત મ ઉયાાંત મ કુ દયતની મ કૃ ા મ અને મ આાંતયયાષ્ટ રીમ મ વાંજોગએ મ ણ મ ભટ મ બાગ મ બજવ્મ મ છે. મ આઝાદીએ મ આણને મ આફાદીની મ જે મ તક મ આી મ છે, એનાાં મ પ મ ફધાને મ એકવયખાાં મ અને મ આઆ મ નથી મ ભી મ જલાનાાં. મ એ મ ભેલલાની મ સ્લતાંત્રતા મ ભી મ છે, જે મ ુયાણી મ વભાજવ્મલસ્થાભાાં મનશતી. મરામકાત મઆણે મતે મકેલલાની મછે. મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મફદરાતી મવાભાજીક મઅને મ આથીક મવ્મલસ્થાથી મજેભને મ કાંઈક મગુભાલલાનુાં મ છે મ એ મરક મ ‘ધભપદ્રશ’, ‘નૈતીક મ અધ:તન’, ‘વાંસ્કૃ તીન મ નાળ’ લગેયે મ જેલા મ નાયા મ રગાલીને મ એન મ લીયધ મ કયતા મ યશે લાના. મ એભની મ લાતભાાં મ જે મ થડુઘ ાં ણાં મ ણ મ વતમ મ શમ મ તે મ એકાંદયે મ થમેર મ પ્રગતીની મ ચુકલલી મડતી મકીભભત મગણાળે. મ મ કઈ મગભે મ તેટર મલીયધ મકયે મ ણ મજે મ યીલતપન મચારુ મ થમુાં મ છે મ તે મ અટકલાનુાં મ નથી; કાયણ મએભાાં મઆણે મએકરા મનથી. મઆણા મુયતુાં મએને મધીભુાં માડી મળકીએ મએટરુાં મજ. શે રી મ લખત મ ભટાબાગની મ દુનીમા મ એક મ જ મ દીળાભાાં મ જઈ મ યશી મ છે. મ એ મ છે મ ‘રકળાશી મયાજ્મદ્ધતી’ અને મ ‘ભુક્તલેાયની મઆથીક મનીતી’. ફીજા મલીશ્વમુદ્ધની મવભાપ્તી મઅને મ બાયતની મઆઝાદી મ લખતે મ પક્ત મ 25 દેળભાાં મ રકળાશી મશતી. મ60 લયવભાાં મ એ મવાંખમા મલધીને મ 125 જેટરી મથઈ મગઈ મછે. મજે મદેળએ મશજી મવુધી મરકળાશી મનથી મઅનાલી, એભણે મ ણ મભુક્ત મ આથીક મનીતી મઅનાલી મછે. દુનીમાથી મઅરીપ્ત મયશે લાની મવનાતની મભનલૃત્તી મઅધગાભી મછે. આણી મ જ મ પ્રગતીથી મ અાંજાઈને મ આણે મ આતભગોયલથી મ આગ મ લધી મ આતભપ્રળાંવા/ આતભશ્લાઘા મવુધી મજલા મરાગ્મા મછીએ. મફેઠાભાાંથી મઉબા મથઈ મચારલા મભાાંડ્યુાં મ છે. મ દડલાનુાં મ ત મશજી મફાકી મછે, તમાાં મ જીતલાની મલાત મથામ મછે. મકેટરાક મરકને મ ભશાવત્તા મફનલાનુાં મ શાથલેંતભાાં મ રાગે મ છે. ઉંચુાં મ ધમેમ મયાખલાભાાં મ કાંઈ મખટુ માં નથી; ણ મગ મજભીન મય મશલા મજુયી મ છે. મવપતા મકઈને મ વાય મકે મ ખયાફ મનથી મફનાલતી. મભાણવભાાં મ કે મ વભાજભાાં મ ભુબુત મગુણ મકે મ અલગુણ, જે મ ણ મશમ મએને મ તે મ ફશાય મરાલે મ છે. મઆ મનીમભ મભાણવની મજેભ મયાષ્ટ રને મ ણ મરાગુ મ ડે મછે.
http://govindmaru.wordpress.com
16
મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મશલે મ લાસ્તલભાાં મ એક મ ડકીમુાં મ કયીએ. મ દુનીમાની મ કુ ર મ લસ્તીન મ છઠ્ઠ મ બાગ મ બાયતભાાં મ લવે મ છે. મજ્માયે મ આણે મ દુનીમાભાાં મ થતા મકુ ર મઉતાદનના મછઠ્ઠા મબાગ મજેટરુાં મ ઉતાદન મકયીએ, દયે ક મ ક્ષેત્રની મ ‘એકવ મ શ્રેષ્ઠ’ની મ માદીભાાં મ 17 નાભ મ બાયતીમનાાં મ આલતાાં મ થામ મ તમાયે મ આણે મ દુનીમાની મ વયે યાળભાાં મ આવ્મા મ કશે લાઈળુાં. મ આગેલાન મ ફનલાની મ લાત મ છી મ આલળે. મ યભતગભત મ જેલાાં મકેટરાાંક મક્ષેત્રભાાં મશજી મત મખાતુાં મભાત્ર મખલ્મુાં મછે. મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મયાષ્ટ રીમ મઉતાદનભાાં મ જે મ યાષ્ટ રથી મઆગ મનીકલાની મવાંબાલના મછે મ એભના મકયતાાં મ આણે મ લીસ્તાયભાાં મ દવ મ ગણા મ અને મ લવતીભાાં મ ાંદય મ ગણા મ જેટરા મ ભટા મ છીએ. મ લૈશ્વીકીકયણ મ અને મઔદ્યગીકીકયણના મઆ મજભાનાભાાં મજ્માયે મભાનલ મવાંખમા મએ મખયી મવાંત્તી મછે, તમાયે મલવતી મ પ્રભાણે મ દેળના મક્રભ મઅને મ ભશત્ત્લ મયશે મ એ મસ્લાબાલીક મછે. મઆણાં મ લાજફી મસ્થાન મશલુાં મ જોઈએ મ એ મ તયપ મ આગ મ લધી મ યષ્ણા મ છીએ મ એટરુાં મ જ. મ આજે મ લવતીની મ યીતે મ બાયત મ દુનીમાન મ ફીજા મ નાંફયન મઅને મ ક્ષેત્રપની મયીતે મ દુનીમાન મવાતભા મનાંફયન મભટ મદેળ મછે મ (ક્ષેત્રપભાાં મ બાયતથી મ ે ીમાની મ જેટરી મ લવતી મ છે મ એટર મ લવતીલધાય મ ઘણા મ ભટા મ દેળ મ એલા મ કેનેડા મ અને મ ઓસ્ટરર બાયતભાાં મ મદઢ મલપભાાં મથામ મછે!) આથીક મ પ્રગતીથી મ નમામતાંત્રની મ જડતા, કામદ-વ્મલસ્થાન મ અબાલ, ભ્રષ્ટાચાય, ટરાપીકની મવભસ્મા, જાશે ય મજગ્માઓની મગાંદકી મલગેયે મપ્રશ્ન મશર મનથી મથઈ મજલાના. મએભ મકશે લામ મ છે મ કે મ અાંદયથી મવડ મરાગ્મા મવીલામ મફશાયથી મડી મબાાંગલુાં મ વશે રુાં મ નથી. મઆને મ જ મફીજી મયીતે મ જોતાાં મ એભ મ કશે લામ મ કે મ ફીજાઓ મ ય મ વયવાઈ મ ભેલલી મ શમ મ ત મ અાંદયન મ વડ મ દુય મ કયલ મ આલશ્મક મછે. મભશાવત્તા મફનલા મભાટે મઆ મફધુાં મકયલુાં મજુયી મછે. યાજકાયણીઓ મબરે મ આાંતયીક મ લીલીધતાને મ આણી મળક્તી મકશે તા મશમ; ણ મએ મ એક મ પ્રચાય મ જ મ છે. લાસ્તલભાાં મ આણ મ જાતીલાદ, ધભપલાદ,
પ્રાનતલાદ મ લગેયે મ પ્રગતીભાાં મ
શભભેળાાં મફાધાુ–અડચણુ મયષ્ણા મછે. મઆણાં મયાજકાયણ મએન મડઘ માડે મછે. બાગ્મભાાં મ ભાનતી મ અને મ ભન મ ભનાલીને મ ફેવી મ યશે તી મ અળીક્ષીત, ગયીફ મ પ્રજા મ શલે મ એટરી મ બી મ નથી મ યશી. મ આન મ મળ મ ટી.લી.ને મ પાે મ જામ મ છે. મ એભની મ અેક્ષાઓ મ અને મ આકાાંક્ષાઓ મલધી મછે. મઆથીક મઅવભાનતા મપ્રતમેના મએભના મપ્રતમાઘાત મપ્રગતીભાાં મ અલયધ મફની મ ળકે મછે. આટરાાં મ ફધાાં મ નકાયાતભક મ યીફ મ ઉયાાંત મ લતપભાનકા મ આગરા મ કઈણ મ વભમકા મકયતાાં મ પ્રજા મભાટે મ લધાયે મ વાય મછે. બાયતના મવાચા મવુલણપકાની મઆ મશજી મળુઆત મ છે. મ ભધમાષ્તે મ શોંચલાભાાં મ શજી મ ઘણી મ લાય મ છે. મ જ્માયે મ ણ મ તમાાં મ શોંચીએ મ તમાયે મ એન મ મળ મ પ્રગતીળીર મનલી મલીચાયવયણીને મશળે. મયીલતપન મલીયધી મજુ નલાણી મભાનવને મનશીં.
http://govindmaru.wordpress.com
17
આ મ ફધુાં મ રખાણ મ કઈ મ એક મ ચક્કવ મ લગપને મ રક્ષભાાં મ યાખી મ કયલાભાાં મ નથી મ આવ્મુાં . મ કેટરીક મફાફત મવાભાજીક મસ્તયે , કેટરીક મયાષ્ટ રીમ મસ્તયે મ જ્માયે મ ભટાબાગની મભાનલવભુદામને મ વાંફધે મછે. મએટરા મભાટે મએન મવાંદબપ મજોલ મજુયી મછે.
♦ અનુક્રભણીકા
http://govindmaru.wordpress.com
18
03-2012-12-14
અાંગ્રેજી મળાવનન મલાયવ લતપભાનને મ લખડલાની મ અને મ બુતકાને મ લખાણલાની મ ભનલૃત્તી મ વલપવાભાનમ મ છે. મ આણ મબુતકા મકેટર મરાાંફ મઅને મ લીલીધ મછે મ એન મઘણાખયા મરકને મ ખમાર મનથી. મશે રાના મ જભાનાન મદાખર મટાાંકનાયન મનીદેળ મવાભાનમણે મરકલામકા મદ્વાયા મપ્રચરીત મબુતકા મકે મછી મ ોયાણીક મવભમ મતયપ મશમ મછે. આણ મ નજીકન મબુતકા મછે, મઆઝાદી મછીન મવભમ. મઆઝાદી મછી મતુયતનાાં મ થડાાં મ લયવ મઆાંતયીક મયભખાણ મઅને મ બાગરાને મ રીધે મ લીસ્થાીતના મુનલપવનના મપ્રશ્ન મતેભજ મ દયે ક મ લસ્તુની મ તીવ્ર મ અછતલા મ શત. મ તમાય મ છી મ આણે મ ધીભી મ પ્રગતી મ ળુ મ કયી મ શતી. મ તાજેતયની મઝડી મપ્રગતીની મશજી મળુઆત મછે. એનાાં મ શે રાાંન મ વભમ મ શત મ અાંગ્રેજી મ ળાવનન. મ આ મ રેખન મ શે તુ મ એ મ વભમકાને મ લીસ્તૃત મઅને મ અરગ મદૃષ્ટીકણથી મજોલાન મછે. મઆ મયજુ આત મપ્રચરીત મભાનમતાથી મઅરગ મશઈ મ ઘણાાં મ ભાટે મ વભજલાભાાં મ અને મ ભાનલાભાાં મ ભુશ્કેર મરાગળે. મકઈણ મજાતના મુલપગ્રશ મલગય, મખુલ્લા મ ભને મલાચલાથી મએનુાં મતથમ મવભજાઈ મળકળે. આઝાદીની મચલ મદયભીમાન મઅાંગ્રેજોને મદેળભાાંથી મકાઢલા, મએભની મલીુદ્ધ મજનભત મ ઉબ મ કયલ મ જુયી મ શત. મ સ્લાબાલીક મ યીતે મ આઝાદી મ છી મ ણ મ એ મ ભાનવ મ જલાઈ મ યષ્ણુાં. મ આણી મફધી મભુવીફતના મદન મટર મઅાંગ્રેજો મય મઢલાનુાં મ ઘણા મવભમ મવુધી મચારુ મ યષ્ણુાં. મ યાજકાયણીઓને મએ મપાલતુાં મશતુાં. આજની મ 95 મ ટકા મ પ્રજા મ સ્લતાંત્ર મ બાયતભાાં મ જનભેરી મ છે. મ અાંગ્રેજી મ ળાવનન મ જાત મ અનુબલ મ એક મ ટકાથી મ ણ મ ઓછા મ રક મ ાવે મ છે. મ આણી મ અાંગ્રેજો મ લીળેની મ અને મ એભના મ ળાવનકાની મછા મ અને મ જાણકાયી મઆડકતયી મયીતે મ રકલામકાઓ મઅને મ ુસ્તકભાાંથી મભેર મ છે. અાંગ્રેજી મળાવનકા મએ મબાયતના મબુતકાન મખુફ મઅગતમન મબાગ મછે. મઆણા મ લતપભાન મ ય મ વોથી મ લધાયે મ અવય મ એ મ વભમની મ છે. મ એભના મ લાયવાને મ તટસ્થ મ યીતે મ ભુરલલુાં મ આલશ્મક મ મછે. મએભના મળાવનથી મથમેર મશાની મવાથે મ પ્રતમક્ષ મઅને મ યક્ષ મરાબન મક્માવ મકાઢલ મ ણ મજુયી મછે. મલતપભાનને મ વાચા મસ્લુભાાં મ વભજલા મભાટે મ બુતકાભાાં મ એના મભુ મળધલા મડે મ છે. મએ મઆણને મવતમ મવભજલાભાાં મભદદુ મથામ મછે. આના મ ભાટે મ અાંગ્રેજો મ બાયતભાાં મ આવ્મા મ તમાયની મ દુનીમાના મ પ્રલાશ મ વાથે મ બાયતની મ તમાયની મઅને મતમાય મછીની મઆાંતયીક મયીસ્થીતી મજાણલી મઅને મવભજલી મજુયી મછે. http://govindmaru.wordpress.com
19
વાચ મ ઈતીશાવ મ જાણલ મ અળક્મ મ છે. મ એ મ શાંભેળા મ રેખકની મ વભજ મ અને મ લીચાયવયણીથી મ પ્રબાલીત મ શમ મ છે. મ જે મ વાંજોગભાાં મ અને મ વભમકાભાાં મ રખામ મ શમ મ એની મ અવય મ ણ મ રખાણ મ ય મ શમ મ છે. મ ત્રીજા મ ક્ષ મ દ્વાયા મ રખામેર મ ઈતીશાવ મ પ્રભાણભાાં મ લધાયે મ આધાયબુત મશઈ મળકે મછે. વભી મવદીભાાં મ મુયભાાં મ ળુ મથમેરી મલૈજ્ઞાનીક મઅને મ ઔદ્યગીક મક્રાનતીએ મએભને મ ‘અનધાયીમા મ મુગ’ મ ભાાંથી મ ફશાય મ કાઢમા. મ યીણાભે મ એભની મ જુયીમાત મ અને મ અેક્ષાઓ મ ઘણી મ લધી મ ગઈ. મ એ મ વનતલા મ ભાટે મ એ મ રકએ મ ફશાયની મ દુનીમા મ તયપ મ નજય મ દડાલી. મ મુયની મ ફધી મદયીમાખેડ મુ પ્રજાઓ મદયીમા મભાગે મનલી મદુનીમાની મળધભાાં મનીકી મડી. મએભનુાં મભુખમ મધમેમ મ એળીમા મશતુાં. મબાયત મએભાનુાં મ એક મશતુાં. મતમાયે મ ચીન, મઈયાન મઅને મ ઉત્તય મબાયતભાાં મ ળક્તીળાી મ વામ્રાજ્મ મશતા. મફાકીની મદુનીમા મશજી મઅાંધાયીમા મમુગભાાં મજ મશતી. એ મ રક મ બાયતના મ શ્વીભ મ કીનાયે મ આવ્મા. મ સ્થાનીક મ યાજાઓ મ ાવેથી મ લેાયની મ યલાનગી મરીધી. મદયીમા મકીનાયે મ ફાંદય મ લીકવાવ્મા મઅને મ તાની મ નાનકડી મલવાશત મ સ્થાી. મ લેાય મવીલામ મએભન મફીજો મકઈ મશે તુ મ નશત. મએ મવૈનમ મરઈને મ પ્રદેળ મજીતલા મનશતા મઆવ્મા. મ તમાયે મ ભુખમ મચાય મમુયીમ મપ્રજાઓ મબાયતભાાં મ વક્રીમ મશતી. મએભની મપ્રલૃત્તીઓ મકાાંઠાના મપ્રદેળ મ ુયતી મભમાપદીત મશતી. મઆનાથી મસ્થાનીક મલેાયીઓ મભાટે મણ મલીદેળી મલેાયની મનલી મતક મઉબી મ થઈ. મ દેળના મ અનતયીમા મ બાગભાાંથી મ ફનદય મ વુધી મ ભાર મ શોંચાડલાનુાં મ એભના મ શાથભાાં મ શતુાં. મ સ્થાનીક મયજલાડાાંઓને મ ણ મઆભાાં મ પામદ મશત. મફધાના મપામદાની આ મવભુણપ મ લેાયી મપ્રલૃત્તી મ આળયે મદઢવ મલયવ મવુધી મચારતી મયશી. ડળી મયાજ્મ મલચ્ચેના મમુદ્ધ મશભભેળની મજેભ મએક મવાભાનમ મઘટના મશતી. મઆ મફાજુ મ મુયીમ મપ્રજાઓ મલચ્ચે મ ણ મશયીપાઈ મશતી. મએકફીજાને મ ભશાત મકયલા મઅનદયઅનદય મછભકરા મ થતાાં. મએભની માવેના મશથીમાય મઅને મમુદ્ધ–કુ ળતા મસ્થાનીક મયાજાઓ મકયતાાં મલધાયે મવાયા મશતા. મ વભમની મભાગ મઅને મ જુયીમાત મપ્રભાણે મ દેળી મયાજ્મ મઅને મ મુયીમન મકભનીઓ મલચ્ચે મ વનધી મ અને મવશમગ મથલા મરાગ્માાં. મઆ મયાજકીમ મગેવાયાની મળુઆત મશતી. આ મવભમ મદયભીમાન મઉત્તય મબાયતભાાં મભગર મવામ્રાજ્મની મડતી મથઈ. મઆખ મદેળ મ વેંકડ મયાજ્મભાાં મ લશેં ચાઈ મગમ. મમુયીમ મપ્રજાઓ મવાથેની મશયીપાઈભાાં મ અાંગ્રજો મલીજમી મથમા. મ દેળભાાં મયાજકીમ મયીતે મળક્તીળાી મથલાભાાં મએભને મફીજા મવ મલયવ મરાગ્મા. એ મવભજલુાં મજુયી મછે મકે મઆના મશે રાના મફધા મલીદેળીઓએ મવૈનમ મવાથે મ આક્રભણ મ કમુું મ શતુાં મ અને મ ટુકાં ી મ રડાઈ મ કયી મ વત્તા મ શાાંવર મ કયી મ શતી. મ ળક્તીળાી મ ભગર મ વામ્રાજ્મના મ સ્થાક મફાફયે મત મભાત્ર મચાય મકરાકભાાં મજ મરડાઈ મજીતી મશતી. મએના મલાંળજોએ મફવ મલયવ મવુધી મ
http://govindmaru.wordpress.com
20
અડધા મબાયત મય મ યાજ્મ મકમુું. મઆની મવાભે મ અાંગ્રેજોને મ વત્તા મભેલતા મફવથી મ અઢીવ મલયવ મ રાગ્મા મશતા. મઆ મદયભીમાન મઆણી મઆઠ મદવ મેઢીઓ મફદરાઈ મગઈ મશતી. એભની મ યાજકીમ મ વપતા મ ભાટે મ આણી મ તમાયની મ આાંતયીક મ યીસ્થીતી મ લધાયે મ જલાફદાય મશતી. મઆધુનીક મળસ્ર મતેભજ મમુદ્ધ મકોળલ્મના મરીધે મ મુયીમ મદેળએ મભાત્ર મબાયતજ મ નશીં મણ ભટાબાગની મદુનીમા મય મતાનુાં મ આધીતમ મજભાલી મદીધુાં મ શતુાં. મબાયતના મલીબાજન મ અને મ આાંતયીક મ લીખલાદને મ રીધે મ આ મ પ્રલાશને મ અટકાલલલ મ ળક્મ મ નશત. મ ગોયલણપ મ પ્રતમેના મ અશબાલની મઆણી મભનલૃત્તીએ મણ મએભાાં મભટ મબાગ મબજવ્મ મશળે. એભની મઆાંતયીક મપ્રતીસ્ધાપભાાં મ જો મઅાંગ્રજો મશામાપ મ શત મત મફીજી મ કઈ મ મુયીમ પ્રજાએ મબાયત મય મયાજ મકમુું મ શત. મતમાયના મવાંજોગ મજોતા, મકઈ મએક મમુયીમ મપ્રજાની મબાયત મ ય મશકુ ભત મનીશ્વીત મશતી. સ્ેનીળ મ અને મ તુપગીઝ મ રકએ મ તાના મ તાફા મ નીચેના મ દેળભાાં મ ખુફ મ ક્રુયતાથી મ યાજ્મ મ કમુું મ છે. મ એભણે મ ફજફયીથી મ ધભપયીલતપન મ ણ મ કયાવ્મુાં મ છે. મ આજે મ ણ મ બાયતના મ શ્વીભ મકીનાયા મય મતુપગીઝના મધભપયીલતપનની મઅવય મજોઈ મળકામ મછે. મ(તમાાંના મખ્રીસ્તીઓના મ નાભ મ તુપગીઝ મ છે, મ અાંગ્રેજી મ નથી.) મ તમાયની મ ફધી મ મુયીમ મ પ્રજાઓભાાં મ અાંગ્રજો મ પ્રભાણભાાં મ લધુ મ નમામી મ અને મ ળીસ્તપ્રેભી મ શતા. મ તમાયે મ પક્ત મ ઈંગ્રેનડભાાં મ જ મ આાંળીક મ રકળાશી મ શતી. મ અાંગ્રેજો મ વીલામની મફીજી મકઈણ મમુયીમ મપ્રજાનુાં મ બાયત મયનુાં મ ળાવન મલધાયે મ નુકવાનકતાપ મ યષ્ણુાં મ શત. મ આનાથી મજે મણ મઆશ્વાવન મરેલુાં મશમ મતે મરઈ મળકામ. મ જો મકઈ મઅક મકાયણવય મબાયત મઆ મમુયીમ મવાંસ્થાનલાદના મજુ લાભાાંથી મફચી મ ગમુાં મ શત મત મ આણ મ લતપભાન મકેલ મશત? મલૈકલ્ીક મફનાલની મકે મ બલીષ્મની મકલ્ના મકયલી મ ઘણી મઅઘયી મછે. મછતાાં મઆણે મથડાાં મઅનુભાન મફાાંધી મળકીએ મછીએ. અાંગ્રેજોના મપ્રબાલ મલગય મતમાયે મ જે મ ઘટનાઓ મફની મતે મ ત મફનલાની મજ મશતી. મઉત્તય મ બાયતભાાં મભગર મવામ્રાજ્મન મઉદમ મઅને મઅાંત મએભ મજ મથાત. મઔયાંગઝેફની મધભપ મઝનુનતા મઅને મ શીનદુ મદભનથી મપ્રજાભાાં મધાભીક મદ્વ ે મપ્રવમો મશત. મભયાઠા મણ મઆાંતયીક મલીખલાદથી મતુટ્યા મશતા. મ ફીજો મકઈ મળક્તીળાી મયાજલાંળ મઉબયી મઆલલાની મળક્મતા મનશીલત મશતી. મવદીઓથી મચાલ્મા મ આલતાાં મ નાનાાં મ યજલાડાાં મ ચારતા મશત. મનાનાાં મ યાજ્મને મ મરીધે મ અથપતાંત્ર મસ્થાનીક મઅને મ ભમાપદીત મ યશે ત. મ લધતી મ જતી મ લવતીની મ જુયીમાત મ ુયી મ કયલા મ ખેતી મ અને મ ગ્રાભદ્યગ મ ુયતા મ નશતાાં . મ મ દુનીમા મયની મશજાય મલયવની મઆણી મવયવાઈ મઆણે મગુભાલી મદીધી મશતી. દયીમાાય મ ન મ જલાની મ અને મ ફીજાઓ મ ાવેથી મ ન મ ળીખલાની મ યીલતપન મ લીયધી મ ભાનવીકતાને મ રીધે મ આણે મ મુયભાાં મ આલેરી મ ઔદ્યગીક મ ક્રાાંતીન મ ઉમગ મ ન મ કમો મ શત. મ
http://govindmaru.wordpress.com
21
લણપવ્મલસ્થા, મ જાતીલાદ મ લગેયે મ અકફાંધ મ યશે ત. મ આઝાદી મ લખતે મ શતી મ એટરી મ ગયીફી મ શત. મ કદાચ મએનાથી મલધાયે મણ મશત. યાજાળાશીની મ આણી મ વભજ મ રકલામકાઓ, મ ફાલાતાપઓ મ અને મ ધાભીક મ દૃષ્ટાાંત મ કથાઓ મ યથી મ આલેરી મ છે. મ એ મ લાતાપઓ મ જ મ છે. મ લાસ્તલીકતા મ વાલ મ જુ દી મ છે. મ વાલ મ ઓછા મ યાજાઓએ મ પ્રજાના મ શીતને મ ધમાનભાાં મ યાખીને મ કામપ મ કમુું મ શળે. મ ભટા મ બાગના મ યાજાઓ મ તાની મ વગલડ મ અને મ તયાંગ મ લાભાાં મ વ્મસ્ત મ શતા. મ યાજાળાશીભાાં મ ણ મ વત્તા મ અને મ વભત્તી મ ઉરા મ નાનકડા મલગપના મશાથભાાં મયશે તી. મવાભાનમ મયીતે મપ્રજા મગયીફ, મછાત મઅને મઅળીક્ષીત મશતી. મયાજા મ વાય મશમ મત મણ મએના મઅધીકાયીઓ મદ્વાયા મપ્રજાનુાં મળણ મથતુાં મયશે તુાં. મ અાંગ્રેજો મ અને મ એભના મ ળાવન મ લીેની મ પ્રચરીત મ વભજ મ કાંઈક મ આલી મ છે. મ એભણે મ રકભાાં મ પાટપુટ મ ાડીને મ રડાવ્મા મ અને મ તે મ એન મ રાબ મ રીધ; મ દેળનુાં મ ળણ મ કયી મ વભત્તી મ તાના મદેળ મબેગી મકયી; મપ્રજા મય મઅતમાચાય મકમાપ; મઘભાંડીણાને મ રીધે મ આણને મ તીયસ્કાયતા મ યષ્ણા; મલગેયે. આ મફધુાં મ ુયેુુાં મ અને મ એનાથી મણ મલધુ મ સ્લીકાયી મરઈએ. મએની મવાથે મ એ મધમાનભાાં મ યાખલુાં મજુયી મછે મકે મઅાંગ્રેજી મળાવનની મવયખાભણી મએક મઆદળપ મયાજ્મ મવ્મલસ્થા મવાથે મન મકયતાાં મ તમાયના મઆણા મફીજા મલીકલ્ મવાથે મ અને મ વાભાનમ મપ્રભાણે મ ફધે મ જ મપ્રલતપતી મ ળાવન મદ્ધતી મ વાથે મ કયલી મ જુયી મ છે. મ એ મ યીતે મ એભને મ ભુરલલાભાાં મ આણી મ પ્રાભાણીકતા મ અને મ નમામલૃત્તીની મ કવટી મ છે. મ તમાયે મ બાયત મ ભાટે મ ફે મ લીકલ્ મ શતા. મ અનમ મ કઈ મ મુયીમ મ પ્રજાનુાં મ ળાવન મ અથલા મ વેંકડ મનાના મયજલાડા. મફન્ને મલીકલ્ મલધુ મશાનીકાયક મયષ્ણા મશત. યદેળી મળાવન મ ક્માયે મ ણ મભાનમ મન મશઈ મળકે. મણ મળીત મભાટે મ ળક મદેળી મ શમ મ કે મ યદેળી; મ કાંઈ મ પયક મ ડત મ નથી. મ બાયતની મ લીળાતા મ અને મ લીલીધતાને મ રીધે મ યદેળીણાની મવ્માખમા મથડી મફદરાઈ મજામ મછે. મવત્તયભી મઅને મ અઢાયભી મવદીભાાં મ ગુજયાતીઓ મ ભાટે મ અાંગ્રેજો મજેટરા મયદેળી મશતા મએટરા મજ મયદેળી માંજાફી, મફાંગાી મકે મ તાભીર મશતા. મઆ મ વયખાભણી મફધા મજ મપ્રાાંતને મરાગુ મડે મછે. મતમાયે મયાષ્ટ રીમ મનશીં, મપ્રાદેળીક મબાલના મશતી. મલીજમી મ યાજાઓએ મશાયનાય મપ્રજાય મશાંભેળા મજુ રભ મકમાપ મ છે. મ મયીકલ મરકળાશી મવીલામની મફધી મજ મ યાજ્મ મવ્મલસ્થાભાાં મ જનવભુદામનુાં મ બયુય મળણ મથતુાં મ આવ્મુાં મ છે. મઆણે મ શજી મવુધી મયીકલ મ રકળાશી મઅનુબલી મનથી. આવી મપાટપુટ મઅને મ કરશ મએ મયાજનીતીની મલાસ્તલીકતા મછે. મચાણક્મનીતી મઅને મ પુટનીતી મ જેલા મ ળફદ મ આણા મ વાશીતમના મ બાગ મ ફની મ ગમા મ છે. મ અાંગ્રેજોને મ આ મ ળુ મ કયલાની મ
http://govindmaru.wordpress.com
22
જુય મનશતી, મએ મવદાકાથી મચારતી મયીત મછે. મજે મભજુ દ મશતુાં મએન મએભણે મરાબ મઉઠાવ્મ મએ મ વાચુાં મછે. મઆજના મસ્લતાંત્ર મબાયતના મયાજકાયણભાાં મણ મઆલુાં મજ મચારે મછે. દેળની મવભત્તી મરઈ મગમા મએ મણ મવાચુાં મ છે. મએ મલેાયી મપ્રજા મલેાય મકયલા મઆલી મ શતી. મએભન મશે તુ મ જ મવભત્તી મબેગી મકયલાન મશત. માછથી મયાજકીમ મવત્તા મશાથભાાં મ આલતા મ એન મલીળે મરાબ મરીધ. મતમાયની મવભત્તી મશતી મજભીન મઅને મ ળુધન. મએ મરઈ મજલાનુાં મ ળક્મ મ નશતુાં. મ એ મ પ્રજાની મ ભશે નતનુાં મ પ મ રઈ મ ગમા. મ યાજાળાશીભાાં મ પ્રજાની મ ભશે નત, મ લગય મ લતયે મ ભશે ર મઅને મકીલ્લાઓ મફાાંધલાભાાં મલયાતી મશતી. મપ્રજા મભાટે મદેળી મયાજાઓનુ મએ મળણજ મશતુાં. આ મ વભમ મ દયભીમાન મ આણા મ ગુજયાતીઓ મ યાંગુનથી મ કે મ આફ્રીકાના મ દેળભાાંથી, મ અને મ તભી મ ઈનડનેળીમાભાાંથી મ લેાય મદ્વાયા મઘણી મવભત્તી મબેગી મકયી મતાના મલતનભાાં મ રઈ મ આલતા મશતા. મઆ મફધા મદેળ મઆણાથી મણ મલધુ મ ગયીફ મશતા. મએભાાં મ કઈને મ અમગ્મ મરાગતુ માં નથી. મઆને મડફર મસ્ટૅૌનડડપ મનશી મત મળુ મકશે લામ? અાંગ્રેજો મ જ્માયે મ ધન મ તાના મ દેળ મ બેગુાં મ કયતા મ શતા મ તમાયે મ ઘણા મ દેળી મ યાજાઓ મ તાની મ ભીલ્કત મ ણ મ લીદેળભાાં મ તફદીર મ કયતા મ શતા. મ એભના મ લાંળજોભાાંથી મ આજે મ લીદેળભાાં મ લવનાયાઓની મ વાંખમા મ બાયતભાાં મ લવનાયાઓ મ કયતા મ લધાયે મ છે. મ આજે મ આણી મ કાંનીઓ મ લીદેળી મ કાંનીઓ મ ખયીદી મ યશી મ છે મ તમાયે મ આણે મ સ્લાબાલીકણે મ ગોયલ મ અનુબલીએ મ છીએ. મ આલ મભાનલ મસ્લબાલ મવશજ મછે. મઆણ મય મઅાંગ્રજોની મકયણી મકયતાાં મએભની મવપતા મતયપ મ લધુ મશમ મએલુાં મદેખામ મછે. આ મ ફધી મ યજુ આત મ અાંગ્રજોને મ નીદો મ ફતાલલા મ કે મ એભની મ કયણીને મ ભાનમતા મ આલા મભાટે મ નથી મકયી. મએભને મ લાજફી મવાંદબપભાાં મ ભુરલલાભાાં મ આલે મ ત મવભજાળે મ કે મ જે મ થમુાં મ તે મ વાુાં મનશીં મત મસ્લાબાલીક મઅલશ્મ મશતુાં. મ મ શલે મ અાંગ્રેજી મ ળાવનના મ થડા મ પ્રતમક્ષ મ અને મ યક્ષ મ પામદા મ જોઈએ. મ આણે મ સ્લીકાયીએ મકે મનશીં મણ મઅાંગ્રેજી મળાવનન મવોથી મભટ મયચનાતભક મલાયવ મછે, મબોગરીક મયીતે મ એક મબાયત મખાંડને મબોતીક મયીતે મજોડીને મએક મયાષ્ટ ર મફનાલલાન. મએભણે મનાાંખેરી મદેળવ્માી મયે લ્લે મ રાઈન, મવડક, મટાર મઅને મતાય મવેલા, મએક મકામદા–કાનુન, મએક મચરણ મલગેયેને મરીધે મતે મળક્મ મ ફનમુાં મછે. મએના મરીધે મરક મફીજા મપ્રાાંતભાાં મજલા મરાગ્મા, મયપ્રાાંતીઓ મપ્રતમેન મઅલીશ્વાવ મઓછ મ થમ, મલેાય મલધમા મઅને મએટરા મુયતી મઅસ્ૃશ્મતા મઓછી મથઈ. આટરા મ ભટા મ લીસ્તાયભાાં મ એક મ કેનદ્રીમ મ વત્તા મ શે રાાં મ કઈ મ કયી મ ળક્મુાં મ નશતુાં. મ ાછથી મ ગાાંધીજીએ મ રકભાાં મ એક મ યાષ્ટ રની મ બાલના મ જગાડી મ અને મ વયદાય મ ટેરે મ આઝાદી મ
http://govindmaru.wordpress.com
23
લખતે મ દેળી મયાજ્મને મ જોડીને મ અખાંડ મભારત દેશ ફનાવ્મ. મ આ મફધુાં મ બોતીક મએકતા મવધામા મ લગય મળક્મ મનશતુાં. બાયત મ એક મ યાષ્ટ ર મ ન મ થામ મ તમાાં મ વુધી મ રકળાશી મ આલલી મ ળક્મ મ નશતી. મ અને મ રકળાશી મ લગય મ બાયત મ એક મ થલાનુાં મ નશતુાં મ આ મ (Catch 22) ચક્રભાાંથી મ નીકલાભાાં મ અાંગ્રેજી મ ળાવને મ અનેક્ષીત મ છતાાં મ ામાન મ બાગ મ બજવ્મ મ છે. મ વેંકડ મ સ્લતાંત્ર મ યજલાડા મ શમ મ તમાાં મ રકળાશીની મ લાત મ કયલી મ અવ્મલશાુ મ શતી. મ કઈ મ એક મ યાજ્મથી મ ળુ મ કયી મ આખા મ દેળભાાં મ રકળાશી મપે રાતા મઘણ મવભમ મરાગી મજાત. મદેળવ્માી મવુધાયા મળક્મ મન મફનત. મફીજા મલીશ્વમુદ્ધ મ છી મ મુયીમ મ વાંસ્થાનભાાં મ સ્લતાંત્રતાની મ વાથે મ રકળાશી મ ણ મ આલી મ ગઈ. મ જુ ના મ યાજાળાશી મ યાષ્ટ રભાાં મશજી મફધુાં મમથાલત મચારે મછે. મઆજે મબાયત મણ મકદાચ મએલુજ મશત. ભુાંફઈ, મભદ્રાવ, મકરકત્તા મજેલા મળશે યન મઉદમ મઅને મ લીકાવ મઅાંગ્રેજી મળાવનકાભાાં મ થમ મછે. મઅાંગ્રેજોની મપ્રલૃત્તીના મઆ મકેનદ્રસ્થાન મશતા. મવાલ મથડા મવભમભાાં મઆ મળશે ય મઅનમ મજુ ના મ ળશે ય મ કયતાાં મ ભટા મ થઈ મ ગમા. મ પ્રગતીની મ તક મ દેખાતા મ આ મ ળશે યભાાં મ રક મ સ્લેચ્છાએ મ આવ્મા મ શતા. અાંગ્રેજોએ મઆ મળશે યભાાં મમુનીલવીટી મળુ મકયી. મશે રી મલખત મનાતજાતના મબેદબાલ મ લગય મ કઈણ મ રામક મ વ્મક્તી મ ભાટે મ ળીક્ષણ મ ળક્મ મ ફનમુ.ાં મ એભની મ ળાા–કૉરેજોભાાં મ લૈજ્ઞાનીક, મ ટેકનીકર, મ કામદાકીમ, મ તફીફી મ લગેયે મ લીમનુાં મ ળીક્ષણ મ અાતુાં. મ આના મ શે રાાં મ ળીક્ષણ મ ભટાબાગે મ ધાભીક મવાંસ્થાઓના મશાથભાાં મ શતુાં. મતમાયનુાં મ ળીક્ષણ મભુખમતલે મ ળાષ્ડ મઅને મ ખાવ મલગપ મ ુયતુાં મ ભમાપદીત મશતુાં. મનલી મઅને મ સ્લતાંત્ર મલીચાયવયણીને મ મતમાયે મ અલકાળ મન મશત. મકા, મશુન્નય મ લગેયેનુાં મળીક્ષણ મલાયવાગત મઅને મજાતીગત મશતુાં. મગુુકુ મએ મણ મએક મયીતે મધાભીક મવાંસ્થાઓના મ લીસ્તાય મ(extension) શતા. મનારાંદા, મતક્ષળીરાના મદાખરા મઅશીં મઅવાંગત મછે. કાક્રભે મ આણા મ ફુદ્ધીભાન મ મુલાન મ કામદાન મ અબમાવ મ કયલા મ ઈંગ્રેનડ મ જલા મ રાગ્મા. મતમાાંથી મ તેઓ મકામદા મવાથે મ સ્લતાંત્રતા મ અને મ રકળાશીના મઆદળો મણ મળીખી મઆવ્મા. મ તમાાંથી મ ાછા મ આલેરા મ તેભજ મ અાંગ્રેજોની મ બાયતભાાંની મ કરેજોભાાં મ બણેરા મ ળીક્ષીત મ લગે મ આઝાદીની મ રડતની મ નેતાગીયી મ રીધી મ શતી. મ વેંકડના મ શીવાફે મ ભજુ દ મ યાજાઓએ મ આઝાદીની મ ચલ મ નશતી મ ઉાડી. મ આ મ રડત મ પ્રજાતાંત્ર મ ભાટે મ શતી મ જેભાાં મ યાજાઓને મ ભેલલા મ કયતાાં મ ગુભાલલાનુાં મલધુ મશતુાં. 1857ભાાં મ અાંગ્રેજોને મ શાાંકી મ કાઢલાના મ પ્રમાવભાાં મ ઉત્તય મ બાયતના મ થડાક મ યાજાઓન મ તાનુાં મયાજ્મ મજાલી મયાખલાન મશે તુ મશત. મરશ્કયના મઆાંળીક મવાથ માછ મધાભીક મરાગણીઓ મ જલાફદાય મશતી. મએને મ ફલ મકશીએ મકે મ સ્લાતાંત્ર્મ મમુદ્ધ, મએ મદેળવ્માી મનશત. મબાયતને મ એક મ
http://govindmaru.wordpress.com
24
યાષ્ટ ર મ ફનાલલાની મ કે મ પ્રજાતાંત્ર મ સ્થાલાની મ લાત મ કઈ મ કયતુાં મ નશતુાં. મ તે મ વીલામ મ અાંગ્રેજો મ વાભે મ રડનાય મ ફીજા મ કેટરાક મ યાજાઓની મ ળોમપગાથા મ આણે મ ગાઈએ મ છીએ. મ એ મ મુદ્ધ મ ણ મ પ્રજાના મ શીતભાાં મનશીં મણ મતાનુાં મયાજ્મ મટકાલલા મભાટેના મશતા. વાંજોગ મભાણવને મ ઘડે મ છે મ અને મ ભાણવ મઈતીશાવ મવજે મ છે. મઅાંગ્રેજો મઆવ્મા મન મશત મ ત મણ મઆઝાદીની મરડતના મનેતાઓ મવ્મક્તીગત મયીતે મ વપ મથમા મશત. મએભની મએ મવપતા મ ફીજા મકઈ મક્ષેત્રભાાં મશત. મગાાંધીજી મવભાજ મવુધાયક મથાત મકે મકઈ મયાજ્મના મદીલાન મથાત. મતાની મ યીતે મવતમ મઅને મઅશીંવાન મવાંદેળ મણ મપે રાલત. મએભની મપ્રલૃત્તીઓ મફશુધા મપ્રાદેળીક મભમાપદાભાાં મ યશે ત. મએ મઅશીંવક મભાગે મ યાજરટ મરાલનાય મયાષ્ટ રીમ મનેતા મઅને મ મુગુુ મન મથાત. મગાાંધીજી મ અને મ ફીજા મ ફધા મ યાષ્ટ રીમ મ સ્તયના મ નેતાઓ મ અાંગ્રેજી મ ળાવનની મ આડકતયી મ ેદાળ મ છે. મ બાયતે મ ગાાંધીને મજનભ મઆમ, મઅાંગ્રેજોએ મએભને મમુગુુ મફનાવ્મા મએભ મકશે લુાં મઅનુચીત મનથી. મ મ જનવભુદામની મ વુખળાાંતી મ અને મ જીલન મ ધયણને મ ઘણી મ યીતે મ ભાી મ ળકામ મ છે. મ અતમાયની મ જેભ મ લીકાવના મ આાંકડા મ તમાયે મ ભજુ દ મ નશતા. મ ઝડી મ લવતી મ લધાય, મ એ મ તમાયના મ વભમભાાં મઆફાદીની મનીળાની મશતી. મઅકાે મથતા મભુતમુને મરીધે મલવતી મલધાય મધીભ મયશે ત. મઆ મ અકારીન મભુતમુના મકાયણ મશતા મસ્લાસ્થમન મઅબાલ, મઉંચ મફા મભૃતમુ મદય, મયગચા, મબુખભય મ અને મમુદ્ધ. અાંગ્રેજી મ ળાવનકાભાાં મ આળયે મ વ મ લયવે મ લવતી મ ફભણી મ થઈ મશતી. મ એના મ શે રાાં મ લવતીને મ ફભણી મ થતાાં મ ત્રણવ મ લયવ મ રાગ્મા મ શતા. મ આની મ ાછ મ એભણે મ ઉબી મ કયે ર મ ભાખાકીમ મવલરત (infrastructure)ન ભટ મપા મછે. મઆ મઈનફ્રાર સ્ટરક્ચય મશતા મઆધુનીક મ ચીકીતવા મદ્ધતી, મશૉસ્ીટર, મળૈક્ષણીક મવાંસ્થાઓ, મયે લ્લે, મતાય, મટાર, મફેંક મઅને મ લીભા મકાંની મ જેલી મનાણાકીમ મવાંસ્થાઓ મલગેયે. મઆ મફધુાં મબરે મએભણે મતાની મજુયીમાત મઅને મશીતને મરક્ષભાાં મ યાખીને મકમુું મશમ, મએન મરાબ મપ્રજાને મણ મભત મશત. લતપભાનભાાં મકુ ટભુ ફ મનીમજનન મપ્રચાય મઅને મઆાંળીક મારન મશલા મછતાાં ; મપક્ત મચાય મ દામકાઓભાાં મબાયતની મલવતી મફભણી મથઈ મછે. મલતપભાનને મલખડનાયાઓ મભાટે મઆ મએક મઆાંચક (eye opener) મછે. તમાયે મ કઈને મ કલ્ના મણ મનશતી મકે મ અાંગ્રજી મબાા મબલીષ્મભાાં મ આખી મદુનીમા મય મ છલાઈ મ જળે. મ એનાાં મ કાયણભાાં મ ન મ જતાાં મ એટરુાં મ ત મ સ્લીકાયીએ મ કે મ અનામાવે મ આણને મ ભેર મ અાંગ્રેજી મબાાના મલાયવાએ મફશાયની મદુનીમા મવાથે મ એકુ મથલાભાાં મ અને મ લીકાવભાાં મ ઘણ મભટ મ બાગ મબજવ્મ મછે મઅને મબજલી મયષ્ણ મછે.
http://govindmaru.wordpress.com
25
અાંગ્રેજોના મ ભટા મ બાગના મ ળાવનકા મ દયભીમાન મ બાયતભાાં મ એભની મ કુ ર મ વાંખમા મ ચાવ મ શજાયથી મ ઓછી મ શતી. મ એભાાં મ રશ્કયી મ અને મ લશીલટી મ અભરદાય, મ અધીકાયીઓ મ લગેયે મ ફધા મ જ મ આલી મ જતા મ શતા. મ લીશ્વમુદ્ધ મ અને મ આઝાદીની મ ચલને મ રીધે મ છેલ્લા મ ચાીવેક મ લયવભાાં મ આ મવાંખમાભાાં મ લધાય મથમ મશત મછતાાં મ શભભેળાાં મ એક મરાખથી મઓછ મયષ્ણ મશત. મઆની મ વાભે મબાયતની મલવતી મએ મવભમકાભાાં મ20 મકયડથી મલધી મ40 મકયડ મથઈ મશતી. મઆટરી મઓછી મ વાંખમાના મલીદેળીઓ મઆટરા મલીળા મદેળ મય મતમાયે મ જ મળાવન મકયી મળકે મ જ્માયે મ પ્રજાન મભુક મ વશકાય મશમ. મએભણે મ ક્માયે મ મણ મઆણી મધાભીક મફાફતભાાં મ દખરગીયી મનશતી મકયી. મજન મ વભુદામ મભાટે મઆ મખુફ મઅગતમની મફાફત મશતી. અાંગ્રેજી મ ળાવનન મ વોથી મ લધુ મ ગેયરાબ મ ઉરા મ લગપને મ થમ મ છે. મ આ મ ઉર મ લગપ મ એટરે મ યાજાઓ, મએભની મનીકટના મરક મઅને મ અભુક મઅાંળે મ બ્રાષ્ઢણ. મયાજાઓએ મતાની મવત્તા મ ગુભાલી મ જ્માયે મ બ્રાષ્ઢણન મ વાક્ષયતાન મ ઈજાય મ જત મ યષ્ણ. મ ગ્રાભમ મ પ્રજા મ આલા મ યાજકીમ મ પે યપાય મપ્રતમે મઉદાવીન મશતી. મ આઝાદી મલખતના મબાયતના મબાગરા મભાટે મ આણે મએભને મદ મઆીએ મછીએ. મએ મ વત્તાભાાં મ આવ્મા મતમાયે મ બાયત મઘણ મલીબાજીત મશત. મઆજે મ બાયતના મત્રણ મનશીં મણ મત્રીવ મકે મ છી મ ત્રણવ મ ટુકડા મ શઈ મ ળકત. મ તાની મ ભેે મ બાયત મ એક મ દેળ મ ફની મ જાત મ એભ મ ભાનલુાં મ નાદાનીમત મછે. મુય મકદભાાં મબાયત મજેલડુ માં છે મઅને મલવતીભાાં મત્રીજા મબાગનુાં મછે. મતમાાં મઆજે મત્રીવથી મ લધુ મ દેળ મ છે. મ ધભપ, મ જાતી મ અને મ બાાની મ આટરી મ લીલીધતાલા મ એક મ ભાત્ર મ દેળ મ બાયત મ છે. મ લીલીધ મપ્રજાઓલાા મદેળના મટુકડા મથઈ મનલા મયાષ્ટ ર મઅસ્તીતલભાાં મ આલી મયષ્ણા મછે. મજુ નુાં મ યળીમા મ અને મમુગસ્રાલીમા મએના મતાજેતયના મદાખરા મછે. આજે મ બાયતભાાં મ ાંદય મ ટકા મ ભુસ્રીભ મ છે. મ ાકીસ્તાન મ અને મ ફાંગરા મ દેળ મ વાથેના મ અખાંડ મ બાયતભાાં મ ાત્રીવ મ ટકા મ ભુસ્રીભ મ શત. મ ામાના મ ભતબેદલાી મ આટરી મ ભટી મ રધુભતી મ વાથે મ ળાાંતીથી મયશે લુાં મ અઘુાં મ થાત. મફીજા મદેળની મજેભ મઅશીં મણ મઆાંતયલીગ્રશ મચારત મશત. મ વયશદ મય મક્માયે ક મથતા મછભકરા મકયતાાં મઆાંતયલીગ્રશ મઘણ મલધાયે મીડાકાયક મશમ મછે. કઈણ મામાના મયીલતપન મબગ મભાગી મરે મ છે. મઅાંગ્રેજી મળાવન, મએ મબાયતને મ એક મ યાષ્ટ ર મફનાલલા મઅને મ પ્રજાતાંત્ર મસ્થાલા મભાટે મ ચુકલામેરી મકીભભત મછે. મએ મકીભભત મકેટરી મલાજફી મ શતી મ એ મ વ્મક્તીગત મ દૃષ્ટીકણ મ ય મ આધાય મ યાખે મ છે. મ દઢવ મ લયવન મ ઈતીશાવ મ દઢવ મ લાક્મભાાં મરખલાભાાં મઆલે મત મએભાાં મઅથડાભણ મઅને મઅતમાચાયન મજ મવભાલેળ મશમ. મપ્રચરીત મ
http://govindmaru.wordpress.com
26
ભાનમતા મકયતાાં મએભન મળાવનકા મપ્રભાણભાાં મઘણ મળાનતીુણપ મશત. મઆજે મણ મઆણે મએભનુાં મ લશીલટી મભાખુાં મસ્લેચ્છાએ મજાલી મયાખમુાં મછે. મએની મગુણલત્તાનુાં મએ મભુક મઅનુભદન મછે. અનમ મદેળએ મઆઝાદી મભાટે મઆણા મકયતાાં મઘણી મભટી મકીભભત મચુકલી મછે. મઆણે મ એભના મજેલી મરશીમા મક્રાાંતી મનથી મઅનુબલી. મકેટરાકના મલતપભાનને મ બુતકા મવાથે મ નાભન મજ મ વભફનધ મયષ્ણ મછે. મ મઅાંગ્રેજી મળાવનકા મદયભીમાન મઆણા મલડીરએ મજે મણ મમાતનાઓ મવશન મ કયી મશળે મએનુાં મભીઠુ માં પ મએભના મલાંળજો મએલા મઆણે મભાણી મયષ્ણા મછીએ. વભમના મ લધુ મ લીળા મ ટ મ ય મ જોઈએ મ ત મ મુયીમ મ વાંસ્થાનલાદ મ લૈશ્વીકીકયણનુાં મ શે રુાં મ ગથીમુાં મ શતુાં. મએના મશે રાાં મ ુલપ મ અને મ શ્વીભના મરકને મ એકફીજાના મઅસ્તીતલ મઉયાાંત મ લધુ મ કાંઈ મ ખફય મ નશતી. મ ફધા મ તતાને મ વલપશ્રેષ્ઠ મ ભાનતા મ શતા. મ અતમાયે મ આણે મ લૈશ્વીકીકયણના મફીજા મતફક્કાભાાંથી મવાય મથઈ મયષ્ણા મછીએ. મત્રીજો મતફક્ક મતમાયે મઆલળે મજ્માયે મ ગભે મતે મદેળભાાં મજલા મલીઝાની મજુય મનશીં મડે. મઆજે મએ મપ્રથા મભમાપદીત મદેળ મલચ્ચે મ કામપયત મછે. મ એ મ તમાયે મ ળક્મ મ ફનળે મ જ્માયે મ ફધે મ જ મ ભટે મ બાગે મ આથીક મ વભાનતા મ આલળે મ અને મ ધભપ મ યાજકાયણીમ મન મયશે તાાં મવ્મક્તીગત મબાલનાભાાં મવીભીત મયશે ળે.
♦ અનુક્રભણીકા
http://govindmaru.wordpress.com
27
04-2014-01-17
શ્વીભી મવાંસ્કૃ તીની મઆરચના જ્માયે મ ણ મકઈ મઅણછાજતી મઘટના મફને મ છે, મવાંતાન મવાથે મ ભા–ફાના મવભફનધ મ ફગડે મછે મતમાયે મકેટરાાંક મલતપભાનત્ર મઅને મવાભમીક મએન મદ મશ્વીભી મવાંસ્કૃ તી મય મઢે મછે. મ આલુાં મલાચીને મરક મણ મએલુાં મભાનતા મથામ મછે. મઆભાાં મવતમ મવાથે મઅવતમન મઘણ મ મઅાંળ મછે. જ્માયે મ તમાયે મ લગલાતી મ આ મ શ્વીભી મ વાંસ્કૃ તી મ વાચે મ જ મ ળુાં મ છે મ અને મ આણી મ વાભાજીક મવભસ્માઓ મભાટે મકેટરી મજલાફદાય મછે મએ મઘણાં મલીશ્લેણ મભાાંગી મરે મછે. મ ફધી મ જ મ વાંસ્કૃ તીઓભાાં મ વાયાાં–નયવાનુાં મ ભીશ્રણ મ શમ મ છે. મ ફે–ત્રણ મ શજાય મ લયવ મ શે રાાં મ મકઈએ મઘડેરા મઆદળોને મ વાંસ્કૃ તીન મવાચ મઅને મ ુણપ મ ભાદાંડ મન મભાની મરેલામ. મઆજે મ આણી મનજય મવાભે મ જે મ દેખામ મછે મ તે મ ફધુાં મ આણી મવદીઓની મવાંસ્કૃ તીન મનીચડ મછે. મએ મજ મ આણી મ આજની મ વાચી મ વાંસ્કૃ તી મ છે. મ એ મ સ્થાનીક મ શમ મ કે મ ફશાયથી મ આલી મ શમ, મ આણે મ અનાલી મ એટરે મ આણી મ થઈ મ ગઈ મ કશે લામ. મ બાયતીમ મ વાંસ્કૃ તીભાાં મ ગોયલ મ રેલા મ જેલી મ ઘણી મ ફાફત મ છે. મ વાથે મ વાથે મ જાતીબેદ, મ અસ્ૃશ્મતા, મ અાંધશ્રદ્ધા, મ ભ્રષ્ટાચાય, મ દાંબ, મ દશે જ, મ જાશે ય મ જગ્માઓની મગાંદકી મલગેયે મ ઘણી મઆણી મવાંસ્કૃ તીની મકાી મફાજુ મ ણ મછે. મએક મવાંસ્કૃ તી મકયતાાં મ ફીજી મચડીમાતી મછે મ એભ મફેધડક મકશે લુાં મ લાજફી મનથી. મઆન મઅથપ મ એભ મણ મનથી મકે મ શ્વીભી મ વાંસ્કૃ તી મદયશીત મછે. મએના મઘણા માવા મઆણને મઅનુકુ મઆલે મએલા મનથી. આઝાદી મ છીના મ થડાાં મ લયવ મ આણે મ આણા મ ફધા મ પ્રશ્ન મ ભાટે મ અાંગ્રેજોને મ દ મ આતા મ શતા. મ શલે મ ળફદપ્રમગ મ ફદરાઈને મ શ્વીભી મ વાંસ્કૃ તી મ લયામ મ છે. મ જોકે મ એન મ ખય મ ઈળાય મ અભેયીકા મ (USA) તયપ મ શમ મ છે. શ્વીભના મ અનમ મ દેળની મ વાંસ્કૃ તી મ લીળે મ બાયતના મ રકને મઝાઝ મખમાર મનથી. આ મ અભેયીકન મ વાંસ્કૃ તી મ વભજલા મ ભાટે મ એન મ ઈતીશાવ મ જાણલ મ જુયી મ છે. મ અભેયીકાની મબુભી મળધામાને મ 500 મલપ મ અને મ એક મસ્લતનત્ર મયાષ્ટ ર મફનલાને મ શજી મ240 મલપ મ થમા મ છે. મ જ્માયે મ અાંગ્રેજો મ બાયત મ ય મ પ્રબુતલ મ જભાલલાની મ લેતયણભાાં મ શતા મ તમાયે મ અભેયીકા મ અાંગ્રેજી મ ળાવનથી મભુક્ત મથમુાં મશતુાં. અભેયીકા મ વભુણપણે મ ફીજા મ દેળભાાંથી મ આલેરા મ લવાશતીઓન મ દેળ મ છે. મ તમાાંના મ ભુ મલતનીઓ મત મગણતયીભાાં મન મરેલામ મએટરા મજુ જ મછે. મળુઆતભાાં મઅાંગ્રેજો મતમાાં મગમા મએટરે મ તમાાં મ અાંગ્રેજી મબાા મઅને મ વાંસ્કૃ તીનુાં મ પ્રબુતલ મયષ્ણુાં મ છે. માછથી મમુયના મફીજા મદેળભાાંથી મણ મ રક મતમાાં મજલા મરાગ્મા. મફીજા મલીશ્વ મમુદ્ધ મછી મલી મનલ મપ્રલાશ મળુ મથમ મઅને મદુનીમાના મફધા મ દેળભાાંથી મભટી મવાંખમાભાાં મરક મતમાાં મજલા મરાગ્મા. http://govindmaru.wordpress.com
28
ાાંચવ મ લયવ મ શે રા મ ળુ મ થમેરુાં મ આ મ એકતયપી મ ભાનલીમ મ સ્થાનતય/ મ દેળાનતય મ જયામ મધીભુાં મનથી મડ્યુાં. મઆજે મણ મદુનીમાના મઘણા મદેળભાાંથી મભાનમાભાાં મન મઆલે મ એટરા મરક મ તમાાં મજલા મઉતવુક મછે. મલીઝાના મનીમાંત્રણ મન મશમ મત મયીસ્થીતી મફેકાફુ મફની મજામ. મઅતમાયે મતમાાં મ વલા મકયડ મજેટરા મગેયકામદે મઆલેરા મલીદેળીઓ મછે. આ મ આકપણ મ ાછ મ વભત્તી મ ઉયાાંત મ અનમ મ કાયણ મ ણ મ છે. મ વ્મક્તીગત મ લીકાવની મતમાાં મ ઘણી મતક મછે. મતમાાં મ દુનીમાની મશ્રેષ્ઠ મળીક્ષણ મવાંસ્થાઓ મછે મ જેભાાં મ શડતા મડતી મ નથી. મજાતી, મયાંગ મલગેયે મ ય મઆધાયીત મબેદબાલ મશલે મ ઘણા મઓછા મથઈ મગમા મછે. મળીસ્ત મઅને મ કામદાારન મ ઉંચુાં મ છે. મ વાભાનમ મ ભાણવને મ ભ્રષ્ટાચાય મ નડત મ નથી મ તેભજ મ નમામ મ ભલાની મ ળક્મતા મઘણી મલધુ મછે. મસ્લચ્છતા મછે, મભકાળ મછે મઅને મદયે ક મલસ્તુની મલીુરતા મછે. આ મ એક મ એલ મ દેળ મ છે મ જ્માાં મ લવતી મ લધાય મ ફે મ યીતે મ થામ મ છે. મ દેળભાાં મ જનભેરા મ તેભજ મફશાયથી મઆલેરાને મ રીધે. મઆજે મ અભેયીકાની મ15 મટકા મલવતી મદેળાનતય મકયીને મ આલેરી મ પ્રથભ મ ેઢીની મ છે. મ ત્રણ–ચાય મ ેઢી મ ાછ મ જઈએ મ ત મ અડધી મ પ્રજાના મ ુલપજો મ અનમ મ કઈ મ દેળભાાંથી મઆલેરા મજણાળે. આભ મત મબાયતના મબુતકાભાાં મણ મફશાયથી મઘણા મઆવ્મા મછે. મપયક મએટર મછે મકે મ આમોથી મ ભાાંડીને મ અાંગ્રજો મ વુધીના મ આગનતુકભાાંથી મ કેટરાક મ રુાંટીને મ જતા મ યષ્ણા મ અને મ ફાકીના મ યાજ મકયલા મયકામા. મ જે મ થડા મઘણા મસ્થાઈ મથમા મછે મ એ મણ, મઅલ્ મઅલાદ મ મફાદ કયતા, મ ભુખમ મપ્રલાશભાાં મુણપણે મબી મળક્મા મનથી. દેળાનતય મ કયનાય મ પ્રથભ મ ેઢી મ (First Generation Immigrants) મ ફધા મ તાના મ ફેગ–ફીસ્તયા મવાથે મતાની મવાંસ્કૃ તી મણ મરાલે મછે મઅને મફને મતેટરી મજાલી મયાખલાની મકળીળ મ કયે મ છે. મ જ્માયે મ એભની મ ફીજી મ ેઢી મ ભુખમ મ પ્રલાશભાાં મ બલા મ ભાાંગે મ છે. મ તેઓને મ ઘયના મ અને મ ફશાયના મ વાાંસ્કૃ તીક મ લાતાલયણના મ પયક મ લચ્ચે મ તાન મ ભાગપ મ ળધલાના મ આતભભાંથનભાાંથી મ વાય મ થલુાં મ ડે મ છે. મ બાયતીમની મ આ મ ેઢી મ ABCD તયીકે મ ઓખામ મ છે. મ એભની મ માતના મ વભજલાને મ ફદરે મ ફશુધા મ એભને મ શાાંવીાત્ર મ ફનાલામ મ છે. મ એભના મ છીની મ ેઢી મ વભુણપણે મ ભુખમ મપ્રલાશભાાં મબી મજામ મછે. મઆ મફધ મફદરાલ મકઈણ મફાષ્ણ મદફાણ મલગય મસ્લેચ્છાએ મથામ મ છે. મએટરે મજ મઅભેયીકાને મ‚Melting Pot‛ કશે લામુાં મછે. અભેયીકન મવાંસ્કૃ તી મતમાાં મ ગમેરા મફધા મદેળલાવીઓની મવાભુશીક મવાંસ્કૃ તીન મનીચડ મ છે. મ એ મ વદા મ ધફકતી મ અને મ વભમ મ પ્રભાણે મ ફદરાતી મ વાંસ્કૃ તી મ છે. મ મુયીમન મ રાાંફા મ વભમથી મ યશે તા મશલાથી મવાંસ્કૃ તી મય મએભનુાં મ પ્રબુતલ મશતુાં. મશલે મ વભીકયણ મફદરાઈ મયષ્ણા મછે. મભધમ મઅને મ દક્ષીણ મઅભેયીકા મતેભજ મએળીમન મવાંસ્કૃ તીની મઅવય મલતાપઈ મયશી મછે.
http://govindmaru.wordpress.com
29
અભેયીકનની મએક મખાવીમત મએ મછે મ કે મ તેઓ મજે મ ણ મનલુાં મ શમ મએને મ ખુલ્લા મભને મ એક મ લખત મ અજભાલળે, મ અને મ ગભે મ ત મ અનાલળે. મ એભને મ વાંસ્કૃ તીન મ કે મ ભટાણાન મ ભીથમા મ આડફ ાં ય મનડત મનથી. શ્વીભી મ વાંસ્કૃ તી મ લીળેના મ આણા મ ખમાર મ ભુખમતલે મ એભના મ વીનેભા, મ ઈનટયનેટ, મ છુ ટાછેડાના મ ઉંચા મ દય મ લગેયે મ યથી મ આલેર મ છે. મ આ મ લાજફી મ નથી. મ (આભ મ ત મ 70ના મ દામકા મ વુધી મશ્વીભના મદેળભાાં મબાયતની મછા મબુખભયાના, મભદાયીઓના, મયસ્તે મયઝતી મગામના મઅને મ બીખાયીઓના મદેળ મતયીકેની મશતી. મએ મણ મલાજફી મનશતુાં.) મખાવ મકયીને મ તમાાંના મમુલા મલગપની મ જીલનદ્ધતી મફધાની મટીકાાત્ર મફને મછે. મએને મલીસ્તાયભાાં મવભજીએ. એક મ શજાય મ લયવ મ જેટર મ રાાંફ મ ઈતીશાવન મ ભધમમુગ, મ આખી મ દુનીમાન મ અનધકાયમુગ મ કશે લામ મ છે. મ તે મ વભમ મ દયભીમાન મ વત્તાધીળ, મ ધભપગુુઓ મ અને મ વભાજના મ આગેલાન મ વાંસ્કૃ તી મ ઘડતા મ શતા મ અથલા મ ત મ એને મ સ્લીકૃ તી મ આતા મ શતા. મ આ મ ફધા મ વાભાનમ મ યીતે મ ભટી મઉભભયના મુુ મશતા. મયભયાના મઓઠા મશે ઠ મએભણે મ પ્રજાનુાં મ ખુફ મળણ મકમુું મ છે મ અને મ ષ્ડીઓ મય મઅતમાચાય મકમાપ મ છે. મચાયવ મલયવ મશે રાાં મ મુય મઆ મઅનધાયીમા મમુગભાાંથી મ ફશાય મઆલલા મરાગ્મુાં. મફાકીની મદુનીમા મછેલ્લી મઅડધી મવદીથી મધીયે મ ધીયે મ નલા મમુગભાાં મ પ્રલેળી મ યશી મછે. નલા મમુગભાાં મ સ્લતાંત્ર મયીતે મ લીચાયલાની મઅને મ નલા મઅખતયા મકયલાની મળુઆત મથઈ મ છે. મએની મઆગેલાની મમુલા મેઢીએ મરીધી મછે. મએન મામ મલીચાયની મભુક્ત મઅબીવ્મક્તી, મવ્મક્તી મ સ્લાતાંત્ર્મ મ અને મ સ્લાલરાંફન મ ય મ આધાયીત મ છે. મ આ મ સ્લતાંત્રતા મ અને મ સ્લાલરાંફનની મ ળુઆત, મ તેઓ મુખત મલમના મથતાાં મ ભા–ફાથી મઅરગ મયશે લાથી મકયે મ છે. મલીકવીત મદેળભાાં મ આથીક મયીતે મ આ મ ળક્મ મ છે. મ આ મ પ્રથા મ ઘણાને મ જરદી મ જલાફદાય મ નાગયીક મ ફનાલે મ છે, મ જ્માયે મ કેટરાકને મ આકય મવાંઘપ મકયલ મડે મછે. વાંસ્કૃ તી મયની મમુલા મેઢીની મઅવય મવાંગીત, મનૃતમ, મભનયાંજન, મયભતગભત મલગેયેભાાં મ ચખખી મ દેખામ મ છે. મ એટરુાં મ જ મ નશીં, મ વાશીતમ મ અને મ ધાંધાભાાં મ ણ મ એ મ ેઢીન મ ઘણ મ પા મ છે. મ અભેયીકાની મઅતમાયની મઘણી મભટી મઅને મ વપ મકાંનીઓ મળુ મકયનાય, મતમાયે મ કરેજભાાં મ જતા મ મુલાન મશતા. અભેયીકાની મ વાંસ્કૃ તી, મ એ મ લીશ્વના મ ળીક્ષીત મ મુલા મ ેઢીની મ વાંસ્કૃ તી મ ફની મ યશી મ છે. મ તમાાંથી મળુ મથતુાં મ આ મવાાંસ્કૃ તીક મયીલતપન મઘણાં મ જોયદાય મછે. મઆણને મ ગભે મ કે મ ના મગભે, મણ મતે મ આજન મપ્રલાશ મછે. મઆખી મદુનીમાન મળીક્ષીત મલગપ મ એભાાં મ જોડાલા મઈચ્છે મ છે. મએભની મસ્લતાંત્રતા મ
http://govindmaru.wordpress.com
30
આઆ મ જાશે ય મ થઈ મ જામ મ છે મ અને મ ળક્મ મ શમ મ ત મ સ્લાલરાંફી મ (લીબક્ત મ કુ ટભુ ફ) મ ણ મ થઈ મ જામ મછે. અગતમની મલાત મએ મછે મ કે મ આ મયીલતપન મસ્લીકાયલુાં મ કે મ નશીં મએ મમુલાનના મતાના મ શાથભાાં મ છે. મ ફનધનલાી મ જુ ની મ વાંસ્કૃ તીભાાં મ કઈની મ ાવે મ આલ મ લીકલ્ મ નશત. મ એના મ ભાઠા મ યીણાભ મજોમા મછી મનલી મેઢી મઆ મસ્લતાંત્રતાન મઅખતય મકયલા મઅને મ એની મકીભભત મચુકલલા મ તૈમાય મછે. નાની મ ઉભભયે મ ભતી મ આ મ સ્લતાંત્રતા, મ લધુ મ ડતી મ ભશતલકાાંક્ષા મ અને મ વીદ્ધી મ ઘણી મ લખત મઅનીચ્છનીમ મયીણાભ મણ મરાલે મ છે. મક્માયે ક મભા–ફા મણ મએન મબગ મફને મ છે મ જે મ એક મકભનવીફી મછે. મઆદળપ મ વભાજ મવ્મલસ્થા મક્માયે મ ણ મજાલી મળકાતી મનથી. મરરકની મજેભ મ તે મ કઈ મએક મફાજુ મ જતી મયશે મ છે. મજ્માયે મ અનતીભે મ શોંચે મ છે મ તમાયે મ એની મદીળા મરટાલા મરાગે મ છે. મ વાંસ્કૃ તીન મ આ મ દીળા મ રટ મ ઘણ મ રાાંફ મ વભમ મ ચારત મ શમ મ છે. મ અતમાયે મ ત મ દય મ મુલા મ ેઢીના મશાથભાાં મછે. આણે મ તમાાં મ જે મ ભાધમભ મ દ્વાયા મ શ્વીભી મ લીચાયધાયા મ આલે મ છે મ એભાાંથી મ વોથી મ પ્રબાલળાી મ અને મ પ્રચરીત મ ભાધમભ મ છે મ વીનેભા, મ ટેરીલીઝન મ અને મ ઈનટયનેટ. મ એની મ વાથે મ વાંકામેરા મ રકને મ કઈ મ એક મ વાંસ્કૃ તીને મ ફચાલલાભાાં મ કે મ પે રાલલાભાાં મ યવ મ નથી. મ એભને મ પક્ત મ ૈવા મકભાલલાભાાં મયવ મછે. મએભન મજે મભાર મલધુ મ લેચામ મછે મએ મજ મતેઓ મફનાલે મછે મ અને મ લેચે મછે. મ એટરે મવાંસ્કૃ તી મકે મભાધમભને મદ મદેલા મકયતાાં મવરામ/ મડીભાાંડના મભાકેટ–પવપને મસ્લીકાયલુાં મયષ્ણુાં. વીનેભા મફે મત્રણ મકરાકનુાં મભનયાંજન મુુાં મ ાડે મછે. મએના મઅનતે મ ક્માયે ક મવાય મવાંદેળ મ ણ મશમ મછે. મએની મવયખાભણીએ મટી.લી. મય મઆલતી મકોટુભફીક મવીયીમર મલોના મલો મચારે મ છે. મએભાાં મ ફતાલાતા મઅલાસ્તલીક મકાલાદાલા મબા મભાનવને મ કરુીત મકયે મ છે. મએનાથી મઆણી મ વાંસ્કૃ તીને મ લધાયે મ શાની મશોંચે મ છે. મઆલી મવીયીમર મલીદેળી મનશીં મણ મદેળી મઉજ મછે. મએભની મ વાભે મ ઉશાશ મનથી મવાંબાત. મઉરટાનુાં મ રક મએભને મ ભટાામે મ ભાણે મ છે. ફાલા–ચેનર મણ મ રકને મધભપનુાં મઅપીણ મખલડાલીને, ઘેનભાાં મયાખી, રામનલાદી મફનાલી મયશી મછે. બાયત મઅને મ અભેયીકા મજેલા મલીળા મઅને મ ફશુયાંગી મપ્રજા મધયાલતા મદેળની મવાંસ્કૃ તી મ જટીર મ શઈ મ એને મ વયતાથી મ વભજી મ કે મ લણપલી મ ન મ ળકામ. મ ફન્ને મ વાંસ્કૃ તીઓભાાં મ ઘણા મ જભા મ ાવાાં મ છે; મ તેભ મ જ મ ફન્નેભાાં મ ઘણી મ અનીચ્છનીમ મ ફાફત મ ણ મ છે. મ એના મ ભુખમ મ ભુદ્દા મ આલયી મ રેલાન મઅશીં મપ્રમાવ મકમો મછે. મઆણી મવાંવકૃ તીભાાં મજે મગલપ મરેલા મજેલુાં મછે મતે મઈયાદાુલપક મવાભેર મ નથી મ કમુું મ કાયણ મ કે મ તે મ ફધે મ ઠેકાણે મ ખુફ મ ચચાપમ મ છે. મ વાભાનમ મ યીતે મ જે મ નથી મ કશે લાતુાં મ તે મ યજુ મ કયલાન મઆ મરેખન મઆળમ મશત. મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મઅનુક્રભણીકા
http://govindmaru.wordpress.com
31
05-2013-11-15
‘વતમભેલ મજમતે’ નુાં વાતતમ બાયત મ વયકાયે મ ‘વતમભેલ મ જમતે’ને મ યાષ્ટ રન મ ભુદ્રારેખ મ ફનાવ્મ મ છે. મ અલાયનલાય મ વાાંબલા મ કે મ લાાંચલા મ ભતી મ આ મ ઉક્તી મ વાચે મ જ મ કેટરી મ મથાથપ મ છે મ ? ળુાં મ વતમન મ લીજમ મ શભભેળાાં મનીશ્વીત મછે મ? વતમારન મ એ મ વાચુાં મ ફરલા મ ઉયાનત મ ઘણાં મ લધાયે મ છે. મ એભાાં મ પ્રાભાણીકતા, લચનારન, નમામયસ્તી મલગેયે મફીજુ માં ઘણાં મઆલી મજામ મછે. અનુબલે મઘણી મલખત મવતમને મશાયતાાં મજોમુાં મછે. મયજીનદા મફનાલભાાં મવતમ મકે મઅવતમ મ ગભે મ તેન મલીજમ મથત મદેખામ મછે. મચયી મકયનાય મક્માયે ક મકડામ મછે; ણ મભટે મ બાગે મ છટકી મ જામ મછે. મએ મવાભાનમ મવ્માખમા મપ્રભાણેન મઘયપડ મચય મશમ, શાથચારાકીલા મશમ, યીક્ષાભાાં મ ચયી મકયત મલીદ્યાથી મશમ મકે મ છી મધાંધા મવ્મલવામભાાં મ કયલાભાાં મ આલતી મઅપ્રાભાણીકતા મશમ. મ એન મ લીજમ મ થમ મ એટરા મ ભાટે મ કશે લામ મ કે મ થડા મ વભમભાાં મ એ મ ફનાલ મ બુરાઈ મ જામ મ છે મ અને મ ગુનેગાય મકામદાના મશાથભાાંથી મશાંભેળ મભાટે મ છટકી મજામ મછે. મક્માયે ક મકડામ ત મએ મનીમભ મનશીં; ણ મઅલાદ મશમ મછે. મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મજુ ઠ મફરીને મછટકી મજલુાં મએ મવાલ મવશે રુાં મઅને મવરાભત મરાગે મછે. મવાચી મલાત મજાણલા મ છતાાં; જુ ઠ મ આગ મ આણે મ નીુામ મ શઈએ મ છીએ. મ ઉકાય મ ય મ અકાય મ કયનાયા, લામદ મ આીને મન મનીબાલનાયા, કાભ મતી મગમા મછી મભઢુ માં પે યલનાયાઓન મઅનુબલ મઘણાને મશળે. મઆ મ ફધાભાાં મવતમની મશાય મઉયાનત મરાચાયી મણ મછે. આ મફધી મનાની મઅને મ વાભાનમ મલાત મથઈ. મથડી મગભબીય મફાફત મજોઈએ. મઆણી મ કામદા મઅને મ નમામની મવ્મલસ્થા મવતમના મલીજમ, નીદોના મયક્ષણ મઅને મ ગુનેગાયને મ વજા મકયલા મ ભાટે મ ફનાલલાભાાં મ આલી મ છે. મ જ્માયે મ કટપના મ ચુકાદા મ શભભેળાાં મ વતમની મ તયપે ણભાાં મ નથી મ આલતા. મ તમાાં મલીજમ મથામ મછે મુયાલાઓ મઅને મયજુ આતન. મકભનવીફે મઆજની મયીબાાભાાં મરાાંચુશ્વત, ધાકધભકી મલગેયે મ યજુ આતનાાં મ ાવાાં મ ફની મગમાાં મ છે. મવાધનવભન્ન, ળક્તીળાી મઅને મ ચારાક મ રક મજીતી મજામ મછે. મયીણાભે મવતમ મકે મઅવતમ મગભે મતે મલીજમી મફની મળકે મછે. મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મનૈતીકતાની મઅદારતભાાં મઆ મફધા મશભભેળ મભાટે મગુનેગાય મયશે મછે. મએભન મનમામ મકણ મ અને મક્માયે મકયે મછે મતે મએક મકમડ મછે. મ જ્માયે મ ભટા મબાગન મજનવભુદામ મગભે મ તે મ યસ્તે મ લીજમ મભેલલાની મકળીળ મકયત મ શમ મ એન મ ભતરફ મ ચખખ મ છે મ કે મ એભને મ વતમના મ લીજમ મ ય મ લીશ્વાવ મ નથી. મ છી મ બરેન મે
http://govindmaru.wordpress.com
32
આણે મ યાષ્ટ રન મભુદ્રારેખ મફનાલીને મ જાશે યભાાં મ એન મપ્રચાય મકયીએ મકે મ ધાભીક મઆદળોભાાં મ એને મ આગલુાં મસ્થાન મઆીએ મ! મ મ મ મ મ મ મ મ મ મલીકવીત મદેળ મજ્માાં મ કામદા મારનનુાં મ પ્રભાણ મલધાયે મ છે, તમાાં મ ઘણા મગુનેગાય મકડામ મ છે. મએભને મસ્લફચાલની મતક મભે મછે મઅને મગુન મવાફીત મથતાાં મલાજફી મવજા મણ મથામ મછે. મભટા મ બાગના મ કીસ્વાઓભાાં મ વતમન મ લીજમ મ થત મ શમ મ છે. મ આન મ મળ મ એભનાાં મ નમામ મ અને મ વ્મલસ્થાતાંત્રના મપાે મ જામ મછે. મજો મતાત્ત્લીક મયીતે મ વતમન મલીજમ મથત મ મશત મત મએનાાં મ યીણાભ મ ફધે મ જ મવયખાાં મ શત. મએભાાં મ આલ મસ્થબેદ મજોલા મન મભત. મકામદાની મજેટરી મલધાયે મ સ્થાના મ શમ મ એટરી મ લધાયે મ નીતીભત્તા મ જલામ. મ અને મ વાથે મ વાથે મ એટરુાં મ લધુ મ વતમારન મ ણ મ થામ. મ જ્માાં મ વુધી મ કામદાનુાં મ ારન મ વલપસ્લીકૃ ત મ ન મ થામ મ તમાાં મ વુધી મ આણ મ ભુદ્રારેખ મ કાગ મ ય મ જ મ યશે લાન મછે. વોથી મભટી મઅને મ ગભબીય મઘટના મછે મ મુદ્ધ. મએભાાં મ ઘણાની મજીાંદગી મુયી મથઈ મજામ મછે મ અને મ એનાથી મકેટરામે મ લધાયે ની મશભભેળ મભાટે મ ફદરાઈ મજામ મછે. મજો મમુદ્ધભાાં મ વતમન મજ મલીજમ મ થલાન મ શત મ ત મ આક્રભણખય મ શભભેળાાં મ શાયત મ શત મ અને મ તાના મ દેળની મ યક્ષા મ કયનાયા મ શભભેળાાં મ જીતતા મ શત. મ ણ મ લાસ્તલીકતા મ ઘણી મ જુ દી મ છે. મ આક્રભણખય મ જીતમા મ શમ મ એલા મ દાખરાઓથી મઈતીશાવ મછરકામ મછે. મુદ્ધભાાં મ લીજમ મભાટે મ ધભપમુદ્ધ મકે મ યક્ષણાતભક મક્ષે મ શલુાં મ ુયતુાં મ નથી. મલીજમ મથામ મછે મ કાફેર મઅને મ ળક્તીળાીન. મજેની મવ્મુશયચના મવાયી મશમ, વૈનીક મતારીભફદ્ધ મશમ, ળસ્ર મલધુ મ અવયકાયક મ શમ મ તે મ જીતે મ છે. મ ફે મ ધાભીક મ લીચાયધાયાઓ મ લચ્ચે મ ઘણાાં મ વળષ્ડ મ મુદ્ધ મ થમાાં મ છે. મ ફન્ને મક્ષે મધભપમુદ્ધન મદાલ મશમ; છતાાંમે મશાયજીત મફદરાતી મયશી મછે. મઅશીં મણ મલીજમ મવતમ– અવતમથી મય મયષ્ણ મછે. પ્રાણી મજગત મકુ દયતી મનીમભ મપ્રભાણે મચારે મછે. મએભના મતાના મકઈ મઆદળો મશતા મ નથી. મ એભાાં મ ળક્તીળાી મ અને મ ચારાકની મ જીત મ થામ મ છે. મ ળીકાયી મ પ્રાણી મ એના મ ળીકાય મ કયતાાં મ લધાયે મ ળક્તીળાી મશમ મછે. મળીકાય મજ્માયે મ ચારાકી મઅને મ ચતા મદેખાડે મ છે, તમાયે મ તે મ ફચી મ જામ મછે મ અને મ જ્માયે મ ગાપે ર મયશે મ છે, તમાયે મ એનુાં મ ભત મથામ મછે મ અને મ ળીકાયીનુાં મ બજન મફને મ છે. મ અશીં મવતમ મઅવતમ મજેલુાં મકઈ મનથી. મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મઆણે મ ણ મજ્માયે મ આણા મઉયીણાન, ળક્તીન મકે મ ચારાકીન મઉમગ મકયીને મ ફીજા મ ય મ લીજમ મ ભેલીએ મ છીએ, એ મ આણી મ અનદય મ યશે રા મ ાળલીણાની મ જીત મ છે. મ પ્રાભાણીકણે મ કે મ નમામીણે મ કાંઈ મભેલીએ મ છીએ, તે મ આણા મ વાંસ્કાયની મ અને મ વાથે મ વતમની મ ણ મજીત મછે.
http://govindmaru.wordpress.com
33
મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મઆ મફધી મયજુ આત મજુ ઠની મતયપે ણભાાં મ નથી મકયલાભાાં મ આલી. મઆના મદ્વાયા ‘વતમભેલ મ જમતે’ ની મભમાપદા મતયપ મધમાન મદમુું મછે. દુનીમાના મ ફધા મ જ મ તત્ત્લચીંતકએ મ વતમની મ ઉાવના મ કયી મ છે, શીભામત મ કયી મ છે મ અને મ ભાનલીમ મ આદળોભાાં ‘વતમ’ ને મ આગલુાં મ સ્થાન મ આમુાં મ છે. મ ફશુ મ ઓછા મ આદળો મ ભાટે મ આટરી મએકભતતા મશળે. દુનીમાની મ ફધી મ જ મ ધાભીક મ અને મ આધમાતભીક લીચાયધાયાઓ મ એભના મ વાભુશીક મ તત્ત્લજ્ઞાન મય મયચામેરી મછે. મએભાાંથી મજ મફધી મવાંસ્કૃ તીઓ મઉબી મથઈ મછે. મવભમ મઅને મ સ્થની મ ભમાપદાથી મય મએલા મઆટરા મફધા મલીશ્વભાનલએ મજે મએક મઅલાજે મકષ્ણુાં મછે મતે મખટુ માં ન મશઈ મળકે. ત મછી મઆ મફધી મજ મલીચાયધાયાઓભાાં મ અને મઆગ મજણાલેરી, યજેયજ મનજય મ વાભે મ ફનતી મઅને મ અનુબલાતી મલાસ્તલીકતાભાાં મ આટર મલીયધાબાવ મકેભ મછે મ ? એના મકેટરાક મ ચીરાચારુ મખુરાવા મઅને મપ્રતમુત્તય મઆ મપ્રભાણે મછે. અ) શે ર મખુરાવ મછે ‘આ મકીમુગ મછે’ ન અનમામ, અતમાચાય મ અને મ જુ ઠ મત મવદાકાથી મ ચાલ્માાં મ આલે મ છે. મકેટરીક મધાભીક મ કથાઓ મ પ્રભાણે મ અતમાચાયીઓન મ નાળ મ કયલા મ ભાટે, કશે લાતા મ વતમુગભાાં મ ઈશ્વયને મ તાને મ આલલુાં મ ડ્યુાં મ શતુાં. મ અતમાયે મ કઈ મ અલતાયી મ ુુ મ આલત મ નથી; કાયણ મ એની મ જુય મ જણાતી મ નથી. મશકીકતભાાં મ સ્લાસ્થમ, આલયદા, વભત્તી, ળાનતી, સ્લતનત્રતા મલગેયે મ ફધી મયીતે મ લીચાયીએ મ ત મ અતમાયે મ આણે મ શ્રેષ્ઠ મ વભમકાભાાં મ જીલી મ યષ્ણા મ છીએ, મ બરે મ એને મ ફીજા મ ગભે મ તે મ નાભ મ આે. રાખ લયવ રાાંફા મુગની મકલ્ના મને મભાનમતા મબુતકાને મલટાલનાયાઓ મદ્વાયા મરકને મ છેતયલાની મ એક મ તયકીફ મ ભાત્ર મ છે. મ ભાનલવાંસ્કૃ તી મ દવ મ શજાય મ લયવથી મ લધુ મ ુયાણી મ શલાના મ કઈ મુયાલા મનથી મઅને મ જે મ ુયાલા મભળ્ા મછે મ એના મયથી મલધુ મ ુયાણી મશલાની મળક્મતા મથતી મ નથી. મ ફ)
ફીજો મખુરાવ મછે ‘અાંતે મવતમન મલીજમ મથામ મછે’ ન અશીં મઉભેયેર મ‘અનતે’ ળફદ મભશતલન મછે. મએના મરીધે મકઈ મવભમભમાપદા મન મયશે તાાં મ
એના મ અથપઘટનભાાં મ ઘણી મ ભકાળ મ ભે મ છે. મ કઈ મ ચખલટ મ ન મ કયલાથી મ એ મ ફનાલને મ અનતે, આણા મજીલનના મઅનતે, કે મછી મલીશ્વના મઅનતે મણ મશઈ મળકે મછે.. ઘણી મ જ મ લજુ દલાી મ અને મ મથાથપ મ એલી મ એક મ અાંગ્રેજી મ કશે લત મ છે. ‘Justice delayed is justice denied.’ ‘નમામન મ લીરાંફ મ એ મ નમામન મ ઈનકાય મ છે.’ ‘અનતે’ થતા મ વતમના મ લીજમન મ આ મ કશે લત મ વાથે મ ભે મ ખાત મ નથી. મ ‘અનતે’ સ્લીકાયીએ મ ત મ ણ મ શભભેળાાં મ વતમ મફશાય મઆલે મજ મછે મએલુાં મદેખાતુાં મનથી. મવતમ ફશાય આલે તમે એન લીજમ થમ કે નશીં
http://govindmaru.wordpress.com
34
તે એક વલાર ત યશે મજ છે. મબુતકાના મકેટરામે મકમડા મવદીઓથી મલણઉકલ્મા મડ્યા મછે. જો મ રાાંફા મ વભમ મ છી મ જ મ વતમન મ લીજમ મ થલાન મ શમ મ ત મ એ મ દયભીમાન મ બગ મ ફનતા મ નીદો મ રકની મ માતનાન મ ઉકેર મ ળ? લીરભફની મ આલી મ લીચાયવયણી મ રકને મ નીષ્ક્રીમ મ ફનાલલાનુાં મ કાભ મકયે મછે. ક)
ત્રીજો મખુરાવ મછે: ‘કભપના મવીદ્ધાનત’ ન આ મભાનમતા મઆગરા મખુરાવાથી મણ મફે મ ડગરાાં મ આગ મજામ મછે. મુલપજનભ મઅને મ
ુનજપનભને મ સ્લીકાયલાથી મફધા મજ મપ્રશ્નના મઉત્તય મઆી મળકામ મછે. મઆનાથી મવભમ મભમાપદાન મ વદનતય મ છેદ મ ઉડી મ જામ મ છે. મ દુબાપગ્મે મ આલી મ ભાનમતાની મ લાસ્તલીકતાના મ કઈ મ વચટ મ ુયાલા મ નથી. મએની મતયપે ણ મકે મલીુદ્ધભાાં મકાંઈ મવાફીત મકયી મળકાતુાં મનથી. મએ મવ્મક્તીગત મલીચાયવયણીન મ ભુદ્દ મફની મજામ મછે. મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મજે મ રક મુનજપનભભાાં મ ન મભાનતા મશમ મએભના મભાટે મ વતમની મલેાવય મન મથમેરી મજીત મ એ મશાય મવભાન મછે. મએભના મભાટે મ કભપન મવીદ્ધાનત મએ મઅઘયા મવલારના મવાચા મજલાફ મટાલા મ ભાટે મ ળધી મ કે મ ઉજાલી મ કાઢેર મ એક મ ચારાક મ યસ્ત મ ભાત્ર મ છે. મ લૈશ્વીક મ સ્તયે મ ુનજપનભભાાં મ ન મ ભાનનાયા મરકની મફશુભતી મછે. ભાત્ર બાયતભા ાાંગયે રા ધભો મજ ુનજપનભભા ભાને છે. જ્માયે મધભપના મનાભે મકે મવત્તા મભાટે મરાખ મરકની મવાભુશીક મકતર મકયલાભાાં મઆલે મછે, કઈ મએક મજાતીનુાં મ નીકનદન મકાઢી મનાાંખલાભાાં મ આલે મ છે, તમાયે મ કભપન મવીદ્ધાનત માાંગ મરાગે મ છે. મ એને મ સ્લીકાયલુાં મ ફુદ્ધીગભમ મ નથી મ રાગતુાં. મ આલા મ વીદ્ધાનત મ શત મ ત મ વભસ્ત મ ભાનલજાતને મ રાગુ મ ડત. મ કઈ મ ચક્કવ મ લીચાયધાયા મ અનુવયનાયાઓ મ ભાટે મ ન મ શત. મ એક યીતે જોઈમે ત મ કભપન મ વીદ્ધાનત મએ મતાની મબુરની મજલાફદાયી મન મસ્લીકાયલાન મચખખ મરામનલાદ મછે. મફધ મનમામ મ અશીં, આ મજનભભાાં મઅને મવભમવય મભે મત મજ મવતમન મલીજમ મથમ મગણામ. ‘વતમભેલ મજમતે’ ન મઆદળપ મ અને મ યજયજ મજોલાતી મકે મ અનુબલાતી મલાસ્તલીકતા મ લચ્ચે મજે મલીયધાબાવ મછે મએના મત્રણ મચીરાચારુ મખુરાવા મઅને મએભનુાં મખાંડન મઆગ મલણપવ્મુાં મછે. મ આજ વુધી કઈણ લાચક મતયપથી મફીજા મનલા મખુરાવા મકે મછી મઆ મખુરાવાઓની મતયપે ણભાાં મ ‘ળાષ્ડભાાં મરખમુાં મછે’ વીલામની મકઈ મતાકીક મદરીર મકયલાભા આલી નથી. લાસ્તલીકતા મએ મછે મકે, ‘વતમન મશાંભેળાાં મલીજમ મથામ મછે’ એ મએક મલીળપુર મથીંકીંગ મ ભાત્ર મછે. મઆના મફદરે મ ‘વતમન મલીજમ મથજો’ એને મ આણ મઆદળપ મ ફનાલી મળકામ. મતેભ મજ મ ‘લશે રુાં મભડુ માં વતમ મપ્રકટ મથામ મછે’ એલુાં મઆશ્વાવન મરઈ મળકામ. મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મઆન મઅથપ મ એલ મથામ મછે મ કે મ વતમ–અવતમના મઆધાયે મ કઈ મદૈલી મળક્તી માવેથી મ કૃ ા મકે મદાંડની મઅેક્ષા મન મયખામ. મઆણા મઆચયણના મજે મણ મપામદા–ગેયપામદા મથતા મશમ મતે મ
http://govindmaru.wordpress.com
35
વભાજના મપ્રતમાઘાત મુે મબગલલાના મઆલે મછે. મખટુ માં કયનાય મકામદાભાાંથી મછટકી મજામ મત મણ; આડકતયી મ યીતે મ તે મ વભાજ મ ાવેથી મ કઈક મ પ્રકાયની મ વજા મ ાભત મ શમ મ છે. મ ગભે મ તેટરુાં મ ખટુ માં કયનાય મ‘ભટાાં મ ભાથાાં’ છટકી મજામ મછે, જ્માયે મ વાભાનમ મભાણવ મપવાઈ મજામ મછે મ ની મલાસ્તલીકતા મ એ મ વભાજની મ ભનબાલના મ અને મ ફેલડી મ નીતી મ છતી મ કયે મ છે. મ (અશીં મ ‘વભાજ’ ળફદભાાં મ યાજ્મવ્મલસ્થા, ધભપ મતેભ મજ મજ્ઞાતી–લણપ મફધાન મવભાલેળ મથામ મછે.) મ ઈતીશાવ મ શાંભેળા મ જીતનાય મ ક્ષ મ યચે મ છે મ અને મ રખે મ છે. એ મ પ્રભાણે મ નામક મ અને મ ખરનામક મનક્કી મથામ મછે. વતમ મઅને મઅવતમની મવ્માખમા મણ મતમાયે મજ મયચામ મછે. જેન મલીજમ મ થામ મછે મ એના મદૃષ્ટીકણને મ જ મ વતમ મશલાનુાં મ ઠવાલલાભાાં મ આલે મ છે. મઅને મ શાયનાયન મદૃષ્ટીકણ મ દફાઈ મજામ મછે. મવાચ મનીષ્ક્ષ મઈતીશાવ મણ મવતમની મજેભ મજ મએક મ‚લીળપુર મથીંકીંગ‛ ભાત્ર મ છે. ફીજા મલીશ્વમુધધભાાં મ જો મવાથી મયાષ્ટ રને મ ફદરે મ જભપની-જાનની મજીત મથઈ મશત મ ત મ આજે મ દુનીમાનુાં મ સ્લુ મવાલ મજુ દુાં મ શત. ધભપ મ અને મ જાતી મઆધાયીત મઉંચનીચના મ બેદ મસ્લીકૃ ત મ શત. ળીતમુધધભાાં મ યળીમાની મ જીત મ અને મ અભેયીકાની મ શાય મ થઈ મ શત મ ત મ દુનીમાભાાં મ ફધે મ વાભમલાદ મ અને મ વયભુખતમાયી મ શત. રકળાશી મ એક મ પ્રમગ મ ફની મ યશી મ જાત. વ્મક્તીગત મ સ્લતનત્રતાની મલાત મણ મગુન મગણાત. વતમના મલીજમની મફીજી મફાજુ મણ મછે. મદયે કના મજીલનભાાં મઅતમાંત મખાનગી મકશે લામ મ એલી મથડી મઘણી મફાફત મશમ મછે. મખાનગી મએટરા મભાટે મ કે મ વાંફાંધી મવ્મક્તી મતે મ જાશે ય મન મથામ મ એલુાં મ ઈચ્છે મ છે. મ બુતકાભાાં મ ફનેર મ કઈ મ અનીચ્છનીમ મ ફનાલ મ કે મ છી મ છાનાાંછનાાં મ રગ્નેતય મ વભફનધ મ આના મ દાખરા મ છે. મ ઘણા મ ‚Victimless Crime‛ શમ છે. મ આલાાં મ વતમ મ જ્માયે મ પ્રકાળભાાં મઆલે મછે, તમાયે મરાગતા–લગતા મફધાને મગુભાલલાનુાં મશમ મછે. મએભાાં મફધાની મશાય મછે, જીત મકઈની મનથી. મ મઘણી મલાય મઆલા મ‚વતમ‛ મફશાય મન મઆલે મ એભાાં મ જ મવોનુાં મ શીત મવભામેર મુાં શમ મછે. યાષ્ટ રીમ મકે મઆનતયયાષ્ટ રીમ મસ્તયે મજોઈએ મત મદયે ક મવયકાય માવે મઅને મવયકાય મલીળે મ કેટરીમ મ ગુપ્ત મ ફાફત મ શમ મ છે. મ જો મ એ મ ફધી મ તેભ મ જ મ એભના મ ગુપ્તચય મ ખાતાનાાં મ કાયસ્તાન મ ફશાય મ આલે મ ત મ એનાાં મ અતી ગભબીય મ યીણાભ મ આલી મ ળકે મ છે. મ આલાાં મ ગભબીય મ યીણાભના મ બગે મણ મફધાાં મજ મવતમનુાં મપ્રગટ મથલુાં મઅને મવતમન મલીજમ મઈચ્છલ મકેટરુાં મલાજફી મછે મ? એલુાં મકશી મળકામ મકે મભાત્ર મફશુજન મશીતામ, ફશુજન મકલ્માણકાયી મવતમ મપ્રગટે મઅને મ એન મ લીજમ મ થામ. મ જો મ એ મ ળક્મ મ શમ મ ત મ એ મ વતમ મ ‘ફશુજન મ શીતામ’ કે મ ‘ફશુજન મ કલ્માણકાયી’ છે મએલુાં મકણ મનક્કી મકયે ? ફશુભતી મણ મશભભેળાાં મવાચી મનથી મશતી.
http://govindmaru.wordpress.com
36
અનતે મ એટરુાં મ જ મપરીત મથામ મછે મ કે મ વતમન મલીજમ મઈચ્છનીમ મખય; છતાાં મ એ મએક મ આદળપ મછે, લાસ્તલીકતા મનથી. મઆણે મવાચા મશઈએ મએટરે મવતમની મજીતની મઆળાભાાં મફેવી મના મ યશે તાાં, જીત મભાટે મજુયી મફધા મજ મપ્રમતન મકયી મછુ ટલા મજોઈએ. મઆઆ મવતમન મલીજમ મનથી મ થલાન. મભાનલ મવભુદામ મઆદી મકાથી મતા મલીળેના મઅને મ આવાવની મદુનીમા મલીળેના મવતમ મ વભજલાની મકળી મકયી મયષ્ણ મછે. મએને મ થડાઘણાાં મ વતમ મવભજામા મછે મ અને મ ઘણા મવતમ મશજી મ વભજલાના મ ફાકી મ છે. મ ફધાજ મ વતમ મ શજી મ વુધી મ કઈને મ ણ મ વભજામા મ નથી મ કાયણ મ તે મ ળક્મ મ નથી. મ મજોકે મ વતમના મનાભે મ ફીજુ માં ઘણ મઅવતમ મપે રાલલાની મબયુય મકળીળ મથઈ મછે, મથઈ મયશી મ છે. મએભાાં મઘણાને મવપતા મણ મભી મછે. આણાં મ જીલન મ ફે મ પ્રકાયના મ નીમભને મ આધીન મ શમ મ છે. કુ દયતના મ નીમભ મ અને મ વભાજના મનીમભ. કુ દયતના મનીમભ મઅચર મછે. વતમન મલીજમ મથામ મજ મએ મકુ દયતન મનીમભ મ નથી; કાયણ મ કે મ કુ દયતી મ નીમભભાાં મ વતમ–અવતમ મ જેલુાં મ કળુાં મ નથી. મ વભાજના મ નીમભ મ ભાણવે મ ફનાવ્મા મછે. વતમ–અવતમ મજે મતે મવભાજના મનીમભ મઆધાયીત મઅથપઘટન મછે. મ મવતમની મવ્માખમા મ વભાજે–વભાજે મ ફદરામ મણ મછે. એટરે મ વતમન મલીજમ મથામ મએ મઆડકતયી મયીતે મ વભાજના મ નીમભનુાં મ ારન મથામ મએલી મઅેક્ષા મછે, એલ મ આગ્રશ મછે. મટુકાં ભા મદેળના મકામદાનુ મ ારન મએ મ વતમન મલીજમ મગણી મળકામ. કામદા મલાજફી મકે મ ગેયલાજફી મણ મશઈ મળકે મ છે. એ મઆણી મ અયીક્લતા મછતી મકયે મછે. એન મકઈ મઉામ મનથી. કુ દયતના મ યશસ્મ મ ઉકેરલાની મ ળુઆત મ છેલ્લા મ ચાયવ મ લયવથી મ ળુ મ થઈ મ અને મ છેલ્લા મફવ મલયવથી મઝડી મફની મછે. એનાથી મઘણી મયભયાગત મભાનમતાઓ મખટી મવાફીત મ થઈ મછે. ુનજપનભ મજેલી મભાનમતાઓને મ શલે મ આાંખ મભીચીને મ સ્લીકાયલા મઘણા મરક મતૈમાય મનથી. એભના મભતે મ અઘયા મવલારના મવાચા મજલાફ મટાલા મભાટે મ ળધામેર મઆ મએક મચારાક મયસ્ત મ ભાત્ર મ છે. મ જો મ ‚વતમભેલ મ જમતે‛ કુ દયતનન મ નીમભ મ શત મ ત મ અશીંવાપ્રધાન મ લીચાયધાયા મ આજ્વુધી મફધે મસ્લીકાયાઈ મગઈ મશત. ધાભીક મભતબેદને મરીધે મઅગણીત મરકએ મજાન મગુભાવ્મા મ ન મશત. દુનીમાભાાં મ ગુરાભી મકે મ અસ્ૃશ્મતા મજેલી મપ્રથા મન મઆલત. રાખની મવાંખમાભા મવાભુશીક મ વાંશાય મન મથમ મશત. છેલ્લ,ે મબાયત મવયકાયના મભુદ્રારેખ મલીે મ નાનણભાાં મ લાાંચેર મએક મકાવ્મની મફે -ત્રણ મ ાંક્તીઓ મમાદ મછે મતે મઅત્રે મટાાંકી મછે. વતમભેલ મજમતે, વયવ મભુદ્રારેખ મછે, ણ મકદી મએ મલીચામુું મછે? વતમ મજો મજીતળે, આનુ મળુાં મથળે? અનુક્રભણીકા
http://govindmaru.wordpress.com
37
06-2012-10-11
અશીંવાની મઆગેકુચ આ ેખ અહીંસાને કેન્દ્રસ્થાને રાખી ખાયો છે. એમાાં કેટાક ૌરાણીક ાત્રોના નીણણયને અહીંસાના દૃષ્ટીકોણથી મુવાયા છે. ોતાની માન્દ્યતાથી ભીન્ન રજુ આત વાાંચવાથી જેમની ાગણી દુભાતી હોય એમના માટે આ ેખ ન વાાંચવો હીતાવહ રહે શે. યાભામણ મઅને મભશાબાયતના મવાચાણા મભાટે મલીલાદ મઉઠત મયશે મછે. મઆણે મ એભાાં મ ન મડતાાં મ એટરુાં મ ત મસ્લીકાયીએ મકે મ વ મકયડથી લધુ મ રકની મવાંસ્કૃ તી મ અને મ જીલનદ્ધતી મય મ વોથી મ લધુ મ પ્રબાલ મ આ મ ફે મ ભશાગાથાઓન મ છે. મ એટરે મ યાભામણ મ અને મ ભશાબાયત મ લાસ્તલીક મ શમ મમા મન મશમ, મએભને મઅલગણી મત મન મજ મળકામ. આ મ ભશાકાવ્મનુાં મ અવરી મ વાંસ્કૃ ત મ રખાણ મ ત મ વાલ મ ઓછા મ રકએ મ લાચ્મુાં મ શળે. મ મ યાભામણ મ અને મ ભશાબાયત મ ઘણા મ લીદ્વાન મ રકમે મ રખમુાં મ છે મ એલુાં મ ણ મ વાાંબળ્ુાં મ છે. મ અતમાયે મ જનવાભાનમના મભનભાાં મ જે મ સ્લુે મ છે મ તે મ ભુખમતલે મ યાભાનનદ મવાગય મઅને મ ફી. મઆય. મચયાની મ મ T. મV મ મય દાપલેર શ્રેણીની યજુ આતનુ માં મછે. મનીચેનુાં મરખાણ મએના મવાંદબપભાાં મછે. પ્રચરીત મ ભાનમતાની મ તયપે ણભાાં મ રખલુાં મ વશે રુાં મ અને મ વુયક્ષીત મ શલાથી મ એલુાં મ ઘણાં મ રખામ મછે. મભાનમતાની મફીજી મફાજુ મયજુ મકયલાન મઆળમ મઆાંધા મલીયધન મરગીયે મનથી, મફલ્કે મ તે મ લીમને મ ફીજા મદૃષ્ટીકણથી મતાવલાની–જોલાની મકળીળ મછે. મ મલૈચાયીક મતેભ મજ મવાાંસ્કૃ તીક મ લીકાવ મભાટે મતે મજુયી મછે. આ મ ભશાકાવ્મભાાં મ લણપલામેર મ ફધુાં મ તતકારીન મ વભાજની મ લાસ્તલીકતા મ શળે . મ અત્રે મ એને મ ભુરલલાની મ કળીળ મ નથી મ કયી; મ ફરકે મ આજનાાં મ જીલનભુલ્મ, મ વાચાાં–ખટાાંની મ આણી મ વભજ, મભાનલતા મલગેયેના મવાંદબપભાાં મલીચાયતાાં મઆ મભશાકાવ્મના મકેટરાક મપ્રવાંગ મભનને મભુાંઝલતા મ પ્રશ્ન મઉઠાલે મછે. મએભાાંથી મથડાને મઅશીં મઅશીંવાના મભાદાંડથી મજોઈએ. યાભામણન મ વોથી મ લધાયે મ જાણીત મ પ્રવાંગ મ છે મ યાભ–યાલણનુાં મ મુદ્ધ. મ દય મ દળેયાએ મ એની મમાદ મતાજી મકયામ મછે મતેભ મજ મઅનમ મકેટરામે મપ્રવાંગે મએન મઉલ્લેખ મથામ મછે. મ (૧) મ
કઈનુાં મ અભાન મ કયલુાં મ શમ, મ કઈ મ લાતન મ ફદર મ રેલ મ શમ મ ત મ તે મ વભમે મ એન મ
વોથી મ અકવીય મ યસ્ત મ શત મ એની મ તનીનુાં મ અશયણ મ કયલાન. મ એ મ અનુવાય મ યાલણ મ વીતાનુાં મ અશયણ મકયે મ છે. મષ્ડીના મઅશયણન મઆ મશે ર મપ્રવાંગ મનશીં મશમ, મઅને મ છેલ્લ મત મનશત મ જ. આને મ ફે મ વ્મક્તીઓ મલચ્ચેન મઅાંગત મભાભર મકશે લામ. મવાભાનમ મયીતે મ જ્માયે મ આલ મ ફનાલ મફનત મતમાયે મફે મજણ મલચ્ચેના મદ્વનદ્વ મદ્વાયા મએન મઉકેર મરલાત.
http://govindmaru.wordpress.com
38
શ્રીયાભ મ વાભાનમ મ યાજા મ નશતા. મ એભના મ ભનભાાં મ તાની મ પ્રજા મ ઉયાાંત મ વભસ્ત મ વૃષ્ટીનુાં મ શીત મ યશે રુાં મ શતુાં. મ લીષ્ણના મ અલતાય મ એલા મ ત્રીકાજ્ઞાની મ યાભને મ ખફય મ શતી મ કે મ તે મ અજેમ મછે મ તેભ મજ મતેભના મવીલામ મયાલણને મ ફીજો મકઈ મશયાલી મકે મ ભાયી મળકે મ એભ મનથી. મમુદ્ધના મ અનતે મયાભ–યાલણ મવાભ–વાભે મઆલે મજ મછે. મમુદ્ધન મઅનત મણ મએભના મદ્વનદ્વથી મજ મઆલે મછે. મએ મ દયભીમાન મફન્ને મ ફાજુ ના મકેટરા મફધા મવૈનીકનુાં મ ભૃતમુ મ થામ મછે મ ! મળુ માં આટરા મરકની મઆશુતી મ જુયી મશતી મ? જે મકથાને મઆધાયે મવાંસ્કૃ તી મયચામ મછે મઅને મઘડામ મછે મતે મકથા મભાત્ર મયવપ્રદ મશમ મએ મ ુયતુાં મનથી. મએન મદયે ક મપ્રવાંગ મઆદળપ મશલ મજુયી મફને મછે. ળાનતીકાભાાં મ દયે ક મ દેળના મ વૈનમભાાં મ સ્લેચ્છાએ મ બયતી મ થમેર મ વૈનીક મ શમ મ છે. મ જ્માયે મ કઈ મ દેળ મ મુદ્ધ મે ચઢે મ છે મ કે મ યાણે મ ચડલુાં મ ડે મ છે મ તમાયે , મ વૈનમભાાં મ મુલાનની મ પયજીમાત મ બયતી મકયલાભાાં મ આલે મ છે. મઅલાપચીન મબાયત મક્માયે મ ણ મભટા મમુદ્ધભાાં મ વાંડલામુાં મ નથી. મબાયતની મ લવતી મઅને મ ગયીફીને મ રીધે મ પયજીમાત મબયતીની મજુય મઉબી મથઈ મનથી મએટરે મ આણને મ એન મ ખમાર મ ન મ શમ. મ આલી મ યીતે મ પયજીમાત મ જોડામેર મ વૈનીક મ અને મ ધનધાકીમ મ યીતે મ જોડામેર મ વૈનીકભાાં મઘણ મપયક મશમ મછે. યાલણની મ વેનાભાાં મ તે મ વભમે મ આલા મ પયજીમાત મ બયતી મ કયે રા મ વૈનીક મ શળે મ જ. મ વુગ્રીલની મુયી મવેનાને મ (લાનયવેના) મઆ મમુદ્ધ મવાથે મ કળી મનીવફત મન મશતી. મમુદ્ધભાાં મ જે મ વૈનીક મ ભયે મ છે મ એભનાાં મ કુ ટભુ ફ મનીયાધાય મથામ મછે. મમુદ્ધન મઅનત મકેલી મયીતે મ આલલાન મછે મ એની મયાભને મ ખફય મશલા મછતાાં; મમુદ્ધભાાં મઆટરી મફધી મનીદો મવ્મક્તીઓન મબગ મઆલાનુાં મકાયણ મળુાં મશતુાં મ? થડા લો શે રા મ ઈયાક–અભેયીકાના મ મુદ્ધન મ વભગ્ર મ લીશ્વભા લીયધ થમ શત. મ ખુદ મ અભેયીકાની મ ફશુભતી મ પ્રજા, મ જે મ ળુઆતભાાં મ મુદ્ધને મ ટેક મ આતી મ શતી મ તે, મ આખયે મ મુદ્ધ મ આટલાની મ તયપે ણભાાં મ શતી. મ કાયણ મ કે મ ફધાને મ ઈયાકના મ નાગયીકની મ માતના મ નજય મ વાભે મ દેખામી મ શતી. યાલણ વેના તેભ મ જ લાનય વેનાની માતના તમાયે કઈને દેખાઈ નશીં? મ મ બુતકાનુાં મજે મદેખાતુાં મનથી મએનુાં મભશત્ત્લ મઓછુ માં નથી મથઈ મજતુાં. મુદ્ધ મ એ મ યાજકાયણનુાં મ લીસ્તૃતીકયણ મ ગણામ મ છે. મ ભશત્ત્લાકાાંક્ષી મ નેતાઓના મ અાંગત મ એજનડા મ ભાટે મ કેટરામે મ નીદો મ રક મ ખુલાય મ થઈ મ જામ મ છે. મ આજે મ આ મ ફધુાં મ સ્ષ્ટ મ દેખામ મ છે. મ શે રાાં મએલુાં મનશતુાં મએભ મભાની મન મરેલામ. (2)
ભશાબાયતની મ કથા મ ધભપમુદ્ધના મ નાભે મ ઓખાતા મ કુ ુક્ષેત્રના મ મુદ્ધ મ આવાવ મ
લણામેરી મ છે. મ મુદ્ધ મ નીલાયલાના મ ફધા મ પ્રમાવ મ નીષ્પ મ જતાાં, મ અાંતે મ કોયલ–ાાંડલ મ મુદ્ધભેદાનભાાં મ વાભવાભે મઆલી મજામ મછે. મફધા મસ્લજનને મવાભે મઉબા મજોઈને મલીલળ મઅજુ નપ ને મશ્રીકૃ ષ્ણ મજે મફધ મ
http://govindmaru.wordpress.com
39
આે મછે મતે મશ્રીભદ્ મબગલદગીતા મનાભે મશીનદુ મલીચાયધાયાન મામાન મગ્રાંથ મફની મજામ મછે. મઅનતે મ મુદ્ધ મથામ મછે. મઆઠ મજણ મવીલામ મફન્ને મફાજુ ના મફધાન મએભાાં મનાળ મથામ મછે. મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મઅશીં મણ મભન મભુાંઝામ મછે મઅને મપ્રશ્ન મઉઠે મકે મળુાં મમુદ્ધ મનીલાયલા મફધા મપ્રમતન મવાચે મજ મ થમા મશતા મ? મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મયાજલાંળની મવ્મકતીઓ મભાત્ર મયાજ મકયે ; મફીજુ માં કાંઈ મન મકયે મએ મતમાયની મપ્રથા મશળે. મઆ મ પ્રથા મએટરી મવફ મશમ મકે મ એના મભાટે મ વલપનાળ મલશયી મરેલામ મ ! મભીત્રયાજ્મભાાં મ ાાંડલ મએક મ લપ મ ભાટે મ અજ્ઞાતુે મ વાભાનમ મ નાગયીક મ થઈને મ યષ્ણા મ શતા. મ શલે મ ત મ અજ્ઞાતલાવન મ વલાર મ નશત. મપ્રતીષ્ઠા મવાથે મભીત્રયાજ્મભાાં મ યશી મળક્ત. મઅાંતમાપભી મકૃ ષ્ણને મમુદ્ધનાાં મયીણાભ મલીળે મફધી મ ખફય મશતી. મએભણે મવલપનાળ મનીલાયલા મઆ મપ્રમાવ મકમો મશત મ? મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મમુધીષ્ઠીયને મ ફધા મબાઈઓભાાં મ વોથી મલધુ મ ધીયગભબીય, મનમ્ર, મભામાુ, મ બાલનાળીર મ લગેયે મ ફતાલલાભાાં મ આલે મ છે. મમુદ્ધ મભેદાનભાાં મ જે મ યીતે મ અજુ નપ મલીલળ મથામ મછે મ તેભ મમુધીષ્ઠીય મણ મ થમા મશળે. મમુદ્ધ મનીલાયલાની મએક મલધુ મળક્મતા મતાવીએ. મુદ્ધ મ ભેદાનભાાં મ શ્રીકૃ ષ્ણ, મ અજુ નપ ને મ ફદરે મ મુધીષ્ઠીયને મ ઉદેળ મ આે મ છે. મ એ મ કાલ્નીક મ તેભ મ જ મ લૈકલ્ીક મ ઉદેળન મ વાય મ મુધીષ્ઠીયના મ ળફદભાાં મ જોઈએ. મ કોયલ મ ક્ષભાાં મ ઉબેરા મલડીરને મ પ્રણાભ મકયી મમુધીષ્ઠીય મકશે મ છે: મ‘અભે મ અશીં મઅભાયી મવાથે મ થઈ મયશે ર મઅનમામ મ વાભે મ રડલા મઆવ્મા મછીએ; મઆ મવાથે મ રડલા મકે મ આને મ ભાયલા મનથી મઆવ્મા. મઅભે મ ભયલાથી મ ણ મડયતા મનથી. મ મએક મક્ષત્રીમ મતયીકે મ અભે મ શલે મ મુદ્ધબુભી મછડીને મ ણ મનથી મજલાના; મતેભ મજ મ કૃ ષ્ણની મજેભ મઅભે મ ણ મળષ્ડ મલાયલાના મ મનથી. મજ્માાં મ વુધી મઅભને મ અભાય મશક મન મભે મ તમાાં મ વુધી મઅભે માાંચ મબાઈઓ મઅન્નજન મતમાગ મકયી મઅશીં મજ મઉબા મયશીળુાં.’ છી મતાના મક્ષના મફધા મમદ્ધાઓ મઅને મવૈનીકન મઆબાય મભાની મકશે મછે, મ‘તભને મ ફધાને મ તતાના મઘયે મ ાછા મજલાની મછુ ટ મછે. મતભાયા મય મમુદ્ધબુભી મછડી મજલાનુાં મ કરાંક મનશીં મ રાગે. મવતમલક્તા મમુધીષ્ઠીયનુાં મઆ મલચન મછે.’ પયી મ ાછુ માં કોયલ મ તયપ મ લીને મ કશે મ છે, મ ‘આ મ ણ મ આના મ વૈનીકને મ ાછા મ જલાની મછુ ટ મઆી મળક મછ; મણ મઆ મવો મભશાયથીઓને મ મુદ્ધબુભી મછડી મજલાની મછુ ટ મનથી. મ આને મ મગ્મ મરાગે મ ત મઅભને મ શણી મળક મછ. મઆ મવોને મ અશીં મજ મયશે લાનુાં મ છે.’ મલગેયે મ લગેયે મ વભુણપ મ‘ગાાંધીગીયી’ મકયે મછે. દુમોધનને મ ત મ લગય મ મુદ્ધ મે જોઈતુાં મ ભી મ જાત; મ ણ મ બીષ્ભ, મ દ્રણાચામપ, મ કણપ મ લગેયે મ ભશાયથીઓના મપ્રતમાઘાત મકેલા મશત મઅને મ એનુાં મ યીણાભ મળુાં મ આલત મએ મલાચક મતાની મયીતે મ લીચાયી મ રે. કદાચ મુદ્ધ થમુાં મ જ ન શત. ફીજુ માં કાંઈ મ નશીં મ તમે; મ રાખ મ નીદો મ વૈનીક મ ફચી મ
http://govindmaru.wordpress.com
40
ગમા મશત. માાંડલના મલાયવાગત મશક મભાટે મ રાખ મવૈનીકનાાં મ જીલનન મભુબુત મશક મછીનલામ મ ન મશત. મએભનાાં મ યીલાય મનીયાધાય મન મથમાાં મ શત. મકે મ છી મતમાયની મવભાજવ્મલસ્થાભાાં મ વૈનીક મ અને મએભનાાં મયીલાયનાાં મજીલનની મકાંઈ મકીભભત મજ મનશતી મ! (3)
તનીને મએટરા મભાટે મઅધાુંગના મકશે લાભાાં મઆલી મછે મકે મતે મતીની મભમાપદાઓની મુયક મ
ફને. મ (આભ મ ત મ તી–તની મ ફન્નેએ મ એકફીજાનાાં મ ુયક મ ફની, મ ાટપનય મ ફની, મ વાંવાયના મ પ્રશ્ન મ ઉકેરલાના મશમ મછે.) મઅનધ મયાજકુ ભાય મવાથે મ લીલાશ મનક્કી મથતા મઆાંખે મ ાટા મફાાંધી મસ્લેચ્છાએ મ જીલનબયન મ અાંધા મ સ્લીકાયી મ રેનાય મ ગાાંધાયીને મ ભશાવતીનુાં મ ફીુદ મ ભળ્ુાં મ છે. મ ળુાં મ એનુાં મ આ મ ગરુાં મ લાજફી મ શતુાં મ ? મ તીની મ ખાભી મ પ્રતમેની મ વશાનુબુતીથી મ તે મ ણ મ એની મ ભજફુયીન મ અશે વાવ મકયી મકદાચ મતનીધભપ મ (!) મનીબાવ્મ મશમ. મએના મફદરે મ ભશાયાજ મધૃતયાષ્ટ રની મઆાંખ મ ફની મભશાયાણી મતયીકેની મપયજ મફજાલલી મએ મલધુ મ જુયી મનશતુાં મ ? મ મએ મયીતે મ કેટરાાંમે મ વાંકટ મ નીલાયામાાં મશત. (4)
ીતાની મ એક મ ઈચ્છા મ ુયી મ કયલા મ ુત્ર મ દેલવ્રત મ આકયી મ પ્રતીજ્ઞા મ રઈ મ બીષ્ભ મ તયીકે મ
પ્રવીદ્ધ મ થમા. મ એ મ પ્રતીજ્ઞા મ ાલા મ એભણે મ કાંઈ મ કેટરીમે મ ફાાંધછડ મ કયી મ શતી. મ કઈ મ ચક્કવ મ વાંજોગભાાં મ રીધેરી મ પ્રતીજ્ઞા મ વાંજોગ મ ફદરાતાાં મ ણ મ તડી મ ન મ ળકામ મ એલી મ વભજ મ તમાયે મ દૃઢ મ ફનેરી મ શળે. મ દેળના મ શીતભાાં, મ ભાનલવભાજના મ શીતભાાં મ ગાાંધાયીએ મ તેભ મ જ મ બીષ્ભ મ ીતાભશે મ તાની મપ્રતીજ્ઞાઓ મતડી મશત મત મકેટર મલીનાળ મટાી મળકામ મશત મ! મઆજના મવાંદબપભાાં મ કઈ મ એક મવ્મક્તીની મપ્રતીજ્ઞા મકે મલચન મઆટરા મભાનલવાંશાય મકયતાાં મલધાયે મઅગતમનાાં મશઈ મળકે મ? (5)
ભશાબાયતના મ મુદ્ધ મ દયભીમાન મ બીષ્ભ, મ દ્રણાચામપ, મ કણપ, મ અબીભનમુ, મ દુમોધન, મ
ાાંડલુત્ર મલગેયેન મે ભાયલા મભાટે મ ફન્ને મ ફાજુ ના મમદ્ધાઓએ મતાના મક્ષત્રીમધભપનુાં મ તેભજ મમુદ્ધના મ નીતીનીમભનુાં મ ઉલ્લાંધન મ કમુું મ શતુાં. મ જીતલા મ ભાટે મ નીમભન મ બાંગ મ લાજફી મ શત મ ણ મ વાંશાય મ અટકાલલા મકઈને ણ મપ્રતીજ્ઞાન મબાંગ મલાજફી મનશત મરાગ્મ મ?
♦♦♦ થડા મ વભમ મ શે રાાં મ વાય મ થમેરી મ ગાાંધીજીની મ 60ભી મ ુણમતીથી મ નીભીત્તે મ એભના મ લીળે મ વભાચાયત્રભાાં મ ઘણાં મ રખામુાં મ શતુાં. મએભાાંન મએક મરેખ મખાવ મધમાન મદયી મગમ. મતે મ શત મ ‘ભશનથી મ ભશન, મ લામા મ ભશાલીય’. મ એ મ રેખભાાં મ શ્રીકૃ ષ્ણ મ (ભશન), મ ભશાલીય મ અને મ ગાાંધીજી(ભશનદાવ)ના મ લીચાય મ અને મ જીલનની મ વયખાભણી મ કયી મ શતી. મ આણે મ એભને મ થડા મ જુ દા મદૃષ્ટીકણથી મજોઈએ.
http://govindmaru.wordpress.com
41
ાાંડલને મ એભના મયાજ્મન મશીસ્વ મઅાલલા મભાટેની મલીષ્ટી મનીષ્પ મ મજતાાં મ કૃ ષ્ણને મ મુદ્ધ મ અનીલામપ મ રાગ્મુાં. મ એભને મ તમાયે મ અશીંવક મ લીકલ્ મ મગ્મ મ રાગ્મા મ નશીં મ કે મ છી મ વુઝ્મા મ નશીં? ભશાલીય મઅને મફુદ્ધ મફન્નેએ, મકોયલ ાાંડલથી અરગ દૃષ્ટીકણ મઅનાલી, મફીજાનાાં મ દુ:ખ મનીલાયલા મતાના મશકનાાં મયાજાટ મશતાાં મ તે મણ મછડ્યાાં મશતા. મદુનીમાને મ અશીંવાન મભાગપ મ ફતાવ્મ મશત. મ જો મકે મએભની મઅશીંવા મવ્મક્તીગત મઅજભામળ મુયતી મવીભીત મયશી મછે. મવાલપજનીક મ યીતે મ જનવભુદામ મ જેટરી મ લીસ્તૃત મ ન મ ફની મ ળકી. મ એભના મ ઉયાાંત મ ઘણા મ વાધુવાંતએ મ ણ મ અશીંવાન મવ્મક્તીગત મઅભર મકમો મછે મ મઅને ઉદેળ આમ છે. મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મગાાંધીજીની મ અશીંવાન મ લીસ્તાય મ વાલપજનીક મ શત. મ એભણે મ વતમ મ અને મ અશીંવાને મ ભાગે મ વત્તાુઢ મળાવકને મ ળાવન મછડી મજલાની મપયજ માડી મશતી. મગાાંધી મકઈ મઅલતાયી મુુ મ નશતા. મ આણી મ જેભ મ જ મ વાભાનમ મ વ્મક્તી મ તયીકે મ જનભમા મ અને મ ઉછમાપ મ શતા. મ એભણે મ ઘણી મ બુર મણ મકયી મશતી મઅને મજાશે યભાાં મએન મએકયાય મણ મકમો મશત. મ આટરી મઉન્નત મઅને મલીસ્તૃત મશલા મછતાાં મ એભની મઅશીંવાના મપ્રમગની મણ મભમાપદા મ શતી. મએ મઅાંગ્રેજો મવાભે મ કાભ મઆલી; મણ મતાના મજ મ દેળફાાંધલ મવાભે મ કાભ મન મ આલી મળકી. મ દેળના મ બાગરા મ લખતે મ પાટી મ નીકેરાાં મ કભી મ યભખાણને મ અટકાલલાભાાં મ એ મ નીષ્પ મ નીલડી. મ ગાાંધીજી મ રાાંફુાં મ જીવ્મા મ શત મ ત મ આલા મ ફનાલને મ કાયણે મ એભની મ ાછરી મ જીનદગીભાાં મ તેઓ મ વાલપજનીક મ અશીંવાના મ વપ મ ુજાયી મ ગણામા મ શત મ કે મ નશીં મ એ મ એક મ પ્રશ્ન મ યશી મ જામ મ છે. મ કભનવીફે મઅશીંવાના મુજાયીનુાં મભૃતમુ મકુ દયતી મનશતુાં, મશીંવક મશતુાં. મદેળ મતેભ મજ મએભના મચાશક મ ભાટે મતે મદુ:ખદ મઘટના મશતી. મએભના મબગે મઅશીંવાની મળાખ મજલાઈ મકશે લામ મ? આલા મ વાંલેદનળીર મ લીમ મ ય મ અરગ મ ભાંતવ્મ મ યજુ મ કયલાન મ એક મ અથપ મ એ મ કયી મ ળકામ મકે મ રખનાયને મ આલા મફનાલ માછના મગુઢ મવાંદેળ મલીળે મ કાંઈ મવભજ મનથી. મએ અથપ રઈ ળકામ. મ ફીજો મ અથપ મ એ મ ણ મ શઈ મ ળકે મ કે મ ભાનલ મ વાંસ્કૃ તી મ ધીયે ધીયે મ લીકાવ મ ાભી મ યશી મ છે. મ વાાંસ્કૃ તીક મલીકાવનાાં મઆ મગથીમાાં મછે. આડેધડ મમુદ્ધ મકયલા મકયતાાં મ એને મ નીલાયલા મપ્રમાવ મકયલા મઅને મ ન મછુ ટકે મ જ મમુદ્ધન મ આળય મરેલ મએ મઅશીંવાનુાં મ શે રુાં મગથીમુાં મશતુાં. મકઈ મણ મવાંજોગભાાં મમુદ્ધ મન મકયલાન, મફદર મ ન મરેલાન, મક્ષભા મકયલાન મભશાલીયન મવાંદેળ મએ મઅશીંવાનુાં મ ફીજુ માં ગથીમુાં મ શતુાં. મજ્માાં મ વભમન મ ફાધ મન મશમ મતમાાં મ અશીંવક મયીતે મ અનમામી મવત્તા મવાભે મ રડતા મયશે લુાં મ એ મગાાંધીજીન મભાગપ મ ત્રીજુ માં ગથીમુાં મ શતુાં. મજ્માાં મ એક મએક મક્ષણ મઅગતમની મશમ મએલા મમુદ્ધ મભેદાનભાાં , મઆક્રભણખય મવાભે મ
http://govindmaru.wordpress.com
42
અશીંવા મ અજભાલલી મ એ મ ભાનલવભાજની મ અશીંવાનુાં મ ચથુાં મ ગથીમુાં મ શળે. મ (નાના મ ામે આલ મ પ્રમગ મવપ મયીતે મઅજભાલામ મશમ મએલા મદાખરા મલતપભાનભાાં મનોંધામા મછે.) એ મ બુરલુાં મ ન મ જોઈએ મ કે મ શે રાાં મ ગથીમાાંની મ અગતમતા મ છીનાાં મ ગથીમાાં મ કયતાાં મ જયામ મઓછી મનથી. મએના મલગય મફીજાાં મ ગથીમાાંનુાં મ અસ્તીતલ મળક્મ મનથી. મએટરે મ જ મજુ દેજુદે મ તફક્ક ે મ મશીંવા ટાનાય કે મઅશીંવા મઆચયનાય મફધા મભશાુુ મલાંદનીમ મછે. આગ મચચેરાાં મ ભશાકાવ્મનાાં મ દૃષ્ટાાંત મઉયાાંત મઅનમ મકેટરીક મલીવાંગતતાઓ મતેભજ મ અનમ મુયાણ મકે મદાંતકથાઓ મલીળે મણ મભનભાાં મપ્રશ્ન મઉઠે મછે. મજો મકે મઆલા મપ્રશ્નના મઉત્તય મભેલલા મ અગતમના મનથી મઅને મ જુયી મણ મનથી. મઅગતમની મલાત મએ મછે મ કે મ ફે મત્રણ મશજાય મલયવ મુયાણી મ લીચાયધાયાનુાં મઆાંધુાં મઅનુકયણ મઆજે મન મકયામ. મએને મલતપભાન મવાંજોગભાાં મતાવલી મજુયી મછે. મ ભાનલજાતની મદયે ક મલીમની મવભજ મઘણી મલધી મછે. મયજયજ મફનતી મકેટરીમે મખયાફ મઘટનાઓ મ ઉયાાંત મલતપભાન મવભાજ મએકાંદયે મવાંસ્કાયી મછે. મયાભનુાં મએકતનીવ્રત મએક મઆદળપ મગણાતુાં, મઆજે મ તે મ એક મ વાભાનમ મ ફાફત મ ગણામ મ છે. મ કશે લાતા મ વતમુગભાાં મ પ્રચરીત મ એલા મ લણપબેદ , મ જાતીબેદ મ ઘટી મ યષ્ણા મ છે. મ દાવ–દાવી મ જેલા મ ળફદ મ બુાંવાતા મ જામ મ છે. મ ગુરાભી મ નાફુદ મ થઈ મ છે. મ વાભાનમ મ ભાણવની મજીનદગીની મણ મકદય મથામ મછે. આ મત મએક મજ મવદીન મપ્રતા મગણામ; માાંચ મ– મછ મવદીઓ મછી મત મળુાંનુાં મ ળુાં મ થઈ મ ળકે મછે“.
♦ અનુક્રભણીકા
http://govindmaru.wordpress.com
43
07-2013-07-12
નક્કય લાસ્તલીકતા નીમભીત યીતે થતાાં અનેક વલેક્ષણભાાં ચાર આજે આણે એકન ઉભેય કયીએ. આ એક કાલ્નીક ભશાલય ભાત્ર છે. એની અાંદય એક વતમ અને વાંદેળ છુ ામ શલાથી એની ચચાપ ઉમગી ફને છે. ધાય કે દુનીમાના ફધા દેળ એક ભતે એલુાં નક્કી કયે કે : ‚જેને ણ તાન દેળ છડી અનમ કઈણ દેળભાાં જઈને યશે લાની ઈચ્છા શમ ત તેઓ તમાાં વશકુ ટભુ ફ જઈ ળકે છે. એને ભાટે એભણે અતમાયે ભાત્ર નાભ નોંધાલલાની જુય છે. એભન લાય આલે તમાયે વયકાય એભના ભાટે ાવટપ, લીવા, ટીકીટ લગેયેની વ્મલસ્થા કયી આળે મ જેથી ગયીફ તેભ જ અળીક્ષીતને ણ વયખ રાબ ભી ળકે. વાભાનભાાં ભાત્ર એક વુટકેવ વાથે રઈ જઈ ળકાળે.‛ નલા દેળભાાં દયે કને રામક કાભની તેભ જ એક લયવ ભાટે યશે લાની અને ફાકને મ ળીક્ષણની વ્મલસ્થા કયલાભાાં આલળે. તમાય છી ફધાએ તતાની યીતે વગલડ કયી રેલાની યશે ળે. નલા દેળભાાં વો તાન ધભપ, તશે લાય લગેયે અાંગત યીતે ાી ળકળે; ણ જાશે ય વયઘવ અને દેખાલ ય પ્રતીફાંધ શળે. આલી તક ભે ત કેટરા રક તે ઝડી રે, તે જાણલુાં યવપ્રદ શળે. જો કે આલી ળક્મતા જયા ણ નથી. અતમાયે આણે ભાત્ર આણી કલ્ના દડાલલીમે છીમે. દેખીતી યીતે જેભની ાવે ગણનાાત્ર ભીરકત શમ એભની, આલી યીતે દેળાનતય કયી અજાણમા પ્રદેળભાાં જલાની ઈચ્છા ઓછી શળે. જેભને તાની લતપભાન સ્થીતીભાાં ખાવ કળુાં ગુભાલલા જેલુાં નશીં રાગે એલા રક જ તૈમાય થળે. જેભને દુનીમાના અનમ દેળ લીળે થડી ઘણી ભાશીતી છે, તેઓ તાની વનદગીના દેળભાાં જલા ઈચ્છળે. જેભને ફશાયની દુનીમા લીળે ખાવ ખફય નથી, એલાઓને બાા અને વાંસ્કૃ તીની વભાનતા શમ એલા ડળના દેળભાાં અથલા એભના વભફનધી જ્માાં શમ તમાાં જલાની ઈચ્છા થળે. વો પ્રથભ બાયતભાાં ળુાં થઈ ળકે તે લીચાયીએ. આ રખનાયનુાં વ્મક્તીગત ભનતવ્મ છે કે આજે જે દીળાભાાં પ્રલાશ ચારુ છે તે દીળાભાાં જ લધુ ઝડી ફનળે. આણા ડળી એલા ફાાંગરાદેળ, ાકીસ્તાન, નેા લગેયે દેળભાાંથી લધુ ને લધુ રક બાયત આલલા ભાગળે; જ્માયે બાયતભાાંથી ઘણા લધાયે ફશાય જલા તૈમાય થળે. એભાાંથી ભટા બાગના રક શ્વીભના લીકવીત દેળભાાં જલા ભાગળે. એકાંદયે બાયતભાાં આલનાય કયતાાં બાયત છડી જલા તૈમાય રકની વાંખમા કેટરામે ગણી લધાયે શળે. આ ફધુાં દેળાનતય કઈ ણ જાતના http://govindmaru.wordpress.com
44
દફાણ લગય સ્લેચ્છાએ કયે રુાં શળે. નલા આલનાય અને જનાય લચ્ચે વભતરન વધામ તમાાં વુધી દેળની લસ્તી ઘણી ઓછી થઈ ગઈ શળે. તતાનાાં કાયણવય બાયતભાાં જ યશે લાનુ મ વાંદ મ કયનાયભાાંથી એક લગપ વાધનવભન્ન યીલાયન શળે, જે નકયચાકયથી ટેલામેર છે. તેઓ નકયની વખત તાંગી અનુબલળે. તેભને તાનાાં ઘણાાં કાભ જાતે કયલાની લાસ્તલીકતા સ્લીકાયલી ડળે. ઉજી ફાજુ એ શળે મકે, વાભાનમ યીતે ફધે નડતી ગીયદીન વાભન કયલાન નશીં યશે . અનમ દેળ લચ્ચે થતી દેળાનતયની પ્રક્રીમા ણ રગબગ બાયત જેલી જ શળે. ડળના ગયીફ દેળના રક તમાાં આલલા ઈચ્છળે અને એ દેળના રક એભનાથી લધુ લીકવીત અથલા ત લધુ અનુકુ દેળભાાં જલા ઈચ્છળે. આ પ્રલાશ તમાાં વુધી ચારુ યશે ળે, જ્માાં વુધી આલા અનુકુ કે ઈચ્છનીમ દેળની લસ્તી ઘણી લધી જામ જેથી એ દેળ ણ શલે એટરા ઈચ્છનીમ ન યશે . આ કાલ્નીક કલામતનાાં તાયણ જો મગ્મ શમ ત, કેટરાક વલાર ઉબા થામ છે. ધાભીક, આધમાતભીક, લીત્ર, વાંસ્કાયી ગણાત બાયત દેળ છડી, મ બોતીકલાદી, બગલાદી, અનૈતીક ગણાતા શ્વીભના દેળભાાં આટરી ભટી વાંખમાભાાં રક ળા ભાટે જલા ભાગતા શળે ? લી, આણી નજયભાાં અનૈતીક ગણાતા પ્રદેળના રકને વાંસ્કાયી બાયતભાાં આલલાની ઈચ્છા કેભ નશીં થતી શમ ? અને ભાત્ર ને ભાત્ર લધુ ગયીફ દેળના રક જ ળા ભાટે બાયત આલલા ભાગે છે ? આ ફધા વલારન વીધ વાદ ઉત્તય એ છે કે ફધાની નૈતીકતાની તેભ જ વાંસ્કાયીણાની વભજ અરગ શમ છે. આણી વભજનાાં ત્રાજલે ફધાને ન તામ. ભટા બાગના રકને કુ ટભુ ફ વાથે યશે લા ભે અને તાન ધભપ મ તેભ મજ તશે લાય ાલા ભે ત એભના ભાટે ફીજુ ાં ફધુાં ગોણ ફને છે. એભના ભાટે યજફયજની જુયીમાત લધુ અગતમની શમ છે. એભને તાના યીલાયનુાં આજનુાં જીલન–ધયણ વુધાયલાભાાં લધુ યવ છે. યબલ, અધમાતભ, વાંસ્કૃ તી, દેળપ્રેભ લગેયે ફધુાં છી આલે છે. ગીતાભાાં ધભપ, અથપ, કાભ અને ભક્ષને ુુાથપનાાં ચાય ક્ષેત્ર ગણાવ્માાં છે. આ ક્રભ ચક્કવ શે તુવય યાખલાભાાં આવ્મ છે કે કેભ; તે ખફય નથી. લતપભાન વભાજની ભનલૃત્તી પ્રભાણે ‛અથપ‛ મન ક્રભ વોથી શે ર છે. દેળાનતય કયનાયન શે તુ ચખખ દેખામ છે. તેભ જ દેળાાંતય નકાયનાયનુાં ભુખમ કાયણ ણ વભત્તી ન છડલાનુાં છે. વાભાનમ ભાણવનુાં વભત્તી ભાટેનુાં લગણ નક્કય લાસ્તલીકતા છે.
http://govindmaru.wordpress.com
45
આની ાછ તમાાંની ામાની વગલડ, લસ્તુઓની લીુરતા, કામદ મ વ્મલસ્થા, સ્લતાંત્રતા અને આનનદરક્ષી અબીગભ કાયણ–બુત છે. દયે ક લાતને શ્વીભદ્વ ેના ચશ્ભાાંથી જોનાય ઉન્નતભ્રુ ભાટે આ એક આાંખ ખરનાુાં (eye opener) ઉદાશયણ મછે. આ કાંઈ નલુાં નથી; ફરકે આદીકાથી ચાલ્મુાં આલે છે. આમોથી ળુ કયી અાંગ્રજો વુધીના ફધા વભૃદ્ધીની ળધભાાં બાયતભાાં આવ્મા શતા, બાયતની મવાંસ્કૃ તીથી મઆકાપઈને મનશીં. ફીજા આગ નીકી ગમા અને આણે ાછ યશી ગમા; એટરે શલે શે રાનાાં કાયણવય અશીં કઈ આલતા નથી. ઉરટા આણે વભૃદ્ધીની ળધભાાં શ્ચીભના દેળભાાં જલા રાગ્મા મ છીમે. તે ણ યાજ કયલા નશીં; ણ નકયી કયલા! પ્રાચીન વાશીતમભાાં આલતી દૃષ્ટાાંત કથાઓભાાં આભપ્રજાની લાસ્તલીકતા ઓછી અને રખનાયનુાં લીળપુર થીંકીંગ લધુ છે. મ મભાણવની મ જુયીમાત, એભની પ્રાથભીકતા, અગતમ, એની નૈતીક/ મ આધમાતભીક ઉન્નતી લગેયે લીળે 20ભી વદીના ભનલૈજ્ઞાનીક અબ્રાશભ ભાવરએ વુાંદય અને વચટ ચીતાય આમ છે. એની લીસ્તૃત ચચાપ ભાટે અરગ રેખ કયલ ડે. આ કાલ્નીક કલામત શજી એક ડગરુાં આગ લધાયીએ. ફધા દેળ લચ્ચે જો ભુક્ત દેળાનતય ળક્મ ફને ત, આલતા વભમભાાં ફધા દેળનુાં જીલન ધયણ ઘણાં વયખુાં થલા રાગે. વાાંસ્કૃ તીક અાંતય ઘટે, ધાભીક ભતબેદ ઓછા થામ અને લવુધૈલ કુ ટભુ ફકમ્ મની કલ્ના વાકાય ફનતી રાગે. નયી લાસ્તલીકતા ત એ છે કે દયે ક સ્થીતી એક ચક્કવ લગપ ભાટે પામદાકાયક શમ છે. કઈને તાન લીળે દયજ્જો ગુભાલલ ગભત નથી. આલ લગપ ચારુ સ્થીતીભાાં કઈણ પ્રકાયના ફદરાલન લીયધ કયલાન છે. યીણાભે આલુાં ભુક્ત દેળાનતય રાનીંગથી ક્માયે ણ થલાનુાં નથી. રાનીંગથી નશીં; ણ ટૅકનૉરૉજીન લીકાવ અને લીકવીત દેળની જુયીમાતને રીધે, લૈશ્વીકીકયણના ભાધમભથી, દુનીમા ધીયે ધીયે એકુ થઈ યશી છે. ગયીફ દેળન ળીક્ષીત મુલાલગપ ભમાપદીત દયે ણ લીકવીત દેળભાાં જઈ યષ્ણ છે. યીણાભે એભનાાં મ કુ ટભુ ફીઓનુાં મ જીલનધયણ મ ઝડથી મ ફદરાઈ મ જામ મ છે. ફીજી મ ફાજુ મ વસ્તી મ ભજુ યીની મ ખજભાાં મ લીકવીત મદેળની મકાંનીઓ ગયીફ દેળભાાં જલા રાગી છે, જે ફધાના રાબભાાં છે, કાયણ કે ગયીફ દેળભા નકયીની નલી તક વજાપમ છે. ધયભુથી ફદરાતી યીસ્થીતીને ક્રાાંતી કશે છે. આજવુધીની ફધી ક્રાનતીઓ રશીમા શતી. ધાભીક લીચાયધાયાઓની ળુઆત ણ આભાાં અલાદ નથી. આજની ધીભી ગતીથી ફદરાતી યીસ્થીતી, ળાાંતીુણપ ક્રાાંતીની ળુઆત છે. જોકે આજન પ્રલાશ બલીષ્મભાાં
http://govindmaru.wordpress.com
46
અટકી જળે એલી ળાંકા ક્માાંક વેલામ છે. થડા દામકાઓથી ળુ થમેર આ પ્રલાશભાાં આથીક ભાંદીઓના રીધે અલાયનલાય અલયધ આવ્મા કયે છે; ણ પ્રલાશ અટકત નથી. વાશવીક ભાટે બાલી ઉજ્જલ છે. ઉતક્રાાંતીલાદન વીદ્ધાનત ‛વલાપઈલર ઓપ ધ પીટેસ્ટ‛’ ને ફદરે ‛વક્વેવ પય ધ પ્રગ્રેવીલ‛ મઅત્રે લધુ રાગુ ડે છે. ફીજા ળફદભાાં કશીએ ત શલેની વપતા, નલુાં લીચાયનાયના ક્ષભાાં છે. યાંયાલાદીઓની ીછેશઠ નીશ્વીત છે.
♦ અનુક્રભણીકા
http://govindmaru.wordpress.com
47
08-2014-04-25
લૈશ્વીકીકયણભાાં મપ્રાદેળીક મબાાઓની મઆશુતી આજકાર મ બાયતના મ ફધા મ પ્રાનતભાાં મ લત્તેઓછે મ અાંળે મ પ્રાદેળીક મ બાાઓને મ ફચાલલાની મ– મટકાલલાની મચલ મચારે મછે. મઘણા મરક મતાના મભત મઅને મભુયાદ મપ્રભાણે મએભાાં મ તાનુાં મ મગદાન મ આે મ છે. મ એના મ ભાટે મ લીલીધ મ કામપક્રભ મ મજામ મ અને મ રેખ મ રખામ મ છે. મ ગુજયાતભાાં મ આ મઝુાંફેળ મકદાચ મલધુ મ પ્રભાણભાાં મ છે. મએ મશે તુથી મબુતકાભા મલડદયાભાાં મ એ મભાટેના મ આાંતયયાષ્ટ રીમ મવાંભેરન મણ મમજામા મશતા. આલી મચલભાાં મ રકન મતાની મભાતૃબાા મપ્રતમેન મપ્રેભ મઅને મ ગોયલ મછત મથામ મ છે. મઆ મરાગણીની મકદય મકયીએ મતમ મલાસ્તલીકતાને મ અલગણી મન મળકામ. મગભે મ તેટરી મનીષ્ઠાથી મ નાની મ પ્રાદેીક મ બાા મ ફચાલલાના મ પ્રમતન મ કયલાભાાં મ આલે મ તમે, મ રાાંફાગાે મ પ્રાદેળીક મ બાાઓનુાં મબાલી મધુાંધુાં મદેખામ મછે. રક મ કાાં મ ત મ લૈશ્વીકીકયણ મ વભજતા મ નથી મ કે મ શજી મ એને મ સ્લીકાયલા મ તૈમાય મ નથી. મ લૈશ્વીકીકયણનુાં મ અને ટૅકનરજીનુાં આ મ વુનાભી મ એટરુાં મ જફયદસ્ત મ છે મ કે મ વ મ લયવ મ છીની મ દુનીમા મભાની મન મળકામ મએટરી મઅરગ મશળે. બુતકાભાાં મકુ ટભુ ફ મવાંમુક્ત મશતાાં મઅને મદુનીમા મલીબક્ત મશતી. મશલે મકુ ટભુ ફ મલીબક્ત મ થઈ મયષ્ણાાં મ છે મ અને મ દુનીમા મવાંમુક્ત મથઈ મયશી મછે. મફીજા મલીશ્વમુદ્ધના મઅાંત મવાથે મ લૈશ્વીકીકયણનુાં મ નલુાં મભજુ માં ળુ મથમુાં મછે મઅને મછેલ્લા મત્રણ મદામકાથી મએણે મલેગ મકડ્ય મછે. મએનુાં મએક માવુાં મએ મછે મ કે મ રક મ પ્રલાવ, મ વ્માાય, મ ળીક્ષણ, મ સ્થાનતય, મ દેળાનતય મ જેલાાં મ કાયણને મ રીધે મ લધુ મ બાાઓ મ ળીખલા મરાગ્મા મછે. મએના મશે રાાં મ ફશુ મ ઓછા મરકને મ તાની મભાતૃબાા મઉયાાંત મફીજી મકઈ મ બાા મઆલડતી મશતી. મશલે મ ફે મ કે મ તેથી મલધુ મ બાાઓ મજાણનાય મરકની મવાંખમા મઘણી મલધી મછે મ અને મ શજી મ લધતી મ જળે. મ યીણાભે મ ભાતૃબાા મ યનુાં મ અલરાંફન મ ઓછુ માં થતુાં મ જામ મ છે. મ ભાણવ મ કાભચરાઉ મધયણે મઘણી મબાાઓ મજાણી મવભજી મળકે, મણ માયાંગત મત મએક–ફેભાાં મજ મથઈ મળકે મ છે. મએની મવનદગી મજુયત મપ્રભાણે મલધુ મપ્રચરીત મઅને મવભૃદ્ધ મબાા મપ્રતમે મઢે મછે. કઈણ મ બાાનુાં મ ભશતલ મ કે મ અગતમતા મ તે મ કેટરા મ રકની મ ભાતૃબાા મ છે, મ ભાત્ર મ એનાથી મ ન મ થઈ મ ળકે. મ એ મ ભાટેના મ ફીજા મ ણ મ કેટરાક મ ભાદાંડ મ છે. મ એ મ બાાના મ ભુ મ પ્રદેળની મ ફશાય મ એન મ પે રાલ મ કેટર મ છે, મ જેભની મ એ મ ભાતૃબાા મ ન મ શમ મ એલા મ કેટરા મ રક મ એ મ બાા મ વાયી મયીતે મવભજી, મફરી, મલાચી મળકે મછે, મએભાાં મકેટરા મદૈનીક, મવાભમીક, મુસ્તક મફશાય મડે મછે, મ એભાાં મ કેટરી મપીલ્ભ મફને મ છે મ અને મ જોલામ મછે મ લગેયે મ ફાફત મએ મબાાની મ‘શોંચ’ મફતાલે મ છે. મ શોંચને મરીધે મપ્રબાલ મલધે મછે. http://govindmaru.wordpress.com
48
ચીનભાાં મ લયાતી મ અને મ ફશાય મ ચીની મ કશે લાતી, મ ભેનડયીન મ બાા મ દુનીમાભાાં મ વોથી મ લધુ મ રકની મ ભાતૃબાા મ છે મ એ મ લાત મ ખયી; મ ણ મ ચીનની મ ફશાય મ કેટરા મ રક મ એ મ જાણે મ છે મ કે મ જાણલા મઈચ્છે મછે? મભાતૃબાાને મધયણે મસ્ેનીળન મફીજો, મઅાંગ્રેજીન મત્રીજો મઅને મશીનદીન મચથ મ નાંફય મઆલે મ છે. મશીનદીની મશારત મણ મચીની મજેલીજ મછે. મઆ મફન્ને મ બાાઓની મશોંચ મઓછી મ શલાથી મએભન મઆાંતયયાષ્ટ રીમ મપ્રબાલ મઓછ મછે. અાંગ્રેજીની મ શોંચ મ અને મ પ્રબાલના મ ફે મ દાખરા મ જોઈએ. મ જ્માયે મ બાયત મ અને મ ચીન મ લચ્ચે મ કઈ મલેાયી મકે મ યાજદ્વાયી મકયાય મથામ મછે મ તમાયે મ એ મશીનદી મકે મ ચીની મબાાભાાં મ નશીં; મણ મ અાંગ્રેજીભાાં મથામ મછે. મએ મજ મપ્રભાણે મખાડી મદેળ મશમ મકે મજાાન મ– મકયીમા મશમ, મએભની મવાથેન મ આણ મ વ્મલશાય મ અાંગ્રેજીભાાં મ જ મ થામ મ છે. મ આ મ ફધુાં મ આણે મ સ્લેચ્છાએ મ કયીએ મ છીએ. મ ભાત્ર મ આણે મ જ મનશીં, મદુનીમાના મફશુભતી મદેળ મએકફીજા મવાથેન મ વ્મલશાય મ અાંગ્રેજીભાાં મ જ મકયે મ છે. મ આનુાં મ કાયણ મદેખીતુાં મ છે. મભટાબાગના મદેળભાાં મ અાંગ્રેજી મજાણનાય મલગપ મ જેટરી મવશે રાઈથી મભી મ યશે મ છે, મ એટરી મ વશે રાઈથી મ ફીજી મ કઈ મ બાા મ જાણનાય મ નશીં મ ભે. મ અાંગ્રેજીની મ શોંચ મ અને મ પ્રબાલન મ ફીજો મ દાખર મ છે મ એભાાં મ પ્રકાળીત મ થતા મ છાા, મ વાભમીક, મ ુસ્તક મ અને મ પીલ્ભની મ વાંખમા મ તેભજ મ તેભની મ ગુણલત્તાન. મ ફીજી મ કઈ મ બાા મ એની મ નજીક મ ણ મ નથી મ આલી મ ળકતી. મ અાંગ્રેજીન મપ્રબાલ મસ્લીકાયલાભાાં મઘેરછા મછે મકે મએન મઆાંધ મલીયધ મકયનાયભાાં મઈાપ મછે મતે મએક મ ચચાપન મલીમ મછે. મએના મભાટે મઅરગ મરેખ મજોઈએ મવત્તયભી મ વદીભાાં, મ જ્માયે મ બાયત મ દુનીમાનુાં મ વોથી મ વભૃદ્ધ મ અને મ ળક્મત: મ વોથી મ ળક્તીળાી મયાષ્ટ ર મશતુાં મ તમાયે , મજો મફધે મ છલાઈ મ ગમુાં મ શત મ ત મઆજે મ અાંગ્રેજીને મ ફદરે મ શીનદી– મ ઉદુપની મફરફારા મશત. મઆણે મભનદીય મઅને મભશે ર મફાાંધલાભાાંથી મઉંચા મનશીં મઆવ્મા. મ બુતકા મ અને મ લતપભાનની મ લાત મ છડીને મ બલીષ્મની મ ળક્મતાઓ મ તાવીએ. મ આજે મ દુનીમાભાાં મ જે મ 6000 મ – મ 7000 મ ‘જીલાંત’ મ બાા–ફરીઓ મ છે મ તેભાાંથી મ ભટાબાગની મ ભુખમ મ પ્રલાશથી મ દુય મ યશે તી મ આદીલાવી મ પ્રજાની મ ફરીઓ મ છે. મ જેભાાં મ રખાણ મ થતુાં મ શમ મ એલી મ ગણનાાત્ર મબાાઓ મત મભાત્ર મવેંકડભાાં મ છે; મશજાયભાાં મ નથી. મએક મરાખથી મલધુ મ રક મલાયતા મ શમ મએલી મબાાઓ મ400થી મણ મઓછી મછે. મએક મકયડથી મલધુ મ રકની મશમ મએલી મબાાઓ મ ભાત્ર મ65 મજેટરી મછે, મજેભાથી મ18 મજેટરી મભાત્ર મબાયતભાજ મછે. આદીલાવીઓ મ શલે મ ઝડથી મ ભુખમ મ પ્રલાશભાાં મ બલા મ રાગ્મા મ છે. મ આધુનીક મ વગલડનુાં મ આકપણ મ ફધાને મ વયખુાં મ છે. મ ઘણાને મ તાની મ યભયાનુાં મ લગણ મ શલે મ એટરુાં મ યષ્ણુ માં નથી. મઝડી મળશે યીકયણ મઅને મ ળશે યભાાં મ યશે રી મકભાણીની મતક મએભાાં મ અગતમન મબાગ મબજલે મ છે. મ જે મ જાતીઓ મ ભુખમ મ પ્રલાશભાાં મ જરદી મ બળે મ તેઓ મ નલી મ બાા મ અનાલળે મ અને મ એભની મ
http://govindmaru.wordpress.com
49
ફરી મજરદી મરુપ્ત મથળે. મછી મલાય મઆલળે મ ભુખમ મપ્રલાશભાાં મ બેર મશલા મછતાાં મ જેભાાં મ ખાવ મ રખાતુાં મન મશમ મએલી મબાા–ફરીઓન. મગુજયાતની મકચ્છી મફરી મએભાાંની મએક મછે મએની મલાત મ કયીએ. જેભણે મ ધાંધાથે મ કચ્છ મ છડ્યુાં મ એભણે મ નલા મ પ્રદેળની મ બાા મ ળીખી, મ અનાલી મ અને મ યજીનદા મવ્મલશાયની મભુખમ મબાા મફનાલી. મએભના મભાટે મકચ્છી મઅાંગત મવભફનધ મલચ્ચે મલયાતી મ ફીજી મ બાા મ ફની મ ગઈ. મ બુકાં મ છી મ કચ્છ મ ફશાયના મ રક મ ભટા મ પ્રભાણભાાં મ કચ્છભાાં મ યશે લા મ આવ્મા મ તેઓ મ ગુજયાતી મ કે મ શીનદીભાાં મ વ્મલશાય મ કયે મ એટરે મ સ્થાનીક મ રકને મ ણ મ ગુજયાતી મ લાયલી મડે. મઆભાાંથી મક્માયે ક મભીશ્ર મબાા મઉબયી મઆલે મછે. મઆ મકુ દયતી મક્રભ મછે. મએક મબાાનુાં મ વાંકચન મફીજી મબાાન મપે રાલ મફને મછે. દયે ક મકચ્છીનુાં મળીક્ષણ મઅનમ મકઈ મબાાભાાં મથામ મછે. મળીક્ષણની મબાા મએભની મભુખમ મ બાા મ ફની મ જામ મ એ મ સ્લાબાલીક મ છે. મ ભાતૃબાા મ અને મ ભુખમબાા મ એક મ ન મ શમ મ એલુાં મ શલે મ વાભાનમ મ ફની મ ગમુાં મ છે. મ યીણાભે મ ભાતૃબાાનુાં મ ભશત્ત્લ મ ઓછુ માં થામ મ છે. મ ળીક્ષણ મ અને મ ઔદ્યગીકીકયણને મ રીધે મ કચ્છની મકામારટ મથઈ મયશી મછે. મએ મયીતે મ કચ્છી મબાાની મ(ફરીની) મ ણ મકામારટ મથઈ મએ મધીયે મધીયે મગુજયાતીભાાં મબી મજળે. મવલાર મભાત્ર મવભમન મછે. બાાની મરુપ્તી મએટરે મ રુપ્ત મથનાય મબાા મલાયનાયાઓનુાં મ ફીજી મભટી મઅને મ વભૃદ્ધ મ બાાભાાં મ બી મજલુાં. મનાનુાં મ ઝયણાં મ તાનુાં મ ાણી મનદીભાાં મ ઠારલીને મ વુકાઈ મજામ મએના મજેલી મજ મ લાત મછે. મઆભાાં મ ગુભાલલાની મવાથે મ ભેલલાનુાં મ ણ મછે. મકચ્છી મભાણવ મગુજયાતી મઅનાલે મ એટરે મ લીવ-ચીવ મરાખના મફદરે મ છ-વાત મકયડ મરક મવાથે મ વાંલાદ મકયી મળકે. મળીક્ષણ મળક્મ મફને. મ ગુજયાતી મ વાશીતમન મ લીળા મ ખજાન મ એના મ ભાટે મ ખુરે. મ એજ મ યીતે મ ગુજયાતી મ ભાણવ મ શીનદી મ ળીખે મએટરે મછ-વાત મકયડને મફદરે મ50-60 મકયડ મરક મવાથે મવાંલાદ મકયી મળકે, લગેયે. બાાન મલીર મલાીક મધયણે મ નશીં મણ મેઢી મદય મેઢીના મધયણે મ થામ મછે. મલી મ એ મ તફક્કાલાય મ થામ મ છે. મ શે રાાં મ એ મ ભુખમ મ બાા મ ભટી મ ફીજી મ બાા મ ફને મ છે. મ છી મ એ મ ભાત્ર મ અાંગત મવભફનધ મલચ્ચે મ લયામ મછે. મઅનતે મ ફરી મ નાભળે મથામ મછે. મજો મકે મ નલી મ ટૅકનરજીને મ રીધે મ શલે મ ફરીને મ વી.ડી. મય મઅાંકીત મકયીને મ વાચલી મળકામ મણ મવ્મલશાયભાાં મ ફચાલલુાં મ અઘુાં મ છે. મજે મ બાાભાાં મ રખામુાં મ છે મ તે મ બાાઓ મરખાણ મદ્વાયા મવચલાઈ મછે. મપ્રાચીન મબાયતની મારી મ અને મ અધપભાગધી મ આના મ દાખરા મ છે. મ એ મ ણ મ ફચાલી મ નથી મ ળકાઈ; મ ભાત્ર મ રખાણ મ દ્વાયા મ વચલાઈ મછે. મ દુનીમા મઘણી મઝડથી મ ફદરાઈ મયશી મછે. મ300 મ – મ400 મપ્રસ્થાીત મબાાઓ મય મ યાજકીમ મ પ્રલાશની મ અવય મ લધાયે મ શળે. મ ધીયે મ ધીયે મ આ મ વાંખમા મ ણ મ નાની મ થતી મ જળે. મ ફાકી મ
http://govindmaru.wordpress.com
50
યશે નાયભાાંથી મ ભુખમતલે મ જે મ તે મ દેળની મ યાષ્ટ રબાા મ શળે. મ કાયણ મ કે મ યાષ્ટ રબાાઓને મ એભની મ વયકાયનુાં મ ીઠફ મ શમ મ છે. મ એ મ યાષ્ટ રનુાં મ ગોયલ મ ભનામ મ છે. મ એ મ ધયણે મ પ્રભાણભાાં મ નાની મ એલી મ શ્રીરાંકાની મવીંશારી મકે મ નેાની મનેાી મબાાનુાં મ આમુષ્મ મગુજયાતી મકયતાાં મ રાાંફુ મ શઈ મળકે મ છે, મ જો મ આ મ યાષ્ટ ર મ તમાાં મ વુધી મ સ્લતાંત્ર મ યશે મ ત મ ! મ (અાંગ્રેજી મ લાયત મ વોથી મ ભટ મ દેળ મ અભેયીકા, મ એકભાત્ર મદેળ મછે મજેની મવત્તાલાય મકઈ મયાષ્ટ રબાા મનથી.) નાની મપ્રાદેળીક મબાાઓ મરુપ્ત મથલા મવાથે મ ફાકી મયશે નાય મબાાઓ મલધુ મ ભટી મઅને મ વભૃદ્ધ મથળે. મએભાાં મ વભાનાય મનાની મબાાના મકેટરાક મળફદપ્રમગ, મવાશીતમ મલગેયે મ તાની મભેે મ ઓતપ્રત મથળે. મલૈશ્વીકીકયણની મનાની મઆલૃત્તી મજેલુાં મ શીનદીનુાં મ યાષ્ટ રીમકયણ મબાયતભાાં મ થઈ મયષ્ણુાં મ છે. મદેળભાાં મશીનદી મપે રાલાન મવયકાયન મ50 મઅને મ60 મના મદામકાન મપ્રમાવ મખાવ મવપ મન મથમ. મ એ મ કાભ મ આજે મ ફરીલુડ, મ ટેરીલુડ મ અને મ ળશે યીકયણ મ કયી મ યષ્ણુાં મ છે. મ શીનદી મ અાંગ્રેજી મ ભીશ્રીત મ ‘શીનગરીળ’ મભશાનગયભાાં મલીકવલા મરાગી મછે. લૈશ્વીકીકયણનુાં મ એક મ શકાયાતભક મ ાવુાં મ છે મ રકનુાં મ એકીકયણ. મ આ મ વાયી મ લાત મ છે. મ વાંસ્કૃ તી, મધભપ, મબાા, મજાતી મલગેયેના મબેદબાલ મત મભટાબાગના મઝગડાઓના મભુભાાં મ છે. મઆ મ બેદબાલ મ જેટરા મ ઓછા મ થામ મ એટરા મ ઝગડાના મ કાયણ મ ઘટે. મ આન મ ભતરફ મ એભ મ નથી મ કે મ બાાઓ મ રુપ્ત મ થલાથી મ ઝગડાઓ મ ભટી મ જળે. મ એકીકયણને મ રીધે મ રક મ લચ્ચેની મ ગેયવભજો મ ઓછી મથામ. મલાડાફાંધીને મનાભે મઉશ્કેયનાયને મવાથ મઆનાય મઓછા મભે. બાાનુાં મ ગોયલ મઅને મ બાાના મઝનુન મલચ્ચે મ ાતી મબેદયે ખા મછે. મભુભફઈભાાં મ દેખાતુાં મ ભયાઠીનુાં મ‘ભશતલીકયણ’ મઆ મબેદયે ખા મઓાંગતુાં મશમ મએભ મરાગે મછે. મગોયલ મક્માાં મુુાં મથામ મઅને મ ઝનુન મક્માાં મળુાં મથામ મએ મકણ મનક્કી મકયે ? મકઈ મકયે મતમે મઝનુનીઓને મકણ મયકી મળકે મ? ભુ મલાત મબાાને મ ફચાલલાની મછે. મએ મકેટરી મલાજફી મછે, મકેટરી મજુયી મછે મ અને મ કેટરી મળક્મ મછે મએ મલીે મકઈની મલાતભાાં મ આવ્મા મલગય મદયે કે મળાાંતીથી મલીચાયલાનુાં મ છે. મફશાયનુાં મ કઈ મફજફયીથી મઆણી મભાતૃબાાને મભીટાલલા મભાાંગતુાં મશમ મત મએને મઅટકાલલા મઆણાથી મ ળક્મ મશમ મએટરુાં મ ફધુાં મ કયી મછુ ટીએ. મણ મકાચક્રને મ રીધે મ ભાતૃબાાના મતાના મવાંતાન મએને મ છડલા મઈચ્છતાાં મશમ મતમાયે મએને મટકાલી મયાખલાના મથડા મરકના મપ્રમાવથી મખાવ મપયક મન મડે. બાા મફચાલલાનુાં મ કાભ મકઈ મએક મવ્મક્તી, મકુ ટભુ ફ મકે મ વાંસ્થાના મગજા મફશાયની મલાત મ છે. મ એકીકયણના મ ભુખમ મ પ્રલાશની મ લીુદ્ધ મ જલુાં મ ખુફ મ અધુાં મ શમ મ છે. મ જે મ ેઢી મ ુયી મ તાકાતથી મ ભાતૃબાાને મ ફચાલલાની મ કળીળ મ કયે મ તે મ બાાન મ લીર મ એક મ ેઢી મ દુય મ ઠેરી મ ળકે. મ ફાકી, મ આલતી મેઢી મકઈ મયીતે મલીચાયળે મતે મકણ મજાણે મછે મ!
http://govindmaru.wordpress.com
51
લીશ્વભાાં મ દયે ક મલસ્તુની મએક્વામયી મડેટ મછે. મવાંસ્કૃ તીઓ મઅને મ વામ્રાજ્મ મરુપ્ત મથમાાં મ છે. મવુમપ, મચાંદ્ર, મૃથલી મફધા મનાળલાંત મછે. મશાર મઅસ્તીતલભાાં મ છે મ એના મકયતાાં મ ઘણી મલધુ મ બાા– ફરીઓ મરુપ્ત મથઈ મચુકી મછે. મઆ મક્રભ મચારુ મયશે લાન મછે. મતેથી મ‘બાા મફચાલ’ મઝુાંફેળભાાં મકેટરી મ ળક્તી, મવભમ મઅને મવભત્તીનુાં મયકાણ મકયલુાં મએ મદયે કની મવભજ મય મઆધાય મયાખે મછે. આજે મ આનતયપ્રાનતીમ મ અને મ આનતયયાષ્ટ રીમ મ રગ્ન લધી મ યષ્ણાાં મ છે. મ ળીક્ષીત મ મુગરના મ આલા મ રગ્નભાાં મ ફન્ને મ જણ મ તાની મ પ્રાદેળીક મ બાા મ છડીને મ શીનદી મ કે મ અાંગ્રેજીને મ અનાલે મ એ મળક્મ મછે. મએભનાાં મ ફાકની મભાતૃબાા મકઈ? મએભના મભાટે મ ભાતૃબાા/ીતૃબાા મ ળફદ મ નીયથપક મ ફની મ જામ મ છે. મ એ મ જ મ યીતે મ લધુ મ બાાઓ મ જાણનાય મ ળશે યનીલાવી મ ભાટે મ ણ મ ભાતૃબાા મકયતાાં મભુખમબાા મલધાયે મભશત્ત્લની મફને મછે. ગુજયાતીને મ શાર મકાંઈ મજોખભ મનથી. મવભૃદ્ધ મકુ ટભુ ફના મફાક મઅાંગ્રેજી મસ્કુ રભાાં મ જઈ મ ગુજયાતીથી મ લીભુખ મથામ મછે મ એ મલાત મવાચી મછે. મફીજી મફાજુ એ મકચ્છીઓ મઅને મ અનમ મછાત મ લગો મ ગુજયાતીભાાં મ ળીક્ષણ મ રઈ મ એને મ વભૃદ્ધ મ કયે મ છે. મ ગુજયાતીભાાં મ આજે મ શે રાાં મ કયતાાં મ લધાયે મ લતપભાનત્ર, મવાભમીક મઅને મ ુસ્તક મફશાય મડે મ છે મ તેભજ મલાંચામ મછે. મઅતમાયે મ ત મતેન મશ્રેષ્ઠ મ વભમ મચારી મયષ્ણ મછે. આઠ–દવ મ મેઢીઓ મછી મજે મ ણ મથલાનુાં મ શળે મ એને મ અતમાયથી મફદરી મન મળકામ. મ જ્માયે મ ણ મગુજયાતી મરુપ્ત મથલાને મ આયે મ શળે મ તમાયે મ ફીજી મપ્રાદેળીક મબાાઓની મણ મએ મજ મ શારત મશળે. મતમાયે મબાયત મવાચા મઅથપભાાં મઅખાંડ મદેળ મફનત મશળે. મએ મવભમ મયાજી મથલાન મશળે, મ અપવવ મ કયલાન મ નશીં. મ ગુજયાતીના મ વનદબપભાાં મ અતમાયની મ ‘બાા મ ફચાલ’ મ ઝુાંફેળ મ લાણી મ લીરાવથી મલધુ મન મણ મશમ મ! મ બાાને મ ફચાલલા મ કયતાાં મ જગ ાં ર, મ ાણીના મ ષ્ડત, મ ખનીજ મ તેર, મ અનમ મ ખનીજ મ દાથો, મમાપલયણ મલગેયે મ જેલી મકુ દયતી મવભત્તી મફચાલલાની મતાતી મજુય મછે. મએ મપ્રતમે મ દુરપક્ષ મ વેલળુાં મત મબાાને મફચાલલા મભાટે મઆણા મલાંળજો મનશીં મયશે . મ
♦ અનુક્રભણીકા
http://govindmaru.wordpress.com
52
09-2014-05-30
ખયાકની મવનદગી મસ્લાસ્થમ મભાટે મકે મળાષ્ડ મઆધાયે મ? જ ૈન મ ભીત્ર મ વાથેની મ લાતચીતભાાં મ એક મ પ્રશ્ન મ અલાયનલાય મ ુછલાભાાં મ આલે મ છે. મ દુધ મ પ્રાણીઓનાાં મ ળયીયભાાંથી મઆલતુાં મ શલાથી મએને મ શીંવક મગણામ મકે મ અશીંવક? આ મપ્રશ્ન મવ્માક મ શલાથી મ એની મ ચચાપ મ જાશે યભાાં મ કયલી મ જુયી મ રાગી મ છે. મ આ મ રેખ મ જ ૈનને મ ધમાનભા મ યાખીને મ રખામ મશલા મછતાાં મ અનમ મળાકાશાયીઓને મણ મતે મઉમગી મથળે મ એ મઆળમથી મઅત્રે મયજુ મકમો મ મ છે. જ ૈન મ લીચાયધાયાભાાં મ અશીંવાને મ ઘણાં મ ભશત્ત્લ મ આલાભાાં મ આવ્મુાં મ છે, મ ખાવ મ કયીને મ ખયાકની મવાંદગીભાાં. મએક મએલ મણ મલગપ મ છે મ જેણે મ દુધ મતેભ મજ મદુધની મફનાલટન મવદનતય મ તમાગ મકમો મછે. મતેઓ મતાને મ લેગન–લેજીટેયીમન મગણાલે મ છે મ અને મ આણને મ રેક્ટ–લેજીટેયીમન મ (દુધ મ લાયતા મ ળાકાશાયી) મ કશે મ છે. મ મ ફીજા મ ઘણા મ પ્રકાયના મ રક મ છે, મ જેભની મ ળાકાશાયની મ વ્માખમા મઅને મખાનાનની મભમાપદા મઆણાથી મઅરગ મડે મછે. મએનાાં મઉંડાણભાાં મજલુાં મજુયી મનથી. ફાકને મ ળયીયના મલીકાવ મભાટે મ અને મ ુખત મલમનાઓને મ ળયીય મટકાલી મયાખલા મભાટે મ વભતર મઆશાયની મજુય મડે મ છે. મદયે ક મપ્રદેળભાાં મ જે મ વશે રાઈથી મભતુાં મ શતુાં મ તે મ એભન મભુખમ મ ખયાક મ ફનમ. મ ાછથી મ ધાભીક મ લીચાયધાયાઓને મ રીધે મ એભાાં મ જુયી મ પે યપાય મ થમા. મ દુધભાાં મ ુષ્ક મપ્રભાણભાાં મ પ્રટીન, મકેલ્ળીમભ મઅને મ જુયી મલીટાભીન મશમ મછે. મધાભીક મકાયણથી મદુધ મન મ રેલુાં મશમ મત મઆ મફધાાં મજુયી મતત્ત્લન મલીકલ્ મળધલ મડે મજે મળાકાશાયી મભાટે મથડુ માં અઘુાં મછે. મ દુધભાાંથી મફનતાાં મ દશીં, મછાળના મવેલનભાાં મ વુક્ષ્ભ મસ્તયે મ અશીંવા માલી મળક્મ મનથી. મ દશીં મ ફનાલલા મ ભાટે મ દુધભાાં મ ઉભેયાતુાં મ ‘ભેલણ’ મ ફેક્ટેયીમાન મ વભુશ મ છે. દુધભાાં મ યશે રાાં મ ક મ તત્ત્લને મ રીધે મ આ મ ફેક્ટેયીમા મ ઝડથી મ લધે મ છે. મ દશીં મ છાળના મ ફેક્ટેયીમા મ આણી મ ાચનક્રીમા મ ભાટે મઘણા મઉમગી મછે. મએના મતમાગથી મજુયી મણ મઉયાનત મઆ મપામદ મણ મજત મયશે મછે. કેટરીક મ લાનગીઓના મ ઘટકભાાં મ આથ મ રાલલ મ જુયી મ શમ મ છે. મ આ મ આથ મ ફેક્ટેયીમાને મરીધે મ આલે મછે. મક્માયે ક મઆથ મરાલલા મભાટે મ‘મીસ્ટ’ મકશે લાતા મફેક્ટેયીમા મઉભેયલાભાાં મ આલે મ છે. મ આટરા મ વુક્ષ્ભ મ સ્તયે મ અશીંવાથી મ દુય મ યશે લુાં મ શમ મ ત મ આલી મ ફધી મ લાનગીઓ મ ણ મ તમજલી મડે. મળક્મ મછે મકે મળાષ્ડભાાં મઆલી મફાફતની મચખલટ મનશીં મકયી મશમ. મખયાક મએલ મન મ શલ મજોઈએ મકે મએનાથી મુયતુાં મણ મન મભે, મએટર મળુષ્ક મન મશલ મજોઈએ મકે મજભલાનુાં મઅધુુાં મ રાગે મકે મજભલાન મકાંટા મઆલે.
http://govindmaru.wordpress.com
53
દશીં, મ છાળ મ તેભ મ જ મ આથાલાી મ લાનગીઓભાાં મ યશે રા મ ફેક્ટેયીમા મ લીળે મ આ મ રેખ મ દ્વાયા મ જેભને મ ખફય મ ડી મ શમ મ એભને મ એટરુાં મ કશે લાનુાં મ કે મ ધભપના મ નાભે મ આ મ ફધુાં મ તમજી મ દેલાથી મ તેઓ મતાના મસ્લાસ્થમ મવાથે મફાાંધછડ મકયી મયષ્ણા મછે. મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મશીંવા–અશીંવાની મફાફતભાાં મ કુ દયત મતટસ્થ મછે. મઆણા મળયીયભાાં મ જ મભટી મવેના મછે મ જે મ ફશાયના મજીલાણ મવાથે મ મુદ્ધ મકયી મઆણાં મ યક્ષણ મકયે મ છે. મએ મઆણા મરશીભાાંના મશ્વેતકણ મ છે. મ મ મ મ મ મ મ મ મ મદુનીમાની મએાંવી મટકા મપ્રજા મભાાંવાશાયી મછે. મળાષ્ડ મપ્રભાણે મજીલનબય મભાાંવાશાયનુ મ‘ઘય મ ા’ મકયનાયને માછ મભનુષ્મ મઅલતાય મન મભે. મએ મનમામે મદુનીમાની મભાનલ મલવતી મવતત મઘટલી મ જોઈતી મશતી. મલાસ્તલભાાં મ એ મ વતત મલધી મ યશી મછે. મ છેલ્લાાં મ વ મલયવભાાં મ એ મફે મ અફજથી મલધી મ વાત મઅફજ મનજીક મશોંચી મછે. મઆ મકેલી મયીતે મળક્મ મફને? મઆનાથી મએટરુાં મવાફીત મથામ મછે મકે મ ખયાકની મવનદગી મવાથે મુનજપનભન મ(જો મુનજપનભ મશમ મત) મવીધ મવભફનધ મનથી. મ મ આન મઅથપ મ એભ મણ મનથી મકે મ ફધા મપ્રકાયની મઆશાય–વાંદગી મવયખી મછે. મફેળક, મ વભતર મ ળાકાશાયી મ બજન મ ણ મ વભુણપ મ ખયાક મ ફની મ ભાણવને મ મ વાંસ્કાયીતાના મ અને મ સ્લાસ્થમના મ ઉંચા મ ગથીમે મ રઈ મ જઇ મ ળકે મ છે. અશીંવા મ ઉયાાંત મ એની મ તયપે ણભાાં મ ફીજા મ ઘણા મ ભુદ્દા મ છે. મ એટરુ માં ખમાર મ યાખલાનુાં મ કે મ ભાત્ર મ ખયાકની મ વાંદગી મ ભાણવને મ વાય મ કે મ ખયાફ મ નથી મ ફનાલતી. મ ળાકાશાયી મ ન મ શમ મ એલા મ ભાણવ મ ણ મ પ્રાભાણીક, મ નીતીલાન, મ અયીગ્રશી, મ પ્રકૃ તીપ્રેભી, મપ્રકૃ તીયક્ષક મશઈ મળકે મછે. મ અશીંવાના મ આધાયે મ ખયાકની મ વાંદગીની મ આ મ લાત મ શતી. મ ખયાક મ ઉયાાંત મ યજફયજની મઅનમ મફાફતભાાં મણ મશીંવા–અશીંવાન મલીચાય મકયલાન મશમ મછે. મકાાંદા, મફટેટા, મ દુધ મ લગેયે મ તમજતાાં મ શે રાાં મ ફીજુ માં ઘણાં મ છડલા મ જેલુાં મ અને મ કયલા મ જેલુાં મ છે મ એની મ થડી મ લાત મ કયીએ. મઅત્રે મ ધાભીક મભાનમતાઓની મવભીક્ષાન મપ્રમાવ મનથી મકમો. મફરકે મ આજની મલાસ્તલીકતા મ વાથે મએભની મલીવાંગતી મપ્રકાળભાાં મરાલલાની મકળીળ મકયી મછે. મ શીંવાના મ પ્રકાયને મ ચાય મ લગોભાાં મ લશેં ચી મ ળકામ મ : મ પ્રતમક્ષ, મ યક્ષ, મ નીલામપ મ અને મ અનીલામપ. મ જ ૈન મ લીચાયધાયાભાાં મ ભાનનાય મ પ્રતમક્ષ મ શીંવા મ ન મ આચયે મ એલુાં મ સ્લીકાયી મ રઈએ. મ ખેતીભાાં મ થતી મ જીલશીંવા મ અનીલામપ મ છે. મ આણે મ એના મ યક્ષ મ બાગીદાય મ શલા મ છતાાં મ ખેત મ ેદાળન મ ઉમગ મ અનીલામપ મ શલાથી મ એની મ ચચાપ મ કયલી મ વ્મથપ મ છે. મ અટકાલી મ ળકામ મ એલી મ નીલામપ મ શીંવાભાાં મ પ્રતમક્ષ મઅને મ યક્ષ મયીતે મ બાગીદાય મથતા મશઈએ મએલા મઘણા મદાખરા મછે, મજે મ આણે મનીલાયી મળકીમે. મઅશીં મએલા મચાય મદૃષ્ટાાંતની મલાત મકયી મછે.
http://govindmaru.wordpress.com
54
યે ળભ મકેલી મયીતે મ ફને મ છે મ એની મજેભને મ ખફય મશમ મતેઓ મયે ળભી મલસ્ર મશે યલાન મ લીચાય મવુદ્ધાાં મ ન મકયે . મજેભને મ કદાચ મખમાર મન મશમ મએભને મ જણાલલાનુાં મ કે મ એક મભીટય મયે ળભનુાં મ કાડ મફનાલલાભાાં મરાખ મયે ળભના મકીડાઓન મનાળ મકયામ મછે. કાયખાનાઓભાાં મ ફનતી મ પ્રાણીજનમ મ લસ્તુઓ મ ભાટેન મ કાચ મ ભાર મ વીધ મ કતરખાનાભાાંથી મ આલત મ શમ મ છે. મ એલી મ લસ્તુઓના મ ફીનજુયી મ લયાળથી મ યક્ષ મ યીતે મ શીંવાના મબાગીદાય મફનીએ મછીએ. લાશનભાાંથી મનીકતા મધુભાડાથી મલાતાલયણ મત મફગડે મજ મછે; મવાથે મવાથે મશલાભાાંના મ કેટરામે મ વુક્ષ્ભ મજીલ મણ મભયે મ છે. મજુય મલગય મગાડી મ રઈને મ નીકી મડતા મરક મપ્રતમક્ષ મયીતે મ શીંવાના મબાગીદાય મફને મછે. આણા મ લયાળની મ લસ્તુઓ મ ફનાલલાભાાં મ જેટરી મ કુ દયતી મ વભત્તી મ લયામ મ છે, મ જેટરી મ ઉજાપ મ લયામ મ છે, મ જેટરુ માં માપલયણ મ ફગડે મ છે, મ જેટર મ કચય મ ેદા મ થામ મ છે, મ જેટરા મ ભજુ યનુાં મ ળણ મ થામ મ છે, મ જેટરા મ ફાભજુ યન મ દુુઉમગ મ થામ મ છે; મ એ મ ફધાભાાં મ એક મ પ્રકાયની મશીંવા મયશે રી મછે. મઆણે મજ્માયે મ ણ મકઈ મલસ્તુની મખયીદી મકયીએ મછીએ મતમાયે મયક્ષ મ યીતે મ આ મ શીંવાના મ બાગીદાય મ ફનીએ મ છીએ. મ ખાનાન મ ફાફતે મ અશીંવાને મ એક મ અાંતીભ મ વુધી મ રઈ મ જનાય મ આલી મ ફધી મ ફાફત મ પ્રતમે મ વાલ મ ઉદાવીન મ યશે મ ત મ એભની મ અશીંવાની મ વભજ મ અધુયી મકશે લામ. ફધા મપ્રકાયની મશીંવા મફને મ તેટરી મટાલાન મવય મઉકેર મણ મજ ૈન મલીચાયધાયાભાાં મ છે. મ એ મ છે મ અયીગ્રશન. મ આણે મ એને મ વગલડતાથી મ શાાંવીમાભાાં મ ધકેરી મ દીધ મ છે. મ લાસ્તલભાાં મ અશીંવા મ અને મ અયીગ્રશ મ એકફીજા મ વાથે મ અબીન્ન મ યીતે મ વાંકામેરા મ છે. મ ભટ મ યીગ્રશી મ અશીંવક મન મશઈ મળકે. મભાણવ મજેટર મઅયીગ્રશી મએટર મલધુ મઅશીંવક મગણામ. અશીં મવાંવાય મછડીને મવાધુ મફનલાની મલાત મનથી મકે મસ્લેચ્છાએ મગયીફી મસ્લીકાયલાની મ ણ મલાત મનથી. મઆજના મવાંદબપભાાં મ ફીનજુયી મખયીદી મન મકયલાથી મઅને મ ફગાડ મઅટકાલલાથી મ ણ મઆ મક્ષેત્રભાાં મઘણાં મકયી મળકામ મછે. મકુણતા મએ મલાતની મછે મકે, મલધેરી મવાંતીથી મછકી મગમેરા, મ આડેધડ મ ખયીદી મ કયતા, મ લેડપાટ મ કયતા, મ કાયણ મ લગય મ દડાદડ મ કયતા મ ઘણા મ રક મ તાને મ પ્રકૃ તીપ્રેભી, મમાપલયણલીદ્, મજાગૃત મનાગયીક મલગેયે મભાને મછે મ અને મ અયીગ્રશી મવાધુઓને મનભે મછે મ જ્માયે મઅયીગ્રશી મવાંવાયી મપ્રતમે મઉતયતી મનજયે મજુ એ મછે. અશીંવા મ ઉયાાંત મ ફીજી મ ણ મ એક મ ફાફત મ ધમાનભાાં મ રેલા મ જેલી મ છે. મ દયે ક મ લસ્તુના મ ફેપાભ મ લયાળથી મ આણે મ બાલી મ પ્રજા મ ભાટે મ દુીત મ માપલયણલાી મ અને મ લયાઈ મ ગમેરી મ કુ દયતી મવભત્તીલાી મદુનીમા મછડી મજઈએ મછીએ. મૃથલી મય મભાત્ર મઆણ મજ મઅધીકાય મનથી, મ
http://govindmaru.wordpress.com
55
બાલી મેઢીઓન મણ મએટર મજ મઅધીકાય મછે. મએભના મભાટે મ આણે મ કેલી મદુનીમા મછડી મજઈએ મ છીએ મએના મયથી મતેઓ મઆણને મભુરલલાના મછે. મઆગરી મેઢીઓન મવભૃદ્ધ મલાયવ મઆલનાયી મ ેઢીઓને મકેલી મસ્થીતીભાાં મઆલાન મછે મએ મલીચાયણા મભાગી મરેત મલીમ મછે. જે મ ળાષ્ડના મરખાણને મ આધાયે મ આટરી મચચાપ મ થઈ મછે મ એ મળાષ્ડ મલીળે મ થડી મલાત મ કયી મરઈએ. મવાદી મવભજ મપ્રભાણે મ ોયાણીક મુસ્તક મ(ગ્રાંથ) મળાષ્ડ મકશે લામ મછે. મજો મકે મ ળાષ્ડન મ વાચ મઅથપ મ છે મ કઈ મણ મલીમને મ રગતી મલીસ્તૃત મભાશીતી મઆતુાં મ ુસ્તક. મએ મલીમ મજુ ન મકે મ નલ મશઈ મળકે મછે. મએટરે મજ મબોતીકળાષ્ડ, મખગળાષ્ડ, મવભાજળાષ્ડ મજેલા મળફદ મલયામ મછે. મ મ એ મશીવાફે મધભપળાષ્ડ મએક મલીમ મભાત્ર મગણામ. દયે ક મ ધભપના મ રક મ તાના મ ળાષ્ડભાાં મ વાંુણપ મ વતમ મ વભામરુાં મ શલાનુાં મ ભાને મ છે. મ ધભપળાષ્ડ મરખામા મછી મભાનલ મવભાજનુાં મ લધેરુાં મ જ્ઞાન મએભના મભતે મ ભીથમા મછે. મફદરાતા મવભમ મ પ્રભાણે મ વભાજની મ ફદરાતી મ જુયીમાત મ એભને મ સ્ળપતી મ નથી. મ આણે મ લાસ્તલીક મ દુનીમાભાાં મ જીલીએ મછીએ. મજો મવતમને મ સ્લીકયલુાં મ શમ મત મતાની મફુદ્ધીન મઉમગ મકયી મળાષ્ડની મભમાપદા મ સ્લીકાયલી મયશી. વદીઓ મ અગાઉ, મ તતકારીન મ યાજકીમ, મ વાભાજીક મ અને મ ધાભીક મ લાતાલયણભાાં મ રખામેર મળાષ્ડની મઆચાયવાંશીતા મલતપભાન મવાંજોગભાાં મકેટરી મઅવાંગત મથઈ મગઈ મછે મએના મથડા મ દાખરા મઅશીં મઆમા મછે. જે મ ળાષ્ડ મદ્રવ્મદાનની મલાત મકયે ; મણ મયક્તદાન, મચક્ષુદાન, મઅલમલદાન, મળયીયદાન મ લગેયેની મલાત મન મકયે મએ મળાષ્ડ મઆજના મવાંદબપભાાં મઅધુુાં મછે. જે મ ળાષ્ડ મ વુક્ષ્ભ મ સ્તયે મ અશીંવાની મ અને મ ક્ષભાની મ લાત મ કયે ; મ ણ મ અનમામ મ અને મ અતમાચાયન મ વાભન મ કયલાની મ લાતને મ મ જુયી મ ભશત્ત્લ મ ન મ આે મ એ મ ળાષ્ડ મ રામનલાદી મ અને મ અધુુાં મછે. મ જે મળાષ્ડ મકશે લાતા મદેલદ્રવ્મન મ મઉમગ મભાનલ મશીતાથે મકયલાન મનીેધ મપયભાલે મએ મ ળાષ્ડ મઆજના મવાંનદબપભાાં મ(out dated) અવ્મલશાુાં મછે. મ મ જે મ ળાષ્ડ મ ક્ષત્રીમકુ ને મ શ્રેષ્ઠ મ ગણી મ યાજાળાશીન મ ભશીભા મ કયે મ જ્માયે મ રકળાશીન મ ઉલ્લેખ મવુદ્ધાાં મન મકયે મતે મળાષ્ડ મઆજના મવાંદબપભાાં મઅવ્મલશાુાં મછે. મ મ જે મ ળાષ્ડ મ ષ્ડીઓને મ ુુથી મ ઉતયતી મ ગણે મ તે મ ળાષ્ડ મ ભાત્ર મ આજના મ જ મ નશીં, મ શાંભેળના મવાંદબપભાાં મઅવ્મલશાુાં મછે. મ મ જે મળાષ્ડ મશજી મણ મૃથલી મવાટ મશલાની મલાત મકયે મછે મતે મળાષ્ડ મઆજના મવાંદબપભાાં મ અવ્મલશાુાં મછે. મ મ
http://govindmaru.wordpress.com
56
આધુનીક મ ભાણવ મ ભાત્ર મ ફે મ રાખ મ લયવ મ શે રાાં મ જ મ અસ્તીતલભાાં મ આવ્મ મ છે. મ જે મ ળાષ્ડ મ આદી મ ભાનલનુાં મ આમુષ્મ મ કયડ મ લયવ મ શલાનુાં મ કશે મ છે; મ તે મ ળાષ્ડ મ આજના મ વાંદબપભાાં મ અવ્મલશાુાં મછે. મ મ ધભપળાષ્ડભાાં મ વભમાનુવાય મવુધાયા મથલા મએ મનલી મલાત મનથી. મવભમ મપ્રભાણે મ ળાસ્ર મ ફદરાતા મ યશે મ છે. મ દયે ક મ ધભપના મ લીલીધ મ ાંથની મ ધભપ મ લીળેની મ વભજભાાં મ જે મ તપાલત મ છે મ તે મ ધભપગુુઓ મ દ્વાયા મ ળાષ્ડભાાં મ કયલાભાાં મ આલેર મ પે યપાયન મ ુયાલ મ છે. મ ળાસ્ર મ રખનાય મ અને મ ફદરાલનાય મઆણા મજેલા મજ મભાણવ મશતા. મએભની મભમાપદા મઅશીં મછતી મથામ મછે. ભુ મ લાત મ ખયાકની મ વાંદગીની મ શતી. મ આણે મ જે મ ણ મ કયલાનુાં મ કે મ તમજલાનુાં મ લીચાયીએ મએના મયીણાભને મ વભજી, મસ્લીકાયી મછી મકયીએ મએ મજ મઆ મરેખન મભુખમ મશે તુ મ છે. મ આ મજીલન મઆનાંદથી મજીલલા મભાટે મ છે. મયરકના મખમારભાાં મ રામનલાદી મફનલા મ મકે મ યાલરાંફી મ ફનલા મ ભાટે મ નથી મ કે મ કઈન મ ડછામ મ ફનીને મ જીલલા મ ભાટે મ ણ મ નથી. મ કઈને મ ણ મ શાની મ શોંચાડ્યા મ લગય મ આણને મ ગભતુાં મ શમ મ તે મ કયલા મ ભાટે મ છે. મ આલી મ ડેર મ જલાફદાયીઓ મ નીબાલલા મભાટે મછે. મવભાજનુાં મશીતકાયક મધમેમ મયાખલા મભાટે મછે. મઆખયી મનીણપમ મશાંભેળા મઆણા મ શાથભાાં મશમ મછે.
♦ અનુક્રભણીકા
http://govindmaru.wordpress.com
57
10-2011-05-05
લીચાયધાયા મઅને મભાકેટીંગ દુનીમાભાાં મ ભાનલવજીપત મવોથી મળક્તીળાી મકઈ મયીફ મશમ મત મતે મ લીચાયધાયા છે. મરકભાનવ મય મરાાંફા મવભમ મવુધી મળાવન મકયલાનુાં મએ મશ્રેષ્ઠ મવાધન મયષ્ણુાં મછે. પ્રબાલળાી મ અને મ પ્રતીબાલાી મ વ્મક્તીઓની મ લીચાયવયણીએ મ વભાજને, મ દેળને મ અને મદુનીમાને મઘડી મછે. મઈતીશાવે મયાજાઓ મઅને મમુદ્ધ મવીલામ મજેની મણ મનોંધ મરીધી મશમ મતે મછે મ ક્રાાંતીકાયી મલીચાયધાયાઓની. મ મ મ મ મ
લીચાયધાયા મ ધાભીક મ શમ, મ યાજકીમ મ શમ, મ વાભાજીક મ શમ મ કે મ આથીક મ શમ; મ
રકજીલન મઅને મવાંસ્કૃ તી મય મએની મઅવય મચક્કવ મફનાલ મકયતાાં મઘણી મલધાયે મયશી મછે. મઅડધી મ દુનીમા મજીતનાય મચાંગીઝખાન મબુરાઈ મગમ મછે. મજ્માયે મ એનાથી મછસ્વ મલયવ મશે રાાં મ થઈ મગમેર મ ભશભાંદ મમગાંફયની મલીચાયધાયાન મપ્રબાલ જયામે મઓછ મનથી મથમ. મ મ મ મ મલીચાયધાયા મવજપનાતભક મશઈ મળકે, મલીનાળકાયી મશઈ મળકે મ કે મ છી મએક મવાથે મ ફન્ને મ શઈ મળકે મ છે. મવજપનાતભક મલીચાયધાયાને મ જ્માયે મ વલપશ્રેષ્ઠ મઠયાલલાન મપ્રમાવ મથામ મછે મ કે મ છી મ એભાાં મ ખટી મભાનમતાઓન મકચય મઉભેયલાભાાં મ આલે મ છે, મતમાયે મ તે મ એટરે મ અાંળે મ લીનાળકાયી મફની મ જામ મ છે. મ લીચાયધાયાની મ લીનાળકાયી મ અવય મ ભાણવે ફનાલેર મ કઈ મ ણ મ ળષ્ડ મ કયતાાં મ લધાયે મ વાંશાયક મ યશી મ છે મ અને મ ઘણા મ રાાંફા મ વભમ મ વુધી મ કાભ મ કયે મ છે. મ અભેયીકાએ મ નાગાવાકી મ ય મ નાાંખેરા મ અણફભફે મ 60,000 મ રકન મ લાયભાાં મ નાળ મ કમો. મ એની મ વયખાભણીએ મ શીટરયે મ મશુદીઓ મપ્રતમે મપ્રવયાલેર મઘૃણાએ, મએનાથી મવ મગણા મલધાયે મરકન મલયવ મવુધી, મબગ મરીધ મ છે. મ આજના કટ્ટયાંથી ધભણઝનુનીઓ ર્ આલી જ લીનાળકાયી લીચાયધાયાના શાથા ફન્મા છે. મ મ મ મ મ મ મ આ મ ફધી મ લીચાયધાયાઓ મ ાછનુાં મ ચારક મ ફ મ છે મ ‘ભાકેટીંગ’. મ મ ઘણી મ ઉભદા મ લીચાયધાયાઓ મ ભાકેટીંગના મ અબાલે મ લીવયાઈ મ ગઈ મ છે મ કે મ છી મ લાજફી મ સ્લીકૃ તી મ ાભી મ ળકી મ નથી. મ મ મ મ મવાભાનમ મયીતે મઔદ્યગીક મજગતભાાં મભાકેટીંગ મળફદ મધાંધા મભાટે મલયામ મછે. મએન મઅથપ મ ભાત્ર મલેચાણ મનથી મણ મરક્ભાનવ મય મએ મલસ્તુની મભજુ દગી, મઉમગ મલગેયે મ ઠવાલલાન મશે તુ મ છે. મ મજ્માયે મતે મવ્મક્તી, મફનાલ મકે મલીચાયધાયાના મવાંદબપભાાં મ લયામ મછે મતમાયે મતેન મઅથપ મવાંકરન, મ યજુ આત મઅને મ પ્રચાય મથામ મછે. મઆ મ‘ભાકેટીંગ મફ’ મઆગ મવ્મક્તી, મફનાલ મકે મ ‘લીચાયધાયાની મ ગુણલત્તા’ મણ મક્માયે ક મઓછી મભશતલની મફની મજામ મછે.
http://govindmaru.wordpress.com
58
મ મ મ મવેંકડ મરકએ મશીંવક મકે મઅશીંવક મભાગે મઆણા મદેળની મઆઝાદી મભાટે મતાની મજાતનુાં મ ફરીદાન મઆમુાં મછે. મઆ મળશીદભાાં મશે ર મુાં નાભ મરેલામ મછે મબગતવીંશનુાં. મએભના મઉયાાંત મફીજાાં મ થડાાંક મનાભ મશજી મરકને મમાદ મશળે; મણ મભટા મબાગનાાં મબુરાઈ મગમાાં મછે. મળશીદ મત મતેઓ મણ મ થમા મશતા મઅને મ એલી મજ મબાલનાથી મથમા મશતા. મઆની માછ મઅનમ મકાયણ મવાથે મ એક મકાયણ મ એ મછે મકે મબગતવીંશનુાં મજેટરુાં મભાકેટીંગ મથમુાં મછે મએટરુાં મફીજા મકઈનુાં મનથી મથમુાં. ભાકેટીંગ મનકાયાતભક મયીતે મ ણ મથામ મછે. મઔયાંગઝેફ મતાના મબાઈઓને મ ભાયીને, મ ફાને મ કેદ મકયીને મ વત્તા મય મઆવ્મ મશત મએ મખુફ મગલામુાં મ છે. મઆલ મફનાલ મશે ર મકે મ છેલ્લ મ નથી. મઘણા મવત્તા–રટા મરશીમા મયષ્ણા મછે. મએભાાં મ બાઈઓની મશતમા, મકાયાલાવ મકે મ દેળનીકાર મ ફધુાં મ ફનતુાં મ શતુાં. મ ઘયઆાંગણે મ ઝલેયચાંદ મ ભેઘાણીની મ ખુફ મ પ્રવીદ્ધી મ ાભેરી મ ફશાયલટીમાઓની મ લાતાપનાાં મ ભુ મ આલા મ યાજવત્તા મ ભાાંટ મે થતા મ કાલાદાલાઓભા મ યશે રાાં મ છે. મ મ એભન મ એટર મ પ્રચાય મ નથી મથમ. નાઝી મજભપનીભાાં મ ળાવક મલગપ મ દ્વાયા મમશુદીઓની મવાભુશીક મશતમા મઘણી મચચાપઈ મછે મ અને મ શજી મ ણ મ ચચાપમ મ છે. મ ળાવકલગપ મ દ્વાયા મ યળીમા, મ ચીન, મ કભફડીમા, મ યલાનડા મ જેલા મ ઘણા મ દેળભાાં મ રાખ મ રકની મ નીદપમ મ કતર મ તમાય મ છી મ થઈ મ છે. મ એની મ આટરી મ નોંધ મ નથી મ રેલાઈ. મ પયીથી મએ મજ, મભાકેટીંગન મપ્રબાલ મઅને મઅબાલ. મ મ મ મ મ મવ્મક્તીઓ મઅને મફનાલ મલીળે મઆલા મત મઘણા મદાખરા મઆી મળકામ. મઆ રેખન શે તુ દાખરા ટાાંકલાન નથી. લીચાયધાયા અને ભાકેટીંગના પ્રબાલના અને અબાલના યીર્ાભને યજુ કયલાન છે. વાંદેળા મવ્મલશાયભાાં મ આલેરી મજફયદસ્ત મક્રાાંતીને મ રીધે મ છાાાં, મવાભમીક મઅને મ ટી.લી. મ દ્વાયા મ બયુય મ ભાશીતી મ ભલા મ રાગી મ છે. મ એભન મ ભુ મ શે તુ મ વ્માાયી મ શલાને મ રીધે મ ભાશીતીની મ ગુણલત્તા મવાંળમાતભક મશમ મછે. મવભમના મદફાણ મનીચે મકાભ મકયતા મરકને મ અાતી મભાશીતીની મ ચકવાઈ મ તાવલાન મ વભમ મ નથી મ શત મ અને મ એની મ દયકાય મ ણ મ નથી મ શતી. મ આ મ ભાધમભ મ ભાશીતી મવાથે મતાનાાં મભાંતવ્મ મણ મયજુ મ કયતા મશમ મછે. મએભના મક્ષાતી મપ્રવાયણથી મઆણી મ લીચાયવયણી મજાણે–અજાણે મ એક મચક્કવ મદીળાભાાં મ ઘડાતી મજામ મછે. મ મજુ દાાં મ ભાધમભન મઅરગ મ દૃષ્ટીકણ મજાણલાન મકે મવભજલાન મવભમ મઅને મલીલેક મફધા માવે મનથી મશત. મતાની મભેલેરી મ ભાશીતી મવાચી મઅને મ અનમ મફધી મખટી મએભ મઘણા મરક મભાનતા મથઈ મજામ મછે. મ મયીણાભે મએક મ ચુસ્ત મભતલાદી, મજડ મવભુદામ મઅસ્તીતલભાાં મઆલે મછે. આ મફાફતભાાં મુસ્તક મથડાાં મજુ દાાં મડે મછે. મએભાાં મરેખકના મઅબીપ્રામ મઅલશ્મ મશમ મ છે; મણ મએ મરખલા માછ મરેખકન મવ્માાયી મશે તુ મઓછ મશમ મછે. મચક્કવ મવભમભાાં મતાલલાનુાં મ
http://govindmaru.wordpress.com
59
દફાણ મઓછુ માં શલાથી મપ્રભાણભાાં મ એ મલધાયે મ આધાયબુત મશમ મછે. મકભનવીફે મ ુસ્તકનુાં મ લાચન મ ભમાપદીત મથતુાં મજામ મછે. દુનીમાભાાં મ લવતા મ 700 મ કયડથી મ ણ મ લધુ મ ભાનલ મ વભુદામની મ ધભપ મ અને મ ઈશ્વય મ લીળેની મઘણી મજુ દી મજુ દી મવભજણ મછે. મફધા મજ મતાની મવભજણને મ વાચી મઅને મ તાના મધભપને મ શ્રેષ્ઠ મભાને મછે. મએની મતયપે ણભાાં મએ મતાના મધભપની મલીળેતાઓ મગણાલે મછે. મ મ વાંખ્માની દૃષ્ટીએ જોઈએ ત ખ્રીસ્તીઓ 200 કયડ જેટરા છે. ભુસ્રીભ 140 કયડ, શીન્દુ 90 કયડ અને ફોદ્ધ 70 કયડ જેટરા છે. એભની વયખાભર્ીભાાં જ ૈન, ળીખ, ાયવી લગેયે ધભોની વાંખ્મા વાલ ઓછી એટરે વભા બાગ જેટરી છે. મ મ મ મ મ મ મવાંખમાફ મએ મકઈણ મલીચાયધાયાની મગુણલત્તાનુાં મભા મનથી. મછતાાંમે મએની મભમાપદીત મ સ્લીકૃ તી મકાંઈક મત મજુય મવુચલે મ છે. મફધી ફાફતની જેભ ધાભીક લીચાયધાયાના પે રાલાભાાં ર્ એનુાં આકણર્ અને ભાકેટીંગ ભટ બાગ બજલે છે. ળુઆતભાાં મ ફધા મધભોન મપે રાલ મ યાજ્માશ્રમભાાં મથત મશત. મઘણી મલખત મફુલપક મણ મધભાપનતય મકયાલલાભાાં મઆલતુાં. મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મફોદ્ધ મ અને મ જ ૈન મ ધભપન મ ઉદમ મ રગબગ મ એક મ જ મ વભમગાાભાાં મ અને મ નજીકના મ પ્રદેળભાાં મથમ મછે. મફન્ને મધભોની મલીચાયધાયા મણ મઘણી મભતી મઆલે મછે. મલૈદીક મધભપના મવ્માક મ પ્રચાયને મ રીધે મ તમાયે મ એભન મસ્લીકાય મકે મ પ્રચાય મથમ મનશીં. મત્રણ મવદીઓ મછી મવમ્રાટ મઅળકે મ ફોદ્ધ મ ધભપ મ અાંગીકાય મ કયી મ એન મ પ્રચાય મ કમો. મ યીણાભે મ ઉત્તય મ બાયતભાાં મ ાાંચવ મ લયવ મ વુધી મ ફોદ્ધ મધભપ મવાયા મપ્રભાણભાાં માત મયષ્ણ. મવમ્રાટ મઅળકને મતમાયે મજ ૈન મલીચાયધાયા મઆકી મનશીં મ ળકી મ શમ. મ અતમાયના મ વભમભાાં મ શીનદુ મ ધભપની મ લણપવ્મલસ્થાથી મ ઘલામેરા મ ડૉ. મ ફાફાવાશે ફ મ આાંફેડકયે મ ણ મઅનમ મધભો મતયપ મનજય મદડાલી. મજુયી મઅબમાવ મછી મએભણે મ ફોદ્ધ મધભપ મ ય મ તાની મ વાંદગી મ ઉતાયી. મ એભના મ ઘણા મ અનુમામીઓએ મ એભનુાં મ અનુકયણ મ કયી મ તાને મ ‘નલફુદ્ધ’ મગણાવ્મા. મ મ આ ફન્ને કીસ્વાઓભાાં ફ કે રારચ લડે ધભાણન્તય નથી કયલાભાાં આવમુાં. આ ફન્ને પ્રબાલળાી વમક્તીઓએ સ્લેચ્છાએ ફોદ્ધ ધભણ સ્લીકાયી ફીજાઓને પ્રેમાણ શતા. મ આલા મફીજા મણ મકીસ્વા મશળે. મ ભાકેટીંગના મ પ્રબાલને મ ાયખી મ શાર મ કેટરામે મ ધાભીક મ વભપ્રદામ મ તાની મ લીચાયધાયાન મ પ્રચાય મ અને મ પ્રવાય મ કયલાની મ શડભાાં મ રાગ્મા મ શમ મ એભ મ દેખામ મ છે. મ એને મ રીધે મ કેટરીક મટી.લી. મચેનર મ‘ફાલા’ મચેનર મતયીકે મ ઓખાતી મથઈ મછે. મધાભીકતા મલધાયલાભાાં મ એભનુાં મ મગદાન મ કેટરુાં મ યચનાતભક મ છે મ તે મ ત મ એભને મ વાાંબનાયા મ જાણે. મ ફીજી મ ફાજુ એ મ ધાભીક
http://govindmaru.wordpress.com
60
વીયીમર તાનુાં આથીક શીત વાધલાભાાં શ્રદ્ધાુઓને બયુય અન્ધશ્રદ્ધા ીયવી યશી છે એ શકીકત છે. વભાજન મ એક મલગપ મ છાુાં મ ણ મ લાાંચત મ નથી. મુસ્તક મત મદુયની મ લાત મથઈ. મઘણાાં મ ભશાનગયભાાં મ યશે તા મશલાાં મ છતાાં મ શજી મતાના મનાનકડા મવભપ્રદામભાાંથી મફશાય મનીકળ્ા મનથી. મ ફશાયની મદુનીમા મઘણી મલીળા મઅને મલીલીધતાુણપ મછે. મફીજી મલીચાયધાયાઓભાાં મઘણાં મવાુાં મઅને મ અનાલલા મ જેલુાં મ છે. મ આણી મ જ મ લીચાયધાયા મ શ્રેષ્ઠ મ અને મ અનમ મ વો મ ઉતયતી મ એ મ લૃત્તીને મ જ મ કુ ભાંડકુ તા મકશે લામ મછે. આ મલગપની મભાશીતી મઅને મ વભજણન મભુખમ મસ્રત મછે મ રકલામકા મઅને મ વાધુલગપનાાં મ વ્માખમાન. મ એભની મ લીચાયવયણી મ એનાથી મ ઘડામ મ છે. મ વભાજ ય વાધુ વભુદામન ઘર્ પ્રબાલ શલાથી આ ક્ષેત્રભાાં વોથી લધુ મગદાન તેઓ જ કયી ળકે છે. મયીલતપનન મવાંદેળ મ અને મ જુયીમાત મ એભના મ વુધી મ શોંચાડલાની મ જલાફદાયી મ વભાજના મ આગેલાનની મ છે. મ આ મ ભમાપદીત મ સ્લીકૃ તીનાાં મ કાયણ મ પયીથી મ તાવલાની મ જુય મ છે. મ કઈ મ વુચન મ આલે મ ત મ એને મ ધભપ મ લીુદ્ધ મકશે લાને મ ફદરે મ એના મય મલીસ્તૃત મચચાપ મ થઈ મળકે. મજ્માયે મ વભમાનુવાય મજુયી મપે યપાય મ કયલાભાાં મનથી મઆલતા મતમાયે મકેટરાક મઅનુમામીઓ મલીભુખ મથતા મજામ મછે. આથીક, મ વાભાજીક મ અને મ યાજકીમ મ ક્ષેત્રે મ લીચાયવયણીભાાં મ આણે મ ઝડી મ પે યપાય મ સ્લીકામાપ મ છે મ અથલા મ ત મ ફશાયથી મ આલતા મ પે યપાયને મ આલકામાપ મ છે. મ કાયણ મ કે મ એભાાં મ કઈ મ અલયધ મ નથી. મ એની મ વયખાભણીભાાં મ સ્થાીત મ શીતને મ રીધે મ ધાભીક મ લીચાયવયણીન મ પે યપાય મ ઘણ મજ મધીભ મઅને મ નાના મલતુપ મુયત મભમાપદીત મયષ્ણ મછે. મઅન્તે ત ધભણ એ નીતીળાત્રનોન લીમ છે. ધભણ જો વનાતન અને વલણવમાી વત્મ શત ત ફધા ધભોના આદેળ એકવયખા શત. કઈર્ લીચાયધાયા ળાશ્વત સ્થીય નથી યશી ળકતી. એને જનવભુદામના લીળા શીતને ધ્માનભાાં યાખી વભમાનુવાય ફદરાલુાં ડે છે. લીચાયધાયા ભાટે ળાશ્વતણાં એ ગુર્ નશીં; ર્ ખાભી છે. ફાંધીમાય ાર્ી કયતાાં લશે તુાં ાર્ી શમ્ભેળાાં લધુ સ્લચ્છ શમ છે. યાજાળાશી મ એ મ એક મ પ્રકાયની મ વયભુખતમાયળાશી મ શતી. મ કાંઈ મ ણ મ ાભલા મ ભાટે મ યાજાની મભશે યફાનીની મજુયી મશતી. મયાજા મવાભે મ કઈ મણ મલાતન મલીયધ મકયલ મજોખભી મશતુાં. મ આ મ વ્મલસ્થાથી મ રક મ એટરા મ ટેલાઈ મ ગમા મ શતા મ કે મ ધભપભાાં મ આલેરી મ વયભુખતમાયળાશીને મ વશજણે મસ્લીકાયી મરીધી. મશે રાાં મધાભીક મવાંસ્થાઓ મવભાાંતય મવત્તા મગણાતી. મશજી મણ મભુસ્રીભ મ યાષ્ટ રભાાં મ એલુાં મ જ મછે. મ મશલે મ યાજકીમ મક્ષેત્ર મે જ્મા મરકળાશી મઆલી મછે મ તમા મવત્તા મવાભે મ આણ મ
http://govindmaru.wordpress.com
61
લીયધ મપ્રગટ મકયી મળકીએ મછીએ. મુયત મજનભત મકેલામ મત મકામદાઓ મઅને મ વત્તાધીળ મણ મ ફદરી મળકામ મછે. આભ મત મ ધાભીક મલીચાયધાયાઓભાાં મ વભમાાંતયે મ પે યપાય મથતા મઆવ્મા મછે. મણ મએ મ પે યપાય મ ગુુઓ મ લચ્ચેના મ વ્મક્તીગત મ કે મ લૈચાયીક મ બેદબાલને મ રીધે મ થમા મ છે. મ જનવભુદામના મ શીત મભાટે મ નથી મ થમા. મએનાથી મ રાબ મકયતાાં મ શાની મલધુ મ થઈ મછે. મવભપ્રદામભાાં મ લીબાજન મ થતાાં મ આનતયીક મસ્ધાપને મરીધે મવભાજ મનફ મડે મછે. કેટરાક વાધુઓએ તાની ધાભીક ભાન્મતાઓભાાં વભમને અનુવાય જરુયી યીલતણન કમાાં છે. મતેઓ મયાંયા મતડીને મ દયીમ મઓાંગી મયદેળ મગમા મછે મ તથા મવાધુણાની મ અરીપ્તતા મછડીને મ વાભાજીક મવાંસ્થાઓ મઉબી મકયી મએનુાં મ વાંચારન મણ મકયે મ છે. મવભાજે મ એભને મ સ્લીકાયી મએને મ આલકામાપ મ છે. મઆલાાં મ પ્રગતીળીર મયીલતપનન મવ્મા મશજી મઘણ મલધે મ એ મજુયી મ છે. લીકવીત મદેળના મલીકાવ માછનાાં મ કાયણ મતાવીએ મત મએભાનુાં મ એક મઅગતમનુાં મ કાયણ મએભની મધાભીક મલીચાયવયણી મછે. મઆ મધાભીક મલીચાયવયણી મઆણી મઘણી મપ્રલૃત્તીઓને મ પ્રબાલીત મ કયે મ છે. મ દેળના એક ચક્ક્વ લગણને કે ત્રનોીઓને નીચ દયજ્જજો આનાય દેળ છાત યહ્યા છે. બુતકાભાાં યાચ્મા યશે તા કે યરકને લધુ ડતુાં ભશત્ત્લ આતા વભાજની પ્રગતી ભમાણદીત યશી છે. મલીકવીત મયાષ્ટ રએ મલતપભાનને મ અને મઆ મરકના મબલીષ્મને મ ભશતલ મઆમુાં મ છે. મઆ મપક્ત મબોતીક મલીકાવની મનશીં મણ મુયા મદેળના મવલાુંગી મલીકાવની મલાત મ છે. મ પ્રાચીન વાંસ્કૃ તીભાાં બાયત વાથે ઉબા યશે નાય ચીનની લતણભાન પ્રગતી ાછ ર્ આ જ કાયર્ છે. જ્માયે મ કઈ મ કભનીની મ લસ્તુઓ મ એભની મ ગુણલત્તાને મ રીધે મ લધુ મ લેચામ મ છે મ તમાયે મ એની મ‘બ્રાનડ મએસ્ટાફરીળ’ મથઈ મગઈ મએભ મકશે લામ મછે. મએ મકાંની મફીજી મકઈ મલસ્તુ મ ફનાલે મ ત મ તે મ ણ મ એભના મ ‘બ્રાનડનેભ’ના મ રીધે મ તુયનત મ પ્રવીદ્ધી મ ાભે મ છે. મ વભમ મ જતાાં મ ફીજાઓન મ વાય મ ભાર મઆ મબ્રાનડ મકાંની મતાના મનાભે મ લેચલા મદેલાના મળયતી મકયાય મણ મકયે મ છે. મજ્માયે મ કેટરીક મ તકવાધુ મ કાંનીઓ મ તાન મ ઉતયત મ ભાર મ બ્રાનડ મ કાંનીને મ જણાવ્મા મ લગય મ એભના મ નાભે મ લેચી મ યકડી મકયી મરે મ છે. મલસ્તુઓનુાં મ આલુાં મ બ્રાનડીનગ મઆણે મ જાણીએ મઅને મ વભજીએ મછીએ. મજે મ આ મ વભજતા મકે મસ્લીકાયતા મનથી મએભને મવભજાલલા મઆટરી મપ્રસ્તાલના મજુયી મશતી. લીચાયધાયાના મભાકેટીંગભાાં મ ધભપ મ વોથી મભખયે મ યષ્ણ મછે. મએની મસ્લીકૃ તી મથમા મછી મ ફીજા મ ઘણા મ સ્લતાંત્ર મ લીમએ મ ધભપ મ વાથે મ જોડાણ મ કમુપ. મ મ ઈતીશાવ, મ બુગ, મ આયગ્મળાષ્ડ, મ જ્મતી મલગેયે મએભાાં મભુખમ મછે. મઆ મજોડાણભાાં મફન્ને મક્ષને મપામદ મથમ. મએનાથી મધભપન મવ્મા મ
http://govindmaru.wordpress.com
62
લધમ મ અને મ ફીજાઓને મ ધભપના મ નાભે મ સ્લીકૃ તી મ ભી. મ નુકવાન આભ પ્રજાને થમુાં. એભને આ બેવેની ખફય ડી નશીં. રેબાગુઓએ એન બયુય રાબ ઉઠાવમ છે. ધભપના મ નાભે મ ઘુવાડલાભાાં મ આલેરા મઆલા મ લીમને મ અરગ માડી મવચટ મયીતે મ યજુ મ કયલા મ આલશ્મક મ છે. મ જ્માાં મ ણ મ ભાનમતાઓ મ લાસ્તલીકતાથી મ અરગ મ ડે મ છે મ તમાાં મ એભની મ કતાને મ પ્રકાળભાાં મ રાલલી મજુયી મછે. મવભમને મ અનુુ મલાસ્તલીકતા મય મયચામેર મવભાજની મ એ મજુયી મવેલા મશળે.
♦ અનુક્રભણીકા
http://govindmaru.wordpress.com
63
11-2011-06-16
લીચાયધાયાની મવપતા મ– મનીષ્પતા લીચાયધાયા મકેટરી મળક્તીળાી મશઈ મળકે મ છે મ એની મચચાપ મ આગરા મપ્રકયણભા મકયી મ છે. મઆ મપ્રકયણભાાં મલીચાયધાયાની મવપતા, મનીષ્પતા મઅને મતેનાાં મકાયણ મલીળે મલાત મકયી મ મછે. મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મકેટરીક મલીચાયધાયાઓ મઘણી મઉભદા મશલા મછતાાંમે મ પક્ત મઆાંળીક મયીતે મ વપ મથામ મ છે. મજ્માયે મ ળુઆતભાાં મ આકપક મરાગતી મ અને મ ભટે મ ામે મ સ્લીકાયાતી મ અનમ મકઈ મ લીચાયધાયા મ થડા મવભમ મછી મનીષ્પ મનીલડે મછે. મઆલી મયીતે મપ્રગટ મથતી, મઓરલાઈ મજતી મકે મછી માાંગયતી મ લતપભાનની મચાય મલીચાયધાયાઓની મછણાલટ મકયીએ. શે રી છે મ અશીંવા, મ અબમ મ અને મ અવશકાયના મ ભાગે મ યીલતપન મ રાલલાની. મ ગાાંધીજીએ મએને મ અભરભાાં મ ભુકી મબાયતને મ આઝાદી મઅાલી. મએભનુાં મ અનુકયણ મકયી મફીજા મણ મ થડા મદેળએ મએ મભાગપ મઅનાલી મવપતા મભેલી. આઝાદી મ ભલા મ ાછ મ દેળના મ ઘડલૈમાઓની મ ભશે નત મ ઉયાાંત મ ફીજાાં મ કેટરાાંક મ લીળે મ કાયણ મ ણ મ શતાાં. મ એ મ અયવાભાાં મ લૈશ્વીક મ સ્તયે મ ફનેરા મ ફનાલને મ રીધે મ લશે રી મ ભડી મ ફધાને મઆઝાદી મભલાની મશતી. મફીજા મલીશ્વમુદ્ધ મે વાંસ્થાનલાદન મભૃતમુઘાંટ મલગાડમ મશત. મવાંચાય મ ભાધમભને મ રીધે મ દુનીમા મ નાની મ થલા મ રાગી મ શતી. મ આણી મ ખાવીમત મ ભાત્ર મ અશીંવક મ અવશકાયની મયીતભાાં મશતી. ણ મછી મળુાં મ થમુાં મ ? મઆઝાદી મછીના મકભી મયભખાણભાાં મ ખુદ મઅશીંવાની મશી મ થઈ મગઈ. મઆજે મ ગાાંધીજીનુાં મ નાભ મભાત્ર મયાજકીમ મરાબ મભાટે મ લટાલામ મછે. મએભનુાં મ અવશકાયનુાં મ ળષ્ડ મઅનમામ મવાભે મરડલા મનશીં; મણ મઅાંગત મરાબ મભાટે મલયામ મછે. મઅશીંવક મઅવશકાય મઅને મ ટાળાશીભાાં મ ઘણ મપયક મછે. મળાનત મદેખાતુાં મ ટુાં મ ણ મજો મવાભા મક્ષભાાં મ બમ મેદા મકયે , મત મએ મ અશીંવક મ ન મ ગણામ. મ બમ મ અને મ અશીંવાનુાં મ વશઅસ્તીતલ મ ળક્મ મ નથી. મ મ આજના મ વાભુશીક મ દેખાલ મઅશીંવક મનથી મરાગતા. લીચાયધાયા મફનલાના મગુણધભપ મ ધયાલતી મઆ મઅશીંવક મઅવશકાયની મયીત મઅતમાયે મ ત મ એક મ પ્રમગ મ ભાત્ર મ ફનીને મ યશી મ ગઈ મ છે. મ લીચાયધાયા મ ફનલા મ ફશી મ સ્લીકૃ તી મ અને મ ઘણાાં મ ક્ષેત્રભાાં મવપ મથલુાં મજુયી મછે. મકદાચ મએન મવભમ મશજી મઆવ્મ મનથી. લતપભાનની મફીજી મળક્તીળાી મલીચાયધાયા મઓગણીવભી મવદીના મજભપન મલીચાયક મ અને મ ભુડીલાદના મલીયધી મઅથપળાષ્ડી મકારપ મ ભાક્વપનુાં મ બ્રેનચાઈલ્ડ–ભાનવ મવનતાન મશતી. મયાષ્ટ રીમ મ સ્તયે મ આથીક મ મવભાનતા મ મરાલલાની મલાત મએભણે મ તાના મુસ્તક મ‘Das મCapital’ મભાાં મ કયી મછે. યાજકીમ મ અને મ આથીક મ ક્ષેત્રે મ એન મ અભર મ યળીમાભાાં મ રેનીન મ અને મ ચીનભાાં મ ભાઓ મ એ મ તાને મ http://govindmaru.wordpress.com
64
અનુકુ મ પે યપાય મ વાથે મ કમો મ શત. મ ખુફ મ ઝડથી મ એ મ અડધી મ દુનીમાભાાં મ પે રાઈ મ ગઈ. મ એ મ લીચાયધાયાથી મ અાંજાઈ મ નશે ુ મ એને મ થડા મ જુ દા મ સ્લુે મ બાયતભાાં મ આથીક મ ક્ષેત્રે મ રઈ મ આવ્મા. મ યાજકીમ મ દયભમાનગીયીથી મ આથીક મ વભાનતા મ રાલલાની મ કળીળભાાં મ ગયીફન મ ઉદ્ધાય મ ત મ ન મ થમ; મણ મવભાજલાદને મ નાભે મ આડકતયી મયીતે મ (ઉંચા મકયલેયા મદ્વાયા) મફધાને મ ગયીફ મયાખલાના મ પ્રમતન મ થમા. મ યીણાભે મ વભાનતા મ આલલાને મ ફદરે મ ભ્રષ્ટાચાય મ લધમ. મ યાષ્ટ રીમ મ સ્તયે મ આથીક મ વભાનતા મરાલનાયી મલીચાયધાયા મવાત મઆઠ મદામકાઓભાાં મનીષ્પ મુયલાય મથઈ મફધે મડી મબાાંગી મ છે. એક મ લીચાયધાયાને મ ભાત્ર મ પ્રાવાંગીક મ વપતા મ ભી, મ જ્માયે મ ફીજી મ લીચાયધાયા મ મ જેટરી મ ઝડથી મ પે રાઈ, મ એટરી મ જ મ ઝડથી મ રુપ્ત મ થઈ મ યશી મ છે. મ આની મ ાછ મ ઘણાાં મ કાયણ મ શઈ મળકે મછે. મઆ મરેખકને મજે મભુખમ મજણામ મછે મએની મઅત્રે મયજુ આત મકયી મછે. લીચાયધાયાઓ મફશુધા મઆદળપલાદી મશમ મછે. મએક મપ્રકાયનુ મ મWishful મthinking મ મ શમ મછે. મઆદળપ મએક મધમેમ મછે; મએના મજનકનુાં મભાનવ મવનતાન મછે. મતે મવભમની મલાસ્તલીકતા મફને મ એટર મવાાંસ્કૃ તીક મલીકાવ મશજી મથમ મનથી. ભાણવ મ જ ૈલીક મ યીતે મ (ફામરજીકરી) મ એક મ પ્રાણી મ છે. મ પ્રાણીઓની મ ઉતક્રાનતીભાાં મ આણે મ આગલા મ સ્થાને મ શોંચ્મા મ તે મ આણા મ ફોદ્ધીક મ લીકાવને મ આબાયી મ છે. મ એની મ વાથે મ જનભજાત મ(જીનેટીક) મલૃત્તીઓ મઆઆ મફદરાઈ મજતી મનથી. મભાણવની મજનભજાત મલૃત્તીઓ મછે મ સ્લાથપ, મસ્ધાપ, મઅનુકયણની મલૃત્તી, મઅાંકુળની મલૃત્તી મલગેયે“ મઆ મલૃત્તીઓન મવશકાય, મવભાનતા, મ વાંમભ, મઉદાયતા મ લગેયે મ જેલા મવાાંસ્કૃ તીક મયીતે મ કેલામેરા મગુણ મવાથે મ ટકયાલ મથામ મછે. મળયીય મ ુખત મફનતાાં મ કુ દયતી મલૃત્તીઓ મઅને મ વાભાજીક, મધાભીક મવાંસ્કાય મલચ્ચે મ જે મ ભાનવીક મગડભથર મ થામ મછે મતે મઆનુાં મએક મઉદાશયણ મછે. મવાંસ્કૃ તી મણ મઆદળપની મદીળાભાાં મઆગ મલધે મછે. મઆણી મ વાાંસ્કૃ તીક મપ્રગતીની મઝડ મફામરૉજીકર મપે યપાય મકયતાાં મ કેટરામે મ ગણી મલધાયે મ છે. મયીણાભે મ આણી મવભજ, મજે મ વાાંસ્કૃ તીક મછે મ એની, મ મવાંલેદનાઓ મઅને મ ઈચ્છાઓ મજે મ જનભજાત મછે મ એભની મ લચ્ચે મઅાંતય મલધલા મરાગ્મુાં મછે. આદળપલાદી મલીચાયધાયા મભાણવની મજનભજાત મપ્રકૃ તીથી મજેટરી મદુય મશમ મ એટર મ એન મસ્લીકાય મભમાપદીત મશમ મછે. મવભાજન મભાત્ર મએક મનાન મલગપ મ એને મ વાચી મયીતે મ અનાલે મ છે. મ ફીજો મ નાન મ લગપ મ વભજ્મા મ લગય મ ભાત્ર મ અનુકયણની મ લૃત્તીથી મ એભાાં મ જોડામ મ છે. મ જ્માયે મ ફાકીન મ ભટ મ લગપ મ એનાથી મ દુય મ યશે મ છે. મ ફશુફશુ મ ત મ અનાલલાન મ ઢોંગ મ કયે મ છે. મ આ મ લાસ્તલીકતા મદયે ક મક્ષેત્રે મજોલા મભે મછે. મખાવ મકયીને મનૈતીક મઅને મધાભીક મક્ષેત્રે.
http://govindmaru.wordpress.com
65
અશીંવક મઅવશકાયની મલીચાયધાયાભાાં મજે મફરીદાનની મઅેક્ષા મયાખલાભાાં મઆલે મછે. મ તે મ ફશા મવભાજની મજનભજાત મલૃત્તીથી મખુફ મદુય મશલાથી મએની મઅવપતાનુાં મ કાયણ મફની મછે. મ વાભમલાદી મ લીચાયધાયાની મ નીષ્પતા મ ાછ મ ણ મ આલાજ મ કાયણએ મ બાગ મ બજવ્મ મ છે. મ લીળેભાાં મ તે મ યાણે મ રાદેરી મ શતી. મ એભાાં મ યાજકીમ મ નેતાઓ મ દ્વાયા મ નીશ્વીત મ કયે રા મ ચક્કવ મ ભાખાભાાં મ જ મ ફધા મ રકને મ જીલલાનુાં મ શતુાં. મ વ્મક્તીગત મ કુ નેશ મ (ટૅરનટ) મ કયતાાં મ શુકભનુાં મ ારન મ અને મવીનીમયીટી મલધાયે મભશત્ત્લનાાં મશતાાં. ‚કુ દયતે મ ફધાને મ વયખા મ ફનાવ્મા મ છે‛ એ મ વુલીચાય મ ભાણવના મ ામાના મ અધીકાય મ ભાટે મ ફનાલેર મછે, મએનાભાાં મ યશે ર મઆલડત મભાટે મ નશીં. મઆ મામાન મઅધીકાય મછે મ સ્લતાંત્રતાન, મ ગોયલબેય મ જીલલાન, મ નમામ મ ભેલલાન, મ પ્રગતી મ કયલાન મ અને મ વુખી મ થલાન. મ એન મ રાબ મ ફધાને મએકવયખ મભલ મજોઈમે. દયે ક મ વ્મક્તી મ તાની મ ખુફીઓ મ અને મ ભમાપદાઓ મ રઈને મ જનભે મ છે. મ જેનુાં મ ભીશ્રણ મ ફધાભાાં મ અરગ મ શમ મ છે. મ ‘ભાર્વ ધાયે ત ગભે તે કયી ળકે’ એ લાસ્તલીકતા નથી. એ મ શતાળ મભાણવને મ અાતુાં મ ટૉનીક મભાત્ર મછે. મ‘ભાર્વ ધાયે ત ઘણાં કયી ળકે છે ર્ ફધુાં જ નશીં’, એ લાસ્તલીકતા છે. મ મભટા મબાગના મરક મતાની મઆાંતયીક મળક્તીન મ(ટેનળીમરન) મ ુય મઉમગ મકયતા મનથી મશતા. મભાણવ મનીશ્ચમ મકયી મએના મભાટે મજુયી મભશે નત મકયે મત મશભણાાં મ છે મ એનાથી મ ઘણી મ લધાયે મ પ્રગતી મ કયી મ ળકે મ છે. મ વયખાભણી મ તાના મ બુતકા મ વાથે મ કયામ, મ ફીજાઓના મબલીષ્મ મવાથે મ નશીં. મકાયણ મકે મ ફીજા મણ મલધાયે મ પ્રગતીની મભશે નત મકયતા મજ મશમ મ છે. મઆલી મવયખાભણી મલીયધાબાવી મછે. મજુયી મભશે નત મકયે મ ત મફધા મઉભદા મયીણાભ મરાલી મ ળકે. મશે ર મનાંફય મત મએક મજ મશઈ મળકે, મફધા મનશીં. સ્લતાંત્રતાના મઅબાલ મવાથે મ લધાયે મડતા મઅાંકુળ મવાભમલાદની મનીષ્પતાના મામાભાાં મ યશે રા મછે. મવલીમેટ મયળીમાના મબાાંગી મડલા માછ મઅભેયીકા મએક મનીભીત્ત મભાત્ર મફનમુાં મ શતુાં. મ ભુખમ મકાયણ મઆાંતયીક મશતાાં. જ્માયે મ ચીને મ મસ્લેચ્છાએ મઆથીક મનીતીભાાં મ પે યપાય મકમાપ મ છે, મતે મ વાભમલાદી મલીચાયધાયાન મઆથીક મક્ષેત્રે મનીષ્પતાન મસ્લીકાય મછે. શલે મ લતપભાનની મફીજી મફે મ લીચાયધાયાઓ મતાવીએ મજે મ નીષ્પ મનશીં મણ મવપ મ થઈ માાંગયી મયશી મછે. મ મ મ મ મવદીઓથી મચારી મઆલતી મયાજાળાશીલાી મયાજ્મદ્ધતી મફદરાઈને મશલે મફધે મરકળાશી મ પે રાઈ મયશી મછે. મલતપભાનની મઆ ત્રીજી વીચારધારા મશ્વીભના મદેળભાાં મ ળુ મથઈ મતમાાં મ યીક્લ મ થઈ મછે. મએન મમળ મકઈ મએક મવ્મક્તીને મ આી મળકામ મતેભ મનથી. ભાનલ મવાંસ્કૃ તીની મઉતક્રાાંતીના મ એક મ ભશત્ત્લુણપ મ ગથીમાુે મ તે મ જનવભુદામ મ દ્વાયા મ વાભુશીક મ યીતે મ લીકવી મ છે. મ બુતકાભાાં મ
http://govindmaru.wordpress.com
66
નોંધામેર મકશે લાતી મરકળાશીના મછુ ટાછલામા મપ્રમાવ મખયી મયીતે મ રકળાશી મનશીં મણ મલગપળાશી મ શતી. રકળાશી મલીચાયધાયા મભાત્ર મભાનલીમ મપ્રકૃ તી મકે મ વાંસ્કૃ તી મય મઆધાયીત મનશીં મણ મ એ મ ફન્નેના મ ભીશ્રણ મ ય મ આધાયીત મ છે. મ એની મ વપતા મ જે મ તે મ દેળની મ પ્રજાને મ અનુકુ મ આલા મ ભીશ્રણની મભાત્રા મય મનીબપય મછે. મધભપ, મજાતી, મલણપ મ લગેયેના મબેદબાલ મલીના મફધાને મ તતાની મ ળક્તી મપ્રભાણે મ ભનગભતા મક્ષેત્રભાાં મ પ્રગતી મકયલાની મ તકન મવભાન મઅધીકાય મઆલાના મવીદ્ધાાંત મ ય મતે મયચામેરી મછે. રકળાશીભાાં મ ધભપને મ યાજ્મ મ વ્મલસ્થાથી મ અરગ મ યાખલાન મ આળમ મ શમ મ છે. મ જો મ કે મ દયે ક મ દેળભાાં મ ધાભીક મ વાંસ્થાઓન મ તાન મ એક મ એજનડા મ શમ મ છે મ એના મ ભાટે મ એભની મ એક મ યાજકીમ મરફી મણ મશમ મછે. મયીક્લ મરકળાશીભાાં મએ મફધુાં મડદા માછ મથતુાં મશલાથી મએની મ અવય મભમાપદીત મશમ મછે. મકઈ મનાનકડા મભુદ્દ ે મચુાંટણીનાાં મ યીણાભ મફદરાતાાં મ નથી. જ્માાં મ ધાભીક મ ભુદ્દ ે મ ચુાંટણીભાાં મ શાયજીત મ થામ મ છે મ અને મ વયકાય મ ફદરે મ છે મ એ મ શજી મ કાચી મ રકળાશી મ કશે લામ. મ કાચી મ રકળાશીભાાં મ ચુાંટામેરા મ પ્રતીનીધી મ દેળની મ વાંત્તીના મ ભારીક મ ફની મ ફેવે મ છે. મ યીક્લ મ રકળાશીભાાં મ તેઓ મભાત્ર મવ્મલસ્થાક મશમ મછે. મવેલક મત મક્માયે , મકઈ મઅને મ ક્માાંમ મણ મશતા મ નથી. મયાજકાયણીઓ મદ્વાયા મલયાત મવેલક મળફદપ્રમગ મછેતયાભણ મછે. આ મ લીચાયધાયા મ શલે મ લીશ્વવ્માી મ શલાથી મ એની મ વપતા મ નીશ્ચીત મ જણામ મ છે. મ વપતાની મ ભાત્રાન મ આધાય મ જે મ તે મ પ્રજાની મ ળીક્ષીતતા મ અને મ યીક્લતા મ ય મ યશે મ છે. મ મ મ યાજ્મવ્મલસ્થા મભાટે મ લણપલામેર મઆ મદયે ક મફાફત મફધી મવાભાજીક મવાંસ્થાઓને મ ણ મએટરી મજ મ રાગુ મડે મછે. લતપભાન મવભમની મચોથી વીચારધારા છે મ ભુક્ત મવ્માાયનીતીની. મઆ મણ મશ્વીભના મ દેળભાાં મ ળુ મ થઈ, મ વપતા મ ાભી, મ શલે મ ફધે મ પે રાલા મ રાગી મ છે. મ ભુક્ત મ વ્માાયની મ નીતીભાાં મ વ્મક્તીના મટેનળીમરન મુય મઉમગ મથામ મછે. મદેળના મવીભાડા મઓાંગી મલીશ્વવ્માી મથલાથી મ એ મવાચા મઅથપભાાં મસ્ધાપતભક મફની મછે. આજ મ વુધીની મ ફધી મ અથપવ્મલસ્થાઓ મ ભારીક, મ ળેયશલ્ડય, મ કભપચાયી, મ કાભદાય મ લગેયે મ જેલા મ વભાજના મ કઈ મ એક મ કે મ ફે મ લીળીષ્ટ મ લગપના મ શીતભાાં મ શતી. મ આ મ ફધા મ જ મ લગો મ વભાજન મ એક મ નાનકડ મ બાગ મ ભાત્ર મ શમ મ છે. મ સ્ધાપ મ આધાયીત મ ભુક્ત મ વ્માાય મ નીતી મ લયાળકાયના, મ કનઝ્મુભયના મ શીતભાાં મ છે. મ એના મ યીણાભે મ થતી મ શયીપાઈન મ રાબ મ કનઝ્મુભયને મ ભે મતેલી મવ્મલસ્થા મછે. મદેળની મઅને મદુનીમાની મદયે ક મવ્મક્તી મકનઝ્મુભય મછે. મજે મવ્મલસ્થા મફધાના મ રાબભાાં મશમ મતે મઅનામાવે મશ્રેષ્ઠ મશલાની.
http://govindmaru.wordpress.com
67
આણે મ તમાાં મ આની મ જે મ ટીકા મ વાંબામ મ છે મ એભાાં મ થડુ માં લજુ દ મ છે મ ણ મ એના મ ભાટે મ અાતાાં મ કાયણ મ લાજફી મ નથી. મ શ્વીભના મ દેળભાાં મ આ મ લીચાયધાયા મ ધીયે ધીયે મ લીકવી મ શલાથી મ વભાજના મલીળા મલગપને મતે મવભજલાન મઅને મએભાાં મ જોડાલાન મવભમ મભળ્ મશત. મબાયત મજેલા મ લીલીધતા મધયાલતા મલીળા મદેળભાાં મ એ મઝડથી મઆલી મછે. મએના મરીધે મ વાભાજીક મઅને મ આથીક મ સ્તયે મઅવભાનતા મશતી મએના મકયતાાં મણ મલધતી મદેખામ મછે. મઆટરા મલીળા મદેળભાાં મએન મરાબ મ ફધાને મ એક મ વાથે મ અને મ એકવયખ મ ભે મ એલી મ અેક્ષા મ યાખલી મ અલાસ્તલીક મ છે. મ ધીયે ધીયે મ ફધાન મ લાય મ આલળે. મ તક મ જ્માયે મ દયલાજે મ આલીને મ ટકયા મ ભાયે મ છે મ તમાયે મ ઉઠીને મ દયલાજો મ ખરલા મજેટરી મભશે નત મત મઆણે મકયલી મજ મડે મછે. મસ્ધાપ મ અને મલૈજ્ઞાનીક મળધની મતયપે ણભાાં મ ટેરીપનન મએક મદાખર મુયત મછે. મફે મદામકા મશે રાાં મઘયે મટેરીપન મશલ મએ મવભૃદ્ધીની મનીળાની મ ગણાતી. મએના મ મવાભે મઆજે મફધાનાાં મખીસ્વાભાાં મયણકત મભફાઈર મઘણાં મકશી મજામ મછે. અલાસ્તલીક મ શદે મ આદળપલાદી મ એલા મ વાભમલાદ મ અને મ વભાજલાદની મ નીષ્પતાની મ માદ મ શજી મ તાજી મ શલાથી મ આ મ નલી મ અથપવ્મલસ્થાને મ લીળે મ આલકાય મ અને મ ફ મ ભે મ છે. મ એ મ ભાણવની મ ભુબુત મ પ્રકૃ તી મ ય મ આધાયીત મ શલાથી મ એની મ રાાંફા મ ગાાની મ વપતા મ નીશ્વીત મ જણામ મછે. દયે ક મ યીસ્થીતીભાાં મ એન મ ગેયરાબ મ ઉઠાલનાય મ એક મ લગપ મ શમ મ છે. મ ભુક્તવ્માાય મ નીતીના મવાંદબપભાાં મએલા મજ મગેયપામદા મદેખામ મછે. મએની માછ મઆલા મતકવાધુઓ મતથા મકામદા મ વ્મલસ્થાન મઅબાલ મઘણ મજલાફદાય મછે. મએભાાં મલીચાયધાયાન મદ મનથી. મએભાાં મકેટરાક મજુયી મ પે યપાય મકયલાના મછે મતે મદીળાભા મદુનીમાના મઅથપળાષ્ડીઓ મભથાભણ મકયી મયષ્ણા મછે. ફીજી મ નોંધાત્ર મ ફાફત મ એ મ છે મ કે મ બાયત મ તેભજ મ દુનીમાના મ આથીક, મ વાભાજીક મ લગેયે મભટાબાગના મપ્રશ્ન મભાટે મલીવભી મવદીભાાં મથમેર મલસ્તી–લીસ્પટ મભટાામે મજલાફદાય મછે. મ આથીક મક્ષેત્રે મ જે મ ણ મપ્રગતી મથઈ મયશી મછે મ તે મ વતત મલધતા મભાનલ મવભુદામ મલચ્ચે મ લશેં ચામ મછે. મ જો મ લવતીલધાય મ અાંકુળભાાં મ યષ્ણ મ શત મ ત મ આજના મ પ્રશ્ન મ આટરા મ આકયા મ ન મ શત. મ આજ મ ફાફતને મ ફીજી મ યીતે મ જોઈએ મ ત, મ શભણાાં મ છે મ એટર મ ઔદ્યગીક મ લીકાવ મ થમ મ ન મ શત મ છતાાં મ લવતી મ આટરી મ જ મ લધી મ શત મ ત મ ખેતીપ્રધાન મ દુનીમાના મ પ્રશ્ન મ ઘણા મ લધાયે મ જટીર મ શત. મ આધુનીકીકયણના મલીયધીઓને મઆ મફાફત મખાવ મલીચાયલા મજેલી મછે. આ મફધી મલતપભાનની મયાજકીમ મતેભ મજ મઆથીક મલીચાયધાયાઓની મછણાલટ મશતી. મ બુતકાની મલીચાયધાયાઓ મભુખમતલે મ નૈતીક મસ્લુથી મળુ મથઈ મશતી. મએભને મ ખાવ મવપતા મન મ ભતાાં મ એભાાં મ ભાનલીમ મપ્રકૃ તીગત મપે યપાય મકયી મએને મ ધાભીક મસ્લુે મયજુ મ કયલાભાાં મ આલી. મએ મ ણ મઆાંળીક મયીતે મજ મવપ મથઈ મછે. મ એની મચચાપ મઅનમત્ર મકયલાભા મઆલી મછે.
http://govindmaru.wordpress.com
68
12-2013-01-11
સ્થાાંતય મ– મધભાુંતય મ– મલીચાયાાંતય જનભ મ વાથે મ આણને મ ઘણાં મ ફધુાં મ અનામાવે મ લાયવાભાાં મ ભી મ જામ મ છે. મ કભપના મ વીદ્ધાનતભાાં મન મજઈએ મત મજનભ મએ મવ્મક્તીની મતાના મશાથની મલાત મનથી. મજનભતાાં મજ મઆણને મ જે મ રેફર મરાગે મ છે મ તે મ આણી મઓખ મફની મજામ મછે. મઆ મયીતે મ આણને મ રાગેરા મરેફર મછે: મ મ લાણીમા, મલૈષ્ણલ, મગુજયાતી, મબાયતીમ મલગેયે મ લગેયે. મભટા મબાગના મરક મઆલી મઓખ મવાથે મ આખુાં મ જીલન મ લીતાલે મ છે મ અને મ એભને મ જાલી મ યાખલાભાાં મ ગોયલ મ અનુબલે મ છે. મ એભના મ ભાટે મ લાયવાગત મલપાદાયી મઘણી મઅગતમની મછે. મઆગ મજતાાં મ ળીક્ષણ મકે મ વ્મલવામને મ રીધે મ એક મફે મ નલા મરેફર મણ મરાગે મછે. આ મ ફધા મ રેફરનુાં મ ગોયલ મ રેતી મ લખતે મ એ મ જાણલુાં મ જુયી મ છે મ કે મ આ મ પ્રકાયની મ ઓખે મ ભાનલ મ વભુદામ મ લચ્ચે મ શાંભેળા મ ઘપણ મ ેદા મ કમુું મ છે. મ જ્માાં મ લણપ, મ જ્ઞાતી, મ ધભપ, મ પ્રાનત મ લગેયેના મબેદબાલ મઓછા મછે મ અથલા મશમ મછતાાં મ પ્રજા મએના મપ્રતમે મ વબાન મનથી મએલા મદેળના મ આનતયીક મપ્રશ્ન મઘણા મઓછા મશમ મછે. મબાયતની મઘણી મળક્તી મઆલા મપ્રશ્ન મઉકેરલાભાાં મ લયાઈ મ જામ મછે. આઝાદી મછી મગ્રાભમ મવભાજભાાં મ એક મભટુ માં યીલતપન મળુ મથમુાં. મરક મગાભડુ માં છડી મ ભટા મળશે યભાાં મજલા મરાગ્મા. મઆ મસ્થાનતય, મસ્લેચ્છાએ મકયે ર મછે. મફજફયીથી મનથી મકયલાભાાં મ આવ્મુ. મ આની મ ાછનુાં મ કાયણ મ છે મ તમાયની મ ગાભડાની મ યીસ્થીતી મ કયતાાં મ લધુ મ વાયી મ યીસ્થીતીની મખજ, મજ્માાં મ આથીક મપ્રગતી મકયી મજીલનધયણ મઉંચુાં મ રાલી મળકામ. મઆની માછ મ ગાભ મપ્રતમે મજયા મણ મઅણગભાની મબાલના મનશતી. આલા મ સ્થાનતય મ કે મ દેળાનતય મ છતાાંમે મ ભટાબાગના મ રક મ તાની મ ભુ મ ઓખ મ જાલી મ યાખે મ છે, મ વભાજ મ વાથેના મ વભફનધ મ જાલી મ યાખે મ છે. મ જે મ આલુાં મ સ્થાનતય મ નથી મ કયી મ ળક્મા મ તેઓ મ તાના મ વાંતાન મ ભાટે મ આલી મ તક મ ળધતા મ શમ મ છે. મ સ્થાનતય મ વાથે મ આલતા મ બાાના, મશે યલેળના, મખયાકના મલગેયે મ પે યપાય મઆઆ મઅનાલાઈ મજામ મછે. મજીલનધયણ મ વાથે મ જીલનળૈરી મણ મસ્લેચ્છાએ મફદરી મજામ મછે. મકઈને મ આભાાં મ જયા મણ મખટુ માં થતુાં મ શમ મએભ મ રાગતુાં મનથી. ભાનલ મ વભુદામ મ આદીકાથી મ સ્થાનતય મ કયતા મ આવ્મા મ છે. મ વ્મક્તીગત મ ધયણે મ શમ મ કે મ વભુદામભાાં મ શમ, મ સ્લેચ્છાએ મ સ્થાનતય મ કયનાયે મ વયલાે મ લધુ મ પ્રગતી મ કયી મ છે. મ આ મ લાતને મ ફીજી મ યીતે મ ણ મ કશી મ ળકામ મ કે મ જેણે મ જનભજાત મ લાયવાનુાં મ ફાંધન મ ઢીરુાં મ કમુું મ છે મ તે મ લધુ મ પ્રગતી મકયી મળક્મ મછે. મઅથલા મત મપ્રગતી મકયલા મભાટે મ જનભજાત મલાયવાની મભામા મથડી મછડલી મ http://govindmaru.wordpress.com
69
ડે મ છે. મઆભાાં મ લાયવ મદમુક્ત મશમ મએલુાં મ નથી, મણ મએ મફાંધનકતાપ મ શઈ મળકે મ છે. મકઈણ મ જાતનુાં મફાંધન, મપ્રગતીને મધીભી મકયે મછે. સ્થાનતયની મ વયખાભણીએ મ ધભાપનતય મ લધુ મ નાજુ ક મ ફાફત મ છે. મ એના મ પ્રતમે મ રકભાનવ મ એટરુાં મ ઉદાય મ નથી. મ લાસ્તલીકતા મ એ મ છે મ કે મ દયે ક મ નલા મ ધભપન મ ઉદમ મ અને મ પે રાલ મ ધભાપનતયથી મ જ મ થમ મ છે. મ સ્લેચ્છાએ મ થતાાં મ ધભાપનતય મ અને મ એની મ ાછના મ કાયણ મ અભુક મ અાંળે મ સ્થાનતયને મ ભતા મઆલે મ છે. મઈતીશાવને મ ાને મ ચડેરા મફે મ કીસ્વા મજાણીતા મછે. મપ્રાચીન મકાના મ વમ્રાટ મઅળકનુાં મ ધભાપનતય મઅને મ લતપભાનના મડૉ. મફાફાવાશે ફ મઆાંફેડકયનુાં મ ધભાપનતય. મસ્લેચ્છાએ મ કયામેર મ ધભાપનતય મ ાછ મ જે મ ણ મ કાયણ મ શમ, મ એલુાં મ કયનાયને મ વયલાે મ પામદ મ થમ મ છે. મ ભધમમુગભાાં મ ઘણા મ ધભાપનતય મ ફજફયીથી મ કયલાભાાં મ આલતા મ શતા. મ એન મ બગ મ ફનેરા મ ફધા મ વશાનુબુતીને માત્ર મછે. મશલે મએલા મફજફયીથી મકયાતા મધભાપનતય મઘટી મગમા મછે. લીચાયાનતય મ અને મ ભતાનતય મ ફે મ અરગ મ ફાફત મ છે. મ ભતાનતય મ એ મ ફે મ વ્મક્તીઓ મ લચ્ચેન મભતબેદ મછે, મજ્માયે મલીચાયાનતય મએ મલાયવાગત મભાનમતાઓને મછડી મનલી મલીચાયવયણી મ અનાલલાની મપ્રક્રીમા મછે. મભાણવ મતાન મજનભજાત મલાયવ મતમાયે મ છડે મ છે મ જ્માયે મ તેને મ એભાાં મ કઈ મખાભીઓ મદેખામ મતેભજ મઅનમત્ર મલધાયે મવાયી મસ્થીતી મદેખામ. મ મ ગ્રાભમ મ વભાજના મ સ્થાનતયને મ રીધે મ વાભાજીક મ યીતયીલાજોભાાં મ જે મ પે યપાય મ આવ્મા મ છે મ તે મ લીચાયાનતયન મએક મપ્રકાય મછે. મઅગતમની મફાફત મએ મછે મ કે મ આ મલીળે મ ુયા મ મવભાજભાાં મ લીચાયની મ વભાનતા મ જલાઈ મ યશે લાથી મ નલા મ પ્રશ્ન મ ઉબા મ થમા મ નથી. મ બુતકાભાાં મ થમેરા મ વભાજના મબાગરા માછ મલીચાયાનતયના મસ્લીકાય–અસ્લીકાયના મકાયણ મશતા. શ્વીભી મ દેળની મ કઈ મ વ્મક્તી મ બાયતીમ મ જીલનળૈરીની મ અભુક મ ફાફત મ અનાલે મ તમાયે મ આણે મ આણી મવાંસ્કૃ તીની મશ્રેષ્ઠતાને મ નાભે મ પુરાઈએ મછીએ. મઆલા મથડા મદાખરાઓની મ વયખાભણીએ મ વેંકડગણા મ લધાયે મ બાયતીમ મ જ્માયે મ શરવેરભાાં મ શ્વીભી મ જીલનળૈરી મ અનાલે મ છે મ તમાયે મ એભને મ ‘ફગડી મ ગમા, મ અધગતી, મ લીનાળ’ મ લગેયે મ કશીએ મ છીએ. મ ફન્ને મ કીસ્વાઓભાાં મ લીચાયાનતય મયશે રુાં મ છે મ જે મ દયે ક મભાનલીન મજનભવીદ્ધ મશક મછે. મપયક મઆણી મભનલૃત્તીભાાં મ છે. મ તાના મલીચાયથી મબીન્ન મલીચાય મતયપ મકઈ મઆકાપમ મતે મઆણને મગભતુાં મનથી. લીચાયાનતય મફધા મક્ષેત્રભાાં મ થામ મછે. મઆ મરેખન મભુખમ મશે તુ મ ધાભીક મલીચાયાનતયન મ છે. મઆગરી મફધી મયજુ આત મએની મપ્રસ્તાલના મુે મ શતી મએભ મકશી મળકામ. મધાભીક મલીચાયાનતય મ એ મ ધભાપનતય મ કયતાાં મ અરગ મ ફાફત મ છે. મ કઈ મ એક મ ધભપ મ ાતા મ ભાણવની મ તાની મ ધાભીક મ લીચાયવયણીભાાં મસ્લૈચ્છીક મયીતે મકયલાભાાં મઆલતા મપે યપાય મતે મધાભીક મલીચાયાનતય મછે.
http://govindmaru.wordpress.com
70
ધભપન મ એક મ અથપ મ પયજ મ કે મ કતપવ્મ મ થામ મ છે. મ ફીજો મ અથપ મ નીતી, મ વદાચાય, મ પ્રાભાણીકતા મલગેયે મ થામ મછે. મધભપના મઆ મ ખયા મ અથપ મ છે. મજો મકે મ વ્મલશાયભાાં મ ધભપ મ એ મભાણવની મ ઓખ મ ફની મ જામ મ છે. મ વાંપ્રદામ, મ ાંથ, મ પીયકા મ લગેયેના મ ક્રીમાકાાંડને મ ધભપ મ ગણલાભાાં મ આલે મ છે. મ આને મ વાંસ્થાકીમ મધભપ, મOrganized Religion મકશે લામ મછે. મઆ મપ્રકાયના મધાભીક મગણાતા મરક મ પ્રાભાણીક મકે મવદાચાયી મશમ મઅને મન મણ મશમ. મતેભજ મધાભીક મન મગણાતા મરક મણ મપ્રાભાણીક મ શમ મઅને મ ન મણ મશમ. મટુકાં ભાાં, મનીતી મઅને મ વદાચાયને મ પ્રચરીત મવાંસ્થાકીમ/વ્મલશાયીક મધભપથી મ અરગ માડી મદેલામા મછે. મઆ મજાશે ય મઅનુબલની મલાત મછે. ધભપની મઆ મવ્મલશાયીક મવ્માખમાના મવનદબપભાાં મ રકભાનવનુાં મ લણપટ, મસ્ેક્ટરભ, મઅતી મ લીળા મછે. મએના મએક મછેડ મે ‘થથય મએટરા મુજ મે દેલ’ મલાી મભાનવીકતા મછે મ જ્માયે મ ફીજે મ છેડ મે આલા મવાંસ્થાકીમ મધભપભાાં મ વદાંતય મન મભાનનાયા મણ મછે. મભટાબાગના મરક મઆ મફે મ અનતીભની મ લચ્ચેની મઅનેક મળક્મતાઓભાાં મતાને મક્માાંક મગઠલી મદે મછે. રેખની મળુઆતભાાં મ લાયવાભાાં મ ભતી મજે મ ફાફતન મઉલ્લેખ મકમો મછે મ એભાાંની મએક મ છે મ આણી મધાભીક મભાનમતાઓ. મફાક મજનભે મ છે મ તમાયે મ એને મ કઈ મપ્રકાયની મભાનમતાઓ મશતી મ નથી. મએ મઆવાવના મલાતાલયણભાાંથી મતાની મભાનમતાઓ મભેલે મછે. મગાભડાભાાં મજનભેરા મઅને મ ભટા મ થમેરા મ રકનુાં મ લીશ્વ મ ઘણાં મ નાનુાં મ શમ મ છે. મ તેઓ મ એક મ ચક્ક્વ મ પ્રકાયના મ ચુસ્ત મ ધાભીક મ લાતાલયણભાાં મ ઉછયે રા મશમ મછે. મએ મજ મએભની મધાભીક મલીચાયવયણી મફને મ છે. મળશે યભાાં મ યશે લા મ છતાાં મ આવાવના મળશે યી મલાતાલયણથી મઅરીપ્ત મએલા મતાના મનાનકડા મવાંકુરભાાં, મવભાજભાાં મ યશે નાયાઓની મ લીચાયવયણી મ ણ મ ગાભડાાં મ જેલી મ જ મ શમ મ છે. મ ફે મ ેઢીઓ મ લચ્ચે મ કશે લાતી મ જનયે ળન મ ગે મ ાછ મ ઉછેય મ લખતના મ લાતાલયણન મ પયક મ ખુફ મ ભટ મ બાગ મ બજલે મ છે મ લીચાયવયણીન મલાયવ મઆણને મ ભેરી મબેટ મનશીં મણ મઉધાય મછે. મઆ મએક મએલી મઉધાયી મછે મ જે મ આનાયને મ ાછી મકયલાની મનથી મશતી મણ મએને મ તાની મવભજ મઅને મ અનુબલથી મકવાલી, મ ભઠાયી મ આલનાયી મ ેઢીને મ આલાની મ શમ મ છે. મ જેને મ ફીજાઓ મ કયતાાં મ તાની મ જાત મ ય મ લધુ મ લીશ્વાવ મ છે મ તે મ એને મ અભરભાાં મ ભુકે મ ણ મ છે. મ જે મ આલુાં મ નથી મ કયતા મ તે મ કવામેરી મ નશીં મ ણ મ કટામેરી, મલધુ મઘવામેરી મલીચાયવયણી મબાલી મેઢીને મઆી મજામ મછે. ભટી મ ઉભભયે મ ધાભીક મ ભાનમતાઓ મ ફદરલી મ ઘણી મ અધયી મ શમ મ છે; મ અળક્મ મ નથી મ શતી. મક્માયે ક મએ મફદરામ મણ મછે. મભાણવને મ તાને મ કે મ એની મનજીકની મકઈ મવ્મક્તીને મ જ્માયે મ શચભચાલી મદેત મગભબીય મઅનુબલ મથામ મછે મતમાયે મધાભીક મન મશમ મએ મવ્મક્તી મધાભીક મફની મળકે મ છે. મએ મજ મયીતે મ ચુસ્ત મધાભીક મવ્મક્તી મણ મવભુણપ મ ણે મ શ્રદ્ધા મગુભાલી મળકે મ છે. મજાત મઅનુબલને મ
http://govindmaru.wordpress.com
71
રીધે મ આલતુાં મ આ મલીચાયાનતય મસ્લેચ્છાએ મકયે રુાં મ શલા મછતાાં મ રાગણીના મઆલેળભાાં મ થમુાં મ શમ મછે. મ એની માછ મઝાઝ મલીચાય મનથી મશત. એક મ નાન મ લગપ મ એલ મ છે મ કે મ જે મ રાગણીના મ આલેળભાાં મ નશીં મ ણ મ લીળા મ લાચન, મ ઉંડ મ અબમાવ મ તેભજ મ ભનભાંથન મ છી મ લીચાયાનતય મ કયે મ છે. મ એ મ યભયાગત મ ધાભીક મ ભાનમતાઓથી મ લીભુખ મ થામ મ છે. મ એની મ આ મ લીભુખતા મ વાંસ્થાકીમ મ ધભપ મ પ્રતમે મ શમ મ છે. મ ધભપના મ આદળો, મ નીતી, મ પ્રાભાણીકતા, મ પયજ મ લગેયે મ પ્રતમે મ નથી મ શતી. મ છતામ મ ધાભીક મ વભાજ મ એભને મ નાસ્તીક મભાને મછે. આ મયીતે મ તાની મભાનમતાઓ મફદરનાય મલીચાયના મક્રાનતીકાયી મકશે લામ મછે. મતેઓ મ તાના મ વભમથી મ ઘણા મ આગ મ શમ મ છે. મ લૈચાયીક મ ક્રાનતીકાય મ વાચા મ કે મ ખટા મ ઠયી મ ળકે મ છે, મ વપ મકે મ નીષ્પ મથઈ મળકે મ છે મ ણ મઅજ્ઞાની મત મક્માયે મ મનથી મશતા. મએભને મ અજ્ઞાની મભાનનાય મ તાના મજ મઅલ્જ્ઞાનનુાં મપ્રદળપન મકયે મછે. ધાભીક મ ક્ષેત્રના મ આધુનીક મ ક્રાનતીકાય મ તાને મ ઉદાય મ ભતલાદી, મ લાસ્તલદૃષ્ટા, મ લીલેકફુદ્ધીલાદી, મ યૅ ળનર મ થીનકય મ લગેયે મ ગણે મ છે. મ આ મ ફધાભાાં મ થડ મ પયક મ ખય મ ણ મ ભુખમ મ પ્રલાશથી મ તેઓ મ ઘણા મ અરગ મ છે. મ લતપભાન મ બાયતભાાં મ યાજકીમ મ તેભજ મ વાભાજીક મ ક્ષેત્રે મ કેટરાક મ યૅ ળનર મનેતાઓ મથઈ મગમા મછે. મજલાશયરાર મનશે ુ મએભાાંના મએક મશતા. મઆ મનેતાઓને મ ધાભીક મ પ્રજા મ વાથે મ કાભ મ કયલાનુાં મ શલાથી મ તાના મ યૅ ળનર મ લીચાયને મ ભખયે મ રાલલુાં મ લાજફી મ નશતુાં મ ભાનમુાં. મએભના મભુખમ મ કામપક્ષેત્રભાાં મ એ મફાધાુ મફનત. મછતાાં મ જુય મડે મ તેઓ મતાના મ લીચાય મ છુ ાલતા મણ મનશતા. લીચાયાનતય મએ મલીચાયધાયાની મજનેતા મછે. મરાાંફા મગાાના મપ્રશ્નન મઉકેર મળધલ મ શમ મત મચીરાચારુ મ ઘયે ડથી મદુય મજલુાં મ ડે મ છે. મજો મકઈએ મણ મલીચાયાનતય મ ન મકમુું મ શત મ ત મ ભાનલવભાજ મ જયાણ મ પ્રગતી મ કયી મ ળક્મ મ ન મ શત. મ લૈશ્વીક મ સ્તયે મ આ મ પ્રકાયના મ લીચાયાનતય મ આથીક, મવાભાજીક, મયાજકીમ, મધાભીક મફધામ મક્ષેત્રે મથતા મજોઈ મળકામ મછે. ધાભીક મલીચાયાનતયના મવાંદબપભાાં મ જોઈએ મત મદુનીમાના મફધા મજ મધભપ મ યીલતપકને મ તતકારીન મ ધાભીક મલીચાયધાયાઓભાાં મ જે મ ખાભીઓ મજણાઈ મએન મતેભણે મ લીકલ્ મ ળધમ મશત. મ એભની મતસ્મા, મધમાન, મચીનતન, મવાધના મજે મ ણ મકશીએ મતે મ એક મપ્રકાયનુાં મ લીચાયાનતય મજ મશતુાં. મ એભની મનલી મલીચાયધાયાને મણ મતયત મવપતા મનશતી મભી. બાયતભા, મ ભશાલીય મ અને મ ફુદ્ધને મ તતકારીન મ લૈદીક–વનાતન મ ધભપભાાં મ ખાભીઓ મ જણાઈ મએટરે મ જ મએભણે મ તાની મનલી મલીચાયધાયા મળુ મકયી. મણ મતેઓ મછેલ્લા મનથી. મએભના મ છી મ ણ મ નલી મ અને મ બીન્ન મ ધાભીક મ લીચાયધાયાઓ મ આલતી મ યશી મ છે. મ અશીં મ ભુદ્દ મ કણ મ લધુ મ
http://govindmaru.wordpress.com
72
વાચુાં મકે મવાુાં મએન મનથી. મભુદ્દ મછે મકઈણ મલીચાયધાયા મળાશ્વત મકે મવનાતન મન મશલાન મછે. મજ્માાં મ વુધી મકઈ મચક્કવ મલીમ મય મભાનલ મવભાજભાાં મામાના મભતબેદ મછે મતમાાં મવુધી મએ મલીમ મયનુાં મ કઈણ મધાભીક મલીચાયધાયાનુાં મકથન મવલપવ્માી મવલપકારીન મવતમ મતયીકે મસ્લીકાયી મળકામ મનશીં. દુનીમાના મ ફધા મ જ મ વાંસ્થાકીમ મ ધભો મ લચ્ચે મ થડી મ વભાનતા મ અને મ થડી મ લીભતા મ યશે રી મ છે. મ એભના મ લચ્ચેની મ વોથી મ ભટી મ વભાનતા મ છે મ યશસ્મલાદની. મ કઈણ મ ધાભીક મ લીચાયધાયા મએનાથી મફાકાત મનથી મયશી. મએનુાં મ ભુખમ મકાયણ મએ મછે મ કે મ ભાણવને મ જનભજાત મયીતે મ યશસ્મભમ મલાત મગભે મછે. મરજીક મકયતાાં મભેજીકભાાં મલધુ મભઝા મઆલે મછે. જે મ પ્રશ્નન મફધાને મ ગે મ ઉતયે મ એલ મચક્કવ મઉકેર મનથી મતેને મ યશસ્મ મકશે લામ મછે. મ એના મ જુ દા મ જુ દા મ ચીનતક મ દ્વાયા મ અામેર મ જલાફ મ યશસ્મલાદ મ ફની મ જામ મ છે. મ લીળેભાાં મ ધભપપ્રણેતાઓને મ નાભે મ આજે મ જે મ પે રાલલાભાાં મ આલે મ છે મ તેની મલીશ્વવનીમતા મણ મવાંળમાતભક મછે. મ દયે ક મ ધભપના મ આટરા મ પાાંટા, મ એભાાં મ ાછથી મ કયલાભાાં મ આલેરી મ બેવેનુાં મ તેભજ મ ભનપાલતાાં મ અથપધટનનુાં મ યીણાભ મ છે. મ ધભોભાાં મ ભજુ દ મ યશસ્મલાદન મ ભટ મ બાગ મ ાછથી મ ઉભેયલાભાાં મ આવ્મ મ શલાની મ ળક્મતા મ ઘણી મ છે. મ કાક્રભે મ થઈ મ ગમેરા મ ધભપગુુઓ મ તાન મ નલ મ ાંથ મ કે મ વભુદામ મસ્થાલા મઆ મયશસ્મલાદને મ થડાાં મ જુ દા મસ્લુે મ યજુ મ કયતા મયષ્ણા મછે. મએના મલડે મ કેટરામે મ અઘયા મપ્રશ્નના મઉત્તય મવશે રાઈથી મઆી મળકામ મછે મઅથલા મએભને મવદનતય મટાી મળકામ મછે. આ મ યશસ્મલાદ મ ભુખમતલે મ સ્લગપ, મ નયક, મ ુનજપનભ મ જેલા મ લીમ મ લીળે મ છે. મ ભાનલ મ વભાજ મ ાવે મ દયે ક મ યશસ્મભમ મ લીમના મ કેટરાક મ અરગ મ ભત મ પ્રલતે મ છે. મ એક મ લીમના મ આલા મ બીન્ન મ ભત મ ફધા મ ત મ વાચા મ ન મ શઈ મ ળકે. મ કદાચ મ એક મ વાચ મ શઈ મ ળકે; મ ણ મ કન મ ? મ જો મ ાાંચભાાંથી મચાય મખટા મશમ મત માાંચેાાંચ મખટા મશઈ મળકે મ છે. મઆણી માવે મ અતમાયે મ વલપભાનમ મ ઉકેર મ નથી મ એટરા મ ભાટે મ કઈએ મ બુતકાભાાં મ આેર મ ગભે મ તે મ ઉકેર મ વાચ મ નથી મ ફની મ જત. મ લાસ્તલભાાં મકેટરીમે મુયાણી મધાભીક મભાનમતાઓ મખટી મવાફીત મથઈ મછે. મએ મજ મફતાલે મછે મકે મફધી મ યશસ્મભમ મ ભાનમતાઓ મ ભાટે મ ખુલ્લી મ દૃષ્ટી મ યાખલી મ જુયી મ છે. મ મ બુતકાભાાં મ જેભણે મ યશસ્મલાદ મ યશીત મ ભાત્ર મ નૈતીક મ લીચાયધાયા મ પે રાલલાની મ કળીળ મ કયી મ શતી મ તે મ વપ મ નથી મ થમા. મ એભની મ નીષ્પતાનુાં મ કાયણ મ યશસ્મપ્રેભી મ ભાનલ મ પ્રકૃ તી મ ઉયાાંત મ બુતકાભાાં મ તાકીક મ કે મ લૈજ્ઞાનીક મ યીતે મ લીચાયલાન મફશુધા મઅબાલ મશત. લતપભાનની મયાજકીમ મઆથીક, મવાભાજીક મલગેયે મ ફધી મજ મલીચાયધાયાઓ મશ્વીભના મ દેળભાાં મ ળુ મ થઈ મ આખી મ દુનીમાભાાં મ પે રાઈ મ યશી મ છે. મ સ્લેચ્છાએ મ કે મ અનીચ્છાએ મ ફધા મ દેળ મ તે મ અનાલી મ યષ્ણા મ છે. મ ધાભીક મ ક્ષેત્ર મ અતી મ વભલેદનળીર મ શલાથી મ તે મ વોથી મ છેલ્લે મ આલળે. મ તે મ ધભાપનતય મસ્લુે મનશીં; મણ મધાભીક મલીચાયાનતય મસ્લુે મશળે.
http://govindmaru.wordpress.com
73
ભધમ મ મુગભાાં મ શ્વીભભાાં મ ણ મ યશસ્મલાદ મ અને મ અનધશ્રદ્ધા મ ભટે મ ામે મ અસ્તીતલભાાં મ શતાાં. મતમા મલતપભાન મમુગ માાંચવ મલયવ મશે રાાં મળુ મથમ મશલાથી મઆ મફધુાં મશલે મઘણાં મઓછુ માં થઈ મ ગમુાં મ છે. મબાયત મએકવાથે મ ફધા મમુગભાાં મ જીલે મ છે. મએટરુ માં જ મનશીં, મઘણી મવ્મક્તીઓ મણ મજુ દા મ જુ દા મ વભમભાાં મ જીલતી મ શમ મ છે. મ ધાંધા મ વ્મલવામની મ ફાફતભાાં મ એકલીવભી મ વદીભાાં મ જીલનાય મ ભાણવ મ વાભાજીક મ ુઢીઓ મ ફાફતે મ ઓગણીવભી મ વદીભાાં મ અને મ ધાભીક મ ભાનમતાઓ મ વાંદબે મ ચોદભી મવદીભાાં મજીલત મશમ મએ મવાભાનમ મફાફત મછે. ટુકાં ભાાં, મશ્વીભના મલીકવીત મદેળભાાં મ યશસ્મલાદ મશજી મકેટરેક મઅાંળે મ ચારુ મ છે મ જ્માયે મ બાયત મવશીત મુલપના મઅનમ મદેળભાાં મ તાકીક/ મલૈજ્ઞાનીક મલીચાયધાયા મપ્રવયી મયશી મછે. મએટરે મ ુલ મપ શ્વીભના મ ળફદ મ પ્રમગને મ ફદરે મ જુ ની મ દુનીમા મ અને મ નલી મ દુનીમાન મ ળફદપ્રમગ મ લધુ મ મગ્મ મ યશે ળે. શલે મ જ્માયે મ લૈજ્ઞાનીક મ લીચાયવયણીને મ બોતીક મ જગતના મ પ્રશ્ન મ ઉકેરલાભાાં મ વ્માક મ વપતા મ ભલા મ રાગી મ છે મ તમાયે મ યશસ્મલાદભાાં મ ન મ ભાનનાયાઓને મ આળાનુાં મ કીયણ મ દેખામ મ છે. મ એભના મપ્રમતન મથથય મય મયે ડાતા માણી મનશીં; મણ મફારદી માણીભાાં મ ઉભેયાતા મયાંગના મથડાાં મ ટીાાં મ ફનલાની મ ુયી મ ળક્મતાઓ મ છે. મ ાાંચ મ શજાય મ લયવ મ જુ ના મ યશસ્મલાદે મ ભાનલ મ વભાજનુાં મ જેટરુાં મ બરુાં મ કમુપ મ છે મ એનાથી મલધાયે મ બરુાં મ છેલ્લા મફવ મલયવભાાં મ લૈજ્ઞાનીક મળધએ મકમુું મ છે. મઆ મ ત મશજી મ ળુઆત મછે. મજે મ ઝડે મ દુનીમાનુાં મ એકીકયણ મથઈ મયષ્ણુાં મ છે મ તે મ જોતાાં મ એભ મરાગે મ છે મ કે મ એકલીવભી મ વદી મ લીલીધ મ ધાભીક મ લીચાયધાયાઓની મ ીછેશઠ મ અને મ એકભાત્ર મ ‘નૈતીક મ લીચાયધાયા મઆધાયીત મભાનલલાદ’ની મવદી મતયીકે મ લીદામ મરેળે. મએન મમળ મકઈ મએક મવ્મક્તીને મ નશીં મ ણ મ લૈજ્ઞાનીક/તાકીક મ લીચાયવયણીને મ અનુવયતા મ વભુદામને મ જળે. મ ળુદ્ધ મ નૈતીકતાભાાં મ લૈલીધમ મકે મયશસ્મને મસ્થાન મનથી. એક મધાભીક મલીચાયધાયાભાાં મઅનેકાનતલાદને મઅગતમનુાં મસ્થાન મઆલાભાાં મઆવ્મુાં મછે. મ અનેકાનતલાદ મ એ મ ભાત્ર મ લીલાદને મ નીલાયલાન મ વભાધાનકાયી મ ભાગપ મ નથી. મ વાચ મ અનેકાનતલાદ મ એ મછે મજે મબીન્ન મલીચાયધાયા મય મુયત મલીચાય મકયી મજો મલાજફી મરાગે મત મઅનાલલાભાાં મછે.
♦ અનુક્રભણીકા
http://govindmaru.wordpress.com
74
13-2014-07-25
આણી ફે દુનીમા આણે મફધા મફે મપ્રકાયની મદુનીમાભાાં મજીલીએ મછીમે. શે રી મદુનીમા મજે મઆાંખ મવાભે મ દેખામ મ છે મ તે મ ફશાયની મ દુનીમા મ છે. આણા મ જીલન મ વાથે મ વાંકામેરી મ ફધીજ મ વ્મક્તીઓ, પ્રાણીઓ, લસ્તુઓ મઅને મ પ્રલૃત્તીઓ મફધુાં મ જ મઆ મફશાયની મદુનીમાભાાં મ વભામેરુાં મ છે. એ મનક્કય મ છે, લાસ્તલીક મછે મ અને મ વતમ મછે. ફધા મભાટે મ તે મ વયખી મછે. એના મનીમભ મફધાને મ રાગુ મ ડે મ છે. એની મવાથે મઆણ મબુતકા, લતપભાન, અને મબલીષ્મ, ત્રણેમ મવાંકામેરા મછે. ફીજી મઆણા મભગજની મઅાંદય મચારી મયશે રી મઅાંગત મદુનીમા મ મછે. એ મનક્કય મનથી, દેખાતી મનથી મકાયણ મકે મ તે મ ફશુધા મઆબાવી મછે. એભાાં મ આણી મફધી મઅેક્ષાઓ, આકાાંક્ષાઓ, કલ્નાઓ, ભાનમતાઓ મ લગેયે મ આલેરી મ છે. મ એ મ થડી મ લાસ્તલીક મ અને મ ભટે મ બાગે મ શ્રધધા, ગેયવભજ, ભાનમતાઓ મ લગેયેથી મબયે રી મછે. દયે કની મતાની મએ મઅાંગત મદુનીમા મશઈ, અભુક મ અાંળે મફીજાઓથી મબીન્ન મશમ મછે. એને મકઈ મવલપભાનમ મનીમભ મકે મકામદાઓ મરાગુ મડતા મનથી. ભાનલજાતી મ વીલામ મ ફીજા મ કઈને મ આ મ દુનીમા મ ભેરી મ નથી. એ મ લતપભાન મ કયતાાં મ આણા મ બુતકા મઅને મ બલીષ્મ મવાથે મ લધાયે મ વભફનધ મધયાલે મ છે. જુ દી મશલા મછતાાં મ આણી મઆ મફન્ને મ દુનીમા મએક્ફીજા મવાથે મગાઢણે મવાંકામેરી મછે. પ્રાણી મજગતની મફધીજ મપ્રલૃત્તીઓ મકુ દયતી મઅને મ સ્લમાંસ્પુયીત મ(instinctive) શમ મ છે. આ મસ્લમાંસ્પુયીત મઉયાનતની મજે મ ણ મપ્રલૃત્તી મભાણવ મકયે મ છે મ તેભાાંની મભટાબાગની મતાની મ અાંગત મદુનીમાથી મપ્રબાલીત મઅને મયીણાભુે મશમ મછે. એ મઆણ મજફયદસ્ત મપ્રેયક્ફ મછે. કેટરાક મ રક મ ફશાયની મ દુનીમા મ કયતાાં મ અાંદયની મ દુનીમાભાાં મ લધુ મ જીલતા મ શમ મ છે. લૈજ્ઞાનીક, તત્ત્લજ્ઞાની, કાકાય, ચીત્રકાય, રેખક, કલી મ લગેયે મ આ મ પ્રકાયભા મ આલે મ છે. તેભની મ પ્રલૃત્તીઓ મ યચનાતભક મ છે. તાની મ અાંગત મ દુનીમાન મ રાબ મ તેઓ મ તાના મ વજપન મ દ્વાયા મ ફીજાઓને મઆે મછે. આણે મએભના મઋણી મછીમે. ભાનવીક મ વાંતુરન મ ખઈ મ ફેવેરા મ તેભ મ જ મ નળીરા મ દાથોના મ ફાંધાણી મ લગેયે મ જેલા મ ણ મતાની મઅાંગત મદુનીમાભાાં મલધુ મજીલતા મશમ મછે. તેભની મપ્રલૃત્તીઓ મઆાંળીક મયીતે મખાંડનાતભક મ છે. તેઓ મઆણી મવશાનુબુતીને માત્ર મછે. આ મ ફે મ અનતીભ મ લગો મ લચ્ચે મ એક મ એલ મ ભટ મ લગપ મ છે મ જે મ તાની મ ખાવ મ એલી મ મ અાંગત મદુનીમાન મદય મકઈ મફીજાના મશાથભાાં મ વોંીને મ ફેઠ મછે. ભટા મબાગના મરકની મઅાંગત મ દુનીમાન મવોથી મલધુ મબાગ મએભની મધાભીક મભાનમતાઓન મશમ મછે. એ મભેર મશમ મછે મએભના મ
http://govindmaru.wordpress.com
75
ધભપગુુઓ માવેથી, વભકો માવેથી, દાંતકથાઓ મદ્વાયા, અને મછેલ્લા મથડા મલોથી મટી. લી. જેલા મ પ્રવાય મભાધમભ મદ્વાયા. દેળના મ ઘડલૈમાઓએ મ આણને મ યાજકીમ મ સ્લતનત્રતા મ ભેલી મ આી. એની મ વાથે મ નાગયીક મ શક્ક મ અને મ લાણી મ સ્લાતનત્ર્મ મ ણ મ આભેે મ આલી મ ગમાાં. કભનવીફે મ લીચાયનુાં મ સ્લાતનત્ર્મ મખાવ મક્માાંમ મદેખાતુાં મનથી. એ મઆણને મકઈ મભેલી મઆલાનુાં મનથી. આણે મજાતે મએ મ ભેલલાનુાં મ છે. લૈચાયીક મ સ્લાતનત્ર્મન મ અબાલ મ ટાળાશી મ અને મ ગાડયીમા મ પ્રલાશભાાં મ યીણભી મ અનથપકાયી મયીણાભ મરાલે મછે. ભશતલાકાાંક્ષી મરક મતાની મઅાંગત મભશતલાકાાંક્ષા મવાંતલા મરકના મઆલા મલૈચાયીક મ યાલરભફનને મ રીધે મ વજાપતી મ ટાળાશીન મ ુય મ રાબ મ ઉઠાલે મ છે. ફની મ ફેઠર ે ા મ ધભપગુુઓ મ આભાાં મ અગ્રસ્થાને મછે. વત્તા મઅને મવભત્તીના મલધાયે મડતા મરબને મરીધે મજેટર મલીનાળ મવજાપમ મ છે મએટર મજ મલીનાળ મધાભાપનધતાને મરીધે મણ મથમ મછે. ધભપ મઅને મજાતીલાદને મનાભે મજેટરાાં મમુધધ મ અને મજાનશાની મથઈ મછે મએટરી મકદાચ મફીજાાં મકઈ મકાયણવય મનશીં મથઈ મશમ. ચુસ્ત મધાભીક મભાનમતાઓએ મકટ્ટયાંથીઓ મેદા મકયી મઆતાંકલાદને મજનભ મઆમ મછે. આતભઘાતી મ શુભરા મ શમ, ુલપમજીત મ કાલતયાાં મ શમ મ કે મ છી મ સ્થાનીક મ ઘટના મ દેળવ્માી મ ફની મ ગઈ મશમ, એ મઆચયનાયા મફીજા મકઈના મદયલામા મશમ મછે, જેન મબગ મનીદો મરક મફને મછે. આલી મ ઘટનાઓ મ ાછ મ ધાભીક, યાજકીમ મ અને મ વાભાજીક મ નેતાઓન મ પા મ શમ મ છે. તેભજ મ એની માછ મઅનુમામીઓની મટાળાશી મલીચાયવયણી મણ મએટરીજ મજલાફદાય મછે. રકટાની મલીચાયવયણી મય મઅાંકુળ મભેલલાની મપ્રલૃત્તી મઘણી મવાંસ્થાઓભાાં મ ચારે મ છે. એભના મ અનુમામીઓની મ ફાષ્ણ મ તેભજ મ અાંગત મ એભ મ ફન્ને મ દુનીમાનુાં મ વાંચારન મ વાંસ્થાની મ નેતાગીયી મદ્વાયા મથતુાં મ શમ મછે. એ મવાંચારકના મકશે લાન મવાય મએલ મશમ મછે મ કે, ‚જાણલા મઅને મ વભજલા મ જેલુાં મ અભે મ ફધુ મ કયી મ રીધુાં મ છે. તભને મ લીચાયલાની મ કઈ મ જુય મ નથી. ભાત્ર મ અભાયા મ ચીંધમા મભાગે મચાર મત મતભાુાં મકલ્માણ મથઈ મજળે. લગેયે મલગેયે‛. યીણાભે મએભના મબક્તગણભાાં મ લૈચાયીક મસ્લતનત્રતાન મવદનતય મઅબાલ મઆલી મજામ મછે મઅને મટાળાશી મલતપણક મળુ મથામ મછે. એભને મ ક્માયે ક મ એભ મ ણ મ કશે લાભાાં મ આલે મ છે મ કે, ‚જે મ દેખામ મ છે મ તે મ (ફશાયની મ દુનીમા) ફધુાં મભ્રભ મઅને મભામા મછે મઅને મજે મદેખાતુાં મનથી મતે મવતમ મછે. જીલનન મવાય મઆ મઅદૃશ્મ મ વતમને મ ાભલાન મ છે‛. યાલરભફી મ અને મ અનધશ્રધધાુ મ લીચાયવયણી મ ધયાલત મ આલ મ કભનવીફ મબક્તગણ મછે મ જે મ ફશાયની મલાસ્તલીક મદુનીમા મકયતાાં મ આલી મઅાંદયની મદુનીમાભાાં મ લધુ મ જીલે મછે.
http://govindmaru.wordpress.com
76
કશે લાતા મધભપગુુની મદેયલણીથી, આલતા મજનભના મરાબાથે મવેંકડ મરકએ મવાભુશીક મ આતભશતમા મકયી મશમ મએલ મદાખર મથડા મદામકાઓ મશે રા મલીદેળભાાં મ નોંધામ મશત. અાંગત મ રાબ મ ભાટે મ ળુફરી, અને મ ક્માયે ક મ ત મ ફા–નયફરી, ચઢાલલાના મ દાખરાઓ મ ણ મ અલાયનલાય મઆણા મછાાભા મચભકે મ છે. આલા મફનાલ મકઈ મચક્કવ મધભપ, જાતી મકે મ વભપ્રદામ મ ુયતા મભમાપદીત મનથી; ફલ્કે મએક મમા મફીજા મસ્લુે મઅનધશ્રધધાુ મઅને મઅજ્ઞાની મરકભાાં મતે મફધે મ જ મદેખામ મછે. કાેરુાં મ કુાં, ભાંત્રેરા મ રીંફુ-ભયચાાં મ કે મ ઝાડુ-ભાટરાાંન મ ‘ઉતાય’ ચકભાાં મ ભુકી મ આલલાની મપ્રચરીત મપ્રલૃત્તી મદેખીતી મયીતે મબરે મશીંવક મન મશમ; ણ મએની માછની મબાલના મત મ એટરી મજ મશીન મછે. તાની મભુવીફત મફીજાને મ ધયાલલાથી મઓછી મથઈ મળકે મ એ મભાનમતા મજ મ શીંવાનુાં મએક મસ્લુ મછે. અશીંવાભાાં મ ભાનનાયા મ આણે મ બરે મ એલુાં મ ન મ કયીમે મ ણ મ આણી મ અશીંવાની મ વભજને મ એટરી મવુક્ષ્ભ મસ્તયે મ રઈ મગમા મછીમે મ કે મ આણા મરીધે મ ફીજાનુાં મ કઈણ મજાતનુાં મ અશીત મ થામ મએ મવાચા મઅશીંવાલાદી મભાટે મભટુ માં અકૃ તમ મ(ા) ગણામ. આણી મ ફશાયની મ દુનીમાનુ મ વાંચારન મ ત મ યાજકીમ મ તથા મ વાભાજીક મ નેતાઓ મ કયલાના મજ મછે. દેળ મઅને મ વભાજના મળાનતીુણપ મ વાંચારન મભાટે મ તે મ જુયી મછે. જ્માયે મ આણી મ અાંદયની મ દુનીમા મ આણી મ તાની મ છે. એનુાં મ વાંચારન મ કેટરી મ શદે મ ફીજાઓને મ કયલા મ દેલુાં મ એ મ આણા મ શાથભાાં મ છે. આણે મ જો મ લીચાયની મ સ્લતનત્રતા મ નશીં મ કેલીમે મ ત મ ફીજાઓ મ અલશ્મ મ એન મરાબ મઉઠાલળે. બરે મ એ મકઈ મનેતા મશમ, ધભપગુુ મશમ મકે મ છી મઆખુદ મવગા-વભફનધી મ શમ. વાભાનમ મ યીતે મ ‚વાયા‛ કશે લાતા મ રકને મ ણ મ ફીજાઓ મ ય મ તાન મ અાંકુળ મ યાખલ મ ગભત મશમ મછે. સ્લતનત્ર મલીચાયવયણી મઆલા મરકનુાં મઆણા મયનુ મલચપસ્લ મઘટાડે મછે. જ્માાં મ વુધી મ સ્લતનત્ર મ લીચાયવયણી મ ન મ કેલામ મ તમાાં મ વુધી મ વાચા મ અથપભાાં મ સ્લતનત્ર મ થમા મ એભ મ ન મ કશે લાઈએ. લીચાયની મ સ્લતનત્રતા મ કેલલી મ અઘયી મ છે. જે મ ણ મ થડા મ રક મ એ મ કયી મળક્મા મછે મ એભાથી મભટા મબાગના મએના મફીજા માવાભાાં મ ઉણા મઉતયે મ છે. એ મફીજુ માં ાવુાં મ છે મ ફીજાઓની મસ્લતનત્રતાન મણ મભકા મભને મસ્લીકાય મકયલાન. સ્લતનત્ર મલીચાયવયણીલાા મઘણા મ રક મ આખુદ મ થઈ મ જામ મ છે. એભની મ આવાવના મ રકની મ સ્લતનત્ર મ લીચાયવયણી મ એભને મ ગભતી મનથી. આલી મ ઘણી મ ફાફતભાાં મ શ્ચીભી મ વાંસ્કૃ તીના મ રક મ આણા મ કયતાાં મ લધુ મ ભુક્ત મ છે. આટરુાં મ ધમાનભાાં મ યાખીએ મત મજાણમા–વભજ્મા મલીના મએભની મટીકા મકયલાની મઅણી મઅધીયાઈ મ થડીક મકાફુભા મયશે .
http://govindmaru.wordpress.com
77
આણી મ અાંગત મ દુનીમાના મ આવન મ યથી મ ફધાને મ શટાલીને મ આણા મ તાના મ અાંતયાતભાને મ ફેવાડીએ મએભાાં મ જ મઆણ મબરુાં મ છે. ફીજા મફધા મઆણા મભાગપદળપક, શીતેચ્છુ , ુયક મલગેયે મશઈ મળકે, ભારીક મત મઆણે મતે મજ મયશે લાનુ મછે.
♦ અનુક્રભણીકા
http://govindmaru.wordpress.com
78
14-2012-09-06
અલગણામેરા ભશાભાનલ ભશાકાવ્મ મરખનાય મઋી–કલી મરકભાનવભાાં મઅભય મથઈ મગમા મછે. એભનાાં મભાનવ મ ુત્ર મ અને મ ુત્રીઓ મ (ાત્ર) એભના મ કયતાાં મ ણ મ લધાયે મ અભય મ થઈ મ ગમાાં મ છે. ઘણા મ યાજાઓ, વેનાતીઓ, તત્ત્લજ્ઞાનીઓ, દાળપનીક મ ઈતમાદી મ ણ મ લત્તે ઓછે મ અાંળે મ અભય મ થઈ મ ગમા મ છે. લાતાપકાય મઅને મ એભનાાં મ લાસ્તલીક મતેભ મજ મકાલ્નીક માત્ર મ(ટાયઝન, વુયભેન, ળેયરક મશભવ મ લગેયે) ણ મ અભય મ થઈ મ ગમાાં મ છે. લતપભાનભાાં મ પ્રવીદ્ધીની મ ટચ મ ય મ શોંચેરી મ યભતગભત મ અને મ ભનયાંજન મક્ષેત્રની મથડી મવ્મક્તીઓ મણ મઆગ મજતાાં મઅભય મથઈ મળકે મછે. આ મ ફધાાં મ ક્ષેત્રની મ વ્મક્તીઓ મ કયતાાં મ ભાનલજીલનને મ પ્રતમક્ષ મ યીતે મ લધાયે મ સ્ળી મ ગમેરી મવ્મક્તીઓ માઠ્ુસ્તક વીલામ મવદાંતય મલીવયાઈ મગઈ મછે. આ મઅલગણામેર મવ્મક્તીઓ મ છે: લૈજ્ઞાનીક મઅને મ વાંળધક. આણી મઆવાવ મભાનલવજીપત મજે મ ણ મદેખામ મછે મ તે મ તભાભ મ લસ્તુઓ મઆ મરકની મવાધના મઅને મભશે નતનુાં મપ મછે. આ મરકએ મતાનુાં મકામપ મન મકમુું મશત મત મ આજે મ ણ મઆણે મ ગુપાઓભાાં મ યશે તા મશત, ઝાડનાાં મ ાનપ મખાતા મશત મઅને મ ળયીયે મ ચાભડુ માં રેટતા મશત. ગુપાભાાંથી મફેઠાાં મ ઘય મઅને મ છી મફશુભાી મઈભાયત મવુધી મઆણને મ શોંચાડનાય મ ફધા મ રક મ બુરાઈ મ ગમા મ છે. આજ મ યીતે મ શે યલેળ, ખયાક મ અને મ અનમ મ જીલન મ જુયીમાતની મ ામાની મ ચીજો મ ાછ મ ણ મ આલા મ જ મ અગણીત મ ગુભનાભ મ રક મ યશે રા મ છે. લીવયાઈ મ ગમેરા મ આલા મઅવાંખમ મરકભાાંથી મશજી મકાંઈક મમાદ મશમ મએલા મનજીકના મબુતકાભાાં મ થઈ મગમેરા મથડા મ રક મઅને મએભના મકામપ મલીળે મજાણીએ. લૈજ્ઞાનીકની મલાત મઆલે મ એટરે મ વોથી મશે રાાં આલ્ફટપ મ આઈનસ્ટાઈનનુાં મ નાભ મરેલામ મ છે. એભની મળધએ મપ્રતમક્ષ મયીતે મ આણી મજીાંદગી મય મશજી મવુધી મખાવ મઅવય મકયી મનથી. એ મ થલાની મ શજી મ ફાકી મ છે. આધુનીક મ ળધખના મ ામાભાાં મ વોથી મ લધાયે મ મગદાન મ યષ્ણુાં મ છે આઈઝેક મ નમુટનનુાં. એભનુાં મ નાભ મ જેભણે મ વાાંબળ્ુાં મ છે મ તેઓ મ એભને ગુુતલાકપણના મ ળધક મ તયીકે મ ઓખે મ છે. તે મ એભની મએક મભશત્ત્લની મળધ મખયી; ણ મતે મ વીલામ મએભણે મ બોતીકળાષ્ડ, માંત્રળાષ્ડ, ગણીત, ખગ મલગેયે મલીમભાાં મખુફ મઉમગી મકાભ મકમુું મછે. ાછથી મથમેરી મઘણી મ ળધ મ એભના સ્થાીત મ વીદ્ધાનત મ ય મ યચામેરી મ છે. કશે લામ મ છે મ કે મ ત્રણવ મ લયવ મ શે રાાં મ થઈ મ ગમેર મઆ મમુગુુ મદુનીમાભાાં મઆજ મવુધી મથઈ મગમેરા મરકભાાં મવોથી મલધુ મફુદ્ધીળાી મશતા. કાગની મળધ મઆળયે મ ફે મ શજાય મલયવ મશે રાાં મ ચીનભાાં મ થઈ મશતી. ફીજા મદેળભાાં મ શોંચતાાં મ એને મ કેટરીક મવદીઓ મરાગી. આ મઅગતમની મળધન મખય મરાબ મછાખાનુાં મ ળધામુાં મ http://govindmaru.wordpress.com
79
તમાયે મ જણામ. છાખાનાની મ ળધન મ મળ મ આળયે મ છવ મ લપ મ શે રાાં મ થઈ મ ગમેર જોશાનીવ મ ગુટને ફગપને પાે મ જામ મછે. આને મ રીધે મ જ્ઞાન મઅને મ ભાશીતી મલધુ મ રક માવે મ ઝડથી મશોંચલા મ રાગી. એના મ રીધે મ વાક્ષયતાભાાં મ લધાય મ થમ. બાયતભાાં મ એન મ ખય મ રાબ મ વદીઓ મ છી મ અાંગ્રજોના મ લખતથી મ થમ મ છે. એ મ વાથે, બાયતના મ વનદબપભાાં, રખલા મ લાાંચલાન મ બ્રાષ્ઢણન મ ઈજાય મજત મયષ્ણ. જનવભુદામને મતાની મયીતે મજ્ઞાન મભેલલુાં મળક્મ મફનમુાં . આજના મ વભમભાાં મ થડીલાય મ ભાટે મ ણ મ લીજી મ જતી મ યશે મ ત મ આણ મ ફધ મ વ્મલશાય મઅને મવ્મલસ્થા મખયલાઈ મજામ મછે. આ મલીજીની મળધ મઅને મએના મજુ દાાં મજુ દાાં મક્ષેત્રના મ ઉમગ મ ાછ મ ચાવ મ જેટરા મ ભુખમ મ વાંળધકનુાં મ મગદાન મ છે. લીજીના મ અગણીત મ ઉમગભાાંથી મભુખમ મછે મપ્રકાળ, ઈરેક્ટરીક મભટય, ટેરીપન મલગેયે. લીજીની મ રાઈટ મ ળધનાય થભવ મ એડીવનનુાં મ નાભ મ પ્રભાણભાાં મ લધુ મ જાણીતુાં મ છે. એભણે મ યાતના મ અાંધાયાનુાં મ લચપસ્લ મ ઘટાડી મ નાખમુાં મ અને મ કાભના મ કરાક મ લધાયી મ આમા. ચલીવે મ કરાક મચારુ મયાખલી મડે મએલી મજીલન મજુયીમાતની મપ્રલૃત્તીઓ મલીજીને મરીધે મળક્મ મફની મછે. કઈણ મ ભળીન મ ચરાલલા મ ભાટે મ ઈરેક્ટરીક મ ભટયની મ જુય મ ડે મ છે. એના મ લગય મ આણાાં મ ફધાાં મ કાયખાનાાંનાાં મ માંત્ર મચારી મન મળકે. તેભ મજ મઘયભાાં મ લયાતાાં મ વાધન મણ મળક્મ મન મ ફને. આ મભટયની મળધન મમળ મભુખમતલે ભાઈકર મપે યાડેના મનાભે મ જામ મછે. ભટયથી મચારનાય મ દયે ક મમનત્ર માછ મલી મફીજા મજ મકઈ મલૈજ્ઞાનીકન મપા મછે. દુનીમાને મ ટેરીપન મઆનાય એરેક્ઝાનડય મગ્રેશાભ મફેરનુાં મ નાભ મણ મકાંઈક મજાણીતુાં મ છે. એના મરીધે મ દુય મફેઠર ે ી મવ્મક્તીઓ મલચ્ચે મ તાતકારીક મલાતચીત મળક્મ મફની. વાંદેળવ્મલશાય મ ખુફ મ વય મ અને મ કામપદક્ષ મ ફનમ. મ ટી.લી.ના મ આગભન મ શે રાાં મ રાાંફા મ વભમ મ ભાટે મ યે ડીમની મ ફરફારા મશતી. એની મળધન મમળ ભાકોનીના મપાે મ જામ મછે. યે ડીમએ મશલે મ બરે મ એનુાં મ ભશત્ત્લ મ ગુભાવ્મુાં મ શમ, મ ણ મ તમાય મ છીન મ ફધ મ લામયરેવ મ વાંદેળ મ વ્મલશાય મ ભાકોનીની મ ળધ મ ય મ આધાયીત મછે. ફધાાં મ લાશનભાાં મ લયાતાાં મ ેટર ર મ અને મ ડીઝર મ એનજીનના મ ળધક નીકરવ મ ઓટ અને મ લયાથી મ ચારતા મ એનજીન મ ળધનાય જેભવ મ લૉટ. આ મ ફે મ જણાએ મ લાશનવ્મલશાય મ ફદરાલી મ દીધ મ છે. તમાય મ છી યાઈટ મ ફાંધુઓએ મ લીભાનની મ ળધ મ કયી મ દુનીમાને મ નાની મ ફનાલલાભાાં મભટી મશયણપા મબયી મછે. આ મથડી મયજફયજના મલયાળની મભુખમ મળધની મલાત મથઈ. આ મફધી મળધખ મ આજથી મવ મઅને મ ફવ મલયવ મશે રાાંના મવભમગાાભાાં મ થઈ મછે. બાયતના મવોથી મલીળા મએલા મ
http://govindmaru.wordpress.com
80
ભગર મવામ્રાજ્મના મળક્તીળાી મવમ્રાટએ મણ મઆભાાંના મકઈણ મવાધન મલીળે મવાાંબળ્ુાં મવુધધાાં મ નશતુાં! આ મ ઉયાાંત મ આયગ્મ મ અને મ ચીકીતવા મ ક્ષેત્રે મ ણ મ આજ મ વભમ મ દયભીમાન મ ખુફ મ અગતમની મ ળધ મ થઈ મ છે. એરેકઝાાંડય મ પરેભીંગે ળધેર મ ેનેવીરીનને મ રીધે મ જાતજાતના મ ચે મ વાભે મ યક્ષણ મભળ્ુાં મ છે. લીરીમભ મભટપને ળધેર મએનેસ્થેવીમાને મ રીધે મ ળષ્ડક્રીમા મળક્મ મઅને મ વષ્ણ મ ફની મ છે. તે મ ઉયાાંત મ લીલીધ મ ચેી મ યગ મ વાભે મ યક્ષણ મ આતી મ યવીઓ, ટીસ્મુ મ કલ્ચય, જભપ મ થીમયી, ડી.એન.એ., એક્વ–યે , એનટીફામટીક મ લગેયે મ ળધએ મ ચીકીતવાક્ષેત્રને મ વભુગુ માં ફદરાલી મ દીધુાં મ છે. આ મ ળધના મ યીણાભે મ ચેી મ યગથી મ ભયતા મ રાખ મ રક મ ફચી મ ગમા મ છે. ળીતા મ જેલ મ યગ મ દુનીમાભાાંથી મ વદનતય મ નાફુદ મ થઈ મ ગમ મ છે. અને મ ફીજા મ ફધા મ યગના મ ઉચાય મ ળક્મ મ ફનમા મ છે. ફાભૃતમુનુાં મ પ્રભાણ મ ઘણાં મ ઘટી મ ગમુાં મ છે મ અને મ ભાણવની મ વયે યાળ મ આલયદા મફે મથી મત્રણ મગણી મ મથઈ મગઈ મછે. આ મફધાનાાં મ યીણાભ મસ્લુ મથમેર મલવતી લીસ્પટનુાં મ નીલાયણ મણ મળધી મકઢામુાં મ છે. ગબપનીયધક મગીઓ મઅને મ અનમ મવાધનએ મલવતી મનીમનત્રણ મઉયાાંત મષ્ડીઓન મપ્રવુતી મ આધાયીત મઉંચ મભૃતમુદય મઘટાડી મએભનાાં મસ્લાસ્થમ મઅને મઆલયદાને મઘણી મલધાયી મછે. આણને મ પ્રતમક્ષ મઅવય મકયતા મઆ મથડાાં મ ઉદાશયણ મછે. યક્ષ મયીતે મ અવય મકયતી મ ળધ મ આનાથી મ અનેકગણી મ લધાયે મ છે. દયે ક મ લસ્તુને મ લધાયે મ અવયકાયક મ અને મ કામપક્ષભ મ ફનાલલાના મપ્રમાવ મવતત મથઈ મયષ્ણા મછે. જો મફધા મલૈજ્ઞાનીક મઅને મ વાંળધકનુાં મ રીસ્ટ મફનાલલા મ જઈએ મત મએક મદદાય મુસ્તક મફની મ જામ. એ મઉયાાંત મકેટરામે મ એલા મવાંળધક મછે મ જેભનાાં મ નાભની મદુનીમાને મખફય મવુધધાાં મનથી. આ મબોતીક મઉકયણની મળધ મજે મામાના મવીદ્ધાનત મય મ યચામેરી મછે મ તે મ વીદ્ધાનત મઘડનાયા મલૈજ્ઞાનીકનુાં મ મગદાન મણ મએટરુાં મ જ મભશત્ત્લનુાં મ છે. એભની મ નાભાલરીભાાં મજલાનુાં મશભણાાં મટાીએ. આણી મ જીલનળૈરીભાાં મ ફધુાં મ જ મ ભાનલવજીપત મ છે. ખાલાનુાં મ અનાજ મ વુધધાાં. આ મ લીકાવ–પ્રગતીને મ બોતીકલાદ મકશે તા મરક મતે મ એન મજેટર મ ણ મરાબ મભે મ એટર મરેલાનુાં મ ચુકતા મનથી મ! આ મ ફધા મ ઉયાાંત મ ગેરીરીમ, કયનીકવ, શફર, ચાલ્વપ મ ડાલીન, વીગભાંડ મ ફ્રઈડ લગેયે મ જેલાઓએ મઆણી મફાષ્ણ મદુનીમા મઅને મ આાંતયભન મલીળેની મપ્રચરીત મભાનમતાઓને મ ધયભુથી મફદરાલી મદીધી મછે. તાજેતયભાાં મ ળધામેરી મ કભમુટય, ઈનટયનેટ મ અને મ સ્ટેભ મ વેર મ જેલી મ ળધન મ ુય મ વ્મા મશજી મશલે મ ખફય મડલાન મછે. નીત મનલી મળધન મઅશીં મઅનત મનથી મઆલત. ફધુાં મ ક્માાં મ
http://govindmaru.wordpress.com
81
શોંચળે મ એની મકઈને મ ખફય મનથી. બલીષ્મની મકલ્ના મકયતા મઘણાાં મ ુસ્તક મરખામાાં મ છે, પીલ્ભ મ ફની મ છે મ ને મ ફનતી મ યશે લાની મ છે. એ મ ફધી મ અતમાયે મ કઈકની મ કલ્નાઓ મ છે, આજની મ લાસ્તલીકતા મનથી; ણ મએલુાં મબલીષ્મભાાં મથઈ મળકે મછે મઅને મન મણ મથઈ મળકે. એ મજ મયીતે મ બુતકાભાાં મ તમાયના મબલીષ્મ મલીળે મ જે મ ણ મરખામુાં મ છે મ એભાાંની મઘણી મ ફાફત મ તે મ લખતની મ લાસ્તલીકતા મ નશીં; ણ મ કલીકલ્ના મ શલાની મ ળક્મતા મ ઘણી મ લધાયે મ છે. આના મ અનુભદનભાાં ુષ્ક લીભાન, લન મ ાલડી, વાંજમ મ દૃષ્ટી જેલા મ ઘણા મ દાખરા મ આી મ ળકામ. આગ મ લણપલેરા મ ફધા મ રક મ લૈજ્ઞાનીક મ અને મ વાંળધક મ ઉયાાંત વાધક મ અને મ તસ્લી ણ મ શતા. આ મ વીદ્ધીઓ મ એભને મ કઈ મ ભનત્રન મ જા મ જલાથી મ નથી મ ભી, કે મ કઈ મ ભાંદીયના મઘાંટ મલગાડલાથી મનથી મભી. ુજાાઠ મકયલાથી, જાત્રાઓ મકયલાથી, ળીફીયભાાં મજલાથી મ કે મ ફાધા–આખડીઓ મયાખલાથી મ ણ મનથી મભી. આલી મળધ મકયલા મભાટે મ યાત મદીલવ મજોમા મ લગય મ અબમાવ મ ખાંડભાાં મ અને મ પ્રમગળાાભાાં મ જાત મ ઘવી મ નાાંખલી મ ડે મ છે. એ મ ભાગે મ કેટરીમે મ નીષ્પતાઓને મ ચાલલી મડે મ છે. એભાાં મ કોટુભફીક મજીલનન મબગ મદેલામ મછે મ અને મ ઘણી મલખત મ આથીક મ ામભારી મ ણ મ નતયલી મ ડે મ છે. પક્ત મ તાના મ આતભાના મ ઉદ્ધાય મ ભાટે મ નશીં; ણ મ વભસ્ત મભાનલજાતના મરાબ મભાટે મકયે રી મઆ મએભની મવાધના મઅને મતસ્મા મછે. એક મભાનમતા મએલી મછે મકે મફધાનુાં મબલીષ્મ મજનભ મવાથે મજ મનક્કી મથમેર મુાં શમ મછે મઅને મ એ મ ફદરી મ ળકાતુાં મ નથી. આ મ ભશાભાનલએ મ પક્ત મ તાનુાં મ જ મ નશીં; મ ણ મ વભગ્ર મ ભાનલજાતનુાં મ બલીષ્મ મ ફદલ્મુ મ છે. તાની મ ભશે નતન મ રાબ મ તા મ ુયત મ ભમાપદીત મ યાખલાન મ સ્લાથપ મ નથી મ દાખવ્મ. આ મ ળધખની મ લીળેતા મ એ મ છે મ કે એક મ ચીનના મ અલાદ મ વીલામ એ મ ફધી મ જ મ શ્વીભના મ દેળભાાં મ થઈ મ છે. આની મ ાછ મ એભની મ વલાર મ કયી, એના મ ઉત્તય મ ભેલલા મ ભાટે મ જાતભશે નત મઅને મપ્રમગ મકયલાની મલૃત્તી મયશે રી મછે. યાજકીમ મકાયણવય મઅાંગ્રેજો મવાથેના મદ્વ ેથી મ પ્રેયાઈને મ આણે મ લીચામાપ મ લગય મ શ્વીભના મ દેળની મ ફધી મ ફાફતન મ આાંધ મ લીયધ મ કયતા મ આવ્મા મછીએ. જ્માયે મએભની મભશે નતનુાં મપ મબગલલાભાાં મજયામ મવાંકચ મકયતા મનથી. વદીઓથી મઅલગણામેર મઆ મલગપનુાં મછેલ્લાાં મવ મલયવથી મજાશે ય મવનભાન મથલા મરાગ્મુાં મ છે. આલા મ વનભાનભાાં મ વોથી મ પ્રતીષ્ઠીત મ છે, દય મ લે મ અાતુાં નફર મ પ્રાઈઝ. એનાથી મ એભને મ કદય મઅને મ કરદાય મફન્ને મ ભે મ છે. મશલે મવાંળધકને મ આલ મડત મબગ મઘણ મઓછ મથમ મછે મ અને મ ભતુાં મ લતય મણ મલધમુાં મ છે. આ મસ્લીકાય–વનભાન મશજીમે મ ભમાપદીત મલતુપભાાં મ વીભીત મછે. જનવભુદામ મશજી મએભના મપ્રતમે મઘણ મઉદાવીન મછે.
http://govindmaru.wordpress.com
82
બુતકાભાાં મ સ્લીકાય–વનભાન મ ત મ દુય મ યષ્ણાાં; વલપસ્લીકૃ ત મ ભાનમતાથી મ અરગ મ કશે નાયને મ ણ મ ઘણાં મ વશન મ કયલુાં મ ડતુાં મ શતુાં. એલુાં મ કશે નાયને મ ક્માયે ક મ જેરલાવ મ ત મ કમાયે ક મ દેશાનત મ દાંડ મ ણ મ ભળ્ મ છે. આજે મ ણ મ જુ નલાણી મ વભાજોભાાં મ ુઢીગત મ ભાનમતાથી મ અરગ મ લીચાયનાયને મદાંડામ મછે. ઘણી મલખત વાાંબળ્ુાં મ અને મ લાચ્મુાં મ છે મ કે પ્રથભ મજ ૈન મતીથુંકય મઋબદેલે ભાણવને મ ખેતી મકયતા મળીખલાડ્યુાં મ છે. ખયાક માછ મબટકલા મકયતાાં મ સ્થામી મથઈ મખેતી મકયલી મએ મભાનલ મ ઉતક્રાનતીનુાં મ ખુફ મ અગતમનુાં મ ગથીમુાં મ શતુાં. આગના મ કથનને મ ફીજી મ યીતે મ ણ મ જોઈ મ ળકામ. જ ૈન મ લીચાયધાયાએ મ એક મ વાંળધક–લૈજ્ઞાનીક મ તસ્લીને મ તીથુંકય મ ગણમા મ છે. આ મ ગોયલની મ લાત મ છે. કઈ મ પ્રગતીળીર મ લાસ્તલલાદી મ ધભાપચામપ મ આ મ યભયાને મ આગ મ ચરાલલા મ ઈચ્છે મ ત મએભને મ એલા મઘણા મવાંળધક, લૈજ્ઞાનીક, તસ્લીઓ મભી મઆલે. પયક મએટર મછે મ કે મ એ મબાયતની મબુભી મય મઓછા મઅને મઅનમ મદેળભાાં મઘણા મલધુ મભળે . ભુ મવલાર મતયપ માછા મપયીએ. ગીત મગાતા, ક્ષણીક મભનયાંજન મકયાલતા, ધનન મ ઢગર મબેગ મકયતા, કથા–લાતાપ મકયતા મલગેયે મરક મરકજીબે મયશે મછે મઅને મએભનુાં મવનભાન મથામ મ છે. ક્માાંકથી મભી મઆલેરી મઅજાણી મથથયની મભુતીને મ નલુાં મ નાભ મઆી મએને મ ુજામ મછે. જ્માયે મ આણી મ યજફયજની મ પ્રલૃત્તીઓને મ આટરી મ આવાન મ અને મ વગલડબયી મ ફનાલી મ આણી મ જીનદગી મ ધયભુથી મ ફદરી મ નાાંખનાયાઓનાાં મ નાભ મ વુધધાાં મ કઈને મ ખફય મ નથી મ કે મ જાણલાની મ દયકાય મણ મનથી મ! જે મરકને મશજી મઆલી મવગલડ મબગલલાથી મલાંચીત મયાખલાભાાં મઆવ્મા મછે, એને મ ભાટે મ એભના મયાજકાયણીઓ મઅને મ ધભપગુુઓ મજલાફદાય મછે. આ મલાસ્તલીકતા મસ્લીકાયલી મ આણા મશીતભાાં મછે. યાજકીમ, વાભાજીક, ધાભીક મલગેયે મ ફધી મજ મલીચાયધાયાઓએ મભાનલ મવભુદામના મ ભમાપદીત મલગપને મપ્રબાલીત મકમાપ મછે. ઘણી મલખત મએકફીજા મવાથે મરડાવ્મા મણ મછે. અલગણામેર મ ભશાભાનલની મભશે નતનુાં મ પ મવભસ્ત મભાનલજાત મબગલી મયશી મછે. ફધા મજ મએભના મઋણી મછે. એભનુાં મમથામગ્મ મવનભાન મવોની મનૈતીક મપયજ મફની મજામ મછે.
♦ અનુક્રભણીકા
http://govindmaru.wordpress.com
83
15-2013-10-19
જ્ઞાન મવાગાયનુાં મઉંડાણ આણે તો હજી જ્ઞાનસાગરના કીનારે છબછબીયાાં કરી છીા વીણી રહ્યા છીએ. એના ઉંડાણનો તાગ કોઈને નથી’ ત્રણવ મ લયવ મ શે રાાં મ થઈ મ ગમેર મ ઉંચા મ ગજાના મ લૈજ્ઞાનીક મઆઈઝેક મનમુટનના મઆ મળફદ મઆજે મણ મએટરા મજ મવાચા મછે. મ ફાક મજ્માયે મબણલાનુાં મળુ મકયે મછે મતમાયે મવોથી મશે રાાં મએને મએકડ મળીખલામ મછે. મ શે રા મ લીમ મ ગણીતના મ શે રા મ ાઠની મ આ મ ળુઆત મ છે. મ આગ મ જતાાં મ ફાક મ વયલાા, મ ફાદફાકી, મ ગુણાકાય, મ બાગાકાય, મ ટકાલાયી મ લગેયે મ ળીખે મ છે. મ લો મ શે રાાં મ ગણીતન મ લીસ્તાય મ આટર મજ મશત. મઆજે મ ણ મભટાબાગના મરક મભાટે મ આનાથી મલધુ મ જાણલુાં મ જુયી મશતુાં મ નથી. મ એભની મ ુયી મ જીનદગી મ આટરુાં મ ગણીત મ જાણલાથી મ લગય મ ભુવીફતે મ વાય મ થઈ મ જામ મ છે. મ વ્માલશાયીક મબાાભાાં મએભને મગણીત મઆલડે મછે મએભ મકશે લામ મછે. વ્મલશાયભાાં મ ામાનુાં મ ગણીત મ બરે મ ુયતુાં મ શમ, મ ગણીતન મ લીમ મ એનાથી મ ઘણ મ લીળા મછે. મવયલાા, મફાદફાકી મલગેયે મ અાંકગણીત મથમુાં, મગણીતની મફીજી મઘણી મળાખાઓ મછે. મ શાઈસ્કુ રના માઠ્ુસ્તકભાાં મલડીર મડકીમુાં મકયે મત મગણીતના મલીસ્તાયન મલધુ મખમાર મઆલે. મઆ મ એક મઅલ્લીયાભ મભાત્ર મછે. મકરેજભાાં મ ગણીતન મલીમ મરઈ મગ્રેજ્મુએટ મથઈ મળકામ મછે. મઆગ મ જતાાં મગણીતભાાં મીએચ. મડી. મથઈ મળકામ મછે. મતેઓ મણ મવાંુણપ મગણીત મજાણે મછે મએભ મનથી મશતુાં. ભટાબાગના મ રક મ ભાટે મ ામાનુાં મ ગણીત મ ુયતુાં મ શમ મ ત મ આટરા મ ફધા મ ગણીતની મ જુય મખયી મ? મશા મછે. મજુયત મએ મળધની મજનેતા મછે. મજુય મન મશમ મત મગણીત મઆટરુાં મલીકસ્મુ માં ન મશત. મલીકવીત મગણીત, મએડલાનવ મ ભેથેભેટીક્વ, મ લીજ્ઞાનન મામ મછે. મલીજ્ઞાન મ ટૅકનરજીન મ ામ મ છે. મ ટૅકનરજી મ આણા મ લીકાવના મ ામાભાાં મ છે. મ એના મ લગય મ આણાાં મ યશે લાનાાં મ ઘય, મ શે યલાનાાં મ કડાાં, મયજીનદા મલયાળની મશજાય મલસ્તુઓ, મઆયગ્મ મભાટે મ જુયી મદલાઓ મલગેયે મ કાંઈ મન મશત. મ ભાત્ર મવયલાા મફાદફાકી મલગેયે મ જાણનાયને મ ગણીત મઆલડે મ છે મ એભ મકશે લામ મછે. મ જ્માયે મ લો મ વુધી મ લધુ મ ગણીત મ બણનાય મ ણ મ નીષ્ણાત મ નથી મ ગણાતા. મ આ મ ફન્ને મ લીધાન મ તતાની મ યીતે મ વાચાાં મ છે. મ ગણીતની મ લાત મ આટરા મ લીસ્તાયથી મ કયલાનુાં મ કાયણ મ એ મ છે મ કે મ તે મ લેાયી મવભાજના મશ્વાવભાાં મ શલા મછતાાં મ વાભાનમ મભાણવને મ એના મ લીસ્તાયન મુય મખમાર મનથી. મ ફીજા મલીમની મલાત મત મફાજુ એ મયશી. ગણીત મ એ મ જ્ઞાનવાગયન મ એક મ લીમભાત્ર મ છે. મ આજે મ દુનીમાની મ ભટી મ મુનીલવીટીઓભાાં મ વ–વલાવ મજેટરા મઅરગ મલીમભાાં મ ડીગ્રી મરઈને મ ગ્રેજ્મુએટ મથઈ મળકામ મછે. મ http://govindmaru.wordpress.com
84
આ મફધા મલીમનાાં માઠ્ુસ્તક મબેગાાં મકયીએ મત મરામબ્રેયી મફની મજામ. માઠ્ુસ્તક મઉયાાંત મ દયે ક મલીમની મકેટરીમે મયે પયનવ મફુક્વ મશમ મછે મજે મલીળે મભાશીતીથી મબયુય મશમ મછે. મડૉક્ટય, મ લકીર, મ એનજીનીમય મ લગેયે મ આ મ લાતને મ મ વાયી મ યીતે મ જાણે મ વભજે મ છે. મ ફધા મ જ મ લીમનુાં મ જ્ઞાન મ વતત મઉંડુ મઅને મલીસ્તૃત મથઈ મયષ્ણુાં મછે. ભાનલ મ વભાજનુાં મ આ મ જ્ઞાન મ અલરકન મ (observation), મ અથપઘટન (interpretation), મલીશ્વરેણ (analysis), મચીનતન (thinking), મપ્રમગ (experimentation) મ અને મ ક્માયે ક મ લીસ્તૃતીકયણ (extrapolation) મ ના મ વાંમુક્ત મ ભાગે મ આવ્મુાં મ છે. મ ભાત્ર મ ચીનતન મ કયલાથી મકે મધમાન મધયલાથી મફધુાં મજ્ઞાન મઆલી મજતુાં મનથી. આજથી મઅઢી મ શજાય મલયવ મશે રાાં મ જાગૃતીન મએક મવભમ મઆવ્મ મશત. મતમાયની મ ફધી મજ મવાંસ્કૃ તીઓએ મજ્ઞાનની મફાફતભાાં મ શયણપા મબયી મશતી. મજોકે મ તમાયની મએભની મકળીળ મ નૈતીકતા મઅને મ તતલજ્ઞાન મય મલધુ મ કેનદ્રીત મશતી. મતે મ વભમની મએ મભાાંગ મશતી. મઅનમ મલીમ મય મ ભાત્ર મ અછડતુાં મ ધમાન મ અામુાં મ શતુાં. મ તમાય મ છીનુાં મ પકવ મ ભુખમતલે મ કા મ અને મ વાશીતમ મ જેલા મ લીમભાાં મશતુાં. દયે ક મપ્રાચીન મલીચાયધાયાના મવાશીતમભાાં મ આ મરકનુાં મ જે મ ણ મજ્ઞાન મછે મ તે મ આજની મ વયખાભણીભાાં મ વાલ મ ઓછુ માં શતુાં મ એભ મ કશે લાભાાં મ જયા મ ણ મ અતીળમક્તી મ નથી. મ તમાયનુાં મ ભટાબાગનુાં મ વાશીતમ મ બક્તી, મ પ્રાથપના, મ જ–ત, મ નીતી, મ વભાજળાષ્ડ, મ ભશાુુના મ જીલનચયીત્ર, મદૃષ્ટાાંત મકથાઓ મલગેયે મલીળે મશતુાં. મભાયા મરેખભાાં મઆલી મફાફતની મચચાપ મથતી મનથી. મ જે મલીમની મચચાપ મથામ મછે મએ મલીમ મછે મઈતીશાવ, મબુગ, મખગ, મલીજ્ઞાન મલગેયે. મોયાણીક મ વાશીતમની મ આ મ લીમને મ રગતી મ ભાશીતીન મ આજના મ તાયણ મ વાથે મ લીયધાબાવ મ છે. મ આ મ ફેભાાંથી મ વાચુાં મ ળુાં મ છે મ એ મ તમાયે મ નક્કી મ થામ મ જ્માયે મ ફન્ને મ ફાજુ ની મ જાણકાયી મ શમ. મ પ્રાચીન મ ભાનમતાઓને મ આજના મ લીસ્તૃત મ જ્ઞાનવાંદબપભાાં મ ભુરલલાની મ જુય મ છે. મ આ મ લાત મ પયી મ એક મ લાય મ કયી મછે મકાયણ મકે મએ મજ મલાત મપયી મચચાપભાાં મઆલતી મયશે મછે. મ કઈ મલીમન મઅછડત મઉલ્લેખ મએક મલાત મછે, મજ્માયે મઉંડાણભાાં મએનુાં મજ્ઞાન મશમ મએ મ વાલ મઅરગ મલાત મછે. મલીમના મઉંડાણની મઅગતમતા મરેખની મળુઆતભાાં મગણીતના મઉદાશયણથી મ વભજાલી મછે. માણી મતાલભાાં મશમ મછે, મનદીભાાં મશમ મછે મઅને મદયીમાભાાં મશમ મછે. મએભના મજથથા, મ ઉંડાણ મ અને મ ઉમગભાાં મ પયક મ છે. મ તાલનુાં મ ાણી મ ભમાપદીત મ શઈ મ સ્થાનીક મ ઉમગનુાં મ છે. મ એ મ વુકાઈ મ ળકે મ છે. મ જ્માયે મ દયીમાનુાં મ ાણી મ તાની મ ખાયાળ મ ાછ મ છડી, મ લયવાદુે મ લયવી, મ વલપત્ર મઉમગભાાં મઆલે મછે. મજ્ઞાનનુાં મણ મઆલુાં મજ મછે. મએના મથડા મવય મદાખરા મજોઈએ.
http://govindmaru.wordpress.com
85
ૃથલી મઆણા મકયતાાં મ એટરી મભટી મછે મ કે મ આણા મદૃષ્ટીફીંદુથી, મલેનટેજ મૉઈનટથી, મ એનુાં મ વભુણપ મ કદ મઅને મ સ્લુ મદેખાતાાં મ નથી. મઆ મભમાપદીત મઅલરકનને મ રીધે મ પ્રાચીન મકાભાાં મ ફધાએ મ તતાની મ યીતે મ જે મ અથપઘટન મ કમુું મ તે મ એકફીજાથી મ ઘણાં મ અરગ મ અને મ અધુુાં મ શતુાં મ કાયણ મકે મ તેઓ મઅલરકનથી મઆગ મલધમા મજ મનશીં. મફધી મજ મપ્રાચીન મવાંસ્કૃ તીઓએ મફનાલેર મ અને મ આજ મવુધી મવચલામેર મૃથલીના મનકળા મઆ મલાતના મુયાલા મછે. મફધાએ મતાના મપ્રદેળને મ ૃથલીના મ કેનદ્રસ્થાને મ ફતાવ્મા મ શતા. મ એભાાંથી મ કઈને મ ણ મ ૃથલીના મ વાચા મ કદ મ અને મ આકાયની મ ખફય મનશતી. આજે મૃથલી મલીળેની મજે મવાચી મઅને મવલપસ્લીકૃ ત મભાશીતી મછે મતે મન મસ્લીકાયનાય મઅને મ તાની મજુ ની મભાનમતાઓને મ લગી મયશે નાય મણ મએક મલગપ મ છે. મએટરુાં મ જ મનશીં, મતાની મખટી મ ભાનમતાન મ પ્રચાય મ કયી મ શ્રદ્ધાુઓને મ ગેયભાગે મ દયે મ છે. મ બુતકાની મ કઈ મ લાત મ ખટી મ વાફીત મ થામ મ ત મ એને મ ભકા મ ભને મ સ્લીકાયી મ રેલામ. મ શે રાનુાં મ કાંઈ મ ખટુ માં ન મ જ મ શમ મ એભ મ કશે લુાં મ એ મ ફીજાઓની મવાથે મતાની મજાતને મણ મછેતયલા મજેલુાં મછે. યજ મવલાયભાાં મ નીમભીતણે મ ઉગત મવુમપ મ ફધા મજુ એ મછે. મભાત્ર મએના મઅલરકનથી મ કઈને મ એક મધગધગતુાં મ ચક્ર મરાગે મ છે. મકઈને મ ચભકતુાં મ ાકુ ાં મ પ મરાગે મ છે. મકઈને મ વાત મઅશ્વના મ યથ મ ય મ ફીયાજભાન મ તેજસ્લી મ પ્રતીબા મ દેખામ મ છે, મ ત મ કઈ મ ક્માયે મ જોમ મ ન મ શલા મ છતાાં મ ફે મ વુમપની મલાત મકયે મછે. આજની મ અધીકૃ ત મ ભાશીતી મ પ્રભાણે મ વુમપ મ એક મ લીળા મ અણબઠ્ઠી મ છે. મ એભાાં મ ેદા મ થતી મ ઉજાપ, મ ગયભી મ અને મ પ્રકાળના મ ુભાાં મ આણી મ ાવે મ શોંચે મ છે. મ વુમપના મ કદ, મ ફાંધાયણ, મ આમુષ્મ મલગેયે મ કેટરીમે મ ફાફતની મઆજે મ ઉંડાણભાાં મ ભાશીતી મછે. મઆ મજાણલા મકેટરામે મ ખાંતીરા મ રકએ મઅલરકનથી મઆગ મલધી મફીજા મગથીમાાં મવય મકમાપ મછે. વુમપગ્રશણ મ અને મ ચાંદ્રગ્રશણ મ ણ મ ફધા મ આદીકાથી મ જુ એ મ છે. મ એના મ લીળે મ જાતજાતની મ બમાનક મ ભાનમતાઓ મ ઉબી મ કયી મ તકવાધુઓએ મ બા મ રકને મ ખુફ મ છેતમાપ મ છે. મ ૃથલી મ અને મ ચાંદ્રના મ એકફીજા મ ય મ ડતા મ ડછામા મ ગ્રશણ મ વજે મ છે મ જેનુાં મ વાચુાં મ જ્ઞાન મ ખગળાષ્ડીઓએ મઆમુાં મછે. આ મત મઅનામાવે મથતા મઅલરકનની મલાત મશતી. મઆ મઉયાાંત મઆણી મનજય મવાભે મ દેખાતી મઅને મ અનુબલાતી મકેટરીમે મ લસ્તુઓ મઅને મ ફનાલ મલીળે મ ઘણી મઅરગ મભાનમતાઓ મશતી. મ એભાાંથી મ થડી મ વાચી મ શતી, મ થડી મ ખટી મ શતી મ અને મ ભટાબાગની મ અધુયી મ શતી. મ આજે મ દયે ક મ લીમની મઘણી મલધાયે મભાશીતી મશલા મછતાાં મએ મળધનાય મભાત્ર મએક મડગરુાં મઆગ મલધમાની મલાત મ
http://govindmaru.wordpress.com
86
કયે મછે. મકઈ મએલ મદાલ મનથી મકયતુાં મકે મઅભને મફધુાં મખફય મછે મઅને મશલે મકાંઈ મલધુ મજાણલાનુાં મફાકી મ નથી મયષ્ણુાં. મત્રીકાજ્ઞાની મકઈ મથમુાં મનથી મકે મથલાનુાં મનથી. ભાણવ, મસ્લબાલે મ બુતકાન મગુરાભ મછે. મએ મલતપભાનના મપ્રશ્ન મઉકેરલા મબુતકાની મ ભાશીતીન મઆધાય મરઈ મએભાાં મ અટલામ મછે. મભાનલભાાં મ વદીઓના મજ્ઞાન મવાથે મ વદીઓનુાં મ અજ્ઞાન મ ણ મઉતયી મઆવ્મુાં મ છે. મજ્માાં મ વજપનળક્તી મનફી મશમ મતમાાં મ અનુકયણલૃત્તી માાંગયે મ છે. મઆ મલાત મ બાયત મભાટે મખાવ મરાગુ મડે મછે. મજે મબલીષ્મદૃષ્ટા મશમ મએ મજ મવપ મનેતા મથઈ મળકે મછે. ભીત્ર મ વાથેની મ ચચાપભાાં મ એક મ પ્રશ્ન મ અલાયનલાય મ ુછામ મ છે મ કે મ ફધા મ લૈજ્ઞાનીક મ શ્વીભના મદેળભાાં મજ મકેભ મથઈ મગમા, મબાયતભાાં મકેભ મનશીં મ? ફુદ્ધીળાી મ રક મ ત મ દયે ક મ બુભીભાાં મ એટરા મ જ મ ેદા મ થામ મ છે. મ ફુદ્ધી મ અને મ કલ્નાળક્તી મ ય મ કઈ મ જાતી, મ પ્રજા મ કે મ પ્રદેળન મ ઈજાય મ નથી. મ પયક મ એની મ ભાલજતભાાં મ છે, મ કેટરાક મપ્રદેળભાાં મએને મખીરલા મદેલાભાાં મઆલે મછે. મઆણે મએકની મએક મલાત મવદીઓથી મદશયાલે મ યાખીએ મછીએ. મ(બાયતના મવેંકડ મવ્મક્તીઓએ મએ મજ મયભામણની મકથા મતાના મળફદભાાં મ રખી મ છે.) મ ફાંધીમાય મ ભનલૃત્તીની મ દુનીમાભાાં મ નલા મ લીચાયના મ લીયધીઓ મ કલ્નાળક્તીને , મ નલા મ અખતયાઓને મ દફાલી મદેલાભાાં મ વપ મથામ મછે. મઆજે મ લીદેળભાાં મ વપતાના મળીખયે મ શોંચેરા મ બાયતીઓ મઅશીં મયષ્ણા મશત મત મએટરા મવપ મન મથમા મશત. અલાપચીન મ મુગભાાં મ ફાંધીમાય મ ભનલૃત્તીભાાંથી મ ફશાય મ નીકલાની મ શે રી મ ળુઆત મ ઈટરીના મ પરયનવ મ ળશે યથી મ થઈ. મ છી મ થડા મ વભમભાાં મ વભગ્ર મ મુય મ ભુક્ત મ લીચાયવયણીને મ આલકાયલા મરાગ્મુાં. મતમાયથી મનલુાં મતેભજ મજુ દુાં મલીચાયનાયાઓભાાં મઆલેરા મજોભનુાં મજે મયીણાભ મછે, મ એની મઅવય મભાત્ર મલૈજ્ઞાનીક મક્ષેત્રે મ જ મનશીં મણ મકા, મવાશીતમ, મઈતીશાવ, મખગ મલગેયે મ ફધા મ જ મક્ષેત્રભાાં મથઈ. મએને મયે નેવાાં મઅથલા મનલજાગૃતી મણ મકશે મછે. આણે મ ફાંધીમાય મ ભનલૃત્તીભાાંથી મ ફશાય મ નીકલાની મ ળુઆત મ થડા મ દામકાઓ મ શે રાાં મ જ મ કયી મ છે, મ જેની મ અવય મ શલે મ દેખાલા મ રાગી મ છે. મ અતમાય મ વુધી મ આણે મ યબલની મ ચીંતાભાાં મ આ મબલના મપ્રશ્ન મઉકેરલા મપ્રતમે મ ઉદાવીન મયષ્ણા મશતા. મએ મવભમગાાભાાં મ બાયતભાાં મ જે મ થડા મઘણા મલૈજ્ઞાનીક મથઈ મગમા મતેઓના મનાભ મણ મવાલ મથડાને મ માદ મશળે. મએભનુાં મ મગદાન મ જાણલુાં મત મદુયની મલાત મથઈ. મ લૈજ્ઞાનીક મ વભુદામ મ રકળાશી મ ઢફે મ કાભ મ કયે મ છે. મ તમાાં મ નાતજાતના મ બેદબાલ મ નથી. મ ફધાને મ તતાની મ કાફેરીમત મ પ્રભાણે મ મગદાન મ આલાની મ છુ ટ મ છે. મ ‘જાતે મ જુ ઓ, મ અનુબલ મ અને મ છી મ સ્લીકાય’ મ એ મ લીજ્ઞાનન મ ભાંત્ર મ છે. મ ‘અભાુાં મ કષ્ણુાં મ સ્લીકાયી મ ર’ મ એ મ ફાંધીમાય મ ભનલૃત્તીની મભાાંગ મછે.
http://govindmaru.wordpress.com
87
લીજ્ઞાન મળુાં મ છે મ ? મએનુાં મ કામપક્ષેત્ર મળુાં મ છે મ ? મએની મયજુ આત મએકથી મલધુ મ લખત મથઈ મ ગઈ મછે. મલીજ્ઞાનન મભુ મશે તુ મ કુ દયતના મનીમભ મવભજી મએન મભાનલશીત મભાટે મ ઉમગ મકયલાન મ છે. મ જેટરુાં મ ચક્કવણે મ વાફીત મ થઈ મ ગમુાં મ છે મ એને મ વતમ મ તયીકે મ સ્લીકાયલાનુાં મ છે. મ જેની મ ચકવાઈભાાં મ શજી મ કચાવ મ છે મ એને મ ‘ળક્મતા’ મ ભાનલાની મ છે. મ જે મ કુ દયતી મ નીમભથી મ લીુદ્ધની મ લાત મછે, મજાત મઅનુબલ મલીુદ્ધની મલાત મછે મ એભન મઅસ્લીકાય મકયલાન મછે. મઆટરુાં મ ફધુાં મ વય મ શલા મછતાાં મલીજ્ઞાનન મલીયધ મળા મભાટે મથામ મછે મ? લૈજ્ઞાનીક મ વતમ મ વ્મક્તીરક્ષી મ નશીં; મ ણ મ લસ્તુરક્ષી મ શમ મ છે. મ કઈ મ ણ મ વ્મક્તી મ ક્માાંમ મ ણ મ તેભને મ અજભાલી મ ળકે મ છે. મ નલી મ ભાશીતી મ ભતાાં મ એભાાં મ જુયી મ પે યપાય મ કયલાન મ અલકાળ મશમ મછે. મએટરે મ જ મત મલધુ મ વાયા મઅને મ વગલડીમા મનલા મઉકયણ મઆણને મ ભતા મ યશે મછે. આ મફધી મબોતીક મજગતની મલાત મથઈ. મયરક મજેલી મકાલ્નીક મજગતની મલાતને મ લૈજ્ઞાનીક મ યીતે મ વાંુણપણે મ વાફીત મ કયી મ ળકાતી મ નથી મ કે મ નકાયી મ ળકાતી મ નથી. મ એભની મ લાસ્તલીકતાને મ ળક્મ મછે મ તમાાં મ વુધી મલૈજ્ઞાનીક મવતમને મ આધાયે મ અને મ છી મતાકીક મયીતે મ ભુરલલી મ ડે મછે. મએ મફધુ મઆ મરેખકના મઅનમ મરેખભાાં મચચાપઈ મગમુાં મછે. મ ભશાુુએ મ ળુાં મ કષ્ણુાં મ છે મ તે મ અગણીત મ લાય મ લાચ્મુાં મ અને મ વાાંબળ્ુાં મ છે. મ એન મ કઈ મ લીલાદ મનથી. મએભના મનાભે માછથી મજે મઉભેયલાભાાં મઆવ્મુાં મછે મતેભજ મએભાાં મજે મભતબેદ મછે મએને મ ઉકેરલાની મજુય મછે. મબુતકાની મબુર મલીળે મ જાણલાન મઅને મ તેને મ વુધયલાના મગરા મરેલાન મ અધીકાય મ દયે ક મ વભાજને મ અને મ તેની મ દયે ક મ વ્મક્તીને મ છે. મ અનમ મ ભશાુુએ મ ળુાં મ કષ્ણુાં મ છે મ તે મ જાણલાની મણ મજેભને મઈચ્છા મન મથતી મશમ મતેઓ મશઠાગ્રશી મગણામ. રેખના મ ળુઆતના મ લાક્મને મ પયી મ એકલાય મ માદ મ કયીએ. મ જ્ઞાનવાગયના મ ઉંડાણન મ તાગ મ કઈને મ નથી. મ ભનની મ ફાયી મ ખુલ્લી મ યાખીએ મ અને મ નલા મ લીચાયને મ આલકાયીએ મ ત મ વાચા મ જ્ઞાનભાાં મલધાય મથામ. મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ મ
♦ અનુક્રભણીકા
http://govindmaru.wordpress.com
88
16-2013-05-09
દાનથી મયીગ્રશ મલીચ્છેદ મવુધી (અયીગ્રશની મઅલાસ્તલીકતા) કઈણ મયીક્ષાભાાં મ ાવ મથલા મભાટે મ એભાાં મ વભાલેર મફધા મજ મલીમભાાં મ ાવ મથલુાં મ જુયી મશમ મછે. મજેને મ દયે ક મલીમભાાં મ 100 મભાાંથી મ35-40 મભાકપવ મભે મ તે મ ાવ મગણામ મછે. મછી મ બરેને મ ફીજાઓની મવયખાભણીભાાં મ એન મનાંફય મઘણ માછ મશમ મ! મજેને મ એક મલીમભાાં મ 100 મ ભાાંથી મ 100ની મ નજદીકના મ ભાકપવ મ ભે; મ ણ મ ફીજા મ લીમભાાં મ પક્ત મ 2 મ કે મ 4 મ ભાકપવ મ ભે મ તે મ નાાવ મગણામ મછે. જો મઆ મનીમભ મધાભીકતાને મરાગુ માડલાભાાં મઆલે મત મભટા મબાગના મધાભીક મએભની મ ધાભીકતાના મદાલાભાાં મનાાવ મથતા મદેખાળે. જ ૈન મએક મએલ મધભપ મ છે મ જેભાાં મ અયીગ્રશને મ ખુફ મભશતલનુાં મ સ્થાન મઆલાભાાં મ આવ્મુાં મ છે. મજ્માયે મ એક મવભુદામ મતયીકે મ જ ૈનેતયની મવયખાભણીભાાં મ જ ૈન મલધુ મ વાધનવાંન્ન મ(યીગ્રશી) મ શલાનુાં મ દેખામ મછે. મઘણા મજ ૈન મલેાયી મ શલાથી મ એભની મલૃત્તી મઅને મ પ્રલૃત્તી મસ્લાબાલીકણે મ લધુ મ વભત્તી મ બેગી મ કયલાની મ શમ મ છે. મ એને મ જ મ વપતાન મ ભાદાંડ મ ભાનલાભાાં મ આલત મ શલાથી મ વભાજભાાં મ વભત્તી મ પ્રભાણે મ વ્મક્તીનુાં મ સ્થાન મ નક્કી મ થામ મ છે. મ ધનવાંચમ મ વીલામની મ અનમ મ વીદ્ધીઓને મ એટરુાં મ ભશતલ મનથી મઅાતુાં. મ(ડૉક્ટયની મકાફેરીમત મકયતાાં મ તે મ કેટરા મૈવા મકભામ મછે મ એની મચચાપ મલધુ મથામ મછે.) મજે મકઈ મવ્મક્તી મવાંત મભાની મકે મછી મપ્રાભાણીકતા મજાલલા મતાની મ આથીક મપ્રલૃત્તીઓ મભમાપદીત મયાખે મત મતેને મનીચી મનજયે મજોલાભાાં મઆલે મછે. અપવવ મએ મલાતન મછે મ કે મ આ મવલપવ્માી મલાસ્તલીકતાને મ અલગણી, મઅયીગ્રશના મ આદળપને મ આગલુાં મ સ્થાન મઆી મએની મપક્ત મલાત મજ મકમાપ મ કયલાન મદભબ મજ ૈન મછડતા મનથી. મ આટરી મવય મલાતભાાં મણ મતેઓ મપ્રાભાણીક મનથી મફની મળક્મા. બાયતીમ મ શ્વીભી મ વાંસ્કૃ તીને મ બગલાદી મ ગણે મ છે. મ બોતીકતાને મ વાંસ્કૃ તી મ કયતાાં મ ભનબાલના મ વાથે મ લધુ મ વભફનધ મ છે. મ શકીકતભાાં મ આણે મ ણ મ એટરા મ જ મ બગલાદી મ છીએ. મ આણી માવે મ બોતીક મવગલડનાાં મ વાધન મઓછાાં મ શતા મકાયણ મકે મ તે મ અશીં મભતાાં મ નશતાાં. મશલે મ જ્માયે મ ભલા મરાગ્માાં મ છે મ તમાયે મ જેને મ ણ મામ મછે મ એભની માવે મ બયુય મપ્રભાણભાાં મ છે. મએટરુ માં જ મનશીં; મતાની મવભૃદ્ધીનુાં મ પ્રદળપન મકયલાભાાં મ તેઓ મજયામે મ ાછ મડતાાં મ નથી. મરગ્ન મપ્રવાંગ, મ ધાભીક મતેભ મજ મઅનમ મઉજલણીઓભાાં મ આ મ છતુાં થામ મછે. મખુદ મબગલાનની મભુતી મય મઅરાંકાય મ ચઢાલી મએભને મયાણે મયીગ્રશી મફનાલામ મછે.
http://govindmaru.wordpress.com
89
બોતીકતાની મવાચી મવ્માખમા મકઈની માવે મ કેટરી મલસ્તુઓ મકે મ વભત્તી મછે મ તે મ નશીં મ ણ મએભના મભાટે મ એન મરગાલ મકેટર મછે મ તે મ છે. મઆણને મ જુય મન મશમ; મછતાાં મ ફીજા માવે મ છે, મ એટરા મ ભાટે મ બેગી મ કયલી; મ લસ્તુઓ મ ન મ શલાન મ અપવવ મ કયલ મ લગેયે મ બોતીકલાદી મ ભાનવીકતાની મનીળાની મછે. મઆણા મઆધમાતભીકણાના મદાલાભાાં મતથમ મકયતાાં મદભબ મલધાયે મછે. આણી મયજફયજની મપ્રલૃત્તીને મ આવાન મફનાલતા મવગલડના મવાધન મલાયલાભાાં મ કાંઈ મખટુ માં નથી. મએના મરીધે મ ફીજાાં મ અગતમનાાં મ કાભ મભાટે મ લધુ મ વભમ મપાલી મળકામ મછે. મવગલડ મ લીયધી મ લાત મ અને મ લતપન મ કયલાથી મ આધમતભલાદી મ નશીં; મ ણ મ અગલડલાદી મ થઈ મ જલામ મ છે. મ ફધી મફાફતની મજેભ મઅશીં મણ મફન્ને મફાજુ ન મઅતીયે ક મનુકવાનકાયક મજ મછે. અયીગ્રશની મ પ્રચરીત મ વ્માખમા મ બોતીક મ વભત્તી મ બેગી મ ન મ કયલાની મ છે. મ ગૃશસ્થી મ ભાટે મ એ મવ્મલશાુ મનથી. મઆથીક મયીતે મ સ્લતાંત્ર મ(વધધય) મન મશમ મએલી મવ્મક્તીને મ ઘણી મફાાંધછડ મ કયલી મડે મ છે. મએભને મ વ્મક્તીગત મસ્લતાંત્રતાના મભુબુત મશક્ક મજાલલા મઅઘયા મડે મ છે. મકઈના મ ભતે મઅયીગ્રશ મએ મવાાંવાયીક મજલાફદાયીભાાંથી મછટકી મજલાન મએક મપ્રકાયન મરામનલાદ મછે. મ
આણે મ આલકના મજે મ ણ મવાધન મલીકવાવ્મા મશમ મએને મ આગ મલધાયલાભાાં મ કાંઈ મ
ખટુ માં નથી. મફીજા મજે મણ મઆણી મપ્રલૃત્તી મવાથે મવાંકામેરા મશમ મએ મફધાના મશીત મભાટે મણ મએ મ જુયી મછે. મએકભાત્ર મળયત મઆણા મધાંધા–વ્મલવામભાાં મવભુણપ મપ્રાભાણીકતા મજાલલાની મછે. દેળભાાં મજેટરી મવભત્તી મલધી મયશી મછે મતે મત મલધલાની મજ મછે. મઆણે મનશીં મત મફીજા મ કઈ, મ એ મ બેગી મ કયી મ એન મ દુુમગ મ કયી મ ળકે મ છે. મ વાયા મ ભાણવના મ શાથભાાં મ પ્રાભાણીકણે મ આલેરી મવભત્તીન મકેટર મવદુમગ મથઈ મળકે મએ મલાત મઆગ મઆલે મછે. કઈ મ આ મ બાગદડથી મ દુય મ યશે લા મ ભાાંગતા મ શમ મ ત મ એભાાં મ ણ મ કાંઈ મ ખટુ માં નથી. મ એનાથી મળાાંતી, મવાંત મઅને મ તનાલભુક્તી મભે મ છે. મછતાાં મ જે મ વાાંવાયીક મજલાફદાયીઓ મસ્લીકાયી મ રે મછે મતેને મુયી મકાયલાની મદયે કની મપયજ મત મયશે મજ મછે. અયીગ્રશ મ ઉદેળતા મ વભાજભાાં મ (ધભપભાાં) મ વાભાજીક મ અને મ ધાભીક મ પ્રવાંગએ મ ધનલાનને મ (યીગ્રશીને) મઆગલુાં મ ભશત્ત્લ મઆલાભાાં મ આલે મ છે. મકાયણ મકે મ એભના મજ મદાનને મ રીધે મ ફધી મધાભીક મઅને મ વાભાજીક મવાંસ્થાઓ મઅને મ પ્રલૃત્તીઓ મચારતી મશમ મછે. મઆભાાં મણ મકાંઈ મખટુ માં નથી. મતટસ્થ મયીતે મ જોઈએ મત મદાનની મલાસ્તલીકતાએ મ મઅયીગ્રશના મઆદળપને મ યાજીત મકયે ર મ છે. આટરી મ રાાંફી મ યજુ આતન મ આળમ મ અયીગ્રશને મ વદનતય મ બુરી મ જલાન મ નથી. મ લાસ્તલભાાં મ આણે મ અયીગ્રશ મ(વભુણપ મ તમાગ) મકયતાાં મ દાનન મ(આાંળીક મતમાગ) મઅભર મકયીએ મ
http://govindmaru.wordpress.com
90
છીએ. મઆ મદાન મઅને મ અયીગ્રશ મઉયાાંત મત્રીજો મલીકલ્ મણ મછે. મએભાાં મવભત્તી મબેગી મકયલાન મ ફાધ મનથી મછતાાં મએ મબાલનાગત મયીતે મયીગ્રશ મનથી મથત. આ મ લીકલ્ મ છે મ બેગી મ કયે રી મ વભત્તીના મ ભારીક મ નશીં મ ણ મ ટરસ્ટી મ ફની મ યશે લાનુાં. મ અશીં મ ટરસ્ટીણાન મ અથપ મ થડ મ જુ દ મ છે. મ આણી મ વભત્તીન મ ફધ મ લશીલટ મ આણા મ શાથભાાં મ શલા મછતાાં મતે મપક્ત મઆણા મઅાંગત મઉબગ મ(Wants) મભાટે મનશીં મણ મફીજા મઘણાના મઉમગ મ (Needs) મભાટે મણ મલયામ. મઆ મનલુાં મનથી. અતી મધનાઢમ મરક મએભની મવભત્તીને મ રીધે મ અલાયનલાય મવભાચાયભાાં મ ચભકે મ છે. મ શ્રીભાંતની મલાીક મમાદી મપ્રગટ મકયલાની મપે ળન મથઈ મગઈ મછે. મજોકે મ દુનીમાની મ મઅતી મધનાઢમ મફે મ વ્મક્તીઓ મજુ દા મકાયણવય મવભાચાયભાાં મચભકે મછે. ફીર મ ગેટસ્ મ અને મ લૉયન મ ફપે ટ, મ ફન્નેએ મ તાની મ ભટા મ બાગની મ ભીલ્કતનુાં મ ટરસ્ટ મ ફનાલી મએને મ વભાજ મકલ્માણ મભાટે મ લાયલાની મજાશે યાત મકયી મછે. મ(દયે કની મવભત્તી મત્રણ-ચાય મ રાખ મકયડ મુીમા મજેટરી મછે.) મએભની મપ્રલૃત્તી મળીક્ષણ મઅને મ આયગ્મ મક્ષેત્રે મ ુયેુયી મદુનીમાને મ આલયી મ રેલાની મ છે. મ વ મ લયવ મ શે રાાં મ અભેયીકાના મ સ્ટીર મ ઉદ્યગના મ પ્રણેતા મ એનડરમુ મ કાનેગીએ મ ણ મઆલુાં મજ મકમુું મશતુાં. મબાયતભા અઝીભ પ્રેભજીએ આલુ કમાપનુાં લાાંચલાભાાં મઆવ્મુાં છે. આ મરક માવે મુષ્ક મવભત્તી મશલાથી મએ મવભાચાય મભાધમભભાાં મચભકે મછે. મફીજા મ ણ મ કેટરાક મ એલા મ શળે મ જેભણે મ આલુાં મ જ મ કમુું મ શમ મ છતા વભાચાયભા ચભક્મા ન શમ. મ જાશે યભાાં મનોંધ મન મરેલામાથી મએભની મબાલના મકે મકામપનુાં મભશતલ મજયામ મઓછુ માં થતુાં મનથી. આ મ ફધી મ વ્મક્તીઓ મ વભાજ મ ાવેથી મ યેરી મ વભત્તી મ વભાજને મ ાછી મ વોંે મ છે. મ અયીગ્રશની મબાલનાને મ જાલી મયાખી મએના મઅવ્મલશાુણાન મઆ મશ્રેષ્ઠ મલીકલ્ મછે. મઅઢક મ વભત્તી મકભામા મછી મણ મએના મભારીક મભટી, મટરષ્ટી મફનીને મળુાં મકયી મળકામ મતે મઆ મવ્મક્તીઓની મ કયણીભાાં મજોઈ મળકામ મછે. આ મ ભશાનુબલની મ લીળીષ્ટતા મ એ મ છે મ કે મ એભણે મ તાના મ ફધા મ જ મ લાયવદાયને મ ભીને મ ભીલ્કતના મ 10 મ થી મ 15 મટકા મજેટરી મજ મયકભ મઆી મછે. મલાંળજોને મ શ્રેષ્ઠ મળીક્ષણ મઆી, મ એભના મવ્મલવામ મભાટે મ જુયી મભદદ મકમાપ મ છી મએભની મકાફેરીમત મય મછડી મદીધા મછે. મતે મ આફે મ વભૃદ્ધ મથમા મશલાથી મુત્ર, મોત્રને મ સ્લાલરાંફી મફનલાની મપયજ માડી મછે. મફીજુ મક ાં ાંઈ મ નશીં મત મઘણા મકીસ્વાભાાં મ ફને મ છે મ તેભ, મએભના મલાંળજો મકુ ાત્ર મફનલાની મળક્મતા મઘટે મ છે. મફધા મ લાયવદાય મ શભેળાાં મ કાફેર મ કે મ વુાત્ર મ શમ મ એ મ જુયી મ નથી. મ લાયવાગત મ યીતે મ ચારતા મ ઘણા મ ઉદ્યગગૃશ મઅને મશ્રીભાંત મકુ ટફ ુાં મફીજી મકે મત્રીજી મેઢીએ મડી મબાાંગતા મજોમા મછે.
http://govindmaru.wordpress.com
91
લૉયન મફપે ટ મત મશે રેથી મજ મવાચા મઅથપભાાં મ અયીગ્રશી મયષ્ણા મછે. મઆટરી મવભત્તી મ ભેવ્મા મછતાાં મ તેઓ મ60 મલયવથી મએક મજ મઘયભાાં મ (એટરે મ એ મજ મડળભાાં) મયશે મ છે. મ80 મલપની મ ઉંભયે મતાની મગાડી મજાતે મચરાલીને મઓપીવે મજામ મછે. અયીગ્રશન મ પ્રચરીત મ અથપ મ કળુાં મ બેગુાં મ ન મ કયલાન મ થામ મ છે. મ તમાગન મ અથપ મ બેગુાં મ કયે રુાં મ ફધુાં મ છડી મદેલાનુાં મ કે મ આી મદેલાનુાં મ થામ મછે. મઆભના મકીસ્વાઓભાાં મ વભત્તીન મતમાગ મછે મ ણ મ એની મ જલાફદાયી મ જાલી મ યાખેર મ છે. મ આના મ ભાટે મ લધુ મ મગ્મ મ ળફદ મ ન મ ભે મ તમાાં મ વુધી મ આણે મ એને મ યીગ્રશ–લીચ્છેદ મ કશીળુાં. મ મ યીગ્રશ–લીચ્છેદ મ એ મ ાછરી મ ઉંભયે મ કયે ર મ આાંધ મ નશીં; મણ મજાગૃત મતમાગ મછે. આાંધા મતમાગભાાં મ ાછ મળુાં મ થામ મછે મ એની મદયકાય મનથી મશતી. મજાગૃત મતમાગભાાં મ વભત્તી મ મગ્મ મ ભાગે મ લયામ મ એ મ જલાફદાયી મ જાલી મ યાખલાભાાં મ આલે મ છે. મ વત્તાની મ જેભ મ વભત્તી મણ મજ્માયે મઅમગ્મ મશાથભાાં મજામ મછે મતમાયે મઘણાં મનુકવાન મકયી મળકે મછે. વભત્તી મતે મ ગુણ મકે મ દ મલગયની મછે. મએ મવ્મક્તીના મભુબુત મસ્લબાલભાાં મ યશે રી મ વાયી મઅને મ ખયાફ મફાંને મ ખાવીમત મફશાય મરાલે મ છે. મએ મથડા મરકને મ નમ્ર મઅને મ ઉદાય મફનાલે મ છે; મ જ્માયે મ ભટાબાગના મ કીસ્વાભાાં મ એ મ વ્મક્તીને મ ઘભાંડી મ ફનાલે મ છે. મ એટરે મ જ મ કદાચ મ જ ૈન મ લીચાયધાયાભાાં મ અયીગ્રશને મ આટરુાં મ ભશત્ત્લ મ આલાભાાં મ આવ્મુાં મ શળે. મ કભનવીફે મ એ મ વ્મલશાુ મ વાફીત મનથી મથમુાં. આલ મ યીગ્રશ–લીચ્છેદ મ જેની મ ણ મ ઈચ્છા મ શમ મ એના મ ભાટે મ ળક્મ મ છે. મ તાની મ વભત્તીના મભારીક મભટી મબાલનાગત મયીતે મ ટરસ્ટી મફનલુાં મ અઘુાં મ નથી; મણ મલીળા મઅથપભાાં મ એને મ નબાલલુાં મઅઘુાં મછે. મકોટુભફીક મધયણે મઆણે મએન મઅભર મકયીએ મજ મછીએ. મઆણી મકભાલેરી મ ભીરકત મ કુ ટભુ ફના મ અનમ મ વબમના મ ઉમગ મ ભાટે મ શમ મ જ મ છે. મ એ મ વશજ મ છે. મ યીગ્રશ– લીચ્છેદભાાં મકુ ટભુ ફન મવ્મા મફને મતેટર મલીળા મફનાલલાન મથામ મછે. મઆણા મવભકપભાાં મઆલતી મ તેભ મજ મઅનમ મજુયતભાંદ મવ્મક્તીઓની મભદદન મએભાાં મ વભાલેળ મથામ મછે. મરશીના મવભફનધથી મ આગ મજલાભાાં મજ મઉદાયતા મવભામેરી મછે. મજનશીતાથે મચારતી મવાંસ્થાઓને મઆેરુાં મદાન મઆન મ એક મ માપમ મ છે. મ યીગ્રશ–લીચ્છેદ મ એ મ વાાંવાયીક મ જલાફદાયીઓ મ ુયી મ કમાપ મ છી મ અયીગ્રશી મ ફનલાની મફીજી મતક મછે. ટરસ્ટી મ ળફદ મ વાભાનમ મ યીતે મ વભાજની મ જાશે ય મ વાંસ્થાઓ મ અને મ ભીરકતનુાં મ વાંચારન મ કયનાયા મભાટે મ લયામ મછે. મએ મજુ દી મજાતનુાં મ ટરસ્ટીણાં મ છે. મએભાાં મ વભાજને મ ટરસ્ટીઓની મલશીલટી મ કુ ળતાન મરાબ મભે મછે, મએભની મવાંત્તીન મનશીં.
http://govindmaru.wordpress.com
92
દાનેશ્વયી મ તયીકે મ પ્રવીદ્ધી મ ાભેરા મ કે મ રકશીતાથે મ કામપ મ કયનાયા મ યાજાઓ મ આલા મ વાંસ્થાકીમ મ ટરસ્ટીઓથી મ લધાયે મ નશતા. મ એભની મ વભત્તી મ જાતભશે નત મ કે મ કુ નેશથી મ ભેલેરી મ નશતી. મપ્રજા માવેથી મકયલેયા મદ્વાયા મબેગી મકયે રી મશતી. મ મ મ ઘણી મ ભટી મ કભનીઓ મ અને મ શ્રીભાંત મ કુ ટભુ ફ મ તાની મ આાંળીક મ વભત્તીના મ ટરસ્ટ મ ફનાલી મ ઘણા મ ઉત્તભ મ વાભાજીક મ કામો મ કયે મ છે. મ આલા મ ફધા મ ટરસ્ટ મ યીગ્રશ–લીચ્છેદ મ નશીં; મ ણ મ દાનના મવ્માભાાં મઆલે મછે. બુતકાભાાં મ બાભાળા, મજગડુળા મલગેયે મ નાભ મઆણે મ તમાાં મ પ્રવીદ્ધી માભેરા મછે. મએ મ ભટા મ દાનેશ્વેયી મ શતા. મ યાજાને મ કે મ પ્રજાને મ ભુવીફત મ પ્રવાંગે મ ભટી મ ભદદ મ કયલી મ અને મ સ્લેચ્છાએ મ જનશીતાથે મ વાંસ્થાઓ મઉબી મકયલી મએભાાં મ ઘણ મપયક મછે. મવાંસ્થાઓ મવક્રીમ મ(pro-active) મશમ મ છે. મજ્માયે મપ્રવાંગાત મકયે રી મભદદ મપ્રતીક્રીમ મ(Reactive) મશમ મછે. મ ફીજી મ ફધી મ ધાભીક મ લીચાયધાયાઓભાાં મ અયીગ્રશની મ નશીં મ ણ મ દાનની મ લાત મ કયલાભાાં મ આલી મછે. મદાનન મભશીભાાં મ લણપલતાાં ુયાણભા મકશે લામુાં મ છે મ કે, મ‘વ મશાથે મ કભાઓ મઅને મ શજાય મશાથે મ આ’ મઆ મકથન મદાન મકયતાાં મ આણી મયીગ્રશ–લીચ્છેદની મબાલનાને મ લધુ મ ભતુાં મ આલે મછે મઅને મલધાયે મલાસ્તલીક મણ મછે. દાન મ અને મ યીગ્રશ–લીચ્છેદ મ લચ્ચે મ બેદયે ખા મ દયલી મ અઘયી મ છે. મ એ મ દયે કની મ કોટુભફીક મઅને મ આથીક મસ્થીતી મય મઆધાય મયાખે મ છે. મઆન મવીધ મઅને મ શ્રેષ્ઠ મ ઉકેર મખ્રીસ્તી મ ધભપભાાં મ લણપલલાભાાં મ આલેર મદાનની મભાત્રાભાાંથી મભે મ છે. મ‚GIVE UNTIL IT HURTS‛ ‘તભને મ તા મભાટે મકભી મભશે વુવ મથામ મતમાાં મવુધી મઆ.’ મઆ મલાત મણ મદાનથી મઆગ મલધી મયીગ્રશ– લીચ્છેદ મવુધી મશોંચી મજામ મછે. ધાભીક મદૃષ્ટાાંત મકથાઓભાાં મ ગયીફના મનાનકડા મદાનને મ ધનલાનના મભટા મદાન મકયતાાં મ લધાયે મ ભશતલનુાં મ ગણલાભાાં મ આલે મ છે. મકાયણ, મગયીફને મ દાન મકયલા મભાટે મ તાની મજુયીમાત મય મ કા મભુકલ મડે મછે. મશ્રીભાંતની મજીાંદગીભાાં મભટા મદાનથી મણ મજયામ મપયક મડત મનથી. બુખમાને મખલડાલલુાં મ એ મની:ળાંક મવતકામપ મછે. મજ્માયે મકઈને મગબય મકયલ મએ મલધાયે મ ભટુ માં વતકામપ મ છે. મએનાથી મએના મઆખા મકુ ટભુ ફને મ રાાંફા મવભમ મવુધી મરાબ મભે મ છે. મઆ મદૃષ્ટીએ મ જોઈએ મ ત મ વદાવ્રત મ કયતાાં મ ળીક્ષણ મ અને મ આયગ્મ મ વાંસ્થાઓ મ લધાયે મ વાયી મ ગણામ. મ આલી મ ધાંધાદાયી મકે મ ફીનધાંધાદાયી મવાંસ્થાઓનુાં મ અાંતીભ મરક્ષ્મ મએક મશલા મછતાાં મ એભની મબાલનાભાાં મ ઘણ મ પયક મશમ મછે. મધાંધાદાયી મવાંસ્થા મવાંચારક મભાટે મ યીગ્રશરક્ષી મછે મ જ્માયે મ ફીનધાંધાદાયી મવાંસ્થા મ યીગ્રશ–લીચ્છેદ મરક્ષી મછે.
http://govindmaru.wordpress.com
93
ધાભીક મસ્થએ મકે મ પ્રવાંગએ મથતા મદાન મલીળે મ કેટરાક મરક મએલી મભાનમતા મધયાલે મ છે મકે મજેટરુાં મઆીએ મછીએ મએનાથી મઘણાં મ લધાયે મભલાનુાં મછે. મઆલી મબાલના મદાનને મ એક મવદા મ કે મ યકાણભાાં મ ફદરી મ નાાંખે મ છે. મ એભાાં મ યીગ્રશ મ લધાયલાની મ બાલના મ ઉયાાંત મ તાના મ ઈશ્વયને મ છેતયલાણાં મ લધાયે મ રાગે મ છે. મદુ:ખની મલાત મએ મછે મ કે મ વોથી મલધુ મ દાન મઆ મક્ષેત્રે મ થામ મછે; મઅને મ આલી મબાલના મવાથે મ થામ મછે મ જે મ જુયીમાતલાા મવુધી મત મશચતુાં ણ નથી. મઆ મફાફતભાાં મ દેખાદેખી મછડી મતાની મલીલેકફુદ્ધી મપ્રભાણેનુાં મલતપન મફધાના મશીતભાાં મયશે ળે. યીગ્રશ–લીચ્છેદ મએ મઅયીગ્રશ મનથી. મએ મનીષ્ક્રીમ મઅને મઆાંધ મતમાગ મણ મનથી. મ કયે રા મયીગ્રશથી મલીભુખ મથલાની મએ મપ્રક્રીમા મછે. મકુ દયત મઅને મ ભાનલ મવભુદામ માવેથી મભેલેર મુાં ાછુ માં આલાની મઆણને મ તક મુયી માડે મ છે. મભુખમતલે મ ાછરી મઉંભયે મ કોટુભફીક મજલાફદાયીઓ મ ુયી મથમા મછી મળુ મથતી મઆ મપ્રક્રીમા મછે. મએ મAbandonment નથી; Detachment મછે. આ મયીગ્રશ–લીચ્છેદ મવભત્તી મઉયાાંત મપ્રલૃત્તી મઅને મવભફનધને મણ મરાગુ મડે મછે. મ આન મઅથપ મ પ્રલૃત્તી મકે મ વભફનધને મ છડી મદેલાન મનથી; મણ મએભને મ નલ મલાાંક મઆલાન મછે. મ ભારીકીબાલ મ અને મ અનુયાગ મ છડી મ કતપવ્મબાલ મ અનાલલાન મ છે, મ અનાવક્તી મ કેલલાની મ છે. મ એભાાં મ ભટા મ થમેરા મ વાંતાનને મ વભુણપ મ સ્લતાંત્રતા મ આલાની મ લાત મ છે. મ કોટુભફીક મ તેભજ મ અનમ મ યના મ અાંકુળ મ અને મ ફનધન મ ઢીરાાં મ કયલાનાાં મ છે. મ એભાાં મ નીષ્ક્રીમતા મ નશીં; મ ણ મ પ્રલૃત્તીઓ મ ાછની મબાલનાને મ ઉભદા મકયલાની મલાત મછે. મક્ષાત મછડી મ નેકી મ (Fairness) અનાલલાની મ લાત મછે. મ લૈદીક મ વાંસ્કૃ તીની મ લણપવ્મલસ્થાએ મ ઘણા મ અનથો મ વજ્માપ મ છે. મ જ્માયે મ એની મ આશ્રભ મ વ્મલસ્થાભાાં મ ઘણાં મ લજુ દ મયશે રુાં મ છે. મગૃશસ્થાશ્રભ મછી મલણપલામેર મલાનપ્રસ્થાશ્રભ મઆ મયીગ્રશ– લીચ્છેદની મબાલનાને મ ભત મઆલે મ છે. મએ મવભત્તી, મવભફનધ, મવત્તા, મપ્રલૃત્તી મલગેયે મ ફધાને મ નલી મ દૃષ્ટીએ મજોઈ મઅરીપ્તતા મકેલલાનુાં મકશે મછે. મ ુનજપનભભાાં મભાનતા મરક મબલના મપે યાભાાંથી મછુ ટકાય મભેલલા મકાંઈ મકેટરીમે મધાભીક મ પ્રલૃત્તીઓ મકયતા મશમ મછે. મણ મઆ મજનભભાાં મ કેલેરા મઅને મ ભેલેરા મઅાંકુળ મતેભ મજ મયીગ્રશ મ છડી મળકતા મનથી. મઆણી મચાયે કય મદેખાતી મઆ મએક મભટી મકુણતા મછે. મ મ અયીગ્રશ મફાફતે મઆણી માવે મત્રણ મલીકલ્ મછે: મ(1) મયભયાથી મચાલ્મ મઆલત મ અયીગ્રશન મ આદળપ મ યાખી, મ કથની મ અને મ કયણીના મ લીયધાબાવન મ દભબ મ ચરાલે મ યાખલાન; મ (2) મસ્લીકાયી મરીધેરા મઆદળપનુાં મ ારન મન મથલાથી મ મજાત મપ્રતમે મ અયાધબાલ મઅનુબલલાન; મકે મ છી મ(3) મલાસ્તલીકતાને મસ્લીકાયી, મઅયીગ્રશને મનલુાં મનાભ મઆી મનલી મનજયે મજોલાનુાં મ. મ મ
http://govindmaru.wordpress.com
94
જે મ આદળપ મ કઈ મ ાતુાં મ નથી મ કે મ ાલાની મ ઈચ્છા મ ણ મ યાખતુાં મ નથી મ એની મ લાત મ કમાપ મકયલાથી મફીજા મએક મઆદળપ મ‘વતમ’ન મબાંગ મથામ મછે. મ વાભાજીક મ સ્તયે મ આલી મ લીચાયવયણી મ લીકવાલલા મ ભાટે મ વભાજના મ આગેલાનની મ ઈચ્છા મઅને મ ઈચ્છાળક્તી મજુયી મછે. મવભાજના મવાચા મઆગેલાન મકથાકાય–વાધુ–વનતગણ મછે. મ જનભાનવ મય મવોથી મલધાયે મપ્રબાલ મએભના મકશે લાન મથામ મછે. મએભણે મતાના મલીચાય/પ્રચાયને મ નલી મદીળા મઆલાની મજુય મછે. મ
♦ અનુક્રભણીકા
http://govindmaru.wordpress.com
95
17-2013-02-15
વુખની ળધ રાાંફા મ વભમથી મ ચારી આલતી મ કશે લત, ‘શે રુાં મ વુખ મ તે મ જાતે નમાપ’ અલાયનલાય મ લાાંચલા મભે મછે. નાનણભાાં મઆલાાં મદવ મવુખની મમાદી મક્માાંક મલાાંચી મશતી. એભાાંથી મજે મમાદ મછે મતે મ આ મપ્રભાણે મશતુાં. શે રુાં મ વુખ મતે મ જાતે મ નમાપ, ફીજુ માં વુખ મતે મ કઠીભાાં મ ધાન, ત્રીજુ માં વુખ મતે મ વુળીર મનાય, ચથુાં મ વુખ મ તે મ કુ ન મ તાયનાય... મ તમાય મ છી મ વાચ મ ભીત્ર, વાયા મ ાડળી, નમામી મ યાજા મ જેલુાં મ કાંઈક મશતુાં મજે મફયાફય મમાદ મનથી. આલી મ કશે લત મ તતકારીન મ જનવભુદામના મ અનુબલન મ નીચડ મ શમ મ છે. વુખની મ અગતમન મ એભન મ ક્રભ મ ણ મ તમાયની મ લાસ્તલીકતા મ ય મ આધાયીત મ શમ મ છે. એનુાં મ ભશતલ મ કઈણ મળાષ્ડના મઉદેળ મકયતાાં મજયાણ મઓછુ માં નથી, ફરકે મલધાયે મશઈ મળકે મછે. ળાષ્ડભાાં મ‘ળુાં મ શલુાં મ જોઈએ’ એ મ કશે લાભાાં મ આલે મ છે, જ્માયે મ આલી મ કશે લત મ ‘જે મ શકીકત મ છે મ તે’ લણપલે મ છે. આદળપ મબરે મ‘ધમેમ’ શમ; ‘લાસ્તલીકતા’નુાં મતાનુાં મઆગલુાં મભશત્ત્લ મછે. ફધાનુાં મ અાંતીભ મધમેમ મવુખી મથલાનુાં મ શમ મછે. જો મકે મ દયે કની મવુખની મવ્માખમા મતેભ મજ મ વુખી મ થલા મ ભાટેની મ જુયીમાત મ જુ દી મ શઈ મ ળકે મ છે. ઉભભય મ પ્રભાણે મ એભાાં મ પે યપાય મ ણ મ થામ મ છે. મુલાનીભાાં મ આનનદન મ અબાલ મ એ મ દુ:ખ મ છે. લૃદ્ધાલસ્થાભાાં મ દુ:ખન મ અબાલ મ આનનદ મ ફની મ જામ મછે. વભમ મવાથે મદયે ક મલાતની મમથાથપતા મફદરાતી મશલા મછતાાં; આગરી મકશે લતન મભટ મ બાગ મઆજે મણ મએટરુાં મજ મલજુ દ મધયાલે મછે. વુખનાાં મશે રાાં મચાય મક્ષેત્ર મઆજના મવાંદબપભાાં મવાુાં મ સ્લાસ્થમ, ામાની મ જુયીમાત મ ુયતી મ વભત્તી, વભજદાય મ તી મ કે મ તની, લાંળલેર મ લગેયે મ લાજફી મછે. એન મક્રભ મણ મભટા મબાગના મરક મભાટે મવાચ મછે. ધમાન મ દયલા મ મગ્મ મ ફાફત મ એ મ છે મ કે મ આ મ ફધાાં મ વુખની મ માદી મ યજફયજની મ જીનદગી મવાથે મ લણામેરી મઆ મૃથલી મરકની મજુયીમાત મછે. આતભકલ્માણ, સ્લગપ, ભક્ષ મજેલી મ યરકની મલાતની મ ગેયશાજયી મસ્ષ્ટણે મ ફતાલે મ છે મ કે જનવાભાનમ મભાટે મ ળુાં મ અગતમનુાં મ શતુાં. એભને મઅશીં મજીલી, અશીં મજ મવુખી મથલાભાાં મયવ મશત, જે મઆજે મણ મછે. અધમાતભની મલાત મકયતા મઅને મએને મરગતી મપ્રલૃત્તી મકયતા મરક મણ મજ્માયે મતાના મ ધભપગુુને મ ખાનગીભાાં મ ભે મ છે મ તમાયે મ એભના મલાતાપરાન મલીમ મફદરાઈ ‘આ–રક’ની મપ્રલૃત્તી મ અાંગે મ શમ મછે. એની મપશ્રુતી મ(ધનરાબ) ભાટે મ તેઓ મગુુના મઆળીલાપદ મભેલલા મઈચ્છતા મશમ મ
http://govindmaru.wordpress.com
96
છે. ગુુજી મએલા મઆળીલાપદ મઆે મણ મછે મઅને મવાથેવાથે મઅભુક મયકભના મદાનની મજોગલાઈ મણ મ કયી મરેતા મશમ મછે. મઅશીં મઆલા મફધાની મઆધમાતભીક મકતા મછતી મથામ મછે. ભુ મ કશે લતભાાં મ નશતી મ છતાાંમે મ વુખની મ માદીભાાં મ વભાલલા મ રામક, દયે ક મ વભમકાભાાં મ અગતમની મ એલી મ ફે મ ફાફત મ લીળે મ રખલુાં મ જુયી મ રાગે મ છે. એક મ છે વ્મક્તીગત મ સ્લતાંત્રતા અને મફીજી મછે ભનગભતી મપ્રલૃત્તી. જુ ની મ માદીભાાં મ સ્લતનત્રતાને મ સ્થાન મ નશતુાં મ ભળ્ુાં મ તે મ વભજી મ ળકામ મ એભ મ છે. એ મ યાજાળાશીન મજભાન મશત. ઉયાનત, વભાજ મઅને મધભપની મણ મરક મય મજોયદાય મકડ મશતી. ગ્રાભમ મવભાજભાાં મ યશે નાય મભાટે મ વ્મક્તીગત મસ્લતનત્રતાની મલાત મકયલી મળક્મ મનશતી. આ મલાત મ શડતા મ ાડલાની મ કે મ લાતલાતભાાં મ લીયધ મ કયલાની મ સ્લતનત્રતાની મ નથી. આ મ સ્લતનત્રતા મ છે મ લીચાયની મતેભજ મનૈતીક મભમાપદા મઉલ્લાંઘ્મા મલગય મસ્લતનત્રણે મલતપલાની. શે રાાં મ જેભને મ વ્મક્તીગત મસ્લતનત્રતા મજોઈતી મશતી મતેઓ મવાંવાય મછડી, વાધુ મ ફની મ જતા મઅથલા મત મડાકુ મ કે મ ફશાયલટીમા મફનતા મશતા. સ્લતનત્રતા મભાટે મ ચુકલલી મડતી મઆ મખુફ મ આકયી મ કીભભત મ શતી. શલે મ જ્માયે મ વ્મક્તી મ યની મ વભાજ મ અને મ ધભપની મ કડ મ ઢીરી મ ડી મ છે, યાજાળાશીને મ ફદરે મ રકળાશી મ આલી મ છે મ તમાયે મ સ્લતનત્રતા મ બગલલી મ વશે રી મ થઈ મ છે. છતાાં મ રકને મ વ્મક્તીગત મ સ્લતનત્રતાનુાં મ ખાવ મ ભશત્ત્લ મ નથી મ શતુાં. જેભને મ છે મ તે મ આ મ તક મ અને મ અધીકાયની મમગ્મ મકદય મકયે મ છે. ભટાબાગના મરકને મ ફીજાના મદયવ્મા મદયાલાનુાં મ લધુ મ ભાપક મ આલે મછે. ટાભાાં મવભાલુાં મલધુ મપાલે મછે. ભનગભતી મપ્રલૃત્તી મકયલી મણ મએક મપ્રકાયની મસ્લતનત્રતા મછે. ફધાને મ તાના મધાંધા– વ્મલવામભાાં મક્માયે ક મત મકાંટા મઆલત મજ મશમ મછે. આ મકાંટા મજ્માયે મનીમભીત મફને મછે મતમાયે મ એભની મપ્રલૃત્તી મએક મભજફુયી મફને મછે. લણપ મ આધાયીત મ વભાજવ્મલસ્થાભાાં મ ફધાને મ ફાદાદાના મ લાયવાગત મ ધનધા– વ્મલવામભાાં મ જોડાલુાં મડતુાં. એ મજ મગાભભાાં મ અને મવભાજભાાં મયશે લુાં મડતુાં મશતુાં. એભનુાં મ બાલી મજનભ મ વાથે મ જ મનક્કી મથઈ મજતુાં. બાગ્મ, કભપ મ લગેયેના મખમાર મઆલી મવભાજયચનાને મ રીધે મ આલે મ અને મ ાાંગયે મએ મસ્લાબાલીક મછે. આજે મળીક્ષણ મઅને મઉદ્યગીકયણને મરીધે મવ્મલવામના મકેટરામે મનલાાં મક્ષેત્ર મખુલ્માાં મછે. રામકાત મ કે મ આલડત મ શમ મ ત મ ભનગભતા મ ક્ષેત્રભાાં મ જઈ મ ળકામ મ છે. શલે મ જનભ મ વાથે મ વ્મલવામ મ નક્કી મનથી મથઈ મજત મએટરે મ ભનગભતી મપ્રલૃત્તીની મતક મભે મ છે. ભાણવ મજ્માયે મ ગભતુાં મ કાભ મકયે મ છે મ તમાયે મ એને મ કાભન મઉતવાશ મશમ મછે. યીણાભે મ કાભ મલધુ મ વાુાં મ થામ મછે મ અને મ થાક મઓછ મ રાગે મછે. એનાથી મવનત, વપતા મઅને મવાથપકતા મઅનુબલામ મછે.
http://govindmaru.wordpress.com
97
આજની મ નલી મ વભાજવ્મલસ્થાભાાં મ નીલૃત્તીની મ વ્માખમા મ ફદરાઈ મ ગમેર મ છે. નીલૃત્તી મ વાથે મપાજર મવભમ મઅને મસ્લતનત્રતા મભે મછે. નીલૃત્ત મઉભભયે મઘણાનુાં મસ્લાસ્થમ મણ મવાુાં મશમ મછે. ષ્ડીઓ મ ભાટે મ આ મ ખાવ મ રાગુ મ ડે મ છે. આલા મ વાંજોગભાાં મ ભનગભતી મ વકાયાતભક મ પ્રલૃત્તી મ ભાટે મ અલકાળ મવાાંડે મછે. લતપભાનભાાં મ ઘણા મરક મવુખની મમાદીભાાં મ ખાલુાં–ીલુાં, શે યલુાં–ઓઢલુાં, શયલુાં–પયલુાં, ાટી–ભેાલડા–ઉજલણી મલગેયે મ આનનદની મપ્રલૃત્તીઓનુાં મ આગલુાં મ સ્થાન મશમ મછે. એભના મભાટે મ ભજભજાભાાં મ વુખ મછે. તે મ વીલામ મકઈને મ ધનવાંચમભાાં મ ત મકઈને મ ભાશીતી વાંચમભાાં મ વુખ મદેખામ મ છે. કઈ મ વભફનધ મ લધાયલાભાાં મ વુખ મ જુ એ મ છે મ ત મ કઈ મ યનીંદાભાાં. ફધા મ તતાની મ યીતે મ વુખની મળધભાાં મડ્યા મછે. વુખની મઆટરી મરાાંફી મમાદી મતાસ્મા મછી મણ મભુ મવલાર મત મશજી મઉબ મજ મછે. ફધાને મ રાગુ મ ડે મ એલુાં મ વુખ મ કને મ કશે લામ? ળફદકળભાાં મ વુખના મ ઘણા મ અથપ મ આેરા મ છે: આનનદ, ચેન, ળાનતી, આયાભ, વનત, તૃપ્તી મ લગેયેભાાંન મ કઈ મ અથપ મ ફનધ મ ફેવત મ નથી મ રાગત. વનતકાયક મનથી મજણાત. ભાણવ મ ફીભાય મ થામ, ધનધાભાાં મ ખટ મ ગઈ મ શમ મ કે મ કઈ મ સ્લજનને મ ગુભાવ્મુાં મ શમ મ તમાયે મ જુય મ દુ:ખ મ થામ મ છે. એને મ નીલાયી મ નથી મ ળકાતુાં; ણ મ એને મ કેટરુાં મ ભશત્ત્લ મ આલુાં મ તેની મ વભજ મ અલશ્મ મ કેલી મ ળકામ મ છે. આ મ પ્રકાયનાાં મ દુ:ખના મ અબાલને મ ણ મ વુખ મ ગણી મ ળકામ. દુ:ખન મઅબાલ મએ મવુખની મળુઆત મખયી; ણ મએન મડાલ મનથી. દુ:ખના મઅબાલથી મ ભાણવ મ આઆ મ વુખી મ નથી મ થઈ મ જત. ખાલાનુાં મ ભે મ એટરે મ બુખનુાં મ દુ:ખ મ જતુાં મ યશે , તૃપ્તી મ થામ; ણ મએ મસ્થીતી મકામભ મટકતી મનથી. ‘વનતી મ નય મ વદા મ વુખી’ની મ જુ ની મ ને મ જાણીતી મ કશે લત મ વનતને મ વુખન મ ભુકાભ મ ગણે મ છે. અવનત મએ મદુ:ખનુાં મ કાયણ મજુય મછે; ણ મવનતને મ વુખન મઆખયી મભુકાભ મગણલુાં મ જોખભી મછે. વનતથી મથડા મવભમ મભાટે મ વુખ મભતુાં મ શમ મત મણ; વનતી મનય મ‘વદા’ વુખી મ ન મ ગણામ. આણી મ જુયીમાત, દૃષ્ટીકણ મ લગેયે મ વભમ મ પ્રભાણે મ ફદરાતાાં મ યશે મ છે. વાંવાયની મ જલાફદાયીલાા મ ભાણવ મ ભાટે મ વનત મ પ્રગતીન મ ફાધક મ ફને મ છે. એટરે મ વનતને મ વુખન મ છેલ્લ મભુકાભ મગણલાને મફદરે મવુખની મમાદીભાાં મક્માાંક મસ્થાન મઆી મળકામ. ધભપના મયખેલા માવેથી મ‘વાચા’ વુખ મલીળેની મઘણી મલાત મવાાંબી મછે; ણ મતે મગે મ ઉતયતી મનથી. ફુદ્ધી મએને મ સ્લીકાયતી મનથી. ધભપના મયખેલાની મળાશ્વત મવુખની મલાત મભૃગજ મ વભી મબાવે મછે, રામનલાદી મજણામ મછે.
http://govindmaru.wordpress.com
98
વુખ મઅને મ દુ:ખ મલચ્ચેની મએક મસ્થીતી મછે મ અરીપ્તતા– ઈનડીપયનવ. ભટા મબાગના મ રક મ ભાત્ર મ એક–ફે મ ટકા મ વભમ મ ભાટે મ ખુળ મ (વુખી) શમ મ છે. એનાથી મ થડા મ લધુ મ વભમ મ ભાટે મ નાખુળ મ (દુ:ખી) શમ મ છે. ફાકીના મ ભશદ્ મ વભમ મ ભાટે મ અરીપ્ત મ શમ મ છે. અઘયી મ ગણાતી મ સ્થીતપ્રજ્ઞતા મઆ મઅનામાવે મભતી મઅરીપ્તતાથી મફશુ મદુય મનથી મરાગતી. વુખ મજ્માાં મણ મશમ, એના મવુધી મશોંચલાન મએક મભાગપ મછે મવપતા. આલી મડેરી મ જલાફદાયીઓ મ ઉતવાશથી મ નબાલલી મ એ મ વપતાની મ વાદી–વીધી મ વ્માખમા મ છે. તાના મ વ્મલવામભાાં મનીુણતા મઅને પ્રાભાણીકતા મકેલલી મએ મણ મવપતા મછે. કભનવીફે મવ્મલશાયભાાં મ વપતાન મભાદાંડ મૈવ મઅને મવત્તા મભનામ મછે. ૈવ મઘણા મઅબાલને મુય મકયી મળકે મછે મતેભ મજ મ ૈવાન મઅબાલ મઅનમ મવપતાને મ ગોણ મણ મફનાલે મ છે. આ મલાસ્તલીકતા મસ્લીકાયીએ મત મણ મ આલી મવપતા મરાાંફ મવભમ મન મણ મટકે. વુખના મભુકાભ મવુધી મશોંચલાન મવપતા મકયતાાં મ લધાયે મ વચટ મભાગપ મ છે વાથપકતા. વાથપકતા મકને મકશે લામ મ? બાયત મજેલા મઅતી મધાભીક મદેળભાાં મ વાચા મખટા મફધા મવાધુ મ ભશાતભા મતતાની મ યીતે મ વભાજને મ વુખ, ળાનતી, વપતા, વાથપકતાન મ કીભીમ મ ફતાલતા મ આવ્મા મ છે. આ મ ફધા મ રામનલાદી મ ભાગો મ કયતાાં મ આ મ રેખકને મ અાંગ્રેજીભાાં મ લાચેરુાં મ એક મ લીધાન મ લધાયે મ લાજફી મ રાગે મ છે. ‘IS THE WORLD ANY BETTER PLACE BECAUSE OF YOU?’ – ‘તભાયા મ રીધે મદુનીમાભાાં મકાંઈ મવુધાય મઆવ્મ મછે?’ જો મજલાફ મ‘શા’ શમ મત મજીલન મવાથપક મથમુાં મકશે લામ. બરે મને મઆખી મજીનદગીભાાં મક્માયે મણ મુજાાઠ, વ્રત, ત, જાત્રાઓ મલગેયે મકાંઈ મકમુું મન મશમ મ! વાથપકતાની મભાત્રાને મવુધાયાની મભાત્રા મવાથે મવીધ મવાંફાંધ મછે. ‘જે મલધાયે મવુધાય મરાલે મ તે મ લધાયે મ વાથપક’ ગણામ. આ મ ધયણે મ જોઈએ મ ત મ લૈજ્ઞાનીક, વભાજવુધાયક, વજપક, વભાજવેલક, કામદ–વ્મલસ્થા મ જાલનાયા મ લગેયે મ ફધા મ તાની મ યીતે મ વાથપક મ થમા મ ગણામ. વભત્તી મ અને મ વત્તા મ શાાંવર મ કયનાયા મ વપતાની મ વાથે મ આઆ મ વાથપક મ નથી મ થઈ મ જતા. એભની મ‘વભત્તી/વત્તાન મઅનમ મભાટે મકયે ર મવદુમગ’ એભને મવાથપક મફનાલે મછે. એની મફીજી મફાજુ એ મપ્રાભાણીકણે મ તાની મપયજ મફજાલનાય મવપાઈ મકાભદાય મકે મ ભાી મ(ફાગલાન)ને મ કઈ મવપ મન મગણે; છતાાં મ તેઓ મતાની મભમાપદાભાાં મ વાથપક મગણામ. એભને મ રીધે મદુનીમાન મએક મનાનકડ મબાગ મસ્લચ્છ મયશે મછે, વુાંદય મફને મછે. આટરી મરાાંફી મમાદી મતાસ્મા મછી મએટરુાં મકશી મળકામ મકે મકઈ મએક મફાફતભાાં મવુખ મ વભામેરુાં મ નથી. વપ મ થલાની મ વાથે મ ભશત્તભ મ વાથપક મ ફનલાની મ કળીળ મ કયળુાં મ ત મ વુખ મ
http://govindmaru.wordpress.com
99
આઆ મ આણને મ ગતતુાં મ આલળે. એની મ ાછ મ દડલાની મ જુય મ નશીં મ યશે . માદી મ ફનાલલાની મણ મજુય મનશીં મયશે .
♦ અનુક્રભણીકા
http://govindmaru.wordpress.com
100
18-2014-02-21
ુુાથપ મઅને મપ્રલૃત્તી ુુાથપ મ એટરે મ ુુ મ ાવે મ પ્રલૃત્તી મ કયાલનાય મ પ્રેયક મ ફ. મ (ુુાથપ મ ળફદ મ ુુ મ પ્રધાન મ વભાજની મ ઉજ મ છે. મ ષ્ડીઓને મ ણ મ વભાલી મ રેતા મ જાતીબેદથી મ ય મ એલા મ નલા મ ળફદ મ ગુજયાતીભાાં મશજી મપ્રચરીત મનથી મથમા.) ુયાણભાાં મ આલા મ ચાય મ ુુાથપ મ કે મ પ્રેયકફ મ ગણાવ્મા મ છેઃ મ ધભપ, મ અથપ, મ કાભ મ અને મ ભક્ષ. મઆ મચાય મુુાથોને મ વદીઓથી મ એભને મ એભ મજ મ લણપલલાભાાં મ આલે મ છે. મતમાયની મવભાજ મ યચના મભાટે મ એ મકદાચ મલાજફી મશળે. મફદરાતા મવભમ મપ્રભાણે મ એભાાં મ ઉચીત મપે યપાય મનથી મથમા. મ એના મભાટે મરકન મ‘ુયાણ’ મયન મવભુણપ મઅને મઆાંધ મલીશ્વાવ મકાયણબુત મશઈ મળકે મછે. એક મ યીતે મ જોઈએ મ ત મ ધભપ મ અને મ ભક્ષ મ એક મ જ મ શે તુના મ ફે મ તફક્કા મ છે. મ ભક્ષના મ અાંતીભ મધમેમનુાં મ ધભપ મ એ મવાધન મછે. મએને મ આણે મ Spirituality, મઅધમાતભના મનાભે મ ઓખીએ મ ત મઅધમાતભ મઆણાં મ વાાંસ્કૃ તીક મલીકાવ મદ્વાયા મકેલેર મપ્રેયક મફ મછે. મકાભ મ(Sex) મએ મકુ દયતી મ યીતે મ ભેરુાં મ પ્રેયક મફ મછે. મજ્માયે મ અથપ મ કે મ વભત્તી મએ મઆણી મવભાજ મવ્મલસ્થાના મયીણાભ મ ુે મ ઉબી મથમેરી મજુયીમાત મછે. મએ મલાસ્તલીક મછે, મવલપવ્માી મછે, મભુબુત મછે મ અને મ અધમાતભ મ કયતાાં મલધુ મળક્તીળાી મયશી મછે. જે મ પ્રલૃત્તી મ ાછ મ આણે મ વોથી મ લધાયે મ લખત મ ગાીએ મ છીમે મ તે મ આણા મ ભાટે મ વોથી મલધુ મ અગતમની મશમ મતે મ વભજી મળકામ મછે. મભટાબાગના મરકન મવોથી મલધુ મ વભમ મૈવા મ કભાલલા, મખચપલા મકે મ ફચાલલા માછ મલયામ મછે. મવ્મલશાય, મવભફનધ, મધભપ મ લગેયે મ પ્રલૃત્ત્તીઓ મ ાછ મ ણ મ ઘણાની મ લધુ મ ૈવા મ કભાલલાની મ કે મ ફચાલલાની મ લૃત્ત્તી મ છુ ામેરી મ શમ મ છે. મ લેાયી મ લગપના મભાનવભાાં મએનુાં મભશત્ત્લ મફીજા મવભુદામ મકયતાાં મલધુ મયષ્ણુાં મછે. જેને મ તાના મકુ ટભુ ફના મબયણણ મભાટે મ એભ મકયલુાં મ ડતુાં મ શમ મતે મ વભજી મળકામ મ છે. મજે મ આ મસ્તયથી મઆગ મલધી મગમા મછે; મજેભને મ ભાટે મ અથોાજપન મએ મજુયીમાત મયશે તી મનથી મ એભના મ ભાટે મ પક્ત મ એ મ જ મ પ્રલુત્ત્તીભાાં મ યચ્માચ્મા મ યશે લુાં મ એ મ એભનુાં મ વ્મક્તીતલ મ છતુાં મ કયે મ છે. મ વાથેવાથે મ એભના મ કુ ટભુ ફીજન મ અને મ આશ્રીતની મ ભુખમ મ પ્રલૃત્ત્તી મ એભની મ વભત્ત્તીને મ વાચા મ – મ ખટા મભાગે મલાયલાની મફની મજામ મછે. ભાણવની મ ઉંધ, મ આશાય મ જેલી મ જીલન મ ટકાલી મ યાખતી મ કુ દયતી મ પ્રલૃત્ત્તીઓ મ યજના મ 8–10 મ કરાક મ ભાગી મ રે મ છે. મ એભાાં મ કઈણ મ વ્મક્તી મ અલાદુ મ નથી. મ ફાકી મ યશે રા મ 14–16 મ કરાક મભાણવ મજે મ ણ મપ્રલૃત્ત્તીઓ મકયે મ છે મ તે મ એની મપ્રાથભીકતા મ(Priorities) મફતાલે મ છે. મએ મજે મ કયે મછે મતે મજુયી મ– મફીનજુયી મતેભજ મવાયી મ– મનયવી મપ્રલૃત્ત્તીઓનુાં મભીશ્રણ મશમ મછે. http://govindmaru.wordpress.com
101
જુયી મ અને મ ફીનજુયી મ પ્રલૃત્ત્તીઓને મ ઓખલી મ અને મ છુ ટી મ ાડલી મ અઘયી મ છે. મ એભની મ લચ્ચેન મ બેદ મ વ્મક્તીગત મ યીતે મ ફદરામ મ છે. મ વાયી મ – મ નયવી મ પ્રલૃત્ત્તીઓ મ ઓખલી મ પ્રભાણભાાં મ વશે રી મ છે. મ વલપવ્માી મ યનીનદા મ જેલી મ ખાંડનાતભક મ અને મ નકાયાતભક મ પ્રલૃત્ત્તી મ ફીનજુયી મતેભજ મનયવી મછે. મદેખીતી મયીતે મ નીદો મરાગતી મકેટરીક મપ્રલૃત્ત્તીઓ મફીજાઓનુાં મ કાંઈ મ ફગાડતી મન મશમ મત મણ મઆણા મવભમ મઅને મ ૈવાન મવ્મમ મકયતી મશલાથી મફીનજુયી મફની મ જામ મછે. કઈણ મયચનાતભક મપ્રલૃત્ત્તી મક્માયે મણ મફીનજુયી મન મશઈ મળકે. આ મફધી મપ્રલૃત્ત્તીઓ મભાટે મ આગ મજણાલેર મચાય મકે મ છી મત્રણ મયીફ મઉયાાંત મ અનમ મકેટરાક મપ્રેયક મફ મકાભ મકયતા મશમ મછે. મલાસ્તલીકતા મઅને મ અનુબલે મ જણામ મછે મ કે મ આ મ યીફ મણ મએટરા મજ મળક્તીળાી મઅને મભુબુત મછે. મણ મફધા મજ મવલપવ્માી મનથી. મએભાાંના મ કેટરાકની મચચાપ મઅશીં મકયી મછે. ♦ પ્રેભ: મકુ દયતી મયીતે મ ભેર મઆ મપ્રેયક મફ મય મએટરુાં મ ફધુાં મ રખામુાં મ છે મ કે મ એભાાં મ ઉભેય કયલા મ જેલુ મ યષ્ણુાં મ નથી. મપ્રેભ, મભા–ફા મઅને મ ફાક મલચ્ચેન મશમ, મભીત્ર મલચ્ચેન મશમ મકે મ ફે મ મુલાન મ શૈ મા મલચ્ચેન મશમ, મએ મખુફ મજ મળક્તીળાી મપ્રેયકફ મછે. મએના મનાભે મ વ્મક્તી મઘણાાં મ વાયાાં મ – મ નયવાાં મકામો મકયી મળકે મછે. ♦ મરગની મઅને મ ધમેમ મપ્રાપ્તી: મ(Zest and Success) મ: મઆ મએક મસ્લતાંત્ર મપ્રકાયનુાં મ પ્રેયકફ મછે. મ ભાત્ર મધનપ્રાપ્તીને મ વપતાન મભાદાંડ મભાનનાયને મ આ મફે મ લચ્ચેન મબેદ મનશીં મવભજામ. મવજપક, મ કરાકાય, મ વાંળધક, મ લૈજ્ઞાનીક, મ યભતલીય, મ લપતાયશક મ લગેયે મ ઘણા મ ક્ષેત્રના મ રક મ તાના મ આનનદ અને મ અાંગત મવીદ્ધી મભાટે મ જાત મઘવી મનાાંખે મ છે, મતેભજ મ આમખુાં મ ખચી મનાાંખે મ છે. મએભની મ પ્રેયણા મતાના મક્ષેત્ર મભાટેની મઅબીુચી મ(Passion) મશમ મછે. લતપભાન મવભમભાાં મ ફધા મજ મક્ષેત્રના મ વપ મરકને મ ધનપ્રાપ્તી મ થામ મછે. મયીણાભે મ કેટરાક મભાટે મ આ મધનપ્રાપ્તી મણ મપ્રેયકફ મથઈ મ જામ મછે. ♦ મ કતપવ્મબાલ: મ વાાંસ્કૃ તીક મ યીતે મ કેલામેરુાં મ આ મ પ્રેયક મ ફ મ લીળીષ્ટ મ વ્મલવામભાાં મ જોડામેરા મ રકભાાં મ જોલા મભે મ છે. મવૈનમભાાં મ જોડામેરી મવ્મક્તીઓ મભાટે મ તાની મપયજ મઅને મ જલાફદાયીની મ બાલના મ વોથી મ લધુ મ ભશત્ત્લની મ શમ મ છે. મ એભના મ ભાટે મ કતપવ્મબાલ મ એ મ ધભપ, મ અથપ મ કાભ મ કયતાાં મ લધાયે મ ળક્તીળાી મપ્રેયકફ મછે. મપયજનુાં મ આ મઆગલુાં મ ભશત્ત્લ મવૈનમ મઉયાાંત મવભાજ મજીલનભાાં મ લણામેરી મકેટરીમે મ વ્મલવામીક મવ્મક્તીઓ મભાટે મ ણ મઅગતમનુાં મ છે. મલીભાનન મામરટ મશમ મકે મ ફવન મડરામલય મશમ, મતાની મપયજ મબુરીને મ ફીજા મુુાથોની મજણભાાં મ ડે મ ત મઆણને મ એભના મલાશનભાાં મભુવાપયી મકયલાનુાં મવુયક્ષીત મન મરાગે.
http://govindmaru.wordpress.com
102
♦ સ્લીકાય: મ (Recognition, Validation) મ : મ ફશુભતી મ રક મ ભાટે મ વાભાજીક મ વતકામો મ કયલા મ ાછ મ સ્લીકાય, મ ફશુભાન મ લગેયે મ ભટુ માં પ્રેયકફ મ શમ મ છે. મ આ મ ફશુભાન મ વતકાય મ વભાયાંબના મ ુભાાં મશમ, મતકતીના મુભાાં મશમ મકે મછી મભાનદ મશદ્દાના મુભાાં મશમ. મફશુભાનની મગેયશાજયી મ ઘણા મરકને મઉદાય મથલાથી મયકે મછે. મઆભાાં મઅતીયે ક મથામ મએ મઅનીચ્છનીમ મખુાં; મણ મએ મનક્કી મ કયલાન મશક્ક મકને મ છે? મપ્રતીષ્ઠા, મનાભના, મખમાતી મલગેયે મ આ મસ્લીકાયની મઈચ્છાનુાં મ લીસ્તૃતીકયણ મ (extension) મછે. મવભાજ મવ્મલસ્થાએ મઉબુાં મકયે રુાં મઆ મપ્રેયકફ મકોટુભફીક મભનદુ:ખ મઅને મ ક્રેળ મ ાછ મણ મકાયણબુત મશમ મછે. ♦ ફદરાની મ બાલના: મ કેટરાક મ રક મ ભાટે મ આ મ નકાયાતભક મ લૃત્ત્તી મ જફયદસ્ત મ પ્રેયકફ મ ફની મ જામ મ છે. મ આનુાં મ શ્રેષ્ઠ મ ઉદાશયણ મ ભશાબાયતની મ કથાભાાં મ જોલા મ ભે મ છે. મ ભશાબાયતનાાં મ અડધાાં મ ાત્ર મ અનમામ મ કે મ અભાનના મ ફદરાની મ બાલનાથી મ દયલામેરા મ છે. મ એભની મ જીનદગીનુાં મ તે મ એકભાત્ર મ ધમેમ મ ફની મ જામ મ છે. મ ફધાને મ ભશાબાયતની મ કથાભાાંથી મ જુ દા મ વાંદેળ મ ભે મ છે. મ આ મ રેખકના મ ભતે મ ભશાબાયતન મ ભુખમ મ વાય મ બદાની ભાવનાથી સવણત્ર વેરાતો વીનાશ છે. મ લતપભાનભાાં મત્રાવલાદીઓ મઆન મએક મદાખર મછે. મછુ ટાછલામા મફનાલ મફધે મજોલા મભે મછે. ♦ મવભફનધ મનબાલલાની મબાલના: મઆણી મવાંસ્કૃ તીભાાં મ વભફનધનુાં મ ઘણાં મ ભશતલ મયષ્ણુાં મ છે. મઘણા મ રક મ એને મ પયજ મ અને મ જલાફદાયી મ કયતાાં મ લધાયે મ ભશતલ મ આે મ છે. મ વભફનધ મ વાચલલા મ આવાનીથી મ કામદાન મ બાંગ મ કયી મ કઈ મ અજાણમાન મ શક મ છીનલી મ એને મ અનમામ મ કયે મ છે. મ આ મ નીકટના મ વભફનધીઓ મ ઉયાનત મ અનમ મ વાભાજીક મ વભફનધ મ ભાટે મ ણ મ કયલાભાાં મ આલે મ છે. મ આ મ ણ મએક મપ્રકાયન મભ્રષ્ટાચાય મછે. મઆ મરક મતાના મજલામેરા મવભફનધન મગલપ મ રે મ છે. મવાથે મ વાથે મજે મરક મવભફનધ મકયતાાં મ પયજ મઅને મજલાફદાયીને મલધાયે મભશત્ત્લ મઆે મછે મ એભને મનીચી મ નજયે મજુ લે મછે. મઆ મએક મકુણાનતીકા મછે. ♦ સ્લતનત્રતાની મખેલના મઅને મ અાંકુળની મલૃત્ત્તી: આ મલીમની મલીસ્તાયથી મછણાલટ મ ‘સ્લતનત્રતા, યાલરભફન મઅને મ અાંકુળની મલૃત્તી’ મપ્રકયણભાાં મ કયે ર મછે. મવત્ત્તાની મરારવા મએ મઅાંકુળની મલૃત્ત્તીનુાં મ લીસ્તૃતીકયણ મછે. આ મઉયાનત મફીજી મણ મએલી મલૃત્તીઓ મછે મજે મકેટરાક મરકને મપ્રલૃત્ત મકયે મછે. મઅશીં મ માદી મરાાંફી મફનાલલાન મઆળમ મનથી મણ મએની માછ મયશે રા મભભપન મછે. મઆ મફધા મપ્રેયકફ મ ધભપ, મ અથપ, મ કાભ મ અને મ ભક્ષથી મ લેગા મ છે. મ કેટરાક મ એકફીજાના મ લીયધાબાવી મ છે મ અને મ દયે ક મ વ્મક્તીને મ ફધા મરાગુ મ નથી મડતાાં. મછતાાંમે મ એ મભુબુત મઅને મ ળક્તીળાી મશલાથી મવભાજ મઅને મ વ્મક્તીને મપ્રબાલીત મકયે મછે. મએભને મઅલગણી મન મળકામ.
http://govindmaru.wordpress.com
103
ભાનલવભાજ મવતત મપ્રગતી મકયત મયષ્ણ મછે. મવભમ મવાથે મ આણી મદયે ક મફાફતની મ વભજ મણ મલીસ્તયતી મજામ મછે. મફે મ કે મ ત્રણ મશજાય મલયવ મશે રાાં મ કશે લામેરુાં મ અને મ રખામેરુાં મ ફધુાં મ ળાશ્વત મ કે મ વનાતન મ ન મ શઈ મ ળકે. મ લીળેભાાં મ એભની મ અવરીમત મ (Authenticity) મ લીળે મ ણ મ પ્રશ્ન મછે. મઆ મળાષ્ડ મરખનાય મભશાુુએ મતે મણ મવલાર મકયી મએના મઉત્ત્તય મળધમા મછે. મજો મ તેઓ મએલુાં મન મકયત મત મઆજે મઆણી માવે મળાષ્ડ મજ મન મશત. વલાર મ કયલા મ અને મ એના મ ઉત્ત્તય મ ળધલા મ એ મ ફુદ્ધીળાી મ ભાણવના મ સ્લબાલનુાં મ રક્ષણ મછે. મલૈજ્ઞાનીક, મધભપપ્રણેતાઓ, મતતલચીનતક, મદાળપનીક મલગેયેએ મઆ મયીતે મ ઉકેર મળધીને મ આણને મ અભુલ્મ મ લાયવ મ આમ મ છે. મ પયક મ ભાત્ર મ એટર મ છે મ કે મ લૈજ્ઞાનીકએ મ પ્રમગ મ કયી મ જે મ વાફીત મકયી મળકામ મએને મ જ મસ્લીકામુું મ છે. મતમાાં મ ભાનમતાને મ અલકાળ મનથી. મઅનમ મફધા મપ્રકાયના મ રકએ મચીનતન મકયી મપ્રશ્નના મઉત્ત્તય મભેવ્મા મછે. મએભના મલીચાય મભાનલ મભન મય મવદીઓથી મ યાજ મકયી મયષ્ણા મછે. મએભાાંથી મકેટરીક મફાફત મશલે મખટી મકે મઅધુયી મવાફીત મથઈ મછે. કુ દયત મયીલતપનળીર મછે, મવભાજ મ યીલતપનળીર મછે, મભાણવ મણ મયીલતપનળીર મ છે. મજે મલીચાયધાયા મજુયી મયીલતપનન મલીયધ મ મકયે મછે મતે મકુ ાંઠીત મથઈ મઅનતે મનષ્ટ માભે મછે. ુયાણ, મ ધભપગ્રાંથ મ કે મ અનમ મ કઈ મ ભાશીતીન મ સ્રત મ એટર મ ચુસ્ત મ ન મ શઈ મ ળકે મ કે મ એભાાં મફશુભતીન મરાાંફા મવભમન મઅનુબલ મણ મપે યપાય મન મકયી મળકે. મુયાણભાાં મકશે રુાં મશમ મએ મ જ મ અને મ એટરુાં મ સ્લીકાયીએ મ કે મ છી મ આણા મ અનુબલ મ અને મ લાસ્તલીકતાને મ લધુ મ ભશતલ મ આીએ? મઆ મઆણી મસ્લતનત્ર મલીચાયવયણીની મકવટી મછે. એને મલપાદાય મયશીએ મએ મઆણા મ શીતભાાં મજ મછે.
♦ અનુક્રભણીકા
http://govindmaru.wordpress.com
104
19-2012-06-07
વીરેક્ટીલ મભૉયારીટી રેખનુાં મ ળીપક મ એક મ જાણીતી મ અાંગ્રેજી મ ઉક્તી મ છે. મ એન મ બાલાથપ મ થામ મ છે, મ ‘તાને મ પાલતી મનૈતીકતા’ મકે મ‘વગલડીમ મધભપ’. થડા મ વભમ મ શે રાાં મ એક મ નૈતીક મ કમડ મ લાાંચ્મ મ શત મ તે મ અશીં મ પ્રસ્તુત મ છે. મ એ મ કમડાભાાં મલણપલામેર મળક્મતાને મનજયઅાંદાજ મકયી મઆણે મભાત્ર મએના મવાંદેળને મવભજીએ. ફીજા મલીશ્વમુદ્ધ મદયભીમાન મવભાધાનની મળક્મતા મઉબી મથઈ મછે. મદુનીમાના મફધાએ મ ભત મ આલાન મ છે મ અને મ ત્રણ મ કાલ્નીક મ ઉભેદલાયભાાંથી મ કઈ મ એકને મ નલી મ દુનીમાન મ નેતા મ ચુાંટલાન મછે. શે ર મઉભેદલાય મકટી મયાજકાયણીઓ મવાથે મ બેર મછે. મએની મફે મ યખાત મછે. મએ મ દાુ મીએ મછે, મવીગાયે ટ મપાંુ કે મછે મઅને મભાાંવાશાયી મછે. મ મ મ ફીજો મ ઉભેદલાય મ મુલાનીભાાં મ કેપી મ દ્રવ્મન મ નળ મ કયત મ શત. મ એને મ ફે મ લખત મ વત્તા મ છડલી મડી મશતી. મએ મઆખી મયાત મજાગી મફય મવુધી મવુત મયશે મછે. મયજ મદાુની મઆખી મફટર મ ખારી મકયે મછે, મવતત મવીગાય મપાંુ કે મછે મઅને મભાાંવાશાયી મણ મછે. મ મ ત્રીજો મ ઉભેદલાય મ વનભાનીત મ મુદ્ધ મ લીજેતા મ છે. મ એ મ ળાકાશાયી મ છે, મ દાુ મ કે મ વીગયે ટ મ ીત મનથી. મએન મભાત્ર મએક મજ મષ્ડી મવાથે મવભફનધ મછે. મ મ મ આ મકને મદુનીમાના મનેતા મતયીકે મવાંદ મકયળ મ? શે રા મ ઉભેદલાય મ તમાયના મ અભેયીકન મ પ્રભુખ મ ફ્રેંકરીન મ ુઝલેલ્ટને મ ભતા મ વ્મક્તીતલલાા મછે, મફીજા મઉભેદલાય મબ્રીટનના મતતકારીન મલડાપ્રધાન મલીનવટન મચચીરને મ ભતા મ છે મઅને મત્રીજા મઉભેદલાય મએડૉલ્પ મશીટરયને મભતા મવ્મક્તીતલલાા મછે. મ જેભણે મ ત્રીજા મઉભેદલાયની મવાંદગી મકયી મશમ મએભણે મ એડૉલ્પ મશીટરયના મશાથભાાં મ દુનીમા મવોંી મદીધી મકશે લામ. મ ફીજા મ લીશ્વમુદ્ધભાાં મ જો મ નાઝી મ જભપનીની મ જીત મ થઈ મ શત મ ત મ આજે મ આણે મ વાલ મ અરગ મપ્રકાયની મદુનીમાભાાં મ જીલતા મશત. મુઝલેલ્ટ મઅને મ ચચીરે મ ઈતીશાવની મદીળા મફદરી મછે. મ જેભને મ ફીજા મલીશ્વમુદ્ધ મવભમના મયાજકાયણ મઅને મ ઈતીશાવની મજાણ મશમ મતેઓ મઆ મકમડાન મ ભભપ મવાયી મયીતે મવભજી મગમા મશળે. મન મવભજ્મા મશમ મતેઓ મઆ મરેખના મઅાંતે મવભજળે.
●♦●♦●♦●
http://govindmaru.wordpress.com
105
ુયી મદુનીમાભાાં મ વફ મલગપ મ આદીકાથી મનફા મલગપનુાં મ ળણ મકયત મઆવ્મ મછે. મ બાયતીમ મવભાજવ્મલસ્થાભાાં મ આન મવોથી મશીન મદાખર મઆબડછેટન/ મઅસ્ૃશ્મતાન મછે. મએને મ નીલાયલાના મ પ્રમાવ મ અલાયનલાય મ થતા મ આવ્મા મ છે. મ કઈ મ ણ મ વ્મકતીના મ પ્રમતન મ કયતાાં મ ળશે યીકયણને મરીધે મએ મદીળાભાાં મઘણી મપ્રગતી મથઈ મછે. મજો મકે મગાભડાાંઓભાાં મશજી મવાયા મપ્રભાણભાાં મ આબડછેટ મભજુ દ મછે. આબડછેટભાાં મ ભાનનાય મ અને મ જાશે યભાાં મ એલુાં મ સ્લીકાયનાયની મ લાત મ આણે મ નથી મ કયલી; કાયણ મ કે મ તેઓ મ ફીજુ માં કાંઈ મ નશીં મ તમે મ પ્રાભાણીક મ ત મ છે. મ આણે મ ત મ જાશે યભાાં મ આબડછેટને મ લખડનાયા મ લગપની મ લાત મ કયલી મ છે. મ આ મ લગપના મ લીચાયની મ લીળાતા, મ ભનની મ ઉદાયતા, મવ્મક્તીગત મઅને મવાભાજીક મસ્તયે મકેટરે મવુધી મરઈ મજલાઈ મછે મતેભ મજ મરઈ મજઈ મળકામ મ તેભ મછે મએ મચચપલાન મઆ મરેખન મઉદ્દ ેળ મછે. આબડછેટ મ ન મ યાખલી મ એ મ ‘વલપ મ ભાનલ મ વભબાલ’ મ અને મ ‘વાંુણપ મ ભાનલીમ મ ગોયલ’ મ જેલા મઉભદા મઆદળપની મદીળાભાાં મ રીધેરુાં મ ઉત્તભ મગરુાં મ છે. મઆબડછેટના મઉદાશયણથી મરખામેર મ આ મરેખ મભાત્ર મદરીત મવભફનધી મનથી; મઅનમ મજાતીમ, મઅનમ મધભીમ મતેભજ મજનવાભાનમ મદ્વાયા મ વલપત્ર મઅલગણામેર, મતયછડામેર મરઘુભતીને મણ મરાગુ મડે મછે. દરીત મ કે મ યધભીની મ આબડછેટ મ ન મ યાખતાાં મ એભને મ ઘયની મ અાંદય મ આલલા મ દેલા, મ એભની માવે મ ઘયનુાં મ કાભ મકયાલલુાં મ લગેયે મ આણી મજુયીમાત મભુજફ મકયે રી મફાાંધછડ મછે. મએભાાં મ એભની મઉમગીતા મસ્લીકાયામેરી મગણામ મછે. મએને મઆણા મલીચાય મકે મલતપનની મઉદાયતા મકશે લુાં મ લધાયે મ ડતુાં મ ગણાળે. મ એનાથી મ દરીતની મ ગયીભા મ નથી મ જલાતી. મ ફશુ મ ફશુ મ ત મએભના મ પ્રતમે મ વશાનુબુતી મફતાલાઈ મએભ મકશી મળકામ. આણા મવાભાજીક મઅને મ ધાભીક મપ્રવાંગએ મએભને મ આભનત્રણ મઆી મએભની મવાથે મ એક મજ માંગતભાાં મ ફેવી મજભલાભાાં મ એભનુાં મ ગોયલ મજલામ મછે. મઆ મઆણી મજુયીમાત મનશીં; મ ણ મભનની મભટાઈ મછે, મએભના મપ્રતમેન મવદબાલ મછે. મ‘વલપ મભાનલ મવભબાલ’ની મદીળાભાાં મરીધેરુાં મ આ મશે રુાં મગથીમુાં મછે. મલીચાય મઅને મઆચાયની મઆલી મઉદાયતા મદાખલનાય મઅબીનનદનને માત્ર મ છે. આણને મ આભનત્રણ મ ભે મ ત મ તે મ સ્લીકાયી મ દરીતના મ વાભાજીક/ધાભીક મ પ્રવાંગએ મ એભની મવાથે મ ફેવી મએભનુાં મ મબજન મરેલુાં મ તે મ ફીજુ માં ગથીમુાં મ ફને. મજેઓ મળાકાશાયી મછે મ એભના મ ભાટે મભાત્ર મળાકાશાયી મબજનની મજ મઅશીં મલાત મછે. આ મફે મગથીમાાં મઅગતમનાાં મઅને મ અઘયાાં મ શલા મછતાાં મઅાંતીભ મધમેમથી મઘણાાં મદુય મછે. મ આટરુાં મ કયનાયને મ અબીનનદન મત મખયા મ જ, મવાથે મ વાથે મ એ મભાટે મ તાની મીઠ મથાફડનાયાઓ મ
http://govindmaru.wordpress.com
106
ભાટે મ થડા મધાયદાય મપ્રશ્ન મઆગ મઆલે મ છે. મઅતમાય મવુધીના મલીચાય મઅને મ આચાય મજાશે ય મઅને મ વાભાજીક મથમા. મઅાંગત મવભફનધથી મતે મઘણા મઅરગ મછે. કઈ મદરીત મસ્લચ્છ મશમ, મવાંસ્કાયી મશમ, મએની મવાથે મ આણ મલો મજુ ન મવભફનધ મ શમ, મઆણા મકુ ટભુ ફીજનની મભાનભમાપદા મજાલત મશમ મત મએને મ આભનત્રણ મઆી, મઆણા મ ઘયભાાં મવાથે મફેવી મબજન મરેલુાં મએ મત્રીજુ માં ગથીમુાં મગણામ. આણને મ આભાંત્રણ મભે મ ત મઆ મજ મપ્રભાણે મ એભના મઘયે મ જઈ મએભની મવાથે મ એભનુાં મ (જેઓ મળાકાશાયી મશમ મત મતેલુાં) મ મબજન મરેલુાં મતે મ ચથુાં મગથીમુાં મગણામ. મઆ મઆવી મવ્મલશાય મ જો મ વશકુ ટભુ ફ મ કયલાભાાં મ આલે મ ત મ એ મ ાાંચભુાં મ ગથીમુ માં ગણામ મ અને મ વાથે મ ગથાય મ ણ મ ફની મ જામ. મ ગથાય મ (રેંડીંગ) મ એલુાં મ ભટુ માં શુ માં ગથીમુાં મ છે મ જ્માાંથી મ વાભાનમ મ યીતે મ દાદયની મ દીળા મ ફદરાતી મશમ મછે. મ મ ‘વલપ મ ભાનલ મ વભાન’ના મ આદળપની મ નજીક મ શોંચલુાં મ શમ મ ત મ આણે મ શલે મ દીળા મ ફદરલાની મજુય મછે. મશલેનાાં મગથીમાાં મઘણાાં મઉંચાાં મછે મઅને મચઢાણ મકયાાં મછે. અનમ મઘણી મજ્ઞાતીઓ મવાથે મ આણ મ ‘યટીવ્મલશાય’ મશમ મછે મ ણ મ‘ફેટીવ્મલશાય’ મ અનમ મ કઈ મ જ્ઞાતી મ વાથે મ શત મ નથી. મ રગ્ન મ વભફનધ મ ફાાંધલાભાાં મ બાગ્મે મ જ મ કઈ મ તાના મ લાડાભાાંથી મ ફશાય મ જામ મ છે. મ અનમ મ જ્ઞાતી મ વાથે મ વશજણે મ રગ્નફનધન મ થતાાં મ નથી મ તમાાં મ અનમ મ લણોની મલાત મત મદુયની મથઈ. કઈનુાં મ વાંતાન મતાની મવાંદગીનુાં; મણ મઅનમ મકઈ મજ્ઞાતી, મલણપ મ કે મ યપ્રાનતનુાં મ ાત્ર મ ગતી મઆલે મ ત મભટાબાગના મલડીરની મ શે રી મપ્રતીક્રીમા મલીયધની મશમ મછે. મએભની મવભભતી મ લીુદ્ધ મએભનુાં મ વનતાન મરગ્ન મકયી મરે મ ત મકઈ મલડીર મવનતાન મવાથેના મવભફનધ મવદનતય મકાી મ નાાંખે મ છે, મ ત મ કઈ મ થડા મ લખત મ છી મ ક–ભને મ સ્લીકાયે મ છે. મ ફશુ મ થડા મ એભને મ ઉભકાબેય મ આલકાયતા મશળે. અત્રે મ એક મચખલટ મજુયી મછે મ કે મ કાચી મલમના મવનતાનની મવનદગી મશભભેળાાં મ વાયી મ કે મવાચી મશતી મનથી. માત્ર મવુવાંગત મન મશમ મત મલડીરન મલીયધ મજુય મલાજફી મગણામ. મયનતુ મ જો મવનતાનની મવભજ મઅને મ યીક્લતા મય મઆણને મ લીશ્વાવ મશમ, મએભની મવનદગીનુાં મ ાત્ર મ આણી મફધી મઅેક્ષાઓ મુયી મકયતુાં મ શમ મત મઆણે મ તેને મ જ્ઞાતી/લણપ/પ્રાનતના મકળામે મ ફાધ મન મ યાખતાાં મઉભકાબેય મઅનાલલા મતૈમાય મથઈએ મછીએ મખયાાં મ? આણી મ જ્ઞાતી મ નજીકની મ ગણાતી મ ન મ શમ મ એલી મ અનમ મ જ્ઞાતીના મ કુ ટભુ ફ મ વાથે મ આણ મ લોન મ વભફનધ મ શમ, મ એભના મ વનતાનને મ આણે મ નાનણથી મ ઓખતા મ શઈએ, મ આણી મફધી મઅેક્ષાઓ મએભાાં મુયી મથતી મશમ મત મવાભેથી મભાગુાં મરઈને મજઈએ મખયાાં?
http://govindmaru.wordpress.com
107
આલી મવ્મકતી મજો મદરીત મશમ, મયધભી મશમ મત મઆણાં મલરણ મકેલુાં મશમ? યજ્ઞાતી મ કે મ યધભી મ વાથે મ રગ્નવભફનધ મ ફાાંધલાભાાં મ શે ર મ ફાધ મ ઘણાને મ ખાનાનન મનડે મછે મજે મલાજફી મણ મછે. મખાવ મકયીને મદીકયી મઆલાની મશમ મતમાયે મએનુાં મભશત્ત્લ મ લધી મજામ મછે. મએ મણ મવાચુાં મ છે મ કે મ રગ્ન મવભફનધે મ ફાંધાલુાં મ તે મ ભાત્ર મખાનાનની મવભાનતા મકયતાાં મ ઘણી મલીળા મઅને મગશન મફાફત મછે. મઘણા મએ મલાતનુાં મલજુ દ મસ્લીકાયલા મરાગ્મા મછે. આલા મકીસ્વાભાાં મ જો મફન્ને મ ાત્ર મુખત મશમ, મળીક્ષીત મશમ, મલૈચાયીક મયીતે મ સ્લતનત્ર મ શમ, મઆથીક મયીતે મસ્લાલરભફી મશમ, મદયે ક મપ્રશ્નની મુયતી મચચાપ મકયી મશમ મત, મલડીરએ મઆલા મ વભફનધન મલીયધ મકયલ મજોઈએ? મક-ભને મસ્લીકાયલુાં મજોઈએ? મકે મવશપ મઆલકાયલુાં મજોઈએ? એક મખુરાવ મકયલ મજુયી મછે મ કે મ ફાક મઆણી મવભત્તી મનશીં; મફરકે મ આણને મ વોંલાભાાં મઆલેરી મઅભાનત મછે. મઆટરુાં મધમાનભાાં મયાખીએ મત મઆણા મલરણભાાં મકઈ મપયક મડે મ ખય? શે રેથી મકષ્ણુાં મ શતુાં મ કે મ ચઢાણ મકયાાં મ છે. મવનતાન મદ્વાયા મઅનમ મલણો મકે મ ધભપના માત્ર મ વનદગીના મકીસ્વા મવુધી મજુ જ મછે. મતેભ મજ મવાભે મ ચારીને મ આલુાં મ ાત્ર મગતલા મકઈ મજતુાં મ નથી. મ લાત મઆદળપની મશતી મએટરે મ આગ મચરાલી મછે. મઆ મએક મફોદ્ધીક મકલામત મભાત્ર મશતી. મકઈને મ ભુરલલાન મજયા મણ મઆળમ મનથી. ‘વલપ મભાનલ મવભાન મછે’ મએભ મકશે લુાં મઘણ મવશે રુાં મછે, મણ મકયલુાં મખુફ મઅઘુાં મછે. મ‘વલપ મ ભાનલ મવભાન’ની મદીળાભાાં મ આણે મ કેટરા મઆગ મલધમા મછીએ મએની મઆ મચકાવણી મછે. મદયે ક મ તફક્કાને મ વાભે મ રાવ્મા મ લગય મ એ મ ળક્મ મ નશતુાં. મ ફીજુ માં કાંઈ મ નશીં મ ત મ એક મ આદળપ મ તયીકે મ સ્લીકાયલાન મઆણ મભાનવીક મઅબીગભ મકેલ મછે મ એન મવાચ મજલાફ મજાત માવે મ ભાગલાન મ છે. દરીત મવાથેના મરગ્ન મત મદુયની મલાત મથઈ. મદરીત મકીળય મઅને મ કીળયી મદત્તક મરઈ મ એભની મ જ મ જ્ઞાતીભાાં મ યણાલલાન મ દાખર મ જોમ મ છે. મ એના મ ભાટે મ ણ મ ઘણી મ શીંભત મ અને મ ભાનવીક મતૈમાયીની મજુય મડી મશળે. મએની મુયતી મવયાશના મકયલી મઆલશ્મક મછે. એક મ ભીત્રે મ કષ્ણુાં મ કે મ આબડછેટભાાં મ એભનાાં મ ળાષ્ડવભભત મ નથી મ એટરે મ તેઓ મ એન મ લીયધ મકયે મછે. મધાય મકે મળાષ્ડ મવભભત મશત મત મએ મઆજના મવભમભાાં મઆઆ મઉચીત મગણાત મ ખુાં? મ ભનુસ્ભૃતી મ લણપબેદનુાં મ વભથપન મ કયે મ છે. મ આ મ કાયણે મ વજાપમેરી મ વભસ્માઓની મ આકયી મ કીભભત મશજીમે મ ચુકલાઈ મયશી મછે. મઆતાંકલાદીઓ મઅને મ આતભાઘાતી મશુભરાખય મ ણ મએભનાાં મ કૃ તમને મ ‘ળાષ્ડવભભત’ મ ગણે મ છે. મ ળાષ્ડભાાં મ રખેરુાં મ ફધુાં મ જ મ સ્લીકામપ મ ન મ શમ. મ ક્માયે ક મ આણે મ વાયાવાયન મલીચાય મકયલાન મશમ. મઆ મલાત મદયે ક મધભપના મળાષ્ડને મરાગુ મડે મછે. મ મ મ
http://govindmaru.wordpress.com
108
ળાષ્ડ મ વભમ મ પ્રભાણે મ ફદરામ મ છે, મ એભાાં મ વુધાયા–લધાયા મ થતા મ યષ્ણા મ છે. મ આલા મ પે યપાય મધાભીક મનથને મએકફીજાથી મઅરગ માડે મછે. મજો મકે મફધા મતાનાાં મળાષ્ડને મઅવર મગણે મ છે મઅને મએકફીજા મવાથે મલીલાદ મકયે મછે. મછતાાંમે મળાષ્ડભાાં મવભમ મપ્રભાણે મમગ્મ મપે યપાય મથતા મયશે મ એ મવાુાં મછે મઅને મજુયી મણ મછે. ફધા મ બાયતીઓ મ ભાટે મ આજે મ વોથી મ અગતમનુાં મ કઈ મ ળાષ્ડ મ શમ મ ત તે મ દેળનુાં મ ફાંધાયણ મછે. મજો મફાંધાયણને મ ફધા મઅનુવયતા મથામ મત મદેળના મઘણા મઆનતયીક મપ્રશ્ન મશર મથઈ મ ળકે મ છે. મ (આ મ એક મ લીળપુર મ થીંકીંગ મ ભાત્ર મ નથી મ એટરી મ અેક્ષા.) મ જે મ દેળભાાં મ ફાંધાયણ મ કયતાાં મ ધભપગ્રાંથને મ અગ્રેવય મ ભાનલાભાાં મ આલે મ છે મ એની મ આજે મ ળી મ શારત મ છે મ તે મ આણે મ જોઈએ મ અને મ જાણીએ મછીએ. ખાનાનની મફાફતભાાં મઘણા મરક મખુફ મચુસ્ત મશમ મછે. મએભાાં મઢીર મયાખનાયી મઅનમ મ જ્ઞાતીઓ મપ્રતમે મથડ મઅણગભ મધયાલે મછે. મએભના મજ મવભાજના, મઆણા મયીચમભાાં મશમ મએલા મ કઈ મ ખાનાન મ ફાફતભાાં મ ‘ળુદ્ધ’ મ ન મ શમ મ ત મ એલાની મ વાથે મ એભન મ વ્મલશાય મ કેલ મ શમ? મ યનાત મ કે મ યધભી મ પ્રતમે મ ભાત્ર મ ખાનાનને મ રીધે મ અણગભ મ શમ મ એલ મ અણગભ મ તાના મ જ્ઞાતીફનધુઓ મપ્રતમે મ જાશે યભાાં મ ફતાલી મળકે મ ખયા મ? મકભપ મ આધાયીત મનશીં; મણ મજનભ મઆધાયીત મ આ મબેદબાલને મવીરેક્ટીલ મભયારીટી મન મકશે લામ મ? ઘણાને મકશે તા મવાાંબળ્ા મછે મકે મુલપજનભનાાં મકભોનાાં મપ મસ્લુે મઆણ મજનભ મઉચ્ચ મ કુ ભાાં મ થમ મ છે, મ એટરે મ કે મ આણે મ ફીજા મ કયતાાં મ ઉંચા મ છીએ. મ આબડછેટભાાં મ ન મ ભાનલા મ છતાાં મ આલુાં મ ઉંચ–નીચના મબેદબાલનુાં મ લરણ મ‘વો મભાનલ મવભાન’થી મ આણ મવોને મ દુય મરઈ મજામ મછે. મ આણ મજનભ મઅને મખાનાન મઆધાયીત મઆડભફય મઘણાને મખટકત મશળે. ફુદ્ધ મઅને મ ભશાલીયના મઘણા મઆદેળભાાંન મએક મઆદેળ મઅશીંવાન મછે મ જે મ એભના મ અનુમાઈઓએ મ પ્રભાણભાાં મ વાયી મ યીતે મ અનાવ્મ મ છે. મ તે મ વીલામના મ ફીજા મ આદેળને મ ઘણાએ મ તાની મ વગલડે મ શાાંવીમાભાાં મ ધકેરી મ દીધા મ છે. મ આલી મ ટુકાં ાલેર, મ ભમાપદીત મ ધાભીક્તાની મ ઓથે મ તાને મલધુ મડતુાં મભશતલ મઆલુ મએ મણ મવીરેક્ટીલ ભૉયારીટી મછે. દયે ક મ દેળ, મ ધભપ મ અને મ વભાજભાાં મ એલા મ ણ મ થડા મ રક મ ભી મ આલે મ જેઓ મ જ્ઞાતીબેદ, મયાંગબેદ, મલગપબેદભાાં મભાનતા મનથી. મફીજાઓ મવાથે મછેતયીંડી મકે મતેભનુાં મળણ મકયતા મ નથી. કુ ટભુ ફ, મ વભાજ મ અને મ દેળ મ પ્રતમેની મ પયજ મ પ્રાભાણીકતાથી મ ફજાલે મ છે, મ ણ મ ધાભીક મ ભાનમતાઓભા મ ભાનતા મ નથી. મ એભનુાં મ અાંગત મ જીલન મ જે મ ણ મ શમ, મ જેલુાં મ ણ મ શમ; મ એભનુાં મ છે. મ આણી મયીબાાભાાં મએ મળુદ્ધ મન મણ મશમ.
http://govindmaru.wordpress.com
109
દયે ક મઠેકાણે મ ફીજો મએક મએલ મલગપ મ છે મ જે મ તાની મધાભીક મભાનમતાઓનુાં મ ચુસ્તણે મ ારન મ કયત મ શમ; મ ણ મ અનમ મ વાથે મ એભનુાં મ લતપન મ વદબાલુણપ મ ન મ શમ. મ તેઓ મ ફીજાની મ ભજફુયીન મ બયુય મ રાબ મ રેતા મ શમ મ છે. મ લાતાપ મ અને મ પીલ્ભભાાં મ ખરનામક મ તયીકે મ ફતાલાતા મ કભપકાાંડી મ બ્રાષ્ઢણ, મ વ્માજખાઉ મ ળાશુકાય, મ ઢોંગી મ તાનત્રીક મ તેભ મ જ મ રકને મ ઉશ્કેયતા મ યાજકીમ, મ વાભાજીક, મધાભીક મનેતાઓ મલગેયે મઆ મલગપના મથડાક મદાખરા મછે. મ ભટાબાગન મજનવભુદામ મઆ મફે મ લગપની મલચ્ચે મ ક્માાંક મશમ મછે. મએભના મભાટે મ થડા મ વલાર મછે. મઆગરા મફે મલગપના મરકભાાંથી મલધુ મનૈતીક મકણ મગણામ? મકણ મલધુ મલીશ્વાવાત્ર મછે? મ આણને મકની મવાથે મવભફનધ મયાખલ મલધુ મગભળે? રેખની મળુઆતભાાં મ આેર મકમડાન મભુ મલીમ મવાથેન મવભફનધ મશલે મ છત મથમ મ છે. મભાણવના મવાયા-ખયાફ મશલાની મવ્માખમા મકયલી મઘણી મઅધયી મછે. મએનુાં મ અાંગત મઅને મ જાશે ય મ જીલન મઘણાં મઅરગ મશઈ મળકે મછે. મળુદ્ધ મકે મલીત્ર મગણાતા મઅાંગત મજીલનના મજે મણ મપામદા મશમ, મ જાશે ય મ જીલનનાાં મ કામોની મ ફીજા મ ય મ થતી મ અવય મ દુયગાભી મ શલાથી મ લધાયે મ અગતમની મ છે. મ જીલનબય મ જાતજાતના મ વાંમભ-નીમભ મ ાનાય; મ છતાાં મ નીષ્ક્રીમ મ યશે તી મ વ્મક્તી મ કયતાાં મ રકની મ ભુવીફતભાાં મકાભ મઆલતા મસ્લચ્છદાં ીનુાં મજીલન મલધુ મવાથપક મછે. બેદબાલ મભાનલ મપ્રકૃ તીભાાં મજનભજાત મછે. મવદીઓથી મઆણે મપ્રકૃ તીથી મઅગા મથઈ મ વાંસ્કૃ તી મતયપ મલધલાની મકળીળ મકયતા મઆવ્મા મછીએ. મશજી મફે મ ડગરાાં મ આગ મલધીએ. મજનભ મ આધાયીત મબેદબાલને મ વાચા મઅથપભાાં મ બુરી મજઈએ મઅને મ અાંગત મજીલન મકયતાાં મ જાશે ય મજીલનને મ લધુ મભશત્ત્લ મઆીએ. અનેક મપ્રકાયની મઅનધશ્રદ્ધાઓથી મબયુય મબાયતીમ મવભાજોની મવયખાભણીએ મકઈ મ એક વભાજ મ થડ મ ઘણ મ લધુ મ ઉદાયભતલાદી મ અને મ પ્રગતીળીર મ શમ મ ત મ ણ મ એ મ ઠઠ મ નીળાીમાઓ મ લચ્ચે મ શે ર મ નભફય મ રાલલા મ જેલુાં મ થમુાં. મ લીશ્વકક્ષાએ મ આગરી મ શયભાાં મ ફેવી મ ળકામ મએટરી મઆચાય-લીચાયની મલીળાતા મકેલલાનુાં મધમેમ મયાખીએ મત મ‘વલણ ભાનલ વભાન’ મ કશે લુાં મવાથપક મફનળે. મછી મવીરેક્ટીલ ભૉયારીટીન મવલાર મનશીં મયશે .
♦ અનુક્રભણીકા
http://govindmaru.wordpress.com
110
20-2013-12-03
ક્ષભા, વશનળીરતા મકે નમામ ‘ક્ષભા’ અને મ ‘વશનળીરતા’ લીળે મ એક મઆદળપ મ તયીકે મ ઘણાં મ રખામુાં મ અને મ કશે લામુાં મ છે. ધાભીક મલીચાયધાયાભાાં મત મએભનુાં મઆગલુાં મભશતલ મછે. મજો મકે મએભની મવ્માલશાયીક મભમાપદાઓ મ લીળે મવાલ મઓછુ માં ચચાપમ મછે. નમામતાંત્રભાાં મ ક્ષભાના મ લીયધી મ ળફદ મ ‘દાંડ’ અથલા મ ‘વજા’ છે. જ્માયે મ વ્મલશાયભાાં મ ક્ષભાન મલીકલ્ મ‘ફદર’ અથલા મ‘વભજુ તીથી મપ્રાભાણીક મવ્મલશાય’ થામ મછે. અજાણતા મથમેરી મનાની મબુરની મક્ષભા મશઈ મળકે; ણ મજાણતા મશલા મછતાાં મ નીમભનુાં મ ારન મન મકયલુાં, કામદાનુાં મઉલ્લાંઘન મકયલુાં મએ મવજાને માત્ર મફને મછે. એ મભાટે મકામદ, વ્મલસ્થાતાંત્ર મ અને મનમામતાંત્રનુાં મભાખુાં મયચામુાં મછે. ધાભીક મદૃષ્ટાાંત મકથાઓભાાં મક્ષભાન મભશીભા મફતાલલા, યીઢા મગુનેગાયને મક્ષભા મકયલાથી મ એનુાં મહૃદમયીલતપન મથમાની મઘણી મલાતાપઓ મછે. લાસ્તલભાાં મએલુાં મક્માયે મણ મજોલા મભતુાં મનથી. જાશે ય મજીલનભાાં મ ગુનાની મક્ષભા મન મશઈ મળકે. ગુનેગાય મપ્રતમે મ ઉદાયતા મદાખલલા મજતાાં મ એના મ ળીકાય મ ફનેરા મ વાથે મ અનમામ મ થામ મ છે. તેભ મ જ મ બલીષ્મભાાં મ ફીજા મ નીદો મ ણ મ એન મ ળીકાય મફની મળકે મછે. નમામતાંત્રનુાં મ ભાખુાં મ દયે ક મ બુર મ કે મ ગુનાને મ અનુુ મ વજા મ થામ મ એલા મ ામા મ ય મ યચામેરુાં મ છે. જ્માયે મ એનુાં મ ારન મનથી મથતુાં મ તમાયે મ જાશે યજીલન મઅસ્તવ્મસ્ત મથઈ મજામ મછે. દેળભાાં મ લધતી મ ગુનાખયી મ ાછ મ આણા મ વ્મલસ્થાતાંત્ર મ અને મ નમામતાંત્રની મ નફાઈ મ યશે રી મ છે. જાશે ય મ ળીસ્ત મભાટે મ જાણીતી મપ્રજાના મલતપન માછ મએભના મદેળના મકામદા મઅને મ નમામતાંત્રની મવપતા મ યશે રી મછે. દયે ક મવભાજન મભટ મલગપ મ એલ મછે મ જે મ ભાત્ર મવજાના મડયથી મગુન મકયત મઅટકે મ છે. વજાન મ ડય મ ન મ શમ મ ત મ કામદાને મ અલગણે મ છે. છી મ એ મ ગભબીય મ ગુન મ શમ મ કે મ લાશનવ્મલશાયના મ વાભાનમ મ નીમભન મ બાંગ મ શમ; લૃત્તી મ વયખી મ જ મ છે. (આ મ રેખભાાં મ ‘વભાજ’ ળફદ મદેળ, પ્રાાંત, જાતી મલગેયે મફધા મભાનલ મવભુદામને મઆલયી મરે મછે.) આ મફધી મલાત મજાશે ય મજીલનને મ રગતી મફાફતની મથઈ. આભાાં મ કાંઈ મનલુાં મ નથી મકષ્ણુાં. અશીં મ વાચુાં–ખટુ માં જાણલુાં મ પ્રભાણભાાં મ વશે રુાં મ છે. કામદાભાાં મ ગુના મ પ્રભાણેની મ વજા મ સ્ષ્ટ મ આરેખામેરી મછે. ‘ક્ષભા મલીયસ્મ મબુણમ્’ એ મવુત્ર મજાશે ય મજીલનને મરાગુ મડતુાં મનથી. ત મ છી મ ફધી મ ધાભીક મ લીચાયધાયાઓભાાં મ ક્ષભાને મ આટરુાં મ ભશત્ત્લ મ ળા મ ભાટે મ આલાભાાં મઆવ્મુાં મછે મ? http://govindmaru.wordpress.com
111
એક મકાયણ મએ મછે મ કે મ જ્માયે મ ધાભીક મલીચાયધાયાઓ મઅસ્તીતલભાાં મ આલી મતમાયે મ નમામ મ તલાની મ આટરી મ લીસ્તૃત મ દ્ધતી મ લીકવી મ નશતી. કામદાઓ મ સ્ષ્ટ મ નશતા. યાજાઓ, ધભપગુુઓ, વભાજના મ આગેલાન મ લગેયે મ ભયજી મ પ્રભાણે મ પેં વર મ વાંબાલી મ દેતા મ શતા. જેભાાં મ નમામ મ વાથે મ અનમામની મ ળક્મતા મ ણ મ એટરી મ જ મ શતી. એના મ લીકલ્ુે મ ક્ષભા મ કયલાન મ ભાગપ મ વુચલામ. એનાથી મ દીત મ ક્માયે ક મ છુ ટી મ જામ; ણ મ નીદોને મ ખટી મ વજાભાાંથી મ ફચાલી મ રેલુાં મ લધાયે મઅગતમનુાં મશતુાં. આધુનીક મનમામદ્ધતી મનલી મદુનીમાની મળધ મઅને મદેન મછે. ફીજા મ કાયણભાાં મ અાંગત મ વભફનધની મ નાજુ કતા મ જાલલા મ અને મ આતભળાાંતી મ ભાટે મ ક્ષભા મજુયી મઔધ મછે. અાંગત મ વભફનધભાાં મ ફધુાં મ ખુફ મ ગુાંચલામેરુાં મ શમ મ છે. તમાાં મ ખાવ મ ગુના મ નશીં; ણ મ ગેયલાજફી મ અેક્ષાઓ, અણઆલડત, જુયી મખુરાવાઓન મ અબાલ મલગેયેને મ રીધે મ ગેયવભજ મ ઉબી મથઈ મવભફનધ મફગડતા મશમ મછે. આલા મપ્રશ્નના મઉકેર મભાટે મનમામ મતલાની મકઈ મવ્મલસ્થા મ ન મશલાથી મક્ષભાન મભાગપ મઅનાલામ મછે. જ ૈન મ લીચાયધાયા મ કદાચ મ એક મ જ મ એલી મ છે મ જ્માાં મ લાીક મ ધયણે મ વાભુશીક ‘ક્ષભાના’ ભાંગામ મછે મ અને મ અામ મછે. જો મકે મ આ મઉભદા મપ્રથા મએક મવાભાજીક મપ્રવાંગ મ ભાત્ર મફની મગઈ મછે. મએન મભુ મશે તુ મવયત મજણાત મનથી. નાની મ અભથી મ લાતભાાં મ ‘વયી’ (કે મ ‘થેંક મ મુ’) કશે તી મ પ્રજાના મ ળીષ્ટાચાયની મ આણે મ શલી મભજાક મણ મકયી મરઈએ મછીએ. જ્માયે મ જ્માાં મ વાચે મ જ મજુયી મશમ મતમાાં મ ણ મક્ષભા મન મભાાંગલા મકે મ આબાય મવ્મક્ત મન મ કયલા મભાટે મઆણે ‘ખટ મળીષ્ટાચાય’ કશી મઆણી મખાભીન માાંગ મફચાલ મકયીએ મછીએ. વાચા મઅથપભાાં મ ક્ષભા મભાાંગલી મઅને મ આલી મફન્ને મ કાભ મઅઘયાાં મ છે. ક્ષભા મભાાંગલાભાાં મ અશમ્ મઆડ મઆલે મ છે, જ્માયે મ ક્ષભા મઆલાભાાં મ નમામ મન મથમાન મઅપવવ મયશે મ છે. વાચી મક્ષભા મ ભાાંગલી મ શમ મ ત મ તાના મ વાચાણાના મ આગ્રશને મ જત મ કયલ મ ડે. વાચી મ ક્ષભા મ આલાભાાં મ ભાાંગનાયની મળયણાગતી મનશીં; મણ મનમ્રતા મજોલાની મશમ. ક્ષભા મ ભાાંગલી મ ત્રણ મ ગરાાંની મ ક્રીમા મ છે. વો પ્રથભ વાભી મ વ્મક્તીને મ ખાવ મ એ મ જ મ શે તુવય મ ભી, આડી મ અલી મ લાત મ કયલાને મ ફદરે, નજય મ ભેલી મ આણાથી મ થમેર મ બુરન મ એકયાય મ કયલાન મ છે. ફીજુ ાં ગરુાં મ એલી મ બુર મ પયી મ ન મ થામ મ એની મ ખાતયી મ આલાની મ છે. ત્રીજુ ાં ગરુાં મ આણા મ રીધે મ એભને મ થમેરી મ શાની મ કઈ મ યીતે મ વભાયી મ ળકામ મ એ મ ુછીને મ તે મ પ્રભાણે મકયલાનુાં મછે. આટરુાં મન મકયીએ મતમાાં મવુધી મવાચી મક્ષભા મભાાંગી મન મકશે લામ.
http://govindmaru.wordpress.com
112
લાસ્તલીકતા મએ મછે મ કે મ આણે મ તમાાં મ ભાત્ર મફે મ ભીનીટ મરેતા મઆ મત્રણ મગરાાં મ બયાતાાં મ ક્માાંમ મ જાણમાાં મ નથી. (અભેયીકાભાાં મ પ્રતમક્ષ મ જોમા મ છે.) શા, નુકવાન મ બયાઈ મ કયલાની મ વજા મ કામદ મ વાંબાલે મ છે. આણા મ આદળપથી મ લાસ્તલીકતા મ કેટરી મ દુય મ છે મ એન મ આ મ એક મ લધુ મ દાખર મ છે. વ્મલશાયભાાં મ જેનુાં મ આચયણ મ કયામ મ છે મ તે મ ભજફુયીથી મ કે મ પામદા મ ભાટે મ કયે રી મ ફાાંધછડ મછે, વાચા મઅથપની મક્ષભા મનથી. લીખલાદનાાં મભુ મકાયણન મઉકેર મન મળધામ મતમાાં મવુધી મ વભાધાન મળક્મ મનથી. તમાાં મક્ષભા મએક મઔચાયીકતા મભાત્ર મછે. વાચી મયીતે મભાંગાતી મશમ મત મક્ષભા મઆલાની મવાભે મક્ષે મપયજ મફની મજામ મછે. ક્ષભા મ આમા મછી મએ મફાફત કે મપ્રવાંગન મઉલ્લેખ મપયી મક્માયે મ મન મકયામ. એ મફાફત મભનભાાં મકડલાળ મ ણ મન મયખામ. બુતકાભાાં મ ફનેર મકડલ મપ્રવાંગ મવદનતય મબુરી મજલ મળક્મ મનથી, મણ મએને મ યાણે મ માદ મન મકયલુાં મ આણા મશાથભાાં મ છે. ભનભાાં મ આલતા મલીચાય મય મકાફુ મ ન મયખામ; ણ મએ મ લીચાયને મ ળફદ મદ્વાયા મકે મ આણા મકામો મદ્વાયા મવ્મક્ત મકયલાન મકે મ ન મકયલાન મનીણપમ મઆણ મ છે. જાશે ય મ સ્થે મ કઈને મ આલકાયલાથી મ કે મ વાભાજીક મ પ્રવાંગે મ આભનત્રણ મ આલાથી મ ક્ષભામાચના મ નથી મ થઈ મ જતી. આલા મ આડકતયા મ વાંકેત મ ાછ મ નમ્રતા મ અને મ ઉદાયતા મ કયતાાં મ સ્લાથપ મલધુ મશમ મછે. વાભા મક્ષે મતે મસ્લીકાયાઈ મજામ મએલી મઅેક્ષા મયાખલી મલધુ મડતી મકશે લામ. એક મ યીતે મ જોઈએ મ ત ક્ષભા મ ભાાંગલી મ અને મ આલી મ વાભી મ વ્મક્તી મ કયતાાં મ આણા મ ભાટે મ લધુ મ જુયી મછે. વાચા મકે મ ભાની મરીધેરા મઅનમામને બુરલુાં મ ખુફ મઅઘુાં મ છે. તેભ મજ મદયે ક મ અનમામન મ નમામ મ થલ મ ણ મ ળક્મ મ નથી. જીલનબય મ ફદરાની મ આગભાાં મ ફતા મ રકની મ ભનદળા મઅને મ એના મયીણાભ મફતાલલા મભાટે મ ત મલેદવ્માવે મ ભશાબાયત મયચ્મુાં મ છે. વાભાનમ મયીતે મ ભશાબાયતની મ કથાને મ ધભપમુદ્ધની મ કથા મ ગણલાભાાં મ આલે મ છે. આ મ રેખકને મ ભશાબાયતન મ ભુખમ મ વાંદેળ, દયે ક માત્રની મફદરાની મબાલના મવલપનાળભાાં મ યીણભતી મફતાલલાન મરાગ્મ મ મછે. આલા મ વાંજોગભાાં મ વલપનાળ મ નીલાયલા મ વાચા મ અથપની મ વાભુશીક મ ક્ષભાના મ મુદ્ધન મ લીકલ્ મ ફની મ ળકી મ શત. ભાાંગ્મા મલગય મવાભેથી મઅાતી મક્ષભાન મશે તુ મવભજલ મલધાયે મઅઘય મછે. ક્માયે ક મજ મ તે મ આતભળાાંતી મભાટે મ શમ મછે. ભટેબાગે મ એભાાં મ ઉદાયતા મકયતા મઘભાંડ (arrogance) મલધાયે મ શમ મ છે. એભાાં મ તાની મ બુરન મ એકયાય મ નશીં; મ ણ મ ફધ મ દ મ વાભા મ ક્ષે મ શલાના મ આગ્રશ મ વાથે મ તાના મ ભટાણાન મ આડફ ાં ય મ યશે ર મ છે. વ્મલવામભાાં મ ઉયીના મ શાથ મ નીચેના મ રક મ વાથેના મ લતપનભાાં મઆલુાં મખાવ મજોલા મભે મછે.
http://govindmaru.wordpress.com
113
જેલી મયીતે મ ફાકની મદયે ક મજીદ મુયી મકયલાથી મકે મ એની મફધી મબુર મભાપ મકયલાથી મ એ મફગડી મળકે મછે, એ મજ મયીતે મદયે ક મલાતભાાં મભટાઓન મઅશમ્ મલાથી મનકાયાતભક મયીણાભ મ આલી મળકે મ છે. આણાભાાં મ ઉભભયને મ અાતા મલધુ મ ડતા મભશતલના મકેટરાક મગેયપામદા મણ મછે. વબમ મ લતપનની મ જલાફદાયી મ નાનાભટા મ ફધાની મ શમ મ છે. આન મ અથપ મ લડીરને મ અલગણલાન મ નથી; ણ મવતમ મઅને મવબમતાને મનમ્રતા મકયતાાં મઆગ મભુકલાની મતેભ મજ મલધુ મભશતલ મઆલાની મ લાત મછે. કશે લાતા મજનયે ળન મગે માછ મઆ મએક મભટુ માં કાયણ મછે. કેટરાક મરકને મ લાતલાતભાાં મ લણભાગી મવરાશ મઆલાની મટેલ મશમ મછે. ઘણાને મ તે મ ગભતી મ નથી; છતાાં મ વબમતાની મ ુએ મ ચુચા મ વાાંબી મ રે મ છે. એ મ જ મ યીતે મ લાતલાતભાાં મ આલડાઈ મકયનાય મતેભ મજ મવતત મફીજાની મનીનદા મકયનાયને, ગભતુાં મ ન મશલા મછતાાં મ ઘણા મરક મ વશન મકયી મરે મ છે. મ મકાભના મભાણવની મઆલી મકુ ટલે મનબાલી મરેલી મતે મ ભનની મભટાઈ મનથી મફલ્કે મ ભજફુયી મછે. મયજફયજના મવ્મલશાયભાાં મ ફતાલાતી મઆલી મ‘વશનળીરતા’ કેટરી મલાજફી મઅને મ જુયી મછે મદયે ક મજણ મતાની મયીતે મનક્કી મકયે મછે. વશનળીરતા મ આણ મ ખાવ મ ગુણ મ ગણામ મ છે. અછતભાાં મ નીબાલી મ રેલુાં મ મગ્મ મ છે. કુ દયતનાાં મયીફને મવશન મકયલાાં મજુયી મછે; ણ મકઈની મઉદ્ધતાઈ મવતત મવશે લી મજુયી મનથી. ‘વશનળીરતા’ અને મ ‘કામયતા’ લચ્ચેની મ ાતી મ બેદયે ખા મ ક્માયે મ ઓાંગાઈ મ જામ મ છે મ એન મ ઘણાને મખમાર મયશે ત મનથી. વશનળીરતાન મ લીકલ્ મ એકભાત્ર મ વાંઘપ મ નથી; મ અવશકાય મ અને મ અલગણના મ ણ મ છે. જેભને મ લણભાગી મ વરાશ મ જોઈતી મ શમ, યનીનદાભાાં મ કુ તુશર મ વાથે મ યભુજ મ જણાતી મ શમ મ એભના મ ભાટે મ કઈ મ પ્રશ્ન મ નથી. જેભને મ આલુાં મ ફધુાં મ લાજફી મ ન મ રાગે મ એભણે મ આલા મ પ્રવાંગ મ અને મ વ્મક્તીઓથી મદુય મયશે લુાં મજુયી મછે મઅને મુયતુાં મછે. જે મ વભાજભાાં મ આ મપ્રકાયના મઅબદ્ર મરકની મવાંખમા મઓછી મશમ મતેભ મજ મજાશે યભાાં મ ળીસ્ત મઅને મ સ્લચ્છતા મજાલનાયા મલધુ મ શમ મએ મવભાજ મલધુ મ વબમ મઅને મ વાંસ્કાયી મગણામ મછે. કેટરાક મ વભાજોભાાં મ ક્ષભા મ અને મ વશનળીરતાનાાં મ ધયણ, ષ્ડી મ અને મ ુુ મ ભાટે મ અરગ મ શમ મ છે. તમાાં મ ુુના મભનઘડતાં મકામદા મપ્રભાણે મ ફધ મનમામ મકયલાભાાં મ આલે મ છે. ફાકીની મદુનીમા મએભને મ અનતીભલાદી મગણે મછે. આભની મવયખાભણીએ બાયત મદેળભાાં મ નમામનુાં મ ભાખુાં મ મગ્મ મછે; ણ મનમામારન મ વાલ મ ાાંગુાં મ છે. ‘શતા મ શૈ , ચરતા મ શૈ , જાને મ દ’ જેલી મ ભનલૃત્ત્તી, વશનળીરતાને મ નાભે મ કામયતાને મનબાલે મછે, અયાજકતાને મે મછે. ક્ષભા મઅને મવશનળીરતા, ગુણને મફદરે મનફાઈ મ ફની મ જામ મ છે. વદીઓની મ ગુરાભીને મ રીધે મ આણાભાાં મ લધુ મ ડતી મ વશનળીરતા મ આલી મ છે મ કે મ
http://govindmaru.wordpress.com
114
છી મ લધુ મ ડતી મ વશનળીરતાએ મ ગુરાભીને મ ી મ છે મ તે મ એક મ વાંળધનન મ લીમ મ છે. વ્મક્તી મ સ્લાતનત્ર્મના મઅબાલે મણ મએભાાં મઘણ મબાગ મબજવ્મ મછે. ‘ક્ષભા’, ‚વશનળીરતા‛ મ અને મ ‘ફદર’, એ મ ત્રણે મ કયતાાં મ મગ્મ મ નમામ મ થલ મ લધાયે મ અગતમનુાં મ અને મ જુયી મ છે. એભાાં મ જ મ વાંસ્કૃ તીન મ લીકાવ મ છે. બાયત મ જેલ મ લીળા, લીબીન્ન મ વભસ્માઓથી મઘેયામેર મદેળ મઆ મફધાાં મ જ મક્ષેત્રભાાં મ ઝડી મવુધાયા મન મકયી મળકે. દયે ક મવભાજ મ તાના મવાભાજીક મપ્રશ્નન મઉકેર મજાતે મ ળધે મ તે મ જુયી મછે. આણ મવભાજ મદેળલીદેળના મઘણા મ વભાજોના મવભકપભાાં મ આવ્મ મછે. એભની મટીકા મકયલા મકયતાાં, એભનુાં મ વાુાં મ જણામ મતે મ અનાલલુાં મ આણા મશીતભાાં મછે.
♦ અનુક્રભણીકા
http://govindmaru.wordpress.com
115
21-2013-03-23
યાજલાંળ અને યાજઅાંળ ફધાનાાં ફે ેયન્વ (ભાતા + ીતા) શમ છે અને ચાય ગ્રાાંડેયન્વ શમ છે. દય ેઢીએ આ વાંખમા ફભણી થામ છે. ત્રીવ લે ેઢી ફદરામ, એ શીવાફે વલા વ લયવભાાં ચાય ેઢી ફદરાઈ જામ. આન અથપ એ થમ કે આણાથી વલા વ લપ ભટા 16 ુલપજોના જનીન (genes) કે અાંળ આણાભાાં આલેરા છે. આ ચાય ેઢીની ત્રીવ વ્મક્તીઓનાાં નાભ બાગ્મે જ કઈને માદ શળે. ખાવ કયીને ભાતૃક્ષનાાં અને ષ્ડી વભુદામનાાં. એભનાાં જીલન લીળેની લાત ત દુય યશી. આ ગણતયીને લધુ બુતકાભાાં રઈ જઈએ ત દવ ેઢી શે રાાંની એક શજાય વ્મક્તીઓ, લીવ ેઢી શે રાાંની દવ રાખ વ્મક્તીઓ અને ત્રીવ ેઢી શે રાાંની એક અફજ વ્મક્તીઓ આણી ુલપજ થામ. જેભના જનીન કે અાંળ આણાભાાં શઈ ળકે છે. એભના શે રાાંની દય ેઢીએ આ વાંખમા ફભણી ત થામ જ છે. ત્રીવ ેઢી એટરે આળયે 900 લયવ થમા. તમાયે દુનીમાની લસ્તી અફજોભાાં નશતી. એક અાંદાજ પ્રભાણે તમાયની દુનીમાની લસ્તી દવ કયડ જેટરી શતી અને વભસ્ત બાયતની લસ્તી ફે કયડથી ણ ઓછી શતી. ભાત્ર આજના ફૃશદ મભુભફઈ ળશે ય જેટરી. આણા ફધા ુલપજોનાાં નાભ ેઢી પ્રભાણે કાગ ય રખીએ ત ઉંધ ત્રીકણ ફને. આ જ યીતે જો કઈ એક વ્મક્તીના લાંળજોનાાં નાભ રખીએ ત વીધ ત્રીકણ ફને. જો કે આ ફે ત્રીકણભાાં એક ભટ તપાલત છે. દયે ક વ્મક્તીનાાં ેયન્વ ફે શમ છે. જ્માયે એનાાં વાંતાન ઘણાાં શઈ ળકે કે એક ણ ન શમ. જો દયે ક ેઢીનાાં વયે યાળ ફે વાંતાન ગણીએ તમ 900 લયવભાાં એક જ વ્મક્તીના જનીન ધયાલનાય કયડ વ્મક્તીઓ શઈ ળકે છે. યાજાળાશીભાાં આજની જેભ એક તનીન કામદ નશત. ુુ ઈચ્છે એટરી અને વામ એટરી તનીઓ યાખી ળકત. ખાવ કયીને યાજાઓને ઘણી યાણીઓ શતી અને યખાત ણ શતી. જીનદગીને વભુણપણે ભાણલાન તેઓ તાન શક્ક ગણતા. એટરુાં જ નશીં; આને ુુતલનુાં પ્રતીક ગણાતુાં. યાજાઓ ઉયાનત અનમ વત્તાધીળ, જભીનદાય લગેયે ઘણા તાની ળક્તી ભુજફ આ પ્રણારીકાન રાબ ઉઠાલતા. વભાજને એ સ્લીકામપ શતુાં. ચીન, મુય અને ભુસ્રીભ વામ્રાજ્મભાાં આ ખુલ્લેઆભ થતુાં. બાયતના કેટરાક પ્રદેળભાાં ણ આ ચારતુાં, જ્માયે અનમ પ્રદેળભાાં અનોયવ વભફનધને વભાજની નજયથી છુ ાલલાભાાં આલતા શતા. લણપવ્મલસ્થા આધાયીત આબડછેટને રીધે તેભ જ બાયતની
http://govindmaru.wordpress.com
116
ધાભીક/ વાભાજીક ભમાપદાઓએ આ પ્રકાયની રીગેભીને (ફશુતનીતલને) ભમાપદાભાાં યાખી શતી. યાજાઓ તેભ જ અનમ ળક્તીળાી ુુના અનોયવ વભફનધનાાં આટરાાં ઉંડાણભાાં જલા ાછન શે તુ એ છે કે વાભાનમ ભાણવના શમ એના કયતાાં યાજાના કેટરામે લધાયે લાંળજ થતા. તે ઉયાાંત એ ફધા યાજ્માશ્રમભાાં ઉછેયાતા શલાથી એભનુાં જીલનધયણ વાભાનમ પ્રજાજન કયતાાં વાુાં યશે તુાં. આ ફાફત અનોયવ લાંળજોને ણ રાગુ ડે છે. એ વભમભાાં બુખભય, કુ ણ અને ચેી યગને કાયણે ઘણાનાાં અકાે ભત થતાાં શલાથી વયે યાળ આમુષ્મ ત્રીવ લયવથી ઓછુ ાં શલાનુાં ભનામ છે. આલા વાંજોગભાાં યાજાના લાંળજો પ્રભાણભાાં રાાંફુાં જીલતા. જે ભાણવનુાં આમુષ્મ રાાંફુાં શમ અને જેને ઘણી તનીઓ શમ એન લાંળલેર રાાંફ શલાની ળક્મતા લધતી જામ છે. છેલ્લાાં ફે–અઢી શજાય લયવભાાં રાખની વાંખમાભાાં થઈ ગમેરા યાજાઓના અાંળ દુનીમાની ભટા બાગની લસ્તીભાાં શલાની ળક્મતા છે. તમાયે ગબપનીયધક વાધન ઉરફધ નશતાાં. અશીં ડાલીનના ઉતક્રાનતીલાદન એક વીદ્ધાનત, ‘વલાપઈલર ઓપ ધ પીટેસ્ટ’ કાભ કયત દેખામ છે. એ વીદ્ધાનત પ્રભાણે જે જીલ તાની આવાવના લાતાલયણ વાથે અનુકુ થઈ ળકે છે, તે ટકી યશે છે. જે અનુકુ નથી થઈ ળકતા એભન અાંત આલે છે. એને ‘નેચયર વીરેક્ળન’ ણ કશે લામ છે. ભાનલીના કીસ્વાભાાં કુ દયતી નશીં; ણ ભાનલવજીપત યીફએ બાગ બજવ્મ છે અને શજી ણ બજલી યષ્ણ છે. આણી લાંળાલીની નોંધ બટ્ટ (બગ–બટ્ટ, ફાયટ) યાખતા શતા. યાજાઓના ઔયવ લાંળાલીની વ્મલસ્થીત નોંધ ઈતીશાવકાયએ યાખી છે. એભના અનોયવ લાંળજોની નોંધ કેટરેક ઠેકાણે ભે છે. લીદેળભાાં જીનરૉજીના લીળેજ્ઞ આલી લાંળલેરી પ્રભાણ વાથે ળધી આે છે. આલા જીનરૉજીસ્ટની વાંસ્થાઓ ણ છે. ભાણવના ગુણ – અલગુણ અભુક અાંળે એના લાંળજોભાાં ઉતયે છે. એના યથી ‘ફા તેલા ફેટા’ જેલી કશે લત ડી છે. ગુણથી લીળે ળયીયની યચના અને સ્લાસ્થમ ય કેટરીમે ેઢી વુધી લાયવાગત અવય જલાઈ યશે લાના ુયાલા છે. અરફત્ત દય ેઢીએ લાયવાભાાં નલા જનીન ઉભેયાતા શલાથી કઈ એક જનીનની અવય એટરી ઓછી થતી જામ છે; છતાાં લા અને આાંખના યાંગ જેલાાં રક્ષણ કેટરીમે ેઢી છી દેખા દેતાાં શમ છે. ઘણા યાજાઓ તાનાભાાં દેલતાઈ અાંળ શલાનુાં ભાનતા શતા કે છી એભના ખુળાભતીમા એલ પ્રચાય કયતા શતા. તમ યાજ્મના લડા શલાને નાતે એભનાભાાં શીભભત,
http://govindmaru.wordpress.com
117
ળોમપ, નીણપમળક્તી, ળાણણ લગેયે ગુણ તેભ જ અબીભાન, અક્ક્ડણાં લગેયે અલગુણ અનમના પ્રભાણભાાં લધાયે શમ તે સ્લાબાલીક છે. પ્રાચીન તેભ જ ભધમકારીન બાયતભાાં ળીક્ષણ બ્રાષ્ઢણ ુયતુાં ભમાપદીત શતુાં. બ્રાષ્ઢણની વાંખમા અનમ લણો કયતાાં ઘણી ઓછી શતી. એભન લાંળલેર ભમાપદીત યશે ત. એભની વયખાભણીએ અનમ લણોની વાંખમા ઘણી લધતી ગઈ. વતત વાંકચાતા ળીક્ષીત લગપની દેળના વાાંસ્કૃ તીક અને આથીક લીકાવ ય કેટરી અવય થઈ તે એક વાંળધનન લીમ છે. વદીઓની આણી ીછેશઠ ાછ, આલાાં કાયણએ કેટર બાગ બજવ્મ શળે ? ફીજી એક કુણ લાસ્તલીકતા એ છે કે વાધનવભન્ન અને વત્તાધાયી ુુ દુયાચાય દ્વાયા તાન અનોયવ લાંળલેર લધાયતા જામ, વદાચાયી ગૃશસ્થન લાંળલેર ભમાપદીત શમ તેભ જ ધાભીક વભાજભાાં લાંદનીમ ગણાતા આજીલન બ્રષ્ઢચાયીના વદગુણી જનીનના રાબથી દુનીમા લાંચીત યશી જામ – આને ભાનલવભાજની વેલા કશે લામ કે અલશે રના ? શીટરયે કયાલેરી મશુદીઓની વાભુશીક કતર જગજાશે ય છે. જે ખાવ જાશે ય નથી થમુાં તે છે એની ળુદ્ધ નૉયડીક – આમપન જાતી ભાટેની ઘેરછા. એના ભાટે એણે ઘડેરી લીસ્તૃત મજના શે ઠ મવેકડ ચુનાંદા મુલક – મુલતીઓ ભાટે ખાવ વાંસ્થા ઉબી કયી શતી. જેનુાં ભુખમ કાભ શતુાં ળુદ્ધ જાતીની પ્રજોતતીનુાં. ફીજા લીશ્વમુદ્ધભાાં જો શીટરયની જીત થઈ શત ત આજની દુનીમા કેલી શત એની કલ્ના કયલી ણ ભુશ્કેર છે. શીનદુ દનતકથા પ્રભાણે આણે ફધા રાખ લયવ શે રાાં થઈ ગમેર ભનુના લાંળજ છીએ. ખ્રીસ્તી લીચાયધાયા પ્રભાણે ફધા જ ભાનલી વાત શજાય લયવ શે રાાં થઈ ગમેરા આદભ – ઈલના લાંળજ છે. નૃલાંળળાષ્ડ પ્રભાણે વભસ્ત ભાનલજાતી દઢ–ફે રાખ લયવ શે રાાંના ુલપ આફ્રીકાના નાનકડા આદી ભાનલવભુદામની લાંળજ છે. આ રેખક છેલ્લા લીધાનભાાં વભુણપણે ભાને છે. આટરા દુયના બુતકાભાાં ન જતાાં નજીકના બુતકાની એલી થડી વ્મક્તીઓ ળધલી અઘયી નથી જેભના જનીન લીળા જનવભુદામભાાં શમ. રાાંફ વભમ વત્તા બગલતા ‘યાંગીરા’ યાજાઓ અને વયભુખતમાયન એભાાં વભાલેળ થામ છે. બાયતની પ્રાચીન દનતકથાનુાં ાત્ર યાજા મમાતી આલુાં એક ઉદાશયણ છે. આલી માદીભાાં વોથી ભખયાનુાં નાભ શળે ચાંગીઝખાનનુાં (1162 – 1227). આઠવ લયવ શે રાાં થઈ ગમેરા ભાંગરીમાના આ લતનીએ દુનીમાન વોથી લધુ પ્રદેળ જીતમ શત. એભ કશે લામ છે કે એ જ્માાં ણ જત તમાાં તાના ‘જનીન’ ભુકત જત શત.
http://govindmaru.wordpress.com
118
ચાંગીઝખાને ચીન, ભધમ એળીમાનાાં ભુસ્રીભ અને આયફ યાજ્મ, ુલપ મુય તેભ જ દક્ષીણુલપ એળીમાનાાં કેટરાાંક યાજ્મ જીતી તમાાં તાના ુત્ર અને ોત્રને ગાદીએ ફેવાડ્યા શતા. એના લાંળજોએ રાાંફ વભમ યાજ કયી તાન લાંળલેર આગ લધાયલાભાાં જયામ કચાળ નશતી યાખી. ચાંગીઝખાનન એક ોત્ર કુ ફરાઈખાન ચીનન અતી ળક્તીળાી અને પ્રખમાત યાજા થઈ ગમ છે. ચીનના યાજાઓની શજાય કનક્મુફાઈન (યખાત) યાખલાની પ્રથા જાણીતી છે. બાયતના ળક્તીળાી ભગર વમ્રાટ ણ ચાંગીઝખાનના લાંળજ શતા. એભનાભાાંથી કેટરાકના જનાનખાનાાંભાાં વેંકડ ષ્ડીઓ શલાનુાં કશે લામ છે. ભટાબાગનુાં એળીમા, ુલપ મુય તેભ મજ બાયતના કેટરાક બાગની પ્રજાનાાં ઘણાાં નલજાત ળીળુઓનાાં ળયીય ય ‘રવણ’ કશે લાતા ઘેયા યાંગનાાં ચાાંઠાાં શમ છે જે ભેડીકર બાાભાાં ‘ભાંગરીમન સ્ટ’ કશે લામ છે. આ ચાાંઠાાં ચાંગીઝખાન અને એના વૈનીકને આબાયી શલાનુાં કેટરાક નૃલાંળળાષ્ડીઓનુાં ભાનલુાં છે. જો આભાાં તથમ શમ ત ચ્ચીવ–ત્રીવ ેઢી છી ણ જેનેટીક અવય દેખા દેતી શમ છે એ વાફીત થામ છે. નેળનર જીઓગ્રાપીક વવામટી અને અભેયીકાની આઈ.ફી.એભ. કભનીએ થડાાં લયવ શે રાાં દુનીમાના દુય દુયના પ્રદેળભાાં ભાણવ ભકરી તમાાંના રકના જનીન એકઠા કયી એકફીજા લચ્ચેના જ ૈલીક વભફનધ ળધમા છે. ડી.એન.એ.ની નલી ટૅકનરૉજીને રીધે આ ળક્મ ફનમુાં છે. આ વલેક્ષણનાાં તાયણ યવપ્રદ છે. એના મઆધાયે મ ઘણા મરક મતાના મરાભફા મ જાતીમ મલાયવાની મબા મભેલે મછે. દુનીમાની ભટાબાગની પ્રજાઓ જ ૈલીક યીતે (ફામરૉજીકરી) એકફીજાની ઘણી જ નજીક છે. આણા જાતીમ લાયવાનુાં કઈએ ફશુ ગુભાન ન કયામ. ગભે તમાાંથી ગભે તે નીકી ળકે છે. દેળ, જાતી કે ધભપના નાભે થતાાં મુદ્ધ અનતે ત ીતયાઈઓ લચ્ચેની જ રડાઈ છે.
♦ અનુક્રભણીકા
http://govindmaru.wordpress.com
119
22-2014-09-17
સ્લવાંદગીની (પાલતી) નૈતીકતા તાયીખ 13 એપ્રીર, 1919ના વાાંજના વભમે, આફારલૃદ્ધ, ષ્ડી–ુુ ભી 5,000થી લધુ રક, તતકારીન કપમુપને અલગણીને, અભૃતવયના જરીમાાંલારા ફાગભાાં લૈળાખીન તશે લાય ઉજલલા બેગા થમા શતા. અાંગ્રેજ બ્રીગેડીમય જનયર યે જીનાલ્ડ ડામય (Dyer) તાના કભાાંડ નીચેના 90 વૈનકનુાં/ રીવનુાં દ રઈ જરીમાાંલારા ફાગ શોંચે છે. કઈણ જાતની ચેતલણી આમા લગય નીઃળષ્ડ રક મ ય ગીફાય કયલાન શુકભ કયે છે. વૈનીકની ફધી ગીઓ ખુટી ગઈ તમાાં વુધીની 10–15 ભીનીટ ભાટે વતત ગીફાય થામ છે, જેભાાં 1,000 મ થી 1,500 રકનુાં ભૃતમુ થમાન અાંદાજ છે. થડ ઘણ ઈતીશાવ જાણનાયને આટરી ખફય ત શળે મ જ. અાંગ્રેજ વયકાયે ળુઆતભાાં મ ડામયન ફચાલ કમાપ છી, લધુ ભાશીતી ભતાાં એને ઠક આી, યાજીનાભુાં આલાની પયજ ાડી શતી. એનુાં 1927ભાાં ભૃતમુ થમુાં શતુાં. ઈતીશાવભાાં લધુ ઉંડા ઉતયતાાં થડી લધુ ભાશીતી ભે છે. ડામયને ગીફાયની યલાનગી આનાય તતકારીન ાંજાફના રેપટેનનટ (લ્મુટને નટ) ગલનપય ભાઈકર ઓ’ડ્લામયની (O’Dwyer), 21 લયવ છી ઠેઠ 1940ભાાં, જરીમાાંલારા શતમાકાાંડભાાં ફચી જનાય ઉધભવીંશે , રાંડનભાાં ગી ભાયી શતમા કયી શતી. (વાંદબપઃ લીકીીડીમા) શતમાકાાંડ ભાટે પ્રતમક્ષ યીતે જલાફદાય આ ફે વ્મક્તીઓન મગ્મ નમામ થમ ગણામ મ? આ શતમાકાાંડ ભાટે જલાફદાય ત્રીજા ક્ષન ઉલ્લેખ ક્માાંમ જોલા ભત નથી. એ ક્ષ છે ગીઓ ચરાલનાય વૈનીક તે. કણ શતા આ વૈનીક મ? એ અાંગ્રેજ નશતા. એ ાંજાફના ણ નશતા. એ ફધા યપ્રાાંતીમ બાયતીઓ અને અાંગ્રેજ યાજના નાગયીક શતા. એ વાચુાં છે કે ફધા ઉયી અધીકાયીના શુકભનુાં ારન કયતાાં શતા. તાની પયજ ફજાલતા શતા. શુકભન અનાદય કયલ તે રશ્કયભાાં આકયી વજાને ાત્ર શમ છે એ ણ વાચુાં છે. ણ“; આ ફનાલ વાભાનમ નશત. વાભે વળષ્ડ વૈનમ નશતુાં કે તપાની ટુાં ણ નશતુાં. વૈનીકને તાને કઈ ખતય નશત. નાનકડી જગ્માભાાં ષ્ડીઓ, ફાક, લૃદ્ધ ફધા શતાાં. એભની ાવે કઈ શથીમાય ણ નશતાાં. એભન એક્ભાત્ર ગુન કયપમુન અનાદય કયલાન શત. આલા વાંજોગભાાં શુકભના ારનના નાભે અનધાધુનધ ગીફાય કયનાય ગુનેગાય ગણામ કે ન ગણામ મ ? શુકભારન કયતાાં ણ કઈ ભટી પયજ ખયી કે નશીં મ? http://govindmaru.wordpress.com
120
વૈનીક શમ કે કઈ અનમ વ્મલવામન શમ, વો પ્રથભ એ ભાણવ છે. ભાણવ તયીકેની એની થડી પયજો અને જલાફદાયીઓ છે જે નૈતીકતાના ક્ષેત્રભાાં આલે છે. આટરા વૈનીકભાાંથી એકને ણ કાંઈ ખટુાં થતુાં શમ એભ નશીં રાગ્મુાં શમ મ ? ટાય ગીફાય કયલાને ફદરે કઈ એક વૈનીકે તાનુાં નીળાન જનયર ડામય ય રગાવ્મુાં શત ત ળુાં થાત? ત એને ભૃતમુદાંડ થમ શત એ નીશ્ચીત છે. ણ એના આ ગરાથી આખી ફાજી રટી ળકત. કેટરામે નીદો ફચી જાત. આજે એનુાં નાભ આગરી શયના ળશીદભાાં શત. ફધુાં એટરુાં જરદી ફની ગમુાં કે તમાયે કઈને આલ લીચાય ન આવ્મ શમ એ ણ ળક્મ છે. (જો કે અણધામાપ વાંજોગભાાં તલયીત નીણપમ રેલાની તારીભ વૈનીકને અામ છે.) ાછથી કઈને તાના કમાપ/ ન કમાપન સ્તાલ થમ શળે મ ? એના યીણાભે કઈએ ‘અાંગ્રેજી યાજ’ની નકયી છડી શળે મ? વૈનીકની તયપે ણભાાં અને લીુદ્ધભાાં શજી લધુ દરીર કયી ળકામ છે. કામદાની દૃષ્ટીએ આ વૈનીક ગુનેગાય ન ગણામ ણ નૈતીક ધયણે ફધા વૈનીક ગુનેગાય ફની ળકે છે. વાચા ઈતીશાવકાયે આની નોંધ રેલી જોઈતી શતી. ભાણવની દુનમલી પયજ વાથે લધુ ઉદ્દાત એલી ભાનલતાની પયજ ટકયામ છે તમાયે ભાણવની નૈતીકતાની કવટી થામ છે. આ એક દ્રષ્ટાાંત ભાત્ર શતુાં. લી એ ઘણ જટીર શતુાં. ફાકી વાલ વય, ગુાંચલણ લગયના, સ્લાથપથી બયુય, અનૈતીક, અપ્રાભાણીક એલા અગણીત ફનાલ પ્રાચીન કાથી ફનતા આવ્મા છે અને શજી ચારુ છે, જેભન ક્માાંમ ઉલ્લેખ નથી. એ કાની ગતાપભાાં દટાઈ ગમા છે. જે થડા ફનાલની નોંધ રેલાઈ છે એભને ણ આણે વશજતાથી સ્લીકાયી છી બુરી જઈએ છીએ. ચાવ શજાય જેટરા અાંગ્રેજો આટરા લીળા દેળય રાાંફ વભમ યાજ કયી ળક્મા; કાયણ કે એભને બાયતીમન વાથ શત. એભણે આણા પ્રાનતલાદ, જાતીલાદ, વભપ્રદામલાદ લગેયે જોમા અને આણા આ આવના ભતબેદન આણી વાભે મ જ ઉમગ કમો. આજે ણ આ ફધા ‚લાદ‛ ભજુ દ છે, જેની આણે આકયી કીભભત ચુકલી યષ્ણા છીએ. આ લાસ્તલીકતા સ્લીકાયીમે નશીં તમાાં વુધી આણા પ્રશ્ન અને તકરીપ ભાટે ફીજાઓને દ દેલાની લૃત્તી ફદરાલાની નથી. આજે દયે ક ક્ષેત્રભાાં જે ભ્રષ્ટાચાય દેખામ છે તે નૈતીકતા અને પ્રાભાણીકતાના અબાલનુ નગ્ન સ્લુ છે. આ નલુાં નથી અને ફશાયથી આલેરુાં ણ નથી. આણીજ ઘયે રુાં ેદાળ છે. આજે પ્રવાય ભાધમભને રીધે ફધુાં જરદી પ્રકાળભાાં આલે છે. શે રા એ ળક્મ નશતુાં એટરે ઘણ ઢકાં ાઈ યશે તુાં. ફાકી વત્તા અને વાંત્તી ભાટેની ખટટ અને એને વપ કે
http://govindmaru.wordpress.com
121
નીષ્પ ફનાલનાય દગાફાજોન ક્માયે ણ તટ નશત. યાભામણ ભશાબાયતભાાં ણ આલુ માં જ જોલા ભે છે. ભટા ગજાની અપ્રાભાણીકતા કે અનૈતીકતા પ્રભાણભા ઓછા રક કયે છે. છતાાંમ રગબગ ફધા ભાણવ થડે ઘણે અાંળે અપ્રાભાણીક શમ છે. ફધા મ જ ક્માયે ક અનૈતીક વ્મલશાય ણ કયતા શમ છે. કઈની ભજફુયીન રાબ રેલ, કઈને આેર લામદ ન ાલ, ફશાનાાં ફનાલલા મ લગેયે મ અનૈતીક ગણામ. જ્માયે કાભચયી, કયચયી લગેયે અપ્રાભાણીક ગણામ. ફધે મ જ દેખાતા નૈતીકતા અને પ્રાભાણીકતાના આટરા અબાલનુ કાયણ ળુાં છે મ? ગણીત, લીજ્ઞાન, ઈતીશાવ, બુગ જેલા કઈણ લીમને ભાણવની નૈતીકતા વાથે જયાણ નીસ્ફત નથી; કાયણ કે એભના કામપક્ષેત્ર અરગ છે. પ્રાભાણીકતા અને નૈતીકતાનુાં ક્ષેત્ર શે રેથી મજ ભાત્ર ધભપ અને ળાવનવ્મલસ્થા (વભાજળાષ્ડ) શસ્તક યષ્ણુાં છે. ધભપ શજાય લયવથી રકભાનવ ય યાજ કયે છે. જુ દા જુ દા નાભે અને સ્લુે તે આખી દુનીમાભાાં પ્રવયે ર છે. આટરા રાાંફા એક્ચક્રી ળાવન છી ણ ધભપ ભાણવને ભાત્ર આાંળીક યીતે મ જ પ્રાભાણીક/નૈતીક ફનાલી ળક્મ છે. આ વતમને સ્લીકાયલુાં યષ્ણુાં. એની ાછના કાયણ ળધલા તે વતમની ળધ શળે. ‘બૂમભુત્ર’ ખલાડડકના તા. 01 મ વટેભફય, મ 2010ના અાંકભા આલેર લીનફા બાલેના રેખન નાન અાંળ અત્રે યજુ કયલ મગ્મ રાગે છે. ‘‘ધભપ આજે ત્રણ પ્રકાયની કેદભાાં જકડાઈ ગમ છે. આણે જો ભાનલ ધભપને ાાંગયલા દેલ શમ ત ફધા મજ ધભોને આ ત્રીલીધ કેદભાથી છડાલલ ડળે. ભાનલ ધભપને ધભપ–વાંસ્થાઓના વકાંજાભાથી, ાદયી–ુયશીત–ભુલ્લાઓના શાથભાથી અને ભાંદીય– ભસ્જીદ–ચચપની ચાય દીલારની કેદભાથી વદનતય ભુક્ત કયી વાચી ધભપબાલના વલપત્ર પે રાલલાની છે. ધભપ જોઈએ ણ ધભપવાંસ્થા ન જોઈએ. ધભપ વાંસ્થાઓ ભુભાાં ગભે તે વાયા ઉદ્દ ેળથી ઉબી કયલાભાાં આલી શમ, આજે શલે તે ચારુ યશે તેભાાં વભાજને રાબને ફદરે નુકવાન મ જ લધુ થળે. રકએ ભાની રીધુાં છે કે ધભપનુાં જે કાંઈ કામપ છે તેને કયલાની જલાફદાયી આ ધભપવાંસ્થાના યખેલાની છે. ધભપ ભાટે આણે તે જાણે કાંઈ કયલાનુ નથી. એક વુનદય ભાંદીય ફનાલી દીધુાં, એના ભાટે જભીન–ૈવા લગેયે આમા, ુજા અચપનાની વ્મલસ્થા કયી, એટરે આણ ધભપકામપ તી ગમુ.ાં ફધુાં ાંડ્યાને, ાદયીને, ભુલ્લાને વોંી દઈને આણે શાથ ધઈ નાખમા છે.
http://govindmaru.wordpress.com
122
આજે ધભપ જેભ ધભપવાંસ્થાઓના વાંચારકના શાથભાાં કેદ છે, તેભ મ જ ધભપને ભાંદીય–ભસ્જીદ–ચચપભાાં કેદ કયી ભુક્મ છે. ભાંદીય જઈ આવ્મા એટરે ધભપનુાં આચયણ થઈ ગમુાં વભજો. યજફયજના વ્મલશાયભાાં ધભપની કળી જુય નથી મ ! તમાાં જુ ઠાણા અને અધભપ લચ્ચે જે ચારતુાં શમ તે બરે ચારતુાં મ ! ધભપ એભાાં ક્માાંમ આડ આલત નથી મ! ફજાયભાાં ધભપ ન રઈ ગમા એટરુાં મ જ નશીં, ફરકે, ધભપભાાં ફજાય રઈ આવ્મા છીમે. ફજાયન અધભપ ભનદીયભાાંમ શોંચી ગમ છે““’’
♦ અનુક્રભણીકા
http://govindmaru.wordpress.com
123
23-2011-11-09
ભનન અાંધા અને તાકીકતા તાના મખાફચીમાને મ વલપસ્લ મભાનતા મદેડકાઓ મયથી મપ્રચરીત મથમેરી ‘કુ લાભાાંના મ દેડકા’ કશે લત, દેડકાઓ મભાટે મનશીં મણ મભાણવ મભાટે મફનાલલાભાાં મઆલી મછે. દેડકાઓ મકે મછી મ ફીજા મ કઈણ મ પ્રાણીઓનુાં મ ભગજ મ એટરુાં મ લીકવીત મ નથી મ શતુાં મ કે મ તાની મ નાનકડી મ દુનીમાથી મ અરગ મદુનીમાના મઅસ્તીતલ મલીળે મએભને મકાંઈ મખફય મશમ. ભાણવની મફાફતભાાં મ એલુાં મ નથી. આજના મવભમભાાં મ ફધાને મ એટરી મત મખફય મછે મ કે મ દુનીમા મ ઘણી મ લીળા મ છે. એભાાં મ બાતબાતના મ રક મ યશે મ છે. એભના મ આચાય–લીચાય, ભાનમતાઓ, ધભપ મલગેયે મએકફીજાથી મઅરગ મછે. કાંઈ મજાણમા–વભજ્મા મલગય મરગબગ મફધા મજ મ ફીજાનુાં મખટુ માં અને મપક્ત મતાની મભાનમતાઓ મવાચી મશલાન મઆગ્રશ મવેલે મછે. જેરની મકટડીભાાં મ ુયામેરાને મ પક્ત મએક મનાનકડી મફાયીભાાંથી મજોલા મભે મ છે. તમાાંથી મ એને મ શભભેળ મએક મજ મ દૃશ્મ મદેખામ મછે. આાંખ મશલા મછતાાં મ એ મઅનધા મબગલે મ છે. જે મ ભુક્ત મ અને મ જાગૃત મ છે, જેની મ ચાયે મ તયપ મ ફાયીઓ મ (ભકાળ) છે, એને મ જોલાની મ ઈચ્છા મ શમ મ ત મ શભભેળા મધફકતી, ફદરાતી, જીલનત મદુનીમા મએના મભાટે મભજુ દ મછે. ભગજની મફાયીઓનુાં મ ણ મએલુાં મ જ મ છે. ઘણા મરક મભગજની મએક મનાનકડી મફાયી મ ખુલ્લી મ યાખે મ છે. એભાાંથી મ આલતી મ ફધી મ જ મ ભાશીતીને મ વભુણપ મ અને મ વાચી મ ભાનીને મ ફીજી મ કઈણ મભાશીતીને મઅનદય મઆલલા મદેતા મનથી. આ મજાતે મસ્લીકાયી મરીધેર મભનન મઅનધા મછે. વાભાનમ મ ભાણવની મ ભનની મ ફાયીઓ મ ફનધ મ કયાલનાય મ શમ મ છે મ ધભપગુુઓ, યાજકાયણીઓ મ અને મ અનમ મ અાંકુળની મ લૃત્તી મ ધયાલતા મ રક. તેઓ મ પક્ત મ તા મ તયપ મ ખુરતી મ ફાયીને મ જ મખુલ્લી મયાખલાન મઆગ્રશ મવેલે મ છે. જુ દી મલીચાયધાયા મધયાલતા મરકની મલાત એ મન મ વાાંબે મ એટરા મભાટે મ ક્માયે ક મફીજા મકઈને મ ન મવાાંબલાનુાં મ કે મ લાચલાનુાં મ વ્રત મણ મ રેલડાલે મ છે. આલુાં મ વ્રત મ ભાનવીક મ અનધાાને મ કામભી મ કયે મ છે. નાઝી મ જભપની, વાભમલાદી મ દેળ મ લગેયે મ આ મ પ્રકાયના મભાનવીક મઅનધાાને મ ઠકી મફેવાડનાયાાં મ યાજકીમ મઉદાશયણ મછે. ધાભીક મઉદાશયણ મ ત મચાયે કય મદેખામ મજ મછે. પ્રતમેક મધભપના મભટા મબાગના મશ્રદ્ધાુઓ મતાના મધભપગુુ મઅને મવભપ્રદામના મપ્રચાય– વાશીતમ મવીલામ મફીજુ માં કળુાં મ વાાંબલાની મકે મ લાાંચલાની મતસ્દી મરેતા મનથી. આ મગુુઓ મએભના મ અનુમામીઓને મ વદીઓ મ જુ ની મ ભ્રાભક મ ભાનમતાઓભાાં મ અટલામેરા મ યાખે મ છે. એનાથી મ દૃષ્ટી મ ટુકાં ી મ થઈ મજામ મછે. રક મગુુઓથી મએટરા મપ્રબાલીત મથમેરા મશમ મછે મ કે મ એભના મકશે લાથી મદુષ્કૃ તમ મ
http://govindmaru.wordpress.com
124
કયલા મ ણ મ તૈમાય મ શમ મ છે. આતનકલાદીઓ મ તેભ મ જ મ વભપ્રદામ મ લચ્ચેની મ શીંવક મ અથડાભણ મ આના મદાખરા મછે. કેટરાક મ કીસ્વાઓભાાં મ ધભપગુુઓને ‘બગલાન’ના મ નાભે મ વભફધામ મ છે મ અને મ ‘બગલાન’ના મસ્થાને મ ફેવાડામ મછે. એભની માવે મ ચભતકાયીક મઅને મ અરોકીક મળક્તીઓ મશલાન મ ભ્રભ મઉબ મકયલાભાાં મઆલે મછે. વ્મક્તીુજાની મઆ મયાકાષ્ઠા મછે. એક મલગપ મએલ મણ મછે મજેણે મ‘દુનીમા મજોઈ મછે’ છતાાં મએ મજડતાુલપક મતાની મજુ ની મ ભાનમતાઓને મ લગી મયશે મ છે. વાભાનમ મયીતે મ ફુદ્ધીળાી મઅને મ ળીક્ષીત મગણાતા મકેટરાક મરકન મ આ મલગપભાાં મવભાલેળ મથામ મછે. આ મરક મભનના મઅનધાાન મબગ મફનેરા મશમ મછે. આણાથી મજુ દુાં મકાંઈ મજાણલુાં મકે મવાાંબલુાં મ નશીં મએ મભનન મઅનધા મછે. નલુાં મતેભ મજ મ વતમ મજાણમા મ અને મ વભજ્મા મછતાાં મ સ્લીકાયલુાં મ નશીં મએ મફુદ્ધીન મ અનધા મછે. પ્રેભભાાં મ કે મ દ્વ ેભાાં મ ભાણવ મઆાંધ મથઈ મજામ મછે મ એલુાં મ કશે લા માછ મઆજ મફુદ્ધીના મઅનધાાની મલાત મછે. લટય મ મુયીપામયનુાં મ ળુદ્ધ મ ાણી મ કડાના મ ગણાથી મ પયી મ ગાલુાં મ એ મ ફુદ્ધીના મ અનધાાનુાં મ એક મ ઉદાશયણ મછે. આલુાં મત મફીજી મકેટરીમે મપ્રલૃત્તીઓભાાં મદેખામ મછે. ુઢીચુસ્ત મધાભીક મક્કડે મઘણાને મ વાલ મવાદી મફાફતભાાં મ ણ મભાનવીક મઅનધ મફનાવ્મા મછે. જાણમા–વભજ્મા મછતાાં મ વભજુ મ રક મ યભયા મછડી મળકતા મનથી. ભનન મ અને મ ફુદ્ધીન મ અનધા મ દુય મ કયલાન મ વાદ, વય મ અને મ એકભાત્ર મ ઉામ મ છે ‘તાકીકતા’. વાાંબેરી મકે મ લાાંચેરી મકઈણ મલાતની મખયાખટાની મળક્મતા મય મલીચાય મકયી મ લાસ્તલીક મરાગે મ તેટરુાં મ જ મસ્લીકાયલાની મ દ્ધતીને મ તાકીકતા મકે મ તકપળાષ્ડ મકશે લામ મ છે મ – Logic and Reasoning. ભનની મફધી મફાયીઓ મખરી મનલી મભાશીતી મઅને મ લીચાયને મ પ્રલેળલા મદેલાન; ખુલ્લા મ ભને મ એને મ વભજલાન મ પ્રમાવ મ કયલાન; એભાાંથી મ વાચુાં મ અને મ વાુાં મ રાગે મ તેટરુાં મ સ્લીકાયલાની મ પ્રાભાણીકતા મ અને મ શીભભત મ દાખલલી મ એ મ ભાનવીક મ સ્લતનત્રતાની મ નીળાની મ છે. જીનદગીબય મએકની મએક મકથા મવાાંબલાની મણ મશદ મશમ મછે. ભાનવીક મગુરાભીભાાં મઅટલામેરા મ ભાટે મએને મછડલુાં મઅતી મકઠીન મગરુાં મરાગળે. ધાભીક મ કે મ ફીજી મ કઈણ મ લીચાયધાયા મ કુ દયતના મ નીમભથી મ લીુદ્ધ મ ન મ શઈ મ ળકે. જ્માાં મ ણ મ કુ દયતી મ નીમભન મ બાંગ મ થત મ દેખાત મ શમ મ તમાાં મ તાકીક મ યીતે મ લીચાયલુાં મ જોઈએ. ચભતકાય મઅને મઅરોકીક મવીદ્ધીઓને મલાસ્તલીકતાની મનજયથી મજોલુાં મજુયી મછે. નાના મફાક મભાટે મએના મભાતા–ીતા મવલપસ્લ મશમ મછે. એભની માવેથી મએના મફધા મ પ્રશ્નના મઉત્તય મભે મછે. તમાાં મએ મવરાભતી મઅનુબલે મછે. જ્માયે મફાક મભટુ માં થામ મછે મતમાયે મફીજા મ રકના મવભકપભાાં મ આલલાથી મએની મદૃષ્ટી મલીળા મથામ મછે. એ મજાત મ અનુબલે મ ઘણાં મ ળીખે મ છે.
http://govindmaru.wordpress.com
125
એને મ ભા–ફાની મભમાપદીત મવભજ મઅને મ ળક્તીન મખમાર મઆલે મ છે. યીણાભે મ ભા–ફાની મદયે ક મ લાતભાાં મ તે મ વશભત મથત મનથી. આ મફધુાં મ અનામાવે મ થતુાં મ શમ મછે. આના મરીધે મ ભા–ફા મપ્રતમેન મ એન મપ્રેભ મઅને મભાન મઓછાાં મથતાાં મનથી, પક્ત મતે મએભની મભમાપદાઓને મસ્લીકાયત મથામ મછે. અપવવની મલાત મએ મછે મકે મઆલા મજાત મઅનુબલન મઉમગ મભાણવ મતાના મભાની મ રીધેરા મ ગુુની મ ભમાપદાઓ મ સ્લીકાયલા મ ભાટે મ નથી મ કયત. ગુુઓએ મ એનુાં મ એટરુાં મ ફધુ મ બ્રેઈન મ લળીંગ મકયે રુાં મ શમ મછે મ કે મ એ મફીજી મદીળાભાાં મ લીચાયલાનુાં મ છડી મદે મ છે. ફધા મ ધાભીક મનથની મ ભુ મલાતન મવાય મએકવયખ મશલા મછતાાં મ ધભપગુુઓ મગજફ મયીતે મ પક્ત મતાને મ જ મવાચુાં મ અને મ વભુણપ મજ્ઞાન મશલાનુાં મબા મબાલીકના મભનભાાં મઠવાલે મછે. ભટા મબાગના મરક મતાના મગુુની મલાતભાાં મવભુણપ મશ્રદ્ધા મધયાલે મછે. કેટરાક મરક મ આનાથી મય છે. એ મધભપને મ નીતીળાષ્ડ મુે મ જુ એ મછે. કઈણ મધભપગુુને મ ચુસ્તણે મ અનુવયતા મ નથી. ધભપપ્રચાયના મવાશીતમભાાંથી મવતમને મ લેગુાં મ તાયલલાની મકળીળ મકયે મ છે. કશે લાતા મધાભીક મ રક, આલા મરકને મનાવભજ મકે મનાસ્તીક મગણે મછે. જ્માયે મએ મતાને મલાસ્તલલાદી મઅને મજાગૃત મ ભાને મછે. આ મરક મકુ દયતના મનીમભને મ વભુણપણે મ સ્લીકાયે મ છે. ચભતકાય મઅને મ યરકની મ દુનીમા મકયતાાં મ જે મ નજય મવાભે મ દેખામ મછે મ એને મ લધુ મ ભશત્ત્લ મઆે મ છે. એભને મ ક્રીમાકાાંડને મ ફદરે મ ભાનલતા મઅને મપ્રાભાણીકતાભાાં મધભપ મઅને મપ્રબુતા મદેખામ મછે. તાની મભમાપદાભાાં મથામ મએટરુાં મએનુ માં ારન મકયે મછે. એક યીતે જોઈએ ત તેઓ નાસ્તીક નશીં ર્ ખયા અથણભાાં આસ્તીક છે. આ મ ફે મ પ્રકાયભાાં મ ન મ આલતા મ શમ મ એલા મ ફાકીના મ રકને મ ચીરાચારુ મ ભાનમતાઓ મ સ્લીકામપ મનથી મઅને મઆ મભાનમતાઓભાાંથી મવતમને મઅરગ મતાયલલાની મવભજ મણ મનથી. યીણાભે મ તેઓ મવાભાજીક મદફાણને મકાયણે મફશુભતીભાાં મબે મછે. લાસ્તલલાદી મરધુભતીની મએ મનૈતીક મપયજ મ થઈ મજામ મછે મ કે મ અલઢલભાાં મ પવામેરા મઆ મરકને મ મગ્મ મભાશીતી મુયી માડલી. જેથી મતાના મ નીણપમ મતેઓ મજાતે મ કયી મળકે. આભ મકયતાાં મ કટ્ટય મનથીઓને મ કદાચ મભન મદુ:ખ મથામ; ણ મએના મ ભાટે મ અનધશ્રદ્ધાને મ તા મ યશે લુાં મ લાજફી મ નથી. આ મ ઉદેળ મ નશીં મ ણ મ વનદેળ મ છે. લીજ્ઞાન, વાશીતમ, કા, કામદ મલગેયે મ ક્ષેત્રભાાં મ લીચાય, ચીનતન મઅને મ તકપને મ ભુલ્મલાન મગણલાભાાં મ આલે મ છે. વાંગઠીત મધભોનુાં મ શે રુાં મ કાભ મશ્રદ્ધા મઅને મ બક્તીના મનાભે મ તકપ મ અને મ લીચાયને મ દફાલી મદેલાનુાં મ યષ્ણુાં મ છે. એભને મ વભુણપ મ ળયણાગતી મખે મ છે. આ મનથ ‘ભાુાં મ તે મ વાચુાં’ની મશઠ મરઈને મ ફેઠા મછે. તકપ મ ય મ યચામેરી મ લૈજ્ઞાનીક મ લીચાયવયણી મ ‘વાચુાં મ તે મ ભાુાં’ભાાં મ ભાને મ છે. લીજ્ઞાન મ ઘણી મ જુ ની મ ધાભીક મભાનમતાઓને મખટી મવાફીત મકયતુાં મઆવ્મુાં મછે.
http://govindmaru.wordpress.com
126
આણે મ ભેલેરુાં મ ફધુાં મ જ્ઞાન મઅને મ ફધી મવભજ મઆણી મઆવાવની મદુનીમા મઅને મ એભાાં મ ફનતા મ ફનાલના મ અલરકન મ યથી મ આલેર મ છે. જે મ ણ મ પ્રખય મ ફુદ્ધીળાી મ અને મ પ્રતીબાળાી મ વ્મક્તીઓ મ થઈ મ ગઈ મ એભણે મ કેટરાક મ વનાતન મ પ્રશ્નના મ ઉત્તય મ તાની મ વભજ મ પ્રભાણે મ આમા મછે. એભાાંથી મજ મફધી મધાભીક મલીચાયધાયાઓ મળુ મથમેરી મછે. એભનાાં મ લીચાય મ અને મ તાયણ મય મતતકારીન મસ્થ મઅને મ કાની મઅવય મશલાથી મએભના મદ્વાયા મકયે રુાં મ અથપઘટન મ એકફીજાથી મથડુ માં બીન્ન મછે. યીણાભે મ આટરી મફધી મલીચાય મધાયાઓ મપ્રચરીત મથઈ મછે. શજી મ વુધી મદુનીમાભાાં મએલી મકઈ મવ્મક્તી મેદા મનથી મથઈ મજેના મફધા મજ મલીમ મયના મલીચાય મવભુણપ મ અને મવતમ મશમ. તકપભાાંથી મજ મળુ મથમેરી મઆ મફધી મલીચાયધાયાઓ મઆગ મજતાાં, (કભનવીફે) તકપને મતાન મશયીપ મઅને મછી મલીયધી મભાનલા મરાગી મછે. ભાનલજાતનુાં મ વાંમુક્ત મ જ્ઞાન મ અને મ વભજ મ વતત મ લધી મ યષ્ણાાં મ છે. લતપભાનભાાં મ લધેરી મ લસ્તી મઅને મલૈચાયીક મસ્લતનત્રતાને મરીધે મજ્ઞાન મલધલાની મગતીભાાં મણ મલધાય મથઈ મયષ્ણ મછે. દયે ક મ લીમની મવભજ મશે રાાં મ ક્માયે મ ણ મશતી મએના મકયતાાં મ અતમાયે મ અનેકગણી મછે. આભાાં મ કઈણ મ ક્ષેત્ર મઅલાદુ મનથી. એન મરાબ મન મરેલ મએ મવાભુશીક મઅનધા મથળે. ઘણા મ રક મ વાભાજીક મ ભાનમતાઓ, યીતયીલાજ મ અને મ પ્રલૃત્તીઓ મ પ્રતમે મ ઘણી મ જ મ પ્રગતીળીર મલીચાયવયણી મધયાલે મ છે. એલાઓની મ ‘વાંસ્કાયી’ તયીકે મ ગણના મથામ મછે. જ્માયે મ એ મ જ મરક મધાભીક મભાનમતાઓ મઅને મ ક્રીમાકાાંડની મફાફતભાાં મ અતીળમ મુઢીચુસ્ત મલરણ મધયાલે મ છે. મ વાભાજીક મ અને મ ધાભીક મ આચયણના મ આ મ લીયધાબાવ મ ાછ મ ભુખમતલે મ વ્મક્તીુજાને મ રીધે મ આલત મભનન મતથા મફુદ્ધીન મઅનધા મઅને મ તાકીક મુચીન મઅબાલ મજલાફદાય મછે. આ મએક મ કુણાાંતીકા મછે. : તર્ખ : જે મતકપ મકયી મળકતા મનથી મએભની મભમાપદાઓ મક્ષભમ મછે. આલડત મશલા મછતાાં મજે મતકપ મ કયલા મ ભાાંગતા મ નથી મ તે મ ભતાનધ મ છે. જેભનાભાાં મ તકપ મ કયલાની મ શીભભત મ ણ મ નથી મ તે મ ભાનવીક મ કામય મછે.
♦♦♦
http://govindmaru.wordpress.com
127