Οι Χώροι των Λουτρικών Εγκαταστάσεων. Χρόνος, Τόπος και Αρχιτεκτονική by GRADreview

1.1.

ραπ α

α «Υ ρο ραπ ία» ; Ωμ Υ απ α κλέα αδ β γ λαπ έα πκδεέζπθ παγά πθ, η βθ ξλά β κυ θ λκτ σζ μ δμ ηκλφΫμ κυ. ΢ σξκμ έθαδ θα δ ΰ λγ έ ηδα αθκ κζκΰδεά αθ απσελδ β ά θα απκ κιδθπγ έ κ υηα η βθ αζζαΰά βμ γ ληκελα έαμ κυ.

΢ βθ πλαΰηα δεσ β α σηπμ α αΰΰζδεΪ, εαδ πκζζΫμ Ϊζζ μ ΰζυ μ, ξλβ δηκπκδ έ αδ β ζΫιβ “spa” αθαφ λση θβ α δαηα δεΪ ζκυ λΪ. υ σ πλκετπ δ απσ δμ δα βησ λ μ εαδ αλξαδσ λ μ έ πμ γ ληΫμ πβΰΫμ πκυ ίλέ εκθ αδ ηδα ηδελά πσζβ κυ ζΰέκυ, 30 ξδζδση λα Ϋιπ απσ βθ ΛδΫΰβ, εαδ ηαελδΪ απσ κυμ η ΰΪζκυμ κ δεκτμ Ϊικθ μ, βθ πσζβ Spa. πσ σ , κ σλκμ spa ξλβ δηκπκδ έ αδ ΰδα πσζ δμ ά γΫλ λα πκυ πλκ φΫλκυθ υ λκγ λαπ έα, β κπκέα ηπκλ έ θα π λδζαηίΪθ δ γ λαπ έ μ η ελτκ ά η αζζδεσ θ λσ εαδ ΰ πγ ληδεΪ ζκυ λΪ.

Γθπ σμ κ υλτ εκδθσ, έθαδ εαδ κ σλκμ Spa. ΤπΪλξκυθ δΪφκλ μ γ πλέ μ ΰδα βθ πλκΫζ υ β βμ ζΫιβμ “spa”, υηπ λδζαηίαθκηΫθβμ βμ ζα δθδεάμ ζΫιβμ “espa” θθκυθ αμ βθ πβΰά, ά βμ ζΫιβμ “spagere” πκυ βηαέθ δ δα εκλπέαπ, ο εΪαπ ά υΰλαέθπ. Τπκ βλέα αδ, Ϋθα ηπκλδεσ γα ζΫΰαη πζαέ δκ, σ δ β ζΫιβ “spa” έθαδ Ϋθα αλε δεσζ ικ πλκ λξση θκ απσ ζα δθδεΫμ φλΪ δμ σππμ “Salus Per Aquam” ά “Sanitas Per Aquam” πκυ η αφλΪακθ αδ πμ «υΰ έα ηΫ π θ λκτ». υ σ, σηπμ, κυ δα δεΪ ηκδΪα δ απέγαθκ εαγυμ β αθαφκλΪ αυ ά θ ηφαθέα αδ πλδθ απσ δμ αλξΫμ κυ 21κυ αδυθα εαδ έθαδ π λδ σ λκ πδγαθσθ θα δ ξτ δ κ αθ έγ κ κηΫθκυ σ δ θ υπΪλξ δ εαθΫθα κδξ έκ πθ αλε δεσζ ιπθ πλδθ απσ κ 20κ αδυθα.2

2 Καζζδαθ Ϊ γβθΪ, «Η 2009, ζ.3

α ω Spa απ

α χα

αω

α», γάθα

δεσθα 2: Οδ κθκηα έ μ βμ υ λκγ λαπ έαμ αθΪ κθ εσ ηκ.

-2-

τκ έθαδ κδ εα βΰκλέ μ βμ υ λκγ λαπ έαμ, η ίΪ β β ξλά β βμ: βΕ ω εαδ β Ε ω .

ω ρ 

ραπ α3:

υ απ α: Ο πδκ απζσμ λσπκμ αιδκπκέβ βμ πθ γ λαπ υ δευθ θ λυθ. Σκ Ϊ κηκ ίυγέα αδ κζσεζβλκ ά ηΫξλδ β ηΫ β (βηέζκυ λκ) α κηδεσ ζκυ άλα, κηα δεά πδ έθα ά φυ δεά πβΰά η δαηα δεσ θ λσ γ ληκελα έαμ 34-38κC ηέα φκλΪ β ηΫλα ΰδα π λδκλδ ηΫθκ ξλσθκ πκυ δαηκλφυθ αδ αθΪζκΰα η κ δα λδεσ κυ δ κλδεσ. Σκ ζκυ λσ ηπκλ έ θα υθ υΪα αδ η εα αδκθά δμ ά υ λκηαζΪι δμ (ίζ. παλαεΪ π). παλαέ β β πλκςπσγ β θα Ϋξ δ κζκεζβλπγ έ β ξυθ οβ πλδθ εαδ θα αεκζκυγά δ 30ζ π β αθΪπαυ β η Ϊ β γ λαπ έα. Η τ α β πθ θ λυθ έθαδ αυ ά πκυ εαγκλέα δ βθ δα λδεά πΪγβ β πκυ ηπκλ έ θα πφ ζά δ ά αθ έγ α θα πδ δθυ δ. Γδ’ αυ σ εαδ α κδξ έα εΪγ δαηα δεάμ πβΰάμ αθαφΫλκθ αδ κδ παγά δμ ΰδα δμ κπκέ μ θ έεθυ αδ.

« υχ φ Σαιέ δ, Ιαηα δεΫμ πκ λΪ

υ δμ

απ α » , Άλγλκ

βθ φβη λέ α

γθκμ,

δεσθα 3: Πδ έθα

-3-

α Λκυ λΪ Πσααλ



απ α ( α π υ α): Σκ Ϊ κηκ ίυγέα αδ κζσεζβλκ ά ηβηα δεΪ κθ δαηα δεσ πβζσ. Η πβζκγ λαπ έα φαλησα αδ εαδ η κπδεΫμ παζ έο δμ κυ γ λαπ υ δεκτ υλδηκυ πβζκτ, πκυ λα ιπ λδεΪ (π.ξ. ληα κπΪγ δ μ), αζζΪ εαδ π λδεΪ, αφκτ α υ α δεΪ κυ δ δ τκυθ κθ κλΰαθδ ησ. Η δαηα δεά ζΪ πβ πΪθ πμ, θ έθαδ πΪθ α κ «ξυηα» απσ κθ πυγηΫθα ά δμ σξγ μ βμ δαηα δεάμ πβΰάμ. Ολδ ηΫθ μ φκλΫμ πλσε δ αδ ΰδα ξυηα πκυ υζζΫΰ αδ απσ βφαδ δκΰ θά Ϊφβ, πλκ ξυ δμ εαδ Ϋζβ, εαδ Ϋπ δ α απσ ηαελκξλσθδα εαζζδΫλΰ δα η δαηα δεσ θ λσ (ηάθ μ ά ξλσθδα) ΰέθ αδ κ πκζτ δηκμ πβζσμ η δμ ΰθπ Ϋμ γ λαπ υ δεΫμ κυμ δ δσ β μ. Μ Ϊ β γ λαπ έα ι πζΫθ αδ η δαηα δεσ θ λσ. ΢υθδ Ϊ αδ ΰδα λ υηα κζκΰδεΫμ εαδ λαυηα κζκΰδεΫμ δα αλαξΫμ, αλγλκπΪγ δ μ, θ υλαζΰέ μ, δ εκπΪγ δα, λ υηα δ ηκτμ, η α λαυηα δεά αΰπΰά, ΰυθαδεκζκΰδεΫμ παγά δμ, εαλ δκαΰΰ δαεΫμ εαδ παγά δμ αθαπθ υ δεκτ υ άηα κμ, ληα κπΪγ δ μ (οπλέα β, Ϋεα ηα ε.Ϊ.), παξυ αλεέα, βθ αδ γβ δεά αθ εαζζυθ δεσ.

δεσθα 4: Πδ έθα Πβζκγ λαπ έαμ β ζκυ λδεά εαδ ι θκ κξ δαεά ΰεα Ϊ α β Apollon Villas4.

4 Η ζκυ λδεά εαδ ι θκ κξ δαεά ΰεα Ϊ πσζβ Dalyan βμ Σκυλεέαμ.

-4-

α β Apollon Villas ίλέ ε αδ εκθ Ϊ

βθ



 

Υ απ α: Ο υθ υα ησμ ζκυ λκγ λαπ έαμ η εδθά δμ πκυ Ϋξ δ υπκ έι δ δ δεσμ (εδθβ δκγ λαπ έα) ηΫ α κ θ λσ, υ θα θδ ξυγκτθ α απκ ζΫ ηα α κυ δαηα δεκτ ηπΪθδκυ. Μδα ξλά δηβ υηπζβλπηα δεά ηΫγκ κμ γ λαπ υ δεάμ αΰπΰάμ ΰδα δμ λ υηα δεΫμ παγά δμ εαδ δμ παγά δμ κυ ηυκ ε ζ δεκτ υ άηα κμ. αα : «Ν κυμ» η δαηα δεσ θ λσ. Οδ εα αδκθά δμ ηπκλ έ θα έθαδ ουξλΫμ, ξζδαλΫμ, γ ληΫμ εαδ υπΫλγ λη μ. Γδα παλΪ δΰηα, δμ λ υηα κπΪγ δ μ ξλβ δηκπκδκτθ αδ ησθκ κδ γ ληΫμ εαδ κδ υπΫλγ λη μ εα αδκθά δμ πκυ εα απλαήθκυθ απσ κθ πσθκ ε.κ.ε. Χπλέακθ αδ εα αδκθά δμ υοβζάμ πέ βμ εαδ εα αδκθά δμ ξαηβζάμ πέ βμ. Α υ : Η ξλά β κυ δαηα δεκτ θ λκτ ηκλφά α ηυθ. Υ α : Μκλφά γ λαπ έαμ πκυ ία έα αδ βθ Ϊ εβ β πέ βμ, θυ κ υηα ίλέ ε αδ ίυγδ ηΫθκ κζσεζβλκ ά ηβηα δεΪ κ θ λσ.

δεσθα 5: ΜΫ α α ησζκυ λκ… δεσθα 6: Ά εβ β Τ λκεδθβ δκγ λαπ έαμ.

-5-

ω ρ  



ραπ α5: ΢ βθ βη λδθά πκξά β ζκυ λκγ λαπ έα ι ζέ αδ εαδ ζαηίΪθ δ β ηκλφά κυ δαηα δεκτ κυλδ ηκτ, κ α γ θάμ ΰέθ αδ α δαεΪ εαδ κυλέ αμ. Η παθαζβπ δεά ηκλφά πκυ Ϋξ δ β υ λκγ λαπ έα (κλδ ηΫθκμ αλδγησμ ζκτ πθ κλδ ηΫθκ ξλκθδεσ δΪ βηα), ΰδα θα κζκεζβλπγ έ β γ λαπ έα, γΫ δ β δΪγ β κυ α γ θκτμ πκζτ ξλσθκ εαδ ΰδα Ϊζζ μ λα βλδσ β μ. δ, βηδκυλΰάγβεαθ α γΫλ λα κυ δαηα δεκτ κυλδ ηκτ (spa) πκυ υθ υΪακυθ ε σμ βμ υΰ έαμ εαδ βθ ουξαΰπΰέα.

: Η ξλά β δαηα δεκτ θ λκτ ΰδα λδθδεΫμ, κηα δεΫμ εαδ ΰυθαδεκζκΰδεΫμ πζτ δμ. Ε π απ α: έθαδ β ηκθα δεά ηκλφά υ λκγ λαπ έαμ πκυ φαλησα αδ ΰδα βθ αθ δη υπδ β παγά πθ κυ αθαπθ υ δεκτ. Σκ δαηα δεσ θ λσ η α λΫπ αδ ηδελκ αΰκθέ δα πθ κπκέπθ α αΫλδα κ Ϊ κηκ δ πθΫ δ η β ίκάγ δα δ δεάμ υ ε υάμ εδ Ϋ δ α γ λαπ υ δεΪ κδξ έα κυ θ λκτ δ Ϊΰκθ αδ κθ κλΰαθδ ησ. θ έεθυ αδ ΰδα παγά δμ κυ αθαπθ υ δεκτ υ άηα κμ, σππμ ίλκΰξδεσ Ϊ γηα εαδ ξλσθδ μ ίλκΰξέ δ μ, ξλσθδ μ φζ ΰηκθΫμ ε.Ϊ. πκφ τΰ αδ π λδπ υ δμ φυηα έπ βμ, αλ βλδαεάμ υπΫλ α βμ, σ αθ θ λυγηέα αδ, αεξαλυ κυμ δαίά β, θ φλδεάμ, βπα δεάμ ά εαλ δαεάμ αθ πΪλε δαμ, εαλεέθκυ, κιΫπθ ζκδηυι πθ. απ α: Η εα Ϊπκ β δαηα δεκτ θ λκτ ΰδα γ λαπ υ δεκτμ ζσΰκυμ. θ έεθυ αδ ΰδα παξυ αλεέα, παγά δμ κυ κυλκπκδβ δεκτ υ άηα κμ (π.ξ. πΫ λ μ α θ φλΪ), κυ άπα κμ εαδ πθ ξκζβφσλπθ κ υθ (π.ξ. ξλσθδα ξκζκευ έ δ α, ζδγέα β βμ ξκζβ σξκυ ετ πμ, ηδελά βπα δεά αθ πΪλε δα), κυ π π δεκτ υ άηα κμ ε.Ϊ. πκφ τΰ αδ α γ θ έμ η πλκβΰβγ έ μ φζ ΰηκθΫμ ά υηφτ δμ.

« υχ φ Σαιέ δ, Ιαηα δεΫμ πκ λΪ

υ δμ

απ α », Άλγλκ

βθ φβη λέ α

΢ βθ παλκτ α λ υθβ δεά λΰα έα, π σ κ, γα η ζ βγκτθ πδκ θ ζ ξυμ τκ απσ δμ υπκεα βΰκλέ μ βμ υ λκγ λαπ έαμ: β Λκυ λκγ λαπ έα εαδ β Πβζκγ λαπ έα (ζα πσζκυ λα).

γθκμ,

δεσθα 7: δ πθκγ λαπ έα

-6-

εΫθ λκ υ λκγ λαπ έαμ

βθ Κυζζάθβ

1.2.

ραπ α

ΜΪ ε μ κηκλφδΪμ απσ ζΪ πβ, ξλβ δηκπκδάγβεαθ απσ κυμ αλξαέκυμ δΰτπ δκυμ εαδ κυμ Ρπηαέκυμ ΰδα δΪφκλ μ παγά δμ, εαγυμ εαδ π λδπκδά δμ κηκλφδΪμ. Η γ λαπ υ δεά ζΪ πβ πλκΫλξ αδ υξθΪ απσ π λδκξΫμ ΰτλπ απσ δαηα δεΫμ πβΰΫμ εαδ β υοβζά βμ π λδ ε δεσ β α αθσλΰαθα κδξ έα γ πλ έ αδ πμ Ϋθαμ ετλδκμ ζσΰκμ ΰδα δμ υ λΰ δεΫμ πδ λΪ δμ βμ.

α «Π λο ραπ ία»; Ωμ απ α, ά αζζδυμ α π απ α, κλέα αδ β ίτγδ β κυ υηα κμ ηΫ α ζΪ πβ δαηα δευθ πβΰυθ ΰδα γ λαπ υ δεκτμ εκπκτμ. Η φαληκΰά κυ πβζκτ κ αθγλυπδθκ υηα έθαδ έ η ηίΪπ δ β κυ υηα κμ αυ σθ, έ η κπδεά πΪζ δοβ. Η αΰπΰά ηπκλ έ θα π λδζαηίΪθ δ απσ 10 Ϋπμ 15 φαληκΰΫμ, η δαεκπά 1-2 βη λυθ εαδ κ ξλσθκμ δΪλε δΪμ βμ έθαδ 20 ζ π Ϊ. Η γ ληκελα έα κυ πβζκτ πλΫπ δ θα έθαδ ΰτλπ κυμ 44 ίαγηκτμ Κ ζ έκυ. Ο ξυλκμ πκυ πλαΰηα κπκδ έ αδ β πβζκγ λαπ έα πλΫπ δ θα πζβλκέ δμ υθγάε μ εαγαλδσ β αμ εαδ α λδ ηκτ. -

Ο πβζσμ θ αθ δεαγδ Ϊ α φΪληαεα, αζζΪ υηίΪζζ δ β ί ζ έπ β κυ πσθκυ, βθ ζΪ π β βμ φζ ΰηκθάμ εαδ β ί ζ έπ β βμ εδθβ δεσ β αμ. Η υηη κξά βθ πβζκγ λαπ έα παλΫξ δ υηπζβλπηα δεά γ λαπ έα, πδγαθά λκπκπκέβ β βμ ιΫζδιβμ βμ θσ κυ, υ θα απκφ υξγ έ β Ϋιαλ β εαδ θα π λδκλδ έ β πδ έθπ β, αγ λκπκέβ β εΪπκδπθ απκ ζ ηΪ πθ πκυ πδ τξγβεαθ ηΫ π φαληαε υ δεάμ αΰπΰάμ.6

Σα ζα πσζκυ λα υπΪλξκυθ υ εαδ ξδζδΪ μ ξλσθδα εαδ α υθαθ Ϊη δαηα δεΫμ πβΰΫμ πκζζΫμ ξυλ μ κυ εσ ηκυ. Οδ πβΰΫμ, απσ δμ κπκέ μ ηπκλ έ θα πλκΫλξ αδ β γ λαπ υ δεά ζΪ πβ έθαδ:    

Λέηθ μ (π.ξ. Lake Techirghiol βμ Ρκυηαθέαμ) ΘΪζα α, η αζα δ ηΫθκ θ λσ (π.ξ. Ν ελΪ ΘΪζα βθ Ικλ αθέα εαδ Ι λαάζ) Θ ληΫμ πβΰΫμ (π.ξ. Calistoga, Napa Valley, California) Ηφαέ δκ ζΪ πβμ (π.ξ. θβ έ Σέΰεα, Μαζαδ έα, El Totumo, Κκζκηίέα)

δεσθα 8: πΪζ δοβ η γ λαπ υ δεσ πβζσ.

Η Λα πκγ λαπ έα, θ έθαδ απσ δμ πδκ ζαηπ λΫμ ηκλφΫμ γ λαπ έαμ κθ εσ ηκ, αζζΪ έΰκυλα έθαδ απσ δμ παζαδσ λ μ.

-7-

Pharmacy Bee, «

απ α, π

φα

α π

υ ωφ

Οδ αλξαδκζσΰκδ γ πλκτθ ππμ κ «Μ ΰΪζκ Λκυ λσ» έθαδ κ πλυ κ βησ δκ ζκυ λσ κυ εσ ηκυ, εαγυμ ξλκθκζκΰ έ αδ κ 2500 π.Υ.10. Κα α ε υα ηΫθκ κθ πκζδ δ ησ Harrapas βμ εκδζΪ αμ κυ Ιθ κτ απκ ζκτ αθ απσ ηδα η ΰΪζβ πδ έθα δα Ϊ πθ 11,88η × 7,01η εαδ ηΫΰδ κ ίΪγκμ 2,43 ηΫ λα. τκ πζα δΫμ εΪζ μ, ηέα β ίσλ δα εαδ ηέα απσ β θσ δα πζ υλΪ, ξλβ έη υαθ πμ έ κ κδ. Μδα λτπα πκυ ίλΫγβε πέ βμ κ Ϋθα Ϊελκ βμ πδ έθαμ πδγαθσ α α ά αθ ηΫλκμ βμ απκξΫ υ βμ εαδ βμ απκ λΪΰΰδ βμ κυ θ λκτ. Σκ Ϊπ κ εαδ α κδξυηα α βμ ιαη θάμ ά αθ υ α κ ΰά ζσΰπ πθ πυεθΪ κπκγ βηΫθπθ κτίζπθ εαδ βμ ζΪ πβμ πκυ α Ϋθπθ . Γδα θα ΰέθ δ β ιαη θά αεσηα πδκ υ α κ ΰάμ, υπάλξ ηδα παξδΪ λυ β α δΪίλκξκυ ΰτοδθκυ πβζκτ εα Ϊ ηάεκμ πθ κδξπηΪ πθ βμ πδ έθαμ εαδ πδγαθυμ εαδ κ πΪ πηα. Οδ δα βλβηΫθ μ κτίζδθ μ άζ μ πθ ίσλ δπθ, θσ δπθ εαδ αθα κζδευθ κδξπηΪ πθ, θ ξκηΫθπμ άλδααθ ιτζδθ μ εκλθέα μ παλαγτλπθ11. Η πλσ ία β κ ζκυ λδεσ υΰελσ βηα ΰδθσ αθ απσ τκ η ΰΪζ μ γτλ μ κ θσ δκ ηάηα κυ, εαδ ηΫ π κυ ίσλ δκυ εαδ αθα κζδεκτ ηάηα κμ κυ. θαζυ δεσ λα, κ αθα κζδεσ ηάηα υπάλξ ηδα δλΪ πηα έπθ, η κ Ϋθα απσ αυ Ϊ θα π λδΫξ δ Ϋθα πβΰΪ δ, απσ κ κπκέκ πδγαθυμ ΰδθσ αθ κ φκ δα ησμ πθ υ Ϊ πθ. Ϋίαδα, β πδ έθα γα ηπκλκτ θα υζζΫΰ δ εαδ α θ λΪ βμ ίλκξάμ, θ υπΪλξκυθ σηπμ απκξ τ δμ δ σ κυ σηίλδπθ θ λυθ πκυ θα απκ δεθτκυθ εΪ δ Ϋ κδκ.

δεσθα 10: ΚΪ κοβ κυ κδεδ ηκτ Mohenjo Daro κυ πκζδ δ ηκτ βμ εκδζΪ αμ κυ Ιθ κτ. Φαέθκθ αδ εαγαλΪ α έ α λΪΰπθα εαδ κ η ΰΪζκ αέγλδκ.

Singh, Upinder (2008). A history of ancient and early medieval India : from the Stone Age to the 12th century. New Delhi: Pearson Education. pp. 149–150. 11 The Indus civilization, Important sites, Mohenjo-daro. https://www.britannica.com/place/India/Developments-in-the-Gangesbasin#ref485020

δεσθα 11: Κζδηαεκ Ϊ δκ κθ κδεδ ησ Mohenjo Daro απσ κθ πκζδ δ ησ βμ εκδζΪ αμ κυ Ιθ κτ πκυ κ βΰ έ αέγλδκ.

-9-

2.2. 2000 π.Χ.:

α ου ρά

γα ο

α όρ

΢ κθ υλππαρεσ ξυλκ θ κπέακυη βθ αλξαδσ λβ κλΰαθπηΫθβ ξπλδεΪ ζκυ λδεά δα δεα έα α αθΪε κλα βμ Κθπ κτ εαδ βμ Πτζκυ. Σα η ΰΪζα αθαε κλδεΪ υΰελκ άηα α ά αθ ικπζδ ηΫθα η απκξ τ δμ δ σ κυ εαδ ισ κυ, ΰ ΰκθσμ πκυ απκ δεθτκυθ α υλάηα α ξυλπθ υΰδ δθάμ εαδ ζκυ λυθ. δ δεσ λα, κ αθΪε κλκ βμ Κθπ κτ, κ κπκέκ ξλκθκζκΰ έ αδ κ 1900 π.Υ., Ϋξ δ ίλ γ έ πάζδθκμ ζκυ άλαμ, πκυ κθκηΪ βε απσ κυμ αλξαδκζσΰκυμ «Λκυ λσ βμ α έζδ αμ», θυ κθ αλξαδκζκΰδεσ ξυλκ κυ ελπ βλέκυ βμ ΢αθ κλέθβμ Ϋξκυθ ίλ γ έ ιαη θΫμ θ λκτ εαδ ζ κυλΰδεΪ λΰαζ έα ηΫ α αυ Ϋμ, ηαλ υλυθ αμ β γλβ ε υ δεά ξλά β κυμ.

> δεσθα 12: Λκυ λσ κ θΪε κλκ κυ ΝΫ > δεσθα 13: Σκ ζκυ λσ βμ α έζδ αμ.

κλα

βθ Πτζκ.

- 10 -

1000 π.Χ.: υ α ο παί ρ α ου ρά α

α π εία

θαφκλΫμ ζκυ λΪ εαδ βθ εαγαλ άλδκ τθαηβ κυ θ λκτ ηαμ παλα έ κθ αδ απσ κθ Όηβλκ. ΚΪγ γλβ ε υ δεά ζ ά, Ϋβ β, ητβ β, εΪγαλ β θ ελκτ, πλκςπκγΫ δ θέοβ ά ζκτ β η θ λσ. Ο εαγαλησμ η θ λσ έθαδ πδί ίζβηΫθκμ σζ μ δμ βηαθ δεΫμ δΰηΫμ βμ αθγλυπδθβμ απάμ: β ΰΫθθβ β, κ ΰΪηκ, κ γΪθα κ. ΢τηφπθα η α κηβλδεΪ πκδάηα α, κ ουξλσ ζκυ λσ ζΪηίαθ ξυλα αθκδξ σ αεΪζυπ κ ξυλκ ΰδα θα ι πζυγ έ κ υηα απσ εΪγ έ κυμ λτπκ πλδθ αεκζκυγά δ κ ζκυ λσ κυμ ζκυ άλ μ. ΠαλΪ δΰηα αυ κτ απκ ζ έ κ ζκυ λσ κυ δκηά β εαδ κυ Ο υ Ϋα βθ γΪζα α ζέΰκ πλδθ ι εδθά κυθ βθ πλκμ β γ Ϊ γβθΪ γυ έα πκυ έξαθ κδηΪ δ.12

΢ α ΟηβλδεΪ Ϋπβ ίλέ εκυη ηαλ υλέ μ ΰδα ουξλΪ εαδ ΰδα γ ληΪ ζκυ λΪ, α κπκέα φαέθ αδ θα ά αθ υθάγ δα σ κ πθ αθ λυθ σ κ εαδ πθ ΰυθαδευθ, αζζΪ εαδ υθυφα ηΫθα η γλβ ε υ δεΫμ ζ κυλΰέ μ. Παλα έΰηα κμ ξΪλβ, βθ ΙζδΪ α αθαφΫλ αδ σ δ κ ε κλαμ φκίΪ αδ θα εΪθ δ πκθ ά κ έα «η α ξΫλδα Ϊθδφ α». ΢ Ϊζζκ π λδ α δεσ κυ έ δκυ Ϋπκυμ, κ Ο υ Ϋαμ εαδ κ δκηά βμ βθ πδ λκφά κυμ απσ θυξ λδθά πδ λκηά, αφκτ Ϋεζ οαθ α Ϊζκΰα κυ Ρά κυ, ηπάεαθ β γΪζα α ΰδα θα απαζζαΰκτθ απσ κθ δ λυ α εαδ Ϋζκυ αθ κ ζαδησ εαδ κυμ ηβλκτμ κυμ. ΢ β υθΫξ δα ηπάεαθ α γ ληΪ ζκυ λΪ ΰδα θα ζκυ κτθ.14

πσ βθ Ϊζζβ κ γ λησ ζκυ λσ ζΪηίαθ ξυλα εζ δ σ ξυλκ ΰ ΰκθσμ απσ κ κπκέκ πλκΫλξ αδ εαδ β φλΪ β πκυ ξλβ δηκπκδ έ αδ ηΫξλδ εαδ δμ ηΫλ μ ηαμ «Μπαέθπ κ ηπΪθδκ». Σκ θ λσ α αδθσ αθ δ δεΪ φ δαΰηΫθα ηπλκτ αδθα κξ έα πκυ βλέακθ αθ λέπκ α εαδ κ ζκυ λσ ΰδθσ αθ α δΪακθ αμ κ θ λσ απσ οβζΪ εαδ π λθυθ αμ αυ σξλκθα κ υηα η φκυΰΰΪλδ. ΠαλΪ δΰηα αυ κτ απκ ζ έ κ γ λησ ζκυ λσ κυ Ο υ Ϋα κ παζΪ δ βμ Κέλεβμ ζέΰκ πλδθ κ λαπΫαδ πκυ κυ έξαθ κδηΪ δ κδ ίΪΰδ μ.13

ιέα δ, π σ κ, θα βη δπγ έ ππμ θ κπέακθ αδ πκζζκέ αθαξλκθδ ηκέ α ΟηβλδεΪ Ϋλΰα. Μ Ϊζζα ζσΰδα, κδξ έα βμ πκξάμ κυ Οηάλκυ, βμ Γ πη λδεάμ βζα ά, αθαφΫλκθ αδ πμ κδξ έα βμ Μυεβθαρεάμ. Μ λδεΪ απσ αυ Ϊ έθαδ β εατ β πθ θ ελυθ εαδ β τπαλιβ κυ δ άλκυ δΪφκλ μ εα α ε υΫμ, Ϋ δ έθαδ πκζτ πδγαθσ κδ ζκυ λδεΫμ ΰεα α Ϊ δμ θα ηβθ απκ ζκτθ ιαέλ β. 14

Καζζδαθ Ϊ γβθΪ, «Η δ ολέα ωθ Spa από βθ αλχαδό β α ωμ άη λα», λ υθβ δεά λΰα έα, γάθα 2009, ζ.5 13 Καζζδαθ Ϊ γβθΪ, «Η δ ολέα ωθ Spa από βθ αλχαδό β α ωμ άη λα», λ υθβ δεά λΰα έα, γάθα 2009, ζ.6

- 11 -

Οδ υ λΰ δεΫμ δ δσ β μ πθ υ Ϊ πθ βθ υΰ έα φαέθ αδ ππμ Ϋΰδθαθ ΰθπ Ϋμ βθ Μυεβθαρεά πκξά, βθ π λέκ κ, βζα ά, βθ κπκέα β ζζβθδεά ηυγκζκΰέα αθαφΫλ δ ππμ Ϋαβ κ γ σμ βμ Ια λδεάμ, εζβπδσμ. Σσ παλα βλ έ αδ εαδ β ηφΪθδ β πθ εζβπδ έπθ, ξυλπθ ζα λ έαμ εαδ γ λαπ υ δεΪ εΫθ λα. ε έ κδ δ λ έμ πλκ παγκτ αθ θα γ λαπ τ κυθ κυμ α γ θ έμ κυμ η πλκβΰηΫθ μ ΰδα βθ πκξά η γσ κυμ, εαγυμ ξλβ δηκπκδκτ αθ βθ ουξκγ λαπ έα, βθ αυγυπκίκζά, βθ υΰδ δθά δα λκφά εαδ η η ΰΪζβ πδ υξέα βθ υ λκγ λαπ έα. Γδα κ ζσΰκ αυ σ εα α ε ταααθ α π λδ σ λα απσ αυ Ϊ α δ λΪ δα λ έα εκθ Ϊ πβΰΫμ εαδ πκ αηκτμ. Σα λέα βηαθ δεσ λα εζβπδ έα ά αθ βμ Σλέεεβμ (ΰ θΫ δλαμ κυ εζβπδκτ), βμ πδ ατλκυ εαδ βμ Κπ. ΢τηφπθα η δμ πζβλκφκλέ μ κυ λαίαθ δθκτ, κ εζβπδ έκ βμ Σλέεεβμ υπάλι κ αλξαδσ λκ εαδ κ πκυ αδσ λκ, ξλκθκζκΰκτη θκ η αιτ 11501120 π.Υ.. Σκ εζβπδ έκ βμ πδ ατλκυ γ πλ έ αδ σ δ απκ ζ έ κ εα ’ ικξάθ δ λσ βμ υ λκζα λ έαμ εαδ υ λκγ λαπ έαμ, θυ εαδ κ εζβπδ έκ βμ Κπ έξ ζκυ άλ μ ΰδα βθ υ λκγ λαπ έα εαδ ελάθ μ η Ϊφγκθκ θ λσ.15

δεσθα 14: Σκ α εζβπδ έκ βθ Κπ. Σσπκμ έα βμ εαδ ζα λ έαμ. Όππμ σζκδ κδ ζα λ υ δεκέ ξυλκδ βθ αλξαέα ζζΪ α, β κπκγ έα εαδ β τθ βη κθ π λδίΪζζκθ α ξυλκ ά αθ δ υζζδαεά.

Παπα κπκτζκυ, υφλκ τθβ, «ο Ιαηα δεόμ Σουλδ ηόμ από βθ αλχαδό β α Ϋωμ άη λα β Μαε οθέα εαδ β ΘλΪεβ», Π υξδαεά λΰα έα, ΢έθ κμ 2008, ζ.10

- 12 -

2.3.

6ο α α α ο

α π.Χ.-100 π.Χ.: ποχ α γ ο α α α εία

ποχ : α ο

Οδ αγζβ Ϋμ πλδθ απσ κυμ αΰυθ μ Ϊζ δφαθ α ηΫζβ κυμ η ζΪ δ ΰδα θα δα βλκτθ βθ ζα δεσ β α πθ ηυυθ κυμ, Ϋ δ εα Ϊ β δΪλε δα κυ αΰυθα σζβ β εσθβ πκυ βεπθσ αθ απσ κ Ϋ αφκμ εκζζκτ κ Ϋληα κυμ η απκ Ϋζ ηα Ϋθα ελτκ ησθκ ζκυ λσ θα ηβθ έθαδ αλε σ ΰδα βθ κζδεά εαγαλδσ β α κυ υηα σμ κυμ. αθ απαλαέ β β β ξλά β βμ ΢ ζ ΰΰέ αμ ά βμ ΞΫ λαμ16 ΰδα Ϋθα ΰ λσ λέοδηκ, πλδθ απσ εΪγ ζκυ λσ φέ λπ βμ. π δ α κδ ζκυ λκξσκδ κυμ π λδΫξυθαθ ελτκ θ λσ, ΰδα θα ι πζυγκτθ, εαδ Ϋζκμ αεκζκυγκτ Ϋθα ηα Ϊα ΰδα θα αθαεκυφδ έ κ αζαδππλβηΫθκ, απσ αυ ά β δα δεα έα, Ϋληα κυμ.

θ υπΪλξ δ αηφδίκζέα ππμ κ υ λκξαλΫμ πθ τηα πθ ξαδυθ εζβλκθκηάγβε εαδ κυμ ζζβθ μ πθ η Ϋπ δ α ξλσθπθ. ΢ βθ αλξαέα ζζΪ α υπάλξαθ ζκυ λΪ πκυ ξλβ δηκπκδκτθ αθ ΰδα εαγαλδσ β α εαδ σθπ β εαδ ζκυ λΪ ΰδα γ λαπ υ δεκτμ εκπκτμ, θυ ά αθ υθ ηΫθα η δμ αθ δζάο δμ, α άγβ εδ Ϋγδηα, δμ εκδθπθδεΫμ υθγάε μ βμ πκξάμ. Ο παλ δα δεσμ, π δγαλξβηΫθκμ λσπκμ απάμ, πΫίαζ κυμ Λαε αέηκθ μ θα ζκτακθ αδ α ουξλΪ θ λΪ κυ πκ αηκτ υλυ α ΰδα εζβλαΰυΰβ β. θ έγ α κδ γβθαέκδ, αθΪζκΰα η δμ π λδ Ϊ δμ, Ϋεαθαθ ξλά β γ ληυθ εαδ ουξλυθ ζκυ λυθ, α κπκέα εαδ γ πλκτ αθ παλΪΰκθ α υΰ έαμ εαδ πκζδ δ ηκτ. Οδ Μαε σθ μ πλκ δηκτ αθ α ουξλΪ ζκυ λΪ, εαγυμ πέ υαθ ππμ α γ ληΪ πλκεαζκτ αθ ηαζγαεσ β α. Οδ αλξαδσ λ μ ζκυ λδεΫμ ΰεα α Ϊ δμ πκυ ΰθπλέακυη , ζ δ κτλΰβ αθ β ΢τίαλβ, αλξαέα πσζβ βμ Μ ΰΪζβμ ζζΪ αμ β Νσ δα Ι αζέα, Ϋζκμ κυ 6κυ π.Υ. αδυθα. δ δεσ λα, ΢ α ΰυηθΪ δα, τηφπθα η αθαφκλΫμ, υθαθ Ϊη δμ πλυ μ βησ δ μ ΰεα α Ϊ δμ ζκυ λυθ, ΰτλπ κθ 5κ αδυθα π.Υ. Οδ ξυλκδ αυ κέ, αλξδεΪ αθαπ τ κθ αθ εκθ Ϊ γΪζα μ εαδ πκ αηκτμ υ θα Ϋξκυθ, κδ αγζβ Ϋμ βμ πκξάμ, βθ υθα σ β α θα παέλθκυθ κ ζκυ λσ κυμ πδκ τεκζα Ϋπ δ α απσ κυμ εκυλα δεκτμ αΰυθ μ.

< δεσθα 15: γζβ άμ αφαδλ έ κθ ΰζκδσ η βθ ΢ ζ ΰΰέ α

- 13 -

Κυλ σ η αζζδεσ λΰαζ έκ, ίζ. δεσθα 15

Η ιΫζδιβ πθ ζκυ λδευθ ξυλπθ πθ ΰυηθα έπθ κ άΰβ β βηδκυλΰέα πθ « αζαθ έπθ». Σα αζαθ έα ά αθ βησ δα ά δ δπ δεΪ εαδ ίλέ εκθ αθ υθάγπμ ηΫ α ά εκθ Ϊ ΰυηθΪ δα. πδπζΫκθ, αυ κτμ κυμ ξυλκυμ εΪθκυθ ΰδα πλυ β φκλΪ βθ ηφΪθδ ά κυμ κθ υλππαρεσ ξυλκ εαδ πλυδηκ Ϊ δκ- α ιβλΪ φδ λπ δεΪ ζκυ λΪ. ε σμ, σηπμ, απσ κ φδ λπ δεσ ζκυ λσ, βθ πκξά ε έθβ, ά αθ ΰθπ σ εαδ κ α ησζκυ λκ, η κ κπκέκ κ ζκυση θκμ Ϋλξ αδ θα κζκεζβλυ δ κ πζάλ μ πλσΰλαηηα πθ γ ληυθ ζκυ λυθ. αζαθ έα ίλέ εκυη βθ γάθα απσ κθ 5κ π.Υ. αδυθα, αζζΪ β δΪ κ β κυμ υθ ξέα δ θα έθαδ η ΰΪζβ εαδ εα Ϊ κυμ ζζβθδ δεκτμ ξλσθκυμ.17 ΢υηη κξά δμ ζκυ λδεΫμ δα δεα έ μ έξαθ ίΫίαδα εαδ σ κδ θ υηη έξαθ α ΰυηθΪ δα, απζκέ εΪ κδεκδ βζα ά, κδ κπκέκδ υθάγδααθ θα παέλθκυθ κ ζκυ λσ κυμ πλδθ απσ α ΰ τηα α. Σβθ εζα δεά π λέκ κ α ζκυ λΪ ζ δ κυλΰκτ αθ απσ δμ 8 κ πλπέ ηΫξλδ β τ β κυ βζέκυ εαδ κδ ζκυση θκδ εα Ϋίαζαθ ΰδα β ξλά β κυμ Ϋθα ηδελσ κίκζσ. δεσθα 16: ικθκη λδεσ Λκυ λδευθ ΰεα α

α δεκέ ξυλκδ θσμ βησ δκυ ζκυ λκτ ά αθ εαδ κδ ιάμ18:

πθ

βθ Πκηπβέα.

 Σκ απο υ άλδο, ξυλκμ φτζαιβμ πθ δαηΪ πθ  Σκ φβί έο, ξυλκμ Ϊ εβ βμ πθ φάίπθ  Σκ ίαζαθ έο, ξυλκμ ευλέπμ ζκυ λυθ  Σκ πυλδα άλδο, ξυλκμ γ ληαδθση θκμ πκυ απκ εκπκτ βθ φέ λπ β  Σκ αζ δπ άλδο, ξυλκμ εα Ϊζζβζκμ ΰδα βθ πΪζ δοβ κυ υηα κμ η αλπηα δεΪ Ϋζαδα.

Ο Ϊίαεαμ19 πκυ βλδασ αθ πΪθπ λέπκ α ά αθ απσ α βηαθ δεσ λα ιαλ άηα α πθ ζκυ λυθ. Πλκμ κ Ϋζκμ κυ 6κυ π.Υ. αδυθα αζζΪα δ ζέΰκ ηκλφά εαδ ΰέθ αδ πδκ λβξσμ εαδ λ υθ αδ πζΫκθ οβζΪ η ιτζδθ μ κεκτμ, παέλθ δ β ηκλφά εΪπκδκυ αυκυ ( υθάγπμ ε φαζά ζδκθ αλδκτ) εαδ Ϋ δ ι ζέ αδ Ϋθα έ κμ θ κυμ βθ πκζτ πλυδηβ ηκλφά κυ.20

17 Μπκτλαμ, ΥαλΪζαηπκμ, «Ι ολέα βμ Αλχδ ε οθδεάμ», Πλυ κμ Σσηκμ, γάθα 1999, ζ.427 18 Παπα κπκτζκυ, «ο Ιαηα δεόμ Σουλδ ηόμ από βθ αλχαδό β α Ϋωμ άη λα β Μαε οθέα εαδ β ΘλΪεβ», ζ.13

Λάηηα δεδπαδ έαμ: Η ζΫιβ Ϊίαεαμ έθαδ β ζζβθδεά ζΫιβ Ϊίαι πκυ τηφπθα η λέα αλξαέα ζ ιδεΪ βηαέθ δ πδθαεέ α, αθέ α, εΪ δ πκυ θ Ϋξ δ ίΪ β. 20 Καζζδαθ Ϊ, «Η δ ολέα ωθ Spa από βθ αλχαδό β α ωμ άη λα», λ υθβ δεά λΰα έα, γάθα 2009, ζ.7

- 14 -

Οδ ζκυ λδεΫμ ΰεα α θσ β μ ξυλπθ21:

α α Ϊ

δμ βησ δαμ ξλά βμ π λδζΪηίαθαθ λ δμ

 Πλυ β αέγκυ α: ηδελά κλγκΰυθδα αέγκυ α βθ κπκέα υπάλξ ηδα λΪΰπθβ ιαη θά θ λκτ. υ ζΪηίαθαθ ξυλα α ουξλΪ ζκυ λΪ.  τ λβ αέγκυ α: ευεζδεκτ ξάηα κμ βθ κπκέα υπάλξαθ κε υ ζ εΪθ μ ΰδα κυμ ζκυση θκυμ ευεζδεΪ εα αθ ηβηΫθ μ εαδ Ϋθαμ ξΪζεδθκμ ζΫίβ αμ β ηΫ β. υ ζΪηίαθαθ ξυλα α ξζδαλΪ ζκυ λΪ.  Σλέ β αέγκυ α: ηδα αέγκυ α πέ βμ ευεζδεκτ ξάηα κμ βθ κπκέα σηπμ υπάλξαθ εα π Ϊ ζ εΪθ μ ΰδα κυμ ζκυση θκυμ. υ ζΪηίαθαθ ξυλα α γ ληΪ ζκυ λΪ. Η πδ Ϋΰα β σζπθ αυ υθ πθ ξυλπθ ά αθ επθδεά η κπά ηΫ β.

> δεσθα 17: αζαθ έκ τ Θ αζκθέεβμ.

λπθ ζζβθδ

> δεσθα 18: π δεσθδ β κυ αζαθ έκυ

δευθ ξλσθπθ

βθ λξαέα ΰκλΪ

βθ ΰκλΪ βμ Θ

αζκθέεβμ.

Παπα κπκτζκυ, «ο Ιαηα δεόμ Σουλδ ηόμ από βθ αλχαδό β α Ϋωμ άη λα Μαε οθέα εαδ β ΘλΪεβ», ζ.12

- 15 -

απ α

χα α

α Ο ΙππκελΪ βμ α ξκζάγβε κυ δα δεΪ η α δΪφκλα φυ δεΪ θ λΪ εαδ δμ γ λαπ υ δεΫμ δ δσ β Ϋμ αυ υθ α κπκέα εαδ δΫελδθ ίΪ β βμ πλκΫζ υ άμ κυμ 23:

Πκζτ ία δεσ λσζκ βθ πδελΪ β β εαδ βθ ιΫζδιβ πθ γ ληυθ εαδ ουξλυθ ζκυ λυθ Ϋπαδι β θα ξσζβ β η λδευθ αλξαέπθ ζζάθπθ δ κλδευθ, δα λυθ, ΰ πΰλΪφπθ εαδ φδζκ σφπθ η κ φαδθση θκ πθ δαηα δευθ πβΰυθ. ΚΪπκδκδ απσ αυ κτμ έθαδ κ Ηλσ κ κμ (485421/415 π.Υ.), κ ΙππκελΪ βμ (460-380 π.Υ.),κ ΠζΪ πθαμ (427-347 π.Υ.), κ λδ κ Ϋζβμ (384-322 π.Υ.),κ Ηλσφδζκμ (331-280 π.Υ.), λα έ λα κμ (320 π.Υ.), κ ΢ λΪίπθαμ (64-23 π.Υ.) ε.α. ΠαλΪ κ ΰ ΰκθσμ σ δ ά αθ ζΪξδ κδ αυ κέ πκυ α ξκζάγβεαθ κυ δα δεΪ η κ γΫηα, π σ κ σζκδ έξαθ πδ βηΪθ δ βθ αιέα πθ πβΰυθ αυ υθ, αεσηβ εαδ κ λδ κφΪθβμ, κθ κπκέκ απκεαζκτ αθ «Άζκυ κθ» εαδ «Ρυπαλσθ»22 . ιέα δ θα αθαφΫλκυη β υηίκζά κυζΪξδ κθ τκ ι’ αυ υθ, κ γΫηα βμ υ λκγ λαπ έαμ, κυ Ηλσ κ κυ εαδ κυ ΙππκελΪ β.

ζυ β: βζα ά α θ λΪ πκυ υπΪλξκυθ α Ϋζβ εαδ δμ ζέηθ μ,  σηίλδα: α θ λΪ πκυ ξβηα έακθ αδ απσ β ίλκξά εαδ  η αζζδεΪ: ε έθα πκυ αθαίζτακυθ απσ π λυηα α υ Ϊ, σππμ αθαφΫλ δ κ έ δκμ, αθαίζτακυθ γ ληΪ εαδ π λδΫξκυθ έ βλκ, ξαζεσ, αλΰυλσ, ξλυ σ, γ έκ εαδ Ϊζζα η αζζδεΪ κδξ έα. 

Η δα άλβ β ά β απκεα Ϊ α β βμ υΰ έαμ ηΫ π βμ υ λκγ λαπ έαμ βλέα αδ β η ΰΪζβμ βηα έαμ δ δσ β α βμ δαφκλ δεάμ τ α βμ πθ υ Ϊ πθ. ΢ α Ϋλΰα κυ σθδ βθ πέ λα β κυ εζέηα κμ, πθ ηκλφκζκΰδευθ υθγβευθ εαδ βμ δα λκφάμ βθ αθγλυπδθβ υΰ έα. Σκ τθκζκ κυ Ϋλΰκυ κυ ΙππκελΪ β ΰδα α θ λΪ εαδ κ εζέηα, απκ ζ έ αθαηφδ ίά β α βθ πλυ β εζδθδεά υ λκγ λαπ έα, βθ κπκέα εζβλκ σ β δμ η αΰ θΫ λ μ ΰ θδΫμ. Οδ αθ δζάο δμ κυ ΰδα κ εζέηα εαδ δμ γ λαπ υ δεΫμ δ δσ β μ πθ θ λυθ εαδ πθ ζκυ λυθ γα απκ ζΫ κυθ β ίΪ β πΪθπ βθ κπκέα γα υΰελκ βγ έ β πδ άηβ βμ εζδηα κγ λαπ έαμ εαδ βμ υ λκγ λαπ έαμ. ΜΪζδ α, κ Ϋλΰκ κυ «Π λέ αΫλπθ, υ Ϊ πθ, σππθ», π λδΰλΪφ δ σζβ β δα δεα έα βμ υ λκγ λαπ έαμ η Ϋ κδκ λσπκ πκυ δαπδ υθ δ εαθ έμ ππμ θ δαφΫλ δ έπκ α απσ κθ τΰξλκθκ.

Ο δ κλδεσμ Ηλσ κ κμ (485- 421/415 π.Υ.), πέ βμ, ά αθ κ πλυ κμ παλα βλβ άμ πθ πβΰυθ η γ λαπ υ δεΫμ δ δσ β μ, ε έθκμ πκυ π λδΫΰλαο κλδ ηΫθ μ δαηα δεΫμ πβΰΫμ εαδ υθδ κτ , β ζκυ λκγ λαπ έα θα ΰέθ αδ η γ ληΪ ζκυ λΪ βθ Ϊθκδιβ εαδ η ουξλΪ κ εαζκεαέλδ εαδ θα ηβθ υπ λίαέθ δ 21 υθ ξ έμ βηΫλ μ. Οδ παλα βλά δμ κυ αυ Ϋμ έθαδ απκ ε Ϋμ απσ βθ δα λδεά αεσηβ εαδ άη λα. Ο ΙππκελΪ βμ (460- 375 π.Υ.), κ κπκέκμ γ πλ έ αδ κ πα Ϋλαμ βμ δα λδεάμ πδ άηβμ εαδ βμ υ λκγ λαπ έαμ ά αθ κ πλυ κμ πκυ η ζΫ β υ βηα δεΪ β γ λαπ υ δεά ξλά β πθ γ ληυθ εαδ ουξλυθ ζκυ λυθ εαδ βθ απκ υθΫ απσ β γλβ ε έα. 22

Καζζδαθ Ϊ γβθΪ, «Η δ ολέα ωθ Spa από βθ αλχαδό β α ωμ άη λα»,

Καζζδαθ Ϊ γβθΪ, «Η δ ολέα ωθ Spa από βθ αλχαδό β α ωμ άη λα», γάθα 2009, ζ.8

ζ.7-8

- 16 -

2.4. 100 π.Χ.-330 .Χ Ρ

α υ ο α ο α: ογ α α ο ο υ υ π α ά ου ρά: Aquae, Balnae, Therme

Σα θΫα πδ τΰηα α βθ αλξδ ε κθδεά, δ δαέ λα α υπσεαυ α, κ δηΫθ κ πκυ ίκάγβ βθ αθΪπ υιβ βμ γκζκ κηέαμ εαγυμ εαδ β πλσκ κμ βθ εα α ε υά πθ θ υππ δαευθ υ λαΰπΰ έπθ εαδ πθ δε τπθ αΰπΰυθ τ λ υ βμ εαδ απκξΫ υ βμ πθ πσζ πθ, υθ Ϋζ αθ η κυ δα δεσ λσπκ βθ ζ δκπκέβ β πθ ζκυ λυθ.

Η αΰΪπβ πθ ζζάθπθ ΰδα α ζκυ λΪ εζβλκ κ άγβε εαδ αθαπ τξγβε απσ κυμ Ρπηαέκυμ. Οδ Ρπηαέκδ υπάλιαθ πλαΰηα δεκέ ζΪ λ δμ πθ ζκυ λυθ, εαγυμ κ ζκτ δηκ ά αθ ΰδ’ αυ κτμ εκδθπθδεά υπκξλΫπ β εαδ κδ ηβ ζκυση θκδ δηπλκτθ αθ. «Καγ λδεκέ θακέ βμ Ϊλεαμ», Ϋ δ απκεαζκτ αθ κλδ ηΫθκδ απσ κυμ πλυ κυμ ξλδ δαθκτμ α λΪ δα εαδ δ δαέ λα πκζυ ζά ζκυ λΪ εΪγ ΰπθδΪ βμ απΫλαθ βμ λπηαρεάμ αυ κελα κλέαμ. ΢ αυ Ϊ υθπ έακθ αθ ΰδα υλ μ κδ Ρπηαέκδ πκζέ μ η εκπσ θα φλκθ έ κυθ εαδ θα εαζζππέ κυθ κ υηα κυμ, εαγυμ εαδ θα π λΪ κυθ υξΪλδ α δμ ζ τγ λ μ υλ μ κυμ.

πσ βθ π λδκξά βμ Καηπαθέαμ εαδ β Ρυηβ, α ζκυ λΪ δα σγβεαθ σζ μ δμ παλξέ μ πκυ εα αε κτ αθ κδ Ρπηαέκδ. Πδκ τεκζα σηπμ εαδ πδκ ΰλάΰκλα ιαπζυγβεαθ δμ π λδκξΫμ σπκυ έξ πλκβΰκυηΫθπμ αθαπ υξγ έ ά δα κγ έ κ ζζβθδεσμ πκζδ δ ησμ. ΢ δμ ίσλ δ μ παλξέ μ, α ζκυ λΪ εα α ε υΪακθ αθ πλυ κ Ϊ δκ απσ κυμ λα δπ δεκτμ αλξδ Ϋε κθ μ ΰδα δμ αθΪΰε μ κυ λα τηα κμ, β πκυ αδσ β α πθ ζκυ λυθ σηπμ ά αθ σ κ η ΰΪζβ, πκυ απκ Ϋζ αθ α πλυ α ε έλδα πκυ κδεκ κηάγβεαθ απσ κυμ Ρπηαέκυμ, εα Ϊ βθ εα Ϊε β β ηδαμ πσζβ ά βθ αθκδεκ σηβ β ηδαμ εαδθκτλδαμ. Η πέ ε οβ α ζκυ λΪ ΰέθ αδ εαγβη λδθά υθάγ δα ΰδα εΪγ Ρπηαέκ πκζέ β. πδπζΫκθ, β η ΰΪζβ δΪ κ β πθ ζκυ λυθ παζβγ τ αδ απσζυ α απσ φδζκζκΰδεΫμ εαδ πδΰλαφδεΫμ πβΰΫμ εαδ ευλέπμ απσ α αθαλέγηβ α ζ έοαθα υΰελκ βηΪ πθ ζκυ λυθ απαθ αξκτ βμ πδελΪ δαμ βμ λπηαρεάμ αυ κελα κλέαμ, απσ βθ φλδεά ηΫξλδ βθ ΰΰζέα εαδ απσ βθ Ιίβλδεά ξ λ σθβ κ ηΫξλδ α ίΪγβ βμ θα κζάμ. ΢ β Ρυηβ, κ 33 π.Υ., τηφπθα η απκΰλαφά κυ ΰλέππα (63–12 π.Υ.), υπάλξαθ 170 βησ δα αζαθ έα, α κπκέα Ϋφ α αθ κ Ϋζκμ πθ υ λκλπηαρευθ ξλσθπθ κθ θ υππ δαεσ αλδγησ πθ 856.24

Σα λπηαρεΪ ζκυ λΪ, ΰθπ Ϊ η βθ κθκηα έα ΘΫλη μ, Ϊλξδ αθ θα ι ζέ κθ αδ βθ Ι αζδεά ξ λ σθβ κ, βθ π λδκξά βμ Καηπαθέαμ, ά β απσ κθ 5κ - 4κ π.Υ. αδυθα εΪ π απσ βθ πδλλκά κυ ζζβθδεκτ βησ δκυ ζκυ λκτ, βζα ά κυ αζαθ έκυ, η δμ απαλαέ β μ ί ίαέπμ πλκ αληκΰΫμ. Η η Ϊ κ β βμ ξθκΰθπ έαμ βθ εα α ε υά ζκυ λυθ απσ κυμ ζζβθ μ κυμ Λα έθκυμ, κφ δζσ αθ β υξθά παφά πκυ έξαθ αθαπ τι δ κδ τκ ζακέ ζσΰπ πθ πκζζυθ ζζβθδευθ απκδεδυθ βμ Μ ΰΪζβμ ζζΪ αμ εαδ βμ ΢δε ζέαμ βθ ΰ δ κθδεά Ι αζέα. Οδ Ρπηαέκδ ηβξαθδεκέ ία δαση θκδ βθ εζβλκθκηδΪ κυ ζζβθδεκτ πθ τηα κμ, αθ δη υπδ αθ η υλβηα δεσ β α δμ θΫ μ αθΪΰε μ εαδ δμ απαδ ά δμ βμ πκξάμ κυμ ΰδα πκζυ Ϋζ δα εαδ ηααδεσ β α, ι ζέ κθ αμ παζδκτμ εαδ εαγδ λυθκθ αμ θΫκυμ τπκυμ ζκυ λδευθ ΰεα α Ϊ πθ.

- 17 -

Καζζδαθ Ϊ γβθΪ, «Η δ ολέα ωθ Spa από βθ αλχαδό β α ωμ άη λα»,

ζ.12

ου

Σα λέα έ β βμ ζκτ βμ απαέ β αθ, ξπλδεά βηδκυλΰέα, λ δμ δαφκλ δεΫμ αέγκυ μ α η ΰΪζα βησ δα ζκυ λδεΪ υΰελκ άηα α, δμ γΫλη μ -πκυ γα αθαζυγκτθ παλαεΪ π-. Οδ παζαδσ λ μ γΫλη μ πκυ αθαφΫλκθ αδ έθαδ η αιτ κυ 25 εαδ 12 π.Υ. ΢ κθ υ λκγ λαπ υ δεσ κηΫα ΰθπλέακυη σ δ πκζζκέ ζζβθ μ ΰδα λκέ α ξκζάγβεαθ β Ρυηβ η α γ ληΪ ζκυ λΪ. θαμ απσ αυ κτμ ά αθ εδ κ ζζβθαμ φδζσ κφκμ εαδ ΰδα λσμ Γαζβθσμ. ΢άη λα κθ ζζβθδεσ ξυλκ υακθ αδ λπηαρεΪ ζκυ λΪ κυμ Φδζέππκυμ ΚαίΪζαμ, βθ αλξαέα Οζυηπέα, β Μυ δζάθβ ε.Ϊ.

ποχ

Σα ζκυ λΪ ά αθ αλε Ϊ τθγ μ εα α ε υΫμ, έ πμ α πκζυπζκεσ λα ε άλδα απσ σ α Ϋε δ αθ κδ Ρπηαέκδ ηβξαθδεκέ εαδ αυ σ δσ δ ΰδα θα ζ δ κυλΰκτθ δεαθκπκδβ δεΪ, ε σμ απσ βθ αλξδ ε κθδεά κυμ αλ δσ β α Ϋπλ π θα αθ απκελέθκθ αδ εαδ δμ η ΰΪζ μ απαδ ά δμ τ λ υ βμ εαδ γΫληαθ βμ. Οδ ζκυ λδεΫμ ΰεα α Ϊ δμ βμ πκξάμ ε έθβμ δαελέθκθ αδ λ έμ ία δεΫμ εα βΰκλέ μ25:  



δεσθα 19: δΪ αιβ ξυλπθ

γ α α

υπδεσ λπηαρεσ ζκυ λσ. 25

- 18 -

Σκ Aquae: α γ ληΪ ζκυ λΪ. Σκ Balnae: βησ δκ ά δ δπ δεσ, ά αθ Ϋθα απζσ, π λδ σ λκ υθκδεδαεσ ζκυ λσ, κ κπκέκ δΫγ υθάγπμ ησθκ κυμ απαλαέ β κυμ ξυλκυμ ΰδα κ ηπΪθδκ. θαζκΰκτ π λέπκυ Ϋθα εΪγ 35 δαη λέ ηα α, αθ εαδ υπάλξαθ ηδελσ λα ζκυ λΪ, πμ εαδ πΫθ εΪγ κδεκ κηδεσ λΪΰπθκ. Οδ Therme: Ϊλξδ αθ θα ι ζέ κθ αδ ζέΰκ αλΰσ λα, πμ απκ Ϋζ ηα βμ αυιαθση θβμ πλκ έηβ βμ εαδ αΰΪπβμ πκυ Ϋ δξθαθ κδ πκζέ μ ΰδα α ζκυ λΪ. Ο πυλάθαμ κυμ ά αθ κδ ζκυ λδεΫμ ΰεα α Ϊ δμ κδ κπκέ μ π λδ κδξέακθ αθ απσ ξυλκυμ ΰδα πκζζΫμ Ϊζζ μ λα βλδσ β μ εαδ υπβλ έ μ ΰδα κυμ πδ εΫπ μ κυμ. ΢ α ξλσθδα πθ αυ κελα σλπθ κδ ΘΫλη μ ι ζέξγβεαθ εκζκ δαέα εΫθ λα αθαουξάμ εαδ ζ τγ λκυ ξλσθκυ, πκυ ξ έακθ αθ εΪγ βηαθ δεά πλπ τκυ α κυ λπηαρεκτ ελΪ κυμ.

Καζζδαθ Ϊ γβθΪ, «Η δ ολέα ωθ Spa από βθ αλχαδό β α ωμ άη λα»,

ζ.12

ου ΣΫζκμ, κυμ ξυλκυμ αυ κτμ υπάλξαθ πλκ κηΫμ πκυ δαεκ ηκτ αθ κ ξυλκ, η πλπ αΰπθδ Ϋμ α αΰΪζηα α κυ εζβπδκτ εαδ βμ εσλβμ κυ Τΰ έαμ πκυ ά αθ αλε Ϊ υθβγδ ηΫθα α ζκυ λΪ.

΢ βθ αλξά πθ αυ κελα κλδευθ ξλσθπθ, κλέ βε ηδα υπδεά αλξδ ε κθδεά φσληα σζ μ δμ ζκυ λδεΫμ ΰεα α Ϊ δμ, παλ’ σζ μ δμ εα Ϊ σπκυμ δαφκλΫμ. δ, β απζκτ λβ ηκλφά λπηαρεκτ ζκυ λκτ, π λδζαηίΪθ δ, αεκζκυγυθ αμ κ αλξαέκ ζζβθδεσ πλσ υπκ, λ δμ ία δεκτμ ξυλκυμ26:  Πλυ β αέγκυ α: Apodyterium – Frigidarium : υ υ ΰΪακθ αθ κ απκ υ άλδκ εαδ κ ουξλσ ζκυ λσ. Ο ία δεσμ ικπζδ ησμ βμ ά αθ ηδα πδ έθα η ελτκ θ λσ, θυ δμ η ΰΪζ μ ΘΫλη μ ευλδαλξκτ ηδα πδ έθα εκζτηίβ βμ, ΰθπ ά πμ Natatio, β κπκέα ηπκλκτ θα έθαδ εαδ υπαέγλδα. υ Ϊζζαααθ α λκτξα κυμ κδ πδ εΫπ μ εαδ ζΪηίαθαθ κ ελτκ ηπΪθδκ κυμ. αθ κ εαζτ λα δαεκ ηβηΫθκ πηΪ δκ, ζ δ κυλΰυθ αμ πμ ξυλκμ υπκ κξάμ, αφκτ απσ υ δ Ϋλξκθ αθ κδ ζκυση θκδ κθ εαγ’ αυ σ ξυλκ πθ ζκυ λυθ εαδ υ παλΫη θαθ η Ϊ κ ηπΪθδκ κυμ. πλσε δ κ υθάγπμ ΰδα Ϋθα κλγκΰυθδκ πηΪ δκ, η πέπ β κλκφά, ηβ γ ληαδθση θκ, πκυ ίλδ εσ αθ εκθ Ϊ βθ παζαέ λα (ΰυηθα άλδκ)-σ αθ αυ ά υπάλξ -. Κα Ϊ ηάεκμ πθ κέξπθ υπάλξαθ ξ δ Ϋμ εσΰξ μ ά ιτζδθα λΪφδα ΰδα βθ φτζαιβ πθ λκτξπθ εαδ ξαηβζκέ, ε δ κέ πΪΰεκδ ΰδα θα εΪγκθ αδ κδ πδ εΫπ μ. ΢ Ϊζζ μ, κλγκΰυθδ μ υθάγπμ, εσΰξ μ κπκγ κτθ αθ ζυξθΪλδα, απαλαέ β α ΰδα κ φπ δ ησ κυ ξυλκυ, εΪ δ πκυ έ ξυ εαδ ΰδα δμ υπσζκδπ μ αέγκυ μ.

δεσθα 20: Apodyterium α ε θ λδεΪ λπηαρεΪ ζκυ λΪ κυ Herculaneum27.

UNESCO World Heritage Site, Campania, Italy, Europe. κ ηπ αρεσ κυ απΫ κυ αθαπαλδ Ϊ αδ κ Σλέ πθ π λδευεζπηΫθκμ απσ ζφέθδα, Ϋθα ξ απσ δ, Ϋθα εαζαηΪλδ εαδ Ϋθα ξΫλδ η Ϋθα ηα έΰδκ. 27

Καζζδαθ Ϊ γβθΪ, «Η δ ολέα ωθ Spa από βθ αλχαδό β α ωμ άη λα», 14

ζ.13-

- 19 -

 τ λβ αέγκυ α: Tepidarium: σπκυ κδ ζκυση θκδ ζΪηίαθαθ Ϋθα ξζδαλσ ζκυ λσ. Η αέγκυ α αυ ά εα α ε υαασ αθ η Ϊ κ απκ υ άλδκ. Η παλαηκθά κυ ζκυση θκυ αυ σ κ ξυλκ, ίκβγκτ κ θα πλκ αλησα αδ πλκκ υ δεΪ κ υηα κυ απσ β ξαηβζά γ ληκελα έα κυ ουξλκτ ζκυ λκτ αυ ά κυ πση θκυ, γ ληκτ πηα έκυ εαδ αθ έ λκφα. δα βλκτ ηδα ηΫ λδα γ ληκελα έα εαδ ΰδ’ αυ σ κ ζσΰκ γ ληαδθσ αθ, υθάγπμ, ησθκ κ Ϊπ κ. Μσθκ η Ϊ βθ πζάλβ αθΪπ υιβ πθ ζκυ λυθ απΫε β πδ έθα β κπκέα π λδ έξ ξζδαλσ θ λσ.

δεσθα 21: λξαέα Ρπηαρεά Frigidarium (ελτα ζκυ λΪ), Πκηπβέα.

δεσθα 22: Φβφδ π σ απΫ κυ πκυ παλδ Ϊθ δ αΰδκθΪλ μ εαδ τξ αδ «Καζσ ΜπΪθδκ» κυμ ζκυση θκυμ, Πκηπβέα.

δεσθα 23:Tepidarium

- 20 -

α ε θ λδεΪ λπηαρεΪ ζκυ λΪ κυ Herculaneum.

 Σλέ β αέγκυ α: Caldarium : υ ίλέ εκθ αθ κδ ΰεα α Ϊ δμ ΰδα α γ ληΪ ζκυ λΪ. υ σμ ά αθ εαδ κ ζδεσμ πλκκλδ ησμ κυ πδ εΫπ β κπκτ, ε σμ κυ γ ληκτ ζκυ λκτ, ηπκλκτ θα εΪθ δ εαδ α ησζκυ λκ, ζσΰπ βμ υΰλα έαμ πκυ υπάλξ κ πηΪ δκ. Ο ία δεσμ ικπζδ ησμ αυ άμ βμ αέγκυ αμ π λδζΪηίαθ , ΰεα βηΫθβ βθ ηδα πζ υλΪ βμ, ηδα πδ έθα «alveus» η α σ θ λσ πκυ ι ξυλδα η Ϋθα ε δ σ κδξέκ απσ κθ υπσζκδπκ ξυλκ. ΢ ηδα βηδευεζδεά εσΰξβ κπκγ κτ αθ ηδα ηαληΪλδθβ ζ εΪθβ Labrum πΪθπ άλδΰηα, β κπκέα π λδ έξ ελτκ θ λσ ΰδα θα λκ έακυθ κδ ζκυση θκδ κ πλσ ππκ εαδ κ ζαδησ κυμ. Σκ πηΪ δκ έξ γ ληαδθση θκ πΪ πηα εαδ κέξκυμ πλκε δηΫθκυ θα δα βλ έ αδ β γ ληκελα έα υοβζΪ πέπ α εαδ ΰδ’ αυ σ κ ζσΰκ ά αθ Ϊη β ΰ δ θέα β η βθ έα γΫληαθ βμ κυ ζκυ λκτ. ΢ κ Ϊπ κ αυ άμ βμ αέγκυ αμ υπάλξ οβφδ π σ η εΪπκδκ γαζΪ δκ υθάγπμ γΫηα, θυ υξθΪ απ δεσθδα αθ Ϊζδα ΰδα θα υπ θγυηέα δ κυμ πδ εΫπ μ θα α φκλΫ κυθ, σξδ ησθκ ΰδα θα ηβ ΰζδ λκτθ αζζΪ ευλέπμ ΰδα θα ηβ εακτθ α πσ δα κυμ ζσΰπ βμ υοβζάμ γ ληκελα έαμ κυ πα υηα κμ (57κC). ΣΫ κδα παλΪ α β Ϋξ δ ίλ γ έ ζκυ λσ α ΥαθδΪ βμ Κλά βμ αζζΪ εαδ γΫλη μ βμ Ι αζέαμ. Μ λδεΪ απσ αυ Ϊ α οβφδ π Ϊ Ϋφ λαθ εαδ πδΰλαφΫμ, σππμ “Bene Lava”, πκυ υξσ αθ κυμ παλ υλδ εση θκυμ «Καζσ ΜπΪθδκ».

δεσθα 24: Caldarium

- 21 -

κ Forum Thermae βμ Πκηπβέαμ.

΢ αυ σθ ζκδπσθ κθ ία δεσ εκλησ πλκ Ϋγβεαθ εαδ Ϊζζκδ ξυλκδ, σππμ α poduteria, απκ υ άλδα αθ λυθ εαδ ΰυθαδευθ, β Palestra (=ΰυηθα άλδκ), κ Heliokamin (=ξυλκμ βζδα ηκτ), Elaeotherium Alipterium (=ξυλκμ ΰδα πΪζ δοβ η αλπηα δεΪ Ϋζαδα), η απκ Ϋζ ηα θα πλκετοκυθ αλε Ϋμ παλαζζαΰΫμ, π λδ σ λκ ά ζδΰσ λκ τθγ μ. Κα Ϊ ηδα υθάγβ πλαε δεά, κδ ουξλκέ ξυλκδ κυ ζκυ λκτ εα α ε υΪακθ αθ κ ίσλ δκ ηΫλκμ κυ υΰελκ άηα κμ θυ α α Ϊ πηΪ δα κ θκ δκ υ δεσ ηΫλκμ, πλκε δηΫθκυ θα ΰέθ αδ εαζτ λβ εη Ϊζζ υ β βμ βζδαεάμ γ λησ β αμ.

πδπζΫκθ, δαελέθκθ αδ ΰδα β πκδεδζέα ξλά βμ κδεκ κηδευθ υζδευθ, β υηη λδεά δΪ αιβ πθ ξυλπθ εαδ βθ Ϋθ κθβ ηθβη δαεσ β α κυ υθσζκυ πθ αλξδ ε κθδευθ κδξ έπθ. Κα α ε ταααθ η ΰΪζα κιπ Ϊ αθκέΰηα α, π λέ υζ μ κΫμ, γσζκυμ, αοέ μ εαδ εσΰξ μ. Σκ υΰελσ βηα δΫγ , πέ βμ, φαδλδ άλδα ΰδα κυμ φάίκυμ, ίδίζδκγάε μ αζζΪ εαδ αέγκυ μ υΰε θ λυ πθ, εάπκυμ εαδ λσηκυμ π λδπΪ κυ. Σα υπσΰ δα π λδζΪηίαθαθ πέ βμ κΫμ, δα λσηκυμ, αέγκυ μ πλκ ππδεκτ εαδ ξυλκυμ ηβξαθβηΪ πθ γΫληαθ βμ.

θ εαδ κ η ΰαζτ λκ ηΫλκμ βμ δαεσ ηβ βμ α παση θα ζκυ λΪ θ Ϋξ δ πδαά δ, πκζζκέ υΰΰλαφ έμ ξκζδΪακυθ βθ η ΰαζκπλΫπ δα εαδ πκζυ Ϋζ δΪ κυμ, η δμ οβζΫμ, γκζπ Ϋμ αέγκυ μ, α εαζΪ ηπ αρεΪ, α Ϋλΰα απΰλαφδεάμ, δμ π θ τ δμ η Ϋΰξλπηα ηΪληαλα, δμ α βηΫθδ μ λσφδΰΰ μ εαδ κθ αελδίσ ικπζδ ησ.28 Η κλΰΪθπ β πθ ξυλπθ ΰδθσ αθ η βθ κπκγΫ β β πθ ετλδπθ αδγκυ υθ εα Ϊ ηάεκμ θσμ Ϊικθα, πκυ απκ ζκτ κ ε θ λδεσ πυλάθα κυ υΰελκ άηα κμ, θυ κδ ζκδπκέ ίκβγβ δεκέ ξυλκδ κπκγ κτθ αθ δμ τκ πζ υλΫμ κυ, ξβηα έακθ αμ τκ υηη λδεΫμ π Ϋλυΰ μ. Οδ πδ εΫπ μ αεκζκυγκτ αθ ευεζδεά πκλ έα π λθυθ αμ απσ κυμ ετλδκυμ κυμ υ λ τκθ μ ξυλκυμ.29 Οδ ξυλκδ ξ δΪακθ αθ Ϋ κδα εζέηαεα, υ θα ξαλαε βλέακθ αδ πμ υπ λη ΰΫγ δμ εα α ε υΫμ. Καζζδαθ Ϊ γβθΪ, «Η δ ολέα ωθ Spa από βθ αλχαδό β α ωμ άη λα», γάθα 2009, ζ.15 29 Καθ Ϊεβ ζΫθβ, «ΟγωηαθδεΪ Λου λΪ οθ Εζζα δεό Χώλο», Σ ξθδεσ πδη ζβ άλδκ ζζΪ κμ, γάθα, 2004, ζ.24

δεσθα 25: ικθκη λδεά απ δεσθδ β πθ ζκυ λυθ Caracalla (Terme di Caracalla). Υ δ ηΫθα η αιτ πθ υθ 212-217 η.Υ. ά αθ α τ λα ηΫΰ γκμ ζκυ λΪ βθ αλξαέα Ρυηβ.

- 22 -

αΘ

ου

Η υθα σ β α ΰδα α σ ηπΪθδκ βησ δα ζκυ λΪ, υπάλξ ά β απσ κυμ ζζβθ μ πθ εζα δευθ ξλσθπθ. Η φ τλ β, σηπμ, θσμ κζκεζβλπηΫθκυ υ άηα κμ γΫληαθ βμ εαδ τ λ υ βμ πθ ζκυ λυθ αθάε δ κυμ Ρπηαέκυμ, κδ κπκέκδ πδθσβ αθ Ϋθα πλκβΰηΫθκ εαδ Ϋιυπθκ τ βηα γΫληαθ βμ, α υπόεαυ α. ΠβΰΫμ αθαφΫλκυθ κθ ΓΪδκ ΢Ϋλΰδκ ΟλΪ α πμ κθ ηπθ υ ά πθ υπκεατ πθ, ΰτλπ κ 80 π.Υ. Σα υπσεαυ α Suspensurae, σππμ υπκ βζυθ δ β κθκηα έα κυμ, έθαδ ξαηβζκέ εαδ υθάγπμ υπσΰ δκδ ξυλκδ εΪ π απσ α ηαληΪλδθα Ϊπ α πθ πηα έπθ κυ ζκυ λκτ σπκυ ευεζκφκλκτ αθ α εαυ Ϊ αΫλδα πκυ παλΪΰκθ αθ απσ βθ φπ δΪ βμ έαμ Praefurnium. Οδ ξυλκδ αυ κέ βηδκυλΰκτθ αθ η βθ υπ λτοπ β πθ απΫ πθ εαδ β άλδιά κυμ πΪθπ υζέ εκυμ Pilae.30

Καζζδαθ Ϊ γβθΪ, «Η δ ολέα ωθ Spa από βθ αλχαδό β α ωμ άη λα», γάθα 2009, ζ.16

δεσθα 26: ικθκη λδεά κηά κυ ηκθα βλδαεκτ ζκυ λκτ βμ Μκθάμ Παθαΰέαμ λί θκ Ϊζ δ. δεσθα 27: Άπκοβ πθ υπκεατ πθ, βθ κπκέα φαέθκθ αδ κδ δεσθα 28: Praefurnium: Η πθ ζκυ λδευθ πηα έπθ.

- 23 -

έα

βθ κπκέα ΰέθκθ αθ κδ εατ

υζέ εκδ Pilae. δμ ΰδα β γΫληαθ β

πέ βμ, ΰδα θα ηβ ξΪθ αδ β γ λησ β α, α αθκέΰηα α η αιτ πθ αδγκυ υθ εζ έθκθ αθ υθάγπμ η παλαπΫ α ηα ά η ιτζδθα γυλσφυζζα.31

Σκ τ βηα γΫληαθ βμ πθ πηα έπθ υηπζάλπ αθ ζέΰκ αλΰσ λα, κ 2κ ηδ σ κυ 1κυ π.Υ. αδυθα κδ γ ληαδθση θκδ κέξκδ εαδ θέκ , κδ γ ληαδθση θκδ γσζκδ. Η ευεζκφκλέα πθ γ ληυθ α λέπθ κυμ κέξκυμ εαδ κυμ γσζκυμ πδ υΰξαθσ αθ έ η πάζδθκυμ πζάθ μ ευεζδεάμ ά λΪΰπθβμ δα κηάμ πκυ φΪπ κθ αθ κυμ κέξκυμ, έ η πάζδθα πζαεέ δα λ πηΫθα ηπλσμ απσ κυμ κέξκυμ εα Ϊ Ϋ κδκ λσπκ, υ θα βηδκυλΰ έ αδ ε θσ αθΪη α βθ θδαέα, π λδεά πδφΪθ δΪ κυμ εαδ κθ κέξκ. Όζκ αυ σ κ τ βηα εαζυπ σ αθ υθάγπμ απσ κλγκηαληΪλπ β. Η εαλ δΪ κυ υ άηα κμ γΫληαθ βμ ά αθ ί ίαέπμ β έα Praefurnium η κθ δπζσ βμ λσζκ. θΪζκΰα η κ ηΫΰ γκμ εαδ δμ αθΪΰε μ κυ ζκυ λκτ υπάλξαθ π λδ σ λ μ απσ ηέα έ μ. υ Ϋεαδΰ , αθΪζκΰα η δμ εζδηα κζκΰδεΫμ υθγάε μ, η ευηαδθση θβ Ϋθ α β, β φπ δΪ πκυ αΫ αδθ κ θ λσ ΰδα κυμ ζκυση θκυμ, θυ αυ σξλκθα κ εαυ σμ αΫλαμ αιδκπκδκτθ αθ σππμ αθαφΫλγβε , ΰδα βθ γΫληαθ β πθ δαφσλπθ πηα έπθ ηΫ π κυ υ άηα κμ πθ υπκεατ πθ. Η φπ δΪ θ Ϋ ίβθ πκ Ϋ ΰδα έ ξλ δαασ αθ πκζτμ ξλσθκμ ΰδα θα α αγκτθ α ζκυ λΪ. Σα ιτζα εαδ παθδσ λα κ εΪλίκυθκ ά αθ β εατ δηβ τζβ ΰδα βθ παλαΰπΰά βμ απαδ κτη θβμ γ λησ β αμ. ΢ α ελα δεΪ ζκυ λΪ εαδ δμ γΫλη μ, κ ιτζκ εα Ϊ ετλδκ ζσΰκ πλκ λξσ αθ απσ α αυ κελα κλδεΪ Ϊ β.

< δεσθ μ 29,30: Η ζ δ κυλΰέα πθ υπκεατ πθ δμ λπηαρεΫμ γΫλη μ.

Οδ γ ληκελα έ μ πκυ αθαπ τ κθ αθ Ϋθα ζκυ λσ η κζκεζβλπηΫθκ τ βηα γΫληαθ βμ ά αθ αλε Ϊ υοβζΫμ. ΢ Ϋθα πηΪ δκ φέ λπ βμ «Laconica» ηπκλκτ αθ θα φ Ϊ κυθ αεσηβ εαδ κυμ 80κC. Οδ εαηΪλ μ εαδ κδ γσζκδ ίκβγκτ αθ δ δαέ λα βθ δα άλβ β βμ π άμ γ ληκελα έαμ εαδ βθ κηκδσηκλφβ δΪξυ ά βμ κ πηΪ δκ.

Καζζδαθ Ϊ γβθΪ, «Η δ ολέα ωθ Spa από βθ αλχαδό β α ωμ άη λα», γάθα 2009, ζ.16-17

- 24 -

ο ου

αΎ

ποχ

ζΫίβ αμ πΪθπ απσ βθ έα κυ ζκυ λκτ, κ κπκέκμ έξ βθ ηκλφά λδυθ υΰεκδθπθκτθ πθ ζ ίά πθ εα αεσλυφβ δΪ αιβ: κ αθυ λκ π λδ έξ ελτκ θ λσ, κ η αέκ ξζδαλσ εαδ κ εα υ λκ, πΪθπ αελδίυμ απσ β φπ δΪ, π λδ έξ κ εαυ σ θ λσ πκυ παλκξ υσ αθ βθ πδ έθα κυ γ ληκτ ζκυ λκτ. θαμ Ϊζζκμ πζάθαμ παλ έξ ελτκ θ λσ βθ πδ έθα κυ Frigidarium, κ Labrum αζζΪ εαδ σπκυ αζζκτ ξλ δαασ αθ.

Οδ Ρπηαέκδ Ϋ δθαθ η ΰΪζβ βηα έα βθ τ λ υ β πθ πσζ πθ, ΰ ΰκθσμ πκυ απκ Ϋζ βηαθ δεσ κδξ έκ ΰδα βθ αθκδεκ σηβ β πθ ζκυ λυθ εαδ βθ αθΪπ υιβ βμ ζκυ λκγ λαπ έαμ, φσ κθ β πλσκ κμ πκυ υθ ζΫ βε α υ λαυζδεΪ υ άηα α θ λκτ ά αθ η ΰΪζβ. Η αφγκθέα κυ θ λκτ πκυ ια φΪζδααθ, Ϋεαθ υθα ά β βηδκυλΰέα πζάγκυμ ε δ ηΪ πθ ξ δευθ η κ θ λσ (ελάθ μ, θυηφαέα), πκυ θ έξαθ ησθκ πφ ζδηδ δεά αζζΪ εαδ δαεκ ηβ δεά αιέα.32

λε Ϊ ι ζδΰηΫθκ ά αθ εαδ κ τ βηα απκξΫ υ βμ απσ πάζδθκυμ πζάθ μ ά απσ αΰπΰκτμ φ δαΰηΫθκυμ απσ ζέγκυμ ά πάζδθ μ πζΪε μ πκυ δΫ λ ξαθ α ζκυ λΪ υπκΰ έπμ ά ηΫ α κυμ δα λσηκυμ υπβλ έαμ. Σκ ξλβ δηκπκδβηΫθκ θ λσ απσ δμ πδ έθ μ, εα Ϋζβΰ κθ υπσθκηκ αζζΪ ηπκλκτ πέ βμ θα ξτθ αδ πΪθπ κ α σ Ϊπ κ, βηδκυλΰυθ αμ α ησ εαδ πζΫθκθ Ϊμ κ αυ σξλκθα. Καδ πΪζδ σηπμ εα Ϋζβΰ κθ υπσθκηκ απσ κυμ π λδη λδεκτμ αΰπΰκτμ πκυ υπάλξαθ δμ αέγκυ μ.34

Σκ θ λσ αλξδεΪ αθ ζκτθ αθ απσ πβΰΪ δα εαδ Kδθ Ϋλθ μ33, Ϋ δ υξθΪ βηδκυλΰκτθ αθ πλκίζάηα α βθ κηαζά λκφκ κ έα πθ ζκυ λυθ, ευλέπμ σ αθ αυ Ϊ Ϋλ υαθ. έθαδ πκζτ πδγαθσ αυ σμ θα έθαδ εαδ κ ζσΰκμ κυ αλξδεΪ π λδκλδ ηΫθκυ η ΰΫγκυμ πθ ζκυ λυθ. Μσθκ αλΰσ λα, η βθ εα α ε υά πθ υ λαΰπΰ έπθ, σγβε δεαθκπκδβ δεά ζτ β δμ αθΪΰε μ τ λ υ βμ πθ ζκυ λυθ, πκυ φυ δεΪ ά αθ λΪ δ μ. Η ια φΪζδ β παλκξάμ θ λκτ η υθ ξά λκά, ί ζ έπ εα Ϊ πκζτ δμ υθγάε μ υΰδ δθάμ α ζκυ λΪ, τΰελδ β η κ Ϊ δηκ θ λσ, πκυ ησθκ εα Ϊ δα άηα α αζζαασ αθ κ παλ ζγσθ. Σκ θ λσ απκγβε υσ αθ ηδα υθάγπμ υπ λυοπηΫθβ ιαη θά εκθ Ϊ κ ζκυ λσ, ΰδα θα κ βΰβγ έ εα σπδθ η ηκζτί δθκυμ πζάθ μ α δΪφκλα βη έα κυ ζκυ λκτ. λξδεΪ, υ λ υσ αθ κ

δεσθα 31: θαπαλΪ 32 33

Μπκτλαμ, «Ι ολέα βμ Αλχδ ε οθδεάμ», Πλυ κμ Σσηκμ, γάθα, 1999, Οδ Κδθ Ϋλθ μ έθαδ υπσΰ δ μ ιαη θΫμ θ λκτ

ζ.426 34

- 25 -

α β βμ εα α ε υάμ θσμ Caldarium.

Καζζδαθ Ϊ, «Η δ ολέα ωθ Spa από βθ αλχαδό β α ωμ άη λα»,

ζ.19

Η ο

ου

΢ βθ αλξαδσ β α, α ζκυ λΪ, ε σμ απσ ξυλκδ υΰδ δθάμ, ΰέθκθ αδ εαδ ξυλκδ εκδθπθδεάμ υθαθα λκφάμ, Ϊγζβ βμ εαδ πθ υηα δεάμ π λδ υζζκΰάμ, κδξ έα πκυ υηίΪ δααθ η α δ υ β βμ λπηαρεάμ εκδθπθέαμ, εαγυμ εαδ τηίκζα ΰκά λκυ βμ αυ κελα κλέαμ. Άθγλππκδ εΪγ βζδεέαμ εαδ εκδθπθδεάμ Ϊιβμ π λθκτ αθ Ϋθα βηαθ δεσ ηΫλκμ βμ βηΫλαμ κυμ ε έ. ΢ κυμ ξυλκυμ αυ κτμ εζ έθκθ αθ πκζτ υξθΪ ηπκλδεΫμ υηφπθέ μ ά ΰέθκθ αθ εΪγ έ κυμ υαβ ά δμ ξ δεΪ η α γΫηα α πκυ απα ξκζκτ αθ κθ ηδελσεκ ηκ ηδαμ πσζβμ ά κζσεζβλβ βθ αυ κελα κλέα. Οδ πκζέ μ αθ Ϊζζα αθ δ ά δμ εαδ δαησλφπθαθ Ϊπκοβ ηαγαέθκθ αμ α ζ υ αέα πκζδ δαεΪ θΫα εαδ δμ ι ζέι δμ απσ δμ λα δπ δεΫμ πδξ δλά δμ κυ ελΪ κυμ. ΣΫζκμ, κδ δΰηΫμ ξαζΪλπ βμ εαδ απσζαυ βμ πκυ ξΪλδααθ α ζκυ λΪ κυμ πκζέ μ, βηδκυλΰκτ αθ κ εα Ϊζζβζκ εζέηα ΰδα βθ ξ δλαΰυΰβ ά κυμ εαδ βθ αθΪπ υιβ πλκπαΰΪθ αμ απσ κυμ δ ξυλκτμ βΰΫ μ.

Μπκλ έ ζκδπσθ, σππμ έθαδ φαθ λσ, α ζκυ λΪ θα απκ ζκτ αθ αθαπσ πα κ εκηηΪ δ βμ εαγβη λδθσ β αμ κυ ζακτ βθ πκξά ε έθβ, π σ κ αλε κέ ά αθ εαδ ε έθκδ πκυ θαθ δυθκθ αθ βθ σζβ ζκυ λδεά δα δεα έα, υπκ βλέακθ αμ ξαλαε βλδ δεΪ ππμ κ δ λυ αμ πλΫπ δ θα Ϋλξ αδ πμ απκ Ϋζ ηα βμ εζβλάμ φυ δεάμ λΰα έαμ εαδ σξδ βμ ηβ παλαΰπΰδεάμ παλαηκθάμ Ϋθα εαυ σ πηΪ δκ. Οδ Ρπηαέκδ, σηπμ, Ϋη δθαθ ΰθπ κέ βθ Ι κλέα ΰδα β ζα λ έα κυμ ΰδα δμ αθΫ δμ εαδ βθ πκζυ Ϋζ δα, αδ δκζκΰυθ αμ βθ αθΪπ υιβ κυ γ ηκτ πθ ζκυ λυθ εαδ βθ ζ δκπκέβ β βμ ξθκζκΰέαμ κυμ σ κ η ΰΪζκ ίαγησ. ιΪζζκυ, κδ υπβλ έ μ πκυ δΫγ αθ α ζκυ λΪ ά αθ απ λδσλδ α πκζζΫμ: ηα Ϊα, απκ λδξυ δμ, εκηηυ δμ, π λδπκέβ β Ϊελπθ, αδ γβ δεά πλκ υπκυ εαδ υηα κμ. ΠκζζΫμ απσ αυ Ϋμ δμ ιυπβλ ά δμ δμ πλσ φ λαθ κδ κτζκδ πκυ Ϋφ λθαθ ηααέ κυμ, κδ κπκέκδ Ϋπλ π πέ βμ θα φυζκτθ α θ τηα α εαδ α εκ ηάηα α πθ αφ θ δευθ κυμ απσ κυμ εζΫφ μ. Όζα α ζκυ λδεΪ έ β (π Ϋ μ, πκτ λ μ, αλπηα δεΪ Ϋζαδα), έ α Ϋφ λθαθ ηααέ κυμ κδ ζκυση θκδ, έ ηπκλκτ αθ θα α πλκηβγ υ κτθ απσ α ηαΰααδΪ κυ ζκυ λδεκτ υΰελκ άηα κμ.

΢ βθ εα α ε υά αζζΪ εαδ βθ πδ ε υά πθ ζκυ λυθ υθ δ Ϋφ λαθ, ε σμ κυ έ δκυ κυ αυ κελΪ κλα εαδ κυ ζακτ, εαδ πκζζκέ Ϊζζκδ παλΪΰκθ μ σππμ πκζζκέ απσ κυμ υΰ θ έμ πκυ δ ε δεκτ αθ εΪπκδκ αιέπηα, ΰθπλέακθ αμ σ δ η αυ σθ κθ λσπκ γα ΰέθκθ αθ ζακφδζ έμ εαδ γα ια φΪζδααθ βθ εζκΰά ά παθ εζκΰά κυμ.35

Καζζδαθ Ϊ, «Η δ ολέα ωθ Spa από βθ αλχαδό β α ωμ άη λα»,

ζ.20

- 26 -

πσ σ α αθαφΫλγβεαθ, γ πλ έ αδ σ δ βθ ίυααθ δθά π λέκ κ, β ξλά β πθ ζκυ λυθ έξ σ κ κπα κτμ σ κ εαδ αλθβ Ϋμ. υ σ π σ κ, θ ηπσ δ βθ αθΫΰ λ β ζκυ λδευθ ΰεα α Ϊ πθ, α ΰθπ Ϊ ίαζαθ έα (ά εα Ϊ κυμ ίυααθ δθκτμ, ζκτ ηα)36 κδ κπκέ μ δαελέθκθ αθ δμ ιάμ εα βΰκλέ μ: •

•

Σα βησ δα ζκυ λΪ, πκυ πλκκλέακθ αθ ευλέπμ ΰδα Ϊπκλκυμ πκζέ μ εαδ β απΪθβ κυμ αθαζΪηίαθ β πκζδ έα ά ξκλβΰκτθ αθ απσ πζκτ δκυμ δ δυ μ. Σα ζκυ λΪ αυ Ϊ ξπλκγ κτθ αθ α εΫθ λα πθ πσζ πθ. Σα δ δπ δεΪ ζκυ λΪ, σπκυ ξλβ δηκπκδκτθ αθ απσ τπκλκυμ εαδ ξπλκγ κτθ αθ ευλέπμ κυμ εάπκυμ αζζΪ εαδ α πηΪ δα πθ εα κδεδυθ κυμ. Σα γ λαπ υ δεΪ ζκυ λΪ, πκυ ε έακθ αθ πλκΪ δα εαδ π λδκξΫμ σπκυ υπάλξαθ γ ληΫμ πβΰΫμ.

Σα ηκθα βλδαεΪ ζκυ λΪ, σπκυ ΰέθκθ αθ ξλά β γ ληκτ δαηα δεκτ θ λκτ εαδ δα έγ θ κ α γ θ έμ Ϋθαθ δ αηκδίάμ.

> δεσθα 32: Λκυ λσ ΢πΪλ βμ. ΚΪ κοβ δ κΰ έκυ εαδ βμ πθ υπκεατ πθ.

Ϊγηβμ

Καθ Ϊεβ ζΫθβ, «ΟγπηαθδεΪ Λκυ λΪ κθ Εζζα δεσ Υυλκ», Σ ξθδεσ πδη ζβ άλδκ ζζΪ κμ, γάθα 2004, ζ.27

- 28 -

υ α

Σα ίυααθ δθΪ ζκυ λΪ, αεκζκυγυθ αμ β λπηαρεά εα α ε υα δεά παλΪ κ β, δα βλκτθ βθ αλξαέα δΪ αιβ πθ λδυθ ξυλπθ. ΢ β γΫ β κυ Apodyterium υθαθ Ϊη α πκ υ Ϊ ά πσ υ λα, β γΫ β κυ Frigidarium κ Φυξλκζκτ δκ, β γΫ β κυ Tepidarium κ Υζδαλκοτξλδκ εαδ β γΫ β κυ Caldarium κ ζ ΰση θκ σθ ά 37 Θ λησθ .

Ο φπ δ ησμ πθ ζκυ λυθ δμ λπηαρεΫμ γΫλη μ ΰδθσ αθ απσ ηδελΪ αθκέΰηα α. Ο λσπκμ αυ σμ υδκγ άγβε απσ κυμ ίυααθ δθκτμ, κδ κπκέκδ η Ϋ λ οαθ α αθκέΰηα α ηδελΪ παλΪγυλα πκυ κπκγ κτθ αθ οβζΪ κ ε έ ηα αζζΪ ησθκ κυμ υ λ τκθ μ ξυλκυμ, θυ ΰδα κυμ ξυλκυμ πθ ζκυ άλπθ ξλβ δηκπκδκτ αθ ηδελΫμ ευεζδεΫμ ΰυΪζδθ μ κπΫμ, πκυ κθκηΪακθ αθ κηφαζκέ εαδ κπκγ κτθ αθ πΪθπ κυμ λκτζκυμ, σππμ αλΰσ λα α κυλεδεΪ ξαηΪη. Ο ξθβ σμ φπ δ ησμ ΰδθσ αθ η εαθ άζδα ζα δκτ38.

Σα ε έλδα πθ ζκυ λυθ ά αθ εα Ϊ εαθσθα γκζπ Ϊ εαδ Ϋ δ, α ηΫξλδ άη λα παση θα, έθκυθ βθ θ τππ β ίυααθ δθκτ θακτ. γΫληαθ β κυ θ λκτ πδ υΰξΪθ αδ η βθ ξλά β πθ ά β ΰθπ υθ απσ β λπηαρεά πκξά υπκεατ πθ. Οδ π λδεΫμ πδφΪθ δ μ πθ πκζυ ζΫ λπθ ζκυ λυθ Ϋφ λαθ υξθΪ π θ τ δμ η ηΪληαλα ά εαδ οβφδ π Ϊ. ΢ κθ κηΫα βμ κδεκ κηδεάμ δαελέθ αδ β υ βηα δεά ξλά β κτίζπθ, λκτζπθ ξπλέμ αοέ μ, φαδλδευθ λδΰυθπθ εαδ β πλκ έηβ β βμ ξλπηα δ άμ δαεσ ηβ βμ, πκυ π λδζΪηίαθ ξλπηα δ Ϊ πδξλέ ηα α, κλγκηαληαλυ δμ, ηκθκζδγδεκτμ εέκθ μ, οβφδ π Ϊ η παλα Ϊ δμ γαζΪ δπθ αυπθ, αθγυθ, εαλπυθ, φυ υθ, πκυζδυθ αζζΪ εαδ ηυγκζκΰδεΪ γΫηα α εαδ α λδ ηκέ. πέ βμ, πκζζΪ βη έα απ δεκθέακθ αδ ΰΰ ΰλαηηΫθκδ αυλκέ εαδ απΰλαφδεά αΰέπθ δεσθπθ.

δεσθα 33: ΚΪ κοβ πθ Λκυ λυθ Παλαηυγέαμ.

Ξ. ΢εΪλπδα – Υσδπ ζ, «Λκυ λκγ λαπ έα εαδ θαουξά. Ι κλδεά ιΫζδιβ πθ Λκυ λυθ», University Studio Press, Θ αζκθέεβ 1996, ζ.29-30

38 ΢εΪλπδα – Υσδπ ζ, «Λκυ λκγ λαπ έα εαδ θαουξά. Ι κλδεά ιΫζδιβ πθ Λκυ λυθ», ζ.42

- 29 -

Ο ικπζδ ησμ πθ ζκυ λδευθ ΰεα α Ϊ πθ π λδζΪηίαθ α ιάμ: • κ ΥΪζεπηα ά Υαζεέκθ: κξ έκ κ κπκέκ γ ληαδθσ αθ κ θ λσ πΪθπ πυλέηαξα κτίζα, • κθ ΚΪ κθ/ Κα έκθ/ ΢έ ζα: κξ έκ η κ κπκέκ ξυθσ αθ κ θ λσ κθ ζκυση θκ, • κ αλΫζζδκθ ά κτ δμ: κξ έκ κ κπκέκ απκγβε τκθ αθ θ λσ, • κ Πτ ζκ/ Ϊλδθγκ/ΜΪελα/Εηία ά: ζκυ άλαμ η αλε σ ίΪγκμ, υ θα εαζτπ αδ απσ κ θ λσ κ ζκυση θκμ, • β Θ ληκλλσβ: ελκυθσμ η ξάηα ε φαζάμ αυκυ ά αθγλυπκυ, • β ΚζΪπαδ ά ΢εΪηθα: ιτζδθα ίΪγλα ΰδα θα εΪγκθ αδ κδ ζκυση θκδ, • α ΦΪγδα: αθέ μ ΰδα θα π λπα κτθ κδ ζκυση θκδ εαδ θα ηβθ πα κτθ κ Ϊπ κ.

υχ

α Χ

υ α

δα δεα έα κυ ζκυ λκτ β ίυααθ δθά π λέκ κ δΫφ λ απσ β λπηαρεά. ε σμ απσ κυμ ετλδκυμ ξυλκυμ πκυ πλκκλέακθ αθ ΰδα κ ζκτ δηκ, εαδ κυμ ίκβγβ δεκτμ ξυλκυμ υΰδ δθάμ, υπάλξαθ εαδ α π λέπ λα πκυ κ βΰκτ αθ α απκ υ άλδα σπκυ κδ ζκυση θκδ Ϋ δθαθ α θ τηα Ϊ κυμ, α κπκέα φτζαΰαθ εα υ λκδ υπΪζζβζκδ. Οδ ζκυση θκδ πλδθ απσ κ γ λησ ζκυ λσ αζ έφκθ αθ η Ϋζαδα ά Ϊζζ μ αλπηα δεΫμ κυ έ μ, πλκε δηΫθκυ θα φυζΪικυθ κ Ϋληα κυμ. Π λδξτθκθ αθ η ξζδαλσ θ λσ εαδ Ϋπ δ α π λθκτ αθ κ γ λησ φδ λπ δεσ ζκυ λσ, σπκυ αηΫ πμ κδ κτζκδ ά κδ Παλαξτ μ κυμ Ϋ λδίαθ η κ ΢παλ έκθ ( φκυΰΰΪλδ απσ πΪλ α) εαδ ΢ηέΰηα (΢απυθδκθ ά ΢απκτθδθ). Κα σπδθ κ ζκυση θκμ Ϋπαδλθ κ ουξλσ ζκυ λσ εαδ η Ϊ βθ πΪζ δοβ η ητλα, θ τθκθ αθ η α ζκυ λδεΪ λκτξα εαδ αθΫίαδθ κ β υξα άλδκ εαδ αθαουε άλδκ. Σα ίυααθ δθΪ γ λησζκυ λα δΫγ αθ εαδ τ λκ σλκφκ, κθ κπκέκ υΰε θ λυθκθ αθ κδ ζκυση θκδ ΰδα ξαζΪλπ β εαδ αθΪπαυ β πΪθπ αθΪεζδθ λα39.

πέ βμ, ΰθπ Ϊ ζκυ λδεΪ αθ δε έη θα γ πλκτθ αθ κ Ξτ λκθ ά Ξτ λα, α Πλκ σοδα εαδ υφΪ ηα α πκυ π λδ τζδΰαθ κ υηα, α δΪφκλα κξ έα αλπηα δευθ ζαέπθ, κδ ηυλκγάε μ, εαγυμ εαδ εζδθκ ε πΪ ηα α.

39 ΢εΪλπδα – Υσδπ ζ, «Λκυ λκγ λαπ έα εαδ θαουξά. Ι κλδεά ιΫζδιβ πθ Λκυ λυθ», ζ.39-41

- 30 -

Σκ πλκ ππδεσ πκυ ιυπβλ κτ κ ζκυ λδεσ υΰελσ βηα ά αθ κ ιάμ: • κ αζαθ τμ ά αζαθ υ άμ: κ δ υγτθπθ α ζκυ λΪ, • κ Εΰεατ βμ ά ΚαηδθΪλβμ: εα υ λκμ υπΪζζβζκμ πκυ Ϊθαί κ εαηέθδ κυ ζκυ λσ, • κ Π λδξτ βμ/ Παλαξτ βμ/ Λκυ λΪλβμ/ Λκτ βμ: εα υ λκμ υπΪζζβζκμ πκυ π λδΫζκυ εαδ απσπζυθ ζκυση θκ, εαδ Ϋπ δ α Ϊ δαα α απσθ λα, • κ Εηία Ϊλδκμ: εα υ λκμ υπΪζζβζκμ, υπ τγυθκμ βμ ηία άμ, • κ Πλπ ηία Ϊλδκμ: υπ τγυθκμ κυ ία δζδεκτ ζκυ λκτ, • κδ ΚαοΪλδκδ ά α αε αέ: αυ κέ πκυ η Ϋφ λαθ εαδ φτζαΰαθ α ζκυ λδεΪ έ β ( α ία δζδεΪ ζκυ λΪ).

πδπζΫκθ, κ θ λσ, τηίκζκ απάμ, υΰ έαμ εαδ πκζδ δ ηκτ Ϋπαδα πλπ αΰπθδ δεσ λσζκ βθ εαγβη λδθσ β α βμ υααθ δθάμ π λδσ κυ, π σ κ φαέθ αδ σ δ κ πλσίζβηα πλκηάγ δαμ θ λκτ κ υαΪθ δκ ά αθ Ϋθ κθκ. Οδ π λδκξΫμ σπκυ αθΪίζυααθ γ ληκπβΰΫμ, σππμ β ΰξέαζκμ ά α Πτγδα, ά αθ γ λαπ υ δεκέ ξυλκδ κυμ κπκέκυμ εα Ϋφ υΰαθ κδ α γ θ έμ ΰδα θα απαζζαΰκτθ απσ εΪπκδ μ α γΫθ δ μ. Οδ πβΰΫμ αυ Ϋμ Ϋ π αθ κ εέθβ λκ ΰδα β βηδκυλΰέα ζκυ λυθ εαδ β η α λκπά πθ π λδκξυθ πκζυ ζ έμ ζκυ λκπσζ δμ. Σα ζκυ λΪ ζ δ κυλΰκτ αθ σζ μ δμ βηΫλ μ βμ ί κηΪ αμ εαδ α πδ εΫπ κθ αθ Ϊθγλππκδ εΪγ φτζκυ, βζδεέαμ εαδ εκδθπθδεάμ Ϊιβμ. Σκ υΰλσ κδξ έκ, ε σμ απσ αθαΰεαέκ ηΫ κ εαγβη λδθάμ πδίέπ βμ ά αθ εδ Ϋθαμ λσπκμ ε σθπ βμ δαφκλ δεκτ τπκυ. δ, παλΪ βθ ελδ δεά πκυ Ϊ εβ αθ κδ Πα Ϋλ μ βμ εεζβ έαμ β υθάγ δα κυ ζκυ λκτ, ΰδα κυμ υααθ δθκτμ α ζκυ λΪ απκ ζκτ αθ εδ ε άζπ β εκδθπθδεάμ απάμ, πκυ ζ δ κυλΰκτ εαδ πμ σπκμ υθΪθ β βμ, υαά β βμ αζζΪ εαδ πέ διβμ ΰδα δμ ΰυθαέε μ κδ κπκέ μ έξαθ ζδΰσ λα δεαδυηα α απσ κυμ Ϊθ λ μ εαδ β υηη κξά κυμ βθ εκδθπθδεά απά ά αθ π λδκλδ ηΫθβ.

υηη κξά α ζκυ λΪ πΫίαζ βθ εα αίκζά πζβλπηάμ, κ ζ ΰση θκ “ αζαθδεσ θ έ δηκ”, θυ υπάλξαθ εαδ βησ δα πλ Ϊθ ζκυ λΪ. πδπζΫκθ, ΰδα β η ΰαζτ λβ ια φΪζδ β σ πθ, ΰτλπ απσ α η ΰΪζα ζκυ λδεΪ υΰελκ άηα α, πκυ έξαθ δμ π λδ σ λ μ φκλΫμ λαΰπθδεά δΪ αιβ, ζ δ κυλΰκτ ηπκλδεά κΪ β κπκέα Ϋΰαα π λέπ λα πκυ πζάλπθαθ θκέεδκ. λξδεΪ, σππμ εαδ κυμ λπηαρεκτμ ξλσθκυμ, α ζκυ λΪ ά αθ ηδε Ϊ, θυ β υθΫξ δα δαξπλέ βεαθ ηάηα α ΰδα Ϊθ λ μ εαδ ΰυθαέε μ, α ΰθπ Ϊ πμ έ υηα. υ Ϊ παλκυ έαααθ υηη λέα εαδ έξαθ εκδθά υπσεαυ β ΰεα Ϊ α β, β κπκέα δαθ ησ αθ η κλγκΰπθδεκτμ θ κδξδ ηΫθκυμ πζάθ μ κυμ δΪφκλκυμ ξυλκυμ εαδ ηΫ α απ’ αυ κτμ δ λξσ αθ κ γ λησμ αΫλαμ, σππμ αελδίυμ εαδ δμ λπηαρεΫμ γΫλη μ.

- 31 -

Η πα α

υ α

ξλά β πθ δαηα δευθ ζκυ λυθ π λδκλέ βε απσ κθ 7κ αδυθα η.Υ. ιαδ έαμ βμ η έπ βμ κυ πζβγυ ηκτ, βμ Ϋζζ δοβμ θ λκτ εαδ κυ υοβζκτ εσ κυμ υθ άλβ άμ κυμ, η απκ Ϋζ ηα κ ε δλδαεσμ πζκτ κμ α δαεΪ θα αη ζ έ αδ. υπΪγ δα πθ υζδευθ εα α ε υάμ πθ ε δ ηΪ πθ αυ υθ, β ηβ υθ ξάμ υθ άλβ ά κυμ ΰδα ζσΰκυμ κδεκθκηδεάμ τφ βμ εαδ β Ϋζζ δοβ κυ κδξ έκυ βμ δ λσ β αμ, έθαδ κδ ία δεκέ ζσΰκδ πκυ έθαδ ζΪξδ α α παση θα ίυααθ δθΪ ζκυ λΪ δμ ηΫλ μ ηαμ. υ σ υηίαέθ δ ΰδα έ κδ εα κδεέ μ εαδ α ε άλδα εαγβη λδθάμ ξλά βμ, σππμ αυ Ϊ α κπκέα αθαφ λσηα , Ϋξκυθ εα Ϊ εΪπκδκ λσπκ «βη λκηβθέα ζάι πμ» αθ έγ β η α γλβ ε υ δεΪ ά κξυλπηα δεΪ ε άλδα πκυ απσ βθ δΰηά πκυ εα α ε υΪακθ αδ απκε κτθ «ηθβη δαεσ» ξαλαε άλα. Χ

σ κ θ εζ έπ δ β δ Ϋα κυ ζκυ λκτ, αφκτ α α δεΪ εΫθ λα, δμ κδεέ μ βμ αθυ λβμ Ϊιβμ, αζζΪ εαδ ηκθΫμ40 απαθ υθ αδ ζκυ λδεΪ ε έ ηα α, σππμ έξθκυθ κδ ΰλαπ Ϋμ πβΰΫμ εαδ α υλάηα α. εσηβ, υπσΰ δ μ ιαη θΫμ θ λκτ (εδθ Ϋλθ μ) υπΪλξκυθ εαδ δα βλκτθ αδ. Σα Ϋ λα βησ δα ( β Θ αζκθέεβ, β ΢πΪλ β, β ΠαλαηυγδΪ εαδ κ εΪ λκ πθ Ιπαθθέθπθ) εαδ α τκ ηκθα βλδαεΪ ζκυ λΪ ( βμ πκ σξκυ πβΰάμ κ λί θκ Ϊζ δ, εαδ βμ Καδ αλδαθάμ κ Λαΰεα Ϊ) απκ ζκτθ κ τθκζκ πθ παση θπθ ίυααθ δθυθ ζκυ λδευθ ΰεα α Ϊ πθ βθ ζζΪ α.

Μπκτλαμ, «Ι κλέα βμ λξδ ε κθδεάμ»,

δεσθα 34: υααθ δθσμ Λκυ άλαμ πκζζπθέαμ.

ζ.204

- 32 -

3.2. 12

α 13 α

.Χ.: υ π

Μ β η αθΪ υ β πθ ζαυθ βθ π λέκ κ η αιτ κυ 375 η.Υ. εαδ κυ 911 η.Υ. κ πκζδ δ δεσ φαδθση θκ βμ ζκυ λδεάμ ζ δ κυλΰέαμ παλαεηΪα δ κζκεζβλπ δεΪ. Σα ε έλδα πθ ζκυ λυθ λβηυθκθ αδ ά αζζΪα δ β ξλά β κυμ, θυ παλαηΫθκυθ ησθκ εΪπκδα η ηκθπηΫθα ε έλδα ΰδα α ησζκυ λα, ξλβ δηκπκδυθ αμ ηΪζδ α κ τ βηα υπσεαυ βμ ΰεα Ϊ α βμ. ζΪξδ α ά αθ α ζκυ λΪ ε έθα πκυ παλΫη δθαθ θ λΰσ λΪ β, α κπκέα εαδ εη αζζ τκθ αθ κλδ ηΫθκδ ηκθαξκέ πλκ φΫλκθ αμ κυμ ξλά μ αυ υθ ίσ αθα, πκυ παλα ε ταααθ κδ έ δκδ, πμ απαλαέ β κ ίκβγβ δεσ ΰδα βθ εαζτ λβ απκ ζ ηα δεσ β α πθ ζκυ λυθ.

ζκυ λκγ λαπ έα παθΪε β ιαθΪ β βηαθ δεά γΫ β πκυ εα έξ κ εκδθπθδεσ τθκζκ η Ϊ κ 12κ εα 13κ αδυθα η.Υ., σ αθ β Ϊιβ πθ η ΰαζκπλ πυθ Ϊλξδ βθ αθκ δεά βμ πκλ έα. δ, ΰεαδθδΪα αδ Ϋθα θΫκ έ κμ φδ λπ δεκτ ηπΪθδκυ η α σ αΫλα, πκυ Ϋηκδαα η β βη λδθά Ϊκυθα. πλυδηβ ηκλφά κυμ έθαδ αυ ά πθ ιτζδθπθ ζκυ άλπθ, έπζα πβΰΫμ, κδ κπκέκδ αλΰσ λα η α λΪπβεαθ πδ έθ μ, Ϋξκθ αμ υπκ υπυ β Ϋΰα λα εαδ Ϋθα απζσ ξυλδ ηα β ηΫ β ΰδα Ϊθ λ μ εαδ ΰυθαέε μ. Οδ ξυλκδ αυ κέ δ υγτθκθ αδ απσ κυμ ζκυ λκθσηκυμ εαδ έθαδ α πλυ α έΰηα α βμ αθαίέπ βμ πθ ζκυ λυθ.

΢ δμ ξλδ δαθδεΫμ εκδθπθέ μ βμ πκξάμ, κ θ λσ πθ φυ δευθ πβΰυθ απκ ζκτ γ λαπ υ δεσ ηΫ κ εαδ υθσ υ υηίκζδεΪ βθ πλκ υξά. ΠζΫκθ, ΰδα β γ λαπ έα η δαηα δεΪ θ λΪ πδελα κτ β δ Ϋα ππμ ηέα ησθκ αΰσθα κ «πλκμ γ λαπ έα βη έκ» κυ α γ θά ά αθ αλε ά εαδ Ϋ δ θ απαδ κτθ αθ η ΰΪζ μ πκ σ β μ θ λκτ. Σκ Ϋγδηκ σηπμ βμ ζκυ λκγ λαπ υ δεάμ δα δεα έαμ Ϋφ α Ϋ ξα α βη έα παλαεηάμ σ αθ δ λυ Ϋμ αΰηΪ πθ ηκθαξυθ Ϊλξδ αθ δμ «π λδεκπΫμ» πδ λΫπκθ αμ βθ ξλά β κυ ζκυ λκτ ησθκ ηδα φκλΪ κ ηάθα. Γδα κυμ π λδ σ λκυμ πκζέ μ, ζκδπσθ, η ιαέλ β κυμ τπκλκυμ, πδελα κτ ηδα εα Ϊ α β αζκυ έαμ, πκυ υθκ υσ αθ απσ ΰ θδεά Ϋζζ δοβ θ λκτ, κηΫθκυ σ δ κδ η αδπθδεΫμ πσζ δμ λκτθ αθ σξδ ησθκ υ λκζκΰδευθ αηδ υ άλπθ αζζΪ εαδ υΰ δκθκηδευθ ΰεα α Ϊ πθ. Σκ γΫηα βμ εαγαλδσ β αμ δ επ λαδπθσ αθ απκεζ δ δεΪ εα Ϊ π λδσ κυμ κηα δεΪ ζκυ λΪ.

δεσθα 35: Ξτζδθκμ ζκυ άλαμ ηΫ α εβθά εαδ κ ζκυ λκθσηκμ. πλυ β ηκλφά ζκυ λδεάμ ΰεα Ϊ α βμ βθ π λέκ κ κυ Μ αέπθα.

- 33 -

ΣΫζκμ, η βθ θ υθΪηπ β βμ α δεάμ Ϊιβμ α Ϋζβ κυ 14κυ η.Υ. αδυθα α ζκυ λΪ αθαίδυθκυθ, υπσ Ϊζζ μ σηπμ υθγάε μ. έθαδ πζΫκθ βθ πζ δκοβφέα κυμ ζ ΰξση θα θυ ζΪξδ α έθαδ ε έθα πκυ πδηΫθκυθ βθ πλ Ϊθ έ κ κ. πσ κθ 14κ αδυθα εαδ Ϋπ δ α ι εδθΪ β έ λυ β πθ ζκυ λδευθ εΫθ λπθ εκτλαμ θυ η δμ υθ ξ έμ ικληά δμ πθ απαδ β δευθ, ΰδα βθ πκξά, βΰ ησθπθ π λδκξΫμ η δαηα δεΪ θ λΪ εΪθκυθ βθ ηφΪθδ ά κυμ εαδ α πλυ α παθ κξ έα πκυ έξαθ εκπσ θα ιυπβλ ά κυθ η κθ εαζτ λκ υθα σ λσπκ δμ απαδ ά δμ αυ Ϋμ.

΢ βθ ε θ λδεά υλυπβ παλα βλ έ αδ ηδα α δαεά ατιβ β βμ ξλά βμ πθ ζκυ λυθ πκυ ΰέθκθ αδ ιαθΪ αθαπσ πα κ εκηηΪ δ βμ εαγβη λδθσ β αμ πθ πκζδ υθ. Σβθ π λέκ κ αυ ά κεδηΪακθ αδ εαδ εΪπκδ μ εαδθκ κηέ μ η εα α λκφδεΫμ, σππμ δαπδ υθκυη β υθΫξ δα, υθΫπ δ μ. βηαθ δεσ λβ απσ αυ Ϋμ έθαδ β εαγδΫλπ β βμ πλ Ϊθ ξλά βμ πθ ζκυ λυθ η ησθβ πδίΪλυθ β βθ αηκδίά πθ γ λαπ δυθ πκυ πδγαθσθ Ϋξκθ αδ κδ ζκυση θκδ απσ κθ ζκυ λκγ λαπ υ ά. ΠζΫκθ α ζκυ λΪ απκε κτθ ξαλαε άλα εκδθπθδεκτ Ϊ υζκυ εαδ β ξλά β αυ υθ ΰέθ αδ αζσΰδ β εαδ αθ ιΫζ ΰε β. Όζκδ κδ πκζέ μ Ϋξκυθ πλσ ία β κυμ ξυλκυμ αυ κτμ αθ ιαλ ά πμ βμ εκδθπθδεάμ κυμ γΫ βμ. Οδ Ϊπκλκδ ίλέ εκυθ υ εα αφτΰδκ εαδ ηααέ κυμ εαδ πκζζΫμ η α κ δεΫμ α γΫθ δ μ σππμ ζΫπλα εαδ Ϊζζ μ ληα δεΫμ παγά δμ. Οδ πλκ δ κπκδά δμ πθ ΰδα λυθ πκυ υπκοδΪακθ αθ δμ αλθβ δεΫμ υθΫπ δ μ βμ παλΪζκΰβμ, γα β ξαλαε άλδα εαθ έμ, ξλά βμ πθ ζκυ λυθ θ Ϋφ λαθ εαθΫθα απκ Ϋζ ηα εαγυμ κδ ηβ εηβλδπηΫθ μ απσο δμ κυμ εα Ϊ βμ ξλά βμ πθ ζκυ λυθ θ ά αθ αλε Ϋμ ΰδα θα αθ δελκτ κυθ βθ απσζαυ β πκυ πλκ Ϋφ λαθ α γ ληΪ ζκυ λΪ κυμ ξλά μ. υ σ έξ αθ απκ Ϋζ ηα βθ λαΰ αέα ατιβ β πθ ληα δευθ παγά πθ. ιαθγάηα α Ϊλξδ αθ θα ηφαθέακθ αδ α υηα α πθ ζκυση θπθ α κπκέα εαδ ξ δλκ Ϋλ υαθ η κ α σ θ λσ. Παλσζα αυ Ϊ β ξλά β πθ ζκυ λυθ απκ υθαηυγβε ησθκ η Ϊ βθ δ ίκζά βμ τφδζβμ βθ υλυπβ απσ Ι παθκτμ λα δυ μ, Ϋπ δ α απσ βθ αθαεΪζυοβ βμ θκ έκυ η λδεάμ, εαγυμ αυ Ϊ απκ ζκτ αθ βθ ετλδα πβΰά η Ϊ κ άμ βμ. > δεσθα 36: Coradus Gesnerus. Σκ Ι λσ Λκυ λσ πθ φ πξυθ εαδ πθ α γ θυθ. Ξυζκΰλαφέα απσ κ τΰΰλαηηα ‘‘De Thermis Germanicis’’, 1553.

- 34 -

3.3. 1453 .Χ. -1918 .Χ: ω α υ α α α υ Kaplica α Hammam

α π

α:

Σα ξαηΪη ζ δ κυλΰκτ αθ σξδ ησθκ πμ ξυλκδ πκυ ια φΪζδααθ εαγαλδσ β α αζζΪ εαδ πμ βηαθ δεΪ βη έα αθαφκλΪμ πθ κπδευθ εκδθπθδυθ, σπκυ β πδεκδθπθέα η αιτ πθ αθγλυππθ έθαδ Ϊη β. ΢ βθ Κπθ αθ δθκτπκζβ κλδ ηΫθα ξαηΪη αηφέίκζβμ φάηβμ γ πλκτθ αθ πμ ξυλκδ ελαδπΪζβμ παλΪ βθ πδ άλβ β πκυ α εκτ κ Μκυξ έηπ, πκυ ά αθ αλησ δκμ ΰδα βθ δα άλβ β βμ εαζάμ Ϊιβμ κυμ βησ δκυμ ξυλκυμ.

Σα κυλεδεΪ ζκυ λΪ Hammam (ΥαηΪη) έθαδ έ α έ δα α ίυααθ δθΪ ζκυ λΪ πκυ εα Ϊ ξ αθ κδ Σκτλεκδ έ αθ έΰλαφΪ κυμ, πκζζΫμ π λδπ υ δμ ξ δ ηΫθα απσ υααθ δθκτμ αλξδ Ϋε κθ μ. Σκ Caramanhamami, κ πλυ κ ζκυ λσ πκυ Ϋξ δ αθ κδ Σκτλεκδ βθ Πσζβ κ 1460, η δα αΰά κυ ΜπΪη γ κυ Πκλγβ ά, ά αθ Ϋλΰκ κυ ζζβθα αλξδ Ϋε κθα Υλδ σ κυζκυ. πδελΪ β θα ζΫΰκθ αδ κυλεδεΪ απσ κυμ πλυ κυμ Άΰΰζκυμ πδ εΫπ μ βμ Κπθ αθ δθκτπκζβμ, κδ κπκέκδ, ίζΫπκθ αμ α παζδΪ ίυααθ δθΪ ζκυ λΪ πκυ ιαεκζκυγκτ αθ θα ζ δ κυλΰκτθ αζζΪ η Ογπηαθκτμ πζΫκθ ξλά μ, Ϋίΰαζαθ κ υηπΫλα ηα σ δ ά αθ κτλεδεα. ΢ βθ πκξά βμ Σκυλεκελα έαμ υθ ξέακθ αδ, η ζΪξδ μ δαφκλκπκδά δμ, α « έ υηα ζκυ λΪ» πθ ίυααθ δθυθ ξλσθπθ πκυ ξπλέακθ αθ η Ϋθα υπκ υπυ μ κέξκ ΰδα Ϊθ λ μ εαδ ΰυθαέε μ θυ παλΪζζβζα εΪθκυθ βθ ηφΪθδ ά κυμ εαδ α «ηκθΪ» α κπκέα ζ δ κυλΰκτ αθ η ίΪλ δ μ. αθΫΰ λ β ζκυ λυθ, πκυ ά αθ εα Ϊ ίΪ β βησ δα ε άλδα, απκ Ϋζ ετλδα ηΫλδηθα πθ κυζ Ϊθπθ εαδ πκζζΫμ φκλΫμ κ ξαηΪη θ α σ αθ ΚκυζδΰδΫ, βζα ά ε βλδαεσ υΰελσ βηα πκυ π λδζΪηίαθ εαδ Ϊζζα εκδθπφ ζά δ λτηα α, σππμ κ ααηέ. ΢ π λέπ π β πκυ α ζκυ λΪ δΫγ αθ εαδ δαηα δεΫμ πβΰΫμ, ξλβ έη υαθ εαδ πμ γ λαπ υ δεΫμ ηκθΪ μ, κπκτ ΰδθσ αθ η ηκθπηΫθβ δ πθκγ λαπ έα ά κζσ πηκ α ησζκυ λκ.

δεσθα 37: Σα ζκυ λδεΪ ε έ ηα α ά αθ έ ηκθΪ, ζ δ κυλΰυθ αμ δα κξδεΪ ΰδα α τκ φτζα, έ δΫγ αθ τκ ηάηα α, σπκυ κ αθ λδεσ υπ λ λκτ ηΫΰ γκμ εαδ δαεσ ηβ β.

- 35 -

ατιβ β κυ πζβγυ ηκτ βμ πλπ τκυ αμ δμ αλξΫμ κυ 18κυ αδυθα γα κ βΰά δ κθ αθ έ κδξκ πκζζαπζα δα ησ πθ ξαηΪη. Χ σ κ, β Ϋζζ δοβ θ λκτ εαδ εατ δηβμ τζβμ γα κ βΰά κυθ κ 1768 κ αυ κελα κλδεσ δΪ αΰηα πκυ γα απαΰκλ τ δ βθ αθΫΰ λ β εαδθκτλΰδπθ ξαηΪη εαγυμ εαδ βθ ξλά β δ δπ δευθ ζκυ λυθπθ ηβ ηκυ κυζηΪθκυμ. Σα έ β πθ Σκτλεδεπθ Λκυ λυθ ά αθ τκ: 1) Kaplica: Σα γ ληΪ δαηα δεΪ ζκυ λΪ, α κπκέα δΫγ αθ λκΰΰυζά ιαη θά κ εΫθ λκ κυ γ ληκτ δαη λέ ηα κμ εαδ εη αζζ υσθ κυ αθ δαηα δεΫμ πβΰΫμ. Σα ζκυ λΪ αυ Ϊ πδελΪ β αθ πμ γ λαπ υ δεά θσ β α, έ πμ η ηκθπηΫθβ δ πθκγ λαπ έα, έ πμ κζσ πηκ ηπΪθδκ α ηκτ ΰδα ευεζκφκλδαεΫμ παγά δμ. 2) Hammam41: α βησ δα Λκυ λΪ. αθ βηαθ δεΪ κδξ έα κυ α δεκτ εΫθ λκυ ά κυ κδεδ ηκτ εαδ ξλβ δηκπκδκτθ αθ υξθΪ εαδ απσ ηβ ηκυ κυζηΪθκυμ.42 δεσθα 38 : “La grande piscine de Brousse “ (1885), πέθαεαμ κυ Jean-Léon Gérôme (1824-1904).

ζΫιβ Hammam Ϋξ δ αλαίδεά πλκΫζ υ β εαδ βηαέθ δ α σμ ξυλκμ. Πβΰά: Καθ Ϊεβ ζΫθβ, «ΟγπηαθδεΪ Λκυ λΪ κθ Εζζα δεσ Υυλκ», Σ ξθδεσ πδη ζβ άλδκ ζζΪ κμ, γάθα 2004, ζ.48 42 Καθ Ϊεβ ζΫθβ, «ΟγπηαθδεΪ Λκυ λΪ κθ Εζζα δεσ Υυλκ», ζ.48

- 36 -

α α ω Hammam

H δα δεα έα ζκτ βμ, ξπλδασ αθ λέα υηίκζδεΪ Ϊ δα: κθ ιαΰθδ ησ, βθ ιυΰέαθ β εαδ βθ πσζαυ β. κλΰΪθπ β κυ ξυλκυ έξ β αθΪζκΰβ ζκΰδεά: β υπκ κξά κθ ουξλσ ξυλκ, β πλκ αληκΰά, κ πλυ κμ εαγαλδ ησμ εαδ β έ κ κμ κ γ λησ ξυλκ εαδ Ϋζκμ β παλαηκθά κ ξυλκ η κθ α ησ εαδ κ α σ θ λσ. Ο ζκυση θκμ, Ϋπ δ α, π λθκτ κυμ α κηδεκτμ γαζΪηκυμ, σπκυ υπάλξαθ δ ξυλΪ γ ληαδθση θκδ ηαληΪλδθκδ πΪΰεκδ ΰδα παλκξά ηα Ϊα απσ κθ ζκυ λκθσηκ η α ξΫλδα ά η ίκτλ μ, υ θα απκηαελυθγκτθ α θ ελΪ ετ αλα. ΢ β υθΫξ δα υπάλξ κ ξυλκμ η βθ ιαη θά α κτ εαδ ελτκ θ λκτ ΰδα κ απκτθδ ηα εαδ κ ιΫίΰαζηα. ΣΫζκμ, αεκζκυγκτ β ι εκτλα β, κ φαΰβ σ, β κδθκπκ έα εαδ β ουξαΰπΰέα43. Ϋικ κμ ΰδθσ αθ η βθ αθ έ λκφβ δα κξά πθ παλαπΪθπ φΪ πθ44.

α) ΣΪ δ: υθάγπμ ηπλκτ αδθκ, ξλυ σ ά α βηΫθδκ η κ απκτθδ, ί) ΢παλ έ : εζβλσ υφα ηΪ δθκ λέφ β, ΰ) Π εέλδα εαδ Π ηΪζδα : ξθκυ π ά π Ϋ α εαδ ηπκυλθκταδ, ) Υ Ϋθ μ, ) Παηπκυεζέ: ίαηίαε λσ λπ έ δ, ) ΓαζΫθ α μ: οβζΪ ιτζδθα σεαλα Οδ ΰυθαέε μ, φκλκτ αθ ηΫ α κ ζκυ λσ, ΰδα θα ηβθ εαέΰκθ αδ α πσ δα κυμ απσ κ εαυ σ Ϊπ κ.

θαζυ δεσ λα, β ζκυ λδεά δα δεα έα κ ξαηΪη έξ πμ ιάμ: Οδ ζκυση θκδ Ϋηπαδθαθ α απκ υ άλδα, τζδΰαθ ηέα Sarong 45 ΰτλπ απσ β ηΫ β κυμ εαδ πλδθ υθ ξέ κυθ δμ πση θ μ αέγκυ μ, Ϋπαδλθαθ ηααέ κυμ α Λκυ λέεδα ά Λκυ λδεΪ :46

43 Ξ. ΢εΪλπδα – Υσδπ ζ, «Λκυ λκγ λαπ έα εαδ θαουξά. Ι κλδεά ιΫζδιβ πθ Λκυ λυθ», University Studio Press, Θ αζκθέεβ 1996, ζ.48-49 44 Καθ Ϊεβ, «ΟγπηαθδεΪ Λκυ λΪ κθ Εζζα δεσ Υυλκ», ζ.58 45 Sarong ά Sarung:: έθαδ Ϋθα η ΰΪζκ εκηηΪ δ τφα ηα πκυ υζέΰ αδ υξθΪ ΰτλπ απσ β ηΫ β εαδ φπλδΫ αδ α φκυ αθΫζα επ Ϋαδεβ απσ κυμ Ϊθ λ μ εαδ αθ φκτ α απσ δμ ΰυθαέε μ. Σα τφα ηα έθαδ υθάγπμ αθκδξ κτ ξλυηα κμ εαδ απ δεκθέακυθ αυα, φυ Ϊ ά ΰ πη λδεΪ ξάηα α. 46 αθ α ζκυ λδεΪ αι κυΪλ πθ ζκυση θπθ, α κπκέα έθκθ αθ υζδΰηΫθα Ϋθαθ δ δαέ λα φλκθ δ ηΫθκ ηπσΰκ, βθ Πκξ Ϊ

δεσθα 39: ΓαζΫθ α μ εαδ λτ β.

- 37 -

θΪη α αυ Ϋμ ά αθ β ΰαηάζδα ζ ά, β ζ ά πθ 40 βη λυθ (ά ξαηΪη βμ ζ ξυθαμ), β ζ ά βμ π λδ κηάμ εαδ βμ αθαξυλβ βμ πθ λα υηΪ πθ εαδ πθ Πυλκ ί υθ47.

Μ Ϊ απσ ζέΰβ υλα κ ΢δ ααεζέε ( βθ λέ β γ ληά αέγκυ α πκυ αθαζτ αδ παλαεΪ π) εαδ αφκτ έξαθ ξαζαλυ δ απσ κθ εαυ σ α ησ, κυμ αθαζΪηίαθαθ κδ υπ τγυθκδ κυ ξαηΪη ΰδα Ϋθα απβλσ εαδ αθααπκΰκθβ δεσ λέοδηκ, έ η Ϋθα εζβλσ ΰΪθ δ φ δαΰηΫθκ απσ λέξ μ αζσΰκυ ά απσ λαξτ τφα ηα, έ η ζαφλσπ λα. Μ λδεΫμ φκλΫμ, αθ υπάλξ δαγΫ δηκμ δ δε υηΫθκμ υπΪζζβζκμ, κ πδ εΫπ βμ ηπκλκτ πδπζΫκθ θα εΪθ δ εαδ ηα Ϊα. Ό αθ ζ έπθαθ απσ βθ αέγκυ α κυ α ηκτ, πάΰαδθαθ κ πηΪ δκ η β ηΫ λδα γ ληκελα έα σπκυ π λέη θαθ ηΫξλδ θα πΫ δ β γ ληκελα έα κυ υηα σμ κυμ. ΢ β υθΫξ δα πάΰαδθαθ κ ελτκ πηΪ δκ σπκυ εα αίλΫξκθ αθ η ελτκ θ λσ, εκυπέακθ αθ εαζΪ η ηέα π Ϋ α εαδ ξαζΪλπθαθ η Ϋθαθ εαφΫ ά Ϊδ. ΢ α κυλεδεΪ ζκυ λΪ ε σμ απσ β ζκυ λδεά δα δεα έα εαδ δμ ξθδεΫμ ξαζΪλπ βμ πκυ ηπκλκτ θα απκζατ δ εαθ έμ, ηπκλκτ πέ βμ (ευλέπμ κδ ΰυθαέε μ) θα απκζατ δ π λδπκδά δμ πλκ υπκυ εαδ υηα κμ, σππμ β απκ λέξπ β εαδ β ίαφά. απκ λέξπ β ΰδθσ αθ η β ξλά β κλυε κτ ηκλφά εσθβμ, κ κπκέκ αθαη δΰηΫθκ η α ίΫ δκ εαδ θ λσ εαδ υθ υα ησ η βθ φέ λπ β έξ βθ δ δσ β α θα αφαδλ έ βθ λέξα. Μ ίαφά ξΫθθαμ εαδ πβζσ π λδπκδκτθ αθ κ ε φΪζδ εαδ κ υηα η απκ Ϋζ ηα δζπθΪ ηαζζδΪ εαδ ζαηπ λά πδ ληέ α. πέ βμ, ε σμ απσ δα δεα έ μ ζκυ λκγ λαπ έαμ εαδ ουξαΰπΰέαμ πκζζΫμ Ϊζζ μ λα βλδσ β μ υ ξ δασθ κυ αθ η αυ Ϊ.

δεσθα 40: Πλσ γ

μ π λδπκδά δμ πΫλαθ βμ ζκυ λδεάμ δα δεα έαμ.

Καθ Ϊεβ ζΫθβ, «ΟγπηαθδεΪ Λκυ λΪ κθ Εζζα δεσ Υυλκ», Σ ξθδεσ πδη ζβ άλδκ ζζΪ κμ, γάθα 2004, ζ.66-72

- 38 -

ω Hammam

ΠαλΪ δμ κηκδσ β μ πθ ξαηΪη η α ετλδα βη έα πθ πλσ λκηυθ κυμ, λπηαρευθ εαδ ίυααθ δθυθ ζκυ λυθ, Ϋξκυθ εΪπκδ μ, εαδθκ ση μ έ πμ, δαφκλκπκδά δμ κδ κπκέ μ κφ έζκθ αδ ευλέπμ βθ πδ ά φαληκΰά δα Ϊι πθ κυ Κκλαθέκυ. ία δεσ λβ απσ αυ Ϋμ αθαφΫλ αδ κ πζτ δηκ η λ ξκτη θκ θ λσ κ κπκέκ ά αθ υπκξλ π δεσ εαγυμ τηφπθα η πδ αΰά κυ Κκλαθέκυ ησθκ κ λ ξκτη θκ θ λσ ι πζΫθ δ κυμ λτπκυμ. Γδα κ ζσΰκ αυ σ α ξαηΪη ίλέ εκυη πκζζΫμ ηαληΪλδθ μ ΰκτλθ μ έπζα απσ έ μ λ ξκτη θκυ θ λκτ αθ έγ β η α λπηαρεΪ εαδ ίυααθ δθΪ ίαζαθ έα, α κπκέα κδ ζκυση θκδ ίυγέακθ αθ σζκδ ηααέ ηέα εκδθά ιαη θά. δ δαδ λσ β α αυ ά ζκδπσθ πβλ Ϊα δ αλε Ϊ σξδ ησθκ βθ δαησλφπ β κυ ε βλέκυ αζζΪ εαδ κθ ικπζδ ησ κυ. εα Ϊ εαθσθα ξλά β κυ γσζκυ, ηέα φσληα πκυ υθαθ Ϊ αδ πλυδηκ Ϊ δκ κ υαΪθ δκ, ά αθ πέ βμ πκζτ βηαθ δεά υθ δ φκλΪ πθ Μκυ κυζηΪθπθ Ϋ κδκυ έ κυμ κδεκ κηάηα α. Οδ γσζκδ υξθΪ έξαθ λτπ μ εαζυηηΫθ μ η ΰυαζέ εκηηΫθκ δΪφκλα ΰ πη λδεΪ ξΫ δα, Ϋ δ υ κ φπμ κυ άζδκυ θα π λΪ δ κ π λδεσ κυ ζκυ λκτ, βηδκυλΰυθ αμ ξβηα δ ηκτμ κ πΪ πηα εαδ κυμ κέξκυμ. Πέ υαθ ππμ κδ φπ δθΫμ Ϋ η μ πκυ δ λξσθ κυ αθ έξαθ εαδ αυ Ϋμ δαηα δεΫμ δ δσ β μ ληα δεΫμ εαδ λ υηα δεΫμ παγά δμ. Οδ πζκυ δσ λ μ εκδθπθέ μ ισ υαθ η ΰΪζα πκ Ϊ β δαεσ ηβ β πθ ζκυ λυθ. ΢υξθΪ, πδεΪζυπ αθ κ π λδεσ η ηΪληαλα εαδ αζΪία λκ εαδ κυμ κέξκυμ η ιαδλ δεάμ πκδσ β αμ ε λαηδεΪ πζαεΪεδα απσ βθ Σκυλεέα εαδ κ ΙλΪθ, θυ έξαθ π λέ ξθα εαζδ ηΫθκυμ θδπ άλ μ εαδ υπΫλκξα υφα ηΫθ μ αδυλ μ εαδ ηαιδζΪλδα ΰδα θα αθαπατκθ αδ κδ ζκυση θκδ.

δεσθα 41: ΚΪ κοβ κυ βησ δκυ ζκυ λκτ ‘‘Cinili Hamama’’ (17κμ αδυθαμ η.Υ.), βθ Κπθ αθ δθκτπκζβ.

- 39 -

Σα ΥαηΪη δα βλυθ αμ α εαγδ λπηΫθα λέα ηΫλβ απκ ζκτθ αδ απσ48:  κ Σααη εδΪθ ,σππμ απκεαζ έ αδ κ απκ υ άλδκ έθαδ ηδα λκυζπ ά αέγκυ α β κπκέα γ ληαέθ αδ ζΪξδ α υ θα αζζΪακυθ υ α λκτξα κυμ κδ ζκυση θκδ εαδ θα ΰθυθκυθ κδ π Ϋ μ. ΢ κθ ξυλκ αυ σ υ ΰΪακθ αδ πέ βμ κ ουξλσ ζκυ λσ εαδ κ δαηΫλδ ηα κυ ξαηαη αά .  κ ΢κκυεζκτε, αθ δ κδξ έ κ λπηαρεσ Tepidarium, γ ληαέθ αδ κυμ 20-30κC π λέπκυ εαδ ίκβγΪ βθ πλκ αληκΰά κυ υηα κμ πθ ζκυκηΫθπθ βθ αΫ β πλδθ υθ ξέ κυθ βθ πση θβ αέγκυ α. υ γα ίλ δ εαθ έμ ΰκτλθ μ εα Ϊζζβζ μ υ θα εΪθ δ κ ηπΪθδκ κυ βθ π λέπ π β πκυ θ ηπκλ έ θα αθ ξγ έ δμ πκζτ υοβζΫμ γ ληκελα έ μ βμ πση θβμ αέγκυ αμ. ΣΫζκμ, υπΪλξκυθ π ακτζδα π λδη λδεΪ βθ αέγκυ α αυ ά ΰδα βθ ξαζΪλπ β εαδ ι εκτλα β πθ ζκυκηΫθπθ.  κ ΢δ ααεζέε ά Ί μ ΥαηΪη, κ αθ έ κδξκ Caldarium, κπκτ κδ γ ληκελα έα φ Ϊθ δ αεσηβ εαδ κυμ 38-40κC. ΢ κ εΫθ λκ βμ αέγκυ αμ αυ άμ κ Ϊπ κ έθαδ υπ λυοπηΫθκ. Σκ βη έκ αυ σ απκ ζ έ βθ « πΫ λα κυ κηφαζκτ». ΠΪθπ βθ πΫ λα αυ ά ιΪπζπθαθ κδ ζκυση θκδ ηπλκτηυ α ΰδα θα ξ κτθ βθ π λδπκέβ β πθ υπαζζάζπθ κυ ζκυ λκτ. > δεσθα 42: πκ υ άλδκ Σκτλεδεκ Λκυ λσ. > δεσθα 43: «ΠΫ λα κυ Οηφαζκτ» κ ΢δ ααεζέε. Καζζδαθ Ϊ γβθΪ, «Η δ κλέα πθ Spa απσ βθ αλξαδσ β α πμ άη λα», γάθα 2009, ζ.27-28

- 40 -

ω α

Σα κγπηαθδεΪ ζκυ λΪ πκυ ε έ βεαθ κθ ζζα δεσ ξυλκ εα Ϊ βθ π λέκ κ βμ κγπηαθδεάμ ευλδαλξέαμ υΰελκ κτθ ηέα ι ξπλδ ά εαδ δ δαδ Ϋλπμ θ δαφΫλκυ α ε δλδκζκΰδεά θσ β α. Πκδεέζζκυθ ηΫΰ γκμ, πκδσ β α εα α ε υάμ εαδ δαεκ ηβ δεσ πζκτ κ, αθα δεθτκθ αμ δμ π λδ σ λ μ φκλΫμ ηδα υοβζά αδ γβ δεά Ϋεφλα β π λδευθ ξυλπθ. δΪ αιβ πθ ξυλπθ α ζκυ λΪ (απκ υ άλδκ, ξζδαλσ εαδ α σ ηάηα), πκυ υπαΰκλ τ αδ απσ βθ πα λκπαλΪ κ β δα δεα έα, έξ αθ απκ Ϋζ ηα θα ηβ βη δυθ αδ βηαθ δεά υπκζκΰδεά ιΫζδιβ α ε έλδα αυ Ϊ. υΰελδ δεά ιΫ α β πθ ζκυ λυθ κυ ζζα δεκτ ξυλκυ ηΪμ κ βΰ έ β τθ αιβ πΫθ ξαλαε βλδ δευθ υπκζκΰδευθ κηΪ πθ ηΫ π υ ξ δ ηυθ εαδ αθ δπαλαγΫ πθ, σπκυ ελδ άλδκ απ Ϋζ ευλέπμ β ία δεά δΪ αιβ κυ α κτ δαη λέ ηα κμ, πκυ υθδ Ϊ εαδ κθ ετλδκ ζ δ κυλΰδεσ πυλάθα εΪγ ε δλέκυ49: -Στπκμ . ΢ αυλσ ξβηβ δΪ αιβ η Ϋ λα ΰπθδαεΪ δαη λέ ηα α εαδ η ε θ λδεσ γκζκ ε πά ξυλκ, ΰτλπ απσ κθ κπκέκ υπΪλξκυθ Ϋ λδμ κξΫμ. [«ΜπΫβ ΥαηΪη», Θ αζκθέεβ (αθ λδεσ ηάηα), κ ζκυ λσ πζα έαμ Γζυεά πθ κ ΚΪ λκ Ιπαθθέθπθ, κ Υκυ ρθ Πα Ϊ ΝαυπΪε κυ].

Καθ Ϊεβ, «ΟγπηαθδεΪ Λκυ λΪ

κθ Εζζα δεσ Υυλκ»,

δεσθα 44: ΚΪ κοβ «Μπ ά ΥαηΪη», δΪ αιβ τπκυ , (η πλκ ππδεά π ι λΰα έα).

ζ.27

- 41 -

-Στπκμ . Υαλαε βλέα αδ απσ βθ αθΪπ υιβ κυ α κτ ηάηα κμ ξάηα αθ λαηηΫθκυ Σατ η τκ ΰπθδαεΪ δαη λέ ηα α εαδ λ δμ κξΫμ. (Σκ ΢ ρξβ Ιζαξά Γδαθθδ υθ, πθ κ υθ αηπ ζέκυ εαδ κτεα α ΥαθδΪ εαδ κ ζκυ λσ ΚΪ λκυ Μυ δζάθβμ). -Στπκμ Γ. Σκ α σ ηάηα απκ ζ έ αδ απσ κλγκΰυθδκ πλκγΪζαηκ, η τκ δ δαέ λα πηΪ δα. [«ΠααΪλ» («Λκυζκυ Ϊ δεα»), «ΜπΫβ» («ΠαλΪ δ κμ», ΰυθαδε έκ ηάηα) εαδ «Πα Ϊ» («Φκέθδι») Θ αζκθέεβμ, ΠΪ λαμ, ΢ λλυθ, κ Σααλ έ ( ΰκλΪμ) Μυ δζάθβμ, κ ΝΫκ Λκυ λσ ΚΪ λκυ Υέκυ]. -Στπκμ . Όπκυ κ α σ ηάηα Ϋξ δ λΪΰπθβ εΪ κοβ εαδ πδεκδθπθ έ η ηδελΪ δ δαέ λα πηΪ δα πκυ δα Ϊ κθ αδ εα Ϊ βθ Ϋθθκδα βμ π λδηΫ λκυ, ηέα, τκ ά λ δμ πζ υλΫμ (Oruc Pasa δ υηκ έξκυ, κ δπζσ ζκυ λσ ζα Ϊ Ϋλκδαμ, Κδζεέμ, ΣυλθΪίκυ, Μκθ ηία δΪμ, α τκ ζκυ λΪ ΚΪ λκυ Μ γυθβμ, βμ κ κτ ΚαλαίαΰΰΫζβ β Μυ δζάθβ, βμ κ κτ Ρα αηΪθγυκμ, ΡΫγυηθκ, ε.Ϊ.). -Στπκμ . Μ α σ ξυλκ, πκυ ηφαθέα δ π λέε θ λβ αθΪπ υιβ εσΰξ μ ά δ δαέ λα δαη λέ ηα α, ξαλαε βλδ δεσ πκυ παλαπΫηπ δ κυμ κε αΰπθδεκτμ ξυλκυμ πθ ζκυ λυθ βμ Πλκτ αμ [Feridun Ahmed Bey δ υηκ έξκυ (1571-72) εαδ κ ζκυ λσ πκζζπθέαμ σζίβμ (1550-1575)].

δεσθα 45:

- 42 -

π λδεσμ ξυλκμ ξαηΪη εαδ Ϊπκοβ πθ αθκδΰηΪ πθ κυ λκτζκυ.

ω α

α παλΪ κ β πθ κυλεδευθ ζκυ λυθ (ξαηΪη) παλαηΫθ δ απθ αθά β ΜΫ β θα κζά, αζζΪ Ϋξ δ αθαίδυ δ εαδ β τ β. ΢ πκζζΪ τΰξλκθα εΫθ λα π λδπκέβ βμ πλκ φΫλκθ αδ αθΪζκΰ μ υπβλ έ μ, θυ εΪπκδα ξαηΪη πκυ ΰζέ π αθ απσ βθ εα α λκφά πδ δκλγυγβεαθ εαδ ζ δ κυλΰκτθ αεσηα εαδ άη λα δΪφκλ μ π λδκξΫμ. Οδ παλα κ δαεΫμ εκδθσ β μ β ΜΫ β θα κζά άη λα παλΫξκυθ ξπλδ Ϊ ζκυ λΪ ΰδα Ϊθ λ μ εαδ ΰυθαέε μ, δα βλυθ αμ βθ παλΪ κ ά κυμ, θυ κδ πδκ φ πξΫμ εκδθσ β μ ξπλέακυθ κ έ δκ ζκυ λσ τκ κη έμ ά κλέακυθ δαφκλ δεΫμ βηΫλ μ βμ ί κηΪ αμ ΰδα κυμ Ϊθ λ μ εαδ Ϊζζ μ ΰδα δμ ΰυθαέε μ. υπκζκΰέα πθ Σκτλεδεπθ ζκυ λυθ παλαηΫθ δ αλε Ϋμ π λδπ υ δμ αθαζζκέπ β ηΫξλδ εαδ άη λα, απκ ζυθ αμ αιδκ βη έπ κ έΰηα δαξλκθδεκτ αλξδ ε κθδεκτ ξ δα ηκτ.

θυ υλππαρεά τ β α ζκυ λΪ εαδ κδ ζκυ λυθ μ αυ έακθ αθ η ξυλκυμ αεκζα έαμ εαδ δαφγκλΪμ, βθ θα κζά κ ζκυ λσ εαδ β εαγαλδσ β α κυ υηα κμ απκ Ϋζ αθ γΫηα κΰηα δ ηκτ εαδ υθ Ϋγβεαθ Ϊλλβε α η βθ εκλαθδεά αθ έζβοβ πκυ πΫίαζ σξδ ησθκ κ ΝαηΪαδ βθ η λδεά βζα ά πζτ β ξ λδυθ, πκ δυθ εαδ πλκ υπκυ πλδθ βθ πλκ υξά αζζΪ εαδ κ υξθσ πζτ δηκ σζκυ κυ υηα κμ η απκ Ϋζ ηα κδ πδ εΫο δμ α ξαηΪη θα ΰέθκθ αδ κζκΫθα εαδ υξθσ λ μ. Σα κυλεδεΪ ζκυ λΪ δα σγβεαθ β ΜΫ β θα κζά η αιτ 10κυ εαδ 13κυ αδυθα. Μ ηδα ιαδλ δεά δαεσ ηβ β κ π λδεσ εαδ κ ιπ λδεσ κυμ πζαδ έπθαθ β απά εΪγ πσζβμ ά ξπλδκτ. πέ βμ, απκ Ϋζ αθ, Ϋθαθ σπκ εκδθπθδεάμ υθαθα λκφάμ, αζζΪ εαδ σπκ δ λκ ζ έαμ, απσζυ α υθ ηΫθκ η δμ εκδθπθδεΫμ εαδ γλβ ε υ δεΫμ υθάγ δ μ πθ ηκυ κυζηΪθπθ. Γδα παλΪ δΰηα, α κυλεδεΪ ξαηΪη πδ εΫπ κθ αθ, κππ άπκ , ΰυθαέε μ ΰδα βθ εαγαλδσ β Ϊ κυμ η Ϊ β ΰΫθθα, αΰσλδα πλδθ βθ π λδ κηά εαδ α υΰΪλδα κυζΪξδ κθ λ δμ φκλΫμ πλδθ κθ ΰΪηκ. ΢ δμ ηΫλ μ ηαμ, ξαηΪη εαδ εΫθ λα ξαζΪλπ βμ η ξαηΪη υπΪλξκυθ παΰεκ ηέπμ, πλκ φΫλκθ αμ δΰηΫμ ι εκτλα βμ σ κυμ α πλκ δηκτθ. ΢ βθ ζζΪ α, κ αλξαδσ λκ ζ δ κυλΰέα ξαηΪη ίλέ ε αδ βθ ΠΪ λα εαδ ξλκθκζκΰ έ αδ απσ κ 1400. ΢ βθ γάθα, ζ δ κυλΰκτθ Ϋ λα αθ λδεΪ ξαηΪη θβζέεπθ. ΥαηΪη ζ δ κυλΰκτ αθ εαδ β Θ αζκθέεβ κ η ΰαζτ λκ ηΫλκμ κυ 20κυ αδυθα. Σκ ζ υ αέκ ά αθ α «Λκυ λΪ Φκέθδι» εαδ Ϋεζ δ η κυμ δ ηκτμ κυ 1981.

δεσθα 46: Φπ κΰλαφέα κυ ΥαηΪη Πα λυθ πλδθ βθ απκεα Ϊ

- 43 -

α ά κυ.

Σβθ π λέκ κ αυ ά Ϋθαμ θΫκμ ετεζκμ η ζ υθ αθκέΰ δ ΰτλπ απσ α ζκυ λΪ. ΠζΫκθ γ πλ έ αδ αθαΰεαέα β υθ αΰά ΰδα λκτ πκυ εαγκλέα δ βθ πκ σ β α εαδ βθ υξθσ β α, φαλησακθ αδ θΫ μ γ λαπ έ μ, σππμ ζα πκ- πδγΫηα α, α ησζκυ λα εαδ ζκυ λκγ λαπ έα η ε έθαιβ θ λκτ. εσηα, θ α δεκπκδκτθ αδ κδ ξβηδεΫμ αθαζτ δμ εαδ β η αζζδεσ β α κυ θ λκτ, θυ κλέακθ αδ θΫ μ πλκ δαΰλαφΫμ, πκζζΫμ απσ δμ κπκέ μ δ ξτκυθ ηΫξλδ άη λα. Σσ βηα κ κ έ αδ εαδ κ ι εέθβηα βμ βηδκυλΰέαμ ζκυ λδευθ εΫθ λπθ. Μδα θΫα ζκυ λδεά εκυζ κτλα υθ υα ησ η δμ φδζκ κφδεΫμ δ Ϋ μ κυ δαφπ δ ηκτ κ βΰκτθ ηέα θΫα αλξδ ε κθδεά πθ ζκυ λυθ, β κπκέα θ απκ η τ αδ θ ζυμ απσ α δ κλδεΪ πλσ υπα. Σα πλυ α ζκυ λδεΪ ε έλδα ξ δΪ βεαθ η αθαφκλΪ βθ δΪ αιβ πθ παζα δυθ εαδ βθ κλΰΪθπ β βμ αλξαέαμ ζζβθδεάμ ζκυ λδεάμ δ Ϋαμ. ε σμ απσ κυμ ευλέπμ ζκυ λδεκτμ ξυλκυμ, π λδζΪηίαθαθ δΪφκλ μ ηδελΫμ αέγκυ μ, σππμ υπκ κξά, αθαουε άλδκ εαδ ξυλκυμ αθΪπαυ βμ, πκυ απκ ζκτ αθ εαδ βθ εαλ δΪ κυ υΰελκ άηα κμ, αζζΪ εαδ αέγκυ μ ΰδα κηα δεΪ ηπΪθδα. Γδα β τθγ β αυ υθ βηαθ δεσ λσζκ Ϋπαδα β γΫα εαδ κ κπ δεσ π λδίΪζζκθ. Έ δ, ξ έ γβεαθ εαδ κδ ΰθπ Ϋμ ζκυ λκπσζ δμ, σππμ ΰδα παλΪ δΰηα β Γ ληαθέα κ Bad Aachen, κ Baden-Baden, β κβηέα κ Karlsbad, κ Marienbad, βθ Ι αζέα κ Salzomagiore, Montecantini, β Γαζζέα κ Aix les Bains, κ Vichy εαδ βθ ΰΰζέα κ Bath55.

πσ κθ 17κ αδυθα εαδ βθ ιΪπζπ β κυ ηπαλσε, ξυλ μ σππμ β Γαζζέα, βη δυθ αδ ηέα παλκ δεά η έπ β πθ ζκυ λυθ (δ δπ δευθ εαδ βησ δπθ), εαγυμ πδελΪ β ηέα αλθβ δεά αθ έζβοβ π λέ υΰδ δθάμ εαδ εαγαλδσ β αμ. Η Ϊη β παφά κυ ΰυηθκτ υηα κμ η κ θ λσ εαδ κθ αΫλα γ πλάγβε πδεέθ υθβ εαδ πμ ηΫ κ η Ϊ κ βμ α γ θ δυθ η απκ Ϋζ ηα α ίαλδΪ λκτξα, κδ π λκτε μ, α αλυηα α εαδ κδ πκτ λ μ θα εαζτπ κυθ κ υηα απσ βθ απζυ δΪ. Έ δ, α ζκυ λΪ π λδκλέ βεαθ ησθκ ζΪξδ α, δ δπ δεάμ ξλά βμ, ετλδκ ξαλαε βλδ δεσ πθ κπκέπθ απκ ζκτ β δαεσ ηβ β, β πζκτ δα πέπζπ β εαδ κ ικπζδ ησμ. πκηΫθπμ, β ξλά β κυ θ λκτ ΰδα πηα δεά εαγαλδσ β α έθαδ ζΪξδ β, πσ κ ηΪζζκθ ΰδα γ λαπ υ δεά εαδ ουξαΰπΰδεά ξλά β. Η πΪ αζβ ξλά β κυ θ λκτ αφκλκτ ευλέπμ δαεκ ηβ δεκτμ εκπκτμ ( δθ λδίΪθδα, ξθβ κτμ ξ έηαλλκυμ εαδ ζέηθ μ ηπαλσε εάπκυμ ε.Ϊ.). θ έ κδξα, β αλξδ ε κθδεά θ βηδκυλΰ έ ξυλκυμ υΰδ δθάμ. Ο γ λαπ υ δεσμ ξαλαε άλαμ πθ ζκυ λυθ παθάζγ α Ϋζβ κυ 17κυ εαδ αλξΫμ 18κυ αδ. η θΫκυμ αυ βλκτμ εαθσθ μ θα εαγκλέακυθ δμ έ δ μ δμ ΰεα α Ϊ δμ εαδ κυμ σλκυμ υηη κξάμ πθ ξλβ υθ. Η πκζτπλβ ξλά β εαδ β εα αθΪζπ β πκ υθ εαδ λκφέηπθ ελέγβεαθ αεα Ϊζζβζα εαδ απαΰκλ υ άεαθ, θυ δ δαέ λβ Ϋηφα β σγβε βθ παφά κυ αθγλυπκυ η β φτ β. ΜΪζδ α βΰ ησθ μ εαδ η ΰαζκα κέ αιέ υαθ πλκμ αθααά β β φυ δευθ ζκυ λδευθ π λδκξυθ54.

Ξ. ΢εΪλπδα – Χσδπ ζ, «Λκυ λκγελαπεέα εαδ Αθαουξά. Ι κλδεά ειΫζδιβ πθ Λκυ λυθ», University Studio Press, Θ αζκθέεβ 1996, ζ.55-56

Ξ. ΢εΪλπδα – Χσδπ ζ, «Λκυ λκγελαπεέα εαδ Αθαουξά. Ι κλδεά ειΫζδιβ πθ Λκυ λυθ», University Studio Press, Θ αζκθέεβ 1996, ζ.57-58

- 45 -

α δεσ ΰθυλδ ηα πθ ε δλέπθ, πέ βμ, ά αθ β λΰκθκηέα εαδ σ δ αφκλκτ βθ ιυπβλΫ β β πθ ξλβ υθ. Γδα πλυ β φκλΪ απα ξκζκτθ γΫηα α ηδελκεζέηα κμ κ π λδεσ πθ ε δλέπθ, σππμ έθαδ β ια φΪζδ β αγ λάμ γ ληκελα έαμ εαδ κ ια λδ ησμ. Γδα κθ ζσΰκ αυ σ κδ ε θ λδεκέ ξυλκδ, κδ ζκυ λδεκέ εαδ γ λαπ υ δεκέ ξυλκδ ξ δΪακθ αθ υπ λη ΰΫγ δμ πμ πλκμ κθ σΰεκ, αφκτ α αθκέΰηα α πθ παλαγτλπθ θ παλεκτ αθ ΰδα ια λδ ησ. Σα ζκυ λΪ, κδ πδ έθ μ εαδ κδ ίκβγβ δεκέ ξυλκδ ιυπβλΫ β βμ υθ Ϋκθ αθ η υλτξπλκυμ δα λσηκυμ ευεζκφκλέαμ, κδ κπκέκδ ια φΪζδααθ κθ φπ δ ησ εαδ βθ εαγαλδσ β α κυ ε δλέκυ.

Ο αδυθαμ πκυ αεκζκτγβ ξαλαε βλέα αδ απσ αεσηα πδκ Ϋθ κθ μ εαδ λδαδεΫμ αζζαΰΫμ πκζδ δεσ, εκδθπθδεσ εαδ κδεκθκηδεσ πέπ κ. θαφκλδεΪ ησθκ βη δυθκθ αδ εΪπκδα ΰ ΰκθσ α σππμ, β Γαζζδεά παθΪ α β (1789), β πδελΪ β β πθ φδζ ζ υγ λδ ηκτ, β ίδκηβξαθδεά εαδ ηπκλδεά αθΪπ υιβ, κδ ξθκζκΰδεΫμ ι ζέι δμ, β αΰλκ δεά Ϋικ κμ, β βηκΰλαφδεά ατιβ β εαδ κ ε υΰξλκθδ ησμ πθ πσζ πθ (φπ δ ησμ, υ λκ σ β β, ηπσλδκ, αυ κεέθβ κ, δ βλσ λκηκμ ε.α.) α κπκέα Ϊζζαιαθ β ηκλφά πθ εκδθπθδυθ. υ Ϋμ η β δλΪ κυμ πβλΫα αθ εαδ α ζκυ λΪ, α κπκέα βη δυθκυθ εα αεσλυφβ αθΪπ υιβ δ δαέ λα απσ κ 1850, η απκ Ϋζ ηα κ 19κμ αδ. θα γ πλ έ αδ β π λέκ κμ πζάλβμ πδελΪ β βμ βμ ζκυ λκγ λαπ υ δεάμ δ Ϋαμ. Έ δ πκζζΫμ ξυλ μ, σππμ β ζί έα, β Γ ληαθέα, β Γαζζέα, β ζζΪ α ε.Ϊ. αθΫπ υιαθ αιδσζκΰα ζκυ λδεΪ εΫθ λα56. υ

γ α α

17 υ-19

πσ κθ 18κ εαδ β υθΫξ δα κθ 19κ αδυθα, βη δυθ αδ, ηΫ π κυ εδθάηα κμ κυ δαφπ δ ηκτ, λκφά πλκμ δμ αιέ μ κυ φυ δεκτ λσπκυ απάμ. Η ζ δ κυλΰέα πθ βησ δπθ ζκυ λυθ παθΫλξ αδ. Σα ΰεαγδ λτηα α ζκυ λδεάμ δα δεα έαμ, α ζ ΰση θα Kurhäuser, γα φδζκι θά κυθ ΰεα α Ϊ δμ βμ ζκυ λκγ λαπ έαμ, δ πηΫθβμ, πζΫκθ, απσ βθ πζ υλΪ εα αλξάθ βμ έα βμ, βμ εκδθπθδεάμ υθ τλ βμ εαδ βμ ουξαΰπΰέαμ, θυ παλΪζζβζα γα απκ ζΫ κυθ κθ ζσΰκ Ϊθγβ βμ πθ υλππαρευθ ζκυ λκπσζ πθ κυ 19κυ αδυθα.

α.

Σα ε έλδα αυ Ϊ υδκγΫ β αθ Ϋθα θ κεζα δεσ, θ καθαΰ θθβ δαεσ, θ κίυααθ δθσ εαδ εζ ε δεδ δεσ λυγησ. ΢ξ δΪ βεαθ τκ ηάηα α, ΰδα Ϊθ λ μ εαδ ΰυθαέε μ ( έ υηα) εαδ έξαθ απσζυ α υηη λδεά δΪ αιβ, θυ κδ σΰεκδ ά αθ ΰ πη λδεκέ, ξαλαε βλδ δεΪ πκυ κφ έζκθ αδ αφ θσμ β ζ δ κυλΰδεσ β α αφ Ϋλκυ β ηθβη δαεσ β α. Οδ πλκ σο δμ κλΰαθυθκθ αθ κλδασθ δ μ αυθ μ, η υπ λ κθδ ηΫθκ κ ε θ λδεσ εΫζκμ κυ σΰεκυ (σπκυ αθ δ κδξκτ κ ξυλκ υπκ κξάμ) εαδ Ϋΰα β η αθαΰ θθβ δαεκτ τπκυ λκτζκ.

΢ α ηΫ α κυ 19κυ αδ. κ θ κεζα δεσ εαδ θΫκ-αθαΰ θθβ δαεσ υζ πθ ζκυ λδευθ εΫθ λπθ έθ δ β γΫ β κυ κθ εζ ε δεδ ησ, η Ϋθ κθβ λκηαθ δεά Ϋεφλα β. Οδ ε δλδαεΫμ πλκ δαΰλαφΫμ ΰδα β ζ δ κυλΰέα ζκυ λκπσζ πθ θδ ξτκθ αδ. Η αλξδ ε κθδεά πθ ζκυ λδευθ ΰεα α Ϊ πθ ξλβ δηκπκδάγβε πλκε δηΫθκυ θα απκ κγκτθ β Ϋεφλα β, κ πκζδ δ ησμ εαδ β αθγλυπδθβ τπαλιβ. Σα θΫα πζΫκθ ε δλδκζκΰδεΪ υηπζΫΰηα α π λδζαηίΪθκυθ λκηαθ δεκτμ λκηέ εκυμ ηΫ α πΪλεα, ξθβ Ϋμ ζέηθ μ εαδ ξ έηαλλκυμ,

Ξ. ΢εΪλπδα – Χσδπ ζ, «Λκυ λκγελαπεέα εαδ Αθαουξά. Ι κλδεά ειΫζδιβ πθ Λκυ λυθ», University Studio Press, Θ αζκθέεβ 1996, ζ.59

- 46 -

ελάθ μ, εδσ εδα ΰδα αθΪπαυ β, πέ μ ξκλκτ ε.Ϊ., θυ ΰδα βθ κπκγΫ β β πθ ε θ λδεκτ ε δλέκυ πδζΫΰκθ αδ βη έα σππμ, εκδζΪ μ εαδ αθκέΰηα α κ ξυλκ. Έ δ, κ ζκυ λσ ι ζέ αδ τ βηα εκδθπθδεάμ ιυπβλΫ β βμ η βθ ουξαΰπΰέα θα απκ ζ έ αθαπσ πα κ υθκ υ δεσ ηΫ κ βμ γ λαπ υ δεάμ αΰπΰάμ. ΢ α Ϋζβ κυ αδυθα δ λτγβε εαδ κ πλυ κμ ΢τθ ηκμ Λκυ λυθ Γ ληαθέαμ (1892), σξκμ κυ κπκέκυ ά αθ β ίκάγ δα βθ πδ βηκθδεά ηίΪγυθ β κυ ΰθπ δεκτ αθ δε δηΫθκυ. Έ δ, κ Ϋζκμ κυ 19κυ αδ. απκ Ϋζ βθ αφ βλέα ηδαμ θΫαμ γ υλβ βμ βμ ζκυ λκγ λαπ έαμ, δα βλυθ αμ παλΪζζβζα κ ζζβθκλπηαρεσ πλσ υπκ κυ παλ ζγσθ κμ. Σβθ δλΪ κυ πλπ κπκλδαεκτ αυ κτ αδυθα εαζ έ αδ θα πΪλ δ κ 20κμ αδ. πκυ γα βηΪθ δ βθ αλξά κυ κυλδ δεκτ ΰέΰθ γαδ57. δεσθ μ 47,48: ΢ξΫ δα Λκυ λυθ κ Margaretenbad, κυ απΫ κ Bad Ragaz, ζί έα.

β 1870 εαδ

< δεσθα 49: Όοβ Λκυ λυθ κ Salzburg. Ξ. ΢εΪλπδα – Χσδπ ζ, «Λκυ λκγελαπεέα εαδ Αθαουξά. Ι κλδεά ειΫζδιβ πθ Λκυ λυθ», University Studio Press, Θ αζκθέεβ 1996, ζ.62-66

- 47 -

4.2. 20

α ώ α : υ ώπ

φαθ Ϊακυθ πμ παζΪ δα πκυ παλ έξαθ ουξκ πηα δεά υ ιέα, αΰαγσ πκυ εαζτπ αδ ηΫξλδ εαδ άη λα η κθ ‘’γ λαπ υ δεσ κυλδ ησ’’. ΢ βθ θέ ξυ β κυ κυλδ ηκτ αυ κτ υθΫίαζ εαδ β ξκλάΰβ β α δυθ η πζάλ δμ απκ κξΫμ (1928) εαδ κ πέ κηα «ζκυ λκγ λαπ έαμ εαδ α λκγ λαπ έαμ»58. Σβθ έ δα π λέκ κ β ε έθαιβ πθ ξθκζκΰδευθ πδ υΰηΪ πθ (πκυ έξαθ ά β ι εδθά δ απσ κθ 19κ αδ.) ί ζ έπ βθ πκδσ β α κυ π λδεκτ π λδίΪζζκθ κμ πθ ε δλέπθ. Η ζ δκπκέβ β βμ ε θ λδεάμ γΫληαθ βμ πκυ παλ έξ γ ληδεά κηκδκηκλφέα, κ ια λδ ησμ η ηβξαθάηα α εαδ α λαΰπΰκτμ εαδ κ φπ δ ησμ πΫίαζαθ Ϊζζα ελδ άλδα εαδ πλκ δαΰλαφΫμ βθ τθγ β πθ ζκυ λδευθ ξυλπθ.

Οδ αλξΫμ κυ 20κυ αδ. Ϋφ λαθ η βθ δλΪ κυμ πκζζΫμ αζζαΰΫμ κ πκζδ δεσ, κδεκθκηδεσ εαδ εκδθπθδεσ πλκ εάθδκ. Η ηφΪθδ β εδθβηΪ πθ σππμ έθαδ κ ΰαζζδεσμ εκθ λκυε δίδ ησμ, κ ΰ ληαθδεσμ ιπλ δκθδ ησμ εαδ κ εέθβηα βμ ΝΫαμ ΣΫξθβμ πβλΫα α ζκυ λδεΪ εΫθ λα σ κ ζ δ κυλΰδεΪ σ κ εαδ ηκλφκζκΰδεΪ. Η θΫα ίδκηβξαθδεά α δεά Ϊιβ αθ δη υπδ βθ ζκυ λκγ λαπ έα πμ ηέα εκδθπθδεά, πηα δεά εαδ ουξαΰπΰδεά αθΪΰεβ η απκ Ϋζ ηα βθ λαΰ αέα αθΪπ υιβ βμ υ λκγ λαπ έαμ (ά γ ληαζδ ηκτ, σππμ Ϋξ δ πζΫκθ πδελα ά δ). υ σθ κθ αδυθα, β ζκυ λκγ λαπ έα αθαπ τ αδ η β ηκλφά κυ γ λαπ υ δεκτ κυλδ ηκτ, η εκπσ βθ εέθβ β εαδ β υηη κξά η ΰαζτ λκυ αλδγηκτ πκζδ υθ. ΢υθ βλ έ αδ β τπαλιβ η ΰΪζπθ παλα κ δαευθ ζκυ λδευθ υΰελκ βηΪ πθ εαδ ε υΰξλκθέακθ αδ η δμ αθ έ κδξ μ ι θκ κξ δαεΫμ ηκθΪ μ. Σα θΫα ζκυ λδεΪ εΫθ λα παλκυ δΪακυθ δαφκλκπκδά δμ β ζ δ κυλΰέα αζζΪ εαδ κθ κδεκ κηδεσ λυγησ. Οδ υηη λδεΫμ εα σο δμ αθ δεαγέ αθ αδ απσ ΰλαηηδεΫμ δα Ϊι δμ (πκυ ιυπβλ κτθ βθ α κηδεά γ λαπ έα) ά απσ π λέε θ λ μ ΰτλπ απσ αδ αζυ β αέγλδα. Μ έακθκμ βηα έαμ αζζαΰά έθαδ εαδ β υΰξυθ υ β πθ ι θκ κξ δαευθ ηκθΪ πθ α υ λκγ λαπ υ άλδα πκυ βηδκτλΰβ Ϋθα θΫκ ε δλδκζκΰδεσ τπκ. Ο πλυ κμ παΰεσ ηδκμ πσζ ηκμ, σηπμ, άηαθ πκζζΫμ αζζαΰΫμ ΰδα β π λέκ κ αυ ά. Η ζ υγ λέα β ξλά β κδεκ κηδευθ λυγηυθ πλδθ κ πσζ ηκ Ϋ π αλΰσ λα β γΫ β κυ πδκ λΰκθκηδεΫμ αθααβ ά δμ κυμ ε δλδαεκτμ τπκυμ. Ω σ κ, κδ η αίκζΫμ αυ Ϋμ θ πβλΫα αθ α ζκυ λδεΪ εΫθ λα, α κπκέα υθΫξδ αθ θα

δεσθα 50: Szechenyi Bath, κυ απΫ

β (1913).

Ξ. ΢εΪλπδα – Χσδπ ζ, «Λκυ λκγελαπεέα εαδ Αθαουξά. Ι κλδεά ειΫζδιβ πθ Λκυ λυθ», University Studio Press, Θ αζκθέεβ 1996, ζ.70-73

- 48 -

Μ βθ Ϋθαλιβ κυ τ λκυ παΰεκ ηέκυ πκζΫηκυ β ζκυ λκγ λαπ έα ΰθπλέα δ Ϋθ κθβ εΪηοβ (1944-1955). Η πλκ κξά πζΫκθ λΫφ αδ βθ αθα υΰελσ β β εα λαηηΫθπθ πσζ πθ κ αξτ λκ υθα σ, θυ α πκζυ ζά ζκυ λδεΪ εΫθ λα η δμ ι θκ κξ δαεΫμ ηκθΪ μ εαδ α πΪλεα απκ ζκτθ υ ίΪ αε κ κδεκθκηδεσ φκλ έκ ΰδα α ελΪ β. Μσθκ εΪπκδα εα Ϊφ λαθ θα πδίδυ κυθ, θυ α υπσζκδπα (εαδ σ α θ εα Ϋλλ υ αθ) αθα βζυγβεαθ β εα έα κυ ΄80. Ο Ϊθγλππσμ πζΫκθ αθααβ Ϊ βθ ζ υγ λέα εαδ βθ βηκελα έα εαδ δ ε δε έ α δεαδυηα α κυ. υ σ Ϋ π η βθ δλΪ κυ υγβ β κυλδ δεΪ λ τηα α, υηπ λδζαηίαθκηΫθκυ εαδ κυ γ λαπ υ δεκτ κυλδ ηκτ (1955). Έ δ, δΰΪ δΰΪ κδ ζκυ λκπσζ δμ αθαίδυθκυθ, δ δαέ λα ξυλ μ πκυθ θ πβλ Ϊ βεαθ απσ κ πσζ ηκ, σππμ β ζί έα. Σα παζδΪ ζκυ λδεΪ εΫθ λα αθαεαδθέακθ αδ εαδ π ε έθκθ αδ, θυ αθαΰ έλκθ αδ εαδ εαδθκτλδα α θΫα πκζ κ κηδεΪ, ζ δ κυλΰδεΪ, λΰκθκηδεΪ εαδ ξθκζκΰδεΪ κηΫθα. ΢ πκζζΫμ ξυλ μ βμ υλυπβμ (Γ ληαθέα, υ λέα, Γαζζέα, Ι αζέα, Ουΰΰαλέα, Σ ξέα, ΢ζκίαεέα) εα α ε υΪ βεαθ θΫα ζκυ λκγ λαπ υ άλδα πκυ αθ δεα Ϋ β αθ δμ παζδΫμ ΡπηαρεΫμ ΘΫλη μ. δεσθα 51: ΚΪ κοβ Λκυ λυθ

- 49 -

κ Nauheim,1909. Γλαηηδεά δΪ αιβ.

π λέκ κμ η ΰΪζβμ αθκδεκ σηβ βμ ζκυ λδευθ εΫθ λπθ εαδ ζκυ λκπσζ πθ, Ϊζζκ κθ ελα δεσ εαδ Ϊζζκ κθ δ δπ δεσ κηΫα. Έ δ, δμ ζ υ αέ μ εα έ μ κυ 20κυ αδ., β δα τππ β κυ θΫκυ δ κζκΰδεκτ ηκθ Ϋζκυ κυ δαηα δεκτ κυλδ ηκτ αθα λΫξ δ, πμ Ϋθα ίαγησ, δμ λέα μ βμ ΰΫθθβ άμ κυ, βζα ά βθ αλξαέα ζζβθκλπηαρεά δ Ϋα.

ΠαλΪζζβζα, ΰέθ αδ ηέα πλκ πΪγ δα ΰδα βθ πλκυγβ β πθ πδ βηκθδευθ ΰθυ πθ κυμ κη έμ σππμ έθαδ β δα λδεά, β ξθδεά ΰθυ β πθ ζκυ λυθ, β ξβη έα, β ΰ πζκΰέα, β φυ δεά αζζΪ εαδ εζΪ κυμ βμ ουξκζκΰέαμ, βμ εκδθπθδκζκΰέαμ εαδ βμ κδεκθκηέαμ. πέ βμ, ΰέθκθ αδ ί ζ δυ δμ ά αεσηα εαδθκτλδα δ λτηα α πθ κπκέπθ β ζ δ κυλΰέα θαληκθέα αδ η δμ τΰξλκθ μ δα λδεΫμ αθ δζάο δμ ΰδα βθ πφ ζδησ β α βμ Ιαηα δεάμ Λκυ λκγ λαπ έαμ. Μ κθ λσπκ αυ σ πδ δυε αδ Ϋθαμ ζ ΰξση θκμ ηβξαθδ ησμ πκυ θα Ϋξ δ β υθα σ β α θα ι ζέι δ α δΪφκλα έ β βμ υ λκγ λαπ έαμ εαδ θα θ έθ δ βθ αζζβζ πέ λα β ξλά β-π λδίΪζζκθ κμ. ΢ κ πζαέ δκ αυ σ ΰΰλΪφ αδ εαδ β πλπ κίκυζέα ΰδα βθ κλΰΪθπ β κυ δ γθκτμ ΢υθ Ϋ ηκυ Λκυ λυθ, κυ κπκέκυ σξκμ ά αθ β ιΪπζπ β βμ ΰθυ βμ εαδ βμ εα αθσβ βμ κυ ΰέΰθ γαδ πθ δαηα δευθ ζκυ λυθ κθ δ γθά ξυλκ. Η αθΪΰεβ ΰδα πδ βηκθδεά γ υλβ β κυ Ιαηα δεκτ Σκυλδ ηκτ Ϋΰδθ θ κθσ λβ εαδ η βθ αζζαΰά κυ λσπκυ απάμ κυ αθγλυπκυ. Η υπ λίκζδεά αθΪπ υιβ πθ ξθκζκΰδευθ κηΫθπθ, β υθ ξάμ ξλά β κυ αυ κεδθά κυ, κ δαλευμ αυιαθση θκ ευεζκφκλδαεσ πλσίζβηα, κ εαγβη λδθσ Ϊΰξκμ ε ζ, κ άΰβ σζκ εαδ π λδ σ λκ ίζΪί μ κ ουξκεδθβ δεσ τ βηα κυ αθγλυπκυ. Ο έε βμ βμ βησ δαμ υΰ έαμ, παλσζβ βθ πκδκ δεά αθαίΪγηδ β βμ απάμ, ξ δλκ Ϋλ υ αδ γβ Ϊ εαδ κδ λ υηα δεΫμ παγά δμ αυιάγβεαθ εα αεσλυφα. Η αά β β ΰδα ζκυ λκγ λαπ έα πκηΫθπμ αυιαθσ αθ εαδ Ϋπλ π θα ζ δ κυλΰ έ η πδ βηκθδεΪ ελδ άλδα. Μ σζα αυ Ϊ α θΫα κηΫθα εαδ η βθ πδί ίαέπ β σ δ α δαηα δεΪ εΫθ λα πλΫπ δ θα δαγΫ κυθ σ κ δα λδεΪ ελδ άλδα σ κ εαδ ουξαΰπΰδεΪ ι εδθΪ ηδα

δεσθα 52: ΚΪ κοβ Λκυ λυθ κ Bad Aachen, 1907. Π λέε θ λβ δΪ αιβ ΰτλπ απσ αέγλδα.

- 50 -

Η αλξά βθ κλΰΪθπ β πθ ζκυ λκπσζ πθ Ϋΰδθ δμ αλξΫμ κυ αδυθα ηαμ. Σκ 1918 Ϋΰδθ ΰδα πλυ β φκλΪ δ δαέ λβ υπβλ έα δαηα δευθ πβΰυθ κ σ Τπκυλΰ έκ γθδεάμ Οδεκθκηέαμ. Σκ 1936 κδ δαηα δεΫμ πβΰΫμ βμ ξυλαμ ηαμ ηπάεαθ βθ αληκ δσ β α κυ σ Τφυπκυλΰ έκυ Στπκυ εαδ Σκυλδ ηκτ. Σκ 1945 π λδάζγαθ β Γ θδεά Γλαηηα έα Σκυλδ ηκτ εαδ απσ κ 1950 ηΫξλδ άη λα υπΪΰκθ αδ δμ αληκ δσ β μ κυ ζζβθδεκτ Ολΰαθδ ηκτ Σκυλδ ηκτ ( ΟΣ), πκυ δ λτγβε κ ξλσθκ ε έθκ, αθ εζΪ κμ κυ Τπκυλΰ έκυ Πλκ λέαμ Κυί λθά πμ.

Ό κθ αφκλΪ βθ ζζΪ α, δ δεσ λα, κ θ δαφΫλκθ ΰδα βθ εα αΰλαφά, β η ζΫ β εαδ εη Ϊζζ υ β πθ δαηα δευθ πβΰυθ, ι εέθβ απσ βθ Καπκ δ λδαεά δαευίΫλθβ β. Σκ 1845 β ία έζδ α ηαζέα ε άζπ κ θ δαφΫλκθ βμ, εαγυμ η Ϋίαδθ ΰδα ζκυ λκγ λαπ έα βθ Κτγθκ, εδ Ϋ δ ε έ γβε δ δεσ ε έλδκ ζκυ λυθ η ηαληΪλδθκυμ ζκυ άλ μ. Σκ 1877 αλξέα δ εαδ β παθΪξλβ β πθ δαηα δευθ ζκυ λυθ βμ δ βοκτ, α κπκέα έξαθ εα α λαφ έ απσ κυμ Σκτλεκυμ κ 1814 εαδ β υίκρεά ζκυ λσπκζβ ΰέθ αδ πσζκμ Ϋζιβμ κυλδ υθ. Σκ 1925 Ϊλξδ β κλΰΪθπ β πθ δαηα δευθ πβΰυθ Λαΰεα Ϊ πκυ ε έ γβεαθ απσ κθ λα δπ δεσ ΰδα λσ Ικυ δθδαθσ κ 900 η.Χ., θυ κ 1926 Ϊλξδ εαδ β αιδκπκέβ β πθ δαηα δευθ πβΰυθ ΚαηΫθπθ κτλζπθ. πσ κ 1931 Ϊλξδ ηδα πζβλΫ λβ Ϋλ υθα ΰδα βθ εα αΰλαφά πθ δαηα δευθ πβΰυθ βμ ξυλαμ εαδ παλΪζζβζα ε σγβε κ ξΪλ βμ δαηα δευθ πβΰυθ εαδ α ηκγΫληπθ απσ βθ υπβλ έα ιΫθπθ εαδ εγΫ πθ. Σκ 1938 β δ τγυθ β δαηα δευθ πβΰυθ εαδ εγΫ πθ πδη ζάγβε ηδαμ πκυ αέαμ η ζΫ βμ σζπθ πθ η αζζδευθ πβΰυθ βμ ζζΪ αμ. Μ β η ζΫ β αυ ά θ κπέ γβεαθ θΫ μ π λδκξΫμ η φυ δεΫμ η αζζδεΫμ αθαίζτ δμ εαδ βη δυγβεαθ ΰθπλέ ηα α πκυ ηΫξλδ σ ά αθ Ϊΰθπ α. πσ κ 1925 π λέπκυ ηΫξλδ εαδ κ 1950 κδ ζκυ λσ κπκδ βμ ξυλαμ ΰθυλδ αθ αθαηφδ ίά β α ηδα π λέκ κ αεηάμ. Σκ 1983 δ λτγβε α ΚαηΫθα κτλζα κ ΢τθ ηκμ άηπθ εαδ Κκδθκ ά πθ Ιαηα δευθ Πβΰυθ ζζΪ αμ, η σξκ β η ζΫ β, πλκ α έα εαδ αιδκπκέβ β πθ δαηα δευθ φυ δευθ πσλπθ.

- 51 -

Θ λαπ έα εαδ Ϊζζ μ χλά «

α ρρω ο

ο ο

δμ βμ Sauna ραπ υ

α π ου α,

,α ο απ

Φδθζαθ δεά παλκδηέα63. Γδα πκζζκτμ Φδθζαθ κτμ β sauna ά αθ κ πδκ δ λσ πηΪ δκ κ πέ δ εαδ κ πδκ θΪ υθ ηΫθκ η βθ υβη λέα κυμ. Οδ κέξκδ πθ παλα κ δαευθ sauna ά αθ π θ υηΫθκδ η φυ δεΪ ίαε άλδα, α κπκέα ά αθ αθγ ε δεΪ βθ αδγΪζβ, εαγδ υθ αμ β εαγαλσ λκ πηΪ δκ κ πέ δ. Έ δ β ξλά β βμ π ε δθσ αθ απσ αυ ά βμ ζκυ λδεάμ: ΠκζζΫμ ΰυθαέε μ ΰ θθκτ αθ ζσΰπ βμ εαγαλδσ β αμ εαδ α α δΪμ κυ πηα έκυ, ΰέθκθ αθ ζ κυλΰέ μ εαγαλδ ηκτ πλδθ απσ κ ΰΪηκ, θυ πζΫθκθ αθ αεσηα εαδ α υηα α πθ θ ελυθ πμ κδηα έα ΰδα βθ αφά κυμ64. Σβ τΰξλκθβ πκξά β ξλά β βμ υθ υΪα αδ η βθ υ λκγ λαπ έα εαδ β φυ δκγ λαπ έα65, θυ ξλβ δηκπκδ έ αδ αεσηα εαδ ΰδα γ λαπ έ μ εκδθκτ ελυκζκΰάηα κμ66, υπκγ ληέαμ ε.Ϊ. δεσθα 54: ΜΫ α β Sauna. Σκ υζδεσ πκυ ευλδαλξ έ ιυπβλ υθ αμ β κηά, βθ πέπζπ β εαδ β δαεσ ηβ β έθαδ κ ιτζκ.

Bosworth, Why Finland loves saunas, Bosworth, Why Finland loves saunas 65 Bender T, Nagy G, Barna I, Tefner I, Kádas E, Géher P; Nagy; Barna; Tefner; Kádas; Géher (July 2007). "The effect of physical therapy on beta-endorphin levels". Eur. J. Appl. Physiol. 100 (4): 371–82 66 Ernst E, Pecho E, Wirz P, Saradeth T; Pecho; Wirz; Saradeth (1990). "Regular sauna bathing and the incidence of common colds". Annals of Medicine. 22 (4): 225–7. 64

- 53 -

΢υθγ δεά οηά εαδ Στποδ Sauna ΤπΪλξκυθ δΪφκλκδ τπκδ sauna, β δαφκλκπκέβ β κυμ ιαλ Ϊ αδ απσ κ έ κμ βμ έ δαμ βμ sauna, αζζΪ εαδ βμ σηπαμ πκυ ξλβ δηκπκδ έ αδ ΰδα β βηδκυλΰέα κυ α ηκτ. Ω σ κ, β ία δεά δαφκλκπκέβ β ΰέθ αδ η ίΪ β β δΰηδαέα ά β υθ ξά γΫληαθ β κυμ. Μδα sauna « δΰηδαέαμ γΫληαθ βμ» Ϋξ δ η ΰαζτ λβ πκ σ β α π λυθ κ π λδεσ βμ σηπαμ απσ ηέα sauna « υθ ξκτμ γΫληαθ βμ». πδπζΫκθ, βθ πλυ β εα βΰκλέα κδ πΫ λ μ γ ληαέθκθ αδ πλδθ βθ έ κ κ κυ ζκυση θκυ, θυ β τ λβ εα βΰκλέα γ ληαέθκθ αδ εαγ’ σζβ β δΪλε δα βμ ξλά βμ. ΢υΰξλσθπμ, υπΪλξκυθ υΰλΫμ Ϊκυθ μ, ιβλΫμ Ϊκυθ μ, Ϊκυθ μ εαπθκτ εαδ Ϊκυθα α ηκτ. Σα υζδεΪ εατ βμ έθαδ ιτζκ, φυ δεσ αΫλδκ, π λΫζαδκ, θυ ξλβ δηκπκδ έ αδ βζ ε λδεσ λ τηα αθ έθαδ βζ ε λδεά β σηπα67. -

ΠαλΪζζβζα, υπΪλξ δ Ϊκυθα εαπθκτ εαδ η εαηδθΪ α. Σκ πηΪ δκ έθαδ Ϋθα φλαΰδ ηΫθκ πΫ λδθκ δαηΫλδ ηα εαδ β εαπθκ σξκμ ιαζ έφ δ βθ κ ηά εαπθκτ εαδ κθ λ γδ ησ πθ ηα δυθ απσ βθ αδγΪζβ. Σκ πΪθπ ηΫλκμ βμ σηπαμ έθαδ υξθΪ ηκθπηΫθκ η π λκίΪηίαεα εαδ πυλσ κυίζα68.

Sauna εαπθοτ (Sauna « δγηδαέαμ γΫληαθ βμ») Η Sauna εαπθκτ έθαδ ηδα απσ δμ πλυ μ ηκλφΫμ βμ Ϊκυθαμ. έθαδ Ϋθα πηΪ δκ πκυ π λδΫξ δ ηέα πλσ απσ ίλΪξδα, αζζΪ ξπλέμ εαηδθΪ α. Μδα φπ δΪ αελδίυμ εΪ π απσ α ίλΪξδα, εαδ αφκτ γ ληαθγκτθ β φπ δΪ ίάθ δ. Η γ λησ β α πκυ υΰελα έ αδ α ίλΪξδα εαδ β φπ δΪ έθαδ κδ ετλδ μ πβΰΫμ γ λησ β αμ βμ Sauna. Μ Ϊ απσ αυ ά β δα δεα έα, κδ Ϊξ μ εαδ α εΪλίκυθα απκηαελτθκθ αδ απσ βθ έα, α παΰεΪεδα εαδ κ πΪ πηα εαγαλέακθ αδ εαδ κ πηΪ δκ ια λυθ αδ. ΑθΪζκΰα η κ ηΫΰ γκμ βμ σηπαμ εαδ κθ ξλσθκ α λδ ηκτ, β γ ληκελα έα ηπκλ έ θα έθαδ ξαηβζά, π λέπκυ 60 ° C (140 ° F), θυ β υΰλα έα έθαδ ξ δεΪ υοβζά.

δεσθα 55: Πέθαεαμ πκυ απ δεκθέα δ ηέα Sauna εαπθκτ κυ Φδζαθ κτ απΰλΪφκυ Gallen Kallela (1865-1931). Η Ϋθ κθβ παλκυ έα κυ ηατλκυ ξλυηα κμ κφ έζ αδ βθ ΰ ΰκθσμ σ δ κ εαπθσμ εα αεΪγ αδ α Ϋπδπζα εαδ κυμ κέξκυμ, αφκτ θ υπΪλξ δ εαπθκ σξκμ θα κθ απκίΪζ δ. Λάηηα βμ Wikipedia ΰδα β Sauna. Sauna, Technologies, Heat storage-type, Smoke sauna

68 67

Λάηηα βμ Wikipedia ΰδα β Sauna. Sauna, Technologies

- 54 -

- Sauna φω δΪμ (Sauna « υθ χοτμ γΫληαθ βμ») Η Sauna φπ δΪμ η πτλδθβ έα φπ δΪμ, έθαδ ηδα ξ δεΪ πλσ φα β εα α ε υά. θ σμ υπΪλξκυθ ηέα σηπα, η δμ πΫ λ μ κπκγ βηΫθ μ κ πΪθπ ηΫλκμ βμ, εαδ ηέα εαπθκ σξκμ. Οδ ζκυση θκδ σ κ ξλβ δηκπκδκτθ κ πηΪ δκ πλΫπ δ θα φλκθ έακυθ ΰδα β δα άλβ β βμ φπ δΪμ, αζζΪ εαδ ΰδα κ ηΫΰ γκμ βμ. δαφκλ δεΪ, θΫξκυθ εέθ υθκδ. Αυ σμ κ τπκμ sauna υθβγέα αδ ικξδεΫμ εα κδεέ μ, σπκυ κ πδπζΫκθ Ϋλΰκ ΰδα β δα άλβ β βμ φπ δΪμ θ απκ ζ έ πλσίζβηα69. - Ηζ ε λδεά Sauna (Sauna « υθ χοτμ γΫληαθ βμ») Οδ πδκ υθβγδ ηΫθκδ τΰξλκθκδ τπκδ sauna έθαδ ε έθκδ η βζ ε λδεΫμ σηπ μ. Οδ πΫ λ μ γ ληαέθκθ αδ εαδ δα βλκτθ αδ βθ πδγυηβ ά γ ληκελα έα η βζ ε λδεΪ κδξ έα γΫληαθ βμ. ΤπΪλξ δ γ ληκ Ϊ βμ εαδ ξλκθκ δαεσπ βμ (ηΫΰδ β δΪλε δα γΫληαθ βμ κε υ πλυθ) β σηπα. Αυ σμ κ τπκμ ξλβ δηκπκδ έ αδ ΰ θδεΪ ησθκ sauna πσζβμ70.

> δεσθα 56: π λδεά Ϊπκοβ ηέαμ Sauna φπ δΪμ. > δεσθα 57: Ηζ ε λδεά Sauna. 69 Λάηηα βμ Wikipedia ΰδα β Sauna. Sauna, Technologies, Continuous heat-type, Continuous fire sauna 70 Λάηηα βμ Wikipedia ΰδα β Sauna. Sauna, Technologies, Continuous heat-type, Electric stove sauna

- 55 -

5.2. 945π.Χ.- άη λα: Ρω έα. Banya Ι

ολέα εαδ Λου λδεά δα δεα έα ωθ Banya

Η πλυ β αθαφκλΪ δ λπ δεά εαηπέθα ΰέθ αδ κ 945 η.Χ. α ξλκθδεΪ Radzivill, πκυ π λδΰλΪφκυθ βθ ε έεβ β βμ ία έζδ αμ Όζΰαμ ΰδα κ γΪθα κ κυ υατΰκυ βμ Ιΰεσλ, βζα ά κ ία αθδ άλδκ πθ λΫίζδπθ πκυ εΪβεαθ απθ αθκέ σ κ ά αθ ηΫ α κ ζκυ λσ71. Σκ υΰε ελδηΫθκ ζκυ λσ κθκηΪα αδ Banya ά Banja (΢ α λυ δεα : ϵϴЁя) εαδ έθαδ Ϋθα δ δεΪ ξ δα ηΫθκ ηδελσ πηΪ δκ ά ε έλδκ ΰδα υΰλσ ά ιβλσ γ ληαζδ ησ, κυ κπκέκυ κ α ησμ εαδ β υοβζά γ ληκελα έα πλκεαζκτθ Ϋθ κθβ φέ λπ β κυμ ζκυση θκυμ. ΢ β Ρυ δεβ ΰζυ α β ζΫιβ "banya" αθαφΫλ αδ πέ βμ εαδ βησ δα ζκυ λΪ, σππμ α πδκ ΰθπ Ϊ ζκυ λΪ 72 Sandunóvskie (СϴЁϸуЁЂ́϶ЅкиϹ ϵϴЁи) β Μσ ξα.

> δεσθα 58: “ α αρ ο banya” Πέθαεαμ κυ Ρυ κυ απΰλΪφκυ Vitaly Gavrilovich Tikhov (1876 – 1939).

71 Aaland, Mikkel (1998). "The Russian Bania. History of the Great Russian Bath", Edited by Adele Barker and Bruce Grant, Duke University Press, Durham and London, 2010, pg 41 72 Σα Sandunóvskie Baths ά Sanduný έθαδ Ϋθα πκζδ δ δεσ εαδ αλξδ ε κθδεσ κλσ βηκ κ εΫθ λκ βμ Μσ ξαμ, Ι λτγβεαθ εαδ κθκηΪ βεαθ κ 1808 απσ κθ Γ πλΰδαθσ πδξ δλβηα έα Sila Sandunov (Zandukeli) (1756-1820).

- 56 -

Οδ γ ληκελα έ μ θσμ Banya υξθΪ υπ λίαέθκυθ κυμ 93 ίαγηκτμ Κ ζ έκυ, Ϋ δ κδ ζκυση θκδ φκλκτθ δ δεΪ σξδθα εαπΫζα ΰδα θα πλκ α τ κυθ κ ε φΪζδ απσ αυ άθ βθ Ϋθ κθβ αΫ β. Μ λδεκέ ζκυση θκδ πλκ δηκτθ θα εΪγκθ αδ Ϋθα ηδελσ λυηα πλκ α τκθ αμ κ ΰυηθσ Ϋληα απσ κ ιβλσ, εαυ σ ιτζκ πθ πΪΰεπθ. πδπζΫκθ, υξθΪ ξ υπκτθ κυμ αυ κτμ κυμ ά κυμ Ϊζζκυμ η Venik, βζα ά αηπδΪ απσ απκιβλαηΫθα εζα δΪ εαδ φτζζα απσ Ϊ πλβ βητ α, ί ζαθδ δΫμ ά υεΪζυπ κ. Αφκτ πλκεζβγ έ β πλυ β φέ λπ β, υθβγέα αδ κ λκ δ ησμ κυ υηα κμ απσ ηδα ίσζ α ιπ λδεκτμ ξυλκυμ ά ηδα ίκυ δΪ 33 ελτκ θ λσ, ζέηθβ ά πκ Ϊηδ . Σκ ξ δηυθα, κδ ζκυση θκδ ηπκλκτθ θα ευζά κυθ κ ξδσθδ ξπλέμ θα φκλκτθ λκτξα33 ά θα ίκυ άικυθ ζέηθ μ, σπκυ Ϋξκυθ λτπ μ βθ παΰπηΫθβ πδφΪθ δα κυμ. ΢ β υθΫξ δα δ Ϊΰκθ αδ ιαθΪ κ Banya εαδ ο εΪακυθ ηδελΫμ πκ σ β μ θ λκτ πΪθπ α ίλΪξδα. Μ Ϊ απσ εΪγ φέ λπ β, ΰέθ αδ λκ δ ησμ. Οδ ζκυση θκδ ξλβ δηκπκδκτθ αυ σ κ δΪζ δηηα ΰδα θα πδκυθ ηπτλα, Ϊδ ά Ϊζζα πκ Ϊ, θα παέικυθ παδξθέ δα εαδ θα ξαζαλυ κυθ.

Σα πλυ α Banya πδγαθσθ ά αθ πλσξ δλα ιτζδθα εα αζτηα α η πτλδθβ έα κ π λδεσ κυμ. ΢ ηέα ΰπθέα υπάλξ φκτλθκμ η η ΰΪζ μ λκΰΰυζΫμ πΫ λ μ, κδ κπκέ μ σ αθ α αέθκθ αθ κπκγ κτθ αθ ηΫ α ηέα ιτζδθβ ζ εΪθβ. Έπ δ α κ ζκυση θκμ Ϋ ίβθ β φπ δΪ εαδ κυ δα δεΪ πζ θσ αθ η κθ εαπθσ- β δα δεα έα αυ ά αδ δκζκΰ έ ηδα πδπζΫκθ κθκηα έα κυμ πμ «Ματλα Λκυ λΪ», Chernaia Banya.73. ΠΫλα απσ β ζκτ β ΰδα βθ πλκ ππδεά εαγαλδσ β α, υπάλξ πέ βμ γ λαπ υ δεά ξλά β74 θυ ά αθ τθβγ μ κδ ζκυση θκδ θα λυθ , θα πέθκυθ ηπτλα, θα εκδθπθδεκπκδκτθ αδ θ σμ κυ Banya. ΠαλΪ ατ α, β πδκ ΰθπ ά εαδ υλΫπμ δα κηΫθβ ηκλφά κυμ έθαδ β αυ ά πθ βησ δπθ ζκυ λυθ. δ δεσ λα, β πδλλκά βμ υ δεάμ υλυπβμ κθ 18κ αδυθα75 η.Χ32 κ βΰ έ βθ η α λκπά πθ Banya απσ αΰλκ δεΪ α δεΪ κδξ έα, εαδ α ι ζέ δ η ΰΪζβμ Ϋε α βμ ε έλδα η πκδεδζέα ζκυ λδευθ ΰεα α Ϊ πθ εαδ ιτζδθπθ εαηπέθπθ. Μ Ϊ βθ Ρυ δεβ παθΪ α β76 α Banya ΰέθκθ αδ, ζσΰπ βμ υζζκΰδεσ β αμ κυμ, ηΫ κ δΪ κ βμ κυ Κκηηκυθδ ηκτ εαδ ηάηα βμ υθκζδεσ λβμ ίδκηβξαθκπκέβ βμ77. ΢ δμ ηΫλ μ ηαμ, β ξλά β κυμ Ϋξ δ πδ λΫο δ αυ άθ βμ ε σθπ βμ εαδ ξαζΪλπ βμ.

Aaland, "The Russian Bania. History of the Great Russian Bath" pg 41 Bogdanov, I A (2000). Tri veka Peterburgskoi bani (‘Three centuries of the Petersburg bathhouse’). St Petersburg: Isskustvo. Pg 42 75 Tijana Vujosevic, Research Article: The Soviet Banya and the Mass Production of Hygiene 76 Η Ρπ δεά παθΪ α β ά αθ ηδα δλΪ απσ παθα Ϊ δμ β Ρπ έα εα Ϊ κ Ϋ κμ 1917, κδ κπκέ μ έξαθ πμ απκ Ϋζ ηα βθ π υ β βμ Σ αλδεάμ Αλδ κελα έαμ απσ βθ ικυ έα εαδ βθ Ϊθκ κ βμ ΢κίδ δεάμ Έθπ βμ. 77 Tijana Vujosevic, The Soviet Banya and the Mass Production of Hygiene 74

- 57 -

δεσθα 59: Αλδ λΪ βμ φπ κΰλαφέαμ ίλέ ε αδ κ πλκ α υ δεσ σξδθκ εαπ ζΪεδ. ΢ κ εΫθ λκ Ϋθαμ ιτζδθκμ εκυίΪμ εαδ β εκυ Ϊζα πκυ ξλβ δηκπκδκτθ αδ ΰδα θα λέικυθ κδ ζκυση θκδ κ θ λσ βθ πτλδθβ έα. Αλδ λΪ ίλέ εκθ αδ α Venik, α κδ αηπδΫμ απσ απκιβλαηΫθα εζα δΪ.

΢υθγ δεά οηά ωθ Banya Σα Ρυ δεα Banya απκ ζκτθ αδ απσ λέα πηΪ δα: •Predbannik (ЃЄϹϸϵϴЁЁик) ά ρ - ου ρο: Η αέγκυ α υπκ κξάμ πθ ζκυ λυθ. Έξ δ πΪΰεκυμ ΰδα βθ ι εκτλα β πθ πδ ε π υθ εαδ ηαθ αζΪεδα ΰδα θα ελ ηΪ κυθ α λκτξα κυμ • ω ο Χ αρο ου ρο : δαγΫ δ ηδα ίλτ β ΰδα α σ θ λσ, β κπκέα ξλβ δηκπκδ έ θ λσ πκυ γ ληαέθ αδ απσ ηέα σηπα α ηκτ, εαδ Ϋθα κξ έκ ά ίλτ β η ελτκ θ λσ, υ ηΫ π βμ αθΪηδιβμ θα πδ υΰξΪθ αδ ηδα γ ληκελα έα ΰδα ηδα Ϊθ β πηα δεά πζτ β •Parilka: κ πηΪ δκ κυ α ησζκυ λκυ. Ο γ ληαθ άλαμ Ϋξ δ λέα δαη λέ ηα α: Ϋθα εδίυ δκ πυλεαΰδΪμ πκυ λκφκ κ έ αδ απσ βθ αέγκυ α υπκ κξάμ, κ γΪζαηκ ίλΪξκυ, κ κπκέκμ Ϋξ δ ηδα ηδελά λτπα ΰδα θα δ Ϊΰ αδ κ θ λσ, εαδ ηδα ιαη θά θ λκτ οβζσ βη έκ. Η εκλυφά βμ ιαη θάμ θ λκτ έθαδ υθάγπμ εζ δ ά, ΰδα θα ηπκ έ δ βθ δ έ υ β α ηυθ απσ κ Banya. Πλκε δηΫθκυ θα βηδκυλΰβγ έ α ησμ, ξτθ αδ θ λσ κυμ γ ληαδθση θκυμ ίλΪξκυμ πκυ ίλέ εκθ αδ ηΫ α β σηπα. Οδ ζκυση θκδ δ Ϋλξκθ αδ κ α ησζκυ λκ σ αθ β σηπα έθαδ α ά, αζζΪ πλδθ ξυγ έ θ λσ α ίλΪξδα, εαδ ηπκλκτθ θα εαγέ κυθ α ιτζδθα παΰεΪεδα πκυ υπΪλξκυθ θ σμ78.

δεσθα 60: ΚΪ κοβ θσμ λπ δεκτ Banya. Η ετλδα έ κ αλδ λΪ κ ε έλδκ, β κπκέα κ βΰ έ βθ αέγκυ α υπκ Predbannik. Σκ Parilka ίλέ ε αδ κ θ δΪη κ πηΪ ίκβγβ δεΫμ ζ δ κυλΰέ μ (wc, θ κυζΪπα) κπκγ κτθ αδ πηΪ δκ ιδΪ.

Steam Bathing: A Journey Through the Ages

- 58 -

κμ ίλέ ε αδ κξάμ κ δκ, θυ κδ κ ζ υ αέκ

Τποεα βγολέ μ Banya - Ματλα εαδ Ά πλα Banya ΢ Ϋθα Chernaia Banya (=ηατλκ Banya) κ εαπθσμ δαφ τΰ δ ηΫ α απσ ηδα λτπα βθ κλκφά, θυ α « υ Banya» υπΪλξκυθ πζάθ μ ιΪ ηδ βμ ΰδα ια λδ ησ κυ εαπθκτ. ΢ α «ηατλα», κ εαπθσμ βμ πτλδθβμ έαμ δαφ τΰ δ, εκυλαέθκθ αμ κ π λδεσ ιτζκ κυ πηα έκυ. Έθα "ηατλκ Banya" δαφΫλ δ δ δαέ λα απσ Ϋθα “ζ υεσ”, δσ δ β εα α ε υά εαδ β πέπζπ β κυμ έθαδ έ δα. Αηφσ λα ξαλαε βλέακθ αδ απσ δμ πΫ λ μ απσ κΰεσζδγκυμ, δμ πάζδθ μ ηπΪζ μ, α η ΰΪζα εααΪθδα ΰδα κ α σ θ λσ, εαδ δμ πΫ λδθ μ σηπ μ η ιαη θά ΰδα β γΫληαθ β κυ θ λκτ, θυ κ εαυ σιυζκ έθαδ υθάγπμ βητ α.

δεσθ μ 61,62:

δεσθα 63:

π λδεά δαησλφπ β πθ Banya.

- 59 -

π λδεά Άπκοβ θσμ Chernaia Banya.

- Pokhodnaya Banya, α Banya ωθ Π αοπσλωθ Σα Pokhodnaya Banya έθαδ βηκφδζά η αιτ πθ Ρυ πθ λα δπ υθ, πθ κλ δία υθ εαδ πθ αθγλυππθ πκυ αιδ τκυθ ΰδα παλα αηΫθ μ π λδσ κυμ εζβλΪ φυ δεΪ π λδίΪζζκθ α, θυ β εα α ε υα δεά κηά κυμ γυηέα δ αλε Ϊ βθ πλυδηβ ηκλφά πθ banya. Μδα ηδελά εβθά η π λδεσ πΫ λδθκ φκτλθκ άθ αδ υθάγπμ εκθ Ϊ ηδα ζέηθβ ά σξγβ κυ πκ αηκτ, σπκυ υπΪλξκυθ πκζζΫμ η ΰΪζ μ, λκΰΰυζΫμ πΫ λ μ, ΰδα θα φ δαξ έ κ φκτλθκμ, εαδ αλε σ λκ λσ θ λσ ΰδα εκζτηίβ β. Οδ η ΰΪζ μ πΫ λ μ κπκγ κτθ αδ Ϋ δ υ θα ξβηα έ κυθ Ϋθαθ ευεζδεσ γκζπ σ φκτλθκ, η δΪη λκ απσ Ϋθα Ϋπμ Ϋ λα ηΫ λα εαδ ηδ σ Ϋπμ Ϋθα ηΫ λκ τοκμ. Έ δ, υπΪλξ δ αλε σμ ξυλκμ κ π λδεσ ΰδα θα βηδκυλΰβγ έ η ΰΪζβ φπ δΪ. Σκ εαυ σιυζκ εαέΰ αδ ΰδα αλε Ϋμ υλ μ αυ άθ βθ αυ κ ξΫ δα σηπα ηΫξλδ κδ πΫ λ μ βθ πδφΪθ δα βμ πλκτ θα έθαδ σ κ α Ϋμ, υ κ θ λσ πκυ ξτθ αδ πΪθπ κυμ η α λΫπ αδ α ησ. Γτλπ απσ β πλσ, Ϋθαμ ξυλκμ ε πΪα αδ ΰδα θα ξβηα έ δ ηδα ηδελά εβθά εαδ β ηπαθδΫλα έθαδ Ϋ κδηβ σ αθ υπΪλξκυθ ηΫ α β εβθά πκζτ α ά εαδ πκζτμ α ησμ. Οδ ζκυση θκδ η Ϊ βθ φέ λπ β, ηπκλκτθ θα ίκυ άικυθ α θ λΪ κυ πκ αηκτ ά βμ ζέηθβμ, ΰδα θα λκ δ κτθ79. > δεσθα 64: ΢ξΫ δκ θσμ Pokhodnaya Banya. ΢ κ ξΫ δκ φαέθ αδ β εα α ε υά βμ εβθάμ, εαγυμ έθαδ ηφαθάμ κ ιτζδθκμ ε ζ σμ πκυ βθ βλέα δ. ΢ α αλδ λΪ έθαδ κ Predbannik, κ εΫθ λκ κ Parilka , α ιδΪ « κ εαηέθδ», βζα ά β πτλδθβ έα. 79 Λάηηα ΰδα α Pokhodnaya Banya απσ Ϊλγλκ βμ Wikipedia ΰδα α Banya.

δεσθα 65: Pokhodnaya Banya η εΪζυοβ απσ κπδεά ίζΪ

- 60 -

β β.

Λου λδεά δα δεα έα ωθ Sweat Lodge «

πσ βθ ηαλ υλέα κυ Louis Le Clerc82( Ϋζβ 18κυ αδυθα) υηπ λαέθκυη ππμ β πέ ε οβ θσμ Sweat Lodge σθ πμ απκ ζ έ ηδα γλβ ε υ δεά, εκδθπθδεά αζζΪ εαδ ζκυ λδεά ηπ δλέα. Οδ ζ κυλΰδεκέ τηθκδ, κ α ησμ, β αΫ β εαδ κ δ λυ αμ βηδκυλΰκτθ ηδα απκπθδε δεά η θ, ηυ βλδαεά α ησ φαδλα. ζ ά εζ έθ δ η β ίτγδ β κυ υηα κμ ελτκ θ λσ, ηδα απαλαέ β β αε δεά πκυ φαλησα αδ α π λδ σ λα γ ληαζδ δεΪ παλα έΰηα α αθΪ κθ εσ ηκ.

α α α υ υ α α π α , υ , α υ α α, π υ α π α ... υπα φ α π , π α αυ α απ φ α, α , α υ α α ’ α, υ α π υ α απ α α α α π α -, π πα α π α α α . Ό α α α υ υ α π , α α υ φ α π υ… φ υ π α υ α α α . α α α α α π π υ αυ α α . υ α, απ υ α α α α α, π α α α α υ α α απ ,π υ α απ α απ α π α.» Louis Le Clerc

Ω σ κ, ξλ δΪα αδ δ δαέ λβ πλκ κξά εα Ϊ β δΪλε δα βμ ζ άμ. ΤπΪλξκυθ αλε Ϋμ αθαφκλΫμ γαθΪ κυμ πκυ πλκΫευοαθ απσ β υΰε ελδηΫθβ ζ ά, ζσΰπ αφυ Ϊ π βμ, γ ληκπζβιέαμ, δ πθκάμ εαπθκτ εαδ αεα Ϊζζβζβμ υθκζδεάμ εα α ε υάμ. Γδα αυ σ κ ζσΰκ, έθαδ βηαθ δεσ θα ηβθ ξλβ δηκπκδκτθ αδ π λυηα α πκ αηυθ ά Ϊζζα έ β π λπηΪ πθ η γτζαε μ αΫλα ηΫ α κυμ. Οδ ίλΪξκδ πλΫπ δ θα έθαδ θ ζυμ ΰθκέ πλδθ απσ β γΫληαθ β κυμ. Π λυηα α η γτζαε μ αΫλα ά υπ λίκζδεά υΰλα έα ηπκλκτθ θα πΪ κυθ, αεσηα εαδ θα ελαΰκτθ β φπ δΪ ά σ αθ ίλαξκτθ. Οδ ξλβ δηκπκδβηΫθκδ ίλΪξκδ , απκλλκφκτθ υΰλα έα, Ϋ δ γλυηηα έακθ αδ ά ΰ ηέακυθ λπΰηΫμ83.

McDermott, John Francis (editor) 1956 Milford’s Memoir, or A Cursory Glance at my Different Travels and My Sojourn in the Creek Nation, translated by Geraldine De Courcy. The Lakeside Press, R.R. Donnelley and Sons Company, Chicago. pg 158 83 Wikipedia, Article: Sweat Lodges, Risks, Physical effects. https://en.wikipedia.org/wiki/Sweat_lodge

- 62 -

΢υθγ δεά οηά ου Sweat Lodge εαδ ΣοπογΫ β ά ου ηκλφά βμ εαζτίαμ έθαδ γκζπ ά ά πδηάεβμ, Ϋξ δ ξαηβζσ τοκμ εαδ έθαδ εα α ε υα ηΫθβ απσ φυ δεΪ υζδεΪ. ΢ αλε Ϋμ φυζΫμ υθβγέα αδ θα κπκγ έ αδ β έ κ κμ αθα κζδεΪ, αθ δελδ Ϊ απσ Ϋθαθ ζΪεεκ η «δ λά» φπ δΪ. Πλκε δηΫθκυ θα έθαδ Ϊλ δα κζκεζβλπηΫθκ κ φδ λπ δεσ ζκυ λσ, κδ Ι λπ δεΫμ Καζτί μ εα α ε υΪακθ αθ υθάγπμ εκθ Ϊ πκ Ϊηδα ά ζέηθ μ, ια φαζέακθ αμ πέ βμ βθ απαλαέ β β απκησθπ β ΰδα δμ γλβ ε υ δεΫμ δα δεα έ μ84. Σα υΰε ελδηΫθα φυ δεΪ κπέα πλκ φΫλκυθ αυ σξλκθα σζα α απαλαέ β α φυ δεΪ υζδεΪ πκυ υθγΫ κυθ ηδα Ϋ κδα εαζτία. δ δεσ λα, κ γκζπ σμ « ε ζ σμ» βμ εαζτίαμ έθαδ απσ εζα δΪ εαδ ΰδα βθ πδεΪζυοβ κυ ξλβ δηκπκδκτθ αδ εκυίΫλ μ, εζα δΪ ά Ϋληα α αυπθ. ΤπΪλξκυθ δΪφκλ μ ηκλφΫμ κηυθ πκυ ξλβ δηκπκδκτθ αδ δαφκλ δεΫμ φυζΫμ, εαγυμ ε σμ απσ δμ πδκ εκδθΫμ γκζπ Ϋμ ά πδηάε δμ εα α ε υΫμ, υπΪλξκυθ πέ βμ ησθδη μ εα α ε υΫμ απσ ιτζκ εαδ ξυηα. ΢ κ π λδεσ βμ εαζτίαμ κπκγ κτθ αδ πΫ λ μ κδ κπκέ μ αλξδεΪ γ ληαέθκθ αδ, εαδ β υθΫξ δα ξτθ αδ θ λσ πΪθπ κυμ ΰδα θα βηδκυλΰβγ έ α ησμ. « π λΫφ δα» βμ εα α ε υάμ, θ πδ λΫπ δ β δαφυΰά κυ α ηκτ, βηδκυλΰυθ αμ ηδα αλε Ϊ α ά α ησ φαδλα.

δεσθα 68: Κα α ε υα

Mehta, : Α Study of Sweat Lodges in the Southeastern United States, pg 77

- 63 -

δεσ δΪΰλαηηα.

600-400 π.Χ - 1500-1660 η.Χ. MΪγδα, α Ϋεοδ εαδ Όζη ε: ΜΫ β η λδεά Temazcal Οδ αλξαέκδ δθ δΪθδεκδ ζακέ πθ βμ ΜΫ βμ η λδεάμ ξλβ δηκπκδκτ αθ Ϋθα ησθδηκ έ κμ Ι λπ δεάμ Καζτίαμ κ «Temazcal85», πμ ηΫ κ ηδαμ γλβ ε υ δεάμ γ λαπ υ δεά ζ άμ, η σξκ κθ εαγαλδ ησ, Ϋπ δ α απσ Ϋθ κθβ πηα δεά Ϊ εβ β, σππμ ηδα η ΰΪζβ ηΪξβ ά Ϋθα ζ κυλΰδεσ παδξθέ δ ηπΪζαμ. ξλά β κυ πέ βμ π ε δθσ αθ ΰδα γ λαπ έα πθ α γ θυθ, β ί ζ έπ β βμ υΰ έαμ, εαδ ΰδα θα ίκβγά δ δμ ΰευηκθκτ μ ΰυθαέε μ. ΢υθ ξέα αδ θα ξλβ δηκπκδ έ αδ ηΫξλδ άη λα δμ αυ σξγκθ μ φυζΫμ ΰδα πθ υηα δεκτμ εαδ υΰ δκθκηδεκτμ ζσΰκυμ, θυ αυ σξλκθα αθαε Ϊ αδ απσ σζκυμ κυμ κη έμ βμ εκδθπθέαμ κ Μ ιδεσ εαδ βθ Κ θ λδεά η λδεά ΰδα θα ΰέθ δ ηΫ κ «εαγαλδ ηκτ» κυ θκυ, κυ υηα κμ εαδ κυ πθ τηα κμ. δεσθα 69: θαπαλΪ α β θσμ Temazcal Magliabecchi86 πθ α Ϋεπθ.

ζΫιβ Temazcal πδγαθσθ θα Ϋξ δ λέα μ β ζΫιβ” temāzcalli” [temaːsˈkalːi] , β κπκέα η αφλΪα αδ πμ «Οδεέα βμ Ϋ βμ» β ΰζυ α Nahuatl πθ α Ϋεπθ, ά θα Ϋξ δ πμ υθγ δεΪ β ζΫιβ teme (=Λκτα δθ) and calli (=Οδεέα). Σα εηάλδα, σηπμ, ΰδα βθ αδ δκζσΰβ β εαδ βθ απσ διβ θ έθαδ αλε Ϊ.

κθ ίδίζέκ-ευ δεα

δεκθκΰλαφβηΫθκμ ευ δεαμ πθ α Ϋεπθ πκυ βηδκυλΰάγβε α ηΫ α κυ 16κυ αδυθα απσ κθ Ι αζσ αεα βηαρεσ Antonio Magliabechi (1633-1714). έθαδ αθ δπλκ ππ υ δεσ έΰηα θσμ υθσζκυ επ έεπθ ΰθπ υθ πμ «ΟηΪ α Magliabechiano»

- 64 -

Οδ αλξαδκζκΰδεΫμ Ϋλ υθ μ Ϋξκυθ έι δ ππμ υπάλξαθ πκζζΪ παλσηκδα ε έ ηα α βθ π λδκξά απσ κ 600-400 π.Χ ηΫξλδ κ 1500-1660 η.Χ.89, υθαθ υθ αμ σηπμ αθ έ κδξ μ εα α ε υΫμ ΰδα α ησζκυ λα απσ βθ ζΪ εα ηΫξλδ εαδ κ Μ ιδεσ. ΢ δμ ηΫλ μ ηαμ θ υθαθ Ϊη υξθΪ Ϋ κδκυ έ κυμ ξ έ ηα α, π σ κ β παλΪ κ β Ϋξ δ δα βλβγ έ αλε Ϊ αεΫλαδβ ηδελκτμ κδεδ ηκτμ κ θκ δκαθα κζδεσ Μ ιδεσ εαδ β Γκυα ηΪζα36.

΢ δμ ηΫλ μ ηαμ κ α ησζκυ λκ ε δηΪ αδ δ δαέ λα απσ ηδελΫμ εκδθσ β μ κ Μ ιδεσ, εαγυμ απκ ζ έ αθαπσ πα κ εκηηΪ δ ΰδα β γ λαπ έα υθβγδ ηΫθπθ εαγβη λδθυθ παγά πθ. Κα Ϊ β δΪλε δα βμ ζκυ λδεά δα δεα έαμ ξλβ δηκπκδκτθ αδ φυ δεΪ φΪληαεα απσ γ λαπ υ δεΪ ίσ αθα ά αυα. γ λαπ υ δεά δα δεα έα ία έα αδ β ζκΰδεά ππμ σ αθ κ υηα α γ θ έ, σ ξΪθ δ β φυ δεά α α δΪ κυ απσ «ελτκυμ αθΫηκυμ», πκυ κ οτξκυθ εαδ πλκεαζκτθ υ Ϊλ α υηπ υηα α, Ϋ δ κ α ησζκυ λκ απαζζΪ δ κ υηα απσ αυ σ κ «ελτκ» εαδ κ παθαφΫλ δ β φυ δεά κυ γ ληά εα Ϊ α β87. Μδα Ϋ κδα ζκΰδεά έΰκυλα θ έθαδ ηΫλκμ βμ παλα κ δαεάμ « υ δεάμ» δα λδεάμ, ΰδα έ γα Ϋζ ΰ εαγΫθαμ ππμ ία έα αδ φαθ α δεΫμ απ δζΫμ. θ κτ κδμ, βθ πλαΰηα δεσ β α β απκ ζ ηα δεσ β α πθ υΰε ελδηΫθπθ α ησζκυ λπθ βθ έα β ά εαδ πλσζβοβ υθβγδ ηΫθπθ δυ πθ, έξθ δ ππμ υπάλξ η ζΫ β ΰδα βθ πέ λα β κυ κ αθγλυπδθκ υηα αθΪζκΰα η κ φτζκ ά βθ βζδεέα κυ. ιδκ βη έπ β ηΪζδ α έθαδ β ξλά β κυ αεσηα εαδ άη λα απσ δμ ΰευηκθκτ μ ΰυθαέε μ εα Ϊ β δΪλε δα κυ κε κτ, εαγυμ πδ τ αδ ππμ κ θ κΰΫθθβ κ ηπλσ θ γα «υπκφΫλ δ» βθ Ϋικ κ κυ απσ β α α δΪ κυ υηα κμ κ ελτκ (ΰδα αυ σ) π λδίΪζζκθ. Πλαΰηα δεΪ β γκζπ ά αυ ά κηά έθαδ ηδα πλκΫε α β βμ ηά λαμ, φλκθ έακθ αμ εαδ πλκ α τκθ αμ κ αθγλυπδθκ υηα σζβ κυ β απά.88

δεσθα 70: ΢ κ π λδεσ θσμ Temazcal υπΪλξκυθ εαγέ ηα α ΰτλπ απσ β φπ δΪ. γκζπ ά κηά υθ υα ησ η α εα α ε υα δεΪ υζδεΪ δαφυζΪ κυθ βθ υοβζά γ ληκελα έα θ σμ.

87 Groark, Kevin P. University of California, Los Angeles . Article: To Warm the Blood, to Warm the Flesh: The Role of the Steambath in Highland Maya (TzeltalTzotzil) Ethnomedicine. From the Journal of Latin American Lore 20:1 (1997), 3–96 Printed in U.S.A. pg 71 88 Groark, To Warm the Blood, to Warm the Flesh: The Role of the Steambath in Highland Maya (Tzeltal-Tzotzil) Ethnomedicine, pg 21

Groark, To Warm the Blood, to Warm the Flesh: The Role of the Steambath in Highland Maya (Tzeltal-Tzotzil) Ethnomedicine, pg 8

- 65 -

΢υθγ δεά οηά ου Temazcal εαδ ΣοπογΫ β ά ου Σκ Temazcal έθαδ υθάγπμ ηδα ησθδηβ κηά, αθ έγ β η α δ λπ δεΪ εα αζτηα α Ϊζζ μ π λδκξΫμ. ΢υθάγπμ εα α ε υΪα αδ απσ βφαδ δαεσ ίλΪξκ, δηΫθ κ, κτίζκ ά ζΪ πβ. πδκ εκδθά ηκλφά κυ έθαδ αυ ά κυ ευεζδεκτ γσζκυ, ξπλέμ θα απκεζ έ αδ ίΫίαδα β κλγκΰυθδα ηκλφά, β κπκέα Ϋξ δ ίλ γ έ κλδ ηΫθ μ αλξαδκζκΰδεΫμ κπκγ έ μ. Γδα βθ παλαΰπΰά βμ γ λησ β αμ γ ληαέθκθ αδ βφαδ δαεΫμ πΫ λ μ κδ κπκέ μ έθαδ α φαζ έμ, π δ ά θ ελάΰθυθ αδ απσ βθ υοβζά γ ληκελα έα. θ υθ ξ έα, κπκγ κτθ αδ Ϋθα ζΪεεκ πκυ ίλέ ε αδ κ εΫθ λκ ά εκθ Ϊ Ϋθα κέξκ κυ Temazcal. Σκ ηία σ θ έθαδ υΰε ελδηΫθκ εαδ αυιΪθ αδ αθΪζκΰα η κθ αλδγησ α σηπθ πκυ κ ξλβ δηκπκδ έ. Παλα έΰηα κμ ξΪλβ, δμ κδεέ μ β ηδελκτμ κδεδ ηκτμ ηπκλκτθ θα υπκ ξγκτθ π λέπκυ 5 Ϊ κηα, ά ηδα κδεκΰΫθ δα, αζζΪ δμ πσζ δμ εΪζυπ αθ πκζτ η ΰαζτ λβ πδφΪθ δα υ θα υπκ ξγκτθ π λέπκυ 10 Ϊ κηα. κπκγΫ β β πθ υΰε ελδηΫθπθ ζκυ λυθ α ζ κυλΰδεΪ εΫθ λα πθ η ΰΪζπθ πσζ πθ υθ υα ησ η κ η ΰΪζκ ηΫΰ γσμ κυμ εαδ βθ σηκλφβ, πλκ ΰηΫθβ εα α ε υά κυμ, έξθκυθ σ δ εα έξαθ η ΰΪζβ γλβ ε υ δεά βηα έα εαδ δα λαηΪ δααθ βηαθ δεσ λσζκ βθ ζ κυλΰδεά απά πθ α δευθ εα κέεπθ90. ΜΪζδ α β Ι παθδεά πκδεδκελα έα θ αθαξαέ δ β ξλά β κυμ. Οδ Ι παθκέ εα αε β Ϋμ ε δηκτ αθ δμ γ λαπ υ δεΫμ δ δσ β μ πθ Temazcal, σ κ εαδ αθ εαθ αζέακθ αθ απσ βθ εκδθά ξλά β κυμ απσ η ΰΪζ μ κηΪ μ αθγλυππθ δαφκλ δεκτ φτζκυ εαδ ά δαφκλ δεάμ βζδεέαμ.

δεσθ μ 71,72:

Groark: To Warm the Blood, to Warm the Flesh: The Role of the Steambath in Highland Maya (Tzeltal-Tzotzil) Ethnomedicine. Pg 10

- 66 -

εα α ε υά εαδ ιπ λδεά Ϊπκοβ θσμ Temazcal.

6.2. 5ομ η.Χ- άη λα: Κζα δεά εαδ Μοθ Ϋλθα Ιαπωθέα Onsen εαδ Sentō ΢ βθ δαππθδεά ΰζυ α υπΪλξ δ β ζΫιβ ”Yudō” κπκέα η αφλΪα αδ πμ « Ϋξθβ κυ θ λκτ». Ου δα δεΪ έθαδ Ϋθαμ λσπκμ πλκ Ϋΰΰδ βμ κυ ζκυ λκτ ξλβ δηκπκδυθ αμ δ κλδεΪ εαδ πκζδ δ δεΪ λΰαζ έα, πδε θ λυθκθ αμ βθ πλκ κξά βθ ζκυ λδεά ηπ δλέα εαδ έθκθ αμ Ϋηφα β δμ πδκ γλβ ε υ δεΫμ εαδ δ δαέ λ μ ε κξΫμ βμ. φδζκ κφέα πέ π απσ αυ άθ β ζΫιβ, ία δαση θβ δμ ίκυ δ δεΫμ εαδ ακδ δεΫμ παλα σ δμ, γ πλ έ βθ πζτ β πμ δ λκ ζ έα η βθ κπκέα πδ υΰξΪθ αδ β πηα δεά εαδ πθ υηα δεά δ κλλκπέα91. ΜΪζδ α, β παλΪ κ β κυ γ ληαζδ ηκτ η αφΫλγβε δμ ΙαππθδεΫμ θά κυμ απσ βθ Ιθ έα ηΫ π κυ δ υθ ηκθαξυθ92 κθ 6κ αδυθα η.Χ, βθ πλυ β π λέκ κ βμ Κζα δεάμ Ιαππθέαμ, βθ Asuka93 (538 η.Χ.- 710 η.Χ). Οδ ζκυ λδεκέ ξυλκδ πκυ υθαθ Ϊη δμ ΙαππθδεΫμ θά κυμ έθαδ α Furo, α δ δπ δεΪ ζκυ λΪ δμ κδεέ μ, α δαηα δεΪ ζκυ λΪ Onsen εαδ α βησ δα ζκυ λΪ Sentō94.

δεσθα 73: Σκ Dogo Onsen βθ π λδκξά Ehime κυ θβ δκτ Shikoku βμ Ιαππθέαμ. έθαδ κ πλυ κ εα αΰ ΰλαηηΫθκ onsen, η βθ πλυ β αθαφκλΪ αυ σ θα ΰέθ αδ κ 712ηΧ.

Emerson , Brent , Yudō: the Art of the Bath, First edition, Copyright © 2016 by Brent Emerson, Portland, Oregon pg 11 92Emerson, Yudō: the Art of the Bath, pg 7 93 Π λέκ κμ Asuka: Ξ εδθΪ κ 538 η.Χ η βθ εαγδΫλπ β κυ Ιθ κυδ ηκτ βθ Ιαππθέα απσ κ Κκλ Ϊ δεκ ία έζ δκ Baekje εαδ ζάΰ δ κ 710 η.Χ. Πβΰά: Odansha Encyclopedia of Japan Volume One (New York: Kodansha, 1983), pg 104–106. 94 ΠαλαεΪ π αθαζτκθ αδ ησθκ α Sentō εαδ α Onsen, ΰδα έ έθαδ α πδκ αθ δπλκ ππ υ δεΪ έΰηα α βμ Ιαππθδεάμ Λκυ λδεάμ ΠαλΪ κ βμ. 91

- 67 -

Onsen απκηΪελυθ β βμ φυ δεά ίλπηδΪμ απσ κ υηα Ϋΰδθ υθυθυηβ η βθ πθ υηα δεά εΪγαλ β εαδ κθ ιαΰθδ ησ. ίκυ δ δεά δ λκ ζ έα, πκυ αεκζκυγ έ αδ αεσηα δμ ίκυ δ δεΫμ δαππθδεΫμ ξκζΫμ, έξ πμ δα δεα έα κ ίλα ησ κυ θ λκτ η ΰΪζκ ξΪζεδθκ εααΪθδ εαδ βθ δκξΫ υ β κυ α υπσζκδπα ζκυ λΪ ηΫ π ιτζδθπθ πζάθπθ98. Σαυ σξλκθα έξαθ λσζκ εαδ βθ πκζδ δεά, αφκτ β φδζαθγλππδεά πλκ φκλΪ ζκυ λυθ απσ βθ υοβζά εκδθπθέα κ ζασ Ϋΰδθ εκηηΪ δ βμ πκζδ δεάμ α αΫθ αμ πθ δ ξυλυθ πλκ υππθ.

Σα “Onsen95” έθαδ ιπ λδεΫμ ά π λδεΫμ ζκυ λδεΫμ ΰεα α Ϊ δμ κπκγ βηΫθ μ π λδκξά δαηα δευθ πβΰυθ, β κπκέα πκζζΫμ φκλΫμ έθαδ εαδ βφαδ δαεΪ θ λΰά. Έθα “Onsen” ηπκλ έ θα π λδΫξ δ δΪφκλα ζκυ λΪ, α κπκέα πκδεέζ δ β τ α β κυ θ λκτ κλυε Ϊ. ΜΪζδ α δαξπλέακθ αδ αθΪζκΰα η β τ α β πθ δαηα δευθ θ λυθ, η λδεΪ παλα έΰηα α96 έθαδ α ιάμ: 

Onsen Θ έκυ (硫黄泉 iō-sen)



Onsen Χζπλδκτξκυ Να λέκυ (ナトウム泉 natoriumu-sen)



Onsen Τ λκι δ έκυ κυ Άθγλαεα (炭酸泉 tansan-sen)



Onsen ΢δ άλκυ (鉄泉 tetsu-sen)

΢ δμ υΰε ελδηΫθ μ ζκυ λδεΫμ ΰεα α Ϊ δμ δαγΫ κθ αδ εαδ υπβλ έ μ σππμ κ ηα Ϊα. ξλά β κυμ, σηπμ, θ ά αθ ησθκ ΰδα ζσΰκυμ εαγαλδσ β αμ ά ξαζΪλπ βμ. θ έγ α, έξαθ δαπδ πγ έ απσ α πλυ α ξλσθδα ζ δ κυλΰέαμ κυμ κδ υ λΰ δεΫμ εαδ γ λαπ υ δεΫμ δ δσ β μ πθ δαηα δευθ θ λυθ97, θυ θ Ϊλΰβ αθ θα υθ γκτθ εαδ η β γλβ ε έα.

΢ α ΙαππθδεΪ η αφλΪακθ αδ πμ «δαηα δεά πβΰά». Ιαππθέα κτ α ηδα ξυλα πΪθπ κ « αξ υζέ δ βμ Φπ δΪμ» κυ δλβθδεκτ πε αθκτ Ϋξ δ πζβγυλα θ λΰυθ βφαδ έπθ εαδ δαηα δευθ πβΰυθ. 96 Serbulea, Mihaela; Payyappallimana, Unnikrishnan. "Onsen (hot springs) in Japan— Transforming terrain into healing landscapes". ScienceDirect 97 Merry, Adam M., "More Than a Bath: An Examination of Japanese Bathing Culture" (2013). CMC Senior Theses. Paper 665. pg 20 95

δεσθ μ 74,75: Άπκοβ η λδευμ ΰααση θβμ ιπ λδεά πδ έθαμ κ Kurokawa Onsen εαδ ΠΫ λδθκ π λδεσ ζκυ λσ η Ϊθκδΰηα πκυ πλκ φΫλ δ κπ δεά φυΰά κθ εα Ϊφυ κ ιπ λδεσ ξυλκ. 98

- 68 -

Merry, Adam M., "More Than a Bath” pg 17

Λου λδεά δα δεα έα ωθ Onsen Κα Ϊ βθ έ κ κ κυ, κ πδ εΫπ βμ υθαθ Ϊ Ϋθαθ ξυλκ υπκ κξάμ, κπκέκμ κθ κ βΰ έ αθΪζκΰα η κ φτζκ κυ α αθ έ κδξα π λδεΪ ζκυ λΪ. Πλδθ βθ έ κ κ κυ αυ Ϊ σηπμ, γα πλΫπ δ θα Ϋξ δ απκηαελτθ δ α λκτξα κυ απκ υ άλδα, εαδ θα Ϋξ δ εαγαλδ έ ΰεα α Ϊ δμ η ουξλΪ ζκυ λΪ. Ύ λα, ηπκλ έ θα υθ ξέ δ ιπ λδεΪ ζκυ λΪ – α κπκέα έθαδ εκδθσξλβ α εαδ απσ α τκ φτζα- ά π λαδ Ϋλπ ιυπβλ ά δμ σππμ ηα Ϊα, ηαζΪι δμ, εζπ. Πλκε δηΫθκυ θα δα φαζδ έ β εαγαλδσ β α πθ ζκυ λυθ, έθαδ υπκξλ π δεά β πζτ β κυ υηα κμ πλδθ βθ έ κ κ α γ ληΪ ζκυ λΪ. πέ βμ έθαδ απαλαέ β β β εΪζυοβ πθ πέηαξπθ βη έπθ κυ αθγλυπδθκυ υηα κμ έ η ηαΰδσ έ η π Ϋ α.

ΤπΪλξκυθ ΰ θθαδσ πλ μ γΫ μ πλκμ κ φυ δεσ κπέκ, έ π λδεΪ ηΫ π η ΰΪζπθ αθκδΰηΪ πθ, γκζυθκθ αμ σλδα εζ δ κτ-αθκδξ κτ ξυλκυ, έ ιπ λδεΪ η β ξαηβζά σηβ β εαδ βθ κπκγΫ β β πδ δθυθ αθΪη α απσ δμ φυ δεΫμ δαηκλφυ δμ κυ κπέκυ. ΠαλΪζζβζα, α ιπ λδεΪ ζκυ λΪ εα α ε υΪακθ αδ υξθΪ απσ δαππθδεσ ευπαλέ δ, ηΪληαλκ ά ΰλαθέ β, θυ α π λδεΪ εα α ε υΪακθ αδ απσ πζαεΪεδ, αελυζδεσ ΰυαζέ ά αθκι έ π κ α Ϊζδ, ξπλέμ ίΫίαδα θα αθαδλ έ αδ β ξλά β κπδευθ υζδευθ σππμ β πΫ λα εαδ κ ιτζκ. βηδκυλΰ έ αδ ζκδπσθ υθκζδεΪ ηδα αληκθδεά τθγ β, β κπκέα βλ η έ κθ ζκυση θκ.

Σα πέπ α άξκυ πκυ υπΪλξκυθ α Onsen ηπκλκτθ ευηαέθκθ αδ απσ πκζτ υοβζΪ πκζτ ξαηβζΪ. Μ λδεΪ απσ αυ Ϊ παέακυθ ξαζαλπ δεά ηκυ δεά κ παλα εάθδκ ά Ϋξκυθ δθ λδίΪθδα, θυ ζ έπ δ αεσηα εαδ β κξζαΰπΰέα αφκτ κδ υαβ ά δμ α εκδθσξλβ α ηπΪθδα πλκ γΫ κυθ πδπζΫκθ άξκυμ. ΢υθγ δεά οηά ωθ Onsen θ εαδ α Onsen θ παλκυ δΪακυθ εΪπκδα υπδεά αλξδ ε κθδεά δΪ αιβ, θυθκθ αδ απσ εκδθΫμ υθγ δεΫμ αιέ μ. δ δεσ λα, Ϋξκυθ πδ υξά Ϋθ αιβ βμ φτ βμ ηΫ α κ κηβηΫθκ ξυλκ, εαγυμ θ αθ δη ππέα αδ πμ εΪ δ «ιΫθκ», αζζΪ πμ υθαηδεσ υθγ δεσ κδξ έκ. δεσθα 76: ικθκη λδεά δΪ αιβ θσμ Onsen

- 69 -

Sentō Σβ δΰηά πκυ α “Onsen” κπκγ κτθ αθ απκεζ δ δεΪ δαηα δεΫμ πβΰΫμ, δμ πσζ δμ εαδ κυμ κδεδ ηκτμ υπάλξαθ βησ δα ζκυ λΪ πκυ ιυπβλ κτ αθ βθ εΪγ ΰ δ κθδΪ. ΟθκηΪακθ αθ “Sentō” εαδ κ λσζκμ κυμ ιυπβλ κτ βθ εαγβη λδθά εαγαλδσ β α πθ εα κέεπθ πκυ θ έξαθ αλε ά κδεκθκηδεά υξΫλ δα ΰδα δ δπ δεσ ζκυ λσ “Furo”. ΜΪζδ α κδ δ δκε ά μ πθ “Sentō” φλσθ δααθ θα παλΫξκυθ κδεκθκηδεΫμ δηΫμ κυμ π ζΪ μ κυμ, Ϋ δ υ θα έθαδ υξθά β πέ ε οβ κυμ ξπλέμ θα κυμ ικυγ θπγκτθ ξλβηα δεΪ, αζζΪ εαδ θα ξλβ δηκπκδκτθ υθ Ϊ εαδ απκ ζ ηα δεΪ κ θ λσ εαδ κθ α ησ, ΰδα θα δα βλκτθ αδ ξαηβζΫμ κδ δηΫμ εαυ έηπθ απσ κυμ πλκηβγ υ Ϋμ99.

ιδκ βη έπ β φλΪ β βθ δαππθδεά ζκυ λδεά εκυζ κτλα έθαδ β “Hadaka no tsukiai” (=ΰυηθά εκδθπθδεκπκέβ β)100, ηΫ α απσ βθ κπκέα απκ αφβθέα αδ β δ σ β α πκυ υπάλξ θ σμ κυ ζκυ λκτ εαδ β δΪγ β ΰδα εκδθπθδεκπκέβ β ξπλέμ π λδκλδ ηκτμ εαδ πλκεα αζάο δμ.

ΚοδθωθδεΫμ Π υχΫμ ωθ Sentō εκδθπθδεά πζ υλΪ πθ Sentō, π σ κ, έ πμ έθαδ πδκ αιδκ βη έπ β απσ β ζκυ λδεά κυμ. Σκ πλυ κ βησ δκ ζκυ λσ κυ Σσευκ δ λτγβε κ 1591 έθκθ αμ δμ ίΪ δμ ΰδα βθ εκδθπθδεά αθΪπ υιβ βμ ζκυ λδεάμ εκυζ κτλαμ εαγυμ η ΰΪζ μ εαδ πκέεδζ μ κηΪ μ αθγλυππθ έξαθ πμ βη έκ υθΪθ β βμ α ζκυ λΪ. Έ δ Ϊθγλππκδ απσ δΪφκλ μ Ϊι δμ θυθκθ αθ, υαβ κτ αθ, Ϋ λπΰαθ, λαΰκυ κτ αθ ηααέ, βηδκυλΰυθ αμ ηδα «ηέιβ» αθγλυππθ πκυ σξδ ησθκ απκ σηβ βθ υπΪλξκυ α εκδθπθδεά δ λαλξέα, αζζΪ θγΪλλυθ εαδ βθ αθ αζζαΰά πκζδ δ δευθ κδξ έπθ αθΪη α απσ κυμ « υΰ θ έμ» εαδ κ «ζασ». δεσθα 77: 99

Merry, Adam M., "More Than a Bath” pg 24

100

- 70 -

π λδεά Άπκοβ θσμ Sentō.

Emerson, Yudō: the Art of the Bath, pg.18

κ υθκζδεσ τοκμ θσμ Sentō έθαδ αλε Ϊ η ΰΪζκ (3-4 ηΫ λα), εαδ υπΪλξκυθ αθκέΰηα α α οβζΪ βη έα πθ ιπ λδευθ κέξπθ πλκε δηΫθκυ θα υπΪλξ δ παλεάμ α λδ ησμ εαδ θα κ βΰκτθ αδ κδ υ λα ηκέ κ ιπ λδεσ. Οδ π λδεκέ κέξκδ πκυ δαξπλέακυθ δμ π λδκξΫμ πθ τκ φτζπθ φ Ϊθκυθ πΪθ α ηΫξλδ κ αίΪθδ, αφκτ αεσηα εαδ Ϋθα ηδελσ τοκμ (ΰτλπ κ 1,5 ηΫ λκ) έθαδ αλε σ ΰδα θα ηπκ έ δ υξσθ α δΪελδ μ ηα δΫμ.

λΰσ λα βθ δ κλέα κυμ ηφαθέ βε β Yuna, β κπκέα ά αθ ε δ ση θβ ΰυθαέεα α ζκυ λΪ πκυ παλ έξ αεσηα εαδ πλκ ππδεΫμ υπβλ έ μ σππμ ηα Ϊα, ξ Ϋθδ ηα, πζτ δηκ εα. θ εαδ κ αλξδεσμ λσζκμ πθ “Yuna” α ζκυ λΪ πθ κυ δ δευθ θαυθ ά αθ εαγαλΪ πζα πθδεσμ, α βησ δα ζκυ λΪ κδ υπβλ έ μ κυμ ι ζέξγβεαθ απκε υθ αμ πδκ εαθ αζυ β ξαλαε άλα, πλκίζβηα έακθ αμ βθ εκδθπθέα, εαδ κ βΰυθ αμ βθ απαΰσλ υ β κυμ101. ζΫπκυη ζκδπσθ ππμ α Sentō υθ ταααθ ηδα η ΰΪζβ πκδεδζέα υπβλ δυθ εαδ ξαηβζΫμ δηΫμ, πλΪΰηα πκυ πγκτ σ κ κυμ υΰ θ έμ σ κ εαδ κ εκδθσ ζασ θα Ϋξκυθ υξθΫμ πδ εΫο δμ αυ Ϊ. ΢ β τΰξλκθβ πκξά σηπμ, εΪγ κδεέα Ϋξ δ δ δπ δεσ ζκυ λσ πλΪΰηα πκυ απκ υθαηυθ δ β ία δεά ιυπβλΫ β β πθ Sentō. ΠζΫκθ σ α Ϋ κδα ζκυ λΪ πδίδυθκυθ, κξ τκυθ δμ θΫ μ απαδ ά δμ εαδ αθΪΰε μ κυ π ζΪ β, πδε θ λυθκθ αμ β ουξαΰπΰέα κυ. ΢υθγ δεά οηά ωθ Sentō δ σ δηβ εαδ β εαγβη λδθά ξλά β κυ Sentō υθ υα ησ η βθ παλκυ έα θσμ Ϋ κδκυ βησ δκυ ζκυ λκτ εΪγ ΰ δ κθδΪ, κ άΰβ αθ βθ τπαλιβ ηδαμ αλε Ϊ υπδεάμ δΪ αιβμ εαδ υθκζδεάμ ηκλφάμ. Σα ε έλδα έθαδ εα Ϊ ετλδκ ζσΰκ πδηβευηΫθα κλγκΰυθδα εΪ κοβ, η οβζσ τοκμ. δΪ αιβ πθ πηα έπθ έθαδ υηη λδεά, αφκτ κδ υπβλ έ μ έθαδ σηκδ μ. Ωμ ε κτ κυ, κδ ία δεΫμ εδθά δμ αθαπ τ κθ αδ εα Ϊ ηάεκμ κυ κλγκΰπθέκυ, θυ απκυ δΪακυθ ά έθαδ ζΪξδ μ κδ πκλ έ μ πκυ αθαπ τ κθ αδ κ πζΪ κμ, ξπλέμ βζα ά δαπ λθκτθ α πηΪ δα ΰδα κ εΪγ φτζκ. Λ π κη λΫ λα, 101

δεσθ μ 78,79: ΣυπδεΫμ εα σο δμ Sento.

Merry, Adam M., "More Than a Bath” pg 25

- 71 -

έ ο ομ εαδ Χώλομ Τπο οχάμ ωθ Sentō έ κ κμ έθαδ βθ ηδελά πζ υλΪ κυ κλγκΰπθέκυ εαδ έθαδ παλσηκδα η αυ ά θσμ δαππθδεκτ θακτ, Ϋξκθ αμ βθ δαππθδεά εκυλ έθα Noren (暖簾, ΰδα άηαθ β κυ ζκυ λκτ. εκυλ έθα έθαδ υθάγπμ ηπζ εαδ έξθ δ κ Kanji 湯 (=α σ θ λσ) ά κ αθ έ κδξκ iragana ゆ. ΢ κ Χπζ βμ δ σ κυ ίλέ εκθ αδ γάε μ ΰδα παπκτ δα102 εαδ κ υπ λυοπηΫθκ, ιαΰπθδεσ, Bandai (番台), κ κπκέκ δαξπλέα δ α Datsuijo ά Datsuiba (脱衣場), κυμ ξυλκυμ, βζα ά, απκ υ βλέπθ εαδ υπκ κξάμ κυ εΪγ φτζκυ, η τκ εκυλ έθ μ ά πσλ μ εΪγ πζ υλΪ. έ κ κμ έθαδ η θ εκδθά, σηπμ εα υγ έαθ κ εΪγ φτζκ κ βΰ έ αδ κ δεσ κυ ξυλκ103. Σκ πλυ κ Ϊ δκ βμ πέ ε οβμ αφκλΪ βθ κδηα έα κυ ζκυση θκυ, υπΪλξκυθ ζκδπσθ απκ υ άλδα εαδ ίλτ μ, δμ κπκέ μ ΰέθ αδ β πλυ β πζτ β πλδθ βθ έ κ κ κ εκδθσξλβ κ ζκυ λσ.

δεσθα 80: Συπδεά έ κ κμ θσμ α

e102 Οδ ΙαππθδεΫμ υθάγ δ μ πδίΪζζκυθ βθ αφαέλ β πθ παπκυ δυθ θσμ πδ εΫπ β (ά εα κέεκυ) εα Ϊ βθ έ κ κ κυ Ϋθαθ εζ δ σ ξυλκ. φκτ αφαδλ γκτθ α παπκτ δα εαδ αε κπκδβγκτθ παπκυ κγάε μ, κ εΪγ Ϊ κηκ ηπκλ έ έ θα ευεζκφκλά δ ιυπσζυ κ, έ η εΪζ μ έ η παθ σφζ μ. 103 έθαδ αιδκπ λέ λΰκ κ ΰ ΰκθσμ σ δ, αθ εαδ θ υπάλξαθ π λδκλδ ηκέ σ κθ αφκλΪ βθ εκδθά ξλά β θσμ ζκυ λκτ απσ Ϊ κηα δαφκλ δευθ Ϊι πθ, παλα βλ έ αδ κ αφάμ δαξπλδ ησμ αθΪη α απσ α τκ φτζα, κ κπκέκμ π σ κ θ πβλΫαα αυ βλΪ α Ϊ κηα παδ δεάμ βζδεέαμ.

- 72 -

δεκτ Sentō.

Λου λδεοέ Χώλοδ ωθ Sentō

Τζδεό β α ωθ Sentō

Οδ ζκυ λδεκέ ξυλκδ δαξπλέακθ αδ απσ α απκ υ άλδα η ηδα υλση θβ πσλ α, Ϋ δ υ δαφυζΪ αδ β γ λησ β α κ π λδεσ κυμ. «΢ αγηκτμ» η ίλτ μ εαδ ζκυ άλ μ θ κπέακυη βθ π λδεά πζ υλΪ κυ ιπ λδεκτ κέξκυ, αζζΪ εαδ κ δαξπλδ δεσ ΰδα α τκ φτζα κέξκ. Ο εΪγ « αγησμ» Ϋξ δ υθάγπμ Karan (カン= ίλτ β104), Ϋθα ΰδα α σ θ λσ εαδ Ϋθα ΰδα ελτκ θ λσ, αζζΪ εαδ ηέα ε φαζά ΰδα θ κυμ. Πλκξπλυθ αμ κ Ϋζκμ κυ πηα έκυ θ κπέακυη ηπαθδΫλ μ, πκυ Ϋξκυθ υθάγπμ κυζΪξδ κθ τκ ά λ δμ δαφκλ δεΫμ γ ληκελα έ μ θ λκτ, εαδ έ πμ Ϋθα βζ ε λδεσ ζκυ λσ Denki Buro (電気風呂). Ο ξυλκμ πέ βμ δαγΫ δ πΪΰεκυμ ά εαηπσ εαδ εκυίΪ μ, κδξ έα α κπκέα ίκβγκτθ β δα δεα έα βμ ζκτ βμ.

Σκ ιτζκ ευλδαλξ έ β κηά, εαγυμ ξλβ δηκπκδ έ αδ κ φΫλκθ α κλΰαθδ ησ, κυμ κέξκυμ πζάλπ βμ, κ Ϊπ κ, εα α ε υα δεΫμ ζ π κηΫλ δ μ, αζζΪ εαδ Ϋπδπζα. Ϋΰα β ΰέθ αδ η έλλδξ β ε λαηκ ε πά, β κπκέα πέ βμ κ ιτζκ εα Ϋξ δ πλπ αΰπθδ δεσ λσζκ βθ άλδιβ. εα α ε υα δεά ηΫγκ κμ ία έα αδ βθ δαππθδεά παλα κ δαεά ιυζκυλΰ έα, ηδα δ δαέ λβ ξθκ λκπέα πκυ πδ υΰξΪθ δ β τθ β πθ ιτζδθπθ κδξ έπθ ξπλέμ η αζζδεΪ κδξ έα (ίέ μ εζπ), αζζΪ η ζ π κη λ έμ εαδ η ζ βηΫθ μ θυ δμ. ΣΫζκμ, β πδεΪζυοβ, δ έπμ πθ ζκυ λδευθ ΰεα α Ϊ πθ, ΰέθ αδ η ε λαηδεΪ πζαεέ δα, δαεκ ηυθ αμ Ϋ δ η ε λαηδεΫμ κδξκΰλαφέ μ ά απΰλαφδεά κ ζκυ λδεσ ξυλκ. Σα πδκ υξθΪ γΫηα α έθαδ β απ δεσθδ β κυ Όλκυμ Fuji, εΪπκδκ φυ δεσ δαππθδεσ κπέκ, Ϋθα (faux) υλππαρεσ κπέκ, Ϋθα πκ Ϊηδ ά γαζα δθσ κπέκ, εαδ ΰδα β ΰυθαδε έα πζ υλΪ παδξθέ δ παδ δυθ. ΢παθδσ λα, απ δεκθέακθ αδ κηΪ μ πκζ ηδ υθ ά ΰυθαδε έκ ΰυηθσ υθάγπμ βθ αλ θδεά πζ υλΪ.

οβγβ δεοέ Χώλοδ ωθ Sentō ΢ κ πδκ απκηαελυ ηΫθκ ηΫλκμ απσ βθ έ κ κ, πέ π απσ δμ ζκυ λδεΫμ ΰεα α Ϊ δμ ίλέ εκθ αδ κδ ίκβγβ δεκέ ξυλκδ. Ο ίλα άλαμ εαδ α εατ δηα ελτίκθ αδ απσ βθ εκδθά γΫα, εαδ κπκγ κτθ αδ υθάγπμ κ πέ π ηΫλκμ πθ ε δλέπθ.

υΰε ελδηΫθβ δαππθδεά ζΫιβ έθαδ « Ϊθ δκ» απσ βθ κζζαθ δεά ζΫιβ Kraan ΰδα β ίλτ β.

104

- 73 -

6.3. 11ομ αδώθαμ: Κέθα Λουτρόπολη Yangzhou Σκ Yangzhou έθαδ β πλυ β πσζβ βμ Κέθαμ πκυ δ άΰαΰ α βησ δα ζκυ λΪ εαδ βθ ζκυ λδεά παλΪ κ β κθ εδθΫαδεκ πκζδ δ ησ. Σα πλυ α βησ δα ζκυ λΪ εα α ε υΪ βεαθ δμ αλξΫμ κυ 11 αδυθα η.Χ. εαδ εα Ϊ β δΪλε δα βμ υθα έαμ Qing105 β ζκυ λδεά ίδκηβξαθέα αθαπ τξγβε βηαθ δεΪ. Κα Ϊ β δΪλε δα βμ ΚδθΫαδεβμ παθΪ α βμ υπάλξαθ 33 βησ δα ζκυ λΪ κ Yangzhou, απσ σ αυιάγβεαθ π λδ σ λα απσ 260, απα ξκζυθ αμ άη λα π λδ σ λκυμ απσ 5000 λΰααση θκυμ εαδ ιυπβλ υθ αμ π λδ σ λκυμ απσ 30.000 ζκυση θκυμ εαγβη λδθά ίΪ β.

πέ βμ, σ κ έθαδ ηΫ α κ θ λσ, κ εΪγ πδ εΫπ βμ ζαηίΪθ δ ηδα η ΰΪζβ π Ϋ α ΰδα βθ πλσζβοβ ελυκζκΰάηα κμ, θυ εα Ϊ βθ Ϋικ κ κυ κδ υπβλΫ μ κθ ΰθυθκυθ κζκεζβλπ δεΪ ξλβ δηκπκδυθ αμ 6 α Ϋμ π Ϋ μ. Ό αθ κδ π ζΪ μ έθαδ ζ έπμ ΰθκέ, κδ υπβλΫ μ κυμ απκξαδλ κτθ106.

΢ Ϋθα παλα κ δαεσ ζκυ λσ τπκυ Yangzhou β υπβλ έα εαζ έ κθ π ζΪ β «αφ θ δεσ», κυμ παλΫξ δ α Ϋμ π Ϋ μ εαδ κυμ κ βΰ έ δμ γΫ δμ κυμ, έθκθ αμ κυμ εαδ ηέα εκτπα α σ πλΪ δθκ Ϊδ. Οδ π ζΪ μ αφκτ αφαδλΫ κυθ α λκτξα κυμ α έθκυθ κυμ υπβλΫ μ, κδ κπκέκδ ξλβ δηκπκδυθ αμ ηέα λΪί κ, κπκγ κτθ α λκτξα κυμ ηέα κέία πκυ υουθ αδ 3 ηΫ λα απσ κ Ϋ αφκμ, δα φαζέακθ αμ βθ αε λαδσ β α πθ πλκ ππδευθ αθ δε δηΫθπθ πθ π ζα υθ. δεσθα 81: Καλ πκ

υθα έα Qing ά αθ β ζ υ αέα αυ κελα κλδεά υθα έα βμ Κέθαμ, πκυ δ λτγβε κ 1636 εαδ ευί λθκτ βθ Κέθα απσ κ 1644 Ϋπμ κ 1912, πκυ β δα Ϋξγβε β βηκελα έα βμ Κέθαμ. πκζυπκζδ δ ηδεά αυ κελα κλέα Qing δάλε ξ σθ λ δμ αδυθ μ εαδ απκ Ϋζ βθ ίΪ β ΰδα κ τΰξλκθκ εδθ αδεσ ελΪ κμ.

Ϊζ πκυ απ δεκθέα δ Ϋθα παλα κ δαεσ εδθΫαδεκ βησ δκ ζκυ λσ.

105

Λάηηα βμ Wikipedia ΰδα β ζκυ λδεά παλΪ κ β κυ Yangzhou. Πβΰά: https://en.wikipedia.org/wiki/Bathing_culture_in_Yangzhou

106

- 74 -

6.4. 15ομ αδώθαμ: ΚολΫα Hanjeungmak Σκ Hanjeungmak έθαδ παλα κ δαεά Ϊκυθα βμ ΚκλΫαμ. πλυ β αθαφκλΪ κυ Hanjeungmak ΰέθ αδ κθ 15κ αδυθα107, β κπκέα πέ βμ φαθ λυθ δ ππμ αλξδεΪ ξλβ δηκπκδάγβε ΰδα δα λδεκτμ εκπκτμ. ε έθβ βθ πκξά, α Hanjeungmak ά αθ υπκ βλδαση θα απσ κ ελΪ κμ εαδ β δα άλβ β κυμ ΰδθσ αθ απσ ίκυ δ Ϋμ ηκθαξκτμ. ΠζΫκθ, α Hanjeungmak θ πηα υθκθ αδ η ΰαζτ λα spa βμ ΚκλΫαμ, δα βλυθ αμ σηπμ α παλα κ δαεΪ κυμ ξαλαε βλδ δεΪ.

α ησ φαδλα έθαδ Ϋθ κθα α ά εαδ ι λά βηδκυλΰ έ αδ απσ βθ παλα κ δαεά εατ β ιτζκυ π τεκυ. ηκλφά κυμ έθαδ γκζπ ά εαδ εα α ε υά κυμ ΰέθ αδ απσ πΫ λα ά κτίζκ. πδπζΫκθ, η λδεΫμ φκλΫμ κδ γκζπ κέ κέξκδ πθ εζδίΪθπθ έθαδ πδεαζυηηΫθκδ η αλΰέζδκ, αζΪ δ, ά ηΫ αζζα108.

δεσθα 82: Παλα κ δαεσ Hanjeungmak.

δεσθα 83: π δεσθδ β Hanjeungmak. Λάηηα βμ Wikipedia ΰδα κ Hanjeungmak: Πβΰά: https://en.wikipedia.org/wiki/Hanjeungmak

107 "Jjimjilbang: a microcosm of Korean leisure culture". The Korea Herald. 1 April 2010. Retrieved 25 March 2017.

108

- 75 -

Η πέ ε οβ ζκδπσθ θσμ ζκυ λκτ πλκ φΫλ δ ηδα δ δαέ λβ ηπ δλέα, πκυ αδ γβ Ϊ δαφΫλ δ απσ βθ εαγβη λδθά λκυ έθα, εαγυμ «ι ΰυηθυθ δ» κ εΪγ Ϊ κηκ φυ δεσ εαδ πθ υηα δεσ πέπ κ εαδ κ κ βΰ έ αθ έ κδξα πηα δεά εαδ ουξδεά «εαγαλδσ β α». Η «εαγαλδσ β α» αυ ά πλκετπ δ απσ βθ αφαέλ β. φαέλ β αεαγαλ έαμ Ϋξκθ αμ ηδα πδκ πδφαθ δαεά πλκ Ϋΰΰδ β, αζζΪ εαδ αφαέλ β πλκίζβηα δ ηυθ, Ϊΰξκυμ, εαεάμ ουξδεάμ δΪγ βμ. ΢υΰξλσθπμ, α δαηα δεΪ θ λΪ εαδ κδ δαηα δεκέ πβζκέ αθαεκυφέακυθ απσ πηα δεκτμ πσθκυμ εαδ ί ζ δυθκυθ κλδ ηΫθ μ πηα δεΫμ ζ δ κυλΰέ μ, πλκ γΫ κθ αμ ηδα παλαπΪθπ «αφαέλ β» αυ ά πθ παγά πθ. ΢ κ Ϋζκμ ζκδπσθ ηδαμ ζκυ λδεάμ ηπ δλέαμ Ϋθα Ϊ κηκ αδ γΪθ αδ αθαθ πηΫθκ, απκφκλ δ ηΫθκ, αεσηα εαδ γ λαπ υηΫθκ. Μ Ϊζζα ζσΰδα, υπΪλξ δ ηδα ζκυ λδεά δ λκ ζ έα, ηδα ελυφά ηυ αΰπΰέα πκυ απαζζΪ δ κθ εΪγ πδ εΫπ β απσ ηδΪ ηα α κυ υηα κμ εαδ κυ θκυ. Παλα βλκτη , πμ ε κτ κυ, ππμ κ υθκζδεσμ ξ δα ησμ πθ ζκυ λδευθ ε δλέπθ φαθ λυθ δ βθ ιυπβλΫ β β/ επζάλπ β ηδαμ πδκ ελυηηΫθβμ εαδ έ πμ υπκ υθ έ β βμ αθΪΰεβμ κυ αθγλυπκυ, αυ άθ βμ πθ υηα δεάμ εΪγαλ βμ.

ηκυ κυζηαθδ ησ, έθαδ αυ βλά β πζτ β κυ α σηκυ πλδθ βθ πέ ε οβ κυ Ϋθα ξυλκ ζα λ έαμ, ΰδ’ αυ σ κ ζσΰκ υθαθ Ϊη ελάθ μ Ϋιπ απσ α ααηδΪ, αζζΪ εαδ παλα βλκτη δ κλδεΪ βθ δ δαέ λβ ηΫλδηθα πθ Ογπηαθυθ ΰδα βησ δα ζκυ λΪ δμ πσζ δμ κυμ. ΢ κθ δθ κυδ ησ β πζτ β α «δ λΪ» θ λΪ κυ πκ αηκτ ΓΪΰΰβ ιαΰθέα δ κθ πδ σ εαδ κθ απαζζΪ δ απσ δμ αηαλ έ μ κυ, θυ αθ έ κδξα βθ δαππθδεά γλβ ε έα Shinto, κ θ λσ εαδ κ αζΪ δ απκ ζκτθ ία δεΪ κδξ έκ βμ ζ άμ ιαΰθδ ηκτ “Harae”.

Θα ηπκλκτ αη θα απκ υ κυη βθ αδ έα κυμ υηίκζδ ηκτμ πκυ απκ έ κθ αδ κ κδξ έκ κυ θ λκτ. ΢ σζκ κθ εσ ηκ υθ υΪα αδ η βθ υ ιέα, βθ υΰ έα, β πηα δεά εαδ πθ υηα δεά εαγαλσ β α. ΢ κ ξλδ δαθδ ησ, κ ηυ άλδκ κυ ίαπ έ ηα κμ ΰέθ αδ ΰδα βθ Ϋθ αιβ θσμ α σηκυ β ξλδ δαθδεά πέ β. Μ βθ ίτγδ β κυ υηίκζδεΪ εαγαλέα αδ απσ κθ παζδσ «αηαλ πζσ» εαδ «αεΪγαλ κ» αυ σ, εαδ κ Ϊ κηκ αθα τ αδ «αθαΰ θθβηΫθκ»109 εαδ «φπ δθσ», Ϋ κδηκ θα ξγ έ βθ υζκΰέα κυ Κυλέκυ. ΢ κ 109 θαΰ θθβηΫθκμ «ἐθ Πθ τηα δ Ἁΰέῳ» τηφπθα η ΙπΪθθβ, (ΙπΪθθκυ Γ΄,8)

α ζ ΰση θα κυ Ευαΰΰ ζδ

Εδεσθα 85: ΚΪγ ξλσθκ ξδζδΪ μ πδ κέ κυ Ιθ κυδ ηκτ υλλΫκυθ ΰδα θα υζκΰβγκτθ απσ α θ λΪ κυ πκ αηκτ ΓΪΰΰβ.

- 77 -

Μυ βλδαεΫμ δ δσ β μ υθαθ Ϊη πέ βμ εαδ β ηκλφά κυ θ λκτ πμ α ησ. ΢ β σλ δα εαδ ΜΫ β η λδεά υθαθ Ϊη δ λπ δεΫμ εαζτί μ (Sweat Lodges) εαδ γσζκυμ (Temazcal) αθ έ κδξα. ΠαλΪ δμ δαφκλΫμ κυμ βθ εα α ε υά εαδ β ηκλφά κυμ, ιυπβλ κτ αθ υΰξλσθπμ αθΪΰε μ ζκυ λδεΫμ, γ λαπ υ δεΫμ εαδ γλβ ε υ δεΫμ, δσ δ γ πλκτθ αθ υθυφα ηΫθ μ. Σσ κ βθ πλυ β σ κ εαδ β τ λβ π λέπ π β, β απκπθδε δεά α ησ φαδλα, πκυ βηδκυλΰ έ αδ απσ κυμ α ηκτμ, εαδ β Ϋθ κθβ φέ λπ β κυ υηα κμ, ιυπβλ κτθ ηδα δ λκ ζ έα υθ κθδ ηΫθβ πΪθ α απσ Ϋθαθ αηΪθκ ά δ λΫα.

Θα Ϋπλ π ζκδπσθ θα έθαδ αθαη θση θβ β τθ β πθ ζκυ λδευθ ξυλπθ η βθ «πθ υηα δεά εΪγαλ β», δσ δ κδ αδυθδ μ παλα σ δμ πθ ζαυθ αθΪ κθ εσ ηκ Ϋξκυθ απκ υ δ κ θ λσ δ δαέ λ μ γλβ ε υ δεΫμ αιέ μ, κδ κπκέ μ παλα εβθδαεΪ πβλ Ϊακυθ αεσηα εαδ άη λα βθ αθγλυπδθβ αθ έζβοβ κυ υ Ϊ δθκυ κδξ έκυ. Οδ αιέ μ αυ Ϋμ τ λα απκελυ αζζυθκθ αδ η βθ αλξδ ε κθδεά, Ϋ δ β ζκΰδεά πέ π απσ εΪγ φδζκ κφέα εφλΪα αδ η δαφκλ δεσ λσπκ εΪγ π λδκξά. Σα παλα έΰηα α βθ Ευλυπβ εαδ β ΜΫ β θα κζά ξαλαε βλέακθ αδ απσ βθ π λΫφ δα, βθ ζΪξδ β αζζΪ η γκ δεά έ κ κ κυ φπ σμ κ ξυλκ, εαδ υξθΪ κθ απκεζ δ ησ κυμ απσ κ φυ δεσ π λδίΪζζκθ, υηπ λδφ λση θα σππμ ηδα εεζβ έα ά Ϋθα ααηέ. θ έγ α, α παλα έΰηα α βμ έαμ παλα βλκτη π λΫφ δα η θ, αζζΪ ΰ θθαδσ πλ μ κπ δεΫμ φυΰΫμ β φτ β , βη έκ ηΪζδ α πκυ θα ΰέθκθ αδ α αφά α σλδα κυ αθκδξ κτ εαδ κυ εζ δ κτ ξυλκυ. Πδγαθσ α α, εφλΪα αδ η αυ σθ κθ λσπκ β φδζκ κφέα κυ Ιθ κυδ ηκτ εαδ κυ Σακρ ηκτ, πκυ γΫζκυθ κθ Ϊθγλππκ θα υηπκλ τ αδ η β φτ β εαδ θα ηβ ξ έα δ « έξβ» η αυ ά.

Εδεσθα 86: Πέθαεαμ κυ Richard Packo πκυ αθαπαλδ Ϊ Ϋθα Sweat Lodge βθ πθ υηα δεά κυ δΪ α β.

- 78 -

Έθα πδπζΫκθ κδξ έκ πκυ υθ Ϋ δ σζα α παλα έΰηα α, σζ μ δμ πκξΫμ εαδ π λδκξΫμ έθαδ αυ σ βμ εκδθπθδεκπκέβ βμ. Όζκδ κδ ζκυ λδεκέ ξυλκδ ξ δΪακθ αδ υ θα υπκ ξ κτθ παλαπΪθπ απσ Ϋθα Ϊ κηκ, ΰ ΰκθσμ πκυ πλκ γΫ δ β βηα έα βμ αθγλυπδθβμ παφάμ βθ αλξδ ε κθδεά αιέα κυμ. ΠλΪΰηα δ, κηΫθκυ σ δ θ έξ εΪγ κδεέα πλσ ία β δ δπ δεσ ηπΪθδκ, α βησ δα ζκυ λΪ ΰέθκθ αθ σπκδ υθΪθ β βμ βμ ΰ δ κθδΪμ, κυμ κπκέκυμ β εκδθά ξλά β θσμ ξαηΪη ά ηέαμ πδ έθαμ θγΪλλυθ β υαά β β αθΪη α κυμ ζκυση θκυμ, αθαδλυθ αμ υΰξλσθπμ ΰδα ε έθβ β δΰηά κ δαξπλδ ησ πθ εκδθπθδευθ Ϊι πθ. Επέ βμ, β α ησ φαδλα πκυ βηδκυλΰ έ αδ απσ κυμ ζκυ λδεκτμ ξυλκυμ ηπθΫ δ βθ αθ αζζαΰά απσο πθ εαδ πλκίζβηα δ ηυθ, ά «εα αγΫ δμ ουξάμ», ίκβγυθ αμ αεσηα π λδ σ λκ κ εΪγ Ϊ κηκ θα απκφκλ έ δ π λδ σ λκ απσ α αβ άηα α βμ εαγβη λδθάμ απάμ. Η «Ϋεγ β» ζκδπσθ κυ εΪγ α σηκυ, πκυ «ι ΰυηθυθ δ» σξδ ησθκ κ υηα, αζζΪ εαδ βθ ουξά, βθ πλκ ππδεσ β α, αθ εαδ γα ηπκλκτ θα πλκεαζ έ αηβξαθέα, κυ δα δεΪ απ ζ υγ λυθ δ κ εΪγ Ϊ κηκ, κ βΰυθ αμ κ βθ πδγυηβ ά «εΪγαλ β».

ακφ λσ π λδ ξση θκ απκ εκπκτ αθ βθ «εΪγαλ β» κυ γ α ά, βθ εαγαέλ β κυ βζα ά απσ κ Ϊΰξκμ εαδ βθ αλθβ δεά ουξκζκΰέα εα Ϊ βθ παλαεκζκτγβ β κυ λΪηα κμ.

ιδκ βη έπ κ έθαδ πέ βμ εαδ κ εζβπδ έκ βμ αλξαέαμ Επδ ατλκυ. ΢ β υΰε ελδηΫθβ κπκγ έα υπάλξαθ πβΰΫμ δαηα δεκτ θ λκτ κδ κπκέ μ υθ υΪ βεαθ η βθ φυ δεά κηκλφδΪ κυ κπέκυ, υ θα εα α ε υα έ Ϋθα απσ α πλυ α γ λαπ υ άλδα. Η φλκθ έ α κυ α γ θά π λδκλδασ αθ απκεζ δ δεΪ βθ έα ά κυ. Η παλκυ έα κυ θακτ κυ εζβπδκτ, αζζΪ εαδ κυ φβηδ ηΫθκυ γ Ϊ λκυ βμ Επδ ατλκυ υθ υα ησ η δμ πβΰΫμ εαδ κ κπέκ (πκυ αθαφΫλγβεαθ παλαπΪθπ) ηαλ υλκτθ ηδα πδκ κζδ δεά πλκ Ϋΰΰδ β β γ λαπ έα κυ α γ θά. ΢ σξκμ πθ γ λαπσθ πθ ά αθ σ κ β πηα δεά σ κ εαδ β ουξδεά υΰ έα. Η Ϋξθβ κυ γ Ϊ λκυ υθΫίαζ αυ σθ κ σξκ η δμ λαΰπ έ μ, κδ κπκέ μ αθ εαδ έξαθ

Εδεσθα 87: Hammam, ξαλαε βλδ δεσ παλΪ δΰηα ζκυ λδευθ ΰεα α Ϊ πθ πκυ απκ ζκτθ, η αιτ πθ Ϊζζπθ, εαδ ξυλκυμ εκδθπθδεκπκέβ βμ.

- 79 -

Μδα πλκ ε δεά παλα άλβ β βμ εα α ε υάμ βμ κλκφάμ απκεαζτπ δ ππμ κδ Ϋΰ μ πθ ηκθΪ πθ θ θυθκθ αδ. θ έγ α Ϋξκυθ δΪε θα 8 εα κ υθ (cm) πκυ έθαδ εαζυηηΫθα απσ ΰυαζέ, ΰδα βθ απκφυΰά δ έ υ βμ θ λκτ. υ ά β εα α ε υα δεά ζ π κηΫλ δα έθ δ τκ δαφκλ δεΫμ πκδσ β μ κ ε έλδκ, εαγυμ κ ευλσ ηα εΪθ δ βθ κλκφά θα φαέθ αδ ίαλδΪ η θ, αζζΪ α ε θΪ η αιτ πθ ηκθΪ πθ έθκυθ βθ αέ γβ β ππμ β Ϋΰβ πδπζΫ δ . ΢υΰξλσθπμ, πδ λΫπ δ β δαφυΰά πθ υ λα ηυθ εαδ βμ υοβζάμ γ ληκελα έαμ, βηδκυλΰυθ αμ Ϊλ δκ α λδ ησ πθ ζκυ λδευθ ξυλπθ.

δεσθα 89: Σλδ

δΪ

α β απ δεσθδ β πθ ζκυ λυθ: υηα εαδ ξυλκδ.

δεσθα 90: Κα α ε υα δεά αθΪζυ β πθ αληυθ δα αλξδ Ϋε κθα Να αζέα ΜυζπθΪεβ.

π λδεκέ

- 81 -

κζάμ απσ βθ

Γδα βθ εα α ε υά κυ ξλβ δηκπκδάγβεαθ κπδεΪ υζδεΪ, σππμ κδ πζΪε μ απσ πΫ λπηα ξαζααέ β Valser, εαδ κπζδ ηΫθκ ευλσ ηα. Σκ υΰε ελδηΫθκ πΫ λπηα απκ Ϋζ Ϋηπθ υ β ΰδα κθ αλξδ Ϋε κθα, εαδ ξλβ δηκπκδάγβε η ία ησ β φτ β κυ εαδ 112 δζδελέθ δα β ηκλφά κυ . ΤπΪλξκυθ υθκζδεΪ 60.000 m εκηηΪ δα πΫ λαμ α κπκέα εαζτπ κυθ κυμ κέξκυμ πθ ζκυ λυθ π λδεΪ εαδ ιπ λδεΪ. Παλσζκ πκυ ηκδΪα δ υξαέα β δΪ αιά κυμ, σππμ Ϋθα έξκμ, βθ πλαΰηα δεσ β α κδ πΫ λ μ πΫθ υ βμ κπκγ κτθ αδ κλΰαθπηΫθα. Έξκθ αμ εκηηΪ δα λέα δαφκλ δεΪ τοβ, η κ τθκζκ κυμ σηπμ θα έθαδ πΪθ κ 15 εα κ Ϊ, πλκ φΫλ αδ πκδεδζέα β δ υγΫ β β, εαδ δ υεσζυθ β βθ εα α ε υά113.

δεσθ μ 91,92: ιπ λδεά εαδ π λδεά Ϊπκοβ πθ ζκυ λυθ. Φπ κΰλαφέ μ κυ Fernando Guerra.

΢ κ ξυλκ κδ ξΫ δμ φπ σμ- εδΪμ, αθκδξ υθ-εζ δ υθ ξυλπθ εαδ α ΰλαηηδεΪ κδξ έα εαγδ κτθ ηδα πκζτ αδ γβ ά εαδ αθααπκΰκθβ δεά ηπ δλέα. δΪ αιβ κυ π λδεκτ ξυλκυ έθαδ ηδα πλκ ε δεΪ δαηκλφπηΫθβ δα λκηά, β κπκέα κ βΰ έ κυμ ζκυση θκυμ κλδ ηΫθα πλκεαγκλδ ηΫθα βη έα, πδ λΫπκθ αμ βθ έ δα δΰηά βθ πλκ ππδεά ι λ τθβ β πθ δΪφκλπθ ζκυ λυθ. κπ δεΫμ φυΰΫμ έθαδ αυ βλΪ ζ ΰξση θ μ. Έθαμ ξυλκμ έ έθαδ εζ δ σμ εαδ π λ φάμ η πζάλβ απκυ έα αθκδΰηΪ πθ, έ πλκ φΫλ δ ΰ θθαδσ πλα κπ δεΫμ φυΰΫμ πλκμ α ίκυθΪ, «εκλθδαΪλκθ αμ» β γΫα εαδ πλκ φΫλκθ αμ Ϊθ α εαγέ ηα α ΰδα βθ απσζαυ β βμ.

112

Article on ArchDaily.com: The Therme Vals / Peter Zumthor, 11/02/09. Λάηηα κ Archinform.com: «Felsentherme» Thermal Bath Therme Vals.

113

- 82 -

υαδ γβ έα βθ αθ δη υπδ β κυ φπ σμ εαδ β πλκ ε δεά η ζΫ β κυ, έξθκυθ ππμ απκ ζ έ εαδ αυ σ Ϋθα υθαηδεσ υζδεσ κ ξυλκ. Ο υθγ δεσμ κυ λσζκμ έθαδ βηαθ δεσμ. ΚΪγ ζ π κηΫλ δα κυ φπ σμ η ζ άγβε δ ικ δεΪ, η βθ ίκάγ δα εέ πθ, πλκπζα ηΪ πθ εαδ φπ κΰλαφδυθ κυμ, εΪ π απσ δ δεΪ θΪλδα φπ δ ηκτ, η β ξλά β φυ δεκτ φπ σμ απσ βθ κλκφά. λε Ϋμ ζ π κηΫλ δ μ κυ Ϋλΰκυ λκπκπκδάγβεαθ, αθΪζκΰα η α πδγυηβ Ϊ θΪλδα φπ δ ηκτ πθ ξυλπθ δαφκλ δεΫμ ξλκθδεΫμ 114 δΰηΫμ. Σα δΪε θα κυμ αληκτμ δα κζάμ πθ ηκθΪ πθ ΰέθκθ αδ φπ δθΫμ ξδ ηΫμ εαδ πδ λΫπκυθ κθ π λδεσ ξυλκ βθ έ κ κ φυ δεκτ φπ σμ, κ κπκέκ αθ αθαεζΪ αδ απσ κ θ λσ εαδ δαξΫ αδ αληκθδεΪ. Οδ δαφκλκπκδά δμ φπ δ ηκτ κυμ ξυλκυμ ηπζκυ έακθ αδ π λ αέλπ η β ξλά β εαδ ξθβ κτ φπ σμ. Σα πηΪ δα δαφκλκπκδκτθ αδ αθΪζκΰα η β ξλά β εαδ κ π λδίΪζζκθ φπ δ ηκτ κυμ, πλκεαζυθ αμ κθ πδ εΫπ β θα αθααβ ά δ κυμ πδκ εκ δθκτμ ά φπ δθκτμ ξυλκυμ εαδ π λδπζΫεκθ αμ βθ πκλ έα κυ ηΫ α αυ σθ. Έ δ, κ πδ εΫπ βμ π λπα Ϊ ά εκζυηπΪ, αθαεαζτπ κθ αμ εΪγ φκλΪ εΪ δ δαφκλ δεσ εαδ ίλέ ε αδ Ϋ δ υθ ξυμ ηδα δα δεα έα π λδπζΪθβ βμ115.

η ξλπηα δ κτμ κέξκυμ εαδ πΫ αζα ζκυζκυ δυθ θα πδπζΫκυθ κ θ λσ βηδκυλΰυθ αμ Ϋθα πδκ αδ γβ βλδαεσ απκ Ϋζ ηα εαδ ξυλκδ η Ϊπζ κ φπμ, σππμ α η ΰΪζα υαζκ Ϊ δα η βθ Ϊπζ β γΫα κ ιπ λδεσ εαδ Ϋζκμ κ ιπ λδεσμ ξυλκμ η ηδα αεΪζυπ β πδ έθα κ εΫθ λκ.116

δεσθα 93: Χυλκμ ξαζΪλπ βμ εαδ γΫαμ. Σκ η ΰΪζκ υαζκ Ϊ δκ ΰέθ αδ ηδα η ΰΪζβ κπ δεά φυΰά ΰδα γαυηα ησ κυ φυ δεκτ κπέκυ. © Fernando Guerra.

πέ βμ, α θΪλδα φπ δ ηκτ πκδεέζκυθ: έ κ κμ έθαδ Ϋθαμ ηαελτμ εκ δθσμ δΪ λκηκμ, υπΪλξκυθ ξυλκδ κ ηδ κ εσ α κ η ξδ ηΫμ πκυ αφάθκυθ ζέΰ μ αε έθ μ φπ σμ θα ζκτακυθ κυμ κέξκυμ, ξυλκδ κυμ κπκέκυμ κ ξθβ σμ φπ δ ησμ ηΫ α κ θ λσ βηδκυλΰ έ παδξθδ έ ηα α φπ σμ εαδ ξλπηΪ πθ δμ πδ έθ μ, ξυλκδ Παθαΰδυ κυ, Άθθα: Η ησ φαδλα πθ Λκυ λυθ: 5 υ α δεΪ κδξ έα 3 αλξδ ε κθδεΪ παλα έΰηα α, λ υθβ δεά λΰα έα, Παθ πδ άηδκ Πα λυθ, Σηάηα λξδ ε σθπθ Μβξαθδευθ, πδίζΫπκυ α εαγβΰά λδα: Πλπέηκυ ΰΪπβ, εα βηαρεσ Ϋ κμ 2014/15, ΠΪ λα 26/06/2015 ζ 41.

116 114

umthor, Peter, Therme Vals, pg 27&64. 115 Zumthor Peter, Atmospheres, Birkhauser-Publishers for Architecture, Basil: 2006, pg 40.

- 83 -

^ δεσθα 94: Λκυ λσ πκυ ι φ τΰ δ απσ κ «ηπλκυ Ϊζ» ηκ έίκ κυ υπσζκδπκυ υΰελκ άηα κμ η α γ ληΪ ξλυηα α κυ φπ δ ηκτ εαδ κυ κέξκυ. > δεσθα 95: Ο δΪ λκηκμ βμ δ σ κυ. © Fernando Guerra. > δεσθα 96: π λδεά Ϊπκοβ πθ ζκυ λυθ: Οδ «φπ δθΫμ ξδ ηΫμ» δ Ϊΰκυθ ουξλσ φπμ κθ π λδεσ ξυλκ. ©Fernando Guerra.

- 84 -

΢βηαθ δεά γΫ β εα Ϋξ δ εαδ κ υ Ϊ δθκ κδξ έκ, εαγυμ ξπλέμ αυ σ κδ ξυλκδ ξΪθκυθ βθ αιέα κυμ. ΢υηίΪζζ δ βθ αδ γβ δαεά α ησ φαδλα σξδ ησθκ η βθ υΰλά κυ ηκλφά, αζζΪ εαδ η αυ άθ πθ υ λα ηυθ. Ό αθ υθ υα έ εαδ η βθ υζδεσ β α εαδ πκζυηκλφέα πθ ξυλπθ, βηδκυλΰ έ βξβ δεΫμ πκδσ β μ, « δαεκ ηυθ αμ» Ϋ δ εαδ βθ αεκυ δεά πθ ζκυ λυθ. Πδκ υΰε ελδηΫθα, κ θ λσ «οδγυλέα δ»: Ϊα δ απσ δμ κδξκπκδέ μ, ευζΪ δ εΪ π απσ κ Ϊπ κ δμ πζβθυ δμ κυ ε δλέκυ εαδ βηδκυλΰ έ υπ λξ δζέ δμ. Ο πδ εΫπ βμ κυμ ξυλκυμ η Ϋθ κθβ βξυ βλ η έ εαδ εκζυηπΪ αγσλυία βθ πδ έθα πλκ παγυθ αμ θα ηβθ αεκτΰ αδ π λδ σ λκ απσ κυμ υπσζκδπκυμ ζκυση θκμ117. θ εαδ κ θ λσ έθ δ βθ θ τππ β σ δ έθαδ δΪξυ κ σζκυμ κυμ ξυλκυμ, κ ξ δα ησμ κυ έθαδ απσζυ α πλκ ΰηΫθκμ, σππμ εαδ πθ υπσζκδππθ κδξ έπθ. Σκ Ϊπ κ έθαδ ξπλδ ηΫθκ η ΰΪζκυμ κλγκΰυθδκυμ κη έμ, πθ κπκέπθ κδ αλγλυ δμ ε ζκτθ δμ δΪφκλ μ ζ δ κυλΰέ μ κυ ε δλέκυ. Όζ μ κδ ξθδεΫμ απαδ ά δμ πκυ έθαδ απαλαέ β μ ΰδα κθ Ϋζ ΰξκ κυ θ λκτ εαδ β ζ δ κυλΰέα πθ ζκυ λυθ (απκξ τ δμ, υπ λξ δζέ δμ εζπ.) έθαδ πλκ αληκ ηΫθα κ ΰλαηηδεσ ηκ έίκ κυ πα υηα κμ εαδ κ θ λσ λΫ δ ηΫ α απσ αυ Ϋμ δμ αλγλυ δμ, κδ κπκέ μ έθαδ κπκγ βηΫθ μ αθΪζκΰα η δμ αλγλυ δμ κυ φπ σμ, Ϋ δ υ θα πδ υΰξΪθκθ αδ κδ πδγυηβ Ϋμ 118 αθ αθαεζΪ δμ .

117 118

Παθαΰδυ κυ, Άθθα: Η ησ φαδλα πθ Λκυ λυθ, umthor, Peter, Therme Vals, pg 69.

δεσθα 97: Άπκοβ βμ ιπ λδεάμ Πδ έθαμ κυ Therme Vals.

ζ 62-63.

- 85 -

< δεσθ μ 98,99: π λδεΫμ απσο δμ. Οδ φδΰκτλ μ πθ ζκυση θπθ αθ αθαεζυθ αδ κ υΰλσ Ϊπ κ. © Fernando Guerra. > δεσθα 100: γΫα κυ ίκυθκτ απσ βθ ιπ λδεά πδ έθα.

- 86 -

ΠΫλα απσ α ία δεΪ υζδεΪ κ Zumthor πλκ πΪγβ θα υ δ κθ ξυλκ ηδα ζέΰκ πδκ γ α λδεά δΪγ β. κβγβ δεΪ κδξ έα σππμ κδ ξ δλκζαίΫμ α πδ έθ μ, εΪπκδ μ απσ δμ πσλ μ εαδ κδ ίλτ μ βθ ιπ λδεά πδ έθα εα α ε υΪ βεαθ απσ ηπλκτθ ακ, κλ έξαζεκ, ηατλκ α Ϊζδ εαδ δλδ έαπθ ξλυηδκ. Σα υζδεΪ αυ Ϊ, αθ αθαεζκτθ Ϋθ κθα κ φπμ εαδ ηκδΪακυθ - σππμ π λδΰλΪφ δ κ Zumthor - η «ηδελΪ εκηηΪ δα απσ εκ ηάηα α πΪθπ κ π λυ μ Ϋ αφκμ»119 . γΫζβ β ΰδα βηδκυλΰέα θσμ εαγαλΪ ουξαΰπΰδεκτ ξυλκυ π ε έθ αδ εαδ κθ ικπζδ ησ κυ ε δλέκυ. δ δεσ λα, κ π λδεσ κυ κ Zumthor θ εσπ υ θα υηπ λδζΪί δ λκζσΰδα, δσ δ πέ υ ππμ κ ξλσθκμ πλΫπ δ θα δαεσπ αδ, σ αθ εΪπκδκμ απκζαηίΪθ δ α ζκυ λΪ. θ κτ κδμ, λ δμ ηάθ μ η Ϊ κ Ϊθκδΰηα πθ ζκυ λυθ εαδ η Ϊ απσ πέ β πθ π ζα υθ, κπκγ κτθ αδ τκ ηδελΪ λκζσΰδα πΪθπ κλ δξΪζεδθκυμ τζκυμ120.

ΰκβ έα πθ ηυ δεδ δευθ πκδκ ά πθ θσμ εσ ηκυ πΫ λαμ ηΫ α κ ίκυθσ, βμ αθ έγ βμ κυ εκ α δκτ εαδ κυ φπ σμ, πθ αθ αθαεζΪ πθ κυ φπ σμ κ θ λσ, βμ απσζαυ βμ βμ ηκθα δεάμ αεκυ δεάμ κυ δαίλπ δεκτ θ λκτ κθ πΫ λδθκ εσ ηκ, κδ γ ληΫμ πΫ λ μ, κ ΰυηθσ Ϋληα, εαδ κ ζ κυλΰδεσ βμ εκζτηίβ βμ, θΫπθ υ αθ εαδ κ άΰβ αθ κθ αλξδ Ϋε κθα. πλσγ ά κυ απσ βθ αλξά ά αθ θα υθ λΰα κτθ αυ Ϊ α κδξ έα η Ϋ κδκθ λσπκ υ θα η α κγ έ κυμ πδ εΫπ μ β ξαζαλπ δεά δ δσ β α κυ ξυλκυ. Σα πΫ λδθα πηΪ δα ξ δΪ βεαθ ΰδα θα ηβθ αθ αΰπθέακθ αδ βθ αθγλυπδθβ ηκλφά, αζζΪ ΰδα θα βθ εκζαε τ κυθ, έ αυ ά έθαδ θ αλά έ ΰ λα ηΫθβ, εαδ θα βμ πλκ φΫλκυθ ξυλκ κθ κπκέκ γα απκε Ϊ δ δαέ λβ υπσ α β121.

< δεσθα 101: Φδΰκτλ μ ζκυση θπθ βθ κηδξζυ β ιπ λδεά πδ έθα. © Fernando Guerra. > δεσθα 102: Ν κυμ ΰδα εα αδκθδ ησ βθ ιπ λδεά πδ έθα. © Fernando Guerra.

119 120

Zumthor Peter, Atmospheres, pg 142. Λάηηα κ Archinform.com: «Felsentherme» Thermal Bath Therme Vals.

121

- 87 -

Article on ArchDaily.com: The Therme Vals / Peter Zumthor, 11/02/09.

Termas Geometricas | Germán del Sol | Coñaripe, Villarrica National Park, Km 16, road from Coñaripe to Palguín, Los Ríos Region, Chile | 2009 Ο πδ εΫπ βμ ηπκλ έ θα π λδπζαθβγ έ ηΫ π κυ δα λσηκυ α ζκυ λΪ, θα πδζΫι δ θα εΪθ δ ηπΪθδκ ησθκμ ά η παλΫα, θα ξαζαλυ δ κθ βηδυπαέγλδκ εΪγ εδσ εδ, εαδ θα Ϋλγ δ αληκθέα η κ Ϊΰλδκ, φυ δεσ π λδίΪζζκθ. πδπζΫκθ, δ δαέ λκ υθγ δεσ κδξ έκ απκ ζ έ β « πα ά» πκλ έα κυ δα λσηκυ, β κπκέα έθ δ κθ πδ εΫπ β βθ αέ γβ β ππμ αεκζκυγ έ εΪπκδκ φυ δεσ ηκθκπΪ δ εαδ κθ πγ έ κ παδξθέ δ βμ ι λ τθβ βμ εαδ βμ αθαεΪζυοβμ.

Tκ δαηα δεΪ ζκυ λΪ Termas Geométricas ίλέ εκθ αδ κ Ϊ κμ κυ γθδεκτ ΠΪλεκυ Villarrica 450 ηέζδα θσ δα κυ ΢αθ δΪΰεκ β Χδζά. αλξδ ε κθδεά κυμ η ζΫ β Ϋΰδθ α Ϋ β 2002-2004 εαδ β εα α ε υά κυμ κζκεζβλυγβε κ 2009 απσ κθ Germán del Sol122. Ο έ δκμ απκ έ δ βθ κθκηα έα κυ Ϋλΰκυ κ ΰ ΰκθσμ σ δ « έθαδ Ϋθα Ϋλΰκ αλξδ ε κθδεάμ, ξ δ ηΫθκ η δ ξυλΪ πλπ σΰκθα ΰ πη λδεΪ κδξ έα, πκυ πδ λΫπ δ εΪπκδκθ θα αδξηαζπ δ έ ιαθΪ απσ α φυ δεΪ κδξ έα, ηΫ π Ϊΰλδαμ “ εζβλάμ” φτ βμ»123. Σκ ζκυ λδεσ υΰελσ βηα, έθαδ εα Ϊ ετλδκ ζσΰπ υπαέγλδκ, απκ ζ έ αδ απσ δα εκλπδ ηΫθ μ πδ έθ μ εαδ ιτζδθα εδσ εδα, εαδ κπκγ έ αδ θ σμ βμ ξαλΪ λαμ κυ πκ αηκτ πκυ δα ξέα δ κ Ϊ κμ, εαδ εα αζάΰ δ εα αλλΪε μ.

ΤπΪλξκυθ υθκζδεΪ 17 φυ δεΫμ πδ έθ μ124 κδ κπκέ μ εαζτπ κθ αδ απσ ξδ σζδγκ εαδ ΰ φυλυθκθ αδ απσ κθ ιτζδθκ δΪ λκηκ. Σκ α σ θ λσ πθ πβΰυθ δαθΫη αδ δμ πδ έθ μ ηΫ π ιτζδθπθ αΰπΰυθ πκυ λΫξκυθ εΪ π απσ κ δΪ λκηκ εαδ κθ γ ληαέθκυθ, δα βλυθ αμ κθ πΪθ α ΰθσ εαδ α φαζά. έπζα εΪγ πδ έθα υπΪλξκυθ ηδελΪ ιτζδθα εδσ εδα η Ϊΰλδα ξσλ α β φυ ηΫθβ κλκφά κυμ. Σα εδσ εδα ηκδλΪακθ αδ απκ υ άλδα, ι ξπλδ Ϊ ΰδα κ εΪγ φτζκ εαδ ικπζδ ηΫθα η θ κυζΪπδα ΰδα α πλκ ππδεΪ έ β κυ πδ εΫπ β, εαγυμ εαδ κυαζΫ μ. ΠκζζΪ απσ αυ Ϊ πλκ φΫλκυθ εαδ βηδυπαέγλδκ ξυλκ ΰδα ι εκτλα β.

αλξδ ε κθδεά τθγ β κυ υΰελκ άηα κμ έθαδ αλε Ϊ «κλΰαθδεά», αφκτ κ Germán del Sol ξλβ δηκπκδ έ κ φυ δεσ π λδίΪζζκθ πμ εα υγυθ άλδα τθαηβ. φτ β π λδίΪζζ δ, κλέα δ εαδ ηπθΫ δ κθ ξ δα ησ εαδ βθ κπκγΫ β β πθ κδξ έπθ κυ υΰελκ άηα κμ, η απκ Ϋζ ηα θα βηδκυλΰκτθ αδ αυ σξλκθα πκζτ εαγαλΫμ ξΫ δμ η αιτ Ϊ βμ εαδ εέθβ βμ. εέθβ β κλέα αδ απσ κθ ιτζδθκ δΪ λκηκ, πκυ δα ξέα δ ηααέ η κθ πκ αησ σζκ κ υΰελσ βηα, εαδ ΰ φυλυθ δ α εδσ εδα εαδ δμ πδ έθ μ πκυ απκ ζκτθ δμ π λδκξΫμ Ϊ βμ.

Article on ArchDaily.com: Geometric Hot Springs / Germán del Sol, 10/08/2008 124

Germán del Sol (1949) αλξδ Ϋε κθαμ απσ κ Santiago, Chile. 123Π λδΰλαφά κυ Germán del Sol β ζέ α πθ ζκυ λυθ: termasgeometricas.cl

122

- 88 -

δεσθα 104: Πδ έθα η εδσ εδ.

δεσθα 103: Άπκοβ πθ ζκυ λυθ απσ οβζΪ.

δεσθα 105: Master Plan.

- 89 -

^ δεσθα 106: Έιπ απσ κ "Quincho"… ^ δεσθα 107: Οδ ιτζδθκδ δΪ λκηκδ αεκζκυγκτθ β λκά εαδ κ ξάηα κυ πκ αηκτ. < δεσθα 108: ΚΪ κοβ κυ υΰε ελδηΫθκυ ηάηα κμ.

- 90 -

Σβ δαφκλΪ, π σ κ, εΪθ δ κ "Quincho"125 εδσ εδ βμ υπκ κξάμ βθ αλξά κυ υΰελκ άηα κμ. Καζτπ κθ αμ Ϋθαθ η ΰΪζκ εζ δ σ ξυλκ πκυ πλκ φΫλ δ α α δΪ ηΫ π βμ πτλδθβμ έαμ, θ έεθυ αδ ΰδα βθ απσζαυ β θσμ λκφάηα κμ ά θσμ πλσξ δλκυ ΰ τηα κμ, αζζΪ εαδ ΰδα βθ παλα άλβ β κυ κπέκυ. Όππμ άζπ εαδ κ Germán del Sol «β υθ ξάμ εέθβ β κυ θ λκτ εαδ β φπ δΪ πκυ αζζΪα δ υθ ξυμ, ξπλέμ σηπμ θα πβΰαέθ δ πκυγ θΪ, φαθ λυθκυθ β φυ δεά η ΰαζκπλΫπ δα, εαδ παλα τλκυθ κυμ πΪθ μ Ϋθα 126 ΰαζάθδκ πθ τηα» .

Σα Termas Geometricas ηΫ π βμ ηκλφάμ εαδ βμ «υζδεσ β αμ» κυμ πδίΪζζκθ αδ κ ξυλκ, ξπλέμ θα ξ έακυθ σηπμ « έξβ» η κ φυ δεσ π λδίΪζζκθ. λκά κυ πκ αηκτ, πΪθπ απσ κθ κπκέκ εα α ε υΪ βεαθ, υθ ξέα δ αθαζζκέπ β βθ πκλ έα βμ ηΫ α απσ β ίλαξυ β ξαλΪ λα, εαδ β ηκλφά κυ κλέα δ κ ξάηα κυ δα λσηκυ εαδ ηααέ η αυ σθ εαγκ βΰ έ κθ πδ εΫπ β ηΫ α κ υΰελσ βηα. Μ Ϊζζα ζσΰδα έθαδ Ϋθα θ λΰσ υθγ δεσ κδξ έκ, εαγυμ ΰέθ αδ υθυφα ηΫθκμ η βθ εέθβ β εαδ ΰαζβθ τ δ κ ζκυση θκ η κυμ άξκυμ πθ ΰΪλΰαλπθ θ λυθ. Σβθ έ δα δΰηά ίζΫπκυη β ΰ θθαέα έ κ κ κυ Ϊ κυμ αθ Ϋθα «φυ δεσ» δαεκ ηβ δεσ κδξ έκ.

ιαδλ δεσ θ δαφΫλκθ παλκυ δΪα δ β ξΫ β η αιτ πθ υζδευθ υφά εαδ ξλυηα- εαδ βμ φτ βμ. Σα υζδεΪ πκυ ξλβ δηκπκδκτθ αδ έθαδ κπδεΪ, Ϋ δ « Ϋθκυθ» αληκθδεΪ η κ κπέκ. Ο ξδ σζδγκμ π λδκλέα αδ δμ πδ έθ μ, ξπλέμ θα υπ λ λ έ κυ ίλαξυ κυμ κλ δθκτ κπέκυ, θυ κ ιτζκ εα Ϋξ δ δ ξυλά παλκυ έα β τθγ β. ΜΪζδ α, κ υΰε ελδηΫθκ υζδεσ δα βλάγβε κ φυ δεσ εαφΫ κυ ξλυηα. θ έγ α, πδζΫξγβε κ εσεεδθκ ξλυηα ΰδα β ίαφά πθ αθέ πθ, πδγαθσ α α ζσΰπ βμ υηπζβλπηα δεσ β αμ κυ η κ πλΪ δθκ κυ φυ δεκτ π λδίΪζζκθ κμ. ΠλΪΰηα δ, β Ϋθ κθβ αθ έγ β πθ τκ ξλπηΪ πθ πλκ έ δ απθ Ϊθδα β τθγ β, θυ β π λδάΰβ β κυ πδ εΫπ β κ ξυλκ ΰέθ αδ τεκζβ εαδ αφάμ. Οδ ζ π κηΫλ δ μ πκυ κζκεζβλυθκυθ κ τθκζκ η «πδθ ζδΫμ» ηατλκυ ξλυηα κμ έθαδ α ίκβγβ δεΪ κδξ έα. πέπζπ β πθ βηδυπαέγλδπθ ξυλπθ ΰέθ αδ η α κηδεΪ εαγέ ηα α ά παΰεΪεδα απσ ηατλβ πΫ λα, θυ κδ ιτζδθκδ πζάθ μ πκυ η αφΫλκυθ κ α σ θ λσ έθαδ ίαηηΫθκδ εαδ αυ κέ η ηατλκ ξλυηα. 125 126

Ό αθ κ ζκυση θκμ ξαζαλυθ δ ηΫ α α δαηα δεΪ θ λΪ πθ πδ δθυθ, θ ηπκλ έ παλΪ θα γαυηΪ δ κ Ϊ κμ πκυ κθ π λδίΪζζ δ, αφκτ κδ αλξδ Ϋε κθ μ θ πλσ γ αθ πδπζΫκθ δαεκ ηβ δεΪ κδξ έα κ ξυλκ. Κυλδαλξ έ ζκδπσθ ηδα αλξδ ε κθδεά ξ δα δεά ζδ σ β α έΰκυλα σξδ απζκρεσ β α- πλκε δηΫθκυ θα ΰ φυλπγ έ κ ξΪ ηα η αιτ πθ φυ δευθ εαδ πθ ξθβ υθ κδξ έπθ κ ξυλκ, θα αθα δξγ έ κ φυ δεσ π λδίΪζζκθ εαδ θα υπΪλι δ ΰαζάθβ εαδ πθ υηα δεά ε σθπ β κ ζκυση θκ.

΢ α Ι παθδεΪ "Quincho" βηαέθ δ ηΫλκμ ΰθπλδηέαμ/ υθΪθ β βμ. Π λδΰλαφά κυ Germán del Sol β ζέ α πθ ζκυ λυθ: termasgeometricas.cl

- 91 -

< δεσθα 109: Σα πΫ λδθα εβλκπάΰδα δ υεκζτθκυθ βθ πλσ ία β β θτξ α φπ έακθ αμ δαελδ δεΪ κυμ ιτζδθκυμ δα λσηκυμ. < δεσθα 110: Σκ Ϋζκμ βμ ζκυ λδεάμ δα λκηάμ κυμ εα αλλΪε μ.

^ δεσθα 111: Ξτζδθκμ πζάθαμ η αφκλΪμ θ λκτ εαδ πδ έθα. > δεσθα 112: Ο ξ δα ησμ πθ ζκυ λυθ α εαγδ Ϊ εκηηΪ δ κυ φυ δεκτ κυμ π λδίΪζζκθ κμ.

- 92 -

φυ δκζα λέα πκυ δΫπ δ βθ αλξδ ε κθδεά τθγ β πθ Termas Geometricas, α εαγδ Ϊ υΰελέ δηα η α Onsen, α παλα κ δαεΪ ΙαππθδεΪ δαηα δεΪ ζκυ λΪ, αφκτ ξαλαε βλέακθ αδ απσ εκδθΫμ υθγ δεΫμ πκδσ β μ. Λ π κη λΫ λα, υθαθ Ϊη ΰ θθαδσ πλ μ κπ δεΫμ φυΰΫμ κ παθΫηκλφκ φυ δεσ κπέκ, ξλά β κπδευθ υζδευθ, κπκγΫ β β πθ πδ δθυθ - παεσζκυγα εαδ κυ ζκυση θκυκθ υπαέγλδκ ξυλκ, θυ εαδ α τκ υπΪλξκυθ ηφαθ έμ ιτζδθκδ πζάθ μ πκυ η αφΫλκυθ κ δαηα δεσ θ λσ δμ πδ έθ μ. Μδα πδπζΫκθ κηκδσ β α υπΪλξ δ πέ βμ εαδ κυμ άξκυμ πκυ αεκτΰκθ αδ. Οδ άξκδ κυ Ϊ κυμ, β λκά κυ πκ αηκτ «εκ ηκτθ» δμ αεκυ δεΫμ πκδσ β μ πθ ζκυ λδευθ ξυλπθ, αφκτ σ κ α Termas Geometricas σ κ εαδ α Onsen β φτ β π λδίΪζζ δ κ ζκυση θκ. Σα Onsen, π σ κ, Ϋξκυθ εαδ εζ δ κτμ ξυλκυμ η π λδεΫμ πδ έθ μ εαδ ιαη θΫμ, ιυπβλ ά δμ σππμ ηα Ϊα, αζζΪ εαδ ξαζαλπ δεά ηκυ δεά.

δεσθα 113: Σκ κηδξζυ μ κπέκ δμ Termas Geometricas πκυ η κ ηυ άλδσ κυ πλκεαζ έ θα κ ι λ υθά δμ.

ΣΫζκμ, σππμ εαδ κυμ π λδ σ λκυμ ζκυ λδεκτμ ξυλκυμ Ϋ δ εαδ δμ Termas Geometricas β ζκυ λδεά ηπ δλέα απκ εκπ έ βθ πθ υηα δεά αθΪ α β κυ ζκυση θκυ εαδ βθ απκηΪελυθ β απσ κ Ϊΰξκμ βμ εαγβη λδθσ β αμ. Σκ γ λησ θ λσ, β φπ δΪ εαδ β φτ β απκ ζκτθ κδξ έα πκυ ίκβγκτθ βθ ε σθπ β εαδ βθ πέ υιβ βλ ηέα εαδ ΰαζάθβμ. « φ γ έ κθ αυ σ αμ η αυ ά β ηκθα δεά ηπ δλέα ΰδα κ υηα εαδ βθ ουξά θα ΰέθ αδ ηδα αδ γβ δαεά δ λκ ζ έα θ λκτ εαδ εαγαλδ ηκτ φπ δΪμ πκυ φπ έα δ δμ αδ γά δμ ηαμ εαδ πλκεαζ έ β φαθ α έα ηαμ». Germán del Sol

δεσθα 114: Takaragawa. Onsen.

- 93 -

Blue Lagoon | Sigríður Sigþórsdóttir and the VA (Vinnustofa Arkitekta) Arkiteks team | Grindavík, Reykjanes Peninsula, Iceland | 2005

κυ ΰ πγ ληδεκτ γαζα δθκτ θ λκτ, α κπκέα έθκυθ ζδηθκγΪζα α κ ηκθα δεσ ξλυηα βμ.128

βθ

Σo Blue Lagoon, κ 2012, ξαλαε βλέ βε απσ κ National Geographic πμ Ϋθα απσ α 25 γατηα α κυ εσ ηκυ. λέ ε αδ βθ εαλ δΪ βμ ξ λ κθά κυ Reykjanes (ΰ πγ ληδεσ πΪλεκ βμ UNESCO), Ϋθα εα απλΪ δθκ κπέκ, σπκυ υπΪλξ δ ζΪία 800 υθ. πΫξ δ ησζδμ 20 ζ π Ϊ απσ κ δ γθΫμ α λκ λσηδκ Keflavík εαδ 50 ζ π Ϊ απσ κ ΡΫδεδαίδε, ΰ ΰκθσμ πκυ εαγδ Ϊ βθ κπκγ έα δ αθδεά, φσ κθ έθαδ απκηαελυ ηΫθβ απσ βθ «φα αλέα» βμ πσζβμ αζζΪ εαδ τεκζα πλκ ίΪ δηβ127. Ϋε α β πκυ εαζτπ δ έθαδ π λέπκυ 8.700 η. ζδηθκγΪζα α δαγΫ δ 9 εα κηητλδα ζέ λα ΰ πγ ληδεκτ γαζα δθκτ θ λκτ εαδ Ϋξ δ ηΫΰδ κ ίΪγκμ 1,6 ηΫ λα. πβΰά πθ υ λΰ δευθ υ Ϊ πθ βμ Blue Lagoon ίλέ ε αδ ηΫ α β ΰβ, α σλδα πθ ε κθδευθ πζαευθ βμ σλ δαμ η λδεάμ εαδ βμ υλα έαμ. ΢ αυ Ϊ α υπσΰ δα τθκλα πκλυ κυμ ζΪίαμ εαδ γκζάμ γ λησ β αμ, κ γαζα δθσ θ λσ εαδ α υπσΰ δα τ α α υΰεζέθκυθ, βηδκυλΰυθ αμ Ϋθα υίλδ δεσ υΰλσ ΰθπ σ πμ ΰ πγ ληδεσ γαζα δθσ θ λσ, πκυ ευηαέθ αδ κυμ 36-40 ℃. Τπσ λΪ δ μ πδΫ δμ, κ λ υ σ αυ σ ευηα έα δ βθ πδφΪθ δα βμ ΰβμ, θ πηα υθκθ αμ α δΪφκλα κδξ έα, εαδ αθα τ αδ ηπζκυ δ ηΫθκ η ηκθα δεΫμ υΰε θ λυ δμ πυλδ έκυ, Ϊζΰβμ εαδ κλυε υθ- α ετλδα, αθααπκΰκθβ δεΪ υ α δεΪ

127

δεσθα 115: ΢ξ δΪΰλαηηα βμ λκάμ κυ γ λαπ υ δεκτ θ λκτ απσ κ υπΫ αφκμ βθ πδφΪθ δα βμ ΰβμ. π ι λΰα έα κυ ΰ πγ ληδεκτ θ λκτ ΰέθ αδ δμ δ δεΪ ξ δα ηΫθ μ ΰεα α Ϊ δμ κυ υΰελκ άηα κμ, πκυ ίλέ εκθ αδ α αθα κζδεΪ.

Wikipedia, “Blue Lagoon (geothermal spa)”, 08/09/2017

128

- 94 -

Blue Lagoon Iceland, ”Blue Lagoon Iceland- Press Kit- Geothermal seawater”

ορ α ου Blue Lagoon129 ΢άη λα, υθ ξέα δ β πΫε α β κυ υΰελκ άηα κμ η βθ βηδκυλΰέα πκζυ ζκτμ ι θκ κξ δαεάμ ηκθΪ αμ, θσμ υπσΰ δκυ πα ία δ ηΫθκυ κυμ «ΰ πγ ληδεκτμ γβ αυλκτμ» εαδ Ϋθα δα σλδκ η επζβε δεά γΫα κ βφαδ δκΰ θΫμ κπέκ.

-1974: κπδεά αδλ έα ΰ πγ ληδεάμ θΫλΰ δαμ δ λτ δ κ Svartsengí Geothermal Power Plant εαδ ι εδθΪ β αιδκπκέβ ά βμ. Πλσε δ αδ ΰδα ηέα « ιαη θά α ηκτ» η ΰαζαακπλΪ δθκ γαζα δθσ θ λσ. -1976-81: Άθγλππκδ πκυ πΪ ξκυθ απσ οπλέα β αλξέακυθ θα ζκτακθ αδ α γ ληΪ θ λΪ. ΢τθ κηα, β εα απλαςθ δεά δ δσ β α κυ θ λκτ ιαπζυθ αδ εαδ πζάγκμ εσ ηκυ υλλΫ δ β ζδηθκγΪζα α σξδ ησθκ ΰδα γ λαπ έα, αζζΪ εαδ ΰδα υξαλέ β β. -1987: «ξλυ ά πκξά» βμ τΰξλκθβμ ΰαζΪαδαμ ζδηθκγΪζα αμ. πλσ ία β α τ α α λυγηέα αδ εαδ ξ έα αδ κ πλυ κ ζκυ λσ. -1995: Ξ εδθκτθ κδ γ λαπ έ μ ΰδα βθ φλκθ έ α κυ Ϋληα κμ -1999: Μδα θΫα πκξά ι εδθΪ ΰδα κ Blue Lagoon. ζδηθκγΪζα α η αφΫλ αδ απσ βθ δ κλδεά βμ γΫ β κ Svartsengí. -2005: ΰεαδθδΪα αδ κ Blue Lagoon Clinic Hotel. -2007: Οδ ΰεα α Ϊ δμ ΰτλπ απσ βθ ζδηθκγΪζα α δ λ υθυθ αδ εαδ παθα ξ δΪακθ αδ. Πλκ έγ αδ Ϋθα δ δπ δεσ πκζυ ζΫμ δα σλδκ βθ αθα κζδεά αε ά, η δ δαέ λα αλξδ ε κθδεΪ ξαλαε βλδ δεΪ πκυ γα αθαζυγκτθ παλαεΪ π. -2016-17: Σκ υΰελσ βηα κυ Blue Lagoon π ε έθ αδ, η βθ βηδκυλΰέα ξυλπθ ΰδα δ δπ δεσ ηα Ϊα, ηδα απκηκθπηΫθβ π λδκξά η π λδ σ λβ βλ ηέα εαδ ηέα πδ έθα η Bar, σπκυ πδ λΫπ αδ εαδ κ πκ σ θ σμ βμ.

129

δεσθα 116: Ξτζδθβ δα λκηά

Blue Lagoon Iceland, ”Blue Lagoon Iceland- Press Kit-History”

- 95 -

β Blue Lagoon.

Η Αρχ ε

ου Blue Lagoon «Πλκ πΪγβ α θα υζζΪίπ κ ηυ άλδκ βμ κπκγ έαμ η κ υθ ξυμ η αίαζζση θκ παδξθέ δ κυ φπ σμ εαδ βμ εδΪμ η βθ ζΪία, κθ α ησ απσ β ζδηθκγΪζα α εαδ κ δ δαέ λκ φπμ πκυ ξαλαε βλέα δ κ ίσλ δκ ηάηα κυ εσ ηκυ... Ι ζαθ δεΪ υζδεΪ απσ ίλτα εαδ πΫ λ μ ξαλαε βλέακυθ κθ ξ δα ησ, υ θα κθδ έ β ξΫ β η αιτ φτ βμ εαδ αθγλππκΰ θκτμ κδξ έκυ».

Ό κθ αφκλΪ βθ αλξδ ε κθδεά κυ, κ υΰελσ βηα κυ Blue Lagoon απκ ζ έ ξαλαε βλδ δεσ παλΪ δΰηα Ϋθ αιβμ τΰξλκθβμ αλξδ ε κθδεάμ κ κπέκ. αληκθδεά τΰεζδ β κυ αθγλππκΰ θκτμ εαδ κυ φυ δεκτ κδξ έκυ έθαδ κ εαγκλδ δεσ ξαλαε βλδ δεσ βμ. Παλα γ δηΫθκ ΰτλπ απσ βθ ζδηθκγΪζα α, κ υΰελσ βηα φαέθ αδ θα Ϋί αδ κ π λδίΪζζκθ κ κπκέκ ίλέ ε αδ εαδ κδ π ηίΪ δμ κυ έθαδ άπδ μ εαδ υθυφα ηΫθ μ η κ κπέκ (ξαηβζσ τοκμ ε δλέπθ, ξλά β εα Ϊζζβζπθ υζδευθ ε ζ). πλκ ε δεά π λδίαζζκθ δεά η ζΫ β βμ π λδκξάμ δαφαέθ αδ ηΫ α απσ κ ξ δα ησ πθ πδ δθυθ εαδ πθ δαηκλφυ πθ. Πδκ υΰε ελδηΫθα, υπΪλξκυθ πδ έθ μ πκυ ίλέ εκθ αδ ξαηβζσ λβ Ϊγηβ απσ αυ ά κυ Ϊφκυμ πλκ α τκθ αμ κ ζκυση θκ απσ κυμ δ ξυλκτμ αθΫηκυμ, εαδ βηδκυλΰυθ αμ αέ γβ β α φΪζ δαμ εα Ϊ β ζκτ β κυ. ΢υΰξλσθπμ, υπΪλξ δ υθα σ β α αθΪία βμ πζα φσλη μ γΫα βμ εαδ παλα άλβ βμ βθ κλκφά, δμ κπκέ μ απκεαζτπ αδ κ παθΫηκλφκ βφαδ δαεσ κπέκ πθ αδξηβλυθ εαφΫ ίλΪξπθ130. αλξδ Ϋε κθαμ σζπθ πθ ΰεα α Ϊ πθ, Sigrídur Sigthórsdóttir, απκ έ δ σζ μ αυ Ϋμ δμ πκδσ β μ ηπθ ση θβ απσ βθ αζζβζ πέ λα β βμ ζΪίαμ η κ φπμ, α ίλτα εαδ κθ α ησ – βζα ά α υ α δεΪ κδξ έα κυ βφαδ δαεκτ π λδίΪζζκθ κμ-. έ δα βζυθ δ ξαλαε βλδ δεΪ131:

δεσθα 117: Σκ υπΪλξπθ υΰελσ βηα κυ Blue Lagoon ( βθ η ζζκθ δεά κυ πΫε α β (αλδ λΪ).

130

Geothermal, Materiality + Integration: The Blue Lagoon, mmillericeland.wordpress.com, 16/07/2011 131 Sigrídur Sigthórsdóttir, βζυ δμ ΰδα κ υΰελσ βηα κυ Blue Lagoon

- 96 -

ιδΪ) η

Παλσηκδκμ ξ δλδ ησμ βμ υζδεσ β αμ ΰέθ αδ εαδ κθ π λδεσ ξυλκ η δΪφκλκυμ λσπκυμ. Παλα έΰηα κμ ξΪλβ, κδ ιπ λδεκέ ξβηα δ ηκέ βμ ζΪίαμ υθ ξέακθ αδ ξ σθ αυ κτ δκδ κ ξυλκ κυ δα κλέκυ Lava Restaurant, πκυ ίλέ ε αδ β υ δεά σξγβ κυ πκ αηκτ. Έθαμ κέξκμ απσ κδίαΰηΫθα κτίζα ζΪίαμ δαξπλέα δ κ δα σλδκ, κυμ ε θ λδεκτμ κυ ξυλκυμ, δμ π λδκξΫμ ευεζκφκλέαμ, α εα α λυηα α γΫα βμ εαδ κυμ ξυλκυμ ιυπβλΫ β βμ132. Σαυ σξλκθα, υπΪλξ δ κέξκμ ευλδκζ ε δεΪ απσ ζΪία κ Ϋζκμ βμ αέγκυ αμ έα βμ., κ κπκέκμ απκ ζ έ ηδα φυ δεά θαζζαΰά αθΪη α απσ α « ξθβ Ϊ» κδξ έα κυ απΫ κυ εαδ βμ κλκφάμ. εσηβ εαδ β υζδεσ β α, σηπμ, βμ κλκφάμ φαθ λυθ δ βθ πδγυηέα ΰδα βθ θ πηΪ π βμ κυ φυ δεκτ π λδίΪζζκθ κμ, γυηέακθ αμ κ ουξλσ ίσλ δκ φπμ βμ Ι ζαθ έαμ. Έ δ, κ Lava Restaurant πδ υΰξΪθ δ βθ θκπκέβ β βμ φτ βμ εαδ βμ αλξδ ε κθδεάμ, πλκ φΫλκθ αμ επζβε δεά γΫα β ζδηθκγΪζα α εαδ κ ΰτλπ βφαδ δκΰ θΫμ κπέκ.

> δεσθα 118: Σκ υηα, η βθ πδεΪζυοβ κυ απσ ξαζέεδ, εαδ κ ίλαξυ κπέκ κθ κλέακθ α. υ εκζέα θα ι ξπλέ δ εαθ έμ κ υηα απσ κ κπέκ απκ δεθτ δ βθ Ϊλ δα Ϋθ αιβ κυ ε δλέκυ κθ ξυλκ ηΫ α απσ α υζδεΪ πκυ κ απαλ έακυθ. > δεσθα 119: Οδ γ ληαδθση θ μ πδ έθ μ εαδ α ε έλδα κ ίΪγκμ.

132 Geothermal, Materiality + Integration: The Blue Lagoon, mmillericeland.wordpress.com, 16/07/2011

- 97 -

δεσθα 120: π λδεσ ηάηα κυ δα κλέκυ, σπκυ κ ίΪγκμ φαέθ αδ εαδ κ κέξκμ απσ ζΪία, θ αΰηΫθκμ Ϊοκΰα β δαεσ ηβ β κυ ξυλκυ. δεσθα 121: Σηάηα κυ ζκυ λδεκτ υΰελκ άηα κμ Blue Lagoon. πδζκΰά πθ κπδευθ υζδευθ Ϋξ δ πμ κπ δεσ απκ Ϋζ ηα κ αληκθδεσ « Ϋ δηκ» βθ αλξδ ε κθδεά κηάμ η κ φυ δεσ βμ π λδίΪζζκθ.

- 98 -

δεσθα 122: Άπκοβ βμ εαφ Ϋλδαμ. ΢ α ιδΪ κ κέξκμ απσ κτίζα ζΪίαμ εαδ βθ κλκφά η αζζδεά άλδιβ η ιτζδθβ πδεΪζυοβ. δεσθα 123: Χυλκμ ξαζΪλπ βμ η γΫα, βθ εαφ Ϋλδα κυ υΰελκ άηα κμ.

Ϋίαδα εαδ Ϊζζκδ ξυλκδ θ Ϊ κυθ εαγαλΪ, τΰξλκθα υζδεΪ, Ϋξκθ αμ κέξκυμ απσ κτίζκ ά ευλσ ηα, δΪ λβ μ κλκφΫμ η η αζζδεΪ πζΫΰηα α εαδ Ϊπ α απσ εζβλσ ιτζκ. Παλα βλ έ αδ, πέ βμ, ππμ κδξ έα απσ ζ π σ ιτζκ παθ ηφαθέακθ αδ Ϋξκθ αμ δαφκλ δεκτμ λσζκυμ δμ κηΫμ κυ υΰελκ άηα κμ πμ υζδεΪ κλκφάμ ε θ λδεκτμ ξυλκυμ, πμ ξπλέ ηα α εα Ϊ ηάεκμ ηδαμ π λδκξάμ ευεζκφκλέαμ αζζΪ εαδ πμ ΰλέζδ μ ΰδα πλκ α έα απσ δ ξυλΫμ ΰπθέ μ κυ άζδκυ κ ιπ λδεσ133. ιέ κυ αιδσζκΰκ έθαδ εαδ κ ι θκ κξ έκ Silica, απκ ζκτη θκ απσ κπδεΪ υζδεΪ –ιτζκ, βφαδ δκΰ θά πΫ λα-, απκ ζ έ Ϋθα εα αφτΰδκ ξαζΪλπ βμ εαδ γ λαπ έαμ. ΢ξ δα ηΫθκ βθ εαλ δΪ κυ π έκυ βμ ζΪίαμ κυ Blue Lagoon, κ ι θκ κξ έκ θ Ϊ αδ πδ υξβηΫθα κ βφαδ δαεσ κυ π λδίΪζζκθ, ΰ ΰκθσμ πκυ απκ δεθτ αδ εαδ απσ βθ ζάοβ κυ αλξδ ε κθδεκτ ίλαί έκυ βμ Ι ζαθ έαμ ΰδα κ 2007. πκ ζ έ αδ απσ 35 πηΪ δα, ηέα δ δπ δεά ΰ πγ ληδεά πδ έθα, πζάλ δμ ΰεα α Ϊ δμ πα εαδ εζδθδεά ΰδα γ λαπ έ μ οπλέα βμ. ε σμ απσ δμ παλαπΪθπ υπβλ έ μ, κ υΰελσ βηα πλκ φΫλ δ πέ βμ Ϊκυθα, α ησζκυ λκ, υπβλ έ μ ηα Ϊα, εα αλλΪε β, πκζυ ζά υθ λδαεσ εΫθ λκ η λ δμ αέγκυ μ υθ λδΪ πθ, εαφ Ϋλδα εαδ ηπαλ πκυ ιυπβλ έ Ϊη α κυμ ζκυση θκυμ δμ πδ έθ μ. > δεσθα 124: Μ αζζδεσ πζΫΰηα β ααηαλέα εαδ ιΪΰπθα η αζζδεΪ κδξ έα β πΫθ υ β βμ κλκφάμ. > δεσθα 125: Bar, εα α ε υα ηΫθκ απσ ευλσ ηα εαδ ιτζκ, ηΫ α κθ ξυλκ βμ ζδηθκγΪζα αμ πκυ ιυπβλ έ κυμ ζκυση θκυμ. 133

Geothermal, Materiality + Integration: The Blue Lagoon^

- 99 -

αλξδ ε κθδεά πδ υξέα κυ υΰελκ άηα κμ φαέθ αδ Ϊη α βθ ηπκλδεά κυ πδ υξέα. κηΫθκυ σ δ υπΪλξκυθ πκζζΪ ηΫλβ δαηα δευθ γ ληαδθση θπθ πδ έθπθ βθ Ι ζαθ έα, β πδ υξέα βμ Blue Lagoon παλΪ δμ υοβζΫμ βμ ξλ υ δμ, αθάε δ α φαζυμ η ΰΪζκ ίαγησ κ ξ δα ησ κυ υΰελκ άηα κμ. έθαδ Ϋθα ξαλαε βλδ δεσ παλΪ δΰηα πκυ έξθ δ ππμ β αλξδ ε κθδεά ίκάγβ θα βηδκυλΰά δ η ΰΪζβ ηπκλδεά εαδ π λδίαζζκθ κζκΰδεά αιέα ηδα π λδκξά, β κπκέα αλξδεΪ γ πλάγβε ππμ έξ φυ δεά εα α λκφά134. ΜΪζδ α, αυ σ κ ηκθ Ϋζκ κυλδ ηκτ αθαπαλΪξγβε ιαθΪ κ Myvatn, αζζΪ εαδ κ «Χλυ σ Κτεζκ», ηδα κυλδ δεά δα λκηά Ϋιπ απσ κ ΡΫδεδαίδε.

> δεσθα 126: Σηάηα κυ Ξ θκ κξ έκυ. ιτζδθβ πΫθ υ β, α ιτζδθα εκυφυηα α εαδ β ΰελδ απσξλπ β βμ πζΪεαμ υθ υΪακθ αδ πδ υξβηΫθα η κ ίλαξυ μ βφαδ δκΰ θΫμ κπέκ. > δεσθα 127: Θ ληαδθση θβ πδ έθα κ ι θκ κξ έκυ. Παλα βλκτη υθκξά η αιτ πθ αλξδ ε κθδευθ κηυθ εαγυμ κ εκτλκ ξλυηα πθ σο πθ έθ δ βθ ο υ αέ γβ β ππμ « θυθ αδ» η κ ίλαξυ β ζκφέ εκ, θυ εαδ υ κ Ϊπ κ πκυ π λδίΪζζ δ βθ πδ έθα έθαδ ιτζδθκ.

Ο αλγκΰλΪφκμ βμ φβη λέ αμ The Guardian, Sam Wollaston κ 2002 ξαλαε άλδ ζαθγα ηΫθα β Blue Lagoon πμ Ϋθα απσ α πδκ ηκζυ ηΫθα βη έα κθ πζαθά β. Πβΰά: Wollaston, Sam, Άλγλκ: Sorry, Iceland βθ φβη λέ α The Guardian, 3/09-2002 https://www.theguardian.com/environment/2002/sep/03/energy.business 134

- 100 -

Thermal Springs Pools Poça Da Dona Beija | -Αrquitectos | 9675 Furnas, Sao Miguel, Azores, Portugal | 2015

Σκ "Dona Beija" έθαδ Ϋθα απσ α πδκ βηκφδζά ηΫλβ κ θβ έ κυ Sao Miguel, δμ ασλ μ, α ζ υ αέα ξλσθδα135 ζσΰπ πθ σηκλφπθ φυ δευθ κπέπθ εαδ πθ γ ληυθ πβΰυθ136. αθαεαέθδ β κυ απσ κ αλξδ ε κθδεσ ΰλαφ έκ Μ- rquitectos υθΫίαζ βθ π λαδ Ϋλπ αθΪπ υιβ βμ π λδκξάμ, αζζΪ εαδ β δα άλβ β βμ δ κλλκπέαμ η κ φυ δεσ π λδίΪζζκθ, ξλβ δηκπκδυθ αμ κπδεΪ υζδεΪ. O ία δεσμ σξκμ ΰδα κυμ αλξδ Ϋε κθ μ ά αθ β ί ζ έπ β βμ πλσ ία βμ ηέα απσ δμ πδκ βηκφδζ έμ πβΰΫμ κυ Sao Miguel. Πλσ γ αθ ζκδπσθ Ϋθαθ δΪ λκηκ ΰδα θα υθ Ϋ κυθ Ϋθα θΫκ εΫθ λκ πδ ε π υθ η δμ πδ έθ μ βμ ζκυ λκγ λαπ έαμ, θυ ατιβ αθ βθ ξπλβ δεσ β Ϊ πθ ΰεα α Ϊ πθ εα α ε υΪακθ αμ τκ πδ έθ μ, ηέα ιαη θά εαδ Ϋθα ζκυ λσ πκ δυθ137. ΢ κ θσ δκ ηάηα κυ κδεκπΫ κυ Ϋξκυθ παλαη έθ δ 3 ε έ ηα α παλα κ δαεάμ αλξδ ε κθδεάμ η ζδγκ κηά εαδ έεζδθβ ε λαηκ ε πά, α κπκέα ζ δ κυλΰκτθ πμ ίκβγβ δεκέ ξυλκδ.

δεσθα 128: Master Plan: Ο πκ αησμ δαπ λθΪ εαδ κλέα δ β τθγ β. Οδ εδθά δμ ΰέθκθ αδ παλΪζζβζα αυ σθ ιτζδθ μ δα λκηΫμ τπκυ “Deck”.

Article on ArchDaily: Thermal Springs Pools Poça da Dona Beija / marquitectos, 20/06/2015 136 Ϋθ κθβ βφαδ δαεά λα βλδσ β α κυ θβ δκτ -εαδ παεσζκυγα β τπαλιβ πκζζυθ γ ληυθ πβΰυθ- αδ δκζκΰ έ αδ απσ κ ΰ ΰκθσμ σ δ α θβ δΪ ασλ μ ίλέ εκθ αδ πΪθπ βθ Ϋθπ β πθ 3 η ΰαζτ λπθ ε κθδευθ πζαευθ (ΠζΪεα σλ δαμ η λδεάμ, φλδεάμ εαδ υλα έαμ). Πβΰά: Mairs , Jessica , Article on Dezeen: M-Arquitectos renovates and extends thermal baths on a volcanic Portuguese island, 16/06/2015 137 Mairs , Jessica , Article on Dezeen: M-Arquitectos renovates and extends thermal baths on a volcanic Portuguese island^

135

- 101 -

«Κα Ϊ βθ Ϊπκοά ηαμ, β πδζκΰά πθ κπδευθ φυ δευθ υζδευθ έθαδ Ϋθαμ βηαθ δεσμ λσπκμ ΰδα υπΪλι δ εαζτ λβ Ϋθπ β η αιτ πθ φυ δευθ κδξ έπθ εαδ πθ αθγλυπδθπθ παλ ηίΪ πθ». Μ- rquitectos παλαπΪθπ φλΪ β πβλΫα κζκεζβλπ δεΪ β υθγ δεά κηά. ζΫπκυη ζκδπσθ βθ πδζκΰά βμ κπδεάμ ιυζ έαμ ΰδα β σηβ β εαδ β δαεσ ηβ β πθ θΫπθ κδξ έπθ β ζκυ λδεά ΰεα Ϊ α β. Λ π κη λΫ λα, κλδ ηΫθα απσ α υπΪλξκθ α υζδεΪ θ ά αθ παλεά ΰδα δμ αθΪΰε μ κυ υΰελκ άηα κμ, Ϋ δ εα Ϋ β αθαΰεαέα β αθ δεα Ϊ α ά κυμ. Σκ π ακ λσηδκ, παλα έΰηα κμ ξΪλβ, ιβζυγβε εαδ εα α ε υΪ βε ε θΫκυ πμ ιτζδθκ Ϊπ κ τπκυ “Deck” η κπδεά ιυζ έα «Ιαππθδεκτ ΚΫ λκυμ», ά σππμ κθκηΪα αδ βθ υΰε ελδηΫθβ π λδκξά, Cryptomeria. θ ά αθ σηπμ ησθκ κ π ακ λσηδκ πκυ υπΫ β λδαδεΫμ αζζαΰΫμ. υπκ κξά εαδ κδ πΪΰεκδ δ δ βλέπθ, πκυ ίλέ εκθ αθ βθ έ κ κ κυ υΰελκ άηα κμ εα αφέ βεαθ εαδ αθ δεα α Ϊγβεαθ απσ θΫα ε έλδα, ξ δα ηΫθα ΰδα βθ ί ζ δ κπκέβ β κυ λσπκυ δ σ κυ. δ κλλκπέα η κ φυ δεσ π λδίΪζζκθ πδ τξγβε θ Ϊ κθ αμ υθαηδεΪ β υΰε ελδηΫθβ ιυζ έα δμ θΫ μ κηΫμ η πδεΪζυοβ κέξκυμ ( π λδεκτμ εαδ ιπ λδεκτμ) εαδ πδεζδθ έμ Ϋΰ μ, αζζΪ εαδ η β ξλά β κπδεκτ ία Ϊζ β138 ΰδα βθ εα α ε υά πθ θΫπθ πδ δθυθ.

δεσθα :

αζζαΰά κυ ξλυηα κμ κυ ία Ϊζ β απσ ΰελδ πκλ κεαζέ, απσ κ δαηα δεσ θ λσ δεσθα :

υπκ κξά. © Paulo Goulart

δεσθα 129: υπκ κξά κυ Thermal Springs Pools Poça Da Dona Beija. © Paulo Goulart δεσθα 130: αζζαΰά κυ ξλυηα κμ κυ ία Ϊζ β απσ ΰελδ πκλ κεαζέ, ζσΰπ κυ δαηα δεκτ θ λκτ.

Ο ία Ϊζ βμ έθαδ βφαδ δκΰ θΫμ πΫ λπηα . π λδ ε δεσ β Ϊ κυ κι έ δκ κυ πυλδ έκυ έθαδ εΪ π απσ 50%, η π λδ ε δεσ β α εα Ϊ ηΪαα ξαζααέα εΪ π απσ 20% . έθαδ υθάγπμ ξλυηα κμ ΰελδ ά ηατλκ, αζζΪ τθ κηα ΰέθ αδ εαφΫ ά κ ξλυηα βμ εκυλδΪμ ιαδ έαμ βμ κι έ π βμ πθ ηαφδευθ (πζκτ δα έ βλκ) κλυε υθ. Πβΰά: Άλγλκ δεδπαδ έαμ ΰδα κ α Ϊζ β. 138

- 102 -

΢υθ υα ησ κυ ία Ϊζ β εαδ κυ εΫ λκυμ παλα βλκτη βθ π λέφλαιβ κυ κδεκπΫ κυ, εαγυμ πΪθπ κέξκ τοκυμ 1-1,50 ηΫ λκυ κλγυθκθ αδ εΪγ μ εΫ λδθ μ αθέ μ πκυ αεκζκυγκτθ βθ εζέ β κυ Ϊφκυμ εαδ αφάθκυθ ζΪξδ β γΫα β κ π λδεσ ξυλκ απσ Ϋθαθ δ λξση θκ.

δεσθα 131:

πδπζΫκθ, πλκε δηΫθκυ θα απκφ υξγ έ β εα Ϊζβοβ κυ βησ δκυ παλαπκ Ϊηδκυ ξυλκυ, κδ ζκυ λδεΫμ ΰεα α Ϊ δμ Ϋξκυθ απσ α β κυζΪξδ κθ 7 ηΫ λπθ απσ βθ σξγβ κυ πκ αηκτ139, θυ αεσηα εαδ κ φπ δ ησμ η ζ άγβε ιέ κυ πλκ ε δεΪ, εαδ ΰεα α Ϊγβε η Ϋ κδκθ λσπκ υ θα αθα δεθτ δ –η ελυφσ/Ϋηη κ φπ δ ησ- α δΪφκλα ιτζδθα ηκθκπΪ δα εαδ β φυ δεσ β α κυ π λδίΪζζκθ α ξυλκυ δμ θυξ λδθΫμ υλ μ140.

δεσθα 132: Μέα απσ δμ πδ έθ μ εαδ β ΰΫφυλα πκυ βθ θυθ δ η βθ ετλδα δα λκηά εαδ κ ε έλδκ βμ υπκ κξάμ αθ έ κδξα. ΢ κ ίΪγκμ ιδΪ δαελέθ αδ - ζΪξδ α- β υπκ κξά. © Paulo Goulart.

π λέφλαιβ κυ ζκυ λδεκτ υΰελκ άηα κμ. © Paulo Goulart

139

ArchDaily: Thermal Springs Pools Poça da Dona Beija / m-arquitectos Mairs , Jessica , M-Arquitectos renovates and extends thermal baths on a volcanic Portuguese island

140

- 103 -

Οδ τκ θΫ μ πδ έθ μ, β ιαη θά εαδ κ ζκυ λσ πκ δυθ, βηδκυλΰάγβεαθ η εκπσ βθ ατιβ β βμ υθαηδεσ β αμ βμ γ ληδεάμ π λδκξάμ "Dona Beija". υ Ϋμ κδ πλκ γάε μ ίλέ εκθ αδ β ίσλ δα σξγβ κυ πκ αηκτ, εαδ κ ξ δα ησμ κυμ ία έ βε υφδ Ϊη θ μ εα α ε υΫμ. Σκ θ λσ, , πκυ δα λΫξ δ εαδ ΰ ηέα δ δμ πδ έθ μ αθαεα υγτθ αδ απσ βθ πβΰά ΰδα θα δα βλβγ έ β υοβζά κυ γ ληκελα έα, θυ σ αθ αυ Ϋμ ι ξ δζέακυθ κ θ λσ εα αζάΰ δ πέ π κ πκ Ϊηδ. πλσ ία ά αυ Ϋμ ΰέθ αδ ηΫ π ηδαμ η αζζδεάμ π ακΰΫφυλαμ η βγαέκ απσ εΫ λδθβ πΫθ υ β.

> δεσθα 133: ΰΫφυλα θυθ δ δμ τκ σξγ μ εαδ ηέα απσ δμ πδ έθ μ. © Paulo Goulart. > δεσθα 134: Σα θ λΪ πκυ υπ λξ δζέακυθ πδ λΫφκυθ κθ πκ αησ. Θα ηπκλκτ αη αυγαέλ α θα πκτη ππμ κδ πδ έθ μ απκ ζκτθ Ϋθα πδπζΫκθ –αεσηα εαδ αθ έθαδ ξθβ σ- λυΪεδ κυ. © Paulo Goulart.

- 104 -

γ ληαδθση θκυμ ξυλκυμ εαδ αιέα δ θα βη δπγ έ ππμ θ θ κπέακθ αδ βηδ-υπαέγλδκδ ξυλκδ, αζζΪ Ϊη β αζζαΰά η αιτ πθ ιπ λδευθ εαδ πθ π λδευθ ξυλπθ. Σκ υζδεσ πκυ ευλδαλξ έ κ η ΰαζτ λκ ηΫλκμ κυ υΰελκ άηα κμ έθαδ κ κπζδ ηΫθκ ευλσ ηα η πδεΪζυοβ κίΪ άπδκυμ ξλπηα δ ηκτμ, θυ κδ ζκυ άλ μ έθαδ εα α ε υα ηΫθκδ απσ πΫ λα.

Ω σ κ, β υ βηα δεά κλΰΪθπ β πθ ζκυ λυθ Ϊλξδ κ 1925. Σβθ π λέκ κ απσ κ 1920 Ϋπμ κ 1938 πκζζκέ Έζζβθ μ εαδ ιΫθκδ πδ άηκθ μ η ζ κτθ α ζκυ λΪ, θυ σ ΰέθκθ αδ εαδ κδ πλυ μ Ϋλ υθ μ ΰδα βθ ξβηδεά πκδσ β α144 εαδ δμ γ λαπ υ δεΫμ δ δσ β μ κυ θ λκτ, εαγυμ εαδ ΰ πζκΰδεΫμ αθαζτ δμ. Μ Ϊ κθ ΄ Παΰεσ ηδκ Πσζ ηκ α ζκυ λΪ κυ Λαΰεα Ϊ υΰεα αζΫΰκθ αδ δμ πΫθ η ΰαζτ λ μ ζκυ λκπσζ δμ βμ ξυλαμ.145 ε σμ απσ κυμ τκ ίυααθ δθκτμ ζκυ άλ μ πκυ αθαφΫλγβεαθ α ζκυ λΪ π λδζαηίΪθκυθ Ϋθα πζάγκμ απσ Ϊζζκυμ ξυλκυμ. θΪη α αυ Ϊ έθαδ: β «Κκλυθ δα», πκυ απκ ζ έ τΰξλκθκ κηα δεσ ζκυ άλα δ δπ δεάμ ξλά βμ, β «Θ ληέα Άλ ηδμ», αέγκυ α δ δευθ παγά πθ, 25 α κηδεκέ εαδ κηα δεκέ ζκυ άλ μ ηδελκτ η ΰΫγκυμ, 23 α κηδεΪ εαδ κηα δεΪ πηΪ δα υ λκηα Ϊα, τκ ιπ λδεΫμ πδ έθ μ Οζυηπδαευθ πλκ δαΰλαφυθ, αέγκυ μ ηα Ϊα εαδ αηησζκυ λκ, δα λ έκ, φυ δκγ λαπ υ άλδκ, απκ υ άλδα η κυμ απαλαέ β κυμ υΰλκτμ ξυλκυμ, ίκβγβ δεκέ ξυλκδ εαγυμ εαδ ΰάπ α Ϋθδμ, ηπΪ ε , ίσζ ρ εαδ πκ κ φαέλκυ. εσηα, ζ δ κυλΰκτθ αθαουε άλδκ, ι θκ κξ έκ, δα σλδκ εαδ εάπκμ.146 Σα ζκυ λΪ κυ Λαΰεα Ϊ δαγΫ κυθ σ κ δαηα δεσ θ λσ η γ ληκελα έα κυμ 39κC, σ κ εαδ δαηα δεσ πβζσ. Ό κθ αφκλΪ βθ αλξδ ε κθδεά κυ υΰελκ άηα κμ, β κηά κυ έθαδ ΰλαηηδεά, η ξυλκυμ κλΰαθπηΫθκυμ η ΰΪζ μ π Ϋλυΰ μ. Ο σΰεκμ βμ δ σ κυ πλκ ιΫξ δ ζέΰκ απσ δμ πδηάε δμ π Ϋλυΰ μ, υ θα ι ξπλέα δ. Πζ υλδεΪ βμ ε θ λδεάμ π Ϋλυΰαμ ίλέ εκθ αδ κδ τκ ίυααθ δθκέ ζκυ άλ μ η ευεζδεά εΪ κοβ εαδ Ϋΰα β απσ ε λαηκ ε π έμ λκυζέ εκυμ. Οδ ζ δ κυλΰέ μ αθαπ τ κθ αδ Τ 1924 γ α π υ γ ω π υπ α υΚ υ Μ. Π

144

π φυ α, απ χ

πα α α υ υ

, υΓ

δεσθα 137: ΚΪ κοβ Ι κΰ έκυ, Λκυ λΪ Λαΰεα Ϊ.

145

146

- 106 -

Λκυ λΪ Λαΰεα Ϊ, www.loutralagada.gr Ι κλέα πθ Λκυ λυθ Λαΰεα Ϊ , www.history-pages.blogspot.gr

ουτ ά Α δαία

Σα Λκυ λΪ λδ αέαμ, β Λκυ λΪ Πσααλ, σππμ έθαδ υλτ λα ΰθπ Ϊ, ίλέ εκθ αδ βθ παλξέα ζηππέαμ, 13 ξη. βμ λδ αέαμ, κ θκησ ΠΫζζαμ. Η π λδκξά έθαδ ξ δ ηΫθβ δμ σξγ μ κυ Θ ληκπσ αηκυ πκυ δα ξέα δ βθ π λδκξά η βθ κλΰδυ β ίζΪ β β.147 Κα Ϊ βθ δΪλε δα πθ ίαζεαθδευθ πκζΫηπθ εαδ κθ A΄ Παΰεσ ηδκ πσζ ηκ, β ξλά β πθ ζκυ λυθ πΫλα δ δυ β ΰδα παλαπΪθπ απσ 50 ξλσθδα. Σκ 1984 παλαξπλάγβεαθ βθ εκδθσ β α Λκυ λαεέκυ, θυ απσ κ 1988 β δαξ έλδ β κυ π λδάζγ βθ βηκ δεά πδξ έλβ β «Λκυ λΪ Λκυ λαεέκυ».148 Σα θ λΪ Λκυ λαεέκυ αθαεβλτξ βεαθ δαηα δεΪ κ 1920.149 Πλσε δ αδ ΰδα πΫθ δαηα δεΫμ πβΰΫμ η αγ λά γ ληκελα έα κυμ 37κC, πκυ αθαίζτακυθ υοση λκ 360-390η. εα Ϊ ηάεκμ βμ εκέ βμ κυ πκ αηκτ. Οδ πβΰΫμ αυ Ϋμ βηδκυλΰκτθ αδ απσ κ ίλσξδθκ θ λσ πκυ δ ξπλ έ κ Ϋ αφκμ η ΰΪζκ ίΪγκμ, γ ληαέθ αδ, αθ ίαέθ δ οβζσ λα εαδ βθ πκλ έα κυ ηπζκυ έα αδ η ηΫ αζζα εαδ Ϊζζα υ α δεΪ.150

δεσθα 138: Φυ δεσμ Λκυ άλαμ Ιαηα δευθ θ λυθ εκθ Ϊ λδ αέα.

κθ εα αλλΪε β,

πλκ πΪγ δα κυ θα απκ λΫο δ κυμ πδ κτμ απσ β ξλά β πθ γ λαπ υ δευθ πβΰυθ, πλκ πΪγβ θα ηκζτθ δ α θ λΪ ίΪακθ αμ ηΫ α κθ Ϊλλπ κ ετζκ κυ, κ κπκέκμ σηπμ γ λαπ τ βε . ΢τηφπθα η ηαλ υλέ μ ΰδα θα γ λαπ υ έ Ϋθα πδ σμ αλε έ θα παλαη έθ δ βθ εκέ β κυ πκ αηκτ εαδ κ δαηα δεσ θ λσ γα πΪλ δ κ εαεσ ηααέ κυ. 150 Λκυ λΪ Πσααλ, www.loutrapozar.com

Η δ κλέα πθ Λκυ λυθ λδ αέαμ, www.history-pages.blogspot.gr Σα ζκυ λΪ Πσααλ, www.fakosgeorge.blogspot.com 149 ΢τηφπθα η γλτζκυμ κδ γ λαπ υ δεΫμ δ δσ β μ πθ Λκυ λυθ Λκυ λαεέκυ ά αθ ΰθπ Ϋμ βθ πκξά κυ Μ. ζ ιΪθ λκυ εαδ πέ λπηαρεάμ π λδσ κυ. ΢ β ζκυ λσπκζβ ίλΫγβεαθ λπηαρεΪ εΫληα α, ε λαηδεΪ, έξβ εαδ Ϊζζα υλάηα α, θυ πέ βμ Ϋξκυθ ίλ γ έ εαδ παλαηΫθκυθ γαηηΫθκδ λπηαρεκέ ζκυ άλ μ. εσηα, Ϋθαμ ητγκμ αθαφΫλ δ σ δ εα Ϊ βθ π λέκ κ βμ Σκυλεκελα έαμ Ϋθαμ πα Ϊμ βθ 147

148

- 107 -

Η ζκυ λσπκζβ κυ Πσααλ δαγΫ δ ιπ λδεκτμ εαδ π λδεκτμ ξυλκυμ. Οδ ζκυ άλ μ δαελέθκθ αδ τκ έ β: δμ «ηπαθδΫλ μ», ξπλβ δεσ β αμ 3-4 α σηπθ εαδ δμ «πδ έθ μ», ξπλβ δεσ β αμ 20 α σηπθ. Ι δαέ λκ ξαλαε βλδ δεσ κυμ έθαδ α ίσ αζα πκυ Ϋξκυθ κθ πΪ κ. εσηα, υπΪλξκυθ ηέα φυ δεά πδ έθα η εα αλλΪε μ, ηέα ιπ λδεά εκθ Ϊ κ αθαουε άλδκ, τκ ξαηΪη, αέγκυ μ ΰδα ηα Ϊα εαδ ααεκταδ, απκ υ άλδα εαδ ζκδπκέ ίκβγβ δεκέ ξυλκδ. Σκ δαηα δεσ θ λσ δκξ τ αδ έ απσ αΰπΰκτμ έ απσ ξθβ κτμ εα αλλΪε μ εαδ παλαηΫθ δ α σ η πέ β εαδ υθ ξά αθαθΫπ β. Σδμ ζκυ λδεΫμ ΰεα α Ϊ δμ υηπζβλυθκυθ δα σλδα, εαφ Ϋλδ μ, ι θκ κξ έα, ηαΰααδΪ εαγυμ εαδ Ϋθα ζακΰλαφδεσ ηκυ έκ.151 Η κλΰΪθπ β κυ υΰελκ άηα κμ ηπκλ έ θα ξαλαε βλδ έ κλΰαθδεά, φσ κθ α ε έλδα εαδ κδ δα λκηΫμ πκυ κ απαλ έακυθ αεκζκυγκτθ β φυ δεά εζέ β κυ Ϊφκυμ. Ο λσπκμ ξπλκγΫ β βμ πθ ε δλέπθ γυηέα δ «ξπλδσ», ηΫ α κ κπκέκ υπΪλξκυθ σζ μ κδ απαλαέ β μ ζ δ κυλΰέ μ πκυ ξλ δΪα αδ κ πδ εΫπ βμ εα Ϊ β δΪλε δα βμ ζκυ λδεάμ δα δεα έαμ.

δεσθα 139: Η πδ έθα

Ό κθ αφκλΪ α υζδεΪ, κ ε ζ σμ έθαδ, εα Ϊ ίΪ β, απσ κπζδ ηΫθκ ευλσ ηα, θυ κυμ βηδ-υπαέγλδκυμ ξυλκυμ, ΰέθ αδ εαδ ξλά β ιτζδθκυ ά η αζζδεκτ ε ζ κτ. Οδ πδεαζτο δμ έθαδ κίΪμ, κπδεά πΫ λα ά ξδ σζδγκμ εαδ κδ ΰΪ δμ πθ εζ δ υθ ξυλπθ ΰέθκθ αδ η ε λαηέ δα ά ζαηαλέθα εΪπκδκυμ βηδ-υπαέγλδκυμ. Σκ Ϊπ κ κυμ αθκδξ κτμ ξυλκυμ πκδεέζ δ αθΪζκΰα η β ξλά β. Κκθ Ϊ κυμ ζκυ λδεκτμ ξυλκυμ υθαθ κτη ευλέπμ δα λκηΫμ απσ ευίσζδγκ ά πζαεΪεδα, θυ κυμ υπαέγλδκυμ ξυλκυμ α υζδεΪ πκυ ευλδαλξκτθ έθαδ ΰλα έ δ, ξαζέεδ ά αεσηα εαδ φυ δεσ ξυηα.

κ ξυλκ κυ αθαουε άλδκυ πθ Λκυ λυθ Πσααλ.

δεσθα 140: Ι δπ δεσ ζκυ λσ

κ υΰελσ βηα πθ Λκυ λυθ Πσααλ.

ηκυ έκ πθ ζκυ λυθ. Η π λδκξά Ϋξ δ αθαεβλυξ έ πμ πβζαδκπΪλεκ ( ζηππέαμ) εαδ έθαδ κ πλυ κ κυ έ κυμ κυ βθ ζζΪ α. ΢πβζαδκπΪλεκ ζηππέαμ, https://el.wikipedia.org/wiki/

Λάηηα δεδπαδ έαμ, ΢ βθ π λδκξά Ϋξκυθ αθαεαζυφγ έ Ϋθα τηπζ ΰηα απσ 15 π λέπκυ πάζαδα, η υλάηα α πλκρ κλδευθ ξλσθπθ, α κπκέα ε έγ θ αδ κ

151

- 108 -

Thap Ba

π απ α Ba, π π απ υ π υ α, α , α υ απ α . απ φυ

υ α απ απ υ α Thap φ α α υ υπ :π , π α απ α, spa, α α α , α α π α απ υ π π α απ α , α π α α α α α υ υα α α υ φ υ π υπ υ α α, α π α απ φ υ , υ α υ π . υα α φ α , π αα α, φυ α , α π α, α α, , α . αυ , υ απ α υ αα α α π α α πα .153 υ α Thap a, απ α π π α φ –υπα , υ α α υ . α απ αυ α , υπ π αα υ υ υ α α π αφ , υ -υπα ( α), αα υα απ , α α π . α α α π , απ , π αφ αα υ α α α α υ υ α , α π . α υ α υ α απ υ α α α α α .

153

Vietnam-guide, “Thap Ba Hot Springs Centre Nha Trang Attractions”.

- 110 -

α 142: υ π “Bird View”. απ α α π

απ α

απ υ υ

α απ

α.

υ Thap Ba π α α υ

π υ α υ α αυ α , φ υ υ υ απ α-π απ α φ , , π πα υ φ υ π υ , πα , πα α α α α α α υ . αυ π υ π α π π α, α , α α α α α π υ υ υπ υ α π α α. π α α α π α α π υ αυ υ α α.

α 143:

α π

α α α α α π υ

π ,

π π

υ α

α, π

144,145:

- 111 -

απ α ’

α ππ

α.

υ, φ πα α , απ α απ υ . α α α α π , π , απ π « π α» , α α υ . υ πα α α α α, α α υ υπ υ α υ α φ , υ . π π α υπα α , υπ π α α π , π π , α αφ π ∙ αυ υ α α, απ υ α πυ α α ,π π υ υ, υ φ υ . α α υ α υ, α α α , αυ φ α , υ α α -υπα , π υ α π « α α » , πυ , π υ απ υ α α α υ α, π π φυ α. π υ α αυ φυ α , π υ α πυ υ , α α υ υ υ α , υπ α α απ υ υ, α α υπ α π υ α π α υ α. α υ π υ π α υ α π α π α υ α π α, α . α απ αυ ’ Ω α α

α 146: π

α α α α, π α α φ . α υ αφ απ υ, π υ α α πα απ , αφ απ α υ απ π υ α, α α. ,α υ π απ υπα πα α α π απ , α α αα α φ .

υ υ, 2) υπ π

α Thap Ba απ , π υ φα α α α υπα αφ αα υ ,π

α 1) .

α α

α 147: π α

- 112 -

απ

υ Thap Ba πα α

υ , .

Egg Mud Bath

Egg Mud Bath, 8 απ π Nha Trang, α π α υ υ , α 230 . Ό υ α α α φ α α αυ , φ α α απ π αυ , α α α π π απ α α α αυ ! πα α 2 . α 1,8 . α α α. α α φ υ 38-40 α υ. α α α π α π π υ 20’ α υ αα υ α , α απ φ απ υ υ α154. υ π α α α α υ υ α α α π φ π υ απ α , υ υ υπ π υ υ , αφ π αα υ α .

α 148: Χ

< 154

Vicky, “Visiting The Egg Mud Baths in Nha Trang”, 2013.

- 113 -

α 149: Άπ

υ υ

απ

α ,π α α υπα α, -υπα α α αα π π : α υπ lockers, αφ , α α, α α α α, π , α , αα , π - , - α παυ . α απ υ π υ υ υ υ υ απ α - π απ α , υπ υ α αα αα α α, αα α α α α υ , α α α π υ υ α π υ π α α π - , α απ α α π πα υ α φ υ π υ , α α α αυ αα α .

150,151,152:

α α

αα

υ .

- 114 -

α α υ

π υ α α α υ . π υ π υπα α -υπα , π α α π υπα α α , υ , π .Έ , υ α αα υ α απ π π α π α α, υ α α . α α, α , α υ π υ α, π α π α , υ α , α α α α α α αφ πα .

ππ ,α α π απ φ υ αυ α πυ υ φ φαπ απ αυ α υπα υ α, α α α αφ α υ α α π υ υ υ , α α α

α 153: « υ <

- 115 -

α α .Έ υ υ π απ α απ .

υ α π α α α , α υπ π α , αα α α απ α αυ φ υ α υ π υ υ . , α π φ υ αυ , απ υπ πα α

φα

φ » πα α 154:

α α π α

α φυ

α 1-2

υπα

α. .

I-Resort hot mineral springs α ,5

α Vinh Ngoc, α φ α α π απ π , I-Resort Nha Trang, π α α απ α υ 2012 α υ υ α α α α υ , φ α α α . α φα α α π α υ α α π α α απ α απ υ υ α υ α α υ π . π υ υ α απ α απ 40 , α π α α α , απ αυ απ α α αα α υ π π .

α 155:

α α springs.

ππ π α

υ I-Resort hot mineral

α:

α υ .

, υπ ,

πα απ 155 πα α υ . υπ π υ α απ α, spa, π α, α , α α α υ υα πα α α α α υ

α 156: Άπ

155

- 116 -

υ υ

I-Resort hot mineral springs.

ArchDaily, “I Resort / a21 studio”, 09-03-2012

απ αφ , π π α α απ απ α. α, π π απ α απ π ,π α απ α , 4 ., απ Trang. πα α α υπ υ α α α απ α π υ υ υα πα α α α ,π φ π π

α 157:

156

υ π υ α lockers.

a21 Studio, π υ αυ α α αφ , α φ , υπ φ α, α π Nha αφ π α υ α φυ αυ α. α α α α α π α.156

α α απ

α α α 158: α υ α , α

ArchDaily, “I Resort / a21 studio”, 09-03-2012

- 117 -

α 159: α

(π α φ , π υ

αυ

αφ α

,φ

α α

υ α απ

α ) υ υ πα α α αα υ . αα υ υ α α lockers.

π υ

απ α υπ α α α απ υ αα υ πα α α α α , « » υ υ α α α υ υπα π π π υ αα υα α υ π α, α αφ α α α . π αυ α π φ πα α απ π αφ α α α , α π φ α α απ α π π α. απ φα π φ πα α π π α α π υ π α π . π π υ α α α α α π υ υ , π α α π π υ ∙ υπ π υ υ απα α α α π υ α α π α α υ υ .Έ α , π , υ π υ αα υ α α α α πα α α α α α , α φα α π π υ α .157

α α π

> > 157

α α ∙π α π αυ αυ υ α

α ,π υ υ

α 160: α 161:

α α , α α α α α α , α α πα α α π υ , π α α α « α απ

π υ υα α

α αυ »

ArchDaily, “I Resort / a21 studio”, 09-03-2012

- 118 -

υ - π υ , π α απ φα α π υ π φ υ , α υ υ α α « ».158 φ α α α a21 Studio, υ υ α , α υ α α π απ α π υ α α υπ υ π φυ απ α π α α α. Έ , π υ π α, π υ υπ α α , α α α π , π υ αυ α απ α α απ π .Χ , α α απ α π υ , α α π α α α υπ φυ α , π α α α υ .159 Ω , υπ αυ π α α α απ αα φ π α αυ α α φ α, π α α π υ α π υ . υ π π , π π α α υ α π α απ α. φ υ

α α

υ α

> α 162: π αα υα απ π α, υπ π . > α 163: π υπα φα α π υ υ υα υ φυ π .

π , α

π α α -υπα υ

α α α ,

α , π υ υ

Designboom, “a21studio: i resort”, https://www.designboom.com/architecture/a21studio-i-resort/ 159 a21studio, “I-Resort 2010”, http://www.a21studio.com.vn/i-resort-2010-20 158

- 119 -

10.2. α α -

α α πα

ω υ απ α : ω

El Totumo Mud Volcano |

α α

α α α « φα π »π υ α α α υ υ Santa Catalina. α υ α , α Barranquilla α Cartagena, α α Atlántico α Bolívar, υπ α α π υ απ ,π , υ El Totumo Mud Volcano.160 α αα α υ π π υ 15 . α α π α α π υ α α. φυ «π α π » π αφ π π υ 10-15 α φ . πυ α π , υ α υ υ . π , π α α π υ α α. υπ α υ α π , απ α «π π », απ’ π υ π α α π υ υ, α α α α α α π υ π υπ φ υ υπ α α. αα υ π υ υπ υ απ φα π α απ , α α απ α α.

> πα 160Ά

164,165: α π

El Totumo Mud Volcano α

Wikipedia, El Totumo, 5-07-17

- 120 -

Mud Volcano Tizdar | ω α

φα Tizdar, π Blue Beam, α α, απ α 400 απ α α υ φ, π α α π απ α α α. υ αα υ φα υ Tizdar π απ π π υ α α, α υ α υ φ α α π π 100 × 150 m. α α αυ υ φα υ 25 m υ π α , α υ . πυ α π α α α π υ π π πφ α. α φ α 25 m., α αυ π α 161 . π α, α α , α , αφ α απ α α α, α , α α α α α . π

φ 1.

α .

πα απ φα

υπ

α, υ υ Tizdar:

π υ α α α α υ π . α απ φ α π αα - υ α , π α υπ υ αφ αα υ απ υ, α α π α

α α .

φυ

απ

166,167: Χ υ π υ Mud Volcano Tizdar, απ α α. α φ αφ α π α απ υ π υ Mud Volcano Tizdar.

161 Ritebook, Mud Volcano Tizdar, Russia, 28-02-2015, http://www.ritebook.in/2015/02/mud-volcano-tizdar-russia.html

- 121 -

,π υ υ α α α , α υφα α, αφ α αα αα . α αα υα απ α απ π υ α, -υπα α α α π . α α, , ,π α, α , parking, πα α α υ απα α πα . αα υ υ α απ π υ α, α υ α α π , α υ α α . .

, π α

α 168: Άπ α (

α ) α

υπ

. 169,170:

- 122 -

απ α .

, α

Σκ πβζκγ λαπ υ άλδκ Κλβθέ πθ, έθαδ κ πδκ ΰθπ σ εαδ κλΰαθπηΫθκ πβζκγ λαπ υ άλδκ βμ ζζΪ αμ, ΰ ΰκθσμ πκυ απκ δεθτ δ εαδ β πλσ φα β εα Ϊ αιά κυ δμ λδΪθ α εαζτ λ μ ζκυ λκπσζ δμ βμ υλυπβμ. ΚΪγ ξλσθκ ξδζδΪ μ πδ εΫπ μ φγΪθκυθ ε έ ΰδα θα εη αζζ υ κτθ δμ γ λαπ υ δεΫμ δ δσ β μ κυ πβζκτ εαδ κυ δαηα δεκτ θ λκτ, Ϋθα η έΰηα πκυ παλα ε υΪα δ β φτ β κ δεσ βμ λΰα άλδ υ εαδ εΪ μ ξδζδΪ μ ξλσθδα. Σα Λα πσζκυ λα Κλβθέ πθ ίλέ εκθ αδ κ άηκ Κλβθέ πθ κυ θκηκτ ΚαίΪζαμ, 17 ξζη απσ βθ πσζβ βμ ΚαίΪζαμ. ΢ απσ α β 3 ξζη απσ κ τΰξλκθκ Πβζκγ λαπ υ άλδκ υπΪλξ δ κ αλξαδκζκΰδεσμ ξυλκμ πθ Φδζέπππθ, αθΪη α κθ κπκέκ δαελέθκθ αδ κδ λπηαρεΫμ γΫλη μ.

> δεσθα 172:

λκφπ κΰλαφέα κυ Πβζκγ λαπ υ βλέκυ Κλβθέ πθ.

> δεσθα 173: γΫ β κυ Πβζκγ λαπ υ βλέκυ Κλβθέ πθ εαδ κυ λξαδκζκΰδεκτ ξυλκυ πθ Φδζέπππθ.

- 124 -

δ κλέα ζκδπσθ βμ Πβζκγ λαπ έαμ βθ π λδκξά ι εδθΪ απσ βθ αλξαέα πσζβ πθ Φδζέπππθ, β κπκέα αλξδεΪ κθκηαασ αθ Κλβθέ μ162. O αλξαδκζκΰδεσμ ξυλκμ πθ Φδζέπππθ δαγΫ δ πζκτ δκ δ κλδεσ εα Ϊζκδπκ απσ δΪφκλ μ π λδσ κυμ. Πδκ υΰε ελδηΫθα, απσ βθ ζζβθδ δεά π λέκ κ δα υα αδ κ γΫα λκ εαδ α έξβ βμ πσζβμ (πκυ αθκδεκ κηκτθ αδ ηααέ η βθ αελσπκζβ βθ ίυααθ δθά π λέκ κ),απσ α β λπηαρεά π λέκ κ β αΰκλΪ (forum), κδ π δαθΫμ ΘΫλη μ εαδ β Παζαέ λα, θυ απσ α παζαδκξλδ δαθδεΪ ξλσθδα λ δμ ία δζδεΫμ ( ΄, ΄ εαδ Γ΄), κίκε αΰπθδεσμ θασμ («Οε Ϊΰπθκ») εαδ κ απ δ άλδκ εαγυμ εαδ κ πδ εκπ έκ. ΢άη λα, β λξαδκζκΰδεά Τπβλ έα, κ λδ κ Ϋζ δκ Παθ πδ άηδκ Θ αζκθέεβμ εαδ β Γαζζδεά λξαδκζκΰδεά ΢ξκζά υθ ξέακυθ βθ αλξαδκζκΰδεά Ϋλ υθα163.

υΰελσ βηα, ξ έ βε α ηΫ α κυ 3κυ αδ. η.Χ., εαδ πδ τ αδ σ δ βθ πλυ β φΪ β κυ υπάλι εαδ δ λσ πθ γ υθ Liber Pater, Libera εαδ λαεζά. ΢ βθ ζ υ αέα φΪ β κυ ε δλέκυ πλΫπ δ ξλκθκζκΰ έ αδ κ ευεζδεσ ε έ ηα βθ π λδεά αυζά. θΪη α βθ ΰθα έα κ σ εαδ α ζα λ υ δεΪ ε έ ηα α κυ Οε αΰυθκυ ίλέ ε αδ Ϋθα απσ α αζαθ έα (ζκυ λΪ) πθ Φδζέπππθ. έ λυ ά κυ γ πλ έ αδ σ δ Ϋΰδθ α ξλσθδα κυ υΰκτ κυ (31 π.Χ.-14 η.Χ.). Σκ απ δ άλδκ λκφκ κ κτ η α σ θ λσ κ αζαθ έκ, πκυ έξ ΰτλπ κυ ίκβγβ δεΪ δαη λέ ηα α εαδ κυμ λ δμ κέεκυμ: κθ ουξλσ, κθ ηΫ κ γ λησ εαδ κθ Ϋ π γ λησ λκ.164

θαζυ δεσ λα, κ ε δλδαεσ υΰελσ βηα πθ γ ληυθ ίλέ ε αδ Ν βμ Παζαέ λαμ εαδ βμ α δζδεάμ ’. Πλσε δ αδ ΰδα ηέα κλγκΰυθδα κδεκ κηά, η ηθβη δαεά έ κ κ α ίσλ δα, πκυ ξπλέα αδ απσ ηέα ε θ λδεά αυζά τκ π Ϋλυΰ μ. ΢ βθ αθα κζδεά υπΪλξκυθ αέγκυ μ υΰε θ λυ πθ εαδ αθαουξάμ, θυ β υ δεά ίλέ εκθ αθ α δαη λέ ηα α κυ ζκυ λκτ εαδ κδ ΰεα α Ϊ δμ ΰδα β γΫληαθ β κυ θ λκτ. ΢ βθ αθα κζδεά ι ξπλέακυθ τκ η ΰΪζ μ αέγκυ μ η πδ έθ μ κ εΫθ λκ. ΢ β υ δεά π Ϋλυΰα υπάλξ ηέα η ΰΪζβ αέγκυ α η ιαη θά εαδ ελάθβ. Σκ ε δλδαεσ αυ σ δεσθα 174: Παθκλαηδεά Ϊπκοβ κυ αλξαδκζκΰδεκτ ξυλκυ πθ Φδζέπππθ.

Σκ σθκηα ‘’Φέζδππκδ’’ κφ έζ αδ κθ ία δζδΪ βμ Μαε κθέαμ εαδ πα Ϋλα κυ Μ. ζ ιΪθ λκυ, Φέζδππκ ΄, κπκέκμ βθ εα Ϋζαί κ 365 π.Χ. Κα κδεάγβε απσ βθ Ν κζδγδεά αεσηβ π λέκ κ, θυ ΰθυλδ αεηά α ζζβθδ δεΪ ξλσθδα. ε έ ξ έ βε εαδ β πλυ β ξλδ δαθδεά εεζβ έα βθ υλυπβ απσ κθ πσ κζκ Πατζκ, κ 49 η.Χ. 163 istory-pages, «Ο αλχαδοζοΰδεσμ χυλομ ωθ Φδζέππωθ», 16/04/2012 162

164

- 125 -

history-pages, «Ο αλχαδοζοΰδεσμ χυλομ ωθ Φδζέππωθ», 16/04/2012

πκυ θ πηα υθκθ αδ κθ πβζσ. Σκ ηατλκ ξλυηα κυ πβζκτ κφ έζ αδ κ γ δκτξκ έ βλκ, πκυ απκ ζ έ βηαθ δεσ γ λαπ υ δεσ υ α δεσ.165 ζΪ πβ υζζΫΰ αδ απσ βθ λδΰτλπ φυ δεά εκδζσ β α κυ Ϊφκυμ εαδ φυζΪ αδ ΰδα κε υ ηάθ μ η ΰΪζ μ ιαη θΫμ, υ θα «πλδηΪ δ». φκτ εαγαλδ έ εαδ ζ ΰξγκτθ α πκδκ δεΪ ξαλαε βλδ δεΪ βμ, σ ηπαέθ δ βθ πδ έθα εαδ η Ϋθα δ δεσ ηβξΪθβηα αθαη δΰθτ αδ η κ δαηα δεσ θ λσ πκυ αθαίζτα δ απσ κθ πυγηΫθα. γ ληκελα έα βμ ζΪ πβμ φ Ϊθ δ κυμ 27 ίαγηκτμ Κ ζ έκυ. Οδ γ λαπ υ δεΫμ δ δσ β μ πκυ απκ έ κθ αδ β ζΪ πβ πθ Κλβθέ πθ ία έακθ αδ β φαληαεκζκΰδεά λΪ β κυ «υλδηκυ πβζκτ». δεσθα 175: Οδ Θ

πα δαθΫμ ΘΫλη μ άη λα…

υ α α

γ λαπ υ δεά λΪ β κυ πβζκτ έθαδ δπζά: α ε έ λΪ β κπδεά ( βθ πδφΪθ δα κυ Ϋληα κμ) εαδ ΰ θδεά ( δΪφκλ μ ζ δ κυλΰέ μ, ξΪλδμ κυ έ μ πκυ δ δ τκυθ ηΫ α κθ κλΰαθδ ησ). Κα Ϊ βθ παφά κυ πβζκτ η βθ αθγλυπδθβ πδ ληέ α, α γ δκτξα Ϊζα α κυ δ άλκυ αθ δ λκτθ η α σιδθα υ α δεΪ βμ, ζ υγ λυθκθ αμ γ δκτξα δσθ α, α κπκέα απκλλκφυθ αδ απσ βθ πδ ληέ α η απκ Ϋζ ηα θα Ϋξκυη υ λΰ δεά πέ λα β δμ ληα κζκΰδεΫμ παγά δμ. Ω σ κ, πΫλα απσ α ληα δεΪ, α ζα πσζκυ λα θ έεθυθ αδ ΰδα γ λαπ έα ηυκ ε ζ δευθ α γ θ δυθ, ΰυθαδεκζκΰδευθ παγά πθ, λ υηα κπαγ δυθ εαδ εαλ δαΰΰ δαευθ παγά πθ, εαδ πέ βμ πμ εαζζυθ δεά φλκθ έ α ΰδα αδ γβ δεκτμ ζσΰκυμ.166

Παζαδσ λ μ ΰ θδΫμ ζζάθπθ εαδ ιΫθπθ πδ ε π υθ, Ϋξκυθ αθαφΫλ δ π λδ α δεΪ ξ δεΪ η δμ υ λΰ δεΫμ εαδ δαηα δεΫμ δ δσ β μ κυ πβζκτ βμ π λδκξάμ κθ αθγλυπδθκ κλΰαθδ ησ. Κα Ϊ κ παλ ζγσθ, ΰ πζκΰδεΫμ, κδεκζκΰδεΫμ, ίδκζκΰδεΫμ, ξβηδεΫμ υθγάε μ, εαδ πκζτπζκεκδ η αιτ κυμ φυ δεκέ ηβξαθδ ηκέ Ϊγβεαθ υθκρεκέ, εαγυμ βηδκτλΰβ αθ κ εα Ϊζζβζκ π λδίΪζζκθ, απσ κ κπκέκ εαδ ηΫ α κ κπκέκ παλα ε υΪ γβε εαδ πλέηα η φυ δεσ λσπκ κ γ λαπ υ δεσμ πβζσμ. ΢ κ βη έκ αθαίζτα δ δαηα δεσ γ λησ θ λσ κ κπκέκ αθαη δΰθτ αδ η κθ Ϊλΰδζκ πκυ υπΪλξ δ κ υπΫ αφκμ. Ο η α ξβηα δ ησμ κυ γ λαπ υ δεσ πβζσ ία έα αδ δμ λα βλδσ β μ πθ ηδελκκλΰαθδ ηυθ, πκυ απκ υθγΫ κυθ κ φυ δεσ υζδεσ εαδ Ϋ δ πλκετπ κυθ θΫα υ α δεΪ

Μβξαθά κυ ξλσθκυ, «Γδα έ β ίκυ δΪ β ζΪ πβ έθαδ γ λαπ υ δεά; Πκτ ίλέ ε αδ κ δΪ βηκ πβζκγ λαπ υ άλδκ βμ ζζΪ αμ εαδ πκδ μ α γΫθ δ μ γ λαπ τ δ;», 08-10-2016 166 Πβζκγ λαπ υ άλδκ Κλβθέ πθ, «Ιαηα δεσμ πβζσμ», βηκφΫζ δα 2016

165

- 126 -

α α

Άθγλππκδ εΪγ βζδεέαμ ιαπζυθκυθ αθΪ ε ζα βθ παξτλλ υ β πδφΪθ δα βμ ιαη θάμ, αζ έφκυθ β ΰελέαα ζΪ πβ κ πλσ ππκ εαδ α ηαζζδΪ κυμ ά εκζυηπκτθ η αλΰΫμ εδθά δμ ηΫ α αυ ά η ηαΰδσ ά εαδ ξπλέμ. Πλδθ θα ίκυ άικυθ βθ πδ έθα η β ζΪ πβ, ΰέθ αδ ιΫ α β απσ κθ δ δεσ ΰδα λσ, κ κπκέκμ ελέθ δ αθ ηπκλ έ εΪπκδκμ θα ι εδθά δ δμ πβζκγ λαπ έ μ ά σξδ. ΢ π λέπ π β πκυ θ υπΪλξ δ εΪπκδκ δα λδεσ πλσίζβηα, β πβζκγ λαπ έα ι εδθΪ δ η θ κυμ η δαηα δεσ θ λσ ΰδα π λέπκυ πΫθ ζ π Ϊ εαδ β υθΫξ δα κδ ζκυση θκδ απκζαηίΪθκυθ κ ηπΪθδκ κυμ β ζΪ πβ ΰδα 20-30’. Ό αθ ίΰαέθκυθ, κ δαηα δεσμ πβζσμ ι λαέθ αδ απσ κθ άζδκ πΪθπ κ Ϋληα εαδ α ηαζζδΪ κυμ, απκζαηίΪθκθ αμ Ϋ δ δμ γ λαπ υ δεΫμ κυ δ δσ β μ ΰδα π λέπκυ εαπΫθ ζ π Ϊ, θυ βθ υθΫξ δα ι πζΫθκθ αδ η δαηα δεσ θ λσ. πζτ β η δαηα δεσ θ λσ ΰέθ αδ τκ φΪ δμ. ΢ βθ πλυ β φΪ β, κδ ζκυση θκδ εΪθκυθ θ κυμ η η ΰΪζβ πέ β θ λκτ, κθ δ δεΪ δαηκλφπηΫθκ ξυλκ πκυ υπΪλξ δ έπζα βθ πδ έθα η β γ λαπ υ δεά ζΪ πβ, θυ β υθΫξ δα π λθκτθ β τ λβ φΪ β σπκυ απκζαηίΪθκυθ κ θ κυμ η δαηα δεσ θ λσ, θυ αυ σξλκθα ι πζΫθκυθ α ζ υ αέα υπκζ έηηα α ζΪ πβμ πκυ έ πμ θα υπΪλξκυθ κ Ϋληα κυμ εαδ α ηαζζδΪ κυμ. Μ Ϊ βθ πζτ β, υπΪλξκυθ απκ υ άλδα αθ λυθ εαδ ΰυθαδευθ, κθ έ δκ ξυλκ. Μδα κζκεζβλπηΫθβ γ λαπ έα δαλε έ 15-20 βηΫλ μ εαδ ΰέθ αδ υπσ βθ παλαεκζκτγβ β ΰδα λυθ, κδ κπκέκδ ελα κτθ αλξ έκ κυ δα λδεκτ δ κλδεκτ πθ πδ ε π υθ.

δεσθα 176:

φυ δεά «πδ έθα» ζΪ πβμ πκυ λκφκ κ έ βθ

167 Ο γ λαπ υ δεσμ πβζσμ π λθΪ απσ α ιάμ Ϊ δα: i) ΢υζζκΰά απσ β φυ δεά κυ πβΰά, ii) απκγάε υ β ιαη θΫμ υ θα πλδηΪ δ εαδ θα εαγαλδ έ, iii) κπκγΫ β β, ηΫ π δ δευθ αΰπΰυθ, δμ πδ έθ μ πβζκγ λαπ έαμ, iv) αθΪ υ β η κ δαηα δεσ θ λσ πκυ αθαίζτα δ απσ κθ πυγηΫθα, η θσμ δ δεκτ ηβξαθάηα κμ.

- 127 -

ξθβ ά.167

β ίκάγ δα

α α

απ υ

΢άη λα, κ Πβζκγ λαπ υ άλδκ Κλβθέ πθ δαγΫ δ σζ μ δμ τΰξλκθ μ ΰεα α Ϊ δμ εαδ υπβλ έ μ. έ κ σμ κυ ίλέ ε αδ β ίσλ δα πζ υλΪ κυ υΰελκ άηα κμ εαδ κ βΰ έ κ ε έλδκ πθ ζκυ λδευθ ΰεα α Ϊ πθ εαδ α απΫθαθ δ ε έλδα βμ εαφ Ϋλδαμ εαδ βμ δκέεβ βμ. φκτ κ πδ εΫπ βμ π λΪ δ κυμ βηδ-υπαέγλδκυμ ξυλκυμ βμ υπκ κξάμ εα υγτθ αδ πλκμ βθ πδ έθα βμ πβζκγ λαπ έαμ. η ΰΪζβ κηα δεά πδ έθα έθαδ ξπλδ ηΫθβ αθ λυθ εαδ ΰυθαδευθ εαδ ιυπβλ έ δμ αθΪΰε μ βμ πβζκγ λαπ έαμ. ΢υθ υΪα αδ η απκ υ άλδα, ξυλκυμ υΰδ δθάμ εαδ θ κυμ ΰδα κ εΪγ φτζκ, α κπκέα ΰέθ αδ ξλά β κυ δαηα δεκτ θ λκτ ΰδα κ ιΫίΰαζηα πθ ζκυση θπθ. Οδ ξυλκδ αυ κέ ίλέ εκθ αδ κ ε έλδκ πκυ ι ζέ αδ π λδη λδεΪ βμ πδ έθαμ, ΰΪακθ αμ εαδ κυμ ξυλκυμ υπκ κξάμ (πΪΰεκμ δ δ βλέπθ, δα λ έκ) εαδ ξυλκυμ πλκ ππδεκτ (απκγάε μ, ίκβγβ δεκέ ξυλκδ). Όζκδ κδ ξυλκδ έθαδ πλκ ίΪ δηκδ απσ Ϊ κηα Μ .

^ δεσθα 177: Οδ ξυλκδ κυ Πβζκγ λαπ υ βλέκυ. < δεσθα 178: Λκυση θκδ βθ πδ έθα πβζκγ λαπ έαμ. έ κ κμ βθ πδ έθα ΰέθ αδ απσ η αζζδεΫμ εΪζ μ. πέ βμ, ιτζδθ μ αθέ μ πδεαζτπ κυθ α κδξυηα α βμ ζ δ κυλΰυθ αμ αδ γβ δεΪ εαδ δ υεκζτθκθ αμ κθ εαγαλδ ησ βμ.

- 128 -

Νσ δα βμ πδ έθαμ ίλέ ε αδ παλα κ δαεσ Ογπηαθδεσ Λκυ λσ168 η αίυααθ δθκτ τπκυ, πκυ πλκ φΫλ δ ξαηΪη εαδ υ λκηα Ϊα, Ϋ δ κ ζκυση θκμ ηπκλ έ θα ξγ έ εαδ δμ υ λΰ δεΫμ δ δσ β μ κυ α ηκτ169. Σκ ηΫΰ γκμ κυ ζκυ λκτ έθαδ ηδελσ, εαγυμ πλσε δ αδ ΰδα Ϋθαθ λΪΰπθκ ξυλκ η παξ έμ κέξκυμ ζδγκ κηάμ εαδ ηδελΪ αθκέΰηα α εΪγ πζ υλΪ, θυ ΰΪα αδ απσ ηδελσ κτίζδθκ λκτζκ. ΢ βθ έ κ σ κυ υπΪλξ δ ηδα ηδελά ηαληΪλδθβ ΰκτλθα η υθ ξυμ λ ξκτη θκ θ λσ, ΰδα κθ εαγαλδ ησ πθ πκ δυθ απσ ξυηα ά απσ θαπκη έθκυ α δαηα δεά ζΪ πβ. θ σμ κυ ξαηΪη υπΪλξ δ πδ έθα η ε φαζΫμ ΰδα θ κυμ εαδ υ λκηα Ϊα. Σκ ηΪληαλκ κ υθαθ Ϊη ιαθΪ πμ πδεΪζυοβ πθ π λδευθ κέξπθ εαδ κυ απΫ κυ, αζζΪ εαδ εαγέ ηα α ηΫ α βθ πδ έθα. ΜδελΫμ ζ π κηΫλ δ μ σππμ εΪΰε ζα ά φπ δ δεΪ ΰέθκθ αδ απσ αθκι έ π κ ηΫ αζζκ. Σκ Ϊπ κ ΰτλπ απσ κ ξαηΪη έθαδ ιτζδθκ, τπκυ “Deck”170, εαδ εκθ Ϊ κ «ΧαηΪη» υπΪλξκυθ απκ υ άλδα ιτζδθβμ εα α ε υάμ.

> δεσθ μ 179,180: Σκ ξαηΪη κυ πβζκγ λαπ υ βλέκυ, ιπ λδεά εαδ π λδεά Ϊπκοβ. 168Σκ

Ογπηαθδεσ ζκυ λσ εα α ε υΪ βε η θ κζά κυ Κ ηΪζ α κτλε ΰδα βθ αΰαπβηΫθβ κυ β Λα δφΫ Χαθκτη. 169 ΢τθ ηκμ άηπθ δαηα δευθ πβΰυθ ζζΪ αμ, «Ιαηα δεσμ φυ δεσμ πσλκμ Κλβθέ πθ ΚαίΪζαμ». 170 ΛκΰδεΪ απκ ζ έ η αΰ θΫ λβ πλκ γάεβ πκυ πλκΫευο η βθ κδεκ σηβ β πθ ζκυ λδευθ ΰεα α Ϊ πθ.

- 129 -

΢υΰξλσθπμ, κ υΰελσ βηα δαγΫ δ ξυλκ camping η εα αζτηα α ξπλβ δεσ β αμ 165 α σηπθ, εκδθσξλβ κυμ ξυλκυμ υΰδ δθάμ, ζκυ λυθ εαδ παλα ε υα βλέκυ, αζζΪ εαδ ηδελσ εεζβ Ϊεδ. Όζα α ε έλδα κυ υΰελκ άηα κμ έθαδ δ σΰ δα εαδ ΰλαηηδεάμ κηάμ, Ϋξκυθ πμ φΫλκθ α κλΰαθδ ησ κ κπζδ ηΫθκ ευλσ ηα171, ιπ λδεκτμ κέξκυμ η πδεΪζυοβ απσ κπδεά πΫ λα ( τλφβ) εαδ Ϋΰα β απσ ε λαηκ ε πά. ΠαλΪζζβζα, η αζζδεΫμ εα α ε υΫμ ΰΪ λπθ απκ ζκτθ ηέα απζά, σηκλφβ εαδ ζ δ κυλΰδεά αλξδ ε κθδεά Ϊπκοβ, πλκ φΫλκθ αμ Ϋ δ υξΪλδ κυμ ξυλκυμ Ϊ βμ εαδ αθΪπαυ βμ. Ο υπαέγλδκμ ξυλκμ έθαδ δαηκλφπηΫθκμ η δα λκηΫμ ΰδα υξΪλδ κυμ π λδπΪ κυμ, ηΫ α Ϋθα κπέκ ΰ ηΪ κ Ϋθ λα, φυ Ϊ εαδ κλΰαθπηΫθα παλ Ϋλδα. Σκ Ϊπ κ σζκυμ κυμ ιπ λδεκτμ-υπαέγλδκυμ ξυλκυμ έθαδ έ κ φυ δεσ Ϋ αφκμ (ξυηα εαδ ξαζέεδ), έ πζΪε μ φυ δεάμ πΫ λαμ, θυ κυμ π λδεκτμ α Ϊπ α πδεαζτ κθ αδ η ε λαηδεΪ πζαεέ δα. ΢ βθ πδ έθα ζα πκγ λαπ έαμ εαδ α ΰ δ θδΪακθ α ουξλΪ ζκυ λΪ β πδεΪζυοβ ΰέθ αδ η αθ δκζδ γβ δεΪ πζαεΪεδα, υ θα ηβθ ΰζδ λκτθ κδ ζκυση θκδ, αζζΪ εαδ ΰδα θα εαγαλέακθ αδ πδκ τεκζα.

> δεσθα 181: Σλκξσ πδ α κ ξυλκ κυ Camping. > δεσθα 182: ηδ-υπαέγλδκμ ξυλκμ βθ έ κ κ, ηπλκ πΪΰεκυμ δ δ βλέπθ.

171

ιαέλ

Ϊ απσ κυμ

β φυ δεΪ κ Ογπηαθδεσ Λκυ λσ.

- 130 -

α, Θ

π ω α

΢αΰδΪ α έθαδ Ϋθαμ παλαγαζΪ δκμ κδεδ ησμ, ΰθπ σμ πμ «οαλκξυλδ», κυ θκηκτ Θ πλπ έαμ, η ΰλαφδεΪ κεΪεδα εαδ πζκτ δα δ κλέα. Σκ εΫθ λκ πβζκγ λαπ έαμ βμ ΢αΰδΪ αμ έθαδ ζ δ κυλΰέα απσ κ εαζκεαέλδ κυ 2006 εαδ ίλέ ε αδ Ϋθα δ υζζδαεσ κπέκ, έπζα β γΪζα α, απσ α β 22 ξζη απσ βθ ΰκυη θέ α εαδ 86 ξζη απσ α ΓδΪθθ θα. Σα δαηα δεΪ ζκυ λΪ, ΰεαδθδΪ βεαθ κθ Ικτζδκ κυ 2009, ζ δ κυλΰκτθ εα Ϊ κυμ γ λδθκτμ ηάθ μ εαδ έθαδ πλ Ϊθ ΰδα σζκυμ κυμ πδ εΫπ μ.172 Οδ πλυ μ αυ Ϋμ πλκ πΪγ δ μ Ϋγ αθ δμ ίΪ δμ ΰδα βθ αθΪπ υιβ κυ δαηα δεκτ κυλδ ηκτ βμ π λδκξάμ, π σ κ, ζσΰπ βμ υπκξλβηα κ σ β βμ, κδ ΰεα α Ϊ δμ Ϊλξδ αθ θα ΰεα αζ έπκθ αδ α ζ υ αέα ξλσθδα. Οδ ΰεα α Ϊ δμ κυ εΫθ λκυ π λδζαηίΪθκυθ ιτζδθ μ εα α ε υΫμ, πκυ ζ δ κυλΰκτθ πμ: απκ υ άλδα, ΰλαφ έκ πζβλκφκλδυθ, δα λ έκ εαγυμ εαδ ηδελΫμ πδ έθ μ (Ϋπμ 5 α σηπθ β εΪγ ηέα), πλκ α υση θκυμ ξυλκυμ Ϊ βμ, θ κυμ εαδ κυαζΫ μ. Παλα βλκτη ππμ α υζδεΪ πκυ πλκ δηάγβεαθ ά αθ αυ Ϊ κυ ιτζκυ, ΰδα δμ πδεαζτο δμ ( κέξπθ εαδ απΫ πθ), εαδ κυ η Ϊζζκυ, ΰδα βθ άλδιβ πθ ζαφλδυθ εα α ε υυθ.

> δεσθα 183: Παθκλαηδεά Ϊπκοβ βμ ΢αΰδΪ αμ. > δεσθα 184: Οδ πδ έθ μ πβζκγ λαπ έαμ.

THESPROTIANEWS, « πσ ατλδο β ζ δ ουλΰέα ωθ Ιαηα δευθ Λου λυθ ΢αΰδΪ αμ», 30-06-2010

172

- 131 -

Οδ αλξαέκδ ηδζκτ αθ ΰδα ηδα γαυηα κυλΰά ζέηθβ, απσ σπκυ αθαίζτακυθ γ δκτξ μ ζΪ π μ εαδ ιΪΰ αδ κ «ξαζα λαέκθ θέ λκθ». θθκκτ αθ βθ αλξαέα ζέηθβ ΧαζΪ λα, πυλάθαμ βμ κπκέαμ υπάλι β βη λδθά Πδελκζέηθβ. ΢ α σλδα κυ Κδζεέμ η β Θ αζκθέεβ (23ξζη.), βθ Ξυζκε λα δΪ, α λβξΪ θ λΪ βμ πκυ η Ϊ ίέαμ φ Ϊθκυθ κ Ϋθα ηΫ λκ ίΪγκμ, απζυθκθ αδ ηδα Ϋε α β 4,5 . ξζη. εαδ δαελέθκθ αδ ΰδα βθ υοβζά π λδ ε δεσ β Ϊ κυμ αζΪ δ- λδπζΪ δκ απσ αυ σ βμ Ν ελΪμ ΘΪζα αμ. Ό αθ σηπμ, κ εαζκεαέλδ, α θ λΪ βμ υπκξπλκτθ απσ κθ εαυ σ άζδκ εαδ δμ υοβζΫμ γ ληκελα έ μ, απκεαζτπ κυθ Ϋθαθ πκζτ δηκ πυγηΫθα απσ ηατλκ πβζσ173, πζκτ δκ γ δκτξ μ θυ δμ εαδ θδ λδεΪ Ϊζα α πκυ κυ ξαλέακυθ γ λαπ υ δεΫμ εαδ εαζζυθ δεΫμ δ δσ β μ.174

> δεσθα 185: > δεσθα 186:

λκφπ κΰλαφέα βμ Πδελκζέηθβμ. λκφπ κΰλαφέα κυ υΰελκ άηα κμ.

Ο ηατλκμ πβζσμ βμ ζέηθβμ παζ έφ αδ κ υηα εαδ δ δ τκθ αμ αυ σ ηΫ π κυ Ϋληα κμ, απκ έ δ δμ γ λαπ υ δεΫμ κυ δ δσ β μ. θ εαδ α δαηα δεΪ ζκυ λΪ έθαδ ΰθπ Ϊ απσ βθ αλξαδσ β α, εα Ϊ βθ παλΪ κ β, κ υΰε ελδηΫθκμ πβζσμ βμ Πδελκζέηθβμ, λΪίβι κ δαηα δεσ θ δαφΫλκθ πθ πκζδ υθ, απσ βθ υηπ πηα δεά γ λαπ έα α γ θυθ αυπθ πκυ π λδφΫλκθ αθ ΰτλπ απσ βθ ζέηθβ. Πβΰά: ΜΪλδκμ αίκτλαμ, « ζΪ δ; τφζα θα Ϋχ δ β Ν ελΪ ΘΪζα α... β Πδελοζέηθβ ο Κδζεέμ!», 07-07-2015 174ΝΪθ υ Παπαηά κυ, «Μδα ζέηθβ που αθαίζτα δ… αωά!» 173

- 132 -

υθγ δεά κηά κυ υΰελκ άηα κμ έθαδ ΰλαηηδεά. άλδιβ πθ δυλκφπθ ε δλέπθ ΰέθ αδ η κπζδ ηΫθκ ευλσ ηα, β πζάλπ β η κτίζκ εαδ β Ϋΰα β η έλλδξ β ε λαηκ ε πά. πκ ζκτθ υθκζδεΪ ηδα αλε Ϊ « φδξ ά» εαδ « υΰε θ λπηΫθβ» κηά, εαγυμ δαελέθ αδ β απκυ έα βηδ-υπαέγλδπθ ξυλπθ ά αέγλδπθ. Οδ αυζΫμ αθαπ τ κθ αδ π λδη λδεΪ κυ υΰελκ άηα κμ, θυ θ υπΪλξ δ εαηέα Ϊη β παφά η β ΰ δ κθδεά ζέηθβ.

Ό κθ αφκλΪ κ δ δπ δεσ υΰελσ βηα πθ Ιαηα δευθ Λκυ λυθ Πδελκζέηθβμ, υθ υΪα δ πλπ κπκλδαεΫμ η γσ κυμ γ λαπ έαμ σππμ: ζα πκγ λαπ έα. πβζκγ λαπ έα, υ λκγ λαπ έα, φυ δκγ λαπ έα, ηα αακγ λαπ έα, πκ δγ λαπ έα, εαζαδ γβ έα εαδ Ϊγζβ β, η τΰξλκθκ ικπζδ ησ εαδ δ δε υηΫθκ πλκ ππδεσ πκυ απκ ζ έ αδ απσ δα λκτμ, φυ δκγ λαπ υ Ϋμ, θκ βζ υ Ϋμ εα αλ έακθ αμ α κηδεΪ πλκΰλΪηηα α γ λαπ έαμ εαδ αθααπκΰσθβ βμ ΰδα εΪγ πδ εΫπ β. Οδ ξυλκδ κυ υΰελκ άηα κμ π λδζαηίΪθκυθ: ΰεα α Ϊ δμ δαηκθάμ 30 πηα έπθ, λ οδσθ, ξυλκ έα βμ, αθαουε άλδκ, αίΫλθα βθ αε ά βμ ζέηθβμ, αέγκυ α πκζζαπζυθ ξλά πθ ξπλβ δεσ β αμ 400 α σηπθ, ξυλκυμ εαζαδ γβ έαμ πλκ υπκυ εαδ υηα κμ, ΰυηθα άλδκ εαγυμ εαδ ΰάπ α πκ κ φαέλκυ, ηπΪ ε εαδ Ϋθδμ.175 Να βη δπγ έ πέ βμ σ δ κ πβζκγ λαπ υ άλδκ βμ Πδελκζέηθβμ έθαδ αθκδξ σ κυμ πδ εΫπ μ σζκ κθ ξλσθκ, η β ζ δ κυλΰέα κηα δευθ πδ δθυθ ΰυθαδευθ εαδ αθ λυθ εαδ α κηδευθ ξυλπθ πΪζ δοβμ πβζκτ. ΢ κ υ λκγ λαπ υ άλδκ πκυ δαγΫ δ, γ ληκελα έαμ 38 ίαγηυθ Κ ζ έκυ, ζ δ κυλΰκτθ α κηδεΫμ ηπαθδΫλ μ υ λκγ λαπ έαμ η δαηα δεσ θ λσ, εαγυμ υπΪλξ δ εαδ β υθα σ β α πκ δγ λαπ έαμ εαδ δ πθκγ λαπ έαμ.176

Pikrolimni Spa, «Σο πλυ ο ολΰαθωηΫθο εΫθ λο πβζογ α αζεΪθδα β Ξυζοε λα δΪ Κδζεέμ 21 χζη απσ β Θ 176 Pikrolimni Spa, «Σο πλυ ο ολΰαθωηΫθο εΫθ λο πβζογ α αζεΪθδα β Ξυζοε λα δΪ Κδζεέμ 21 χζη απσ β Θ 175

δεσθα 187: π λδεά πδ έθα η κθ γ λαπ υ δεσ πβζσ. Παλα βλκτη ππμ α κδξυηα α πδεαζτπ κθ αδ η πζα δεσ, υ θα έθαδ τεκζκμ κ εαγαλδ ησμ κυμ.

λαπ έαμ- υ λογ λαπ έαμ αζοθέεβ» λαπ έαμ- υ λογ λαπ έαμ αζοθέεβ»

- 133 -

11.2. α α

α α πα

υ απ α

α α

φτ β ε σμ απσ πΪθδα κπέα εαδ δ δαέ λ μ φυ δεΫμ κηκλφδΫμ ξΪλδ βθ ζζΪ α εαδ πβΰΫμ η βηαθ δεΫμ γ λαπ υ δεΫμ δ δσ β μ. υ υξυμ σηπμ, θ έθαδ υθα ά β αιδκπκέβ β σζπθ αυ υθ πθ π λδκξυθ, ζσΰπ υοβζκτ εσ κυμ ξλβηα κ σ β άμ κυμ. πβζκγ λαπ έα απκ ζ έ ηδα πδκ δ δαέ λβ ηκλφά δαηα δεκτ κυλδ ηκτ, π σ κ, υπΪλξκυθ εαδ Ϊζζα βη έα η γ λαπ υ δεσ πβζσ βθ ζζΪ α, πΫλα απσ αυ Ϊ πκυ αθαφΫλγβεαθ παλαπΪθπ, αζζΪ παλαηΫθκυθ αεσηα αθ εη Ϊζζ υ α. - υ

,Η

Οδ δαηα δεΫμ πβΰΫμ ΚΪ λκυ Κυζζάθβμ ίλέ εκθ αδ πέ βμ ίκλ δκ υ δεάμ παλαζέαμ βμ Π ζκπκθθά κυ, β κπκέα αθάε δ κ θκησ ζ έαμ εαδ έθαδ αελδίυμ απΫθαθ δ απσ α θβ δΪ βμ αετθγκυ εαδ βμ Κ φαζκθδΪμ. Οδ δαηα δεΫμ πβΰΫμ πθ Λκυ λυθ Κυζζάθβμ έθαδ ηΫ α βθ αΰλκ δεά π λδκξά κυ . . ΚΪ λκυ, ίλέ εκθ αδ θκ δκ υ δεΪ κυ ξπλδκτ εαγυμ εαδ κυ φλκυλέκυ Χζ ηκτ δ, εαδ απΫξκυθ 6 ξδζδση λα απσ βθ Κυζζάθβ εαδ 85 ξδζδση λα απσ βθ ΠΪ λα. Σα ζκυ λΪ έθαδ ΰθπ Ϊ απσ βθ αλξαδσ β α, σππμ απκ δεθτ αδ απσ α λπηαρεΪ λ έπδα πκυ υπΪλξκυθ βθ π λδκξά. Σα ζκυ λΪ βμ Κυζζάθβμ ζΫΰκθ αδ εαδ «Λέ αδ», πκυ τηφπθα η ηδα ε κξά βηαέθ δ «ζκυ λσ» α ζα δθδεΪ.177 > δεσθ μ 188,189: Οδ ΰεα αζ ζ δηηΫθ μ ΰεα α Ρπηαρεσ Λκυ λσ. 177

δμ απσ κ

άηκμ θ λαίέ αμ- Κυζζάθβμ, «Ιαηα δεΪ Λου λΪ – Κυζζάθβμ», 2017

- 134 -

Ό κθ αφκλΪ β τΰξλκθβ δ κλέα κυμ, κδ δαηα δεΫμ πβΰΫμ έξαθ ΰεα αζ δφγ έ πέ αδυθ μ εαδ κ Ϋ κμ 1890 - πέ ΧαλδζΪκυ Σλδεκτπβ - Ϊλξδ β αιδκπκέβ β η βθ παλαξυλβ β βθ αδλ έα ΢Π Π (΢δ βλσ λκηκμ Π δλαδυμ - γβθυθ - Π ζκπκθθά κυ) ΰδα π θάθ α ξλσθδα. Σσ αελδίυμ εα α ε υΪ γβε β παλαεαηπ άλδκμ δ βλκ λκηδεά ΰλαηηά πλκμ α Λκυ λΪ, η αφ βλέα κθ αγησ ΚαίΪ δζα. ΰλαηηά ζ δ κτλΰβ ηΫξλδ κ Ϋ κμ 1940, εαδ εα α λΪφβε βθ δΪλε δα βμ ΰ ληαθδεάμ εα κξάμ. αδλ έα ΢Π Π, αιδκπκδυθ αμ α Λκυ λΪ, πλκΫίβ βθ εα α ε υά υ λκγ λαπ υ δεκτ εα α άηα κμ η η ΰΪζβ αέγκυ α αθαηκθάμ, η 50 ηαληΪλδθκυμ ζκυ άλ μ, ηάηα δ πθκγ λαπ έαμ, πμ εαδ ΰεα α Ϊ δμ π κ-λδθσπζυ βμ εαδ ο εα ηυθ κυ ζΪλυΰΰα, ι θκ κξ έα, πμ εαδ δ δαέ λκυμ ι θυθ μ, η δαη λέ ηα α ΰδα θκδεέα β, αΰκλΪ, πΪλεκ, αθγσεβπκυμ ε.ζπ. Κα Ϊ βθ δΪλε δα βμ εα κξάμ εαδ κυ ηφυζέκυ, κδ ΰεα α Ϊ δμ πθ Λκυ λυθ εα α λΪφβεαθ εαδ ησζδμ κ 1951 αθΫζαί βθ κλΰΪθπ β εαδ εη Ϊζζ υ β κ .Ο.Σ. ( γθδεσμ Ολΰαθδ ησμ Σκυλδ ηκτ) η β βηδκυλΰέα υ λκγ λαπ υ βλέκυ, ι θκ κξ έπθ εαδ camping βθ π λδκξά.178 Σκ 1951 α ζκυ λΪ παλα σγβεαθ δ δυ β, κ κπκέκμ α παλαηΫζβ . Οδ πδ εΫπ μ βμ Κυζζάθβμ ξλβ δηκπκδκτθ άη λα κ υ λκγ λαπ υ άλδκ κυ 19κυ αδυθα θ αθαηκθά βμ ζ δ κυλΰέαμ πθ θΫπθ ΰεα α Ϊ πθ. πέ βμ, ηπκλκτθ θα γαυηΪ κυθ α λ έπδα απσ δμ ΰεα α Ϊ δμ πθ Ρπηαρευθ ζκυ λυθ πκυ ίλέ εκθ αδ ε έ.179

δεσθ μ 190,191: Φπ κΰλαφέ μ πθ δαηα δευθ πβΰυθ εαδ πθ πδ ε π υθ κυ πβζκγ λαπ υ βλέκυ. ΢υζζκΰά πβζκτ η δ δεσ λΰαζ έκ (εΪ π), πΪζ δοβ, εαδ β υθΫξ δα πζτ β η δαηα δεσ θ λσ.

άηκμ θ λαίέ αμ- Κυζζάθβμ, «Ιαηα δεΪ Λου λΪ – Κυζζάθβμ (Σοπογ έα – Π λδΰλαφά)», 2017 179 άηκμ θ λαίέ αμ- Κυζζάθβμ, «Ιαηα δεΪ Λου λΪ – Κυζζάθβμ (΢τθ οηο δ ολδεσ)», 2017

178

- 135 -

υ,

Πλσε δ αδ ΰδα κθ π λέφβηκ αλΰδζδεσ δαηα δεσ πβζσ βμ Λάηθκυ, β ΰθπ ά «Λβηθέα Γβ» απσ βθ αλξαδσ β α, πκυ ηΫξλδ α Ϋζβ κυ 19κυ αδυθα πκυζδσ αθ α φαληαε έα φλαΰδ ηΫθα δ εέα πμ αθ έ κ κ α βζβ άλδα. Ι κλδεΪ, β «Λβηθέα ΰβ», βζα ά β π ι λΰα ηΫθβ ζΪ πβ απσ α ξυηα α βμ Λάηθκυ, ά αθ κ πλυ κ υπκπκδβηΫθκ φαληαε υ δεσ ε τα ηα βθ δ κλέα βμ Ια λδεάμ. Ο παξτλλ υ κμ εκεεδθππσμ πβζσμ, η δμ ηκθα δεΫμ γ λαπ υ δεΫμ δ δσ β μ ικλυ σ αθ β Λάηθκ, απσ βθ αλξαδσ β α Ϋπμ δμ αλξΫμ κυ 20κυ αδυθα. Θ πλκτ αθ σ δ έξ αθ δ βπ δεά εαδ αδηκ α δεά λΪ β, εα απκζ ηκτ κθ πυλ σ, γ λΪπ υ πλκίζάηα α κυ κηΪξκυ εαδ ά αθ δ ξυλσ αθ έ κ κ βζβ άλδα.

κβγκτ , πέ βμ, φζ ΰηκθΫμ κυ Ϋληα κμ εαδ κδ ΰυθαέε μ κ Ϋπδθαθ βθ π λέκ κ ά ΰδα θα πδ π τ κυθ β ΰΫθθα. Πέ υαθ πέ βμ σ δ λκτ εα Ϊ βμ παθυζβμ εαδ βμ ζκθκ έαμ, θυ κ ξλβ δηκπκδκτ αθ εαδ πμ αζκδφά ιπ λδεΪ δμ πζβΰΫμ ά κ Ϋπδθαθ δαζυηΫθκ θ λσ. ΢τηφπθα η τΰξλκθ μ ξβηδεΫμ αθαζτ δμ βμ τ α βμ κυ Ϊφκυμ, κδ πδ άηκθ μ παλα άλβ αθ σ δ, η αιτ Ϊζζπθ έξ πυλδ δεά Ϊλΰδζκ, αζκυηέθδα, κι έ δκ κυ δ άλκυ, θ λσ, α ίΫ δκ, ηαΰθά δκ, αθγλαεδεσ θΪ λδκ εαδ γ δδεσ κιτ. Όζα αυ Ϊ α υ α δεΪ βθ εΪθκυθ υ λΰ δεά ΰδα κθ κλΰαθδ ησ180. Παλ’ σζα αυ Ϊ, κδ γ λαπ υ δεΫμ δ δσ β μ βμ ΰβμ βμ Λάηθκυ θ αιδκπκδκτθ αδ πδα. ζ υ αέα αθαφκλΪ ισλυιβμ ξλκθκζκΰ έ αδ κ 1916 ΰδα έ Ϊλξδ αθ θα παλα ε υΪακθ αδ παλσηκδα ε υΪ ηα α βθ ζζΪ α εαδ κ ιπ λδεσ, εαδ β αά β ά βμ η δυγβε . < δεσθα 192: Ο ζσφκμ πσ βμ ά Μσ υξζκμ, κυ φαληαε υ δεκτ πβζκτ.

κθ κπκέκ ΰδθσ αθ β ισλυιβ

Ϊλΰδζκμ έθαδ φυ δεά εακζέθβ, κυ έα πκυ ξλβ δηκπκδ έ αδ βζβ βλδΪ δμ απσ λκφΫμ, υ θ λέ μ, υ π οέ μ εαδ δΪλλκδ μ. Οδ θυ δμ κυ αλΰέζδκυ, ηαΰθβ έκυ εαδ α ί έκυ απκ ζκτθ αθ δσιδθα εαδ αθ δ δαλλκρεΪ φΪληαεα. ε εαυηΫθβ ηαΰθβ έα πκυ π λδΫξ δ, ικυ λυθ δ δ ξυλΪ κιΫα εαδ ξκλβΰ έ αδ βζβ βλδΪ δμ. Ο έ βλκμ ίκβγΪ δ βθ αθαδηέα εαδ ξκλβΰ έ αδ βθ ετβ β, β ΰαζκυξέα εαδ ΰα λ θ λδεΪ θκ άηα α. Σκ γ έκ βθ πκ σ β α πκυ υπάλξ βθ Λβηθέα ΰβ, Ϋξ δ αθ δ βπ δεά λΪ β ΰδα ιπ λδεΪ λατηα α. ΢ υθ υα ησ η αζεΪζδα εα α λΫφ δ παλΪ δ α κυ Ϋληα κμ. Πβΰά: ΚαλίΫζζβ δλΰδθέα, «Λβηθέα ΰβ: Ο γ λαπ υ δεσμ πβζσμ βμ Λάηθου που χλβ δηοποδοτθ αθ βθ αλχαδσ β α ωμ φΪληαεο», 19/06/2017. 180

- 136 -

΢άη λα, κ γ λαπ υ δεσμ πβζσμ ίλέ ε αδ βθ ΠζΪεα, πλκμ βθ παλαζέα κυ ΰ. ΧαλΪζαηπκυ, σπκυ ΰέθκθ αδ δαηα δεΪ ζα πσζκυ λα υπαέγλδ μ ΰεα α Ϊ δμ. ΠζΪεα έθαδ Ϋθα ηδελσ παλαγαζΪ δκ ξπλδσ πκυ ίλέ ε αδ β ίκλ δκαθα κζδεά ξ λ σθβ κ βμ Λάηθκυ. παλαζέα κυ ΰέκυ ΢ φΪθκυ ίλέ ε αδ έπζα κ ξπλδσ εαδ έθαδ ηδα παθΫηκλφβ αηηυ βμ παλαζέα η εα αΰΪζαθα θ λΪ. Γτλπ απσ βθ π λδκξά βμ ΠζΪεαμ, β ΰβ εαζτπ αδ η βθ γ λαπ υ δεά ζΪ πβ.181 Όππμ εαδ α υπσζκδπα ζα πσζκυ λα, Ϋ δ ε υ ΰέθ αδ πΪζ δοβ κυ υηα κμ η γ λαπ υ δεσ πβζσ, κ κπκέκμ β υθΫξ δα ΰθυθ δ εαδ ι πζΫθ αδ. θ εαδ κ δαηα δεσμ πβζσμ βμ Λάηθκυ Ϋξ δ πζκτ δα δ κλέα εαδ ΰθπ Ϋμ δαηα δεΫμ δ δσ β μ κυ πβζκτ, κδ π λδκξΫμ παλαηΫθκυθ αθ εη Ϊζζ υ μ. Πδγαθσθ, η αυ σθ κθ λσπκ θα εφλΪα αδ β πδγυηέα πθ εα κέεπθ ΰδα απκφυΰά εΪπκδαμ πδίζαίκτμ αθγλυπδθβμ πΫηία βμ. δεσθα 193:

ΚαλαηΪθκυ ζΫθβ, λαηαθκυ ζΫθβ, Λκρακυ ζ Ϊθα, Ορακυ ζ Ϊθα, Μαΰεδθκπκτζκυ Γ πλΰέα, Μδξαάζ λΰτλβ, «Σα δαηα δεΪ θ λΪ- Ιαηα δεσμ ουλδ ησμ», πλέζδκμ 2013, Τηβ σμ 181

- 137 -

παλαζέα κυ ΰ. ΢ φΪθκυ, σπκυ πέ βμ ίλέ ε αδ γ λαπ υ δεσμ πβζσμ.

α α

α ( α

ΠαζαδΪ ΚαηΫθβ έθαδ ηδελσ βφαδ δκΰ θΫμ θβ έ κ εΫθ λκ βμ εαζ Ϋλαμ βμ ΢αθ κλέθβμ, κ κπκέκ Ϊλξδ θα βηδκυλΰ έ αδ η βφαδ δαεά Ϋελβιβ η αιτ 46-47 η.Χ., η βθ βηδκυλΰέα αλξδεΪ κυ θβ δκτ Θ έα. Ϋε α ά κυ άη λα έθαδ 0,525 .ξζη. εαδ κ οβζσ λκ βη έκ κυ έθαδ π λέπκυ 98,5 ηΫ λα απσ βθ πδφΪθ δα βμ γΪζα αμ. ΝΫα εαδ β ΠαζαδΪ ΚαηΫθβ Ϋξκυθ θ αξγ έ κ εκδθκ δεσ έε υκ πλκ α υση θπθ π λδκξυθ NATURA 2000.182 Κα Ϊ ηάεκμ πθ αε υθ ηφαθέακθ αδ πκζζΫμ γ ληΫμ πβΰΫμ εαδ εα Ϊ βθ δΪλε δα κυ εαζκεαδλδκτ η ΰΪζκμ αλδγησμ κυλδ υθ πδ εΫπ αδ κ θβ έ πλκε δηΫθκυ θα εκζυηπά κυθ α εέ λδθα απσ κ γ δΪφδ - θ λΪ. ευλδσ λβ γ ληά πβΰά κυ θβ δκτ ίλέ ε αδ κθ σληκ κυ ΰέκυ ΝδεκζΪκυ. ΢ κ π λδεσ κυ ηδελκτ αυ κτ εσζπκυ, β γ ληκελα έα κυ θ λκτ έθαδ 30-35 ίαγηκτμ Κ ζ έκυ αζζΪ αθαηδΰθτ αδ υθ ξυμ η κ γαζα δθσ θ λσ. Οδ ΰ πζσΰκδ πδ τκυθ σ δ κ θ λσ ΰτλπ απσ α θβ δΪ Ϋξ δ π λδ σ λα, υΰε θ λπηΫθα, πέπ α δ άλκυ εαδ ηαΰΰαθέκυ εαδ σ δ α τ α α πκυ ίλέ εκθ αδ πδκ εκθ Ϊ κθ θ λΰσ πυλάθα Ϋξκυθ υοβζΪ πέπ α δκι δ έκυ κυ γ έκυ. Όζα αυ Ϊ α κλυε Ϊ έθαδ ΰθπ σ σ δ εΪθκυθ γατηα α κ Ϋληα εαδ ίκβγκτθ λ υηα δ ηκτμ, αλγλέ δ α εαδ Ϊζζκυμ πσθκυμ. πέ ε οβ α ζα πσζκυ λα κυ θβ δκτ ΰέθ αδ ηΫ π πζκέπθ, εαδ δ δεσ λα εα Ϊ κυμ γ λδθκτμ ηάθ μ, εαγβη λδθΪ ΰδα κυμ κυμ κυλέ μ.183 δεσθ μ 194, 195: Ο εσζπκμ κυ ΰέκυ ΝδεκζΪκυ εαδ Λκυση θκδ 182 183

α ζα πσζκυ λα.

Λάηηα βμ δεδπαδ έαμ, «ΠαζαδΪ ΚαηΫθβ Θάλαμ», 05/05/2017 Dakoutros travel, «Ηφαέ δο εαδ α Ϋμ πβΰΫμ»

- 138 -



υ,

α α

θ σμ βμ ζδηθκγΪζα αμ βμ Κζ έ κίαμ, αθα κζδεΪ κυ λσηκυ πκυ δα ξέα δ β ζδηθκγΪζα α εαδ κ βΰ έ βθ παλαζέα βμ Σκυλζέ αμ, ίλέ εκθ αδ α δαηα δεΪ ζα πσζκυ λα βμ ΰέαμ ΣλδΪ αμ Μ κζκΰΰέκυ.184 Οδ δαηα δεΫμ εαδ γ λαπ υ δεΫμ κυμ δ δσ β μ πδ κπκδκτθ αδ ηΫ π υκ η ζ υθ - λ υθυθ πκυ επκθάγβεαθ πλσ φα α. υ εαδ πκζζΪ ξλσθδα έθαδ ΰθπ ά β π λδκξά κυ Μ κζκΰΰέκυ ΰδα α δαηα δεΪ ζκυ λΪ εαδ ζα πσζκυ λα. Σκ γαζα δθσ θ λσ βμ π λδκξάμ παλκυ δΪα δ αυιβηΫθβ αζα σ β α ιαδ έαμ κυ ηδελκεζέηα κμ βμ π λδκξάμ (εαδ Ϋ δ υ αθαπ τξγβεαθ εαδ κδ η ΰαζτ λ μ αζυεΫμ βμ ζζΪ κμ). Σκ εκζτηπδ κ υΰε ελδηΫθκ θ λσ πλκεαζ έ βηαθ δεά αθαεκτφδ β πσθκυμ πθ ηυυθ εαδ πθ αλγλυ πθ. πέ βμ ζσΰπ αυ υθ πθ υθγβευθ αζζΪ εαδ βμ εα Ϊζζβζβμ δαησλφπ βμ κυ κπέκυ βμ ζδηθκγΪζα αμ Ϋξκυθ ξβηα δ γ έ βηαθ δεΪ απκγΫηα α υλδηβμ ζΪ πβμ.185 η αφκλΪ εα Ϊζζβζπθ φ λ υθ υζδευθ απσ κυμ παλαε έη θκυμ κλ δθκτμ σΰεκυμ, παφά η κ αζηυλσ θ λσ, απκ Ϋζ κ υπσ λπηα ΰδα β βηδκυλΰέα πβζκτ. Σα φ λ Ϊ αυ Ϊ υζδεΪ ηπζκυ έ γβεαθ η κλΰαθδεΪ η α λΪπβεαθ υλδηκ γ λαπ υ δεσ πβζσ.186

^ δεσθα 206: ζδηθκγΪζα α βμ Κζ έ κίαμ εαδ β πα αζσπβε β π ζΪ α - κ άηα εα α γΫθ βμ ζδηθκγΪζα ^ δεσθα 197: λκφπ κΰλαφέα αζυεάμ "Σκυλζέ αμ", ( κ πκλ κεαζέ έθαδ κ δυ δκ πκυ εαζτπ δ κ αζΪ δ) εαδ βμ Ματλβμ ζυεάμ.

Hotel liberty, « ΰέα ΣλδΪ α Μ οζοΰΰέου» (δζτκμ - πβζκτ: ΰέα ΣλδΪ α, Σκυλζέ α, ΦκδθδεδΪ) 186 « ΰέα ΣλδΪ α Μ οζοΰΰέου: Σο εαζτ λο πα βμ Ευλυπβμ», 21/08/2011

184

185

- 139 -

αμ.

Ο πβζσμ αυ σμ έθαδ ηατλκυ ξλυηα κμ, παλκυ δΪα δ κηκδκΰΫθ δα, εαζά πζα δεσ β α εαδ Ϊλδ β υθΪφ δα η βθ πδ ληέ α, κδξ έα πκυ κθ εαγδ κτθ Ϋ κδηκ ΰδα φαληκΰά. Σκ ηατλκ ξλυηα κφ έζ αδ γ δκτξα Ϊζα α, α κπκέα απκ ζκτθ βηαθ δεσ γ λαπ υ δεσ υ α δεσ, π δ ά εα Ϊ βθ παφά κυ πβζκτ η βθ αθγλυπδθβ πδ ληέ α αθ δ λκτθ η α σιδθα υ α δεΪ βμ, ζ υγ λυθκθ αμ γ δκτξα δσθ α. υ Ϊ, η β δλΪ κυμ, απκλλκφυθ αδ απσ βθ πδ ληέ α, γ λαπ τκθ αμ ληα κζκΰδεΫμ α γΫθ δ μ. Έ δ β ξβηδεά λΪ β κφ έζ αδ βθ πζβγυλα η Ϊζζπθ εαδ δξθκ κδξ έπθ κυ πβζκτ πκυ Ϋξκυθ δαπδ πηΫθ μ αθαεκυφδ δεΫμ ά γ λαπ υ δεΫμ δ δσ β μ. Κζδθδεά η ζΫ β πκυ πλαΰηα κπκδάγβε κ 2011, απΫ δι βθ υ λΰ δεά πέ λα β πδγ ηΪ πθ βμ δαηα δεάμ ζΪ πβμ Μ κζκΰΰέκυ βθ αθαεκτφδ β πθ υηπ πηΪ πθ βμ κ καλγλέ δ αμ.187 > δεσθα 198: Λκυση θκδ α ζα πσζκυ λα κυ Μ κζκΰΰέκυ, ηπαέθκυθ βθ γΪζα α ΰδα θα ι πζυγκτθ απσ βθ γ λαπ υ δεά ζΪ πβ.

187

Φτ δμ εαδ Ου έα, «Ιζυο Ϊπουθο- Ιαηα δεά ζΪ πβ Μ

οζοΰΰέου», 2013,

- 140 -

υ ,

θΪη α δμ πζκτ δ μ φυ δεΫμ κηκλφδΫμ κυ Νκηκτ Πδ λέαμ υΰεα αζΫΰ αδ εαδ Ϋθαμ υ λκίδσ κπκμ, β ζδηθκγΪζα α βμ ζυεάμ Κέ λκυμ. λέ ε αδ βθ παλαζέα κυ Κέ λκυμ εαδ βθ αλξαέα γΫ β γ λΪ α, ε έ πκυ πδ τ αδ σ δ υπάλξ κ αλξαέκ ζδηΪθδ βμ Πτ θαμ. Πλσε δ αδ ΰδα ηδα π λδκξά υθκζδεάμ Ϋε α βμ π λέπκυ 15.000 λ ηηΪ πθ, β κπκέα π λδζαηίΪθ δ σ κ βθ έ δα β ζδηθκγΪζα α κυ Κέ λκυμ σ κ εαδ δμ ΰεα α Ϊ δμ παλαΰπΰάμ Ϊζα κμ, δμ ζυεΫμ. ζδηθκγΪζα α αυ ά Ϋξ δ βηδκυλΰβγ έ απσ α φ λ Ϊ υζδεΪ ηδελυθ λ ηΪ πθ εαδ κυ πκ αηκτ ζδΪεηκθα. πσ κ υθκζδεά κυ Ϋε α β ησθκ α 3.725 λΫηηα α εαζτπ δ κ εη αζζ τ δηκ άη λα ηάηα κυμ. π’ αυ Ϊ, α 1440 λΫηηα α εαζτπ δ β ζέηθβ, β κπκέα γ πλ έ αδ αθ πλυ κμ ξυλκμ πλκγΫληαθ βμ κυ γαζα δθκτ θ λκτ. Σα υπσζκδπα 1545 λΫηηα α απκ ζκτθ κυμ ξυλκυμ εαθκθδεάμ πλκγΫληαθ βμ, δμ ζ ΰση θ μ «γ ληΪ λ μ» εαδ α Ϊζζα 140 έθαδ α ευλέπμ αζα κπάΰδα ά α ΰθπ Ϊ « βΰΪθδα», βζα ά υπαέγλδκυμ ζ ΰξση θκυμ ξυλκυμ απκγάε υ βμ γαζα δθκτ θ λκτ πλδθ βθ π ι λΰα έα κυ αζΪ δ.188 > δεσθα 199: παλαζέα πθ ζυευθ Κέ λκυμ, Ϋθα ηΫλκμ βμ κπκέαμ έθαδ κλΰαθπηΫθκ, σπκυ ζ δ κυλΰ έ beach bar η απκ υ άλδα, κυαζΫ μ εαδ θ κυαδΫλ μ. > δεσθα 200: δα λκηά πκυ κ βΰ έ απσ βθ παλαζέα κθ ξυλκ πθ γ ληα λυθ.

188

Λάηηα δεδπαδ

έαμ, « ζυεά Πδ λέαμ», 06/05/2017

- 141 -

ζδηθκγΪζα α ζυεάμ Κέ λκυμ ε έθ αδ ηδα πλκ ικξά βμ ΰβμ ηΫ α β γΪζα α εαδ φδζκι θ έ η ΰΪζκυμ αλδγηκτμ παλυ Ϊ δπθ πκυζδυθ εαδ πΪθδπθ κλΰαθδ ηυθ. ΜΪζδ α, ζσΰπ βμ ίδκπκδεδζσ β Ϊμ βμ, β π λδκξά αθάε δ κ έε υκ Natura 2000 πμ δ δεά υθβ δα άλβ βμ « ζυεά Κέ λκυμ- υλτ λβ π λδκξά» (η επ δεσ GR1250004) η Ϋε α β 14.405,6 λΫηηα α, θυ πέ βμ ηάηα βμ η Ϋε α β 15.580 λΫηηα α αθάε δ βθ υλτ λβ υθβ δ δεάμ Πλκ α έαμ ΰδα βθ κλθδγκπαθέ α « Ϋζ α ιδκτ-Λκυ έαζδΪεηκθα- ζυεά Κέ λκυμ» (η επ δεσ GR1220010).189 δαξ έλδ β κυ θ λκτ ΰέθ αδ απσ βθ αδλ έα « ζζβθδεΫμ ζυεΫμ . .»190, πκυ ζ δ κυλΰ έ θ σμ βμ ζδηθκγΪζα αμ.

ζκυ λκγ λαπ έα ξπλέα αδ τκ φΪ δμ: α) δεκ Ϊζ π β παλαηκθά κ αζηυλσ θ λσ, βθ πλυ β δα γ δηΫθβ γ ληΪ λα. Οδ ζέηθ μ αυ Ϋμ πκυ ξβηα έακθ αδ δμ ζυεΫμ Κέ λκυμ, ηπ λδΫξκυθ σ κ αζΪ δ πκυ ηπαέθκθ αμ ηΫ α θ ίκυζδΪα δμ αζζΪ πδπζΫ δμ βθ πδφΪθ δα, σππμ β Ν ελΪ ΘΪζα α. ί) πΪζ δοβ η β ηατλβ ζΪ πβ, β τ λβ γ ληΪ λα, εαδ Ϋεγ β κθ άζδκ ΰδα π λέπκυ 20’, ηΫξλδμ σ κυ θα ΰθυ δ β ζΪ πβ κ Ϋληα, β κπκέα π λδΫξ δ αθσλΰαθα υ α δεΪ εαδ Ϋξ δ αθ δ βπ δεά λΪ β. ΰ) ΢ β υθΫξ δα, κδ ζκυση θκδ ηπκλκτθ θα εαγαλδ κτθ απσ β ζΪ πβ α θ κυμ πκυ υπΪλξκυθ βθ παλαζέα, ά εαδ η ηδα ίκυ δΪ β γΪζα α, β κπκέα απΫξ δ τκ ζ π Ϊ η α πσ δα απσ βθ π λδκξά πθ ζα πσζκυ λπθ.

ζδηθκγΪζα α Ϋξ δ ηΫΰδ κ ίΪγκμ 1,5 η. εαδ έθαδ ξ σθ απκεκηηΫθβ απσ β γΪζα α, εαγυμ κ γαζα δθσ θ λσ ηπαέθ δ απσ Ϋθα πκζτ ηδελσ εαθΪζδ πζΪ κυμ 4 η., κ κπκέκ β λκά κυ γαζα δθκτ θ λκτ ζΫΰξ αδ απσ Ϋθα ηδελσ γυλσφλαΰηα. Ϊγηβ εαδ β αζα σ β α κυ θ λκτ ιαλ Ϊ αδ απσ βθ Ϊηππ β εαδ βθ παζέλλκδα, αζζΪ εαδ απσ β ζ δ κυλΰέα πθ αθ ζδκ α έπθ, β ίλκξσπ π β εαδ βθ ιΪ ηδ β. Οδ υθγάε μ βμ ζδηθκγΪζα αμ Ϋξκυθ βηδκυλΰά δ γ λαπ υ δεΪ ζα πσζκυ λα. θαζυ δεσ λα, β αδλέα « ζυεΫμ . .» Ϋξ δ παλαξπλά δ τκ απσ κυμ ξυλκυμ πθ «γ ληα λυθ», ΰδα υ λκγ λαπ έα-πβζκγ λαπ έα κυμ ζκυση θκυμ. έθαδ σηπμ ΰθπ Ϊ ζέΰκυμ, πκζζκέ κτ πκυ ΰθπλέακυθ σ δ υπΪλξκυθ ζα πσζκυ λα βθ π λδκξά κυμ, εαδ ηΪζδ α θ ζυμ πλ Ϊθ.

< δεσθα 201: Λκυση θκδ βθ πλυ β εαδ βθ τ λβ φΪ β βμ πβζκγ λαπ έαμ.

βμ ΢αηκυλεα έ βμ, « ζυεΫμ Κέ λουμ», γθδεσ ΠΪλεκ Ϋζ α ιδκτ αδλέα « ζζβθδεΫμ ζυεΫμ . .» έθαδ β τ λβ η ΰαζτ λβ Ϋε α β εαδ υθαηδεσ β α ηκθΪ α παλαΰπΰάμ αζα δκτ β ξυλα, η Ϊ απσ αυ ά κυ Μ κζκΰΰέκυ. 189

θΫ

190

- 142 -

δεσθα 202: Master Plan πθ Termas Geometricas.

δεσθα 204: Σκ υπΪλξπθ υΰελσ βηα κυ Blue Lagoon ( η ζζκθ δεά κυ πΫε α β (αλδ λΪ).

δεσθα 203: Master Plan: Ο πκ αησμ δαπ λθΪ εαδ κλέα δ β τθγ β. Οδ εδθά δμ ΰέθκθ αδ παλΪζζβζα αυ σθ ιτζδθ μ δα λκηΫμ τπκυ “Deck”.

δεσθα 205:

- 144 -

εΪ κοβ πθ Therme Vals.

ιδΪ) η

βθ

α:

α,

;

δαηφδ ίά β α, σ κθ αφκλΪ β άλδιβ κ ευλσ ηα εαδ κ ηΫ αζζκ έθαδ α πδκ εκδθΪ εα α ε υα δεΪ υζδεΪ πκυ υθαθ Ϊη . Ό αθ πλσε δ αδ ΰδα εζ δ Ϋμ ζκυ λδεΫμ ΰεα α Ϊ δμ ε λαηδεΪ πζαεέ δα ά πΫ λα έθαδ α πλκ δησ λα υζδεΪ ΰδα πδεΪζυοβ, θυ δμ ιπ λδεΫμ δαηκλφυ δμ πθ π λδ σ λπθ παλα βλκτη β ξλά β κυ ιτζκυ. ΢υΰξλσθπμ, εαδ α Ϋ λα παλα έΰηα α αθ ιαδλΫ πμ θ Ϊ κυθ ΰ θθαδσ πλα κπδεΪ κδξ έα βθ υζδεσ β Ϊ κυμ. θαζυ δεσ λα, κδ Therme Vals υθ υΪακυθ βθ απαλαέ β β άλδιβ κυ κπζδ ηΫθκυ ευλκ Ϋηα κμ η βθ αδ γβ δεά βμ κπδεάμ πΫ λαμ. Οδ αθαζβηηα δεκέ κέξκδ, α κδξέα εαδ α υπσζκδπα κδξ έα κυ φΫλκθ κμ κλΰαθδ ηκτ έθαδ εα α ε υα ηΫθα απσ κπζδ ηΫθκ ευλσ ηα, πδεαζτπ κθ αδ σηπμ η πζΪε μ απσ κ κπδεσ πΫ λπηα ξαζααέ β Valser. ξλά β κυ υΰε ελδηΫθκυ υζδεκτ ΰέθ αδ σ κ κυμ π λδεκτμ σ κ εαδ κυμ ιπ λδεκτμ ξυλκυμ, θυθκθ αμ αληκθδεΪ η αυ σθ κθ λσπκ κυμ ηπλκυ Ϊζ σΰεκυμ πθ ζκυ λυθ η κ Ϊη κ φυ δεσ π λδίΪζζκθ εαδ απκ έ κθ αμ αυ σξλκθα αέ γβ β ηθβη δαεσ β αμ. Σκ « δίαλσ» εαδ απκλλκφβ δεσ ΰδα κ φπμ ΰελδ κυ ξαζααέ β Ϋλξ αδ αθ έγ β η βθ αθ αθΪεζα β κυ φπ σμ απσ κ θ λσ , αζζΪ εαδ απσ κλδ ηΫθα η αζζδεΪ αθ δε έη θα. Πδκ υΰε ελδηΫθα, ίκβγβ δεΪ κδξ έα σππμ ξ δλκζαίΫμ, πσλ μ εαδ ίλτ μ εα α ε υΪ βεαθ απσ ηπλκτθ ακ, κλ έξαζεκ, ηατλκ α Ϊζδ εαδ δλδ έαπθ ξλυηδκ εαδ πλκ έ κυθ γ α λδεσ β α κυμ ξυλκυμ. δεσθ μ 206, 207: Σκέξκμ απσ δμ Therme Vals η πδεΪζυοβ ξαζααέ β εαδ κέξκμ απσ κτίζα ζΪίαμ β Blue Lagoon.

- 145 -

΢ β Blue Lagoon παλα βλκτη παλσηκδα η γκ κζκΰέα. Ο φΫλπθ κλΰαθδ ησμ πθ ε δλέπθ έθαδ έ η αζζδεσμ έ απσ κπζδ ηΫθκ ευλσ ηα, θυ κδ πδεαζτο δμ ά κδξ έα πζάλπ βμ υζκπκδκτθ αδ απσ ζΪία, βφαδ δκΰ θά π λυηα α ά απσ ιτζδθα πΪθ ζ, Ϊπ α ε.α. – κπδεάμ ιυζ έαμ φυ δεΪ. Ωμ ε κτ κυ, α εκτλα ξλυηα α κυ δ ζαθ δεκτ κπέκυ πκυ αθαπαλΪΰκθ αδ δμ ε δλδαεΫμ κηΫμ, δμ θκπκδκτθ σ κ πδ υξβηΫθα η κ Ϊη κ φυ δεσ κυμ π λδίΪζζκθ, βη έκ πκυ έθκυθ βθ ο υ αέ γβ β σ δ απκ ζκτθ αθαπσ πα κ εκηηΪ δ κυ.

> δεσθα 208:

π λδεά πδ έθα

δμ Therme Vals.

> δεσθα 209: Σηάηα κυ ζκυ λδεκτ υΰελκ άηα κμ Blue Lagoon.

- 146 -

κπδεά ιυζ έα εαδ κ βφαδ δκΰ θΫμ πΫ λπηα κυ θβ δκτ Sao Miguel εαγκλέακυθ βθ υζδεσ β α πθ ζκυ λυθ Poça da Dona Beija. ΢ δμ ιπ λδεΫμ πδ έθ μ κυ υΰελκ άηα κμ ξλβ δηκπκδ έ αδ απκεζ δ δεΪ ία Ϊζ βμ, αζζΪ βθ παλΪ α β «εζΫίκυθ» κδ αθέ μ απσ κθ κπδεσ ΚΫ λκ. Σδμ ίζΫπκυη θα πδεαζτπ κυθ κ ε έλδκ βμ υπκ κξάμ εαδ κυ εα α άηα κμ, θα εαγκ βΰκτθ κ ζκυση θκ δμ πδ έθ μ πμ Ϊπ κ “deck” ά κπκγ βηΫθ μ εΪγ α βγαέκ ΰΫφυλαμ, αζζΪ θα ηπκ έ κυθ υξσθ α δΪελδ μ ηα δΫμ βθ π λέφλαιβ κυ κδεκπΫ κυ. Ϋίαδα, ζ έπ δ εαδ κ ηΫ αζζκ απσ βθ άλδιβ, εαγυμ κ υθαθ Ϊη βθ ΰΫφυλα (πκυ αθαφΫλγβε παλαπΪθπ) εαδ β κηά βμ υπκ κξάμ. Πζάλβ ξλά β κπδευθ υζδευθ ΰέθ αδ δμ Termas Geometricas. Σκ ία δεσ υζδεσ έθαδ κδ β ιυζ έα βμ π λδκξάμ πκυ ξλβ δηκπκδάγβε δμ εσεεδθ μ αθέ μ εαδ κυμ πζάθ μ η αφκλΪμ κυ θ λκτ, θυ κδ πδ έθ μ, α ηδελΪ Ϋπδπζα σππμ εαγέ ηα α, εαδ κδ ίΪ δμ ΰδα α ε λδΪ εα α ε υΪ βεαθ απσ ξδ σζδγκ. ΢ βθ κυ έα, σηπμ, κ ευλέαλξκ υζδεσ έθαδ β φτ β. Σκ ηπζ ξλυηα κυ πκ αηκτ εαδ κυ δαηα δεκτ θ λκτ δμ ηδελΫμ πδ έθ μ, αζζΪ εαδ κδ δΪφκλ μ απκξλυ δμ κυ πλΪ δθκυ πθ φυ υθ κθέακυθ εαδ ι ξπλέακυθ κ Ϋθ κθκ εσεεδθκ πθ ιτζδθπθ αθέ πθ, θυ β παλκυ έα βμ φυ ηΫθβμ Ϋΰβμ σζα α εδσ εδα ηαλ υλΪ βθ πδγυηέα ΰδα αληκθδεά υθτπαλιβ ξθβ υθ εαδ φυ δευθ κδξ έπθ. > δεσθα 210: Πδ έθα κ Termas Geometricas. πδεΪζυοβ βμ πδ έθαμ ΰέθ αδ η ξδ σζδγκ, κδ εσεεδθ μ αθέ μ κλέακυθ εδθά δμ εαδ Ϊ δμ, κ ηατλκ εαηπσ εαδ β φτ β. ΢ κ ίΪγκμ Ϋθαμ ηατλκμ ιτζδθκμ πζάθαμ θ λκτ. Όζα ηααέ απκ έ κυθ υθαηδεσ β α εαδ φυ δεσ β α. > δεσθα 211: Κλκυθσμ/Κλάθβ βθ κδξκπκδέα απσ ία Ϊζ β ηέα απσ δμ πδ έθ μ βμ Poça da Dona Beija. Παλα βλκτη πέ βμ κ deck κ Ϊπ κ π λδη λδεΪ βμ πδ έθαμ.

- 147 -

Φω :

Άπ

;

΢ δμ Termas Geometricas εαδ Poça da Dona Beija κ φπμ δ Ϊΰ αδ ΰ θθαέα δμ πλπδθΫμ υλ μ κυμ ζκυ λδεκτμ ξυλκυμ, δσ δ κπκγ κτθ αδ υπαέγλδα, αζζΪ σ αθ κ άζδκμ τ δ κ φπ δ ησμ ΰέθ αδ βη δαεΪ, απκ έ κθ αμ ηυ άλδκ, ιΪπ κθ αμ βθ φαθ α έα εαδ κ βΰυθ αμ ι λ τθβ β. Οδ υπαέγλδ μ ΰεα α Ϊ δμ βμ Blue Lagoon, Ϋξκυθ παλσηκδα αθ δη υπδ β, β κπκέα π ε έθ αδ κυμ ξυλκυμ έα βμ εαδ ε σθπ βμ, εαγυμ η ΰΪζα υαζκ Ϊ δα η π λ έ μ πδ λΫπκυθ εαδ ζΫΰξκυθ βθ έ κ κ κυ φπ σμ κυμ ξυλκυμ. ΢ δμ Therme Vals θ κπέα αδ ηδα πδκ δεα δεά πλκ Ϋΰΰδ β κυμ π λδεκτμ ξυλκυμ. Οδ πδηάε δμ φ ΰΰέ μ δμ ξδ ηΫμ πθ αληυθ δα κζάμ δ Ϊΰκυθ κ φπμ η φ δ υ εαδ βηδκυλΰκτθ βηδ-φπ δθκτμ ξυλκυμ, πκυ γυηέακυθ ξαηΪη ά θασ. α ησ φαδλα δαφκλκπκδ έ αδ ζ έπμ α εαγδ δεΪ πθ ζκυ λυθ, σπκυ κλγυθκθ αδ η ΰΪζα υαζκ Ϊ δα.

> δεσθ μ 212, 213: Σκ φ δ πζσ ηυ βλδαεσ φπμ η

κ η ΰΪζκ υαζκ

Ϊ δκ

κ ζκυ λσ αθ έγ ξυλκ ξαζΪλπ βμ. © Fernando Guerra.

- 148 -

δεσθα 214: ιπ λδεσμ φπ δ ησμ

δεσθα 216: λΪ υ

β Blue Lagoon.

δεσθα 215: Χυλκμ ξαζΪλπ βμ η γΫα, βθ εαφ Ϋλδα κυ υΰελκ άηα κμ Blue Lagoon.

δμ Termas Geometricas…

δεσθα 217: Ο θ υππ δαεσμ ίλα δθσμ φπ δ ησμ Beija.

- 149 -

δμ Poça da Dona

:Ά

παφ

Θ α; Ο εκδθσμ υθ ζ άμ πθ ζκυ λδευθ ΰεα α Ϊ πθ έθαδ, αθαηφέίκζα, β πηα δεά αθΪπαυ β εαδ εΪγαλ β κυ ζκυση θκυ. πσ αυ άθ πλκετπ δ παεσζκυγα εαδ β πθ υηα δεά. Παλα βλκτθ αδ σηπμ δαφκλ δεΫμ φδζκ κφέ μ πέ π απσ κ εΪγ παλΪ δΰηα. Οδ αλξδ Ϋε κθ μ Peter Zumthor εαδ Germán del Sol Ϋξκυθ ηδζά δ ΰδα δμ Therme Vals εαδ δμ Termas Geometricas αθ έ κδξα. Ο Peter Zumthor πδγυη έ βθ Ϊφ β κυ ζκυση θκυ α κδξ έα κυ θ λκτ εαδ βμ πΫ λαμ, ηΫ π βμ π λδπζΪθβ άμ κυ α ζκυ λΪ. Ο Germán del Sol εδθ έ αδ βθ έ δα ζκΰδεά, πδ δυεκθ αμ αυ σξλκθα βθ παθΫθπ β κυ ζκυση θκυ η β φτ β.

γΫα σηκλφα φυ δεΪ κπέα φαέθ αδ θα έθαδ ία δεσμ παλΪΰκθ αμ β ξ έα β πθ πλκμ η ζΫ β παλα δΰηΪ πθ, αφκτ σζα πλκ φΫλκυθ κπ δεΫμ φυΰΫμ α ΰ δ κθδεΪ φυ δεΪ κπέα. ΢ κ π λδεσ πθ Therme Vals η ΰΪζα υαζκ Ϊ δα «εκλθδαΪλκυθ» α ζί δεΪ σλβ, θυ εαδ β ιπ λδεά πδ έθα πλκ φΫλ δ γΫα κ κλ δθσ κπέκ. ΢ βθ έ δα εα τγυθ β εδθ έ αδ εαδ β Blue Lagoon, εαγυμ πλκ φΫλκθ αδ κπ δεΫμ φυΰΫμ β ζδηθκγΪζα α εαδ κ ίλαξυ μ κπέκ απσ κ π λδεσ πθ ε δλδαευθ βμ σΰεπθ Ϋξκθ αμ ξυλκυμ Ϊ βμ, έα βμ ά ε σθπ βμ η η ΰΪζ μ ααηαλέ μ. Ϋίαδα, β ζ υγ λέα κυ ζκυση θκυ θα εκζυηπά δ σπκυ γΫζ δ β ζδηθκγΪζα α κθ κ βΰ έ εαδ βθ Ϊη β παφά κυ η β φτ β. ΠλΪΰηα δ, αεσηα εαδ κυμ δαηκλφπηΫθκυμ υπαέγλδκυμ ξυλκυμ κ ίλαξυ μ κπέκ θ Ϋξ δ ξΪ δ βθ υπσ α ά κυ, αζζΪ υθυπΪλξ δ η α ξθβ Ϊ κδξ έα. θ έ κδξα σ κ κδ Termas Geometricas σ κ εαδ κδ Poça da Dona Beija, πΫλα απσ γΫα πλκ φΫλκυθ εαδ Ϊη β παφά η β φτ β. υ Ϋμ κδ απκεζ δ δεΪ υπαέγλδ μ ζκυ λδεΫμ ΰεα α Ϊ δμ αφάθκθ αδ θα «εα αε βγκτθ» απσ κ φυ δεσ κπέκ πθ πκ αηυθ πκυ δμ δα ξέακυθ, κ κπκέκ υπκ Ϋξ αδ εαδ π λδίΪζζ δ κ ζκυση θκ.

υ α

α: υ α α

;

Σκ έ κμ πθ ΰεα α Ϊ πθ εαδ β ηκλφά πθ ζκυ λυθ Blue Lagoon ηαλ υλκτθ Ϊζζβ θκκ λκπέα. υ ιέα, β υφκλέα, β ξαζΪλπ β αεσηα εαδ β έα β έθαδ κδ σξκδ πκυ εα υγτθκυθ β τθγ β. Φυ δεΪ υπΪλξ δ υαδ γβ κπκέβ β σ κθ αφκλΪ β δαξ έλδ β κυ π λδίΪζζκθ κμ, βθ Ϋθ αιά κυ β τθγ β εαδ βθ παφά κυ η κ ζκυση θκ, σηπμ κδ πκζυ ζ έμ ζκυ λδεΫμ ΰεα α Ϊ δμ εαδ κ ιυπβλ ά δμ κυμ έξθκυθ ππμ εα υγυθ άλδκ λσζκ Ϋπαδι εαδ β κυλδ δεά αθΪπ υιβ βμ π λδκξάμ. Παλκηκέπμ υθ έγ θ αδ εαδ κδ Poça da Dona Beija. Οδ αλξδ Ϋε κθ μ ηπθΫκθ αδ η θ απσ β φτ β, κ Ϋ αφκμ, κθ πκ αησ εαδ δμ δ δσ β Ϋμ κυμ, σηπμ, σππμ Ϋξκυθ βζυ δ εαδ κδ έ δκδ, κ απυ λκμ σξκμ ά αθ β ί ζ δ κπκέβ β πθ ζκυ λδευθ υθγβευθ ηδαμ υπΪλξκυ αμ ζκυ λδεάμ ΰεα Ϊ α βμ, αφκτ β φάηβ βμ θδ ξτ δ βθ κυλδ δεά αθΪπ υιβ βμ π λδκξάμ.

Πκδκδ ά αθ κδ απυ λκδ σξκδ πθ δ δκε β υθ αζζΪ εαδ πθ αλξδ ε σθπθ πέ π απσ αυ Ϊ α Ϋλΰα; Πκδα ά αθ β πδγυηέα ΰδα β ζ δ κυλΰέα πθ ζκυ λυθ εαδ βθ ηπ δλέα κυ π ζΪ β;

- 150 -

Έ α θυ ζκδπσθ κδ ι θκ κξ δαεΫμ ΰεα α Ϊ δμ Ϋξκυθ ηπκλδεσ εαδ υπκπκδβηΫθκ ξαλαε άλα, κδ Therme Vals η β ζδ σ β α εαδ βθ « κπδεσ β α» κυμ απκ έ κυθ ηθβη δαεσ β α εαδ εα αφΫλθκυθ θα ΰέθκυθ φυ δεσ ηάηα κυ κπέκυ.

Όππμ παλα βλκτη απσ α παλα έΰηα α πθ εΫθ λπθ υ λκγ λαπ έαμ εαδ πβζκγ λαπ έαμ πκυ αθαζτκθ αδ βθ παλκτ α δα λδίά, κ η ΰαζτ λκ πκ κ σ πθ ΰεα α Ϊ υθ κυμ ίλέ ε αδ π λδκξΫμ, ξ δεΪ απκηαελυ ηΫθ μ απσ εκθ δθκτμ κδεδ ηκτμ εαδ πσζ δμ. υ σ πλκετπ δ απσ κ ΰ ΰκθσμ σ δ Ϋ κδκυ έ κυμ ΰεα α Ϊ δμ απαδ κτθ ξυλκ αζζΪ έθαδ εαδ Ϊη α υθ ηΫθ μ η κ φυ δεσ κπέκ, εαγυμ αθ ζκτθ « βθ πβΰά βμ τπαλιάμ κυμ» απσ κ υπΫ αφκμ, έ αυ σ έθαδ δαηα δεσ θ λσ έ δαηα δεά ζΪ πβ. Γδα θα θ αξγκτθ Ϊη α κθ α δεσ δ σ, βηαέθ δ ππμ β π λδκξά ξαλαε βλέα αδ πμ ζκυ λσπκζβ. ΢ αυ άθ βθ εα βΰκλέα, γα υΰελδγκτθ α παλα έΰηα α πθ Therme Vals εαδ πθ Poça da Dona Beija, π δ ά απκ ζκτθ ηάηα α πλκςπαλξσθ πθ υθσζπθ. ΢ βθ π λέπ π β πθ Therme Vals Ϋξκυη Ϋθα υπσ εαφκ ε έλδκ πκυ εα α ε υΪ βε κθ αθκδξ σ ξυλκ πκυ υπάλξ αθΪη α απσ α Ϋ λα η ΰΪζα ι θκ κξ έα βμ π λδκξάμ Vals. Σκ θΫκ ζκυ λδεσ ε έλδκ γα ηπκλκτ θα ι ξπλέα δ, η υπΫλΰ δα κηά εαδ αφά εα Ϊζβοβ κυ ξυλκυ, θ κτ κδμ «γΪί αδ». Ο ξυλκμ σηπμ πκυ εα αζαηίΪθ δ θ ξΪθ δ δμ πκδσ β μ πκυ έξ πλδθ β βηδκυλΰέα βμ θΫαμ κηάμ, αθ έγ α ιαεκζκυγ έ θα έθαδ υξΪλδ κμ, αθκδξ σμ εαδ «πλΪ δθκμ», ξΪλβ κ φυ ηΫθκ υηα πθ ζκυ λυθ. αδ γβ δεά κυ, π σ κ, δαφΫλ δ αδ γβ Ϊ απσ α ι θκ κξ έα πκυ κ π λδίΪζζκυθ. > δεσθ μ 218,219: κηά πθ Therme Vals αφκηκδυθ αδ απσ κ φυ δεσ βμ π λδίΪζζκθ εαδ η Ϊ ίέαμ δαελέθ αδ απσ οβζΪ. πσ Ϋθα ξαηβζσ βη έκ β παλκυ έα βμ κηάμ έθαδ πδίζβ δεά, αζζΪ ιαεκζκυγ έ θα αφάθ δ κπ δεΫμ φυΰΫμ κ ίκυθσ. θ έγ α, α πκζυυλκφα ζ υεΪ ι θκ κξ έα υπΪλξ δ απκυ έα κπδευθ υζδευθ εαδ ξλά β π λδ σ λκ υηία δευθ, η απκ Ϋζ ηα θα ι ξπλέακυθ η θ, αζζΪ σξδ υξΪλδ α .

- 151 -

Σα ζκυ λΪ Poça da Dona Beija κπκγ κτθ αδ θ σμ κυ κδεδ ηκτ. Παλα βλκτη εαδ υ « απ δθΫμ» πλκγΫ δμ σ κθ αφκλΪ α τοβ, πδίζβ δεά απζσ β α δμ κηΫμ, εαδ φυ δεΪ ξλά β κπδευθ υζδευθ. αθΪπ υιβ πθ υπαέγλδπθ ζκυ λυθ εα Ϊ ηάεκμ κυ πκ αηκτ εαδ β θγΪλλυθ β ΰδα ι λ τθβ β κυ ηΫ α απσ δμ ιτζδθ μ δα λκηΫμ έξθκυθ β πδγυηέα ΰδα « υθ λΰα έα» η κ Ϊη κ φυ δεσ π λδίΪζζκθ. Σα υζδεΪ απσ α κπκέα υθγΫ κθ αδ ηπκλ έ ζσΰπ βμ κπδεσ β Ϊμ κυμ θα υθ Ϋκυθ Ϊλδ α β τθγ β σ κ η κ κπέκ σ κ εαδ η κθ κδεδ ησ, αζζΪ έθαδ π λ φά εαδ ηπκ έακυθ β γΫα β απσ κ ιπ λδεσ κυ κδεκπΫ κυ.

δεσθα 220: ΘΫα απσ οβζΪ α ζκυ λΪ Poça Da Dona Beija, σπκυ φαέθ αδ πέ π κ κδεδ ησμ. © Paulo Goulart.

- 152 -

12.2.

πα α γ ω απ α . Thap Ba | 100 gg Mud Bath | I-Resort Spa εα α ε υΫμ κυ, κ 100 gg Mud Bath θ φαέθ αδ θα θ Ϊ δ βθ εαηπυζσ β Ϊ κυ κθ ξ δα ησ, κτ θα ηπθΫ αδ απσ αυ σ, σ κθ αφκλΪ βθ υθγ δεά κηά κυ. Θα ηπκλκτ η ηέα δαφκλ δεά πλκ Ϋΰΰδ β θα απκ ζΫ δ ξαλαε βλδ δεσ παλΪ δΰηα κλΰαθδεάμ αλξδ ε κθδεάμ -πΫλαθ βμ αεκζκυγέαμ πθ υοκη λδευθ εαηπυζυθ-. Μ εα τγυθ β αφυμ κυλδ δεά, κ υΰελσ βηα εα αζάΰ δ ηέα « δαεσ ηβ β» ιπ λδεκτ ξυλκυ, ξπλέμ θα η λδηθΪ ΰδα κ υθκζδεσ αλξδ ε κθδεσ κυ τφκμ.

τΰελδ β πθ υΰελκ βηΪ πθ γα ΰέθ δ σ κθ αφκλΪ βθ πκδσ β α πθ ξυλπθ κυμ, β δαξ έλδ β κυ φπ σμ, βθ υζδεσ β α κυμ, κ έ κμ βμ κηάμ κυμ, β ξΫ β κυ πδ εΫπ β η β φτ β εαδ β ζκυ λδεά ηπ δλέα κυ. Σα υΰε ελδηΫθα υΰελκ άηα α πδζΫξγβεαθ ΰδα έ απκ ζκτθ ξαλαε βλδ δεΪ παλα έΰηα α κλΰαθπηΫθπθ υΰελκ βηΪ πθ πβζκγ λαπ έαμ. Σκ Thap Ba εαδ κ I-Resort Spa ίλέ εκθ αδ ίσλ δα κυ εΫθ λκυ βμ πσζβμ, απσ α β 7,5 ξζη απσ αυ άθ, εαδ θσμ ησζδμ ξδζδκηΫ λκυ η αιτ κυμ, θυ κ 100 gg Mud Bath έθαδ πλκμ κ θσ δκ ηάηα βμ, απσ α β 10 ξζη. απσ κ Nha Trang. :

γα

Γ α

;

Ό κθ αφκλΪ βθ υθγ δεά κηά πθ υΰελκ βηΪ πθ πβζκγ λαπ έαμ, γα ηπκλκτ αη θα πκτη ππμ βθ π λέπ π β κυ 100 gg Mud Bath θ κπέακυη κλΰαθδεά εαδ ΰλαηηδεά, θυ κ Thap Ba εαδ κ I-Resort Spa ΰλαηηδεά. ΢ κ παλΪ δΰηα βμ κλΰαθδεάμ κηάμ, παλα βλκτη σ δ κ υΰελσ βηα αεκζκυγ έ δμ υοκη λδεΫμ κυ Ϊφκυμ, βηδκυλΰυθ αμ πκλ έ μ, εα Ϊ ηάεκμ πθ κπκέπθ παλα έγ θ αδ κδ δΪφκλ μ εα α ε υΫμ, ξάηα αυΰκτ. ησθβ ΰλαηηδεά κηά πκυ υπΪλξ δ κ υΰελσ βηα αυ σ, έθαδ κ ε άλδκ πθ γ ληαδθση θπθ πα πκυ ίλέ ε αδ βθ εκλυφά θσμ ζσφκυ, π σ κ εαδ αυ άθ βθ π λέπ π β κ υπαέγλδκμ ξυλκμ ΰτλπ κυ αεκζκυγ έ δμ εζέ δμ κυ Ϊφκυμ. Όηπμ, παλΪ βθ πλπ σ υπβ ξλά β κυ ξάηα κμ κυ αυΰκτ δμ δΪφκλ μ

δεσθα 221: ΧΪλ βμ πθ ζκυ λδευθ ΰεα α Ϊ πθ Thap Ba, I-Resort εαδ 100 gg Mud Bath, ΰτλπ απσ βθ πσζβ Nha Trang κ δ θΪη.

- 153 -

Σκ Thap Ba εαδ κ I-Resort Ϋξκυθ ΰλαηηδεά κηά, η αυ βλΪ, κλγκΰυθδα εα Ϊ ετλδκ ζσΰκ, ΰ πη λδεΪ ξάηα α α κπκέα έθαδ δαελδ Ϊ κθ ξυλκ, ξπλέμ σηπμ θα πδίΪζζκθ αδ αυ σθ. ΢ κ Thap Ba, ι ξπλέα δ κ σΰεκμ βμ δ σ κυ (ζσΰπ κυ πυλΰέ εκυ, ηκλφά παΰσ αμ, εαδ βμ πδίζβ δεάμ σοβμ κυ) εαγυμ εαδ κ ξυλκμ κυ δ σΰ δκυ ι θκ κξ έκυ (ζσΰπ βμ «αδΰε-ααΰε» κηάμ κυ). Οδ υπσζκδπκδ ξυλκδ ίλέ εκθ αδ π λδη λδεΪ βμ ε θ λδεάμ ζέηθβμ εαδ δα εκλπδ ηΫθκδ κθ υπαέγλδκ ξυλκ, ξπλέμ ηέα ι εΪγαλβ υθγ δεά κηά, ΰ ΰκθσμ πκυ έξθ δ σ δ α ε έλδα βηδκυλΰάγβεαθ δαφκλ δεΫμ ξλκθδεΫμ π λδσ κυμ, η εκπσ βθ εΪζυοβ αθαΰευθ. Σκ I-Resort Ϋξ δ ΰλαηηδεά κηά η εαγαλκτμ ΰ πη –ευεζδεά κηά η π λδεσ αέγλδκ, κλγκΰυθδα η αέγλδκ, κλγκΰυθδα ΰλαηηδεά-. Σα ε έλδα έθαδ κπκγ ξυλκ η ηέα ζκΰδεά αζζβζκυξέα, εαδ ξΪλβ α υζδεΪ ξαηβζσ τοκμ κυμ, έθαδ πζάλπμ θαληκθδ ηΫθα η π λδίΪζζκθ α ξυλκ.

λδεκτμ σΰεκυμ π λδεσ βηΫθα κθ κυμ εαδ κ κθ

> δεσθ μ 222, 223: Σκ υΰελσ βηα Thap Ba εαδ I-Resort, αθ έ κδξα, σπκυ φαέθ αδ β ΰλαηηδεά κηά πθ ε δλέπθ κυμ.

- 154 -

α:

α,

;

Σα υζδεΪ πκυ ξλβ δηκπκδκτθ αδ α παλα έΰηα α πκυ ι Ϊακυη , έθαδ εα Ϊ ίΪ β κπδεΪ, σππμ β πΫ λα, κ ιτζκ εαδ κ κτίζκ, εαδ ξλβ δηκπκδκτθ αδ πδεαζτο δμ αζζΪ εαδ πμ κδξ έα κυ φΫλκθ α κλΰαθδ ηκτ. Σκ κπζδ ηΫθκ ευλσ ηα φαέθ αδ θα ξλβ δηκπκδ έ αδ π λδ σ λκ κ 100 gg Mud Bath, α ε έλδα η ΰΪζκυ σΰεκυ, θυ κ ιτζκ, β πΫ λα εαδ α εαζΪηδα ( δμ ε πΫμ) ξλβ δηκπκδκτθ αδ ΰδα πδκ ηδελΫμ εα α ε υΫμ ά δαηκλφυ δμ κυ υπαέγλδκυ ξυλκυ (π.ξ. δαξπλδ δεκέ κέξκδ απσ πΫ λα, ιτζδθ μ ΰΫφυλ μ ε ζ.). ΢ κ Thap Ba β ξλά β κυ ευλκ Ϋηα κμ έθαδ ζΪξδ β, φσ κθ κδ ία δεκέ σΰεκδ Ϋξκυθ ξ δ έ η πΫ λα εαδ κτίζκ, θυ κδ ε πΫμ έθαδ η παλα κ δαεΪ ε λαηέ δα - δμ πδκ ίαλδΫμ εα α ε υΫμ- εαδ η εαζΪηδα- δμ πδκ ζαφλδΫμ-. υ σ, σηπμ, πκυ απκ ζ έ αδ ι’ κζκεζάλκυ απσ κπδεΪ υζδεΪ έθαδ κ I-Resort, κ κπκέκ σζα έθαδ φ δαΰηΫθα απσ πΫ λα, ιτζκ εαδ φτζζα εαλτ αμ. θ τππ β βηδκυλΰκτθ α Ϋΰα λα πθ ε δλέπθ, πθ κπκέπθ σ κ α υζδεΪ σ κ εαδ β ξθκ λκπέα, ία έακθ αδ βθ ιδκ ξθέα πθ θ σπδπθ ξθδ υθ εαδ βθ αθα δεθτκυθ. ηκλφά πθ ε δλέπθ υθ υα ησ η β ξλά β πθ κπδευθ υζδευθ, ηαλ υλκτθ βθ πδγυηέα ηδαμ τΰξλκθβμ ληβθ έαμ βμ παλα κ δαεάμ ίδ θαηΫαδεβμ αλξδ ε κθδεάμ. θ κτ κδμ, αυ σ θ ΰέθ αδ η βθ έ δα πδ υξέα σζα α παλα έΰηα α, εαγυμ κ 100 Egg Mud Bath εαδ κ Thap Ba υπΪλξ δ έλα ηέηβ β πθ παλα κ δαευθ κδξ έπθ. ιαέλ β απκ ζ έ κ I- Resort, κ κπκέκ φαέθ αδ θα δα βλ έ δμ εα Ϊζζβζ μ δ κλλκπέ μ αθΪη α βθ παλα κ δαεά εαδ β τΰξλκθβ αλξδ ε κθδεά.

δεσθ μ 224, 225: Άπκοβ βμ δ σ κυ κυ Thap Ba, σπκυ φαέθ αδ β πλκ πΪγ δα ηέηβ βμ βμ παλα κ δαεάμ αλξδ ε κθδεάμ εαδ Ϊπκοβ ηάηα κμ κυ Ι- Resort, σπκυ φαέθ αδ β πδ υξβηΫθβ ξλά β πθ κπδευθ υζδευθ.

- 155 -

: πα

, Η - πα

;

Σκ ΰ ΰκθσμ σ δ η ζ Ϊη ΰεα α Ϊ δμ πβζκγ λαπ έαμ, ηαμ κ βΰ έ ιαλξάμ κ υηπΫλα ηα ππμ κδ ία δεκέ ξυλκδ γα έθαδ ευλέπμ υπαέγλδκδ εαδ βηδ-υπαέγλδκδ. Ω σ κ, εαδ α λέα παλα έΰηα α ΰέθκθ αδ θαζζαΰΫμ η αιτ πθ ξυλπθ. Κζ δ κέ έθαδ ζΪξδ κδ ξυλκδ βμ τθγ βμ, εα Ϊ ίΪ β, αυ κέ κδ κπκέκδ πλΫπ δ θα έθαδ γ ληαδθση θκδ, σππμ δ δπ δεΪ ζκυ λΪ, απκ υ άλδα, ξυλκδ υΰδ δθάμ, δα σλδα, εαφ Ϋλδ μ (ηπκλ έ θα Ϋξκυθ εαδ βηδ-υπαέγλδκυμ ξυλκυμ), έ κ κμ ε.Ϊ. ηδ-υπαέγλδκδ έθαδ ευλέπμ ξυλκδ Ϊ βμ, η Ϊία βμ, εαγυμ εαδ κλδ ηΫθα ζκυ λΪ ζΪ πβμ η ζαφλδΫμ ΰΪ δμ. Τπαέγλδκδ, έθαδ σζα κδ ία δεκέ ξυλκδ θσμ πβζκγ λαπ υ βλέκυ σππμ ξυλκδ εέθβ βμ εαδ π λδπΪ κυ, κδ πδ έθ μ (ηπκλ έ θα έθαδ εαδ βηδ-υπαέγλδ μ η ζαφλδΫμ εα α ε υΫμ Ϋΰα βμ), αζζΪ εαδ π λδκξΫμ Ϊ βμ, σππμ αυ Ϋμ πκυ ξλβ δηκπκδκτθ κδ ζκυση θκδ η Ϊ βθ πΪζ δοβ η κθ πβζσ, ηΫξλδμ σ κυ αυ σμ θα ΰθυ δ κ Ϋληα κυμ.

δεσθ μ 226, 227: ζαφλδΫμ εα α ε υΫμ Ϋΰα βμ πθ πδ δθυθ, η κθ Ϋζ ΰξκ βμ βζδαεάμ αε δθκίκζέαμ.

- 156 -

εκπσ

Φω :

Άπ

;

Σκ Φπμ έθαδ Ϊπζ κ ξ σθ σζα α παλαπΪθπ παλα έΰηα α, αφκτ κδ ία δεκέ ξυλκδ κυμ έθαδ έ υπαέγλδκδ έ βηδ-υπαέγλδκδ. Παδξθέ δα φπ σμ βηδκυλΰκτθ αδ η ζαφλδΪ Ϋΰα λα δμ εα α ε υΫμ (π.ξ. ξθΪ ηα α ζΫΰξκυ βζδαεκτ φπ σμ βθ πδ έθα κυ 100 gg Mud Bath εαδ κυ Thap a εαγυμ εαδ α ζα πσζκυ λα κυ Thap a), η δαξπλδ δεΪ π Ϊ ηα α σο δμ ΰδα π λδκλδ ησ βμ γ λησ β αμ, πδ λΫπκθ αμ κθ α λδ ησ εαδ βθ δαηπ λσ β α (πξ. κυμ ξυλκυμ αθαηκθάμ εαδ φτζαιβμ πλκ ππδευθ αθ δε δηΫθπθ κυ I-Resort,), εαγυμ εαδ η Ϋηη β δ αΰπΰά φπ σμ απσ αέγλδα (πξ. I-Resort). Φ

:Ά

παφ

Θ α;

φτ β έθαδ ία δεσ κδξ έκ εαδ πθ λδυθ παλα δΰηΪ πθ, ΰ ΰκθσμ πκυ απκ δεθτ αδ απσ β τθγ ά κυμ. Πλκ αληκ ηΫθα κ εα απλΪ δθκ φυ δεσ κυμ κπέκ, α ε έλδα φαέθ αδ θα « Ϋίκθ αδ» κ π λδίΪζζκθ κ κπκέκ ίλέ εκθ αδ, ΰέθκθ αδ ηΫλκμ αυ κτ εαδ κ αθα δεθτκυθ. Μ ΰΪζκδ εάπκδ η κπδεΪ φυ Ϊ, δαεκ ηκτθ κυμ υπαέγλδκυμ ξυλκυμ πθ υΰελκ βηΪ πθ, έθκθ αμ βθ υεαδλέα κυμ πδ εΫπ μ θα Ϋλγκυθ Ϊη β παφά ηααέ κυμ. εσηα εαδ κυμ εζ δ κτμ ξυλκυμ, β γΫα β απσ α αθκέΰηα α Ϋξ δ πμ ΰθυηκθα κ φυ δεσ κπέκ. ΢ βθ π λέπ π β κυ 100 gg Mud Bath εαδ κυ I-Resort β γΫα β θ έθ αδ αεσηα π λδ σ λκ, φσ κθ κδ ία δεσ λκδ ξυλκδ ίλέ εκθ αδ ζσφκ, Ϋξκθ αμ κπ δεά παφά η α ΰτλπ ίκυθΪ εαδ κ πκ Ϊηδ. ε σμ αυ κτ, βηαθ δεσ λσζκ παέα δ εαδ β τπαλιβ κυ υΰλκτ κδξ έκυ, κ κπκέκ, πΫλα απσ κθ ζ δ κυλΰδεσ κυ λσζκ πδ έθ μ εαδ ζκυ λΪ, Ϋξ δ εαδ δαεκ ηβ δεσ λσζκ.

δεσθα 228: Κα Ϊφυ κ κπέκ εκλθδαΪλ δ κ Thap Ba, πλκεαζυθ αμ αδ γάηα α βλ ηέαμ εαδ ΰαζάθβμ. δεσθα 229: Σκ υΰελσ βηα κυ 100 Egg Mud Bath, θ αΰηΫθκ κ φυ δεσ κπέκ.

- 157 -

δεσθ μ 232, 233:

δεσθα 230: δαξπλδ

δεΪ π Ϊ ηα α π λδκλδ ηκτ βμ γ λησ β αμ I-Resort.

κ:

υ α

δ ξυλά παλκυ έα κυ υ Ϊ δθκυ εαδ κ 100 gg Mud Bath.

α: υ α α

;

κδξ έκυ

κ Thap Ba

΢ σξκμ πθ αλξδ ε σθπθ εαδ πθ λδυθ αυ υθ υΰελκ βηΪ πθ ά αθ β κυλδ δεά αθΪπ υιβ βμ π λδκξάμ εαδ β βηδκυλΰέα ξυλπθ ΰδα βθ κζκΫθα εαδ αυιαθση θβ αά β β ζκυ λδευθ ΰεα α Ϊ πθ. Ω σ κ, αεσηα εαδ αθ β βηδκυλΰέα θσμ ηυ βλδαεκτ π λδίΪζζκθ κμ θ ά αθ α Ϊη α ξΫ δΪ κυμ, σππμ βθ π λέπ π β κυ Therme Vals κυ umthor, αυ σ πδ τξγβε πμ Ϋθα βη έκ, ξΪλβ βθ Ϊη β υ ξΫ δ β πθ ξυλπθ η βθ φτ β, σππμ εαδ κ Termas Geometricas κυ Germán del Sol. ξΫ β κυ αθγλυπκυ η κ φυ δεσ κδξ έκ φαέθ αδ θα ευλδαλξ έ, βηδκυλΰυθ αμ θ Ϋζ δ ηέα α ησ φαδλα ξαζΪλπ βμ, υ ιέαμ, πηα δεάμ εαδ πθ υηα δεάμ βλ ηέαμ. δεσθα 231: δ αΰπΰά φπ σμ απσ κ αέγλδκ, I-Resort.

- 158 -

Ό κθ αφκλΪ βθ υζδεσ β α α π λδ σ λα υπσ η ζΫ β παλα έΰηα α ξλβ δηκπκδκτθ φυ δεΪ, κπδεΪ υζδεΪ βθ εα α ε υά κυμ π υξαέθκθ αμ η αυ σ κθ λσπκ αληκθδεά υθτπαλιβ η κ π λδίΪζζκθ κυμ. ΕπδπζΫκθ, βθ πζ δκθσ β α Ϋξκυη π λ φά ε έλδα η ζΪξδ μ κπ δεΫμ φυΰΫμ β φτ β. ΕιαδλΫ δμ απκ ζκτθ α αλξαέα εζβπδ έα, α ΙαππθδεΪ Onsen, α Termas Geometricas, α Poca da Dona Beijas εαδ ξ σθ σζα α παλα έΰηα α πβζκγ λαπ έαμ. ΢ αυ Ϊ ίζΫπκυη ππμ κ ηυ άλδκ κυ ζΪξδ κυ φπ δ ηκτ αθ δεαγέ α αδ απσ βθ βλ ηέα πκυ πλκ φΫλ δ κ έ δκ κ φυ δεσ κπέκ. Η αλξδ ε κθδεά πθ υΰε ελδηΫθπθ παλα δΰηΪ πθ αθαπ τ αδ πμ εκηηΪ δ κυ υπΪλξκθ κμ κπέκυ, έ αεκζκυγυθ αμ πδ Ϊ β ΰ πηκλφκζκΰέα βμ π λδκξάμ, έ πλκ φΫλκθ αμ γΫα β εαδ Ϊη β παφά η β φτ β.

δ κπ υθκθ αμ δμ δαφκλΫμ πκυ Ϋξκυθ Ϋιπ απσ αυ ά. υ σ κ κδξ έκ δαφαέθ αδ εαδ βθ αλξδ ε κθδεά κυμ κλΰΪθπ β, εαγυμ θ υπΪλξκυθ ι ξπλδ κέ ξυλκδ πκζυ ζ έαμ, αζζΪ θδαέκδ ΰδα ηααδεά ιυπβλΫ β β. Ϋίαδα εαδ α τΰξλκθα ζκυ λΪ ηπκλ έ θα υηί έ αυ σ, π σ κ α π λδ σ λα υπΪλξ δ δαφκλκπκέβ β βμ εΪ κ π λδπκέβ βμ εαδ κυ ξυλκυ, η απκ Ϋζ ηα θα ελέθ αδ ζδεΪ β κδεκθκηδεά υξΫλ δα κυ εαγ θσμ.

Σα υζδεΪ εαδ β ιπ λΫφ δα βμ ΰεα Ϊ α βμ θ Ϊ κυθ β κηά εαδ κ ζκυση θκ ηΫ α β φτ β, αθ θα έθαδ αθαπσ πα α εκηηΪ δα βμ. Εδ δεσ λα, β η ζΫ β πθ ζκυ λδευθ ΰεα α Ϊ πθ βμ πβζκγ λαπ έαμ φαθ λυθ δ β υ εκζέα θα « δγα υ έ» Ϋθαθ εζ δ σ π λδεσ ξυλκ. Σσ κ β απαλαέ β β Ϊη β παφά η κ φυ δεσ π λδίΪζζκθ, σ κ εαδ β «ίλυηδεβ» φτ β βμ εαγδ κτθ ξ σθ απαΰκλ υ δεά αυ ά βθ π λέε υ β.

Εδεσθα 236: ΢εβθά απσ βθ αδθέα «Πκζέ δεβ Κκυαέθα», σπκυ φαέθ αδ β εκδθπθδεά πζ υλΪ πθ ζκυ λδευθ ξυλπθ.

ιδκ βη έπ β έθαδ εαδ β υηίκζά κυμ βθ εκδθπθδεκπκέβ β. ΢ σ α δ κλδεΪ παλα έΰηα α υπΪλξκυθ εκδθσξλβ α ά βησ δα ζκυ λΪ εΪγ ΰ δ κθδΪ (ΡπηαρεΪ Λκυ λΪ, Replica ά Hammam Ογπηαθδεάμ αυ κελα κλέαμ, Yangzhou εαδ Sento Ιαππθέαμ) σ υπΪλξ δ Ϋθπ β δΪφκλπθ εκδθπθδευθ κηΪ πθ υπσ ηέα Ϋΰβ,

- 160 -

φ α, υ α α πφ α , π υ υ α π α π υ α α α α .Η α π α αα φ αα π φα α α αυ α απ α υ α υ α απα α π υ α α α αυ α π α . 3) Χ

α Αυ

: π α υ παφ α α α αφ , α α υπ φ α πα α υ α , υ , , π π υ υ υ α ,α υ υ.

Η υ π α αυ απ υ υ αφ φ

α π π .Η α υ α α , α α α α απ υ α υ α πα υ . π α

α π α:

υ ,

πα α α α α , υ απ υ π υ α υπ υ . α α, α πα υ υ υπ φ α αα α υ. φα α υ απ π φ α α α α υ π

1) Η α 2) Η α , π υ α

υ α α

π .Η α α α

α ,

υπ

α απ

. α,

- 162 -

υ α

απ υ α α υ

αα φα

π π αφ α

α αα α α

α υ α

α,

(

α ,

α α υ υ α .Η α α α α υ α υ

α-π

)

απ α α α α υ α α υ α ,π α υπ ,π υ α α π α π υπ .

α απ υ π π

α π

α α απ απ π απ

α π α

192



Ηπ α α α α

Όπ

α αφ απ υ α: 

 

, α φυ

π α

, α υπ π α



α πα απ , α π

,π

απ α “ ,

π α

193

α α α α



υ Θ

α α,

α,

    

υα

υ α α α α : ( αυ α α α α ,φ α π , υ α ), α αυ α α :( α α α, π ,α α α α, α α α), Γυ α πα : (φ πα , αα α υ υ , απ υ φ α π υ α ,α , Πα α φ

αα

φα

ευ



α 2016

- 163 -

α π Η υπ α α Η π Η π

υ π απ α      

π π π π

απ

, πυ α πα π ), α

”.



αα

α α α α –Ά α φ υ, «Π ο πο ε γα ε απευ ο π ο », 1 α υ απ α υ , α α 15-17/05/1998 193 απ υ , «Θε απε ε α α ο π ο »,

192

π 

αφ

αα α α

α α

π α α

π πα

), α), :(

: (α α α, ,

α α

υ υπ

υ α φα υ (

πα α

, α αφ

. α:

, απ α α -

φ , ,

π :

α α α υ φ α α απ υ , α α α – υ α α α π α, π α υ υ φ α, α , α α.

α, ,



Maki, Albert (20 September 2010). “New Finland Sauna / New Finlandin saunat.” New Finland District. Saskatchewan Gen Web.



Ernst E, Pecho E, Wirz P, Saradeth T; Pecho; Wirz; Saradeth (1990). "Regular sauna bathing and the incidence of common colds". Annals of Medicine. 22 (4): 225–7



Bender T, Nagy G, Barna I, Tefner I, Kádas E, Géher P; Nagy; Barna; Tefner; Kádas; Géher (July 2007). "The effect of physical therapy on beta-endorphin levels". Eur. J. Appl. Physiol. 100 (4): 371–82



umthor Peter, “Therme Vals, Scheidegger & Spiess”, Zurich: 2007.



Zumthor Peter, “Atmospheres, Birkhauser-Publishers for Architecture”, Basil: 2006.

- 165 -

ην 

, «Η δ κλέα πθ Spa απσ βθ αλξαδσ β α

α α

υ, «ΠλκςπκγΫ

ΰδα βθ Παλα ε υά γ λαπ υ δεκτ πβζκτ», 1 απ α

απα

υ υφ

χ , α α 15-



α α, α , Χα

Χυλκ», 

, «Ι κλέα βμ λξδ ε κθδεάμ»,  ,

α,

βμ εαδ αθαουξάμ»,

ησ φαδλα πθ Λκυ λυθ: 5 α π

χα π ,

, π α

π υ α α

2014/15,

α α

υΓ

, α,

χα

δαηα δεΪ θ λΪ- Ιαηα δεσμ κυλδ ησμ», π

α, 2004

π α – Χ π , «Λκυ λκγ λαπ έα εαδ θαουξά. α

α α,

α,

κθ Εζζα δεσ

Ι κλδεά ιΫζδιβ πθ Λκυ λυθ», University Studio Press, Θ

υΓ

α α: α,

26/06/2015.

α, 1999 π

κδξ έα 3 αλξδ ε κθδεΪ παλα έΰηα α»,

, «ΟγπηαθδεΪ Λκυ λΪ χ

υ, Ά α: «Η

β Μαε κθέα εαδ β ΘλΪεβ»,

2008

α π ,



α α υ

, «Ο Ιαηα δεσμ Σκυλδ ησμ απσ

βθ αλξαδσ β α Ϋπμ άη λα υχ α

α,

α α

υ α δεΪ

υ υα

Σσπκδ γ λαπ έαμ, εκδθπθδεάμ υθ τλ

δμ

17/05/1998 

«Οδ Λκυ λκπσζ δμ κυ 19κυ αδυθα εαδ πθ αλξυθ κυ 20κυ.

α α –Ά α

υ–



α, 2009

πμ άη λα», 

ο ραφ α

, 1996

- 166 -

α, , «Σα 2013,

α 

υο 

«Οδ υξθσ λ μ ηκλφΫμ ζκυ λκγ λαπ έαμ»:

https://en.wikipedia.org/wiki/Sweat_lodge

http://www.ethnos.gr/taksidi_iamatikes_apodraseis/arthro/oi 

_syxnoteres_morfes_loutrotherapeias-63700809/ 

Production of Hygiene”

http://www.pharmacybee.gr/health/889-pilotherapeia-pos-

https://journal.eahn.org/articles/10.5334/ah.az/

απ υ

 πβζκτ»,



, «Θ λαπ έ μ δαηα δεκτ φ



α 2016



“Religion in the Indus valley civilization”

Wikipedia α α “Ρυ δεα Banya”,

“Φδθζα δεά Ϊκυθα”, http://www.finlandiasauna.com/saunahistory.html



Hinduism#ref50497

Maki, Albert (20 September 2010). “New Finland Sauna /

Kenoyer, Jonathan Mark. “Παλκυ έα β ΰδα κ Mohenjo-

New Finlandin saunat.” New Finland District. Saskatchewan

daro” https://www.harappa.com/indus/8.html

Gen Web.

1 Singh, Upinder (2008). “A history of ancient and early

http://www.rootsweb.ancestry.com/~cansk/Finnish/NewFinla

medieval India : from the Stone Age to the 12th century”

ndSauna.html 

New Delhi: Pearson Education. 

https://en.wikipedia.org/wiki/Banya_(sauna)

https://www.britannica.com/topic/Hinduism/The-history-of-



Steam Bathing: “A Journey Through the Ages”,

http://hometoroam.blogspot.gr/2012/07/russian-banya.html

http://pilotherapia.gr/?page_id=8194&lang=el



Tijana Vujosevic, “The Soviet Banya and the Mass

«Πυμ φαλησα αδ β πβζκγ λαπ έα εαδ πκδκυμ πφ ζ έ»: efarmozetai-kai-poious-ofelei,



Wikipedia, Article: “Sweat Lodges, Risks, Physical effects.”

Bosworth, Mark. Article: “Why Finland loves saunas”, BBC-

“The Indus civilization, Important sites, Mohenjo-daro”.

New-Magazine,

https://www.britannica.com/place/India/Developments-in-

http://www.bbc.com/news/magazine-24328773

the-Ganges-basin#ref485020

- 167 -

, 01/10/2013,



Saradeth (1990). "Regular sauna bathing and the incidence

Wikipedia α

“Hanjeungmak”:

https://en.wikipedia.org/wiki/Hanjeungmak 

of common colds". Annals of Medicine. 22 (4): 225–7, http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.3109/078538990091

Article on ArchDaily: The Therme Vals / Peter Zumthor, 11/02/09 http://www.archdaily.com/13358/the-therme-vals α «Felsentherme» Thermal Bath Therme Vals,



48930 



Ernst E, Pecho E, Wirz P, Saradeth T; Pecho; Wirz;

Bender T, Nagy G, Barna I, Tefner I, Kádas E, Géher P;

https://eng.archinform.net/projekte/2555.htm

Nagy; Barna; Tefner; Kádas; Géher (July 2007). "The effect



of physical therapy on beta-endorphin levels" . Eur. J. Appl.

αφ

http://www.termasgeometricas.cl 

Physiol. 100 (4): 371–82, https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs00421-007-

Wikipedia, “Blue Lagoon (geothermal spa)”, 08/09/2017, https://en.wikipedia.org/wiki/Blue_Lagoon_(geothermal_spa)



0469-9

Blue Lagoon Iceland, “Blue Lagoon Iceland- Press Kit-



«Φδθζα δεά Ϊκυθα», https://en.wikipedia.org/wiki/Sauna

Geothermal seawater”, http://www.bluelagoon.com/about-



http://www.finlandiasauna.com/sauna-history.html

us/press-center/press-kit/



Wikipedia α



Sauna:

https://en.wikipedia.org/wiki/Sauna 

α Yangzhou.



Wikipedia α

Blue Lagoon Iceland, “Blue Lagoon Iceland- Press KitHistory”, http://www.bluelagoon.com/about-us/press-

πα

center/press-kit/



https://en.wikipedia.org/wiki/Bathing_culture_in_Yangzhou

Blue Lagoon,

"Jjimjilbang: a microcosm of Korean leisure culture". The

https://www.basalt.is/

Korea Herald. 1 April 2010. Retrieved 25 March 2017 http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20100326000444

- 168 -

Sigrídur Sigthórsdóttir, υα χ

α αφ

υ:



Geothermal, Materiality + Integration: “The Blue Lagoon”,



16/07/2011 https://mmillericeland.wordpress.com/tag/blue-

http://www.archdaily.com/214626/i-resort-a21-studio-2 

lagoon/ 

Wollaston, Sam, Ά

: “Sorry, Iceland “

resort/ 

https://www.theguardian.com/environment/2002/sep/03/ener gy.business Article on ArchDaily: “Thermal Springs Pools Poça da Dona

 



Wikipedia: “El Totumo”, 5-07-17,

Ritebook, “Mud Volcano Tizdar”, Russia, 28-02-2015,

poca-da-dona-beija-m-arquitectos

http://www.ritebook.in/2015/02/mud-volcano-tizdar-

Mairs , Jessica , Article on Dezeen: “M-Arquitectos

russia.html 

renovates and extends thermal baths on a volcanic



https://en.wikipedia.org/wiki/El_Totumo

http://www.archdaily.com/644197/thermal-springs-pools-



a21studio, “I-Resort 2010”, http://www.a21studio.com.vn/iresort-2010-20

Beija” / m-arquitectos, 20 June, 2015



Designboom, “a21studio: i resort”, https://www.designboom.com/architecture/a21studio-i-

The Guardian, 3/09-2002



ArchDaily, “I Resort / a21 studio”, 09-03-2012,

Pikrolimni Spa, «Σκ πλυ κ κλΰαθπηΫθκ εΫθ λκ

Portuguese island”, 16/06/2015

πβζκγ λαπ έαμ- υ λκγ λαπ έαμ

Wikipedia, “Nha Trang”, 22-09-2017,

Ξυζκε λα δΪ Κδζεέμ 21 ξζη απσ β Θ

https://en.wikipedia.org/wiki/Nha_Trang

http://www.pikrolimnispa.gr/

Vietnam-guide, “Thap Ba Hot Springs Centre Nha Trang



α αζεΪθδα

αζκθέεβ»,

α , « ζΪ δ; τφζα θα Ϋξ δ β Ν ελΪ

Attractions”, http://www.vietnam-guide.com/nha-

ΘΪζα

trang/attractions/thap-ba-hot-springs-centre.htm

http://special-

Vicky, “Visiting The Egg Mud Baths in Nha Trang”, 2013,

products.gr/eshop/product_info.php?products_id=357

http://vickyflipfloptravels.com/egg-mud-baths-nha-trang/

- 169 -

α... β Πδελκζέηθβ

κ Κδζεέμ!», 07-07-2015,



υ απα

υ, «Μδα ζέηθβ πκυ αθαίζτα δ… απά!»,



history-pages, «Ο αλξαδκζκΰδεσμ ξυλκμ πθ Φδζέπππθ»,

http://special-

16-04-2012, http://history-pages.blogspot.gr/2012/04/blog-

products.gr/eshop/product_info.php?products_id=357

post_16.html α



THESPROTIANEWS, « πσ ατλδκ β ζ δ κυλΰέα πθ

Ιαηα δευθ Λκυ λυθ ΢αΰδΪ αμ», 30-06-2010, post_6762.html π

α , «Ιαηα δεσμ



πα

α , « ζυεά Πδ λέαμ», 06/05/2017,

« ΰέα ΣλδΪ α Μ

κζκΰΰέκυ: Σκ εαζτ λκ πα βμ

φυ δεσμ πσλκμ Κλβθέ πθ ΚαίΪζαμ»,

Ευλυπβμ», 21/08/2011, http://tro-ma-

http://www.thermalsprings.gr/index.php/el/anatolikhs-

ktiko.blogspot.gr/2011/08/blog-post_9114.html 

makedonias-kai-thrakis/46-krinides απ υ

 φ

, «Ιαηα δεσμ πβζσμ»,

χα

α 2016, υχ

Φ Μ

υ α, «Ιζυκ Ϊπκυθκ- Ιαηα δεά ζΪ πβ

κζκΰΰέκυ», 2013, http://physiskaiousia.gr/2013-10-18-

10-33-34/iamatiki-laspi-mesologgiou/2-uncategorised.html 

http://pilotherapia.gr/?page_id=8194&lang=el 

, « ζυεΫμ Κέ λκυμ»,

https://el.wikipedia.org/wiki/ α α



, http://axiosdelta.gr/



http://thesprotia-news.blogspot.gr/2010/06/blog-

υ, «Γδα έ β ίκυ δΪ

β ζΪ πβ έθαδ

Hotel liberty, « ΰέα ΣλδΪ α Μ

κζκΰΰέκυ»,

http://hotelliberty.gr/drastiriotites.php?did=7&drastiriotita=Th

γ λαπ υ δεά. Πκτ ίλέ ε αδ κ δΪ βηκ πβζκγ λαπ υ άλδκ

ermαalwasser

βμ ΕζζΪ αμ εαδ πκδ μ α γΫθ δ μ γ λαπ τ δ», 08-10-2016,

 

http://www.mixanitouxronou.gr/giati-i-voutia-sta-laspi-ine-

α α

Dakoutros travel, «Ηφαέ

α ( α

)

δκ εαδ α

Ϋμ πβΰΫμ»,

therapeftiki-pou-vriskete-to-diasimo-pilotherapeftirio-tis-

http://www.dakoutrostravel.gr/index.php/el/boat-

elladas-ke-pies-asthenies-therapevi/

tours/boattour1.html

- 170 -



πα

α , «ΠαζαδΪ ΚαηΫθβ Θάλαμ»,

05/05/2017, https://el.wikipedia.org/wiki/ 

α, «Λβηθέα ΰβ: Ο γ λαπ υ δεσμ πβζσμ βμ

Λάηθκυ πκυ ξλβ δηκπκδκτθ αθ

βθ αλξαδσ β α πμ

φΪληαεκ», 19.06.2017, http://www.limnosfm100.gr/limnos/item/27862-limnia-gi-otherapeftikos-pilos-tis-limnou-pou-xrisimopoioyntan-stinarxaiotita-os-farmako-photos.html α



α - υ

, «Ιαηα δεΪ Λκυ λΪ –

Κυζζάθβμ (΢τθ κηκ δ κλδεσ)», 2017, http://www.andravidakillini.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=69 &Itemid=78 α



α - υ

Κυζζάθβμ (Σκπκγ

, «Ιαηα δεΪ Λκυ λΪ –

έα – Π λδΰλαφά)», 2017,

http://www.andravidakillini.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=69 &Itemid=78 α



α - υ

, «Ιαηα δεΪ Λκυ λΪ –

Κυζζάθβμ», 2017, http://www.andravidakillini.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=69 &Itemid

- 171 -



 



 



δεσθα 14: Σκ α εζβπδ έκ βθ Κπ. Σσπκμ έα βμ εαδ ζα λ έαμ. Όππμ σζκδ κδ ζα λ υ δεκέ ξυλκδ βθ αλξαέα ζζΪ α, β κπκγ έα εαδ β τθ β η κθ π λδίΪζζκθ α ξυλκ ά αθ δ υζζδαεά. (Πβΰά: http://www.kos.gr/el/sights/SitePages/view.aspx?nID=19) δεσθα 15: γζβ άμ αφαδλ έ κθ ΰζκδσ η βθ ΢ ζ ΰΰέ α. (Πβΰά: http://erevnw.blogspot.gr/2015/03/blog-post_3.html) δεσθα 16: ικθκη λδεσ Λκυ λδευθ ΰεα α Ϊ πθ βθ Πκηπβέα. (Πβΰά: http://paidio.blogspot.gr/2011/09/blogpost_9161.html) δεσθα 17: αζαθ έκ τ λπθ ζζβθδ δευθ ξλσθπθ βθ λξαέα ΰκλΪ Θ αζκθέεβμ. (Πβΰά: http://www.mixanitouxronou.gr) δεσθα 18: π δεσθδ β κυ αζαθ έκυ βθ ΰκλΪ βμ Θ αζκθέεβμ. (Πβΰά: http://toperivallon.gr/lovesalonica/) δεσθα 19: δΪ αιβ ξυλπθ υπδεσ λπηαρεσ ζκυ λσ. (Πβΰά: Καζζδαθ Ϊ γβθΪ, «Η δ κλέα πθ Spa απσ βθ αλξαδσ β α πμ άη λα», γάθα 2009, ζ.18) δεσθα 20: Apodyterium α ε θ λδεΪ λπηαρεΪ ζκυ λΪ κυ Herculaneum (Πβΰά: Καζζδαθ Ϊ γβθΪ, «Η δ κλέα πθ Spa απσ βθ αλξαδσ β α πμ άη λα», ζ.14) δεσθα 21: λξαέα Ρπηαρεά Frigidarium (ελτα ζκυ λΪ), Πκηπβέα (Πβΰά: https://gr.depositphotos.com/83319896/stock-photo-ancientroman-frigidarium.html)



- 173 -

δεσθα 22: Φβφδ π σ απΫ κυ πκυ παλδ Ϊθ δ αΰδκθΪλ μ εαδ τξ αδ «Καζσ ΜπΪθδκ» κυμ ζκυση θκυμ, Πκηπβέα. (Πβΰά: Καζζδαθ Ϊ γβθΪ, «Η δ κλέα πθ Spa απσ βθ αλξαδσ β α πμ άη λα», γάθα 2009, ζ.15) δεσθα 23:Tepidarium α ε θ λδεΪ λπηαρεΪ ζκυ λΪ κυ Herculaneum. (Πβΰά: http://www.gettyimages.com/detail/news-photo/thetepidarium-with-the-main-bath-of-the-suburban-baths-innews-photo/143051941#the-tepidarium-with-the-main-bathof-the-suburban-baths-in-campania-picture-id143051941) δεσθα 24: Caldarium κ Forum Thermae βμ Πκηπβέαμ. (Πβΰά: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Forum_Baths,_the_ apse_of_the_caldarium_(hot_bath_room)_containing_a_labr um_or_(marble_basin),_Pompeii_(14832295629).jpg) δεσθα 25: ικθκη λδεά απ δεσθδ β πθ ζκυ λυθ Caracalla (Terme di Caracalla). Υ δ ηΫθα η αιτ πθ υθ 212-217 η.Υ. ά αθ α τ λα ηΫΰ γκμ ζκυ λΪ βθ αλξαέα Ρυηβ. (Πβΰά: https://s-media-cacheak0.pinimg.com/736x/a0/56/6f/a0566f4b8badcffec8c5f33a4c f93a42--nova-roma-roman-architecture.jpg) δεσθα 26: ικθκη λδεά κηά κυ ηκθα βλδαεκτ ζκυ λκτ βμ Μκθάμ Παθαΰέαμ λί θκ Ϊζ δ. (Πβΰά: ζΫθβ Καθ Ϊεβ, ΟγπηαθδεΪ Λκυ λΪ κθ ζζα δεσ Υυλκ, ζ. 37)



 



δεσθα 27: Άπκοβ πθ υπκεατ πθ βθ κπκέα φαέθκθ αδ κδ υζέ εκδ Pilae. (Πβΰά: Καζζδαθ Ϊ γβθΪ, «Η δ κλέα πθ Spa απσ βθ αλξαδσ β α πμ άη λα», γάθα 2009, ζ.17) δεσθα 28: Praefurnium: Η έα βθ κπκέα ΰέθκθ αθ κδ εατ δμ ΰδα β γΫληαθ β πθ ζκυ λδευθ πηα έπθ. (Πβΰά: Καζζδαθ Ϊ γβθΪ, «Η δ κλέα πθ Spa απσ βθ αλξαδσ β α πμ άη λα», γάθα 2009, ζ.17) δεσθ μ 29, 30: Η ζ δ κυλΰέα πθ υπκεατ πθ δμ λπηαρεΫμ γΫλη μ. (Πβΰά: ζΫθβ Καθ Ϊεβ, ΟγπηαθδεΪ Λκυ λΪ κθ ζζα δεσ Υυλκ, ζ. 26) δεσθα 31: θαπαλΪ α β βμ εα α ε υάμ θσμ Caldarium. (Πβΰά: ζΫθβ Καθ Ϊεβ, ΟγπηαθδεΪ Λκυ λΪ κθ ζζα δεσ Υυλκ, ζ. 27) δεσθα 32: Λκυ λσ ΢πΪλ βμ. ΚΪ κοβ δ κΰ έκυ εαδ βμ Ϊγηβμ πθ υπκεατ πθ (πβΰά: ζΫθβ Καθ Ϊεβ, ΟγπηαθδεΪ Λκυ λΪ κθ ζζα δεσ Υυλκ, ζ.34) δεσθα 33: ΚΪ κοβ πθ Λκυ λυθ Παλαηυγέαμ. (Πβΰά: www.paramythia-online.gr) δεσθα 34: υααθ δθσμ Λκυ άλαμ πκζζπθέαμ. (Πβΰά: http://villagesnews.blogspot.gr/2010/03/blogpost_1650.html) δεσθα 35: Ξτζδθκμ ζκυ άλαμ ηΫ α εβθά εαδ κ ζκυ λκθσηκμ. Η πλυ β ηκλφά ζκυ λδεάμ ΰεα Ϊ α βμ βθ π λέκ κ κυ Μ αέπθα. (Πβΰά: www.larsdatter.com)



 



- 174 -

δεσθα 36: Coradus Gesnerus. Σκ Ι λσ Λκυ λσ πθ φ πξυθ εαδ πθ α γ θυθ. Ξυζκΰλαφέα απσ κ τΰΰλαηηα ‘‘De Thermis Germanicis’’, 1553. (Πβΰά: Ξ. ΢εαλπδΪ- Υσδπ ζ, Λκυ λκγ λαπ έα εαδ θαουξά, Ι κλδεά ιΫζδιβ πθ ζκυ λυθ, ζ. 31) δεσθα 37: Σα ζκυ λδεΪ ε έ ηα α ά αθ έ ηκθΪ, ζ δ κυλΰυθ αμ δα κξδεΪ ΰδα α τκ φτζα, έ δΫγ αθ τκ ηάηα α, σπκυ κ αθ λδεσ υπ λ λκτ ηΫΰ γκμ εαδ δαεσ ηβ β. (Πβΰά: http://www.ethnos.gr/koinonia/arthro/ta_afantasta_mystiria_t on_othomanikon_xamam_stin_ellada-2128765/) δεσθα 38 : “La grande piscine de Brousse “ (1885), πέθαεαμ κυ Jean-Léon Gérôme (1824-1904). (Πβΰά: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:JeanL%C3%A9on_G%C3%A9r%C3%B4me_007.jpg) δεσθα 39: ΓαζΫθ α μ εαδ λτ β. (Πβΰά: ζΫθβ Καθ Ϊεβ, ΟγπηαθδεΪ Λκυ λΪ κθ ζζα δεσ Υυλκ, ζ. 78) δεσθα 40: Πλσ γ μ π λδπκδά δμ πΫλαθ βμ ζκυ λδεάμ δα δεα έαμ. (Πβΰά: http://4.bp.blogspot.com/ElQUzS_SqoM/UxKhzGxlGI/AAAAAAAAO3U/tlFJyqXFqnw/s1600/547325_14 2145339305320_1495061677_n.jpg) δεσθα 41: ΚΪ κοβ κυ βησ δκυ ζκυ λκτ ‘‘Cinili Hamama’’ (17κμ αδυθαμ η.Υ.), βθ Κπθ αθ δθκτπκζβ. (Πβΰά: ζΫθβ Καθ Ϊεβ, ΟγπηαθδεΪ Λκυ λΪ κθ ζζα δεσ Υυλκ, ζ. 99)



δεσθα 42: πκ υ άλδκ Σκτλεδεκ Λκυ λσ. (Πβΰά: ζΫθβ Καθ Ϊεβ, ΟγπηαθδεΪ Λκυ λΪ κθ ζζα δεσ Υυλκ, ζ. 49) δεσθα 43: Η «ΠΫ λα κυ Οηφαζκτ» κ ΢δ ααεζέε. (Πβΰά: http://www.ethnos.gr/koinonia/arthro/ta_afantasta_mystiria_t on_othomanikon_xamam_stin_ellada-2128765/) δεσθα 44: ΚΪ κοβ «Μπ ά ΥαηΪη», δΪ αιβ τπκυ . (Πβΰά: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e /THES-Bey_Hamam_plan.jpg/250px-THESBey_Hamam_plan.jpg, η πλκ ππδεά π ι λΰα έα) δεσθα 45: π λδεσμ ξυλκμ ξαηΪη εαδ Ϊπκοβ πθ αθκδΰηΪ πθ κυ λκτζκυ. (Πβΰά: https://eistinpolin.files.wordpress.com/2010/08/cf83ceaccf81 cf89cf83ceb70007.jpg) δεσθα 46: Φπ κΰλαφέα κυ ΥαηΪη Πα λυθ πλδθ βθ απκεα Ϊ α β κυ. (Πβΰά: http://www.thebest.gr/news/index/viewStory/317404) δεσθ μ 47,48: ΢ξΫ δα Λκυ λυθ κ Margaretenbad, κυ απΫ β 1870 εαδ κ Bad Ragaz, ζί έα (Πβΰά: Ξ. ΢εαλπδΪ- Υσδπ ζ, Λκυ λκγ λαπ έα εαδ θαουξά, Ι κλδεά ιΫζδιβ πθ ζκυ λυθ, ζ. 58 εαδ 61 αθ έ κδξα). δεσθα 49: Όοβ Λκυ λυθ κ Salzburg. (Πβΰά: Ξ. ΢εαλπδΪΥσδπ ζ, Λκυ λκγ λαπ έα εαδ θαουξά, Ι κλδεά ιΫζδιβ πθ ζκυ λυθ, ζ. 56) δεσθα 50: Szechenyi Bath, κυ απΫ β (1913). (Πβΰά: http://i.huffpost.com/gen/2834096/thumbs/s-BUDAPESTlarge640.jpg)



 



  

- 175 -

δεσθα 51: ΚΪ κοβ Λκυ λυθ κ Nauheim,1909. Γλαηηδεά δΪ αιβ. Γλαηηδεά δΪ αιβ (Πβΰά: Ξ. ΢εαλπδΪ- Υσδπ ζ, Λκυ λκγ λαπ έα εαδ θαουξά, Ι κλδεά ιΫζδιβ πθ ζκυ λυθ, ζ.70) δεσθα 52: ΚΪ κοβ Λκυ λυθ κ Bad Aachen, 1907. Π λέε θ λβ δΪ αιβ ΰτλπ απσ αέγλδα. (Πβΰά: Ξ. ΢εαλπδΪΥσδπ ζ, Λκυ λκγ λαπ έα εαδ θαουξά, Ι κλδεά ιΫζδιβ πθ ζκυ λυθ, ζ.71) δεσθα 53: Καζτία Φδθζαθ δεάμ Sauna. (Πβΰά: http://www.apartmenttherapy.com) δεσθα 54: ΜΫ α β Sauna. Σκ υζδεσ πκυ ευλδαλξ έ ιυπβλ υθ αμ β κηά, βθ πέπζπ β εαδ β δαεσ ηβ β έθαδ κ ιτζκ. (Πβΰά: https://www.grandsal.com) δεσθα 55: Πέθαεαμ πκυ απ δεκθέα δ ηέα Sauna εαπθκτ κυ Φδζαθ κτ απΰλΪφκυ Gallen Kallela (1865-1931). Η Ϋθ κθβ παλκυ έα κυ ηατλκυ ξλυηα κμ κφ έζ αδ βθ ΰ ΰκθσμ σ δ κ εαπθσμ εα αεΪγ αδ α Ϋπδπζα εαδ κυμ κέξκυμ, αφκτ θ υπΪλξ δ εαπθκ σξκμ θα κθ απκίΪζ δ. (Πβΰά: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/11/Gallen -Kallela_Sauna_interior.jpg) δεσθα 56: π λδεά Ϊπκοβ ηέαμ Sauna φπ δΪμ. (Πβΰά: http://www.el-directorio.org) δεσθα 57: Ηζ ε λδεά Sauna. (Πβΰά: https://selector.com/au/products/electric-sauna-heaters) δεσθα 58: “Μέσα σε ένα ρώσ ο banya” Πέθαεαμ κυ Ρυ κυ απΰλΪφκυ Vitaly Gavrilovich Tikhov (1876 – 1939). (Πβΰά: http://www.artnet.com/artists/)



  

 

δεσθα 59: λδ λΪ βμ φπ κΰλαφέαμ ίλέ ε αδ κ πλκ α υ δεσ σξδθκ εαπ ζΪεδ. ΢ κ εΫθ λκ Ϋθαμ ιτζδθκμ εκυίΪμ εαδ β εκυ Ϊζα πκυ ξλβ δηκπκδκτθ αδ ΰδα θα λέικυθ κδ ζκυση θκδ κ θ λσ βθ πτλδθβ έα. λδ λΪ ίλέ εκθ αδ α Venik, βζα ά κδ αηπδΫμ απσ απκιβλαηΫθα εζα δΪ. (Πβΰά: https://www.inyourpocket.com) δεσθα 60: ΚΪ κοβ θσμ λπ δεκτ Banya. Η ετλδα έ κ κμ ίλέ ε αδ αλδ λΪ κ ε έλδκ, β κπκέα κ βΰ έ βθ αέγκυ α υπκ κξάμ κ Predbannik. Σκ Parilka ίλέ ε αδ κ θ δΪη κ πηΪ δκ, θυ κδ ίκβγβ δεΫμ ζ δ κυλΰέ μ (wc, θ κυζΪπα) κπκγ κτθ αδ κ ζ υ αέκ πηΪ δκ ιδΪ. (Πβΰά: http://www.lesliards.com) δεσθ μ 61,62: π λδεά δαησλφπ β πθ Banya. (Πβΰά: http://619.com.ua) δεσθα 63: π λδεά Άπκοβ θσμ Chernaia Banya. (Πβΰά: http://oldeuropeanculture.blogspot.gr/2017/01/banya.html) δεσθα 64: ΢ξΫ δκ θσμ Pokhodnaya Banya. ΢ κ ξΫ δκ φαέθ αδ β εα α ε υά βμ εβθάμ, εαγυμ έθαδ ηφαθάμ κ ιτζδθκμ ε ζ σμ πκυ βθ βλέα δ. ΢ α αλδ λΪ έθαδ κ Predbannik, κ εΫθ λκ κ Parilka , α ιδΪ « κ εαηέθδ», βζα ά β πτλδθβ έα. (Πβΰά: http://brief-obozrenie.ru) δεσθα 65: Pokhodnaya Banya η εΪζυοβ απσ κπδεά ίζΪ β β. (Πβΰά: http://oldeuropeanculture.blogspot.gr) δεσθα 66: ιπ λδεά Ϊπκοβ θσμ Sweat Lodge. (Πβΰά: http://www.ontarioarchitecture.com)



 



- 176 -

δεσθα 67: Φπ κΰλαφέα κυ 19κυ αδυθα βθ κπκέα φαέθ αδ κ ιτζδθκμ ε ζ σμ βμ εαζτίαμ. (Πβΰά: https://smediacacheak0.pinimg.com/originals/c9/03/9c/c903 9cc8b471e7218ebf7083a53f080a.jpg) δεσθα 68: Κα α ε υα δεσ δΪΰλαηηα. (Πβΰά: https://www.behance.net) δεσθα 69: θαπαλΪ α β θσμ Temazcal κθ ίδίζέκευ δεα Magliabecchi πθ α Ϋεπθ. (Πβΰά: https://en.wikipedia.org/wiki/Temazcal) δεσθα 70: ΢ κ π λδεσ θσμ Temazcal υπΪλξκυθ εαγέ ηα α ΰτλπ απσ β φπ δΪ. Η γκζπ ά κηά υθ υα ησ η α εα α ε υα δεΪ υζδεΪ δαφυζΪ κυθ βθ υοβζά γ ληκελα έα θ σμ. (Πβΰά: https://www.newyorkpilates.com/product/mayan-sweatlodge/) δεσθ μ 71,72: Η εα α ε υά εαδ ιπ λδεά Ϊπκοβ θσμ Temazcal. (Πβΰά: http://zubuya.blogspot.gr/2010/10/temazcal-de-barro.html) δεσθα 73: Σκ Dogo Onsen βθ π λδκξά Ehime κυ θβ δκτ Shikoku βμ Ιαππθέαμ. έθαδ κ πλυ κ εα αΰ ΰλαηηΫθκ onsen, η βθ πλυ β αθαφκλΪ αυ σ θα ΰέθ αδ κ 712ηΥ. (Πβΰά: https://en.wikipedia.org/wiki/D%C5%8Dgo_Onsen) δεσθ μ 74,75: Άπκοβ η λδευμ ΰααση θβμ ιπ λδεά πδ έθαμ κ Kurokawa Onsen εαδ ΠΫ λδθκ π λδεσ ζκυ λσ η Ϊθκδΰηα πκυ πλκ φΫλ δ κπ δεά φυΰά κθ εα Ϊφυ κ ιπ λδεσ ξυλκ. (Πβΰά: www.sanga-ryokan.com)

 

  

   

δεσθα 76: ικθκη λδεά δΪ αιβ θσμ Onsen (Πβΰά: www.holidaythai.com) δεσθα 77: π λδεά Άπκοβ θσμ Sentō. (Πβΰά: https://i.pinimg.com/564x/c7/c2/eb/c7c2eb1788aaaf386a02e 5d167d4b5c3.jpg) δεσθ μ 78,79: ΣυπδεΫμ εα σο δμ Sento. (Πβΰά: www.sento gamer-printshop.com) δεσθα 80: Συπδεά έ κ κμ θσμ α δεκτ Sentō. (Πβΰά: https://ainoko.files.wordpress.com) δεσθα 81: Καλ πκ Ϊζ πκυ απ δεκθέα δ Ϋθα παλα κ δαεσ εδθΫαδεκ βησ δκ ζκυ λσ. (Πβΰά: https://www.researchgate.net/profile/Tu_Huynh5/publication/ 238635549/figure/fig1/AS:393146350489620@1470744802 595/Figure-3-%27%27On-the-Rand-Chinese-BathHouse%27%27-Colored-print-Braune-LevyJohannesburg.ppm) δεσθα 82: Παλα κ δαεσ Hanjeungmak (Πβΰά: https://www.tripadvisor.com) δεσθα 83: π δεσθδ β Hanjeungmak (Πβΰά: http://ryetour.net/korea/cheonjiyeon/) δεσθα 84: “Hammam” (2015), Πέθαεαμ κυ Baqer Al-Shaikh (1975). (Πβΰά: https://artscoops.com/each-art/1050/Hamam) δεσθα 85: ΚΪγ ξλσθκ ξδζδΪ μ πδ κέ κυ Ιθ κυδ ηκτ υλλΫκυθ ΰδα θα υζκΰβγκτθ απσ α θ λΪ κυ πκ αηκτ ΓΪΰΰβ. (Πβΰά:http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/indi a/9799882/Millions-of-Hindus-plunge-into-Ganges-River-inIndia-to-wash-away-their-sins.html)



- 177 -

δεσθα 86: Πέθαεαμ κυ Richard Packo πκυ αθαπαλδ Ϊ Ϋθα Sweat Lodge βθ πθ υηα δεά κυ δΪ α β. (Πβΰά:http://www.villagesurrey.ca/event/community-sweatlodge-2/) δεσθα 87: Hammam, ξαλαε βλδ δεσ παλΪ δΰηα ζκυ λδευθ ΰεα α Ϊ πθ πκυ απκ ζκτθ, η αιτ πθ Ϊζζπθ, εαδ ξυλκυμ εκδθπθδεκπκέβ βμ. (Πβΰά:http://c8.alamy.com/comp/A7FPJ3/turkish-bathistanbul-turkey-A7FPJ3.jpg) δεσθα 88: Σκ ία σ φυ ηΫθκ υηα θυθ δ κ γαηηΫθκ ε έλδκ η κ υπΪλξκθ φυ δεσ κπέκ εαδ απκεαζτπ δ β κηά κυ. (Πβΰά:http://www.subtilitas.site/image/16134295278#_=_) δεσθα 89: Σλδ δΪ α β απ δεσθδ β πθ ζκυ λυθ: υηα εαδ π λδεκέ ξυλκδ. (Πβΰά:http://farm3.static.flickr.com/2727/4082559441_fd9be 7ddb1_o.jpg) δεσθα 90: Κα α ε υα δεά αθΪζυ β πθ αληυθ δα κζάμ απσ βθ αλξδ Ϋε κθα Να αζέα ΜυζπθΪεβ. (Πβΰά: http://www.nataliamylonaki.com) δεσθ μ 91,92: ιπ λδεά εαδ π λδεά Ϊπκοβ πθ ζκυ λυθ. Φπ κΰλαφέ μ κυ Fernando Guerra. (Πβΰά: http://www.archdaily.com/798360/peter-zumthors-thermevals-through-the-lens-of-fernando-guerra)



 



δεσθα 93: Υυλκμ ξαζΪλπ βμ εαδ γΫαμ. Σκ η ΰΪζκ υαζκ Ϊ δκ ΰέθ αδ ηδα η ΰΪζβ κπ δεά φυΰά ΰδα γαυηα ησ κυ φυ δεκτ κπέκυ. © Fernando Guerra. (Πβΰά: http://www.archdaily.com/798360/peter-zumthors-thermevals-through-the-lens-of-fernando-guerra) δεσθα 94: Λκυ λσ πκυ ι φ τΰ δ απσ κ «ηπλκυ Ϊζ» ηκ έίκ κυ υπσζκδπκυ υΰελκ άηα κμ η α γ ληΪ ξλυηα α κυ φπ δ ηκτ εαδ κυ κέξκυ. (Πβΰά: http://www.santaeulalia.com/wp/wpcontent/uploads/2011/05/Captura-de-pantalla-2011-01-28-alas-16.14.03.jpg) δεσθα 95: Ο δΪ λκηκμ βμ δ σ κυ. © Fernando Guerra. (Πβΰά:http://profesionpeligrosa.blogspot.gr/2011/07/thinkingpeter-zumthor.html) δεσθα 96: π λδεά Ϊπκοβ πθ ζκυ λυθ: Οδ «φπ δθΫμ ξδ ηΫμ» δ Ϊΰκυθ ουξλσ φπμ κθ π λδεσ ξυλκ. ©Fernando Guerra. (Πβΰά:http://www.archdaily.com/13358/the-therme-vals) δεσθα 97: Άπκοβ βμ ιπ λδεάμ Πδ έθαμ κυ Therme Vals. (Πβΰά: http://www.archdaily.com/13358/the-therme-vals) δεσθ μ 98,99: π λδεΫμ απσο δμ. Οδ φδΰκτλ μ πθ ζκυση θπθ αθ αθαεζυθ αδ κ υΰλσ Ϊπ κ. © Fernando Guerra. (Πβΰά: http://www.archdaily.com/798360/peterzumthors-therme-vals-through-the-lens-of-fernando-guerra) δεσθα 100: Η γΫα κυ ίκυθκτ απσ βθ ιπ λδεά πδ έθα. (Πβΰά: http://www.archdaily.com/13358/the-therme-vals)



- 178 -

δεσθα 101: Φδΰκτλ μ ζκυση θπθ βθ κηδξζυ β ιπ λδεά πδ έθα. © Fernando Guerra. (Πβΰά:http://www.archdaily.com/798360/peter-zumthorstherme-vals-through-the-lens-of-fernando-guerra) δεσθα 102: Ν κυμ ΰδα εα αδκθδ ησ βθ ιπ λδεά πδ έθα. © Fernando Guerra. (Πβΰά:http://www.archdaily.com/798360/peter-zumthorstherme-vals-through-the-lens-of-fernando-guerra) δεσθα 103: Άπκοβ πθ ζκυ λυθ απσ οβζΪ. (Πβΰά:http://www.archdaily.com/579931/termasgeometricas-hot-springs-complex-german-del-sol) δεσθα 104: Πδ έθα η εδσ εδ. (Πβΰά:http://www.archdaily.com/579931/termasgeometricas-hot-springs-complex-german-del-sol) δεσθα 105: Master Plan. (Πβΰά: http://www.archdaily.com/579931/termas-geometricas-hotsprings-complex-german-del-sol, η πλκ ππδεά π ι λΰα έα) δεσθα 106: Έιπ απσ κ "Quincho"… (Πβΰά: http://www.disenoarquitectura.cl/termas-geometricasgerman-del-sol/) δεσθα 107: Οδ ιτζδθκδ δΪ λκηκδ αεκζκυγκτθ β λκά εαδ κ ξάηα κυ πκ αηκτ. (Πβΰά:http://www.archdaily.com/579931/termasgeometricas-hot-springs-complex-german-del-sol) δεσθα 108: ΚΪ κοβ κυ υΰε ελδηΫθκυ ηάηα κμ. (Πβΰά:http://www.archdaily.com/579931/termasgeometricas-hot-springs-complex-german-del-sol)



δεσθα 109: Σα πΫ λδθα εβλκπάΰδα δ υεκζτθκυθ βθ πλσ ία β β θτξ α φπ έακθ αμ δαελδ δεΪ κυμ ιτζδθκυμ δα λσηκυμ. (Πβΰά:http://www.archdaily.com/579931/termasgeometricas-hot-springs-complex-german-del-sol) δεσθα 110: Σκ Ϋζκμ βμ ζκυ λδεάμ δα λκηάμ κυμ εα αλλΪε μ. (Πβΰά: http://tectonicablog.com/wpcontent/uploads/2010/03/01_DSC05483.jpg) δεσθα 111: Ξτζδθκμ πζάθαμ η αφκλΪμ θ λκτ εαδ πδ έθα. (Πβΰά:https://i.pinimg.com/originals/73/16/4c/73164c9e3010 63e1f4400bf803ee18c1.jpg εαδ http://www.termasgeometricas.cl) δεσθα 112: Ο ξ δα ησμ πθ ζκυ λυθ α εαγδ Ϊ εκηηΪ δ κυ φυ δεκτ κυμ π λδίΪζζκθ κμ. (Πβΰά:http://www.archdaily.com/579931/termasgeometricas-hot-springs-complex-german-del-sol) δεσθα 113: Σκ κηδξζυ μ κπέκ δμ Termas Geometricas πκυ η κ ηυ άλδσ κυ πλκεαζ έ θα κ ι λ υθά δμ. (Πβΰά:ryokan.com/ryokan/takaragawa-onsenosenkaku_minakami_gunma_tokyo-suburbs.html) δεσθα 114: Takaragawa. Onsen. (Πβΰά: http://selectedryokan.com/ryokan/takaragawa-onsenosenkaku_minakami_gunma_tokyo-suburbs.html)



- 179 -

δεσθα 115: ΢ξ δΪΰλαηηα βμ λκάμ κυ γ λαπ υ δεκτ θ λκτ απσ κ υπΫ αφκμ βθ πδφΪθ δα βμ ΰβμ. Η π ι λΰα έα κυ ΰ πγ ληδεκτ θ λκτ ΰέθ αδ δμ δ δεΪ ξ δα ηΫθ μ ΰεα α Ϊ δμ κυ υΰελκ άηα κμ, πκυ ίλέ εκθ αδ α αθα κζδεΪ. (Πβΰά:https://www.dwell.com/collection/architecture0aa1703d) δεσθα 116: Ξτζδθβ δα λκηά β Blue Lagoon. (Πβΰά: https://guidetoiceland.is/book-holiday-trips/7-day-self-drivetour-lake-myvatn-and-the-north) δεσθα 117: Σκ υπΪλξπθ υΰελσ βηα κυ Blue Lagoon ( ιδΪ) η βθ η ζζκθ δεά κυ πΫε α β (αλδ λΪ). (Πβΰά: http://www.bluelagoon.com/plan-your-visit/we-are-growing/) δεσθα 118: Σκ υηα, η βθ πδεΪζυοβ κυ απσ ξαζέεδ, εαδ κ ίλαξυ μ κπέκ κθ κλέακθ α. Η υ εκζέα θα ι ξπλέ δ εαθ έμ κ υηα απσ κ κπέκ απκ δεθτ δ βθ Ϊλ δα Ϋθ αιβ κυ ε δλέκυ κθ ξυλκ ηΫ α απσ α υζδεΪ πκυ κ απαλ έακυθ. (Πβΰά:https://mmillericeland.wordpress.com/tag/bluelagoon/) δεσθα 119: Οδ γ ληαδθση θ μ πδ έθ μ εαδ α ε έλδα κ ίΪγκμ. (Πβΰά:http://www.travelzoo.com/uk/blog/48-hours-inreykjavik/) δεσθα 120: π λδεσ ηάηα κυ δα κλέκυ, σπκυ κ ίΪγκμ φαέθ αδ εαδ κ κέξκμ απσ ζΪία, θ αΰηΫθκμ Ϊοκΰα β δαεσ ηβ β κυ ξυλκυ. (Πβΰά: https://landlopers.com/)



δεσθα 121: Σηάηα κυ ζκυ λδεκτ υΰελκ άηα κμ Blue Lagoon. Η πδζκΰά πθ κπδευθ υζδευθ Ϋξ δ πμ κπ δεσ απκ Ϋζ ηα κ αληκθδεσ « Ϋ δηκ» βθ αλξδ ε κθδεά κηάμ η κ φυ δεσ βμ π λδίΪζζκθ. (Πβΰά: https://plus.google.com/photos/photo/117067153241498460 744/6326575142382967938) δεσθα 122: Άπκοβ βμ εαφ Ϋλδαμ. ΢ α ιδΪ κ κέξκμ απσ κτίζα ζΪίαμ εαδ βθ κλκφά η αζζδεά άλδιβ η ιτζδθβ πδεΪζυοβ. (Πβΰά:https://mmillericeland.wordpress.com/tag/bluelagoon/) δεσθα 123: Υυλκμ ξαζΪλπ βμ η γΫα, βθ εαφ Ϋλδα κυ υΰελκ άηα κμ. (Πβΰά:http://www.theinspiredhostess.com/travel/15-tips-forvisiting-the-blue-lagoon) δεσθα 124: Μ αζζδεσ πζΫΰηα β ααηαλέα εαδ ιΪΰπθα η αζζδεΪ κδξ έα β πΫθ υ β βμ κλκφάμ. (Πβΰά:http://www.somebits.com/weblog/culture/travel/icelan d.html) δεσθα 125: Bar, εα α ε υα ηΫθκ απσ ευλσ ηα εαδ ιτζκ, ηΫ α κθ ξυλκ βμ ζδηθκγΪζα αμ πκυ ιυπβλ έ κυμ ζκυση θκυμ. (Πβΰά: http://www.pandatrot.com/iceland-andthe-blue-lagoon/)



- 180 -

δεσθα 126: Σηάηα κυ Ξ θκ κξ έκυ. Η ιτζδθβ πΫθ υ β, α ιτζδθα εκυφυηα α εαδ β ΰελδ απσξλπ β βμ πζΪεαμ υθ υΪακθ αδ πδ υξβηΫθα η κ ίλαξυ μ βφαδ δκΰ θΫμ κπέκ. (Πβΰά:https://www.tripadvisor.co.uk/ShowUserReviewsg608874-d643977-r139372351-Silica_HotelGrindavik_Reykjanes_Peninsula.html) δεσθα 127: Θ ληαδθση θβ πδ έθα κ ι θκ κξ έκυ. Παλα βλκτη υθκξά η αιτ πθ αλξδ ε κθδευθ κηυθ εαγυμ κ εκτλκ ξλυηα πθ σο πθ έθ δ βθ ο υ αέ γβ β ππμ « θυθ αδ» η κ ίλαξυ β ζκφέ εκ, θυ εαδ υ κ Ϊπ κ πκυ π λδίΪζζ δ βθ πδ έθα έθαδ ιτζδθκ. (Πβΰά:https://www.tripadvisor.co.uk/ShowUserReviewsg608874-d643977-r139372351-Silica_HotelGrindavik_Reykjanes_Peninsula.html) δεσθα 128: Master Plan: Ο πκ αησμ δαπ λθΪ εαδ κλέα δ β τθγ β. Οδ εδθά δμ ΰέθκθ αδ παλΪζζβζα αυ σθ ιτζδθ μ δα λκηΫμ τπκυ “Deck”. (Πβΰά:http://www.archdaily.com/644197/thermal-springspools-poca-da-dona-beija-m-arquitectos) δεσθα 129: Η υπκ κξά κυ Thermal Springs Pools Poça Da Dona Beija. © Paulo Goulart (Πβΰά:https://peloscaminhosdomundo.wordpress.com/2015/ 09/29/poca-da-dona-beija-nas-furnas/)



δεσθα 130: Η αζζαΰά κυ ξλυηα κμ κυ ία Ϊζ β απσ ΰελδ πκλ κεαζέ, ζσΰπ κυ δαηα δεκτ θ λκτ. (Πβΰά:https://www.tripadvisor.co.nz/LocationPhotoDirectLink -g1190881-d2331746-i136916129-Poca_Da_Dona_BeijaFurnas_Povoacao_Sao_Miguel_Azores.html) δεσθα 131: Η π λέφλαιβ κυ ζκυ λδεκτ υΰελκ άηα κμ. © Paulo Goulart. (Πβΰά:http://www.archdaily.com/644197/thermal-springspools-poca-da-dona-beija-m-arquitectos) δεσθα 132: Μέα απσ δμ πδ έθ μ εαδ β ΰΫφυλα πκυ βθ θυθ δ η βθ ετλδα δα λκηά εαδ κ ε έλδκ βμ υπκ κξάμ αθ έ κδξα. ΢ κ ίΪγκμ ιδΪ δαελέθ αδ - ζΪξδ α- β υπκ κξά. © Paulo Goulart. (Πβΰά:http://www.archdaily.com/644197/thermal-springspools-poca-da-dona-beija-m-arquitectos) δεσθα 133: Η ΰΫφυλα θυθ δ δμ τκ σξγ μ εαδ ηέα απσ δμ πδ έθ μ. © Paulo Goulart (Πβΰά:https://peloscaminhosdomundo.wordpress.com/2015/ 09/29/poca-da-dona-beija-nas-furnas/) δεσθα 134: Σα θ λΪ πκυ υπ λξ δζέακυθ πδ λΫφκυθ κθ πκ αησ. Θα ηπκλκτ αη αυγαέλ α θα πκτη ππμ κδ πδ έθ μ απκ ζκτθ Ϋθα πδπζΫκθ –αεσηα εαδ αθ έθαδ ξθβ σ- λυΪεδ κυ. © Paulo Goulart (Πβΰά:http://www.archdaily.com/644197/thermal-springspools-poca-da-dona-beija-m-arquitectos) δεσθα 135: Σα Λκυ λΪ Λαΰεα Ϊ, 1929. (Πβΰά: http://history-pages.blogspot.gr/2012/02/15.html)

 



  



- 181 -

δεσθα 136: Ο ίυααθ δθσμ Λκυ άλαμ κυ Λαΰεα Ϊ ιπ λδεΪ, σππμ έθαδ άη λα. (Πβΰά: www.loutralagada.gr) δεσθα 137: ΚΪ κοβ Ι κΰ έκυ, Λκυ λΪ Λαΰεα Ϊ. (Πβΰά: δπζπηα δεά λΰα έα Υλδ έθαμ Παπαευ α, θαίΪγηδ β εαδ ε υΰξλκθδ ησμ πθ δαηα δευθ ΰεα α Ϊ πθ κ Λαΰεα Ϊ Θ αζκθέεβμ, Φ ίλκυΪλδκμ 2010) δεσθα 138: Φυ δεσμ Λκυ άλαμ Ιαηα δευθ θ λυθ εκθ Ϊ κθ εα αλλΪε β, λδ αέα. (Πβΰά: http://back-to-nature.gr/wpcontent/uploads/2015/03/pozar.jpg) δεσθα 139: Η πδ έθα κθ ξυλκ κυ αθαουε άλδκυ πθ Λκυ λυθ Πσααλ. (Πβΰά:http://www.loutrapozar.gr/listings/natural-cafe/) δεσθα 140: Ι δπ δεσ ζκυ λσ κ υΰελσ βηα πθ Λκυ λυθ Πσααλ. (Πβΰά: Πλκ ππδεά φπ κΰλαφέα) δεσθα 141: Η πσζβ Nha Trang. (Πβΰά: http://lvptravel.com/ nhatrang-tours_35/Sai-gon-Da-lat-nha-trang_1157.htm) δεσθα 142: Σκ υΰελσ βηα πβζκγ λαπ υ βλέκυ Thap Ba Ϊπκοβ “Bird View”. ΢ κ εΫθ λκ ίλέ ε αδ β πδ έθα βμ πβζκγ λαπ έαμ εαδ π λδη λδεΪ βμ αθαπ τ αδ κ ζκυ λδεσ εαδ ι θκ κξ δαεσ υΰελσ βηα. (Πβΰά: https://www.tripadvisor.com/Attraction_Review-g293928d1846887-Reviews-Thap_Ba_Hot_SpringsNha_Trang_Khanh_Hoa_Province.html) δεσθα 143: Σκέξκδ ε σι υ βμ θ λκτ, η κτίζκ εαδ πΫ λα, πλδθ βθ έ κ κ δμ πδ έθ μ ζΪ πβμ. (Πβΰά: https://www.tripadvisor.com/Attraction_Review-g293928d1846887-Reviews-Thap_Ba_Hot_SpringsNha_Trang_Khanh_Hoa_Province.html)



δεσθ μ 144,145: ΟηπλΫζ μ απσ εαζΪηδ εαδ ιτζδθκδ ζκυ άλ μ, κλΰαθπηΫθα εαγ’ τοκμ πέπ α. (Πβΰά: https://www.tripadvisor.com/Attraction_Review-g293928d1846887-Reviews-Thap_Ba_Hot_SpringsNha_Trang_Khanh_Hoa_Province.html) δεσθα 146: Σκ υΰελσ βηα Thap Ba απσ οβζΪ, σπκυ φαέθκ αδ 1) κ ε έλδκ βμ δ σ κυ, 2) β ι θκ κξ δαεά ηκθΪ α εαδ κ υπαέγλδκμ ξυλκμ η δμ πδ έθ μ εαδ δμ υπσζκδπ μ ζαφλδΫμ εα α ε υΫμ, π λδη λδεΪ βμ ζέηθβμ. (Πβΰά:https://www.tripadvisor.com/Attraction_Reviewg293928-d3902800-Reviews-100_Egg_Theme_ParkNha_Trang_Khanh_Hoa_Province.html) δεσθα 147: Η έ κ κμ κυ Thap Ba η κυμ δαελδ κτμ σΰεκυμ, πβλ α ηΫθβ απσ βθ παλα κ δαεά αλξδ ε κθδεά. (Πβΰά: https://www.tripadvisor.com/Attraction_Reviewg293928-d3902800-Reviews-100_Egg_Theme_ParkNha_Trang_Khanh_Hoa_Province.html) δεσθα 148: ΥΪλ βμ κυ υΰελκ άηα κμ. (Πβΰά: http://wheretheheavenisnat.weebly.com/uploads/4/5/5/3/455 31327/screen-shot-2016-07-12-at-1-55-10-am_orig.jpg) δεσθα 149: Άπκοβ κυ υΰελκ άηα κμ απσ οβζσ βη έκ. (Πβΰά: http://www.vietnamvisa-easy.com/blog/mud-bathingin-vietnam/) δεσθ μ 150,151,152: Κδσ εδα εαδ δΪφκλ μ ιτζδθ μ εα α ε υΫμ. (Πβΰά: https://plus.google.com/photos/photo/107713682320614821 206/6426544414 180080578)



- 182 -

δεσθα 153: « υΰσηκλφβ» ηπαθδΫλα ζα πσζκυ λκυ ΰδα 1-2 Ϊ κηα. (Πβΰά: https://www.tripadvisor.com/ Attraction_Review-g293928-d3902800-Reviews100_Egg_Theme_ParkNha_Trang_Khanh_Hoa_Province.html) δεσθα 154: Πδ έθα ηΫ α κ εα Ϊφυ κ υπαέγλδκ ξυλκ. (Πβΰά: https://www.tripadvisor.com/Attraction_Reviewg293928-d3902800-Reviews-100_Egg_Theme_ParkNha_Trang_Khanh_Hoa_Province.html) δεσθα 155: ΚΪ κοβ- ξ δΪΰλαηηα ξυλπθ κυ I-Resort hot mineral springs. (Πβΰά: https://www.dalattrip.com/blog/toexperience-the-mud-bath-in-nha-trang/) δεσθα 156: Άπκοβ κυ υΰελκ άηα κμ I-Resort hot mineral springs. (Πβΰά: https://vietfuntravel.com/blog/top-most-idealrelaxing-destinations-in-vietnam.html) δεσθα 157: ικθκη λδεσ κυ ξυλκυ σπκυ ίλέ εκθ αδ α απκ υ άλδα εαδ α lockers. (Πβΰά: https://www.archdaily.com/214626/i-resort-a21-studio2/50178f5128ba0d443100031e-i-resort-a21-studio-2changing-room-and-lockers-model) δεσθα 158: Σα υζδεΪ (πΫ λα-ιτζκ, φτζζα εαλτ αμ) υθ υΪακθ αδ αληκθδεΪ, έθκθ αμ θΫ μ πκδσ β μ βθ παλα κ δαεά αλξδ ε κθδεά πθ υΰε ελδηΫθπθ εα α ε υυθ. (Πβΰά: http://www.archdaily.com/214626/iresort-a21-studio-2)



δεσθα 159: λκφπ κΰλαφέα βμ ευεζδεάμ εα α ε υάμ κυ υΰελκ άηα κμ, σπκυ ίλέ εκθ αδ απκ β άλδα εαδ lockers. (Πβΰά: http://www.archdaily.com/214626/i-resort-a21-studio2) δεσθα 160: Ο ιτζδθκμ ε ζ σμ πκυ βλέα δ κ ευεζδεσ εδσ εδ. (Πβΰά: http://www.archdaily.com/214626/i-resorta21-studio-2) δεσθα 161: Σκ αέγλδκ κυ ξυλκυ αθαηκθάμ. (Πβΰά: https://plus.google.com/photos/photo/115765839397113347 215/6382854488874042242) δεσθα 162: Οδ πδ έθ μ η β ζΪ πβ, πκδεέζκυμ ξβηα δ ηκτμ εαδ εα α ε υα ηΫθ μ απσ πΫ λα, Ϋ δ υ θα θαληκθέακθ αδ η κθ υπσζκδπκ ξυλκ. (Πβΰά: https://plus.google.com/photos/photo/115765839397113347 215/6382854488874042242) δεσθα 163: πσο δμ υπαέγλδπθ εαδ βηδ-υπαέγλδπθ ξυλπθ, σπκυ φαέθ αδ κ πδ υξβηΫθκμ υθ υα ησμ βμ υθγ δεάμ δ Ϋαμ, πθ υζδευθ, κυ φυ δεκτ π λδίΪζζκθ κμ. (Πβΰά: http://www.archdaily.com/214626/i-resort-a21-studio-2) δεσθ μ 164,165: Λκυση θκδ κ El Totumo Mud Volcano εαδ παθκλαηδεά Ϊπκοβ βμ π λδκξάμ. (Πβΰά:http://edition.cnn.com/travel/article/colombia-mudvolcano-feat/index.html)



- 183 -

δεσθ μ 166,167: ΥΪλ βμ βμ υλτ λβμ π λδκξάμ κυ Mud Volcano Tizdar, η α πδκ βηαθ δεΪ βη έα. εαδ λκφπ κΰλαφέα βμ πδ έθαμ η βθ γ λαπ υ δεά ζΪ πβ κυ Mud Volcano Tizdar. (ΠβΰΫμ: google maps, η πλκ ππδεά π ι λΰα έα εαδ http://www.ritebook.in/2015/02/mudvolcano-tizdar-russia.html, αθ έ κδξα) δεσθα 168: Άπκοβ ηάηα κμ βμ ι θκ κξ δαεάμ ηκθΪ αμ ( ιπ λδεΪ) εαδ βμ υπκ κξάμ βμ. (Πβΰά: https://www.google.gr/maps/place/Tizdar/@45.35697,37.09 937,3a,75y,90t/data) δεσθ μ 169,170: Η πδ έθα βμ πβζκγ λαπ έαμ. (Πβΰά:https://www.google.gr/maps/place/Tizdar/@45.35697, 37.09937,3a,75y,90t/data) δεσθα 171: ΥΪλ βμ η δμ π λδκξΫμ πβζκγ λαπ έαμ πκυ γα αθαζυγκτθ παλαεΪ π. Η ζζΪ α κτ α ξυλα η δ ηδεά λα βλδσ β α εαδ αλε κτμ κλ δθκτμ σΰεκυμ, Ϋξ δ αλε Ϋμ πβΰΫμ δαηα δευθ θ λυθ, κδ κπκέ μ σ αθ υθ υΪακθ αδ η κ ξυηα, βηδκυλΰκτθ βθ δαηα δεά ζΪ πβ. (Πβΰά:https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e9 /Prefectures_of_Greece.png, η πλκ ππδεά π ι λΰα έα) δεσθα 172: λκφπ κΰλαφέα κυ Πβζκγ λαπ υ βλέκυ Κλβθέ πθ. (Πβΰά:http://3.bp.blogspot.com/DmvuJrqoyjI/UfOoetvMXGI/ AAAAAAAAHbw/VMUtvb6KMOw/s400/01.jpg)



   

    

δεσθα 173: Η γΫ β κυ Πβζκγ λαπ υ βλέκυ Κλβθέ πθ εαδ κυ λξαδκζκΰδεκτ ξυλκυ πθ Φδζέπππθ. (Πβΰά: google maps, η πλκ ππδεά π ι λΰα έα) δεσθα 174: Παθκλαηδεά Ϊπκοβ κυ αλξαδκζκΰδεκτ ξυλκυ πθ Φδζέπππθ. (Πβΰά: http://lydiarooms.gr/wpcontent/gallery/lydia/lydia_rooms_hotel_apartments_kavala_1.jpg) δεσθα 175: Οδ Θ πα δαθΫμ ΘΫλη μ άη λα… (Πβΰά: http://history-pages.blogspot.gr/2012/04/blog-post_16.html) δεσθα 176: Η φυ δεά «πδ έθα» ζΪ πβμ πκυ λκφκ κ έ βθ ξθβ ά. (Πβΰά: Πλκ ππδεσ αλξ έκ) δεσθα 177: Οδ ξυλκδ κυ Πβζκγ λαπ υ βλέκυ. (Πβΰά: google maps, η πλκ ππδεά π ι λΰα έα) δεσθα 178: Λκυση θκδ βθ πδ έθα πβζκγ λαπ έαμ. Η έ κ κμ βθ πδ έθα ΰέθ αδ απσ η αζζδεΫμ εΪζ μ. πέ βμ, ιτζδθ μ αθέ μ πδεαζτπ κυθ α κδξυηα α βμ ζ δ κυλΰυθ αμ αδ γβ δεΪ εαδ δ υεκζτθκθ αμ κθ εαγαλδ ησ βμ. (Πβΰά: http://www.tornosnews.gr/) δεσθ μ 179,180: Σκ ξαηΪη κυ πβζκγ λαπ υ βλέκυ, ιπ λδεά εαδ π λδεά Ϊπκοβ. (Πβΰά: Πλκ ππδεσ αλξ έκ) δεσθα 181: Σλκξσ πδ α κ ξυλκ κυ Camping. (Πβΰά: Πλκ ππδεσ αλξ έκ) δεσθα 182: Ηηδ-υπαέγλδκμ ξυλκμ βθ έ κ κ, ηπλκ Ϊ απσ κυμ πΪΰεκυμ δ δ βλέπθ. (Πβΰά: Πλκ ππδεσ αλξ έκ) δεσθα 183: Παθκλαηδεά Ϊπκοβ βμ ΢αΰδΪ αμ. (Πβΰά: http://www.thesprotia3d.gr/item/) δεσθα 184: Οδ πδ έθ μ πβζκγ λαπ έαμ. Πβΰά: http://papachristos.pblogs.gr/tags/pilotherapeytirio-gr.html)

  



 

- 184 -

δεσθα 185: λκφπ κΰλαφέα βμ Πδελκζέηθβμ. (Πβΰά: http://www.eoellas.org/wp-content/uploads/2016/) δεσθα 186: λκφπ κΰλαφέα κυ υΰελκ άηα κμ. (Πβΰά: http://www.pikrolimnispa.gr/loutra-pilotherapeia.htm) δεσθα 187: Η π λδεά πδ έθα η κθ γ λαπ υ δεσ πβζσ. Παλα βλκτη ππμ α κδξυηα α πδεαζτπ κθ αδ η πζα δεσ, υ θα έθαδ τεκζκμ κ εαγαλδ ησμ κυμ. (Πβΰά: http://www.pikrolimnispa.gr/loutra-pilotherapeia.htm) δεσθ μ 188,189: Οδ ΰεα αζ ζ δηηΫθ μ ΰεα α Ϊ δμ απσ κ Ρπηαρεσ Λκυ λσ. (Πβΰά: http://vossou.blogspot.gr/2012/07/blog-post_21.html) δεσθ μ 190,191: Φπ κΰλαφέ μ πθ δαηα δευθ πβΰυθ εαδ πθ πδ ε π υθ κυ πβζκγ λαπ υ βλέκυ. ΢υζζκΰά πβζκτ η δ δεσ λΰαζ έκ (εΪ π), πΪζ δοβ, εαδ β υθΫξ δα πζτ β η δαηα δεσ θ λσ. (Πβΰά: http://vossou.blogspot.gr/2012/07/blog-post_21.html) δεσθα 192: Ο ζσφκμ πσ βμ ά Μσ υξζκμ, κθ κπκέκ ΰδθσ αθ β ισλυιβ κυ φαληαε υ δεκτ πβζκτ. (Πβΰά: http://www.limnosfm100.gr/limnos/item/27862-limnia-gi-otherapeftikos-pilos-tis-limnou-pou-xrisimopoioyntan-stinarxaiotita-os-farmako-photos.html) δεσθα 193: Η παλαζέα κυ ΰ. ΢ φΪθκυ, σπκυ πέ βμ ίλέ ε αδ γ λαπ υ δεσμ πβζσμ. (Πβΰά:http://guestlist.gr/site/) δεσθ μ 194, 195: Ο εσζπκμ κυ ΰέκυ ΝδεκζΪκυ εαδ Λκυση θκδ α ζα πσζκυ λα. (Πβΰά: http://santoriniexcursions.com/gr/info.php?catid=24)



  

δεσθα 196: Η ζδηθκγΪζα α βμ Κζ έ κίαμ εαδ β πα αζσπβε β π ζΪ α - κ άηα εα α γΫθ βμ ζδηθκγΪζα αμ. (Πβΰά:http://contentmcdn.ethnos.gr/filesystem/images/2014 1021/low/pegasus_LARGE_t_242261_54412837.JPG) δεσθα 197: λκφπ κΰλαφέα αζυεάμ "Σκυλζέ αμ", ( κ πκλ κεαζέ έθαδ κ δυ δκ πκυ εαζτπ δ κ αζΪ δ) εαδ βμ Ματλβμ ζυεάμ. (Πβΰά:http://images.greece.com/panoramio/07/19/08/25/596 eed50bec17.jpg) δεσθα 198: Λκυση θκδ α ζα πσζκυ λα κυ Μ κζκΰΰέκυ, ηπαέθκυθ βθ γΪζα α ΰδα θα ι πζυγκτθ απσ βθ γ λαπ υ δεά ζΪ πβ. (Πβΰά: http://tro-maktiko.blogspot.gr/2011/08/blog-post_9114.html) δεσθα 199: Η παλαζέα πθ ζυευθ Κέ λκυμ, Ϋθα ηΫλκμ βμ κπκέαμ έθαδ κλΰαθπηΫθκ, σπκυ ζ δ κυλΰ έ beach bar η απκ υ άλδα, κυαζΫ μ εαδ θ κυαδΫλ μ. (Πβΰά: Πλκ ππδεσ αλξ έκ) δεσθα 200: Η δα λκηά πκυ κ βΰ έ απσ βθ παλαζέα κθ ξυλκ πθ γ ληα λυθ. (Πβΰά: Πλκ ππδεσ αλξ έκ) δεσθα 201: Λκυση θκδ βθ πλυ β εαδ βθ τ λβ φΪ β βμ πβζκγ λαπ έαμ. (Πβΰά: Πλκ ππδεσ αλξ έκ) δεσθα 202: Master Plan πθ Termas Geometricas. (Πβΰά: http://www.archdaily.com/579931/termas-geometricas-hotsprings-complex-german-del-sol, η πλκ ππδεά π ι λΰα έα)



 



- 185 -

δεσθα 203: Master Plan: Ο πκ αησμ δαπ λθΪ εαδ κλέα δ β τθγ β. Οδ εδθά δμ ΰέθκθ αδ παλΪζζβζα αυ σθ ιτζδθ μ δα λκηΫμ τπκυ “Deck”.(Πβΰά:http://www.archdaily.com/644197/thermalsprings-pools-poca-da-dona-beija-m-arquitectos) δεσθα 204: Σκ υπΪλξπθ υΰελσ βηα κυ Blue Lagoon ( ιδΪ) η βθ η ζζκθ δεά κυ πΫε α β (αλδ λΪ). (Πβΰά: http://www.bluelagoon.com/plan-your-visit/we-are-growing/) δεσθα 205: Η εΪ κοβ πθ Therme Vals. (Πβΰά: http://www.archdaily.com/13358/the-therme-vals, η πλκ ππδεά π ι λΰα έα) δεσθ μ 206, 207: Σκέξκμ απσ δμ Therme Vals η πδεΪζυοβ ξαζααέ β εαδ κέξκμ απσ κτίζα ζΪίαμ β Blue Lagoon. (Πβΰά: https://www.flickr.com/photos/archidose/ 9429202015/in/photostream/ εαδ https://mmillericeland.wordpress.com/tag/blue-lagoon/, αθ έ κδξα) δεσθα 208: π λδεά πδ έθα δμ Therme Vals. (Πβΰά: https://hiveminer.com/Tags/peterzumthor%2Cstone) δεσθα 209: Σηάηα κυ ζκυ λδεκτ υΰελκ άηα κμ Blue Lagoon. (Πβΰά: https://plus.google.com/photos/photo/ 117067153241498460744/6326575142382967938) δεσθα 210: Πδ έθα κ Termas Geometricas. Η πδεΪζυοβ βμ πδ έθαμ ΰέθ αδ η ξδ σζδγκ, κδ εσεεδθ μ αθέ μ κλέακυθ εδθά δμ εαδ Ϊ δμ, κ ηατλκ εαηπσ εαδ β φτ β. ΢ κ ίΪγκμ Ϋθαμ ηατλκμ ιτζδθκμ πζάθαμ θ λκτ. Όζα ηααέ απκ έ κυθ υθαηδεσ β α εαδ φυ δεσ β α. (Πβΰά: http://www.termasgeometricas.cl)



 

  

δεσθα 211: Κλκυθσμ/Κλάθβ βθ κδξκπκδέα απσ ία Ϊζ β ηέα απσ δμ πδ έθ μ βμ Poça da Dona Beija. Παλα βλκτη πέ βμ κ deck κ Ϊπ κ π λδη λδεΪ βμ πδ έθαμ. (Πβΰά: https://coffeeromano.com/hot-springs-ofsao-miguel-azores-portugal/) δεσθ μ 212, 213: Σκ φ δ πζσ ηυ βλδαεσ φπμ κ ζκυ λσ αθ έγ β η κ η ΰΪζκ υαζκ Ϊ δκ ξυλκ ξαζΪλπ βμ. © Fernando Guerra. δεσθα 214: ιπ λδεσμ φπ δ ησμ β Blue Lagoon. (Πβΰά: http://thegirlandglobe.com/blue-lagoon-iceland/) δεσθα 215: Υυλκμ ξαζΪλπ βμ η γΫα, βθ εαφ Ϋλδα κυ υΰελκ άηα κμ Blue Lagoon. (Πβΰά:http://www.theinspiredhostess.com/travel/15-tips-forvisiting-the-blue-lagoon) δεσθα 216: λΪ υ δμ Termas Geometricas… (Πβΰά: http://www.termasgeometricas.cl) δεσθα 217: Ο θ υππ δαεσμ ίλα δθσμ φπ δ ησμ δμ Poça da Dona Beija. (Πβΰά: http://www.pocadadonabeija.com/) δεσθ μ 218, 219: Η κηά πθ Therme Vals αφκηκδυθ αδ απσ κ φυ δεσ βμ π λδίΪζζκθ εαδ η Ϊ ίέαμ δαελέθ αδ απσ οβζΪ. πσ Ϋθα ξαηβζσ βη έκ β παλκυ έα βμ κηάμ έθαδ πδίζβ δεά, αζζΪ ιαεκζκυγ έ θα αφάθ δ κπ δεΫμ φυΰΫμ κ ίκυθσ. θ έγ α, α πκζυυλκφα ζ υεΪ ι θκ κξ έα υπΪλξ δ απκυ έα κπδευθ υζδευθ εαδ ξλά β π λδ σ λκ υηία δευθ, η απκ Ϋζ ηα θα ι ξπλέακυθ η θ, αζζΪ σξδ υξΪλδ α . (Πβΰά: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Therme_Vals_)



- 186 -

δεσθα 220: ΘΫα απσ οβζΪ α ζκυ λΪ Poça Da Dona Beija, σπκυ φαέθ αδ πέ π κ κδεδ ησμ. © Paulo Goulart. (Πβΰά: https://images.adsttc.com/media/images/5583/ 9de4/e58e/ce17/3700/00da/large_jpg/_MG_7768.jpg?14346 88991) δεσθα 221: ΥΪλ βμ πθ ζκυ λδευθ ΰεα α Ϊ πθ Thap Ba, I-Resort εαδ 100 gg Mud Bath, ΰτλπ απσ βθ πσζβ Nha Trang κ δ θΪη. (Πβΰά: google maps, η πλκ ππδεά π ι λΰα έα) δεσθ μ 222, 223: Σκ υΰελσ βηα Thap Ba εαδ I-Resort, αθ έ κδξα, σπκυ φαέθ αδ β ΰλαηηδεά κηά πθ ε δλέπθ κυμ. (ΠβΰΫμ: https://www.tripadvisor.com/Attraction_Review-g293928d3902800-Reviews-100_Egg_Theme_ParkNha_Trang_Khanh_Hoa_Province.html εαδ https://www.ivivu.com/blog/2016/04/kham-pha-cong-viennuoc-khoang-dau-tien-o-viet-nam/, αθ έ κδξα) δεσθ μ 224, 225: Άπκοβ βμ δ σ κυ κυ Thap Ba, σπκυ φαέθ αδ β πλκ πΪγ δα ηέηβ βμ βμ παλα κ δαεάμ αλξδ ε κθδεάμ εαδ Ϊπκοβ ηάηα κμ κυ Ι- Resort, σπκυ φαέθ αδ β πδ υξβηΫθβ ξλά β πθ κπδευθ υζδευθ. (ΠβΰΫμ: https://www.tripadvisor.com/ εαδ https://www.archdaily.com/214626/i-resort-a21-studio-2, αθ έ κδξα) δεσθ μ 226, 227: ζαφλδΫμ εα α ε υΫμ Ϋΰα βμ πθ πδ δθυθ, η εκπσ κθ Ϋζ ΰξκ βμ βζδαεάμ αε δθκίκζέαμ. (Πβΰά: https://en.tripadvisor.com)



δεσθα 228: Κα Ϊφυ κ κπέκ εκλθδαΪλ δ κ Thap Ba, πλκεαζυθ αμ αδ γάηα α βλ ηέαμ εαδ ΰαζάθβμ. (Πβΰά: https://en.tripadvisor.com) δεσθα 229: Σκ υΰελσ βηα κυ 100 Egg Mud Bath, θ αΰηΫθκ κ φυ δεσ κπέκ. (Πβΰά: http://www.vietnamvisaeasy.com/blog/mud-bathing-in-vietnam/) δεσθα 230: δαξπλδ δεΪ π Ϊ ηα α π λδκλδ ηκτ βμ γ λησ β αμ κ: I-Resort. (Πβΰά: https://www.archdaily.com/214626/i-resort-a21-studio-2) δεσθα 231: δ αΰπΰά φπ σμ απσ κ αέγλδκ, I-Resort. (Πβΰά: https://www.archdaily.com/214626/i-resort-a21studio-2) δεσθ μ 232, 233: Η δ ξυλά παλκυ έα κυ υ Ϊ δθκυ κδξ έκυ κ Thap Ba εαδ κ 100 gg Mud Bath. (ΠβΰΫμ: http://www.asiatravelroutes.com/en/vietnam/attractions/nhatrang/thap-ba-hot-springs-mud-bath.html εαδ https://www.justgola.com/media/a/00/05/22124_og_1.jpeg, αθ έ κδξα) δεσθα 234, 235: Σκ ηυ βλδαεσ φπμ αέγκυ α Hammam εαδ κ Therme Vals. (ΠβΰΫμ: https://www.daz3d.com/media/catalog/product/cache/1/imag e/960x1248/17f82f742ffe127f42dca9de82fb58b1/m/a/maindaz3d_1_2.jpg εαδ https://farm4.staticflickr.com/3551/3437767701_08bc2f2343 _z.jpg?zz=1 αθ έ κδξα) δεσθα 236: ΢εβθά απσ βθ αδθέα «Πκζέ δεβ Κκυαέθα», σπκυ φαέθ αδ β εκδθπθδεά πζ υλΪ πθ ζκυ λδευθ ξυλπθ. (Πβΰά: https://www.youtube.com/watch?v=gAECtG5RQNY)

- 187 -