LORA FL AGENDA
AUGUSTUS / SEPTEMBER 2012 jaargang 46, nr. 4
do 9 augustus aanv. 19.00 uur
Avondexcursie kwekerij Bomenland Langesteeg 11, 6721 NB Bennekom - pag. 5
di 4 september
Dagexcursie Utrechtse Heuvelrug - pag. 5
do 20 september
Workshop zaaien, door Hans Kramer (vol) - pag. 18
wo 26 september
Presentatie van De Ommuurde Tuin in Renkum
za 6 oktober
Groei & Bloei deelname aan Eet-/Proeffestijn Ede
za 13 oktober
Ruilbeurs bij Sari en Henk Versteeg - pag. 21 Boerhavelaan 22, 6721 BG Bennekom
wo 24 oktober
Actieve avond rond pompoen en courgette door eigen leden
wo 21 november
Op tuinenreis langs de Route du Soleil Presentatie door Theo en Elly van Liempt
van het bestuur
Begin 2011 heeft het bestuur besloten om het 50-jarig jubileum in 2012 te vieren met 3 grote activiteiten. Activiteiten die aantrekkelijk moesten zijn voor onze eigen leden maar die ook meer naar “buiten� gericht waren. Onze trouwe adverteerders wilden we de gelegenheid geven om zich te presenteren. Daarnaast wilden we ook de gemeente Ede en het bedrijfsleven laten zien dat we er al 50 jaar zijn als groene vereniging. Het resultaat was dat we: 1, In januari een avond hebben gehad voor leden, jubilarissen en adverteerders. 2. In mei was de overdracht van een plantenbak aan de gemeente WWW.EDE.GROEI.NL
3
(en haar inwoners) in samenwerking met Permar en Plantion. Voor de basisschoolleerlingen was er een gratis pompoen- of courgetteplant. Deze waren gezaaid door het bestuur en in de kassen van PTC+ gekiemd en verzorgd. 3. In juni de Kruidenactiefdag op landgoed Kernhem met bijna 20 standhouders die iets lieten zien, proeven en/of ruiken. Alles had te maken met kruiden. Dit alles om o.a. het 20-jarig bestaan te vieren van de kruidentuin die al die tijd door vrijwilligers van onze vereniging is onderhouden. Hoe één en ander verlopen is, heeft men kunnen lezen in de Flora, ons Dwarrelblad en in verslagen voor- en achteraf in de kranten. Heel veel leden waren aanwezig bij meerdere activiteiten als bezoeker maar ook als vrijwilliger. Het werven van vrijwilligers ging heel vlot en iedereen was op de afgesproken tijd aanwezig. Heel fijn en het bestuur zegt dan ook van harte DANK JE WEL. Wij merken dat actief meedoen, op welke manier dan ook, gewaardeerd word. Dat kan door kruiden te verkopen in de verkoopstand, jam te laten proeven, een lekker glaasje aan te bieden, een kruidenquiz te houden, te bloemschikken en wat al niet meer. We proberen op deze manier leden in beweging te krijgen. Voor aanvang van de lezing op 26 september bieden we een kruidendrankje aan. Ook kun je verschillende soorten jam proeven (zie artikeltje JAM). We proberen op de kruidentuin zaailingen op te potten en die bieden we dan te koop aan op deze avond. De opbrengst is voor de verenigingskas. Ook 24 oktober wordt een actieve avond. Proeven van zelfbereide pompoen- en/of courgettesoep. Bloemschikken met deze vruchten. Jam en chutney’s staan ook klaar. Hoe maak ik zelf zoetzuur. Met andere woorden: een hele avond stilzitten is er niet bij! En heren, denk niet dat dit alleen voor de dames is. Om een pompoen uit te hollen is soms wat mankracht nodig. Het is al snel maart 2013 en dan is er onze algemene ledenvergadering. Welke vrijwilliger wil dan zitting nemen in ons bestuur. Wacht niet tot je gevraagd wordt, maar bel of mail even om te horen wat je kunt doen. Anneke Florijn, Voorzitter (en aftredend maart 2013) tel: 0318-484063 / mail: lforijn@tiscali.nl
4
WWW.EDE.GROEI.NL
EXTRA OPEN TUIN
Omdat er op de opentuinendag niet zo veel belangstelling was, mede door het drukke programma rond de kruidentuin, hou ik nogmaals op twee zaterdagen een open tuin. U bent welkom op 4 en 11 augustus van 10.00 uur tot 17.00 uur. ROUTE • Op de grote kruising bij Ziekenhuis de Gelderse Vallei vanuit richting Veldhuizen linksaf (of vanuit Bennekom/Wageningen rechtsaf) de Tooroplaan op. • Na 400 meter bij 2e verkeerlicht rechts Rembrandtlaan. • Na 200 meter rechts Berckheydestraat in, deze weg volgen en parkeren in doodlopend straatje links. • Links ligt de Bauerstaat (niet toegankelijk voor auto’s). Hopelijk tot ziens, Hennie Groeneveld Bauerstraat 19 te Ede PS. Wil degene die mijn kalender bij mij gebracht heeft zich melden. Alvast bedankt
EXCURSIES
Bomenland-Schiphorst (avondexcursie) Donderdag 9 augustus, 19.00 uur Op donderdag 9 augustus is er een avondexcursie naar Bomenland. We gaan met eigen vervoer en proberen zoveel mogelijk te carpoolen. Bomenland is de kwekerij van biologisch geteelde bomen en biologische tuinplanten. Wij gaan erheen voor de buddleia’s. Door de vorst van de afgelopen winter is de heer Huibers weliswaar 80 van de honderd-enzoveel buddleia’s verloren, maar hij is hard bezig met vervanging en is optimistisch over de excursie: “gewoon door laten gaan”. We zijn nieuwsgierig. Een voorpoefje is te nemen op www.bomenland.nl
Op pad over de Utrechtse Heuvelrug (dagexcursie) Dinsdag 4 september, 09.00 uur Als de zomer al weer achter ons ligt, hebben we toch nog wat in het verschiet. Op 4 september 2012 gaan we op excursie door de Utrechtse heuvelrug. Om 09.00 uur vertrekken we richting Langbroek waar we rond 10.00 uur aankomen bij de Ridderhofstad Hindersteyn. We krijgen daar een uitgebreide rondleiding door de eigenaar, gevolgd door een WWW.EDE.GROEI.NL
5
heerlijk kopje kofďŹ e of thee met een punt van zijn zeer beroemde citroentaart. Je kunt kennis maken met deze aloude ridderhofstad, waarvan de oudste vermelding teruggaat tot 1300. De woontoren uit die tijd staat er nog steeds. In de loop der eeuwen is de woontoren uitgebreid met een vleugel en hebben ook de tuin en het park veranderingen ondergaan. Sinds 1972 is er op Hindersteyn hard gewerkt om de buitenplaats weer zijn glorie terug te geven. Uitgangspunt hierbij is de situatie in de tweede helft van de 19de eeuw. Inmiddels zijn alle tuinonderdelen hersteld of teruggebracht in een min of meer originele staat. Er is heel veel te zien en te beleven! Vervolgens vertrekken we weer voor een korte busrit waarbij we de meegebrachte lunch kunnen opeten. De excursiecommissie zorgt voor iets te drinken en wat lekkers. Als het echt mooi weer is, kunnen we de lunch ook opeten tijdens onze wandeling door de Heidetuin van Driebergen. We wandelen van de ene kant van de tuin naar de andere en, indien nodig, kan dat stuk ook per bus afgelegd worden.
Goorsteeg 19 6741 TB Lunteren 0318 - 482726 06 - 20749849 www.bassalunteren.nl
6
WWW.EDE.GROEI.NL
De volgende stop is de open landschapstuin in Driebergen. Deze Driebergse tuin is een open landschapstuin bij een moderne bungalow. Hij bestaat uit diverse borders op kleur en veel bijzondere planten en struiken en bomen. Een graspad voert langs een hoogstamboomgaard met schapen. Daarachter bevindt zich een natuurgedeelte, bestaande uit een mooie paddenpoel en een vogelbosje. Verder is er nog een fraaie moestuin met een gedeelte plukbloemen en rozen. Als laatste bezoeken we die dag de Crocosmia kwekerij Davelaar in Woudenberg. Een bloembollen en bolbloemen kwekerij en handel, gespecialiseerd in de teelt van crocosmia’s, een van oorsprong Zuid-Afrikaans bolgewas, uniek in Midden-Nederland. Door een ruime wisselteelt toe te passen en zo milieubewust om te gaan met de gewasbeschermingsmiddelen voldoen zij aan de hoogste eisen. Hier kunnen we kennis maken met een uniek bolgewas dat het ook in ons milieu heel goed doet en zich voordoet in tal van prachtige kleuren. Rond 17.30 zijn we weer op de Arnhemse weg in Ede. Datum: dinsdag 4 september Vertrek: 09.00 uur vanaf de Arnhemse weg 94, Ede. Terug: ongeveer 17.30 uur. Prijs: Leden van afd. Ede € 37. Leden van andere verenigingen: € 39. Niet-leden: € 41. Betalingen: op bankrekeningnummer 43.72.63.142 t.n.v. KMTP excursierekening te Ede. U kunt zich tot uiterlijk 1 maand vóór de excursiedatum kosteloos afmelden; dit in verband met de reservering van de bus. Wilt u mee met een excursie? Geef u zich dan op bij Yvonne van Geel of Annemarie de Leeuw, de excursiecommissie (liefst per email maar telefonisch mag ook). Yvonne: yvonnevangeel@gmail.com of T 0318-650 102 / M 06-2726 2440 Annemarie: praktijk@adleones.nl of T 0318-610 240 /M 06-1543 810
UITJE IN DE BUURT
Gladiolenfestijn op “De Boschhoeve” Wanneer? 4, 5, 11 en 12 augustus. Waar? Boshoeve 3, 6874 NB, Wolfheze Toegang gratis!
WWW.EDE.GROEI.NL
7
*
TOURINGCARBEDRIJF
SPITSBERGEN-WILLEMSEN
DE GROOT - EDE
GESPECIALISEERD IN HEMEROCALLIS EN HOSTA op zaterdag voor particulieren PRIJSLIJST WORDT OP AANVRAAG TOEGEZONDEN ∗ ∗ ∗ ∗ Buurtlaan ∗Oost 90a, 3907 AC Veenendaal
e-mail: vof@kwekerijwillemsen.nl
T 0318 - 555081 / F 0318 - 520454
12 WWW.EDE.GROEI.NL
Groei & Bloei voordeel!
Ieder lid van Groei & Bloei krijgt t/m 25 november a.s., op vertoon van zijn/haar ledenpas 2012, gratis toegang tot de tuinen van Appeltern voor 2 personen. Ook het parkeren is gratis. Er kan controle zijn, dus vergeet niet de ledenpas 2012 mee te nemen!!!!!!!
7 juni 2012, EXCURSIEVERSLAG Naar de mooie tuinen van Drenthe
Ondanks onze late opgave voor deze excursie mochten wij nog mee (voor de eerste keer). We parkeerden onze auto op de Arnhemse weg vlak bij nummer 94. We staan meteen voor een mooie tuin waar we wachten op de bus van firma De Groot. Handen schuddend maakten we kennis met de “oude” en trouwe leden van “onze” afdeling (mag ik nu zeggen) van Groei &Bloei.Wat onwennig stapten we in de bus. De enige waar we wat meer van wisten was gelukkig de chauffeur en we wisten direct dat we in goede handen waren . Hij bracht ons naar Wilhelminaoord. Een klein koloniedorp in Drenthe, dat in 1818 werd gesticht door de Maatschappij van Weldadigheid, zoals Annemarie de Leeuw van de excursiecommissie vertelde. Kansarme bevolking uit de grote steden kreeg een eenvoudige woning en een lapje grond. Dit initiatief werd genomen door Johannes Bosch. De kleine huisjes staan er nog als een soort beschermd dorpsgezicht en ook het kantoor van de Maatschappij van Weldadigheid, dat nog steeds het land beheert. Zeer informatief en boeiend om één van de veenkoloniën te zien en een reden om terug te gaan . Wij kwamen in Wilhelminaoord omdat daar twee tuinen lagen, die we bezochten: een Bamboetuin, “Mei Chu tuinen“, en een kwekerij voor bijzondere struiken en bomen,”Kwekerij Arborealis“. In de Bamboetuin kregen we in een soort kas informatie over het ontstaan van de tuin en het vele werk dat men er verricht. Er werd ons koffie aangeboden met ik geloof oranje taart (je moest ervan houden van oranje of van de taart). Veel informatie over de verschillende soorten en namen en hoe je bamboe binnen de perken moet houden. We werden ons ervan bewust dat we groentjes waren tussen al de groene bamboe en de kennis van onze ”mede-excursisten”. Ons werd duidelijk WWW.EDE.GROEI.NL
9
Onze lunchplek: de enorme bank in de tuin van Joke Kuiperij aangevuld met klapstoeltjes
gemaakt wat het verschil is tussen bamboe en riet en wij maar denken dat we bamboe in de tuin hadden. In de Kwekerij Arborealis werden we ontvangen door een vriendelijke, enthousiaste en jonge tuinierster. Ze vertelde over het initiatief van haar en haar man om samen bijzondere struiken en bomen te kweken. Ze zochten zelf de struiken en bomen en zetten die zelf uit en keken hoe ze voldeden en ze kweekten dan de planten verder. De boeiende uiteenzetting had ook tot gevolg dat ieder allerlei struiken en planten kocht, want veel was in de aanbieding. Zo gaat dat bij tuinliefhebbers/sters. De volgende tuin, van Joke Kuiperij, was een complete verrassing. Een boerderijtuin: prachtige bloemen met veel kleuren en een groot grasveld met een enorme bank. De zon begon te schijnen en uit verschillende tassen en dozen – het was inmiddels 13.00 uur – kwam een geweldige lunch tevoorschijn met eigen gebakken hartige taarten en dranken, die bij de lunch pasten. Opeens werd het ons duidelijk dat hier een aantal leden van Groei en Bloei geweldig actief was geweest om dit klaar te maken. Het was top. Voor ons als eerstelingen een echte verrassing. Verder in de tuin veel verborgen zitjes tussen de vaste en eenjarige
10
WWW.EDE.GROEI.NL
De laadruimte van de bus begint al aardig gevuld te raken met al onze aankopen.
planten. Wat een werk om een tuin zo in conditie te houden. Opeens zijn we gelukkig met onze kleine tuin. Ook hier een winkel met veel zaden met verrassende keuzen van soorten Als een soort troost gaan we na deze boerterijtuin en de lunch naar de “Tuin van de Luie Tuinman”; niets was minder waar. Wat een overdaad aan kamers met verschillende soorten planten, bv hosta’s bij elkaar. Overweldigend, maar hier kon je goed zien dat er professionals aan het werk waren. Er was een route uitgezet om in de verschillende kamers te komen. Bijna zo dat je door de overdaad de bloemen niet meer zag; en dan nog de winkel met opnieuw hebbedingetjes en -datjes voor de tuin. Opnieuw gingen we met tassen vol de bus in. Er was bovendien een klein restaurantje aan verbonden waar ons al zittend tussen zoveel moois thee werd aangeboden Het was voor ons een bijzonder mooie dag vol nieuwe indrukken van mens en plant. Vermoeid en zeer voldaan kwamen we weer terug in Ede en nu, hoe vinden we al onze aankopen terug. Bijna ging het fout, dat we verkeerde plastic zakken met verschillende planten meenamen. Veel dank voor de geweldige organisatie!! – Ria en Piet Dekker WWW.EDE.GROEI.NL
11
23 juni, Kruidenactiefdag
Eindelijk na 2 jaar voorbereiden, was het dan zover: 23 juni kruidenactiefdag bij Huis Kernhem. We hadden nog nooit eerder zoiets georganiseerd dus hoeveel mensen kan je verwachten? En omdat in de 2 laatste maanden voor het zover was, er plotseling een tweede evenement georganiseerd werd op het landgoed Kernhem door studenten van Van Hall Larenstein (HBO opleiding in Wageningen) zouden er opeens nog meer mensen kunnen komen.... De Kernhemfair die de studenten organiseerden bij de drie boerderijen bij Huis Kernhem was een verrassing voor ons, in het begin geen aangename, maar uiteindelijk is er een prettige samenwerking ontstaan en konden we elkaar versterken. En het werd gezellig druk die dag en het weer werd steeds beter, wat natuurlijk heel ďŹ jn was; de schattingen zijn dat er 1200 bezoekers zijn geweest. Dat het gebruik van kruiden veelzijdig is, is op deze dag volop gebleken: bezoekers hebben kunnen smullen van de heerlijke hapjes van Puur-E, van de kruidenkazen van boerderij Hoekelum, kunnen proeven van de kruidenthee en kruidenboter e.d. Er was van alles over Lavendel, verven met kruiden, kruidenzalven. Je kon ook een testje doen om te weten welke kruiden goed voor je gezondheid zijn of zelf een zalf maken. En natuurlijk waren er op verschillende plaatsen kruidenplanten te koop. In de kruidentuin - die er tiptop uitzag- kon je zien hoe de kruiden groeien en bloeien en kon je een kruidenkwis doen en nog lekkers proeven. Hopelijk hebben veel mensen wat geleerd over kruiden, want uit de kruidenkwis bleek dat de kruiden(zaadjes) nog vaak niet herkend werden. We hebben 6 prijzen uitgereikt: er waren twee mensen met 1 fout, 2 mensen met 2 fouten en 2 mensen met drie fouten. Van alle kanten hebben we geDeelnemers aan de kruidenquiz hoord hoe leuk men de kruidendag heeft gevonden. De standhouders hebben het leuk gehad, ook met elkaar, en vonden de sfeer prettig, de bezoekers vroegen of dit volgend jaar weer zou zijn en ook van Huis Kernhem en het Pannenkoekenhuis kwamen positieve geluiden. Voor ons was dit een activiteit in
12
WWW.EDE.GROEI.NL
Vanuit onze kruidenkraam hadden we een goed uitzicht over de overige kraampjes.
het kader van het jubileum en dus eenmalig. Maar tijdens een evaluatie met de verschillende partijen (de boerderijen, Huis Kernhem, Studenten/docenten Van Hall Larenstein, Pannenkoekenrestaurant en Groei&Bloei, gemeente) was het enthousiasme zo groot, dat er besloten is volgend jaar opnieuw een dergelijk evenement te organiseren, en wel op 22 juni 2013: De Kernhemdag. In oktober gaan we de plannen verder uitwerken met elkaar. Wat voor ons begon als een jubileumactiviteit, groeit misschien nu uit tot een jaarlijks evenement, gedragen door alle partijen op Landgoed Kernhem. Groei&Bloei zal dan weer de markt verzorgen – in een wat breder kader, zodat het ook weer verrassend zal zijn – maar omdat de organisatie van die dag gedragen zal worden door veel partijen, zal dat veel makkelijker zijn. Ik ben nu al aan het denken watvoor kramen ik zal vragen! Tot slot wil ik het team van vrijwilligers van de kruidentuin bedanken voor hun inzet gedurende het hele jaar voor de kruidentuin en in het bijzonder op die dag en Annemarie Wolferink voor het opkweken van plantjes en haar stukjes in de Flora over kruiden. Ook alle vrijwilligers achter de Groei&Bloei-kramen hartelijk dank voor hun inzet! In het kader van het kruidenthema is er op 26 september een lezing van Ester Kuyler van de Ommuurde tuin in Renkum. Annemarie de Leeuw WWW.EDE.GROEI.NL
13
Bestuur op Tuinbezoek
Op een evenement als de Kruidenactiefdag op 23 juni bij huis Kernhem, heeft het bestuur van Groei & Bloei Ede hun handen vol aan de organisatie. Dat betekent echter wel dat als op die dag ook de Open Tuinen dag valt, zij niet de kans hebben om een rondje tuinen te doen. Het is langzamerhand al een traditie, dat het bestuur in de weken na de Open Tuinen dag samen met de tuineigenaren een gezellig rondje tuinkijken organiseert. Zo ook op de avond van 10 juli waar we gezellig vier tuinen gingen bekijken met een afsluitend drankje in de tuin van de familie Reus. Om 19.00 uur werd er verzameld bij de tuin van Hennie Groeneveld in Ede. Een tuin waar de laatste weken vóór de Open Tuinen dag enorm veel werk was verzet. Enthousiast toonde de eigenaresse foto’s die het verschil aangaven tussen ‘toen’ en ‘nu’. De tuin lag er mooi verzorgd bij met een kleurige border achter het huis en een spiksplinternieuw verhoogd bed waar voorheen nog puin had gelegen. De tuin was gezellig aangekleed met allerlei nostalgische spulletjes en
Had u ook te weinig tijd op 23 juni om deze tuin nog te bezoeken? Hennie Groeneveld biedt u begin augustus alsnog de mogelijkheid voor een bezichtiging (zie pag. 5)
14
WWW.EDE.GROEI.NL
bevatte een fraaie collectie Fuchsia’s en andere kuipplanten. Hennie Groeneveld geniet echt van haar tuin en doet het onderhoud zelf. Ook stekken en vermeerderen vindt ze erg leuk, gezien een pas aangelegd buxusvak van stekjes. Dit moet nog worden, maar straks staat er toch een fraaie buxusvorm in het tegelpad. De volgende stop was de Tropische Tuin van Wout van Harn. Wout is een bevlogen verzamelaar en verteller en hij voerde het gezelschap mee langs kleine paadjes en grote successen. Hij vertelde, dat hij afgelopen winter helaas wel het één en ander kwijt was geraakt maar ook voor verrassingen was komen te staan. Van de Bamboes had de meest winterharde het niet gehaald, maar soorten die normaal tegen de kou hadden moeten worden beschermd, overleefden vorstelijk en stonden in volle glorie te pronk. Bijzonder was ook zijn Brunfelsia Pauciflora, een struik met ‘vlijtige lies’-achtige bloemen die dieppaars opbloeien en in twee weken naar wit verkleuren voor ze afvallen.
Bezoekers van de Open Tuinendag op 23 juni zagen de Brunfelsia Pauciflora helaas alleen in de knop. Aan het bestuur de eer om hem in volle bloei te zien. WWW.EDE.GROEI.NL
15
Grote groepen planten vormen het decor rondom een prachtig gazon van formaat. Het resultaat is een gevoel van rust en harmonie.
Een totaal andere tuin was de tuin van moeder en dochter Kroeske. Een prachtige landschapstuin die een paar maanden geleden letterlijk uit het water ontstegen was. Na een tropische bui stond het land rond het huis, een deel van de tuin en ook de oprit onder water en de foto’s toonden een huis in een eindeloos meer. Toch lag de tuin er prachtig bij. Goed onderhouden en met sommige plekjes in ontwikkeling zoals een nieuw schaduw terras op een plek waar het onkruid niet meer te bestrijden viel. Grote groepen planten straalden de rust uit die vader Kroeske voor ogen had toen deze ruime tuin werd aangelegd. Vervolgens vertrok het gezelschap naar ‘onze’ kruidentuin bij Huis Kernhem. Na alle drukte op 23 juni lag alles er nu rustig bij en we stoorden zelfs een paartje dat samen zat te genieten van de eenzaamheid. Toen iedereen aanwezig was, verzamelde Annemarie Wolferink de groep om zich heen en gaf desgevraagd deskundig uitleg over de soorten kruiden en hun gebruik. Verrassend was dat ook een plant als het Jacobs Kruiskruid een plekje heeft in deze tuin terwijl het ten behoeve van het dodelijk effect voor
16
WWW.EDE.GROEI.NL
Geboeid wordt er geluisterd als Annemarie Wolferink uitleg geeft over de toepassingsmogelijkheden van bepaalde kruiden.
dieren uit weilanden wordt verwijderd. Maar natuurlijk is Digitalis met mate een sterk medicijn maar toch heel giftig. We genoten in alle rust van de grote variëteit tot het moment om de laatste locatie op te zoeken. De avond werd afgesloten met een gezellige borrel in de tuin en onder het ruime prieel van de familie Reus. De tuin is een lust voor de plantenliefhebber want aan gras doen ze niet. Alles staat sfeervol beplant met een keur van, vaak bloeiende, planten en dat vormt een kleurig geheel. Kleine paadjes voeren je langs de overvloedige borders en verscholen in al dat fraais ligt ook nog een kleine kas, netjes ingegraven tussen het groen. (Het was inmiddels te donker om foto’s te maken van deze tuin aldus fotograaf Rob van Geel. Gelukkig komen we een heel eind met de beeldende beschrijving van Yvonne). Toen iedereen verzadigd was van zoveel tuingeluk werd er nog gezellig doorgepraat met een heerlijk glaasje wijn of sap en de nodige knabbels. Het weer had zich van zijn beste kant laten zien en deze gezellige avond voldeed dan ook aan ieders behoefte. Een goed idee voor een jaarlijks terugkerend bestuursuitje. – Yvonne van Geel WWW.EDE.GROEI.NL
17
info als u naar de workshop zaaien gaat!
Een berichtje van Hans Kramer voor de deelnemers aan de workshop op 20 september a.s. 1. We beginnen om 19.00 uur op de kwekerij, Hessenweg 41, Ede.
2. In principe hoeft u niks mee te nemen. Zaaigrond, zaden en plastic potten zijn bij de prijs in begrepen. De zaden die we gaan zaaien zullen pas na een half jaar kiemen. Standaard zaaien we dan in plastic potten, die dan echter wel vochtig gehouden moeten worden. Wilt u wat professioneler zaaien dan hebben we op de kwekerij Bloemen & Planten Parkweg 77, 6717 HM Ede, T: 0318-610424 ondiepe aardewerken zgn. Azaleapotten. Deze kunnen buiten Bezoek ook onze webshop voor 24/7 bestelingegraven worden waardoor de len van bloemen op: www.bloombinders.nl grond door de capillaire werking niet uitdroogt. Ze kosten € 2 per stuk en u kunt ze vrijblijvend aanschaffen. Wil je een chique Vlaamse zaaipan die vorstbestendig is (ook na een aantal ja ren) dan kost-ie € 7. Ook deze moet ingegraven worden.
18
•
WWW.EDE.GROEI.NL
3. Wel meenemen: pen en papier om notities te maken. Als er deelnemers zijn die zelf zaden gewonnen hebben, neem ze mee; we kunnen dan de beste zaaimethode bespreken. We hopen dat het een gezellige en leerzame cursus wordt. Groeten van Hans.
LEZING De Ommuurde Tuin in Renkum Woensdag 26 september. Omdat we al 20 jaar de kruidentuin op Kernhem onderhouden, leek het ons een goed idee om iemand voor een lezing te vragen die veel over kruiden weet. In Groei & Bloei 2010 hebben 5 artikelen over kruiden gestaan, geschreven door Esther Kuyler. Zij kweekt samen met partner Taco IJzerman biologische kruiden en groenten in De Ommuurde Tuin in Renkum. Afgestudeerd aan de Universiteit van Wageningen begonnen ze 10 jaar geleden hun kwekerij op 6000 m2 grond. Niet alleen voor de sier maar ook om van te eten. Deze tuin is natuurlijk niet te vergelijken met “onze” kruidentuin. Wij verwelkomen alle bezoekers met een nipje kruidenwijn of -likeur. Wie weet heeft deze avond nog een paar geurige verrassingen Locatie: De Open Hof, Hoflaan 2, Ede. Aanvang 20.00 uur.
Eet- en proeffestijn Ede-centrum Toen Yvonne en ik dit voorjaar met de gemeente in gesprek waren, werd o.a. van de zijde van de gemeente (city marketing) aangeboden om een vervolg te geven aan het gratis aanbieden van een pompoen- of courgetteplant aan basisschoolleerlingen. We hebben via een mooie “bijsluiter” aan de kinderen gevraagd om via foto’s te laten zien hoe de plant gegroeid is. Ook kreeg Groei&Bloei de gelegenheid om later (de exacte datum was/is nog niet bekend) te laten zien en proeven wat er van deze vruchten gemaakt kan worden. Dat zal naar verwachting op 6 oktober zijn tijdens een eet- en proeffestijn door het centrum. Hoe dit precies zal verlopen is helaas nu nog niet bij ons bekend (vakantietijd). We houden jullie op de hoogte via het Dwarrelblad. Anneke Florijn
WWW.EDE.GROEI.NL
19
WISTERIA CUP: deel 13 Wie heeft er nu gewonnen?
Wat was ook al weer het doel van deze Cup? Degene die het eerst een roze bloem aan de roze Wisteria heeft, is de winnaar. Anneke? Yvonne? Het resultaat is roze! Op een zomers zolderkamertje zitten we samen om een eind te breien aan de Wisteria Cup. Wat hebben we.... Een mooi gevormde groene parasol bij Anneke maar helaas nog steeds zonder bloemen, zelfs geen blauwe! Yvonne’s Wisteria is ondertussen versie 2 want de originele uit Beervelde heeft in het tweede jaar het loodje gelegd. Gelukkig had Intratuin nog een mooie vervanger staan en zo bleef Yvonne in de race, al liep haar parasol qua ontwikkeling wel wat achter. Tot onze zeer grote verbazing kreeg Yvonne’s Wisteria op Koninginnedag iets wat toch wel heel sterk op een bloemknop leek, wat heet, het waren er wel vier! Wat wel even een probleem was, is het feit dat Rob en Yvonne eind mei op vakantie gingen naar het mooie Engeland om te genieten van de prachtige witte Wisteria’s van Sissinghurst. Jaaaa, en wie moest er nu op de knoppen passen en foto’s maken als ze uitkwamen? Anneke natuurlijk, want in het bestuur van Groei & Bloei is het een echte vriendenclub en zoiets doe je toch voor elkaar? Dus Anneke toog op 1 juni naar Villa Lutea aan de Deelweg om foto’s te maken van de concurrentie. En ja hoor, hij bloeide roze! Dus u mag nu voor uzelf bedenken wie de winnaar is. De schitterende parasol zonder bloemen of de staak rond een droogmolen maar wel mooi roze! Wij besluiten bij deze de Wisteria Cup en delen de winst. Natuurlijk wilt u volgend jaar wel even weten of er bij Anneke nu eindelijk ook bloei in die prachtige parasol zit. Nou, dat laten we zeker even weten! Eind goed, al goed! Anneke en Yvonne
20
WWW.EDE.GROEI.NL
RUILBEURS
Op zaterdag 13 oktober zijn leden van Groei & Bloei Ede, maar ook hun vrienden en buren, hartelijk welkom bij Sari en Henk Versteeg, Boerhavelaan 22, 6721 BG Bennekom. Onze ruilbeurzen zijn altijd druk bezochte evenementen. Het is kort (van half tien tot half twaalf) maar heel gezellig, leerzaam en we gaan nooit met lege handen naar huis. Het werkt als volgt. Heb je te grote planten in de tuin, is de kleur toch verkeerd, kortom alles wat te veel is kun je aanbieden om te ruilen. Het moet in redelijkheid te dragen zijn! Doe het in een oude pot, rol het in een krant of stop het in een plastic zak. Doe er een papiertje bij met de naam. Weet je het niet, dan s.v.p. de kleur, hoogte en bloeitijd vermelden. Er komen genoeg kenners die dan toch de naam weten. Dus: Van 9.30 – 10.00 uur de planten brengen en alvast even kijken (alleen maar kijken) wat er is. Er staat koffie met wat lekkers klaar. Om 10.00 uur een welkomst woord en een praatje van Sari (of Henk). Dan kan het ruilen beginnen Na een half uur is het meeste van eigenaar gewisseld en dan hebben we tijd om de tuin te bekijken en vragen te stellen Voor we naar huis gaan met onze aanwinsten wordt iedereen vriendelijk verzocht om de niet geruilde planten zelf weer mee naar huis te nemen. We laten onze gastvrouw en – heer niet met de resten zitten.
WWW.EDE.GROEI.NL
21
WORKSHOP SNOEIEN
Samen met de VAT, vereniging amateur tuinders, gaan we een workshop snoeien organiseren in februari 2013. Dit zal op een avond zijn. Max. 30 deelnemers en de prijs is een vriendenprijs. Op dit moment kunnen we helaas nog niet meer vermelden maar ik weet dat er al 12 mensen hebben laten weten mee te willen doen. Wil jij ook op dat lijstje staan laat het per telefoon of mail weten. Anneke Florijn tel: 0318-484063, mail: lflorijn@tiscali.nl
Uit de Kruidentuin
WILDE CICHOREI (Cichorium intybus) Op zoek naar inspiratie voor dit stukje kwam ik in de boekenkast de “Gids voor de kruidentuin” van het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem tegen. En bij het doorbladeren van deze uitgave uit 1978 viel het op hoeveel vermakelijke Nederlandse namen er in dit werkje verzameld zijn. Zo valt er bij Cichorium intybus te lezen dat de wilde cichorei ook wel peekoffie genoemd wordt. Wat voor zichzelf spreekt omdat er van de wortels ooit surrogaatkoffie werd gemaakt. De naam “wegenwacht” lijkt even toepasselijk, want deze plant staat ieder jaar om deze tijd (juli) weer prachtig in de bermen te bloeien. Maar “verwenste juffer”? Wat is dat nu voor onaardige benaming voor de wilde voorouder van de witlof, een plant die niet alleen nuttig, maar ook nog zo mooi is? Tegenwoordig hoef je niet lang te zoeken naar het antwoord op zo’n vraag. Met Google als orakel beland je al snel op een fantastische site als Plantaardigheden.nl waar het allemaal uitgelegd wordt. Het blijkt dat de hemelsblauwe sterbloemen, die alleen bij zonneschijn openbloeien en met de zon meedraaien, al veel vaker inspirerend hebben gewerkt: “Over de naam wege(n)wachter bestaan vele verhalen. Eén ervan gaat zo: De cichorei begeleidt de mens getrouw langs al zijn wegen. Het is of zij met een ontroostbaar verlangen aan de weg staat te wachten op haar hemelse bruidegom: de zon, opdat hij haar dan
22
WWW.EDE.GROEI.NL
WWW.EDE.GROEI.NL
23
naar het hemelse paleis terug zal voeren. De middeleeuwse ziel dichtte om dit wezenlijk verband een legende. Een jonkvrouw was verloofd met een dappere ridder, die met een kruistocht meeging en niets meer van zich liet horen. Haar vader wilde haar dwingen met een andere man te trouwen of in een klooster te gaan. Maar zij wilde op haar bruidegom wachten. Haar vader vervloekte haar: ‘Blijf dan in alle eeuwigheid aan de weg staan om op hem te wachten!’ Daarop veranderde het trouwe meisje in de hemelsblauwe wegewachter.” Omdat de enorme reputatie van de cichorei als magische plant terugging tot een voorchristelijke zonnecultus, gaf de overijverige katholieke kerk een heel andere draai aan de romantische legende: het meisje werd nu de slechterik die haar verloofde ontrouw was geweest en voor straf veranderd werd in een cichoreiplant. Ze moest met haar blauwe ogen steeds naar het oosten kijkend tot in de eeuwigheid aan de weg staan wachten. Alleen de zeldzame vorm met witte bloemen zou een betoverd rein meisje zijn. Het bijgeloof dat om de witbloemige cichorei heen hangt, daar kun je helemaal een boek mee vullen, dus hier laat ik het maar even bij. Het is evenwel steeds weer een ontdekking hoeveel verhalen, magie en bijgeloof er om de meest alledaagse planten verzameld is. Want de cichorei is alledaags: is niet alleen in de bermen, maar ook in de supermarkt volop aanwezig. Niet meer als “cichorée”, ofwel de surrogaatkoffie die in Frankrijk nog overal verkrijgbaar is. Maar wel als de gebleekte groente witlof natuurlijk en als ingrediënt van vele producten. Het is haast te prozaïsch om over cichoreiwortel als voedingsvezel te beginnen na alle legendes, maar daar ligt tegenwoordig toch wel de belangrijkste toepassing, denk ik. Zoals bij meer wortels, knollen en bollen het geval is, slaat de cichoreiplant inuline als reservevoedsel in de wortel op (geen insuline!). Inuline is evenals zetmeel een complex koolhydraat: alleen kunnen we zetmeel wel, maar inuline niet zelf verteren. Een deel van onze darmflora wordt er juist hardstikke blij van en zodoende zou inuline als “prebioticum” toch bevorderlijk voor de gezondheid zijn. De zuren die de goede bacteriën produceren zouden het de verwekkers van ziektes moeilijk maken, zodoende. Zo bestormt een afvalproduct van de witlofteelt onder namen als
24
WWW.EDE.GROEI.NL
“immunofortis” de markt en wordt het de held van vele gezondheidsclaims (die inmiddels alweer ter discussie worden gesteld). En zo ziet u maar: de sprookjes rondom cichorei veranderen in de loop van de geschiedenis, maar ze blijven altijd bestaan! Annemarie Wolferink
...eens wat anders dan aardbeienjam
Een van mijn hobby’s is jam maken Vroeger hadden we thuis een grote boerderijtuin inclusief vruchtbomen, allerlei bessenstruiken en heel veel bramen in de bosrand. Het inmaken is me met de paplepel ingegoten. Ik doe het nog steeds maar, heb nu geen groentetuin meer. Maar de bramen groeien samen met een roos over de rozenboog en dat is voldoende voor heel veel potjes bramenjam. Uitstekend te mengen met een deel rabarber, druivenmoes of sap van witte of rode bessen. Die krijg ik soms van vrienden die wel de bessenstruiken hebben, maar er niks mee doen. Voor de lol gaan manlief en ik een paar uurtjes blauwe bessen plukken en dan verwerk ik ze weer tot jam. Verse ananas gemengd met rozijnen en een vleugje kaneel is heel apart. De wilde perzik geeft een heerlijke jam maar blijft ietsje dun. Daarom doe ik er malusmoes bij. Wat is dat? Gewoon, de sierboom Malus met zijn gele of rode kleine appeltjes. Plukken, wassen, koken en zeven. Hierin zit ontzettend veel pectine die nodig is om een stevige jam te krijgen. Aardbeienjam maakt iedereen, daarom maak ik ANDERE smaken. Bijvoorbeeld een menging van gelijke delen vlierbes, braam en lijsterbes, opgeleukt met een scheut port en wat kaneel. Met enige regelmaat zal ik mijn jammetjes laten proeven en voor verkoop aanbieden. De netto winst is voor de vereniging. Mijn jam is klassiek in die zin dat er gelijke delen vruchten en suiker in zitten. Door het hoge suikergehalte is de jam bijna onbeperkt houdbaar zolang de pot dicht zit. In onze kelder staan een paar heel oude potten van 10 jaar geleden. Het is net als met oude wijnflessen, het etiket is smoezelig, het randje van het deksel kan wat grijzig zijn maar de inhoud is nog prima. Maar waarom zou je de jam zo lang bewaren? Meteen lekker opeten! Anneke Florijn WWW.EDE.GROEI.NL
25
Nieuwe leden
Hartelijk welkom bij onze vereniging. Voluit Groei & Bloei/ KMTP afdeling Ede. KMTP staat voor Koninklijke Maatschappij voor Tuinbouw en Plantkunde. Je leest het blad Groei & Bloei en je bent tevens gratis lid van een van de bijna 150 plaatselijke afdelingen, vroeger onder de naam KMTP. De landelijke KMTP bestaat dit jaar 140 jaar en afdeling Ede viert dit jaar haar 50 jarig jubileum Het organiseren van twee ruilbeurzen per jaar is een van de vele dingen die afdeling Ede doet. Wil je meer leren over planten en tuinen dan is een bezoekje aan de ruilbeurs een prima gelegenheid om andere enthousiaste tuin- en groenliefhebbers te leren kennen. Je hoeft de ander niet te kennen om een gesprek aan te gaan over plant en tuin. Zeer leerzaam. Misschien heb je zelf nog geen planten om te ruilen. Geen bezwaar, kom gewoon want er is altijd genoeg voor iedereen. Anneke Florijn Ede: mw. T. van Deelen, mw. H. Faber, mw. M. de Gier, mw. M. van Ginkel, mw. L. Methorst, dhr./mw. Ploeger, mw. M. Rutten, mw. D. Sip, mw. N. VerbeekJansen, dhr. M.H. Wijnbergen Bennekom: dhr. J. Vreven, mw. E.S. ter Mors, mw. M. Otto, dhr. G. Schepers
kopij inleveren kan t/m 17 september adressen en telefoonnummers Anneke Florijn, W. Welgravenlaan 23, 6741 ZH Lunteren, 0318-484 063 Dien Giltjes, Commandeursweg 21, 6721 TW Bennekom, 0318-418 557 redactie Flora: Dien Giltjes / diengiltjes@hetnet.nl Lucie Heuterman / lucie.heuterman@sanomamedia.nl website: www.ede.groei.nl Opgeven excursies (per mail of telefonisch): Yvonne van Geel, yvonnevangeel@gmail.com / 0318-650102, 06-27262440 Annemarie de Leeuw, praktijk@adleones.nl / 0318-610240 Betalen excursies: rek.nr. 43.72.63.142, t.n.v. KMTP-excursierekening, Ede, o.v.v. datum betreffende excursie Ledenadm. KMTP, Postbus 485, 2700 AL Zoetermeer, 079-3681212
26
WWW.EDE.GROEI.NL