Alternatieve mogelijkheden door praktische oplossingen van LooHorst
door Jacqueline van Wetten
De tuin bij zorgcentrum De Wartburg in Utrecht is geen standaard groenproject. “Waterberging en afwatering vergden hoogwaardige civieltechnische oplossingen. En het gebruik van de tuin door ouderen vraagt speciale aanpassingen’’, vertelt Victor Dijkshoorn van het Groenkeur gecertificeerde LooHorst Landscaping dat de tuin aanlegde. “We denken graag mee. Vaak zijn er alternatieven mogelijk die het ontwerp kwalitatief verbeteren, maar de kosten niet verhogen.’’ Als Victor Dijkshoorn, commercieel manager van LooHorst Landscaping, over het deels aangelegde terrein van zorginstelling De Wartburg loopt, snelt een van de hoveniers op hem af. Met een collega werkt hij aan de aanleg van de beweegtuin. Op de ontwerptekening wijst de hovenier naar een plek waar bestrating is ingetekend. “Wat doen we hier? Verharding is nadelig voor die grote boom daar. Is gras niet beter?’’ Dijkshoorn twijfelt. “Waarom geen kunstgras?’’, oppert hij. ”De ondergrond wordt daar veel belopen door het gebruik van die fitnessapparaten. Bovendien, met al die toestellen in het gras krijg je allerlei onbereikbare hoekjes. Dat is niet te onderhouden.’’ De hovenier knikt instemmend. “Kunstgras dus.’’ Hij legt de tekening terzijde en gaat weer aan de slag. Het korte gesprek toont de flexibiliteit van LooHorst Landscaping. Problemen worden snel in overleg van een praktische oplossing voorzien. De beweegtuin waar de mannen van LooHorst aan werken is een extra aanvulling op het originele, door Donkergroen gemaakte tuinontwerp. De fitnessapparaten worden, omgeven door bomen en struiken, vlakbij de ingang van De Wartburg opgesteld. “Het is de bedoeling dat niet alleen onze bewo1ners de fitnesstoestellen gaan gebruiken, maar ook de
Het pas aangelegde centrale terras van zorgcentrum de Wartberg. De zitbanken volgen nog.
Zorgcentrum De Wartburg
AxionContinu is een van de grootste ouderenzorgorganisaties in de regio Utrecht. De zorginstelling beheert 13 woonzorglocaties waaronder De Wartburg in de Utrechtse wijk Oog in Al. Totale opp. buitenruimte: 6.000 m² Start aanleg tuin: juni 2012, in augustus 2013 is de binnentuin bij het zorghotel voor psychogeriatrische bewoners gereed Tuinontwerp: Donkergroen Tuinaanleg: LooHorst Landscaping Realisatiekosten: € 300.000
LooHorst Landscaping
LooHorst Landscaping is gevestigd in Ermelo en Ede en behoort evenals Drielanden Bomen BV tot de LooHorst Groep. Bij het bedrijf werken ruim 70 vakmensen. LooHorst voert het Groenkeur-kwaliteitslabel. Bij de aanleg van een project denkt LooHorst graag mee over alternatieven die het ontwerp kwalitatief verbeteren. Kenmerkend voor de werkwijze van LooHorst is de persoonlijke aandacht voor de klant. Victor Dijkshoorn: “Ik ga liever even langs voor overleg aan tafel dan dat ik een mail stuur.’’ Die aanpak loont, volgens de commercieel manager. “We groeien tegen de wind in.’’
dit is een uitgave van
december 2012
seni
Een aantal plantensoorten als duizendknoop (Persicaria), lampenpoetsersgras (Pennisetum) en lavendel (Lavandula) zullen mensen herkennen van vroeger. senioren uit de buurt. Onder die voorwaarde bleek de gemeente bereid dit gedeelte van de tuin te subsidiëren’’, vertelt Huub Albreghs, manager facilitair bedrijf en bouw van zorgorganisatie AxionContinu waar De Wartburg deel van is.
Healing environment AxionContinu hecht veel waarde aan een groene woonomgeving en spant zich in om die te realiseren. Een voorbeeld daarvan is de in september aangelegde groententuin bij woonzorgcentrum Tolsteeg. Albreghs: “We willen een healing environment creëren voor onze bewoners. Dat is terug te zien in het ontwerp van de nieuwbouw van De Wartburg, en ook de buitenruimte is daar onderdeel van.’’ “De beweegtuin verleidt mensen om buiten actief te zijn, terwijl in de rest van de tuin meer beschutte plekken te vinden zijn waar men elkaar passief kan ontmoeten’’, wijst Dijkshoorn naar de diverse terrassen. Om bewoners naar buiten te trekken is gezorgd voor een aantrekkelijke beplanting. Een aantal plantensoorten als duizendknoop (Persicaria), lampenpoetsersgras (Pennisetum) en lavendel (Lavandula) zullen mensen herkennen van vroeger. Loohorst stelde voor om de standaardbomen in het ontwerp te vervangen voor meerstammige exemplaren. Dijkshoorn: “Meerstammige bomen geven een diverser beeld. Bovendien zit de kroon op ooghoogte, dat is voor ouderen van belang.’’ Om de opdrachtgever te laten zien wat er mogelijk is, nam hij Albreghs mee naar boomkwekerij Ebben in Cuijck. Daar selecteerden ze samen twee meerstammige Prunus en een Magnolia.
2
Zorg voor groen
Steeds meer Nederlandse ziekenhuizen en zorginstellingen investeren in een groene omgeving in de verwachting dat patiënten en bewoners daar niet alleen prettiger vertoeven maar ook sneller herstellen. Enkele onderzoeken laten zien dat dementerende patiënten, die gebruiken konden maken van een tuin, minder last hadden van negatieve reacties en woedeaanvallen dan patiënten die geen tuin tot hun beschikking hadden. Deze lessen worden ook in de praktijk gebracht, bijvoorbeeld in verpleeghuis De Stelle in Oostburg waar de eerste Alzheimer-tuin van Nederland ligt. De studie Groen Loont! claimt een besparing op zorgkosten met 1,4 miljard euro door onder andere vergroening van ziekenhuizen en de woonomgeving. Bron: Groen Loont!, 2011, De Groene Stad
Specialistische kennis Albreghs waardeert die aanpak. Niet alleen bij de keuze van de beplanting bracht LooHorst haar specialistische kennis in, ook over de waterhuishouding is actief meegedacht. “Voor de opvang van water waren we verplicht een buffer aan te leggen. LooHorst had daar prima oplossingen voor.’’ Om goed in te kunnen springen op civieltechnische wensen werkt het groenbedrijf met vaste partner Kamphorst uit Ermelo. Samen bedachten ze een alternatief voor de infiltratie van regenwater. “Die aanpassing maakte het plan minder kostbaar dan het oorspronkelijk was’’, vertelt Dijkshoorn. “Ik denk dat de opdrachtgever daar zeker € 10.000 mee heeft bespaard.’’ Ook enkele andere aanpassingen leverden besparingen op. Voor de nog aan te leggen binnentuin bij het zorghotel voor psychogeriatrische patiënten zullen dezelfde materialen worden gebruikt als in deze tuin. “Dat scheelt in de aanschafkosten’’, zegt Dijkshoorn. En wijzend naar een keermuur: “Door die in een net wat andere steensoort uit te voeren, werd de prijs lager.’’
dit is een uitgave van
december 2012
Dat de kwaliteit van de tuin door dergelijke beslissingen vermindert, weerspreekt hij. “Juist door onze Groenkeur certificering zijn we heel bewust bezig met de stappen die we nemen. Kwaliteit is bij ons gewaarborgd. We hebben veel aandacht voor de klant. Door samen aan tafel de mogelijkheden te bespreken valt er soms meer te halen uit een ontwerp. Vaak zijn er alternatieven die het ontwerp kwalitatief verbeteren, maar de kosten niet verhogen.’’
Prijs en kwaliteit Albreghs vertelt dat het Groenkeurcertificaat een van de gunningscriteria was bij de onderhandse aanbesteding van de opdracht waarvoor drie partijen waren uitgenodigd. “Kwaliteit en training en opleiding van het personeel staan hoog in het vaandel bij AxionContinu en dat zien we ook graag bij de bedrijven waarmee we samenwerken. Daarnaast wordt duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen voor ons een steeds belangrijker uitgangspunt bij beleidskeuzes.’’ Uiteindelijk viel de keuze op LooHorst vanwege de kwaliteit en de prijs. “Zij offreerden de meest gunstige economische aanbieding en vielen op door de civieltechnische oplossingen die ze zelf actief inbrachten.’’ AxionContinu is tevreden over het eindresultaat en de wijze waarop het terrein is aangelegd. Het gaf wat strubbelingen toen de bouwonderneming de nieuwbouw nog aan het afwerken was, terwijl LooHorst al bezig was met de tuin, De beweegtuin in aanleg vlakbij de ingang van De Wartburg.
3
maar wat eens een rommelig terrein was, is nu veel meer een geheel. Albreghs: “Zeker, er zijn wat bomen gesneuveld en het nieuwe groen moet nog groeien, maar het parkachtige van deze wijk is behouden gebleven. De gemeente wilde dat graag, wij zijn er blij mee en dat is wat ik ook hoor van de bewoners.’’
Groenkeur
Er zijn in 2012 291 bedrijven met het Groenkeur. De gecertificeerde bedrijven richten zich zowel op de zakelijke als op de consumentenmarkt. “Het aantal deelnemers neemt elk jaar toe’’, vertelt directeur Matthijs Mesken. “Die stijging toont aan dat het Groenkeur waarde heeft. Groenkeur-ondernemers onderscheiden zich door kwaliteit in uitvoering en dienstverlening.’’ Bedrijven die het keurmerk willen voeren moeten voldoen aan vakbekwaamheidseisen en kwaliteitseisen en worden met een onafhankelijke toetsing beoordeeld. Om de kwaliteit van het keurmerk te kunnen blijven garanderen voert een onafhankelijke gecertificeerde instelling controles uit en organiseren gecertificeerde bedrijven nazorg op het terrein van garantie, nakoming en geschillen. Begin 2013 lanceert de Stichting Groenkeur een app waarop alle deelnemende bedrijven te vinden zijn. De website www.groenkeur.nl biedt tevens meer inhoudelijke informatie over het keurmerk.
dit is een uitgave van
december 2012