Sfeerbeelden Brainport Industries Campus. Credit: brainport industries
Groene omgeving als bindmiddel voor hooggekwalificeerde medewerkers
itg
door Jan Hendriks De gemeente Eindhoven hecht veel waarde aan een landschappelijke omgeving op bedrijvenlocaties. In de visie van de gemeente draagt de aanwezigheid van groen positief bij aan de werkbeleving. Maar welk belang hechten Eindhovense ondernemers zelf aan een groene werkomgeving? Voor Ad van Berlo, oprichter van designbureau VanBerlo, was de belangrijkste aanleiding om met zijn bedrijf uit de Eindhovense binnenstad te verhuizen, het verbeteren van de bereikbaarheid. “Het is inmiddels alweer zeventien jaar geleden dat we zijn verkast, maar in die tijd was de bereikbaarheid voor onze medewerkers, klanten en leveranciers het belangrijkste criterium bij de keuze van een nieuwe locatie.” Op de nieuwe locatie aan de Beemdstraat realiseerde Van Berlo geheel naar eigen inzicht een nieuw kantoor.
Beemdstraat en naar het honderd meter verderop gelegen park. Volgens de oprichter van het designbureau strekt een derde van de medewerkers elke dag even de benen in het aanpalende park. “Groen geeft rust en wandelen is een prima vorm van bewegen. Tijdens het bewegen verwerken de hersenen emoties en mogelijke spanningen. Hierdoor wordt ruimte gecreëerd voor nieuwe ideeën en dat is toch de kern van ons bestaan.”
Vier binnentuinen
“Dankzij de ligging aan een betrekkelijk nieuwe invalsweg zijn we nu goed bereikbaar. Bovendien hebben we een mooie open ruimte voor het pand, zodat we niet direct tegen andere gebouwen aan kijken. En inmiddels begint het dankzij het aangeplante materiaal hier steeds groener te worden,” verwijst Van Berlo onder meer naar de bomen aan de
Van Berlo probeert de overwegend creatieve medewerkers van het designbureau te stimuleren om in hun werk de grenzen op te zoeken. “Daar hoort een warme, intieme omgeving bij. De werkplek moet als het ware aanvoelen als een huiskamer.” Naast het gebruik van houten vloeren dragen enkele binnentuinen in het kantoor van VanBerlo bij aan het realiseren van een warme, serene uitstraling. De oppervlakte van de vier binnentuinen beslaat circa 15% van de totale kantooroppervlakte. “We hebben een terras met een grote olijfboom. Daar kunnen mensen even zitten.” Volgens Van Berlo wordt het binnengroen zeer gewaardeerd door de zestig medewerkers. “Bij de aanleg hebben we gekozen voor een grote variatie in soorten. De tuinen zijn dan ook heel prettig om naar te kijken.”
1
dit is een uitgave van
Groen geeft rust
november 2012
Toekomstige werklocatie. Credit: Enno Zuidema Stedebouw ism UrbanXchange
Positieve bijdrage Het voert Van Berlo te ver om zaken als ziekteverzuim of personeelsverloop direct te verbinden aan de aan- of afwezigheid van binnengroen. “Het is een optelsom. Alles bij elkaar moet kloppen. Een gebouw en de manier waarop het is ingedeeld, zegt veel over een ondernemer en de manier waarop een organisatie in elkaar steekt. Ik ben er van overtuigd dat het binnengroen in ons geval een positieve bijdrage levert.” Van Berlo beschouwt zichzelf niet als een pionier als het gaat om het integreren van binnengroen in een kantooromgeving. “Het is voor mij zo vanzelfsprekend. Het verbaast me dat anderen het niet doen. De natuur staat sterk onder druk. Probeer respect te tonen voor de aarde en laat het ook in een werkomgeving zien.”
Groene profilering Van Berlo zou graag zien dat Eindhoven zich nog sterker profileert als groene stad. “Wij hebben niet zo’n bijzondere binnenstad als bijvoorbeeld Amsterdam of Den Bosch. Aan de andere kant is Eindhoven wel één van de groenste steden. Dan kun je er beter voor kiezen om die voorsprong uit te bouwen en dat aspect nog beter uit te dragen.” Als voorbeeld noemt de Brabantse ondernemer het terrein van de High Tech Campus Eindhoven. “Daar zijn de gebouwen nog te veel leading en is de groene omgeving nog te veel een ondergeschoven kindje.” Van Berlo pleit voor een verdergaande integratie van de woon- en werkfunctie, waarbij groen kan zorgdragen voor een mooi contrast met de stedelijke omgeving. “De wereld verandert snel. Bedrijven worden kleiner en dankzij de technologie wordt het steeds eenvoudiger om vanuit huis te werken. Het is niet meer van deze tijd om bijvoorbeeld bedrijfsterreinen, woonwijken of parken decentraal en geïsoleerd aan te leggen. Probeer dit in elkaar te verweven.”
Inspirerende werkomgeving
stad wordt gedeeld door Hans Duisters, CEO van Sioux, een hightechbedrijf en tevens kennisorganisatie met 300 ingenieurs in dienst. Niet geheel zonder toeval ligt het complex van Sioux, dat drie gebouwen beslaat op een oppervlakte van 10.000 m2, direct aan een groen park. “Dit levert een mooi uitzicht op voor onze mensen,” aldus Duisters. “Een prettige en inspirerende werkomgeving is essentieel om er voor te zorgen dat je de beste mensen aan je bedrijf kunt binden. De aanwezigheid van groen levert hier zeker een bijdrage aan. Er zijn inmiddels veel onderzoeken bekend die een positieve relatie aantonen tussen werken en groen. Maar ik zie het ook in de praktijk van ons eigen bedrijf.”
Kritische succesfactor In de kennisintensieve sector waarin zijn bedrijf opereert, beschouwt Duisters het vinden en binden van de beste professionals op hightech-gebied als de belangrijkste voorwaarde om succesvol te kunnen zijn. Als mede-initiatiefnemer is Duisters intensief betrokken bij de toekomstige realisatie van de Brainport Innovatie Campus, een innovatief bedrijventerrein langs de A2, dat hightech bedrijven en kenniscentra zal gaan huisvesten. De Brainport Innovatie Campus gaat integraal onderdeel uitmaken van het ontwikkelingsgebied Landelijk Strijp, een overgangsgebied aan de noordzijde van Eindhoven waar de stad overgaat in een groen landschap. Net als Ad van Berlo gelooft Duisters in een integratie van recreatie en werken. “Het wordt straks een multifunctioneel terrein, waar de bevolking volop kan recreëren. Zo komt er onder meer een appelboomgaard.”
Integratie werk en recreatie Om de bijzondere samenhang tussen werken en recreatie te verduidelijken, vergelijkt Duisters het bovenaanzicht van de Campus met een donut. “In de ring, zeg voor het gemak in de donut, worden straks alle bedrijven en een aantal expositie
Van Berlo’s ambitie om de lichtstad te positioneren als groene
2
dit is een uitgave van
november 2012
ruimtes gehuisvest. Het binnenterrein van de Campus bestaat straks uit een park, dat onder meer gebruikt zal worden voor het organiseren van pop- en openluchtconcerten. Daarnaast kunnen omwonenden en andere geïnteresseerden genieten van exposities in de expositieruimtes.” Direct aan de binnenkant van de ring wordt een avenue aangelegd, via welke bezoekers goed zicht hebben op de bedrijven, die in de Campus gevestigd zijn. “Doordat er veel met glas wordt gewerkt, kunnen mensen letterlijk binnen kijken bij de op de Campus gevestigde bedrijven. Het doel hiervan is om de maakindustrie en de hightech-sector als een aantrekkelijke werkplek te profileren.” De aanwezigheid van onder meer een skatebaan en de mogelijkheid om bijvoorbeeld een ijsje te eten moeten helpen om publiek in de Campus te krijgen.
ven om zich in Eindhoven te vestigen is de aanwezigheid van goed gekwalificeerd personeel. Uit onderzoek weten we dat juist deze groep mensen veel waarde hecht aan een aantrekkelijke werk- en leefomgeving. De aanwezigheid van groen speelt hierbij een zeer belangrijke rol.” Den Dikken betitelt de realisatie van de High Tech Campus in 2007 als een keerpunt in het denken voor wat betreft het realiseren van bedrijfsgebouwen in een groene omgeving. Daarnaast ziet de programmaleider groen nog mogelijkheden om het groene imago van de lichtstad buiten de gemeentegrenzen te verbeteren. “Vaak doen mensen juist het centrum van een stad aan, dat in ons geval betrekkelijk groenarm is. Dit bepaalt dan echter wel de groenbeleving. Onze inspanningen zijn er dan ook mede op gericht om het centrum te vergroenen.”
Levende etalage
Economisch belang van groene werkomgeving voor Eindhoven • Onderzoek van Alterra (februari 2010) laat zien dat kenniswerkers groen en openluchtrecreatievoorzieningen hoog waarderen. • Elke research- en developmentmedewerker levert werk op voor tien arbeidsplaatsen. • Eindhoven heeft de ambitie om uit te groeien tot de top 3 van hightech hubs in Europa en de top 10 wereldwijd.
Fotocredit: Roel den Dikken
Dankzij de bijzondere inpassing van de Campus in publiek toegankelijk groen, snijdt het mes volgens Duisters aan twee kanten. “Het uitzicht op al dat groen helpt om alle mensen op de Campus een inspirerende werkplek te bieden. Andersom fungeert de transparante ring met bedrijven als het ware als een levende etalage om jonge mensen te enthousiasmeren om te kiezen voor een carrière in de hightech-sector.” Duisters is blij met de voortgang en hoopt dat de Campus binnen 10 jaar gerealiseerd is. Behalve de goede samenwerking met de gemeente Eindhoven, het naastgelegen Eindhoven Airport en met organisaties als bijvoorbeeld Brabants Landschap, signaleert de CEO van Sioux een andere belangrijk aspect dat bijdraagt aan de voortgang. “We hebben de mogelijkheid om vanaf scratch iets prachtigs te ontwerpen. Dat is eenvoudiger dan dat je een bestaande situatie ingrijpend wilt wijzigen.”
Belangrijkste vestigingsplaatsfactor
CO2 uit parkeergarage is input voor vlindertuin. Credit: Enno Zuidema Stedebouw ism UrbanXchange
Roel den Dikken, programmaleider groen bij de gemeente Eindhoven, onderschrijft net als Duisters en Van Berlo het belang om wonen, recreatie en werken meer in elkaar te verweven. “De belangrijkste vestigingsplaatsfactor voor bedrij-
3
dit is een uitgave van
november 2012