GroenLinks Magazine februari 2013 by webteam groenlinks

GROENLINKS magazine UITGAVE VAN GROENLINKS - nummer 1 - februari 2013

Eerste Kamer in de spotlights

Hulp

voor minima onder druk

Doe het

Vluchtkerk stelt problemen opvang aan de kaak

zelf

Van Dijk wil beter debat in de partij

Wie: Rob Hoenen Wat: Demonstreert in Maastricht tegen de Belgische kerncentrale Tihange Waarom: ‘Ik woon 36 kilometer bij Tihange vandaan. Die stokoude centrale brengt alles in een straal van 80 kilometer in gevaar; daar moet een einde aan komen. De demonstratie was fantastisch: goeie sfeer, de 1500 demonstranten kwamen overal vandaan. We hebben veel contact met het Belgische Ecolo en de Duitse Grünen. 10 maart gaan we weer, dan organiseren we de busreis samen met WISE’ foto Michiel Wijnbergh

in actie

eerste kamer Meer politieke speelruimte

Armoedebeleid staat op scherp

Wat doet GroenLinks?

burgerinitiatieven schieten uit de grond 6

GROENLINKS MAGAZINE UITGAVE VAN GROENLINKS - NUMMER 1 - FEBRUARI 2013

Eerste Kamer in de spotlights

Hulp

voor minima onder druk

Doe het

Vluchtkerk stelt problemen opvang aan de kaak

zelf

Van Dijk wil beter debat in de partij

Op de cover: Marc Crijns uit Almere bouwt zijn eigen huis met stro en hout in nieuwbouwprojekt De Buitenkans. Foto: Joost van den Broek/HH

Opinie: Zeven dagen per week shoppen moet GroenLinks niet willen. Op pagina 27

Nieuw: kookrubriek â&#x20AC;&#x201C; slow, bio en lekker 20

Groen moet je doen: scholiere Marit klom in de pen voor Afrikaanse kinderen 21

vluchtkerk

redactie

Gebrek aan opvang doet zich gevoelen

Soufflé GroenLinks’ grootste landelijke fractie bevindt zich in de Eerste Kamer, waar de coalitiepartijen – een unieke situatie – geen meerderheid genieten. Dat geeft de Kamerleden meer invloed, maar hoort zulk politiek handelen wel thuis in de senaat? En wat vinden de Eerste Kamerleden daar zelf van? Het Magazine schoof aan bij een paar vergaderingen (zie pagina 16). Onderwerpen als huurbeleid, jeugdzorg en werkvoorziening staan op de agenda. Tijdens een discussie over decentralisatie van de AWBZ windt Tof Thissen zich op: ‘Gemeenten moeten hun autonomie kunnen behouden!’ Maar dat kan alleen als met de taken ook een toereikend budget van het Rijk naar de gemeenten wordt overgeheveld. Dat laatste is niet het geval: gemeenten moeten steeds meer doen voor steeds minder geld. Ondertussen zijn er met de economische crisis meer en meer mensen die van minder dan het minimum moeten rondkomen, en wordt dus steeds vaker een beroep gedaan op gemeentelijke voorzieningen als schuldhulpverlening en bijzondere bijstand. Wat te doen als GroenLinks-raadslid als je moet kiezen tussen schuldhulpverlening voor Pietje of geld voor schoolspullen voor de kinderen van Marietje? Een duivels dilemma, verzucht Femke Roosma (zie pagina 12).

partij moet naar leden toe Rapport commissie-Van Dijk

Roos-Marie Bal wil klimaatneutraal zwemmen 32

En verder 2 In actie 14 Korte berichten 20 Media & meer 22 Meer korte berichten 26 Opinie 28 Brieven 28 Strip 29 Column 31 Partijkatern

Een terugblik op het rapport van de commissie-Van Dijk over de oorzaken van de verkiezingsnederlaag, kan in dit Magazine niet ontbreken. De onderzoekscommissie somt alle blunders en ongeregeldheden fijntjes op (zie pagina 24) en komt ook met een setje aanbevelingen voor de toekomst: partijorganisatie en bestuur versterken, band tussen fractie en partij herstellen en van GroenLinks een echte open debatpartij maken. Tot slot moet GroenLinks contact zoeken met maatschappelijke organisaties. ‘We sluiten nog niet goed aan bij collectieve initiatieven, bij mensen die zelf dingen oppakken omdat ze het van de overheid niet meer hoeven te verwachten’, zegt Van Dijk. In dit Magazine vast een voorzetje. Vanaf pagina 6 komen vertegenwoordigers van vijf verschillende initiatieven aan het woord. Mensen die een zorgcoöperatie beginnen of een verzekering opzetten; die stadstuinieren of collectief hun eigen huis bouwen. Ze vertellen waarom ze eraan begonnen en waar ze zoal tegenaan gelopen zijn. En waar de overheid bij zou moeten springen. Een reactie hierop vanuit politieke hoek volgt in het volgende Magazine bij monde van Liesbeth van Tongeren. Allemaal belangrijke en interessante onderwerpen. Dat hoor ik wel vaker: er staan weer goeie stukken in het Magazine, Carolien. Met dan regelmatig de toevoeging: maar kan het af en toe niet een beetje lolliger, een beetje luchtiger? Aldus geschiedde. Vanaf nu heeft het Magazine haar eigen kookrubriek. Met dit keer een recept van interim-partijvoorzitter Eduard van Zuijlen: wat hij na het congres van 3 maart thuis op tafel zet, als goedmakertje voor zijn maandenlange afwezigheid. Wat dat is? Pizza. Geen soufflé. Carolien Ceton

Van ond 6

februari 2013 / GROENLINKS MAGAZINE

deren! Eigen verantwoordelijkheid is hip, politici en beleidsmakers nemen de term graag in de mond. Burgers die de zaken zelf regelen, dat valt natuurlijk te prijzen. Samen de kinderopvang regelen of met een broodfonds een eigen verzekering starten: mensen eigenen zich op allerlei terreinen de regie toe. Maar waarom nemen zij het besluit om voorheen collectief geregelde zaken zelf ter hand te nemen? En is het niet al te gemakkelijk voor een overheid die in crisistijd steeds meer taken afstoot, om de burger vooral op de eigen foto Joost van den Broek/HH

verantwoordelijkheid te wijzen? Het Magazine nam een kijkje bij een vijftal grotere en kleinere burgerinitiatieven. door Carolien Ceton

GROENLINKS MAGAZINE / februari 2013

Ad Pijnenborg: ‘In Nederland moet je ervoor knokken om een beetje eigen baas te kunnen zijn’

igen regie staat hoog op het wensenlijstje van GroenLinks. Als links ideaal van zelfbeheer en emancipatie is het mooi, maar verdwijnt met een al te grote nadruk op dat ‘eigen’ de collectieve verantwoordelijkheid niet uit zicht? Het Magazine vroeg het na bij mensen uit de praktijk. Wat is hun motivatie om een burgerinitiatief te beginnen, wat zijn daarbij de struikelblokken? En hoe zien zij de rol van de overheid? Het beeld dat uit de verschillende verhalen naar voren komt, lijkt redelijk rechttoe rechtaan: mensen starten een burgerinitiatief omdat de voorziening die ze nodig hebben er niet is, of omdat wat er is, niet voldoet. Als je niet op overheidsinstellingen wacht en met een clubje je eigen plan trekt, blijkt veel ineens wel te kunnen. En dan zijn er zeker taken die de overheid wél moet blijven vervullen, willen de initiatieven goed – of nog beter – kunnen gedijen.

Nieuw jasje De aandacht voor burgerinitiatieven is explosief gegroeid de afgelopen tijd, maar een heleboel initiatieven zijn bepaald niet van gisteren. Zo zette het Friese dorpje Pingjum eind jaren tachtig zijn eerste windmolen neer. ‘Gewoon, om wat te proberen,’ zegt Doeke Odinga, ‘het was leuk om eens iets nieuws te doen. Beetje pionieren.’ Het enthousiasme onder de dorpelingen was aanvankelijk verre van groot, initiatiefnemer van het eerste uur Jos Duindam stak flink wat geld uit eigen zak in het project. De molen kwam er, en met de opbrengsten werden verenigingen in Pingjum gesteund – en kon de harmonie nieuwe instrumenten aanschaffen bijvoorbeeld. ‘Dat ging maar om kleine bedragen hoor,’ zegt Odinga, ‘zo’n duizend tot drieduizend euro. Nu met de nieuwe molen komen er echt substantiële bedragen binnen voor het dorp.’ Met behulp van dat geld werd afgelopen oktober een energieneutraal gebouw opgeleverd, waarin het dorpshuis en een school gehuisvest zijn.

Zorgcoöperatie: doen wat nodig is Tien jaar geleden vroeg de gemeente aan de Hoogelooners of de oude seniorenwoningen vervangen moesten worden. Wilde het dorp nieuwe woningen, of gingen ze liever verhuizen? Alle ouderen werden bij de keuze betrokken. Pijnenborg: ‘Dat proces maakte mensen bewust van wat er is en wat ze goed vinden. Vanuit die bewustwording kan een groepje opstaan en zeggen: we gaan het anders doen.’ Ook de coöperatieve vorm is van wezenlijk belang: ‘Dat maakt alle leden verantwoordelijk en daar gaan ze naar handelen. Je gaat je eigen club niet overvragen. Mensen blijven langer actief, ze helpen elkaar en hun familie.’ Eigen regie en de inzet van familie staan voorop, en dat levert een ander zorgperspectief op. ‘Onze zorgcoördinator vraagt niet: voor hoeveel uren heeft u een indicatie? Hij vraagt: wat is er nodig? Meestal redt de mantelzorger het niet meer en daar springen we dan in. Onze villa’s voor ouderen met dementie zijn zo gebouwd dat ze een thuis zijn ook voor de mensen die op visite komen. Die moeten er kunnen doen wat ze willen, koken voor hun moeder en de andere bewoners bijvoorbeeld. De medewerkers zijn ondersteunend voor de familie en nemen over wat de familie niet meer kan en wil. In Nederland moet je ervoor knokken om een beetje eigen baas te kunnen zijn. Dat is krom.’

Ook de zorgcoöperatie in Hoogeloon draait geruime tijd mee, inmiddels tien jaar. De Hoogelooners zagen met lede ogen alle zorg uit het dorp vertrekken, maar met de coöperatie zijn voorzieningen zoals de thuiszorg teruggekeerd. Ook de oplossingen zijn niet altijd even nieuw. Oprichter Ad Pijnenborg: ‘Toen we begonnen zeiden we: de wijkzuster moet terug. Die was bekend in het dorp, hield spreekuur, kwam in huis bij geboorten en sterfgevallen. Wij hebben die wijkzuster weer terug, maar in een modern jasje.’ De zorgcoöperatie is ontstaan uit onvrede van ouderen met de toenmalige situatie. ‘Als iemand ziek werd en twee keer in de week ongeplande zorg nodig had, werd al snel gezegd: wordt het niet eens tijd voor een verzorgingshuis. Maar mensen willen hier blijven wonen, ook als ze ziek zijn. Toen dachten we: we gaan er alles aan doen om mensen langer in het dorp te kunnen laten wonen.’ Dat ging niet zonder slag of stoot. Alle zorgaanbieders waar Pijnenborg met zijn coöperatie op afstapte, wezen hem af. ‘Ze vonden ons gestoord. Het ging om efficiëntie, de klant moest maar naar hen toe komen. Bovendien waren we te klein. Logisch, want iedere oudere die wat ging mankeren, werd afgevoerd.’ Om de ouderen in het dorp te kunnen houden, heeft de zorgcoöperatie in de loop der jaren verschillende activiteiten ontplooid. Wat begon met een gezamenlijke maaltijd gekookt door vrijwilligers is via dagbesteding, rolstoeluitleen en tuinhulp uitgegroeid tot een project dat ook de thuiszorg binnen het dorp regelt. Als voorlopig hoogtepunt heeft de zorgcoöperatie, in samenwerking met gemeente en een woningbouwcorporatie, twee seniorenwoningen gebouwd. De eerste, voor ouderen met dementie, is afgelopen december in gebruik genomen. Woning nummer twee is voor mensen met een verstandelijke beperking.

De tijd was rijp De aanwas van initiatieven heeft ook wel te maken met de economische situatie van nu, denkt Pijnenborg, maar vooral: de tijd was er rijp voor. ‘Instellingen hebben er een gruwelijke puinhoop van gemaakt met hun fusies en schaalvergroting, al die kwaliteitsslagen die gemaakt moesten worden. Onderwijs, zorg: we hebben het heel slecht gedaan met z’n allen.’ Zijn gedachte sluit aan bij een onderzoek naar burgerinitiatieven, De bottom-up als verandermacht van duurzaamheidsspecialist Anne Marieke Schwencke. Zij constateert dat burgers op een grens stuiten in het proces van schaalvergroting en de bijbehorende anonimisering en onteigening. Blijkbaar gaat de maatschappij tegenwicht bieden als de balans verloren dreigt te gaan, concludeert Schwencke hoopvol. André Jonkers van de Broodfondsmakers, voortgekomen uit een burgerinitiatief, noemt eenfebruari 2013 / GROENLINKS MAGAZINE

Dorpsmolen Pingjum: lange adem zelfde motivatie: ‘De aanwas is een reactie op die grote anonieme instellingen, waarvan de kwaliteit er bepaald niet op vooruit is gegaan. En misschien ook een reactie op economische crisis en de individualisering van de jaren tachtig en negentig. Mensen willen terug naar de menselijke maat.’ De initiatiefnemers van de Broodfondsmakers startten zeven jaar geleden het eerste broodfonds, dat net als de zorgcoöperatie vanuit onvrede met de bestaande mogelijkheden ontstond. Jonkers: ‘Heel veel zelfstandigen zijn niet verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid. Het is te duur, en wat grote verzekeraars bieden, vinden veel zelfstandigen niet goed genoeg. De verzekeraars hanteren enorm veel uitsluitingsgronden en roepen weerstand op met de manier waarop ze hun geld beleggen. We wilden iets beginnen wat aan onze eigen sociale normen voldoet.’ Het broodfonds keert terug naar de basis van verzekeren met een kleine groep mensen die elkaars risico dekt. ‘Zo is een verzekeraar als Achmea ook ooit begonnen: met achttien boeren die zichzelf wilden indekken als hun hooi in brand zou vliegen. Maar door fusies is dat coöperatieve karakter verloren gegaan.’ Het eerste broodfonds ging in 2006 van start en trok zo veel mensen aan dat een aantal van hen in 2010 de Broodfondsmakers begon, om het concept ook aan anderen aan te bieden. Uitbreiding is binnenkort nodig, want het aantal broodfondsen stijgt explosief. ‘Op dit moment zijn er 27 groepen, plus nog zo’n twintig die komend halfjaar van start gaan. Het voorziet in een behoefte; er zijn nu zo´n één miljoen zelfstandigen waarvan tweederde niet verzekerd is.’

Het kan anders De vereniging Eetbaar Rotterdam begon in 2006 als expertisegroep. De mensen achter het project zagen veel dingen niet gebeuren – zelf kruiden kweken op een stukje grond dat toch braak ligt bijvoorbeeld – terwijl het zo logisch zou zijn om dat wel te doen. Nu zijn ze uitgegroeid tot een netwerk voor stadslandbouwprojecten waarin initiatieven elkaar versterken. Jos de Krieger: ‘We willen dat mensen begrijpen dat het jaar rond boontjes willen eten betekent dat die ingevlogen worden. Het transport hiervan is een grote milieubelasting, een gevolg dat je in de winkel niet kan zien.’ De oplossing van stadslandbouw is groenten lokaal – en biologisch – te produceren. Liefst op zo’n manier dat stadslandbouwers daar hun geld mee kunnen verdienen. Dat laatste is een zwaarwegend doel, afhankelijkheid van subsidies is risicovol, zegt De Krieger: ‘Je ziet het nu in de culturele sector: als de subsidie wegvalt, klapt de hele boel in elkaar.’ Daarom is het belangrijk een verbinding te leggen tussen kleine initiatieven en projecten op professionele schaal. ‘Uit je eigen stad – een combinatie van professionele stadsGROENLINKS MAGAZINE / februari 2013

Het aandeel van Dorpsmolen Pingjum in het windpark A7 levert het dorp 25 duizend euro per jaar op. Een bestuur van drie mensen zorgt dat het geld eerlijk wordt verdeeld. Het zojuist gebouwde dorpshuis annex school wordt verwarmd met aardwarmte, zonnepanelen en zonnecollectoren. Met de opbrengsten van de molen worden zo veel mogelijk groene energieprojecten gesteund. Odinga: ‘Misschien willen we op termijn een elektrische auto aanschaffen voor het dorp. Voor oudere mensen om hun boodschappen mee te doen, zodat ze langer in het dorp kunnen blijven wonen.’ Dorpsmolen Pingjum – het dorp kent zeshonderd inwoners – is het meest rendabele park van Nederland. ‘We doen het ontzettend goed. Maar twee kilometer van de kust, heel weinig bebouwing, dan heb je een goede windlocatie. Zet je de molen anderhalve kilometer verder landinwaarts, produceer je alweer vijftien procent minder.’ De afsluitdijk zou ook een goede locatie zijn, vindt Odinga. ‘Het waait er goed. En het is toch maar een saaie dijk.’ Ondertussen zijn er plannen om windpark A7 verder uit te breiden. Ook dan krijgen de omringende dorpen weer de mogelijkheid om mee te doen. ‘Als de plannen doorgaan’, benadrukt Odinga. ‘Het kan nog alle kanten op. Dat ligt helemaal bij de politiek. Bij dit soort projecten moet je een lange adem hebben.’

Doeke Odinga: ‘Met de nieuwe molen komen er substantiële bedragen binnen voor het dorp’

landbouw, een restaurant en een winkel – is een mooi voorbeeld van een project dat kan bewijzen dat dit businessmodel werkt. Zonder subsidie. Alleen de grond is goedkoop beschikbaar gesteld door woningcorporatie Havensteder, omdat ze daar komende tien jaar toch niets mee doet.’ Wat dat betreft zijn er nog veel meer mogelijkheden voor stadslandbouw die nu onbenut blijven, zegt De Krieger. ‘Het enthousiasme voor stadslandbouw groeit, maar in Rotterdam sluit de overheid schooltuinen omdat daar geen geld meer voor is. Ik zou willen dat er met meer creativiteit wordt gekeken hoe je eigen inkomsten uit de buurt kunt halen. Laat de kinderen bijvoorbeeld een kleine bijdrage betalen en verkoop je groenten in de buurtwinkel. Dan sla je vier vliegen in één klap: je teelt biologische groenten, zonder transportkosten, het is educatief en je bevordert de werkgelegenheid. Het kan heel anders!’ Laten zien dat het anders kan is een leidraad voor veel initiatieven, ook voor strobouwproject Initiatiefgroep Ecologisch Wonen Nijmegen (Iewan). Deelnemer Stefan Papp licht toe: ‘We proberen al zo veel mogelijk ecologisch te leven, maar met wonen blijkt dat lastig. Terwijl op dat gebied juist nog veel kan worden gewonnen. De overheid lukt het niet om duurzaam wonen te realiseren. Maar als je het zelf gaat doen, kan het opeens wel.’ Iewan is inmiddels vier jaar bezig. Als de raad van toezicht van Talis de op het ontwerp gebaseerde calculatie begin maart goedkeurt, kan het bouwproject van start. Papp: ‘Er is al een optie op de grond. Het zou heel raar zijn als het niet doorgaat.’ Binnen de zelfbouwtrend is Iewan een uitzonderlijk project. ‘De meeste zelfbouwers zijn wel duurzaam, maar dit is ook nog eens sociale woningbouw. De groep heeft het initiatief genomen, maar het project blijft eigendom van Talis, waarvan wij onze woning gaan huren. Daarmee is deze manier van duurzaam wonen ook bereikbaar voor de kleinere portemonnee.’ Ook Pijnenborg van de zorgcoöperatie bena9

Strobouwproject Iewan: energieneutraal wonen Openheid is, naast gemeenschappelijk wonen en ecologie, een van de pijlers van het project. Als de woningen er eenmaal staan, willen de bewoners groepen rondleiden ‘en vertellen hoe we pogen een zo klein mogelijke voetafdruk op aarde te zetten wat wonen betreft’. Het project gaat zo veel mogelijk met zonne-energie werken en streeft ernaar energieneutraal te zijn. Water verwarmen gebeurt met een zonneboiler. Het ontwerp voorziet in twee gebouwen: een aparte multifunctionele ruimte en een gebouw met twintig wooneenheden. Strobouw betekent ook dat je je huis daadwerkelijk zelf bouwt. Papp: ‘Het houtskelet kunnen we niet zelf maken, maar het stapelen van het stro en het aanstrijken van het leem gaan we zelf doen. Dat scheelt ook in de kosten en de tijd.’ Stro is van origine een afvalproduct, dus ecologisch verantwoord en goedkoop. ‘Dat laatste valt tegenwoordig tegen, omdat energiebedrijven het nu als biomassa gebruiken. Maar je kunt er nog steeds constructies mee ondersteunen en tegelijk isoleren; normaal moet je twee muurtjes bouwen en dan je isolatiemateriaal ertussen spuiten. Dat voordeel blijft behouden.’

drukt: ‘Het kan echt anders, en ook goedkoper. Die schreeuw om de wijkzuster is eigenlijk een schreeuw om een beetje rust en veiligheid. De zorg is te ingewikkeld geworden. Wij hebben het nu zo goed georganiseerd dat mensen zich veilig voelen. Ze hoeven de zorgcoördinator maar te bellen, en hij komt nog dezelfde dag. Die geruststelling is het beste medicijn. Er is minder vraag naar zorg uit angst.’

Hobbels op de weg Om de bouw van de seniorenwoningen te realiseren, was de medewerking van verschillende partijen nodig: de gemeente als grondeigenaar en de wooncorporatie. Pijnenborg: ‘We hebben elkaar nodig. Ons is het gelukt om goed samen te werken, maar het is vaak knokken. Dat we een coöperatie zijn is een voordeel; een organisatie met leden kunnen ze moeilijker aan de kant schuiven.’ Ook hadden ze de mazzel dat de verantwoordelijke wethouder, een GroenLinkser, zelf uit de zorgverlening komt. Toch brengt de toekomst de nodige zorgen met zich mee. De coöperatie zet de cliënt – inclusief familie – echt voorop, en daar loopt ze nu tegenaan, zegt Pijnenborg. ‘Voor ouderen met dementie gaat bij ons de deur niet op slot. Als mensen hier in het dorp verdwalen, brengt iemand ze wel terug. Dat mag officieel niet. Maar wat als de familie zegt: van ons mag moeder wel naar buiten, dat risico nemen we samen? Instellingen waarmee we samenwerken worden dan onder druk gezet door de inspectie, en die instellingen zijn bang dat ze met ons als klant problemen krijgen. We moeten iedere keer vanuit een nieuwe situatie bedenken hoe we dingen oplossen. We zijn er nog lang niet.’ Strobouwproject Iewan heeft tot op heden weinig last gehad van hindernissen. Wooncorporatie Talis is zeer positief, wil zich graag aansluiten bij een trend als duurzaam wonen en denkt zelfs al na over Iewan twee en drie. Ook het contact met de gemeente is goed, er was alleen gedoe over parkeerplaatsen. Papp: ‘De norm is 1,85 auto per huishouden, wat zou inhouden dat wij veertig plekken moeten hebben. Maar zo veel auto’s hebben we helemaal niet. Uiteindelijk mochten 10

Stefan Papp: ‘Als je het zelf gaat doen, kan het opeens wel’

we de norm naar beneden bijstellen en gaan we parkeerplaatsen delen met ons buurproject Meergeneratiewonen Nijmegen.’ De ervaringen bij Dorpsmolen Pingjum zijn minder positief. In 2000 wilde het de oude molen opschalen. Om daarvoor in aanmerking te komen moest de molen op een agrarisch bouwvlak staan, minimaal 250 meter van de bebouwing vandaan. Dorpsmolen Pingjum voldeed niet aan de eisen, net als twaalf andere molens. Samen hebben ze windpark A7 opgezet, vier grote turbines in een parkje in de Eendrachtpolder. De provincie verleende ontheffing nadat Dorpsmolen Pingjum zijn goodwill had getoond: de opbrengsten van de molen delen zij met vier andere dorpen in de omgeving. ‘Dat heeft ervoor gezorgd dat hele felle tegenstanders het nu toch wel mooi vinden’, zegt Odinga. ‘In het begin riep iedereen: die nieuwe molens zijn veel te groot, dat ziet er verschrikkelijk uit. Maar die grote driewiekers draaien langzamer dan de kleine tweewiekertjes, daardoor is het beeld veel rustiger dan voorheen.’ Bovendien valt de grootte minder op dan mensen vreesden. ‘Als mensen de hoogte in moeten schatten, zeggen ze iets tussen de 40 en 120 meter. Ze zijn wel groot, 78 meter, maar dat zie je vooral als er een kleintje naast staat.’ Toch speelt iedere keer dezelfde discussie weer op, verzucht Odinga. ‘De provincie heeft zich verplicht in 2020 525 megawatt te realiseren. En daar is nu opnieuw veel weerstand tegen – als de plannen al doorgaan.’

Aanbevelingen Initiatieven lijken vaak als aanjager te fungeren. Het eerder genoemde onderzoek van Schwencke onderstreept dat burgerinitiatieven, in haar onderzoek vooral op het gebied van energie, druk uitoefenen op de politiek om een omslag te maken. Hoe meer druk van onderaf door burgercollectieven, hoe groter de noodzaak voor de regering

Broodfondsen: je kent elkaar De meeste zelfstandigen – die veel minder vaak ziek zijn dan mensen in loondienst – beschermen zichzelf niet tegen langdurige ziekte of arbeidsongeschiktheid. Een broodfonds is de oplossing: met veertig tot vijftig ondernemers kun je elkaar voor een bescheiden bedrag per maand ondersteunen. Zo’n fonds gebruikt daarbij schenkingsmogelijkheden van de belastingdienst: je mag 2057 euro per jaar belastingvrij aan iemand schenken. Ook mensen met een chronische ziekte komen in aanmerking, vaak problematisch bij gangbare verzekeraars, zolang zij van hun eigen bedrijf kunnen leven. Een broodfonds heeft een paar bijeenkomsten per jaar. Nieuwe leden worden voorgedragen door een bestaand lid, om te verzekeren dat iedereen elkaar kent. Elk broodfonds heeft zijn eigen, eenvoudige reglement. Jonkers: ‘We willen niet als verzekeraars alles dichttimmeren. Als er iets gebeurt wat niet eerder is voorgekomen, kun je daar als groep over beslissen.’ Als iemand ziek wordt, nemen mensen vaak contact op. ‘Ook om te kijken of men hulp nodig heeft met lopende opdrachten.’ Niet iedereen vindt het plezierig dat alle anderen weten dat je ziek bent. ‘Controlerende artsen hebben we niet, iedereen kent elkaar. Voor zelfstandigen is hun netwerk heel belangrijk, dus daar gaan ze voorzichtig mee om.’

februari 2013 / GROENLINKS MAGAZINE

Eetbaar Rotterdam: actieve bijdrage In 2010 werd het vier jaar oude kennisnetwerk Eetbaar Rotterdam – in 2008 door GroenLinks met een groen lintje gewaardeerd – een vereniging omdat ze een grotere groep mensen wilde bereiken. De Krieger: ‘Vooral mensen die kennis willen komen halen in plaats van brengen.’ Van ieder lid wordt verwacht dat hij minimaal één keer per jaar een actieve bijdrage levert aan de vereniging. De dertig euro lidmaatschapsgeld per jaar levert genoeg budget op om zonder subsidie de activiteiten te organiseren. De bestuursleden zijn vrijwilligers. Eetbaar Rotterdam vindt niet dat de stad zelfvoorzienend zou moeten zijn qua eten: ‘Dat is niet realistisch. We gaan hier geen bananen telen, en we willen mensen niet dwingen alleen appels en peren te eten omdat die hier wel groeien.’ Wel wil de vereniging ‘de voedselketen weer zichtbaar maken in de stad’ en op die manier een gezonde en duurzame samenleving promoten. Nog niet benutte ruimte in de stad wordt aangewend voor stadslandbouw: drijvende tuinen, moestuindaken, zelfvoorzienende horecagelegenheden en innovatieve gebouwen op basis van gesloten kringlopen.

om met passend beleid te komen. De overheid belijdt met de mond veel sympathie voor de initiatieven, maar hoe zit het met dat passende beleid? Broodfondsenmaker Jonkers vindt alle aandacht voor burgerinitiatieven vooral een vorm van bezuinigen, die de overheid momenteel goed uitkomt. ‘Waarmee je als overheid wel een groot risico loopt. Mensen kunnen niet alles zelf. Dat burgers zo veel mogelijk zelf het heft in handen nemen is prachtig, maar voor de groepen die dat zelf niet kunnen, draag je als samenleving de verantwoordelijkheid. Daar heeft de overheid een taak.’ De politieke discussie rond de onverzekerde zelfstandigen draait al jaren om hetzelfde: het verplicht stellen van een verzekering. Jonkers: ‘Die discussie gaat eigenlijk over schijnzelfstandigen, mensen die gedwongen zijn om zelfstandig te worden, zoals pakjesbezorgers. Een verzekering verplicht stellen is niet meer van deze tijd, maar daar blijft de discussie steken. Terwijl je zou moeten kijken hoe je er praktisch voor kunt zorgen dat mensen zich gaan verzekeren.’ Wat de overheid moet doen is mensen bewust maken van het risico als ze langdurig ziek worden. ‘Mensen beter voorlichten wat er allemaal bij komt kijken als je ondernemer wordt, bijvoorbeeld al bij inschrijving bij de Kamer van Koophandel. Hier moet de overheid faciliterend optreden.’ Ook Papp van het strobouwproject noemt faciliteren en informeren als belangrijkste taken van de overheid. ‘Het belangrijkst is financiers vinden en woningcorporaties enthousiast maken. Bij een particulier initiatief is het normaal dat je je als opdrachtgever overal tegenaan bemoeit. Maar bij ons is Talis officieel de opdrachtgever, terwijl wij zelf de initiatiefnemers zijn – en blijven. We moeten de wooncorporaties laten zien dat het zo ook mogelijk is.’ De eerste dorpsmolen in Pingjum heeft nog net kunnen profiteren van de oude subsidieregeling. ‘De nieuwe regeling is veel minder royaal’, zegt Odinga. ‘Je ziet dan ook dat de afgelopen twee, drie jaar aanmerkelijk minder geïnvesteerd is in windturbines. Je moet keuzes maken als regering, maar het is jammer dat ze windenergie niet iets GROENLINKS MAGAZINE / februari 2013

André Jonkers: ‘De aanwas is een reactie op die grote anonieme instellingen’

meer stimuleert. De grote turbineproducenten staan nu in Denemarken en Duitsland, terwijl wij koploper hadden kunnen zijn.’ De overheid wil in 2020 zesduizend megawatt produceren; Odinga hoopt dat die doelstelling vastgehouden wordt. ‘Maar dan moeten ze nu wel serieus aan de slag. Zo’n traject van aanvraag totdat de molen draait, duurt een jaar of acht. Dus als ze 2020 willen halen... ’ In Friesland zijn drie gebieden aangewezen waar nog nieuwe molens mogen komen. ‘Waarom maar drie? Ze moeten op veel meer plekken kijken. Het is toch te gek voor woorden dat dat allemaal in zo’n klein gebied moet.’ De stadslandbouw heeft vooral langetermijnvisie nodig – en hard ook, zegt De Krieger. ‘Als stadslandbouwer moet je gewoon weten dat je ergens minimaal tien jaar kunt zitten. Voor twee of misschien vijf jaar wil men een gebouw nog wel beschikbaar stellen, maar langer uit handen geven vinden bestuurders eng; dan missen ze misschien een economische kans. Maar stel nou dat je per jaar tien procent van je leegstand voor tien jaar uitbesteedt, dan komt er ieder jaar weer tien procent vrij. Het zal nooit zo zijn dat je je volledige voorraad leegstaande gebouwen en braakliggende terreinen in één klap kunt gaan ontwikkelen.’ En het zou veel beter zijn als partijen op gemeentelijk niveau niet zo strikt vasthouden aan hun eigen voorkeur, bepleit De Krieger, ‘want op die manier gebeurt er niets. Als de VVD voor een gebied sloop en nieuwbouw wil, en GroenLinks wil een ander gebied renoveren, doe het dan allebei! Ga voor dat ene plekje waar je wél je gang kunt gaan. Dan kun je daar in de praktijk bewijzen dat jij de juist oplossing in handen hebt.’ <

Wat wil GroenLinks? Voor GroenLinks is ‘regie terugbrengen bij de mensen’ een belangrijk punt. Eigen energie opwekken, zorg verlenen via een persoonsgebonden budget en niet via grote instellingen, wat je eet van dichtbij halen, hergebruik stimuleren. Niet alleen omdat zulke maatregelen groener of goedkoper zijn, maar ook omdat mensen er zingeving uit halen. Want van alsmaar toenemende consumptie en salarissen worden we niet gelukkiger. In het volgende nummer van GroenLinks Magazine reageert Liesbeth van Tongeren op de knelpunten en aanbevelingen die de initiatiefnemers in dit artikel naar voren brengen.

Jos de Krieger: ‘Ga voor dat ene plekje waar je wél je gang kunt gaan’

Discussie bij de Helling De Helling vierde haar 25-jarig bestaan 9 februari jl. met een conferentie ‘Eigen verantwoordelijkheid’. Is het links of rechts, individualistisch of solidair? De Helling stelt daarbij vooral de vraag voor welke interpretatie GroenLinks moet kiezen. Bekijk het digitale dossier van de conferentie op bureaudehelling.nl/tijdschrift/2013-1/ eigen-verantwoordelijkheid

De verkiezingen waren al voor de campagne verloren. Partij en fractie moeten beter georganiseerd en het inhoudelijke debat opener. ‘Je wilt sterke samenhang tussen fractie en partij.’ door Marc van Dijck

‘H

elder als glas’ vindt interim-voorzitter Eduard van Zuijlen het rapport; fractievoorzitter Bram van Ojik noemt het ‘hard en eerlijk’. De commissie-Van Dijk levert in haar vrijdag 25 januari gepresenteerde rapport Terug naar de toekomst over de oorzaken van de verkiezingsnederlaag vorig jaar september (zie kader) zware kritiek op het functioneren van Tweede Kamerfractie en partijbestuur – voor de verkiezingen en erna, tot en met het aftreden van partijleider Jolande Sap en het voltallige bestuur. Ze geeft een uitgebreid feitenrelaas, analyseert de ontwikkelingen en doet aanbevelingen die de partij er weer bovenop moeten helpen. Dat betekent: de ‘losgezongen’ band tussen Tweede Kamerfractie en partij herstellen, de partijorganisatie en het politiek personeelsbeleid versterken, een bestuur met meer ‘slagkracht, doorzettingsmacht en politiek gewicht’ installeren. Daarnaast moet de partij ontwikkeld worden tot een open debatpartij, met structurele digitale ledenraadplegingen, regionale ledenbijeenkomsten en lijsttrekkersreferenda. Ook bij tussentijdse opvolging moet de fractievoorzitter in de Tweede Kamer aangewezen worden via een referendum. En dan moet GroenLinks zich meer naar buiten richten en contact opzoeken met maatschappelijke organisaties. Het interim-partijbestuur heeft die aanbevelingen overgenomen in haar voorstellen aan het congres (zie kader). Van Dijk hoopt dat de voorstellen ‘heel serieus’ genomen worden: ‘Ze worden voor het congres uitgebreid besproken in de partij, daar ben ik blij mee. Dan kunnen we er daarna samen aan werken om dingen te veranderen.’ De punten die Van Dijk zelf er uitlicht: ‘Van GroenLinks een open debatpartij maken en het bestuur voldoende middelen geven om regie te nemen waar dat nodig is.’ Bij het laatste punt staat het reglementaire geharrewar rond de recente lijsttrekkersstrijd en het pijnlijke vertrek van partijleider Sap menig lid nog helder voor ogen. Die situatie behelsde een duivels dilemma voor de betrokkenen, vindt de commissie, maar zij concludeert dat opstap12

Hard en

Voorstellen bestuur

Op het congres 3 maart legt het interimpartijbestuur de leden op het rapport gebaseerde voorstellen voor voor verbetering van de partij. Maar eerst zijn er bijeenkomsten over in het land van 31 januari t/m 23 februari en komt er een online ledenraadpleging. Zie organisatie.groen links.nl/toekomst

Online meedoen Over de bestuursvoorstellen kun je ook online discussiëren in de LinkedIn-groep GroenLinks. Op amendementen.groenlinks.nl kun je amendementen indienen.

pen op 13 september de enige juiste keuze was geweest. Niet omdat Sap alle schuld had aan het verlies, maar omdat ze er wel politieke verantwoordelijkheid voor moest nemen. ‘Zo hoort het politieke spel gespeeld te worden.’

Leden meenemen in debat Het debat in de partij liep de afgelopen tijd slecht, vindt Van Dijk. Onder andere omdat de Tweede Kamerfractie te ver voor de troepen uitliep en te weinig in debat met de leden investeerde – een proces dat al vóór de periodes van Sap en Halsema is begonnen. Daardoor herkenden de leden zich ‘soms moeilijk’ in de koers. Tijdens de presentatie sprak Van Dijk zelfs van ‘dedain’ naar de leden: ‘In de fractie van vóór 2012 zaten nogal wat mensen die aanzienlijk minder verknocht waren aan de partij dan noodzakelijk is.’ Er waren bijvoorbeeld Kamerleden die niet naar lokale ledenvergaderingen wilden gaan om standpunten toe te lichten. ‘Dat kan niet. Je wilt sterke samenhang tussen fractie en partij.’ Eventuele aanpassingen van de koers of nieuwe standpunten innemen ten aanzien van onderwerpen als ontslagversoepeling, Kunduz of duurzaamheid, mogen pas nadat er een uitvoerig debat in de partij over is gevoerd, vindt Van Dijk – iets waarmee Van Ojik nu een aanvang heeft gemaakt. Van Dijk: ‘Deze fractie is helemaal de weg ingeslagen zoals wij dat hebben opgeschreven.’ Dat laatste is niet erg verwonderlijk. Van Ojik trok zelf vergelijkbare conclusies toen hij een commissie leidde die onderzoek deed naar de verkiezingsuitslagen van 2006. Zijn commissie merkte toen al op dat het debat over sociale zekerheid onvoldoende was gevoerd. Zijn aanbeveling om dat debat af te maken, werd niet opgevolgd. Van februari 2013 / GROENLINKS MAGAZINE

Dijk: ‘We moeten daar meer tijd voor nemen en debatten zo voeren dat we niet grote minderheden in de partij achterlaten. Dan woekeren debatten voort.’ Met digitale ledenraadplegingen denkt de commissie dat het partijkader beter zicht kan houden op meningen en gevoelens binnen de partij. Regiobijeenkomsten zijn de plek voor debat. Ook Kamerleden en partijbestuurders moeten deelnemen. Van Dijk: ‘Het is een goede stap dat partijbestuur en fractie naar de leden toegaan, en niet andersom. Die omkering vind ik heel belangrijk.’ Als leden hun zegje doen en zich daadwerkelijk meegenomen weten, kunnen we consistente opvattingen met elkaar ontwikkelen, denkt de commissie. ‘Dat wil ik de huidige fractie echt meegeven’, zegt Van Dijk: ‘neem tijd voor belangrijke issues. Niet denken dat je alle discussies voor het congres van maart voor elkaar hebt. Het is niet moeilijk op een congres besluiten te nemen, maar zorgen dat die besluiten in de partij gedragen worden, is wel moeilijk.’ De komst van ledenraadplegingen en bijeenkomsten luidt mogelijk het einde van de partijraad in, de raad zou het ‘directe debat met de leden’ in de weg kunnen staan.

Inhoudelijk reparatiewerk Een fundamentele wijziging van de koers is niet wat de partij nodig heeft om de gunst van de kiezer te herwinnen, aldus de commissie. Toch is inhoudelijk ook reparatiewerk nodig. Het is ‘noodzakelijk en lonend’ te werken aan ‘een vernieuwing van de politieke boodschap op de onbetwiste kernwaarden van GroenLinks: groen en links’. Van Dijk: ‘De samenleving verandert. Het is hoog tijd dat we onze visie op sociaaleconomisch terrein GROENLINKS MAGAZINE / februari 2013

FOTO michiel wijnbergh

eerlijk

herzien en dat we kijken wat er gebeurd is rond duurzaamheid in dit land om weer een heldere boodschap op tafel te leggen. We sluiten bijvoorbeeld nog niet goed aan bij collectieve initiatieven, bij mensen die zelf dingen oppakken omdat ze het van de overheid niet meer hoeven te verwachten.’ Het thema duurzaamheid moet worden vertaald naar onderwerpen die veel mensen raken, zoals voedselveiligheid, natuur, dierenwelzijn, openbaar vervoer, de fiets. Ideeën en waarden moeten meer aandacht krijgen dan het ‘uitventen’ van regeringsbereidheid. De partij moet een nieuwe oppositiestrategie ontwikkelen die nieuw elan brengt. Van Dijk: ‘Partijen om ons heen zijn daarin geslaagd, zoals de Duitse Grünen, zij hebben kernenergie opnieuw geagendeerd. Ook de plofkip van Wakker Dier vind ik een goed voorbeeld van een onderwerp agenderen. We moeten laten zien dat we die ideeënpartij zijn.’ <

Wat ging er mis? De oorzaak voor de dramatische uitslag vat Nel van Dijk in één zin samen: ‘er was een gebrek aan regie, zowel in de fractie als in de partij en de politieke strategie leed daaronder’. De kiezer wilde zijn vertrouwen niet geven aan een partij die de zaken niet op orde had. Conflicten kwamen naar buiten, de koers was onduidelijk, de Tweede Kamerfractie hing ‘als los zand aan elkaar’, gebrek aan samenwerking, de leiderschapsstrijd en strategische keuzes pakten verkeerd uit: ‘de gerichtheid op regeringsdeelname heeft het verhaal van GroenLinks vertroebeld’. Ook zijn

er structurele problemen: hardnekkige meningsverschillen over GroenLinks als kiezers- of ledenpartij, afstand tussen partij en fractie, geen debat over een aantal politiek zwaarwegende onderwerpen. ‘De verkiezingen waren al voor de campagne verloren’, concludeert Van Dijk. In haar nawoord een positieve noot: ‘Kiezers geven aan weer GroenLinks te willen stemmen als de partij de zaken intern op orde maakt.’ Maar wat het rapport denderend duidelijk maakt: dat is een hele klus. Zie het volledige rapport op organisatie.groenlinks.nl/toekomst

s Griekse bailout II Europa moet snel met een oplossing komen voor de migratieproblematiek aan haar zuidgrens. Dat zegt GroenLinks-senator Tineke Strik na haar bezoek aan Griekenland 14 en 15 januari, waar zij schrok van de erbarmelijke omstandigheden waaronder vluchtelingen worden opgevangen. Griekenland is de belangrijkste poort naar Europa voor veel vluchtelingen, zowel uit Afrika als het MiddenOosten. Sinds vorige maand is the fence voltooid; de twaalf kilometer landgrens tussen Griekenland en Turkije is hermetisch afgesloten met camerasystemen. Strik: ‘Maar dat lost niets op. Je ziet nu al dat de routes zich verleggen naar de Griekse eilanden of

de Bulgaarse grens.’ Het migratieprobleem is niet de verantwoordelijkheid van Griekenland alleen, vindt Strik, die het land bezocht als afgevaardigde van de Raad van Europa. ‘Het is een Europees probleem. De meeste illegale migranten willen hun reis vervolgen naar andere Europese landen.’ De noordelijke lidstaten willen echter pas over gelijke verdeling praten als de Griekse opvang – in detentiecentra – voldoet aan de Europese richtlijnen, maar Griekenland is niet bij machte de problemen voor heel Europa op te knappen. ‘Daarmee houden ze elkaar vast’, zegt Strik. Aan de eis dat Griekenland de opvang op orde krijgt, kan het land nu onmogelijk voldoen. Ook voor de crisis werden migranten er slecht

behandeld, maar het land gaat economisch door een dramatische periode. De angst is groot dat betere voorzieningen voor migranten de explosief groeiende extreemrechtse partij Gouden Dageraad in de kaart zal spelen. Ondertussen is de situatie buitengewoon ernstig. ‘We wisten al veel over de slechte omstandigheden in detentie,’ vertelt Strik, ‘maar als je het ziet is het echt een stuk indrukwekkender.’ Ze trof zeventig mannen aan op één cel in een oud-politiebureau, de vloer bedekt met matrasjes en stapelbedden. Ze sprak een Syrische vrouw die zei liever in Syrië te zijn doodgegaan dan nog een jaar langer te blijven. In de rapportage aan de Europese Commissie zal Strik vragen om stappen van de

Griekse regering, maar ook om solidariteit van andere lidstaten. Zij kreeg al de toezegging van de Griekse regering dat vanaf het voorjaar geen vrouwen en kinderen meer gevangen worden gezet, de achterstand van vijftigduizend asielverzoeken weggewerkt zal worden en de vier ergste centra gesloten zullen worden. Strik: ‘Ik zie een parallel met de bailout van Griekenland. In waanzinnig korte tijd zijn er stappen gezet om Griekenland boven water te houden, dat kan ook bij het asielsysteem. Niet alleen de economieën zijn van elkaar afhankelijk, ook het asielbeleid. Als de noordelijke landen solidariteit tonen, wordt het Europees asielsysteem vele malen effectiever.’ Lara de Brito

3 maart congres: nieuw bestuur

foto jan willem mulder

Op het congres van zondag 3 maart in het Utrechtse Vredenburg Leidsche Rijn staan het rapport van de commissie-Van Dijk, de daaruit volgende voorstellen van het interim-partijbestuur en de verkiezing van een nieuw partijbestuur op de agenda. Ook wordt een blik vooruitgeworpen naar de verkiezingen van 2014 voor gemeenteraad en Europese delegatie.

Lakens in Rotterdam Bewoners van de Rotterdamse wijk Overschie die aan de A13 wonen blijven zich verzetten tegen de verhoging van de maximumsnelheid van 80 naar 100. Verkeersminister Melanie Schultz van Haegen voerde die juli vorig jaar in. Zondag 20 januari hingen ze witte lakens uit het raam, uitgedeeld door GroenLinks, CDA en Milieudefensie. Drie weken later is zichtbaar hoeveel roet uit de uitlaatgassen de huizen bereikt. Een van de uitdelers van de lakens was GroenLinks-fractievoorzitter in Rotterdam, Arno Bonte.

Voorafgaand aan het congres, van 31 januari tot en met 23 februari, organiseert het interim-partijbestuur regionale ledenbijeenkomsten over de 28 voorstellen die het naar aanleiding van het rapport-Van Dijk doet voor verbetering van de partij. Discussie is er ook in de LinkedIn-groep GroenLinks. Daarnaast komt er een digitale ledenraadpleging. Leden kunnen amendementen op de voorstellen indienen tot uiterlijk maandag 25 februari; op zaterdag 16 februari vindt de ‘bundelingsdag’ plaats waarop indieners gelijkende amendementen kunnen samenvoegen. Moties – uitspraken of standpunten die doorgaans een opdracht of oproep bevatten – kunnen worden ingediend tot donderdag 21 februari. Op het congres komen 1500 GroenLinksers. Zaterdag 9 februari werden de kandidaten voor het nieuwe partijbestuur gepresenteerd. Zij voeren tot het congres een interne campagne. Op onze site stellen de kandidaten zichzelf voor. > Zie groenlinks.nl/congres

februari 2013 / GROENLINKS MAGAZINE

kort Scholing voor flexwerkers

foto daphne kuilman

Mogelijk krijgen flexwerkers in de toekomst dezelfde toegang tot scholing als werknemers in vaste dienst. De Tweede Kamer nam daartoe 20 december een motie aan van GroenLinkser Linda Voortman. Het aantal flexwerkers neemt toe; de vraag om flexibiliteit op de arbeidsmarkt is groot. Maar mensen die werken als zelfstandige of die een tijdelijk contract hebben, zijn de eersten die de klappen van een economische crisis krijgen, zegt Voortman: ‘Zij verdienen betere sociale bescherming en de beste kans op werk is scholing en ontwikkeling.’ Minister Lodewijk Asscher zei bij de begrotingsbehandeling van Sociale Zaken dat hij de balans tussen ‘flex’ en ‘vast’ wil verbeteren, en het voorstel mee te nemen in zijn overleg met vakbonden en werkgevers.

Persoonlijke gegevens veiliger

Palestijnen verliezer verkiezingen

Een nieuw voorstel van de Duitse Groene Europarlementariër Jan Philipp Albrecht pleit voor meer bescherming van persoonsgegevens. Albrecht is rapporteur van het Europees Parlement voor de verordening over gegevensbescherming. Het voorstel, dat nog door het Europarlement aangenomen moet worden, beperkt de huidige mogelijkheden die Amerikaanse opsporings- en inlichtingendiensten hebben om data van Europese internetdiensten in te zien. Ook commercieel gebruik van persoonlijke gegevens moet aan striktere voorwaarden voldoen. GroenLinks-Europarlementariër Judith Sargentini is blij met de voorstellen: ‘Onder druk van Washington schrapte de (Europese, red.) Commissie vorig jaar de bescherming van Europeanen tegen de Amerikaanse Patriot Act uit haar ontwerpverordening. Albrechts voorstel herstelt deze omissie.’

Op een tweestatenoplossing of een hernieuwd vredesproces hoeft de komende periode niet gerekend te worden. Bij de verkiezingen in Israel van 22 januari haalde rechts een kleine meerderheid. Sowieso voerden in de campagne economische onderwerpen de boventoon, aldus Rick Meulensteen van actiegroep Een Ander Joods Geluid. ‘Voor Israëliërs heeft de bezetting nu geen prioriteit. Het begrotingstekort groeit en er is veel inkomensongelijkheid; huren en voedselprijzen zijn hoog. Daar gingen vorig jaar de grote

Vuurwerkmeldpunt Vijftien lokale GroenLinks-fracties hebben eind vorig jaar een meldpunt voor vuurwerkoverlast ingesteld. Bij sluiting op 3 januari waren er ruim tachtigduizend meldingen binnengekomen. Meeste meldingen gingen over harde knallen en afsteken buiten de toegestane periode; vijf tot tien procent van de meldingen over schade zoals opgeblazen kliko’s en vuurwerk in brievenbussen. Een bundeling van de klachten wordt aangeboden aan de Tweede Kamer. GroenLinks-fractievoorzitter in Den Haag en een van de initiatiefnemers van het meldpunt David Rietveld is heel tevreden met het aantal meldingen. ‘Een beperkte verkoopen afsteektijd, minder zwaar vuurwerk en meer controle op illegaal vuurwerk kan helpen. Ik heb goede hoop dat de Tweede Kamer dat oppakt.’ De lokale GroenLinks-fracties willen dat gemeenten meer mogelijkheden krijgen om vuurwerkoverlast aan te pakken. GROENLINKS MAGAZINE / februari 2013

demonstraties over.’ Ondanks dat de nieuwe middenpartij Yesh Atid de grote winnaar was met 19 zetels, haalde rechts, met premier Benjamin Netanyahu’s Likud, 61 van de 120 zetels in de Knesset. Daarmee kan Netanyahu zijn regering met conservatieve en rechtse partijen voortzetten. Of hij Yesh Atid bij de regering betrekt of ‘over rechts gaat’ maakt volgens Karel van Broekhoven, voorzitter van GroenLinks’ Midden-Oostenwerkgroep voor de bezetting weinig uit: ‘Alleen de toon van het debat zal minder heftig zijn.’

Eén schadevergoeding olievervuiling De olievervuiling in de Nigeriaanse delta is te wijten aan sabotage van derden en in één zaak heeft Shell te weinig gedaan om die sabotage te voorkomen. Shell Nigeria moet daarvoor schadevergoeding betalen; moederbedrijf Shell is niet verantwoordelijk. Dat oordeelde de rechter 30 januari in de zaak die Milieudefensie met vier Nigeriaanse boeren heeft aangespannen tegen het oliebedrijf. Volgens Milieudefensie biedt de uitspraak slachtoffers van milieuvervuiling door multinationals hoop. Milieudefensie en de niet in het gelijk gestelde Nigeriaanse boeren gaan in beroep, ook op het principiële punt van de aansprakelijkheid van het moederbedrijf.

Strategi opereren in de 16

februari 2013 / GROENLINKS MAGAZINE

fOTO Martijn Beekman/hh

Sinds september is de GroenLinks-fractie in de senaat groter dan de fractie in de Tweede Kamer. Dat is een historisch unicum. Bovendien heeft het kabinet-Rutte II in de Eerste Kamer geen meerderheid; ook dat is bijzonder. De Kamer die doorgaans achter de schermen haar werk in alle rust doet, staat daardoor in de spotlights. Het Magazine liep een paar dagen mee.

isch

senaat GROENLINKS MAGAZINE / februari 2013

door Lara de Brito

inds de oprichting in 1815 is de rol van de senaat omstreden. De liberale staatsman Thorbecke, die de senaat ‘zonder doel en grond’ vond, wilde hem al in 1848 afschaffen. Volgens toenmalig minister van Justitie Donker Curtius lag de rol van de senaat ‘niet in het stichten van het goede maar in het voorkomen van het kwade’. D66, SP en PVV zijn voor afschaffing, om dezelfde reden dat GroenLinks tot vorig jaar dat altijd was: het gebrek aan democratische legitimiteit. Daarbij komt dat de senaat zich steeds politieker gedraagt, en daarmee de rol van chambre de réflection – het voorkomen van het kwade – meer en meer verliest. Maar afschaffing van de Eerste Kamer is niet reëel, daarvoor is een tweederde meerderheid in die senaat nodig. ‘Afschaffen gaat de komende honderd jaar niet gebeuren’, zegt ook GroenLinks-senator Tineke Strik, die zelf ambivalent tegenover de rol van de Eerste Kamer staat: ‘Het voelt raar dat we dingen kunnen tegenhouden terwijl we niet rechtstreeks gekozen zijn.’ Hoewel de senaat weliswaar niet rechtstreeks gekozen is, kan hij toch 17

een belangrijk rol vervullen als contragewicht voor ‘de waan van de dag’, vindt GroenLinks, de reden dat het afgelopen jaar de afschaffing ervan uit het programma schrapte.

Passie

De Boer: het sectorbrede plan Wonen 4.0 moet op de agenda

Na vier vrije weken worden de senatoren de eerste dag na het kerstreces verwelkomd door een wit Binnenhof. VVD’er Frank de Grave worstelt zich met een kleine zwarte trolley door een flink pak sneeuw naar de ingang van de Eerste Kamer. Door de indrukwekkend klassieke inrichting voelt het gebouw als een tijdmachine. Over de Eerste Kamer ligt een mantel van traagheid. Het contrast met de continue haast aan de overkant in de Tweede Kamer is groot. Hier doet men niet aan scherpslijperij. Regelmatig is er zelfs een woordvoerder namens de hele Kamer. Zo sprak Ruard Ganzevoort, GroenLinks-onderwijswoordvoerder, namens de hele Eerste Kamer over de ‘langstudeerboete’. Rond het Lenteakkoord veranderde de sfeer tijdelijk, toen stonden de verhoudingen op scherp. Dinsdag is senaatdag. ’s Ochtends hebben de meeste fracties vergadering, ook de GroenLinksfractie is bij elkaar. Vanuit de gang kijk je recht op de besneeuwde torentjes van de Ridderzaal uit. Het is de eerste werkdag van fractievoorzitter Tof Thissen, die twee dagen na de Tweede Kamerverkiezingen in het ziekenhuis belandde. Vier maanden is Thissen uit de roulatie geweest. Hij vertelt hoe hij in het ziekenhuis ‘op een klein rotteeveetje, met koptelefoon op’ naar Prinsjesdag keek. Met zes mensen op een kamer. Tot de arts besloot om hem naar een tweepersoonskamer te verhuizen, omdat hij anders onvoldoende rust

Strik: geen concessies doen op strafbaarstelling van illegaliteit

Onderwerpen waar de Eerste Kamerfractie van GroenLinks een doorslaggevende stem in zou kunnen hebben: • sociaal leenstelsel • versobering WW • plannen huursector • decentralisatie AWBZ, sociale werkvoorziening, jeugdzorg • inkomensnivellering • strafbaarstelling illegaliteit • versoberingen kindregelingen • samenvoegen provincies & fusiegemeenten 100.000+

kreeg. Het was een zware tijd. Thissen vertelt enthousiast over het personeel. De Turkse verpleegkundige die hem verzorgde, was door haar ouders naar het vmbo gestuurd, maar heeft uiteindelijk toch hbo-verpleegkunde gedaan. Zelf wist ze dat ze meer talent had. ‘Geweldige verpleging’, concludeert hij: ‘Bijzonder om die wereld van binnen te zien en te beleven.’ Ook als patiënt is zijn passie voor de publieke zaak aanwezig.

Afstemmen Alleen vicefractievoorzitter Strik, die Thissen verving bij de laatste algemene beschouwingen, is vandaag afwezig. Ze is met een Europese delegatie op bezoek bij de Grieks-Turkse grens (zie p. 14). Behalve de overige fractieleden – Ganzevoort, Marijke Vos, Margreet de Boer – zijn ook assistent Annelou Oorthuys en Peter van Dijk,

Thissen: ‘Uiteindelijk maakt de Eerste Kamer altijd politieke afwegingen’

medewerker bij de Tweede Kamerfractie, aanwezig. Zijn aanwezigheid is nieuw, sinds de zomer. Daarmee is een langgekoesterde wens in vervulling gegaan; een betere afstemming met de Tweede Kamer komt nu eindelijk van de grond. Ganzevoort vertelt over zijn werkbezoek aan de Antillen. Bonaire, Sint Eustatius en Saba zijn sinds eind 2010 ‘bijzondere gemeenten’ van Nederland. Daarmee is ook de Nederlandse wetgeving van kracht. Een van de onderwerpen die tot problemen leiden, zijn wijzigingen in de Nederlandse zorgverzekering, die automatisch ook op de eilanden gelden. Mondzorg en fysiotherapie zijn uit het basispakket, maar de eilanden kennen geen aanvullend pakket. Ook is er geen concurrentie tussen zorgverzekeraars: er is maar één zorgkantoor. ‘Zulke onuitvoerbare wetgeving zet kwaad bloed’, vertelt Ganzevoort: ‘Hier is maatvoering nodig.’ Tweede Kamerlid Linda Voortman was van plan daar vragen over te stellen, brengt Van Dijk in, maar als er in de senaat kamerbrede steun is om daar wat aan te doen, is dat misschien beter dan schriftelijke vragen in de

Tweede Kamer De vergadering verloopt opvallend strak en to the point. Vos wil een beleidsdebat agenderen over biobased economy. ‘Over de kansen voor februari 2013 / GROENLINKS MAGAZINE

de Nederlandse economie en het MKB.’ De Boer onderhoudt actief contact met GroenLinks-afdelingen in Amsterdam die te maken krijgen met afschaffing van hun deelgemeente. De afdelingen hebben vooral moeite met de snelheid waarmee het ingevoerd wordt, maar De Boers conclusie luidt: ‘onder controle’. Stipt twaalf uur is de vergadering afgesloten. Als Thissen in de hal arriveert, is Kamervoorzitter Fred de Graaf net aan zijn nieuwjaarsrede begonnen. Hij staat stil bij de nieuwe interesse van de media in de Eerste Kamer. ‘Tijdens Rutte 1 waren journalisten nog niet met een stok hier naar binnen te krijgen, nu verbazen ze zich dat ze hier niet zomaar overal rond mogen lopen.’ Die vergrote media-aandacht is wennen. Doordat Rutte II geen meerderheid heeft in de Eerste Kamer is de chambre de réflection politiek veel relevanter geworden. Daardoor herleeft de discussie of politiek handelen in de Eerste Kamer thuishoort. Hoewel het nog altijd taboe is, schuwt Thissen niet om het politieke karakter ervan te benoemen: ‘Uiteindelijk maakt de Eerste Kamer altijd politieke afwegingen.’ De GroenLinks-fractie kiest ervoor om optimaal gebruik te maken van deze nieuwe politieke ruimte.

De Eerste Kamer en Europa Als medewetgever moet de senaat richtlijnen uit Brussel goedkeuren. Maar tegen de tijd dat een nieuwe richtlijn er aankomt, kan de senaat niets meer wijzigen. ‘Als je niet alleen een stempelmachine wilt zijn’, legt Strik uit, ‘dan moet je gedurende het ontwerp van een richtlijn invloed uitoefenen. Maar sommige onderdelen van het onderhandelingsproces zijn volstrekt schimmig. Als een richtlijn op de ontwerptafel in Brussel ligt, mochten wij dat tot nu toe niet inzien van de regering.’ Al twee jaar strijdt ze om ook die informatie openbaar te krijgen. Ze wist te achterhalen dat zeventig procent van de parlementen in Europa wel toegang heeft tot alle documenten; een half jaar geleden ging ze daarmee naar de regering. Strik: ‘Het is belangrijk dat kiezers en media beter meegenomen worden bij Europa.’ Strik heeft het pleit gewonnen. Onlangs besloot de regering, ‘na ampel beraad’, om de parlementariërs voortaan toegang tot de onderhandelingsdocumenten te verschaffen.

Doorslaggevende rol Drie dagen later komt de fractie – sinds Rutte II regeert voor het eerst met complete bezetting – opnieuw bijeen voor een lunchbespreking over het strategisch benutten van de coalitieminderheid in de senaat. Dat ze er for the politics zit, daar laat deze strategische sessie geen misverstand over bestaan. Van Dijk heeft een aantal heikele onderwerpen op een rij gezet (zie kader), geselecteerd op basis van de doorslaggevende rol die GroenLinks in de Eerste Kamer kan hebben om plannen tegen te houden of te verbeteren. De voorliggende notitie is meer een strategische dan inhoudelijke selectie, legt Ganzevoort uit: ‘Het gaat erom waar wij het verschil kunnen maken.’ Strakke afstemming met de Tweede Kamerfractie is cruciaal voor succes. De Eerste Kamer kan voorstellen niet wijzigen, alleen goedkeuren of wegstemmen, daarom moet er gehandeld worden voordat voorstellen de Tweede Kamer hebben gepasseerd. ‘Er zal eerder door bewindspersonen gesondeerd moeten worden’, merkt Thissen op.

Vos: beleidsdebat over biobased economy

De principiële lijn Thissen houdt een pleidooi voor het versterken van het sociale gezicht. Hij is blij met de brief die Tweede Kamerfractievoorzitter Bram van Ojik aan de leden schreef. Thissen: ‘Over het afbreken van de sociale zekerheid valt met ons op dit moment niet te spreken.’ De fractie kiest voor een helder profiel. Verder wordt er vooral gestoeid met de afspraken uit het Lenteakkoord. Vos: ‘De afspraken over ziektekosten zijn afschuwelijk.’ Strik benadrukt dat het wel sterker is als de fractie niet op alle punten afstand hoeft te nemen van GROENLINKS MAGAZINE / februari 2013

Ganzevoort: ‘Het gaat erom waar wij het verschil kunnen maken’

het akkoord. Ook het huurbeleid is een hot issue; huurprijzen zullen anderhalf tot negen procent stijgen. De Boer: ‘De Tweede Kamerfractie zit in een spagaat over dit onderwerp, het staat in het Lenteakkoord. Ik niet, ik heb vanaf het begin gezegd dat ik het een wanstaltig plan vind.’ Doel van GroenLinks is om het plan Wonen 4.0, door de hele sector gemaakt, op de agenda te krijgen. Ganzevoort onderbreekt de inhoudelijke discussie: ‘Even strategisch. We gaan rond huur dus ook een principiële lijn volgen?’ Ja. Ook als het gaat om strafbaarstelling van illegaliteit gaan we geen concessies doen, maakt Strik duidelijk. ‘We moeten het CDA mee zien te krijgen, of de PvdA los zien te weken van haar afspraak in het regeerakkoord.’ Naar aanleiding van de kabinetsplannen om gemeenten te laten fuseren tot er alleen gemeenten met meer dan honderdduizend inwoners over zijn, ontspint zich een discussie over bestuurlijke indeling. GroenLinks is, net als de VNG, tegen de plannen voor deze ‘100.000+ gemeenten’. Thissen plaatst de discussie in een bredere context en wijst erop dat Europa de eerste bestuurslaag is geworden. Het zou goed zijn om de rol van provincies te bediscussiëren; nu worden bestuurslagen gestapeld. Tot slot staan de drie grote transities jeugdzorg, werkvoorziening en decentralisatie AWBZ op het lijstje. Wederom wordt zoveel mogelijk de principiële lijn gevolgd. ‘Tégén bezuinigen op sociale werkvoorziening zolang er geen alternatief werkperspectief is’, vat Thissen samen. Als ‘echte gemeenteman’ zoals hij zichzelf noemt, gruwelt hij van plannen waarbij de gemeente een uitvoeringsloket van de rijksoverheid dreigt te worden. ‘Gemeenten moeten autonomie behouden.’ Dat kan alleen als taken met voldoende geld worden gedecentraliseerd. ‘Het is de zoektocht om burgers garanties te bieden’, concludeert Ganzevoort. Na de lunch haast de fractie zich naar het Haagse Kijkduin waar de Tweede Kamerfractie haar strategieweekend heeft. De Eerste Kamer die meer parlementariërs telt, maar beduidend minder entourage, mag aanschuiven. < 19

I Koken met GroenLinks

fOTO bowie verschuren

Hallo! Wij zijn Antoinette Tanja en Lene Grooten, beiden lid van de Provinciale Staten van Noord-Holland. Behalve de politiek delen we de liefde voor koken en eten en vooral ook het praten daarover. Soms combineren we fractievergaderingen met lekker eten bij een van ons thuis. Dat vergadert toch net even anders. Maar de liefde gaat verder, ook de politieke kant van voedsel is in beeld. Waarom legt dat duizenden kilometers af voordat het op ons bord ligt? Hoe zorgen we dat we minder vlees eten en meer voedsel lokaal produceren? Gelukkig zijn er initiatieven zoals stadslandbouw, de Youth Food Movement, foodfilmfestivals en ‘Baas op eigen bord’. Met deze eetrubriek brengen wij komende tijd favoriete recepten van politici, mooie initiatieven, kookboeken en ontwikkelingen rond voedsel. Mail ons gerust met ideeën. We komen graag bij je eten!

Draag een hapje bij Vraag Hellen Kooijman waarom zij een Bulgaars kookboek heeft geschreven en je bent op reis. De invloeden van Ottomaanse, Joodse, Servische en Griekse volkeren brachten de Bulgaarse keuken gerechten als sjopskasalade met sirene (witte kaas) en boerenpatat (in bier gekookte aardappelpartjes in de oven). Een Europees patent op de lekkere droge worst moet ervoor zorgen dat deze specifiek in Bulgarije gemaakt wordt. Goed voor de economie! De opbrengst van het boek gaat naar een goed doel: Dalbok Dol, een Bulgaars rehabilitatiecentrum voor jongeren met een beperking. Zie www.bulgaarskookboek.nl

Ertoe doen In de jaren zestig verkocht de Indonesische Anwar Congo op de zwarte markt bioscoopkaartjes. Hij spiegelde zichzelf aan zijn wapentrekkende Hollywood-helden, en zijn vrienden en hijzelf waanden zich gangsters in de film. Toen de regering van president Soekarno in 1965 omvergeworpen werd door het leger, namen Anwar en zijn vrienden deel aan de moord op meer dan een miljoen vermeende communisten, etnische Chinezen en intellectuelen. Nu, 37 jaar later, zijn Anwar en zijn vrienden nog altijd niet berecht voor hun daden. Ze zijn er zelfs trots op. In de documentaire The Act of Killing spelen ze

graag de moorden na. Maar geleidelijk maakt opschepperij plaats voor een gevoel van onbehagen en spijt. The Act of Killing is 21 maart de openingsfilm van het Movies that Matter Festival, het jaarlijkse internationale film- en debatfestival over mensenrechten en menselijke waardigheid in Den Haag. Niet alleen in Nederland, maar ook in Indonesië zelf is The Act of Killing te zien. Dankzij financiële steun van Movies that Matter worden er vijfduizend dvd’s en downloadmogelijkheden via grassroot organisaties verspreid. Zie www.moviesthatmatter.nl www.theactofkilling.com

Goedmakertje De dag na het congres, 4 maart, dan is het zover: Eduard van Zuijlen heeft zijn tijdelijke werkzaamheden overgedragen en GroenLinks kan verder aansterken. Haagse bluf zal er in huize Van Zuijlen niet gauw meer gegeten worden. Wat serveert Eduard als goedmakertje voor de afwezigheid de afgelopen maanden? We vroegen het hem: ‘Zoveel hoofden, zoveel zinnen. Vijf meiden van 12 tot 21, twee vegetariërs, één fanatieke carnivoor, twee lekkerbekken met voorkeur voor vis. Dan weet je het wel: koken is een complexe aangelegenheid als je als vader de dames wilt verwennen. Dus is míjn favoriete gerecht de zelf vol te stapelen pizza. Mijn rol: het doen van de juiste inkopen. Chorizo, salami en garnalen; veel geraspte kaas; pesto en ketchup; bergen verse groente en de meest vreselijke boontjes-uit-blik. De eigen verantwoordelijkheid voor het persoonlijk welbevinden pakken de lady's goed op en zo ontstaan de meest uitzinnige creaties.’

Hoefprint Bestel een kaasje dat helemaal regionaal is gemaakt, zonder veevoer uit Zuid-Amerika. Milieudefensie maakt Kleine Hoefprint-kaas. Zie kleinehoefprint.nl

februari 2013 / GROENLINKS MAGAZINE

media&meer

Groen moet je doen Opstelwedstrijd Ongeluk

Tij keren

In Een ongeluk in slow motion – aantekeningen van een ramptoerist doet Ewald Engelen, hoogleraar financiële geografie en veelgevraagd commentator in de media, verslag van de veelkoppige crisis financiële waarmee de (westerse) wereld worstelt, een crisis waarvan de climax maar telkens uitblijft. Engelen beschrijft de rol van informatie, journalisten, twitter, politici, de financiële markten, de banken en het electoraat bij de vele reddingspogingen van het gefinancialiseerde kapitalisme van voor de crisis. Dat doet hij met een bundeling van artikelen die hij sinds 2009 schreef voor onder andere de Groene Amsterdammer. Hij eindigt met de schets van een gelukkig en een funest scenario voor de toekomst. Uitgeverij Bert Bakker, 288p., 17,95 euro

In 2006 viel D66 terug naar nog maar drie zetels in de Tweede Kamer, een gebeurtenis waar door veel GroenLinksers aan gememoreerd is na de laatste Tweede Kamerverkiezingen. Want een paar jaar later stond D66 in sommige peilingen op 24 zetels, en de Europese verkiezingen van 2009 leverden de partij winst op. Een droomscenario. In zijn boek Langs de Afgrond. Tien turbulente jaren in de geschiedenis van D66 laat auteur Menno van der Land – D66’er, gepromoveerd politicoloog en duidelijk weg van partijleider Alexander Pechtold – zien wat er aan de crisis in de partij vooraf ging en hoe ze het tij keerde. Uitgeverij Eburon, 462p., 29,50 euro

Doe het zelf: Food Film Festival (Amsterdam), Festival Groen Drenthe (Assen), Zadenbeurs (Den Bosch). Kijk voor nog veel meer lezingen, workshops en repair café’s op aktieagenda.nl/compleet.html

GROENLINKS MAGAZINE / februari 2013

Zelf actie ondernemen voor een betere wereld. Scholiere Marit Holwerda (17) won de door recyclingsbedrijf Terracycle georganiseerde pennen-inzamelingsactie annex opstelwedstrijd. De vraag ‘wat doet je school aan milieu en maatschappij?’ beantwoordde Marit met een opstel over de sponsoractie – een nachtelijke lessenmarathon – die zij met een aantal medeleerlingen van het Greijdanus College in Zwolle organiseert. ‘De Nacht van Betekenis organiseren we dit jaar voor de vijfde keer. Eerst worden er speciale lessen gegeven over bijvoorbeeld de Millenniumdoelen, halverwege de nacht zijn er workshops muziek en koken; we hebben een volleybaltoernooi en optredens. Een groep bovenbouwleerlingen organiseert de nacht, zo’n tweehonderd brugklassers doen mee. Vorig jaar was de opbrengst 18 duizend euro. Ik doe al vanaf het begin mee. Onze lerares aardrijkskunde van toen stelde voor een sponsoractie te houden. Dat was zo leuk, dat we het jaar erop met een grote groep door zijn gegaan. Ik vind het gaaf zoiets samen te organiseren en geld op te halen voor mensen die het veel harder nodig hebben dan wij. De opbrengst gaat naar Red een Kind. Van het geld zijn in Ethiopië scholen gebouwd en in Zambia dorpen ondersteund. Verschillende families kregen daar geiten en kippen, er zijn bruggen gerepareerd en huizen verstevigd. Het was onze droom om als organisatoren zelf te gaan kijken wat met het opgehaalde geld is gedaan. April vorig jaar hebben we in Ethiopië de scholen bezocht. Een ervan staat midden in het bos, we moesten erheen met terreinwagens. De kinderen hebben voor ons gezongen, we hebben gedanst en mochten ook rondkijken in het schoolgebouw, heel gaaf. Ik heb in Ethiopië veel armoede en verdriet gezien, maar vooral dankbaarheid voor wat ze hebben. Kinderen zijn diep gelukkig met een dagdeel school. Ik denk dat we in Nederland ons meer bewust moeten worden van de rijkdom waarin we leven. Veel mensen vonden het bijzonder dat we de moeite namen om daarheen te gaan. Ik vind het super dat ik de opstelwedstrijd heb gewonnen, dat is nog eens 1500 euro aan prijzengeld extra voor Red een Kind. Diezelfde lerares zei: als zo veel mogelijk van jullie meedoen, hebben we de meeste kans om te winnen. Dat is gelukt.’ Marc van Dijck Je groene idealen in de praktijk: doen! Tips voor deze rubriek ontvangen we graag op magazine@groenlinks.nl

s Doha stelt teleur Het dit jaar aflopende Kyotoprotocol wordt verlengd en een aantal Europese landen hebben nieuwe financiële steun beloofd aan ontwikkelingslanden om de gevolgen van klimaatverandering op te kunnen vangen. Meer bracht de klimaattop in Doha niet op. GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout, die de klimaattop in het Quatarse Doha december vorig jaar bezocht, is ontevreden over de schamele uitkomst. Tot 2020 doen alleen Europa en Australië nog mee aan ‘Kyoto’. Aangezien zij samen voor nog niet vijftien procent van de wereldwijde broeikasgassen verantwoordelijk zijn,

gaat deze verlenging het klimaat niet redden, zegt Eickhout. Er gloort één lichtpuntje: er zijn afspraken gemaakt omtrent nieuwe onderhandelingen voor een verdrag dat vanaf 2020 het Kyotoprotocol moet opvolgen, en dan met reductiebeloften van alle landen. Met het oog op dat nieuwe verdrag is de Kyoto verlenging heel belangrijk. Dat nieuwe verdrag moet in 2015 gesloten worden. Op weg ernaartoe zal VNsecretaris-generaal Ban Ki Moon in 2014 een top met wereldleiders organiseren. Het grote discussiepunt zal zijn hoe de verantwoordelijkheid verdeeld moet worden, vertelt Eickhout. Struikelblok voor ‘Kyoto’ was de indeling

van China bij ontwikkelingslanden, reden voor Amerika om niet mee te doen. ‘De enige mogelijkheid om uit die impasse te komen, is dat Europa als ander economisch sterk blok een leidende rol neemt.’ Maar daar is dan wel een eensgezind Europa voor nodig, en eensgezind was Europa in Doha niet. Dat bleek bij de discussie over klimaatsteun voor ontwikkelingslanden, geld om de gevolgen van klimaatverandering op te vangen: een toename aan droogtes, overstromingen, lagere voedselopbrengsten. Ontwikkelingsbudget Drie jaar geleden werd in Kopenhagen afgesproken dat ontwikkelingslanden vanaf 2020 jaarlijks 100 miljard dollar krijgen; voor de afgelopen drie jaar was 30 miljard toegezegd. Voor 2013 hebben echter – nog – niet alle landen toezeggingen gedaan. De eurocrisis speelt ons parten, zegt Eickhout. Hoewel er toezeggingen kwamen van de noordelijke landen, bleven die van de

zuidelijke landen uit. Nederland zegde 200 miljoen euro toe. Prima, vindt Eickhout, maar de manier waarop is laakbaar. VVD en PvdA hebben vastgelegd internationale klimaatsteun net als de Nederlandse defensie-inzet voor vredesoperaties voor een aanzienlijk deel uit het budget van de nieuwe minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking te financieren. Eickhout: ‘Dat geld was dus al bedoeld voor ontwikkelingslanden. En van de andere 100 miljoen is niet duidelijk waar het vandaan gaat komen.’ Hoeveel geld van het ontwikkelingssamenwerkingsbudget door de kabinetsafspraken – los van de geplande bezuinigingen – overblijft voor armoedebestrijding, is niet duidelijk. Ook de Algemene Rekenkamer kon dat in december na een motie van GroenLinks in de Tweede Kamer nog niet zeggen. Bovendien is het bedrag alleen voor 2013, zegt Eickhout: ‘Aan het eind van het jaar dient de vraag zich opnieuw aan voor 2014.’ Marc van Dijck

Inkrimpen foto paul roborgh

De gevolgen van de voor GroenLinks teleurstellende uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen van 12 september vorig jaar voor de omvang van de partijorganisatie worden langzamerhand zichtbaar. In Den Haag is het personeelsbestand, na

Pleegoudergezin in zonnetje

het vertrek van zes van de tien Kamerleden, met 55 procent

De Tilburgse pleegouders Rinneke en Jan Geboers hebben 13 januari de Solidariteitsprijs van GroenLinks Tilburg gewonnen. Met hen eert GroenLinks Tilburg tevens de bijna vijfhonderd pleegoudergezinnen die de stad kent. ‘Als het uitgangspunt is dat burgers voor elkaar verantwoordelijkheid zouden moeten nemen, en in mindere mate een beroep moeten doen op professionele ondersteuning, dan zijn pleegouders daar wel een heel goed voorbeeld van’, aldus de jury. De Solidariteitsprijs wordt toegekend aan een persoon of organisatie die op duurzame wijze vorm geeft aan het begrip ‘solidariteit’ door zich onbaatzuchtig in te zetten voor een rechtvaardige en ongedeelde samenleving. De prijs werd voor de achttiende keer uitgereikt en bestaat uit een kunstwerk en 250 euro.

ganisatie door, die zal uitmonden in een daling van het aantal

gekrompen. Het Landelijk Bureau voert momenteel een reorwerknemers met 34 procent. ‘Geen van de werknemers hier is overbodig’, zegt directeur Abe Mijdam. ‘Helaas moeten we, gedwongen door de financiële omstandigheden, toch inkrimpen.’ Het Landelijk Bureau zal zich in de toekomst concentreren op het uitvoeren van de door het interim-partijbestuur (iPB) geformuleerde kerntaken, de congresbesluiten naar aanleiding van de voorstellen van het iPB en de voorbereiding van de twee verkiezingen in 2014. februari 2013 / GROENLINKS MAGAZINE

kort Klub Kobalt Een achttal GroenLinksers zijn bij elkaar gaan zitten – in Café Kobalt – met het doel een frisse wind door GroenLinks te doen waaien. De politiek staat mijlenver van de samenleving af, terwijl er daar juist zat ontwikkelingen te vinden zijn die prachtig in het GroenLinks-straatje passen. GroenLinks moet als eerste breken met een politiek die het sluitstuk is van vernieuwende bewegingen, aldus Klub Kobalt, dat ‘eigentijdse politiek’ wil bedrijven: met een netwerkbeweging, waar idealen op de eerste plaats staan, ongeacht politieke kleur. De eerste bijeenkomst op 7 februari was een groot succes, zegt mede-oprichter Noortje Thijssen. ‘Verschillende sprekers schetsten een idealistisch vergezicht over hoe Nederland er in 2022 uit moet zien. Wat is daarvoor nodig? Daar dachten ze samen met de zaal over na.’ Kennen ideeën van Klub Kobalt ook een meer concrete politieke vertaling? Thijssen: ‘We willen meer van dit soort avonden organiseren, en dat is juist heel concreet. Op 7 februari was bijvoorbeeld Samuel Levie van de Youth Food Movement aanwezig, hij wil zich aansluiten bij een wereldwijde actie om van weggegooid voedsel een maaltijd te maken voor vijfduizend mensen. Het liefst op de Dam, maar hij krijgt geen vergunning. Lokale politici in de zaal boden meteen aan om samen met hem achter die vergunning aan te gaan. Er werden echt zaken gedaan.’ Thijssen is tevreden dat er veel nieuwe gezichten te zien waren. ‘Dat is wat Klub Kobalt wil: politici en gelijkgestemden bij elkaar brengen die elkaar anders niet zouden ontmoeten.’

“We understand that our country cannot succeed when a shrinking few do very well and a growing many barely make it.” Barack Obama, inauguration speech, 21 januari, Washington

Online lezen Groene politiek in tijden van crisis Dinsdag 17 januari sprak GroenLinks-fractievoorzitter Bram van Ojik voor een volle zaal studenten over een ander groei-begrip, doormodderen met plofkippen en het niet zo mediagenieke maar voor de partij uiterst belangrijke onderwerp fiscale vergroening. > Zie magazine.groenlinks.nl/17januari ‘Partijraad als tegenwicht is nodig’ De partijraad van zaterdag 15 december in Utrecht sprak onder andere over zichzelf. Ze wil meer verbinding met andere organen in de partij en zorgen dat haar uitspraken beter in de partij landen. ‘Twee jaar partijraad nieuwe stijl wordt vooral gekenmerkt door wisselvalligheid.’ > Zie magazine.groenlinks.nl/partijraad15dec2012

GROENLINKS MAGAZINE / februari 2013

Bram van Ojik bezoekt het tentenkamp aan de Notweg

Helpende hand voor vluchtelingen Amsterdam heeft te weinig opvang voor uitgeprocedeerde asielzoekers. Ruim honderd van hen namen hun toevlucht tot een kerk. GroenLinks in Amsterdam wil het gebrek aan opvang aanpakken. 10 januari diende de partij een initiatiefvoorstel in om opvang en begeleiding te bieden. Sinds 2010 mogen gemeenten geen noodopvang meer bieden, maar het rijksbeleid voor de opvang en procedures voor asielzoekers schiet tekort, aldus fractievoorzitter Marieke van Doorninck. ‘En de gemeenten ondervinden daar als eerste de schrijnende gevolgen van.’ Ze hoopt dat Rijk het voorstel als een handreiking ziet. In Nederland zouden zo’n honderdduizend uitgeprocedeerde asielzoekers zijn, waarvan enkele duizenden in Amsterdam. Veel vluchtelingen kunnen niet terug naar hun land. In Amsterdam wordt incidenteel humanitaire opvang gegeven, maar GroenLinks ziet graag een structurele oplossing, ‘in Nederland of in het land van herkomst’. Om mensen zonder verblijfsvergunning in Amsterdam alvast een helpende hand te bieden, werd 10 december op initiatief van de organisaties ASKV Steunpunt Vluchtelingen, Dokters van de Wereld en Wereldhuis

een website gelanceerd die hen hun basisrechten uitlegt, paspoortamsterdam.nl. Vluchtkerk Een groep van honderdtwintig vluchtelingen uit onder andere Somalië, Soedan en Eritrea verblijft sinds 3 december in de Amsterdamse ‘Vluchtkerk’, nadat hun tentenkamp aan de Notweg in die stad ontruimd was. Om te demonstreren en hun probleem zichtbaar te maken, blijven ze als groep samen. Begin december kregen ze Sinterklaas op bezoek, die meekwam met DWARS, de GroenLinkse Jongeren. Dwars organiseerde verschillende inzamelingsacties voor eten en kleding en vindt dat de vluchtelingen recht hebben op opvang. ‘In een ontwikkeld en beschaafd land moet de overheid ervoor zorgen dat iedereen een menswaardig onderkomen heeft’, aldus voorzitter Ashley North. Al bij de opvang aan de Notweg waren veel GroenLinksers betrokken, vertelt Esther Tienstra van GroenLinks Amsterdam Nieuw-West. Zij zelf ook. ‘Het gaat om mensen, dan word je er compleet ingezogen.’ De groep mag tot eind maart in de kerk blijven. Het is nog onduidelijk waar zij daarna heen gaat. In Den Haag bestaat met het ‘Vluchthuis’ een vergelijkbaar initiatief. 23

kost de gemeenten steeds meer geld. Tegelijkertijd komen er forse bezuinigings operaties aan. Welke keuzes maakt GroenLinks? Twee voorbeelden uit de praktijk. door Marije Wilmink

Amsterdam kent van alle gemeenten de meeste armen, om en nabij de 17 procent van de bevolking. Maar ook een gemeente als Arnhem – circa 14 procent armen – verkeert in zwaar weer, en ook daar is GroenLinks als coalitiepartner medeverantwoordelijk voor het vinden van oplossingen. GroenLinks-raadslid Ria Peters: ‘We stevenen dit jaar af op een tekort van 1,3 miljoen euro op het armoedebestrijdingsbudget. De stijging van het aantal mensen dat van armoedevoorzieningen gebruikmaakt, kost waarschijnlijk negen ton extra, en tegelijkertijd ligt er een voorgenomen bezuiniging van vier ton. Toen we als coalitie tot die bezuinigingsafspraak kwamen, voorjaar 2010, hoopten we die te kunnen realiseren door meer mensen aan het werk te krijgen. Maar de econo-

Wie mist de O p 6 december jl. publiceerden het CBS en het SCP het Armoedesignalement 2012. Hieruit blijkt dat het aantal Nederlandse huishoudens dat in armoede leeft, gestaag stijgt. In 2010 had 7,4 procent van de huishoudens een inkomen onder de lage-inkomensgrens (zie kader), in 2011 was dat 8,7 procent. Voor 2012 en 2013 wijzen de schattingen richting 9,2 en 9,4 procent. Zo in procenten lijken dat kleine stijgingen, maar de 1,3 procentpunt verschil tussen 2010 en 2011 betekent dat de groep armen in één jaar met meer dan een zesde in omvang toenam. Nog concreter: van de 7 miljoen huishoudens in 2011 moesten er 604 duizend rondkomen van een gering inkomen, en dat zijn er 90 duizend meer dan in 2010. Bij die 604 duizend huishoudens gaat het om ruim 1,2 miljoen personen, waarvan een derde minderjarig.

Dweilen met de kraan open Op gemeenteniveau tikken deze cijfers hard aan. Want op gemeentelijke voorzieningen voor armen wordt een steeds groter beroep gedaan. De potjes voor inkomenscompensatie, bijvoorbeeld bijzondere bijstand, kwijtschelding van gemeentebelastingen en de toeslag voor mensen die langdurig van een uitkering afhankelijk zijn, raken schrikbarend snel leeg. ‘Het is dweilen met de kraan open’, zegt Femke Roosma, raadslid voor GroenLinks in Amsterdam. ‘De coalitie, waar wij deel van uitmaken, steekt 12 miljoen extra per jaar in armoedebeleid, bovenop het reguliere bedrag van 60 miljoen. Maar omdat het beroep op de voorzieningen explosief stijgt, verdampt dat geld waar je bijstaat.’ 24

Armoedebeleid

Het huidige kabinet trekt vanaf 2014 ± 100 miljoen euro extra uit voor armoedebestrijding. Een deel gaat naar Jeugdsportfonds Nederland en Sportimpuls, zodat ook kinderen uit lage-inkomensgezinnen kunnen sporten. De inkomensnorm van 110 procent van het sociaal minimum voor stadspasgebruikers vervalt: gemeenten mogen meer mensen in financiële nood zo’n pas geven die korting biedt op verschillende voorzieningen. Ze krijgen daarvoor via het Gemeentefonds extra geld. Volgens Roosma en Peters is dat een kat in de zak. Peters: ‘Van het huidige budget kunnen we de mensen die op maximaal 110 procent van het sociaal minimum leven nu al niet betalen, en die groep wordt alleen maar groter. Extra geld verdwijnt rechtstreeks in die oplopende tekorten.’

mische werkelijkheid bleek anders: de werkloosheid loopt razendsnel op.’ Bovendien blijkt werk bepaald geen garantie voor financieel welvaren. Zogeheten ‘werkende armen’, die wel werken maar daarmee niet genoeg verdienen om boven het sociaal minimum uit te komen, maken inmiddels 45 procent uit van de totale groep armen.

Schuldhulpverlening Het plaatje is nog complexer: niet alleen het beroep op de gemeentelijke inkomensvoorzieningen voor armen stijgt. Ook de schuldhulpverlening krijgt steeds meer cliënten nu de economische malaise voortduurt, hetgeen ook stevig op de gemeentelijke begroting drukt. En dan draagt het Rijk ook nog eens allerlei verantwoordelijkheden op het gebied van zorg en participatie over aan gemeenten, maar dan met een fors gekort budget. Gemeenten moeten steeds meer voor minder geld. In Amsterdam staat men inmiddels voor de keuze: schuldhulpverlening beperken, of de inkomenscompensatie versoberen? Roosma: ‘Dat is een duivels dilemma. Maar: als je nu minder geld aan schuldhulpverlening gaat uitgeven, weet je dat de situatie bij velen helemaal de bocht uit gaat gieren. En dan zijn we straks nog verder van huis. Natuurlijk proberen we de schuldhulpverlening efficiënter en daarmee goedkoper te maken, maar daarnaast kiezen we vooral voor korten op de inkomensondersteuning.’ Daar durft GroenLinks in Amsterdam ook voor te kiezen, stelt Roosma, omdat wethouder werk & inkomen Andrée van Es enorm succesvol is in het aan het werk helpen van mensen vanuit uitkeringssituaties. ‘Onfebruari 2013 / GROENLINKS MAGAZINE

foto: William Hoogteyling/HH

De armoede stijgt; armoedebestrijding

boot? danks een korting op het participatiebudget van 220 miljoen naar 70 miljoen euro, werden in 2011 maar liefst twee keer meer mensen aan het werk geholpen dan in 2009, onder meer door doelmatiger vormen van ondersteuning. En hoe korter de meeste mensen in een bijstandssituatie zitten, des te meer geld je overhoudt voor mensen die echt geen uitzicht hebben op werk en daarmee op een inkomensstijging.’ Roosma denkt daarbij bijvoorbeeld aan chronisch zieken en gehandicapten. ‘Dit kabinet decentraliseert de zorg voor deze groep naar de gemeenten, maar kort meteen ook de helft van het budget. En dan wordt ook de hulp bij het huishouden waar chronisch zieken vaak gebruik van maken, voor 75 procent wegbezuinigd. Wie arm is en tegelijkertijd veel zorg nodig heeft, gaat door de bodem zakken. Voor die groep moet de inkomensondersteuning op peil blijven, hoezeer ik het anderen die het eveneens moeilijk hebben ook gun. Helaas wordt het de komende tijd een kwestie van de schaarste eerlijk verdelen. Dat betekent dat je iedereen die wel alternatieven heeft, zo goed mogelijk moet ondersteunen – met goede begeleiding naar werk, met kinderopvang – maar slechts beperkt inkomensondersteuning biedt. Zodat je voor mensen die geen alternatieven hebben, royaal kunt zijn.’

Arnhemse Armoedeagenda In Arnhem kiest de GroenLinks-fractie voor een andere koers. We spreken Peters aan de vooravond van de Raad waarin de concept-Armoedeagenda voor 2014-2018 wordt besproken. Hierin GROENLINKS MAGAZINE / februari 2013

staan mooie plannen, bijvoorbeeld voor het verruimen van de mogelijkheden om aanvullende inkomsten naast een uitkering te verwerven, het stellen van grenzen aan consumptieve leningen en het belang van investeren in sociale netwerken en vrijwillige vormen van zorg. Het gevaar is dat de discussie geheel in het teken van het begrotingstekort komt te staan. Daar wil Peters in elk geval een stokje voor steken. ‘Ik wil die plannen eerst op hun inhoudelijke merites beoordeeld zien. En daarnaast wil ik dat de huidige voorzieningen voor armen op peil blijven. Ik ga helemaal niet bedenken welke groepen wel zonder kunnen. Die discussie wil ik niet eens voeren. We zullen ongetwijfeld voor heftige keuzes komen te staan dit jaar, maar dat is niet anders. Ik ga me er hard voor maken dat aan de voorzieningen voor armen niet getornd wordt.’ In Amsterdam heeft Roosma er vrede mee dat een deel van de ambitieuze plannen voor een speciaal beleid voor werkende armen, waar ze zich eerder dit jaar sterk voor maakte, op een laag pitje worden gezet. ‘De problemen van werkende minima vind ik absoluut belangrijk, en we willen op zo veel mogelijk manieren stimuleren dat werken loont. Ik ben ook blij dat ons idee voor flexibele bijstand voor mensen met een onregelmatig inkomen uitgevoerd gaat worden. Maar ervoor zorgen dat niemand in een geïsoleerde positie terechtkomt, is nu mijn grootste prioriteit. Want dat is het allergrootste gevaar van armoede: dat mensen verpieteren en helemaal niet meer de deur uitkomen. Wie werkt heeft daar in elk geval geen last van.’ <

Hoe meet je armoede? Waar de een met een bepaald bedrag nog prima de dagelijkse boodschappen kan betalen, heeft de ander zulke hoge vaste lasten dat rondkomen niet meer lukt. Daadwerkelijk vaststellen wie arm is en wie niet, is maatwerk. Maar voor de landelijke armoedecijfers werkt het CPB met de zogenaamde lage-inkomensgrens, die uitgaat van een bepaald koopkrachtbedrag. In 2011 stond de lageinkomensgrens voor alleenstaanden op 960 euro, voor eenoudergezinnen met twee kinderen op 1450 euro en voor een stel met twee kinderen op 1810 euro.

Opinie

Het Nieuwe Winkelen Wat is de charme van meer koopzondagen voor een GroenLinkser? Peter Bakker pleit voor meer keuzemogelijkheden en minder stress.

D »»Ondernemer bepaalt zelf openingstijden »»Consument bepaalt zelf wanneer hij winkelt »»Minder stress op zaterdag »»Betere spreiding bezoekers en parkeerdruk binnenstad »»Goed voor concurrentie met onlineshopping 26

e campagne Het Nieuwe Werken bepleit dat werknemers de ruimte krijgen om meer tijdonafhankelijk te werken. Dat vermijdt de drukte die ontstaat doordat iedereen tegelijk op pad moet. Die campagne ontmoet alom sympathie. Waarom geldt dat niet voor het Nieuwe Winkelen? Verruimde openingstijden geven een impuls aan het Nieuwe Winkelen: als consument krijg je meer mogelijkheden om het weekeinde naar eigen inzicht in te delen. Niet meer de stress om inkopen te moeten doen vóór het fatale tijdstip zaterdag 17.00 uur. Op de zaterdag op je gemak samen ontbijten en de voetbalwedstrijd van je kind bezoeken, omdat winkelen nu ook op zondag kan. Of andersom. Het beter spreiden van het binnenstadsbezoek over het weekeinde leidt niet alleen tot een meer ontspannen zaterdag, maar bovendien tot een betere benutting van de binnenstedelijke infrastructuur. Méér winkelbezoek, méér omzet, maar tegelijk een lágere piekdruk op parkeervoorzieningen en wegen in de binnenstad.

Concurrentie Het Nieuwe Winkelen bestaat natuurlijk allang. In 2012 besteedden Nederlanders bijna 10 miljard aan online inkopen via het web. En webwinkelen kan 7 dagen per week 24 uur per dag. Waar de totale winkelomzet tussen 2005 en 2011 met maar 8 procent groeide, is de omzet van onlineshopping verdrievoudigd. Wat heb je aan een gezellige binnenstad, als deze het halve weekeinde op slot zit? Veel winkeliers ondervinden toenemende concurrentie van het web: met een oplopende leegstand zitten steeds meer panden de hele week op slot, in plaats van alleen op zondag. Je aankoop kunnen voelen en ruiken, een mondelinge uitleg; dat zijn meerwaarden. Zonde als

je daar noodgedwongen vanaf moet zien omdat de tent dicht zit, alleen op zondag of voortaan helemaal. De concurrentie op zondag komt niet alleen van het web. Benzinepompen en treinstations beperken zich allang niet meer tot de verkoop van motorbrandstoffen en treinkaartjes. Daar ontstaan halve supermarkten, en hele bloemen- en tijdschriftenkiosken. De winkeliers moeten zich op zondag de kaas van het brood laten eten.

Graag of niet Natuurlijk zijn er ook ondernemers die hun winkel op zondag liever gesloten houden, omdat het voor hen geen meerwaarde heeft om dan open te zijn. Het is ook zeker geen verplichting. Gemeenten die openingstijden verruimen zullen de landelijk opererende stichting ‘Tegen verruiming’ tegenkomen, die het zegt op te nemen voor de plaatselijke kleine middenstander. Vaak gaat het om ondernemers die denken het wel in hun eentje te rooien tot aan het pensioen en geen zin hebben om personeel aan te nemen en in te werken. Niet echt het businessmodel van de toekomst, en als werkzoekende jongere word je daar zeker niet vrolijk van. Ik geloof ook niet, dat met de zondagopenstelling van winkels de godsdienstbeleving van anderen ineens op ontoelaatbare wijze gehinderd wordt. Wel dat er met meer gespreide winkeltijden meer rust en plezier in het weekeinde van heel veel mensen ontstaat. Ten slotte ben ik niet bang dat personeel dat per se niet op zondag wil werken, daartoe gedwongen zal worden. Wel ben ik bang dat het vasthouden aan de oude openingstijden ten koste gaat van werkgelegenheid. Bijvoorbeeld van mensen die graag op zondag werken omdat dit beter betaalt, of omdat ze juist dan de tijd hebben voor een bijbaan. Peter Bakker, woordvoerder economie, fractie GroenLinks Breda

Verruimde winkeltijden in Breda Op het moment dat GroenLinks landelijk samen met D66 een initiatiefwetsvoorstel indiende om gemeenten meer vrijheid te geven voor koopzondagen, maakte GroenLinks Breda daar samen met haar coalitiepartners lokaal concreet werk van. Ondernemers zijn sindsdien vrij om alle zondagen open te gaan. De binnenstad had zich per convenant vastgelegd om maximaal negentien zondagen per jaar open te gaan, maar blijkt de omzet op zondag inmiddels hard nodig te hebben om het hoofd boven water te houden. Een vast deel van de binnenstad kiest er nu voor om iedere zondag open te zijn. Ondernemers in de schil daaromheen gaan er flexibeler mee om. Waar een evaluatie van gemeentewege nog volgt, kunnen veel mensen zich al niet meer voorstellen dat de winkels op zondag dicht waren.

februari 2013 / GROENLINKS MAGAZINE

Kopen, kopen, kopen Zeven dagen per week shoppen. Dat is niet duurzaam dus moet GroenLinks dat niet willen, betoogt Paulus Oerlemans.

ilburg is enkele dagen geleden door de rechter teruggefloten. Het koopzondagen-besluit en vooral de ‘toerismebepaling’ is onzorgvuldig. Het College van Beroep voor het bedrijfsleven heeft de koopzondagen verboden. Tilburg wacht nu op behandeling van het wetsvoorstel en zegt ondertussen niet te handhaven. Maar zelfs als het straks mag, moet je het dan willen… zeven dagen per week shoppen?

Elkaar gek maken met altijd maar kopen, kopen, kopen. Het past beter bij GroenLinks om ook andere zaken belangrijk te vinden dan alleen het grootwinkelbedrijf of de onverzadigbare consument. Moet je meegaan in alle consumentenwensen, ook als die niet duurzaam zijn? GroenLinks moet juist consuminderen bepleiten!

Voorlopige winst Zo’n 150 Tilburgse zelfstandige winkeliers verzetten zich samen met de Stichting Tegen Verruiming Zondagopenstelling tegen de koopzondag. Ik vrees dat ze de strijd op termijn verliezen. Voor nu hebben ze echter deze juridische slag gewonnen, vooral op de ‘toerismebepaling’. Ook ik ben trots op onze gemeente en weet dat Tilburg veel te bieden heeft. In het voorstel werden natuurgebieden rondom onze gemeente genoemd als toeristentrekkers, hetgeen juist is. Maar onjuist is dat die plotsklaps noodzakelijk maken dat we ook op zondag moeten shoppen. Een vergezocht en onzinnig argument! Zondagswandelaars in de fraaie natuurgebieden rondom Tilburg gaan echt niet halverwege de middag nog snel even naar de stad om inkopen te doen. Dat kunnen ze immers al zes dagen van 8.00 uur ’s morgens tot 22.00 uur ’s avonds.

De Tilburgse GroenLinks-fractie heeft zich er serieus over gebogen. Als zesde stad van Nederland met 207 duizend inwoners, ben je immers geen ‘rustig dorpje’ en wil je ‘mee in de vaart der volkeren’. Maar is zeven dagen per week wel vooruitgang? Volgens mij niet.

Kleine winkelier Het is in strijd met waar GroenLinks voor staat; kleinschalige voorzieningen dicht bij mensen thuis. Koopzondagen zijn een ramp voor zelfstandige winkeliers, alleen grootwinkelbedrijven profiteren ervan. Zij zien mogelijkheden om te goedkoop personeel op zondag te laten werken. Een zelfstandige kan dat niet. Bovendien hebben consumenten niet méér euro’s te besteden. Dus als winkels op de zondag extra omzet draaien, moet die besteding ergens anders verdwijnen. Dat het vooral nadelig is voor het Midden- en Kleinbedrijf (MKB) is slechts één van de afwegingen. Natuurlijk begrijp ik de belangen van de grootwinkelbedrijven. Door exploderende internetaankopen zal de detailhandel de komende jaren fors krimpen, dat geldt voor MKB én grootwinkelbedrijven. Maar die laatsten kunnen dit deels compenseren door de koopzondagen. De kleintjes kunnen dat niet en krijgen, met de koopzondagen erbij, dus een dubbele klap. Probleem is dat woonbuurten daardoor minder leefbaar worden, omdat veel 'losse' winkels en winkels in zogenaamde buurtwinkelcentra gaan verdwijnen.

Duurzaam De consument wil 24/7 shoppen, en daar ook nog eens zo weinig mogelijk voor betalen. En zoGROENLINKS MAGAZINE / februari 2013

als het internetfilmpje The story of stuff ons leert, gaat dat ten koste van iets. Grondstoffen raken uitgeput, arbeidersomstandigheden zijn slecht. Zulke ontwikkelingen tonen aan dat het onwenselijk is op alle wensen van de consument (en het grootwinkelbedrijf ) in te gaan. Uitbreiding van koopzondagen is niet duurzaam. People, planet en profit raken verder uit balans.

Toerisme bepaling De toerismebepaling in de Winkeltijdenwet maakt het gemeenten mogelijk meer dan twaalf koopzondagen per jaar te hebben. Gemeenten kunnen hun grondgebied gedeeltelijk of geheel als toeristisch gebied aanmerken, dan is zondagsopenstelling toegestaan.

Als de wet rondom koopzondagen een feit is, op z’n vroegst op 1 juli, verwacht ik dat een meerderheid van de raad wederom zal kiezen voor koopzondagen. Ik wil daar als GroenLinkser echter niet verantwoordelijk voor zijn. Ik word niet door MKB’ers betaald en nee, ik ben geen doorgeslagen ‘oud-linkse’ radicaal. Maar als ik als raadslid een voorstel voorgelegd krijg of ik wil dat alle winkels ook op zondag open gaan, dan is er geen automatisme dat mij dwingt daarin mee te gaan. Ik kan ook kiezen om kleine zelfstandigen, consumenten en de maatschappij te beschermen tegen consumptiedwang en de zucht naar ‘kopen, kopen, kopen’ nog een klein beetje in bedwang houden. Paulus Oerlemans, fractievoorzitter GroenLinks Tilburg

h Lokale politiek ‘Lokale politiek wijst de weg’ staat op de omslag van het decembernummer van GroenLinks Magazine. Onder het stadhuis van Gouda. Op de laatste pagina een reportage uit Goes. ‘Gelukkig’, denk ik, ‘de redactie is het land ingegaan en laat op pagina 6 het lege duinlandschap zien. Met een pad, dat rechtdoor gaat en een niet geasfalteerde weg naar links.’ En: ‘De belangstelling gaat verder dan de Randstad. Groningen mag zich ook in de belangstelling verheugen.’ Volgens mij betreft het hier een verslag van de bijeenkomsten die in Amsterdam, Rotterdam, Haarlem, Leiden en Groningen zijn georganiseerd. Maar ‘lokale politiek’ wordt ook uitgevoerd in dorpen, kleine steden, buiten de Randstad. En ik had wel verwacht, dat ook reacties uit gemeenten anders dan de genoemde te lezen zouden

brieven

zijn. Bijvoorbeeld: uit Gouda en Goes. Ton van Mourik, Capelle aan den IJssel

Regeerakkoord Verbazingwekkend dat Lara de Brito in haar artikel ‘Ongekende spagaat’ (GroenLinks Magazine, december 2012) over het regeerakkoord de bezuinigingen in de AWBZ niet noemt. Op de zorg en met name op de AWBZ wordt 5 miljard bezuinigd. Chronisch zieken verliezen het recht op zorg. Blijkbaar vindt de redactie deze bezuiniging niet vermeldenswaard. Gewone burgers hebben recht op zorg. Ik kan mij niet voorstellen dat GroenLinks (net als bijvoorbeeld de VVD) chronisch zieken en psychiatrische patiënten tweederangsburgers vindt. De partij heet toch niet voor niets GroenLINKS. Henriette Ancuta, Amsterdam

Brieven van maximaal 250 woorden zijn welkom, voor in het Magazine of op de site. De redactie behoudt zich het recht voor brieven ingekort of niet te plaatsen.

Asociaal Tenda Hoffmans en Cora-Yfke Sikkema roepen mij op (GroenLinks Magazine, december 2012) met de tijd mee te gaan en oude systemen te laten vallen. We moeten principes aanpassen aan de tijd, zoeken naar nieuwe oplossingen en ideeën die niet van deze tijd zijn laten varen. Dit zijn een paar citaten. Het zijn voor mij de slechtste argumenten om hervormingen van de arbeidsmarkt te kunnen verdedigen. Met de tijd meegaan, modern, progressief, hervorming: het zijn inhoudsloze begrippen. Het verstrijken van de tijd kan geen politiek argument zijn. Politiek gaat over zeggenschap, macht en verdeling van de welvaart. In Nederland is de ongelijkheid de afgelopen decennia gegroeid. Rijken zijn rijker geworden, armen armer. Werknemers hebben minder macht, niet in de laatste plaats

door de teloorgang van de vakbeweging. Voorstellen om de positie van de ene groep werknemers te verzwakken ten gunste van een andere groep kan ik niet als solidair kwalificeren als werkgevers en rijke Nederlanders buiten schot worden gelaten. Dat is de klassieke val die rechts voor links heeft uitgezet: de koek is nu eenmaal niet groter, jullie zullen het met minder moeten doen. Verdeel en heers. Ondertussen is Nederland een belastingparadijs geworden voor ondernemers, blijven bonussen gehandhaafd en ontspringen corrupte bestuurders de dans met torenhoge uitkeringen. Dat zou ik nou echt asociaal willen noemen. Als je het systeem van de arbeidsmarkt en de verzorgingsstaat op een solidaire manier wilt hervormen zul je doelen moeten stellen die de ongelijkheid in macht en inkomen verkleinen. Ik ben

februari 2013 / GROENLINKS MAGAZINE

daarom tegen aantasting van de ontslagbescherming omdat mensen zo weerlozer worden gemaakt tegenover de werkgever. Ook flexibele arbeidskrachten moeten meer rechten krijgen zodat ze geen speelbal worden van willekeur. Het heeft mij altijd verbaasd dat degenen die opkomen voor ‘nieuwe groepen’ nooit dezelfde

rechten opeisen als de ‘oude groepen’ hebben, maar de ouderen wel willen laten inleveren voor de jongeren. Laten we werken aan het vergroten van de koek. Het GroenLinkse program geeft met zijn focus op een duurzame economie daarvoor een uitstekende aanzet. Jos van Dijk, Utrecht

Online lezen Brieven op magazine.groenlinks.nl/brieven Asociaal (2) ‘Ja, ik ben ook een babyboomer en ik ben zuinig op onze rechten’, schrijft GroenLinks-lid Frans de Ruiter over hervorming van de arbeidsmarkt. Asociaal (3) Er wordt te gemakkelijk gesproken over verlenging van een pensioenleeftijd terwijl het werk steeds onzekerder wordt en de druk alsmaar hoger, vindt GroenLinks-lid Han Zijlstra. Links Links is geen achterhaald begrip, maar nog steeds heel hard nodig, vindt GroenLinks-lid Ruth Noorduyn. Samenwerking met maatschappelijke organisaties ziet ze graag. Opinieartikelen op magazine.groenlinks.nl/opiniemagazine GroenLinks of Groene Links ‘Laat maatschappelijke organisa-

ties ons programma opstellen’, stelt GroenLinks-lid Jan Schrijver voor. Bij hen moet GroenLinks haar maatschappelijk fundament zoeken.

Wat wil GroenLinks Afgelopen december schreef Wijnand Duyvendak, voormalig Tweede Kamerlid van GroenLinks, een ‘politieke plaatsbepaling voor GroenLinks’. In het pamflet Wie we zijn en wat we willen betoogt hij dat werkelijk groene en sociale politiek alleen mogelijk is als je bereid bent het economische systeem te herzien. Het evenwicht tussen economie en sociaal & ecologie is volkomen zoek, en het is de taak van de groene partijen om dat evenwicht weer te hervinden. Groen en links worden door Duyvendak aan elkaar geknoopt; ongebreidelde groei is geen optie meer, daarvoor komen immateriële doelen, solidariteit en eerlijk delen in de plaats. Voorzieningen in het publieke domein moeten weer collectief bestuurd worden en niet vanuit commerciële belangen. En er moeten ‘eerlijke prijzen’ komen voor grondstoffen. De Duitse Grünen en de groeiende doe-het-zelfbeweging in Nederland zijn grote voorbeelden voor Duyvendak. De hete hangijzers van GroenLinks, de versoepeling van het ontslagrecht en de modernisering van de WW, zijn wat hem betreft fossielen geworden. Tornen aan de bestaanszekerheid van werknemers ten gunste van de modernisering van de arbeidsmarkt en de verzorgingsstaat – daarvan kan met de huidige crisis geen sprake zijn.

Zie het pamflet op bureaudehelling.nl/publicatie/ wie-we-zijn-en-wat-we-willen GROENLINKS MAGAZINE / februari 2013

jos Principes Altijd gedacht lid te zijn van een partij die ten principale republikeins is. Toegegeven, ik ben zelf nooit een hardliner geweest. In de tijd dat ik GroenLinks als senator mocht vertegenwoordigen, meldde ik mij nooit af voor Prinsjesdag. Dat in tegenstelling tot zo’n vier/vijf collega’s die ‘om politieke redenen’ zo’n dag wat anders gingen doen. Zij vonden het ongepast dat een ongekozen staatshoofd het democratisch gekozen parlement kwam vertellen hoe het beleid er uit zou zien. Dat vond ik ook, maar om daar nu elke keer een punt van te maken, daar zag ik niet meteen het nut van in. Allengs werd het aantal GroenLinkse afwezigen echter steeds minder. Uiteindelijk meldde, geloof ik, alleen Ineke van Gent zich nog af. In Het Parool (zaterdag 2 februari) las ik zelfs dat onze vier Tweede Kamerleden er niet over piekeren verstek te laten gaan bij de inhuldiging van Willem-Alexander. Schokkend. Is er bij onze politieke voorgangers dan echt niemand meer met een republikeinse ruggengraat? Een Prinsjesdag bijwonen, ach ja, daar tillen we niet aan. Maar de inhuldiging van een nieuw staatshoofd is natuurlijk andere koek. Hier gaan we iemand in het zadel hijsen, die het als gewoon burger niet verder had geschopt dan dijkgraaf of filiaalhouder van een bank. Daarvoor moet nu het hele parlement in het gelid. Onze geachte afgevaardigden worden bij die gelegenheid één voor één geacht de volgende eed te zweren: ‘Wij ontvangen en huldigen, in naam van de volkeren van het Koninkrijk en krachtens het Statuut voor het Koninkrijk en de Grondwet, U als Koning; wij beloven dat wij Uw onschendbaarheid en de rechten van Uw Koningschap zullen handhaven.’ Moet ik meer zeggen? Het lijkt mij evident dat GroenLinks-parlementariërs die dit met hun hand op het hart beloven, in strijd handelen met hun verkiezingsprogramma. Daarin staat immers dat GroenLinks ‘op termijn’ een republiek nastreeft. En met die termijn wordt niet zoiets als sint-juttemis bedoeld. Wie nu feestelijk ja tegen Willem-Alexander zegt, kan gezien de pluchevastheid van de Oranjes zomaar dertig jaar wachten voor zich een nieuwe gelegenheid voordoet. Daarom is dit het moment om het ondemocratische en daarmee overbodige karakter van de monarchie ten principale aan de orde te stellen. Daarvoor hoeven GroenLinksparlementariërs niet allemaal hoog van de toren te blazen. Ik ben al heel tevreden als van beide Haagse fracties iemand thuisblijft. Want op zijn minst één geheven vingertje zijn we aan onszelf en onze geschiedenis verplicht. Als zich daarvoor niet spontaan een parlementariër aandient, moet er maar geloot worden. Zou het een idee zijn om die loting dan maar publiekelijk tijdens het komende congres te verrichten? Jos van der Lans is cultuurpsycholoog, publicist en voormalig GroenLinks-senator. Voor meer info: www.josvdlans. nl of volg hem via @josvanderlans 29

Zonnepanelen op je dak, goed geregeld! Reserveer nu, dan doen wij de rest

nu in pr ged ijs aal d!

www.zonzoektdak.nl Vraag vrijblijvend de offerte aan.

Meepraten en meebeslissen?

IN MEMORIAM

Berichten aan de leden sturen we zo veel mogelijk per mail, vanwege de kosten, het milieu en de snelheid. Als je op de hoogte wilt blijven, geef dan je mailadres door! Het interim-bestuur schrijft in zijn voorstellen voor het congres (organisatie.groenlinks.nl/toekomst): “Het debat in de partij moet op een effectieve en zorgvuldige manier worden verankerd in cultuur en organisatie van GroenLinks. Zo wordt de betrokkenheid van leden gegarandeerd [..]. Leden moeten ook concreet meebeslissen, wanneer belangrijke besluiten aan de orde zijn.” Zeker als het gaat om aankondigingen worden digitale kanalen daardoor nog belangrijker. Zo voert het interim-bestuur open discussie over de voorstellen voorafgaande aan het congres, zowel via bijeenkomsten in het land als online. De meeste van deze bijeenkomsten zijn inmiddels al geweest. Als je correcte e-mailadres niet in onze ledenadministratie stond, heb je die misschien gemist, en dat is jammer. Blijf op de hoogte van de mogelijkheden om mee te denken, mee te praten en mee te beslissen en vul je e-mailadres in op mijn.groenlinks.nl of geef het door aan ledenadmin@groenlinks.nl (vermeld dan alsjeblieft ook je naam en adres).

Fyrafail De treinverbinding tussen Amsterdam en Brussel is vooral in het nieuws vanwege de technische problemen met de Fyratreinstellen. GroenLinks kwam al eerder in actie, omdat de start van deze hogesnelheidstrein tegelijkertijd het einde betekent van de Beneluxtrein. Ook als de Fyra rijdt, is dit geen goed alternatief voor de Beneluxtrein. De tickets zijn duurder, er is een reserveringsplicht, je kunt geen abonnement kopen, en er zijn minder stations om op te stappen. Wij willen dat de Fyra ook in Breda stopt, zodat Zeeland en Brabant een snelle treinverbinding met België houden. Wij dringen er bovendien bij de minister in de Kamer op aan dat er alleen een toeslag mag worden gerekend voor het traject Amsterdam-Breda en niet voor het traject BredaBrussel. Op die manier betalen mensen alleen de Fyra-toeslag op het traject waarvoor een intercity als alternatief bestaat. Ook willen we dat er betaalbare abonnementen voor de Fyra worden aangeboden. Daarnaast wil GroenLinks de reserveringsplicht schrappen en een extra intercityverbinding tussen Roosendaal en Antwerpen. We hebben Kamervragen gesteld en een actiesite gemaakt: http://action.fyrafail.eu. Pleit ook bij de spoorwegen voor een fatsoenlijke verbinding tussen Nederland en België!

Deze pagina is een uitgave van het Landelijk Bureau GroenLinks.

GROENLINKS MAGAZINE / februari 2013

Colofon GroenLinks Magazine Nr. 1, februari 2013

De afgelopen maanden overleden drie personen die veel voor GroenLinks en/of haar voorgangers hebben betekend. Ieder op zijn eigen wijze waren het, in hun eigen tijdsgewricht, kleurrijke en beeldbepalende personen. Joop Vogt was een pacifistisch-socialistisch en GroenLinks-politicus van het eerste uur. Hij was PSP-lid van de Eerste Kamer (1977-1981), lid van de Provinciale Staten van Gelderland (1982-1983), en keerde in 1983 terug in de Eerste Kamer. Van 1989-1991 was hij voorzitter van de PSP, waarbij hij zich inzette voor de vorming van GroenLinks. Joop Vogt overleed op 24-12-2012 op 85-jarige leeftijd. Pier van Gorkum was in 1972 Tweede Kamerlid voor de PPR en woordvoerder op sociaaleconomische zaken. Hij keerde zich tegen het kabinet den Uyl, dat in zijn ogen te weinig deed voor de democratisering van het bedrijfsleven. Pier van Gorkum overleed op 27-12-2012 op 81-jarige leeftijd. Herman Verbeek was voorzitter van de PPR (1977-1981). In 1984 werd hij lid van het Europees Parlement voor het Groen Progressief Akkoord. In 1989 werd Verbeek lijsttrekker van de Regenboogfractie, een samenwerkingsverband van PPR, CPN en PSP. Herman Verbeek overleed op 1-2-2013 op 76-jarige leeftijd.

Een nieuwe lente, een nieuwe tas: de Greenbag

GroenLinks Magazine is een uitgave van het partijbestuur van GroenLinks en verschijnt 6 maal per jaar in druk. Het wordt samengesteld door een onafhankelijke redactie, die werkt op basis van een redactiestatuut. Abonnement Leden van GroenLinks ontvangen het blad gratis. Anderen kunnen zich abonneren voor € 17,50 per jaar. Er is een gesproken editie beschikbaar voor mensen met een leeshandicap. Opgave via het Landelijk Bureau van GroenLinks Postbus 8008 3503 RA Utrecht Bezoekadres: Oudegracht 312 Utrecht tel. 030 2399900 info@groenlinks.nl www.groenlinks.nl Redactie Carolien Ceton (hoofdredacteur), Marc van Dijck (redacteur), Harmen Binnema, Lara de Brito, Katinka Eikelenboom en Pepijn Vloemans. Redactieadres: Postbus 8008 3503 RA Utrecht tel. 030 2399909 magazine@groenlinks.nl magazine.groenlinks.nl Aan dit nummer werkten verder mee: Peter Bakker, Rinske Bijl, Pieter Geenen, Lene Grooten, Daphne Kuilman, Jos van der Lans, Antoinette Tanja, Paulus Oerlemans, Michiel Wijnbergh en Marije Wilmink. Vormgeving Ruparo (Ivo Sikkema en Ingeborg Seelemann), Amsterdam www.ruparo.nl Druk Meijer Rotatie op 100% kringlooppapier. ISSN 1380 3700 Advertenties Adviesbureau Cadex tel. 0111 643307 www.cadex.nl Tweede Kamerfractie GroenLinks Postbus 20018 2500 EA Den Haag tel. 070 3183030 fax 070 3182685 groenlinks@tweedekamer.nl Sluitingsdatum 8 april 2013 (verschijnt 27 april)

Met de aankoop van deze mooie en duurzame shopper voor 10 euro steun je GroenLinks. groenlinks.nl/webwinkel (zie ‘promotiemateriaal’)

Contact

Agenda 31 januari t/m 23 februari provinciale bijeenkomsten over voorstellen interim-bestuur

tot 25 februari afdelingen, werk groepen of een groep leden (minimaal 15 per sonen) kunnen amendementen indienen op de voorstellen (amendementen.groenlinks.nl) 3 maart congres Zie ook www.groenlinks.nl/agenda

•

Adreswijziging doorgeven: mijn.groenlinks.nl

•

Contact met partijbestuur en landelijk bureau: groenlinks.nl/contact/service

•

Contact met Tweede Kamerleden: groenlinks.nl/contact/ publieksdienst

•

Inhoudelijke vragen over GroenLinks-plannen en -beleid: groenlinks.nl/contact/ publieksdienst

•

Webwinkel: groenlinks.nl/webwinkel

•

Landelijk Bureau GroenLinks, Postbus 8008 3503 RA Utrecht (030) 2 39 99 00 Bezoekadres: Oudegracht 312 (3511 PK) Utrecht.

The place to be GroenLinks in de buurt

‘Iedereen Meest duurzame zwembad ter wereld Roos-Marie Bal Ze is al zo’n 25 jaar actief voor GroenLinks, waarvan nu zeven jaar als raadslid in Maastricht en twee jaar als fractievoorzitter. Na haar studie gezondheidswetenschappen promoveerde ze op het dagelijkse functioneren van ouderen met reuma. In 2006 verloor ze haar toenmalige baan bij het Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn vanwege bezuinigingen. ‘Een week later viel er zo’n briefje van GroenLinks bij me op de mat, met de vraag: wilt u niet de lokale politiek in? Zo ben ik in de gemeenteraad terechtgekomen.’ Nu is Roos-Marie Bal (54) fulltime politica.

Maastricht GroenLinks zit in Maastricht sinds 2002 in het college, met een korte tussenpose na de verkiezingen van 2010. ‘Dat college viel al snel, en sindsdien zijn we weer van de partij.’ In 2007 diende GroenLinks Maastricht een motie in om van een nieuw te bouwen zwembad, het Geusseltbad, het meest duurzame en energiezuinige zwembad van Nederland te maken. De motie werd gesteund door PvdA en CDA. ‘Er is natuurlijk wel een hoop 32

gesteggel over geweest. Er zijn mensen die duurzaam vooral met duur associëren. Maar met veel energie en enthousiasme hebben we hen weten te overtuigen dat het helemaal niet meer geld hoeft te kosten. Toen eenmaal duidelijk werd dat Maastricht zich met zo’n uniek project kan profileren, lukte het om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen. Nu ziet iedereen het belang ervan in. Een kwestie van volhouden dus. Zonder GroenLinks was er wel een nieuw zwembad gekomen, maar zeker niet zo’n duurzaam zwembad.’ Het zwembad ligt aan de rand van Maastricht, in het Geusseltpark. Vlakbij de plek waar de A2 in de toekomst onder de grond verdwijnt om via tunnels onder Maastricht door te gaan. ‘De tunnelbakken worden nu gegraven. Dat is ons volgende lokale succes: waar nu de A2 loopt, komt straks de Groene Loper, een lange strook van groen en parken.’

Duurzaam zwemmen! Het idee voor het Geusseltbad ontstond toen drie bestaande zwembaden zo verouderd bleken dat renovatie ervan miljoenen zou kosten. Nieuwbouw lag dus voor de

hand. ‘GroenLinks had eerder al een motie ingediend over het streven naar een klimaatneutraal Maastricht in 2030. Dus als je dan toch een nieuw zwembad gaat bouwen, ben je haast verplicht om dat zo duurzaam mogelijk te maken. Een zwembad verbruikt veel energie, met name door het verwarmen van water. Door het inzetten van duurzame technologie kan je het gebruik flink omlaag brengen, en zo bespaar je op termijn ook veel geld.’ Het nieuwe Geusseltbad moet het meest duurzame zwembad van Nederland worden. Inmiddels spreekt men al over het meest duurzame zwembad van Europa. En volgens Roos-Marie Bal is het misschien zelfs wel het meest duurzame zwembad ter wereld. ‘Alles wat er maar mogelijk is op het gebied van milieuvriendelijke oplossingen en technologieën is ingezet bij de bouw van het Geusseltbad. Van warmtepompen tot zonnecollectoren, van hergebruik van materialen tot de aanleg van een mosdak, van milieuvriendelijke isolatie tot het gebruik van regenwater.’ Volgens de planning gaat het zwembad nog voor de zomer open. Rinske Bijl februari 2013 / GROENLINKS MAGAZINE