België-Belgique P.B.-P.P. 9099 Gent X BC21170
Retouradres: Grote Routepaden vzw, Van Stralenstraat 40, 2060 Antwerpen - Afgiftekantoor Gent X - Erkenning: P 309099 - Tweemaandelijks Augustus-September 2011 - 4,90 €
Magazine voor Wandelaars & Fietsers
Gefascineerd door bergen
Op stap door de Pyreneeën en de Alpen Fietsen over Vlaamse, Schotse en Italiaanse bergen Frans-Vlaanderen • Israël • Patagonië • Close-up GR 128 en LF 6
2011 • 4
in dit nummer
Close-up 6
Close-up | GR 128 De Blaarmolen
7
Close-up | LF 6 De Mirabrug
Reportages
8
8
Wandelreportage | Frankrijk Vijf dagen stappen langs de Opaalkust
12 Fietsreportage | België Le plat pays qui est le mien
18 Wandelreportage | Frankrijk Pyreneeën in de mist
26 Wandelreportage | Zwitserland Te voet van station naar station
18
40 Fietsreportage | Italië Fietsen in Zuid-Tirol
44 Fotoreportage | Italië Hoog in de Italiaanse Alpen
50 Fietsreportage | Schotland Op de fiets door de Schotse Hooglanden
Tips
26
17 Wandeltip | België Limburgse kastelen
48 Fietstip | België Ourthe en Vesder
49 Wandeltip | België Rondje Kempen
50
En verder 22 Fietsnieuws
Win!
Fietsgids Ronde van Nederland p 24 Wandelkaarten Heuvelland p 34 Wandelkaarten Dijleland p 34 Gids Cumbria p 35 Gids Bidden bij de buren p 35 een verblijf in La Maison de Maitre p 63
30 Gebeten door het virus | Een passie voor Patagonië 34 Wandelnieuws 38 Column | Fietsica 39 Gezond op weg | De zon, vriend of vijand? 54 Ode | Vlaanderen Fietsroute 56 Avontuur | Trail Angels 58 GR-nieuws 61 GR-agenda 65 Opmerkelijk
54
66 Column | Brood en wandelen
2011-4 Op Weg |
5
Wandelreportage | Frankrijk Binnenkort rolt hij van de persen: de nieuwe Dagstappergids Frans-Vlaanderen, goed voor vijftien luswandelingen vlak over de Franse grens. Wij verkenden alvast de prachtige kliffen en stranden en kunnen getuigen van alweer echt GR-vakmanschap.
Vijf dagen stappen langs
de Opaalkust
8 | Op Weg 2011-4
Ode | Vlaanderen Fietsroute
Het leven zoals het is…
op de fiets in Vlaanderen
Twee weken lang ontsnapte onze reporter aan de drukte en de lelijkheid van het hopeloos verkavelde Vlaanderen. Hoe? Door op zijn fiets te springen en 900 km lang de bordjes ‘Vlaanderen Fietsroute’ te volgen. Vandaag deel 1: van Gent naar Tongeren. De volmaakte start: vertrekken aan onze voordeur, op tocht in onze eigen straat, die er vandaag kompleet anders uitziet. Spannender, met meer perspectief. Onze stad is een vreemde stad die nog moet worden ontdekt. Het Citadelpark straalt negentiende-eeuwse Parijse grandeur uit. Op de Scheldedijk wanen we ons langs de Donau. We zijn weg voor een nieuwe gewaarwording van Vlaanderen.
Gertrude en Stephanie In Wetteren hebben de mannen belast met de uitvoering van het ‘plan voor de ontwikkeling van maatregelen tegen overstromingen van
de Schelde’, gemeenzaam bekend als het Sigmaplan, het fietspad opgebroken. Een kaart naast de weg toont de perfect bewegwijzerde alternatieve route. Voor ons kan dat Sigmaplan de potpolder op. Voor een man op een bank in Uitbergen ook:“Destijds hebben ze de Schelde ingebed en tussen dijken gestuurd, nu breken ze de dijken opnieuw open om het Scheldewater weer los te laten in overstromingsgebieden. Wat zegt gij daarop?” Wij blijven het antwoord schuldig. Gertrude of Stephanie zullen ons ook niet kunnen helpen. Het gotische Sint-Gertrudis kruiskerkje van Vlassenbroek staat onbereikbaar eenzaam tussen het groen op de andere oever.
Fietsfilosofie De eerste balans wordt opgemaakt in de luwte van een zomeravond vroeg in april op het Kardinaal Cardijnplein in Bornem. De eerste 70 km zitten erop. Als alles goed gaat fietsen we over zoveel dagen terug door onze straat in Gent. Wat is beter voor het gemoed? Wandelen of fietsen naar een eindpunt of in een lus terugkeren naar de uitvalsbasis? Het overschrijden van de verre eindstreep bracht ons vaak in feeststemming. Maar het postludium, tegelijk het afscheid, liet ons ook met een gevoel van mistroostigheid achter. Weggaan en weer thuiskomen zal beter zijn. Fietsfilosofie aan de voet van het boerenkrijgmonument in Bornem. De helden van toen moesten het weten.
Maaseik
Molenbeersel
Bocholt
Sint-Amands
54 | Op Weg 2011-4
Stephanie ligt ons op te wachten in Moerzeke. Ze wil ons wel naar de overkant wiegen. Stephanie is van het type motorveerpont.
Niel
fietsnieuws LF en LAW Op de nieuwe Fiets- en Wandelroutekaart vind je de startpunten van alle 1.700 eendaagse ANWB fiets- en wandelroutes met aanduiding van de ANWB gidsen, waarin je terecht kan voor meer info. Op de ene zijde voor de wandelaars, op de andere voor de fietsers. Op de wandelzijde staan ook alle LAW routes en Nationale Streekpaden (8.500 km) en op de fietszijde alle LF’s (4.500 km) en bewegwijzerde ANWB Lange Fietsrondes. De kaart heeft een schaal van 1:300.000 en is te koop via www.anwb.nl/webwinkel. Prijs € 8,95.
Parken en tuinen Als je van mooie tuinen houdt of wat ideeën wil opdoen voor je eigen tuin, dan moet je beslist de Premium-Radtour GartenTraum-Tour eens gaan fietsen. Deze bewegwijzerde, 169 km lange route in het Osnabrücker Land voert langs 37 privédroomtuinen. Maar ook de vele parken en kasteeltuinen die je passeert zijn zeer de moeite waard. Op www.gartentraumtour.de vind je allerlei details (waaronder gps-waypoints) over deze bijzondere fietslus die in vier etappes wordt gepresenteerd. Een gratis brochure is verkrijgbaar via www.geheimoverdegrens.nl/ aanvraag-brochures.
7.000.000
Dat is het aantal fietsen dat momenteel in België rondtoert, kinderfietsen niet inbegrepen. Dit betekent een stijging van 1.000.000 in tien jaar tijd. Vlaanderen heeft er meer dan vijf miljoen, Wallonië ruim één miljoen. De Vlaamse gezinnen bezitten gemiddeld twee fietsen, de Waalse iets minder dan één. Dit reden voor dit verschil ligt natuurlijk bij het verschil in landschap. Bron: FOD Economie.
Rond de wereld in Nederland Sommige gemeenten in Nederland hebben bizarre namen zoals Bethlehem, Denemarken of Napels. De makers van het grappige fietsrouteboek Fietsen rond de wereld in Nederland hebben daarop ingespeeld. Met start in hotel De Wereld fiets je acht etappes langs de Tafelberg, Sint Maarten, Zürich, Nederland, Amerika, Napels, Engeland, Frankrijk en nog tientallen andere plaatsen met ‘buitenlandse’ namen. Koffie drinken in Madrid of overnachten in Siberië, het kan allemaal zonder Nederland te verlaten. Deel 1 Noord staat er bij. Er zullen dus nog nieuwe ontdekkingstochten volgen van deze vrolijk knipogende kleurrijke gids. Uitgeverij Terra, ISBN 978-90-8989-375-8, prijs € 19,95.
Langs Vlaamse knooppunten Door de opkomst van de knooppunten zijn de themaroutes wat op de achtergrond geraakt. Het is heel gemakkelijk om je eigen route met behulp van de knooppuntenkaarten samen te stellen, maar meestal ontbreekt het op die kaarten aan wetenswaardigheden en achtergrondinformatie. Ook is het soms moeilijk in te schatten hoe je drukke wegen en lelijke industriegebieden kan vermijden. De nieuwe gids De vijftig mooiste knooppuntenroutes van Vlaanderen – een kanjer van 460 p. – biedt zowel het gemak van de knooppunten als de achtergrondinformatie van themaroutes. Er staan per Vlaamse provincie tien themaroutes in die je langs de mooiste plekjes brengen. Vele kaderstukjes geven je extra weetjes en praktische info. Uitgeverij Lannoo, ISBN 978-90-2099-497-1, prijs € 22,50.
Fietsen langs rivieren 22 gemeenten aan weerszijden van de grens tussen de Nederlandse Achterhoek en het Duitse West-Münsterland hebben het gemeenschappelijke project Rivierenland ontwikkeld, een grensover-
22 | Op Weg 2011-4
schrijdend fietsrouteproject van zes fietslussen, met een totale lengte van 460 km langs de grote en kleine rivieren van de regio. Iedere rivier heeft zijn eigen logo en je kan van de ene naar de andere rivier overstappen. Onderweg geven panelen informatie over het landschap, de steden en de bezienswaardigheden. De routes zijn ingetekend op de fietskaart Rivierenlandschap die met het bijbehorende routeboekje voor € 7,80 te koop is via www.grensbelevenis.nl. Via dezelfde website kan je ook een gratis brochure over deze fietsroutes aanvragen.
De Provence Paul Benjaminse doet weer van zich spreken. In de serie Onbegrensd fietsen verscheen Onbegrensd fietsen door de Provence, een ringmap die is samengesteld op de bekende Paul Benjaminse manier, met roadbook, uitstekende kaartjes, routebeschrijvingen, herstelpunten voor je fiets en overnachtingsadressen. De voorgestelde route van ruim 600 km loopt door het zuidelijke deel van de Provence van Avignon tot net voorbij Nice en terug via de kust van de Côte d’Azur naar Aix-en-Provence. Hij sluit in Avignon aan op de route van Amsterdam naar Barcelona en op de Groene weg en in Nice op de Rivièraroute van Basel naar Nice (eveneens Benjaminse routes). De trajecten lopen zoveel mogelijk over stille wegen en meer dan 120 km is verkeersvrij. Door de vele dwarsen zijroutes die het totaal aantal kilometers op 900 brengen, kan je langs vrijwel alle hoogtepunten van de Provence je routes naar eigen wens samenstellen. Zwaar klimwerk wordt zoveel mogelijk vermeden. Alleen in de Grand Canyon du Verdon en de Gorges du Loup moet je serieus in de pedalen gaan. Uitgeverij B enj ami ns e, ISBN 978-907789-010-6, prijs € 22,50.
Gebeten door het virus | Katrijn Van Nieuwenhuyse en Steve Behaeghel
Een passie voor
Patagonië
Onder de beroemde granietnaald Cerro Fitz Roy in het Nationaal Park Los Glaciares (Argentijns Patagonië).
Vier dagen verlengd weekend is voor Katrijn en Steve het perfecte excuus om de oversteek te maken naar een Zwitserse Alpentop. Getuige daarvan de cover van deze Op Weg. Maar voor hen is het slechts een aanloop naar meer. Naar hoger, uitgestrekter, ongerepter. Noem ons gerust laatbloeiers. Tot voor 2005 bleef ons palmares zo goed als leeg, op een occasionele wandeling rond de kerktorens van de Vlaamse Ardennen na. Het wandelvirus kreeg ons pas te pakken op het eiland Madeira. Eigenlijk was het een last minute reis. Wandelschoenen hadden we, maar de dag voor het vertrek moesten we nog op zoek naar goede kousen. Rondtrekken in het bergachtige bin-
30 | Op Weg 2011-4
nenland van Madeira beviel ons echter zo goed, dat we plannen begonnen maken. En omdat het een beetje avontuurlijk mocht zijn, viel de keuze op Zuid-Amerika, en in de eerste plaats Patagonië. Midden in de winter gingen we ‘oefenen’ in de Ardennen. Het was onze eerste meerdaagse trekking en we hadden geïnvesteerd in ‘gloed-
nieuw’ materiaal. Onze rugzak woog wel 30 kilo en het vroor dat het kraakte. Maar de test was geslaagd. We voelden ons klaar voor de andere kant van de wereld. Hoewel het in Patagonië in juli en augustus winter is, vallen de weersomstandigheden best mee. Vanuit Antartica zorgen hogedrukgebieden voor een vrij stabiel, mild maar koud
GR-nieuws Nieuwe infoborden In West-Vlaanderen worden binnenkort 15 nieuwe GR- infoborden geplaatst. Je vindt ze terug op GR 120, GR 5A Noord en Zuid, GR 130, GR 131, GR 128 en Streek-GR Heuvelland. De borden kaderen in het Europees subsidieprogramma INTERREG IV en zijn het resultaat van een nauwe samenwerking tussen Westtoer en GR-WestVlaanderen. Er is gekozen voor uiterst duurzame materialen en de informatie is op alle panelen identiek: een kaart, info over de routes, contactgegevens en sfeerbeelden.
Inhuldiging wandelbomen Met een prachtige luswandeling van 22 km huldigt Grote Routepaden op zondag 4 september officieel de wandelbomen in op de Streek-GR Vlaamse Ardennen. De wandeling start om 10u op de Markt van Oudenaarde. Wie met de trein komt, kan de aanlooproute volgen vanaf het station tot aan de markt (0,8 km). Je auto kan je gratis parkeren op ‘De Ham’, aan de achterkant van het Centrum Ronde van Vlaanderen. Op deze tocht zullen we drie van de dertien wandelbomen passeren. We maken kennis met het natuurgebeid ‘Het Spei’ en de Sint-Amanduskerk van Leupegem. De beruchte Koppenberg mag uiteraard niet ontbreken. ‘s Middags rusten we uit in het wandel- en fietscafé ‘Den Os’. Na de picknick verlaten we de Streek-GR Vlaamse Ardennen om aan de Taaienberg het spoor van de GR 129 op te pikken. Aan de Ladeuzemolen volgen we de geel-rode markeringen tot in Leupegem.We sluiten rond 16u af in het Centrum Ronde van Vlaanderen met een gratis consumptie voor alle wandelaars! Ook mogen we 100 gratis heuptasjes wegschenken en is er voor elke wandelaar een toeristisch infopakket wandelbomen streek-GR van Toerisme Vlaamse Ardennen Oudenaarde. GR4 september topogidsen kan je aan Oudenaarde ledenprijs kopen op onze GR-stand. Deelname is gratis, vooraf inschrijven niet nodig.
INWANDELING
58 | Op Weg 2011-4
Fotoreportage | Italië Geen berg in de zuidwestelijke Italiaanse Alpen die meer tot de verbeelding spreekt dan de Monviso. De Romeinen hadden er al een naam voor – Mons Vesulus – en dachten dat het de hoogste berg van de Alpen was. Niet verwonderlijk, want met zijn 3841 meter steekt de Monviso hoog boven de omliggende bergen uit.
Hoog in de Italiaanse Alpen Op heldere dagen kan je hem vanuit de Povlakte zelfs op honderden kilometer afstand duidelijk zien liggen. Als de top niet in de wolken zit tenminste. Want er valt nogal wat neerslag rond de Monviso, veel meer dan elders in de Cottische Alpen. Maar begin juli 2009 was er van slecht weer geen sprake. Ik wandelde in vijf dagen langs de berg, van noord naar zuid. Onderweg viel er geen druppel regen. De Monviso liet zich van alle kanten gewillig bewonderen, de top was meestal wolkenvrij. Het werd een heerlijke tocht langs bevroren meertjes, uitgestrekte sneeuwvelden en groene alpenweiden, waar het voorjaar nog maar net begonnen leek. Tekst en foto’s: Ignace Fermont
44 | Op Weg 2011-4
De Rifugio Quintino Sella is de oudste en bekendste hut aan de Monviso. Ze ligt aan de oostzijde van de berg, bij het Lago Grande di Viso. Het meer is nog half bevroren. Juni 2009 was een koude maand in de berg, en er viel nog behoorlijk wat sneeuw. Veel alpinisten brengen de nacht door in de hut voor ze naar de top gaan. De beklimming van de Monviso is technisch niet erg moeilijk. Toch werd de berg pas in 1861 voor het eerst bedwongen, door een Engels duo. Twee jaar later volgden vier Italianen hun voorbeeld, onder leiding van de toenmalige minister van Financiën Quintino Sella. Enkele weken later hield de man de Club Alpino Italiano boven de doopvont.
De Rifugio, 6 uur ’s morgens. De eerste zonnestralen vallen door het raam. Ik draai me een laatste keer om in bed. Buiten zijn al enkele wandelaars op de been. “Steenbokken”, hoor ik iemand fluisteren. Ik trek meteen mijn kleren aan en ren naar buiten, camera in de aanslag. En inderdaad, op een heuveltje vlakbij de hut staan twee dieren te grazen. Ze zijn allesbehalve mensenschuw. Ik nader tot op drie meter en heb alle tijd om foto’s te nemen.
2011-4 Op Weg |
45
Fietsreportage | Schotland
Op de fiets door de
Schotse Hooglanden
“Als je een heuvel in de verte ziet, dan gaat het regenen. Als je hem niet ziet, dan regent het.� Niemand zal ontkennen dat er een grond van waarheid zit in dit oude Schotse gezegde. Maar wie houdt van gastvrije mensen, een rijke geschiedenis en een ongerepte natuur keert hier zeker terug. Regen of geen regen.
Afdaling naar Loch Earn.
50 | Op Weg 2011-4
Steekkaart
Glenfinnan
hN ess
Ben Nevis
Blair Castle
Aberfeldy Eilean Donan.
Rob Roy Alweer stralende zon! Nog steeds volg ik Cycleway 7. De etappe van vandaag is bijzonder aangenaam: ver van het autoverkeer, goed berijdbaar, geen zware hellingen en een zeer mooi landschap. Geheel onverwacht merk ik opeens een bordje op: ‘Rob Roy’s grave’. En jawel, op de oude begraafplaats van het piepkleine dorpje Balquhidder vind ik het graf van Rob Roy. Even verder daalt het fietspad in enkele S-bochten naar Loch Earnhead. Het zicht op het meer is prachtig en in een paar bochten staan tientallen wilde orchideeën. Een leuke plek om even te vertoeven. Vanaf Loch Venachar voert de Trossachs Scenic Route door het hart van de Trossachs, één van de mooiste natuurparken van Schotland. De Duke’s Pass vraagt veel inspanning, wat door de warmte extra lastig is. Maar aan de andere kant van de pas is het gedaan met de hellingen en fiets ik over een vlakke weg losjes terug naar Stirling, nagenietend van de talrijke aangename momenten tijdens deze uitermate fijne fietstrekking. Tekst en foto’s: Guido Vandroemme
Black Mount
Killin
Crianlarich 0
20
km
40
Luss
Trossach
monument van de Black Watch, een regiment van Hooglanders in zwarte tartan. Een lokale fietser wijst me erop dat je ook door het landgoed van Taymouth Castle kan. Het imposante kasteel staat leeg te wachten op betere tijden, maar de weg door de weidse tuinen is open voor het publiek. Aan de andere kant van het park kom ik terug op Cycleway 7, langs het 23 km lange Loch Tay. Het lijkt wel een achtbaan en vele korte steile hellingen volgen elkaar in snel tempo op. Het is dan ook met een zucht van verlichting en met een flinke dorst dat ik in Killin mijn B&B bereik.
k
ar
Invergarry t RoyDalwhinnie s N a Fort bridge m r C a ir n g o William
Aberdeen
.P
Mallaig
Inverness Eilean Donan Castle
Lo c
Kyle of Lochalsh
Glasgow
Athol Pitlochry Castle Menzies
Perth
Dundee
s Lochearnhead
Stirling
Edinburgh
Op Weg 2011
Route en bewegwijzering Schotland kent weinig bewegwijzerde langeafstandsfietspaden. De twee bekendste zijn - de National Route 1 ‘North Sea Cycle Route’ van Dover via de oostkust van Engeland en Schotland naar de Shetland eilanden. - de National Route 7 ‘Lochs & Glens’ van Glasgow naar Inverness. Voor een rondrit moet je zelf een traject samenstellen en deze Cycle Routes daarin zoveel mogelijk integreren. Fietspaden zijn er nauwelijks, zodat je meestal de weg moet delen met gemotoriseerd verkeer. Dat is jammer, want omdat je zo goed moet opletten, geniet je minder van het weergaloos mooie landschap. Schotland moet nog een flinke achterstand inhalen qua fietsvriendelijkheid. Mijn etappes: Stirling – Crianlarich (107 km, 723 hoogtemeters) – Fort William (85 km, 612 hm) – Mallaig (76 km, 663 hm) - Ratagan (77 km, 460 hm) - Roybridge (60 km, 766 hm) – Blair Atholl (97 km - 690 hm) – Killin (85 km, 1060 hm) – Stirling (96 km, 973 hm).
Kaarten Nuttig zijn de drie kaarten van Ordnance Survey (1:250.000) die samen heel Schotland bestrijken: ‘Northern Scotland, Orkney & Shetland’, ‘Western Scotland & The Western Islands’, en ‘Southern Scotland & Northumberland’. Ik tekende het traject voor deze trekking op de digitale Mapwise 50 (1:50.000) kaarten van Isis Outdoors (www.isysoutdoors.com). Met de Garmin GPSmap60CSx op het stuur had ik vrijwel geen kaarten nodig.
Info Vanuit Zeebrugge kan je per ferry naar Hull en vanuit Rotterdam naar Newcastle en vandaar verder reizen naar Edinburgh, Stirling of Glasgow. Ik nam de goedkoopste oplossing: per ferry van Calais naar Dover en met de auto naar Stirling. De ferry naar Skye vaart van Mallaig naar Armadale (www.calmac.co.uk). Met de fiets hoef je geen ticket te reserveren. De B&B’s en de jeugdherberg vond ik via Google op het internet. Het is raadzaam om alle overnachtingen op voorhand te reserveren en bij jeugdherbergen te informeren of ze maaltijden serveren, zodat je niet voor verrassingen komt te staan. Een pub of kruidenier vind je niet steeds om de hoek.
2011-4 Op Weg |
53