Operación mundo: Lingua 3º Primaria. Proposta didáctica (demo) by Grupo Anaya, S.A.

mOstra

PRIMARIA

Lingu a

P R O P O S TA DIDÁCTICA

ic ón

r pe

O u

o d n

Índice Claves de Operación Mundo ...........................................................................

Materiais para a etapa .....................................................................................

Proxecto dixital ................................................................................................

Da LOMLOE a Operación Mundo ....................................................................

• Perfil de saída da Educación Primaria • Saberes básicos do ciclo • Interdisciplinariedade en Operación Mundo • Gamificación de Operación Mundo • Inclusión en Operación Mundo Unidade 3 (mostra) .........................................................................................

Recursos unidade 3 .........................................................................................

• Inclusión e atención á diversidade - Ficha 1 (reforzo) - Ficha 2 (Ampliación) • Avaliación - Avaliación - Avaliación competencial • Materiais complementarios - Comprensión Lectora - Comprensión oral - Ditado

As claves de OPERACIÓN MUNDO

Competencial Operación Mundo formula a adquisición paulatina e integradora das competencias. O seu desenvolvemento favorece no alumnado a capacidade de aprender a desenvolverse nas situacións da súa realidade cotiá.

Situacións de aprendizaxe

Para que serve o que aprendo? Operación Mundo, o novo proxecto de Anaya para Educación Primaria, propón unhas claves pedagóxicas que sitúan o alumnado no centro da aprendizaxe.

Unha aprendizaxe para a vida. Operación Mundo é un proxecto:

competencial, comprometido, interdisciplinario, inclusivo.

Baseado en metodoloxías activas e cun novo proxecto dixital:

Situacións enmarcadas nos ODS, que invitan o alumnado a levar a cabo unha reflexión final cunha proposta transformadora.

Actividades competenciais Actividades que preparan o alumnado para o día a día na súa toma de decisións.

Avaliacións competenciais Un elemento clave para a inclusión e o éxito escolar, cun enfoque integrador e flexible. Responde aos perfís competenciais de saída do alumnado para esta etapa.

Comprometido

Inclusivo

O alumnado xoga un papel activo no proxecto, que vai máis alá do ámbito escolar. Implicarase en propostas que contribúan a transformar o seu ámbito familiar, social, cultural e natural en beneficio dun mundo máis sostible en todos os ámbitos.

Un proxecto que nace comprometido co principio de educación inclusiva e a creación de mellores condicións de aprendizaxe para todo o alumnado. Para iso, ofrece recursos para un ensino personalizado, estruturas flexibles e mecanismos de reforzo.

Obxectivos de Desenvolvemento Sostible Achegarase a planos como a diversidade cultural, a cultura da paz, a adopción de estilos de vida sostible, a igualdade...

Obxectivo en acción No contexto das situacións de aprendizaxe expostas lánzanse propostas que invitan o alumnado a participar nun plan transformador.

Pautas DUA Baseado no documento Pautas sobre o Deseño Universal para a Aprendizaxe.

O esencial O proxecto identifica as aprendizaxes esenciais que permitirán adquirir o perfil de saída previsto, axudando ao profesorado a adaptar o ritmo e a profundidade, facendo uso das metodoloxías activas máis adecuadas en cada caso.

Recursos para a inclusión Ofrece opcións múltiples de presentación da información como vídeos subtitulados, audios, resumos, esquemas, actividades interactivas... que facilitan a personalización.

Interdisciplinario Un modelo orientado á acción no que se integran diferentes áreas de coñecemento e se potencian habilidades, destrezas e actitudes persoais e colaboradoras, dando como resultado unha aprendizaxe contextualizada.

Proxectos interdisciplinarios Operación Mundo propón proxectos interdisciplinarios, unha experiencia de aprendizaxe integradora na que o alumnado levará a cabo unha investigación e elaborará un produto final cun obxectivo transformador.

Plan Lingüístico Un plan transversal cuxos obxectivos son: ·M ellorar a expresión oral e escrita do alumnado. ·E stimular o interese e o hábito pola lectura.

Metodoloxías activas Operación Mundo propón un conxunto de métodos, técnicas e estratexias que fomentan o traballo en equipo e incentivan o espírito crítico. Unha forma de traballar que prepara o alumnado para situacións da vida real.

Aprendizaxe cooperativa Técnicas e estruturas cooperativas secuenciadas e progresivas.

Desenvolvemento do pensamento As estratexias de pensamento fomentan a competencia de aprender a aprender, contribúen a que o alumnado tome conciencia dos seus procesos mentais e a que actúe de forma reflexiva e crítica.

Educación emocional Habilidades que contribúen a que o alumnado identifique e recoñeza as emocións, regulándoas e xestionándoas.

TIC O seu uso intégrase como recurso para obter información, seleccionala e utilizala de acordo cunha finalidade concreta. Favorece o desenvolvemento de competencias de planificación, xestión e elaboración de traballos; a comunicación e a colaboración en rede, e a competencia dixital.

Aprendizaxe lúdica A gamificación chega á aula a través de actividades e xogos.

Avaliación Incorpora estratexias que lle permiten ao alumnado participar na avaliación da súa aprendizaxe analizando que aprendeu e como aprendeu.

Materiais para a etapa Material para o alumnado

Material para o profesorado

LIBROS

PROPOSTAS DIDÁCTICAS

Un libro por curso cun enfoque competencial para aprender aplicando o estudado.

Reproducen as páxinas do libro do alumnado para enriquecelo con actividades complementarias, suxestións didácticas, relación de recursos dixitais, solucións etc.

INCLÚE

Lingu a

PROXECTO DIXITAL ZA 12 MES

Pr imeir o tr imestr e

PRIMARIA

Lingua

Primeiro trimestre

INCLÚ

PRIMARIA

LIC

PROXE E CTO DIXITA L

ión

A 12 MES

O p un

Primei ro trimes tre

PRIMARIA

L ingua

Proxecto dixital

Primeiro trim estre

INCLÚE

PRIMARIA

L ing u a

PROXECTO DIXITAL ZA 12 MES

ció

e d O p un

Pri mei ro trim estre

Ademais dos recursos e ferramentas descritos nas páxinas do proxecto dixital, os libros de Lengua contan con:

PRIMARIA

Lingua

- Recursos para a comprensión lectora. - Recursos sobre comprensión oral.

Primeiro trimestre

- Ditados. 5 Lingua

INCLÚ

LIC

PROXEC DIXITA TO L E

ión

PRIMARIA

r pe

A 12 MES

o nd

PRIMARIA

Lingua

9:45 AM

Primeiro trimestr e

100%

O u

PRIMARIA

iPad

Prim eiro trim estr e

ión

O p un m

Δ∫ B Tarxetas de vocabulario

e regras Láminas d s ca fi rá g orto

Anda polos mares fríos, non é peixe nin navío. Ten chafariz, non é fonte. Canta cancións de amor que se oen desde lonxe.

Os ortopaxaros

Gloria Sánchez

ou qu : se con c

Ququ

Algo máis

*+qrsu:;Þ

AΔf`aoBCc^b_å e c e d a r i o

*+qrsu:;eHIi45xxyø

»p89a45r89qrsu:;Þ

©§Qbcu:;eHIt89å *+∂ D d

A B C D E F G H I L M N Ñ O P Q R S T U V X Z

Xogamos a falar coa letra i? Pescuda o que di esta mensaxe secreta:

Ese

- Ili, qui til istís?

Erre

»√

Uve

X x

Z z

Vaca

Pasos

Zeta

Unicornio

Tigre

Õ≈

V v

Di o nome de tres animais que leven a letra p.

Xilófono

1 Le o poema completo. Faino amodo, comprendendo ben o que les. 2 Se tes dúbidas co significado dalgunha palabra, pregúntalle á túa profesora ou profesor. 3 Elixe algúns versos do poema e apréndeos de memoria. 4 Pensa no que sentes cando os recitas: alegría, tristura, sorpresa, curiosidade, medo...

Zamburiña

5 Le en voz alta os versos. Non esquezas respirar lentamente. Fai as pausas que indiquen as comas e os puntos.

7 Recítalle o poema ao resto da clase. Recorda que é importante: • Vocalizar ben. • Utilizar as mans para acompañar o que dis. • Transmitir as emocións que che produce o poema.

Colle unha peza doColle crebacabezas unha peza do crebacabezas

Cales destas parellas de palabras se diferencian só nunha letra? a) mala e mula b) lima e maloPerdes a quenda c) tapa e pata

Perdes a quenda

Láminas de expresión oral

6 Cando creas que xa podes recitalo sen ler, fai varias probas en voz alta.

Colle unha peza do crebacabezas

Devolve unha peza do crebacabezas

É unha néboa!

Cambiando! M sempre antes de b!

Néboa sempre con b!

Devolve unha peza do crebacabezas

Abonda ten b! Sempre con b! Palabras ten br! Sempre con b!

VAIA NÉBOA!

Imposible! M antes de p!

Intentei avisarvos, pero foi imposible.

»r89ø

Imposible! Bl sempre con b!

Brrr!

Crebacabezas ortográficof`aa<=s

l67l89ó>?>

»jjk

»m:;

Abecedario

A B*+g`aå C D E F G H I L M N Ñ O P Q R S T U V X Z

Gañas a quenda

*+å

Gañas a quenda

Δ∫

A a

*+©

B b

l89ø

G g

Δ™

H h

»Δ

E e

ÀÞ

D d

Elefante

Dinosauro

Δ¬

I i

Friso do abecedario

Foca

»µ

L l

»>

N n

Ele

Hache

Ene

Gue

Gañas a quenda

F f

Δf

Efe

Caracol

Bufo

Águia

*+g

*+∂

C c

Devolve unha peza do crebacabezas

Abonda xa de falar de palabras!

zxyå

Δl89øzxyø

*+qrsu45Δ »r45

Gañas a quenda Que palabra de catro letras ten seis?

Perdes a quenda

Mural do abecedario

- O sapo toma a sopa. - Non ates as teas.

U u

Serpe

Rato

»¤

T t

Queixo

Describir 3/3

»†

Parrulo

Resposta libre. Por exemplo: pato, sapo, pito

Oso

Perdes a quenda Busca en cada frase dúas palabras que teñan as mesmas letras:

Ola, que tal estás?

Ñu

Está cambiando!

*+c^_å *+c^_å f|} »r89a45¤»t:; »t89å»r89å

S s

Ãs

R r

Eñe

»®

Que

Q q

Son un pauciño moi dereitiño e riba da fronte levo un puntiño.

Corrixe os erros: Compro pan na zapatería, a froita na panadería e uns zapatos na froitería.

*+q

P p

Recita un poema

»π

Resolve a adiviña:

É verdade que as palabras sopa e sapo teñen as mesmas letras?

Niño

O o

Morcego

León

*+ø

Ñ ñ

Iguana

Hipopótamo

Eme

*+chiu89c^_ø

*+chiu45r45u45xxyå

Gato

Describe o que ves

Ene

Colle unha peza do crebacabezas

©§Qbcu45i89qrsu:;Þ

N n

Hache

*+chi¤

»>

*+qrsu45i89o23sÑÖc^_ø

Ele

Gue

»ð

Mm ÀeTUsÑÖqrsu45i45m89ø

»µ

Que palabra de catro letras ten seis?

Di tres palabras que leven a letra m.

Di tres palabras que comecen pola letra a.

I i

»Δ

1. Empeza a xogar quen teña a primeira quenda. 2. Responderá Corrixe osa pregunta erros: que se lle faga: – Se é correcta, unhaapeza Compro pan nacollerá zapatería, froitado nacrebacabezas. panadería e – Sezapatos é incorrecta, pasará a quenda. uns na froitería. 3. Se ao coller unha tarxeta da morea, esta resultara unha de sorpresa, o xogador fará o que se lle indica. 4. Terminada a quenda, pasa á quenda seguinte. 5. Gaña o equipo que consiga completar o crebacabezas.

das

palabras

H h

Instrucións do xogo

O xogo

Mala e mula, lima e malo

Δ™

*+qrsu4Δ¬5∆ L

Primaria

Foca

Sapo e sopa; ates e teas

G g

Elefante

Dinosauro

Compro o pan na panadería, a froita na froitería e uns zapatos na zapatería

*+g

ΔbBCa45r89c^_ø

Branca sempre con b!

Efe

Caracol

*+c^_oBCcdeh89ø

E con mp e mb.

Unha nube branca!

Diante de p sempre m e non n.

»p:; »r45r89ø

F f

A letra i

Bufo

Δf

Resposta libre

*+c^_ø

Águia

E e

ÀÞ

Seis

C c

Resposta libre

*+©

Compro o pan na panadería, a froita na froitería e uns zapatos na zapatería

*+c^_a45r89a89c^_o@A¬

Das palabras con br e bl.

Br e bl sempre con b.

Monicreques de dedo

Xogo das palabras

Seis

*+c^_å A a

Bla, bla, bla...

De que falades?

*+qrs¤ Qu

*+© C c

*+å

presentan: br/bl e mp/mb

b a le a

Este animal ten un nome feminino. Se queremos distinguir o seu sexo, temos que falar de balea macho ou de balea femia. A súa cría chámase baleato.

Escríben

Láminas de regras ortográficas

A d iv i ñ a

Eme

Gato

»ð

Iguana

Hipopótamo

*+ø

Ñ ñ

O o

»π

Morcego

León

*+q

P p

»®

Q q

Eñe

Niño

Ãs

R r

S s

Ese

Que

Erre

Xogo da oca

Ñu

Oso

Parrulo

»¤

T t

»†

Xogos de destrezas creativas Queixo

U u

Uve

X x

Z z

Zeta

Unicornio

Tigre

Serpe

Rato

Õ≈

V v

»√

Vaca

Xilófono

EN DIRECTO

Zamburiña

EN DIRECTO

Dados para contar historias

Murais

Regras ortográficas Puntuación h

Non levan h palabras como aí, inchar, irmán, ola!, ombro, ovo...

Escríbese b antes de r e de l: bruxa, cable.

•

Escríbense con b as formas verbais rematadas en -aba, -abas, -aba, -abamos, -abades, -aban: cantaba, falabas, ensinaba...

Escríbese g diante de a, o, u: auga, magosto, segundo.

O son forte do r escríbese:

– Cun r ao principio de palabra: ramo. – Cun r detrás de l, n e s: venres, tenro, Israel.

ll / l •

Pode soar «ks», como en exame, saxofón, texto...

Despois do encabezamento das DEcartas e notas.A Antes dunha enumeración.

•

Antes de citar as palabras que dixo alguén.

PIEZA

Moitas das palabras que se escriben con ll coinciden co j do castelán: allo, lentellas, orella, tellado...

•

Tamén se escriben con ll: pallaso, quenlla, tallo...

•

Moitas das palabras que se escriben con i coinciden co y do castelán: desmaio, iate, iogur...

•

Tamén se escriben con i: gaiola, papagaio, saia...

Erre con erre, guitarra; erre con erre, carril: rápido ruedan los carros, rápido el ferrocarril.

PIEZA PIEZA

a (artigo)

cacahuete

impo

oitavo/-a

á (a + a; «ala»)

coello

inchar

ola!

abelá

concello

irmán/-á

orballo

acivro

consello

lámpada

orfo

amodo

débeda

lei

DE ovella

ata

dúbida

lingüeta

palla

baía

escaravello

lonxe

parella

baleiro

esquimó

marabilla

piollo

beirarrúa

esquío

mexillón

piragüista

boia

heroe

móbil

varrer

bucina

home

mover

vasoira

buguina

húmido

ningunha

Tres grandes tigres tragones tragan trigo y se atragantan.

Frío

PIEZA PIEZA

8383385 1/2

María Chuchena su choza techaba, y un techador que por allá pasaba, le dijo: –Chuchena, ¿tú techas tu choza, o techas la ajena?

Regras ortográficas

As terminacións en -aba do pretérito imperfecto (copretérito) dos verbos da 1.ª conxugación: falaba.

Limpio

O nh é un dígrafo e, polo tanto, as súas letras non se poden separar: u-nha, algu-nha.

•

As palabras que comezan por bu-, bur- e bus-: buxaina, burla, buscar.

•

As palabras con br, bl, excepto acivro: brando, moble.

•

Os verbos rematados en -buír e -bir, excepto servir, vivir e vir (e derivados): contribuír, escribir, recibir.

ll / i

v Escríbense con v: •

•

Tamén se escriben con ll: pallaso, quenlla, tallo...

•

Moitas das palabras que se escriben con i coinciden co y do castelán: desmaio, iate, iogur...

•

Tamén se escriben con i: gaiola, papagaio, saia...

Consérvanse os grupos ct e cc se a vogal anterior é aberta (a, e, o): olfacto, corrección.

•

Elimínase o c nos grupos ct e cc se a vogal anterior é pechada (i, u): condutor, ditado, introdución.

•

Pode soar «xe», como en caxato, graxa, peixe, pelexa, solfexo, xouba...

•

Bin go

•

Cando hai dúas vogais cerradas, leva o acento a segunda, sempre que sexa a vogal tónica: muíño, Suíza.

•

á (a + a; «ala») bóla («esfera») cá (ca + a) có (ca + o) cómpre («é preciso») dá (de dar) dó (nota musical) é (de ser) fóra (adverbio) máis (adverbio) nós («nosoutros»; pl. de nó) ó (a + o) óso (do esqueleto) pór (poñer) vén (de vir) vés (de vir) vós («vosoutros»)

O hiato é o encontro de dúas vogais seguidas pero que pertencen a sílabas distintas. Forman hiato: – Dúas vogais abertas: aldea, coroa, xeo.

Os prefixos hemi-, hemo-, hidr-, hipo-, hiper-, homo-: hemisferio, hidroavión, hipermercado.

– Unha vogal aberta e outra pechada (faísca) ou unha pechada e outra aberta (tío), se a pechada é a vogal tónica.

Palabras como hamaca, Hadrián, harmónica, hasta, Helena, helmo, Henrique, vehículo... Bing

– Dúas vogais pechadas, cando a segunda é a tónica: ruído,

o orto gráf gratuíto. ico

ort og

ráf ico

• •

Non levan h palabras como aí, alelí, baía, inchar, irmán, oco, ola!, ombro, ovo, úmero...

Anaya,

S.A.

Anaya, S.A.

S.A.

escribo escribes escribe escribimos escribides escriben

escribira escribiras escribira escribiramos escribirades escribiran

Pretérito imperfecto (copretérito)

Futuro

Pretérito imperfecto (copretérito)

Futuro

Pretérito imperfecto (copretérito)

Futuro

falaba falabas falaba falabamos falabades falaban

falarei falarás falará falaremos falaredes falarán

movía movías movía moviamos moviades movían

moverei moverás moverá moveremos moveredes moverán

escribía escribías escribía escribiamos escribiades escribían

escribirei escribirás escribirá escribiremos escribiredes escribirán

Pretérito perfecto (pretérito)

Futuro hipotético (condicional)

Pretérito perfecto (pretérito)

Futuro hipotético (condicional)

Pretérito perfecto (pretérito)

Futuro hipotético (condicional)

eu ti el/ela/vostede nós vós eles/elas/Vds.

falei falaches falou falamos falastes falaron

falaría falarías falaría falariamos falariades falarían

movín moviches moveu movemos movestes moveron

movería moverías movería moveriamos moveriades moverían

escribín escribiches escribiu escribimos escribistes escribiron

escribiría escribirías escribiría escribiriamos escribiriades escribirían

Presente

Pretérito imperfecto (pretérito)

Presente

Pretérito imperfecto (pretérito)

Presente

Pretérito imperfecto (pretérito)

eu ti el/ela/vostede nós vós eles/elas/Vds.

fale fales fale falemos faledes falen

falase falases falase falásemos falásedes falasen

mova movas mova movamos movades movan

movese moveses movese movésemos movésedes movesen

escriba escribas escriba escribamos escribades escriban

escribise escribises escribise escribísemos escribísedes escribisen

Subxuntivo

• •

a (art.; pron.; prep.) bola (peza de pan) ca (conxunción) co (con + o) compre (de comprar) da (de + a) do (de + o) e (conxunción) fora (de ir e ser) mais («pero») nos (en + os; pron. átono) o (art.; pron.) oso (animal) por (preposición) ven (de ver) ves (de ver) vos (pron. átono)

• •

Come

Bingo Fic has de con tro l ortográfico A Á B

• •

•

Car tón I de con H R A N GU CGÜO trol

E P A

E Í

ráfico Bingo ortog

Anaya,

S.A.

Anaya, S.A.

Bingo O r to grá f ico

Car tón

Cartón de control RR A QU R ONH Ñ ÁO BÓ C B C E É G A Á E É GU G Z H XI D A GUÜ V LL M Í GU GÜ ÍH LLI NH Ñ M O Ó NH Ñ QUO R Ó QU R RR RR U V Z X UZ V X Bing o

Orto gráfi

S.A.

Anaya,

S.A.

Podes chegar a calquera parte, sempre que andes o suficiente.

le r

. coñezo non a. as que a, estreit o e terr uen pod mares oa peq non lle mara sínt os que . Ir por ros cha Minibiografía ra. mundo pero ago sament e out a ped ea, andar o pen erían Lutwidge Dodgson, máis coñecido como Lewis Carroll, un a unh ibaCharles xera na ald . Teñ entend mo com naceu no condado de Cheshire (Reino Unido) en 1832. Desde neno Eu qui crieime me cortizo de enr ivo na e dur non tivo afección pola lectura. Estudou Humanidades e Matemáticas na se nun pois tasen est úns Nacín vivi qui des lle que Universidade de Oxford. Entre as súas obras podemos encontrar me n. Alg ribo. E a se itán o que a se Com a ningué o cap com todo artigos xornalísticos, poemas, estudos de matemáticas e novelas. A iso esc Smith, escribir libre, contar tolo. Por ro. máis universal é, sen dúbida, Alicia no país das marabillas. Morreu na a ado, én de cidadeerde Guildford no ano 1898. ose Landei ríanme desatafeg as! E tam o cad a púx trouxo o a cas atopen envorco me Quedo sas miñ veu par me que Cou nel non vol eiro libro que bocoi. e cando nun Porque en o pet Oxalá está nos. falar. guerra a me Todos abr se dela. a. Así Nin par cer dar fai. libro! E non é e na aconte a arre te o e un ntécem ita fixes ou par goña. ca xen to aco o a mo dade Se eu íame ver Moi pou tan ver o. ir a outro r a un, per no. Dar que sint a dic an. E ede ; par o eprendí e suc todo cousas e ado Do máis curiososísimo! —berrou Alicia (tan sorpren«Curiosísimo! dúas me com que lle pod de min viaxan, para r a non dida quedara que por un pouco esqueceu falar correctamente)—. o peo a cas arredor ros que caso, Iso é Na miñ por estirando como o telescopio máis grande do mundo! mundo s, neboeiAgorao estou deiro. dá. oo poñ do Lan se lle adeus, meus pés! (Porque ó ollar para os pés pareceulle ío. Vex s e luce me di,Adeus, non aros. desvar o sombra Ninguén paxlle xente . osque desaparecían da vista, de tan lonxe que quedaban). Ai, sei se . Vex isto? labrego . morren meus peíños Eu non entendelo e é todo quen vos vai calzar agora as medias e neno queridiños!, ión) onde dun ptac s, nin rias s. Qu (ada Eu, non, de seguro! Eu estarei lonxe de máis para zo por mo tro rela os zapatos? ore Me árb as est do Cas VILAS, lume, NEIRA Ediciós ocuparme de vós; teredes que vos amañar como poidades... teño serven XOSÉ que para que portarme ben con eles —pensou Alicia— que se non, non me van querer levar onde eu lles mande. A ver... voulles regalar un par de botas por cada Nadal!

contr ol Cartó n de

Bingo Ortográfico

Lewis Carroll

ra fía

xt Un te

Úsase o guión para dividir palabras en sílabas e para partir palabras a final de liña. Úsase a raia para encerrar aclaracións ou para introducir as palabras de cada interlocutor nun diálogo.

Novo ano e novas aventuras

Fillo dra). teve emigrou (Pon 1949 Gres s. Alí a de que en traballo vista alde po ata rentes nun acti 8, na en 192 as do cameñou difeverteuse a, Cub naceu e con nas faen desemp Vilas se en allou dou e de Galicia Neira instalou Xosé egos, trab e estu tidade outros nda, ond entre ia Mira de labr Aires, cia da iden biu, Anis Galicia.ega e reci a Bos concien escritora o en Gal ra. tomou galego. r coa de nov demia de Hon ural casa vive l Aca rón cult de alidade io da Rea o e o Ped Despois erar tela na actu mais bro num alla Cas É memios, a Med prem

Van entre comiñas as citas textuais. Os títulos de partes dunha obra: poemas, artigos, capítulos dun libro, etc.

áfico Bingo Ortogr

XANEIRO

ráf ico

áfico Bingo Ortogr

lar

Bing o orto gráf ico

ort og

iog Mi nib

O guión (-) e a raia (—) •

esco

B i ngo O rtográ fi co

Utilízanse os dous puntos antes dunha enumeración ou serie. Despois do encabezamento dunha carta. Antes das palabras ditas por alguén.

As comiñas (« ») •

tura

B C A Á B B C a r t ón d e co nt r oC l C E É GG l CU C E co nt ro de B as Fi ch B G Á Ü A C Á A BH IC Í E É G É G GU B G JGUGÜ H A Á B ME OIÉ Ó Í LL M I Í J ULLCH GU Q G GGÜ Í UJ LL M O É E I C R H Ó QU J GRÜR U Ú Ó V U R Í I NH ÑX O MÓO QU QRR RRR U Ú V GÜ H L Z LYtrol U Q ÓFich as de con X Y Ú V RR U LL M O URV X A Z Á B ZB C Ú VÁ B B C U R Z R A R X 1Y C E É G GU G GU I M N A S I A X Y Z C E É H I Í JE É G GÜ J O GA UÁ R B C GÜ H I Í M O HÓ IQUÍ LL N GU CGÜO G QU RLLA M É E Á B RC RR A ÁA Ó QU LL M O Ó C O E O B V ONH U Ú Ñ C Calendario R RRGU GU GÜX H ZE I É Í GLL M V Ú U R RR H L Á P A D A GUÜ V I RR X YNHZÑ NHO Ñ O Í ÓLLQUM Rliterario Ó QU X Y Z Z Bin go

contr ol Cartó n de

aven o da

!... OOOO —NEN iiino! —Balb

O GA UÁ R B

Inici

Xosé as a V il

Os dous puntos ( : ) •

curso zo de

BR TEM N e ir

Úsase a coma para separar as palabras dunha serie. Para intercalar aclaracións. Antes e despois dos nomes das persoas ás que nos diriximos. Nos enderezos postais. Antes de mais, pero, porque, xa que...

B i n g o Ortog ráfi co

N A

Subxuntivo

8383385 2/2

BINGO ORTOGRÁFICO

movera moveras movera moveramos moverades moveran

Escríbese a primeira letra maiúscula a comezo dun escrito e despois de punto. Nos nomes propios. Despois do encabezamento das cartas. Nos títulos de libros, xornais, películas...

Bi n g o Or to g rá f i co

movo moves move movemos movedes moven

Utilízase o signo de interrogación (?) despois dunha pregunta. Utilízase o signo de admiración (!) despois dunha expresión que indica alegría, medo, sorpresa...

ro l de co nt Fi ch as

ráfico Bingo ortog

falara falaras falara falaramos falarades falaran

Emprégase o punto para rematar unha oración (punto e seguido), un parágrafo (punto e á parte) ou un texto (punto final). Tamén, nas abreviaturas e nas fraccións das horas.

A coma (,) •

As vogais que se pronuncian xuntas nunha mesma sílaba forman un ditongo.

B C A Á B B C E É C G GCU C E B B Ü BHÁ IC E É G É G GU A C ÁGA ÍG JGUGÜ B H A Á B ME OIÉ Ó Í LL M I Í1 J ULLCH GGÜ GU Q I M G Í UJ LL M O É C E RGRÜRHU I Ó QU V QR U Í JÑ O Ó ÚQU R I Ó R R NH RR H O U X LYL M Ú V GÜ ÓFichQasUde con trol Z U Ú V X RR X Z Á YB ZB C C O LL M O URV V A Ú B C L Á R RR U A Á BX Y Z É G GU G GU C E Z É E Y C X Í J J GÜ H I GÜ H I Í QU Ó O M QU LL LL M O Ó U Ú V RR R V R RR U Ú X Y Z Y Z Ca r tó n de c o n tr o l

Cando se xuntan unha vogal aberta e unha cerrada (ou viceversa), ponse o acento na pechada, sempre que sexa a vogal tónica: fío, rúa, saúde.

Serve para diferenciar palabras que se escriben igual pero teñen distinto significado e, ás veces, distinta pronuncia:

Viejo

A maiúscula

•

Forman ditongo unha vogal aberta e outra pechada (leite), unha pechada e outra aberta (ciencia) ou dúas pechadas (azuis).

h Escríbense con h:

•

Se as vogais do hiato son abertas, seguen as regras xerais de acentuación.

O acento diacrítico

Nalgunhas palabras, o c dos grupos ct ou cc cambia a vogal (en vez de desaparecer): doutora, oitavo, seita.

Pretérito pluscuamperfecto (antepretérito)

falo falas fala falamos falades falan

Os signos ? e ! •

•

Vogais

Hai palabras que en castelán se escriben con x (co son «ks»), pero que en galego levan s: escavar, espremer, estender, estranxeiro, estraño...

•

As palabras esdrúxulas levan acento gráfico sempre: lóstrego, semáforo.

Pode soar «ks», como en exame, saxofón, sexto, texto... Tamén, en palabras que comezan por ex-: exclamar, explicar, extintor, ex-alumno...

Bingo Fic has de con tro l ortográfico A Á B

As palabras graves levan acento gráfico se rematan en consoante distinta de -n ou -s: álbum, difícil.

•

O punto (.)

•

Triunfo

El cielo está enladrillado, ¿quién lo desenladrillará?, el desenladrillador que lo desenladrille, buen desenladrillador será.

Puntuación

O acento gráfico nos hiatos

ct / cc

Os verbos ver, mover e volver e as palabras que derivan deles: prever, remover, envolver.

O x ten dous sons:

•

Moitas das palabras que se escriben con ll coinciden co j do castelán: allo, lentellas, orella, tellado...

•

Fuerte

Acentuación •

Os adxectivos rematados en -avo, -ave, -evo, -eve, -ivo, -ovo, -ívoro: bravo, suave, lonxevo, breve, altivo, novo, herbívoro.

x •

•

Si la bruja desbruja al brujo, y el brujo desbruja a la bruja, y el brujo queda desbrujado, ¿cómo desbruja el brujo a la bruja?

O acento gráfico As palabras agudas levan acento gráfico se rematan en vogal, -n, -s ou -ns: café, bambán, compás, pantalóns.

•

Vacío

Abierto

•

Presente

PIEZA PIEZA

Murais

Escríbense con b:

Poquito a poquito, Paquito empaca copitos en pocos paquetes.

Odio

Pretérito pluscuamperfecto (antepretérito)

Subxuntivo

Había una caracatrepa con tres caracatrepitos. Cuando la caracatrepa trepa, trepan los tres caracatrepitos.

Pepe Pecas pica papas con un pico. Con un pico pica papas Pepe Pecas.

Uso das letras

Feo

3.ª CONXUGACIÓN

Indicativo

Presente

eu ti el/ela/vostede nós vós eles/elas/Vds.

PIEZA PIEZA

A PIEZA PIEZA

En el juncal de Junqueira, juncos juntaba Julián. Juntose Juan a juntarlos y juntos juntaron juncos.

Escribir

Pretérito pluscuamperfecto (antepretérito)

PIEZA PIEZA Día

vodaDE

Cuando cuentes cuentos cuenta cuántos cuentos cuentas, porque si no cuentas cuántos cuentos cuentas nunca sabrás cuántos cuentos cuentas tú.

2.ª CONXUGACIÓN

Indicativo

Presente eu ti el/ela/vostede nós vós eles/elas/Vds.

a oca

PIEZA

Diante da última palabra escríbese e.

– Con rr se vai entre vogais: carro.

Tamén se escriben con v palabras como avó/avoa, gravata, trevo, vello/-a, voitre...

• •

Palabras con dificultade ortográfica

O r suave escríbese r entre dúas vogais: burato, nariz, parede.

•

A caixa dos contos

De oca

Os dous puntos (:) úsanse:

A coma indica unha pequena pausa. Úsase para separar as palabras dunha enumeración ou lista.

r •

Escríbense con v os verbos ver, volver, vir e vivir, e tamén todas as palabras das súas familias: vista, revolver, previr, convivencia.

Os dous puntos

•

Pode soar «xe», como en peixe, xabón, xirafa...

Nos nomes que lles poñemos aos animais.

O guión úsase para dividir as palabras en sílabas e para partir as palabras a final de liña.

Escríbese gu diante de e, i: mangueira, aguia. Escríbese diérese sobre o u (ü) para indicar que se pronuncia nas sílabas güe, güi: lingüeta, pingüín.

•

©© Grupo Grupo Anaya, Anaya, S.A. S.A.

• •

Escríbese b se a palabra comeza por bu-, bur- ou bus-: bulir, burla, buscar.

•

Nos nomes de montes, ríos, mares e océanos.

Mover

1.ª CONXUGACIÓN

Indicativo

•

Tamén se escriben con b as palabras que rematan en -bilidade: amabilidade, dispoñibilidade, posibilidade.

•

Conxugacións verbais Falar

Detrás dos signos de interrogación e de admiración pódese utilizar calquera signo de puntuación excepto o punto.

Escríbense con b palabras como automóbil, billa, bolboreta...

•

O x ten dous sons:

Nos nomes de aldeas, rúas, vilas, cidades e países.

A coma

•

O signo de admiración (!) utilízase na escrita para expresar sentimentos de alegría, dor, tristeza, sorpresa…

O guión

Escríbense con nh as palabras unha, algunha e ningunha, así como as que se forman a partir delas: cunha, dunhas, nalgunha...

O signo de interrogación (?) utilízase na escrita para preguntar.

•

Escríbese c diante de e, i: cempés, cinto. Escríbese z diante de a, o, u: zapato, cazo, azul.

Ao comezar a escribir e despois de punto. Nos nomes e apelidos das persoas.

8403385 1/2

c / z • •

• •

Escríbese c diante de a, o, u: cabalo, colexio, cunca. Escríbese qu diante de e, i: queixo, esquimó.

•

Escríbese maiúscula:

• •

Escríbese punto (.) ao final de cada oración.

©© Grupo Grupo Anaya, Anaya, S.A. S.A.

Escríbense con h palabras como harmónica, hasta, Helena, helmo, Henrique...

As palabras que proceden doutra con h manteñen o h: honra – deshonra, hábil – habilidade.

•

Os signos de interrogación e de admiración

O punto e a maiúscula

•

c / qu

©© Grupo Grupo Anaya, Anaya, S.A. S.A.

mb / mp Diante de b e de p escríbese sempre m: tamborileiro, campá.

Uso das letras

Bingo Ortográfico

Cartón de control de con trol

Bing o

Orto gráfi

ra o pa

Un texto para ler

E seguiu facendo proxectos: —Terán que ir polo recadeiro —pensou—, e vai ser ben chistoso mandarlles regalos ós pés dun! E o enderezo vai soar ben raro!

Señor Pé dereito de Alicia Alfombra Cabo do Gardafogo (cunha aperta de Alicia) LEWIS CARROLL. Alicia no país das marabillas. Ed. Xerais. Col. «Xabarín de Ouro».

S.A.

V RX RR

* As imaxes son orientativas, os materiais poden sufrir modificacións. © Grupo

Anaya,

S.A.

Proxecto dixital

Interactivo

Un proxecto dixital que cobre todos os contidos do curso e que se adapta a calquera plataforma y dispositivo. Versátil Adaptable a distintos enfoques e necesidades: para os cales complementan o libro en papel e para aulas plenamente dixitais.

Contén diversidade de recursos como vídeos, animacións, gamificación, actividades de autoavaliación, actividades interactivas autocorrixibles... É moito máis que unha reprodución do libro en papel.

Rastreable Poderás visualizar a realización e os resultados das actividades propostas.

Inclusivo O seu contorno facilita a personalización da aprendizaxe adaptando as tarefas ás necesidades do alumnado.

Competencial Elementos multimedia de alto valor pedagóxico deseñados para facilitar a adquisición das competencias dixitais.

Como é Edudynamic? Intuitivo.

Doado de usar para ti e para as túas alumnas e alumnos.

Descargable.

Permite traballar sen conexión a internet e descargarse en máis dun dispositivo.

Multidispositivo.

Adáptase e visualízase en calquera tipo de dispositivo (ordenador, tableta, smartphone...) a calquera tamaño e resolución de pantalla.

Sincronizable.

Os cambios que realice o usuario sincronízanse automaticamente ao conectar calquera dos dispositivos nos que se traballe.

Universal.

Imos á escola

© Hñóo>?xvwÞ ÀeHIm45p:;eHIzxya<=s *+å ÀeTUsÑÖc^_o@Al89å. É »u45> *+d45í89å »i45m45p89o>?r45t89a45n45t:;Þ »p89a45r89å »t45Δ. Txya45m:;éHI> *+ø Δf`ao>?Δ »p89a45r89å »p 89a45p89¥ ÀÞ »m89a45m89¥ ÀÞ »p89a45r89å *+o23s *+a45vBCó23s *+c^_a45n89d89ø ÀeHIr89a45> »p:;eNOqr su:;eHIn89o23s.

100%

Compatible con todos os sistemas operativos, os contornos virtuais de aprendizaxe (CVA) e as plataformas educativas (LMS) máis utilizadas nos centros escolares.

Imos á escola

Como o ves?

Como sería a escola cando teu avó e túa avoa eran pequenos?

© Hñóo>?xvwÞ ÀeHIm45p:;eHIzxya<=s *+å ÀeTUsÑÖc^_o@Al89å. É »u45> *+d45í89å »i45m45p89o>?r45t89a45n45t:;Þ »p89a45r89å »t45Δ. Txya45m:;éHI> *+ø Δf`ao>?Δ »p89a45r89å »p89a45p89¥ ÀÞ »m89a45m89¥ ÀÞ »p89a45r89å *+o23s *+a45vBCó23s *+c^_a45n89d89ø ÀeHIr89a45> »p:;eNOqrsu:;eHIn89o23s.

O dato Nas escolas de antes empregábase o pizarrillo para escribir. Sabes o que é?

9:45 AM

Como o ves? Como sería a escola cando teu avó e túa avoa eran pequenos?

O dato Nas escolas de antes empregábase o pizarrillo para escribir. Sabes o que é?

Para esta unidade...

Obxectivo en acción

Para esta unidade...

Obxectivo en acción OLMb23sÇÉeHIr45vBCa45m89o23s ÀeHI> *+qrsu:;Þ ÃsÇÉÞ »p89a45r:;eNOcPQÞ *+å ÀeTUsÑÖc^_o@Al89å *+d:;Þ *+a45n45t:;eTUs *+¥ *+d:;Þ *+a89g`ao>?r89å.

Que cambia e que mantén na escola?se

Sigue o fío! iPad

As cousas da escola

novos Aprender xogos o. sempre é divertid

ea i OLMb23sÇÉeHIr45vBCa45m89o23s ÀeHI > *+qrsu:;Þ ÃsÇÉÞ »p89a45r:;eNOcPQÞ *+å ÀeTUsÑÖc^_o@Al89å *+d:;Þ *+a45n45t:;eTUs *+¥ *+d:;Þ *+a89g`ao>?r89å. APRENDO AS LETRAS

As vogais; l, m,

p, s

COÑEZO A M IÑA LINGUA

O artigo determi nado

Xogos de aquí

nove

oito

Sigue o fío!

Qu ma

ue cambia antén na e que se escola?

s cousas da escola

E para o alumnado? Que che ofrece? Recursos

100%

Para 1º e 2º, un libro activo que combina a versión dixitalizada do libro do alumnado cos recursos desenvolvidos para a reprodución multimedia e interactiva de todos os contidos do curso, gamificación, audios, vídeos...

Metodoloxías activas (técnicas e estratexias) e recursos para: • Exercitar: vídeos, presentacións...

9:45 AM

Para o traballo na aula e de xeito individual na casa, o libro activo pódese utilizar como complemento dixital do libro impreso ou como ferramenta autónoma de aprendizaxe.

• Estudar: resumos, actividades interactivas... • Aprender: game room, actividades lúdicas...

iPad

• Avaliar: autoavaliación, portafolio...

De 3º a 6º, un formato especialmente deseñado para o ámbito dixital educativo, que utiliza todo o potencial tecnolóxico e é compatible con calquera dispositivo. Realizáronse edicións específicas de todos os contidos teóricos e prácticos do libro de texto para obter unha versión interactiva e dinámica que inclúe todo o contido curricular do nivel, xunto cunha gran diversidade de recursos multimedia, vídeos, gamificación...

100%

Avaliación •X erador de probas de avaliación e exercitación. • Avaliación competencial. 9:45 AM

• Avaliación final. • I nstrumentos de avaliación, autoavaliación e coavaliación. • Instrumentos para avaliar a práctica docente.

iPad

• Ximnasio de competencias.

Programación, proposta didáctica e documentación do proxecto

100%

As claves de OPERACIÓN MUNDO

Situacións de aprendizaxe

Para que serve o que aprendo? Operación Mundo, o novo proxecto de Anaya para Educación Primaria, propón unhas claves pedagóxicas que sitúan o alumnado no centro da aprendizaxe.

9:45 AM

Unha aprendizaxe para a vida.

Situacións enmarcadas nos ODS, que invitan o alumnado a levar a cabo unha reflexión final cunha proposta transformadora.

Actividades competenciais Actividades que preparan o alumnado para o día a día na súa toma de decisións.

Avaliacións competenciais

Comprometido

Inclusivo

Obxectivos de Desenvolvemento Sostible Achegarase a planos como a diversidade cultural, a cultura da paz, a adopción de estilos de vida sostible, a igualdade...

Obxectivo en acción No contexto das situacións de aprendizaxe expostas lánzanse propostas que invitan o alumnado a participar nun plan transformador.

Ofrece opcións múltiples de presentación da información como vídeos subtitulados, audios, resumos, esquemas, actividades interactivas... que facilitan a personalización.

Plan Lingüístico

iPad

Baseado en metodoloxías activas e cun novo proxecto dixital:

Recursos para a inclusión

Un elemento clave para a inclusión e o éxito escolar, cun enfoque integrador e flexible. Responde aos perfís competenciais de saída do alumnado para esta etapa.

Operación Mundo é un proxecto:

competencial, comprometido, interdisciplinario, inclusivo.

Pautas DUA Baseado no documento Pautas sobre o Deseño Universal para a Aprendizaxe.

Un plan transversal cuxos obxectivos son: · Mellorar a expresión oral e escrita do alumnado. · Estimular o interese e o hábito pola lectura.

• As claves de Operación Mundo.

Aprendizaxe cooperativa Técnicas e estruturas cooperativas secuenciadas e progresivas.

• Proposta didáctica.

Educación emocional Habilidades que contribúen a que o alumnado identifique e recoñeza as emocións, regulándoas e xestionándoas.

• Programacións.

Aprendizaxe lúdica A gamificación chega á aula a través de actividades e xogos.

Avaliación Incorpora estratexias que lle permiten ao alumnado participar na avaliación da súa aprendizaxe analizando que aprendeu e como aprendeu.

ea i Aprender xogos novos sempre é divertido.

Xogos de aquí

APREND O AS LETR AS

As vogais ; l, m, p, s

COÑEZO

A MIÑA

LINGUA O artigo det erminado

Recursos

Recursos relacionados coas claves do proxecto Coa información que o alumnado necesita manexar para poñer en práctica as claves e as metodoloxías activas de Operación Mundo. • Infografías do Plan Lingüístico.

100%

Recursos dixitais ordenados tanto por unidades como polos seus propósitos educativos máis destacables

9:45 AM

Para aprender • Vídeos. • Presentacións.

iPad

• Audios.

100%

Para estudar e exercitar 9:45 AM

• Resumos. • Esquemas.

100%

iPad

• Actividades interactivas.

9:45 AM

Para xogar • Actividades lúdicas. • Repasos trimestrais lúdicos. •G ame room: Ultimate travellers.

100%

iPad

E para seguir xogando, contas con recursos lúdicos no material de aula.

9:45 AM

Para avaliar •A ctividades e probas interactivas con rastreabilidade, que facilitan o seguimento do progreso do alumnado por parte do profesorado.

iPad

•E apps recomendadas, que complementan o proxecto.

Inclusión e atención á diversidade

O esencial

Fichas de atención á diversidade

Recolle as aprendizaxes esenciais que permitirán adquirir o perfil de saída previsto, axudándolle ao profesorado a adaptar o ritmo e a profundidade, facendo uso das metodoloxías activas máis adecuadas en cada caso.

Permiten: • Encontrar materiais de apoio.

O esencial visual, fichas ou vídeos que sintetizan as aprendizaxes esenciais utilizando esquemas e debuxos.

• Prestar unha atención individualizada. • Adaptar os contidos aos diferentes ritmos de aprendizaxe. • Seleccionar e aplicar diversas estratexias metodolóxicas.

ea i iPad

9:45 AM

100%

Aprendo as letras iPad

X Õ≈ Xx 1

Õxxyå

Õxxyø

ÕxVW¤

ÕxvwÞ

ÕxVWΔ

LvwÞ.

9:45 AM

»r45¤

»r89ø

»r45Δ

RvweHIp89a<=sÑÖå.

Lingua 1.º

»r:;Þ

»t45i45xxyo@Al89å

*+cPQeHIr:;eHIi45xxyå

XVWi89a45n89å

LvwÞ.

RvweHIp89a<=sÑÖå ÀÞ ÀeTUsÑÖchir45i67bDEÞ.

X X X

Õ≈ Õ≈ Õ≈

XVWΔ Xxyå XvwÞ Xxyø XVW¤

ÕxVWΔ Õxxyå ÕxvwÞ Õxxyø ÕxVW¤

Rxyo>?m45i45n89å 2

»p:;eHIΔ

Õxxyø

Δl45Δ

ÕxvwÞ

Õxxyå

*+ø

ÕxvwÞ

»m89ó>?>

»r89a45p89a45n45t:;Þ

*+o@A¬5m89ø

»p89a45p:;eJK¬

»p89a67l45m89å

»r:;7eNOqrsu:Rx;yeHoBIi4Cd:5xx;yeNøOå ÀÞ *+c^_o>?p45i89»år89o2*+3sÑÖcø ^»_ån89o>?m:;Þ *+c^_o>?r45r:;eNOchit89ø.

RvweHIp89a<=sÑÖå ÀÞ ÀeTUsÑÖchir45i67bDEÞ.

R R

»® »® »®

»m:;eTUsÑÖå »m89a<=sÑÖå

Δl89a45p89å Δl45u45p89å

»m:;eTUsÑÖå »m89a45p89å

RVWΔ Rxyå RvwÞ Rxyø RVW¤ »r45Δ »r89å »r:;Þ »r89ø »r45¤ 3

Upqn:;Þ ÀÞ *+c^_o>?m45p67l:;eHIt89å.

»r89å

»m:;eJK¬ Õxxya45r89o>?p:;Þ

100%

Nome e apelidos:

RxyoBCd:;eNOå ÃsÇÉeNOgjku45n89d89ø ÃsÑÖoBCå *+ø »®.

ÃsÑÖoBCå *+c^_o>?m89ø ÀeHI>

ÃsÑÖoBCå *+c^_o>?m89ø ÃsÑÖa4 ÀeHI>5p89ø

»p45i45t89ø »p89a45t89ø

ÃsÑÖo>?p89å

»p89o>?m89ø »p89o@Al89ø

LvwÞ ÀÞ *+c^_o>?p45i89å.

54 cincuenta e catro

cincuenta e cinco 55 61

Pautas DUA Os diferentes elementos do Proxecto Operación Mundo están concibidos tendo en conta os principios do Deseño Universal de Aprendizaxe (DUA).

iPad 9:45 AM 100%

Avaliación

Probas de avaliación predeseñadas Para avaliar coñecementos previos e o progreso no curso: • Unha avaliación inicial. • Unha avaliación final.

Para cada unidade: • Unha avaliación. • Unha avaliación competencial.

Para cada trimestre: • Unha proba competencial para avaliar o progreso na adquisición do perfil de saída.

iPad

9:45 AM

100%

Nome e apelidos: Data:

Lingua 3º

1 Escribe a receita dun prato sinxelo que che guste moito.

Nome do prato: Ingredientes:

Utensilios:

Elaboración: 1) 2) 3) 4) 5) 2 Cales son as catro principais comidas do día? Completa as palabras.

... m ... ...

m ... ... ...

...

... ...

...

... ... iPad

3 Escribe unha sobremesa propia de cada época do ano.

Outono

Nadal

Entroido

9:45 AM

Verán

100%

Nome e apelidos: Data:

Lingua 3º

AVC

1 Le con atención a receita e escribe os ingredientes e os utensilios que

necesitarás. 4 Relaciona as palabras antónimas.

frío

saboroso

fácil

despois

soso

quente

antes

difícil

BISCOITO DE IOGUR Ingredientes:

Utensilios:

Elaboración: 1 Nunha cunca, mestura cun batedor os tres ovos, o iogur, o azucre e o aceite. 2 Engade a fariña e o sobre de levadura. Bate todo moi ben. 3 Colle o molde para biscoitos, úntao cun pouco de manteiga e fariña. 4 Bota a mestura no molde e méteo no forno a 180º durante 35 minutos.

2 Cales son as catro principais comidas do día? Completa as palabras.

• Intenta que sexa variado.. Almorzo: Merenda do recreo: Xantar: Sobremesa: Merenda: Cea: 58

Xerador de probas escritas de avaliación e exercitación

iPad

9:45 AM

100%

Ferramenta coa que o profesorado poderá deseñar probas escritas de xeito flexible, seleccionando, en función dos seus obxectivos didácticos, as aprendizaxes que desexa avaliar ou exercitar (parte dunha unidade, unha unidade completa).

E ademais... •F ondo de instrumentos de avaliación, autoavaliación e coavaliación. Cunha ampla base de rúbricas, dianas, e outros instrumentos deseñados por especialistas co fin de proporcionarlle ao profesorado un conxunto de ferramentas coas que levar a cabo a avaliación, a autoavaliación e a coavaliación. • Instrumentos para avaliar a práctica docente.

Programación, proposta didáctica e documentación do proxecto

As claves de Operación Mundo • I nclúe unha ampla documentación sobre as claves e as metodoloxías activas desenvoltas no proxecto.

Proposta didáctica • Recompila a versión en pdf das propostas didácticas.

Programacións. Coa versión en word e en pdf de: • Programación didáctica. • Programación por unidades. • Rexistros de avaliación.

9:45 AM

100%

CLAVE S AS

100%

iPad

PRO XEC TO

iPad

9:45 AM

Da LOMLOE a Operación Mundo

Da LOMLOE a OPERACIÓN MUNDO

Perfil de saída da Educación Primaria O perfil de saída do alumnado ao termo do ensino básico identifica e define, en conexión cos retos do século xxi, as competencias clave que o alumnado debeu desenvolver ao finalizar a educación básica, e introduce orientacións sobre o nivel de desempeño esperado ao termo da Educación Primaria. Quérese garantir que todo alumno ou alumna que supere con éxito o ensino básico e, polo tanto, alcance o perfil de saída saiba mobilizar as aprendizaxes adquiridas para responder aos principais desafíos aos que deberá facer fronte ao longo da súa vida: - D esenvolver unha actitude responsable a partir da toma de conciencia da degradación do medio ambiente baseada no coñecemento das causas que a provocan, agravan ou melloran, desde unha visión sistémica, tanto local como global. - I dentificar os diferentes aspectos relacionados co consumo responsable, valorando as súas repercusións sobre o ben individual e o común, xulgando criticamente as necesidades e os excesos e exercendo un control social fronte á vulneración dos seus dereitos como consumidor. - D esenvolver hábitos de vida saudable a partir da comprensión do funcionamento do organismo e a reflexión crítica sobre os factores internos e externos que inciden nela, asumindo a responsabilidade persoal na promoción da saúde pública. - E xercitar a sensibilidade para detectar situacións de inequidade e exclusión desde a comprensión das súas causas complexas, para desenvolver sentimentos de empatía e compaixón. - E ntender os conflitos como elementos connaturais á vida en sociedade que deben resolverse de xeito pacífico. - A nalizar de xeito crítico e aproveitar as oportunidades de todo tipo que ofrece a sociedade actual, en particular as da cultura dixital, avaliando os seus beneficios e riscos e facendo un uso ético e responsable que contribúa á mellora da calidade de vida persoal e colectiva. - A ceptar a incerteza como unha oportunidade para articular respostas máis creativas, aprendendo a manexar a ansiedade que pode levar aparellada. - C ooperar e convivir en sociedades abertas e cambiantes, valorando a diversidade persoal e cultural como fonte de riqueza e interesándose por outras linguas e culturas. - S entirse parte dun proxecto colectivo, tanto no ámbito local coma no global, desenvolvendo empatía e xenerosidade. - D esenvolver as habilidades que lle permitan seguir aprendendo ao longo da vida, desde a confianza no coñecemento como motor do desenvolvemento e a valoración crítica dos riscos e os beneficios deste último. As competencias clave que se deben adquirir son as seguintes: a) competencia en comunicación lingüística b) competencia plurilingüe c) competencia matemática e competencia en ciencia e tecnoloxía d) competencia dixital e) competencia persoal, social e de aprender a aprender f) competencia cidadá g) competencia emprendedora h) competencia en conciencia e expresión culturais

En canto á dimensión aplicada das competencias clave, definiuse para cada unha delas un conxunto de descritores operativos. Estes descritores operativos das competencias clave constitúen o marco referencial a partir do cal se concretan as competencias específicas de cada área, ámbito ou materia. Esta vinculación entre descritores operativos e competencias específicas propicia que da avaliación destas últimas poida colixir se o grao de adquisición das competencias clave definidas no perfil de saída e, polo tanto, a consecución das competencias e obxectivos previstos para a etapa. Estes descritores operativos son os seguintes:

Competencia en comunicación lingüística (CCL) CCL1. Expresa feitos, conceptos, pensamentos, opinións ou sentimentos de forma oral, escrita ou signada, con claridade e adecuación a diferentes contextos cotiáns do seu ámbito persoal, social e educativo, e participa en interaccións comunicativas con actitude cooperativa e respectuosa, tanto para intercambiar información e crear coñecemento coma para construír vínculos persoais.

mentas e instrumentos adecuados, considerando preguntas e realizando experimentos sinxelos de forma guiada. STEM3. Realiza de forma guiada proxectos, deseñando, fabricando e avaliando diferentes prototipos ou modelos, adaptándose ante a incerteza, para xerar cooperativamente un produto creativo cun obxectivo concreto, procurando a participación de todo o grupo e resolvendo pacificamente os conflitos que poidan xurdir. STEM4. Interpreta e transmite os elementos máis relevantes dalgúns métodos e resultados científicos, matemáticos e tecnolóxicos de forma clara e veraz, utilizando a terminoloxía científica apropiada, en diferentes formatos (debuxos, diagramas, gráficos, símbolos...) e aproveitando de forma crítica, ética e responsable a cultura dixital para compartir e construír novos coñecementos. STEM5. Participa en accións fundamentadas cientificamente para preservar a saúde e o medio ambiente, aplicando principios de ética e seguridade practicando o consumo responsable.

Competencia dixital (CD)

CCL2. Comprende, interpreta e valora textos orais, signados, escritos ou multimodais sinxelos dos ámbitos persoal, social e educativo, con acompañamento puntual, para participar activamente en contextos cotiáns e para construír coñecemento.

CD1. Realiza buscas guiadas en internet e fai uso de estratexias sinxelas para o tratamento dixital da información (palabras clave, selección de información relevante, organización de datos...) cunha actitude crítica sobre os contidos obtidos.

CCL3. Localiza, selecciona e contrasta, co debido acompañamento, información sinxela procedente de dúas ou máis fontes, avaliando a súa fiabilidade e utilidade en función dos obxectivos de lectura, e intégraa e transfórmaa en coñecemento para comunicala adoptando un punto de vista creativo e persoal á par que respectuoso coa propiedade intelectual.

CD2. Crea, integra e reelabora contidos dixitais en distintos formatos (texto, táboa, imaxe, audio, vídeo, programa informático...) mediante o uso de diferentes ferramentas dixitais para expresar ideas, sentimentos e coñecementos, respectando a propiedade intelectual e os dereitos de autor dos contidos que reutiliza.

CCL4. Le obras diversas adecuadas ao seu desenvolvemento, seleccionando aquelas que mellor se axustan aos seus gustos e intereses; recoñece o patrimonio literario como fonte de gozo e aprendizaxe individual e colectiva; e mobiliza a súa experiencia persoal e lectora para construír e compartir a súa interpretación das obras e para crear textos de intención literaria a partir de modelos sinxelos. CCL5. Pon as súas prácticas comunicativas ao servizo da convivencia democrática, a xestión dialogada dos conflitos e a igualdade de dereitos de todas as persoas, detectando os usos discriminatorios da lingua así como os abusos de poder a través da mesma, para favorecer un uso non só eficaz senón tamén ético da linguaxe.

Competencia plurilingüe (CP) CP1. Usa, polo menos, unha lingua, ademais da lingua ou linguas familiares, para responder a necesidades comunicativas sinxelas e predicibles, de xeito adecuado tanto ao seu desenvolvemento e intereses coma a situacións e contextos cotiáns dos ámbitos persoal, social e educativo. CP2. A partir das súas experiencias, recoñece a diversidade de perfís lingüísticos e experimenta estratexias que, de xeito guiado, lle permiten realizar transferencias sinxelas entre distintas linguas para comunicarse en contextos cotiáns e ampliar o seu repertorio lingüístico individual. CP3. Coñece e respecta a diversidade lingüística e cultural presente no seu ámbito, recoñecendo e comprendendo o seu valor como factor de diálogo, para mellorar a convivencia.

Competencia matemática e competencia en ciencia, tecnoloxía e enxeñería (STEM) STEM1. Utiliza, de xeito guiado, algúns métodos indutivos, dedutivos e lóxicos propios do razoamento matemático en situacións coñecidas, e selecciona e emprega algunhas estratexias para resolver problemas reflexionando sobre as solucións obtidas. STEM2. Utiliza o pensamento científico para entender e explicar algúns dos fenómenos que acontecen ao seu arredor, confiando no coñecemento como motor de desenvolvemento, utilizando ferra-

CD3. Participa en actividades e/ou proxectos escolares mediante o uso de ferramentas ou plataformas virtuais que lle permitan construír novo coñecemento, comunicarse, traballar colaboradoramente, compartir datos e contidos en ámbitos dixitais restrinxidos e supervisados de xeito seguro, cunha actitude aberta e responsable ante o seu uso. CD4. Coñece os riscos e adopta, coa orientación do docente, medidas preventivas ao usar as tecnoloxías dixitais para protexer os dispositivos, os datos persoais, a saúde e o medio ambiente, e iníciase na adopción de hábitos de uso crítico, seguro, saudable e sostible destas. CD5. Iníciase no desenvolvemento de solucións dixitais sinxelas e sostibles (reutilización de materiais tecnolóxicos, programación informática por bloques, robótica educativa...) para resolver problemas concretos ou retos propostos de xeito creativo, solicitando axuda en caso necesario.

Competencia persoal, social e de aprender a aprender (CPSAA) CPSAA1. É consciente das propias emocións, ideas e comportamentos persoais e emprega estratexias para xestionalas en situacións de tensión ou conflito, adaptándose aos cambios e harmonizándoos para alcanzar os seus propios obxectivos. CPSAA2. Coñece os riscos máis relevantes para a saúde e comeza a adoptar hábitos saudables para o seu benestar físico e mental. CPSAA3. Recoñece e respecta as emocións e as experiencias dos demais, participa activamente no traballo en grupo, asume as responsabilidades individuais asignadas e emprega estratexias cooperativas dirixidas á consecución de obxectivos compartidos. CPSAA4. Recoñece o valor do esforzo e a dedicación persoal para a mellora da súa aprendizaxe e adopta posturas críticas cando se producen procesos de reflexión guiados. CPSAA5. Planea obxectivos a curto prazo, utiliza estratexias de aprendizaxe autorregulada e participa en procesos de auto e coavaliación, recoñecendo as súas limitacións e sabendo buscar axuda no proceso de construción do coñecemento.

Competencia cidadá (CC)

micos e financeiros básicos, aplicando estes a situacións e problemas da vida cotiá, para detectar aqueles recursos que poidan levar as ideas orixinais e valiosas á acción.

CC1. Entende os feitos históricos e sociais máis relevantes relativos á súa propia identidade e cultura, reflexiona sobre as normas de convivencia, e aplícaas de xeito construtivo, dialogante e inclusivo en calquera contexto.

CE3. Crea ideas e solucións orixinais, planifica tarefas, coopera con outros e en equipo, valorando o proceso realizado e o resultado obtido, para levar a cabo unha iniciativa emprendedora, considerando a experiencia como unha oportunidade para aprender.

CC2. Participa en actividades comunitarias, a toma de decisións e a resolución dos conflitos de forma dialogada e respectuosa cos procedementos democráticos no marco da Unión Europea e a Constitución española, os dereitos humanos e da infancia, o valor da diversidade e o logro da igualdade de xénero, a cohesión social e os Obxectivos de Desenvolvemento Sostible.

Competencia en conciencia e expresión culturais (CCEC)

CC3. Reflexiona e dialoga sobre valores e problemas éticos de actualidade, comprendendo a necesidade de respectar diferentes culturas e crenzas, coidar a contorna, rexeitar prexuízos e estereotipos, e opoñerse a calquera forma de discriminación e violencia.

CCEC1. Recoñece e respecta os aspectos fundamentais do patrimonio cultural e artístico de calquera época, comprendendo as diferenzas culturais e a necesidade de respectalas, nun ámbito intercultural.

CC4. Comprende as relacións sistémicas entre as accións humanas e o ámbito e iníciase na adopción de hábitos de vida sostibles, para contribuír á conservación da biodiversidade desde unha perspectiva tanto local como global.

CCEC2. Recoñece e interésase polas especificidades e intencionalidades das manifestacións artísticas e culturais máis destacadas do patrimonio, a través das súas linguaxes e elementos técnicos, en diversos medios e soportes, nun contexto en continua transformación. CCEC3. Enriquece e constrúe a súa identidade, interactuando coa contorna e a sociedade, a través da expresión cultural e artística creativa, integrando o seu propio corpo e desenvolvendo as súas capacidades afectivas, con actitude aberta e inclusiva cos demais.

Competencia emprendedora (CE) CE1. Recoñece necesidades e retos a afrontar e elabora ideas orixinais, utilizando destrezas creativas e tomando conciencia das consecuencias e efectos que as ideas puidesen xerar na contorna, para propoñer solucións valiosas que respondan ás necesidades detectadas.

CCEC4. Utiliza con creatividade distintas representacións e expresións artísticas, a través do uso de técnicas plásticas, visuais, audiovisuais, sonoras e corporais para a creación de propostas artísticas e culturais, de forma colaboradora.

CE2. Identifica fortalezas e debilidades propias utilizando estratexias de autocoñecemento; iníciase no coñecemento de elementos econó-

As claves do Proxecto Operación Mundo reforzan significativamente os descritores operativos do perfil de saída do alumnado de Educación Primaria ante as competencias clave. No seguinte cadro podemos ver a contribución das claves de Operación Mundo para a consecución do perfil de saída:

PERFIL DE SAÍDA E CLAVES PEDAGÓXICAS DE OPERACIÓN MUNDO CLAVES PEDAGÓXICAS

PERFIL DE SAÍDA DO ALUMNADO – EDUCACIÓN PRIMARIA DESCRITORES OPERATIVOS CCL

Situacións de aprendizaxe comprometidas cos ODS

Plan Lingüístico

Aprendizaxe cooperativa

Desenvolvemento do pensamento

Aprendizaxe lúdica: gamificación

Clase invertida

STEM 3

Emprendemento

Dixital

Inclusión

Avaliación competencial

* *

Proxectos interdisciplinarios

* *

CCEC

Educación emocional

CPSAA

* *

Competencias clave: CCL, competencia en comunicación lingüística. CP, competencia plurilingüe. STEM, competencia matemática e competencia en ciencia e tecnoloxía. CD, competencia dixital. CPSAA, competencia persoal, social e de aprender a aprender. CC, competencia cidadá. CE, competencia emprendedora. CCEC, competencia en conciencia e expresión culturais.

PERFIL DE SAÍDA E COMPETENCIAS ESPECÍFICAS DA ÁREA Tamén se contribúe á consecución do perfil de saída mediante o traballo das competencias específicas en cada unha das unidades. O seguinte cadro mostra a relación entre as competencias específicas da área e os descritores do perfil de saída de Primaria cos que se relaciona:

PERFIL DE SAÍDA

COMPETENCIAS ESPECÍFICAS

CCL1, CCL5, CP2, CP3, CC1, CC2, CC3, CCEC1.

Respectar a diversidade lingüística 1. Recoñecer a diversidade lingüística do mundo a partir da identificación das linguas do alumnado e da realidade plurilingüe e multicultural de España para favorecer a reflexión interlingüística, identificar e rexeitar estereotipos e prexuízos lingüísticos, e valorar esta diversidade como fonte de riqueza cultural.

CCL2, CP2, STEM4, CPSAA4, CPSAA5, CE1.

Interpretar textos orais 2. Comprender e interpretar textos orais e multimodais identificando o sentido xeral e a información máis relevante, valorando con axuda aspectos formais e de contido básicos para construír coñecemento e responder a diferentes necesidades comunicativas.

CCL1, CP2, STEM4, CPSAA1, CPSAA4, CE1, CPSAA5, CC4.

Producir textos orais 3. Producir textos orais e multimodais con coherencia, claridade e rexistro adecuados para expresar ideas, sentimentos e conceptos; construír coñecemento; establecer vínculos persoais; e participar con autonomía e unha actitude cooperativa e empática en interaccións orais variadas.

CCL2, CP2, STEM4, CPSAA4, CPSAA5, CC4.

Interpretar textos escritos 4. Comprender e interpretar textos escritos e multimodais, recoñecendo o sentido global, as ideas principais e a información explícita, e realizando con axuda reflexións elementais sobre aspectos formais e de contido, para adquirir e construír coñecemento e responder a necesidades e intereses comunicativos diversos.

CCL2, CP2, STEM4, CPSAA4, CPSAA5, CC4.

Producir textos escritos 5. Producir textos escritos e multimodais, con corrección gramatical e ortográfica básicas, secuenciando correctamente os contidos e aplicando estratexias elementais de planificación, redacción, revisión e edición para construír coñecemento e dar resposta a demandas comunicativas concretas.

CCL3, CD1, CD2, CD3, CD4, CPSAA4, CE3, CPSAA5, CC4.

Buscar e tratar a información 6. Buscar, seleccionar e contrastar información procedente de dúas ou máis fontes, de forma planificada e co debido acompañamento, avaliando a súa fiabilidade e recoñecendo algúns riscos de manipulación e desinformación, para transformala en coñecemento e comunicala de xeito creativo, adoptando un punto de vista persoal e respectuoso coa propiedade intelectual.

CCL1, CCL2, CCL4, CPSAA1, CPSAA3, CPSAA5, CCEC1, CCEC2, CCEC3.

Construír a identidade lectora 7. Ler de xeito autónomo obras diversas seleccionadas atendendo aos seus gustos e intereses, compartindo as experiencias de lectura, para iniciar a construción da identidade lectora, fomentar o gusto pola lectura como fonte de pracer e gozar da súa dimensión social.

CCL1, CCL2, CCL4, CPSAA1, CPSAA3, CPSAA5, CCEC1, CCEC2, CCEC3, CCEC4.

Interpretar e crear textos literarios 8. Ler, interpretar e analizar, de xeito acompañado, obras ou fragmentos literarios adecuados ao seu desenvolvemento, establecendo relacións entre eles e identificando o xénero literario e as súas convencións fundamentais, para iniciarse no recoñecemento da literatura como manifestación artística e fonte de pracer, coñecemento e inspiración para crear textos de intención literaria.

CCL1, CCL2, CP2, STEM1, CPSAA4, CPSAA5.

Reflexionar sobre o uso da linguaxe 9. Reflexionar de forma guiada sobre a linguaxe a partir de procesos de produción e comprensión de textos en contextos significativos, utilizando a terminoloxía elemental adecuada para iniciarse no desenvolvemento da conciencia lingüística e mellorar as destrezas de produción e comprensión oral e escrita.

CCL5, CPSAA3, CC2, CC3.

Comunicarse para a convivencia democrática 10. Poñer as propias prácticas comunicativas ao servizo da convivencia democrática utilizando unha linguaxe non discriminatoria e detectando e rexeitando os abusos de poder a través da palabra para favorecer un uso non só eficaz, senón tamén ético da linguaxe.

Saberes básicos Lingua galega PRIMEIRO CICLO Os saberes básicos deberán aplicarse en diferentes contextos reais para alcanzar o logro das competencias específicas da área. Na área de Lingua galega traballaranse estes saberes básicos no primeiro ciclo:

A As linguas e os seus falantes • Biografía lingüística persoal e mapa lingüístico da aula. • A diversidade etno-cultural e lingüística como riqueza e ferramenta de reflexión interlingüística. • Identificación, con acompañamento, de prexuízos e estereotipos lingüísticos. • Uso dunha linguaxe non discriminatoria e respectuosa coas diferenzas.

B Comunicación

3. Comprensión lectora

1. Saberes comúns

• Lectura compartida e expresiva con entoación e ritmo progresivamente adecuados ao nivel cognitivo.

• Incidencia dos compoñentes (situación, participantes ou intención) no acto comunicativo.

• Elementos gráficos e paratextuais básicos que favorecen a comprensión antes, durante e despois da experiencia lectora.

• Estratexias para a coherencia textual. • Elementos básicos de contido (tema, fórmulas fixas, léxico) e forma (estrutura, formato, imaxes).

• Estratexias básicas de comprensión lectora de textos de fontes documentais diversas en procesos de comprensión e produción de textos escritos.

• Intención comunicativa e claves da tipoloxía textual básica: narración, descrición, diálogo.

• Detección de usos claramente discriminatorios da linguaxe verbal e icónica.

2. Comunicación e interacción oral

4. Produción escrita

• Interese por expresarse oralmente con pronunciación e entoación adecuadas.

• Convencións do código escrito no marco de propostas de comprensión ou produción de textos de uso social.

• Interacción oral adecuada en situacións de aula. Recoñecemento e utilización de estratexias básicas de cortesía lingüística.

• Coidado na presentación das producións escritas.

• Estratexias de escoita activa na resolución dialogada dos conflitos, tendo en conta a perspectiva de xénero. • Detección de usos claramente discriminatorios da linguaxe verbal e non verbal. • Construción e comunicación de coñecemento mediante a planificación e a produción acompañada de textos orais e multimodais sinxelos. • Estratexias de recoñecemento, selección e interpretación da información xeral e do sentido global do texto. • Identificación de elementos básicos da comunicación non verbal.

• Estratexias elementais, individuais ou grupais, de planificación, redacción, revisión e edición de textos escritos e multimodais sinxelos, en diferentes soportes, próximos á súa experiencia persoal, e con diferentes propósitos. • Elementos gráficos e paratextuais sinxelos que facilitan a organización e a comprensión do texto.

5. Alfabetización informacional • Estratexias básicas para a busca guiada de información sinxela en fontes documentais variadas e con distintos soportes e formatos. • Estratexias básicas para comparar información de distintas fontes. • Modelos explícitos para reelaborar e comunicar a información. • Recoñecemento da autoría. • Utilización da biblioteca e dos recursos dixitais da aula ou do centro.

Educación literaria

Reflexión sobre a lingua e os seus usos no marco de propostas para a produción e comprensión de textos orais, escritos ou multimodais

• Lectura acompañada de obras ou fragmentos variados e diversos da literatura infantil adecuados aos seus intereses e organizados en itinerarios lectores. • Estratexias para a interpretación acompañada e compartida das obras a través de conversacións literarias. • Os elementos constitutivos esenciais da obra literaria (tema, personaxes, trama, escenario) na construción acompañada do sentido da obra. • Relación dos textos lidos e outras manifestacións artísticas e culturais. • Inicio da construción da identidade lectora. Estratexias para a expresión de gustos e intereses. • Lectura expresiva, dramatización ou interpretación de fragmentos atendendo aos procesos de comprensión e ao nivel de desenvolvemento. • Creación de textos literarios a partir de modelos dados. • Funcionamento elemental da biblioteca de aula ou de centro como escenario de actividades literarias compartidas. Comunidades lectoras.

• Diferenzas elementais entre lingua oral e lingua escrita. • Estratexias para a construción guiada de conclusións elementais propias sobre o sistema lingüístico. Observación, transformación de palabras ou enunciados (substitución, cambio de orde, manipulación), formulación e comprobación de hipóteses e contrastes entre distintas linguas. Establecemento de xeneralizacións sobre aspectos lingüísticos elementais, prestando especial atención á existencia de distintos tipos de palabras e ás relacións de concordancia que se establecen entre algunhas delas, utilizando a metalinguaxe específica básica. •S ignos básicos de puntuación como mecanismo para organizar o texto escrito. •P rocedementos elementais de adquisición de vocabulario. Reflexión contextualizada sobre a relación de significado entre unhas palabras e outras. •E stratexias e técnicas básicas de recoñecemento da intención comunicativa das distintas modalidades oracionais. •M ecanismos básicos de cohesión textual, con especial atención aos conectores temporais e explicativos.

Obxectivos de desenvolvemento sostible ODS OBXECTIVOS DE DESENVOLVEMENTO SOSTIBLE ODS

SITUACIÓN DE APRENDIZAXE

UNIDADES

Educación de calidade Redución das desigualdades

Reflexiona sobre a importancia de ir á escola e crea un mural dos dereitos da infancia.

Ler e escribir

Industria, innovación e infraestrutura

Imaxina como serán os transportes do futuro e inventa historias.

Cóntame un conto

Saúde e benestar

Crea un menú saudable de merendas para o colexio, tendo en conta a variedade de alimentos que existen.

Merendamos?

Traballo decente e crecemento económico

Fai un cómic no que aparezas ti no futuro dedicándote á túa profesión ideal.

Crea cómics!

Vida de ecosistemas terrestres

Organizade unha exposición de fotografías sobre os vosos lugares máis relaxantes

Reláxate no bosque

Enerxía asequible e non contaminante

Failles unha homenaxe aos elementos que crean enerxía natural. Que che parece un recital de poesía?

Faite poeta!

Igualdade de xénero Acción polo clima

Comprométete a levar a cabo dúas accións na escola e dúas na casa para reducir os teus residuos.

Infórmate e recicla

Saúde e benestar

Reflexionade sobre os beneficios do teatro para expresar o que sentimos e representade situacións estresantes.

Sube ao escenario!

Cidades e comunidades sostibles

Identifica os beneficios da música e comparte as túas cancións galegas preferidas.

Coñece a música galega!

Produción e consumo responsables

Pensa nas cousas propias do lugar no que vives e crea un cartel para promocionalo.

Cambia de aires

Vida de ecosistemas terrestres

Coñece os dereitos dos animais e fai un folleto coas principais normas da nova lei.

Respecta os animais

Cidades e comunidades sostibles

Reflexiona sobre cando usar a tableta e inventa un xogo para xogar ao aire libre.

A xogar!

Interdisciplinariedade en Operación Mundo PROXECTOS INTERDISCIPLINARIOS

LINGUA/LENGUA

MATEMÁTICAS

C. DO MEDIO C. DA NATUREZA

TRIMESTRE

C. SOCIAIS

Proxecto interdisciplinario: Aproveitamos ou desperdiciamos alimentos?

1 Si, chef!

La belleza está en el interior

TRIMESTRE

Dime cuándo caducas y te diré...

Conservar sabe ben

Eu, rc-

Proxecto interdisciplinario: Protexemos a vida submarina

2 Xornalistas mariños Con ojos de pez

TRIMESTRE

Recreo el mar

Viaxe submarina

Augas do mundo

Proxecto interdisciplinario: O que o tempo nos deixou

3 Gustarache saber... Todo comenzó cuando...

Pasos del pasado

O pasado impórtame

Visitamos?

Gamificación en Operación Mundo ACTIVIDADES LÚDICAS NAS UNIDADES U11

Xogo a inventar animais Podemos xogar coa lingua, ademais de para que sexa máis fermosa, para divertirnos. E se inventamos animais? 1 Selecciona tres animais que che gusten. Os recursos literarios

• Escolle a cabeza de un deles, o corpo doutro e as extremidades inferiores do terceiro.

Os recursos literarios, como a personificación e a esaxeración, son maneiras de usar a lingua para que sexa máis fermosa e expresiva.

Enredo coa cultura

O samaín O Samaín é o tempo de decorar

2 Debuxa o teu animal inventado.

3 Ponlle un nome mesturando os animais que o forman.

elefante ele

formiga for

coello co

cabazas e disfrazarnos de monstros.

O ÃsÑÖa45m89a45í45> À@ *+å

«eleforco»

4 Pensa nas características do teu animal.

Opqs

5 Fai unha ficha coa información máis importante.

»m:;eHIt:;eHIm89o23s

»n89a<=s

ÀÞ *+a<=s~òu<=s~òt89a45m89o23s. D

a casa.

non se respiraba.

elefante.

coma unha xirafa.

C\]o>?m45p67l:;eHIt89å *+ø ÀeHIn89chir45u89chii67l67l89a89d89ø *+c^_o 23s »n89o>?m:;eTUs *+d89o23s »p:;eHIr<=sÑÖo>?n89a45xvweTUs *+d8 9ø Slma45m89a45í45>.

*+d:;Þ Slma45n45t89o23s.

IVWm89o23s

6 Presenta o teu animal para que todos o coñezan.

LvwÞ.

3 Fotos samaín

DnoeJKb>?u45xxyå *+a<=s »t45ú89a<=s *+c^_a67bBCa45zxya<=s »n89 ø *+a67l45t89ø *+d:;eTUs~òt:;Þ »vBCa67l89a89d89ø.

185

46 corenta e seis corenta e sete 47

1 Bpqu<=sÑÖc^_å *+o23s »n89o>?m:;eTUs ÀÞ *+c^_ó>?p45i89a89o23s.

4 EäãsÑÖc^_o@Al67l:;Þ, *+c^_o>?m45p67l:;eHIt89å ÀÞ *+c^_o>?p45i89å *+ø »t:;eHIxVWt89ø. E

L A

H O R R E O

T V

L G A R O

S F

F A R O L

R V M

O L

»u45> – *+c^_oBCa<=s – »n89å – »u45n67h89å – »n89ø

Rxyo>?Δ *+c^_o>?m:;Þ *+c^_a67f|}@

L O

2 C\]o>?m45p67l:;eHIt89å *+å Δfjkr89a<=sÇÉÞ *+c^_o>?> ÀeTUs~òt89a<=s »p89a67l89a67b>?r89a<=s:

*+gjku45i45n89d89a<=s

Glmo>?n45zxya67l89ø

ÀÞ ÀÞ »t89o>?m89a45> zVWu45m:;Þ *+d:;Þ

»t89o>?r45r89a89d89å ÀÞ ΔbDEeJKbDEÞ *+c^_a67f|}eHIt:;eHIr45í89å

Ãs~òú89a<=s *+a45m45i89g`aa<=s

Nñóa89d89a67¬.

1 Inventa titulares para estas noticias.

4 Le con antención este poema.

A xente de Vilarmaior está feliz con esta nova iniciativa da escola.

Glma45i89å

Despois de máis dun mes sen chuvia, hoxe entra un temporal.

Os rapaces e as rapazas da escola de Vilarmaior decidiron comparti r a súa horta con todo o barrio. Para as vacacións de Semana Santa organizaron quendas entre as familias e a veciñanza para coidala e que ningunha hortaliza se bote a perder.

»p45i45r89a89gjkü45i<=s~òt89a<=s

Os galegos e as galegas xa non lembraban o que é chover tras máis de trinta e cinco días de sequía. A partir do mediodía de hoxe está previsto que chova con intensidade e que se produzan fortes refachos de vento. O mal tempo durará polo menos ata a fin de semana.

5 SnoeHIp89a45r89å *+a<=s »p89a67l89a67b>?r89a<=s ÀeHI> Ãs~òí67l89a67bBCa<=s.

ÃsÑÖo>?> .

Pxya67l89a67b>?r89a<=s Spqí67l89a67bBCa<=s ÀeHIn89cPUne QeHIr89a8as9d8pezas 9ø e forma catro palabras compostas. »m89a45r45m:;eJKl89ø »p89o@AbBCø »m89a45® 2

3 Opqr89d:;eHIn89å *+å Δfjkr89a<=sÇÉÞ ÀÞ ÀeTUsÑÖchir45í67bDEeNOå.

Δl:;eHIvBCå – Míìi89gjku:;eJK¬ – »m89á<=sÑÖc^_a45r89å – *+å – *+a45zVWu67¬.

84 oitenta e catro

oitenta e cinco 85

Disque é un pouco choromi cas aínda que xa é mangall ón, serán bágoas as folliñas dese salgueiro chorón? Yolanda Castaño, Cando eu saiba ler

a) Cantos versos ten? E estrofas?

b) Que relación teñen as palabras

T R I M E S T R E

B 0 T

R E PA S O

REPASOS TRIMESTRAIS LÚDICOS

subliñadas?

Fíxate e describe as diferenz as que atopes. a

a) Uxía toca a

b) Unha

c) Debuxei un

palabras correctas e Roi o

Identifica estas palabras no debuxo. aniñou na

e un

d) Martín, préstasme a túa

da igrexa.

escenario

no meu caderno.

pano a

butaca

camerino

140

141

T R I M E S T R E

Substitúe as imaxes polas

100% iPad

9:45 AM

GAME ROOM: ULTIMATE TRAVELLERS

XOGOS NO MATERIAL DE AULA

Dados para contar historias

Monicreques de dedo Libro de espellos Xogo: Pensa, debuxa, actúa... Que son o norte, o sur, o leste e o oeste? a) Puntos cardinais b) Estacións do ano c) Fases da Lúa a) Puntos cardinales

SAÍD

Subir (unha escaleira)

Enriba

Pensa, debuxa, actúa

O SISTEMA SOLAR

App do corpo humano

ME TA

Pe ns a, de bu xa , ac tú a.. . 27

Inclusión en Operación Mundo O Deseño Universal para a Aprendizaxe (DUA) é un conxunto de principios para desenvolver o currículo que proporcionen a todos os estudantes igualdade de oportunidades para aprender. Estes principios son os seguintes:

Proporcione múltiples formas de

MOTIVACIÓN E COMPROMISO

REPRESENTACIÓN

ACCIÓN E EXPRESIÓN

Redes afectivas O «POR QUE» da aprendizaxe

Redes de recoñecemento O «QUE» da aprendizaxe

Redes estratéxicas O «COMO» da aprendizaxe

Proporcione opcións para

7.1 Optimice as eleccións individuais e a autonomía.

1.1 Ofreza formas de personalizar a visualización da información.

4.1 Varíe os métodos de resposta, navegación e interacción.

7.2 Optimice a relevancia, o valor e a autenticidade.

1.2 Ofreza alternativas para a información auditiva.

4.2 Optimice o acceso a ferramenta e tecnoloxías de asistencia.

7.3 Minimice as ameazas e as distraccións.

1.3 Ofreza alternativas para a información visual.

Proporcione opcións para

8.1 Resalte a relevancia de metas e obxectivos.

2.1 Aclare vocabulario e símbolos.

5.1 Use múltiples medios para a comunicación.

Acceso

captar o interese

Construción

manter o esforzo e a persistencia

8.2 Varíe as demandas e os recursos para optimizar os desafíos. 8.3 Promova a colaboración e a comunicación. 8.4 Aumente a retroalimentación orientada á mestría.

a acción física

a linguaxe e os símbolos

a expresión e a comunicación

2.2 Aclare sintaxe e estrutura. 2.3 Apoie a descodificación de textos, notacións matemáticas e símbolos. 2.4 Promova a comprensión entre diferentes linguas.

5.2 Use múltiples ferramentas para a construción e a composición. 5.3 Desenvolva fluidez con niveis de apoio graduados para a práctica e o desempeño.

2.5 Ilustre a través de múltiples medios.

Proporcione opcións para

9.1 Promova expectativas e crenzas que optimicen a motivación.

3.1 Active ou proporcione coñecementos previos.

6.1 Guíe o establecemento de metas apropiadas.

9.2 Facilite habilidades e estratégias para enfrontar desafíos.

3.2 Destaque patróns, características fundamentais, ideas principais e relacións entre elas.

6.2 Apoie a planificación e o desenvolvemento de estratexias..

a autorregulación

Internalización

a percepción

9.3 Desenvolva a autoavaliación e a reflexión.

a comprensión

a función executiva

3.3 Guíe o procesamento, visualización e manipulación da información. 3.4 Maximice a transferencia e a xeneralización da información.

6.3 Facilite a xestión de información e recursos. 6.4 Mellore a capacidade para monitorear o progreso.

Meta

APÉNDICES EXPERTOS Decididos e motivados

Enxeñosos e coñecedores

Estratéxicos e dirixidos á Meta CAST 2018 (Center for Applied Special Technology)

Pautas DUA en Operación Mundo Os diferentes elementos do Proxecto Operación Mundo están concibidos tendo en conta os principios do Deseño Universal de Aprendizaxe (DUA). Na seguinte táboa móstrase a relación entre os principios ou pautas DUA e os elementos do proxecto: OPERACIÓN MUNDO

Pautas DUA que se aplican no proxecto MATERIAL IMPRESO

ÁMBITO DIXITAL

Situación de aprendizaxe ODS

Imaxe e contexto

Como o ves?

O dato

•A relación directa cos ODS (retos do século xxi) e coa vida cotiá do alumnado optimiza a relevancia, o valor e a autenticidade (7.2). •A representación alternativa ao texto facilita a comprensión e a conexión persoal co contexto da Situación de aprendizaxe (2.5). •A s preguntas vinculan a Situación de aprendizaxe coas experiencias e os coñecementos previos do alumnado (3.1).

•F omenta a autonomía propoñendo un produto final aberto á contextualización no centro e á elección do alumnado (7.1) variando os niveis de esixencia (8.2). •F acilita a xeneralización e a transferencia das aprendizaxes esenciais (3.4). •F omenta a comunidade e a colaboración para a realización e difusión colectiva do produto final (8.3).

Sigue o fío!

• Que sei? Propón actividades interactivas rastreables para a detección de ideas previas na apertura da UD (3.1).

• Achega información obxectiva e contrastable sobre a importancia do obxectivo en acción (8.1). •E stimula a reflexión colectiva a través dunha estratexia de pensamento útil para afrontar os problemas cotiáns (9.2).

Obxectivo en acción

•D álles acceso a información actualizada sobre os ODS ao profesorado e ao alumnado utilizando múltiples medios de comunicación (5.1).

•G uía de forma ordenada a consecución do obxectivo en acción (6.1) modelando e visibilizando o proceso (6.2) cun organizador gráfico (6.3).

•U tiliza pílulas audiovisuais que presentan as situacións de aprendizaxe estimulando expectativas e crenzas que aumentan a motivación (9.1) na apertura da UD. •P resenta en cada UD información adicional de fontes preseleccionadas en distintos formatos que proporcionan alternativas á información auditiva (1.2) e visual (1.3) como representacións alternativas ao texto (2.5): cancións, audios ou vídeos subtitulados, locucións da información textual, organizadores gráficos, visual thinking etc. utilizables ademais Para dinamizar a participación. •P ermite reconstruír o proceso de aprendizaxe de forma interactiva co apoio do organizador gráfico que representa o progreso cara ao obxectivo en acción (3.3).

Pautas DUA en Operación Mundo Secuencia didáctica Sigue o fío! • Aprendizaxes esenciais

• I dentifica o vocabulario básico (cor, iconas, tipografía) de cada unidade (2.1). • Proporciona exemplos de boa execución e avisos que focalizan a atención (3.2) minimizando a inseguridade e as distraccións (7.3). •O frece variedade de material manipulativo para adquirir as aprendizaxes esenciais con múltiples medios (2.5) e ferramentas (5.2).

• Actividades de aplicación

• Proporciona definicións claras e ben estruturadas dos conceptos (2.2) e preséntaos con diversos tipos de organizadores gráficos que representan as ideas clave e as súas relacións (3.2), de xeito progresivo entre os niveis da etapa (3.3). • I ncorpora accións de práctica e revisión sistemáticas que favorecen a xeneralización das aprendizaxes (3.4).

• Actividades competenciais

• I ncorpora actividades que permiten respostas persoais abertas que fomentan a participación, a experimentación, a resolución de problemas e a creatividade (7.2). •P roporciona modelos e apoios por medio de estratexias e chaves de pensamento que facilitan o procesamento da información e a súa transformación en coñecemento útil (3.3). •F omenta a interacción e a tutorización entre iguais a través de técnicas de aprendizaxe cooperativa (8.3).

•S elecciona O esencial de cada UD (3.2) e proporciona Para estudar: esquemas ou resumos (3.3) interactivos imprimibles dos saberes básicos de cada UD que permiten a personalización na presentación de información (1.1).

•C omplementa o texto escrito a través de múltiples medios como apoio Para expoñer os saberes básicos con presentacións ou vídeos (2.5). •O frece apoio Para exercitar os saberes básicos con actividades interactivas rastreables en cada UD, utilizando ferramentas e tecnoloxías de apoio (4.2). •P roporciona modelos e apoios do proceso e pautas de comprobación dos resultados (6.1.) apoiando a planificación e o desenvolvemento de estratexias (6.2) e facilitando a xestión da información e os recursos (6.3). – Infografías Plan Lingüístico. – Infografías TIC.

Recursos complementarios • Clase invertida

•P roporciona métodos alternativos para que o alumnado acceda á información e interaccione co contido (4.1).

• Repaso trimestral (lúdico)

•U tiliza múltiples medios de comunicación como • Utiliza múltiples ferramentas para a medios alternativos de expresar o aprendido (5.1). construción e a composición (5.2).

• Gamificación • Atención á diversidade

•D efine competencias con niveis de apoio graduados para a práctica e a execución (5.3) variando os niveis de esixencia (8.2) con actividades de reforzo, ampliación e multinivel en cada UD.

•P roporciona alternativas para a resposta e a navegación (4.1) por medio de vídeos e variadas ferramentas tecnolóxicas (4.2) complementando o texto escrito a través de múltiples medios (2.5).

OPERACIÓN MUNDO

Pautas DUA que se aplican no proxecto MATERIAL IMPRESO

ÁMBITO DIXITAL

Avaliación Que aprendín? • Actividades de avaliación

•E stimula a autoavaliación e a coavaliación proporcionando variedade de Instrumentos e actividades de avaliación (9.3).

•E stimula a autoavaliación e a coavaliación (9.3) con actividades interactivas non rastreables con ferramentas e tecnoloxías de apoio (4.2). •A umenta a capacidade de facer un seguimento dos avances (6.4): – Instrumentos e actividades interactivas rastreables de heteroevaluación. – Xerador de probas de avaliación e exercitación por niveis de desempeño (básico/avanzado) nos distintos momentos da programación anual (inicial, durante o desenvolvemento, final) (5.3). – Avaliación competencial. – Ximnasio de competencias: táboas e solucións.

• Resposta ao obxectivo en acción

•M aximiza a transferencia das aprendizaxes a novos contextos e situacións (3.4).

Como aprendín?

•E stimular o logro e a mellora por medio de estratexias de autorregulación que permiten afrontar os desafíos con información relevante sobre fortalezas persoais e patróns de erro (9.2).

•P ortafolio dixital imprimible que permite a personalización na presentación de información (1.1) en cada UD aumentando a capacidade do alumnado para realizar un seguimento continuo dos seus avances (6.4) a través da autoavaliación e a reflexión (9.3) e a utilización da retroacción orientando unha mellor execución (8.4).

Proxecto interdisciplinario • Pensa • Deseña • Constrúe • Presenta • Comproba

•M aximiza a transferencia das aprendizaxes a novos contextos e situacións (3.4). • I ncorpora actividades que permiten respostas persoais abertas que fomentan a participación, a experimentación, a resolución de problemas e a creatividade (7.2). •O frece indicacións e apoio para visualizar o proceso e os resultados previstos para a consecución do produto final do proxecto (6.1). •F omenta a interacción e a tutorización entre iguais a través de técnicas de aprendizaxe cooperativa (8.3).

Proxecto interdisciplinario •E videncia a relevancia de metas e obxectivos relacionando os elementos curriculares vinculados coas aprendizaxes esenciais (competencias específicas e criterios de avaliación) e os saberes básicos de cada UD co perfil de saída das competencias clave da etapa na PD (8.1).

•F acilita a autoavaliación e a coavaliación proporcionando instrumentos de avaliación da práctica docente (9.3).

UNIDADES

3 Merendamos? ESPECÍFICAS * COMPETENCIAS DA ÁREA

SABERES BÁSICOS DO SEGUNDO CICLO

2. Interpretar textos orales

B. Comunicación 1. Saberes comunes. – Incidencia de los componentes (situación, participantes o intención) en Baseado no Real Decreto do MEYFP. desenvolvemento completo de competencias e saberes básicos nas páxinas el Ver acto comunicativo.. 21, 22 e 23 desta Proposta Didáctica. Pendente da normativa de Galicia.

2. Interpretar textos orales 3. Producir textos orales

B. Comunicación 2. Comunicación e interacción oral. – Interés por expresarse oralmente con pronunciación y entonación adecuadas. – Estrategias de escucha activa. – Identificación de elementos básicos de la comunicación verbal.

9. Reflexionar sobre el uso del lenguaje.

D. Reflexión sobre la lengua y sus usos – Metalenguaje específico básico.

4. Interpretar textos escritos

B. Comunicación 3. Comprensión lectora – Estrategias básicas de comprensión lectora. 4. Producción escrita – Estrategias elementales, individuales y gurpales, de producción de textos escritos.

7. Producir textos escritos

9. Reflexionar sobre el uso del lenguaje

D. Reflexión sobre la lengua y sus usos – Metalenguaje específico básico. – Identificación de distintas relaciones de forma y significado entre las palabras.

1. Respetar la diversidad lingüística

A. La lengua y sus hablantes – Uso de un lenguaje respetuoso con las diferencias.

5. Producir textos escritos 9. Reflexionar sobre el uso del lenguaje 7. Producir textos escritos

B. Comunicación 3. Comprensión lectora – Estrategias básicas de comprensión lectora. – Estrategias elementales, individuales y gurpales, de producción de textos

Recursos dixitais

Inclusión e atención á diversidade

¿QUÉ QUEVAMOS IMOS APRENDER? A APRENDER? Páxina inicial

Avaliación

Aula

RECURSOS Actividade interactiva: Que sei?

Situación de aprendizaxe: «Como o ves?», «O dato» e «Obxectivo en acción» (crear un menú saudable de merendas para o recreo). ODS 3: Saúde e benestar

Comprendo Leo unha receita Vexo un titorial

Exprésome Coñezo os alimentos Falo do meu prato preferido Escribo unha receita

Vídeo: «Galletas de castañas» Ficha: Comprensión lectora Ficha: Comprensión oral

Actividade interactiva: De onde procede o que comemos? Actividade interactiva: A gastronomía galega Actividade interactiva: Os mariscos Actividade interactiva: Os antónimos Actividade interactiva: A receita Falar en público

Enredo coa cultura

Mural de regras ortográficas

O Magosto

Coñezo a miña lingua As sílabas As palabras con c e qu O signo de interrogación

Actividade interactiva: As sílabas Actividade interactiva: As palabras con c e qu Audio: Ditado Ficha con audio: Outro ditado

Portafolio Que aprendín? Como aprendín?

Audio: Ditado G ameroom Cóntocho nun momento O esencial O esencial visual Ficha: Reforzo Ficha: Ampliación Actividade interactiva: Avaliación final Ficha: Avaliación Ficha: Avaliación competencial 35

Recursos

Recursos dixitais Actividade interactiva: Que sei?

Merendamos?

Carmela, Mariña e Breixo acaban de saír ao recreo con moita fame. Carmela ten un anaco de biscoito, Mariña unha mazá e Breixo un bocadillo de chourizo.

Cada día, cando soa o timbre, sacan a merenda da mochila e comparan o que levan. Hoxe decatáronse de que case sempre comen o mesmo.

Como o ves? E ti, que levas normalmente para o recreo? Os biscoitos están moi ricos, pero…é bo tomar sempre algo doce?

O dato Unha alimentación saudable na infancia evita enfermidades na vida adulta (anemia, diabete, problemas de corazón...). Para esta unidade...

Obxectivo en acción Crea un menú saudable de merendas para o colexio, tendo en conta a variedade de alimentos que existen.

Leo unha receita

Sigue o fío!

Serán máis saudables os doces caseiros ou os mercados?

Vexo un titorial

Preparar un doce pode ser divertido.

Situación de aprendizaxe

ODS

Imaxe inicial

Nesta escena, tres compañeiros de clase decátanse de que as súas merendas para o recreo son case sempre iguais. É dicir, a súa alimentación non é variada, senón repetitiva.

Obxectivo 3. Saúde e benestar: Garantizar a vida sá e promover o benestar para todas as idades.

A fotografía representa o momento da merenda. Nela poden verse as diferentes opcións escollidas: biscoito, mazá e bocadillo.

Que poden facer?

Ademais, está ilustrada a mochila de Breixo, na que hai material escolar e unha caixiña co seu bocadillo de chourizo.

Ten en conta • O título da unidade diríxese directamente ao alumnado en forma de pregunta («Merendamos?») e fai referencia a ese momento de gozo no recreo no que, ademais de xogar cos seus amigos e amigas, merendan.

• Expoñer a situación de aprendizaxe e facilitar o intercambio de opinións sobre a importancia de variar a nosa dieta. • Traballar coa imaxe inicial para favorecer a aproximación ao Obxectivo de Desenvolvemento Sostible que se traballará na unidade. • Enumerar os contidos que se tratarán na unidade a través do fío e anunciar a tarefa final formulada no Obxectivo en acción. • Animar o alumnado a expresarse en voz alta. Axudalos a transmitir as súas ideas con claridade. • Valorar a maneira que cada neno e cada nena ten de expresar o que pensa. • Fomentar o respecto polas quendas de palabra e a necesidade de estar en silencio cando aos demais lles toca intervir.

Coñezo os alimentos

Falo do meu prato preferido

Escribo unha receita

O Magosto

CO ÑE ZO A M IÑ A LI NG UA As sílabas

Sabes de onde proceden os principais alimentos?

Que comidas che encantan e cales non che gustan nada?

Aprende as partes que deben ter as receitas.

Que tradicións son propias desta época do ano?

As palabras con c e qu O signo de interrog ació

Como o ves?

O dato

Obxectivo en acción

Sigue o fío!

As preguntas formuladas pretenden centrar a atención no tipo de alimentos que os nenos e as nenas levan para merendar.

Achega información sobre os beneficios que ten para a nosa vida seguir unha dieta saudable desde a infancia.

Preséntase o obxectivo da unidade (crear un menú saudable e variado de merendas para o colexio), a través do que se reflexionará sobre a necesidade de seguir unha dieta variada e equilibrada.

A unidade está estruturada en apartados relacionados coas habilidades desenvoltas: «Leo unha receita», «Vexo un titorial», «Coñezo os alimentos», «Falo do meu prato preferido», «Escribo unha receita», «O Magosto» e «Coñezo a miña lingua».

Recursos Recursos dixitais

COMPRENDO

Leo unha receita

Vídeo: «Galletas de castañas» Audio: «Galletas de castañas»

Serán máis saudables os doces caseiros ou os mercados? Que diferenzas hai entre un paquete de galletas do súper e unhas galletas feitas na casa?

Inclusión e atención á diversidade Ficha: Comprensión lectora

Antes de ler

Ficha: Comprensión oral

Mira os debuxos. Paréceche unha receita sinxela?

Galletas de castañas A castaña e os magostos posiblemente sexan un dos motivos de que o outono sexa tan fermoso e saboroso. E vós preferídelas asadas ou cocidas? É moi difícil escoller, mais o que si temos seguro é que nós coa castaña imos á fin do mundo. E quen di á fin do mundo, di a calquera receita. Chegou o tempo das galletas de castañas!

Conexión coa situación de aprendizaxe Neste fío compararán dúas opcións para comer galletas e decidirán cal é máis saudable e por que. Explicarémoslles que as galletas feitas na casa son máis saudables que as do supermercado, xa que sabemos os ingredientes que lles botamos. Normalmente os paquetes de galletas industriais teñen moitos engadidos (azucres, edulcorantes, aceite de palma, graxas...).

as Galletas de castañ rios: Utensilios necesa • Unha cunca • Unha pota u • Unha culler de pa

• Un relador • Un espremedor • Papel vexetal ra o forno • Unha bandexa pa • Unha manopla

Ingredientes:

s • 200 g de castaña egral int iña far de g • 300 reno mo re uc az de g • 100 • 1 ovo • 100 ml de aceite edo • 1 culleriña de lév

• 1 chisco de sal l • 2 culleradas de me xa an lar a nh du e • O zum anxa lar a nh du ura ad • A rel

• Cociñando con bolboretas no bandullo, de Diana Fernández Gómez e David Díaz Díaz, é un libro que contén numerosas e divertidas receitas destinadas aos máis pequenos. Cada receita vai acompañada dun pequeno relato e dun código QR a través do cal accederán a un vídeo da elaboración do prato na súa canle de Youtube.

Actividades complementarias Para buscar e tratar a información • Podemos levar a cabo unha actividade previa á lectura ou á escoita do audio. Fotocopiaremos a páxina na que aparecen os pasos da receita e repartirémoslles, por parellas, os debuxos recortados e desordenados. Terán que ordenalos e intentar explicar que hai que facer en cada momento. Despois, comprobarán a súa resposta coa lectura orixinal. • Suxerimos localizar no debuxo da primeira páxina cada ingrediente e cada utensilio da listaxe. Hai algún que non coñezan ou que non saiban para que serve?

Claves + info anayaeducacion.es U3

A receita (texto instrutivo)

Paso a paso

as tes que seguir Para facer as gallet

axuda dunha Pela as castañas coa

Plan Lingüístico

persoa adulta.

estes pasos.

Nesta lectura irán observando de maneira intuitiva a estrutura propia das receitas, que se traballará máis polo miúdo no apartado «Escribe». Observarán a maneira na que están escritas as instrucións que debemos seguir para elaborar as galletas de castañas; trátase dunha especie de ordes numeradas dirixidas ao lector ou lectora: pela, cóceas, escórreas, mestura, fai, coloca, molla, pon, sácaas...

15 minutos. s, cóceas durante Unha vez pelada aas coas mans. iúz esm e eas órr Logo, esc

Ten en conta

coa fariña, stura as castañas Nunha cunca, me nxa. e a reladura de lara sal o do, léve o , o azucre

Fai un oco no centro e o mel.

bandexa de papel vexetal na Coloca unha lámina no. do for

no (prete a bandexa no for Pon a manopla e me e abaixo, con calor arriba ºC, 0 20 a ) nte que s. durante 15 minuto

e bota o ovo, o ace

• A receita das galletas de castañas é propia do outono, do tempo das castañas e dos magostos.

ite, o zume

• Antes da lectura, suxerimos observar os debuxos dos pasos da receita para responder a pregunta inicial do apartado «Antes de ler». Podemos engadir algunhas cuestións como: Algunha vez fixeches galletas?, Con quen cociñaches?, Gustouche a experiencia?

ns e fai bolla un pouco as ma A continuación, mo . Colócaas do mesmo tamaño liñas aplastadas sobre o papel.

un pouco. deixa que arrefríen Sácaas do forno e que van voar! por s daa gár ou Despois, cómeas

Diana Fernández e David Díaz, Cociñando con bolboretas no bandullo (adapt.)

Para motivar a aprendizaxe • No Portal da Lingua Galega, na sección «Cociña con nenos/as» pódense consultar varias receitas sinxelas e saborosas para facer en familia: macedonia, xeado de cacao, torta de amorodos... (https://www.lingua. gal/recursos/todos/_/promovelo/contido_0060/%20 cocina-con-nenosas). • Doutra banda, hai numerosos libros de receitas cantadas ou que tratan a temática da cociña: – Os tres tenores: Cocido sinfónico, Galaxia (libro-CD). – Mamá Cabra: Eu cociño, ti cociñas?, Galaxia (libro-CD). –C olección de libros de cociña infantil e familiar da editorial Ouvirmos. – Ledicia Costas: Escarlatina, a cociñeira defunta, Xerais.

Recursos Inclusión e atención á diversidade

COMPRENDO

Leo unha receita

Ficha: Comprensión lectora Ficha: Comprensión oral

Comprendo a lectura 1 Algunha vez probaches as galletas de castañas? • Cres que che gustarán? 2 En que pasos precisarás axuda? 3 Que tres ingredientes non se usan nesta receita? mazá

fariña

azucre

ovo

leite

aceite

tomate

castañas

4 Une con frechas as dúas columnas.

Conexión coa situación de aprendizaxe

graos

gramos

ºC

mililitros

5 Di o nome de cada utensilio e para que se usa.

Facer un doce seguindo as indicacións dunha receita, coa axuda dunha persoa adulta, estimula a aprendizaxe, mellora a comprensión dos textos instrutivos e, sobre todo, é divertido.

Antes e despois de cociñar Ademais de coñecer a receita, para ser un bo cociñeiro ou cociñeira hai que coidar a limpeza. • Que debemos facer antes de cociñar? E despois?

6 A que temperatura hai que poñer o forno?

Os nenos e as nenas aprenderán a importancia de respectar todas as indicacións para que o resultado sexa saboroso. Ademais, aprenderán a valorar o tempo e o traballo que supón preparar a comida de cada día.

• Investiga e selecciona a posición correcta. a

7 Por que cres que é necesaria a manopla?

Normalmente axudas a cociñar na casa? • De que te encargas ti?

8 Que outras receitas imaxinas con castañas?

Solucións 1 Resposta aberta. 2 Resposta aberta. 3 Mazá, leite e tomate. 4 4 g = gramos, ml = mililitros, ºC= graos. 5 Espremedor: serve para espremer laranxas, limóns... e facer zume. Papel de forno: grazas a el evitamos que o que estamos cociñando se pegue á bandexa do forno. Relador: úsase para dividir unha froita en anacos moi pequeniños ou para convertelo en pó.

6 A 200 ºC. • A posición correcta é a b, que indica que o forno ten calor arriba e abaixo. A opción a significa grill e a opción c só calor abaixo. 7 Para non queimarse a man ao abrir o forno e coller a bandexa, que está moi quente. 8 Resposta aberta. Suxestión: biscoito de castañas, pan con fariña de castañas, cocido con castañas, crema ou puré de castañas... Antes e despois de cociñar Antes de cociñar debemos lavar as mans. Despois de cociñar hai que fregar e secar os utensilios que empregamos, e recollelo todo.

Claves + info anayaeducacion.es U3

Vexo un titorial Preparar un doce pode ser divertido. Quizais precises axuda nalgún momento pero seguro que podes facer moitas cousas.

O titorial Un titorial é un vídeo que explica, paso a paso, como facer algo: unha receita, unha manualidade, montar un moble...

1 Fíxate na imaxe e explica o que fai cada persoa. • Que prato cres que están elaborando?

TIC Esta actividade está pensada para facerse na casa, coa axuda dunha persoa adulta. Se a escola conta con cociñas que poidan manipular os nenos e as nenas, tamén poderá realizarse nesas instalacións baixo a supervisión do mestre ou da mestra. Terán que consultar a canle de Yotube de «Bolboretas no bandullo», que está vinculada ao libro do que se extraeu a receita das galletas de castañas. Seleccionarán o doce que máis lles guste e elaborarano seguindo as indicacións do titorial.

Ten en conta • Para favorecer o coloquio sobre a fotografía podemos fomularlles preguntas como: Cal é o seu ingrediente principal?, Que fai cada unha das persoas?, Cres que as tarefas están repartidas por por idades?, Por que cres que hai unha persoa adulta cociñando cos nenos e nenas?

Mans á obra! Coa axuda dunha persoa adulta, consulta a canle de Youtube de «Bolboretas no bandullo» e busca un doce que che guste. Quen presenta a receita? Que prato se elabora? Cales son os seus ingredientes? Ademais dos ingredientes, que necesitas para preparar a receita? • Cres que ti a poderías facer? Para que pasos precisarías axuda? • • • •

Elaborade o doce seleccionado seguindo as indicacións do vídeo. • • • • •

Que che resultou máis divertido? Foi doado seguir os pasos? Quedouche saboroso? Lévao de merenda á escola. Convida os teus compañeiros e compañeiras.

Toma nota!

Respecta a orde dos pasos e non saltes ningún. 47

Solucións 1 O neno da dereita está pelando as mazás cun pelador; o adulto está cortando as mazás en anacos cun coitelo; e o neno e a nena da esquerda están colocando os anacos de mazá no molde. Repartíronse as tarefas tendo en conta as súas idades e as dificultades ou riscos que ten cada unha.

Actividades complementarias Para traballar a comprensión oral • Ademais da canle de cociña de Youtube de «Bolboretas no bandullo», propoñemos ver na aula ou na casa algún programa de cociña no que os protagonistas sexan nenos e nenas.

• Están facendo unha torta de mazá. Mans á obra! Resposta aberta relacionada co vídeo seleccionado.

Recursos Recursos dixitais

EXPRÉSOME

Coñezo os alimentos

Actividades interactivas: De onde procede o que comemos? Actividade interactiva: A gastronomía galega

Sabes cal é a orixe dos alimentos que comes? Pensa no que almorzaches hoxe e di de onde procede.

Actividade interactiva: Os mariscos Actividade interactiva: Os antónimos

1 Relaciona cada alimento co animal ou co vexetal do que procede.

Inclusión e atención á diversidade

Ficha: Comprensión lectora

vaca

Ficha: Comprensión oral

porco

Aula

oliva

Falar en público e

trigo galiña

Conexión coa situación de aprendizaxe

abella

A través do fío reflexionarán sobre a orixe dos alimentos que comen e as diferentes maneiras que existen de preparalos.

2 Pon en orde as catro comidas principais. xantar – almorzo – cea – merenda • Cal delas pode repetirse no día? Por que?

Ademais, serán conscientes das súas emocións á hora de comer pratos que lles gustan e outros que non. Verán a necesidade de regular as súas reaccións ante un prato que non é o seu preferido, xa que é imprescindible que a alimentación sexa variada e non é posible comer sempre o que máis lles gusta.

3 A que época corresponde cada sobremesa?

A sobremesa

polvoróns – xeados – filloas – castañas outono

Nadal

Entroido

verán

A sobremesa é o que se toma ao final da comida (unha froita, un doce…).

4 Relaciona as palabras das dúas ringleiras. doce

reseso

verde

frío

quente

amargo

fresco

maduro

5 Escolle a palabra axeitada para cada oración. – Comín moitísimo, estou

farto

famento .

– Protestou porque a comida era escasa

abundante .

As palabras antónimas As palabras que teñen significados contrarios chámanse antónimas (grande – pequeno).

Solucións

4 Doce – amargo, reseso – fresco, verde – maduro, frío – quente.

1 A fariña – trigo, B ovos – galiña, C aceite – olivas, D mel – abellas, E leite – vaca, F chourizo – porco. [Sería interesante facer unha clasificación destes alimentos segundo se a súa orixe é vexetal (fariña, aceite) ou animal (ovos, mel, leite, chourizo)].

• A merenda pode facerse dúas veces ao día: entre o almorzo e o xantar, e entre o xantar e a cea.

– Protestou porque a comida era escasa.

Actividades complementarias Para ampliar a aprendizaxe

2 Almorzo, merenda, xantar, merenda, cea.

5 – Comín moitísimo, estou farto.

Outono

Nadal

Entroido

Verán

castañas

polvoróns

filloas

xeados

• Engádelle des- a cada palabra e forma antónimos. ordenado – cansado – dobrar – unir – facer – abrigado Solución: desordenado, descansado, desdobrar, desunir, desfacer, desabrigado. Para motivar a aprendizaxe • Creade un memory con parellas de palabras antónimas e xogade con el.

Ten en conta U3

Falo do meu prato preferido Que comidas che encantan e cales non che gustan nada? Como te sentes cando hai eses pratos para comer? Como actúas?

1 Observade os exemplos e contestade estas preguntas. De que comida se trata? É un entrante, un prato principal ou unha sobremesa?

Consulta o Anexo para coñecer as comidas e sobremesas típicas de Galicia.

Cales son os seus ingredientes?

• Debemos destacar a importancia dos alimentos, e da cociña en xeral, como feito cultural e social. Cada territorio ten algúns alimentos singulares e un tipo de cociña propia. Neste punto, propoñemos consultar o Anexo: A gastronomía galega que figura ao final do trimestre. Nel aparecen diferentes tipos de pan, de empanada e de queixo; os principais mariscos; algúns pratos típicos de Galicia e doces (clasificados estes últimos segundo sexan propios dun lugar ou dunha época do ano).

Como se elabora? Con que frecuencia o comes? Exemplo 1: Ovos fritos con patacas

Exemplo 2: Un prato principal

Ovos, patacas e sal

Arroz con leite

Unha sobremesa

Arroz, leite, canela e azucre

Hai que cocer o arroz co leite

Hai que pelar as patacas, cortalas e fritilas. E fritir os ovos

Unha vez ao mes

Unha vez á semana

Toma nota! 2 Repetíronse pratos na clase? Anotádeos. 3 Falade agora dos pratos que menos vos gustan.

Existen varias maneiras de preparar un alimento: ao natural, fritir, asar, cocer, facelo á prancha ou no forno… 49

Solucións 1, 2 e 3 Resposta aberta.

Actividades complementarias Para traballar a comprensión oral • Copia o texto que vai ler o voso mestre/a. A bruxa curuxa, nariz afiado,

Á bruxa curuxa caéronlle os dentes, por este menú tan pouco corrente. Gloria Sánchez: Fafarraios, Xerais • Contesta estas preguntas. a) Que cousas non come a bruxa? Solución: Non toma churrasco nin verdura.

nin toma verdura.

b) Que ingredientes leva o seu feitizo? Solución: Sapos, grilos, serpes e viño.

A bruxa curuxa

c) Que lle pasou á bruxa despois de comer este menú? Solución: Caéronlle os dentes.

non toma churrasco,

prepara un feitizo con sapos e grilos,

• Debuxade a bruxa e facede unha exposición na aula con todos os debuxos.

con serpes e viño. 43

Recursos Recursos dixitais

Escribo unha receita

Actividade interactiva: A receita

Aprende as partes que deben ter as receitas. Coñeces algún prato típico destas datas?

Conexión coa situación de aprendizaxe

1 Copia no caderno esta receita e complétaa.

Nesta dobre páxina pensarán catro opcións diferentes de bocadillos para levar ao recreo a partir de ingredientes variados, para favorecer unha alimentación equilibrada: un con lácteos, un vexetal, un con ovos e un con carne ou friame.

2 feixes de grelos 1 anaco de unto 1 anaco de lacón

1 coitelo

1 chisco de sal 4 patacas

As receitas

200 gr de fabas

1 pota

1 cullerón 1 cunca

Caldo galego

A continuación, escribirán a receita do seu bocadillo ideal, respectando a estrutura deste tipo de texto. Esta última actividade ten un carácter lúdico, xa que ese bocadillo pode ter tantos ingredientes como eles queiran.

Ingredientes:

Título en letra grande

· · · · · ·

Fotografía

Ingredientes

Utensilios: · · · ·

As receitas explican os ingredientes e os utensilios necesarios para facer unha comida, os pasos a seguir, o tempo de cociñado, a presentación do prato...

Utensilios

Elaboración:

🍏🍏

Pasos numerados

1 Enche a pota de auga e bota as fabas. 2 Deixa cocer unha hora. 3 Pela as patacas e córtaas en cadradiños. 4 Lava os grelos. 5 Engade na pota as patacas, os grelos, o lacón, o unto e un chisco de sal. 6 Déixao cocer media hora e sírveo nunha cunca co cullerón.

Solucións 1 Ingredientes: 2 feixes de grelos, 4 patacas, 1 anaco de unto, 1 chisco de sal, 1 anaco de lacón e 200 gr de fabas. Utensilios: 1 pota, 1 coitelo, 1 cullerón e 1 cunca. 2 Actividade de lectura. Como facer un bocadillo? Resposta aberta.

Actividades complementarias Para motivar a aprendizaxe • Por grupos, repartiremos diferentes elaboracións de receitas que buscaremos na Rede, en revistas ou en libros de cociña. Terán que deducir que ingredientes e que utensilios precisarán para facelas a partir da lectura dos pasos a seguir. Deberán chegar a un consenso e escribir unha única listaxe. • Por parellas, un diralle ao outro o título da receita inventada que terá que escribir. Canto máis creativos sexan os nomes dos pratos, mellor. O obxectivo é desenvolver a súa creatividade, divertirse creando pratos «tolos» e asimilar de maneira práctica a estrutura das receitas.

Claves + info anayaeducacion.es U3

Desenvolvemento do pensamento Organizador gráfico Mediante este esquema presentamos de maneira visual a estrutura básica da receita. Ao tratarse dunha aprendizaxe esencial, copiarán o organizador no caderno para fixar o seu contido.

2 Recita este poema.

Como non aguanta as ganas pon un bañador de pana, dentro da pota se tira cal se fose unha piscina.

A Edelmiro Clodovaldo sábelle tan ben o caldo que estando a pota na mesa éntralle unha fame espesa.

Antón Cortizas, Era unha vez na quimbamba

Como facer un bocadillo?

Ten en conta • O alumnado deberá decatarse da importancia que ten a orde nos textos instrutivos. Observará que as listas de ingredientes e de utensilios poden ir introducidas con guións ou puntos pero os pasos van precedidos dun número que nos indica a orde na que se teñen que facer.

Pensa catro bocadillos diferentes.

03_ling3p_om_p51_lacteos

Un con lácteos

Un vexetal

• Moitas receitas tamén inclúen o tempo total que se necesita para a elaboración do prato. Podemos pedirlles que sumen os tempos de cada paso desta receita e que pensen canto tempo será necesario para facer o caldo. Un con ovos

Un de carne ou friame

Toma nota!

Escribe a receita do teu bocadillo ideal nun folio en branco. • Pode ter moitos ingredientes. Xuntade as receitas e facede unha portada.

Hai moitas opcións máis aló do bocadillo de chourizo!

Copio para organizar as miñas ideas

Ingredientes

A receita

Nome do prato

Utensilios Elaboración 51

Para traballar a comprensión oral

En canto está satisfeito

• Escoitar a continuación do poema titulado «A Edelmiro Clodovaldo» e facer un debuxo sobre o seu contido.

sae da pota moi dereito,

No caldo dá unhas nadadas, traga algunha que outra faba e se acaso algún chourizo se lle cruza no camiño ponse todo colorado e se lambe con agrado. De cando en vez se mergulla

bota un salaio profundo, o home máis feliz do mundo, con disimulo e de esguello, para non ser moi groseiro, sécase coa servilleta, dá un arrouto e dorme a sesta. Antón Cortizas: Era unha vez na quimbamba, Tambre

para pillar a verdura, e cando atopa as patacas abre a boca dunha cuarta.

Recursos Recursos dixitais

E N R E D O C O A C U LT U R A

Actividade interactiva: As sílabas

O Magosto Que tradicións son propias desta época do ano? Cal é o froito protagonista? Que precaucións hai que ter se o imos apañar?

O Magosto celébrase en toda Galicia entre o 1 e o 11 de novembro. É costume facer fogueiras para asar castañas, pintar a cara coa cinza, facer colares de castañas cocidas («zonchos») e rematar a festa con cantigas e danzas.

1 Aprende e recita estas cantigas do Magosto. A castaña no ourizo quixo rir e rebentou, caeu do castiñeiro abaixo mira que golpe levou!

Non chas quero, non chas quero, castañas do teu Magosto. Non chas quero, non chas quero, que me cheiran ao chamosco.

Pensa e comparte en parella

Resolve estas adiviñas.

Alto me ve xo, cor de ou ro teño, por unha risada perdín ca nto teño.

Alta estou , ladrón ve xo vir, do meu ca rapucho non podo fuxir.

Toma nota!

3 Que facedes na escola polo Magosto? • Como se celebra no teu barrio ou na túa vila?

Podemos comer as castañas soas (asadas ou cocidas), ou usalas para facer outros pratos (galletas, biscoitos...).

Solucións 1 Actividade de lectura. 2 Ourizo e castaña. 3 Resposta aberta.

Actividades complementarias Para motivar a aprendizaxe • Consultar a recompilación de recursos sobre o Magosto do Portal da Lingua Galega, así como as unidades didácticas propostas por diferentes escolas, dispoñibles na mesma web. • Escoitar e aprender cancións sobre o Magosto (buscar na Rede): – «O rap do Magosto», de Brinca vai! – «Vive o Magosto», do profesor José Manuel López Cabana, CEIP Antonio Fernández López (canción + baile). • Facer unha colaxe sobre o outono e o Magosto, con follas de diferentes cores.

Claves + info anayaeducacion.es U3

I Ñ A L I N G UA COÑEZO A M

Pensa e comparte en parella

As sílabas 1

Lapis ao centro

Desenvolvemento do pensamento

Escribe as palabras e separa as súas sílabas.

Mediante esta estratexia o alumnado traballará en parellas para interpretar o significado destas adiviñas e resolvelas. Os recadros inferiores axudarán a atopar a solución, ao estar escritas algunhas das súas letras.

A sílaba Unha sílaba é un grupo de sons que pronunciamos xuntos nun golpe de voz: co-mi-da.

Aprendizaxe cooperativa Lapis ao centro En grupos de catro participantes, cada persoa deixará o seu lapis no centro da mesa e encargarase de separar as sílabas dunha das palabras. Por quendas, cada un le a solución da súa palabra e o resto do grupo explica se está de acordo ou non coa súa proposta. A segunda parte do exercicio será feita do mesmo xeito, e cada alumno ou alumna clasificará a súa palabra na cela correcta.

• Agora, clasifícaas segundo o número de sílabas. Monosílaba (1)

Bisílaba (2)

Trisílaba (3)

Polisílaba (4)

2 Divide estas palabras en sílabas e rodea a tónica.

restaurante

menú

tixola

comer

camareiro

coitelo

botella

prato

Escribe a sílaba tónica de cada palabra e descubrirás unha palabra oculta.

Tónicas e átonas • A sílaba que pronunciamos con máis forza chámase tónica: co-mi-da.

Gamificación

• As demais son sílabas átonas: co-mi-da.

Grazas a estes dous xeroglíficos, o alumnado afianzará a diferenciación entre sílabas tónicas e átonas de maneira divertida.

• Agora, fai o mesmo coas sílabas átonas.

Solucións 1

Actividades complementarias Para reforzar a aprendizaxe

La-ran-xa, cho-co-la-te, flan, no-ces. Monosílaba (1)

Bisílaba (2)

Trisílaba (3)

Polisílaba (4)

flan

noces

laranxa

chocolate

2 Res-tau-ran-te, me-nú, ti-xo-la, co-mer, ca-ma-rei-ro, coi-te-lo, bote-lla, pra-to.

• Engadir tres palabras en cada cela da táboa do primeiro exercicio relacionadas coa comida. Para motivar a aprendizaxe • Xogar ás palabras encadeadas. Un alumno ou alumna di unha palabra e o seguinte ten que dicir outra que comece pola última sílaba. Por exemplo: comer – mercado – doce – cebra – brasa – sapo…

3 Ala/Á, abella, lapis ➝ a+be+la ➝ abelá. • Moto, cama, leite ➝ to+ma+te.

Recursos ctividade interactiva: As palabras con A c e qu

Recursos dixitais

I Ñ A L I N G UA COÑEZO A M

As palabras con c e qu

Audio: Ditado Inclusióne atención á diversidade

cullerón

queixo

Ficha con audio: Outro ditado

caldo

Aula Mural de regras ortográficas coitelo

1 quilo de castañas

1 Copia estas palabras e complétaas con c ou qu. pa.....ete qu

...oliflor

ban...ete

albari...o...e

espina...as

ros...illas

...arne

...ro...etas

...amareiro

ma...arróns

...eimar

agua...ate

C ou qu? • Escribimos c diante de a, o, u: castañas, coitelo, cullerón... • Escribimos qu diante de e, i: queixo, quilo...

2 Cambia as imaxes por palabras e escribe as oracións. – Tes un

para a dor de gorxa?

– Necesito unha

para ir xogar ao tenis.

– Nas vacacións vou ir á neve a

– Na horta da avoa hai unha

xigante.

3 Cambia as letras destacadas por c ou qu e escribe palabras novas. fume

muller

polo

xente

sabana

bola

teixo

Polonia

lince

Exemplo:

fume → cume

Solucións 1 Paquete, coliflor, banquete, albaricoque, espinacas, rosquillas, carne, croquetas, camareiro, macarróns, queimar, aguacate. 2 – Tes un caramelo para a dor de gorxa? – Necesito unha raqueta para xogar ao tenis. – Nas vacacións vou ir á neve a esquiar. – Na horta da avoa hai unhas cabaza xigante.. 3 Cume, culler, colo, quente, cabana, cola, queixo, colonia, quince.

Actividades complementarias Para reforzar a aprendizaxe • Completa con c ou qu. es…uimó

ana…o

…an

pe…eno

…astelo

…ince

…ilo

es…aleira

Solución: esquimó, anaco, can, pequeno, castelo, quince, quilo, escaleira.

Ten en conta U3

Utilizamos o signo de interrogación ? ao final dunha pregunta.

• Pedirémoslles que observen o debuxo da páxina 54 e as letras destacadas: a pesar de ser letras diferentes, o c e o qu soan igual nestes exemplos [k]. Recordarémoslles que a grafía q necesita do u para ser pronunciada, formando así o grupo qu (dígrafo) de dúas letras que se pronuncian como unha soa e que nunca poderán separarse a final de liña. Clasificarán as palabras da imaxe en dous grupos: as que levan c e as que levan qu. Animarémolos a que digan outras palabras que coñezan con sons similares e que as clasifiquen do mesmo xeito.

Teño dez anos.

• Na páxina 55, explicarémoslles que en galego o signo de interrogación ponse só ao final das preguntas (como en inglés e portugués), e non ao comezo e ao final (como ocorre no castelán).

O signo de interrogación 1 Cambia o punto por

O signo de interrogación

só cando sexa necesario.

– A que hora comedes na vosa casa. – O meu prato preferido é a sopa de letras. – Para estar sans hai que comer moita froita e verdura. – Que ingredientes necesitamos para o biscoito. 2 Explica a diferenza de significado destas oracións. É hora de comer. É hora de comer? 3 Observa as viñetas e escribe as preguntas. Son as doce. Un quilo, por favor.

DITADO Escoita o ditado con atención e anota a lista da compra.

Comproba que escribiches correctamente as palabras con c e qu. Despois do ditado: Ortografía

Presentación

Caligrafía

Solucións 1

– A que hora comedes na vosa casa? – O meu prato preferido é a sopa de letras. – Para estar sans hai que comer moita froita e verdura. – Que ingredientes necesitamos para facer o biscoito?

2 – E hora de comer: esta oración afirma que é a hora de comer, é dicir, que hai que sentar na mesa,. – É hora de comer?: alguén, que non sabe que hora é ou a que hora se come, pregunta se nese momento é hora de comer. 3 – Primeira viñeta: Cantas cereixas quere? – Segunda viñeta: Que hora é?

Ditado • Transcrición do audio: Que precisamos mercar? Meu pai abriu o frigorífico e as lacenas da cociña e ditoume a listaxe da compra: un cartón de leite, un queixo, un paquete de azucre e un quilo de albaricoques.

Actividades complementarias Para motivar a aprendizaxe • En parellas, xogar a escribir preguntas que teñan todas como resposta o nome dun neno ou dunha nena da clase. Por exemplo: Quen é o maior da clase?, Quen é o máis pequeno/a?, Quen cumpre anos no mes de…?, Quen se senta ao lado de…? …

– Terceira viñeta: Cantos anos tes? 49

Recursos dixitais Ditado G ameroom Cóntocho nun momento Actividade interactiva: Avaliación final Ficha: Avaliación Ficha: Avaliación competencial Inclusión e atención á diversidade Ficha: Reforzo Ficha: Ampliación O esencial O esencial visual

P O R TA F O L I O

Recursos

Que aprendín? 1 Escribe unha sobremesa para cada época. outono

Nadal

Entroido

verán

• Cal é a túa sobremesa preferida? 2 Fíxate nas imaxes e escribe antónimos.

5 Escribe c ou qu. ...olo

...ilo

...an

...ente

...oroa

...omer

...eixo

...oitelo

...astañas

...into

...uller

...olexio

6 Completa con palabras do exercicio 5. – Hoxe levei ao ... un bocadillo de ... . – Remexín a sopa coa ... porque estaba ... . – Recollemos un ... de ... .

Aula

7 Escribe preguntas para estas situacións.

Mural de regras ortográficas

– Necesitas saber a hora. – Gustaríache saber que vas comer hoxe. – Queres saber onde hai un supermercado. – Chega un neno novo ao colexio.

Conexión coa situación de aprendizaxe

3 Inventa unha receita.

– Estás na clase e tes ganas de facer pis. • Inventa unha resposta para cada unha.

Sopa de bruxa

Obxectivo en acción Mediante a técnica «Consecuencias e resultados» reflexionarán sobre como lle afecta á nosa saúde o que comemos, tanto a curto prazo como a medio prazo. Retomaremos o dato exposto na dobre páxina inicial.

DITADO Le atentamente o texto.

4 Forma cinco alimentos con estas sílabas.

A continuación, terán que aplicar todo o aprendido na unidade para crear o seu menú de merendas (incluirán opcións variadas, colaborarán na preparación e no control da merenda de cada día, priorizarán os doces caseiros...)

bis

té

rroz

pan

rróns

Que ingredientes necesitamos para facer unha crema de cabaza? Pois unha cabaza, dúas patacas, unha cebola pequena, un dente de allo, queixo fresco, sal, auga e aceite. Que utensilios usaremos? Unha pota, un batedor eléctrico e un coitelo.

8 Colorea segundo o fagas.

• Clasifica os alimentos que atopaches. Monosílaba

Bisílaba

Trisílaba

Polisílaba

O semáforo. Xunto a cada actividade, colorea así no teu caderno: se soubeches a resposta se precisaches axuda ou se non soubeches responder

Solucións

5 Colo, quilo, can, quente, coroa, comer, queixo, coitelo, castañas, quinto, culler, colexio.

1 Resposta aberta. Suxestión: outono (castañas), Nadal (turrón, polvoróns), Entroido (orellas, filloas), verán (xeados).

6 – Hoxe levei ao colexio un bocadillo de queixo. – Remexín a sopa coa culler porque estaba quente.

• Resposta aberta.

– Recollemos un quilo de castañas.

2 Pequenos, grandes.

7 – Que hora é?, Podería dicirme que hora é?

Cheo, baleiro. 3 Resposta aberta.

–Q ue hai hoxe para comer?, Que imos comer hoxe?, Cal é o menú de hoxe do comedor?

4 Bisté, arroz, empanada, macarróns, pan.

– Onde hai un supermercado?, Onde está o supermercado?

Monosílaba

Bisílaba

Trisílaba

Polisílaba

pan

bisté, arroz

macarróns

empanada

– Como te chamas?, Cal é o teu nome? – Podo ir ao baño?, Podería ir ao cuarto de baño? Ditado

U3 TIVO OBXEC IÓN C C A EN Son saudables as túas merendas do cole? Como poderías melloralas?

• En grupos, reflexionade sobre as consecuencias da vosa dieta.

A curto prazo

Que pode pasar?

A longo prazo

Que pode pasar?

+ info anayaeducacion.es

Avaliación As actividades propostas nestes apartados perseguen a reflexión do alumnado sobre a súa aprendizaxe. Inclúense exercicios de repaso, de autoavaliación e de metacognición coas que o alumando identificará os seus logros, debilidades, fortalezas...

Seguro que che encantaría levar todos os días a túa merenda preferida, pero non sería saudable.

Se non sigo unha dieta variada

Claves

Desenvolvemento do pensamento Consecuencias e resultados A técnica de pensamento proposta para levar a cabo a actividade do obxectivo en acción é a de «Consecuencias e resultados».

Fai un menú de merendas saudables. • Investiga sobre o tipo de alimentos que debes incorporar cada semana.

Educación emocional

• Enche un menú coma este. Lembra que ten que ser variado, saudable… e que che guste, claro.

Apartado dedicado á metacognición co que pode fomentarse a identificación das emocións con relación á aprendizaxe.

• Se levas un doce, que sexa caseiro! • Colga o menú na neveira da casa e axuda a preparar a merenda de cada día. Semana

Luns

Martes

Mércores

Xoves

Venres

Ten en conta • A actividade titulada «O semáforo», está presente en todas as unidades e permitiralles identificar visualmente como foi a súa aprendizaxe: que cousas controlan?, cales precisan reforzar?

Como aprendín? 1 Pensa no que aprendiches nesta unidade e completa.

O que máis me gustou:

O que menos me gustou:

Por que?

Que aprendín?

Como aprendín?

Para consolidar a aprendizaxe

Para facilitar a metacognición

• En forma de gran grupo, recapitular toda a información e relacionar os aspectos máis relevantes da unidade.

• Nesta sección preténdese que o alumnado sexa quen de facer unha reflexión persoal sobre o seu proceso de aprendizaxe ao longo da unidade. Podemos formularlles preguntas como:

• Individualmente, facer un glosario coas palabras aprendidas que antes descoñecían. Unidade a unidade, este glosario persoal irá aumentado, ata converterse nunha especie de dicionario persoal que reflexará a súa aprendizaxe. Poderano consultar de cando en vez, para non esquecer o vocabulario aprendido.

– Que conseguín nesta unidade? – Que fixen ben e que teño que continuar facendo? – Que non fixen tan ben e en que podo mellorar? –E n que me axudaron os meus compañeiros e compañeiras? – En que axudei eu aos meus compañeiros e compañeiras? – Que foi o máis difícil? – Que podo facer no futuro para aprender máis e mellor? – Que tería que repasar? 51

mostra

Recursos imprimibles Inclusión e atención á diversidade • Ficha 1 (reforzo) • Ficha 2 (ampliación) Avaliación • Avaliación • Avaliación competencial Comprensión lectora Comprensión oral

Podes encontrar estes recursos en anayaeducacion.es

Nome e apelidos:

Ficha

Data:

Lingua 3º

1 Cal destas comidas é unha sobremesa? Rodéaa.

sopa – peixe – flan – bocadillo – lentellas – gambas 2 Rodea as dúas palabras que son antónimas.

frío – libro – hoxe – calor – noite – lapis – laranxa 3 Divide estas palabras en sílabas.

Magosto: chocolate: mel: polo: 4 Pon un signo de interrogación só cando sexa necesario.

– Como te chamas – Gústame cociñar co meu avó – A que hora é a clase de patinaxe – A miña profesora chámase Tareixa 5 Completa as seguintes palabras con c ou con qu e debúxaas.

.......uller

.......oitelo

.......eixo

.......astaña

ros.......illa

.......onto

Nome e apelidos:

Ficha

Data:

Lingua 3º

1 Ordena os ingredientes e os utensilios necesarios para facer unha tortilla

de patacas. tixola – patacas – aceite – escumadeira – coitelo – sal – ovos – cunca – garfo – prato Ingredientes: Utensilios: 2 Agora, ordena os pasos da receita da tortilla.

Saca as patacas da tixola cunha escumadeira e mestúraas cos ovos. 1 Pela as patacas e córtaas. Bate os ovos nunha cunca. Dálle a volta a tortilla coa axuda dun prato. Xa está lista para comer! 2 Frite as patacas na tixola con aceite e bótalles sal. Bota os ovos e as patacas na tixola sen aceite. 3 Separa as seguintes palabras en sílabas.

tortilla:

sal:

escumadeira:

ovos:

• Clasifícaas segundo o seu número de sílabas. Monosílaba (1)

Bisílaba (2)

Trisílaba (3)

Polisílaba (+ de 3)

4 Copia as oracións substituíndo a palabra subliñada polo seu antónimo.

– Este exercicio é moi difícil.

– O meu irmán maior chámase Brais.

5 Escribe dúas palabras máis en cada lista.

C QU

colexio, cantar, queixo, quilo, 55

Nome e apelidos: Data:

Lingua 3º

1 Escribe a receita dun prato sinxelo que che guste moito.

Nome do prato: Ingredientes:

Utensilios:

Elaboración: 1) 2) 3) 4) 5) 2 Cales son as catro principais comidas do día? Completa as palabras.

... m ... ...

m ... ... ...

...

... ...

3 Escribe unha sobremesa propia de cada época do ano.

Outono

Nadal

Entroido

4 Relaciona as palabras antónimas.

frío

saboroso

fácil

despois

soso

quente

antes

difícil

Verán

Nome e apelidos:

Lingua 3º

5 Clasifica estas comidas segundo o seu número de sílabas.

espaguetes – pan – mazá – plátano Monosílaba (1)

Bisílaba (2)

Trisílaba (3)

Polisílaba (+ de 3)

6 Escribe unha pregunta para cada resposta.

– – Ás dúas en punto. – – Teño oito anos. – – A lasaña. 7 Completa as seguintes palabras con c ou qu .

……aldo

cro…...eta

……arne

……anción

……ince

……eimar

bis……oito

……ociñar

8 En que estación do ano se celebra o Magosto? Rodéaa.

primavera

verán

outono

inverno

9 Gústache o Magosto? Como se celebra esta festa?

Nome e apelidos: Data:

Lingua 3º

1 Le con atención a receita e escribe o nome do prato, os ingredientes e

os utensilios que necesitarás.

Ingredientes:

Utensilios:

Elaboración: 1 Corta o pan para facer o bocadillo. 2 Unta o aguacate no pan. 3 Corta dúas rodas de tomate e engádellas. 4 Coloca no medio dous liscos de peituga de pavo. 5 Pecha o bocadillo, envólveo e gárdao na mochila do cole.

2 Fai un menú para o día de hoxe.

• Intenta que sexa variado. Almorzo: Merenda do recreo: Xantar:

Merenda: Cea: 58

AVC

Nome e apelidos:

Lingua 3º

AVC

3 Pensa na orixe destes alimentos. Atopa dous erros.

ALIMENTO

ORIXE

leite

vaca

fariña

trigo

mel

galiñas

ovos

abellas

Erro 1: Solución correcta: Erro 2: Solución correcta: 4 Escribe unha comida con C e unha con QU.

• As dúas letras deben soar igual. • A palabra pode comezar por esa letra ou non. C:

QU:

5 Inventa unha pregunta e unha resposta para estas situacións.

Non sabes o que hai de comer hoxe no comedor. Pregunta: Resposta: Queres saber que día se celebrará o Magosto na escola. Pregunta: Resposta: 6 Cal é o froito típico do Magosto?

Nome e apelidos: Data:

Lingua 3

Biscoito de limón Ingredientes - Un iogur de limón ou natural - 3 ovos - 1 cullerada de lévedo - 125 gramos de azucre - 4 culleradas de aceite - 375 gramos de fariña - O zume dun limón Elaboración 1) Bate os ovos e logo engádelle o azucre e o zume do limón. 2) Reméxeo até obter unha masa homoxénea. 3) Incorpora o resto dos ingredientes e vai remexendo até que quede todo ben mesturado. 4) Logo, unta un molde cun pouco de manteiga ou con aceite para que non se pegue ao saír do forno. 5) Coa axuda dunha persoa adulta, méteo no forno a unha temperatura de 180 graos durante 30 minutos. 6) Ao pasar este tempo, sácao do forno con coidado. Deixa que arrefríe e a comer!

Nome e apelidos:

Lingua 3

Responde estas preguntas sobre o texto que liches. 1 De que é o biscoito?

2 Cantos ovos debe levar?

3 Que cantidade de azucre precisas para facer esta receita? E de fariña?

4 Que cantidade de aceite leva o biscoito?

5 Hai que espremer o zume...

Dun limón. De dous limóns. Dunha laranxa. 6 Cal é o primeiro paso que debes seguir?

7 Con que se debe untar o molde no que se cociñará o biscoito?

8 A que temperatura debe estar o forno?

9 Durante canto tempo debe estar no forno?

Nome e apelidos: Data:

Lingua 3

Escoita a seguinte receita.

Macedonia de froitas Utensilios necesarios: - Un coitelo ou pelador - Unha táboa - Un espremedor - Un recipiente Ingredientes: - Un kiwi - Unha mazá - Unha pera - Un plátano - Tres amorodos - O zume de dúas laranxas Preparación: 1) Coa axuda dunha persoa adulta, monda todas as froitas (menos as laranxas). 2) Corta a froita en anacos pequenos e méteos nun recipiente. 3) Espreme o zume das laranxas e engádello á froita. 4) Remexe as froitas co zume e a comer!

Nome e apelidos:

Lingua 3

Responde estas preguntas sobre o texto que escoitaches. 1 Os utensilios necesarios son o coitelo, a táboa, o recipiente e...

O espremedor. A culler. O batedor. 2 Cantos amorodos leva esta macedonia?

Dous. Tres. Cinco. 3 Cantas laranxas precísanse para facer o zume da macedonia?

Seis. Catro. Dúas. 4 Quen debe axudarche a mondar a froita?

Unha persoa adulta. Ninguén. O teu mellor amigo. 5 Como hai que cortar a froita?

En anacos grandes. En anacos pequenos. En anacos circulares. 6 O zume das laranxas engádese á froita e despois...

Hai que botarlle nata. Métese na neveira. Reméxese. 63

© GRUPO ANAYA, S.A., 2022 - C/ Juan Ignacio Luca de Tena, 15 - 28027 Madrid. Reservados todos os dereitos. O contido desta obra está protexido pola Lei, que establece penas de prisión e/ou multas, amais das correspondentes indemnizacións por perdas e danos, para quen reproduza, plaxie, distribúa ou comunique publicamente, en todo ou en parte, unha obra literaria, artística ou científica, ou a súa transformación, interpretación ou execución artística fixada en calquera tipo de soporte ou comunicada a través de calquera medio, sen a preceptiva autorización.

Operación mundo: Lingua 3º Primaria. Proposta didáctica (demo)

Articles inside

Claves de Operación Mundo